BI TH MINH T SINH-TD TRNG THPT L QU N

Sinh hc 12 NC

BI 6:

T BIN CU TRC NHIM SC TH

I.MC TIU BI HC: Hc xong bi ny, hc sinh phi: - Nu c khi nim t bin cu trc NST - Phn bit c c im ca 4 dng t bin cu trc NST - Nu c nguyn nhn, c ch pht sinh chung ,hu qu v vai tr ca mi dng t bin cu trc NST - M t c trng hp t bin chuyn on tng h ca NST dn n vic hnh thnh cc kiu giao t khc nhau - Rt ra c vai tr, ngha ca t bin cu trc NST i vi tin ha v chn ging - Rn luyn kh nng quan st tranh v hiu hin tng ,t rt ra kin thc - Nhn thc c s nguy hi ca t bin cu trc NST i vi con ngi t rt ra c bin php phng trnh t bin c hi II. TRNG TM: -Phn bit,nu c im 4 dng t bin cu trc NST -Hu qu,vai tr ca mi dng t bin cu trc NST III. PHNG PHP: - S dng tranh v kt hp m thoi ti hin, m thoi tm ti - S dng phiu hc tp kt hp hot ng nhm IV. CHUN B: - Tranh v phng to Hnh 6 SGK - Tranh v cc dng t bin cu trc NST - Cc hnh nh v biu hin kiu hnh ca t bin cu trc NST - Phiu hc tp V. TIN TRNH LN LP: Hot ng 1: n nh lp Hot ng 2: kim tra bi c GV nu cu hi: - Cu trc hin vi ca NST? Yu t no c xem l ch tiu di truyn t bo phn bit cc hnh dng khc nhau ca NST? - Cu trc siu hin vi ca NST sinh vt nhn thc? Hc sinh ti hin kin thc c tr li GV nhn xt, nh gi Hot ng 3: M bi GV: T cu trc hin vi v siu hin vi ca NST ,cho bit yu t no nh gi s bin i hoc n nh ca NST? HS: Da bi c tr li - ng l: v tr ca tm ng , chiu di 2 cnh NST, s sp xp li cc gen trn NST

BI TH MINH T SINH-TD TRNG THPT L QU N

GV: S bin i ca NST do 1 hay cc yu t trn thay i gi l t bin cu trc NST Hot ng 4:I.) Khi nim v t bin cu trc NST Hot ng ca GV ? Th no l t bin cu trc NST? Hot ng ca HS - HS da vo gi ca gio vin phn m bi v bi c tr li Tiu kt - t bin cu trc NST l nhng bin i trong cu trc ca NST -thc cht l s sp xp li cc gen trn NST , thay i hnh dng ,kch thc ca NST

Hot ng 5: II).Cc dng t bin cu trc NST Hot ng ca GV GV treo tranh cc dng t bin cu trc NST GV Phn nhm hc tp GV pht phiu hc tp s 1 cho HS GV gii thch cho HS v nhm gen lin kt l : Tt c cc gen cng nm trn 1 NST lm thnh 1 nhm gen lin kt GV cho i din cc nhm trnh by ni dung GV hon chnh ni dung bng bng ph s 1 GV: C th nghin cu cc dng t bin cu trc NST bng phng php no? Hot ng ca HS -HS nghin cu phn II SGK,n li kin thc Sinh hc lp 9 , quan st tranh -Tho lun nhm in vo phiu hc tp Tiu kt Ni dung bng ph s 1

Lin h kin thc c tr li

- C th pht hin cc dng t bin cu trc NST bng phng php nghin cu t bo-pht hin r nht vo k sau qu trnh phn bo

Hot ng 6: III.) Nguyn nhn,c ch pht sinh chung, hu qu, vai tr ca t bin cu trc NST Hot ng ca GV Hot ng ca HS Tiu kt

BI TH MINH T SINH-TD TRNG THPT L QU N

GV yu cu HS n li cc nguyn nhn ca t bin cu trc NST lp 9

1.Nguyn nhn : 3 nguyn nhn - Tc nhn ca mi trng ngoi: Tc nhn vt l, ha hc, cc cht siu t bin ... - Tc nhn bn trong t bo: Do bin i sinh l ni bo - Tc nhn sinh hc: virut ? Kh nng sinh t bin cu HS n kin thc c,c * Tn s t bin cu trc NST trc NST ph thuc nhng SGK v tr li ph thuc : yu t no? - Loi tc nhn ,liu lng, cng giai on pht trin ca t bo hoc c th 2. C ch pht sinh chung cc ? Nu c ch pht sinh HS da vo c im dng t bin cu trc NST chung cc dng t bin cu cc dng t bin cu - Tc nhn t bin nh hng trc NST? trc NSTv lin h kin n qu trnh t nhn i ca thc c tr li NST, trao i cho gia cc cromatit lm cho NST t gy v ni li theo nhiu kiu khc nhau ? Ti sao i a s t bin 3. Hu qu: cu trc NST l c hi ? * t bin cu trc NST lm ri lon s lin kt ca cc cp NST HS nghin cu SGK tr tng ng trong gim phn, ? Nu, cho v d v hu qu li lm thay i t hp cc gen ca mi dng t bin trong giao t ,dn n bin i cutrcNST? kiu gen v kiu hnh GV cho quan st tranh v a. t bin mt on: biu hin kiu hnh ca mt - Thng gy cht hoc gim s t bin cu trc NST sc sng -VD: SGK - C th t bin ng hp b cht, c th d hp vn sng bnh thng - Mt on nh khng lm gim ? Nu v d v t bin lp HS n kin thc c, sc sng on c li cho con ngi, c SGK tr li b. Lp on: c th? - Tng cng hoc gim bt mc biu hin ca tnh trng - VD: SGK

HS n li kin thc v tr li

BI TH MINH T SINH-TD TRNG THPT L QU N

- Mt s t bin lp on c li cho c th, con ngi HS nghin cu SGK tr -VD: SGK ? Hu qu ca t bin o li c. o on: on so vi cc dng t - o on NST thng t nh bin cu trc NST khc? V hng ti sc sng ca c th v sao? Nghin cu SGK vt cht di truyn khng mt mt ? Trng hp no ca t - C th d hp mang o on, bin o on c th gy hu khi gim phn nu trao i cho qu nghim trng ? din ra trong vng on o s to thnh nhng giao t khng bnh thng dn n hp t cht d. Chuyn on: - Chuyn on ln ca NST GV: gii thiu H6 SGK v thng gy cht, hoc lm mt hi: kh nng sinh sn sinh vt ? Chuyn on tng h HS nghin cu SGK, -T bo mang t bin chuyn xy ra t bo sinh dc khi phn tch H6 tr li on tng h khi gim phn c gim phn s cho cc giao t th hnh thnh 4 loi giao t :1 nh th no? loi bnh thng v 3 loi c ? Trng hp t bin chuyn on chuyn on no khng gy - Chuyn an nh t nh hng hi hoc c li cho sinh vt? n sc sng , c th c li cho sinh vt -VD: SGK 3. Vai tr ca t bin cu trc NST: ? Vai tr ca mi dng t a. t bin mt on: bin cu trc NST i vi HS c SGK , nghin - Mt on nh khng nh tin ha v chn ging? cu tr li hng n sc sng ca c th nn c th loi khi NST nhng gen khng mong mun GV phn tch, ging gii - t bin mt on NST c th thm vai tr ca mi dng dn n mt cc tnh trng tng t bin cu trc NST ng nn t bn mt on c s dng xc nh v tr cc gen trn NST, GV cung cp cho HS 1 s t lp bn gen liu v yu cu HS cho thm b. t bin lp on:

BI TH MINH T SINH-TD TRNG THPT L QU N

1 s VD khc. - tm nh chuyn on ,gen kim tra mu en ca v trng t NST thng chuyn qua NST gii tnh Y .Da vo mu sc trng ngi ta bit c trng no n ra tm c .Tm c c sn lng t cao hn tm ci -ng dng t bin chuyn on ngi ta to nhiu ging cy trng mang cc c im qu: + Ng chng chu c HS n li kin thc c, thuc dit c, khng su c nghin cu cho thm thn, cn trng c hi... cc VD khc

* Lp on trong t bin cu trc NST c ngha i vi tin ha ca b gen v n to ra on vt cht di truyn b sung , chc nng ca chng c th thay i c.t bin o on -o on gy ra s sp xp li cc gen ,gp phn tp s a dng gia cc th, ni trong 1 loi d.t bin chuyn on -Chuyn on gy ra s t hp gen, chuyn gen c th ng dng to ging mi -S sp nhp NST ny vo NST khc lm gim s lng NST ca loi ,l c ch quan trng hnh thnh loi mi

Hot ng 7: Cng c-hng dn hc sinh lm bi nh 1. GV cho cc nhm tr li cc cu hi cui bi 2. Hng dn HS c phn Em c bit.Gi cc em tm hiu tc nhn gy bnh ,khuyt tt di truyn , nguyn nhn ch yu l t bin cu trc NST.T gip cc em suy ngh ,hnh ng ng bo v sc khe ca bn thn v cng ng PHIU HC TP S 1
Mt on Lp on o on C tm ng Khng tm ng Chuyn on Trong cng 1 NST Tng h trn 2 NSTkhng tng ng Khng tng h trn 2 NST khng tng ng

Khi nim s lng gen trn NST

BI TH MINH T SINH-TD TRNG THPT L QU N

Nhm gen lin kt H/dng,KT ca NST

BNG PH S 1
Mt on Lp on o on Chuyn on

C tm ng

Khng tm ng

Trong cng 1 NST

Tng h trn 2 NSTkhng tng ng

Khng tng h trn 2 NST khng tng ng 1 on ca NST hoc c 1 NST ny sp nhp vo NST khc

Khi nim

t bin lm mt tng on NST,c th mt on u hay gia NST

Mt on NST c th lp li 1 hay nhiu ln

1 on NST c cha tm ng b t ra ri o ngc 1800 v gn li vi nhau v tr c Khng i

1 on NST khng cha tm ng b t ra ri o ngc 1800 v gn li vi nhau v tr c Khng i

Trao i on trong 1 NST

1 on ca NST ny chuyn sang NST khc v ngc li

S lng gen trn NST Nhm gen lin kt

Gim

Tng

Khng i

C th i hoc khng i trn c 2 NST i trn c 2 NST

i trn c 2 NST

Khng i

Khng i

Khng i

Khng i

i trn c 2 NST

BI TH MINH T SINH-TD TRNG THPT L QU N

H/dng,KT Ngn li,hnh ca NST dng i

Di ra, hnh dng i

Chiu di khng i nhng hnh dng i

Kch thc, hnh dng khng i

Chiu di khng i Hnh dng c th i hoc khng

Thay i trn c 2 NST

Thay i trn c 2 NST

MT S HNH NH V HU QU CA T BIN CU TRC NST