YILDIZ TEKNK NVERSTES

MAKNA MHENDSL BLM

KOMBNE EVRM SANTRALLER
VE
GNE ENERJS HBRTLEMES
(Integrated Solar Combined Cycle)
09065108 Derman DUMAN
Hidromekanik ve Hidrolik Makinalar Anabilim Dal
LSANS BTRME TEZ
Tez Danman: Do. Dr. Burhanettin ETN
STANBUL, 2013
Derman
Duman
Dgtay sgned by Derman Duman
DN: cn=Derman Duman gn=Derman
Duman c=Turkey =TR o=Yedez Teknk
nverstes e=dumanderman@gma.com
Reason: I amthe author of ths document
Locaton: ISTANBUL
Date: 2013-06-14 16:46+03:00
i
indekiler
zet......................................................................................................................................... 1
nsz...................................................................................................................................... 2
Giri ........................................................................................................................................ 3
Hibritleme Seenekleri ........................................................................................................... 6
Hibrit Santraller ...................................................................................................................... 7
Brayton evrimi Gne Enerjisi Hibritlemesi...................................................................... 13
Simulasyon Aralar ............................................................................................................. 18
Gne Kulesi TRNSYS Modeli............................................................................................ 19
Gne Kulesi Simulasyon Sonular .................................................................................... 20
Hibritleme Konsepti ............................................................................................................. 23
Ambarl Kombine evrim Santrali Thermoflex Modeli ...................................................... 24
SONULAR......................................................................................................................... 32
Kaynaka .............................................................................................................................. 33
ii
ekil Listesi
ekil 1 Trkiyenin Gne Enerjisi Potansiyeli .......................................................................... 3
ekil 2 Trkiye'nin 2050 yl Enerji Kaynaklar ........................................................................ 4
ekil 3 Elektrik retim Yntemlerinin Paylar (2050) ............................................................. 4
ekil 4 Gne Enerjisi Teknolojileri Karlatrma.................................................................... 5
ekil 5 Gne Enerjisi Teknolojileri Karlatrma 2................................................................. 6
ekil 6 Rankine evrimi Hibritleme Opsiyonlar ...................................................................... 6
ekil 7 ISCC............................................................................................................................... 7
ekil 8 Cameo Santrali ............................................................................................................... 7
ekil 9 Fichtner Konsepti ........................................................................................................... 8
ekil 10 Termal Depo ile Elektrik retimi ................................................................................ 9
ekil 11 Phoebius Konsepti........................................................................................................ 9
ekil 12 Archimede Projesi...................................................................................................... 10
ekil 13 Solugas Konsepti........................................................................................................ 11
ekil 14 Soluga Combine Cycle............................................................................................... 12
ekil 15 Solugas Gas Trbini................................................................................................... 12
ekil 16 :Hibrit Brayton evrimin Trnsys modeli ................................................................... 13
ekil 17: Btn 1 yln analizi.................................................................................................. 13
ekil 18: DNI deerleri ............................................................................................................ 14
ekil 19:Kulede Younlaan Isl Enerji ................................................................................... 14
ekil 20: Elektrik retimi ........................................................................................................ 15
ekil 21: Tketilen Yakt Debisi .............................................................................................. 15
ekil 22: DNI ve Yakt Debisi ................................................................................................. 16
ekil 23: Receiver k ve Yanma Odas k Scaklklar ................................................ 16
ekil 24: Drt gnlk veriler.................................................................................................... 17
ekil 25:Yllk simulasyon sonular ....................................................................................... 20
ekil 26: 21 Mart DNI ve Net G ........................................................................................ 20
ekil 27: 21 Mart Scaklk ve Nem.......................................................................................... 21
ekil 28: 21 Haziran DNI ve Net G...................................................................................... 21
ekil 29: 23 Eyll DNI ve Net G.......................................................................................... 22
ekil 30: 21 Aralk DNI,Net G,Scaklk ve Bal Nem ....................................................... 22
ekil 31: Konsept ..................................................................................................................... 23
ekil 32: Ambarl Santrali Thermoflex Modeli ....................................................................... 24
1
zet
nsanolu teknolojik gelimeyle birlikte elektrie baml hale gelmitir.Elektrik retimi ise
karbondioksit emisyonlarnn temel kayna olarak dolayl yoldan kresel snmaya sebep
olmaktadr.Dnya nfusu ve ekonomisi bymeye devam ettike elektrie olan talep de art
gsterecektir.Fosil yaktlar ,elektrik retiminde birincil kaynaklar olmakla beraber, ar
evresel etkiler,srdrlemezlik ve milli gvenlik riski gibi sakncalar tamaktadr.Yine de
fosil yaktlar , yksek enerji younluklar ve srekli elektrik retimi iin gvenilir olmalar
sebebiyle deerli bir enerji kayna olmaya devam edecektir.Yakn gelecekte ise fosil
yaktlarn yerini gne enerjisi gibi alternatif enerji kaynaklarnn alaca 2050 senaryolarnda
ngrlmektedir.Gnelenme sresinin miktarna bal olarak gne enerjisi ekici bir
seenektir.Ancak geni lekte kollektr/heliostat ihtiyac (maliyetleri arttryor) ve zamanla
gnein batmas (enerjinin depolanmas ve/veya yedek fosil yakt kazan gerektirmektedir)
gne enerjisinin balca sorunlardr. Sadece CSP kurarken karmza kan en byk engel
ilk yatrm maliyetlerinin ok yksek olmasdr Gne enerjisi ve fosil yaktlarn ayn anda
kullanld method olan Hibrit (Melez) Gne-Fosil yaktl sistemler ise yksek maliyet ve
kesintili elektrik retimi problemlerini azaltmaktadr.Mevcut veya yeni yaplacak olan termik
santrallere gne enerjisi entegre etmek bize srdrlebilir, dk maliyetli, dk karbon
emisyonlu bir seenek sunmaktadr.
Bu tez almasnda, Ambarl Doalgaz Kombine evrim Santralinin bir nitesine merkezi
alcl kule kipi younlatrlm gne enerjisi entegre ederek btn bir yl boyunca gerek
operasyon artlarndaki performansn tahmin etmeye allmtr.Konseptin tasarm ve
simlasyonunda kombine evrim ksm iin THERMOFLEX yazlm , gne tarlas ve alc
iin ise TRNSYS yazlm ve ona bal STEC ktphanesi kullanlmtr.Pratik olarak sistem
gaz trbini,buhar trbini,atk s kazan, heliostat(yanstc ayna) alan ve alcdan
olumaktadr. Is girii younlatrlm gne enerjisi ve entegre fosil yaktlardan
salanmaktadr. Younlatrlm gne enerjisinden elde edilen s, kompresr sonras yanma
odas giriindeki basnl havay kzdrmada kullanr. Gne kulesi teknolojisi ile yksek
younlatrma oranlaryla beraber yksek scaklklara ulalabilir.Yanma odasndaki fosil
yaktl yakma ile alc kule k scakl ve trbin giri scakl arasndaki fark doldurduu
gibi ayrca deiken gne enerjisi giriini de tamamlar.
Bu almadan elde edilen sonular gsteriyor ki yazn evre scakl ve bal neme bal
olarak azalan kombine evrim gc ve verimine zt olarak gne enerjisinden elde edilen net
g artmakta bu da santral yakt sarfiyatn azaltmaktadr.Elektrik tketiminin peak yapt
saatlerde ise g art salanabilmektedir
2
nsz
Ayrca Ambarl Kombine evrim Santralinin mdr yardmcs sayn CananKARZAN
ve kymetli alanlarndan Fatih AKYRK 'e gsterdikleri ilgi iin ok teekkr
ederim.
Yardm talebimi geri evirmeyerek ihtiya duyduum makaleleri salayan sayn Tolga Turan
(Fitchtner Consulting) ve makale almasna istinaden sorularmda yardmc olan sayn
Prof. Giovanna BARIGOZZI (Universit degli Studi di Bergamo Italy) 'ye bu tez almasna
olan katklarndan dolay teekkr ederim.
3
Giri
Trkiye enerji ithal eden bir lkedir ve gerekleen cari an byk bir blm (%70) enerji
ithali sebebiyledir.Bu yzden lkemizin ekonomik geliimi ve elektrii olan ihtiyac gz
nne alndnda bu paralarn lke iinde kalmas iin alternatif enerji kaynaklar
kullanlmal ve bu teknolojiler yerli olarak gelitirilmelidir.
lkemiz gibi Akdeniz kuanda yer alan lkeler iin en nemli doal enerji kayna gne
enerjisidir.Gne kua ad verilen ve gne enerjisi bakmndan zengin bir blgede yer
almasna karn, gne enerjisinden yeteri kadar faydalanlamamaktadr. lkemizde ortalama
yllk toplam gnelenme sresi 2640 saat, yllk gne enerjisi nm iddeti 1311 kwh/m2
olarak belirlenmitir. Gnelenme sreleri dikkate alndnda gney Anadolu blgesinin
ylda 3015 saat ile en zengin blgemiz olduu grlmektedir.
ekil 1 Trkiyenin Gne Enerjisi Potansiyeli
Fosil yaktlar ,elektrik retiminde birincil kaynaklar olmakla beraber, ar evresel
etkiler,srdrlemezlik ve milli gvenlik riski gibi sakncalar tamaktadr.Yine de fosil
yaktlar , yksek enerji younluklar ve srekli elektrik retimi iin gvenilir olmalar
sebebiyle deerli bir enerji kayna olmaya devam edecektir.Yakn gelecekte ise fosil
yaktlarn yerini gne enerjisi gibi alternatif enerji kaynaklarnn alaca 2050 senaryolarnda
ngrlmektedir.
4
ekil 2 Trkiye'nin 2050 yl Enerji Kaynaklar
ekil 3 Elektrik retimYntemlerinin Paylar (2050)
5
Akdeniz CSP takmnn 2050 ngrlerine gre elektrik retiminde fosil yaktlarn pay
azalmakta ve yenilenebilir enerji teknolojilerinden en byk pay younlatrlm gne
enerjisi teknolojisinin alaca grlmektedir .Hal byleyken vakit kaybetmeden bu
teknolojilere yatrm yaplmal ve lke imkanlaryla enerji yatrmlar gerekletirilmelidir.
Gnelenme sresinin miktarna bal olarak gne enerjisi ekici bir seenektir.Ancak geni
lekte kollektr/heliostat ihtiyac (maliyetleri arttryor) ve zamanla gnein batmas
(enerjinin depolanmas ve/veya yedek fosil yakt kazan gerektirmektedir) gne enerjisinin
balca sorunlardr. Sadece CSP kurarken karmza kan en byk engel ilk yatrm
maliyetlerinin ok yksek olmasdr Gne enerjisi ve fosil yaktlarn ayn anda kullanld
method olan Hibrit (Melez) Gne-Fosil yaktl sistemler ise yksek maliyet ve kesintili
elektrik retimi problemlerini azaltmaktadr.Mevcut veya yeni yaplacak olan termik
santrallere gne enerjisi entegre etmek bize srdrlebilir, dk maliyetli, dk karbon
emisyonlu bir seenek sunmaktadr.
ekil 4 Gne Enerjisi Teknolojileri Karlatrma
6
ekil 5 Gne Enerjisi Teknolojileri Karlatrma 2
Hibritleme Seenekleri
Kmr Yaktl Termik Santraller in Hibrit Alternatifleri
ekil 6 Rankine evrimi Hibritleme Opsiyonlar
Kmr yaktl santraller iin hibritleme alternatiflerinden yksek verimli olanlar Carnot
evriminden de bilindii gibi yksek scaklklarda olan s girilerinden grlmektedir.
7
Kombine evrim in Hibrit Alternatifleri
ekil 7 ISCC
Kombine evrimlerle yaplan hibritlemelerde imdiye kadar parabolik oluklu sistemler
kullanm olsada bu sistemlerin ulaabilecei scaklklar snrl olduu iin verimleri nispeten
dk kalmtr.Daha yksek scaklklarda ( 800-1000) s girileri ise kule tipi sistemlerle
yaplacak olan hibritlemelerle mmkn olabilmektedir.Gne kuleleri ile kombine evrimleri
hibritlenmesi yksek scaklklara ulalabildii iin daha verimli olmaktadr.
Hibrit Santraller
Dnyada lk Hibrit CSP-Kmr Santrali Cameo (Colorada)
Amerikann Colorada eyaletinde Xcel Energy
tarafndan operasyonu yaplan bir hibrit
santraldir.Mevcut 44 MW kapasiteli kmr yaktl
termik santral Cameo ya ilave olarak 4 MW
CSP entegre edilmitir.Deneysel amal olarak
yaplan bu almada CSPnin yakt tasarrufuna
etkileri incelenmitir. Her biri 150 m uzunluunda
olan 8 adet parabolik oluk ve toplam 26000 m2
alandan olumaktadr.
Is transfer akkan food-grade mineral
yadr.Yaklak olarak 300 C scakla ulaan
akkan eanjre iletilir.Burada kazan besleme
suyuna n stma yaparak scakln 182 C den
ekil 8 Cameo Santrali
8
209 C kartr. Kazanda plverize kmr yaklr ve buhar retilir.Santral genel verimi %5 e
kadar artm ve yllk karbondioksit emisyonlar 2000 ton azalmtr.Yakt sarfiyat da %2 -
%3 azalmaktadr. Testler tamamlandktan sonra santral faaliyetine son verilecektir. ( 2010 )
Fichtnersolar ISCC Konsepti
ekil 9 Fichtner Konsepti
Kombine evrimde egzoz gazlar atk s kazannda buhar retmek iin kullanlr.Entegre edilen
parabolik oluk gne tarlas ile gndz saatlerinde de ilave buhar retilir.
Kurulu Santraller
Yazd, Iran
Kuraymat,Egypt
Ain-Beni-Mathar, Morocco
Mathania , India
9
ekilde termal deponun saatlik simlasyonu grlmektedir.Gn boyunca depolad enerjiyi
gn batmndan sonra da buhar retmek iin kullanr.
Atmosferik Gne Kulesi ve Kombine evrim
evrim emas TSA (Technology Program Solar Air Receiver) tarafndan gelitirilen
PHOEBIUS konseptini baz almaktadr.Fanla flenen atmosferik hava receiverdan geirilerek
ekil 10 Termal Depo ile Elektrik retimi
ekil 11 PHOEBIUS Konsepti
10
scakl 545 C ye kadar kartlr ve gaz trbininden gelen egzoz gazlar ile karp
kzdrc,buharlatrc,ekonomizer ve n stclardan geerek buhar retir.
Archimede ISCC (Priolo Gargallo-Italy)
talyan devi Enelin gelitirdii Archimede projesi doal gaz yakmal bir kombine evrime
sonradan gne enerjisi entegre edilmesi ve s transfer akkan olarakta sentetik ya yerine
molten salt kullanmasyla da dnyada kurulu ilk rnektir.
Entegre sonras ilave 5 MW g ve yllk 10 milyon kilowatt saat elektrik retir.Buda yllk
2000 ton termal ya tketilmesi ve 6200 ton karbonbioksit salnmasndan kurtulunmas
demektir.Gne tarlas her biri 100 m uzunluunda olan 54 adet parabolik aynadan
olumaktadr ve toplam yzey alan 31000 metrekaredir.
ekil 12 Archimede Projesi
11
Solugas - Solar Up-scale Gas Trbin Sistemi
Kombine evrim santrallerindeki Brayton evriminin st noktasndan gne enerjisi girii
salamak maliyetleri azaltmak iin gelecek vaat eden bir konseptir.Bu yntem gne
enerjisinin, modern kombine santrallerin yksek evrim verimleriyle birlikte verimlilii de
artar.
Yanst aynalar (heliostat) ile gne nlar g kulesinin stndeki alcya odaklanr.Alcda
younlatrlan gne nlar absorblanr ve ssn basl havaya transfer ederek scakln
1000 C ye kadar kartabilir.Gne alcsndan geen basnl ve kzdrlm hava doruca gaz
trbininin yanma odasna beslenip doal gaz yaklarak salanan ilave s ile trbin giri
scaklna kartlr.Deiken gne nlarndan dolay alcda oluacak olan scaklk fark
yanma odas ile telafi edilerek trbin artlar salanr.Bylece deiken gne as ve
meteorolojik artlardan bamsz olarak talep edilen g k garanti edilir.
ekil 13 Solugas Konsepti
12
Performans Etkileyen Parametreler
Heliostat tarlasnn verimi ve optik kalitesi
Alcnn s transfer verimi
Alcda basn ve s kayplar
Trbin ve alc arasndaki boru
balantlarnda basn ve s kayplar
Trbin performans
Tesis operasyon ve kontrol
Yksek scaklklarda ekipmanlarn tepkisi
1->2:Ortam havas basnc
arttrlr ve scakl
ykselir.
2->A: Basnlandrlm
hava gne nlarnn
odakland alcda stlr.
A->3: Yanma odasnda
doal gaz yaklarak tekrar
kzdrlr.
3->4: Scak hava trbini
tahrik ederek atmosfer
basncna kadar geniler ve
generator elektrik retir.
4->1: Egzoz gazlar atk s
kazanndan geirilerek
buhar evrimi salanr veya
rekperator ile 2 noktas ve
alc arasnda akkana n
stma yaplr.
ekil 14 Solugas Combine Cycle
ekil 15 Solugas Gas Trbini
13
Brayton evrimi Gne Enerjisi Hibritlemesi
deal Brayton evriminde kompresr sonras havann gne kulesinde scaklnn arttrlmas
ile elektrik retimi ve yakt sarfiyatna etkileri basit bir ekilde gsterilmitir.Deiken gne
enerjisi kaynana ramen yanma odasndaki takviye ile trbin giri scaklnn sabit 1149
Cde sabit kalmas salanmtr.Konsept performans evre scakl ve bal nem
parametrelerine baldr.Meteoroloji bilgisi iin stanbul ehrinin hava durumu verileri
kullanlm olup izdirilen grafiklerle de konsepte ilikin analizler gsterilmitir.
Simulasyon Sonular
ekil 17: Btn 1 yln analizi
ekil 166 :Hibrit Brayton evrimin Trnsys modeli
14
ekil 18: DNI deerleri
DNI deerleri yaz mevsiminde artarken kn ise azalmaktadr.
ekil 19:Kulede Younlaan Isl Enerji
Gneli saatlerin ve radyasyon deerlerinin artmasyla birlikte kulede toplanan termal enerji
de artmaktadr.Grafikte kimi yerlerin kesintili olmas havann kapal veya yal olmasna
yorumlanabilir.
15
ekil 20: Elektrik retimi
Yaz mevsiminde evre scaklnn artmasyla birlikte kompresr ii artm, santral yk kapasitesi
azalmtr.retilen gte azalma eilimi gstermektedir.
ekil 21: Tketilen Yakt Debisi
Yaz mevsiminde gne radyasyonun artmasyla birlikte gne kulesinde elde edilen termal
enerji de artmakta dolaysyla yanma odasna giren havann scakl yanma odas k
scaklna yaklamaktadr.Sonu olarak yanma odasnda verilmesi gereken sl g
gereksinimi azalmakta buna paralel olarak yakt tketimi de dmektedir.
16
ekil 22: DNI ve Yakt Debisi
kili grafikte radyasyon deerlerinin artmasyla birlikte yakt sarfiyatnn azald daha kolay
anlalmaktadr.
ekil 23: Receiver k ve Yanma Odas k Scaklklar
ekilde grld gibi Receiver k hava scakl deiim gstermesine ramen yanma odasnda
sabit bir scaklk elde edilmektedir.Buda santral iletmesini kolaylatrc rol oynamaktadr.
17
ekil 24: Drt gnlk veriler
Gnlk verilerden elde edilen sonulara gre de radyasyon deerlerindeki dalgalanmalar dorudan
doruya receiver k scakln ve yakt sarfiyatn etkilemektedir.Radyasyon deerlerinin artyla
birlikte elektrik retiminin azald grlmekle birlikte asl azaltc etkiler evre scaklnn art,
kompresr de tketilen elektrik ve kapasite dm nedeniyledir.
18
Simulasyon Aralar
TRNSYS
Amerikada Wisconsin niversitesi tarafnda gelitirilen TRNSYS (Transient
system simulation) program binalarn,elektrik sistemlerinin,termal sistemlerin
ve daha birok geici sistem simlasyonlarnn yaplabildii modler bir
yazlmdr. Tez almamzda ihtiya duyulan bileenleri ieren TRNSYSe
bal STEC ktphanesi ile gne tarlas ve alc kulenin modellemesi
yaplmtr. DLR tarafndan gelitirilen STEC ktphanesi Rankine evrimi,
Brayton evrimi,gne enerjisi ve termal depo bileenlerini iermektedir.Bileenler arasnda
kurulan balantlar ile giri-k veri ak salanmakta sonular grafik veya txt dosyas
olarak alnabilmektedir.
THERMOFLEX
Thermoflex konvensiyonel buhar santralleri, kombine
evrimler ve dier termal g sistemlerinin dizayn ve
simulasyonlarnn yaplabildii tam anlamyla flexible
kullanm kolay bir yazlmdr.Grafiksel kullanc
arayz ile modellemeler yaplabilir ve maliyet
analizleri oluturulabilir.
ISCC Modelleme
Komple bir ISCC , TRNSYS ile modellenebilecei halde konuyla ilgili fikir vermesi iin
sadece Brayton evrimine gne kulesi entegre edilip modellenmitir.Asl alma Ambarl
Doal Gaz evrim santraline TRNSYS ve THERMOFLEXin birlikte kullanld uygulama
olacaktr.Konseptte kompresr ile gne kulesinin seri balanarak gn nn olduu
saatlerde mevsimsel olarak yakt tketimine etkileri incelenmitir.
Is girii younlatrlm gne enerjisi ve entegre fosil yaktlardan salanmaktadr.
Younlatrlm gne enerjisinden elde edilen s, kompresr sonras yanma odas
giriindeki basnl havay kzdrmada kullanr. Gne kulesi teknolojisi ile yksek
younlatrma oranlaryla beraber yksek scaklklara
ulalabilir.Yanma odasndaki fosil yaktl yakma ile
alc kule k scakl ve trbin giri scakl
arasndaki fark doldurduu gibi ayrca deiken gne
enerjisi giriini de tamamlar.
19
Ambarl Kombine evrim Santralinin Gne Enerjisi ile Hibritlenmesi
Gne kulesi, her biri 120 m^2 alana sahip 900 adet heliostat ve toplam 10800 m^2 yanstc
yzey alanna sahiptir.Kule ykseklii 140 m, alc yzey genilii 25 m^2 olarak kabul
edilmitir.Heliostat tarlas verim matrixi iin Stec ktphanesi iindeki rnek almann
verileri kullanmtr.Yl iinde maksimum 50 Mw net sl g retecei hesaplanmtr.
stanbul ili saatlik hava durumu verileri iin NRELin hazrlad (National Solar Radiation
Database 1961-1990) meteoroloji verileri kullanlmtr Typical Meteorological Year
(TMY2).
Gne Kulesi TRNSYS Modeli
Kuleye ynlendirilmi olan gne nlarnn meydana getirdii sl enerji , kompresr sonras
havann entalpisine ilave edilmitir.Ayn zamanda hava durumu verilerinden evre scakl
ve bal nemin saatlik verileri kombine evrim analizlerinde gerek operasyon artlarn
salamak iin kullanlmtr.21 Mart,21 Haziran, 23 Eyll ve 21 Aralk tarihleri mevsimsel
artlar gstermesi asndan seilmi ve elde edilen veriler grafiklerle gsterilmitir.
20
Gne Kulesi Simulasyon Sonular
ekil 25:Yllk simulasyon sonular
ekildeki grafikte yln 8760 saati simule edilmitir.Mavi renk receivera ynlendirilen s
enerjisi, krmz renk kulede elde edilen net gc,yeil renk direk gne nm ve dier
renklerde evre scakl ve bal nemi temsil etmektedir.Yaz aylarnda radyasyon
deerlerinin ve buna bal olarak termal gcn artt grlmektedir.
ekil 176: 21 Mart DNI ve Net G
21
ekil 27: 21 Mart Scaklk ve Nem
ekil 28: 21 Haziran DNI ve Net G
22
ekil 29: 23 Eyll DNI ve Net G
ekil 30: 21 Aralk DNI,Net G,Scaklk ve Bal Nem
23
Hibritleme Konsepti
0-1 Hava filtre edilir.
1-2 Hava basnlandrlr Gne kulesi gnderilir
2-5 By-pass hatt
3-4 Gne nlar alcda odaklanr ve havay str.
4-5 Scakl artan hava yanma odasna girer
5-6 Trbin giri scakl yanma ile tamamlanr
6-7 Scak gaz trbini tahrik ederek elektrik retir
ekil 31: Konsept
Meteoroloji verilerinden alnan DNI,Zenith,Azimuth alar toplam gne radyasyonu kule
kazanlan gler belirlenmi.Thermoflex ile modellenen Ambarl Santralinin bir nitesindeki
gas trbinlerinden birine kompresr sonrasna entegrasyon yaplmtr.
24
Ambarl Kombine evrim Santrali Thermoflex Modeli
ekil 32: Ambarl Santrali Thermoflex Modeli
Hibrit evrimin Simulasyon Sonular
len saatlerine doru artan evre scakl ve bal neme bal olarak santral yk
dmektedir.Ayrca gne enerjisi ile stlan havann daha az yakt ihtiyac sonucu ak debisi
azalmakta ve tm bunlarda evrim net gcn azaltc etki yapmaktadr.
25
evre scakl ve gne enerjisi katksndaki art ile birlikte evrimin termik veriminin
azald grlmektedir.Gne enerjisinin bedava olduu ve yakt olarak gstermediimiz
takdirde ise sanal olarak verimin artaca bilinmektedir.
ekilden aka grld gibi ayn artlar altnda alan iki gas trbininden gne enerjisi
entegreli olan hibrit sistemin le saatlerinde yakt tasarrufu yapmaya balad ancak azalan
debi ile sadece gas trbinine gre daha az g retecei grlmektedir.
26
Gerek operasyon artlarnda smule edilen nitelerin her ikisinde de artan evre scaklna
bal olarak kompresr sonras (yanma odas ncesi) havann scaklnn artt
grlmektedir.Hibrit sistemde ise kompresr sonras havann gne kulesinde stlmas
dolaysyla scakl daha yksek seviyelere kmaktadr.Grafiklerin anlaml olabilmesi iin
ak debisi 100 kg/s alnmtr.Pratikte ise bu debide bir hava kzdrcl kule tasarm henz
yoktur.
Hibrit sistemin salad yakt tasarrufu evre dostu etkiler gstermi CO
2
ve dier zararl
emisyonlar greli olarak azalmtr.
27
21 Mart
21 Mart
28
21 Mart
21 Mart
29
30
31
32
SONULAR
Kombine evrim santrallerine gne enerjisi entegre etmek, sadece gne enerjisi
santrali kurmaktan ok daha ucuzdur.
Gneli saatlerde radyasyon deerleri artmakta ve kuleden geen havann scakl
artmaktadr.Bu sayede yakt tketimi tasarruf salanmaktadr.
Yakt tketiminin azalmas retilen gc de azaltacandan kapasite dm
yaamamak iin hava debisi arttrlmaldr.
Yksek evrim verimlerinden dolay nemli lde maliyet d salar
Daha az evresel etkiler ile doa dostu
Daha az arazi gereksinimi duyar
Hava artlarndan bamsz elektrik retimi balca avantajlardr
33
Kaynaka
[1] BARGOZZ, G., Performance Comparison between CSP Conventional Steam Plants and
ISCC Operating in a South Africa Site
[2] POPOV, D., An option for solar thermal repowering of fossil fuel fired power plants
[3] BRAKMANN, G., MOHAMMAD, F. A., DOLEJS, M., WEMANN, M., 'Constructon
of the scc kuraymat
[4] FALCHETTA, M., MAZZE, D., CRESCENZ, T., MERLO, L., Design of the
archimede 5 MW molten salt parabolic trough solar plant
[5] BEHAR, O., KELLAF, A., MOHAMED, K., BELHAMEL, M., Instantaneous
performance of the first Integrated Solar Combined Cycle System in Algeria
[6] BRAKMANN, G., Integrated Solar Combined Cycle Power Plants in Egypt and
Morocco
[7] EL KHAJA, R. M. F., Solar-thermal hybridization of advanced zero emissions power
plants
[8] JONES, S.A., PTZ-PAAL, R., SCHWARZBOEZL, P., BLAR, N., CABLE, R., Trnsys
modelng of the segs v parabolc trough solar electrc generatng system
[9] BARGOZZ, G., BONETT, G., FRANCHN, G., PERDCHZZ, A., RAVELL, S.,
Solar Hybrid Combined Cycle Performance Prediction Influence of Gas Turbine Model and
Spool Arrangements
[10] NOUREDDNE, Y., ABDALAH, K., KAMAL, M., study of performance of a solar
power tower (15 mw) smulaton and results
[11] GULANO, S., BUCK, R., EGUGUREN, S., Analyss of solar thermal power plants
wth thermal energy storage and solar-hybrd operaton strategy
[12] BARGOZZ, G., BONETT, G., FRANCHN, G., PERDCHZZ, A., RAVELL, S.,
Thermal performance prediction of a solar hybrid gas turbine
[13] TURCH, C.S., MA, Z., ERBES, M., Gas turbne/solar parabolc trough hybrd desgns
[14] 105 MW Siemens V94.2 Gas Turbine Power Plant
[15] European concentrated solar thermal road-mapping
[16] Integrated Solar Combined Cycle (ISCC) projects
[17] Concentrating Solar Power for the Mediterranean Region
[18] SOLGATE, Solar hybrid gas turbine electric power system
[19] THERMOFLOW, Comprehensive thermal engineering software, Spotlight on solar
thermal modeling
34
[20] DARWSH, M., Modular hybridization of solar thermal power plants for developng
nations
[21] SPELLNG, J. D., Hybrid Solar Gas-Turbine Power Plants
[22] USTA, Y., Smulatons of a large scale solar thermal power plant n Turkey usng
concentratng parabolc trough collectors
[23] www.fichtner.com
[24] www.thermoflow.com
[25] www.trnsys.com
[26] www.archimede.be
[27] www.alstom.com
[28] www.siemens.com
[29] www.dlr.de
[30] www.nrel.gov
[31] www.enel.it
[32] www.solugas.com