You are on page 1of 2

tqifw

h i
dk ;f rSm&ifqi
dk =f updk@
*rfbm&Dwyfacguo f Gm;+yD?
etz bmawGpOf;pm;+yD;vkyfaew,fqw dk m ay:oxufay:vGiv f m+yDvdk@ajymEdik w f ,f? olwdk@taeeJ@ *rfbm&Druvdk@
befurD eG ;f vnf; *±krpdu k bf ;l vdk@qdkwt Jh "dym` ,fudk azmfjyvdu k +f yDyJ? etz[m ukvor*~udk ajymifprd af c:vdu k +f yDvdk@awmif
ajymEdkiw f ,f? 'g[m olwdk@taeeJ@ Edkiif aH &;e,fy,f/ Edkifiw H ume,fy,frSm ewfaeudki;f rxm;awmhb;l / tjywfvyk f
awmhr,fvdk@ oabmxm;azmfjyaewmjzpfw,f? pmyG0J dki;f rSmawG@qHkpum;ajyma&;udk a':atmifqef;pk=unfeJ@omru
wEdik fiv H ;Hk / wurBmvH;k eJ@yg zsuo f rd f;vdu k +f yDvdk@qdv k udk wf myJ?
'gawG[m +yD;cJw h Jhpufwifbm oHCmhta&;tcif;rSm 'if;wdk@txdemoGm;wJhtwGuf usm;emcJ cJzdk@jyifaewmvnf;
jzpfEdkiw f ,f?
tao;pdy/f twdtustjctaeawGrod&ayrJh etz[m 'DwyGrJ mS jynfwiG ;f -jynfytm;vH;k eJ@ tjywf&ifqdki/f tjywf
±Si;f vif;r,fvdk@ qH;k jzwfxm;[efwlw,f? olwdk@taeeJ@ a':atmifqef;pk=unf/ udrk if;udEk dik fpolawGeJ@ oHCmhacgi;f aqmif
awGudkcsKyfxm;+yD;+yD? +idr;f tzGJ@awGuv dk nf; 'DwyGrJ Sm0ifrygatmif vkyx f m;+yD;+yD? usew f Jhtiftm;awGudk olwdk@ydik yf idk Ef dkiEf dkif
zdEySd Ef dkirf ,fvdk@ wGux f m;[efww l ,f?
vuf±ASd rmjynftajctaerSm ESpzf ufpvH;k tEdki&f =uwJ‘h 0if;-0if;’tajzxGuzf dk@qd&k if ESpzf ufaphpyfaqG;aEG;wJh
enf;yJ±w Sd ,f? tJ'rD Sm Armjynf&J@jy\emudk ±d;k om;av;eufpGmeJ@ ajz±Si;f =ua&;jzpfw,f? 'gayrJh Adv k fausmq f ef; ajymwJh
0if;-0if; qdw k musawmh etzzufu ESpx f yfurG ;f Edkifa&;jzpfaew,f? wzufutukeftav#mhay;&wJh ‘0if;’jzpfaew,f?
wcsdew f ek ;f u ArmjynfEidk fiHa&;rSm vlajymrsm;cJw h Jh wnf+rJzqyv&J@ Edki&f ifvnf;Edik f&r,f/ ±H;_ &ifvnf;Edki&f r,fqw dk Jh 1960
ckEpS fa±G;aumufyw GJ ke;f u aºuG;a=umfou H dkowd&p&maumif;w,f? tJ'w D ek ;f u olwdk@[mAdv k fae0if;eJ@ol@taygif;yg qd±k S,f
vpf ppfAv dk fawGudkix f m;wJh ppfwyftm;ud;k eJ@ ajymwmjzpfw,f?
'ga=umifh Armjynf&J@ 'Dzufacwfordik ;f rSm tm%m&aewJv h u l vlru dk }f udr;f -}udr;f wm[m rqef;wJhtusifh wckom
jzpfw,fvdk@qd&k r,f? 'gayrJh tESpfav;q,f tm%mwnf+rJ&r,fh zqyvtzGJ@}uD;[m tm%mouf 9ESpf ta&mufrmS
uGaJ wmhwmyJ? Adv k af e0if;ppfwyfu tm%modr;f wmcHvu dk &f wmyJ?
txufrSmajymcJo h vdyk J etz[mvnf; 'DwcgqENc, H yl rGJ Sm Edki&f ifvnf;Ekid f&r,f/ ±H;_ vnf;Edki&f r,fvdk@ }udw+f yD;óuH;0g;
xm;rSmaocsmw,f? b,fvv dk yk rf ,fqw dk mudak wmh rajymao;bl;? 'DqENc, H yl Gu
J dk b,fvu dk sif;yr,f qdw k mawmif
ra=unmao;bl;r[kwv f m;? olwdk@0Suzf u J dkawmh aemufq;Hk rSmxkwjf yr,fvdk@ ,lq&w,f?
±Sad p? olwdk@b,fvydk v J yk v f yk /f jynfov l x l uk vnf; ud, k feh nf;eJ@u, dk jf yefvyk &f r,f? ol@rSmol@enf;±So d vdk ud, k hrf Sm
vnf; ud, k hfenf;±Sda=umif;jy=u&r,f?
'Dae&mrSm ±Si;f ae&r,fu h pd w P cku etz[molwdk@ rEdkif Edkiaf tmifvyk frmS rkd@ qENc, H l yu GJ dk tav;rxm;eJ@/ tm;ukef
rcHeJ@/ ausmcdki;f omxm;vdu k q f dw k Jh tav#mhay;pOf;pm;enf;rsKd ;yg? etzppfAv dk fcsKyfawGom 'DwyGJrSm wzufutav#mhay;
vduk v f dk@/ r&ifqdik v f dk@ tEdki&f oGm;w,fq&dk if b,fu h avmufa&mihw f uf/ rmewufvu dk rf vJqw dk m awG;=unhEf dkiyf gw,f?
'DppfAv dk fawGtaeeJ@ igwdk@xifwdki;f vkyv f dk@&Edkiw f ,fvdk@ wGuo f Gm;wmavmuf tE &W m,f}uD;wm ±SEd dkiyf gtke;f rvm;?
'Dvedk J@'DzGJ@pnf;yHkOya'qdw k mudk twnfðy+yD;&if olwdk@tzdk@ +idr;f tzGJ@awGuzdk suford ;f jcif;tyg usefOya'wGi;f ygwDeJ@
twdu k ftcHaygif;pHu k dk “udkiw f , G ”f vkd@aumif;oGm;rSmjzpfw,f? olwkd@tm%mudk ydrk dkcdki+f rJapr,fh vkyfief;awGudk “w&m;
Oya'eJ@tnD”qufvyk zf dk@ ta=umif;jyaumif;oGm;rSmyJ? aemuf+yD;ol@wyfwiG ;f eJ@ ol@aemufvu dk fawGudk olwdk@tay:ydrk dk
pdwcf s,=Hk unfatmif vkyfEidk rf Smaocsmw,f? tJ'u D aewqifw h ufvdk@uawmh olwdk@tm%mudk +cdr;f ajcmufr_t}uD;qH;k
ay;aewJt h rsKd ;om;'Dru dk a&pDtzGJ@csKyfudk “w&m;enf;vrf;uspGm” z,f±Sm;ypfrmS yJ? 'Dvt dk cgrSm ociftm;&u|eyf g;0vkyaf vh
±Sw
d }Jh uHzh w G /f pGr;f tm;±Siftp±SdwmawG[m *sKd axmifvmrSmrvGb J ;l ? trdef@ray;rDypf+yD;/ ±du k +f yD;jzpfaewmrsKd ;awG r=umc%
awG@vm&vdrrfh ,f? jrif;csKd (*sKd )wyf/ a=umiftawmifyw H yfawGjzpfvmrSmaocsmw,f?
'gub dk ,fv&dk ifqdkirf vJ? b,fvjdk yifqif=urvJ? awmar#mf/ awmifar#mf vkyaf e&r,fhtcsed rf [kwfawmhyg? jynfyudk
tm;ud;k aevdk@/ ukoor*~uadk r#mfu;dk aevdk@ bmrSrjzpfa=umif;oabmayguo f ih+f yD? 'Dae@vEdk dkifiw H umtajctaersKd ;rSm Arm
jynf&J@'rD u dk a&pDta&;udk wjcm;Edkiif w H cku u,fwifr,fvdk@ar#mfvifhwm[m ±d;k twmoufoufjzpfw,f? 'kw, d urBmppf
wke;f u Edkifi}H uD;awGcsif; ppfjzpfae=uwmrdk@ olwdk@tusdK;pD;yGm;awGtay:tajccH+yD; wjcm;Edkifiu H ta&;udpu P dk ud, k x f dvuf
a&mufun l Dc=Jh uwmjzpfw,f? Armjynfu vGwfvyfa&;wdu k yf G0J ifacgif;aqmifawG[m t*Fvyd ef J@*syefwdk@t=um;rSm±SdaewJh
yÉdyuQudk toH;k cs+yD;ud, k Efh ikd fiv H Gwfvyfa&;twGuf vky=f uwmjzpfw,f?
'Dae&mrSm pyfrv d dk@±Si;f oifw h Jhtcsuw f csu±f w Sd ,f? tJ'guawmh t*Fvdyt f ifyg,mtvdkawmf&dawGeJ@ ordki;f udk bl;vH;k
em;rxGi;f / aocsmem;rvnfow l csKd @u *syefwyfawGudAk v dk fcsKyfatmifqef;eJ@ &Jabmfo;Hk usyd w f dk@ac:vmvdk@ ta±S@awmif
tm±Sxu J dk zufqpfawGa&mufvmw,fvdk@ ajymwJu h pd Py?J wu,fu*syef[m tapm}uD;uwnf;u 'Dbufupdk pfa=umif;
zGizhf dk@jyifaewm? Oa&myeJ@tmz&durSm t*Fvyd fepfae+yDqw dk m oduwnf;u *syef[mt*Fvdy&f J@ tvSr;f a0;wJu h v dk ekd DawGudk
vk,zl dk@jyifaew,f? olwdk@oGm;a&tusq;Hk [m +Adwo d #o&zlay:upde}f uD;vdk@q=dk uwJh tdE, Nd udjk zpfw,f? tJ't D wGuf 'kw, d
urBmppfjpzfumeD;rSmyJ *syefov l #Kd awGuydk pHk HtrsKd ;rsKd ;eJ@ Armjynfxv J $waf ecJw h ,f? 1941ckEpS f 'DZifbm7&ufrSm ykvq J yd f
urf;udAk ;Hk }uJwmqdkawmh ol@&J@'DavwyfeJ@a&wyf}uD;udw k nfaqmuf&wm (ud&k ;D ,m;eJ@ w±kwjf ynfu0dk iford ;f wJt h cgrSm
*syefa&wyfeJ@avwyf&J@tcef;u rajympavmufygwm) b,favmuf=umrvJpOf;pm;=unhyf g? ykvq J dyu f rf;wdu k fcu dk fr_
rwdik frD tenf;qH;k 2ESpaf wmhjyif&r,f? 'g[m&Jabmfo;kH usyd jf ynfyrxGurf D tapm}uD;uwJu h jzpfw,f? ykvq J yd u f rf;
csc&H +yDqw dk meJ@ puFmylut*Fvyd fwyfawG a=umufacs;ygawmhwmyJr[kwv f m;? olwdk@&J@ tdycf sftrftufp&f Dygv h pf f (HMS
Repulse)eJ@ y&ifp h af tmzfha0;vfpf (Prince of Wales) qdw k Jh wduk o f abFm}uD;ESppf if;vnf; *syefawmfyw D dkawG
a=umihðf ryfa&m aemufuswzJh aemif/h opPmazmufq+dk yD; rd;k cd;k wef;ajy;=uawmhwm/ ukvm;jynfa&mufawmhr&S yfawmhwmyJ?
bDtdkiaf teJ@bmrSrqdkib f ;l ? *syefwyf[m rar#mfvifEh dkiaf tmifenf;wJhcck rH _awGudk z,f±Sm;+yD;&efuek u f dk odr;f cJwh m? tJ'g[m
1941ckEpS /f 'DZifbmv10&ufrSmjzpfw,f? bDtidk af t[m 1942ckEpS fusrS ,d;k ',m;udka&mufoGm;wm? 'kw, d urBmppf
ordik ;f udk Armjynfppfajrjyifav;wckwnf; =unh+f yD;ajymwmxuf wcGiw f jyifvdk@=unh+f yD;ajymrSrSew f ,fqw dk m 'Dtjzpfu
jyaewmyJ?
jyefquf&&if tckvedk tzu olwdk@tzdk@ta&;}uD;qH;k vdt k yfwJh zGJ@pnf;yHkOya'twGuf ukvor*~tyg/ wurBmvH;k eJ@
wEdik fiv H ;Hk udk pdrfac:"m;qGx J u G v f mwJt h csed rf sdK;rSm rwdu k &f cifuwnf;u t±H;_ ay;zdk@oabmw&m;awGtrsKd ;rsKd ; xkwv f m
=uwmudkawG@ae&w,f? jynfolcsif;aoG;pnf;=u&r,ft h csderf Sm aoG;uGpJ &mpum;awG azmfxw k faew,f? Ed;k Akwv f m;
AkwEf ;dk vm;qdw k mudk taysmu f pm;ovdk pum;&nfvck idk ;f ae=uw,f? a':atmifqef;pk=unf/ Auy 'DcsKyf pwmawGudk
w&m;cHjzpfatmif Zmwfvrf;awGzGJ@ wifjyae=uw,f? 'g[maemiftem*gwEf idk if Ha&;rSm etz/ etz&J@vl/ etz
vljzpfcsifo/l etzay;wJh tcGifhta&;udrk vGwcf si/f vltrsKd ;rsdK;[m trsdK;rsdK;±_yaf xG;atmifvyk af e=uw,f? ol'v D edk J@yJ
etzvkyrf ,fq h ENc, H lyGJtcsdeu f wjznf;jznf;uyfvmaew,f? etz u wrifnpf+yD;owfrSwv f u dk w f Jh tcsed w f adk v;twGi;f
jynfov l x l w
k &yfv;Hk woHxx J Gufzdk@/ wrdsK;xJvyk =f uzd@k twGuf tcsdefvpk nf;±H;k vH;k yrf;=u&ygr,f? EdkifiaH &;rSm jynfolvx l k
twGi;f uG=J uw,fqw dk m EdkifiHa&;acgif;aqmifawGtwGi;f uGv J dk@omjzpfw,fqw dk m rarhoifb h ;l ? qdkvdkwm jynfow l Gi;f
pnf;vH;k nD!w G fa&;twGuf EdkifiaH &;acgi;f aqmifawGrmS t"duwm0ef±Sdw,f?
ppftm%m±SifawG[m 'Dwcs+D yD;wmeJ@ aemufvkyif ef;awGudk qufwdkuzf v d yk fawmhr,fo h abm±Sw d ,f? 'ga=umihrf dk@
jynfoal wGuvnf; olwdk@&J@ajcvSr;f wdik ;f udk ±du k cf sKd ;Edik zf dk@/ qef@usifjy=uzdk@oyd v f wdk ,f? tqifw h dki;f rSm wom;wnf;nD!w G f
zdk@ qdw k mvG,w f u
Jh pd rP [kwb f ;l ? 'gut dk ajrmftjrif±±Sd SdawG;awmjyifqif&r,f? tESp4f 0ausmf 50eD;yg;wnf±cSd w Jh m ppftm
%m±Sipf epfudk wdu k fzsuaf &;wdu k fyGJ[m wyGJwnf;eJ@jywfzdk@rvG,b f ;l / =um±SnfEdkiw f ,fqw dk m aoaocsmcsm ESv;Hk oGi;f
xm;&r,f?

A=o

You might also like