TIU CHUN QUC GIA

TCVN 4196:2012
T XY DNG - PHNG PHP XC NH - M V HT M TRONG PHNG TH
NGHM
Soils - Laboratory methods for determination of moisture and hydroscopic water amount
Li ni u
TCVN 4196:2012 duoc chuyn di t TCVN 4196:1995 thnh Tiu chun Quc gia theo quy
djnh tai khon 1 iu 69 ca Lut Tiu chun v Quy chun k thut v dim b khon 2 iu 6
Nghj djnh s 127/2007/N-CP ngy 1/8/2007 ca Chnh ph quy djnh chi tit thi hnh mt s
diu ca Lut Tiu chun v Quy chun k thut.
TCVN 4196:2012 do Vin Khoa hoc Cng ngh Xy dung- B Xy dung bin soan, B Xy dung
d nghj, Tng cuc Tiu chun o lung Cht luong thm djnh, B Khoa hoc v Cng ngh cng
b.
T !" #$NG % &H'(NG &H)& )C *NH % + , V- + H.T , T/0NG &H1NG TH2
NGHI3,
Soils - Laboratory methods for determination of moisture and hydroscopic water amount
1 &456 7i 89 :;n<
Tiu chun ny quy djnh phuong php xc djnh d m v d ht m ca dt loai st v loai dt
ct trong phng th nghim dng cho xy dung.
2 T4u=> n<? 7@ An4 n<4BC
Trong tiu chun ny c s dung cc thut ng, djnh ngha sau:
2.1
m ca dt (Moisture) (W)
Luong nuc cha trong dt, duoc tnh bng phn trm so vi khi luong dt kh. m ca
dt phi duoc xc djnh trang thi tu nhin.
2.2
ht m (Hydroscopic water) (Wh)
Luong nuc cha trong dt trang thi kh gi (phoi kh trong khng kh), duoc tnh bng phn
trm so vi khi luong dt kh.
D QuE An4 F4un<
3.1 m v d ht m duoc xc djnh bng su tn tht khi luong ca mu dt hoc mt phn
ca mu (ca mu th) bng cch sy kh dn khi luong khng di.
Mu th duoc sy kh dn khi luong khng di - khi nhn duoc su chnh lch t nht gia hai
ln cn sau cng (nhung khng duoc ln hon 0,02 g).
m v d ht m duoc tnh ton bng s phn trm khi luong ca mu dt sy kh.
3.2 Php cn khi luong cc mu th nghim duoc tin hnh vi d chnh xc dn 0,01 g trn
cn k thut.
3.3 Vic lm kh mu dn khi luong khng di duoc tin hnh trong t sy, nhit d:
- (105 2) C di vi dt loai st v dt loai ct;
- (80 2) C di vi dt c cha thach cao v dt c cha luong hu co ln hon 5 % (so vi
khi luong dt kh).
CH THCH:
1) Luong cha hu co duoc xc djnh theo luong tn tht (hao) khi nung nhit d 600 C.
2) Thi gian sy duoc k t khi nhit d dat dn mc quy djnh.
3) Trong trung hop dt c cha cht hu co, nhung khng c diu kin xc djnh chnh xc
luong cha ca n th nn xc djnh d m v d ht m theo cc buc nhu vi dt c cha
luong hu co ln hon 5 %.
3.4 i vi mu dt cn tin hnh khng t hon hai ln xc djnh song song d m hoc d ht
m; vi than bn, dt than bn th tin hnh t nht ba ln.
4 &4GHn< 9489 >4I
4.1 Thit bj, dung cu v vt liu
xc djnh d m v d ht m ca dt, cn nhng thit bj v dung cu sau dy:
- T sy diu chnh duoc nhit d dn 300 C;
- Cn k thut c d chnh xc dn 0,01 g;
- Bnh ht m c Canxi clorua;
- Cc nh bng thu tinh hoc hp nhm c np, th tch ln hon hay bng 30 cm
3
;
- Ry c dung knh l 1 mm;
- Cc s v chy s c du boc cao su;
- Khay men d phoi dt;
CH THCH:
1) vic tnh ton duoc nhanh chng v khng nhm ln, nn hiu chnh truc cc hp nhm
s dng dung mu.
2) Lc m mu nn gi lai t dt trong hp kn d phng khi phi lm thm trong trung hop su
chnh lch gia cc ln xc djnh song song vuot qu trj s cho php.
4.2 Chun bj mu
4.2.1 Xc djnh d m ca dt
xc djnh d m ca dt, phi ly (t mu dt dua v phng th nghim) mt mu th c khi
luong khong 15 g. Cho mu dt vo cc nh bng thu tinh hoc hp nhm c np d duoc
dnh s, bit khi luong (m) v sy kh truc. au d nhanh chng dy np v dem cn trn
cn k thut d xc djnh khi luong ca cc thu tinh (hoc hp nhm) vi mu dt.
M np cc hoc hp ra v dem lm kh trong t sy nhit d quy djnh (xem 3.3), cho dn khi
khi luong khng di. Mi cc (hoc hp) cha mu dt phi duoc sy t nht hai ln theo thi
gian quy djnh dui dy:
y ln du trong thi gian:
- 5 h di vi dt st v st pha;
- 3 h di vi dt ct v ct pha;
- 8 h di vi dt cha thach cao v dt cha hm luong hu co ln hon 5 %.
Ln sy lai:
- 2 h di vi dt st, st pha v dt cha thach cao hoc tap cht hu co;
- 1 h di vi dt ct v ct pha.
CH THCH:
1) m ca dt c luong cha hu co nh hon hay bng 5 % (so vi khi luong dt kh)
duoc php xc djnh bng cch sy mu lin tuc mt ln nhit d (105 2) C trong thi gian 8
h di vi dt loai st v 5 h di vi dt loai ct.
2) Khi xc djnh d m ca dt cha tap cht hu co ln hon 5 % (so vi khi luong dt kh) th
phi sy kh nhit d (80 2) C lin tuc trong thi gian 12 h di vi loai dt st v 8 h di vi
loai dt ct.
4.2.2 Xc djnh d ht m ca dt
Chon mu th nghim t trong mu dt trang thi kh gi (phoi kh trong khng kh) d duoc
nghin nh trong ci s v cho qua ry c dung knh l 1 mm. au d, bng phuong php chia
tu, ri mu dt thnh mt lp trn t giy dy hoc trn mt tm g mng; dng dao rach 2
dung vung gc vi nhau chia b mt lp dt ra thnh bn phn tuong duong; ly mu th
nghim trong 2 phn di xng nhau sau khi d trn du.
Ly khong hon 15 g dt t mu trung bnh d qua phuong php chia tu cho vo cc nh bng
thu tinh hoc hp nhm c np, ri tin hnh cn v sy kh mu theo trnh tu d nu 4.2.1.
i vi dt c cha tap cht hu co th mu th nghim duoc chun bj theo ch thch trong 4.2.1.
4.3 Cch tin hnh
4.3.1 Xc djnh d m ca dt
au khi d sy d thi gian cho mi ln nhu d nu trn, ly cc (hoc hp) ra khi t sy, dy
ngay np lai v dt vo bnh ht m c Canxi clorua t 45 min dn 1 h d lm ngui mu, ri
dem cn cc (hoc hp) c dung mu d ngui trn cn k thut.
Ly khi luong nh nht ca cc (hoc hp) c dung mu trong cc ln cn ca qu trnh sy
kh dn khi luong khng di lm kt qu cn.
CH THCH:
Nu khi sy v cn lai cc dt c cha tap cht hu co (di tch thuc vt...) thy khi luong tng
ln th cng ly khi luong nh nht lm kt qu cn.
4.3.2 Xc djnh d ht m ca dt
au khi d chun bj v sy kh mu xong, tin hnh xc djnh d ht m ca dt theo trnh tu
4.3.1.
4.4 Biu thj kt qu
4.4.1 Xc djnh d m ca dt
m ca dt (w) duoc tnh bng phn trm (%) theo cng thc (1):
trong d:
m l khi luong ca cc nh c np, tnh bng gam (g);
mo l khi luong ca dt d duoc sy kh dn khi luong khng di v cc nh c np, tnh
bng gam (g);
m1 l khi luong ca dt ut v cc nh c np, tnh bng gam (g).
Kt qu tnh ton d m duoc biu din vi d chnh xc dn 0,1 %.
Ly gi trj trung bnh cng kt qu tnh ton cc ln xc djnh song song lm d m ca mu dt.
Nu kt qu ca hai ln xc djnh song song chnh lch nhau hon 10 % gi trj d m trung bnh
tnh duoc, th phi tng s ln xc djnh dn ba hoc hon na.
4.4.2 Xc djnh d ht m ca dt
ht m ca dt (wh), biu din bng phn trm (%), duoc tnh theo cng thc (2):
trong d:
m l khi luong ca cc nh c np, tnh bng gam (g);
mo l khi luong ca dt d duoc sy kh dn khi luong khng di v cc nh c np, tnh
bng gam (g);
m2 l khi luong ca dt trang thi kh gi v cc c np, tnh bng gam (g).
Kt qu tnh ton d ht m duoc biu din vi d chnh xc ti 0,01 %. chnh lch ca cc
ln xc djnh song song khng duoc ln hon 0,1 %.
Ly trj s trung bnh cng ca kt qu cc ln xc djnh song song lm d ht m ca dt.
4.5 Bo co th nghim
Bo co th nghim phi c cc thng tin sau:
a) M t loai dt th nghim;
b) Phuong php th d s dung;
c) Nhit d sy, thi gian sy;
d) php th th nghim;
e) Cc gi trj khi luong d xc djnh trong qu trnh th nghim;
) Kt qu d m, d ht m, bng phn trm (%), chnh xc ti 0,1% .
&4; J;F A
(Tham kho)
KiLu 6Mu >4N n<4iO6 P8F An4 Q R6S Q 4T> R6
Tn cng trnh:
Phuong php th:
Ngy th nghim:
Ngui th nghim
Ngui kim tra:
hiu mu
th nghim
hiu
hp
Khi luong dt
uthp
(g)
Khi luong dt
khhp
(g)
Khi luong
hp
(g)
Gi trj d
m
(%)
Gi trj trung
bnh
(%)
Ghi
ch
Tu vn gim st Ngui th nghim Ngui kim tra
H Ni, ngy thng nm 20...
Phng L... Co quan duyt
,UC LUC
Li ni du
1 Pham vi p dung
2 Thut ng v djnh ngha
3 Quy djnh chung
4 Phuong php th
Phu luc (Tham kho) Biu mu th nghim xc djnh d m, d ht m