Kemal Tahir - Kelleci Memet www.CepSitesi.

Net

Cann skkn senin bugn Kelleci... Skkn Hatip Emmi, skkn biraz... Sevin kpolusu Mahpus damnda cann skkn geveinden iyidir hoplayp kmaz Kelleci Memet, iri elleriyle pencere demirlerini tutmu, krmz dilini, aznn sa yanndan dar karmt. Bu duruuyla kendini asm bir adama benziyor, biraz ksk gzleri, biraz bkk boynu, bu benzerlii bsbtn artryordu. ingene milletinden eker Emin, gazeteci Murat'n kolunu drtp fsl fsl konutu: Bak bakalm beyim, bu olann gz kamakta deil mi? Dinime imanma, kamakta... Kyl ksm, daa, bayra alk olduundan, mahpus damnda bunalr, yaznn, yabann yeertisini davar gibi zler... - Dalgn dalgn dudaklarn yalayan Kelleci'ye gerekten kzd-: Yalanmay grdn m, yalanmay!.. Nah

uraya yazdm! Bu olan, yaknda savumaya kalkacak da srtna kurunlar gzelce yiyecek... Geberdi-inde deilim! Dirliimiz bozulur ki, gr nasl bozulur!.. Biraz bekledi, Murat Bey, lafa koulmaynca dargn dargn iini ekerek, sessiz admlarla merdivene doru yrd. Birini sust yakalamaya gidiyor gibiydi. stanbullu gazeteci Murat, eker Emin'in, davar gibi yeillii zler szne dald. Nisann 15'i olduu halde ankr Cezaevi revir sofrasnn penceresindeki geni manzaradan, ilkbahar geip gitmi, grnrde el kadar yeillik kalmamt. Kar yamataki aasz Kavra ky, sar bir denizin l dalgalar zerinde yzen, dalm bir gemi leini andryordu. Kelleci Memet, tepenin arkasn grmek istiyormu gibi, ayaklarnn ucunda ykseldi, dilerinin arasndan homurdand. Tysz ocuk suratna apansz etin bir erkein fkeli can sknts gelmiti. u karki yol mu, sizin kyn yolu, Kelleci? Kelleci Memet ellerini demirlerden ekip gbeine balad: Bizim kyn m beyim?.. -Gzlerini kuku ile krptryordu-. yi bildin, kar yol!.. Yol dedimse, bildiin susa deil... Teker izi... Ylanl Kuyu'ya kadar srer bu bylece... Ylanl Kuyu bizim yar yolumuz... Neden Ylanl Kuyu demiler? inde ylan m var? Var derler. Ben grmedim. Aslna bakarsan, kimse grebilemez! nk Ylanl Kuyu derindir domuzuna... Attn ta gider bir zaman uuldayarak... Suyu bulduu, top gibi gmlemesinden bilinir. Ylanl Kuyu Ceneviz'den kalma... Nereden belli? Bozkra yle kuyu salp u kadar urgan boyu yerden su karmay Ceneviz'den bakas hak edemez. Bozkr, vaktin birinde, otlakm yle mi beyim? Bilmem! Otlakm... Otunu deme a^tl skemezmi... Gnlerden bir gn, sr sahiplerine fkelenmi nedense, iyice domuzlam da, sularn yerin dibine ekmi... manszlna bakmal ki, davar sahiplerini bunaltmak iin, kendi gvdesinin yeertisinden vazgeiyor... - Dnd bir zaman -: Ylanl Kuyu'dan gn-douya yneldin mi, gkle yerin kavutuu izinin stnde, bizim Eriboaz'm dalar, mor bulut gibi seilir. Bizim Eriboaz olmasa, Deli ay Kzlrmaa kavuamaz... Trenin toneli gibi dalar delerse o baka... Bizim ky, Eriboaz'm beri azmdadr. Cenevizli, Eriboaz'm azna bir kale kondurmu vaktin birinde... Akl sra, geidi tutacak da, ku uurmaya-cak... Ceneviz'den sonra Osmanl, onarmam da, kalenin uras buras gm... Gmeseydi, bizim kye Kaleky derlerdi yle ya beyim, Virankale diyeceklerine ! Kelleci uzaklara bakarak dald. Ky zledin mi Kelleci? Ky m?.. zlemek de neymi?.. Hi zleme-dik. Doru syle... Ky zlemek ayp deil... Bak, ben stanbul'u zledim, daha on be, yirmi gn olmadan... zlemedik, dedimse... Eh zledik az biraz... -Glmeye alt-. Kydeyken, ky hi zlemezdim oysa... Kydeyken neyini zleyeceksin? Kyl ksm kydeyken de ky zler beyim!.. Kyl olsan, urada otururken hoplar kalkarsn da, Gidi> dam bana kaym da kye bir bakaym, dersin! Osman Aamn olu Yusuf, bostan beklerken duramazd. Saat ba, Ben ky zledim arkada, derdi. Sen de zledinse... Dolan gel, sonra da ben giderim,

derdi. Biizim iimiz istemezdi. Neden istemezdi? zle-mediimizden besbelli... Senin ktlar Yargtaya ne zaman gitti? Mahkeme ktlar m? ki ay var? Tbe, iki aydan be gn eksik... Neden sordun beyim? Yaknda gelir mi bizim ktlarmz? Gelir ya... Gelir sanrm! Bozarlar m bizim ktlar Ankara'da? Hatip Hoca dedi ki: Bozarlarm yzde yz... Alt ylmz on iki yla karrlarm... Tfein kendi bana patladn gz nne almazm Ankara'nn Yargtay... Yok canm! Hatip Hoca seninle akalayor. Burann Arcezas tfein kendiliinden patladna inanmam ki... Aslnda sana tam ceza vermiler, on sekiz yl... On alt yanda olduundan te ikisini el-miler de alt yla indirmiler... eldiler evet... Yann kklnden eldikleri iin cezan artmaz, meraklanma! Tfein kendi basma patladn burann koca reisi gz nne alayd, bizim cezamz ne kadard beyim? Alt, yedi ay, bilemedin on ay... Ankara'nn Yargtay gz nne almaz m, tfein kendi bana patladn? Karakolda sk dursaydn, Baltayla stme geldi de, korkudan ektim vurdum, demeseydin, belki alrd. Karakolda dedik ama, sopa yediimizden dedik!.. Hatip Hoca'ya bakarsan Savcya da byle demisin... Savc da sopa atmad ya!... Sopa atmad ama, okunmu su iirdi bize Savc Bey... Uykunda syledin! nkrdan gelmek bo... dedi. -Gzlerini ksarak bir eyler hesaplad-. On iki yla karmasnlar da, varsn indirmesinler. alma cezaevine gideriz... Cezasnn altda birini yatan alma cezaevine gider. Bizim altda birimiz bir yl... Surda ne kald? Alt ay kald. Bizi Zonguldak'taki cezaevine mi salarlar beyim? Bilmem! Herhalde... Hatip Hoca'ya bakarsan, yama yokmu... An-kara'daki ocuk cezaevine salarlarm bizi... Cinci Nezir Emmime geldin mi, Zonguldaa gitmenin yolu; zanaat renmek bir, bir de okumay bellemek... Biz burada zanaat rensek, bizi Zonguldaa salarlar m? Neden ille Zonguldaa gitmek istiyorsun? Zonguldak bizim gurbetimizdir beyim! Zonguldak kuyularnda bizim Virankale'den ok adam bulunur. .. - Gzlerini gazeteci Murat'n aratrc baklarndan kard -. Biz kyl olduumuzdan Ankara'da barnanlayz... Cinci Nezir Emmim hakl... in ba zanaat bellemek... Yan sra okumay da bellersen... -ini ekti. Bu laftan usand belliydi. Birden elini kaldrd - : Hele una hele... Grdn m beyim? Ufak olan, gene amarlad, u kara domuz!.. Hangi kara domuz? Nah, Gne okulunun avlusundaki kara domuz... Kk olan gidip gelip amarlamakta... Ulan alak! desem, el kadar bebeyi neden amarlamaktasn, susuz gnahsz?.. Belki vardr onun da bir suu... Ne biliyorsun? Suu gszlk... Bu dnyada gcn yetmedi mi, amar yersin!.. Arkanda yiit baban, yetimi dayn, emmin yoksa, her geen seni dver!.. -Elini yanandan geirerek aznn ucundaki kurnaz glmsemeyi saklad -. pebeler bu

Gne okulunda, be yl m okurlar beyim? Be yl!.. Be yl okuyunca adam, okumay iyice beller mi? Eh, beller. Hi unutmaz m gerisin geri?.. Eline kitap, gazete geer de okumann arkasn kesmezse, unutmaz. Adam okumay belleyince, ardn hi kesme-meli... Eline geeni okumal... Eline gemezse kt, deil mi beyim? Kt... Uzaktan uzaa kan gcrtlar duyulmaya balamt. Sizin Virankale'de okul var m Kelleci? Yok... Bizim bebeler, Camili'ye gider. Sen de gittin mi? Biz mi?.. Aaahh... Biz gidemedik! Biz fkara olduumuzdan gidemedik... -Gzlerini kard-. Be yllk okullarn tmne Gne okulu mu derler? Hayr! Ya buna neden demiler? Vali Bey'in keyfi yle istemi .. Vali Bey'in keyfi yle istemise, evet bunun ad Gne okulu olmutur. Varsn olsun. Benim anladm kasaba yerinin bebeleri iyi okumakta beyim. Kylere kulak verme! Ky okullar yl... Kyde kitaptan sonras yok... Bana sorarsan, kasabal be yl okursa, kyller en azndan yedi yl okumal... Neden? Kyl ksmn reperlik ezer. Toprakla bouan adamn okumaya akl kolay yatmaz... -Utanlacak bir ey sylyor gibi kuann stne bal ellerine bakyordu-: Vaktiyken... Ky my bolayp u Gne okuluna geleydik beyim... Bizi de Gne okuluna sokarlar myd vaktiyle geleydik? Sokarlard. Para mara istemezler miydi? Rvet mvet?.. Okulda istemezlerdi ama, giyim kuam paras, yatacak yer paras, yeme ime, kitap defter paras senden... Vara bizden olsayd... Tarlalar ucuz pahal sat- ' malym da gelmeliymi... ok mu sizin tarlanz? Saysna bakarsan ok ama, kra olduklarndan para etmez. Yamur yamad m, bizde kra topraklardan tohumu geri alamazsn! Para eden topraklara arpalk deriz. Su boyundaki tarlalar... Sizin arpalnz yok mu? Var biraz... Rahmetli Osman aamla ortak ekerdik. Tarla bizden, kz, tohum Osman aamdan... Babam, askerlikten bu yana, toprakla bouamaz olmu... Geen yla kadar koruculuk ederdi. Geen yln stmas, fukaray ktletti. Biz buraya girince, koruculuu bakasna vermi domuz muhtar... -Biraz akn, biraz kederli gld -: Tarlalar satmalym dediimize bakma beyim, acndan geberse, babam toprak satmaz. Bizim oralarda, su altndan toprak satmak hi yoktur. oraktaki tarlalara geldi mi, satsan da alc bulamazsn! Otuz kayma, krk kayma verirlerse verirler. O da bolluk ylma denk gelip aa takm inatlasrsa... Dnmne mi otuz kayma?

 Dnmne olur mu? Tmne... -Biraz dnd -: Be yllk okulu baa karmaya, krk lira yetmez yle ya, beyim? - Biraz bekledi, sorusunu gene kendisi karlad -: Hi yetmez! -Altdudam birine ma-rr gibi sarktt -: Sen eski yazy okulda m belledin beyim, eskinin Kuran yazsn? Okulda... iyi imi... imdilerin ky okullarnda eski yaz yok... Eski yazy Kemal Paa, kyl ksmna yasak etmi. Neden yasak etmi beyim? Yalnz kyllere yasak etmedi. stanbullulara da yasak... Neden peki? Zor olduundan... Domuzuna m zor eski yaz? Domuzuna... Eski yaz yazdndan m seni mahpus damna tktlar? Yok... Ya neden? Birinin rezilliini yazdm. Evet birinin rezilliini yazmsn! Bagardiyan Etem Efendi Aam, dediydi de Hatip Hoca inanma-dyd. Ne dediydi Etem Efendi?. Etem Efendi Aam, milleti bana toplad da, tledi: Aman haa, dedi, Aa odaya bir herif gelecek. Beri benzer mahpuslardan bellemeyin! Kendisi gazeteci, dedi, Her duyduunu gazeteye yazar ki pire zplasa yazar, hem de pireyi deve yapar da yazar, dedi. Aman arkadalar greyim sizi, ek yerimizi belli etmeyelim! Birbirimizin hep iyi yann syleyelim ki ankr'mzn ad stanbul'un gazetesine iyi gesin... dedi. Rezilliimizi grsen, ossaat yazar msn stanbul'un gazetesine beyim? Murat glmsedi: Hi bakmam! yle ya, kendi adamnn rezilliini yazmsn. Bizim rezilliimizi de yazarsn yzde yz... -Dilini aznn sa yanndan karmasyla ieri ekmesi bir oldu -: Bizim ankr'mzn adam iyidir beyim... Bizim adammzda ktlk yoktur. Gne okulundaki kara domuzun kk olan amarlamasna bakma!.. Akl ermediinden amarlyor... -Biraz dnd-: stanbul'da birinin rezilliini yazmann cezas alt ay m beyim? Herif dava ederse, alt ay... Seni dava m etti o herif her kimse? Etti. Rezil miydi gerekten? Evet! Vay bama!.. Gerekten bir rezile rezil demenin cezas alt aysa kyl milleti stanbul'da hi barnamaz. nk bizim azmz svmeye alktr... -Ban sallad-: ok imanszm stanbul'un yargc... Bir lafa alt ay ceza verdiine bakarsan. Bizim cezamz hi elmezdi, ifte tfeinin kendi bana patladn gz nne almazd da... Ulan Kelleci, Tfein kendi bana patladm gz nne almadlar! demedim mi?

 Tbe beyim. yle ya bizim cezamz yamzn ufaklndan eldiler. Olsun! stanbul'un yargc, yamzn ufakln da gz nne almazd... -Avucuna glerek sz deitirdi -: Allahtan u Kemal Paa eski yazy yasak etmemeliydi de... Bellemeliydik deil mi beyim? ok mu lazmd kpolusu?.. Lazmd ya... Eski yaz iyidir. Eski yaznn an an baka... Bizim Camili'nin imam, namaz dualarn yeni yazyla neden belletmez? nk, Kuran ilerinde eski yaz ister. Hele muskaya yeni yaz hi gitmez. Gitmezse gitmesin. Muska da neymi? Aman, tbe de beyim! Muskasz hi olmaz! Neden olmuyor? Bizim oralarda, ecinni takmndan sankedi ka-ra-olak vardr. Muskasz haklarndan gelemezsin! Bunlar gecenin karanlnda, kara talara otururlar da gzlerini ra gibi ldatrlar. Neden mi? Adamolunun doru yolunu eriye bkecekler de, ban belaya sokacaklar. Her kyde bulunur mu? Bulunur beyim, belasz ky olmaz! -Bir zaman altdudan dileyerek dald, sonra enesiyle okulun avlusunu gsterdi -: Bu Gne okulunda alfabeden sonra hep okuma kitab m gider? Evet! yiymi... Okuma kitab ka yaprak? Elli yaprak var m? Daha ok... Alfabeden sonra demek okuma kitab? Okuma kitabndan sonra hep okuma kitab... -Dudaklarn yalad -: u Gne okulunda okumak da iyi ya, ille stanbul'un okullar... Sen stanbul'un okullarn nereden biliyorsun? Babam anlatr beyim... Benim babam, seferberlikte askerliinin birazn stanbul'da yapm... Seferberlikte ok para toplam ama, esir gidince imansz ngilizler kemerini syrp almlar... Babam kemerini ngiliz'e aldrmasayd, ky yerinde korucu durur muydu? Aslna bakarsan kemeri kaptrdna yanmaz benim babam... Savata kazand nian yitirdiine yanar. Babam der ki, Nian kaptrmasaydk. Hkmet bize aylk balard yzde yz, der. Doru mu beyim? Sava sakatysa aylk balarlard herhalde... Ka kayma ayl olurdu babamn, nian yi-tirmeseydi? On kayma, on be kayma... Kelleci uzun bir slk ttrd: Vay bama.... On, on be kayma, ky yerinde yemekle tkenmez. Babam sizin stanbul'u yaman anlatr: stanbul'un camileri varm ki bizim Virankale'-nin harman yeri, ka paraym... Tavanna bakann apkas dermi... Camisi byle olan yerin okulu da zorluymutur. Cinci Emmime bakarsan, sizin orann mahpus damlar da zorluymu... Sen neden kendi mahpus damnzda yatmadn beyim? Biliyorsun imdi sava var. stanbul cezaevleri baka yere tanacak!)) dediler. Eskiden gezinti treniyle gelmitim de burasn beenmitim! -Murat ayakyolu kokusunu birden duyarak suratn buruturdu -: Geldik de iyi halt ettik Kelleci... Neden beyim? Gelmese miydin? Gelmeseydim ya... Baksana u kenef kokusuna... Kelleci Memet, biriyle eleniyor gibi, kafasn dikip havay derin derin

koklad: Kenef kokusu evet... Ayan iyi terazileyeme-miler bunun... Pisliini su alp gidemez olmu... Biz umursamayz ama sen stanbullu olduundan alamazsn... Senin yattn oda, Bagardiyan Etem Efendi Aamnd. Savc Bey, Boalt, deyince Etem Efendi Aam nce kzdyd da sonradan hkr hkr gldyd. Niin? stanbul'un gazetecisi bizim odann kenef kokusuna bakalm dayanabilir mi? diye gld. stanbul'un kenef kokusu hi mi yoktur beyim? Bsbtn yok denemez ama, bu kadarna da hi rastlanmaz Kelleci... Grdn m? stanbul baka... Adam okumaya gitti mi stanbul'a gitmeli! Burada adamn akl bir ererse stanbul'un okulunda be erer. Akim bir kat alrsa, orada be kat alr. - Suratm ast -: Geenlerde Hatip Hoca bizi tersledi. Be kat alm akl, kyl ksmna iyilik getirmez, dedi. Neden? Biz akl akln, bakalm, ktle mi istemekteyiz? Adamn okumuu reperlikten kurtulur. Okudun mu cann ekerse ky yerinde eitmen olursun! Neden muhtar deil de eitmen? Salt okumulukla muhtar olunmaz. Ky yerinin muhtarl, birinciye, para iidir. Kyl, parasz herifi, bana muhtar dikmez. Kyl dikse, Kaymakam Bey istemez. Muhtar oldun mu, memurlardan, candar-madan konuk konduracaksn. Her bir konuun anna uygun dein olacak... Aevinde kalayl kaplarn sra sra parlayacak ayna gibi... -Revirden kp yanlarna gelen Hatip Hoca'ya dnd -: Ky yerinde parasz adam muhtar dikmezler yle ya, Hatip Emmi? Hatip Hoca, kaln caml gzlklerinin arkasndan irenmi gibi bakt: Neymi domuz Kelleci? Bilete para vurdu da imdiden Virankale'nin muhtarlna m gz diktin... - Murat glmsedi - : Bunlar bu gece sabaha kadar hi uyumadlar. Beyim, sabaha kadar para hesab yaptlar. u kadar vuruyor azmsyorlar, bu kadar vuruyor onu da azmsyorlar... Kelleci'ye elini kaldrd-: Kimin bu bilet almak akl? Avluda eker Emin'le volta vuran Cinci Nezir'i gsterdi -: u Cinci alann m? yi bildin... Cinci Nezir Emmim, bize acdndan... Dur hele... Cinci Nezir Emmim ne demek? - Hatip Hoca, numaral makineye vurdurduu sakaln, tek parmayla kad -. Olum Kelleci, bu Cinci Nezir senin nereden emmin oluverdi durduu yerde? Durduu yerde deil... Cinci Emmim, seferberlikte babamn askerlik arkadaym... Baban olacak bunak ne diyor bu seferberlik arkadalna? uce pek bilemedi. Gemi gn, unutmuum Cinci Aa... dedi. Aslna bakarsan bizim alayda Cinciler, muskaclar, kyamet gibiydi. Sen hangi Cincisin? dedi. - Seferberlik alaylarmca cinci, muskac kmtr ama, bylesi hi yokmutur. Bu senin Cinci Emmin, sana acd m demek? Kelleci yeenim de, yanm sra zengin olsun varsn, diye yzde yz para vuracak bilete seni ortak m etti? Sus avanak!.. Ka kuruunu arptrdn gzn grerekten? arptrma yok... Ortaz! Elli kuru verdim! Elli kurua karlk, bilete para vurursa senin payna ne dermi? Trkesi u dar yerde, senin iini ka lira grr yiit Kelleci?

Kelleci Memet alay anlamazdan geldi: Yan sra af kmaynca mahpus adam paray neylesin bre Hatip Emmi? Ulan rezil! Dn geldin. Anann orbas daha k a r n n d a duruyor! A f nedir? desem bilmezsin! Bilinmez mi? Af iyidir Hatip Emmi... smet Paa af verse, karz. Akam karanlnda salsalar, kyn yoluna kapanrm. Ky zledim iyice... Ky ka para... Reperlii de zledim... Virankale'deyken toprakla boumay yreim hi istemezdi. alsam da kulak asma, gnlle deil... imdi almalar da zledim. Af gelmeli bir yandan, bir yandan da bizim bilete para vurmal. Ky yerinde adama ok para lazm. Szgelimi ne kadar? Szgelimi... Bin lira... Yok tbe!.. En azndan iki bin lira... Ne yapardn byle da gibi paray olum Kelleci? Ky yerinde ykl para iyidir. Allah Allahsa bize biletten oka para karmal... Para ksa, en nden baba evini enlendirirdin. Bizim baba evi ka yldr bakmsz Hatip Emmi... Bildiin korucu evi... Anam stma ktletmeseydi, belki evimizi onarrdk. Rahmetli Osman Aam, geen yl, bizim hizmetkr hakkmzdan onaracakt ya, ekin kt olduundan, bu yla braktyd. Onartmalym vaktiyken ne olac ksa... aret parman kaldrd -: Ktledi benim babam iyice! Srasdr Hatip Emmi, bizim bilete ok para vurmal... Bir yandan bilete para vurmal, bir yandan af gelmeli... Kye gitmeliyim de, anasn sattm, ilk batan baba evini onarmalym. Avlunun k urasna bir Aa odas kardm. Yazn , kn oca y omacasna... Sulak tarlalar alrdm. Birine ba dike Um, birine yemi aalar... Bunlara bir adam tut; dm ki, bebeler dallarn krmasn... Gvdelerini gz ice ilalasn ki, bc mc, kurt murt bulunmasn, r var alrdm, yz drt yz kadar... oka samal aek alrdm. oka dediin ne kadar olum Keleci? Bir gdmlk olmasn? yi bildin Hatip Emmi, bir gdmlk... Otuz krk ba... Eh bunca varlk, geldi birikti Kel Seci!.. Hani bunun top kkll gelini? Gelin de getireceiz elbette... Gelin dedimse, kz olan kz... Kz olan kzdan bir de top kkll gelin geldi mi, sen bir Kelleci Aa olup karsn kpolusu... T-be, Kelleci ne demek?.. Bundan byle sana Kelleci diyenin azna amar arparsn ne gzel... Paran oldu mu, bir vakitler, anan karyla unun bunun biilmi tarlalarnda dknt kelle topladn unutulur gider. En nden kendin unutursun! Kelleci diyenin yakasna yaprsn da, Seni inerim, diye barrsn. Bizim Kelleciliimiz babamn seferberlik askerliinden kalma bir kellecilik... dersin. Babam seferberlik savalarnda dman kellelerini tepe gibi yd da bize kelleci dendi, diye kaslrsn! yi bildin Hatip Emmi, kaslrz hakas... nk bu lafn yalan yok... Gvur ngilizler babamn gsnden nian skp almasaydlar, hkmet aylk balasayd ky yerinde bize Kelleci lafn kim bulatrabilirdi? Evet, kimse bulatramazd. Dn gece sen, Kpr ister! diye neden barmaktaydn, sesin kt kadar?.. Dn gecenin kpr barts... Bilete para vuruyor da, Deli ay'n stne tatan kpr kurduruyoruz. Kn kanlarmza geit vermez, imansz Deli ay...

Kpr bitti mi, sra pnar aktmaya geliyor. Bizim Virankale'mizde pnar yoktur. Beyim, kuyu suyu imekten bizim dalamz ier. Kymzn alt bana, st bana iki eme yaptrmal... eme dedim de, aa oluklu deil, sar burmal... Sarp yollarmz vardr. Eri boazda, kan tekeri dnmez yollar... Gndeliki tutar, dzeltirdim ne gzel!.. Ky gl yaptrrdm. Bizden Deli ay geer ya kulak vermeli! Biz, ky gln, dondurmadan yaptracaz. Dondurma, bildiin beton... Kymzn damlar hep topraktr. Kymze kiremit oca ister. Kardan baktn m, damlarmzn kzll gkyzne kor gibi vurmal. Ekin bien makine alrdm. Ekin bimek kyl milletini ezer nk... -Birden efelenerek ensesini kad- : Daha ne kald? Tamam! Kyn ortasna Millet Bahesi kurulacak... Bayrann direi minare boyunda... Drt yan aklk kyde Millet Bahesi lazm m? ster beyim! Yaz-yaban baka... Millet Bahesi kendini bilen bir kyn yz akdr. Dur bukuln ' Ua-ha daha?.. Mezarlmzn drt yanna ta duvar ekerdim ki davar-sr girmesin de, pislenmesin! Mcrlarmz duvarn iinde duracak... Hayvan pisledi mi gnah bizim boynumuzadr. Muhtarn babam koruculuktan karmas, mezarl, eskisi gibi koruyama-dndanm... Kendin bilmez deilsin ya, Hatip Emmi, ky yerinde, fukara korucular, bu mezar pislenmesi yznden bunaltrlar ki, kt bunaltrlar! -Bir ey hatrlayarak telaland-: Aman haaa! Camiyi unuttuk, bizim kymzde cami yoktur, beyim bizim ad: inimiz, cumay bayram klmak iin taaa Camili'ye gi ;er. Bizim oralarda camisi olmayan kyn adamn v ;amdan bile saymazlar. Virankale'ye cami yaptrrdm. vlinare-si Camili'nin minaresinden drt arn yksel . Ardna ayakyolu atrrdm. Ayakyolu dedimse akar salam ayakyolu... Kokmas mokmas yok... Avlu kapsnn kilidinde anahtar dnd. iardiyan Tahir Efendi ieri girdi. Volta vuran Cinci K air'le eker Emin'i tepeden trnaa szdkten sonra gr sesiyle bard: Sanatkrlar!.. Hey ulan sanatkrlar!.. arc gardiyan geldi, kulaklarna drttklerini.. Ulan marangozlar! Ulan Terzi Bekir! Ulan Kalayc Abdi... Size dedim ulan sanatkrlar!.. Gazeteci Murat buraya geldi geleli, -on be gndr- sk sk duyduu ulan sanatkrlar bartsyla yakndan tand baz sanatlar, gsz, hayta, kasntl airleri, ressamlar, hikayecileri, romanclar hatrlayp glmsyordu. Sanatkrlar, dedim ulan... Ulan olum Marangoz kr!.. Ulan Tamrenli Ta Mutala! Ulan Eskici mer! -Birden Cinci Nezir'le eker Emin'e k-t - : Hele unlara hele! arc geldi, diye barmaktayz gmbr gmbr... Tam gideceimiz sra, koarsnz! Sabah sabah bu neyin konumas az aza?.. Gene kimin ocan sndreceksiniz? ingen milletinden eker Emin, ar bir saygyla ellerini kuann zerine balad, utanga utanga glmsedi. Buna karlk kara kuru, yerden bacak Cinci Nezir sa elini havada frldak gibi evirdi: stne iyi vurduramadn bu kez Tahir Gardiyan!.. Kocamsn da gzlerini tavukkaras basm... Biz ocak sndrc deiliz! Ya?.. Biz hesap uzmanyz aa, iyisinden hesap uzman... Ulan ne hesab kpek? Sen hesab uncack bilir herif olsaydn, babandan

kalma bunca mal, kahpelere yedirip... Bizim hesabmz gardiyanlar stne... Bu senin eker Emin, az nce ne dedi bakalm? Ne?.. eker Emin dedi ki, Bugnn arc gardiyan, sabah alveriinde bir liray cebe indirir salam, dedi. Vay namussuz eker!.. Peki ben seni imdi... eker Emin'in gzlerine birden korku doldu: art olsun Efendi Aa... Tbe yalan! Cinci Nezir, sol yumruunu beline koyup sa yumruunu gsne vurdu: Ya ben ne dedim? Hst, dedim. Bugnn arc gardiyan bizim Tahir Efendi'yse bir lira iin uradan uraya gitmez. Onun ayak kiras tam iki buuk liradr, dedim. Nasl bu laf bylece?.. Gardiyan Tahir Efendi, elinde tuttuu gazete paketini balta gibi kaldrd: - Ulan kara deyyus! Allah belan vere... desem belam oktan bulmusun! Duyduum doruysa, Kalayc Apti, seni uraya yatrp boynunu yaldzl kurban kou gibi kesecek... Bizden neyi alp veremiyor pis kalayc? Bilmezlenmektesin ama faydasz... Herifin parlak ran ayartmaya kalkmsn. Gz gibi bakt parlak ra batan karmana bir ey kalmam. Arada bizim dkkna da giriver oh yavrum!.. demisin, Duamz alver sevabna demisin... Yaknda ben kyorum, karken dkkn sana brakrm, demisin... Bu karay bize rak m bulatryor, yoksa ustas olacak namussuz mu? Artk o kadarn bilmem! Herif fkelenmi ki, kuduz ite dnm... And var. Seni htrp kesecek... Bak olum Cinci! Sen bunu baka zamann ilerine benzetme!.. Apti rezili haberi salam yerden alm... Nereymi bu salam yer? Bilemedin mi? En bata nah, eker Emin... Hay Allah, bu mu? -Cinci Nezir akadan rpnmaya balad -: Bu mu aman Tahir Efendi? Beni casuslayan, koynumda beslediim bu akr ylan m? Aman ey Mslmanlar! ftiralara uradm! Bizi karalamaya getirip, bunca yllk altn admz bakra evirecekler!.. Benim gibi bir yiidi... Yurt uruna, cenk meydanlarnda dman lelerini tepe gibi ym bir aslan olu aslan... Bunca savalarda frtna gibi esip grlemi bir Cinci Nezir'i, bunlar bitirecekler, gzmz vcr vcr bakarken... Etimizi yiyecekler, canl canl... Sen de, seferberliin kl artklarndansm, beni arkala oh Tahir Efendi kardam, aman beni byle itlere bodurma? Anlamadm! Bu bizim ankr topramzda, erkek itler, ne zamandan beri kanck itleri boar oldu? imdi kanck it biz miyiz? Pekiii... Kymeti yok!.. Bilirsen bu kadar uyarma sana atalktr... -Keyifle srtan eker Emin'i tersledi -: Hele una bak hele!.. Essahtan bir sar ylan! Nerde Murat Bey? Sana Murat Bey'i sordum rezil! eker Emin telala saa sola bakp aranrken Murat yukardan seslendi: Buradaym Tahir Efendi... Postaya uradm da stanbul gazetelerini getirdim. Saol!.. Brak pencerenin nne... Ben birazdan alrm! Mektup yok mu?

 Yok imdilik... Bir ey lazm m ardan? Saol - Lazm deil diyecekken doktorun yazd kd hatrlad-: Lazm ya... dur, iniyorum! Murat, dn cezaevini dolamaya gelen hkmet doktorundan ayakyolu iin asitfenik istemi, kt yazdrmt. Odasna girdi. Gne banyosu iin gmleini kard, pijama pantolonunun paalarm diz kapaklarna kadar svad. Doktorun yazd ktla kk iskemlesini alp avluya kt. Gardiyan Tahir Efendi'nin hesapta hile yapmad bilindii iin mahpuslar nemli alverilerini onun arc olduu gnlere brakyorlard. Gene evresini sarmlard. Tahir Efendi, Murat' grnce gld: Duydun mu beyim? Apti Usta, bu Cinci'yi, Allann izniyle, yaknda htrp kesecek... Sakn araya maraya gireyim deme!.. Brak pislik temizlensin! Biri cehennemi boylar. tekini u Cumhuriyet Meydan'n-da gzelce asarz. Sen de grdn gibi defterine yazarsn. Rezillikteki nmz Osmanl lkesine yaylr... - Kalayc Apti Usta'nm ra da tekilerle beraber glyordu. Tahir Efendi, gzlerini ksarak kt -: Bunlar glyor ya, sen neden glmektesin kahpe dl? Ykl! teberi smarlayacaz Tahir Emmi... te bizim noksanmz. Ustam dediki Ulan senin rezil ustan bana ne diyebilirmi? Ver unu... -Kda baknca bir slk ttrd-: Ustan gene paraya kym yavrum... Siparileri sla mektubu gibi uzatm... Murat doktorun yazd kd verdi: nce Savc Bey'e imzalatacaksnz sanrm. Telgraf m bu? Deil! Kenef ilac... la, hastalk szleriyle ok ilgilenen eker Emin atld: Ne ilac, aman beyim? Krpe doktor dn sana ila m yazd? Bana yazmad eker Efendi, kenefe yazd. Kenef mi? Allah Allah. u bildiimiz ayakyo-luna? Hatip Hoca gld: Neye atn eker olum? Hastanenin asifinik ilac... Demek imdiye kadar senin bundan haberin yok! Senin bu dnyada epey eylerden haberin yok yleyse... Bana sorarsan, sen zati bu kadar maraz bouna ekmektesin? Bouna m? Neden bouna? undan bouna ki... smet Paa'mn hkmls olacana, Avrupa krallarnn hkmls olaydn, senin gs daralman Avrupa'nn doktorlar ossaat sker alrlard. Gs daralmas ka para... Bacan zrlenseydi de, Yamren'in Hrsz smail'i gibi tm aksak olaydn. Avrupa'nn kenefe ila bulmu doktora seni it gibi konutururdu. Aman Hatip Hoca, oralarda topal adam hi mi yoktur? Yoktur ne azna!.. Bacaklar kaladan kopacak ki, Avrupa'nn doktoru aresini bulamazsa bulamayacak. Duyduum doruysa ylelerine de makine takyorlarm...

 Demek Yamren'den Topal smail, Avrupa'da olsa trenin erkei gibi uhlayarak m gezecek? yi bildin... Alttan uhlayp stten ddk alarak... Cinci Nezir lafa kart. Yahu Tahir Efendi... Bu Hatip Hoca denilen aklsz, bugn canna m susad? Hrszlkta yedi kye namlar salm, yiit smail'imizle gnl elemeyi nasl gze alabiliyor? Yanlmaktasn Hatip Hoca, Yamren'-in aksak smail'ini kmsemekteysen kt yanlmaktasn! Herif bunca zaman bizden Cincilik dersi ald. Burada sylediklerini, Yamren gibi yerden duyar. Senin gmdeki altnlar karr da ocan sndrr Ben gazetelerin yalancsym... Gazeteler geenlerde baka bir mesele daha yazdlard, onu ne yapalm? Neymi? Avrupa'nn doktorlar sen yatakileri maymuna eviriyorlar... Nasl maymuna Nezir olum? Bildiin ebek maymunu... ingenlerin boynuna zincir takp oynattklar maymun... Dipten dorua m? Deil... Alt takmlar... Neden? Kanlar davac olmu. Bunlar aptan dt. Bizim ellerimiz brmzde kald. Ya bir yolu bulunsun, ya da ayamzn ba zlsn... demiler. Orann kars hi mi kocamazm? Avrupa'nn herifleri kartaldka krpe dkn olurlarm da eski karlar dehleyip yenisini getirirlermi... Bak ite bunu sevdim. Sevdin ama, maymuna evrilmeyi ne yapalm? Avrupa'nn hkmeti bakm ki, karlar hakl... Dnyann dzeni bozulacak... Kanun karm, O avadanlk maymundan sklsn. Hatip Hoca gibilere taklsn, demi. Demitir. Neden mi inandm? Suratna baktm da inandm! Hele bir dn Cinci Nezir, baban olacak kavat, anan sana gebe kalmadan nce Avrupa'ya gidip geldi miydi? Gardiyan Tahir Efendi, elini kaldrarak Cinci Ne-zir'in karlk vermesini nledi: Kes alak! Allah belan vere!.. Hoca seni bitirdi. Yamren'in Hrsz smail'ini arkalamak senin neyine olum! -leriye doru seslendi-: Ulan sanatkrlar! Ulan Revir!.. Ulan Sbyan Kouu!.. arc gidiyor... Son pimanlk fayda vermez haa... Gidiyorum... Nah ite gittim! Kapy hmla ekip kilitledi. Murat pencereye braklan gazete paketini alm, iskemleyi duvarn dibine koyup gnee oturmutu. Sicimi zmeye eniyor gibi gazete paketini bir zaman evirip evirdi. Yatt odann Cumhuriyet Mey-dan'na bakan penceresinden, Halkevi radyosuna bal hoparlr saati saatine dinledii iin, gndelik gazeteler haber bakmndan, bayatlam geliyordu. Kalayc Apti Usta'nn tutturduu ekya trksne dald. Sein aalar sein yiit sein / Koyiit olana kefenler biin diye baran Apti Ustann sesinde cilveli bir cvklk vard. Murat, bu cvklkla srekli ayakyolu kokusu

arasnda gene pis bir uyarlk bularak suratn ast. Almanlar Norve'e saldrd saldral - bir haftadr -, can gazete okumak istemiyordu. Hatip Hoca'nm can sklanlara syledii sz hatrlayp glmsedi. Mahpus damnda cann skkn iyidir. Harpadak kp gitmez de, ardndan app kalmazsn! Paketin sicimini ekip kopard. Gn srasna koymak iin gazeteleri birer birer at. Cinci Nezirle eker Emin, Gardiyan Tahir Efen-di'nin gelmesiyle yarda kalan sabah voltasna yeniden girimilerdi. D kap ile birinci dkknn arasndaki yedi sekiz metrelik yerde sert sert gidip geliyorlard. eker Emin gene, hastalndan amt: art olsun pilav yemedim Cinci Aa... Sen imdi inanmazsn. Ben ka yldr akam yemeinde bulgur yememekteyim... Yasslkta, uncack kuru ekmek atyorum azma... Ben kuru ekmei yasslkta gevelemeyince safray bastramyorum karde... Eskici Dervi mer deminden beri avludaki emede smkrp tkrerek burnunu, boazm temizliyor, bylece Kuran okumak iin aptes tazelediini herkese anlatmaya alyordu. Terzi dkknndan kan Hatip Hoca, Eskici Dervi mer'i bir zaman seyrettikten sonra bam sallayarak geldi. Murat'n yanma melip srtn duvara dayad. Buyurun Hatip Hoca! Size iskemle getirsinler!.. stemez beyim!.. stanbul gazetelerinde ne var ne yok, radyonun demediklerinden?.. Daha bakmadm. Bu sabah uykumuzu bldler bizim... Bu sabahn radyosu: Macar snrna, Alman asker ymakta, diyesiymi... Kesin bir haber deil... ngiliz gazetelerinin yaktrmas... Duymamla, yaktrma olduunu bildim! -Cinci Nezir'e iittirmek iin sesini ykseltti -: Sen bizde avanak m ararsn beyim... Bizim avanamz, baka yerin avanana hi benzemez. Fazladan saygszdr ki, urada uyuyanlardan ayp, demeyi bilmez. Macar'n snrna, durduu yerde, neden asker yacakm bu Alaman? Ruh gibi ahbabnn snrna asker ymak neyin nesi?.. Adam, byle bir laf duymasyla, seirtip uyuyan arkadalar neden uyandrr, bakalm? Avanak olduundan... Cinci Nezir, atlan laflar iyi duyabilmek iin voltann boyunu adma indirmi, nlerinde frt frt dnmeye balamt. eker Emin, Hatip Hoca'nn laf attnn farknda deildi. Hzla dnen Cinci'ye yetiebilmek iin sol omzu gerisinde, enikonu kouyor, soluk solua anlatyordu: Uyandm ki tere batmm! Ter dedimse, bildiin ecel teri... Baktm soluum oktan kesilmi... Aman bre... diyorum. Hopla otur avanak eker, elden gidiyorsun, diyorum. Belimi alamyorum ki, oturuma gelebileyim... Cinci Nezir, Hatip Hoca'nn sz bitirdiini anlaynca elini kaldrp eker Emin'i susturdu: Lafn unutma! Savatr bu aa... Alman'n, Macar'a vurmasna avanaklk dedin mi, kendi avanakln sylersin. nk sava demek, kumar demek... Kumarda oynamaktan maksat tmek... Savaa girdin mi, z babana bile vurursun! eker Emin bu laflarn kime sylendiini aramad bile... Ban sallad:

 Vururum elbet... Gece uyandm ki karda, yreim karnmdan kopmu da gelip nah urama yumaklanm... Lafn unutma! Alaman Macar'a ha vurdu, ha vuracak... Aklnda m? Hitler Norve'e de byle yap-tyd... Bir duyduk, snrlarna asker biriktirmi, bir duyduk, vurmasyla gertmi... Aklnda m? Aklmda elbet... Yumaklanm... Yutkunuyorum, yutamyorum, ksrmeye zorlatyorum, canm kusmacasna... Geberip kurtulaym hey Allah, diyorum. Bunca yldr bizi ktleten bunca ksrn biri yok... Tamam yoktur. Alaman, Norve'e vurmazdan nce, akl ermezler ne dedilerdi? Olmaz byle ey! dedilerdi. Alaman, koca ngilizi surda brakp... Yukardaki Norve'ten neyi alp veremiyor? dedilerdi. Norve'le aras iyi... Daha geenlerde saldrmazlk anlamas balad, dedilerdi. yleyken Alaman, Norve'e vurdu mu? Vurdu. Neden vurdu? ngilizin ardna dolanmak iin vurdu. Norve'i ele geirdin mi, ngilizin srtna bindin demektir. Herifin srtna biniyorsun da, rahvan eek hesab, bacaklarn rahata sallyorsun! Bence ngilizin soluu kesilmitir arkada... Lafn unutma? Benim sezinlediim: Alaman, Macardan hilelendi, Bir amansz sramda, Macar, ngilizin yelle-mesiyle bize bir kahpelik mahpelik ederse... dedi. Norve daha dayanyor, laf da bo... Bak eker Aa! Bazlar Bu savata Alaman yenik! deseler de biz hi aldrmayacaz. nk Alaman bu $avaft] oktan kazanmtr Allann izniyle Hatip Hoca, kirpiksiz gzlerini keyifle kirp.st.rd: Olum Cinci! S< nin Hitler Aan, bu sava, geen seferberliin palabyk Alaman Kral gibi kazan-dysa, ikinizin de iiniz ..'. -Karlk vermek iin duran Cinci Nezir'e yukardan aa bir bakt - : Bo laf brak da yanma gel! stanbul gazetesinin haberlerine kulak ver!.. Hi umudum yok ya, avanaklna az biraz faydas olur! ALMANLAR NORVE'E HAVADAN YEN TAKVYE KUVVETLER NDRDLER NGLZ. LER MAL DENZNDE BALTIK SAHLLERNE MAYIN DKT. eker Emin merakland: Aman nereye dkm beyim? Sakn bize mi dkm? Bize deil, Kuzey Denizi'ne... - Uzak m? ' Uzak... Bizim ankr'mza uzaktr ama, deniz ii olduundan, sizin stanbul'unuza yakndr. stanbul'a da uzak... Oldu mu ya imdicik!.. Uzak bir meseleyi stanbul'un gazetesi neden yazm? Hatip Hoca tersledi: Hi susar m? Kes de, neler olmu anlayalm-! Biz anlamayalm m dedik bre Hoca?.. Kes... Hele una hele!.. Oku beyim sen... NORVE CEPHES KURULUYOR OSLO MALNDE VE CENUBUNDA NORVELLER MUKAVEMET EDYORLAR.

Okumann burasnda, Cinci Nezir, yer deitirerek Murat'n omuz bana geti. Bu Murat Bey, resmen Alaman dman... Yanl marhs okur da getim... diye dnmt. Gazeteye zaman bakt, sonra daman aklatt: Vay cannaaa!.. Bunlar Alaman uaklar yle ya?.. Murat, Cinci Nezir'in Alaman' tutmasna kzyordu: Bilemedin Nezir Efendi! Bunlar ngiliz... Bak, altnda yazyor. Dn Balta, imal Denizine, Norve sahillerine akn yayan ngiliz tayyareleri... eker Emin terslenmeyi gze alarak gene sordu: Bu Norve, Alamann geenlerde bast hkmet deil mi beyim? Evet! yleyse ngilizle birlik? Evet... Peki! ngiliz uaklar, kendisiyle birlik bir hkmetten neyi alp veremiyor? Alman bast ya... imdi Norve topranda Alman var. Vay bama! Alaman bir yandan, ngiliz bir yandan... desene... Tamam Norve'i kkten bitirmilerdir, uncack Norve'i... Cinci Nezir elini havada frldak gibi evirdi. Zati Alman vurduu gn bitirdiydi eker Aa!.. Bunu iyi bildin ama, uncack diyerek Norve'i kmsenmeyecektin! Dur, lafn unutma! Norve'i klkuyruk hkmetlerden bellemeyeceksin! Bana sorarsan, Norve silahtan yana ngilizden baskndr. Norve'in gn grmemi silahlar var ki... -Susup eildi, gazeteden okudu NORVE NAZLER, ALMAN ORDUSUNA LTHAK ETTLER... Tamam! Bu da olduysa, eker Aa, Norve'in iini bitti bil! eker Emin, Murat'a yalvard: Ne etmiler beyim? Alamann ordusuna kimler ne etmi? Frt diye gemeyelim de, oh beyim, aklmz ersin! Bir ey eden yok!.. Norve'in namussuzlar Almana katlmlar. Bu Norve ka milyondu beyim? Norve basknndan bu yana, teki mahpuslar gibi eker Emin de bunu aralksz soruyordu. milyon var yok... Alaman?.. 4: Altm yetmi milyon! te bunu beenmedim. Herifler gerekten na-raussuzmu... Glye arka kmak kolay... Yiit ona derim ki, amansz yerde, gszle birlik olmal... Bsbtn alakmlar her kimlerse... Murat, eker Emin'in yzne bakakald. Revirde yatrlmasna karlk mahpus arkadalarn idareye casuslarm bu eker Emin, daha kts aferin alacak haberler bulamazsa iftira atarm... Burada iftirann en zorlusu, yzde yz

tutan Aman bu herifin gz kamakta... Pencere demirlerini yoklarken grdm laf... dare, bu szn yalan olduunu bilse de, Neme lazm! Sonunda ben ekeceime o eksin, diyerek, iftiraya urayan hastaysa revirden, sanatkrsa dkkndan ceazevine alverirmi... Darda candarma baavuunun kart denizlisi bouk bouk tyor, ankr pazarna gelen kan kolu, tekerlekler durduklar yerde dnyormu gibi yaklamak bilmiyordu. Cinci Nezir, Hatip Hoca'nm yanma melmi pisi pisine gebermenin dpedz eeklik olacan ispatlamaya girimiti. kide bir, Lafn unutma, diyerek, Norve Nazilerinin neden aklllk ettiklerini, Alamana kar durmann niin faydasz olduunu anlatyordu. Buna karlk, damara basmann ustas olan Hatip Hoca, hep ayn soruyu sormaktayd: Ya bu bizim eker Emin'imiz?.. Ya bu bizim yiit eker'imizin demincek dediklerini ne yapalm? Cinci Nezir sorunun durmadan tekrarlandn neden sonra fark edip ard: eker Emin ne diyebilirmi yahu? Alamandan yana olanlarn topuna alak dedi. eker Emin'in bu lafna inanacaksn! Bre neden inanacakmm? Ben kudurmu muyum? undan inanacaksn ki... eker Emin'in kendisi gayet alak olduundan zorlu alaklar iyi bilir. Alaklkta hi yanlmaz! Deminden beri ikisine de hak veren, lafa karmaya alarak: e bak ie! Haklsn Cinci Aa!. Hele domuzlara... Hocann laf doru!.., Tamam, Nezir Efendi'nin bu dediine aklm yatt!, Aman ulan aferin... Ne iler yahu! Bunlar ne aynal iler!.. diye kafa sallayan eker Emin bo bulunup Hatip Ho-ca'nn son szn de tasdikledi: Dorusun Hatip Hoca!.. -Halt ettiini anlaynca birden irkildi-: Th Allah belan vere!.. Biz, alaklkta sana nasl eriebilirmiiz bakalm? Erieme-yiz biz buna Murat Bey... Neden mi? undan ki... - Damdan dercesine sordu -: Aman beyim, sakn af rn grdn? Ne aff? Bilmem... gldn de... Gazetede af m grdn? dedim. Almanlar Belgrad'a beyanname atmlar da ona gldm. - Beyanname neyin nesi? Bomba m? Deil... Yazl kt... Ne yazl? Almanya'nn dostluu olmazsa hrriyet imknszdr yazl... Cinci Nezir parman kaldrd: Naslm eker Emin?.. Dediime geldin mi imdicik? Hangi dediine? Alman gelirse af salar,), dedimdi. te stanbul'un gazetesi yazyor. Dua edelim de, Alman srp gelsin! Atma herif! Af laf yok... Hele avanak!.. Alamandan yana olan hrriyete kavuur ne demek?.. Mahpus milletine af demek. .. Dur hele! -eker Emin Murat'a dnd-: Gerek mi beyim? A f var demeye

gelir mi bu laf bylece? Benim aklm ermez!.. Nezir Efendi, Gelir, diyor. Nezir Efendi, seferberlikte Almanla beraber dvt iin onlarn dilinden anlar. Cinci Nezir bu sz pek beendi: Duydun ya olum eker!.. Biz, Alamam, Alla-hn izniyle, iyi biliriz. Alamanm aklndan geeni, sen bana soracaksn, ben de sana bir yl sonra gsterecei hnerleri birer birer anlatacam. Aklna yaz! Yaknda Alamann Hitler'i iki tmen parat de bize indirecek... Biz bunun dn grmz! Geen gece tazeden aptes aidiydim da Kurana sarlp de yattydm! Sen bu Gvur Hoca'nn kar gibi srtmasna hi aldrma! Gecenin karanlnda kuzeyden bir grlt koptu dmde... grlt ama, nasl bir grlt? srafil Peygamber'in ald kyamet borusu da yle deil! Beni bir korku ald ki, dilerimin takrts, duyduum grlty nerdeyse bastracak!.. Bir de baktm, gkyznden, yeilli krmzl, all morlu bir eyler inmekte... Nedir hey Allah, diye semeye alrken biri bard: Bilemedin mi avanak Nezir? Gkten Alamann paratleri yayor. Sk dur. Ses yabanc deil ama, o kargaalkta karamadm. Uyandm ki, tere batmm. Bu sabah radyo Alamann Macar snrna asker ydn sylemesiyle ben sizi neden uyardm: Norve ii oktan bitti. Alaman geliyor! diye uyardm. Akln erdi mi eker Aa? Hi ermedi. Aslna bakarsan, ben, gazetenin yazdklarndan da hibir ey anlamyorum. Gazetenin dilleri bizim bilmediimiz bir diller! Gazeteye neden Trk-esini yazmazlar beyim? Trkesini yazsalar da milletin kyls kentlisi iyice anlasa olmaz m? Bunlar fakiri fukaray neden dnmezler hey Allah! -Hatip Hoca'ya bakp kederle glmsedi -: Sen bize kzarsn ya, akl ermeyince zor gayet, Hatip Hoca... Akl ermemek gibi bela yok!.. Cinci Nezir kasld: Akln ermiyorsa, Alamann kazanmasna dua edeceksin eker Aa... Alaman bu sava kazand gn dardayz! Hey Nezir Efendi! Gene azndan ballar aktmaktasn ama, benim hi umudum yok Niin? nk ben yatkn mahpusum... Hele sen de dokuz yl doldur, on yln iine gir de, bak bakalm, her lafa inanr msn? Hst rezil! Ben senin gibi avanak mym ki, on yl yataym? Bana, on deil, be yl vereydiler, ankr mahpusunu yrtar kardm. Hatip Hoca da on yl doldurmaktayd. tlnJ eker gibi gld: yla geldi mi? yl baka Hatip Hoca!.. yl i.i orl kartrmak gerekmez. Allahtan, arp drt be yl vermeliydiler de, Cinci Nezir'in Osmanlya oynayi oyunlar sen grmeliydin. Cinleri bana biriktirip bir gece mahpusane kapsn basaraktan m? yi bildin!.. Yoksa grmnezlik mutas takp havaya kar-araktan m? Bu da olur, br de... Biz muskamzn gcyle seferberlik krmlarnn stesinden gelmi beriliz!.. Peki, hey Gvur Hoca, kar gibi bu srtma neyin nesi? Sen bizim, ordular bozan muskalarmz, yoksa, gerekten mi adam hesabna alamamaktasn? Byle muskalarn vard da, deli kzn iini neden keyemed? Akam

alacasnda, evine ekip, arap sarhou ederek rzna getiin deli kzn iini? Cinci Nezir, azn iki kere at, kapad. Dili tutulmu gibiydi. Yrtc ku gzlerini bsbtn yuvarlak-latrarak Hatip Hoca'dan eker Emin'e, eker Emin'den Hatip Hoca'ya bir zaman bakt. Hocann, gazeteci Murat'a buradaki ilerin iyzlerini olduu gibi anlattn, eker Emin ka gndr syleyip duruyordu. Demek doru... Oysa biz, 'yidir bizim Hatip Hoca'mz gayet...' dediydik, 'Peygamber gibi deilse de beri benzer evliyalardan geri kalmaz,' dediydik... 'Kylnn iftirasna uramtr. Asl ldren darda geziyor,' de-diydik. Vay namussuz Hatip vayy! Vay demek byleeee... Vay demek... -Birden horoz gibi rpnmaya balad -: Aman hey Allah! Aman. gerek gibi kardalar!.. Evet... imdi inandm!.. Bu herifin gvur hocal, tam tamna gvur hocalk... Her kim bili kard da, Kitaplarn yazd Gvur Hoca, iste budur dediyse, ermiliinden dedi. Vallah billah o herif cennetlik... nk kayptan haber veriyor: Pe-kilil . Herif bunun gvurluunu nerden bildi yahu? Yoluk .sakalndan m, sulu gzlerinden mi? Yahu Murat Bey, ben ne halt edeyim, nerelere gideyim? Yahu, tam yldr; biz bu Gvur Hocaya, Kar fendine uradk, diye yemin etmekteyiz. Dnyann bunca rezili inand, Gardiyan Musa namussuzu bile inand, bu sakalna tkrdm ksrkl Hatip imana gelmedi. Ama sen dur, Gvur Hoca, ben seninle bu iin hesabn grrm arkada... Hem de bu yalan dnyada deil kyamet gnnn maher meydannda, srat kprsnn banda... Hatip Hoca, Cinci'nin lafn kesmemiti ama, enesini keyifle kamay da kesmemiti. Byle ene kamas damara basmann tadn kardna iaretti. eker Emin'in Bagardiyan Etem Efendiye gidip, Bu Hatip Hoca, senin tlerini hi tutmad. ankr'mzn ek yerlerini anlatmakta ki, stanbul'un gazetecisine, gr neler yazdrmakta... nanmazsan nah Cinci Nezir Aa'-ya sor, dediini dn gece duymu, Murat Bey'e ilerin dorusunu anlatmaya karar vermiti. Srat kprsnn banda ben senin yakan toplayp... Dur Cinci olum... Sen srat kprsnn banda, bitli yakan, deli kzn elinden kurtar da, gerisi kolay... Deli kz, kpr banda, bunca Mslmanm iinde, Allaha ne diyecek bakalm? Burann kar yargcna dediini diyecek... Eteini karnna kadar svayp, gmgk ettiin etlerini gsterecek de, Hallerime bak, kurban olduum Allah, u hallerime bak! diye maher meydann inletecek... Cinci Nezir, gzlerini gkyzne kaldrd. Birileriyle konuur gibi bir zaman dudaklarn oynatt. Sonra kafasn iki yana sallad: Dua et, kahpe Hatip!.. Gene pis cann sana baladlar. Yahu iki laf da sen etsene rezil eker. Can yoldal byle midir? Bu Gvur Hoca bizi temelli bitiriyor. Bu herif deli kzn uydurmasyla, byle bir suu srtmza sard saracak... Canmz saken... Gzmz vcr vcr bakarken, bizi bile inandracak... Biz deli kzlara dnp bakacak erkek miyiz? Biz, sava meydanlarnda... Gvurun dnya gzellerine... Savaa mavaa da gittin yle ya sen... Cinci Nezir elini enesine att... Hatip Hoca'ya bir zaman bakt. Bu sefer iyice bunalm, iin akas kalmadna akl yatmt. Thh Allah cann ala! Ulan Hatip, ulan imansz!.. Ya bizim seferberlie gittiimiz de mi yalan? Ne fayda! Sen benim elime, Kafkas'ta, Filistin'de, anakkale'de gemeliydin ki... Ben seni, iine saklanp altn pislediin

ukurdan sng ucuyla karmalydm ki... Peki kar gibi bu srtma neyin nesi Olum Cinci, sen bouna debelenmektesin... Biz bu Murat Bey'i, senin gibi rezillere elence edecek deiliz. Dorusunu diyeceiz ki, dorusunu yazacak... Sizin niyetiniz, Murat Bey'in ardndan, Kandrdk avana diye parmaklarnz krdatmak ama, yama yok! Hele una hele!.. Gkyzne bakyor da, szm buradan dar, melek-melaikelerle konuuyor. Sen bunu eksik etek kar yargcna yutturamadm, bize mi yutturacaksn? Bu senin Cinci, mahkemeye gidip karsnda kar yargc grnce, Oh kurtuldum, diye sevinmi, beyim... Geldi ki, kr kr oynuyor. Nedir? dedik. im kar yargca dt. Beni kt sayn, dedi. Nerden bildin? dedik, Karlndan bildim. Kar ksminin sa uzun, akl ksa olur, dedi. Peki, sana ne sordu, kar yargc dedik. Hi... Bo laf. . Akl ermedii undan belli ki... Gemiimizi sordu dedi. Ya sen ne dedin bakalm? dedik. Ne diyeceim?.. 'Gemi de neymi dedim, 'Allahma kr, bugne kadar ben karakol kapsndan ieri bakm adam deilim,' dedim. Nasl bu karlk bylece? diye srtt. Kar yargc, Peki gtrn, elemi, o kadar... Deyi o deyi!.. Bu avanak, burada, salverme kdn bekleyedursun, meer gzn sevdiim kar yargc, Osmanl toprann altm u kadar iline, drt yz u kadar ilesine birer kt gnderip bunun gemiini aramaya girimemi mi? Her yazd yerden nasl karlk gelse iyi, beyim? Evet, Cinci rezilini biliriz. Defterlerimizde adam boyu gemileri vardr. Hepsi de deli kzlarn, saral olanlarn rzna gemek stnedir. Ele geirdinse, sorguya morguya bakma, aman boynunu vurdur. Yok kanuna sdramayacaksan, gnder gelsin, biz burada kaza geirelim, pislii temizleyelim, diyorlar! Cinci Nezir elini, iki kere dizine vurdu: Lafn unutma domuz Hatip!.. Bizim vurulacamz kaz oduncular daha yonup sivriltmediler. Neden mi? undan ki... Ben doruyumdur. Allah da dorularn yardmcsdr. Allah kartrma alak! Kendine yalanc tan baka yerde ara! Ben bu herifin utanmazlndan usandm Murat Bey! Sen neyi, kimden saklamaktasn rezil Cinci? Su meydanda... Gemilerin ortada... Dua et ki deli kzn ya defterde byk kt, kzln da vaktiyle paralatt anlald da sen ylla kurtardn! Nesine dua edeyim? Allah iftiraya uradm biliyor kurban olduum... Hatip Hoca, Cinci Nezir'e bir zaman dimdik bakt: Nezir Efendi! Sen bu Allah szn beline silan etmeye abalamaktasn ama, bu silah bize hi skmez! Skmez mi? eyhimden izin olayd d , bak bakalm sker miydi, skmez miydi? Skerdi kj damann Polonya'ya gsterdii ayna silah ka para... rlersin! Tbe hey Allah! Bu herif bizim bamz re , uen belaya sokacak Murat Bey! Bu herif sonunda bizi ileden karacak... Glme Hatip!.. Glme bak!.. Glme dedim, elden gidiyorsun... -Biraz dnd. Sonra ellerini ap gkyzne bir zaman bakt-: Tamam! Gnah gitti benden aa! Dinle imdi Murat Bey!.. Sen bunu byle grp gazetelere adam gibi geirdin mi, boyunca gnaha batarsn! Sana geenlerde ne dedimdi? Kylnn iftirasna urad, dedimdi. Neden dedik biz bunu?.. Elimize ayamza dt, yalvard da ondan dedik. Hele u ene kamaya hele!.. Bunun rezilliklerini yazarken, bu ene kamalarn gznn nne getireceksin! Mahkemede bo bulundu, elini enesine att da, bizim koca bakan, Tamam! imdi hi phem kalmad... Bu herif ortan para iin vurdu! diyerek lm cezasn

duraklamadan verdi. Allah bunu, bu ukura kolay drmedi Murat Bey, az kalsn, yakasn kurtaryordu. Sana anlatrken yalanlar birbirine ulamtr da her birinin kuyruuna beer onar yemin eklemitir. Bunca yl daval olduu herifi, Dmanlar vurmu pusudan, demitir. Allahm iine bak ki, biz o gece hovardalkta geziyorduk, demitir. Gittiimiz kar, kocal olduundan, yer ispat gsteremedik, demitir. Meerse herifin leine basp gemiiz, sabaha yakn... diyerek, sulu gzlerini ovalamtr. Bir umulmaz sebep yaratp bizi yal ipten niin ald, kurban olduum Allah?.. Susuzluumuzu bildiinden, demitir. Hatip Hoca, rahata glerek, Evet anlamnda ban sallyordu. Cinci Nezir meldii yerden hoplayp kalkt, ayaklarnn burnuna basp dikildi: Yanlmaktasn aklsz Hatip, kt yanlmaktasn!.. Aslsaydn kurtulurdun. Allah seni ipten niin ald? Srnesin diye ald. Mahpus damlarnda srneceksin ki, sana ylanlar imrenecek... Bu bir... kincisi: Kurban olduum Allah, cehenneminin kara katran kazann pisleteceinden korkmutur... -Aklna bir ey gelmi gibi duralad -: Hakas bunun vurduu da, rezillikte bundan aa kalmazd Murat Bey... te dnyay pisletmitir ki, unca topuzlu zebani temizleyememitir. Bunlar bir zaman ortaklk ettiler. Tiftik miftik, davar mavar, ekin mekin toplama ortakl... Bir yandan milleti soyarlard, bir yandan birbirlerini... Sonunda hrlatlar da, mahkemeye dtler. kisi de imansz olduundan, hangisi hangisini alt ederse, teki, kuru hasr stnde kalacak... Say ki, bunlar iki cambaz... Bu dnya, aralarna gerilmi cambaz ipi... pe biri bir yandan girmi, biri br yandan... Cambazlarn ellerinde denge sopas olur ya... Bunlarn ellerindeki denge sopas, bildiin Alaman mavzerleri... Kyclkta bu domuz Hatip, ortandan ileri olduu iin, herifi bir gece yedi. Bizim burann ky yerlerinde, ou aalarn zenginlii, ortak ldrmekten, ekyalara yataklk etmekten gelir. Glersin kanl Hatip! Gl bakalm! Yanndaymm gibi biliyorum. Yannda deilsem de, aklnn iindeyim. O gece u saatte, filan yere kaak ttne gideceini duyurdun. Yatsdan sonra ata binip pusu yerine yel gibi yetitin, herifi ku gibi avladn. Olum Cinci!.. Gnahm almaktasn ki... Hst!.. Bizim dinimizde gnah alverii yoktur. Senin gnahlar sende kalr, benimkiler bende... Evet, ortan bu Hatip Hoca haklyor ama, Murat Bey, gkyzndeki Allah hesaba katmyor. Kurban olduum Allah, o gece bunun bana olmadk uursuzluu biriktirmi... Akamn kuru havas, karlaing m sana, gzelce dona ekmi mi? Hey avanak Hatip!) deseni, Gecenin don ayaznda, hayvan srlr m, yal gibi?.. Hst!.. Lafn unutma... Evet, sreceksin iste stemez... nk leten kayorsun!.. Leten kamak ili sreceksin ama, tkezlenmeyi ne yapalm? Yolunu /arlad srada, bunun hayvan dondan tkezliyor, Murat Bey, art ayan incitiyor. Byle ilerde binein aksamaya balad m, can kurtaranlktan kar, yal ilmek olup boynuna geer. Peki! O gece, tembel Yamren adamnn, kaak odun kesmeye kmasna ne demeli?.. Kaak odun dediim, komu kyn korusunu kesecekler, dmanla... leriden bunun cgara ateini gryorlar. Ormanc sanyorlar. Bu fkara Hatip, aksayarak Yamrenlilerin sindii yere yanayor. Bakyorlar ki, bildikleri. Hatip Hoca... Omzunda mavzer tfei... Geldii ynn deresinde ortann lei... Bunun yalan yemini kalmyor. O sra ne demitir? Dinim gibi biliyorum: unlar

kurunlasam, demitir. Bereket kyl kalabalk... Fazladan hepsi silahl... Daha kts ilerinde Kulakszn Yakup var. Kulakszn Yakup, buradaki Ta Mustafa'nn babas... Topramzn nl ekyas rahmetli Eri Ahmet bunlara enite olur. Bu senin Hatip Hoca vaktiyle Eri Ahmet'in yatak yeriydi, gmdeki altnlar iin, fkaray pusulatt. Yamrenli, Nereden bu geli gece vakti? diye sormu... Bu gzn sevdiim biraz yalan dzmse de tatsz... Ertesi gn le bulununca Hatip Hoca'nm oralarda ne arad anlalyor. ok abalad bu Hatip, para gcyle, Yamrenlilerin tankln evirmeye ok urat. Ya-kup Aa, nal dedi, mh demedi... Bir adam, tekerlenecek mi, Allah gzn balar. Bu Hatip, Kurunlu'nun karakol komutan baavua ok gvenmi... Smcak'a yeni gelen onbay adam hesabna almam... Meer Ban Onba, Osmanlnn birinciye iz srer onbas deil miymi? Bunun izini sryor ki, getirip eve sok-macasna... urada pusulam, atp vurmu, beriden srp ileriden kmaya abalam, diye buna kurtulu yolu brakmyor. ankr Arcezasnm koca bakan lm cezasn kertti. Bu bizim topramza, yle koca bakan hi gelmemitir. Verdii cezann gcne bakmal ki, o zamann ileri Bakan kr Kaya Bey, onca abalad da, bir harfini bozduramad. Bunu ipten almak iin mebuslara ok yalvarm. Bu Hatip Hoca ankr evresinde bizim birinciye gelen casusumuzdur. Gzmz kulamzdr. Eri Ahmet denilen ekyay vuran budur, diye aslma cezasn on be yla gle evirtmi. evirtmi dedimse, bu iler frt diye olmuyor. Bu miskin Hatip, tam alt yl yal ilmein altnda yatt. Bu Hatip lm cezasn yedii zaman, adama benzerdi az ok... Yiitlii kendine yeterdi. Alt yl, kuyruu dik tuttu... Direndi. Hele Yargtay onayladktan sonra, her gece, Yarn sabah yolcuyuz, diye yatard da, srtarak yorgan kafasna ekiverirdi. Nedense o sralar bu herif bozulup dalmad. Biz o yl muskaclktan yatmaktayz. Yedi vilayet ar yerden bize muskaya kouyorlar. Sen bu Hatip Hoca'nn domuzluuna bak ki yal ilmein altnda debeleniyor da, uradan bana bir muska yazver her ka kurusa, demiyor. Gnlerden bir gn, bir telgraf geldi. Sana gstermitir. Ankara milletvekili Akagndz Bey'den... Aka-gndz Bey bunu nereden bilecek?.. kr Kaya Bey yazdrm.. Byk Millet Meclisi cezan on be yla indirdi. Mjdeler olsun! Devlete, millete dua et, diyor. Bu senin Hatip Hoca'n, telgrafa bakmasyla parmaklarn kek gibi aklatarak birka kez dnd, sonra Allah diye bir nara salp yznn stne yere kapand. lmden kurtulduuna secde etmektedir, b rakn! dedim. Meer yklm... Koup evirdiler ki a ;- . zindan kanl kpk geliyor... Boynuzundan tutup ya taa yatrdlar. Yat o yat... abana sknadan sa sakal apak oldu bunun... enesi gevedi. Dileri takr takr birbirine vuruyor ki bunca zorlatt halde, takrty kesemiyor. Ter yrd bunun gvdesinden... iltelerden demelere geti. Demeleri rtt. Trk-esi, bu Hatip, bir gecede tam otuz yl kocad. Adam-olu sevinten ince ksrk olur mu?.. Bu herif oldu. Neden oldu? Cann ok sevdiinden... Bu herif, bir saat ge lmek iin, dnyay atee verir, Murat Bey, dnyay gazlayp yakar!.. Hatip Hoca yumuack sordu: Sen yakmaz msn Cinci olum? Yakmam ya... Elim varmaz. Elim varsa yreim koyuvermez. Adamlara m acrsn, mallara m?

 kisine de... Oysa... -Hatip Hoca iini ekti-. Bir saatlik mr, ok mr... Cinci Nezir'in karlk vermesine meydan kalmad. Dkkn komusu Eskici Dervi mer'in sesi duyuldu: Nezir Aa!.. Hey Cinci Nezir!.. Neredesin herif?.. Gel yeti!.. Cinci Nezir gitmekle kalmak arasnda bir an du-ralad: Lafn unutma kt Hatip... Bu senin Bir saatlik mr meselende ok i var! Hele gidip geleyim de... Ksa admlarla, pt pt yrd. Arkadan grn arapla sarho ettii bir deli kzn rzna gemi ellilik bir adama deil, kavruk bir ocua benziyordu. Hatip Hoca, Cinci'nin ardndan glmseyerek bakti: ok meseleymi... Hele bodur pezevenk! diye sylendi. Glmsemesinde, aklndan geenleri smsk rten bir okbilmilik, sesinde, yreinin en gizli duygularn aa vuran keyifli bir gven vard. Bir saatlik mr iin dnyay atee verecek hainlii ile sanki vnyordu. D savalarn srekli yenilgisi, i blnmelerin insafsz boumalar arasnda domu, ocukluun yar hayvanlna, delikanlln aptals cmertliine hi uramadan, cimri, tedirgin, inansz bir kocamla atlam bahtsz kuaktand. nsanlarla acmadan ilgilendii, bu ilgiyi insanlarn yreklerindeki sulu kurnazlklar yakalamak iin kulland belliydi. Bir elini dizinden cansz sarktm, teki elinin iaret parma ile tespih eker gibi -daha dorusu tetie basar gibi- enesini kayarak dalmt. Kaln caml gzlklerinin ardnda, her zaman yalms bir su ile slak, kirpiksiz gzleriyle dike dike bakmas, ar nisan gneine aldrmadan eski paltosuna byle smsk sarlmas, hocaya pusuda bekleyen inat bir adam hali vermekte, Cinci'-nin demincek sylediklerini bir bakma dorulamaktayd. eker Emin apansz sordu: Alamamn Polonya'ya gsterdii silah, nasl bir silah beyim? Bir aynas varm, tuttuu yeri yakmak-taym... O mu? Deil! Bildiimiz tanklar, uaklar... Aman yle de... Ayna ksmna hi dayanlmaz... Ayna gayet kt... leriden tutacak, burada sen har-radak yanacaksn! Bildiimiz uak muaksa kolay! Hatip Hoca yavaa sordu: Kolay ne demek aslan Emin'im? Uak muak sana da m kolay? Kolay elbette... -eker Emin alay anlayp davrand-. Ne sandn? Yoksa sen bizi, Polonya'nn adamyla bir mi tutmaktasn? Bizim din gcmz vardr ki... Sizin?.. Bizim... Kitap yazyor: Bir Mslman on gvurdan stn... Mslman, dedin... Sakn sen kendini... Mslmanm Allahma kr... Sen imdi kitabn hesabnca on gvurdan basknsn! Tankl uakl on gvur bir yana, sen bir yana... Elbette... Demek Alaman bassa... Yiite kar kp... - Yiite... Bouarak... Bouarak ki bitirmecesine...

Bu srada, saaktan yere sere atlad. Ta gibi dmler, lastik top gibi sramaya balamlard. eker Emin srekli esrar ienlerin rkekliiyle gvdesini geri atarak, Vay namussuzlar! Ulan dinime imanma... Ulan art olsun! diye sylendi. Sabahlar yarm saat uraarak kvrd sar byklarnn glgesindeki morumsu dudaklarn yalyordu. Her zaman yar kapal duran sol gz bsbtn kslm, alabildiine at sa gznn donuk akr-lmdan ince bir parlt gemiti: unlara hele unlara!.. Sizi ben pilav tenceresine atmalym ki, sizi ben... Bir baka sere yerdekilerin yanna inmek istedi. Hem kendisi rkt, hem de tekileri rktt. Uup gittiler. eker Emin iini ekti: Adamolu olmal deilmi Hatip Hoca, bu dnyada uan ku olmalym!.. Alc kuu ne yapalm? Sen, gkyzn bo belleme! Alc ku var. Atmaca kuu... Atmaca olmal yleyse. Ya avcy, av tfeini ne yapalm? Allah Allah! Avc olmal desem ona da bir laf yaratracaksn. Ben artnda, eksiinde deilim. Hatip Hoca; bana, yle gerine gerine on dakika umak elverir. Sonunu sen bana brak! Sonu kolay... eker Emin, avucunun iiyle, azm sert sert sildi. enesinin keskin kemikleri, yeile alan derisini nerdey-se kesip dar kacakt. Ayda ylda at kuyruundan elek rd zamanlar hesaba katlmazsa, dokuz yl u kadar ay, hibir i yapmadan, bo oturarak geirmiti. Esrar iiyor, bulamazsa, avu avu afyon yutuyor; dilencilik eden anasna kendisini rahata besletiyordu. Her gn hastalktan yanp yaklmas, revirde yatabilmek iin stne ald casusluunun payandasyd. Murat gazeteleri hrdatnca gene rkt: Benim uan kutan bu rkmelerim neden bakalm Hatip Hoca? Benim bu rkmelerim kar alndan... Yiit bir herif uan kutan, yoksa, hi irkilirmi Kar alndan deil, eker olum!.. Senin yreksizliin akll olduundan... Sende akl hi mi yok? Var, olmaz m? Varsa neden korkmadn? Kim demi! Ben de korktum. Sereler de bizden korktu. Buyur bakalm!.. Korkarlar elbet... nk onlarn da kendilerine gre akllar var. Bu dnyada avanaklar korkmaz. Akllysan, ister istemez, korkacaksn! Adamn korka ok yaar! -Yere bakarak bir zaman glmsedi-: ok yaar ama, bakalm nasl yaar?.. Zor yaar gayet... nk, akll adamn dman ok olur. Dmann ok-sa, silah tayacaksn gece gndz... Silaha altn m, tabancan belinden karp on dakika rahatlayamazsn!.. Zaman olur uncack tabanca da topu gibi arlar. Seni bunaltr ki, belini bker. u namussuzu ta-masam da, tek u dnyada iki kar topram olmasa, demiimdir ok vakit... Dmanma malmn yarsn balasam da, canm almaya zorlamasa, demiimdir. Peki, dese de bo!.. nk beyim, adamoluna gvenilmez. Bir gece, yats namazn kldm, yatacam. Biri geldi. Sleyman Aa'nn sabaha kaca pheli. Aranzda bir hesap varm... Borcunu

deyecek, dedi. Gitmesem u kadar yz lira batyor. ifte tfeini omuzlayp yola ktm. Gece vakti ifte tfei, Alaman mavzerlerinden yararldr. Karanlkta sese boaltrsn! Samalar daldndan, pusudakilerin birinden birine rastlar. Sleyman Aa, sr sahibi olduundan, yaz k yayladaki konanda oturuyor. Dan banda bir ev, bir al... Kyden karken, saa gideceime sola saptm. Ne olur ne olmaz!.. Sleyman Aann ard bakalm gerek mi? Dman sahibisin, doru yolu brakp aklardan dolaacaksn!.. gndr yamur yadndan, sular azgn, bastm yer batak... Dolana dolana yaylann yokuunu ktm. Gece de yary buldu. Doruu devrilip dereyi geeceim. Sleyman Aa'nn evi kar yamata... Baktm, klar yanyor. Gecenin bu zaman klar kararmam... Demek herifin hastal doru... Dereye iniyorum. Suya yirmi be adm kalmad, aadan bir grlt geldi. Grlty duymamla, kendimi bir kayann dibine attm. Bir zaman, soluklarm kesip dinledim. Dere yatann karanlndan, ince bir su rlts geliyor. Dinliyorum, hep su alamas... Kendimi attm kaya dibi iyice batak... Biraz vakit geti, slaklk gvdeme iledi. Ayaz ki nasl ayaz... Dilerimin takrtsndan, dnyay gk gr-lemesi saryor. Seslensem sesimi Sleyman Aa'ya duyuracam. Drt olu var. Her biri diiyle aslan avlar. Bir kuruii atsam silahlarn kapar yetiirler. tleri var ki, atly atndan alr, kurtu itler... Bir Hayyy desem ya... Diyemiyorum beyim. Kurun skarsam daha kt... Namlunun yalazna atarlar. Fazladan, sindiin yeri bildirmi olursun!.. Gn doana kadar amurun iinde, it gibi, titredim. Sesi de duymu oysa... un-cack bekleyememi de avanak gibi, pusunun stne yryp vurulmu pisi pisine, derler, dedim. Geberip gitmektense it gibi titremek iyidir, dedim. Evet, korku kt ama, gayet yararl... Korku adam tetikte tutar. Dman sahibinin, korkudan baka sma yoktur. eker Emin belki on kez dinledii bu hikyenin yarsnda usanm, hava kuu olup kanat vurarak savumann keyfine dalmt. Hatip Hoca'nn sesi kesilince sayklar gibi konutu: Varsn olmasn Hatip Hoca!.. Sonu kolay... Sonunu Allahn izniyle, sen bana brak Neyin sonunu? Hava kuu olmann... Hava kuu olmak iyidir. Nasl iyi olabilirmi bakalm? Akim ermediinden... Benim aklm eriyor. Hava kuu olmann tam sras... Ben senin yreine giren eytan bildim. Geenlerde kapya bir kara kz geldiydi, uraya konan gezginci ingenelerden bir kara kz... Tbe yalan!.. Yalan yok! Kara kz grmenle, susa yollan senin burnunda burcu burcu ttmeye balad. Ne olsada imdi ben de darda olsam, unlara karp yollara dsem, dedin. Bir adamn can, mahpus damnda, hava kuu olmay ekerse, ona, bu yzden mahpusluk bindike bindi demektir. Ama yanlyorsun eker Emin! Neden? undan ki, sen yatkn mahpussun. Yata yata, senin kemiklerin cvk hamura dnmtr. Esrardan, afyondan, cierlerinin gz gz olduu da cabas. Gezgin ingenelerin ayayla sen dalar aamazsn, bozkrlar geemezsin. Bacaklarn seni gezdirmez. Hele kara kza geldi mi, o ii suratna bulatrrsn ki bsbtn rezil olmacasma...

 Aman uak! Bu Hatip Hoca beni ne sanmakta yahu? Ben eski topram, bendeki o i pehlivanlarda yoktur. Arada bir ben de yle derim, ama kulak verme!.. Mahpus dam, belimizi bkt de bizim haberimiz yok hey akn! Bana sorarsan, atmacalar unutup hava kuluuna zenmek iyi iaret deil! Bu kafayla sonunda ekecein rezillii hibir kitap yazmamtr. Hem olum, sen gl gibi krpe karn, bundan u kadar yl nce, sevindiremeyip hovardasyla yakaladn iin vurmadn m? Hovardayla yakalamak nasl bir sz? Biz kary istemezlerin karalamasyla ldrdk! Bu senin, istemezlerin karalamas dediin, bykl peremli bir karalama. Evet, sen, karn hovardayla basp vurdun. Sonra o kara kz hi yaramaz. yisi, beni dinle yavrum, hava kuu olmaktan vazge! Allahm bir aylak srasna gelir, Cebrail meleine emreder: Benim eker Emin kulum, bir amansz yerde kalm, k-' t bunalm, kendisine iki kanat lazm... Yetitir, havalansn da bir grelim ne olur? dedi mi, bitti. Desin yahu! Horoz gibi iki rpnp havalanaym da, gerisi kolay! - Demek imdi bu sz, drt yz dirhem yiit sz m? Yiit bz... Drt yz dirhem... Erkeke... yi bildin, erkeke... Peki Bagardiyan Etem Efendi Aa'na senin hi mi acman yok rezil? Neden acnas oluyor benim Etem Efendi Aa'm? Gece saymnda, bizim tutarmz eksik kt m herifin akl srayp yrei yarlmaz m? Ben, Allahm izniyle, hava kuuna dnp sa Peygamber gibi gkyzne ekilirsem, hesabm Etem Efendi Aa'mdan m sorarlar? Hi bakmazlar!.. Koca Savc, Allahm izni miz-ni bilmem, eker Emin'i senden isterim, diye barr, Bagardiyan Etem Efendi Aa'm hemen ieri atar! Mahpus damndan bunca adam kat. Bagardiyanlara dediklerini ben hi grmedim. Sen, adam gibi mi kayorsun, bakalm? Hayr! Ku olup havalanyorsun. Tzkte bunun yeri yoktur. Otur oturduun yerde rezil eker, sen btn mahpus milletini, gz gre gre zincire mi vurduracaksn, alak? Sen bizi, yediden yetmie prangalatp zindanlara m dolduracaksn? - Ben, gndz gzne, resmen hava kuu olup, horoz gibi rpnarak uunca suumu size kim bulatrabilir? Olum, kr tuttuunu dver denilmitir. Mahpusluun kanunu, kaan tutamazlarsa, uslu akll oturan sktrrlar. Hergele Niyazi, bir saatlik yerde, belediyenin fidanlnda alrken, candarmalarm nnden parlayp savuunca, buradaki bizleri, tam alt ay, konumaya karmadklarn sen ne abuk unuttun Hatip Hoca bir eyden irenmi gibi suratn buruturdu -: Hava kuundan aaya da adr kurmaz! Prradak havalanacak da, yeryzn pislettii elverme-mi gibi, gkyzn de batracak... Sen cezay tepeledin, rezil eker. unun urasnda ne kald? Otur oturduun yerde Ne mi kald? -eker Emin gerekten korkmutu -: Daha ne kalsn bre hoca? Drt ay, on dokuz gn... Yatmakla m tkenir? Namussuz ceza beni yedi. Ya 933 affnda dediklerin?

 Ne demitim? Tbe demedim! Dedin ne gzel 933'te, Onuncu Yl aff geldi beyim, bunun cezas on be yl... Mahpus damna gireli iki yl olmu olmam... Niyeti zplayp kmak... Krpe kary bedavadan ldrm olacak... Mahpus damlarnn af haberleri karktr biraz!.. Verildiydi, verilmediydi, kyordu, ktyd. Yarsn gtryor, yok drtte n siliyor, derken af geldi ama, ekyalar tutmad... Hkmet parasn yiyenleri tutmad, memur ldrenleri, kz karanlar tutmad. Geride kalanlardan on yl cezas olanlarn yl, on yldan yukarsnn be yl elindi. Biz bu eker Emin'i buralarda avutamaz olduk. Bu senin eker Emin, Allah gstermesin, zaptolmuyor, stemem ve de almam, diye kkryor. Neyi almayacak? Be yl azmsyor da beenmezleniyor. Yatarm dinime imanma... On be yl, bir tamam, yatarm, diyerek sesi kt kadar barmakta... O zamandan artl... Erkekse, yemininin arkasnda durur, bir dileke yazdrr, affn eldii be yl hkmete geri verir, ar cezallar kouuna iner, ba keye kurulur. Aman tbe de Hatip Hoca! Hi demem! Bu be yl alsnlar da balarna alsnlar, diyen sen deil miydin alak? Gerekten yle dedikti Murat Bey! Taze mahpus, be yln ne bela olduunu nereden bilecek? Geriye on yl kald. Buna af diyenin anasn avradn... diye ben ok dvndm. Bunlar bana laf dinletemiyorlar. kacak arkadalar sevinir, darda ne yapacaklarn konuur. Sen urada hasedinden geberirsin. Ama herifler u zamandan beri yatmaktaymlar... Adamolu deil miyiz, yreimiz rk... Ben o sralar, Tek bunlar kmasnlar da, benim cezam da inmesin hey Allah, diye ok yalvardm. Hatip Hoca, belli belirsiz kmldad: te kulanla iittin, Murat Bey... Bundaki yrek deil, pislik daarc... imdi savcla istemeliler de, Olum, bir yanllk olmu, karsn vuranlara af yokmu, demeliler... Sus aman, imansz Hatip! uraya uzanr da lrm. te boyun damarlarm davul gibi vurmaya balad. Belkemiime bir sz yapt. Yahu ben bitmiim hey kardalar! Bendeki illet, hep mahpusluun boku. Kalan gnleri hesapladka aklm atlayacak... Mahpusluun ne olduunu bilmeyenler der ki: Seni vururum da on be yl yatarm, der, Kul cezas da neymi? der, Allah ceza vermesin adama... der, Mahpus damnda, aatan direk grlmtr de adamdan direk grlmemitir, deyiverir. Hele namussuzlar! Ulan, ben, temeline tkrdm bu ankr mahpusunun adamdan direi kesilmedim mi? -Derin derin soludu. Her zaman yar kapal duran sol gz kprdamaya balamt -: Yazlarn scanda, gn uzar, beyim, erimi kurun gibi topran yzne yapr, ekilip yatak yerine gitmeyi bilmez. Kara klara geldinmi, gecelerin sabahn bulamazsn! Yatakta dnersin ki deirmen talan senden rahattr. Adam nerede usanr tatl canndan? Mahpus damnda... Kendi suratna tkresin gelir aynaya bakarsan... Akll ol Hatip Hoca! Dokuz yl!.. Dokuz yl, yedi ay, on bir gndr, biz elimizi kar etine dedirmemiiz! Benim hastalma arkadalar inanmaz! Oysa benim hastalmda ok meseleler var! Birincisi, bildiin kar al... Mahpus damnda, kary, eki erik gibi cann eker... -Snen c-garasm kundurasnn stne koyup titreyen elleriyle ceplerinden

kibrit aramaya balad - : Drt ay ka gn ediyor? Otuzardan yz yirmi gn... On dokuz daha... Yz otuz dokuz... Bugn sayma... Yz otuz sekiz... Bizim yz otuz sekiz gnmz kald Hatip Hoca! -Birden fkelendi -: Bugn sayma ne demek namussuz eker? Bugn dnden saydn da, on dokuz kal-dyd ya... -Ceplerini artk, yrtacak gibi hmla kartryordu-: Ulan rezil kibrit!.. Hatip Hoca, yardm etmek zorundaym da, bunu yapmamak iin kendini zorluyormu gibi, ceplerindeki elleriyle paltosunun nn smsk kavuturuyordu. eker Emin bir yandan kibrit aryor, bir yandan syleniyordu: Frt frt sner bu benim namussuz cgaram!.. Bize iki laf ettirmez. Bu da bize dman yahu!.. Kibrit kutusunu buldu. Bo olduunu grnce, biraz ard, sonra, kutuyu fkeyle yere ald. Elini kuana att. Para kesesini, tabanca eker gibi, kasntyla kard. pekli kadn orabndan yapt keseyi, avu-cunda bir zaman mncklad. Yzndeki kzgnlk yava yava dalyor, gzleri kar eti okar gibi szlyordu. Keseyi nce koklad, sonra parma ile tutup Hatip Hoca'ya uzatt: Gzn aacaksn Hatip Hoca! Ankara bayanlarnn ayak orabdr bu... Karlnda be tane boncuk rmesi kese versen, kandrp elimden alamazsn! Neden mi? Ben bunun uurunu denemiim!.. Ben bunu kua.ma soktum sokal, bu amansz yerde, hi parasz kalmadk. Ya kokusunu ne yapalm? Buna Ankara bayanlarnn kokular sinmi ki, gayet zorlu sinmi.. Her karta, Kabe ya iesi amn gibi yrein bir ho olur! Uzattn rezil! Sok cebine u pisi... eker Emin, gzlerini korkmu gibi at Aman Murat Bey, bakverelim... Ta ma kesilmesin u gvur hoca!.. Ankara'nn bayan orabna pis diyen ta kesilir ki kaskat... Kpoluluk ediyor, Murat Bey'in stanbulluluunu hesaplayarak, her zamanki gibi, stanbul bayanlarnn ayak orab demiyordu. Avucuna boaltt bozuk paralar dizinin stne sralamaya balad: Vay bama!.. Paralar, tm harcamm kar-dalar!.. Ulan kavat, dese biri, ulan sen bunca paray nasl harcadn? ankr'nn Cumhuriyet Meydan'-na altndan kaldrm m dettin? dese. Hay anan le, kpek eker!.. Peki, nereye gitti bunca paramz bizim, mahpus damnda yatarken?.. Yahu bizde, yz yirmi yedi kuru para kalm... Dn elli kuru verdim, bir paket ttnle bir kilo soan, bir kilo kuru fasulye geldi. Hepsi otuz iki kuru... Geriye ne kalr? On sekiz kalmaz m? Ne dersin Hatip Hoca? Bir de sorar! Elli kurua kar bunca sipariten sonra, yz kuru mu gelecekti avanak? Yz gelmez, ne mmkn?.. - ok kederlenmi gibi suratn ast -: Yahu benim bu Hatip Hoca'clan ektiklerim elvermedi mi? Yahu ben paramn ardn aramayacak mym? Bir akl erene hesap ettirmeyecek miyim? Ben gurbette saylrm Hatip Hoca, hem de gurbetin domuzunda saylrm. Gurbet yerde, yiit ksm, parasnn hesabn bilmedi mi olmaz! Dizinin stnde on kuru brakp gerisini besmeleyle kesesine koydu: unlara bir paket ttn, bir kutu kibrit gelsin! Ttnn fazlas iyidir. Ttn ksm tez tkenir. Her adamdan istenmez. eyreklerden biri yere dt, avlunun ortasna kadar yuvarland. eker Emin gzlerini eyrekten ayrmadan, az alkanlyla bard:

 Recep yeti!.. Hey ipsiz kpolusu geliver!.. Akl sra meydanc psiz Recep'e seslenmiti. Bir zaman bekledi. Gelen giden olmaynca, dilerinin arasndan sverek kalkp eyrei ald. Dnp yerine meldii zaman, yoku km gibi soluyordu. Seslenirsin seirtip yetimezler!.. Duymadklarndan m? Duyarlar ki domuz gibi!.. Nerede eski meydanclar hey Hatip Hoca, hani eskinin pire gibi ayana abuk meydanclar?.. imdikiler sese gelmezler ama, ay ba oldu mu, eyrekleri toplamaya gelirler. Bakarsn bann ucuna dikilmi srtan... Herifin elinde ii var, bir saat sonra olsun, diyenini ben hi grmedim. Bunca naml aalar, ayda yz para verir, biz be kuru veririz, yleyken ara ki bulasn alaklar... Hele bu psiz Recep hepsinden rezil... Ama, taa bandan arkadalara dedim: Bu olan bu revir ksmnn iini e-viremez, dedim. Revir ksmnn meydancs, tuttuunu koparr olacak... Ekmek arabasnn bana uvalla yan a t m, ierisinin meydanclar, Revir meydancs g e l * -di, diyerek sere srs gibi dalacak... Neden? nk revirin mahpusu hasta bir yandan, hatrl bir yandan... Ben ona revir meydancs derim ki, bu kapdan ieriye, bayat tayn, yanm tayn, hamur tayn sokmaman... Hani revirin temizlii?.. Nerdeyse, toza gbre karacaz!.. Bu psiz Recep bayram kei gibi bir olan... San tarasn, olmayan byna fndk ya alsn... Senin haberin yok da Hatip Hoca, glersin! Bu Recep olan, bizim Cinci'ye tane muska yazdrm, byk karacak muska... Yazdrmtr inanrm. Gen irisi olduundan, byklarnn kmadna kzyor. Fazladan bu olana byk art... Ekmek parasn zamparalktan kazanan herif byksz yapamaz. > u pise, bir de zampara dersiniz... Gzn tavukkaras basm kimsesiz kocakarlarn gece vakti zorla bana ken alak, nasl zampara oluyor? Yanlyorsun eker Emin!.. Aslnda kocakarlar olan zora getirmekte... Bunu dokuz yandayken, o ie altran kar ninesi yandaym... Gece vakti bana km de, fkara Recep'in korkudan boynu imi... Olan ne halt etsin? ki yz evlik kyn cad karlar, bunu birbirlerine devrederek bytmler. Bize aman vermediler ki, kahpeler, sapann sapna yapalm, Hatip Emmi, diye yanp yakld geenlerde... nanrm, vermemilerdir. Gardiyanlardan, candarmalardan meydan bulsalar, burada bile aman vermeyecekler. Ulan ne i? - eker Emin byk altndan gld -: Konumac gn, revir kapsn kocakar alay evirmekte... Th Allah belan vere psiz Recep, olur ama, bu kadar m olur? Ulan ikembesine tkrdm... desem... Senin haberin yok Hatip Hoca, olan buraya attran kocakar da gelmeye balam, kmas yaklat, diyerek... Gelmi evet... -Hatip Hoca, Murat'a dnd-: Recep'in iini defterine yazdn m beyim? Hayr... Yaz ki, stanbul'un adam okusun da glsn hkr hkr... Olan kocakarlardan, az buuk harlk alyor ya, kulak verme... Ttn, erez paras... Bana sorarsan, biri, bunun aklna girmi, Ulan sen dnyann avana msn? Altn iste, demi. Bu zpr, ya istemesini bilememi ya da almasn. Gecenin birinde, karnn boynundaki diziden iki altn gizliden yolmu. Ertesi gn kahpe bakm ki altnlar eksik, gelmi buna alam... Fayda

vermeyince, karakola gitmi... Sen Recep'in kalbna aldanma! ki sopa yemesiyle altnlar karyor... Kar, olann mahpus damna gideceini anlaynca, piman olmu, balam yalvarmaya... Altnn birini onbaya kurtarmalk vermi... Onba, erlerden korkusuna tutana yrtamam, Meraklanma, kdn iyi yazdm. Olan ileden salar baavu, diyerek Recep'i kollar bal yola koymu... Sekiz ay ceza verdiler. Kahpe, ikinci altn da olana getirmi, ilk geliinde... kana kadar da ncy yedirir. Kar akl hep bir... On drdnde neyse, altm drdnde gene o... Hatip Hoca, balayan bir glmsemeyle yere bakarak sustu. Murat -can ttn imek istedii halde- odasna gidip piposunu almaya eniyordu. gnde, aylk kadar bayatlam gazeteleri dalgn, katlarken, meydanc psiz Recep, yukardan koarak indi, kapnn pervazna tutunup hzn kestikten sonra, drt ayak merdivene basmadan avluya hoplad. Kabaklatrmaya alt ince sesiyle dkknlara doru bard: Kelleciii... Hey namussuz Kelleci!.. Sana dedim, heyyy! -Biraz bekledi, karlk alamaynca, eker Emin'e dnd -: Kelleci'yi grmedin mi Emin Aa? Grmedim! Ne var? Ne olmu? Hi... Lazmd. nmedi aa... -eker Emin'in stndeki uyuukluk birden gitmi, gzlerine bir tetiklik gelmiti -: nmedi... Grmedim. Yukarda yok mu? Yok... Dur aman! Aman psiz olum... Sakn savutu mu, namussuz? Ne savumas yahu? Pis Kelleci, nasl savua-bilirmi? Nasl m? Demincek Tahir Efendi, d kapy ak brakmt... Tamam! Savutu alak, karkla getirip... Vay bamza!.. Gitti Kelleci Mslmanlar! art olsun gitti... melimden kalkmaya zorlatrken, dizleri kesilmi gibi yere ot uru vermiti. rpmyordu: Demedim mi Hatip Hoca! Bizim dirliimizi bozacak, bu olan sonunda... demedim mi? Gitti alak... Ylan gibi ad, ak kapdan, ylan gibi... Barma namussuz! uvalla altn gitmi gibi hele una!.. Tahir Efendi burdayken Kelleci aaya hi inmedi. nmedi mi? Ya indiyse... Hem de inmitir. nmitir de savumutur. nmedi. Yukarda benim yanmdayd. eker Emin debelenerek yeniden melime geldi: nmediyse... Yukarda birinin carm yakyor-dur. Birinin torbasndaki teberiyi aryordur. Bu Kelleci, ses vermedi mi, bil ki, birini hrszlamakta... Ulan durur bakarsn, kaltaban Recep, Koaym da, unu, eli torbann iindeyken bastraym, demezsin... Recep birden toparland, kollarn kabartp ellerini grete perev yapar gibi, kalalarna pat pat vurarak yukarya kotu. Uzun boyluydu. Kaln bacaklar mavi bezden zpkasn iiriyor, pazl kollar krmz mintann iyice geriyordu. Koca revir ksmn bir bana temizleyip bunca adamn hizmetini grd halde, stba her zaman temizdi. unun bunun sofra artklaryla geinmekte, meydanclktan kazandn giyimine harcamaktayd. Yukarya kulak veren eker Emin, umduu kfrler, tokat akrtlar gelmeyince

suratn asarak iini ekti: Bastramad kaltaban! Gmbr gmbr seirterek klr m? Yel gibi yetiecekti. Hayr, bu olan, burann iini ba edemeyecek... Bunca tembihledim, Kelleci'nin niyeti kt, izine basarak gezeceksin, dedim. Musa Efendi de tembihledi. Biz bu gidile, bu namussuz Kelleci'nin hakkndan gelemeyeceiz Hatip Hoca! Bu olan, bizim dirliimizi bozacak ki, ok kt bozacak... Ka para eder! Arkadalara sz geiremiyo-rum. u Hidayet olan yeniden meydanc yapalm... dedim. Hst rezil... Hani, bunun laf hi edilmeyecekti? Benim bu laf etmem, Hidayet'i arkaladmdan m? Dirliimiz... Brak... Sen bu Hidayet olan, sonunda mahpus milletine paralatacaksn!.. Sana iki kayma verecek diye, konuma gnleri karlara sa svazlayan it olu iti yeni batan buraya, meydanc dikerler mi avanak?.. ki kayma da neymi? art olsun, yok yle ey... Hidayet'in sa svazlamas da yok... Bunlar namussuz Recep'in o zamanki karalamalar... Ka para eder! Hidayet olmaynca da, biz bu domuz Kelleci'nin hrszln tutabilemeyiz aa! Glersin hkr hkr... Peki, imdi bu Kelleci, hi mi hrsz deil? Ben iyi yerden nordum. Ben, bunca yln mahpusanecisiyim. Biz burada, adam sarraf kesildik. Bu Kelleci hrsz ki, ekirdekten yetme bir hrsz... Bunun yannda, Yamren'in, Topal smail'i yunmu arnm... Musa Efendi'nin bana emri var. eride adam olmayan dkknlara Kelleci hi girmeyecek... Bu olan, hrszn domuzu... Murat Bey'in odasndan neler armtr bu zamana kadar, Allah bilir. Hrsza kurban olaym! Bu olan, cana kyc bir hrsz... Hrszn cana kycs ktdr Hatip Hoca... Hkmetimizin bir koca Tuz Gazisini bu rezil neden vurmu bakalm? Hrszln rtmek iin vurmu... Olana kancay taktn imansz eker! ki lira ver, Recep knca seni buraya meydanc dikeyim demisin. Bizim iki liramz yok, demi... Sana parasn kaptrmadndan deil mi, bu dmanlk? Tbe aman!.. Bu da Kelleci'nin karalamas he mi? Evet, Kelleci'nin dzmeleri... Yalanl undan belli... Paras neden yokmu?.. Sana saklatt be kaymay ne yapalm? Ne fayda!.. Arkadalar, benim laflarm, it rmesi hesabna almazlar... -Biraz bekledi, Hatip Hoca'dan karlk gelmeyince, dikilip sordu -: Pekiii... Bu olanda hrszlk hi mi yok, dinin gibi doru syle?.. Ky yerinde, unun bunun eriini kirazn yolan, bostanna giren, babasnn ekinini, tiftiini eriye veren olanlarn tmne hrsz dedin mi, bu dnyada hrsz olmayan kalmaz. Ya gznn kamakta oluu?.. . Rezillenme eker Emin!.. Buras mahpus dam... Mahpushaneden kaan kendi ayaklaryla kaar... Kendi ayaklaryla kaar da, bizim dirliimiz hi mi bozulmaz? Hey kurban olduum Allah!.. u olan savuman... Savc Bey, Hatip Hoca'y aa koulara atmal ki... Ben Ooooh demeliyim ki... Kelleci Memet, merdiven banda grnd. Ellerini kuruladna baklrsa, ayakyolundan kmt. Bizi kim sesledi? diye sormamas, angaryaya salacaklarm bildiindendi. Mendilini uzunlamasna katlayp ceketinin altndan omzuna soktu. Mavi bezden ceketinin etekleri, diz kapaklarndan drt parmak aaya iniyordu. Mavi bezden yamal pantolonu armonik kr gibi buruuktu. orapsz

ayaklarndaki pabular, otomobil di lastiinden peneleriyle, budakl bir ktkten oyulmua benziyordu. eker Emin'in, Sen neredeydin ulan? sorusuna, batan savma karlk verdi: Buyur eker Aa!.. Buradayz! Hele rezil! Hele unun, adam gibi, buyur de meleri... Bunca zamandr, bunca adam seslenmekte... Neredesin bakalm? Meydanc Recep, gene basamaklar er drder atlayarak aa inmi, gene kapnn pervazna tutunarak hzn kesmiti: Neredesin ulan Kelleci?.. Ulan sabahtan beri... Ulan sizin, temeline tkrdm, Virankale'nizde, arana buyur demek yok mudur? - Karlk bekledi -: Hele domuz!.. -Drt basama inip ortaya gelerek yukarya bakt-: Baefendi, nah Kelleci burada... Bagardiyan Etem Efendi bard: Kelleci beri bak!.. Beri bak ulan!.. Kylerdeki tanlarna telefon ederken de, bu Beri bak)) lafn, byle st ste, byle gevrek gevrek sylyordu-: Beri bak, dedim namussuz!.. imdi Mdr Bey, savclktan telefon etti. Avludaki emenin n onarlacak... Mdr Bey gelene kadar, btn delikler tkanacak... Sra, bir kazma uydur!.. Kenefin ayanda ine kadar delik grrsem, bak keyfine... Bilakis, kemiklerini krarm. On dakikaya kadar kenefin kokusu kesilmedi rni, bana gelecekleri kendin dn, bilakis!.. Elleri ceplerinde, yukarya bakan Kelleci Memet'-in ensesine Meydanc Recep bir amar ekti: - Duydun ya... Bir kazma bulup kenefin ayan onaracaksn!.. eme yalann nndeki delikler tkanacak... Koku kesilmedi mi... Ben, kenef aya onarmnn stesinden gelemem! Baefendi!.. Dinle bak!.. Ben onaramam, demekte, bu Kelleci... Onaramaz mym? Ulan bu nasl bir laf?.. Peki, ben senin kemiklerini krmaz mym, bilakis?.. Biz stesinden gelemeyiz Baefendi... Onara-lm derken batrrz... Bu i, Yamrenli Mustafa'nn ii.. Ulan, sana Yamrenliyi, Smcakly soran m oldu?.. Biz stesinden... Beri bak, yavrum Kelleci... Sen bugn, boynuzunu getirip benim sopaya srtmektesin ama, ok kt srtmektesin! uradan bir kazma kap gel!.. Dediim gibi, bilakis, ine delii grdm m bitti!.. Bize kazma vermezler. Ulan alak Recep!.. una bir amar yetitirse^ ne. Hi seirtir mi? Ko dedim. Dur namussuz, beri bak!.. Marangoz kr Usta'ya beni syle... Bilakis Baefendinin emri, dersin... Yarm saate kadar delikler tkanmad m, sopaya ekerim ki... Meydanc Recep, penesini Kelleci'nin ensesine kaldrarak horozland: Bas bakalm!.. Hopla rezil!.. amara bak!.. Delikler tkanmad m... Kenefin kokusu kesilmedi mi, gerisini kendin dn!.. Kelleci Memet elleri ceplerinde, ba ne eik yrd. Her admda hantal papularn, aa sker gibi, yerden zorla kaldryordu. , Hatip Hoca, Bagardiyana duyurmak iin yksek sesle konutu: Dn gelen tfl doktorun akl mi bu?.. Kenef kokumuzun derman, bizim

Kelleci'deymi de, stanbul'un mektepli doktorunu, biz bunca yl, neden beklemiiz yahu? Murat odasndan piposuyla ttn kesesini almak iin kalkt. Dnte, eker Emin'e kibrit kutusunu verdi. skemleyi glgeye koyup gmleini giydi. Pantolonun paalarn aaya indirirken, Kelleci Memet, tfek gibi omuzlad kazmayla gelip eme yalann nnde durmutu. Diliyle stdudam yalayarak, bir zaman yapaca ii tasarlad. Belki de hibir ey tasarlamyor, kendisine byle dipsiz bir ii buyuranlara rahata svyordu. Tasarlasa da, svse de ok endii belliydi. Grne gre, uraya buraya birka kazma vurup brakacakt. Bu duru, dpedz kaytarma duruuydu. Neden sonra kazmay duvara dayayp gitti, birka iri ta bulup getirdi. Bunlardan birinin sivri ucunu yalan nndeki deliklerden birine koydu. Avularna tkrd. lk vuruta, kazmann ucu kaym, topraa saplanmt. kinci vuruta ta miskettendi, kopan paralar dkknlarn tahtalarna arpt. Terzi Bekir Usta, Bagardiyan Etem Efendi'nin emirlerini duyduu iin, grltnn sebebini biliyordu. Keyifle seslendi: Hst, ulan Kelleci!.. amar geliyor ha!.. Delikleri mi tkayacaksn, dkknmz bamza m ykacaksn? Kalayc Abdi Usta, meselenin farknda deildi, kzgnlkla darya urayp, Kelleci'nin elindeki kazmay, yerdeki talar grnce, olann kaldrm sktn sand. Sinirli karlarn crlak sesiyle barmaya balad: Th Allah belan versin!.. Brak! Dur brak namussuz! Ulan dkknmzn nndeki kaldrm talarmzdan ne istedin alak? Hey Terzi Bekir yeti!.. Brak ulan... imdi seni inerim!.. Baefendinin bize emri var Abdi Usta, biz burasn onarmaktayz!.. Onarmakta msn? Bu nasl onarma? Delikler tkanacak ki, kokular kesilecek... Kalayc Abdi Usta yardm ister gibi, duvar dibinde oturanlara baknca, Hatip Hoca b.^a evet anlamna sallad: Olanda yalan yok!.. Emir byk yerden. Koca Adliye Bakanl'mn bunca zaman kesemedii kokuyu, u senin Kelleci kessin de... Gerek mi Hoca?.. Ne bela yahu?.. -Kelleci'ye elini sallad-: yleyse geri dur!.. Biz ykanalm da, ne halt edersen et!.. Kelleci bir adm gerileyip meldi, talar evirip evirerek dald. Avrupa'nn maymuna alanm heriflerinden dl alnsa, kacak enikler bu bizim Kelleci'ye benzer, ne dersin beyim? Murat, Hatip Hoca'nn bu szne hak verdi. Kelleci Memet melimdeki grnyle, gerekten kikiyim bir maymuna benziyordu. Abdi Usta dkknna girince, ok alm da, iyice yorulmu gibi st ste esnedi, ellerini yere basarak, maymunlarn drt ayakl emeklemesiyle iri bir tan yanna gitti. Ban bkp dilini kararak bir zaman bir eyler tasarlad. Kalkp kazmay ald. Birka kere geliigzel vurdu. Kazmay kaldrp indirirken, yadrganacak kadar gsz grnyordu. Drdnc vuruta Murat' artan bir i oldu, kocaman ta, tuz gibi dald. Hatip Hoca, keyifle seslendi: Tan damarna rast gelirdin olum Kelleci... Damarna rastlad m, en etin

baglai byle kl ufak olur. Sen yalan nndeki deliklerle bouna U&ragmaktasm... Bizim kokumuz, nah duvardaki delikten dalmakta... Hangi delik Hatip Emmi?.. u delik mi? Tamam... Kelleci yanap koklad. Aslnda bu deliin kokuyla hibir iliii yoktu. eme yaplrken, musluk yeri, daha geride dnlm, su borusu iin almt. Kelleci, Hatip Hoca'nn aka ettiini anlayamadndan delii tkayacak bir ta arad. By byk, k kk geliyordu. Hatip Hoca, gazeteci Murat'a gz krparak, Kelleci Memet'e yeniden akl verdi: O delie uygun ta bulamazsn. yisi mi, azn biraz byt, biraz byt de iri tatan tka vur! Kelleci bu laf ikiletmedi, kazmay kavrayp mahpushanenin duvarna vurmaya balad. Her vuruu delie denk getiremiyor, gitgide kzyordu. Murat, olann kzdn, kzdka gvdesinin var arlyla yklenerek vurduunu anlad. Kelleci birdenbire deimi, biraz arpk bacaklar, uzun kollaryla, halk hikyelerinin tabasma resimlerindeki Ferhat'a benzemiti. Kazmay durmadan kaldrp indiriyor, her vuruta, Hhh diye hmla soluyordu. Murat gzlerini kst. eker Emin'in demincekki ku olmak isteiyle Kelleci'nin mahpushane duvarna saldrmas arasnda bunalt bakmndan, hibir fark olmadn sezmi, bu sezgiye, Ferhat masalndan k-veren olan, mahpushane duvarnn dibinde, drbnn tersiyle baklan bir cce kadar klmt. te kendi gznle grdn Musa Efendi!.. Bitir u namussuzu, bitir! Gardiyan Musa'nn kapy ap ieri girdiini fark etmediklerinden, Murat'la Hatip Hoca ardlar. Gardiyan Musa, parman azna koyup oturanlara sus imar verdikten sonra, ayaklarnn ucuna basarak nlerinden geti. Lacivert gardiyan elbisesiyle, ufak tefek bir Kuleli rencisine benziyordu. 1 inde d kapnn kocaman anahtar vard. M u r a t , Arkadan v u r u r s a , kazmay bu herifin K a -fasna gmer Kelleci... diye dnerek davranmak s-tedi ama, ne elini kaldrabildi, ne de seslenebildi. Gardiyan Musa, byle bir tehlikeyi aklna getirmedii iin, ekinmeden yaklam, Kelleci'nin gergin bacana, potininin burnuyla bir tekme vurmutu. Tekme oynak yere geldiinden Kelleci bir kere yayland, sonra kazmay vurmak iin kaldrarak hzla dnd, karsnda gardiyan grnce, yle kalakald. Gardiyan Musa, anahtar havada evirerek baryordu: Ulan, duvar m ykacaktn alak?.. Ulan, hkmetin maln... Ulan, sen hkmetimizin mahpus damna nasl vurursun?.. Kelleci, kazmay yere indirip sol koluyla yzn siperlemiti. Gardiyan Musa: Hkmetimizin... Hkmetimizin... Hkmetimizin... diyerek Kelleci'nin koluna, kocaman anahtarla kere vurdu. Kazmay nerden aldn rezil? Kazmay sordum!.. -Yerdeki talar grd-: Th Allah belan vere!.. Buralar batrm btn... Amann emenin talarn skm... -Oturanlara dnd-: Vallah billah, sen adam deilsin eker Emin!.. una iki amar ekmek yok mu? Ver u kazmay... Ver dedim alak!.. Kelleci, kazmay verecek yerde, gerileyip duvara dayanmt. Kolunun acyan yerini, enesine srerek, Gardiyan Musa'ya, yorgun manda gibi bakyordu.

 Kazmay versene ulan! Veeerrr... -Anahtar gene kaldrmt-: Ver unu... Hatip Hoca seslendi: Brak Musa Gardiyan... senin bildiin gibi deil... Brak dersiniz!.. Su bunun mu?.. Su kazmay meydanda koyann... Btn kazmalar, krekleri, keserleri, testereleri toplasam haksz mym imdi-cik... Bak Hatip Hoca, uralara bak! Temelli batrm yahu! Batrmas... Baefendinin emri... Baefendinin mi? -Gardiyan Musa hemen telaland - : Nasl Baefendi?.. Etem Efendi'nin emri. Yalan evresindeki delikler tkanacak da kenef kokusunun n alnacak... Gardiyan Musa, inanmam gibi, eker Emin'e bakt. eker Emin, bu bak frsat bilerek dert yanmaya giriti: Benim laflarm dinleyen mi var bre Aa?.. Beni adam hesabna alan kim? Biz ne halt edelim, peki? Biz imdi bitmi cezay, it kpek yznden, on be yla m karalm yeni batan? Gardiyan Musa Kelleci'ye can skntsyla sordu: yle mi ulan? Baefendinin emri mi? Kelleci karlk vermedi... Hadi emri diyelim, bu nasl delik tkamak bylece?.. uras, msr tarlas gibi apaland m delikler nasl tkanrm kendi balarna?.. Talar sklnce... O talar, sklme ta deil... Neye atn Efendi? - Hatip Hoca Kelleci Memet'e kt -: Delik mi tkayacaksn, ne halt edeceksin? Dzle unlar yreksiz... Sabahtan akama kadar, undan bundan uyuz it gibi, amar yersin. <<Bagardiyann emri var, demesini bilmezsin! Gardiyan Musa, olann delikleri surda brakp mahpusane duvarna vurduunu hatrlad: Bu ne biim bir emir, Hatip Hoca? Bagardiyan buna: Mahpus damnn duvarn yk gzelce... Haydi seni greyim mi? dedi. Demedi ama, senin Kelleci, bir kere, delik tkamaya giriti mi, ine ucu kadar delik komaz! nce u duvarn boru delii aradan ksn bakalm, demitir. Tbe!.. Brak tkasn!.. Yarn br gn krpe doktor bakmaya gelecekmi... uncack koku duyarsam, hepinizi perianlatrm hey mdr, sen beni eski doktorlara hi benzetme, demi. Ben bu krpe doktoru ok zorlu grdm. Gardiyan Musa, Kelleci'yi brakp yaklat: Doktor gerekten yaman m Hatip Hoca? Yaman ki hi sorma... Aman iyi!.. Gideyim de u benim cenabet maraza baktraym. Tamam!.. Bu doktor senin illetin ezraili!.. Neden mi? Doktor okulunda, bu olan, hep basur zerine okumu... Bunun ii tm basur... Aman deme!.. T!.. Dn baktrmalymm... Mdr Bey'den bir kt almal da gitmeli... -Biraz, dnd: - Ama benim istediim derman, bak deil ila... Doktorluunu bilmeliyim ki bizim basurlar ilala dkmeli... Merdivene doru, kk admlarla, snnet ocuu gibi yrd. Hatip Hoca keyifle glmsyordu. eker Emin iki kere ksrd: Mdr Bey'e bir kt da ben yazdirsaml Musa Efendi, yarn beni de alsa

gitse... Haydi Musa Efendi'nin dibi bozuk... Sen nereye gitmektesin alak? eker Emin'in yz izgileri birden aaya dverdi. Bre Hatip Hoca! uraya uzanp lsem inanmazsn. Ben, dinime, imanma... Ben, gn gnden ktye gitmekte deil miyim? Benim lm stnde olduum meydandaki bir i... Sus eker Emin! in gcn yalanclk... Ar basta suratndan bellidir. Senin bir bokun yok!.. Ne demek!.. Aman!.. Bizim suratmzdan marazl olduumuz hi mi belli deil? Sus dedim, sus! Biz doktor muyuz, savc myz ki sen bize hasta oyunu oynamaktasn? Cigaray hi sndrmez! Esrarn ardn hi kesmez! una bak hele una!.. Avu avu ziftlendiin afyonlar ne yapalm? Sabaha kadar harl harl uyuyan ben miyim? Bir de her saat ba: Dur hele arkada, sen bugn, dnden ktsn, demeli ki gizliden keyif olup ardndan, Yr avanak, diye elenmeli! Yahu ben atm hey Allah! Bu Hatip Hoca benim derdime bir vakit inanmaz. yle uzansam da gzelce lsem, inanmaz. Gnlm bulanmakta benim kar-da, benim karnm su deirmeni gibi, guruldamakta... Bunlar birinciye maraz belirtisi ki, fena maraz belirtisi... Ya soluumun tkanmasna ne diyeceksin, buyur bakalm! Hi keser mi? Bouna abalamaktasn eker Aa, marazl adam geceleri hi uyumayacak, vcr v-cr bakacak... niltisi gkyzn tutacak da, yannda yatan Mslmanlar, Aman geberse, diye Allaha yalvarr olacak... Fazladan, bir iimde bir testi suyu bitirecek de, dala davul gibi iecek... Biz, hi mi, gerek marazl grmedik? Bende bunlarn hepsi... Allahma kr, tamam!.. Uyumaya gelince: Havalar snd smal benim gzlerimi yumduum var m? Tahtabitlerini kendin bilmektesin... Eekars da byle deil!.. te bu lafn doru eker Aa! Yukarnn tah-tabitlerindeki hner, Alamanda yok beyim!.. Reziller, paratnn domuzu... Tavandan kendilerim koyuveriyorlar da, pt diye burnuma yapyorlar! Doktora demediniz mi? Bu senin eker Emin'den aman bulup doktorlara biz bir ey mi diyebiliyoruz! Ulan eker Emin!.. - Hatip Hoca bir zaman glmsedi -: Yeni doktor geldi ya, dn, revirde oyun oldu beyim, bildiin karagz oyunu... Bu eker Emin doktor lafn duymasyla yataa girdi de yorgan bana ekiverdi. Kendisini gayetle zor-latp ksrdnden, ses alttan m kyor, stten mi kyor belirsiz... Krpe doktor, Aman biri mi gebermekte? diye korktu, bunun yanma kotu. Niyeti: Derdin nedir? diye yorgan aralamak... eker Aa, yorgana yapm, iki ift manda kosan aabilecein pheli... Anlayamadm... Doktor yorgan aralayabilse tm rezillik... eker Emin, yataa ceket, pantolon girdi nk... Doktor ayakta grp revirden indirir korkusuyla... Yorgan amadan nasl bakacak? Orasn eker Emin dnr m? Yorgana sarlm... Doktor: Adn? Soyadn? Doum yerin? Cezan ka yl? Derdin ne? dedike, bu ksre yalandan kuvvet vermekte... - Yalanm... Kurban olduum Allah, u benim

ksr, sana, ok deil, bir gnlne... Vermeli mi? Vermeli de... Hst... Esrar imeyene, esrarc ksrn, Allah, nasl verebilirmi? Evet beyim, doktor sorduka, bu rezil yalvarmaya balad: Aman beni revirden karma! Aman ayaklarn peyim, beni aaya atma! Aman, benim dmanlarm var, aada beni bitirirler. Aman, uncack ocuum duvar diplerinde kalr, diye alyor. Doktor at. Bagardiyan Etem Efen-di'ye dnd, Aa neresi? Zindan m? diye sordu. eker Emin laf kesmiyor ki, Bagardiyan iki konusun... Aman ben lrm. Aman ben yatkn mahpusum. Aman bana yazk!.. diye hkr hkr... Sonunda doktor usand: Meraklanma! dedi. O aas, her neresiyse, ben oraya adam indiricilerden deilim... Ben buraya, adam indirmeye gelmedim, dedi. Bu laf duy-masyla eker rezilinin sevinten akl srad besbelli. Bu sefer yorgan tepikleyerek kalkmaya zorlatyor. Zor-iatyor ki bileini doktordan kurtara... Elbisem grnmesin diye yorgana sarlmasn anladk... Sonunda kalkma abalamas neyin nesi?.. Kalkacak ister istemez!.. Byle vicdanl bir doktoru ele geirmi... Herife rvet kahvesi piirmek iin zorlatyor. Doktor bunu giyimli grnce az biraz anlad ii... Ban duvara evirip avucunun iine gl-verdi. Ama, bu kahve piirirken ben doktora ne dedim bakalm? Ben dedim ki: Bu eker Emin'i, sen adam belledin ama yanldn, dedim... Bu eker Emin'den, biz, bir vilayet adam, davacyz, dedim. Bu kpei, dedim, hkmetimiz bir yolunu bulup gvur iine srmeli... Bunun uursuzluundan bizim ankr'mza nceleri ramazan orucu bile uramazd. Bu eker Emin. az kald ki buralar... dedim. Daha neler dedim. Trk-esi: Dorusunu syleyip savutum. Vallah billah demitir. Hem de, ne gzel demi!.. Demedi de doktor bize neden ila yazvermedi bakalm? Soluklarmn daralmalarna, karn arlarma, yreimin bunaltsna ila yazvermeli deil miydi? Ama alkma geldi! stemezin biri, bizi bu tfl doktora yaman anlatt, dedim. Nasl bilmiim? Hakas ben gardiyanlarn gnahn aldmd. Meerse dmanm bunca yllk yatak komummu... - eme yalann nne melmi bir eyler yapan Kelleci Memet'e bir zaman dald. Sonra derin derin iini ekti -: Ne fayda... Ben, krpe doktoru smayamadma yanarm. Sen bize imdi, ekiirsin ama, Murat Bey, doktor ksmn ele geirince, mutlak snayacaksn! Yrein bulanyor-sa, Bam armakta, diyeceksin. Gerekten ban aryorsa, Aman belimi alamaz oldum. Aman belim gayet kt... diye alayacaksn... Evet, doktor ksm, falc-muskac deilse de, snamak da arttr. Bakalm, doktor okulunda derslerini iyi bellemi mi? Aklna, bir tamam, doldurabilmi mi? Derdimin yerini benden renince doktorun doktorluu nerde kalr? te kendin grdn, bu doktor ankr'ya yeni geldi. Sakal yok, byk yok... Krpenin toyu... Askerliini yaptndan bile pheliyim. Okulu bitirmi bitirmemi, Haydi ankr'ya doktorsun, var yr, demiler. Kenefe yazd ilacn kdna iyi baktn m beyim? Yazs nasl? Dinin gibi doru syle, gzn tuttu mu? Gzm tutup da ne olacak? Doktor yazsn eczacdan bakas okuyamaz. yle ya, bunlarn yazs da eczacya lazm... Tamam!.. -Biraz dnd-: Krpe doktor bizim kenef kokusuna fena at beyim... at da undan belli

ki, elini burnundan hi indirmedi. Bu kenef kokusu neyin nesi Mdr? diye barm... Bagardiyan Etem Efendi'ye bakarsan, Mdr Bey de, ona barm: Ne kokusu olacak?.. Halisinden kenti kokusu demi. Cezaevimiz dipten dorua onar itei Bal M la rapor yazdm ki, adam boyunda raporla Para istedim. Ankara'dan para gelmedi, demli, Hey Il tip Hoca, dnyann altndan stnden haberin var! Syle bakalm, doktor mu byk, Mdr Bey mi b yk? Hangisi hangisine barabilir srasnda?.. Ulan eker olum uncack eyi kendi bana karamadn m? Mdr hastaysa doktor byk, doktor mahpussa Mdr... Aman doru!.. Aman tamam!.. Ulan Hatip Hoca... Yukardan ineri Gardiyan Musa glmeleri merak ederek sordu: Ne var Murat Bey? Gazete bizim aylklarn arttn m yazyor? Dediim gibi! Ver mjdeni, al bahiini... Murat suratn ast: Yok yle ey... Kelleci'nin delik tkamasn biraz seyrettikten sonra, ensesine bir aka amar eken Cinci Nezir, kollarn kabarta kabarta gelip Gardiyan Musa'nn karsna dikildi: Bu benim Kelleci yeenimin kaldrmc ustal nasl, hey gardiyan? Cinci Nezir, bunu, satt hayvan ven bir at cambaz gibi sylemiti. Gardiyan Musa da, gnlsz bir alc gibi dudak bkt: Biz, Hkmetin duvarm kazmalamakta... diyoruz... Etem Efendi, Brak onarsn, diyor. Sonra, bir grlt oldu mu, Kendinizi saydrmyorsunuz, diye sylenirler. Gel de saydr bakalm! Biz, Adam edelim, bir iki aplatalm da... diyoruz... Yok unu onarmaktayrm/... Yok emirle kazmalyormu... Bunlar hep Kuyruk Mdrden kalm belalar... Herifi defledik ama, icatlarn] skp atamadk! yi bildin! Aslnda bizim ankr mahpusumuzun dzenini bozan hep o Kuyruk Mdr... Murat bu Kuyruk Mdr lafn geenlerde de duymutu. Hocaya sordu: Kim bu Kuyruk Mdr? Bundan nceki Mdr... Neden Kuyruk diyorlar? Allah selamet versin. kide bir, Pi... Siz til-kiyseniz, ben de kuyruuyum, diye gzn aa ektiinden, bunlar adn Kuyruk Mdr koydular. Yukardaki revir, sbyan kouu, bu dkknlar, hep ondan kalmadr. Kuyruk Mdr gelene kadar, hastamz, ocuumuz koularda yatard. Boncuk kese rmekten baka zanaat bilmezdik. Halimizi grmesiyle akl srad fukarann... Yahu ne demek! Mdriyet ksm bombo dursun da... Beride koca avlu... Hayr olmaz! diye hoplad. Buraya bu d duvar ektiren odur. Dkknlar evkafa yaptran odur. Hastalar revire, ocuklar sbyan kouuna kartt. Yaptrd, kard, demek dile kolay... Bir yandan Savc Olmaz! diyor, bir yandan Bakanlk... O sra, burada bir Savcmz vard. Allah gstermesin, sabah aynda yarm ie raky devirmeden gzlerini aamyordu. Kuyruk Mdr, Adliye Bakanl'na yazyor; yazd kd, gzn sevdiim Bakanlk, dndrp dolatrp buradaki Savcya gnderiyor. Beriki kurban olduum, Buras han bozuntusu bir cezaevidir. Burada biz tzkte yazlanlar

uygulayanlayz. Kaan olur, gen olur. Dzenimiz bozulur ki, berbatlk elverir, diye cevaplyor. Kuyruk Mdr ikide bir karsna ekmeler... Sonundaki sorumluluklar ne yapalm? Kurcalama, iin mi yok! diye ekimeler... Kuyruk Mdrdeki yrek gcne bak ki beyim, sonunda, Kaan gen olursa yerin* betti) yatrn, dedi dayatt. Sulu ksm almadka egrl yolu brakp doru yola nasl gelebilir? diye bard. Sonunda usandlar besbelli, Ne yaparsan yap! Allah belan versin! dediler... -Hatip Hoca, fsl fsl konuan Cinci Nezir'le Gardiyan Musa'ya bakarak iini ekti -: Bizim ankr'mzn iyi adamna doyulmaz ama, ktsne de g yetmez. Bunca iyiliini grdmz herifi iki aya kalmadan karalamaya baladk. Neden mi? pimizde oynamadndan... Kimi hasta deilken revire kmak istedi, kimi ocuk deilken sbyan kouuna... Yalvaran hangisi, para vermeye kalkan hangisi... undan bundan kt getirdiler, araya kasabann hatrl adamlarn soktular. Fukara herif, direk gibi doru... Olmaz, diyor o kadar... Topu topu dokuz dkkn... Doksan isteyen var. Kuyruk Mdr hesabn nceden yapm... Dkkn usta takm tutacak... Salt ustalk para etmez, rana sulanmayan namuslu usta isterim. Bana, alt aya kalmadan yarar kalfa yetitirecek ustadan bakas dkkn tutmaya hi gelmesin! Ayrca iyi halle yatanlar ne geer, diyor. i asl kartranlar, sbyan kouu yznden olanlarn elden karan reziller... Dkkn tutmayanlar, revire kamayanlar da bunlara katld. nce, Bakanla gizliden dilekeler saldk. Bu Kuyruk Mdr, sizin gnderdiiniz paralan cebine att da, revirin, ocuk kouunun onarmnda mahpuslar bedavaya altrd, dedik. Meerse, tzkte mahpuslar altrmak yazl imi... Paralar cebine att, karalamasna mfetti geldi. Kuyruk Mdrn hesabnda uncack oyun grlmedi. Bunu da sktremeyince, baka yollara saptk. Kuyruk Mdr, tze dayanp, on yldan aa ceza yemi de, te ikisini yatmlar, yanlarna candarma katarak, belediye ilerinde gndelikle altrmaya balamt. Bunlardan bir iki kahpe dln kamaya kandrdlar. Bunlar kat. Bir yandan da, o zamann Bagardiyan revirdeki hastalarla dkknlardaki sanatkrlar, Mdre veriliypr, diyerek meer gizliden haklar m... Mdrn rvet almadn bilmiyorlar m? Neden kendisine duyurmuyorlar? Duyurmak kolay m? Ustalardan biri vermeyecek olmu, koutaki yatana eeden yaplma bak soktular. Herifi zincirleyip zindana attlar. Revirdeki hastalardan bir ikisine, Kaacak, denildi. Trkesi, iler iyice kart. Bakanlk canndan usand. Sonunda, Bagardiyann rezillii meydana kt ama, Kuyruk Mdr de baka yere gnderildi. Kuyruk Mdrn zamannda bu koku byle deil miydi? Deildi. Byle olsa ne yapar yapar nn alrd. Kuyruk Mdrn zamannda buras byle hergele pazarna dnmemiti ki beyim... Candarmalar surda dursun, gardiyanlar bile, buraya frt frt girip kamazlard. Burann byle kalabalk oluu Recai Efendi gittikten sonradr. imdi dokuz dkknda en azndan yirmi be, otuz kii var. raktan kalfadan getim, bir de dkkn ortaklar peyda his nd. Sermaye koymu oluyorsun da, iinin banda duruyorsun... Ayrca ierinin hatrl mahpuslar, sabahtan gelip akama kadar oturuyorlar. imdilerde burann adam, gnde altm kiiyi buluyor... O zamann kenef kokusuna bakarak imdinin kokusu, de ki, yz kat... Kelleci Memet, iini bitirmi kirli mendiliyle terini kurulayarak gelip orta

yerde durmutu. Birine oyun etmi gibi belli belirsiz glmsyordu. Mendilini omzuna soktu... Yamal kasketini dzeltti. Cinci Nezir'le fsldamay bitirip kapya dofclt! ka slarak yryen Gardiyan Musa'nn damarna basmak iin Hatip Hoca seslendi: Hayrola aslan Kelleci! Mahpus damm ykmana ok bir ey kalmamt... Efe yreinden ankr mahpusuna genel af m koptu? Kelleci Memet soruyu duymazdan geldi: Nasl oldu beyim? yi oldu Kelleci... Eline salk... yi oldu mu demek? Oldu. Demek iyi gzel oldu? Elbette... Aferin!.. Baefendi, Koku tm kesilecek, kafam krarm, dedi. Koku kesildi mi biraz? -Havay koklad. Alay edip etmedii anlalmyordu -: Koku az biraz fark etti mi? Daha iyi yapardk ya, bu kadar elverir! Arkasnda ayak sesleri duyup rkerek dnd. Merdivenden orta yere hoplayan Meydanc Recep, kasla kasla sordu : Bitti mi? Delikler hep tkand m? -Karlk bekledi-: Tkand m dedim, rezil!.. Tkanmaman ki, ben sana sormalym!.. -Kazmay yalan nnde grnce elini kaldrd -: Ulan unu yerine vermek yok mu? Bakar domuz gibi... Sana laf syleniyor, gtrmek yok mu? Al unu... Haydi al gtr... Kelleci, rkeklikten kurtulmu, gzlerini ksp dudaklarn yalayarak bam evirmiti. Recep, sz geiremeyeceini anlaynca, Ulan namussuz... diye homurdanarak emeye doru yrd. Kazmay alacak yerde, musluu iki kere ap kapad. Her ata, stne su sratmamak iin, karnn ieri ekiyordu. Bir zaman, slk alarak Kelleci'ye bakt. Sonra ayaklarnn ucuna basarak geldi. Isl bir admda ttryor, bir admda kesiyordu. yice yaklar yaklamaz, Hayda bre! diye naralanarak Kelle-ci'nin omzu stnden uzanp kasketini siperliinden tuttu, bir ekite gzlerine indirdikten sonra geriledi, sa bacann oynak yerine, Gardiyan Musa gibi, bir tekme indirdi. Kelleci sendelemi, kendisini toplaynca kimin vurduuna bakmay dnmeden revir merdivenine doru kamak istemiti. Meydanc Recep, yetiip ceketinin eteine yapt: Dur kama, yreksiz!.. Kelleci eteinin yrtlacam anlayarak durup dnd, bir eliyle kasketini yukarya ekip gzlerini amaya urarken, teki eliyle Recep'in bileini tutup yalvard : Oynama Recep!.. Oynama yrtarsn!.. Brak unu... Gazeteci Murat, Kelleci'nin tabanszlna kzd iin araya girmedi. Hi bakmam... Duvarmz kazmalamsm!.. Musa Aam grm... Ben, Mdr Bey'e demez miyim? Ceket u l a n . Ceket gitti... Brak, dedim! Gidecek elbette... Gideceinden hi phen olmasn... Gidecei daha geride... Gel bakalm... Kamak yok!.. Her aslta,'bez ceket gerilip atrdyor, Kelleci bir basamak iniyordu.

 Oynama, koyuver!.. Brak, Recep, yrtld brak. .. eker Emin keyifle bard: -Koyuverme!.. ek yrtlsn!.. Yrtmazsan adam deilsin!.. eker Emin ie kart iin Murat dayanamad. Elinde olmadan kt: Brak Recep!.. Brak unun eleini!.. Recep etei hemen brakp dondu Binil |a|irmi|t Sen bu Kelleci'nin yaptklurn duydun m be yim? Az kalm ki hkmetimizin mahpus d:mn dc-le... Hkmetin mahpus damn delmeye kalkan herif, ceketini yrtnca sana ne yapar, hi dndn m? Bana m? Bu rezil Kelleci bize ne yapabilirmi? Bu Kelleci benden korkar ki, Hst, desem karn yrtlr. Kelleci Memet, sahiden korkuyormu gibi gzlerini krptryordu. Bir eli cebindeydi. br eliyle ceketinin kurtulan eteini tutmutu. Murat dargn bir sesle sordu: Sen bu Recep'ten, sahi korkuyor musun Kelleci? -Kelleci, dilinin ucunu aznn sa yanndan biraz gstererek Recep'e bakt- Sana soruyorum!.. Sahi korkuyor musun bu Recep'ten?.. Kelleci arkadan itmi gibi, son basama indi. Bunu birine meydan okur gibi yapmt. Buna kar, Meydanc Recep, ellerini nce birbirine, sonra dizlerine vurarak biraz perevlendi. Kelle-ci'nin ensesine bir pehlivan aman ekti. Kelleci, bir adm gerilemiti ama, bu kez kamamt. Recep gene rpnp gene vurunca, eker Emin sevindi. Hele aslan Recep! Patlat yavrum! iir enserini... Hatip Hoca Murat'a dnd: Kelleci'yi, u Recep reziline koyuver de beyim, gresin bakalm. eker Emin ara kztrmak iin atld: Kelleci'nin ne azna bre Hatip Hoca!.. Recep bunun kemiklerini krar. Recep bunu boar ki, kurdun boduu krpe kuzu gibi... Grele sen oynuyor mu.Min'' Dref, birinciye yrek ii... Kelleci gibiler gre meydannn yanndan m geebilir?.. Dur bakalm eker Aa!.. Yiidi snamadan ktlemek yoktur. Olum Kelleci! te eker Aa'nm dediklerini kendin iittin... Fazladan Murat Bey, seni, kendisine bapehlivan tutuyor. Nasl, u rezil Recep'i, gzne kestirmekte misin? Kelleci ellerini hemen arkasna gtrd. Korkulu bir iten, geri kmak istiyor gibi belli belirsiz irkil-miti. Krmz diliyle st ste dudaklarn yalyor, karlk vermiyordu. Yanaklarnn pembelii kaybolmu, soluklar iyice sklamt. Murat, kyl delikanllarnn karakucak grete yenilmekten ne kadar korktuklarn bilmedii iin, Kelleci'nin korkusunu hem yadrgad, hem ayplad. Birka kez gre tutmak istedii halde Kelleci kat iin kendisine ok gvenen Recep, kanat vuran dv horozlar gibi, perevleniyor, Hayda bre Kelleci! diye naralar atyordu. eker Emin, ayaa kalkt: Ulan, Gree var msn? dediler, alak!.. Ulan yreksiz kpek, gree var msn? - Biraz bekleyip Hatip Hoca'ya dnd -: Olmad belli bir ey... Nerdeyse

er meydanndan savuacak... Evet, bu olanda yrek yok ama, akl ok!.. Recep'i, gz yemedi Hatip Hoca!.. Gz yemeyince, dizleri gvdesini tamaz ki, gree ka... Hst... Pelvanlkta yiitlik, okkayla deil, eker Aa!.. Pelvanlkta bilekle yrein kimde olduu tutumadan bilinmez. Ben bu kopukta kama belirtisi grmyorum. Haa, ne dersin zibidi? Kelleci, hi kimsenin beklemedii bir i yapt. Ceketini ar ar kard. Katlayp merdivenin st basamana koydu. Kasketini de stne brakp gene ar ar ortaya geldi. Buna hepsinden ok eker Emin amt: - Kelleci soyundu uak!.. Pis Kelleci soyundu adam gibi... Oh ne gzel!.. Oh, belasn buldu imdi-cik... Ulan sen, er meydann, oyun yeri mi sandn rezil? Greyim seni Recep, unu ez iyicene... unu it lei gibi srmezsen adam deilsin!.. Srtn, kahpe kar gibi yere getirmezsen.... Recep kasketini eker Emin'e verip, Ha babam ha... Hayda bre rezil Kelleci ha!.. diye bararak frtna gibi dnmeye balad. Kelleci Memet, uzun kollar biraz nde, kocaman ellerinin kaln parmaklar biraz ak, kmldamadan duruyor, Recep'i kolluyordu. Kederli ocuk suratnda arada bir grlen etin erkek inadndan, donuk kzgnlktan hibir iz yoktu. Murat, Hatip Hoca'nm, Kelleci'yi ne kadar zor bir ie srdn ancak imdi anlamt. Brak Kelleci... Seninle aka ettik, diyecei srada pehlivanla ok merakl olan Bagardiyan Etem Efendi, merdiveni koarak inip yetiti: Bu ne grei Murat Bey? Padiahn huzur grei mi? dl yalysa, ben de soyunaym, bilakis... ocuklar, Bagardiyan grnce, biraz gerileyip ellerini gbeklerine balamlard. Hatip Hoca, Bagardiyann sorusuna, eker Emin'i gstererek karlk verdi: dlmz, imdilik ingen eei... Biraz kart ama, cinsine diyecek yok... Halis Marsvan... Bu laf, bizim eker Emin'imize mi Hatip Hoca?.. Oldu mu yaa?.. Sen bu laf, bu eker Emin'e, Cinci Nezir'i alp gelmediinden syledinse dorusun! Ulan niye srtakaldn avanak eker? Byle bir gre, duasz muasz alr m? Ko Cinci'yi bul, dkkn-daysa, al getir. u yiitleri dualasm gzelce... Cinci Nezir koarak geldi. Yan yana durdurup biraz nce edirdii ocuklarn srtlarna yu yava vurarak pehlivan duasna balad: Allah Allah bismillah... Buras er meydandr maallah! Greimiz kran krana. Hasmn Kclleti'yse de, ey Recep pelvan, dur gayet merdane... Kelleci sen de iyi bak karndaki Recep pelvana. El elden dem Ter stn... Gbek havaya gelince mzklanma, bil ki yenik dtn... Karamann koyunu... Ac kuvvet bozar oyunu. Sakn kendini trpandan, kaz kanadndan... Gcn yetmezse ayp deil, pes et ge inadndan... engeli, kl, sarmay, kndeyi unutma... Karndaki pelvandr, bo gsterirse de gevek tutma... Pekire, kazana bakmak yok... stteyim diye gerinme, alttaym diye yerinme... Er meydanna saldm iki can... Pirleri Hazreti Hamza pelvan... Hayda bre yiitler hayda! Hayda Tanr yardmcnz ola... Recep srtna inen son aplakla frlad, rpnarak drt be adm kotu. Kelleci biraz saa ekilip sol dizinin stne km, zpkasnn paalarm svamaya

balamt. Murat deminki ceket ekimesini hatrlayarak seslendi : Hi korkma Kelleci!.. Bir yerin yrtlrsa yenisini alacaz!.. Kelleci bakp glmsedi. Surat bsbtn sararm, altdudam bir titreme almt. Syleneni anlamad belliydi. Cinci Nezir, toplanan sanatkrlar grnce keyifle bard: Bize bugn davul zurna isterdi Baefendi... Davul zurna olmalyd da, aln ulan ingenler! diye. ben imdi bapelvan havasn vurdurmalydm! Bagardiyan Etem Efendi, hl paalaryla uraan Kelleci'ye kt: Ulan Kelleci, beri bak!.. Beri bak dedim!.. Biraz da sen rpn, derbeder! rpnmak er meydannn bayram namazdr... -Ortaya gelen Kelleci, ellerini birka kez isteksiz isteksiz vurunca Etem Efendi enikonu kzd -: rpnma byle midir rezil? Hele iki dolan! -Murat'a dnd-: Ben bu senin bapelvanda, pelvanlk grmemekteyim. Bu pisin kk resmen gb-redeymi... Sana dedim, avanak Kelleci, aplak geliyor. Beri bak olum, gre dediin mekik gibi atlacak. Sen kazk gibi kakldn kaldn!.. Hatip Hoca ayplad: Grete pelvan ksmn hatalamak var mdr? uncack zagonu bilmeden: Pelvan Etem adn alana ne demeli? Hst Gvur Hoca!.. Bu i, senin l ykamana benzemez! Ha babam ha!.. Tosunlara hele!.. Hele kara kmlere!.. Ulan aman! Ulan bu nasl bir tetiklik!.. Aldn m Hoca Hatip?.. Ulan aferin psiz Recep!.. Hayda bre!.. Meydanc Recep, ilk saldrta, Kelleci'nin kafasn kapm, Kelleci de, sol bacan Recep'in bacaklar arasna sokarak onun beline sarlmt. Recep, paz gcyle Kelleci'nin soluunu kesip bu yoldan gcn krmaya alyor; Kelleci bir yandan kafasn kurtarmaya urarken, bir yandan da topuu kolluyordu. Grein arln anlamak iin, Kelleci'nin, yere smsk basan sa ayana, bu ayan hantal kundurasna bakmak yeterdi. Yz renk renk sahtiyanlarla yamanm, topuu sonuna kadar anm bu kundurada, Kelleci'nin arada bir sezilen ruh hantall, elle tutulur, gzle grlr gibiydi. Kelleci imdi, bu hantallktan sanki yararlanyor, tembellii sanki yenilmesini nlyordu. Recep elme takmak istedi, yetitiremeyince, i trpan denedi. Boynu skld iin, hrldayan Kelleciyi, ileri geri birka adm srd. Bagardiyan iyice keyiflenmiti: Kelleci bunald Murat Bey! Brak, bunald iyi... Grete bomak vardr ama, oyunladr. ri boacak ki, br boulmamaya bakacak... -Ethem Efen-di'nin sesi titriyordu. Grein hzna kaplarak yreinin yaprakland belliydi -: Bunlar gree zurlu irdiler Murat Bey, bize geriden, Maallah demek der!.. eker Emin de, grein yrek oynatan yeline kaplm, ileri kmt. Recep'in ardndan hr hrl t veriyordu: Ulan Recep!.. Ulan Recep, dedim alak!.. D trpan olum... D trpan al ki, ktk gibi devrilsin... Nerdeyse Recep'in bir trl beceremedii d trpan kendisi atacakt. Hatip Hoca kt:

 Bu ne arkalamas eker Emin! Bu, en rezilinden ingen arkalamas... Geri dur! Geri dur. Kt sylerim! Bu srada Recep zorlatm, Kelleci'yi tek aya zerinde zplata zplata srp duvara dayamt. Bagardiyan Etem Efendi ellerini dizlerine vurdu: Ulan aferin Recep!.. -Karakucak grete aferin ekmenin, alklamann yasaklm biliyordu ama bagardiyanlma gveniyordu -: Meydan tkettin aferin namussuz!.. Tkettin ama, gs aprazyla tketmek gerekti. apraz nceden toparlayacaktn ki, ben sana pelvan diyecektim. Senin Kelleci'nin hesab ta-89 mam Murat Bey, senin pelvan bu vartadan kurtulamaz. Bitti bilakis... Bagardiyan, lafn tamamlayan adan Kelleci bir zorlayta kafasn kurtar p Recep'in ardna dolam, hasmn nne kertmiti. Etem Efendi buna ok at: Vay bama!.. Budad olum!.. Biti, ekin gibi bilakis... Ulan aman! Sakn bunun niyeti pekabza m? Deil... Ters kepe... Aman i paa olmasn uak. -Askerlikte biraz yal gre renmiti. Karakucakta olmayan oyun adlarn yerli yersiz sralyordu - : Ulan rezil Kelleci, aferin!.. Ulan bunun sonu kn-deee... Evet, bu olan doruca kndeye gidiyor. Peki bu Kelleci kafay nasl boalttrd, Gvur Hoca? te kran krana gre diye ben buna derim. Sefil eker, geri dur! Kelleci'nin niyeti baka... Geri dur ki sefil eker, geri dur da gre neymi gr!.. Th ulan Kelleci, omuzdan aracaktn avanak!.. Aracaktm da, kabak gibi yere vuracaktn! Recep demincek, kafay bolayp birden aa szleydi... Topuklar yoklayay-d, bana bu rezillik gelmezdi. Grete hasmnn, iki dirhemcik bo yeri aranacak, hey aklsz!.. Aman aman!.. Hele una hele... Ulan Kelleci, yuf olsun; ben knde diyorum, bu olan, yokua vurmu koca k-m hesab dizliyor. Dur tbe!.. imdi anladm, dizle-mese, kla geliyordu. Kla geldin mi, da olsan savrulursun. Boyundurukla... Hayr, kolbastya ge... Biz kolbast diyoruz, bu gzn sevdiim sarmaya gidiyor. Sarmayla bunun gbei gnee dner mi. alak? Sard, evet, sard da iyice yayd, buyur bakalm, bilakis!.. Evet sen haklymsn Gvur Hatip! imdi iman ettim, bu Kelleci, sonunda Recep rezilini gzelce da-tsa gerektir. Kelleci yzde yz bozacak... Bozdu bile... Grein bylesi de mi olurmu namussuz eker! Maallah, demedin mi, seni inerim alak, gk gz-90 lerini sndrrm! Tamam! Nah sana ylan sarmas... Buna bir szn var m, eker Aa? Beri bak, buna bir szn var m, ingenlerin yz karas? Buna dalar dayanmaz, eker, buna, eskinin cihan pelvan Kel Alio yklr. Ulan aferin, domuz Kelleci, ulan bilakis aferin!.. Hatip Hoca, eker Emin'in damarna basmak iin herkese duyuracak gibi konutu: Kupkuru aferini bu Kelleci ne yapsn Etem Efendi!.. Bu grei yz akyla baa karrsa, olan revire meydanc diker misin? Dikilmez mi? Diktim gitti. Grei alsn, bilakis meydancl cebinde bilsin!.. eker Emin neye uradn arm, Hoca'ya ba-kakalmt. Hatip Hoca, Kelleci'ye seslendi: Duydun mu Kelleci! Recep'i yenersen meydanclk cepte... Greyim seni kopuk... Kelleci, Hatip Hoca'nn dediklerinden de hibir ey anlamamt. ifte sarma ile yzkoyun yere serdii Recep'in stnde hrl hrl soluyordu. Recep de hamd. Alta dtkten sonra, birka kere kurtulmaya alm, ellerine

abanp gvdesini her kaldrmak isteyite bileklerinden eken Kelleci'nin gcne dayanamayarak yeniden yere yapmt. Her davranndan sonra gs topraa trp gibi srtlyordu. Meydancl Kelleci'ye kaptrmamak iin are arayan eker Emin, Recep'in giyim merakn hatrlad, yanap bard: Ulan davran da sra, miskin Recep!.. u kadar kurua aldn gmlek gitti!.. unu kirdeleyip arsa-na... Davran kahpe dl!.. Nasl, geceleri uram buran kurcalar msn oka?.. Al bakalm!.. Mor iekli gmlek gitti gider!.. Recep, son bir davranla biraa kalkp gmleine bakt. Bakmasyla suratna alamakl bir buruma geldi. Kelleci, yeniden kollarn ekip yeniden gvdesini taa topraa srnce, belkemii krlm gibi bard: Brak ulan!.. Brak!.. Kelleci duymazdan geldi. Brak namussuz!.. Brak dedim! Gmlek gittiyse ben sana sorarm! Brak koyver! Hatip Hoca hayn bir keyifle sordu: Brak ne demek Recep pelvan? Yoksa pes mi ettin? Braksn Hatip Emmi... Gmlek gitti. Grete gmlek gitti yoktur yiit... Pes ettin mi, pes? Ulan Kelleci ben seni... Ulan ben seni sopaya... Kelleci ar bir ;sesle sordu : Pes mi? Pes namussuz, brak!.. Kelleci ift sarmay zp ar ar kalkt. Mintan zpkasndan kurtulmu, gbeinin plakl meydana kmt. Meydanc Recep, bir yandan, mintannn kopan dmelerini aryor, bir yandan alar gibi syleniyordu : Hay Allah belan versin namussuz!.. Ulan, biz essahtan m tuttuk bu grei?.. Bizim gevek tutmamzdan ara bulup he mi?.. Ulan peki... Ulan ben sana bunu sormaz mym? Ulan namussuz, nerede bizim sedef dmeler? eker Emin, Hatip Hoca'ya dargn dargn bakt: Rezil Kelleci, revir meydancln duyunca davrand. Grete pelvan arkalamak var m Hatip Hoca? Hst olum, biz o laf, olan ifteyi sardktan sonra ettik. O karklkta, bizi duymad bile... Bunun pes ettirmesi lafla deil, tohumdan srme pelvan olduundan... Bagardiyan Etem Efendi, ban sallad: Gvur Hoca'nm sz hak bilakis!... Bu olan, hu grei yaman att, bapelvan gibi att. Ulan aferin domuz Kelleci! Zehir gibi gretin, kara ylan gibi... Grete pes ettirmek, gbei havaya getirmekten ileridir. Eski zamanlar olayd, seni blakis, Sultan Aziz'e bapelvan yollardm kpek! Grein civelek ama, oyunun, perevin az... erdeki Hsn pelvan sana az biraz oyun gstersin... leden sonra aklma getir!.. Benim pelvanlkta gzm yok efendi aa... Etem Efendi bu sze ok at: Pelvanlkta gzn yok mu? Ne demek? Pel-vanlkta gzn yok da nede var bakalm! Kelleci Memet, gzlerini Murat Bey'den kard: Benim gzm okumada yazmada...

 Ulan bu nasl bir sz!.. Duydun mu Murat Bey? Duydum Baefendi... Duydunsa, ders vermek sana dt, ama, benim hi umudum yok... Neden? Ben bu rezilleri bilirim. Bunlar bilakis, gn sonra usanrlar. Doru muyum ulan kopuk? Biz hi usanmayz efendi aa... Belleten olsa... Svanr msn koparmacasna? Svanrz. Vay bama!.. Beri bak Kelleci!.. Ya, biraz geince bolarsan... Ben senin kemiklerini krmaz mym? Kr... Kr ne gzel! Urarz. Usanmak da neymi? Murat ok sevinmiti. Kelleci'ye parman kaldrd : Alfabeyle defter, kalem benden... Baefendi, hemen birini gnderip aldrsn! Bagardiyan Etem Efendi, Kelleci'nin ensesine bir aplak indirdi: Beri bak zibidi... Okumann ardn brakmazsan, meydancl, bilakis, cebinde bil, kpolusu... Olann ensesine bir aplak da Cinci Nezir ekti: Aferin yeen!.. Bizi yere baktrmadn!.. Bunun babas da byle yiitti, sava meydanlarnda, Baefen-di... Rufat Onba dedin mi, ordularda nam salmt. Bu Kelleci'nin kannda uncack katk yoktur. Su katlmam Trk olu Trk... Neden mi belli?.. Grete, Recep rezilini yenip savumasndan... Kan katksz olmann birinci ispat, grete yenmektir Hatip Hoca .. Ben, bu Kelleci yeenime, az biraz dikkat isterim. II Revir avlusundaki barakalardan birincisinde -Bekir ustann terzi dkknnda -, Cinci Nezir, uygunsuz durumda yakalanarak, dn ge vakit cezaevine getirilen Memleket Hastanesi hademelerinin iini ballandryordu : Olan bize komudur. Yeni yetmelerden... Beni grmesiyle az kald ki utancndan gebere... Kuytuya ektim. Aldrma tosun! Olur byle eyler... Hele asln anlayalm unun... dedim. Biraz direndi, Dmanla uradk Nezir Emmi... art olsun, ktlk yok... Kar bildiin gibi deil, dedi. Dur olum, 'Bildiin gibi deil,' ne demek? Karnn o sralardaki ustaln m vmektesin utanmaz? dedim. Tbe aman!.. Biz eteinin temizliini vmekteyiz, dedi. Hastaneye gireli beri doktordan, hademeden ardna denin says belirsizmi de, fkara kar, birine yaknlk vermemimi... Biz Bahademenin karalamasna uradk! dedi. Kar, gmleimi yuduydu. 'Aranz iyi kahpe...' diye etini burmu. 'Bizi de grmezsen, gerisini kendin dn', diye zorlam. Kar olmazlannca,bize bu karay ald imansz, dedi. Biraz skladm, Yanlyorsun kopuk... Derdini yanmayan ilacn bulamaz, dedim. Ate olmaynca duman tte mi bilir? Hele hele! dedim. Bu iin kanunu, kl kmda yakalanmadan adam mahpus damna tkamazlar, dedim. leride bir iyiliimiz dokunsun dersen, doruyu sylemeli! dedim. Biraz anlad oflad, sonunda yola geldi. Bir itir oldu Nezir Emmi... eytana uyduk! dedi. Belediye nikhn boynumuza alsak, hkmet yakamz brakr m? diye alad. Nikh gze aldna gre, kar nasl? dedim.

Grmeyince ne desem bo, Nezir Emmi... dedi. Olann vmelerine bakarsan, kar, u resimdeki dnya gzelinden zorluymu... Duvardaki tabasma resim, Karada Kraliesi D-raga'nmd. Altnda Dnya Gzeli Zleyha -Her hakk mahfuzdur yazlmt. Her hakk mahfuz Dnya Gzeli Zleyha ak gerdanl, pembe yanaklyd. Belli belirsiz glmseyen kara gzleriyle, adama, can alacak gibi bakyordu. pek fistannn yakasn kertenkele biimi bir elmas ine ile tutturmu, gzelliine kibirlendiinden dolgun gslerini kabartarak kaslmt. Cinci Nezir, gzlerini resimden ayrmadan iini ekti: Kar byle yakc gzelse, olan ister istemez nikahlayacak, Hatip Hoca! nk bylesinin ayrlna, krpe ksm, hi dayanamaz. Aslnda, byle bir gzeli, ekip vuracaksn... Vuracaksn ki, erkek milleti belalardan birini savuturup az biraz ferahlayacak... Bylesi, erkek ksmn yakar harradak... Kl eder! -Gznn ucu ile Terzi Bekir'i gsterdi -: Bana inanmazsan Terzi Bekir'imize sor da bak!.. Terzi Bekir telaland: Balarm haaa, domuz Cinci, rezillenme!.. Hele dur terzi olum!.. Bizim szmzde hi rezillik yokken... Suratn neden kzard senin, neden al atlasa kesti? Ulan Cinci... Uzatma, dedim... Bouna debelenmektesin terzilerin aslan... s-lamsak, birbirimizden gizlimiz olmayacak... Btn ankr'nn bildiini, Murat Bey'den niin saklamah?.. Ben grmedim! Grenler, gmen kzn yaman anlatyorlar, Murat Bey! Gmen kznn, u Zleyha anamzdan art varm da eksii yokmu... Hst! Brak o makas yerine... Aman arkadalar, bu rezil Bekir, bizi de dorayacak, fkara pazarc gibi... Peki, gmen kz o kadar yakc gzel deildi de, elin gezgin pazarcsn, sen neden geberteyazdn, gndz ortas?.. Diline sahip olsayd, edebini bilseydi de, kendini dor atmasayd. Olum Bekir, gezgin pazarcda, saray terbiyesi aramak neyin nesi? Sen, gezgin pazarclarn stne bakomutan m kesildin? Yabann garibi, senin gmen kzma yandn nereden bilecek, durduu yerde? Kt sylerim Cinci Nezir!.. Bunca zamandr, Yanma yok, diyoruz. Biz var m dedik, tbe!.. Bizimkisi szgelimi... Evet, arada, yanma hi yok Murat Bey, bununkisi vatan, millet gayreti... Kanndaki Trklk grlyor, su katlmam Trk kan... Allah ktsnden esirgesin, bunun gzn kar buruyor. in asl, bunlar nerenin gmeniyseler, ge ge gelmiler de, bunun dkkn karsndaki eve oturmular. Bir ana, bir kz... Babalar, bilmem nerede, necilik ediyor. O gn, ankr'nn pazar... Kzla anas, prt almaya kyorlar. Onlar knca, bu senin terzi ustan da, Hele pazara bir bakalm! Alveri nasl? diye dar uruyor. Bana sorarsan, uramasa hibir ey yoktu. Allahm iine bak ki, uruyor... Dahas... Acele uradndan, koca terzi makas da elinde... Gezgin pazarclar bilmez deilsin!.. Edirne'den Kars'a kadar dnyay dolaan herifler... lerinde anasnn ipliini pazara dkp yumak yumak satan kyamet gibi... Gmen kznn tezgh nnde durup prtlarna bakt pazarc, meer sayl kopuk-lardanm... Hem yrekli, hem bilekli... Fazladan lafn ifte anlamlsn pek seven bir zibidi... Kzla anas, prtlar yoklayp dururken, herif bulam laf dokundurmaya... All verelim, kk

bayan... Morlu verelim... Aksa koyu verelim...)) diye ylm... Evet, ylmasa iyiymi ama ylm... Berikiler, gmen olduklarndan, bizim yutturmacalarmz nereden bilecekler? Fkara kz, Koyu istemez, dedike, densiz herif tadnda kesmemi, yutturmacay steledike stelemi... teki pazarclar glmeye balaynca kz iin farkna varyor, Biz gvur iinden buraya, bu laflar duymaya m geldik? Sende hi utanma yok mu? diyecek oluyor. Rezil pazarc bsbtn cvm... Ulan sen bu laf neden ktye ektin durduun yerde?.. Utanmazlk sende mi, bende mi? diyerek yavuzlan-m... Terzi Bekir'in bu kadarna dayanmas bile yiitlik... nk gmen kz alamaya balamtr. Peki, dayanamyor da ne yapyor, hemen makas yetitiriyor mu? Hayr!.. Ayp arkada!.. Byle szler esnafla yaramaz, diye t vermeye kalkyor. Bana kalsa, yle bir ite byle laf edilmeyecek de, hemen yakas toparlanp ana avrat dz gidilecek... Herif, bu bizim aslan Bekir'imizi, byle ufarak, biraz da etsiz grnce, szm buradan dar, adama benzetememi... Ulan sap silik! Sen ne karyorsun? Biz burada pazarlk piiriyoruz! demesiyle koca terzi makasn boynunun kkne yemesi bir olmu... Yemesiyle de, terbiyesiz pazarc, ktk gibi yklm... Ben, gerisini grenlerden dinledim : nce biraz inedi hamur gibi..dediler, Sonra, Allah sana inandrsn, herifi kapt kaldrd, nce bu taa vurdu, efe gnl beenmedi, gtrd u taa vurdu, ham deri hesab... dediler, Hem de nasl vuruyor?.. Allah yaratt demek yok... dediler. Baktk gebertecek... Elinden g ile aldk. Ne fayda ki, biz yetiene kadar terbiyesiz pazarc, adamlktan kt,)) dediler. Terzi makasn, nasl hnla yallah ettiini anlamal ki, it olu itin boynu eri kalm... Bizim koca Arceza bakan, buna, sakat brakma cezasn, Aferin olum! diyerekten, gsne sava madalyas takar gibi verdi Murat Bey!.. Terzi Bekir yere bakarak glmsyordu. Yumuk Tatar gzleri bsbtn uf alm, frlak elmacklar utan kzarts kaplamt. Cinci Nezir vuracakm gibi elini kaldrd: Glersin kpolusu!.. Ben de cezay bitirince, Zleyha anamzdan gzel, gmen kzm saracak olsam... Kes artk... Uzattn iyice... Bak art olsun makas geliyor!.. Vay bama!.. Bu rezil terzi her gmen kz lafyla Mslman boynu vuracaksa iimiz i... Peki, bu gmen kz nasl bir bela, hey Allah!.. Bizim ankr topramza, o gn bugndr, gezgin pazarclarn uramad yetmiyor mu? Bu kaltak, burada, hi mi boynu doru adam brakmayacak? - Ban sallad -: Aman ben, suu hep kendimde bulurum!.. Neden? Bilmez gibi sorarsn bre Hatip Hoca!.. Gmen kzma zengin yerden alclar kp bu Terzi Bekir, burada, gebereyazmca, sizin haberiniz yok, ben ossaat muskaya' ktm. Gmen kznn, bunca yl, bu Terzi Bekir'in yolunu beklemesi neden bakalm? Gmen k-99 z ne biim bir avanak olmal ki, u Tatar surat olann yolunu gzlemeli... Demek muskaya oktun, kz bu bizim Bekir'e yaktn?.. Yaktm, Allann izniyle... Bizde byle bir hem-erilik gayreti vardr. Neye gldn kar gibi gene, yoluk sakalna tkrdm!.. Gldm u... Gmen kzlarna yanklk muskas yazacana, diyorum...

 E'e... Muska gcyle, para vuracak piyango biletini seip alsan... Ya da, yer altndan, Ceneviz gmlerini karsan... Vay, isteyince bulup karamaz mym yoksa?.. Dur, lafn unutma!.. Senin bu lafn ne demeye geliyor? Bu herif, gerekten bir cinci deil... Uydurma bir cinci! demeye mi sakn? Tamam!.. Bizim paraszlmz, yalnkat cinci olduumuzdan m imdicik? - Birden kzd -: Bilemedin, uyuz Hatip... Bizim paraszlmz, parada gzmz olmadndan... Olsa?.. Olsa, kolay... Demek parada gzn olsa, yerdekini gktekini. elinle koymuasma bulur karr miydin? Ossaat... Peki, neden karmamaktasn olum Cinci? Bol p a r a n olsa, bugn bir rezilken, yz rezil o l u r s u n l . Rezilliin tarih kitaplarna geer!.. Rezillikte, tarih kitaplarna yazlmak, sen dururken, bizim elimize hi giremez, Gvur Hoca... Tarih kitaplarna yiitlikle yazlmaya geldi mi, bunun yolunu sen bilmezsin ama, biz, Allahma kr, iyi biliriz. Nasl bakalm? arp, Cincilikteki ustalmzla. demelisin ki, ben seni eekars gibi dalamal-ynn, pis gvdeni, dolu ikembe gibi iirmeliyim!.. * Cinci Nezir, gzlerini szerek bir zaman ensesini kad, bir zaman Hatip Hoca'ya acr gibi bakt: - Ben bu yama kadar ok bunaldm, Hoca Hatip, aklm da, bu dnyann ilerine az biraz ermekte... Erdiinden bana para lazm deil! Hatip Hoca, iini ekti: Dorusun sefil Cinci!.. Adam, adam olmaynca paray neylesin? Hst... Beni dinlemeli de, lafm sonra kesmeli... Ben para istemem. nk bu dnyada paradan deerli eyler vardr. imdi, u kapda Dervi mer Aann yannda, Hzr Peygamber peydahlansa da, Dileyin dilediinizi, aln istediinizi, dese, akim yetmedii iin, sen oka para isterdin. Bana geldi mi? Kulan ver de beni iyice iit avanak Hatip... lene kadar da unutma!.. Ben, Hzr Peygamberden cumhurbakanln alrdm!.. Aman!.. Aman ya... Cumhurbakanln aldm m, harcanacandan ok para, istersen, ayana gelir. -ks-rp boazn temizledi. Syleyeceini sylemek iin, sanki yllardr frsat bekliyormu gibi davrand. Yumruklarn dizlerine dayayarak iyice kasld - : Cumhurbakanln aldk m, imdicik, Hatip Hoca, smet Paa'-nn tahtna kurulup dnyann dmenine yaptk m, skca! yi... En nce ferman ederim: Btn memur takmn Cumhuriyet Alanlarna biriktiririm. Anladm. Sylev ekeceksin, vatan, millet stne... Hay anan le aklsz Hatip, bilemedin!.. Benim sylev ekecek sram geride... im baka benim... Ski dur! Arkadan ikinci fermanm yuvarlanyor ortaya top gibi... Meydana toplananlar, soyunacaklar anadan plak! diyorum! Dur olum!.. Anadan plak ne demek? Donu monu...

 Aslnda donlar syrtyorum!.. allak mallak ortaya kacaklar, dipten dorua... Th Allah belan versin utanmaz... Bu nasl bir edepsizlik? Evet, ite bu da byle bir cinci oyunu... Dur, lafn unutma!.. Biz herifleri neden platyoruz bakalm, kabuklular kabuksuzlardan ayrmaya platyo-ruz. Anlayamadm?.. Anlayamazsn!.. Bu meseleyi deme okumular anlayamaz nk... Senin gibilerinin anlayamamas hi ayp deil... Dinle Hatip Hoca, Osmanl vaktiyle ileri gayet gevek tuttuundan Trkn iine gvur tohumu karmtr. Neye atn?.. Evet, bizim iimize bunca zamandr, gizli din tayan gvur dlleri girmi Hatip Hoca. Bizim avanak milletimize sorsan, Memur takm tm rveti... der, Az olan yer mutlak... der, Trkn mal deniz yemeyen domuz, der. Gzn a, bu laflarn yalan yok yanl var, memur takmnn kan temiz olanlar, alktan geberseler, rvet almazlar. nk, kurban olduum Trk kan brakmaz. Rvetsiz i grmeyenler, gizli din tayan gvur dlleri bir, bir de kan katkl olanlar... Bu sebepten, akll bir cumhurbakan, rveti, dinsizlii, rz dmanln kaldraym derse, ilk i, gvuru Mslmandan ayracak... Ama safi, gvuru Mslmandan ayrmak yetmez. Bir yandan da ktkleri yoklayacaksn... Ktk dedimse, odun kt deil haaa... Nfus kt... Nfus ktklerinde, neyi yitirdin de aramaktasn olum Cinci? Bakalm, kimin anas erke, babas Arnavut... Bakalm, kanma Arap karmmz ne kadar?.. Bakalm, Lazmz, Kurdumuz kata ka?.. Benim aklm kart!.. Bunlar Mslman deil mi? Mslman olmakla... Bunlar da ayklanacak... Ayklanacak ama ferah ol, bunlar gvur defterine yazlmayacak... Yedi gbek Trk olu Trklerden artakalan ileri bunlara vereceiz!.. Kan katkszlarn beenmedii ileri... Ayl, kazanc, biraz kta iler... nk bundan byle, Osmanl lkesinde Trk olu Trkler yaayacak ebedi... Tuzsuz ya bala katp biraz da biz yiyeceiz... Yanlmaktasn deli Nezir!.. Ktklerde bizim Lazlmz, Krtlmz yazl deildir. Korkma! Onun da aresi bulunmutur! Her yana Trk olu Trk doktorlar salyorum. Greyim sizi aslanlar... Milletin iinde kan katkllar ayklayve-rin gzelce... diyorum. imdi halt ettin namussuz Cinci!.. Kan katkl nasl bir sz? Milletin anas avrad, undan bundan kamt yapt, demeye getirmekteysen, lafn geri topla, seni inerim! Yrein bozuk olduundan, akln, o biim ka-mtlarda... Bizim aradmz zina kamts deil, kan kamts. Baka milletten kar aldn m, dln kark kar. Akim ermediinden, melezleyip soyunu berbat ediyorsun! unu iyice ren, yedi gbek Trk olu Trkleri, melez takmndan ayrmaynca Osmanlya kurtulu yoktur. Kar milleti ka paralk ki, nfus ktnde soyu sopu yazla, diyeceksin!.. Kolay var. nk, doktorlar bunun ilacn buldular. Yedi gbek geriden, senin kanna, uncack bir yaban kan bulamsa, ila hrpadak gsteriyor. Parmann ucundan iki damla kan alp ilaca kattn m, tamam!.. Katksz Trk kan, ossaat kprp tayor, da selleri gibi... Katkls da, eki st gibi peynire kesiyor! Bazsnn kprn az biraz beenmedin mi, hi

meraklanma!.. Herifi al gtr, kafa kemiini doktora ltr. Allann iine bakmal ki, kurban olduum Allah, Trkn kafa kemii yaman arkada!.. Bin tanesini lyorsun da, birinde, kl amyor. Ne fayda, bu iler vaktiyken yaplacakt da, bu topraklar, ft dnmesi Selaniklilerin, kan bozuk Farmasonlarn eline hi gemeyecekti... -Kalarn atarak bir zaman ban sallad -: Hepsini bir bir setik de, alanlardaki kabuklularn yanna topladk m, imdicik? Eh, biraz soluklandk demektir. Yreini bozma kt Hatip, herifleri oralarda kurda kua yedirecek deilim. Ben bunlar, toptan kylere sreceim, kylmzle bunlar yer deitirecek... Etme imansz Cinci, gel vazge... Osmanl lkesine bir bela dreceksin ki, bunca akll, kyamete kadar paklayamayacak... Hay avanak, kyl ksm, kasaba yerinde ne ie yarar? Senin demenle, bunca yln kyls, frt diye tccar m kesilecek? Sarraf olup altn m tartabilecek? Okuma yazma bilmez kylye, hkmet dolabn, nasl evirteceksin deli pezevenk?.. Sen bouna telalanmaktasn Hatip Hoca. Kyden indirdiklerimi memur dikecek deilim. nk, benim cumhurbakanlmda, memur gayetle az olacak. Da ta, batan kara memura kesmek benim zagonum-da yok... Yaver ma ver, yardmc filan bilmem. Herkes kendi devine var gcyle yapacak... imdinin beylik ilerinde, bir tek yumurtay uradan uraya on kiinin gtrmesi neden bakalm? Kan bozuklarn Osmanlya dmanlndan... Bana ok memur istemez. nk milletin arasnda kan bozuk kalmad. Kimse kimseyle hrlamyor, kurtla kuzu bir arada oynayor. Arada bir arp hrszlk eden olursa, elini kesiyorum. Adam ldreni, ldrd adamn lei yannda asyorum da, ikisini bir ukura gmyorum. Zinann cezas, taa tutulup kekek edilmek... Dnyadan kahpenin, zamparann ad kalkyor. arda pazarda esnaf, tccar bolluuna da paydos... Benim cumhurbakanlmda, her isteyen dkkn aamayacak... Szgelimi, alalm bizim ankr'mz... Bunca prt tccar bize ne gerek? Soylularmzdan bir tccar yeter de artar bile... Anladm! Devecigiller elverir!.. demeye getirmektesin! Ya geri kalanlar?.. Geri kalanlar kylere srdm gvurun, ftn dkknna tezghna yerleecek... Deminden beri kapya dayanp az ak, gzleri dalgn dinleyen Eskici Dervi mer, gizli bir sevinle sordu: Gvur ksm, ne ie yarar ky yerinde, Nezir Aa? Sapanla, trpanla bouacaklar. Vaktiyle dinimizin naslm doru yolu? Gvurlar kazanrm da, Trkler yermi... Biz ite o dzeni geri getireceiz!.. Reperlikten anlamaz gvur, ky yerinde gnlyle alr m? art olsun almaz!.. almaz m? Ne gzel alr. Ben hep sarayda m oturuyorum ki, almayacak?.. Ben, alanlarda topa gibi dnelemekte deil miyim? Bir bakyorsun, pazarda densiz esnaf falakaya yatrmm, bir bakyorsun, kyleri yoklamaya kmm... Altmda taksi, elimde baston, kafamda gvur mhendislerin mantarl apkas... - Oldu mu ya imdicik? Bunca Mslmanlk geldi! Gvurun apkas, bamzda cehennem kazan gibi neye durmal?.. Cinci Nezir nce aalad, sonra Th diye elini dizine vurdu : Az alkanlyla halt ettik Dervi mer!.. Hi meraklanma!..

apka, ilk gnden gidiyor, teker meker geldii yere... Can eken fes giysin, can eken sark sarsn!.. Bana geldi mi, benim kafamda, kara kalpak... z Trk ii... Dur unutmadan diyeyim ki, yrein ferahlasn : Tekkeleri ayorum. eyhlik, dervilik serbest... Dileyen, Allah huuu diye, sesi yettii kadar barsn gece gndz... Cincilik, muskaclk da serbest... nk, cincinin, muskacnn Mslmana ok faydas vardr. Muska, yreksizi yrekli eder. Bu Hatip Hoca gibi aptan dmlere, bel gc verir. mansz kahpeleri yola getirir ki, pamuk gibi yumuatmacas-na... Glersin Dervi mer, krpe kary duydun ya, srtrsn!.. -Hatip Hoca'ya kmseyerek bakt-: Gelelim, kye srdklerimize... Altmda taksi, iki gnde bir, tepelerine dikiliyorum. Balarn gn nasl yakyor, ayaklarn bakalm ark nasl vuruyor? Herifler toprakta bouurlarken, Kolay gele eri dinliler, diyorum, Trk bunca yl, ekip biip, scan alnnda dven dndrp bunalrken, siz buzlu erbetleri imekteydiniz. imdi, iyi mi, bylece? diyorum. Bundan sonra bilmi olun, Trk'n elindeki bunca yllk nasrlar sizin ellerinize birikecek, diyorum, Parayla deil srayla... diyerek gzm krpveriyorum. Anlarsa, bu gz krpma, avratlarna svmekle birdir. Elbet buna kar, onlar da bir ey derler. Bir eyler derler, dedimse, Trkn zal klc tepelerinde frtna gibi dndnden, atp tutamazlar. Yoksulluklarndan, susuzluklarndan yanp yaklrlarsa o kadar. Cinci Nezir, elini byna atarak bir zaman dnd. Aklndan ok tatl eyler geirdii, eker emer gibi yalanmasndan belliydi -: imdi yeni para keseceiz Osmanl toprana... Ben paray oka kestireceim ki, millet daralmasn! Zati, kye srdklerimizin mallar, paralar hazineye oktan girdi. Bunlara gndelik de vermiyoruz. Herifler boaz tokluuna uratklarndan gelirimiz ok da, giderimiz hi yok! Yol parasn, maln, davarn saym parasn da kaldryorum. Bende r mr de arama!.. yleyse paray neden bu kadar ok kesmektesin? diye sorarsan, vergileri kestiim paradan alacam nk... Ben onu bunu bilmem!.. Bir memlekette para ok oldu mu, milletin yz gler... Srtarak urada burada gezer ki, karsnn erkeinin maldan ayrnts kalmaz! Eskici Dervi mer, merakla sordu Karlar ne olacak Cinci Aa, karlar?.. Cinci Nezir, bu soruya gerekten at Hangi karlar?.. Onlarn karlar m? Karlar karda... Btn karlar... Dervi mer, ikinci askerlikten apansz izinli gelip karsn ktlkte yakalam, zamparay ldrmt. Kylleri, Krpe kahpeye kyamad, karnn, 'Zorla kafama kt' lafna inand ala geyik, diyorlard. Cinci Nezir gldn gstermemek iin, hem eliyle azn kapatt, hem de, can sklm gibi derin derin iini ekti: Tamam, evet... Karlar meselesi... nce urasn aklna yaz : Onlarn karlar da, ky yerlerinde, toprakla ekinle bouacaklar. Bizimkilere geldi mi ben, kar milletini, byle babo brakacak deilim. En nde, karlara oy hakk yok... Kemal Paa, oyu karlara vermeseydi, dnya bu kadar bozulmazd aalar!., v karya geti demek, Erkek milleti alta dt iyice demektir. Evet, dnya bu yzden bozuldu. Benim cumhurbakanlmda, karsn ktlkte bastrp geber-tene, hi ceza yok! Fazladan bylesine, yz lira bahi veriyorum ki, diledii daha krpesini ala da keyfine baka!.. ehir yerinin karlar da, bundan byle, darda yz gz, kolu budu ak

dolamayacak... Yolda molda, rtsz kar grdm m atma, arabama, os-saat, inetip savuuyorum. Aslma bakarsan, inemek sras bana bile dmyor. nmde tu eken yiitler, bu ii Tanr Uludur diyerek bararak gr-veriyorlar. nmde tu ekenler, dedim, bu aklsz Hatip, Neyin nesi? diye sormad. Tu evet... Trkln kknde tu vardr.Tu bildiin kurt kuyruu... Senin zamannda, sancak yerine kurt kuyruu mu aslacak, terbiyesiz Cinci? Kurt kuyruu ya, ne sandn? Trkn tarih kitabnda, kurdun ok oyunlar var. Vaktin birinde Trkn ii bozuluyor da, yenik dyor, bulayor, dmanlarn n sra kamakla... Kap dururken, can korkusuyla balkana dyor. Meer, sakland yerin girimi varm da km yokmu... Sonunda Trktr, girdii yeri de yitiriyor. Kalyor mu sana, ukurda... Derken, arkada, dl d artyor, Trk ukura smaz oluyor. Bunlar az kalyor ki, birbirlerini yiyeler. te o sra, kurt geliyor. Bunlara, ukurun kacak deliini gsteriyor. O gn bugndr, kendini bilen bir Trk, kurdu z soyundan ayrmaz. Benim cumhurbakanlmda, bayran st kesine koca kurdu yerletiriyorum ki, kurdun iyilii hep akla gelsin... Tamam!.. Millet seni ossaat bitirir. Pisliin temizlenir. Bayraa kurt bulatrmak nasl bir rezillik!.. Yahu, bu kurt dediin, bildiimiz canavar deil mi? Hrszlarn piri, imansz domuz... Hayr, Cinci olum, millet teki rezilliklerine seslenmese, bu kurt iine hi katlanmaz! nk, bu milletin kurttan can yanmtr... -Aklna bir ey gelmi gibi elini kaldrd-: Dur hele! Ba ak gezen karlar kurt kuyruundan tu ekenlerine inetecein doruysa, Cumhuriyet Bayramlarmzdan balo iini tm kaldrsan gerek Nezir Aa?.. yi bildin Hatip Hoca... Balo kkten kalkyor. Benim zagonumda kumar yasak deil de, balo yasak... Kumar serbest ama, namaz vakitleri kahvede oturanlar meydan dayana ekmek de serbest... Benim bir iim daha var ki, duymanla dudan yarlr. Ben, ba, tabancay da yasak etmiyorum. Yedi gbek Trkln ispatlayan, beendii silah taknsn gezsin!.. Sarholukla can ekmi de, gvurun, ftn birini, ikisini vurup gebertmi... Trk olu Trkn yakasn toparlayp yargca gtrmek yok... Polisler, Oh! Eline salk aslanm, diye selama duracaklar. Ulan aferin kpolusu... Evet, aklm yatt. Frsatmz eline geerse, bizi az biraz adam edeceksin! imdi, syle bakalm, bu akllar kimin akl?.. Kimin ne demek?.. Allahma kr... Hst rezil!.. Kimin akl dedim? Bunlar sana, Devecigillerin kopuk olan belletti deil mi? Ankara'nn Hukuk mektebinde okuyan zibidi... Bayramza bulatraca kurdu, bu rezil Cinci nerden kard? de-dimdi. Anladm. Olann kapelasmda yle bir ey gr-dmd de kurt aklma gelmediydi. t resmi sandmd. Senin Devecigillerin olan neden kmsemektesin Hatip Hoca?.. Olan az biraz kopuktur ama akl kendine elverir! Alamann Hitler'i, bizim slamlk yolundan gitti de, koca Fransa'y on be gnde temizledi! demesine ne demeli?.. Ben Hitler'i mitleri bilmem... Bize slmn doru yolunu gstermek, Devecigillerin kavat oluna kalmamtr. Kanmza ila damlatp kafa kemiimizi endazeye vuracaksnz he mi? Devecigillerin olan, byle ilere yaptysa, kendi ingen melezliinin aresini bulsun... Benim bildiim, anas olacak kahpeyi, babas olacak soyguncu, gezgin ingenlerden aidiydi. Yedi gbek gezginci, ingen karsn siz zbez Trke nasl

evireceksiniz, madrabazlar? Hst, dedim alak, sorduuma karlk gelsin!.. Senin haberin yok, Hatip Hoca! Karnn in-genlii meselesi ok kurcaland. Bunlar, kz Devecigil-lere satan eribay buldular. Buldular dedimse, olann zoruyla, bu Osmanl mlkn elekten geirdiler. Sonunda, eriba ele geldi. Allahma kr, ele gelince yemin etti ki, gvur olsan imana gelirsin! Meer, kary bebeyken, u katlamam Ouz oymandan armlar. Olan, anasnn kanna kere ila damlattrd. keresinde de, karnn Trk kan kprd ki, kurban olduum, krmz zm pekmezi ka para... Bundan sonra, kafay beriye ald doktorlar... En ince llere vurdular ki, kl krka yardlar. Milimetre oynamad. Kann pekmez gibi kprmesi... Diyelim ki, yedi gbek ingen karsnn kann, bir yalanc doktor buldunuz, bir uydurma ilala, pekmez gibi kprttnz. Diyelim ki, o namussuz doktor; karnn kafa kemiini lye vurdu da, bizim kafamzla denk getirdi. Ya olann gke ermi boynuzlarn nerenize sokup saklamaktasnz?.. Boynuz moynuz yok... Bunlar hep kan bozuklarn karalamas,.. O iin iindeki meseleler ok kark Aa... Sana belki karkmtr ama, Terzi Bekir Usta, olann sadc olduundan ona kark deildir. Hele u ii anlat gelsin Bekir Usta!.. Terzi Bekir, Cinci'nin Kan bozuklarn karalamas szne alnmt. Cgarasmdan kzgn kzgn ekerek anlatmaya balad: Aslna bakarsan olan kt deildi Murat Bey, ilkokulu beraber okuduk. Biz terzilie girdik. Olan orta birde kopuklua vurdu. Ortay g ile bitirdi. Babas bakt ki, kendi bana okuyacaklardan deil, Ankara'nn paral okuluna yatl yazdrd. Yatl matl, okumayan okumaz. Tatillerde yedi sekiz taknts varken olann ii gc serserilik... Liseyi, yirmi be yanda bitirebildi. ki yl nce Ankara'nn Hukuk mektebine yazdrdlar. Sen bizim buralarn gidiatn pek bilmezsin Murat Bey, kasaba yerlerinin soylularndan ou, yksek memur takmndan birer ortak peydahlar. Yksek memurdan, mebustan ortan yoksa, artrma eksiltme ilerini sktremezsin!.. Devecigillerin de Bayndrlk Bakanl'nda bir zorlu orta vard. Bunlar, tiren yolundan ok para kazandlar. Olann Hukuk mektebine girdii yl, ortak beyin mstearl sylendi. Devecigillerin Abdurrahman Emmi'm, Ortaklk elvermez, araya biraz da akrabalk katalm, dedi besbelli, herifin kzn istedi. Sz kestiler. Hazrlklar tamamland. Dn burda yaplacak, gerdee burda girilecek... Sadlk bize dt. Bakyorum, bizim olan, stanbul kz ald iin kasm kasm kaslmakta... Salt stanbul kz aldndan deil... Kz gzel ki, olursa o kadar olur. Vaktiyle babas tiren yolu denirken burda mfettiti. O zamandan biliriz. Kz yaman... Dn gn geldi att ama, biraz uursuz geldi. Bizim fukara elektriki, ((Abdurrahman Emmi'nin evini ampule boaym, derken, ayakl merdivenden tekerlendi. Az kald ki, boynu altnda kala... Olan hastaneye zor yetitirdiler. leden sonra nikh kyld. Akama dn balosu... Yedi ilin soylular arlm... Ben sad olduumdan, olanla birlikte, Devecigiller konann art odalarndan birindeyim. Vakit, ikindiyi buldu bulmad, olann eline bir zarf verdiler. At okudu. Okumasyla... bir of ekti, ama nasl of... Az kald ki, evi yangna vere... Nedir arkada? dedim. Kd uzatt. Baktm, dman bana... Meerse Bamfettiin kz... Evet, aklna gelen gibi, Hatip Hoca, mektup diyor ki,

Ulan kodo... diyor, Sen ne biim bir kodo olmalsn ki... diyor, Koca Ankara'da gittin de, aray aray rz krn en zorlusuna yaptn olum, diyor. Bu kahpe kan kurras bakalm? diyor, Tam on bir yanda ie svanm da, sana gelene kadar gnln etmedii adam brakmam, diyor, Tiren kprs ka para... diyor, Yalnz benim bildiim... Sar Klann temenden albaya kadar ka subay varsa, hepsi iyi tanr bu senin aldn kullanlm mal, diyor, nanmazsan, tak arkana, ebe doktoruna gtr, bir bak bakalm, kanc piini aldrm bu yata, diyor. spat ortada... Dn bunlar neden Ankara'da istemediler, diyor! Ulan Terzi Bekir! Allah belan versin!.. Gerek gibi rezil... Gerek gibi ne demek Cinci?.. Gerekten de gerek... Evet, olan bir kez of dedi kardalar, art olsun, benzin tenekesi harlad sandm. Dur olum... Gzel kzn dman ok olur, demeye kalmad, kalkp yrd. Biz sad olduumuzdan ister istemez ardna dtk. Dn karklnda dar uradmz kimse fark etmedi. Olan yrek yangmlyla hzlandka hzlanyor ki, ardndan mavzer kurunu yetitiremezsin! Ben, Dur karda, diye yalvaryorum. Olan, Of, diye gsn yumruklayp hzlanyor. Her yumruk, top gibi tmekte... Baktm ki Allah gstermesin durum vaziyeti berbat... ftiradr arkada... Belli bir ey... dedim. Bu iin kestirmesi... Kz ebe doktoruna gtrmek... dedim. Birka of birden ekti. Gsne drt be yumruk indirdi. Byle bir ey yoktu da, bunlar dn neden, Ankara'nn iftlik Gazinosu'n-da, Baraj Gazinosu'nda kurmadlar, bunca syledim de hey Bekir? Neden Haaa? dedi. Bsbtn hzland. Kendisini, surdaki Kzl Kahve'nin kuytusuna att. Rak gelsin, rak, diye bard. Aman rak yetitirsinler Bekir Can! Rak yetimedi mi ben elden gittim, diye hkrdedi. Dur yahu! Sen dn sahibisin!.. Akama dansa mansa kalkacaksn!.. stanbul kzndan gelin getirmek kolay deil... Rak da neymi, scan gznde... dedim. Rak gelmedi mi beni elden gitti bil! Aman rak gelsin! diye yalvard. Eh gelsin bakalm, dedim. Bu sefer de, garsonlar rak yetitiremiyorlar. Hayr, ben byle imeyi hi grmedim. Kadehe koymasyla yuvarlyor. Ardndan bir tek leblebi ine be Allann kulu... Hayr mezesi of... Bir rak ekiyor; bir of ekiyor. Ben de aknlkla ona kouluyorum. Birinci ie bitti. kinci bitti, nc yarlannca, olan bir alama sard. Alamaktan sarslyor ki, nerdeyse, gvdesi dalacak... Bir de baktm, gn oktan kavumu, ortalk kararm... Evden yokluumuzu fark etmiler. Taraf taraf adamlar karmlar. Gveyi meyhanede aramak kimin aklna gelir? Arayclardan biri, naslsa grm... Herif ieri girdi ki, aknlktan gzlerini yere drecek... Yahu siz kudurdunuz mu? dedi. Millet kasabaya dald, gvey aryor, dedi. Bu ne itir? Kalkn! dedi demedi, onca raky su gibi ien olan pire gibi zplayp herifin yakasna yapt. Az kald ki, fukaray paralaya... Herif bakt ki i iten gemi... Yakasn kurtarp balad kamaya... Olan fukaray kprye kadar kovalad. Meerse niyeti: Balara dalp savumakm! Ardna dtm. Yetitim. Bir Kuytuya ktk. nmzde kiloluk rak ieleri... Olan iiyor babam iiyor. ieyi, kafasna dikiyor da lkr lkr gryor. Derken izimizi srp geldiler, bizi buldular. Byk emmisi, kk emmisi... Yeenleri... Olan, direnir, gitmezlenir. Sonunda baktlar ki sz anlayaca kalmam, kollarm ardna bkp payton arabasna attlar, byk emmisinin evine gtrdler. Babas

Abdurrahman Emmi'm fkeye binmi ki, kuduz ite dnm... Nedir, demesiyle olan alayarak mektubu babasnn nne att. Abdurrahman Emmi'm kda bakmad bile... Kurnaz olduundan ii ossaat anlad. Yalandr hay olum, dedi, Buncack eyi kendi bana bilmedinse yazk benim harcadm bunca paraya... dedi, stemezlerin karalamas, belli bir ey... Bizim dmanmz kyamet gibi... dedi. Bu zamana kadar, varlmz gzleri gtrmyordu, imdi, yksek yerden gelin getirmemizi kskandlar, dedi, Haydi sil gznn yan... Ev adam deryas kesilmi... Dnya gzeli, krpe gelin, yolunu gzlemekte... Bu gece ne gecesi... Sar stanbul kzn, bak keyfine! dedi. Dedi ama, o zamana kadar babasna, Allah bir, diyemeyen olan Ebe doktoru olmadan olmaz, diye dayatt. Emmileri: Dur yavrum, senin akln karm... Koca bir Bamfetti kz ebe doktoruna baktrlmaz, dedilerse de olan yola gelmedi. Amansz kalp ii kaynataya atlar. Meer, kaynata bey, grnd gibi yumuak bal deilmi... Gayetle fkeliymi... Bu sefer, kaynata kudurdu. Kudurdu ki yere ge saca kalmad. Namustur bu namus... diye baryor. Bu i burda bozulur Deveci Abdurrahman, bu ii burda bozuldu bil, ay! diye baryor. Bu i burda biter ama, ortaklk da beraber biter, diye hopluyor, irket anlamasn yrttm! Gerisine Maliye mfettileri karr, anladn m, dangalak diye yumruunu sallyor. Abdurrahman Emmi'nin akl at. Bir olana kouyor. Olanda, Ebe doktoruna gidilecek, lafndan baka laf yok, kouyor beriye, kaynatada, Anlama bozuldu, lafndan baka laf yok... Sonunda Abdurrahman Emmi'm canndan bezdi. Olann anasn, kzn anasna yollad. Kzn anas ne dese iyi? Kz, vaktin birinde, eytan arabasna binesiymi de... Yoku aa inerken tekerlenesiymi de... Az biraz zedelenesiymi... Almlar hastaneye gtrmler. Allahm iine bakmal ki, o sra hastanede, bir krpe nbeti doktoru varm... Bakm, onarm. Bakp onarrken kza sevdalanm... Allann emriyle istemi... Zibidi doktora bunlar kz vermemiler. Bu meseleyi bir bilen bu doktormu, kd yazsa yazsa, o yazarm. Bu sebeple, kz, ebe doktoruna gtrmekten bir ey kmazm... Abdurrahman Emmi'm bunlar duyunca, olan nne ald, biraz tledi. Bakt para etmiyor, Aa gnln bilir yavrum, dedi, ben senin yznden bunca varl, maliye mfettilerine yamalatamam. stersen, ite gelin!.. Gider gerdee girersin... stemezsen bu geceden tezi yok, evimden defolursun... Bundan byle olum deilsin... Benden metelik umma! dedi, yrd. Olan bakt ki pabu pahal, birka of daha ekti, gsne birka yumruk indirdi, sonunda, byk emmisinin szn ineyememi oldu. Srtna bir baka elbise giydirdik, arabaya atp dn evinin yolunu tuttuk. Meer biz bu ilerle urarken vakit gemi... Millet meseleyi duyaca kadar duymu... Kz taraf yolumuzu gzlermi... Bizim araba keyi kvrlnca, kzn anasna mjde koturmular. Akll kaynana hanm algclar nceden tembihlemi olmal ki elini sallamasyla, herifler ktk ak alnlaya baladlar... Tuh Allah belan vere, uyduruku terzi!.. - Biz uydurmuyoruz, grdmz anlatyoruz, Ginci Aa!.. O geceye gelene kadar, Devecigillerin olan, kana ila damlatmak, kafa kemii lmek rezillikleri hi yoktu... Olana ne olduysa o geceden sonra oldu. Benim anladm, kar, krpeliinde eytan arabasna binip rzn zedeletmeseydi, bizim olan katksz kan merakls kesilmeyecekti. Neye daldn

cincilerin yz karas, doru deil miyim? Cinci Nezir, Terzi Bekir'in sorusunu duymazdan icelip laf deitirmek iin uydurma bir telala davrand: Surda debelenen bizim eker Emin deil mi, Hatip Hoca?.. Nah surda, Murat Bey'in penceresinde debelenen... eker Emin, Murat'n yatt odamn pencere demirlerine aslm ieriyi gzetliyor, kunduralar, duvarn talarnda kaydndan, debelenip duruyordu. Hatip Hoca, suratn ast: yi bildin Cinci Aa! Bizim ingen eker!.. Bana kalrsa Kelleci'yi kolluyor. nada bindirdi, ne edecek edecek, olann bir suunu yakalayacak da, Recep ktktan sonra revire meydanc olmasn nleyecek... Durun bakalm!.. Nah koptu geliyor! eker Emin soluk solua kotu : Aman Murat Bey!.. Oturmann zaman geti!.. Kelleci yarm saattir senin odada... Duvarn aprazn siperlediinden iyice gremedim ama, art olsun, bir eyini armtr. Aman gidelim de stn arayalm!.. Olmaz yle ey, Emin Efendi... Ortada kaybolmu bir ey yokken st ba aranr m? Dersini okumaya gelmitir. Kurcalasa kurcalasa, kitaplar, dergileri kurcalar. Resimlere ok merakl... Haydi Hatip Hoca, siz de gelin isterseniz... Bakn bakalm, Kelleci okumay epeyce skm m? Hatip Hoca'yla beraber Cinci Nezir de kalkt : Kelleci yeenimin okumalarn biz de grelim ne olacaksa... eker Emin arkalarndan sylendi : Okuma ne arasn! i gc domuzluk... st aranmaynca, ka para, st ba aranmaynca... Murat oda kapsn at zaman Kelleci Memet bir Franszca derginin resimlerine bakyordu. yice dalm, ayak seslerini duymamt. Murat arkadan gelenlere, Buyurun, deyince dergiyi hzla kapatp dnd. Odann boyu-eni drt metreydi, pencerelerinden biri avluya, teki cezaevinin nndeki Cumhuriyet Mey-dan'na bakyordu. stteki camlar, pasif korunma gereince karaya boyanm olduundan ierisi biraz lotu. Ortada bir kk masayla iskemle, karyolann ba-ucuna dikine konmu bir eker sand vard. Pencerelerden birinin iinde gramofon, plak kutusu, yalboya resim takm; tekinde ciltli ciltsiz Trke, Franszca kitaplar duruyordu. Murat sordu : Resimlere mi bakyorsun Kelleci? Yok beyim! Ya ne yapyordun? Hi... Dersimizi okumaya geldik. Dersi yazdk beyim, kere yazdk! Resimlere de baktk biraz... - Dergiyi geliigzel at - : Nah una... Gzel resim yle mi beyim? Ne gzel... Buras stanbul mu? -Kelleci, parman yar yarya yklm bir kilise kulesinin stne koydu -: Nah ite, buras stanbul'un denizi deil mi? stanbul olduu denizinden bilinir. Sen hi deniz grdn m? Grmedik beyim?.. Eller deniz diyor, biz e l c diyoruz. i su doluymu... Bizim Kzlrmamzdan zorluymu! Babam anlatr ki, yaman anlatr!.. Delilendi

mi, stanbul'un denizine g yetmez, der, Dalgas adam kapar alr, der, Deniz ksm amansz olur bsbtn, der. Buras deniz mi boydan boya, beyim? Eek... Oras gkyz... Kelleci Memet hi amad: Buras gkyzyse, buras da stanbul'un . camisi... Demek stanbul'un camisi, bu kadar byk m? Ulan Kelleci, sana stanbul'un resmini ka kere gsterdim. unun stanbul'a benzer yeri var m?.. Hani burda minare? Ya buras nere beyim? Ankara m? Hayr! Buras Dnkerk... Gvur memleketi... Gvurun memleketiyse, resmini neden basmlar? Alman burasn geenlerde ald. Bombardman edilmi de, yklm... Tamam!.. Yklm... Hep mi yklm beyim? Sen imdi onu brak da, bize baktn resmi gster. Biz geldiimiz zaman sen baka bir resme bakyordun! Kelleci telaland: art olsun beyim... Buna baktk... Ykldn grdk de... Baktn resmi gster diyorum! Kzarm ama... Kelleci, derginin yapraklarn gnlsz gnlsz evirmeye balad. Sayfalardan birini hzla gemek isteyince Murat glerek elini stne koydu. Hele dur!.. Sen buna bakyordun Kelleci!.. Grdn m Hatip Hoca, kpolusu neye bakyormu? Hatip Hoca, gzlklerini dzeltip eildi, resmi grnce bir slk ttrd. Vay alak vay!.. Bu senin molla, art olsun, aznn tadn bilir bir molla? Peki, oldu mu imdicik? Byle resimler varm da, imansz Kelleci, adam bizi armaz m? Renkli resim bir heykelci ile plak modelini gsteriyordu. Model kadn, sol kolunu bana kaldrd iin koltuunun altndaki sar tyleri iyice seilmekteydi. Cinci Nezir, Uy anam, diye elini azna gtrm, Ulan Allah belan versin utanmaz, diye yumruunu Kelleci'ye vuracak gibi akadan kaldrmt. Hatip Hoca keyiflendi: Sen, bunca nl cinciliinle, Terzi dkknnn Zleyha anasndan gzel olmaz bu dnyada, diyerek yalanrken... Bu senin Kelleci yeenin meerse gzellerin kaynan bulmu... te buna dn cin olmadan bugn adam arpmak derler, avanak Cinci!.. Syle bakalm bunca resim ektin! inde bylesi var m? Cinci Nezir, muskaclktan, tenekecilikten baka, fotoraflk da yapyordu. Hatip Hoca'nn sorusu zerine iini ekti: N'arasm bre Hatip Hoca! Bizde akl m var? Evet, byle resimler ekilecekti de senin gibi aptan dmlere bunlar tarla pahasna satlacakt... Hele rezil!.. Sen bu aptan dme iini, azna ska alr oldun. Kendinden kukulusun ama, bouna kukulanmaktasn. Senin gibi ty yolua dnp bakacak kanlar oktan te dnyay boylad.- Beri bak Kelleci, sorduuma doru karlk isterim. Rezillendin mi. apla yersin! Syle bakalm sizin Virankale'de byle bir kar var m, kzdan gelinden?.. Tbe... Ky yerinde byle kar nasl olabilirmi Hatip Emmi? Byle utanmaz kar Ulan sana utanr utanmaz sorulmad, byle gzel kar var m, yok mu?

 Ne arasn! Kendin bilmez deilsin ya, ky yerinin kars, tarlada, bayrda uratndan, abuk k-119 tler... -Biraz dnd-: Bu kar stanbul kars m beyim? Murat gld : Deil Kelleci!.. Bu kar Alman kars... Neden planm? Yatacak m? Hayr. Resmini ektirecek... Kt kar yleyse... Bir kar kt olmaynca, el herifine kar planamaz. Bunun babas, aas, kocas mocas yokmutur. Olsa, planmazd, yle ya, korkard, Vururlar, hi bakmazlar! diye akl srard. Sizin kyn karlar da planr yatarlarm, kocalar, babalar onlar vuruyor mu? El iinde mi planyorlar? Kendi evlerinde p-lanyorlar. Sizin kyde, el adamna planan kar hi mi yok? Kelleci, gzlerini krptrarak, oradakilerin yzlerine ayr ayr bakt. yice skt, yalanmasndan anlalyordu. Bizim kyde... Bizim kyde, dedimse... Bizim kyde, beyim, kt kan katiyen yoktur. Bizim kyde bir karnn ad ktye kt m... Hatip Hoca ksa ksa gld : Bunlarn kynde beyim... Bir karnn ad ktye kt m, bunlar kary gtrrler, Eriboaz'da keserler... Ulan alak!.. Murat Bey'i aldatnca sizin kyn bunca kahpesi temize mi kacak? art olsun Hatip Emmi!.. Bizim kyde?.. amar geliyor haa... Geenlerde ne dedin? Bebeyken kk halann koynunda yatarmsn da, gecenin bir vaktinde ne olurmu? Tbe!.. Ne olurmu... Hi... Demek sizin kyde o iin ad: Hi... Th rezil... -Murat'a dnd-: Bu Kelleci, baz baz, kk halasnn koynunda yatarm... Gece uyanr bakarm ki halas yatakta yok... Beni uyudu bellerdi de dar kard halam, dedi, dan dedimse, hovardaya kard, suya girip geldiinden her yan buz gibi olurdu, ondan bilirdim, dedi. Cinci Nezir, elini dizine vurarak yalandan rpnmaya balad: Vay bama!.. Ulan, bu halan, bana verecein Asiye halan deil mi? Ulan byle deerli ileri varm da, namussuz, neden bildirmedin ki, baln ona gre hazrlayalm! Elli vereceimize, yz verelim!.. Kelleci, altdudan sarktarak somurttu : Benim halam hovardaya kmazd ki... imdiki herifine kard. imdiki kocasna... Aptulkadir a-vu'a... - Derginin yapraklarn, gnlsz evirdi-: Dersimizi belledik beyim... Yazsn da kere yazdk... Murat, Hatip Hoca'yla Cinci Nezir'e yer gsterdi: Oturun yle Duydunuz ya Dersimizi gzelce belledik dedi Bakalm dorumu Kelleci masann stne brakt alfabeyi ortaya srd. inden defteriyle gdk kurun kalemini ald. Defter, kendi yapsyd. Makasla bir boyda kestii ktlan, bir kara kartonun iine kaim tireyle dikmiti. Murat'n alfabeyle birlikte ald defteri kullanmaya kyamyor, bu meselede hi sz dinlemiyordu. Derse balayal bir ay kadar olmu, ilk be gnde btn harfleri bellemiti. Kyde okula gitii yzde

yzd ama, nedense bunu da inatla saklyordu. Haydi bakalm Kelleci! Sakn beni utandrma! Kelleci Memet, gdk kalemini diline dedirdikten sonra, kitap harfleriyle iri iri yazd dersini okumaya balad: Yarn bayram -bir kak ayran- Sana da yeter - Bana da yeter - yarn bayram var - zercan bayram ok sever yaasn bayram. Ezberledii iin hecelerde hi duraklamyordu. Sesinde bir marklk, belli belirsiz bir vnme vard, Doru mu okuduk beyim? Aferim Kelleci, doru okudun!.. Nasl yazdk? yi, gzel yazdk m? Bak kere yazdk!.. Ver bakaym... yi-gzel yazmsn! Haydi imdi kitab a!.. Kelleci Memet alfabenin 32'nci sayfasn at. Buras myd? Tamam, buras... Resimde ne gryorsun? Resimde, bir ky meydan, bu meydanda oynayan bir zeybek vard. Kelleci Memet kalemin ucuyla gsterdi : te bayram!.. Bayram dnn kurmu herifler... Nah u oynuyor! Aferim! Yeni dersi, bir kez yksek sesle beraber okudular. Yarma okuma iyice piirilecek, kez yazlacakt. Hatip Hoca defteri biraz kartrd. Allah Allah! Hep koca koca yazm beyim, bu senin molla! Buna sen defter dayandramazsn! Tek yazsn da, defter kolay... Nas okumas?.. Alfabeden babam da okur. Hele gazeteyi grelim! Ne dersin Kelleci? Okuruz beyim!.. yleyse ver u gazeteyi! -Kelleci'nin uzatt gazeteyi masaya at-: Oku bakalm unu!.; Bu mu? Buraya kadar G... Buraya kadar Ne... Gne... Hatip Hoca elini kaldrd: Gnei okumal deil, sorduuma karlk verebilmen? Sylesin bakalm, yazn gnler uzun, geceler ksa, kn gnler ksa, geceler uzun... Neden? Kelleci biraz dnd. Yardm ister gibi Murat Beycin -yzne bakt. ;Geenlerde bunu kendisi sormu, sorduunu da Hatip Hoca duymutu. Gzlerini ksarak bir zaman dnd. Murat Bey'in anlattklarn topar-layamayacana akl yatnca ii hemen maskarala dkt. Glmemek iin suratn ast: Kyl ksmna uzun gn harman zaman lazm! Kn kyl milleti bo durduundan, gnler ksalr. Biri bu... Bir de kn gne, yatak yerine eriemiyor, yol uzak geldiinden karanla kalyor! Gnei eee bindiren kpolusu!.. Murat gazetenin balklarndan birini gsterdi: unu oku bakalm! Kelleci Memet heceledi! N-G-LZ... ngiliz... ML-LE-T... Milleti... SO-NU-NA... Sonuna... KADAR... Kadar... SA-VA-A-CAK... Savaacak... Hepsini birden oku imdi... ngiliz milleti sonuna kadar savaacak... Doru mu okuduk beyim? Doru... Bu ngiliz kiminle savaacak sonuna kadar?

 ngiliz mi? Almanla yle ya beyim?.. ngiliz Alamanla savaacak deil mi? Tamam! Kelleci yere bakarak biraz dnd : ngiliz hepsinden ok mu beyim? Cinci Nezir atld: ngiliz nasl ok olabilirmi rezil Kelleci?.. Ala-man ngilizden iki kat fazla... Kelleci sevindi: iyi imi... ok olsunlar da bousunlar... Kendi balarna bousunlar da, aman bize demesinler!.. Murat, Kelleci'nin telana gld : Ya bize deerlerse Kelleci? Demesinler beyim... Ya deerlerse diyorum?.. Deerlerse biz de vuruuruz. Hatip Hoca ban sallad: Vurumak kolay m olum Kelleci? Ya, gvur bizi ktletirse?.. Ktletsin... Ulan! ktletsin nasl sz? Ktletmesin mi demek? ........ Ktletmesin elbette... Ktletti mi, buralara geldi bil! Gelsin!.. Tarlay, kz alr btn ki, kei mei de ko-maz! Neden? Neden alacak bizim tarlamz?.. Kendi bana srp ekecekse o baka... Yok, tarlalar bo ko-yacaksa, Ne ekersek ortak, deriz. Dinler mi? Ortak mortak bilmem!.. Sen ekeceksin, kaldrdn hep benim, der, alr memleketine gtrr. Gtrsn!.. Biz de gideriz onun memleketine... Ekin olmayan yerde kalnabilinemez. Seni memleketine soksa ne kolay... Sokmaz ki... Kelleci Memet biraz dnd. Bir ara, dilmi aznn yanndan gsterdi. Bundan, gnl elendirdii anlalyordu : Sokar mutlak, yle ya Beyim! Ekinimizi hep alnca biz ne yiyeceiz? Adamsa dnmeli... Bizi temelli ldrecekse o baka. Ala dayanlmaz ki, dayanalm! Bize undan bundan i gstermeli... urada aln, demeli... Yarm ekmek olsun vermeli... Surat birden kederlenmiti Sen bakma Hatip Emmi, gvurlar art olsun, bizim adammzdan yreklidir. Bizim adammzn hayml gibi yok!.. Gvurun kzn anadan plak grmenle he mi, namussuz Kelleci,; grmenle, bizim adammz kt m oldu? Seni gvur dl seni... Kelleci'nin suratna gene kurnaz akacl gelmiti. Avucunu kar gibi elini kuana birka kez srd : leceiz, desene beyim!.. Eh, anlmza yazlmsa lrz! Hani, Vuruuruz, dedindi. lnecekse de vuruularak lnecek... t gibi, alktan kendi etimizi yiyerek deil... yi... Dvelim... Dvelim ama, bizi ktle-tirse, ilk dalmada... Ktletse de, ktletmese de vuruacaz. Bizi yendi, gene hoplayp gene mi dalnacak? yi bildin... Gene...

 On kere yenilsek on kere tutacak myz? Yz kere yenilsek yz kere tutacaz! Yz kere yenilsek, hep lrz. Gvur hi bakmaz. Bu ne biim Trk... Yenik dtn hi bilmeyen bir Trk... diye bize kt kzar. alar kurunu... Yenmeli ki lmemeli... -Biraz dnd, gzleri dald-: Ama sava iyidir ne olacaksa, beyim! Savamak mahpus damnda yatmaktan iyidir. Dalarda bayrlarda gezeriz. Top tfek atarz. Savamak gibi yok! der benim babam... Silahlar, toplar atlr. oka silah sesi duyarz. Top gmbrts duyarz ki, gzlerimiz ya-arr. Bence sava olmal! Sava olunca, belki smet Paa af verir. yi olur. Cinci Nezir suratn buruturdu : yiymi... Ulan zibidi, savamay sen oyunmu belledin?.. lk girite kurunu alnna yiyip gebermeyi ne yapalm? Senin gebermen unun bunun gebermesine de benzemez!.. Seni, te dnyada, Tuz Gazisi Osman Aa'n bekliyor ki, gr nasl bekliyor? Elinde ifte tteiyle... Kelleci Memet, belli belirsiz glmsedi: --- Cinci Aa'nn sz doru mu beyim? Rahmetli Osman Aa'm, bizi beklemekte mi ifte tfeiyle?.. Soruyu Murat'n yerine Hatip Hoca karlad: Hemen inandn m, avanak Kelleci? Hani bu Cinci'nin, Allah bir, dediine inanmayacaktn? nanlr m? Yalanl meydandaki bir i... te dnyada ifte tfei ne arasn Kelleci Memet, omzunda ok eski bir heybeyle merdivenleri kt. Pembe yanaklar bsbtn kzarm, akr gzlerine sevin prlts gelmiti. Hatip Hoca sordu Anan kar m geldi, Kelleci olum, yoksa m-mhan Abla'nm stne vurduramadm Hatip Emmi. Babam geldi. Tuzsuz yalar, kavurmalar eek ykleriyle salm m, mmhan Abla'n? Kavurma yok... teberi salm anam... Alu koymu... - Murat'a gld -: Biz alu deriz beyim, dalarda olur. Biraz vereyim de eki eki ye... Gazeteci Murat, bu eski heybeyle Kelleci'ye anasnn neler gndermi olabileceini merak etti. ocuk kouunun kapsna gelip pervaza dayand. Kelleci, rafta srayla duran gaz tenekelerinden kendisinin olan iki tanesini indirdi. Heybeden yumruk byklnde bir mlek karp duvarn dibine koyduktan sonra, geri kalanlar tozlu demeye devirdi. Alular, uraya buraya daldlar. Boy boy torbalar, amadan yoklad! Bulgur... tarhana... Bu nohut beyim... Bu mercimek... Ulan hani soan? Soan hani?.. -Dilerinin aasmdan svd -: Soanmz unutmular, grdn m beyim!.. mlekte ne var? Ya besbelli... -Kk torbalar tenekelere geliigzel koydu. Byk torbay koyaca srada aklna: bir ey gelmi gibi duralad -: Soanlar bulgura katmasnlar... -Torbann azn at. inden kan yal kn grnce, itahla daman aklatt-: Aman!.. Bize kuru kemik salm mmhan Abla'm... Nasl kuru kemik?.. Kelleci ap gsterdi. Kemikler o kadar iyi syrlmt ki, zerlerinde, kum tanesi kadar et bula kalmamt. Hepsi de parmak byklndeydi. stlerinde pastrma emenine benzer bir krmzlk vard. Nedir, bu krmz ey?.. Krmz m? Bildiimiz krmz biber... Bunu krmz biber piiriyor

aslnda... Piirmese kokar. Bunlardan birini ikisini bulgur ann suyuna attn da, iyice kaynattn m ya bile istemez bulgur a... An tadn artrr ki, yemeye doyulmaz... - Kemik knn yere brakp cebinden bir zarf kard -: Kt da salm bizim arkada beyim:.. Nah buyur! Okursun da iki satr karlk yazarsn!.. Murat mektubun ilkokul yazsn kolayca okudu . Kardeim Memet Efendi, nce selam eder hatrn sorarm. Naslsn iyimisin, iyi olman tanrdan dilerim. Bu yandan bizi sorarsan ok kr vcudumuz sadr. Sana Rufat aamla teberi saldm. Bir tamam aldm bildiresin. Ayrca be lira para saldm. Onu da bildir. Geenlerde bize teberi yollamsn, bizi sevindirdin. Allah da seni sevindirsin, o dar yerden tez vakitte kurtarsn. Kardeim Memet efendi, gnderdiin, kahve tepsisini, kahve kutusunu, mmhan Ablan ok sevdi. Eer kolay varsa kardeim, onlardan birer daha salasn... Bu mektubu yazan, Tersgderin Hseyin soruyor, kendisimi yapm bunlar, diye... Orada bunlar mahpuslar yaparm... Tepsiye (Yadigr) yazdrmsn... Altna (Virankaleden Memet) yazdrmsn... Sen orada zanaata m girdin, Bize bunlar ayr bildiresin! Mahkemen ne oldu?... Cezay yargtay bozdu mu? Aman bunlar iyice yazasn... mmhan Ablan, selam eder. Lafn getike, mmhan Ablan, gz ya dkp Ah Meme-tim demektedir. Mektubumu burada kesiyorum. Acele karlk beklerim. Haydi Allahtan hayrls. Kardasn Yusuf Tuzer tarafndan Bu Yusuf, vurduun Osman Aa'nn olu Yusuf mu? yi bildin beyim, o Yusuf... Rahmetli Osman Aa'mn olu... mmhan da anal... Demek, saldmz tepsiyi, kahve kutusunu beenmiler mi beyim? Beenmiler ki birer daha istiyorlar. yi gzel... stesinler. Salarz. Geenki kutu, tek kapaklyd. Bunu iki kapakldan salalm. st resimliden... Tepsi de,bu kez aynal olmal deil mi beyim, senin yaptn stanbul resimlisi olmal... Mektubun karln da yazver! imdi mi? imdi olmaz! Hele belediyeciler gelsin. Yarn-renli Mustafa'dan ift kapakl kahve kutusunu alalm! Satmadysa alrz da mektubu yle yazarz! Yerdeki alulardan biraz toplayp uzatt: Buyur beyim! Bu alu byle kt grnr ama, yerken adamn yreini ferahlatr. Sa ol Kelleci... imdi dursun!. Canm isteyince ben sylerim, aadan bir tabak alrsn, iyice ykar getirirsin... Th rezil! Ulan ben ne diyorum, sen ne halt ediyorsun? Yere dklen alu ykanmadan aza atlr m? Tbe beyim!.. Aklmz byle gitti de... Ykanmaynca, evet, yenebilemez. Raftan tenceresini indirdi. ine bir kak krmz biber, biraz tuz, yarm kak da ya koydu. Tencere kapan tepeleme bulgurla doldurdu. Tenekeleri yerlerine yerletirip sofaya kt. Duvar dibinde duran odun sandklarndan en eskisinin nne meldi. Asma kilidi ap birka mee kkn koltuunun altna kstrd. Bir trk mrldanarak aaya indi. Pencerenin nnde duran Hatip Hoca hi kml-damamt: teberiyi ldrd herifin evinden mi salmlar beyim?

 Galiba!.. Mektup Yusuf'tan... Yusuf, vurduu herifin olu... Kardeim mar-deim diyor mu? Diyor. Para da gndermi... Be lira... Bu olann, Tfek kendi bana patlad, dedii doru mu ola? Ben atm. Yusuf Yargtaydaki ktlar da sormakta m? Sormakta... Hele bir ktlar Ankara'dan onaylanp gelsin de bakalm, neler olur! Aada Kelleci Memet elindekileri duvarn dibine koymu, bir koca tala mee kklerini paralamaya girimiti. Aygr deposundaki damzlk aygrlardan biri gnlsz kinedi. Hava skntlyd. Kardaki ta ocandan gevek, enikonu cvk bir patlama duyuldu. Bu patlama sanki ok keder verici bir eymi gibi, Hatip Hoca iini ekti: Ta ocanda lam att herifler... Dinamit olmasa beyim, kaya ksmnn hakkndan gelinmez! Gelinmez evet. Bu dnyada, ne kadar etin olursan ol, karna daha etini kar!.. En etini de lm. -Ceplerin-deki elleriyle paltosunu sk sk kavuturdu. Bylece, lme kar direniyor gibiydi -: Sen Kelleci'nin babasn daha grmedin yle ya beyim? Grmedim! Grsen iyi... Bunak herif, sana bir def terlik laf verir seferberlik askerlii stne... Murat hemen yrd, merdivenleri acele indi. Kelleci maltz biimi, teneke mangaln nne -melmiti. Tencereyi dalgn dalgn kartryordu. Kyde yemek piirir miydin, Kelleci? Yok! Ky yerinde yemekleri karlar piirir. Erkekler ksmna biz ayp sayarz! Pilav piirmeyi burada rendin yleyse... Bulgur ann ls neymi? Soan dorarsn. Yada biraz evirirsin. Varsa iine biraz mercimek katarsn... Biraz krmz biber! Ya eridi mi bulguru koy! ki kartr! Kararyla su... El kararyla tuz... Kapat kapan... Bir tam kaynad m oldu sana bulgur a... Hani kemik yok! Kemik uzun i... Kemik koydun mu, suyu nceden bir zaman kaynayacak... -Aadan yukarya bakt -: Siz, stanbul'da bulgur a yemezsiniz yle ya?.. Bulgur an kyl milleti yer! A kalalm da bak, yer miyiz, yemez miyiz? A kalsanz da kulak verme! Kan ucuyla yersiniz. Mdr Bey 30-40 lira ayl olduundan evinde hi bulgur a piirmezmi... Bulgur a iyidir oysa... Ne demiler? Tarhana orbas tarlaya kadar, bulgur a akama kadar... demiler. Ama ya oka olacak! Siz stanbul'da yeseydiniz yan oka kordunuz!.. Bulgur a, karsna gredir. Baz kar, yle byle halar, bazs aure gibi ballandrr. Anann bulgur a hangisinden? Anamn m? Eh... Eh... dedimse... yle naml deil... Ky yerinde fukara evin kars yemek piirmeyi nerden bilecek? Anan sever misin Kelleci?

Kelleci bu soruya ok am gibi, gzlerini at. Glmeye alt: Severiz! Ana ksm sevilmez mi? Bilmem. Arkadana teberi yolladm, anana gn-dermedin de... Gndermedik. Gndeririz. Ona da gnderilir yava yava... Ana ksmn, olan ksm mecburi sevecek... Neden bakalm? Bu anan... demiler, nk... sen de anam diyorsun karnn birine... Karnn birine dedimse, benimki analm deil, candan cierden anam... Can cier olduundan severiz... Biz yok yoksul olduumuzdan anamzn gldn hi grmedik! Sabah akam alrd fukara... Aslna bakarsan yoksul evinde dirlik olmaz! Oysa keyifli herifti benim babam... Anamn ekimeleri olmasa hep glerdi. Kendi bana kalsa trk arrd keyifle... Benim babam, her solukta of eken fukaralardan deildi. Muhtarmz srtna vururdu da: Ben senin bu keyfini seviyorum herif! Bu glmelerini.. derdi. -Bulguru tencereye dkp hnla kartrd -: Glmelerini seviyormu... Aslnda glmelerini deil, koca ky evirmelerini... Dn olur seirtir fukara, tere batar ki, Ac-ay'a girse yle olmaz. Snneti gelir, seirtir. Bir gnde, on be, yirmi bebeyi kucanda kestiriverir. len olsa seirtir. Tahsildar gelse, candarma gelse... Hep benim babam seirtirdi, of demeden... Hayvan ekine girmi, babama ekiirlerdi. Bir yaramaz i olsa, dndrr dolatrr suu babama yklerlerdi. Yklerler, dedimse, Vallah adam deilsin! Yazk senin onbalna... uncack eyi nceden sezip... derlerdi. Umursamazd benim babam... Darda millet ekiirdi, ieride anam... Tencereye su koydu. Tahta ka dikip kararna bakt-: u kar milleti gibi imansz yoktur, beyim! Sen kar milletini bilir misin? Bunlarn hepsi rezil ki ite o kadar... Ky yerinde bizim karnmz saat banda ackrd. Saat ba... dedimse, kymzde benim karnm hi doymazd. Ky yerinde fukara rezillik eker ki canndan bezer. lsem hey Allah, dersin. Gelir yetiirsin, delikanl srasna girersin!.. Seni adamdan saymazlar. Herifler hakl... Delikanl topluluuna giremiyorsun. Kolay deil, ferfenelerde payna den yemei getiremiyorsun. Biz ferfene deriz. Delikanllar toplanr da dn ekmei gibi sofra dker. Tavuk halamas, pirin pilav, un helvas... Bunlardan biri de sana der. Baban varlklysa, Aman benim olum yatlarndan geri kalmasn! diye anan sopaya yatrr, yemei piirtir... -Biraz dnd-: Bu dediim her baba iin deil haaa... yi babalar iin... Bizim babamz iyi babalardand ama, yok yoksul olduundan gc yetmezdi... Bazsna geldi mi, varlklysa da vey heriften kt olur. Alalm, rahmetli Tuz Gazisi Osman Aa'm... Osman Aa'm, varlklyd ama, olu Yusuf'u unca yl delikanl iinde yere baktrdyd. Bu dnyada adam olu, anasyla, babasyla yaayacak bu bir, bir de varlkl yerin olu olacak... Yusuf, anal mm-han Abla'mdan vaktiyle az ekmedi. Bizim ahbaplmz o zamann ahbapl... Babas lnce sana hi kzmad m? Kelleci Memet, Murat'n yzne, bir ey arar gibi bakt: Tfein kendi bana patladn bildiinden kzmad. Tfek durduu yerde boald nk... O gn, kmr odununu dorayp bitirdik... Ertesi gn ya yaprakl topra katp hazr edeceiz de, sattmz dallarn stne ekeceiz! Akam bast iyice. u tfei ver de olum Kelleci, gidelim ar ar! dedi rahmetli... Tuttum uzattm. Bildiin ifte tfei.. Meer bir yere taklm da, horoz kalkm... Namludan tutun ekmesiyle patlad. Eriboaz'n en

amansz deresinde kaak kmr yaktmz ukurun dibindeyiz. Drt yanmz kayalar ki, minare boyu kayalar... Say ki ifte tfei patlamad, askeriyenin topu patlad. Ben u yana dmm, rahmetli bu yana... nceki, kurun bana dedi, sandm. Karnmn urasna bir ar sapland ki, bakla oysalar yle olmaz. Yekindim, kalkamadm. Kayalarda tfek sesi, gk grlemesi gibi yanklanmakta... Yank kesilince baktm, inliyor dedimse... Boazlanm kz boas gibi bryor... -ki kez yutkundu -: Candarmalar, Sen aan parasn almaya vurdun! dediler. Bize ok sopa ektiler beyim, bize ettiklerini kitaplar yazmamtr. Sopay atarlard da, ayaklarmza kan oturmasn, diye srtmza binerlerdi. Can-darma tavlasn biz, srtmzda dayak Hasan candar-mayla ok dolatk. Bizim karakol onbas gibi iman sz yoktur. Dorusunu syle... diyerek bizi ensemizden tutup bkerdi de, karakolun tahtalarn dilimizle sprtrd. Ne diyorsun! stersen sprme... Bizim ayaklarmzda on on be mee sopas paraladlar. Sonunda baktlar ki lyoruz. Telefonun kulan bktler. Mdr, savc, doktor geldi. Gzlkl savc hepsinden korkuncu beyim... Demek doruyu syletemediniz? dedi. Bak ben nasl syletirim, dedi, Syletirim de yalann tutarsam, art olsun, bu gvur dln uradaki ceviz dalna asarm, dedi. Ka gecedir uyumad bu? dedi. gece! dediler. Tamam! yi... dedi. u yataa yatrn! Akl eren candarmalar sabaha kadar bekleyecek, dedi, demin verdiim suyu ben kara sakal eyhe okut-tumdu. imdi yatmasyla uyuyacak, uyumasyla aasn niin ldrdn, su ortaklarn bir bir syleyecek, dedi. te orada korktum beyim, orada korkudan yreim yarlayazd. Neden korkuyorsun tfek kendi kendine patla-dysa... Tfek kendi bana patlad ama, adam uykusunda ne dediini ne bilsin! Adam, uykusunda, olmam ileri yapmaz m olmu gibi?.. Anlamadm! Neden? Sizin stanbul'unuzda eytan aldatmas yok mudur? - Utanarak gzlerini kard -: lle harman zamannn yorgunluunda, kyl ksmnn ergen delikanlsn eytan ska aldatr beyim! eytan aldatmasnda, adam, unun bunun doru karsyla, kzyla, gnaha girer. Demek uyuyunca olmadk ilere bulayorsun. Olmadk ilere bulatn m, olmam ileri de sylersin, olmu gibi... te bu korkuyla biz iki gece uyumadk! Sonunda aklmz bizi brakm gitmi... Biz vurduk! demiiz, Domuzuna vurduk ama, paras iin vurmadk, baltayla stmze geldi de korkudan vurduk, demiiz. Olmadk ileri demiiz. Oysa ne baltayla geldii var, ne bizim domuzuna vurduumuz. Ben rahmetli Osman Aa'm hi vurur muyum? Bunca iyiliini grdm. Osman Aa, bizi yanna hizmetkr almasayd, biz ky yerinde acmzdan geberirdik! Osman Aa'm, az biraz cimriydi ama, yannda alanlar a komazd, Hizmetkr ksmnn kzden ayrl yoktur. kisine de iyi bakacaksn ki srasnda acmadan ie koacaksn, derdi. Biz hi Osman Aa'mz domuzuna vurur muyuz? Bunca iyiliini grp... ifte tfei kendi bana patlad. Koca reise : Beni karakolda skladlar! Tfek kendi bana boald reis bey! dedim. Dinlemedi. Alt yl verdi koca reis... Versin varsn... leride biz bunun ok yararn greceiz! Ne gibi? Ky yerinde paraly sayarlar bir... Bir de mahpus damnda yatan sayarlar.

Bizim nammz Vi-rankale'de imdiden syleniyormu... Eskiden bir rezildi, imdiyse be rezil olmutur, diyorlarm. Biz bu olann babasn koruculuktan karrnasaydk iyiydi, hey muhtar! demekteymi akl erenler... Ne yaparsn, diye korkuyorlar, gene adam vurursun diye mi? Ondan da ylarlar ya, daha ou, Kzarsa, samanlmz yakar, kzmz, ineimizi baltalar, diye korkar kyl milleti... Mahpuslua alt bir kez... derler. imdi bir ksam beyim, Virarikale'de ben aa gibi gezerim! Nerede bizim babamz koruculuktan srp atanlar? derim, Haydi, imdi de kt Rufat diyen olsun bakalm, derim... -Dilerinin arasndan yavaa svd-: Ulan Virankale... Ulan sen yle mi belledin? Tencerenin kapan at. Suyunu ekmi bulguru kzgn kzgn kartrd: Birazdan tamam... Fukara babam yesin de, kam doysun gzel... Sana bulgur a yapvereyim, dedim... Ne dese iyi? urada yedim, dedi, Karnm almaz olum, dedi ama, inanmayacaksn. Biz al oka ektiimizden adamn an grmemizle biliriz. Fukara babam bugnn a m? Ka ayn a!.. Bundan byle bizim evin kazanma, beyim, k boyu fndk kadar ya girmez! Ben, bizim Virankale'ye bouna m svmekteyim? mansz gvurlar! Bizim Virankale kendi adamna hi acmaz beyim, seni iyice altrp kocatt m, hasta eek gibi yazya srer brakr. Rfat Onba ky ilerine canavar gibi seirtirken iyiydi. Kymz yaramazlardan korurken, meramza yaban yerin maln sokmazken, ormanlarmzdan yonga kestirmezken iyiydi. Kye memurdan, candarmadan yirmi konuk gelse, bu benim babam, delikanllara seslenmez, hepsinin hizmetini grrd, tek bana... Yatak sermesinin sofralarda dnmesinin stne yoktu. Koruculuu zamannda muhtar odalarnn ocan snm gren olmadyd. Gaz lambalarnn ya bitmez, ielerini is balamazd. Biz buraya girince, Biraz da tellallk et bakalm, demiler. Oysa, uraya buraya koamamas soluunun kesildiinden... Soluu kesilmi bir herif ky yerinde tellalln stesinden gelebilir mi? nlemeye sesini nasl yetirecek? Bu dnyada adam, hi ko-camamal beyim! Kocamak kt... Kocamak, bana sorarsan, alktan kt... ki gn a kalrsn, nc gn karnn doydu mu, unutur gidersin! Yiitlik bir gitti mi de bir daha, ele girebilsin bakalm! Bahar ba babamn kulan bkmler, Gelen harmanda kylnn biraz sana tellal hakk vermemeye getiriyor, kar-da, demiler. yisi mi, sana imdiden spa mpa bir hayvan uyduralm da ova kylerini bir dola, erilik merilik edebilir misin bir yokla! demiler. Aslnda, Aptal toplayc ol... undan bundan dilen de gein, demeye getiriyorlar. Alam bir zaman... Kafasn talara vurmu... Bize, ek yerini hi bildirmedi... Sonunda bir spa peydahlam. urada burada gezdirip gvertiyle beslemeye uram... Hi hayvan ksm, salt yeil otla olur mu? Namussuz spa yklp gebermi... Bunun ka aydan beri ttn paras da yoktur beyim... Kel Alio veresiyeyi oktan kesmitir. Kel Ali-o, Camili'nin recisi... Sana istediini verir ama, harman zaman geldi mi, parasn diini skerek alr. Sordum, Yok mok, dedi fukara babam... Ben kylmz bilmez miyim? mmhan Abla'm da arasra gr-mese bunlar oktan geberdi gittiydi! Ulan namussuz Virankaleliler! Her biriniz ikier hak ekin verseniz, biz ileride bunun altnda m kalrz? Sizin kyn her evi, bakalm, iki hak ekin verebilir mi? Biz, Fukaralar da versin, demedik! Varlkllar versin! Varlkllar ikier hak versin... Ktibin defterinde altm ev grnr ama, aslnda yetmii oktan

geti bizim kymz... Yukar odann sahibi Srekgil-ler var, iki ift kzleri dner. Orta oday Salih Efendi yakmakta... Haclarn Niyazi Efendi, muhtarmz Kara bi Aa. te bunlar ikier hak vermeli ki ben bunlara oda sahibi diyeyim... -Tencerenin kapan pilavla doldurdu -: Varsa yoksullara vermeli deil m beyim?.. Adam sevaba girer. Murat biraz dnd, yan dnerek czdanndan bir iki buukluk kard, Kelleci'nin d cebine soktu . Al unu... Az ama kusura bakma! Benim verdiimi babana sylemeyeceksin! Tepelerim! Neymi?.. Para m? stemezdi beyim, paray no yapacak?.. te bulgur a... Yesin elverir! Ben cebin? han parasn koydum... stemez. Ttn paras da verdim! - Kes de yr! Benim verdiimi sylemeyeceksin! Sen vermi ol! Hi istemezdi beyim... Bulgur amn yan sra tayn var! Suyu da iti mi... yi iyi... Tayn iin yukar kma. Benim taynlar bayatlyor da atyoruz. Hi olmaz! Ulan hani sz dinleyecektin! Burnunun dorusuna gitmeyecektin! Sa ol beyim!.. Bugn kap nbetisi Musa Efendi... Kapy bize gle ayor! Sen seslenirsen bize ba-rmaz! unu yesin duvarn dibinde... Daha iyisi, ieri alalm! Haydi, sen bizim odadan bir tayn kap gel! Murat kapy vurup at. Gardiyan Musa'ya bir c-gara verdi: Kelleci babasna pilav piirdi. urada yeyiver-sin! Yesin ya, sevaptr! -Kelleci'ye anahtar sallad-. Hele una hele!.. Adam olmu da, babasn arlamakta... Rfat Aa avluya girip duvarn dibine kt. Kelleci pilav dolu tencere kapan nne koydu, ekmei de topraa brakt. Rfat Aa, dnya yaratlal beri, hibir insann eriemedii kadar yal grnyordu. Suratnda, boynunda, kupkuru gsnde burumam uncack deri paras kalmamt.,yice ukura kam ipil gzleri, artk hibir eyi seip tanmyor gibi dalgnd. Kemerli burnu, lime lime ceketi, para para poturuyla duvara bacandan zincirle balanm korkun bir kua benziyordu. Kelleci yanna melip iki buuk liray avucuna sktrd: Bak baba! Bizim Murat Bey sana para ver-verdi... Bizim Murat Bey... stanbul'un gazetecisi... Burada bizi hep defterine almakta ki... leride stanbul'un gazetesine yazacak... Yazacak he mi? Bu dnyada olanlar yazlmal ki ileride okunmal... Demek bize para m verdi Murat Bey? Murat, Keleci'ye parman sallad: Yalan Rfat Aa... Paray sana olun veriyor! Sa ol beyim!.. Allah mrn uzun etsin!.. Allah seni bu dar yerden kurtarsn tez vakitte... -Kel-leci'nin yanana avucunu srerek yavaa sordu-: Sana okuma reten bey mi bu Mektuba yazmsn Yusuf dediydi stanbullu bey Tamam, stanbullu Murat Bey... yi bildin, bize okumay belletmekte... Sana paray kendisi verdi. ki yz elli kuru. yi yerine koy! Kelleci, bir ey hatrlam gibi frlad, Murat'a bir iskemle koturdu. Rfat Aa bir yandan pilav yerken, bir yandan dert yanmaya balad: Vaktiyle frsat ele gemiken okumay bellemedik de halt ettik. stanbul'un

Yldz Klas'nda blk emini rahmetli Salih Onba az zorlatmad. Haclarn Niyazi'nin babas rahmetli Hseyin'le bizim kura kdmz beraber okunduydu, Seferberliin ilk davullar vurulunca... -Avurdu dolu anlatt iin sesi olduundan daha bouk kyordu -: Seferberlik ne zamann ii? Seferberlikte buralarn adam mal gibiydi beyim! Biz asker olup stanbul'a gitmeden gazoz nedir bilmezdik. imdiden da kylerinde gazoz grmemi kyamet gibidir, o da baka... Seferberlikte biz yirmi be yamzda varsak varz... O zamanlar tiren miren olmadndan gurbetilik de byle ok deildi. Ben Vi-139 rankale'den Takpr'ye iki kere gitmisem o da dne okuduklarndan... Bizi askere aldlar, bir mbarek Ramazan gn... Biz stanbul'un Tophane'sini, Yl-dz'n, Taksim Klas'n, Galata Kprs'n hep askerlikte grdk. O zamanlarn tireni Ankara'ya kadar... Ankara'dan bindik. Haydarpaa'da yanmza 305'li silahsz bir onba kattlar. Biz drt arkada Yldz'daki atl okuluna gidiyoruz. O zamanlar, yiitliimiz eh, bize yeter. Yiit olduumuzdan beyim, bizi atlya ayrdlar. Galata Kprs'ne knca, onba, Gelin heme-riler tramvaya binelim, dedi. Tramvaylar yanmzdan vzr vzr gemekte ama, biz tramvayn tramvay olduunu ne bilelim? Korktuk besbelli, Tramvayclar paramz toptan alrlar, diye dmz yarld. Yrrz onba aa... Ayamza ne olmu Allann izniyle? dedi, bizim rahmetli Hac... Onba bizden nce ne kadar, dnyay bilmez ay gtrm Yldz tavlasna... Gizliden gld de, Siz bilirsiniz! Cannza salk aalar... dedi. Meer beyim, Yldz'n yolu yrmekle bit-mezmi... Gkteki yldza gideyim desen yolun rakl ite o kadar... Hava inadna scak... Tiren bamz dndrm... Susuzluk sard m bizi? Tophane'de baktk bir dkkn... Baktk ieler, bardaklar, musluklu emeler... Nedir? dedik. Onba, Buna erbeti dkkn derler, dedi. Cannz ektiyse buyurun! Ama parasyladr ha, dedi. Yanatk. Gvur erbeti sordu : Ne istersiniz asker aalar? Kzlck m, elma m, souk gazoz mu? Rahmetli Hac, souk lafna aldanm, bize laf brakmadan : Hele o gazoz her neyse ondan ver, dedi. Herif ieleri ayann dibinden alp uzatt. Baktk, mantar tkac filan yok... Azn azmza dayadk. Tbe hey Allah! ekiyoruz! Hi... Bo desen bo deil, rgaladka iinin gazozu kpr kpr kprmekte... Edim biraz... Hayr, akmas filan yok... Kaldrdm, tfek namlusu gibi gkyznn na tutup baktm. i grnyor. Bunda bir gvur oyunu olmaya var ama, gel de o grgszlkle gizlisini bul bakalm!.. Gvur gler bir yandan, 305'li silahsz onba gler bir yandan... te biz orada gazoz denilen meretle bouurken tepemizden aa biri bize : Hele avanak Mslmanlar! diye barmaz m? nce bamz kaldrdk. Yukarda kimse yok... Biz aranrken, herif durmadan, Avanak Mslmanlar! Avanak Mslmanlar!.. diye baryor. Bizim Hac, fkeliydi az biraz... Can bana srad ossaat... Uzanmasyle gazozcu gvurun yakasn toplad: Ulan gvur! Sen canna m susadm?.. diye sarslyor ki, dut dal ka para... Gvur bakt ki pabu gayet pahal... Yalvarmaya balad : Aman ben deilim asker aa! diyor, Aman u namussuz ku! diyor. Bir yandan da parma ile kafesteki kuu gsteriyor. Allah bilir ya, inanmadk nce, Ku adam gibi laf m edermi! dedik. Bu domuzluk senin domuzluun! dedik. Biz ekiirken ku yzmze beraber, Avanak Mslmanlar! demez mi? 305'li silahsz onba gler. Meerse stanbul'un dil bilir dudu kuuymu... Herif sonunda elindeki omakla gazoz

ielerini birer drtt. Aman kracaksn, demeye kalmadan ieler pat pat alverdi. Biraz itik, rahmetli Hac, Ulan, bu tuz maarasnn suyu... Th... dedi, brakt. Zengin yerin olu olduundan biraz laf diktir. Ben itim, ferahladm. nce yakyor ama, sonunda yreine l l serinlik veriyor. O gn bugndr, ben bizim adammzn nerede avanakln grsem, stanbul'un dudu kuu aklma gelir. Biz vaktiyle kua, bu laf, Mslman dmanlndan, gvur gazozcu belletti sanmtk. Meer kurban olduum Allah retmi ki, bizim aklmz bamza gele... -Ka tencere kapana yava yava vurarak biraz dnd Biz bu laf neyin stne getirecektik? Biz bu laf birinin stne getirecektik! -Dnrken enesi titriyordu-: Aklma gelirse derim! Dediim gibi yazarsn! Dur tamam! Avanaklk stne... Bu dnyada avanak adam bahtl olur! Sen bizim avanaklmz anla ki beyim, seferberlik askerliinde atl ble dyoruz! Daha m iyidir? yi olmaz m? Askerde atlysan hi yorulmazsn! Yayalarn ykld yerden atllar trk ararak geer. Biz biliriz, o sra yaya milleti anamza avradmza sver ya, aldrmayz... nk o sra atllarn yayalara, Hayrola hemeriler! Postal ayanz m vurdu? demesi de analarna svmekle birdir. Seferberlikte biz ok srndk ama beyim, bereket atl srndk. Bana sorarsan seferberlik kt balamadyd! Ne demiler? Osmanlnn balamasyla ngilizin bitirmesi yaman... demiler. Bu laf seferberlik dorulad gzelce... Sleyman Askeri Bey'i bildin mi? Biz Sleyman Askeri Bey'le Basra'mz ngiliz gvurundan kurtarmaya gitmilerdeniz... Rezil Bedevilerin kancklma u-ramasayd Sleyman Askeri Bey Basra'mz aidiydi oktan... Aslna bakarsan, Sleyman Askeri Bey, Basra'ya kumandan olduu zaman, ngilizin ad mad yoktu. Yolu yarladk. Basra'y ngiliz alm, dediler. Sleyman Askeri Bey, kzd ki, ln kum rzgr gibi, azd. Bizi bana toplad. Bana toplad, dedimse, ln yz askere kesti, belleme... Osmanldan bir Os manck taburu var, bir de bizim atl bl... Arap Bedevisine geldi mi, ite bunlar okluk... Osmanl mecidiye datmaktaym, lafn duyan yreksiz Bedeviler, fukara Sleyman Askeri Bey'in evresini kuatm. Tm, baldrplak apulcu... Bizi bana toplad rahmetli... Sleyman Askeri Bey, dedin mi on dakika dneceksin... Balkan'da, bunca Osmanl ordusu ilk gnden bozuluyor da, bizim Sleyman Askeri Bey'-imiz, bir tabur askerle gvuru datp Tuna boyuna kadar gidip geliyor. Asker oullarm, dedi. Bakumandan vekilimiz Enver Paa'mz, beni Basra-Badat stne genel komutan dikti, bilmi olun! dedi. Dilediim kadar asker veriyor ama, ben istemiyorum, dedi, nk bana siz yeter de artarsnz!.. dedi, Nah, gkte Allah, yerde siz tank olun!.. ngiliz gvurunu Basra'mzdan denize dkmedike, kl kna koymak yok! dedi. Aslnda kl ml da istemez... ngiliz nasl bir gvur ki bizim gibi yiitler, ona kl eke... dedi, Bak greceksiniz, Allann izniyle, biz bu kahpe ngi-lizi Basra'mzdan, mee sopasyle srp karacaz, dedi, Srp karmak dedimse... Benim niyetim baka! dedi. Basra'y basan ngiliz kumandan, ngiliz kralnn z damad olur. Gayetle nl bir keferedir. Niyetim herifi tutsak tutup eli kolu bal stanbul'a gndermek... dedi, Nasl bu akl bylece asker oullarm? diye bard. Barp dururken gzlerinden ya dklmeye balad ki, her biri nohut tanesinden iri... Baktm, bizi de alama

sarm hkr hkr... Biz a-larken Bedevi ne yapsa iyi? Srtarak hurma ekirdei gevelemekte... Rahmetli Hac, bunu grmesiyle, bo brm drteledi: Bu ite, hi i yok, arkada, biz bouna gzya dkmekteyiz, dedi. Hac'nn Bedevideki kahpelii ossaat anlamasna ne demeli?.. Gne devrilip subaylar adra toplannca, ilerinden bazs Sleyman Askeri Bey'e, ok yalvarm... Aman kumandan bey, bu senin Basra seferin bu baldrplak Bedevi srsyle baa karlacak bir i deil... demi, Sen ngiliz kralnn damadyla oyun mu oynamaktasn? demi, Herif silahna, cepanesine gvenmese damadn le hi salar m? Gel etme, stanbul'dan biraz daha Osmanl askeri isteyelim, demi... Sleyman Bey glm de: Ne askeriymi bre kardalar! Ben aslnda Bedeviye mi gveniyorum, ben aslnda, u Osmanck taburuyla atl blme gveniyorum. Yarn gn madan atl blmz, lgarla Acem iine gidiyor. Sizin bundan haberiniz var m? demi... Bakn bakalm, benim planm m stn, yoksa ngiliz plan m?.. demi. Gn madan bizim atl bl yola kapand. saatlik yerde bir hurmalk varm... Oray tuttuk, glgeye yattk. Bundan sonra, hep gece gndz yatarak gnde Acem snrna vardk. Subaylar hartalarn bana biriktiler. Baktlar ki harta, saat ileride Acem'in Elhaz kasabasn gsteriyor. Tamam, dediler. Koca kasabay, tek tfek atmadan aldk. nmzde bir iki Acem klavuzu uydurup akama doru, Karun boyundaki gaz borularna yetitik. Acem'in gaz kuyularndan kan gazya, bu borularla ngilizlerin depolarna akarm... Sleyman Askeri Bey'deki akl grdn m? Niyeti gaz borularn kesmek... Gaz borularn kesti mi, ngiliz gvurunun n karartyor. iesinde gazya kalmayacak da cehennem karanlna gmlecek... Ilgarla borulara yetitik. Yaznn yznde belim kalnl kara borular uzanm gidiyor. Gidiyor ki, ylan gibi kvrla dolana... kinci takmn yedek subay, medreseden km erke Murat Efendi, ilk dinamit paketini eliyle yerletirdi, yank bir dua ekti. Duay, Osmanllarn dmanlar, bu savan sonunda, bu borular gibi, para para olur inallah, diye balad. O sralar bizim atl bln tutar iki yz akn... Borular boyunca ileri geri yayldk. Acem'in gazya borularn, iki konaklk yer aras, dinamitle havaya uurduk. Gene lgarla dndk, Sleyman Askeri Bey'e Nuhayle'den yetitik. Rahmetli, doru atnn stnde bizi tam algyla karlad. Meer biz borular atarken, stanbul'dan Sleyman Askeri Bey'in yarbayl gelmi... Yarbay marbay ama, deme paalardan stn... Ben ok paa grdm, Ala-mann Gol Paas, Halil Paa, Ali hsan Paa... Sleyman Askeri Bey'deki sesi birinde grmedim. Paa sesi dedin mi, bir Sleyman Askeri Bey'de vard, bir de rahmetli Atatrk'te... Bunlar bir kez, Asker evlatlarm, diye bardlar m ordularn gzlerinden ya dklrd. slamsak yalan mundar... Alatmadan yana, Sleyman Askeri Bey, Atatrk'ten bile stnd az biraz... Neden alyorsunuz? Herif sesi yettii kadar, Asker oullarm... Aslan yavrular... Dinimiz unu diyor, halifemiz bunu emrediyor, diye barnca, nasl bir yreksiz olmal da alamaman?.. Dil bilmez Bedeviysen o baka... Kannda u kadar Osmanllk olan alamadan durabile-mez!.. Biz borular atp kavuunca Sleyman Askeri Bey, ok sz etti, beyim, aklda tutulmaz bir szler ki, ucu

buca bellisiz... Aklmda kalsn! dersen oturup defterine yazacaksn!.. Bize : l kurtlar... diyor, dnyor, Acemi alt edip Osmanlnn bunca zamanlk lerini alan yiitler... diyor. Beni sevindirdiniz, Allah da sizi sevindirsin!.. diyor, Gittiiniz yerden yiit adnz sizden nce geldi. Siz, aslnda, ngilizin gazya-n kesmediniz, ahdamarn kestiniz, diyor. Yarn br gn, bana Basra'mz da alverirseniz, yok mu ya... diyor, Halifemizden sava madalyalarn aldm bilin ve de gslerinize taktm bilin, diyor, Hele hayrlsyla Basra'mz alalm, ilerisi Msr gazilii... diyor, Tarihlerde okumutursunuz, Msr gazisi olana yok yoktur, diyor. Sonunda Sa olun! dedi kesti. Biz de Sa ol! diye rtk ki, l gm gm gmletmecesine... Rahmetli omzundaki yalnklc indirip mzkaya al imarm verdi Ne fayda beyim Orda olup tam algnn vurduu Aksn kanm havasn dinlemeliydin ki -ini ekti, kak tutan elinin style gzlerini uuturdu -: Yalan mundar! Ben, Sleyman Askeri Bey'in alg takmn, Kemal Paa'da grmedim. Soumu bulgur pilavndan birka kak alp tencere kapan nnden uzaklatrd. Sska gs hrl hrl inliyordu. Murat, Rfat Aa'nn yorgunluunu yreinde duyarak, bir cgara yakt. Bir tane de Rfat Aa'ya verdi: Demek Basra stne, byle tam algyla m yrdnz? Evet, tam algyla yrdk! Rahmetli Sleyman Askeri Bey, subaylarn dn tutup Enver Pa-a'dan biraz daha asker isteseydi iyiydi ya, inada bindirip istemedi. Bedevi eyhlerinin avurt zavurtlarna gvendi besbelli... Bedeviler uncack dayansaydlar beyim, biz o yryle, Basra'mz kahpe ngilizden eker alrdk. Sonradan duyduumuz doruysa, Bedevi eyhlerine, ngiliz torba torba altn vermi... lde susuzlukla ne yapyordunuz? Rahmetli Sleyman Askeri Bey'in planclna bak ki, bize lde uncack susuzluk ektirmedi. lde susuzluk bizi ktletir. Hep krlrz hayvan mayvan... diye ok korktuyduk stanbul'dan kmzda... nk, iimizde, Yemen grm bir borazan avuu vard, oralar ok kt anlatmaktayd. Meerse, Sleyman Askeri Bey, gidi yolumuzu, akarsularn yanna drm... Akarsu dedimse, dere mere deil... Oralarn Dicle Irma'n, Frat Irma'n, ben, bizim burann Kzhrmandan zorlu grdm. Sulayalm derken, ok hayvanmz toparlad ln Dicle rma... ngiliz, toplu tfekli vapur gezdiriyor stnde... diyeyim de akln ersin!.. Hele, bir at var, Dicle'yle Frat rmaklarnn bulutuu yer... Grsen, stanbul'un Boazii denizi sanrsn! Anlatrken arada bir soluk almak iin duruyor, bunlar Kelleci'nin bandan gemiler; gibi,;olunun yzne acyarak bakyordu. Kelleci melmi, ellerini kuana kavuturmutu. Babasnn anlattklaryla vnd, atk kalarndan kslm gzlerinden, krmz dilini karp yalanmasndan belliydi. Arada srada, Murat Bey'in yzn sezdirmeden gzetiyor, dinlediklerine nem verip vermediini anlamaya alyordu. Rfat Aa, st ste ksrd, Baba ksn, diye diye cgaray bastrd: Evet, biz, beriden, su boyunca at oynatarak Basra'ya doru inmekte olalm... Meer haym dman da alttan yukar srp gelmekte deil miymi. Gelirmi ama, bizim gibi, ie yaramaz Bedevi srsn nne katp gelmiyor : Gelenler stbest ngiliz askeri... Oysa, ngiliz, byle amansz yerlere kendi askerini hi

srmez. Byle yerlere srd asker Hintten mintten, Araptan, ingeneden devirme askerdir. Peki, bu kez, neden z askerini getirmi, u kadar aylk yoldan?.. Kumanday kraln damad ele aldrndan getirmi... Hi unutmam, byle bir bahar vaktiydi beyim, Saybe derler bir yol kavanda, gvura apansz attk. Sa yanmz Birisiye hurmal... Sol yanmz, bildiin Dicle Irma... lk arpmada fukara Sleyman Askeri Bey yerinden vuruldu mu sana? Subaylar : Aman seni Badat'a yetitirelim! dediler. Rahmetli, yatt sedyeden tabancasna davrand, Geri basn! art olsun vururum, diye bard. Bard dedimse, kkredi, Allah gstermesin, l yer depremi gibi rgalad. Bir yandan kalkmaya davranyor, bir yandan, Bana elini deen kendini lm bilsin! diye kkryor. Orada tam gn gece vurutuk beyim, gn gece; Sleyman Askeri Bey, yemedi,imedi, durmadan, leriii... diye bard. Fukara, leri, diye bardka, biz zorla-tyoruz. Bizim, atl blkte yaralanmadk er kalmad. Her birimiz gnde er kl deitirmekteyiz, diyeyim de savan hzn anla!.. nk gvur krmamza kl ml dayanmyor. nc gnn ikindisinde, yreksiz Bedeviler apansz zldler: Dur aman! Bu nasl bir kahpelik? demeye kalmadan, Bedevi balad kamakla... Fukara Sleyman Askeri Bey yatt yerden yekinip doruldu, Bre din kardalar... Elimde halifemizin ferman var!.. Beri bakn, ulan y Bedeviler! diye bir iki seslendi. Grd ki duyan iiten yok, Vay!.. Hesapta kamak da m yazlyd hayn Bedevi? Allah belanz versin yreksizler! diyerek kabalan yere almasyla ne yapsa iyi? gndr, kucanda yalbudak duran tabancay kafasna boaltverdi. Meerse, Bir adm gerileme yok! diye kendi bana gizliden yemin imi... Nasl bir aslan olu aslan olduunu gayri sen anla!.. te bu srada: Gvur evirdi, kaan kurtulur, barts duyuldu. Bu bartyla kurt dalm srye dndk. Can korkusuyla gvuru yardk ktk, bulatk kamakla... Gvur ard-mzca gelip nce Ammare'yi, sonra Nasriyye'yi ald. Bre aman! demeye kalmadan duyduk ki, Ktlama-re'yi de alm... Akl erenler : Heyvah!.. dediler. nk Ktlamare demek Badat'n kaps demek... Irman kysnda, bir koca kasaba ki, Mekke'den sonra nc... Ktlamare'nin dt haberi Badat'a eriince, Alamanm Gol Paas, Vay vay! diye hopla-m . Gol Paa neci? Gol Paa bizim ordunun kumandan... Sen Allahn iine bak ki, Gol Paa da Alaman kralnn damad... Peki, kurban olduum Allahm iki kral damadn le salp tokuturmasna ne demeli? Bana kalrsa, ngiliz kralnn damad, Ktlamare'yi alnca edebini bilip otursayd, bizim durum ktyd. Bereket versin oturmad. Bir gn duyduk ki Ktlamare'den km kudurup... Niyeti, Badat' almak... Gol Paa, beriden bizi bana toplad. Gnah bizden gitti yiitler! dedi, Bana kalsa, cmz gelecek bahara almak iyiydi ama dedi, ngiliz edepsizlendi madem... dedi, Haydi! Mar mar... diyerek bizi gvura sald. Bu sefer, Selmanpak meydannda kavutuk. lk vurumada dman bozduk. Kovarak getirdik. Ktlamare'ye soktuk. Meerse, gvur bozulacan hesaplayp kasabann drt yann siperlerle, koruganlarla evirmi, toplar dizmi ki, kirpi dikeni ka para... Bir iki saldrdk, baktk skmenin yolu yok... evirdik. Badat'tan emir bekliyoruz. Saldr emri yerine, Gol Paa'nn ld haberi geldi. Meerse fukaray, o karklkta kara stmann biti srm... Kara stma biti srd m, Gol Paa

olsan, derman bulamazsn! Kumanday Halil Paa ald! dediler. Halil Paa, bakumandan vekili Enver Paa'nn z emmisi... Halil Paa srd geldi, duruma bakt. Gvuru iyi kstvrmsnz. Bunlar ben alkla teslim alsam gerektir. Atl blk ku uurtmayacak, dedi. Biz baladk, emberin gerisinde harmanlamaya... Dman evirdin mi, sng saldrs olmaz. Sen beriden top atarsn, o ileriden top atar. Arada bir ngiliz ua ge kyor. Deniz ua... Hrl hrl dnyor alc ku gibi... Akl sra, Osmanlnn durumunu renecek... oka dnd de can skt m Halil Paa emrediyor, bizden Alaman ua kalkyor. Bizimki deniz ua deil, Foker... Binicisinin ad da Sus Bey... nce birbirlerine kyasya girimiyorlard. Cil-veleip dururlarken bizim Alaman Sus Bey ngilize kzm nedense... Yarn gerekten vuruacaz, diye haber yollam... Aman beyim,ben, uak vurumasn o gn orada grdm. Buniar birbirlerine daldlar. Hrldayarak kopuyorlar, biri alta girerse teki frlanp ge ekiliyor. Ama baktm bizimkinin takrts daha zorlu... Bizimki bir takrdatt, bir daha takrdatt, onu grdk ki, ngiliz dnerekten iniyor. ndi, geldi istav-rosunun stne dt. Altnn dubalar gke dikildi. Atl olduumuzdan nce biz yetitik. Sus Bey, ngiliz gvurunu, Allah gstermesin, karnndan bimi... Herifin barsaklarn dizlerine dkvermi... SusBey'in hnerini anla ki, gkyznde uarken karnndan tarat-yqr. Geberii soyduk, stnden kanlar bltk. Ktlara demedik. Savalarda subay lsnn saati ma-ati askerin, ktlar kumandan paanndr. Uan leini arabalara doldurduk. Bu lei marangozlar yalandan attlar. Salamm gibi, resmi ekildi de, gazetelere basld. - Bir zaman sopasyla oynad -: Hey gidi gnler!.. Ne i canm!.. Atmzn yrklyle bizim Sus Bey'den bir altn lira bahi almamz vardr beyim Ne bahii? Herif tellal artt, ngiliz uann kalkt haberini bana yetitirene bir altn bahiim var, dedi. Bir gn bizim rahmetli Hac'yla emir gtrmekten dnyoruz. Altmda bir doru at var ki, cannn tezliinden bast yeri grmyor. Bizim blk kumandan, Buna binerse ankrl Rufat biner, diye bize verdiydi. Baktm, ileriden ngilizin ua kalkm... Geliyorlar ki, frtna gibi... Hac'yla hayvanlar tepikle-dik... Hangimiz daha nce yetiip mjdeyi verirse, altn alacak... Ben daha nce kavutum. Gvur uak... Hr hr... dedim, el imaryla tane olduunu bildirdim. Akll gvur ossaat anlad. Anlamasyla bize bir altn att, yemeini yarda brakp seirtti, uana atlayp oynak gvercin gibi ge ad. Biz alttan bakyoruz. Baran hangisi, dua eden hangisi... Gvura dua edilir mi? deme! Elden baka bir arkalama gelmeyince kendi gvuruna dua edeceksin, ister istemez. Bakyoruz, ngilizin uaklar, durmadan makinelilerini takrdatyorlar. Bizimkinde, ses soluk yok! Bre aman!.. Makinelisi mi tutuldu bunun, t... diye kvranyoruz. Rahmetli Hac, kafama vuruyor, Ettin mi, Sus Bey'e edeceini namussuz Rufat! diyor, Vara bir altn bahi urada kalayd rezil! diyor. Sus Bey, iki doland, yere indi. Meer, makinelisine yanllkla barut-suz kurun koyulmu... Emir eri kotu, kurunlar deitirdi. Yukardaki gvurlar, Kardk, bellemiler de gkyzne smaz olmular. Derken bizim uak, kurban olduum, alc ku gibi koptu. Bu sefer, kurunlar, salam olduundan takrdamalarn grmeli... Ama ne fayda! Uursuzluk bandan belli... Sus Bey nilizden ikisini vurdu drd...

ncye dald. Bu nc ngiliz, baka cephelerden Sus Bey'e kar, Bir i becerir mi ola? diye getirilmimi... Bir takr-datmasyla baktk ki... Bizim Foker, yaral turna gibi iniyor. Askerin tm kotu beyim, sanki elimizle tutmaya kouyoruz. Ua yere aklmasyla Sus Bey'in can kverdi. Gvur mavur, Ulan yedin babayiidi, yr! diye hep alatk. Meer ngiliz, Sus Bey'den korkusuna bize deemezmi... Herifi tepelemesiyle bomba oyununa giriti. Bombay tepemize yadryor ki, Allah yaratt demiyor. Byk bomba olsa, ne iyi... Att uncack uncack kk bomba... K m ktdr bombann? K elbette... Bomba ksmnn k namussuz beyim... Vzltsn duyurmadan tepende pat-151 lar. rikym olursa gkyznden it gibi hrldayarak indiini grrsn de, u yana ka verirsin!.. Ktlamare'de evirdiiniz gvur? Gvuru evirdik, evet, iyice bunalttk. Subaylar : Yakndr, bunun cepanesi yiyecei tkenir. Patrtsna kulak vermeyin, diyorlar. Ulan ngiliz! desem, ln ortasna o kadar yiyintiyi, cepaneyi sen nasl biriktirdin domuz? desem!.. Yer bitmez, yakar bitmez! Sizde yiyecek durumu nasl? O sralar seferberlik daha namussuzlamam... Yiyeceimiz bol... Haftada bir, tatl ala peksimet paparas bile veriyorlar. Paparann etleri nah, bam gibi... Ama, karasinei ne yapalm? l bir karasinek tuttu beyim, kumun yzn kara katran kaplad sanrsn!.. Hakas biz vardmzda sinek minek yoktu. Lelere topland besbelli... Askerin uraya buraya att pe, gbre topland. Karavanalar iki saatlik yerden geliyor, st silme karasinek... Niin iki saatlik yerden getiriyorlar? Gvurun top atmndan darda piecek ister istemez... ngilizin topu yamandr. ki saatlik yere kolayca srer de senin ocan sndrr... Alk yok... Ya scak? Sca hi sorma!.. Scaktan yana haller kt... Biz ter olup aktk da sonra yeniden yeniye et topladk... ln gndz inadna scaktr da gecesi inadna souktur. Allann bir ii canm! Gece olmaz m, titremesini bilmezsen donarsn... Gnlerden bir gn, bizim bl, at'tan aaya gzc yolladlar. Meerse rmaklarn takn yaklam... Asker bir yandan siperlerin nn ardn kabartyor ki, su basarsa yatak yeri slanmayacak... Bize verilen emir, Gece gndz uyuma yok... nk sular kabard m, olur olmaz gemiler ba yukar kar gidermi... Bir gn baktk ki, bir gemi... Nedir? dememize kalmadan frt diye geti gitti ba yukar... Biz, Aman... diyebildik, o kadar... ki kurun bile skamadk. Meerse Ktlamare'-ye teberi yetitirecek gemiymi! Halil Paa geldi ki gzleri kan ana... Ben ok paa grdm, bu Halil Paa gibi fkelisini grmedim. Baryor ki, koca Arabistan ln gmbrdetiyor. Sonunda emri bastrd : Ya gemi, ya kelleniz! Topularn can bana srad. Topularda Erzincanl bir Kadir avu var. Balkan savanda Yunana ok oyunlar etmi... Geri durun! dedi. Topu eliyle doldurdu. Tam iki gn uyumadan bekledi. Yukar geen gemi, bu kez ba aa iniyor. Besmeleyi ekti, nianna mianma bakmadan, gz kestirimiyle ateledi, gemiyi bo brnden nallad. Tam bacasnn dibinden... Gemi ksm da hayvan gibi

beyim, vurulunca hayvan gibi ac ac baryor. Yannn stne rmaa ykld ngiliz topekeri... Peine bir sal balam... Saldaki rtnn altnda meerse top sak-lym... Adnn topekerlii bundan... Saln topu atar, bizim Erzincanl atar. Saln topu az kald ki, bizim topu ktlete... Neyse Kadir avu, saln da iini bitirdi. Gemiyi ossaat apul ettik. Bizden sonra Bedevi Araplar yetiti. Bir saate varmadan gemi demir kafese dnd. Ben Arap takmn apulda gayet hnerli grdm beyim... Bunlar kartal kuundan farksz... Kartal kular, iki gnlk yoldan, lein kokusunu alp bana nasl birikirlerse Bedevi Araplar da apulun kokusunu iki gnlk yoldan alyor. Almas bir ey deil, nasl yetiiyor, stne nasl kyor, aklm ermedi gitti. Dediim gemiyi Kadir avu batrnca ngilizin soluu kesildi. Bu gemi olmaynca Ktlamare'ye teberi gidemez nk... General Tavzent hap yuttu desene Ruf at Aa!.. Aman beyim, sen Tavzent'in, Tavzent olduunu nerden bildin? -Rufat Aa ipil gzlerini akn akn krptryordu - : Biz deminden beri herifin adn aramaktaydk. Dur hele... Senin yan, Tavzent'i bilesi kadar olmayacak... Kitaplarda okudum. yle de, nk... Evet, gemisini Kadir avu vurunca Tavzent'in kolu kanad krld. O zamana kadar Halil Paa'yla bulumaya kaslarak gelen gvur... Ne bulumas?.. Ne bulumas var m? Bunlar eskiden tan... Birka gn vuruuldu da ller sava alann kaplad m, iki kumandan buluuyorlar. Siperlerin arasna hurma dallarndan bir ardak kuruyoruz! Bu yandan bizim bayrak ekiliyor. te yandan gvurun bayra... Halil Paa bu yandan kyor, gvurun paas te yandan... Halil Paa Mslman paas olduundan, her zaman ngilizden nce kard. Kahpelikten korkmadn gsterecek... Paalar ardan glgesine otururlar. Yaver takm ayakta... Gelsin fan-fin... Gitsin fan-fin... Yanasan da bir lafn anlayamazsn... ngiliz, lelerini istiyor. Onlar evrilmi olduundan darnn topra bizim... Bizim olunca, stndekiler de bizim... stn-dekiler, yani gvur lelerinin susu busu... Paalar yerlerine ekilince asker yrr, tfek, kasatura, subay nian, tabanca... Can eken, izme, kaput alr. Gemiyi vurduk. Son bulumaya biriktiler. Tavzent'i o gn grmeliydin beyim... Kasnt masnt kalmam, hovarda-syla baslan kt karya dnm... Halil Paa ne dese iyi... Karnn asa sana ekmek getirsinler... Yumurta krsnlar... Pekmez koysunlar, demi... Bilirse anasna svmekle bir... Fazladan yiyecein bol olduuna getiriyor. O sra adam ne biim bir alak olmal ki boazndan ekmek geebilmeli... Karnm tok... im istemiyor, demi ama, yalan... Versek it gibi yiyecek... Tavzent esir olmaya oktan raz... gn vire istiyor, o kadar... Vireyi bilirsin! Soluunu geniletecek ki, gizli ktlarn, cepanesini yakacak. Toplarn ivileyecek... Halil Paa, Ben kendi bama vire veremem... Yukarya sormam olmaz. ki gn isteseydin, belki bir ey uydururduk... gne gcm yetmez, diyor. Bana sorarsan gnl elendirmekte... Arada be on kii gebermi, umurunda m? Sonunda herifin yakarna acm oldu da, Verdik gitti! dedi. Gvur paas yerine gitmesiyle Ktlamare'yi bir kara duman kaplad beyim... Meer cephaneyi atee vermiler. Gmbrtden ln temelleri rgalanyor! ngiliz savata gayetle domuz beyim, mala filan hi acmaz. Femlerini zmbalamadk bir tek top komam.

Btn makinelileri de at'a atm... len askerlerin tfeklerini bile kuma gmmler. Salarmkini gmmemiler mi? Ona kalsa ine vermeyecek ya, Halil Paa, Her asker bana birer mavzerle yzer mermi isterim, diye dayatt. Bir sabah baktk ki, minarelerin tepelerine ak bayraklar ekilmi... Halil Paa, meer, tazece apteslen-mi, beklermi... ki rekt namaz kld. Allah bana bu gnleri gsterdi ya, bundan sonra lsem de gam deil, diyerek duaya kt. Sonunda askere tellal artt: Greyim sizi!.. Bedevi yetimeden apula yarar hibir ey brakmayn... Hayn Bedevilerden yardm istedim. Vermediler. Aman ellerine ine gemesin... Cana demesinler... Diledikleri boyumu alsnlar, dedi. apula yumulduk ki beyim, olursa o kadar olur. gn gece... O zamana kadar Bedevilerin be gm mecidiye verdikleri ngiliz mavzerleri on kurua dt de alan bulunmad. Bereket cepane pahal... Mavzer fieinin tanesine Arap, gm para, bir kuru veriyor. Askerin arasnda gm para gbr oldu. Her birimizin stnde en azndan birka okka gm para var... -Rufat Aa biraz inledi, bir zaman tatl tatl glmseyerek dald -: Savamak iyidir beyim, adam rezillik ekse de sava iyi... Ne olmal, olmal bu kocalk stmzden gitmeli... En azndan otuz yamz geri gelmeli... smet Paa da u Alaman savama girmeli gmbedek... Biraz oyun da Ruf at gstermeli! O zaman elimize geen paray saklayamadydk. imdi maymun gzn at. Bir meteliini kaybetmeden kye ulatrmaz mym?.. Bir meteliini... Evet, yiit olana savamak gibi yoktur. Ama leceksin, esir gitmeyeceksin. Esir gittin mi, ngiliz de seni soyar. Ne demiler? Parayla deil, srayla, demiler. Esirlik zor, dedik. Onurlu yiite zor... u ngilizde hi onur var m? Olum sen savamaya gelmisin! Arkan sra kary neden gezdirmektesin? Ktlamare'de biz Tav-zent'in karsn da tuttuk beyim, ngiliz kralnn kk kz... Dnya gzeli... Hurimelek yavrusu... Herif yeni evli olduundan krpe kary kynde brakmam... Yanm sra gelsin, surda burda lazm olur, demi ama; karnn yannda, koca bir paann, klcn vermesi nasl bir rezillik!.. Ne dersin, ben kardan utandm da, ngiliz paas, hi umursamad. Halil Paann emriyle dn kurduk. Lazlar Laz horonuna ktlar. Krtler Krt horonuna... Biz kak vurduk ki, benim elimde ift kak paraland. Kastamonu ua se-petioluna kalkt, Yozgatllar iekdama... Gvur zmirlinin zeybekleri... Erzurum dadalarnn Timur Aas... aya... Peki, biz bu yanda dn kurarken ngiliz kendi memleketinde ne yapm? Kudurmu ki, aznn kp denizlerin yzn aartm... Vay Osmanl vay!.. yle mi? Alacan olsun bakalm! demi, demesiyle oralara gizliden kuvvet getirmi ki beyim, da ta askere kesmi... lde kum, ngilizde asker... Eskiden bir ua karken, imdi, onu, yirmisi birden havalanyor. Eskiden be tane top atarken,imdilerde sabah tutturuyor akama kadar... aka maka... Aman bre! Dayann uak! Bu nasl bir domuzluk... demeye kalmad, herif bizi resmen bozdu ki adr kurdurmuyor. Badat'a doru zldk ki soluumuz azmza smaz oldu. Ha u tepede siperlenelim, ha bu tepede... diyoruz, toplar karmza diziyor, tepeyi os-?.aat harman yeri gibi dzlyor? Nerdeyse bizi Badat'n iine sokacak... Bu dediim iler bir gnn ii deil haa... Aradan u kadar zaman gemi... Halil Paa pabucun pahal olduunu grp savumu da, yerine Ali hsan Paa gemi... Bamza gelen rezillii anla ki, Badat'n kprsn vaktinde yakmasak, herif

kasabaya bizimle beraber girecek... AUaha kr, nceden gaz tenekelerini, pamuk yorganlar hazrlamlar... Evet, tam be deve kataryla yorgan geldi. Her birini on panganota alamazsn, yeni gvey yorganlar... Vaktiyle Halil Paa'nn Badat Hastanesi iin stanbul'dan getirdii yorganlar... Yazk mazk diyecek sra m? Yorganlar kpr tombazlarnn iine deptik, stne gazyan dktk, verdik atei... Biz atl olduumuzdan, Badat'n yaklp yklmas bizim stmze brakld. Surdan ngiliz grnnce yakp ykp savuacaz. Bir gece, nbetiyiz. Konak dinamitlenmi... Elektrikli ateleme makinesinin bask kolu rahmetli Hac'nn elinde... Dualar okuyoruz ki, gvur duysa imana gelir. Sonunda, sabaha kar... Minarelerde sabah ezan inim inim okunmaya balamt ki, Geliyor! Ate! barts duyuldu. Rahmetli Hac: Yallah Bismillah! demesiyle kola bast. Arap mezinin Tanr Uludur sesi grltyle gitti. Ne kadar dinamit komu-uz anla ki, koca Badat saray, yerden yle, adam boyu kalkt, kendini o hzla kendi temeline vurdu. Vur-masyla tuz gibi dald. Arkadan ekmeki frnlarn, tabakhaneyi, ary atee verdik. Dedim ya, ben bunca sava grdm, Arap iindeki apulcuyu baka hibir yerde grmedim. Bunlar yani namaza durdulard ya, hani, ngiliz gelmesin, diyerek duaya ktlerdi ya... Hepsi namaz yarda koyup camilerden urad. Koca Badat, gvur kyym gibi, yamaland. Badat'taki Arap apulunu grmeyen bilmez. Bizim askerden bazlar da meer nceden sivil urbalar peydahlamlar! Sen, arada st bozuk mu ararsn?.. Biz Badat'tan karken kasabay byle braktk. Meer ordu alm ki, nerdeyse Musul'u tutmu... Fukara Ali hsan Paa, Bana Acem iine giden kuvvetleri bulun... Hepsini geri evirin! Bana aman kuvvet gelsin!.. Hani Mustafa Kemal Paa!.. Bana Mustafa Kemal Paa'y bulun! diye debelenirmi... Ama kim kime... Bizde bir sz vardr beyim, At izi, it izine kart, derler. Ben bu lafm ne demee geldiini orada grdm. Biz akama doru G-ker dedikleri yeri tuttuk. Buras konak yeri... Musul'un zifti, katran, gazya hep buradan kar. Hayvanlarda soluk moluk kalmam... Biz atlyken bitmiiz, yayalar sen dn... Bize kalsa hi durmayacaz, kye kadar savuacaz ya, Ali hsan Paa, her saat banda bir emir karyor. Kaan askeri subaylar vuracak... Kaan subaylar da asker oullarm... diye gayet korkun emirler... Haydi bakalm, yiitsen savuabil... Neyse tepeleri, Allahm izniyle, tuttuk. Ali hsan Paa iyice arm, makinenin bana gemi, bir yandan Mustafa Kemal Paa'y aryor, bir yandan kuvvet istiyor. Mustafa Kemal Paa'y ne mi yapacak? Bulacak ki, az biraz akl alacak... O sra ngiliz, Badat evresindeki saldry durdurmu da, bereket, Filistin'e ynelmi... Biraz da byk Cemal Paa'y sarsalayalm, demi... Bizde sava durdu ama, bu kez alk balad. Biz l aslan kesildiimizden susuzluun aresini bulmuuz! Baktn susuzluk kt bastrd, mavzer mermilerinden birini yrtar, barutunu azna at verirsin... Ama ala, imdiye kadar, bir are bulan ben grmedim. Karnna ta bala, derler. Bounadr. Palaskay sk, derler. Biz ok sktk, yle sktk ki, da gibi dnya pelvanlarmn gbekleri eridi de her birinin beli, erke gelinlerinin belleri gibi inceldi. Alk malk idare ediyoruz. nk daha seferberliin imansz karn bozuntusu, srgn maraz orduyu sarmam... Urap dururken, Mjdeler olsun! Size kuvvet geliyor, dediler. Sevindik. lerinde hemeri memeri olur, kyden kentten haber maber alrsn!.. Bir de ne grelim! Vay bama! Bunlara asker diyenin ben dininden phe ederim. Enver Paa, nerde

ie yaramaz, sakat, hasta varsa toplam, yola srm... Herifler buraya gelene kadar adamlktan kmlar... Silahlar mi-lahlar da yok... Versen de tayacaklar kalmam! Dil bilmez Krtler, fukara Arap uaklar ki, hepsinin ukurlar ellerinde... ki adm gidiyorlar, Aman bir kuytu yer... deyip byk aptese duruyorlar. Byk aptes dedimse, adam gibi bir byk aptes deil haaa... Srgn gidiyor. Ovay, da pislik kokusu sard ki soluk alana akolsun! Yolda bunlara ne yedirmilerse yedirmiler, fukaralar bu onulmaz hale getirmiler. ou n-gilizi hi grmeden nallar dikti ya... Onlar ldler kurtuldular, bitleri bize kald. Nasl bit, beyim? Ne desem bo... Aradan bir zaman daha geti. Biz can kay-gusuna dtmzden cepheyi, dman unutmuuz. Bir akam... Aman tombazlara yetiin... Aman atllar tombazlara yetiin! diye bir bart koptu. Meer, biz oralarda bitle, alkla bouurken, dman samz solumuzu bozmu... Bizi gzelce evirmi... Kat kat evirmi... evirme tamam olunca yukardan yrmeye balam... Tombazlara, Allann izniyle, yetitik, hepsini atee verdik. Fukara Ali hsan Paa gene Mustafa Kemal Paa'y aramakta... Makineye km... Mustafa Kemal'i bana bulun! Aman bana Mustafa Kemal Paa'y bulun ki... diye telefonculara yalvarmakta... Bir zaman sonra, Mustafa Kemal Paa'dan haber geldi. evrildiniz, asker oullarmn bo yere krlmasna razlm yoktur. Zati gvur stanbul'u, Anadolu'yu hep ald. Ben Diyarbakr'a ekildim. Yanmda bir kolordu kadar kuvvetim var! Ne olacam belli deil... diyor. te o zaman Ali hsan Paa bir kere, Heyvah!.. demi, sonra, Atlar ekin! diye barm... Byle gnler iin en yamanndan birka Arap at beslerdi. Birine binip, gerisini yedekleyip gece vakti yola kapanyor. Neyse, Allahtan, bir delik buluyor da, esirlikten kurtuluyor. Oralarda aknla dp bou bouna di-renmese Altnc Ordu'yu esir vermeyecek... Herifin a-knlyia biz kaldk m arada... Subaylar bir yere biriktiler, Gcmz yoklayalm hele bir, dediler. Niyetleri emberi yarp kmak... Bir sabah, alacakaranlkta asker birbiriyle helallat, bir uurdan Allah Allah diye saldrdk. Meer kahpe dman, evremize, bir kat, iki kat, kat ember ekmemi, tam yedi kat ekmi... Drdn, Allahm izniyle yardk ama, beincisini yaramadk!.. ngilizin Hintli askerleri, Mslman olduklarndan bize acmlar. Baktm, Carcar! Carcar! diye baryorlar... Ne demek?.. ngiliz dilinde esir demektir. Allah biliyor ya ben nce anlayamadm. Altmdaki hayvan vurulmu... Yaya kalmm... Hinteyi brak Trke syleseler ne dediklerini karacam pheli... Neyse ki, Hint dilinden bilir bir yedeksubay, Teslim diyorlar, dedi de, yreimize biraz su serpildi. Olduk mu sana Carcar... Bizi bir meydanda dize getirdiler. Sonra duyduk ki, on yedi binden artmz varm da eksiimiz yokmu... Bizi meydana toplaynca bulatlar subaylarmza sopa ekmeye... Neden? Esirliin yolu... Carcar oldun mu, eer subay-san, tabancan, klcn, drbnn yere atacaksn... Bizimkiler o karklkta bunu bilememiler de, ngili-zin komutan, Vay siz daha benim elime getiinizi... demi... Vay... Siz Kralmzn kzma... demi... Aklnca Tavsent'in cn alacak... Ben, yasa gtmeyi ngiliz subaylarnda grdm beyim... ngiliz subaylarna ofizer diyorlar. Onlarda Temen, Astemen, stemen, Yzba filan hep ofizerdir. Binbadan yukarsna geldin mi, hepsi General gider. Bir gece

baktm, ngilizler olanclara gitmiler... Nbete, iki avanak Hintli brakmlar. Hac'ya, Ulan olum, kalk savualm. Srasdr, dedim. Dnden hazrm... Gecenin karanlnda tam bir konaklk yeri, yzmz stnde, ylan gibi srnerek gittik. Adana'ya yetitiimiz zaman, adamlktan kmtk... -Derin derin iini ekti -: Seferberliin bandaki iler ekerden tatlyd ya, sonuna doru, durum gayetle ktledi. Bizim kendi pisliimizde boulmamza az bir ey kaldyd beyim, uncack bir ey kaldyd. Biz seferberlie ubuk gibi delikanl gittiydik. Dnte beni z anam tanyamad. Salt kuru kemik kaldmdan deil, aklmz da atlam bizim biraz... Bizi, yad yerin hava deiimi askeri sandlar da, Virankale'ye kondurmayacak oldular. Aklmn nasl atladna bakmal ki, Ulan namussuzlar! Ben burann Kelleci Rufat' deil miyim? demeye dilim dnmyor. Durduum yerde Arapa marapa kartryorum. Arada bir domuz ngilizin skp ald sava madalyasnn yerini yumrukluyorum da, Ner-de bizim nianmz? Ulan, can pahasna kazandmz nian verin imanszlar, diye debeleniyorum. Yeri gelmiken soraym beyim, sen bilirsin, savata madalya kazananlara aylk balamak kanundur yle ya? Bilmiyorum. Savata sakatlananlara aylk balyorlar ama... Sakatlk baka... Madalyann da ayl var ama, esir gitmeyeceksin... Biz esir gittiimizden, aylk isteyemedik. Esir gidip madalyasn gvura kaptranlara, Trk askeri bir vakit kendini esir vermeyecekken... Gsndeki sava madalyasn dmana kaptrm bir yreksizin ayrca aylk davasna kalkmas ne biim bir yzszlk... derlermi Ankara'da... Nasld sizin sava madalyanz? Yldz biiminde deil mi? Aman... Yldz biiminde dedi... Duydun mu? Yldz biiminde dediini duydun mu benim avanak olum?.. - Kelleci'nin gsn iki kez drtt - : Duydun ya, kendi kulanla kopuk!.. Nasl, yalan mymm? Yldz biimi derdim de bunlar inandramazdm beyim... Hem yldz biimidir, hem de st krmz... Oh ok yaa!.. Evet, st krmz... Ne gzel bildin bizim sava madalyamz... Ah ne olmal olmal, imdi Virankale'de olmalydn da, muhtar reziline, Haclarn Niyazi Efendi'ye, bizim akl ermez kylmzn topuna bunlar bir bir anlatmalydn... Rufat aa, sanki Virankale kapal kapnn hemen ardndaym da, kylsne bu haberi hemen verecekmi gibi davranp kalkt. Gardiyann kapy amasn beklerken Kelleci babasn fsl fsl sklyordu : Aman dediim gibi... Ktlar daha gelmedi, dersin... Gelirmi nerdeyse, dersin. Cezann yedi sekiz aya inmesi yzde yzm, dersin... nmese de kymeti yok... Drt aya kalmadan Zonguldam alma cezaevine salacaklar yzde yz, dersin... Zonguldak serbes... dersin... Candarma, mandarma, gardiyan mardiyan yok... Zonguldaa saldlar m, kyde saylr, diyeceksin... Zonguldaa gidersek, bizi kye geldi bilsinler. Anam ska gitsin mmhan Abla'ma... Aman ska gitsin ki, gnde drt be kez urasn... mmhan Abla'm teberi istemi... Yarm veririm, alr gidersin... Yusuf'a ne diyeceksin bakalm? Gelmesine ok bir ey kalmad Kelleci'nin, bunu byle bil de ona gre... diyeceksin! III

Kelleci Memet, laf her almak isteyite, Cinci Nezir kalarn atp kaslarak ayaklarnn burnunda ykselip, Lafn unutma! diye frtna gibi konuuyordu : Ne diyorduk? te senin ceza, Allann izniyle, Yargtaydan onaylanp geldi. Gelmese iyiydi, az biraz krplsayd, kysndan kesinden ufalsayd iyiydi ama.. Olmad. Senin akln ermediinden domuz Kelleci!... Sen imdicik alt yl oumsarsn ya, dediim gibi, akln ermediinden... Bana sorarsan, bir yiyeceksin de Allanma bin kredeceksin! Neden mi? undan ki, adam ldrmenin cezas, kanunda aslmaktan balar! Bilen bilmeyen, Esbabiyeye girer indirilir! derse de hi kulak verme... Ya, koca bakan, on be yl sana verekoy-sayd... Ya Zonguldaa gitmek iin altda birini yatacak olaydn?.. On be yln altda birini hesaba vur bakalm, rezil Kelleci, bunca zamandr okumayla boumaktasn, vur hesaba!.. On be yln altda biri... Gittisi geldisi, yazlds bozuldusuyla drt yl eder. Drt ylda senin kemiklerin rrd olum Kelleci, senin iliklerin boalrd. Kocardn namussuz, buruurdun ki u rezil Hatip Hoca'ya dnerdin. Bunlar gz nne alrsak, senin ceza gayet uygun... Biz bundan sonrasn dneceiz. Bundan sonras, Zonguldaa atlamak... Zongulda tuttun mu, bir ayan darda demektir. Dediim gibi, candarma yok, gardiyan yok! Zonguldak nah buras... Sen Zonguldak'tan yolu eline aldm m, bir gecede Virankale'yi tutarsn, ne gzel! -Sesini iyice alaltm fsltya indirmiti. Arada bir mdriyet kapsna bakyordu -: Geenlerde babanla dertletik uzun boylu... Rufat aa, iyice kocam, akl biraz gelgit olmu ama, tm avanak deil... Seferberliin emberinden gemi bir herif, bunasa da, undan bundan sezgilidir. Bu benim olann iinde ok kark meseleler var, dedi, bana sorarsan, Tuz Gazisi Osman Aa'y bunun vurduundan bile pheliyim, dedi. Tfek kendi bana boalsa da bu mmhan kahpesi bu olan bu kadar korumayacak, dedi, bana kalrsa... O gn, Osman Aa'nn olu Yusuf rezilinin nerede olduu aranmalyd, dedi. Bunlar nasl bir laflar bakalm, bunlar akl gelgit herif laflar m? Akl gelgit herif laflar, Cinci Emmi... Yusuf o gn kydeydi. Candarmalar bunu bize ok sordular. Yusuf yer tanklar dinletti. Sen babamn lafna bakma! Olum, ben her lafa hrpadak inanr herif miyim? Ben, baban olacak fukaraya acmaktaym... Sonunda herifi koruculuktan da srp kardlar. Oysa, olu gelip yetimi... Fazladan adam vurmu, le atlam... Sizin muhtarnz baban koruculuktan niin defledi? Seni adam hesabna almadndan defledi. Mahpus damna den bir yiidi neden adam hesabna almazlar? Tez beri kacandan umutlarn kestiler. Duyduum doruysa, Virankale'de, senin alt yl yediine inanan hi yokmu... stemezler ne demekte ermi bakalm? Biz avanak myz? Adam vurma cezasnn on be yl olduunu bilmezmiyiz? demektelermi... Akl sra, seni ld saymakta bu rezil ky... Kelleci, hele on be yl hayrlsyla yatsn, gerisi dnlr, demekte besbelli... Evet, kendin bilmez deilsin ya, sizin Virankale'nin adam gibi imansz hi olmaz.' Bu laflar nasl bir laflar? Gvuruna bir laflar!.. nk senin amann kesiyor. z anan olacak kahpenin akl yatsa, bu kapya gelesi kalmaz. mmhan Abla'm aydan aya beni yoklasn dersen, cann Zonguldaa atmaya bakacaksn!.. Bu ne bu yavrum Kelleci? Bunlar ne biim i ekmeler, kuyu gibi, domuz?.. Beri bak, Beri bak! dedim. Sen iini ekeceine dmanlarn eksin!..

Ya benim cinciliimi, hi mi gz nne almamakta, sizin Virankale'nin alak muhtar?.. Ya biz ldk m temelli? Hayr, lmedik. Biz bugnden tezi yok, Zonguldaa alma cezaevine atlama yollar arayacaz. urasn aklna yaz: Ankara'nn ocuk cezaevine ittin mi yandn!.. akr gzlerini ksarak uzaklara bakan Kelleci Mehmet, altdudam hnla diledi: Yandk evet!.. yleyse, krp sarp Zonguldaa gitmenin yolu bulunacak... Musa Gardiyanla konutuk. Musa Gardiyana bazlar rezil derse de, kulak asma... Herif benim szmden kmaz. Geenlerde seni konutuk. Ben meseleyi atm. Acd. Kars, Savc Bey'in evinde hizmet grdnden sras gelince Savc Bey'in hanmna alayacak da, seni Zonguldaa yazdracak... Aman gerek mi, Cinci Emmi?.. Aman kurban olaym... Gerek mi ne demek? Babanla seferberlik arkadalmzn hi mi hatr yok ki, sen bunu byle dedin kopuk? Syle bakalm, alma cezaevine yazlmana ne kaldyd senin? ay, on iki gn... Tamam... Yazlmas mazlmas, Ankara'ya gitmesi, gelmesi... Diyelim ki, alt ay... Alt ayda sen zanaat renirsin de, usta bile olursun... Hangi zanaat? Hey akn!.. Hangi zanaat olacak... Bizim tenekecilii... Musa Gardiyan dedi ki... Benim kar, Savc Bey'in hanmna gider syler ama, olan bir zanaatn ucundan tutmal ki, yzmz olmal, dedi. Mdr Bey bizi sanatkrla yazverir mi? Oralara sen karma!.. O benim iim!.. Murat Bey, bizi sevabna meydanc yaptrve-recek, Recep knca... Biz zanaatla msydancl birlikte ba edebilir miyiz? Ulan ben ne diyorum, sen nerelerde dolayorsun! Meydanclk da neymi? Yabann garip gazetecisi, bizim burann ilerini ne bilecek?.. Meydanclk mahpus damnda, hrszn, uursuzun ii... Le atlam bir babayiitin meydanclk ettiini sen hi grdn m? Bizim niyetimiz, ksa yoldan Zonguldaa atlamak... Meydanclkta bulak iler oktur, unun paras yiter, berikinin bir eyi kaybolur. Buras mahpus dam... Bakmsn hrszlk senin stnde kalm... Dosyana, Mahpus damnda hrszl grlmtr, diye yazld m, Zonguldak surda kalsn, Ankara'nn ocuk cezaevine gitmek bile eline gemez. Diyelim ki meydanc olmadn da, Cezamn altda birini yatamda oturup dolduracam, dedin! Bann derde girmeyecei ne belli? Surdan biri bir laf eder, sen de altta kalacak deilsin ya, dner bir karlk verirsin. Hrlap dururken, herife bir aplak attn m, alma cezaevine gitmen tam iki yl geri vurur... Mahpus damnda yiit ksmnn eytan bo oturmaz... Bizim Kuyruk Mdr, aslnda aklszn biriydi ama, baz baz doru laflar ederdi ki, direk gibi... Mahpus milleti, beladan kaacaksa, almaya oturacak, derdi. Bu dar yerde, bir iin ucuna yapacaksn. Yaptn m, hem vakit geer, hem zanaat bellersin. Zanaata neden altn bilezik demiler? nk ekyalar syrp alamaz, kumarbazlar temez. Fazladan dkkn kaps hak kaps olduundan deme eytana aldanmazsm. Dorusun ya... Bizim elimize dkkn nerden geecek bre Cinci Emmi? Hele rezil!.. Bunlar diyen herifin elbette bir bildii var. Dur lafn unutma!.. Burada dkkn sahibi-si oldun mu, Virankale'ye nam saldn gitti.

Ulaaa... derler, Hele ie bak sen... Burann bir rezil Kelleci-siyken, ankr mahpusunda dkkn peydahlamak nasl bir yiitlik? derler. stemezlerin dili dii kitlenir. Kar milletine geldi mi, namussuzlarn akl aar ki... Bizim karyla kzla bir ilintimiz yok Cinci Emmi!.. art olsun yok!.. Biz var m dedik kpolusu?.. Benim neme gerek!.. Ben, seferberlik arkadalnn hatrn izlemekteyim!.. Ah ne olayd olayd, sana da u kt Yam-renli Mustafa gibi, yl vereydiler. yl vereydiler de, bakaydn, ben seni Zonguldaa salar mydm? Yam-renli Kulakszn Mustafa'ya kalsayd, iki yl cezayla Zonguldaa gidecekti. Yakasn toparladm. Olana dkkn al verdim. Hem de kaa aldm? Say ki, bedavaya aldm. Cezan on yldan az oldu da, te ikisini iyi halle yattn m, belediye ilerinde almaya karsn! Hem surda burda gez dola, hem gndelik al! Nah Kulakszn Mustafa... Hava souksa, yalysa oturuyor, dkknda kahve kutusu atyor, ayna dkyor. Srr y Ali resmi boyuyor da avu dolusu para kazanyor. Havalar aksa kyden geleni olmusa almaclara katlp atlyor dar..Cinci Nezir gz krpt -: Neden bugnlerde ska gidiyor belediye idlerine bu kt Yamrenli, bakalm?.. Akln ermedi deil mi, avanak Kelleci?.. Uruna adam vurduu kahpenin kocas olacak kavat, ikinci askerlie gtrmler. Kar szmona, teberi satmak iin ankr pazarna gelir oldu. Mustafa'yla buluuyorlar da, Karatekin efendimizin trbesi gerisindeki dipsiz maarann kuytusunda yreklerini soutuyorlar. Kelleci Memet, tepenin doruunda, tren yolunun beki kulbesi gibi grnen Karatekin trbesine bakarak yaland. Yanaklar kzarm, boyun damarlar parmak gibi kabarp atmaya balamt. Cinci Nezir, olandaki yrek oynamasn fark edince iini ekerek sesini alaltt: Evet yrek soutuyorlar. Kar yollar tozutarak yana yana gelir. Aynal bir kar ki, telli turnann krpesi... Herif, bunu olan dourtmaya alm... Ulan avanavak, desem, karnn oyna, sana olan dourur mu, surda burda gerine gerine otlayp yaylmadan?.. Karnn bal erbetliine bakmal ki, Mustafa bunun bacsna szlym... Berikinin tadn alnca, gz kz olan kz grmez olmu. Bana sorarsan hakl!.. Neden mi? Anadan ksr kar kz olan kzdan zorludur. Peki, byle yakc bir kar, Yamren'de bir baka hovarda bulamam m ki, ankr pazarna gelir olmu?.. Sorduuma karlk isterim alak Kelleci!.. Neden bakalm? Hele dn!.. Can alc bir kar... Hovardaya alk... Dile dmeyi umursamayp Yamren gibi yerden koynu kua, heybesi torbas dolu neden gelmekte, besili koyun gibi kuyruunu rgalay ar aktan?.. Kasaba kuytularnda el olunun, yreini soutmak nasl bir verimkrlk?.. Evet, kendi gnlne kalsa, akmin ii deil ama, gel bakalm senin Cinci Emmi'n, keyfine koymakta m? Birinci muskay yazdm, Yam-ren'in cad kars ald gitti. kinci muskay yazdm ald gitti. ncy yazmaya oturduk. Mustafa karnn knyesini tamamlamadan, Yamren'den Kulaksz Ya-kubun Mustafa, diye seslendiler. Bir de baktk, Hocalarn Hakk'nn Aye kapya dayanm... Dediim gibi ne olmalyd da senin ceza yl amamalyd. Bak bakalm, kardan kzdan, cannn ektiklerini u kapya aygrsam ksrak gibi, kineterek... Kz olan kz da srp gelir miydi, kendi bana, Cinci Emmi?.. Kz olan kz m?.. Kz ksmnn gelmesi daha kolaydr. nk, boynunda nikh yoktur. Nikh ne demek olum? Nikh, kar milletinin ayak zinciri

demek... Sen bizim muskamzn gcne bak ki demir bukalar skp paralyor... Aklna bir ey gelmi gibi, durdu. Kellecinin suratna bir zaman dik dik bakt-: Kz olan kz lafn sen nerden kardn kopuk, ner-den kardn sipsivri? Dur aman!.. Sakn biz burda, bunca vakittir, mmhan Abla'nn gnahn m almaktayz bo yere?.. Sakn senin iin mmhan kah-pesiyle deil de, karnn teki heriften getirdii kzyla m? Kz mz yok Emmi, art olsun yok... Bizimkisi, lafgelimi bir laf... art olsun lafgelimi... Hst! Sral srasz art etmek, yiit ksmnn nikhn zedeler yavrum!.. Benim hepsinden haberim var! Geenlerde buraya kim geldi. Camili'nin erisi Kel Alio geldi. Senin iini sorup anladm. Kel Alio, Tuz Gazisi Osman Aa'nm dervilik yolda olduundan, bunlarn birbirlerinden gizlisi yokmu... Rahmetli Osman Aa, evdeki ilerden yanar yaklrm ki, kafasn kayalara vurmacasna... Sakn, vey kznda herifin gz vard da... Siz elbirlii edip... Kelleci Memet st ste yutkundu : Tbe yalan... Kel Alio Aa'mda, laf oktur Cinci Emmi... Laf oktur bir yandan, doru laf hi yoktur, bir yandan... Peki, peki, uzatma! Kes dedim rezil!.. Cezan alt yl olduundan, zati, senin muskalk bir iin yok... Biz, imdi, Zonguldak alma cezaevine atlamann kolaylna bakacaz... -Tabakasn kard, cgaray kolayca sard, dilinin ucuyla slatp yaptrd -: Bu iin yolu nerden geer bakalm? Nerden geer olum Kelleci, nerden haaaa?.. Kelleci Memet, karlk verecek yerde, pusudaym gibi, soluklarn kesip bekledi. Cinci Nezir, iftlik balyormu gibi, hovarda bir kasntyla Kelleci'nin kuana elinin tersiyle iki kere vurdu : Bizim dkkndan geer Kelleci... Allann izniyle bizim dkkndan... Kelleci biraz dnd, ekinerek sordu : Essah m Cinci Emmi?.. Sen bize zanaat bel-letiverir misin, sevabna? Belletmek nasl sz?.. Ulan biz sana dkkn toptan brakyoruz alak!.. Kelleci belli belirsiz irkildi: Dkkn toptan m? Nasl toptan?.. Bildiin gibi... Allahma kr, biz cezay tepeledik. urada birka ay gnmz kald. Dinimizde yalan mundar, nceleri sen aklma hi gelmediydin. nk mahpus damnn zagonu, karken dkkn ar cezallardan birine brakacaksn. steyen ok... Kime braksam hey Allah, diye kayglanrken, Musa Gardiyan bizi sklamaya balad ki, olursa o kadar olur... Gel senin u dkkn Tosyal'ya verelim, demekte gece gndz. Benim sezinlediim, Tosyal, bize vereceinden baka, Musa Gardiyan da grecek... Baktm dkkn, yabann birine gidiyor, aklma sen geldin. Sen geldin, dedimse, hakas, baban Rufat Aa geldi. Dur olum, dedim. Surda senin seferberlik arkadann olu varken... dedim. Zonguldaa gitme fiine dkkn sahibi tenekeci yazld m, Gnderin gitsin emrini cebinde bil!.. Sa ol Cinci Emmi... Sa ol... Allah seni... -nce Nezir Emmi'sinin eline varacak gibi davranm, sonra duralamt- Ya Mdr olmazlanrsa... Grdn m? Olmaz, deyiverirse?.. Neye olmazlanacak Mdr Bey? Bizi dkkna karmaz ne mmkn!.. Mdr Bey, benim malma ne karr, ulan?

 Zenaat belleyecek, demeli oh Cinci Emmi... Zenaat... denecek elbette... Hem sen, kolay bellersin. Kpolusu, tenekecilii p diye kaparsn!.. Okumay nasl kaptn, ksa vakitte?.. u Yamrenli kt Mustafa, Ankara gurbetine gittiinde, tal un-cack bilir miymi? Hi bilmezmi. Svanmasyla skm de, iki aya vardrmadan koynunu kemerini paralarla doldurmu... Doldurmasayd, Hocalarn Hakk'-mn krpe kary ileden kara m bilirdi?.. Buraya gelmesiyle, kahve "kutusu yapmasn, ayna dkmesini, Srr y Ali resmi boyamasn nasl belledi? zena-ata birden nasl yumuldu? Yamren'in avanak Mustafa's zenaatm stesinden geliyor da, Virankale'nin domuz Kellecisi, tenekecilii mi hak edemeyecek?.. Ah bir belleten olsa... Biz de hak ederiz Allann izniyle... Belletmesi benim iim... Sk yaprsan tenekecilii, sana, bir aya brakmam belletirim. Salt tenekeilii mi rezil? Gazoca onarmn da belletirim! Dur, lafn unutma!.. Ya ilingirlik!.. ilingirlik ne demek olum? -Kurnaz kurnaz gz krpt-: ilingirlik demek, btn kilitlerin Ezrail peygamberi kesiliyorsun, demek... Olur mu oh Nezir Emmi... Bana bu atal yapar msn? Yapar misini kald m, rezil!.. Yaptm gitti!.. - pmeye davranan Kelleci'den elini arkasna saklad -: Hst; Geri dur! Ulan ben papaz mym? Hey, bizim kylmz..'. Krl ii grmesiyle edeplenir ki... Evet... ilingirlik de yaman ama, aslnda tenekeciliin stne zenaat yoktur. nk sermayesi yok, kazanc ok... Bir tenekeyi, diyelim 10 kurua alyorsun, lehimi, kmr, haydi olsun 5 kuru. Baladn sermaye etti 15 kuru... Bir tenekeden, iyi bir usta 10-12 ya kandili karr. Burda satarsan her biri 10 kuru... Kyleri dolatn da, karlnda ekin mekin, ya yumurta aldn m, kazancnn hesabn bilemezsin! Haydi Kelleci yeenim, geende gelen be kaymay, ereze, boyal ekere verip yemedinse, al benim dkkn, gir iine keyfine bak!.. Kelleci bir adm geri ekildi: Be kayma m? Nasl be kayma?.. Neden geri bastn olum? Bildiin be kayma... eriye borcum olmasa, gvur dininde can vereyim ki dkkn sana balardm, bedavadan... Harcandn m paray? Harcandnsa kt... Harcanmadm... Harcanmadm ya... Kelleci Memet, gzlerini krptrarak bu iin girdisini ktsn hzla hesaplamaya balad. Dkkn sahibi olmak, evet, burda parasylayd, Be lira, on lira, on be lira... Tutturabildiine... Ama, biz burada dk-knclk m edeceiz? Hayr, biz burdan Zonguldaa atlayacaz... Yutkundu. Niyeti, ktlar yazlana ka- dar Cinci'nin yanma rak girmekti. Bunun iin de, ancak bir, bir buuk, haydi bilemedin, iki liray gzden karmt. Paray harcanmadk, dediine piman olarak, elini kuana, czdannn stne gtrd : Harcanmadk dedimse... Ucundan mucundan az biraz harcandk!.. Kye teberi saldk... Cinci Nezir'in surat asld: Ne kadarn harcandn, avanak Kelleci?.. Ne kadarn, dedim, Allah belan vere?.. Epeycesini har-candmsa yandn!.. Yok, az biraz harcandnsa... Burda, dkkn alana bor veren ok olur... stn hemen tamamla ki, gazoca onarmn bellemeye vakit bulabil!.. Benim dkkna on kayma veren kyamet gibi... Yllk kirasn geenlerde dedim. Evkafa drt kayma saydm. Bizim takmlara geldi mi,

benzeri ankr pazarnda yoktur. Ben yeminliyim, dkkndan ieriye yerli malndan ine uratmam!.. ki havya... Bir koca krk ki, Virankale'nin harmanlarna tut, ekini samandan ayrsn! Ya koca makas ne yapalm? Tonla hurda demiri... Gazoca onarmna biriktirdiim teberiyi... Salt koca makas, on kaymaya alamazsn! Kendi bana kesiyor namussuz canm, tenekeyi kardan grmesi elveriyor. nk halis Alaman... Bu hesapa biz sana dkkn bedavaya brakmaktayz, hey olum... Zonguldaa giderken elini penden on be kayme alacan da cabas... Sa ol, Cinci Emmi... Sa ol ama... Amas da neymi, teres? Be kayma dedikse, senin iin be kayma... Yabann Tosyals on liray oktan verdi. Zenaat belletmelii de baka... Bir zenaat bellemenin be kayma petemall vardr. -Merdivende ayak sesleri duyulunca, parman azna gtrd -: Hot aman! Musa Gardiyan geliyor. Dkkn ben sana on kaymaya braktm... Bee braktm duyarsa, hi olmaz. Aman haa... -Merdivenden kp ikisini de pheyle szen Gardiyan Musa'ya gz krpt Nerde kaldn efendi? Yahu, ben bu Kelleci rezilinin elinden atm bir saattir Neymi? Dkkn Tosyal'ya vereceimizi duymu... Yabann garibi, on veriyorsa benden on be... diyor, Sen benim babamn seferberlik askerliinden arkada olup, diyor... Evet, bunun babasyla seferberlik arkadayz. Seferberlik arkada ne demek?.. Bilene zbez kardatan ileri... Bir yandan da Tosyal'ya sz verdik saylr. Ben Tosyal mosyal dinlemem ama, arada sen olmasan... Gardiyan Musa, Tosyal'nn dkkn alacan duymamt, ama Cinci'nin gz imaryla kendisine bu iten be on para kacan anlamt. Smsk kapal yakasnn yardmyla sska gerdann iirmeye alt: Oldu mu ya, imdicik?.. Elin garibi ka zamandr kanllar gibi yalvarmakta... Senin haberin yok, kyne kt yazd da, koca tosunu l pahasna sattrp paray g ile denkletirdi. Sz verdik! ankrlm-za ayp bir yandan, bizim gardiyanlmza ayp bir yandan... Cinci Nezir, kibrit pyle kulann iini kayarak Kelleci Memet'in suratn gzetliyordu. Olann doluya koyup aldramad, boa koyup dolduramad belliydi. Gardiyan Musa, Ne halt ederseniz edin!.. On kayma az para deil bu zamanda... diyerek stnde Cezaevi Direktrl yazl kapdan girince, Cinci kzm gibi kt: Olum Kelleci, uzattn ki, iyice tadn kardn!.. Benim ne deli pezevenk olduumu dnya bilir. Kafam kzd m, on be kaymaya vermem, takmlar gtrr, rmaa dkerim... Kelleci, Cinci'nin dediklerini duymuyor, ne yapacan tasarlyordu... Bu Cinci'de cinci oyunlar oktur. Bize oyun eder mi, hey Allah? Babamzn seferberlik arkadaln hi mi gz nne almaz?.. Birden aklna, koup Murat Bey'e danmak geldi. Biraz rerahladndan, Cinci'nin dediklerini duymaya balad. Herif gerekten kzmt. Babam mezardan ksa... diye hrlyordu. stanbul'un yedi kat yabanna danacamz anlamasyla, cinler bana toplanr ki art olsun babas mezardan ksa dkkn vermez... Umutsuzlukla boynunu bkt : Aldk Cinci Emmi... Dkkn aldk ama zenaa-t belletmesine aldk! Bak,

sonunda... Cinci Nezir'in ask surat birden gld. Kelleci'nin omzuna iki kez vurdu : Aldn iyi... Senin mahpusane ilerine akln m erer? Senin burda dostun varsa dmann da vardr. eker Emin ne diyor? Bu olann gz kamakta... diyor. Dkkn almakla kalktn m, eker'i yalancya karyorsun!.. Dkkn aldn m, seni revirden atamazlar. erisi ne demek, bakalm? erisi buraya gre cehennemin dibi, demek... Bir avluyu gryorsun, biraz da gkyzn... erde adam iki yl karamaz! Biz hemerilik gdp bunlar hesaplyoruz. Sen, ayann birini kaldrp birini indirmektesin leylek kuu gibi... Haydi, bastr paralar... Benim iim var! Dkkn aldk, Cinci Emmi... Paras kolay... Kolay ama... stmzde deil... stnde deil mi? Nerde? Mdrde mi? Kelleci: Evet, Mdrde... demeyi bir an aklndan geirdi. Sonra bu yalann faydaszlm anlad: Deil, Cinci Emmi... stanbullu Murat Bey'de... Hey bizim milletimiz... Yabann garibi olsun da, ne olursa olsun!.. stanbul nere, bura nere?.. -Sar dilerini gstererek gnlsz gnlsz gld -: Murat Bey, Harcandm... Param gelince veririni... demeli ki... Ben dkkn Tosyal'ya satmalym ki... Peki, gnah benden gitmedi mi imdicik? Haydi, kap gel... Ko dedim, avanak... Kelleci koarak aa indi, Murat Bey'in oda kapsn nce iitilir iitilmez tklatt. Gir sesi gelmeyince, biraz daha hzl vurdu. Avluya bakarak umutsuz umutsuz bekledi. Sonra birden frlayp btn dkknlar dolat. Murat Bey'i hibirinde bulamad. Terzi Bekir Usta'ya sordu. Uykuda olduunu renince, kocaman pabularn sryerek alt kat sofasna girdi. Bir zaman uyandrp uyandrmamay dnd. Gze alamaynca, kuandan eski czdann kard, iinden be lira ald. Evirip evirdi. Sert sert soluyor, st ste dudaklarn yalyordu. Paray a tuttu, bir ucundaki kvrnty kirli trnayla dzeltti. Sonra drde katlad, yumruunda smsk saklayarak merdivenleri kt. Son basamaklarda durarak Cinci Nerirl .biraz gzetledi. Herif pencereye dayanp dalmt. Gvdesi, anacz bebek gvdesi gibi sskackt. Grnnde yle bir gszlk vard ki, deminden beri neden kukulandn, niin korktuunu bir trl anlayamad. Bize oyun edemez ne azna!.. u marazl herifi yerim art olsun! Sofaya kt. Nezir ayak sesine dnnce Kelleci gene duraklad. Hele gzlere hele... Bildiimiz tilki gzleri... Buna elini veren kolunu alamaz!.. Paran verdi mi stanbullu? Verdi. Demek harcanmam... yi... Bastr belii bakalm! Haydi bastr! Caymamza ok bir ey kalmad kpolusu... Bastr uzatma! - Kolay... Bak sonunda ekimeyelim, Nezir Emmi... Dkkn tm benim... indeki avadanlklar benim... Fazladan bana zenaat belletivereceksin sevabna! Olur dedik ya... Belii grelim!.. Belik nah burada!.. -Kocaman yumruunu uzatt-: Vermek kolay ama... Byle sipsivri verilmez-mi... Ya?.. Mdr Bey, geenlerde neden kzd? Ortak alrken bize sormak yok mu? Biz burada eek ba myz? diye kzd. Dkkn sahibinin ad deftere yazlmam hi olmaz! Mdr Bey'e gidelim, oh Cinci Emmi, iimizi salam tutalm! Paray Mdr

Bey'in nn-te al... Mdr Bey'e Dkkn buna sattm, demeyi nce hi olmaz!.. Ulan Mdr de neymi? Bunlar stanbullu akllar m?.. Ulan, bana gvenmiyorsun da... -Hemen kendini toplad, srtt -: Mdr, dedin, peki Mdr olsun... yle ya, en salam Mdr... Haydi! kisi de kasketlerini, ayn zamanda, ellerine aldlar, ikisi de stnde Cezaevi Direktrl yazl kapnn nnde pabularn ayn zamanda kardlar. Bu kapdan kk bir arala giriliyor, kardaki kaplardan soldaki ktibin odasna alyordu. Cinci Nezir sadakini tklatt. Karlk beklemeden at: Gir bakalm! -diye Kelleci Memet'e yol verdi. Pencereden Cumhuriyet Meydan'na bakmakta olan Mdr Bey dnd. eri girenleri bir zaman, tanmayan dalgn gzlerle szd. Koltuuna oturdu. Cam hokkann kapan ap kapad. stnde kt mhrle-dii drt ke lastik parasnn yerini deitirdi. Yar kzgn, yar bkkn sordu : Nedir? Ne var? znin olursa, bu Kelleci'yi yanma alacam, Mdr Bey!.. Yanma m? Bunu mu? Senin ne kadar gnn kald ki, yanma adam alyorsun... Daha epeyce var... Bir ustaya, bir adam her zaman lazm... Mdr Bey, hokkann kapan bir daha ap kapad. Diliyle avurdunu iirdii iin surat birden deimi, dii aryormu gibi al bir hal almt. Duvara asl, Adalet Bakanl rgtn gsteren haritaya bir zaman dald: Peki!.. Peki, ama grlt patrt istemem! yleydi, byleydi olmayacak... Haydi defolun!.. Kelleci Memet, kede, bir kk rafn stndeki Atatrk bstne dalmt. Bst duvardaki bir delikten kafasn karm plak bir adama benziyor, buraya her girite Kelleci'yi artyordu. Defolun lafyla rkerek kendine geldi. Mdr Bey'den Cinci Emmi'-sine, Cinci Emmi'sinden Mdr Bey'e akn akn bakt. Cinci Nezir, Defolun lafndan hi rkmemiti. Parmaklaryla para imar yapt: Be lira verecek de... Sana bundan geldik!.. Bize be lira verecek... Ne be liras? Zenaat reteceiz ya, zenaatlar bir tamam reteceiz! Mdr, gzlerini ksarak, Kelleci Memet'e kr gibi sordu : yle mi ulan? Kelleci, Nezir Emmi'sinin dkkn satmaktan laf amadn yeni fark etmiti. Telaland: Salt zenaat renmeye deil... karken dkkn bize brakacak... Hayvanlar, kr, mangal,.. Takmlar tm bana brakacak. Alaman makasn... Be liray bunlara kar m veriyorsun? Zenaatlar da belletecek... Mdr Bey, parmaklarn masada tkrdatmaya balamt. Cinci'nin ne rezil olduunu biliyordu. Bu iin iinde yzde yz bir oyun vard. eker Emin bu sabah gelmi, Cinci Nezir'in kumarda drt lira yutul-duunu, borland iki liray bugn vermek zorunda olduunu sylemiti. Gzlerini Cinci'den kard: Bak satyrmsn... Bu da alyormu Bagardiyanla grn... Ktip deftere yazsn!..

Cinci srtt : - Ben de byle dedim ama, buna laf anlatamadm. Paray ille senin nnde verecek... Ben para ilerine karmam... Bagardiyan gMdr Bey, sanki bu lafla Versin demi gibi Cinci Nezir elini uzatt: te tamam!.. Bastr bakalm belii... Kelleci Memet, kendini kaldrp derin bir suya atar gibi, gzlerini yumarak, avucunda iyice buruturduu be liray masann stne brakt: Nah Mdr Bey!.. te paray senin nnde verdik... Sonunda bizim paramz... Mdr Bey masasna ok iren bir ey konulmu gibi gvdesini hzla geri ekti: Kaldr unu... Kaldr diyorum!.. Al geri... Ben para iine karmam!.. Bagardiyan bakam!.. Grlt de istemem!.. Karmaz msn? -Kelleci parasn hemen kap-t - : Sen karmaynca hi olmaz!.. Cinci Nezir'in surat birden deimi, san dileri kt kt srtarmt: Neden karmazmsm bakalm Mdr Bey? Neden haaa?.. Sen burann mdrsn! Bizim iimizde bir ktlk yok!.. On be liralk dkknmz hem-erilik gderek, be liraya brakmz!.. Neden kar-mazmsm? Para iine karmam! Sonunda geinemezsiniz! Sonunda grlt kar!.. Sen satyorsun, bu alyor! Alsn, namusuyla alsn. Ktibe gidersiniz, defterden seni izer, bunu yazar! Beni para iine kartrmayn! Cinci birden sesini ykseltti: Bunda karmayacak ne var? Bu srada telefonun zili ald. Mdr Bey, eliyle sus iareti yapp dinleyiciyi ald: Alo! Alo, efendim! Alo!.. Ses gelmiyor, alo! Hay Allah... Kapand... -Lafa balayan Cinci'yi gene susturdu-: Kapand yahu!.. Sesi alamadm! -Dinleyicinin konuulacak deliine birka kez fledi-: Alo,.. Makineye akn akn bakyordu. Makine, telefonun bulunuu sralarnda yaplanlardan olmalyd. O kadar antikayd. Savc Bey'di galiba!.. Neresi? Candarma m? Santral... Alo, bakar msnz? Bizi kim arad? Kim mi? Buras cezaevi olum, ben Mdr Bey!.. Bizi Savc Bey mi arad? Haberiniz yok mu? Yahu demincek aldnz... Siz almadnz m? Ya kim ald? ldrmak iten deil!.. Dur olum, ben istemedim... stemez! Savc Bey, aramsa... Th Allah belasn versin, kapatt hayvan!.. -Dinleyiciyi yerine koydu. Karsndakiler szne Evet demiler gibi gayet rahat konutu -: yle evet... Darda bu ii aranzda bitirin! Haydi yallah! Cinci Nezir de ayn anlamazlkla diretti: Aramzda olmuyor, Mdr Bey... Sen he dene-yince bu namussuz, paray vermiyor. Oysa bize bugn para ok lazm... Bize bugn kayma lazm! kayma lazm olmasa, ben kudurmu muyum ki, on be lira edecek dkknm buna be liraya brakaym?.. On be lira veren kyamet gibi... Mdr Bey, usanm baklarla bir Kelleci'ye, bir ce ktip odasna alan caml delie bakt. Ellerini masann stnden ekip yorulmu gibi koltuunun dayanaklarna koydu. Geenlerde Cinci Nezir'den liraya bir gazoca alm, bu ayn aylndan ayrp borcunu deyememiti. Herifin lira demesi bundand.

Belli etmeden takvime bakt. Gzlerini Kelleci Me-met'in aratrc, tedirgin baklarndan kard: Peki yleyse!.. Madem ucuza veriyor musun... Pazarl kesmisiniz... Ver bakalm be liray... Be liraya, hem dkkn sahibi olacaksn, hem zenaat reneceksin, hem de serserilikten kurtulacaksn! Kelleci, iyice hiylelenmiti. Paray tutan yumruunu kuana skca bastrd: Sana vereyim de sen ver!.. Ne demek!.. Ulan ben senin... Ulan ben senin kasadarn mym? Vereceksen ver... Vermeyeceksen ykl!.. kn haydi... Defolun! Cinci Nezir, Kelleci Memet'i kolundan ekerek dar kard. Merdivenden aa enikonu srkledi. Avluda, dkknn anahtarn verip be liray alnca, kasketini arkaya atp kirli salarn hart hart kayarak olan batan ayaa bir kere szd. stne bir kaslma gelmi, surat birden domuzlamt. ksrp boazn temizledi, parman kaldrd: Beri bak Kelleci! raklk maskaralk deil! raklk okuma bellemeye hi benzemez! -Sesi, kendini zarara sokmu raa baran huysuz usta sesiydi -: raklkta amar var ki, boyun kkn kran amarlar var. Sabahlar, kaplar alnca, dkkna seirteceksin! Ben gelmeden her yanlar sprlecek... Sprlecek,dedimse, akamdan takmlar yerli yerine koyduundan, sabah sprmesinde gbr mbr olmaz! Senin-kisi hamarat rak sprmesi... Ustan saydndan sprgeye yapyorsun! Aslnda, artk dkkn benim deil, senin... -Dkkn sattna zlm gibi iini ekti -: Bundan byle, dkknn temizlii, dzeni senin kendi adamln... Sabahleyin dkkn sprdn m, sprdn... Hemen mangal yakarsn! Tenekecilik birinciye mangalla dner... Mangalla dner, elbette... Sen gelmeden ben mangal yakar, havyalar kzdrrm. Hele eek! Sana, Havya kzdr, diyen mi oldu? Sen, havyalar atee nasl salyorsun, usta dkkna gei mey ince? Salmayz... Salnmaz. Akam oldu mu, ev iin iki tayn alrsn iyisinden... Mendile balar, hazr edersin. Evden yemek getirirler. Yemei alr, ekmekleri verirsin! Olur! Beri bak! Ulan namussuz, lafmz bir kulandan giriyor, tekinden kyor. art olsun ki... Hi kar m? Saa sola kz gibi bakmak raklkta yoktur. rak ksm ayana gayet abuk olacak... Pire gibi... Elin ite, kulan kirite... Say ki kurulu tfek tetii kesildin. Cinciii... dediler mi, Nezir Usta! diye seslendiler mi, ikiletmeden kapya yetimeli... Yetimeli ama, kuru kuruya deil... Yar yolda, Vardm, diye naralanarak... Duymazdan geldiklerini, ayak srdklerini, gnlsz seirttiklerini grrsem, amar hi bakmam basarm... -Dolad cgaray azna alnca, ellerini beline koyup gvdesini ileri uzatt, biraz bekledi-: Hani ya, olum! raklk byle deil... Hani ustann cgarasna ate? Baktn usta cgaray sarmaya durdu, senin bir elin maada olacak... Islayp yaptrd m, saniye geirmeden mangaldan atei yetitireceksin, mangal yoksa, cebinde rak kibritin hazr bulunmal... Kelleci alnyordu ama, kibrit gezdirmediinden bouna alnyordu. Cinci daha fazla beklemedi, cgarasn kendisi yakt:

 Ka gndr dkkn amadk... Git a! yice spr, topla! Dur ulan, kilide anahtar sokarken besmele ekeceksin. eriye sa ayak atlacak... Ko dedim rezil! Bak hi parlar m? Kelleci Memet, dkknn anahtarn bir elinden brne atarak telasz yrd. Anahtar asma kilide besmeleyle soktu, eikten ieriye sa ayan besmeleyle att. lk bakta, dkknda karanlktan baka bir ey gremeyince: Heyvah! Herif bizi vurdu bo brmzden, grdn m? diye irkildi. Cinci, dkkndakileri gizlice tam, kendisi de unca paray vermeden takmlara bakmay akl etmemiti. Vururum art olsun paramz vermedi mi, vururum, diyerek gzlerini lolua altrmaya alt. Duvarda asl kocaman dolab, berideki koca Srr y Ali resmini grnce ard. Aman uak! Cinci Emmi'm... Yahu Cinci Emmi'm bize oyun eder mi hi?.. Ellerini ustas gibi beline koyup dkknn gzden geirdi. Kuytuda, stne eski ullar uvallar atlm kk bir tahta sedir vard. Sedirin ayakucunda kesilmi teneke levhalar ylyd. te koca krk... Nah koca mangal... Peki, havyalar, makaslar hani? Dolabn kapan at. Eri ivi-, lerin, pasl cvatalarn, eski somunlarn arasnda, havyalar, makas, pergel, odundan teneke ekici olduu gibi duruyordu. Ayrca eeler, bir yumak elektrik teli, eski kilitler, kaln bir demir tele dizilmi boy boy, eit eit anahtarlar, bir mukavva kutunun iinde asker elbiselerinde kullanlan inko dmeler, bir baka kutuda ie mantarlar, irili ufakl, kalml inceli mein, ksele paralar vard. Kelleci, krmz dilini aznn sa yanndan kararak : Be liraya kan deerinde dkkn alverdik grdn m? diye sevindi. Hele sa sobayla borular da grnce, Cinci Emmi'sinin askerlik arkadal hatr gttne hi phesi kalmad. yle ya... Seferberlik arkada olsun da, isterse dmann olsun, diye kurnaz kurnaz gld. Bir an, Murat Bey'i uyandrp mjde vermeyi aklndan geirdi. Hi olur mu? Hele uralar bir sprelim de, mjde kolay! dedi. ki adm atnca, dkknn ortasna mhlanm kk rse takld, sendeledi. ... na koyduum... diye dilerini gsterdi. Duvardaki Srr y Ali levhasna dald. Resim cam stne yalboya ile yaplmt. erevesi som cevizdi. Resim de hani resim... Gvurun kitabmdakiler ka para... Resimdeki herifler, nerdeyse dkknn ortasna hoplayacaklar. Ulan namussuz Yamrenli... Biraz zorlatsan can vereceksin rezil!.. Ka zamandr, bu resimden bir tane uydurup kye gndermek istiyordu. Cinci Emmi'm knca gnderirim gider, dedi. Burada durup da ne olacak, tenekeci dkknnda!.. Resmin tam ortasnda, srtna yeil bir tabut ykletilmi kocaman bir deve grnyordu. Tabuta ucu atal bir koca kl balanmt. Hazreti Ali'nin kanl klc ki, gvurlar krd Zlfikar klc... Resimdeki gkyznde bir kara kartal uuyordu. Kelleci, Virankale'nin yatr bekisi yalnz kuu hatrlad. Yreine bir rperme vurdu. Deveyi yeden kara sakal herifin Arap olduu bandaki poudan belliydi. Herif, bir alm, rahmetli Tuz Gazisi Osman Aa'sma benziyordu. Yamren'den Ta Mustafa devenin yular altna bir geyik kondurmutu nedense... Arkadan da, yalnayak, ba kabak, iki olan kouyordu. Karda iki adr... adrn tepesinde esintiyle iyice alm iki Trk bayra... Yamrenli Mustafa, devenin deve, klcn Zlfikar, geyiin geyik, kuun kartal olduunu ayrca stlerine yaldzla yazmt. Yazd iyi... Bilen olur, bilmeyen olur... Kendisi de ilk gnler, bu resimden bir ey karamadyd ya... Meerse tabutta yatan da Hazreti Ali'ymi, deveyi yeden de... Ard sra koan bebelerin adlar: Hasan, Hseyin...

Peki nereye eker gtrr kendi tabutunu bu Hazreti Ali? Hst olum, orasn Allah bilir!.. Gzleri lolua iyice altndan, sa sobann ardndaki al sprgesini grd. Sprmeye balamadan nce duvarlara yaptrlm gazetelere bakt. Murat Bey'den resimli gazete almal da bunlar yenilemeli, diye dnd. u duvar kirelerim. Ucuzundan d-rrsek, pencereye bir de cam takarz. uraya Alama-nn plak kars gelmeli... Gelmeli de, avk burasn ldatman... Dergiyi ikide bir ap karya bakmasnn sebebi, mmhan Abla'smn kz Cemile'ye benzetme-sindendi. Cemile'yi yle plak grmemiti, kz o kadar ela uzun, etli deildi ama can alacak gibi cilveli bakmalar, yle bir andryordu. Sprmeye balamadan nce, asma kilitten kk anahtar ald, palaskasna takl zincirin yayl kancasna geirdi, dilerinin arasndan, '(Aklm da aldn kcek... trksn syleyerek, boyu eni iki metrelik dkknn temizlemeye giriti. Kelleci Memet, sabahtan beri gazoca memelerini amakta kullanlan ineler yapyordu. Bunu haftaya vardrmadan renmi, ustasndan bir de aferin almt nce tenekeyi parmak geniliinde keseceksin... Tutulacak yeri kaln, ine yeri ince... nce yann bkp elektrik telini sokacaksn... Tahta ekile perkit-tin mi, tamam!.. Meydanc Recep yarn kyor, usta! Cinci Nezir, Kelleci'nin deminden beri nc kez .sayledii bu laf gene duymazdan geldi. Bir gazocagm onarmakla urayordu. Bugn domuzluu bsbtn stndeydi. Domuzluunun stnde olmad gn grmedik ya... Hele una hele!.. Kirden, kaln teller gibi sertelmi salar kasketinden gene dar uramt. Suratnn karal, Arap candarmann suratndan da kara... Havyay kalaya sryor ki, gvur da yle haym srmez. Gazocamm haznesindeki deliklere tutuyor ki, gvur da yle tutmaz...- Recep bizi koyup gidecek usta... Biz gene buradayz. Balarm haa!.. Recep'in de gemiinden, senin de... -nndeki teberiyi hmla kartrd-: Nerede ngiliz anahtar?.. Ulan sana dedik rezil, hani? -ngiliz anahtarn elinin tersiyle mangala doru itmiti -: ngiliz anahtarn sordum? Elinin altnda... Hani?.. Ulan namussuz, grrsn de sylemezsin! Sabahtan beri ngiliz anahtar diye dneliyoruz! Recep kyorsa kyor. Darda o kadar gzn vard ela, koca Tuz Gazisi'ni neden kurunladm? Biz kurunlamadk... Tfek kendi bana... Kes... Kes, dedim... Kendi bamaym... Brak clindekileri de unu pompala! Kelleci, taa- yeni tuttuu koca makasla tenekeleri kolayca kesmeyi ok sevdii iin, iini gnlsz brakt. Gazocagm nne ald. Cinci Nezir gene aranmaya balamt. Kfrederek saa sola almyor, ellerini ceplerine vuruyordu. Durduu yerde kzmasa da, olura olmaza barmasa... Edemez. nk kumarc... Kumarc ksm, tldke kzar. Kzd m, rana yok yere kr da akln datr. Bizden ald be kaymay gtrmesiyle kumara basm ki, yarm saat geirmemi... Bir yandan var gclye pompalyor, bir yandan i olsun diye burnunu ekiyordu. Bugn sanatkrlarn hepsi fkeliydi. Marangozlarn keser, testere seslerinden belli. Sesler bir hzlanmakta... Trenin erkei gibi hldamakta... Bir

kesilmekte... Yirmi drt yla hkml Marangoz kr Usta, sabahtan beri nc kez yanndan geti. Kk su dkmek bahanesiyle gidiyor, st kat sofas penceresinden darsn seyre ; dalyor. Bunlar Recep rezilinin yarn kmasndan... Mahpus damndan biri karken geride kalanlar neden bunaltrsn, kurban olduum Allah?. Dudaklarn^ yalad. Pompa iyice hava basmt. Ustann lehimledii yerleri tkrkledi. Biraz daha zor-latt. Herif, neme lazm iyi lehimlemiti. Kabarck ma-barck yok... Memeye tkad ineyi ald. Baslm hava slk alarak boanrken keyifle gld : Tamam, usta! yi olmu ki, iyiden de iyi olmu. Cinci Nezir, dalgn, cgara saryordu. Duymamt bile... Kelleci, havyalar snmek zere olan ateten kard. Tenekecilikte ate, ille, kmr atei olacak. Oduna bo ver! Maayla, kz uzatp Cinci'nin cgara-sn yakt. Bitiik dkkndaki Eskici Dervi mer, cezaevinin lambalarn birer birer gzden geiriyor, fitillerini dzelttikten sonra, kk teneke lekle, gazya koyuyordu. ieleri gene bize mi sildirecek bu herif? Ulan ne i! Kolay gele Dervi mer! Eskici mer teneke lee gazyam o kadar ekinerek koyuyordu ki, soluk bile almyordu. Hatip Ho-ca'nn Kolay gelesine karlk vermemesi bundand. Nedir olum, gazya m? Yoksa miskali on liradan hacya m? Eskici mer iekbozuu suratnn acl gzleriyle Hatip Hoca'ya aarak bakt: Adam bellemiler de gazyan bize teslim etmiler. imdi gveni ktye mi kullanalm? Yok onu demedim. Milletin k ksmetini kestike kesiyormusun... Lambalarn gazyalar, iki saate varmadan tkeniyormu... darenin gazyan esirgeyeceim, derken, karanlkta kaan maan olur da... Seni perianlatrlar. Bizim korkumuz bu... mer'in baklarna birden korku doluverdi: ki saate varmadan kararmakta m? Nasl kararmakta? Biz bunu... Biz lyle koymaktayz Hatip Hoca... Benim kouumda on ikiden sabaha kadar yanyor da teki koularda neden kararyor? Arp gaz-ocaklarna koyan var da ondan... Artk bilmem. Bu iin sorumlusu sensin! Sonunda koca Savc yakana sarlr ki, seni penesinden kimse alamaz. Cinci Nezir, durduu yerde kahkahalarla glmeye balad. Arada bir bu herifin byle deli deli glmesi tutuyordu. Hatip Hoca ile Eskici mer bu kahkaha frtnas geene kadar Cinci'yi seyrettiler. Nezir Usta, kahkahalardan sonra bir zaman: -^ksiiEd.: Dorusun, Hatip Hoca! Bunu koca Savc sonunda nallayacak ki Krt eei ka para Hatip Hoca, Cinci Nezir'in pis suratna, pis ellerine, pis ayaklarna ayr ayr bakarak suratn ast: ne pis ayaklarna ayr ayr bakarak suratn ast: Sen durduun yerde neden gldn bakalm rezil Alamandan yeni bir haber mi geldi Geldi elbette... Adam birini tuttu mu, Alaman gibisini tutmal... Fransz nasl bitirdi Hoca, nasl bitirdi haaa? Nerede hani, Majino Hatt?.. Nerede hani, ngiliz yardm?.. Herif ayaktayken pes etti de cann kurtard. Olum, ne demiler? Bizde civcivleri... Sizde, ((Civcivleri yaz sonu sayarlar ama, Ala-man aan sayacak civciv brakrsa... Bu i iyice bitti Hoca, bu iin bilinmeyen yan kalmad. Duymadn

m? Alaman, ha bugn, ha yarn, ngiliz adasna atlyor. Atlamasyla... Hatip Hoca, Cinci'nin lafn it hesabna almadn gstermek iin, Kelleci'ye dnd : Tenekecilii sktn m, domuz Kelleci? Eh, Hatip Emmi, duan gcyle az biraz sktk! Sktk ne kolay! Kandil yapmay, ustan olacak rezilden iyice kaptn m? Eh... Bana kalrsa, en iyisi bu herifin cincilikteki hnerlerini kapmal... Karlarn gbeine yazd dualar... Cinci Nezir efelendi: Yama yok!.. Kelleci gibilerin kapaca hner mi o? Biz renene kadar... ok mu terledin? Kemiklerin mi rd? Elbette... Sen Nezir aklnla terlemisin. Kelleci'ye geldi mi, on gne srdrmez! Greyim seni Kelleci, bu iin renmesi mrenmesi yoktur. Eline kalemi alr, kahpenin gbeine aklna geleni izersin! Sen krpe cinci olduundan, buna giden bulunmaz. Ekmeini elinden al da, unu acndan gebert! Cinci'nin vermeye balad karl dinlemeden yrd. Eskici mer, Gazyam koularda boaltyorlar. Ben sorumluluk yklenemem, demek iin Bagardiyana gitmeyi dnrken adnn arldn duymu, gazya tenekesini, lambalar ortada brakarak komutu. Cinci ile Kelleci, ilerinden, Biraz gazya uradan haa... diye geirmiler gibi baktlar, d kapnn nnde, Gardiyan Musa'nn durduunu grnce suratlarn astlar. Nezir Usta birden kt: Ulan nerede havyalar? Sana, Havyalar ateten ek! diyen mi oldu? ektik... Bo yere yanp... Sonunda bunlar yana yana... Hele rezil!.. Ateten havyaya ne olurmu?.. Sok unlar... Kelleci havyalar atee koydu : Havya ksm hi mi yanp tkenmez usta? Hep gider mi yllarca? Havyay dneceine, odunu dn!.. Mangalda ate kalmam... Sana ne dedim? Tenekeci atei srekli yanacak, demedim mi? Ko odun bul... Ko!.. Kelleci Memet srad, ama amar korkusuyla srad. Dkkn satn ald alal, on be on alt gndr, Ko odun getir lafndan ylmt. Bir iki kez : Usta, odun alalm, dedi, ama Cinci duymazdan geldi, nc demesinde bu Cinci bir kzd ki, btn dnyann cinleri sanki bana topland. Kelleci ilk zorlu usta amarm ite o gn yemiti. Herif, Ulan sen nasl raksn? rak ksm byle boktan eyleri uyduruvere-cek... Seirt! demesiyle... Kelleci sram, ensesini kayarak dkknlar bir zaman kollamt. Yanan mangal, tenekeci dkknnn an, erefidir, anladk ama, mangal ksm odunu eksiltmezsen snmez. Hani odun? O gn bugndr, dkknlar, yukardaki odun sandklarn sezdirmeden gzlyor, sahipleri kafalarn u yana evirir evirmez kk mk, odun modun, tahta mahfca. ra tala, ne bulursa, koltuuna sokuveriyor-du. Hi kimseden hibir ey armad zamanlarda ise, ister istemez, kendi odununu yakmakta idi. Elleri ceplerinde, ayaklarn sryerek yrd. Terzi Bekir Usta, kara sakall bir herifin lsn alyor, Eskici Dervi mer, ellerini edeple gbeine balam yanlarnda duruyordu. Bekir Usta, l defterini kapad, mezurasn omzuna a t t : Tamam!.. Yarn deil, br gn... Bu vakit geleceksin aban Efendi...

 Gelmesi kolay... ki lira ne olacak? Pazarlk yok, dedik ya... Bizim iimiz pazarlksz ... Say ki sizin dervilik hesab... Dervilik hesabna kurban olaym, ama, pazarlksz hi olmaz. ki lirasn vermem!.. Ulan iki laf da sen etsene mer Aa, katldn kaldn deminden beri herif.... Eskici Dervi mer yalvard: aban Efendi benim ahret kardeim... Aslna bakarsan ahret kardeimden de ileri... nk, nmze dp bizi dervilik yoluna sokan budur. Biz dkkn komusuyuz Bekir Usta, iki kaymalk hatrmz yoksa, o baka... Bu ie komu hatr smaz!.. Neden mi smaz? Ben aban Efendi'yi senden eski tanrm. Abdurrahman Emmi'nin yazcs... Ben bunlarn ellerinde by-192 dm. ki kaymay kesersem ayp olur. Fazla m istedik ki kesiyoruz?.. Tccar yazcs aban Efendi suratn ast: Ben iki kaymasnda deilim... slamlkta pazarlk diye bir tre vardr. Esnaf ksm az biraz fazla ister ki, pazarlk edilsin'de, alverie bir lt gelsin!.. Bizi ltl esnaflardan belleme aban Efendi... Buras neresi? Bundan sonra, Dervi mer'le aban Efendi, iki liray krdrabilmek iin, laf birbirlerinin azndan alarak yalvarmaya durdular. Buras Hazreti Yusuf makamdr Bekir Usta; aban Efendi, ary bir yana koyup buraya kadar gelmi... Evet, slamlkta pazarlk arttr. ki liray at gitsin! Aslnda ben iki liray arar herif deilim... Biz dnya maln oktan boladk!.. Bu mer Aa, benim yreimi bilir. aban Efendi iki lirann lafn bile etmez. K-rverelim oh Bekir'im... Hele hele... Biz de esnaf olduumuzdan... Tamam. aban Efendi de esnaf olduundan ister istemez ineceksin! Ben sakoyu neden ksa istedim? Ksa giyerim. Ksaca sakodan iki kayma kesilir. aban Efendi sakoyu ksa istedi ki, az biraz ucuz ola... Benim palto, dizlerimi drt parmak gese yeter. Duydun ya... aban Efendi'nin palto, dizleri drt parmak gese elverir. Dediim gibi... inin telesi has olmal... Astar da parlak... aban Efendi, astar parlak olmaynca, sako ksmn srtna hi almaz. - Dediini gibi... Dmeler teneke oldu mu, sako burada kalr. Ben dmeleri kemik isterim! aban Efendi teneke dmeleri sevmez. Dmelerimiz kemik olmal... Benim paltoya zeneceksin. Yoksa bunun dikilmii arda ok... arda palto kyamet gibi... aban Efendi'nin-kine zeneceksin... Sakoyu srtmda grenler hep buraya komal!.. arl sakoyu aban Efendi'nin srtnda grp buraya seirtmeyince ka para?.. nk esnaf esnafn eytandr. Devecigillerin Abdurrahman Emmi'n sakosunu benim dikindiim terziye dikinir. Ardm sra, buraya geleceinden hi phen olmasn!..

 ankr'mzn birinciye prt tccar Hac Abdurrahman Efendi'nin Terzi Bekir Usta'ya gelmesi ne mutlu! Dediim gibi, ben aslnda pazarlk adam deilim... Sakoyu gzm tuttu mu, belki kestiim iki kaymay karr bahi veririm. Sakoyu aban Efendi'nin gz tuttu mu, yaadn. Bakarsn, karm, be yerine on vermi... Deftere iyice yazdn m? Bizim sakonun gs cepleri gayetle derin olacak... Doru bir cevap. Palto ksmnn cepleri kuyu gibi derin olmad m, metelik etmez... nk ben tccar yazcsym... Para koyarm, kt koyarm. Duydun mu Bekir Usta? aban Efendi tccar yazcs olduundan gs ceplerine para koyar, kt doldurur. Terzi Bekir, ankr'nn naml inatlarndand. Bir kara sakal aban Efendiye, bir Eskici mer'e bakyor, bunlarla gizliden gnl elendirir gibi byk altndan glmseyerek Olmaz anlamna ban sallyordu. aban Efendi bir cgara yakt: Peki... Hatrm krdn, iki kaymay krmadn... Kymeti yok... Gelelim asl meselemize... Biz buraya aslnda, kendimizin iine gelmedik, senin iine geldiK, Bekir olum... Bizi buraya aslnda, Abdurrahman Efendi sald. Selam var. Olan bunca zamandr yoklayanadk, dedi, Oysa bana z olumdan ileridir, dedi. 'Fazladan bizim sadcmz... dedi. Aman terzi teberisi yamaya gidiyor, Bekir yeenimin haberi olsun, dedi. Terzi ksmna makara iplii, teyel iplii, dme, tele, astar bezi her zaman lazm, dedi, diledii kadar alsn... Peinattan az biraz verirse ne iyi... Vermezse, deftere yaz... Eli bolaldka der ar ar... dedi. Ne dersin bu atala? Terzi Bekir, lafn yarsnda gzlerini krptrmaya balamt. Sonunda ok zlm gibi iini ekti: Sa olsun Abdurrahman Emmi'm. Bizi aklna getirmi ya... Getirdi ki, bu seferki getirme yaman... Sen, gndelik alverii blk prk yaptka, can sklyordu ka zamandr, u olana terzi teberisini toptan salsana bre aban! deyip duruyordu. Birinde, kzdyd iyice de, Drt makara neymi, una her birinden krkar, ellier gnder gitsin! dediydi. Kolay... Hele bayram yanasn, gndeririz! dedimdi. Doru demi miyim? nmz bayram... Bayramdan sonras harman... Senin anlayacan biz sana, yz elli, iki yz dzine makara gndereceiz iyisinden, zincirli makara... Tele mele, astar mastar da salacaz yeterince... Deftere yazacaz, peinatsz... Terzi Bekir toptanc tccarlarn telata olduklarn duymutu. Hele Fransa on be gnde yenilince, ankr arsna den kargaal kt anlatyorlard. Toptanclar savaa girilirse depolardaki, ardiyelerdeki mallara hkmetin paasz el koymasndan korkuyor-larm... Her eit mal namuslarna gvendikleri esnafa senetsiz sepetsiz, peinatsz satmaya abalar bundan... Terzi Bekir, gizlice keyiflenerek, kendisini dolandrmaya altklarna yzde yz inanm gibi direndi: Sa ol, aban Efendi... Niyetiniz bize iyilik ama kendin bilmez deilsin! Biz, ev-ocak bortan ylgnzdr. Rahmetli babamdan tlym.!. Benim iim peinle... Olum Bekir, pein neymi? u gnde vereceksin.)) diye senet

istenmeyince... Bunun peinden fark? Peinden fark, veresiye... Kendin bilmez deilsin ya? Biz bor alnca uykuyu kaybederiz! Oldu mu bu laf imdicik? Yaban yere mi borlanyorsun ki, uykuyu yitiriyorsun? Veren kim? Abdurrah-nun Aa'n! Bilirsin, sana z emminden ileri - Sa olsun Abdurrahman Emmi'm... Abdurrahman Emmi'me yle demek der. Bana geldi mi, iyisi, borca girmemek... Bor yiidin kams demiler ya, bu laf yiit iin demiler. Biz o yiitlerden deiliz. Biz, lazm olduka, birer ikier alanlardanz. aban Efendi bir adm gerileyip Terzi Bekir'in suratna bir zaman bakt: Olum Bekir, akln ermediinden... Evet, bizim aklmz o kadarna gerekten ermez aa... Biz birer ikier... Hst... Ben toptan diyorum, bu herif bana birer ikier)) diyor. Ulan iki laf da sen etsene Dervi mer! Evet, aban Efendi toptan diyor, sen birer ikier diyorsun. Hi uygunluu yok, bana sorarsan. Esnaf ksm, A z biraz k a r n m doysun, derse, zenaatmm teberisini toptan alacak... Toptan, evet... Toptan alacak ama, cebinde paras varsa... aban Efendi darlm gibi suratn ast: Senden peinat isteyen olmaynca? steyen olmasa da, sonunda biz deyeceiz, inenin burnuyla... Katr gibi dayatma olum Bekir, gel beni iit! Dar yerdesin... Her saat ba arya adam salamazsm! Benimkisi sana baba dostluu... Al makaralar... At uraya, harcan vzr vzr... Peinatsz olunca neden almazlanmaktasm bre aklsz Bekir. undan ki, Dervi mer, sonunda borcumuzu inkrdan gelici deiliz... aban Efendi, Terzi Bekir'in enesini tutup yzn kendisine evirdi: Anladm avanak terzi... Senin bu ilere akln ermemekte... Peki, dediin gibi olsun! Biz sana, iki yz dzine zincirli ayrdkt. Ellisini kestim. Var m buna bir szn? Birazdan yz elli dzineyi saldm gitti. Yz elli dzine, bin sekiz yz zincirli eder. nmz bayram... rpadak harcanrsn da, Aman daha elli dzine lazm, dersin... Dur hele olum Bekir, bu kafa sallamak neyin nesi? Sen bu inatla, sallaba olursun! Senin haberin yok, hey aklsz, biz sana zincirlileri bir kuru eksiine vermekteyiz. Bin sekiz yz makarada bin sekiz yz kuru krn var. Utanmadn m imdicik?.. Eskici Dervi mer, bin sekiz yz kuru kr duyunca bir kez, Allah, diye hoplam, hrl hrl solumaya balamt: Zincirli bana bir kuru krdn m, gerekten oh aban kardeim? Ulan Terzi Bekir Ulan evin ykla Durduun yerde Karun kesildin rezil Anan seni Kadir gecesinde dourmu Dourmaya Kadir gecesinde dourdu ya, mer Dervi, biz Kadir gecesi domuluunun stesinden ge-lici deiliz. Ben babamdan tlym aa, durduum yerde borca giremem! Th Allah belam versin katr... Satc sen misin, ben miyim? Satc ben olsam ne kolay! Abdurrahman Em-i'm sa olsun. Bizi dnm... Dedi ki... dersin, imdilerde az biraz dursun, dedi, dersin! Hele u

savan tozu duman az biraz aralansn, dedi, dersin. aban Efendi ok dil dkt, bin sekiz yz makaradan, be yze, iki yze indi. Terzi Bekir nal deyip mh demeyince, teki mallara geti. Dme, tele, astar gndermeye kalkt. Terzi Bekir'i bayram st olduu halde, uha, ulaki, yn kuma almaya da yanatrmad. Kelleci ekimeyi dalgn dinlemi, meselenin iyzne akl erdiremedii halde Bekir Usta'nm direnmesini ok beenmiti. Kapda fsldaan aban Efendi ile Dervi mer'e iittirmemek iin sesini alaltt: Kzdlar ki, domuzuna... yi dayandn Bekir Aa! Niyetleri ktyd yle ya? Ktyd ki ne kadar... Ulan domuzlar... Ulan, koca ankr'da bizden avana kalmad m? Karanla getirip bizi bo brmzden vuracaklar... Hey gidi Abdurrahman Emmi!.. Bana sorarsan, bunun buraya gelip palto smarlamas da, arl oyunu... Akl sra palto smarlamasna getirip bizim gzmz balayacak... Vay imanszlar vay!.. ki bin zincirli makara ne demek? Alt kurutan... lene kadar deen borcu t-ketemezsin... Bak, dediydi dersin! Birazdan bu herif, Paltoyu beni grmeden kesmesin, diye haber salmazm? Bundan byle sen de esnaf saylrsn olum Kelleci... uradan gelirler,ucuza teneke, lehim, kalay malay srmeye kalkarlar, aman haa... Bundan byle arldan kendimizi saknacaz. Biri sana, Toptan peinatsz lafn etti mi, apla ek yr... Murat Bey'e bakarsan, az biraz alsak iyiymi... Fiyatlar ksa gerektir,dedi... Kulak verme! Murat Bey'e kald m, otuz krk kuruluk tuzsuz yan kilosu da drt be liraya karm yaknda... Onunki stanbul hesab... stanbul, ky yeri olmadndan, belki kar. Bizim ankr'ya geldi mi, kyamet kopsa on iki yumurta be kurutur! Eeee... Syle bakalm tenekecilii kaptn m gzelce? Kelleci Memet, biraz siperlenerek kuandan iki gazoca inesi karp uzatt: Buyur Bekir Usta... Bak bakalm, ineler iyi gzel olmu mu? Nedir ulan? Bunlar sen mi yaptn? Biz yaptk! Ustadan gizli yaptk... Bunlar dkkn komularmza denemelik yapld. Bak bakalm, tkanm memeleri aar m, amaz m? Neden amayacakm. Tpk tpksna ardan aldmz ineler... Demek bunlar bize bahi geldi. Sa ol Kelleci! imdi aklm yatt, bundan byle sen bize gazoca inesi yoksulluu ektirmeyeceksin... Hele bir dene ki... Tkanm memeleri amaynca, yapmz ka para!.. Aar, aar! Aaca belli bir ey!.. Murat Bey'in haberi var m, ine yapar olduundan? Var... ki ine de ona verdik. ok sevdi. Aferin ulan Kelleci, dedi. Demitir. yi ie, Aferin, derler. Tez vakitte tenekecilii kapacana aklm yatt kpolusu... Ne-199 rede senin Cinci Usta'n? Sabahtan beri bartsn duymadm. Sakn geberip mebermesin? Kelleci Memet, dkkndan yana akn akn bakt. Burada epeydir ayak srd halde, Cinci Nezir'in her zamanki, Kelleciiiii... Ulan namussuz! barts camlar zmgrdatmamt. Herif ortalarda grnmyordu. Onard gazocam olduu yere brakm, kim bilir kimin dkknna laflamaya gitmiti? Kelleci, merdivenleri hzla kt. Odun sandn acele at, koyduu nianlarn bozulup bozulmadn bir anda szp kklerinden para mee kk kard. Ne dndyse dnd, dilerinin arasndan koyu koyu sverek birini gerisin

geri sandn iine att. Gene koarak avluya indi. Cinci Nezir, dkknda bir ie dalm, geciktiini hl fark etmemiti. Sevinerek marangozlara kotu, odunlar hemen paralad. Mangaln nne diz kp flemeye balad. Dkkndan aralksz demir sesleri geliyordu. Kelleci nce buna aldrmad. Havyalar atee koymu, gene gazoca ineleri iin teneke kesmeye girimiti. Arada dalgnlkla trky ykselttiini anlayp rkek rkek dkkn kapsna bakarak sesini indiriyordu. Acktna gre vakit leye yaklam olmalyd. Taynlar gelmedi daha... diye yutkundu. Ate krlemeden bulgurumuzu stsak ...Recep ktktan sonra meydancla kimi koyacaklarn kestirmeye alt. eker Emin, ingen Hidayet'i yaptrr salam... Bir haftadr Etem Efendi'ye kanllar gibi yalvarmakta... Ulan Kelleci! Neredesin namussuz? Buradaym usta!.. Havyalar iyice kzd. Sana havya soran m var?.. Sra gel! Buyur! Yklen unlar... Haydi srtla... Ortada iki tane torba duruyordu. Ne ki bunlar?.. -Dkkn iindekilerle beraber aldn dnerek telalanmt -. Bunlar neyin nesi, Cinci Emmi? Ulan, sana ne diyorlarsa onu yap! Yklen!.. amar geliyor, haa! Kelleci kl torbalardan birini yle bir tartt. Epeyce ard. Demir sesi veriyordu. Keye baknca ii anlad. Cinci, dkknda ne kadar hurda demir varsa toplayp torbalamt. Aman satacak m uak, bunlar hep?.. Kelleci'nin karnndan bir sz geti, akl kar-verdi. Haydisene ulan!.. Cinci'nin sesi, birine bulaaca sralardaki gibi crtlaklamt. Soluklar kuduz it gibi hrldyordu. Kelleci yar akn, yar rkek, torbann birini yerden kopard. Hele una hele!.. Th Allah belan versin! Daha salnmakta kek olan gibi, namussuz... Kelleci torbay srtlayp yrd. Vay bama... Yedi sekiz hak var, bu bylece! Satacak, grdn m? Sabahtan beri it gibi hrlamas malmz satacamdan-m... T! teki torba daha ar olduu halde Cinci Nezir yetiip Kelleci'yi gemi, kapya varmt. Bir yandan kanad tekmeliyor, bir yandan baryordu : Musa Efendi!.. A unu herif... A hele!.. Gardiyan Musa Efendi torbalara hi amad, Ne var bunlarda? diye de sormad. Getirdii torbann ipini brakmadan duran Kelleci'yi iteledi: Gir ieri ulan!.. Yallah! Kap kapanm, Cinci Nezirle torbalar darda kalmt. Kelleci Memet, nce Murat Bey'e koup akl dan-201 mayr dnd ama, nedense ayaklarndan yere ivilenmi gibi, yalnz gvdesini ileri geri sallad o kadar... Murat Bey, yukar sofann penceresinde resim ya^ pyordu. Demin odun alrken omzundan bakm, H-drlk srtlarnn ta ocan gzelce tanmt. Murat Bey, bizim demirleri eker alr. Murat Bey, 'Olmaz,'

dedi mi, Cinci bizim demirleri satamaz!.. Yukar kmay istedii halde ayaklarn sryerek dkkna gitti. Dolabn kapa ak kalmt. Eski havyalar, eski makas, bir yan drt ke, teki yan tam yuvarlak eki, elektrik teli yumaklar, dme kutusu filan olduu gibi duruyordu. Sedirin ayakucundaki teneke levhalara da dokunulmamt. Srr y Ali resmine bakarak hesaplara dald. Dolap iki kayma... Bilemedin bir kayma... Avadanlklar iki kayma, bilemedin bir kayma... u resim kayma, bilemedin bir kayma... Mangal, tenekeler, u sedir medir... Birden sevinip ellerini ovuturdu. Dkkn kiras var. Nedir olum? Be kaymaya Cinci Emmi'yi esir alp ucuz pahal satacak deildik ya... Elverir!.. Sedirin stndeki kn gzne iliti. Cinci, yazma mendiline iki tayn balayp hazrlamt. Oulluu askere gitti gideli, ekmei gelin alyordu. Gnah Kalayc Apti Aa'nn boynuna, geliniy-le aras iyiymi bu Cinci'nin... Apti Usta, bunlar dkknda elleirken gresi... imdiyecek aralan yoksa da, olan askerden gelmezse bu Cinci kar kmaz, yalnz evde krpe gelini, art olsun, yola yatrr... Kelleci, aznn sa yanndan kartt dilini ieri ekti. Torbalarn ne olduunu anlamak iin ekmek knn kapp kotu. Musa Gardiyann svp saymasn gze alarak kapy vurdu : Kim o? Nedir? A efendi aa! Ustam ekmekleri unutmu... Anahtar kilide sokuldu, kap ald. Cinci'yle tanmadii bir herif, - herhal ingen milletinden bir rezil -ortasna kantar aslm bir kaim sr omuzlamlard. Kantarn kancasnda torbalardan biri sallanyordu. Arkas dnk olan Cinci, omzu stnden bakmaya alarak sordu : Neymi? Ekmekleri getirdim, usta!.. Ulan sana, Ekmekleri getir, diyen mi oldu rezil ...Haydi Musa Efendi, tart unu... Omzum koptu herif. Ekmekleri geri mi gtrsn? Yok... Torbann stne koysun gitsin. Kelleci, duvar dibinde duran torbann stne kn brakrken biraz yava alm, Musa Efendi'rin kantara gitmesinden yararlanarak kapda durmutu. Musa Efendi, gzn kantarn diline dikerek topu srd : Nah, krk be kilo... teki uval ka kiloydu? Kara ingen, ankr kasabasn toptan satn alm gibi kasld: Elli yedi... Tbe, elli sekiz... Aslna bakarsan bu krk iki ama, Cinci o kadarn aramaz. kurutan... -Kellect'nin seyrettiini grnce kt-: Gir ieri ulan rezil!.. atm yahu... Kapy aralk grmesiyle... Bunlar nasl bir adamlar... Bunlar kap itinden saygsz bir adamlar... Gir, dedim rezil!.. Savc mavc grr! Gir ieri... Kelleci iki torbann demirini birbirine vurdu. Sonra da kiloyu 'kurutan hesaplad. On kilosu, kurutan otuz... Yz kilo olsa... yz kuru... Yz kiJo yok... Diyelim ki yz kilo... yz kuruumuzu cebine koydu rezil Cinci... Dkkna gelmezse bizim demirlerin parasn gidip kumara basacak say!.. Kapnn kilit sesiyle dnp, Cinci'nin darda kaldn anlaynca kardaki

marangoz dkknna doru usanm, ylgn bakt. Elleri cebinde, ayaklarn sryerek dkkna gitti. Hibir ey yapmay dnmedii halde dolapta uncack bir lehim paras arad. Cinci, son lehim krntlarn demir tamir ettii gazocama harcamt. Kararmak zere olan mangala bir zaman dald. Sonra dkkn gzden geirdi. Duvarn eski gazetelerini yenileriyle deitirmi, stne de renkli kz resimleri yaptrmt. Kzlarn plak bacaklarna gene imrendi. Gazetelerden birinin iri baln heceledi: Biz tarafsz deiliz, sava dyz... Tarafsz in ne demek o l d u u n u M u r a t Bey'e sormay t a s a r -layarak gitti, kedeki teneke ynnn nne meldi. En yenilerinden birini ald. Evirip evirirken birdenbire, kandil yapmay can ekti. Aklna gelen kt bir eymi de biri sezerse ayplarm gibi rkerek kapya dnd. Kandil yedi paradr eek herif... nce pergelle altnn yuvarlan karrsn! Gvdesinin st dar, dibi genitir. Gvdesi nah yle... -Cinci bunu sylerken parmaklarn yukar tutup bir araya getirmiti -: Boyun birbirine geme iki bilezik... Fitil borusu st bilezikte... Su ibrii de, kandil gibi yedi paradr!.. Duvarda asl inko kalplar indirdi. Tenekeyi ziyan etmemek iin, iyice, istifleyerek izdi. Tenekeyi bu ka,dar kolayca kesen yayl makasa kar, ilk gnden beri sayg duyuyordu. Tenekeyi kesiyor ki kt gibi maallah... Bakarsan, teneke, bildiimiz demir... Demir dedikse, tohumu demir... Kunduralarn altna neden lastik koyarlar da teneke akmazlar? Demek akllarna gelmemi! Parmam tkrkleyip havyalarn tavn yoklad. Czrdamadklarna gre, atei biraz harlatmak lazmd. Odun uydurabilir miyim? diye marangoz dkknna gz ucuyla bakt. Dilini dar karp biraz dnd. Gnlsz kalkt. Yukardan biraz lehimle bir iki para odun alp geldi. Mangal flerken, bu k, kendi dkknnda scack geireceine seviniyor, Biraz alrz, biraz okuruz! diyordu. Bagardiyan Etem Efen-di'nin karyolas altnda grd cam oktan gzne kestirmiti. Bir uygun sraya getirip u pencereye takarz anasn sattm... Bu gidile, Cinci'nin kendisine pek bir ey retmeyecei anlalyordu. Koularda gazoca onarmndan bir anlayan vardr elbet... Yanmza ortak gelir! Kandilin gvdesini bkt. Lehimin bu kadar hzl donup tenekeyi bu kadar kolay yaptrmasna, her zamanki gibi gene amt. Kandilin sapn taktktan sonra, biraz yukar kaldrarak evire evire bakt. Beendi. Ablak ocuk suratna, gene sert bir gven gelmiti. Ksa iki slk ttrd. kinci kandile balamt ki, Cinci Nezir'in saldrgan sesiyle srad: Hi... Buyur usta!.. -Kalkmaya davrand-: Kandil yapverdik... Bak... Gzmz kr deil... Grdk! yi gzel olmu mu? Bak!.. Yedi paradan yaptk... Nerde buldun lehimi, nadr? Yukardan getirdim! Yukardan ne demek? Ne demek ulan? Sana laf soruyorlar! Sana dedim namussuz! -Sesini gittike ykseltmi, barmaya balamt-: Lehimi, nadr ner-de buldun? Ardm, desene... Beri bakn komular... Bizi btn soymu bu alak yahuuu!., -Grltye kanlara dnd -: Ulan nedir? diyorum. Lehime nadra g yetiremez oldum! Neyin nesi? diyorum! Meerse bizi hrszlarm komular... Tmn arp...

eker Emin, rd elekle yetimiti. At kl yuma koltuunun altnda, uvaldz elindeydi. Kotuu iin sska gs kalkp iniyor, grtla hrldyordu : Neyin yitmi? Yitiin nedir Cinci aa?.. almtr! alar hi bakmaz! -Birden kzgnlkla kabard, uvaldz bak gibi bandan yukar kaldrp Kelleci'nin stne yrd-: kar... kar, dedim rezil! kar bitiyorsun! Toplananlarn yreklerini, esnaf milletinin, hrsz rak karsnda duyduu kzgnlk sarm, suratlarm korkun bir dmanlk kaplamt. Kelleci, bundan rkerek duvara kadar ekilince, hepsi ilerinden : ald korktuundan belli, dediler. Th Allah belan versin... Ulan, adam, ustasn hrszlar m, ustasn?.. Dkkn ksmnn uursuzluu: Hrsz rak... Hele una hele! Adam olmaz bu alak, geti! Dkna girmi olan Cinci'nin barts btn sesleri birden bastrd: Vay bama komular!.. Vay bama!.. Ulan topunu gtrm... Nah, hibir ey komam... Nerde ulan bunca lehim... Nerde topak topak nadrlar?.. Vay bama!.. Ulan eker Emin... ki laf etsene karda... On yedi buuk kuruluk lehim, bana tam bir hafta gitmez miydi? Lehim aldryorum, aldrmamla, duman olup gke ekiliyor!.. Allah iin tanksn eker Aa!.. Benim tam on be kaymalk teberim kayp aalar!.. Vay bama! Bizi yakt bu namussuz Kelleci... Ben bunu gebertince... Ben bunu... -Birden dar urad. Salar fra gibi dikilmi, gzleri kan anana dnmt -: Gebertince... -Yerde vuracak bir ey aryordu-: Hayr! ldrmeyince hi olmaz! -Teneke makasn kapt-: unu ben... Marangoz kr araya girdi: DunHerif! .Surda be on gnn kald. Delirdin mi, deyyus! Geri dur! -Seyircilere kt-: Bakarsnz.. u Kelleci namussuzunu aln gidin be... unu gtrn! Sen de uzatma Cinci!.. aldysa kye salmad ya, buluruz! Bekir Usta, Kelleci'nin ensesine yar aka, yar kzgn bir amar vurdu : Yr ulan!.. Bekir Usta, be kayma verdik. Dkkn bize satt havyasyla... art olsun ben bunun lehimine el srmedim! Ben lehimi... Kelleci lafn bitiremedi. Cinci Nezir, avaz avaz bararak horoz gibi zplamaya balamt: Neeee!. Ne satmas!.. Aman komular, benim yirmi kaymam aldktan baka dkknma sahip kyor yle mi? Brakn yahu!.. Brak dinini seversen kr Usta!.. Brakmasan da bo... art olsun ben bu iti... Ben bunu... Bakn da, bakn bakalm! Dur Bekir Usta... Nereye srp gtrmektesin hey Bekir Usta!.. Dkknmn anahtar cebinde... Anahtarm aln komular... Yahu bana yazk deil mi? Yahu benim elim, kana m bulansn, bu namussuzu gebertip? Anahtarm... Kosana bre Dervi mer! Sende hi komuluk gayreti yok mudur? Eskici mer, laf ikiletmedi, Bekir Usta'yla Kelle-ci'ye terzi dkknnn nnde yetiti: Ver olum u anahtar!.. Bir uval inciri hatrdn rezil Kelleci!.. Herif art etti. Dinime imanma bombok... kar u anahtar!..

 Bizim be kaymamz... Be kaymamz vermeyince... Alrz kolay!.. Sen hele u anahtar ver ki... -Bekir Ustann bir ey syleyeceini anlayarak nledi - : Gayri bitti, bunlar bir. dkknda olamazlar Bekir Usta, Cinci rezilini kendin bilmez deilsin!.. Hz geince, be lira verir iini dzeltiriz. -Kelleci'yi dosta tartaklad-: Ver olum! Hele sen ver u anahtar! -Gz krpt-: Sonu kolay... -Zincirin ucunda sallanan anahtar grd-: Bu mu? Tamam! Anahtar hi telasz kancasndan kard : Bagardiyana syleriz, be kaymay alr, ferah ol kpolu kpek!.. Hatip Hoca merdivenin banda durmu bakyordu. Revirdeki hastalarla ocuk kouundakiler, kap gardiyan, Cinci'nin vara yoa bardn bildiklerinden merak bile etmemilerdi. Dkknn anahtarn Eskici Dervi mer'den alp cebine atan Cinci Nezir artk barmyor, gs tutuk kocakarlar gibi hrl hrl soluyarak komularna yanp yaklyordu : Yreim acd kardalar!.. Baktm surda srnyor, Adam olsun, dedim, Bir baltaya sap olsun, dedim. Gnaha m girdik, yahu? Be kayma vereyim de bana zanaat bellet, diye kanck it gibi yalvard. erde, oysa on veren var, on be veren bile var! Ulan namussuz Cinci! Elin pis Kelleci'sine iyilik sana m kaldyd? desene... Yreim acd, bunun babas bize seferberlikten asker arkada olur. Babas arkada olmayla... desenize Mslmanlar?.. Hkmetimizin bir koca Tuz Gazisi'ni vurup ldren bir kan bozua iyilik neyin nesi? Buna bunca iyilikleri varken neden vurmu bu kahpe dl haa? Su bendeee... Evet, eker Emin Aa dediydi, Hrsz bu olan... dediydi. Sen bunu yanna rak almaktasn ama, sonu iyilik getirmez bu iin... dediydi. Bunun gz zanaatta deil, seni arpp savumakta... dediydi! T Allah belan versin!.. Hele durun aman! Dolapta fotoraf ktlar vard. Aman fotoraf ktlarm... 30 Austos Bayramna aldm ktlar... Alm kutular ar-dysa ben bu rezili... Ben bu Dkna girdi. Kapya toplananlar ilerini ektiler. Dkkn kaps hak kaps olduundan, hrsz >;rak hi yaramaz! Yaramaz elbette... ran hrsz oldu mu, uur muur aramayacaksn! Peki, bu Cinci, huyunu muyunu bilmedii bir olan... Yahu ne halt etsin? Duymadn m, arkadalk gayreti gtm fukara... eker Emin, ban ieri uzatp gizli bir ey sylyormu gibi sordu: Buldun mu Nezir Aa, ktlar yerinde mi? Yok!.. Vay bama... almtr salam... alp savur-mutur! Yok... Benim yreim gayet temiz olduundan, unlar koua gtreyim de, bavula kitleyeyim, de-dimdi. Bavulda yoksa ald yzde yz... aldysa, bu kez nme gemeyeceksin! Ben bu namussuzu yatrp keseceim... Bak ne iyi!.. Bana sorarsan, Kelleci buradan ok eyler armtr. Millet buradayken yiidine gzelce bak da, birine verip saklatmadan ele geirelim... Sahi uak! Durun hele... Savumayn! Cinci Nezir, dkknnn urasn burasn yoklar ken eker Emin oradakilere dnd:

 Beni dinleyin komular... Bu Kelleci her birimizden bir eyler urulamtr ki, hepimizi unca zarara sokmutur... -Yaklaan Bekir Ustay karlad-: Beri bak Bekir Usta, ben ka kere bu olan sizin dkkndan, koynu koltuu kabarm karken grdm. Bekir Usta suratm ast: Biz avanak deiliz eker Aa... Biz yitiimizi ossaat biliriz. Hrsz ksm ossaat bilinecek eye el srmez! Astar paras armtr, kumatan mumatan sizin ok yitmiiniz vardr. Bir yataklk krpnt armamsa, nah ben, u byklar kaztrm. Bir sizden mi? Ka kere gzmle grdm, marangozlardan tahtalar tad ki, toplasan iki iskemle olur. Beni iyi dinleyin aalar, bu ardan Kelleci gvuru en az yirmi kaymalk teberi ard. Her ne yitiiniz varsa, Kelleci rezilindedir. nanmazsanz denemesi parasz... imdi gidelim, yatan, sandn arayalm! Elimle koymu gibi karmazsam... -Birden durdu-: T... Aman uak! Geenlerde Dmeninin kaybettii para czdan da art olsun Kelle-ci'dedir. Hele dnn bakalm! Bu yaknlar iyiden ktden bir eyiniz yitti mi? Hepsi gzlerini ksarak dnceye daldlar. Yukarda resim yapan Murat, grlt uzaynca aaya inmiti. Hatip Hoca meseleyi glerek anlatt: Olaca buydu Murat Bey! Hele Cinci'nin namussuzluu biraz yatsn, be lirann birazn kurtarmaya bakarz. Bagardiyan Etem Efendi'ye sylemeli de Cinci'nin dkkn birisine gizliden satmasn nlemeli... Sat parasndan birazn Kelleci'ye alvermeli... Murat, mdriyete kontrol ettirecei mektuplar almak iin odasna girdi. Zarflar yatan stnde duruyordu. Masann ekmecesini ekti. Pullar, mukavva kutuda yoktu. Evvelki gn ald yirmi puldan ancak ikisini kullanmt. ekmecedeki teberiyi biraz kartrd. Czdanna, msvedde defterinin arasna, pencerelerin ilerine bakt. Yorgan, yast kaldrd. Hi burada olur mu? diye sinirli sinirli gld. Darda, kalabalk ayak sesleri merdivenden kyordu. Ard m bu hayvan? Ne iine yarar posta pullar?.. Ellerini beline koyup oday epevre gzden geirdi. Duvardaki biricik resme, bir Osmanl minyatrnn renkli kopyasna bir zaman dald. Minyatrdeki oyuncak insanlar, bir saray yamasnda geliigzel giyinmi kyllere benziyorlard. Gel hele beyim! in yoksa gel yukar kalm! Mektup pullarn bulamyorum Hatip Hoca... Daha iyi ya... Belki yukarda bulursun! Kelle-ci'nin teberisi aranacak... eker Emin, syleye syleye sonunda milleti arama iine raz etti! Yukarda zorlu oyun var! Gel hadi! Yukar sofadan Cinci Nezir'in alamakl sesini duydular : nce stn ara eker Emin... Benim ok eylerim yitik karda... nce koynunu koltuunu arayn! Sofaya ktklar zaman eker Emin Kelleci'nin stne yryordu : Kpranma ulan Kelleci! Basldn namussuz, ele getin! Terzi Bekir araya girdi: teleme olan eker Emin! Gvurdan esir almadk! Sen hele geri dur! Bunca adam bo yere uratrmasn Bekir Usta... telenmeyim, derse ardklarm gnlyle karsn!

Bakalar da lafa kart: Kendisi karmazsa ktekten kurtulu yok! Yahu nedir? uncack olan... Az kalm ki... Az kalm ki bizi alp sata... Tuh rezil! eker Emin grlty bastrd: Soyunsun! Gzelce arayalm, derseniz p-lanmal... -Murat' merdiven banda grnce keyifle gld -: Grdn m Murat Bey! Senin pelvan hrszlkta basld. Bir srarsn ekirge hesab... Kelleci Memet, karda, odun sandklarnn yann V da tek bana duruyordu. Baklarnda vinle kaldrlan hayvanlarn gzlerindeki umutsuz korku vard. Murat da, tekiler gibi, bu korkunun be lirasn kaptrdna inanmaktan geldiini anlayamad. aldklarnn meydana kacandan korktuuna vererek suratn ast. Cezaevinde olup bitenlere hi karmayan lserli ktip, kara takkesi banda, mdriyet kaps pervazna dayanmt. Murat, Mdrle Bagardiyann olmamas kt... diye dnd, olan bunlar dvmeye giriirlerse... Yardm ister gibi Hatip Hoca'ya bakt. Hoca, ellerini ceplerine sokmu, hava scak olduu halde, paltosunun nn gene smsk kapamt. Bylece, anahtar oktan kaybolmu, delii pas tutmu bir eski zaman kilidine benziyordu. Bekir Usta, Kelleci'yi batan savma arad, bo czdan ap silkeledi: Nah... stnde bir ey yok... ingen Hidayet, eker Emin'in kulana bir eyler sylyordu. yle mi ulan?.. Peki vaktiylen bize neden bil-dirmedin rezil? - Elini kaldrp ortaya atlad -: Durun uak! Yakaladk Allann izniyle... nce uraya bakacaz Bekir Usta... nce u sandklarn altna bakacaz! Ne varm? Ne varsa orada... Bu Kelleci, geenlerde, drt yan kollam da, sandklar beri ekip... Beri ekip... Ne? Adam gibi laf eder mi?.. Neymi dedim! Bir gizli i sezinledin de bugne kadar bakmadn he mi? art olsun bakmadm. Sezinlesem bakardm. Bu namussuz Hidayet, haberini imdi verdi. Bana sorarsan aldklarn, sandklarn altna saklamtr. -Eline t-krd -: Tutun arkadalar! Tutun ki bak neler kacak! Tutsana ulan rezil Kelleci!.. Hele una hele!.. Sandn bize srtecek namussuz! Kelleci oral olmaynca Cinci Nezir'le Hidayet olan koup sand duvardan ayrdlar. Altnda geni bir tahta yar meydana kt. Terzi Bekir, eker Emin'i iteleyip yarn nne meldi. Kolunu dirseine kadar sokarak aramaya balad. Murat, Bekir Usta'nm yzndeki ilk deimeden, bir ey bulduunu sanm, usta iki kez ksrp, Ulan Kelleci, Ulan kopuk! diye sylenerek elini delikten bo karnca tekilerden daha ok amt. Terzi Bekir, Kelleci'ye ters ters bakarak ban sallad : Delikte bir ey yok eker Aa!.. nceden yok-ladn da aldmsa onu bilmem!

 Tbe hey Allah! Yahu bizim arkadalar... Bizim Allah bir dediimize... Dinime imanma yokla-madm. Bekir Usta sen gvur musun? - Revirin hastalarna dnd -: te sylesinler! Sand ekerken beni gren olmu mu?.. Revirin hastalar karlk vermediler. Her zamanki gibi yatandan yorgan srtlayp kalkm .olan oban Ali, kara sakalnn emberledii kadavra suratyla hrsz Kelleci'ye, kurda bakar gibi dmanca bakyordju. Adam dvmekten hkml Deli Kavas hrldamakta, rza gemekten yatan frengili salk memuru namaz yarda brakp komu olmal ki, mrl mrl dua okumaktayd. Kelleci'nin kou arkada olan ocuklar elleri g-213 bklerinde duvarn nne sralanmlard. lerinde yalnz ingen Hidayet srtyordu. eker Emin kt: Srtrsnz namussuzlar! Odun sandn boaltalm, demezsiniz! -Kelleci'nin yakasn tuttu-: Ver anahtar... Anahtar dedim namussuz! Kelleci anahtar vereceine sand at. ocuklar odunlar dakkasnda boalttlar. Kelleci, marangozlardan ard tahta paralarn kyden gelen mee kklerinin altna saklamt. Bunlar grnce eker Emin, hazine bulmu gibi sevindi: Buyurun bakalm!.. Aman kardalar!.. Marangozlar soymu ki... -Birden rpnmaya balad- : Ulan armak olur ama bu kadar m olur? Hele una, hele!.. Tamam! Demiri vurunup zindan boyladm gitti!.. Zindan boyladm say alak!.. Marangoz kr usta gld : Atma eker Emin... Bunlar ie yarar ey deil... Tala sandndan seip getirmi... Hepinizin ald dknt... Sormu da m getirmi? Bo ver! Sen alrken sorar msn? Sormadysa olmaz! Sormadysa gtrsn yerine... imdi gtrsn... Sormaynca bu da hrszlk... stemez dedim... Uzatma! Arayclar Bekir Usta'nm ard sra ocuk kouuna girdiler. Kelleci'nin yatanda yorgannda da alnm bir ey kmad. Birinci gaz tenekesindeki kuru fasulye, mercimek, nohut torbalar yatan stne boaltld. kinci teneke azna kadar bulgur doluydu. Bunu Eskici Dervi mer nne ekti, gbei dm bir hastaya kocakar derman yapacak gibi hazrland. Besmeleyle kolunu sokarak bulgur tenekesini adal adal kartrmaya balad. Dilerini skarak, derede balk tutuyor gibi derin derine zorluyordu. Birden gzleri ksld. Kelleci'nin suratna Tamam! Hesabn grld, dercesine bakp, buluunun tadn karmak iin, seyrek byklarnn altndan ok bilmi ok bilmi gld Neyin nesi, bilemedim eker Aa... Ben bilemedim, nah, sen bak bakalm neymi!.. Orta yere att iki kibrit kutusundan birini eker Emin, tekini Cinci Nezir kapt. eker Emin, sz hakl kanlarn arlyla Murat Bey'e bir silgi lastii uzatt: Buyur beyim!.. Senin avadanlklardan birini, Al-J.ahm izniyle, ele geirdik. Helal paranla almsn ki, dnd doland, sahibini buldu. Tbeee... Yahu, seni bu rezil temelli soymu... Baksana unlara... Avucunda, tane eski kalem ucu, pasl bir tepelik, birka kt kancas vard.

Murat da, Marangoz kr gibi glmsedi: Bunlar ben verdim, eker Aa! Cinci Nezir, meydan okudu : Ya bunlar?.. Onlar da isteyip almt. Eski jiletler... Bardakta biliyorlarm da kullanyorlarm... Duvarda asl tarhana torbasnda da hibir ey kmaynca, neyi yitirdiklerini bilmeyen, ama buraya ok eyler ele geirmek umuduyla gelmi olan sanatkrlar akn akn baktlar. Eskici mer, meldii yerden ingen Hidayet'e kt: Ulan, bunun baka sakls gizlisi yok mu? Sana sordum, kara domuz? Hatip Hoca, kendi kendine konuur gibi karlk verdi: Brak! uncack aklnz olsa, u Cinci reziliyle eker Emin'in ardna dp gelir miydiniz?.. uncack olann stn... Alaman ordusu gibi toparlanp yumulup... Hidayet kar duvara asl iri bir torbay Dervi mer'in nne getirdi: Nah usta! Bu da Kelleci'nin... Torba, tka basa krpnt doluydu. Terzi Bekir, ilk kanlardan bunlarn ie yaramaz olduunu anlamt. Kafasn evirdi: Haklsn Hatip Hoca! Bizde uncack akl olSzn bitirmeden Cinci Nezir'in sesi yeniden par Demedim miydi komular?.. Aman lehimlerim... Aman bizim btn lehimlerimiz yukar tanm... - Yumruunu kaldrarak Kelleci'nin stne yrd -: Gzne dizine dursun bunca emeklerim... Ulan yreksiz!.. alnr ama, byle toptan m kaldrlr? Lehim, kara bir beze sarlmt. Epeyceydi. Eskici Dervi mer, Cinci Nezir'e uzatnca Kelleci deminden beri ilk kez davrand, lehimleri kapt: Senden armadk, Usta... Bunlar bizim... Senin mi? Ver unu... Ver bitiyorsun!.. Yahu bu bizim elimizi... Ulan ver dedim, ver!.. Ben benim lehimlerimi bilmez miyim? Ver bak, art olsun... -ki kez sram, sonra apansz Kelleci Memet'in grtlana sarlmt-: Ulan seni gebertince... Gebertinceee... Suratna vuruyordu. eker Emin'le Hidayet, Kel-leci'nin bileklerine yapmlard. Murat, Kelleci'nin bu lehimi, Gardiyan Tahir Efen-di'ye smarladn birden hatrlad. Tahir Efendi, Cinci Nfezir'in sabahleyin lehim smarladn sylemi, Kelleci, Bize ayrdan alver efendi aa... Bunun paras bizden... Lehim gelsin ki, zanaat az biraz bellensin! demiti. Tam araya girecei zaman, Terzi Bekir daha atik davrand. Cinci Nezir'i kolundan tutup savurdu : Brakn unu... Brak ulan eker Emin... art olsun bak!.. O lehimi Gardiyan Tahir Efendi'ye Kelleci smarlad. Ben de grdm, Murat Bey de... eker Emin'le Hidayet, Kelleci'yi hemen brakp geri ekildiler. Cinci Nezir kt kt bakyor, rezillenip rezillenmemeyi tasarlyordu. Terzi Bekir'in surat deimi, belli ki, domuzuna fkelenmiti. Cinci rezillen-menin sras olmadn anlayp alamakl br sesle yalvard : Yahu Bekir Usta kardam; usta ksm aldracan rana smarlatmaz m? Kelleci smarlad ama, paras kimden kt? Paras bizden kt.

 Utanmazl uzattn ki, iyiden iyiye tadn kardn! Hele urasn anlayalm : Bu Keleci senin neden ran oluyor? Dkkn olana satmadn m? Fazladan pazarlnzda zanaat belletmek yok muydu? Oyayken amardan baka neyini grd? Barmann hi faydas yok! Tahir Efendi, bu lehimi bizim dkkna getirdi. Kara bezi ben verdim. Senin smarladn le-himse, neden o gn ardn aramadn, Hani smarladm lehim? demedin? Kim dememi? Ben demitim ki dizlerimi dverek... Beri bak, namussuz Cinci, burda olanlarn hepsinden haberim var. Bu lehimler olann! Bize yalvard fazladan... Aman Bekir aa, lehim aldrdmz usta duymasn. Harcanp savuur, dedi. Daha sylyor! Th Allah belan vere! Bu kez yanlmaktasn Cinci Nezir, sen bu kez, bana sorarsan ok kt yanlmaktasn! Cinci Nezir, birden pirelendi, gzlerini kukulu kukulu krptrp duraklaya duraklaya sordu : Neresinde yanlmaktaymz bu kez, bakalm? Sen buna dkkn be liraya sattn? Senin dkkna yirmi lira verecek adam kyamet gibiyken... Neden ha?.. Neden mi?.. Acdmdan... Babas bizim... Terzi Bekir elini kaldrp Cinci'yi susturdu: Seferberlik arkadan he mi? Kes... Kes uzatma!.. O gn para lazmd. nne Kelleci kt. Fukarann be kaymasn arptn savutun. Seninkisi, bildiimiz dolandrclk... Bu yamza gelene kadar... Bize dolandrc diyen... Hi mi kmad? ok kmtr ok... ok ktndan almsndr. Sen bu yana kadar, benim bildiim, daha nice laflar yalayp yuttun! Ne fayda!.. Bunlar sen dememeliydin ki... Bu laflar bize... Yabann bir garibi demeliydi ki... Ab bizim adammz... Ah bizim ankr'mzn adam... ankr adamnn nesini beenmedin kpek? Seni Cinci sayp muskalarna bunca para verdiini mi? Rezilliine dayanip boynunu koparmadn m? Evet, haklsn... ankr'nn adam, az biraz avanaktr. u eker Emin gibi rezillerin ardna der seirtir ama, ite buraya kadar seirtir... ankrly burdan ileriye yelleyen, zararl kar, Aa! Cinci Nezir, yardm ister gibi, oradakilerin yzlerine bakt : Biz imdicik, alman mallarmz... Biz, bunca zamann hrszn elimizle tutup... Uzattn Cinci... Ben ar ar kzmaya baladm. Buras da ba m? Bir eyin kaypsa, aramann yolu bu mudur? Burda Mdr necilik, Bagardiyan necilk? Bunca maln alnm da, neden biri meydana kmad? Ayptr, ayp... Tadnda keselim... Tadnda keselim, dersin... Benim dkknm soyulmu... Esnaflkta hrsz arkalamak var mdr? Esnaflkta hrsz arkalamak yoksa, nce seni tepelemell!.. Savu bakalm! Bas dedim! leyin sattn demirlerin parasn kumarda tldn! Yrek yankln fukara Kelleci'de soutmaya kalktn; kes ulan! Senin rezilliin yumuak Mdrle kovulmaktan korkan gardiyanlara sker. Bize geldi mi... art olsun, bak... Yahu Bekir Aa!.. Bizim imdicik... Bizim bir laf ettiimiz mi var? Biz bu olan bunca koruyup...

 Kes dedim, tbe! Kes yeter! Bu kez, kt yanlmaktasn, dedim. Neden dedim? Ezrailin klc altnda dolamaktasn da, ondan dedim! Bu lafn biraz da eker Emin'e... Aklnz banza biriktirin! Mahpus damnda bir adamn stne srgit varlmaz! Elbet benim de bir bildiim var! t gibi yalanmaya baladn yle ya!.. Soluun kesildi deil mi yreksiz papas? Ben korkumdan m yalanmaktaym?.. Biz cenk grmz Bekir Aa, bize byle yeni yetmeler... Orasn bilmem! ok zorlatrsan, bu Kelleci gibiler... Anladn m? Bu laflar aklna iyi yaz!.. Ben senin yerinde olsam, arptm be liray bulur buluturur, bu zpra veririm. Yanma rak aldn da, zenaat belletmeyi be liraya kesitinse zenaat belletmedin. Dkkn sattmsa... Hst, lafm kesme, sattn da sonunda caydmsa, be lirann stne caymalk deyeceksin!.. Bunun yasas budur. Biz burda namusumuzla ine kakarak cezay tketmeye abalyoruz. Senin gibisine gz gre gre adam soydurmayz. Burda adam soymak olsa, seni diinde gtrp paralayacak babayiit kyamet gibi... -Elinin tersiyle Defol dedi. Arkas sra kmaya davranan eker Emin'i kolundan tutup, iki kere sarst-: Sana gelince ingen olu... Sen iin tadn iyice kardn! Btn bu muzurluklarn senden daldn bilmeyen yok! Bu Cinci rezilinin eytan sensin... Tbe Bekir Usta... Dinime imanma... Yahu ben ne halt edeyim? Beni dinlersen, bir zaman yatandan kma, gze grnme! Kelleci'yi bir oyunla defleyelim, ben senin dkkna on be liralk alc bulurum, demedin mi? art olsun yalan!.. art olsun... Aman aalar... Hst.. Bizim hepsinden haberimiz var! te, olanda hrszlk mal kmad. Sizin niyetiniz bunu karalayp zincire vurdurmak ama... Vallah billah Bekir Usta... Her kim dediyse, gelip yzme sylesin... Benim burda, dmanm... Senin gibi kanck itin dman m olurmu, ingenlerin yzkaras?.. ankr'mzn ingen milleti seni defterinden niin sildi kard? Rezilliin tadn kardndan... Bak, sonunda kahpelik olmasn... Aa gitmene ok bir ey kalmad. Mdre idareye laf gtrc lazmsa, kendilerine bir akll casus peydahlasnlar... Sus ulan, slak it gibi inileme!.. unu da iyi bil, eker Emin! Biz burada Hidayeti meydanc durduracak deiliz. Sen bouna zorlatmaktasn! Hidayet'i de kendine benzettin, yreksiz! unun bunun yemeini merdivenlerde parmaklad grlmedi mi? Konumaclarn getirdikleri teberiyi yukar karrken, tuttuun uvala blmedi mi? Karlara sa svazlamasn ne yapalm? -Hmla elini sallayp eker Emin'i susturdu -.: Bunlar yalan m? Yalan, demelisin ki, ben seni st dal gibi budamalym!.. Kaacaklar, dedin, sofann pencerelerine demir taktrdn. Aldrmadik. Rak iiyorlar, dedin, aldrmadk. Dkkanlara kar getiriyorlar, dedin. Aldrmadk. O taraklarda bezimiz olmadndan aldrmadk. Avanak idareyi varsn aldatsn! dedik. Sunardn yle ya?.. Bugnleri baka gnlere benzetme!.. Millet cannn derdine dm... Kim vurduya gidersin ki, leini kahpe anan tanyamaz!.. te benden sana, bilirsen ata d... ingen eker Emin, art olsun... Tbe yalan... diye mrldanarak ocuk kouundan zplayp kt. Bekir Usta, bu kez Kelleci'ye dnd : Topla unlar alak!.. stnz banz ararlar, kz gibi bakarsnz.

Sandnz yatanz kurcalarlar, mal gibi srtrsnz. Tutukluuna bakan, ankr Cezaevi'nin arsn btn soydun da buraya tadn sanr! Cinci denilen kara eytanla bir uvala girmeye kalkarsnz! unun bunun ban derde salarsnz. Deli pezevenk, sonunu dnmeyip bir kt laf sylemeliydi ki, bak bakalm, sana neler olurdu! Daha durur... Hele ay... Topla pilini prtn... -Sesini yumuatp alaltt -: uraya buraya soktuun eylerden haberim yok belleme!.. Bir daha yle eyler grrsem, duyarsam, bak keyfine... Aklnza esince, pire gibi adam ldrrsnz, srasnda rznz korumaya korkarsnz. Ulan bu dnyada sizin gibi rezil var m? Sofaya ktklar zaman, Murat, Hatip Hoca ile Bekir'i kollarndan tutarak durdurttu : Ne buldun tahtann deliinde usta? alnm bir ey mi? Deil beyim!.. Kolum kadar demiri iyice.sivril-tip ustura gibi bilemi de tutamana aputu sarp hazrlam... Artk bilmem, eker Emin iin, bilmem, Dkkn iinde bir kahpelik ederse... diyerek Cinci iin... ksrk grltsne getirip demenin ilerisine doru savurdum. Cinci gibi, eker Emin gibi rezil takm neden avanak olur acaba? Biri beni gebertir gnn birinde... neden demez? Demez. nk vurup geberten kmaz!.. Herkes aa inmi, Murat ka gndr urat resmi bitirmek iin yukarda kalmt. Yorgunluktan beli arynca, piposunu yakt, kibrit pn pencereden dar att. Arkasndan ince bir duman ekerek dne dne den kibrit p, vurulmu bir ua hatrlatmt. Yabanc dergilerde grp yadrgad bir fotoraf gznn nne geldi, Eyfel Kulesi'ne km Alman subaylar Fransz kzlaryla kol kola Paris'i seyrediyorlard. Hibirinde ty ts yok... Hepsi de Kelleci Me-met'le sanki yat... Klklar eski Alman ordusunun bol srmal Prusyal subaylarmkine benzemiyor. nce yazlk elbiseleri buruuk... Omuzlan apoletsiz, gsleri niansz... Gzlkler yzlerine miyop yumuakl vermi... Adam ldrmek urada kalsn, tahta kurusu ezemeyecek kadar yufka yrekli ocuklar... Kelleci'-nin Bugn bayram/Bir ie ayran diye ders okuyuunu duyar gibi oldu. Demek bir yandan, mark bebek sesiyle alfabeyi hecelerken, te yandan adam ldrmek iin demir sivriltiyormu... Piposunu dizlerine vurarak resme dald. Sabahleyin beendii resmi bozmu, karpostallara benzetmiti. Aklmz, kaybolan pullara takld. Renklerin akama dntn fark edemedik! diye glmsedi, Bizim pullar meydana kmadna gre, ardklarn baka bir yere saklam olacak... Nereye saklayabilir? Kim bunun hrsz yata? Kelleci'nin gelip arkasnda durduunu, her zamanki gibi resme baktn anlaynca suratn ast: Pullar sorsam m apansz? Topladm m teni berini? Topladm, beyim! Sen Cinci'nin nasl adam olduunu bilmiyor musun? O heriften dkkn satn alnr m? Biz kendi bamza almadk ki... Sana danacaktk!.. Sen o sra uykudaydn. Paray biz, Mdr Bey'-in nnde verdik. Mdr Bey adamsa, paramz alr. Aslna bakarsan hepsi Allahtan beyim, eer bizim paramz helal paraysa, Cinci yiyemez. Yese de kulak asma, iyilikle yiyemez... -Resmi parma ile gsterdi-: Nah bu karnn Hdrlk tepesi yle ya... u yukar-daki ate kzl gne... Gnei, gne gibi yapmsn beyim, gne iyi olmu... Nah belli, fr dnerek kurun

gibi gitmede... Kendi bana bir yerlere gider, de-dindi. Biz gittiini fark etmeyiz ama, gider deil mi? Varaca yer, iyice uzak olmasa, bu gne byle kurun gibi neden seirtsin haa?.. Dur bildim, nah uras yldz. Sen bunu akama yakn yapmsn! Gne devrilmeden yldz douyor. Bana sorarsan, bu yldzlar, gkyznn elektrikleri... Bana sorarsan, geceye yakn bunlarn da dmesini bir bken var! Murat baka eyler dnerek dalgn sordu : Kim bker gkyznn elektrik dmesini Kelleci? Allah bker, besbelli... Allah bker yle ya?.. Bker ki, gece vakti, gkyznn yollar klanr! Kendi bkmese de, bir hizmetkr varmtr. Ona Bk haydi, dedi mi, tamam... -Derin derin iini ekti-: Gece vakti, baz baz, ben bu bu gkyznn iine bakyorum ki, oka bakyorum beyim, bakyorum, yldzlarn bir yan kararm. Dn gece yanarken, bu gece snm... Baz gecelerse, gkyznn elektrik motoru yiitleniyor... -Gene iini ekti-: Bu gnein ii hepsinden zor, beyim... Neden? Doar batar, batar doar... Dur durak yok... Be yahu, desen, usanmak yok mudur sende? Nah grnd beyim... Bu ankr kasabasnn akam bu srnn n sra iniyor. Davar iyi doymu bugn. Davar ksm iyi doymusa yatak yerine gayet gnll dner. obann soluunu tketmez. Sr, tepenin yznde, bulut glgesi gibi yayla toplana geliyordu. Bunlar toklu, beyim... Bunlarn ounluu toklu... Bir yanda var yok bunlar... Bugn hava serin-ceydi. Sr ksm serinlii buldu mu, gertiyi hr hr yer ki, frtna gibi... Srnn toklu olduu belli... nk bak, can tez bunlarn... oban da nlerine geip azarlamyor. nie devrilince hzlandlar. Oysa iyi oban, srsn yava gezdirecek... Sen hi obanlk ettin mi? Etmedik ama, bizim oralardan srler geer. Fazladan rahmetli Osman Aa'm bir zamanlar, Krt obanlara davar toplard. Bilirim. Bizim oralarda, hardalotu deriz bir ot olur, beyim, davara gayetle yarayl bir ot... Allahm iine bak ki, bu otu yazla kn arasnda karyor. Klarn ksa olduu yllarda bu ot, yazy yaban kaplar. Davar hayvan hardalotunu yedi mi, nn ald demektir. K uzunsa, ot mot kalmaz. O zaman, kkba hayvan kyde doyuracaksn, say ki, her nde namussuzlara be kuruluk birer kayma yedirmektesin... Ot olmad yl sen de kendi bana bilirsin, beyim, yol boyunda dur. Deve katarlarna bak! Develer taze deri yklyse, davar krmdr. Davar sahipleri yand, demek... Kelleci, sanki birka saat nce hrszlktan st aranmam, tokatlanmam gibi, keyifli, kurnaz glyordu. Murat, bu onursuz umursamazl yadrgayarak, apansz kzd, birden baskn verir gibi, sordu: Benim pullar grdn m, Kelleci? Hangi pullar beyim, nasl pullar? Kelleci'nin sesi birden rkeklemiti. Murat'n phesi artt. Gc yettii kadar yumuak anlatt: Mektup pullar var ya ...Hani geenlerde Tahir Efendi getirmiti. Sen dersini okudun. kyordunL. Bildim. Mektuba yaptrdn pullar... stnde Gazi Paa'nn resmi vard yle ya?.. Nah unca-ck...

 Tamam... Aradm, bulamadm. Yaptrp tketmiindir, beyim? Hi olur mu? Yirmi taneydi. kisini yaptrdk. Gerisi duruyordu. Her yana baktm yok... Masann gzne baktn m? Baktm. Her yan gzelce aradn demek?.. Dur beyim, kitaplarn iine baktn m? Hangi kitaplarn? Gvurca kitaplarn... Birbirine benzer koca kitaplar! Balzac'larn m?.. -Kelleci'nin Balzac sznden hibir ey anlayamayacan kestirerek sinirli sinirli gld -: i resimli? Resimli... Pullar kitabn iine neden girsin? Tahir Efendi getirdii zaman sen o kitaplardan birini okumaya durdundu, beyim. Murat hemen davrand: Ulan aferin Kelleci!.. Eer pullar Balzac'larn iindeyse, iki eyrei hak ettin, rezil! ki eyrek de neymi? Hele bir bulunsun ki... Bulunmazsa, oday dipten dorua ararz!.. Aaya indiler. Pullar, Balzac ciltlerinden Ky Doktoru'nun iinde duruyordu. Kelleci, biraz direndikten sonra on kuruu alp knca, Murat masaya oturdu. Mektuplar zarflarndan kard. Kelleci'nin bana gelenlerden sonra bunlarn adamakll deitirilmesi gerekiyordu. Kenef kokusuyla boumasndan balayarak Kelle-ci'yi kran'la Aye'ye hemen de gn gnne anlatmt. Dirseklerini masaya dayayarak dald: kran bandan beri pek nemsemedi bu ii... Kelleci'deki deimeleri genelletirip bundan, geni sonular karmaya kalkmad, Aye tersine, bunu btn Trk milletinin stn basar gcne tank tutuyor. Evet, Doktor Mnr Bey hakl... Aye gibiler, kendilerini gereki saydklar, daha da gereki olmaya abaladklar halde sulusepken romantik insanlar... kran, gerekilik gsterisi yapmay aklna getirmez, yleyken, her zaman, gereklerle beraberdir, arada bir ok romantik grnse de... Birden kran' zledi. Czdanndan resmini karp masaya koydu. Elini stnden, iki kere okar gibi geirdi. Bu dnyada yalnz kran' seviyordu, lesiye seviyordu ama, bu sevgi, ocukluk arkada Avukat Kadirin kars Aye'yle onu yllardr aldatmasna engel de olamyordu. Ktlar nne ekip dolmakalemini kard. Sevgili kranm, diye balad. IV Kelleci Memet, reviri silip sprdkten sonra, sofay ykamaya girimiti. Evimi de yktn kcek / Belimi de krdn kcek diye inceden tutturduu trky hi kesmeden, bir kou emeye iniyor, bo tenekeyi musluun altna koyup dolusunu yukarya uuruyordu. st ba srlsklamd. Eski demenin

aralklarndan arl arl aaya akan sulara ayann altndaki uval yetitirmek iin frldak gibi dnyordu. Murat merdiven banda durup bu rpna bir zaman bakt: Ulan Kelleci... Temizlik iyi ho ama, aay sele vermeyi ne yapalm? Verdik beyim! Hele burasn bitirelim, aas kolay... Reviri de byle ykayacaktk ama Hatip Hoca brakmad, Koulara su akar. Seni dverler, dedi. Yorulmusun kpolusu! Biz yorulmayz beyim... Yorulmak da neymi!. Tenekeden biraz su dkt. Murat Bey'e gsteri olsun diye, ayann altndaki uval burup ttrmeye balad. Bir yandan da konuuyordu : Hatip Hoca dedi ki... Bir bana stesinden gelemezsin ulan Kelleci! dedi. Bak nasl geldik! erinin karyolalarn kendi bamza sktk de yeniden attk! oban Ali daym bize svd ama, varsn svsn, sonunda sevindi. Ulan aferin Kelleci, dedi. Bizim revirden bir gbr kt, beyim, bir kan yk... -Tenekede kalan suyu devirdi - : Suyu bolca vuracaksn ki... Hey!.. Ne oluyor? Kim dkyor bu suyu? Kelleci bu sesi duyar duymaz kalakalmt. Mdr merdivenleri karken syleniyordu : Kimdir o?.. Kim buralar batran ay? -Murat' merdiven banda grnce ard -: Ne oluyor Murat Bey? Efendi... bizim yeni meydanc temizlie girimi... Ortal ayna gibi parlatyor! Peki! Bu su nedir? Aas batm... Oralarn da ykayacak... Gelin bakn!.. Revir, revir olal, byle temizlik grd m? Revir odas, stanbul'un eski zaman konaklarmda-ki sofalar kadar bykt. Cezaevinin avlusuna bakan drt penceresi, karyolas vard. Duvarlara Atatrk'n, smet nn'nn, Mareal Fevzi akmak'n tabas-mas resimleri yaptrlmt. Orta yere kadar yryen Mdr Bey, hi istemedii bir i yaplm da, byk bir hayal krklna uram gibi kederle iini ekti: Allah Allah! yi olmu gerekten... Temizlemi, adam gibi... Dnecei srada, oban Ali derin hrltlarla inlemeye balaynca, istemeye istemeye yaklat: Naslsn Ali?.. Hasta msn? Ali, yorgan birden ap doruldu. Veremdi. Azndan kan geldii halde, hi sz dinlemiyor, her gn byle elbiseyle yn yorgannn altna girip terlemeye alyordu. Mdrle Murat Bey'i grnce neye uradn ard: Ktlarm geldi mi Mdr Bey?.. Kurban olaym... Bizim ktlar haaa?.. Gelmedi, ama nerdeyse gelir. Aman gelsin!.. Bizi bu maraz ktletti iyice... Bu seferi tekilere benzetme oh Mdr Bey!.. Aklm kesti, bu dert bizi yiyecek... Bize iflah olmak yok!.. Sus!.. Byle laf istemem! Doktor beyler bu seferki raporunu ok gzel yazdlar. Bu seferki hava deiimi, greceksin, drt ay deil, alt ay gelecek! Ama bak, szm dinlemezsen, candarma yollar seni geri getiririm... - Murat'a gz krpt -: Geen knda tembihlemiim, Murat Bey, bu Ali, lgaz yaylalarn da yaayacakt. Bol bol st, yourt, tuzsuz ya, et yiyecekti. Sz verdi. Yemin

etti. Drt ay sonra eskisinden kt geldi. Bir kere, cici mamadan ba alamyor. Oysa, o i buna bsbtn yasak... Duyduum doruysa, burada bile zorlatyormu... Sanmam, Mdr Bey! Dman szdr. Bu Ali'nin fazladan dervilii de var. Dervi ne demek, elini eteini dnyadan ekmi demek... Bunlarn dervilii ylesi deil, Murat Bey, bun-larmki kolayna dervilik... Ulan rezil desem, senin iki kar neyine? Sen bu halle krpe karnn hakkndan gelebilir misin? Asln ararsak buna krpe kz deil, Fati'ye zal koca lazm!.. nlersin deil mi?.. ine gelmedi. Ben onu bunu bilmem! Doktorun dediklerini tutmazsan, cimrilik edip, Sade suyla bulgurla geineyim, stelik karnn koynundan hi kmayaym, dersen nallar dikersin Dervi Ali... Hem de doruca cehennemi boylarsn... Sofaya ktlar. Kelleci buradaki iini bitirmi, aaya inmiti. Keyifle ard Kcek trks duyuluyordu. Mdr Bey ban sallad: Bu oban Ali ilk geldii zaman bu kapdan s-myormu... Bunun kadar kalpl kyafetli adam az olurmu... Kyde ne yaparm bilir misiniz? Adam beli kalnlndaki aalar, rgalaya rgalaya kknden sker karrm... obanla alan bir insan, reperlie pek dayanamyor. Yaylalarn temiz havasna alk bir adam, bataklkta, alt st bir kulbede, sekiz ay k hayvanlarla bir arada geirebilir mi? Hele bunun gibi cimri olursa... Yemez imez... Dervilie sapmas, cimriliine uygun dmesinden... Kylleri sylyor, bu oban Ali, son zamanlarda, yln dokuz ay oruluy-mu... Deli bu herif...Kadna dknl gibi, durduu yerde komusunu ldrmesi de akll ii deil! Bana kalrsa, bu bylece ger gider! Evet, ger gider ama hastaln ka kiiye bulatrdktan sonra?.. Bakanlktan karlk geldi mi, sizin ie? Gelmedi. Bekliyoruz. Bizim Bakanlk da, Allah iyilik versin, bir alem! Adam deeri hi bilinmez! Usandm vallaha... Veklet deitireyim, diyorum. En iyisi Maliyeye atlamak... stediimiz, ayda topu topu on lira zam... Greceksiniz, Kadro imdilik elvermiyor, diyecekler. Drt yldr kadro bekliyorum. Sanki aylklar insanlara deil kadrolara veriliyor. ini ekti, ellerini nce dua eder gibi ap sonra, umutsuz iki yanma brakt. Kaslaryla gzlerinin kuyruklar dk olduundan, suratnn kederli akl glerken bile pek deimiyordu. Dz lacivert bir elbise giymi, her zamanki krmz boyunbam balamt. Elbise de boyunba da eskiydi ama, tertemizdi. Yaka deliine geirilmi sar ereveli Milli ef smet nn rozeti, klna zentili bayram kl veriyordu. Merdivende ayak sesleri duyulunca, kalarn atp kasld. Mahpus milletine gleryz gstermemeyi iinin ba art sayyor, bunu, hi kimseye selam vermemek, hi kimsenin selamn almamak derecelerine vardrm bulunuyordu. Gene de umduu saygy grememekte, aslnda ocuk kouundakileri bile rktememekteydi. Geim sknts ektii iin arya, ktip efendiye, Bagardiyan Etem Pelvan'a, mahpuslardan bazlarna bile borluydu. Burada hibir ey gizli kalmadndan, zorla kaslmaya abalamas umduu saygnn bsbtn tersini meydana getiriyordu. Be yl on aya hkml tahsildar Osman Efendi zavallya, ilk grd gn, ((Kasnt ad takm, bu ad da cezaevinde kolayca

tutmutu. Mdr Bey, denek yutmu gibi dimdik, odasna girince, Murat merdivene dnd. Kelleci Memet, zorla yukar kard Hatip Ho-ca'ya yalvaryordu : Hele bir bak Hatip emmi! Hele bak ki bir... Hatip Hoca glmsedi: Bizi srd getirdi beyim! Hnerini gsterecek de aferin alacak. Aada verivereydiniz. Verivereydik evet, iki tane vereydik, vereydik... Raz gelmedi, rezil! Kelleci, kocaman elleri gbeinde, srtyordu : Nasl olmu, efendi aalar? yi gzel olmu mu? Olmu da ileri bile gemi... Ulan burasn vali kona gibi parlatmsn kopuk... Hele reviri bir gr ki... Hele reviri..., Ne fayda, koulara su akar diyerek ykayamadk... Hatip Hoca, revirin temizliini de pek beendi: Aferin Kelleci! Yzmz kara etmedin! Arkadalar ne diyorlar? Biz bunca yln mahpusuyuz, byle ayana tetik meydanc grmedik! diyorlar... Eline salk ama, bu byle olmaz! Hani pencerenin nne, iskemleleri atmamsn! Murat Bey'le biz, urada birer kahve imeli deil miyiz? stemez hocam! Zahmet etmeyin! Zahmet de neymi? Bu kpolu Kelleci'nin un-cack adaml varsa, bizi kahvesiz koyuvermez... -Hatip Hoca bayla Kelleci'ye dolabn gsterdi -. Bilirsin ya, Murat Bey'inki ekersiz olacak... skemleleri kap gel! Murat, Kelleci Memet'in koturduu iskemleye oturdu, Hoca'ya gz krpt: Mdr Bey demincek bu senin Kelleci olun iin ne dedi, bil bakalm Hatip Hoca? Ne dedi? Temizlie gayret verdiini grd de, Bu olan alma cezaevinin en iyisine gndersem gerek... dedi. Hangisiymi en iyisi? Ankara ocuk cezaevi... Kelleci, aka edildiini bildii halde, telalanm grnd : Aman beyim! Aman olmaz! Hani bizi Zongul-dam alma cezaevine salacaktn? yleydi, ama Mdr Bey, lle en iyisi olacak, diye dayatyor... Biz de dayatalm oh beyim! Aman bizi Zongul-dan alma cezaevine salmann kolay... Hatip Hoca parman kaldrd: Zonguldak'm... Zonguldaa gitmek hner deil, almalara dayanmak hner! Skya dayananlaz-san, bana gelecekleri hi dndn m? Seni orann 232 cezaevine atarlar. Zonguldan oturak cezaevini buraya benzetme! Yeraltnda bir cezaevi ki, gne mne aramayacaksn... Yiyecek de yok! Haftasna varmaz, lr gidersin! Gn grmezsek, lrz. Adam gn grmedi mi, lr. Orann mahpus dam, demek, yerin altnda m, bizim Virankale'nin yatr mezar gibi?.. Sizin yatr mezar dize kadar su mudur? Yok... Zonguldan mahpus dam dize kadar uymu... Grenler kt anlatyorlar,

Kelleci... Sen, Yolu yakn... Bunalrsak ky tutarz, demektesin ama, yanlmaktasn... art olsun ky tutmak yok! Biz, Cezay tezce bitirelim, diyoruz! Yr alak!.. Hele kahve iyi olmasn da... Ben sana cezay tezce bitirmeyi sorarm! Murat asl cezaevinin avlusuna dalmt. Handan bozma ankr Cezaevi'nin orta avlusu, eni boyu yirmier metreyi gemeyen, arnavutkaldrm deli, berbat bir ukurdu. Koularn avluya bakan kaln demir parmaklkl pencerelerinden gece yldzlar bile g-rlmezmi... Burada on yldr yldz grmeden yatan kyamet gibiymi... Beyim bak, zindanda biri var! Nereden bildiniz? Var! Hem de herifi eytan aldatm... Hamamc Rstem su yetitiriyor! Hamamc Rstem, cezaevinin hamamlna bakyor, ykanmak isteyenlere tenekesi iki kurua scak su veriyordu. damlk Bahattin koutan kt, kollarn emir-ieyerek avlunun ortasndaki adrvana geldi. Kirden kapkara olmu yn oraplarn burunlarndan tutup kolayca kard. Aptes almaya meldi. Boynu sracal, sessiz, yumuak bir delikanlyd. Sevdii karnn on yandaki olan kardeini, stlerine gelip, Sizi eniteme derim, dedii iin ldrm, lsn gtrp bozkrda bir kr kuyuya atmt. Bu ii kar ile birlikte yapmlard. Karnn aslma cezasndan kurtulmas, yann kk olmasmdand. Bahattin aptesi yarlamadan teki idamlk Numan da gelip yetiince, Hatip Hoca, ksa ksa gld : Bunlar birbirlerinden hi ayrlmazlar, beyim... Akllarnca birbirlerine destek olmaya abalyorlar. dam cezasndan nce bunlarn ikisi de namazn yanna uramazd. Bahattin'e kalsa, namaz aklna getirmezdi ya, Numan'a bakarak alt. Bu Numan', kars brakp gidince grmeliydin beyim, tam iki ay danalar gibi brd, Erkekliime ayp, demedi. Of dedike bunun azndan bildiin harl ate kar olduydu. Evet, kolay mesele deil... Kar, buna kaaklk ortan l-drtyor, sonunda karsna geip tanklk ederek direin altna iteliyor. Herif burada yal iple bouurken, gidip z kardeinin koynuna girmesi de cabas... Yok canm... Dedikodudur. Gizlisi yok ki dedikodu olsun! Aktan bir i... Kar alaklk etmeyip lafn sorguda, mahkemede biraz evirseydi, buna belki lm cezas vermezlerdi. Bu Numan, kaaklk ortan parasna tamah, baltayla ldryor da leini kanya sarp da bana brakyor. Bizde yattyd ama, gn madan ktyd. Ne olduunu bilmem, diyecek de kurtulacak... Kts de gelirse, araya namus meselesi kartracak. Karma satat, diye mi? yi bildin, Karma doland, diye... Bunlar hep karnn akl... nanrm! Karnn, kaynnda gz varm nk... Gz olduundan, sorguda, Hayr, kabul etmem! Rahmetli ylelerden deildi. Bu, parasn almaya ldrd, diyor da fukara Numan'm gvendii dalara karlar yadryor... imdi bunlar yan yana namaza duracaklar... Duracaklar ya, Allaha ne diyecekler? - Kahveyi iini eker gibi iti -: lm cezasna arplmak ok zor i, beyim! Bama geldiinden

bilirim, lm cezas etinden de etin... Siz de namaza baladnz myd? Hayr... Biz balamadk. Balamadk ama, Balasak m, hey Allah, bir faydas olur mu? diye ok debelendik. Kurunlu topranda bize Gvur Hoca derler beyim, Boynunu ipe verince, ne de gzel Mslman oldu, demesinler diyerek dayandm ama bana sor! Ya u bizim rezil Cinci Nezir'in muskasndan umut bekleyiime ne demeli? Her gece, Yarn yazdracam her ka kurusa... Ne derlerse desinler! diyorum. Sabahlar gvur hocalk brakmyor... Ka yl, lm cezas altnda kaldnz? Be yl, sekiz ay, on drt gn... Bunun alt ay on drt gn Yargtay onaylamasndan sonradr. Yargtay onaylamasndan sonra ne demek, bir hesapla! Her gece yatana, Yarn aslacam, diye giriyorsun. Geenlerde Cinci Nezir ne dedi? Bu Hatip Hoca, yataa srtarak girerdi geceleri... dedi. Srtarak yatardk ama, nasl yatardk?. Her gece o gsteri srtmas ne demektir, sen bana soracaksn! Hi unutmam, byle bir haziran gn, Arceza reisi: Hatip Hoca, kanun seni idam ediyor, dedi, kalemini masaya vurup krd. Ben, o gne kadar, kendimi aslmaya altrdm sanrdm. Meer uncack alamamm! Adam kendi lmne bilerek alamaz nk... Reisin krmz cppesi kzdrlm demir oldu, gvdeme yapt. Boazma kzgn bir ey tkand. Bamn iine bir duman kt beyim, sar kkrt duman gibi... Aslacaksn, dediler mi, ayaklarn yerden kesiliyor, bu dnyadan te dnyaya gyorsun. O zamandan beri, bana, bura dnyasnn boumalar aka gelir beyim, bu kinci Dnya Sava bile hep aka gelir. Cezay reis syler sylemez nce ne dndnz? .Yargtay bozar, filan demediniz mi? Bu sonrann ii... Sonra, aklm biraz bama toplaynca... Yreime ilk geleni sylesem glersin! Mahpus arkadalardan utanmak geldi yreime... Anlayamadm? Sen anlamadn da, ben anlayabildim mi? Trk-esi, Aslacaksn, dediler mi, adam artyor. Arkadalar suratmza nasl bakar? demiim. teberilerini arrken yakalanmm gibisine... damlk oldun mu, nce uykuyu kaybedersin!.. Kendi bana vcr v-cr baksan gene bir ey deil... Aman uyumadmz grmesinler, diyerek gzlerini hep yumacaksn. Kalkp oturamazsn, ileride uykusu dalanlar var. Yanlarna gidip de iki laflasana... Hayr... damlk ksm, kendi derdini kendi bana eker. ki kii urada fsl-dasa... Aman bizim ktlar m geldi? diye pirelenirsin. Bagardiyan biraz telalysa iin bitmitir. urada birine bir gardiyan bara, Bizim ktlar geldi de ona kzgnlndan barmakta, diye kvranyorum. Yok, birinin suunu grmezden gelse, Tamam! Bizi yarn asacaklar da o yzden bunlar hatr ykmak istememekteler! diyorum. Marangozlara seslenseler, bizim aya yaptracaklar... Iklar kararsa, gene o mesele... Bir gn gazete gelmedi mi, o gazeteyi bulup okuyana kadar dur durak yok... Sabaha kar kendini kaybedersin de, biraz dalarsn, uyanp gn n grmenle, Oh, bugn de yaadk, diye kemiklerin gever, (damlk ksm ip lafm edemez, beyim, u amar urganlarn grdke soluu kesilir - Aptes almay bitirip uzun uzun kurulanan idamlklara bakarak biraz dald -: Cezamn on be yla indiini mjdeleyen telgraf aldm zaman srtmdan aa kaynar bir ter boand. Yattm. Yat o yat... Meer biz utanma belas ayakta durmuuz!

-Elleri gbeinde, gzleri biraz ksk, dikkatle dinleyen Kelleci Memet'e parmam sallad -: uradan bir su ver Kelleci olum... Meer lm korkusu bizim iimizi kurt gibi yemi, tketmi beyim, doktor bakmasyla : Bu zamana kadar neredeydin herif! Sende cier mier kalmam! diye bard. Ama bu dediklerim herkese byle deil!.. Alalm u Numan'la Ba-hattin'i... Akllar ermediinden mal gibi srtrlar. Bsbtn korkmuyorlar, desem yalan... Korkuyorlar ama, bunlarnkine akll adam korkusu denmez. Bahat-tin'in ktlar da Yargtaydan geti, imdi Byk Millet Meclisi'nde... Beni asamazlar! Benim Yargtay hakkm daha var! diyor. Gnlerden bir gn, sabaha kar, uyandrp: Haydi, vakittir, diyecekler... Dinim gibi biliyorum, aracak fukara... Brakn akay... Hani bizim teki Yargtaylar?.. diye direnecek. - Suyu uzatan Kelleci'nin elindeki amura at -: Elini ykamadn m rezil! Bu pislik neyin nesi? Kanad Hatip Emmi, kanad da amur srdk... Murat telaland: Ne amuru?.. Th Allah belan versin! Kelleci, elini hemen arkasna saklad: Geer beyim! amur iyidir! Srdk de kam ke-siverdi. Murat ayaa. kalkt: Ko yka... Yka iyice... amuru eme yalandan m aldn? eme yalandan... Bir de, eme yalandan... diyor! Git yka... Ben geliyorum! -Kelleci deminden beri bir tep-237 siye toplad bulaklar alp knca Hatip Hoca'ya dert yand- : Baz ilerde hi sz dinlemiyor bu olan... Bildiinden amyor! Yz kere tembihledim, Benim bulaklarma amur srme! dedim. Yeniden ykadm gryor da gene oral olmuyor! Ben gideyim de unun eline tentrdiyot alaym! Bu olanda az biraz katrlk var beyim! Geenlerde mikrobu anlatmsn! Gne n, tozlarn gstermisin! Akl yatm m biraz? Nerenin yatmas?.. Mikrop gze grnmez b-c... diye glyor gizliden... Toprakta mikrop varsa neden yaraya dnp irin toplamaz? dedi. Vay kpolusu vay!.. Bizim kylmzde akll laf neden oktur da hi akl yoktur beyim? Aklmz laf olur kar da ondan... Bulan kabas toprakla alnmaynca, sabun mu dayanr? dedi, dilini karp... stanbul'da fukara hi mi yoktur ki, bulak kaplarm bunlar hep sabunla y-kamaktalar? dedi. kan Meydanc Recep byle katr gibi dayatmazd, bula sabunla ykamak meselesinde!.. Kelleci'ye sorarsan, sana dmanlndan sabunla ykarm Recep... Fazladan, Hele aklsz stanbullu! diye elenirmi... Bana dmanl neden? Grete senin yznden yenilmi... Demek, imdi bununki bize dostluk?.. Aaya indikleri zaman Kelleci, elinde bulak kaplarla Murat Bey'in odasndan kyordu. Sabun kutusunu da almt. Yere bakarak kurnaz kurnaz gld : Suyu kzdrdk beyim! Elimizi de iyice ykadk! Kanadndan srdydk amuru... Demek yara ksmna hi mi amur srlmeyecek? Hi...

 Biz ky yerinde rmcek a basarz! rmcek a bsbtn olmaz! Haydi gel, ila sreceiz... Kelleci, hzla geri ekildi. Suratndaki akaclk birden silinmiti: stemez beyim. Kan durdu, kendi bana... Daha syleniyor. Gel buraya!.. Hatip Hoca ayplad: Hele yreksiz! Yakar diye korktun yle ya! Biz yakmasndan korkmadk Hatip Emmi... Biz acsnda deiliz!.. Yara ksm, ttn baslnca da yanar biraz... Murat ieriden seslendi: Tamam! Ttn kadar yakmaz bile... Al kendin sr! Kelleci, Hatip Hoca'ya meydan okur gibi odaya girdi. Tentrdiyotla pamuu alp yarasna smsk bastrd. nce dudaklarn biraz ksm, gzlerini biraz krptrmt. Sonra yz yava yava gld : Yakt azck... Varsn yaksn! Yakmas, mikrop bclerini ldryor, deil mi beyim? Yakmasa mikrop bcleri hi lmez yle ya!.. lmez! Gnah deil mi bcleri ldrmek... Ulan rezil! Koca Tuz Gazisi'ni vurup ldrrken dnseydin ya, gnah... Biz Osman Aa'm gnlmzle mi ldrdk? ifte tfei krlemeden patlad, kendi bana... Adam ldrmek gnah... Yaral hayvanlar ldrmek gnah... Karasinee, tahtabitine geldi mi, bunlar ldreceksin! Kurdu akal ldrmek de sevap yle ya beyim? nk davar maln kiryor domuzuna... Biti de tuttuumuz yerde ldreceiz! Adam srr. Isrmas ldre-239 siye deil ama, adamn cann yakar. Canmz yaksn da ldrmesin! Canlar neden bu kadar tatl beyim? Hi tatl olmayan can var mdr? Yoktur Kelleci! Aynn da can acr m, adam gibi?.. Acr! Aynn can acmasa nnde durulmazm... Durulmaz evet... -Bulak kaplar brakt yerden ald -: Ay da adamdan azma m beyim, ebek maymunu gibi?.. Hayr!.. Ay aydan azma... Biz adamdan azma biliriz. Bir zengin adam varm, kyn birinde... Yaylada oturmu... Sr sahibi bir zengin... Bir gn, kara k zaman, bir fukara gelmi, yor ki, dileri birbirine vurmacasina... Biraz yapa ver de, kendime yorgan dikeyim, demi... Zengin adam vermemi. Fakirdir, Ay ol! demesiyle aa ossaat ay olmu... Esirgedii yapalar derisine yapm... Ay bu sebepten bal ok sever beyim, asl aa olduundan... Byk altndan glmseyerek kt. eme yalann nne gelince, iki yanna bakt. Yerden bir avu amur alp Murat Bey'in ataln ovmaya giriti. Sevdii birinin aptallna acyarak glmsyor, atal amurla ovduunu Murat Bey'e gstermemek iin acele ediyordu. Gazeteci Murat, kk iskemlesini duvarn dibine getiren Kelleci'ye sordu : Syle bakalm Kelleci! Sizin Virankale'de, bu 30 Austos Bayram nasl olur? Aslna bakarsan, ky yerleri, 30 Austos Bayram, Cumhuriyet Bayram bilmez! Bizde bir Ramazan Bayram vardr, bir Kurban Bayram!.. Ramazan Bayramna da kulak asma! Bir bayramdr gelir geer! Bizde zorlu bayram, Kurban...

 Kurban kesilir, bolca et yenilir de ondan m? Ondan! Bayram sabah uyandnz... Bayram namazn kldnz... Bizim Virankale'de namaz kocam herifler klar beyim, iten gten dm kocalar... Trkesi, ben bizim kyde aklmn saraca bir bayram namaz grmedim. Adam srasndakiler Camilfye giderler, Bayram sabah, ky yerinde her gnk gibi er kalkarsn. Gn domadan dam iyice krr, tezeini tezek yerine atarsn. kz, eei sularz. At olan atn tmar eder. Karlar su ekerler pnardan... Vaktllar bayram yemei karr. Bu dediim Ramazan Bayram... Kurban geldi mi, ky yerinde her ev kendi bana kurban kesemez. Bir kabile, birka kabile bir yere birikir. Kabile olmayanlarn da topland vardr. Ortaklap kz keserler. Kart kz... Ya da bir ko kesilir. Kabilesine toplanmayanlara tellal artrlar, u evde et yenecek... Ekmeini alan gelsin, derler... Parasz m? Parasz i yok... Payna deni vereceksin. Kurban etini biz ekmekle yeriz az biraz... Akgzler ekmei ufak sokum yerler. Karnn ekmek almazland m, elle, kakla, ete yumulursun! Kyl milletinin fukaras ete alk olmadndan, bayram gn karn bozulan ok olur. Etin ya, adamn karnn gevetir beyim! nk kurbanda, fukara ksm kavurmann yan kak kak ier. Aa takmnn karn neden gevemez? Et yana alklndan... Ky yerinin bayram bir gndr! Ertesi gn bakarsn bayram geip gitmi... Ertesi gn et olmadndan bayram saylmaz! Bu srada Gardiyan Tahir Efendi kapy at. Susbe herif... Nah geldin ya ite! diyerek Cinci Nezir'i ieri itti. Cinci kapanan kapya kar barmaya balad: Gelmiim... Ulan geldimse klcm hakkna geldim... Ulan mbarek Zafer Bayram gn... Ulan kan bozuk vatan dman Musa Gardiyan!.. 30 Austos Bayrammzda kap amamak nasl bir gvurluk? Ulan ben karayak... Terzi Bekir glerek gelip koluna girdi: Yr pezevenk... Bayram sabah delilenme... Delilenme dersin! karayak gardiyan m vuralm biz imdicik? Ulan kimseye bulamayalm dedike... Hayr! Olmayacak! Bunlar bana evi sattrp parasn dilekelere yatrtacaklar! Gizli ilerini Bakanla bir bir yazarsam haksz mym ben? Dinin gibi doru syle Bekir Usta... Sabahleyin kapya geldim. Musa Gardiyan surat asm ki, domuz da yle deil... A kapy efendi! Amaz. Bre a! Bu nasl oyun bayram gn? Mdr gelmeyince almazm... Bagardiyann emriymi... Fukara Etem Efendi'yi, bunlar kendi karlarna kalkan ettiler. Ulan alak Musa Gardiyan, ben senin yreini bilmez miyim? Sabah sabah bizden bir paket ttn koparacak... Hayr, bu herifin ilerini Bakanla bildirmeyince olmayacak... Benim dkkn satmalarmda araclk edip u kadar hara aldklarn... Byle dersin ama, rezilin ardndan da hi ayrlmazsn! Uzatma sabah sabah... Yak unu... Dn gece, kumara ne verdiinden benim haberim var! Aldrma! imdi, dkkna gider, bir ift ktl esrar cga-ras yakarsn, fken baslr! Yahu, biz esrar keyfimizden mi iiyoruz? Ku-marm... tldmse kendi param tldm! Ben kumar yangnyla una buna bulaacak herif miyim, imansz

terzi? Barma, dedim! Cgaray neden verdik? Kahpe kar barts dinlemeyelim, diye verdik! -Murat'a gz etti - Bu Cinci'nin geenlerde dediini duydun muydu beyim? Duydundu, evet! Ne demiim? Ne dedimse hakl demiimdir. Ben gene o szmn stndeyim! Hayr, bu kez bitti! Bu kez beni seven nme gemesin! Sen geenlerde, Cinci ksm yumuak bal olacak, demedin miydi, uyduruku kpek? Cinci ksm yumuak bal olacak, dedimse, adama kar yumuak, dedim, byle itlere kar demedim. Dinle de Murat Bey, bak bakalm haksz mym? Tamam, ite Murat Bey'e bir diyecein yok ya, rezil terzi! Dinle Murat Bey, biz vaktin birinde bu Terzi Bekir olacaa, her neyin stne getirmisek, Cinci ksm... Dur, tbe! Ben nasl cinci diyebilirmiim? Dervi demiimdir. O laf aslnda dervi stne... Srasnda, Ha cinci, ha dervi! diyen ben miyim? Nah ite, Hatip Hoca da geldi! Olum Bekir Efendi! Dervile cinciyi, haydi, bir tut diyelim, ama, her dervi bir mi? Dervi var, savala kazanr, dervi var, barla... Peki... Dvene elsiz gerek, svene dilsiz gerek lafn nerene sokacaksn? Evet, bunu da demiimdir, ama, dar yerde, Musa Gardiyana bunalm Cinci Nezir iin dememiirn-dir. Aslnda bir cinci, cenk adam olmaynca, sar kedinin, kara olan stesinden nasl gelecek bakalm? Bunlar cinci uydurmas deil de, yle mi? Aman tbe ek!.. Sar kedi, kara olak nasl uydurma olabilirmi? Ky yerlerinde bunlar gzyle gren kyamet gibidir. Kara ola ben bile grdm. Kara ola gzyle grp yaam adam yoktur. " Yaam yoksa... Bu nasl bir yalan!. Bizim yaamamz... stm doluydu. Silahtan yana m? Hele avanak terzi!.. Silah kara olaa neylesin? Koynum koltuum Kuran dolu>.. zerimde Buhara Enm' bile var. Kara domuzun domuzluunu anla ki, stnde Buhara Enm' olan herife kuyruk sallayabiliyor. Bunun ii, evet, doruca boup atmak... Gecenin bir vakti yola ktn da, eii atlarken besmele ekmeyi mi unuttun, ya da, iin gayet acele olduundan, yataa girerken bismillah demek aklndan m kt? stnde muska yoksa hesabn tamamdr. Gelir bekler. Gnln geer gemez, baucuna dikilir, seni okalaya-rak uyandrr. Bir bakarsn, karnda, u resimdeki dnya gzeli Zleyha anamz... Bileinden tutup dee ektin mi, bitti. Sabahleyin seni srtakalm bulurlar. te dnyaya mundar gittin ki, seni cehennem bile almaz... Meydanda serseri kaldn bil! Sar kedinin oyunu, bana sorarsan daha kt... Sar kediye uradn m, sana srnmez yazlm demektir Terzi Bekir... Bakarsn bir sar kedi... urada kuyruunu sallamakta... Kuyruk sallamas, Allah ksmetini ayama gnderdi, demek... Boazna atlr da, sk verir. Bomaya deil, akln bandan almaya... Der baylrsn. Aslnda akim atlyor. Cinleniyorsun! Uyanyorsun ki adn unutmusun! Salyan smn sicim gibi akmaya balam... Pislikten bir koku peydahlarsn ki, kendi kokuna kendin dayanamazsn. Canndan temelli bezersin

ama, lm eline gemez. Srnrsn bir zaman, tarla gibi ufalanrsn. Kurtuluun yolu? Oncack eyi bilemedin mi olum? Kurtulu yolu, cinci muskas... Bende muskas Vardr. Boynuna taktn m, bunlar yanma hi sokulamazlar. Pencereye tnemi mahpus adamnn dardaki karya bakmas gibi yutkunur dururlar. Sakn bu muska, Kelleci'nu be kayma borcuna karlk bir kayma saydn muska m? Be kaymay hep muskayla deyeceksen iin i... Neden muskayla oluyor? Be kaymalk gazo-cam kaymaya verdik. Aslna bakarsan muskann kaas olmaz. nk deerine paha yetmez. Muskalarn pahas gnlnden kopandr. Benim gnlmden be kuru koparsa?.. Ona gnl demezler, Terzi Bekir, ona resmen pislik daarc derler. Yama yok!.. Biz bunun bilgisini canmzdan geerek aldk. Seferberlik Arabistan'nda, bir yandan ngiliz'e kurun skacaksn, bir yandan eyhe hizmet greceksin! Gece sabaha kadar dolanr, bulduumu eyhime tardm. Ka kere, koynum koltuum doluyken devriyelere uradm. O zamanlar oralarda Cemal Paa zagonu yryor. Hrszlkta tutuldun mu, en ufak ceza aslmak... Daha bykesi?.. Glersin yavrum, daha bykesi, Cemal Paa, nne istetiyor da, seni budakl kaza akveriyor. Arabistan deyince benim eyhi Arap eyhlerinden bellemeyeceksin. Drdnc Ordu dolaylarndan bir eyh ki yzde yz eyh olu eyh... Oralarda g yeti-rememiler de, Zaptetsin, diyerek Cemal Paa'ya smarlamlar. Contrk takmna, Aman Allah! artm bir eyh... Contrklerle neyi alp veremiyor? Murat Bey bilir. Contrkler stanbul'u basma-laryla, ilk i, Yldz Saray'nm hazine odasna seirtiyorlar. Deminden beri glmseyerek dinleyen Hatip Hoca sze kart: Sakn : nce u altnlar blelim de, sonu kolay, m demiler, Cinci Aa? Yanlyorsun Hatip Hoca... Seirtiyorlar ki, Ab-dlhamit efendimizin akl kitabn ele geireler... Anlayamadm. Sen nerden bileceksin! Abdlhamit efendimiz, tam otuz iki yl, bu Osmanl lkesini belaya uratmadan, neyle ekti evirdi bakalm? Akl kitabnn gcyle ekti evirdi. Ne dil stne bu kitap? Asl Arapa da, sonradan Trkeye aktarlm... Fukara Abdlhamit efendimiz, Trke olmaynca ak kitabndan nasl faydalanacak?.. Kitab Contrkler ele geiriyorlar ama, anahtarn karamyorlar... Nasl anahtar? Kitab uraya oturup okuyorsun ama, neyi, ne stne dediini bilemiyorsun. Contrk takm bakyor ki, bu kitaptan kendilerine bir kar yol yok, Yakalm da kurtulalm, diyorlar. Hele gvur dllerine hele!.. Kitab gizliden askeriyenin hamam klhanna atyorlar. Atmalaryla 31 Mart ayaklanmas patlyor. Benim eyh, o patrty karanlardan... Banda kavuk, belinde yalnkl, omzunda ifte tfeiyle askerin nne dm de ok oyunlar gstermi... Ne fayda ki, Con-trk farmasonlarnn elebalarn tepeleyememl... Akl kitabm

ele geirseydik tamamd olum Nezir! diyerek kafasn yumruklamas var ki fukarann... Ksa kes! Cemal Paa herifi ast m gzelce? Ne asmas aklsz Hatip! Asma urada dursun! Aklndan geirsen bitiyorsun! Cemal Paa, eyhimin klma deemedi. Seferberlikten sonra, stanbul'a yerletiydi. Cumhuriyet olunca, yanma gittim. Ortal nasl grdn sordum. nceleri bir ey demek istemedi. Bize gvensizliinden deil... Yreimiz yanmasnda, uykumuz kamasn, diyerek... Kemal Paa, apka iini karnca, benim eyh, bir mektup yazyor, tam yirmi yedi yaprak! Yetmi iki tane tarih kitabndan yz yetmi nokta sralyor da, Olmaz! Sakn haa! Kendi elinle tacn tahtn yere geireceksin! Geri dur! diye akl veriyor. Sonra rendik! Meer kan bozuklar, bu mektubu Kemal Paa'ya hi gstermemiler. Ben o sra yanndaydm, gld de ne dedi bakalm? Belalarn buldular yleyse, dedi. Kan bozuklar er-ge belalarn bulsalar gerektir, Nezir olum, dedi. Dokuz yz otuzda Serbest Frka kurulunca, imdinin Adliye Bakan Fethi Bey'e de bir mektup salyor. Sen ie bak ki, o sra gene eyhimizi grmeye gitmiiz. Elime bir kt verdi: Hele unu oku da dnyaya akln ersin Nezir! dedi. Baktm Fethi Bey'in eyhime verdii karlk... Mektubunuzu aldm y eyh efendi! diyor, Hem ben okudum, hem de arkadalara okuttum! diyor, tlerin bir bir aklmda... lmden aman bulur da, bu ii baa karrsam, izdiin izgiden gideceime hem vallah, hem billah... diyor. Hele u Osmanl tahtna hayrlsyla bir oturaym. Seni, Ankara'ya istesem gerektir ve de seninle kar be kar oturup grsem gerektir, diyor. Neme lazm, bu Fethi Beyi ok yaman adamd ama, ne fayda ki kan katkllardan aman bulamad. Bu kez, smet Paa'nn ktnda, benim eyh, smet Paa'ya da bir t mektubu sald. Hep o eski akllar m? Deil Hatip Hoca!.. Bu savatan anlatyor, diyor ki: Bu sava Allann izniyle, Alaman kazanacaktr. Hesabn ona gre dzenle... Sakn olmaya ki, ngiliz oyunuyla kendini atee atma! diyor. Alamanm hangi gn nereyi basacan, ka kiiyle nereleri ele geireceini hep yazm... Syledikleri bir bir meydana gelince, smet Paa buna geenlerde gizliden adam salm. Dilesin dileini, vereyim muradn... demi... Dilesin!.. Tam srasdr. Yoksa dilemiyor mu senin avanak eyh? Glersin gvur Hatip!.. Dilemek iin yok yoksul olmal... Benim eyhin nesi eksik ki?.. Birden darda davullar gmlemeye, zurnalar inlemeye balad. Gardiyan Tahir Efendi d kapnn kanadn arkaya dayayp bard: Bayrammz balamtr! Yaasn Cumhuriyet! Cinci Nezir bir yandan dkkna doru koarken bir yandan seslendi: Kellecim!.. Ulan ko namussuz! teberiyi kap getir! Perdeyi unutma teres! ankr Halkevi, 1940 ylnn 30 Austos Bayram iin kasaba meydanna ifte davul tutmutu. ingen davulcularn ak bezden krmal eteklikleri havada dnyor, zurnaclar zurnalar kaldrp fledike gkler sarslyor, ortadaki ifte keklerin topuk vurmalar, sanki topra deprem gibi rgalyordu. Yakn kylerden gelenler, kasabann oluu ocuu, algclarla oyuncular yarmay

biiminde evirmilerdi. Cinci Nezir, gezici fotoraf makinesini dar karnca davulcular dalgn dalgn seyreden Kelleci'ye kt: Elin gbekte, gzn kekte rezil... Su kabn, iskemleyi getir abucak... Keleci frlad. Cinci, mterileri nne oturtup resim ektii, kara yazmay ularndaki halkalardan duvardaki ivilere ast, rzgr savurmasn diye alt ularna birer ta koydu. skemleyi ortalad. Kelleci, ekilen resimlerin araplaryla aklarn yka-248 mak iin kullanlan drt ke yass kaba su doldurup getirmiti. Gardiyan Tahir Efendi, bayram erefine, Murat Bey'le Hatip Hoca'y darya ard. Mahpuslarla grmeye gelenler, aygr deposunun yannda, grmelerin balamasn bekliyorlard. Torbalar, heybeler, sepetlerle ykl eekler, kuyruklarn, kulaklarn drmlerdi. Delikanllarn, kabaca olanlarn srtlarnda, turuncu stne kara noktal, ak stne sar iekli, mor stne krmz yaprakl yakasz gmlekler vard. ounun zpkas eski, kunduralarnn iinde ayaklar plakt. Renkleri solmu eski petamal-laryla kocakarlar melmilerdi. Krpe gelinlerle kzlar, sar parlak izgili skmalar, ak rtleri, her renkten alvarlaryla esintinin dalgalandrd iekli haha tarlalarn andryorlard. Cinci Nezir, Tahir Efendi'ye, kara perdenin nne koyduu iskemleyi gsterdi: Buyur otur efendi aa... Mteri gelene kadar ayakta kalma!.. stemez rezil Cinci!.. Mteri gelmedi mi, bize uursuzluk karas bulatrrsn! Sende uursuzluk yok da he mi? Duyduum doruysa, sen oktan belan buldun cenabet Cinci... Neymi? Gene pis kalaycnn ra bize... Bu kez mesele daha kt... ektiin izinname resimleri millete hi uurlu gelmiyormu... Ka kii senin resimlerle evlendiyse, karlar bakasna kam... Uursuzluk heriflerin bel gszlklerinde deil de, bizim resimlerde ylemi Artk o kadarn bilmem... Senin geleceini ben iyi grmemekteyim. - Ben de senin gemiinden kukuluyum gardiyanlarn yzkaras... Gardiyan Tahir ilk konumaclarn heybelerini, torbalarn aramaya balamt ki, Murat Beyle Hatip Hoca'y terzi dkknndan aya ardlar. Dkknda laf alverii oktan balam, kalayc Apti Usta'nn eker Emin'i dinden imandan karmasna ok bir ey kalmamt. Demek bu bylece onuncu bayram m eker Aa?.. Demek sen tam on bayramdr, eek cennetinde-sin... yi... Ya sen? Bizimki daha o kadar olmad. Biz eeklikte, szm buradan dar, sana hi yetiemeyiz. Eskici mer Aa'y bilmem... Eskici mer, meldii yerden Murat'n suratna bakarak boynunu bkt : Bizi neden bilemezmisin Apti Efendi? u sebepten ki, sende mahpusluktan baka gizli dervilik var... Derviliin sonu, oban Ali'ye dneceksin... Salya smk birbirine karacak... nce ksrk olup candan ayrlacan da fazladan... Dervi ksm dnyadan elini eteini

ekmi olduu iin, mahpusluktan yanp yaklmayacak... nk sen burada resmen Allah aramaktasn... Tbe!.. Biz ka paralz ki... Hatip Hoca lafa kart: Bunun Allah aradn Bagardiyan bilmi ki, kou lambalarnn onarm buna verilmi... Demek, bu benim mer Derviim Allah gaz yla aryor. Apti Usta, lafn sonunu biraz bekledi. Hocann sz kestiini anlaynca ok at: Hani ya, arkas nerede bu lafn? Nasl arkas?.. Benim lafm bu kadar!.. Geenlerde bu kadar deildi. Geenlerde biz bu laf gene atydk da sen ne dedindi bakalm? Hi... - Benim Dervi mer'im, bu yzden kou lambalarnn gazyan az biraz hrszlamakta... deme-din miydi yreksiz?.. Bouna abalama kalayc... Sen, mer Dervile benim aram bozamazsn... lk konumaclar avluya girince iini derin derin eken eker Emin'e Bekir Usta sordu : Bir ey mi dedin eker Aa? Yok... - Yok da, bu i ekme neyin nesi? ektik kendi bamza... Biz yatkn mahpus olduumuzdan, bizim i ekmemize pek aldrmayacaksn... Anladm, bayram gnleri senin gibi yreksizlere mahpusluk kt biner. Yahu daha binmesin mi? Buras neresi? Ben burada mahpusluun belasyla bouurken, bu pis kalaycnn rezillenmesi neyin nesi? Olum kalayc, deminki eekliine, bir ye de bin kret... Dededen srme eek olmasan byle kar gibi srtr miydin? Buras nasl bir ukur ki, sen hkr hkr glmektesin? Eil de ayaklarna bak, fukara, ayaklarmz gremez olmuuz. Dinimizin kitaplar karanlk dnyay Kafda'-nn ardnda gsterir. Karanlk dnyay bizim iin, srp buraya getirmemiler mi? Sende uncack vicdan olsa, oturup kendine alarsn! Bizi kurtkapan kapm ki, yreimizden kapm... Yahu nedir kardeler, gndz dalarm kulama anahtar sesi gelir, gece dalarm zincir sesi... Srt bakalm kara kalayc, srt! Boynuna laleyi takmlar da seni dipsiz kuyuya sallandrmlar. Krpe rak yana makaslamann faydas yok! Hst namussuz, bu nasl bir sz? Olum eker, ben can kelepeli adamm, nerede rezilleneceim belli olmaz. Rezillenmediin zaman var da he mi? Hst dedim namussuz!.. Hst deyince geri basarlar... -Kalayc Apti ban kaldrp darya bakt-: Durun uak, bu yavru kime geldi yahu? Duvarn kesine iki kar melmiti. Birisinin adamakll krpe olduu klndan belliydi. Harmanlar kalktndan ufak tefek cezas olanlar ktlarn buldurup yatmaya gelmilerdi. ocuk kouu bu yzden epey kalabalklat iin konumaclarn ounu tanmyorlard. Eskici mer fsldad: Haydar'in kard kar olsa gerek... Hangi Haydar? Bilemezsin! Yol parasndan geldi. Bunlarn ky bize bir cgara iimidir.

 Kocasndan m karm, babasndan m? Babasndan olur mu? Kocas askere alnmasyla kopuk srtlam getirmi... Aslnda bu Haydargiller kylerinin birinciye gelen zenginleri ama, babas cimri olduundan olan yol parasna mahpus yatrmakta... Ne iler canm? Olan daha yol parasna giresi olmad. Bor bunun aasnn... -r- Anlald. Olan mahpus damna srelim de, krpe olan merakls u gelinin hele suyuna huyuna bir bakalm, demilerdir. - Sorma Apti Usta, olann aklna bu dediin i burada gelmi... Ya da biri aklna getirmi... Uyku du^ rak arama... Krpe gelinin bu nc gelii... Olan, anasna haber yollam, Kary haftada bir getiremez-sen, knca hepinizi art olsun, keserim! demi. Bak, geldi geleli, hep o laf... Hangi laf? Kz aam sana haa... Orospu... Kz beri bak, babam olacak papas... Beri bak dedim kahpe... Gzme bak... Konutuu hep bu... Bana sorarsan olan hakl!.. Kocas askere gitmesiyle baka ere kaan engide oyun oktur. Bak hele! art olsun, bu kar yaman... u omuz oynatmaya bak... Hele u ba sallamaya hele... Hayr yahu... Bunu cezveye koy i!.. Bu kar, hovardasna yok yerden on okka gerdan eti, on okka yal but karr. Bunda bir gpek vardr. mer Aa, rgalad m, dnyay depreme verir. Dur hele efendi! Sen yoksa olan bizden nce mi ektin sorguya? nk olan kardaki gbei yaman anlatt. ki kan tekeri kar, gerisi gene gbek... diye iini ekti ki, u bizim fukara eker Emin'-in i ekmeleri, ka para... Olan babasna svyor, anasna svyor, aasna dersen svmeyi hi kesmiyor! Yol parasnn cezas bir ay olmasa da iki ay olsa, ka-sya kalmayp geberecek... Durduu yerde dudaklar kuruyor da, kabua kesiyor. Dilini karp dakika ba slamasa az dklecek... Kar meselesinde, fukarann ii ktdr ama, zenginin ii bsbtn rezillik... Neden mer Dervi? undan ki Apti Usta!.. Bilmez gibi, hele una!.. Kylerde zengin yerin olu oldun mu, sana gnlnn ektiini alvermezler. Aman kabilemizin mal yabana gitmesin! diyerek, emminin kt kzn alrlar. Kt kza kurban olaym, emminin kz yokmutur da, herif geberdiinden dul kars kalmtr. Anan yerinde bir kocakar... Seni, on be yandayken kocakarnn koynuna iteler baban olacak papas... Kahpenin suratn grdke karnn bozulur. rrsn ki ikembeni kus-maeasna... Gece olmaz m, Nereye gitsem hey Allah? Ben nerelere savusam? diyerek kyn ortasnda taban yanm it gibi gezelersin! Odalardan eve gelmemelerin, kzleri gvertiye salacam, diyerek dada bayrda kalmalarn hep o yzdendir. Gurbet, burnumda burcu burcu tter. Askerlii arrsn, eline gemez. Hele una!.. Bandan gemi gibi, domuz mer!.. Gemediyse de, geenleri ok grdk Apti Usta... Bizde bir Nuri vardr. Buna, Mallar blnmesin, diye lm aasnn elli yandaki dul karsn alverdi-lerdi. Olan, kyn arkasndaki Karakaya'nn banda, Verirsin ellere genci gzeli/Gerdan aktr da incedir beli/Bana da gelince kocam dulu/Getirip yamamak olur mu Allah diye trk ara ara geberdi. Gebe-rince, babas olacak namussuz ne halt etse iyi? Bu sefer kary, daha kk olana ald. Herif btn rezilmi mer Aa... Ky yerinde kar milleti oldum olas erken

kocar. Delikanl ksm, ergenliinde kz olan kz almad m, dnyadan gz ak gidecek demektir. Ben onu bunu bilmem! Kyl karsnn yanaklar elma kzl olacak... Ayrca da kalb yiit... Boylu... Kalal... stanbul kars baka kesimdedir. Murat Bey bizden iyisini bilir ya... stanbul'da, karnn yourt gibi ak olan bata gider. stanbul'un kars gn gne grmediinden gvdesi kuyrukya gibidir. Ben yedi yamdan bu yana gerdan tutku-nuyumdur, aalar, kar dedin mi, ban yasta koyunca, gerdan iki yana ylakalmal... Hele dilleri de dz-gnse, kymete kadar doyamazsm! Olann dudaklar kabua kesiyorsa, kar yaman arkada... Peki, Hey kahpe! desem, Allann verdii gzellie senin ne dmanln var ki byle kara banl gibi sarnrsn? unu biraz arala da gnlmz enlensin, suratmza bir glmelik gelsin! Hatip Hoca iini ekti: Bu mer Aa'nm ky evresinde, kar milleti grnd kadar imansz deildir, Apti Efendi. Seni Bagardiyan istedi, diye olan imdi yukar gnder, kar rtsn yzde yz gevetir. Kaynanas Kz dur kahpe! dese de gevetir, Tkenecek mi oh ana... Mahpus milletine de gnah, diye gler de suratn a-verir. Eskici mer lafa koulup boylu boyunca gnaha battn aklna getirerek telalanm gibi suratm ast: Hele domuz Hoca! veceksen kendi slan v... Ya sizin oralar nas bakalm? Eh... Bizim oralarn kahpesi de sizinkilerden pek geri kalmaz. Yara koyuversek, sizinkileri gee-mezse de, at badr. Sen hurda gnl ele bakalm... On yldr mahpus damnda srndnden, sizin oralarda olanlardan haberin yok! Ne gibi aman Aa?.. Yoksa bizimkiler olmazlan-mlar m? Nerenin olmazlanmas... Kurunlu'nun o yakada, Karnn pahas drt hak ekine dt, diyorlar. Heyvah!.. Krk yln ba, bir kar yamas olmu... Krk yln ba, koca teke gibi, bizim hkm yrteceimiz bir yama... Koca teke gibi he mi?.. Kulan bana tut da, aklm aklndan karma! Bilirsen, smet Paa'nn sana ettii, en byk iyilik, bu mahpusluktur. Yoksa, koca tekelie svanmanla rezillie tekerlenirdin ki, karnn Tuh buruuk! diye suratna tkrmeleri de cabas... Neye glmektesin diinin arasndan, ylan gibi slklanarak... Yalan mym? Hatip Hoca, tespih eker gibi enesini kad, karlk vermedi. Kap n konumaclarla dolmu, Kelleciiiii... Ulan kpolusu geliver, barts gittike daha sk iitilir olmutu. Kelleci, konumaclarn getirdiklerini dkknlara, yukarya tayor, bo kaplar geri getirerek merdivenlerde, dkknlarn arasnda mekik gibi gidip geliyordu. Marangoz kr Usta'nm anasyla bacs gelmiti. kr Usta, deminden beri hibir ey konumadan yere bakarak cgara iiyor, arada bir fakfon tabakasn dizinin stnde frldak gibi eviriyordu. ok kskan olduundan karsnn grmeye gelmesini bandan beri yasak etmiti. Oysa kars krpe deildi. opurdu. Kyde Osmanl kar diye nam vard. Anasyla bacs da kr Usta kadar uzun boyluydular. nlerine baladklar petemallarn verdii gvenle rahata melmiler, ak rtlerin bir ucunu sol omuzlarna atp gerisiyle yzlerini rttkten sonra teki ucu balarndaki feslere sark gibi sarmlard.

Krmz stne sar izgili softan yaplm darack yelekleri gslerini skyor, diri memelerini iyice belirtiyordu. Renkli alvarlarnn boumlu paalaryla ayaklarndaki ar erkek kunduralarnn arasnda grnen bilekleri gneten iyice yanmt. Murat, daha gene olann yan kestirmeye alt. lk gnlerde ok krpeleri saylmazsa, kadnlarn genlerini yallarndan ayrmakta epeyce zorluk ekmiti. Artk yava yava alyor, yalnz genci yaldan deil, oynan dorusundan da ayrt edebiliyordu. Szgelimi, u kardaki drt kardan ksa boylu tkz... rtsn aralamad, ok da kmldamad halde adamakll oynakt. Eskici mer, elini gznn stne siperleyip baktktan sonra Hatip Hoca'y dirsekledi: te bak hele!.. Bizim gurbeti deil mi u herif? Tamam! Yamren'den Gurbeti mer kavat gelmi... Ardndaki kar kim ola? Sakn kars Meryem mi? Tamam... Yamren'de Meryem'den baka bu kesim yiit kar yoktur! Bunlar bylece Kulakszn Mustafa'ya geldiler. Peki nerde Mustafa rezili?.. Yamrenli Mustafa iki kk iskemleyle grnd. skemleleri grmecilerinin altna verdikten sonra, ard Kelleci'nin kulana bir eyler syledi. Gurbeti mer'in yanna melip konuma gnleri iin tad kutu cgarasn kard. Efelik taslamak iin cebinde kutu cgara tayordu ama, czdan para dolu olduu halde srtna bir ceket almyordu. Ceketi eskilikten yana Hatip Hoca'nn paltosundan farkszd. Kun-duralarysa nerdeyse dalacak... Eskici mer, Mustafa olan duyabilirmi gibi sesini alaltt: u Mustafa'nn Kelleci'ye ne dediini bildin mi, Hatip Hoca? art olsun ay kaynattracak... Benim bildiim Kulakszn Mustafa durduu yerde adama ay kaynatmaz! Dorusun!.. Ben de olsam... Kaynatrm, diyeceksin ama... Sen Mustafa'dan baskn cimrisin Dervi mer, istesen de kaynata-mazsm... Dervi mer duymazdan gelip her zamanki gibi fsl fsl konutu : Hocalarn Hakk'nn Aye'ye ay neymi? Altm bile taklr! Hey gidi, Yamren'in adam!.. Evet, bu Mustafa, gayet rezildir ama, aas Murat da iyinin iyi-sidir. Mustafa, szn tutmayp babalarnn yellenme-siyle Pelvan Vahid'i vurunca Murat eitmenlie geip gurbete kt. Grdn m doruluu?.. Murat eitmenin doruluuna bakmal ki geenlerde ikinci askerlie giderken kasabaya geldi de bunun yanma uramad. Ya, kafa kdnda kk grndnden ocuk kouunda yatan davar hrsz Uzun Cemal'e babas gelmiti. Bunlarda davar hrszlnn dede zenaat olduu syleniyordu. Kalayc Apti'nin anlatt doruysa, bunlar drt vilayet topranda yakmadk oban can brakmamlar... Otuz davar, otuz kurtu it beklese, bunlar yolunu bulur, birini ikisini arrlar Murat Bey! lgaz dalarnn en kocam kurnaz canavar bunlarn yannda rak duramaz... Uzun boyu, biraz kamburca srt, utanga glm-semesiyle Cemal hrsza ne kadar az benziyorsa, krmz kvrck sakall ufak tefek babas da o kadar az benziyordu. Baba oul on dakikadan beri kelime ko-numamlard. Cemal, kancal ineyle apraz yeleinin sol omzuna tutturduu iki kat gm kstei

baparmana sarp zyor, babas, kulandan sere parmayla kardklarn yamal zpkna siliyordu. Murat'n birden midesi buland. Gidip biraz okumal, diye kalkt, odasna girip yataa uzand. Davullarn gmbrts, zurnalarn crlak sesleri birden kesilmi, dnya bir anda sanki lmt. Davullar yeniden vurulmaya balaynca uzanp kitab almaya endi, gzlerini kapatt, dald. Seni uyardk m, beyim? Hayr Kelleci! Ne var? Kyden gelen oldu da... Bavulun anahtarna baktm! Kelleci kye gndermek iin ald teberiyi, reviri harman sonu kalabal bastndan, Murat'n bavuluna kitlemiti. Kim geldi? Babamgiller... Anan da geldi mi? Murat, Kelleci'nin anasn ok merak ediyordu. Gelmedi beyim: Babam kk halamz alm gelmi! Al bakalm anahtar... Hemen gidiyorlar m? Yok... Bir gsterelim, dedim! Kelleci, bavuldaki kahve kutusuyla kahve tepsisini, pencerenin iinde duran gazocan getirip ortadaki masaya koydu. Kutunun kapaklarn at kapad, tepsiyi evirip evirdi. Nasl bu tepsi bylece, beyim? Bak, camna ayna dkm domuz Yamrenli... Resmini sana yaptrm... Bu cami, stanbul'un camisi yle ya?.. stanbul'un evet... stanbul'un Ayasofya Camisi... Boyasn gzel vurmu Yamrenli Mustafa... yi gzel!.. yi gzel ama, hele sen derdini syle... Neye kvranyorsun deminden beri? Bizim derdimiz... Resim istedilerdi ya, kyden, geenki mektupta... Anladm!.. ektir yolla... Paran m yok? Paramz var beyim... -Kelleci utanarak yere bakt-: Para kolay... Boy mu karacaksn, yalnz kafa m? karnca boy karmal... Kafa neymi... yleyse olum, ister istemez ssleneceksin!.. Her gnk klkla ektirilen resim kye gnderilmez. Giy benim lacivert elbiseyi... Sa ol beyim, ceketi versen yeter! Boy resmine ceket nasl yetermi? Senin pantol stanbul pantolu... Bize gelmez. Sen kyl milletini nerden bileceksin!.. stanbul gurbetine mi gitti ki, stanbul kesimi pantol giymi? derler de bizimle elenirler. Marangoz kr Aa, lacivertten kilot pantol yaptrd geenlerde... Resim ektir-meliine verecek... Tamam... stne de benim ceketi giyersin. Dur ben de geleyim. Cinci zensin!.. yle bir resim ektirelim ki, Virankale'de muhtar odasna assnlar!.. Haydi, unlar gazeteye sar da, git giyin!.. Asiye Hala'm grmeyince bunlar sarlabilemez. Neden?

 Sardn m, yolda aar, yzde yz... Krlacan mracauu hi dnmez! Ulan kan milleti!.. Kyde Neymi Hala derler benim bu kk halama... Komuda pire zplasa, yatt yerden sezinler de, Neymi? diye seirtir. Gvdesinin ufaklna bakma, karlar dourtur ki, Uf dedirmeden... Gvdesinin ufaklndan kocamad bu benim kk halam... Aslnda, anam kadar... Kymzde bunun gibi laf cebinde kar yoktur. Keyifli srasnda dediklerini dinlemelisin de defterine yazmalsn gzelce... Geenlerde Hatip Hoca'nm szn ettii halan m bu? Hatip Hoca'ya kulak asma... O gn laf evirdi de, Hovardaya karm gecenin bir zaman, dedi. Hovardaya kmazd ki bizim halamz, imdiki herifine kard. Kelleci'nin, hediyelerle gidip gelmesi bir oldu. Yz glyordu : Halam ne laflar etti beyim... Gardiyan Tahir Efendi, az kald ki, glmekten anahtar yere dre... Biz burdan teberi salmaktayz ya... ounun gz gtrmyormu... Arkadalardan biraz, demiler ki... Biz kahve kutularnda aynal tepsilerde deiliz... uncack bir ta paras yollasa da bizi anm olsa... demiler. Sen ne dedin? Benim bir ey dememe brakmam ki Halam kar... Onlar bize iki satr mektup yazdlar m, bakalm? dedi Kelleci, demi, Benim bildiim, Virankale'de ta oktur, birer yetmezse, beer onar alsnlar, benden balamas... demiiz biz... Kelleci, Evimi de yaktn kck/Yreimi yak* tn kck trksn tuturup hediyelerini gazetelere sarmaya balamt. Murat, duvarda asl lacivert ceketini indirdi. Kk iskemlesini alp kt. Meydanda kalabalk artt iin, davulcularla zurnaclar bsbtn comulard. Ortada, kadn klna girmi iki kek, kaklar var gleriyle krdatarak dnyorlard. Kelleci'nin babasyla halas, duvarn dibine oturmulard. Rufat Aa, ucu atall sopasina iki eliyle smsk sarlm ksryor, her ksrkte, gvdesi, dalacakm gibi sarslyordu. Neymi Hala gm yzkl yumuk elini azna koymu, meydandaki kak oyununa dalmt. Ufak tefekti ama, tkzd. Yeil gzlerindeki szgnlk, zurnalarn havaya doru ttrdkleri iekda havasyla kalkp oynamak isteini meydana vuruyordu. Murat, Merhaba, diyerek Rufat Aa'nn yanma oturdu. nce, bili karamadan, Merhaba, diyen eski korucu, stanbul'un gazetecisini tanynca, davranmaya alt: - Vay sen misin beyim?.. Buyur!.. Rahatsz olma Ruf at Aa... Naslsn? yi diyelim de... Bizim, bundan sonra, iyiliimizden ktlmzden ne olur? Sen naslsn, iyisin ya?.. Eh... yle byle... Gelirken dedim ki... Cezay bitirmi kmtr, dedim. Ne kadard senin ceza?.. Olan dediydi geen-ki geliimde... Unutmuum... Eski akllarmz kalmad ki beyim... Burda dediklerini, surda unutur olduk biz... Neymi Hala, rtsn azma siperleyerek, yan gzle Murat' szyordu. Bizim cezann kymeti yok Ruf at Aa... Topu alt ay... Drd gitti, ikisi kald.

 Alt ay az m? Bana sorarsan, bunun alt gn de ok... -Bir eyden korkmu gibi sesini alaltt-: Memet olann ktlarn Ankara onaylam m beyim? Doru mu ktlarn onayland?.. Murat ard. Ktlarn Yargtaydan onaylanp geldiini, Memet kye yazdrmt. Kim syledi? Nerden duydunuz? Burda bizim Camili'den biri var. Yol parasndan yatmakta... Yanna gelenler, bizim yeni korucuya demiler. Doru mu oh beyim?.. Cezasnn az biraz inmesi hi mi kalmad olann?.. Murat ne diyeceini dnerek cgara paketini kard. Memet'in halas gzlerini krpmadan yzne bakyor, iinden geirdiklerini sezmeye alyordu. Buyur Ruf at Aa!.. Yak bakalm bir cgara... Ktlar daha gelmedi. Biz de yle bir ey duyduk ama, gerek durum ktlar gelmeyince bilinmez. Neymi Hala merakla sordu : Bizim olann ktlar daha gelmemi de, bu mmhan kahpesi... -Nedense laf yarda kesip sz deitirmeye alt-: Nerde kald bu olan?.. Resimci geer giderse imdicik... Murat, mmhan'n onaylanan ktlar iin ne dediini merak etti: mmhan ktlarn onaylanmasna ne dedi bakalm Asiye Hala? Asiye Hala, gvdesini rkm gibi geri ekti! Vay bama!.. Benim Asiye Hala olduumu bu efendi nerden bildi? Sana sordum Rufat Aa, nerden bakalm? Nerdenmi... Bir de sormaktasn utanmadan he mi? Bunca yl Etme Asiye, bu senin yolun yol deil, dediklerim bouna m? Sen stanbul'un gazetecisiyle oyun mu oynamaktasn? Gizli ilerin yze vurdu ki, stanbul'a nam salmacasna... Sana vaktiyken, Oynak-lama, bunun sonu iyilik getirmez, demedim miydi kahpe?.. Buyur bakalm! Pekiii... Ben seni imdicik Viran-kale'ye bildirmez miyim? Bunun ad, hey komular, ankr'y am da, stanbul'lara dayanm, desem hak deil mi? Hayr, en temizi, ben seni, giderken kes-meliyim de pisliini dnyann yznden silmeliyim... Rezillenme Deli Rufat!.. Nerden bildi bizim Asiye Hala olduumuzu dedim? Cinci mi bu? Murat Bey'in bilmeleri cinciliinden deil, senin dnyaya nam salan engiliinden... Kafan yararm koca domuz, bunaklama... Yahu bacmz olacak bu kahpenin stanbul'lara nam salmas nasl bir i?.. Ben bunca zaman Virankale'-nin nl korucusu olup... Avlusuna it kpek atlamasn, diyerek geceyi gndze katp... Aman ucu bize de bular. Bu da bir Keleci'nin Asiye, diyerek... Vay bama!.. Herif sen kudurdun mu? Elin gariplerine duyuraraktan bu nasl bir aka... Aslnda ben sana bu rezillii birem birem sormaz mym? Ben senin kran giresice sakallarn birem birem yolup... -Hatip Hoca gelip yanlarna melince Asiye Hala gene laf deitirdi -: Bizim olann resmini u herif mi ekecek Rufat Aa, u zingirdek herif? Asiye Hala'nn zingirdek dedii Cinci Nezir, sabahtan beri fotoraf makinesiyle su kab arasnda mekik dokuyor, bozuk para yamuruyla keyfe geldiinden bir kasaba halknn karsna kzma, yalsna krpesine, askerine

babozuuna laf yetitiriyordu. imdi iskemleye, candarma telefon santralcisi Rza Onbay oturtmutu. Rza Onba, zampara olduundan byklarna meraklyd. Genelevde dostu, mahalle aralarnda yaza kmaz bulak ileri vard. Bu yzden resmini ska ektiriyor, her ektirite, Bizim muskamz resim, diye Cinci'ye taklyordu. Rza Onba, byklarn kvrarak hazrlanrken, candarma bagediklisinin kk kz Beni de kar Rza Amca, diye koup geldi. Bastne Bayan ehnaz!.. -ocuu kucana oturttu -: Gzn a rezil Cinci, ehnaz Sultan' iyi ekmedin mi... Cinci Nezir kn yanan okad, tepesindeki kurdeleyi dzeltip birka adm geriledi. Ban saa bkp gzlerini szerek bakt: Kasldn ki namussuz Rza... Gene mee ktne dndn!.. Hst alak!.. Mee kt babandr!.. Th Allah belan vere katr!.. Neden kurcaladn byn gene... Biz dzeltiyoruz, bu herif bozuluyor. Tek dur!.. Makinenin arkasna geti. Kara bezi kafasna rtp bir zaman kr ayarlad. Kolunu sinirli sinirli sallayarak bouk bouk baryordu : Tek dur, dedim, rezil... Byklarndan balatma! Ah byma svmelisin ki... Ah bir azndan karmalsn ki... Uzatma pezevenk... ekeceksen ek... Ben canmdan usandm!.. ekmek ne kolay!.. Davul sesiyle kek gibi rgalanma ki, ekebilelim! Kpranma!.. Az kaldr ban... Neymi?.. Anann... Tbe hey Allah... Kafan kaldr kodo!.. Kz sallama!.. Ulan kafan dedim, kz demedim. Ulan ay desem, dan aylar senden iyi durur. Irgalanma olum!.. Resim ektirmeye merakl bir herifin bu rgalanmas neyin nesi? Beri bak Tahir Efendi, ben azar azar hiylelendim. Erkek ksm bu kadar oynak olmayacak!.. Sakn bu herif, kendi toprann naml keklerinden olmasn!.. Uzattn namussuz... Surdan bana bir ta vermezsen adam deilsin Tahir Efendi!.. Yumruum gibi bir ta vermezsen... Ta yemeden abuklanacag yok bunun... Gardiyan Tahir Efendi glerek kapya dnd. Kel-leci'yi grnce ard: Dur hele!.. Bu da kim! -Hazrola gelip selam verdi-: Vay Kelleci Aa! Bala efendim, bilemedik!.. Emret!.. -Murat Bey'e gld-: Grdn m beyim bizim burann eeini, ul ksm nasl deitirir. Ben imdi bunu hkmetin nnde grsem, yeni savc yardmcs bellerim de, azm uuklar!.. Kelleci adamakll sslenmi, sslenince de ok deimiti. Banda Terzi Bekir Usta'nm yeni Kasketi, gsnde koyun hrsz Cemal'in gm kstei vard. Marangoz kr Usta'nm kilot pantolonu, bacaklarnn arpklna usta binicilerin evikliini vermi, biraz dar gelen ceket, gvdesinin her zamanki hantalln enikonu saklamt. Gazeteye sard hediyeleri, babasnn yannda duran heybeye yerletirip doruldu. Ellerini nereye koyacan bilemiyor, gzleri yerde, utanga utanga glmsyordu. Hatip Hoca, Kelleci'yi inceden inceye szdkten sonra glerek sordu: Anladk ulu deimisin kpolusu... Gs cebine soktuun u kara boru neyin nesi?

 Bu mu? Boyal kalem Hatip Emmi... -Murat'a dnd-: Senin dolmakalemi aldk beyim... Resim'ek-tirmeliine aldk... Bekir Usta dedi ki... Gs cebine kalem taklmak ki, burda okuma yazma bellediin bilinmeli, dedi. Bilinir mi bylece?.. Bilinir. Bekir Usta, Soralm da alalm, dedi ya, biz kendiliimizden aldk. yi etmisin!.. Kavas Aa'ma bakarsan, apkann stne pou sarlmalym... Bekir Usta, apkaya pou gitmez. Fes olsa neyse ne, dedi. Gitmez yle ya beyim? Gitmez evet... Cinci Nezir, Santral Rza Onba'nn resmini ekmi, kart su kabna atp gelmiti. Elini gzlerine siper edip Kelleci'ye bir zaman bakt: Ulan rezil Kelleci! zenti olur ama bu kadar m olur, namussuz! Senin kar milletine hi mi acman yok?.. Bama cihan pelvan Kara Yusuf mu kesildin alak? Seni bu klkta grmeleriyle Virankale'nin kars kz... Virankale ka para!.. Bak grrsn Hatip Hoca, bu resmi salmamzla, Camili'nin, Karakaya'nn, St-l'nn, Dereba'nm oynak avratlar bu kapya birikmez mi? Ya, delikanl ksmn muhtarlar ky yerinde nasl zaptedecek bundan byle?.. Vay, mahpus damna eek giren, adam olmaktaym, diyerek seirtecekler ki, her biri aasn kurunlayp... Sen Virankale evresinde gezele bakalm aklsz Cinci... Resmi, bizim stanbul gazetelerine salacamzdan ne haber? Deme Hoca!.. Aman Murat Bey, inanaym m? Evet, Kelleci'nin resmi stanbul'a gidecek... Var gcn harcayacaksn! nk altna: Foto: Cinci Nezir-ankr yazacaz. Cinci Nezir makasn ucuyla yeni resim kart kutusunu amaya alyordu. Durup biraz dnd : yleyse, kart bana on kuru olmaz. Her birine yirmi be alrm. Santral Rza Onba dizlerini dvmeye balad: Grdn m bize ettiini Murat Bey... Heyvah... Biz bu rezil Cinci'ye imdilerde g yetirememekteyiz. Gazete lafn duymasyla fiyat on kurutan yirmi bee kard. ektii resim bir de stanbul gazetesine baslrsa, bizi bitirir. Bundan byle, ben smet Paa'nn resimcisi oldum, diyerek kaslr ki, gebertmeyince kur-tulunmaz!.. Ne sandn olum! smet Paa'nn resimcisi elbette... -Kutunun kapana yaptrlm kd kesti- : Gel bakalm Kelleci Aa... Bunun iinde yz tane kart var! Bakalm siftahn nasl? Bunlar bir saata kalmadan harcamalym ki ben sana, Uurlu Kelleci, demeliyim!.. Hele una hele... Hele unun adam gibi glmelerine... -Yana att ayann burnuna basarak dikildi -: smet Paa'nn resimcisi ka para, hey avanak Santral!.. Bendeki resimcilik bilgisi Alamanda yok! Ben, senin gibi katrlar karma alp adam resmi kartmaktaym!.. karsn bakalm smet Paa'nn resimcisi... Onba Rza elini byna a t t : Mbarek bayram gn sen canna, m susadm kt Cinci... Bir de glersin ha!.. Kzm ehnaz!.. Demincek gsterdiin ta kap gel yavrum. Kap gel ki... Cinci Nezir makineye doru yrd : Buyur Kelleci aa!.. Bir gveylik resmi ekelim de, u Santral' bo

brnden vuralm! Ge otur! Kelleci iskemleye oturunca cebinden Kavas Aa'-n iri taneli otuz lk kehribar tespihini karm, ellerini dizlerine koyup, gvdesini geri almt. Cinci Nezir, kart kutusunu makineye soktu. erdeki iini bitirince, oyun gstermeye hazrlanan bir hokkabaz gibi ceketinin kollarn biraz yukar ekti: Tamam!.. apkay biraz yukar kaldr Kelleci olum, apka biraz yukar kalksn ki, gzlerin fark edilsin!.. Tamam!. uraya bakacaksn!.. Bakacaksn, dedim eek olum, kasca gzlerini kz gibi, Belert, demedim. Nah uraya bakacaksn!.. -Makinenin sol st kesini gsteriyordu -: Tamam!.. Gvdeni gevet!.. Gevet, dedim rezil, bunun ucunda lm m var? Bir iki , dedim mi, soluklanmayacaksn! Bu ne tespihi olum, bsbtn aa tespihi!.. Kara bezi kafasna rtp makinenin iinden bir zaman bakt. n aya biraz indirdi. Kara bezden kp objektifin kapan kapad. Elini ieri sokup arab ekecek kd yerine yerletirdi. Parman havada sallarken uzun bir slk ttrp Kelleci'ye bakaca yeri bir daha gsterdikten sonra, objektifin teneke kapan ald. Bir ki , deyip yerine koydu : Tamam!.. Arabn ektik Allann izniyle... ektik Hatip Hoca... Bizde, bu zamana kadar bir ey resmi noksand. Ne resmi Nezir Efendi? Kk halasnn yannda diyemem... Bizde bu kadar ankrl gayreti vardr. Aslnda bu ey laf-268 nn ucu uzun gayet... Bu ey laf bilene ok mesele anlatr. Yavrum Kelleci, eyliini ektik. Allann izniyle yaknda gveyliini de ekeriz. Sk dur!.. Cinci Nezir, elini sokup kara torbay dirseine skca sard. Resmin arabn eczal suya koydu. Bir zaman alkaladktan sonra, gzn tepedeki delie uydurup yandaki krmz cam rten srgy ekti. Murat, Cinci Nezir'in biraz arkaya bast sa ayana dalmt. Bu ayak birden havaya kalkt. Kalkt gibi de, kalakald. Aklna bir zorlu laf geldi Cinci'nin... imdi Kelleci'yi kalaylayacak ki parl parl... Ne diyebileceini kestirmeye alrken, Cinci, yan srgy hmla kapayp ban kaldrd. Surat allak bullak olmutu. Gzlerini ksarak Kelleci'ye uzun uzun bakt. erden : Kelleciiii... Hey Kpolu kpek, geliver! diye bardlar. Tamam m Cinci Emmi?.. Ben gideyim mi? Cinci bir ey anlamam gibi dalgnd. Elini iki kez suratndan geirdi. Birden sahici bir fkeyle barmaya balad: Nereye gidiyorsun rezil? Adam gibi oturmay bilmezsiniz. Irgalanma, derim, ingen kekleri gibi rgalanrsnz. Otur oturduun yerde... Bir daha ekeceiz, uursuz kpek... Hatip Hoca keyiflendi: Tamam beyim... Kd yakt. smet Paa'nn resimciliini yzne gzne bulatrd. Her adamn ektii resim gazeteye baslsa... Ulan kt Cinci!.. Sen, Kelleci milletiyle oyun mu oynamaktasn... Kelleci ksm bir vakit tekin deil... Admz gazeteye baslacak, derken, be kuruu gvur ettin!.. Otur, Kelleci olum!.. Acele nalbant, zenaat kurt eeinde beller laf vardr ama, acemi resimciler iin deildir. Cinci Nezir, yeni bir kt takmt. Hatip Hoca'y dipten dorua szp Kelleci'ye parman kaldrd:

 Bu kez de rgalandn m, baka kapya... Kendine bir baka resimci bul!.. Ben resim ektirmesini bilmeyenlere... Ben burda... Hay Hatip Hoca!.. uraya bak ulan!.. Sallanma!.. Balatrsn tebihinin krtsndan... Biiir... Kiiii... !.. Tamam!.. undaki surata bak Murat Bey!.. Ben de resim kd olsam vallah ekmem, billah ekmem... Bu kez, resmin arabn eczada biraz daha bekletti. Gene gzn st delie uydurup yandaki krmz camn srgsn at. Amasyla, rr gibi, gvdesi iki kere sarsld. Dizleri biraz bklm, zangr zangr titremeye balamt. imdat isteyen souk bir sesle yalvard : Tbe hey Allah!.. Ehedenl... Gelsene Murat Bey... Gel allasen... Ayaklarn peyim gel una bak!.. Ne var? Ehedenl... Bakver oh beyim... Benim aklm kart. Bak una... Murat, makinenin stndeki delie gzn uydurdu. Yandaki srgy at. nce krmz ktan baka bir ey gremedi. Sonra, eczal suyun iindeki resmi, yava yava seti. Elinde tespihle oturmas lazm gelen Kelleci'nin yerinde, binei art ayaklar stne kalkm bir atl vard. Mavzerini omzuna apraz asm bir atl candarma... Ehed ekmekte haksz mym Murat Bey?.. Dinin gibi doru syle... Murat da bir ey anlayamamt. Alttaki kda bakt. Bundaki de bir candarmayd. Ayakta duruyordu. Neymi beyim?.. Bu Cinci neden apt? - Neden olacak... Cinlerle bu kadar uraan foto-270 raf nn hali budur. Senin Kelleci'yi askere alm... nce yaya askerliine vermi... Sonra, Bunun babas da atlyd, diyerek atlya geirmi... Cinci'ye ban sallad -: Ya Cinlerle bu kadar ili dl olunmayacakt, Nezir Efendi... Ya da ifte ktl akama kalacakt... kar unlar da Hatip Hoca grsn!.. Galiba, eski araplar koydun. Olmaz!.. Hi olmaz. Ben kudurmu muyum ki, eski araplar biriktirdiim kutuyu, zamkl ktla yaptraym da, kale kaps gibi berkiteyim. Demincek nmzde makasla zorlatp atm kutu... Bugn bayram diyerek dn akam getirttim Kr Salih Efendi'-den... yleyse Kr Salih Efendi'nin dkknnda bir yanllk olmutur. Meraklanma, fotoraf gvur icad olduundan, buna sar kedi, kara olak karamaz. teki ktlara bak bakalm!.. Cinci Nezir umutlanarak makineye sarld. Gzn delie dayad. Biraz sonra, keyifli keyifli barmaya balad: - Allahmn bir ii canm!.. Evet, doruymusun Murat Bey... Yahu nedir. Bizim resim kutusuna bir alay candarma dolmu... Ardndan, genelev kahpelerinin fonograf almalar... Vay aman! Bu bizim Tabak hsan deil mi? Vay bama... Hatip Hoca, Gardiyan Tahir Efendi'ye elini sallad: Davran Tahir Efendi!.. Gel yeti... Bu herif de-lilendi. Ellerini ardna bkelim de, sevabmza bir deli daya ekelim una... Cinci Nezir ktlar olduu gibi karmt. skambil gibi ap bir zaman bakt. Glp dururken, surat birden kart, salar byklan dikildi: Aman Tahir Efendi kardam... Aman bizi yaktlar yahu... Bu kr gzne ettiim Salih rezili bizi

gbeimizden kurunlad. Biz buna drt buuk kayma saydk dnk gn... Gardiyan Musa ald geldi. Pekiii... imdi, Ben tanmam, almadan getirilecekti, derse... Bize ekilmi ktlar kz olan kz, diye soktular Tahir Efendi... Aman arya birini salmann kolay... Aman yahu, arya gidecek bir Mslman yok mudur?.. Aman arya gidecek bir Mslman... Kelleci'nin Neymi Halas, deminden beri Rufat Aa'nn brn mutalayarak, Neymi... Neymi dedim, buruuk... Olann resmi ekildi mi? diye soruyordu. Olup bitenlerden hibir ey anlayamamt. Cin-ci'nin arpnmasn grnce hemen kalkt: stesinden gelebilirsem, ben gideyim kardam!.. Bir kda, her ne gelecekse yaz verin!.. Murat, bir kda yanll yazd. Asiye Hala'ya, Yalc Frn'nn bitiiinde hem resim eken, hem de fotoraf teberisi satan Tekgz Salih'in dkknn salk verdiler. Asiye Hala, etek entarisini savurarak kalabala kart. Kelleci iskemleden kalkm, orta yerde akn akn duruyordu. Ayaklarn sryerek babasna yaklat. Heybenin yerini iki kez deitirdikten sonra parman sallad: Bak baba, dediim gibi... Bunun iinde krlacak ey var. Tepsiyi kendin grdn... Cam krld m, on para etmez. Krld m, bitti. Hayvan srerken gaz-ocan taa aaca vurdurursunuz! Gerisini kendiniz dnn... Kar ksm bakmadan edemez. Halam karya hi baktrma! Baktn elverir, dersin! Bakacaksa, yerine gidince baksn... mmhan Abla'ma dersin ki... Daha neler salacak dersin... Kandil mandil... Kenefe ibrik salacak, dersin... Gene ierden seslendiler. Koarak geti gitti. Rufat Aa, gelip yanna oturan Murat Bey'e bakp gsn yavaa yumruklad: Ah benim baht kara olum!.. Grrsn beyim, bu olan askerde yaya askeri olur, atllk eline gemez. Bunun cezasn Ankara onaylar, grrsn! nk baht kara... Altna stne bakmazlar da, onay basakor-lar. Bu dnyada arkan olmad m, lmeli... Kocalma att beyim, ben bu olan ky yerinde gereince arkalayamadm. Eski tetikliim olayd, belki mahpus damna da girmezdi, bu benim olum... Neden? Aslna bakarsan, Osman Aa'y vurup vurmad bana karanlk... Bana gre bu iin ok bulak ynleri var!.. Ky yerinde oynak kar alann ba dumansz olmaz. Karakol onbasna ok yalvardm, Aman biraz da, Yusuf'u izle bakalm, altndan ne kar, dedim. ok skladm. Rufat Aa, senin rezil olun, Yusuf'un bilgisi yok diyor! dedi. Denek atlattn m oh karda? dedim, Denek ka para... Kuran'a el bastrdm, dedi. Denek atlam bu benim olum... Denek atladna bakarak, Yusuf susuz yleyse, diyorum. Avanaklna bakarak, Bir oyunla akln el-milerdir de, benim eek olum, sezinleyememitir, diyorum... - st ste ksrd. Bir yeri aryor gibi uzun uzun inledi -: Yaban yerin adam olduundan, belki sana demitir. ifte tfei elinde mi boalm bunun gerekten?.. Elimde boand kendi bana, diyor. O laf, muhtar odasndaki ilk laf... Benim hiy-lelendiim... Son gnlerde rahmetli Osman Aa'nn debelenmeleri... Camili'nin erisi Kel Alio'ya ka

zamandr, ev dzeninden dert yanar olmumu... Bunlar dervilikte ahret kardeiydiler. Birbirlerinden sakllar gizlileri pek yoktu. Osman Aa, kardan yanar yaklrm, dner, karnn len kocasndan tay getirdii Cemile kzdan yanar yaklrm... Nelerinden yanp yaklyor? Kahpeliklerinden besbelli... Ulan kodo desem, karn lvermeyle, sen, mmhan gibisini neden eker alrsn? Sen o ksran binicisi misin, tek kolunla, budanm teres?.. mmhan len kocas zamannda oynak bilinir. Baslp maslmas yok ama, herif bunu gderdi ki, gece gndz... Bu herif, bindii ksran huyunu bilmez mi? Azdan oktan hiylelenmese, neden ardn kollayacak durduu yerde?.. ankr pazarna gidiyorum. Yarn akam gelirim ya, ky tutamazsam, br gn buradaym Allann izniyle... derdi de, yats vakti, Hayvan naln drd, diye apansz dnverirdi. Bunlar hep, ky yerinde, karsna gvenmez herif dzenleri... -Murat'n verdii cgaray tuttuu ateten yakt -: Aslna bakarsan, mmhan kahpesinin ktln gzyle gren yoktur. Bence kar, doru... Herifin kukulanmas mmhan'n oynaklndan... Kar var, gnde hovarda savar, izini bellilemez; kar var, pnara gider gelirken dile der. nk, durduu yerde kuyruklu koyun gibi salnyor bngl bngl... Ky yerinde erkek milletinin ii zordur beyim, nerede kalm ki kar milleti eteine amur bulatrmya... - Biraz dnd, derin derin iini ekti -: yidir gayet mmhan kahpesi... Bildiin Osmanl kar... Bakas olsa, Aman laf olur, diye korkard da, bu Memet'in adn anmazd. Tfek kendi bana da boalsa, arada herifi gebermi... Yreini uncack bozmad. Grdke, ankr'ya yolculuk ne zaman? diye sorar, grmezse adam salar. Aman Rufat Aa'm, kasabaya inersen bize urasn... Kelleci oluma teberi biriktirdim, d'ye rprur. Senden bakasna hi gvenmem Emmi, alr giderler de, yolda yarsn blerler imanszlar, demeleri... Kelleci'nin ktlar Ankara'da onaylanm, diye haber geldi Camili'den... Doru mu ola? diye srp gitme. mmhan ban atklam... Alam ki, gzlerine kan oturmacasma... Duydun mu Rufat Emmi? dedi. Duydum ama, bakalm gerek mi? dedim. Gerei yalan, kyde istemezler lafa ktler, senin haberin yok, dedi. Bunca zamandr, hey kahpe mmhan, elin reziline bunca teberi saldn, naslm? demiler, Da gibi herifini keyfi yiyen olana, iki pazara vardrmadan dolu heybeler gndermek neyin nesiydi? demiler. imdiyecek yreimiz bozulmadyd ama, bundan byle, istemezlerin dediklerine inanlmayaca kalmaz, demiler. Kar banla sen mi bilirsin, Ankara'nn Yargtay m bilir hey avanak mm-han! demiler. Cemile kz Yusuf olana verecei duyulunca... Hatip Hoca gzlerini krptrd: Cemile'yi vey oluna m veriyor mmhan? Veriyor duu kalm m, Hatip Hoca, oktan verdi de, dn bile oldu. Olann gerdee girdiinin bugn haftas... mmhan kzn, oulluuna verim-kr olunca, ky yerinin boboazlar bir batan lafa oturdular. Asiye kahpesinin dedii doruysa, Memet olan, mmhan'a yaratryorlarm... Tamam! demiler, Kz oulluuna verdi mi, vermedi mi karnn hizmetkryla aras iyiymi... Kelleci olan herifi m-mhan kahpesine rahata sarlp yatmak iin yedi, demiler. Bu iin oluru olmaz kalmad. Gn d, gvur Mslman seildi, demiler. Fukara kar hepsini duymu... Gittim ki, gzleri yumruk gibi... Tuz ekmek pt, Kelleci benim olum, diye kitaba el bast. Benim

dn sram myd Rufat Emmi, bizim dn kuracak sramz myd? diye alad. Kelleci oluma bunu bylece anlat... Onun akl erer, dedi. Benim kahpe kzm everilecek ada m? dedi, Namussuz Virankale'nin dillerinden bam kurtaramadm, dedi. Benim anladm, olana, kz ky yerinin dedikodularndan verdi bu kar... Kurduklar dne de kulak verme... u kadar lira emekli ayl alan yerin dn deil, bildiin fukara dn... Kimi, Delikanllar askerde de ondan... dedi; kimi, mmhan kahpesinin cimriliinden... dedi. Bana sorarsan, yeni korucunun kaltabanlndan... Korucu ksm ergen dnnde frtna gibi dneleyecek deil mi? Okuntular yerli yerine yetitiremedi vakti vaktiyle... Davulu nne katp konuk karlayacak ya, konuklar odalarn nne dayandlar da, bu gzn sevdiim daha kunduralarn aramakta... Konuklar attan indirip rahatlandracak ya, herifler, bir saat at stnde beklediler de, dizginlere yapan kmad. Kim kimin evinde konaklayacak, kimin at kimin damna balanacak bellisiz... Senin hayvan benim altma ekiyor, benimkini senin altna... - Soluyarak gelen Asiye Hala'ya ban sallad -: Geldin m kz? yi... Buldun mu gidecein yeri? Buldum. Bulunmaz m? Bulmudursun!.. Ulan bu zamann karlar... Bunlar beyim, surdan yola brak, sana Ankara'y bulsunlar. Murat gld : Zorluk karmad ya, kr herif... -- nce ba kalabalkt. nsan biraz aralannca, Ne var? dedi. Kutuyu verdim. Bakmasyla bildi. Nasl bir herif o! Gld ki, karnnn yarlmasna ok bir ey kalmad. Cinci amtr ki, akl sramtr. Oh ne gzel! dedi. Yenisini verdi. Nerde zingirdek resimci? Cinci Nezir, deminden beri, resim karacaklar duvar dibine ktryor, st ste cgara iiyordu. Asiye Hala birden telalanp Rufat Aa'ya kr gibi sordu : Hani Kelleci? Yoksa olana bir laf m ettin? Ne laf edecekmiim? Laf etmedin de olan nereye savutu? - Asiye Ha-la'nm tela gittike artyordu -: Seslen una oh efendi... Sesle de resmi ekilsin... Biz vaktiyken yolu ele alalm... Murat, kapda duran ingen Hidayet'e Kelleci'yi armasn syledi. Asiye Hala, kt kutusunu Cinci'ye verip gelmi, Rufat Aa'nm yanma melip ekimeye balamt. Rufat Aa st ste yemin ediyordu. Demedim, dedim namussuz!.. Hst bu nasl bir i! Kz dur! Ulan, sen benim bo brm neden mutalamaktasn kahpe?.. Kz, tek dur, dedim... Avanaklndan utandn yle ya! Beyim, bu aklsz Asiye, bandan beri ne dedi, bakalm? Memet'in ii Cemile'yle... dedi. Ben bilmem mi? Olann mmhan'la bir ii yok, dedi. Yusuf kz alnca... dur, dedim, orospu... Geri dur tbeee! Ulan bu nasl bir drtleme... Hst! Elinden balarm elinden... , Asiye Hala yalvard: Sen buna bakma oh efendi!.. Bunun akl oktan gelgit oldu. Muhtar Aa'mm bunu koruculuktan deflemesi, lafn bilmediinden... Gn gnden aklna ne gelirse sylemekte bu herif... -Rufat Aa'ya-: Th senin erliine... Szmz nasld bizim? Erlikte szne sahip olmamak var mdr? Kz benim szme ne olmu? Ben szmde deil miyim? Yusuf'un laf sende,

mmhan'n laf bende... Olana bir ey dediim mi var benim? Biz Murat Bey'le konumaktayz! Konumaktaym!.. Olan duymal ki... Geberesice kahpe... Senin gibi boboaza laf vermek nasl bir avanaklk... Hele una hele! unda uncack akl kalm m? Hst engi... Bak amara... Kz dur... Olana bir ey dediim yok! Kar alamakta ki, Acay'm seli ka para! Ulan sen mi bilirsin, ben mi bilirim? mmhan karnn bu ie he demesi kylnn zoruyla... G yetireceim kalmad Rufat Emmi, dedi, Ko Me-met'im beni iyi bilir, dedi, Suu bana bulmasn! Ben kz veresi deildim... dedi! nandn he mi, aklsz Rufat? Bu laflar, sana diyen bana demedi mi? Anas istemeyince, bir kz, bir olan nasl alabilirmi? Ben o kahpede istememi hali grmedim. Alamalar da kekliinden... G yetir-medim, derken, az tersine dnmekteydi ki, aygr sidii koklam a ksrak da yle deil... Kelleci bilirmi de, Yusuf bana neden kanllar gibi yalvard? Kelleci benim z kardamdan ileri, dedi, ((Kelleci mahpus damnda yatarken dn kurmak benim neyimeydi Asiye Hala? dedi, Ktlar Ankara'da onaylanmasay-d, dn mn olmazd, dedi, Bugn yarn askere gitmek var. Bunlar kar balaryla ersiz erkeksiz, olur mu? dedi. Bana sorarsan, aslnda olan kz almkr deil... Hey kar akl... Cemile'yi mi almkr olmuyor? Cemile gibi yakc gzeli... Anadan oynak bir gzel ki... Krpenin uncacktan akl ermii... Ne fayda!.. Benim olum da, senin gibi avanak... Eriboaz'm kuytusunda rezil Osman Aa'y geberteceine Cemile kahpesini sryp gtrseydi ya... Kz sryeydi de bu mahpus damlarna o yzden girseydi. Yusuf kz almazlanm-m... Ya aldktan sonra dedikleri... Gerdekten sonra, kyn kopuklarna ne demi bakalm? Krpe etin tadna v a r n c a . . . A z kalsn ki, uak, demi, az kalsnki, avanaklk edip kmesimizin knal kekliini ellere yedirecekmiiz, demi... Biz gerdee girmedik, bildiiniz cennete girdik, geen gece... demi. Bunlar mmhan kahpesinin laflar m? u dnyada ky yerinin,adam neden akllanmaz hey Allah? Geberse de, namaz tana uzansa, oynak kar iki alamayla bunlarn akl neden yatar? Bunlar hep m-mhan kahpesinin uydurmalar... Dzenci orospu.. Kz oulluuna verdi ki, aznn tad bozulmayacak... Ky yerinde erkek takmn gtmek kolay deil... Biri gelin getirir, biri gvey... mmhan gibiler gveylerini yola yatrrlar ama, gelinle geim zordur. leride kocaymca, kaynana ksmna evden kmak bile grnr. Kz olana vermesiyle mallarn banda kendi kalyor. Aydan aya geberiin ayl... - Kelleci'yi eski elbise ile grnce elini azna gtrp bard -: Vay bama... Neden deitin kz? Hani resimlik urubalarm? Kelleci ayaklarn sryerek geldi. Gzlerini Murat'tan karmaya alyor, belli belirsiz glmsyordu: Neden soyundun Kelleci? Ulan bu nasl i? Hadi git giyin... abuk gel... Cinci bekliyor. Kelleci ellerini gbeine kavuturarak yere bakyordu. Mavi bezden ceketi sanki, bsbtn sarkm, eski zpkas sanki bsbtn kre dnmt. Dudaklarn dargn dargn yalad: stemez beyim! Bu kez dursun, bu kez... Resim de neymi? Caymak olmaz artk... Bak, halan arya gitti geldi. Hadi git giyin... stemez beyim! Bu kez dursun da... Bir dahaki gelie... -Babasyla halasna

bir zaman dman dman bakt -: Yusuf Cemile'yi alm yle ya? Asiye Hala, Rufat Aa'ya ban sallayarak sordu : Bunu sana, baban olacak herif mi dedi? Babam demedi. eride Camili'den bir olan var. Ona gelenler dediler. mmhan Abla'n olmazlan-mad m? Olmazlanm ama, ky yerinde istemezlerin dillerinden oldu bu i yavrum! mmhan Abla'n dedi ki... Kar yemin iti. Kelleci yere bakarak dinliyordu. Yznn deminki sarl gitmi, yanaklar gene pembelemiti. Babas szn bitirince, sylediklerinden hibir ey anlamam gibi sordu : zinname iin ankr'ya getirdiler mi kz? zinname yok... imdilerde imam nikahyla du-racaklarm bir zaman... Yeni korucu dnn stesinden gelemedi. Artk bilmem, cimrilik Yusuf'ta m, mmhan'da m? Fukara dnnden kt bir dn... Davul geldi ama, kulak verme!.. Bir sar dve kestiler, kt teke bunun yannda besili kz saylr. Bu srada Cinci Nezir'in keyifli sesi duyuldu : Haydi, sra Kelleci Aa'nn! Ulan nerede bu kopuk? Dur hele.. Olum ulu neden deitin abucak? Hadi ko gveylikleri giyin de gel! Dursun Nezir Emmi... Dursun ne demek rezil?.. Ortal bunca kartrp... Asiye Hala yalvard: eki versin oh Memet'im... mmhan kar da, Resimsiz gelmeyin haa... dedi. ektiriver. Kyde bakar bakar alarz. Cinci Nezir meraklanp yaklamt: Neden soyundu bu rezil? Birine mi kzd? Kz-dysa inatlar ki katr ka para... Aklmdayken soraym : Bu zibidi, katr yatanda m yatt Rufat Aa? Bunun, bu katr inad senden mi, anas olacak engi-280 den mi? -Kelleci'ye dnd-: Hadi gel otur! Ge dedim... -Ensesine bir aka tokat ekti-: natlarsan gerisini kendin dn... Bunlar gidince ben sana, katr gibi direnmeyi sormaz mym? Asiye Hala birden korktu : Aman resimci aa... Biz gidince Kelleci'ye deme... Aman ayaklarn peyim... Bu Kelleci aklsz... Aman ayaklarn... Kz dur! Hele una hele... Ulan Kelleci, hani senin kk halan sulugz karlardan deildi? Biz gidince Memet'imi dvme olur mu? Bir resim de kmay versin! Gelecek geliimizde karr, oh resimci emmisi... Resim de neymi!.. Aslna bakarsan resim gnah! slamsak resim ektirmeyeceiz... ki laf da sen etsene yreksiz Rufat... Biz gidince olan bunlar... Ulan kar milleti! Biz gidince bunlar olan neden dvecekler? Aslnda resim gnah... karmay versin... Gnahm... Bunlara bakarsan beyim, bunlarn kitabnda oynamaktan bakas hep gnah... Hemen hngrder! Yalan mym? Resim ektirmenin gnah neresinde? Kttaki resim, senin gibi durduu yerde cadlanr m? ektirse iyiydi ama, inatlat bir kez... Varsn inatlasm... Dvmesinler olan bunlar... Dvmeyin e mi?.. Kelleci Memet elleri kuanda, halasnn alamasna ok elenceli bir eymi gibi glmseyerek bakyordu. Aklnn baka yerde olduu belliydi. Yz

yumuamt. Bu yumuamay babas da fark etmi olmal ki, ilk kez yalvard: Haydi olum, ektir gitsin... Bunca adam ektir, dedi. ektir de biz vaktiyken gidelim. Benim yrklm eski yrklk deil... uraya varmadan dizlerim duruyor. Biz, Kuyuba'm, ya tutarz, ya tutamayz. Hayvan elden dn aldk. Bak marazl bir hayvan... Rufat Aa, sopay tutan yumruuyla aaca bal eei gsterdi. Eek sska bir keiden daha iri deildi. Kocalktan kara rengi boza dnm, trnaklar etlerine kadar anmt. Kulaklar kafasnn iki yannda kl torbalar gibi sallanyordu, sineklerini kovalamak iin gdk kuyruunu zorla sallyordu. Kelleci Memet, eek denilen hayvan mrnde ilk gryormu gibi bir zaman dalgn dalgn bakt. Babasnn dediklerini gene duymam gibiydi. Neden sonra heybeyi yerden alp, iindekilerin krlacan dnmeden omzuna vurdu : Hadi geceye kalmayn... -ki adm sonra dnp bakt, elinin tersiyle gzlerini kurulayan halasna kt-: Hele una hele... Ulan siz nasl adamlarsnz? Siz laftan anlamaz bir adamlarsnz! Kes dedim, tbe hey Allah, kes yr!.. Gidip heybeyi eein srtna att, ne yaptn pek bilmeden elini semerin kolanndan geirdi. Yular zd. Babasyla halasnn ellerini pp hayvann sarsna iki kere yavaa vurdu : Gidin gle gle! Bizi soran olursa... Saldklarnn hepsi mmhan karya verilecek yle ya? mmhan karya m? Ne saldklarm?.. -Halasnn yzne gzlerini krptrarak bakyordu -: teberiyi mi? Ver gitsin! Grmecilerin sonu alnm, mahpushane kaplar, bayram akamlarnn umutsuz bunalts stne kapanmt. ankr Cezaevi revirindekiler, yemeklerini hi konumadan, abuk abuk yediler. Kelleci bulaklar ykayp yerlerine dattktan sonra Murat Bey'in akam ayn kaynatt, demlii getirip masaya koydu: Biraz daha dursun mu beyim? Dursun da iyice demlensin mi? - Bir zaman karlk bekledi -: Bize kzdn yle ya? Resim ektirmedik diye, bize kstn! Murat gzlerini kitaptan ayrmad: Kstm evet... nsan o kadar inat eder mi? Kadn bou bouna alattn! Alasn varsn! Kar milleti, vara yoa alar, durduu yerde... Neden ektirmedin resmini? -Bir an duraklad -: Yusuf'un Cemile'yi almasndan m? Kelleci Memet, gsne yumrukla vurmular gibi irkildi. Aznn ucundaki ac glmseme silindi. Suratna, arasra grlen etin erkek durgunluu geldi: yi bildin beyim, Cemile'yi almasndan... -Kocaman elini yznden geirdi -: Yusuf kz hi almayacakt... -Gerileyip duvarn dibine meldi, dirseklerini dizlerine dayayp ellerini gevek sarktt -: Neden mi? Bak neden... Geen yaz sonu... Bu sralar... Ekinleri bitik, harmanlar kaldrdk. Yusuf'la bostan tar-lasmdayz, rahmetli Osman Aa'nm olu Yusuf'la... KNC BLM I

Kelleci Memet steledi: Kt km dedin? Yusuf arka st yatyor, dalgn cgara iiyordu : Kt m? Ne kd? Askerlik... km, demedim. Ya?.. kacakm... Ka doumdan ka douma? Bilmem... Kim dedi? Muhtar Aa'm m? A-ah... Ya kim? Murat eitmen... Ne dedi? Murat eitmene kalrsa... Gerisi gelmeyince, Kelleci Memet, gzlerini ksp Yusuf'un karayaz suratna bakt: Yrei skkn... Lafa gnlsz... art olsun, aklna bir domuzluk dt bunun... Yusuf cgaray derin derin ekiyor, arada bir bal yemi gibi yalanyordu. Bu olan byle a a yalanrsa, birinin cann yakacak demektir. una bak! Tpk babas Osman Aa'm... Osman Aa'm da muzurlanaca sralar, byle it gibi yalanr, cgaray byle haym ier. Osman Aa'm bunun yandayken daha uzunmutur ama, daha etsiz-mitir... -Duraklad-: Allah Allah! Bu Yusuf kelle kulak peydahlam... Dne kadar gvdesi takr takr kemik sesi veren olan, ne zaman semirdi, peki? -Biraz dnd-: Eski tutumlar da deiti oktandr... Hani, komulardan tavuk, yumurta armalar?.. unun bunun ar sepetlerini boaltmalar... Gnde be n ekmek yese alktan szlanrd. imdilerde yemekten laf etmeyi kesti temelli... Babasnn ekinini, tiftiini gizliden erilere tard. imdilerde... -Gzleri nce dald, sonra kurnaz ldad-: Aman haa... Osman Aa'm geenki laflar sakn, gerek mi? Aman sakn hunlar... Anal mmhan'la... -Aznn sa yann* dan kard krmz dilini, birine marr gibi kmldatt -: Ayana urada bir ta dese, analndan bilirdi. Fukara mmhan Abla'mn gelmiine gemiine sverdi. imdilerde... Kelleci Memet, dizine vurmak iin kaldrd elini terli gsne srd : Murat eitmen ne diyor? Murat eitmen diyor ki... Alamann kiral Hitler var ya... Var. Rezillii brakmazsa... Sonu kt... diyor. Ne kts? Sava patlarm. Patlamakla?.. Hey avanak! Sava patlad m yandk. Neden? Askere gidiyoruz. Biz mi? Adam on altsnda askere mi alrlar-m?.. Yoklama moklama olmadan...

 Sava patlad m, can kdnda uncack bebek grnsen kurtulu yok... Gz kestirimiyle gidiyorsun! Gidelim. Tez bysek de askere gitsek, derdin. Karnmz doyar, mavzer atmay reniriz, derdin. Askerlik iyidir arkada, askerde adam okuma yazma beller. Dnp gelince eitmen oluruz. Bizim buralarn eitmen ayln, srgit yabanlar m yiyecek? Kurunlu'nun Yamren'inden Muratlar?.. Ayda otuz kayma! Babann emekli aylnn iki kat... Harcamakla tken mez. Ulan sen arttn m? Bizim gibi kopuklarn eline eitmenlik nasl geiyor? Geer ne gzel!.. Askerde avu oldun mu, ky yerinde eitmenlik salam! Ulan Kelleci... Askere varmamzla... Buyurun aalar! te sizin avu nianlar... m diyecekler bize? Kelleci karlk vermedi. Gene dnmeye varmt. Ky yerinde delikanl ksm, askere gitmeyi neden istemez? Yeni evliyse istemez, bir de hovardala vur-duysa... Tamam! Bu olann, bu Virankale'de bir bulak ii var! Hem de kar ii... yi ya, bizden niin gizlemekte?.. Gizlemekte... szyle yrei bir ho oldu. Badataki bacaklarn hemen zp dizlerini gsne dayad. Gzlerini bir zaman akn akn krptrdktan sonra dilerini parlatarak gld. Yusuf'la ocukluktan beri arkadatlar. Geen yl birbirlerinden hibir ey gizlemeyeceklerine yemin edip ky geleneince denek atlayarak sr orta olmulard. Denek atladn da yemini tutmadn m, maldan candan bana belalar gelir ki, en k lm! Ka aydr, bu yemin meselesi yreini skyordu. Ka aydr dili varp Yusuf'a: lkbahardan bu yana, biz senin vey bacn sevmekteyiz arkada... Cemile kz... diyememiti. Bunun da bizden gizlisi varsa... detik mi ey Allah... Denek at-lamama dndk m? Yusuf cgarasn att, srayp oturdu : Sen buradasn ya?.. Buradaym, ne olmu? Hi... Bir dolanp gelsem... Eve kadar... Eve mi? Bu gnein alnnda?.. Olsun... Yusuf ayaa kalkt, kemiklerini ktrdeterek gerindi : Cgara mgara da alrm. Dur olum! Tam ekmek vakti... Hele otur. Brak... Gn dikildi, kuluu buldu. Nerede bacm olacak kahpe?.. art olsun, pnarda karlarla lafa dalmtr. Ben imdi bu Cemile orospusuna iki amar eksem haksz mym? Yusuf glmeye alarak gzlerini Kelleci'den kard, kunduralarn acele giyip yrd. Bostan admlyor ki, her bir adm bir kula... Kavun, karpuz ezilecekmi dinledii yok... Scan gznde bu nasl bir gidi?.. Bildiimiz kar al gidii... Yatt yerde, kary can ekmesiyle, kanatl ekirge gibi hoplad. Bizden gizlemesi de... Kar, yaban yerin mal deil! Dald. Osman Aa'm bunlar yaknda bastrr yleyse... Bastrr ki, tam i stnde... Birden telaland. Cemile meselesini demeye, haydi, dilimiz varmad. Ya Osman Aa'mm pirelendiini, biz buna ka gndr neden bildirmedik yahu? Bu nasl bir kanszlk?.. Yusuf bostann itini amak zereydi. Kelleci Me-met, uzanp tutmak istemi

gibi, davrand: Yusuf... Hey Yusuf!.. Neymi! Gel hele... -Elini sallad-: Hele gel!.. Oradan syle! Gel, dedim alak! Yusuf ayaklarn sryerek yaklat: Ne var? Ne mi var? Osman Aa'm cuma namazna gitti, yle ya? Tbe! Can sa bir adam cuma namazna gitmemi olur mu? Ne bileyim... Ya gitmediyse... dedim. -ki yann kollayp sesini alaltt-: Beri bak arkada! Senin baban pirelenmi ki kt pirelenmi... Ne demek? Neye pireleniyor? Neye olduunu sen benden iyi bilirsin. Ben mi? Allah Allah!.. -Yusuf biraz dnd-: Tiftie, yapaya koyduu nianlar m bozulmu? art olsun, demedim. Desem, sana demez miyim? Bana sorarsan, Osman Aa'mm pirelenmesi, maldan yana deil, candan yana... Candan yana m? Nasl candan yana? Geenlerde... Geenlerde dedimse gn oluyor; Osman Aa'm yats vakti buraya geldi, laflamaya balad. Ne stne? Beni senden ok severmi... Bu kyde benden bakasna hi gveni yokmu... uradan belliymi ki, alml kars, krpe kz varken beni kapnza hizmetkr tutmu... Geen yl yakt kmrden zarar et-meseymi, bana aktan on kayma verecekmi. Bu yl kr salamm. On liray cebinde bil! dedi. Sonra laf evirip Virankale'nin adamna getirdi. Ald emekli aylm ounun gz gtrmyormu. Hkmetimi-291 zin tuz maarasn beklerken... Deme pelvanlarn bkemedii kolumuzu ehit verdik. Bunu hep unuttular, diye szlad. ayda eline geen krk be kaymaym... Bunun da be lirasn imansz vergiciler kesiyorlarm... Bunlar, babamn her gnk boboazlklar... Boboazlklar evet... Bir zaman byklarn ekitirdi senin baban; ekitirdi ki, tutam tutam yolmasna az bir ey kald. Bir zaman hour hour hoflad. Yreinin atei sakallarn tututuracak sandm. Laf, Ah bu Yusuf olumun rezillikleri... dedi, balad. Allah Allah! Vergiyi ben mi kesmekteymiim? Vergiyi aramyor. Sorduu... Sen bu kyn iinde doru mu gezmektesin, eri mi? Bymsn, eek kadar olmusun. Gelinden, kzdan, ardna dtn bir kahpe varm ya, kim olduunu daha sezinleyememi... Aman Kelleci... Daha sezinleyememi mi? Sezinleyememi... Ama izindeyim, erinde geinde bastrrm, dedi. Kocalnn birine alrmsm da, herif seni eker vururmu... Hey benim babam!.. Biri bizi ekip vursa... -Yusuf el yordamyla ceplerinde cgara aryordu-: Vursa art olsun sevinir, Oh sofradan bir kak eksildi, diyerek gler... gler... -meldi... Elleri titrediinden akt kibritleri kryordu -: Peki sen ne dedin? Yemin etmedin mi? Ettim. O yollarn gezicilerinden deil aa! dedim. Derkeeeen... mmhan

Abla'mdan amaz m apansz... Nasl mmhan?.. - Yusuf yere oturuverdi -: Analmdan m? Analn... Ne istiyor? Yusuf ala, sana analnn szn hi etmedi mi? diye sordu. Ne szym? yiliinden, ktlnden... Yusuf'un kara gzleri fldr fldr dnmeye balamt. Grtlann kav gibi kuruduu, soluklarndan belliydi. Kelleci Memet: Tamam! stne vurduk! diye keyiflendi. Biraz gnl elendirmek, biraz da, kendisinden gizli iler tutmasnn cn almak iin, demin aklndan geirdiklerini Osman Aa'sma mal edip sralad : Senin baban ne dese iyi? Eskiden komularmn tesini berisini hrszlayp tknrd bu olan... Gnde bana be on davac gelirdi. Bu ileri bolamken... Durduu yerde... Hkmet tavlasnn damzlk boas gibi tavlanmas nedir? dedi. Kahpenin biri, buna, deyyus kocasnn, baln kayman yedirmekte... diyerek kafasn sallad. Bana kalrsa, Osman Aa'm, ya kendi bana hilelenmi ya da kylden istemezin biri, bir laf etmi... Hele bir dn bakalm... Neyi ulan? Ky yerini bilmez deilsin. Kaynla, kayn babalar, krpe gelinlere yaktrrlar. Oynak kaynanas olup karalanmaktan kurtulmu damat yoktur. Yetimi kzlarn vey babalar, alml analk sahibi olan-ur da... Analn mmhan, etine gayet tkz bir kar... Cemile'nin babas yalyd, bunu ypratmad. Size geldiinden az sonra, Osman Aa'mn kolunu kestiler. Ablamn hz kursanda kald. Aznn tadn bilene, kzdan deerli... Sus alak! Bunlar ne biim laflar?.. Evet, rezillik ki hi sorma... Bunlar, hep babam olacak budanm herifin demeleri mi? Budanm herifin... - Hele domuza, hele!.. Hey olak pezevenk... de-293 sem. Grdn m Kelleci? u benim babamdaki yrek bozukluunu grdn m? Evet, Osman Aa'mm yrek bozukluu gvurda yoktur. Bak arkada, bu sra baban ben oka kukulu grdm. Geceleri odalardan gelmezken, frt frt eve gitmekteymisin. Baban dedi ki: Bu it olu it, sonunda elime kan bulatracak, dedi. Bir zaman gsn yumruklad, arkadan yzn gke kaldrd da ne dedi bakalm? Hey Allah, hey Allah! Sava m, ne karn ars, unu hayrlsyla bir patlat da kurban olduum... Benim namussuz olumu askere alsnlar. Birinci kurunda gebersin! dedi. Daha kts... Ben seni kollaya-cakmm. Kollayacak msn? Nasl bakalm? z srerekten mi? Yusuf'un sesi birden deimi, baklarndaki oynak rkekliin yerini korkutucu bir haynlk almt. Kelleci Memet, krmz dilini aznn kysndan ieri ekiverdi: z srmek de var, nne yuvarlanp laf almak da... -Glmeye alt- : Demincek durduun yerde, pire gibi sradn, scan gznde eve gidecek oldunda Eee... Seslendim ki... Bizden sakl bir iin varsa... Tetik dur! Ulan, gizli i ne demek? Benim senden gizli ne iim olur? Aslnda senin

bizden gizlilerin varm ama kymejti yok... Laf m u? Benim senden gizlim olsa... Yolundan evirir de, Tetik dur, der miyim? Ka gn olmu... Ka gndr neden sylemedin? nceleri hi aldrmadm. Senin baban ankr'na! tuz maarasnda bunca yl bekilik etti. Adam ksm bekilik ede ede ikilli olur. Osman Aa'mm esintiden hiyle sezmesi eski huyu... Bununkisi bo atp dolu tutmak... dedim. Yusuf'un benden gizlisi hi yoktur! dedim. Arada byle bir i olmaynca varsn ikillensin. Yusuf'la bir zarar erimez! dedim. Yusuf bir zaman Kelleci'nin suratna bakt. Kollama szyle kuduz it gibi srtaran olan yeniden korku almt. Cgarasn tazeledi: Vay kara geyik vay!.. Sakatlna bakmadan bizi kollatacak he mi? Krt obanlar, bunu yok yere mi iurunladlar, hey Kelleci? Ulan, desem, hkmetin, ucu buca belirsiz bir koca tuz maaras... Ceneviz zamanndan bu yana, kan kervanlaryla tuz ekmiler de yerden bir avu toprak alm kadar eksiltememiler. Yoksul takmna senin dmanln nedir? Ba bo akp giden tuzlu sularda, sen neden hayvan sulatmaz-sn? Kolunu paralayan kurun, alnnn ortasna deyip u pislii kkten temizleseydi, ne vard hey Allah! Yusuf, azndan burnundan bilek kalnl duman brakyordu. Kelleci Memet'in yreini acma kaplad. mmhan Abla'mn atei, beri benzer atelerden deilmi haa... Adamn canm duman edip gkyzne tttren bir ate... Bana bak Kelleci!.. Senin akln bu ie ne demekte?.. Hangi ie? Babamn rezilliine?.. Bilmem. Bilmem, olmaz. Senin aklnn kestii ne? Dedim ya... Osman Aa'm pirelidir. Brak biti, pireyi... Herifin karalamasna inandn, yle ya?.. nandn ama gnahm aldn. Ah ne olmal olmal, bu laflar mmhan duymal... Duymalda, yoluk drznn kafasn, sukaba gibi datmal... Hem de hi bakmaz, datr. Dul kar bayla, bunca yl. nnden ipsiz, kopuk geirmemi bir kar. Aldrma herif!.. Arada byle bir i olmaynca... Kim isterse pirelensin! en keyfine bak! Hele surdan bir karpuz keselim de... Ulan, benim karpuz yiyecek sram m? Aldrma, demek ne kolay!.. Yusuf, ayaa kalkt. Dur olum! Durmak olmaz! Ben ekmei evde yerim. Kz senin yemei getirir. Elen yahu... Bir iki bostan keselim de al git... Yusuf karlk vermeden yrd. Kollarn grete perevlenir gibi sallyor, yolu tozutuyordu. Bununkisi ham semizlik deil... Baldrlar nerdeyse zpkasn patlatacak... Daha k st, grete, tavuk gibi barttmz olann parmaklarndan, geenlerde bileimizi g ile kurtardk. Demek mmhan kahpesi, bir yandan yediriyor, bir yandan oka ezmiyor. Krpe hovardasn tez beri tketirse kendine kt... Karda akl ok... Yusuf dnemeci kvrlm, gzden kaybolmutu. Kelleci Memet, st ste yutkundu, iini ekti. Osman Aa'm, cuma namaznda, cenneti bulacam diye urasn dursun! Peki, bu kadar akll bir kary bu Yusuf, lafla m yola yatrd? Tbe,

hayr! Baba sopas ylgn olduundan, zora da getirememitir. yleyse bunun eytan benim mmhan Abla'm!.. Belkemiinden aa bir rperti, ylan oynamas gibi akt. Gvdesi tepeden trnaa titredi. Yk altnda yoku dzleyen mandalar gibi hr hr soluyarak bacaklarn istekle skt. Kasklarnda, szya benzer tatl bir kanma duyunca snnetlii aklna geldi. Anasna baklrsa, drt yanda var yokmu... Byle austos s-caym... Kelleci Memet, kendisini elinden tutup evden karan babas Rufat Aa'nm sesini duyar gibi oldu : Snnetlik olu olaaan... Snnetlik olu olanlar muhtar odasna... Muhtar odasna vardklar zaman, buralarn snnetisi, ky berberi a Remzi, bir iskemlenin stne, usturalar prl prl dizmekteydi. Babas, kesilecek olanlar muhtarn ahrna biriktiriyordu. O sralar korucu Rufat Aa bu kadar kocamamt. Damn kapsndan dalmasyla, srden boazlanacak koyun alr gibi, birimizden birimizi kapp gidiyor. Kesilmeden nce baran hangisi, kesildikten sonra baran hangisi... O yl kesilenlerden bir kendisi barmamt, bir de Kara Osman'n Yusuf... Bizim sr yolda olmamz o zamann ii Berber Remzi ayd ama, gayet imansz olduundan, adam kesmekte eline abuktu. Gzleri u yandayken usturay bir alyor ki hi aman vermiyor. Berber Remzi, snnetledii her olan bana, elli yumurtayla iki topak tuzsuz ya alyordu. Grd i : bir ustura almak... Yaraya serpelemek iin verdii aa rn hi sayma... Kelleci biraz dnd. Bir ustura alyor ama, seni bebeklikten ekip erkek srasna geiriyor. Erkek ksm kesilmedike erkek saylmaz. Allah korusun, her ne yzdense bir olan kesilmedi mi, kanlarca erkek hesabna hi alnmaz. Erkek milletinin can yansn da, nasl yanarsa yansn... yle mi kahpeler!.. Scak bastrdka bastryor, ardan kuru dallar sanki camdanm gibi, gne adamn derisini yakyordu. Gkte yzk ta kadar bulut yoktu. Titreyen bolua bakmaktan Kelleci Memet'in gzleri yorulmutu. Yer deitirdi. Kaput bezinden gmleinin n karnna kadar akt. Tysz gs terden parlyordu. Mavi bezden zpkas st ste yamanmt. iri ayaklar plakt. leriye doru bakp dururken yreini bir sknt kaplad. ki dnmlk bostanda el kadar yeillik grnmyordu. Yaz ksm kurak gider ya, bu kadar m gider? Osman Aa'mm bunca paras, yamursuzluktan toza gbre kart. En iri karpuz yumruumdan ufak... Yamur vaktinde yaayd da, bostanlar gelieydi, karsn olunu izlemek benim aamn hi aklna gelmezdi. Para batrm adamdan korkacaksn ite konan alakargaya birden kzd. Hayvanlara yedirmek iin biriktirilen kabuklardan birini el yordamyla ald, Hele domuz, diye frlatt. Alakarga parlayp umu, Eriboaz'dan kp Ak-tepe'nin eteini kvrlarak kye dorulan toprak yolun tesindeki alya konmutu. uncack esinti olsa, bu bizim yolumuz tozar ki, burularak minare gibi gke ekilir. Allah Allah! Kyn harmanlarn, krk gibi fren Eriboaz'a ne oldu? Hani bunun hi kesilmeyen esintisi Kelleci Memet dudaklarn tuzlu tuzlu yalad. Esintisi kesilse de Eriboaz'n yol ayrmndan sola bkldn m ilerisi serindir. nk, gide gide varp dayandn yer Yaprakl Yayla... Saa bkldn m Acsu'-yun yan sra iner, Kzlrmaa kavuursun ki scak tter domuzuna... Gzlerini keskinletirerek, boazn kayalarn bir zaman aratrd. Sabahleyin, dlleri nlerine katp

boaza giden ocuklardan hibiri grnmyordu. Bebeler urada kalsn, can tez olaklar bile meydanda yoktu. Dnp Acay'n ikiye bld Viran-kale topraklarn gzden geirdi. Biilmi tarlalar bombotu. Kelleci Memet, Kuyuba'nn ak minaresiyle krk kulalk kuyusunun gke dikilen kova direini, tten havann tesinde semeye alt. Sonra kamaan gzlerini krptrarak mavi gkyzn aratrd. Aktepe'-nin kale yknda yuva tutmu koca kuun erkeklii arada kalmt. Virankale'nin karlar dii diyorlard, erkekleri erkek... Bu koca ku, nedense, tek bana yayor, kaleye kan yolun dibindeki yatra bekilik ediyordu. Kelleci bir zaman aradktan sonra, renksiz gkte kuu grd. Aann yaz scandan, yukarnn serinliine ekilmiti. Adam gznn eriemeyecei yerele, tek bana ar ar dnyordu. Kelleci Memet, kuun gkte umasn, baln derede yzmesini dnerek dald. Akbaba kuunun yedii... bildiimiz le... Ya baln yedii?.. Birden karn guruldad, az ac ac suland. Kz yola saldlar m bunlar? leri acele olduundan salmlardr. Peki nerde kald bu kahpe?.. Byle der demez, karnnn al, birden kar alna dnvermiti. Kocaman yumruunu gbeinin altna bastrd. Ya Osman Aa'm, cumay yarda kesip Kuyuba'ndan se-irttiyse... Tepelerine alc ku gibi dikildiyse... Hem de yle olmutur. Yoksa kz oktan gelirdi... Koca ku inmeye balamt. Hi kanat vurmadan dne dne alalyor, alaldka kararp irileiyordu. Kendini ava braksa kurun gibi vmlyarak yumulur ki... Koca ku inip geldi, Aktepe'nin stndeki ykk kulenin en yksek tama kondu. Yar ak kanatlaryla birka kere terazilenmi, sonra toplanarak Cenevizlilerin ak talara oyduklar kartal kuu resimleri gibi, katlp kalmt. Bu Cenevizliler her ne milletse... Kale yapmna gayetle tutkun bir millet... Bunlar ankr'nn her tmseine bir kale oturtmular. yi ya, kaleye bu kadar tutkunken, sonunda brakp savumalar neyin nesi? Biraz dnd. Keyiflendi. Cenevizliye kalsa brakp gidesi yoktur ya, Osmanl srp karmtr. Ne demiler? Gc, gc yetene, demiler! Burnundan derin derin soludu, bostan kabuklarndan gelen eki kokuyla suratn buruturdu. Karncann biri, plak ayann yannda, gvdesinden drt kat iri karpuz ekirdeini srmeye alyordu. ekirdee sarlm ki... Hovardann krpe geline sarlmas ka para... Aznn acln yutkundu. Hele orospu... Bizi acmzdan gebertecek... Yusuf gideli hanidir! Gzlerini krptrd. Yahu, bunlar Osman Aa'mn yokluunda ellerini tez tutmal deiller mi? Kz neden salmadlar peki? Tysz ocuk suratn yava yava etin bir erkek durgunluu kaplad. Aklna den karkl dzenlemek istemi gibi terli ensesine iki aplak indirdi. Yrei ta gibi katlam, gelip boazna dayanmt. Srayp oturdu. T... Grdn m, avanak Kelleci! Kz hemencik yola salmadlar. Sakn olann ii Cemile'yle mi? Kasketini karp giydi. Cemile'yi yola getirmek iin, hizmetkrlk hakkndan aralk aralk ald, yedi banknotu hep harcam, mendil mendil erez, u kadar incik boncuk vermiti. Bu kahpe bizim on pankanota yakn paramz harcand. Okalaya okalaya zorg adama aldrdk. Biz elimizi ukuruna srmezken, kayman sakn Yusuf'a m yedirmekte?.. Birinin stne atlacak-m gibi, oturan kml kml kmldatyordu. Osman Aa'mn pirelenmesi bouna yleyse... Hey erkek milleti! Her biri, durduu yerde, kendi kancndan hiy-lelenir. Peki, bizim gzmz

eytan m rtledi bunca zaman?.. Biz neden hiylelenmedik? Kzgn kzgn soluyordu. Karpuz ekirdeiyle bouan avanak karnca gzne iliti. Uzand, elinin tersiyle iki kez vurup fukaray ezdi. ayda, krk be kayma emekli ayl alan herifin kzndan sen ne ummaktasn zibidi? Kaln parman, zpkasnn dizkapandaki yrta sokmutu.- Seni kaplarna azap tutmular. Ha u kara karnca, ha Kelleci... Kelleci ne demek? Biilmi tarlalarda ekin kellesi toplayan ipsiz demek... ardan direine asl ifteye gz iliti. Osman Aa, Domuz momuz gelirse, hrtya dorultup skarsn! demiti. kere attk. nde de, adam gvdesi iriliindeki niana vuramadk. Burdan ykk kaleyi tutar m ola? Keskin atcsnn elinde, u koca kuu drr m? Akln toplamaya, yeniden Yusuf'la Cemile'yi dnmeye alt. Kafasnn iine bir kara duman km, karn alnn yerini kt bir susuzluk almt. Yrei cayr cayr yanyordu da, yatr kovuunun serinine koyduu am bardaa kadar gitmeyi gz yemiyordu. Kelleci Memet elini alnna siperleyerek Aktepe'nin dnemecini kvrlan kary bili karmaya alt. art olsun mmhan... diye irkildi, Nah ite mmhan... yleyse karnn Yusuf'la bir ii yok... Ulan kahpe! Olanla kz eve kapadn da, sen kendi bana nereye gelmektesin? Cemile'yi tanynca, sevinmeyi akl etmeden avularnn terini, slak gmleine sert sert silmeye balad. Nerde kaldn kz? Bu zaman ne zaman?.. Acmzdan ldk. Kotum bak, soluum kesildi. Cemile gerekten soluyor, dar skmasnn altnda kk gsleri kabarp iniyordu. ardan glgesine girince suratnn yaman zd. Kelleci Memet, Ulan bu nasl bir kz?.. Can alc bir kz... diye yaland. Yanaklar bir krmzyken, scaktan be krmz olmu... Cemile yere melmi, ekmek knn zp sofray kurmaya durmutu. Kelleci, gzlerini kzn gslerinden ayrmadan steledi: Acmzdan geberdik kahpe!.. Pnarda karlarla lafladn yle ya? Pnarda kar man yok... Anam bulgurun yanna yumurta krverdi. Ben yourda kap aradm. Anam dedi ki... yisinden bostan kesiversin, dedi. yisindenmi... Yrei oka m yanmakta, bu sralar, senin anann?.. Bilmem... -Cemile bir yandan glm, bir yandan gzlerini yere emiti-: Uy bama... Soan koymamm... Kestimdi oysa... Neden bakalm? Aklnn ii deil de ondan... Senin bizi dnmez olduklarn, ka zamann imanszl... Cemile, sahanlarn kapaklarn am, yufka ekmeini nne srmt. Knal parmaklaryla kocasnn ilerini gren bir taze geline benziyordu. Osman Aa'm cumadan geldi mi? A-ahh... Gelmedii iyi... -Biraz bekledi-: Gelmedii iyi, dedim. Gelirse ne olmu... Gelmezse ekmei Kuyuba'-nda yer. Sen kendine bak!.. Yumurta soudu. Hani acndan ldydn? Kelleci ekmei gnlsz bld, Yumurtay bulgur pilavnn stne dkt, biraz kartrd. Yusuf'la m-mhan iinde kzn azn yoklamak iin laf aryordu. Bu kna neyin knas?

 Hangi kna? Ellerine yaktn?.. Komularmz ezmiler. Srndm. Pekii... Ya benim hepsinden haberim varsa... Ne haberi?.. - Seni yaknda evereceklerinden... Tbe... Ne evermesiymi? Babaln seni oluna almyor mu kahpe? Hangi oluna?.. -Gld-: Yusuf'a m? stne hi vurduramadn. O laf eskinin laf Nasl eskinin, kz? Eskinin... Kuyuba hocasnn, Olmaz, dedii... Kelleci Memet telaland. Byle bir ii yeni duyuyordu. Ulan bu ne biim sz! Kuyuba hocasnn arada ii ne? Osman Aa'm, vaktin birinde iyice niyetlenmi... Kuyuba'nn hocasna danm... Hoca ne dese iyi? Anasn almadan gerekti, demi, Araya nikh girince bunlar bac karda oldular, demi... Kitapta yeri yoktur. Sakn ha... Gvurluktur, demesin mi? Gvurlukmu da... Yusuf geceleri yatann bana gelince... Tbe yalan!.. Nasl kt bir sz!.. Hst... Bu gn baka gnlere benzetme! Dorusunu demedin mi, sen de bitiyorsun, Yusuf da... Nah, ifteyi domuz kurunlaryla skladm. Cemile, Kelleci'nin az aradn hemen anlad iin hi korkmamt. akr gzlerini szp gld : Yusuf Aa'm, gecenin bir vaktinde benim yatamn bana hi gelemez. Gelmekteymi ne gzel... nceleri biraz mzrdanmsn. Sonunda alt ki, ev kuzusu ka para... diyen kendisi... Yalan gvur! Oooh yalann tuttum. Neden yalanm bakalm? Anasyla aralyken kzna demek olmaz da ondan... Ulan! Anasyla aralyken... ne demek, rezil? Cemile dudaklarn skarak gzlerini krptrd. Azndan laf kardna piman olmutu. Ne demek? dedim. Bak amar geliyor. Aslnda benim soruum, anann iyiliine... -Can sklm gibi somurttu-: Benden gizleyin bakalm... Bu az skl, Osman Aa'ma gerekti. Osman Aa'ma m? Osman Aa'ya ne olmu oh Kelleci? Daha ne olsun!.. Pirelenmi ki... Gzyle grmten ileri... Aman gerek mi? Uyyy anaaa! Gerei mercei kalmad. ler kt... Demin Yusuf'a hepsini anlattm. Bu gidiin sonu bildiimiz rezillik... Vay bama!.. Herif gerekten pirelendiyse anam vurur oh Kelleci!.. Hi bakmaz. Siz Osman Aa'mla oyun mu oynamaktasnz? Yusuf Aa'mn demincek eve frtna gibi gelmesi demek bundan... Anan nerde kz? demesiyle... Az kald ki beni ineye... Yusuf Aa'ma babasnn hiylelendiini dedin yle ya... Gzelce deseydin... Her yann... Hele una hele!.. Kar aklyla bize yol gsterecek... Sorduklarmn karln doruca vermedin mi, anan lm bil! Bunlarn aralarnn iyi olmas

ne zamann ii? ok eskinin deil... Bahar st... Sen ne zaman sezinledin? Bilmem... Aslnda anamn yrei, herifin kolu kesilince bozulmu... Neden kz? Kolu kesilmeyle erkek ksm ne olur? Anam herifin kolsuzluuna hi alamad. Gecenin karanlnda, eytana uradm, diyerek akl karyormu da, gvdesinin alt yan tutmaz oluyormu... Neden kz? Bir bakyormu herif koynunda, bir bakyormu koyup gitmi... Dur hele anlayamadm. Neden? Babalmn bir kolu kesilince... Anamn bir yan bo kalm besbelli... nceleri Yars sa, yars l bir herif... diye yanp yaklr olduydu. Kar hakl... Kk su dkse, banda durup ukuru balanacak... Yanp yaklmas kime? Yusuf'a m? Deil... Komu karlarna... Bana sorarsan anamn aklna Yusuf Aa'm drenler komu karlar... Anam yakldka glrlerdi de, Gelip yetien krpe olan ne yapalm? lerde senin iin i kahpe... derlerdi. Yesene kz!.. Daldn gittin, sakn anamda senin de mi gzn var? Hst rezil... Tbe tbe... -Pilav taban syrp nnden itti, yourt anan ekti -: Sen nce nasl sezinledin, nerden? Ne zaman? Epey oldu. Baktm, anam oulluunu oka korumakta... Eskilerde tiftiimizin, ekinlerimizin nianlar bozulsa, psiz olun erilere vermitir, derdi de Yusuf Aa'ma sopa ektirirdi. Bir gn baktm, Ben teberi aldm, diyerek herifinin nne geriliyor. Aman Yusuf Aa'n a gelir, diye aevinden kmaz oldu. erez merez biriktirmelere balad. Sana gre, yreini ilk bozan hangisi?.. Anan m Yusuf'un eytan, Yusuf mu anann? Bunlarn birbirine yanmalar... Anam gecenin birinde Yusuf Aa'mn yatt odaya ineiplie giriyor. Bakyur ki Yusuf Aa'm uyku arasnda yorgann depmi... Anadan plak... Dur kz... Bunlar aralarn k sonu iyiletirdi-ler. K sonu adam yorgan nasl tepikler bakalm? Aman haa... Bu yorgan tepiklemek ii, ky yerinin ev hovardas oyunudur. Sakn olan... yi bildin! Meer Yusuf Aa'm uyumazm... Anam grmesiyle yorgan ktlkten depmi... Tamam!.. Fukara mmhan Abla'm, olan yle grmesiyle... Yrei bozulmutur... -Keyiflendi, ks ks gld-: Ulan hey kyllk... Gndzleri gvdemize u kadar bezi, aputu sararz da, geceleri dee anadan plak gireriz. Oysa eytan adam gece vakti aldatr. yleyse, yorgan, souk gecede atna gre, nce yreini bozan Yusuf... Sonunda Haydi.. demek de, ister istemez mmhan Abla'ma dmtr. Doru... Anam yemin etti. nceleri aklnda un-cack ktlk yokmu. Komu karlar lafn ede ede iini bozmular. Olan yle grmesiyle karnna bir ate dm ki beri benzer ate deil... Bunlar sana, anan m syledi kz? Utanmaz Kelleci! Bana nasl syleyebilsin...

 yleyse komu karlarna derken dinledin!.. Komu karlarna deil, Yusuf Aa'ma... O sralar, anam bana az sopalar ekmedi. Neden? Olanla bir ii var m sakn?.. diyerek... Yusuf Aa'm konarm ki, gece gndz... Olan yola getirmesiyle?.. Getirmesiyle sopa kesildi. Ne zaman? Bilmem. Benim bildiim bu kadar... Ne zaman? dedim, kahpe!.. Olanlar bilemeyince ktln n nasl alnacak?.. Bahar st... Daha ncesinin gnah boyunlarna... Bahar st, Osman Aa'm skilip'e gittiydi ya... Krtlerden kzmze e uydurmak iin... Uyandm ki anamn yata bo... Kalktn gzledin yle mi cad? Nesini gzleyecekmiim?.. Gizlisi mi kalm?.. Yusuf Aa'mm lveri neyle alnd bakalm. Neyle? Anamn verdii altnla... Kar boynundaki diziden bir altn yoldu da oluna veri verdi. Yusuf Aa'm bir yana, dnya bir yana... Byle arkalamay, bir olana, z anas yaparsa yapar. Kaymaklar Yusuf Aa'-mm... Eskilerde aamdan gizli yerdik. imdilerde bizim yumurtalarmza uncack ya konurken Yusuf Aa'mm yumurtasna topan yars gidiyor. Kolay m kz? Aygr ksmn iyi besleyeceksin ki ie yararl yumuamasn. Orasn bilmem! u benim anam kadar imansz kar hi yok... Anamn Osman Aa'ma ettiini, art olsun, gvur etmez! Ne gibi kz? Sakn payn m kesmekte... yi bildin... Demek benim Osman Aa'm acndan m gebe-riyor. Acndan... Babalm geceleri kanllar gibi yalvaryor. Cuma yok, pazar yok... Herif o laf at m, anam ossaat dervilii ele alyor. Ne derviliiymi?.. Yatak iiyle derviliin ilintisini sordum? lintisi... Anam sofulua vuruyor. Osman Aam heveslenince Geri dur herif! Ben, aptesli azmla tespih dndrmekteyim. Sen gnah bilmez misin? diyerek dekten darya hopluyor, daha bunalrsa, namaza duruveriyor. - Uykuda bastrsn!.. Yama m? O zaman da... Ben peygamber dne yattydm. Hi olmaz gvur! diye sesi kt kadar baryor, daha bunalrsa yrek bunalts tutuyor... Gzlerini yere eerek gld -: Yrek bunaltsn bildin mi? Neymi? Aybalarmn analk zaman... Her karda ayda bir olan i, benim anamda haftaya bindi. Ulan bsbtn alaklk... Vay Osman Aa'm vay!.. Yahu bu nasl bir dert!.. Bu herif kafasn hangi talara alsn? Su Osman Aa'mda... Kyn kars, erkei kara sakal eyhe dervi yazlrken anam istemediydi. Babalm zorlatt. Bunlar dervi yazlnca ok tebih dndrdler. O zamanlar Osman Aa'm, Oh... Karnn boazna bir yular daha attk... Sevab da cabas... diye az sevinmediydi. Sonunda bu dervilik ayana

dolannca utanmay u yana brakt. Harmanda, eyh hakkn toplamaya gelen Sar Sakal Dervi'e derdini yand. Anama t versin diye, herifi evimize getirdi. Nasl t? O iin stne mi, rezil? O iin stne ama, anam Olmaz, dedi balad, Olmaz, dedi bitirdi. Bu yalan dnyay bolam-m... te dnyay kurtarmaya uramaktaym... Sar Sakal Dervi'i kt bunaltt benim anam... Fukara herif... Oras iyi ya, beriki i iin kitabn yazdn ne yapalm? diyor. Bsbtn kesmek gnahtr. Haftada, on bete bir, Allann buyruu... Erine yaknlk vermeyen avrat, cehenneme direk olur haa... diyor, Haftada biri geirdin mi, Allahm gnlne g verir. Nah kitapta yeri! diye gmbr gmbr okuyor. Sonunda can bana srad ki, Sen bu hizmeti grmedin mi, bu herif stne evlenir avrat. Gerisini kendin dn! dedi. Ulan aferin Sar Sakal!.. Tam ince yerine yapm... mmhan Abla'mm buna verdii karlk?.. Hep o laf... Varsn evlensin!.. Aa gnl bilir, ciedi. Ben Allah korkusuyla lm terlemelerindeyim, dedi. Yreimizin bana cehennem atei dm benim... diyerek bir zaman alad. Ertesi akam, damda mallara bakarken, Yusuf Aa'ma anlatt da... Gltler. Bakalm su btn ananda m? Ya olann gz gtrmyorsa... Yaknlk vermeyeceksin... Verdin mi bak neler oluyor... diye sklyorsa... Sklamaz m? Benim Yusuf Aa'm, bildiimiz kar kskanc... Anam da Aman kser mser, diyerek diller dkyor ki hi duyulmam bir diller. Ne diyor? Herifin eli eline srlse domuza demi gibi karnn kusacak oluyormu... imdilerde herif geber-seymi, Aktepe'nin yatrna bir koca tosun kesmek, boynuna bormu... Tamam, aklm erdi. Osman Aa'mn pirelenmesi bundan... A adamn yrei ikilli olur. Bunlar ne yaptlar yahu? Bunlar izgiyi bsbtn yanl izdiler. Osman Aa'mn, Bizim bostan bir sulayan var, diyecei hi mi akllarna gelmedi? Yoksa bu kar bu kuraa, bu kadar dayanamayacakt, diye ikillenecei... killenmesiyle de iz srecei... Dediim gibi olmu... Herif izlemesiyle... z srmesi yok!.. yleyse, stlerine bilmezden mi urad? Bilmezden... Su anamda... Yusuf Aa'm, Olmaz, diye ok direnmi, ama sz anlatamam... Gndz gzne, herif evdeyken mi kz? Gndz gzne... Kudurmu mu bu kahpe?.. Peki, Osman Aa'm bunlar ktlkte gryor da, neden ekip vurmuyor? Ktlkte deil... Anam yunakta, Yusuf Aa'-mn srtna sabun alarken... Dur kz, aklm kart. Nasl sabun? Bildiimiz sabun... O gn anam su kzdrd. Berber Remzi Aa'm kydeydi. Babalm traa gidince Yusuf Aa'm yunaa girdi. Beni teyzemgillere saldlar. Geldim ki, Osman Aa'm anam sopalamakta... Sopalyor ama, komulara duyurmamak iin, svp siymi-yor. Anam olacak kahpede hi bart yok... Kar azna yazmasnn ucunu soktu da, onca sopay gzelce yedi, ne dersin?

 Ya olan? Anam herifin nne geip Yusuf Aa'm savuturmu. Yusuf Aa'm, donunu gmleini samanlmzda giymi g ile... Sonra? Sonra... Anam gece dekte ok alad... Yusuf benim uncacktan elimde byd, z olumdan ileri... dedi, Olann aklnda olmayanlar sen aklna m dreceksin, papas?.. dedi, Senin yreinin domuzluu nasl bir domuzluk! Olundur, atsan atlmaz, satsan satlmaz... Hele komular sezinlesinler, bizi trk etsinler de ben sana sormaz mym? diyerek cilvelendi. Eeee?.. E'si... Sonunda... u benim Osman Aa'mda uncack akl yokmu kz... Neden? te... Lafn gerisi gelsin!.. Akl olsa... Bunca zaman elini eline dedirme-yen karnn... - Raz m geliverdi o gece?.. Raz geldi ki... Yahu nedir? Sen geceleri hi mi uyumazsn engi? Evinizde senden habersiz pire zplamaz m? Cemile, canndan usanm gibi yalandan somurttu : Neden? Ben gnlmle mi, dinlemekteyim? Bunlarn ekimelerinden, haydi, uyuyabil bakalm! Anam bir eit... Babalm bir eit... Kelleci Memet hemen telaland. Kza telan belli etmemek iin birka kak yourt yedi. Osman Aa'-smn vey kzna kt gzle bakabilecei aklna imdi gelmiti. Bunu, bu zamana kadar, neden dnmediine aarak yavaa sordu: Babalm bir eit... ne demek? Bir eit... Yunak iinden sonra, beni adamsz yerde tuttuka, sklar oldu Osman Aa'm... Hst kahpe!.. Bu lafn ucu nereye varr sen bilir misin? Kafam yararm domuz Kelleci!.. Osman Aa'-mm yle ileri yoktur. Sklad, demedin mi, orospu? Anamla Yusuf Aa'nm aralar nasl? diye sklyor. Eee... Anlamazla vurdum, sonunda yemin verdi. Ettim. Oysa yalan yere yemin edenin karn ier. Korkumdan stmam tazeledi. Anama dedim de gld bir vakit... Bu yemin, gnah yemin deil... dedi, Korkma! Kolay!.. dedi. Bamdan ekmek dolandrp itlere dorad. Herif yeniden sklaynca bilir bilmez bir laf edersen, gerisini sen dn! dedi, Benim hepsinden haberim var! dedi. Arkasndan ne dese iyi? Osman Aa'na derim, seni art olsun keser! demesin mi? Neyi diyecekmi? Seni diyecek... Dur ulan! Bu nasl bir laf?.. Benim neyimi diyor? Senin haberin yok... Bizi gzlemiler gzelce... Kim? Ne gzlemesi?.. Kim, dedim kz, nerede? Yusuf Aa'm gzlemi... Geenki laflarm hep duymu... Anam vermezse kaarm, dediklerimi... Yalan, demedin mi orospu?

 Gzle grlene, kulakla duyulana, nasl yalan denilecek bakalm? T Allah belan vere!.. Aslnda yemini burada edecektin!.. Korkma! Anam hi kzmad. Yusuf Aa'm, Kzn kayor haa... Bilmi ol! deyince anam, Hi kamaz! dedi, Bizim soyumuzda kac yoktur. Biz ardmz sra erkek getiriciyiz, dedi, Kime kaacak benim kahpe kzm? diye sordu. Aam, Kelleci'ye... deyince, anam ne dese iyi? Aman herif duymasn! Kelleci kt olan deil!.. Gelecek gveyin ondan iyi olaca nereden belli?.. demesinmi Kelleci Memet elinde tuttuu tahta ka rtnn stne atverdi: Gerek mi kz?.. Gerekten byle mi dedi benim mmhan Abla'm?.. Gerekten... Grdn m? -Sevincinden yanana iki kez vurdu-: Ulan, yaa mmhan Abla!.. Ulan bu kyde, anandan erkei yoktur. Eeee... Daha daha... Sana laf soruluyor kahpe... Anan daha ne dedi? Dedii... Huyunu suyunu bilmedii herifi gveylie almayacak... Dedi ki: Yunak gnnden bu yana bu iin tad iyice kat oh Yusuf... dedi, Bir de eve yaban yerden gvey gelirse azmzn tad hi kalmaz, dedi. Dedi ki: Seni askere alrlar. Aman yol yaknken bunun bir kar... dedi. Neyin kar? Seni bana vermenin mi? Bilmem. Kylere asker pusulas gelesiymi... Anam olana dedi ki: Seni askere alrlar, herif Ce-mile'yi hoyratn birine satar. Bak sana dorusu... Senin yokluunda gveyim bama kerse, ben kar bamla oka direnemem, art olsun, alrm! demez mi? Vay vay! Ulan bu nasl bir laf?.. Adam ldrr bir laf!.. Yusuf ne dedi buna Yusuf Aa'm kzd. Vay kahpe... Ben seni imdi gebertince... Dur sen! Hayr, seni kesmeyince olmayacak... diye anama bir amar ekti. Svd ki batan ayaa... Anam : Seninle gnl elendim kz... diye bir zaman yemin etti. Kelleci Memet, dudaklarn itahl itahl yalyordu. mmhan doruyu demiti. Gveysine direnecek karlardan deildi. Alrm... Sanki krpe hovardaya almam da... Anan seni bana dnden vermi kz!.. Vermi ki... -Cemile'nin yzne, gslerine, karnna bulank gzlerle bakyordu-: Vermi evet!.. oktaaaan vermi!.. Vermi, demesi ne kolay!.. oktan dedim! Sen bundan byle benim izinnamen malm saylrsn. Kar gibi bir kar, izinnameli herifin sofrasn susuz koyar m alak? Hani bu sofrann suyu? Cemile drt yanma baktktan sonra ii anlam gibi, gvdesini geriye ekti: uymu... Senin aklndaki su, baka ama, ben yemin ettim. art olsun bak... Ben gayri yatrn yatana gitmem... Neden kz? Hele una hele!.. uradan barda kapaym geleyim, der mi? Tbe gitmem! Geceleri uykuma giriyor. Uyanyorum ki tere batmm. Yr kz... Yr, dedim. Su istedik! Yanma su vermek gibi sevap var m? Sen Hasan Hseyin dman msn? art olsun aklna gelen gibi deil! te yemin ettim gvur! Haydi, barda kap gel! Cemile, nce Eriboaz kayalarna, sonra ovann dzne bakt. Boynunu bkp kalkt. Yrrken sanki ayaklar hi yere demiyordu. Kelleci Memet, ellerini topraa dayayp yavaa -melime gelmiti. Kt kt

soluyor, aznn sa yanndan kard dilini itahla oynatyordu. Canavar gibi bastracamz bilmez mi? Bilir kahpe... yleyken ardna niye bakmaz? Can ektiinden bakmaz! Bu ite erkek bir ackrsa, kar ksm be ackr. Bostann itine kadar emekledi. Cemile, kale yknn dibindeki kayalarn arasnda grnmez olunca komaya balad. Kocaman ayaklar, biraz arpk bacaklaryla pek hzl gidemiyor, koca kularn topraktan kalkmak iin kanat vurup yekinmeleri gibi kollarn ap kapyordu. Kayalara yetitii zaman Cemile yatr kovuunun azna varmt. Kelleci ayaklarnn ucuna basarak yaklat, kzn arkasndan kovuun serin alacakaranlna Gmm! diye atlad. Yreimi yardn domuz Kelleci!. . Neden kz? Ne var ki? Ne varm!.. l geber inallah... Al bardam... Yol ver!.. Kelleci am aacndan yaplm barda ald, el yordamyla, arkasnda bir yere dayad. Gzlerini karanla altrmak iin krptryor, kzn omzu stnden yatrn dipteki tan semeye alyordu. Birden atlp yanndan syrlmak isteyen Cemile'nin bileine yapt: Hst bakalm!.. Bizim neye yandmz bilmez gibi... Biz neye yanmz bakalm? Brak oh Kelleci!.. Yatr mezar uursuz... Gnah kz!.. Gvur Kelleci... Dinsiz imansz... Gnah bana... Hep bana.., dedim ya... Hep bana... ' Brak! Osman Aa'm stmze gelir. art olsun gelir. Gelmekle... Anan seni bana vermi ki, oktan vermi... Eti senin, kemii benim hesab... Tek dur! Dl gden bebeler gzlemilerdir oh Memet... Yatr yerinde... diyerek bizi kye trk ederler. Cemile'nin ter kokusu kovuu doldurmutu. Kelleci Memet, bu kokuyu derin derin koklad. Apansz ekip kzn kk gvdesini gsne hzla arpt, beline sarlarak ayaklarn yerden kesti. adm gtrp kovuun serin toprana srtst yatrd. Cemile artk debelenmiyordu. Kelleci Memet, Ukura el atmadmz denediinden tadn karmaz oldu, huyumuzu ald oktan... diye glerek yanaklarndan pmeye balad. II Kelleci uyanp srad zaman, aevinin kk cam, katran srlm gibi kapkarayd. Bir yandan gzlerini sert sert ovutururken, bir yandan saati kestirmek iin darnn seslerine kulak verdi. Virankale'nin iti kpei, horozu davar daha uy anmamt. Yukar katta Osm?,n Aa ksrnce, Uykumuzu herifin h-krts blm, diye suratn ast. ki gn st ste odun kesmi, dn de kesilenleri Eriboaz'n kuytusun-daki kmr yakma yerine de yuvar lana indirmiti. Akam erken yatt halde, kolu budu, beli boynu szlyordu. Bunca yorgunken, bir ksre srayp kalkmamz neyin nesi hey Allah? diye plak gsn ovuturarak sylendi. Srt rperince yatan ayaku-cuna att donu ile gmleini giydi. Akam yemeinde gene can ekmek istememi, yar a yatmt. imdi alktan karnnn ii kaznyordu da, uradaki ekmek teknesine kadar

gitmeye eniyordu. Bitiik ahrda eeklerden biri yemlie srnerek kand. Kyn alt bandan Asiye Hala'snn kart horozu iki kez tt. Bunun ardndan teki horozlarn sesleri avludan avluya atlayarak yaklat. Camn katran karas yavaa aaryordu. Osman Aa, yeniden ksrmeye balaynca : Yahu nedir? Herif hkr hkr ksrmekteyken bu kahpelerin srayp kalkmaylar nasl bir rezillik? diye ban sallad. Belli bir ey, Tuz Gazisi Osman Aa'nm ev dzeni iyice bozulmutu. Kelleci Memet, oraktan bu yana harmanda bostanda yattndan, bu bozukluun nerelere vardn ancak on be gnden, beri anlyordu. Osman Aa gece gndz fkeliydi. Ev adamyla konumay kesmi, suyu bile el imaryla ister olmutu. Peki, durduu yerde, bize neden kst bu herif? Bostan bozulana kadar aramz iyiydi... Ne olmusa ankr'dan gelince olmutu. Evet, bu herif bostan bozup kan ykyle kasabaya giderken sar tosuna e getirmek niyetindeydi. Tosunun ei urada kalsn, karya kza giyim kuam bile almad. Gelince bize de kst. Neden peki? Kelleci'yi asl korkutan, atan ekmekten, uykudan duraktan kesen herifin kmr yakmaktan caymas olmutu. Gecelerce, Kmr yakmazsa, bizi hizmetkrlktan kovalayacak demek... Kovalad m, Cemile'-nin elini tutmak urada kalsn, suratn grmek bile zora biner! diye kvrand. Evden atlmadn da, ka gndr, kzn suratn gre mi biliyorsun olum? Ka gndr kz dama samanla, su dkmelere yalnz sal-mamaya, daha kts odalarnda yatrmaya balamlard. Bunun sebebini Yusuf da renememi, Btn domuzluk, babam olacak olak pezevengin ba altndan kmakta hey Kelleci... deyip gemiti. Kelleci: Evet, olak pezevengin ba altndan... diye iini ekerek kalkt. Giyinip ocan nne gitti. mmhan Abla'snn yatarken klledii atei at. Ocan iinde duran kuru rplar kzlerin stne koydu, fleye fleye tututurdu. Yukarnn ayak patrtlarmdan karlarn kalktn anlaynca, kandili yakt, hayvanlara bakmak iin ahra gitti. Bir yandan gbreyi delikten dar atarken, bir yandan dnyordu. Yusuf, babasna grnmemek iin, bir haftadr herif gittikten sonra kalkar olmutu. Herif, olana kt yklenmekte arkada... Durduu yerde sopa ekmesi neyse ama, geende ardndan savurduu boyunduruk demiri kafasna geleydi, art olsun, fukara Yusuf soluksuz ge-berirdi. Karlar aevine inmilerdi. Kulak verdi. Osman Aa'nm kudurganlndan, glmeleri urada kalsn, fsl fsl konumalar bile duyulmuyordu. Kelleci Me-met : Bu iin tad kat ya, Allah sonunu iyi getire... diyerek ban sallad. Herif tembihlemi olmal ki, karlar kendisi kana kadar ahra hayvanlar samaya gelmemilerdi. Kuyu bana giderek ayaklarn, yzn ykad, dnte eve girmedi, avlu duvarna oturdu. Virankale'nin bacalar inceden ttmeye balamt. Kmesler aldndan tavuklar avlularda einiyor, samdan sonrasn bekleyen buzalar, avanak avanak dolayorlard. Komulardan iki kocakar klle kl dkt. Oturduu yerden az kmldayarak babasnn evine bakt. Hey gidi benim fukara babam!.. diye yumruunu dizine vurdu. Osman Aa kendisiyle konumaz olunca, kovulmak korkusuyla baba evine bir iki kez uram, anasna hizmetkr hakkndan ekin isteyip istemediini sormutu. Osman Aa, kendisini kovalarsa, bu namussuz Virankale'de gene serseri olup kacakt. Ky yerinde adam odadan odaya gezer de, 'Buyur,' diyen olmaz. 'Kimin malna rzna dolanacak bu rezil!' diye kukulanrlar. 'Bunu neden srd kard Osmrn Aa bakaln? K a n d a n , m,

sakn di , kzdan m?', diye ok laf ederler. Eski kasketini evirip eviriyor, siperliire sokulu ine iplii alp, u yamann alm yerini tutturmaya bile eniyordu. Ky yerinde iin gcn olmad m, bunalrsn! in olmad m, sen kyn yabanlarsn, kyn seni yabansar. K gnleri gemeyi bilmez. Gnler gemeyi bilmez de, geceler bilir mi? Yaz olsa, gider glgelerde uyursun! Osman Aa, gn nce kmr yakmaya kalkmasayd da, kendisini kovalasayd, Cemile'yi brakp kyden gitmeyi bile dnmt. Kuyuba'ndan ilerisini bilmiyordu. Ama olsun... lerisi Takpr... Takpr'nn ta kprs Ac-ay' atlyor feraha... Ondan sonras bildiimiz bozkr... Ucu buca belirsiz... Ne ot, ne aa... Viranka-le adamnn gurbeti olmamas neden bakalm? Bozkr gemenin ylgnlndan... lene kadar yrsen bozkr... Urarsan belki belki ingen adrlarna urarsn!.. ingen ksm, adama bir yudum su vermez... Suyu getim, ankr'nn yolunu bedavadan gsterse gene iyi... Elini yanana srd. Herif, 'Yarn kmr odunu kesilecek,' demesiyle biz bouna m sevindik? ki gnde, bir ky adamnn kesemeyecei mee fidann kestik de, kmr ocann yatak yerine bouna m indirdik?.. mmhan Ablas: Kelleci, diye seslenince gnlsz kalkt, ayaklarn sryerek aevine girdi. Osman Aa sofrann bana oktan gemi, ka eline oktun almt. Cemile, suratn rtsyle smsk sarm, su kaplarn boaltyor, pnara gitmeye hazrlanyordu. Yusuf bugn de yemee inmemiti. Kelleci Memet, surat iyice ask aasnn karsna oturdu. Tarhana orbasnn nane kokusu burnuna sert sert arpt halde ka itahsz ald. mmhan ortaya sordu : Kmre gidilecek mi bugn?., Osman Aa, ka brakm, tek eliyle avurtlarna yufka ekmei tkyordu. Soruyu duymazdan gelmiti. Kars steledi: Kmre gidilecekse, kz ekmeinizi heybeye koysun... Osman Aa, avurtlarmdaki ekmekleri yutana kadar karlk vermedi. Ka, deirmen ark gibi, aralksz iletiyor, orbann kaynarlma hi aldrmyordu. ini bitirince kt: Ulan, mbarek cuma gn namaz klnmadan nereye gidiliyor, gvur dlleri? Bu nasl bir laf? Essek gibi bir laf... Bugn kmre klmayacak m hi? Tbe tbe! Cumadan sonra dedik, kulana svdrme!.. -Suratna bakmadan Kelleci'ye kt-: Yese ne ulan! Sana da Buyur! mu demeli rezil? Kelleci st ste birka kak orba iti. Evin dzeni bozuldu bozulal mmhan ekmei ska yapmyor, bayat yediriyordu. Hep bu kara drznn fkesi yznden... Hele una hele!.. t gibi hrlayacak ne var imdicik? Sana ekmek soruluyor... Yesene ulan!.. Ne var suratmda? Dald gene akr gzlerin yorgun km gibi... Ne var? Hi aa... Ana kz dar kmlard. Osman Aa, kapy belli belirsiz kolladktan sonra, alak sesle konutu : Himi... Hi yle mi? Ulan reziller... Ulan size yedirdiim ekmek... Ulan gznze dizinize dursun!.. Hem de durur. Benim ekmeim haym takmna bir vakit hayr getirmez. Hani nerede benim deyyus olum? Daha kalkmad yle ya... Kalkmaz. Kalkmasn bakalm! Yaknda grrz. O zaman da kalkmamal ki, ben ona

yiit demeliyim... Avurduna yeniden ekmek tkt iin, bundan sonraki laflarnn birazn Keleci pek anlayamad. Herif srgit fkeliydi ama, yemee geldi mi, itah domuz gibi yerindeydi. orbay aralksz kaklad. Sonunda tahta ka lver gibi Kelleci'nin gsne dorulttu: Yakn vakitte hepiniz grrsnz olak Osman'n oyununu... Bakn bakalm... Kalksn haydi... Dur namussuz, imdi sesle, demedim. Karnn doyur. Dersin ki... Kuyuba'na gidecek... Reji Kel Alio Aa'-y grecek... Eski uval smarladmd. uradan buradan toplayp biriktirmi... Biraz da Takpr'deymi... Ge-tirmedilerse, nce gider, onlar alr. Ne uval aa? Kmr uval... Kmr m? Kmrleri bu yl uvallayacak myz? Tbe hey Allah!.. Durmadan bunlara karlk vermeli... Yanna yolluk koysunlar. Gece kalrsa Takpr'de yatar. Ben cumay klp gelirim. Gider kmrn odununu krarz. Kelleci Memet orbadan birka kak daha alp kalkt. Herkesin kan sepetleriyle satt kmrn u-vallanmasma akl ermernir Yaknda grrz lafndan da iyice kukulanmt. Merdivenleri acele kt. Yusuf kt kt dnerek, a acna, drdnc c-garay iiyordu. Surat klp boynu incelmi, gvdesinin geenki tavll kalmamt. Anal iinde babasnn pirelendiini duydu duyal, bu olan, say ki, ekmek yerine kendi etini yemekte... Bu gidile geberecek yahu, art olsun geberecek... Uyandn m arkada? Ne var? - Yusuf'un gzleri dalgm, sesi usan-mt -: Oduna m, cuma gn, sabah sabah?.. Deil... Sen hayvann birini alp Takpr'ye inecekmisin... Ulan bu nasl aka?.. Takpr neresi? Cehennemin dibi... Ne iim varm benim orada?.. Eski uvallar gelecek... uval alm baban... Kmr iin... Kmr iin mi? Delirdi mi? Delirdi mi bu dr-z?.. Kmr uvalla m satlrm?.. Kannn sepeti ne gne?.. Bilmem... -Kelleci kapya bakarak sesini kst -: Tosuna neden e almam, kmr yakmay, neden nce bolayacak olmu, anlayabildin mi? Yok... mmhan azn yoklam ama, hep duymazdan gelmi... Ya da, kar anladn benden saklamakta... art olsun arkada, bu senin babann aklndaki, Mslmana yarar bir i deil!.. Deil evet... Demincek aada orba ierken bana ne dese iyi? Ne? Sana svd bir zaman... Yatsn bakalm, dedi, Yaknda grrz, dedi, O zaman da yatmal ki ben ona 'yiit' demeliyim, dedi, Bakn bakalm Osman Aa'nn oyunlarna... dedi. Neymi oyunlar?.. Asln anlayamadm ama, bana sorarsan...

Bu srada, aadan. Osman Aa'nn, Ulan Kelleci... Ulan neredesin kpek? diye bard duyuldu. Kelleci hemen davrand: Bana sorarsan, bu sesleni sana olum... Haydi sra kalk... Benim sezinlediim: Herif seni evden karmaynca... Ey... karmaynca namaza filan gidicilerden deil... Aklnca avradn koruyor. Rezillik bu senin babann ileri... art olsun bu iin sonu kt... Ban sallayarak odadan kt, merdivenleri hoplamada indi. Virankale'nin Tuz Gazisi olak Osman Aa, evinin avlusunda, yaral canavar gibi homurdanarak dolayordu. Evde ne kadar bak, balta, nacak, ift demiri, trpan varsa, sayvann altna, bilei tann yanna biriktirmiti. Kelleci'yi merdiven kapsnda grnce bard: Neredesin ulan?.. Bir gittiniz mi bir daha gelmeyi bilmezsiniz. Nerede o it olu it? Tuz maarasnn mdr gibi, le vakti mi kalkacak?.. Beni gnaha sokmayn reziller!.. Bak, art olsun... -Aevinden kan Cemile'nin stne yrd-: Gir ieri kahpe!.. Surat ak... Srtarak... Ulan ben sana ne tembihledim? Ulan bu kahpeler benim elimi... Elimi, art olsun, bunlar kana bulatracaklar... -Kafasn sallayarak kez tbe ekti-: Bunlar hep bilenecek... Ben cumadan gelene kadar hepsi bilenmedi mi, gerisini kendin dn, Kelleci! nce baltalar... Sonra nacaklar... Benim ufak balta ustura gibi olmad m, bak keyfine... Arkadan trpanlar, ift demirlerini eeye tutacaksn!.. Geti eskinin tembellik gnleri... Ben bu olaklmla, burada hergele besleyici deilim!.. Sol kolunun dirseiyle ceketinin altndan belindeki kabarkl yoklamt. Kelleci, Evet, lveri stnde bu herifin... diye irkildi, Tamam! Demek geenlerde Deli Gmen'in dedii doruymu... 'oban lafdr,' dedik de kulak asmadk. mmhan Abla'm, Yusuf'un kulan bkt m ola? Bkmediyse kt... Bkmediyse mutlak sylemeli... oban Gmen'in dedii doruysa, olak herif, ka zamandr sol eliyle lver atmay bellemekteymi... 'Se-323 nin aan olak molak ama, lveri kt atmyor!' dediy-di, 'Attn az biraz vuruyor. Neden lver Osmanllna zendi bu senin aan?' Kurun yakmaya geldi mi, cimrilii uraya brakmasna ne demeli?.. Kelleci Memet, bilei tann demir kolunu dalgn dalgn oynatyordu. Dilini aznn kysndan kpkrmz dar karmt. Kime kar bu lverli hazrlk?.. Bildii ilerin daha ktleri olmutu da, kendisinden mi gizliyorlard? Dur hele... gndr bu herif, ifte tfeini bize neden tatmad? Bostan beklerken getirip elimize verdii tfei?.. Biraz dnd : Evet, Eriboaz'a girerken, Osman Aa'm, hep geri kald da, neden hi nmze gemedi? Bunun aklnda, art olsun yaza kmaz bir i var. Gayet domuz bir i ki, bsbtn domuzuna... Tuz Gazisi olak Osman Aa, ayann dibinde yaltaklanan ite gzn dikmiti. Dudaklarn dua okur gibi kmldatarak, hayvana sanki gizli bir ey tembihliyordu. Kelleci'nin baktm grnce, suratn birden ast, sakallar, kirpi dikenleri gibi dikildi: Bilei tan bo yere evirmek neyin nesi rezil? Hele una hele!.. Gideyim de eein semerini kapataym, der mi hi?

Byle dedi ama, Kelleci'nin davranmasna meydan brakmadan yrd, ahrn kapsnda durup bard: Sesle u namussuza... Beni yukar karmasn, art olsun kemiklerini... Osman Aa, tek kolu ile, hayvan Kelleci'nin umduundan ok daha abuk semerlemiti. Eikte duraklayan eein sarsna solak yumruuyla yle bir vurdu ki, fukaray yanst devirmesine az bir ey kald. Ulan nedir, ivili denek drtsen bunu byle bkt-remezsin! Bu benim aamn tek kolundaki g, bizim Kara Memi pelvanda yok... Yusuf, merdivenden inip hemen aevine girmiti. Biraz sonra, bir elinde peynirli yufka drm, tekinde eski heybeyle kt, babasnn nnden, domuz gibi burnu yerde geti. Heybeyi hayvann stne atp sarsn mutalad. Olan da var gcyle vurmu, fukara eek. avludan bkle bkle kmt. olak Osman Aa, olunun arkasndan bir zaman gzlerini ksarak bakt. Sakal, sakz iner gibi oynuyor; gs hrldyordu. mmhan, elinde bir kk knla aevinin kapsndan urad, telala baknp Yusuf'u gremeyince sordu : Olan gitti mi Kelleci? Osman Aa, ileriden atld: Ne var? Gitti. Gitti, dedim kahpe, neymi? Neymi ne demek? Turu sardmd, almam. Turuyu dneceine, bilenecekleri dn... Cumadan geliimde bunlar bilenmi bulmamalym ki, ben size sormalym! Dur ulan, nereye? Dur! dedim, art olsun bak... Lafma kulak ver! Ta evirmeye kzn gc yetmez. Ta sen evirirsin! Bulgur an da kahpe kzn piirir. Geliimde hazr olacak! Olmad m, keyfinize... -Bacana srnen ite zorlu bir tekme att - : Hst ulan, deyyusun iti!.. Sabahtan beri bir sen eksiktin... mmhan, arkasndan, Kurunlara gelesice... Telli kurunlara... diye syleniyordu. fkesinden yanaklar kzarm, bu kzllk sanki yeil gzlerine vurmutu. Dik gslerini, besili ksrak sarlar gibi tkz kalalarn titreterek geldi, Kelleci'nin nnde durdu. Olan dipten dorua szd. Gzlerinin fkesi yava yava geiyor, baklarna adamn akln kartran yakc bir szlme geliyordu. Glerek ban sallad : Delirmi bu senin Osman Aa'n, Kelleci! Delirmi ki, olursa bu kadar olur! Neye kzd, durduu yerde? Bilmem... Bu sralar... Nedense fkeli... Bu sralar, evet... Bu sralar, belasn aramakta ama, dur bakalm! -Elindeki kn gsterdi-: Turu yer misin eki eki? Kelleci yutkundu : stemez. Bulgur ayla yeriz. in yoksa, gel unlar bileyelim. Aamn bu gidiine bakarsan gelmesi ok srmeyecek. Bilenecekleri hep toplam m, cumalara yeti-emeyesice? Toplam... Yere batsn! Sen ibrii doldurana kadar, ben kza bakp geleyim. Turudan bir lokma almaz msn? im istemiyor, abla! Olum, siz ne biim delikanlsnz? Benim bildiim, delikanl ksm, her zaman itahl olacak... Delikanlnn, turuya stemem! demesi ne demek? Sizde yrek yankl hi yok! demek! Ben atm!

mmhan salnarak yrynce, Kelleci iini ekip yaland: Ne kar be... Anadan oynak ki, lafna dayanlmaz! Deil ki etine... Kelleci Memet, doldurduu eski teneke ibrii yanna koyup bilei tann nne oturmutu. mmhan'-n vnlatarak evirdii tata, Osman Aa'nn kk baltasn biliyordu. Cemile'nin bostanda syledii bir laf, apansz, hatrlad iin dalgnd. Bu kahpenin, 'Gveyme alrm haa!' demesi nasl bir sz ulan? Allann izniyle bunun gveysi biziz. Peki... Demek Yusuf olan askere gidince... Biz bunu tenhada bastrsak, bize oka direnmeyecek mi? Hemen al m verecek? Peki, gnah bizden gitmedi mi imdicik, hey Allah! Kelleci, arada bir belli etmeden, karnn gittike kzaran yanaklarna bakyor, Cemile'ye bu kadar benzemesine aarak, Olur ama, bu kadar m olur? diye ban sallyordu. Bir zaman mmhan Abla'snn kol gcne imrendi. Koca bilei tan, yn eirir gibi b-kvermesi neyin nesi?.. Baltann azn taa iyice bastrarak gnl elendirmeye balad. mmhan bunu fark edince kacak yerde nazland: Domuzlanma domuz Kelleci! Hele imansz gvur... yle klr m yavrum, ablana gnah deil mi? Kz nerde ktmz? - Baltann azn elinin ayasna srd-: Biraz daha ister, abla! Kendin duydun, aamn baltas ustura gibi olacak... Sabah sabah dedi ki, Keskin isterim, dedi. Baka? Ne bakas? Baka bir ey demedi mi? Ne stne? Bilmem... Baka bir ey... Sabah sabah hep mi baltadan konutunuz? mmhan'n rts zlp alm, ak gerdan azck grnmt. Kelleci'nin aklna gene eytan giriverdi. Kt kt yutkundu. Yusuf reziliyle arasnn iyi olduunu duyana kadar, Allah biliyor ya, bu m-mhan kahpesine yreini uncack bozmamt. Karnn kahpesine neden 'kt' demiler? Adamn yreini bozduundan demiler! unu bir dengine dr-sek de hey Allah, Yusuf'la bouurken bir iyi gzle-sek... Neye baktn domuz Kelleci? O ne biim bak yavrum? Nasl bakmz bakalm? Ben nasl baktn bilmezlerden deilim... Sok dilini ieri, art olsun bak, gzn oyarm. Bir ucundan .kzna, bir ucundan anasna he mi? Yama yok! Tbe! Bu nasl bir sz? Tbeymi... -rtsn yzne cilveyle sard-: Herif sana bu sabah, baka bir laf etmedi mi? Kelleci Memet baltay evirip evirerek biraz dnd : Etti! Etmez mi? Yaknda grrsnz olak Osman'n oyunlarn... dedi. Ne oyunuymu? Senin sezinlediini sordum. Asln sezinleyemedim ama, bir aydr durduu yerde, bu nasl bir kzgnlk! Baslacana artan bir kzgnlk... Eskilerde, Eskilerde, dedimse, bostan bozulmadan benimle aras iyiydi. Adam gibi konuurdu. Bostan bozacamza yakn, Bu yl ifti ikileyeceksin kpolu Kelleci, sk dur! diye az taklmad. Sonunda bize neden kst abla... Neden haaa?.. Bilemedin mi avanak? Meydandaki bir mesele... Sana ksmesi, benim orospu kzmn yznden...

 Cemile'nin yznden mi? Cemile'nin yznden bize neden kzyor yahu? Kelleci baltay tatan kaldrp hrty kesmiti. mmhan, Seni gidi rezil! der gibi kafasn sallad: Ulan Kelleci, gerekten avanakmsn ki, bsbtn. Ne olmu abla?.. Laf eden mi olmu? Laf eden olsa iyi... Deli Gmen, gnn birinde sizi gzelce gzlemi... Nerede gzlyor? Neyi? Cemile kahpesiyle seni... Eskiler ne demiler? Hovardalk gndz gzne, tarlada bostanda olmaz demiler. Hovardalkta da adamsz bellemek yoktur demiler. Sus... ki laf ettirir mi? Yaz scann gznde, karpuz tarlas beklerken... Bostan ksmnda uan kuun gz olduunu unutup... ki yana bakmaynan, yatr kovuuna girmek nasl bir eeklik?.. Gerekten gzlemi mi oh abla?.. Gzlemi de aama deyi mi vermi sakn? Grdn dese... stne bir o kadar da kendi eklemi... Ne sandn?.. Vay bama!.. Demek aamn bize kzmalar... Demek ki... Yahu, Boaz'da kimse yoktu. Sana o sra yle gelir. Deli Gmen kuytuya sinmi de, bostan kollarm. Su dkmeye filan gidersen karpuz aracak... Yalan mundar Osman Aa, niyetim buydu! demi, Baktm ki senin Cemile orospusu nde. Kelleci rezili arkada, gidip yatr kovuuna girdiler, demi, Bunu gzlemek karpuzdan daha tatl dedim, seirttim, demi... Avanak koyun gibi art arda, Deli Gmen'in tuzana girmisiniz! Th sana... Benim kzmda uncack akl yoktur ya, senin avanaklna ne demeli?.. art olsun yalan abla... art olsun biz ktle... Biz barda... Yavrum ben ktle girmediinizi bilmez miyim? -Gzlerini szerek gld-: Siz yatra dua iin girdiniz. Bir de yrek yanklyla suya gittiniz ki, niyetiniz serinlemek... Serinlemek ama, bunu gel de yabann Deli Gmen'iyle senin imansz olak aana anlat! - Ne fayda... der gibi iini ekti-: Benim kavat herifimin yerinde sz anlar biri olsa, adam iki laf eder. Olmu iin kts olmaz! dersin. Kz ksmn ilk oynana vermek sevaptr, dersin. Senin Osman Aa'-na geldi mi bunlar denmez, nk iin altnda baka iler var... Kelleci szn arkasn biraz bekledikten sonra umutsuz umutsuz sordu: Neymi iin altndaki baka i? Bizim fukara olmamz yle ya... Fukara bir Kelleci... Bilemedin yiit, hi bilemedin... mmhan, Cemile'nin bulunduu aevinin kapsna bakarak, bunu bir ho sylemiti. Neye yleyse? Nedenmi oh abla? Demek sen olanlar hi sezinleyemedin! Demek sen, avanak Kelleci... Gerekten hibir ey sezinleye-medin mi, imdiye kadar?.. Neyi sezinleyeceiz? Demek benim orospu kzm... Sana hibir ey demedi mi? Kelleci'nin boazna ac bir yumru tkanmt. ki yutkunma arasnda yalvard: Ne var abla? Kurban olaym, neyi diyecekti? mmhan, bilei tann dndrme demirini ileri geri oynatyor, belli ki syleyip sylememeyi dnyordu. Neymi dedim abla?.. Sezinleyemediimiz neymi? Aslnda, aa vurulacak bir laf deil ama, seni ben yabanc saymam. Sana

avanak dedim. Oysa asl avanaklk bende yavrum... nk, kz haber verene kadar ben de bir ey sezinleyemedimdi. Aman abla! Aman, aklma gelen gibi mi? Bir de sorar! Aklna gelen gibi olmasayd, giderken, senin aan, o laf edermiydi Hangi laf? Duymadn m? Tan kolunu kz evirmesin, dedi. Dedi evet... Peki... Neye geliyor bu sz? Neye gelecek? Ta evirirken adamsz kalrsnz da iki laf edersiniz diyerek... Senin haberin yok Kelleci, benim herif Cemile'ye tutkun ki, derdinden geberesiye... Tbe hey Allah! Tbe tbe... Sen, kuru kuruya tbe ek, bakalm!.. Bu senin Osman Aa'n, meerse, rezillii oktan ele alm... - Biraz duraklad - : Geenlerde olak pezevengin sana dedikleri nedenmi, akln imdi erdi mi? Hangi dedikleri? Yusuf olanla beni karalamas... Ortada yle bir i yokken bu herif durduu yerde... O laf ortaya atyor ki, undan atyor... Biri: Kzn Yusuf'la bir ii var m anlayacak... kincisi: Kendi rezillii meydana karsa, komulara, Ben olumla kary ktlkte tuttum. Temize kmak iin beni karalyorlar, diyecek... Herif kza yanm ki, kuru ekin gibi yanm... Kz skladm. Bir yldr, kuytularda tutmasyla canavarn krpe kuzuya dald gibi... Anladn m? nceleri, Kz evladm olmadndan... diyerek ap ap perdi... Sonra sonra urasn burasn kurcalamaya balam... Benim avanak .kzma kalsa, daha seslenmeyecek... Yunakta bakyorum, budunda, gbeinde, morartlar... Allah bilir ya, senin gnahn aldm, yreimden, Hele domuz Kelleci! una yazk deil mi? diye gldm de grmezlendim. Herif ii bsbtn aztnca, kz, Anama derim ha... diye geri durmu. Alam... te bu alamann stne, herif nce Yusuf'tan hiyleleni-yor... Ulan namussuz? Vay ulan Osman Aa! Peki, ben bunu... -Aklna bir ey gelmi gibi susup mm-han'm suratna bakt -: Sen kz bu yzden mi koynunda yatrr oldun abla? Ya neden olacakt? Ne bileyim? Benden saknmakta besbelli... dedimdi. Kzn senden saknan kahpe, herifinin ankr'ya gittii geceler neden saknmam? Benim bu evde pire zplasa haberim olur yavrum! -Gzlerini szerek gld -: Bir yandan kz, babo brak, gece vakitleri, elolunun koynuna gnder, te yandan olak herifin boa gibi olann gece gndz zaptet! Virankale'nin avanak Kelleci'sine, nasl etmeli de yaranma-l, hey Allah? Kelleci Memet, az kalsn, davranp mmhan'n gm yzkl elini pecekti. Gvdesini geri ekerek kendini tuttu : Saol abla! Kelleci sana kurban olsun! Sen bana anamdan ilerisin! Anam ka para. mmhan avlu kapma bakarak biri duyacakm gibi fsl fsl konutu : Bu senin Osman Aa'n, nceleri kmr yakma iine o kadar gnllyd de sonradan neden cayd bakalm? Cayd imansz, caymaz m? Bostan yolacanz gnlerde ne dese iyi? Avrat beri bak, dedi, bu yl bostan kuraktan yand. Biz kmr iinde yalara kalacaz, dedi. Olum olacak itten hayr yok... yisi mi, bu yl, kmrde Cemile kz biraz bana yardm etsin! dedi. Etsin herif!

dedim. Az kalm ki, krpe kuzuyu Eriboaz'n kuytusunda kart canavarn eline verecek-miiz. Herifin rezilliini bilince, kz kmre salmadm. fkesinin balamas o gndendir. Deli Gmen'e baslmanzla bsbtn kudurdu da azndan ak kpkler yrd. Kmr yakmaktan vazgeip seni kovalamaya kalkmas da hep ondan sonra... Aam bizi kovalayacak myd demek? Kovalamaktan imdilerde de vazgemedi ki... Bizim kapda senin durman, kmr ii bitene kadar... Bir zaman, Bana hizmetkr yaramaz. En iyisi topraklar ortakya vermek... u kadar lira emekli aylm var. Elverir, dedi gezdi. Sonunda temelli artt. Kanlarla bostan gtren herifin tosuna e almadan geri gelmesi neden bakalm? Neden? Bizi toplayp kasabaya indirecek de ondan... Aman abla! -Kelleci iinden, Kz gitti! diyerek yumruunu gsne bastrd -: Hangi kasabaya? Ne zaman? Kmrn yanmas bitince... Bizi ankr'ya indiriyor hay Kelleci... Geenlerde buraya Camili'nin erisi Kel Alio'nun gelini Gll kar geldiydi ya, Gll kar... Ey?.. eri Kel Alio da, Osman Aa'n gibi, Kara Sakal eyh'in dervilerinden... Bunlar, balar darald m. dertlerini birbirlerine vanarlar. Benim herif, Kel Ali-o'ya ne dese iyi? Ky yerinin tad kat arkada, demi. Ben bunca zaman tuz maarasnda bekilik ettiimden kasaba yerlerine almm, demi. Aklndakileri Kel herife hep anlatm... Niyeti gidip tuz maarasnda bir i bulmak... Bostanlar gtrnce tuz maarasnn mdrn grm... Mdr buna diyesiy-mi ki, Sana, eskisi gibi tfekli kolculuk veremem ama, maarann kapsna beki dikerim, diyesiymi... Kapya dikilecek de, kan tuzu uraya entikleyecek... Maaraya yakn bize bir gz ev verirlermi... Bir gz de yeeni iin yapacakm... Nasl yeeni? Kt Sleyman m? yi bildin, Kt Sleyman... Yeenini getirmesi... Cemile'yi verecek... Aman abla! Kt Sleyman'a he mi? Akl gelgit herife? Ne sandn? Sleyman gibisi olmaynca, kzdan bir ey mi alabilir? Aklnca, Kasaba yerinde mm-333 han'n Osmanll skmez, diyor... Niyeti Yusuf'u hi gtrmemek... Dilerse gurbete ksn, demi, Dilerse tarlalarn bostanlarn banda reperlik etsin, demi... Kyde kalrsaym, iyi bir yerden everecekmi o kadar... Yusuf ne dedi bu ie? Erkekse, Olmaz, demeli... Yusuf'a kalsa, iler ok ktye gidecek hay Kelleci... Kendin grmektesin, Yusuf'un stne varyor ki, bu herif aktan lm aryor... Tuz mdryle iyice kesimiler yleyse... -Kel-leci'nin baklarndaki rkekliin yerini yava yava kzgnlk alyordu-: imdi anladm... Dur hele... Tamam... Kmre uval istemesi, kmr kan yk hesabyla satmayacak... Demek, giderken alp gideceksiniz de, orda kasabalya okka hesab satacaksnz... Hi bilemedin? Bir yandan tuz mdryle konumu, bir yandan ankr'daki Sar Sakal herifle... Nasl Sar Sakal? Bizim eyhin birinci dervii... Sar Sakal' bilemedin mi? Kar baygn

gkgz herif... Bildim. Geen yl harmanlardan eyh hakk toplamaya gelen... te o rezil! Aan, Sar Sakal'a yreindekini hep sylemi. Herif ankr'nn kysnda han tutar-m... Han tutarm da, yedi vilayet toprann dervii onun hanna toplanrm... Sar Sakal drz, senin avanak aana ne akl verse iyi? Sana bir ae dkkn aarz, demesin mi? Ne dkkn? Bildiin eri dkkn... Fazladan rejilik de var. Herif demi ki... Buraya biriken adamn yannda, Ankara'nn Hergele Meydan ka para, demi, T-334 tn, cgara, peynir, pastrma bulundurursun, demi. Bunlar dervi olduklarndan birbirlerine kazandrrlar-m... lerde kahve oca bile peydahlanacak. Bunlarn hepsini Kt Sleyman eviresi... Osman Aa'n, evirebilir mi? diye soruyor da, Sar Sakal ne diyor bakalm? evirmesi neymi? Sleyman surda dursun, mmhan bacmz bile evirir, demesin mi? Herifin yreini ben ossaat bildim. Benim olak herif, tuz maarasnn kapsnda hkmetin tuzunu entiklerken, Sar Sakal da, tenhalarda bizi entikleyecek... Kelleci Memet, elindeki kk baltay birine vuracakm gibi kaldrd: Yahu nedir? Bunlar nasl iler abla? T... Ulan bunlar... Peki, sen bu ileri Yusuf'la hi mi konumadn? Konumadm. Bu sralar Yusuf'la byle iler hi konuulmaz Kelleci... Yusuf delirmi ki, o da bir baka bela... Bana sorarsan olan hakl... Geende olak deyyusun att demir, kafasna geleydi, Yusuf ge-berdi gittiydi. Benim ektiklerimi sen nerden bileceksin? Derdimi kimselere yanamyorum. Sen bizim ev adammz olmasan bu laflar sana da edilmez. Ben seni z olumdan ayrmam. Olann akllar gayetle kt bir akllar... Olann akllar bu herifi vurup ldrmek... Yusuf'un elinden byle bir i kt m, bizim ocamz snyor hey Kelleci... Neden mi? Herif sana ettii laf komulara, dervilere de ettiyse, olan, babasn benim sebebime vurmu bilinir. Beni hapis damna at-masalar bile, mal mlk gene Sleyman ktsnn eline geer. Herif kendi bana geberirse, ayln Yusuf'la bana bltrecekler... Yusuf rezillendi mi, aylk toptan kesiliyor. u kadar para... ayn birinde bir tarla paras... Yusuf'un belinden lverini alana kadar ldm ldm dirildim! Kelleci Memet'in aklna Osman Aa'nm lveri geldi: Olann lverini aldn da, aamn lverini neden almadn? mmhan, Kellecfnin sesindeki, rkeklii hemen anlad, suratn asp yeil gzlerini ksarak acele kesti att: Aann lver m ver tad yok... Nasl yok? art olsun lveri zerinde... Fazladan Boaz'n kuytusunda talara kurun skyormu ki, Bu kurunlar parasyla... demiyormu... Nerden bildin? oban Deli Gmen syledi. Herif fkelendik^ e, dirseiyle lverini yoklamakta,.. Yusuf bunu bilmiyorsa, iler ktye varr haa... Olan gz gre vurdururuz! Yusuf bilsin ki... mmhan, biraz dnp laf deitirdi: Demek sen, Yusuf'a bir ktlk gelir diye mi korktundu? Aferin Kelleci! Yusuf da seni z kardeinden ayrmaz! Geenlerde ne dese iyi? Ben bu eve Kelleci'den

baka gvey sokmam, bilmi olun! dedi. Bugn sz Yusuf'un olsa, kz sana verdi gitti. Ben, Olmaz, desem de verir... -Kelleci'nin gzlerindeki doluklamay grnce elini iki kez kafasna vurdu -: Vay bama... Vay bama... Herif durduu yerde, el kadar kza sevdalanp ocamz sndrecek, grdn m Kelleci, bizi kasabalara gmen edip... kz Sleyman ktsne verip... bunca mal Sar Sakal dervilere kaptracak... Oh! diyeceimiz bir srada... Kzda ez ni-masayd, seni evimize gvey alrdk... -rtsnn ucuyla gzlerini kurulad -: Yusuf'un ya, cank-dmda senden iki yl byk grnyor. Geenlerde baktk. Yusuf senden iki yl nce askere gidecek! Yusuf askerdeyken senin glgende, bize kimse seslenemezdi. Bu Virankale'nin en yiit kopuklar avlumuza bakamaz-lard... -yiden iyiye alyor, omuzlar sarslyordu-: Evimiz ykld Kelleci! Evimiz yklyor da bir desteimiz yok... Bu herif bizi, kasaba yerlerinde, ite kpee ayaklatacak... Ayaklatacak da bir acyanmz olmayacak. Hey kurban olduum Allah! Kara Osman denilen olak pezevengin cann alsana! unun ne rezil olduunu kendin bilmektesin, bunca dualarma bakarak hey kurban olduum... mmhan sesini iyice ykselttiinden Kelleci kt : Sus kz! Sus dedim... Hele una hele... Kz komular... Varsn duysun... Hep duysunlar... Ocam snyor. Bunca emeklerimi herif gtrp kasaba yerinde Sar Sakal dervilere yedirecek... Benim kzm K^ t Sleyman'n dengi mi? Sana sordum rezil Kelleci... Sana sordum yreksiz! Kz olan kz ksm, gnln birine kaptrd da, murat alamad m, ne olur bakalm? En azndan ince ksrk olmaz m? Kt Sleyman, gl gibi Cemile'mi, hey kavat Kelleci, sarp yatnca... Kemiklerini ktrdeterek sarnca... -Birden uzanp Kelleci'nin kolunu tuttu, actarak skt, gvdesini dut dal gibi sallad -: Btn sular senin, rezil Kelleci... Hep sular senin... Kelleci akn akn sordu : Neden? Neden benimmi? Tbe!.. Senin elbet... Sende uncack erkeklik olsa... - Dudaklarn yalayarak duralad -: Adam u kt Deli Gmen'e baslr m? Deli Gmen'e baslmasaydn, bamza bu ilerin hibiri gelmezdi. Oh ne gzel!.. Bana olduysa, domuz Kelleci, sana da oldu ya! nceleri bunun niyeti kz sana vermekti hey avanak!.. Aman deme!.. Vermekti evet... Benim azm yokladyd. Kocam olacak u kavatm kurnazlna bakmal... Cemile gibi gzel bir kz, Kelleci gibi kap itini kendine denk saymaz. Kz ksmndan bir ey umarsan, istemediine vereceksin, dediydi besbelli... Deli Gmen'e baslmanzla gz ald. oban buna grdklerini anlatt gn eve geldi ki, kudurmu ay da yle deil... nce beni sopaya yatracak oldu. Sonunda ten dokuza art etti. arttan baka dervi yeminlerine kt. Dervi yeminlerinden sonra, istese de kz sana vermez. Dnyasndan ne kadar getiini var anla! Gecenin iinde avratla bir i olur, demiyor da kz yanmzda yatryor. Adam, Deli oban'a baslr m, hey Kelleci?.. Baslmakla ayana baltay vurdun. Bu dnyada, Osman Aa'n lmedike sana Cemile yok... yi mi avanak Kelleci? Yahu abla... Yahu biz... Ulan namussuz Deli Gmen! Peki ben seni gebertince Deli kavat... Ulan haydi, Grdn, diyelim, adam her grdn gider de sylermi Yabann gvur dl neden syleyemeyecekmi? u senin bahtnn karalna

bak! uncack bahtn olayd, Deli Gmen'i hkmet mahpus damna tkmaz myd? Durduu yerde kuyrukusunun karnna lveri skan herifin dama atlmamas nasl bir i? Lver, bilmezden patlamm... Bilmezden patlaynca hi mi cezas yok? Bu Kemal Paa'nn kanunlar ne biim bir kanunlar? Ne iyi, birini ek vur, Bilmezden patlad, de, kurtul!.. Silah ksm bilmezden patlayp adam lse ceza verilmez mi gerekten?.. mmhan durup karlk bekledi. Kelleci bir zaman elindeki baltay evirip evirdi, sonra sayklar gibi karlk verdi: Bilmem!.. -Dilini dudaklarndan sert sert geinyordu -: Cezas olsa Deli Gmen'e verirlerdi. Yok besbelli... Kuyruku olan geberseymi de, silah bilmezden patlaynca, kanun ceza vermezmi... Ne olurdu hey Allah, Deli oban'n kt lveri, benim rezil herifin karnnda patlayayd, ne olurdu? - mmhan, Kelleci'yi yavaa sarst, cilveli bir sesle fsldad -: Gene delilen-di senin akr gzlerin domuz Kelleci! Bunlar nasl bir bakmalar rezil?.. Niyetin beni gnaha sokmak m, gndz gz, elin elime demeden?.. Aklndaki nasl bir gvurluk senin?.. Yiitlendin ki, namussuz, Krolu kesildin!.. Hele u ta dndr bakalm abla! Hele dndr ki, bakalm, neler olur? mmhan altdudan srarak ban iki yana sallad. ifte tfeinin kendi bana patlad gn, cumadan sonra rahmetli Osman Aa'mla beraber kmr yerine gittik, beyim! Yolda surat hep yle... atkn ki, kapkara... Bizi ne geirdi. Odunlar dnden, kmr yatana indirmitik. Odun dedimse, en kaln baldrm gibi... ou mee... Mee kmrnn stne yoktur. Beyim, mee kmr iyi para eder. Bir ucundan baladk odunlar doramaya... Herifin kolu tek olduundan, doramay bir bana hak edemiyor. nk odunlar ktn stne koyup dorarz. Bir vuruta ke-silmezse, u yana kaar, bu yana kaar. Bir elinle tutup br elindeki baltayla vuracaksn! Osman Aa dorarken odunu biz tutuyoruz da, kestike ileri sryoruz. olak herifin doramas, Kolum hamlamasn, diye... ki doruyorsa, cgara iiyor. Geri kalan i, bizim... Vuruyorum baltay ama, aklm herifin belinde... Ceketini karnca kuann altnda, lverinin krmz klfn grdm. Bu mmhan, bize neden, Lveri stnde deil, dedi?., diyorum. Bu kar, Yusuf olana hi mi acmaz? diyorum. Herif odun doramaya durup zorlattka bizi fke saryor beyim, u sebepten saryor ki, zorlatmas kmr ii tez biterse, bizi kovalayacak... Bizi kovalamasndan getim, evi kasabaya grecek... Akam yanat. Ben iyice yorulmuum. Osman Aa'm baltasn bir daha ald. Bir zaman hlayarak dorad. Arada bir suratna alttan yukar bakyorum, fkesi hep o fke... uncack basld yok... Baltay tek koluyla kaldrp Hhhh... diye indiriyor ki, baldr kalnl meeleri uuruyor. Derken apansz durup baltasn kundurasna dayad. Ben it oturumun-daym. Bizi korku birden kapt beyim, az kald ki yreimiz yarla... Herif dev gibi bamza dikilmi... Elinde yaln balta... mmhan Abla'mn dedii gibi kza tutkunsa, baltay boyun kkmze vurur mu vurur. Suratma kara gzleriyle bakyor ki canm almacasna bakyor. imdi baltay vurmasyla... diyorum. Baltay vurmasyla... Boynumuzu mee fidan gibi... diyorum. Dizlerimiz bizi kaldrmaz olmu beyim, soluumuz kesilmi... Derken Ulan Kelleci, dedi, ben seni yiit bilirdim namussuz! dedi. Sabahtan beri uramana baktm da rezil... dedi. Ulan adam gibi bir

adam nasl bir alak olmal ki... Ekmek yedii kapya... dedi. Baktm sesi bir ho... Say ki bize yalvaryor. -Kelleci Memet, gazeteci Murat'n yzne bakp yavaa sordu -: Durduu yerde, neden yanp yaklmaya balad dersin, beyim? Murat cgara yakyordu. Duymazdan geldi. Kelleci, biraz bekledikten sonra, sorusunu kendisi karlad: Bize acd besbelli... Sabahtan beri lesiye uramamz beendi... yi ya, beendiyse, acdysa, kz bize vermeli deil miydi? Bunlarn aras, Deli G-men'in grd gibiyse... Atalk bende kalsn... Kz verdim, demez mi adam?.. Demedi. Oralara hi yanamad. mmhan'a svd bir zaman, olu Yusuf'a svd. Bana Thhh, diye tkrd. Baktm, Cemile'nin adn azna hi almyor. Gidi deyyus! dedim, kza geldi mi, kza hi laf yok... Korkumuz dald, beyim, bizi yeniden fke sard. Adam korkunun ardndan fke saryor. Neden beyim? - Gene biraz bekledi -: Osman Aa'm, evi datacandan at, Beni son mrmde kymden gmen ettiniz namussuzlar! diye bard. Evet, baryor ki, ineksemi manda boalar da yle deil... Eriboaz'n minare boyu kayalarn gmletiyor. Bir sana gvendimdi alak! dedi, Meer sen de rz dmanymsn! dedi. Hi seslenmeyeyim, derken, lafmza sz geiremedik beyim, art olsun, bunlar hep Deli oban'n karalamalar... deyiverdik. oban m? Ne oban? diye at. Gerekten amasna bakp ben de atm. Ne oban ulan? diye sklad. Bizim Deli Gmen, dedim. aknl bsbtn a r t t : Deli oban'n burda ii ne? diye bard. Yalan aa, tbe olsun yalan... dedim. Sizi yatrn kovuunda mmhan, eliyle tutmad m?.. Seni durduu yerde neden karalyor bakalm? mmhan ablann sana ne dmanl var? Altndan kz g ile alm! demesin mi? Herifteki yrek bozukluunu grdn m beyim, oban koruyup bizi mmhan'a bulatracak... - Elini, suratndan geirip glmsediini saklad -: Hi seslenmedim. Biraz daha sylendi. Vurmaktan krmaktan, satp gmekten bir laflar... Sonunda, kayalarn sivrisindeki gne kzllnn kaybolduunu fark etti. Kalk ulan! Allah belanz versin! dedi. Kalktm. Tut u ceketi namussuz! dedi. Tutup giydirdim. Sakla u baltalar, naca... dedi. Topladm. Arkamdan, yice NC BLM rt... iy demesin! dedi. yice rttm. V e r u i f teyi... dedi. ifteyi daldan aldm. Buyur aa!.. diye uzattm. Kundak benden yana da, namlu ondan yana... Aramzda bir adm var yok... Horoz kalkmm meer beyim, tetik kendi bana dt. art olsun beyim, kendi bana... Birden patlamasyla gzlerimi yumdum. Tfein sesi, Eriboaz'n iini bir zaman sel gmbrts gibi doldurdu, gmbrt ovaya doru yuvarlanp gidince gzm atm ki, rahmetli srtst yatyor. nce biraz debelendi, karnn kaldrp indirdi. Baktm, karnnn kan gmleine vurmu... Gvdesinin titremesi azar azar katlat. Gvdesi katld da, tek kolu havaya dikildi kazk gibi... Gzleri ak... stduda yukar ekildiinden dileri srtakalm... Gzleri bir zaman ak kald beyim, kirpikler belli belirsiz oynuyor. Bir zaman sonra, bu oynamalar da kesildi, gzlerindeki can da geti gitti... -Dizlerinden sarktt ellerine bakarak durgun durgun sordu -: Koca Reis ifte tfeinin kendi bana

patladna inanmad, ne fayda! -ini ekti -: Koca Reis bize alt yl vermeseydi kz aldkt beyim... Bizim bozkrmz imanszdr, adam saklamaz. Mdr odasnda yarm saatten beri telefonla bouan Bagardiyan Ethem Efendi'nin gevrek sesi aralk aralk duyulmaktayd: Aloooo!.. Alo karda... Alo, Kuyuba... Ulan olum ora nere? Kuyuba Karakolu mu? Ulan Kuyuba Karakolu mu dedin?.. Santral m? Hangi santral?.. Vay bama, ulan gene mi sensin namussuz Rza Onba? Beri bak olum, hangi Kuyuba Karakolu?.. Bala diyoruz sabahtan beri alak, beni Kuyuba'na bala, gemiinden balarm bak... Konuan m var? Kes de beni bala... Kesemem, ne demek ulan olum bu ekilde, bilakis... Karlk vermiyor mu? Yahu manyeto yapmadn ki karlk vere... Kim, Savc Bey mi konuuyor? Aman kardam, Savc Bey bitirince, bana Sait avuu bul... Hangi Sait avu ne demek namussuz? Kuyuba karakol komutann bilemedin mi? Alo... Alo, dedim namussuz Rza Onba... Th... Kesti rezil... Ulan eker Emin, unun byklarna svmezsin de... Meraklanma Baefendi, svyorum ki, ana avrat dmdz... Bunlara ben candarma bile demem!.. Bunlar nerenin candarmas... Mahpus damndan gz gre adam kam... Ben bu Rza Onbann yerinde olsam, oktaaan atlanp yola kapandmd! art olsun, bunlarda kan yok!.. Bana sorarsan, su hep bizde... uncack Kelleci'yi kollayamadk!.. Gardiyan arkadalara katr syledim, Bu olann gz kamakta... dedim. Ne fayda!.. Arkadalar bizi adam hesabna alyorlar m? Ben ka zamann mahpusanecisiyim, gz kamada olan bir grmede bilmezsem benim mahpu-saneciliim nerde kalr! Kes ulan enesi boklu!.. Gz kamada olan bilirmi... Mahpus milletinin gz kamakta olacak, ister istemez! Senin kasca gzlerin kamakta deil mi, bunca yldr bilakis?.. Akln kamaktaymtr ama, yreksiz olduundan dizlerin seni gtrmemitir. Tbe!.. Biz kamay, art olsun, aklmza hi getirmedik!.. Kamak yiitliinde kt Kelleci'den aa bir herif miyiz demek biz imdicik? Hi keser mi? Ulan sen beriden, Rza ala) teden... Kelleci yakalanmaman... Karanlk da basmal ki... Aman u telefonu bir daha bk! Aman, Sait avuu vaktiyken bulalm!.. Dediim gibi... Kelleci'nin akllarn sen bana soracaksn! Sait avua de ki: Balardan dolanp funday tutmaya bakmtr, demeli.,. ki atl karsn Kurunlu'dan yana... ki atl, Acsu Kprs'ne... Ekren'i aar da, meeye girerse, gitti gider!.. Hele rezil... Bama ordu komutan kesildin!.. Bunca akln vard da, izine basarak, neden kollamadn it olu iti? Bir de, Gzm stnde, dersin! Gz stnde olmak byle midir? Hs... Hs, dedim bilkis... - Sert sert manyeto yaparak telefonu hrlatt - : Olum Rza Onba!.. Ulan, Allah belan vere... Aloooo... Alo, dedim, pezevenk... Murat, sinirli sinirli glerek saatine bakt. Hatip Hoca, Bagardiyanla eker Emin'in konutuklarn duymam gibi, gzleri kar tepede, sordu : Ka beyim? Alty on yedi geiyor.

 Bir buuk saat var, gecenin bastrmasna... arp yola dmediyse geceyi tutar. Savual drt saat mi oluyor bu hesapa?.. Bekir Usta'ya bakarsan, drt saat... Saat ikide seslenmiler; bakm ki, ses vermiyor, Tayn almaya gitti, demi... Ben olsam akl etmezdim. Mahpusaneci olmadndan... Burann tresi... Mahpus mahpusu aramakta inat etmeyecek... Aradn herif bir iki seslenie, Buyur, demedi mi, stelemeyeceksin! stelemek urada kalsn, bir baka seslenen olursa, imdi buradayd, ayak yoluna girdi besbelli, diyerek nne gerileceksin!.. Bu benim lafm yrekli mahpuslar iin, eker Emin gibi rezillere geldi mi... eker Emin'i anlyorum. Grevli... Ya Cinci Ne-zir'e ne oluyor? Cinci'nin debelenmesi baka yzden... Kelleci olan, herifin tenekeci makasn alp gitmi... Sulu derim, diye korkuyor. Murat, cgara izmaritini, Duvar aarsa, gece bastrana kadar yakalanmayacak, diye karya frlatt. Duvarn arkasndaki arsada, mahpuslara kazdrlan pasif korunma ukurlarnn iinde, Mdr'n ocuklaryle candarma bagediklisinin ocuklar, deminden beri, mahpus yakalama oyunu oynuyorlard. Alo!.. Alo, kimsin? Ulan sesini alamadm!.. Can-darma m? Er misin? Nereye gitti yahu, namussuz Rza Onba byle bir srada?.. Geldi mi? Ver unu! Ver uzatma!.. Ulan Rza Efendi... Ben Bagardiyan Etem... Hangi Etem? ne demek? ankr'da ka Bagardiyan var? Ne sandn ya, Pelvan Etem... enenden balatma... Yahu olum, Sait avuu bala... Savc m? Yahu bunlar uzattlar ki tadn kardlar. Benim Sait avua diyeceim laf gayet nemli bilakis... Alo!.. Ben akl vermeyince Sait avu boa zorlar. Akl elbette... Aklsz olsam, senin gibi, yumurtaclk ederdim. Hst! Bilemedin, hi stne vurduramadn! Taban yanm it, senin babandr. Aslna bakarsan, bunun suu can-darmanm... Ben savc olsam, nce seni tkarm mahpus damna... Santral onbal maskaralk m? Sen san-tral gibi santral olsan, oturduun yerde, Alo, demenle Kelleci'nin izini bulurdun! Biz hi mi candarma santral grmedik? Bilemedin! Allahma kr, korkudan dilerim birbirine vurmaz benim... nk, Al-lahma kr, ben izinliydim bugn... Biz burada olsak, sinek bile umazd, nerede kalm ki mahpus savua... Gardiyanlarn suu yok... Su candarmann... Kaan olan revir meydancs... Tayn almaya kar, kaplar getirir gtrr, fazladan bugn konuma gn... Cezaevinin nbetisi revire girdi sanm, revir nbetisi cezaevine girdi bellemi... Arada, bu namussuz, ylan gibi keyi kvrlp pazar kalabalna karyor, bilakis ...Ne dedin? Bilakis ne demek mi? Bilakis, bilakis demektir... Senin gibi aylar, bilakisten ne anlar? Uzatma, bala Kuyuba Karakolunu... Sait avua diyeceim u... Olan, Virankaleli... Sevdii kz bakasna vermiler... Bana kalrsa, niyeti gidip ky tm atee vermek... Bunlarn toprandan Acsu geer. Ac-su Kprs'n... Beri bak, alo!.. Ulan namussuz, kestin yle ya ...Ulan alak Rza, alacan olsun!.. Ulan olum... Aloooo!.. Kesti grdn m eker Aa!.. Kesmitir. Biz ii bandan yanl tuttuk Ba-efendi, bu Kelleci alan biz buraya meydanc dikmeli deildik... Ulan sabahtan beri... Ulan, Bu laf istemem, dedim. Meydanc diktik de gvur mu olduk? Mahpus milletini, ekip doruya getirmenin yolu, altrmak... Hatip Hoca, kesik kesik ksrd :

 Bu laf Kuyruk Mdr'n laf beyim. Bo laf... Adam adam etmek her almaya gre deil... Bu dnyada, almayla adam adam olsa, ky yerinde hizmetkr kalmazd. Adam olsun diye meydanc dikmi... El artyla geinmeye her alan, adam olsa, ne kolay!.. Murat, gene saatine bakt. Dakikalar gemek bilmiyordu ama, balara giden boaz belli belirsiz mora-ryordu. Geceyi beklemek iin balarda saklanmay akl etse bari, bu hayvan!.. Havada hi esinti yoktu. Un fabrikasnn kara duman, ince bacann ucunda, kara bir karanfil gibi belli belirsiz alyordu. Alo santral!.. Alo Santral Rza, beri bak! Ku-yuba'm istedikti olum... Kuyuba'n... Ka saattir. Ulan kavat Rza, u temeline tkrdm Kuyuba, top kkll avradn olsa, bu yalvarmaya, oktan ver-dindi olum!.. Aloooo!.. Hep mi Savc Bey konumakta?.. Nedir yahu, iddianame mi okuyor, bilakis... Bala unu... Bala yavrum, durum vaziyetimiz bildiin gibi deil... Gece bastrrsa, ister bala, ister balama... Sait avua planm var ki, Alamann sava planlar halt etmi... Vakit gemeden bilsin ki, bir ey yapacaksa yapabilsin... Alo, Santral Rza... Alo, dedim namussuz... Allah belan vere alak... Komutan m konuuyor? Hangi komutan? Ulan, sizin komutan buraya geende gelen herif deil mi? Geleli iki ay olmayan bir herif, bizim topramzn girdisini ktsn nereden biliyor da, bunca konuuyor? Kes unu gitsin! uncack erkekliin varsa, alo dedirmeye brakmaz kesersin!.. Beri bak Rza Efendi... Efendi, dedim kodo... Krk dokuzluk mu? Ne krk dokuzlugu?.. Yakalanrsa m? Ayp ettin!.. Mjdeyi ver! Krk dokuzlugu al!.. Ya benim planmla tutulursa... Gene kesti bu rezil... Th... Bilakis. .. Yeni binba da binmemi mi Baefendi? Binmemi, eker Aa... Kimse binmemi... Sen burada bouna paralanmaktasn... Balar iyi taramlar m balar?.. Karatekin' in oradaki maaralara bakmlar m? Ulan aferin eker Aa... yi dedin... Alo!.. Alo, Bay Rza... Beri bak deyyus... Balara, maaralara... Neymi?.. zi mi?.. zi mi bulunmu?.. Murat'la Hatip Hoca baktlar. erdeki akrtdan, eker Emin'in ellerini sevinle dizlerine vurarak perevlendii anlalyordu. zi mi Baefendi?.. Aman bulunmu mu gerekten? Yakalanr yleyse... Oh! u Kelleci rezilini sryp getirsinler... Sonra... lsem gam deil! Sus ulan!.. Sus dedim, hs... Anlayamadm Rza Efendi kardam... u namussuz eker Emin'in patrtsndan... Hangi eker ne demek?.. Brak... Hs, dedim rezil eker, bak kt sylerim!.. Nasl iz? Nerede bulunuyor? Krda m? Krda m bulunuyor? Alo... Alo, dedim namussuz Rza... Tamam... Demek, ky dorulayp yolu eline alm... Evet canm, yolu dedimse, az biraz andan.Pabular he mi? ukurda?.. Pabularn ukurda buluyorlar... Anladm, ayan vurdu, kard att. Ulan Santral Rza, Kuyuba'n bana balamann tam sras... Kunduralar bulunduysa, benim planla gidecekler.Bala bana Kuyuba'n... Sait avuu bul Rza can... Yok mu? Kim yok? Sait avu atlanp gitmi mi? Sylesene rezil, bunca zaman, azmda tkrk kalmad.Ne krk dokuzlugu? Yama yok... Gndz gz bozkra vurmu herif iin adama cgara vermezler. Yakalanr, yakalanr, sen ferah oll Bizim bozkr imanszdr, adam saklamaz.Gazeteci Murat, Hatip Hoca'ya cgara paketini uzatt: Ne dersiniz, yakalanr m? Tuttuu yola bakar. Bozkra vurduysa, Etem Pelvan hakl... Benim aklmn ermedii... lle kaacaktysa, neden birka ay diini skmad? Zonguldak alma cezaevinden daha kolay kaard, kat daha ge anlalaca

iin izini kaybettirir, gidecei yere varrd. Bakarsanz aptal deil... almann yeline kapld. Kzn koynundan - kp anasnn koynuna giren Yusuf'u aklna getirdike dayanamad, almann yeline kaplan nce akln yitirir. Gider ba aa, sel suyu gibi, kendini tatan taa vurarak... cn kimden arayacak, kye varabilirse? Yusuf'tan m, mmhan'dan m? Allah bilir ama, bana kalrsa, Yusuf'tan... Sana anlattklarna gre, bu olan, aslnda mmhan'a tutkundu da, farknda deildi. Yok canm!.. yledir. Adam ksm, ou zaman gerekten kimi sevdiini bi'emez. Nerede kalm Kelleci gibiler... - Ks ks gld -: Virankale'nin yolu, nah u kardaki Ceneviz kilisesi ykn kvrlp yokua saran yol... Dzde bir zaman gider, sonra bozkra karr, denize katlan rmak gibi... lerisi gkle yerin kavutuu yere kadar oraktr gz yaylannca... zi bulunduysa telefonlar ilemitir. Candarmalarla ky bekileri, oktan bozkra girdiler drt yandan... Gven tetikleri ak tfekler koltuklarnn altnda... Srek av hesab... imdi, emberin ortasnda, yrei kafes kuu gibi rpnarak yrmekte, senin Kelleci Memet... Bandrol uygulamasna ilikin usul ve esaslar hakknda ynetmeliin 5 maddesinin ikinci fkras erevesinde bandrol taimasi zorunlu deildir. Son . Bu Kitap bizzat benim tarafmdan [ [ By Igleoo ]] tarafndan www.CepSitesi.Net - www.MobilMp3.Net - www.ChatCep.Com Siteleri iin hazrlanmtr .E-Book ta kimseyi kendime rakip olarak grmem bizzat kendim orjinalinden tarayp E-book haline getirdim ltfen emee sayg gsterin. Gsterinki ben ve benim gibi insanlar sizlerden ald elektrikle daha iyi iler yapabilsin. Herkese sayglarm sunarm . Sizlerde almalarmn devamn istiyorsanz emee sayg duyunuz ve paylam gerek adreslerinden takip ediniz. Not Okurken gznze arpan yanllar olursa bize neriniz varsa ya da elinizdeki kitaplar paylamak iin bizimle iletiime gein. Teekkrler. Ne Mutlu Bilgi iin Bilgece yaayanlara.

By-Igleoo - www.CepSitesi.Net