CAHAYA, WARNA &

PENGLIHATAN
7.1: Pembentukan imej Cermin satah
& Kanta
Ciri imej CERMIN SATAH
Titik pantulan
r
i
Garis normal
Sinar tuju Sinar pantulan
Cermin satah
i = sudut tuju
r = sudut pantulan
i = r
Cahaya menuju permukaan cermin satah pada sudut
tuju (i), akan terpantul pada sudut pantulan (r).
Cermin satah membentuk imej:
i. songsang sisi
ii. sama saiz dengan objek
iii. maya (tak terbentuk pada skrin)
iv. tegak
v. pada jarak yang sama antara objek dengan
cermin.
Ciri imej kanta
objek
titik fokus 1
2
imej
Songsang
kecil
sahih
Ciri imej kanta CEMBUNG
objek
titik fokus
1
2
imej
Sahih/ nyata
Songsang
Lebih besar
Imej kanta CEKUNG
objek
imej
titik fokus 1
2
Maya
Tegak
Lebih kecil
Imej bagi
objek yang
jauh
Imej bagi
objek yang
dekat

Imej bagi
objek yang
jauh
Imej bagi
objek yang
dekat
Nyata/ sahih
Songsang
Lebih kecil
Maya
Tegak
Lebih besar
Tiada imej
terbentuk
pada skrin
Maya
Tegak
Lebih kecil
Ciri imej terbentuk oleh kanta
Kanta cembung Kanta cekung
(menumpu) (mencapah)
PERBANDINGAN ANTARA KAMERA DAN MATA
KAMERA PERBEZAAN MATA
Dengan menggerakkan
kanta ke hadapan dan ke
belakang
Bagaimana
memfokus
Dengan mengubah
ketebalan (jarak fokus)
kanta
Dengan mengawal saiz
bukaan dan kelajuan
penutup
Bagaimana kawal
cahaya
Dengan mengawal saiz
pupil/ anak mata
Filem (dilapisi oleh bahan
peka cahaya)
Bahagian yang
peka kepada
cahaya
Retina (mengandungi sel
peka cahaya)
Dinding dalamnya dicat
hitam
Bahagian yang
serap cahaya
Lapisan koroid adalah
hitam
Kamera Lubang Jarum
Sebuah kamera berupa kotak dengan
permukaan dinding dalamnya yang gelap dan
cahaya tidak boleh keluar daripadanya.
Imej yang dibentuknya sahih/nyata, songsang
dan lebih kecil.
Saiz imej bergantung kepada jarak objek,
sementara jarak imejnya tetap.
Kamera lubang jarum
Kamera dengan lubang sebesar
mata jarum.
Ciri imej: sahih, songsang & lebih
kecil
imej
objek
Kamera lubang jarum
Kamera semakin dekat dengan objek:
imej semakin besar dan terang tetapi
kurang tajam
Ciri imej: sahih, songsang & lebih kecil
daripada objek.
imej
objek
Alat-alat Optik
Periskop
Kanta pembesar
Mikroskop
Teleskop

PERISKOP
Imej: maya,
tegak, sama saiz
dengan objek
KANTA PEMBESAR
Imej: maya, tegak, lebih besar
daripada objek
MIKROSKOP
Ciri imej: maya, songsang, lebih
besar
TELESKOP
Ciri imej: maya, songsang, lebih
besar, pada infiniti
PENYEBARAN CAHAYA
Berlaku apabila cahaya putih dipecah
kepada 7 komponen cahaya berwarna.
Ini berlaku kerana setiap cahaya berwarna
mempunyai halaju berbeza apabila
bergerak melalui prisma kaca.
Penyebaran cahaya oleh prisma
Cahaya merah paling kurang dibias, kerana
bergerak paling laju dalam kaca.
Cahaya ungu paling banyak dibias, kerana
bergerak paling perlahan dalam kaca.
Turutan cahaya berwarna dibias melalui
prisma kaca:
Merah, jingga, kuning, hijau, biru, indigo, ungu
Penyebaran cahaya oleh prisma kaca
Cahaya putih melalui kaca prisma tersebar
kepada 7 komponen cahaya.
Pelangi
Pelangi
PENYERAKAN CAHAYA
Senja- matahari merah
Tengahari- langit biru
Penyerakan cahaya
Apabila cahaya berwarna yang berlainan
diserap dan dipantul pada kadar berbeza oleh
zarah gas, debu dan asap di atmosfera.
Cahaya biru bergerak paling perlahan jadi,
paling mudah diserak oleh zarah-zarah di
atmosfera.
Cahaya merah bergerak paling laju jadi, paling
sedikit diserak oleh zarah-zarah di atmosfera.
Penyerakan cahaya
Langit biru waktu tengahari
Pada waktu tengahari, matahari tegak di atas
kepala.
Cahaya matahari bergerak menerusi lapisan
atmosfera yang nipis.
Molekul gas, debu dan wap air dalam atmosfera
menyerak cahaya biru lebih daripada cahaya
berwarna yang lain.
Menyebabkan langit kelihatan biru.

Penyerakan cahaya
Matahari merah waktu senja
Pada waktu senja, matahari sudah condong di
langit.
Cahaya matahari bergerak menerusi lapisan
atmosfera tebal.
Cahaya merah diserak paling sedikit apabila
melalui lapisan atmosfera.
Matahari kelihatan merah.
Penyerakan cahaya
CAHAYA BERWARNA
Cahaya berwarna juga mempunyai warna-warna asas yang
dipanggil warna primer dan warna-warna sekunder (hasil
campuran warna primer)
Warna primer/ asas bagi cahaya berwarna:
Merah
Biru
Hijau

Warna sekunder bagi cahaya berwarna:
Magenta
Sian
Kuning
Penambahan cahaya berwarna
Formula penambahan warna
Warna primer + Warna primer = Warna sekunder
Merah (M) Biru (B) Magenta (Mag)
Merah (M) Hijau (H) Kuning (K)
Biru (B) Hijau (H) Sian (S)
Merah + Biru + Hijau = Putih
Penolakan cahaya berwarna oleh penapis berwarna
~ apabila penapis berwarna menyerap cahaya berwarna dan
membenarkan cahayanya sahaja lalu
BIRU
MERAH
HIJAU
Cahaya putih Penapis Primer
Penolakan cahaya berwarna
MAGENTA
MERAH
BIRU
KUNING
MERAH
HIJAU
SIAN
BIRU
HIJAU
Cahaya putih Penapis sekunder
Penolakan cahaya berwarna oleh penapis
primer
Cahaya biru dari
cahaya putih
dibenarkan melalui
penapis biru
Cahaya merah dari
cahaya putih dan
merah dibenarkan
melalui penapis
merah
Cahaya hijau dari
cahaya putih dan
hijau dibenarkan
melalui penapis
hijau
Penolakan cahaya berwarna oleh penapis
sekunder
P
M
H
M
H
K= M+H
P
M
H
P
M
H
H
B
B
M
S= B+H
Mag= M+B
Penolakan cahaya berwarna oleh objek berwarna
~ apabila objek berwarna menyerap cahaya berwarna
dan memantul cahayanya sendiri sahaja ke mata
pemerhati.
Mata
pemerhati
Mata
pemerhati
Objek merah menyerap warna
lain tetapi memantul cahaya
merah ke mata pemerhati. Objek
kelihatan merah.
Objek magenta menyerap warna
lain tetapi memantul cahaya
magenta (M+B) ke mata
pemerhati. Objek kelihatan
magenta.
Penolakan cahaya warna oleh
objek berwarna
Mata
pemerhati
Mata
pemerhati
Jika objek (merah) menyerap
cahaya berwarna (biru), tiada
cahaya tiba ke mata pemerhati.
Objek kelihatan hitam.
Objek sian menyerap cahaya
merah dan memantul cahaya
biru. Cahaya biru tiba ke mata
pemerhati. Objek kelihatan biru.
Magenta
(M+B)
Sian (B+H)
Latihan
Jika seorang pelakon di atas pentas memakai
baju magenta dan seluar sian disinari cahaya
kuning, apakah warna baju dan seluarnya
dilihat oleh mata pemerhati?
Jika seorang penyanyi memakai skirt hijau dan
blaus kuning disinari cahaya biru, apakah
warna blaus dan skirtnya pada mata
pemerhati?
PIGMEN
Bahan berwarna yang menyerap dan
memantul cahaya berwarna tertentu.
Pigmen boleh didapati dari garam mineral dan
bahan organik tertentu.
Dengan mencampur 3 warna primer pada
nisbah kadar yang berlainan, hampir semua
warna boleh dihasilkan.
PIGMEN
PIGMEN
merah + kuning = jingga
merah + biru = ungu
merah + hijau = kuning
kuning + biru = hijau
jingga + ungu = merah
ungu + hijau = biru
merah + biru + kuning = hitam
Semua warna boleh dihasilkan kecuali putih.
Kepentingan warna
Percetakan berwarna
Kuning, magenta, sian dan hitam digunakan.
Setiap gambar dicetak 4 kali, setiap kali
menggunakan warna yang berbeza.
Pendawaian elektrik
Perang untuk wayar hidup
Biru untuk wayar neutral
Kuning dan hijau untuk wayar bumi

Kepentingan warna
Lampu isyarat
Merah
Kuning
Hijau

Organisma hidup
Menarik perhatian pasangan musim mengawan
Memberi amaran kepada musuh
Penyamaran melindungi diri daripada pemangsa
Pendebungaan bunga yang berwarna-warni
menatik perhatian lebah dan rama-rama.

Warna untuk menarik perhatian
Warna sebagai amaran kepada
musuh
Warna sebagai penyamaran