Kemal Tahir - Krduman www.CepSitesi.

Net

Seni zledike eski mektuplarn tekrar tekrar okuduumu bilirsin. Bunlardan birisinde bir notuna rastladm. yle demisin: Sardere romann bana sunmayna zldm. Kitap karken ilk sayfasnn benim olduunu unutma emi? Emredersin sevgilim, can ba stne! KEMAL TAHR DN I Vakit gece yarsn oktan gemiti. Hava bulutlu olduundan birka adm ilerisini grmek mmkn deildi. Bu sebeple Topal smail bsbtn ar yryor, sakat bacan zedelememek iin arada srada elektrik fenerini yakarak talar, ukurlar kolluyordu. Grlmek istemediinden kyn iinden gememi. Aa mahalle harmanlarndan dolanmt. Selim'in avlu kapsnda feneri kuann arasna soktu, omzundaki bo uval okad, ,avucuna tkrp avluya girdi. Bu Selim gurbette... Kars adiye abla, bildiimiz Osmanl karlardan... Karnn Osmanls kocasnn yerini bir vakit bo koymayacak. ster misin ieriye hovarday alm da scack sarlp yatm... Topal smail bu dnceyle hain hain gld. Kapya, hi ekinmeden iki kere vurdu. Biraz bekledikten sonra azn kanatla pervazn birletii yere dayayp seslendi: adiye abla! Kz, adiye abla! Kimsin? Benim beni... Sen kimsin? Allah Allah, bilemedin mi? smail... A unu. Kar kapnn arkasna gelmiti: Aman smail bu vakit ne vakit? A kz tvbe! Sana vakti zaman soran m var? Bu vakit kap almaz, biri grr, Selim evde olsa neyse ne! A dedim rezil, greni grmeyeni biz dnmedik mi? Kimse yok. Tbe hey allah! Dur biraz, hay smail. stm ak... Balarm stne bana... A yahu dm. erden ses kesildi. smailin yreinde adiye ablaya kar hi bir ktlk bulunmad halde soluklar azna smaz olmutu. Bacak yerinden kopsa hovardalk damar bizde salam, aferin! diye glmseyerek elektrik fenerini hazrlad. Kap karanlkta alp smail ieri girince feneri parlatp kararan suratna tutuverdi. adiye elinin tersiyle gzlerini kapatt: ek unu gzmden... ekeriz. Yava yava... adiye acelesinden i gmleini geirivermi de alvar stne ekmi. smail, Memelere bak! Rezil kahpe! diye dnd. Oysa memeleri filn grnmyordu. Hain, hnzr topaln ne dndn anlam gibi kollarn gsne kavuturup biraz eildi: Buyur ieri... Neye geldin, hayra m geldin, erre mi geldin? Hele yak ki... Kz engi, biz her zaman suratna elektrik mi skacaz?

Topal smail sedire oturdu. Fenerin ak n alk alk odann drt yannda gezdirdi. Ik dolap kapaklarnda, sandkta, duvarda asl eylerin zerinde biraz fazla duruyordu. En sonunda gelip orta yere serili yatakta karar kld. adiye ban rtledikten sonra lambay yakmt. Gzleri srmeli. Kalarna rastklar gzelce ekmi... u halde karnn oyna yalnz yatarken de sse kuvvet veriyor. Kalalarnn, besili ko kuyruu gibi titremesine, ya ne demeli? Bu karnn krpelik devri gemi ama gzellii kendisine yeter. Topal smail dudaklarn yalayarak akalat: Kahve istemez abla! Baka bir zaman... imdi bizim iimiz var. Neymi bizim iimiz? Allah allah! Kz senin herif giderken bir ey tembihlemedi mi? Tembihlemedi. una bak! smail gelirse falan demedi mi? Demedi. Selim'de akl narasn, unuttu besbelli. Sana unutmu ama bize unutmad: Aman smail, seni greyim, bir i olursa bizi unutma. adiye ablana gidersin. Benim kar yiittir, yokluumu belli etmez dedi. Herif imdi gurbete kt diyerek biz verdiimiz sz tutmayalm m? Aranzda konumusunuz, benim haberim yok. adiye esnedi, elini azndan indirip gene gbeinin zerine koydu. Haberin yok da bu gl neyin nesi? Yzme yle bakma rezil, yreimi bozacaksn. Yrek bozulmas oru bozar, hey smail, cehennemde yanarsn yavrum... Ulan o eski ii sen daha unutmadn m? Cehennemde yanarmm. Vara yanaydm hey allah! Tabakasndan bir cigara karp yakt, derin derin ekti Sen cahillii nerden bileceksin bre abla! Allah insafldr, cahil kulunu cehenneminde temelli yakmaz. Lkin senin gibi bir imansza geldi mi... Ulan bizi ka yldr yaktn kavurdun. Cigarasnn dumann tavana doru frd. te isbati: Dumanmz tepemizden kmada... nce gerekti topal aa! Ne demiler? O da yle bir esintiydi, geti demiler. Sen, sakn, gecenin bir vaktinde bunun iin mi geldin? Oras vicdanna kalm bir mesele... Sopay eker, kafan krarm rezil! Dur yahu, biz hemen mi dedik? Benim yreimde domuz pazarl aramayacaksn. Senin herifin bize sk tembihi var. imdi syle bakalm, geen akamki ekinler nerden geldi. Selim gurbete giderken tren navlununu nerden kazand? Herif ekinleri Himmet avutan alm. Gelecek yaz tiftiklerini krkacak. Allah allah! Ekinler ksrkl hocann ekinleri... Biz resmen ksrkl hocaya borlanmz. Himmet avuun tiftikleri krklnca ksrkl hocann borcu nasl deniyor? Ulan bunlar nasl bir yalan! Beni kfrn dininden balatma! Bir de glersin. Ciddileti-: Bende akl oktur aziye abla. Kyl odaya toplanp ksrkl hocay deflemee karar verince senin herife gz imarn ektim. Kyl konuur, ben Selim'e gz imar ederim. Selim bir ey anlamaz, kvranr. Bu bizim Yamren milleti imansz bir millet, Herifin bar tutuk, makam yok, sesi evirmesine kulak asma dediler, bize Reit hoca gibi sedas gr bir hoca gerek. dediler.

Doru bir sz! Yamren'in hocas surda ezana kt m barts Smcak'tan duyulmazsa ka para... Senin herif hitamnda, imar ald, almasyla odadan darya urad. Aklm anlattm. Ulan aferin! diyerek elini dizlerine vurdu. Herifi batan kardn yle ya... Gnah boynunadr. Ulan bu ne biim bir laf! smail imdat arar gibi drt yanna bakt-: Biz ne yapalm yahu, biz bu Yamren'den kp gidelim mi? Karlarna bir sz aarsn, Uy aman! Bizim herifi batan kardn. Gnah boynuna! derler. Heriflere bir laf edersin... Ulan biz bu elli hanelik namussuz kyn eytan myz? eytansn elbette... una bak, geenin bir vaktinde kendisini temize karacak. eytanm... Sizdeki domuzlua, bizim eytanlmz, korkma, dokunmaz. Bar tutuk hoca inize geldiydi yle ya... Tk nefes... Lkin gz hl karlarda... Ben adamn yreini gzlerinden seyrederim. Bir erkek hastalanr, Aman hoca yeti, nefes ediver! diye yalvarrsa, Dur, elimdeki u ii bitireyim de gelirim der. Bir kar hastalanr, Aman hoca demenle pire gibi srar, Yr evldm, aman gidelim yr! diyerek seirtir. Ulan, kurban olduum Allah, iini bilmez mi? Karlarn suratna fazla flediinden soluunu kesivermi. Bir slk ttrd-: Kyde buday komam hocaya vermisiniz engiler! Hocadr ekinleri evine tepe gibi ym. Sesini alaltt-: gn evvel Selimle birer uval aldk. adiye korkmu gibi irkildi. Gnah! Hoca ksmnn ekini alnr m? una bak! Kz senin gnahtan filn haberin var m demek? Dua kuvvetiyle biliverse! Dua kuvvetiyle bilip benim hrszlarm falanca falanca... derse... Dua kuvvetiyle hrsz tutan herifin Yamren hocalnda ii ne? Gitsin de ankrya candarma kumandan olsun. Meraklanma ben hocann oyununu ald m. Ekini gzelce ym, stne parmayle bir Dahlek yazm. Eski yaz zerine bir yaz... Bozulursa ellendiini bilecek... Senin herifle beraber gittik, uvallar doldurduk. Sonra ben de yazdm onun gibi bir Dahlek... Benzetebildin mi hay smail? Ne mmkn! Senin yazn hoca yazsn tutmamtr. Hvesi nvesine benzettim. Glersin yle ya, gl bakalm! Sen kar aklnla nerden bileceksin? Bu dnyada okumann her eidi en batan hrsz milletine yararl... Hoca, eeine bindi de ky aramaa gitti. ki gn sonra dnnce neden kyametleri koparmad? Bizim Dahlek, hoca Dahlekini tuttu da ondan... Herif bu sabah gene ky aramaa gitti. Ekinler orada. Zahmeti uval doldurmak. Hadi abla, irisinden bir uval omuzla da gidip getirelim. Aman smail yakalanrz. Ulan kar milleti! Siz hep mi eek olursunuz? Benim iim salamdr. Selimle yakalandk m? Ekinler orada, Dahlek yazs parmamn ucunda... Tknefes hoca dersen ky aramakta... Kz, yzme koyun gibi bakma, davran! Gene fkelenmi gibi kt-: Ulan adiye abla! Sen, demek, yeminli misin? Sen hi bir hayr iine kolay gelmez misin? Rezile bak! Gler huzurumda... Sus ulan, kapa u azn, sus engi! Evvelleri de avlulara kmak iin bylece naz etseydin ya... Yedi kyn bir adiye'si olmasaydn.

adiye glmesini keserek somurttu: Hele rezil topal, ben geceleri hangi avlulara kmm? Uzatmaaa! kmadn avlu kalmadndan, smail hepsini aklnda tutamamtr diye gvenmektesin ama... Hangi birini saymal? Himmet avu bir... Battal'n babas Kadir aa... . Sus alak, sende iftira oktur. Gidelim bari... Dur da uval getireyim. Gnah vebali boynuna! Boynuma evet. te dnyada ben diyeceimi bilmez miyim? Bacaa bu illeti vermeseydin derim, iki baca salam kullarn kendi gnahlarn gtrmezken. derim, sakat smail kulun ar diye rezilinin da gibi gnahn fazladan nasl yklenebilirmi bakalm, hey allah! diye gcm yettiince barrm. adiye uval getirmeye gidince topal smail parmaklarn gizlice krdatt. Kalkp lambay fledi. Karanla getirip una bir sarlmayalm m biz imdicik? diye dudaklarn yalad. Avluda etraf dinlediler. Koca Yamren'de ses yok, soluk yok. Bekr olan tknefes hoca, Aa mahallenin sonunda bir kk evde oturuyordu. Topal smail eve arkadan yanamt. Ksk bir sesle konutu. Abla! Sen uraya uzan. Ben evi bir daha yoklasam gerek. adiye hemen meldi. smail sakat bacan srkleyerek avluyu dolat. Sayvann karanlnda yanp snen cgara ateine yaklat,Pelvan nbette! Aferin! diye glmseyerek elektrik fenerini apansz yakt. Pelvan Vahit gzlerini krptrarak kt: - Sndr unu. Kar nerde? Meraklanma, getirdim. Surda, avlu duvarnn dibinde... Aferin smail -Pelvan Vahit srayp kalkmt-: Ulan aferin topal aa, ok yaa birader! Getiririm allah sayesinde... Der de getirmez yalanc rezil diye kzdmd. Aferin! Olum biz ahbap uruna kellemizi koymuuz. Lafa bak! Aman smail hiylelenmedi ya? Hi bir bok olmad. Yakalanrsak oh smail diye biraz mzkland, o kadar... yleyse... Karnn yreine domu...-Pelvan Vahit sinirli sinirli gld-: Kar ksmnn akl var da fikri yok. Doru bir sz! Kar milletinde akl ne arasn bre Pelvan! Ko seirt! Dur olum, caramz bitirelim. Carann sras m? Bir haftadr Aman yandm, aman smail efendi bana bir akl... Kary yatsdan sonra dar kar, gerisine karma! diyerek it gibi yalvardklarn nerde kald? Sakn korkum mu yreksiz; Dur hele, yaprak gibi titremeye baladn yle yat. Hey topal aa! Bizim titrememiz korkudan deil, yrek oynamasndan... Lkin smail Efendi, bak ne var! u var ki barverirse... Barmaz ve de baramaz. Hrszla geldiinizi ben anladm diyeceksin, Topal smail'e surda rastladm, Siz beraber geldiniz diyeceksin. Beni buraya muhtar brakt. Hocann ekinleri alnm diyeceksin. Bana kfretsen de nemi yok. Zamparalkta icap etti mi arkadaa smek vardr. Sknca yalan yere yemin bile edersin. Kary raz edinceye kadar, akll bir adam z babasna

olmadk laf syler. Bunun da tresi byle canm! Pelvan Vahit cgaray atp ezdi. Hrl hrl soluyarak kuan skmaya urayor, cesaretlenmek iin zaman kazanmaya alyordu. Sonunda avucuna tkrd: Aman smail dua et! Tuttuum altn olsun. adiye bu yatan sonra altn olmaya olmaz. Lkin buna gnl demiler, hele iki Pelvan gnl... Haydi, var yr! Eline, diline, ille de beline kuvvet! te bunun duas da budur: Yalvarrsn, baktn olmad; birka amar ekersin, gene fayda vermezse, paa-kasnak dalarsn, bu da bir gre saylr. Zor oyunu bozar demiler nallah! Vahit avludan kt. smail bu sefer evi dolap hi grlt etmeden avlu duvarna yanat. Yere serdii uvaln stne yeni oturmutu ki Pelvan Vahit duvarn tesinde kaba kaba sordu: Sen kimsin ulan, kimsin gece vakti? Aman... Aman ne demek? Kprdama! Aman karde! Aman dur hele! Vahit kardeim sen misin? Beni bilemedin mi? Dur bakalm, bilemedim. Vay sen misin? Kz buralarda ne iin var? Vahit karde... Kes sesini, hele rezil! Elindeki uval m? Tu allah beln versin! Doru syle buraya hrszla geldin yle ya... Vallah billh hrszla deil. Bahelerden kuru diken toplanacak. Biz yarn sabah ekmek yapacaz. Kuru diken toplanacaksa gndze ne olmu? Diken meselesi doru diyelim, beni grnce neden yattn? Baktm biri geliyor, korktum. Bildiin gibi deil Vahit kardeim, hemen hrsz dersin. Ben buraya kuru diken yolmaya geldim. Topal da m kuru diken yolacak? Sana diyoruz. urada biz kime rastladk? Topal smail alana rastladk. Siz1 topalla birlik olup ekin almaya ktnz. Doru syle! Vallah billh hrszlk yok... Yokmu. Ulan bu ne rezillik! Hocann ekini noksan. Herif lt. Noksan. almlar. Alad fukara... Muhtar bana kzd. Muhtar beni buraya beki k oydu. Kalk yr, heyete gidilecek. Anlald, hocann ekin hrszlar sizmisiniz. Ulan sizde hi insaf yok mu? Ulan siz hi utanmaz msnz? Yr... adiye alamaa balamt. Topal smail ii yi idare ettii iin Vahit'i beendi. Pelvan, kyordu: Kes u alamay! Kes dedim. Hemen alarsnz. Ulan kar milleti! Surda yolunuza lsek, sizde acma yoktur. Ulan pekl! imdi alarsn. Karlarla o kadar haber gnderdim, lyoruz dedim, imana geldin mi? Olmaz ne mmkn! Ben seni heyete gtrmeden brakmam. adiye alamay kesti: Sen bana karlarla haber mi yolladn Pelvan aa? Ne haberi? Elbet haber yolladm, mn bilir misin? dedim. Hangi karym? Bana bir ey syleyen olmad. Olmaz m? Ne gzel oldu. Lkin ne demiler? Baz teker dner, baz dingil demiler. imdicik biz bylece heyete gidelim ki...

 Sen bana ne zerine haber yolladn karde? Sevdasndan uyku muyku kalmad. lm bir mi, iki mi? diyerek... Aman kardeim Vahit etme! Bunlar nasl sz? una bak! Raz oldum. Sevaptr. diyeceine... D nme, muhtara gitmemi olmaz. Vay bama, vay bama... Komulukta bu nasl bir i? Demek sen komu rzna m dolamaktasn oh Vahit... Irz namusu azna alma! Biri duyar da glmesinden kam atlar. Ben o ilerden vazgetim Vahit karde, herif bana tvbe ektirmedi mi? Tvbeymi... Hrszlk daha m sevap? Yr heyete. art olsun kurtulu yok. Benim laf dinleyecek zamanm geti. Bakalm muhtar, adiye kahpesi tbelenmi, ne gzel der mi? Kolunu balar da seni ankr mahpusuna srer. Topal da birlikte... ankr'ya "kacfer yol boyunda millet seyrinize kar, Maallah! diye barr. adiye fsl fsl bir eyler syledi. Topal smail yreinin gmbrtsnden anlayamad. Vahit bu sefer glvermez mi, keyf ile... Sz m u? Topal geti gitti. Beni grnce tedbiri amtr. Topal bana dayana m bilir? Kar gene bir eyler fsldad-: Haydi ulan! Karnda senin serseri yok. Yarn ne demek? adiye yeniden alamaya geti ama bu seferki gnl olmu cilveli kar marmas... Bana bu oyunu namussuz topal oynad. Varya bu oyunu topalla birlik oynadnz. Sonra sesi kesildi. Duvarn tesinde davar yaylmasna benzeyen kuru ot hrts balamt. Topal smail ellerini ensesine kenetleyip karanlk gkyzne dald. Yrei sanki iip kabarmt. Bir yandan keyfle gmbrdyor, bir yandan can skntsyla skyor. Bir vakit, bir kula duvarn tesindeki solumalarda, bir kula, sanki bir ses gelebilirmi gibi, sakat bacanda yle dinledi. Srtnda topran rutubetini duyuyor, ksrmemek iin dilerini skyordu. Bir aralk elektrik fenerini duvarn stnden yakvermek aklna geldi. Kederi hemen dald. Pien aa souk su katmak ite buna derler diye glmsedi. Bizim Pelvan kzar. Kim olsa kzar. Kolay m yahu, mr arhnn durduu yer... Alaa bir iyilik ettik. Ayp der. Olup bitenleri gznn nne getirmeye alt. Karnnn ksr gene guruldayarak boazna doru kyor. Hele rezil ksrk! Sen hep byle amansz yerde neden tutarsn? Bacan sakat yeri gece ayazndan szlamaya balamt. Kar ne dedi bakalm? 'Bana bu oyunu topal oynad' dedi. Karnn orospusu da bize topal dermi. Dilerinin arasndan hnla kfretti. Hafif bir rzgr duvarn tesindeki sesleri kartryordu. Bu adiye biraz yal ama yz sar olduundan benizleri krmz, gzelliine beyaz... Hele kahpe! Nihayet i bitmi olmal ki Pelvan Vahit uydurma bir ksrkle tkrd: Kalk kz! Uzatma... Yallah doru eve... Bir daha hrszlkta gezdiini grrsem kemiklerini krarm; adiye anlalmaz bir eyler syledi. Ulan art olsun... Ulan o nasl bir laf? Sus rezil! Hep Sus dersin, adiye'nin ekmei nasl? demezsin. Evde ekin olsa benim buralarda ne iim vard hay Vahit?

 Ne yapalm? Hocann ekinini, imdi alalm m? Tamamn ykleyip getirecekmi gibi, una bak! Bir iki hak yeter. Kz ben o halt edemem. Hrszlk gnah... -Hrszlk gnahm. adiye glverdi-: Sanki bu da hrszlk deil mi? Selim'in hakkn aldn. Benim herif bir duysa, Aferin, hell olsun der mi? Beni dayaktan ldrr. Kitaba el bastrd, tvbe ektirdi, nikh tazeletti. una bak! Beni boyumca gnaha soktu da... Hadi u uvala biraz ekin alver. Bak ne olmu senin haberin yok. Hoca, Ekinimi bir hrszlayan olursa bileyim diyerek zerine yaz yazm. Sen ekini uvala doldur, yazy boz. Muhtar aam yarn sabah Topal smaili sopaya yatrsn. Vahit bu sze keyiflenip kaba kaba glnce smail yatt yerden kalkt: Ulan kar milleti! unlara hi iyilik yarar m hey allah! diye sylenerek eve dnd, sayvann glgesine ekilip bir cara yakt. Pelvan gelince hi bir ey duymam gibi sordu: Oldu mu Pelvan, srtn yere getirebildin mi? Ortaya gremek kolay deil. Brak. Bamza bir bel da bu. Ekin isterim diye yalvard. O iten sonra byk aptes alnmadan ekin laf edile mi bilirmi? Bir tekme vurup Ykl! demedin mi? Alad ulan. Evde ekmek yokmu. Anladm, acman kabard. Bu da byle bir acma! Doru, hovarda ksm, kar Yapma gnah! derken acmayacak da... Sus rezil! Biz essahtan acdk. Vahit irenmi gibi tkrd-: Kt bu i smail, elin tbe etmi karsn batan karmak kt... imdi inandm, gerekten acmsn. Belli bir ey, karnn doydu, insana bir nefretlik gelir. Tanrnn bir ii canm! Bu nefretlik gelmese, hav Pelvan, erkek ksm yataktan kmaz da acndan lr. Tbe meselesine geldi mi, hi aldrmayacaksn. Kara daynn kars ayran yaparm. Karaday: Bir anak su koy una. demi. Kar koymu. Bir anak daha. Kar gene koymu. Hele bir anak daha getir. deyince kar yzne yle olmaz der gibi bakmasn m? Karaday glm, Getir kar. demi, yourt ksm aktr, gayreti elden komaz. Oynak kar da yourt gibidir efendi, tbe de etse bu ie geldi mi gayreti elden hi brakmaz. Laf tren gibi uzatrsn ya, sonunda bana ne geleceini bilmezsin. Kan meseleyi anlad, bu oyunu topal herif oynad diye alad. Benden sana arkada d: Karnn gzne grnme. Tbe olsun teki bacan da krar. Demek bize fkelendi mi? fkelenmitir. imdi bir sorum var Pelvan, dinin gibi doru syleyeceksin: Gnlsz myd, sonuna doru olsun sevinmedi mi? Bilmem. nce gnlszd. Sonuna doru... Vahit ksa ksa gld-; Sonunda ald, evet... Grdn m? Sonunda almtr. Meraklanma, bana: ksmez. imdi Abla! diye seslensem, Emret ablasnn smail'i! Ablan sana kurban olsun! diye koar gelir. Artk orasn sen bilirsin. Ben bilirim. Hele biraz alsn, Pelvan aa geceleri gizliden gre tutmaya balasn... Yamren aar canm. Bu adiye'ye ne oldu yahu? diyerek elini dizine vurur. Yaknda bu adiye el tutar ki unu oturup yesem ne olacaksa... dersin. Semirir de hamur aarken, Olan adn smail diyerek trk bile

arr. Yalan karsam, nah u byklar kaztrm. Doru! uval elime verirken etimi burmasn m? Kaltaa bak kaltaa... Evin kapsna yanatlar. Topal smail kuann arasndan ucu bkk bir tel kard, elektrik fenerinin nda asma kilidi kolayca at, kanad besmele ekerek itti. Alay eder gibi yakp sndrd beyaz n iinde buday yn sar sar parlyordu. smail yere oturdu, uvalna ekin doldurmaya balad. Ayaa kalknca ykn bir kere tartt, birazn geri boaltt: Haydi Pelvan! Gster gcn... Korkma! Yazy tpk tpksna yazarm. Hoca farkna varmaz. Ulan smail, tbe olsun elim varmyor arkada. Pencereden darya bakt, iini ekti-: Sana yalan olmaz alak topal, yreimdeki allah korkusu filn deil. Murat aam bir duyarsa... Brak imdi Kulakszn Murat aay... Ben herkesin huylarn bilirim. Murat'n bir gzel huyu var: Yzne dike dike bakacaksn da, Vallah billh ben yapmadm diyeceksin. Sus gvur! Bu yemin neyin nesi? Olum hrszlkta yemin art... Birisi birine Haydi seninle hrszla gidelim demi. teki usta hrsz: Olur haydi demi. Yolda giderken bunlara bir hendek atlamak gerekiyor. Usta hrsz hoplayp gemi. Arkasndan acemi hrsz da atlaynca usta hrsz: Vallah billh ben bu hendei atlamadm demesin mi? teki besbelli bir Pelvan adam... Sus gvur, diyor. Bu yemin neyin nesi? Usta ne dese iyi: Yavrum bu zanaat sen yapamazsn, kendine baka zenaat ara! demi. imdi o hesap... Anladn m? Anladm, hendek atlanacak da atlamadm diye yemin ekilecek... Tamam, aferin! Tamam, ne demek namussuz? Seni imdi inerim. Rzgr aralk kapy gcrdatt. Susup dinlediler. Uzaktan kpek sesleri geliyordu. Vahit telland: Kyde bir gezen var! Aman smail... smail elektrii sndrerek emretti: Doldur u uval, abuk... Pelvan Vahit uvala biraz ekin koydu. Tam srtlayaca srada smail elektrii yakt: Bu ne? adiye seni rezil eder Pelvan. On okka ekinle karnn nne mi klr? Yeter yr. Hadi, gidelim. Ulan ayp, art olsun ayp... Doldur unu. Az da bir ou da... Doldurmam art olsun. I sndr de gidelim. Korktun yleyse... Kpek sedasyla dudan m yarld? Gel doldur olum, ite sana bir frsat... Sen niye doldurmadn? u sebepten doldurmadm ki... Hele ahmak! Ben hocaya m acdm? Bacak zrl oluundan biz ar yk altna giremeyiz. Lkin sen bir koca Pelvansn. Kardan ayp... Ayp deil. Elverir. Dur yahu, birazn da sen alrsn. Kt m? Aktan bir ekin... Ulan smail, sen beni sonunda hrsz edeceksin ya, dur bakalm'.

Pelvan Vahit uvala biraz daha ekin koydu. smail salan taneleri eliyle sprd, ynn stn dzeltti, kibirlene kibirlene bir Dahlek yazd. I odann drt kesinde gezdirdi. Eyalarn arasnda duran bir bakr tencereyi, Selim'le beraber gelilerinde gzne kestirmi, fakat almaya cesaret edememiti. Yzn asp ban kederle sallad. imiz bitti, gidelim aslan! Kapy kilitlediler. smail, sayvann karanlnda durup Yukar mahalleden Orta mahalleye doru inen kpek seslerini biraz dinledi, sonra Vahit'in koluna vurdu: Korkma Pelvan! Kpek ksmn hrsz iin beslerler. Ama bounadr. Hrsz tanktan korkar, kpek dersen azsz, dilsiz bir yaratk... Bil bakalm, u bizim Yamren'de ka tane akll adam oturur? ki tane... Biri Hocalarn Hakk, tekisi Kulakszn Yakup... Bunlar kaplarnda kpek beslemezler. Kpek sesleri avludan avluya geerek gittike yaklat iin belli belirsiz telland-: Gidelim Pelvan, sen bu zanaat bir gecede ezberine alamazsn. Balarm zanaatndan rezil. Ben ne dnmekteyim, ben Murat aay dnmekteyim. Murat aay hi dnme. Murat'a yalan sylerken gzlerini hi evirmeyeceksin. Yalanc adam gzlerini mmkn yok dik tutamaz diye bir laf renmi. Herhal Kurunlu'nun retmenli okulundan rendii bir laf... Gzlerini dikersin de yemini basarsn. Hadi imdi ayrlalm. Bizi bir arada grmesinler. Var git selmetle... adiye ablaya selm syle... Avlu kapsnda ayrldlar. smail, iki bklm, szlayan bacaa svp sayarak kendi avlusuna girdi. Fakat ekin uvaln ahrdaki gizli yere koymak frsatn bulamad. Duvarn glgesine sindi. Ayak sesleri tam stne geliyor. Hem de iki kii varlar. Aman, adiye orospusunun kahpe oyununa m dtk arkada? Aman uval ahra... T allah beln vere, uval ulan... Korkudan soluu kesilmiti. Mahpusluu hi sevmiyordu. Grlt Sardere'yi geince ban uzatp bakt. nlerinde bir eek... Neyin nesi yahu? Birini Kulakszn Murat aaya benzetmiti ama tekisi kim ola? Kafasnda silindir apka... Memurdan bir adam' desek... Gecenin yarsnda memur efendinin Kulaksz Yakup'la ii ne? Meraklandndan meydandaki ekin uvaln filn unuttu. Grlt etmemeye alarak uzaktan uzaa artlarna takld. Biri Murat aa, hi phem kalmad. Lkin tekisi? Boyu ksa bir herif... Bakalm! Bunlar Yakup aann avlusuna girip merdiven kapsn yumrukladlar. Neden sonra, Yakup aann sesi duyuldu: Kimsin? A. Ulan kimsin? Murat sen misin? Benim ben... unu aversinler. Ulan gecenin bir saati... Yakup aa pencereye gelmiti. Kadnlara bard: Kz gelin! Kz kosana eek! Darya sordu-: Ne var Murat, bir ey mi oldu? Ne olur... Olun geldi. Mustafa m? Aman Murat... Mustafa... Hadi kapy an... Topal smail, grnp grnmemeyi bir an tasarladktan sonra elektrik fenerini parlatt:

 Aman Mustafa, ho geldin birader. Merhaba Murat aa! Bu Mustafa nerden kt bylece? kt ite... Murat gld-: Sen nerden ktn bakalm? Genler odasnda kat oynadk. Eve geldim. Soyunurken kpekler yukardan parlad. Bir taraftan da Mustafa'y gzden geiriyordu. amt-: Eee Mustafa, naslsn bakalm arkada? iyiyiz. Grdn gibi... Eer smail'in grd gibiyse... amas da bundan ya... Bana ehir yerinin tekerlek apkasn geirmi ama giyim kuam ktden de kt... Bu ne hal arkada? Hangisi? Eei sordum! Sen Ankara'dan buraya eekle mi geldin? Eekle elbet. Trenle herkes gelir. Oras da doru ya... Kadnlar koarak inmiler, eein ykn zen Murat'a k tutmulard. Mustafa'nn st ba yrtk yamalyd ama hayvana sarl yeil stanbul sandn ne yapmal? Bunda bir i var smail Efendi, hele yarn ola hayr ola. Anlarz. smail daha fazla durmay uygun grmedi, kadnlara: Yorgan yava haa... inde takmlar sanl. Biri kayboldu mu keyfinize... diye kumanda veren Mustafa'nn omzuna vurdu: Bana izin arkada, sabahleyin konuuruz. Olur". Mustafa, Pelvan Vahit'i soracakt. smail sakat bacan sryerek yrynce vazgeti. Yukarda, sand orta yere koyduklar zaman Yakup aa plak ayaklaryla bir kere evresinde dolamt. Sa eli bir tuhaf titriyordu. Nerdeyse hayvan satn alrken besili olup olmadn anlamak iin yapld gibi kapa svazlayacakt. Alayan bir sesle burnunu ekti. Kars Binnaz kapnn kenarnda kalakalmt. Mustafa sklyor, eei ahra ekmek iin aada kalm olan aabeyi Murat gelince bu skntnn daha da artacandan korkuyordu. Gurbetten kye dn trende dnd gibi kmamt. Babasnn elini pmediini hatrlayarak davrand: Destur baba, elini pelim. te sonunda kye kavutuk. Yakup aa, Mustafa'nn omuzu zerinden karsna gz krpt: Elini penler ok olsun! Nasl kz, Mustafa olun bym m? Bym elbet. Allah balasn. Murat ieri girince Yakup aa sedire oturdu, byk oluna yannda yer gsterdi. Mustafa ellerini gbeine balam, ayakta kalmt. Feride, kaynnn eline vardktan sonra kaynanasnn arkasna geti: Yakup aa sordu: Ne var, ne yok Ankara'da? yilik... Ankara iyi... Mektubu aldn m? Aldm. Murat aan yazverdiydi. yi yazm m?

 Eksik olmasn, iyi yazm. Bir de yazmasn m? Aferin, sandk, gzel bir sandk... Ankara sand... Kaa bu bylece? Cemal usta nmze dt de ucuza aldk. Hep ucuza dersiniz... Ah bu benim oullarm... Bakalm ucuz mu? Hele a unu. Mustafa anahtar analna uzatt. Anahtar kilidin iinde dnnce bir ngrak tt. Binnaz kapa kaldrrken durdu: Aferin Mustafa! Kilidi ngrakl imi, sand beendim. Beendinse pekl! Sana verdim. st ba koyarsn. Cemal usta biraz daha iyisini arad ama ne mmkn! Bulamadk. Elverir. Kapak alnca sandn bu kadar dolu olabileceini ummadklarndan Yakup aa ile kars baktlar. Binnaz yaklaan geline emretti: Kz, uradan byk lambay yak getir. Mustafa:Hayle... Adam olun! diye glmsedi. Yakup aa soyunuk olduunu unutmu gibi, karnna, kalalarna vurarak tabakasn aramaa balamt. Murat'tan cgara istedi. Mustafa bo bulunup elini arka cebine gtrd, ama karp cgara vermeyi gze alamad. Lamba gelince anal en stte duran siyah paltoyu kaldrp a tuttu: Babana m bu? yi bildin babama... Daha kuak var, alvar, mintan var, yelek var, mestlastik var. Yakup aa toparland: Ulan mestle lastik mi getirdin? Muratn kolunu drtt-: Bizi dipten dorua donatt, grdn m sen? Mustafa, gzleri sandkta, ar ar konutu: Baba, vaktiyle srtmalk ettiini artk unutacaksn! unlar hep giyin, kyde gez salnarak: Kulaksz Yakup aa byk olu Murat'n her zaman syledii bir sz, biraz dargn, biraz fkeli tekrarlad: Giyim kuam, adam adam etmez. Srtma olduumuzu biz ne kadar unutsak Yamren bilir. Doru muyum Murat? Dorusun. Srtmalk ayp deil, sonradan grmelik ayp... Kadnlar paketleri, toplar hr hr ayorlar, a tutup keyfle seyrediyorlard. Oday keskin bir iri kokusu kaplamt. teberi alp etrafa yaylnca kadnlar uncack bir sandn bu kadar mal nasl aldna atlar. Binnaz kda sarl byk bir paketi havada tutarak, sordu: Neyin nesi bu? Mustafa daha fazla dayanamad, sandn yanna meldi: inde apkalar var. Brak, ts bozulur... Birini aama, birini babama aldk. Biri de benim. Murat aama fazladan bir de yelek olacak. Ankara'da kaldysa... T ulan Cemal usta! Sandn iini biraz kartrd-: te! Cemal usta hi unutur mu canm? Aferin! Yelei geline uzatt-: Al! Dmeleri yalandan tutturulmutur. Kuvvetlendirirsin. Size yemeni de olacak. Kartrmsnz. Analnn hl skma ipeklileriyle uramasna fkelendi-: Brak unlar... Allah allah! Yemeni paketini Binnaz' in kucana att-: kisi

senin ikisi gelinin... Aas Murat'a bakp gld-: Gazoca da getirdim. Markas bir ho... En iyi marka. Yakup aa burnundan kl koparmaa urat iin elini hzla aa ekti: Ocak ksmnn yiidi tren gibi ses verecek. Yak bakalm, horlanmas nasl? Horlamas yaman... Horlamas muhtar odasndan duyulmazsa krar savuurum. Mustafa kapnn yanna braklm eski yorgan ortaya ekti. pleri zmeye urarken yol yorgunluu sz halinde bel kemiine yapt, yreindeki tedirginliini bsbtn arttrd. Smcak'tan buraya kadar Murat aas pek konumutu. Aferin Mustafa, beni utandrdn, bir de, Senden bu kadarn beklemezdim aferin! ite hepsi bu... Mustafa, zlmemek iin domuz gibi inat eden dme kzd: una bak! Ulan seni ben demir iviyle mi perinledim, namussuz? Murat aam bizden bu kadarn beklemezmi. Yahu bizi bu kyl ne bellemi hey allah! Murat esnedi, bir ey grnmedii halde pencereden darya bakt. Yakup aa lastikleri evirip eviriyor, burunlarn skyor, birisinin zerindeki beyaz lekeyi parman tkrkleyerek silmeye alyordu. Kadnlar, bu kadar eyann sahici olmasna bir trl inanamamlar gibi hepsini tekrardan ellemee balamlard. Mustafa iindeki garipsemenin Ankara'y zlemekten geldiini ararak anlad. imdicik Cemal Ustann Bendderesi'ndeki odasnda gzlerini averse, Oh! diye soluunun genileyeceine dini gibi emindi. uncack zamanda bizi bunlar temelli unutmular arkada! Ky bizden vazgemi diye yreini szlatan bir eyler dnd. te belli bir ey... Analm Binnaz alayverdi mi? Hele rezil kahpe, erez ktlarn yrtacak! Yorgan neden atn unutmu gitmiti. Gazocana gazya koymak zere tenekeyi alacana takm torbasn Murat aasnn ayaklar dibine boaltt: te bizim velinimetler! -Bu sz Cemal Ustannd-: te bizim ta takmlar... Bilirim. Smcak istasyonu da tatan yapld. Talk iyidir. yi olmaz m? te mucarta, una madrga derler, una da mur... imdi bir ta olsa dakkada yonar karm. Kalem, gnye, otomatik metre bizde hep tamam... Ceplerini acele arayp kk, yuvarlak bir kutuya hapsedilmi elik metreyi aasna uzatt. Murat bunu rrak diye aarak kadnlar korkuttu: . Bakn bakalm! Hani masalda kl varm, gvura ekince uzarm. te tlsml kl bu... Yeil sandn iindekileri hep bunun sayesinde kazand, Mustafa. Mustafa bu laf ok beendi. Gazya tenekesini amak iin bir ivi istedii zaman, gece vakti bundan vazgemesini sylediler. Babama kahve piirirdik. Aam da ierdi. Halisinden Ankara kahvesi getirdik. stemez. Kahve de neymi, misafir olmaynca? yleyse yemi yersiniz. Ana, bir tabak ver de erez koyalm! Kese ktlarn acele acele at. Hepsinden birer avu karp babasna gsterdikten sonra, gelinin kucana koyuyordu. Anal bir kocaman bakr sahan koturunca can skld. u kar milleti boaz dedin mi gece mece dinlemez. Dn kalburu mu kyor rezil! Ana!

 Buyur. Benim ekmece nerde? Dolaptadr. Lzm m? Lzm. Gelin versin. Anahtar yannda m? Yok... stnde... Hlbuki gurbete giderken anahtar analna teslim etmi, Ben gelinceye kadar kimse kurcalamasn diye sklamt. Gelinin getirdii kk ekmecenin kapan fkeyle at. ocukluundan beri eline ne getiyse buna doldurmutu. Elektrik fenerlerinin minimini bozuk empulleri, boalm piller, anahtarlar kaybolmu esma kilit, bir tornavida, bir duvarc malas, hi sap taklmam yeni bir keser, zincir paralar, dmeler, pasl iviler, pasl cvatalar, somunlar, krk eeler... Hepsini yere dkt. Yere vurarak ekmecenin tozunu, topran silkeledi. erez ktlarn, boncuk, ayna, sakz, koku ielerinin paketlerini iine yerletirdi. Kilitleyip anahtar cebine koydu Bu ii yaparken eline sert bir ey demi, geldiinden beri ilk defa tabancasn hatrlamt. Silh yerde bulmu gibi sevindi. Ayaa kalkt, yeleinin altndan kemeri zp olduu gibi babasna uzatt: Bir de silh aldk, bak bakalm... Ne silh alak? Yakup aa suratn ast-: Silh da neymi? Dolu mu bu? Dolu... Lkin emniyeti kapal... Olsun. Boalt da ver. Mustafa biraz duvara dnd, yayna basarak arjr ald, srgy ekip namludaki fiei yere drd: Al! Belika tabancas... Beylik mal! Otuz lira Otuz lira m? Yakup aa kemer bir elinde, tabanca teki elinde kalakald-: Otuz... Vay benim avanak olum! Otuz ama imdi krk verseler satmam. Cemal Ustadan aldm. Ahbaplk hatrna ucuz verdi. Git hadi! Otuz liraya bu nasl bir silh? Tuu, Cemal Usta her kim ise rezilin biri imi. Seni gzelce aldatm hay Mustafa'm! Mustafa suratn ast: Laf m u? Cemal Usta beni bir vakit aldatmaz. Cemal Usta kimseyi aldatmaz. Cemal Usta, aam tand... Kurunlu'dan Cemal Usta... Tal Cemal Usta retti bize... Silha bakmazsnz, Aldatm dersiniz. Yakup aa silhtan pek anlamyordu. Genliinde bir defa Karada lveri ele geirmi, bir zaman belinde gezdirdikten sonra sandn dibine atvermiti-. Ky yerinde fkara ksmna silh ne lzm? Koruyacak mal yok, nam-namusu yok! Hali-vakti dzeldikten sonra da, aalk sevdasna yeniden yeniye Oullar gelip yerletikten buyana dmt. Ne fayda ki Yamren bir vakitler srtmalk eden Kulaksz Yakup'u ileri gelenlerden daha, saymyor bile... Murat tabancay ald, a tutup bir zaman bakt: Eh, otuz lira eder etmesine... Bunlara; galiba brovning diyorlar. Tutukluk yapmazsa iyi... Tutukluk ne azna! Yz fiek yaksan tkanmaz bunlar. Beylik silh nk... Cemal Ustada yalan yoktur. Gvur bunlar zel yapm, yzbalar iin...

 Heves etmesen daha iyiydi kopuk. Silh ksm azgn ata benzer. Sen onu gezdiremedin mi bakarsn o seni alm u tarafa gtrm. Yakup aa sze karmad. Otuz liraya acyp yand, suratndan belliydi. Azna att zmleri fkeyle iniyor da sakalnn duvardaki glgesi Karagz gibi oynuyor. Nedir o? Haaa... Bizim lacivert takm... Gmlein tsn bozdunuzsa keyfinize... Brakn paketi sedire... Yarn giyince grrsnz! -Elini ortadaki yna doru sallad-: Kaldrn unlar, allah allah! Yakup aa iini ekti: Epey para dkm, ne dersin Murat? Bana palto hi alnmayacakt. Kn ky yerinde ceket elverir. Muhtar Hseyin rezili gibi palto mu giyilecek, tbe? Mustafa, babas Yakup aann umduu kadar sevinmediini birdenbire anlad. Para getirmedik sand herif... Paray sen bilir misin? Para, dnyann ivisi... Fazladan, bize gvenmedii meydanda... Ankara dkknclar bizi hesapa soymular. Bouna dkm... Sana dedim Murat? Bana sorarsan, Mustafa olun iyi etmi. Mala verilen para kalr. Palto isterdi. Mustafa babasn bsbtn kzdrmak iin cebinden bir kk paket kard. Babasna, aabeyisine birer azlk verdi. ncsn havaya kaldrd: Gnln ekerse bunu al baba, hangisini beenirsen! Yakup aa kukulu kukulu bakp sordu: Bir azlk fazladan alnm. Getir uraya... Ttne mi baladn yoksa rezil? Ttne balanr m? Arkadama aldm. Kime? Pelvan Vahit'e... Babasnn ters bir ey sylemesine meydan vermemek iin Murat araya girdi: yi etmi. Arkade ksmn dnmek iyidir. yidir, ben de bilirim... Surdan bir cgara ver. Azln siftah senden... Murata elini uzatt-: yidir ama... Ah benim oullarm para da iyidir1. Mustafa artk dayanamad, kendisini korumak iin silh ekiyormu gibi, davrand. Tabancasn nasl boaltmsa ylece duvara dnd. Trende badandan karp uzatt: Buyur, bu da parann st yan... Yakup aa aknlkla badatan dizstne kalkt: Para m? Para da getirmi... Aferin ulan! Yere iniverdi-: Tbe hey allah, aferin! Ne kadar bu bylece, krk kayma var m benim rezil olum? Yetmi be... Yetmi be mi? Aman Mustafa! Murata dnd:- Say bakalm unlar... Grdn m? Durur bakarsn. Say ki hele bir... Talk retmenlikten iyi imi, yarglktan bile iyi zenaat... Allann bir hikmeti canm... Murat glmseyerek yava yava saymaa balad. Mustafa, aasnn byle ar almasna memnun oldu. Yakup aa bir yandan kalasn kayp bir yandan, Hele rezil! Hele alak! diyerek yalanyordu. Karlarn gzleri de u kadar u kadar almt. Hep tek lira yaptrdmz iyi. ok grnr. Yetmi ... Yetmi drt... te yetmi be... Murat para destesini, babasna uzatt-:Tamam, yetmi be lira. Buyur.

Desteyi alrken Yakup aann elleri titriyor, gzleri lamba nda slak slak parlyordu. Paralar grmeden Mustafa'nn adam olduuna; inanamamt. Paralar eli titreyerek ald: Allah uzun mr versin! Allah tuttuunu... Birden cotu-: Grdn m kar, grdn m? Buna ite para demiler. Mustafa olun kazand. Gzn a! T hey dnya! Paralar kuana koyacak gibi yapt-: Biz bu gnleri de grdk. mrnze bereket, ben ikinizden de honudum evltlarm. Artk, olur olmaz frtnaya yklmam ben... Geline bakarak gld, kurnaz kurnaz gz krpt. Mustafa: Hele yarabbi, ihtiyar ksmnn sevinmesi, alamasndan farksz... diye dnerek ban keyifle evirdi. Geldi geleli duyduu yabanclk birdenbire kaybolmu, yreini skan tedirginlik dalmt. Murat'n alay edeceini bildii halde, kendini tutamad, nd: Sen Yamren'i bilir misin? Paltoyu srtndan karmayacaksn. Farkna varmadan emrediyordu-: Ayanda mest lastik... Ssl gez. ocukluunda fukara olduunu yerli yersiz syleme. Ayptr. Trende babas iin hazrlad laflar, aklna gelmeyince, hele, Murat'n glmsediini grnce elini kabaday kabaday sallad: Anladn m baba? Sen bu Yamren'de kimseye bakmayacaksn, anladn m? Ne gzel, ssl gez. Yakup aa, Murat'n yzndeki alayl glmsemeye kprd: Gezilmez mi? Eliniz ekmek tuttu. Murat'm altr, sen alrsn. Ankara gurbetinden yetmi lira getirmek... Bir ift kz paras... Yetmi be... Tbe yetmi be... Sylesene kar, Mustafa oluna mjdeyi versene! ki tosun aldk, boyundurua altrdk. nmzdeki bahar biz de, iki ift kouyoruz. Dmanlarmz atlasn. Mustafa'n iin istemezler ne dediler? Navlun parasn burdan salmaynca kye gelebilemez! dediler. te bak, paray Ankara'nn toprandan krekle toplad benim olum, ilk gurbetinde... Ankara toprandan krekle para toplanmaz. Ankara'da bizim neler ektiimizi hi sorar m? Nesini sormal? Yakup aa glverdi-: Zordur gurbetlik... stesinden gelene aferin! nce ta ocana amele yazldk biz! Bildiin kara amele... Vahit sylemedi mi? Ali bey: Kksn, ta oca iini sen hakedemezsin diyerek elimize birka kuru verdi de bizi kodu, anladn m, kkmz biz... Yakup aa bu kk lafna para destesinden daha ok at. Kk m? Ne demek! Koca babayiite kk m denirmi! Ali bey her kimse rezilin biri imi, ha Murat? Ali bey hakl. Kk derler. Elbet kk... u da laf m imdicik? Ah u benim Muratdaki olan, nerenin k yahu! ehir yerinde kk saylr. Kadnlar bu meseleye Yakup aadan fazla amlard. Ali beye bir azdan beddua ediyorlard: Da gibi babayiit... uncack bebe mi? Boyu devrilesi Ali Bey... Telli kurunlara gelesi... Murat ar ar anlatt:

 ehir yerinde Mustafa kadar ocuk, babasndan, anasndan harlk alr, okula gider. Benim dediim, memur ocuu... Fukara ksm orda da elbet alr. Lkin alalm Yamren'i: Biz on iki yanda sabann sapn tutarz. Babamn grd ileri, gcm yetince ben de grrm. Bu sebeple 15 yandaki olan ky yerinde erkek saylr, evlenir. yle ya babas gibi bir erkek de o... Elbet... Adam on be yanda babayiit erkektir. Sana gre yle, ehirliye gre deil. Yakup aa inanmad. Mustafa'nn yzne imdat ister gibi bakt: Eee sonra? Herif seni kodu ama sonunda kendisi utanmtr. Evet! Tala girdik. Ankara milleti bize Mustafa usta demeye balad. Uzatmayaym, kye geliyoruz. Cemal usta razlk vermez: Ulan diyor, urada bir ay daha diini sk, diyor, sen benim elim, ayamsn. Koca inaatn ii aksar. -naat denince Mustafa, Gurbeti mer'i hatrlad. Sz ksa kesti-: Dinlemedim, bastm geldim. Gurbeti nasl? Stmas geti mi? Brak Gurbeti'yi... Olum, bak ustan ne gzel yalvarm, Gitme diini sk demi. Gelmemeli imisin, eyvah! Ustasnn lafn adam dinlemez mi hay olum? Murat gld: Kabahat senin... u olana mektup yollamayalm. dedim. Yedi liray grnce dayanamadn. Deliye ta andrlr m? Kyl adamna, Sla sz edilmeyecek... Mustafa, aabeysini dorulad: Essah! Mektup gelene kadar, ky aklmda yoktu. Himmet avuun damad Recep, kd elime verdi. Bir akamst... ta yonmaktaym bir bama... Kelimeleri bulmak iin biraz durdu. Eliyle yavaa gsne vurarak yere bakt-: urama bir ey takld baba, ky gresim geldi birden: Ankara'nn yz karard. Ne olsa da imdi kyde olsam dedim. Durmak ne mmkn! Hocalarn Hasan reziline kzdm. Ama nasl! Hasan'n bana yapt yetti canm! Cemal usta bile at. Tuuu... Ben Hasan' byle bilmezdim. dedi. Bu dnyada, Hasan gibi namussuz aramayacaksn. Yakup aa, kesik kulan ekitirmekten vazgeip gzlerini tella krptrd: Ne yapt ulan? Paran m ard? Ard saylr. Bor mu verdin yoksa hey ahmak? Sana gnderdiim yedi lira, aslnda on lirayd. n kendi harcam. Aman Mustafa, sen Ankara'dan bana on lira m yolladn? On lira elbet! Tuuu, Hocalarn Hasan... una bak! Emanet meselesi kendi iinden muteber... Bize yaptn brak! Bendderesi'nin bakkalna bor etmi, gelirken borcunu da: dedik; imdi 600 kuru... Yok hayr, alt yz elli kuru borcu var bize... Yarn ister alrsn. On lira saldnn tan kim? Cemal usta... Bir de Gurbeti mer... yi! Gerekirse Gurbetiye yemin verdiririz. Yahu, adam m soyacak, bu Hocalar kabilesi? Uzaktan bir horoz tt. Kyn horozlar aralk aralk ona karlk vermee baladlar. Murat davrand: Haydi, yatsn Mustafa! Sabah oluyor. Sedirin zerine yatak yaptlar.

Yakup aa Yat, uyu! Her iini beendim Mustafa, bir iini beenmedim. Ustann szn tutacaktn! Yetmi kaymay yze yetirecektin! Bir ay sonra geleydin! Yamren yitecek deildi ya... Yazk etmisin... Mustafa babasna karlk verecek yerde Murat aasna sordu: Adam kyn neden zler aa? Neden olacak? Ky senin doup bydn yer... Gurbet yaban... Geim zoru olmasa kyl ksm gurbette bir gn duramaz... Syle bakalm Ankara'da m daha yreklisin, burada m? Burada yrekliyim. Ankara'da inan ylgn olur. Ee, cann da sklr arada... Komular, buralar ararsn. Ankarada seni kim bilecek? Yz liralk elbisen olsa, dnp bakmazlar. Lkin Yamren'de ulakiden bir pantalonun bir ay sz edilir. Kynde gsteri yaparsn da, ondan seversin kyn. Doru, adamn slas gsteri demek, Benim sunum var, bunum var hesab... Komulara bir gsteri... Yakup aa dayanamad. kt: Vay benim eek olum! Demek Yamren'e gsterie mi geldin? u kadar liray urada braktn da... Gsteri gelmedi aklma, ky zledim. Murat, kardeinin omuzunu okad: Dnmediini biliyorum. Dnsen bir ay daha diini skardn, ya da imdi, u kadar paray braktm da geldim demezdin. Sen dnmeyi ne bileceksin? Yakup aa sakaln sert sert kad: Duydun mu? Murat hakl... Dnmek varm Tal bellediin gibi, bundan byle dnmeyi de bir gzel ren! Murat, yksek sesle gld iin, Yakup aa da fkr fkr gld. Lambay alp gtrmt. Odann karanl, tren grlts gibi bir zaman Mustafa'nn kafasnda zonklad. Babasnn bir sandk eyadan ok 75 liraya sevinmesine amt. Para denilen kt paralarnn, ipekli skma kumandan daha kymetli oluuna akl erdiremiyor, birisine aka yapmaa hazrlanr gibi keyfi artyordu. Bir cgara yakt. Kendisi iin 25 lira harlk ayrmt. Sabahleyin karlar tembihlemeli. Tabanca getirdiimizi sylemesinler. Karlar sylemez ya babam, bilmem... Belimize balasak yeni ceketin altndan farkedilmez mi?.. En iyisi: Kuan altna sokmal... Yarn, karlar elbisemize bar karlar. Hay ulan Yamren! Davran ki bir bak kim geldi hey Yamren! Evin her yanna sinmi gbre, kuru ekin, ot kokusunu byk bir keyifle koklad. Ahrda, srlardan biri diree srnerek kanyor, oday hafif bir deprem gibi sarsyordu. Aye bizi yeni giyimimizle grse bamz yardna piman olur mutlaka... Ankara aklna geldi. Sanki oradan ayrlal yllar olmutu. Kye dndne birden ok sevindi. Yarabbi! Hamdolsun! diye kretti. Cgaray ocaa atp uyumak iin duvara dnd. Gzlerini aar amaz Mustafa'nn ilk ii giyim paketine bakmak olmutu. Birisi, kd yrtm, ceketini, pantolonunu ellemi... fkeyle yataktan frlad. Donunu, gmleini acele giydi. Hele reziller, hele reziller! Biimini bozacaklar. una bak... tsn bozacaklar! diye syleniyordu. Sofada Muratn kars Feride'ye rastlad:

 Kz... Gelin, iini brakp dorulduu halde, Buyur demiyordu. Kz, sana sylyoruz! Bizim giyimleri kim kurcalad? Sylesene, laf soruluyor. Allah allah! Kalktn m Mustafa? Epi uyudun, nerdeyse le ezan okunacak. Okunsun... Elbisemi kartrmlar. ts bozulur. Siz t bilir misiniz? Dn gece gstermedin. Baban merak etti. Bakt da,Olan kendisine yirmi liralk takm alm dedi. Yirmi liralk m? Hey benim babam! Otuz be liradan fazla verdik. Kz marka lcivert... Feridenin gelinlik ettii iin kendisine cevap vermediini hatrlayarak yumuad-: Anladn m, otuz be lira... , yi imi... Ben grmedim. Yakup aa yi dedi. Giyersen grrm. Babam, paltosunu, mest lastiini giydi mi? Giymedi. Giyinmez ne mmkn! Zor emri olmaynca ldm allah giymez. Tosunlar boyundurua altryor. Tarlada m giysin! Geline dnd-: Durur da, bakar: Yumurta piireyim, kaynm yesin demez. Mustafa odaya dnd. Pencereden Topal smail'in evi grnyordu. Bacadan kan incecik duman gkyzne ekilip dalmakta... Bu duman ksm bylece, bayukar nerelere gider? Dn gece ortaya bir smail kmt. Doru bir laf! Gecelerin uyumaz kuu! Yeni yn oraplarn, yeni mintann giydi. Kunduralarn gcrdayp gcrdamadn anlamak iin birka adm yrd, Gr... gr... gr gr... diye kendisi de tekrarlad. Pantolon biraz uzun gelmiti. Tabancasn beline baladktan sonra eilip paalarna bakt: Yksek sesle, Tamam birader! neresi uzun? dedi. Kuan smsk sard. Yelein arkasndaki tokay taktrmak iin Gelini arsam m? diye bir an dnd. Elinden gelmez, hem de utanr fukara! Anal kk bir tepsi iinde yada yumurta peynir, pestil hoaf getirdi: stersen, sen de gidersin. N'olacak? Ky gezmeyelim mi? Mustafa dardaki sesleri dinledi -N'oluyor? Neyin nesi bu grlt? Dibek. Kimin?... Hocalarn Hakk'nn. Aam nerde? i varm. Merkebi Smcaa gtrd, -iyi. Mustafa yemei acele yedi. Cep aynasnda gs mendilinin iyi durup durmadna bakt. zerine soktuu kalem biimi kk aky dzeltti. Kalarna, byk yerlerine koku srd. Anal bu hazrla glnce ban pencereye evirdi: Hep glersiniz. una bak... Sabahleyin kimse gelmedi mi? Vahit geldi, uyandrmadk. Topal smail? Gelmedi. Aa mahallenin adam hep dibek banda... Git de karlar elbisene

baksn! Mustafa'nn da niyeti buydu ama analnn szyle nedense fikrini deitirivermiti. Avluda bir zaman ne yapacan dnrken dibek tokmaklarnn grlts birdenbire kesildi. Yemee oturdular. Gitmek geti bsbtn! Hocalarn Hakk'nn ekmeini lsem yemem. diyerek yere tkrd. Srd koku da hani kokularn padiah! Aferin Ankara kokusu! Koku canm! Karlar elbisemize bakarlarm, bakmayversinler. Elleri pantolonunun ceplerinde, pantolon paalarnn ayakkablarnn zerinde savrulmasna bakarak Himmet avuun genler odasna doru yrd. Sardere'yi geince muhtar Hseyin Efendi ile karlat. Ellerini ceplerinden karp kuann zerinde kavuturdu. Dur hele... Mustafa sen misin? Benim efendi aa. Ho bulduk. Dn gece mi geldin? Dn gece. Ankara'daki ilerini duyduk, aferin! Adamlk byle olacak. mer anlatt. Kopukluu brakrsn artk... Kpek mpek baklamazsn. Mustafa utanarak ban edi. u bizim muhtarmz Hseyin Efendi iyi bir adem. Ktlk bizde... Caminin nndeki dut aacnn yapraklar dklm, kalanlar da sararmt. ocuklar, iki kedi tutmular, bara ara, oyuncak bir kannn boyunduruuna komaa urayorlard. Mustafa, Kyl ocuunun oyunu da bir kyllk. diye gld. Suya giden bir kadn bakralar yere brakp nnde durdu: Ho geldin Mustafa! Ho bulduk abla... Dur hele... Bu nasl koku? Ankara kokusu mu? Ankara kokusu, iyi bildin. Elbiseleri de kokuya uydurmusun. Tahsildara dnmsn rezil. Hele yr! Mustafa, Himmet avuun odasna gelince ieri girmedi, arkaya dolanp dama kt. Buradan btn ky grnyordu. unca zamandr Yamren hi deimemi. Ky eskisi gibi. Ekin ekme zaman olduundan erkekler ortada yok... Aa mahalle harmanlarnda kimlerin bulunduunu fark etmee alt. Tokmak sesleri yeniden balad iin yemek yemediklerini anlam, oraya gitmediine piman olmutu. Srd kokuyu derin derin koklad. Topal smail, imdi gelse koku ister bizden... Parman uzatr. Topal bulmal... Kyde neler olmu, renmeli! Pire zplasa bilir domuz! undan alr, una satar. Ky telll ka para... Efelenerek avucuna ksrd. u Yamorenli kendi adamn neden sevmez hey allah! Ta ustas olup ve de gurbetten gelip... Namertler! Pelvan'da akl m var? Sabahleyin uradn. Bizi neden uyarmazsn? Saatine bakt. Can konumak istiyordu. Eve gelip kendisini dibek yerine zorla gtrmedikleri iin btn Yamrenlilere kzarak tokmak seslerini dinledi. Bu yenilerle yere kmek olmaz. Bizi iskemleye buyur etmeli Hocann Hakk!... Byle dnnce uraya kvermek istei duydu. Gne srtn stmt iyice... Dibee gitmek varm. Kar

orada... Kocasnn danesini dvyor! Gzlerini ksarak drt yanna bakt: Yamren yerli yerinde... Lkin Aye ktlemitir yzde yz... Ankara'daki amarc Nazl hanm, Bendderesi'nde ki kt kanlar hatrlad. Hele kahpeler! diye suratn ast. Bu sra candarma Nail evinden kt, Mustafa zorlad ama yanndaki karnn Gldane mi, yoksa ilk kars m olduunu seemedi. Nail kadna, Ykl! der gibi elini sallam, -tembel tembel gerinmiti. Baltay omuzlayp yrd. Mustafa az kalsn, Nail aa! diye seslenecekti. Dur olum! Alr tarlaya, koruya gtrr. diye dnerek vazgeti. Nail odann nne gelinceye kadar Mustafa'y grmemiti. ard: Ulan Mustafa! Merhaba Nail aa! Ulan geldin mi? Dam banda iin ne rezil? Ky zlemiim! Sen nereye byle balta omuzda? Bo ver... Nail baltay duvara dayad. Arkadan dolap dama kt. Geldin ha, ta ustas... Geldik! Mustafa cgara verdi. Buyur! Ne demiler bizim iin kyde? Kopuk, ipsiz! Adam olmaz, ne mmkn! dediler yle ya? Dediler. Yamren'i bilmez misin? Bir amarc kar laf etti Hasan bir ara... Kar yamanm. Adamn yreini yakan bir kar... Kulak verme! Ad Nazl Hanm. Hasan soydu ama bize di geiremedi. Aferin! Hasan syleyince korktum.ehir yerinde kar fendi... bizim Mustafa dersen cahil ocuk, eyvah! dedim. Aldrma... Hasan imdi nerde? Dibektedir. Hadi gidelim... Soyulmadmz anlasn. Yrei rahatlasn. Derdimizden hasta olur fukara... aka ettim. Hasan Yamren'de yok! ankr'ya yeni hastane yaplyor. Oraya tala gitti. Haberin var m? Analar ld. Hakkyla tarlalar bltler. yi olmu... Demek ankr'ya gitti. Gitsin. Orada elbet, bir avu bakkal bulur. Lkin Mustafa gibi Ymrenli bulamaz. Ne var? Bakkala ne olmu? Ulan iki laf etmez misin? Trke konu rezil. Brak Nail aa... Eve on lira gnderdimdi. Babama; yedisini getirmi. Hocalarn Hasan'a para m verilir ahmak? Verdik naslsa... Bize yapt bir ey deil! Cemal ustadan gizli, Ankara bakkalna u kadar bor brakm son gn... Geliyoruz. Gazocana gazya alacam, vardm bakkala... Ankara bakkal balad laf dokundurmaa... Ymrenli deil misiniz, dolandrc olursunuz. demez mi? drt kii uradan buradan topland bamza, Kim dolandrc olur allasen? diyerek, anladn m? Anladm, rezillik... Rezillik ki, nasl! kardm, paray verdim. Hasan vermem derse bel tter! Vermem demez. yle oldu da, byle oldu da... Borcumdur, derim der. Ben kabilemi bilirim.

 stne alnma, Hocalar kabilesinin senden gayrisi yumuak dikendir. Haklsn. Hoca demek ne demek? Cimri, muskac... te sizin Reit hoca... Nail iin alayndayd. Mustafa da Ankara bakkalna bor deme iinin kendis ini eskisi kadar fkelendirmediini fark ederek at. Ankara'nn bakkal varsn ne derse desin. Dnyann bir ahma sen misin? Mendilini dzeltti. Mendilin zerindeki ne? Kalem mi, bak m? Bak. Mendilli tutsun diye aldk. iyi, koku da yaman koku... Kzlar yakacaksn bu gidile sen! Mustafa koku iesini karp Nail'in avucuna, srd: Evlenmisin Nail aa... Sonunda Gldane'yi almsn. Aldk. Vahit'le aranz nasl? yi. Pelvan ksmnn akl ayanda olmal! Ankara'da ayana ta dnce akl bana geldi. Ne yapsn. Kye perian dndnden... yi bildin, st kesildi. O zaman bu zamandr, lafn etmez oldu, Gldane'nin... Kary unutmutur. Biz de Aye'yi unuttuk. Kar ksmn adam, kolay unutur. Gurbet, iyi bir icat canm... Nailin evine bakarak gld-: Ablam, sen Gldane'yi alnca ne dedi? Alamtr. Kar ksmn adam, kolay unutur. Gurbet, iyi bir icat... yle... Alad bir zaman... Alad gezdi. imdi alt. Zor almtr. Zor-kolay alt. Bir bizim bamzda m? ki karl herif ok... Kulak verme... Tatsz... Eve girdin mi birinin yzne bakmayacaksn. Ban yere eip, Bana ekmek getirin diyeceksin! Ban yere emezsen, Vay, ekmei ondan istedi diye kzar birinden biri... aret ettin sanr. nne geleni yiyeceksin. in istemez de yemezsen, Benim elimden olduu iin... hay benim kara bahtm! der, alar. Suyu hangisi verirse ieceksin, yzlerine bakmak yok... Zor meseleymi... tuu... Zor olmaz m? D seni yakar, ii beni hesab... imdi tarlaya gidildi, szgelimi, ekin biilecek. Birinin yanna geip durmamal. kisinin arasna girip sallayacaksn trpan, tutacaksn ora... Onlar da oraklar senin nne tutarlar ki, az yorulasn! Bak bir bu iyilii var. Tarlada le ekmeinden sonra yanlarna yatmayacaksn. Yatmak yasak m yahu? Uzakta bir glgeye, tek bana yatlacak. Onlar bir yerde, sen bir yerde. Uyku hali bu... Birisi dokunur, srnr, teki kzar. Bir gn ne oldu? Benim yeni kar, uyuduum yere gelmi, kafam dizine koymu, balam sirke krmaa! teki domuza dnd. kindist yeniden oraa girilecek... Eski kar, yanm sra bieceine, bizi brakt, tarlann st bana geti. Varsn gesin, aldrmadm. Cehennemin dibine... Lkin kylye kar ayp... El adam ne demez? Bak hele... u Nail iki tavuu gdememi. der. El ne derse desin, ablam hakl. Neden ulan? Gldane gelip, senin ban dizine koymu, sirke krmaa balam. Sen

uyanmadn m? Sus. Uyanmaz olur muyum? Baktm gz ucuyla... Gldane'yi grnce, Allah bir, gzm geri yumdum vesselam... Gzm yumdum iyi, Sonundaki tatszl ne yapalm! Sorma... Baktm ki aramza ayrlk gayrlk girdi. Zaten akam da yaklam. kisini birden eve Eski kar, olan anas olduuna gveniyor. Yenisi yreimi yaktna gveniyor. Susun ulan! dedim, susmazlar. Eski kar, laf bsbtn uzatt. stne yrdm. Niyetim dmek deil. Analm falan nme geer, diye gsterie parladm. Reziller aradan ekiliverdi. Bam derde girecek de sevinecekler. Ablana bir tekme attm. Bumu st devrildi ocaa... Azndan sapsar kpk yrd. ld! diye bartlar, alp anas evine gtrdler. On gn sonra iyi oldu geldi. Olmam Nail aa... Ablama vurulmayacakt. Lkin... Evde on gn, yeni karyla yalnz... Mustafa gld-: yi vakit geirdiniz mutlaka... Brak... Bilmediinden glersin. Yeni karyla yalnzlk iyi, ama... Ekin bimeyi n'apalm? Orak beni ldrd. Ablann cn ald, desene Gldane... Sra gecelerinde de patrd kmakta m? Yok! Meselenin iinde teki i olduundan, kavga karmaa utanrlar da seslenmezler. En kolay bu... Karlar srasn bilir. Sen odalarna girigiriverirsin. Eh, bana izin... Geldin ya, daha ok konuuruz. Dur yahu! Sen eskiden almazdn pek... Balta neyin nesi? Sorma... Artk almazsam olmaz. rp kesilecek... Kes bakalm... ocan ttsm.. Dur hele... Birer cara daha ierdik... Yok! te Vahit geliyor. Biz iki evlilii anlattk, bekrln derdini de Pelvan ala yansn! Nail damdan aa indi. Gene eskisi gibi kollarn kabarta kabarma yryordu ama, elbisesi iyice ktlemi, kilotu be ayda drt yerden yamanmt. Kunduralar da amur iindeydi. Vahit, koca admlarla yaklat. Nail'e asker gibi selm verdi. Hi topallamyordu. Biraz semirmi Nerdesin arkada? mi bu? Sabahleyin uradk da, Dibek yerine gelsin diye haber braktk ya... Mustafa, byk bir sevgiyle kollarn at. Kucaklap ptler. Biraz smsk durdular. Sonra Pelvan Vahit bir adm geri ekildi: Geldin ha... yi ettin... Hey ulan Mustafa, lcivertler de gnete ayna gibi parlyor. Dur hele, Tosya kua m bu? apka da iyi yaram. Dur bakalm... Kunduralar beendim. Her ey dengesinde olum! Mustafa da Vahit'le beraber stne bakyordu. Gltler. Pelvan omuzuyle Nail'in gittii yan gsterdi-: Ne konuuyordunuz? Hi... ki evlilik zor... Acdm Nail aaya... Oh olsun! Daha ekecek... Ah yerde kalr m? Yoksa Gldane'de gzn m var daha? Tbe yarabbi... O pise kim bakar? Hadi dibee gidelim. Dur yahu, Yamren'i bir dolamayalm m? Brak Yamren'i. Asl yavru dibekte... Vahit gz krpt-: Aye dibekte...

 Olsun. Olsun ne demek? Hele rezl! Aye'yi grmeyince lyordun. imdi byle mi? Byle! Demek geti mi artk? Sen Gldane'ye Pis dedin ya... Tbe.. Aman tbe... Aye'ye pis denebilemez! Benimki evlenince uyuz eee dnd; ama senin Aye'ye evlenmek yarad, hay Mustafa, kar bir gzelse, be gzel oldu. Aye gibi kar dnyada bulunmaz. Bo ver! Bizden geti! nanmam. Geti. Mustafa, arkadann yzne dik dik bakt-: Bir sorum var: doru syleyeceksin! Gerekten Gldane'yi boladn m? Vahit'in, tombul yz hi deimedi: Sen boladnsa, ben de boladm. Ankara'da hi aklna gelir miydi? Hi... Trene biner binmez unuttum Pelvan... Kary sildim attm yreimden... Getim Aye'den! Glerek elini sallad-: Senin aklna Ankara'ca Gldane gelir miydi? lk zamanlar hi gelmedi. Hastaneye girdik. Ayak iti. Kye gitmekte baka kar yok. ime bir ac kt. Rezillikle, perianlkla kye gidilecek. Kederle gld-: Sen de Aye'yi nce aklna getirmedin elbet... Sonra paralar kazandn. Kye gitsem, karya gsteri olsa, demedin mi? Doru syle. Mustafa, ban evirerek gzlerini saklad. u Pelvan aklland m yahu? Koku iesine davrand: Hele sr bakalm, Ankara kokusu. Eyvallah... Koklad-: Ooo! Ne gzel! Karlar yakarsn Mustafa! Brak... Murat aam imdi olsa... Kokuya aldanacak kz herkes yakar: Akll, Karya dmeli. derdi. Murat aamda laf oktur. Cebimize mendili tutsun diye unu aldk. Murat aam alay etti: Bildim, bildim, kalemle aran iyi deildir. Kalem olsa kaleme de yazk, sana da yazk Elbet ak olacak diye gld. Biraz dnd-: Nail'i grnce Murat aana hak verdim. ki kar bir adam hrpalar. demez mi benim aam? Nail'i paralamlar... Eski hz kalmam. Pantolon yamal, kunduralar patlak... t gibi almas da caba... Bugn dibek banda olmal deil miydi? Yallah! rp kesmeye... Hele biraz srnsn... imdi sra bizde hay Mustafa... Sra, bizde mi? Kimin arkasndan imdilerde? Sorma... Sabriye vard, bildin mi? Hangi Sabriye? Sabriye dediin daha bebek! Sen ardn m arkada? Benim hesapla tam on nde... Sen grmeyeli ne oldu, eker oldu. Be, alt ayda m eker oldu? Alt ayda eker olur mu? Hey bizdeki aptallk... Ben de Nail'e byle syledim iin banda, Sen ne bilirsin, ay! dedi. Topal smail'e sorarsan bsbtn rezillik! On birinde bir yar sevdim. Taze am gle benzer/On ikide eker erbet/Oul vermi bala benzer imi. Anladn m? Ksas: Sabriye eskiden de gzelmi, aa, biz alc gzyle bakmamz. Eeklik bizde...

 Doru! Nail aam bilir. Mustafa bir ey hatrlayarak elini kaldrd-: Dur arkada... Kz ksmn artk brakalm, karya bakalm. diyen sen deil misin? Vahit, dn geceki aziye meselesinden Mustafa'nn haberi var m, yok mu anlamak iin arkadann yzne dikkatle bakt. aziye gibi kart karnn arkasnda dolatn kimsenin duymasn istemiyordu. ekinerek sordu: Sen bugn Topal smaili grdn m? Grmedim. Sen sorduuma cevap ver hele: Karlardan yaz m geilecek? Yahu, Gldane'nin yankl ile yle bir laf ettik! Cier yann sen bilir misin? Ellerin dnnde gmbr gmbr davul douluyor. Senin bir elinde Topaln tlsml kemii, bir elinde boha... Benim dersen, elimde hrsz smail'i adam etmee kestiim kzlck sopas. Biz o sralar artmz. Sana arkada d: Kz seveceksin, kz ehli kz! Demek, imdi, yavru kz ardna m deceiz? Kz ardna... Kzlara alc gzyle baklacak. Kzlar dnya gzeli... Olursa o kadar olsun canm... Kalarn ortas atk. Gzler kmr gibi kara... ubuk gibi boy. Kz ksm biraz ince olur ama boy verdiindendir. Vahit, candarma Nailden rendii bu szleri bu kadar kolaylkla sralad iin kaslarak Mustafa'nn koluna girdi-: Haydi dibee gidelim... Kz ksm boy verirken incelir, ama son dnyaya deer kzlarn... Bir i canm. Alar, arkadan glverir... Kzlar dn ki, Pelvan... Bu laflar sana smail mi retti? Brak! smail'in ileri tm maskaralk! Baca iyi edeceim diye Yamren'de yumurta komad rezil! Dn gece baktm. Baca eskisi gibi, hi fark etmemi... Aksamakta hep... Dn gece mi? Dn gece sen smail'i nerede grdn? Bizim avluya geldi. Sand falan indiriyoruz. Elektrie tk bast. Gecelerin uyumaz kuu dersin. Doru! Konutunuz mu? Nereden gelip nereye gidiyormu gece vakti? Konuamadk. Bacan srd gitti. Bu herif topal kalr bylece, ne dersin? yle... Bir il kad vard ya, ite o kat kuanda... lc anlatr, ankr'nn hastane doktorunu anlatr. Ben bezdim arkada... Gurbeti mer nasl? Himmet avuun damad inaata mektup getirdi. Sordum, Kulak verme, kt dediydi. mer de kt... Sopasz gidememekte memihaneye... Lafa daldk yahu! Benim geliim seni dibee gtrmek iin... Aye'yi yreinden sildinse gidelim. Yaras daha iliyorsa, art olsun, kar seni bir bakta ldrr. Haydi gidelim... Mustafa merdivenin yarsnda durdu-: Bunca vdne gre Aye'de senin gnln var galiba Pelvan... Bu nasl sz? Tbe yarabbi... Anladm, anladm... Allah kavutursun, bizden dua... Hey Yamrenli Mustafa, Hocalarn Hakk seni dibee arr, sen karsn bize balarsn! Dur hele... Hakk bizi neden ard? Artk orasn bilmem. Ankara'dan Mustafa paral gelmitir. Kary elimden alr diye korktu. Glerek hzl hzl yrdler. nsanlar seilecek kadar yaklanca Mustafa, apkasn, yeleini, saatinin boncuktan pskln dzeltti. Yrei gmbr gmbr

vurmaa balamt. Aye ile Meryem'den baka iki kar daha vard. Be alt da; erkek... Mustafa, tabancas olduunu kylye bildirmemek iin ceketini karmamaa, yani, dibek dvmemee karar verdi. Hocalarn Hakk, tokma, kundurasnn burnuna dayayp gelenlere bakt: Ho geldin Mustafa! Ho bulduk Hakk aa. Dn gece gelmisin. Dn gece geldik. Mustafa, pantolonunun ceplerindeki ellerini, koyacak yer bulamam gibi tella ekip kard-: Bereketli olsun! Eyvallah. Kadnlara bakmyordu ama onlarn kendisini seyrettiklerini biliyordu. Aye'den ok, mer'in kars Meryem'den sklmasna at. Bereket, bu srada, kayann glgesinde oturan Gurbeti mer, sopasn sallayarak barmt: Hey Mustafa! Hey gelsene ulan... Gel yanma... Mustafa yrynce, arkasndan Meryem gld: una bak! Mustafa gelince, dibei koku sard. Neyin nesi? Selim'in kars aziye kalarn biraz atp Vahit'e bakt: Ankara kokusu, belli bir ey... Ankara'dan gelenler biho, kz Meryem... Oyunbaz bunlar... Bilmem, benim mer, eski oyunlarn da unuttu. Bu da Allah'n bir ii... Mustafa buradan sonrasn iitemedi. Meryem bize laf dokundurmakta hey Allah! Siz vurun. Benim Mustafa'ya iki ift lafm var. Mustafa, mer'in yanna meldi: iyi syledin aa... Hele imanszlar! Bu klkta bizi dibee srecekler... Aldrma, Pelvan senin yerine dsn! Elbet... Eee, anlat bakalm mer aa, hastalk nasl? Savuturdun mu azbiraz? mer sopasn yere vurdu: Domuz, beni bildiin gibi sallamad... Elden gitmemize ok bi-ey kalmam meer. Hay Mustafa! Kalktk ya tatsz... Ama Ankara'dakine bakarak hamdolsun! Mustafa dibek denleri biraz seyretti. Rahatsz rahatsz ksnd: Ankara'da aklma geldi, gldm. Meryem abla, seni yle grnce... tbe yarabbi! Gittike tellanyordu-: Ne dedi bakalm. Soluunu keserek kekeledi Tuuu... Meryem, rezillii una sylediyse: mer ksre ksre anlatt: Ne diyecek. Kar milleti bilmez misin, lyorum desen, Hani bana alvarlk getirmedin. diye alar. Kapda, beni titrer, ksrr grmesiyle, Aman herif, sen, yoksa mer misin? demez mi Meryem? Balad rpnmaya... Vay bama... vay bama... ben bu kadar ekimi bieyim, harman kaldraym, davar, mavar saymdan karaym... Kundura beklerken... Giyimlik beklerken... herif byle perian geldi, komular... Vay bama! diyerek rpnd, alamay tutturdu. Baktm, kar bizi eve sokmayacak, amara davrandm! iyidir Meryem abla. Seni marazlanm grnce yrei kabarmtr. Baka biey demedi mi, baka bi-ey? Ne diyecek? Dedirir mi Gurbeti... Hs dememle d yarlayazd. Alt

giderek... Senin Aye meselesini at bize... yidir benim kar, yiittir. kisi de dibekten yana baktlar. Kaplarla erkekler, karlkl durmular, vuruyorlard. Mustafa Aye'yle, Meryem'in yzlerini iyice farkediyordu. kisinin de yanaklar kzarm, terden parlamt. Tokmaklar kaldrp indirirken, gsleri titriyordu. Aye hi deimedii halde, Mustafa'ya ilk grd yabanc bir kadn gibi, bir yabanc geldi. Artk ne boaz kuruyor, ne yrei arpyor, ne de srt rperiyordu. Silip karmz yreimizden kahpeyi. diye gld. Adam terkledii kary grd m, domuz grme dnermi... Doru! Meryem'in, olup bitenleri kocasna aclatmas tehlikesini mer'in yanna gelince hatrlamt. imdi rahatlad iin karya bol bol bakabiliyordu. Meryem de gzeldi. Uzun boylu, tkz... Evet, Atatrk'n atl heykelindeki tatan oyma karya benzemekte. Kendisini tutmasa, bunu mer'e syleyecekti. Cgara paketini acele kard: Yak bitane mer aa! Yakalm m? Hadi yakalm... Yakalm da keyfimize bakalm... Ankara inaatnda Rfat Efendi sylerdi, kulaklar nlasn! Sesini alaltt-: Senin haberin yok, Rfat efendji keyifi herifti, ibadet de gizli kabahat de gizli diyerek akamlar arab yuvarlard. Rfat efendinin benden gizlisi yoktur. Allah selmet versin... cgaray yakarken Bir yakmal, bir akmal, bir de gzele bakmal hay mer! derdi. Doru! Doru olmaz m? u Aye'ye bak! unu Hakk reziline kaptrr m, adam? Aman mer sus, duyan olur, tuuu... Brak, bylesi daha iyi... Duysunlar. Yalan m? Ben doru sylerim Mustafa... eker gibi kz, ayya kaptrdnz. Bu sra, Aye yzn silmek iin durdu. Meryem'le ba baa verip bir eyler konutular. Meryem Mustafa'ya doru ban sallad. Glyordu. Mustafa: Dn gecesi koynuna girdiimizi Meryem abla fark etmedi mutlaka! diye dnd. Akama kadar oradan ayrlamad iin Hocalarn Hakk, dibekte alanlarla beraber yemee arnca da gitmemelik edemedi. Yamren'de, karlar amar Sardere ile Dervez'in birletii yerde ykar. Burada bir deirmen yk, oktandr l gmlmeyen bir mezarlk, iki selvi aacyla birisi kurumu iki st vardr. Sularn birletii dirsek kk bir gle benzer. Yamren delikanllar arada bir bu ukurda dinamitle balk avlar. amar talar, yaz k suyu kesilmeyen Dervez'in kysndadr. Yamren'in en ihtiyar kars bile, bu dmdz, kocaman apak talarn oraya kyllerce mi konulduunu, yoksa allahtan m, yle Kar ksm amar ykasn diye yaratldn bilemez. amarlar, bu talarn zerinde tepinerek,.tokmaklanarak ykanr. Mustafa ile Pelvan Vahit'in uzandklar yerden, kadnlarn, ellerini bellerine koyarak nasl tepindikleri, ya da algya uyar gibi nasl tokmak salladklar gzelce grnyordu. O gn, amara Yukar mahalleden drt ev gelmiti. Biraz geride iki kazan kaynyor, st dallarna, brtlen allarna, serilen amarlar gnete

parlyordu1. Kazanlar, amarlar, odunlar, yiyecekler, bir atla bir eee ykletilerek getirilmiti. Bun|ar mezarlkta otluyor, geen k, kzlarn ferfene yedikleri gece Vahit'in vurduu kpek, ba n ayaklarnn zerinde Uyuyordu. En by on , en k be yanda alt, yedi kz ocuu atein nne melmiler, hepsi de amar ykayan kadnlar gibi entarilerinin eteklerini alvarlarnn iine sokmulard. Kollar, bacaklar svalyd. Vahit'in sevgilisi Sabriye, gizlice dnp baknd; Mustafa, arkadann brne dirseiyle dokundu: Seninki yaman! Vahit elindeki denekle yeri kazyordu. Duymam gibi konutu: Kz ksmn adam kardan ok sever. Tkrd-: Karya bakma! Neden? Dedim ya... Mzklanmas, cilve gstermesi de botur karnn... Uzaktan mal sanrsn. Yrein titrer. Oldu mu, bi-kez o i... -Tkrd-:pis... Mustafa, Ankara'da amarc Nazl hanmn kendisini, azndan ptn hatrlad. Bunu Vahit'e bir trl syleyemiyor, utanyordu, Vahit gibi o da yere tkrd: Pis, evet. Herkes, kz olan kz almak ister, neden? nk dul kar metelik etmez. Sabriye gene bakt-. Senin Sabriye'nin gz hep burda. Hele orospu! Mustafa istemeyerek iini ekti-; Aferin, gzel bir kz... Gzel olmaz m? Mustafa bir daha i ekince Vahit at-: Kz laf olur olmaz demirci kr gibi i ekmektesin. yleyken on gndr bunca kzdan birisini beenemedin. Beenmek kolay m yahu? Bakyoruz. Hepsi bir baka eit. Vahit denekle Mustafa'nn srtna vurdu: Olum, sana karde d: Ya adiyeyi seeceksin ya Cemile'yi... Cemile'yi brak... Etsiz... Ky iini hak edemez. Tbe! Ulan kz ksm, hep etsiz olur nceleri, demedik mi? Besleyip semirteceksin avucunda yedirerek... Kzlardan biri, al rp toplamak iin Sardere'nin kuru yatana girdi. Uzandklar yerin nnden geinceye kadar sustular. Dnemete, gzden kaybolur olmaz Vahit fsldad: Nasl bu? Sar Sadiye dediim gibi, yakc gzel, deil mi? -yi... Dikil nne! Kz buralarda senin iin ne? diyerek bileine yap... Olmaz, ne mmkn! Aklnda m? Aye'nin de yolunu kestikti. amar korkusuyla Varrm sana dediydi. Yol kesmek bize uursuz... Bu kez zm, incir, sakz makz yollanacak nce... Kalk yahu! zm, incir sonrann ii. Yrsene alak! Kz ksm adam yemez. Benim Sabriye Bu ne? demedi bile... Bu yln yeni yetmeleri merakl. Aye rezildir anm! Hepsi Aye'ye benzese delikanl ksm dayanamaz, lr. Aye rezildi, evet... -Mustafa bir zaman sustu-: Ulan Vahit. Ne var? Ne var dersin. Sadiye barrsa...

 Barmaz, vallah billh barmaz. Bu kzlarda barmak huyu hi yok... Balk gibi bunlar... Ankara'dan yeni geldin. Giyim kuam yerinde... Yac kutusu kokmaktasn! Daha ne ister orospu? Belsn m? Mustafa kalkmak iin davrand: Kzlarn ii belli olmaz. Bard m yandk. Babasn bilirsin! Kzmn nne gemi senin Mustafa olun... Namustur bu... ille alacaksn diyerek Murat aam evirirse Bekir avu.? Demek Sadiye'yi gzn kesmedi. Ulan Mustafa, elini abuk tutmazsan, beendiin kz, gelecek bahara Hocalarn Hakk alr. Orasn bilmem! Ekya yamas m bu? Hakk denilen rezil, bu kyde hi mi kz brakmayacak? Dnlerde dolarsn boha kolunda... Topal herifin tlsml kemiine kalr iin, yanarsn! Gltler. Biraz sonra Sadiye, bir kucak kuru dikenle nlerinden geti. Gne sa rglerini altn gibi parlatyordu. Mustafa'nn dedii kadar da etsiz deildi Ya da entarisinin eteklerini alvarna soktuundan, belinden aas kaln grnyordu. Vahit kzd: Hay eek! Adam unu, Sardere'nin ukurunda bastrmaz m? Ulan, kz, kprarma ben geldim! Aman Mustafa! Ulan kz! Hazr ol saatine! Aman Mustafa bir gren olur. Anam grr! imdi byle sakndna aklanmayacaksn. Ku gibi yere ker; imdii bas harften koluna, Uf canm yaktn! desin Gzleri ossaat yaarr. Ellerin krlsn emi? diye balar alamaa... hey eek... Sus ulan, sus da bir cgara yak! Sabriye'yi sevdinse Selim'in tvbekr olmu karsn niin batan kardn? una bak! -Vahit somurttu-: Hep Batan kardn dersin. Ka kez syledik, 'yemin ettik. Vallah billh aklmda yle ktlk yoktu. Topaln haltetmesi... Gnah domuzun. Ulan olmaz! dedim. Olmaz, ne demek! dedi, Ulan olmaz, git! Olur Pelvan, sen ii bana brak, Hadi braktm allah beln vere! Yarn akam kar senin! -Vahit biraz dnd-: Mustafa, bama geldiinden, ben bu iin ustasym! Adam bir kz sever, te yandan rezillii de brakmaz. Sus laf nereye getireceini anladm. Yamren'de, gece vakti, kpekler uyudu mu, yallah aziye ablann koynuna... Sabahleyin, Yukar mahallede Sabriye'lerin avlusu. Ulan hepiniz rezilsiniz. Ben bunu Sabriye'ye sylemez miyim? art olsun sylerim. Derim ki: Mesele byle, byle... Sen Pelvan'a gvenme! derim. Hem de sylerim. Aman Mustafa! Tuu... Kz, yzn eer, tbe, dehler bizi... Gltler. Mustafa bugn klot pantolonunu giymiti. Uzun konlu yn orabn dzeltti. Vahit, elini vuracak gibi kaldrd: Mzevirlii Ankara'da m rendin? Dur bakalm, ka gndr aacam da unutmaktaym! Sen yoksa Aye'yi mi sevmektesin? Hangi Ayeyi? Mustafa sert sert bakt-: Hakk'nn karsn m? Hakk'nn karsn... Sen tutkunsun Aye'yede, neden elli evlik koca kyde kz beenemedin? Yreine sor bakalm... Adam, sever de, sevdiini her zaman

fark etmezmi. Nail byle dedi. Yok canm... Mustafa kederle gld-: u da laf m? Adam, sevdiini bilmez miymi? Somurttu-: Kary ilk geldiim gn dibekte grdm ya! Hakk bizi akam yemeine gtrd. Yemekte Aye hizmet etti. Sen farkna varmadn. Baktm karya gizliden... Domuz grmtm gibi iim buland. Kz beenmediimiz Aye yznden deil..beeneceiz, ama yava yava... Bu srada, Aye'nin kz kardei Fadik, kabanlarn nnde Sadiye'nin getirdii rplardan biraz almak istedi. Sadiye ince bir sopa ile eline vurdu. Fadik bir eyler syledikten sonra Sardere'ye doru kotu. Vahit gld: Kzlar, ocaklar blm; Sadiye u Fadik'e bir tutam al vermedi. Kz ksm da, demek, karlar gibi cimri olurmu. Ne dersin! Mustafa omuzunu sallad. Fadik dere yatanda bartsn savurarak kouyordu. nce-uzun, Aye gibi yanaklar krmz, salar karayd. Kalar da ablas gibi atk... Aralarnda bir fark var: Aye'nin dudaklar kaln; her zaman kabark. Bunun az ince, sanki hep glyor bu orospu, on iki yanda var-yok ama cilveli mi cilveli... Mustafa kz bir zaman yalanarak izledi. Sonra birdenbire drt el zerine geidi. Vahit ard: Hayrola arkada? te bunun nne kacam! Kimin? Fadik'in mi? Fadik'in elbet! Mustafa, brtlen kmelerine siperlenerek emeklemee balad. Dere yata ukurda olduu iin kz grmeden bir zaman gitti. Durup kulak veriyor, kuru allarn tr tr krldn duyuyordu. Eilerek yaklat. Kz allar koparyor, arada srada, ayayle sazlar, sararm yapraklar kartrarak denek paralarn topluyordu. Mustafa bir hayvan gzetleyen avclarn hrsyla tabancasn yoklad. Fadik toplad rplar kk bir kme halinde orta yerde brakarak kayalarn arkasna geti. Mustafa grlt etmemee alarak yumuak topraktan dere yatana kayd. rp kmesinin yannda durup kzn kaybolduu dnemece bakt. Ayaklarn ayrm, yumruklarn beline dayamt. Gzlerini gvenle ufaltyor, una bak! Koca Yamren'de en kt kzn ardna dtk! diye dnyordu. Fadik'i hem kk hem de irkin saydndan, vaktiyle ablas Aye'nin nne getii srada duyduu tela kaplmt. Fadik, kayay bklr bklmez: Uy ana!... diye hafiften bard. Mustafa kalarn att. Sst!.. Kz beri bak! Buyur! -Fadik bir eliyle yzn kapatt-: Buyur aa! Kz, burada bir bana ne halt etmektesin rezil? al topladm. al nelye lzm? Ate yaklacak. Ulan, Allahn danda ate de neymi? Anam amar yumakta...

 Nerde? Aada m? Dere boyunda. Sen de mi amar ykamaktasn? alvar, adam gibi, ekmisin... ektim. Kzn ilk korkusu yava yava gzlerinden gitmiti. Gzleri de inadna kara... Hemi de yal takmr gibi... Mustafa yaland. Fadik'in yakc gzel olduunu fark ederek sevinmiti. Fadik, yaklap al kmesine eildi. Mustafa; gideceini anlaynca sertleti: Dur kz... Hemen mi giderler! Bak sana bir ift lafm var! Neymi lafn? -Fadik rplar kucaklayp doruldu-: Syle... Aye ablamn stneyse, geti... Aye ablann m? Haberin var m demek...- Kendisini toplad-: Neden olacakm Aye'nin stne? Ulan sen... Yutkundu. fkelenmi gibi yapt-: Ulan braksana unlar eek'... tbe yarabbi... Bak Mustafa, ben senin niyetini anladm. Neymi bakalm bendeki niyet? Ben anladm. Vahitle bir saattir Sabriye'yi gzlemektesiniz... Demek sen bizim burada olduumuzu bildin mi? te o kadar. Ben anladm. Vallah billh anama derim! mer amcama derim. Mustafa dere iinde nme kt derim. Utanmadan dersin he mi? Vallaha derim... una bak... Kz dur... Dinle ki bir... ekil yolumdan... Barrm... -Mustafa'nn yanndan geti-: Sana bu akllar Pelvan retti yle ya... Kz dur... Ulan, sana Ankara'dan ayna, boncuk getirdik. Koku ya getirdik. Daha neler geldi! -Fadik duralad-: Dursana eek:.' sakz, zm, incir., sana evvelden beri yanmaktayz ra gibi... Bizi ldrecek misin engi? Tuu utanmaz... Fadik byle syleyerek yere tkrd. Kucandaki rplar ne kadar meydan verdiyse o kadar hzl kotu. Bir yandan da glvermiti. Mustafa, kk plak ayaklarn kumda kalan izlerine nce hi bir ey dnmeden bakt. Sonra, parmaklarn sevinle krdatarak gld: Hele orospu! Kzn yeni yetieni rkek taya benzermi, doru yahu! Bu kar milleti eek... Akl var, fikri yok! Ulan Pelvan! Al bakalm... imdi ne olacak? imdi ne olacana bir trl akl erdiremedi. Kundurasnn burnuyle kzn ayak izlerinden birisini yava yava bozuyor, Vahit'e syleyeceklerini tasarlyordu. Hibir eye karar vermeden arkadann yanna geldi. N'oldu arkada! N'oldu? Hi. Anlatsana... Nesini anlataym? Dur ulan, sana yanyoruz dedim, Sana Ankara'dan boncuk, ayna getirdik dedim. Tkrd. Yzne mi? Yzme tkrmek ne haddine! Yere tkrd. Fazladan, Anama, mer amcama

derim' dedi, Derede yolumu kesti derim. dedi. Sen bi-ey demeden mi dedi bunlar? Yok Derede ne aradn sordum, al toplanm. amara gelmiler... Ulan uncack kz bizimle elendi Pelvan! Ne gibi? Siz, Pelvanla Sabriye'yi gzlemektesiniz demez mi? Vay canna!.. Sabriye kalta meseleyi Fadik'e sylemi, demek! Sylemi... ardm. Eekten dme dndm. Vahit, amar ykayanlara bakt: Dur arkada, bunda bir i var. Aman, nah seninki de burasn gzlemekte... te gld. Bunda bir i var. Brak!.. Huyu yle besbelli... Dere ukurunda bize de gld. Demek olur olmaz yere glvermekte bu kz! Ulan gldn sylesene... yolunda... Mjdemi isterim... Kz gnll... Aye'nin sende gnl yoktu, Gldane'nin bende gnl yoktu; hi gldler mi? Hayr glmediler1. Aman essah m Vahit! Essah ki ne kadar. Fadik iini oldu bil! Yarn zm, inciri mendile sar, yolla... Anasna derse... Demez! Dese imdi derdi. Bak kazann altna rp atmakta ve de ban iki yana keyifle sallamakta... Tbe olsun, trkye balamtr. Bunlar Selim'n azyeden ygt! Gerek... Derede bana ne dese iyi? Ben senin niyetini anladm. dedi. Grdn m? Sen yeni yetimeleri bilir misin, tbe yarabbi! eytann yatt yeri, Reit Hocadan evvel bunlara soracaksn. -Mustafa'nn omuzuna, neeyle vurdu-: imdi bir sorum var: Demin sen gidince geldi aklma... Cemile'yi zebun diye beenmedin. Fadik, semiz mi? Su sende olum! Mustafa akadan kt-: Bunca gzel kz brak da, u sska Fadik'e d! Ylk bir kz, fazladan edepsiz... Ankara'dan geldim, dur durak yok! Aye'yi unuttun mu?, Unuttuk, Hele yreine bir dan!, Sevmiyoruz yahu! nanan kim? Kary sevmesem kzlardan birini beenirdin! Ulan Pelvan! smail'in dedii gibi bir adamsn. te birini beendik. Hem de hocalarn kabilesine bacanak olmacasna... imdi inantn m Ayeyi sevmediimize? Vahit, keyifli keyifli glyordu. Mustafa elindeki denekle bir iaret yapt: Gl bakalm... Hepsi gler. Kz imdi anasna demeli ki... Muhtar arrsa, art olsun, Muhtar aa, derim, benim aklmda ktlk yoktu. Su Vahit'in... derim. Korkma sylemez. Bu yana bakmaktan boynu kopacak kahpenin... Nah Sabriyenin kulana bir ey dedi. Onlar da dertli demek... Havay koklad-: Tamam... Msrlar piti. Davran Mustafa, birer tane msr kebab isteyelim. El kars adama msr verir mi? -allarn arasndan bakt-: Hey Allah! amarlar braktlar da msr yemee oturdular. Karlara Kak dman derler ya, doru... Karlara ne sylesen dorudur. Kuru zm, kuru incir, leblebi gndermeyi kim bulmusa, iyi bulmu. Kar milletinin pisboazlna bakp da bulmu.

 Bir de, Gidelim, msr isteyelim dersin. Bizi taa tutarlar. Gel peimden... Ne haddine... Hepsini sopaya ekerim. Sabriye'nin anas, benim kaynanam olup da... Msr vermeyip, yahu biz erkek deil miyiz? Ya bizi grnce, Fadik meseleyi anasna derse... Brak dinini seversen Pelvan.. Byle dedii halde Mustafa da kalkmt. amar ykandndan haberleri yokmu gibi yaklatlar. Vahit, arm gibi durdu Kolay gele ablalar! Fadik'in anas karlk verdi: Ho geldiniz... Topal smail geti mi buradan? Grmedik'. Dur hele... bu yanndakini bilemedim. retmeni! Okula yeni retmen gelecekmi, bu olmasn! yi bildin. Ankara'dan geldi. Karlar okutacakm. Bir msr kebabna okuturmu. Reit Hoca gibi deil. Gz tok bir retmen... Karlar; bacaklar plak olduundan meldikleri yerden kmldamyorlard. Kzlar yer vermek iin ocan nnden kalktlar. Yalnz yedi yalarnda bir kk kz ateteki msrlar eviriyordu. Vahit, onu yayla drtt: Kz uradan bir msr ver! Vermem. Ver dedim. Vermem. ldrrm seni... -Eilip iki tane ald-: iyi piirmisin, aferin! Kzn kfretmesine aldrmayarak birini Mustafa'ya uzatt. Kendi msrn glerek srd. Mustafa ke sordu: Gnln yoksa brakalm... Brak... Ulan bir msr bize ok mu grdn? Bahelerden koparm. Kendi msrnz kendiniz piirin... Doru bir sz. Al bakalm... Mustafa msr yere brakt. Vahit kfr kesmeyen kn zerine yrd: Kes sesini ulan! inerim seni rezil! Hele alak! Sus ulan! Bir msr fazla yiyecek de abuk byyecek... una bak... Bu srada Fadik ie kart, kk kzn nne melip onu susturdu. Sonra aadan yukarya, Mustafa'nn yzne bakt. Yere braklan msr alp uzatt: Buyur, Mustafa aa! stemez... Hele buyur. Bu senin ksmetin. Eyvallah... -Yz kpkrmz olmutu. Kk kz ban sallad-: Grdn m? Dnyada iyi adamlar da var. Bahelerin arasndan kye dnerlerken, Vahit, koan var gcyle havaya att: Kk kzn edepsizlemesi akl ermediinden hay Mustafa! Akl ereni grdn m? Bir de Fadik'e bak! Anasnn yannda hovardasna msr ikram eden kz ben Ankara'da grmedim. Ne dedi? Bu senin ksmetin dedi. Byle bir laf bizim topal smail dzeltemez. Hem de gzelmi orospu... Bir daha baktm da soluum tutuldu.

irkin diyerek gnahn aldk. Aman Vahit... Aman Pelvan... Buna bir are!-. Ferah ol Mustafa... Dnyann aresi tkense, bu senin Fadik, bir kyn karsna yetecek areyi bulur karr. Sardere'yi gemeden Mustafa durdu: Sen odaya git, ben gelirim. mer'e uramak lzm. Hangi mer'e? -Pelvan yzn buruturdu-: Brak... u rezilden ne hsl olur! Bizim iimiz var olum... Yarn hediye mendilini Fadik'e kim gtrecek bunlar dnelim! mer'e gitmemi olmaz. Neden? Gurbeti mer! Gurbeti mer! derlerdi, adam sanrdm. Gevezenin biri imi. Mustafa biraz dnd: Vahit! Buyur! mer'e gitmek iyidir. Fadik iine baladk m, balanmadk m? mer, Fadikin amcas... Gn olur ie yarar. Tbe... mer'de i ne arasn hay Mustafa! Meryem abla dersen... Eh, ona szm yok! Daha iyi dedin ya... Meryem arm! Urar gelirim. Vahit ayrlnca Mustafa apkasn dzeltip mer'in evine doru yrd. obandan gelen hayvanlarn, ar ar, tok tok bartklar iitiliyordu. Gne mee korusunun arkasna ekilmiti. Rzgr olmadndan, bacalarn duman, evlerin zerinde, sis gibi duruyordu. Kye geldi geleli, ka kez ardklar halde mer'in evine gitmemiti. Fadik meselesi olmasa, gene de gitmeyecekti. Murat'n dnnde koynuna girdiini Meryemin fark edip etmediini bir trl anlayamamt. Kimseye alamad iin o geceyi dndke akl karyordu. Karnn, mer'e bir ey demedii belliydi, o kadar... Aye bizi deli etmi meerse... El karsnn koynuna girilir mi hrpadak? Tuu... Bir halt ettik ki... Meryem, sundurmann altnda olu ihsan'la konuuyordu: Sakn kimseye deme! Baban kemiklerini krar. Mustafaya dnd-: Geldin mi Mustafa? Geldim! mer aa m ard bizi? ard. k yukar, yatyor, ksana... Ne var? Bitmem, kendisine sorarsn! Mustafa merdiven ayanda kunduralarn kard merin uzun ksrd duyuluyordu. Kapy itti: Merhaba. mer aa... Buyur Mustafa... -mer biraz doruldu-: Buyur. Nerdesin yahu? Dibek gnnden beri gremedik. Yznn yarsna k vurmutu. O kadar zebun grnyordu ki yatakta oturabilmesine amamak elde deildi. Mustafa yatan ayakucuna iliti: Naslsn? Suratn iyi... Bakma! Kurtulamadk arkada... Benim derdim: dizde derman yok. im ekmek istemez. Sopasz gezememekteyiz!

 Derman yava yava gelir. Yumurta i! Topal smail, Yumurta ok yarayl. diyor. iy imeliymi... mer, ieriye giren karsna bard: Kz nerdesin? Misafir mi geldi demezsiniz! Kahve piirem demezsiniz! Piirilmez mi? Zahmet etme abla... Kahve kalsn! Meryem dolab at: ekerli mi? istemez. Vallah istemez... Ben misafir miyim? mer, hem ksrmeye, hem glmeye benzeyen bir ses kard: Evet, Mustaf misafir deildir. Brak kahveyi. Yemin verdi. Gneri... Kavurga kar. Birer ikier yeriz de konuuruz. Meryem bir tabaa msr kebab koyup getirdi. Sonra kapnn dibine meldi. Msrlar yeni kavrulmutu. Pamuk gibi ak, pamuk gibi yumuak, pamuk gibi hafifti. Die dokunduu belli bellisiz... Bu msr ksmnda, eker var, eker olmasa byle ak olmaz. Ak demek, eker demek. Mustafa oday gzden geirdi. Bir gece tlsml kemii gstermek iin buraya girmiti. Yatak urada, ocan nne seriliydi. Mustafa'nn Ankara'da kendisin yapt iyilii anlatmaa, ta ustaln meye balamt. Laf dndrp naata getirdi: Fayans nedir, sen bilir misin Kar? Bilmezsin. Fayans kiremit demektir. st cill bir kiremit... Yeni kundura gibi parlar. Hastalk bizi ykma-sayd, fayans iini biz alsaydk, sana demir karyola geliyordu, alak! Demir karyola... Ankara karlarna benzerdin. stnde gcr gcr yat... Keyfine bak! Meryem, glerek omuzlarn sallad. Mustafa, karyola szyle Cemal ustann portatif karyolasn hatrlamt. u da bir sz m? Meryem yz okka gelir. Bir titremee balarsa buna karyola nasl dayansn! Ortalk kararmt. Meryem lambay yakt, mer sordu: Gaz bitti mi kar? Bitti demektir. Bitsin bakalm... Hey Hocalarn Hakk... hey rezil! Bu devran hep sana m kalacak Hocalarn Hakk? Mustafa, neden arldn daha anlayamamt. Lamba yannca gitmek iin davrand: Bana izin arkada, yemek zaman... Olmaz, hele otur... ki laf edelim! Oturmasna otururum ya, babam huylar karm, akam namaznda herkes sofra bana gelecek de sofrada enlik olacak... -Gld-: Haberin var m mer aa? Babam bizim gelini de sofraya oturtmakta... yleymi... Yakup aann ii Ankara'nn memur ii... ehir yerinde yledir. Meryem syledi Feride, Kaynatam beni ekmek yemee oturtmakta. diye salnmaktaym... Hakl... Hele orospu! Feride'nin bahtna ne dersin? Murat aan iyidir, baban Yakup aa iyidir, analn Binnaz da iyidir. Meryeme parman sallad-: Ulan kar sen yok musun? Senin kafan ezmeli, kafan... Bizim kz yaktnz reziller. Aye kza yazk ettiniz. Mustafa, kalkacakken, lakrdnn buraya gelmesi zerine vazgeti. mer'in kucana bir cgara att:

 Hele yak unu, yak! Oldu bikez... Oldu bikez... Oldu bikezmi. Ulan Mustafa, sana da kzdm. Dnrken kan bama sramakta;... -Cgaray derin derin ektii iin bir zaman ksrd-: Yazk, alp kaamadn... On para etmezsin, delikanl gibi, delikanl deilmisin. Mustafa, birok eyleri karmakark dnd iin hemen karlk vermedi. Meryem anlatyordu: Olana kzma... ok urat. Sirkat hayvanlar beklerken meenin bandan indire mi bildik? Dnler gzne grnmedi. Ama n'apsan bo! Ksmet oraya bikez yazlm. Meryem, karma iine neden girilmediini de syledi. Mustafa iini ekti: Dorusu bu... Murat aam dn yapmadndan... Ellerden utandk! Brak... Benim burada olacak zamanm imi... El szne ben kulak m asardm hay Mustafa? imdi nasl, Vay, eyvah! diye dizini dvmesinden yle ya? Mustafa'nn yzne kurnaz kurnaz bakt-: Bugn, akama kadar nerdeydin? Ben yatarm ama uan kutan haber alrm. Karlarn amar ykad yeri kollamsn. Doru syle, Anas amara gitti, belki Aye de gider. diye oralarda dolamadn m? Mustafa utand: Tbe... Vallah billh mer aa; una bak. Az kalsn Fadik meselesini aacakt, kendisini toplad-: Dere boyuna yolumuz urad. Yorulduk, biraz oturduk. Allasen kim syledi? Belli bir ey! Fadik orospusu anasna yle yle diye alam. Kar da mer'e davac gelmi! Bir yalan hazrlamaa alyor, kr eytan, aklna hibirey de gelmiyordu. Dpedz inkr etti: Yalan art olsun yalan... Kim syledi? Kim sylediyse syledi. Bana kim derler? Biz Gurbeti mer'iz. Koca inaatta her eyden kurt gibi haberimiz yok muydu benim? Yamrene senin nasl gezdiini bilmezsem yuf bana... -Biraz ksrd, ban pencereye evirdi-: Bu kadar iyiliini grdk Mustafa., Ankara'dan sana borlu geldik. Ka aydr paran stmzde. Lafn etmedin! Brak bunlar mer aa... Hep komuyuz... Allah allan! Komuyuz, ama bu dnyada akrabadan bile hayr yok. Senin yourt ayrann itim, ekmeini yedim. yilik bir vakit unutulmaz. Sen yabanc deilsin Mustafa, dinle: uraya, demin, Hocalarn Hakkm ardm. lira lzm. ki lira da bizde var. Bir teneke gazya, teberi alacaz. Hakk, enitemiz olursun, bana lira. Aman! dedim. Yok dedi Vermedi grdn m? Mustafa, birdenbire yle sevindi ki, imdi lira deil on lira istense verecekti. Fadik bizi dememi... Aman iyi! Ulan Gurbeti... Rezil! fkelenmi gibi kalarn att: Brak mer! Vallah billh arkada deilsin. Artk Ankara'da eline bakan mer'le nasl konuuyorsa: yle rahatlamt. Czdana davrand-: Tbe olsun, gcendim. Hakk'y sen bilmez misin? Biz dururken, adam para m ister o alaktan yahu? Meryem ablan da byle dedi. Brak u rezili. Varsa, Mustafa'dan alrz. dedi. Eski borcumuzu veremediimden utandm. Bak mer, bir daha borcun lafn edersen... Hastasn. Kalknca alrm. Bir

daha sen Hakkdan bir ey istersen, art olsun, ne selm, ne merhaba! Czdann kard-: lira m lzm? Daha fazla istersen ekinme. Bende para var! Saol... Biz bu hastal defedemedik. mer, sesi titredii iin ksryor gibi eliyle azm kapatt-: Eski borcumuz be lira. de bu, sekiz'. Kalkarsam, kolay, veririm. Kalkamazsam harmana, ablan der. deme lafn aradan kar. Yutkundu-: Bizim de bir iimiz olsa, elbet, sen de onu grrsn. mer, yorgann zerine braklan kt paralar okad: Ulan kar grdn m? Mustafaya glp gzn krpt-: te Meryem ablan da burada. Bir iin olur da bana sylemezsen, bak, sonrasna; karmam. Mustafa czdann cebine koymamt. 'Meryem'in, dizi zerinden sarktt gm yzkl kocaman eline bakarak kendisini de artan bir cmertlikle sordu: inizi bu kadar para grr m? ekinme mer! Daha ister misin? Benim param ok... Ky yerinde adama para yar olmaz, ,ahbap yar olur! mer, aknlkla alm gzlerini Mustafa'dan karsna, karsndan Mustafa'ya, evirdi... Daha fazla istemediine piman olmaa balamt: T... Grdn m kar? Hay Mustafa, hay Mustafa! imdi czdanda ka lira olduunu kestirmeye alyordu-: Paran ok demek... Ky yerinde para ok olmal... Kz Meryem, daha lazmsa, hi bakma syle... Mustafa yabanc deil! imdilik yeter. Allah raz olsun! isteriz gerekirse. Elbet... Biz bu Mustafa'ya; dua etmeniyiz. Bunun tuttuu ta, altn olmal. Bak Mustafa, sen de bir zora der de: Aman mer! diye gelmezsen nmertsin, ite bu kadar... Paralar katlayp karsnn, nne att-: Al unlar... Kaybetme... Grdn m? Arkada dediin byle olacak. yi arkada, akrabadan ileridir. Doru! Biz de yeri gelince, gayri adaletimizi gsteririz. Meryem gznn ucuyla bakp Mustafa'ya gld. Bu Meryem, belli bir ey, kurnaz bir kan ama nasl, domuzuna... Mustafa, czdann cebine soktu: Bana izin mer aa! Dediim gibi... Bir ey lzm olursa olan yollarsn. Hadi gle gle... Ik tut ablas. Mustafa merdiven banda kunduralarn balamak iin eildi. Yannda duran Meryem'in krmz alvarn rzgr kmldatyordu. Delie bir trl gemeyen baa kfretti. Kar yaklatrd: Ulan bak! Hep Aye'yi dersiniz. Aadan yukarya gld-: Doru syle abla, Fadik mi syledi yunakta olduumuzu? Yok canm! Bizim olan grm. Mustafa aamla. Vahit aam, karlar gzlediler. dedi. Vay akl... Vay akl... Yahu bizde akl kalmam abla... Neden? Kalmam... Sleyman orada yok. T... Kim syledi, hey allah, kim syledi? diyerek bir saattir kvranmaktaym! Grdn m ii?. Bundan byle, yumruk kadar olanlardan da saknmal... Elbet saknmal... Bu ilerde rzgrdan hile sezeceksin.

 Canm abla, hep t verirsin. Ayaa kalkt: Bktm sizden kar milleti... una bak! Hi kardan bklr m? Hadi gle gle... Arada srada gel emi? Gelirim, olur. Kendini denemek iin Meryem'in gzlerine dimdik bakt-: Sen de mer'e il ediver de abuk dirilsin. Ben ne il edeyim! Amcan Reit Hoca stmasn balad ite... -Kz gibi utanp ban evirdi. Benim ilcm onu temelli ldrr, hay Mustafa. ki gn sonra, Himmet avuun damnda, Mustafa, kuandaki hediye mendilini Fadik'e kiminle gndereceini dnyordu. ki gnden beri, Pelvan Vahit'le enini boyunu dndkleri halde bir t are bulamamlard. , sonunda, Topal smail'e danmaa kalmt. Mustafa, muhtar odasna doru salna salna yryen smail'e seslendi: smail Efendi! Hey smail Efendi! Ne var? Gel hele arkada... Brak imdi Reit Hocay... Gel dedim. Topal smail lahavle anlamnda ban sallayarak dnd. Nazl nazl damn merdivenlerini kt: Merhaba ta ustas! Bize efendi demenden anladm, zordasn!yle ya, nasl bildim. Sesini alaltt-: Yarasa kemii lazmsa vereyim. Yahu sen nasl adamsn, Hzr peygamber gibi bir adamsn. Zora dm dostu uzaktan nasl da bildin. Bilirim. Uzaktan seni grdm. Bizim ta ustas dert rmana dalm. Hayrola! dedim. Yarasa kemii, lzm demek. Bu kemikte ok i var canm! Brak imdi kemii... Tam meseleyi aaca zaman, dama Yukar mahalle delikanllarndan birisi kt: Gelin aalar kt oynayalm! Mustafa somurttu: Sabah sabah ne oyunu? Biz burada smailin bacana il dnyoruz!Topal smail, yeni gelenin kolunu tuttu. Mustafa'ya inat bacaktan konumaa balad: Anladn m? Bu bacaa bir il dnyoruz. Bacak iyi... Dzeleceine inandm. Hele bak! Oynak yeri gittike sertleip bklmez olan sol bacan biraz ileri uzatt-: Baksana i azald. Zpkann altnda eskisi kadar belli deil! Oysa bacak hi fark etmemiti. Bunu kendisi de biliyordu-: Nasl? Ulan eek, neye sustun? Evet diyeceksin. Siz, her gn hurdasnz, fark edemezsiniz, ama Reit Hoca kye mi geldi. u kadar ay bizi grmediinden, dn sabah: Topall braktn artk, aferin! dedi. Reit Hocann sz hak! Reit Hocadan bakas benim derdimi anlayamaz. Mustafann somurttuunu grdke keyifleniyordu-: Rabbim dert verip derman aratmasn... Reit Hoca kye geldi ya. Artk yreim ferah! Hocay bir saat grmesem duramyorum. Akl verdike yreim ferahlyor! Ak adam alatr, dert adam syletir. demiler. Hep konusam u bacaktan konuurum. Bir saat, be saat bacak laf... Aklm, fikrim bacakta. Hep bacaktan konutuum iin Yamren'in adam kulak asmaz oldu. Allah saklasn, bacak

dzelmezse, tarla sremem, ekin biemem, deil mi Mustafa? Tamam... Bir duyan olsa, Bunlar yapar diyecek. Sus, tembel herif! Artk Mustafa da fkelenmiti-: Yumurta brakmamsn koca kyde... E,imdi senin bu szn doru mu ta ustas? Bu bacak byleyken, adamna gre vallah billh cierini alarm. almam dersen, inanan olur mu? Yukar mahallenin delikanls keyifli keyifli glyor, o gldke derdine are soramad iin Mustafa somurtuyordu. i ciddye vurursa smailin merhamete geleceini zannederek sordu: smail Efendi, bu yaz, biz Ankara'dayken gne banyosunu ne yaptn? Gne banyosu art... smail elinin tersini gnee tuttu-: K vakti, gnein kuvvetine kulak verme. K gnei hzl hzl parlar ama keyfine aldanmayacaksn. Bu gne: eek donduran gnei. Yazn olacak banyo gayreti. Netye gldnz ulan alaklar? Doru bir laf oldu mu, bu Yamren'in adam gler allah, gler. Srtma ta ustas... Hani Pelvan? Yedike istasyon kprsne benzedi. Nerdeyse gelir. Gelir de sana1 haddini bildirir. Brak Pelvan... Arkadalk andmz nasld? Her saat banda hani bir cgara verecektin, sabahlar bir kahve ikram edecektin. Gece yatmadan nce de bir kahve... Cgara kolay... Yak bakalm... Ben bunun acsn senden karrm. smail cgaray yaktktan sonra st ste geirdi Oooh! Safra bu... Gvdemin zehirler?... Senin amcan Reit Hoca, anladn m. Ne syledi Reit amcam? Dedi ki: Sabahlar birer fincan zeytinya i! dedi. Zeytinyandan ne olurmu? Sabahlar bir fincan zeytinya imek ok yararl arkada. Mideyi temizler, adam semirtir. yleyse i bakalm!.. Topal smail cgaray ar bir lezzetle iiyor, Mustafa'nn telandan sanki keyifleniyordu. Yukar mahallenin delikanls gidecee benzemiyordu. . Mustafa dayanamad, kt: Ulan smail... Vallah billh arkada deilsin... smail am grnd: Ben mi arkada deilim? Tbe Yarabbi! Neden? Hem fesatsn, hem imansz... Ne olmu efendi? Dman szdr, iftiradr. Ben seni severim. Ankaraya gittiniz. Vahit kt geldi. Gurbeti mer kt geldi. Hocalarn Har san, senin iin, O da kt gelir. dedi. Odada sesim kt kadar bardm. Mustafa bamzda Cumhur reisi olsa, ilim sayesinde muharebe etmeden zafer kazanrd. Milletin yzn gldrrd. dedim. Bunlar m fesatlk? te arkandan byle dedim. Bir de trk syledim. Ankara tal zerine: Ankara'nn tana bak/Gzlerimin yana bak! havas... Gzlerini ksarak Sardere'ye doru bakt. Telland-: Aman Pelvan geliyor.

una bak! Ayan ne srrsn, kervanc, katr gibi rezil? Yukar mahallenin delikanls sordu: Kt oynamayacak msnz, demek? Mustafa'nn artk sabr tkenmi. Olan tersledi: Ne kd yahu! Senin iin mi yok? Olan gidince smail'in stne yrd: Alak, imdi seni ben inesem hak deil mi? sallad: Nerdesin Vahit Efendi? Seni gremeyince kyl amakta, Vahit tarlaya, baheye almaya m gitti, sakn? diye rkmekte. Senin alman kyamet belirtisi imi. Tbe Yarabbi Pelvan Vahit, aada durup smailin szlerini sonuna kadar dinledikten sonra damn stne kt: Ulan, ben senin gibi hrsz topal deilim! Elbet tarlaya da giderim, baheye de... Topal smail, kederli kederli gld: Duydun mu Mustafa? Pelvan bize hep topal demekte... Desin! Aferin Vahit. una hep topal diyelim... Pelvan Vahit, Topal smailin stne yrd: Ulan topal herif! Nedir bu Yamren'in senden ektii? Yalan deil Vahit Efendi, ok ekmede biz-dert bu ky... Ama ky brakalm da, Kulakszn Mustafa'nn derdine gelelim! Neymi? Ankara kokularn srnd srneli azndan laf kyor mu? Kemal Paa gibi hep Mecliste konuuyor. Yksekte... Artk, bu Mustafa'nn laflarn dilerinden dinamitle, kaya gibi skeceksin. Kendi bilir. Derdini demeyen dermann bulamaz! Duydun mu Pelvann lafn ta ustas? Doru! Sabahtan beri sormaktaym! Neden sylememeli yahu? Mustafa, apkasn dzelterek sanki kavgaya hazrland: Vahit, kardeim, sen bu smailin namertliini bilir misin? Dertli olduumuzu domuz gibi anlar ya, dermann sylemez. smaile hmla dnd-: Ulan, senin boboazlndan aman m bulabildik rezil! Topal smail, salam baca stnde ileri geri salland: Vahit, aniden smail'in ensesine bir tokat aketti. Aferin ulan topal aa! Cinci gibi herifsin. Vurma, keyfimi karyorsun ay... -smail ensesini kad-:: Biz Nal demeden mh anlarz. Bu ate Aye atei deil mi? Mustafa gld: Hele ahmak! Nal demeden mh anlarm... Olum, Aye'nin atei sneli bu kadar ay oldu. Biz imdi Fadik'in yoluna dtk. Aman hangi Fadik? Aye'nin bacs m? lle o kabileden mi olacak? Olsun! Gnln bilir. Yarasa kemii lzm, demek! Bugn srersin, yarn kz yanmaa balar, Kerem'in arpa tarlas gibi. Cayr cayr... Brak u kemik lafn... Kemiinden balarm. erez mendili gidecek... Kiminle gnderelim? demekteyiz! smail, kalarn atarak biraz dnd. Sonra yz keyifle ald: Adamn salt Pelvan aptal olmaz, Ankara'nn ta ustas da aptal!

Parman havaya kaldrd-: Fadik'e hi zm gnderilmez. Vahit'le Mustafa meraklandlar: Ya? Ulan topal aa? Fadik okula yazld. Mustafa da yazlsn. Bir hocann rencisi olurlar. Kitapta yeri vardr. Leyla kitabnda... Okurken delikanl ksm, kzlar kolay aldatr, yakar daha iyi tutar besbelli... Mustafa elini dizine vurdu: T... Akl grdn m? Biz bu yatan sonra okula m gideceiz? Bilgisizin okul iin ya sorulmaz, ta ustas! Senin Reit Hoca amcan ky ocuklarna gizliden eski harf okutacak. Namaz dualar ezberletecek. Gider elini persin. Ben geldim amca, okuyacam! dersin. Vahit'in bu iten haberi vard. Sabriye de ie giriecekmi gibi kasketini dzeltti: Dur Mustafa! Bu lafa hemen olmaz! demeyelim! Ya olur mu diyelim, ulan? Olur karde... Olur ki ne gzel... Ben de giderim, var m diyecein? Var! smail de gelsin bizimle... Gelsin ya... Hadi smail, mz birden okula balayalm yeniden... Yamren'in adam Aman! desin de yasn. Topal smail telland: Olur, mu yahu? Bunca yllk smail okula m balayabilir? Yedi kyn insan demediini komaz. Kpolu kpeklii, demek biraz noksanm. Kuran okulunda tamamlayacak! derler. Bu ite bir domuzluk var! Namus sahibi olan yetimi kzn gndermesin! derler. Mustafa'nn akl bu ie iyice yatmt. Arkadalarna birer cgara verdi: Yak hele unu, fikrin alr. Fikrin de ald m, He dersin! He demeyi aradan kaldr ta ustas... smail, cgarasn yakt-: Rezillik... Hi olmaz arkada.. Mahkemede hkim sordu: Okuman yazman var m? dedi. Var, evet! Eski harfi, yeni harfi skerim! dedim. Bir kez hkmet defterine knyemiz byle geti. Vahit sinirlendi: Deftere gemi. Syle bakalm... Knyene senin topal kaydn da geti mi? smail kederle Vahit'in bacaklarna bakt. Pelvan'n baldrlar zpkasn iiriyordu. Adamda byle bacak olarsa yollar tozutur! diye hasetlendi. Byn tuttu: Evet, Pelvan aa! Bizi sol baca topal! diye yazdlar. imdi rahatladn m? Byle yazdlar rezil... Askerden kurtulduk. Sen onbandan tokat yiyeceksin, ben Yamren'de keklik eti... Anladn m? Mustafaya dnd-: Vahit'e bakma sen... Reit Hoca benim okuduumu bilir. Ben Kur'an okurum. Amme cz, Tebareke, Kassem, Mizraki okurum. Mevlt kitab, Vasiyetname, Hazreti Ali'nin cengi, Ahmediye, Envar- Ak, Kan kalesi, Kap-a Davut okurum. Daha dur bakalm. Ahmediye, yani Siyret'i saydk. Ky odasnda Kerem okurum. Yeni yazy da bilirim.. Hayr, smail okula gidebilemez! Mustafa sesini yumuatt: Sen olmazsan biz ii eviremeyiz. Reit amcama dersin ki: Ben yeni batan

okumaa merak sardrdm. dersin. Bacak derdinden bildiimi unutmuum! dersin. Tbe, tbe... icabetmez... smail, cgarasnn dumann kk kk savurarak glyor, muhtar odasnn nnde deminden beri Himmet Cavula konuan Reit Hocann siyah cbbesinden gzlerini ayrmyordu-: Benim, yeni batan okumaya merak sardrmadm meydanda biey! Odada, Murat aa gazete okusa, arkadan bakar da geerim u yana... Neden mi? Benim okulluk zamanm geti de ondan'... smail okula yazlm derlerse kar beni bsbtn saymaz. Size bir iyiliim dokunsun derseniz. Reit Hocay grrm, raz ederim sizi okula alr. Mustafa, kardan ekindiini anlaynca, smaile hak verdi. Sz uzatmaa davranan Vahit'in kolunu tuttu: Reit amcamla konusun, Namaz dualarn belleyeceklermi desin! Gnei yava, yava bir bulut rtyor, Yamren yavaa; glgeye giriyordu. smail bir cigara daha istedi: Aman efendi, Kurunlu'nun Yamren kynde ehir adam gibi okullu kz seveceksin... Davran... Biraz dnd-: Evet, gzel bir akl... Namaz dualar dersek muhtar bile inanr. Elinizi abuk tutacaksnz ama... Analar iin farkna varr da kzlarn okuldan ekerse Ankara gurbeti grnr size yeniden... Vahitle Mustafa, biraz yaklanca mevlit sesine benzeyen bir uultu duydular. Mustafa duraklad: Aman Vahit, dediim gibi... Dualar bilmezleneceksin de yanl okuyacaksn Kolay... Kolay dersin, kulhuvallah birden skersin. Reit Hoca kovar bizi sopa ile... Aldrma! Reit Hocay bilirim, ben. Vahit elini sallad-: Topal smail sanki meseleyi amcana sylemedi de yle mi? Sus yahu, ben utanrm amcamdan, kz lafn amamtr. Grrsn. Hele birka gn gesin, gelir kendi syler. smail, bulduu her renci bana Reit Hocadan u kadar pay alyor, sen ne diyorsun, a Mustafa! inallah sylememitir. Tbe Yarabbi... Biz gene dualar yanl okuyalm... Bilmezden gelelim. Oras yle... Vahit kendisine gveniyordu. Rahata gld-: Ben dualar bilmem ki... Kulhuvalah'tan sonrasn hi okuyamam. Bismillah dedim mi, arkas boazmda kalr. Kapda kunduralarn ellerine alp merdiveni ktlar, sofay geip aralk kapdan ieri baktlar. Reit Hoca, kede, kk bir ekmecenin arkasna bada kurmutu. Gittike semizlendii iin boynundaki ur daha byk, kafas daha arpk grnyordu. Bu kadar yln adam olduu halde sakal inadna karayd*. ekmecenin berisinde diz st oturmu ocuk. eri girenleri grnce sallanmay brakt. tekiler de sustular. Kzlar bir yanda, olanlar, bir yanda oturuyorlard. Reit Hoca, ak duran kitabn zerine elini koyarak kalarn att: Gelin bakalm koca eekler! Vahit, kundurasn kap dibine koymak iin biraz geri kalmt. Mustafa yaklap amcasnn eline uzand: Namaz dualarn bellemee geldik amca... Odann scaklnda srnd kokuyu birden duyarak korktu-: Dualar bilmiyoruz.

Reit Hoca eline sarlan Pelvan Vahit'e kt: Ge yle... Brak elimi rezil. Sonra persin. Hele otur. Vahit, ocuun yanna diz kt. Gzlerini ksarak bekledi. Oku bakalm Sphanekeyi... Sphaneke... Sphaneke... Ve bihamdike... -Pelvan gitgide daha krmzlaan ensesini kad-: Sphaneke... Ulan anladk... Arkas yok mu bunun? Sphaneke... Vahit, tellanarak Mustafa'ya bakt. Yalandan bilmez gibi davranp dururken imdi gerekten unutmutu. Az kalsn: Sphaneke... Sren teke... Anan kei... Baban teke! falan diyerek tekerlemeye giriecekti: Tbe! Ulan sen suphaneke'yi de mi bilmezsin? Vanit'in glmesi tuttu. Elini azna kapatt. Th rezil! Kalk surdan... Hadi. Reit Hoca mitsiz mitsiz Mustafaya bakt-: Ulan, suphaneke'yi gerekten bilmez mi bu ay? Bilmez amca... Sen de bilmez misin? Ben bilirim. Oku bakalm... Mustafa, iki yerde duraklayp bir kelimeyi atlaynca Reit Hoca kzd: Eek gibi bir adamlarsnz. Ulan Mustafa sana verdiim emeklere yazk! Hadi uraya gein de okuyun reziller... Yarn elifba czn getiririm. Yirmier kuru hazr edersiniz. Vahit'le Mustafa, olanlarn arkasna geip hasrn stne diz ktler. Fadik, Sabriye, Cemile de kzlarn bykleri olduklarndan arkada oturuyorlard. kat yaptrlm olduundan oda lotu. Reit Hoca, yeni gelenlere bakmak iin, sk sk arkaya dnen ocuklar tersledi. Duvara dayal duran uzun sopay alp bir iki yaptrd. Kmldanma kesilince ekmecenin nndeki ocuk okumaa balad: Elif mertek gibi. Be tekne gibi, te ona benzer, se ona benzer. Cim karnnda! bir nokta; Dersi, btn ocuklar, ark syler gibi, keyifle tekrarlyorlard. Yaklarken duyulan mevlit sesi buydu'. Mustafa yan gzle Fadik'e bakt. Az, ku az gibi, alp kapanyordu. ok gzeldi kpolusu... Gzelin gevrei de, gevrein gzeli... Kz seyredildiini anlar anlamaz sustu. Bir zaman sonra Reit Hoca, derse bakasn ard. Bu kez renciler baka bir hava tutturdular: Elif ss enni, elif esre inni, elif tre n-n! Bessn benni, besre binni... Sabriye, arada srada Vahit'e bakarak glmsyordu. Kzlarn ince sesleri ark gibiydi. Mustafa: Benim Reit Hocam yayor. Hocalk iyi zenaat! dedi. Ceketinin cebine doldurduu kuru zmleri Fadik'e gsteri yapmak iin avucunda fleyerek tane tane yemee balad. Paydos oldu mu, Reit Hoca olanlar salyordu nce... Mustafa, Fadik'i beklemek iin bir zaman kunduralarnn balaryla urat.

Meseleyi fark edemeyen Pelvan Vahit sabrszland: Yrsene hadi... Okuldan ktmz karlar grrse ben sana sorarm! smail oktan sylemitir hay Vahit, sabahtan beri telll olmutur kyn ortasnda... Nah, yalan m szm? Ulan, burada ne aryorsun rezil? Almaya geldim seni... ankr'da byle bir tre vardr. Okulda ocuu olanlar, paydosa, yakn kapya gelir. Yavrular haylazla almayacak... Vay, imdi biz... Demek biz, evi bir bamza bulmaz olduumuzdan... Mustafa araya girip ekimeyi kesti: Uzatmayn... Nereye gideceiz? Vahit at: Nereyesi var m? Genler odasna... N'oiacafk? Dama karz, bakarz drt yana, yreimiz ferahlar. Mustafa, Vahit'in genler odas damndan inmek istemediini birden fark etti: Dimdik gzlerine bakt: Sen Aa mahallede birini kollamaktasn Pelvan! smail ok bilmi ok bilmi ban sallad: Sen yeni mi sezinledin? Aye'yi kolluyor. Hangi Aye'yi? " Senin Aye'yi... Yok canm! -Mustafa ard-: Doru mu Pelvan? Doru... Bu Aye btn eker canm... Bu senin Aye... una bak, senin dedin mi kzar. Mustafa yere bakarak sordu: Glyor mu? Bilmez gibi... Kzlnda sana hi gld myd? Yok! Hocann Hakk'ya varnca huyu mu dzeldi hay Mustafa! Hep eski Aye... mansz... Doru syle Vahit... Mustafa kundurasnn burnuyle nemli topra eiyordu-: zm, incir yolladn m? Yolladm Vahit iini ekti: Yollanmaz m? Ne demi? Hakk'ya sylerim. demi. Hele domuz! Sorma! Yola geleceinden umudum yok ya... Dolanmaktayz, bakalm! Mustafa, var kuvvetiyle glerken, yzne smail'in dikkatle aktn grnce susuverdi. Topal smail pheli pheli sordu: Sen imdi neye gldn efendi? Hi! Gldm u! Vahit'in okumasn grmeli. Barmakta ki.. Elbet baracak! Ders dediin bararak ezberlenir. Allah allah! Aka, sevdaya okul yo); derler. Yamren'de vardr. Byn bkerek glmsyor, salam aya zerinde keyifle yaylanyordu. En nden Sabriye knca Vahitin kolunu drtt: Haydi Pelvan... Sen bu hzla gidersin u yana... -Fadik'i gsterdi-: Yolumuz

ayr bizim... Tez gelin ha! Beni kfrn dininden balatmayn. Sabriye'nin ardndan hzla yrd. Topal smail, kederle, bakt: Bu mee bken, Sabriye gibi nezaketli kzla olur mu? Yavruyu boar art olsun! Aman sus! Mee bken dediini duyarsa, vallah billh seni bitirir. Yalan m bu sz canm? Sabriye gibi bir keklik. Brak dedim ya... Braktk, ite braktk. Baka bir lafa getik. Senin aradn lafa! Fadik gld m seni grnce? Neye glecek? una gler ki... ini ekti-: Karnn kkten oyna erbabna makbul... Senin azn durmaz. Bir avu zm verdi-: unu yerken belki susarsn. zm m? Ver bakalm! Eyvallah... zm iyidir. Hem yiyor, hem de Mustafa'y bsbtn sinirlendiren mark bir duraklama ile aralk aralk konuuyordu-: zm sen bilir misin? nsana pek Aldanmayacaksn. Her zm tanesi kan olur, adamn yreine damla damla siner. Mendili zmle doldurup uzaktan gsterdin mi, neden kar milleti dayanamaz, a ksran yem torbasna geldii gibi koar gelir? nk bilir zmn kuvvetini. Canm smail, sen bir zaman da i yumurtay vdn gezdin! Yumurtaya kt, fena m dedik efendi? Yumurtaya sz istemem. ok faydasn grdk. Mustafa, Fadik'in arkasndan bakt eve girene kadar, can sklm gibi somurttu: Hadi yr arkada... Nereye? Vahit... Brak Vahit'i... Ben neye geldim okulun nne? Bir i var! ok krl... Ulan, hrszlk dersen inerim seni... Korkma, deil! Hrszlk yrekli adam ii. Sende yrek n'arasn! Uzatma da syle! Hele Fadik kzn evini geelim! Gemeden sylenmez mi? Sylenmez. Lakrd cva gibidir, kar gzleyen adamn bir kulandan girer, bir kulandan kar. Hakl... Fadik de hani Fadik... Surat bakr gibi kzard/ kahpenin, nmzden geerken1... Bu i oldu saylr. Ama senin suratn da kzard Mustafa! Buna ak atei derler. Vallah billh! T... Adam kl eden bir ate. Sen, bilebilir misin? Kerem ah! dedi de duman tepesinden neye kt? Dmeleri zemediinden... Kzn yz kzard. Olan grnce surat kzaran mal hemen evermeli. Samanlkta, bahede, art olsun, bana bir i gelir. Yz kzarmas sevmek belirtisi mi? Birinciye... Bu Fadik, bizi imdi.. Orasn yzde yz bilmem. Bastrr persin. Anasna demezse tamam! Derse?

 kt! Ya eekliinden, ya bilmezliinden. Hadi yr de diyeceklerime kulak ver! Pelvandan gizli mi diyeceklerin? Gizli... smail, yan gzle bakt. Mustafa'nn akl baka yerdeydi. Gizli lafn bile merak etmemiti. smail birden kzd. Bunlarn kz-kar ardnda gezmelerimi kskanyor, byle sralarda sakatlnn acs, bastrdka bastryordu. Mustafa'nn akl baka yere aklmt: Neden smail! smail be! Kz ksmnn surat kzarrsa sever dedin! Bak ne oldu, Ankara'ya gitmeden nce... Bir akam yolunu bekledim Aye'nin bakrac tuttum. Ver de, bir su ielim elinden, dedim. nanr msn, vermedi. Brak! dedi. Bakrac ekti. Brakmadm. Brak! dedi. Brakmadm. te o srada yzne ate bast. Bu da m sevmek belirtisi? smail byn tuttu, kurcalayarak dnceye vard: Bu sevme belirtisi deil, kzma belirtisi... Acemi tosun gibi inat etmisin. Su vermediyse kstrlmeyecekti. Peki der, brakrdn. Kendisi utanrsa, yaptna utansn. Mustafa da, her meselenin karn buluveren Topal smail'i kskand. Bunlar, bu Topal, kitaptan m renmi yahu? Murat, aam da byledir. Okumak varm. Candarma Nail, Aye'yi evirmek akln verirken inat etmemek gerektiini sylememiti, smaile bak! Bu herif, Nail aamdan daha m akll hey Allah! Bir zaman konumadan yrdler. Ayr ayr eyler dndklerinden dalmlard. Yukar mahalle harmanlarndan sonra mee borusu solda' kalyor, sadaki plak tepe Smcak kyyle istasyonunu kapatyordu; _ smail, arada bir gizlice Mustafa'nn yzne bakarak yryordu... Ankara'dan gelince, buna, bir iki kolay hrszlk teklif etmi, kabul ettirememiti. Aptal Vahit salam btn adamlarna -hele imdi, kra tepenin hafif yokuunda sakat dizkapan inadna; zorlarken- fkelendi, Yreksiz bu alaklar... Artk bilmem, cezaevinden mi, mal sahibinin silhndan m, Allahtan m, korkmaktalar? Hiddeti gittike kabaryor, bu hiddetle sakat bacan bsbtn zorladndan dilerini acyla skyordu. Tasarlad iin krn u ksa boylu alk olanla, sakatlk yznden blmek zorunda kaldn dnerek ka gece uykusu kamt. Bir eyini alyorlarm gibi namus ediyordu. Bu sabah, baka are bulamayacana iyice inand halde, imdi gene duraklamt. Dudan srd: Ulan bacak! Ulan bacak! Bizi namerde muhta ettin, rezil bacak! Bir ey mi dedin smail? Yok! Nereye gidiyoruz? Hi. Oturalm. Sandk gibi drt ke, rengi kpkrmz bir kayann stne oturdular. smail, uzaklara bakarak fkeli, dalgn soluyordu. Aa mahallenin tesinde, Kavaklgl'e gne vurmutu. Bahelerin yapraksz aalar arasndan ankr yolu, sar bir su gibi akp gidiyordu. Mustafa'nn ortaya koyduu paketten smail bir cgara ald. Oturunca bacann szs getii iin yz glmek zereydi.'

Korunun yukarsnda, Yamrenlinin yldr klar imeceyle kazmaa alt gl ukurunu gsterdi: Muhtar Hseyin Efendi dn syledi. Bu k da gl kazlacak bo zamanlarda kyl alacak. Sen de gidersin Mustafa! Gitmem. Olmaz. Heyet ceza yazar. Gl kazlacak efendi. Baban Yakup aann sr, davar su iecek. Baheleriniz sulanacak... Aan Murat bile Smcak'tan iini brakr gelir. Murat aama bakma! alr o... Ben sevmem ii. Laf m u? Herkes kendi bana keesini sudan karsn. Ulan, herkes kendi bana alsa, Kulaksz kabilesi gl kazabilir mi? Yirmi yl urasanz Kavaklgl'n topran atabilir misiniz? Kyn hayvan susuzluktan krlr. Kavaklgl' de bizim kylmz kazd. emeye suyu, Yamren'in adam imeceyle getirmi. Suyu kar yamatan gelmekte emelerin... Salam bacakla bir saatlik yol. O zaman kye suyu getirmeyiverselerdi, imdi kuyu suyu imekten karnn ierdi. Anlamam Yamren'e bir Kavaklgl yeter. Bir de korunun iine gl kazlr m? Gerekse Yukar mahallenin adam kazsn. Kalabalkta almak iyi deildir. Sen urarsn; ben bo veririm! Sen bir istte kan toprak ekersin, ben akama kadar kendi arlmda toprak atamam'... Atmayver, kalabalkta adam i ezmez. Trk syleyerek krei, kazmay sallarsn. Dur bakalm, lk yaz st, mee korusu budanacak diye arada bir laf daha var. Oraya da gitmez misin? Gitmem. Akln ermediinden gitmezsin. smail iini ekti-: Aklnn ermediinden hay Mustafa! Koru budamak gibi enlik olmaz. Bir gzel bayram da budur canm! Kyn kars, kz koruya dalr. Erkekler dallan budar, karlar srtlayp yol boyundaki kanlarn yanna indirir. Hey canna! Kar milleti gibi ahmak var m? rp toplayacaksn, be kadn, peki, insanla birlik toplasana... Bazs gider ba aa derenin iine... Bazs gider ba yukar... Kalabalktan ayrlr. Toplar rpy, toplar rpy... Bu kez de srtlayamaz. Hadi bakalm, elin herifine Aman! diye seslenir. Herkes tenha yerde amana dm karya acr m? Sakat diz kapan okayarak gld-: Bu bacak da, ha byle deilken bama bi i geldi. O zamandan beri kyl toplanp koru budamaa, gitse, yreim szlar. Neden? Bak dinle! Vakitlerden ilkbahar. Hadi koru nemsiz! Aalarn banda canavar gibi gezmekteyim. Derin derin soluyarak durdu. Kyde sanki bir ey aryordu. Vazgeerek glmsedi-: Neme lzm... Ad gerekmez! Ulan ad neden gerekmezmi? Brak... Dinime, imanma sylemem. Kocas o yl askerde... Kar taze gelin. Hem gzel; hem yiit, hem de yrei yufka... Yalvarana, dayanas yok,.. Gnl krmak gnahtr. diye bir dua bellemi. Gel smail, unun adn syle. Dur, lafa laf kartrma... Herkes koruya dald. Hr hr dallar budanyor. Erkekler kesiyor, karlar tayor. Kanlar yol boyunda^. kzlerin nnde ocuklar... Bizim mee korusu, kmese dnm yahu! Ben de

aalarn banda dal kesiyorum. Aalara ktka, bakyorum da kendi kendime glyorum. Herifler, karlar tavuk gibi arkalarna takmlar. Herkes anasn, karsn peine takm. Ormann kuytusunda bir i olmasn diye gznn iinden ayrmyor. Aman smail... Aman olum! Bekrlk aalktan iyi... diyerek glyorum. Baktm ki, dediim taze gelin de bizim ardmza taklm. Ben giderim, o gelir, ben giderim, o gelir. Budadm dallar topluyor. nce aklma ktlk gelmedi Hele gayret bac! Hele gayret... diye laf atyorum. Birdenbire... Tbe Yarabbi! Yreim bozuluvermez mi? Hey smail! Eek! Devlet kuu yahu! dedim. Yava yava milletten ayrldm. Onlar u yana yrdlerse, ben getim u yana... Karnn da niyeti bozuk. Adam iinden seile seile gelmesi bundan. Aferin smail! Demek kary kuytuya m ekmeli? yi bildin, kary kuytuya ekeceksin. rplar srtna sarp kanlarn yanna inince budamay brakp yrmekteyim... Ardmdan sesleniyor: Ner-desin smail?, Burdaym, gel ba yukar!, smail nerdesin?, Buradaym yeti! Byle byle kuytuya vardk. Dallarn arasndan gzledim. rpy desteyerden koparamad, bir daha davrand, gene koparamad. Gel unu srtma kaldr! dedi. Aatan indim. Domuzun kars yiit... Bizim Pelvan'n gtremeyeceini destelemi. Omuz iplerini skladm iyice... Getim destenin arkasna... Kaldrrken bir para yklendin mi, kar yznn stne der. Arkadan bacaklar gke dikilir. Sana bismillah ekmek kalr. Tam o niyetle rpy kaldrdm. Aklma geldi. T... Mbarek ramazan! Orucuz yahu! Desteyi tekrar braktm. Aman orucu bozup altm bire yatmak olur mu? Kaldrdm. Aanh, koyuverdim. Elimi, ayam bir titreme ald. Birka kez davranp vaz geince kar gld. smail, kaldrp indirecek sra deil ykle, unu! dedi. Yklyoruz, a canm! dedim ama, yreim davul gibi vurmakta. Gene kaldrdm, gene yklemee deli gnl raz olmad. Ne yle iteleyip kary yz stne getirebiliyoruz, ne de yoluyla, ykleyebiliyoruz. Bir dert ki derde benzemez... Sonunda kar ne dese iyi? smail, ben senin aklndakini anladm, ama sras deil. diye glver-di. Hay Allah! Hay Allah! Ksas, o gnn cahilliiyle altm biri gze alamadk. Kary selmetle ykledik. rplar gtrd. Benim kolum, kanadm krlm. Yere kmm. Aaca kmak, dal budamak ne mmkn! Dnyorum: Orucu mutlak bozmal... Boz gitsin eek! Dnyorum: Altm bir gn oru tutacaksn! Peki ya, gnah n'apalm, ya cehennemde yanmay? derken kafi geldi. Glyor: Hani, budamamsn alak!, Budarz, hele yava... Ben derde dmm kz, senin haberin yok Yzme, yakc yakc bakt da iini ekti; Orusun smail, orucu bozamamaktasn, ben anladm! dedi. Aklm dalm. Eeklie vurdum: H, ben orulu deilim! Orusun!, Deilim, kanaat olsun!, Orusun ulan!, Deilim, istersen surda biraz toprak ataym azma!, Toprak olmaz! Toprak yenir mi? Bende yiyecek var. Elini kuana soktu. Vay kahpe vay! Ceviz ayklam da, oraya doldurmu. yle bir avu tuttu: Hadi ye bakalm, oru musun, deil misin, imdi belli olur. dedi. Duysmail kafasn yumruklad.- Bu da m kafa ya,hu7 Deil, bir kuru kafa! Kar cevizi nne tutunca elini grmezden geldim de gbeini avuladm fke ile... Yava, hele domuz! Yava yavrum, etimi acttn! diye kvrand. Kvrand ama geri gitmedi. Cevizi aldm, azma attm. ineyemem. imdiki aklm olsa... ine de yut gzelce... Kitap yazyor: Adam eytan aldatrsa altm bir yokmu.

Sen cevizi ine... Altm bir surda beklesin. Mustafa elini dizine vurdu: Sakn yemedin mi? Yiyemedim! Eyvah, kar ne dedi? Ne diyecek: Hadi aaca k, dallar buda. Sen oru bozamazsn bebem! dedi. T... Kar seni kt tavua dndrm.' Kt tavua dndrd elbet... Sen dur, dedim, bunun orusuz gn de var dedim. Yama yok! dedi. Adamn her gn bir olmaz. Gayri avucunu yalarsn! dedi. Aman!... Sorma ta ustas... Gerekten dedii gibi de oldu. Kyde gnln etmedik delikanl brakmad kahpe, bize geldi mi olmazland. Hey Selim'in aziye abla... Ulan, kar aziye mi? Yok canm... T... Domuz! Vallah billh... Grdn m, ad azndan kat. -Mustafa bir ey hatrlayarak elini kaldrd-: Dur ulan! imdi anladm. Ulan smail, sende ne din var, ne iman! Neden? Oru bozmadndan m? aziye abladan bu meselenin cn aldn, deil mi? Tvbekr olmu kary, ksrkl hocann budayn bahane ederek Pelvana gtrmenin sebebi demek bu! Yok canm... Tbe tbe! Pelvan bizim arkadamz. Yalvard da iyilik ettik. Sus! Vahit'e sordum. Benim aklmda yle bir ey yoktu, topal aklm eldi. Gnah boynunda! dedi. Elbet yle diyecek. Kan biraz gekin olduundan... Utanmtr. Kanaat olsun, kendi yalvard. Mustafa yzn ast: Ulan smail... Ulan sen yok musun? Syleyeceini toplayamadndan tek tek konutu-: Sen kycsn. Vahit'e kin tutuyorsun. Sus alak... Vahit sana topal dediinden... Kzdn iin olan belya sokacaksn, gcn yetse... una bak! Olum, Ankara'da senin yrein bozulmu. smail iyiden iyiye tellanmt. Sz deitirdi-: Laf uzattn arkada. Konuacamz aziye orospusu deildi. Elini Mustafa'nn dizine koydu-: Syleyeceim u: Seninle bu k birlikte alacaz efendi! Ne demek! Dur yahu! Namuslu bir i. Sende namuslu i olmaz. Dinle! Demir toplayp satacaz. Ne demiri? Hurda demir. Ksenin Durmu satard, bilmez misin, rahmetli bu iten az m para kazand? Hem de kolay... Sen karmayacaksn. Ben demiri toplarm. Nereden olsa toplarm. Alnca sen de toplarsn. Bende biraz demir var. Bir hayvan kiralarz. Gtrr Ilgaz demircisine satarz. Demir toplamak benden, sermaye, bir de gtrp satmak senden... Namuslu deil miymi bu aksata? Sesi kederlendi-: Ben seni severim. Seni sevdiimden ortak almaktaym yanma... Bacak byle olmasa... Demirin, okkas yz paradan alnacak, on kurutan satlacak...

 Ne gzel! Aferin smail... Rahmetli Ksenin Durmu'a Kazanc yi derlerdi. Dur hele... Durmas yok. Her yk demirde bana yz kuru, vereceksin! ok demir bulunur mu? Demir kyamet gibi... Tren yolu denirken kyl az m demir ard? Bizim kylmz kymetsiz ey almaa merakldr. Btn kyler demir dolu... Tren yolundan el arabalar alan neni, ne kadar demir armtr, var dn... Mustafa, kendi evlerinde iki sandk hurda demir bulunduunu hatrlayarak smail'e hak verdi: Doru! Doru dersin, Yaa, ulan smail! demezsin. Bir hayvana diyelim ki altm okka demir ykledik. Ksenin Durmu elli kuru verirdi kirasna; Altm, yetmi okka demirin burada toplanmas iki lira... Hayvan kiras elli kuru, etti iki yz elli... Ilgaz demircisi sana verecek alt lira. Bir liras benim... Her seferde sana iki yz elli, yz kuru kalr. Hak bereket versin! yi gzel... Ama Ilgaz demircisi almam derse? Demez. Ne kadar demir gtrlse alr. Demirden nal yapacak, araba ivisi, sapan demiri yapacak, pulluk tamir edecek. Ilgaza sk sk gider gelirsin. Bu sebeple kyde ericilie balarz. Ttn, cgara satarz. Ayrca hediyelik zm, incir, ayna, sakz, iplik, boncuk, koku ya... Sen tccar olursun Mustafa, yedi kyn bir erisi olursun. Okkas, hesab, fiyat, belli... Benim yazm yok! diye meraklanma... Ben defter tutarm, verirsin, gnlnden ne koparsa! Olur... yi... Aferin smail! Akll canm! Topal smail vld zaman yapt gibi byn kibirli kibirli tuttu: Akl brak! Sermayeden haber ver! Yirmi lira yeter mi? Gerekirse daha da bulurum. Yirmi lira yeter. Benim el kantarn da satarm sana... Bir tccara, bir el kantar art... Tamam! Ne zaman balyoruz ie? Bugnden... Kiralanacak hayvan bul. Bende iki yk demir var. Siftah hayrna kilosunu be kurutan, al git! Ulan, hani yz paradan toplanacakt! Yz para dedik ama ellerin demirine... Benim demir, be, kurutan aa idare etmez. Okkas u kadara satlan mal yz para olur mu? Haydi aksn. Nallanmak elli kuru. lgaz demircisi hayvan bedava nallar. Kira cebine kalr. Nasl bu benim akl? iyi, gzel... Bizim beygiri alrm! Olsun, smail ksa ksa gld-: ilk seferde, iki bal kr! Byle ticaret, ngiliz'in fikrine gelmez. Bakkallkta, veresiye batrr adam... Vahit duymasn! dedim. Senin yzn tutmaz. Benim yzm kuvvetlidir. Veresiye isteyen olursa, Ortaz dersin. Ben gelenleri yoluyla deflerim. Anladn m? Anladm. Bizim Yamren'in adam akll olur. Bir laf ettin mi hemen anlar. Ilgaz demircisini tanr msn? Yok!

 yleyse ilk sefer, beraber gideriz. Ahbabmdr. Gece gidilecek. Ay da olmal. Birka gne kadar ay sner. Ruhsatsz erilik yasaktr. Ksenin Durmu gizliden giderdi. Bir de vergi mi vereceiz tezkere alp? -Sakat diz kapan bir zaman uyuturdu-: Bu bacak byleyken, smail adama vergi verir mi? Mahpusta tayn paras veresiyedir. knca arar hkmet... Bagardiyan dedi ki bir gn: knca ekmek parasn hazrla smail, yoksa getirirler gerisin geri... dedi. Sen ne diyorsun, efendiaa, bizim Yamren'de ky mazbatasnn krk krk para! deyiverdim. Demirler gizli gtrlecek. Kyl duymasn! Benim tekine berikine borcum var. diyecekti. Laf deitirdi-: Vahit'e hi sylememeli. Bedavadan cgara ister, borca yazdrr. Kzlara, karlara gnde on kez hediye gndermee kalkan. Mustafa, karlk vermeden ayaa kalkt: Hadi gidelim! Konuacaklar konutuk. Evet, buna eklim yatt. Bir adm yrd. Dnp smaile parman sallad-: Bak smail! Bana bir oyun oynarsn, hrszlk mallar sattrmaa kalkarsn, beni karakola gtrrler... art olsun, inerim seni... smail, bacan zedelememek iin, ellerine dayanp yavaa yere indi: Mustafa Efendi? Bunlar laf deil! Benim demirler ilk sefere gidecek, pazarlmz byle... Evet! Okkas be kurutan... Peki... Demek pazarlk kesildi. Hadi ver uradan bana iki lira Ne iki liras? Demirler, lira tutar. Bugn bana iki lira lzm. Mustafa czdann kard. Paralar verecei srada, gznn ucuyle smaile bakt. Paray dolandrd m, nesini alrsn bunun? Allaha bir can borcu var -Kukuyla sordu-: Senin demirler evde mi? Yok! Kar leblebiciye verir. diyerek sakladm, gm gibi... Topal smail telszd. Yalan sylyora benzemiyordu. Ama Mustafa, iki lira vermei, gene de gze alamad. Parasn gstermemeye alarak bir lira ekip uzatt: Al sana imdilik bir lira. ki lira versen iyiydi arkada... Uzatma, bir lira yeter. smail, liray keyifsiz keyifsiz ald: Tccar kesildin Mustafa! Yrein fesatlat ossaat... Hrsz olsan, bana gvenirdin, iki lira verirdin. Yzn irenmi gibi buruturdu-: nsanlar hep hrsz olmal, bu dnyada; Hemi de topal hrsz olmal! smail'in kendisine topal! dediini Mustafa ilk orada iitti. Mustafa, kark dler grm, iyi uyuyamamt. Aa mahallede, Himmet avu'un genler odas karsnda tatan bir maazas varm... Recilik ediyor. Dkknn kapsn kapayacak... Kapatamaz glme tutturmu Dkknn camlarn sarsmacasna... smail, dkkn soyarsan, keserim seni! Pencereden bakarak, Ulan hergele topal! diye tatsz tatsz gld. Hava ok souktu. plak vcudunu outurdu. Pelvan Vahit, dn gece Sabriye'den, okulu sprme srasnn Fadik'te olduunu

renmiti. Niyeti, gidip kz tenhada bastrmakt. Hemen giyindi, stne bana bol koku srd. Gerekirse kza vermek iin, tenekesi krmz bir yuvarlak cep aynas ald. Ekmek yemeyecek misin? diyen analn, tersleyerek yola ktf. Gkyzn kara bulutlar basmt. Karlar, hayvanlar obana katmak iin avlulardan karyorlard. Bazs sama iini daha bitirememiti. Ahrn gbresini el arabasyla yna tayan bir kar sz att: Hayrola Mustafa! Nereye bu gidi? Ava m? yi bildin, ava gidiyoruz. Bir knal keklie yazk oldu desene... Bu laf Mustafa'nn yreindeki tatszl datt. Emine teyzesinin kz Kezban, kl tenekesini yolun stne savurdu, bir elini burnuna kapatp esneyerek Mustafa'ya aptal aptal baklarla bakt. Mustafa, elleri cebinde yryor, Fadik'e syleyecei szleri dnyordu: Kz, bana varr msn? 'Varrm' derse ayvay veririz. 'Varmam derse, baht ii. El kadar kza syleyecek bir laf buluruz elbet. Gvenle srtt. Dn gece Sabriye'nin Pelvan Vahit'e syledii doruysa, Fadik kendisinden pek korkuyormu. Kar ksm, kocas olacaktan korkmal... Bunun yolu bu! Okulun avlusuna, apkasn dzelterek yiite girdi, ama merdiven kapsnn aralk durduunu grnce yrei sert sert vurmaa balad. Hesapta yoktu byle ey... Kendi daha nce gelip yukarda Fadik'i bekleyecekti. Demek erken gelmi kahpe, Aferin! Sayvann altnda ayaklarnn burnuna basarak indi. Kapnn aralndan gzetledi. Fadik, tozu topra nne katm, basamak basamak aa iniyordu. Bizi grse... Korkar orospu! Kuan yoklayarak hazrland, Allah bismillah! diyerek kapy birden at. Tut! diye barnca, kz Ay! diyerek duvara dayanverdi. Korktun mu kz? una bak... Korktum. Sprgeyi vurmak iin kaldrd-: ekil! Ulan, ekil ne demek? Yasak m okula gelmek? Ben Reit Hocaya sylemez miyim? Bu Fadik beni kovalad. demez miyim? k yleyse... Bsbtn duvara sokulup yol verdi-: Buyur. Mustafa ieriye girdi: Kz Fadik, sana bir ift szm var. Buyur! Ulan, senin yoluna biz... Bak Mustafa, anama sylerim... Vallahi sylerim... Kz bunda ne ktlk var... Sana ayna getirdik! Ben ayna istemem... Hadi git... Sprgeyi vururum. Mustafa, bu szden yararlanarak Fadik in bileini tuttu. Brak unu... inerim seni rezil! Kar ksm erkek ksmna el kaldrr m? Kz, kara gzlerini testekerlek amt. Ana! diye inliyor, kolunu kurtarmak iin kvranyordu. Sus kz! Sus ulan! Anama sylerim... Bak, sana neler aldm geldim Ankara'dan... Mustafa, kzn titrediini birdenbire fark ederek aknlkla sustu. Hepsi mi titrer bu orospularn? Hey

Allah! Gelini, kz titrer mi demek? Balad sz unutmutu. Ortal toza dumana bomusun. Dur brakacaz. Yukarda kim var? Yok kimse... yi... Fadik silkindi: Brak! Bir gelen olur. Kz kurtulmaa altka Mustafa, gcnn stnln anlayarak keyifleniyordu. Kt kt soluyarak gld: Bizi ldreceksin rezil! Gece uykusu yok... Gndz aman yok! Ulan senin yznden bebeler gibi okula baladk imansz... Bir yandan da, aynay aryordu. Fadik birden kukuland, sprgeyi brakp kurtulmaya alt: Koyuver beni... Barrm... Mustafa, aynay bulamadna, lafnn arkasn getiremediine fkeleniyordu. Fadik'in direnmesine bsbtn kzd. Tuttuu bilei hnla skt, Uy Ana! diye hafife baran kz ekip sard. Fadik atlm pamuk gibi yumuak, ty gibi hafifti. Kollarn biraz daha sksa... Geberir kahpe... H:k. eler, geberir! Hst! Dur ulan! Dur dedim! Kzn debelendiini, hi kmldamadan, kendisine sokulduunu fark edince ard. Bu aknlkla, ne yaptn pek de bilmeden, yanan pt. Bekledi, bir deha pt. Fadik knaya benzeyen tatl bir ey kokuyordu! Rzgr, merdiven kapsn anca Hh diyerek dnd. Fadik syrlp darya atlaynca, kfr ederek yukar kt. Elleri, dizleri titriyordu. Boaz kurumutu. Yahu! Erkek ksm, bir kz severse... Boaz neden kurur toprak gibi? ocuklarn okuduu odann penceresinden avluya bakt. Fadik, yeil bartsnn ularn savurarak eve doru kouyordu. Alt dudan srd, enesini tuttu. Kuan dzeltirken hediye getirdii aynas eline geliverdi. Yzne bakt. Yanaklarnda kan kalmamt. apkasnn nn aaya ekti. Byle yapma Ankara'da Cemal ustadan renmiti-'. Byklarnn kmayna artk eskisi kadar zlmyordu' Merdivende ayak sesleri duyuluncaya kadar, kk yuvarlak aynada kendisini beenerek seyretti. Sanki Pelvan Vahit'ten bakas gelmezmi gibi glerek dnd. Fadik'in anasn grr grmez Thh! diye gzlerini krptrd. Kzn gidip anasna syleyecei hi aklna gelmemiti. Kendisini gnlyle ptrd iin... Oysa kar, canavar gibi kprmt: Fadik'i dvmsn Mustafa! Neye dvdn? Ne demek? Kz gerekten dvm gibi, bir an tellanmt. Sonra ii anlayarak sevindi, kendini toplayp kaslarak sordu: Dvdmz diyen, sebebini demedi mi? Okulu vaktinde sprmedin, iyi sprmedin diye dvmsn. Mustafa, apkasn geriye itti. Fadik anasnn arkasnda duruyor, bartsyle azn kapatm, yere bakyordu. Mustafa rahat rahat konutu: Senin bu kzn abla, tembel ki ne kadar... Geldim ki... Bak uraya... u

hasrlara bak. Hocadan ayp yahu! Bir trk tutturmu dolamakta... Bu senin kzn, iekda sakla benim ka karay. diyerek... Mustafa bir adm saa, bir adm sola att. Elini sprge varm gibi salyordu:- Bir sprge vuruyor, trkye gayret veriyor. Gidiyor uraya bir sprge dokunduruyor, trkye gayret veriyor; Arkamzdan urun urun glen var. Kzdm adamakll... Bu ne hal-keyfiyet rezil! dedim. Ban evirip de glvermez mi? amar attm! Anas, yle mi? der gibi Fadik'e bakt. Fadik, dorulamak istemi gibi ban dndrp glnce Mustafa parman uzatt: Grdn m? Nah byle... Kadn, at: Domuza bak! Hemi ortal gzel sprmez, hemi de amar yedi mi alar. Ben keyfinden dvdn sandm hay Mustafa! Keyiften adam dvlr m? Bir ettii varsa dvlr. Okulu iyi sprmeyen, kocasnn hizmetini de gremez. N'olur o zaman? El adam, yatrr dayan altna kemiklerini krmacasna... Fadik'in anas vuracak gibi elini kaldrd: Hele orospu... Emeklerime yazk... Mustafaya dnd-: Bir daha sefere tembellikte grrsen azna amar yaptr. Bir okulu gzel sprememi diye kyde ark oluruz... Kar kt. Kmldamadan durup merdivendeki ayak seslerini dinlediler. Kap kapannca Mustafa apkasn dzeltti: Grdn m ulan? Tembellik edersen dverim seni deminki gibi... Anar izin verdi. Ne demektir bu? Anan seni bana verdi demektir. Fadik bir ayan kap eiine koyarak kamaa hazrlanmt. Mustafa elindeki aynay uzatt: Al unu! Ankara gibi yerden getirdik sana. Daha da neler getirdik, bir eek yk... Al hadi! Fadik ellerini arkasna saklad. Gzlerinin ii glyordu. Avludan sesler duyulunca Fadik dar kat. Mustafa aynay kuana sokarken Vahit grnd: N'oldu arkada? Yahu, nerdesin? Buradaym! Burdaym... N'oldu? Hiiiii... Dersimi ezberime almaktaym ben... Besmeleyi eker, bastrr persin. Anasna de-mezse, gnl olduu bilinir! Nasl bu ders bylece? Nedir yahu? Aklm kart. Nasl dersmi bu? Kerem kitabnn Vahit Efendi... Leyla - Mecnun kitabnn... Reit Hocann ksr duyulduu iin glmeyi kestiler. IV Gece sabaha kadar yamur yamt. Yamren amur iindeydi. Mustafa, srtna, aba ceketini giymi, kaln yn oraplarnn stne arklar ekmiti. Babasyle beraber mee korusunun yanndaki tarlaya gidiyordu. nlerinde boyundurua bu yaz altrlm krpe kzler vard. Ya(kup aa, olundan daha atik yryor, tosunlarn arkasnda gidip dururken birdenbire atlayp sapan, tohum torbas ykl eein kalasn mutalyordu.

Havann iyiden iyiye souk olmasna aldrmadan yelek elverir diyerek ceketini bile giymemiti. Bu klkta, daha elimsiz grnyordu. Tarlalarn arasna girdikleri zaman, gne birdenbire bulutlardan kt. Mustafa, nleri sra giden glgelerine baknca babasnn bu kadar ksa boylu olduunu o gn fark etmi gibi at: Boyu babasna yetimi, iki parmak da gemiti: Yirmi yama kadar adamn kemikleri byr. Senede iki parmak artsak, yirmi yana kadar sekiz parmak... Sekiz parmak uzarsam babam bir kar, geerim. Babam artk uzamaz. Lcivert elbiseleri veririm giyinir! Yakup aa eein yanna kotu: Yrsene kpolu! Mustafa gld: Eek ksm byle yrr! Ver sen bana u vendireyi... Mustafa, renperlik ilerinde gnlsz olduu halde, arklarla, ayanda oraptan baka bir ey yokmu gibi rahat yrdnden koup zplamak istei duyuyordu. Yakup aa duymazdan geldi. Tosunlarn arkasna geti: vendireyi ver! dersin, olmaz. Tosunlar yaralanr. Gnah... Tosunlar iyi beslenmilerdi. Karnlar imand. Muhacir kzleri gibi arka tyleri parl parl yanyordu. Yakup Aa; vendireyi arkadaki tosunun zorla gerilmi gibi duran buduna hafife dokundurdu: Ha yavrum ha! Al karam al! Sesinde yrei titriyor, hayvana sanki yalvaryordu. Harmanlar kalktktan sonra tosunlardan baka eyi gz grmez olmutu. Gece yatarken aklna gelse ahra gidip bir kez bakmadan uyuyamyor, karsna belli etmeden st ste yem verip, Aman kar gzn seveyim, tosunlar iyi kolla. Aman ha... diye steliyordu. Bu yl, Yakup Aann ne zamandr bekledii aalk ylyd. mrnde ilk defa iki ift kz koacaktr. ki ift kz komadan, Kulakszn Yakup'un, Yakup Aa olamayacan aklna koymutu. u kadar koyunu, u kadar tiftii, iki merkebi yal da olsa beygiri, eli ekmek tutmu iki olu varken-, Aa demelerini yadrgyor, Gerekten Aa saymakta m bizi bu herif, yoksa az almas m? diye dnerek karsndakinin yzne kukuyla bakyordu. Tosunlardan birisinin kanmasn beklemek iin durdular. Hayvan boynuzunu karnnn altna acemi acemi dokundurdu. Yakup Aa, ksa bir slk ttrd: Mustafa ulan! Buyur. Ulan benim eek olum... una bak... Sesini alaltt. Yrei birden gzlerini yaartacak kadar yufkalamt-: Ulan Mustafa! ki ift kz dnmeyen herife, Aa demiler, ne fayda! Aalk malla olur. Doru. Hamdolsun, aldk unlar. Bir ey hatrlayarak gzlerini krptrd-: Okula yazlmsn; Reit amcan dedi. Yazldk... Ne dedi amcam? Senin Mustafa hayvann biri imi. Bunca emeklerime yazk! Kulakszn Yakup, sana hoca hakkn ift verecek. dedim. Aman olum,

okumay gzel belle... Belleriz. Bellersin! Akllsn. Okumay bellemeden hi olmaz. Bak bana! Okumay iyi ren, kye muhtar olursun. Kulakszn olu Mustafa, Yamren'e muhtar olmu derlerse ben hazzederim, ky yerinin muhtarl, imdilerde okumayla... Mustafa yzn buruturdu. Yamren genleri aralarnda konuurken: Adam muhtar oldu mu, ky yerinde kopukluk edemez! diye muhtarl hor grrlerdi. Elini cigara tabakasna gtrp geri ekti: Meraklanma... Ylda be ay gurbete giderim, muhtar parasnn iki katn sana kazanrm. Yakup Aa durdu: Sz m u? Hele rezil! Birdenbire kederlenmiti-: Aas Murat olacak da muhtar olmak istemez. Ah bu benim oullarm! Bir kyn muhtar ne demek? Muhtar ksm, ky yeninde, vali gibi, yzba gibi ferman yrtr. -Birisi duyacakm gibi iki yan kollad-: Bundan byle bizim dmanmz ok olur, hy Mustafa! Yedi kyn rezili, utosunlarn lafn etmekte... Fukara hasedini sen bilir misin? denilmitir. Bo lakrd. Fukara haset ederse kendisine eder uraya oturur da yzn azdrverir. Aslna bakarsan, ky yerinde zengin zengini istemez. Bir olun doup Gzn aydn! diye bedavadan yze glmekten, olun lse sinilerle yemek getirmek, ky zengininin iine gelir daha ok! ini ekti-: Muhtarlk gibi var m? Beyden, memurdan, tahsildardan, avutan bir konuk gelse, odana inecek senin... Gizlice konuursun, akln eliverirsin. Okumal, sen iyi belle, hocadan dersleri kap-kapver. Mustafa susuyordu. Yakup Aa olunun susmasna memnun oldu. Yava yava fikri yatyor. u Mustafa, tekinden iyi dinime imanma... diye dnerek sevindi: Muhtarlk sonraki mesele... Aam Murat bu kadar okumu. Murat aam varken bizi muhtar dikerler mi? Ben istemem, kardeim uygun! demeli. Kyl sayar. Sznden kmaz. Kyl sayar ama benim olum, Kardeimi muhtar dikin! demez. Sen o Murat bilir misin? Yakup Aa bir haftadan beri kim bilir kanc defa fkelendi-: Ulan Murat! Ulan Murat! Kk baaal brakacak. Hem de brakr, grrsn. Smcak'ta olduundan delikanlnn iini eviremezmi. Mustafa'y kk baaa yap! dedim. u yana dnd de glverdi. Neye gldn olum? Koca Ankara'da ta ustal yapan, buraca kk bar aal hak eemez mi? dedim. Ona glmemi... Ya-neye glm? Candarma Nail, bizim Mustafa'nn emriyle oturup kalkar m? diye dnm de ona glm! Neden? Candarma Nail fakir, kopuk. Benim olum para kazanm ki ne kadar... Murat dinler mi? Niyeti, yerine Nail'i geirmek... Hocalar kabilesinden Nail'i... Yars yeniden aktarlm tarlaya gelmilerdi. Burasn vaktiyle korudan sokmutu Yakup aa... dnm var-yoktu, Yamren'in tarlalarna bakarak ta azd. Tarla oldu olal, iinden ayklanan talar, urasna burasna ylmt. Eein srtndan sapan indirdiler. Boyunduruu baladlar. Tosunlar komak epey zor oldu. Boyunduruk enselerine deer demez keskin boynuzlu kafalarn sallayarak huysuzlanyorlard. Tarla yazn srlm, sonbaharda bir sapan daha vurularak ikilenmiti.

Yakup Aa tarlann enine doru on adm gidip evlei iaretledi: Hadi olum, ge hayvanlarn nne! Tosunlar, evlek izgisini izmek iin, Yakup Aann iaretledii yere zorlukla geldiler. Hangisi drtlse tekinin zerine dnyor, havaya tekmeler atyordu. Sa kz bir keresinde ayak sallad,baldrn Kanatt. hemen usanmt. Kzd: Rezillere bak. Bir de altlar dersin... Bunlar huylu olmu... Huylu deil... Omuzlarnn kan ekilmedi. kz ksmnda omuz kan kalmayacak. Omuzu mein gibi olmazsa kanr, hayvan kzar. Ver vendireyi... Ge buraya sen... Olmaz Yakup Aa vendireyi arkasna saklad-: Hemen kzmayacaksn, hayvan ksmna... Mustafa yularlar toplad. Evlek izgisini iyi-kt izdiler. Yakup Aa sevindi: Grdn m, alt mbarekler! ki saat kadar uratktan sonra tarlann lemesi tamamlanmt. Yakup Aa vendireyi topraa saplad. Beline tohum nln balad. Besmele ekerek ekin uvalnn nne diz kt. Mustafa uvaln azn eerek buday yeterince aktt. Yakup Aa nln ucunu sol bilein sard. Gidip birinci evlein banda durdu: Seyrek ektim sk ver. Tanesini tok ver. Geen sene az kt, bu yl bize ok ver. Kylnn piri dem Baba! Bize Halil-brahim bereketi ver. Ya Allah, ya pir! Bismillah! Taneyi avulad. Evlein ortasnda ll admlarla yryerek tohumu samaa balad. Buday ba parmayla ahadet parma arasndan serpiyordu. Yakup Aann tohumlamas evrede nlyd. Tohumu tarak dii gibi tarlann yzne saar, ekini top top drmezdi. Yakup Aa evlee el tohum att. imdi sra bunu srmee gelmiti. Sapan getirdiler. Mustafa gene hayvanlarn nne geti. leri gidenin burnuna vuruyor, geri kalan yularndan ekiyordu. Hayvanlar yorulduka huysuzluktan vazgetiler. Burunlarndan baca gibi duman salveriyorlard. Yakup Aa sevindi: Grdn m nasl almlar? Alrlar. Bunlar hi huylu deil. Demin, ta ynlarndan rktler. Burunlarn fazla skma... Bunaltma! Skmam... Hey aslanlar! Km gibi maallah! Tarla iyi herk edilmi demezsin, Elbet iyi herk edilecek. Tarlay ya herk et, ya terk et! demiler. Mustafa'nn aklna bir beyit geldi: Felek bizim tarlamza ift komu/Vardm baktm dne dne herk eder. Ankara'da Gazi iftlii'nde makinenin dne dne ift srmesini grmt. Felek dedii makine mi sakn? Tarlay srdke Mustafa'nn da sapann sapn tutmak itah kabard. Yakup Aa bir zaman direndiyse de, en sonra vendireyi oluna verdi. Demir, iki kere srlm, dn geceki yamurdan da iyice tavlanm topra kolayca yard halde Mustafa babasna fark ettirmeden arada srada sapann zerine basyor, izgiyi derinletiriyordu.

Hayvanlar ham olduklarndan tere batmlard. Artk falarn iki yana sallayarak vendirenin istedii yere kolayca gidiyorlard1. st bata dnerken Mustafa gene sapana bast. Yakup Aa kt: Aman olum, ezeriz yavrular... Atla aa... Bir kez yldlar m, hayretmez. kzn ylgn baa beldr. Hay Mustafa atla, brak! Sapan Mustafa'nn ellinden ald: Ha babam ha! Ha reziller! Canm baba, izgiyi evirirken sapan yere akmam olur mu? Olur. Biraz gevek brakmal... Mustafa, elleri belinde durup gzlemeye balad. Sapan demiri, parlayan elik burnunu topraa daldrmak iin ileriye doru zorlayan, bir acayip hayvana benziyordu. Tosunlar, sanki topraktan korkuyorlar, kurtulup kamak istiyor gibi yan yan sapan gzlyorlard. Kuyruklar balanmad iin srtlar amur iindeydi. Kendi arklar gibi babasnnkiler de amura batmt. Sapan demirine toplanan slak topra temizledi. Kara toprakta demir yle parlyordu ki Mustafa'ya, dnya yznde ondan daha parlak bir ey yokmu gibi geldi. Birinci evlein srlmesi bittikten sonra Yakup Aa ikinci evlei tohumlad, srd, hayvanlar dinlenmee brakt. Smkrd, parmaklarn zpkasn a sildi: Hele biraz oturalm .Bir cgara yak demezsin! Yorulmutu. Glyor, glmesi, yorgun yzne hi yakmyordu. Babas ac duyuyormu da, bunu saklamak iin zorla glyormu gibi Mustafa'nn yrei szlad. Tarlann snrna kaln bir duvar gibi ylm talarn zerine yan yana oturdular. Yakup Aa bir cgara yakt. Tohumlanm topraa sr sr kular konup kalkyor, tosunlar karnlarn krk gibi ileterek soluyordu. Mutala bir zaman derli toplu hi bir ey dnmedi. meye balamtr Can cgara istiyordu. Yakup Aa, am azlna takt cigaray azna gtrd, iti. teki eliyle mintannn ak nnden gsn kad. Cigaray indirdi. Elini, mavi bezden zpkasnn yamal dizinden aaya sarktt. Bu el kocamand, yamru yumru idi. Mustafa, kendi ellerinin de kocamanln unutarak, babasnn bunu nasl tayp kolayca kmldattna at. Birdenbire Ankara'da, hann arkasndaki kk meydanlkta bekleyen yal kyl gznn nne geldi. Babas Yakup Aa imdi ona benziyordu. Oysa, Ankara'daki herif, uzun boylu, mavi gzlyd, babasnnsa hem boyu ksayd, hem de gzleri kara... Fukarayd Ankara'nn kyls. Babamn varl kendin yeter. Neyin nesi peki, ikisinin birbirlerine benzemesi? Demek okuyup muhtar olursak hazzedersin? Yakup Aa, elini gsnden hzla ekti: Reit Hoca, analn, Korucu Ali dayn, hep hazzeder. Kabilemiz hazzeder. yleyse... -Mustafa keyifle gld-: Muhtar olsam, Murat aam kzar, beni dver. Ne haddine... Muhtar ksmn bir kimse dvemez. Yakup Aa tarlaya tkrd. Tpk Ankara'daki isiz kyl gibi sakaln

kmldatarak aznn iinden bir eyler sylyordu. Gzlerini nce kzlere, sonra tarlann ilerisine dikti. Birisine vuracakm, ya da kendisini korumak istiyormu gibi elini kaldrd: Murat aan brak! retmen Mahmut Bey yok mu? Kurunlu retmeni! imdi mahpustaym. Can cehenneme rezilin! Murat'a ne yaptysa Mahmut Bey yapt. Olumu ky iinden souttu. Muhtarlktan souttu. Herkes Mahmut Beye iyi der! Ya lan! Senin Murat aan rezil etti Mahmut Bey... Ne sylerse Mahmut Beyin laflar... Bir gn olup, bu memlekette zengin, fakir kalmayacakm. Bir gn olup, kyl, ehirli bir olacakm. Szgelii, h meclisten, kyl, ehirli gibi gezecekmi. Bir gn olup kzle renperlik kalkacakm. Yaaa... Makina tarlamz srverecek, harmanmz kaldracak. Sz m unlar? Hep retmen yalanlar... Mustafa kalarn atm, hzl hzl dnyordu. Aabeysi Murat'tan ok iittii bu laflarn imdiki kadar, hi stnde durmamt. Ankara'da Cemal ustann da byle sylediini hatrlad. Cemal usta: Tarlalar inallah makina srecek! demiti. Tarlalar makina' srerse adamn yorulmayaca ak... Babam gibi. Hocalarn Hasan rezili de bu sze inanmaz. Bir gece, Ankara'da, Cemal ustayla ekitilerdi iki saat. i skld. Murat aasyla Cemal usta bir yanda, babasyla Hocalarn Hasan bir yanda duruyorlard. Mustafa'nn iinde babasna kar duyduu acma kalmad. Onun Hasan'la beraber olmasna kzmt. Damarma basmak iin sordu: Makinayla renberlik kt m? Hasan da byle sylemiti. Neden bereketsizlik gelirmi? Ulan... Bereketsizlik gelir. Makinay kim srecek bakalm! ehirli adam srecek. Kyl makinadan hi anlamaz. Oysa ehirli adam imansz olur. ektiimiz neden? Hep ehirli derdinden... Sen bilir misin; kyl toprakta lr, ehirli hazr ekmei yer. Kadrini bilse... ehirliler kaklar ekmek iiyle silip temizlermi... Sen grmedin mi? Grdm. Cemal usta atal yle silerdi. Tuh yzne! Hele gvuuur! Sen bilir misin? Eskiden sap aadan yukarya baakla doluydu budayn. Bir sapta, ben diyeyim otuz baak, sen de elli baak... Sonra neden bir baak kalm? Bir ehir kars tarla kysnda ocuunu apteste tutmu. Sonra bebeyi baakla temizlemi... Allah o dakika gazaba gelmi sap dibinden tutup syrm! Niyeti btn baaklar inadna, gkyzne ekmek... derken, yeryzndeki btn itler, barmaa, alamaa, ulumaa balam. Bunun zerine, kurban olduum Allah, sapn tepesinde bir baak brakm. Senin haberin var m? Biz imdi,itlerin ksmetini yemekteyiz! Demek o yzden mi imdi saplarda bir baak var? Ondan... baz baz bir apta drt baak grnr. te o tarlalara Hzr uramtr. O yl, eski zamandan kalma bir renber yl olur, Allah bize acr da, Hadi, biraz yzleri glsn mlevveslerin der. Anladn m, neden makina uursuz? Kyl ksmisi karasrdan amayacak. Tren yoluna bak bir! Geldi, geti. Akl ermezler yi dediler. Senin Murat aan herkesten ok sevindi. Orada da bir Reat Bey bulmu. stasyon memuru... Rumeliden gelmi bir herif!

imdi de ondan almakta akllar... Meydanda uursuzluu bu tren yolunun... Kylde din komedi, imam komad, karlarda namus komad. Mustafa, tarlada alacak makinann adn bir trl bulamamt. Eline ald ta yerine brakt: Toprak sren makinay ben Ankara'da grdm. Ulus meydannda... Camn nne koymular. Ate savuran bir makina deil. Taksi gibi... Yalboya ile tesini berisini krmzya, yeile boyamlar. Tekerlekleri silme demir. Lastik yok! Tekerleinin st yle el gibi, el gibi... Bu tarlay on dakikada srer de uraya geer, oturur. abuk srsn! Yakup aa yzn buruturdu-: stemez! Bize lzm deil. Be dakikada srsn, gene faydasz. Bereketsizliini ne yapalm? Bir de yalan uydurdu-: Makina ile ektin mi, okkaya az girer de, lee ok girer ekin! Biraz dnd, makina iin Reit Hocann sylediklerini yarm yrtk hatrlad-: Gvurun tarlas dz besbelli... Hemi de tasz! Belki orada ie yaramtr. Bizim buralarda ne mmkn! saat, tatan taa basarak yol gidersin de ayana toprak demez. stne oturduklar talara yumruuyla vurduKa senedir ayklarm, u tarlada daha bir bu kadar ta vardr. Bizim buralarda kan tekerlei zor dner, hay Mustafa; nerde kalm makina... yle ama... Cemal usta dedi ki: On alt milyon Trk'e yetiecek ekin makineyle vilyetten kar. Tal memlekette oturanlar da arclk, yaparm Karsn eek kovanlasn! dedi. Yakup Aa skntl skntl soluyarak biraz dnd, karlk vermekten vazgeerek yapma bir tella yere atlad: __ Lafa daldk... Tosunlar souklatacaz. Hadi bakalm! i ortalk kararrken ancak bitirebildiler. Saban demirini gmp braktklarndan Yakup Aa eee binmiti. Laf kald yerden ajldii: Dersine al... Okumay belle... Eski okumadan sonra, yeni okumay da belle, kye muhtar ol... Murat aan Kurunlu Okulu bozdu. Kk baaal Hocalar kabilesinden Nail'e verecek! Ah bu benim Murat olum! Mustafa! Buyur. Aan Murat babayiit bilinir ama yreini bana soracaksn! Senin Murat aan yreksizdir, kar gibi... Mustafa, bu lafa ok at: Murat aam yreksiz mi? Tbe tbe! Yakup Aa sylediine piman olmu gibi gzlerini kararak elindeki kk sopay eein omuzuna insafsz insafsz batrd. Mustafa'nn aknl gittike artmaktayd. Bu gne kadar Murat aasn hem sever, hem de onunla Yamren'e kar vnrd. Bu duygularda, biraz korku da vard. Aye'yi Hocalarn Hakk alnca su Murat'taym gibi biraz kalbi krlm, Ankara'da ta ustas olup para kazannca bunu aa-beysinin aylyla karlatrp kendisini bir ara ondan stn grmt'. Fakat dnte, Smcak istasyonunda yzyze geldikleri zaman, Murat gene, eski Murat't. Gle ama kendisini saydrmay bilit1. imdiye kadar kimseyle dmedii halde Yamren'de yiitliine szeden olmamt. Mustafa bir daha sordu: Aam yreksiz ha? Yakup Aa burnunu kartrmaktan vazgeti:

 Yreksiz elbet. Yreksizliin eidi vardr. Siz daha uncack bebeydiniz. Anan daha lmemi-ti. Tekeyi o yl almtm. Teke de teke... imdi yle teke bulunmaz. u kara tosun gibi iri bir teke... Hocalarn Hakk ekemedi. Bir gn odada, kylnn iinde azndan bir laf karm: Kulaksz Yakup rezili, ald yrd. Tiftii, yedi kyn tiftiini geecek. yle teke, ankr'nn aygr deposunda yok! demi. Haftasna kalmad. Nasl ettilerse ettiler, bizim tekeyi kestiler. Hakk m kesti? Bizim tekeyi kestiler. Senin anan ve de analn alattlar fukaralar... Ahdetmi: Ulan Hakk, Murat'n okulu bitsin, grrsn. demitim. O za man Murat beinci snfta... Sen yata babayiit! Murat geldi. Teke meselesini atm! cmz alacaksn. dedim. Baba, her emrin ba stne, ben o halt edemem! dedi. Grdn m yreksiz? Hocalarn Hakk'dan yld rezil! Mustafa sarsld. Kendisini yle bir yoklam, Hocalarn Hakk'dan hi korkmadn anlamt: Peki, Murat aam, neden gzne kestiremedi herifi, Allah allah! Yok, h. Mala dokunmak haramdr. Malna, mlkne, tarlasna, ekinine, al aacna! Dokunalm, demedim. Candan yana bir i yaplacakt. Hocann Hakk'y vuracak myd Murat aam? Yok, canm hemen vurmal m? Yakup aa ban evirdi-: Cana demek salt vurmakla olmaz. Szgelimi karsn kzn batan karrsn, alrsn cn tatlca. Ky yerinde barnamaz olur. Kary boar, evlenir yeniden... Bunlar hep masarif! Bir de aar, kary vurursa, yallah mahpusa... Anladn m? Yakup Aa, bynn altndan glyordu. Mustafa hi bir ey dnmeden aklna ilk gelen sz syledi: Glizar ablam... Hakknn kars Glizar namuslu kardr. Namuslu oluversin... Kar milleti ilk hovardasna kadar namusludur hep... Glizar ablam, Murat aama, bakalm, aldanr m? Sen nerden bileceksin! Emine teyzende Eri Ahmet enitenin bir muskas var. Tlsml bir muska. Boynuna, geirdin mi, kar milleti tepesinden tutuurmu. Karlar ileden karma muskas... Murat'a syledim: Sana muskay alveririm. Onlar bizim tekeyi kesti, sen de onlarn tavuunu bastr! dedim, Yedi kye trk olsun Hocalar kabilesi! dedim. Raz gelmedi. Korktu. Yakup Aa fkeyle yere tkrd-: Sen Ankara'ya gittin. Hocann Hakk fazladan Aye'yi ald. Benim Murat olum, bir kyn kk baaas okumu bir yiit... Aman olum, ite sras. Hadi davran... Hakk iki kar ile renperlii bytr. Benim eski szm sz. Glizar olmad, Aye olsun! diye yalvardm. Para etmez .Aman yavrum! cmz yerde koma! Para etmez. Bana byle eyler syleme, ayptr. Byle laflar brak. Tbe olsun kary alr Smcak'a giderim! demez mi? Hele rezil! Mustafann hi beklemedii ar bir keyifle birden gld-: Emine teyzenle bu meseleyi konuurduk. Mustafa bysn, cm alr. derdim. Bydn. Ankara'ya gidince Emine teyzen: Yok Yakup aa bu senin oullarn alacak erkek deil! dediydi. Yeni urbalarnla grnce, akl yatm... Dn gece: Mustafa kyn iinde horoz gibi geziyor. Hocalarn hakk senin tekeyi der mutlaka! dedi. Nasl, doru sylemi mi teyzen? Sylemi. Aman Mustafa, cmz alr msn?

Mustafa, babasyla, ne biim bir ey konutuklarn neden sonra fark ederek inler gibi bir ses karmt. Elini azna gtrd. Yzne ter basm, yrei vurmaa balamt. Hakk'dan demek, korkmaz msn eek? Kary ileden karabilir misin? zin verirsen ba stne... Ulan Mustafa! Hakk'dan bizim tekenin kann al... Dinime imanna sana kyden istediin kz getiririm. Emine teyzen muskay versin... Masrafa bakma... Olur. Muska istemez... Byle ilerde tlsm... Yrmez. diyecekti. Sustu. imdi artk babasnn yanndan uzaklamaktan baka bir ey istemiyordu. Bydn, kabilesinin en gvenilir erkei haline geldiini anlam, yreine scak scak bir sevin yaylmt. Davranp babasnn elini pesi geldi. Yakup Aa, sanki pek uzaktan, duyulur duyulmaz bir yerden soruyordu: Demek muska istemez mi rezil! stemez. Mustafa birdenbire aabeysi Murat' hatrlad. Meseleyi bir duyarsa bize kser, ldm allah konumaz! Murat aam duymasn, aman baba... Murat aam duymamal sakn! Duymaz, ne mmkn! Bir sen, bir ben, bir Allah! Mustafa sabahleyin gzlerini ap babasyla konutuklarn hatrlaynca elini yanana gtrd: Btn rezillik! Aman bu ne i! Dn gece dne dne ge uyuduu halde hi bir ey tasarlayamamt. Ama becereceine iman etmiti. st ste iki cgara iti. Kk aynada yzne bakt. Kalarn atmaa, fkeli grnmeye, kibirli durmaa alyor, arada bir dilerini gstererek, kurt gibi srtaryordu. n: dileri hem sar hem de seyrekti. Saatini kard. Bakncaya kadar evirip evirdi. Sonra tabancasn uzun uzadya kurcalad. Salarna koku srd. Tra olmaya eniyordu. Aynada suratna bir zaman bakt. zenerek giyindi. Gk bulutsuzdu, ama hava ok souktu. Sanki buz tutmu gibi adamn suratna arpp krlyordu. Mutfakta bir tas ste eker atp kartrd. Bir dikite bitirdi. Dudaklarn yumruuyla svazlayarak dar kt. imdi, btn Yamren erkeklerine, tek bana kafa tutacak kadar kendisine gveniyordu. Cemal ustann keyifli zamanlarnda yapt gibi apkasn gzlerinin stne ekmiti. Evden karken gidecei yeri tasarlad iin ar ar yryordu. Yamur sularyle amur gibi akan Sardereyi ayaklarn kirletmemee alarak geti. Himmet avuun odasnn damnda Candarma Nail yalnzd. akyla bir tahta parasn yontuyordu. Yanna kt: Merhaba Nail aa! Merhaba... Yalnzsn. Sen de yalnzsn. Okula'm bu gidi? Bugn cuma. Okul yok. Mustafa gld-: renci olduk. Nail cevap vermedi. Hocalarn Hakk'nn avlusunda gezinen Aye'ye bakyordu. Aye'yi mi kolluyorsun Najl aa?

 Aye'yi... Soudun kardan deil mi? Soudum. Mustafa sesini hi beenmediinden kaba kaba gld-: Grnce ylan grmm gibi... Evet, ylan gibi... Ama pullu bir ylan. Bizim Hakk hi hrpalayamad yavruyu... Herif cimri! Tkenir diye korktu besbelli! Mustafa, karnn ayandaki mor alvar tand. Kzlnda, kafasn yard gn giydii alvar... Aye kollarna su kovalar alm, kumas Glizar'la, konumaya durmutu. Elinin tersini azna kapayp esnedi, sonra kalasn kad. Tavl ksrak gibiydi. Nail iini ekti, tahta parasn yontmaa balad: Aynal kar... Geen gn de Vahit byle demi, Topal smail bile: Eer bu kyde bu Aye'yi ileden karan bulunursa, kolunun altndan gemee artm var efendi! diyerek rpnmt. Elli hanelik koca kyn btn kopuklar, demek ki, Aye'nin ardnda geziyordu. Nail'e belli etmeden tabancasn yokland. ksrd. Nail dalgn sordu: Bir ey mi dedin Mustafa? Yok! Senin Aye olum, ballanmakta giderek. Mustafa, bir yalan uydurup damdan aa indi. Bugn okul olsayd hi deil, Fadik'i grrd: Yarasa kemiini smail'den almal... Yarasa kemiinin Aye'ye kr etmediini denemiti oysa... Teyzesindeki muskay babasndan istemediine piman oldu. Atarsn laf! Hadi bakalm rezil! imdi n'olacak? diye kendi kendine kzd. Yukar mahallede Emine teyzesinin avlusunda teyzesinin kz Kezban rp kryordu. Mustafa seslendi: Kezban! Buyur aa! Teyzem nerde? Evde. N'apyor? Ekmek. yi... Kzn arkasndan merdivenleri kt. Kunduralarn eline almamt. Teyzem kfreder ama batan ayaa! diye gld. Keziban, bard: Mustafa aam geldi ana! Emine teyze odadan sordu: Hangi Mustafa? Kulakszn Mustafa? yleyse kovala gitsin... Sabahleyin bir domuzlua gelmitir. Kz, oda kapsn ap yol verdi. Emine teyze ocan nnde oturmu sata ekmek piiriyordu. erisi scakt, yanm hamur kokuyordu. Teyze ile yeen senelerden beri dargnmlar gibi; birbirlerinin yzlerine hi bakmadlar. Mustafa, ii dmedike teyzesiyle konumadn ilk defa fark etti. Anas ldkten sonra Mustafa'y teyzesi bytmt. Bu sebeple birbirlerine

maryorlard. Mustafa bir iskemle ekip ocan yanna oturdu. Cgara yakt: Brak unu da bir kahve piir. Adam geldi demezsiniz. Sen adam msn? Yalana bak! Emine teyzenin azndaki diler tastamam, yz gergin, yanaklar krmzyd. Vaktiyle ok gzel olduunu, ekya Eri Ahmet'i yakp kl ettiini yallar sylyordu. Okula balamsn, iyi. Kuran' bir tamam ezber et. Hafz olursun. Yamren'e imam olursun. Nefes etmei de ren hay Mustafa; Ksr karlara lzm... Karnn ksr hocaya belini inetirse oul peydahlar. Laf m u? Kahve piir dedik. Dul kar ksm kahveyi nerde bulsun! Ankara'dan geldin. Bir tutam kahve de teyzeme gtreyim dedin mi? Emine teyze ocaa biraz rp att. Mustafa kalarn att Kz, istediin kahve olsun... una bak... Ben kahveden kaar mym ki bu laf sen imdi byle syledin! Hadi uzatma... Ne var sabah sabah? Hayrl bir ie gelmezsin. Bktm senden! Yahu, yreimizin yanklndan gece uykusu tutuyor mu? Ben sabana kadar cgara iiyorum hay teyze! ekiyorum ttn. Neden? Hele rezil! Emine teyze ilk defa Mustafa'nn yzne bakt-: Hep Meryem kahpesi mi? Gzmle grmesem inanmaydm. Dnyada doru kar kalmam. Yok yahu! Meryem yle bir rzgrd, geldi geti. Mustafa apkasn ensesine devirdi. Duvarda Eri Ahmet enitesinin, gm kakmal Dastan kamas aslyd. ksrd: Teyze, bak ben neye geldim. Sendeki muskaya geldim. Hangi muska? Hangi muska olacak, Eri Ahmet enitemin muskas... Bende muska yok! Teyzende muska ne arasn, hay olum! Mustafa, az kalsn, Babam syledi, Varm. diyecekti. Buraya geldiini babasna duyurmak istemediinden vazgeti. Teyzesi yzne bakp glnce yalvarmaa balad: bildiin gibi deil.. Muskay vermedin mi, Mustafa elden gider, art olsun! Ne muskasym... Bende muska yok... Sana kim rettiyse 'yanl retmi... Korkma, ii grdkten sonra getiririm. imi grdkten sonra muska ne lzm? Sende muska var! Yok dedim. Kanaat olsun dedim gvur! Brak... Ulan hepiniz hoca oldunuz alaklar! Hadi yemin et bakalm... Bas yemini! Bak teyze, Mustafa buraya her zaman gelsin! dersen, bu iimi mutlak greceksin. Lahavle... Sabah sabah bel msn rezil? Krpe kz gibi yanaklarn yuvarlatrarak gld. Yakup aa ile tekenin c stne konutuklarn hatrlamt-: Hele syle... Tlsm neye lzm? Yok dedikse bsbtn yok demedik. Birisine verildi. Ne zaman gelir? Belli olmaz.

 Belli olmazm. Gece uykusu arama demekteyim! Bunu bylece bil! Dur yleyse... Baka kar arayalm! Scaklk muskas iini grmez mi? Olsun da ne olursa olsun! Keskin olsun! Kahpe bildiin gibi deil... mansz ki, ne kadar... Olsun! Reit amcan yazd m, bitti. Amcann muskalar, rahmetli enitenin tlsmndan baskndr... Tlsm, cin, peri ii... Muska dua zerine gider Sen duay bilir misin? Aman daha iyi... Davran teyze! Reit amcama ko! Arada benim adm gemeyecek haa... Olanla karnn ad bilinmeyince yazlmaz! Mustafa derim ya, bakalm hangi Mustafa! Karnn ad ne? Yreini yakan orospunun? Ad kolay... Muskay da yazdralm her ka kurusa... Evet, muska yazlsn bir yandan, tlsm da olsun bir yandan... Biz ii salam tutalm. Eri Ahmet enitemin tlsm yamanm! Koluna takverdin mi kurun bile ilemez. dedi babam! Brak... Bu zamann tlsm Para. Paran varsa kurun da ilemez, bak da. Para tlsmna karlar hi dayanamaz. Hediye mendilinin yansra, Reit amcann muskas elverir. Ellerin kzn, karsn bellendirip dillere mi dreceksin? O bizi dellendirince... Sus gnah! Adn syle!- Bakalm muska tutar m, tutmaz m? Ad denk gelmezse tutmaz m? Ad Aye... Kendisi de kz deil, gelin... Anladm, anladm! Sizin tekenin c alnacak... Darya seslendi-: Gelsene kz... Boyu devrilesi. Gider de bir daha geri gelmez... Aye demek. Aman teyze... Reit amcama yank syle. Bu Mustafa her kimse lme derecelerinde, tesi yok! demeli. Acndrmal, bildin mi? Emine teyze ellerinin ununu silkeleyerek kalkt. etek entarisinin ularn kuandan kurtard. Yzn gzelce sard. Konumasn, kmldanlarn, Mustafa, len anasna benzetiyordu. Yalnz anas irkindi bu gzel... Anas cilve nedir bilmezdi, buysa imdi bile cilveli ki, krpe kzlar ka para. kt: Nerdesin kahpe? uraya otur, ekmekleri piir. Mustafa, Biz karde saylrz! diyerek sevip pmee kalkarsa, kendini sakn ptrme. Kemiklerini krarm. Biraz aptalca olan Kezban, bu sze kzarmad bile, yzn de evirmedi. Yalnz kaldklar zaman, Mustafa nereden laf atysa teyzesi kzn konuturamaynca kalkp pencereden avluya bakt bir zaman, sonra, rahmetli Eri Ahmet enitesinin Dastan kamasn duvardan indirip trnanda keskinliini yoklad. Kamann ucuyla bir yufka ekmei ekip ald. Boru gibi sard. Yemee balad. Kz hl bir ey sylemiyordu. kinci cgaray bitirirken teyzesi kapdan girdi: Gzn aydn! Yldzlar denk kt: Bu ite hayr var! Huddam sayesinde, amcam icabna bakacak. Laf m u... Gndz vakti, ortal bulut basm... Amcam yldz nereden grd? Sus yavrum... Bu yldz, gk yldz deil, kitap yldz. Pekl demek bu i huddam sayesinde mi olacak?

 Huddam sayesinde... Hani muskalar? Dur hele... Muska kolay deil... yisinden bir okka incir lzm. Okunacak! Getiririm. Bir okka tuz. Bastne... Bir de karatavuk! Bu karatavuk hi kullanlmam bakla kesilecek. Muska, tavuun kanyla yazlacak. Karatavuk da buluruz! Amcan dedi ki: En iyisi, tavuk parasn, tuz parasn, incir parasn versin. Gerisine karmasn! dedi. Ayrca huddam iin lira brakacaksn. Bu e tamam tane huddam gelecekmi... Mustafa deil, fakir bir Mustafa! dedim de liray yatrdm! Hey Reit amca! Mustafa czdann kard-: Bir kuran kitab iki lira! Buyur teyze, yuvarlak hesap be lira veririm. Karatavuk, incir, tuz paras da iinde... Muskalar ne zaman alacaz? Bu gece leden sonra olmaz m? Sus, tbe! Gece vakti gk yldzlarna baklacak. i ok! Amcan dedi ki: Bu Mustafa her kimse, iyi tembihle dedi. Muskalar almaa gelirken aptestli olsun! Hele iki rekt namaz klarsa daha gzel! dedi. ki rekt namazn laf m olur? rekt klarm, drt rekt klarm. Yatsdan sonra m hazr muskalar? Babamn kabilesi, anamn kabilesi bir olup beni gzelce soydunuz. O nasl sz! Amcandan sakladk ya senin olduunu... Muskaya cimrilik etmek gnah... Asl Mustafa'nn be lirasn almak gnah! Mustafa merdivenden inerken sevinle parmaklarn klatt: Reit Hoca muskay yazarsa; i tamam! Kary ileden kardn bil! Aferin teyze! Bir evin avlu kapsnda kk bir ocuk tepine tepine alyordu. akadan kt: Sus ulan, rezil! art olsun... una bak! inerim seni alak! ocuk korkudan susunca gld. Hakk'dan alnacak teke cn be on gne kadar hak ederse, babasnn nasl sevineceini, ky kopuklarnn -hele Vahitle smailin' nasl aracaklarn gznn nne getiriyor, her ey olup bitmi gibi kabna samyordu: Keyfimizi grnce yreimizdekini sezen olur. Sen Yamren'i ne sandn eek? diye telalanp sln kesiverdi'. Yamren'i o gece kr duman basmt. adm sonra iki rekt namaz klp dar kt. Kimseye rastlamamak iin, harmanlardan dolama tasarlamt. Sisten faydalanarak Sardere'yi geti. Muhtar odasnn bile on adm yaklamadan fark edilmiyordu. Kapy teyzesinin kz at, idare n geri ekerek yol verdiOdada Emine teyze dolab kartryordu. Ban evirmeden sordu: Geldin mi? Geldik! Otur, biraz dinlen. Dolab kapad-: Kz kavurga koysun.

 Canm teyze bizim kavurga yiyecek zamanmz m imdi? Hazr m? Emine teyze kuann arasndan tane kk paket kard: Buyur. unda okunmu ncirler var. Drt tane. unda okunmu tuz. Bunlar da muskalar... Mustafa, Bismillah diyerek n de ald: Ne olacak bunlar? ncirleri biz mi yiyeceiz? Kd at-: Bir okka incirden drt tanesi mi okundu? Huddamn pisboazna attk desene... Sus rezil. Drt tane yeter. Karya yedirilecek bunlar... Muskalardan birisini karnn yatt odada yakacaksn. Tuz da tuzluklarna konacak! Mustafa, eilip idare lambasnn nda, Alay m ediyor? diye teyzesinin yzne bakt. Emine teyze, akac karyd, ama imdi aka etmedii belliydi. Mustafa'nn can bana srad: Yahu siz adamla eleniyor musunuz? Aman teyze! Kar elimizden incir yese, beni yakt odaya alsa, neden muska, almaktaym ben be kayma verip? Tbe ek aklsz, tbe ek! Muskasz olur mu? in temeli kara tavuk kanyla yazlm muska, sterse kara kz kanyla yazlsn. Olmad bu i teyze! Tuu.. Olmad hi! Dur tellanma... Amcan dedi ki: Bu olana sevabna gretver. Neymi yolu? __uraya otur bakalm! Ulan Kulakszn Mustafa, hemen barmal m alak? Oturmal kald m? Tuu... Olmad bu teyze! Vallah billh olmad. u kadar liray bo yere verdik desene... Mustafa byle syledi ama aresiz olduu iin sedire de kt. Suratn asmt. Tuu... tuuu! diyerek st ste elini dizine vuruyordu. Teyzesi nne meldi: Dinle, rpnmann hi faydas yok. Muskalardan birisini, yeni kalaylanm, tencereye koyacaksn. Tencerenin iine su doldurulacak. Sabaha kadar durdu mu, sabah sabah bu suyla yzn ykayacaksn. Yz ykamak kolay... ikinci muskay, karnn kap eiine gmeceksin. Svann altna. Merdiven kapsnla. O da kolay! Odann ortasnda yakma napalm? iyi dinle: Tenhada gizliden gidersin, yatt odann camn aralarsn, muskay tututurur dumann ieriye flersin! Bu kadar yeter miymi? Yeter. Ya incirle tuz? Kar bizim gnderdiimizi alr m? Hediye mendiliyle gndermeyeceksin. Mbarek; okunmu incir... Sen gvur musun? Yarm okka incir daha alacaksn. Aldn m? Bir uygun cad kar bulacaksn! Bulduun kar gider, kuandan okunmam incirleri karr, yemee balar. Arada bir, okunmular Aye'ye verir, yedirir. Sonunda Kz incir tuttum, elim yap yap oldu, tuzluunuzu getir parmaklarm kurutaym! der. Tuzu kutuya atverir. yi, gzel! Nerde bu ii yapacak cad kar? Anladm Mustafa! Bana diyeceksin ama. Gelgelelim, Hocalarn Hakk'yla dargnm ben! Sizin mahallede bunca kar var. Birisim bul, ver birka para... El karsna gnl kaptrmak kolay m?

 Kolay deil anladk, ama muska ii de bu kadar zor mu olmalyd? Aklma geldi. aziye orospusu... aziye orospusuna paray gsterdin mi, bunlar kendisi bile yer ra gibi yanarm demez. Brak... Hey akl! Kar akl... aziye olmaz. Neden? Mustafa Bo ver! anlamna, elini sallad, paketleri cebine sokup kalkt. Can skntsyle glmsyordu: Glersin alak! ini salam kaza baladn ya... Brak teyze. Merdivenin yarsnda durdu-: Hadi incirleri yedirdik, tuzu tuzlua koyduk, tuttuu ne zaman anlalr? On, on be gne varmaz, kar kpek gibi arkana der. Sayvann altna inmilerdi. Emine teyze Mustafa'nn srtn hafife yumruklad: Hadi uurun ak ola rezil! Bak teyze, enitemin tlsmn versen iyi idi. Brak imdi tlsm... Her yan krduman kaplam hay Mustafa. Muskalara are bulunursa bu gece bulunur. Var yr! Kurt dumanl havay sever! denilmitir. Mustafa, aznn iinden sverek avludan kt. Krduman gerekten bastrm, yolu, izi kapatmt. Kyde kpek sesi bile duyulmuyordu. Mustafa'nn yreini stmaya benzer bir titreme yoklad. Tabancasn arkasndan yanna doru kaydrd. Kurt dumanl havaiyi sever. diyerek teyzesinin szn tekrarlad. Geen yllardan birinde Ali Day bir kurt yakalam, canl canl Yamren'e getirmiti. Kurt dediin, it soyu... Kpekler evresini sarnca kuyruunu ap arasna alp sindiydi Ali Daynn kurdu... Demek kurdun da yiitlii dada... Krduman pis olur. Bikez kt m, gnden yedi gne kadar kalkmaz! Birden yorgunluk duydu, gidip yatma, muskalarla yarn gece urama geirdi aklndan... Muhtar odasnn bu gece erken snmt. Gurbeti mer'in evi nnde duralad: Aye'nin amcas... Kz bizim almadmza can skld. Hakk'ya kzgn! Elimi cebinden kard. Az kalsn avluya girip kapy vuracakt. Lafa nasl balayacan bir trl kestiremedii iin vazgeti. Sanki bundan deil, eve gitmekten vazgemiti. Geri dnd. Sardere ince bir arlt ile akyor, krduman'a srnyormu gibi slak bir ses karyordu. Himmet avuun odasn dolat. Karanlkta iki kere sendeleyince, Topal smail grse yrei oynar! diye gld. Topal smail'in gece hrszl stne anlatt hikyeyi hatrlayarak birdenbire ciddileti. Yreindeki hafif^ titreme avurtlarna vurmutu. Dirseiyle silhn' arad. Durup ky dinledi. Ses yok! Yamren lm gitmi... Hocalarn Hakk'nn avlu duvarna dayanarak karanlk eve bakmaa balad. Hakk cimri olduundan kpek beslemiyordu. Analar ld iin Hasan'la evi ayrmlard. Bir Glizar abla, bir Glizar ablann kz, bir de Aye... Hakk adamdan saylmaz! Avluya girip muskann birini kap eiine gmmek kolayd. Fakat buna bile eniyordu. Esnedi, apkasn dzeltti. apkas yamurda kalm gibi slanmt.

Aam Murat muskaya, duaya; hi inanmaz! O zamana kadar aklna gelmeyen eyleri ard arda, ararak dnd: T... Aam ardna deydi, Aye raz olurdu ossaat... Ne fayda ki benim Murat aam tutmaz byle pis ileri... Duvarn dibine melerek elektrik fenerini kard. Dizleri arasnda; yere tutup dmesine bast. Muskann iinde neler yazl olduunu pek merak ettii halde ap bakmay gze alamad. Aklndan geirdii gnah nlemek istermi gibi hemen elektrii sndrd, hi kimseden ekinmeksizin, ayak seslerini hafifletmei bile gerekli grmeden Hakk'nn avlusuna girdi. Sayvann altnda merdiven kapsnn eiini bann ucuyle kazarken aklna baka bir dua: gelmediinden stste: Kulhuvaah... Kulhuvallah diyordu. Muskann birini ukura koydu. stn rtt, dzledi, sonra, Ya Allah, ya resul, ya pr! diye topuuyla birka defa vurdu. Dorulduu zaman iinde deminki yorgunluk kalmamt. Oldu bu! diyerek parmaklarn krdatt. plak ba, birinin karnn deecekmi gibi karanla; doru hnla savurdu. Yreine byk bir gven gelmiti. Evin sa yanna geti. Gbre ynna basarak ikinci kat demesinin yarm metre kadar darda duran direklerine yetiti. Kendisini yukar ekti. Orada, duvara yaparak Aye'nin odasn kestirmee alt. Ankara'dan geldiinin ertesi gn, Hakk'larda akam yemei yerken ieriye dikkat etmiti. Karlar bu yandaki odalarda yatyorlard. Marifet birinci oda m Aye'nin, ikinci oda m? Bunu bilmek ne hner! ilk odann penceresinden bakt. Darda tahtadan parmaklklar olduunda^ ierisi iyi fark edilmiyordu. Ocaktaki zayf atele karanla gz alt. Bakarken bakarken aklna geliverdi: Ulan ,ahmak m olduk biz? Aye burada yatmyor mu eek? Gerdek gecesi, Vahit'le gzlemee gelmilerdi. Az kalsn, Hasanla urada vuruacaklardi. Elini siper ederek odann iini semeye alt. Ocan nndeki yatakta bir kiinin yattna kanaat getirince, besmele ekerek cam yava yava yukar srd. Ban dilerinin arasna ald iin az sulanyor, slak slak soluyordu. Cam yeteri kadar anca ba altna destek koydu. Muskalardan birini ayrd. Bir kibrit akt, kt nce snecek gibi karard. Sonra birdenbire parlayp, ban demirine kzl kzl vurdu. Bu Kez, Kulhuvallah... da aklna gelmiyor, durmaan besmele ekerek duman ieri flyordu. Muska yanp klleri de odann iine savrulunca grlt etmemee alarak cam indirdi. Gbre ynnn stne atlad zaman iine bir glme gelmiti. Saatlerce orak bimi gibi belinin ardn ancak avludan knca duydu. Dirseklerini arkaya ekerek gerindi. Gecelerin uyumaz kuu. Ulan Topal herif!.. Hrszln neresi zor! Yrek istermi! Al sana yrek! Hzl hzl eve geldi. Aas Murat'n kars Feride, ocan bana: oturmu uyuklayarak kendisini bekliyordu. Kalarn atarak keyifle sordu: Sen daha yakmadn m kz? Gelin, srayp kalkt. oraplarn ekmek iin nne meldi. Vah, vah! Yataydn... Ge geleceimizi sylemedik mi? Babam uyudu yle ya? Feride bayle Evet dedi. Kunduralarn balarn zerken ban evirerek esniyordu oraplar ektikten sonra kaynnn, Hadi yat! demesini bekleyerek kapnn nnde durdu. Mustafa kaslarak emretti:

 Yeni kalaylanm bir tencereye su koy da getir. Yarsna kadar olsa elverir. Doldurma! Feride suyu getirip nnde durdu. Mustafa kuan zyordu.Bayle oca gsterdi: Brak oraya... Atee koyma... Ulan sana st m dediler? Brak, tamam... Ben uyur kalrsam, yarn bu suya kimse dokunmasn. Anladn m? Vallah billh kemiklerinizi krarm. Gelin ktktan sonra nc muskay suya koydu. Arka arkaya be, alt dua okudu. Kpolular artk aklna gelmee balamlard. Bu dua ii de rezillik, yahu! diye srtt. Sabahleyin uyanr uyanmaz, pencereden bakt. Krduman olduu gibi duruyor, avlu duvarlar bile grnmyordu. Cgara yakp, okunmu incirleri Aye'ye yedirecek bir cad kar dnd'. nce aklna, teyzesinin dedii gibi, Selim'in aziye geldi. Bu akl az kalsn beeniyordu. Sonra karnn Vahitle ilintisini hatrlayarak Pelvana syler diye vazgeti. Doluya koyuyor almyor, boa koyuyor dolmuyordu. Birdenbire fikri ald: aziye'ye giderim, 'Kz, senin Pelvan, Aye'nin ardna dm... Yanarsn ha derim. Kar, Pelvan elimden gitmesin' diye incirleri gzelce yedirir. Hemen kalkt. Tenceredeki muskal suyla yzn ykad. Kesesinden elli kuru ayrp ceketinin d cebine koydu. Karnn tka basa doyurdu. Krduman hep yle rm ot kokuyordu. Gurbeti mer'in avlu kapsnda Meryem'le karlat. Karnn omuzunda bir sepet vard. Nereye abla? Burdaym. mer'e mi geldin? Buyur. Nereye, sepetle sabah sabah... Saman tkenmi. Kimden alacaksn? Aye'den. Hangi Aye'den? Hocalarn Hakk adama saman m verir? Hi umudum yok ama... Meryem utanla gld-: Hakk bu sabah Kurunlu'ya gitti. Aye gizliden verecek. Brak! Glizar ablam grr. Hakk'ya syler. Gel, ben vereyim! Olur mu? Geende aldk... Ayp ettin abla... Yr hadi... Sal... Komulara bakaym bir... Bulmazsam... Ayp ettin! Komu deil miyiz, demek biz? Kserim art olsun! Yan yana yrdler. Samanlk evin arkasndayd. Mustafa, kapdaki asma kilidi kancal ineyle amaa urarken Meryem kulana eildi: Babann samann hrszlkla m vermektesin rezil? Hrszlk da neymi... Hemen hrszlk dersin. Anahtar evde... endim. Nah ald, ite... Mustafa kapy ekerek yol verdi: Ge doldur, iyice... Meryem iki yanna bakarak duralad:

 Bir gren olur. Sz ederler. Brak yahu! Kimse grmez. -Meryem'i omuzundan itti-: Hadi, beklersen grrler aslnda... Meryem, yzne dik dik bakt: Mustafa! Dn gecesi yorgunlukla bir i oldu. Biey umarsan ban yararm, valla bill... art olsun abla... una bak... imdi bu laf ayp deil mi? T... Sen beni yle mi bildin? art olsun... Ankara'dan dnte, Kar farkna varmam diye rahatlam, utanmas yava yava, dalmt. imdi ne diyeceini arm, kvranyordu. Meryem, durumu anlayp rahata gld: Benden sylemesi, artk sonrasn dn... eri girdi. Tavana kadar ylm samann nne meldi. Sepeti yere yatrd: Sen hangi domuzlua gitmekteydin sabah sabah? Sorma abla! Ulan kar milleti! Hemen, Domuzluk dersiniz. Derdin nedir? demezsiniz. Da, ta krduman kaplam, Bu Mustafa darda neyi aramakta? Hemen acndrma kendine. Ben senin ne halt ettiini bilirim. Okula balamsn. Kimin kzn ayartacaksn, gvur? Abla, ite sana doru bir sz: Ben alrsam, kz ehli kz almayacam, gelin alacam! Meryem ban evirdi. Aadan yukarya inanmam inanmam bakt. Avucu samanla doluydu: Kimin gelinine gz koydun, rz dman? Elenirsin, Mustafa urada lmekte demezsin! Abla tbe olsun! Ankara'dan, bu kadar paray neden braktk da geldik? Ktye gitmekte bizim durumumuz gn be gn... Kimin nesi? Mustafa gzlerini kararak duraklaya duraklaya konutu: Kimin mi? Bak kimin... Abla kz! Aye nasl yerinde? Yanp yaklmakta m? Meryem gzlerini krptrarak Mustafa'y dipten dorua szd: Kuma stne giden kz yerinde nasl olur? Fazladan Hakk cimri... Kzn ayana bir kundura almam. Kyde giyecek kunduras yok... Geende: Abla, el iine kamaz oldum dedi. emeye yalnayak gelmekte fukara... Ben kunduralarm verdim. imdi ayandakiler benim eski kunduralar... una bak, adam Hakk'ya bir kundura aldramaz m? mer de syledi. Ayptr Hakk! dedi. Hasanla mal bltler. imdi yeni ev yaptracakm Yazk oldu! Mustafa iini ekti-: Kza yazk oldu abla, ne dersin? Doru... Yazk elbet! Meryem durdu-: Alacan gelin Aye mi yoksa?.. yi bildin, Aye. Hani soudundu Nerenin soumas abla! Grdm zaman urama bir yumruk tkanmada... Mustafa eliyle gsne vurdu-: Soluumuz tkanmada bizim... Demek, eski tutkunluun yerli yerinde, yle mi? -Gzleri dald-: Allann ii... Yarasa kemii beni tuttu da, Aye'ye bana msn demedi. Dn gecesi koynuma girince, Baraym! dedim, iim acd. Uykuya vurdum,

-iini ekti-: Napacaksn peki? Aye ye mi? -Bu sra dnp bakmasayd Meryem'i arkadan kucaklayp samanlara devirecekti. Yutkunarak geriledi:- imdi He dese gene alrm art olsun! Hadi ordan... Domuzluk senin iin! Hep yalan! Olur, olmaz kz beenmezmisin Ankara dn. Vahit demi aziye kahpesine... Neden peki. Bizim gnl Aye'ye dm bikez... nanmam. Bugn byle dersin. Yarn keyfini yaptn m brakrsn. Mustafa Vallah billh! diyecekti, Fadik'i hatrlayp tellanarak yutkundu. Babasyle Aye meselesini konutuktan sonra, cuma gn okul kapal olduu iin Fadik'i grmemi, ilerin kartn dnmemiti. Yemin ederse Fadik elden gidecekmi, yzne bakan Meryem de sanki aklndan geenleri anlayacakm gibi, elini tella kaldrd: Kanaat olsun abla! Bildiin gibi deil... Demek Aye He! dese alacaksn. Abla! Sesini alaltt-: Sen Aye meselesinde beni arkaladn! Arkaladk ama faydas olmad. Abla, bana bir iyilik daha yapacaksn! -Meryem saman doldurmak iin dnm olduundan Mustafa rahata konutu-: Bir iyilik. Sana para da veririm, elli kuru... stediin kadar da saman veririm. Karnn srtna kemik mi srlecek gene? Bu kez kemik deil! Bu kez daha kolay! unlar yedireceksin. -Mustafa kuandan incir kadyla, tuz kdn yolunur gibi kard-: unlar incir... Drt incir... u bildiin tuz... ncirleri yedireceksin! Tuzu da atvereceksin tuzluklarna... Meryem rkerek ayaa kalkt: Okunmu mu bunlar? Okunmu. Kimden aldn? Oralar sorma! Yedir, gerisini bana brak... Paray kard-: Al elli kuru... Meryem, bir adm geri ekildi: Olmaz! Ben gnah giremem. Kocal kar ayartlamaz Canm abla! Ulan kar milleti, hep mi eek olursunuz? Kocal kar ayartlmazm. Sen urada uyu bakalm! Elimizi abuk tutmazsak, kar Vahit'e nasip olacak, anladn m? Meryem hemen merakland: Vay bama! Pelvan Vahit'e mi? Pelvana! Herif kurt gibi karnn evresinde dnelemekte. zm yollam; ayna yollam. Vay kahpe, bana bunlar sylemedi. Grdn m? Sana neden sylemedi? Gnl var ki sylemedi. Alm kabul etmi mi? Almasna almam, ama bugn almaz, yarn alr. Sen kar ksmn bilmez misin? Hey karlar, iiniz, gcnz, alaklk! Glersin. Al u paray! Al kz! yisi mi, paramz sana nasip olsun! Hadi al. Sen gtrmezsen elbet birisi gtrr. mer duyarsa... mer bir duysa beni ldrr. Kzn amcas...

 Hay abla... Aman bu nasl bir sz! mer huddam m? Ehli takva m? Nerden duyacak. Gtrr incirleri yedirirsin. Tuzlua tuzu koyarsn. te elli kuru... Daha da, lzm olursa veririm. Bende para ok. Paradan baka ey de lazmsa, hadi ite... Biz yaknda recilie, dkkncla balamaktayz! Para iste, giyim iste, kundura, iste... stemek kolay... mer beni ldrr. Kemiklerimi krar hay Mustafa! Canm abla... Beni imdiye kadar tandnsa tandn. Azmdan laf kmadn denedinse denedin. Bugn m byle oldu? Sen bu iin batan beri iindesin! Aye bizim ksmetimiz deil miydi? Hani: Stle zmle beslerim! dediydi. Fukarann ayanda kunduras yokmu... Hadi al unu! Meryem paray kuana sokmak isteyen Mustafa'nn elini bu kez itmedi. Mustafa, gsnde skan soluu Hele orospu! diyerek rahata boaltp gelmee alt: te incirler... Buyur. Aman tuz dklmesin. ncir ka tane? Drt. Drt tane inciri karya nasl yedirmeli. Ona Versem de ben yemesem olmaz! Ben yesem senin tlsmlarn beni tutuyor alak! Kolay! Sen bekle... Okunmam incirleri kapp geleyim! Okunmamlar sen ye, okunmular ona yedir. Belki cayar diye karlk beklemeden koarak gitti. Meryem yalnz kalnca ktlar korka korka at. ncirlere, tuza bakt. Bunlar, o zamana kadar yemekte, hamurda kulland tuzdan, grd yedii incirlerden farkszd. ncirlerden birini azna atmay, parman slatarak tuzdan biraz almay can ekiverdi ama, nsann yreini bozar, adln eler diye rkt. Darda krduman, bel gibi bunaltc, hastalk gibi pis, lm gibi korkun duruyordu. Ktlar acele sarp sepetteki samann iine sokakken, Mustafa bir mendil dolusu incirle ieri girdi. Hrl hrl soluyordu: Buyur abla. Gnah! Doru kary yoldan karacaz. Tbe tbe! Bak Mustafa; almayacaksan, kary ekmeinden etmeyelim! Brak bo laflar... Yeniden mi balayacaz yahu? Al, kuana doldur! tekileri ayr yere koy. Almamak nasl bir sz? Yemin ettik ya! Seksen yana girse de sopa ile dolasa, gene alacam Aye'yi! Meryem, incir mendilini de samann iine gmd, sepeti omuzlad. Abla, Ne var? Meseleyi mer aaya aar msn? Sus! Herif beni ldrr. Sylesek olmaz m? Sen bilirsin, ama beni sever, mer Aam! Olmaz. Ya kzarsa... Okunmu incirle kary ileden karacaz. ileden karp gnaha m sokmaktayz! Hayr, bizim eve gelin gelecek. mer, beni enitelie istemez mi? Mustafa, bulank baklarla Meryem'in gzlerine bakarak yaland. Meryem, saman brakmak iin ahra girince, kilitli sand mer'in yatt odada durduundan incirleri saklayacak yer arad, kn duvardaki deliklerden birisine sokup azn tala kapatt. mer yatakta oturmu gaml gaml cgara iiyordu. Meryem'in yzne bakmadan

sordu: Aye rezili, sepeti doldurdu mu kar? Hi ummam! Kocas olacak geyikten korkmutur, cimrilik huylar peydahlamtr. Hakk duysa, kz, art olsun, ldrr. -Gld-: Birisi grdyse kt... Meryem, ocakta kaynayan ibrii ald, biraz tutup gene sacayaa koydu: Seman Aye'den almadm! Ya? Mustafa'ya rastladm. Nereye abla? dedi. Saman istemee Hocalarn Hakklara. dedim. Allah, allah! Bizdeki samana ne olmu? Dinime, imanma darlrm. Bugn de bizden alacaksn dedi. mer cgarann kln ocaa doru savurdu. Yaasn! iyi olan u Mustafa! Ne dersin? yi olmaz m? Seni sordu. Bi-ey lzm olur da sylemezseniz, valla bill, selm vermem! dedi. yi olan elbet... Meryem iini ekti-: Dertli ama. lecek bu dert ile... Derdi neymi? Meryem ocaa dnd. Ankara'dan hasta gelen merden, artk hi ekinmiyordu. Meseleyi, ap amamakta duraklamas, Mustafadan alacaklarn kendine saklamann mmkn olup olmadn kestirememesindendi. Delikanl ksmnn derdi nolur? Birine tutkun! Kime. Sylersem kzarsn. Yahu, sylemeden kzacam nerden bildin?-. Hele rezil! Bizim Aye'ye... Yok be! Demek hep o mesele! tah kursanda kaldndan... Ne dedi? Nasl ald sana? Dllenmesin, kz srmeye kalkar. Delilik etme dedim. Her eyin bir yolu vardr., dedim. Sabrm kalmad, abla, lm bir iki mi? dedi, Uyku yok, dur-durak yok! dedi. Bu dertle gurbete km. Bu dertle Ankaradan o kadar paray brakm da gelmi. Meryem kocasnn bir ey sylemesini bekledi. mer parmaklarn krdatarak dalmt. Ban sallyordu. Bir ey mi dedin? Ben ne derim kar? Sende u kadar akl m var? Demek tutkun! Demek yanmakta m gerekten? Yanmaktaki, ne kadar... Peki, laf nasl at? Sipsivri mi at? Sipsivri nasl aabilsin... Baktm sakat sabah evden uram, dnyay gz gresi kalmam. Biraz skladm! Aman abla, lsem haberiniz yok dedi. Yaya yava azm arad. Birisine bir ey yollanacak! diye balad... Ne yollanacakm? Hediye mendili mi? Hediye mendili deil... Aye'ye drt tane incir yedirecek. Okunmu incir. Gtrene elli kuru verecek... mer gzlerini pencereden ayrmakszn, yorgann zerinde duran cgara paketini el yordamyla arad: Sen ne dedin?

 Aklm ermez dedim. Lafa bak.. Elli kuru... Elli kuru gitti desene... Salt elli kuru gitse... Canm sklmaz. Bir okkadan ok incir... Sonunda bu ii grene olan, lokum, incir,buday. Yaknda recilie, bakkalla balayacakm. Paras ok besbelli... una bak... mer yere tkrd-: Para okmu... Ben yediririm! demez mi adam, alan rezili? Senden korktum. Benden neye korktun? Bilmem. Korktum ite, kar akl. Oysa korkacak ne var? Olan salam... Aye'yi alacam nikhn kymacasna... diyerek yemin imede... Vay vay! Grdn m? Dur ulan kar... Tuu... Dimdik karsna bakacak cgaradan iki ekti-: Kar be... Ne var? Hele bir su ver... Ulan boazm kurudu kahpe. Meryem su getirdi. mer'in tas tutan eli titriyordu. Yere bakarak dnceye dald. Ka zamandr, ka plan kuruyor, birini denk dremiyordu. Hastalk uzam, yokluk evi evirmiti. Yatt yerde, bir Gurbeti dzeni kuramazsa iler ktyd. Bir kez... Hakk rezili eektir. ksrd. Akbaba hatr saymaz! Gsn kad: Ulan lira istedik. Bor... Harman demesine... 'Yok!' dedi, alak! Gene ksrd* yan gzle karsna bakt: Mustafa'y, Aye'ye bulatrmak iyi... Bu i gzel... Ulan Aye'ye bedavadan ekin bile yoldururum! Bir yandan olan silkele... Bir yanda kary altr! Cgarasndan derin derin ekti: Bu yl tarlalar ortak ektirmem Yakup Aa dmbne! Mustafadan bor alrm. Irgat tutarm! Karsna fkeyle bakp ban sallad: unda hi akl var m? Bizden korkmu. Kt bi-i olsa... zararl bi-i... Korkmaz! Kadn! Buyur Ulan incirleri almak varm... Vard, olmaz m? Bilmem. Ulan bilmem nasl sz? Bakasna gtresi olmad. Meryem omuzlarn kaldrd: Belki gtrmtr. Aman, abla bir are! Aman abla bu iin aresi sende! Benim dnyada dostum, ahbabm sizin ev! dedi. Olmaz! dedim; demese miydim bakasna? Brak Bakasna lafn... Nerde benim olan? ar Sleyman'! Mustafay alsn, gelsi. Nerde Mustafa? Kye doru mu gitti? Buralarda ama imdi armak olmaz. En iyisi... Bu i olacaksa, senden habersiz olmal. Kz amcas biraz ar olacak... Ben Mustafa'y bulurum. Aferin! yi bir akl... Hadi durma... Sepeti kap Biraz daha saman lzm dersin! Laf Aye'ye getir. Greyim seni... Meryem, gld belli olmasn diye rtsyle yzn kapatarak kapya doru yrynce mer telland: Ulan dursana... Hemen yrr gider... Dur hele... Ne diyeceksin bakalm?

Meryem gm yzkl elini gvenle sallayp kt. Ahrda mendili alrken erkek milletinin avanaklna ayordu. Vakit geirmek iin meldi, en irisinden bir incir seti, cinsel bir itahla srd. TILSIM Mustafa'nn yedeindeki beygir st ste ksrnce Topal smail sylendi: Neyin nesi bu ksrk bylece, ortak? Sorma! Bu sabah su ierken boazna slk kam. Nerden belli? ksrdke kanl kpk samacndan... Slk, grtlana yapt yleyse... Biraz kl yutturmal. Kl iyidirBakarsn ikembeye doru yuvarlar, bakarsn haprtp, burnundan karr. Bilmez mi buncack eyi Yakup Aam? Fark etmedi. Ben de sylemedim. Beygir slk yutmu desem, vermez. Bizim ksralc uurludur. lk seferi Nazl kzla yapalm dedim! Nazlkz tyleri demir kryken yalandka kirli boza dnm 'yirmi be yanda uzun boylu bir ksrakt. Topal smail, slak slak ksren hayvann sarsna bir amar vurdu: yleyse, ksr bakalm! ksre ksre Ilgaz buluruz. Pek ar gidiyorlard. ki yann duvar gibi brtlen kapatm darack toprak yol, bulutsuz k gecesinin parlak ay nda, buz tutmu sel yatana benziyordu. Mustafa, burnunu ekti; Durup kere aksrd: Hayvan ksrr, biz haprrz. Donduk ulan! Gelin gtryor gibi bu ne biim gidi? Merak etme! Ay batar imdi. -Topal gld. Kulaklarn mendille sard iin laflar bazen anlamyor, kendi bildiince karlyordu. -Beygir ksrd-: ksr bakalm, Nazlkz! Sahibin haprr, sen ksrrsn, ben ankr'nn hastane doktoru muyum? Yol yokua sardndan Topal smail bsbtn yavalamt. Mustafa can skntsyla sordu: Demirlere 60 - 70 okka dedin. Bu da m akadan bir yalan? Hvesi hvesine bilmem efendi, benim elim kantar deil! Ilgaz demircisi nasl olsa tartacak. Hesabn orda yaparz. Peki... Sen ka okka gelirsin? una bak! Ulan Hurda demir diyerek beni de mi satacaksn, rezil? Yok canm! Demir hurdas baka, hrsz smail baka... Seni lgaz demircisi n'apsn? Ne mi yapsn? Olum, benden ne olmaz? Bana krk ektirir, karsnn her derdine il olurum. Bizim demirlerden yapt zincirleri, nallar, oraklar alarm da gerisin geri sana satarm! smail, biraz geri kalarak, uvallar semere balayan ipi tuttu. Sakat bacak, Yoku yukar szlamaa balad halde, kibir ettiinden ses karmyordu. Mustafa iin farkndayd. Topal herife daha fazla eziyet etmek istemedi. Hayvan durdurdu: Atla bakalm, uvallarn ortasna! Bizim. Nazlkz, seni de eker. Hzl

yrrz. Ben de mem. -Salam bacandan tutup smail'i hayvana bindirdi-: Semeri sk tutmazsan, artk bahtna;.,. Dersin, teki baca da zedelersin. Ben dmee dmem! Beygirin srtnda ne varsa malmzdr. Okkas be kurutan aldk! demeyeceine, bakalm, yemin et! -Ksrak ksrd. smail acm gibi iini ekti-: Hayvana yazk! Slk imdi kann emmekte fukarann! Allann bir hikmeti canm! Hadi insan yarattn, sl neden yarattn, Nazlkz'a zulm deil mi? Slk iyidir. Kan alnca dertler savuur. Peki ya, tahtabitini n'apalm, sivrisinei? Adam, bu dnyada hi mi rahat etmeyecek yahu? Sus ulan, gvura bak! Tepeye kmlard. imdi yoku aa daha kolay gidiyorlard. Topal smail bir cgara istedi. Yakt, kibriti hemen sndrd: Ate uzaktan grnr. Gizli bi-i yaparken ate yakmayacaksn. imdi ky korucusu, orman askeri, ya da candarma yolumuzu evirse, yular brakr, gidersin. Sanki bili tan deilsin benimle... Dur, davranma! Kimsin? Byle nereye? uvallarda ne var? diye sorarlar. Aman aa! Ben bir garip topalm. Para, pul kalmad. Kylden kr ettim. u demirleri satmaa gidiyorum derim Karya gazya, kil, tuz alacam. derim. Kendime andrrm. Ulan smail, hem de acrlar. Syletirlerse andrrsn. Yedi kyn bir hrsz smail'i olduunu bilmezler de, aksayan bacana acrlar. Acrlar, -ismail, kederle gld. nsanolu birsine acrsa hrszln, katilliini dnmez. ankr'nn hastane doktoru bize acd. Hrszlmz dnmedi. Baca alya koydu. Baca alya koydular. Al dondu, katlat, duvar gibi... Ben meraklandka meraklandm. Doktora gidip gstereyim! dedim. Bir sabah hastabakc karya sordum: Baksana hanm bac. Doktor bey, odasnda plak m oturur? Kar bir kzd: Neye plak otursun? Bu ne terbiyesiz laf! dedi. Gerek, ehir yerinde donla yatar insan... ehirlinin kars, erkei yatakta, don giyer. Sen kyl ksmnda eeklik mi ararsn? Kars erkei planr. Gece vakti, n'olsa olur! demez. Neden? Cehaletten! Yahu, gece vakti ne olurmu? Onu bunu bilmem. Ky yerinde bu i korkunlu! smail, keyifle gld-. Gecelerden bir gece, Smcak kyne gittik, vakit yaz... Temmuzun sca... Ekinlerin biildii sra... Smcak'n yerlisi bir arkadala beraberiz. Kim babalm? Rza m? Ad gerekmez! Smcak bakkalnn olunu bilirsin: Zeynel! Yeni evlendi. Sen Ankara'ya gittin, dn kurdular. Dn ki, olursa o kadar... Otuz kyn delikanls okundu. nk gelin Dnya gzeli... Yusuf peygamberi batan karr, altn leene sokar. Peki, harman zaman, yeni evlenmi delikanl nasl uyur? Bana gelmedi, bilmezsin. Kulan kessen kmldamaz. smail, laf hep uzatrsn! Smcak'a neden gittiniz? Cana m, mala m? Smcakl arkadan demesi: olanda bir tabanca varm, otuz liralk. Eline al, ordunun karsna k! Saat-kstek dersen, ift kapak imendifer.... som gm ki, her babayiitin boynu tayamaz!

 Anladk smail Efendi, saat-kstek iyi. Sen laf nereye getireceksin? Yola ktk. Dedim ya, harman zaman. Malla, canla uratndan kyl ksmnn yalnz gece uykusu var. Koca Smcak lm, gitmi. Bakkaln evini bulduk. Arkadam, yreksiz! Aman Mustafa, adamn kalbna hi aldanmayacaksn. Beni ne srd. Hrszn kanunu. Atein azna ilerdeki girer. Alt kapy atk. Ptr ptr, yukar ktk. Olann karsyla sarlp yatt odann kap menteelerine kk aptesi tutuverdim. Ne halt ettin! Rezile bak! Korkudan belim gevedi, altma ettim. desene... Korkudan deil! Menteelere aptesi tutacaksn ki, gcrdamayacak kap... Kap ksmna, senin Ankara kunduralarn gibi gcrdamak, kan gibi ses vermek makbul saylmaz. Neden? Hrsz smail kolay can yaksn diye mi? Dnyada sesten hazzetmeyen iki millet var. Hrsz milleti, bir de hovarda milleti... Hrszla hovarda: Aman ey allah! imdicik dnyada canl adam kalmasn! diye yalvarr. Sen ne bileceksin. Sonra... Besmele ekip mandal yavaa kaldrdm, ieri girdik. Hey yarabbi! Bunlar yatakta; yatyorlar. Karnn bir budu yorgandan dar km, yldz alacasnda ayna gibi parlamakta.. Oraya kadar arkam sra gelen arkada, zrpadak nme geti. Dur yahu! demee kalmad, balad yorgan syrmaa. Etme kardeim! diye yalvarrm. Omuzunu sallar. Sras deil arkada! diye fsldarm. Yok... Karnn gvdeden aas grnnce bizi bir titreme ald Mustafa, yaprak gibi titriyoruz, yaprak gibi... Arkada, akln sratt. Karnn gbeini, butlarn okalar, okalandka kar gerinir. Uyansa, katillik, cinayet hazr... Artk ben de: Etme brak! diyemez olmuum. Laf azmda kurudu, kald. Karnn d grd bir zaman. Yoksa fukarann z, doru. Sonunda, yanmdaki rezil, elini cebine daldrd, mrekkepli kalemini kard. Parmana boya srp tkrkledi. Karnn, gbeinden aaya tane izgi ekti. Sedirden tabancay, saat ksteini, olann ceketinden yedi kayme paray aldk. Dar ktk ama boazmzda tkrk kalmam. smail, sesini kibirlendirdi-: Hrszln keyfi, aldn yle ya, aldn malla selmete kmaktr. Smcak harmanlarn getik. Tabancay elektrik fenerinin nda grr grmez, yavaa, kr kr oynayp birka kez dndm. Olursa bu kadar olur! Arkadama: Kstek, saat, senin, parayla tabanca benim! dedim. Meer namerdin merak karnn gbeine imza atmak imi. Yedi liray ver.. st yan hell olsun! demez mi? Anlald. Bu sebeple kafi ksm alvarl yatmal demeye, getirmektesin! alvarl yatmal... alvarn geberse karmamal... Peki, tabanca n'oldu? zerinde mi? Brak... Hasan rezili yok mu, Hocalarn Hasan? Ankara'dan gelince tabancay ona gsterdim. Hikmet avu baksn! dedi. Himmet avu, vaktiyle Krkkale fabrikasnda alm, silhtan anlar. Ertesi gn koruda nian atlacak. Hasan'dan silh aldm. Tetii ekerim, horoz kalkp inmez. Aman Hasan! bu hareketli Naganta ne oldu? dedim. Vallah bilmem! Bozukmu besbelli! dedi. Bunun sahibi bozuk mal gezdirecek adam deil! dedim. Ulan, 'Be liraya aldm.' dedindi. Be liralk silh bu kadar olur. demez mi? Tabancaya ne yaptysa Himmet avu yapt. Bozmu. Hasan'n szyle esas yayn karmlar

da, baka bir yay takmlar. Himmet avuu bilmez misin? Aatan velespit yapar da, susaya salar. Peki, tabanca n'oldu? Hasan'a be liraya sattm. Sonra horoz ilemee balad m? Dediin gibi arkada, iki gn sonra, baktm ki Hasan, bahelere ekilmi, vermekte kurunu kayalara... Bakkaln olu dava etmedi mi? Etmedi, karya yaplan hakaretten utand. Benim silh kim aldysa... bir tutsam, lm bir mi, iki mi? demekte ahbaplarna, gizlice... Karnn boyalanmas duyulmad m? Duyulmaz m? Karnn bir ahret kardei varm. Bana geleni ona tenhada anlatm. O da kendi anasna sylemi. Anasnn da elbet, bir ahret kardei vardr. Bizim arkadan mrekkebli kalemi, doru kary eri etti. Kim bu rezil? Adn mutlak syleyeceksin. Olmaz yahu! Peki... Ben Murat aama demez miyim? smail Smcak'ta yle yle yapm, demez miyim? Aman duymasn Murat aa... Arkadan ad, Rza. Anladm. Onun niyeti hrszlk deildir. Karda eskiden gz vard. Boyalar Herif kary boa-sn da. ben alfaym diye srmtr. yi bildin. Ne fayda ki, kan, boanr kat deil! Eri Ahmet eniten sa olsa, kary iki ay dada gezdirse adam gene boayamaz. Kar bildiin gibi deil. Koynuma girmee kyamazsn. Sen Ankara'dayken kocasnn askerlii kt. Herif kary brakmamak iin parma balta ile dibinden kesiverdi. Dmanlar ubeye haber vermi... Kesik parmakla askere gitti fkara... imdi Edirne dolaylarnda asker... Yank mektuplar geliyormu. Aman babacm! hanem taraf size emanet! diyen mektuplar... Kar ylesine dnya gzeli. Dnya gzeli imi, ama gbeini boyamsnz! Bak smail, sana bir ey syleyeceim. Dinle: Hrszlk kt zenaat... Doru, ktdr. Resmen rezilliktir. Biraz dnd-: Gelgelelim, salt bizim mi suc? Kar milleti plak yatmasn, bu bir... Karnn ahret kardei olur mu? El adam dnya kardeinin hakkndan gelemez, bu iki... ncs, mrekkepli kalemi dnyadan kaldrmal vesselam! Kurun kalem kyl ksmna elverir. Sen kyly bilir misin? Eline geceni, karnn gbeine srer bizim kylmz! Sus rezil... Hrszlk ayptr. Salt mala dokunsanz neyse! Dnyay hrszn eidi kaplam. der Murat aam, smail, teki hrszlarn yansra, yeni domu kuzu! der. Karya yaptnz bilse... Aman Mustafa, beni ldrr Murat aan. Doru bir sz! ini ekti-:Canm her eyi Murat'a neden sylemeli? Adam, durup dururken mi hrsz olur bakalm? Fukaray hrsz eden fukaralk, zengini hrsz eden zenginlik... Fukara hrsz, cebinde be kuru varken etli kurua demez. Cebinde paras yoksa bir kuruu alar. Bizi sorarsan, ky yerinde bizi bu bacak hrsz etti. Tarla iini hakedemeyen renper olamaz. Renperlik edemezsen kyde barnamazsn. Can hereyi ister, hay Mustafa! Birdenbire fkelendi-: Ulan, hanginiz almaksnz alaklar! Kylnn topu hrsz... Hic bir ey calamazsa, ky ksm, babasnn, kocasnn tiftiini eriye vermez mi? Komunun

yumurtacn aran, bahesini yolan hangisi? Lafa bak... Baba mal hrszlk saylr m? Hrszlk hep bir... Biz nce karasr srs m aldk? Bir gn... ka yl oldu! Eskiden bir gn, Kar, hadi kavurma alalm! dedim. Kavurmay canm ekmekte ki, azmda tkrk kalmam... aydr et yememiim. Ulan, kavurmasz leceiz! Bir kei ardm. Yabanc yerden deil, rahmetli amcamn davarndan... Derisini Sardere'ye gmdm. Hrszlk mailin derisini gmeceksin, hem de gtrp dereye gmeceksin. Su deriyi rtr, izi kalmaz. Eti kavurduk. Yal bir et. Gld-: Kar, domuz gibi, farkna vard, ama seslenmedi. Parasz mailin yz tatldr, nk! Keinin, ayaklarn, ban, cierlerini ad lzm deil, bir fakir komuya gtreceim. Kar brakmaz. Paa piirecekmi. Kar milleti gibi imansz yok Mustafa! Farkna varr, syler. Seni mahpusa gtrrler, aman herif! diye alyor. Sittir ettim. Ulan mahpusa gideceksem ben giderim. Derdi sana m dt, alak? dedim. Onlar da fukara... Fukara fukarann halini bilecek. Onlar da aydr katk grmedi. Sen gvur musun orospu? diye sesim kt kadar bardm. Torbaya koydum, gece vakti gittim: Dilini tutarsan, bunlar sana veririm! dedim. Yemin etti. Ka aydr scak a yemedik hay smail, sen bilir misin? diye alad. Topal smail iini ekti-: Namuslu bir adamm. tede beride szn etmedi. Sonunda: Allah tuttuunu altn eylesin! diyerek bize dua etti fukara, Glnecek bir ey canm! Hrsza dua edilir mi? O k, tamam, otuz tane tavuk aldm. Ulan rezil! Otuz tavuk yemekle mi tkenir? Dur bakalm... Bizden de aldn m sakn? Orasn bilmem! Otuz tavuu yedik, bitirdik, bu yl... Yakalanrm da sopaya ekerler diye korkmadn m, hi? nceleri korkardm. Adam hrszlktan utanr. Birisi yzme sert baksa: Hrsz olduumuzu bildi, eyvah! derdim. Srtma ter basard. Giderek altk. Adamn aln damar atlam. Evet, atlad bizim aln damarmz gzelce... Salt alnnda damar atlamam, bacan da sakatlanm... Sakatlamadk, bacak sakat olduundan hrszla girilik. u Yamren'in adam! Sizi btn m kesmeli canm? Kesip n'olacak? Gece gndz hakladn yetmedi mi? Hakladm. Doru bir sz. Ya aldm, ekin aldm. Komu kylerden bal aldk. Bal almak hepsinden zor mesele... Ar sokar adam... Bereket, hrsz milleti her eye bir yol bulmutur. Gece vakti kovan sepetenin deliini tkarsn, omuzlaynca akarsuya gtrrsn. Arlar suya silkilecek. Ar ksm, akarsuda abuk boulur. Kederle iini ekti-: Hey Mustafa! Arda akl ok! Sepeti omuzladn m, farkna varr ossaat! Telefon direi gibi inilemee balar fukara ar... Ar aryken demek, leceini bilmekte... Nazlkz, Mustafa'nn omuzuna doru ksrd. Artk dereye indiklerinden ay ndan kurtulmulard. Buray pek de rzgr tutmuyordu. Mustafa burnunu ekti: Yazk... Temelli gnah! Ulan, senin yatacak yerin yok! Bugnlerde, hoca gibi, gnah demee baladn Mustafa! Gurbete gittin, elin

para tuttu, her ey gnah oldu. Sz m u? Gnah fakire de bir, zengine dedi. Gnah fakire, zengine bir olmaz. Zengin her eyi gnaha balar ki fukara gelip maln almayacak. Birden fkelendi-: Ulan, sen gurbete gitmeden, koca makas koynuna sokup, tiftik srsne yanamaz mydn? obana gstermeden tiftik krkmaz mydn? imdi arlara m gnah? Ar baka, tiftik baka... Sen ary bilerek ldryorsun. Biz cahillikle tiftik alyoruz. Davar ksm, ne zaman olsa krklacak. Aman, bu nasl bir sz? Kulakszn Mustafa'ya para gerektike davar krklr m? Et tutmam davar ksre ksre lp gitmez mi souktan? Neden lecekmi. Yalana bak! Ahra kapatirsin, dkersin arpay, yalanr, sonunda yava yava postu ynlenir. Herifin ahrda besleyecek paras yoksa... Sen srden tiftik alarken. Dur bakalm, bu davar zengin mal m? diyerek ayrdeder misin? Eline hangisi geerse, basarsn makas... Mustafa'nn can skld: Her eye bu kadar akln eriyor da, neden yakalandn? Mahpusa girdin? Bana kalsa yakalanmazdm. Islk alar gibi keskin bir ses kard-: Sen arkada belsn bilir misin? Aslnda, bizim yreimiz yufka... Hrszn yrei inadna sert olacak. Ceza yargc gibi... Ulan Mustafa, yakalanmak da fukaraln rezillii... Kadir ipsiz kpolu, ben yrei yumuak bir herifim. Kadir'e yreim acd. Yatak, yorgan, tarla, kz yok. yle, dnyacn ortasna dikilip durdu mu, bast yer vatan! Kn, amcasnn bo evinde tahtaya uzanp yatyor. Ben lrm. Bu souu mmkn yok, atlatamam. diye alad. Baktm lecek. Bir gece Kprl'ye gittik. Hey akl! Kprl'de, adam dve dve ldrrler. Orasn dnecek sra m hay Mustafa? O yl, on be liraya bir tarla sattm. Dokuzlu bir Alman tabancas aldm... Paraya hi acmadm. Elli, altm kurun yaktm. Benimki tpk tpksna, asker talimi... Yirmi admdan, cgara paketini burgu gibi delmekteyim! Artk, smail, Kprl adamndan korkar m? Sabaha kar muhtar odasna girdik. Dolaptan bir yatak kardm, Kadir'e ykledim. Yatak, e! arlyle yirmi okka var. Hak taksimi: Onar okka yn bllecek, yatak yz de ortasndan iki para edilecek. Kadir'in yata olmadndan ben okka yn fazla aldm. Gerisini, yzle beraber Kadir'e braktm. Aman Kadir, yn de, yz de satar aksn. Parasyla baka yatak alacaksn! dedim. Hrszlk mal ya uzaa satlacak, ya da trampa edilecek! Bunun da yolu bu... almak kolay ama saklamak zor. Yastklar hep kepek dolu. Kepekleri boalttk, Kprl muhtarnn ynn yastklara doldurduk. Yn kaybettik. Cincilere baktrsalar, hocalara okutsalar bulamazlar. Bulamazlar dersin, sonunda yakalanrsn! Brak... Kprl muhtar yatan eksikliini fark etmi, Aman yandm! demi, buralarda hrszlkla kimler geinir? Bata Yamren'in smail'i... Yedi kyn erafn, aasn kim alatr? Yamren'in smail'i... Oraya giderken de gren olmu besbelli, yata getirirken eytan bile grmediydi. Korucuyu heyete armlar. smail'i yatak omuzunda grdm diyeceksin! demiler. Yoksa

yata sen aldn diye ky mazbatas yaparz! demiler. Korucu alam. Grmedim yahu! diye yalvarm. Sonunda Peki! Yata grdn de neden ekip almadn? diyerek mahkemede savc stme yrrse! Ulan stne vardn da sana silh ekti. Can korkusundan geri dndn. Plana bak, plana! Muhtar plan... Bir gece, yats vakti, kye candarmalar geldi. Oh! Yakalandnz ya alaklar! Yakalandk elbet... Beni odaya ardlar. eri girmemle ii anladm. Eyvah! dedim ama ne faydas var. Koca Alman dokuzlusu kuamn arasnda... Candarma: Yata kar! Dedi. Yatak yok! Ne yata? Ne demek olsun! dedim. Bizim Yamrenlimizi sen bilir misin? Namerdin birisi tabancay haber vermi. stm arayacak oldular. Srayverdim canavar gibi... Tabancay bizim karya gtrrler: Senin herif her eyi syledi. te tabancas ispat! Sen de artk yata kar! derler. Ulan, bunlar dndn de tabancay ekip kapya neden dikilmedin? Sz m u? Candrmaya silh ekilmez, olmaya ki da ban gze alasn! Adam ldrrler. Basarlar sopay... Baladm barmaa: stme el srmeyin. Bende bin eit illet var. urada lrm, kanm deyemezsiniz. Vallah billh ankr Yargcna dava ederim. diye bardm. Kulak asmadlar. Bu bacak byle iken kabadaylk olur mu? Belimi bkp beni yere kerttiler; kuan arasndan tabancay aldlar. Ama karya gtrmek akllarna gelmedi. Bizim kary getirmezlerse kafam kesseler benden laf kmaz. Kadir'i de buldular. imdi evler aranacak. Candarma arama emri getirmemi. Getirmesin! Hey yavrum! Dnyada kanun var. Ev ksm, adam ksmna benzemez. Adam ararlar, yatrrlar dverler, ama evi arayamazlar, kapy kramazlar. Arama emri olacak! Kim verir bu emri? Candarma karakolu mu? Deil! Ya? Bilmem! Yalnz emir olmal. Emir olmazsa eve giremezler. Ben evi aratmadm. Hrszlkta birindi art: Kanunu bileceksin. Artk Ilgazn am ormanlar iinden geiyorlard. Sabah yakn olduundan rzgr kalkmt. smail bir zaman inleyen aalar dinledi. Mustafa, keyifsiz keyifsiz sordu: Sonra... Sonras: Kanun kitaplar hrsz ksmnn ezberinde olacak. Kadir'in yatt ev bo... Oraya gittik. Candarma pencereden ieri bakt. Oda karanlk... Hele bir kibrit akn reziller! dedi. Yamren'in kyls, biz oradayz diye kibrit akma gze alamad. Kprl muhtarnda da kibrit yokmu Hey Mustafa, sen korucu milletini bilmez deilsin. Ali dayn da korucudur. Cann sklmasn, btn korucular alan rezili... Kprl korucusu, yarm saat stn arad. Bir cebinden iki kibrit, bir cebinden kutu paras kard. rak akt. Olum ne akarsn, seni ankr mahpusuna bagardiyan m yapacaklar? I camdan ieri tuttu. Rezillik efendi! Muhtar, ieri bakmasyla balad rpnmaa: te bizim yatak... Aman yatamz burada! Ulan reziller! Hemi de tahsildarn altna serdiimiz koca yatak. T... Baktm yalan yok! Yakadandnz ya...

Mustafa keyiflendi-: Aferin Kprl muhtarna... ekirge hesab. Bir sradm... ki sradn... ncde, evet, yakalandk. Korucu yzme kar tanklk etti. Yata bu topal omuzlamt. Ben grdm! dedi. Kollarmz arkamza baladlar. Kurunlu karakolu nerdesin? smail iini ekti-: Kollarmz arkamza bal, hey Mustafa, kylerden getik. Tarlalardan getik. Bizim Trk milletini sen bilmez misin, sakalls, bebesi, kars kz seirtir bakar. Kyl ksm hrsza dmandr. Hrszn bir dman da ehir yerinin dkkncs... Dnyada kyl olmasa, bir de u dkknclar olmasa, candarma bile hrsza dman deildir. O zaman hrsz ksm kolay geinirdi! Sesini alaltt-: Bizi yedi ky seyretti. Karlar elenir: Bunlar neye balamlar? Birinin tarlasna, girmiler besbelli! Lafa bak, lafa! Biz hayvanz da' tarlada ekine girmiiz. Erkekler bir baka eit. Yz buruturmak, yere tkrmek, bel okumak onlarda... Gittik bir vakit. Dururken dururken kzdm: Ulan smail! dedim.Bu seninki rezillik! dedim. Vazge! dedim. Ksas: dedim babam, dedim. Hrszla tbe ettim. Mahkeme uzad. Bende yatak kmadndan salverdiler bir ara... Gayri mevkufu sen ne bileceksin! smail birisiyle alay ediyor gibi ksa bir slk ttrd-: Kolu bal giderken tbe ettik ya... O hzla, Smcak'ta gn altm. Ameleye su ekiyoruz. Bacak, zoru grnce tm ktledi. Tekrardan hrszla baladm. Hrszn tbesi olmaz! Yakalanmadan nce, Aman bize hrsz derler! Aman hrsz olduumuz bilinir diye kvranrdm. Artk utanma kalmad. Hrszlk oldu bize bir zenaat. nsanolu hi topal olmamal... ok kr biz daha topal deiliz! Olsak da kymeti yok: Topallk Allann emri! Bir de insanolunun elini hi balamamal. Brakmal, candarmann nsra gitsin! Hem yahu, bizim Kadir toprakta yatarken. Kprl muhtarnn odasnda, kat yatak, bouna Canm! Ulam reziller! Nazlkz ksrd. Mustafa, Topal herife acdndan artk alay etmedi. Yorgunluktan srt aryor, uyku da ar ar bastryordu. Sabahn alaca karanlnda Ilgaza girdiler. Dkknn kapsn vurunca kse demirci uyku sersemiyle aa indi. yle suratsz bir herifti ki. Topal smail'i tanmam olsayd, Mustafa'y kovaca yzde yzd. uvallar kantara vurdu. Sonra dkknn ortasna dkt. Travers paralarna, krk civatalara, kenar kopmu el arabas tekerleklerine, tel ubuk eskillerine pheli pheli bakt. Bazsn ayayla kurcalad. Okkasn sekiz kurutan paha biti. Topal smail her zaman getireceklerini syleyerek o kadar dil gsterii yapt ki nihayet, on kurutan 67 kilonun parasn sayd. Bunlar olurken Mustafa kedeki hurdalarn arasnda grd bir ta ekicini evirip eviriyordu. Kse nalbandn uykusu dalmt. Nazlkz'n neden ksrdn anlaynca sa kolunu svada. Eline bir para, tuz ekti. smail'le Mustafa, ksran enesini atlar. Tuzu grnce yapt yeri brakan koca sl kse demirci ekip u yana alverdi. Bu srada rak da gelmiti. Krk horlamaya balad. Topal smail, sakat dizkapan stmak iin atein nne geti. Kse herif, Nazlkz'n ayaklarndaki nallar skt. Trnaklarn kesti. Nallama bitince Haydi hayrn gr! diyerek sarsna bir amar indirdi:

Mustafa, hayvann srtna bir ul atp dkknn arkasndaki ahra ekti, bana torbasn ast. Uyumak iin hana gittiler. Peynir, ekmek, ayla karnlarn doyurup kahvenin hasr serili peykelerine uzandlar. ral am odunuyla kpkrmz kepilen sobann scaklnda hemen uyudular. Mustafa uyand zaman, smail, sobann nnde, kk aynasn eline alm byklarn kvryordu. Mustafa'ya bakmadan konutu: Hep byklarn burarsn, Gidelimdemezsin. Gideriz efendi. Byk da lzm! Laf brak. Ne alacaz? Kuru incir... Torbada satlr. Torbas 29 okka gelir. zm alrsn, leblebi, boyal eker, kahve ekeri, kyl cgaras... Bakkallkta eit ok olmal ortak... Nazlkz', kse demircinin ahrndan ektiler. Topal smail, kse demirciye Mustafa'y gsterdi: Bundan byle demirleri bizim arkada getirecek Abdullah Efendi... hesabn onunla grrsnz! Olur, hay hay! Bizim Mustafa iyidir. Peki! Benim ortak, anladn m? Anladm. Hadi smarladk! Gle gle smail Efendi! Aldklar teberiyi uvallara doldurmulard. smail, birka takm da balama tel bulmutu. Hayvann zerine kuruldu. Hava bulutluydu, souktu. Nazlkz artk ksrmyordu. smail, kasabadan kar kmaz bir trk tutturdu. Bir zaman keyifle syledi. Usannca; Mustafa'ya taklmaya balad: Ortak! Buyur. Sesim nasl benim? Ne diyorsun? Sesim nasl? Sesim kt deildir. Haksz mym yahu! Sesim kar sesi gibidir. Keyfim olmal da trkye kmeliyim! Ne olacaksa bu k olacak Mustafa! Delikanlya candarma Nail Kk baaa seilecek. Senin aan Murat: Ben yapamam. dedi. Murat aa iyidir, ama bizim Yamren'in kopuklarna uymaz. Geen yl, kye illetli bir kahpe getirdi. Ky genleri orospuya almayacak. Kar urada frl frl oynar, delikanl urada iin eker. Nail tam erbab! Elindeki incecik denekle Mustafa'nn omuzuna vurdu-: Baban Yakup aa, baaalarn, Hocalar kabilesinden olduunu istemez. Aman smail! Hep bir mahalledeniz. Hocalar talkmn aradan karmal. u benim Murat olumla iki laf syle! dedi. Sen ne cevap verdin? Olur, sen merak etme! dedim. iyi Ulan yi ne demek! Hey kahpe dnya! Evld babadan kim ayrr? Kar milleti ayrr. Anlald olum... Anlald!

 Nedir anlalan? Tam tccar imisin Mustafa! Yalan sylersin, hemi de yemin edersin. Tccar ksm yalan yere yemin edecek ister istemez! u kadar aldm art olsun! diyecek ki mteriyi yere vuracak. Ulan rezil! yi ne demek? Nail'e sz vermisin.-Bizim kk baaamz mutlak Nail olmal diyerek seimde sesin kt kadar baracaksn. Bakma! Hey Yamrenliler! Hepinizin dzeninden haberim var! Getirecei kahpeyi ilk gece kime verecek Nail? Size verecek! Sus ulan! Hele bak! Biraz dnd- imdi bir cara versem, kibrit de aksam, bu meseleyi bakasna sylemez misin? Sylemem! Sylenir mi? Aferin ortk. Ver cgaray! stersen iki cgara ver de bir ifte ktl saralm! Siftah senden, bereket Allahtan. Geen gn senden liralar neden istedik? Esrar almaya istedik. Sen uyurken gittim buldum. Esrar iyidir. Esrarl cgara gibi il olmaz! Birinci kuvveti: itah verir. kz gibi yemek yersin. iersin! dn pise bak! Ayptr ayp... Tbe hey Allah! Giderken: Gnah! Gelirken: Ayp! Bktm senden... Hadi kar on kuruu. Siftah meselesi olmasa para bile almam... kar sar demiri. stne on kuru yazmlar. En kolay i para basmak yahu! Ben imem! Olmaz? Esrar ki, nasl esrar. Kuandan gazeteye sarl bir paket kard-: Bak yavrum!-Sarkz! Dumann kayna bu Ilgaz! Kurunlu bakkal da satar ama kulak verme! Biz artk yle eyleri boladk. Vahit'e gtr! Aman Mustafa duymasn! diyor da Vahit, gene iiyor. Asl korkusu Murat aandan... yi ite... Ben duymam olurum. Sen de Murat aama belki sylemezsin. Belki ne demek? Yahu biz btn mzevir mi olduk? Biz hi mi laf saklamayz efendi? Orasn bilmem! Bildiim, esrar iersen, art olsun, topal kalrsn. Aman, tbe ek! Bu da nasl bir aka? aka m? Vallaha topal kalrsn. te yemin! Topal smail bir an gerekten korktu. Kendiside byle dnyordu ama Fikre dalnca derdini avutmak iin, bir de, Baca salam rezillere ktlk olsun diye iiyordu. Yola kt kal sakat bacan szs artmt. Gazeteyi katlayp acele kuana soktu. Bir zaman dizkapan outurdu, sonra merakl merakl sordu: Ortak? Ne var? stemez dedik ya... Yahu, hep o sz m gidecek! Bak beni dinle Buyur! Sen Ilgazda zenne kunduralarna baktn. Baktm. Geline mi alnacak, analna m? Satmaya alacaktm. zerimde para yoktu yeterince... Aman, sen ii byteceksin, yavrum! Yamren'e tccar dkkn aacaksn!

 Vay canna! T... Mustafa elini dizine vurdu-: Kilit alacaktm. Unutmuuz. Hay smail, senin boboazln... yisinden bir kilit lzm bana! N'olacak? Bunlar kilitlemeyince? Karlar bir gnde eritir topunu... Bende kilit var. Evde... Sana satarm! Ulan, hrsz ksmndan kilit mi alnr? Sen onu kurcaladn ki ne kadar... Sesini duysa alr kendi bana. Bu dnyada almaz kilit mi var hay Mustafa? Kilit ksm hi almayacaksa anahtarn neden yapmlar, delii neden amlar? Anahtar sahibine yapmlar, hrsza deil! Ulan ortak... Biraz gld, sonra iini ekti-: Bana bak... Benim kilidi sana satarm. Hrszla gelmeyeceime de yemin ierim! Tamam... Hey Nazlkz! Yalan sylyorsa sra da tepesi st al yere! Boynu altnda kalsn da gebersin! Mustafa byle syleyerek hayvann yularn sallad, smail semere tutundu: Aman aman! Dur yahu! Beri bak, sen neden hayvana binmedin? Binmedim, nk yazk ve de gnah! Sen gnah nerden bileceksin gvur? u kadar yk... Drt saat yol... Dnte de seni tamakt... ektiin okkaln nemi yok, gnahlarnn hesab bellisiz... Hayvan der lr. Brak... Bir de bana geveze derler. Hayvana acrsn. Mal sizin olduundan acrsn! Aan Murat, doru syler: Kyl ksm, hayvana acr adamdan ok! Aferin Murat aa! Peki, hayvan senin olsa acmaz msn? Acmam... Ben, kendimden bakasna, acmam. Vay domuz! Allah iini bilmez mi? Sana bo yere dert vermemi. Ulan smail, sen kyc bir herifsin! Kycym. yidir kyc olmak... Kyc adam karsndakini kyc bilir. Hi aldanmaz. Krmz gkyznden bararak kargalar geiyordu. Mustafa yoku yukar semerin yannda sarkan ip kangalna tutundu: Kyc kazansa kurt kazanr. derler. Yoruldum, smail Efendi! Uykusuzluktan... Bacak byle oldu olal, ben de yorulmaktaym abucak... Adam yrmeli, yrmeli de, yrye yrye iyice yorulmal. ini ekti-: Yorulunca rahat uyursun. Rahat uyumak gibi yok... Ortak beni dinle: Delikanl meydana toplanr. Dn vakti... Davul-zurna Sinsin havas vurur. Ortada ate, da gibi yanar. te o sra, ben balarm kvranmaa... Pelvan Vahit, kolunu kaldrp ortaya kt m, deli gnl hkmeder: Kop canavar gibi... nereye? Vahitin ensesine bir yumruk. ki amar daha! Yz stne yaylsn. Sinsin davulu vurur, zurna inceden alr. Hey allan, hey allan! derim, u bacak, imdi gizliden iyi oluvermeli. Canavar gibi sramalym. amal yedi kyn adam: Allahuekber! diyerek... Hemi de barr, nemi de aar. Dnya aar. asnlar! Hrszl bolardm art olsun... Hemen bi kar daha alrdm. Fukarann kar almas, bir ift kz almaktr. Hemi de szden anlar bir kz ki a kalsa hemen lmez. Hrsza alnmaz! Ulan kar milleti! Onun da hrsz var ama kendi acrnda altrr, keyfi hrsza, yorgunluu sahibine... Olsun!

Kar kzden iyidir. Kannn kamad yere kar, inmedii derelere iner. Nal istemez, mh istemez! Doru be... Glersin ortak... Bizim kylmz doru lafa gler de, masala alar. Kn, karlar beslemek, kzleri beslemekten kolaydr hey ahmak! Saymclar geldi, karmazsn. Yalnz bir ktl var: lrse gn satlmaz, kesersen eti kavurma olmaz da, sen mahpus olursun. Buzas erkekse ilerde byr, olur sana bir kz... Diiyse biraz bytr, satarsn eloluna, parasn alrsn. nek hesab. Sus smail! Babam duymasn, tosunlar satar da, analmn stne evlenir, art olsun! Yok, baban merak etme! Baka yol tutmu Yakup Aam! Yamren'de Aa olacak! Ymren'e Tenhada, dertleiriz. Eskilerden aar: Srtmalk ettiinden, ankr tuz maarasndan eekle tuz ektiinden, Eri Ahmet enitenden... Ahrda, iki ift kz olmad m, aalk bo laf, hay smail! der. Bu da eski bir akl! Murat aana, ok kzyor senin baban! Muhtar olmak istemediine... Kkba aal Hocalar kabilesine braktna... Bo ver! Bir kilit almadk da halt ettik! erezleri yer karlar, babam cgaralar, gizliden hep ier! Kolay! u dnyada lmden baka, bir de topallktan, baka, her bir eyin kolay vardr. Evde kilidi salam sandk hi mi yok? Var, ama vermez analm... Beni dinle arkada. Hrszln bir raconu... Baktn kilit zorlu, almas umutsuz... Eyvah! diyerek alamayacaksn. Kilidi her zaman hrsz amaz. Baz mal sahibine atrr. yi dinle: Kilidin iine bir kibrit p sok, brak! Sahibi aaym der, aamaz, Kilit bozuldu diye krar. Baka bir kilit takar. Her kilit stanbul frengi deil ya... Ertesi gece, gider aarsn. una bak! Bize hrszlk reteceine kilide bir are... Hey akl! Hey kulaksz Mustafa akl! aresi olum: Analnn gvendii kilit hangisi? stanbul'dan gelen deil mi? te o kilide, kibrit pn sokarsn. Aman kilidim bozulmu benim! diyecek. Ben krar, aarm, meraklanma! dersin. Meseleyi bilmektesin ya... Sen de o kilidin doktorusun. Aferin smail! Vay vay! Yahu sen bunlar, kitaptan m rendin? Kitaplara ie yarar biey yazmazlar. Kitaplara yazlanlar hep masal... Kerem Asl'y sevmi. Ferhat irin'e tutkun... Sana bir akl daha ortak: Karlardan demir alrken, demirin be arna incir. Aman smail! Okkasn dokuza aldmz inciri elli kurua m satacaz? Elbet... Kar ksmiyle alveri neden iyidir? eri ksm, ky yerinde, hi erkekle pazarlk eder mi? lle kar olacak! Karyla alverite kazan tm erkee der. Hey kar milleti! Daya da kar yer, inciri, zm de... Kar milletinin ii gc byle canm: Alta dmek... Akam rzgr gittike soumutu. smail, ceketinin yakasn kaldrp boynunu ieri ekti. meye balam, keyfi birden kamt. Babas yats namazndan gelinceye kadar Mustafa uvallar amad. Karlarn merakn fark etmemi gibi Nazlkz'n tmaryla urat. Sonra, dne aldrmayarak sofa penceresi nnde bir cgara yakp babasn bekledi. Yakup aa,

uzun kaputunu savurarak avluya girince yukardan seslendi: I getirsem hayvann nallarna bakar msn? yidir, nesine bakaym! Hele bak canm! Mustafa idare kandiliyle aa inip merdiven kapsn at. Baba oul ahra girdiler. Ahr gbre, sidik, saman kokuyordu. Hayvanlarn soluklar ierisini sfek bir scaklkla doldurmutu. Yakup aa' Nazlkz'n ayaklarn birer birer kaldrarak nallarma bakt: Ka kuru verdinse hell olsun... Belli, Kse nallam... yi nallam. yi nallad. Cgara getirdin mi? Getirdim. Aferin! Gelirken ttn alacaktm, vazgetim. Paramz deli olana gitsin! dedim. Emine teyzeni grdm. Biraz durup karlk bekledi-: Duydun mu rezil? Ben Emine teyzeni grdm. Kary bir keyif alm... Mustafa ban evirdi. Tosunlarn yanna giden Yakup aa kesik kesik glyordu: Ben almay severim hay Mustafa! Sonunda hangi kz istersen, istersin. Anana syle ka lira derlerse balk kessinler. Hocalarn Hakk, bizim tosunlar iin ne demi? Yakup aa ok besledi. Bunlar ya basmtr. Topraa gleri yetmez! demi. Ulan alak! Yarn aana gidersin, Smcak'a... dersin ki... Kk baaal brakrsan, art olsun, babam sana kser. dersin. Karsn alsn, Smcak kyne gsn... una bak. Duydun mu? Duydum! Yarn sylerim. Bastne... Ama ne demez, Murat aam... Evlenmi bir adama bekr delikanl gtmek olmazm... Brak, bir yl da Nail kk baaa olsun. Gelecek yl, Allah kerim... Ah benim oullarm! Benim oullarm!.. Eek gibi adamlarsnz. Mustafa yalandan telland: Tuuu... Aman baba yr! uvallar yukarda braktm. erez uvallar... tbe olsun karlar, hep tketir. Yakup aa hzl hzl yrd: Gel arkamdan! Hele rezil! Kar ksmna her ey teslim edilmez. Birer avu verirsin st yann gzelce saklarsn. Kapda durdu-: Bak, ky yerinde recilik edeni, veresiye batrr. Veresiye verdin mi giderek ky sana dman olur. Krolu gazetesi yazd, ben dinledim: Bor verdikten sonra kt olacana, verme de kt ol, daha iyi... demekte yiit Krolu... Karlar, uvallar kurcalamamlard. Mustafa, sicimleri kesti. Analyle yengesine birer avu eker, babasna da bir paket kyl garas verdi. Yakup aa yelek cebinden ufak paralar kard: stemez, ilk sefer olduundan bedava verdik. Olmaz. Asl ilk sefer, bedava verilmeyecek. Al hadi... Siftah benden... Kulaksz Yakup'un eli uurludur. Siftah parasn, ankr dkkncs gibi sakalna srmeli! Kadnlara kt-: Oldu mu imdi? art olsun, olmad... Hele alaklar! Verin bakalm eker paralarn... Olan bunlar satmaa getirdi. Bakkallkta bedava verdin mi, yandn!

Mustafa, paralan glerek krdatt. Babasnn dedii gibi sakalna srd. Fakat avucuna bakar bakmaz suratn ast. Kyl cgarasnn bir paketi 6 buuk kurutu. Babas 30 para vermiti. tane onluk... Karlara gelince: Lafa hi aldrmadan ktr ktr eker yiyorlard. Mustafa'dan baka, herkes memnundu. Yakup aa bir cgara yakt. Burnundan kl koparmaa, alarak tek tek konutu: Defterin olmal senin! Alveriin girdisi, kts yazlmad m hesap karr. Sen rakam bilir misin? Bilirim. Ankara'da rendim. yi etmisin. Ban evirmeden geline eliyle iaret etti-: Murat'n eski defteri, kd oktur. Birinden, birini Mustafa'ya ver. Hadi getir. Feride, kaynanas Binnaz'n yzne bakt. Binnaz kalarn att: Katlarm kartrmayn diye tembihledi, Murat! Gelsin de kendi versin! Lafa bak! onca kat durup da n'olacakm! N'olacan biz bilmeyiz, Murat bilir. Sopa m yedireceksin, kza? yi, iyi... Bu benim Murat olumun yznden... hey allah, karlar da ky muhtar kesildi bama... Yakup aa, Kara paltosunun nn fkeyle kavuturdu Dimdik lambaya bakyor, sakal kmldyordu. Belli ki Murat'n ktlarn istemeyi gze alamamt. cebine vurdu: Benim defterim var. Ilgazdan aldm! Defter alm... Yakup aa karlara kaslarak dnd-- Grdnz m? Aferin Mustafa! Hele ge, yle otur. Oturacak zaman deil. Yoruldum. Yata sersinler. Mallar dzeltir, yatarm. A msn? Ulan, eker yemei bilirsiniz. Olan ekmek ister mi? demezsiniz. Ilgazda yedim! Yakup aa darya kt! Feride, dolaptan ilteyi karp pencerenin nne serdi. Mustafa yalnz kalnca atee biraz daha rp att. Kk ekmecesini ortaya getirdi. Cgaralar buna, koyma dnmt. Oysa ekmece Ankara' dan getirdii ufak tefekle doluydu. Yarm kilo cgara bile almad. apkasn ensesine itip ayaa kalkt. lk siftahm. Cgara getireceimizi beklemi. Hele una, bak! Otuz para verdi. Byle siftah, sermaye batrr hay baba! Hakk'ya cimri derler. Yamren'de cimri olmayan m var? Yataklar koyduklar dolapta byk bir sandk duruyordu. ine tren yolundan kalma demirler koyulmutu... Lambay dolabn iine yerletirerek sandn kapan at: Pasl iviler, cvata, somunlar, demir ubuk paralar, kazma krklar... Tren yolu gelip geceli yol boyunda alan her kylnn evinde bulunan eyler... Sand kprdatmak istedi. Bir elle deil, iki elle g yetiremedi. Vahit de olsa, yerinden oynayaca yok! Aferin iyi! Alt dudan ekitirerek biraz dnd. Dndke gzleri kurnazlayor, keyifleniyordu: Yz okka demir, on lira, alt buukluk bir pakete... Olursa bu kadar olsun. Hemen uvallar boaltt. Bir tanesini, krdatmamaa alarak, nasl kaldrp gtreceini hesaplamadan, tka basa doldurdu. Azn balad. Yarsndan fazla boald iin sand kolayca dar kard. Kalann da teki uvala koydu, skp sand takt, btn erilik mallarn yerletirdi, kaslarak bakarken darya kulak vererek dald.

Darda keskin bir rzgr, hrlya hrlya esiyor, sanki Yamren'i silip sprmek istiyordu. Kuann arasndan iki mendil karp yere serdi. Bunlar Ilgazda topaldan gizli almt. Biri mavi, biri krmz... Ellerini uuturdu: Allah nasip ederse, mavi mendil Fadik'in, krmz mendil Aye orospusunun! Her mendile ikier zm, ikier avu leblebi, beer tane boyal eker koydu. Bunlar elinde tuttuu asma kilidin kancasyle kartrd. Birer yuvarlak cep aynasyle birer kk ie koku ya aldu. Sakz da ister, grdn m? inerler alaklar! diye glmsedi. Kt paralarna birer inem sakz s,ard. Mendillerin ularn sk sk dmledi. Birini bir eline, tekini br eline yle bir teraziledi, sandn stne koydu. Kilidi kancalara geirip besmeleyle bast. Sand demir dolu uvallarn yanna yerletirirken Topal smail'in bir szn hatrlamt: Sand toptan aldrmaym, dersen efendi, dibinden demeye ivilersin. Avucunun iine Hele domuz Topal! diyerek gld. Yorgunluktan beli armt. Gerindi. oraplarn ektirmek iin gelini armaktan vazgeerek yatan kenarna oturdu. Soluya soluya soyundu... Tabancasn yastn altna koymadan bir kere klfndan karp bakmaa seviyordu. Silh lamba na tuttu Birisini korkutuyormu gibi, havada, biraz salladi: Hey mbarek! hey mbarek! Zehir gibi canm! diye sevinerek gven tetiini kaldrp indirdi. Mbarein menevii Yeil ylan gibi paklyordu. Tabancas olduunu kyde kimseye belli etmek istemedii iin geldi geleli daha bir kurun yakmamt. Ky yerinde... bu ne biim bir i! Herkes gelir silhn ister. Oysa karnn, silhn bir de atn dnc yoktur. Can skld. Topal smailin Ilgaz yolunda anlattklar aklna geldi. Hele rezil! Alman dokuzlusunu alnca bir gzel talim etmi. Doru. arjr ekip ald. Kurunlar asker gibi sra sra idi. Ky yerinde reci ksmnn dman ok olur. Tabancasn yastnn altna koyduktan sonra kamasn kard. Keskinliini elinin stndeki kllar keserek denedi. Bir slk ttrd: Ulan Topal! Hrszla gelirsen, tbe olsun, paralarm seni! Soyunduu iin mt. Ocan nne melerek avularn stt: Ate ksm, kzl olur. Kzl olduundan da 3fdam str, iyi bir ey Sanda takt kilit -analnn vaktiyle tiftik ambarna ast kilit de krmzyd. Ka kez kancal ineyi kvrmt kurcalayarak ap tiftik arm, eriden zm, incir, koku ya almt. Tuuuu... diyerek elini dizine vurdu. Ceketine kotu. Yakasndan kancal ineyi ald. Sanda takt krmz kilidi bununla biraz kurcalaynca, kilit alverdi. Elini enesine atarak Hay allan, belsn versin... diye ovundu. Kilidin bu kadar kolay aldn eskiden de biliyordu. Tiftik arrken buna pek sevinirdi. Bir daha kilitledi. Bir daha at. plak ayaklarn, dkleri iin kaldryor, indiriyor, pheli pheli kapya bakyordu. .u Topal domuzu grdn m? Aklmdakini bana unutturdu. Ilgazdan salam bir kilit almadk. Laf surdan aar, burdan aar... Darda rzgarn kailin slndan baka bir ey iitilmiyordu. Yrei bsbtn vesveselendi. Lambay eline alarak yavaa sofaya kt. Un ambarnn zerinde Ankara'dan getirdii yeil boyal, ivili sandk duruyordu. Anal, gelinin yabanlk elbiselerini de buna yerletirmi, ngrakl kilide gvenemediinden stanbul'daki daysnn gnderdii firenk kilidini takmt. Bunu yarn anamdan isterim. Olmazlanrsa, art olsun, kahpeyi sopann altna yatrrm! diye

parmam sallad. Sofann krk camndan giren rzgr, lambann yla beraber sanki elini de titretiyordu. Yaklap kilidi okarken Topal smail'in dediklerini yeniden duyuyordu, iine kibrit pn sok! Herif 'Sandmn kilidi bozuldu' diyerek skp atsn! Mustafa, stanbul'dan gelen ve kendi anahtarndan baka hi bir eye almayan firenk kilidini Kibrit kutusunu getirdi. Bir p ortasndan blp kilidin iine soktu. Ularn ieri itti. Oda sofaya gre scakt. Lambay sndrd. Yataa titreyerek girdi: Yarn bir mendil isterim. Sandk almaz. Anam kfreder ama... Benden yana hell olsun! II Yamren kynn on yandan otuz yana kadar btn genleri Baaalar semek iin Himmet avuun odasna toplanmlard. Oda, seim erefine gerekten, iyi denmiti. Sedirlere yayl iltelerle deme kilim rtl... Drt lamba yanyor, ortadaki soba harl harl harlamakta... Vakit yatsy gemi, namaz klan birka sofu da ya srasyle yerlerine oturmutu. Treye uyarak herkes yanndaki arkadala fsl fsl konuuyordu. Kapdan girince saa den sedirin ba parafna byk baaa Battal, onun karsna, sol sedirin bana da kk baaa Murat kurulmutu. Herkesin srtnda Yaren toplantsnn ilk gecesi erefine bayramlk, dnlk elbiseler vard. Aa yamaklar, boalan kahve fincanlarn almak, sobaya odun atmak, tabaklardaki cgara artklarn dkmek iin duvar dibinde hizmete hazr duruyorlard. - Vahit'le Mustafa, yalar kk olduundan kapya vakar oturmulard. Mustafa arkadann kulana eildi: Dizim ard benim! Sus yahu! Sus dersin. Battal aam inada bindirdi, art olsun! Baca yorulmaz m, baaa ksmnn? Yorulmaz. Baaa, yorulsa da, sk deitirmeyecek bacan... Delikanly terbiyedir, bu... Hadi bakalm, yiitse, Topal smail'i, terbiye etsin! Herif, ayan odun gibi uzatm. Doru... Hele rezil Topal smail ban saklad. Kardan meraklanm, gzlerini krptrmaa balamt. Battal aa, byk taneli sar tespihini cebine soktu. Kap nnde, ellerini, kuaklarna balam, hizmet bekleyen yamaklara sordu: Eksiimiz var m aalar? Yok baaa! Battal, odadakileri gzden geirdi: Bir diyecei olan buyursun! Hocalar kabilesinden Remzi, elini kaldrd: Baaa, bu sene Hocalarn Hasan' balayalm. -Yarenin heybetinden Remzi'nin, sesi titriyordu-: Bu yl balayalm. Yetti, elverir! diye yaknmakta...

Battal kalarn att: Ne dersiniz arkadalar? te, duydunuz, iittiniz: Remzi aa Hasan balayalm! dedi. Murat'n yannda oturan Korucu Ali, ask suratla karlk verdi: Her yl bunun lafn ederler! Haan balanr m imi?,Baaa yaptk, bamza kardk, delikanlnn parasn yedi. Fazladan tekini, berikini, birbirine drd. Az kalsn, ky delikanls iki blk olacakt. Remzi yalvard: Oldu bir i Ali Aa! Gelin balayalm. O da bizim bir kylmz. Sevaptr. yldan beri darda... Bir Hasan' terbiyeye alamamlar! diyerek lafmz etmekte komu kyler... Korucu Ali inat etti: Brak Remzi aa! Para, yedi, utanmad, delikanllar birbirine katacakt, utanmad. Bir de sonunda kalkt, aramza geldi, uraya oturdu. Yoluyla, Kalk git dedik. Aldrmaz. Ayakkaplarn nne evirdik, aldrmaz. Ykl git be adam! Gitmez! Yamaklar sprge ile nn sprder. Sopa yiyeceini akl kesmeden defolmad. Hey Allah! Adam ksmisi, nne ayakkaplar evrilir de srayp gitmez mi? Ben, byle utanmaz grmedim. Battal gzlerini yerden kaldrmadan sordu: __ Ne diyorsunuz arkadalar, balayalm m? Birka kii mrldanr gibi yarm azla karlk verdi: Hele dursun! Bu yl da beklesin! Gelecek yl bakarz. Mustafa, dirseiyle Vahit'e dokundu: Alak, ala kollar, grdn m Remzi'yi? Grdm. Surata bak! Kzard. Ate bast. Bir sessizlik oldu. Sobada karaam odunlar atlayarak yanyordu. Murat cebinden siyah kapl bir defterle bir rme kese kard. Yalaklardan birisine uzatt: unlar smail aaya ver. Hesab grsn. Topal smail tella apkasn dzeltti: art olsun olmaz, o nasl bir laf baaa! Sizin hesabnza ben bakabilir miyim? Tbe olmaz! Kendin iin mi bakmaktasn, arkadalar iin bakmaktasn! Hadi al! Topal smail, nne braklanlara bir zaman el srmedi, sonra defteri, saygyla kaldrd Parman tkrkledi. Her yl delikanl hesabn kendisi okuduu iin bu ie alkt: Arkadalar! Bu yl kymzde alt tane dn olmu. Bundan baka ehime kar, baka bir kye kzn gelin vermi. Bizim kyn dnlerinden, gvey bana onar kayma delikanl paras alnm. Nah, ite urada, altm kayma yazl. Kzn baka kylere gelin veren ehime alandan da 15 kayma almz. urada yazl: te 15 lira. yi olmu, yirmi alnacakt. Yahu bu kyde senin kzn dourtacak delikanl m yok? Herkes gld. Baaa Battal bile glmsedi. .smail, ular gzelce kvrlm byklarn okayarak yz akadan ask hesap grmei kesmedi: Giderimize gelelim: ki kere Smcak ky delikanlsn armz! Kahve,

ay, eker, paras, iki kaymamz gtrm. Bir kez Dereboyu ky, bir kez de Yamanlar delikanlsn okumuuz. Birer buuk liramzdan, liramz yemiler. Afiyet olsun. Krpe genler glnce bu kez Battal da yan yan bakp atnd: smail! Topal smail, bir ey olmam gibi okudu: Bir kez de Smcak delikanlsna yemek verilmi. Koyun kestirilmi! yi bir i! Onlar da bize yemek dktler. 12 lira harcamz. Sonra sekiz gnlne kar kiralanm. urada oynatmz. Bunlarn tutar: krk bir lira otuz kuru! Bakisi girdimiz: 75 kayma, ktmz 41 lira 30 kuru. Allah raz olsun Murat aa, hesap etmi. Geriye 23 lira 70 kuru kalyor. smail defteri nne brakarak keseyi ald. Murat parman uzatt: teki sayfay evir smail aa, Aa doru deil, yukar doru! unu geri evir dedim. Topal smail, istenilen sayfay buldu: Bir deil aa; iki hesap... Frldan Halit aaya be lira, obann Osman aaya be lira... Hepsi on lira bor vermi yren! Bunlar arkadalarn stnde grnyor. Ksas, Halit aa ile Osman aadan on lira atacanz var. Demin Hasan'n delikanl meclisine girmesini geri braktranlar hep o mrltl sesle sylendiler: Dursun. Ferahlaynca verirler. Sktrmak gerekmez! Mustafa tam karsnda oturan Halit'in yzne bakt. Fukara kpkrmz kesilmi terliyordu. Topal smail, keseyi ap, iindekileri nne dkt. Katlarn ap kt paralar herkese gsterdi: te, iki tane on liralk... Yirmi lira! u da tek! Yani yirmi liradr bu bylece... Sar bronz paralar da tamam yetmi kurutu, smail hepsini keseye koydu-: Banka hesab da olursa bu kadar olur canm! Sevimli sevimli gld-: Ziraat Bankasnn hesab da bu kadar olur. Keseyi defterin zerine koydu. Murat'a gtrmeleri iin yamaklara el etti, ama Murat: Dursun! anlamna ban sallaynca Baaa Battal ksrd: Arkadalar, delikanl hesabnda on lira fazla Olacakt ya, Hocalarn Kerim ben vermem. Yz kayme balk saydm. Kz pahal aldm. dedi. ok syledik, kulak asmad. Dnme gelmezsiniz gelmeyin! dedi. On liramz oradan eksik... Bu meseleyi herkes bildii halde oday bir mrlt kaplad. Mustafa, Vahit'in kolunu drtt. Hocalar kabilesinden Remzi yere bakyordu. Murat, sknty datmak iin yamaklara sobay gsterip odun atmalarn istedi. Sonra Battal'a dnd: Baaa! znin olursa arkadalar dizlerini deitirsin! Hep "yorulduk. Battal karlk vermeden ayak deitirdi. Btn delikanllar da ona uyarak altlarndaki sol bacaklarn dikip sa bacaklarn altlarna aldlar1. Battal yava sesle konutu Vahit'le Mustafa'nn susmasn bekledi. Laf uzattklarn grnce kalarn atp sesini kalnlatrd: Arkadalar, bu yl baaalar deitirelim! Belki delikanl iinde baaala

merakl olanlar vardr. Sessizlik uzaynca Korucu Ali, hepsinin yerine konutu: Bakalm! Bir dnelim! Merakls, uygunu varsa yeniden yaparz. Yoksa gene siz olursunuz, baaalarmz... Nail elini sallad: ki yldr, delikanly bu baaalar ekip evirdi, bizi iyi gtt, baaalarmz... Battal aa da, Murat aa da iyi... Onlar bamzda kalsn, gene... Doru bir sz. Korucu Ali Day kocaman kulan tutmutu-: yi yrtmekteler... kisinden de honuduz. -nce Murat'a, sonra Mustafa'ya dargn dargn bakt-: kisi de Kalsn. Arkadalar, ite doru bir sz! Aferin Nail aa!... Bu yl da Murat kk baaa olsun! Gelecek yl Allah kerim! Herkes Murat'n yeniden kk baaa olmak istemediini biliyordu. Geen yl da zorla olur demiti. Nail'in kk baaa olaca da birka gnden beri biliniyordu, yleyken, yeniden bir eye karar verilecek, gibi, fsldalmaa baland. Pelvan Vahit, Mustafa'nn omzuna eildi: Yakup amcam, Korucu Ali'yi gzel tlemi. una bak! fkesinden kulan koparacak. Koparacak... Babam kzar. Sen aldrma... Nail aam bizim hakkmzda hayrl... Hovarda bir adam! Halden ahlamas hazine deer! u Topal smail'e bakarken aklma geldi: imdi iki diz stne kalk, Kk baaa smail efendi olsun diye bar! Tbe! Vallah, day seni tepeler. Asln ararsan baaalk smail'in hakk. Balama alar, trk syler. Delikanlnn paraszlktan can skld. imdi n'olacak? Hadi bizim Topal baaa, doru hrszla! Glme. Bak topal herif davranyor, aman Beni baaa yapn! m diyecek? Tuuu... smail, sakat ayan tutup balad: Aalar, kyl sizden memnun! Biz hep memnunuz. urada ordu kumandan gibi hkm yrttnz, yzmz aarttnz. Ali Day, aferin, doru syledi. Bu yl da aalar bamzda bulunsun, gelecek yla Allah kerim. Murat ar ar karlk verdi: Sa olun. Arkadalarn szn krmak iyi deildir, ama olmaz bir i! Battal aa baaalkta kalr. Ben yapamayacam. Demirba amele ksm kocal kar gibidir. Ba bal... Kpr bozulur, su basar, hat oynar, mahmuz ker. On be, yirmi gn kye gelemem. Ayrca Kastamonu eitmen kursu iin dileke verdim. Bu i olursa, alt yedi ay hi yokum ben... Yamren delikanls, benim yzmden dosta dmana rezil olmasn. Eller adama sver arkadalar. Nerde bunlarn baaas? derler. Beni bu kez balayn. Kyde bulunduka elden geleni yaparm, koarm, kymzn erefini ykseltmee alrm. Hep beraberiz. Gnller bir olsun! imdi bana sorarsanz, Battal aa, bamzda byk baaa kalmal! Kk baaala Nail aa ile Korucu Ali aa uygun! ikisnden birini aann yanna geirelim, bu i bitsin. Murat, Korucu Ali'nin yzne bakp gld. Korucu Ali, esmer elini kaldrd: __ Sz m u? Hele bak! Murat aa bizim stmze kyor. Elli evlik kyn koruculuu bir bel, baaal ikinci bel! Korucu Ali, baaa olacakm.

Dnyada hi mmkn m? Ben uygun muyum ki bu laf syledin Murat Aa. En dorusu, sen kalrsn! Ben kalmam! yisi, Nail aadr. Candarmalk etmi, yol yordam bilir, Yasadan, treden anlar, Nail nlemeye alt: Yok canm! Ben baaa olamam. Ne gerei var! Bir de ky delikanlsnn angaryasn m ekelim! Muratn dudan srp ban yukar yukar salladn grnce, sz acele evirdi-: Angaryadan maksat... Bamzla beraber, ky hizmeti, Allar hizmeti... Ne var ki, stesinden gelemem. Konuklarn kahvesi, yata yemei, odann denmesi, sobann odunu... Yeter Nail aa... Paralar kesenden verecek deilsin, Masraf bizden. Sen gzkulak olacaksn. Noksan brakmayacaksn, o kadar... Oras zor Murat aa. Dnlerde meydan idare etmek zor... Komu kylerden on be, yirmi, srasnda otuz krk delikanl gelir. Arlayacaz. Ky, kye dman olur. Sinsinde kavga ettirmeyeceksin! Grelerde maraza kmayacak. Zor gayet... Bize pek zor! Battal aa deminden beri gz imarlaryla oy topluyordu. Yamaklardan birisine seslendi: Hadi, bizim Nail aaya bir bardak su getir! Nail, kendisine uzatlan barda almak istemedi: Olur mu? Nasl i? Gtr olum! Ali aaya gtr. Olmaz, gtr unu... Bu srada, Hocalarn Remzi, Vahit, teki yamak hep birden stne yrdler, kollarn tuttular. Nail suyu zorla imi oldu. Murat yerinden kalkarak keye Nail'i oturttu. Mustafa, yreinde belli belirsiz bir burkulma duyarak Vahit'in yzne bakt: Oldu bu i Pelvan... Bundan byle, Nail aa, yiitbamz! yle... Artk gstersin adamln... Yamaklar, Battal'a, Nail'e, Murada kahve verdiler, arkadalara da cgara dattlar. Kahveler bittikten sonra, Topal smail, defterle keseyi Nail'in nne brakt. Eskiden beri sylenegelen tleri sralad: Al, paramz sende duracak bundan byle... Dn yapanlardan, gcne gre para alrsn. Delikanly gzel gt! Delikanl birbirine tutkun olsun. Eski tre bozulmasn. Aaln ycelii de var, ccelii de... Hi unutma! Unutmam smail aa... Ferah ol! Nail kese ile defteri kuann arasna soktu-: Eski treyi bozmayacaz. Merak etme. Topal smail, yerine oturunca yamaklardan biri ortaya geldi. Byk baaa Battal'n nne diz kt: Baaa dargnmz var! Kim kime? Pelvan Vahit'le smail aa geende ileri geri etmiler, duyduuma gre konumazlarm... Peki! Dargnlk gnah... Hadi. Delikanl nnde barsnlar bakalm. Vahit ban edi: Brak aa! Bu smail, btn rezil... Topal smail aa... Bizimle hep elenir, laf dokundurur. Hele bak... Cezay keserim. Masrafa girersiniz. Hadi bakalm dedik. Sra. Sen yaa kksn. smail aann elini peceksin. /

Vahit, yardm isteyerek Murat'n yzne bakt. Murat bayla Kalk! diyordu. Mustafa da, arkasndan itiverdi. Vahit, elini uzatm kibirle bekleyen Topaln elini pt, bana koydu. Dilerinin arasndan fsldad: Hele alak topal. Ne demek? Kusura m baklrm? ok yaa Vahit Efendi. Aferin... ite byle, mrn uzun olsun. Ne de terbiyeli bir efendi! Pelvanlna yz tank gerek... Yksek sesle glenler oldu. Vahit ayaktan dolaarak, yz kpkrmz, yerine dnd Mustafann kulana eildi: _ Grdn m? Rezilin elini de ptk. Bilsem bu gece gelmezdim. Unutmuum! Ulan Stk! Ulan Stk! Birinci yamak Stk, oynad oyundan memnun, ban evirmi glyordu. Topal smail, kasketini dzeltti, ksrd, elini, kaldrarak sze balad: Yeni kk baaa seildi. Nail aa bakeye oturdu. Dargndk bartk. ok kr ky ii kalmad. Ekinler ekildi. Dalardan odun ekildi. Arkadalar bu yl iyi altlar. Hep yorulduk. Birisi gld-: Hep yorulduk da olura olmaza glmei huy ettik. Birka gn muhabbet hakkmz. Artk aalar devlerini yapsnlar "Vatan kurtarsnlar! Yamren delikanlsnn fikri bu! Sedire oturanlar epeevre gzden geirdi-: Sylesenize arkadalar, birka gn muhabbet yapalm m? Yapalm. yi olur. Aferin smail Aa! Topal smail kalarn att: Hep Aferin dersiniz. Ne yapalm! demezsiniz. Battala bakt-: Baaa, delikanlnn niyeti bozuk! Kar getirmeli demekte bunlar... Kar getirmek istiyoruz, deil mi arkadalar? Bu soruya yallardan birka ba sallad. Battal Aa bir zaman nazlandktan sonra duvara bakarak konutu: Geen yldan delikanlnn u kadar paras artt. Yirmi drt liranz var. Bu para, bizim deil, sizin... Kar getirelim, derseniz, peki! tahnz varsa getirelim. Gleriz, eleniriz, yeriz, ieriz. Sosedi-: Yeni Ba aanz, iin ustasdr. Elif mi, Naciye mi, yoksa geen yl getirdiimiz Zehra m? Ya da hi grlmedik bir yavru mu? steyin istediimizi... Hadi bakalm yeni Baaa dan dileyin dileinizi aln muradnz... Ku olur uar, yel olur eser. Topal smail, kimseye sra brakmad: Nail Aaya akl retmek, h bizim haddimiz deil! Oyununa kvrak, cilvesine oynak bir kahpe beensin, alsn gelsin. uraya salverelim de Allah sayesinde kr kr dndrelim! Sus ulan! Nail elini dizine vurdu-: Pardon smail aa, ba stne... Arkadalar istemi. Peki! Sa ol... Bir kk Baaa deil, bir Hzr Peygambermisin. Parma kemiksiz bir peygamber... Yamren'e yarar canm! Artk Baaa Battal da glmesini tutamad. Vahitle Mustafa szn gerisini beklemeden ktlar. Toprak donmutu. Gkyznde, yldzlar iri iri parlyordu. Mustafa bir zaman ge bakt: . Yahu, bu ne i? Sabah oldu mu bulut basyor, gece vakti hava alyor.

Gndz bulut, gece ayaz, yl azgn... demiler. Havay, bulutu imdi brak! smaili grdn m? Nail baaa olur olmaz ald. Hele kpolu kpek! Geen yl kar getirmek iini geveledi durduydu yle olur Murat aa... Sen benden iyisini bilirsin Murat aa... Murattan utendyd. Bu yl eini buldu. Bizim Nail kopuktur. Akamst bana ne dese iyi? Ne? Siz kendinizi gsterin. Ben kk baaa olaym. st yanna karmayn. Szm sz. dedi. te kendimizi gsterdik, Nail aa kk yiitba olsun dedik. Babam duyunca hastalanr, bana mendili sarar da, giriverir! Tez kalkar, meraklanma! Nail'in kk bize amcaolu. Nazmz geer. Elbette... Mustafa bir ey hatrlayarak durdu-: Vahit! Buyur. Darda bir szm var. dedin. Neymi? Szm... Vahit ablak yzn glerek bsbtn geniletti-: Bu sabah sylediimi imdi- vereceksin Mustafa! Neydi sylediin? Sabahtan beri her telden aldn. Unuttun mu? Bir mendillik zm, incir, leblebi, eker vereceksin. Fazladan adalet gsterip, krmz ayna koyacaktn. Darda szm var dediin bu muydu Pelvan? te bu. imdi eve gideriz. Elbet, bir ineme sakz da sen cabadan verirsin. Kar senin gelin say lir! Saikz kolay! artmz: Kime gidecei sylenecek deil miydi? Mustafa, ban eviren Vahit'in yzn yandan gryordu. Hava souk olduundan, cgara iiyor gibi Pelvann azndan dumanlar, kyor ki tren haltetmi... Mustafa omuzuna vurdu: Sylesene... Bizim kza gnderilecek. Sabriye kza m? yle. Yabana bak! Oraya yollayacak olsan bu zamana kadar benden saklamazdn. Syle dorusunu! Dorusu bu! Yemin et. Yemin de neymi arkada? Darlm gibi yrd-: Yalanc myz, hrsz smail gibi? Hrsz ismaili hi kartrma! Vallah billh Sabriye kza gndereceim! de, kurtul! Vahit, ksa ksa gld: Aye'ye gndereceim. Aldn m? Aye'ye mi? Aye'ye! Biraz bekledi-: Neye sustun? Senin Aye'ye... imdiye dek gnderdiklerini almadyd ya hani? Almad. imdi belki alr m? Belki... Nerden kt bu gven?

 Dodu yreime... Mustafa uzun uzun gld. Vahit'in apkasna bir tokat vurdu: yi, gzel! Ben de ne sandm, aziye ablay zmle besleyeceksin sandm. T... Meerse... Knal keklik baka imi. Yolun gene yokua sard hay Pelvan! Bu gece art m? Yarna kalsa? Olur. Sen bilirsin? Yarn da olur. Sardere'nin suyu buz tutmutu. Tatan taa geerlerken ayaklarnn altnda ince ince atrdyordu. Gurbeti mer'in penceresinden Meryem, Mustafa'ya seslenince Vahit fkelendi: Yahu, bunlar senden ne ister arkada? Hiiic. Herif yalvard: Yeni baaala kimin seildiini dnte bana bildir! dedi. Hava souk, kamyor odaya... Pek! Yarn ben sana gelirim. Gel! Mustafa yrei arparak Gurbeti mer'in avlusuna girdi. apkasn dzeltiyor, Kar incirleri yedirdi mi? Ulan aferin! diyordu. Meryem, elinde is savuran bir ra ile kapy at: Buyur! Hayrola abla! ncirleri yedirdin mi? Yediremedim. Aman... Olmad bu... ten ba alabildik mi hay Mustafa? nceki7 gn uradm, orospu yokmu... Dn baktm, kumas yannda. Meryem, bir ho glyordu. Mustafa birok eyleri birden dnerek phelendi: Aman abla... mn bilir misin? Olmazland m sakn? Pirelendi de, Yemem mi dedi? Bu srada mer bard: Kar, Mustafa'y salverme! Yakasndan tut! Allah allah! Bunu armak iin telll m bartmal yahu? mer gene yatan iinde oturuyordu. Odada soba yandndan gmleinin n ackt. Yatan, ayakucunu gsterdi: Ge yle! Meryem elindeki ray sndrp sobann tahtasna brakt. Naslsn mer aa! Bu akam yiitba seildi. Gelmedin odaya... Gelecektim, vazgetim. Hava souk! unu grdn m, u ablan olacak rezili! Gitme herif! dedi. Gk grler, yamur yaar. dedi. Sel basar Sardere kabarr, teki yakada kalrsn! dedi. Bizimle gnl elendirmekte akl sra... Kzdm da yattm aa... Kimi setiler Murat olmamtr. Olmad. Yalvardlar, ok sylediler. Nal dedi, Mhdemedi. Naili kk baaa yaptk. Gelmediin iyi oldu. yrensin de tad yok mer aa... Kulak verme! Elbet tad yok. Murat aklldr. Ben Murat' severim. Murat'n akl, Rifat Efendinin aklna benzer. Mektepli akl hay Mustafa! Tad kalmadndan Murat baaal brakmtr. Nerde eski yrenler! Eskiden yren iyi imi. Bakma imdi... Bacam uyutu. Dizinin birini dikip oturacaksn. Baaann keyfi bilir. Vahiti, smail'i, btn kalabal birden hatrlayarak nedense fkelendi-: Baaa, delikanlnn bacandan baka bir eye

karamaz olmu. Bir de, birbirine mutlaka, Aa diyecek. D tanda ana avrat svenler, ieride Aa gel, Aa git! Vahit'le smail'i bartrdlar. Millet iin alaynda]... Gler allah, gler. Yamrenin delikanls Topal smaile kalm. Grrsn, yaknda Hrsz smail, byk baaa olur. ini ekti-: Yamren'in adamn bu yl Candarma Nail gdecek! Ba aal, szm ona, kabullenmek istemedi. Naz etti. Hele bak! Dnyann iri oyun olmu. Bir aydr bize yalvarmakta, oysa... Aman beni yiitba yapn! diyerek... Bunu bilmeyen yok! Neye naz edersin? Gsterie! yi syledin mer aa, benim Murat aam akll... Meryem sobadan odun kzlerini mangala alyordu. Yzne atein kzll vurmutu. Ban evirmeden sordu: Mustafa, kar getirecekler mi bu yl? Getirecekler. Getirilmez mi? Murat baaa iken kadn geldi Nail baaa olunca iki getirmeli. Ne are ki sana faydas yok. Omzunun zerinden kocasna bakt-: Adam birine tutkunsa bakasn gz grmez, isterse dnya gzeli gelsin! Mustafa elini dizine vurdu: Hey allan! Ablam bize laf dokundurmakta, ama bouna dokundurmakta mer aa! Meryem erkeklerin aarmalarna ate tuttu. Dileri beyaz beyaz parlyordu. Mustafa gzlerini yere eerek telland: Adam yahu! mer'in meseleden haberi var m sakn! T... mer'e uyarak kaba kaba ksrd: Ulan kar milleti! Hep iiniz alay! , mer karsna gz krpt: Aldrma kar? Mustafa'nn kzgnl, incirleri yediremediinden... Mustafa irkildi: Ne inciri? Benden gizli mi demek? art olsun! ncir de neymi! Elinde olmadan glmee balad-:Meryem ablam gnl elemekte seninle... Peki! Sen imdi neden gldn? i salama baladndan gldn! Geenlerde baktm, bizim kar, saa sola kvranmakta... Kar milletini ben bilirim. Yreindeki domuz pazarln, adm atmasndan sezmezsem yuf olsun! Bize kim derler? Huyunu bilmezsem yazk! Sende bir i var kar! dedim. Bir ey yok! dedi. Hani samana geldii gn... Sen ambardan saman verivermisin. Kar dur, sende bir i var. Kemiklerini krarm kahpe! dedim. Ablan bilmez misin, katlat. Yok herif, kanaat olsun! diyerek yzn u yana evirdi. Sonunda, laf azndan teker teker ektim, aldm. Bizim kar seni sever Mustafa! Ben de severim! Mustafa terlemi, szn armt. inden Meryem'e svyor, kalkp gitmek istedii halde davranamyordu. mer kalarn att: Seni severim. Dkn sramzda iyiliini grdk. Ama dorusu meseleyi duyunca fkelendim! Karya az daha sopa yedirecektin rezil! Bereket, ablan yemin etti, Niyeti kt deil diye. yle mi? art olsun! Bak mer aa... Ktle olur mu? Ablamn suu mu var ki... Evet, suu olmad anlald. Ayeyi almaa art etmisin!

 art ettik. Vallah billh... Sen nereden bileceksin mer aa! Bilirim. Ben her eyi bilirim. Beni hastalk ktletti Mustafa... Ve seni severim. Ablan benden korkusuna nce sana Olmaz. demi. te yz! Ktlk yoksa benden korkma! dedim, Mustafa benim ruh gibi ahbabm. Bir iine yararsan sevaptr. dedim. ncirleri benim szmle ald. Essah m mer Aa? Mustafa az kalsn mer'in eline davranacakt-: T... Hey mer aa... Ahbaplk ite byle olacak... Yahu, benim bir dostum varm. Benim bu Yamren'de bir dostum... Allah raz olsun! Ben de srasnda adaletimi gsteririm. mer'e hemen bir cgara verdi. Ate beklemeden kibrit akp tuttu. Meryem sedirin zerinde uyuyan oluna bakarak mangaldaki atei kartryordu. Mustafa, yorgandan darda yalnz sar salar Grnen ocuu, parmanda gumu yzk parlayan Meryem'i, gmleinin ak nnden sska gs harl harl kalkp inen mer'i birdenbire o kadar sevdi ki aklna baka bir ey gelmedii iin son szn st ste tekrarlad: Adaletimizi gsteririz merin ksrklerini bekleyerek aralk aralk konuuyordu-: Adaletimizi gsteririz srasnda... steyin isteyeceinizi... Elbise istesin ablam... Kundura istesin... mer, iini eker gibi cgarasn derin derin iti: Senin Murat aann her sz drt yz dirhemdir. Okumu nk hemi de iyi okumu. artm var! u olan, Murat Aan gibi okuyacak! Sen retmen Mahmut Beyi bildin mi? yle bir retmene, be tane ankr eyhi kurban olsun. Murat Aan ne der? Kyl ksm, kar milletini, szm buradan dar, eek gibi kullanr! der.Mal gibi alr satar, demez mi? Doru! Mal gibi satarz unlar r! Mal gibi... Yalan yok! Eek gibi dayan altna yatrmaz myz? Hele bir kar, Hocann Hakk namerdine derse... Aye'yi grdke yreim yanmakta benim... Kunduralar eskimi. Ev yaptracam, masraf edemem! Demekteymi cimri kpek! Kza acdm da ablann kunduralarn veriverdim birka gnlne Ulan Hakk! Ulan rezil. Karasra, acrsn, Kn ahrda kald, zayflad diyerek ilkyazda zora komazsn! Eein srt yaralansa akln bandan gider. Hele alak... Doru mu szm Mustafa? Doru! Dorusun, mer Aa... Ben doru sylerim. Kar ksmn a brakmayacaksn, hrsz olur, ok sylemeyeceksin arsz olur. Hele ayan, ban ky yerinde, plak braktn m, yandn! ileden karrlar. Pencereden darca, karanla, kinli kinli bakt-: Gz kr olsun. Biz gurbetteyiz. Yoksa Aye tam sana uygundu Mustafa, tam senin dengindi. Sa ol mer Aa! Mustafa ancak imdi kendisini toplayabilmi, var gcyle sevinmiti-: Sa ol... te ablam! Biz ok uratk Aa... stesin isteyeceini... Sen de emret! Brak o laflar... Hi meraklanma! imdiden sonras iyi olur. Hakk'nn zenginliine yaktlar kz. Kuma stne satlr m kz ehli kz? Anas olacak rezili, sen bilmezsin! Dini, inhan paradr orospunun... Para de, cann al! Boaz kuruduundan ksrp ksrp yere tkrd. Dudaklarn yalad -: Ulan biz ldk m? Ankara uras... Koca inaat... Biriyle haber yolla kahpe! yle yle oldu. Kz falanca almsar! Ne dersin? diyerek sor bikez, a

engi!- Parman Mustafa'nn gsne tabanca gibi dorulttu-: Bak Mustafa, biz bu iin iindeyiz. Bundan byle sabrl olacaksn. Kopukluun sras deil. Kz dile drrsen hi bi eye yaramaz. Karmam! Evin erkei biz saylrz. Szmden kmayacaksn. Ky yerinde, en ummadn, yreini seyreder adamn! Aman haaa! Kz avratla alacaksn, rezillik istemem. Bir zaman keyifli keyifli gld-: Ben seni neden sesledim? Ulan kar! Yzme bakarsn orospu! Hepsini biz mi syleyeceiz? ncir meselesi gelsin, alak! Bizim olan n haltetse iyi? ncirleri btn alm. Bu senin ablan, anahtar sandn zerinde unutmu da... Aman, nasl incirleri? Okunmular m? Meraklanma... Okunmular deil! Onlar salamda... yi dnmm. -Oluna baktka, fkelenmi gibi kalarn atyor, Mustafa'ya dnd zaman utanga utanga glmsyordu-: Aldm iti adamn altna geberteyazdm... Mustafa'nn yreinden sanki bir yk kalkt. Elini sallad: Ayp etmisin! Afiyet olsun! una bak... Sleyman iyi etmi. Aferin! ocuk ksm taby sever! Aldrma, yarn getiririm, iki okka getiririm, okka getiririm! Getir oh Mustafa, getir de ablan adaletini gstersin! Meryeme hmla emretti-: Ulan kar, yarn gedeceksin. Dediim gibi... Yarn... Kemiklerini krarm alak! Huzurumda glme...Amcan seninle konuacak dersin kza... Yakup. Aaya gesi, ayniyle Ankara'nn terbiyesi... Gelini sofraya oturtmakta... Yaknda alr Cumhuriyet balosuna gtrmezse, nah byklar kaztrm! Mustafa da mer'le beraber gld. Yreine gven, sevin, kasnt dolmutu. yi oldu incirleri olann yedii... Utanmlar! Neden utanmal canm? Cara paketini aryor, mer'e glmsyordu. una bak! Yalan syledii besbelli... nciri bu domuz Gurbeti yemitir ya, hell olsun! mer Ankara inaatndan, Rfat Efendinin iyiliinden, Mustafa'nn talndan aarak tefi deitirmiti. Mustafa cgara verdi. Bir de kendi yakt. Yarn Pelvan hediye mendiline gelecek. Gelsin! zm, inciri fazla vermeli. Hey koca Pelvan! Sana da hell olsun! Ulan hepinize hell olsun reziller! Az kalsn, ate tutan Meryem'in gbeine elinin tersiyle vuracakt. Sevinci yreinden boazna kyor, azn sulandryordu. Birdenbire yalnz kalmak istei duyup ayaa kalkt: Bana izin mer Aa... Bu ne i. Daha erken... Uykum geldi! Yarn incirleri getiririm. Getir. Peki... Hele dur yahu, biey soracam: Recilie balamsn! Baladk! Biey lzm olursa ocuu yolla! Saol! Sen de zora der, buraya komazsan vasat adam deilsin! Bak, azmdan yemin kt. Sleyman' yollarm, bozuk para kmazsa yazarsn deftere.. Elbet... Ahbaplkta para neymi. Defter aldm. Yazarm. Elin geniledi mi verirsin. Hi verme, cann sa olsun. Meryem, n sra k tutarak merdivenden inerken steledi: Mustafa, incir meselesine utandm ki ne kadar... Anahtar sandn kilidinde unutmuum. Ayp ettin abla! Meryemin gzlerine bakt. i bir ho oldu-: Cann sa

olsun! Dn karya rastladm. Suratn bizden saklamad. Yedirdin sandm. Dur bakalm, onun da sras gelecek. Meryem gzlerini kard-: Yanyorsun Mustafa! Ateim yanmadan dumanm tter hesab... Meraklanma! Bizim herif sana acd. Aye'yi sarp yatacana kesti aklm alak! Hani o gnler... Dn kurarm, Aamn dn gibi... Sen gelirsin. Sofaya yataklar sereriz! Gelin uyudu mu, karm... Hele rezil... arparm amar!.. Mustafa glerek uzaklat. Byk admlarla yryor, trk sylemek isteini zor tutuyordu. Parman krdatt: Mendili Meryem gtrr. Meryem gtrrse... Vallah billh Aye almam' demez! Birka adm sonra T!. diyerek elini dizine vurdu: Yahu, efendi! Aye'yi srtmza sarmak niyetinde bunlar! Ya Fadik n'olacak? Fadik meselesini mer duyarsa... 'Vay, sen benim sllemi hep mi belleyeceksin rezil!' demez mi? Ne halt etmeli, peki? Biraz durdu, apkasn iki kere evirdi. Kurnaz kurnaz gz krpt: Ne halt etmeli, ne demek! Kz ehli kz braklr da dul kar nikhlanr m, eoulueek? Fadik'i brakmak yok! Mustafa, Pelvan Vahit'e gsteri yapmak iin sandnda ne varsa hepsimi dar karyor, demenin stne seriyordu. Vahit kalabala pek at. Kiloluk cgara paketlerini grnce sordu: Bana bak, arkada, sen reci mi oldun? Reci oldum, duymadn m? Bunlarn hepsi aksata mal... Duymadm. Bize haber vermezsin, yle ya! Biri geen gn odada syledi, kulak asmadm, Bizim Mustafa deildir. dedim, Bizim Mustafa olsa, bana sylerdi. dedim. Bizden gizli demek, bu iler... Essah... Kylerden hurda demir toplamakta smail... Demirin be arl, incirin bir arl... Anladm, Ilgaz demircisine satacaksnz, rahmetli Dervi gibi... N'apalm. Kn harlk kar. Vahit, ceketinin iinden omuzuna soktuu mendili yere att. an sklmt. Bu da olmu bir eri. eri ksmndan parasz mal alnmaz oysa! Cebinde 6070 kuru vard. Hediye parasn karp vermei bir trl gze alamyordu. Mendile zm, incir, leblebi, boyal eker koyan Mustafa'nn yz apkasndan grnmedii iin eildi: Yeter yeter! Sen karma! Yeter... ok oldu. Yeter arkada, elverir. Bitek adal ekeri... Yeter ulan... Satc ksmnda parayla her ey... Mustafa mendilin ularn dmlerken ban kaldrd: Laf m u! Arkadalkta para neymi Alveri baka, dostluk baka! Pelvann biraz darld yznden belliydi-: Ortan da var. Bedava olmaz! Ekinle derim bunlar ben... stersen demir veririm! Demir verirmi, Hele rezil! Tbe olsun merhabay keserim. Yok yahu, bizim evde ie yaramaz demir oktur. Vahit... Arkada, kaildir u sz aradan... Kaldr dersin. Ortan topal herifi ne yapalm? Sen bir mendil aramazsn. Topal herif, leblebi tanesini arar. Ne haddine, tepelerim ala... Reilie Topal ortak deil, demir toplamaa

ortak... Ayaa kalkt-: Kyde bize mteri buluver, demir buluver. Kolay! teyi beriyi, cgaray Mustafa'dan aln! derim. Hocalarn Hakk rezili kzacak. Yolla gitsin, Pelvan! Drt ucunu dmlerken mrl mrl scaklk duas okudum. Dedim ki: -Yutkundu. Aye'nin diyecekti, vazgeti-: Karnn yrei, inallah yumuasn. dedim nallah! Hangi cad karyla gidecek bu mendil? Birisini buluruz. Eline yirmi be, kuru verdin mi, Yamren'de i grecek kahpe eskisi, kyamet gibi... Hep mi para verilecek? Sabahtan beri senin para lafndan bktm. Kfi ksmnn baka trl gnl olmaz m? aziye abla seni sever. Gtrsn kumasna... Brak u laflar... aziye duyarsa (alar beni tilki hapyla... Kulama cva aktr. Neden? Ahbaplkta birbirinin iini grmek yok mudur? Sen, onun iini grmektesin, gzelce... Karnn benzine kan geldi1. Geende baktm, krpe gelin gibi zlf kestirmi... Pnarda kvr kvr dnelemekte ki, knal keklik ka para! Bir de Topal smail'i beenmezsin! Topaln lafn etme! Bama bir bel sard, belya benzemez. Kar ne yapsa iyi? Kendi bana Smcak'a gitmi: Aman avu Aa, ben dul karym. Kimim kimsem yok. Oulluumu urada 19 lira maaa geir! demi, Sen bilirsin! demi. Oulluu sen misin? te bunu smail duymal ki... Dur aman! ankrl Kocaburun avu yere alarsa aziye'yi Anasna bakmal ki, oulluunun gayreti nasl, anlamal. derse... Sus yahu, Murat Aam kzd. Ulan bu ne? Siz ii gidiata uydurdunuz, asrilie vurdunuz. Delikanl ksm i aramaa kar gnderir mi, yreksiz? dedi. Haksz m imdi benim Murat Aam? Hakl. Hakl ama haberimiz var m bakalm, bizim! Kzgnlkla Ulan Ankara'ya gidelim! demiim. Kar akl! Ankara'ya gidilmeyecek de, de aziye ablam da hakli! Geceleri, bir iki gre tutmazsa, uyku uyumaz olmutur. Brak, rezil etti bizi. Kar milleti gibi yok... Biraz dnd-: Aman haa! Aye meselesini duyurmak olmaz! Mustafa kardklarn sanda yerletirmek iin meldi: Otur Vahit! St iersin de yle gidersin! Vazge... Anam dedi ki, Ayranl orba piirdim. Mustafa'y al gel! dedi. Bizim eve gidilecek! Kuluk ekmeimde ieriz orbay... Sabah sabah st iyidir. Okula gideriz doru burdan... Okul da bir bel imi. Ulan bizim Mustafa nerde?, Okuldadr., Aman bizim Mustafa'y gren oldu mu?, Okulda besbelli! Fadik'i yola yatramadn m daha? Atma Pelvan. Sanki sen Sabriye'yi yola getirdin de... Elbet getirdim. Mustafa, iini brakp, aadan yukar Vahit'e bakt, bakar bakmaz da Pelvann

doru sylediine inand: Yok canm! Aman Vahit? Elbette... Gece yatsdan sonra geldi, konutuk. Nerde? Yalama bak! Yatsdan sonra ne demek? Babas bastrsa... Babas uyumaz m? Sabaha kadar devriye mi gezecek bu herif? Avlularnda bulutular. Kannn yannda... Bir sarldm: Brak, soluum kesildi. Uy! dedi. Besbelli hzl tutmuuz! Mustafa ayaa kalkp cgara paketini kard: Hele rezil! Oncack yavruya... Demek soluunu kestin fukarann? Kesilsin. Kulak verme! Ksrak milletine dost gibi bakacaksn dman gibi bineceksin. demiler. Demiler ama aziye gibi yal ksraa demiler. Krpe tay zora gelmez, ylar. -ylar m? Oh! der gizliden... Doru... Vallah billh... Hey Pelvan, sen ne bileceksin. Biz Fadike bir halt edemedik. Vahit, caray kocaman parmaklar arasnda yumuatmaa alyordu. Kaslarak yol gsterdi: Tal ayda rendin. Ankara'da, usta oldun, ama kar iinde on para etmezsin. Bismillah diyerek dalacaksn, gs aprazna... Sreceksin, devirip ift sarmayla saracaksn! Hele yava canm. Birgn, hovardal da reniriz. Hi ummam! Kar iinde yrtclk sker. Gerisini hi dnmeyeceksin. Atlayacaksn, Bam gzm Allaha emanet! hesab... Girgin deilsin bu ide... Laf m u! Her kar bir deil... Bazs etin ceviz. Hadi, yiitsen dalsana Aye'ye paa kasnak! Kulak vermedi! Sen meseli duymadn m? Odunu budandan, kary dudandan.. demiler. Kran krana gre dememiler! Hrsz smail'in laflarn brak... smail'in kendisi hrsz, baca topaldr ama laflar dorudur... Mustafa, pencereden darya, bulutlu gkyzne kederle bakt: Sabriye'yi ptn m gece vakti... Kannn arkasnda? ptn yle ya? plmez mi? Ne yapt? Alamtr. Allah Allah! Alayacak sra m yahu? O da bizi pt. Peki baka? Mustafa ceplerinde kibrit kutusunu aryordu-: Baka dedim Pelvan... Baka bir ey olmad m? Ne olabilirmi ergen kzla? Seni mutlak alrm dedim. Ben de sana mutlak gelirim dedi. alvarna, ukuruna dokunmadn m? Doru syle... O ne biim lakrd! Alacaz ya... Yz kara bulatracaz yoksa? Mustafa, snen cgarasn yakmak isin kibrit akyordu. Ucu kopuveren kibriti kfrederek yere ald: una bak! Ne oldu sana karda? Vahit gld-: Suratn karard.

 Hi... N'olacak! Kibrite kzdm .-Vahit'e ate verdi. Kendi cgarasn da yakt. Duman kam gibi gzlerini ufaltarak zorla glmsedi-: Bak Vahit, inciri benden parasz alacaksn. art olsun, bak... Bu szlerin yarsnda yere melmi, sand acele doldurup kilitlemiti. Fadik'le Sabriye'yi konua konua st itiler. Avluya indikleri zaman, Mustafa birey hatrlam gibi elini dizine vurdu: T... Nereye Pelvan? Dur yahu! N'oldu? N'oldu, dersin. Sand kilitledin mi? demezsin. Aman ko! Karlar yemileri tketir haa.... Mustafa kunduralarn karp yukar frlad. Sandn kilidini at, kk bir kesekdna incir doldurdu. Azn kapataca srada arln anlamak iin yle bir tartt. , drt inciri geri ald: Ulan domuz Gurbeti... unlar tatl tatl yiyecek. Bilmekteyim dinim gibi... Dnya, kar dnyas yahu! Dur ama sen! Kakman akn yemek sras bize de gelir inallah! Sand kaparken, geen gn hazrlad hediye mendillerine gz iliti. Biraz dndkten sonra Fadik'e ayrdn, ceketinin altndan koltuuna kstrd. Barmaa balayan Vahit'e, merdivenden karlk verdi: Geldim... te geldim efendi, Sus! Yukar ktm iyi olmu. Birine mal braklacakt. Parasn pein aldk. Kilidi sk vuraydn? Vurdum. 188 Reci ksmnn sandk kilidi zorlu olmal... Benimkine, Yamren'de kimsenin kilidi kamaz. Anamn kilidini bilirsin. Daysnn stanbul' dan gnderdii Firenk kilidi... Bildin. yi bir kilit. Nasl raz oldu, para m verdin? Bende akl oktur Pelvan! Kurnaz kurnaz gld-: Urat urat aamad. Amann, benim kilidim bozulmu Mustafa! diye rpnd. Anahtara yarm saat zorladm, Bozulmu bu, ie yaramaz! dedim, Ben sana baka kilit vereyim. derim, Bunu Ilgaz demircisi, bakalm, onarabilir mi? dedim. Hepinizin gz kilidimdeydi, te bozuldu. Al senin olsun! diye alad. ivinin ucuyla halkay araladm. Kilidi aldm. Ulan Firenk kilidine n'olmu ki bozulmu? Sen mi kurcaladn yoksa? Allahn bir ii canm, iine kibrit pleri girmi. Kibrit pleri mi? Hay allah! N'atyor kibrit p? Dur aman! Hayr! bu akl senin deil. Topaln... Kibrit pn kilide soktunuz... Ben bunu Binnaz ablama sylemez miyim? Aman sus... Tbe olsun kyameti koparr. Koparr. Vay Mustafa vay -Vahit, kolunun altndaki hediye mendilini umutsuz umutsuz dzeltti-: smail'in rezillii... Dur sen Topal herif yar knda sana da bir oyun oynar. Yamren'de ortak olacak baka Mslman yok muydu ki eytanla cuvala girdin, Topal eytanla... Gurbeti mer'in avlu kapsna gelmilerdi. Mustafa, Aldrma! der gibi elini sallad:

 Bana izin Pelvan. u incirleri mterine vermeli! Sen buradan gidersin. Aman, incirlerin mterisi mer mi? Tuu... Bizim Topal smail syledi de ben inanmadm. Meryem'le aranz iyi demek. Bu nasl bir i? ncirleri kocasnn nnde mi yemekte bu kar? Sus ulan! Tbe tbe! Meryem'i bilmez gibi... Nesini bilirmiim? Bana bak arkada. Bir daha bizim aziyenin lafn istemem. Bizimki kart da Meryem on be yanda yavru mu? Vallah yok yle ey! Aman Pelvan! Meryem duyar. Seni, bak paralar art olsun! Essah arkada! Meryem, adamn kafasn yarar. Aman duymasn! Duymasn! Meryem abla doru kardr nk... yleyse, mer aaya selm ederim! Buradan doruca okula m senin gidi? Doru! Git bakalm. Hi umudum yok. Sen Fadik dersini ezberine alamayacaksn! Pelvan Vahit alml alml yrd. Mustafa arkasndan alayla burnunu ekti. Reit Hocann eski yaz okulundan, gene duaya benzer uultular geliyordu. Mustafa, yukar kp kmama, karsa ne yapacan, kmazsa ne olacan bir trl kestiremeyerek sayvann altnda durdu. Vahit'le Sabriye' nin gece vakti bulutuklarn rendi reneli, Fadik iini hzlandrmaya karar vermiti. Yukar kmaktan vazgeerek merdiven ayana oturup bir aara, yakt, kendini akl dnmeye verdi. Bir zaman yukarda okunan dersi tekrarlad: Dal dal ss denni, dal da esre dinni... Buras ocak gibi rzgr ekiyor, kap ikide bir aralanp srtna vuruyordu. Aksrd. Ellerini koltuk altlarna sokup stmak istedi. Hediye mendili sanki canl bir eymi gibi scakt. ocuklar birdenbire seslerini deitirdiler: ...hvez, hutti, kelemen... diye ebcede baladlar. Mustafa, yava yava kzd: Yahu! 'hutti' ne demek? huttii... Rezillik! Tbe, hey allah! Adam korkar... Vahit'le Sabriye'nin, yatsdan sonra kannn yannda buluup neler yaptklarn para para dnd: :Dnya ktlemi... Utanma kalmam! Bu laflar kimden iittiini hatrlamaa, alt. Anal, dn akam, Candarma Nail'in evindeki ortak kavgasn anlatmt. Utanma kalmam dnyada... u dnya ktlemi. Yeni gelin, eski kary sayacak... o da bir kaynana saylr. Anal bc^yle sylemi, kendisinin len karyla nasl geindiini anlatmt. len kar... z anamz! Hey fukara! Ulan anamla az m ekitiniz. Yalanc kahpe! Birdenbire Aye'yle Fadik yan yana gznn nne geldi. kisini birden nikhlamal gitsin! Bu akl pek be-beendi. Karde olduklarndan... bir evde... Kavga etmezler. Fadik ablasn sayar. yi bir i, Yukarda oda kaps alp kapannca srayp kalkt. Saklanacak bir yer arad. Cengeli kaldrarak kk kapdan bo ahra geti. Merdivendeki ayak seslerini dinleyerek kap aralndan gzetledi. Kk bir ocuk, ukurunu zmee uraarak apteshaneye doru kotu-. Mustafa glmsedi: Ko yavrum, donunu slatrsn! Adamn k eek gibi... Yalan bilmez. Byd m, ii gc yalan dolan... Hava, inadna kapal olduundan sayvann alt alaca karanlkt. uras okul olmasa... Adamlar dalmasa da iinde otursalar... Ahrda durabilir miyiz? Sopay ekerler. Kannn yeri urada. Bu evin kzn sevdin mi, gece gelirsin... Aptese giden ocuk burnunu ekerek nnden geti: una bak! uncack bebe,

ebcedden ne anlar? Dnya dolap olmu, Reit Hoca durmadan dndrmekte... Ebced dolab! Aklna bir ey gelerek dar kp, merdiveni yanlayan ocua seslendi: Baksana ulan... Buyur Mustafa aa! Gel hele... Korkma rezil! Sana be kuru var. imi grver. Kolay bir i! Buyur. Fadik yukarda m? Yukarda. Yanna gidersin. Reit Hoca fark etmesin, hi kimse fark etmesin. Bacan krarm. Dersinki... Yavaa sylenecek, kimse duymayacak. Dersin ki: Anan gelmi, seni aada beklemekte... Biey diyecekmi! dersin. Anladn m? Anladm. Al u eyrei... ocuk eyrei ald. Yeil gzleri akll akll bakyordu. Kck burnunun ucu, metelik yuvarlaklnda kzarmt. Mustafa mahsustan fkelendi: Hadi ulan! Ulan eek, glme Karmda... Yr! ocuk tahtalar gcrdatarak koup gitti. Mustafa yere tkrd. Elinden tutar, ahra ekerim. Barsn, varsn alasn! Grltye kulak verdi. Ses birdenbire yaklat, sonra gene uzjaklat, Mustafa kapnn alp kapandn anlayarak ahra giriverdi. Bu sefer Vahit'in Sabriye'si aa inmiti. Dnte, merdiven kapsnn nnde biraz - durdu. Mustafa onu, bu kadar yakndan hi grmemi, alc gzyle hi bakmamt. Kaltak sar sal... Fadik'ten azck uzun, azck ince... Ama parmaklar kaln... unu ptn yle ya Pelvan! Haram olsun! Sabriye bir zaman entarisinin yakalndan parman sokarak omzunu kad. Kanrken, ban sola eiyor, belini iki yana tatl tatl kvryordu. Sonra kulandan kk bir ayna kard, bartsn, salarn dzeltti. Burnunu kartrd; Mustafa gld: Pise bak! Hele una... Hey allah! 'Hut-tii demeli de u rezili korkutmal gzelce... Az kalsn dndn yapacakt. Fadik'e syler burada olduumuzu. diyerek vazgeti. Syler. Kz gitme... Mustafa canavar gibi bekliyor' der. Koca Pelvan la kannn arkasnda... Gece vakti... Bir de Soluum kesildi' demi, 'Brak!' demi. Brakr m el ua? Sabriye gidince hediye mendilini yoklad. Avucuna biraz koku ya dkp byklarna srd: Kokunun ii de bir i deil. nceleri keskin kokar, sonunda, besbelli, gazya gibi uar gkyzne... Yallah! Avucuna tkrerek hazrland. Bu kez gelenin Fadik olduundan hi phesi yoktu. Olanlardan biri olsa, deli deli koar. Belli biey, saln aln gelen bizim orospu! Fadik merdiven ayanda kunduralarn yere att. Ak yn orapl ayan gitmek iin uzatt srada Mustafa, dar srayp koluna yapt: Kprdama... Yakarm! Ay aman! Korkma! aka ettim. Brak kolumu!

 Korktun mu kz? Korkmadm. Koy ver anam burda. Anam arm. Balarm anann gemiinden... Gel uraya, Fadik, ahra ekilince gerekten korktu. Kurtulmak iin rpnda: Brak! Vallah billh barrm. Gel ulan! Bak sana ne geldi orospu! Uh ana! Fadik, plak vcuduna souk su atlm gibi rpererek hafif bir lkla ahrn karanlna girdi. Mustafa sesini kalnlatrd: bu da benim bahtm! uraya gel! Gelmez. imdi sana ben ne yapaym cengi? Hediye mendili getirdik rezil! Mendili koltuunun altndan dizine doru kayrp meydana kard-: Al unu... Bak... stemem. Brak, anam gelir. Bir yandan da mendile yan yan, merakla bakyordu-: stemem anam arm... Anan ard, ama ben dedim ki, Abla sen iine git. Fadik'e ne emrin varsa ben sylerim! ciddiyim. Anan gitti. Seni bana brakt! Fadik, kara gzlerini at. Gzleri o kadar iri, o kadar karayd ki, Mustafa kzn yznde bir sakatlk grm gibi ard, tuttuu kolu silkeledi: _ Al unu! Al hadi... Anana dedim ki... Senin kza hediye mendili getirdim abla! dedim .Alsn m ha? dedim. yi etmisin, alsn ya! Dedi. Fadik belli belirsiz gld. Duvara dayanmt. Mustafa kamasna meydan vermemek iin bacaklarn gererek kolunu brakt: Al! Almam... Olan, demek sen rettin! Anam gelmedi yle ya! Bolukta gzlerini szerek naz ediyordu-: stemem! Mendil senin olsun... Ben mendil alclardan deilim! stemem ne demek? Dverim. Sen amal bilir misin? Hele tut unu. -Fadik ellerinin ikisini de arkasna saklad-: Rezil, cilve mi bu! Oyun mu? Mendili, kzn kuana sokmak istedi. Kz eilerek nlemeye alt. Derisi bir ho kokuyordu. Bal gibi... Al kz! zm, incir koduk, leblebi, eker koduk! Ayna var, gm yzk var. Zincirli ak bile var alak! stemem. Yapma... Ben bunlar koruyamam anamdan... Anam grse beni ldrr, denekle kafam yarar. L|f m u? Saklanmaz mym? Sokarsn biyere... Biz lyoruz, bu, mendilimizi almayacak. Yutkundu-: Kz, ben seni keserim art olsun... Fadik dorulup yzne bakt. imdi, Topal smail gibi, gizlice, hayn hayn glyordu. Mustafa gene yutkundu: Alacaksn. Bak kserim. Gece uyku mu var? Senin yoluna okula yazldk. Ankara'nn bir koca ta ustas olup... Okula yazlmak... Al unu... Fadik mendili ald: te aldm, hadi bakalm... Anam tutsun da... Avanak olup tutulma! indekileri kuana doldur. erez! Yersin gzelce... Neyi cann ekerse, bana syle... Sana yok yok... Yere meldiler. Fadik 'yemileri avu avu kuann arasna sokarken kolundaki ince, gm bilezikler kuzu ngra gibi ses veriyordu. Mustafa hediyesinin bu kadar kolay alnmasna o kadar sevindi ki boaz kurudu, kaba kaba ksrd:

 Kz Fadik. buyur Kz sana bir szm var. -Kr eytan. p unu ulan diyordu-: Bu akam dar k! Sana bak ne diyeceim... Dar ne demek? Fadik birden korktu, gzlerini rkek rkek krptrd-: Hangi dar? Dar dedimse uzak yer deil. Sizin sayvan... Kannn yan... kmam! lsem kmam... Sabriye Vahit'le olanlar syledii iin Mustafa'nn ne istediini anlamt-: lsem olmaz. Neden kz? N'olur? Kannn yanna... Tbe tbe... Vallah kmam... Sen beni Sabriye mi sandn? Brak imdi Sabriye'nin lafn... Kannn yanna gelirsin. Sana iki ift szm var. Daha, iyisi, sizin evin yannda ykk yok mu? Oraya gelirsin. ukur rzgr tutmaz; kimse grmez, konuuruz. Ne konuacaksan burada konu, ben gece vakti yka gelemem. Neden kz? Ykk yerde cin, peri olur; san kedi, kara olak olur! Cin, peri de neymi. Bu akam, dediim gibi, seni ykkta beklerim. Hi bekleme. Anam beni ldrr. Anan uyuduktan sonra gelirsin! Gelmem! Ulan, Gelemem ne demek! Seni alacaz. Bana varmaz msn? Fadik, ban nne edi. Skmas krmz, alvar mordu. Demin rpnrken salarndan bir tutam yanana dm, kpolusu yakc gzel olmutu. Kz sana soru soruluyor! Bana varmaz msn? Anam verirse varrm! Grdn m? Gelmem ne demek! Konuulacak laf olur. Senin akln ermez. Konumak iyidir. Biraz sustu. ine birdenbire dayanlmaz bir enme kmt-.Bak, Sabriye senden yrekli. Kannn yanna inmi... Fazladan babas da var. Bir anasn deil, babasn da uyutmu. Buna tutkunluk demiler, adam dalar aar. Doru mu? Bilmem! Bilmemmi rezil! Ben kamam... karsn, ne gzel karsn! Bu gece yatsdan sonra beklerim! Kzn uzatt bo mendili ald-: Bak daha neler gelecek sana... Koku gelecek, Ankara kokusu... Salarna srn! Elma biimi sabun gelecek. Bir yz krmz, bir yz sar... Gren elma sanr. Kpe gelecek... stemem! stemesen de gelecek! Yatsdan sonra... Anan yatt m, kalkar, gelirsin. Farkna varrsa o ie ktm dersin. Ben bilmez miyim sen Sabriyeden yiitsin, gelirsin nasl olsa... Fadik, Olmaz, olmaz! der gibi ban sallyordu. Mustafa, nerdeyse raz olacan anlayarak yeniden gayretlendi. Omzunu tutup skarak steledi: Gelirim, de. Syle bakalm: Gelirim diyeceksin. Hadi! Merdivende bir ayak sesi iiterek ylece durdular. Kk bir ocuk aptese geti.

Fadik birdenbire dnd. Az kalsn syrlp kayordu Mustafa atlp yakalad, kolunu beline sarp yeil bartsyle beraber salarn tutarak kzn ban bkt, gerilen ak gerdannn st ste pt: Dur kz? Dur ulan! Brak... Reit Hoca bilir, beni dver. Dur dedim. Ssss! Olan bizi grr. Vay bama! Brak, oh Mustafa... Sesi titriyordu. Nerdeyse alayacakt. Mustafa soluk solua sordu: Geleceksin yle ya! Brak, oh Mustafa... Gelirim de. art olsun brakrm! Yoksa kurtulu yok! Brak, gelirim! Kurtulduu halde kmldamamt. Mustafa, ancak o zaman, kzn nasl titrediini fark etti. Kk olan, Fadik'in sahipsiz kunduralarn grm, ararak durmutu. Fadik, bu sebepten yanann plmesine seslenemedi. Fakat ocuk gider gitmez, kunduralarn bile almadan atlp merdiveni yarlad. Mustafa ksk bir sesle kt: Kz dur! Ulan unlar alsana... Fadik, rkek bir hayvan gibi, bir ayakkaplarna, bir Mustafa'ya bakyordu. Korkma! Hadi al. Reit Hoca bilir alak! Fadik gidince, yorgun yorgun ahr kapsna dayand. Can cgara imek istedii hailde eniyordu. Kaba kaba ksrd. apkasn dzeltti. Ceketinin gsn sprd. Yksek sesle: Alamad grdn m? Kendini ptrmee alt orospu! diyerek dudaklarn yalad. Himmet avuun odasna girdii zaman Vahit' le smail sobann banda oturuyorlard. erde baka kimse yoktu. smail'in elindeki cgaray tella sobaya atmasndan Mustafa phelendi. Ban kaldrarak havay koklad Parman Vahit'e sallad: art olsun Murat aama derim. Rezillii sen ele aldn, bsbtn! Hayrola! Pelvan Vahit, yedii bir eyi saklyor gibi azn yumruuyla sildi-: Hayrola... Rezillik neymi? Ulan, dnyay esrar kokusu kaplam unlara bk, gzleri cam gibi... smail, kendini toplamt, inkr etti: 7 Dnyay esrar kokusu nasl kaplayabilirmi, esrar iilmeyince? Ttn itik. Yahu, artk Yamren'de ttn de mi yasak? Biz, cgara ierek devlet babaya hi mi yardm etmeyelim- Bunun kr hkmete gidiyor! Arkada otur hele. Sana bir sorum var? Neymi? Mustafa sobann nne oturdu-: Sor bakalm! Okuldan m bu geli ortak? Bunu mu soracaktn? Yok! Sen hele syle! Okuldan... Dersini belledin mi? Belledim Aferin! renci ksm dersine sk sarlmal! Soracam o deil! Olay

duydun mu? Neymi? Sylesene Pelvan! Yz gld-. Bil bakalm, ben bu Pelvana demin nerde rastladm? Nerde? aziye abladan karken... Yok canm! Vahitin svmesine aldrmadan Mustafa sordu-: Ne aramaktaym orda? nceledim. Derdine derman aramakta... Vahit cgarasni sobann kzarm borusuna tutarak yakmaa alrken smail'e kt: Bak Topal herif! art olsun teki bacan da ben krarm. Topal smail, yeleinin altndan, alay olsun diye, bo brn kad, Pelvan duymam gibi Mustafa'ya anlatt: Vahit'in bu kez derdi byk! Essah m? Efendi, bizim Pelvan kulun olmu... Kulun mu? Gremeye gremeye hamlam desene... yi bildin, gremeye gremeye hamlam! aziye ablann bereket ki, bilgisi derin... Kulun mulun olursa krmakta... Nasl krmakta? Belinden... Okayarak... Eli yumuak bir doktor! Vahit yumruunu kaldrd: Sus rezil! Allah beln versin. aziye abla deil, padiahn kulunubas imisin! Vahit'in kzmak zere olduunu gren Mustafa laf deitirmek istedi: imdi gelirken baktm, ncegeli dalarn kar basm. Yakndr buralar da kapatmas... Topal smail gzlerini at: Bu nasl sz, Mustafa? Dn sabah dalara baktk da biz byle konumadk m? Dn konutuumuz benim de aklmda... imdi laf, hi mi deimeyecek? Hep kulun stne mi gidecek? Bende laf ok! Nail Aa bir saat nce ata bindi. ankr yoluna kapand. Nereye? Yalana bak! Nereyeymi! Yamren'in delikanlsna yiitbalk nasl olur gsterecek, oynatmaa kar getirecek! Giderken bana tembihledi: Aman smail! Balamay hazrla. Olursa o kadar olsun dedi Bir kyn adamn kr kr oynatacaksn smail Efendi. Pelvan Vahit suratn buruturdu: Oynatacak! unu grdn m Mustafa? te btn Yamren delikanlsnn gnah bu topaln boynunadr. Neden efendi? smail hi korkmad-: Bizim kyl cimridir olum, gnahn bile adama bedavadan verivermez. Ulan sus... Tbe hey Allah! Mustafa araya girdi: Yahu, siz ekimeden durmaz msnz? smail bir kyl deil, be ky oynatr. nk trks oktur. Sabaha kadar sylese tkenmez! Tkenirse ayp...

smail, Pelvan Vahit'in szn hemen ald-. Tkenmez! nk benim trk armaktan baka bir iim yoktur. Balamay alrsam, sabaha kadar trk arrm. Senin gibi pelvanlar: Keyfinden sylyor bu smail! der. Akll adamlar da dert ile alp ardmz o saat bilir! Mustafa'nn gene saatine bakndn grerek merakland. Hayrola ortak! Saatin stnde aradn ne? Okulla baladn hkmet memuru gibi saatle i grr oldun. Hkmet memuru saatle mi gider gelir? Saatle Pelvan, yle tutturabildiine, deil, kyl hesab... Ka saat alr memur milleti? Kanun kitabnda ne yazdn bilmem ama mahkemede, bir de doktor iinde saati iyi renmiim. Memur ksm, sabahn alafranga onunda hkmet sarayna bir urar. Onbirde yemee gider evine! Akamst bir d|aha grnr :cab dnld: Yamrenli smail'in Kprl muhtarnn deini ald anlald. Yedi ay mahpusluk verdik. Hadi olum, Temyiz hakkn var. Yat da k! der. Kaputu giyer, bastonu eline alr, dner evine, bayannn yanna... Doktor da byle mi? Doktor daha nazl: Neren aryor hemeri?, Bacak kt doktor bey!, A bakalm! Aarsn, iyi, iyi, rt! Kdn bana bieyler yazar. Yazd da mmkn yok, okunmaz. Bir eczac okur okuyabilirse... ankr mahpusunda okumu herifler vard, her kitaptan haber veren herifler! Onlar bile doktorun yazdn bilmezlerdi. Doktor il yazd! deyerek hi sevinmeyeceksin. Hitamnda drt tane devlet kinini verirler. Bre doktor bey! Beni stma m tutmakta ki... Vahit, Topal smail'in yalann yakaladn sanarak elini kaldrd: Ulan, hani doktorlar iyi dedindi? yi dediim, Belediye doktoru deil. ankrnn Hastane doktoru... Hastane doktorunu sen bilir misin? Ksadan bir adam! Ama frtna gibi! Araba, tutmu cebinden... Aylna m, yllna m, payton arabas... Evine arabayla gider, hastaneye arabayla gelir. Hasta ksmna Olum! der yle dur olum... u yana bak olum... Naslsn yavrum? Szlayan yerin nere tosunum? Ben hastanedeyim, karnn biri geldi. Barsam dmlenmi dolanm barsa nedense... Doktor, bak bilemeye durdu, akr akr... Ardndan suya sokup kaynatt. Neye gldn Pelvan? Ulan glnmez mi? Yalana bak! Btn yalanc bu herif! Yahu, doktor ba ne demee kaynatr? orba gibi mi demek? Hele rezil topal smail, yzn umutsuzlukla buruturup Mustafa'ya dnd: Adamn pelvanna, szm burdan dar,akll olur derler. Doru bir laf canm! smail, bak, pelvanl kartrma! Vahit, yumruunu kaldrd-: Kolunu, budunu yonarm, anladn m sen! Anladm, sen de anladn m? ndir elini... Topall neden kartrmaktasn ya sen? Mustafa gene aralarna girdi: Kesin yahu! Baklar neden kaynatmakta doktor? Orasn anlayalm! smail, sobaya bakarak birazck nazland. Kyly arttna her zamanki gibi kaslyordu. Byn tuttu: Dnyann yznde bir mikrop vardr. Mikrop bcein k... Adama hastalk

mikroptan gelir. Hastane doktoru baklar kaynatr ki mikroplar le) Bilakis mikrop mutlak lmeli... Vahit Ankara hastanesinde yattndan bunlar hep renmiti. Yalandan meraklanm grnd: Barsa, kan kay gibi dmlenen kary byle mi saaltmakta senin doktor? urada bir bak kaynatlsa, beride kar zplar kalkar m? Dedim ya Pelvan... Akllsn... Sen akll bir adamsn karda. fkelendi-: Yahu olur mu yle ey? Ba kaynatmakta ki karnn karnn deecek, barsa eliyle zecek. Demek, fazladan fukarann karnm demek gerek... Kar artk yaamaz hay Mustafa, neden byle yalan sylemeli a canm? O kar o saat lr. Tbe tbe! 201 Bilemedin Pelvan! Doktor yaralnn barsann dmn zd gzelce... Kar bir haftada, vcr vcr bakmaa balad. Sonunda biz: mahpusa dndk. Arkadan hastane hademesi, kar bana kmeden mahpusa girdi. Sordum. Kar kyne gitti, imdi Allah bilir ya, ekin bier! dedi. Hastane doktoru byle! Ama Belediye doktorunu gzm tutmad. Doktor da eit eit, boy boydur. yisi var, Kts var. Mustafa yeniden saatini kard. Bakp cebine soktuktan sonra, smail gene bir laf dokundurur diye telland. Asl arasra saatin ka olduuna bile dikkat edememiti. Fadik'i beklemek iin ykk eve gitmesine epeyce olduu halde, yle, alkanlkla saate bak bakveriyordu. Kurnaz kurnaz glen Topal smailin konumasna meydan brakmad: Saate baktk! Can sknts... Yazn, gne leye kadar eekle gider, leden sonra hzlanr 4 ata binmi gibi... derler. Doru mu bu sz smail Efendi? Doru ortak! Gne yazn leden, sonra uar. Bakarsn tepene dikilmi, uykuya dalar uyanrsan... Hey vah, bakarsn, gemi gitmi... Kn da yledir herhal... Buluttan grlmez de bilinmez! Gne ksm, kn daha atiktir. Sabahtan trene biner mbarek! Dddt! diyerek geer. Aslna bakarsan, gne olduu yerde dururmu da, dnya dolanrm. Vahit, artk kzd: Bunu da imdi mi uydurdun rezil! Sus, tbe! Murat Aann lafdr bu... Vahit ard: Murat Aam byle haltetmez. Vallah billh sylerim. Bu Topal smail senin arkandan laf uydurur oldu. Bil, ren! derim. Mustafa, Murat Aasndan bunu ok dinlemiti. smail'i dorulaynca Pelvan Vahit ard: Murat Aam sylediyse dorudur. Murat Aam yalan sylemez. Vay canna. Demek... Allahn bir hikmeti yahu! Bu nasl bir is? Vahit, birden uzanp kendisini dalgn dalgn dinleyen Topal smailin byn tutup ekti. smail, acyla srayp eline vurdu: Hst, brak ulan! Bu da aka? aka elbet...

 Bak Vahit, pelvan olduundan bilmezsin. Erkekle aka yapma bel kar, karyla aka yapma zina kar. denilmitir. Aldn m laf? Mustafa gerinip esnedi: Durmadan ekiirsiniz. Bktm sizden! Ayr eyler dnerek bir zaman sustular. Vahit, kendi bana glmseyerek esrardan cam gibi parlayan mavi gzlerini krptryordu. Mustafa;, ykk evde bu gece Fadik'e ne syleyeceini tasarlanmaa alt. Topal smail, gizli bir i yapyormu gibi avucuyle sakat bacann dizkapam okuyordu. Ne dndyse dnd, derin derin iini ekti. Vahit, sobaya ataca odunu byklarna yaklatrd halde smaii'in kmldamadn grnce sordu: Hey Topal aa, daJdn gitti. Daldn derinlere... smail silkindi, ikisine de glmsedi: Daldm sahi... Bir daha iini ekti-: Dalmak kt deildir. Herif ne demi: Dervi Yunus gel imdi Deryalara dal imdi Deryaya dalmaynca Sen adam olamazsn demi. Kim bu Dervi Yunus? Topal hrsz m sen-cileyin? Tbe hey allah! Sen bir gn alnrsn! Pelvan... Azn, gzn u yana gider. Yunus Dervi, bir k dervitir. Ak zerine koma brakmam yazm. Aferin! yi etmi! Herkes pelvan m olacak yahu? Mustafa, smail'e bir cgara uzatt: Al unu! bakalm! Arada srada smail'e byle apansz acrd-: Hele dumanla da bir. Sonunda neye daldn anlat! Vahit, sobann kapan hzla kapad. Benim bildiim smail, hayrl bir eye dalmaz. Gene kimin cann yakacaksn, Topal domuuuuz! smail, kalarndan birisini yukar kaldrd: Bu vakit can yakacak bir vakit deil! yleyse bacaa daldn. Topall dndn? Bacamzda, ne var yahu? Gnden gne saalmakta Allahma kr! Ben baka meseleye daldm Alaman'a daldm! Alaman gvuruna daldm! Neye daldn, rezile bak! Alaman gvuruna daldm. Gecende muhtar odasnda| Murat Aa, Krolu gazetesi okudu. Dnyadan haberiniz yok da mal gibi yaarsnz! Dnyaya n'olmu? Alaman'n szn duymadn m? Duymadm! Milleti yeryznden kaldrtacam! demekte Alaman! hangi milleti? Bizi mi? Yalnz bizi deil, tm milletleri kaldracak. Dnyay temizlememi, bana barnma yok! diyesi. Vahit yalandan telland: Temizler yleyse... Toptan kyar. Grdn m ii? Aman smail, daha neler demekte bu Alman. Dedii u: Bana, bundan byle tuzsuz ya yemek haram olsun! Ben elime geeni topa, tfee, tanka, uaa versem gerek... Uaklarm ylesine ok olacak ki

gnei kapatacak silme! Vahit, biraz dndkten sonra gld: Brak aldrma... Ben de korktum. Ulan, bu ne biim bir sz? Hayvan gibi bir sz! Adamn kemiklerini ya besler. Adam ya yemedi mi, uradan uraya gidemez. Yavan ekmek yiyen herif, dnya yznden tm milletleri nasl kaldracak? Yalandr: yle ya... Hemi de kuyruklu yalan. -Biraz durdu-: Murat Aam ne dedi buna Kar? Murat Aa, gazeteyi okuyup bitirdi: Kulak vermeyin, yapamaz! dedi. Mustafa keyifsiz keyifsiz sordu: Gazete hep Alaman' m yazm? ldrme mldrme okumad m Aam? Birbirini vurmam m kimse? Vurmay uraya brak... Dur bakalm, daha nemlisini yazm. Bundan byle kyl milleti, tezek yakmayacakm,. Tezek yakm toptan yasak... Ne yaklacak? Hep odun mu? Odun da yaklmayacak. Yerkmr yaklacak! Halisinden Zonguldak kmr. yi yleyse! Her duyduuna iyi dersin Mustafa! Hkmet her eve subaydan bir komutan koymadka tezei yakmam edemez. Bozkrn adam... Her eve bir vagon kmr ysa, bozkrl, tezei yakar gizliden say ki rezilin, kokusuna hevesli... Mustafa gene saata baknca smail, Vahit'e gz krpt-: Pelvan! Arkada saata sk bakarsa, iin iinde bir kar meselesi olduunu anlayacaksn. Hovarda milleti saata merakl olur! Gece atracak, el ayak ekilecek! krduman yolu izi kapatsa daha iyi! Mustafa, olum! Okula balayal bir hal oldu sana! Fadik de ablas gibi imansz m? Olmaz m? Bsbtn... Karlarn ii byle karda. Krpesi, akl ermediinden imansz olur, yals akl erdiinden... Meraklanma... Allahna kret efendi! stanbul'da iler btn btne ktym... Karlar etekleri baldrlara svam, orab syrm atm... Vahit, aziye'yi dnerek suratn buruturdu: Bacaklar kllysa... T... Pisler! Ferah ol Pelvan, cmbzla yolar olmu kllar. stanbul kars... Pudray da srdler mi, tamam! Gnah syleyenin boynuna, bir mesele daha var: stanbulun kars, kalarn usturaya vururmu da Verine boyal kalem ekermi. Buna kyl akl hi dayanmaz, Aa, dalr ki ne kadar... Vahit, parman srd: stanbul da bir stanbul olmu desene Topal aa, Ankara'y gemi desene... yi bildin, Ankara'y gemi! stanbul karlarnn kollarnda altn bilezik varm ki, dirseklere kadar. Elde On iki liralk anta... Salnr gezermi kar milleti! stanbul'da ferman karlar ele alm. Erkek mal gibiymi, Srta kalm fukaralar dedi anlatan... Mustafa elini dizine vurdu: Tuu... Reziller! Batt erkein namusu temelli! Sorma, Batt evet... Ama sen de olsan ne halt edeceksin bakalm! Hay Mustafa! stanbul karsna erkeklik skmez. Stte leke var, stanbul karsnda leke yok. Neden aktr stanbul karsnn madeni? Gne grmez. Hi gne yakmadndan surat kuyruk yana benzer, kara gecede parlar, ldak gibi...

Vahit kzd: Ulan, bu ne eit yalan! Vagon gibi ardarda balanm bir yalar! Gne grmeyen kar olur mu? Hi mi sokaa kmaz bu reziller? kar, ama gezmee kar. Hemi de senin aziye gibi eekle deil olum, taksiyle kar. Evde kap yumak, prt yumak stanbul'da erkek ksmnn devi, oktan... Aman bizim karlar duymasn! Senin kar duymasn smail! Tuuu... Ovaderesi'ne amara art olsun srer seni! Olmad Pelvan! Yamren'in kars iyidir. Gnde bir vn dvmezsen Gnl yok! Herifin bende, daya azaltt! diye alar. Sus ulan kahpe! Dayaa dileke vermek, sana kahpe anandan m kald? Sofada ayak sesleri duyuldu. Kapya baktlar. Nail ieri girdi: Merhaba aalar! Merhaba Nail aa! Merhaba! Merhaba! Mustafa hemen ayaa, kalkm Vahit dorulurken Topal smail omzuna var gcyle abanmt: Ulan alak Topal! Peki, bu yalan sen neden syledin? Hani Nail aam ankr'ya gittiydi? smail, kalkmadan sordu: Bu ne i? Sabahki szn nerede kald yiitba? Evet, gidecektim ya... Baln zd-: Yoldan geri evirdiler. Kurunlu'dan ileriye gemedim. N'oldu? Kavat brahim'e rastladm! imiz uygun gitti desene... Uygun gitti. Hacer'i mi oynatacaz, demek? Hacer'i'. Aman Nail Efendi, Hacer oynayacaksa, ben de balamay alarm. Hacer dediin yavrunun krpesi... Evet, kt deildir, elverir. Her havaya oynar kpoulsu! Oynar ne lakrd?_Hi bilmese yoktan var eder. sterse oynamasn, yeter ortada salnmas! Yaa yiitba! Aferin! te byle olacak! ki yldr sylerim. Murat aa iyidir, ama bu iin oprajtoru Nail! derim. Geen yl Yamren delikanlsna Murat ne yapt? lletli kar getirdi. Genler dokunmasnlar da, orospuya almasnlar diyerek... Nail, Mustafa'ya gz krpt: Duydun mu, Murat aann ardndan dediklerini unun? Syler Nail aa... smail bu! Herkesin ardndan syler. Demin stanbulda erkek brakmad. Benim arkamdan da syler mi? Sor bakacm, ite yz... Ulan smail, benim arkamdan da konumakta msn ileri, geri? smail, elini sobaya uzatm styordu. Ban kaldrmadan karlk verdi: Senin arkandan da sylerim! Nail aa yamandr derim.

Hacer'i bulur da, geri gelir! derim. Ankara'nn Kemal Paas varsa, Yamren'in de Nail aas var! derim. Beendin mi yiitba? Mustafa, o gece yatsdan sonra ykk evin duvarlar arasnda souktan titreyerek, bir saate yakn Fadik'i bekledi. Kz gelmedi. IV Hocalarn Hakk'nn ikinci kars Aye, musluun altndaki kova tat halde, fark etmeyecek kadar dalgnd. Bir eli kuanda, teki yanna sarkk, suyun kovada kprmesine bakyordu. Mustafann ayak seslerini bile iitmemiti. Kz bu neyin nesi? Baksana, su tat gidiyor. Aye, Ay! diye kk bir ses karp kendine geldi. Korkuyla iki yanna bakp kovay acele kaldrd. Mustafa avularn suya tuttu: Dalmsn! Aye teki kovay musluun altna, srmek istedi-: una bak, ek hele... Suratmz ykamayalm m? Aye bir adm geriledi. Mustafa, bandan apkasn karmay bile unutmutu. Ellerini ykyor, alttan alta Aye'ye bakyordu. Karnn alvar yamalyd. Ayandaki kunduralar Meryem'in dn verdii pabular dald, dalacak... Topuklar erimi gitmi sabun gibi... Mustafa'nn yrei szlad. Okunmu incirleri, Meryem iki gn nce yedirdii iin Aye'den artk eskisi kadar ekinmiyordu. Arkasn dnen karya glerek laf att: Yzn grmee hasret gideceiz. Krk ylda bir rastlatk! Arkan dnersin. Biraz bekledi-: Dargn myz? Dibek banda bartkt ya... Kstn m yeni batan? emeyi avularna aktarak sustu-: Konusana kz! Benim konuacak lafm yok. Ne konuacakmm. Pnar ver Mustafa! Suyu alp gideyim! Evden beni gzetler kumam olacak... Nerde kaldn? diye ekiir! Mustafa yzne su arpt: Dur hele, yava yava! Yreimiz yandndan... Souk suya gayret vermekteyiz! Aye canndan bkm gibi konutuundan Mustafa'nn cesareti artyordu-: Krk ylda bir yzn grdk. Hemen Gitmeli dersin. Vahit olsa bir tren dolusu laf ederdin ama... Vahit mi? Hele rezil! Seni buraya Vahit mi yollad? Sen o ipsize syle: Bolasn arkamda gezinmeyi... Vallah billh Hakk'ya derim. Ktlk kar! Derim dersin, demezsin! yi bildin. Vahit sald buraya beni... Selm var. lyormu kz... Aye bir ey sylemeden bo kovay musluun altna fkeyle koydu. Mustafa, yzn mendille kurularken sesini alaltt: Benden neyi saklamaktasn? Benim bilmediim mi var? Geende sana zm, incir, eker, leblebi yollad. Mendilini yerken iyi idi, imdi mi kt oldu? Mendilini, getirenin yzne vurdum. Dn akam yolumu beklemi. Olmadk kt laf syledim. Benimle uramayn, Vallah billh, ite yemin Hakk'ya, derim! Kz, ben de yollasam Hakk'ya der misin? Rezile bak! uradan, doru yoluna, git! Ben hep eskinin, Ayesiyim. Kafan nasl yardmd, unuttun mu? Ulan, senin gibi eek olmaz! Kuma stne vardn. Kocan yal... Ayanda kundura... Olmasn. Yalym... Oralar sizden sorulmaz. Vahit ipsizine syle. Bikez daha nme karsa, bana teberi yollarsa, yedi kye rezil ederim.

Akan suya bakyor, burun delikleri korkmu beygir gibi alp kapanyordu. Kzmt. Hep Vahit dersin. Szn varsa ona syle! Pelvanla aranzn iyi olduu belli biey... Aye, kovalar hmla ekip hzl hzl yryp gidince Mustata arkasndan bakakald. Reit Hocann okuduu incirlerden, yazd muskalardan sonra karnn byle Namussuzluk edeceini ummadndan, emeye gelmeden nce, bir torba laf tasarlamt. Hi birisimi syleyemediine can skld. Dilimiz tutulmakta bu kary grmemizle hey allah! Yzne ate basmt. Vahit'le aras iyi bunun yzdeyz! Kimse anlamasn diyerek... Ulan biz avanak myz? Gittike pheleniyor, phelendike bir eyler yapmak istiyordu. Hakk'ya gidip Meseleyi sylemeyi, Vahit'in azn aramay, mer'den akl danmay bir arada geirdi aklndan... Yumruklaryla, enesi smsk, kocaman admlarla Gurbetinin avlusuna girdi. Paras alnm gibi ii yanyordu. Kapy ak bulduundan, doru mer'in yatt odaya kt. Gurbeti, olup bitenlerden habersiz, yatakta fosur fosur ttn iiyordu, Mal gibi glyordu. Stmay savuturduu halde, ii tembellie vurmutu. Mustafa'y grnce sevindi: Gel hele. ...Gel bakalm, kopuk! Geldim. Ablam nerde? Darda. Tuz ekecek! Baksana deirmen talarna... mer, sobann arkasndaki deirmen talarn gsterip sesini alaltt: Mjde, ablan incirleri yedirmi... Heberim var. nceki gn gnderdim, gitti. Yapamam. nk sabahlar kary yalnz bulmak mmkn deil! Kumas, kumasnn kz... Neyse, leden sonra kapnn nne oturmular. Aye yn eirirmi. ncirler dzenli yedirildi. Ablan iyidir. Seni sever. Birini bitirince bir daha vermi. Onu bitirmi bir daha! Grdn m? Bundan byle, i bizden kt Mustafa, senin Reit amcann duas gcne kald... Kalsn bakalm! Mustafa, lakrdy nereden aacan dnrken Meryem ieri girdi. Mustafa'ya glmseyip deirmen talarnn nne oturdu. Belinden yukarsn sallayarak, kolu evirmee balad. Ar talarn arasnda tuzlar, yal, slak hrtlarla ufalanyordu. Mustafa bir cgara yakt, bir de mer'e verdi. Belli etmeden, dargn dargn deirmene bakyor, kocaman ta, tek eliyle kolayca eviren Meryem'in bu kadar gl olmasna ayordu. u ablam yiit bir kar... Yiit ama kolunu tutunca bir de titrer! Bylesi aznn tadn bilirmi! Hele rezil topal! Kibrit pn diiyle sivriltiyor, mer'in susamasna hem memnun oluyor, hem darlyordu. Koynuna girdiimizi bilmi de acdndan seslenmemi! Karlarn tm neden Aye'ye benzemez! unun hem titremesi bol, hem yrei yufka! ini ekmesi mer'i artt: Ne demek? Ulan neyin nesi bu, krk gibi i eki? Oysa glecein bir gn, alak! yle! mer, Mustafa'nn dargnln fark edemediinden laf deitirdi: Biz dar kamaz olduk. Kyde ne var, ne yok! Hele konu! Can skntsn sezinleyip nedenini renmek iin steleyeceini umduundan

mer'in havadis sormas Mustafa'y ileden kard: Yahu mer Aa! Benim havadislik zamanm m imdi? Havadis... Yataa oturmusun, Meryem ablam da dnyann tuzunu tmee oturmu. Bu Mustafa ne yapar? Akamzeri gelir? Bir duyduu, iittii mi var demezsiniz? Hayrola! N'olmu? Kes u gcrty be kar!... Sylesene hay Mustafa, bir kt haber mi duydun? Kt haber... Elbet kt bir haber... Yahu nedir? Tbe hey allah! Nedir, dedim! Sen Aye'nin amcas saylrsn. Hakk dersen rezilin biri... Karnn namusu bu kyde senden sorulur. Aye bir halt m etmi? Aman kar! Halt etmi. Pelvan Vahit'i bildin mi? Aye'yle aras iyi... Buyur bakalm! mer yorgana bir tekme vurdu. Uzun paal donu, Mustafa'y artacak kadar temizdi. Yatan iinde bir ey aryor gibi debeleniyordu: Deme... Pelvan Vahit? art olsun, keserim orospuyu... imdicik gider... Yatrrm ban altna... Hemi de kesmezsen adam deilsin! Meryem araya girdi: Durun bakalm! Gene birini kestiniz hrpadak... Sen neye rpnmaktasn be herif? Mustafa, anlat hele... Dman lafdr. Karalama olduu besbelli... Karalamas m kalm bre, abla? Vahit mendil yollam. Kar alm m, almam m, orasn anlayamadm. Yolda nne gemi. Soracan sormu. Kar da kr kr karln vermi. Siz bu kadar benim ahbabm olup... Ve de candan dost olup... Bizim alacamz bir kar... art olsun... Hay abla! Tuuu... Mustafa, elini st ste dizine vurdu. mer gerekten fkelenmiti. Meryeme bard: Oturmu, ha babam, ta evirir. una bak! Kes hrlty alak! ankr maazasnn tuz recilii sana m verildi? Kes yeter! Meryem elinin tersiyle alnnn tenini silerken gld: Braktm. te tamam! Bana; neden ekimektesin? Sizin Aye, Pelvan Vahite gnllenmi diyerek Yamren'de tuz ekilmeyecek mi? Mustafa darld: ekilsin canm. Brak mer aa... Ablamn ii geri kalmasn. Biz lsek de yok deeri... mer yumruunu sallad: Kar milleti lafn bilse dnya dzelirdi mum gibi... Kz, kar, seni art olsun, dayan altna yatrm. Hadi ko, kunduralar al gel! Hem bizim kunduralar giyip, hem de kopuklarla... Tbe olmaz! Ben bu orospuyu kesmez miyim? Kunduralar imdi gelecek... Laf dinlemem... imdi... Kunduradan durup durukken isteyemem ben... Eski kunduralar... Bakalm bir kez doru mu bu i! mer yumuad: Gereeek! Ya iftiraysa... Grdn m? Gzel karnn ky yerinde dman ok olur hay Mustafa! Orasn biz de biliriz ama Peki, ne napalm? imdi Aye'yi Pelvana kaptralm m? mer aa hep susarsn. Bir akl gstereyim demezsin! mer, yorgan tekrar karnna ekti. opur surat Rahatlam, gzleri kslmt. Akl gstermee hazrland belliydi.

 Akl... Elbet akl gsterilecek... En iyisi, ulan kar, yarn kz buraya al gel! Ben anlarm yreindekini, Anlarm yzdeyz... Bize kim derler? Gurbeti derler. Hey Rfat Efendi! Biz akllar Rfat efendiden aldk. Hi meraklanma, yarn kz buraya ablan alr getir! Mustafa birden telland. Yarn kz buraya gelir de, emede kimin laf attn sylerse, iin bsbtn sarpa saracandan korkmutu. Bunu nlemesi iin Meryem'e iin iyzn anlatma tasarlad. Deirmen talarndan, birisini mutfaa gtren Meryem'in arkasndan teki ta kucaklayarak yrd. Sofaya knca bard: Kz abla! Nerdesin? Surdaym! te... Buyur... Ayayla kapy itti-: Ta getiriverdim. Niye zahmet ettin hay Mustafa? Zahmet olur mu? Kapya bakarak fsldad-: Abla? Ne var? Yahu bu kar hep mi imansz! N'oldu? N'olacak! Bombok... Benim bildiim, Aye, Pelvan gibisine bakmaz. Ferah ol benden gizli ii yok. Ferah ol, ne kolay! Buraya gelmeden, eme banda grdm. ncirleri yediinden... Sokuldum. ncirler kr etmedi abla... Hain yzme it gibi hrlad. Hakk'ya sylerim! dedi. Bast yemini... Pelvan neden demezmi kahpe? Pelvan m? Utanga utanga gld-: Pelvian da syler. Pelvana da bast kfr... Gnderdii mendili yere vurmu... Pelvan meselesine kulak verme! mer'e attk yle bir sz! Pelvanla aras yok yle ya! Artk o kadarn bilmem. Kyn btn kopuklar Aye'nin ardnda abla... Elini abuk tutacaksn. Tutmadn m yandk ki, nasl! Senin derdine Reit Hocann okunmu incirleri are bulamam. Ben ne yapaym? Mustafa meldi, aklnda hi bir ey olmad halde tek tek konutu: Sen unu yap... Dersin ki... Hele bir dn canm! Bunun bir aresi vardr bu dnyada... Sen git, konu, dersin ki... Seni vallah billh alacak! dersin. Sana laf retmek gerekmez! Aandaki kunduralar ek al... Kz sana kurdura aldraym! dersin. Dellenme. Kocal kar, el adamnn ald kunduray giyer de gezer mi ky yerinde? N'apalm? Yarn kz gelip mer'le konuacak! Dur yahu! Sen mer'in akln evir. Kunduralar mer alvermi olsun! Amcas deil mi? Aye de ona yazn tarla bici verecek... Hep gsteri! Karya byle anlat. Kundura istesin, prt istesin, attn istesin'. Olur mu? mer bakalm raz gelir mi? mer senin elindeki bir i... Azn aramal bir... Bakalm! Kunduraya raz gelir mi? Gelir. Sen raz edersin. Mustafa sevinle Meryem'in gbeini avulad-: Sen, hey abla, raz edersin ne gzel! Brak... Hele domuz... etimi acttn!

 Bu ii gr, sana yok, yok... ste, ne istersen... Canm iste... Vermeyen namert! Bakalm... Yarn ben giderim. Olmazsa mer'in yanna arrm... Hadi sen git ieri! Bu Mustafa benim karyla bir saattir n'apmakta? diyerek herifin yrei bozulmasn! Mustafa az kalsn, Meryem'i kucaklayp pecekti. Kzar da Aye'yi yola getirmez diye korktuundan vazgeti. Odaya girdii zaman ii rahatlamt. mer kapy gzetleyerek fsldad: Bu gece burda yle ya... Bu gece... Kimi sordun mer aa? Ulan, ben kimi sorarm? Nail bu gece kimi getirecek? Hacer'i getirecek, deil mi? Getirecek... Ba aalar gitti, yanlarnda atl... Gelin de gelse, byle gelir. mer sobann aralklarnda kmldayan alevlere bakarak yaland: Hacer iyidir! Ufaraktr ama tombalaktr, akl dersen, kaymak... Cilvelidir haa, kpolusu... Ku gibi konuur. Adamcldr. Kary vdn ki Aa, lker yldz gibi gkyzne kardn. Ben bilirim hay Mustafa! Ben kan kurrasym! Yzn buruturarak ban duvara evirdi-: Delikanl gibi delikanl kalmad bu kyde... Senin yerinde olsam, urada durur muyum? Ne yapalm, biz de beygiri semerleyip arkalarndan Kurunlu'ya m gidelim? Kurunlu'da ne iin var? Kendine bul bir kafa dengi... Tenhadaki evlerden birinde br oda det. Oyun bitince yklen Hacer'i... yallah gtr. Olur mu? lk gecesi ba aalar bize verir mi? Neden? Hacer'in bu kyde turusu kurulacaksa, o ba aa Nail, yollu yordamldr. Seni sever. Aman mer... Aam Murat duyarsa... mer yere tkrd: Git yreksiz! Sende hi yrek yokmu. Mustafa bo bulundu; apkasn arkaya itti: Bize yreksiz dersin, bilmediinden mer aa... Az kalsn Hacer'i bu gece Vahit'le beraber gtreceklerini syleyecekti. Sz deitirdi-: Yahu! Bu kyn kars bizde yrek mi brakt? Duyan olur, rezillik diz boyuna kar! Anladm... Sen bu iin gelemeyeceksin stesinden... Bir zaman baka eyler dnd-: Hacer'i kim satmakta? Hep kavat brahim mi? Kavat brahim! Hey gidi brahim... On yl oldu olmad. yle ya, on yl... Smcak'tan Himmet avua nc karsn kardk. Yardmclktan bir buuk yl gn verdiler bize... Drt ay yedi gn yattk. Kz babasn, zor-g parayla yola getirdi Himmet avu, bizi kard. O srada Kavat brahim ankr mahpus damndayd. Birine silh m ekmi, birini mi baklam... Orada grdm. am dal gibi, kapdan smaz, byklarna adam aslr, yakkl yiitti. O kalpla sonunda kavat oldu. Hovardaln, kopukluun sonu da bu! Sr git! dememiler, Gr ge! demiler. Babasnn paras tkenince... Vurucu adam demek, kendini tutamaz, pezevenk oluyor. Vuruculuk kyclktan gelir. Demek, Allah o yzden rezil ediyor. Hacer'i nerede bulmu?

 Sevip kard zaman, kar on bir yandayd. Hapse koydular. Kar bunu istemedi, boand. Birine daha vard, brahim mahpustan knca kary boatp ald, ba gcne... Rezilin, bizim buralarda ferman gemez ama Babsa dolaylarnda alayan bebeler susar. Edepsiz olduundan... errine lanet! Demek, kocasndan boatt da inadna kary ktye mi kard? Deil! Evlendi, geinemediler. Boad. Sonunu bilen yok! Bir de iittik, brahim kavat olmu... Hacer'i yapna alm da ata binivermi... imdi hangi kyn delikanls yrende kz oynatmak istese, mutlak nce brahim'i arar. brahim de alak imi! Alaktr. Pezevenk ksm utanmaz olacak. Utanmaya utanmaya, demek ii boalmakta... imdi herifte yrek kalmad. Ktek tayn... Gece gndz ier, sarholukla szn bilmez. Buyurun dayaa... Kemiklerini krarlar. Bir vakit alar... Sonra gler. Kepazelik!- Odaya giren karsna diklendi-: Kz, sen nerdesin? Bir gittin mi, sonunda geri gelmezsin. Huzurumda glme...Bunlar a m tok mu? der mi, una bak! Ortalk karard. Hani ras yok mu bu evin? Ulan benim evimin m snd? Talad yerine braktm. Allah adlar, tuz tld, meydanda m duracak? Hazrda yemek yok. Pilv salaym m? Pilv uzun olur. Yumurta pissin! Anasnn arkasnda duran Sleyman sevindi: Oh ana! Yumurta piir kz! im istedi. mer, bu sze ok kzm gibi gzlerini at, kollarn sallad: Sus rezil! Git suratn yka! Karsna bard-: Ver bakalm uradan benim yabanlk giyimleri... Ne var? Dar m kacaksnz? Hava souk herif, bildiin gibi deil! Souk olsun... Odaya gideceiz! Meryem dolab at. iviye asl lcivert elbiseyi yatan stne att. Drt yumurta getirdi, tavaya biraz ya koydu. Sobann zerinde bunlar piirirken dargn dargn syleniyordu: Yabanlk giyimleriymi... Orospu kar gelmekte! denildi mi Yamren'in mezarda olan herifleri kalkar da yrr. Kar! Alrm ayamn altna'... mer'in sekiz yandaki olu Sleyman, diklendi: Hele babam gitsin! Ben giderim arkadan... Senin akln m erer? Olan suratn asm, ellerini adam gibi kuann stne koymutu. Mustafa gld. mer kibirlendi. Grdn m yavruyu? Arslan yavrusu... mer'in olu canm! Belli bir ey... Oluna kaslarak bakt-: Sen dur! Seni Hacer'e salsam gerek... Yuvarlasn odann yznde seni... Bakalm kar ksmna gcn yeter mi alak? Olan utand. Yzn soba borusunun arkasna saklad. Meryem parman sallad: Kurunlu'nun kahpesi olann bir yerini zmeli ki, sana sormalym! Ne edermi kz? Kar ksm erkek ksmana ne edermi? Hovardaln yolunu belletirse belletir. Belletsin! Meryem, fkesini yumurtalardan kard. Drdn de sobann keskinine vurup krarak tavaya aktt. Odaya yanm ya kokusu yaylmt. Mustafa a a yutkunurken Meryem, erkeklerin arasna sofra tahtasn koydu. Yufka ekmeklerini att. Suratn asmt. Mustafa'nn yzne bakmyordu: arr da, kary yatrmaa getirirsiniz! Gerisini dnn!

 Yok, abla, getirilir mi, Allah allah! Bilmem, gerisimi sen dn. Benim herif n'olsa yapar. mer, krmz mintanndan: ban karp Mustafa'ya gz krpt: Meraklanma kar... Buraya getirmeyiz, alr baka yere gtrrz. Yemekten sonra Meryem, olunu kolundan ekti. nne melip kuan dzeltirken t veriyordu: Bak Sleyman! Oyuna kaldrrlarsa, oynama... Oynamam! Aferin... Oyna derlerse, Ben orospu ksmyla oynamam dersin. Oynamam derim. Kahpe sana, Anan gzel mi? diye sorar. Ban u yana eviriver. Olur! Mustafa, anayla oulun konumasn glmseyerek dinlerken Hacer'i bu gece alp gtreceklerini mer'e sylemediine seviniyordu. Soluyarak kuan balayan mer'e yan bakt: Herif lecek, gz oynata... u Meryem'in stesinden gel de... Adam ksm, durumunu neden bilmez hey Allah? Odada oyun, gece yansndan sonra bitti. Herkes ekilip gittikten sonra Mustafa, kk baaa Nail'i iaretle dar ard. Sofa souktu, karanlkt. Rahata konutu: Kusura bakma Nail aa... Bir szn vard, aklnda m? Nazmz geer dedik, oda dedik, sofra dktk Aklnda m? lk gecesi kary bize verecektin? yle bir szmz var myd? Peki. Bana kalsa, buyurun aln, ama Battal aaya da demeli! Ayptr. Onun da bir dnd olur belki... Sen syle. Ben utanrm! Ulan, neden utanrsn? Adam bundan utanr m? Utanrm. smail rezili ierde...-smailin gevrek gevrek gldn duydu.-: Hele alak! Laf tek tek uurmakta... Topal bacana hi bakmaz. Oyun aras grdn m? Nerdeyiz yahu? Biz nerdeyiz? Gene muhabbetin olduu yerdeyiz! diyerek karnn etini burdu. Bunca laf nerden bulmaktasn Hrsz smailin sesi ykselmiti. Susup dinlediler. Yaa abla, yaa! Olursa bu kadar olsun canm! Hele ekere... Hele asmaya, hele yosmaya... Hacer, bir Hacer deil, Lokman hekimin abhayat erbeti imi... una bakn kyl! Kz dur, bacam acttn, rezil! nceki yl, Yanlar'dan Emine'yi getirdikti. Bizi senin kadar elendiremedi. Ne mmkn! Sen Hacer deil Calcium ilc imisin. Anladn m bamn bels? Mustafa, sinirli sinirli gld: Demek, Battal aama biz mi syleyelim? Sen syle! Bana sorarsa, Olur derim. Mustafa odaya girdi. Vahit, kendisine bir i bulmu, yamaklarla oday toplamaya girimiti. Cgara artklaryla dolu tabaklar bir eski tasa dkyordu;. Battal aa, kedeki kasntl duruunu, kalabalk gittii halde deitirmemiti. Yan banda Hacer'in Topal smaille cilveletiini fark etmemi gibi cara iiyordu. Mustafa gerek bir utanla yaklat: Kusura bakma. Battal aa! Sana bir szm var ama, byle eylere kzarsn, Nazm gemez diyerek... Neymi? imdiye kadar ben senin hangi szn krdm?

 Eksik olma. Bu gece... znin olursa... Ne izni? Ne olduunu bilirsin! Keramet sahibi miyim ben? Battal, genlere yz vermemek iin ar davranyordu. Ban evirdi. Mal sizin, aln, gtrn. Biz kendimiz iin getirmedik, sizin iin getirdik. Oldu mu ya! Bak darldn Battal aa! Biz sana gvendik, oda dedik, masraf ettik. Allah allah. Olum, siz bana gvenmemisiniz, kendi yiitliinize gvenmisiniz. Size verileceini nerden bildiniz de masraf ettiniz? Ya biz baka birine... Yiitbalarmza bir para nazmz geer dedik. Mustafa tellanmt. Yutkundu-: Sana gvendik Battal aa! Sana gvendik de masraf ettik. Vahit'i, gznn ucuyle gsterdi-: u yamak yardmcs m? yi bildin, Vahitle! Topal smail: Kz dur, bacam acttn kahpe! diye fkr fkr glyordu. Mustafa fkelendi, bakt: Vahitle gtreceiz Battal aa! Bu gece bizi krma, bu gece bize brak yarn gece kime verirsen ver! Battal, ii daha nce Nail'le konumutu. Laf elenmek iin uzatyordu: Oday nerede dediniz? Bulduk bir yer... Dedik! Size gtremezsin! Murat aan seni keser. Nerde bu ev? Uygun mu bakalm! Uygun! Kyn dnda... Kyn dnda, ne demek? Evi sylemeden olmaz. Birka kopuk gelir yaban kyden... Yerini anlayalm. Kzlibrlk delikanls arkamzdaym... Vahit'in evine gtrlecek. Peki. imdi oldu. Hadi, ar bana Nail aay... Mustafa, kolundan ekerek Vahit'i dar kard. Pelvan merakla sordu: Ne diyor Battal? Olur dedi mi? Nail'le konuacak. Konusun. Aman diyeydin. yice yalvardn m? Yalvardm. Naz ediyor. Yahu bunlar nasl bir adamlar? Yamren'in insan gibi insan bu dnyada bulunmaz. Aldrma... Hacer de bir Hacer'mi. Yakc gzel yahu! Gerek! Yakc bir gzel. Topala bir kzdm. Yrende olmasak, amar yedi gittiydi. Allah iini bilir. Aya topal olmasa kary elimizden ald gittiydi. Uydurdum yalan... Oda dedik, masraf ettik eledim. Battal aa, Nerde bu oda? diye sktrd. Kzlibrik delikanllar basarlar da Hacer i elimizden alrlar diye korkmakta Battal Aan! Yahu, bizi yavru mu bellediler? Vahit'lere gtreceiz dedim. Syle... N'olurmu? Kary eve brakrz. Ben, bizden teberi getiririm. Aran bize yumurta piirir. Semin yattn odada soba var yle ya? Laf m u? Elbet var!

 iyi... Bu srada Topal smail, kafasn kapdan kard: Vahit Pelvan, Mustafa usta! Hele buyurun aslanlar! Mustafa nden girdi. Hacer, baaa Battal'n dizi dibine oturmu cgara iiyordu. Elinde cara olmasa, adamn yzne dik dik bakmasa kk bir kz ocuu sanlrd. Nail, ayakta yere bakarak konutu: Abla! Sen bu gece, bu aalarn konuusun! Hacer, cgaras aznda, Mustafa'ya gld. Mustafa o kadar sevindi ki, az kalsn, Haydi buyur abla! diyecekti. Kar, cgaray tabaa bastrarak ayaa kalkt. Srtnda uzun etekli bir ehir entarisi vard. Beline gml bir kemer takmt. Bartsn dzeltirken ayak deitiriyor, belini kvrdka kemerindeki aynalar parlyordu. Vahit kede duran feneri yakt. Mustafa bir trl Buyur! diyemiyor. Vahit bir trl fenerin kapan kapatamyordu. Bereket, Topal smail, saz alar gibi elini kuann zerinde oynatarak alaya balamt: Haydi, abla, zme, yeter/Bitti yren yand fener/Bu tosunlar seni bekler/Hacer ablam cmert dey/Hak belime kuvvet dey! ' Aada Mustafa gizlice tabancasn yoklad. ki yandan karnn kollarna smsk girerek yrdler 222 Kar yatsdan beri durmamacasna oynad iin terlemiti. Biho kokuyordu. Vahit anasn uyandrmaa gittiinde Hacer'le Mustafa odada yalnz kaldlar. Soba iyi yanyordu. Karnn srtnda entariden baka bir ey olmad iin yolda mt. Tombul ellerini atee uzatt. Mustafa kolundan ekti: Hele otur abla! Dinlen biraz! Yak unu. Hacer cgaray alrken dilerini gsterdi: Koca olan sana m brakt beni? Allah raz olsun, brakt. Hemen Allah raz olsun deme! Odada kk olan nasl yourdum, yuvarladm. Bakalm, sen grete bana kabilir misin? Aman, hangi olan? Gurbeti mer'in Sleyman' m? Vay abla vay! Sen beni mer'in oluyla bir mi tuttun? Demek biz imdi yedi yanda bebeyiz? ylesin! Boyun ne; poun ne? Mustafa, pusudan atlar gibi birdenbire Hacer'e sarld. Kar Uy dedi ama, ne kurtulmaa alt, ne de titremee balad. Tiftik uval gibi yumuackt, ama kurun gibi de ard. Mustafa, atein karsnda snm yanan pt. Vahit'in ayak sesleri iitilince geri srayp sordu: Uyardn m? Uyardm. Ne dedi? Hi... Gelsene az... Sofada, Vahit glerek anlatt: Anas kzm: Ben karmam, ne yumurta krarm, ne 'ho geldin' derim diye direnmi... una bir laf syle... Seni sever, kmaz sznden... Mustafa, apkasn dzelterek bir yalan dnd. Besmele ekip teki odaya girdi. Vahit'in anas yalgn nnde ayakta duruyordu. Pek ufak tefekti Mustafa sesini alakt:

 Grdn m olan ileri teyze! Tuu... Vahitin anas dargn dargn ban sallad-: Bana m kzdn? una bak! Biz, ne kadar syledik. Teyzem darlr. dedim. Ne fayda! Yiitbalar sizin evi uygun grd Olmaz. Hi olur mu? Teyzem kzar, dinime, imanma! dedim. Vahit de Olmaz! dedi. Sz dinleyen nerde? imdi kymze gelmi bir Tanr konuu... Ortada m kalsn? dediler. Vahit'in anas biraz yumuad: Benim olan getirmek istemedi mi essahtan? stemedi kanaat olsun! Hi olmaz! diye bard. Yiitbalar neden bizim evi uygun grmler. Hele bak! Ne geziyor elin orospu kars bizim evimizde? Koca kyde, baka ev bulamadlar da bizim eve mi kaldlar? Oldu bi kez teyze! Kar bir ka gn burda... Srayla kalacak. Bugn sizde, yarn bizde... Vahit dedi ki: Anamn yreine ktlk gelmesin! dedi. Ben byle orospulara el mi srerim! dedi. Sana ispat: Ben de burada yatacam mz bir odada... Sedirde Vahit'in yata var. Yere bir dek daha ser. Vahit: El srmem! dedi yle ya? Yemin etti ki, ne kadar... Hay Mustafa, kar bu odada yatsn, benim yanmda... Aman teyze! Olmaaaz! Kzlibrik delikanls bu karnn arkasnda. Yamren'e dmanlklarn bilirsin. Pencereden girerler, karrlar. Hadi gece vakti dalara dmeli. Kyn aln lekelenir! Adamlar lr. Yiitbalarmz kary bize smarlad. Yarn noksansz geri verilecek. Babasnn sk sk syledii bir sz glerek tekrarlad-: Emanet ciheti, kendi iinden muteberdir. Hadi, sen ieri gir! Ho geldin diyeceksin. Aslna bakarsan, o da garibin biri... Tanr misafiri... Kalk sununla git! dediler, buraya geldi. Yok, tekiyle gideceksin! deselerdi. Yukar mahalleye giderdi. Bir suu mu var? Yere bir yatak daha serersin. Yumurta piir, biraz da yourt koyalm. Ben de teberi getiririm evden. Sen neden teberi getireceksin? stemez? Kadncaz, yabanc erkee kyormu gibi rtsyle yzn sard-: Bama gelenler. Olun var, derdin var! Mustafa, odaya dnp, Vahit'e Oldu iaretini verdi. Ayaa kalkan Hacer'e elini sallad: Otur abla, otur. Pelvana ne konutunuz? Isndn m? Isndm. Sevdim ky. Terbiyeli burann delikanls... Oyunlar da iyi oynuyorsunuz. Saz alan herif bural m? Bural. Pek mi beendin? Beenilmez mi? Saz inletiyor. Hem inletir, hemi de sabaha kadar sylese trks tkenmez. Vahit somorttu: Brakn pisin lafn! Byklarna aldandnsa yanldn abla, baca topaldr, bir; huyu bozuktur; iki... Topal ya... nce fark etmedim. Yiitbalarn nnde bacan uzatmasna atm da: Terbiyesizin biri besbelli! dedim. Topalm. Yazk. Anadan m topal? Topall sonra ama rezillii anadan... Glrken Vahit'in anas kapy at. Eikte biraz duramayp ieri girdi.

 Ho geldin kzm! Ho bulduk anacm! -Hacer koup elini pt-: Gece vakti uykudan m kalktn? Seni rahatsz ettik. Hangisi senin olun? Yal kar, delikanllara akn bakt: kisi de benim olum! Birinin babas yok, birinin anas... Dur bakalm! Hacer parman yanana dayad-: Sen syleme... Ben olunu bilirim. Sana hangisi benzemekte? Sen ufaksn. -Birdenbire Mustafa'y gsterdi: u! Senin gibi ufak km, Mustafa ban sallad: yi bildin abla! Ana, benim ana... Allah balasn, anan pek beendim. Vahit'in anas, rtsnn altndan gld: Beni beenmek para etmez. Olumu beenmeli... Ah anacm! Olunu beenmesem buraya gelir miyim? Bak bana... Sen de beni been. Ben senin gelinin olacam. Burada kalacam hep... Bildin mi? Beni gelin ister misin? ini grveririm. Olum isterse ben de isterim. Yemek hazrlanncaya kadar Vahit'le Hacer el kzartmaca oynadlar. Vahit ar davrandndan ellerinin zeri hemen kpkrmz oldu. Yemei abuk bitirdiler. Vahit'in anas yere bir yatak serdi. Mustafa siniyi sofaya karnca fena halde utand: Bu ne? Tbe olsun teyze! stemez yahu! Vahit'in anas, iki bakr ibrii uzatt: Al unlar! Al dedim! stemez, tbeee... Sen bizi o yolda m sandn? Gcenirim bak! stemez. Allah allah! Sylenme, hadi al! O kar eytann kendisi... Sizi sabaha kadar ok aldatr. Al hadi! Mustafa uyand zaman nerdeyse le olacakt. Vahit'le Hacer yerdeki yatakta sarlm yatyorlard. Karnn sar salarndan kaln bir rg yastktan sarkmt. Az biraz akt. Akamki yakc gzellii kalmamt. Grlt etmemee alarak acele giyindi. Ayaklarnn ucuna basarak oday bir dolat. Sanki byle ilere alkm gibi hamamln nnde duran bo ibrikleri eline alp dar kt. Vahit'in anasna grnmee utanyordu. brikleri merdiven bana brakarak aa indi. Avludan hemen kt. K gnei, kara bulutlarn arasndan kyn yarsna vurmutu. Ama donmu toprak kaskatyd. Souk havay iine ekti. Boynunda gece Hacer'in srd yerde bal gibi tatl, ty gibi hafif bir sz duyuyordu. Kollar, bacaklar yorgundu ama Keyfi yerindeydi. Elleri pantolonun ceplerinde slk akarak Orta mahalleye doru yrd. Harmanlardan geerken, dibek tann beyaz beyaz parlamam, birdenbire Aye'yi hatrlatt. Glmsedi. Kendi avlularnda kk eek, srtn titretip kuyruunu sallayarak duruyordu. nasyle yengesine grnmemek iin hzland. mer'in merdiven kaps akt. Girsem mi, girmesem mi? diye dnerek biraz duraklad, sonra Sardere'yi geti. Karda Himmet avuun genler odasnn bacasndan duman ttyordu. Topal smail, sobann nne bacan uzatmtr.

diye glmsedi. Aye'nin kocas Hocalarn Hakk, avluda sapan demiri biliyordu. Mustafa selm verdi. Hakk o kadar uzun boyluydu ki, meldii halde, ayakta duruyormu gibi Mustafa'y armt. Yzn ykamadn hatrlayarak caminin nnden geri dnd. emede karlar, ikier er toplanm konuuyorlard. Mustafa apkasn dzeltti. Yaklanca bir kocakar ban sallad: Hayrola Mustafa, su mu gerekti yavrum? Karlar glmee baladlar. Mustafa buraya geldiine piman oldu. Kocakar elini sallad: ekilin bakalm! Verin pnar Mustafa Aaya. Nerden gelmekte bu arslan, zorlu uratan gelmekte... Bu nasl bir laf Hanife Ana? Doru bir laf. Bak dinle hay Mustafa! Yamren'e misafir gelen karnn ad Nazl deil mi? yi dinle: Vaktin birinde k ne demi! Demi ki: Nazl nazl ter slann kuu/Kendi slasna smayan kii/Eller slasnda din olmaz ba/Nazl yare dt gnl vah oldu. Beendin mi? Beenmedim. Neden? Karnn ad Nazl deil. Aman biz yanl m belledik? Yanl anacm. Ad Hacer! Hadi bir mani de buna syle bakalm! Fadikin yaklatn grnce sertleti-: Laf uzattnz. Yzmz ykanmayacak myz reziller? Aln! Hanife'nin kovalar doluyordu. Kar hi aldrmad. Belli ki, Hacer ismine uygun bir mani dnyordu. Mustafa utand iin, konumak istedi. __ k ksmnn lafn neden aarsn, Hanfe ana? kta laf ok olur ama her zaman stne vurduramaz! Aye'nin orta Glizar deminden beri hazrlanyordu. Mustafa'nn karsna dikildi: Naslm bu Hacer? Brak abla! Sen de Hanife anaya uydun. Aferin! Ben Hanife anaya uymadm. Nasl bir Hacerse, Bize de oynayversin! demekte Yamren'in kars... Karlar, bu sz rarak doruladlar. Birez da biz grelim! Temelli sizin deil ya! Karlarn hi mi hakk yok delikanl parasnda? Mustafa kalarn att: Ben yiitba mym ki, bu sz bana sylediniz? Karda hakknz varsa Battal Aadan isteyin! Hanife ana, Mustafa'nn omuzunu yumruklad: Adn verdin, Hacer imi. Boyunu pounu da ver bakalm. Boyu pou n'olacak! Hadi elenmeyin. Sizin aklnzdakini ben bilmekteyim ama biz kar mar grmedik! Bieyden haberimiz yok. Boyunu pounu merak etmi. Boyu kendine yeter! emeye yeni gelen bir kar, bakralar kolundan indirdi. Mustafa'nn son szlerini iitmiti. Anlatmaa balad. Pek boylu deil ama tkz. Dur bakalm, Fadik boylu...

Mustafa, Fadik'e bakt. Fadik dargn dargn ban evirdi. Kar bara bara anlatyordu. Pelvan Vahit'in evine kondurmular. Demin avluya ktm. Baktm Vahit'in avlusunda bir kar... Aman komuya gelin mi karmlar! dedim. Baktm, alvar, skmas, etek entarisi yok. Bildiimiz ehirli kars... Aklma geldi. Delikanlnn getirdii orospu, sakn bu mu? dedim. Kary bir iyi gzledim. Saryaz bir kar... Beli gm kemerli... Alan her yan oynamakta dururken... Mustafa yere tkrd: Allah belnz versin! Aln ulan reziller! Sizin evinizde hi bir iiniz yok mu? apkasn arkasna atarak yzne su arpt. Mendiliyle kurulanarak almla yrd. Ky karlarna trk olmulard. Orospuyu avluya salvermi bizim Pelvan! Hele eek diye sylenerek genler odasnn damna kt. emeyi gzetledi. Karlar konuup glyorlard. Fadik kovalar doldurdu. Caminin arkasna doru yrynce, Mustafa, damdan koarak indi; yola girdi. Greceklerine, kzn baracana aldrmyordu. Ykk eve neden gelmediini soracakt. Aralarnda iki adm kala seslendi: Kz Fadik! Fadik durup dnd. Mustafa yaklat. Ar kovalar, kollarn aa doru ektiinden Fadik daha ince, daha elimsiz grnyordu. Mustafa glmsedi: Gzleye gzleye, gzleyemez olduk. Ver de, elinden bi su ielim! -Kz geri ekilmek istedii iin melerek bakracn sapn tuttu-: Ver kz! Sen Yezid misin? Versene! una bak! Yetti senin ettiklerin; aman arparm art olsun. Git, suyu sana Hacer versin. Kim versin? Orospu kar! Mustafa, Hacer meselesine Fadik'in kzdn renerek glmesi tuttu: una bak! Hemen inandn m rezil? Btn yalan! Ky yerinin kara almalarn sen bilmez misin? Kara alma yok! Hep doru... Yalan kz... Hele suyu ielim, anlatrm. Bak n'oldu? Fadik kovay artk ekmedi. Mustafa, azn suyun yzne dokundurarak , drt yudum iti-: Eksik olma! Ayaa kalkt, dudaklarn elinin tersiyle svazlad-: Diyeceim u: Bak szm dinlemezsen... Bastne diyeceksin. Biraz dnd, bu gece Hacer'in oyunundan vazgeemedi. Parman sallad-: Bu gece deil, yarn gece... Yatsdan sonra ykk eve geleceksin. Konuuruz! Gelmem. Ykkta seni Hacer beklesin? Balatrsn Hacer'den... Su sende! Yka gelirim. dedin. Gece vakti beklettin. Dondum kz. art olsun sabaha kadar... mansz kpolusu! Gelmedin! O kzgnlkla, biz de bir haltettik. Bak, yarn akam seni beklerim. Yarn akam gelmeli. Dinime imanna, bam belya sokarsn! Gelmezsen, kanaat olsun Hacer'i alr, eve gtrrm. Gtr. Ben yka gelemem. Hi bekleme! Ben beklerim. Yatsdan sonra bir saat beklerim. Gelmezsen, bak yemin ettim, evinizi basar, seni zorla karrm. Anam barr, ben barrm!

 Artk barmaa meydan brakrsam barrsn. lyoruz kahpe! Gece vakti... Rzgr eser. Souk... Rezil imansz! Ben seni alnca, bunlarn cn karmaz mym? Fadik, boynunu bkerek glvermi, saflanarak yrmt. Mustafa arkasndan, dudaklarn yalaya yalaya bir zaman bakt. Bu Fadik iin Topal smail bir gn, Fidan gibi maallah! demiti. Fidan gibi evet! Topal hakl. diye gld. Birden, geen ykntda Aye'yi bekledii aklna geldi. Mutfak, dumanla dolmutu. Hamur kokuyordu. Meryem kapdan ban uzatt: Kz Aye, neyin nesi bu duman? Ekmek tkenmi Meryem abla, buyur! Herifini seven kar, ekmeini ska yapar. Aye iini ekti. Tekneden ald hamur parasn hamur tahtasna hrsla vurdu. Biraz un serpti, parmaklaryla mncklayarak biraz yayd. Meryem'in yzne dalgn dalgn bakp kederle glmseyerek amaa balad. Oklavay, avularnn altnda ileri geri gtrp getirirken sert gsleri titriyor, etsiz grnen gvdesinin tkzl meydana kyordu. Bilekleri akt, yumuk yumuktu. Meryem, Mustafa'ya hak verdi: Maallah kz! Tbe, tbe! N'oldu? Kz, sen gzelmisin! Ere varmak sana yaram orospu! Gittike gzellemisin. Elenme abla! Gzellik neyle olur? Giyimle olur. Meraklanma yavrum. Dnya: byle kalmaz. Allahn ii! Bakarsn bir kap aar. Hi ummadn yerden bir kap. Teknenin stnde alm hamurlar grd-: Kz, bu ne kadar hamur? Evinizin bir aylk ekmei! Aye omuzlarn silkti. Meryem kapya bakarak sesini alaltt: Kz alak! gnde, be gnde yapsana ekmei... Kocana taze taze yedirsene... Hay abla; taze taze yedirsen yaranr msn? Brak u lakrdy... 231 Aye, oklavaya, sard hamuru tahtaya hmla vurarak evirdi: u ekmei gnlmle mi yapmaktaym? Allah biliyor! una bak... amur gibi... Bizim herif akbuday tmez. Pazarda yirmi para fazla verirlermi. Bu yzden karabuday yeriz. Aladm da bu kez arpa koymad. Bilirim, cimridir Hakk... Cimri ne demek? ok srmez, biz bu kye trk oluruz. Akbuday ekmei aktr kat gibi... Adam hamurunu yoururken hazzeder. Ben ekmei tepe gibi ymaktaym inadna... Tazesi bitti mi, kurusunu slatp yesin, geberesi... yi... Erkek ksmna yaranlmaz. Glizar nerede? Suya gitti. Sabahtan da eme bandayd. imdi akam, gene mi su? Bugn epey su tad. Bilmem! Allah allah, boyu kadar kz var. Dn yaplsa dokuz aya varmaz yavrular. Artasnn suyunu getiriverse ya... Her zaman kz getirir. Bugn nedense anas tamakta... Kz nerde? Bahriyle taa gittiler. lkyaza, ev yaplacak Aye, incecik yufkay, alm

yufkalarn stne koydu. Bir baka hamur parasn nne ald. Parmaklar unlu olduu iin elinin tersiyle burnunu kad: Meryem abla? Buyur. Dn eme banda seyrolmu! yle! Sen yok muydun? Ben sonra geldim. Yamren'in kars emeye topland. Delikanllarn getirdii kary aldk ortaya... Ad Hacer miymi? yle duydum. Gzel mi? Gren olmu mu? Olmu. Gece Vahit'in evinde kalm... Kulakszn Yakup'un Mustafa da beraber... Vahit'e yiit-balar kar vermez ya, Mustafa'nn hatrndan kamamlardr. Cemile'nin evi Vahit'e pat-atya... Sabahleyin, Cemile grm, Ksa ama etli, butlu! Tombul kar. dedi. Mustafa'y Hanife ana eme banda sktrm. Olan alaya almlar. Aye, oklavay yuvarlarken glmseyerek sordu: Mustafa gene kokuya srnmtr. Srnmez mi? Hacer'in erifine kokuya bakm. Abla? Ne var kz? Abla, Mustafa gzel olan oldu, ne dersin? Meryem eilip Aye'nin yzne bakt: Olan gzn tuttu, deil mi rezil? Yok! Benden dorusunu sylemek... yi elbise giyince gzel olan olmu. Hep de koku srnmekte... Aklnda m, Ankara'dan geldiinde... dibek banda... kokuyandan yreimiz bayldyd Sus kz, o nasl sz? Doru sz! Ktle mi syledik? Gzel... st ba gzel. aziye abla dedi ki: Kyde bir tek! dedi. Hele kart kahpe! Gz krpe olanlarda... Bana bak Aye, sen daha cahilsin. Bu laflar bana syledin, bakasna syleme. aziye gibilerle ergen delikanllarn laf edilmez. Ben ktye konumadm ki... Olan Ankara' ya gidince bym... una bak... Bymeyecek miydi? Ta ufa deil ya, ya ufa... Meryem aralk duran kapdan bir an sofay gzetledi. Aye hamuru gene hrsla arpt iin dnd, yanna meldi: Kz Aye! Sana bir sorun var, ama doruyu dinin gibi syleneceksin. Soracam u: Mustafa senin arkandan ok dolat. Kafasn yardn! imdi syle bakalm, piman oldun mu? Aye, omzunun birisini oynatt. Meryem vuracak gibi yumruunu kaldrd: Hani doru syleyecektin? Kz beni gnaha sokma! Senin krdn cevizleri ben bilmez miyim? Vahit'e bakmaktasn orospu! Amcan hepsini duydu. unu bana ar. Suratna tkrmemi olmaz. Bu kyde Vahit'ten kopuk, ipsiz var m? diye kzd. Vahite gnllsn yle ya? Aye oklavay durdurtarak Meryem'in yzne korku ile bakt: Bunu kim kard abla?

 Kim karm? Geen gn sana erez mendili yollamad m? Bu da m yalan? inde eker de varm. Boyal eker... Yolladn bildin, ne yaptm da bilirsin! Ne yaptn bakalm? Hafife cads getirdi. Laf gezdirdi dolatrd, sonunda koltuundan mendili kard. Suratna arptm. Meryem kurnaz kurnaz ban sallad: Oras doru... Suratna arptn diyelim. Sonra... Olan tenhada nne knca fkr fkr glmedin mi? Cvl cvl konumadn m? Konumadm. Vallah billh konumadm. Ah, sana yanm! demesiyle, baladm smeye... Brakp gitmeseydi ban yaracaktm. Mustafa gibi... una bak! Vallah billh... te yemin... nandn m? Vahit'e inandm. Ama... Sz gelii... Diyelim ki, Mustafa yeniden arkana dse... Dolasa... Ama ktle deil, seni almak iin... Kafasn yarar msn bu kez de? Aye karlk vermeden ayaa kalkt. Hamur bitmiti. Deminden beri ocakta kzan yufka sacnn altna biraz rp att. Meryem'e oturmas iin bir kk iskemle verdi: Sylediime karlk vermedin. Olann kafasn yarar msn gene? Yararm! Rezil, senin her szn yalan! Kafasn yararsn da geen gn emede ne dedin? Aye, kzgn saa dedirdii parman hzla ekip azna gtrd: Lafa bak... Ne demiim! Orasn bilmem. emede epey konumusunuz. Olan, Ben seni alrm. demi, sen de, Varrm, olur demisin. Tbe! Mustafa byle mi syledi sana? Kim sylediyse, artk orasn ben bilirim. Ayenin mark mark glmesinden cesaretlendi-: Elin delikanlsn, ra gibi yakmak gnahtr. Sen cahilsin, daha gnah bilmezsin. Pek gnahtr. Abla, hep Gnah dersin. Ben de atm. Bir kyn adam arkama dm. Vahit laf atar. Nail byk bker. Topal smail bile krk bacana bakmadan geen gn gsn yumruklad. Mustafa dersen eski bel... Tbe, hey allah! Sen de geldin az ararsn! Eve bir kocakar girse, Kuanda mendil mi getirdi? diye yreim hoplamakta... Ben anladm, sonunda el szyle kt olacam. Hey allah, hey allah! una bak! Kz o nasl laf! Dmanlarn kt olsun! Arkanda ben varm, arslan gibi mer amcan var. Eksik olmayn! Sen akll karsn abla, syle bakalm, benim mi bahtm byle, yoksa her gelinin arkasna bu kadar m derler? Dorusunu ister misin Aye... Senin kocan kt. Kocan kt olduundan... Hakk senin dengin deil. Sen gzelsin, senin herif rezil! Sen krpesin, herif yal! Geende mer amcan syledi. Gurbetten geldi geleli, ne zaman senin bahsn alsa, bana bir etmediini brakmaz. Benim kz berbat ettiniz. Aye benim kzm saylr. demekte... Utanm gibi gld-: Herifin kz evld olmadndan...

ten dokuza art-etti, iyi olup kalknca seni Hakk'dan boatacak. Aye yzne yle korkarak bakt ki, Meryem susuverdi. Aye, bu susamadan bsbtn kukulanmt. Abla sen benim azm yoklamaktasn! Seni buraya Hakk m yollad? Ben senin aradn adam deilim. Kt olsun iyi olsun, ksmet byle imi. N'apalm, alnmzn yazs... Meryem, kendisini abucak toplad. Yumruunu Aye'nin bana akadan vurdu: Ah bu senin kafam ezmeli, eek! Neye? Bir de neye der! Amcan sana acmakta. Ben sana, acmaktaym! Dndn eye bak! Sen lene kadar bu Hakk'ya kar m olacaksn? N'apalm. zinnamemiz var. zinname olsun. mer amcan onun da kolayn bulacak! Kolay bulunur mu? Amcan her eyin kolayn bulur. Ka yandasn imdi? Bilmem... Anam bilir. Dur hele, izinname karrken sylediler. Kar ksm on be yanda olmazsa izinnamesi kmazm. Ben on be yandaym yleyse... Grdn m? Hakk krk be, elli yanda... Sen yirmi be yana geleceksin. Benim yama... Hakk altm bulacak. Tam yiit zamannda ksrkl herifle ura. Genliinde her gece koynuna girse, gene yanmam. stelik bir de kuma derdi... Hakk'nn cimriliini a kz, ne yapalm? Sana bu krpeliinde, bu gzelliinde bir kundura alvermezse... Hep sylersin. N'apalm? zinnamen kar bakasna gider mi? Hakk'y braktm, diyelim, beni kim alr? Bir ak verdiin yok... Sen benim vereceim akla gitsen... Syle bakalm, belki giderim! Gidilecek yol u: Seni Mustafa istemekte orospu! Deli misin abla! Yakup aa, dul kardan gelin alr m? Ergen olana kzolan kz! demiler Ben kocal karym. Brak imdi o laflar... Senin hi akln m erer? kiniz birbirinize denksiniz. Ahmaklk etme! Genlik ele bikez geer. Genlikte ne yaarsan odur. Evinde akbuday yedirmeyen, karsna bir ift kundura almayan herif yere batsn! Hani seni alrken: Kz bana verin; stle, zmle beslerim. dediydi. imdi kara ekmei ye de yat! Sen Mustafa'ya raz ol, sonrasna karma! Mustafa analna demi ki: Ben kz ehli kz almayacam. Gelin ksmndan birini alacam! demi. Gnl sende olduundan laf dolak etmekte fukara! Aye yeniden rkerek kalarn att: Abla sakn azm arama... Amcama bir laf sylersin, beni sopann altna yatrr. Hele aklsz... Amcan bu ie biey demez. Sen Mustafa'y alsan amcan keyfolur. Yoksa abla, seni buraya Mustafa m gnderdi? Bu nasl bir sz! Mustafa'nn haberi yok! Kz ben cad kar mym? Ben sana akrabaym. Senin kt olduunu ister miyim? Sen bu Hakk ile nasl olsa geinemezsin! Benim dediim, bir i olacaksa yolu yordamyla olmal. Senin amcan, neden korkmakta? Kz bir hergele kandrr. Namusum ayakaltna der. O zaman Aye'yi tbe olsun keserim. Kz mezara, ben zindana! diye korkmakta...

Kz, bana da yazk! -Meryem, sesini alaltt-: Yol yaknken bamzn aresine bakalm. Ne dersin? Sen bilirsin. Amcam bilir. Gelip alamadma bakma abla, hem herifin cimriliinden, usandm. Kuma derdi bir yandan, stte, bata yok bir yandan... eme bana ben niin gelememekteyim? Kundurasz utandmdan... Sen anladn m? Vay kafa! Vay kafa! Bir de zinname dersin, Ksmet bir kere byle kesilmi dersin. Yarn amcana gel. Sana bir akl versin. Bizim herif ka gndr barmakta, unu ar, iki ift lafm var! diyerekten... Peki. Ben yarn amcama gelirim. Sofada bir kprdama oldu. Meryem eliyle Sus diye iaret etti. Aye'nin kulana eildi: Biri bizi dinledi. Sorarsa, ben buraya kunduralar almaa geldim. Sen de ky kopuklarndan... Vahit'ten falan bana yandn yakldn. yle yap, byle yap, kafalarn yar! diyerek akl verdim. Aye hemen ocan nne melmiti. Basile olur diyerek atee al atyordu. Meryem sesini ykseltti-: Kunduralar lzm olursa gene istersin. Kurunlu'ya amcana il almaa gideceim. Gnlne bir ey gelmesin emi? Ne gelecek abla! imdiye kadar verdin, Allah raz olsun! teki meseleyi de dediim gibi yaparsn. Peki. Kunduralar nerde? Darda, pencerenin dibinde, getireyim. Sen brak. ini gr yavrum, ben alr giderim. Dur abla! Hemen gidersin. Sleyman'a ekmek gtr, taze taze yesin. stemez. Dn piirdim ben de. Sofay kukuyla dinlediler. Bir oda kaps yavaa rtld. Meryem, eve gelinceye kadar, pek merak ettii halde, dnp arkasna bakamad. Her admda, Hakk'nn evinden kopacak grlty bekleyerek ar ar yrmt. Birinin dinledii yzdeyzd. Himmet avuun oda penceresinde oturan Mustafa'ya hi bakmad. Olan uzanp birey sorar diye tellanmt. Ancak evinin avlusuna girince biraz rahatlad. Yukar kar kmaz, sofa penceresinden dary gzetledi. Hakk, hzl hzl geliyordu. Korkudan yrei arparak odaya girdi. Merakl yzne bakan kocasna sz frsat vermedi: Sus... Hakk arkaca dt. Sonra anlatrm,-mer de tella doruldu: Ulan ne yaptn kar! Tuu... Sus dedim. Meryem dolabn nne kotu-: Selm var Aye kznn... Meryem arkas dnk konuurken Hakk girdi: Merhaba mer Aa! Merhaba... Buyur Hakk Aa... yle ge! Oturmaya gelmedim. Sen bana baksana Meryem... Meryem kunduralar elinde dnd: Buyur! Gurbeti mer karsn korumak iin araya girmee abalad: Otur hele! Otur da konu. Buras yabanc yer mi?

Hocalarn Hakk, ok laf sylemesini hem sevmezdi, hem de beceremezdi. Kaln kalarnn altnda rengi belirsiz krmz damarl gzlerini ksarak, Meryem'e bakyordu. Srtnda her zamanki pis ceket vard. Zpkas o kadar yamalyd ki, barndan bir karsa bir daha giymesi imknsz... mer'den iki kar uzundu. Meryem yllardan beri ilk defa kendisine dike dik bakan bir kyl erkeinden korktu. Dudaklarn yalad. mer'den yardm istemee bile gc kalmamt. Korkulu d gryormu da uyanmak istiyormu gibi davrand. mer'in sesini pek uzaktan duyuyordu: Hele otur, otur dedim enite! Oturmaa vaktim yok. una bir ey soracam: Syle bakalm Meryem. Benim karyla ne konutunuz? Ben duydum. Sonunda, Dediim gibi yaparsn. dedin. Neydi o? Kelimeleri durup aryor, sanki aznda evirip, iyice hazrlandktan sonra, soluu tutuk hastalar gibi, birdenbire sylyordu. Bu yzden konumasnda silh atmaa benzeyen bir ey vard: Fsl fsl konutunuz. Kocaman elini havada sallad-: Fsl fsl. Ben iittim. Sen nerdeydin? Ben seni grmedim. Darda... Karna sormadn m? Sordum. Ne dedi? Ne dediyse dedi. Sen de syle hele bir... Allah akna bizim karya ne syledin? Allah akna sznde yle bir yalvar vard ki, Meryem'in gitgide artan korkusu birdenbire geti, Hakk'ya, birdenbire kzd: Ne diyeceim? Kunduralar geri almaa gittim. Ekmek piirmekteydi. Laf ald. Kyn kopuklarndan yand yakld. Ben de, iyice rettim. Hakkya birey deme. Herifin ba ipsizlerle belya girer. dedim. Kfretmekten fayda olmaz. Kafalarn yararsn. Kayalar kafalarna vuru vuruver. dedim. Kim taklyormu, dedi mi? Kyl yerini bilmez misin? Gzel karnn dman oktur. Hocalarn Hakk, elini kuann zerine namaza durmu gibi kavuturdu. Bacaklar o kadar uzundu ki, Meryem, glmesini tutarak, Byle adam m olur? Yataa smaz! diye dnd, biraz da can skkn... Hakk dnd. mer'e yavaa sordu: Duydun mu? Ablam iyi sylemi. Sa olsun var olsun! Meryem artk kendisini toplamt. mer'in gevezelikle ii pis etmesine meydan vermemek iin hemen sesini ykseltti: Sen bana baksana... Bir de utanmadan Sa olsun der. Yreinde domuz pazarl... ben karna ne sylerim ki pirelendin? Arkamdan buraya geldin? Aye demedi mi? Dedi. nanmadm. Kar milletine gvenilmez. Deil mi mer? Doru! Hele al unu! mer bir cara uzatt-: Otur, konualm ez biraz... Ben ttn imem mer Aa! Gerek, sen ttn imezsin, paray kplere doldurursun. Doldurursun kplere...

 Yok, canm, kpe dolduracak para ne gezer? ki ucu denk geliyor mu? sorsana... Otur, otur dedim! Sras geldi, sorulacak.- Oturamam, iim var... Gn kavumadan bir kan ta daha ekmeli. Otur dedim. Tandan, toprandan balatma! Yahu, siz ne adamlarsnz!... Hakk sedire oturup ellerini dizlerinden sarktt. Kendine acndrmak istiyordu, ama mer yutmad. Yamren'de bu domuzdan daha kurnaz yoktu. Belli bir ey kurnaz ama paraya kurnaz, karya deil! mer cgarasn yakarken ellerinin zerinden Hakk'ya bakt. Bende para ne arasn mer Aa dedi- para olsa... natyd da bu Hakk, inatl para derken bsbtn belli oluyordu. Hedi hadi! Ben Hocalarn kabilesini bilirim. Senin paran eytan balam. eytan ksm paray balar. Brak eytan... Ne diyeceksen deyiver abuk! Dur... Lafa gelince: Ben' karya gvenemem! dersin. Aye gibi karya dmsn... Dua edeceine... Kar milletinin huyu var. Ak koyma, plak koyma, ordunun iine sal gitsin Evet! Evet dersin, bir kundura almazsn. Hakk sklarak Meryem'e dnd: u bizim amcay grdn m kz? Senin herif imansz. Yeenini arkalar. ki ucunu bir araya nasl getirmekte bu Hakk? demez! Para olsa... Para hi yok... Ev yaptracaz. Kar, iki kz da geldi, yetiti. kar say! Kundura ift alnacak, iki yzer kurutan alt lira, iki yz ellierden yedi buuk banknot... Geende ankr'dan getirdim. Beenmezler. Salam kundura getirdik. Alt lastik. Bir parmak otomobil lastii_ birden balad barmaya... Baktm, kemiklerini krsam giymeyecekler. Kyde ayp dediler Sen bizi sonunda trk edeceksin! dediler. Dkkndan geri getirmecesine pazarlk ettiimiz ne iyi olmu. Neye gldn Meryem? Bir de sorar. K vakti yorgandan zorlu palto alacaz. Hadi srtna sar da odaya gitsene... Elinde tuttuu kunduralarn tabanlarn birbirine vurdu-: yi etmiler! u senin yaptn akll ii mi? Kyde dul karlar bile lastik kundura giymezken... Erkek ksmna ayp saylmaz, ama karlara! Ayptr. N'apalm! Anam lmeseydi, Hasan'la mallar ayrmasaydk, bu kadar dmezdik. imdi ev yaptrlmasn da karlar m donatlsn? Hakk'nn alttan aldn grnce mer kibirlenerek arkasna dayand: Bana bak enite! Kar senin karnsa-, benim de yeenim. Banda adam yok. diyerek byle mi yaplacak? El iinde kundurasz gezdirmek bize ayp. Dost var, dman var. Sen almazsan, ben alrm. Kunduraya karlk Aye bana alr. Biz elbet bu namussuz stmay atlatrz yaknda... Admz Gurbeti! Ky yerinde fazla duramam, giderim, gurbete. Bizim kar yalnz. Aye ekin bier. Biz bu yl tarlalar bakalm ortaa verecek miyiz? Hakk ellerini yeni ykam da suyunu szyormu gibi uuturdu: Hay allah raz olsun! Ne kadar iyi... Sana kzarm! Neden tarlalar Kulaksz Yakup'a veresin? Herif aala soyunmakta... Olu Ankara'dan paral gelince... Yahu siz hi doru bir laf eder misiniz? Kardeim Hasan, bunca yldr ta ustas, o kadar parayla hi gelebildi mi? Bu olan Ankara'da mutlak bir kt i yapmtr. Hrszlktan yana bir i. Uzak, kark bir eyler dnd-: Olur!

Aye sana alsn. Meryem'e yardm eder. Ekin bisin. Kunduralar al. Tarlalar ortak verme sakn bu yl mer Aa... Kunduray ben alrm, sen de skma ipeklisi, alvar basmas alrsn. Kar gen... Bana rt, beline aynal kemer ister. ster... Hakknn yz gene kederlendi-: Ben istemez mi dedim? Ev yaptracaz hay mer! Biraz da beni dnmeli. Ta ekilecek. Ben sabaca kadar uyuyor muyum? Kereste bimeye hzarclar gelecek bahar st... Orman askerinden gizli ktk ekmeli dadan... Direk lzm. Para yok. Sus... Para yok lafn istemem. Hay allah beln versin. Kar demek namus demek! Namus demek olduunu ben de bilirim. Ama, ben kendi iimi de bilirim. ok kr, imdiye kadar kapm tahsildara tekmeletmedim. u kadar vergi borcun var, rezil! dedirtmedim. Yamren elli evlik... Bilirsin mer Aa, vergi defterinde bizim kylnn borcu tepe gibi durur. Saym parasndan, yol parasndan vergi borcu... Canm Hakk, neden byle sylersin? Tarlan ok. Sryle davarn var. Satver tarlann birini, evimin eksiini gr! Hocalarn Hakk, ellerine bakarak inat inat glmsedi: Tarlan ok nasl bir laf! Toprak bir vakit satlmaz, gnahtr. Hadi, akam ekmeini karp satsana bakalm! Ekmek baka... Toprak da ekmektir. Allah topra Alnsn diye yaratt, Satlsn diye "deil! Reit Hocaya sor... Namusun ba tarla... Ev yaptrlacak... Evi bahane etme... El ne diyor. Biraz da arkama kulak ver. Vermem. Ellerin laf bitmez. Sen gurbettesin de bilmezsin! Bu Yamren'in adam btn rezil! Ben alrm mer Aa, herkes glgede yatar, odalarda laf atar kar peinde gezer. Ben alrm. Ky yerinde im yok! diyen yalan syler. Aa budarsn, tarlalarn tan ayklarsn... Avlunun, bahenin duvarn nerirsin! Yaprak keserim, al toplarm, sapar demirini bilerim. Hayvanlar bakm ister, deirmene gidersin. Ne demiler alak kpekler? Demiler ki: u Hakk, sabahtan akama kadar hi durmaz. lecek! demiler. Karlar laf aras, Sen de Hakk gibi al! dediklerinden, Kyn dzenini bozacak rezil demiler. Grdn m? El szne bakmayacaksn. Benim duymadm yoktur, stme alnma. alma, senin gibi yatakta yat! Bu kez, Brak tembel domuzu! diye gler bu Yamren... Darda bir hayvan brd. Hakk ismini armlar gibi dikilip kulak verdi, acele ayaa kalkt: Bana izin mer Aa! Kz kanya ta yklemitir derede. Sen bilirsin! Dilersen prtlar da ben alaym Aye'ye, aklma bir ey gelmesin! Neden gelecekmi! Peki, sana ekin bier! Meryem, sobann arkasndan sordu: Glizar n'apacak? Ona kunduray kim alsn? Glizar kundurasz da gezer. Sen benim kary bilmezsin. oktur onda para. Benim her eyden haberim var. Ekin alar, tiftik alar. Hakk, yn oraplaryle tahtalar gm-gm ttrerek gitti. Kan-koca bakp gltler. Gurbeti mer kaslarak ensesini kad: Oldu bu i! Oldu derken... una bak... Sen mi yaptn? Ben yaptm.

 Ulan kar, Hakk'y kandrmak, Aye'yi kandrmaktan kolaym. Ekin bitiririz. yi bir akl. Tarlatan ortak verirsen kemiklerini krarm. Gzlerini szerek bir zaman dnd-: Hakk'nn evindeki yalara, ballara, ota, samana Gurbeti yar yarya ortak olmal! lira bor vermez! Aman kar, bundan gerisine karma! Pis edersin ii... Senin akln ermez! Mustafa nerde, Mustafa'y grdn m? Grdm. Himmet avuun odasnda. Pencereye tnemi. Hakk'y arkamda grnce, besbelli, gelmedi. Gnder olan, arsn. Meryem pencereden olana seslendi: Olum ko, Mustafa aan ar. Genler odasnda...Seni babam istedi dersin. abuk! Pencereyi kapatt-: Mjde almal olandan... Zorlu bir mjde... Mjde istenecek. Daha neler istenecek. Ulan kar... Aman kz! Tuuu... Grdn m? Ne var? Giymem! derse... Size ekin bimem! derse... Hep konuursun. Kz raz ettim, haberin yok! Aman deme! Aman deme! yleyse, lafa karrsan kemiklerini krarm. Kar ksmnn bildii dzen deildir bu... Tutkun olan davar gibi gdeceksin. Koun koyuna braklmas da zamannda... Hele Mustafa biraz yansn. i salam tutmadk m, eekten dme dneriz. Meryem omuzlarn oynatt, sobann nne oturdu. Aye ile konutuklarn ar ar anlatt. Darda ayak sesleri duyulunca mer bard: Mustafa sen misin? Benim. Nerdesin ulan? una bak! Burdaym, geldim! Mustafa kapy rtt-: Ne var? ler kt desene... Hakk neden dm ablamn arkasna... Brak imdi... Herif pirelenmi... Aman ha... Benim szmden klmayacak! Yahu mer Aa, bizim senin sznden ktmz m var! Sus dedim. Hep konuur. Bu i olursa, mjde hazr m? Mjde mi? -Mustafa bir Meryem'e bir mer'e bakarak salland-: Mjde ne demek? Mjdeyi isterim! Adaletini gster! Aman mer Aa, mjde hazr... Dnyay iste... ste isteyeceini... aka ettim. Arkadalkta mjde aramayacaksn! Bu i olursa, Gurbeti mer'in stne akll adam bulunmaz! diyerek kolumun altndan geer misin? Geilmez mi? On kere geerim. Genler odasnda yren kurulunca geiveririm. te ablam ahit! Aman mer Aa Ben tuttuum ii tamam tutarm. Yarn Aye buraya gelecek. Deme mer...-Mustafa ellerini dizine vurdu.mer Aa! Kolay... Meraklanma! Aye demi ki... mer amcam ne derse ben oradaym! demi Yok canm! Yoksa almlardr. Bundan byle, tetik duracaz! Rezillik istemem. Szmden kmak yok. Ulan Hakk, ulan alak... mer bir zaman Hakk'nn pintiliine atp tuttu. Gelir gelmez stne yrdn,

olmadk laf ettiini, Hakk'y slanm tavua evirdiini, sonunda Aye'ye kundura; skma, alvarlk basma alacan, imdiyse hazrda paras olmadn anlatt. Mustafa glyor, her sze, yi etmisin! Aferin! diyordu. mer'in son szne kzm gibi kalarn att: Parann laf m olur! Ayp! Ben alrm dedin mi? Dedim. Ben alrm, karn bana yazn ekin bier! dedim. Olur! dedi. Demir tavnda dvlr. Yarn Aye gelecek. Hazrdan bir kundura bulmal. Acele getirtmeli. Kolay mer Aa! Ben geenlerde kundura getirecektim. stme para almamm. Ilgaza yarn gece gidilecekti. Ne deeri var, bu gece giderim. Ttn, cgara teberi kalmad. Demirler de hazr... Bu gece giderim. Akama giderim de sabaha gelirim. Bu akam ykk evde Fadik'i bekleyeceini hatrlayarak telland-: Akama gidemem! Ulan Gidemem ne demek! Doru... Giderim ki vzr vzr... Gece yarsndan sonra... Yallah! Yarn kuluk zaman buradaym! Bir kundura m istedin, drt ift gelecek. Hangisini beenirse verirsin. ki dersen, iki ver. yle ya... Biri krmz astarl biri sar astarl... Meryeme dnd-: Bir ift kundura da sana gelecek! apkasn dzelterek kalkt-: Yarn, kuluk zaman. Ceketinin ucunu mer'in elinden kurtarmak istedi-: Brak mer Aa! ' Hele otur... Ne can tez olan! Otur hele, ekmek yiyelim. Ne olmu? Otur dedim. ki laf ederiz:. Ilgazdan belki bizim de bir istediimiz olur! Mustafa oturdu. mer'in dar kmasndan faydalanan Meryem, Aye ile neler konutuklarn ksaca anlatt, sonunu da yle balad: Kundura verilecekse... Bir de hediye mendili olmal! Mendil kolay abla! ki mendil, be mendil iste! Ne imansz olduunu bilirsin. Bugn He der, yarn dner. Hediye mendilimi bir alsa... Bak abla, mendili alrsa... Samanlkta, subanda falan, benimle iki laf etmeli! ki laf... Bir glse yeter... Bir glse... Adam gibi glmez orospu! mer darda ne dnmse dnm, smarlayacaklarn hazrlamt. Mustafa'ya hepsini tekrar tekrar sayd. Sonunda Ankara'nn inaatnda bir hrszl nasl meydana kardn anlatmaa balad: Rfat efendi... Namussuz iiler... Gece vakti pusuya yattm. Duydun mu kar? Ne akl... Ne akl! Soba trdayarak yanarken rzgr arada bir camlar sarsyor, Mustafa baka eyler dnyordu. Nazlkz tmar edilmi, semerlenmiti. Mustafa sofada cgara ierek yats ezannn okunmasn bekliyordu. Reit Hoca Tanr uludur diye barmaa balaynca karlarn yardmyla demir uvallarn hayvana sard. Besmele ekerek tabancann namlusuna fiek srd. Nazlkz yedeinde kyn dna sapt. Gecenin souundan kpekler bile seslenmiyorlard. Yallar camiye, delikanllar odaya toplanmlard. Namazdan sonra smail saza oturur, Hacer abla dner. Dnsn bakalm! Mustafa ban bir yn kuakla sarm, hayvann yularn koluna dolamt. Elleri kuann

arasnda: Hacer bize uur getirdi. e bak! diye keyifli keyifli yryordu. Rzgr yoktu. Bu yl daha kar yamad iin Allajn da iini kolaylatrdn, kar ok olsa Ilgaza gidilemeyeceini, adamn nne kurtlarn kacan, Vahit'in bu gece Mustafa nerde? diyerek aranacan dnerek, keyifle burnunu ekti. Kimseye rastlamadan, kpekleri rktmeden ky dolanp Yukar mahalleyi tuttu, hayvan ykk evin ilerisindeki fundalara balad. Fadik'in evinde hi k grnmyordu. Geen sene, kzlarn ferfene yedikleri gece bu avluda Vahit'in kpei baklad adlna geldi, Ulan! ster misin Arap bize salsn! diye ban yoklad. Tuu... Muhtar ne dedi? Biz Ankara'dan dnte, 'Gayri kpek baklamazsn' dedi. Grdn m? Fadik'lerin avlusuna biraz sokulup gzetledi. ylece durmakta^ can sklarak kpein orada olup olmadn aclamak iin biraz grlt etti. Arap hrlamyordu. Avluya bir ta att. Dinledi Ses yok. Birdenbire sevindi. Kz gelecek! ti ahra kapam, belli bir ey! mesi kalmamt. nceden ksrd. Yatt oday bilsem. Cam tklatrm! Yahu, kz sevmek ne zor mesele! Avluya girdi. Pelvan Vahit'in, sevgilisi Sabriye'yi slkla ardn hatrlad. Bir slk ttrd... Biraz bekledi, bir slk daha ekti. Sofa penceresinden ak bir ey geti. Kzn annesi olabileceini hi hesaplamadan yrei arparak merdiven kapsna yrd. Yar yolda, dnp yka kadar komay tasarlad. Kannn arkas aklnda kalmt. Merdivende hafif ayak sesleri vard. Bir yere atlayacakm yahut da koacakm gibi ileri doru eilerek bekledi. Kap aralannca fsldad: Sen misin kz! Mustafa! Burdaym, gel! te geldim, syle syleyeceini.. Dur, syleriz. Hele dar k... Ben ykk eve gitmem. Cin olur, peri olur. arpar? Ulan senden iyi cin mi var rezil? te bizi arptn. Burda syle... Anam uyanrsa beni arar! Mustafa, kz salarndan yakalad: Hele gel... uraya kz, kannn arkasna... Brak... Bam acttn... Brak, ben korkarm. Neden? Biz buradayz. Yka gidilmesin, dedin, peki, dedik. Gel hadi... Gelmem! Gel dedim eek... una bak... dur, rpnma... San yolarm. Kpei sen mi kapadn? Ben kapadm. Bana salmasn diye mi? una bak... Anam duyar, diye. Brak sam... Ben gideceim Dur! Nereye gideceksin. Sen buraya nazla gelirsin ama giderken sz bende... Bu sraca Naz-lkz kinedi. Fadik, Mustafann gsne saklanverdi-: Korkma hayvanla geldim. Beni kzdrrsan, art olsun, seni terkiye atar karrm! Aman Mustafa beni karma... Olacaksa gnl holuuyle olsun. Beni anamdan iste...

 Grdn m? Biz de yle dedik, Gnlle dedik. u Yamren'de bir dn kurulacak. Dnlerin padiah... Otuz kyn ad okunacak. Sen ne bilirsin? Gidecekmi... Hemen gidivermek yok! aydr yolunu gzlemekteyiz. Bu gece kavutuk. Kz gsnde skt. Fadik, her zamankinden daha kck, daha yumuackt. Ne dedin kz? Beni gzlyormu... Hacer'i gzle... Kes u laf! Balarm Hacer'in gemiinden... Yzme byle dersin. Hacer'i eve gtrmsnz. Bir de beni alacak; dn yapacak. Yren tresi... Delikanl zagonu... Yiitba buyruu... Sen ne bilirsin! Kary biz Kyn erefi artsn diye gtrdk. Anam syledi. Orospu karnn girdii yerde bereket olmazm. Mustafa'nn birden yrei kaband. Fukarann yzn gremediine zld. Kz hoyrata ekerek kannn arkasna doru gtrd. Fadik'in yannda iinin ferahladn yeni fark ediyordu. Meraklanma! Evimizin bereketi kamaz. Lafa bak! Kz sen hoca msn? Kamazm... Sana kstm! Neden? Beni orospu karya deitin... Kz bunlar sana kim retti? Bizim orospu kardan neremiz kt? Boyumuz mu, kamz m, gzmz m? Sabriye hep alad. Biz yemin ettik, ben sana bakmayacam, Sabriye Vahit'e bakmayacak. Geti... Kurtulmaa alt-: Brak... Eve gideceim. Ulan, bunlar ne biim laf? hele rezil! Biz bu ii neden yaptk? imdiden alsnlar, evlendiimiz zaman kzmasnlar! diye yaptk. Orospuya adam kser mi? O gelip geici... Baaalar bize gvendi. Gtrmezsek delikanllardan ayp. Kyde, babayiit delikanl bizi grdler de, bize verdiler. Eve kar gtrmek kolay deil! Yamren'in dman var. Kzlibrik'ten be alt kopuk gelir. Yallah, kary omuzlar, gtrr. Al sana... Yamren'in ad pislenir. Bir Hacer'i koruyamad laf kaptrdlar. diyerek... Sen bilir misin? Ad pislenirmi. Ellerin orospusu... Karlar, emede sana neler syledi? Bir de yolumu beklemi... bi de Su ver dedi. Hadi, ne szn varsa syle... Ben gideceim. Anam uyanrsa beni dayaktan ldrr. Varsn ldrsn. Dvme ile svme ile adam gnl eini brakr da gider mi? Geen akam gelmedin. Benimle elendin. Sabaha kadar urada dondum. Cinler hep bama toplamd. Hadi bakalm, o gece de Hacer yoktu ya... Neye gelmedin? Yatnca uyuyakalmm. Bir daha uyanamamm! Tuu... Sabaha kadar beklettin. Gece yars oldu. Ay aadan dodu. Geti gitti yukar doru. Nerdeyse sabah olacak. Ykk evin duvarna dayanmm. im gemi. Arada uyanyorum. Bir ptrt olsa, Geliyor! diye sryorum. Senin aklnn ii mi? Scak yatakta, alak, horul horul uyursun. Elolu sabaha kadar ne eker? Biz sabaha kadar buralarda dolayoruz, kahpe! Fadik karanlkta incecik gld. Mustafa iini ekti. te byle, biz lyoruz. Hep yalan. Hacer'e de, lyoruz! demisin. Odada karnn karsnda oyuna kalkmsn. Kaklar avucunda paralamsn.

 Aman bunlar nasl yalanlar! Vallah billh ben oyuna kalkmadm. Aam Murat oradayken oyuna kalklr m? Vahit kalkt. Ben hep oturdum. Hacer'e bakma! Rezil canm! Sleyman var ya, senin amcaolun, Gurbetinin Sleyman... Bildin mi? Olan, Ba aalar Kk yata yrene alsn! diyerek ortaya kardlar. Senin amcan mer, Haydi olum, gster kendini! dedi. Olan oyuna kalkt. Sleyman oynuyor yahu! Karya oyununu beendirdi. Kar Ah boyal ekerim! diyerek olana sarlr, olan utanr, Topal smail akl verdi: 'Ah ablam! eker ablam! Bal ablam' diyerek, sen de sarl! dedi. Sleyman aknlkla, Ah ablam! diye barmaz m? Kar bu kez olan yere devirdi. Yourdu ki, hamur gibi... Her yerini kzartmacasna! Rezil... uncack ocuu yourmu. Elleri krlsn. Elin fukarasna kt deme! Bu yollara dm bikez! Kyden kye satlmak kolay m? Delikanl odasnda oyuna kalkmak?... Gebersin Sus, yazk! Brak beni... Ben gidecem. Bir de Yazk! demekte... Yazkm, yazksa, al evlen. Dn vap... Ya bir yana... Mustafa, pmek iin Fadik'in yzn avrad. Sabriye'nin Pelvan Vahit'e, Brak soluum kesildi! dedii aklna gelerek var kuvvetiyle belini skt. Bir zaman yle durdular. Fadik kurtulmak iin kmldannca Mustafa ne yaptn kendisi de pek bilmeden kz kannn zerine yatrd, yavaa sordu: Bir yerin acd m? Brak Mustafa! Anam uyanr. Sesi titriyordu-. Brak, bir daha gelmem tbe olsun! Dur kz, biey yok! -Kzn souk yanan st ste pt-: Vallah billh biey yok! Evleneceiz dedik ya... El iinde senin yzn kara eder miyim? Korkma... Rahat dur, dur kz! Brak, soluum kesildi. dedirtmek iin btn arlyla Fadik'in stne yklendi!. Biraz bekledi. Hi ses karmaynca: lse yalvarmaz. Bu da Aye gibi inat! Benim bahtm byle, aferin! diye dnd. Kzn yznden balayarak, omuzlarn gsn, karnn, dizkapaklarn okad, sktrd. Fadik! Buyur! Ben bu gece nereye gitmekteyim? Bilmem! Ilgaza... Hayvan surda bal. teberi alacam. Syle bakalm, cannn bir istedii var m? Ben biey istemem. Anam grr. Daha mendili gzelce saklayamadm. Ben anamdan korkarm. O nasl bir lakrd? Sana erez gelecek... Yersin, kuytuda... Saklamak istemez! Bu gece de getirecektim, gelmezsin, beni gnaha sokarsn diye getirmedim. Sana Ilgazdan sakz gelecek gcrl... Gelsin! Boncuk ister misin? rt boncuu! sterim. Daha ne istersin? Biey istemem.

 Eolu eek! ncir isterim, eker isterim! desene... Brak beni... dm hay Mustafa! Dondum. Sen adama acmaz msn? Mustafa brakt, Fadik kapya doru yrd: Ben gidiyorum. Dur yahu! Yarn gece gene geleceksin! Gelmem. Bir lafm daha var. Yarn gece sylerim. imdi syle. imdi sylenir mi? Senin akln ermez! Fadik karlk vermeden kapy kapatt. Mustafa ekiirken zlp boynuna den kua kullaplarna sard. Nazlkz balad yerde uslu uslu duruyordu. Hi acmadan uvallarn arasna bindi. Ar ar yokuu karken bir cgara yakt. Sanki kulana t aadan, genler odasndan balama sesi, kak krtlar geliyordu. ini ekti. Hacer'in paalar ilemeli, pembe bezden donu vard. Memeleri biraz aaya sarkmt. Oysa Fadik'inkiler hem kk,"hem sert! Yazk! Meme dediin pamuk gibi olacak... diye iini ekti. Ertesi gn, leden sonra, Yamren'in karlar baka bir seyir iin eme bana toplanmt. Kulakszn Mustafa'nn satmak zere getirdii gzel kunduralara bakyorlard. Bunlardan biri Muratn kars Feridenin ayandayd. Hanife ana birini eline alp a kaldrd, iki yandaki sar dmeler, tabandaki kabara ivileri, ke demirleri gnete parlad. Sadiye ka lira olduunu sordu. Feride mard: Ben almadm! Paras yok! Kaynm getirmi. Meryem, deminden beri biraz uzakta duran Aye'nin yzne bakt: Kz! Buyur abla. Hani bugn amcana gelecektin? ten ba alamadm. Lafa bak. Adam isterse koar gelir. Sesini alaltt-: Senin kunduralarn evde... Aman abla ne kunduras? Ben korkarm! Korkacak biey yok. Dn kocan Amcanla konutu. Amcan dedi ki: Ayenin aya plak, srt ak olmasn! dedi. Kocan da: Ben alamam, imdi param yok! deyince benim herif kzd: Ben alrm. Aye yazn tarlaya gider, karlna ekin bier! dedi. Kocan raz. Sana ne? Skmalk ipekli gelecek, alvarlk gelecek. ste isteyeceini... Kimden geliyor? Ondan m? O kim? Mustafa'dan m, dedim? una bak... zmn ye de ban sorma. Daha ne istersen syleyeceksin. Hadi utanma rezil! Bahtn ald. Biey lzm deil. Olur, mu hi? El adam... Ayp. Ben korkarm abla! Kz, sen deli misin? Dn gece herif yollara dt. Ilgazdan senin iin gelen kunduralarla Feride orospusu gsteri satmakta... Senin hatrn olmasa. Kulakszn Mustafa, gece vakti Ilgaza gider mi? -Aye'nin dirseini imdikledi-: Sen almazdan, bak, olan yemin etti, orospuya verecek... Sana, inat! El orospusu giyeceine, ahmak, sen giyin.

 Ben korkarm abla! Korkma, amcan alm olacak. Amca ksm yeenine her ey alr. Kimse anlamasn dersen, yazn ekin bimee geliverirsin! Ben istemem... Hi olmaz! Ben Mustafa'dan utanrm. Bu srada Topal smail'in kars da bir ift yeni kundura ile salnarak kageldi. Karlar bu kez de onu evirdiler. Aye'nin ayanda kumas Glizar'n eski pabular vard. Bunlar, saklamak istiyormu gibi bakr bakralar nne brakt. Topal smail"in kars nyordu: Mustafa getirmi de bizim herif alm. Bana da sormad. Fazla kunduram var oysa... Neden masraf ettin! diye ekitim. Meryem, rtsn yznde sktrrken bam iki yana sallad. Aye'nin alt duda titriyordu. Gzlerini fkeyle ksmt. Bir zaman yere bakt. Sonra, omuzlarn cilveyle sallayarak birka adm yrd: Meryem abla! Buyur. Bizim herif ev yaptracak. Hazr paramz yok. Amcama syle, bana bir kundura alsn, yazn size ekin bierim. deiriz. Pekl! Astar krmz m olsun? Astarn ne yapaym? Nasl olursa olsun. Aye barmt ama szne kimse kulak asmamt. Gene de ky karlarn aldattna inanarak yrei rahatlad. Kovalarn doldurduktan sonra Meryem'i bekledi. Yan yana yrrken Aye iini ekerek fsldad: yi bildin abla... Astar krmz olsun. Ba stne... Evde sar astarls da var. ki ift brakm. sterse ikisini de alsn! dedi. imdi gelirsin, amcanla konuursun. imdi olmaz, iim var. u herifin ii mi? Dnyann bir aptal sen misin? Bakralar avluya brak: Erken dnersin. Dnmesi kolay ama... Bak abla! Dorusunu ister misin? Ben amcamdan utanrm. Utandmdan dn gelmedim. Anladn m? Utanacak ne var? Amcan sana kundura, almakta... Hadi, vallah benim herif kzd: Biz amcas olalm da... Ne demek! diye bard. Aye, kovalar avluya brakt. Meryem'in fark ettii ksa bir duraklamadan sonra ayandaki eski kunduralar hrsla kard: Haydi abla, gidelim! Eskileri karma kz! una bak! Ayan r. Aldrma sn... lsem, imdi Vah! demem. mer, ba yastktan kaym horlayarak uyuyordu. Salar terden alnna yapmt. Meryem yanna melerek omuzunu sarst: Uyan herif... Sana diyoruz Heyy! Horultusu kesildi, ama uyanmad. Meryem gene sarst: Kalksana... Bak kim geldi? Aye geldi. mer srayp oturdu. Gzlerini uuturdu Oda kapsnda duran Aye'yi eliyle yanna ard: Gelsene kz! Allah allah! Yanma gel! Buyur.

 Kocan olacak rezille dn ileri geri ettik. yleymi! Hakk'ya kzdm. te Meryem'in yz... Bardm. Ben Aye'yi el iinde plak brakmam, sen bilir misin? dedim. Eksik olma... Dedim ki: Ulan sen hi utanmaz msn? Hele benim hastalm gesin, art olsun kz geri alrm! dedim. Aye utanarak nne bakt. Meryem fkelendi: Uyku sersemi laf uzatrsn. Bktm senden... Kz kunduralar almaa geldi. Parasn sen verirsin, yazn bize ekin bier. mer, yastn altnda cgara paketini aryordu: Peki bisin... Biz bimesin mi dedik? Meryem dolaptan iki ift kundura karp Aye'nin nne koydu: Sen amcana bakma! Hadi been. ster krmzy al, ister sary... Aye, ellerini arkasna saklad. Yepyeni, parl parl kunduralardan korkmu gibiydi. Meryem fsldad: Alak, ite byle... Suyu bandan tutmal. Deerini bil. Sana fermenelik ipekli de gelerek. Sesini ykseltti-: Hadi al, parasna bakma se birini... Aye krmz astarlsn plak ayana geirdi. Ban iki yana eerek bakt: ite bu iyi... Biraz byk deil mi? Zarar yok. Kn orapla giyerim. yleyse... kopar ipleri... Aye, iftleri birbirine balayan sicimi koparmak iin var gcyle asld. Meryem gzlerini ksm, sanki sicimi kendisi zorluyor gibi soluunu tutmutu. Sicim kopunca: Hele orospu! diye hain hain glmsedi: te oldu. Hadi salkla giyin... mer, cgara yakarken azn avularyla kapatmt. Olann yand kadarm... Yakc gzel bizim Aye! diye drnerek glverdi. Gldn belli etmek sumu gibi yalandan kt: Kz ite kundura giydin. Bak, kyn kopuklarna yz verirsin. Pelvan Vahit reziline, szgelimi... Aye kunduralar yere brakp dar kat iin arkasndan bard: Gerisini kendin dn, art olsun ben adam keserim. Meryem, ayakkaplar alarak, Aye'nin arkasndan kt: Neye katn kz? Sen amcann lafna bakma! Bilmez misin, adamla elenieleniverir. Geir unlar ayana... Abla... Bu i kt... Utandm. Kunduralar giydi, merdiven kapsna rkek bakt-: Ge oldu. Bana izin... Dur, daha bitmedi. Hele gel... Bitiik odann kapsn at-: Gel dedim. Tavuk gibi korkar. una bak! Odaya grdler. Meryem dolaptaki yataklarn arasndan hediye mendilini kard: Artk yaayacaksn kahpe, gzelce... Pis kar! Hediyeler, sen gelmeden gzlemekte yolunu... Aman abla olmaz! Neden olmazm? Gren olur.

 Kim grecek? Hediye mendilleri hep grnse, Yamren'de btn karlar dayaktan lr. Hadi! Gizliden yersin. zm koymu, incir, leblebi, boyal eker koymu. Ayna cila var! Daha neler var! Ablacm, ayna dursun, gren olur. Peki, yemileri al! Yere meldiler. Meryem mendilin ularn zd. Aynay, boncuklar, ince gm bilezikleri Syrd. Mendili balayacakken Aye brakmad. Meryem'e iki avu yemi verdi: Buyur, Sleyman'a verirsin! Sleyman ne yapacak? Sen ye... Olmaz. ocua yazk! Az tatllanr. -Sleyman'n payn demeye brakt. st yann kuana doldurmaa balad-: Beni grrlerse... Mendili neden gtrmedin? Mendili de sana verdi. Olmaz. Grrler. Alak, ini doldurup geri vermeli diyerek korktun yle ya... Hakk rezilinden sana da cimrilik gemi. Yok abla! Aye sesini alaltarak kapya bakt-: Ben bikez Peki dedim mi canm kurban olsun. Sen kuma halini bilmezsin! Evde yalnz deilim. Biey yesem, teki sezinler. Herif, benden gizli yeni karsn beslemekte! diyerek Glizar etmediini brakmaz. una bak! Sen btn ahmaksn. Kuma halini ben de bilirim. Yalnz kaldn gece tr tr ye. Keyfine bak! Aye'nin, btn yemileri kuana, doldurmasn sabrla bekledi. Sleyman'a verilenleri mendile balayarak ayaa kalkt: Sana bir szm daha var Aye... Olanla bir tenhada konuursunuz. Aman abla! Aye gzlerini yusyuvarlak at-: Tenhada olmaz. Tenha dedimse, aklsz, samanlkta deil! Bir kuytuda... ki laf edersiniz. Hi olmaz. Bugn surda... Yarn samanlkta... Aman abla, bana yakn gelmesin. Elin olunu ldrecek misin alak? Ben her bely gzme almm! demekte... Kyn ortasnda tutacam. Sryeceim! demekte... Gz kararm. Her bels ba stne... lrm, ldrrm! demekte... Temelli fkelenmi". Elolunu yakmsn. Elbet bir karlk gstereceksin! Mustafa delirmi kz! Senin yoluna delirmi temelli! Sen, Olmaz deseydin. Olmaz dedim. Yalvardm. Adam doru yoldaki emeini yokua saptrmaz. Her ey yoluyla yordamyla... dedim. Bu kadar yakm beklemisin. Aman sk diini! Aman ha! dedim. yi demisin. Bak abla, emede memede bana laf atmasn. Ne zaman Gel derse boham alr gelirim. Dur kz. Bohann sras da elbet gelecek. Senin izinnamen var. ankr'ya gidilecek, hkmete danlacak. Adam mahpusa koyarlar. Sen benim szmden kma. Akln ermez! Peki abla... Sen ne-dersen yle olsun. Ama ben onunla konuamam. emede nme geti. O kadar laf azmdan zor kardm. zinnameye bir kar bulur. Boham alp gelirim. Beni karsn. Bohay alp gelmek hele dursun. Sen ne laf anlamaz karsn. Olann da

kendisine gre hesab var. Hele bir konuun, grn. Bak bakalm, seni karp Ankara'ya gurbete mi gtrecek... Yoksa kyde mi kalacaksnz? Zrpadak nereye gidilebilir, boha kolunda? Peki... Sen bilirsin. Aye biraz dnd-: Amcam ne dedi... Kyn kopuklarna yz verme! dedi. Amcan kt m sylemi? Kopuk, ipsiz, Vahit gibisine derler. Mustafa akl banda bir olan. Ta ustas... Recilik yapmakta... Mustafa'ya iki laf sylediini amcan nerden bilecek? Sen akamlar hayvanlara bakmaa ahra gidersin, orada bir ift sz edersiniz. Meryem glerek Aye'ye gz Krpt-: Cahilsin de bilmezsin. Bunun da tad baka... Karanlkta yrein ku gibi vurur. Bir al : Aman gelsin! Aman bir kez gelsin de sonra Allah canm alsn! dersin. Konuursunuz. Olan ne diyecekse der. Sen de akln bana al! Altn iste... Aye Olmaz, olmaz! der gibi ban sallyordu, Meryem omzuna akadan bir tokat vurdu-: ste kz! Bu genlik her zaman durduu gibi durmaz. Aye biraz dnd: Abla! Ne var kz! una, bak! Abla! Konuurken monuurken bana bir i yapar da koy verirse?... Korkma, ylelerden deil! Olan tutumu cra gibi... Ah Aye! diyerek dnyadan gemi... Meraklanma. Ben iin iindeyim! Korkma dersin... una, bak! Hay ahmak! Hi erkek ksmndan adam korkar m? Onlarn yiitlii kendi karlarna... mer teki odadan iki ksrk arasnda bard: Kar, kar ulan! Rezil kahpe! Meryem gld: Nasl szm doru mu? te benim herif! Hadi yreini ferah tut. Mustafa gibi yavruyu, adam Kavaklgl'e on kez gtrr de on kez susuz getirir. Erkek milletinin yanmas hep o susuzluktan... Aye kunduralarn takrdatarak sofay geti. mer durmadan sesleniyordu. Kar kz! Geldim! Ulan nerdesin? Brakr gidersin. Aklma neler geldi1. ar u kz iki lafm daha var. Dndke yahu! Bu ne akl benim akl... Kz brak... Aman gitti mi? Dersini almadan nereye gitti? O dersini nceden alm, ok stne varma, seni de okutur. 260 Bendeki akl grdn m? Yattm yerde seni donatmaktaym, alak! te bu, hep akldan ileri gelir. Kza sklasaydn. Hakk'ya bir ey sezdirmemeli. in zeri alrsa... Birbirlerini vururlar... Elimiz brmzde kalr. Meryem, karn bulanyor gibi yzn buruturdu: Sen korkma herif! Ne demiler, Kocasn denemeyen kar orospuluk edemez. demiler. NC BLM ER Hocalarn Hakk'nn btn kurnazl, kandrmak istedii adamla konuurken yzne bakmamasnda, onu istedii gibi yalnz brakmasndayd. Sabrl adamd.

Syleyeceklerini tasarlamadan sze balamaz, karsndakinin dncesine ne kadar katlm grnse gene bildiinden amazd. Bu sebeple Pelvan Vahit'i ard zaman kk kurun kalemini kasketinin kenarna, hesap kdn ceketinin d cebine koymu, akl sra iyice hazrlanmt. Odada ocak yanyordu. Lamba yoktu. Pelvan Vahit, oynak odun nda Hakk'nn esmer yzne bakmaktan abucak usand. Ban nne edi. Hakk nce kabile meselesini amt. Muhtar Hseyin efendinin edepsizliinden, Nail'in haylazlndan, Hocalar sllesinin tutkun olmadndan yand yaknd, birtakm eski olaylara ksa ksa deindi. Baban lnce muhtar Hseyin, anan almak istedi. Anan raz deil. Ben de raz olmadm. Ben zorlama ileri hi sevmem. Aklnda m, babann ispatini birka zaman tayacakm. stedi. Anana, Verme dedim. Arada senin iki tarla kayboldu. Bak Vahit! Benim bu kyde dmanm oktur. stemezler, ne dediler? Hakk u Vahit'e oyun etti. Babasna olan yz lira borcunu vermedi alak! dediler. Dediler. inanma... Sakn inanma! art olsun paray babana dedim. Rahmetliyi bilirsin, kopuk adamd. Paray dar gibi saan adam. Paray ekmek gibi tutmak hner... Doru... Olum, sen bir Pelvansn, pelvan ksm ky yerinde saygl olacak. Geen sene Naille dvtnz. Cami nnde seni sopalad? Neden sopalad? Senden Pelvan m? Muhtar Hseyin'e olmadk laf syledim. Senin haberin yok. Kabileyi birbirine drmeli deil! Biz Yamren' de drt, be eviz! Hocalar dedin mi, drt be ev... Birbirimizi tutacaz. Sana sopay Nailin yiitlii deil, senin fu karaln yedirdi. Fukaralk, evet, Allah vergisi. Bizim kabilede fukara var, zengin var. Neden? Hep Allahtan... Fukara fukaraln, zengin zenginliini bilecek. Fakirden sz dinleme, zenginden acma... Herkes hakkna raz olmal. Bak, be parmak bir mi? Allann, bir ii canm! Be parmak byle... Biri kk biri byk, biri ksa biri uzun! Kurban olduum Allah, parmaklar mavzer biiminde bir rnek yapsa yapamaz m? u sebepten yapmad ki... Alalm Seni: Grete pelvansn. Toklu kazanrsn, teke kazanrsn. Ama kopuksun. Ben sana acyorum. Ellerden akln m eksik? Ankara'da ayana ta dmeseydi, olurdun sen de bir ta ustas! Olamaz mydn? Vahit, sofadaki sesleri dinleyerek baka eyler dnyordu. Hakk bu dalgnl beenmedi Biraz eilerek sorusunu yeniledi: Olamaz mydn sylesene? Olunur, olunmaz m? Can skntsn datmak iin gnlsz gnlsz konuuyordu-: Dediin gibi Hakk Aa... Be parmak bir deil. Allah parmaklar mavzer fiei biiminde neden yaratmad? Ellerine bakarak sustu. Hakk gizlice sevindi: Grdn m? Aferin! Biz bir kabile adamyz. Ky yerinde sana, kendi kabilenin adamndan bakas yr olmaz. Alalm Kulakszn Mustafa'y: Bu kadar ahbapsnz, seni neden ortak etmedi? undan etmedi ki... Sen Hocalardansn. Yabu kyde Hocalar geerim! demekteymi. Gesin bakalm, -iini ekti-: Hey srtmacn Yakup ki tosunla sen bizi geemezsin, gesen gesen bizim kabilenin ipsizliinden geersin. Hazrlad kd cebinden kard-: una bak! Hesabn yazdm. Mustafa, bu kyde, dkknclktan ne kazanmakta bil bakalm?

Ayda yirmi liraya para dememekte... Cgarann paketinde bir kuru... Dkknda altbuuk, burada yedibuuk... Seni neden ortak etmedi? Seni Topal smail'e deiti hay Pelvan, Hocalar kabilesinden birisi kazanmasn diyerek... Anladn m? Vahit, ka gndr, bu meseleye kzyordu. Deminden beri lafa koulmamas Aye'ye hediye gnderdiini duydu da Hakk kendisine kzacak diye kvranmasndand. Aman, kar kocasna dememi... Demediyse bizde gnl m var kahpenin? Brak Mustafa'y. Kulakszn Mustafa gerekten rezildir. Adam hrsz smaille ortak olur mu? Aferin... Ben imdi seni niin ardm? Biz de bu kyde recilie balayacaz. Kra ortaksn. Krn yzde u kadar senin olur. leride yar yarya bllecek. Ben tarla iinden ayrlamam. lerde dkkn toptan sana brakrm. Demir toplanacak, Ilgazdaki Kse'ye satlacak. Mustafa yz paradan toplamakta... Sen kurutan toplarsn. Demirin be ar, incirin bir ar demi. Biz, drt okka demire bir okka incir veririz. Bu srada avludan bir kadn sesi Hakk'y ard. Hakk yerinden kalkacak gibi yapt. Sonunda vazgeti: u am a da sor bakalm. Vahit hzla pencereye gitti: Ne var? Kimsin? Aye... Ne var? Biey yok! Rzgr sndrd. Karanlkta korktum. Kulana bir fslt alnmt. Tandk bir erkek sesi. N'oluyor kz? Hi! Girsene ieri, una bak... Geldim, geldim. Hakk sabrszland: Brak... rt u cam! N'olmu? Kar milleti karanlktan korkar. Hey allan! unlarn derdinden iki laf edilmeyecek mi? Brak gel. Vahit eski yerine oturdu. Dediim gibi Pelvan! Drt okka demire, bir okka incir. Kylye de yazk yahu! Yazk elbet... Veresiye vermek dkknclkta iyi deildir ama mteri tutuncaya kadar gvenilir adamlara veresiye verirsin. Veresiye ii senin boynuna... Pelvan olduundan, kyl senden korkar. Boazlarn skar, paralar toplarsn... mer bizim karya bir kundura alverdi. Yazn karlna ekin biecek. Gurbetiye sordum. Kundura buuk liraym. Yerinde yz yetmi, yz seksen kuru... Yar yarya kr... Ayptr, gnahtr. Bizim dinimizde faizcilik haram... Aye ieri girdi. Dolabn kapsn at. Hakk sordu: Hemen barrsnz. Ik snerse adama kendi avlusunda n'olur? Bilmem, rzgr kapy vurunca, korktum. Korkmu... Aye dar karken Vahit yanaklarnn krmzln fark etti. Hi korkmam... Yalan tbe olsun! diye bam evirdi. Hakk, kendisini zengin bildiklerini, gece vakti Ilgaz yolunda, bana dmanlkla bir i getireceklerini, Kurunlu dolaylarnda ayln alp kye gelirken Topal Gaziyi,

paras iin nasl ldrdklerini anlatyordu: te byle... Fukaray eekten aa almlar da, leini, suya gm vermiler. Kylnn fukarasnda din, iman olmaz. Yahu, siz deli misiniz? Bu dnyada, hkmetin mahpusundan, hadi kurtuldun diyelim, peki, yarn te dnyada n'apacaksn? Paras iin adam vurann namaz klnmaz. Yatacak yeri yoktur. Peygamber arkalamaz! Vahit yava yava aknlktan kurtuluyor, fkeleniyordu. Aye'nin demin aada bir erkekle fsldatn az daha syleyecekti. Hele dur, ii anlayalm. Sylemesi kolay! diyerek elini dizine vurdu: Yamren'in adam rezildir Hakk Aa... Sen dorusun. Aferin Vahit. imdi szme geldin. Bana alacaksn yle ya... alrm. Ba stne... Oh ne gzel! Demirleri toplar gidersin. Benim hayvana ykleriz. Hayvan kiras elli kuru. lerde, dkkn alacak. Himmet avuun odas iyidir. Kapnn sana duvar ekersin, olur sana bir dkkn. Birazn Berberhane yaparz. Kyl tra olur. Bir yan reci... Ben gazya getiririm, tuz getiririm. Sen hesap bilir misin? Yok... yi... yava yava renirsin. Paraya elbet akln erer. imdi el kadar ocuklar paray bilir oldu. Ulan, gurbetten kurtulursun. Ankara'da ayana ta dt, smail rezili gibi topal kalacaktn az daha... Topal smail'in ad geince, Vahit kalkmaa davrand: Bana izin Hakk Aa. Otur ulan! Daha konuacamz bitmedi. Bikez ky yerinde deerin artar. tuttu derler. Ekmeini tatan kartmakta, aferin! derler. Sen yarndan tezi yok, demir toplamaa balarsn. Namusunla al. Alverie hiyle girdi mi, bereket kalmaz Ben anladm. Gzn krpt-: Hele imdi byle olsun, ilerde bak daha neler olacak! Ulan, sana bu kyde istediin kz alrm. Demiri kurutan toplayacaksn, cgaray satacaksn yedi kurua. Yirmi para kr elverir. Anladn m, paketi yedibuuk deil, yedi kuru. Sen cgara ier misin? ierim. Cgaray alr iersin. tekine berikine tutmak yok... Bu da nasl bir huy? Hemen cgara tutuverirler. Sen herkesin aptal msn? tiin cgaray aybanda hesaplarz. Bana Cimri derler. Ben cimriyim ama tembellere cimriyim. Aybanda kazantan payn alrsn. Harcarm dersen bende durur. Birikir. . Kolay Hakk aa. Ben gideyim. Dur, sana para lzmdr, -nceden hazrlad liray yan cebinden kard-: te lira... yi say! Yz kilo demir toplarsn. er kurutan, yz kilo. Elli kilo da bizde var. Yz elli kiloyu sarar, gidersin. Vahit paralar ald. Hakk, onun dalgn uysalln ahmaklna vererek bir kat daha sevinmi, bu kadar lakrdy, ortaklk hissesini kark brakmak iin sylemiti. Kendi hesabnca Pelvan Vahit'i, gnde bir paket kyl cgarasna altracakt. Gnde bir paket kyl cgaras, ayda 195 kuru... Hesaba da akl ermemekte... Grdn m ne gzel! Gzlerini krptrd: Yarn gece demirler hazr olur mu? Olur. Bakalm! Vahit ayaa kalkp kuan dzeltti-: Demirler mi? Yarn

hazr olur. Akama Ilgaza gederim. Kal salcakla Hakk aa... Sofada Aye'ye rastlamad. Avluya iner inmez, sanki herif oralarda olabilirmi gibi evresine bakt. Dileri arasndan Korkmad kahpe! Hovardasna cilvelendi. diyordu. Sokakta yumruunu gsne vurdu- Bizi bunlar adamdan saymamakta, yahu? Biz, demek, adam m deiliz, ulan orospular! Duyduu erkek sesini, sanki yeniden iitiyordu. Gzlerini ksarak kimin olduunu bulmaa alt. Birdenbire, Tuu... diyerek elini kaldrd. Tbe olsun Nail! Hey alak! Gldane'yi elimden ald, yetmedi, Aye'yi de ileden kard, eyvah! Doruca Mustafa ya gidip, Hakk'nn ortaklk iini, gece vakti Aye'nin Nail'le karanlkta konutuunu anlatma tasarlad. Himmet avuun odasna girecek yerde, Sardere'ye doru yrrken fkesi her admda, artyordu: u Mustafa da adam deil! Recilie baladn bizden saklad. Bizden her eyi saklamakta... Ankara'dan gelince deiti. Hakk doru sylemekte. Hocalara dman bu Kulakszlar! Yirmi liras var, yzba gibi alm gsterir. Mustafa'ya gitmekten vazgeerek geri dnd. Acele genler odasna kt. ierde Yamren'in kk ba aas Nail, kasketini yana ykm kii ile bara ara domino oynuyor, Topal smail sobann banda sakat dizkapan styordu. Oyun oynayanlar o kadar dalmlard ki, Vahit'in selmn bile almadlar, Pelvan, Topal smailin baucuna dikilip gzlerine dimdik bakarak yavaa sordu: Nail imdi geldi yle ya? Hangi Nail! Baaa m? Yok yahu! Sen ne zamandan beri buradasn? Doru syle, bak! Bir saatir. N'olmu? . Nail de bir saatir burda m? Daha nceden balamlar. Paketine bu oyun! Herif deminden beri iki paket kazand. Demek Nail, yarm saatten beri hi dar kmad m? Aptese falan! Yok karde... Bilmez misin, oyunda altna pisler de gene kalkmaz. Vahit, parman srarak bir zaman dald. Aye'yle konuann Nail olmadn anlar anlamaz sevinmiti. Sonra bsbtn merak etmee balad. smail dimdik yzne bakyordu. Bundan da tedirginlendi: Demek... Nail deildi... Grdn m? Hele otur Pelvan! Hayrola! Sende bu gece bir i var! Brak smail! -Vahit cmeldi-: atm yahu! Nail keyiflikeyifli bard: C! Adam dubaray oynamaz m? te baladm, sayn bakalm paralar, bende hep beyaz var Vahit ban sallad: -Hep beyazla balam... Duydun mu? u Nail, bursla oyunda ise... Aklm ermedi. Canm, Nail'e n'olmu? Hep sorarsn. Ben senin gibi cinli bir herif grmedim. Ulan Topal, btn sular sende... Ulan, sen yok musun rezil! Yahu arkada! Sen delirdin mi gece vakti? Sus... Ortaya bir yarasa kemii kardn. Sreriz karnn srtna... Hi bir halt olmaz. Doru syle, doruyu syleyeceksin, bu yarasa kemii, koyun kemii deil mi, alak?

 Aman efendi, tbe ek! Tlsml kemik koyundan olmaz. Senin akln k kemiine gitti besbelli... Tlsml kemikse neden fayda vermedi? Kar bize dman! Sus! Aman soutacak yann m srdn? dedin mi amar yersin. Istacak yan srdk. Aferin. Yarna, br gne kar balar yanmaa... Sk dur, aman sk... Ben Olmad demekteyim. Herif Aman sk demekte... Olmadn gece vakti nerden bildin? Ben bilirim! Suratn ast-: her eye akln erer, syle bakalm, biz imdi nerden gelmekteyiz? Biz imdi Hocalarn Hakknn evinden gelmekteyiz. Hayrola, kar seni yatsdan nce ieri mi ald? Bu nasl bir i! Kar deil, Hakk arm! yi, daha iyi... Demek kars yz vermeyince Hakknn yrei acd: Aman Aye! Bizim Pelvana bir are! diyerek araclk m yapacak? Olum hovardalkta eskiden bu yollar yoktu. Benim aklm nasl ersin? uraya otur da, bir bir anlat. Nesini anlataym. Akam eve gittim. Anam dedi ki: Hakk seni istemekte. dedi. Aman Pelvan, dizinin ba zlmtr. Kt... Kar meseleyi kocasna syledi yzdeyz! dedin! Tamam! Heyvah!dedim. Anama dediki: Kz, herifin surat nasld, fkeli mi idi? fkeli deilmi. Anamla aka etmi. psizi yemekten sonda bana gnder. Sonunda ben senin olunu tccar yapsam gerek demi. Anladm hay Pelvan! Tccar dememitir. Anan Trkeyi nerden bilecek? Serdar demitir. Kadir mevlm seni Pelvan yaratm/Serdar etmi gzellerin stne hesab... Herif seni, Aye zerine serdar dikecek u halde... Sus! Korkudan yemek boazmzda kald. Hakknn evine giderim, ayam yrmez. yle derse... Byle derse... Hey Topal Aa, sen utanmazsn da bilmezsin, adam utand m, banda hi akl kalmaz! Kar karya oturduk ama sen bana sor. Herif at laf, at laf. Syledikleri buradan girip buradan kmakta... Laf imdi getirdi, imdi getirecek. diyorum. Ulan rezil, elli evlik Yamren'de bizim kardan bakas kalmad m? Sen bizim kabileden olasn da... Dmanlar bir i yaparsa hst diyerek nlerine kacakken... derse... Suratma tkrrse... Hem de tkrme. Herif hakl deil mi canm? Eee sonra... Sonras... Lafn neresine geldik, pek farknda deilim. Dardan bir ses... Aye kahpesi hayvanlar grmeye inmi. Karanlkta korkmu. Hakk o sra cebinden bir kat kard. Bana dedi ki: uradan cam a da seslen, korkmasn dedi. Aferin Hakk Efendi. Keklii avc sahana kollatmakta... Gayri baa gelen ekilir. Kzmsndr Pelvan! Kzlr m? Canavar gibi sradm. Korkma! diye seslendim .Rzgr ray sndrd, karanlkta korktum! diye glverdi, te o srada; eytan ne dedi? Ulan Pelvan! Dur gitme! dedi. Kulama bir erkek sesi alnmaz m? Aada fsl fsl konuulmakta... Orospu: Haydi savu, herif gelir. demez mi? Erkek sesi: Ular bu ne biim oyun! Barrm deyince hemen barrlar m? diye kzyor. Geri dndm ama aklm bamda yok. Sylemeli mi, sylememeli mi, u Hakk'ya; derken... Az daha syleyecektim. Anladn m? Topal smail, meseleyi Pelvann Nail'i sormasna balam, hzla dnmeye balamt'. Vahit yumruunu dizine vurdu:

 Ulan Topal Aa, nasl oldum, grete kendi oyunumla yenilmie dndm. Soluum kesildi -Gbeini gsteriyordu-: urama bak soktular sanki... ime bir sanc dt. Bir yutkundum bir daha yutkundum. Hele bir daha yutkunsam boazm yrtlacak. Hakk rezili anlatr. Demirmi, kmrm, incirmi, zmm... Elinde bir kat... o kada bakyor da anlatyor: Kr edermiiz. Be parmak mavzer mermisi gibi birbirine dnyada benzemezmi -Vahit elini uzatt-: Tbe! Mavzer fiei biimi bir eit olur mu bunlar? Derken kar ieri girdi, ya,naklar kzarm. Hakk'ya sylesem mi? diye kvranmaktaym! Kar milleti gibi utanmaz yoktur. Herif ahmak, oysa minare kadar boy vermi Allah! Yreime bir acma dt, Topal Aa, bizim Hakk'ya birden acdm. Th yazk! dedim... Brak acmay... Hep acrsnz. Karsna mendil yollarken acmaz. Syle bakalm, Aye'yle konuann Nail olduunu nereden anladn? Sesini benzetmeye getirdim. Dar kar kmaz: Ulan bu Nail olmasn! diye yreim hoplad. Canm sklm. Zorla gld-: Can skntsyla Nail sanmz, smailin omzuna yavaa vurdu-: Grdn m Topal aa? Senin kemik haltetti. Karnn bakasyle aras iyi... Kemik haltetmedi. Kemik hakl efendi, mbarein neden almadm imdi anladm. Bir kar baka, bir erkekle dp kalkarsa kemik ona kr etmez. Bunun da, huyu byle... Bu kemik, yleyse, kocal karya ilemez mi? Hele cahil! Kar ksmnn kocas adamdan m saylr? Domino oynayanlar barmaya baladlar. Nail karsnda oturan oyun arkadana kyordu: Ulan, iki-bir elinde duruyor da... Ben sabahtan beri iki ban tek yapmaa uramakta deil miyim? Herif d kapsna boyuna cahar koymakta deil mi? Topla unlar... smail, sesini alaltt: Karyla konuan Nail deildi de ya kimdi Pelvan? Bilmem. Sesi kulamda... Kulamda ama gel de bulabil! Sesi kulanda ise, bulur karrz! Hakk seni gece vakti neden arm dedin? Mavzer mermisi diye bir laf ettin? Senin anlayacan, dkknclk yapacak, benimle ortak... Vahit ceplerini aramaa balad, smail gzlerini krptrd: Nasl ortak! Yahu, bunlar ne biim laf! Ortak ite... Dkkn alacak, Mustafa gibi demir toplanacak... Sonunda dkkn sana brakrm! dedi. Mustafa'ya inat cgaray yedi kurutan satp, demiri kurutan toplayacak. Nah, ite lira... kurutan m? yi bir i. smail paralara bakarak biraz dnd-: Tbe olsun aynal bir i! Sakat dizkapan uuturarak sustu. Bir eyler tasarlad gzlerinden belliydi. Mustafa iin yz kilo demir topladk. Devret unu kurutan, Sana elli kuru kr, hele akl! Ulan smail Efendi, aferin! Hemen kaslarak, elini byna gtrd: Sen ne dedin Pelvan! Ben dedim ki... Dorusu, daha bir ey demedim. liray verdi. Olur dedim. Olur dedim ya, kulak asma. Hakk'nn niyeti Mustafa'nn iini bozma ki. Mustafa

benim ahbabm. Ayptr. Hakk rezili bir ii dmezse bizi arar m? Rahmetli babamn 300 lirasn vermimi. Bende paranz yok dedi. Ulan Hakk! Demek ortakla raz gelmedin mi? u da m bir sz? Ben Mustafa'ya ktlk eder miyim? yz lirann lirasn aldk. O kadar... smail, bir yandan ortaklk meselesini kurcalarken te yandan kar iini evirip evirmiti. Birdenbire parmaklarn krdatnca Vahit merak etti: Ne var? Hele rezil, kalkp oynayacak! Dur yahu! Aye'yi gece vakti ahrda bastran u Nail deildi de, ya kimdi? Ulan Pelvan! Tuu... Biz adam olmayz. Ulan biz eek gibi bir herifleriz. N'olmu? Eek sensin... Laf dokundurma... Asl laf imdi dokunduracam: Aye'yle konuan Mustafa'yd ahmak! Nasl Mutala? Bizim Mustafa m? Kulakszn? Kulakszn Mustafa... hey Pelvan! Mustafa senden habersiz Aye'yi yola getirsin de, karanlkta barbar bartsn da... tuuu... Sen daha, Mustafa benim ahbabm. diyerek... Hele aklsz... Mustafa olduunu nereden bildin? Mustafa bana yemin etti. Aye sana hell olsun. dedi. Kary grdke domuz grme dnmekte... Onlar hovarda laf! Aye'ye Gurbeti mer kundura alm. Amcas desem, amcas deil. Uzaktan bir akraba. Hey kyl milleti! Bir sudan iseler olurlar akraba! Bunca yldr, mer neden kundura almad kza? Diyelim ki, imdi opurun amcal tuttu, Hakk'nn karsna gelene kadar, Fadik kz plak gezmekte. Bir dul kar anas var. Bu herif Aye'nin amcas da, Fadikin enitesi deil ya... Mustafa Ankara'dan paral gelir gelmez, mer amca; oldu. Haydi bakalm! Aman smail! Dur Ulan! Demek bizim Mustafa... Bizim Mustafa! te ben buradaym. Sonunda Mutala kmazsa u byktan kkten keserim. Hani Mustafa nerde? Odaya neden gelmedi? ki gecedir, hani odaya niin gelmemekte? Ayaa kalkmaa davranan Pelvan tuttu-: Dur yahu! Nereye kalktn? Mustafa'y bulacam. Erkeke soracam. Karda gz var m anlarz! ocuk gibi bir Pelvansn. Mustafa'nn ii. Mertlik sana m kalm olum? Vahit alt dudan ekitirerek, kederli bir kk ocuk gibi derin derin dnd. Dndke fkelendi. Ulan bu dnya nasl bir dnya? Cenabet bir dnya! Yahu! Bu dnyann bir aptal biz miyiz? Doru Pelvan... Bu zaman hergele zaman... Ben seni severim. Sen, zarar yok, bana Topal dersin. Ben seni severim. Mustafa benim ortam yle ya... inde benim krm var. Sen demircilie balarsan, bizim kr azalr. Varsn azalsn. Sen beni bilmezsin. Biz, Dost yoluna post gitsin diyenlerdeniz. Hakk'ya ortak ol! Ky yerinde i sahibi adamn deeri artar. Sen kyly bilmez misin? Ayran orbas ieceksin de, et yedim diyerek diini kartracaksn. Mustafa eer Aye'yi yola getirdiyse, muskayla, tlsmla getirmedi, 150 kuruluk kundura ile getirdi: Eski z;aman karlar imdi yok. Kary ileden karan tlsm: Yedirmek, giydirmek... Reit Hocann muskasna kulak verme. Muskann zorlusu, be liralk banknot... Peki, ama bu ite aklmn ermedii... Neymi bakalm!

 Peki! Diyelim Mustafa gizliden Aye'yi kandrd. Bize bedavadan hediye mendilini neye verdi? Bir domuzluu varmdr. Sana iyilik edecek de yreini anlayacak. Kime gndereceini sormad m? Sordu, demedim. Sklaynca, Sabriye kza yollanacak! dedim. nanmad, yemin verdirdi. Doruyu syledim. Tuu... Grdn m? Ne var? Baaa seildii gece, beni hep syletti. Herif bizim azmz aram. Mendilini verirken ne dese iyi? Benden birey saklamayacaksn. artmz bu! dedi. Grdn m? Ulan Mustafa! Herif Ankara'dan, bir Yamren'i ipe balayacak akl getirmi. Dur-yahu! imdi anladm, Aye'ye gitmi demitir ki: Mendilleri benden bedava alyor. Acdmdan vermekteyim. demitir. Karya kendisini zengin gsterecek. Sen de bu kyn dilenci olan... Nail, Vahit'ten bir su istedi. Pelvan suyu verip geldikten sonra, yzn bsbtn asmt. Topal smail bu ilere ok kzm gibi iini ekti: Grdn m arkadan Pelvan? Grdm, peki... Sana erkeke bir sz Topal Aa, sen boboaz bir herifsin. Dilersen gider sylersin: Ben bu ii Mustafa'nn yanna komam! Ben Mustafa'ya biey demeye demem ya, aklna girer, seni kandrr. Kandramaz. Yemin et. art olsun! Vallah de. Vallah! yleyse hadi karda. cmz alalm. Onun bize ettikleri yetiir. Mustafa'y bu kyde sol brnden vurmam olmayacak. mrlerinde ilk defa birbirlerine dosta baktlar. Topal smail, Kulakszn Mustafa'nn hereyfrji kskanyordu. Salam bacaklarn, Ankara'dan paral gelmesini, Ilgaza demir gtrrken yakalanmamasn, hovardalklarn... Mustafa'nn kendisine bir kez olsun, Topal Aa dememesine bile fkeleniyordu. Herkes topal der. Herif demez. Neden? Bize acdndan, sevdiinden deil hay olum! Vahit Ankara'dan beri Mustafa ile arkadalklarnn eskisi gibi olmadndan arada bir phelenmiti. Ankara dn, eskisi gibi cgarayd beraber itik, beraber gezdik, Hacer'i beraber gtrdk ama kulak verme! Mustafa'nn baz ilerini, baz szlerini yadrgam, hele hediye mendilini bedavaya verdi vereli sanki birisi arkadan tutuyormu gibi rahatszlk duyar olmutu. Ayamza ta dmeseydi, biz de usta olurduk. Hakk doru syledi. Hele rezil! Hele bodur kpoulsu! Kara olan! Beraber gezmesi de cann skyordu. Ulan Kulakszn Mustafa! Ulan namussuz! Bize ettiin kahpelik elverdi, tamam! smail, cann verecek kadar cmertlemiti. Pelvana cgara paketini uzatt: Hele yak bir cgara! Dumanlayalm anasn sattm... Kar milleti rezildir. Adamn pelvann urada brakr da bir kar olana gider. Paray sen bilir misin? Paray kazanmal... Ky yerinde paraszlk gibi bel olmaz. Kendini gster Pelvan! Mustafa'y dkknclkta gemeli. Demirin kilosu kuru mu? Demir bende ok... Sana bulurum. Ky yerinde para olmal, para... Sen paray

bilir misin? Paray kim istemez? Hayle... Paray seven, gider de kazanr. Para kazanmak iyidir. Adam yeni giyer, cannn istediin yer. Adamn kendisini saymazlar, kesesini sayarlar. Davran Pelvan! Durmayalm, tam sras... Yiitliimizi bu gece gstereceiz. Kime gsterilecek bu yiitlik? Gel arkamdan... hele-yr... Laf istemem Arkamdan geleceksin. Sen kendi kafana gide gide ii berbat ettin. Topal smail sakat bacan zorlayarak acele kalkt. Sofada, byk bir i yapyormu gibi bana bir mendil sard. Sardere'ye kadar bir ey konumadlar. Gece inadna karanlkt. smail, ne yana gittiklerini sormasn diye Vahit'i lafa tutmak lzm geldiini dnd: Pelvan! Buyur! Hocalarn Hakk, sana ortaklkta ne verecek? Bilmem. Orasn konumadk. Sonunda dkkn sana brakrm! dedi. Bak unuttum: Himmet avuun odasna dkkn kuracak. Biraz berber dkkn... lerde her ey satacaz. smail, glmesini ksrmee evirdi: yi olmaz m? Aferin! Dkknclk gibi i yoktur. Dkknclk iinde para var nk... Tuz satarsn. On parac krdr. u kadar parasn Hakk elinden alr. nallah elli senede, bir eek paras toplarsn. Ne yapalm? Eri Ahmet gibi ky m basalm? Gel dedim ya... Arkam sra geleceksin. Szmden karsan gerisim sen dn! Bahelerin arasndan geip ankr'ya kadar uzanan kraca saptlar. smail elinde olmadan keyifle sylendi: Yr... Hele yr karde! Nereye gidiyoruz ulan Topal? Yr... Ulan bu yol nereye gider? Bu yol, demir madenine gider Pelvan! Ben seni severim. Aklnda m? Aye geen yl Mustafa'nn ban yard. Bu yl, karanlkta ra sndrmekteler. Neden? Mustafa gzelleti mi? Adam gzellemez. Eek bizim eek, semeri yeni... Sen de ulu yenileyeceksin, koku yana gayret vereceksin. am yarmas gibi delikanlsn. Kulakszn olu, demir madeni mi iletmekte? Biz de iletiriz, Madenin gz buras... Haftadan haftaya buraya geliriz, beygiri ykleriz. Ykler miyiz? Yalana bak! Ykleriz! Mustafa akgz... Hemi de hrszlktan yana benden ileri... Benim bildiim Mustafa hrszlk etmez! -Biraz sustu-: O halt da m yedi, doru syle?... Ulan ky yerinde hrszlk etmeyen olur mu? Sen anandan gizli, evinizden ekin, tiftik almaz msn? Mustafa hrszlk etmezmi. Srden az m tiftik ald, Yakup Aann ambarndan az m ekin satt? Olum hrszln hepsi birdir, siz yreksiz olduunuzdan kendi malnz alarsnz. Sesini kes! Mustafa kary nasl kandrd? Para gcyle kandrd.

280 Aman dur, imdi aklma geldi. Geenlerde bana bir ey sorduydu. Nasl etsek de elimize bir altn geirsek! dediydi. Demek karya altn verecek! Bak Pelvan! Elolu, kan ksmna altn verdi mi, bizim yarasa kemii urada kalr. Geen yl bizim kemik Mustafa'nn iine niin yaramad? Hakk'nn yz liras ar bast nk... Ne yapalm? Hrszla m balayalm, kemik skmedi, diye? Hrszla balamal. Dorusunu ister misin? Hrszl biz yapmayacaz, Mustafa'nn aldklarn gtreceiz. Mustafa bir yerden demir ald. uraya, allarn dibine koydu. Alrz gzelce... aziye ablann sz doru canm! Sonra gecenin birinde ne dediydi, Hocann ekini gecesi, aklnda m? Hocann ekinini almak gnah da, Selim'in hakkn almak gnah deil mi? demedi mi ablam? Orospuyu brak! Daha ne laflar var, bir duysan... Bilirim. Vcl vcl konuur. imdi syle bakalm cebindeki parann hesabn... Otuz kuru. Vahit Hocalarn Hakk'nn verdii liray unutmutu-: Tbe, otuz be... Neden sordun? Otuz kuru, drt paket cgara paras... Gene hediye mendillerini, yalvarp Mustafa'dan m isteyeceiz? Vahit iini ekti. Mustafa'nn demirlerini almak birden houna gitmiti. Yoku ktklar iin solumaya balayan smail'in ensesine bir aka tokad indirdi: Hst olum! Kse demircinin kr gibi hrdamaa baladn. Ne yapalm yahu? Yavaa soluma ayp deil! Trk m aralm! Peki, sen demir almayacak msn? Bo giderken soluan oldun. Bana bak smail! Senin Hrsz adn bouna km. Yumurta alarsn, belki... Yumurta hrsz sansar smail! Sansar lafn kaldr aradan... Kaldrmam, tbe kaldrmam... Sansar smail. Beenmedin mi soyadn? Kardeim, bizim soyadmz var. Bizim soyadmz: Karakaan... Ne de Karakaan! Karakaan'a bak! Topal Karakaan... Yrsene Karakaan! Sallanrsn! Omuzuma vurma! Omuzumu kertin rezil! Karanlkta bu kadar yrnr. Koalm m? Vurma ulan! Hay elin krlsn alak! Tepenin zerinde Topal smail, kayalarla diken kmeleri arasnda biraz gidip geldi, sonra ellerini dizlerine vurarak rpnd: Ge kaldk. Tuu... Herif gtrm. Bu gece yklemitir. Ver elini Ilgaz ars. Demirler para olacak Pelvan, hediye mendili olacak. Umudu krlm gibi bir tan zerine oturdu-: Ge kaldk! Vahit yumruklarn beline dayayp evresine bakt, aada cgara atei gibi iki krmz k grnyordu. Parman uzatt: unlar ne? ingenler yol boyuna adr m kurmu? Deil Pelvan! Tren yolu onarlmakta... ilerin adrlar... Vahit gzlerini ksarak zorlad: Evet, fenerlerden biri alakt. Rayn bir parasn Bir kula kadarn parlatyordu. Topal smail, iki gnden beri buralar iyiden iyiye kolaan ettii iin anlatt: u sallanan fener adrn... Traversler adrn sol yanna yl. Neler?

 Travers... Hadi Pelvan... N'olaak? Lafa bak! Hep sylerim; sen bir akll adamsn ama fikrin baka yerde olduundan... Sen akll bir Pelvansn! Oturduu yerden kalkt-: Yahu, Mustafa demirleri bu da banda nereden bulur? Vay anasn! Demek hkmatn maln m almaktasnz alaklar? Korktun mu Pelvan? Lakrdya geldi mi elenirsiniz. Sansar smail! imdi sansar, ben miyim, sen misin? unlara bak! Hrszlk yrek ister! derim, elenirler. Krpe kz gibi titremee baladn. Brak, Kulakszn Mustafa senden yiitmi! Benim yreksizliim hrszla... Oium, buna hrszlk demezler. Memurluk derler. Sen duymadn m? Hkmet mal deniz, yemeyen domuz... Hadi yr! lk geceden demir buldun mu, Aman bu ne zorlu bir ortak! diye Hakk keyfolur. Hey Pelvan! Senin bahtn ak! Ortak olursan, Hakk'nn evine kolay girersin. Karyla konuursun. Baksana, daha balamadan una bakver, korkmasn demi. Yamren'in ii canm! Demir tccarlna girienin kardan yana baht alr. uradan, be alt travers getir. Be alt traversi, dereye atsan yedi yz elli kuru eder. Ky yerinde yzba ayl. Kollarn kabarr, yzne ate bastndan karlara bir ho grnrsn! Sus rezil! Korkma yavrum! Dilerin birbirine arpmasn! Ben korkmam. -Vahit, elleri belinde ileri bakyordu-: adrda kpek var m? Yok! Anladm gideceksin. Hemi de git. Selmetle gider, selmetle gelirsin. Sen? Ben burada beklerim. Traversleri getir! Biri armasn diye beki gerek... Eer yrekli bir pelvansan, Hak oyunu ! demiler. nbet gidersin, er traversten u kadar okka demir... Bir pay benim, ikisi de senin. Yama yok! Alt gelirse biri senin, bei benim. smail, az kalsn Olmaz diyecekti. Bir laf sylese Pelvan cayacakm gibi dilerini skt. Vahit sordu: Bunlar Smcak'n demirba iileri olmasn? Deil, yabanc bunlar, gezgin ii... Neden sordun efendi? Murat aam ilerinde olursa... Murat aama bir laf gelmesin... Aldrma. Yol demirinin sahibi hkmet... Hkmet mal Allah maldr. eme suyu gibi... ini ekti-: u hkmette hi akl var m? Yol boyuna o kadar demiri neden gmersin a hkmet? Travers aralarn birer adm koyacana, birer kula koyuver; u kadar bin travers artar. Ilgaz demircisine sat gzelce... Tm doktorlarn ayl ksn! Nasl bu akl? Yryen Pelvann arkasndan kotu-: Dur yahu! Hemen gider, dinle beni! Kunduralar kacak. Sen dar basarsn. Yarn farkna varrlar da iz srerlerse... plak ayak iyidir. z de vermez, ses de... Vahit, kunduralarla oraplar karp smail'in nne att: Yakalanrsam. Barrm. Kunduralar al, savu. Orasn merak etme! Bak bana Pelvan! Demir hrszlnda zagon: demirleri birbirine vurmamak... Demir ksm, katir an gibi ter. Pelvan cayar diye

korkup zorla gld-: aka ettim: Aldrma. Yol iisi davul sesine uyanmaz. Fukaralar her akam lr de, sabaha yeniden canlanr! Pelvan Vahit, tepenin altndaki karanla gmlnceye kadar smail kmldamadan durdu. Sonra birdenbire sevincini artk zaptedemeyerek parmaklarn krdata krdata kere dnd. Dilerinin arasndan: Yr Pelvan! Hele yr! Tut yavrum! dedi. Yere melerek ellerinin siperinde bir cgara yakt. Yerini deitirdiinden fenerlerden birisi grnmez olmutu. Duman, midesine kadar gtrmek istiyormu gibi iine ekti. Ulan hey allah! Ulan hey allah! u Vahit'i yakalatver! Yakalat gitsin! Demir alarken yakalannca mahpus-damna girmeli. Yamren'e, bir hrsz smail az gelir, bir de hrsz Pelvan olsun canm! Souktan dileri birbirine vuruyordu. Uzaktan uzaa duyulan kpek seslerini dinledi. Bize Topal Aa' demekte... Topal Aa imi! Sakat bacann, inceden inceye szlayan diz kapana bir yumruk indirdi. Acyla srad. Bacak byle szlad m, kine kaplyor, ini aa, yoku yukar zorlayp bacana Gvur gibi eziyet etmek istiyordu. Gene yerini deitirdi. Gecelerin rutubetli souu bacan gittike daha ok szlattndan, yksek sesle: Bu bacaktan bize hayr yok! dedi. Ne zaman byle sylese, srtn buz gibi, ter basyordu. akn akn karanla bakarak, yrei korku iinde ayaa kalkt. Bir iki adm att. ...koyduum, odun gibi... Odun gibi una bak! diye yere tkrd. Sylediklerini birisi iitecekmi gibi ban, ksarak arkasna dnd... Uzaktan yal bir kpek, tek bana, kaba kaba havlyordu. Kasketini dzeltti: Tren gelivermeli imdicik. Pelvan yolun stnde olmal... Tren adam altna ald m, karnn yarar. Boaz kesilir de kafas u yana der? Fenerin yannda'" bir kmldanma. bir grlt var m diye dikkatle dinleyerek Vahit' in yakalanmas iin ksa bir dua okudu. Gvde^ sinin btn ykn eken tek baca yorgunluktan titriyordu. Doktorlarn hepsine birden, hastane doktorlarna da, belediye doktorlarna da svd: Gne banyosu yaptk. Yaz gnleri utra gibi terledik. Faydasz! u demirleri satnca, ankr'ya gitmee her ka kurusa bir kutu Calcium ilcndan almaa ahdetti. Mahpustan geldi geleli, ne zaman bacandan umudu kesilse -ounlukla geceleri ila almaa karar veriyor, sonra ya unutuyor, ya eniyordu. Tbe tbe! Yarn gitmezsem, nah, adam deilim. Eee biner, giderim! Cgarann izmaridini iki parmayle ileri doru frlatt. Koca kpek gene uluyordu. Ulan reziller! u kyl ksm mal uruna lecek. Kendi a, bir de it besler, hele reziller hele! Aadan bir ses duyuncaya kadar kpeklere, insanlara, souk havaya atp tuttu. Omuzunda demirlerle soluyarak yaklaan Vahit'i, bacan sryerek karlad: Ka tane getirdin Pelvan? Brak, ldm, drt... Drt m? Aferin! Mustafa tanesini zor tar! Aferin Pelvan! Hadi brak yavaa... Traverslerin indirilmesine yardm etti-: Bunlar bana teslim! Drt daha getir. Drt olmaz. ki hazrladm. Aman, gitmee gitmektesin arkada, drt olsun. Yoruldum! Ayaklarm dondu. Ulan Topal, senin gibi namert yoktur. Bizi sonunda hrsz ettin. Tbe hey Allah! Buna hrszlk demezler, tccarlk derler. Ne derlerse desinler. Rezalet bu bizim iimiz! Bak smail, iki demir daha

getiririm. kisi senin. Kye kadar sen tarsn. Karmam. Hadi getir, tamasna karma! Vahit koarak uzaklarken smail mrldand, Ha Pelvan ha! demolu ktle koarak, gider. Bikez aln terlemeden para kazanmaa almamal... Lokman hekim are bulamaz bu illete... melip souk demirleri okayarak Hakk'nn dkkn amasna, fiyat krmasna Mustafa'nn ne diyeceini dnd. Toplad demirlere daha fazla para istemei tasarlad. Herife bak! Ky yerinde karda yryp, iz belli etmeyecek. Aye'yi sana kolayca yedirirler mi a yavrum? Bizim elli ev, birbirinin gzcs! Glp dururken birdenbire suratn ast. ki travers, kilosu kurutan doksan kuru tutuyordu. Oysa lgaz demircisi lira verir. Vahite, Mustafa'ya, Hakk'ya, dnya yznde Topal olmayan btn heriflere kzd. Deminden beri dikine tuttuu traversi brakt. Birbirlerine arpan demirlerden kan grltyle yere meliverdi: Eeklik istemez. una bak! diye kendisini azarlad. Vahit, ikinci sefer yokuu daha yorgun kmt. smail'e kfrediyor, amurlu ayaklarna oraplarn nasl giyeceini soruyordu: oraplar dedim rezil Topal... Ayaklarm buz kesti. Kolay Pelvan! oraplar kuana sok! Sardere'de ykanr giyersin! Ulan hain Topal. Ben dondum! Zarar vermez. Bunun yolu budur. Peki. Omuzumuzda bu demirler, kye nasl gireceiz? Kye girilmez. Demirler bahelerde saklanacak... Yarn akam hayvan getirir, yklersin. Doru Ilgaz demircisi... Bak ismail, yarn akam demirleri sakladmz yerde bulamazsam, art olsun, teki bacan da krarm. Boboaz, hele boboaz! -Hrsz ksm, hrsz ksmna kahpelik etmez diyecekti. Vahit'i kzdrmamak iin vazgeti-: Yeter artk, ykle benim demirleri bana... Vicdanl bir hemehri olsan, bunlar da sen tarsn! Aklna bir ey geldi-: Vahit karda, uyanan olmad m? Birisi Kim o? diye seslenmedi mi? Yok. Aman, ieri girseydin... orada en azdan on be kayma, usulca durmaktayd, yreksiz! Sylenme bakalm! Hadi, ykleneceksen yklen. Kaldr omuzuma... Dur, yava! Sakat bacan omuzuna koyma! u yana ykle! Yava olum, yava aman... Bahelere inince smail, durdu: Demirleri muhtarn bahesine koyacaz! Muhtar ksmnn bahesinde hrszlk mal aranmaz! Vahit biraz dnd: Gerek... iyi bir akl! Ama i ortaya karsa herif bsbtn kzar. Ky mazbatas yazar, bizi srer, iyisi, Hakknn bahesine saklamal! Sen bilirsin. Vahit, Sardere'nin ince buzlarn krarak ayaklarn ykad. oraplarn giydi. Avlu kapsnda smail'in kolunu tuttu: Bana bak! Topal Aa, demir meselesini Mustafa'ya syledin mi bozuuruz! Merak etme! Demir meselesini sylemem, ama hatrn iin azn ararm. Aye

meselesi, bakalm, dndmz gibi mi? Yok, sen karma. Ulan smail azndan bir laf karrsn, herifi kukulandrrsn! Tbe olsun, seni sopann altna yatrrm. Yahu! in asln renmeyecek miyiz? Ben renirim! yisi, Sabriye kz Aye'ye gider, renir. Kar ksmnn eytan, kar... Safariye diyecek ki: Abla ben grdm. Mustafa'yla senin aran iyi! diyecek... Olur, peki -smail biraz dnd-: Tut ki rendik... Ayenin Mustafayla aras iyi... Napacaz? Kolay! Glizar erkek kardr. Glizar ablaya haber veririz. Abla, sen uyu! Hovarda girmekte evine! deriz. Bir yandan Glizar', bir yandan Gurbeti meri kkrtmal: Neye gldn ulan? Gurbetiyi brak! Bu iin iinde i var. Birden elini dizine vurdu-: Aman sakn, Aye'yi Mustafa'ya mer mi kandrd, Pelvan? Tbee! Kzn amcas... Amcas olmakla? Dnyadr bu! Pezevenklie yeni balayan, nce kendi kzn batan karr! Vahit de rpnmaya balamt: Tuu... Grdn m? Ulan Topal Aa, sen cinci misin, evliya msn? Ulan dur. Ben bir sabah Mustafa'ya gittim. Bana hediye mendili verdii gn... Ulan aman, iyi akma geldi. Bir kat dolusu incir ald da, mer'in evine giriverdi. Mteri imi, parasn pein vermi. Biraz elendim: Olum, bu Meryem'le aran senin iyi besbelli! diyerek biraz takldm... Vay vay! ncir mi gtrd? mer'e gtrd meydanda... Hey vah, Mustafa suyu basndan Kesmi. Tetik duracaz, Pelvan! Biz de Mustafa'y aklla, tutalm. Ulan ta ustas... Ankara'dan getirdiin oyunlar, Yamren'de Pelvana skmez. yi bildin smail, bize Ankara oyunu skmez. Hemi de sktremez. Aye iini bozalm, Mustafa yansn urada... Tamam! Dkkn iini bozalm, alalm cmz... Sen bu traversleri Hakk'ya syleme. Okkasn on kurutan vereceksin! Okkas on kuru mu? Ulan dnyann paras... On kuru elbet... Elini abuk tutacaksn! Aye orospusu altn merakls'. Altn getiren, koynuna girecek bu kahpenin besbelli. Yarn gece Ilgaza atla... Ertesi sabah Yamren tccar grsn! Hep Kulakszn Mustafa'ya deil, biraz da Pelvan Vahit'e dnmeli felein ark... Mustafa'ya kzmamn sebebi, sana hiyle yapt. O kadar sordum, kary sevmediine yemin etti. Yalan yere bir yemin! Herif gurbette dinsiz olmu... Hele rezil! Biraz sustu-: Ama Pelvan, dorusunu ister misin? Aye de mal m mal! Yanaklar krmz da gerdan ak kt! Vahit yle derin derin iini ekti ki. Topal smail rkerek sustu. Yoksa: Bir gecesi on be traverse deer! diyecekti. Topal smail, elini yere vurarak kumanda verdi: Kr ikili kozu, kr dedim! Genler odasnda alt kol iskambil oynuyorlard. smail'in ra, yanndaki oyuncunun elini gzetleyerek duraklaynca Topal herif kkredi: Kr dedim, kr! Hi korkma... Bey kozlusu urada kald. Tam altm iki say tuttuk aa! Vahite gz krpt-: Altm iki say... Siz

daha besiniz, biz dokuzu tuttuk aklmn yardmyla... Topaln her sz, Mustafa'nn bugn houna gittii halde Vahit'i fkelendiriyordu. Demir aldklar geceden beri aralarnda birdenbire sklaan arkadal yadrgadndan, hele ikide bir yzne bir ho bakp gz krpt iin -Oyunda ne zaman hiyle yapsa kendisine gz krpmt-: Can sklyordu. Topal smail bunun farknda deildi. Vahit'in niin yzne ters ters baktn, ban neden evirdiini dnmeye bile lzum grmyordu. Pelvanl kald m olum, o da oldu bir hrsz... Ksas: o da bizden. Oysa Mustafa, Topal smail'in Vahit'i fkelendirmesine seviniyordu. Hocalarn Hakk'yla ortakln duydu duyal, Pelvana yrei bozulmutu. Kar takmn ustas Candarma Nail, ikinci partiyi de kaybedeceini anladndan, parman stste tkrkleyerek fazla kt vermemee alan ran tersledi: abuk kd datmay bilmezsiniz! Elinize bey, koz geldi mi, tek gznz durmadan krparsnz. Ka kez syledim, biz kr deiliz. Gerekirse sorarz. Gizliden banz sallarsnz. Laf anlayan nerde? Gzn krpar. Nian m alyorsun rezil? Kt yapan oyuncu -Hocalarn Remzi -bsbtn ard. skambilleri verdikten sonra arkalarndan uzanp, eksik, fazla olmamasna bakmaa balad. Seyirciler glrken Topal smail, say yazlan ttn kdn kibirli kibirli szyor, parman rakamlarn zerinde gezdirirken keyifle slk alyordu. Mustafa bakt bakt, Yr mlevves diye gld. smailin ne biim bir adam olduu oyun oynarken bsbtn meydana kyordu. Kd kesmeden nce, parmaklaryla desteyi yle bir yoklam, sanki en yararl yerini bulmutu. nne braklan iskambili hemen toplad, ba hizasndan biraz yukarda tutarak altndan hem kendi raklarna bakt, hem de Nail'in arkadalarn gzetleyip yaland: Koz sinek! Sinek bizi sever. Biz tatl adamz. Bal gibi... Gzlerini karsndaki oyunculardan ayrmad iin ortada duran kt destesini el yordamyla arayp keserken, papaz koz kendisinde olduundan Nail'i artmak gayretiyle enesini oynatyor, arkadalarna, Papaz koz sizde mi? diye soruyordu. Mustafa'ya gre, belli bir ey, smail hain bir herifti ama hem kurnazd, hem de yrekli... smail iki say daha alp oyunu kazand. Kasketini geri iterek alnn kad: Olursa bu kadar olur canm. Al u kd, sa duvara ivile. Altna yaz: Yamrenli smail usta! yapacaksn. Nail kfrediyor, Papaz koz gelmedi... Papaz koz! diyordu. smail ayaa kalkt. Mustafa'ya eliyle imar etti: Hadi yr ortak! imdi seni tra edelim! Hava gneliydi ama gene de souktu. Kum gibi karlar, ayaklarnn altnda gcrdyordu. smail bir sre slk ald. Sonra salam aya zerinde duraklad: Senin ka gndr cann sklmakta ortak? Yalan! Neye sklacakm bizim canmz! Sklmakta... Nerden mi bildim. Benim canm da, skkn! Kahpenin kars bizi yakt! Hangi kar?

 Hangi kar? Hacer orospusu! smail iini ekti-: Cilveliydi. Kyden gidince gzmn karard. Odalara uramay iim istemez oldu, allah bi_lir! Nail'i katta yenmemiz bu yzden... Hemi de kalmalyd. Yamren'e bir Hacer her vakit lzm! Koca bir ky, bir karnn boazndan acizlik mi getirecek? urada kalversin! Durup kye parman sallad-: Kn ky ksmnn mahpustan ayrnts yok... Git odaya gel eve, git odaya gel eve... Kn mahpusta yatmal, yazn dar kmal. Yavaa gld. Mustafa: Bu Topal smail, tembel bir herif! diye dnd. Birka adm sonra. smail lakrdsn tamamlad: Ama, yle birey icat oldu mu, bizim kylmz dileke verir: -Benzetme yapt-: Dileimdir. Aman ben falan hrszln sahibiyim. Aman beni hemen ieri almanz dilerim! Ekmek bedava. urada, tavanda, gne gibi elektrik yanar. Doktor bedava. Arkadalarla oturursun. Ko Ali vurur balamay. Hac baba eker Cezayir trksn, iekdan... Delikanllar kr kr oynar. Gelsin lafn merakls... Kprlden Hatib Hoca anlatr, Terzi Rfat efendi anlatr, skilipten Mehmet bey anlatr Bir stanbullu vardr ki, kitaplar yemi yutmu... Dnyadan bir haber alrsn. Kn mahpusluk iyidir canm, insana hi koymaz. Hey smail, imdi candarma gelse, oynaya oynaya gideceksin! Vallah giderim. una bak! Sesini alaltt-: Sen inanmazsn. u ky bizim ky. urada doduk, bydk. Vatan canm! te bizim vatanmz... Ama artolsun, arada srada mahpusu zlemekteyim! Biraz yreim sklsa, karyla ileri geri etsem, mahpus dam burnuma kokar burcu burcu -Tkrd-: Gel gelelim, kar yoksulluu dedin mi, kt! etek entarinin bir ucunu grmenle karnna bir ta oturur, gbeinden aaya kayar iner. Bakasn bilmem, ortak, sen mahpusa girsen, lrsn, hi dayanamazsn. Neden? lrsn! Bey lr, paa lr, ingen hi dayanamaz! demiler! Hst eek! Biz imdi ingen miyiz? Laf gelii! Dediim u: Benim dayanamadm yerde. Kulakszn Mustafa kar hasretinden atlar. Gld-: Geberir gidersin olum! Sus alak! Benim senden neyim eksik? Byn! Byk ne demek? Olmadndan bilmezsin! Parayla alnmad iin, ayp deil, Allah vergisidir nk... Bak Mustafa, doru bir sz: Sen kse milletindensin! Hele surata... Grdn m ii! Tbe hey allah! Mustafa st dudan yoklad-: Bunlar ne? Bunlar byk deil mi? Ge yahu! Sana bir t: Doru ankr'ya in, Calcium ilcndan bir kutu al! Biraz kemiklerin kirelensin! Byn ar ar gelir yetiir. Byksz erkek olmaz arkada, bir yolunu arayalm! Senin byn var hadi bakalm, imdi seni erkekten mi sayacaz? Ya ben kar mym? Peki... Hey efendi, mahpushane grm adam, her zaman erkektir. Mahpushane birinci erkek yen... Ben yata mahpus dam revirinde braktm da geldim. Hele bak! Mahpusa katillikten girseydin belkiydi. Kprlden yatak aldn.

 Allah Allah! Hepimiz katillikten mi gireceiz? Dnya btn m krlsn canm? Yatak alarm. Herife demiler ki: Senin baban alktan ld rezil! demiler. Buldu da yemedi mi? demi. Biz de altn kpn urada braktk da muhtar yata m aldk? Elbet alarm yata... Herkes yol avular gibi iilerin gndeliini mi alacak? Napalm, peki? Yatak aldn diyerek seni Yamren'e muhtar m seelim? Canm Mustafa, Yamren'imizin adam deerbilir mi ki, sen bu laf byle syledin? Vay, seni muhtar yapmadndan m deer bilmez oldu? Elbette... Beni muhtar yapmal. Ben muhtar odasna yan gelmeliyim. Gvurun treni bize geti, bizim eekler gvura... Bu yzden gvurlar ardmzda kald. Karlardan muhtarmz var. Elif bac muhtar olsun da, Yamrenli smail neden muhtar olmasn? Biz mhr, ondan iyi basarz, Kary muhtar etmiler. Taksisini durdurtmu da Kemal Paaya ayran vermi. Muhtar olunca, kyn yola bakan yzn aka boyatm. Kolay bir i: Badanaclk! Ben ondan iyi boyarm! Mahpusta, tahsildar Osman Efendi vard. lk tahsildarlnda o kye uram. Kar muhtarn huzuruna km. Muhtar hatun: Tahsildar bana bak! demii. Ben bu kyde muhtarken buradan vergi alnmaz demi. opur Osman Efendi, Neden muhtar hanm? diye sormu. nk senin kalemin ilemez benim makasa kar demi kar muhtar. Gerekten de kalemi ilememi fukara Osman efendinin. Akama raky kurmular. Muhtar iki tane de taze gelin getirivermi. Osman Efendi: Koan defterini heybeden karamadm! dedi. Btn kylerde bu biim kula kesiklerden muhtar yapld m, tahsildar milleti uraya uzanr da alktan lr. dedi. Gvuru getik ama Calcium ilcnda deil, kpolulukta... Demek bize muhtar olsan tahsildara gelin mi karrsn? Yok yahu! Aman kyl duymasn. Vay bamza! derler de beni kyden srerler. Taze gelinle vergi borcu demek iyi saylmaz. Bu yzden kar muhtar defetmiler. Biraz dnd, keyifli keyifli glmee balad-: Bir muhtar olsam, seni hep angaryaya koardm. Kye dkm dkld m, hainlikle hep sana ok para yazardm. Yaknda Yamren'e gl kazlacak. art olsun, ben seni on be gn fazla altrrdm. Ulan bana ne dmanln var? Ben sana ne yaptm? Dmanlk deil, adam olasn diye... -Durdu-: Aman ortak, yanl geldik! nce koruya klacak. Tuzaklara, bakalm kular yakaland m? Hey Mustafa, korunun drt ban tuzakla evirdim. Kular kendilerini brakverirler. Pilv yaparz; Sevaptr! Ben yarn Ilgaza gideceim. Beni tra etmezsen... nce karnmz doyuralm. Tra kolay! Olmaz. Tuzaklara sonra bakarz. imdi doru bizim eve... Tra zorlu olmal, Ilgaz tra... Topal smail, tek bana iken tembel olduu halde birisi kendisinden hizmet isterse gerekten hamaratlard. Ellerini uuturdu: Ba stne... Yeni jilet var m? Var. Seni bir tra edeyim. Ayna, gibi... Artk sen de adaletini gsterirsin, Ilgazdan bana bir takm balama teli getirirsin!

 Hayhay! Evde, smail, kk bir denek parasn bir jilet boyu yard. Ba sktrd. Kuandan yorgan iplii, karp sard. Bu srada, Mustafa pencerenin nne oturmu, yzn sabunluyordu. smail, ba elinin zerindeki kllarda bir denedi. Topallayarak sedire yaklat: Hazr msn ortak? Dur yahu! Mustafa enesini uuturmakta olduu iin dilerinin arasndan konuuyordu-: Dur patlama! Durdum, durdum. Aslna bakarsan dorusu budur. Bir saat sabunlanacaksn, bir dakikada kaznacaksn! Bir dakikada sabunlanrsn tran bir saatta bitmez. Elinin zerinden bir kl kesti. Jiletin markasn yksek sesle okudu-: Markas iyi... Pek gzel bir bak! Bir zaman pencereden bakt-: Kar bastrd ortak, kar bast ne dersin? Bastrd evet! Sana dedim ya... Aklnda m? Ankara'dan geliinde ben sana demedim miydi ? Sonbaharda kavaklar yapraklar aadan dkt. K, aalarda, sert olacak, hem de kar ubat aynda gelecek! dedimdi. Nasl haberin yok? Dedim! Byle olacan ben bildim ne gzel! Atma smail! Bizim Yamren'in k her yl ubatta balar, martn sonunda, nisanda biter. imdi bu ubat k... Biz ubat k deil mi dedik? Dn gece odada Battal Aa cebindeki deftere bakt. Eski ubatn ikisi imi. Hkmet hesab doru ama kyl eski hesaba gider. Aylarn , yedisi ktdr. Souk yapar, frtna yapar. Mustafann sedire brakt paketten bir cgara ekip sobada yakt-: Frtna yapsn! Ne kadar frtna yapsa odaya karnn kokusu sinmi bikez... Alp gidebilemez! Hangi karnn kokusu? Himmet avuun odaya, Hacer'in kokusu... smail ban kaldrarak derin derin soludu. Bunu yaparken st dudan tersine evirerek dilerini gsteren yal bir aygra benziyordu-: Kar kokmakta bey, Yamren Hacer kokmakta... Git iine rezil! O zamandan bu zamana koku mu kalr? Hey efendi! Bu koku, baka bir koku. Ben, burnumla koklamakta mym, hayr, yreimle koklamaktaym! Sen nerden bileceksin? Kar oynakt. Olursa o kadar olsun! Gzm kapayversem, nme gelip dikilmekte... Tenhada basardm imdii, basardm. Yapma smail Aa! Ben gdklanrm. Bana el dedirme sakn! derdi. Gdklanan kary bilen bilir. Su gibi kaynar. Eti dalacak sanrsn. Alacan bir kary tenhada gzelce gdkla! p gibi bklrse, hi aman verme, sev! Ah ulan! Ah ulan ah bacak! On be gn nce saalmalyd. O kayma. Namerdim, size yedirmezdim. ini ekti, biraz dald-: Kar ne demi sana? Mustafa tella doruldu: Ne demi? Sen kksn, stemden gelemezsin demi, Kim yedi bu halt? Mustafann gzleri fkeyle bsbtn klmt-: Syle... Sylesene... Bu halt kim yedi? Birisinden duydum. Ad gerekmez! Hadi biz iimize bakalm. Genler odasndan kal beri, ikisi de laf baka ynlerde dolatryorlard. Asl konuyu, Mustafa hem onur ettiinden, hem de utancndan soramyor, smail de

hainliinden amyordu. Vahit'in Hocalarn Hakk'yla ortak olduunu, demir toplamaa baladklarn duyduu zaman Mustafa, nce arm sonra smail'i Pelvana; yollayarak Pelvana. bu iten vazgemesini islerse kendisiyle ortak olmasn sylemiti. smail gittikten sonra byle bir ey teklif ettiine piman oldu. Hele korucu Ali Day, Vahit'in bu teklifi kabul etmediini haber verip kendisine knca pimanl utanmaya evrildi. ki gn iki gece inat ederek odaya kmad. Vahit'e yapt iyilikleri hatrlyor, dndke utanmas fkeye dnyordu. Rezil Pelvan! Bugn de ne yapsa iyi? Delikanllar arasnda ban u yana evirivermez mi? Darlmak, kzmak ona m der, bize mi?- imdi. smail'in bu meseleyi amasn, Pelvanla ne konutuunu sylemesini hem istiyor, hem istemiyordu. Elini sert sert mendiline silerek Topala kt: Hadi bakalm! Ama, byklar ksa kesersen, art olsun, yere yatrr, seninkileri kkten yolarm. Aman Mustafa o nasl lakrd? Bu ubat knda biz eve gidemeyiz... Samanlklarda m kalalm yahu! Tbe olsun, kar byksz ieri almaz, bizi... Mustafa kuandan yuvarlak aynasn karp hazrland: Evet, erkekse ablam seni ieri almamal. smail, sedirin stne kt. Mustafa'nn ban dizine dayad Bismillah diyerek ie giriti. Bak hafif hrtlarla iliyor, Topal Aa keyifle gzlerini szyordu. Mustafa biraz sonra bir yeri acdndan deil, fkeli eyler dndnden homurdand: Acyor mu ortak? Yeni bak deil mi sakn? Eskiyse bardakta bileyiverelim... Kes unu... o kadar acya dayanamayacak herif miyiz biz? Sen bilirsin. smail, jiletin zerindekileri, berber alkanlyla, baparmann zerine biriktiriyordu. Bir yanan tra eneye kadar inince kuann altndan kaynn ucunu kard. Tkre tkre ba biledi. Mustafa elindeki kk aynada, dilerine, gzlerine bakyor, kalarn atyordu. smail gene besmele ekti: yi bak! Byklar uradan keseceiz. Elbet oradan... Dur hele... Mustafa sabunun beyazlyla biraz siyah grnen tyleri azametle gsterdi-: te uradan ileri gemeyeceksin. Olur. smail, ba pek dikkatli kulland halde byklarn ularn alrken deriyi biraz izdi. Tbe tbe! Dudan hep oynatrsn ortak! Ulan gene kestin mi? Berbat ettin rezil! Ben kesmedim, sen oynattm. Yalanc herif, brak! Kardeim, Akacak kan damarda durmaz demiler. Kan ksmnn da huyu byle... Can skld m, dar frlar. Ttn kl koyalm m? stemez yahu! Bir saattir... allah allah! Bitir unu, patladm. Senin neye patladn bilirim ben... Demek laf gene biz mi aacaz! Peki! Bak Mustafa, o gn buradan gidince Vahit'i buldum. Sen ne yaptn Pelvan! dedim. Konutuk. Olmaz, Hakk'yla bi kez ortak olduk! dedi. Sana ok kzm. Bana neden kzyor? Asl ben ona kzdm'. Bu kadar iyiliimizi grd:

Cgaray, sen biliyorsun, hep benden ierdi bedava... Karlara hediye mendili gnderecek, bedava... Rak ier, bedava... Ankara'dan gelirken, adam saydk da, azlk getirdik. Vahit'in Ankara'da bana yaptklarndan senin haberin yok. Ta ocana ii girdiler. Hasan ala beni gtrmez. Bir gece, handa yatyoruz. Mustafa kalk, kye git, sen alamazsn! dedi. Ben anladm, i bulamayacaz da, yk olacaz diye korktu. Akama kadar anlatsam tkenmez bu bizim Ankara rezillii... Bir gn yemek piirmedim. Ben yemek piirmesini bilmem. Bana bir kt: Ulan Mustafa, tembel bir herifsin! demez mi? Az kald kalkp amar vuracaktm. Gurbet yeri... Hemerilik var. Olmaz. Pencereden darya bakt-: Demek yle dedi? Desin bakalm! Hakk'yla ortak olmu, olsun bakalm! Elbet olsun. Olduu iyi! Dorusun! Demirleri sen ok topla! unlara, kyde demir brakmayalm. Onlar kurutan m toplayacak, sen buuk ver. Onlar bir kilo incire drt kilo demir mi verecek, biz kilo demire bir kilo veririz. Aferin ortak! Yahu sen akll bir tccar olmusun. Orasn merak etme! Pelvan belsn bulmutur. Hakk gibi rezil var m, imdi Vahit'le ortak, peki, veresiye verecekler. Bataklardaki bor Vahit'in pay... Vahit sen Pelvansn Borlar topla! Vermediler mi bas amar, korkma, ky muhtar bizden... diyerek t vermi. Pelvan btn ahmak! Olur, ba stne! demi. yi, gzel! Dkknclkta Pelvan kazanr yleyse... Aferin! u Hakk'y grdn m? Vahit'i kandrd. Vahit'i kandran yok. Bu i sana inat yaplyor. Neden? Biraz baktlar. Mustafa birdenbire kukuland. Gzlerini rkek rkek krptrd. Yana seyriyordu. Topal smail, konumann can alacak yere dayandn sezerek alay etmekten vazgeti: nadndan... Herife oynadn oyun, tam Ankara oyunu! Anlamadm. Aye meselesini Pelvan biliyor. Hi saklatma... Hangi Aye meselesi? smail ban evirdi-: Ky yeri. Burada gizli bir i yaplmaz. Bir gece vakti, Hakk'nn ahrnda ne olmu? Haydi, git, herifler gelir! demiler. Heriften balarm. Ulan bu ne biim dzen. 'Barrm' derler de hemen barrlar m rezil! denilmi. Ksas: Ahrn kapsnda bir fslt dolam. Kar kocasna seslenmi de... Canm, sen benden iyisini bilirsin. Vahit pencereden Korkma diye arkalam... Deme, seslenen Vahit mi? Vahit! Hakk'yla ortaklk meselesi konuulmaktaym. Aye'yi ahrda bastrdn gece. Ne i canm! Hakk'nn, kary Pelvana kollatmasn beendin mi? Mustafa kendini zorla toplad: Ne bastrmas? Ulan smail, bunlar hep senin dolaplarn. Tbe olsun bak, sonu ktye gider. Karyla bir iliiim yok benim! Elin rz ehli karsna... Gnahtr... Benim karyla bir iim yok... Vallah yok, billh yok! Ben de yle dedim. Karyla; Mustafa'nn bir iliii yoktur. dedim. Irz ehli bir kar! dedim, Pelvan nra vurarak zerime yrd. Hey ahmak! Kunduray Ayeye mer mi ald? Mustafa ald. Ankaradan buraya; bir tutam akl

getirmi, ama onun bildii kadar benim unuttuum var. dedi. Daha dorusunu ister misin? Aye'nin gz Pelvandaym nce... Bunu kendi mi syledi? Kendi... Hanife ana ile mendil gndermi. Sen ularn balamsn da, dua etmisin. Scaklk duas. Haydi, hayrls Pelvan! demisin. Sonra? Sonras kardeim. Karnn bir gnl de Pelvandaym. Hanife'ye diyesi ki... Hanife cads yeminleri ekmi: Bir tenhada konuun, olan yanmakta... diye yalvarm. Kar ne dese iyi: Ben tenhada konumaa utanrm; davar, sr srye katmaa evi nnden geerken, kolumdan tutsun, eve soksun! demi. Sonunda sen araya girince: Ben seninle elendim Hanife ana, hi olur mu? Ben izinnameli karym. Kolumu tutarsa vallah billh, ankr mahkemesine giderim demi, ilk szn yalam yutmu... Pelvan buna kzmakta ki delirmecesine... Mustafa, yznde sabun kuruduu iin kat kat gld: Demek buna m? Sorma ortak! Senin lafn atmd: Kes yeter! dedi. u rezilin lafn istemem. dedi. Kylden utanmasam, art olsun, ayamn altna alacam! dedi. Kimi alyor, seni mi? Beni neden alacak? Seni... Demek beni dvecek? Pelvan Vahit? Ne gzel! Hocalarn Vahit... Anladm. Geen yl cami avlusunda Nail Aay dvd gibi, desene... Artk orasn bilmem, kendini kolla! Ben mi? -Mustafa, Topal smail'in elini enesinden uzaklatrd-: Ulan, bugne kadar, Yamren'de Hocalar kabilesinden kendisini kim kollam ki bana bu laf byle syledin rezil! Brak! Ben sizden bktm. Vahit de baka bir lakrd tutturmu. Srtmacn Yakup aa! dedi de bir gld. Srtma olu olduunu Mustafa unutmasn! dedi. Srtma dediin yanama demek. Yanama ksm sopaya alktr. Sopa tayn. dedi Pelvan... -Mustafa yzne yle bakt ki Topal smail glmesini kesti-: Daha ok laflar etti ya, gerekmez sana sylemek. Varsn etsin! Bilmez misin Pelvan? Anlat ulan, daha neler dedi? Bak Mustafa, benden duyduunu sylersin, sonunda biz zarar ederiz. Niyetini haber alamayz. yisi... Alaa uyma! Pelvan seninle ks olduunu kimseye sezdirmeyecek akl sra... Bunca yl ahbaptk, imdi birbirimize kstmz bilmesinler. Benim yanmda onun anasna sverler, onun yannda benim anama... Yakmaz. dedi, El iinde, duyulursa ba aalar bartrr diye de korkmakta... Kar meselesi canna ilemi! Eh, Aye de kayman balls... Sus ulan, biri duysa, gerek sanr. Canm efendi, bunun gerei kalm m? Pelvan Vahit de anladktan sonra... Gel unun i yzn syle: Karnn gece vakti ocasna seslendii doru mu? Doru! Mustafa bo bulunmutu. Kendini toplamak istedi-: Ayptr, namuslu karnn laf edilmez! Canm biz Namussuz mu dedik? Bi kez azndan kat. Syleyeceksin gerisini... Bak smail, baka birinden duyarsam, tbe olsun yakarm evini...

 Benden laf kmaz. Beni imdiye kadar rendinse rendin. Artk sonrasn sen dn. Hediye yolladk, zor g aldrdk, Tenhada grelim dedik. 0l grp, He demedi. Gece bekledim. Beni ahrn kapsnda grmesiyle Aman! diye bard. Rzgr, o sra sndrmez mi? Kocasna bundan seslendi demek! Seslensin. Kar sapa kocasyla cilve gstermi... Ulan bu nasl cilve! Eskiden suya giderken yzn saknmazd. O geceden beri bsbtn rtnmekte... Aldrma, cilvedir. Beni belki almaz diye yreini yakacak iyice... Aptal kar cilvesi... Hep byle dersin. Aye'yi bilmez gibi... Hi umudum yok! Hele cahil! Kuru zm yiyen kaltak, her halt yer. Merak etme. Bir tenhada bastr. Kar ksmna, birincisi az biraz zordur bunun... Sonra sonra alr. aziye orospusunu grmedin mi? Pelvansz edemez oldu; Oysa ilk gecesi alayan kahpe, imdi Oh Pelvan! mrne bereket! demekte, Benim herif gurbette lmeli de hi gelmemeli! demekte... smail perdah yapmaa balamt. Mustafa bir 302 zaman dnd, smail'e hak verdi. Aye'yi yola getirmi gibi sevindi, sevincini sezdirmemek iin akadan kt: Vallaha sen arkada deinmisin smail! Hemi Vahit'in rezilliini bilirsin, hem de yarasa kemiini verirsin. smail, jilet ban kaya sryordu: Biz senin iyiliine verdik. Ktle mi verdik? Bu nasl iyilik? Ya aldatsayd kary? Bu korkuyla, bizim Mustafa elini abuk tutar. dedim ben... Elini abuk tut! Pelvan ii aztt. Geen akam yalvard, gittik travers ardk. Adam bir kere hrszla balad m, yzsz olur. Hovardalkta birinci art: Yzszlk! Hakk dersen, kary Pelvana gttrecek akl sra... Sen korkma! Arkandaym. Yak, yk, vur, ldr. Karakoldan seni alrm! Mahkemede sana dava vekili tutarm! demi. Sen olmazsan, ben dkknclk edemem. Ilgaza gece vakti demir gtremem! demi. Yolda beni dverler. Sen yrekli olduundan... demi. Pelvan kaslmakta ki, g yenecei ha geti ha geecek... Elini abuk tut. Kary kaptrrsn haaa... Yama yok! Ben kaldrdm keklii bakasna yedirmem. Sen keyfine bak! smail, tra bitirinceye kadar bir ey sylemedi. Mustafa yzn ykamak iin ocan iindeki leene eilir eilmez arkasndan saldrr gibi birden sordu: Mustafa, bu Aye meselesinde mer'i nasl raz ettin? Mustafa, belli belirsiz sarsld, Topal herife, deminden beri ok laf verdiini imdi anlamt. Duymazla vurarak yzne su arpt. smail soruyu yenileyince kalar atk dnd: Anlamadm! Raz ettin ne demek? mer, neden yatt bu ie? Yatar m? art olsun mer'in haberi yok! Kimin haberi var? Meryem'in mi? Ne Meryem'in, ne mer'in... yleyse... Kunduray mer neden ald?

 Yeeni deimli. Karlnda yazn ekinlerini biecek Aye! Hele yavruya; hele... Gece senin ekinini biecek, gndz mer'in desene... Aferin! Ortadan m: biecek, ala gsten mi? Artk orasn bilmem! Mustafa doruldu. Suratnda korkun bir donukluk vard-: Bak smail! Sen bir geveze herifsin. Bu laflar birisinden duyarsam, art olsun, seni keserim, leini Sardere'ye gmerim. Sular derini rtr, yiter gidersin. Tellanma efendi, senin iini sana sorduk, arkadalk adna... Meseleyi bilirsek, srasnda stne bir krek toprak da biz atarz. Demek kunduraya kar ekin bimek hesab var. imdi akladm! Hakk buna razdr. Neden raz olmamal canm? ki kar sahibi bir adam. Aye bir gece bota yatacana Kulakszn Mustafa'y konuklar. dmansz ii yrmez! demekte retmenli okulun kitaplar... Bu d,a bir idman Hem de idmann tatls... -Jileti dikkatle sildi, bir kda sarp kuann arasna sokarken yalanarak laf deitirdi-: Demek, imdiden sonra demirleri buuktan m toplanacaz? Peki! kilo demire de bir kilo incir yle mi? yle. Sen Ilgaza ne vakit yolcusun? Yarn! Yarna kadar al gzmden ortak, bir yk demir... Sen paralar hazrla. Para hazr! Tamam! Mustafann paketinden bir cgara ald-: Hadi gidelim, bakalm kular bizim tuzaklara tutuldu mu? Koruda bir saat dolatlar. Topal smail, birka kez davrand halde, Pelvann, Sabriye araclyla Aye'nin azn aratacan, sonra meseleyi Aye'nin kumas Glizar'a aacan Mustafa'ya sylemedi. Tuzaklardan hibirisine hibir ku tutulmamt. Topal smail, son tuzan nnde salam bacana dayanarak parman gkyzne kaldrd: Kular, insanolundan akll ortak! Ne fayda ki, adamn eti yenmez! Eti yenmez ama bunun da keyfi ayr... Sen bilir misin? Adamn nne d e bir tuzak kurulur. Gnderirsin Sabriye'yi... Ne Sabriye'si ulan? smail elini dizine vurdu: Grdn m? Sabriye deyince aklma geldi: -Laf deitirmee alt-: Fadik n'olacak? Uruna okul rencisi olduun Fadik? Allah Allah! Mustafa da armt-: Fadik de bizim... Aynal i! -Parmaklarn krdatt-: kisini birden alrsn. Kuma olurlar. Yok yahu! ki bac bir herifte olmaz dediler. Kim? Laf aras Pelvana sordumdu. Aye'yle Fadik demedim ya, ki bacy bir herif alr m? dedim. Daha iyi, kavga etmezler demedi mi? Yok, gnahm... Nesi gnah? Bktm Yamren'in gnahndan... Gnah olmaz m sakn oh smail? mn bilir misin? Topal smail, Mustafa'nn cidd konutuunu ancak, bu sorudan sonra anlad.

Glmemee alt: Neden gnah olacakm? Bir sendeki i deil ya! ankr'da bir maaza sahibi var. Koca tccar... Karasakal bir herif. Hem de hac. ki bacy birden alm Bacana lm, baldz bunun evine gelmi... Karasakal, bir gece birine, bir gece birine gidermi... Hem de nikhsz falan! Btn ankr'nn bildii bir i. Hac ksmna gnah olmayan, Yamrenli Mustafa'ya m gnah? stelik biz, ikisine de nikh kydrrz. Mustafa, yzne pheli pheli bakyordu. smail yalancktan fkelendi-: Ulan reziller, ulan bamn bellar... Bir gnahtr tutturmusunuz: Gnah! Ulan gnah nedir? Koru budarken aziye ablaya orucu neden bozmadn? undan bozmadm ki... Senin akln m erer? Demek o sra biz daha cahilmiiz hay Mustafa, kpolu kpeklii daha ezberimize alamamz! Bu da bir cahillik canm! Kar rpy ykleyip gidince Heyvah! dedim bir. O zaman bu zamandr gnaha bo verdim, ortak... Mustafa, Reit Hocann her rastlayta Topala syledii: Yr mlevves! szlerini hatrlad. Mlevves sakat bacan srkleyerek yan sra yryordu. Kafasna diktii konyak iesi, beinci ekite bitiverdi. Mustafa azna bir eker atarak kfretti. Bir ie daha almak varm grdn m? diye gld. mrnde ilk defa konyak iiyordu. Konyak dediin, nce tatl, sonra zehir gibi ac. Sulfata gibi. Ayrca ate yutmua dnersin! Hele domuz! Topuklarn Nazlkz'n karnna vurdu Neden sonra bo konyak iesinin elinde olduunu farketti, gkyzne kaldrp iine bakt: Hemen tkenmek olur mu? Bir ie daha almalym. Konyak rakdan keyifli! ienin tpasn karamam, iine itmiti. imdi mantar yuvarlanp duruyordu. Geyirdi: Konyak, evet, rakdan gzel! ki yan mee fidanlaryla rtl kk bir yokutan kyordu. Bu yokuu devrildi mi, yarm saat sonra Yamren... Gne batt batacak. Bulutlarn arasndan akam kzll yamur gibi karlarn zerine dklyordu. Saate bakt: Altbuuk. Akam ezan okunmutur. uraya kadar sabrettin. Konya kyde imek vard. Ayp! ieyi kara bir kayaya frlatt. Nazlkz kulaklarn dikti. Mustafa yularn ucuyla boynuna vurdu: Hst kzm! Al Nazlm! Semerin stndeki dolu heybenin sadaklar, hayvan byle trsa kalknca, mein sesi karyordu, Konyaa verdii 62 kuru, lokantada harcad, bir de Fadik'e yapt masraf karlrsa yzelli kuru para kazanmt. Azna bir eker att. Tabancasn yoklad. Ba dnyor, gzlerini ufaltarak tatl bir glmseme ile korunun hrtsn dinliyordu. Biraz sonra: Adam her gn yzelli kuru kazanmal! diye dnd. Yok yahu! Gnde yzelli kuru... Harcamakla tkenir mi, tbe! Deh babam deh! Ky yerinde iki lira gndelik elverir. Gnde birbuuk lira da elverir! Ilgaz arsnda bir stanbul kars grmt. Bayan retmenmi... Adam okula yazld m, bylesinden okumal. Bizim kye bu biim bir hoca ister. Kahkaha ile gld: Topal smail rezili de yazlr. Arka sraya geer de byn, yle bker. Rahmetli Eri Ahmet enitem olsa... lgaz hocasn kye getirir de oynatrd. Allah rahmet eylesin! Yelek cebinden bir kk kt kard, iindeki gm yz sere parmana geirerek bir zaman ldatt. zerinde eski harften bir yaz... Belli bir ,ey. Kuran harfi yazmlar. Yadigr imi. Anasndan korkusuna, takamaz fukara Fadik... Sonunda taknsn. Evlendiimiz vakit!

Tepeyi ap, ini aa biraz gidince yava yava karanla girdi. Nazlkz yorulmu, kafasn iki yana sallamaa balamt. lerdeki keyi kvrlnca Yamren grnecekti. Elektrik fenerine ald yeni pilleri denemek aklna geldi. Toprak yolun iki yann alak bir duvar gibi kapatan mee fidanlarna tuttu. Aa ksmnn erefi de yaprak... Yapra dkld m, kulak verme! Hava iyice karardndan fenerin parlakt. Elektriin hkm, gece vakti yrr. Kurtlerin sr kpeine tutuver, canavar gibi kpek koyun gibi o!ur. Gzlerini kamatrr besbelli. Bu elektrikte kuvvet ok! Lambann camn silerken etini pembe pembe gstermesine gene at, Cam gibi, una bak! diye gld. Bir asker cgaras yakt. Asker cgaras kaak satlvor, iine, asker milletinin erkekliini kesmek zere ap koyduklar syleniyordu. ine bir korku dt, cgaray yere ald. Bir paketi Topal smail'e cabadan vermei kararlatrd: Varsn erkeklii kesilsin... Karya rezil olsun! Sonra Murat aasnn dediklerini hatrlad: Bu ne biim yalan! ap da neyin nesiymi! Reci dkknclarnn uydurmas! Kulana alnan bir sesi dinlemek iin hayvan durdurttu. Yamren'den kar rlar duyuluyordu. Hayvan tepikleyerek dnemece yetiti. Kar, aasz Yamren'i bsbtn silmi gtrmt. Yukar mahallenin avlularnda ra klar kouuyordu. Mustafa: Kar ld yzde yz dedi. Osman'n kars oktandr hastayd. Kar ld! Verem illeti adam mutlak ldrr. Verem illetinin sebebi sevdalanmak! Ne dersin! Osman'n kars birisine mi sevdalyd? Baka bir ey hatrlayarak suratn ast. Benim anam da ince illetten ld. Tbe! Demek, kar ksmnn verem illeti, erkee benzemez. Erkek sevdadan kan tkrr, kar almaktan... benim anam almak ldrd! Kye yaklatka karlarn barlar artyordu. Odaya gitmeli. Osman odadadr. Bu gece kat oynamak olmaz! Fadik'lerin evini biraz gemiti ki, arkasndan adn ardlar. Hayvan durdurup dnd. Fadik'in anasyla Hakk'nn ilk kars Glizar yanna geldiler: Sen misin Mustafa? Tahsildar belledik. Ilgazdan m bu geli? Evet. Siz nereye? Osman'n kars lm... Yazk! Sesleri duyunca anladm. Yiit karyd. Allah rahmet etsin. Kk olu ortada kald hay Mustafa! Elindeki ra Fadik'in anasnn yal gzlerini parlatyordu-: Anas lmedi, say ki, olan ld. Dorusun abla! Ben kszl bilirim. Fadik cenazede mi? Fadik'in ne ii var? Biz alayacaz. yi... Mustafa hayvan srd. Doruca ahra gitmedi. Aa atlad: Teyze! Hey teyze! Yular brakp kapy yumruklad-: Hey, Emine teyze! Emine teyzenin kz kapy at: Buyur aa! Anan nerde alak? lye, alamaya gitti. ek u hayvan ahra,- Benim biraz iim var. Ahrn kapsnda dayal duran kuru bir denei eline alarak hzl hzl yrd, hi ekinmeden Fadik'lerin

avlusuna girdi. Kapy vuraca sra duralad. Hst olum! Ya buradaysa Aye de? Ne yapacan kestiremediinden biraz kvrand, sonunda sarholuk ar bast. Aye buradaysa yalan m yok? l evinden, kar lklar, topran zerinde yuvarlanr gibi gelip geiyordu. Kapy yumruklad, biraz bekledi, gene vurdu. Merdivende hafif ayak sesleri duyulunca yaland fark edilmesin diye eliyle azn kapatt. Fadik kapy amadan sordu: Kim o? Ana sen misin? A! Kimsin? Eniten rezil! Hakk eniten, bilemedin mi? -Kap alnca elektrik fenerini kzn yzne tuttu-: Ulan tanr konuu kapda bekletilir mi? Aman sen misin? Oh Mustafa anam grr. Kz anan nerde? Yalana bak! Anan dar kt. imdi gelecek... Hadi git. Seni grr. Bana bir etmediini komaz! imdi gelir mi demek? Nereye gitti? Gelir. Ateimiz kat da komudan ate alacak. Yalanc kahpe! Gece vakti ate mi istenirmi... Fadik'i iterek merdivenden yukar kt. Bir yandan da syleniyordu: iniz gcnz yalan! Ate nerde yanyor? dm! Olmaz, ieri girme. Biri grr. Sus! Hep sylenir yahu! Byle geveze kar grlm m? Birden atld, kz belinden yakalayp omuzlad. Brak, vallah barrm! Bar, Osman'n karsna yas tutuyor derler. Aferin u Fadik'e derler. Kz kendini toplam, rpnmaa balamt. Bacaklarn sallyor, Mustafa'nn srtn yumrukluyordu. Mustafa kapy ayayla at. Fadik'i sedirin zerine enikonu arpt: imdi ben sana napaym? stme gelme! Bacaklarn bkerek tekme vurmaa hazrlanmt-: Gelme stme, tekmeyi yersin. Ulan ne var? Bu ne biim oturma terbiyesiz? ndir bacaklarn... ndir. Git... Haydi git... Anam gelir. Doru otur dedim. art olsun bak! stne yryerek kz ayak bileinden kapt. Fadik'e gre o kadar glyd ki, bir yeri kopup elinde kalacak diye korktu. stne eildike, Orospu kendini ptrmemek iin elleriyle yzn kapyordu. Bacan brakp saclarndan tuttu. Aklna baka bir oyun gelmediinden koltuk altlarndan gdklamaa balad. Fadik nce hi ses karmadan omuzlarn oynatt. Sonra tepeden trnaa kvrm kvrm kvranmaa balad. Kurtulmak iin sedirin zerinde yuvarlanyor, burnundan soluyarak rpnyordu. Sonunda alamaa benzeyen bir sesle yalvard: Brak ldm. Brak oh Mustafa... Uslu dur. Brakrm. Durdum. Brak... Uy ana! alvarnn bir paas yukar svanmt. Baldr ak kt gibi ocak ateinde

parlyordu. Yz kzarmt. Saclarn toplad. Bartsn arayp buldu. Mustafa stste yutkundu: Bir de yalan sylersin. Anan Osman'n evine gitmedi mi? Ben grdm. Bana dedi ki Bizim Fadik evde korkar. Fadik'e can yolda ol! dedi. Beni buraya anan gnderdi. Yalanc! Anam hic gndermez. Gnderdi kz! Anan gnderdi. Beni gnaha sokma! Nerden bu geli? d emez. Sen dn m a canm? demez. Karnn a m? Kahve piireyim mi? demez. Ilgazdan geliyoruz, alak! Hacer lgaz'da yle ya... Orospunun ardndan gittin! Brak u laflar! Oday gzden geirdi. Beendi-: Hacer diye kafam artma! Benim senden bakasn dndm m var? Beni dnmekteymi... Karnn Ilgaza gittiini ben duydum. Vahit, Sabriye'ye Ilgaza gitti demi... Ilgaza gitsin, cehenneme gitsin! Benim gzm karda m? Ben alveri ardndaym. Demir sattk, hak bereket versin, yzelli kuru kazandk. Sen ne bileceksin? Sana da bak ne geldi! Kuandan gm yz kard-: Tak unu parmana... Tbe takmam! Anam grr, kz! Hep anam grr dersin. u kadar eyi adam saklamaz m? Al hadi! Almazsan, art olsun, gtrr Hacer'e veririm. te aznla tutuldun! Hani Hacer'i grmedindi? Gtr Hacer'e. Ben istemem. Orospu karya ver. ini ekti-: Versen ne olur ki... Bouna masraf. Kt kar adam sevmezmi. Ne dedin? Hele rezil! bu laf kimin? Anam syledi. Orospu ksmnda yrek olmazm. Yrek olmadndan adama acmazm. Doru... Anan doru sylemi. Hadi tak unu... Bakalm yakacak m? Sonra karrsn da evlendiimiz zaman takarsn! Fadik omuzlarn oynatt-: Tak dedim. Bir szm de krma! Sa elini getir! Bugn okula gittin mi? Gittim, Namaz dualarn ezberledin mi? Ezberledim. Demek imdi srasyla yatp kalkmasn bilir misin? Bilirim. Kar deil misiniz, nceden bunu renirsiniz. Tbe hey Allah! Boy aptesi alnrken ne okunacan da rendin mi? Asl bu lzm. Kz kucaklad, var gcyle gsne bastrd. ki yanandan pt. Kolunu, arkadan sarp koltuk altnda parmaklarn bir zaman kmldatt. Fadik gdklanmaa balaynca biraz daha uzanarak kk memesine dokundu. Fadik rkt, kurtulmaa alt. Brak! Gnahtr. l var. Anam gelir. Gelmez. Alamaa daha yeni balamtr. Kar milleti bir alama tutturdu mu, sabaha kadar susmaz. Yapma... im bayld. Brak! Dur sen... Bu daha bir ey mi! Asl gerdek gecesi... art olsun, gerdekte

seni hamur gibi yourmazsam... Anladn m? Karlk bekledi. lye alayan karlarn trkye benzeyen sesleri iitiliyordu. Mustafa'nn iini bir keder kaplad: Dnyann ileri! Kimi gelin getirir, kim l kaldrr! Fadik'i brakt: Gnah! Bizim yatacak yerimiz yok! Gidip sedire oturdu: Cgara paketini kard. Surdan bir ate ver bakalm. Fadik ate verdi: Anam gelirse... Gelsin. Ben hereyi gze aldm. Seni isterim. Allahn emriyle abla! derim. una bak! Dnr gndermemi hi olur mu? Aa dalndan dme misin sen, kaya kovuundan gelme garip misin? Dnr gnderilecekmi. Ablana Hakk eniten kimi yollad? Glizar ablam geldi. Bir de Hasan'n kars geldi. Demek Aye'yi kocasna Glizar m istedi? Glizar Ben razym. dedi. Herifin olu yok. O yzden razym dedi. Bir yl oldu gebe mi? Ben bilmem. una bak! Fadik ban evirdi. Mustafa, hzla bir eyler hesaplad, kz rktmemek iin yavaa sordu: Kz Fadik? Buyur. Syle bakalm, bu gece kimin sras? Glizar'n m, Aye'nin mi? Glizar'n... Hemen Glizar'n dersin, nerden belli? Anama syledi. l evinde ok oturamam. dedi de anam gld. Lafa bak... Ulan sen Hakk'y bilir misin? Eski kary lye yollad. imdi Aye'yi bunaltmtr. Yuvarla yatan iinde... Fadik, ban omuzuna emi kalarnn altndan bir ho bakyordu, Krpe kzlarn ilkbaharda boaya ekilen ineklere avlu kaplarndan gizlice baktklar gibi... l evinden uzun at sesleri geliyordu. Mustafa farkna varmadan hnla iini ekti: Aye'yi bunaltmtr eniten. Yuvarlar yatakta... Yourur, terletir. una bak! Glizar ablamn kzn napalm! Enitem biey yapamaz ablama... Bu akam Hakk, odaya kmam olur mu? Osman'la oturmam? Kars len herifle oturur da eve ge gelir. Sus ulan! Balarm enitenin gemiinden... Ben bilmez miyim, una bak? Cgaray ocaa att: Uykun geldi mi? Gelmedi! Yarn akam kannn yanna gel! Cgaray ocan iinden al. Anan grr. Yz de saklarsn. Yarn akam, sana zm, incir gelecek! Darda yzne souk rzgr arpnca ii rperdi. Ceketinin yakasn kaldrd. Yreini yle bir me kavrad ki teyzesinin ahrndan ksra karp yedeine alamad. Heybenin kilidine gveniyordu. Timar da olmayversin. Adam sen de! Bir gecede gebermez ya! dedi. l evinin nnde hzland. Kadnlarn barts mesini sanki arttryordu. lmse napalm? Hele reziller! Bizim de anamz ld. Bu dnya, lml bir dnya!

ok ac eyler dnerek, arlat. Bir anda hastalanm gibi gvdesinden umudu kesilmiti. Diz kapaklar karncalanyor, kulaklar uulduyordu. Az acm, konyan eki kokusu genzine vurmutu. Ellerini ceplerine sokup asker cgaralarn tutunca Topal smail'i, sonra Pelvan Vahit'i hatrlad, Ulan Vahit! Ulan rezil! u kadar iyiliimizi grd. Ulan Yamren! Allah allah! hey allah! Tkrd. imdi hafife yalpalarken ky hi sevmiyordu. Yere batsn! Ankara iyi, Ankara gibi yok... Sknts karnndan boazna doru yumruk gibi ar ar kyordu. Birka kez yutkundu. Yaz gn, mandalarn amura yatp azlarnn iki yanndan beyaz kpkler salvererek rahat rahat gevi getirmelerini hatrlad. Gene yutkundu, sonra tkrd. l evindeki karlarn rlar arkada kaldka bsbtn trkye benzemiti. Fadik'i dnrken duraklad: Tuu! Kzla boutuk. Bize boy aptesi gerekmedi mi? -Kendinden utand-: Sus ulan, tbe! Fadik'e de boy aptesi gerekir yleyse... Olum ayp! Ne var, ne olmu ki? Rzgr kesilmi, kar yamaya balamt. u mer lse... Pelvan Vahit'in aziye ablaya; gittii gibi, geceleri gizliden Meryem'e giderdim. Scack yatardk! Kk bir kpek ard sra bir zaman geldi. Himmet avuun odasndakilere grnmemek iin caminin arkasna sapmt. Dar araln azna gelince Hocalarn Hakk'nn kamburunu karm odaya doru gittiini grd. Yaan karn tesinde, boyu daha uzun grnyor, birisiyle alay ediyor gibi ksa ksa ksryordu. Mustafa, birden kzd: Arkasndan bir kurun skmal, yznn zerine devrilsin! Herifi muhtar odasna sapncaya kadar gzledi. Sonra ayaklarn sryerek Hakk'nn evine doru yrd. Hakk'nn Hanesi kyn en byk evlerindendi. Hocalar kabilesinin, eskiden beri davar, sr, topra ok olduundan avluyu geni evirmiler, binay saa sola doru ahrlarla, ambarlarla uzatmlard. Btn bunlar Hakk'nn ceketi gibi yllardr onara onara ingen alvarna dnmt. Yeni ev yaptracak, dkkn yaptracak. Demek gmde paras var. Hasan'la kavgalar bouna m? Anasnn parasn bu Hakk rezili Hasan Ankara'dayken btn almtr. O kadar d,almt ki. Reit Hoca yats ezanna balaynca srad. Tuu! diyerek elini dizine vurdu. Daha erken ulan! Kar imdi hayvanlara bakmaa iner!, Bismillah diye avucuna tkrerek avluya girdi. Bu gece herif yok. Bar bakalm rezil! Kannn stne oturdu. Can trk sylemek istiyordu. Hayvanlara Hakk'yla birlik baktlarsa... Bekle bakalm... Yahu nasl kader bu benim kaderim? mee balad srada, merdivende ayak sesleri duyuldu. Mustafa kannn arkasna meldi. Kapdan nce Aye, sonra Glizar'n kz kt. ray Aye tutuyor, dumandan kurtulmak iin ban bkyordu. Yz yakc gzel; gvdesi inadna tkzd. u haliyle bin Fadik'e deerdi. Samanla girip bir kalbur arpayla bir uval saman aldlar. Onlar hayvanlar yemlerken Mustafa grlt etmeden samanla dald. Bir zaman dary dinledi: imdi gelirler. Kz gelirse rezillik! Ayaklarnn burnuna basarak birka adm att. Sas burnunu szlatt. Grleceini dnmeden, kfrederek elektrik fenerini yakt. ki el arabas st ste konulmutu. sttekinin tekerlei hl dnyordu. I samana tuttu: Herifin saman tepe gibi... Saman ok! Tavan kirilerinin arasna kaln kan oklar sokulmutu. Elektrii sndrerek yana ekildi: Kz imdi yukar kmal. Aye kalburlar buraya getirdi mi, atarm

samanlarn stne... Karlar ahrda hayvandan amarlayp glerek yem dkyorlard. Kalburlar Glizar'n kz getirirse... Dnyay bartya verir. Camiden koar millet! Darda bir kap kanad, yava yava alp rtlyordu. Mustafa hemen frlad. Aralk merdiven kapsndan hzla yukar kt. Sofada durup biraz solukland. Aye soldan birinci odada yatyordu. Kunduralar ayanda olduu halde, grlt ettiini bile fark etmeden yrd. Bismillah! Ya destur! Ya Savul! diyerek mandal at. Yere bir yatak serilmiti. Soba snmek zereydi. Demek kar erken yatacak! dedi. Kapy kapatp saklanacak bir yer arad. ki dolaptan birisinde Aye'nin gelinlik sand duruyordu. tekisi hamamlkt. Elektrik fenerini kapya tuttu: Srgs de varm diye gld. Yrei hi vurmuyor, hi bir eyden ekinmiyordu. Oday koklad: Topal smail hakl! Kar kokusu sinmi iyice... Yataa yaklat. Sanki canl bir eymi de dokunursa baracakm gibi bir zaman elini sremedi. Alnmza yazlmsa, buna yatmak bize ksmet olur! diye dnerek yatan zerine yzkoyun uzand. Elinde ak duran fenerin duvara yusyuvarlak vurmutu. Yatan yumuakln karnnda duydu. Birtakm dualar okumak istiyordu, ama aklna gelmiyordu. Dary dinledi. Fenerini sndrp kalkt. Bu gece sra kendinde olsa, atei iyi yakard. Dur bakalm! uraya uzanrsa kuma sras Glizar'da... Kar ksm, kocasn soymadan uyumaz! Hamamlkta aptes suyu hazr m diye bakt. Bir ey gremeyince sevindi. Yumruuyla enesini kayarak ne yapacan tasarlad. Sedirde oturup beklemee karar verdi. Hi olur mu eek? Kz da beraber gelirse... Bu kar cilveli olduundan anadan rkek... Bizi grmesiyle barr. Merdivende ayak sesleri duyulunca hamamla girip kapy ekiverdi. Buras slak slak sabun kokuyordu. Souktu. Birden can cgara imek istedi. Aye odaya girmeseydi, yakacakt. Soluklarn keserek aralktan gzetledi. Kar sobaya biraz rp atp nne melmiti. Alevlerin nda yznn yars grnyordu. Avularn stt, yksek sesle: Oh! dm, dm! dedi. Neden sonra kapy srmeledi. teki dolaptan bir eyler ald. Sobann zerine koyduu yufka ekmeini grnce Mustafa: Ackm fukara! diye kederlendi. erez getirmediine, konyak iin cebine ayrd ekerleri hep bitirdiine zld. Yz Fadik'e vermeyecektik. imdi Aye sevinirdi. Oday ekmek kokusu doldurmutu. Aye ekmein zerine biraz peynir yayd. Bunlar sard, ayakta durup bir yandan kalasn kayarak yedi. Mustafa dalmt. Hele rezil! Ulan kadn milleti! Siz hi doymaz msnz? diye gldn anlaynca kendini zorlayarak somurttu. Ekmek bitince Aye, sobann nne dklen peynir ufaklarn birer birer toplayp azna att. Ellerinin tersini azna kapatarak esneyip gerindi. rtsn karp bana sallad. Tembel tembel soyundu. Ak gmleinin altnda gs, Hacer'in memeleri gibi, biraz aa sarkkt. Mustafa buna pek sevindi. Sedire oturup oraplarn ekti. d iin omuzlarn kaldryor, Mustafa'nn kendisini gzetlediini biliyormu gibi gmleinin nn kapatyordu. Dolap kapsnn altndaki aralktan bakt iin Mustafa'nn beli armt. Aye yataa oturup gmleini bandaki syrd, yorgann altnda, alk hareketlerle tepinerek alvarn da kard. Bunlar yastnn altna soktu.

Mustafa scak bir suya dalyor gibi, bir rperme ile gzlerini yummutu. Mustafa! diye seslenmesini bekliyordu. Sobadaki rp alevinin hasra vuran kzll birdenbire snd. Sanki deminden beri bu odada elektrik yanyordu da, imdi dmesini evirmilerdi. Mustafa ard. Tabancasn, ban yoklad. Barrsa... Hoca'nn Hakk stmze gelirse, varsn gelsin! Ankara'dayken Cemal usta bir gn, Cimri adamdan korkma! demiti. Doru bir sz! Cimri adam, adamn stne gelemez! Cemal usta bilmez mi canm! Biraz kmldandndan iki parmayla tuttuu kapak gcrdad. Epey zamandr meldiinden dizleri, ayak bilekleri, srt armt. Dolabn kapan brakt. Kar uyumadysa bir ey anlamasn, fare sansn diye Topal smailden duyduu gibi tahtay tkrdatt. Durup dinledi. Kar kmldamadan bakyor, gece vakti, eski bir ky evinde her zaman iitilen kuru tahta atlamalarndan baka birey duyulmuyordu. Mustafa, ylece, iki bklm, diz kapaklarnn sertliini, gsnde duyarak bekledi. Bir zaman sonra elektrii yakp saate bakmay dnd. Olum trene mi bineceksin? Brak! diye gld. Kapaklar yava yava at. Kunduralarn eline alarak odaya geti. Koltuk altnda bann sapn smsk tutmutu. Sanki yatakta ldrecei dman yatyordu. Grlt etmeden sedire yaklat. Karnn entarisine dokundu. Kunduralarn yere brakp emekleyerek yataa yaklat. Yzne kan km, gs skmt. Dudaklarn bir kez yalad. Aye aralk aralk soluklanarak uyuyordu. Sa rglerinden birini tuttu. Battal'n dnnde bunlardan birini az daha kesecei aklna geldi. Elini ar ar yukar kard. pmek iin yanana doru eildi. Gze alamayarak yle biraz durdu. Gvdesini titreme kaplamt. Sa rgsn brakp avucunun iiyle karnn yanan okad, Aye hemen uyanmad. Mustafa avucunu daha sert, daha sert srnce birdenbire srad: Kz sus! Ben geldim. Sen kimsin? Sus Tanmadn m? Mustafa! Aman Mustafa buraya nasl girdin? plak olduunu unutarak yorgan frlatp oturmutu-: Vay bama gelenler... Neye geldin? Neye geldin? Ulan, neye geldinin sras m? Geldiin gibi git haydi! Vallah barrm! Bar kz! Bana, n'olur? Aye akln bana toplayp yorgann altna sakland: Git hadi, oh Mustafa! Gren olur. Duyan olur. stmze biri gelir. art olsun gitmem! una bak! Senin bana yaptn yetti! Ahra gelirken kendini kocana bekletirsin! Korktum diye barrsn. imdi sana ne yapmal alak? Ben isteyerek seslenmedim. Vahit bizdeydi. Grrler, seni vururlar diye seslendim. Pencereye kt biri... Sen grnme diye bardm. Yalan sylediini bildii halde, byle fsl fsl konumas Mustafa'nn gene de houna gitti: Yalan hemen uydurdun. Yalan deil. Cra snd korktum. Aye sanki glvermiti. Mustafa iini ekti: Korkmu. Hep yalan! Dur bakalm. Soruma karlk gelsin! Meryem in

dedikleri doru mu? Meselenin asln renmee geldim. Meryem ne dedi? Ne diyecek. Vahit'e bakyormusun. Glyormusun, Ulan, ne demisin rezil! Demisin ki: Ben sr obana katmaa giderken kolumdan tutsun da beni evine alversin. demisin. Tbe! Vallah billh yalan! Dipten dorua yalan... Bunlar Meryem orospusu mu syledi? Yalan olur mu? Bak Aye, biz senin uruna her bely gze aldk. Dinime, imanma bu iin sonu kt! Ben lsem iyi mi? Gnah imanszdan cesaretlenip mard: Benim ne suum var? Ben Meryem'e syledim. Kz, ak konualm. Bana gelmee gnll msn? Aye karlk vermedi. Mustafa steleyince usanm gibi iini ekti: Benim szm sz. Ne zaman istersen boham alr gelirim. Ben gelirim, sen hadi git! Bizi duyan olur. Herif grr... Ulan, bana geleceksen heriften bu korku ne? - Korkarm. Hakk beni ldrr. Bir halt edemez. Azna m? Yorgan amaa alt-: Ne azna! art olsun bu ky bana yaktrrsn. Dur hele... Dur biraz! Aman Mustafa! Ayan peyim beni brak. Dur hele... Alacaz dedik ya... Alacaksan daha iyi. Nasl olsa; kendi maln... Mustafa yorgan ekti: Brak unu... Koyuver kz! Ulan, Hakk olacak rezilin koynuna girersin. Vallah billh sanki gnlmle mi? Sanki senden esirgemekte miyim? Beni al, hay Mustafa, eve gtr. Ne istersen yap! imdi olmasn! ocua kalrsam gnah! Tkenecek deil ya... Sonuna kadar senin! Pimesini bekledin, soumasn da. bekle... Gnahtr. art olsun gnah, bu bana ettiin domuzluk! Bekle. Dur bak, ne diyeceim. Brak yorgan... Benim yarn iim var. Yarn ekmek yaplacak. Pis pis yapamam. Ykanrsn. Olmaz. Bu neden suya girdi? eriye hovarda ald mutlaka! derler, phelenirler. Aldrma! kere azn alkalarsn, gnah gider. Yarn gece gel. Ben sana haber yollarm. Sus ulan! Yarn gece Hakk'nn sras... una bak, bizi aldatacak! Sofada bir kap alp kapand. Mustafa yay gibi doruldu. Ayak sesleri oda kapsna geldi. Soluklarn tutarak beklediler. Glizar'n kz seslendi: Abla! Mustafa sus diye elini sallad. Kz biraz durduktan sonra bir daha bard: Abla kz! Buyur! Yattn m? Yattm, ne var? Anam gelmedi. Yalnz iim skld. Uykum yoksa iki laf edelim. Uykum var. Can sklm. Yat kz! una bak! Kz bir para durduktan sonra

gitti. Mustafa bir srayta kapnn arkasna yetiti. Kulan dayayp darsn dinledi. Aye fsldad: Grdn m? Kahpenin kz, stmze geldi. Sezinledi oh Mustafa... Yok, yle ey... Duymam m? Sesi korkuyla titremeye balamt-: Aman Mustafa sen buraya nasl girdin? Girerken mutlak grmtr. Grmedi. Ben bacadan girdim. Ben bacadan girerim. lyoruz alak! Ulan k vakti, damlarda, bacalarda leylek gibi... Git dersim. imdi gitsem biri grr. Daha kt... Kimse grmez. Hadi gidiver! Vallah billh gitmem. Ben lmekteyim rezil! te yemin: lmek var, gitmek yok! Susss... una bak! Ben dm. Gel hadi! Gel bamn bels... Mustafa aralanm yorgann altna, giyimli olarak girdi. Aye'nin plak scakl sanki derisini yakyordu. Murat yufka ekmeini koparrken bir yere bakarak durdu: Mustafa! Mustafa dalgnd. Murat kardeinin koluna dokundu: Hey bana, bak! Buyur aa! Sen Vahit'le dargn msn? Yok, dargn deiliz. Neden sordun? alrken hi konumadnz. Konutuk. Yalan syleme. Ben farkndaym. Eller trk syledi, glt. Siz somurttunuz! Dargn olsak yan yana alr myz? Kylden utanr da alrsnz. Deil, art olsun! Gene kary boadn rezil! Vahit neden ekmei bizimle yemedi? Bilmem -Mustafa karya bakarak zorla gld-: Herkes kabilesiyle oturmu. Vahit'in kabilesi de Hocalar... Mee korusunda kazlan ky glnn evresinde hasta mer'le Topal smail'den, bir de gurbette olanlardan baka, Yamren'in btn erkekleri le yemei yiyorlard. Her kabile, aralarndaki geimsizlii, dargnl onbe gn iin bir yana brakarak, gayretle alyordu. Hocalar, Muhtar Hseyin, Pelvan Vahit, Hakk, Himmet avu, Remzi, bir de Nail, gl ukurunun kysnda Kulaksz Yakup sllesinin tam karsna oturmulard. Mustafa kendilerini sayd: Reit Hoca, Murat, Korucu Ali, Yakup Aa... Bir de ben... Herifler bizden kalabalk! Ama bir Murat aam beine, altsna bedeldir. Mustafa lokmay aznda geveleyerek: Kz dirildi. Birisi domuzluk etti ya, dur bakalm! diye dnd. gecedir kanya inmiyor, okulda sylediklerine karlk vermiyordu. Domuzluk ettiler. Ulan Pelvan! Yufka ekmeini dalgn dalgn katlarken Korucu Ali kt: N'aptn ulan? Mbarek ekmei ufaladn rezil! Yesene! Yiyoruz day... Nerde yediin? Deminden beri ekmei evirip durdun.

Mustafa kalarn atarak orbadan birka kak ald. Can hi istemiyordu. Yannda alan Vahit'e inat, ok zorlatmt. Souk rzgr, terden srsklam gmleine dedike yordu. Yemee balad balayal sze karmayan Yakup Aa biraz doymu olacak ki kann sapyla kazlan ukuru gsterdi: Ne dersin Murat! Bu gl, Kavaklgl'den byk! Evet, biraz daha... Maallah, bu gl daha iyi oldu. Derinliine de derin, iki kula gelir. ki kulaca gitme. ki metre var, yok. ki metre az m? ki metrede adam boulur. Yesene Mustafa! Yiyoruz, allah allah! Aabeysi Murat'n, yzne baktn grerek Mustafa, gzlerini indirdi. Fadik kstyse, bes gnden beri ksmt: Be gn ncesine kadar bir gece ara ile anas uyuduktan sonra kannn yanna iniyordu. Geyire geyire birtakm hesaplar yapan babasna kulak verdi. Yakup Aa, burnundan kl koparmaa alt iin dura dura konuuyordu Yamren'e iki gl art! Kylerin iinde Goll ky diye erefimiz artar. Bir Kavaklgl'le hayvan grlebilir mi? te hayrlsyla bir kzn iftini ikiledik. Kyde hayvan artmakta allah eksiini gstermesin! Gelecek yl, Murat ne dersin, kocalm m? Manda, ksm suya merakldr. Manda beslenen kyde su gayet bol olacak... Manda ksm tepe gibi heybetli mbarek! Ekini yedirdin mi tyleri katran gibi parlar. Kanm amura batmasn dersen, manda art... Vur vurabildiin sap! ekmem demez. Sap, harmana ellerden nce tarz! Reit Hoca, renberlii hic sevmedii halde, hatr iin dorulad: Manda kz gibi mal m olur hay Yakup Aa! Sonunda derisini sat, dnyann paras... Bir de Yakup Aann mandalar! diyerek kyl anlatr urada... yi bildin Hoca! Lafn ederler. Gelecek yl, art olsun, manda tosunlar Yamrene gelecek... Bak artettim. Hocalarn Hakk hasedinden atlasn. Bu gl, bu yl biter. Yzde yz biter! Yemeklerini acele yeyip toprak kazmaa girien birka kiiye glerek bakt-: Hey Yamren'in adam! Geen yl kimsenin eli ie gitmezdi, bak, bu yl, herkes gln biteceini anlad, nasl almakta... Mustafa alanlara bakarken tren yolu boyunda grd Yarma makinesini hatrlad. Yarma makinesi Smcak'a gelince, btn kyl, karl erkekli seyre gitmiti. Herif topra, ta vagon vagon avuluyordu. imdi burada olsa, bir haftada u gl kazar. Daha derin kazar. Ulan; gvur akl gibi akl var m? Murat'a sordu: Aa, yarma makinesi olsa... Tren yolunun yarma makinesi... Ne dersin ? Onu mu dndn? Onu dndm. Makine gibi yok. -Babasna dnd-: imdi yarma makinesi, bu topra dakikada atar. Grdn m? Yakup Aa omuzunu sallad: Makine ksm iyidir. Murata kederle gld-: Gvur icad bir mal... Mustafa yarma makinesinin alrken nasl titrediini hatrlad. Kar gibi... Kolunu tutunca kannn titredii biim! Biraz daha dnd: Tbe tbe! Makine, karya benzemez. Makine erkek. Adam fkesinden titremez mi? te yle demek, taa, topraa kzmakta mbarek! Glerek ayaa kalkt: Ben alacam...

 Otur ulan! Yakup Aa eteini tuttu-: Ellerin aptal sen misin? Hocalar kabilesi hele bir balasn! Murat somurttu: Kendi tarlamz olsa, byle demezsin. Grdn m Reit Hoca, islmlkta var m bu? Reit Hoca geyirip Hak destur! dedikten sonra kalarn att: slm, birbirine yardm edecek! Brak olan alsn! Yakup Aa, Mustafa'nn eteini brakt. Burada, Yamrenliler en eskilerini giymilerdi. Mavi bezden zpkalar, rengi umu gmlekler her renkten paralarla st ste yamacyd. Kar suyu topra iyice yumuattndan yalnz arklar deil yn oraplar da baldrlara kadar amura batmt. Mustafa, kuann altna balad tabancasnn grnp grnmediini anlamak iin elini belinde gezdirdi. Makineyi anlatrken kendisini almaya zorlayan istek artk gemiti. Aas Murat'tan utanmasa, bir de Fadik orada diyerek, Pelvan Vahit'le inada girmi olmasa dnp oturacakt. Gl ukurunun kysnda tembel tembel yrrken ayann altndaki toprak birdenbire gt. Mustafa, Aman! diye bararak slak topraa yzst der dmez, Ulan, ok kr, silhn zerine dmedik! dedi. Zplayp kalkaca srada kardan Nail'in sesini duydu: Kolay gele Mustafa! le namaz m bu? Kalkmaktan vazgeerek kendini yle bir yoklad. Hibir yeri acmyordu. Gznn ucuyla bakt. Vahit glyordu. Fadik ayaa kalkmt. Aas Murat yukardan sordu: Bir yerin acd m? Bilmem. Sol bacam Gr etti. Dirseine dayanarak doruldu. Elinin ii amurlanmt. Herkes glyordu. Hele reziller! u kyl milleti ahmak! Birisi dse gler, bir ey olsa gler. Hele alaklar! Topallayarak bir iki adm att. Ayan srklerken Topal smail'e benzediini fark ederek keyiflendi. Bunu saklamak iin yzn buruturdu. Byk baaa Battal yanna gelmiti: Dur bakalm, ayan incinmesin? incindi gibi Battal aa... Vay, yay, vayyy! Ayam kt! Mustafa koarak gelip yetien Murat'n omzuna dayand. uras bir kez Gr etti. Szs belime vurmakta... Aman dokunma Murat Aa! Bakaym, i falan var m? Yakup Aa yukardan barmaa balamt: Ne var? Olann baca krldysa... Balarm gln temelinden... Ulan Mustafa, sana sordum rezil! Vay anam vay! Mustafa Topal smail'den dinledii yaklmalar kolayca sralad-: nceden bir sz... stne bastm m yreim yarlayazmakta... Soursa mutlak ier. Bana me geldi. Kymeti yok. Siz iinize bakn! Ayamn altndaki toprak rkm... Battal hemen inand: Dur, hi kmldama! Biz bir Topal smail'in hakkndan gelemez olduk. Bamza bir de topal Mustafa kmasn! Eee biner kye gidersin. Hi olur mu? Belki geer. alrm.

 Gevezelik istemez. Doru eve... Yarna kadar iyi olmazsa bir aresine bakarz. Sa ol Battal aa! Eei getirin. Ulan Fadik! Rezil. Getir hayvan! stemez, hi istemez! uradan bir sopa keserim. Kendi kendime giderim. Senin akln m erer? Sus dedik ya? Giderim. Topal smail bir bacakla dnyay dolanmakta topa gibi... Mustafa herkesi gldren bir sz sylediine pjman olarak, baca ok aryormu gibi yana sallamaa, dilerinin arasndan inlemee balad. Fadik'in sopalayarak getirdii eee Mustafa'y karga tulumba, bindirdiler, eline de bir denek verdiler. Gl ukurundan el arabasyla toprak ekmek iin yaplm meyili karken, herkes laf atyordu: Aman bu atl yzbas kim? Allah balasn! Belli biey canm! Yunan savann bir gazisi... Kelle, kulak yerinde... Mekke erifi gibi, maallah! Ulan Fadik, bu arslan sana teslim! Yolda erilere satarsan, sonrasn kendin dn. Mustafa! Aman eekten dmek var! Sk yap! Fadik, laftan kurtulmak iin eei kfrederek sopalyordu. Mustafa fsldad: Vurmaz kz! Gnah! Yamren'i hepten aldattna pek sevinmiti. Kendisini tutmasa apkay nne ykp, bacaklarn keyifle sallayacakt. Korunun birok yerlerinde kar kalmt. Bunlar gneten cam gibi parlyor, adamn gzn kamatryordu. Kyl ksm ahmak olur! Doru bir sz! Cemal Usta yuttu mu, bilek incinme yalann Ankara' da? Hayr, yutmad! Baca gerekten incinmi de imdi birdenbire iyi olmu gibi neeleniyordu. Topallk bir bel! Koamazsn, hovardalk edemezsin. Topal adam kartlar, kzlar hi sevmez! Ne mmkn! Yol sapt iin arkadakiler artk grnmez olmulard. Bir cgara yakt. Buras Yamren'e bir saat ekiyordu. Kan izlerinin at yol batakt. Yan gzle Fadik'i szd. Alt dudan Domuz gibi sarktmt. Kck kunduralaryla bata ka yryordu!. Hafif bir yokutan tepenin dzne vardlar. Aada, gl yerinde kyl ar gibi alyordu. Pelvan aptalnn burnundan ter damlar! Damlasn! Gld: Ulan Topal Aa! Adam yalandan topal Allah baca gerekten krd m, btn btn kurnaz olur. Tepenin burdan ilerisi plakt. Orta yerinde kocaman bir kaya vard. Bize kstn m Fadik? Fadik karlk vermeyince Mustafa sesini kalnlatrd: u kayay grdn m? Ulan, sana anan Kskn evliya kssasn sylemedi mi? Bizim Yamren'in derde derman suyu, neden kurumu? Ksmekten... Ne olmu olmu da Yatrn eskiler kstrm. Derde derman pnar kurumu, trbesi ta olmu. Sen de bana ksersen, tbe, ta olursun. Ben ta olmam! Bana ksersen, hi kurtulu yok! art olsun donar gidersin'. Ankara'da tatan kar resmi yapmlar da uraya koymular. Glle gtren bir yiit kar! Sen de ta olunca Aman, Ankara'da ta olmutu; bunu bizim Mustafa m yondu?

diyerek kyl aar! Fadik fkesini eekten ald. Hayvann bacan tekmeledi. Mustafa buna kzm oldu: Hayvana dokunma! Bak, kemiklerini krarm. Bizi tamakta, ne gzel! Ulan dua et! Eekle gelmeseydin beni sana yklerlerdi. Sen beni Yamren'e kadar, bakalm, gtrebilir miydin? Oh, ayan krld ya... Ayam krlnca sevindin mi? Hayvana vurma, dedim. Vurma kz! Eee vurmak isterken Fadik'in sopas ayana dokunmutu. Mustafa can yanm gibi bard -: Aman bacam! Vay anam! Vay anam! Gitti bacak... Ard m, essahtan? Armaz m? Bacak ne demekte? Benim bacak, adam gibi konuur. Demekte ki: Fadik sana ksmezse ben iyi olurum! demekte... Zplar yrrm demekte... una bak! Vallah billh! Hele konu! Ben iyi olurum. Hadi yalanc! Aman hey allah! Aman hey allah! diye ben Allaha yalvardm. Ayan krd. Topal smail'e dndn... Oh ne iyi! Hele rezil! Bir de bana ksm. Ulan! Sen buraya bunca herifin arasna neden geldin? Ben adamn kemiklerini krarm. Eniteme yemek getirdim. u da laf m? Sen neden yemek getirecekmisin? Aye getirsin, Glizar getirsin. Bir de utanmadan Aye demez mi? Aye getirse keyif olursun yle ya! Anlamadm-, kz, bu ne biim lakrd? Mustafa dnp Fadik'e tella bakt-: Sylesene! te o kadar... Bir de kzar! Bir haftadr gece vakti yolunu gzledik. Kzarsam, ben kzacam. Bak bir daha Hakk reziline yemek getirirsen, tbe olsun, seni dverim. Getireceim! Kz amara bak! amarm! Vallah billh anama derim. Mustafa bana etmediini komad, ana, bktm undan! derim. Aman, bunlar ne szler? Kz seni bir reten var? Ben hepsini duydum. Beni almayacaksn da gece vakti avlumuza ne demee geldin? Almayacak mym? Laf doru syler mi hi? Ulan bunlar ne demek? Elbet almayacaksn. Ben duydum, sen Aye'yi sevmektesin! Hangi Aye'yi? Tbe yalan! Bir de sorar. Ablam. Geceleri giden ben miyim? Yemei Aye getirsin! dedin. Utanmaz, Aye'yi pek mi cann ekti? Tbe kz! Vallah billh! Bunlar kimin uydurmas? Yalan ki ne kadar... Yalanm. Yemin et bakalm. Vallah billh de... Kz yalan! Dmanla sylemiler. Bizi ayrmaa... Sabriye neden dmanla laf sylesin? Sabriye olacak orospu mu yedi bu halt? Sabriye dedi ki...

 Hay allah! Kz alama! Tokad arparm. Sus rezil! Sabriye'nin bu ilere akl m erer? Aye'yle aramzn iyi olduunu nereden bilmi? Grdn m, hepsi yalan! Yalan yok! Ablam sylemi. Ne dedin? O nasl bir laf? Kime sylemi bakalm? Sabriye'ye... Himmet avularda ekmek yapld. Sabriye yardma gitti. Hele eek! Sabriye Himmet avularda ekmek yapmaa gidince Aye ona byle bir sz syler mi? nce sylememi. nkrdan gelmi... Sabriye: Mustafa'y gece eve girerken grdm. Sabah erken karken grdm. demi. Geceleri gitmekteymisin, gzelce... Kz alamadan sen konumaz msn? Hemen alar. art olsun yalan! Syle bakalm, Sabriye, bacna giderken grm m beni gerekten? Grmemi. Grdm diyerek azn yoklam. Anlald. Tamam! Yalan demedim mi? Aye meseleyi anladndan Sabriye'yle elenmi... Elenmesi yok! nce ablam kzm: Sus! Bu ne terbiyesizlik! Senin san yolarm orospu! demi. Yavuzluk edecek. Ama Sabriye' Ben grdm! der demez, Aman Sabriye! Kimse duymasn. Aman Sabriye! diye yalvarm. Koku ya alvermisin bacma... Ayna, yzk alvermisin. Hakk enitemin sras olmad gece, gizliden gider olmusun! Alama... una bak! Uydurmular, benim dmanlarm ok! Sonunda Aye'yi alacakmsn. Tm uydurma. Belli bir ey. Demek sen buna m kstn? Ablam alacaksan al, hayrn gr! Sen Aye'nin ardnda az m dolatn eskiden? Ban yarmad m? Battal Aann dnnde sacn kesecek olmusun. Bunlar da m yalan? Bak, bunlar yalan deil! Ama bu i eski zamann ii. Ben imdi seni sevmekteyim! Ben istemem. Bir daha gelirsen anama, derim- Aynan, yzn geri al! Ben adam ldrrm. Bu ne biim sz! Kendisini yeni topluyordu-: Bana bak Fadik! Sabriye benim eve girdiimi grmemi de, Aye'nin azn neden yoklam? Yoklam... yi etmi... Yoklam olmaz. Elbet bir tleyen vardr. tleyen Vahit... Vahit mi? Vahit, ne demee Aye'nin azn yoklatmada? Orasn Vahit'e sorarsn. Vahit'e sormak kolay! Senin akln m erer alak? imdi syle bakalm, Vahit, Sabriye'yi nasl yollam? yle yanm sra yr. Boynum koptu kahpe! Vahit demi ki: u Mustafa, benim ahbabmdr, ama benden gizli iler tutar oldu. Hakk'nn Aye'yi aras iyi... Benden gizlemekte... demi. Ayenin azn yokla! Sana kunduralar Mustafa almad m?' dersin. Saklarsa, 'Ben Mustafa'y size girerken, sizden karken grdm' dersin demi. Vay rezil! Rezillik sende! Aye'ye kunduralar sen almsn, mer amcam alm gibisine. Ben anama sylemez miyim? Ky yerinde dnen ilere senin akln ermez! Hadi bil bakalm. Vahit neden

Aye'nin azn aratm. Hep alamal deil, bunu bilmeli... Neden? Senin haberin yok! Vahit'le biz dman olduk. Bir aydr ne selm, ne merhaba! Sabahtan glde beraber alan ben miyim? Dedim ya, senin akln ermez. Kyl bilmesin diyerek yan yana altk. Bunca zaman arkada olduumuzdan... Ayptr. Sen ne bileceksin! Neden kavga ettiniz? Uzun mesele! Hakk eniten dkkncla balad. Biz de dkkncyz! Vahit bize inat, Hakk, enitenle ortak oldu. Aye lafn karmaktan maksad, seni benden ayracak! Aye ablan da ileden karacak. Oysa ben seni lsem brakmam! Vallah billh brakmam! Sus, yalan yemin etme! Elin ayan tutulur. Tbe, yalana yemin olur mu? Vallah billh senden bakasnda gzm yok! Fadik yzne yle akn bakyordu ki, Mustafa, az kalsn, vaktiyle kesilen tekeyi, kendi kabilesiyle Hocalar arasndaki dmanl anlatacakt. Yrei kabararak glmsedi. Kz, haberin var m, Aye'ye dediklerimden... Fadik'i alacam! dediklerimden? Vay bama! Ben utanrm. lrm. Bir daha ablamn nne kamam. una bak! Aye bildiini ana sezdirir mi? Ulan, kza bir ey sezdirirsen kemiklerini krarm! dedim. Fadik elini yanana koyarak byk bir kadn gibi yalandan somurttu, Orospu, keyfinden cilve dkyordu. Mustafa rahata anlatt: Ergen delikanlya bir kz gerek mutlaka! Kyn ortasnda dibek dvdrmecesine dn yaplacak. Dul kar alsan dibei dlmez. Seni alacam. Anan ka lira balk isterse istesin, iki yz lira istesin. Hemen alarsn. Beni kzdrma! Aye'yi alacak diye alar m adam? Aye'yi alsam, kt m? Bir evde bac-karde yaarsnz. Fadik kara gzlerini korkuyla at: Ben Aye'nin stne kuma gidemem. Ulan, Aye'nin zerine sen kuma gitmeyeceksin. Aye senin zerine gelecek! una bak! ki bac bir herife varr m? Gnah! Sen gvur musun? Neden gnah? Bilmem. Gnahtr. ki bac bir kocada... Tbe tbe! Duyulmu biey deil. Duyulmu bir ey deilmi... Hele rezil! Sen Yamren'den baka bir yer mi grdn? Koca yzbalar, okul hocalar iki bacy almlar da,, urada keyfe bakmlar! Ev iinde kavga kmaz! Reit amcama dantm: Kitapta yeri vardr Alrsn! dedi. Gnah olsa hoca ksm bilmez mi? Bilir. Grdn m? Ulan sen ablanla beraber olmay istemez misin, yoksa? sterim. Fadik biraz dnd-: Doru deil mi Sabriye'nin dedii? Geceleri ablama gittiin? Neredeyse yeniden alayacakt. Mustafa acele anlatt: Balama! Bktm senin alamandan... Biz ktle mi gitmekteyiz? Vahit, Aye'nin ardna dm, bacn beklemekteyiz! Kary kopuklar ileden karsnlar da Hacer gibi kyden kye satlsn m?

 Vay bama! Aman Mustafa! Bu nasl bir laf... Aye ablama yazk... Grdn m? Biraz dnd-: Szgelimi ikinizi birden aldk, diyelim. Sen daha krpesin. Hem de kz ehli kzsn. Erkek ksm, dul kardan ok kz sever. Allahn bir ii canm! Beni dinle... Bundan sonra ellerin szne uymayacaksn. Bana ksmeyeceksin. Senden vazgeme yok! Aye'yi de alsam, Fatma'y da alsam, kulak verme. Onu tarlaya gtrrm. Oradan Bam ard diyerek geri dnerim, eve gelirim, senin yanna... Bende oyun oktur. Seni evde kucaklar da gizlice yatarm. Aye'nin sra gecesinde, o gzelce uyudu mu, koynundan kalkar, senin odana geiveririm. Gl bakalm! Hadi glver de ayam iyi olsun. Glmem. yi olmasn... Yalaklarda yat! Sen bu laf yrekten sylemedin. Bana ks deilsin. Ksm. Yalan. Eer ks olsan ayak iyilemezdi. imdi iyileti mi? Bak! Hey Allah! Hey Allah! Fadik bana ks deilse bu ayak iyi olsun! Srayp yere indi. Fadik'in akn baklar altnda birdenbire kz kucaklad: Dur daha szm bitmedi. Brak Mustafa, gren olur. Dur dedim! Fadik yanan rahata ptrd-: te byle... Aferin! Ayann szs geti mi? Hayvana bin! Topal herif amurda hi yryemez! Topallk da bir bel imi. smail'e dnsem bana varmazdn yle ya... Hadi... Atla hayvana! Binmem. Bana yrein acd m? Yzn u yana neden evirdin? Sylesene... Acmaz m? Aman Allah! Derdini, Mustafa'dan al da bana ver! dedim. Ulan, senin gibi rezil yoktur. Yaaran gzlerini gstermemek iin dnerek smkrd-: Hele alak orospu! Fadik, yeil bartsn yzne sard. Eei sopa, denek srd. Mustafa iki adm arkasnda yryordu. Yreine sevin dolmutu. ini ekti: Onbirinde ay yzne baklr/Onikide kzn naz ekilir/Onnde ak gl olur alr/Ondrdnde her bir yeri bal olur. Fadik laf edilirken smail'in gzlerini szp byklarn bkerek syledii bu maniyi, her zaman Fadik'le beraber hatrlyordu. ncecik, oynak bele imrenerek bakt: Bal ama kpolusu deli bal! Kz ksmnn akl var da fikri yok. Sa uzun! Kand gitti eek! Bulut syrlm, Yamren'e gne vurmutur Karlar bir yandan damlarn karn kuruyor, bir yandan evlerin iine su damlamasn diye ta yuvarlyorlard. Bara ara konuanlar, glenler vard. Bir kocakar gnete yn eiriyor, kk bir ocuk denekle amurlar kartryordu. Mustafa apkasn dzeltti. Fadik eei avluya sokarken kye kar alml alml yrd. Kurnazlk edip angaryadan kurtulmasn, u anda ok gvenle bakt. Yamren'de bizden aklls yoktur. Kyl ksm, kulak verme. Ta ustasna kamad Uzakta bir kan gcrts, tekerlekler durduu yerde dnyormu gibi, yaklap uzaklamadan duyuluyordu. Gurbeti mer'e urayacakken vazgeti. mer' in Ankara hikyelerinden sral srasz Aye meselesini ap Hakk'ya svmesinden bkmt. Kyde mer'le Topal

smail'den baka erkek bulunmadndan Himmet avuun odasna kt. Topal smail, sobann karsna oturmu kitap okuyordu. Mustafa'y grnce sevindi. Yalnzken yzn kaplayan keder dald: Hayrola ortak! Angaryadan m katn? Kaktm. Aferin! Nasl katn? Sorma, smail Efendi, yamanm senin dzen! Nasl benim dzen? Topallk... Yalandan topallk... Aman dizim krld. uradan yuvarlandmda gar etti. dedim. nandlar. Braktm, geldim. Neydi okuduun? Okuduum yok! Fala bakmaktaym! Ne fal? k mer fal... Doru vurdurmakta m? Hemi de tam on ikiden... Kendi falna m baktn? Bir zaman kendi falma baktm. Bir zaman Yamren'in falna... Kendi faln nasl? yi! Hele oku. te buyur: Onnc sahifede bir gazel! Ey gnl dtn dseli aka sen Hurrem misin/ Yoksa dnya ileriyle uraan sersem misin? Ne demek? Hey allah, anlamaz ki... Yerin cennet ola k mer Efendi! Bana demekte ki: Dnya ileriri Anladm. Sana sersem demi... Pek doru bir fal. Hadi, bana da bak bakalm! Ba stne. Bana sersem karsa sana ahmak kar. Bismillah... Topal smail, kitab kapatt. Ortalama bir yeri tutup bir eyler mrldanarak tavana bakt. Sonra Mustafa'ya sordu: Hangisi? Sadaki yaprakta m, soldaki yaprakta m? Sadaki... Dinle yleyse... Yksek sesle okumadan nce bir zaman srd. Ban glerek sallad-: stne der de bu kadar m der yahu? Hele dinle. Battn ortak! Gizlilerin meydana kt. Yaa k mer! Aferin! Parman havaya kaldrarak Kur'an azyla okumaa balad-: Bu mer biareyi ellerle aldattklarn/Naz ve istina edip mesturelik sattklarn. -Biraz dnd-: Ulan mesturelik dedii, kendini namuslu gstermekte kar! Anladn m? Anladm. Sonras! Bu Yamren'de bir ey anlamazlar da hemen anladm derler. Patlama, okuyoruz: Naz ve istina edip mesturelik sattklarn/Hep duyuldu hane-i ayarda yattklarn. Ulan Mustafa! Ulan ortak! Anladn m? Hanede yattklarn duyulmu olum! T... Rezil olmusun. Hane yani karnn kocas evinde yatmsn. Tane tane tekrarlad-: Hep duyuldu hane-i ayarda yattklarn/Saklama imdenger ey nazenin aldm haber. Ne dersin ortak? Ben bir ey anlamadm. Okumazsn ki... Hep konuursun! Yahu, sen cahilsen kabahat benim mi? Ak bir fal. Kar kendisini namuslu

gsterirmi. Olan, oysa karnn evinde yatarm. Gizlice, kimselere sezdirmeden... Hepsini haber aldm diyor k mer! Nasl? Diyeceim u... Byle fal olmaz! kar azndan baklay... Hst smail, tbe, sylememi olmaz, dvrz. Ortak mortak tanmam! Sabahtan beri bktm hepinizden, usandm. u Yamren gibi rezil ky var m? Ne demek? Bilmez gibi... Hele rezil! Bu akllar, hep senin akllarn! Sonunda hey vah dersin, bak! Hangi akllar? Bende ak oktur. Bende akl pek oktur ama oturup koma, destan yazmaya meyil vermemiim. Canm sklverir, ossaat nk... Brak destan, komay. Sabriye'yi retmisiniz. Aye'nin azn yoklamsnz. Pelvan olacak rezile syle, benimle uramasn. Sonu iyilik getirmez! Topal smail, k mer kitabn kuana soktu. Hi bir eyden haberi yokmu gibi yeminler ederek Mustafa'ya ne demek istediini sordu. Mustafa, Fadik'ten duyduklarn anlatnca elini byna gtrd: Vay canna! Bizim Pelvan bir yerden taze akl bulmu. Tbe, haberim yok! Mustafann yzne bakmamaa alyordu-: e bak ie! Hele oyuna bak! Mustafa karde, yoksa, bo atp dolu tutmasnlar! Aman doruyu buldular m sakn, eyvah? Doru deil! Hep yalan! Diyelim ki dorudur. Bunda Pelvana girip kan? Karya ortak m? Benim anladm, Pelvann Aye'de gz var az biraz... Sen Ankaradan geldin. Sana sormu. Brak kalta, domuz grme dnmekteyim! Sana hell olsun! Tepe tepe kullan! demisin. Sznde durmam saymakta seni... Buna kzyor. Esas: Karya tutkun! Sesini alaltt-: Laf aramzda Mustafa, bu i ktye varacak! Hangi i? Mustafa yutkundu-: Sylesene... Aye meselesi... Ulan, Aye meselesi nasl ktye varrm? Mustafa, birden kzd, meldii yerde sinirli sinirli yayland. Kocaman yumruklarn skarak sanki dve hazrlanmt. smail sesini biraz yumuatt: Bana darlma! Seni severim. Ktlk olmasn yoksa benim ne stme! Falann kars falanla iyi olmu, Ben byle eyleri duymam bile... Hi eldrmam... Ama sen benim ortamsm. Dnen ilerden haberin yok! Ne ileri? smail biraz dnd. Aye'nin azn Sabriye kza yoklattktan sonra, Vahit'in meseleyi Hakk'nn birinci kars Giizar'a aacan biliyordu. Bundan baka Vahit'le beraber Mustafa'nn dkkn mallarn bir gece kaldrmaa da karar vermilerdi. Domuzluk dnd belli olmasn diye enesini Kar gibi yapt. Mustafa, yzne zehir gibi bakyordu. ini ekti: Bak Mustafa, niyetleri bozuk. Seni kuytuya ekip dvecekler. Kimler? Vahit'le Hakk m? Hakk deil. Hakk uykuda. Vahit'le Remzi... Remziye noluyor? O da m Aye'ye yanm? Bildiin gibi! Aka demedi. Akrabalk gayreti gtmeye getirmekte... Ne demek olsun! Bizim kabilemizin gelinine... Ne demek olsun! diyerek Pelvan yelledi.

Mustafa'nn fkesi birden kesildi, smail'i artan bir glmsemeyle yumuack sordu. Ne dersin, Hakk'ya haber verirler mi? Vermezler. Hakk'ya haber verip n'olacak? Pelvan kfretti. Bizim Hakk gibi rezil olmaz. Mustafa'ya gider de 'Kar senin olsun. Dkknclktan vazge.' diye yalvarr. dedi. Doru bir sz! Grrsn, bu Pelvan giderek akll bir adam olacak. Akll olmaz m? Anadan akll. Kalarm kasntyla atp smail'e bakt-: Hani bir gn, sen bir laf ettin, dn bakalm! Hangi laf? Aye stne... Bunu kim ileden karrsa, art olsun, kolunun altndan geerim, dedin yle ya? Evet yle bir laf ettik! Ben o lafn arkasndanm! Arkasndaysan... Hadi bakalm! Mustafa kolunu uzatt-: Ge altndan. Kulakszn Mustafa'ya: Erkek bir adammsn, aferin! de... Aman ortak! Aman inanaym m? Kary sonunda getirdin mi yola? Getirdim smail Efendi. Onbe, yirmi gndr kayman yemekteyiz allahn izniyle... Pelvana selm ederim. Remzi'ye selm ederim. Bundan byle Aye iin bir sz ararlarsa Sabriye'yi yollamasnlar. Bana sorsunlar. Kuytuda bastrr, dveriz. demiler. Peki! Biz grltye kar brakanlardan deiliz. Git syle: Dnya bir yana, kar bir yana demiiz, lmden teye ky olmaz! demiiz. Ben adamn kolunu budunu Ankara ta gibi yonarm anladn m? nce dudaklarndaki glmsemeden smail enikonu rkt ama rak imi gibi de, keyiflendi. Sevindii belli olmasn diye, dinledii szleri beenmemiesine yzn ast: ' Ben byle laf tamam ortak, ayp ettin! Kar yznden ayptr. Sen sylemezsen ben sylerim. Daha ayp... Meydanda vuruursunuz! Kapya bakarak fsldad:- Aman Mustafa, onlar iki kii. Silhn bari salam m? Gerekirse bir tabanca uyduralm, iyisinden... Mutafa, Topal smail'in gzlerine bakt. Orada belli belirsiz bir eyler sezerek kendisini tuttu: Aldrma... Bir kt bak buluruz! Bak yeter, , drt Pelvan nmze katmaya... Silhn olsun da, isterse bak olsun! .smail dayanamayarak elini dizine keyifle vurdu-: Ulan Pelvan kendini kolla, rezil! Tuuu!.. Yamren'in iinde kollarn kabartr gezer, yollan tozutup dolar, Ulan, ser ekya Eri Ahmet misin? Bize Topal diye ad takm, size Kulakszn srtmalar diye bir ad takm. Ulan, sen necisin? Aferin ortak. Kar sonunda, He mi dedi? Hey mbarek! Anladn m imdi tlsml yarasa kemiinin gcn? Brak! Kemikten mi oldu? Yirmi lira masraf ettik. Aye krk liraya deer. Nasl, ortak, eker gibi mi? eker ka para! Bir gecelik cilvesi, adam ldrr. Demek o kadar m oynak? ini ekti-: Eer Pelvan partalyla kary brakrsan erkek deilsin! Mustafa yle kesin konumutu ki smail, onun her bely gze aldn anlad. Aferin ortak! Yrekli delikanlsn! Yamrende ein yok!

Mustafa, kasntyla enesini kayarak ayaa kalkt, pencereden Aye'nin avlusuna bakmaa balad. ismail, parmaklarn tkrkleyerek byklarn kvryor, gizli bir i yapyor gibi, Mustafa'nn srtn seyrediyordu. Vuruacaklar! Vuruulmak canm! Vurumak iyidir. Vurumak gibi iyi ey olmaz. Bunlar hep giderler de biz kyde, Aye'ye can yolda kalrz. nk biz silhsz eratz! Yksek sesle gld iin Mustafa dnd: Bir ey mi dedin smail? Yok! Aklma bir k sz geldi de... Sende ak sz tkenmez. Syle bakalm! Vaktin birinde k ne demi? Bakmadr deli gnl babna/Ko yiitler smaz oldu kabna/ Ala amn, boz meenin dibine/Silh atp yatmamza ne kald? demi. Beendin mi? Beendim, aferin! Bunun makamn da bilir misin? Bilirim yanktr. Mahpusta Hacbaba sylerdi. Cezair havas... Gltler. Aye'nin, kocasna ev yapmak zere ta ektii kan iniliyerek yaklayordu. DRDNC BLM KISTIRILMI HAYVAN Aye koarak ahra girdi. ray yemliklerden birisine ilitirerek geri dnd. Geerken kannn zerinde oturan Mustafa'y grmemi gibi davranmt. Yanna gelince fsldad: Geleli ok oldu mu? Yok! Hadi k yukar! Ba ardndan yatt Glizar... Yava yr. Ben hayvanlara bakar gelirim! Mustafa ayaa kalkt. Aye sokuldu: Hadi. abuk. Yata st. Dondum! Dur kz! Ulan rezil! Mustafa kolunun imdiklenen yerini uuturarak merdivenden kt'. Ayaklarnn ucuna basyor, dudaklarn tatl tatl yalyordu. Etimizi koparacak! Ovada ideler iek asa bu karya hi dayanlmaz. deler iee bindi mi, kar milleti, aygrsam ksraa dner, paralar adam... Merdiven banda kunduralarn karmak iin eildi. Sen kimsin? Glizar'n erkek gibi kaln sesini tandndan Mustafa'nn soluu kesilmiti. Az kalsn, yzst decekti. Glizar bir daha sordu: Kimsin dedim? Mustafa'nn kamay dndn kar nedense sezdi Kolunu tuttu: Rezillik istemez! Sen Mustafa'sn! Dur, iki ift szm var! Tbe oh abla! Mustafa yutkundu-: 343 Ttn kalmam, mteriler istiyor. Hakk Aaya geldim ki... Sus! Bir ey istemee gelsen aadan seslenirdin. Doru syle! Mustafa, Glizar'n da bir eyden korkar gibi fsl fsl konutuunu fark etti Hzla dnerek, vakit kazanmak iin ksrd. Kzna geldim demeli. Kary edepsizlikle bastrmal. Ben una geldim ki abla!

 Bak Mustafa! Senin neye geldiinden haberim var! Benden ktlk umma! Hele gel... Korkma, gel uraya... Abla, tbe olsun, bildiin gibi deil! Sus, bildiim gibi... Yava konu. Benim kz duymasn! Duymasn elbet. Mustafa biraz rahatlamt-: Beni bildin, Neye geldiini bildim dedin, art olsun dman laf... Korkma! Baba Hatibin kz Glizar derler. Mertlikte ok erkekleri geride brakrm! Orospuya gelmektesin ne zamandr... art olsun! Bildiin gibi deil abla. Orospuya geldiim yok! Hey Mustafa! ki aydr karya gelip gittiini bilmekteyim! Kimseye syledim mi? ki ay m? Tbe yalan! ki aydr... Biz eek miyiz Kulakszn olu? ki aydr bu i byle... mer karya kundura alnca pirelendim. mer pezevengi bugne kadar Aye'ye neden kundura almam? Bak abla... Beni dost bil! Bu i senin hakknda hayrl... Anladnsa odana git. Keyfine bak. Glizar aay dinledi. Mustafa'ya biraz daha yaklat: Mustafa, ben odaya giderim. Duyduumu, bildiimi de kimseye sylemem. Sen de yemin ieceksin! Bak, unutma, rahmetli anann ahbabym ben! Bilmez miyim? Ba stne... Emret. Ne yemini? Yemin! Erkek yemini... Mustafa, benim kz, geldi yetiti. Malmz, mlkmz var. te sana Osmanlca bir sz: Kz, bugn de, yarn da senin... Herif olmaz dese de senin! Aman Mustafa, bu orospuyu, bu evden karmann kolay! Vay, dilediin bu mu? Hi meraklanma! Mustafa sevinle yutkundu-: Sen orasn bana brak! Yemin et! Glizar Mustafa'nn elini tuttu-: Hadi, bas yemini! Valiah billh karrm! Mustafa'nn hi beklemedii bir i oldu! Glizar eilip elini iki kere pt. Mustafa atee dokunmu gibi silkindi: Dur kz! Hele una! Sen benden byksn eek! Eksik olma! Allah seni babana balasn. Ben senden bym ama sen erkeksin! Allah, babana balasn. Kary kar. Orospuyu evden kar. Kz senin. Alyordu-: Kz senin maln! Balk da istemem. Herif vermezse, san bileine dolr, kyn iinde sr kpek gibi... Gtr kes! Alama kz! Olur. Ba stne. Yemin ettik. Biraz dnd-: Ama bugn yarn, p diye olmaz bu i... Ben beklerim. Bir hafta, bir ay beklerim. Korktuum u: Bkarsn kardan, usanrsn. Usanma! yice keyfet. Orospuyu ez, tket. Sonunda evimden kar. Oras kolay abla! Hadi sen yat. imdi gelir. Beni uyku tutuyor mu yavrum? Mustafa, gittike akln bana topluyordu. Biraz kukuland: Abla! Buyur Benim de sana bir sorum var, doru syle! Kary evden karmak istedinse, neden bastrmadn bizi?

 Bastracaktm. Dndm: kar gen, herif yal dedim. Hakk domuzunu sen adam m belledin? Kar basacak, hovarda yakalayacak yrei nerde? Yamrenliye elence gerek... Glizar, gen kary kskand da yrek yanklyla karalamakta derler. Doru... Aferin! yi dnmsn. Hemi de bu kar seni alt eder. yisi bana brak ii... Sen herifi tez yatr, tez uyut! Gerisine karma! Olur. Ben yatrrm, uyuturum. Sen giderken nerden kmaktasn? Mustafa'nn azalan phesi yeniden kabard: Bacadan dama... Yalan! Kapdan gittin her zaman... Bak Mustafa, buradan ku gibi gemeli. Arada bir ayann sesi duyulmakta... Yok canm! Eer herif stnze gelirse... Ben aralama bahanesiyle Hakk'y tutarm. Ben varken kocasndan hi korkma! Korku neymi! Korkak herif hovardala gelmez. Allann izniyle iki Hakk olsa... Aman o nasl bir sz! Ktlk istemem! Ben herifi tutarm, sen kaarsn. Savu, yoluna git! Glizar kederle gld-: Sakn herife silh ekme. Allah allah! Sen vurulsan kzm kocasz kalr, herif vurulsa, ben dul kar olurum. Tbe! Aada, ahrn kaps kapand. Mustafa, Glizar' gsnden itti: Davran abla, savualm! Odaya girince parmaklarn krdatt: Glizar da benden yana... Bu ite bize lm yok! Yatak her zamanki yerine serilmiti, iyice kzm sobann kapandaki krmz k byk bakr ibrie vurmutu. Mustafa'nn gerilen sinirleri scaa arpnca gevedi. Byk bir yorgunluk duyarak atein nne meldi. Isnrken Glizar'n elini pt aklna geldi. Aye'ye geldiimizi Glizar bir duyarsa kafamz yarar. diye ne kadar korkmutu. Yatmadn m? Yatmadm. Yata st dedim. Yreim dondu. ek u oraplar... Aye'ye kendi kars gibi hizmet grdrmek houna gidiyordu. oraplar ektikten sonra, Aye, soba tahtasna brakt snm ray yeniden yakt. Sen yat! Benim daha iim var. Yere batascalar. Dana inein memesini almazland. Biraz st vereceim. Glizar'n ba armakta... Ben imdi gelirim. Cgara ime, ksrrsn. Kaltak duyar. Merak etme! Soyunmaa balamt-: Herifin danasn besle bakalm... St kakla iir. Aye beddua ederek kt. Mustafa, ceketini mintann karrken, Aye'nin aada imdikledii yer szlamt. de aalarnn iek amasna ne kaldn hesaplad: imdi Mart, Nisan dedi mi, aalar yeerir. de ieinin kokusu erkek ksmna yaramaz. Bel geveklii verir, ama kar milletini azdrr "mbarek. Aye'yi aydnlkta hi grmedii iin plakln ancak el yordamyla tanyordu. Gzlerini hafife yumdu. Bismillah diye yorgan kafasna ekti. Dileri birbirine vuruyor,

Gzel karnn dman ok olur... Gzelin dman ok olur diyordu. Kary mutlaka buradan ekip eve gtrmee karar verdi. Burada bu kadar alan, bizde, belli bir ey, on kat alr! Soba horluyordu. Bir zaman Glizar'n kzn dnd: Senin kardan yana bir kere talihin alm olum! diye keyiflendi. Aam Murat'n da bu kyde elbet ksmeti varmtr. Kendi ksmetini yiyemediinden... Bizde onun kardei olduumuzdan... hey allah! Bizim ksmet ift u halde, ne gzel! Mustafa skntyla, korkulu bir dten kurtulmak istiyor gibi debelenerek gzlerini at. Soluu az dilinden kyamet kopacakm duygusuna kaplmt. Pencereyi kapkaranlk grnce ok at. Soluklarn kesip dinledi. Aye derin derin uyuyordu. Dilerinin arasndan sverek kibriti bulup saate bakt. Vakit ok erkendi. I Aye'nin plaklna, parmaklar yapncaya kadar tuttu. p sndrp ocaa att halde karnn etini; karanln iinde, kendiliinden aydnlanyormuasna gryordu sanki... Glizar'la konutuklarn hatrlar hatrlamaz srtna vurmular gibi inleyerek sarsld. Bizi undan ayran yerim... art olsun yerim diye hrl hrl sylendi. Aye'yle arasnn iyi olduunu kyde ka kiinin bildiini parmaklarnda hesaplad. Bunlarn says, mer'in oluyla beraber ondrd bulunca dehete kapld. Tuuu... Kye trk olmuuz. Bir Hakk duymam! aknl korkuya, sonra umutsuzlua evrildi. Kar elden gitti. Bize bundan hayr yok! Bir kibrit akarak Aye'yi doyasya grmei tasarlad. Yastn altnda eli tabancasna dokundu: art olsun ldrrm! Kary vururum da Vahit reziline brakmam! diyerek, eti silhnda, bir zaman dnd: unu alsam, Ankara'ya gitsem! diye geirdi iinden, kendisi almaya gidince ehir kopuklarnn Aye gibi yakc kary batan kartacaklar yzde yzd. Ne yaptn pek bilemeden Aye'yi omuzlarndan bastrarak yataa smsk yaptrd, azn azna hnla bastrd. Bunu yaparken kary gebertmek istediinin de pek farknda deildi. Aye, kurtulmak iin, rpnyor, ackl ackl inliyordu. Bu inilti Mustafa'nn fkesini bsbtn azdrd. imdi, birisi, bu orospuyu gznn nnde yatrp kesse, Dur demeyecekti. Brak! Kudurdun mu? Mustafa, elleri Aye'nin omuzlarnda, doruldu. Hain hain srtarak sordu: Nasl? Biz uyanrz da, sen uyur musun? Bana ne yaptn Mustafa! Soluum kesildi. Aye de gld-: Soluumu kestin. Mustafann plak gsn avulad-: Beni ldrecek rezil! Mustafa bir cgara yakt. Kibriti hemen sndrd. Uzun boylu komu gibi soluyordu. Aye saati sordu: . Sabaha ok var. Uyu hadi. Kar mark mark kmldannca, yorgann zerinden kalasna bir amar indirdi: Tek dur kahpe! Cgara da m imeyelim? Gel biraz konualm. Sndr unu... Konuuruz! Hadi gel. Bak diyeceklerim var sana... Mustafa iini ekerek cgaray ocaa frlatt. Kimseye iittirmemek iin yorgan kafadarna ektiler. Mustafa, byle fsl fsl konumay pek seviyor, gndz hatrlasa bel kemii istekle rperiyordu.

Aye'nin sana srd koku yan, derin derin koklad: Ne diyeceksin? Hadi bakalm! Seni kimse grmedi, yle ya, bu gece? Grmedi. Grr m? Kedi gibi yrmekteyiz! Glizar bir sezerse. N'olur? N'olacak, senin de kafan yarar, benim de... Ya Hakk duyarsa... Herif duyarsa alr gidersin beni. Aye aznn iinden gld. Musfefa byle glerken yalnz dudaklarn aralayarak dilerini gsterdiini biliyordu. Kar milleti, Topal smail gibi hin! Salt kocasna m acmaz bunlar, yoksa erkek milletinin topuna m? Ksk ksk ksrd: Hele rezil! Aye sokuldu scak soluunu yzne fledi: Ttn kokmusun! Her akam bunu sylyordu-: Hakk hi ttn kokmaz. Cgara imez nk. Cimri herif. Erkek gibi erkek deil. ini ekti-: Erkek cgara imeli! Esnedi-: Bugn ok yoruldum. Belim kirildi. Ta ektik. Ev yapacak, evi bana yklsca... Ahr iinden, ev iinden bktm. Ura ura, srtmda yok, bamda yok! Kurtulamadm! Eek gibi bir herif... Beni Allah hayrlsyla unun elinden bir kurtarsayd. Dua et, kurtulacaksn! Hep sylersin Hani? Geceleri gelmeyi rendin. Kalk, yr! Bohan al da arkama d demezsin. Dur bakalm. Benim de var bir hesabm. Ne bitmez hesap... Herif de yle demekte... Dur kz, benim de kendime gre bir hesabm var. Allah ikinizin de cann alsn. Bktm sizden... Ulan bana neden bu laflar sylersin? Uruna ldk de yeniden dirildik. Su imdi benim mi? Su senin deil! Su benim herifin. Ev yaptracak. Direkleri uradan, buradan gizli kesti. Hep bana tatt. Orman askeri grrse ben bir dul karym! Bana yazktr diyeceim de direkleri kurtaracam. Asker da banda bir i ederse... Ev altndaki kaak direkleri ben ektim hep... Dur yahu! yi getirdin aklma, haber vermeli. Hakk'y hapse tksnlar. Hakk hapse giderse, her gece gelirim! Gnah kz! Herife de yazk! Hemi krpe karsn al, hemi hapse tktr. Sen gvur musun? te meydana kt. Kocan sevmektesin orospu! Sevme yok! Acmaz m adam? Yaknda hzar getirecek. Kire yakacaz. Herif dorusu cimri ama alkan... alkanlkta Yamren bir yana, benim herif bir yana... v bakalm, kahpe... Nesini vecekmiim? Baka huylar imansz... Rezil! Kocana, kt syleme, cehenneme gidersin! -Gld-: Kar ksm kocasna bal olacak? Elenirsin yle ya... Ben neler ekmekteyim! Ben una decek kar mydm? Gz kr olsun! Beni kurtar hay Allah! Bir cimri, bir cimri... Yaa, tuza

nian koyar. Gz yediimizde... Kendisi de a gezer yleyken domuz gibi. Hi umudum yok! Tezberi lmez. Benim gibi kary eskitir. Srm gibi... ini ekti. Sesini biraz deitirdi- Koynuna girmeyi canm hi istemiyor. Yalana bak! Hele alak! Kim bilir, Glizar'n cierini yakmak iin ne cilveler dkmektesin! Cilve urada dursun. Kolumu tutsa karnm bulanyor. Aklm izinnamede... Sordum da, bizi hapse korlarm... Kime sordun? Eek gibi bir adamsn! Oralar merak etme dedim. Sen herifi cilveyle ldremezsin! Kavga edeceksin aralksz... Beni seversen Hakk'ya oh dedirme! Erkek ksmn kavga ldrr. im gcm kavga... Sra gecesinde olmadk iler karmaktaym! alvarlk al dedim mi, bitti. iyi, gzel! Bak Aye, sen hep kavga edeceksin. Arkasn bana brak! Gvensen kavga edersin. Edilmez mi, vallah billh kavgasz gnmz yok! Mustafaya sokuldu-: alvarlk dedim mi uykusu kayor, ba aryor. yi, aferin! Bu hafta Ilgazdan ne istersin? Hi! u da laf m? Benimle konuacaksan, bana masraf ettirmeli. Masraf ettirmezsen, benim canm sklr. Biey istemem. Sizin eve gelirsem alrsn. O zaman da alrm, imdi de alrm. Bak Aye... Benim bama bir i gelse... N'olsa olur. Her-ey erkek iin... Vahitle konuursan, Vahite glersen, art olsun, seni ldrrm. Benim Vahit'e baktm m var? Sen beni bilmez misin? Seni ka yl inlettim, it gibi... te yle... Kar ksm aklsz olur. Kanar. Bak, karmam. Bana bu laflar hani sylemeyecektin? Kolayna m beni gnaha soktun, ileden kardn Gnah boynuna? Byle ite gnah olmazm. Reit amcama dantm. Keyfinize bakn! dedi. Gnah olmaz m? Herifin hakkn yemektesin. El maln yemek gnahtr. Yiyorsam hellinden yiyorum -Aye'nin azn avulad-: Byle bir mal yle bir domuza braklr m? Aye mark mark kmldad. Mustafa onun gene dilerini gsterip yanaklarn ukurlattrarak gldn anlad. Yrei arpt: Glersin kahpe! Neye glecekmiim? Ah senin ilerin? Gurbeti mer deyyusuna borlandm. Hep senin yznden... Grdn m? Yaz gelince ekin bimeli. Harman kaldrmal. Uzun etme... Allah da bizden yana... Bu yl ekinleri souk yakt. Babam geceleri of ekiyor ki... Btn Yamren of'a km... Benim bahtm karadr. Grrsn, da ta ekin olur. Allah allah. Hemi elin olanyle geceleri bir gzel yat, hemi de getirdii hediyelere karlk cad Meryemin ekinini kaldr. Hi umudum yok! Ben bu yaz mutlak lrm. Su bende mi ulan? Hakk'ya varmadan nce ardnda az m dolatk? t gibi srndk. Ayenin birey sylemesini bekledi. Sesi kmaynca kederle gld: Susarsn! Yaptna utanmadn m alak? Aye yksek sesle gld:

 Ban yardm yle ya, ensene ta vurdum! Ama! Aklmdan hi kmaz. Ta yedim, gzm karard. Dnyann snd. Utanmasam sesim kt kadar baracaktm. Acd m ok, oh Mustafa... Ellerim knlayd da... -' Acdndan m? Eyvah! Bundan bize hayr yok! diyerek ldm! Yaraya rmcek bastm Sonunda, bana yrein acmad m? Acd. __ Doru syle... Glme kz! Dorusunu syleyeceksin. __ Dorusu... O zaman acmadm. Oh oldu, iyi oldu! dedim. Sesi kederlendi-: Ama sonunda cn aldn, beni yaktn! Sus, daha yanmalar geride... Sana doyamadm kz! Aklm kesti, sana hi doyulmaz. Ne mmkn! Ayeye smsk sarld-: Ne mmkn! Vallah billh doyulmaz! Demek hi kzmadn m? Kafam yardna m? ncesi aldrmadm ama Meryem'e olan anlatnca... Sirkat hayvanlar beklerken... Kar birden syleyivermedi mi? te orada utandm. Hey Aye, alacan olsun! Bunu sana brakrsam... Ulan sen grrsn dedim. Sanki yeniden fkelendi-: Reziller! Kar milleti deil misiniz? Bir i oldu mu, aznzda durmaz; srar dar... Gecende Sabriye kza nasl azn yoklattn? Aman o nasl bir kz? uncack bir kz ama cin gibi, eytan gibi... Mustafa'y ieri girerken grdm! dedi. Beni yanltt. Hadi ona bu biim aldandn. Kafamz yardn Meryem grmedi ya! Olan bana tutkun! diye vndn yle ya? vndm! Hele kahpe! Neden? yi ettim, oh, iyi ettim. O zaman iyi ettin ama biz Ankara'dan gelince... Dibek banda Meryem'e ne dedin? Sylesene... Ankaradan gelince, Eyvah dedim, ite laln dorusu. Demek, yeni elbiselerimi grmenle... Aman. Mustafa'ya varmak iyi imi! demedin mi? Yreimden dedim. Koku ya yreime vurdu, iim bayld. Senin ierini koku ya bayltm, benim yreimi senin krmz yanaklarn yakt. ra gibi... Dibekte altndan yzne ter basmt orospu! Yandm! dedim bir kez... mer'in yanna ktm. Belim krld. Siz tokmak vurmaktasnz. Senin tokmak benim gsme inmekte... Yahu! Biz bunu Ankara'da unutmadk myd hey allah? diyorum. mer bieyler sylyor, ama uradan girip uradan kyor. Dururken kzdm. Bir fkelendi mi Aklnda m? Dibekten sonra buraya geldik. Sana dargn olduumdan yemeinizi yiyemedim doyasya... Herkes iki lokma ald, ben bir lokma aldm. Herkes be yediyse, ben iki yedim. Sofray kaldrdktan sonra sen ibrik tuttun. nadmdan senin suyunla ykamadm elimi... Mendilime sildim de stemez! dedim havluna, aklnda m? Aklmda elbet. Kz, sana yreim ks olduundan, o gece evirdiin kunduralar bile giymedim. Ayamla yle iki yana ayrdm, birini ileriye srdm, senin dzelttiin biimi bozdum da yle giydim. O zamanlar seni grdke domuz grme

dnmekteydim nk... Ya imdilerde? imdi baka... imdi ne grme dnmektesin kpek? Keklik grme... Huri - melek grme... yi... Hele rezil! yiymi. Biz ite yreimizdekini dktk, sra sende! Sevmesem seni koynuma alr mym, una bak! Demek bize tutkunsun! lsem acr msn? Surda lsem? - Tbe tbe! O nasl bir lakrd? Hakk lsn! Aye koltuunun altna yumuack sokuldu-: Hadi sen de syle... Oh Mustafa! Senin herif lsn! de... enesini gsne sryor, tatl, unutulmaz bir eyler yapyordu. Mustafa ar bir sesle homurdand: Azdn orospu! Bktm senden! Dur hele... Dur bakalm... Dur ki bak bakalm seni paralamaz mym? Aye frlayp oturdu: Aman Mustafa! Aman, eyvah! Herif namaza kalkar! Yahu, madan bu ne ezan! Sabah ezan! Vay bama! Vay bama! nil inil okunmakta, eyvah! Kes ulan! Bugn cuma olduundan salaya kt Reit amcam! Bu da bir i! Benim Reit amcam sen bilir misin? Aman giderken kolla kendini! Bir gren olmasn. Sen avludan kncaya kadar ben burada lyorum. Birisi baracak, diye yreim kopuyor. Ferah ol! Kendini kolla, Grrlerse bir daha geleme; sin. Ne olur? Ben gelmezsem Hakk var. O nasl bir sz! Gld-: Hadi sen de Glizar'n koynuna gir bakalm! Kalk... Kalk dedim. Cann ekerse giriver. Mustafa soluyarak acele giyindi. Kunduralar elinde, kedi gibi sessiz, merdivenleri inip avluya kt. Kollarn aarak gerindi, esnedi, derin derin soludu. Bir kuyudan kurtulmu gibi ferahlamt. Fakat bu ferahlk pek az srd. Karanlk gkyznde gene hi bir bulut yoktu. Hava gneli! Bu yl batt Yamren! dedi. Hovardalk zor mesele. Adam tketir hovardalk, renper ii deil! Kar ksmnda ama yok! Kar milleti insafsz ani bal gibi tatl Bir cgara yakt. Kimseye rastlamamak iin hzl hzl yrd Reit Hoca bar bar baryordu. Amcam da laf uzatr! Gecenin yarsnda, hi ksa keser mi, una bak! Ezan pis pis dinlemekten gelme bir korku duydu, iinin kiri sanki azna toplanm gibi st ste tkrd. Karya imanszlk ettik. Fukara Bana ne yaptn?' diye at. Brak! Bizimkisi rezillik! Biraz daha dnd: Kendi mal olmaynca edam karya acmaz. Demek orospu ksmna bu yzden, kimse acmaz! Yere tkrd. II Yamren'de, bir iki haftadan beri kimsenin azn bak amyordu. ubatn son gnleri havalar o kadar kt gitmiti ki yallar krk yldr byle bir afet grlmediini sylyorlard. Bu yl az kar yamt. Kar altnda yatmayan ekin akn olur. Korudaki ky glnn kazlmas biterken balayan yamur, geceli gndzl tam gn srerek dnyay sele bomu, topra pamuk gibi

yumuatmt. Arkadan souk bastrd. Gecelerin ayaz, adamn burnunu drecek kadar sertken, sabahlar gne tarlalar fkr fkr kaynatyor, topran bir katn kabuk gibi soyup kaldryordu. Ekinlerin kkleri havalanm, imler birka gn iinde ot gibi yere devrilmiti. Tarlalara gitmeyi kimsenin can istemiyordu. Sabah namazna camiye kan yallar, ahr temizlemee, kl dkmee avluya urayan karlar, ellerini brlerine koyup bulutsuz gkyzne ar bir ksknlkle bir zaman bakyorlar, sonra, Hey allah diyerek balarn sallyorlard. Yamren nce ok tellanm, sonra fkelenmi, daha sonra yapacak bir i kalmadndan dalgnla kaplmt. Bu dalgnlk iin iin kmldanan, rasgeldiine atp atmama kestiremediinden ileri geri sallanan, insafsz bir eydi. Erkekler btn hnlarn karlarla ocuklardan alyorlar, istemeye istemeye gurbete kmaa hazrlanyorlard. Odada trk sylemek, kt oynamak, hatta yksek sesle glmek kendi kendine yasak olmutu. Topal smail bile, kylnn nereye arpaca belirsiz kzgnlndan rkerek artk kimseyle akalamyordu. Oysa Kulakszn Yakup aaya baklrsa uursuzluun temeli Nail'in kk baaa olmasndayd. Sonra sonra Emine teyze, Mustafa'nn anal Binnaz, gelinleri Feride, eme bana toplandka Murat kk ba aalktan kmamalym! Grdn m? diye fsldamaa, Nail'in karlarna ters bakmaa balamlard. lk gnler, komu kylerin de belya attklar, ankr balarnda bile btn aalarn kuruduu, ormanlarn kkten bittii, u kadar yllk kavaklarn dipten dorua yarld sylenmi, afetin herkese arpmas Yamren'in acsn biraz hafifletmiti. Ama zaman getike, rmak boyundaki byk iftliklerde ekinlerin yand havadisi de hi kimseyi ilgilendirmedi. Giderek aresizlik ar bast, herkes yava yava, kendisine gre bir gizli gnl tesellisi arayp buldu. Birbirlerinden saklyorlard ama hepsinin yreinde: Benim tarla btn yanmamtr. Ne mmkn! Diye ufak bir umut peydahland. Bu umut, Kulakszn Yakup aada biraz fazlacayd. Bir yandan da, Murat'n demirbata, olduu iyi imi! Yaknda eitmenlie gitmesi de iyi... Mustafa'm da Ankara'ya atlar diyerek kendini avutuyordu. Oysa Himmet avula Hocalarn Hakk gerekten sevinmekteydiler, ikisi de geen harmanda ekin satmamlard. Himmet avu: Napalm? Bir tohum zarar ettik, ama tarlalar dinlendi. Bu da Allahn bir ii diyerek, kimseye belli etmeden krmz sakaln keyifle kayp, sprge pyle durmadan diini kartrmaktayd. Fukaralar aresizlik iinde boyunlarn bkmler, Topraktan ve de Allahtan kyl ksm umut kesmeyecek! diyorlard Yamren'e kalsa, iin iin kan alayarak, elleri brnde ilkyaz bekleyecekti. Ama Hocalarn Hakk bir sabah ky allak bullak eden bir ie balayverdi. Korucu Ali ieri girip, Hakk, ekildiyerek diz stne kalktlar. Bu nasl bir sz? Tbeeee! Hele rezil! Ulan Hakk! Tu... Sanki o zamana kadar ekinlerin yand akayd da imdi birdenbire gerek olmutu.

Hakk en gvendii sulak tarlasn sryordu. Ak arpa ekecekmi. Hele rezil! gn sonra gene hi kimseye danmadan teki tarlalara giriti. Mercimek ekiyor, nohut ekiyor, dahas, buday bile ekiyordu. Biraz alay edecek oldular. Kskanlk, fkeyle umutsuzluu bsbtn arttrd. Sonunda, btn ky yeniden ifte girdi. Bol yldzl, souk bir geceydi. Yats namazndan sonra Aa mahalle yangn varm gibi aydnlanverdi. Hocalarn Hakk evinin avlusuna Sinsin ateine benzeyen kocaman bir ate yakm, sayvann direklerine iki karpit lambas asmtr. nce yakn komular, sonra onlarn barmalarna, kardan karya konumalarna, daha uzaktakiler de kotular. Muhtar odasnda oturup dnen yallardan merakl olanlar bile, Bu nasl bir i! Hele bakalm! diyerek srp gelmilerdi. Hakk ahr ykyordu. Seyirciler arasnda bulunan Yakup Aa, havann pek souk olmasna aldrmadan, gmlein ak nnden kirli gsn kayarak korucu Ali'ye kt: Grdn m alak? Ktlk ylnda ev yaptramaz dedindi. Kyamet kopsa yapar bu rezil! Hakk toplanan kalabal grmemi gibi damn topran var gcyle kazmal yor, Glizar'la Aye kabaran topra krekle aa atyordu. Yakup Aann arkasndan birisi, alayl alayl sylendi: __Soan deil, kavak fidan... Ankara'da aa bayram icat olmu. Ya biz neciyiz? Diyormu Topal smail, kendi syledii bu sz pek beenerek yksek sesle gld. Yakup Aa, konuulanlardan, yeni ev yaplncaya kadar Hakk'nn hayvanlarn Himmet avuun genler odasndaki ahra balayacan renmiti. Mustafa, Topal smail'in yannda duruyor, babasnn kasketi zerinden, Aye'ye dimdik bakyordu. Bu gece Hakk ile yatma sras Glizar'da olduundan karnn odasna girmek iin sayvann altna gitmi, Aye'den meseleyi renince geri dnmt. Hi keyfi yoktu. Ka gndr tarla srp tohumlamak Aye'yi de, kendisini de ezmiti. Yatmann bile tad kmyordu. Vahitle Remzi yardma geldiler. Pelvan bir kazma yakalayp damat kt. am odununun krmz nda kazmay kaldrdka boyu sanki birka kar uzuyor, enikonu heybetli grnyordu. Topal smail, dirseiyle Mustafaya dokundu: Grdn m ortak? Bizim Pelvan masallarn Ferhat' olmu tbe! Bu bizimki cumhuriyet Ferhat'... eski Ferhat dalar delermi irin'in akyla... Yenisi ahr dam delmekte... Uydurmadn smail Efendi! Pelvan, Ferhat oldu diyelim, Remzi neci? Bunlarn biri Kerem, biri Sofu! Aye de kei kz Asl Han... Tamam! Doru bir sz! Demek Pelvan, bu dert, tepesinden tututurup kl m edecek sonunda? Aferin. Yakup Aa dnd: Ne dedin? Kime aferin dedin? Kimseye demedim amca? u karpit lambalar direkleri bir alsa... Yallah! yi syledin! Karpit alevi fenadr. Direkleri bir sard m, gitti elden... Perianlk... Avucunun iine fledi-: Uar, gider.

Tren yolu zaman, demek, arm. Bunun aas Murat'a ka kez syledim. Olum, biz hayvan sahibiyiz. Bize karpit lambas lzm. Bir lamba uydur! dedim. Ah bu benim oullarm! Eek oullarm! Korucu Ali biraz dolatktan sonra yanlarna gelmiti. ki koluyla n kucaklayp duyduu haberi tane tane anlatt: Kyly tel alm aalar! Gece vakti bu ahr ykmak ne i? diyerek millet meraka dm. Kendi komularnn sz. Analar lnce para toprakta kald. Demek ahra gmm kar! Hasa(n gelmeden bu Hakk paray karacak! denilmekte... Yakup Aa burnundan bir kl kopard iin st ste aksrd Dorudur. Allah Allah! Bu ktlk yl, ev mi yaplr! Evet, dinim gibi bildim, Anasnn gml parasn aramakta bu rezil! Hasan gelmeden bulacak. Yoksa gece vakti ahr m yklr? Aman gzmz aalm. Mustafa, babasnn kendisine laf dokundurduunu anlad-: in iinde parmamz olmal! smaile dnd-: Hele rezil! Hrsz diyerek una bak! Hakk'nn ahrnda padiah hazinesi yatarken u topal, kyn folluklarna dadanm. Yr alak! Bu szler, smail'in namusuna dokundu: Sen meraklanma amca! Hakk'nn folluunu, kmesini datacak tilki ok! Baksana el horozlar dama km eelenmekte... Yakup Aa ile Ali Day, gayretle alan Vahit'e bakp gltler. Damn topra, gece yarsna doru aa alnd. Ertesi akam, gene am odunlaryla karpit lambalar nda, kaln merteklerle uratlar. Kuvvet isteyen bu i Pelvan Vahit i bsbtn coturmutu. Baldrlar, eski zpkasn iirerek en ar ykn altna tek bana giriyor, Pelvan naralar atp rpnarak direk balarna yapyordu. Kenara oturmulard, iinden tebih eker gibi tekrarlyordu: Ulan Vahit! Ulan rezil! Ulan Pelvan! Hele rezil! Bir ara, Biz de kuvvetimizi gsterelim yahu dedi. Bu Hakk'ya mutlak ta ustas lzmdr. Biz ta yonalm da bakalm Pelvan ne halt edecek! smail'e bir cgara verdi: Hele yak smail Efendi! Sen dn gece doru eve mi gittin? Bu da sz m? Elbet... Yalan! El ayak ekilince gelip ahr yoklamsn! Benim haberim var. Yoklamadm! Neden? nk efendi, Hakk gm aramakta deil! Gm arayacak herif, ankr'nn Cumhuriyet bayram gibi drt keye fener asmaz. Kendi ahrdr, tesini berisini gizliden kazar. Ekinler yanmasayd bu ii gndz yapard. Ekinler yand iin vakit gemesin diyerek geceye dkt. Dnyadan haberiniz yok. Kurunlu'ya hzarc Lzlar gelmi. Onlar getirecek... Bu bizim Hakk, Yamrenlilerin birine benzemez. Aklna "koyduu ii mutlak yapar! Biz aklmza koyduumuz eyi mutlak yapmaz myz? Aye avlu kapsna yaklat iin Mustafa susunca, smail gld: Sizde akl ne gezer! Ne dedin? Dedim ki... Brak, daldn meseleye gelelim: Kar btn eker... Pelvan, duvarn stnden direkleri nasl koparp yuvarlamakta? Buna ak demiler. Adama direk yuvarlatr.

 Tarlas, harman n'olacak? Aas var! Hakk Aa! Elbet hizmetkrn dnr. Kfretti-: Lafma kulak ver ortak. Allah da zenginlerden yana! Fukaray uraya brakm... Sus ulan! Tbe, gvur herif! Asl mslman benim! Mslman doruyu syler. Himmet avuun, Hakki Aann dolu ambarlar yanmad. Onlar da m yansn imansz? Onlar bir vakit yanmaz! Hemi de yanmamal. Bu Yamren'in hepsi bay olsa, bizim Pelvan gecenin iinde... una bak! Parman uzatp kaln bir direi tek bana kaldrmaa uraan Vahit'i gsterdi-: Ulan rezil! Kasn patlar. Erkekliin dklr. Belin kt der bklr de iki kat olursun. Yava rezil! Grdn m? Kaldrp att. Sen ne demee uramazsn? Varlklsn! Hakk demi ki: Meraklanma, tarlalar ortak ekeriz! demi. Remzi'nin telalar da ortak ekilecek. Yahu bu ne i? Fadik syledi. Anas alyormu -Mustafa tkrd-: Kz da alyor. Bu Hakk rezilinden dn tohum istemiler. Tohum yok! demi. Sonunda, Ba stne, ama tarlalar ortak ekeriz! demi. Doru... Senin baban da Emine teyzenin, Ali daynn, Gurbetinin tarlalarn ortak ekecek... Akl bana geldi. Senin baban da sevinmekte ekinlerin yandna... Dn sabah, Tosunlar srasnda almz! Ne dersin? diyerek omzuma vurdu. Keyifli... O keyifle burnunda kl brakmayp kopard. Himmet avua Ankara'dan telgraf m gelmi ki? Budayn okkasn on kurua karm. avu da sevinli... Buday satmadmz Allahn bir hikmeti, hay smail dedi. Kimi gelin getirir, kimi l kaldrr!' demiler. Senin u Murat aan akll bir adam. Doru l kaldrr ama, ly hep fukaralar kaldrr! diye kzd. Hakk'nn ahrndan bir direk daha drdler. Havalanan toz, am odunlarnn yal alevinde, krmz bir duman gibi ykselerek alanlar bir zaman rtt. smail bir cgara daha istedi. Himmet avu da akll! Murat aandan akll. Burda, Akll demek resmen imansz demek! Szgelimi: Bir hak buday m verecek? Peki, sanrsn ama Azrail ensende gl glverir. lml bir dnya olduundan bu dnya; Himmet avu hesaba yazacak... Bir hak buday sekiz kilo. te buyur, uraya seksen kuru yazdm. Ulan, sen ankr dkkncs msn? Tarlalar yanmad hay Mustafa, fukaralar yand. Bu yln borcu on yl srer on yl!- -smail iini ekti-: Senin baban ky yerinde neden aa olmak ister? Aa Allann sevgili kulu... Tarlalar yand m aa sevinir, tarlalar ekin vermedi mi aa ksm gene sevinir! Yamren'de ka aa var? u Hakk, bizim baaa Battal'n babas, Himmet avu... Bir de baban geldi yetiti. Kulaksz Aa. Koca Yamren'in adamn drd blecekler karde pay... Aa bana oniki buuk ev... Ulan oniki buuk ne demek? Bunun buuu kim? Birinin buuu Topal smail! Biz buuk saylrz efendi! Biz de aa olsaydk Yamren be pay olurdu. Aa takm birbirini neden istemez? Maher gn benim mmetim ok olsun! diye istemez. Ekinler yand, kyamet de koptu. Maher gn bugn. Himmet avuun bitli budaylar para edecek. Senin baban tosunlarn parasn on katyla karr. Aalk gzel bir zanaat! Hrszlktan deerli. Silhsz ekyalk!

Karda Hocalarn Remzi atee odun atyor, Aye'yle Glizar damn direklerini sayvann nne istif ediyordu. Bir koca yn yal am odunuyla, iki k,arpit lambas yand halde sanki ortalk dn geceki kadar aydnlk deildi. Seyirci de gelmemiti. Mustafa can skntsyla esnedi: Ben dm! Gidelim hadi... Yok... Beklersin. Bakalm, Hakk anasnn gml parasn bulacak m? Mustafa yrd. Topal smail, snmak iin Hakk'nn avlusuna gidip atein karsnda durdu. Kolay gele aalar! . Ho geldin smail Aa! Bitsin canm! Yamren kukuda... Sen, anann gml paralarn aryormusun? Hakk duvarn zerinde dikildi. Omuzlar dar, boyu uzun, srt kamburdu. Bostan korkuluuna benziyordu. Alnnn terini sildi: Yamrenli byle mi demekte? He ya. Ulan reziller! Gml para gelir akllarna hep... alalm da kazanalm. demezler. Pelvan Vahit, smail'in aya dibine bir kerpi paras att: Para lafn duydun da, o yzden mi yatmadn Topal Aa? He ya... ok beklersin atein nnde... ok yanarsn! Beklerim. Bu dnya beklemek dnyasdr. Sen alr beklersin, ben oturur beklerim. Kulakszn Mustafa nasl bekler? Mustafa m? Yatacak bekler Pelvan! En iyisi onunki... Aye, ellerini gsne kavuturmu dinliyordu. smail, karnn petamal altnda ekmek sa gibi gergin duran geni karnna bakt, dudaklarn yalayarak akadan kt: Kz uradan bir su ver! Yandk ulan, yandk! Ertesi gn ahrn duvarlar yklacakt. ki gnden beri, herkes tarlalara birer demir daha vurup yeniden bir eyler ekmee bsbtn giritiklerinden. Himmet avuun genler odasnda Mustafa yalnzd. Pencereden, karpit lambalar, Ankara sinemasnn elektrikleri gibi parlak grnyordu. Mustafa cam koluyla sildi, can sklyor, ttnsz kalm, tiryakinin keyifsizliiyle akl dalp toplanyordu. nceki gece Aye'ye gidememiti. Bu gece de gidemeyecekti. Ban sallayarak: Ulan Hakk! Ahrn temeline... dedi. Bir cgara yakt. Dn gece smailden ayrldktan sonra, kannn zerinde Fadik'e az kalsn olmadk ii yapacakt. Kz sebepsiz yere tartaklam, san ekerek bir gzel alatmt. Fukarann gnln krdk! Ulan Aye! Cgara duman cam buuluyor, darsn iyi gremediinden sk sk koluyla siliyordu. Sabahleyin babasyla ifte gitmi, yorulmutu! Renberlik kt... Toprak, sen bilir misin, adam ezer! Tal istekle dnd: Ta ksm topraktan sert ama topraktan daha insafl! Hakk'nn avlusunda yklacak duvarlarn evresi temizleniyor, talar, direkler uzaa gtrlyordu. Remzi gelmediinden karlarla beraber yalnz Vahit almaktayd. Pencere avluya epey uzak olduundan Pelvann yannda uraann

Glizar m, Aye mi olduunu bir trl seememiti. Sknts artt. Gzlerini ksarak bakp dururken, ilk defa, kary Pelvann batan karacandan korktu. Yzne kan bast, boaz kurudu. kisini de, tbe olsun, kyn ortasnda vururum! Elini yle hrsla sallad ki cgara pencerenin pervazna arpt, atei sedire dt. Sndrp karya bakt zaman, karlardan birinin kolunda, bakralarla avlu kapsndan ktn grd. Ik arkadan vurduu iin yzn fark edemedii halde ii titreyerek Aye ulan! dedi Fazla dnmeden dar frlad. Ayakkaplarn acele giyip emeye doru kotu Komak kederini datm, yreini ferahlatmt. Tenhada yanan dilemezsem kahpenin... Yatrrm yalan kuytusuna... Yanan btn koparrm! Sanki yanbanda bir bakas konuuyor da byle koyun gibi, o herif soluyordu. emeye saplacak kede yavalad. Durup gzetledi. Beline sarlp yere yatrmaa karar vererek ayaklarnn burnuna basa basa yaklat. ki adm kala, poh diye bard, - Kz! Ulan rezil! Glizar tanynca ne syleyeceini ard-: Tbe! Sen misin abla? Benim, Aye mi sandn? - Aye sandm! Yldz alacasnda, dike dik baktlar. Sonunda Mustafa utanarak ban eip glmsedi; Seni Aye sandm, grdn m? Bir lafn m vard? Evet. Neymi? Aldrma, yle bir laf! yle bir laf ne demek? Glizar dilerini gsterdi-: Tenhada m sylenecek bu laf! Tenhada... yi bildin! Dalak olmu hayvan gibi solumaktasn... ki gecedir zledin yle ya... Gzne uyku girmemitir Girmedi. aftm. Bu nasl kar? Orospunun iine bal m doldurmular. Tadna bakan ban alamyor Sus abla! Senin herif ahr ykmann zamann buldu. yi bir zaman. Ama sende akl yok! N'olacak! Biz de Vahit gibi direk mi ekelim? Direk ekme... Kar sabahn erkeninde Himmet avuun ahra hayvanlar grmeye gidiyor. Yatakta oturup byna koku ya sreceine erken kalk, ahra saklan. Oras tenha... ini bilen hovardaya evden iyi. Horoz ksm, tavuu mutlak el kmesinde mi bastracak. Essah abla! tuuu... yi bir akl. Sa ol! Yarn sabah al gzmden... Tamam. Ahrda... Scak scak... Sabah keyfi... Senin kz beraber gelmez mi? Gndermem yarn! Yaa abla! Ulan sen gerekten erkek karsn, aferin! Gizar dolu bakralar kaldrarak gitmee hazrland; Kary fazla bolama! Tbe olsun Vahit'e aldanr. Bu kez, kz Pelvana

veririm! Allah allah! Hakk'ya varmadan, bu Aye, dinsiz manszd. imdi kim yalvarsa hemen raz m oluverecek? Sen dediime bak! Ona da yazk! Bir kez krpe etine di altrd. Harama alan kar duramaz demiler. Mustafa, Glizar'n arkasndan bakakald. Bu kar ne biim bir kar! Ulan kar milleti hep birbirine mi benzer? Glerken dilerini mi gsterir! Avucunu musluun altna tutarak birka yudum iti. Mendiliyle kurulana kurulana, alanlara yaklat. Hakk, duvarn dibinde bir sra kerpici ufalamaa urayordu. Merhaba Hakk Aa! Kolay gele! tamam m, bu gece! Tamam! Ke talarn oynattn m? Daha oynatmadm. Hakk, kerpileri yeterince oyduktan sonra kazmann ucunu manivela gibi kullanarak ke talarn oynatt. Mustafa'y kolundan tutup geri ekti. Duvarn arkasndakilere seslendi: Hadi, dayann bakalm! Dayann hep beraber! Vahit bir pelvan naras att. Duvar, Mustafa'ya gre, nce ortasndan darya doru sanki bel vererek, bir kez titredi, sonra hi dalmadan kalp gibi devrildi. Vahit'le Aye havaya kalkan tozlarn tesinde ellerini ileri uzatm duruyorlard. Hakk ellerini birbirine srerek sevindi: Aferin! Mustafa'y grnce Vahit ban evirdi. Su imek zere ahirin kanatsz kapsndan avluya geti. Hakk kerpilere dokunarak sordu-. Baban, ortaklarn tarlalarna balam yle ya? Balad. Ne ekecek? Bilmem. Nohut, mercimek. Eline geeni... Ben buday bile ektim. yi... yi elbet... Benim aklm kitap akl! Murat aan bir kitapta okumutu geen yl... Yanan ekinin tarlas yorgun olmazm. Bu da nadas yerini tutar. diye kitaba yazmlar. Anladn m? Anladm! Hey Yamrenli'ler! Anlamadan Anladk dersiniz. Anlasanz da inanmazsnz! Haklsn. Yolculuk var m bu yl? Nereye? Ankara'ya! Allah ksmet ederse... Dzmezsiniz. Ankara'y gren Yamren'de kz beenmez! Aye, bu sz zerine, arkasn dnerek meldi, Hakk avularna tkrp kazmay ald; unlar da ykalm! Yarn gece temellere balarz. Ankara'ya gitmezsen bize biraz ta yonuver. Ke ta... Bakalm taln naslm? Ta yonmak

sevaptr. Babama da lzm. Bizim talar erken biterse sena da yonarm, ba stne... Baban ta n'apacak? Lazmm. Bilmem! Ben bilirim. Tosunlara asr ahr yapacak besbelli! ankr'nn aygr deposu gibi, iki katl... Glmesini birden keserek Aye'ye kt-: Hemen oturursun alak! Nerde Vahit? ar unu! Ulan siz ne tembel adamlarsnz! Mustafa Eyvallah! diyerek yrd. una bak! Ulan u Hakk gibi rezil m'olur? Ta yonacakmz! Karsnn hovardalarn resmen altrp yap yaptracak. Hele kara geyik! Mustafa, Ulan ge kaldk! diye srad. Dn gece muhtar odasnda Reit Hocann okuduu kitab dinleyerek eve ge gelmiti. Kitaptan aklnda kalan ey, Reit Hocann boynundaki uru iirerek ikide bir tekrar ettii: Ey oul! szyd. Herif ey oul diye namazdan aptesten yazm! Ey oul! Evdeki karlar, gn ar hovardala gittiini bildiklerinden sobann zerine bakr ibrikle aptes suyu koymulard. Mustafa, bunun birazyla yzn ykayp gerisini hamamla dkverdi Gelin meseleyi aama sylemitir. Rezillik! Nedense souklatmt. ksryor, burnu akyor, gnlerden beri srp giden can skntsn nezle arttryordu. Avluda ceketinin yakasn kaldrd. Korudaki byk meelerin ular belli belirsiz yeermiti. Sanki rzgr, yeil pamuklar savurmu da dallarn zerine bunlardan tadlm... Ovadaki kra tepelerin bir ksm da sabah gneinin altnda yemyeil grnyordu. Temelli ge kalmt. Haprd. Babasndan grd gibi: ok kr elhamdlillah! diyerek yzn svazlad. Hava souktu ama eker katlm gibi tatlyd. ini ekti, Bahar geldi. Yaknda ideler iek aar. Kavaklar pamuklar. Bahar ay, dn ay! Hey allan! Ne halt edeceiz. Yahu biz? Dn, Gurbeti mer'le konuurken, akaya getirip Aye'yle Fadik'i birden alacan syleyince, hi beklemedii bir hal olmu, mer sedirde dikilip, Aman o nasl bir laf! Tbeeee! gvurluktur bu... ki bacdan biri lmeden tekine nikh dmez! diye barmt. Meryem kahpesinin, Allah korusun, hey Mustafa sen izgiden ktn ki bsbtn! demesi... Durup birka kere aksrd. Ulan kar milleti! Laftan korkar da gnahtan korkmaz! Terbiyesiz orospular! Avlularda kocakarlar, taze gelinler hayvanlar dar karyorlard. Ovada otlar fkrd iin srtma, be gnden beri sry gezdirmee balamt. Kn ahrda kalan, tarlalar yeniden srp eken kzler, ineklerden daha dkn grnyorlard. Kuyruklarn sallayacak gleri kalmamt. Mustafa drt gecedir grmedii Aye'nin zlemiyle hzl hzl yryordu. Ne olacak bu bizim iimiz? Kzolan kz uraya brakp dul kar m alacaz; yahu? Dn gece sabaha kadar uyuyup uyanp dnm, ikisinden de vaz gemeyecein inanmt. Aye iin: Kabilemizin c alnd. Elverir, brak gitsin! dedike, yrei ate dm gibi yanyor, Kar bizi vurdu. Ulan bu ne i Yandk eyvah! diyordu. Sardere'de Hakk'nn hayvanlarna rastlad. ki ift kz, iki inek, birok davar Glizar kfrederek sryordu. Mustafa akn akn durdu: Aman abla, hani bizim szmz nasld? Meraklanma! Ahra git. Ben imdi kahpeyi yollarm. Eksik olma... una bak! Allah raz olsun... Sen bilir misin?

 Hadi syleme... Senin gzlerin kararm rezil! Mustafa apkasn dzelterek davrand. Himmet avuun genler odasna gelince yukar kacakm gibi merdivene girdi. Sa solu dinledi. Sonra kurun gibi ahra dald. Yemliklerde, Himmet avuun kratla iki eek balyd. Mustafa eskiden beri atlarda krdonu seviyordu. smail ne zaman, Kr atn st de bir uzun yayla! diye Beypazar trksne balasa, aklna gelen hayvann boynuna Hele tosun! diyerek hafif bir amar indirdi. Kede tavana kadar kuru ot ylmt. Bo yemliklere bakt. Samanlarn arasnda arpa taneleri grnyordu. Herif kzlere de arpa yediriyor. Cimri ama insan ksmna cimri! Aferin! dedi. Hakikaten Yamren'in en yiit, en besili hayvanlar Hakk'nn ahrndayd. Bir cgara yakt. erisi scakt. Esnedi. Dizleri kesiliyordu. Kanszlk bizi ykt, biz hastalandk! diye iini ekti. Ayak sesleri iitinceye kadar, karmakark, kederli eyler dnd. Biri geliyor. Aman! Ot ynnn arkasna, ahrn en karanlk kesine sakland. Aye, kocaman bir saman uvaln inleyerek, dilerini skarak kapdan ieriye zorla yuvarlad'. Kap ak kaldndan Mustafa yavaa seslendi: Kz Aye! O kim? Sen misin? Benim. ek u kapy! Aman Mustafa! Biri stmze gelir. ek unu abuk... Aye dary kolladktan sonra kapy kapad. Gel kz! Biri grr. Glizar hayvanlar gtrd. Dnte buraya gelirse... Sana biz Glizar' m sorduk? Ka gndr, tbe tbe! Eolueek... yle hrsla saldrd ki Aye rkp geriledi, saman uvalna taklp arkas st dt. Mustafa, kary salarndan tutarak otlarn zerine ekmek istedi. Brak, canm yaktn! Aye ayaa kalkp boynuna sarld: Dellenme... Biri gelir art olsun. . Hele una... Seni ldrmeyince... Seni ben yemez miyim i i... Belini yle skt ki karnn kemikleri atrdad Nazla inledi: Uy anam dersin, rezil! lyor mu bu herif? demezsin! Gre ediyor gibi elme takt. Otlarn zerine arka st drd. Sonra Aye kalkmak isteyince brakmad. Elini vuracak gibi kaldrp kt: ki gecedir durdurak yok... Sabahlara kadar gezdim. N'olacak bu i byle? N'olacakm! Alp gtrmeyi hi aklna getirme... una bak! nallah lrsn... Bittik! Sabahtan akama kadar tarlada... Gece ahr yklacak!. Temel kazlacak. Alp gtreyim demezsin. Bekle bakalm... lsem hey Allah... Gtrmesi kolay! Kolaym! Ka ay bu... Szlerin hep yalan. Ben anladm. Kz, hele rezil! Yalan... Beni aldattnz. Bir Yamren bama kt. Sus ulan! Ben szmdeyim! Ben sana hi yalan syler miyim alak? Seni mutlak gtreceim. Meraklanma! Vallah billh! te yemin... Peki! Hadi brak! Biri gelir.

 Dur... Durmam. Hadi gtreceksen gtr, hay Mustafa, hadi gtr. Hadi imdi al git beni... Boynuna sarlarak yzn saklad-: Al, gidelim, evde sarlr yatarz. Sen gelmedin de ben alamadm m? Gerek mi kz? Mustafann sesi titriyordu-: Ulan senin gibi avanak olmaz! Hey kar milleti! Beklediim hergele geldi mi bakalm? Kim gelecek? Allah allah! Smcak'ta kardeliim var ya; Ata binsin de gelsin! diye haber saldm. Kmldayan Aye'yi kuvvetle bastrarak bylece tuttu-: Dur bak, lafn sonunu dinle: Ben de bizim Nazlkz' ekeceim. Kardeliimin ii km. Sabrl olsun, be alt gn sonra Yamren'deyim demi. Mutlak gelir. Ona gre hazrlanrsn. Seni haftaya alr giderim. Analma syledim. Ben bir gelin alp getireceim! dedim. Dne biraz para hazrlayn! dedim. Babam azar azar koyun satmakta... Babam sana be altn takacak! Yamren'e an olsun! Baktm burada canmz skld, seni alr gtrrm Ankara'ya... Ankara'da ev tutarm. Keiren'de... teberi bakkaldan alnr. Gazocanda yemek piirirsin... Aye keyifle glnce, Mustafa eilip yanan pt: Glersin alak! Demek baban altn takacak? Baban biliyor mu beni alacan? Altn takacak! Seni alacamz bilmez mi? Analm sylemi... Bak Aye, imdi, He dersin, karakola gidersek... Karakolda beni istemedin mi karmam... Aye kalarn att: Karakoldan m korktun? Karakoldan korkan herif, el karsnn arkasna dmez. El karsnn koynuna girmek kolay deil. imdi mi kt karakol? kar! Kar milletinin dini iman yoktur nk... Demek karakolda isterim mi diyeceksin? Vallah billh isterim. Sen al gtr Kz seni dverler. Dvsnler, isterim. Benim szm bir... stemezsin rezil! imdi yanmda yatarken isterim dersin. Sonra, Ulan uruna lyoruz hey alak! Senin yznden bir Yamren bize dman! Varsn d man olsun! Benim de szm bir. Ben mezara: kar mezada. Ge oldu! Brak, oh Mustafa! dm. Belim ard. Arayan olur beni... Dur hele! Brak... Ben imdi n'apaym? Pis pis tarlaya gidilmez, pis pis hayvanlara baklmaz. Gnah! Bir trt oldu. Aye kurtulmak iin davrand. Mustafa srayp oturuma geldi. Kmldamadan bir zaman durdular. Karnn gzleri u kadar u kadar almt. Elini yanana koyarak uvundu: Basldk grdn m? Sus ulan! Mustafa emekleyerek kapya gitti, amak istedi. Dardan srmelenmi olduunu anlaynca ayaa kalkp kapya kotu. Himmet avuun hzl hzl Hakk'nn avlusuna doru gittiini grd: Kz, kapy biri srmeledi. evresine tella bakyordu-: Himmet avu farkna varm. Hakk'ya haber vermee gitti. Eyvah! Beni yaktn Mustafa! Yedi kye rezil ettin!

 Sus ulan, alamann sras m? Tabancasn, ban yoklad. Kapya toplananlar silh gcyle nne katacak, kary aralarndan karacakt. Bu Aye nden mi gitmeli? Arkamdan gelir. Daha iyi! Beygir n ayan yere vurarak eindi. Yal eek, insan gibi yzne bakyordu. Bunlara da fkelendi. Ban ekip hepsini kesmeyi dnd. Kap aralndan darsn gzetledi. Kaln tahtadan yaplm kap kanadn iki kere sarst. Tbe! Basldk grdn m? imdi sopalar eker gelirler! Bizi ahrda vururlarsa. Himmet avula Kz kalk! Beni yaktn... Kes sesini ulan! Kalk dedim. Kolunu sarst-: Kalk... Kurtulmak kolay! N'olacak! Beni dverler. Beni al gtr! Ulan imdi birbirimizi mi vuralm? Ayeyi birka adm srkledi-: Omuz ver, abuk! Seni dvemezler. Azna m dm? Barrsn, yedi ky bana, topla! nkr yiidin kalesi... Kk pencerenin dibinde, karnn srtn yumruklad-: Eil, omuz ver! abuk! Ben pencereden atlarm. Sana sorar olursa Yalan dersin. Geldi, kapdan bakt da gitti. dersin. Bana bir ey yapmad. Eilen Aye'nin srtna bast. Ellerinin pencere kenarna yetimesi iin karnn biraz dorulmas gerekiyordu. Hrldayarak, Dorul! diye kt. Kendini kolayca yukar ekti. Pencerenin 'iine oturdu: Hadi, hayvanlara saman dk. Trk syle rezil! Kendi bana bir trk... Halime'yi samanlkta bastlar trks... Pencereden nce ban kard... Tepesi st atlama gz kesmeyince zorla dnd. Bacaklarn sallad. Otlarn zerine dverdi. Biraz emekledi. Avlu duvarnn siperine yatt. Hakk ile Himmet avu koa koa getiler. Onlar binay dolarken kalkt. apkasn dzeltti. Diz kapaklarn telsz sprd. yle keyiflenmiti ki elleri ok titremese cgara yakacakt. Sardere'ye kadar arkasna bakmad. Orada, evden geliyormu gibi dnp kunduralarn balamaa meldi. Bulunduu yerden ancak odaya klacak merdiven grnyordu. Ahrn kapsn grebilmek ipin yer deitirdi. Hakk'nn elindeki kaln sopay kaldrarak geri sradn grnce at. Yahu! Aye bunlar nne mi katacak? Himmet avuun elindeki kaln sopaya ok kzd. Ulan domuz mu sreceksiniz Onun yaman avc olduunu Aye meselesinden beri ilk defa hatrlad. Bu srada Himmet avu bard: k ulan dar! Biraz bekledi-: k dedim Mustafa, sonu ktye varr! Mustafa ii aklayarak avucunun iine gld: Hele yreksizler! stmze gelmei gze alamadlar! Grdn m? Doruldu: Srsem gitsem, 'Hayrola! Ahrnza kurt mu girdi aalar?' diye sorsam! Beklemekten sonunda usanm olacak ki, Himmet avu kapy itti. eriye biraz bakp Hakk'y eliyle ard. Girdiler. Mustafa soluklarn keserek bekledi. Kary orada dveceklerini hi akl etmemiti. Aye barmaa balaynca T! diyerek elini bana gtrd. Komular avlulara kmlar, birka ahra, doru komutu. Mustafa, Ana! ldm. Ana beni ldrdler. Yeti! diye baran Aye'yi kurtarmak iin atlacakken kalakald. Ayaa kalkan koca kyn ortasnda duyduu yalnzlk

korkusuyla dizleri kesilmiti: Bir yekindi, frldak gibi dnd. Artk eve yetimekten baka bir ey dnmyor, Aye'nin ac ac barmas, korkusunu bsbtn arttryordu. Ne var Mustafa? diye soran Meryem'e elini sallayp geti. Her admda, kendini hi ayplamadan st ste: Hakk rezili de vurur mu? Kary ezdiler ezdiler fukaray! diyordu. Avluda karsna kan babas gzn keyifle krpt: Nerden bu geli aa? Yukar mahalleden... yi imi. Bu grlt neyin nesi? Bilmem! Yakup Aa, koarak geen bir kk ocuu durdurup meseleyi anlaynca kasld: Himmet avula Hakk, Aye'ye sopa ekmekteymi... Neden ki ola? Kadnn oyna ktMustafa kfretmemek iin kendini zor tutarak merdivenleri kunduralaryla kt. Sofa penceresinde durdu. Cann gvene alnca korkusu dalvermiti. Bi-yerini krdlar m sakn? diye enesini tuttu. Baslmay hi de byle dnmemi, her zaman kendi kendine: Tabancay ekerimi. Canavar gibi dikilirim! demiti. Neden katna), niin korktuuna ayor, Hakk'dan ok Himmet avua kzyordu. Demek ki Himmet avutan ylmt. ine bir umutsuzluk kt. Alacan olsun avu! Grrz! Bu srada aadan babasnn sesi duyuldu: Ko bakalm Pelvan! Ko olum! uradan bir sopa da sen ek de yeti! Gayret gndr bugn! Sardere'yi bir sramada geen Vahit'i grnce Mustafa srtna vurmular gibi sarsld: Vahit ne karr? Elini srse art olsun ldrrm btn Hocalar takmn... diye dilerini gcrdatt. Neredeyse alayacakt. Tabancasn kalasnn zerinden bo brne doru ekti: Davran mlevves' T, Allah beln versin, yreksiz! Merdivenleri er drder atlad. Babasnn yanndan yel gibi geti. Yakup Aa arkasndan sesleniyordu: Sen ellerin iine karma olum! Herkes kendi gbresini dker. Sen uzak dur Bunun seyri tatl... Topal smail, yirmi, yirmi be adm nnde sakat bacan sryerek acele yetimek iin paralanyordu. Karlar, ocuklar kouyorlar. Aye'nin bartlarn bastracak kadar grlt ediyorlard. Pelvan Vahit'in anas kolunda kovalarla Mustafa'nn yolunu kesti: N'olmu Mustafa? Karsn Hakk ktlkte mi tutmu? Bilmem! Bilmem ki anacm. Ben de senin gibiyim. Sardere'de smaile yetimiti. Kz ldrdler mi? Gnah! Ses kesilince Mustafa yere kecek kadar yorgunluk duydu. Dizleri titriyor, iinden dalga dalga rpermeler geiyordu. Dudaklarn yalad: Hakky, kuru kavak dal gibi, art olsun, paralarm! diyerek sa yumruunu iki kere yukardan aa saklad. Ahrn kapsna toplananlar ekilip yol verdiler. Himmet avu, kolunu arkasna bkt Aye'yi darya itti. Karnn burnundan kan akyor, eliyle yzn kapattndan parmaklarnn arasndan krmz krmz szyordu. Barts yrtlm, salar almt.

Mustafa'nn nnden byle geti. Himmet avu, yzst drecek gibi tartaklyor, ksk bir sesle hrlyordu. Yr kahpe! hele yr! Mustafa'nn yannda duranlardan biri gld: Yol verin! Gelen var! Mustafa, kollarnda, baldrlarnda sinirlerinin kopacak gibi gerildiini, yreinde bir eyin koptuunu duydu. Gzleri, sanki ilerine bir avu biber atlm gibi szlyordu. Hakk, yere bakarak geti. Mustafa'yla, Topal smail kalabaln arkasndan yrdler. smail kulana fsldad: Bu ite hayr kalmad ortak! Hangi ite? Bu ite... Yazk ettin. Karda yrnecekti de iz belli edilmeyecekti. Sus ulan! Bak smail, ben bu Himmet avuun samanln yakmazsam, kzlerini baltalamazsam... Grrsn. Yedi ky, Erkek deilsin! diye yzme tkrsn! Yaparsn. Yapmazsn demem. Hemi de yapmazsan erkek deilsin. Ama faydasz Bunun tad gizliliindeydi, ortak. Hrszlk gibi... Korucu Ali Day, muhtar odasnn kapsn oktan evirmiti. Heyette olanlarla ilgililerden baka ieriye kimseyi brakmad. Karlar bir yana, erkekler bir yana dizildiler. ocuklar, bayram gn gibi bararak konuuyorlard. Mustafa hem utanyor, hem de brakp gidemiyordu. inde, Beni kartrmazlar inallah! diye, gittike byyen bir umut vard. En sonra Reit Hoca geldi. Mustafa, Reit Hocann kara cbbesine bakarken Fadik'i hatrlad. Karlara rkek rkek bakt, kz gremedi. Sevinmeye kalmadan ky telll Kadir, kaln sesiyle ortal inletti: Kulaksz Yakup'un Mustafa! Hey Kulakszn Mustafa! Orda msn ulan? smail, keyifle karlk verdi: Burda Kadir Aa! Gelsin mi? Gelsin elbet! Gnder gelsin! Herkes bakt iin Mustafa elini yzne gtrd Ayaklar dolayordu, smail arkasndan hafife itti: Hadi ortak! Buna kabir sorusu demiler. Gnahn tartlacak. nkr yiitin kalesi... Bu son sz, Mustafa'ya kuvvet verdi ama kendini toplamaya kalmad, biri, Th! diye, bir adm nne tkrd. Mustafa ban hmla kaldrd. Pelvan Vahit'le baktlar. Vahit'in surat o kadar kzarmt ki Mustafa'ya, iki misli bym gibi geldi. Herifin alt duda, m it gibi titriyordu. Ona bu kadar keder verdiini birdenbire anlayarak hem utanmas, hem de heyete kmaktan ileri gelen korkusu dald. Yapt iten kibirlenmi gibi apkasn dzeltti. Admlarn alml alml atarak merdiven kapsna kadar kaslarak yrd. Aye, muhtar odasnn tam ortasnda ayakta duruyordu. Kanl eli hl aznn zerindeydi. Ayaklarn birbirine bititirmiti. Mustafa'nn hediye ettii gm yzk teki elinde ldyordu. Hakk, mangaln nne melmi, ellerini styor, dilini kararak byklarn aznn iine ekmee alyordu. Kzm m, kzmam m pek belli deildi'

Esmer yz sanki hi sararmamt. zerinde yle bir hal vard ki neredeyse glp meseleyi akaya dkecei sanlrd. Muhtar Hseyin Efendi; yeni ald kurun kalemle akan kayordu. yelerden Reit Hoca ile Battal'n babas keyifti grnyorlard. Yalnz Himmet avu ok kzgnd. Ankara inaatndaki mhendis gibi gzlerini krptrarak bir ple dilerini kurcalyordu. Mustafa belli etmemeye alarak Aye'ye bakt. Fukara, arada bir hkrarak omuzlarn titretiyordu. Bitkindi. alvar, sol baldr stnden biraz yrtlmt. Beyaz eti kar gibi parlyordu. Mustafa, a a yutkundu. Tbe! Yahu biz adam olmayz! Buras neresi? diyerek kendini toplamaya alt. Muhtar Hseyin Efendi, sulular yeteri kadar szdkten sonra, kaln sesiyle sordu: Himmet avu! Syle bakalm, bunu buraya; neden getirdiniz? Himmet avu krl kalarnn altndan Aye' ye cann alacak gibi bakt. Mustafa'nn, Ankara'dan geldikten sonra, rezillii eline aldndan, tekinin berikinin namusuna dolandndan balad. Bu Mustafa ky iinde koku ya srnp gezmei, san karlara kar svazlamay, amar ykarken gzetlemeyi huy etmiti. Sonunda... Bir ay var. ime kurt dt. Yats ezan AllahuEkber dedi mi bu Mustafa, odadan kar. Hrszla m gider, birinin namusuna m gider? Ben meraklandm. Lkin kpolu kpek civa gibi... Ben ayaklarm giyinceye kadar, sanki gkyzne ekiliyor. Bir sabah... Sabah dedimse ortalk daha mam, Hakk'nn avludan bir karalt srad. Hayal grnmtr. Tbe! dedim. Besmele ektim. Himmet avu az kalsn fkeyle unun byk kars Glizar diyecekti. Karnn yemin verdirdiini hatrlayarak yutkundu-.- Ad lzm deil, birisi bugn yanma geldi. smi lzm deil, bir hayr sahibi... Hey amca! Sen uyu bakalm. Ahrnda neler oluyor? dedi. Mustafa, szn bandan beri pencereden darya dalmt. Kafasn yumruklayarak alayan Aye'nin anasna bakyordu. Fadik de oradayd. iten geti! unu alrm. Aye'nin alvarndaki yrta dnd, Heyetin nnde bize glvermeli ki, dilerini gstermeli de... Bir hayr sahibi haber verdi! szyle srad. Himmet avu iki diz stne gelmi, parmayle Aye'yi gsteriyordu: una bak! Hele rezil! Ahra kotum. Kulak verdim. Bu rezillerin soluklar, kurt bomu kpek gibi hrl hrl... Kapy srdm. Hakk'ya haber etmeye seirttim! Muhtar kalemini kaldrd: Neden varmadn stlerine? Bunlarn akl m var? Akllar olsa elin ahrnda o halt ederler mi? Silh bulunur, eker vurur. Sonra? Sonras... Hakk'yla kapya geldik, eri girdik. Bu, ierde... Olan savumu naslsa... Bana sorarsan pencereden hoplam. Nerede herif? dedim. Sonunda syledi gzelce... Hayvanlara yem dkecektim^ Kulakszn Mustafa zerime geldi. Bana olmadk hakareti yapt. Bak ekti bana! Barmaa soluk elvermedi. Hele kr, Himmet amcam yetiti de kurtuldum! dedi. Mustafa, muhtar Hseyin Efendinin kendisine baktn grnce ellerini gbeine

edeple kavuturdu. Kar ne demi yahu? Bizi hapse gtrrler, eyvah! Mustafa! Buyur efendi aa! Buyur ne imi ulan? Bak Himmet avuun sylediklerini duydun. Karnn bana kmek istemisin zorla... Silh ekmisin. Bu sz doru mu? Kabul etmem. Hepsi yalan! Kurma laf! Karalama... Ben cebri kimin kapsna gitmiim? Bayla Aye'yi gsterdi-: ite, karlarnn yz, ite Kendi yzleri... Sylesin! Cezama razym. Muhtar bu kez Aye'ye dnd: Ne diyorsun? stne zorla m geldi? Ben hayvanlar grmeye gittim -Hkrd-: Hayvanlara saman verirken bu geldi Bu Mustafa! Kapy at. Ulan sen misin Aye! Burada ne iin var? dedi Yz vermedim. Hadi iine! dedim. Olan kt. Ben hayvanlara saman dktm. Kapya geldim ki arkamdan srglenmi. Mustafa aka etti sandm. Sonunda Himmet amcamla benim herif dvdler beni. u halime hak amca! Kemiklerimi krdlar. Demek Mustafa sana bir ktlk etmedi mi? H... Ben elin olanna iftira edemem! Muhtar Hseyin Efendi, Himmet avuun yzne bakt. Reit Hoca sakaln kayordu. Battal'n babas iini eker gibi bir ses kararak ban evirdi. Himmet avu gzlerini kanl kanl at: Ulan engi, doru syle... imdi seni inerim! Dorusu bu... Ben baka bir ey bilmem. Ederiyle ktlkte tutsunlar, kanm hell olsun! Beni bunlar dvdler amca! Beni ldrdler. Byle byle syleyeceksin dediler. Ben iftira edemem Muhtar Hseyin Efendi, kalemiyle iki duvarn birletii kedeki rafta duran Kur'an gsterdi: Bak Aye! Yalan syledin mi olmaz. in ucunda yemin var. Kitaba el basarsn, sonunda yalan sylersin, bana gelmedik kalmaz. Ellerin ayaklarn bklr. in dorusunu anlat. Biraz bekledi. Hakk'y sevmedii iin, istemedii halde karya kar yumuak davranyordu. Bunu kendisi de anlayacak batan savma kt-: una bak, ulan bize yalan olur mu? Kapdan bakm da bir ey dememi... Ben de bu yollarda gezdim. Ben ka yllk klhanbeyiyim. Nasl oldu? Dorusunu isterim Nasl olacak amca... Bu geldi. Ben hayvanlara saman dkmekteyim... Dorusu bu... Himmet avu szn kesti: Hayvanlara saman dkyormu. Biz yetitik. Saman uval olduu gibi duruyordu. Duruyordu. Saman dkmee vakit kalmad. Kapya baktm srglenmi. Korktum. Amaa uratm. Darya seslendim. Bir omak aradm. Korktum. Bu geldi. Bu geldi derken ban sol omuzuna bkverdi-: Kt bir ey demedi. Ben Allahtan korkarm. Bir ey demedi. Bakalm neye geldi? Dostlua m, dmanla m geldi? Beni Yamrenli bilir. Ben kzken adm lekelemedim. Bunlar sopann altnda yle rettiler. Ben elin ocuuna iftira edemem. Kitaba el bastracaksn. Yalan sylenir mi? Bunlar beni dvdler. Bak u yzmn kanna! Muhtar Hseyin Efendi, Himmet avua bakmadan sordu: Ne dersin avu?

 O nasl bir sz Hseyin Efendi! Ben bunlar ktlkte tuttum! Kar, hovardasn koruyor. Artk i benden kt. Hakk'ya bakn, ikembesi alrsa kahpeyi boamaz. Benden bu kadar din kardelii, kabile gayreti... Hakk, bak avuu dinledin, bir szn varsa... Hakk'nn yanaklar birdenbire sarkmt. Grtla testere gibi inip kyordu. Kendini zorlayarak yzn buruturdu: Himmet avu hakl... Doru bir sz! Ama bu da yemin ediyor. Ben gzmle grmedim. Mustafa'y gzmle grmedim. Mustafa benim ekmeimi yedi. Ekmek hakk, Allah hakk demiler. Adamn ayana dolar. Benim namusuma kt baktysa gz kr olsun. Ben kimsenin gnahn alamam. Ahrda yle yle olduunu Himmet avua kim haber vermi? Haydi ismini sylesin. Buras eriat postudur. Himmet avuun deminden beri Hakk'nn szn kesmek iin sallad eli havada ylece kalakald: T Allah beln versin! Ulan Hakk, kkn gbredeymi. Ulan Hakk, su senin deil, benim gibi deyyusun! Aferin! Mustafa da, tekiler de, her zaman akac olan Himmet avuu hi bu Kadar fkeli grmemilerdi. Herif deliye dnmt. ki kere sedirden atlayacak gibi davrand: T Allah beln versin, Hakk! Aye alamaa balamt. Muhtar yumuak yumuak konutu: Bu ite yanllk yaplm avu Aa! Bir kez yeterince tank yok Sonra kar davac deil. imdi kanun yle! Tank olacak! Heyet buna, ne yapsn? Eer Hakk bir eyden phelendiyse, dediin gibi, dava eder, kary boar. yle mi arkadalar? yeler kafalarn sakladlar. Muhtar Hseyin Efendi Aye'ye kt: Hadi defol! Bir daha, ahr kaplar zerine srglenirse, art olsun; "seni sopann altna alrm! Aye olduu yerde duruyor, yere bakyordu. Bunlar beni dverler! Dvmezler. Hakk bak ne dedi? Gzyle grmemi. Gnahn alamam. dedi. Hakk nde, Aye arkada ktlar. Himmet avu akn akn arkadalarnn yzne bakt: Kar akln grdnz m? Dver dedi. Dverse de dvsn canm! Bu car her gn taze olak eti mi yiyecek? Biraz da sopa yesin! Mustafann gldn grnce yeniden can bana srad-: Ulan, bir de gler, bir de gler. Ykl rezil! O halt, benim ahrn yemliklerinden baka yiyecek yer bulamadn m? Ykl! Mustafa kunduralar kaparak sofaya kt. Pencere nnde duran korucu Ali Daysna yaklap cgara paketini uzatt: Buyur day! Nereye baktn? Hakk alm maln gtryor. rdek gibi yalpalayarak merdivenleri kan Topal smail'e de cgara verdi: Gel ortak! Demin, cgara dedin. Al bakalm! Yaa! Ne oldu allasen? Hakk ald, gtrd, grdn m? Aferin! Herif asr bir adam! u Himmet avuun da ileri canm! yle ya, Ergene kar boamak kolay. demiler. Sras m imdi? Ev yaplacak. Tarlalar yeniden ekildi. u kadar ortak var! Kullana kullana karnn yarsn tketseler herif gene

boamaz! Sus ulan! Mustafa, korucu Ali Daysndan utanm-: Ktlk yok ki, boasn! Biz var m dedik? Yavru ahrda baslm. Ksran oyna da evde baslmaz ya... EI olu tuttuu yerde biner! Ne dersin Ali day sen? Ne diyeceim rezil Topal! Bizim bildiimiz kadar sizin unuttuunuz var. Hepiniz ksrak cambaz olmusunuz! III Hocalarn Hakk'nn avlusunda hzarclar -Topal smail'in, grr grmez srm gibi herifler dedii iki laz tahta biiyordu. Drt ayakstne koyulmu ktk, bknn altnda boaz kesilmi bir hayvan gibi hrlyor, testere yukar kp aa indike gnete yanp snyordu. Uzam krmz trayle yanaklar daha ukur, gzleri daha mavi grnen orta yal hzarc yukarda; balta gibi kocaman, keskin burunlu olan aadayd. kisi de -sanki bu i ekin bimekten zormu gibi Yamren'i artan bir dayanklk gsteriyor, bo yere vakit geirmeden cgaray bile aralkla ierekhabire alyordu. Btn Aa mahalle de onlara uymu, avlularda teberi onarmna girimiti. Himmet avu birtakm kazklarn ularn sivriltiyor, aziye'nin gurbetten yeni gelen kocas Selim, ceketini duvarn stne atvermi, kannn okunu deitiriyordu. Topal smail, Hocalarn Hakkyla, okkasn u kadar kurua kesitii eski ivilerin paslarm dkmee, eriliklerini dzeltmee dalmt. Kulakszn Mustafa, Ankara inaatnda gsterdii gayretle ta yonmaktayd. Yakup Aa, belki yirminci kez olunun evreni dolat: una bak! Sen makine misin Mustafa, Aferin! yi olmu mu demek? Olmaz m? yiden de iyi... Halis bir ta ve de drt ke. Ne yapmal bunu yavrum? Bu tatan her ey olur. Mustafa ban saa sola bkerek gz kararyla avullad, ekici birka kez vurdu-: yi olmu yle ya? yi oldu. Vurma! Vurma, dedim, bozarsn; kesi pt der krlr. Gnahtr. Vurma aman! Meraklanma! Biz elimizin terazisini biliriz. Bu tatan duvar yaparsn. Ke ta! Dilersen merdiven ayana koy! Yan zerine dik de avlu kapsna yerletir. yi yontulan bir ta her ie yarar! Mustafa ekici yere atarak kalkt. Cemal Usta gibi alnn kasld. Sonra apkasn ensesine devirip Hocalarn Hakk'nn hzarclarndan gelen hrltya kulak verdi: Herifler urayor. Bu laz ksmna orman dayanmaz! Hakikat dayanmaz. Hele reziller! -Yakup Aa burnundan kl koparmaa urat iin kesik kesik konuuyor, arada srada elini hzla aaya ekiyordu-: Demek, hzarc ksm yorulmaz. Lazlar btn oduncu! Dn akam odada laf adld: Dalara bir ucundan dalarsnz! Koca ktklerin hakkndan gelirsiniz! dedim. Yal herif ne dese iyi! Bir mesel syledi: Ormann, bir gn, can sklm: 'Nedir yahu! Baltann efinden ektiimiz?' demi. 'uncack balta, bizi bitirecek' demi. Gngrm bir nar, ne dese iyi? 'Sap bizden' demi. -Yakup Aa, aksrd-: Anlayana bu sz, bir-byk szdr. Mustafa, aylardan beri hamlad iin imdi armaa balayan bileini yava

yava skyordu. Ar ite almann zorluunu bildiinden hzar sesini dinleyerek iini ekti: Hzarclk kolay deil! Hakk'nn iine yaradklarndan Yakup Aann kan kaiynaimamt Laz'lara. Cann skacak bir karlk almaktan korkuyormu gibi kalarn atp terslenerek sordu: Ankara'da hzarclar var m? Coook! ly i. Tbe! ok dedim ya. Ankara'da sk grmedim. Belki vardr. Ama hzarclk orada pek aranmaz. Ankara'da keresteyi makine bier. Kay dnd m, sekiz, on tahta birden kar. Gld-: Hey Ankara! Ankara'da; odunlar da makineye paralatrlar. Makinenin sap odun deil ama orman bier k, hi aman vermez! Yakup Aa dalmt; yiymi! Hzarclkta adam ok para kazanr. Talk da gzel bir zanaat, ama hzar ii baka! Ne dersin? Talk daha deerli... Doru... Benim dediim, hzarc paray ky yerinde de kazanr. unlar, bir izgiyi yirmi be kurua pazarlk etmiler. Lazoluna sormadm. Ben Hakk'nn yalancsym. Hakk rezildir. nmek iin bakarsn, yalan syler. On kurua kesitilerse bana yirmi demitir. Biz, on be diyelim. Hey Allah! ktk bana drt be izgi... Bir ktk yetmi u kadar kurua biiliyor. yi para! Benden yana hell olsun. Baksana ekin bimekten farksz... Adamn beli kopar! Kopsun! Para kazanmak kolay m? Yakup Aa dalgn dalgn komular seyrettiKomular grdn m? Aferin Aa mahalle! Burnundan bir kl kopard iin gene keskin keskin haprd, yarabbi kr! dedi-: Aferin Aa mahalle... Ar gibi alyor, maallah! Neden altklarn bilmez misin? Bilirim. Hasetten... Bizim Yamren'in adam rezil Biri ev yapsa, samanlk yapsa gz kalr. O yapyor da biz neden yapamyoruz! hesab... Hasetilik... Bakaca... Bo dursalar gidip yardm etmek gerekir! Yakup Aa somurtarak meldi. Cgara saranken sakal oynuyor, gnete birdenbire yanm yz, kahverengi bir kabuk balam da sonra her taraf atlam gibi sert grnyordu. Mustafa, sabahtan beri: Sayvann direklerini tazelesek... Kany tamir edivermeli... bir ta daha dzle... diyerek dolaan babasna, Hakk'y ne kadar kskandn anlayarak acd! Bir ta daha dzlesem mi? Aman hadi! Aman hi durma! N'olacak? Dz ta lzm! Anan tavuk kmesi yapacak. uraya bir ey ekeriz. Allah Allah! Bir bo zamanda kanya atar, baheye indiririm. Duvarn ykna yaslarm. Kale gibi. Ona da yarn balarz. Hamlktan kolum tutuldu. Yakup Aa umutsuz umutsuz iini ekti: . Sen haklsn. Ben u bizim milletin ekemezliini dndm Ev yapan bir komuya, ii olmayan Mslmanlar yardma gidecek. Ev yapmak sevaptr. Gelecek yl u evi de biz yenileyelim. una bak!

Herkes birey tkrdatyor. Sorsan: imiz var efendi, biz imdi kendi iimizi brakalm da imeceye mi gidelim? derler. Bize ayp deil. Biz, eer bilirse, Hakk'ya byk yardm ettik. Krpe karsnn canskknln almak komuya der. Can yolda hesab! Mustafa utanarak ban evirdik Hele rezil! Ulan aferin! Bizim tekenin c yerde kalmad. Keinin fidana yaptn, kl derisinden karr! demiler. Aferin! Bu srada, Sardere'nin tesinden ak bir duman, yerden iki adam boyu kalktktan sonra bkld. Sanki yeniden topraa indi. Mustafa laf da deitirdi. Kire ta yakyorlar. Bu duman kire duman Evet. Kire duman! Hakk gibi alak olmaz. Dur aa! Hele ev meydana ksn! ats rtlsn! Belki satlcan olur da geberirsin. Kireci temelin iine mi sreceksin? Allahtan, imdi zorlu bir yamur bastrmal. Gkyznden boanmal inadna... u rezilin elleri brnde kalsn! Kire bir-ey deil! Hzarclarn bk s da berbat olur. Aa sland m, bk ilemez. Gtr almlar fukaralar... Yazk! Ktn hrlts durmadan srp gidiyor, kire duman sis gibi yaylyordu. Yakup Aa, avlu duvarnn stne oturdu. Geecek komulara Mustafa'nn yonttuu ta gstermee karar vermiti. Takmlarn toplayan oluna kaslarak bakyor, yreini glendiren iyi eyler dnyordu. Mustafa'y el edip ard: Senden holanyorum yavrum, aferin! Murat' brak! Feride bakralar kolunda avluya kt iin sesini alaltt. Bir yandan da hart hart gsn kayordu-: Murat gevek... Grdn m u Hakk'y? Gece vakti ahr skt, gndz tarla tohumlad. Gece ahr skmek... Karpit lambalaryla olur. Tren zaman karpit lambalar armlar. Gerek! Benim haberim var hay Mustafa! Tren yolundan... Tren yolu Karabk'e doru geip gitmese, ambar tayacaklard. Hakk'da yrek yoktur. Hep Hasann ileri... Ama n'oldu. Mal blrken Hakk karpit lambasn vermedi. Ben dmanma bir ey demem. Senin Murat Aana kzarm! Feride yontulmu tan nnde durduundan Yakup Aa sustu. Gelin rtsn dzeltiyordu. Bakralar alp sylemeden yrynce Yakup Aa fkelendi: Karnm a! Bakralar alr, emeye koarsnz! Anan nerde? Gelin karlk verebilirmi gibi biraz bekledi Sonra yzn ekitti: Elini sallad-: emede lafa dalarsan, sopaya yatrrm. Tez gel! Feride nazl bir yryle avludan kt. Battaln karsyla beraber, geen sene evlenen kzlarn en talihlisi saylyor, bunun iin kurulduka kuruluyordu. Yakup Aa, gelininin arkasndan baba baklarnn arlyla baktktan sonra Mustafa'ya gz krpt. Kz evld olmadndan Feride'yi ok seviyor, byle akadan kmakla yz vermeyerek terbiye ettiine inanyordu. : Ben ne diyordum? Murat Aan meselesi! Murat Aana o zaman dedim ki: Aman olum! Eller, evi, ambar silme doldurdu. Sen ne yaptn? dedim. Sen Yakup'un mu olusun, yoksa Dalarzade Hasan Beyin mi? Anan da syledi; korucu Ali Dayn da syledi. Murat'a hi kulak verme! Tutuk bir herif! Tutuk adamn akl da tutuk olur. Hakk, gece vakti, iki karpit lambas yakar da, ahr yere vurur. Tahtasn, merteini tan yeni evde kullanacak! Biz, dul karlar gibi ahra rayla gireriz. Ulan Hakk! Sen Hakk'y bilir misin? Kyn korusunu gizliden

kesti. imdi sor: Ben korunuza el srmedim, kendi dikmelerimden u kadar kavak, u kadar st kestim! der. Ev altn sen grdn m? Grmedim. Grenler anlatt, tavana kadar direk doluymu. T... Ama su muhtar olacak rezilde... Kabilesini tutuyor. Bir fukara iki dal kesse etmediini brakmaz! Bu Hocalar kabilesinden bktm yahu! Bizim, muhtarlkta gzmz yok! derler, muhtarl da kimseye vermezler. Dmanlarma szm kalmad. Neyleyim, Murat olum tutuk! Bize bir karpit lambas istemez mi? ki karpit lambas istemez mi? Ben karpiti yakp ahra inmeli deil miyim? Ahrmz ankr'nn kzl kahvesine benzemeli deil mi? Mustafa iyice ackmt. Artk babasnn szlerini duymuyordu. ok alktan gelir! Ekmek alndan... Bir de kar alndan... Dediini hatrlad. Hadi gidelim. Yemek sour... Karlar sonra yesin! diyecekti. Sardere'ye doru merakla bakarak sustu. Yz yle deimiti ki Yakup Aa da tella dnd. Feride bakralar kim bilir nereye brakm, kollarn sallayarak, bartsnn ular dalgalana dalgana kouyor, bir eyler baryordu. Mustafa'nn aklna nce, geline birsinin satat geldi. Korkun bir fkenin verdii korkmazlkla, bana davranarak kapdan dolat. Oysa Yakup Aa duvarn tesine atlayvermiti. Ne var kz, ne var? Baba, evimiz yand! Baba, evimizi yktlar! N'oldu, eolu eek, sylesene? Baba... Tosunun ayaklar krlm... Tosunlarmzn tekini vurmular... Tosun mu? Yalana bak! Aman Mustafa! Aman olum! Topal smail, avlusundan, N'olmu ortak? diye soruyordu. Mustafa gelini nledi; Ne var? Tosun mu? Barma rezil! te Ali Day getiriyor! Bizim kara tosunu kanya yklemiler. Feride bararak avluya girdi-: Ana Kz, ana, evimizi yktlar! Korucu Ali Day omzunda dokuzlu tfekle geliyordu. nndeki kanda bir bykba hayvan lei vard. Yakup Aa naslsa Mustafa'dan ne geti. Mustafa'nn yreini bsbtn yakan bir tella kouyordu. Boyunduruu elleriyle tutarak kany durdurttu: Ah, bu ne i? Hey Ali! Korucu Ali Day, insan ls varm gibi ban edi: Sonra konuuruz. Hele una ba yetitirelim, mundar gitmesin! Bak m? Olmaaaz! Mmkn yok! Kesmen ve de kesemem! T... Grdn m Mustafa? 390 Bunlar bizi adam etmeyecekler! Ulan reziller! Yakup'u vurdunuz bo brnden... Sakal titriyordu. Mustafa, Yamren'in, Yakup bir kze alad! diyeceinden korktu. Kan, ackl bir gcrtyla ar ar nnden geti. Yakup Aa arkasndan dimdik bakyordu. Mustafa babasn kolundan ekti: Hele eve gidelim. i anlarz, meraklanma! Topal smail, yanlarna gelmiti. Elini sallad:

 Yr amca! i anlarz. Hele yr! Suratn asmak iin zorlatyordu ama pek sevindii sesinden belliydi. Binnaz'la Feride var gleriyle bardklar iin komular birer ikier kotular: Mustafa, babasn enikonu ekerek gtrd. Ali Dayyla Topal smail hayvan kandan yere kaydrdlar. Mustafa, tek kz almaya glerinin yeteceini hesaplam, evden ba elinde, sakin dnmt. Kollarn svyordu. Koup gelen Yakup Aa, ban gnete parladn grnce olunun zerine dman gibi saldrd: Brak kesme! Raz deilim! Mal benim! Brak gebersin! Ulan siz adamdan darda bir adamlarsnz! Dmanlar, sonunda bize bak ne yapt? Grdn m Ali? Bir kyn bir korucusu olacaksn. Gzm gibi sakladm hayvanm ldrdler. Ulan hepiniz alaksnz! Yreksiz pezevenkler! Mustafa'nn kolunu tutmu, ba almak i'in rpnyordu. Sesi toktu ama gzlerinden ya akyordu. Kars Binnaz'la gelini, Mustafa'nn demin yonduu tan nne melivermilerdi. Bir zaman dileri aryormu gibi balarn iki yana sallayarak uunduktan sonra, erkeklerin ekimesinden cesaretlendiler. Binnaz, uzun bir bartyla ark gibi makama vurup alamaa balad: Evim ykld. Ocam yktlar. Elimle besledim komular. Gece demedim, gndz demedim. Yemedim de yedirdim. ldrdler herif! Tosunumu ldrdler, ah herif! Dnyann yznde bir tutam ot yok! Senin ambarn arpa dolu... Fukaralar hayvan srye katm! Sen fukara msn? Sen kopuk, ipsiz misin? Mart aynda, variyetli adam srye hayvan katar m? urada dursayd... Ahrda beslerdim1. Bizim dmanmz var dedim. Ah buruuk! Durmadan aklna gider. Sz dinlemez! To sunumu ldrdler! Oullar lsn! Boyu devrilisiler, oca sonesiler, evi yklaslar! Tekemizi de baltaladlar. Boazlar baltalansn! Ah, buruuk! Yakup Aa karsnn barmasyla nce arm, parman burnuna sokarak durmutu. Binnaz konumay braknca, gzlerini aarak bard: Sus ulan! Sus dedim... Sus dedim. imdi sopay ekerim. Bktm tosunlarndan herif! demez miydin? Maldan bkarsnz. Mal istemezsiniz. Eller bir supa bulama, siz mallar yumruklarsnz! Sonunda beni hatrdnz! t gibi uluma! imdi ykarm sopann altna... gayri yeter... yeter... bktm yahu! Yeter! Yakup Aa, sesini gittike ykselttiinden son szleri horoz gibi przl bir hrltyla) sylemiti. Bu ses Binnaz' pek korkuttu. Korktuu iin de yksekten haykrd: una bakn komular... Bize ne ykleniyorsun? te senin bu Mustafa olun iki aydr evde mi yatyor? Bir gece gelir, bir gece gelmez! iki karl bir eve alm! demedim mi? Aman herif! Bu olan bir kolla bakalm! demedim mi? Bamza bel gelecek! demedim mi? Yzme gl glverdin. Horoz senin horoz! Brak diledii plkte einsin! dedin. Sen sabahlar aptes suyunu hazrla da gerisine karma! dedin. Kar ksm, erkek iine karmaz. Benim olum tepeden trnaa erkek! dedin. Orospuya giden olann evinde bereket mi olur komular? Mustafa aknlktan ancak orospu kelimesiyle kurtuldu. Ba sopa gibi kaldrarak analnn stne yrd: Susun be! Hepinizi keserim dinime imanma. Mustafa ld m? ki paras Kazanrm. Korucu Ali Day araya girdi. Ba Mustafa'nn elinden ald. Tfeiyle ceketini

Feride'ye uzatt. Gmleinin kollarn svadktan sonra smail'i yanna ard: Sen de yardm edersin! Hoyrat bir hareketle kzn ban enesinden tutup ensesine bkt. Grtla parmaklaryla arayp ba srecei yeri buldu, Bismillah! Allahekber! diyerek dayayp ekti. Siyah bir Kan fkrd. Hayvan, yalnz n ayaklaryla debeleniyor, arka ayaklar gvdeye iple aslm gibi yerde cansz duruyordu. Karlar yzlerini rtmlerdi. Mustafa, yrei bir ho olduundan ban evirdi. Yalnz Yakup Aa. Gsn kayarak ban gidip geliine bakyordu. Sanki daha klm, daha kocamt. Ali Day kafay gvdeden ayrp, havada tutarak koyacak yer arad. Nedense topraa brakmak istemiyordu. Topal smail yetiip ald. Mustafa'nn Yonttuu drt ke tan stne koydu. Kesik ban gzleri hafife yumulmu, aklar kalmt. Az biraz aralkt. Dudaklarnn kenarnda pembe kpkler vard. Mustafa'ya bir sandktan ban karm gibi canl geldi. Karlar rtlerinin altnda ilerini ekerek hkryorlard. Topal smail bile, kendisini yava yava mal sahiplerinin kederine kaptrm gzlerini edeple yere indirmiti'. Ali Day, art ayaklardan balayarak deriyi yzmee balad. Karnna gelince, Yakup Aaya dnp durdu: Enite! Doru muhtara gidersin! Srtma Yusuf koruda hayvanlar otlatrken kz Sardere'ye tekerlenmi... Bir hayvan kendi bana minare gibi kayadan atlamaz. Yuvarlayan olmutur, rkten olmutur. Meseleyi sen anlatana kadar, ben yzer yetiirim. Yakup Aa, ellerini dizlerine vurarak rpnd: T... Ulan Ali! Srtma Yusuf rezilini getirmedin mi? Kollarn arkasna balayacaktn. Vura vura yle indirecektin. Ulan srtma Yusuf! Ulan olum vur, ldr, mahpusa gir seni on yl beslerim. Korucu Ali Day bu sz hi beenmedi. Memurluu tutmutu. Kalarn att; Tbe! Sen akln m ardn aa? Srtma Yusuf bize, bir vakit, hainlik etmez. Vaktiyle Eri Ahmet enitemizin askeriydi. Ekyalkta bulunmu. Kopuk bir adam. Hayvan derenin dibinde bulduktu: Eyvah! Ben Yakup'un yzne nasl bakarm? Sebebi bulsam: lm bir mi, iki mi? diyerek alad fukara! Yakup Aa, akn akn evresine baknd: Gerekten fukara alamtr. Doru Rahmetli Eri Ahmet'imin askeri olduundan bize ktlk yapmaz. Muhtara, Sizin Hocalarn Hakk yedi bu halt! demeli. Malmzn dman Hakk'dr. Bize bu dmanl mutlak o rezil yapt. Bak, ky velveleye gitti. Hani srayp gelse ya gelmez. Yaras olan gocunur. Canm, bu Hakk'nn yaptklar hep yanna m kalacak? Siz erkek deil misiniz? Dinim gibi biliyorum, bu ii, de Hakk yapt. Tekemizi baltalad gibi... Hakk yapmamtr enite. Hakk bugn kyden kmad. Hakk yapmadysa... Utan sen bu kyn korucusu deil misin? Bir de tfek tar! Bir de eytann yatt yeri bilir. Syle bakalm, bize bunu yapan kim? smail, iki yan kollayp bir el iaretiyle Kulaksz takmn yanna toplad: Amcamn sz bir ucundan doru! i kuran Hakk'dr, ama Korucu Ali Day da doru syledi. Hakk yapmamtr. Ulan bu ne biim sz? Dinle Yakup Aa! Hakk plan kurmutur, bakasna yaptrmtr.

 Kime yaptrd? Mustafa bilir. Biz de bilelim. Muhtara git! Benim tosunu dere yatana atp ldrenler Hocalardan Pelvan Vahit'le Remzi, dersin. Sabahtan beri ikisi de ortada yok. Hani nerde bunlar? ki haftadr, it gibi, Hakk'ya alyorlard. Bugn nereye gittiler? Drd de balarn evirip Hakk'nn evine baktlar. Vahit'le Remzi sanki Topal smail'i yalanc karmak iin szlemiler gibi elleri kuaklarnda dam stnden hzarclar seyrediyorlard. En fazla Topal smail ard: Yahu! Bunlar nerden kt? Sabahtan beri yoklard. i bitirince dnp geldiler. Hadi amca! Dediim gibi muhtara syleyeceksin. i bunlar yapt. Elini byna gtrp st dudan slak bir hrt ile ekitirdi-: u byklar bana ayp olsun ki kznz bunlar ldrd. Mustafa meseleyi bilir. yle deil mi ortak? yle! Yakup Aa, oluna inanverdi. Koup giderse hayvan dirilecekmi gibi acele ettiinden Vahit'in kendilerine bu dmanl neden yaptn sormak bile aklna gelmemiti. Birka adm attktan sonra durdu: Birisini imdi Smcak'a gnderelim. Murat gelsin. Murat aklldr. Mustafa kalarn att: Brak imdi Murat'. Sen muhtara git! smail'in dedii doru. Yatrsnlar sopaya... Syletsinler. Grrsn, Biz yaptk! derler. yi yleyse... Ali sen de arkamdan yeti! Bana bakma! unu yzmeli. Dur enite, hemen gidersin, tellla haber ver. Yakup Aa sr kesmi diye barsn. Bu kadar et, yaz zeri, hep kavurma olmaz! Topal smail, baka eyler dndnden bunun stnde durmamt. Bacaklar, kelleyi, cierle ikembeyi ucuza alveririm, ne gzel! diye gizlice parmaklarn krdatt. Yakup Aann gitmesinden bir mddet sonra bir kk olan Hakk'larn avlusuna girdi. Pelvnla Vahit mahalleye doru ocuun yan sra yrdler. Topal smail gld: Eer muhtar erkekse, bunlar kz gibi brtr! Uzaktan bir bart duyuldu. Yaklatka ky telll Kadir'in ezan okumaya benzeyen sesini tandlar: Et kesildi. Et kesildi. Kulakszn Yakup Aam sr kesti. Duyduk, duymadk demeyin. Aa mahallede et kesildi. Kulakszn Yakup Aa, muhtar odasndan geri geldii zaman hayvann yzlmesi bile daha bitmemiti. Uzaktan yryn grr grmez iin ters gittiini anladlar. Torba elinde, et almaa gelen birisiyle konuuyor, hastalanm gibi admlarn srklyordu. Mustafa deminden beri baka eyler dnd iin buna pek aldrmad. Fakat Korucu Ali'nin artk sabr tkenmiti. Ba yere atarak ayaa kalkt: Yok kardeler! Bu muhtar bu kyn iini eviremez. Doru mu, smail? Doru. Yreksiz bir adam! Herifleri brakmtr. Hemi de brakm. Baksana ortak! Cgaralar yakmlar, glmedeler kahpe kar gibi... Allah allah; Hakk da yanlarnda... Koup gitmi, gidiini grmedimdi. Mustafa, bir zaman, donuk gzlerle bakt. Yamren'in evleri, avlu duvarlar

sanki silinmi de bu kii dz bir ovada yryorlard. Uzakta olduklarndan m bu kadar ufak grnyorlard, yoksa yreinde yava yava kabaran fkeyle mi ona byle gelmitir, her nedense gvdesini yenilmez bir g iirdi. O kadar ki, enmese, elini uzatp n de yerden kaldracak, amur gibi avucunda ezecekti. Eve girip gzden kaybolduklar anda midesinde bir kaznma balad. Alktan lyorum sand. 396 Babasna dnd. Yakup Aa kk kara gzleriyle yars yzlm hayvana aptal aptal bakyordu. Gszd, umutsuzdu. Bir iki adm gidip geldi. Tan zerinde duran kafann nne meldi. Omuzlarn bir tuhaf sallayarak iki eliyle taa tutundu. Beraber getirdii et mterisi, muhtar ekitiriyordu: Dediin gibi Ali Day! Korkak, hemi de kalle, hemi de kabilesini korur. Ky yerinde muhtar yiit olacak. Bir de herkese bir msavi muamele arttr. Hitamnda, grrsn bu ky ikiye blnr, ok rezillik kar. Tevatir. Rezillik! Yani diz boyu bir rezillik... Bunlar sylerken kzn taze etine a gzl a gzl baktn Mustafa fark etti. Can sklarak babasna sordu: N'oldu? Muhtarla ne konutunuz? Brak! Ulan reziller! Kulakszn kabilesi bir ben miyim? Arkamdan gelmek yok mu? ki okka et yere batsn! Ulan reziller! N'oldu? N'olurmu? Hepsini ard. nkr ettiler. Hakk gibi alak olmaz. Delikanllarn gnahna girersin Yakup Aa! Sabahtan beri bizim evde, tahtayla, kirele urayor fukaralar. Ekmek yedik, buraya geldik dedi. Sesim kt kadar bardm. Tank yok! dediler. Yemin verdirecek oldum. Yemin etmediler, denek atlamadlar. Vahit olacak ipsiz, Buras mahkeme mi? Olu, elin namuslu karsnn zerine cebri gidiyor da... Bizim gelin namus bels inkr edince, hart, yemin mi verildi? diyerek muhtara kt. Ossaat anladm. Bizim kz, bu Pelvan olacak namert tepeledi Mustafa! Bu Pelvan hayvanmz kayadan itivermitir. Kabileni arkalamaktasn muhtar! Hakszlk ediyorsun muhtar! Ah bir vakit yerde kalmaz muhtar! diye olmadk laf syledim. Hitamnda muhtar Hseyin olacak, beni dar ekti. Uzatma Yakup Aa dedi. Geen gn senin olan arkaladm. dedi. Parayla deil, srayla dedi. Biz ktlk tarafls deiliz! dedi. O ite senin olana tamam yedi sene gn vard. Sen kanunu bilir misin? dedi. Uzatmayacakmz. Biz Hakk'nn tavuunu bomuuz, o da bizim kz belki kayadan atmm. Hep tekenin c! Ben ahmak mym yahu? Ben klhanbeyiyim! Diye glverdi. Kabilesini koruyor. Aferin, erkek bir herif! Tamam, bir erkek! Benim olum Murat muhtar olsayd, ite, dost dman bilsin, bu Mustafa'y ahr baskn iinde, kollarn balar Kurunlu'ya salard. Aferin, erkek herifler! Boaz kuruduundan tkrmek iin epey zorluk ekti. ksrd-: Erkek herifler! Sinsileleri erkek! Hakknn eve doru dnp byk bir aresizlikle ellerini uzatt. Avularn dua eder gibi gkyzne amt. Sanki yalvaryordu-: Yarn tekileri de kayadan atmazsanz adam deilsiniz. Bizim kabilemizde erkek yok! Biz hep karyz. ankr'nn tuz maarasndan eekle tuz ekmek benim neyime yetmez! Mustafa'nn, dinlerken dinlerken nedense glmesi tutmu. Topal smail'e, keyifle

gz krpmt. Ancak Yakup Aa ellerini aresizlikle ap tuz maarasndan sz edince telland. st ste yutkundu. Ky yerinde maln koruyamayann sonunda nasl rezil olduunu biliyordu. Demek, bu Hocalar, aas Murat', kendisini. Korucu Ali Dayy, Reit Hocay, Trkesi, btn Kulaksz kabilesini on paraya almamlard. Arkasndan bir tehlike geliyormu gibi rpererek avlu kapsna dnd. Kimse bir ey sylemedii iin Yakup Aa rahat rahat fkelenmiyordu. imdi yeniden celllenmi; barmaya balamt: Yarn hayvan semerlerim. Kurunlu'ya inerim. Her ka paraysa, paradan kama yok! kzm ldreni hkmet bulur. Muhtar bulmad, hkmet bulsun! Yatrsnlar dayan altna... Vursunlar odunu... Kemiklerini krsnlar. Karakolda, avua ben sylemez miyim? Diyeceimi ben bilirim. Bunlar yarn benim samanl da yakarlar. derim. Tarlalarmz batrrlar, dikmelerimizi devirirler! derim. Ali Day, el kantaryla mterilere et tartyordu. Kantar havada tutarak ylece durdu: Ne azlarna enite ocuk gibisin. Ne azlarna... Mustafa, komulardan et kokusuna gelen kpekleri kovalad. apkasn arkasna ykarak yanlarna geldi: Alktan ldm! Hadi orba ielim. Sonra konuuruz. Korucu Ali Dayy orada brakarak baba-oul yrdler. Yakup Aa kk bir ocuk gibi Mustafa'nn arkasndan yukar kt. Sofra kurulu duruyordu. Tarhana orbas oktan soumu, zerine dklen naneli ya donmutu. Bir kak aldktan sonra Yakup Aa iini ekti: Gayri buralarda barnlmaz. Tarlay, baheyi satmal da gmeli vaktiyken... Kap dibinde oturan kadnlar inlediler. Mustafa ka sofrann stne brakp kalkt: Benim iim istemiyor. Sen ye! Anal da kalkmt: Sabahtan beri asn! Bo ver! Binnaz bir eyler sezerek korkuyla kapnn nne gerildi: Olmaz, brakmam... Vuruursun! Murat aan kzar. Sonunu sen dn. ekil be! una bak! Vuruursam vuruurum! Az kalsn. Balatrsn aamdan! diyecekti. Sustu. Babasyla gz gze geldiler. Yakup Aa umutla dikilmiti. Mustafa kurnaz kurnaz glmseyerek analn yavaa kap nnden itti: Meraklanma! Ben gurbet gezmi herifim! Sonunu sen dn: Mahpusa gtrrler. Mahpus zor mesele... Mahpus diriler mezar... Yakup Aa top gibi grledi: Ulan! Siz bu olan sonunda dlek edeceksiniz! Mahpusa girmi gibi syler. Delikanl ksmna mahpusluk bir eref. Senin akln m erer alak? Kars bir ey syleyecek oldu. Ka sofra tahtasna arpt-: Sus dedim, sus! Kar ben servi boarm! Tbe olsun, anladn m? Mustafa, ayluya inince derin derin soludu. Babasnn szleri kendisine kuvvet vermiti. Gvenerek gzlerini krptrd. Yamrenliler etin bana toplanmlard. Pembe bir bez gibi yere serili duran yzlm derinin zerinde

kara tosunun eti sar krmz, yal bir hamura benziyordu. Mustafa elleri kuann iinde Topal smail'in ardasna geti. Topal herif, ince bir denekle hayvann kesik ban drtlyordu. Dalm gitmiti. Denei nce burun deliklerinden birisine soktu. Sonra yorgun bir hayvan gibi sol uyarak kellenin sa gzn patlatmaa alt. Bastrdka sopann ucu kayyor, kesikba tan stnde yer deitiriyordu. smail arkasnda, birisinin durduunu serinleyince ban evirdi. Elini hemen aaya saklayp glmsedi: iyi bir hayvanm! Allah rahmet etsin! Ulan hain herif! Gnahtr, fukarann gzn m karacaksn? Bktm senin gnahndan... Korucu Ali Day, canl iken kafasn kesti, derisini yzd, ikembesini kard. imdi paralayp satyor, bunlar gnah deil! Bize geldi mi Ehed eksek gnah! Tbe! u dnyada yatacak yerin yok! Yalan bir laf. ankr mahpusunun 8'inci kouundan pencere dibi smailin vatan! Arkadalar, dedim, tapusu zerimde. Yeniden geldiim zaman kavga istemem dedim. Oraya gider yatarm. Mahpus iyidir. Dardan hrsz girmesin diyerek evresine nbeti dizmiler. Rahata uyursun! Mustafa, ayann ucuyla, tosunun boazndan akp toprakta phtlaan kana dokunuyordu. Kan gnete kara kara parlaynca parman batrp tadna bakmamak iin kendisini zor tuttu. Sanki kan bulam gibi elini pantolonuna sildi: Delikanl ksmna mahpusluk gibi eref olmaz! Ne dersin smail Efendi? erefini ben grmedim. Akam vakti, iine bir gariplik ker. Ne olsa da imdi kyde olsam! dersin. Cann sklr. Adama pimanlk gelir. Ulan vyordun ya, imdiye kadar... vmenin de sras var! Ortalk karard m, avunursun, insanolu arsz! Slay zler. Srgit zlese dayanamaz, lr de o yzden Allah arszlk verir. Dayanrz. Senin bir lafn bir lafn hi tutmaz. Hadi dolaalm. Ba stne! Dur, Ali Dayya syleyelim: unun ayaklaryla ban bize satsn. Kar, Paa piirmeli dediydi. Kolay, dnte alrsn! Neme lazm! Fukarann mal evinde gerek! Paray sonra vereceine Mustafa kefil oldu. smail drt bacakla kelleyi ald. Karsna teslim ettikten sonra Mustafa'ya yetiti: Paa iyidir efendim Paada kuvvet var. Macun! K vakti durmadan paa yiyeceksin. Ben kellenin bir dilini, bir de beynini yerim. Karya u kadar vermem. Kar milleti pisboaz olduundan... Sabahtan akama ne olsa boazna tkayp ksas: Sofra banda erkek gibi ackmaz. Mustafa bir ey sylemedi. Ne olur ne olmaz, tabancasn klfndan karp ceketinin d cebine koymadna zlyor, aptes etmek bahanesiyle geri dnerek bu ii yapma dnyordu. Vahit'le Remzi'de baktan baka silh olmadn bildiinden vazgeti. smail'in yan gzle yzne baktn fark edince omuzuna yavaa vurdu: Ortak! Buyur! smail beni dinle: u kyn iinde pire zplasa haberin olur. Bizim tosun

meselesini kollayacaksn. Bak bakalm, benim dndm gibi mi? Pelvann azn m arayacaz? Artk bilmem. Pelvan'n m, Remzi'nin mi? Akln gster. Meraklanma! Sr zmek, karnn alvarn zmee benzer. lle verek gkyzne karacaksn. Sen dnya gzelisin! diye on kez syledin mi, aziye orospusu bile aynay urada unutur da inanverir. Pelvann da kardan bir ayrnts m var canm? Yatrmak iin zordan ok, oyun ister, oyun! Gltler. Sardere'nin suyu azgn azgn akyordu. Tatan taa basarak glkle karya getiler. Hava buzlu erbet gibi hem tatl, hem serindi. Hzarclarn bk sesi birdenbire duyuldu. smail elini gznn stne siper etti: Lazlar kemeneye balad. Kemence de Laz milletinin balamas... Yayn iki yana ekeceksin. Kemence alarken Laz' zorla oturt. at diyerek atlar gider. Ortak! Buyur. Bil bakalm, Laz ksmnn burnu neden uzun olur? Allahtan... Aferin! Sendeki akl bizim Pelvan'da bulunmaz. Yzba gibi akll bir herifsin. Allahtan olduunu nasl bildin yahu? Sus be! Sen gvur musun? Dnyada her ey Allahtan... Sizin tosunu dere yatana yuvarlamak da m Allahtan? Elbette... Mustafa ararak durdu-.- Allah-tan dedikse... Allahn bir. ii... Ulan smail, yoksa phen mi var? H! Dndm de... Allah mart aynda, canmzn paa istediini bildiinden... Bu smail kulum paaszlktan lmesin! diyerek... Sus ulan! Unutma! Meseleyi reneceksin gzelce! Canm ortak! Her ey Allahtansa Pelvana kzmak olur mu? Beni gnaha sokma! una bak! Seni gnaha Aye sokar. Aye dedim de aklma geldi. Bir haftadr, Yamoren sz Ko ta... Aye kz ahrlarda bastlar/alvarn dut dalna astlar hesab! Yamren'e trk oldunuz. -Sesini alaltt-: O gnden beri kary tenhada tuttun mu? Yok! Neden sordun? Hi! Sordum yle. Anlat bakacm: Fadik alad m? Alamad. nkr ettim, Yalan! dedim. -Durup smailin yzne fkeyle bakt: Ulan smail! ulan, teki bacan da krmal senin... ki bacya nikh der dedin. iyi ya... Dmez miymi? Dmezmi. Beni rezil ettin. Bir akll adama sordum da: Sen yezid misin? Gvur musun? dedi. Dediin gibiyim! diyeydin. Aye'yle Fadik uruna, akll bir adam, ngiliz gvuru bile olur, hey akn! Gurbeti mer, Hocalarn Hakk'nn duvar zerine kp oturmutu. Elinde byk bir sopa vard. alnanlara dikkatle bakyordu. Mustafa onun omuzuna dokundu: Kolay gele mer Aa! Vayy sen misin Mustafa? Ulan bu ne i! Duydum da aklm bamdan kt. kz nasl tekerlenmi? Bu nasl oluyor? Lahavle...

 Aldrma, anlarz. Ky yerini bilmez misin? Arada olur byle eyler! Sen burada n'apyorsun? Denetliyorum. Bu da bir inaat! Tahta biiliyor, kerpi dklyor, kire yaklyor. Demek, buras da bir inaat?- Ankara inaat desene... Demek sen imdi mhendis oldun! Mhendis deil de mhendis khyas... Mustafa, yksek sesle gld. Vahit'le Remzi'nin avlunun i tarafnda, talara oturduklarn grdnden mer'in yannda durmutu. Yreinin hzl hzl vurmasnn korkudan ileri geldiini fark etmedii iin: Kary grnce yreimiz dellenmekte, besbelli! diyordu. Aye'nin kollan dirseklerine kadar amura batmt. Kerpi dkyordu. Yeni gelenlere bakmamaa alarak kalba amur doldurdu. Bir tahta parasyla zerini syrd. Sonra tahta kalb ekip kaldrd. Bir kalptan drt kerpi kyordu. kisi byk, ikisi kk. Bykler ana kerpi! Kkler kuzu kerpi... Karnn iki gndr dkt kerpi yklan ahrn yerine koyun srs gibi yaylmt. Sk altndan yanaklar al ald. Ahrda yedii dayaktan gznn morarml gememiti Kmldadka tkz kalalar titriyordu. Mustafa: lm olsa, bu gece buna giderim! diye yalanrken neye daldn fark eden Topal smail yavaa takld: Kerpi dkmee mi daldn ortak? Evet, cilve dkmekle birdir... Hele doldurmalara... Hele syrp almalara... Mustafa cara paketini uzatt: Hele yak! Senin gibi rezil olmaz. Ba stne, yakalm! Mutfak syleyeceksin. Ana kerpice mi daldn, kuzu kerpice mi? Mustafa karlk vermeden hzarclara bakt, Yukardaki herif mi, aadaki olan m daha ok yorulur? diye bir eyler dnd. Bir laf sylese, kyamet kopacakm gibi dilerini skmt. Ayaklarn biraz aarak sk duruyor, dmanlaryla kar karya olmak, gcn de, korkmazln da sanki arttryordu. Bu srada, Hakk merdiven kapsndan kt. Mustafa'ya ahbapa selm verdi. Kire yaklan yere gitti. Orada ak kire talarn er sra desteklemiler, altna ate yakmlard. Is gc odundan ok olduundan tezek kullanlyor, bu yzden talarn duman bsbtn arlayordu. Talarn yana yana kire olduu duman kesilmesinden anlalr! Duman kesildi mi koca talar, dokunuversen un gibi dalr. Eskiden bu dalma Mustafa'nn pek houna giderdi. Ta ustas oldu olal ekicin altnda sertliini duyduu talarn, imdi tezek ateiyle kl oluvermelerine kzd: Reziller! Dokunsan dalr! Kerpiler mi? Elbet dalr. Hakk'da akl m var. Evi grecek. Kerpilere demedim, mer Aa! Kire talarna kzdm. Talara kzlr m, Allah allah! Gurbeti mer susup Mustafa'ya bakt-: yi ki ba yetitirdiniz! Mundar gitmedii iyi! Evet, mundar gitmedi! Ba yetitirdik. Nasl olmu? Hayvan rkm m? Kn ahrda kaldndan krpe hayvan rkek olur. al kprdasa rker. Rzgrdan bir al oynamtr. Kendini dere yatana

kapt koyuverdi besbelli! yle mer Aa! Mustafa sesini ykseltti-. al oynam da bizim kzn teki dere yatana zplam. Biz hangi alnn oynadn biliriz. Ve rzgrn nereden estiini de biliriz, inallah, oa kalmaz, cmz, kz rkten aldan alrz yeterince... Mustafa'nn szlerini dinledii anlalan Pelvan Vahit kahkaha ile glmee balad. Bunu Mustafa hi beklemediinden ararak sustu. Rezilin ensesi glerken kpkrmz olmutu. Pelvan Vahit yannda oturan Remzi'nin omuzuna vurdu: Hep atarsn yavrum! Eskiden beri atarsn. Mustafa'nn fkesi kan olup gzlerine yrmt: Kendini zor tuttu, cgarasndan stste ekti: Dediim gibi mer Aa! Bizim tosunu hangi al rkttyse, inallah, cmz ben alrm. Almazsam... Anladn m, art olsun; bu kyden giderim! Deminden beri hi sesini karmadan, yrei arparak, laf dvn dinleyen Topal smail de pek deti olmad halde kahkahayla glnce Mustafa gzlerini ksp yar dnd: Neye gldn smail Efendi? Neye glerim ben ortak! u Lazlara gldm. Biri aadan biri yukardan kesmekte... Beenmedin mi Topal herif? Mustafa ilk defa smail'in yzne topal diyordu: unlar odun Kesersin... Vurmasn bildin mi vurursun... Biz yle deil mi dedik ortak! Aalk vermekle, yiitlik vurmakla... Yamren'in elli evi var. Krk beinin kars aa, erkei yiit! Ben atm! IV Duvarda be numaral gaz lambas yanyordu. Yakup Aa, pencerenin nndeki sedire bada kurup oturmu, paltosunu omzuna almt. Tosunun tekini kestii gnden beri eriyip klm denilse yeri... Murat, Cumhuriyet gazetesi okuyordu. Birinci sayfada, byk harflerle yle bir yaz: Milliyetiler ilerliyor. Altnda bir resim, apkalar pskll, tra uzam sska herifler... Alkazar savunucular. stasyon efi Reat Bey bunlar iin: lerlesinler bakalm! demiti. Daha kk bir yaz: Barselon'la Madrid'in aras kesildi.. talyan ve Alman motorlu ktalar uaklarn desteiyle cumhuriyetilerin cephesini geni, bir hat zerinden yarmlar. Karmazlk komitesinin kararlar., Londra: A.A. Royter ajansnn bildirdiine gre, ngiliz gazetelerinden bazlar demir madenlerinin General Franko tarafndan zapt zerine vakit geirmeden milliyetilerle anlamak fikrini savunmaya baladlar. Sayfann altnda ngiliz Bavekili emberlyn'in uzun bir resmi vard. ngiliz Bavekilinin Avam Kamaras'ndaki nutku Avusturya'nn Almanya'ya katlmas Avrupa barn gven altna almtr. stasyon efi Reat Bey bu havadise glvermiti. Murat, onun kederli, yorgun, okbilmi glmsemesini hatrlayarak saygyla ban sallad. Mustafa'yla Yakup Aa baktlar. zin gn deilken Murat'n kagelmesini hi beenmemilerdi. Yemekten nce de, yemekten sonra da Murat kimseyle uzun boylu konumamt. 4d6

Ortasndan kesik kulan ovalaya ovalaya gizlice gelinini gsterip karsna gz krpt. Feride bir haftadr evi kaplayan kederi unutmu, rahat rahat kocasna bakyor, Murat'n dudaklarn belli belirsiz kmldatarak gazete okumasndan pek hazzediyordu. Mustafa dar kmaa davrannca Murat ban kaldrd: Nereye? Odaya... Bir emrin mi var? Biraz konuacaz! Yakup Aa, Mustafa'nn korktuunu anlayarak ylmasn nlemek iin geliigzel sordu: Ne yazyor gazete? Sava yazyor mu? Evet! Aman, gvur bize atmasn! atmaz, meraklanma! Bize bulamasnlar da ne halt ederlerse etsinler! Habe'in ne yaptn yazyor mu? Yok canm! Habe yenildi! Yazk! Herifler yreksizmi! Yreksizlik deil, silhszlk! Birinin silh olmad m yenilir! Murat silh lakrds zerine Mustafa'nn elini sezdirmeden beline gtrdn fark etti. Sobann arkasnda oturan karlara bir an bakp elini sallad: Hadi, biraz dar kn bakalm! Konuacamz var. Mustafa, tella ellerini kuana kavuturdu. Murat gazeteyi katlamadan dizinin stne koymutu. Karlar knca babasna sordu: Tosunu kimin ldrdn anladnz m? Anladk. Hakk retmi, Pelvan Vahit olacak rezil hayvanmz kayadan yuvarlam. Kim syledi? Lafa bak! Topal smail'le azn yoklattk, Ben yaptm diyerek vnm dpedz... Senin bu olun da Bizim malmza dokunann cann alrm! demi yle ya? Yalan aa! Demedim. Demisin! Nail'in, Battal'n yannda byle bir laf olmad m? Kzgnlkla ileri-geri sylendik! Aye meselesini Murat'n duymadn sanarak biraz ferahlamt-: Azmdan bir sz kt, ama kulak verme... Himmet avuun ahrnda Aye'yle basldnz da m yalan? Mustafa'nn yzne ate bast. Gzlerini kard. Murat yere den gazeteyi almak iin eilmiti, homurdand: Ayrca Fadik rezillii... Ne biim iler bunlar? Yakup Aa, Murat' aldatp Mustafa'y zordan kurtarmak iin keyifli keyifli gld: yi bildin! Fadik'i yola getirmi bu kpolu-kpek! Kz raz etmi! Fadik meselesini ben de iittim. Kz alrz. Murat, babasna dargn dargn bakt. Sonra kardeine dnd. Mustafa'nn yzne lamba yandan vuruyor, olan, Yamren'de bile evlenmesi dnlemeyecek kadar kk gsteriyordu. Murat, ikisine birden sordu:

 Vahit'le neden taktnz? Yakup Aa burnunu kartrmaa balad iin kaln bir sesle gld: Sorarsn! Bir adam sormalsn ki ben sana Aferin! demeliyim. Hocalar kabilesinden bize ne zaman iyilik gelmi? Er-ge, kurt yavrusu kurt olur. Pelvan, Yamren'e bir bel! Tm kopuklar, ky yerinde baa beldr. Olunla aras iyiydi: Grete srtn svazlyordum Dn iyi oluruz, bugn bozuluruz. Eskiden Vahit'le Hakk'nn aralar yoktu. imdi ortakla balamlar. Murat, babasnn yava yava fkelendiini anlad iin, haykrmasna meydan vermek istemedi: kandrmlar. Burasn rendim. Kyl diyor ki, Hakk rezildir. Ama bu kez hakl. diyor. Teke meselesinin cn almak iin Yakup Aa, olu Mustafa'y Aye'nin stne srd, ayptr. diyor! Yalan m? Aman olum! Bunlar hep dman lakrds... te senin kardein! Sor bakalm, ben bir sz ettim mi? Artk orasn sen bilirsin, Mustafa Ankara' ya gidip geldikten sonra Aye'yi unutmutu. Esasta birbirinizi ekemiyorsunuz. Elli evlik ky, tarlasyla bahesiyle, toptan birinize verseler, gene gznz doymaz. Hep mal hrs... Biraz da cahillik... Mal elbet! Yakup Aa, kzmaa hazrland-: Bu kopuklarn gzn yldrmam olmayacak! Bana bak, kitaplar okursun... Kye muhtar olacak yerde, gider iilik edersin! Eitmenlie svanrsn! Neymi eitmenlik? Senin tarlan m yok, hayvann m yok Tbe yarabbi! Smcak'ta demirba iilik senin neyine? El kylerinde eitmen durmak nasl bir akl? te kzmz alvereydin, benim kara kz imdi ahrda kamirken bu evi, sallard. Sen, ellerin demiryolunda, kpr tamir et, mahmuz yap! Bizim burada samanlmz, ambarmz yaksnlar! Vahit yaksn! Bizi burdan srp karacaklar da bu benim Murat olan tren biletlerimizi sevabna kestiriverecek... Mustafa, bu kadar hakl szlere Murat'n ne diyebileceini merakla bekledi. Yllardan beri babas Murat aasna ilk defa kar geliyordu. Alt dudan srd. Murat ban sallad: Biz de onlarn namusuna el attk! Yava konumas Yakup Aay cesaretlendirmiti. Toparland: Namusuna el atmz! Hani kary boad m? Herif ortak kullanmaa raz! Dii kpek-erkek kpek hesab... Kar ksm kuyruk sallamasa... Hele reziller! Bu reziller! Kime sylediini kendisi de bilmiyordu. Birden fkelenmiti. Elini burnundan ekti. El horozu da bizim plkte einirse raz msnz? Tbe tbe! Yakup Aa dizleri stne kalkt-: Sen Mustafa'y erkekten saymaz msn? Hele bir yanl yrsnler, senin kardein Yamren'i yakar, bsbtn! Bunlar ne biim szler baba? Olan iyi yola ekeceine hep ters konuuyorsun! Mustafayla babasnn kt bir ey kararlatrdklarndan kukulanarak telland-: Cahil sz... Sana yaktramadm. Mustafaya kalarn att-: Ulan, terbiyesiz! Yarn sabah delikanl odasna gideceksin. Baaalarn nnde Vahit'le baracaksn. Vahit'in bu ite suu yoktur. Onu Hakk kandrd. Seni de elbet bir kandran olmutur. Ankara'dan ta ustas gelince, sevindim. Ankara'da kendisini kurtard. Kyde rezillik etmez dedim. Yzme bak! Yarn, odada mutlak baracaksn. Ben bu gece Vahit'le de konuurum.

 Bouna grme! Birdenbire azndan kan bu sze kendisi de amt. Bizim Pelvanla barmamz geti! Vuruacak msnz demek? una bak... imdi ayaa kalkarsam... Sen hi utanmaz msn? Yamren'de kavga deti karacak. Bizim kymzde elli yldr kan dklmedi. Siz burasn ylda iki - adam ldrlen kylere mi benzeteceksiniz, delikanllar mahpustan kmayan kylere... Aabeysi konuurken Mustafa hzla dnyordu: Biz ta ustas olunca sevinmi. Hi fark etmedim. Vahit'le konuursa hi olmaz! Terleyen avucunu pantolonuna, Sildi: Hocalara yalvarm derler. Aye'yi ne yapalm? Brakacak myz? Ne mmkn! Kafasn inatla kst, mrnde ilk defa, szleriyle deil, yreiyle Murat'a diklendi: Peki! Yarn teki kz de keserlerse... Vahit'i sen bilmez misin? Murat elini byklarna gtrd. Aznn stndeki el, Mustafa'ya olduundan daha byk grnd. Yava yava korktu. Murat'n, kendisine ne yapabileceini bir trl kestiremiyordu. Ellerin aalar gibi sopalamak deti yoktu. Bize kser... kst m, lsek faydasz! Hi beklemedii halde, karnndan yukar bir alama kabard. ki kere yutkundu. Kendisini tutamayacan anlaynca kalkt. Burnu kanyormu gibi elini yzne kapatmt. Kapya doru birka adm atnca Murat, umulmayan ar fkesiyle bard: Dur yerinde! Bak sonu kt olur! Yahu siz delirdiniz mi? Bunu kim martyor byle? Dur dedim! Mustafa durdu. Aasndan ne kadar korktuunu anlamt. Babasndan imdat umarak ellerini gbeine kavuturup sindi: Aa, bir szm var: Bir kzn cn almaa yemin ettik! Ama yoluyla yemin ettik. Bir haftaya kadar ya bu ii temizlerim, ya bu kyden giderim. u yemin u yemin! dedim. Kzma... Vahit'le konumak istemez. Yarn kyden kar giderim. Bir daha da Yamren'e ayak basmam! Vahit'le konuma! Hkrd-: Rezillere yalvarmak olmaz. Yamren'in dzeni bozulmasn! Vahit nasl bir adam ki sen gidip konuacaksn? Utanyor musun? O da bir insan! -Glmee balad-: Mustafa, kendini bilen adam birisine ktlk yapmad m, ne olursa olsun yalvarmaz. Bu doru! Peki! Ba stne! Hadi bana da yemin et. Yarn bu kyden gideceine vallaha! diyeceksin. Vallah billh gideceim. yleyse... Ben de Vahit'le konumam .-Babasna dnd-: Sen de korkma! Artk ne kzn keserler, ne harmann yakarlar. Rahata aalk edersin! Harman vakti ben sana, len kznden daha yiitini alacam. Sz... Deminden beri diz stnde durup oullarn dinleyen Yakup Aa srtn duvara dayayarak sanki devrilmiti. Dnyor, sakal titriyordu. Mustafa bir kere daha babasn, Ankara'daki isiz kylye benzetti. Bu benim aam, herifi sonunda, dert ile ldrecek! dedi. gecedir babasyla ba baa, verip ne planlar kurmular, lerini almak iin ne oyunlar hazrlamlard. Kapdan kaca srada, dnd. Sanki Murat'a meydan okudu: Ama... Bak aa! art olsun bir daha buraya gelmem. Benim de szm sz! Bu Yamrene bir daha gelmek yok. Gurbette lrm! Aferin! Bak bu yiitliini beendim! Sesin biraz titriyor ama erkek gibi konutun. Hem de gelirsen namertsin. Hepimiz amurdan geiyoruz olum! Bu

sz muallim Mahmut Beyin szyd. Murat kelimelere tane tane bast-: imdi kylmz amurdan geiyor. lerisi ak, ama hner imdilerde amura bsbtn bulamamak! Hadi yolun ak olsun! Elini defol anlamna sallad. ini bitirmi gibi rahata gazeteyi kaldrd: resimdeki Cemberlyn dilek bir herifti. nadna uzun boylu, surat izgi iinde... stasyon efi Reat Bey buna, Ya gerekten aptal, ya inadna kyc bir adam. Ama kurnaz-kpolu olduuna kalbm basarm! demiti. Babasna bakt. Gnln alacak bir sz aryordu'. Yakup Aa, sobann oynak alevine dalm gitmiti. Boyu, sakal, gzleri, az, szn ksas hibir yeri emberlyn'e benzemedii halde, ikisi arasnda birbirine uyan ynler, zellikler olduunu sezdi. kisi de yalyd, yallk da baz adamlarda aptal kycla kyordu... Analyla kars yn oraplaryla hi grlt etmeden ieri girdiler. Kapnn dibine, talimli gibi ayn zamanda meldiler. Odada bir zaman sobann horultusundan baka bir ey iitilmedi. Sonra karlar yavatan balayp gittike ykselen hkrklarla alamaa baladlar. Murat, nce duymazla vurdu. Yakup Aa da biraz sabretti. Lkin Murat gazeteyi bir yaprak evirince dayanamad. Gene dizi stne toplanarak haykrd: Susun ulan eolu eekler! imdi, dinime imanma, sopay ekerim! Feride, kaynbabasnn kendisini pek sevdiine gvendiinden hi istifini bozmad. Binnaz da bunca yllk kocasnn ne demek istediini sesinden anlyor, kendilerine kzmadn biliyordu. Alamalar biraz daha ykselince Yakup Aa elini kaldrd: Hele unlara! Susun ulan! lm m var engiler? Binnaz yumruunu dizlerine vurarak alaya alaya konutu: lm m var? lm Allahn bir emri! Vay Mustafa'm! Vay Mustafa'm! Kar yznden, dman yznden gurbetlere kt Mustafa'm! Anadan, babadan, kardeten ayrld. Her kelimede sesi ykseliyor, sonra, ackl bir iniltiyle yayvanlayordu-: Vay Mustafa'm! uncack bebeydin! Elimde bydn! Krpeliklerine doymasnlar... Boylar devrilsin! Bir olumu bana ok grdler. lkyaza dn olacakt... Muradna eremedi Mustafa'm! Yakup Aa, var gcyle gsn kayarak bir karlara, bir Murat'a bakyordu. Murat glmsedi. Yakup Aa artk dayanamad. Karlar bastran bir kkreyile bard: Bir de glersin... Bir de kardeinin huyunu bilmez gibi... una bak! Mustafa bir kez yemin etti. te ben syledim. unlar, Allah iin tank! Bir daha kye gelmez. Olan gider. Ne mmkn! Ben lrsem, Babam syledi dersin. Mustafa bir giderse bir daha hi gelmez. Olumun alnna kara yazyle gurbet mi yazdn hey Allah? Kanlar paslarn dvmee balamlard. Murat, Feride'ye fkeyle bakt. Babasndan gizli kalarn att: Yeter anladm! Sesiniz, aferin, gzel! -Sonra Yamren'de herkese hakkn var dedirten telsz konumasyla babasna yava yava anlatt-: Sen meraklanma! Hele bir gitsin! Gene dner gelir. Sana sz veriyorum. Gider alr gelirim! Nerde bulacaksn? Dnyann ucu uzun! Adana'ya gider, zmir'e gider. Bu ta ustas... Yamrenli Mustafa! Kaybolur benim olum! Hele stanbul'a geti mi...

Koca bir stanbul! ki karde elli yl birbirlerine rastlamamlar. Onlar masal. imdi dnya kk. Artk ucu uzun deil, ksa! Dnya, bizim Yamren kadar... Merak etme, birka ay sonra mektup yazar. Yazmaz! Yazmasn! Elbet bir hemerisine rastlar. Kyl ksmnn binde biri, kynden darda yaayamaz, bunalmazsa... -Bizimki, bilmez misin, inattr! Gurbette her babayiitin inad skmez. Bir daha gelmem demesinden anlayacaksn. Bir daha gelmeyecek adam, yle laf eder mi? Yakup Aa, Murat'a belli etmek istemiyordu ama aylardan beri onun her szne inanyordu. Biraz sakinleti. Karlar da erkek ksm konuurken alamay saygszlk sayarak susmulard. Yakup Aa bir cgara yakt: Hi gitmese daha iyiydi ya... Gelmi, yetimi bir olan... Sen Smcak'tasn. Eitmenlie svanmaktasn! Onun burada dolamas arkamda bir karl da! tutmacn isterse. Biz gayri kocadk hay Murat! Biz gayri ktk. Peki! Gitmesin! Ben Mustafa gidecek diye zorlamyorum. Vahit'le barsn; kt yollara tbe etsin Kardeimin namus dman olmasna ben raz deilim. Birisine git, yalvar! diyen mi var? Ben konuacam. Aypsa bana ayp! Yiitlik senin Mustafa olunda kalsn gene... Sen de konusan... Hocalardan ylm oluruz. Mustafa'nn bu huyu bana ekmi, namus ediyor. Hayr, namus etmiyor, cahillik ediyor. Namus edilecek bir i olsa ben de namus ederim. Yakup Aa, Murat'la ekimekten abuk usanyordu. Buna laf anlatmak mmkn deildi. Verecek oturakl bir karlk da bulamadndan sz deitirmek iin karsna sordu: Olan n'apyor? Binnaz yeniden alamaya, balad: Takmlarn koymakta torbasna... amarlarn toplamakta... Gidecek. Ben lrm. Dnya gzyle bana kavumak yok! Yedi kyn kars eme banda lafmz edecek. Dmanlarmz nmzde kaslsn gezsin. Bizim boynumuz eri... N'apalm kar? Bizim kabilenin huyu byle! Bizim gcmz biribirimize sker. Hocalar grdn m? Yakup'a kar kopuu, ipsizi kitlendi smsk... Biribirlerini tuttular. Hey dnya! Murat gazeteyi katlad. Artk gerekten fkelenmiti: Siz tutulacak bir i mi yapyorsunuz? Aklnz erse yaptnzdan utanrsnz. Vaktiyle tekemizi kestiler diyerek adam namusa dolar m? Elin doru karsn niin batan kardnz? Doru kar bir vakit batan kmaz. Karda oynaklk eski huymu. Peki! Hadi yle diyelim. Eskiden oynak bir kar batan ktysa Hakk neden zlsn! Hani bu ite bizim cmz? Yok, Aye namuslu ise, biz batan kardksa, fakat Hakk rezillik edip boamadysa, bundan ne kt? Byle alma hi grmedim. Yakup Aa, kk kara gzleriyle akn akn bakt: Doru bir sz! Ulan Murat! Her eyi bilirsin.../Davran, kardein gurbete gitmesin. Bul bununda yolunu oh yavrum! Vahit'le baracak! Barmaz.

 Peki baba! Sen ne istiyorsun? Mutlak birebirlerini mi vursunlar? Yakup Aa bo bulundu: Akacak kan damarda durmaz! denilmitir! Ne? Bu nasl bir sz? Mustafa'nn gurbete gitmesine dayanamyorsunuz, hapse girerse sevineceksiniz! una bak! Senin aklndakini ben anladm Yanl! Vurmaa kalrsa, hep karmzdakiler lmez. Mustafa lrse... Karlar tersledi-: Yeter artk! Kesin grlty... Sizin aklnz m erer? Hakkmzda hayrls budur. t defolur, uluma kesilir. Yakup Aa birdenbire, o zamana kadar hi hatrna gelmeyen bir eyden phelendi: Korkuyor bu Murad Kardeini vururlarsa, cn almak gerekir de, krpe kar ortada kalr! Mektepli hesab! T yreksiz! Byle dnnce Murat'tan ekinmesi geiverdi. Kalarn att: Hemen lm dersin. Korkma! Benim olum neden lecek? Hocalarn yz kiisine benim Mustafa'm kar kar. Silh var, yrei var. Eri Ahmet'in yeeni! Eri Ahmet eniteni sen bilmez misin? Yedi vilyetin topran kast kavurdu. Valiler elinden yandm Allah ekti. Kk hkmetti canm, bir kk hkmetti rahmetli Eri Ahmet eniten! ' O zamanlar geti. Nerde Er Ahmet? Yedi vilyet topran kasp kavurdu ama sonunda bir kurunla can verdi Bir kurun drt kuru. Eri Ahmet enitem drt kuruluk bir adamm. Aman tbe de! Allah rahmet eylesin! Hatip Hocann dolabna dt fukara! Ne yapalm? Btn ekyalar byle mundar gider. Adam vurmann sonu olmaz. Sen mahpusta yattn m? Yatmadn! Eri Ahmet bize enitedir diyerek, imdi Mustafa, bu yata elini kana bulayp mahpusa m girsin? Mahpus erkek yeri! Yusuf peygamber kat... Kitapta okumadn m? Yusuf peygamber yedi sene zindanda yatm, sonunda Msr'a, sultan olmu. Artk comutu. gecedir Mustafa'ya sylediklerini tekrarladnn farkna bile varmadan kurnaz kurnaz gz krpt-: Yoluyla i yapacaksn! Ya kk oldu mu, adama ok ceza vermezler. Adam vurulacak deil mi? Peki, kyn ortasnda, kaacaksn! O seni kovalar. Kaarken, Cankurtaran yok-mu? diye baracaksn da dnp alnndan vuracaksn. Nefsi mdafaa derler. Yahut kendi evimizin avlusunda vurulacak, haneye taarruz derler. Her iin bir yolu var. Bunlar Topal smail'den mi rendin? zmn ye de ban sorma! Szgelimi: avlu kapsnda vurdun. Yere dt. Ayandan tut, ieriye ek! Tamam. Murat kapya tella bakt: Sus yahu! Bunlar nasl sz! Anlald baba! Artk barma yok! Mustafa yarn mutlak gidecek. Ben hergelelii sevmem. Anala dnd-: Sylersin. Yarna hazr olsun! Yakup Aa|, birdenbire sinirli sinirli glmee balad. Yreindekileri meydana vurduuna piman olmutu. yle garip glyordu ki bu kk, zayf yz, seyrek dileri, dikilmi sakallaryla Murat'n iini rpertti. ekinerek sordu: Neye gldn? Gldm u: Mustafa gitmeye gidecek! Peki! Sen aasn. Git dersen gider... Ben Hakk'nn Aye'ye gldm. Kar alt bikez... Bikez orospulua alan kar, mmkn yok, haram brakamaz. Bu Aye kz. Hakk reziline, grrsn, bir kyn artn yedirir.

 Ayptr, ben byle szleri sevmem! Kars orada olduundan babasnn patavatszlna can sklmt-: Benim yanmda kar laf etmeyin! Yarn, dediim gibi, Mustafa'nn takmlarn, yorgann beygire sr, sen de istasyona kadar beraber gel! Yarn serseriyi tek bana kye brakmayn. Gesin, gitsin! Rezili gzm grmesin. Ben elleri ayplardm, bama geldi. Kk seslerle yeniden alamaya hazrlanan kadnlar bu kez gerekten paylad-: Susun bakacm eekler! Ulan beni sopa tutamaz m belliyorsunuz? Susun... Benim bildiim Mustafa... Gurbet kolay deil. Ben kardeimi tanrm. Ky aklndan kmaz onun... Bir de bakarsnz, gnn birinde kuyruunu omuzlam geliyor. t gibi! i yle daralmt ki can istemeye istemeye bir ark tutturdu. Sesi gzel deildi. Yreini gurbet acs kabarttndan var gcyle baryordu. Biraz sonra byle haykrmak cann daha ok skt. En dorusu, aklna sevdii trkler gelmiyordu. Gurbet yerinde balama almasn artk reniriz! dedi. Buralar, bu akam brakp gideceini hatrladka boazndan karnna scak scak bir eyler akyordu. Grlt etmeden avluya inmek iin ayaklarnn ucuna basarak sofaya kt. Babasyla karlat. Yakup Aann elindeki ibrii almaa davrand: Namaz m klacaksn? Ver dkeyim! istemez. Ben dkerim. Sen nereye? Ky zledim. uralarda dolaacam. yi! Birka adm atmt ki Yakup Aa dargn bir sesle ard-: Mustafa buraya bak! Buyur! Gel yanma! Olunun omuzuna dayanarak kulana eildi-: Adam kyn zler. Adam kyn bir gn grmese duramaz. Elbet duramaz. Allah Allah! Kunduralarnn altlarn biribirine fkeyle arpt-: Durabilir mi? Duramaz. Sen gayri kendini kurtardn saylr. vdm olsun, unutma! Yeri geldi mi vurmal da, hi vurulmamal! Sere kuu atik olduundan yaar. brii tutan eli titriyor, demeye incecik bir su akyordu! Mustafa, bu szlere babasnn kendisinden korkun bir ey beklediini anlad. Avluda, tosunun kesildii yerde, toprak biraz daha koyu duruyordu. Yonduu ta da, yepyeni, parl parld. Bizim gelin, kzn kafa kann ykam aferin! Fdik'i grmek iin Yukar mahalleye mi, yoksa Aye'yi grmek iin emeye doru mu gitmek istediini kendisi de bilmiyordu. Esrar imi gibi alnn yal bir kay vck vck skyor, akln toplayamyor, bu avludan sanki karyordu. Korktuunu fark eder etmez, aznn ii kuruyuverdi. Tabancasn, ban yoklad. Bu sabah ilk defa, ky yerinde dman sahibi olmann zorluunu anlyordu. Sardere'ye kadar yrd halde karya geip hzarclarn yanna gidemedi. Keskin tahta sesini bir zaman aptal aptal dinledi. Hzarclarn gerisinde, ahrn temel ukurunda Aye krekle toprak atyordu. Yamren gelinlerinin hepsi ak barts kullandklar halde, kary gene de bartsnden tanmt. Temel ukurunun imdi bana dikilmeli! Adamn yzne nasl bakar? Bu karnn g zleri kara... Kzdrlm demir gibi... Derisini dalar adamn! ini ekti, Karnn gzleri yiit! Ama can ekerek bakmal! Tkrd. Biri bir laf etse, kyn ortasnda bebeler gibi tepinerek alayacandan korktu

Fadik'e gitmeye iyiden iyiye karar verdi. Sanki kz evinde kendisini bir bana bekliyormu gibi byk admlarla yrd Muhtar odasnn nnde elini t! diyerek dizine vurdu. Kz okuldadr. Balarm okulundan. Ayaklarn srye srye oralarda bir zaman dolat. Hi farknda olmadan, muhtar odasyla caminin arasnda daha ok gven duyuyordu. Bu sabah, Yamren'in adam, Mustafa'ya inat sanki sz birlii etmi de saklanmt. Konuacak kimse kmyordu. Dut aacnn dibinde sraya oturdu. Bir cgara yakt. evresine baktka ky gznden dyor, Murat Aasna hak veriyordu. Geip gitmeli! u Yamren Ankara'dan iyi mi? Cgaras bitti. Bir tane daha yakt. Kibrit karrken elleri yaprak gibi titriyordu Korktuunu kestiremiyordu ama korktuu; iin de artk korkmuyordu. Sanki korkmak gerekti. Ankara'nn Kemal Paa heykeli, inaatn grlts, Fadik'e hediye verdii gm yzk, iice, klp byyerek gznn nne geliyordu. Dalmt. Hi ekinmeden geliyorlard. 0 kadar ki, Vahit'in arkada... diye bir ey syleyerek akalamasn bekledi. Gene korkusu dalmt. Babasyla konutuklarn hatrlad. Yetiin Mslmanlar! Can kurtaran yok mu? diye bararak dnp ate etmeyi dnd. Hey ahmak. Brak, geliyorlar ayaklaryla eve, gelsinler! ok hzlanm olacak ki Remzi arkasndan seslendi; Yava olum! Savuma! Ferah ol! Biz kamayz. Sen bak yanndaki kamasn! Vahit ilk defa konutu: Beni merak etme, Kulakszn olu! Ben erkeim, kamam! Biz erkek deil miyiz? Allah Allah! On be yldr olan dourtmayan Hakk'ya oul baladk. Vahit kfretti. Mustafa Sardere'ye gelmelerinden yararlanarak iki srayta karya gemiti. Yerden bir ta almay tasarlad. Ban unutmu-gitmiti. Hatrlaynca biraz daha sakinleti. Evlerine elli altm adm kalmt. Yan yan arkasna bakarak byk admlarla yryordu. Vahit bu giditen hiylelenip bard: Yeti Remzi! Eve girecek! Mustafa, ceketinin nn toplayarak komaa hazrland: Neye kzyorsunuz? Elbet siz de evlenirsiniz. Sizin kanlar da adama altrrz! Frlad. Avlu kapsna on adm kala Remzi yetiip srtna bir yumruk indirdi. Mustafa azna tkrk dolanarak ne doru sendeledi. Kendisini toplar toplamaz bir eli koltuunun altnda dnd: Yanama Remzi, vururum! Remzi aldrmad. Boyu Mustafa'dan ok uzundu. Sol eliyle ceketinin yakasn tutarak yzne bir tokat indirdi. Mustafa ban knndan drt parmak kadar karmt ki Remzi'yi vurursa yok yere hapse gireceini, Aye'nin de Vahit'e kalacan hesaplad. Ba yerine koydu. Kurtulmak iin rpnmaa balad srada kaln bir denek vnlayarak Remzi'nin omzuna indi. Korucu Ali Day, Hzr Peygamber gibi nerdense yetimiti. Remzi olduu yerde iki-bklm dneledi: Vay anam Ah Day ile kucaklatlar. Mustafa kurtulunca, akn akn bakan Vahit'i ard: Gelsene ulan namussuz! Gelsene Hakk'nn yanamas!

Vahit, grete imi gibi, biraz eilerek, bir eli nnde saldrd. Mustafa eve doru kat. Avlu kapsna yetiince, babasyla kurduu plan unuttuundan Pelvann avluya girmesini bekleyemedi. Tabancasn ekti. Bir kurun skt. Silh sesi sanki bann iinde tmt. Kendisine ate edilmi gibi iki srayta avluya girdi. Tabancasn kapya doru uzatarak iki bklm bekledi. Vahit, alak avlu duvarnn arkasna ya dm, yahut da saklanmt. Barut kokusunu keyifle koklayarak hi korkmadan darya kt. Korucu Ali Day ile Hocalarn Remzi yere dmler, alt alta st ste yuvarlanyorlard. Vahit arm olacak ki duvarn dibindeki kocaman talardan birisini topraktan koparmaa alyordu! Mustafa sakin bir sesle kumanda verdi: Brak ulan ta! Vahit ta brakt-: Kalk ayaa rezil! Vahit gzleri tabancann namlusunda, ellerini uslu uslu kuana kavuturup ayaa kalkt-. Hah yle! Mustafa silh tutan yumruunu, Ankara sinemasnda grd gibi, karnnn sa tarafna kuvvetle bastrarak ate etti: Vahit'in yz gerildi. Azyla gerdan titredi. Belinden aas hi kmldamad halde, kuann zerinde duran elleri birdenbire yana dtklerinden, gvdesi havaya sram gibi oldu. Yumduu gzlerini aarak -ama sanki gzleri ak uyuyordu-, Mustafa'ya bir an bakt. Midesi bulanm gibi dilerini skp avurtlarn sivriltti. Arkasn dnd. Ar ar birka adm att. Ayaklar yerde srnd halde, ateten katn Mustafa anlamt. Mustafa kap dibinde duran bakraca isteksiz isteksiz bakt. Ulumaya; benzeyen kar bartlarn dinledi. Elli yldan beri ldrme germemi ky, mahallesinin btn karlaryla rpnp alyordu. Kim bilir kanc defa duvardaki resimlerin nnde durdu. Kurunlu'ya telefon etmek iin ka kere dolabn kapsn ap rtt. En ok, darya bakmak istedii halde bunu bir trl gze alamyordu. Duvara srnerek, ayaklarnn ucuna basa basa, pencereden birine yaklat. lk bakta grdnden bir ey anlamayarak gzlerini kst. Vahit'i, kardaki dut aacnn altna, camiden getirdikleri teneirin zerine arka st yatrmlard. Belinden yukars plakt. Gnein yla daha sar grnen gvdesinin sol brnde el kadar donmu kan, kurunun girdii yeri gsteriyordu. Gzlkl efendi kollarn svamt. Herif doktor! l ksmna doktorun ne faydas olur yahu? Candarma onbasnn uzatt marangoz testeresini doktor eline ald. Mustafa her eyi unutarak merakla seyretmee hazrlanrken birdenbire ii anlad: T... Kurun skmemi... Herif karacak! Doktor gzlklerini dzelttikten sonra testereyle Vahit'in gsn kesmee balad. Mustafa, testereyi kendi gsnde iletiyorlarm gibi gzlerini krptrd. Vahit'in yz sanki deminden beri bu yandayd da, imdi duyduu acyla te yana evrilmiti. Doktorun gidip gelen koluna bakarken, cama teneke srlyormu gibi dayanlmaz, pis bir eyler duyarak ii ezildi. Bu srada bir kei melemiti. Mustafa kulak kabartarak doruldu. Ulan baba! Ulan Kulakszn Yakup! Hay allah... Candarma onbas palaskasn savurarak, yaklaan ocuklar datt. Marangoz testeresi Vahit'in gsnde gidip geliyordu. Nerdeyse demiri ieri gmlecek, artk grnmez olacakt. Mustafa, Bu doktor, bir doktor deil hzarc imi!

diye gld. Topal smail doktorlar sever. Bu, Doktor ankr'nn hastane doktoru mu? ankr deyince, ankr'nn mahpus dam aklna geldi. Topal smail ka kere anlatmt. Pencerelerinde pasl sa mhl bir koca yap... Kaps cami kaps kadar byk. Mahpuslar krp kamasn diye stn demirle kaplamlar. Gzlerini yumdu. Hi grmedii ankr mahpusu, yz manda koulmu gibi. Kan iniltileriyle yava yava yaklayor, stne devrilecek gibi irileiyordu. Kaps kuyu gibiymi. Gvur papazlarnn eskiden l sakladklar maara... Git git bitmez! Ik yok. Hele domuz Topal! Buraya bir giren bir daha yeryzne kabilir mi? Yoku aa kayar gidersin karanlkta... Ehedenl ilahe illallah! Tbe tbe! Ulan rezil! Topal! Ulan rezil! Elini yzne gtrd. Gzlerinden ya aktn anlaynca, srtndaki derileri titreten bir dehete kapld. Kar ulumalarndan saklanmak iin yere kp kafasn kst. Titreyen elleri, fldr fldr dnen, kk kara gzleriyle kstrlm bir hayvana benziyordu. Bandrol uygulamasna ilikin usul ve esaslar hakknda ynetmeliin 5 maddesinin ikinci fkras erevesinde bandrol taimasi zorunlu deildir. Son . Bu Kitap bizzat benim tarafmdan [ [ By Igleoo ]] tarafndan www.CepSitesi.Net - www.MobilMp3.Net - www.ChatCep.Com Siteleri iin hazrlanmtr .E-Book ta kimseyi kendime rakip olarak grmem bizzat kendim orjinalinden tarayp E-book haline getirdim ltfen emee sayg gsterin. Gsterinki ben ve benim gibi insanlar sizlerden ald elektrikle daha iyi iler yapabilsin. Herkese sayglarm sunarm . Sizlerde almalarmn devamn istiyorsanz emee sayg duyunuz ve paylam gerek adreslerinden takip ediniz. Not Okurken gznze arpan yanllar olursa bize neriniz varsa ya da elinizdeki kitaplar paylamak iin bizimle iletiime gein. Teekkrler. Ne Mutlu Bilgi iin Bilgece yaayanlara.

By-Igleoo - www.CepSitesi.Net