RAZDJELNE MREE I

DISTRIBUIRANA PROIZVODNJA
Kabeli u razdjelnim mreama
1
Primjena kabela u razdjelnim mreama
2
Na primjenu kabela utjeu sljedei faktori:

gustoa optereenja
nemogunost postavljanja nadzemnog voda
sigurnosni zahtjevi za okolinu
vanost opskrbe
urbanistiki zahtjevi
tehniki propisi i standardi
trokovi izgradnje i odravanja

Raspodjela kabelske mree u dijelu
distribucijskih podruja HEP ODS d.o.o.
3
Distribucijsko podruje Zagreb
110 kV: 6,2 km
30 kV: 194,3 km
20 kV: 529 km (DV 329,6 km)
10 kV: 2401,9 km (DV 1068,7 km)
Distribucijsko podruje Split
110 kV: 4,8 km
35 kV: 216,5 km
10 kV: 1370,2 km (DV 1892,4 km)
Distribucijsko podruje Rijeka
35 kV: 177,5 km
20 kV: 789,6 km (DV 615,4 km)
10 kV: 559,7 km (DV 211,7 km)
Distribucijsko podruje Karlovac
110 kV: 5,8 km
35 kV: 125,4 km
20 kV: 143,7 km (DV 169,8 km)
10 kV: 145,4 km (DV 1276,7 km)
Distribucijsko podruje Gospi
35 kV: 9,9 km
20 kV: 9,1 km (DV 123,77 km)
10 kV: 217,7 km (DV 1484,4 km)
Odabir kabela - izbor tipa kabela
4
1. podjela kabela prema konstrukciji za polaganje:
u zemlju
zrak (nosa, kanal, kanalizacija, ...)
u vodu
posebne klimatske uvjete
posebne mehanike uvjete
posebne temperaturne uvjete

2. izbor materijala vodia (Cu-Al) ovisi o ekonomskoj raunici,
tehnikim propisima i standardima, tipizaciji, itd.
kabeli za javne razdjelne mree
kabeli za elektrane, rasklopna postrojenja i industriju
kabeli za rudnike
Standardi
5
Meunarodni
IEC 60502-2/97: Power cables with extruded insulation and their accessories for
rated voltages from 1 kV (U
m
=1,2 kV) up to 30 kV (U
m
=36 kV)
IEC 60287/82: Calculations of the continuos current rating of cables (100% load
factor)
SFS 5791/94: 12/20 kV overhead lines. XLPE-covered overhead conductors PAS
IEC 60840-2004: PowerCables with Extruded Insulation and their Accessories for
rated votages above 30 kV (U
m
=36 kV) up to 150 kV (U
m
=170 kV)
Nacionalni
HRN HD 620 S1/2001: Distribucijski kabeli s brizganom izolacijom za nazivne
napone od 3,6/6 kV do 20,8/36 kV
HRN N.CO.006/83: Oznaavanje izoliranih vodova i kabela
Strukovni
ELKA ISE-A-003/97: Energetski kabeli za nazivne napone od 1 kV do 35 kV
ELKA ISE-A-004/99: Izolirani nadzemni vod za nazivni napon U
o
/U=12/20 kV
HEP: Bilten br. 100:2002
Odabir kabela - oznaavanje kabela
6
oznake energetskih kabela sastoje se od :
grupe slovnih simbola za vrstu materijala i plata
X umreeni polietilen
P PVC
E polietilen
H poluvodljivi slojevi oko izolacije
h poluvodljivi plat
O (stara oznaka olovni plat)
IP (stara oznaka impregnirani papir)

brojanog simbola za oznaavanje osobina konstrukcije kabela
00 za kabele bez posebnog obiljeja konstrukcije
48 elektrina zatita/ekran oko svake ile pojedinano
49 elektrina zatita/ekran okok svake ile pojedinano i uzduna vodonepropusnost
kabela
91 dodatna elektrina zatita od bakrenih pokositrenih ica iznad vanjskog zatitnog
plata

Odabir kabela - oznaavanje kabela
7
grupe slovnih simbola za vrstu materijala i oblik
presjeka vodia (za vodie od bakra se izostavlja)
A: aluminij
Ay: aldrey (legura AlMgSi)

nazivni napon (oznaava se brojem i izraava se u kV
- uvijek linijski napon)

Primjer: IPZO 13 3x95mm
2
35 kV, XHP 48-A 3x185mm
2
20kV

XHP 48, XHP 48-A
8
XHE 49, XHE 49-A
9
XH(A)E 49, XH(A)E 49-A
10
XHE 49/24, XHE 46/29
Podmorski (podvodni ) kabel
11
XHE 48/0, XHE 48/0-Ay
Samonosivi SN vienamjenski kabel
12

XHP 48/0-A Samonosivi SN kabelski snop
13
XLPE-Ay TIP 23, XLPE-Ay TIP 27
Izolirani SN nadzemni energetski kabel
14
Univerzalni kabel
15
Univerzalni kabel - konstrukcija
16
Odabir kabela
polaganje kabela u zemlju
17
Odabir kabela polaganje kabela u
trokutnom spoju/ u ravnini
18
Primjer ukapanja 20 kV kabela
19
Primjer provlaenja 20 kV kabela
kroz PEHD cijev ispod prometnice
20
Odabir kabela
kabel kao izvor topline
21
dio elektrine energije koju kabel provodi se pretvara u
toplinu
max. dozv. temperatura vodia u normalnom pogonu
90
o
C
max. dozv. temperatura vodia kod kratkog spoja -
250
o
C

odvoenje topline ovisi o:
konstrukciji i dimenzijama kabela
temperature medija u koji je kabel poloen
toplinski otpor medija u koji je kabel poloen
Odabir kabela
dozvoljeno strujno optereenje
22
najvea struja kojom se kabel moe trajno opteretiti
uvjetovana dozvoljenim zagrijavanjem kabela je:

I
t
=C
n
*I
n

gdje je:

C
n
- faktor utjecaja okoline i vrste optereenja na
opteretivost kabela
I
n
- dozvoljeno strujno optereenje za odgovarajui tip,
presjek i napon kabela
Odabir kabela
sloeni faktor utjecaja okoline
23
C
n
- faktor utjecaja okoline umnoak je vie faktora:

C
n
=C
1
*C
2
*C
3
*C
4


koji imaju sljedee znaenje:

C
1
- utjecaj temperature okoline
C
2
- utjecaj drugih paralelno poloenih kabela
C
3
- utjecaj toplinskog otpora medija u koji je kabel
poloen
C
4
- utjecaj trajanja i veliine optereenja
Primjer prorauna 110 kV kabela
24
Oznaka kabela XLPE 11000 mm
2
Al
Nazivni napon (fazni/linijski) 64/110 kV
Maksimalni pogonski napon 123 kV
Podnosivi udarni napon 550 kV
Vodi
Materijal/vrsta aluminij, okrugli kompaktirani
Popreni presjek 1000 mm
2

Promjer 38,1 mm
Poluvodljivi sloj
Nazivna debljina 1 mm
Izolacija
Tip/materijal trostruko brizgani, umreeni polietilen (XLPE)
Nazivna debljina 15 mm
Promjer preko izolacije 71,1 mm
Poluvodljivi sloj
Nazivna debljina 1 mm
Metalni ekran
Materijal/vrsta bakrene ice
Presjek 95 mm
2

Primjer prorauna 110 kV kabela
25
Vodonepropusne barijera
Aksijalna-materijal bubrive vrpce
Radijalna-materijal Al-PE
Vanjski plat
Materijal PE, vatrootporan, bez halogena
Nazivna debljina 3,8 mm
Vanjski promjer kabela, D
kab
86 mm
Maksimalni radni otpor vodia kod 20C (DC) r = 0,0291 /kg
Maksimalni radni otpor vodia kod 90C (AC) r = 0,0409 /km
Radni induktivitet po fazi L = 0,36 mH/km
Radni kapacitet po fazi C = 0,24 F/km
Kapacitivna struja nabijanja po fazi 4,8 A/km
Maksimalni faktor gubitaka (pri 20C i 50 Hz) tg = 10
-4


Raspodjela temperatura u kanalu
26
Raspodjela temperatura u snopu
27
Raspodjela temperatura dva kanala
28
Raspodjela temperatura u snopu
29
Odabir kabela
dozvoljena struja kratkog spoja (trajna)
30
tehnike karakteristike proizvoaa
priblini proraun pomou izraza:
kA 10
3 -

=
t
S K
I
st
vrsta izolacije
materijala vodia
PVC papir XPE
Cu 110 150 150
Al 75 100 100
XHP 41-A

K= 100;
S= 185mm
2
,
t=0.6s

I
st
= 23.89 kA