Professional Documents
Culture Documents
1 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
1. PRESENTACIÓN DO PLAN DE ORIENTACIÓN
Pretendemos que o Plan de Orientación sexa un documento que á vez que nos
sirva de guía na nosa labor,e dea a coñecer ós restantes membros da comunidade
educativa os ámbitos de actuación nos que imos traballar.
2 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
2. CONTEXTUALIZACIÓN DO CENTRO EDUCATIVO.
O barrio conta ademiás con varias instalacións deportivas, xardines e parques moi
cercanos ó centro, equipamentos sanitarios e asociacións de veciños.
3 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
Todas as instalacións dispoñen de mobiliario adaptado ás necesidades da súa
utilidade, ademáis do equipamento específico do ximnasio, laboratorio, biblioteca,
cociña, sala de usos múltiples (T.V, video…).
4 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
3. COMPOSICIÓN E FUNCIÓNS DO DEPARTAMENTO DE ORIENTACIÓN.
Forman parte do Departamento de Orientación os seguintes profesionáis:
5 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
7- Planificar os medios e recursos adecuados en función das necesidades de
orientación detectadas.
6 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
4. PRINCIPIOS E CRITERIOS EDUCATIVOS POLO QUE SE SUSTENTA O
PLAN DE ORIENTACIÓN.
O presente plan susténtase nuns principios e criterios que son utilizados como
punto de referencia para a interpretación da situación e delimitación dos obxectivos
e medidas a desenrolar. Podemos resumilos da seguinte maneira:
7 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
5.. CARACTERÍSTICAS DO PLAN
8 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
6. OBXECTIVOS XERAIS:
Relativos ó alumnado:
9 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
- Asesorar ó alumnado nos momentos críticos e de maior dificultades para
eles
Relativos ó profesorado:
10 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
- Colaborar no seguimento e na realización das medidas distintas de atención
á diversidade (ACIS, agrupamentos específicos, reforzos educativos…).
Relativos ás familias:
11 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
7. ÁMBITOS DE ACTUACIÓN
7.1.1. XUSTIFICACIÓN
Esta opción tradúcese nunha serie de previsións que deberán afectar ós contidos
curriculares, á metodoloxía e ós ritmos do proceso de ensino-aprendizaxe. Todas
estas previsións e accións recóllense no no plano de atención á diversidade.
Non tódalas medidas teñen o mesmo carácter. E unha boa aplicación das medidas
de carácter xeral debe permitir que o número de alumnos e alumnas ás que sexa
necesario propoñer algunha medida específica sexa o menor posible. Dentro das
12 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
medidas de carácter xeral queremos destacar pola súa importancia e influencia a
resposta á diversidade na aula ordinaria.
Pero sobre todo algo que resulta tan básico e necesario como as propias
condicións que presenta o alumnado, a axuda pedagóxica por parte do
profesorado. Esta debe estar axustada á diversidade das capacidades do
alumnado, dos intereses e motivacións. Para que esa atención á diversidade
preventiva sexa o máis eficaz posible.
a) Avaliación inicial
13 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
Realizarase no momento da incorporación do alumnado ó centro e ó comezo de
cada etapa ou ciclo incorporando datos do ciclo anterior.
Partindo dos contidos mínimos por ciclo, o profesorado de cada área, deberá
confirmar a través dalgunha proba ou actividade ó longo das primeiras semanas de
curso se o alumnado ten adquiridos os contidos marcados para o seu nivel e
necesarios para comprender a área correspondente.
4.- Aptitudes:
Unha vez realizada a avaliación inicial e recollida toda a información por parte do
profesorado e o titor/a, procederíase a realizar unha avaliación por ciclos na que se
14 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
programarían as accións necesarias co alumnado ó que se lle detectase algún tipo
de necesidade.
b) Concreción do currículo
c) Xuntas de avaliación
15 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
Realizaranse ó menos unha por trimestre e por ciclo. Estarán convocadas polo
coordinador/a de ciclo e cada titor/a coordinará a avaliación da súa titoría. Nela
participará todo o profesorado que imparta horas no ciclo. Prestarase especial
interese a aquel alumnado que necesite unha axuda máis específica.
d) Reforzo educativo
Coa fin de atender as dificultades que o alumnado presentase nas diferentes áreas
de coñecemento, planificaranse dentro do horario lectivo do alumnado actividades
de reforzo educativo.
Destinatarios/as
En Primaria
16 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
2. Durante as dúas primeiras semanas de clase no mes de setembro, o
profesorado realizará a avaliación inicial do alumnado para a recollida de
información que axude na decisión sobre o reforzo educativo.
4. A información máis relevante sobre cada rapaz/a, será recollida polo titor/a
nunha ficha que se entregará ó profesorado de reforzo educativo.
En Secundaria
5. Alumnos extranxeiros.
17 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
Ademais este alumnado debe demostrar antes e durante o reforzo unha motivación
e un compromiso para aproveitar o reforzo. Según isto atopámonos con dous tipos
de alumnado:
1. Alumnado que vai necesitar asistir a reforzo durante todo o curso para superar
carencias moi importantes.
Planificación do traballo
En Primaria
1. De cada rapaz que vaia a reforzo educativo cubrirase unha ficha coa
información relevante. Os seus datos, as necesidades que presenta,
metodoloxía a utilizar, temporalización, etc… Unha vez que remate o traballo en
reforzo, farase unha pequena indicación de se acadou os obxectivos que se
pretendían totalmente, parcialmente, etc….
Os profesores/as de área implicados determinarán na folla de demanda os
obxectivos e contidos básicos da materia a traballar co alumnado. E poderán
indicar tamén, a metodoloxía máis axeitada.
2. Os titores e titoras deberán informar ós pais e nais do labor que se está a levar
a cabo cos seus fillos ou fillas, así como un pequeno comentario ó final dos
trimestres, da evolución da aprendizaxe, ou se é o caso a finalización do reforzo
por recuperación das dificultades (hai un modelo feito). Neste punto é moi
importante a coordinación entre os e as titoras e o profesorado de reforzo
educativo.
18 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
En Secundaria
Faise da maneira máis individualizada posible atendendo ás dificultades nas que se
atopa cada alumno/a en cada momento.
Coordinación do profesorado
3. Durante o curso, dentro das reunións de ciclo, o coordinador/a incluirá unha vez
ó mes na orde do día, un momento de pequena avaliación dos rapaces e
rapazas que están recibindo reforzo educativo para ver as cousas que están
indo ben, aquelas que haxa que mellorar, se hai algún rapaz ou rapaza que xa
acadou os obxectivos e ten que deixar de recibir reforzo, …
19 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
En Primaria
Mandaráse unha pequena nota informativa ó final de cada trimestre para informar
do traballo realizado.
En Secundaria
e) Adaptacións curriculares
20 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
A decisión sobre a realización de adaptación curricular tomarase previa avaliación
psicopedagóxica para determinar a existencia de necesidades educativas especiais
e o seu carácter permanente ou temporal.
Criterios Organizativos
Planificación do traballo
No inicio de curso, do recollido por parte dos titores e titoras na avaliación inicial de
curso, e tendo en conta as avaliacións finais do curso anterior, farase unha reunión
en cada ciclo para determinar o alumnado que necesita este apoioe horario posible.
21 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
Os titores e titoras deberán informar ós pais e nais do traballo que se está a
realizar.
Coordinación do profesorado
22 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
c) Avaliacións psicopedagóxicas.
1- O Proceso de acollida.
Hai que destcar a importancia de dispoñer dunha estructura de acollida que facilite
a atención inmediata e miás adecuada dos alumnos recén chegados, e minimice as
reaccións de desconcerto do conxunto do profesorado e incluso dos alumnos.
23 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
escolares e estratexias de traballo. Convén pensar na presentación das
propostas en distintos formatos: visuais, con pouca carga verbal, que incidan
en saberes que poden ser expresados mediante esquemas, gráficos, ou
debuxos, ben a partir do visionado de vídeos, atlas, libros de imáxenes, etc.,
ou ben a partir de materiais manipulativos ou gráficos, como sería o caso de
Matemáticas.
• Si se ten suficiente información do seu nivel académico, pódese propoñer
probas de avaliación inicial que teña previstas o centro, sabendo que, en
cualquera caso, incluso cós alumnos de fala castelá, os formatos escolares e
o vocabulario utilizado, poden despistar ós alumnos e distorsionar o
introducir sesgos importantes nas valoraciones.
• Desde o primeiro momento, con alumnos de fala non castelá, é preciso
busca-la comunicación e sobre todo dirixirnos a eles con mensaxes claros.
• Acompañarlle e ensiñarlle a escola.
• Animarlle a participar no recreo. Procurar que non se quede solo nas
entradas e saídas á escola...
• Organiza-lo aula de distintas formas, según o que se esté traballando,
apoiándose frecuentemente en grupos cooperativos, nos que un alumno/a
novo poida apoiarse.
• Ó menos durante os primeiros días, si hai no curso algún alumno do mesmo
país que conozca a súa lingua, é bó que forme parte deste grupo. Pero non
hai que caer no erro de abusar das funcións de traductor deste alumno.
• É un momento adecuado para dar entrada na aula a algún outro profesor
que colabore algúns ratos co tutor de cara á avaliación inicial,e o apoyo
educativo.
• Falar o grupo-clase da chegada dun novo compañeiro/a. Explicar su orixen,
nacionalidade, costumes, etc.
• Conciencialos para que a acollida sea o máis positiva posible.
• No caso de que pertenza a nosa cultura e sea a.c.n.e.e. tamén se lles dará
información sobre as características do neno/a, destacando sempre os
aspectos positivos.
24 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
3- Pautas específicas para a atención de alumnos/as con lingua non hispana.
• Tempos e profesorado que se vai a facer cargo da ensinanza intensiva da
Lingua.
• Materiais didácticos que podemos utilizar. Crearase un dossier de
actividades que recolla as propostas que se van experimentando,
enriquecidas cos comentarios e medidas de explotación didáctica.
• Pautas para o profesorado das distintas áreas que lles axuden a acompañar
o proceso de enriquecimiento lingüístico e cultural: estructuras lingüísticas
que van a ir traballándose, vocabulario básico que se vai introducindo, outras
indicacións metodolóxicas para as distintas áreas curriculares..
• Protocolos que axuden á avaliación inicial e á preparación dun programa
adaptado ás diferencias individuais.
• Programas desenrrolados e a súa avaliación.
• Seguemento dos alumnos recén incorporados; ó efecto pódese preve-la
colaboración dun cotutor, e neste caso é preciso prever quén, cómo e cándo
se levará a cabo.
• A información escrita que se vai dar ás familias e ós alumnos sobre o
centro, as líneas básicas do Proxecto Educativo, a normativa para a
convivencia e, en xeral, os aspectos ós que nos referimos anteriormente.
• A cooperación prevista cós Servicios Sociais para levar a cabo un
seguemento adecuado do alumnado en colaboración coas familias.
25 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
• Asegurar que o alumno sea debidamente atendido en tódalas actividades
que realice e que cada profesor teña toda a información necesaria.
• Procurar estar informado do proceso de adaptación do alumno ás diferentes
situacións escolares, e interesarse por coñocer o traballo que realiza nas
diferentes áreas.
• Debe manter contacto coa familia e coñecer as circunstancias familiares que
condicionan o proceso educativo na escola.
26 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
• Nos cursos de E. Primaria pódese organizar entre os compañeiros una
ronda de axuda o novo alumno.
• Convén incorporar á xestión de aula espacios e estratexias como: rincóns,
talleres, proxectos, traballo cooperativo..., que axuden ós novos e a todos a
participar e que xeneren unha dinámica de corresponsabilidad no
aprendizaxe.
• É moi importante facer participar máis activamente ós alumnos novos en
aqueles aspectos nos que sean competentes, para darlles maior seguridade.
• É moi pertinente incorporar un tipo de ambientación facilitadora dos
aprendizaxes
• O alumno atenderáse cando realice un traballo diferente ós outros.
• É preciso preparar o alumno, poñéndolle en antecedentes, antes das
diferentes actividades e situacións escolares que podan resultarlle extrañas:
festas da escola, revisións médicas, saídas culturais, etc.
• Hai que abordar de maneira inmediata situacións de rechazo o menosprecio
que poidan darse na escola, sea co grupo de clase ou con outros alumnos,
tratándolo coas personas implicadas.
27 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
- Por outro lado están os obxectivos concretos para cada curso que, aínda
que están relacionados, son distintos para cada curso posto que responden a
contidos distintos.
28 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
c) Utilizar material didáctico que fomente a participación del alumnado:
Proxección de películas, debates, escenificacións, enquisas e dinámicas
de grupos.
1º ESO
Os contidos das sesións que programáronse para este ano inclúen os seguintes
aspectos:
29 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
o Factores influíntes: Atención, memoria, razoamento…
o Factores determinantes: comprensión e velocidade lectora,
ortografía,…
o Preparación das avaliacións
o Aproveitamento da clase
2º ESO
30 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
o Concentración e repaso
3º ESO
31 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
• Utilización do material “Prevención de Drogas” da Xunta onde ademáis
de tratar temas sobre todo tipo de drogas, desenrólanse actividades
relacionadas coa autoestima, o compañerismo e o traballo en equipo.
4º ESO
32 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
d) Analizar as vantaxas e inconvintes das distintas opcións educativas e
profesionais, examinando aquelas que mellor se axusten as súas
33 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
• Charla-coloquio a cargo de AGAJA, asociación que traballa con persoas
afectadas pola ludopatía.
• Charla de educación sexual a cargo da Asociación “Alecrín”
A planificación consistirá en :
2º ESO: Os tutores xunto coa orientadora irá falándoles das posibilidades que
vanse encontrar no curso seguinte, das materias que inclúen, a metodoloxía e os
34 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
seus contidos, así coma os seguintes itinerarios futuros tanto de 4º coma dos
bacharelatos.
3º ESO: Daraselles información completa sobre a Lei, os cambios que vanse atopar
e as distintas opcións para 4º da ESO e ó rematar a Secundaria. Traballaranse
tamén con fichas onde se vaian marcando máis os seus gustos e preferencias.
4º ESO: Durante todo o curso se lles informará de tódalas opcións académicas que
teñen, a súa localización, requisitos, prazos, … entregándolles unha “carpeta de
orientación”, onde irán almaceando tódala información que se lles irá facilitando.
35 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
8. RECURSOS
Podemos falar dos seguintes recursos:
Recursos persoais
O centro dispón dos seguintes especialistas para dar despostas as necesidades
educativas do noso centro.
- Unha psicólogo.
- Unha orientatadora.
- Unha especialista en Audición e linguaxe.
- Un especialista en Pedagogía Terapéutica
- Unha profesora de apoio.
Recuros materiais
No aula do departamento dispoñemos de diferentes recursos que enumeramos a
continuación:
- Varias mesas e sillas.
- Pizarra.
- Encerado.
- Espello.
- Un ordenador e xogos educativos para PC.
- Material impreso para fichas de distintos niveis.
- Libros de apoio o alumnado e consulta para os especialistas tales como:
• Proyecto de Activación de la inteligencia.
• Colección: Refuerzo y Desarrollo de Habilidades Mentales Básicas
(para distintos niveis).
• Colección: Habilidades para la segmentación de la lectoescritura.
• Colección: Recuperación de la escritura (distintos niveis).
• Colección: Lotos fonéticos.
• Colección: Conciencia fonológica.
• Colección: Material para la comprensión lectora.
36 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
• Diferentes cuadernos para traballar a ortografía.
• Cuadernillería de diferentes editoriais das distintas áreas:
Matemáticas, Lingua Castelá, Coñecemento do Medio…
• Diferentes postais de imaxes.
37 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
10. EVALUACIÓN Y REVISIÓN DEL PLAN.
A avaliación efectuaráse a dos niveles:
Avaliación dos resultados obtidos polo alumnado afectado polo plan, xa
mencionado anteriormente.
Avaliación do plan propiamente dito.
38 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
11. MARCO LEXISLATIVO
A ATENCIÓN A ALUMNOS CON N.E.E.
Disposicións marco
- Artigo 49 da Constitución Española do 27 de decembro de 1978. (BOE, 29/12/78).
Páx. 319 e CD-15AA
- Artigos 23 ó 31 da Lei 13/1982, do 7 de abril, de ntegración social dos
minusválidos. (BOE, 30/4/82). CD-10AA.
- Artigos 36 e 37 da Lei Orgánica 1/1990, do 3 de outubro, de Ordenación Xeral do
Sistema Educativo. (BOE, 04/10/90). Páx. 447.
- Disposición adicional 2ª da Lei Orgánica 9/1995, do 20 de novembro, da
participación, a avaliación e o goberno dos centros docentes. (BOE, 21/11/95). Páx.
471.
Regulamentos orgánicos e desenvolvemento
- Artigos 82, 83 e 84 do Decreto 374/1996, do 17 de outubro, polo que se aproba o
Regulamento orgánico das escolas de educación infantil e dos colexios de
educación primaria. (DOG, 21/10/96). Páx. 575.
- Cap. II.3 da Orde do 22 de xullo de 1997, pola que se regulan determinados
aspectos de organización e funcionamento das escolas de educación infantil e dos
colexios de educación primaria. (DOG, 02/09/97). Páx. 578.
- Artigos 49, 50 e 51 do Decreto 7/1999, do 7 de xaneiro, polo que se implantan e
regulan os centros públicos integrados de ensinanzas non universitarias. (DOG,
26/01/99). Páx. 624.
O decreto de educación especial
- Decreto 320/1996, do 26 de xullo, de ordenación da educación de alumnos e
alumnas con necesidades educativas especiais. (DOG, 06/08/96). Páx. 319.
ADAPTACIÓNS DO CURRÍCULUM
- Orde do 6 de outubro de 1995 pola que se regulan as adaptacións do currículum
nas ensinanzas de réxime xeral. (DOG, 07/11/95). Páx. 324.
39 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
PROGRAMAS DIVERSIFICACIÓN CURRICULAR
Marco legal
- LOXSE: Artigo 23.1.
- Artigo 17 do Decreto 78/1993, do 25 de febreiro, polo que se establece o currículo
da educación secundaria obrigatoria na Comunidade Autónoma de Galicia. (DOG,
02/04/93).
- Artigo 11º da Orde do 19 de xuño de 1996 pola que se regula a implantación da
educación secundaria obligatoria (DOG, 11/07/96). Modificada pola Orde do 31 de
maio de 2001 (DOG, 27/06/01).
Disposición específica
- Orde do 19 de maio de 1997 pola que se regulan os programas de diversificación
curricular na educación secundaria obrigatoria. (DOG, 06/06/97).
AVALIACIÓN
Disposicións xerais
- Orde do 6 de maio de 1993 pola que se regula a avaliación na educación primaria.
(DOG, 20/05/93). Disposición adicional primeira.
- Artigos 10 e 14 da Orde do 6 de outubro de 1995 pola que se regulan as
adaptacións do currículum nas ensinanzas de réxime xeral. (DOG, 07/11/95).
- Artigo 3 do Decreto 320/1996, do 26 de xullo, de ordenación da educación de
alumnos e alumnas con n. educativas especiais. (DOG, 06/08/96).
- Artigo 5º da Orde do 28 de outubro de 1996 pola que se regulan as condicións e o
procedemento para flexibiliza-la duración do período de escolarización obrigatoria
40 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
dos alumnos con necesidades educativas especiais, asociadas a condicións
persoais de sobredotación intelectual. (DOG,28/11/96).
41 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
dos alumnos con n. educativas especiais asociadas a condicións persoais de
sobredotación intelectual. (DOG, 28/11/96).
42 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
- Resolución da Dirección Xeral de Ordenación Educativa e Formación Profesional
do 15 de setembro de 2000 pola que se autoriza a adaptación de idade de
escolarización a un alumno para que poida permanecer un ano máis na educación
primaria.
43 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
- Decreto 120/1998, do 23 de abril, polo que se regula a orientación educativa e
profesional na Comunidade Autónoma de Galicia. (DOG, 27/04/98). Corrección de
erros, (DOG, 14/05/98).
44 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
- Escrito da Dirección Xeral de Ordenación Educativa e Formación Profesional do
16 de marzo de 2000 sobre as avaliacións psicopedagóxicas do alumnado do 1º
ciclo de ESO que, provisionalmente, está escolarizado nun CEIP /CEP.
- Escrito da Subdirección Xeral de Ordenación Educativa do 21 de marzo de 2000
polo que se da resposta a unha consulta formulada sobre os desprazamentos do
xefe do departamento de orientación ós centros adscritos.
45 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
- Lei 8/1987, do 20 de agosto, de accesibilidade e supresión de barreiras na
Comunidade Autónoma de Galicia. (DOG, 29/08/97).
- Decreto 447/1990. do 20 de setembro, polo que se crea a Comisión
Interdepartamental de Prevención e Integración dos Minusválidos. (DOG,
02/10/90).
- Decreto 286/1992, do 8 de outubro, de accesibilidade e eliminación de barreiras.
(DOG, 21/10/92)
CURRICULARMENTE
- Decreto 426/91 o 12 de decembro polo que se establece o currículum de EI
na CCAA de Galicia.
- Decreto 245/92 do 30 de Xulio polo que se establece o currículum de EP na
CCAA de Galicia.
- Orden 5 de Maio do 1993 polo que se regula a evaluación de EI na CCAA de
Galicia.
- Orden 6 de Maio do 1993 polo que se regula a evaluación de EP na CCAA
de Galicia.
ORGANIZATIVAMENTE
46 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010
- Orden do 20 de Febreiro de 2004 que regula medidas de atención específica
ó alumnado extranxeiro.
12. ANEXOS
47 Departamento de Orientación
Curso 2009-2010