B gio dc v o to

_______________________










Gio trnh
T tng H Ch Minh
(Dng trong cc trng i hc, cao ng)
(Ti bn ln th nht)






















Ch bin
PGS, TS. Mch Quang Thng

Tp th tc gi
- PGS. L Mu Hn Chng I
- TS. V Quang Hin Chng II
- TS. Phm Ngc Anh Chng III
- PGS, TS. Ng ng Tri Chng IV
- PGS, TS. Mch Quang Thng Chng V, VII
- PGS, TS. Bi nh Phong Chng VI
- TS. Ng Vn Tho Chng tham kho

Cng tc vin
V Thanh Bnh
























2
Chng I
Ngun gc, qu trnh hnh thnh v pht
trin, i tng, nhim v v ngha hc tp
t tng H Ch Minh
Vit Nam l mt quc gia dn tc t ch t sm. Nn c lp, t ch ca Vit
Nam gn lin vi qu trnh dng nc v gi nc tri qua hng ngn nm lch s.
Vo gia th k XIX, thc dn Php tin hnh xm lc nc ta, nh sp thnh
tr ch phong kin mc rung ca triu nh nh Nguyn, bin nc ta thnh thuc
a ca Php, nhn dn Vit Nam b sng trong kip a y n l.
Bt u t ma xun nm 1930, di ngn c c lp, t do ca H Ch Minh, dn
tc Vit Nam on kt thnh mt khi, kin cng chin u v dng xy t nc,
ginh c nhng thng li c ngha lch s v i v c tnh thi i su sc. C c
nhng thng li v i l nh ng v nhn dn ta c v trang bng ch ngha Mc -
Lnin v t tng H Ch Minh.
Trong iu vn ca Ban Chp hnh Trung ng ng Lao ng Vit Nam kho
III lc Ch tch H Ch Minh qua i c vit: "Dn tc ta, nhn dn ta, non sng t
nc ta sinh ra H Ch tch, ngi anh hng dn tc v i, v chnh Ngi lm
rng r dn tc ta, nhn dn ta v non sng t nc ta"
1
.
C Th tng Phm Vn ng nu r: H Ch Minh xng ng li c
lp dn tc gn lin vi ch ngha x hi. Sau ny c c kt li trong khu hiu ni
ting: Khng c g qu hn c lp, t do
2
.
i tng V Nguyn Gip khi qut: "T tng H Ch Minh l h thng l lun
v ng li chin lc, sch lc ca cch mng Vit Nam... l t tng cch
mng khng ngng, t cch mng dn tc dn ch tin ln ch ngha x hi, ni dung
ct li l gii phng dn tc, gii phng x hi (giai cp), gii phng con ngi. Ni
ngn gn l c lp dn tc, dn ch, ch ngha x hi; hay ni gn hn: c lp dn
tc v ch ngha x hi"
3
.
Ch tch Phien Caxtr Rud (Cuba) cho rng: H Ch Minh kt hp mt cch
thin ti cuc u tranh ginh c lp dn tc v cuc u tranh v quyn li qun
chng b bn phong kin v giai cp bc lt p bc... S nghip gii phng dn tc v
s nghip gii phng x hi l hai im then cht trong hc thuyt ca Ngi
1
.

1. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.12, tr. 516.
2. Xem: Phm Vn ng: H Ch Minh, qu kh, hin ti v tng lai, Nxb. S tht, H Ni, 1991, tr. 18.
3. V Nguyn Gip: T tng H Ch Minh v con ng cch mng Vit Nam, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni,
2003, tr. 98.
1. Xem: Th gii ca ngi v thng tic H Ch tch, Nxb. S tht, H Ni, 1976, tr .76.

3
i hi i biu ton quc ln th VII ca ng nu cao t tng H Ch
Minh v quyt nh ghi vo Cng lnh v iu l ca mnh: "ng ly ch ngha
Mc - Lnin v t tng H Ch Minh lm nn tng t tng, kim ch nam cho hnh
ng"
2
.
V vy, nghin cu, hc tp mt cch c h thng mn hc T tng H Ch
Minh trong ton ng, ton dn, ton qun, trong cn b, ng vin, nht l hc sinh,
sinh vin thuc h thng nh trng ca c nc l nhim v ht sc quan trng.
I. Ngun gc, qu trnh hnh thnh v pht trin t
tng h ch minh
H Ch Minh sinh ra v ln ln trong mt gia nh s phu yu nc, qu hng
giu truyn thng cch mng, trong mt t nc sm nh hnh mt quc gia dn tc
c ch quyn lu i, trong tinh thn yu nc l dng chy ch yu xuyn sut
chiu di lch s.
Cui th k XIX, t nc ta b ri vo cnh n l lm than di ch thuc a
ca thc dn Php. Nhn dn Vit Nam lin tip ni dy chng li ch thng tr ca
thc dn Php di ngn c ca mt s nh yu nc tiu biu ni tip nhau, song u
ln lt tht bi. m my en ca ch ngha thc dn vn bao ph bu tri Vit Nam.
Dn tc Vit Nam ri vo khng hong ng li cch mng.
Gia lc , H Ch Minh ra nc ngoi hc hi, tm mt gii php mi
cu nc, gii phng dn tc. Lc ny, ch ngha quc xc lp c s thng tr
ca chng trn mt phm vi rng ln ca th gii. ch p bc v thn tnh dn tc
cng nng, s phn khng dn tc ca nhn dn b n dch cng tng. Phng ng
thc tnh. Chin tranh th gii ln th nht bng n. Cch mng Thng Mi Nga
thnh cng, nc Nga Xvit ra i. Quc t Cng sn c thnh lp. Cc ng
cng sn ln lt ra i ti mt s nc chu u, chu ...
H Ch Minh hot ng trong phong tro cng nhn v lao ng mt s nc
trn th gii; n vi nhn dn cn lao cc nc thuc a ang b ch ngha thc dn
n dch; hc tp, nghin cu cc tro lu t tng, cc th ch chnh tr; tip thu t
tng cch mng ca ch ngha Mc- Lnin; chn la con ng cu nc, gii phng
dn tc l con ng cch mng v sn; ng v pha Quc t Cng sn; tham gia ng
Cng sn Php. T , H Ch Minh cng i su tm hiu cc hc thuyt cch mng trn
th gii, xy dng l lun v cch mng thuc a, trc ht l l lun cch mng
gii phng dn tc Vit Nam, xy dng cc nhn t cch mng ca dn tc, t chc v
lnh o cch mng Vit Nam tin ln ginh nhng thng li v i v c lp ca dn
tc, t do ca ton dn, v.v..

2. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin i hi i biu ton quc ln th VII, Nxb. S tht, H Ni, 1991, tr. 127.

4
1. Ngun gc t tng H Ch Minh
a) Gi tr truyn thng dn tc
Lch s hng ngn nm dng nc v gi nc hnh thnh cho Vit Nam cc
gi tr truyn thng dn tc phong ph, vng bn. l thc ch quyn quc gia dn
tc, ch t lp, t cng, yu nc, kin cng, bt khut... to thnh ng lc mnh
m ca t nc; l tinh thn tng thn, tng i, nhn ngha, c kt cng ng dn
tc; thy chung, khoan dung, lng; l thng minh, sng to, qu trng hin ti, tip
thu tinh hoa vn ha nhn loi lm phong ph vn ha dn tc... Trong ngun gi tr
tinh thn truyn thng , ch ngha yu nc l ct li, l dng chy chnh ca t
tng vn ha truyn thng Vit Nam, xuyn sut trng k lch s, l ng lc mnh
m cho s trng tn v pht trin ca dn tc. Chnh sc mnh truyn thng t tng
v vn ha ca dn tc thc gic H Ch Minh ra i tm ti, hc hi, tip thu tinh
hoa vn ha ca nhn loi lm giu cho t tng cch mng v vn ha ca Ngi.
b) Tinh hoa vn ha nhn loi
H Ch Minh bit lm giu vn vn ha ca mnh bng cch hc hi, tip thu
t tng vn ha phng ng v phng Ty.
V t tng v vn ha phng ng, H Ch Minh tip thu nhng mt tch
cc ca Nho gio v trit l hnh ng, nhn ngha, c vng v mt x hi bnh tr,
ha mc, th gii i ng; v mt trit l nhn sinh, tu thn, t gia; cao vn ha
trung hiu "dn vi qu, x tc th chi, qun vi khinh".
Ngi ni: "Tuy Khng T l phong kin v tuy trong hc thuyt ca Khng T
c nhiu iu khng ng song nhng iu hay trong th chng ta nn hc"
1
. Ngi
dn li ca V.I. Lnin: "Ch c nhng ngi cch mng chn chnh mi thu hi c
nhng iu hiu bit qu bu ca cc i trc li"
2
.
V Pht gio, H Ch Minh tip thu t tng v tha, t bi, bc i, cu kh, cu
nn; coi trng tinh thn bnh ng, chng phn bit ng cp, chm lo iu thin, v.v..
V ch ngha Tam dn ca Tn Trung Sn, H Ch Minh tm thy nhng iu
thch hp vi iu kin nc ta, l dn tc c lp, dn quyn t do v dn sinh hnh
phc.
V t tng v vn ha phng Ty, H Ch Minh nghin cu tip thu t tng
vn ha dn ch v cch mng ca cch mng Php, cch mng M.
V t tng dn ch ca cch mng Php, H Ch Minh tip thu t tng ca
cc nh khai sng: Vnte (Voltaire), Rtx (Rousso), Mngtexki (Moutesquieu). c
bit, Ngi chu nh hng su sc v t tng t do, bnh ng ca Tuyn ngn
nhn quyn v dn quyn nm 1791 ca i cch mng Php. V t tng dn ch ca

1, 2. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 1995, t.6, tr. 46.

5
cch mng M, Ngi tip thu gi tr v quyn sng, quyn t do v quyn mu cu
hnh phc ca Tuyn ngn c lp nm 1776, quyn ca nhn dn kim sot chnh ph.
c) Ch ngha Mc - Lnin
Ch ngha Mc- Lnin l ngun gc l lun trc tip, quyt nh bn cht t
tng H Ch Minh. H Ch Minh khng nh:
"Ch ngha Lnin i vi chng ta, nhng ngi cch mng v nhn dn Vit
Nam, khng nhng l ci "cm nang" thn k, khng nhng l ci kim ch nam, m cn
l mt tri soi sng con ng chng ta i ti thng li cui cng, i ti ch ngha x
hi v ch ngha cng sn"
1
.
i vi ch ngha Mc- Lnin, H Ch Minh nm vng ci ct li, linh hn
sng ca n, l phng php bin chng duy vt; hc tp lp trng, quan im,
phng php bin chng ca ch ngha Mc- Lnin gii quyt cc vn thc tin
ca cch mng Vit Nam.
Cc tc phm, bi vit ca H Ch Minh phn nh bn cht cch mng t tng
ca Ngi theo th gii quan, phng php lun ca ch ngha Mc-Lnin.
d) Phm cht c nhn ca H Ch Minh
Ngoi ngun gc t tng, qu trnh hnh thnh v pht trin t tng H Ch
Minh cn chu s tc ng su sc ca thc tin dn tc v thi i m Ngi sng
v hot ng. Chnh qu trnh hot ng thc tin ca H Ch Minh trong nc v khi
cn bn ba khp th gii hc tp, nghin cu v hot ng lm cho Ngi c mt
hiu bit su sc v dn tc v thi i, nht l thc tin phng ng xem xt, nh
gi v b sung c s trit l phng ng cho hc thuyt Mc - Lnin.
T hot ng thc tin, H Ch Minh khm ph quy lut vn ng x hi, i
sng vn ha v cuc u tranh ca cc dn tc trong hon cnh c th ca cc quc gia
v thi i mi khi qut thnh l lun, em l lun ch o hot ng thc tin, qua
kim nghim ca thc tin hon thin, lm cho l lun c gi tr khch quan, tnh
cch mng v khoa hc.
T tng H Ch Minh l sn phm hot ng tinh thn ca c nhn, do Ngi
sng to trn c s nhng nhn t khch quan. Do , t tng H Ch Minh ph thuc
rt ln vo cc yu t nhn cch, phm cht v nng lc t duy ca chnh ngi sng
to ra n.
Khng ch nc ta m c nhiu chnh khch, nhiu nh hot ng vn ha-x
hi nc ngoi nu nhiu kin su sc v nhn cch, phm cht, v ti nng tr
tu ca H Ch Minh. Ngay t nm 1923, lc H Ch Minh vo trc tui 33, nh bo
Lin X . Manenxtam khi tip xc vi H Ch Minh sm nhn bit: "T Nguyn

1
. Sd, t.10, tr. 128.

6
i Quc ta ra mt th vn ha, khng phi vn ha u chu, m c l l mt nn
vn ha tng lai"
1
. Vn ha Nguyn i Quc - H Ch Minh ngy cng ta sng theo
dng thi gian ca dn tc v thi i.
Nhn cch, phm cht, ti nng ca H Ch Minh tc ng rt ln n s hnh
thnh v pht trin t tng ca Ngi. l mt con ngi sng c hoi bo, c l
tng, yu nc, thng dn, c bn lnh kin nh, c lng tin vo nhn dn, khim tn,
bnh d, ham hc hi, nhy bn vi ci mi, thng minh, c hiu bit su rng, c phng
php bin chng, c u c thc tin, v.v.. Chnh nh vy, Ngi khm ph sng to v
l lun cch mng thuc a trong thi i mi, xy dng c mt h thng quan im
ton din, su sc v sng to v cch mng Vit Nam, vt qua mi th thch, sng
gi trong hot ng thc tin, kin tr chn l, nh ra cc quyt sch ng n v sng
to, bin t tng thnh hin thc cch mng.
Tm li, t tng H Ch Minh l sn phm ca s tng ha v pht trin bin
chng t tng vn ha truyn thng ca dn tc, tinh hoa t tng vn ha ca
phng ng v phng Ty vi ch ngha Mc- Lnin lm nn tng, cng vi thc
tin ca dn tc v thi i qua s tip bin v pht trin ca H Ch Minh- mt con
ngi c t duy sng to, c phng php bin chng, c nhn cch, phm cht cch
mng cao p to nn. T tng H Ch Minh l t tng Vit Nam hin i.
2. Qu trnh hnh thnh v pht trin t tng H Ch Minh
Nu r s phn chia cc thi k lch s t tng H Ch Minh s gip chng ta
nm c nhng ni dung t tng c bn ca Ngi trong tng thi k, phn nh
khch quan hin thc lch s v ti nng tr tu ca H Ch Minh. V vy, tiu ch c
bn phn k l phi da vo ni dung chuyn bin v mt t tng ca H Ch Minh
trong tng thi k lch s c th ch khng phi da vo mc thi gian hot ng ca
Ngi. Chng ta c th phn chia thnh 5 thi k nh sau:
a) Thi k hnh thnh t tng yu nc, thng ni (trc nm 1911)
y l thi k H Ch Minh ln ln v sng trong ni au ca ngi dn mt
nc, c s gio dc ca gia nh, qu hng, dn tc v lng yu nc thng dn;
sm tham gia phong tro u tranh chng Php; bn khon trc nhng tht bi ca cc
s phu yu nc chng Php; ham hc hi, mun tm hiu nhng tinh hoa vn ha tin
tin ca cc cuc cch mng dn ch t sn chu u, mun i ra nc ngoi xem h
lm g tr v gip ng bo thot khi vng n l. Trong thi k ny, H Ch Minh
hnh thnh t tng yu nc, thng dn, tha thit bo v nhng gi tr tinh thn
truyn thng ca dn tc, ham mun hc hi nhng t tng tin b ca nhn loi.

1. Sd, t. 1, tr. 478.

7
b) Thi k tm ti con ng cu nc, gii phng dn tc (1911-1920)
H Ch Minh ra i tm ng cu nc, trc tin Ngi n nc Php, ni
sn sinh ra t tng t do, bnh ng, bc i; tip tc n nhiu nc chu u, chu
Phi, chu M, sng v hot ng vi nhng ngi dn b p bc phng ng v
nhng ngi lm thu
phng Ty. Ngi kho st, tm hiu cuc cch mng Php, cch mng M,
tham gia ng X hi Php, tm hiu Cch mng Thng Mi Nga, hc tp v tm
n vi ch ngha Lnin, tham d i hi Tua, ng v pha Quc t cng sn, tham gia
sng lp ng Cng sn Php. y l thi k H Ch Minh c s chuyn bin vt
bc v t tng; t gic ng ch ngha dn tc tin ln gic ng ch ngha Mc-
Lnin, t mt chin s chng thc dn pht trin thnh mt chin s cng sn Vit
Nam. y l mt bc chuyn bin c bn v t tng cu nc ca H Ch Minh:
"Mun cu nc v gii phng dn tc khng c con ng no khc con ng cch
mng v sn"
1
.
c) Thi k hnh thnh c bn t tng v cch mng Vit Nam (1921 -
1930)
H Ch Minh c thi k hot ng thc tin v l lun si ni, phong ph
Php (1921-1923), Lin X (1923-1924), Trung Quc (1924-1927), Thi Lan
(1928-1929)... Trong thi gian ny, t tng H Ch Minh v cch mng Vit Nam
hnh thnh c bn. H Ch Minh kt hp nghin cu xy dng l lun, kt hp vi
tuyn truyn t tng gii phng dn tc v vn ng t chc qun chng u tranh,
xy dng t chc cch mng, chun b thnh lp ng Cng sn Vit Nam.
Nhng tc phm nh Bn n ch thc dn Php (1925), ng Kch mnh
(1927) v nhng bi vit ca H Ch Minh trong thi k ny th hin nhng quan
im ln v c o, sng to v con ng cch mng Vit Nam. C th tm tt ni
dung chnh ca nhng quan im nh sau:
- Cch mng gii phng dn tc trong thi i mi phi i theo con ng cch
mng v sn. Gii phng dn tc phi gn lin vi gii phng nhn dn lao ng, gii
phng giai cp cng nhn, phi kt hp c lp dn tc vi ch ngha x hi.
- Cch mng thuc a v cch mng v sn chnh quc c quan h mt thit vi
nhau. Cch mng thuc a khng l thuc vo cch mng chnh quc m c tnh ch
ng, c lp. Cch mng thuc a c kh nng ginh thng li trc cch mng
chnh quc v gip cho cch mng chnh quc trong nhim v gii phng hon ton.
- Cch mng thuc a trc ht l mt cuc "dn tc cch mnh", nh ui
quc xm lc, ginh li c lp, t do.
- Gii phng dn tc l vic chung ca c dn chng; phi tp hp lc lng dn

1. Sd, t.9, tr. 314.

8
tc thnh mt sc mnh ln chng quc v tay sai.
- Phi on kt v lin minh vi cc lc lng cch mng quc t, song phi nu
cao tinh thn t lc t cng, khng c li ch i s gip ca quc t.
- Cch mng l s nghip ca qun chng, ca c dn tc i on kt. Phi t
chc qun chng, lnh o v t chc u tranh bng cc hnh thc v khu hiu thch
hp. Phng php u tranh ginh chnh quyn, ginh li c lp t do l bng bo
lc ca qun chng v c th bng phng thc khi ngha dn tc.
- Cch mng mun thnh cng trc ht phi c ng cch mng lnh o, vn
ng v t chc qun chng u tranh. ng c vng cch mng mi thnh cng, cng
nh ngi cm li c vng thuyn mi chy ng hng, ti ch. ng phi c l lun
lm ct...
Cng vi ch ngha Mc- Lnin, t tng cch mng ca H Ch Minh trong
nhng nm 20 ca th k XX c truyn b vo Vit Nam, lm cho phong tro dn tc
v giai cp nc ta tr thnh mt phong tro t gic, dn n s ra i ca ng Cng
sn Vit Nam ngy 3-2-1930, thng qua Cng lnh u tin ca ng.
d) Thi k th thch, kin tr gi vng quan im, nu cao t tng
c lp, t do v quyn dn tc c bn (1930-1945)
Trn c s t tng v con ng cch mng Vit Nam hnh thnh v c bn,
trong my nm u ca nhng nm 1930, H Ch Minh kin tr gi vng quan im
cch mng ca mnh, vt qua khuynh hng "t" ang chi phi Quc t Cng sn, chi
phi Ban Chp hnh Trung ng ng, pht trin thnh chin lc cch mng gii
phng dn tc, xc lp t tng c lp, t do, dn n thng li ca cuc Cch mng
Thng Tm nm 1945, nc Vit Nam Dn ch Cng ha ra i. Tuyn ngn c
lp do H Ch Minh trnh trng cng b trc quc dn ng bo v ton th gii v s
ra i ca nc Vit Nam Dn ch Cng ha - Nh nc ca dn, do dn, v dn
khng nh v mt php l quyn t do, c lp ca dn tc Vit Nam. y l mc lch
s khng ch nh du k nguyn t do, c lp m cn l bc pht trin m rng t
tng dn quyn v nhn quyn ca cch mng t sn thnh quyn t do, c lp ca
cc dn tc trn th gii. Nhn dn Vit Nam nu cao ch bo v quyn t do, c
lp ca mnh. l: ""Tt c mi ngi u sinh ra c quyn bnh ng. To ha cho
h nhng quyn khng ai c th xm phm c; trong nhng quyn y, c quyn c
sng, quyn t do v quyn mu cu hnh phc"... Suy rng ra, cu y c ngha l: tt
c cc dn tc trn th gii u sinh ra bnh ng, dn tc no cng c quyn sng,
quyn sung sng v quyn t do"
1
.

1. Sd, t. 4, tr. 1.

9
) Thi k tip tc pht trin mi v t tng khng chin v kin
quc (1945-1969)
y l thi k H Ch Minh cng Trung ng ng lnh o nhn dn ta va tin
hnh cuc khng chin chng thc dn Php, va xy dng ch dn ch nhn dn
(1945 - 1954) m nh cao l chin thng in Bin Ph; tin hnh cuc khng chin
chng M, cu nc v xy dng ch ngha x hi min Bc. Thi k ny, t tng
H Ch Minh c bc pht trin mi, trong ni bt l cc ni dung ln nh sau:
- T tng kt hp khng chin vi kin quc, tin hnh khng chin kt hp vi
xy dng ch dn ch nhn dn; tin hnh ng thi hai chin lc cch mng khc
nhau, l cch mng gii phng dn tc min Nam v cch mng x hi ch ngha
min Bc nhm mt mc tiu chung trc mt l gii phng min Nam, thng nht T
quc.
- T tng chin tranh nhn dn, ton dn, ton din, lu di, da vo sc mnh l
chnh.
- Xy dng quyn lm ch ca nhn dn, xy dng Nh nc ca dn, do dn, v
dn.
- Xy dng ng Cng sn vi t cch l mt ng cm quyn v.v..
Tm li, t tng H Ch Minh tri qua hn na th k hnh thnh v pht trin,
l sn phm tt yu ca cch mng Vit Nam trong thi i mi, l ngn c thng li
ca dn tc Vit Nam trong cuc u tranh v c lp, t do, v gii phng dn tc v
ch ngha x hi.
II. nh ngha, i tng, nhim v, phng php
nghin cu v ngha hc tp t tng h ch minh
1. nh ngha v h thng t tng H Ch Minh
Khi ni khi nim t tng l ni n mt h thng quan im, l lun mang gi
tr nh mt hc thuyt c xy dng trn mt th gii quan v phng php lun nht
qun, i biu cho ch, nguyn vng ca mt giai cp, mt dn tc, ph hp vi nhu
cu tin ha ca thc tin nht nh, tr li ch o v ci to thc tin .
Bo co chnh tr ca Ban Chp hnh Trung ng ng kha VIII c trc i
hi i biu ton quc ln th IX vit: "T tng H Ch Minh l mt h thng quan
im ton din v su sc v nhng vn c bn ca cch mng Vit Nam, l kt qu
ca s vn dng v pht trin sng to ch ngha Mc - Lnin vo iu kin c th ca
nc ta, k tha v pht trin cc gi tr truyn thng tt p ca dn tc, tip thu vn ho
nhn loi..."
1
.

1. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin i hi i biu ton quc ln th IX, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni,

10
nh ngha trn l mt bc tin mi trong nhn thc ca ng v t tng H
Ch Minh, lm nh hng cho cc nh nghin cu tip tc i su tm hiu v t tng
ca Ngi, c bit l xc nh ni dung gio dc t tng H Ch Minh vi t cch l
nn tng t tng v kim ch nam hnh ng cho ton ng, ton dn ta.
T tng H Ch Minh l b phn trung tm ca chuyn ngnh "H Ch Minh
hc" thuc ngnh Khoa hc chnh tr Vit Nam. H Ch Minh xy dng c h
thng l lun ton din v cch mng Vit Nam ph hp vi thc tin ca t nc v
dng chy thi i. H thng bao gm mt s ni dung c bn sau:
- Gii phng dn tc, gii phng giai cp, gii phng con ngi;
- c lp dn tc gn lin vi ch ngha x hi, kt hp sc mnh dn tc vi sc
mnh thi i;
- Sc mnh ca nhn dn, ca khi i on kt dn tc;
- Quyn lm ch ca nhn dn, xy dng Nh nc tht s ca dn, do dn, v
dn;
- Quc phng ton dn, xy dng lc lng v trang nhn dn;
- Pht trin kinh t v vn ha, khng ngng nng cao i sng vt cht, tinh thn
ca nhn dn;
- o c cch mng cn, kim, lim, chnh, ch cng v t;
- Chm lo bi dng th h cch mng cho i sau;
- Xy dng ng trong sch, vng mnh, cn b, ng vin va l ngi lnh
o, va l ngi y t trung thnh ca nhn dn...
2. i tng, nhim v, phng php v ngha hc tp t tng
H Ch Minh
a) i tng, nhim v
i tng nghin cu t tng H Ch Minh bao gm h thng quan im, l
lun v cch mng Vit Nam trong dng chy ca thi i mi m ct li l t tng
c lp, t do; v mi quan h gia l lun v thc tin ca h thng quan im l lun
cch mng H Ch Minh; v mi lin h bin chng trong s tc ng qua li ca t
tng c lp, t do vi t tng gii phng dn tc, gii phng giai cp, gii phng
con ngi; v c lp dn tc vi ch ngha x hi, v cc quan im c bn trong h
thng t tng H Ch Minh.
Trn c s i tng, b mn t tng H Ch Minh, c nhim v i su nghin
cu lm r:

2001, tr. 83.

11
- Ngun gc, qu trnh hnh thnh v pht trin t tng H Ch Minh;
- Ni dung, bn cht cch mng v khoa hc, c im ca cc quan im trong
h thng t tng H Ch Minh;
- Vai tr nn tng, kim ch nam hnh ng ca t tng H Ch Minh i vi cch
mng Vit Nam v gi tr t tng ca Ngi trong kho tng t tng, l lun cch
mng th gii ca thi i.
b) Phng php
Mun nghin cu, hc tp c kt qu, vn dng sng to v pht trin t tng H
Ch Minh, cn nm vng mt s vn c bn v phng php nghin cu sau:
- Ch ngha duy vt bin chng v duy vt lch s l c s phng php lun khoa
hc nghin cu, hc tp, vn dng v pht trin t tng H Ch Minh.
H Ch Minh nhn mnh u im ln ca hc thuyt Mc l php duy vt
bin chng. Php bin chng duy vt mt phng php duy nht khoa hc l linh
hn ca ton b hc thuyt Mc. H Ch Minh thng nhc nh chng ta phi
ng trn lp trng, quan im, phng php ca ch ngha Mc - Lnin tng
kt kinh nghim, phn tch mt cch ng n nhng c im ca t nc mi
c th dn dn hiu c quy lut pht trin ca cch mng n thng li. Chnh
nh nm vng php bin chng duy vt, H Ch Minh t rt sm nu vn cn
b sung "c s lch s" ca ch ngha Mc bng cch a thm vo nhng t
liu m thi k , Mc khng th c c; phi xem li ch ngha Mc v c s
lch s ca n, cng c n bng dn tc hc phng ng. Vi phng php bin
chng, khi nghin cu thc tin t nc, lch s dn tc Vit Nam, Ngi kt lun:
"Ch ngha dn tc l ng lc ln ca t nc"
1
; Pht ng ch ngha dn tc bn x
nhn danh Quc t cng sn l mt chnh sch mang tnh hin thc tuyt vi. "Gi y,
ngi ta s khng th lm g c cho ngi An Nam nu khng da trn cc ng lc
v i, v duy nht ca i sng x hi ca h"
2
. iu ny th hin s sng to ca H
Ch Minh trong vic nm vng v s dng phng php bin chng duy vt ca Mc.
Phng php t tng H Ch Minh l phng php bin chng duy vt, khng
gio iu, rp khun, lun lun xem xt s vt trong s vn ng v pht trin.
- Cng vi ch ngha duy vt bin chng, chng ta cn vn dng ch ngha duy
vt lch s vo vic nghin cu, hc tp t tng H Ch Minh. Trong nghin cu khoa
hc, theo V.I. Lnin, chng ta khng c qun mi lin h lch s cn bn, ngha l
phi xem xt mt hin tng nht nh xut hin trong lch s nh th no, hin
tng tri qua nhng giai on pht trin ch yu no v ng trn quan im ca
s pht trin xem xt hin nay n tr thnh nh th no? Nm vng quan im
ny gip chng ta hiu c t tng H Ch Minh mang m du n ca qu trnh pht

1, 2. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2000, t.1, tr. 466, 467.

12
trin lch s, qu trnh pht trin sng to, i mi.
- T tng H Ch Minh l mt h thng quan im ton din v su sc v cch
mng Vit Nam, c quan h thng nht bin chng ni ti ca n. Mt yu cu v
phng php lun khi nghin cu t tng H Ch Minh trn bnh din tng th hay
tng b phn l phi lun lun qun trit mi lin h qua li ca cc yu t, cc b phn
khc nhau trong s gn kt tt yu ca h thng t tng quanh ht nhn ct li l t
tng c lp, t do. V.I. Lnin cng vit: "Mun thc s hiu c s vt, cn phi
nhn bao qut v nghin cu tt c cc mt, tt c mi lin h v "quan h gin tip" ca
s vt "
1
.
- H Ch Minh l mt nh l lun - thc tin. Ngi xy dng l lun, vch cng
lnh, ng li, ch trng cch mng v trc tip t chc, lnh o thc hin. V t
thc tin Ngi tng kt, b sung hon chnh v pht trin, cho nn t tng cch
mng H Ch Minh lun lun sng to, khng lc hu, gio iu. Nghin cu t tng
H Ch Minh khng ch cn c vo cc tc phm, bi vit m cn coi trng hot ng
thc tin ca Ngi, thc tin cch mng di s t chc v lnh o ca ng do
Ngi ng u. Hn na, H Ch Minh c mt phong cch ni v vit rt ngn gn
khng theo li vit kiu hn lm. V vy, ch cn c vo bi vit, bi ni, tc phm ca
Ngi l cha y . Hnh ng thc tin, ch ngha anh hng cch mng trong chin
u v dng xy ca nhn dn Vit Nam theo t tng H Ch Minh cng chnh l li
gii thch r rng gi tr khoa hc ca t tng H Ch Minh. Chn l l c th, cch
mng l sng to. S sng to cch mng ca H Ch Minh trc ht l s sng to v
t duy l lun, v chin lc, v ng li cch mng. iu gi vai tr quyt nh
hng u dn n thng li cch mng. T tng l lun cch mng H Ch Minh
gp phn pht trin phong ph thm l lun cch mng ca thi i, trc ht l v cch
mng thuc a. T tng H Ch Minh ta sng vt ra ngoi bin gii Vit Nam,
n vi nhng ngi n l cc nc phng ng v ngi lao ng lm thu
phng Ty.
c) ngha hc tp
T tng H Ch Minh soi ng cho ng v nhn dn Vit Nam trn con
ng xy dng t nc v mc tiu: dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch,
vn minh. V vy, phi nghim tc hc tp t tng H Ch Minh nng cao t duy l
lun, rn luyn bn lnh chnh tr, nng cao o c cch mng, nng lc cng tc, thc
hin tt cc nhim v cch mng trng i ca ng, ca Nh nc ta trn con ng
qu ln ch ngha x hi.
i vi th h tr ni chung, vi hc sinh, sinh vin trong cc trng cao ng v
i hc ni ring, cn c bit coi trng gio dc chnh tr, t tng, o c cch
mng, c bit l gio dc t tng H Ch Minh nhm nng cao l lun, phng php

1
. V.I. Lnin: Ton tp, Nxb. Tin b, Mtxcva, 1979, t.42, tr. 364.

13
t duy bin chng, gp phn o to sinh vin thnh nhng chin s i tin phong trong
cng cuc bo v v xy dng t nc Vit Nam ng hong hn v to p hn nh
Di chc ca Ngi li: "on vin v thanh nin ta ni chung l tt, mi vic u
hng hi xung phong, khng ngi kh khn, c ch tin th. ng cn phi chm lo gio
dc o c cch mng cho h, o to h thnh nhng ngi tha k xy dng ch
ngha x hi va "hng" va "chuyn".
Bi dng th h cch mng cho i sau l mt vic rt quan trng v rt cn
thit"
1
.



1. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t 12, tr. 510.

14

Chng II
T tng H Ch Minh v vn dn tc v
cch mng gii phng dn tc

I. T tng h ch minh v vn dn tc
Dn tc l mt vn rng ln. C.Mc, Ph.ngghen khng i su gii quyt vn
dn tc, v thi Ty u vn dn tc c gii quyt trong cch mng t
sn; hn na, cc ng cha c iu kin nghin cu su v vn dn tc thuc a.
Trong giai on quc ch ngha, cch mng gii phng dn tc tr thnh mt
b phn ca cch mng v sn th gii, V.I. Lnin c c s thc tin pht trin vn
dn tc thuc a thnh mt h thng l lun. Tuy c C. Mc, Ph. ngghen v V.I.
Lnin nu ln nhng quan im c bn v mi quan h bin chng gia vn dn
tc v vn giai cp, to c s l lun v phng php lun cho vic xc nh chin
lc, sch lc ca cc ng Cng sn v vn dn tc v thuc a, nhng t thc
tin cch mng v sn chu u, cc ng vn tp trung nhiu hn vo vn giai cp.
iu kin nhng nm u th k XX tr i t ra yu cu cn vn dng v pht trin
sng to l lun Mc - Lnin cho ph hp vi thc tin cc nc thuc a; chnh H
Ch Minh l ngi p ng yu cu .
1. c lp, t do l quyn thing ling, bt kh xm phm ca tt c
cc dn tc
c lp, t do l kht vng ln nht ca cc dn tc thuc a. H Ch Minh ni:
"T do cho ng bo ti, c lp cho T quc ti, y l tt c nhng iu ti mun;
y l tt c nhng iu ti hiu"
1
. Trong qu trnh tm ng cu nc, H Ch Minh
tm hiu v tip nhn nhng nhn t v quyn con ngi trong Tuyn ngn c lp
nm 1776 ca M, Tuyn ngn nhn quyn v dn quyn nm 1791 ca cch mng
Php. T , Ngi khi qut v nng ln thnh quyn ca cc dn tc: "Tt c cc
dn tc trn th gii u sinh ra bnh ng, dn tc no cng c quyn sng, quyn sung
sng v quyn t do"
2
.
Nm 1919, vn dng nguyn tc dn tc t quyt thing ling c cc nc

1. Trn Dn Tin: Nhng mu chuyn v i hot ng ca H Ch tch, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 1994, tr.
44.
2. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t. 4, tr. 1.

15
ng minh thng trn trong Chin tranh th gii th nht tha nhn, thay mt nhng
ngi Vit Nam yu nc, Ngi gi ti Hi ngh Vcxy (Php) bn Yu sch gm
tm im, i cc quyn t do, dn ch cho nhn dn Vit Nam. Bn Yu sch cha
cp vn c lp hay t tr, m tp trung vo hai ni dung c bn:
Mt l, i quyn bnh ng v ch php l cho ngi bn x ng Dng
nh i vi ngi chu u. C th l, phi xa b cc ta n c bit dng lm cng c
khng b, n p b phn trung thc nht trong nhn dn (tc nhng ngi yu nc);
phi xa b ch cai tr bng sc lnh v thay th bng ch ra cc o lut.
Hai l, i cc quyn t do dn ch ti thiu cho nhn dn, l cc quyn t do
ngn lun, t do bo ch, t do lp hi, t do hi hp, t do c tr...
Bn Yu sch khng c bn quc chp nhn. Nguyn i Quc kt lun:
Mun gii phng dn tc, khng th b ng trng ch vo s gip bn ngoi, m
trc ht phi da vo sc mnh ca chnh dn tc mnh.
Trong Cng lnh chnh tr u tin ca ng, H Ch Minh xc nh mc tiu:
"nh quc ch ngha Php v bn phong kin", "Lm cho nc Nam c hon
ton c lp"
1
.
Thng 5-1941, H Ch Minh ch tr Hi ngh ln th tm Ban Chp hnh Trung
ng ng nu cao vn gii phng dn tc. Thng 6-1941, Ngi vit th Knh co
ng bo, ch r: "Trong lc ny quyn li dn tc gii phng cao hn ht thy"
2
.
Ngi ch o thnh lp Vit Nam c lp ng minh (Vit Minh), ra bo Vit Nam c
lp, ban b Mi chnh sch ca Vit Minh, trong mc tiu u tin l: "C treo c
lp, nn xy bnh quyn".
Cch mng Thng Tm thnh cng, Ngi thay mt Chnh ph lm thi c
Tuyn ngn c lp, long trng khng nh trc ton th gii: "Nc Vit Nam c
quyn hng t do v c lp, v s tht thnh mt nc t do c lp. Ton th dn
tc Vit Nam quyt em tt c tinh thn v lc lng, tnh mng v ca ci gi vng
quyn t do, c lp y"
3
.
Trong cc th v in vn gi ti Lin hp quc v Chnh ph cc nc vo thi gian
sau Cch mng Thng Tm, H Ch Minh trnh trng tuyn b: "... Nhn dn chng ti thnh
tht mong mun ha bnh. Nhng nhn dn chng ti cng kin quyt chin u n cng
bo v nhng quyn thing ling nht: ton vn lnh th cho T quc v c lp cho t
nc"
1
. Khng chin ton quc bng n th hin quyt tm bo v c lp v ch quyn
dn tc, Ngi ra li ku gi vang di ni sng: "Khng! Chng ta th hy sinh tt c, ch

1. Sd, t.3, tr. 1.
2. Sd, t.3, tr. 198.
3
. Sd, t.4, tr. 4.
1
. Sd, t.4, tr. 469.

16
nht nh khng chu mt nc, nht nh khng chu lm n l"
2
. Khi quc M m rng
chin tranh leo thang ra min Bc, H Ch Minh nu mt chn l c gi tr cho mi thi i:
"Khng c g qu hn c lp, t do"
3
. Khng c g qu hn c lp, t do l mc tiu
chin u, l ngun sc mnh lm nn chin thng ca dn tc Vit Nam, ng thi
cng l ngun ng vin ln i vi cc dn tc b p bc trn ton th gii. V vy,
Ngi khng ch c tn vinh l "Anh hng gii phng dn tc" ca Vit Nam m cn
c tha nhn l "Ngi khi xng cuc u tranh gii phng ca cc dn tc thuc a
trong th k XX".
2. Ch ngha dn tc l mt ng lc ln cc nc ang u tranh
ginh c lp
Theo H Ch Minh, do kinh t cn lc hu, cha pht trin, nn s phn ha giai
cp ng Dng cha trit , v th cuc u tranh giai cp khng din ra ging nh
phng Ty. Cc giai cp vn c s tng ng ln: d l a ch hay nng dn, h
u chu chung s phn l ngi n l mt nc. T s phn tch , Ngi kin ngh
v Cng lnh hnh ng ca Quc t cng sn l: "Pht ng ch ngha dn tc bn x
nhn danh Quc t cng sn... Khi ch ngha dn tc ca h thng li... nht nh ch
ngha dn tc y s bin thnh ch ngha quc t"
4
.
Nh vy, xut pht t s phn tch quan h giai cp trong x hi thuc a, t
truyn thng dn tc Vit Nam, H Ch Minh nh gi cao sc mnh ca ch ngha
dn tc m nhng ngi cng sn phi nm ly v pht huy. Ngi cho l mt chnh
sch mang tnh hin thc tuyt vi. Ch ngha dn tc bn x nhn danh Quc t cng
sn m H Ch Minh cp y l ch ngha dn tc chn chnh, ch khng phi l
ch ngha dn tc hp hi.
3. Kt hp nhun nhuyn dn tc vi giai cp, c lp dn tc v
ch ngha x hi, ch ngha yu nc vi ch ngha quc t
Ngay t khi la chn con ng cch mng v sn, H Ch Minh c s gn
b thng nht gia dn tc v giai cp, dn tc v quc t, c lp dn tc v ch ngha
x hi. Nm 1930, trong Cng lnh chnh tr u tin ca ng, Ngi xc nh
phng hng chin lc ca cch mng Vit Nam l: lm t sn dn quyn cch mng
v th a cch mng i ti x hi cng sn.
T tng H Ch Minh va phn nh quy lut khch quan ca s nghip gii
phng dn tc trong thi i cch mng v sn, va phn nh mi quan h khng kht
gia mc tiu gii phng dn tc vi mc tiu gii phng giai cp v gii phng con
ngi.

2
. Sd, t.4, tr. 480.
3
. Sd, t.12, tr. 108.
4
. Sd, t.1, tr. 467.

17
Xa b ch p bc dn tc m khng xa b tnh trng bc lt v p bc giai cp
th nhn dn lao ng vn cha c gii phng. Ch c xa b tn gc tnh trng p
bc, bc lt, ch c thit lp mt nh nc thc s ca dn, do dn, v dn mi bo m
cho ngi lao ng c quyn lm ch, mi thc hin c s pht trin hi ha gia c
nhn v x hi, gia c lp dn tc vi t do v hnh phc ca con ngi. Do , sau
khi ginh c lp, phi tin ln xy dng ch ngha x hi, lm cho dn giu, nc
mnh, mi ngi u c sung sng, t do. S pht trin t nc theo con ng
ch ngha x hi l mt bo m vng chc cho nn c lp ca dn tc. H Ch Minh
ni: "yu T quc, yu nhn dn phi gn lin vi yu ch ngha x hi, v c tin ln
ch ngha x hi th nhn dn mnh mi ngy mt no m thm, T quc mi ngy mt
giu mnh thm"
1
.
H Ch Minh a ra quan im: c lp cho dn tc mnh, ng thi c lp cho
tt c cc dn tc.
Theo H Ch Minh, c lp t do l quyn thing ling, bt kh xm phm ca
cc dn tc. L mt chin s quc t chn chnh, H Ch Minh khng ch u tranh cho
c lp ca dn tc mnh m cn u tranh cho c lp ca tt c cc dn tc b p bc
trn ton th gii.
Nm 1914, khi Chin tranh th gii th nht va n ra, H Ch Minh em ton
b s tin dnh dm c t ng lng t i ca mnh ng h qu khng chin ca
ngi Anh. Theo Ngi, chng ta phi tranh u cho t do, c lp ca cc dn tc
khc nh l tranh u cho dn tc ta vy.
Nu cao tinh thn dn tc t quyt, nhng H Ch Minh khng qun ngha v
quc t trong vic ng h cc cuc u tranh gii phng dn tc trn th gii. Ngi
nhit lit ng h cuc khng chin chng Nht ca nhn dn Trung Quc, cuc khng
chin chng Php ca nhn dn Lo v Campuchia, ra khu hiu "gip bn l t gip
mnh", v ch trng phi bng thng li ca cch mng mi nc m ng gp vo
thng li chung ca cch mng th gii.
II. T tng H Ch Minh v cch mng gii phng
dn tc
1. Cch mng gii phng dn tc mun thng li phi i theo con
ng cch mng v sn
Tht bi ca cc phong tro yu nc chng thc dn Php Vit Nam cui th
k XIX u th k XX chng t rng, nhng con ng gii phng dn tc di ngn
c t tng phong kin hoc t tng t sn l khng p ng c yu cu khch
quan l ginh c lp, t do ca dn tc do lch s t ra. H Ch Minh rt khm phc

1. Sd, t.9, tr. 173.

18
tinh thn cu nc ca ng cha, nhng Ngi khng tn thnh cc con ng cu nc
y, m quyt tm ra i tm mt con ng cu nc mi.
Thng 7-1920, khi c S tho ln th nht nhng lun cng v vn dn
tc v vn thuc a ca V.I. Lnin, Ngi thy "tin tng, sng t v cm ng".
Ngi khng nh: "y l ci cn thit cho chng ta, y l con ng gii phng
chng ta"
1
. Ngi tm thy trong l lun ca V.I. Lnin mt con ng cu nc
mi: con ng cch mng v sn.
u nm 1923, trong Truyn n c ng mua bo Ngi cng kh (Le Paria),
Ngi vit: "Ch c ch ngha cng sn mi cu nhn loi, em li cho mi ngi
khng phn bit chng tc v ngun gc s t do, bnh ng, bc i, on kt, m no
trn qu t, vic lm cho mi ngi v v mi ngi, nim vui, ha bnh, hnh
phc..."
2
.
Nh vy l, vt qua s hn ch v t tng ca cc s phu v ca cc nh cch
mng c xu hng t sn ng thi, H Ch Minh n vi hc thuyt cch mng ca
ch ngha Mc - Lnin v la chn con ng cch mng v sn. T , Ngi quyt tm
a dn tc Vit Nam i theo con ng .
Con ng cch mng v sn, theo quan im ca H Ch Minh, bao hm nhng
ni dung ch yu sau:
- Tin hnh cch mng gii phng dn tc v dn dn tng bc "i ti x hi
cng sn".
- Lc lng lnh o cch mng l giai cp cng nhn m i tin phong ca n
l ng Cng sn.
- Lc lng cch mng l khi on kt ton dn, nng ct l lin minh gia giai
cp cng nhn vi giai cp nng dn v lao ng tr c.
- S nghip cch mng ca Vit Nam l mt b phn khng kht ca cch mng
th gii, cho nn phi on kt quc t.
2. Cch mng gii phng dn tc trong thi i mi phi do ng
Cng sn lnh o
Cc nh yu nc Vit Nam thc c tm quan trng v vai tr ca t chc
cch mng. Phan Chu Trinh cho rng: ngy nay, mun c lp, t do, phi c on th.
Rt tic l ng cha kp thc hin tng ca mnh. Phan Bi Chu t chc ra Duy
tn hi (1904) v Vit Nam Quang phc hi (1912), d nh sau s ci t thnh Vit
Nam quc dn ng theo kiu Tn Trung Sn, cha kp thc hin th ng b bt v
giam lng ti Hu.
D thnh lp hay cha th cc t chc cch mng kiu c khng th a cch

1. Sd, t.10, tr. 127.
2. Sd, t.1, tr. 461.

19
mng gii phng dn tc i n thnh cng, v n thiu mt ng li chnh tr ng
n v mt phng php cch mng khoa hc, khng c c s rng ri trong qun chng.
Nhng n lc u tranh cu nc nhng khng thnh cng ca Vit Nam quc dn ng,
t chc chnh tr tiu biu nht ca giai cp t sn Vit Nam, chng minh iu .
H Ch Minh khng nh: Mun gii phng dn tc thnh cng trc ht phi c
ng cch mnh. Ngi phn tch: "cch mnh trc phi lm cho dn gic ng, phi
ging gii l lun v ch ngha cho dn hiu, phi hiu phong triu th gii, phi by
sch lc cho dn... Vy nn sc cch mnh phi tp trung, mun tp trung phi c ng
cch mnh"
1
.
u nm 1930, Ngi sng lp ng Cng sn Vit Nam, mt chnh ng ca
giai cp cng nhn Vit Nam, c t chc cht ch, k lut nghim minh v lin h mt
thit vi qun chng.
3. Lc lng ca cch mng gii phng dn tc bao gm ton dn
tc
Theo H Ch Minh, cch mng gii phng dn tc "l vic chung c dn chng
ch khng phi vic mt hai ngi". Ngi phn tch: "dn tc cch mnh cha phn
giai cp, ngha l s, nng, cng, thng u nht tr chng li cng quyn". Trong lc
lng , cng nng "l gc cch mnh", "l ngi ch cch mnh"; "cn hc tr, nh
bun nh, in ch nh cng b t bn p bc, song khng cc kh bng cng nng; 3
hng y ch l bu bn cch mnh ca cng nng thi"
2
.
H Ch Minh nh gi rt cao vai tr ca nhn dn trong khi ngha v trang.
Ngi coi sc mnh v i v nng lc sng to v tn ca qun chng l then cht bo
m thng li. Trong tc phm ng Kch mnh, Ngi ph phn vic ly m st c
nhn v bo ng non lm phng thc hnh ng. Ngi khng nh: "Dn kh mnh th
qun lnh no, sng ng no cng khng chng li"
3
.
Trong Cng lnh chnh tr u tin ca ng, Ngi xc nh lc lng cch
mng bao gm ton dn tc: ng phi tp hp i b phn giai cp cng nhn, tp hp
i b phn nng dn v phi da vo hng dn cy ngho, lnh o nng dn lm cch
mng rung t; li ko tiu t sn, tr thc, trung nng... i vo phe v sn giai cp; i
vi ph nng, trung tiu a ch v t bn Vit Nam m cha r mt phn cch mng
th phi li dng, ch t l lm cho h ng trung lp. B phn no ra mt phn cch
mng (nh ng Lp hin) th phi nh .
Ch trng tp hp lc lng ca H Ch Minh phn nh t tng i on kt
dn tc ca Ngi. Trong Bi ca du kch (1942), Ngi ch trng mi ngi gi, tr,
gi, trai, dn, lnh u tham gia nh gic. Trong Ch th thnh lp i Vit Nam tuyn
truyn gii phng qun (ngy 22-12-1944), Ngi vit: "Cuc khng chin ca ta l

1. Xem: Sd, t.2, tr. 267.
2
. Sd, t.2, tr. 262, 266
3
. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.2, tr. 274.

20
cuc khng chin ca ton dn, cn phi ng vin ton dn, v trang ton dn"
1
.
Trong hai cuc khng chin chng thc dn Php v chng quc M, H Ch
Minh ly nhn dn lm ngun sc mnh. Quan im "ly dn lm gc" xuyn sut qu
trnh ch o chin tranh ca Ngi. Ngi t nim tin truyn thng yu nc nng
nn ca nhn dn Vit Nam. Ngi khng nh: "ch chim tri, ch chim t,
nhng chng khng lm sao chim c lng nng nn yu nc ca nhn dn ta".
Khi pht ng cuc khng chin ton quc chng thc dn Php (thng 12-1946), Ngi
ku gi ton dn nh gic v nh gic bng mi v kh c trong tay: "Bt k n ng,
n b, bt k ngi gi, ngi tr, khng chia tn gio, ng phi, dn tc. H l ngi
Vit Nam th phi ng ln nh thc dn Php cu T quc. Ai c sng dng sng.
Ai c gm dng gm, khng c gm th dng cuc, thung, gy gc. Ai cng phi
ra sc chng thc dn Php cu nc"
2
.
Ku gi ton dn khng chin chng quc M, H Ch Minh khng nh:
Chng M, cu nc l nhim v thing ling nht ca mi ngi Vit Nam yu nc.
"Cuc khng chin ca ta l ton dn, thc s l cuc chin tranh nhn dn"
3
. "31 triu
ng bo ta c hai min, bt k gi tr, gi trai, phi l 31 triu chin s anh dng dit
M, cu nc, quyt ginh thng li cui cng"
4
. Ngy 9-4-1965, tr li phng vin
bo Acahata (Nht Bn) H Ch Minh khng nh, trong thi i chng ta, mt dn tc
on kt cht ch, u tranh kin quyt, hon ton c th nh bi bn quc xm
lc hung hn, gian c v c nhiu v kh.
Xut pht t tng quan lc lng ly nh nh ln, ly t ch nhiu, H Ch
Minh khng ch trng tin hnh kiu chin tranh thng thng, ch da vo lc lng
qun i v tin hnh mt s trn quyt t vi k th, m ch trng pht ng chin
tranh nhn dn.
Khng chin ton dn gn vi khng chin ton din. Lc lng ton dn l iu
kin u tranh ton din vi k th quc, gii phng dn tc. H Ch Minh ni:
"Khng dng ton lc ca nhn dn v mi mt ng ph, khng th no thng li
c"
1
.
Trong chin tranh, "qun s l vic ch cht", nhng ng thi phi kt hp cht ch
vi u tranh chnh tr. Theo Ngi, thng li qun s em li thng li chnh tr, thng li
chnh tr s lm cho thng li qun s to ln hn.
u tranh ngoi giao cng l mt mt trn c ngha chin lc, c tc dng
thm bn bt th, phn ha v c lp k th, pht huy yu t chnh ngha ca cuc u
tranh gii phng dn tc v bo v T quc, tranh th s ng tnh ng h quc t. H

1
. Sd, t.3, tr. 507.
2
. Sd, t.4, tr. 480.
3. Sd, t.12, tr. 24.
4. Sd, t.12, tr. 323.

1
. Sd, t.4, tr. 298.

21
Ch Minh ch trng: "va nh va m", "nh l ch yu, m l h tr"
2
.
u tranh kinh t l ra sc tng gia sn xut, thc hnh tit kim, pht trin kinh
t ca ta, ph hoi kinh t ca ch. Ngi ku gi "hu phng thi ua vi tin
phng", coi "rung ry l chin trng, cuc cy l v kh, nh nng l chin s",
"tay cy tay sng, tay ba tay sng, ra sc pht trin sn xut phc v khng
chin".
"Chin tranh v mt vn ha hay t tng so vi nhng mt khc cng khng
km quan trng"
3
.
Mc ch cch mng v chin tranh chnh ngha - v c lp t do, lm cho kh
nng tin hnh chin tranh nhn dn tr thnh hin thc, lm cho ton dn t gic tham
gia khng chin. T tng chin tranh nhn dn ca H Ch Minh l ngn c c v, dn
dt c dn tc ta ng ln khng chin v khng chin thng li, nh thng hai quc
to l Php v M trong 30 nm chin tranh cch mng Vit Nam, lm nn thng li v
i c tnh thi i su sc.
4. Cch mng gii phng dn tc cn c tin hnh ch ng, sng
to v c kh nng ginh thng li trc cch mng v sn chnh
quc
Trong phong tro cng sn quc t tng tn ti quan im xem thng li ca
cch mng thuc a ph thuc vo thng li ca cch mng v sn chnh quc.
cng v phong tro cch mng cc nc thuc a v na thuc a c thng qua
ti i hi VI Quc t cng sn (ngy 1-9-1928) cho rng: Ch c th thc hin hon
ton cng cuc gii phng cc thuc a khi giai cp v sn ginh c thng li cc
nc t bn tin tin. Quan im ny, v hnh chung lm gim tnh ch ng, sng
to ca cc phong tro cch mng thuc a.
Theo H Ch Minh, gia cch mng gii phng dn tc thuc a v cch mng
v sn chnh quc c mi quan h mt thit vi nhau, tc ng qua li ln nhau trong
cuc u tranh chng k th chung l ch ngha quc. l mi quan h bnh ng
ch khng phi l quan h l thuc, hoc quan h chnh - ph. Nm 1925, H Ch Minh
vit: "Ch ngha t bn l mt con a c mt ci vi bm vo giai cp v sn chnh
quc v mt ci vi khc bm vo giai cp v sn cc thuc a. Nu ngi ta mun
git con vt y, ngi ta phi ng thi ct c hai vi. Nu ngi ta ch ct mt vi thi,
th ci vi kia vn tip tc ht mu ca giai cp v sn; con vt vn tip tc sng v ci
vi b ct t li s mc ra"
1
.
Nhn dn cc dn tc thuc a c kh nng cch mng to ln. Theo H Ch Minh, khi lin
minh cc dn tc thuc a l mt trong nhng ci cnh ca cch mng v sn. Pht biu ti i

2
. V Nguyn Gip (ch bin): T tng H Ch Minh v con ng cch mng Vit Nam, Nxb. Chnh tr quc gia,
H Ni, 2003, tr. 245.
3
. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t. 4, tr. 319.
1
. Sd, t.1, tr. 298.

22
hi V Quc t cng sn (thng 6-1924), Ngi khng nh vai tr, v tr chin lc ca cch mng
thuc a: "Vn mnh ca giai cp v sn th gii v c bit l vn mnh ca giai cp v sn
cc nc i xm lc thuc a gn cht vi vn mnh ca giai cp b p bc cc thuc a...
nc c v sc sng ca con rn c t bn ch ngha ang tp trung cc thuc a hn l
chnh quc"
2
, nu xem thng cch mng thuc a tc l "mun nh cht rn ng ui"
3
.
Vn dng cng thc ca C.Mc: s gii phng ca giai cp cng nhn phi l s nghip ca bn
thn giai cp cng nhn, Ngi a ra lun im: "Cng cuc gii phng anh em, (tc nhn dn
thuc a - TG) ch c th thc hin c bng s n lc ca bn thn anh em"
4
.
Do nhn thc c vai tr, v tr chin lc ca cch mng thuc a, nh gi
ng sc mnh dn tc, nm 1921, Nguyn i Quc cho rng cch mng gii phng dn
tc thuc a c th ginh thng li trc cch mng v sn chnh quc. Ngi vit:
"Ngy m hng trm triu nhn dn chu b tn st v p bc thc tnh gt b s
bc lt tin ca mt bn thc dn lng tham khng y, h s hnh thnh mt lc
lng khng l, v trong khi th tiu mt trong nhng iu kin tn ti ca ch ngha t
bn l ch ngha quc, h c th gip nhng ngi anh em mnh phng Ty
trong nhim v gii phng hon ton"
1
.
Trong tc phm ng kch mnh, H Ch Minh c s phn bit v nhim v ca
cch mng v sn v cch mng gii phng dn tc v cho rng: hai th cch mng
tuy c khc nhau, nhng c quan h cht ch vi nhau. Ngi nu v d: "An Nam dn
tc cch mnh thnh cng th t bn Php yu, t bn Php yu th cng nng Php lm
giai cp cch mnh cng d. V nu cng nng Php lm cch mnh thnh cng, th dn tc
An Nam s c t do"
2
.
y l mt lun im sng to, c gi tr l lun v thc tin to ln; mt cng hin
rt quan trng ca H Ch Minh vo kho tng l lun ca ch ngha Mc - Lnin,
c thng li ca phong tro cch mng gii phng dn tc trn ton th gii trong gn
mt th k qua chng minh l hon ton ng n.
5. Cch mng gii phng dn tc phi c tin hnh bng con
ng cch mng bo lc
a) Bo lc cch mng trong cch mng gii phng dn tc Vit Nam
Cc th lc quc s dng bo lc xm lc v thng tr thuc a, n p d
man cc phong tro yu nc. Ch thc dn, t bn thn n l mt hnh ng bo
lc ca k mnh i vi k yu. Cha bp ch xm lc ca chng th cha th c
thng li hon ton. V th con ng ginh v gi c lp dn tc ch c th l con
ng cch mng bo lc. nh gi ng bn cht cc k phn ng ca bn quc
v tay sai, H Ch Minh cho rng: "Trong cuc u tranh gian kh chng k th ca giai

2
,3. Sd, t.1, tr. 273, 274.
4
. Sd, t.2, tr. 128.
1
. Sd, t.1, tr. 36.
2
. Sd, t.2, tr. 266.

23
cp v ca dn tc, cn dng bo lc cch mng chng li bo lc phn cch mng,
ginh ly chnh quyn v bo v chnh quyn"
3
.
Qun trit quan im s nghip cch mng l s nghip ca qun chng, H Ch
Minh cho rng bo lc cch mng cng l bo lc ca qun chng. Hnh thc ca bo
lc cch mng bao gm c u tranh chnh tr v u tranh v trang, nhng phi "ty
tnh hnh c th m quyt nh nhng hnh thc u tranh cch mng thch hp, s dng
ng v kho kt hp cc hnh thc u tranh v trang v u tranh chnh tr ginh thng
li cho cch mng"
4
.
Trong chin tranh cch mng, lc lng v trang v u tranh v trang gi v tr
quyt nh trong vic tiu dit lc lng qun s ch, lm tht bi nhng m mu qun
s v chnh tr ca chng. Nhng u tranh v trang khng tch bit vi u tranh chnh
tr. Theo H Ch Minh, cc on th cch mng cng pht trin, qun chng u tranh
chnh tr cng mnh th cng c c s vng chc t chc lc lng v trang v tin
hnh u tranh v trang.
Xut pht t tnh yu thng con ngi, qu trng sinh mng con ngi, H Ch
Minh lun tranh th kh nng ginh v gi chnh quyn t mu. Ngi tm mi cch
ngn chn xung t v trang, tn dng mi kh nng gii quyt xung t bng bin
php ha bnh, ch ng m phn, thng lng, chp nhn nhng nhng b c
nguyn tc.
Vic tin hnh cc hi ngh Vit - Php v k cc hip nh trong nm 1946 l th
hin t tng nhn o v ha bnh ca H Ch Minh. Theo Ngi, tinh thn thin ch
ca Vit Nam khi k hip c cn gi tr hn mi vn bn v li ni, v chng ta bo
m nhng li ch tinh thn, vn ha v vt cht ca Php, v ngc li, Php phi bo
m nn c lp ca chng ta. Mt ch "c lp " l a li mt s tn nhim
ang cn c khng nh. "Ti khng mun tr v H Ni tay khng. Ti mun khi
tr v nc s em v cho nhn dn Vit Nam nhng kt qu c th vi s cng tc
chc chn m chng ti mong i nc Php"
1
.
Sau khi min Bc nc ta c gii phng, Ngi kin tr yu cu i phng thi
hnh Hip nh Ginev 1954 v ng Dng, thc hin hip thng tng tuyn c
thng nht nc nh.
Vic tin hnh chin tranh ch l gii php bt buc cui cng. Ch khi khng cn
kh nng thng lng, ha hon, khi k th ngoan c bm gi lp trng thc dn, ch
mun ginh thng li bng qun s, th H Ch Minh mi kin quyt pht ng chin
tranh.
Trong khi tin hnh chin tranh, Ngi vn tm mi cch vn hi ha bnh. Trong
khng chin chng thc dn Php, Ngi nhiu ln gi th cho Chnh ph v nhn dn

3
. Sd, t.12, tr.304.
4
. Sd, t.12, tr. 304.
1. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.4, tr. 279.

24
Php, cho tng lnh, binh s trong qun i Php v nhng kiu dn Php Vit Nam,
cho cc chnh ph, cc nh hot ng chnh tr, vn ha v nhn dn cc nc, va t
co cuc chin tranh xm lc ca thc dn Php, va ku gi m phn ha bnh.
Ngi vit: "Chng ti mun ha bnh ngay mu ngi Php v Vit ngng
chy. Nhng dng mu chng ti u qu nh nhau.
Chng ti mong i Chnh ph v nhn dn Php mt c ch mang li ha bnh.
Nu khng, chng ti bt buc phi chin u n cng gii phng hon ton t
nc"
2
.
Trong khng chin chng quc M, Ngi gi nhiu thng ip cho cc nh
cm quyn M, ngh m phn ha bnh kt thc chin tranh. Khi qun M tng
cng chin tranh, mt mt Ngi ku gi qun dn ta "quyt tm nh thng gic M
xm lc", ng thi ch trng va nh va m kt thc chin tranh.
T tng bo lc cch mng v t tng nhn o ha bnh thng nht bin
chng vi nhau trong t tng H Ch Minh. Ngi ch trng, yu nc, thng dn,
yu thng con ngi, yu chung ha bnh, t do, cng l, tranh th mi kh nng
ha bnh gii quyt xung t, nhng mt khi khng th trnh khi chin tranh
th phi kin quyt tin hnh chin tranh, kin quyt dng bo lc cch mng, dng
khi ngha v chin tranh cch mng ginh, gi v bo v ha bnh, v c lp t do.
b) Phng chm chin lc nh lu di trong cch mng gii phng
dn tc
Trc nhng k th ln mnh, H Ch Minh ch trng s dng phng chm chin
lc nh lu di. Trong khng chin chng thc dn Php, Ngi ni: "ch mun tc
chin, tc thng. Ta ly trng k khng chin tr n, th ch nht nh thua, ta nht
nh thng"
1
, "Trng k khng chin... nht nh thng li"
2
. Khng chin phi trng
k v t ta hp, dn ta t, nc ta ngho, ta phi chun b lu di v phi c s chun b
ton din ca ton dn. Theo Ngi, ha thc dn cng nh mt chng bnh trm
trng. Mun cha bnh y, ta phi tht gan d chu au n khi m x, phi c
thi gi bi dng li sc, kt qu nht nh ty tr c bnh y. Cng cuc khng
chin cng nh vy. Ngi phn tch: "Vi binh nhiu, tng , kh gii ti tn, chng nh
nh mau thng mau.
Vi qun i mi t chc, vi v kh th s, ta quyt k trng k khng chin...
thng li vi trng k phi i i vi nhau"
3
.
Trong khng chin chng M, cu nc, Ngi khng nh: Chin tranh c th
ko di 5 nm, 10 nm, 20 nm, hoc lu hn na. H Ni, Hi Phng v mt s thnh
ph, x nghip c th b tn ph, song nhn dn Vit Nam quyt khng s! Khng c g
qu hn c lp, t do. n ngy thng li nhn dn ta s xy dng li t nc ta ng

2
. Sd, t. 5, tr. 19.
1. Sd, t.4, tr. 485.
2, 3. Sd, t.6, tr. 82, 81-82.

25
hong hn, to p hn!.
T lc cnh sinh cng l mt phng chm chin lc rt quan trng, nhm pht
huy cao ngun sc mnh ch quan, trnh t tng b ng trng ch vo s gip
bn ngoi. Trong tc phm ng kch mnh, Ngi ch r: mun ngi ta gip cho th
trc ht mnh phi t gip ly mnh . Thng Tm (1945) khi thi c tng khi ngha
xut hin, H Ch Minh ku gi Ton quc ng bo hy ng dy, em sc ta m t gii
phng cho ta.
Ti Hi ngh cung cp ton qun ln th nht (thng 6-1952), Ngi ni, mun
thng li phi trng k gian kh, mun trng k phi t lc cnh sinh.
Mc d rt coi trng s gip quc t nhng H Ch Minh lun cao sc
mnh bn trong, pht huy n mc cao nht mi n lc ca dn tc, cao tinh thn
c lp t ch. Ngi ni: "Khng chin trng k gian kh ng thi li phi t lc
cnh sinh. Trng vo sc mnh... C nhin s gip ca cc nc bn l quan trng,
nhng khng c li, khng c ngi mong ch ngi khc"
1
.
c lp t ch, t lc t cng kt hp vi tranh th s gip quc t l mt
quan im nht qun trong t tng H Ch Minh. Trong hai cuc khng chin chng
Php v chng M, Ngi ng vin sc mnh ca ton dn tc, ng thi ra sc
vn ng, tranh th s gip quc t to ln v c hiu qu, c v vt cht v tinh thn,
kt hp sc mnh dn tc vi sc mnh thi i khng chin thng li.
III. Vn dng t tng H Ch Minh v vn dn tc
v cch mng gii phng dn tc trong cng cuc i
mi hin nay
1. Khi dy sc mnh ca ch ngha yu nc v tinh thn dn tc,
ngun ng lc mnh m xy dng v bo v t nc
Trong s nghip i mi, cng phi xc nh r cc ngun lc v phi pht huy
ti a cc ngun ni lc (bao gm con ngi, tr tu, truyn thng dn tc, truyn thng
cch mng, t ai, ti nguyn, vn ling...), trong yu t quan trng nht, quyt nh
nht vn l ngun lc con ngi vi tt c sc mnh th cht v tinh thn ca n.
Con ngi Vit Nam vn c nhiu truyn thng tt p. Trong cng cuc i mi,
xy dng v bo v T quc hin nay, truyn thng qu bu y cn c tip tc khi
dy mnh m, bin n thnh mt ngun ni lc v tn a t nc vt qua mi
nguy c, th thch, vng bc tin ln.
2. Nhn thc v gii quyt vn dn tc trn quan im giai cp
H Ch Minh gii quyt vn dn tc v vn giai cp trong mi quan h
thng nht bin chng. Trong khi rt coi trng vn dn tc, cao sc mnh ca ch

1. Sd, t.6, tr. 522.

26
ngha yu nc, th Ngi cng lun lun ng vng trn quan im giai cp nhn
thc v gii quyt vn dn tc.
Mc tiu ca cch mng do H Ch Minh v ng ta nu ln th hin kt hp vn
dn tc v vn giai cp. N chng t Vit Nam ch c ng Cng sn v giai
cp cng nhn mi l lc lng i biu trung thnh cho li ch ca dn tc, mi xy
dng c mt trn i on kt dn tc thc hin c mc tiu trn.
V vy, i i vi tng cng gio dc ch ngha Mc-Lnin, cn lm cho t
tng H Ch Minh v s kt hp dn tc v giai cp, ch ngha yu nc v ch ngha
quc t, c lp dn tc v ch ngha x hi c qun trit su sc trong ton ng,
ton dn, ly lm nh hng cho vic nhn thc v gii quyt cc vn ca dn
tc v ca thi i hin nay.























27
Chng III
T tng H Ch Minh v ch ngha x hi
v con ng qu ln ch ngha x hi
Vit Nam

I. T tng H Ch Minh v bn cht v mc tiu ca
ch ngha x hi
1. Con ng hnh thnh t duy H Ch Minh v ch ngha x hi
Vit Nam
H Ch Minh tip thu nhng nguyn l c bn ca ch ngha Mc - Lnin v ch
ngha x hi, vn dng v pht trin mt cch sng to, a ra nhiu kin gii mi
nhm b sung vo l lun Mc - Lnin, ph hp vi thc t Vit Nam.
Trc ht, H Ch Minh lun gii s ra i v bn cht ca ch ngha x hi t
phng din kinh t, trnh pht trin ca lc lng sn xut. Ngi cho rng, s hnh
thnh, pht trin v chn mui ca ch ngha x hi l mt tt yu m nguyn nhn su
xa chnh l do s pht trin ca lc lng sn xut x hi. Trn c s mt nn tng kinh
t mi, ch ngha x hi s xc lp mt h thng, cc gi tr c th mang tnh nhn bn
thm su vo mi quan h v lnh vc x hi. S thng nht gia tnh khoa hc v tnh
gi tr th hin rt r trong nhn thc ca H Ch Minh v ch ngha x hi.
Nt sng to ca H Ch Minh trc ht l ch, Ngi n vi ch ngha x hi,
lun gii n t kht vng gii phng dn tc v nhu cu gii phng con ngi mt cch
trit .
H Ch Minh cn tip cn ch ngha x hi t vn ha, a vn ha thm nhp
vo bn trong ca chnh tr v kinh t, to nn mt s thng nht bin chng gia vn
ha v chnh tr, kinh t, gia cc mc tiu pht trin x hi. iu ny cho thy, H
Ch Minh, ch ngha x hi chnh l mt hnh thi pht trin ca vn ha, mt nh cao
ca nn vn minh nhn loi. Do , qu trnh hnh thnh v pht trin ca ch ngha x
hi li cng phi gn vi vn ha, v ch c ng trn nh cao ca vn ha, ch ngha
x hi mi c th pht trin theo ng quy lut x hi khch quan, ph hp vi tin
trnh pht trin chung ca nhn loi.
Tip cn ch ngha x hi t phng din o c, H Ch Minh cho rng: ch
ngha x hi i lp, xa l vi ch ngha c nhn, nhng khng h ph nhn c nhn,
tri li, cao, tn trng con ngi c nhn, cc gi tr c nhn, pht trin mi nng lc

28
c nhn v pht trin x hi v hnh phc con ngi. Ch ngha x hi to mi iu kin
cho s pht trin hi ha gia c nhn v x hi. X hi tn trng mi c nhn, ng
thi c nhn bit cao li ch x hi, c th hy sinh li ch c nhn v li ch x hi.
H Ch Minh lun gii tnh tt yu v bn cht ca ch ngha x hi trn c s k
tha v pht trin cc gi tr vn ha truyn thng ca dn tc Vit Nam, ca phng
ng. T vic phn tch mt cch khoa hc truyn thng t tng - vn ha, iu kin
kinh t - x hi ca Vit Nam, cc nc phng ng, s tn bo ca ch thuc a
ti cc nc , H Ch Minh i n mt nhn thc mi l: Ch ngha x hi, ch ngha
cng sn khng nhng thch ng c chu , phng ng m cn thch ng d hn
chu u.
H Ch Minh nhn thc tnh tt yu v bn cht ca ch ngha x hi nh l kt
qu tc ng tng hp ca cc nhn t: truyn thng v hin ti; dn tc v quc t;
kinh t, chnh tr, o c, vn ha. Ngi khng tuyt i ha mt mt no v nh gi
ng v tr ca chng. Nh vy, H Ch Minh lm phong ph cch tip cn v ch
ngha x hi, c nhng cng hin xut sc vo vic pht trin l lun Mc - Lnin.
2. Quan nim ca H Ch Minh v c trng bn cht ca ch ngha
x hi
C.Mc v Ph.ngghen cho rng, ngay trong iu kin ca x hi x hi ch
ngha, nh cng cuc ci to mang tnh cch mng m x hi t c mt trng thi
pht trin mi v cht: lm cho tt c mi t liu sn xut tr thnh ti sn chung ca
ton x hi, qua to iu kin pht trin kinh t theo mt k hoch thng nht, bo
m tnh cht x hi ca lao ng; theo nguyn tc "lm theo nng lc, hng theo lao
ng"...
V.I. Lnin pht trin hc thuyt ca C.Mc v Ph.ngghen, Ngi cho rng,
trong x hi x hi ch ngha, mt mt, c ch s hu nh nc v t liu sn xut
quan trng, mt khc, c cc x nghip hp tc (ngha l x nghip khng phi ca ton
dn), x vin hp tc x. Nh vy h cng nh cng nhn u l nhng ngi i biu
cho phng thc sn xut x hi ch ngha. Theo V.I. Lnin, vic tin ln ch ngha
x hi khng loi tr nn sn xut hng ha do giai cp cng nhn t chc. V.I.
Lnin ra vic s dng cc quan h hng ha - tin t v nhng phm tr lin quan ti
chng nh hng ha, gi c, li nhun, hch ton kinh t. ng thi, vic phn phi
phi c xy dng nh cc quan h hng ha - tin t, thng nghip, ch khng phi
xy dng trn vic cung cp trc tip t ngun d tr ca x hi, trn vic trao i sn
phm trc tip.
T nhng im trnh by trn, c th rt ra mt s kt lun: Mt l, thc tin
sinh ng l c s xy dng quan im v cc c trng bn cht ca ch ngha x hi.
Hai l, cc c trng ca ch ngha x hi c cc nh kinh in a ra c ngha
trong cuc u tranh chng li t tng, hc thuyt phi mcxt nhm ginh thng li

29
quyt nh cho hc thuyt cch mng. V th, nhng c trng y s dn dn c nhn
thc thm, ph hp vi bin chng khch quan ca hin thc.
Phn ln thi gian ca cuc i mnh, H Ch Minh cng vi ng dn tm tr
lnh o cuc cch mng dn tc dn ch nhn dn nc ta. Tuy vy, nhng quan
im ca Ngi v ch ngha x hi vn c ngha l lun v thc tin su sc.
Hu ht cc cch tip cn, nh ngha ca H Ch Minh v ch ngha x hi c
din t, trnh by mt cch dung d, mc mc, d hiu v mang tnh ph thng, i
chng. Xt di gc khi qut nguyn l th H Ch Minh v c bn khng khc vi
cc nh kinh in Mc - Lnin. im c sc H Ch Minh l pht trin cc nguyn l
l lun phc tp, khoa hc bng ngn ng ca cuc sng hng ngy. Mt s nh ngha
c bn m H Ch Minh cp v ch ngha x hi:
- nh ngha tng qut, xem xt ch ngha x hi, ch ngha cng sn nh l mt
ch x hi hon chnh, bao gm nhiu mt khc nhau ca i sng, l con ng gii
phng nhn loi cn lao, p bc. H Ch Minh vit: "Ch c ch ngha cng sn mi cu
nhn loi, em li cho mi ngi khng phn bit chng tc v ngun gc s t do,
bnh ng, bc i, on kt, m no trn qu t, vic lm cho mi ngi v v mi
ngi, nim vui, ha bnh, hnh phc, ni tm li l nn cng ha th gii chn chnh,
xa b nhng bin gii t bn ch ngha cho n nay ch l nhng vch tng di ngn
cn nhng ngi lao ng trn th gii hiu nhau v yu thng nhau"
1
. Hoc di
dng tng hp hn, Ngi cho rng: "Mun cho ch ngha cng sn thc hin c, cn
phi c k ngh, nng nghip v tt c mi ngi u c pht trin ht kh nng ca
mnh"
2
. Cch nh ngha ch ngha x hi, ch ngha cng sn nh trn thng c
Ngi s dng thi k trc nm 1954, khi ch ngha x hi l xu th tt yu m qu
trnh cch mng Vit Nam cn t ti.
- nh ngha ch ngha x hi bng cch ch ra mt mt no ca n (kinh t,
chnh tr, vn ha...). H Ch Minh vit: "... ch ngha x hi l ly nh my, xe la,
ngn hng, v.v. lm ca chung. Ai lm nhiu th n nhiu, ai lm t th n t, ai khng
lm th khng n, tt nhin l tr nhng ngi gi c, au yu v tr con..."
1
. Khi cp
v kinh t, H Ch Minh thng nhn mnh hai yu t: ch s hu (cng cng hoc
x hi) v quan h phn phi: lm theo nng lc, hng theo lao ng. Cn trong lnh
vc chnh tr, Ngi nhn mnh mt bn cht nht ca ch ngha x hi, l nh nc
dn ch kiu mi, nh nc ca dn, do dn v v dn. Ngi vit: "Nh nc x hi
ch ngha v dn ch nhn dn ch lo lm li cho nhn dn, trc ht l nhn dn lao
ng, ngy cng c tin b v vt cht v tinh thn, lm cho trong x hi khng c

1. Sd, t.1, tr. 461.
2. Sd, t. 4, tr. 272.
1. Sd, t. 8, tr. 226.

30
ngi bc lt ngi"
2
. Khi tm hiu cch nh ngha ny ca Ngi, chng ta phi t
trong tng th quan nim chung v ch ngha x hi, nu tuyt i ha mt mt no
m Ngi a ra, d dn n sai lm trong ch o thc tin.
- nh ngha bng cch xc nh mc tiu ca ch ngha x hi, ch r phng
hng, phng tin t c mc tiu . y l cch nh ngha ph bin m
H Ch Minh hay dng nht. Trong hn 20 nh ngha v ch ngha x hi thng k
c th hn 2/3 nh ngha thuc loi ny. Chng hn, H Ch Minh hi: "ch ngha x
hi l g" v Ngi t tr li: "l mi ngi c n no mc m, sung sng t do", "l
on kt, vui khe"...
- nh ngha ch ngha x hi bng cch xc nh ng lc xy dng n: "Ch
ngha x hi l nhm nng cao i sng vt cht v vn ha ca nhn dn v do nhn
dn t xy dng ly"
3
. Nhn mnh ng lc tinh thn v thc x hi ch ngha, H
Ch Minh coi: ch ngha x hi khng phi l ci g cao xa, m l nhng g rt c th
nh thc lao ng tp th, thc k lut, tinh thn thi ua yu nc, tng sn xut
cho hp tc x, tng thu nhp cho x hi, tinh thn on kt tng tr, tinh thn dm
ngh , dm ni, dm lm, khng s kh, thc cn kim. Tinh thn c bn ca mt lun
mcxt v ch ngha x hi c H Ch Minh nhc li vi mt quy m ln hn: ch
ngha x hi l ca nhn dn, v nhn dn v do nhn dn lao ng.
Nhng nh ngha dung d, d hiu ca H Ch Minh phn nh y nhng
c trng ct li ca ch ngha x hi. Khi qut nhng c trng ny, chng ta thy
ni dung ca n bao hm ht thy mi mt i sng x hi, lm hin din ra mt ch
x hi u vit. l:
- Ch ngha x hi l mt ch x hi c lc lng sn xut pht trin cao, gn
lin vi s pht trin tin b ca khoa hc - k thut v vn ha, dn giu, nc mnh.
- Thc hin ch s hu x hi v t liu sn xut v thc hin nguyn tc phn
phi theo lao ng.
- Ch ngha x hi c ch chnh tr dn ch, nhn dn lao ng l ch v nhn
dn lao ng lm ch, Nh nc l ca dn, do dn v v dn, da trn khi i on kt
ton dn m nng ct l lin minh cng - nng - lao ng tr c, do ng Cng sn lnh
o.
- Ch ngha x hi c h thng quan h x hi lnh mnh, cng bng, bnh ng,
khng cn p bc, bc lt, bt cng, khng cn s i lp gia lao ng chn tay v lao
ng tr c, gia thnh th v nng thn, con ngi c gii phng, c iu kin pht
trin ton din, c s hi ha trong pht trin ca x hi v t nhin.
- Ch ngha x hi l ca qun chng nhn dn v do qun chng nhn dn t xy

2. Sd, t. 8, tr. 276.
3
. Sd, t. 10, tr. 556.

31
dng ly.
Cc c trng bn cht nu trn l hnh thc th hin mt h thng gi tr va k
tha cc di sn ca qu kh, va c sng to mi trong qu trnh xy dng ch ngha
x hi. Ch ngha x hi l hin thn nh cao ca tin trnh tin ha lch s nhn loi.
H Ch Minh quan nim ch ngha x hi l s tng hp, quyn cht ngay trong cu
trc ni ti ca n, mt h thng gi tr lm nn tng iu chnh cc quan h x hi,
l c lp, t do, bnh ng, cng bng, dn ch, bo m quyn con ngi, bc i, on
kt, hu ngh... Trong c nhng gi tr to tin , c gi tr ht nhn. Tt c nhng
gi tr c bn ny l mc tiu ch yu ca ch ngha x hi. Mt khi tt c cc gi tr
t c th loi ngi s vn ti l tng cao nht ch ngha x hi, l "lin
hp t do ca nhng ngi lao ng" m C.Mc, Ph.ngghen d bo. , c tnh
ca con ngi c pht trin y , nng lc con ngi c pht huy cao nht, gi
tr con ngi c thc hin ton din. Nhng theo H Ch Minh, l mt qu trnh
phn u kh khn, gian kh, lu di, dn dn v khng th nn nng.
3. Quan nim ca H Ch Minh v mc tiu v ng lc ca ch
ngha x hi
a) Nhng mc tiu c bn
H Ch Minh thc c r rng gi tr ca ch ngha x hi v mt l lun l
quan trng, nhng vn quan trng hn l tm ra con ng thc hin nhng gi tr
ny. im then cht, c ngha phng php lun quan trng trong quan nim ca H
Ch Minh l Ngi ra cc mc tiu chung v mc tiu c th xy dng ch ngha
x hi nc ta trong mi giai on cch mng khc nhau. Chnh thng qua qu trnh
ra cc mc tiu , ch ngha x hi c biu hin vi vic tha mn cc nhu cu,
li ch thit yu ca ngi lao ng, theo cc nc thang t thp n cao, to ra tnh hp
dn, nng ng ca ch x hi mi.
H Ch Minh, mc tiu chung ca ch ngha x hi v mc tiu phn u ca
Ngi l mt, l c lp, t do cho dn tc, hnh phc cho nhn dn. Ngi ni:
"Ti ch c mt s ham mun, ham mun tt bc, l lm sao cho nc ta c hon
ton c lp, dn ta c hon ton t do, ng bo ai cng c cm n o mc, ai cng
c hc hnh"
1
. cng chnh l mc tiu tng qut theo cch din t ca H Ch
Minh v ch ngha x hi.
T cch t vn ny, theo H Ch Minh, hiu mc ch ca ch ngha x hi,
ngha l nm bt ni dung ct li con ng la chn v bn cht thc t ch x hi
m chng ta phn u xy dng. Tip cn ch ngha x hi v phng din mc ch l
mt nt c sc, th hin phong cch v nng lc t duy l lun khi qut ca H Ch
Minh. H Ch Minh c nhiu cch cp mc ch ca ch ngha x hi. C khi Ngi

1. Sd, t.4, tr. 161.

32
tr li mt cch trc tip: "Mc ch ca ch ngha x hi l g? Ni mt cch n gin
v d hiu l: khng ngng nng cao i sng vt cht v tinh thn ca nhn dn, trc
ht l nhn dn lao ng"
2
. Hoc "Mc ch ca ch ngha x hi l khng ngng nng
cao mc sng ca nhn dn"
3
. C khi Ngi din gii mc ch tng qut ny thnh cc
tiu ch c th: "ch ngha x hi l lm sao cho nhn dn n, mc, ngy cng
sung sng, ai ny c i hc, m au c thuc, gi khng lao ng c th ngh,
nhng phong tc tp qun khng tt dn dn c xa b... Tm li, x hi ngy cng
tin, vt cht ngy cng tng, tinh thn ngy cng tt, l ch ngha x hi"
4
. C khi
Ngi ni mt cch gin tip, khng nhc n ch ngha x hi, nhng xt v bn cht,
cng chnh l mc tiu ca ch ngha x hi theo quan nim ca Ngi. Kt thc Di
chc, H Ch Minh vit: "iu mong mun cui cng ca ti l: Ton ng, ton dn ta
on kt phn u, xy dng mt nc Vit Nam ha bnh, thng nht, c lp, dn ch
v giu mnh, v gp phn xng ng vo s nghip cch mng th gii"
5
.
H Ch Minh quan nim mc tiu cao nht ca ch ngha x hi l nng cao i
sng nhn dn. l s tin tng cao vo l tng v dn, va l mt s mnh dn
trong l lun. Theo Ngi, mun nng cao i sng nhn dn th phi tin ln ch ngha
x hi, ch ngha x hi l nng cao i sng nhn dn c ngha su sc i vi chng
ta. Cch t duy ly ch ngha x hi lm im xut pht tuyt i, lm c s cho mi
hot ng thc tin cn phi c b sung bng s tc ng tr li v ch ngha x hi
cng phi c lm r bi hng lot quan h khc. Mc ch nng cao i sng ton
dn l tiu ch tng qut khng nh v kim nghim tnh cht x hi ch ngha
ca cc l lun ch ngha x hi v chnh sch thc tin. Trt ra khi qu o th
hoc l ch ngha x hi gi hiu hoc khng c g tng hp vi ch ngha x hi.
Ch r v nu bt mc tiu ca ch ngha x hi, H Ch Minh khng nh tnh
u vit ca ch ngha x hi so vi cc ch x hi tn ti trong lch s, ch ra
nhim v gii phng con ngi mt cch ton din, theo cc cp : t gii phng dn
tc, gii phng giai cp, x hi n gii phng tng c nhn con ngi, hnh thnh cc
nhn cch pht trin t do.
Qu trnh i ti mc tiu cui cng ca ch ngha x hi l mt qu trnh lu di,
tri qua mt thi k qu , nhiu bc trung gian, qu nh. i vi cuc cch mng
x hi ch ngha, H Ch Minh cho rng: "Chng ta phi xy dng mt x hi hon ton
mi xa nay cha tng c trong lch s dn tc ta. Chng ta phi thay i trit nhng
np sng, thi quen, ngh v thnh kin c gc r su xa hng ngn nm. Chng ta
phi thay i quan h sn xut c, xa b giai cp bc lt, xy dng quan h sn xut
mi khng c bc lt p bc. Mun th, chng ta phi dn dn bin nc ta t mt
nc nng nghip lc hu thnh mt nc cng nghip. Chng ta phi dn dn tp th

2, 3, 4. Sd, t. 10, tr. 271, 159, 591.
5
. Sd, t.12, tr. 512.

33
ha nng nghip. Chng ta phi tin hnh ci to x hi ch ngha i vi cng thng
nghip t nhn, i vi th cng nghip. Chng ta phi bin mt nc dt nt, cc kh
thnh mt nc vn ha cao v i sng ti vui hnh phc"
1
. Nh vy, H Ch Minh
xc nh cc mc tiu c th ca thi k qu ln ch ngha x hi trn tt c cc
lnh vc ca i sng x hi.
- Mc tiu chnh tr: Theo t tng H Ch Minh, trong thi k qu ln ch
ngha x hi, ch chnh tr phi l do nhn dn lao ng lm ch, nh nc l ca
dn, do dn v v dn. Nh nc c hai chc nng: dn ch vi nhn dn, chuyn chnh
vi k th ca nhn dn. Hai chc nng khng tch ri nhau, m lun lun i i vi
nhau. Mt mt, H Ch Minh nhn mnh phi pht trin quyn dn ch v sinh hot
chnh tr ca nhn dn; mt khc, li yu cu phi chuyn chnh vi thiu s phn ng
chng li li ch ca nhn dn, chng li ch x hi ch ngha.
pht huy quyn lm ch ca nhn dn, H Ch Minh ch r con ng v bin
php thc hin cc hnh thc dn ch trc tip, nng cao nng lc hot ng ca cc t
chc chnh tr - x hi ca qun chng; cng c cc hnh thc dn ch gin tip, tng
cng hiu lc v hiu qu qun l ca cc c quan lp php, hnh php v t php, x
l v phn nh r chc nng ca chng.
- Mc tiu kinh t: Theo H Ch Minh, ch chnh tr ca ch ngha x hi ch
c bo m v ng vng trn c s mt nn kinh t vng mnh. Nn kinh t m
chng ta xy dng l nn kinh t x hi ch ngha vi cng - nng nghip hin i, khoa
hc v k thut tin tin, cch bc lt theo ch ngha t bn c xa b dn, i sng
vt cht ca nhn dn ngy cng c ci thin.
Nn kinh t x hi ch ngha nc ta cn pht trin ton din cc ngnh m
nhng ngnh ch yu l cng nghip, nng nghip, thng nghip, trong "cng
nghip v nng nghip l hai chn ca nn kinh t nc nh".
Kt hp cc loi li ch kinh t l vn rt c H Ch Minh quan tm. Ngi
c bit nhn mnh ch khon l mt trong nhng hnh thc ca s kt hp li ch
kinh t.
- Mc tiu vn ha - x hi: Theo H Ch Minh, vn ha l mt mc tiu c bn
ca cch mng x hi ch ngha. Vn ha th hin trong mi sinh hot tinh thn ca x
hi, l xa nn m ch, xy dng, pht trin gio dc, nng cao dn tr, xy dng
pht trin vn ha ngh thut, thc hin np sng mi, thc hnh v sinh phng bnh,
gii tr lnh mnh, bi tr m tn d oan, khc phc phong tc tp qun lc hu...
V bn cht ca nn vn ha x hi ch ngha Vit Nam, Ngi khng nh: "phi
x hi ch ngha v ni dung"; c mt nn vn ha nh th ta phi pht huy vn vn
ha truyn thng qu bu ca dn tc, ng thi hc tp v tip thu c chn lc vn ha

1. Sd, t. 8, tr. 493-494.

34
tin tin ca th gii. Phng chm xy dng nn vn ha mi l: dn tc, khoa hc, i
chng. H Ch Minh nhc nh phi lm cho phong tro vn ha c b rng, ng thi
phi c b su. Trong khi p ng mt gii tr th khng c xem nh vic nng cao tri
thc ca qun chng, ng thi Ngi lun lun nhc nh phi lm cho vn ha gn
lin vi lao ng sn xut...
H Ch Minh t ln hng u nhim v ca cch mng x hi ch ngha l o
to con ngi. Bi l, mc tiu cao nht, ng lc quyt nh nht cng cuc xy dng
ch ngha x hi chnh l con ngi. Trong l lun xy dng con ngi x hi ch
ngha, H Ch Minh quan tm trc ht n mt t tng. Ngi cho rng: Mun c
con ngi x hi ch ngha, phi c t tng x hi ch ngha. T tng x hi ch
ngha mi con ngi l kt qu ca vic hc tp, vn dng, pht trin ch ngha Mc -
Lnin, nng cao lng yu nc, yu ch ngha x hi.
H Ch Minh lun lun nhn mnh n trau di, rn luyn o c cch mng;
ng thi Ngi cng rt quan tm n mt ti nng, lun to iu kin mi ngi
rn luyn ti nng, em ti nng cng hin cho x hi. Tuy vy, H Ch Minh lun gn
ti nng vi o c. Theo Ngi, "c ti m khng c c l hng"; d nhin c phi
i i vi ti, nu khng c ti th khng th lm vic c. Cng nh vy, Ngi lun
gn phm cht chnh tr vi trnh hc vn, chuyn mn, nghip v trong "chnh tr
l tinh thn, chuyn mn l th xc". Hai mt gn b thng nht trong mt con
ngi. Do vy, tt c mi ngi u phi lun lun trau di o c v ti nng.
b) Cc ng lc ca ch ngha x hi
thc hin nhng mc tiu , cn pht hin nhng ng lc v nhng iu
kin bo m cho ng lc thc s tr thnh sc mnh thc y cng cuc xy dng
ch ngha x hi, nht l nhng ng lc bn trong, ngun ni lc ca ch ngha x hi.
Theo H Ch Minh, nhng ng lc biu hin hai phng din: vt cht v
t tng. Ngi khng nh, ng lc quan trng v quyt nh nht l con ngi, l
nhn dn lao ng, nng ct l cng - nng - tr thc. Con ngi l ng lc quan trng
nht, H Ch Minh thng xuyn quan tm n li ch chnh ng, thit thn ca h;
ng thi chm lo bi dng sc dn. l li ch ca nhn dn v tng c nhn.
Ni con ngi l ng lc ca ch ngha x hi, hn na l ng lc quan trng
nht, H Ch Minh nhn thy ng lc ny c s kt hp gia c nhn (sc mnh
c th) vi x hi (sc mnh cng ng). Truyn thng yu nc ca dn tc, s on
kt cng ng, sc lao ng sng to ca nhn dn, l sc mnh tng hp to nn
ng lc quan trng ca ch ngha x hi.
Nh nc i din cho ch v quyn lc ca nhn dn di s lnh o ca
ng, thc hin chc nng qun l x hi, a s nghip xy dng ch ngha x hi n
thng li. Ngi c bit quan tm n hiu lc ca t chc, b my, tnh nghim minh
ca k lut, php lut, s trong sch, lim khit ca i ng cng chc cc cp t Trung

35
ng ti a phng.
H Ch Minh rt coi trng ng lc kinh t, pht trin kinh t, sn xut, kinh doanh,
gii phng mi nng lc sn xut, lm cho mi ngi, mi nh tr nn giu c, ch quc
li dn, gn lin kinh t vi k thut, kinh t vi x hi.
Cng vi ng lc kinh t, H Ch Minh cng quan tm ti vn ha, khoa hc,
gio dc, coi l ng lc tinh thn khng th thiu ca ch ngha x hi.
Tt c nhng nhn t ng lc nu trn l nhng ngun lc tim tng ca s pht
trin. Lm th no nhng kh nng, nng lc tim tng tr thnh sc mnh v
khng ngng pht trin. H Ch Minh nhn thy s lnh o ng n ca ng c
ngha quyt nh i vi s pht trin ca ch ngha x hi. y l ht nhn trong h
ng lc ca ch ngha x hi.
Ngoi cc ng lc bn trong, theo H Ch Minh, phi kt hp c vi sc mnh
thi i, tng cng on kt quc t, ch ngha yu nc phi gn lin vi ch ngha
quc t ca giai cp cng nhn, phi s dng tt nhng thnh qu khoa hc - k thut
ca th gii...
Nt c o trong phong cch t duy bin chng H Ch Minh l ch bn cnh
vic ch ra cc ngun ng lc pht trin ca ch ngha x hi, Ngi cn lu , cnh
bo v ngn nga cc yu t km hm, trit tiu ngun nng lng vn c ca ch ngha
x hi, lm cho ch ngha x hi tr nn tr tr, x cng, khng c sc hp dn.
II. T tng H Ch Minh v con ng qu ln
ch ngha x hi Vit Nam

1. Quan nim ca H Ch Minh v thi k qu ln ch ngha x
hi Vit Nam
C.Mc, Ph.ngghen, V.I. Lnin u khng nh tnh tt yu khch quan ca thi
k qu ln ch ngha x hi v ch r v tr lch s, nhim v c th ca n trong
qu trnh vn ng, pht trin ca hnh thi kinh t - x hi cng sn ch ngha.
Theo quan im ca cc nh kinh in ca ch ngha Mc - Lnin, th c hai con
ng qu tin ln ch ngha x hi. Con ng th nht l con ng qu trc
tip ln ch ngha x hi t nhng nc t bn pht trin trnh cao. Con ng th
hai l qu gin tip ln ch ngha x hi nhng nc ch ngha t bn pht trin
cn thp hoc cc nc tin t bn.
Trn c s vn dng l lun v cch mng khng ngng, v thi k qu ln
ch ngha x hi ca ch ngha Mc - Lnin v xut pht t c im tnh hnh thc t
ca Vit Nam, H Ch Minh khng nh con ng cch mng Vit Nam l tin

36
hnh gii phng dn tc, hon thnh cch mng dn tc dn ch nhn dn, tin dn ln
ch ngha x hi. Nh vy, quan nim H Ch Minh v thi k qu ln ch ngha x
hi Vit Nam l quan nim v mt hnh thi qu gin tip c th - qu t mt x
hi thuc a, na phong kin, nng nghip lc hu i ln ch ngha x hi. Chnh ni
dung c th ny, H Ch Minh c th ha v lm phong ph thm l lun Mc -
Lnin v thi k qu ln ch ngha x hi.
Theo H Ch Minh, khi bc vo thi k qu ln ch ngha x hi, nc ta c
c im ln nht l t mt nc nng nghip lc hu tin ln ch ngha x hi khng
phi kinh qua giai on pht trin t bn ch ngha. c im ny chi phi cc c im
khc, th hin trong tt c cc lnh vc ca i sng x hi v lm c s ny sinh nhiu
mu thun. Trong , H Ch Minh c bit lu n mu thun c bn ca thi k qu
, l mu thun gia nhu cu pht trin cao ca t nc theo xu hng tin b v
thc trng kinh t - x hi qu thp km ca nc ta.
a) Nhim v lch s ca thi k qu ln ch ngha x hi Vit
Nam.
Theo H Ch Minh, thc cht ca thi k qu ln ch ngha x hi nc ta l
qu trnh ci bin nn sn xut lc hu thnh nn sn xut hin i. Thc cht pht trin
v ci to nn kinh t quc dn cng l cuc u tranh giai cp gay go, phc tp trong
iu kin mi, khi m nhn dn ta hon thnh c bn cch mng dn tc dn ch, so
snh lc lng trong nc v quc t c nhng bin i. iu ny i hi phi p
dng ton din cc hnh thc u tranh c v chnh tr, kinh t, vn ha, x hi nhm
chng li cc th lc i ngc li con ng x hi ch ngha.
Theo H Ch Minh, do nhng c im v tnh cht quy nh, qu ln ch
ngha x hi Vit Nam l mt qu trnh dn dn, kh khn, phc tp v lu di. Nhim
v lch s ca thi k qu ln ch ngha x hi Vit Nam bao gm hai ni dung
ln:
Mt l, xy dng nn tng vt cht v k thut cho ch ngha x hi, xy dng cc
tin v kinh t, chnh tr, vn ha, t tng cho ch ngha x hi.
Hai l, ci to x hi c, xy dng x hi mi, kt hp ci to v xy dng, trong
ly xy dng lm trng tm, lm ni dung ct yu nht, ch cht, lu di.
H Ch Minh nhn mnh n tnh cht tun t, dn dn ca thi k qu ln ch
ngha x hi. Tnh cht phc tp v kh khn ca n c H Ch Minh l gii trn cc
im sau:
Th nht, y thc s l mt cuc cch mng lm o ln mi mt i sng x
hi, c lc lng sn xut v quan h sn xut, c c s h tng v kin trc thng
tng. N t ra v i hi ng thi gii quyt hng lot mu thun khc nhau.
Th hai, trong s nghip xy dng ch ngha x hi, ng, Nh nc v nhn dn

37
ta cha c kinh nghim, nht l trn lnh vc kinh t. y l cng vic ht sc mi m
i vi ng ta, nn phi va lm, va hc v c th c vp vp v thiu st. Xy dng
x hi mi bao gi cng kh khn, phc tp hn nh x hi c li thi.
Th ba, s nghip xy dng ch ngha x hi nc ta lun lun b cc th lc
phn ng trong v ngoi nc tm cch chng ph.
T vic ch r tnh cht ca thi k qu , H Ch Minh lun lun nhc nh cn
b, ng vin trong xy dng ch ngha x hi phi thn trng, trnh nn nng, ch
quan, t chy giai on. Vn c bn l phi xc nh ng tng bc i v hnh
thc ph hp vi trnh ca lc lng sn xut, bit kt hp cc khu trung gian, qu
, tun t tng bc, t thp n cao. V vy, xy dng ch ngha x hi i hi mt
nng lc lnh o mang tnh khoa hc, va hiu bit cc quy lut vn ng x hi, li
phi c ngh thut khn kho cho tht st vi tnh hnh thc t.
b) Quan im H Ch Minh v ni dung xy dng ch ngha x hi
nc ta trong thi k qu
Cng cuc xy dng ch ngha x hi nc ta l mt s nghip cch mng
mang tnh ton din. H Ch Minh xc nh r nhim v c th cho tng lnh vc:
- Trong lnh vc chnh tr, ni dung quan trng nht l phi gi vng v pht huy
vai tr lnh o ca ng. ng phi c chnh n, nng cao sc chin u, c hnh
thc t chc ph hp p ng cc yu cu, nhim v mi. Bc vo thi k qu
ln ch ngha x hi, ng ta tr thnh ng cm quyn. Mi quan tm ln nht ca
Ngi v ng cm quyn l lm sao cho ng khng tr thnh ng quan liu, xa
dn, thoi ha, bin cht, lm mt lng tin ca dn, c th dn n nguy c sai lm v
ng li, ct t mi quan h mu tht vi nhn dn v cho ch ngha c nhn ny
n di nhiu hnh thc.
Mt ni dung chnh tr quan trng trong thi k qu ln ch ngha x hi l
cng c v m rng mt trn dn tc thng nht, nng ct l lin minh cng nhn, nng
dn v tr thc, do ng Cng sn lnh o; cng c v tng cng sc mnh ton b h
thng chnh tr cng nh tng thnh t ca n.
- Ni dung kinh t c H Ch Minh cp trn cc mt: lc lng sn xut,
quan h sn xut, c ch qun l kinh t. Ngi nhn mnh n vic tng nng sut lao
ng trn c s tin hnh cng nghip ha x hi ch ngha. i vi c cu kinh t, H
Ch Minh cp c cu ngnh v c cu cc thnh phn kinh t, c cu kinh t vng,
lnh th.
Ngi quan nim ht sc c o v c cu kinh t nng - cng nghip, ly nng
nghip lm mt trn hng u, cng c h thng thng nghip lm cu ni tt nht
gia cc ngnh sn xut x hi, tha mn nhu cu thit yu ca nhn dn.
i vi kinh t vng, lnh th, H Ch Minh lu phi pht trin ng u gia

38
kinh t th v kinh t nng thn. Ngi c bit ch trng ch o pht trin kinh t
vng ni, hi o, va to iu kin khng ngng ci thin v nng cao i sng ca
ng bo, va bo m an ninh, quc phng cho t nc.
nc ta, H Ch Minh l ngi u tin ch trng pht trin c cu kinh t
nhiu thnh phn trong sut thi k qu ln ch ngha x hi. Ngi xc nh r v
tr v xu hng vn ng ca tng thnh phn kinh t. Nc ta cn u tin pht trin
kinh t quc doanh to nn tng vt cht cho ch ngha x hi, thc y vic ci to
x hi ch ngha. Kinh t hp tc x l hnh thc s hu tp th ca nhn dn lao ng,
Nh nc cn c bit khuyn khch, hng dn v gip n pht trin. V t chc
hp tc x, H Ch Minh nhn mnh nguyn tc dn dn, t thp n cao, t nguyn,
cng c li, chng ch quan, g p, hnh thc. i vi ngi lm ngh th cng v lao
ng ring l khc, Nh nc bo h quyn s hu v t liu sn xut, ra sc hng dn
v gip h ci tin cch lm n, khuyn khch h i vo con ng hp tc. i vi
nhng nh t sn cng thng, v h tham gia ng h cch mng dn tc dn ch, c
ng gp nht nh trong khi phc kinh t v sn sng tip thu, ci to gp phn
xy dng nc nh, xy dng ch ngha x hi, nn Nh nc khng xa b quyn s
hu v t liu sn xut v ca ci khc ca h, m hng dn h hot ng lm li cho
quc k dn sinh, ph hp vi kinh t nh nc, khuyn khch v gip h ci to
theo ch ngha x hi bng hnh thc t bn nh nc.
Bn cnh ch v quan h s hu, H Ch Minh rt coi trng quan h phn phi
v qun l kinh t. Qun l kinh t phi da trn c s hch ton, em li hiu qu cao,
s dng tt cc n by trong pht trin sn xut. Ngi ch trng v ch r cc iu
kin thc hin nguyn tc phn phi theo lao ng: lm nhiu hng nhiu, lm t
hng t, khng lm khng hng. Gn lin vi nguyn tc phn phi theo lao ng, H
Ch Minh cp n vn khon trong sn xut, "Ch lm khon l mt iu kin
ca ch ngha x hi, n khuyn khch ngi cng nhn lun lun tin b, cho nh my
tin b. Lm khon l ch chung v li li ring... lm khon tt thch hp v cng bng
di ch ta hin nay"
1
.
Trong lnh vc vn ha - x hi, H Ch Minh nhn mnh n vn xy dng
con ngi mi. c bit, H Ch Minh cao vai tr ca vn ha, gio dc v khoa hc
k thut trong x hi x hi ch ngha. Ngi cho rng, mun xy dng ch ngha x
hi nht nh phi c hc thc, cn phi hc c vn ha, chnh tr, k thut v ch ngha
x hi cng vi khoa hc chc chn a loi ngi n hnh phc v tn. H Ch Minh
rt coi trng vic nng cao dn tr, o to v s dng nhn ti. H Ch Minh khng
nh vai tr to ln ca vn ha trong i sng x hi.

1. Sd, t. 8, tr. 341.

39
2. Bc i v cc bin php xy dng ch ngha x hi nc ta
H Ch Minh xc nh r nhim v lch s, ni dung ca thi k qu ln ch
ngha x hi Vit Nam. iu trn tr khn ngui ca Ngi l tm ra hnh thc, bc
i, bin php tin hnh xy dng ch ngha x hi, bin nhn thc l lun thnh chng
trnh hnh ng, thnh hot ng thc tin hng ngy. xc nh bc i v tm cch
lm ph hp vi Vit Nam, H Ch Minh ra hai nguyn tc c tnh cht phng php
lun:
Mt l, xy dng ch ngha x hi l mt hin tng ph bin mang tnh quc t,
cn qun trit cc nguyn l c bn ca ch ngha Mc - Lnin v xy dng ch mi,
c th tham kho, hc tp kinh nghim ca cc nc anh em.
Hai l, xc nh bc i v bin php xy dng ch ngha x hi ch yu xut
pht t iu kin thc t, c im dn tc, nhu cu v kh nng thc t ca nhn dn.
Qun trit hai nguyn tc phng php lun ny, H Ch Minh xc nh phng
chm thc hin bc i trong xy dng ch ngha x hi: dn dn, thn trng tng bc
mt, t thp n cao, khng ch quan nn nng v s tun t ca cc bc i do iu
kin khch quan quy nh. Mt khc, phi tin nhanh, tin mnh, tin vng chc ln ch
ngha x hi, nhng tin nhanh, tin mnh cng khng phi lm ba, lm u m phi
ph hp vi iu kin thc t. Trong cc bc i ln ch ngha x hi, H Ch Minh c
bit lu n vai tr ca cng nghip ha x hi ch ngha, coi l "con ng phi
i ca chng ta", l nhim v trng tm ca c thi k qu ln ch ngha x hi.
Cng nghip ha x hi ch ngha ch c th thc hin thng li trn c s xy dng v
pht trin nn nng nghip ton din, vng chc, mt h thng tiu th cng nghip,
cng nghip nh a dng nhm gii quyt vn lng thc, thc phm cho nhn dn,
cc nhu cu tiu dng thit yu cho x hi.
Cng vi cc bc i, H Ch Minh gi nhiu phng thc, bin php tin
hnh xy dng ch ngha x hi. Trn thc t, Ngi s dng mt s cch lm c th
sau y:
- Thc hin ci to x hi c, xy dng x hi mi, kt hp ci to vi xy dng,
ly xy dng lm chnh.
- Kt hp xy dng v bo v, ng thi tin hnh hai nhim v chin lc hai
min khc nhau trong phm vi mt quc gia.
- Xy dng ch ngha x hi phi c k hoch, bin php, quyt tm thc hin
thng li k hoch ra.
- Trong iu kin nc ta, bin php c bn, quyt nh, lu di trong xy dng
ch ngha x hi l em ca dn, ti dn, sc dn, lm li cho dn di s lnh o ca
ng Cng sn.
H Ch Minh cho rng, phi huy ng ht mi tim nng, ngun lc c trong dn

40
em li li ch cho dn. Ni cch khc, phi bin s nghip xy dng ch ngha x
hi thnh s nghip ca ton dn do ng lnh o. Vai tr lnh o ca ng cm
quyn l tp hp lc lng, ra ng li, chnh sch huy ng v khai thc trit
cc ngun lc ca dn, v li ch ca qun chng lao ng.

III. Vn dng t tng H Ch Minh v ch ngha x
hi v con ng qu ln ch ngha x hi vo cng
cuc i mi
T tng H Ch Minh v ch ngha x hi v con ng qu ln ch ngha x
hi Vit Nam bao qut nhng vn ct li, c bn nht, trn c s vn dng v pht
trin sng to hc thuyt Mc - Lnin. l cc lun im v bn cht, mc tiu v
ng lc ca ch ngha x hi; v tnh tt yu khch quan ca thi k qu ; v c
im, nhim v lch s, ni dung, cc hnh thc, bc i v bin php tin hnh cng
cuc xy dng ch ngha x hi nc ta. T tng tr thnh ti sn v gi, c s l
lun v kim ch nam cho vic kin tr, gi vng nh hng x hi ch ngha ca ng
ta, ng thi gi m nhiu vn v xc nh hnh thc, bin php v bc i ln ch
ngha x hi ph hp vi nhng c im dn tc v xu th vn ng ca thi i ngy
nay.
Cng cuc i mi do ng ta khi xng v lnh o t c nhng thnh tu
quan trng, to ra th v lc mi cho con ng pht trin x hi ch ngha nc ta.
Cng vi tng kt thc tin, quan nim ca ng ta v ch ngha x hi, con ng i
ln ch ngha x hi ngy cng st thc, c th ha. Nhng, trong qu trnh xy dng
ch ngha x hi, bn cnh nhng thi c, vn hi, nc ta ang phi i u vi hng
lot thch thc, kh khn c trn bnh din quc t, cng nh t cc iu kin thc t
trong nc to nn. Trong bi cnh , vn dng t tng H Ch Minh v ch ngha x
hi v con ng qu ln ch ngha x hi, chng ta cn tp trung gii quyt nhng
vn quan trng nht.
1. Gi vng mc tiu ca ch ngha x hi
H Ch Minh l ngi tm ra con ng gii phng dn tc Vit Nam: Con ng
c lp dn tc gn lin vi ch ngha x hi. c lp dn tc v ch ngha x hi cng
chnh l mc tiu cao c, bt bin ca ton ng, ton dn ta. Di s lnh o ca
ng, nhn dn ta u tranh ginh c c lp dn tc, tng bc qu dn ln
ch ngha x hi. Trong iu kin nc ta, c lp dn tc phi gn lin vi ch ngha
x hi, sau khi ginh c c lp dn tc phi i ln ch ngha x hi, v l quy lut
tin ha trong qu trnh pht trin ca x hi loi ngi. Ch c ch ngha x hi mi
p ng c kht vng ca ton dn tc: c lp cho dn tc, dn ch cho nhn dn,
cm no o m cho mi ngi dn Vit Nam. Thc tin pht trin t nc cho thy, c

41
lp dn tc l iu kin tin quyt thc hin ch ngha x hi v ch ngha x hi l
c s bo m vng chc cho c lp dn tc.
Hin nay, chng ta ang tin hnh i mi ton din t nc v mc tiu "dn
giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh" l tip tc con ng cch
mng c lp dn tc gn lin vi ch ngha x hi m H Ch Minh la chn. i
mi, v th, l qu trnh vn dng v pht trin t tng H Ch Minh, kin nh mc
tiu c lp dn tc v ch ngha x hi, ch khng phi l thay i mc tiu.
Tuy nhin, khi chp nhn kinh t th trng, ch ng hi nhp kinh t quc t,
chng ta phi tn dng cc mt tch cc ca n, ng thi phi bit cch ngn chn,
phng trnh cc mt tiu cc, bo m nhp pht trin nhanh, bn vng trn tt c
mi mt i sng x hi: kinh t, chnh tr, x hi, vn ha; khng v pht trin, tng
trng kinh t bng mi gi m lm phng hi cc mt khc ca cuc sng con ngi.
Vn t ra l trong qu trnh pht trin vn gi vng nh hng x hi ch
ngha, bit cch s dng cc thnh tu m nhn loi t c phc v cho cng
cuc xy dng ch ngha x hi, nht l thnh tu khoa hc - cng ngh hin i, lm
cho tng trng kinh t lun i lin vi s tin b, cng bng x hi, s trong sch, lnh
mnh v o c, tinh thn.
2. Pht huy quyn lm ch ca nhn dn, khi dy mnh m tt c
cc ngun lc, trc ht l ni lc thc hin cng nghip ha,
hin i ha t nc
Cng nghip ha, hin i ha l con ng tt yu m t nc ta phi tri qua.
Chng ta phi tranh th thnh tu ca cch mng khoa hc v cng ngh, ca iu kin
giao lu, hi nhp quc t nhanh chng bin nc ta thnh mt nc cng nghip theo
hng hin i, snh vai vi cc cng quc nm chu nh mong mun ca H Ch Minh.
H Ch Minh ch dn: xy dng ch ngha x hi l s nghip ca ton dn, do
ng lnh o, phi em ti dn, sc dn, ca dn lm li cho dn, ngha l phi bit
pht huy mi ngun lc vn c trong dn xy dng cuc sng m no, hnh phc cho
nhn dn. Theo tinh thn , ngy nay, cng nghip ha, hin i ha t nc phi da
vo ngun lc trong nc l chnh, c pht huy mnh m ni lc mi c th tranh th
s dng hiu qu cc ngun lc bn ngoi. Trong ni lc, ngun lc con ngi l vn
qu nht.
Ngun lc ca nhn dn, ca con ngi Vit Nam bao gm tr tu, ti nng, sc
lao ng, ca ci tht to ln. pht huy tt sc mnh ca ton dn tc xy dng v
pht trin t nc, cn gii quyt tt cc vn sau:
- Tin dn, da vo dn, xc lp quyn lm ch ca nhn dn trn thc t, lm cho
ch dn ch c thc hin trong mi lnh vc hot ng ca con ngi, nht l
a phng, c s, lm cho dn ch tht s tr thnh ng lc ca s pht trin x hi.

42
- Chm lo mi mt i sng ca nhn dn nng cao cht lng ngun nhn lc.
- Thc hin nht qun chin lc i on kt dn tc ca H Ch Minh, trn c
s ly lin minh cng - nng - tr thc lm nng ct, to nn s ng thun x hi vng
chc v mc tiu dn giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh.
3. Kt hp sc mnh dn tc vi sc mnh thi i
Xy dng ch ngha x hi phi bit tranh th cc iu kin quc t thun li, tn
dng ti a sc mnh ca thi i. Ngy nay, sc mnh ca thi i tp trung cuc
cch mng khoa hc v cng ngh, xu th ton cu ha. Chng ta phi tranh th ti a
cc c hi do xu th to ra nng cao hiu qu hp tc quc t; phi c c ch,
chnh sch ng thu ht vn u t, kinh nghim qun l v cng ngh hin i, thc
hin kt hp sc mnh dn tc vi sc mnh thi i theo t tng H Ch Minh.
Mun vy, chng ta phi c ng li chnh tr c lp, t ch. Tranh th hp tc
phi i i vi thng xuyn khi dy ch ngha yu nc, tinh thn dn tc chn chnh
ca mi ngi Vit Nam nhm gp phn lm gia tng tim lc quc gia.
Ch ng hi nhp kinh t quc t phi gn lin vi nhim v trau di bn lnh v
bn sc vn ha dn tc, nht l cho thanh, thiu nin - lc lng rng ct ca nc
nh, khng t nh mt mnh bi xa ri ci r dn tc. Ch c bn lnh v bn sc
dn tc su sc, mnh m mi c th loi tr cc yu t c hi, tip thu tinh hoa vn
ha loi ngi, lm phong ph, lm giu thm nn vn ha dn tc.
4. Chm lo xy dng ng vng mnh, lm trong sch b my nh
nc, y mnh u tranh chng quan liu, tham nhng, lng ph,
thc hin cn kim xy dng ch ngha x hi
Thc hin mc tiu c lp dn tc v ch ngha x hi, pht huy quyn lm ch
ca nhn dn cn n vai tr lnh o ca mt ng cch mng chn chnh, mt Nh
nc tht s ca dn, do dn v v dn. Mun vy, phi:
- Xy dng ng Cng sn Vit Nam cm quyn, mt ng "o c, vn minh".
Cn b, ng vin gn b mu tht vi nhn dn, va l ngi hng dn, lnh o nhn
dn, va ht lng ht sc phc v nhn dn, gng mu trong mi vic.
- Xy dng nh nc php quyn x hi ch ngha mnh m, ca nhn dn, do nhn
dn, v nhn dn; thc hin ci cch nn hnh chnh quc gia mt cch ng b phc
v i sng nhn dn.
- Bng cc gii php thit thc, c th, hnh thnh mt i ng cn b lim khit,
tn trung vi nc, tn hiu vi dn; kin quyt a ra khi b my chnh quyn nhng
"ng quan cch mng", lm dng quyn lc ca dn mu cu li ch ring; pht huy
vai tr ca nhn dn trong cuc u tranh chng quan liu, tham nhng, lng ph, gi
vng s n nh chnh tr - x hi ca t nc.

43
- Gio dc mi tng lp nhn dn thc bit cch lm giu cho t nc, hng
hi y mnh tng gia sn xut kinh doanh gn lin vi tit kim xy dng nc nh.
Trong iu kin t nc cn ngho, tit kim phi tr thnh quc sch, thnh mt
chnh sch kinh t ln v cng l mt chun mc o c, mt hnh vi vn ha nh H
Ch Minh cn dn: "Mt dn tc bit cn, bit kim" l mt dn tc vn minh, tin
b; dn tc chc chn s thng c ngho nn, lc hu, ngy cng giu c v vt
cht, cao p v tinh thn.

44


Chng IV
T Tng H Ch MINH v i on kt
dn tc, kt hp sc mnh dn tc vi sc
mnh thi i

I. T tng H Ch Minh v i on kt dn tc
1. C s hnh thnh t tng H Ch Minh v i on kt dn tc
T tng H Ch Minh v i on kt dn tc c hnh thnh t nhng c s
quan trng sau y:
a) Truyn thng yu nc, nhn i, tinh thn c kt cng ng ca dn
tc Vit Nam
Tri qua hng ngn nm u tranh dng nc v gi nc, tinh thn yu nc gn
lin vi thc cng ng, thc c kt dn tc, on kt dn tc ca dn tc Vit Nam
c hnh thnh v cng c, to thnh mt truyn thng bn vng. i vi mi
ngi Vit Nam, yu nc- nhn ngha- on kt tr thnh mt tnh cm t nhin, in
m du n trong cu trc x hi truyn thng, to thnh quan h ba tng cht ch: gia
nh - lng x - quc gia. T i ny sang i khc, t tin ta c rt nhiu chuyn c
tch, ca dao, ngn ng ca ngi truyn thng on kt dn tc.
H Ch Minh sm hp th v nhn thc c vai tr ca truyn thng yu n-
c - nhn ngha - on kt ca dn tc. Ngi khng nh: "Dn ta c mt lng nng
nn yu nc. l mt truyn thng qu bu ca ta. T xa n nay, mi khi T quc
b xm lng, th tinh thn y li si ni, n kt thnh mt ln sng v cng mnh m, to
ln, n lt qua mi s nguy him, kh khn, n nhn chm tt c l bn nc v l c-
p nc"
1
.
Ch ngha yu nc, truyn thng on kt, cng ng ca dn tc Vit Nam l
c s u tin, su xa cho s hnh thnh t tng H Ch Minh v i on kt dn tc.
b) Quan im ca ch ngha Mc- Lnin coi cch mng l s nghip
ca qun chng
Ch ngha Mc - Lnin cho rng, cch mng l s nghip ca qun chng, nhn

1. Sd, t. 6, tr. 171.

45
dn l ngi sng to ra lch s; giai cp v sn mun thc hin c vai tr lnh o
cch mng phi tr thnh dn tc; lin minh cng nng l c s xy dng lc lng
to ln ca cch mng.
H Ch Minh n vi ch ngha Mc - Lnin l v ch ngha Mc- Lnin ch ra
cho cc dn tc b p bc con ng t gii phng. V.I. Lnin cho rng, s lin minh
giai cp, trc ht l lin minh cng nng l ht sc cn thit bo m cho thng li ca
cch mng v sn, rng nu khng c s ng tnh v ng h ca a s nhn dn lao
ng vi i ng tin phong ca n, tc giai cp v sn, th cch mng v sn khng th
thc hin c.
Nh vy, ch ngha Mc-Lnin khng nhng ch ra vai tr ca qun chng
nhn dn trong lch s m cn ch ra v tr ca khi lin minh cng nng trong cch
mng v sn. l nhng quan im l lun ht sc cn thit H Ch Minh c c s
khoa hc trong s nh gi chnh xc yu t tch cc cng nh nhng hn ch trong cc
di sn truyn thng, trong t tng tp hp lc lng ca cc nh yu nc Vit Nam
tin bi v cc nh cch mng ln trn th gii, t hnh thnh t tng ca Ngi v
i on kt dn tc.
c) Tng kt nhng kinh nghim thnh cng v tht bi ca cc phong
tro cch mng Vit Nam v th gii
Trong qu trnh ra i tm ng cu nc cng nh sau ny, H Ch Minh lun
ch nghin cu, tng kt nhng kinh nghim ca phong tro yu nc Vit Nam v
phong tro cch mng nhiu nc trn th gii, nht l phong tro gii phng dn tc
cc nc thuc a. c bit, H Ch Minh nghin cu nhng bi hc ca cuc
Cch mng Thng Mi. Nhng l bi hc v huy ng, tp hp lc lng qun chng
cng nng ng o ginh v gi chnh quyn cch mng, xy dng ch x hi
ch ngha gip H Ch Minh thy r tm quan trng ca vic on kt, tp hp lc
lng cch mng, trc ht l cng nng.
i vi phong tro cch mng cc nc thuc a v ph thuc, H Ch Minh
c bit ch n Trung Quc v n l hai nc c th em li cho Vit Nam nhiu
bi hc rt b ch v tp hp cc lc lng yu nc tin b tin hnh cch mng.
Nhng kinh nghim rt ra t thnh cng hay tht bi ca cc phong tro dn tc dn
ch, nht l kinh nghim thng li ca Cch mng Thng Mi Nga l c s thc tin
cn thit cho vic hnh thnh t tng H Ch Minh v i on kt dn tc.
2. Nhng quan im c bn ca H Ch Minh v i on kt dn
tc
a) i on kt dn tc l vn chin lc, bo m thnh cng ca
cch mng
H Ch Minh cho rng, cuc u tranh cu nc ca nhn dn ta cui th k XIX,

46
u th k XX b tht bi c mt nguyn nhn su xa l c nc khng on kt
c thnh mt khi thng nht. Ngi thy rng, mun a cch mng n thnh cng
phi c lc lng cch mng mnh chin thng k th v xy dng thnh cng x
hi mi; mun c lc lng cch mng mnh phi thc hin i on kt, quy t mi
lc lng cch mng thnh mt khi vng chc. Do , on kt tr thnh vn chin
lc lu di ca cch mng, l nhn t bo m cho thng li ca cch mng.
H Ch Minh i n kt lun: mun c gii phng, cc dn tc b p bc v
nhn dn lao ng phi t mnh cu ly mnh bng u tranh cch mng, bng cch
mng v sn. Ngi vn dng nhng quan im ca ch ngha Mc - Lnin v cch
mng v sn vo thc tin Vit Nam, xy dng l lun cch mng thuc a, trong
Ngi quan tm nhiu n vn lc lng cch mng v phng php cch mng.
Trong tng thi k, tng giai on cch mng, c th v cn thit phi iu chnh
chnh sch v phng php tp hp lc lng cho ph hp vi nhng i tng khc
nhau, nhng i on kt dn tc lun lun c Ngi nhn thc l vn sng cn
ca cch mng.
H Ch Minh a ra nhiu lun im v vn on kt dn tc, on kt quc
t: on kt l sc mnh, l then cht ca thnh cng; on kt l im m; im ny
m thc hin tt th ra con chu u tt; on kt, on kt, i on kt; Thnh
cng, thnh cng, i thnh cng.
H Ch Minh lun lun nhc nh cn b, ng vin phi thm nhun quan im
coi sc mnh ca cch mng l sc mnh ca nhn dn: "D trm ln khng dn cng
chu, kh vn ln dn liu cng xong". ng thi, Ngi lu rng, nhn dn bao gm
nhiu la tui, ngh nghip, nhiu tng lp, giai cp, nhiu dn tc, tn gio, do phi
on kt nhn dn vo trong Mt trn dn tc thng nht. lm c vic , Ngi
yu cu ng, Nh nc phi c ch trng, chnh sch ng n, ph hp vi cc giai
cp, tng lp, trn c s ly li ch chung ca T quc v nhng quyn li c bn ca
nhn dn lao ng, lm "mu s chung" cho s on kt.
b) i on kt ton dn tc l mc tiu, nhim v hng u ca cch
mng
i vi H Ch Minh, yu nc phi th hin thnh thng dn, khng thng
dn th khng th c tinh thn yu nc. Dn y l s ng, phi lm cho s ng
ai cng c cm n, o mc, ai cng c hc hnh, sng t do, hnh phc.
Trong t tng H Ch Minh v i on kt dn tc, chng ta khng ch thy r
vic Ngi nhn mnh vai tr to ln ca dn m cn coi i on kt dn tc l mc
tiu ca cch mng. Do , t tng i on kt dn tc phi c qun trit trong mi
ng li, ch trng, chnh sch ca ng. Trong Li kt thc bui ra mt ca ng
Lao ng Vit Nam ngy 3-3-1951, H Ch Minh thay mt ng tuyn b trc ton
th dn tc: Mc ch ca ng Lao ng Vit Nam c th gm trong 8 ch l: on

47
kt ton dn, phng s T quc.
Xem dn l gc, l lc lng t gii phng nn H Ch Minh coi vn on kt
dn tc, on kt ton dn to ra sc mnh l vn c bn ca cch mng. H Ch
Minh cn cho rng, i on kt dn tc khng ch l mc tiu, nhim v hng u ca
ng m cn l mc tiu, nhim v hng u ca c dn tc. Bi v, i on kt dn
tc chnh l s nghip ca qun chng, do qun chng, v qun chng. ng c s mnh
thc tnh, tp hp, on kt qun chng to thnh sc mnh v ch trong cuc u
tranh v c lp cho dn tc, t do cho nhn dn, hnh phc cho con ngi.
c) i on kt dn tc l i on kt ton dn
Trong t tng H Ch Minh, khi nim Dn, c ni hm rt rng. Ngi dng
cc khi nim ny ch "mi con dn nc Vit", "con Rng chu Tin", khng phn
bit dn tc thiu s vi dn tc a s, ngi tn ngng vi ngi khng tn ngng,
khng phn bit gi, tr, gi trai, giu, ngho. Ni n i on kt dn tc cng c
ngha phi tp hp c mi ngi dn vo mt khi trong cuc u tranh chung. Ng-
i nhiu ln nu r: "Ta on kt u tranh cho thng nht v c lp ca T
quc; ta cn phi on kt xy dng nc nh. Ai c ti, c c, c sc, c lng
phng s T quc v phc v nhn dn th ta on kt vi h"
1
. Vi tinh thn on kt
rng ri, Ngi dng khi nim i on kt dn tc nh hng cho vic xy
dng khi on kt ton dn trong sut tin trnh cch mng, bao gm mi giai cp, dn
tc, tn gio.
Mun thc hin c i on kt ton dn th phi k tha truyn thng yu n-
c- nhn ngha- on kt ca dn tc, phi c tm lng khoan dung, lng vi con
ngi. Ngi nhiu ln nhc nh: "Bt k ai m tht th tn thnh ha bnh, thng
nht, c lp, dn ch th d nhng ngi trc y chng chng ta, by gi chng
ta cng tht th on kt vi h"
2
. thc hin c on kt, Ngi cn cn dn: Cn
xa b ht mi thnh kin, cn phi tht th on kt vi nhau, gip nhau cng tin
b phc v nhn dn.
T tng i on kt ca H Ch Minh c lp trng giai cp r rng, l i
on kt ton dn vi nng ct l khi lin minh cng - nng - tr thc do ng ca giai
cp cng nhn lnh o. Mun xy dng khi i on kt dn tc rng ln nh vy, th
phi xc nh r u l nn tng ca khi i on kt dn tc v nhng lc lng no
to nn ci nn tng . Ngi ch r: i on kt tc l trc ht phi on kt i
a s nhn dn, m i a s nhn dn ta l cng nhn, nng dn v cc tng lp nhn
dn lao ng khc. Ngi coi cng nng cng nh ci nn ca nh, gc ca cy. Nhng
c nn vng, gc tt, cn phi on kt cc tng lp nhn dn khc. "Lc lng ch
yu trong khi on kt dn tc l cng nng, cho nn lin minh cng nng l nn tng

1, 2. Sd, t.7, tr. 438.

48
ca Mt trn dn tc thng nht"
1
. V sau, Ngi nu thm: ly lin minh cng - nng - lao
ng tr c lm nn tng cho khi i on kt ton dn. Nn tng cng c cng c vng
chc th khi i on kt dn tc cng c m rng, khng e ngi bt c th lc no
c th lm suy yu khi i on kt dn tc.
d) i on kt dn tc phi bin thnh sc mnh vt cht, c t chc
l Mt trn dn tc thng nht di s lnh o ca ng
Theo H Ch Minh, i on kt l to nn lc lng cch mng, lm cch
mng xa b ch c, xy dng ch mi. Do , i on kt dn tc khng th ch
dng li quan nim, t tng, nhng li ku gi, m phi tr thnh mt chin lc
cch mng, tr thnh khu hiu hnh ng ca ton ng, ton dn ta. N phi bin
thnh sc mnh vt cht, thnh lc lng vt cht c t chc v t chc chnh l Mt
trn dn tc thng nht.
C dn tc hay ton dn ch tr thnh lc lng to ln, tr thnh sc mnh v
ch khi c gic ng v mc tiu chin u chung, c t chc li thnh mt khi
vng chc v hot ng theo mt ng li chnh tr ng n; nu khng, qun chng
nhn dn d c hng triu, hng triu con ngi cng ch l mt s ng khng c sc
mnh.
H Ch Minh i tm ng cu nc, xt trn mt kha cnh no , chnh l i
tm sc mnh gii phng dn tc, gii phng nhn dn lao ng. V sc mnh m
Ngi tm c l i on kt dn tc, kt hp sc mnh dn tc vi sc mnh thi
i.
T khi tm thy con ng v sc mnh cu nc, H Ch Minh rt ch
n vic a qun chng nhn dn vo nhng t chc yu nc ph hp vi tng giai
cp, tng lp, tng gii, tng ngnh ngh, tng la tui, tng tn gio. l cc gi
lng, trng bn, cc hi i hu, tng tr, cng hi, nng hi, on thanh nin, hi ph
n, i thiu nin nhi ng, hi ph lo, hi Pht gio cu quc, Cng gio yu nc,
cc nghip on, v.v., bao trm nht l Mt trn dn tc thng nht. Mt trn chnh l
ni quy t mi t chc v c nhn yu nc, tp hp mi ngi dn nc Vit, khng
ch trong nc m cn c nhng ngi Vit Nam nh c nc ngoi, d bt c
phng tri no, nu tm lng vn hng v qu hng t nc, v T quc Vit
Nam...
Ty theo tng thi k, tng giai on cch mng, H Ch Minh v ng ta xy
dng c Mt trn dn tc thng nht c cng lnh, iu l ph hp vi yu cu,
nhim v ca tng thi k, tng giai on cch mng. Cc t chc Mt trn nc ta
u l t chc chnh tr - x hi rng ri, tp hp ng o cc giai cp, tng lp, dn
tc, tn gio, ng phi, cc t chc v c nhn yu nc trong v ngoi nc, phn

1. Sd, t.10, tr. 18.

49
u v mc tiu chung l c lp, thng nht ca T quc v t do, hnh phc ca nhn
dn.
Mt trn dn tc thng nht tr thnh mt t chc cch mng to ln, theo H
Ch Minh, n cn c xy dng theo nhng nguyn tc c bn sau:
Th nht: on kt phi xut pht t mc tiu v nc, v dn, trn c s yu
nc, thng dn, chng p bc bc lt, ngho nn lc hu.
H Ch Minh cho rng, Nc c lp m dn khng c hng hnh phc, t
do, th c lp cng chng c ngha l g. S on kt phi ly li ch ti cao ca dn
tc, li ch cn bn ca nhn dn lao ng lm mc tiu phn u.
Th hai: i on kt dn tc phi c xy dng trn nn tng lin minh cng -
nng - lao ng tr c.
Phi trn c s ca khi lin minh c bn m m rng Mt trn, lm cho Mt trn
thc s quy t c c dn tc, tp hp c ton dn, kt thnh mt khi vng chc.
Th ba: Hot ng ca Mt trn theo nguyn tc hip thng dn ch.
Khi c nhng li ch ring bit khng ph hp, Mt trn s gii quyt bng vic
nu cao li ch chung ca dn tc, bng s vn ng hip thng dn ch, to ra nhn
thc ngy cng ng n hn cho mi ngi, mi b phn v mi quan h gia li ch
chung v li ch ring, cng nhau bn bc i n nht tr, loi tr mi s p t hoc
dn ch hnh thc. Trong bi ni chuyn ti lp bi dng cn b v cng tc Mt trn
(thng 8-1962), Ngi yu cu: Chng ta phi on kt cht ch cc tng lp nhn
dn... Phi on kt tt cc ng phi, cc on th, cc nhn s trong Mt trn T quc
Vit Nam, thc hin hp tc lu di, gip ln nhau, cng nhau tin b. Phi on kt
cc dn tc anh em, cng nhau xy dng T quc... Phi on kt cht ch gia ng
bo lng v ng bo cc tn gio, cng nhau xy dng i sng ha thun m no, xy
dng T quc.
Th t: Khi on kt trong Mt trn l lu di, cht ch, on kt tht s, chn
thnh; thn i gip nhau cng tin b.
Gia cc thnh vin ca khi i on kt dn tc, bn cnh nhng im tng
ng vn c nhng im khc nhau cn phi bn bc i n nht tr; bn cnh nhng
nhn t tch cc vn c nhng nhn t tiu cc cn phi khc phc. gii quyt vn
ny, mt mt, H Ch Minh nhn mnh phng chm "cu ng tn d", ly ci
chung hn ch ci ring, ci khc bit; mt khc, Ngi nu r: "on kt phi gn
vi u tranh, u tranh tng cng on kt". Ngi thng xuyn cn dn phi
khc phc tnh trng on kt xui chiu, phi nu cao tinh thn t ph bnh v ph bnh
biu dng mt tt, khc phc mt cha tt, cng c on kt ni b. on kt tht
s ngha l mc ch phi nht tr v lp trng cng phi nht tr. on kt tht s
ngha l va on kt, va u tranh, hc nhng ci tt ca nhau, ph bnh nhng ci sai

50
ca nhau v ph bnh trn lp trng thn i, v nc, v dn. Trong qu trnh xy dng,
cng c v pht trin Mt trn dn tc thng nht, ng ta lun u tranh chng khuynh
hng c c, hp hi, coi nh vic tranh th tt c nhng lc lng c th tranh th -
c; ng thi chng khuynh hng on kt mt chiu, on kt m khng c u
tranh ng mc trong ni b Mt trn.
Trong Mt trn, ng Cng sn va l thnh vin va l lc lng lnh o.
ng Cng sn Vit Nam khng c li ch ring m l gn lin vi li ch ton x hi,
ton dn tc. ng Cng sn Vit Nam cm quyn khng phi ch v li ch ca giai cp
mnh m v "phi tr thnh dn tc" mi c th gii phng c dn tc v giai cp.
H Ch Minh lun lun nhn mnh rng, ng Cng sn Vit Nam l mt thnh
vin ca Mt trn dn tc thng nht, ng thi l lc lng lnh o Mt trn. Nhng
Ngi cho rng, quyn lnh o Mt trn khng phi do ng t phong cho mnh, m
phi c nhn dn tha nhn. Ngi ni: "ng khng th i hi Mt trn tha nhn
quyn lnh o ca mnh, m phi t ra l mt b phn trung thnh nht, hot ng nht
v chn thc nht. Ch trong u tranh v cng tc hng ngy, khi qun chng rng ri
tha nhn chnh sch ng n v nng lc lnh o ca ng, th ng mi ginh -
c a v lnh o"
1
.
ng lnh o Mt trn trc ht bng vic xc nh chnh sch Mt trn ng
n, ph hp vi tng giai on, tng thi k cch mng. ng phi dng phng php
vn ng, gio dc, thuyt phc, nu gng, ly lng chn thnh i x, cm ha,
khi gi tinh thn t gic, t nguyn, ht sc trnh g p, quan liu mnh lnh.
S on kt trong ng l c s vng chc xy dng s on kt trong Mt
trn. ng on kt, dn tc on kt v s gn b mu tht gia ng vi nhn dn s
to nn sc mnh bn trong, dn tc vt qua mi kh khn, chin thng mi k th,
i ti thng li cui cng ca cch mng.
II. T tng H Ch Minh v kt hp sc mnh dn
tc vi sc mnh thi i
1. Qu trnh nhn thc ca H Ch Minh v mi quan h gia sc
mnh dn tc vi sc mnh thi i
H Ch Minh c nim tin vng chc vo sc mnh dn tc. l ch ngha yu
nc nng nn, l tinh thn on kt, ch u tranh anh dng, bt khut cho c lp,
t do, thc t lp, t cng,...
pht trin, x hi cn ti nhiu hot ng, nhiu ngun ng lc khc nhau,
nh chnh tr, kinh t, vn ha, khoa hc cng ngh, tinh thn, tnh cm,... v mi loi

1. Sd, t.3, tr. 139.

51
hot ng c vai tr, v tr ring i vi s pht trin x hi. Hot ng chnh tr c mc
tiu c bn l nhm ot ly quyn lc chnh tr, s dng quyn lc chnh tr phc v
cho s tn ti v pht trin ca con ngi, giai cp, cng ng, quc gia. Nhu cu, li
ch chnh tr ca con ngi, cng ng, quc gia, nhn loi v s kht khao nhu cu, li
ch chnh l ng c thc y cc hot ng chnh tr ca con ngi, giai cp, dn
tc, quc gia v nhn loi.
Kht vng c lp dn tc v ch ngha x hi thi thc H Ch Minh hy sinh
c cuc i mnh thc hin, cng l l do hy sinh ca bao th h ngi Vit Nam
hm qua v hm nay. Kht vng chnh l sc mnh m H Ch Minh thc c v
ra sc gio dc cn b, ng vin v ton dn ta qun trit, gi gn v pht huy, bin
thnh hin thc.
Nhn thc ca H Ch Minh v sc mnh thi i c hnh thnh tng bc, t
cm tnh n l tnh, thng qua hot ng thc tin m tng kt thnh l lun.
Ra i tm ng cu nc trong t cch ngi lao ng, ha mnh trong mi tr-
ng hot ng ca giai cp cng nhn, H Ch Minh chng kin cuc sng kh cc
ca nhn dn cc nc thuc a, pht hin ra mi tng ng gia cc dn tc b p
bc: "D mu da c khc nhau, trn i ny ch c hai ging ngi: ging ngi bc lt
v ging ngi b bc lt"
1
. Ngi cho rng trong hai hng ngi , ch c hng ngi
ngho, b bc lt l c tnh hu i giai cp thc s. l c s u tin hnh thnh
nhn thc: mun gii phng dn tc mnh cn thit phi on kt vi cc dn tc khc
cng chung cnh ng. Nhng nm 1917-1919, khi sng vi nhng ngi lao ng
Pari, H Ch Minh phn bit c hai loi: ngi Php v sn v ngi Php thc dn,
trong ch c bn thc dn l k th, cn nhng ngi v sn l bn ca nhn dn
Vit Nam, h u l anh em cng mt giai cp v khi ti lc phi chin u, th c hai
bn u phi cng nh bn ch chung ca mnh, ch anh em khng nn nh ln nhau.
l c s hnh thnh nhn thc v s kt hp ch ngha yu nc chn chnh vi ch
ngha quc t v sn ca H Ch Minh.
Sau khi tip thu t tng ca V.I. Lnin trong S tho ln th nht nhng lun
cng v vn dn tc v vn thuc a, H Ch Minh cng thc c mi quan
h mt thit gia cch mng gii phng dn tc v cch mng v sn trong thi i
quc ch ngha, nn coi cch mng Vit Nam l mt b phn ca cch mng v sn
th gii. chin thng k th, cch mng Vit Nam phi da vo sc mnh bn trong,
ng thi phi tranh th s ng tnh, gip ca quc t. H Ch Minh ku gi hy v
nn ha bnh th gii, v t do v m no, nhng ngi b bc lt thuc mi chng tc
cn on kt li v chng bn p bc.
Nh vy, qua kho st thc t, t kinh nghim bn thn, H Ch Minh nhn
thc c rng: ch ngha quc l mt lc lng phn ng quc t, l k th chung
ca nhn dn lao ng c chnh quc v thuc a. Mun nh thng chng, phi

1. Sd, t.1, tr. 266.

52
thc hin khi lin minh chin u gia lao ng cc thuc a vi nhau v gia lao
ng thuc a vi v sn chnh quc; nu tch ring mi lc lng th khng th
no thng li c. im vt ln ca H Ch Minh so vi cc lnh t yu nc v ch
s cch mng u th k XX chnh l , n nng cao nhn thc ca Ngi v sc
mnh thi i.
H Ch Minh cho rng, s kt hp sc mnh dn tc vi sc mnh thi i chnh
l kt hp ch ngha yu nc chn chnh vi ch ngha quc t v sn, l phi xy
dng c khi lin minh chin u gia v sn chnh quc vi lao ng thuc a,
nhm cng mt lc tin cng ch ngha quc c hai u. V vy, H Ch Minh
vit nhiu bi trn bo Ngi cng kh (Le Paria) v bo Nhn o (L' Humanit)
truyn b t tng ca mnh trong giai cp v sn v nhn dn lao ng khc c chnh
quc v c thuc a. Ngi tranh th din n cc i hi ca ng X hi, ng
Cng sn Php, din n cc cu lc b "thc tnh" nhng ngi anh em phng
Ty v nhim v phi gip mt cch tch cc nht phong tro gii phng dn tc
cc nc thuc a; phi coi cch mng gii phng dn tc thuc a l "mt trong
nhng ci cnh ca cch mng v sn".
T tuyn truyn n t chc, Ngi tham gia thnh lp Hi Lin hip thuc a
Php, tham gia xut bn t bo Ngi cng kh (Le Paria) - c quan ngn lun ca Hi
lin hip thuc a. Sau khi n Qung Chu (Trung Quc), Ngi tch cc tham gia
vo vic thnh lp Hi Lin hip cc dn tc b p bc ng, st cnh chin u bn
cnh nhng ngi cng sn v nhn dn Trung Quc, coi "gip bn l t gip mnh".
Sau Chin tranh th gii th hai, s hnh thnh, tn ti v pht trin ca h thng
x hi ch ngha th gii tr thnh mt nhn t lm nn sc mnh thi i. Cc n-
c x hi ch ngha c vai tr to ln trong vic ng h v gip phong tro gii
phng dn tc v phong tro u tranh cch mng ca giai cp cng nhn, ca nhn dn
th gii v ho bnh, c lp dn tc, dn ch v tin b x hi. Ngc li, phong tro
gii phng dn tc cng vi phong tro u tranh ca giai cp cng nhn v nhn dn
lao ng trong cc nc t bn gp phn lm suy yu ch ngha quc, cng tc l
gp phn tch cc vo vic bo v cc nc x hi ch ngha. i vi cch mng Vit
Nam, H Ch Minh ch trng pht huy sc mnh thi i l huy ng sc mnh ca
cc tro lu cch mng trn th gii phc v cho s nghip cch mng ca dn tc.
Cng t sau Chin tranh th gii th hai, cuc cch mng khoa hc v k thut
ngy cng pht trin mnh m, tr thnh mt nhn t lm nn sc mnh thi i. H
Ch Minh ch r: "Th gii ngy nay ang tin nhng bc khng l v mt kin thc
ca con ngi. Khoa hc t nhin cng nh khoa hc x hi khng ngng m rng ra
nhng chn tri mi, con ngi ngy cng lm ch c thin nhin, cng nh lm ch
c vn mnh ca x hi v ca bn thn mnh"
1
. Ngi nhc nh cc th h thanh
nin phi ra sc hc tp chim lnh c nhng nh cao ca khoa hc, tn dng sc
mnh mi ca thi i nhn ln sc mnh ca dn tc. Ngi cho rng vic hc

1. Sd, t.9, tr. 355.

53
tp tt ca th h tr s l iu kin non sng Vit Nam c th snh vai c vi
cc cng quc nm chu.
T thc t trn, c th ni, khi n vi ch ngha Mc- Lnin, tm thy con -
ng gii phng dn tc ca Vit Nam con ng cch mng v sn, cng c ngha l
H Ch Minh tm c sc mnh cho cch mng Vit Nam, l kt hp sc mnh
dn tc vi sc mnh thi i. Cng v sau Ngi cng nhn thc c hon chnh tm
quan trng v ni dung ca vic kt hp sc mnh , coi l nhn t cc k quan
trng bo m thng li cho cch mng Vit Nam.
2. Ni dung t tng H Ch Minh v kt hp sc mnh dn tc vi
sc mnh thi i
a) t cch mng gii phng dn tc Vit Nam trong s gn b vi
cch mng v sn th gii
Thi i m H Ch Minh sng v hot ng l thi i chm dt s tn ti
bit lp gia cc quc gia, m ra mi quan h quc t ngy cng rng ln gia cc dn
tc.
S tht bi ca cc phong tro yu nc chng Php cui th k XIX, u th k
XX khng phi v nhn dn ta thiu anh dng, cc lnh t phong tro km nhit huyt
m do nhiu nguyn nhn, trong c nguyn nhn thiu ng li cch mng ng
n, phng php cch mng khng ph hp vi xu th mi ca thi i.
Do nhn thc ng s bin chuyn ca thi i, H Ch Minh sm n c
vi cnh t ca cch mng Php, gp c Lun cng ca V.I. Lnin, tn thnh Quc t
III, tm thy con ng gii phng dn tc Vit Nam theo con ng cch mng v sn.
Ngi vit: "Thi i ca ch ngha t bn lng on cng l thi i mt nhm nc
ln do bn t bn ti chnh cm u thng tr cc nc ph thuc v na ph thuc, bi
vy cng cuc gii phng cc nc v cc dn tc b p bc l mt b phn khng kht
ca cch mng v sn. Do m trc ht ny ra kh nng v s cn thit phi c lin
minh chin u cht ch gia cc dn tc thuc a vi giai cp v sn ca cc nc
quc thng k th chung"
1
.
Sau khi nm c c im ca thi i mi, H Ch Minh hot ng khng
mt mi gn cch mng Vit Nam vi cch mng th gii. Ngi ch ra mt trong
nhng nguyn nhn gy ra s suy yu ca cc dn tc phng ng, l s bit lp.
Theo Ngi, "Cch mnh An Nam cng l mt b phn trong cch mnh th gii. Ai
lm cch mnh trong th gii u l ng ch ca dn An Nam c"
2
. Do , cn phi
"Lm cho cc dn tc thuc a, t trc n nay vn cch bit nhau, hiu bit nhau hn
v on kt li t c s cho mt Lin minh phng ng tng lai, khi lin minh
ny s l mt trong nhng ci cnh ca cch mng v sn"
3
.

1. Sd, t.8, tr. 567.
2. Sd, t.1, tr. 301.
3. Sd, t.2, tr. 124.

54
Do nhiu nguyn nhn, giai cp cng nhn phng Ty lc cha c hiu bit
y v chnh xc v vn thuc a. Mt s lnh t c hi ca Quc t II bnh
vc chnh sch thuc a ca ch ngha quc. V.I. Lnin kin quyt u tranh
chng li quan im sai lm ny. H Ch Minh bo v v pht trin quan im ca
V.I. Lnin v kh nng to ln v vai tr chin lc ca cch mng gii phng dn tc
thuc a i vi thng li ca cch mng v sn: cch mng phng Ty mun thng
li th n phi lin h cht ch vi phong tro gii phng chng ch ngha quc cc
nc thuc a v cc nc b n dch.
Chnh nh nm bt c c im v xu th pht trin ca thi i m H Ch
Minh xc nh chnh xc ng li chin lc, sch lc v phng php cch mng
ng n cho s nghip cu nc, gii phng dn tc Vit Nam theo con ng ca
cch mng v sn. H Ch Minh khng nh: "Cch mng Vit Nam i t thng li ny
n thng li khc, iu chng minh rng trong thi i quc ch ngha, mt
nc thuc a nh, vi s lnh o ca giai cp v sn v ng ca n, da vo qun
chng nhn dn rng ri trc ht l nng dn v on kt c mi tng lp nhn dn
yu nc trong mt trn thng nht, vi s ng tnh v ng h ca phong tro cch
mng th gii, trc ht l ca phe x hi ch ngha hng mnh, nhn dn nc
nht nh thng li"
1
.
b) Kt hp cht ch ch ngha yu nc chn chnh vi ch ngha quc
t trong sng
L nh yu nc chn chnh, H Ch Minh trit pht huy sc mnh ca ch
ngha yu nc v tinh thn dn tc; ng thi l nh quc t ch ngha trong sng. H
Ch Minh sut i u tranh khng mt mi cng c v tng cng tnh on kt
v hu ngh gia Vit Nam v cc dn tc khc ang u tranh cho mc tiu chung l
ha bnh, c lp dn tc, dn ch v ch ngha x hi. Ngi cho rng: ng ly ton
b thc tin ca mnh chng minh rng ch ngha yu nc trit khng th no
tch ri vi ch ngha quc t v sn. Tinh thn yu nc chn chnh khc hn vi tinh
thn "v quc" ca bn quc phn ng. N l mt b phn ca tinh thn quc t.
K th ca cc dn tc v cch mng th gii hiu r sc mnh ca khi on kt
dn tc v on kt quc t, v vy, p t v duy tr c ch thng tr ca chng
i vi cc thuc a, chng ra sc chia r cc dn tc, truyn b t tng ca ch
ngha chng tc, khuyn khch thi k th mu da, kch ng ch ngha dn tc cc
oan... H Ch Minh chng kin s thi nt ca ch ngha thc dn khi cn
trong nc cng nh khi i tm ng cu nc, song Ngi cng chng kin v s
chan ha gia cc dn tc, cc chng tc khi n Lin X nm 1923. Ngi rt phn
khi nhn thy Trng i hc phng ng hnh nh i on kt gia cc dn tc
mu da:
"Rng y bn bin mt nh.
Vng, en, trng, u l anh em".

1. Sd, t.9, tr. 315-316.

55
H Ch Minh l ngi c ng gp ln vo l lun Mc- Lnin v kt hp cht
ch gia ch ngha yu nc v ch ngha quc t, kt hp sc mnh dn tc vi sc
mnh thi i. Lun im coi ch ngha quc l "con a hai vi", coi lin minh cc
dn tc phng ng l mt trong nhng ci cnh cch mng v sn", khng nh ch
ngha cng sn c th p dng c phng ng, cch mng gii phng dn tc
thuc a c th thng li trc cch mng v sn chnh quc,... l s pht trin sng
to ch ngha Mc - Lnin ca H Ch Minh.
cao s gip quc t vi cch mng Vit Nam, H Ch Minh cng ng thi
nhn mnh trch nhim ca cch mng Vit Nam vi cch mng th gii. Khi phong
tro cng sn v cng nhn quc t c s chia r, ng ta v H Ch Minh hot ng
khng mt mi mong gp phn khi phc s on kt quc t trn c s nhng
nguyn tc ca ch ngha Mc - Lnin v ch ngha quc t v sn, c l, c tnh.
Nh vy, theo H Ch Minh, t i on kt dn tc phi i n i on kt quc
t; i on kt dn tc ng n l c s cho vic thc hin on kt quc t trong
sng. i on kt dn tc l mt trong nhng nhn t bo m thng li ca cch mng
Vit Nam. on kt quc t cng l mt nhn t ht sc quan trng gip cho cch mng
Vit Nam i n thng li hon ton ca s nghip gii phng dn tc, thng nht t n-
c, a c nc qu ln ch ngha x hi.
Kt hp ch ngha yu nc vi ch ngha quc t v sn i hi phi u tranh
chng li mi biu hin ca ch ngha dn tc v k, ch ngha s vanh v mi th ch
ngha c hi khc. Chng ta khng ch chin u v c lp, t do ca t nc mnh
m cn v c lp, t do ca cc nc khc, khng ch bo v li ch sng cn ca dn
tc mnh m cn v nhng mc tiu cao c ca thi i: ha bnh, c lp dn tc, dn
ch v ch ngha x hi.
c) Da vo sc mnh l chnh, tranh th s gip ca cc nc x hi
ch ngha, s ng h ca nhn loi tin b, ng thi khng qun ngha
v quc t cao c ca mnh
Trong mi quan h gia sc mnh dn tc v sc mnh thi i, bao gi H Ch
Minh cng tch cc v quan tm n pht huy sc mnh ca dn tc, coi ngun lc ni
sinh gi vai tr quyt nh, cn ngun lc ngoi sinh ch pht huy c tc dng thng
qua ngun lc ni sinh. V vy, trong u tranh cch mng, H Ch Minh lun lun nu
cao khu hiu "t lc cnh sinh, da vo sc mnh l chnh", "mun ngi ta gip cho,
th trc mnh phi t gip ly mnh ". Mt dn tc khng t lc cnh sinh m c
ngi ch dn tc khc gip th khng xng ng c c lp.
"T gii phng" l t tng, quan im ln, xuyn sut ca t tng H Ch
Minh. Trong li ku gi gi ti nhng ngi anh em cc thuc a, Ngi vit: Anh
em phi lm th no c gii phng? Vn dng cng thc ca C. Mc, chng ti
xin ni vi anh em rng, cng cuc gii phng anh em ch c th thc hin c bng

56
s n lc ca bn thn anh em.
Chnh v nh gi cao sc mnh ca ch ngha yu nc v tinh thn dn tc m
H Ch Minh i ti lun im: Cch mng thuc a khng nhng khng ph thuc
vo thng li ca cch mng v sn chnh quc m trong iu kin lch s nht nh,
c th v cn thit phi ch ng tin hnh trc v bng thng li ca cch mng thuc
a m gp phn "gip nhng ngi anh em mnh phng Ty trong nhim v gii
phng hon ton"
1
.
H Ch Minh cho rng, mun tranh th c sc mnh thi i, ngoi sc mnh
cn thit bn trong, cn phi c ng li c lp t ch ng n mi tranh th c
sc mnh thi i. Cuc khng chin chng M ca nhn dn ta din ra trong bi cnh
lch s phc tp, l s chia r ca h thng x hi ch ngha, ca phong tro cch
mng th gii. tranh th c s ng tnh v ng h ca nhn dn th gii, ng ta
v H Ch Minh ra ng li kt hp cht ch mc tiu u tranh cho c lp, thng
nht ca dn tc mnh vi mc tiu ca thi i l ha bnh, c lp dn tc, dn ch v
ch ngha x hi.
Nu cao ch ngha yu nc kt hp vi ch ngha quc t, tranh th cao nht s
ng h v gip ca loi ngi tin b, nhn dn ta ng thi tch cc thc hin ngha
v quc t cao c ca mnh. H Ch Minh nhiu ln nhc nh: phi coi cuc u
tranh ca bn cng nh cuc u tranh ca ta... Ngi cng mt hi, mt thuyn phi
gip ln nhau". Ngi c bit coi trng xy dng khi on kt Vit Nam, Lo,
Campuchia - ba nc cng cnh ng thuc a trn bn o ng Dng trong cuc
u tranh gii phng t nc. Trong khng chin chng ch ngha quc thc dn, t
tng H Ch Minh nh hng cho vic hnh thnh ba tng Mt trn: Mt trn i
on kt dn tc; Mt trn on kt Vit Nam, Lo, Campuchia; Mt trn nhn dn th
gii on kt vi Vit Nam chng quc xm lc. y thc s l s pht trin rc r
nht v thng li to ln nht ca t tng i on kt ca H Ch Minh.
Nh c s gip ca quc t, Vit Nam ginh ton thng trong hai cuc
khng chin gii phng dn tc v bo v T quc, song cng bng vic nh bi thc
dn Php v quc M xm lc, Vit Nam ta gp phn quan trng lm suy yu
ch ngha quc, tng bc hn ch v lm tht bi m mu gy chin tranh th gii
ca chng, gp phn cng c ha bnh v dn ch trn th gii, m rng v tng cng
lc lng cho ch ngha x hi.
d) C quan h hu ngh, hp tc, sn sng "lm bn vi tt c mi n-
c dn ch"
Sinh ra v ln ln mt nc thuc a, phong kin lc hu, bn ba khp th gii
i tm ng cu nc, cu dn, hn ai ht, H Ch Minh l ngi thu hiu su sc ni

1. Sd, t.1, tr. 36.

57
nhc mt nc ca cc dn tc v s thng kh ca nhn dn lao ng tt c cc nc
trn th gii. V vy, trong sut cuc i hot ng ca mnh, H Ch Minh lun lun
chm lo xy dng, vun p cho tnh hu ngh, hp tc v on kt gia nhn dn cc
nc theo tinh thn "bn phng v sn u l anh em" nhm to nn sc mnh to ln
cho s nghip cch mng ca cc dn tc.
Nhng nm bn ba tm ng cu nc, H Ch Minh tng sng, lm vic,
hot ng nhiu nc do c vinh d l ngi t c s u tin cho tnh hu ngh
gia nhn dn Vit Nam vi nhn dn nhiu nc trn th gii. Sau khi nc ta ginh -
c c lp, Ngi nhiu ln tuyn b: "Chnh sch ngoi giao ca Chnh ph th ch
c mt iu tc l thn thin vi tt c cc nc dn ch trn th gii gi gn ha
bnh"
1
; "Thi nc Vit Nam i vi nhng nc chu l mt thi anh em, i
vi ng cng l mt thi bn b"
2
...
Thc hin quan im i ngoi ha bnh, hu ngh, H Ch Minh th hin l
mt nh ngoi giao mu mc, va cng rn v nguyn tc, va mm do v sch lc,
"D bt bin ng vn bin". Phong cch i ngoi ca H Ch Minh l phong cch ng
x vn ha, m ht nhn l ng x c l, c tnh. H Ch Minh ch trng ging cao
ngn c ha bnh, on kt quc t, ng thi lun phn bit r bn, th ca cch mng,
tnh to vi mi m mu xu xa ca cc th lc phn ng quc t, trn trng mi s
gip , hp tc chn thnh, nhng cng kin quyt u tranh chng s chia r, xm
lc.
Trong Li ku gi gi ti Lin hp quc nm 1946, H Ch Minh nu r:
"Trong chnh sch i ngoi ca mnh, nhn dn Vit Nam s tun th nhng nguyn tc
di y:
1. i vi Lo v Min, nc Vit Nam tn trng nn c lp ca hai nc v
by t lng mong mun hp tc trn c s bnh ng tuyt i gia cc nc c ch
quyn.
2. i vi cc nc dn ch, nc Vit Nam sn sng thc thi chnh sch m ca
v hp tc trong mi lnh vc:
a) Nc Vit Nam dnh s tip nhn thun li cho u t ca cc nh t bn, nh
k thut nc ngoi trong tt c cc ngnh k ngh ca mnh.
b) Nc Vit Nam sn sng m rng cc cng, sn bay v ng s giao thng
cho vic bun bn v qu cnh quc t.
c) Nc Vit Nam chp nhn tham gia mi t chc hp tc kinh t quc t di
s lnh o ca Lin hp quc.

1. Sd, t.5, tr. 30.
2. Sd, t.5, tr. 136.

58
d) Nc Vit Nam sn sng k kt vi cc lc lng hi qun, lc qun trong
khun kh ca Lin hp quc nhng hip nh an ninh c bit v nhng hip c lin
quan n vic s dng mt vi cn c hi qun v khng qun"
1
.
Trong quan h rng m vi nhn dn cc nc, H Ch Minh dnh u tin cho
mi quan h vi cc nc x hi ch ngha anh em. i vi Lo v Campuchia, nhng
nc trn bn o ng Dng, H Ch Minh lun c mi quan tm c bit, ra sc
xy dng quan h on kt v mi mt nhm hnh thnh lin minh chin u chng k
th chung. Ngi cng ht sc coi trng, thit lp mi quan h hu ngh, lng ging vi
cc nc trong khu vc d c ch chnh tr khc nhau. Nhng hot ng ngoi giao
khng mt mi ca Ngi nng cao a v ca Vit Nam trn trng quc t, trong
phe x hi ch ngha cng nh trong cc nc thuc th gii th ba. ng thi qua ,
H Ch Minh v ng, Nh nc ta c nhng ng gp tch cc, ch ng vo cuc
u tranh bo v s trong sng ca ch ngha Mc-Lnin, tng cng hu ngh gia cc
nc, cc dn tc.
Tm li, vi tr tu ca mnh, vi ch ngha quc t trong sng, vi c khim
nhng, thi thin ch, H Ch Minh vt qua mi tr ngi, kh khn, t trong
nhng mi quan h chng cho, phc tp ca thi i, ra c ch trng, phng
chm, phng php, i sch, ng x quc t ng n, sng to, ph hp vi mi tnh
hnh, mi giai on cch mng. T tng ca H Ch Minh pht huy c ti a
sc mnh dn tc trong s kt hp vi sc mnh thi i a cch mng Vit Nam
tng bc i ti nhng thng li nh ngy nay v gp phn tch cc, xng ng vo s
nghip chung ca nhn dn th gii v ha bnh, c lp dn tc v tin b x hi.
III. Pht huy sc mnh i on kt ton dn tc, kt
hp vi sc mnh thi i trong bi cnh hin nay
1. Pht huy sc mnh i on kt ton dn tc di nh sng t
tng H Ch Minh
thc hin thng li s nghip i mi, y mnh cng nghip ha, hin i
ha, i hi ng, Nh nc phi xy dng v pht huy cao sc mnh i on kt
ton dn tc, kt hp sc mnh dn tc vi sc mnh thi i.
Trong thi gian qua, nhn chung, khi i on kt ton dn tc trn nn tng lin
minh giai cp cng nhn vi giai cp nng dn v i ng tr thc c m rng hn, l
nhn t quan trng thc y s pht trin kinh t- x hi, gi vng n nh chnh tr- x
hi ca t nc. Tuy nhin, trong khi s nghip i mi ang c yu cu cao v tp
hp sc mnh ca nhn dn th vic tp hp nhn dn vo Mt trn v cc on th, cc
t chc x hi cn nhiu hn ch, nht l khu vc kinh t t nhn, khu vc doanh

1. Sd, t.4, tr. 469-470.

59
nghip c vn u t nc ngoi, mt s vng c ng ng bo theo o, ng bo
dn tc thiu s...
Yu cu t ra trong giai on cch mng hin nay l: phi cng c v tng cng
khi i on kt ton dn tc nhm pht huy sc mnh tng hp ca ton dn, tin
hnh thng li s nghip cng nghip ha, hin i ha t nc v mc tiu ca ch
ngha x hi.
Trong tnh hnh hin nay, vn dng t tng H Ch Minh vo vic xy dng,
cng c, m rng khi i on kt ton dn tc, cn ch nhng vn sau y:
Mt l, phi thu sut quan im i on kt ton dn tc l ngun sc mnh,
ng lc ch yu v l nhn t bo m thng li ca s nghip xy dng v bo v T
quc.
Hai l, ly mc tiu chung ca s nghip cch mng lm im tng ng, xa b
mc cm, nh kin, phn bit i x v qu kh, thnh phn, giai cp, xy dng tinh
thn ci m, tin cy ln nhau, cng hng ti tng lai.
Ba l, bo m cng bng v bnh ng x hi, chm lo li ch thit thc, chnh
ng, hp php ca cc giai cp, cc tng lp nhn dn; kt hp hi ha cc li ch c nhn
- tp th - ton x hi; thc hin dn ch gn vi gi gn k cng, chng quan liu,
tham nhng, lng ph; khng ngng bi dng, nng cao tinh thn yu nc, thc c
lp dn tc, thng nht T quc, tinh thn t lc t cng xy dng t nc; xem l
nhng yu t quan trng cng c v pht trin khi i on kt ton dn tc.
Bn l, i on kt l s nghip ca c dn tc, ca c h thng chnh tr m ht
nhn lnh o l cc t chc ng c thc hin bng nhiu bin php, hnh thc,
trong cc ch trng ca ng, chnh sch php lut ca Nh nc c ngha quan
trng hng u.
2. Khi dy v pht huy ti a ni lc, nng cao hiu qu hp tc
quc t, nng cao ch t lc t cng, gi vng bn sc dn tc
trong qu trnh hi nhp quc t
T khi t nc thng nht, bc vo thi k qu ln ch ngha x hi, tin
hnh i mi, ton din t nc, ng ta vn dng t tng H Ch Minh v i
on kt dn tc ph hp vi tnh hnh mi. Tuy nhin, trong thc tin, vic chuyn sc
mnh on kt dn tc trong thi k gi nc sang thi k dng nc khng phi l
vic d dng, lch s ang i hi nhng n lc ln ca ng v Nh nc ta trong lnh
vc ny. Vn dng t tng H Ch Minh trong xu th hin nay l hi nhp kinh t
quc t, mt lot vn t ra m chng ta phi ch :
- Khi dy v pht huy cao sc mnh ni lc, phi xut pht t li ch dn tc,
t pht huy ni lc dn tc m m rng quan h hp tc quc t, tranh th mi kh nng
c th tranh th c xy dng, pht trin t nc.

60
- Trong iu kin xy dng nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha,
khi dy v pht huy ti a ni lc, nng cao ch t cng dn tc, trong chnh sch
i on kt, phi ch pht huy tnh nng ng ca mi ngi, mi b phn mi
vic t lnh o, qun l, n sn xut kinh doanh, hc tp v lao ng u c nng
sut, cht lng, hiu qu ngy cng cao. ng thi, phi khc phc c nhng tiu
cc ca kinh t th trng, c bit l tm l chy theo ng tin, cnh tranh khng lnh
mnh lm phai nht truyn thng on kt, tnh ngha tng thn, tng i ca dn tc
v ca ng.
- iu quan trng pht huy ni lc dn tc, pht huy sc mnh ca khi i
on kt dn tc hin nay l phi xy dng c h thng chnh tr trong sch, vng
mnh. Phi chng cc t nn x hi, nht l t nn tham nhng, quan liu, vi phm
quyn lm ch ca nhn dn, phi bit lng nghe nhng nguyn chnh ng ca nhn
dn, phi kp thi gii quyt nhng oan c ca nhn dn, lm cho lng dn c yn.
Phi tip tc i mi chnh sch giai cp, chnh sch x hi, c bit coi trng vic xy
dng Mt trn, i mi, hon thin chnh sch dn tc, chnh sch tn gio, chnh sch
i vi cng nhn, vi nng dn, vi tr thc, chnh sch i vi cng ng ngi Vit
Nam nc ngoi, chnh sch i vi cc thnh phn kinh t, tp hp n mc rng ri
nht mi nhn ti, vt lc vo s nghip y mnh cng nghip ha, hin i ha t n-
c.
- Trong iu kin thc hin chnh sch m ca, hi nhp quc t, a phng ha,
a dng ha quan h i ngoi trong xu th khu vc ha, ton cu ha kinh t ngy cng
pht trin, i on kt dn tc, kt hp sc mnh dn tc vi sc mnh thi i, pht
huy ti a ni lc dn tc cn i hi phi cng c s on kt vi phong tro cch
mng cc nc, ng thi phi nm vng phng chm ngoi giao mm do, c nguyn
tc nhm thc hin thng li chnh sch i ngoi hin nay ca ng v Nh nc ta l:
Vit Nam mun l bn v i tc tin cy vi tt c cc nc trong cng ng quc t, v
ha bnh, hp tc v pht trin.
Trong tnh hnh th gii hin nay, i hi chng ta phi c nhng ch trng ng
n, sng to trong vic nm bt c hi, vt qua th thch, y li nguy c, va
nng cao hiu qu hp tc quc t, va gi vng bn sc dn tc, gi vng nh hng
x hi ch ngha.
Pht huy bi hc kt hp sc mnh dn tc vi sc mnh thi i, ch ngha yu
nc vi ch ngha quc t, li ch dn tc v ngha v quc t theo t tng H Ch
Minh, phi nht qun coi cch mng Vit Nam l mt b phn khng th tch ri ca
cch mng th gii, tip tc on kt, ng h cc phong tro cch mng, cc xu hng
v tro lu tin b ca thi i v cc mc tiu ha bnh, c lp dn tc, dn ch v
tin b x hi.
nng cao hiu qu hp tc quc t, ch ng hi nhp kinh t vi khu vc v

61
th gii, ng, Nh nc ta ch trng nu cao nguyn tc c lp t ch, t lc t
cng, ch trng pht huy mnh m sc mnh dn tc- sc mnh ca ch ngha yu n-
c, sc mnh ca ngi lm ch, sc mnh i on kt ton dn, trn c s sc mnh
bn trong m tranh th v tn dng s ng tnh, ng h rng ri ca lc lng bn
ngoi.



Chng V
T tng h ch minh v ng cng sn Vit
Nam; v xy dng nh nc ca dn, do
dn, v dn.

I. nhng lun im ch yu ca h ch minh v ng
cng sn Vit nam

1. ng cng sn l nhn t quyt nh hng u a cch mng
Vit Nam n thng li
Sc mnh to ln ca nhn dn ch pht huy khi c tp hp, on kt v c
lnh o bi mt t chc chnh tr l ng Cng sn Vit Nam. H Ch Minh khng
nh: "Lc lng ca giai cp cng nhn v nhn dn lao ng l rt to ln, l v cng
v tn. Nhng lc lng y cn c ng lnh o mi chc chn thng li"
1
, giai cp
m khng c ng lnh o th khng lm cch mng c. Trong cun sch ng
Kch mnh xut bn nm 1927, H Ch Minh vit: "Cch mnh trc ht phi c ci
g? Trc ht phi c ng cch mnh, trong th vn ng v t chc dn chng,
ngoi th lin lc vi dn tc b p bc v v sn giai cp mi ni. ng c vng cch
mnh mi thnh cng, cng nh ngi cm li c vng thuyn mi chy"
2
. H Ch
Minh cho rng: "Mun khi i lc phng hng, qun chng phi c ng lnh o
nhn r tnh hnh, ng li v nh phng chm cho ng.
Cch mng l cuc u tranh rt gian kh. Lc lng k ch rt mnh. Mun

1. Sd, t. 9, tr. 290.
2
. Sd, t. 2, tr. 267-268.

62
thng li th qun chng phi t chc rt cht ch; ch kh phi kin quyt. V vy, phi
c ng t chc v gio dc nhn dn thnh mt i qun tht mnh, nh k
ch, tranh ly chnh quyn.
Cch mng thng li ri, qun chng vn cn c ng lnh o"
3
.
S ra i, tn ti v pht trin ca ng Cng sn Vit Nam ph hp vi quy lut
pht trin ca x hi v ng khng c mc ch t thn, ngoi li ch ca giai cp cng
nhn, ca nhn dn lao ng, li ch ca ton dn tc Vit Nam, li ch ca nhn dn
tin b trn th gii, ng khng c li ch no khc.
Vai tr lnh o ca ng Cng sn Vit Nam, tnh quyt nh hng u t s
lnh o ca ng i vi cch mng Vit Nam c thc t lch s chng minh,
khng c mt t chc chnh tr no c th thay th c. Mi mu toan nhm h thp
hoc nhm xa b vai tr lnh o ca ng Cng sn Vit Nam, u xuyn tc lch s
thc t cch mng dn tc ta, tri vi mt l lun ln thc tin, u i ngc li xu th
pht trin ca x hi Vit Nam.
2. ng Cng sn Vit Nam l sn phm ca s kt hp ch ngha
Mc - Lnin vi phong tro cng nhn v phong tro yu nc
cp cc yu t cho s ra i ca ng cng sn, xut pht t hon cnh c th
ca nc Nga v ca phong tro cng nhn chu u, V.I. Lnin nu ln hai yu t, l
s kt hp ch ngha Mc vi phong tro cng nhn.
Khi cp quy lut hnh thnh ng Cng sn Vit Nam, bn cnh hai yu t ch
ngha Mc - Lnin v phong tro cng nhn, H Ch Minh cn k n yu t th ba
na, l phong tro yu nc. Trong bi Thng thc chnh tr vit nm 1953, H Ch
Minh cho rng, ng kt hp phong tro cch mng Vit Nam vi ch ngha Mc-
Lnin. Nhn dp k nim 30 nm thnh lp ng, H Ch Minh vit bi Ba mi nm
hot ng ca ng, trong ch r: Ch ngha Mc-Lnin kt hp vi phong tro
cng nhn v phong tro yu nc dn ti vic thnh lp ng Cng sn ng
Dng vo u nm 1930. y chnh l mt quan im quan trng ca H Ch Minh v
quy lut hnh thnh ng Cng sn Vit Nam, l s pht trin sng to ch ngha Mc -
Lnin trn c s tng kt thc tin Vit Nam.
H Ch Minh thy r vai tr to ln ca ch ngha Mc - Lnin i vi cch mng
Vit Nam v i vi qu trnh hnh thnh ng Cng sn Vit Nam. ng thi, Ngi
cng nh gi rt cao v tr, vai tr lnh o ca giai cp cng nhn Vit Nam trong sp
xp lc lng cch mng. S lng giai cp cng nhn Vit Nam tuy t, nhng theo H
Ch Minh, vai tr lnh o ca lc lng cch mng khng phi do s lng ca lc
lng quyt nh. H Ch Minh ch r c im ca giai cp cng nhn Vit Nam l:
Kin quyt, trit , tp th, c t chc, c k lut. L giai cp tin tin nht trong sc

3
. Sd, t. 7, tr. 228-229.

63
sn xut, gnh trch nhim nh ch ngha t bn v quc, xy dng mt x
hi mi, giai cp cng nhn c kh nng thm nhun t tng cch mng nht - ch
ngha Mc - Lnin; ng thi, tinh thn u tranh ca h nh hng v gio dc cc
tng lp khc. H Ch Minh ch ra rng, s d giai cp cng nhn Vit Nam gi vai tr
lnh o cch mng Vit Nam cn l v: Giai cp cng nhn c ch ngha Mc - Lnin.
Trn nn tng u tranh, h xy dng nn ng theo ch ngha Mc - Lnin... ng
ra ch trng, ng li, khu hiu cch mng, li cun giai cp nng dn v tiu t sn
vo u tranh, bi dng h thnh nhng phn t tin tin.
Nhng, ti sao H Ch Minh li nu thm yu t phong tro yu nc, coi n l
mt trong ba yu t kt hp dn n vic hnh thnh ng Cng sn Vit Nam? iu
ny l v nhng l do sau y:
Mt l, phong tro yu nc c v tr, vai tr cc k to ln trong qu trnh pht trin
ca dn tc Vit Nam. Ch ngha yu nc l gi tr tinh thn trng tn trong lch s
dn tc Vit Nam, c vai tr cc k to ln v l nhn t ch o quyt nh thng li s
nghip chng ngoi xm ca dn tc ta. Phong tro yu nc c trc phong tro cng
nhn. Ch tnh ring trong hn 80 nm b thc dn Php h, phong tro yu nc ca
nhn dn ta dng ln mnh m nh nhng lp sng cn ni tip nhau. Phong tro yu
nc lin tc v bn b trong hng nghn nm dng nc v gi nc kt thnh ch
ngha yu nc v n tr thnh gi tr vn ha tt p nht ca dn tc Vit Nam.
Hai l, phong tro cng nhn kt hp c vi phong tro yu nc bi v hai
phong tro u c mc tiu chung. Khi giai cp cng nhn Vit Nam ra i v c
phong tro u tranh, k c u tranh lc u l u tranh kinh t, v sau ny l u
tranh chnh tr, th phong tro cng nhn kt hp c ngay t u v kt hp lin tc
vi phong tro yu nc. C s ca vn kt hp ngay t u, lin tc, cht ch gia
hai phong tro ny l do x hi nc ta tn ti mu thun c bn gia ton th dn tc
Vit Nam vi bn quc v tay sai. V vy, gia hai phong tro ny u c mt mc
tiu chung, yu cu chung: gii phng dn tc, lm cho Vit Nam c hon ton c
lp, xy dng t nc hng cng. Hn na, chnh bn thn phong tro cng nhn, xt
v ngha no , li cn mang tnh cht ca phong tro yu nc, v phong tro u
tranh ca cng nhn khng nhng chng li ch p bc giai cp m cn chng li ch
p bc dn tc.
Ba l, phong tro nng dn kt hp vi phong tro cng nhn. Ni n phong
tro yu nc Vit Nam, phi k n phong tro nng dn. u th k XX, nng dn
Vit Nam chim ti khong hn 90% dn s. Giai cp nng dn l bn ng minh t
nhin ca giai cp cng nhn. u th k XX, Vit Nam, do iu kin lch s chi
phi, khng c cng nhn nhiu i m h xut thn trc tip t ngi nng dn ngho.
Do , gia phong tro cng nhn v phong tro yu nc c mi quan h cht ch vi
nhau. Giai cp cng nhn v giai cp nng dn hp thnh qun ch lc ca cch mng.

64
Bn l, phong tro yu nc ca tr thc Vit Nam l nhn t quan trng thc y
s kt hp cc yu t cho s ra i ca ng Cng sn Vit Nam. Phong tro yu nc
Vit Nam nhng thp nin u th k XX ghi du n m nt bi vai tr ca tr thc,
tuy s lng khng nhiu nhng li l nhng "ngi n" cho cc phong tro yu nc
bng ln chng thc dn Php xm lc v bn tay sai cng nh thc y s canh tn
v chn hng t nc. Trong lch s Vit Nam, u th k XX, mt trong nhng nt
ni bt nht l s bng pht ca cc t chc yu nc m thnh vin v nhng ngi
lnh o tuyt i a s l tr thc. Vi mt bu nhit huyt, yu nc, thng ni, cm
gin bn cp nc v bn bn nc, h rt nhy cm vi thi cuc, do vy, h ch
ng v c c hi n nhn nhng "lung gi mi" v t tng ca tt c cc tro lu
trn th gii di vo Vit Nam.
3. ng Cng sn Vit Nam - ng ca giai cp cng nhn, ca nhn
dn lao ng v ca dn tc Vit Nam
H Ch Minh khng nh rng: ng Cng sn Vit Nam l ng ca giai cp
cng nhn, i tin phong ca giai cp cng nhn, mang bn cht giai cp cng nhn.
Trong Sch lc vn tt, H Ch Minh vit: "ng l i tin phong ca v sn giai
cp"
1
trong Chng trnh vn tt ca ng Ngi vit: "ng l i tin phong ca o
qun v sn"
2
, ng tp hp vo hng ng ca mnh nhng ngi tin theo ch ngha
cng sn, chng trnh ca ng v Quc t cng sn, hng hi tranh u v dm hy
sinh, phc tng mnh lnh ng v ng kinh ph, chu phn u trong mt b phn
ng. H Ch Minh khng nh r mc ch ca ng l "lm t sn dn quyn cch
mng v th a cch mng i ti x hi cng sn"
3
. ng lin kt vi nhng dn tc
b p bc v qun chng v sn trn th gii.
Nhng quan im trn y ca H Ch Minh hon
ton tun th nhng quan im ca V.I.Lnin v xy dng ng kiu mi ca giai cp
v sn. Nhng, H Ch Minh cn c mt cch th hin khc v vn "ng ca ai".
Trong Bo co chnh tr c ti i hi II ca ng (thng 2-1951), H Ch Minh
nu r: Trong giai on ny, quyn li ca giai cp cng nhn v nhn dn lao ng v
ca dn tc l mt. Chnh v ng Lao ng Vit Nam l ng ca giai cp cng nhn
v nhn dn lao ng, cho nn n phi l ng ca dn tc Vit Nam. Nm 1953, H
Ch Minh vit: "ng Lao ng l t chc cao nht ca giai cp cn lao v i biu cho
li ch ca c dn tc"
4
v "ng l ng ca giai cp lao ng, m cng l ng ca
ton dn". Nm 1957, H Ch Minh khng nh li: ng l i tin phong ca giai cp
cng nhn, ng thi cng l i tin phong ca dn tc. Trong thi k min Bc xy
dng ch ngha x hi nm 1961, H Ch Minh khng nh li: ng ta l ng ca giai
cp, ng thi cng l ca dn tc, khng thin t, thin v. Nm 1965, H Ch Minh

1, 2, 3. Sd, t. 3, tr. 3, 4.
4. Sd, t. 7, tr. 230.

65
cho rng: ng ta xng ng l i tin phong, l b tham mu ca giai cp v sn, ca
nhn dn lao ng v ca c dn tc.
Tuy c nhiu cch th hin khc nhau nh vy nhng quan im nht qun ca
H Ch Minh v bn cht giai cp ca ng l ng ta mang bn cht giai cp cng
nhn. iu ny cng ging nh ng ta nhiu ln mang nhng tn gi khc nhau, c
thi k khng mang tn ng Cng sn m mang tn l ng Lao ng nhng bn cht
giai cp ca ng ch l bn cht giai cp cng nhn. Trong Bo co chnh tr ti i
hi II, khi nu ln ng ta cn l ng ca nhn dn lao ng v ca ton dn tc, H
Ch Minh cng nu ln ton b c s l lun v cc nguyn tc t chc, sinh hot ng
m nhng nguyn tc ny tun th mt cch cht ch hc thuyt v ng kiu mi ca
giai cp v sn ca V.I.Lnin.
H Ch Minh khng nh bn cht giai cp cng nhn ca ng ta da trn c s
thy r s mnh lch s ca giai cp cng nhn Vit Nam, tuy c s lng t so vi dn s
nhng c y phm cht v nng lc lnh o t nc thc hin nhng mc tiu ca
cch mng. Cn cc giai cp, tng lp khc chu s lnh o ca giai cp cng nhn, tr
thnh ng minh ca giai cp cng nhn. Nhng ni dung quy nh bn cht giai cp
cng nhn khng phi ch l s lng ng vin xut thn t cng nhn m l nn
tng l lun v t tng ca ng l ch ngha Mc - Lnin; mc tiu ca ng cn t
ti l ch ngha cng sn; ng tun th mt cch nghim tc, cht ch nhng nguyn tc
xy dng ng kiu mi ca giai cp v sn. H Ch Minh ph phn nhng quan im
khng ng nh khng nh gi ng vai tr to ln ca giai cp cng nhn cng nh
quan im sai tri ch ch trng cng nng m khng thy r vai tr to ln ca cc giai
cp, tng lp khc.
Bn cht giai cp ca ng l bn cht giai cp cng nhn nhng quan nim ng
khng nhng l ng ca giai cp cng nhn m cn l ng ca nhn dn lao ng v
ca ton dn tc c ngha ln i vi cch mng Vit Nam. ng i din cho li ch
ca ton dn tc cho nn nhn dn Vit Nam coi ng Cng sn Vit Nam l ng ca
chnh mnh. Trong thnh phn ca mnh, ngoi cng nhn, cn c nhng ngi u t
trong giai cp nng dn, tr thc v cc thnh phn khc. ng ta cng khng nh
rng, bo m v tng cng bn cht giai cp cng nhn, ng lun lun gn b
mt thit vi giai cp cng nhn, nhn dn lao ng v ton th dn tc trong tt c cc
thi k ca cch mng. H Ch Minh rn luyn ng lun lun ch trng tnh thng
nht gia yu t giai cp v yu t dn tc. Sc mnh ca ng khng ch bt ngun t
giai cp cng nhn m cn bt ngun t cc tng lp nhn dn lao ng khc.
4. ng Cng sn Vit Nam ly ch ngha Mc - Lnin "lm ct"
t mc tiu cch mng, H Ch Minh ch r: phi da vo l lun cch

66
mng v khoa hc ca ch ngha Mc - Lnin. Khi hun luyn cho cn b cch mng
nm 1925-1927, H Ch Minh khng nh: "ng mun vng th phi c ch ngha lm
ct, trong ng ai cng phi hiu, ai cng phi theo ch ngha y. ng m khng c
ch ngha cng nh ngi khng c tr khn, tu khng c bn ch nam"
1
v Ngi
khng nh "ch ngha" y l ch ngha Mc - Lnin. Trong sut c cuc i hot ng
cch mng ca mnh, H Ch Minh lun lun coi trng ch ngha Mc - Lnin; chnh
ch ngha Mc - Lnin l ngun gc c bn nht hnh thnh t tng ca Ngi. Theo
H Ch Minh, ch ngha Mc - Lnin thc s l "mt tri soi sng" cho con ng cch
mng Vit Nam, l "ci cm nang thn k" gii quyt cc cng vic cho ng n, v.v..
H Ch Minh v ch ngha Mc - Lnin nh tr khn ca con ngi, nh bn ch nam
nh hng cho con tu i l ni ln vai tr cc k quan trng ca l lun y trong tt c
cc thi k cch mng. Vi ngha , theo H Ch Minh, ch ngha Mc - Lnin tr
thnh "ct", tr thnh nn tng t tng v kim ch nam cho mi hnh ng ca ng
Cng sn Vit Nam.
Trong vic tip nhn v vn dng ch ngha Mc - Lnin, H Ch Minh lu
nhng im sau y:
Mt l: vic hc tp, nghin cu, tuyn truyn ch ngha Mc - Lnin phi lun
lun ph hp vi hon cnh v ph hp vi tng i tng.
Hai l: vic vn dng ch ngha Mc - Lnin phi lun lun ph hp vi tng
hon cnh. Theo H Ch Minh, vn dng ch ngha Mc - Lnin phi trnh gio iu,
ng thi chng li vic xa ri cc nguyn tc c bn ca ch ngha Mc - Lnin. iu
ny hon ton ng vi cn dn ca chnh bn thn C.Mc, Ph.ngghen, V.I.Lnin i
vi nhng ngi cng sn trn th gii khi cc ng cho rng, nhng quan im ca cc
ng ch l nhng phng php ch dn hnh ng trong thc t. Nm 1924, H Ch
Minh cng nhn xt: "Mc xy dng hc thuyt ca mnh trn mt trit l nht
nh ca lch s, nhng lch s no? Lch s chu u. M chu u l g? cha phi
l ton th nhn loi...D sao th cng khng th cm b sung "c s lch s" ca ch
ngha Mc bng cch a thm vo nhng t liu m Mc thi mnh khng th c
c"
1
.
Ba l: Trong qu trnh hot ng, ng ta phi ch hc tp, k tha nhng kinh
nghim tt ca cc ng cng sn khc, ng thi ng ta phi tng kt kinh nghim
ca mnh b sung ch ngha Mc - Lnin. Ch ngha Mc - Lnin l hc thuyt nu
ln nhng vn c bn nht, trn c s mi ng vn dng vo hon cnh, iu
kin ring ca mnh. Trong qu trnh vn dng , mi ng li gii quyt thnh cng

1. Sd, t. 2, tr. 268.
1. Sd, t.1, tr. 465.

67
nhng vn mi, tng kt thnh nhng vn l lun b sung v lm giu thm ni
dung l lun Mc - Lnin. Chnh v th m chng ta thy ch ngha Mc - Lnin l mt
hc thuyt m, n lun lun c tip nhn, c b sung, c np thm nng lng
mi t cuc sng. Thc tin hot ng ca ng ta cng cn c s tng kt thng
xuyn b sung vo kho tng l lun Mc - Lnin. y l thi v trch nhim
thng xuyn ca ng ta.
Bn l: ng ta phi tng cng u tranh bo v s trong sng ca ch
ngha Mc - Lnin. Ch chng gio iu, c hi, xt li ch ngha Mc- Lnin; chng
li nhng lun im sai tri, xuyn tc, ph nhn ch ngha Mc - Lnin.
5. ng Cng sn Vit Nam phi c xy dng theo nhng nguyn
tc ng kiu mi ca giai cp v sn
a) Tp trung dn ch
y l nguyn tc c bn trong xy dng ng. Gia "tp trung" v "dn ch" c
mi quan h khng kht vi nhau, l hai v ca mt nguyn tc. H Ch Minh vit v
mi quan h nh sau: Tp trung trn nn tng dn ch; Dn ch di s ch o tp
trung. Hoc, Ngi vit: "Ch ta l ch dn ch, t tng phi c t do. T do
l th no? i vi mi vn , mi ngi t do by t kin ca mnh, gp phn tm
ra chn l. l mt quyn li m cng l mt ngha v ca mi ngi.
Khi mi ngi pht biu kin, tm thy chn l, lc quyn t do t
tng ha ra quyn t do phc tng chn l"
2
.
b) Tp th lnh o, c nhn ph trch
H Ch Minh gii thch v tp th lnh o nh sau: "V sao cn phi c tp th
lnh o?
V mt ngi d khn ngoan ti gii my, d nhiu kinh nghim n u, cng
ch trng thy, ch xem xt c mt hoc nhiu mt ca mt vn , khng th trng
thy v xem xt tt c mi mt ca mt vn .
V vy, cn phi c nhiu ngi. Nhiu ngi th nhiu kinh nghim. Ngi th
thy r mt ny, ngi th trng thy r mt khc ca vn .
Gp kinh nghim v s xem xt ca nhiu ngi, th vn c thy r khp
mi mt. M c thy r khp mi mt, th vn y mi c gii quyt chu o, khi
sai lm"
1
. V c nhn ph trch, H Ch Minh cho rng: "Vic g c ng ngi
bn bc k lng ri, k hoch nh r rng ri, th cn phi giao cho 1 ngi hoc mt
nhm t ngi ph trch theo k hoch m thi hnh. Nh th mi c chuyn trch,
cng vic mi chy.

2
. Sd, t. 8, tr. 216.
1, 2. Sd, t. 5, tr. 504, 504-505.

68
Nu khng c c nhn ph trch, th s sinh ci t ngi ny y cho ngi kia,
ngi kia y cho ngi n, kt qu l khng ai thi hnh. Nh th th vic g cng khng
xong"
2
.
i vi vic thc hin nguyn tc ny trong cng tc xy dng ng, phi ch
khc phc t c on chuyn quyn, ng thi phi chng li c tnh trng da dm
tp th, khng dm quyt on, khng dm chu trch nhim. y l hin tng thng
thy trong cng tc hng ngy, c khi thnh tch th nhn v c nhn mnh, cn khuyt
im, sai lm th li cho tp th. Khng ch n lnh o tp th th s b bao bin,
c on, ch quan, ng thi khng ch n c nhn ph trch th s dn n ba
bi, ln xn, v chnh ph.
c) T ph bnh v ph bnh
Mc ch ca t ph bnh v ph bnh l lm cho phn tt trong mi con ngi
ny n nh hoa ma xun, lm cho mi mt t chc tt ln, phn xu b mt dn i, tc
l ni n s vn ti chn, thin, m. Mc ch ny c quy nh bi tnh tt yu
trong qu trnh hot ng ca ng ta. Bi v, ng l mt thc th ca x hi, ng
bao gm cc tng lp x hi, i ng ca ng bao gm nhng ngi u t, nhng
trong ng cng khng trnh khi nhng khuyt im, khng phi mi ngi u tt,
mi vic u hay, mi con ngi u c ci thin v ci c trong lng. Chnh v vy
m H Ch Minh cho rng, thang thuc tt nht l t ph bnh v ph bnh.
Thi , phng php t ph bnh v ph bnh c H Ch Minh nu r nhng
im nh: phi tin hnh thng xuyn nh ngi ta ra mt hng ngy; phi thng
thn, chn thnh, trung thc, khng n nang, khng giu gim v cng khng thm bt
khuyt im; "phi c tnh ng ch thng yu ln nhau".
d) K lut nghim minh, t gic
Sc mnh ca mt t chc cng sn v ca mi ng vin cn bt ngun t thc
t chc k lut nghim minh, t gic. Tnh nghim minh ca k lut ng i hi tt c
mi t chc ng, tt c mi ng vin u phi bnh ng trc iu l ng, trc
php lut ca Nh nc, trc mi quyt nh ca ng. ng thi, ng ta l mt t
chc gm nhng ngi t nguyn phn u cho l tng cng sn ch ngha cho nn t
gic l mt yu cu bt buc i vi mi t chc ng v ng vin. Tnh nghim
minh, t gic i hi ng vin phi gng mu trong cuc sng, cng tc. Uy tn ca
ng bt ngun t s gng mu ca mi ng vin trong vic t gic tun th k lut
ca ng, ca Nh nc, ca on th nhn dn.
) on kt thng nht trong ng
S on kt thng nht ca ng phi da trn c s l lun ca ng l ch
ngha Mc - Lnin; cng lnh, iu l ng; ng li, quan im ca ng; ngh
quyt ca t chc ng cc cp. ng thi, mun on kt thng nht trong ng, phi
thc hnh dn ch rng ri trong ng, thng xuyn v nghim chnh t ph bnh v

69
ph bnh, thng xuyn tu dng o c cch mng, chng ch ngha c nhn v cc
biu hin tiu cc khc, phi "sng vi nhau c tnh, c ngha". C on kt tt th mi
to ra c s vng chc thng nht ch v hnh ng, lm cho "ng ta tuy ng
ngi nhng khi tin nh ch nh mt ngi".
6. Tng cng v cng c mi quan h bn cht gia ng vi dn
Vai tr lnh o ca ng l do dn y thc cho. ng lnh o, dn lm ch.
Chnh v th, H Ch Minh nu ln lun im ni ting trong bn Di chc: ng ta phi
xng ng l ngi lnh o, l ngi y t tht trung thnh ca nhn dn. Hoc,
trc , nm 1951, pht biu ti bui l ra mt ng Lao ng Vit Nam sau khi kt
thc i hi II, H Ch Minh ni: ng Lao ng Vit Nam khng s k ch no d
cho chng hung tn n my, khng s nhim v no d nng n nguy him n my,
nhng ng Lao ng Vit Nam sn sng vui v lm tru nga, lm ti t trung thnh
ca nhn dn. ng s mt vai tr lnh o nu ng xa ri dn, quan liu, hch dch
vi dn.
H Ch Minh nu ln nhng yu cu v tng cng mi lin h cht ch gia
ng vi nhn dn:
Mt l, ng thng xuyn lng nghe kin ca nhn dn, hiu r tm t,
nguyn vng ca nhn dn. Kin quyt khc phc bnh quan liu trong t chc ng v
ng vin.
Hai l, thng xuyn vn ng nhn dn tham gia xy dng ng bng mi hnh
thc: bng vic tch cc thc hin ng li, ch trng ca ng; bng vic ng gp
nhiu kin cho cc t chc ng vi tinh thn xy dng; bng vic gii thiu nhng
ngi u t ng xem xt kt np vo ng; bng vic kim tra, kim sot t chc
ng v cn b, ng vin, v.v..
Ba l, ng c trch nhim nng cao dn tr. Khng th c mt ng tr tu nu
nn dn tr thp. Vn ny lin quan n cng tc gio dc chnh tr t tng ni
chung v i vi cng tc gio dc - o to ni ring.
Bn l, trong quan h vi dn, ng "khng c theo ui qun chng". Trong
tc phm Sa i li lm vic vit nm 1947, H Ch Minh chia dn ra lm ba hng:
hng hng hi, hng va va, v hng km hoc ba lp: c lp tin tin, c lp chng
chng, c lp lc hu. Do vy, ng phi c bn lnh vng vng trong vic x l cc
cng vic, a ra nhng quyt nh ng n va nng cao trnh gic ng cch mng
cho nhn dn, lm cho nhiu ngi chuyn ha thnh "hng hng hi", "lp tin
tin", va thc hin tt vai tr ca mnh i vi t nc.
7. ng phi thng xuyn t i mi, t chnh n
ng ta ng vai tr lnh o ton x hi v trong thc t my chc nm qua

70
c nhn dn tin yu v "ng l o c, l vn minh", tiu biu cho tr tu, danh d
v lng tm ca dn tc. Nhng ng s mt vai tr lnh o ton x hi v s khng
c nhn dn tn nhim na nu ng yu km, khng trong sch, khng vng mnh.
H Ch Minh nu r: "Mt dn tc, mt ng v mi con ngi, ngy hm qua l v i,
c sc hp dn ln, khng nht nh hm nay v ngy mai vn c mi ngi yu mn
v ca ngi, nu lng d khng trong sng na, nu sa vo ch ngha c nhn"
1
. Do ,
thng xuyn t i mi v t chnh n bn thn ng l mt yu cu ca chnh s
nghip cch mng trong tt c cc thi k. y l quan im nht qun ca H Ch
Minh, l s quan tm hng ngy ca Ngi nhm gio dc cho ton ng tinh thn lun
lun rn luyn, phn u v s tin yu ca nhn dn. Trong nhng li cui cng li
cho ton ng, ton dn, Ngi nu ln nhng vic phi lm sau khi cuc khng
chin chng M, cu nc thng li l: "Theo ti, vic cn phi lm trc tin l
chnh n li ng, lm cho mi ng vin, mi on vin, mi chi b u ra sc
lm trn nhim v ng giao ph cho mnh, ton tm ton phc v nhn dn. Lm
c nh vy, th d cng vic to ln my, kh khn my chng ta cng nht nh
thng li"
1
.
Trong iu kin ng cm quyn, vic thng xuyn t i mi, t chnh n
ng cng phi c c bit ch , n tr thnh mt quy lut tn ti v pht trin ca
ng. H Ch Minh nhn mnh t i mi, t chnh n ng trn nhng vn sau
y:
- ng phi lun lun vng mnh v chnh tr, t tng v t chc, phi lun lun
xng ng l i tin phong ca giai cp cng nhn, nhn dn lao ng v ca dn tc
Vit Nam.
- i ng ng vin, cn b ca ng phi l nhng ngi ton tm, ton phc
v T quc, phc v nhn dn, phi l nhng ngi va c c va c ti, nhng ngi
Giu sang khng th quyn r. Ngho kh khng th chuyn lay. Uy lc khng th khut
phc. ng vin phi l ngi lun lun gic ng cch mng, i u trong mi cng tc,
"ng vin i trc, lng nc theo sau", "khng c vc mt quan cch mng",
"khng phi c dn ln trn hai ch cng sn l dn tin, dn yu, dn knh, dn phc"
m phi bng hnh ng thc t gng mu th dn mi tin, mi yu, mi knh, mi
phc. ng vin phi c "ng tnh", tc l ng vin hot ng trong cc t chc
chnh quyn, on th phi tht s gng mu thc hin ng li, ch trng, chnh
sch ca ng v Nh nc. ng vin phi l nhng ngi sut i phn u hy sinh
cho s nghip ca ng, ca T quc, t quyn li ca ng, ca T quc ln trn ht
v trc ht. ng vin phi c "i t trong sng", tc l phi c o c cch mng,
c li sng lnh mnh.

1. Sd, t.12, tr. 557-558.
1. Sd, t.12, tr. 503.

71
- ng ta phi lun lun ch phng v khc phc nhng tiu cc, thoi ha,
bin cht, lun lun gi gn ng trong sch, vng mnh.
- ng phi t vn ln p ng kp thi yu cu ca tnh hnh v nhim v mi.
Mun vy, ng phi ch nng cao tm tr tu, tm t tng, nng cao trnh v
mi mt.
II. T tng H Ch Minh v xy dng nh nc ca
dn, do dn, v dn
1. Xy dng Nh nc th hin quyn lm ch ca nhn dn lao
ng
Trong qu trnh i tm ng cu nc, H Ch Minh ch kho cu la chn ra
mt kiu nh nc mi cho Vit Nam xy dng sau khi cch mng gii phng dn
tc theo con ng cch mng v sn thnh cng. Nh nc phi i biu quyn li
"cho s ng ngi" v H Ch Minh ch trng xy dng mt Nh nc cng nng
binh th hin trong Chnh cng vn tt ca ng khi thnh lp ng u nm 1930.
Tri qua thc t cc cao tro cch mng Vit Nam, v sau, H Ch Minh ch trng
xy dng Vit Nam mt nh nc Dn ch Cng ha, mt nh nc do nhn dn lao
ng lm ch, nh nc ca dn, do dn, v dn. Trong bi bo Dn vn
(nm 1949), H Ch Minh khng nh: Nc ta l nc dn ch. Bao nhiu li ch u
v dn. Bao nhiu quyn hn u ca dn. Cng vic i mi, xy dng l trch nhim
ca dn. S nghip khng chin, kin quc l cng vic ca dn. Chnh quyn t x n
Chnh ph Trung ng do dn c ra. on th t Trung ng n x do dn t chc
nn. Ni tm li, quyn hnh v lc lng u ni dn.
Quan im v nh nc ca dn, do dn, v dn, chng ta thy trong di sn t
tng H Ch Minh th hin nhng ni dung c bn sau y:
a) Nh nc ca dn
Quan im nht qun ca H Ch Minh l xc lp tt c mi quyn lc trong nh
nc v trong x hi u thuc v nhn dn. Trong 24 nm lm Ch tch nc, H Ch
Minh lnh o son tho hai bn Hin php, l Hin php nm 1946 v Hin php
nm 1959. Quan im trn ca Ngi c th hin trong cc bn Hin php . Chng
hn, Hin php nm 1946 nu r: tt c quyn bnh trong nc u l ca ton th nhn
dn Vit Nam, khng phn bit ni ging, gi trai, giu ngho, giai cp, tn gio; nhng
vic quan h n vn mnh quc gia s a ra ton dn phc quyt.
Nhn dn lao ng lm ch Nh nc th dn n mt h qu l nhn dn c
quyn kim sot Nh nc, c tri bu ra cc i biu, y quyn cho cc i biu bn
v quyt nh nhng vn quc k dn sinh. y thuc v ch dn ch i din bn
cnh ch dn ch trc tip. Quyn lm ch v ng thi cng l quyn kim sot ca

72
nhn dn th hin ch nhn dn c quyn bi min nhng i biu Quc hi v i
biu Hi ng nhn dn no nu nhng i biu t ra khng xng ng vi s tn
nhim ca nhn dn.
H Ch Minh nu ln quan im dn l ch v dn lm ch. Dn l ch c
ngha l xc nh v th ca dn, cn dn lm ch c ngha l xc nh quyn, ngha v
ca dn. Trong nh nc ca dn, vi ngha , ngi dn c hng mi quyn dn
ch. Bng thit ch dn ch, nh nc phi c trch nhim bo m quyn lm ch ca
dn, cho nhn dn thc thi quyn lm ch ca mnh trong h thng quyn lc ca x
hi. Quyn lc ca nhn dn c t v tr ti thng. iu ny c ngha thc t
nhc nh nhng ngi lnh o, nhng i biu ca nhn dn lm ng chc trch v v
th ca mnh, khng phi l ng trn nhn dn, coi khinh nhn dn, "cy th" vi dn,
"qun rng dn bu mnh ra l lm vic cho dn". Mt nh nc nh th l mt nh
nc tin b trong bc ng pht trin ca nhn loi. Nh nc Vit Nam Dn ch
Cng ha do H Ch Minh khai sinh ngy 2-9-1945 chnh l Nh nc tin b cha tng
c trong lch s hng nghn nm ca dn tc Vit Nam bi v Nh nc l nh nc
ca dn, nhn dn c vai tr quyt nh mi cng vic ca t nc.
b) Nh nc do dn
Nh nc do dn lp nn, do dn ng h, dn lm ch. Chnh v vy, H Ch
Minh thng nhn mnh nhim v ca nhng ngi cch mng l phi lm cho dn
hiu, lm cho dn gic ng nng cao c trch nhim lm ch, nng cao c
thc trch nhim chm lo xy dng nh nc ca mnh. H Ch Minh khng nh: vic
nc l vic chung, mi ngi u phi c trch nhim "gh vai gnh vc mt phn".
Quyn li, quyn hn bao gi cng i i vi trch nhim, ngha v.
c) Nh nc v dn
Nh nc v dn l mt nh nc ly li ch chnh ng ca nhn dn lm mc
tiu, tt c u v li ch ca nhn dn, ngoi ra khng c bt c mt li ch no khc.
l mt nh nc trong sch, khng c bt k mt c quyn, c li no. Trn tinh
thn H Ch Minh nhn mnh: mi ng li, chnh sch u ch nhm a li
quyn li cho dn; vic g c li cho dn d nh cng c gng lm, vic g c hi cho
dn d nh cng c gng trnh. Dn l gc ca nc. H Ch Minh lun lun tm nim:
phi lm cho dn c n, phi lm cho dn c mc, phi lm cho dn c ch , phi lm
cho dn c hc hnh. C cuc i Ngi "ch c mt mc ch l phn u cho quyn
li T quc v hnh phc ca quc dn". H Ch Minh vit: "khi ti phi n np ni
ni non, hoc ra vo chn t ti, xng pha s him ngho - l v mc ch . n
lc nh quc dn on kt, tranh c chnh quyn, y thc cho ti gnh vic Chnh
ph, ti lo lng m ngy, nhn nhc c gng - cng v mc ch "
1
. Mt Nh nc v
dn, theo quan im ca H Ch Minh, l t ch tch nc n cng chc bnh thng

1. Sd, t.4, tr. 240.

73
u phi lm cng bc, lm y t cho nhn dn ch khng phi "lm quan cch mng"
" u ci c nhn dn" nh di thi quc thc dn. Ngay nh chc v Ch
tch nc ca mnh, H Ch Minh cng quan nim l do dn y thc cho v nh vy
phi phc v nhn dn, tc l lm y t cho nhn dn. H Ch Minh ni: "Ti tuyt
nhin khng ham mun cng danh ph qu cht no. By gi phi gnh chc Ch tch
l v ng bo y thc th ti phi gng sc lm, cng nh mt ngi lnh vng mnh
lnh ca quc dn ra trc mt trn. Bao gi ng bo cho ti lui, th ti rt vui lng
lui... Ring phn ti th lm mt ci nh nho nh, ni c non xanh, nc bic cu c,
trng hoa, sm chiu lm bn vi cc c gi hi ci, em tr chn tru, khng dnh lu g
vi vng danh li"
1
.
2. T tng H Ch Minh v s thng nht gia bn cht giai cp
cng nhn vi tnh nhn dn v tnh dn tc ca Nh nc
a) Bn cht giai cp cng nhn ca Nh nc Vit Nam Dn ch Cng
ha
Nh nc l mt phm tr lch s, n ch ra i v tn ti khi giai cp v u
tranh giai cp xut hin, do , nh nc l sn phm ca mt x hi c giai cp, n bao
gi cng mang bn cht mt giai cp nht nh, khng c mt nh nc no l phi giai
cp, khng c nh nc ng trn giai cp. Nh vy khng phi lch s nhn loi xut
hin l c nh nc ngay v nh nc khng phi tn ti mi mi. Trong t tng H
Ch Minh, Nh nc ta c coi l Nh nc ca dn, do dn, v dn nhng bn cht
giai cp ca Nh nc ta l bn cht giai cp cng nhn. V:
Mt l, Nh nc do ng Cng sn lnh o. iu ny c th hin:
- ng Cng sn Vit Nam lnh o Nh nc gi vng v tng cng bn cht
giai cp cng nhn. Vic xc nh bn cht giai cp cng nhn ca nh nc l mt vn
rt c bn ca Hin php. Li ni u ca bn Hin php nm 1959 khng nh: Nh
nc ta l Nh nc dn ch nhn dn, da trn nn tng lin minh cng nng do giai
cp cng nhn lnh o. Trong quan im c bn xy dng mt Nh nc do nhn dn
lao ng lm ch, mt nh nc th hin tnh cht nhn dn rng ri, H Ch Minh vn
nhn mnh nng ct ca nhn dn l lin minh gia giai cp cng nhn vi giai cp
nng dn v tr thc do giai cp cng nhn m i tin phong ca n l ng Cng sn
Vit Nam lnh o.
- ng lnh o Nh nc bng phng thc thch hp. Ni n phng thc
lnh o ca ng i vi Nh nc l ni n cch lnh o cho ph hp vi tng thi
k. Trong thi k H Ch Minh lm Ch tch nc, t nc ta phi va tin hnh
khng chin chng gic ngoi xm, gii phng v bo v T quc, va lnh o nhn
dn xy dng ch mi. Do , phng thc lnh o ca ng i vi Nh nc ta

1. Sd, t. 4, tr. 161.

74
thi k khng ging vi nhng thi k sau ny. Song, trong t tng H Ch Minh vn
c nhng vn c bn v phng thc lnh o ca ng chung cho cc thi k.
l:
* ng lnh o bng ng li, quan im, ch trng Nh nc th ch ha
thnh php lut, chnh sch, k hoch.
* ng lnh o Nh nc bng hot ng ca cc t chc ng v ng vin ca
mnh trong b my, c quan nh nc.
* ng lnh o Nh nc bng cng tc kim tra.
Hai l, bn cht giai cp ca Nh nc ta th hin tnh nh hng x hi ch
ngha ca s pht trin ca t nc. iu ny c th hin ngay t khi nc Vit
Nam Dn ch Cng ha mi ra i ngy 2-9-1945 trong bn Tuyn ngn c lp ca
H Ch Minh.
Ba l, bn cht giai cp cng nhn ca Nh nc ta th hin nguyn tc t chc
v hot ng c bn ca n l nguyn tc tp trung dn ch. H Ch Minh rt ch
n tnh dn ch trong t chc v hot ng ca tt c b my, c quan nh nc, nhn
mnh n vic pht huy cao dn ch, ng thi pht huy cao tp trung. Nh nc
phi tp trung thng nht quyn lc tt c mi quyn lc vo tay nhn dn.
b) Bn cht giai cp cng nhn thng nht vi tnh nhn dn, tnh dn
tc
H Ch Minh l ngi gii quyt rt thnh cng mi quan h gia cc vn giai
cp - dn tc trong xy dng Nh nc Vit Nam mi. H Ch Minh gii quyt hi
ha, thng nht gia bn cht giai cp vi tnh nhn dn, tnh dn tc v c biu hin
r trong nhng quan im sau:
- Nh nc ta ra i l kt qu ca cuc u tranh lu di, gian kh ca rt nhiu
th h ngi Vit Nam t qu trnh dng nc v gi nc hng nghn nm ca dn
tc. Cui th k XIX u th k XX dn tc Vit Nam ri vo khng hong ng li
cch mng. Trong cuc u tranh trng k chng thc dn Php ca dn tc ta, tiu
biu l cc cuc khi ngha di s lnh o ca cc nh cch mng tin bi rt oanh
lit t thm cho truyn thng yu nc chng ngoi xm ca dn tc nhng c lp, t
do cho dn tc vn cha tr thnh hin thc. T ngy 3-2-1930 ng ta ra i th s ln
mnh ca giai cp cng nhn vi i tin phong ca n l ng Cng sn Vit Nam
vt qua c tt c cc hn ch v lnh o thng li cuc Cch mng Thng Tm
1945 u tranh ginh chnh quyn, lp nn Nh nc dn ch nhn dn u tin ng
Nam chu .
- Tnh thng nht ca n cn biu hin ch Nh nc ta bo v li ch ca nhn
dn, ly li ch ca dn tc lm c bn. Bn cht ca vn ny l ch, H Ch Minh
khng nh li ch c bn ca giai cp cng nhn, ca nhn dn lao ng v ca ton

75
dn tc l mt. Nh nc ta khng nhng th hin ch ca giai cp cng nhn m cn
th hin ch ca nhn dn v ca ton dn tc.
- Trong thc t, Nh nc ta ng ra lm nhim v ca c dn tc giao ph,
lnh o nhn dn tin hnh cc cuc khng chin bo v nn c lp, t do ca
T quc, xy dng mt nc Vit Nam ha bnh, thng nht, c lp, dn ch v giu
mnh, gp phn tch cc vo s pht trin tin b ca th gii. Con ng qu ln
ch ngha x hi ri i ti ch ngha cng sn l con ng m H Ch Minh v ng ta
xc nh cng l s nghip ca chnh Nh nc ta.
3. T tng H Ch Minh v mt Nh nc c hiu lc php l
mnh m
H Ch Minh sm thy c tm quan trng ca php lut trong qun l x
hi. iu ny th hin trong bn Yu sch ca nhn dn An Nam do Ngi k tn l
Nguyn i Quc gi n Hi ngh Vcxy (Php) nm 1919. Sau ny, khi tr thnh
ngi ng u Nh nc Vit Nam mi, H Ch Minh cng quan tm su sc hn vic
xy dng v iu hnh nh nc mt cch c hiu qu bng php quyn. Mt nh nc
c hiu lc php l mnh m c H Ch Minh ch xy dng th hin trn nhng
im sau y:
a) Xy dng mt Nh nc hp hin
Ch mt ngy sau khi c bn Tuyn ngn c lp, trong phin hp u tin ca
Chnh ph lm thi, H Ch Minh ngh t chc tng tuyn c cng sm cng tt
lp Quc hi ri t lp ra Chnh ph v cc c quan, b my chnh thc khc ca
Nh nc mi.
Cuc Tng tuyn c c tin hnh thng li ngy 6-1-1946 vi ch ph thng u
phiu v ln u tin trong lch s hng nghn nm ca dn tc Vit Nam cng nh ln
u tin ng Nam chu , tt c mi ngi dn t 18 tui tr ln, khng phn bit
nam n, giu ngho, dn tc, ng phi, tn gio... u i b phiu bu nhng i biu
ca mnh vo trong Quc hi. Ngy 2 - 3 - 1946, Quc hi Kha I hp Phin u tin
lp ra cc t chc, b my v cc chc v chnh thc ca Nh nc. H Ch Minh c
bu lm Ch tch Chnh ph lin hip u tin. y chnh l Chnh ph c y gi tr
php l gii quyt mt cch c hiu qu nhng vn i ni v i ngoi nc ta.
b) Qun l nh nc bng php lut v ch trng a php lut vo
trong cuc sng
Qun l nh nc l qun l bng b my v bng nhiu bin php khc nhau
nhng quan trng nht l qun l bng h thng lut, trong quan trng bc nht l
Hin php - o lut c bn ca nc nh. Cc bn Hin php nm 1946 v Hin php
nm 1959 li du n m nt nhng quan im ca H Ch Minh v bn cht,
thit ch v hot ng ca Nh nc mi. T nm 1919, H Ch Minh cp vn

76
"thn linh php quyn" trong i sng x hi hin i. C Hin php v php lut
nhng khng a c vo trong cuc sng th x hi cng s b ri lon. Dn ch ch
thc bao gi cng i lin vi k cng, php nc, tc l i lin vi thc thi Hin php
v php lut. Sut c thi k gi trng trch Ch tch nc, H Ch Minh lun lun
chm lo xy dng mt nn php ch x hi ch ngha bo m quyn lm ch tht s
ca nhn dn. Chnh bn thn H Ch Minh l mt tm gng sng v sng v lm vic
theo Hin php v php lut. Ngi t gic khp mnh vo k lut, vo vic gng mu
chp hnh Hin php v php lut. Sng v lm vic theo php lut tr thnh nn np,
thnh thi quen, thnh li ng x t nhin ca H Ch Minh.
"Thn linh php quyn" l sc mnh do con ngi v v con ngi. Do vy, H
Ch Minh bao gi cng i hi mi ngi phi hiu v tuyt i chp hnh php lut,
bt k ngi gi cng v no. Ngi cho rng cng tc gio dc php lut cho mi
ngi, c bit cho th h tr, tr nn cc k quan trng trong vic xy dng mt nh
nc php quyn, bo m mi quyn v ngha v cng dn c thc thi trong cuc
sng. Trong vic thc thi php lut, c quan h rt ln ti trnh dn tr ca nhn dn,
v vy, H Ch Minh ch trng ti vn nng cao dn tr, pht huy tnh tch cc chnh
tr ca nhn dn, lm cho nhn dn c thc chnh tr trong vic tham gia cng vic ca
chnh quyn cc cp. Lm tt ngha v cng dn cng tc l thc hin ngha v ca
mnh i vi Nh nc, bit thc hnh dn ch.
c) Tch cc xy dng i ng cn b, cng chc ca Nh nc c
v ti
xy dng mt Nh nc php quyn vng mnh, vn xy dng i ng cn
b, cng chc c H Ch Minh c bit quan tm. Ni mt cch tng qut nht v
yu cu i vi i ng ny l va c c va c ti, trong c l gc; i ng ny
phi c t chc hp l, c hiu qu.
i vo nhng mt c th, chng ta thy H Ch Minh nu ln nhng yu cu sau
y v xy dng i ng cn b, cng chc:
Mt l: Tuyt i trung thnh vi cch mng. y l yu cu u tin cn c i
vi i ng ny. Cn b, cng chc phi l nhng ngi kin cng bo v ch x
hi ch ngha, bo v Nh nc. H Ch Minh nhn mnh lng trung thnh phi
c th hin hng ngy, hng gi, trong mi lnh vc cng tc.
Hai l: Hng hi, thnh tho cng vic, gii chuyn mn, nghip v. Ch vi lng
nhit tnh khng thi th cha v cng lm ch ph c ci xu, ci c m khng xy
c ci tt, ci mi. Yu cu ti thiu l i ng ny phi hiu bit cng vic ca
mnh, bit qun l Nh nc, do vy, phi c o to v t mnh phi lun lun hc
hi. H Ch Minh l ngi mnh dn s dng nhng cng chc ca ch c phc v
cho chnh quyn cch mng v nhiu ngi trong s h tr thnh nhng ngi c
cng ln i vi ch mi, ng thi Ngi ch trng o to, bi dng nhng cn

77
b, cng chc mi. H Ch Minh k nhiu sc lnh v cng chc, trong c nhng
quy nh c th v tiu chun cn b t php. Ngay trong thi k chng thc dn Php
xm lc, H Ch Minh k Sc lnh s 76 ban hnh Quy ch cng chc nu r cng
chc l ngi gi mt nhim v c th trong b my nh nc di s lnh o ti cao
ca Chnh ph. Sc lnh cng nu ln cch thc v ni dung thi tuyn b nhim vo
cc ngch, bc hnh chnh trong b my chnh quyn.
Ba l: Phi c mi lin h mt thit vi nhn dn. H Ch Minh lun lun ch
trng xy dng mi quan h bn cht gia i ng cn b, cng chc vi nhn dn.
i ng cn b, cng chc l nhng ngi n lng t ngun ngn sch ca Nh nc
m ngun ngn sch ny do dn ng gp. Chnh v vy, H Ch Minh nhc nh mi
cn b, cng chc khng c lng ph ca cng; phi sn sng phc v nhn dn, lun
lun nu cao o c cch mng, sn sng hy sinh quyn li c nhn mnh cho T quc,
ly phc v cho quyn li chnh ng ca nhn dn lm mc tiu cho hot ng ca
mnh. c bit, phi chng bnh tham , lng ph, quan liu, phi lun lun gn dn,
hiu dn v v dn. Cn b, cng chc xa dn, quan liu, hch dch, ca quyn...i vi
nhn dn u dn n nguy c lm suy yu Nh nc, thm ch lm bin cht Nh nc
ta.
Bn l: Cn b, cng chc phi l nhng ngi dm ph trch, dm quyt on,
dm chu trch nhim, nht l trong nhng tnh hung kh khn, "thng khng kiu, bi
khng nn". l nhng ngi c thc sn sng lm "cng bc", lm "y t" cho
dn, nhng ngi cn, kim, lim, chnh, ch cng v t, lm vic vi tinh thn y
sng to. H Ch Minh i hi cn b, cng chc phi lun lun tu dng, rn luyn
o c cch mng, lun lun "c ch tin th", lun lun hc tp nng cao trnh
v mi mt, hc trng, hc trong cuc sng, trong cng tc, hc thy, hc bn;
phi thng xuyn t ph bnh v ph bnh.
4. T tng H Ch Minh v xy dng Nh nc trong sch vng
mnh, hot ng c hiu qu
a) phng v khc phc nhng tiu cc trong hot ng ca Nh
nc
Xy dng mt Nh nc ca dn, do dn, v dn khng bao gi tch ri vi vic
lm cho Nh nc lun lun trong sch, vng mnh. iu ny lun lun thng trc
trong tm tr v hnh ng ca H Ch Minh. Khi nc nh va ginh c c lp,
chnh quyn cch mng cn non tr cng nh lc cch mng chuyn giai on, H Ch
Minh cng ch hn bao gi ht n vic bo m cho s trong sch, vng mnh ca
cc cp chnh quyn, bi v thng nhng lc cch mng ng trc nhng th
thch rt gay gt. Ch mt thng sau khi thnh lp nc Vit Nam Dn ch Cng ha,
H Ch Minh gi th cho y ban nhn dn cc k, tnh, huyn v lng nu r su cn
bnh cn phng: tri php, cy th, h ha, t tng, chia r, kiu ngo. Ngi nhc

78
nh: "Chng ta khng s sai lm, nhng nhn bit sai lm th phi ra sc sa cha.
Vy nn, ai khng phm nhng lm li trn ny, th nn ch trnh i, v gng sc cho
thm tin b. Ai phm nhng lm li trn ny, th phi ht sc sa cha; nu khng
t sa cha th Chnh ph s khng khoan dung. V hnh phc ca dn tc, v li ch
ca nc nh, m ti phi ni. Chng ta phi ghi su nhng ch "cng bnh, chnh trc"
vo lng"
1
. Trong qu trnh lnh o xy dng Nh nc Vit Nam Dn ch Cng ha,
H Ch Minh thng cp n nhng tiu cc sau y v nhc nh mi ngi
phng v khc phc:
- c quyn, c li. Xy dng Nh nc trong sch, vng mnh i hi phi ty
tr nhng thi cy mnh l ngi trong c quan chnh quyn ca quyn, hch dch
vi dn, lm quyn, ng thi v vt tin ca, li dng chc quyn lm li cho c
nhn mnh, lm nh th tc l sa vo ch ngha c nhn.
- Tham , lng ph, quan liu. H Ch Minh coi tham , lng ph, quan liu l
"gic ni xm", "gic trong lng", th gic nguy him hn gic ngoi xm. Ngi ph
bnh nhng ngi "ly ca cng dng vo vic t, qun c thanh lim, o c". Quan
im ca H Ch Minh l: "Tham , lng ph v bnh quan liu, d c hay khng,
cng l bn ng minh ca thc dn v phong kin...Ti li y cng nng nh ti li
Vit gian, mt thm"
2
. Ngy 27-11-1946, H Ch Minh k Sc lnh n nh hnh pht
ti a v nhn hi l vi mc t 5 nm n 20 nm t kh sai v phi np pht gp i
s tin nhn hi l. Ngy 26-1-1946, H Ch Minh k lnh ni r ti tham , trm cp
ca cng l ti t hnh. Lng ph l mt cn bnh m H Ch Minh ln n gay gt v
chnh bn thn Ngi l tm gng sng trong vic tch cc thc hnh chng lng ph
trong cuc sng hng ngy v trong cng vic, v Ngi bit qu tng ng xu, bt go
do dn ng gp cho hot ng ca b my nh nc. Lng ph y c H Ch
Minh xc nh l lng ph sc lao ng, lng ph thi gi, lng ph tin ca. Lin quan
n bnh tham , bnh lng ph l bnh quan liu, mt cn bnh khng nhng c cp
Trung ng, cp tnh, cp huyn m cn c c cp c s. H Ch Minh ph bnh
nhng ngi v cc c quan lnh o t cp trn n cp di khng st cng vic thc
t, khng theo di v gio dc cn b, khng gn gi qun chng. i vi cng vic th
trng hnh thc m khng xem xt khp mi mt, khng vo su vn . Ch bit khai
hi, vit ch th, xem bo co trn giy, ch khng kim tra n ni n chn... thnh
th c mt m khng thy sut, c tai m khng nghe thu, c ch m khng gi
ng, c k lut m khng nm vng...Th l bnh quan liu p , dung tng, che
ch cho nn tham , lng ph. V vy, mun tr sch nn tham , lng ph th trc mt
phi ty sch bnh quan liu.
- "T tng", "chia r", "kiu ngo". Nhng hnh ng ny gy mt on kt, gy

1. Sd, t.4, tr. 58.
2
. Sd, t.6, tr. 490.

79
ri cho cng tc. H Ch Minh kch lit ln n t ko b, ko cnh, b con bn hu
mnh, khng ti nng g cng ko vo chc ny chc n. Ngi c ti c c, nhng
khng va lng mnh th y ra ngoi. Qun rng vic l vic cng, ch khng phi vic
ring g dng h ca ai. Trong chnh quyn, cn chia r, khng bit cch lm cho mi
ngi ha thun vi nhau, cn c ngi "bnh vc lp ny, chng li lp khc". Ngoi
cy th, c ngi cn kiu ngo, "tng mnh trong c quan Chnh ph l thn thnh
ri...C ch lc no cng vc mt quan cch mng", lm mt uy tn ca Chnh ph.
b) Tng cng php lut i i vi y mnh gio dc o c cch
mng
H Ch Minh kt hp mt cch nhun nhuyn gia qun l x hi bng php
lut vi pht huy nhng truyn thng tt p trong i sng cng ng ngi Vit Nam
c hnh thnh qua hng nghn nm lch s. Trong vic thc thi quyn hn v trch
nhim ca mnh vi cng v l Ch tch nc, H Ch Minh bao gi cng th hin l
mt ngi sng sut, thng nht hi ha gia l tr v tnh cm, nghim khc, bao dung,
nhn i nhng khng bao che cho nhng sai lm, khuyt im ca bt c ai. K cng,
php nc thi no cng cn v u phi c p dng cho bt c ai. Do , H Ch
Minh yu cu php lut phi thng tay trng tr nhng k bt lim, bt k k y a v
no, lm ngh nghip g. Bn cnh , H Ch Minh dng sc mnh uy tn ca mnh
cm ha nhng ngi c li lm, ko h i vi cch mng, gio dc nhng ngi mc
khuyt im h trnh phm php. Di ngn c i ngha, bao dung ca H Ch
Minh, nhiu ngi vn rt mc cm vi cch mng khng "sy chn" phm php
hoc khng i theo k ch.
III. Xy dng ng vng mnh, xy dng nh nc
ngang tm nhim v ca giai on cch mng mi theo
t tng H Ch Minh
1. Ch trng hn na xy dng ng v chnh tr, t tng v t
chc
Vn dng t tng H Ch Minh vo vic xy dng ng v chnh tr trc ht
i hi ng ta phi ra c ng li cch mng ng n, ng thi t chc thc
hin thng li ng li tt c cc cp, cc ngnh. Mt trong nhng nguy c ln
nht i vi ng Cng sn l sai lm v ng li. y, sai mt ly, i mt dm. Cn
chng nguy c chch hng x hi ch ngha khng ch ng li m ngay c trong
qu trnh thc hin ng li .
ng li ca ng phi c xy dng trn nn tng ch ngha Mc - Lnin, t
tng H Ch Minh, vn dng sng to vo iu kin c th tng thi k. ng li
y phi da vo thc t, c kh nng thc thi, p ng c i hi ca s pht trin
ca t nc. Trong qu trnh thc hin ng li, ng phi tng kt thc tin, nm

80
bt xu th ca thi i, nm c s bin ng ca tnh hnh trong nc v quc t
kp thi b sung, pht trin ng li. S kin nh mc tiu x hi ch ngha l mt
thc o quan trng nht tnh ng n ca ng li, ng thi, trong bi cnh ton
cu ha phi tnh n nhng c im mi a ra nhng quyt sch mi nhm thc
y s pht trin nhanh v bn vng, bin t nc ta v c bn tr thnh mt nc
cng nghip theo hng hin i vo nm 2020.
Vn dng t tng H Ch Minh trong vic xy dng ng v t tng i hi
phi gio dc, rn luyn ng vin kin nh lp trng t tng, kin nh con ng
c lp dn tc gn lin vi ch ngha x hi, khng hoang mang, dao ng trc mi
din bin phc tp, lun lun i theo con ng m H Ch Minh la chn. H Ch
Minh lun lun mong mun ng ta tr thnh mt khi thng nht v t tng v hnh
ng. Hin nay, t nc ang ng trc th thch nghit ng. Chng ta ra c
ni nhc mt nc. Hin nay, ni nhc ngho nn v lc hu cng ang l vn bc
xc cn c gii quyt. Trong cuc chin u gian kh chng li nhng g c k, h
hng, chng li ngho nn v lc hu, th s nht tr v t tng i n nht tr trong
hnh ng cng c ngha quyt nh. Lng tin vo ng, vo ch x hi ch ngha
l thc o ln nht i vi vic xy dng ng v t tng.
Vn dng t tng H Ch Minh vo vic xy dng ng v t chc i hi ng
ta phi lun lun ch trng kin ton cc t chc ca mnh, lm cho ng c sc mnh
v ch. ng mnh l do t chc ca ng t Trung ng n c s, n chi b mnh.
Cc t chc ng lun lun phi trong sch, vng mnh. Cn b, ng vin lun lun
trau di o c cch mng, c li sng lnh mnh, chng ch ngha c nhn, chng
tham nhng v cc tiu cc khc. Nhng iu cn dn ca H Ch Minh trong Di chc
khi ni v ng vn cn c gi tr ln trong cng tc xy dng ng thi k i mi
hin nay.
2. Xy dng Nh nc ngang tm nhim v ca giai on cch
mng mi
a) Nh nc bo m quyn lm ch tht s ca nhn dn
Quyn lm ch tht s ca nhn dn chnh l mt ni dung c bn trong yu cu
xy dng Nh nc ca dn, do dn, v dn theo t tng H Ch Minh. Vn dng t
tng H Ch Minh v xy dng Nh nc i hi phi ch trng bo m v pht huy
quyn lm ch tht s ca nhn dn trn tt c cc lnh vc ca i sng x hi. Trong
vn ny, vic m rng dn ch i i vi tng cng php ch x hi ch ngha c
ngha quan trng. Chnh v vy, quyn lm ch ca nhn dn phi c th ch ha
bng Hin php v php lut, a Hin php v php lut vo trong cuc sng. Cn ch
n vic bo m cho mi ngi c bnh ng trc php lut, x pht nghim
minh mi hnh ng vi phm php lut, bt k s vi phm do tp th hoc c nhn
no gy ra. C nh vy dn mi tin v mi bo m c tnh cht nhn dn ca Nh

81
nc ta.
pht huy quyn lm ch ca nhn dn lao ng, ngoi vn thc thi nghim
chnh php lut, cn cn ch ti thc hin nhng quy tc dn ch trong cc cng ng
dn c, ty theo iu kin ca tng vng, min l cc quy tc khng tri vi nhng
quy nh ca php lut. Theo , cn thc hin tt cc Quy ch dn ch c s c
Chnh ph ban hnh.
b) Kin ton b my hnh chnh nh nc
Vn dng t tng H Ch Minh v lnh vc ny i hi phi ch trng ci cch
v xy dng, kin ton b my hnh chnh nh nc, bo m mt nn hnh chnh dn
ch, trong sch, vng mnh. Mun vy, phi y mnh ci cch hnh chnh theo hng
dn ch, trong sch, vng mnh, phc v c lc v c hiu qu i vi nhn dn. Kin
quyt khc phc quan liu, hch dch, ca quyn, gy phin h, sch nhiu, tham nhng,
b my cng knh, km hiu lc, mt b phn khng nh cn b, cng chc sa st
phm cht o c cch mng, nng lc thc hnh nhim v cng chc km ci.
Thc hin t tng H Ch Minh trong iu kin hin nay cn cn ch ci cch
cc th tc hnh chnh; cao trch nhim trong vic gii quyt cc khiu kin ca
cng dn theo ng nhng quy nh ca php lut; tiu chun ha cng nh sp xp li
i ng cng chc, xy dng mt i ng cn b, cng chc va c c, va c ti, tinh
thng chuyn mn, nghip v. Ngun lc i ng cng chc yu th khng th ni n
mt nh nc php quyn ca dn, do dn, v dn mnh c. Do vy, cng tc o to,
bi dng cn b, cng chc phi c t ln hng u v phi c tin hnh thng
xuyn, bo m cht lng. Theo , h thng cc trng trong c nc, nht l cc
trng i hc, cao ng, cc trng dy ngh, c bit l cc trng o to, bi
dng cn b chuyn ngnh t php phi c i mi, nng cao cht lng o to.
c) Tng cng hn na s lnh o ca ng i vi Nh nc
Cng cuc xy dng, chnh n ng tt yu gn lin vi tng cng s lnh o
ca ng i vi Nh nc. y l trch nhim cc k quan trng ca ng vi t
cch l ng cm quyn. Trong giai on hin nay, vn dng t tng H Ch Minh
vo vic tng cng s lnh o ca ng i vi Nh nc th hin nhng ni dung
nh: lnh o Nh nc th ch ha ng li, ch trng ca ng, bo m s lnh
o ca ng v pht huy vai tr qun l ca Nh nc; i mi phng thc lnh o
ca ng i vi Nh nc: lnh o bng ng li, bng t chc, b my ca ng
trong cc c quan Nh nc, bng vai tr tin phong, gng mu ca i ng ng vin
hot ng trong b my nh nc, bng cng tc kim tra, ng khng lm thay cng
vic qun l ca Nh nc. ng thng nht lnh o cng tc cn b trong h thng
chnh tr trn c s bo m chc nng, nhim v, quyn hn ca Nh nc theo lut
nh. Bn cht, tnh cht ca Nh nc ta gn lin vi vai tr, trch nhim ca ng
cm quyn, do , n lt ng, mt tin tt yu c t ra l s trong sch, vng

82
mnh ca ng Cng sn Vit Nam chnh l yu t quyt nh cho thnh cng ca vic
xy dng Nh nc php quyn x hi ch ngha ca dn, do dn, v dn theo t tng
H Ch Minh.

83


Chng VI
T tng H Ch Minh v o c, nhn
vn, vn ha

I. T tng H Ch Minh v o c
1. Quan im v vai tr ca o c cch mng
Theo H Ch Minh, mun thc hin thnh cng s nghip cch mng x hi ch
ngha - cuc cch mng su sc nht, trit nht, ton din nht, chng ta phi em ht
tinh thn v lc lng ra phn u; phi tu dng, rn luyn o c cch mng.
H Ch Minh lun lun quan tm n vn o c v gio dc o c cch
mng cho cn b, ng vin. Mt trong nhng bi ging u tin cho lp thanh nin tr
thc yu nc u tin ca Vit Nam t nhng nm 1920 l bi ging v "t cch ca
mt ngi cch mng". n khi vit Di chc, Ngi vn dnh mt phn trang trng
bn v vn o c, yu cu mi ng vin v cn b phi tht s thm nhun o
c cch mng, ng phi quan tm chm lo gio dc o c cch mng cho on
vin v thanh nin, o to h thnh nhng ngi tha k xy dng ch ngha x hi
va "hng" va "chuyn".
H Ch Minh xem xt o c trn c hai phng din l lun v thc tin. V
mt l lun, Ngi li cho chng ta mt h thng quan im su sc v ton din v
o c. V thc tin, Ngi lun coi thc hnh o c l mt mt khng th thiu
ca cn b, ng vin. Cng nh V.I. Lnin, H Ch Minh o to cc chin s cch mng
khng ch bng chin lc, sch lc m cn bng chnh tm gng o c trong sng
ca mnh.
Khi nh gi vai tr ca o c cch mng, H Ch Minh coi o c l nn tng
ca ngi cch mng, cng ging nh gc ca cy, ngn ngun ca sng sui. Ngi
vit: "Cng nh sng th c ngun mi c nc, khng c ngun th sng cn. Cy phi
c gc, khng c gc th cy ho. Ngi cch mng phi c o c, khng c o c
th d ti gii my cng khng lnh o c nhn dn. V mun gii phng cho dn
tc, gii phng cho loi ngi l mt cng vic to tt, m t mnh khng c o c,
khng c cn bn, t mnh h ha, xu xa th cn lm ni vic g"
1
. Ngi so snh:

1. Sd, t. 5, tr. 252 - 253.

84
"Lm cch mng ci to x hi c thnh x hi mi l mt s nghip rt v vang,
nhng n cng l mt nhim v rt nng n, mt cuc u tranh rt phc tp, lu di,
gian kh. Sc c mnh mi gnh c nng v i c xa. Ngi cch mng phi c
o c cch mng lm nn tng, mi hon thnh c nhim v cch mng v vang"
2
.
o c l gc, l nn tng v lin quan ti ng cm quyn. H Ch Minh trn
tr vi nguy c ca ng cm quyn, l s sai lm v ng li v suy thoi v o
c cch mng ca cn b, ng vin. ng cm quyn, lnh o ton x hi, lnh o
Nh nc, nu cn b, ng vin ca ng khng tu dng v o c cch mng th
mt tri ca quyn lc c th lm tha ha con ngi. V vy, H Ch Minh yu cu
ng phi "l o c, l vn minh". Ngi thng nhc li ca Lnin: ng Cng
sn phi tiu biu cho tr tu, danh d, lng tm ca dn tc v thi i. Ngi ni,
cn b, ng vin mun cho dn tin, dn yu, dn phc th khng phi "vit ln trn ch
cng sn l c qun chng yu mn. Qun chng ch qu mn nhng ngi c t
cch o c".
Vai tr ca o c cch mng cn th hin ch l thc o lng cao thng
ca con ngi. Theo quan im ca H Ch Minh, mi ngi c cng vic, ti nng, v
tr khc nhau, ngi lm vic to, ngi lm vic nh, nhng ai gi c o c cch
mng u l ngi cao thng.
L mt hnh thi thc x hi, o c khng phi mt chiu ph thuc vo tn
ti x hi, vo nhng iu kin vt cht kinh t. N c kh nng tc ng tch cc tr
li, ci bin tn ti x hi. Gi tr o c tinh thn mt khi c con ngi tip nhn s
bin thnh mt sc mnh vt cht.
C o c cch mng th khi gp kh khn gian kh, tht bi cng khng li
bc, chn nn...; khi gp thun li v thnh cng cng vn gi tinh thn khim tn, "lo
trc thin h, vui sau thin h", khng kn ca v mt hng th, khng cng thn,
khng quan liu, khng kiu ngo, v.v..
o c l ci gc ca ngi cch mng, nhng phi nhn thc c v ti c mi
quan h mt thit vi nhau. C c phi c ti, nu khng s khng mang li li ch g
m cn c hi cho dn. Mt khc, phi thy trong c c ti. Ti cng ln th c phi
cng cao, v c - ti l nhm phc v nhn dn v a cch mng n thng li.
2. Nhng phm cht o c c bn ca con ngi Vit Nam trong
thi i mi
a) Trung vi nc, hiu vi dn
"Trung" v "hiu" vn l nhng khi nim o c c cha ng ni dung hn
hp: "Trung vi vua, hiu vi cha m", phn nh bn phn, trch nhim ca dn i vi

2. Sd, t. 9, tr. 283.

85
vua, con i vi cha m.
H Ch Minh a vo khi nim c mt ni dung mi, mang tnh cch mng,
l trung vi nc, hiu vi dn. y l chun mc o c c ngha quan trng hng
u.
T ch trung vi vua, hiu vi cha m n trung vi nc, hiu vi dn l mt
cuc cch mng trong quan nim v o c. H Ch Minh lt ngc quan nim o
c c, o c Nho gio, xy dng o c mi "nh ngi hai chn ng vng c
di t, u ngng ln tri".
Theo quan im H Ch Minh, nc l nc ca dn v dn l ngi ch ca
nc. V vy, "trung vi nc, hiu vi dn" l th hin trch nhim vi s nghip dng
nc v gi nc, vi con ng i ln v pht trin ca t nc.
Ni dung ch yu ca trung vi nc l:
- Trong mi quan h gia c nhn vi cng ng v x hi, phi bit t li ch
ca ng, ca T quc, ca cch mng ln trn ht, trc ht.
- Quyt tm phn u thc hin mc tiu cch mng.
- Thc hin tt mi ch trng, chnh sch ca ng v Nh nc.
Ni dung ch yu ca hiu vi dn l:
- Khng nh vai tr sc mnh thc s ca nhn dn.
- Tin dn, hc dn, lng nghe kin ca dn, gn b mt thit vi dn, t chc,
vn ng nhn dn thc hin tt ng li, ch trng, chnh sch ca ng v Nh
nc.
- Chm lo i sng vt cht v tinh thn ca nhn dn.
b) Cn, kim, lim, chnh, ch cng v t.
Cn, kim, lim, chnh, ch cng v t l nhng khi nim o c c, c H
Ch Minh tip thu, chn lc, a vo nhng yu cu v ni dung mi. Ngi ch ra
rng: phong kin nu ra cn, kim, lim, chnh nhng khng thc hin; ngy nay, ta
ra cn, kim, lim, chnh cho cn b thc hin lm gng cho nhn dn theo li cho
nc, cho dn. Cn, kim, lim, chnh, ch cng v t l mt biu hin sinh ng ca
phm cht "trung vi nc hiu vi dn".
Cn tc l sing nng, chm ch, c gng, do dai. Kim l tit kim vt t, tin
bc, ca ci, thi gian, khng xa x, khng hoang ph. Lim l trong sch, khng tham
lam tin ca, a v, danh ting. Chnh l khng t, l thng thn, ng n. Cc c
tnh c mi quan h cht ch vi nhau. Cn m khng kim ging nh mt chic
thng khng y. Kim m khng cn th ly g m kim. Cn, kim, lim l gc r ca
chnh. Nhng mt cy cn c gc r, li cn c cnh, l, hoa, qu mi l hon chnh.

86
Cn, kim, lim, chnh cn thit i vi tt c mi ngi. H Ch Minh vit:
"Tri c bn ma: Xun, H, Thu, ng
t c bn phng: ng, Ty, Nam, Bc
Ngi c bn c: Cn, Kim, Lim, Chnh
Thiu mt ma, th khng thnh tri
Thiu mt phng, th khng thnh t.
Thiu mt c, th khng thnh ngi"
1

Cn, kim, lim, chnh cng cn thit i vi cn b, ng vin. Bi v, nu cn
b, ng vin mc sai lm, khuyt im th s nh hng n nhim v chung ca cch
mng, nh hng n uy tn ca ng. Mt khc, nhng ngi trong cc cng s u c
nhiu hoc t quyn hnh. Nu khng gi ng cn, kim, lim, chnh th d tr nn h
bi, bin thnh su mt ca dn.
Cn, kim, lim, chnh cn l thc o s giu c v vt cht, vng mnh v tinh
thn, s vn minh tin b ca mt dn tc. Cn, kim, lim, chnh l nn tng ca i
sng mi, nn tng ca thi ua yu nc; l ci cn lm vic, lm ngi, lm cn b,
phng s on th, phng s giai cp v nhn dn, phng s T quc v nhn loi.
Ch cng v t l khng ngh n mnh trc, ch bit v ng, v T quc, v ng
bo; l t li ch ca cch mng, ca nhn dn ln trn ht, trc ht. Thc hnh ch
cng v t cng c ngha l phi kin quyt qut sch ch ngha c nhn, nng cao o
c cch mng.
Theo H Ch Minh, ch ngha c nhn l ch mun "mi ngi v mnh" m
khng bit "mnh v mi ngi". N l mt th gic ni xm, cn nguy him hn c
gic ngoi xm. N l bn ng minh ca ch ngha quc v thi quen truyn thng
lc hu. Ch ngha c nhn l mt th vi trng rt c, ra hng trm th bnh nguy
him, nh quan liu, mnh lnh, b phi, ch quan, tham , lng ph, xa hoa, tham danh
trc li, thch a v, quyn hnh, t cao t i, coi thng tp th, xem khinh qun
chng, c on chuyn quyn... Tm li, "ch ngha c nhn, t tng tiu t sn cn
n np trong mnh mi ngi chng ta. N ch dp - hoc dp tht bi, hoc dp thng
li - ngc u dy". Ch ngha c nhn l mi nguy hi cho c nhn con ngi, cho
mt ng v c dn tc. H Ch Minh vit: "Mt dn tc, mt ng v mi con ngi,
ngy hm qua l v i, c sc hp dn ln, khng nht nh hm nay v ngy mai vn
c mi ngi yu mn v ca ngi, nu lng d khng trong sng na, nu sa vo ch
ngha c nhn"
1
. Ch ngha c nhn l mt tr ngi ln cho vic xy dng ch ngha x
hi. V vy thng li ca ch ngha x hi khng th tch ri thng li ca cuc u
tranh tr b ch ngha c nhn.

1. Sd, t.5, tr. 631.
1. Sd, t.12, tr. 557-558.

87
Tuy nhin, cn c nhn thc ng n u l ch ngha c nhn, u l li ch c
nhn. H Ch Minh cho rng: u tranh chng ch ngha c nhn khng phi l giy xo
ln li ch c nhn. Mi ngi u c c tnh ring, s trng ring, i sng ring ca
bn thn v ca gia nh mnh. Nu nhng li ch c nhn khng tri vi li ch ca
tp th th khng phi l xu. Theo quan im ca H Ch Minh, ch trong ch x
hi ch ngha th mi ngi mi c iu kin ci thin i sng ca ring mnh, pht
huy tnh cch ring v s trng ring ca mnh.
c) Thng yu con ngi
Xut pht t nguyn l ca ch ngha Mc-Lnin, c bit l t thc tin u
tranh cch mng ca cc dn tc, H Ch Minh cho rng, trn i ny c nhiu ngi,
nhiu cng vic, nhng c th chia thnh hai hng ngi: ngi thin v ngi c, v
hai th vic: vic chnh v vic t. Lm vic chnh l ngi thin, lm vic t l ngi
c. T , Ngi kt lun: nhng ngi b p bc, b bc lt, nhng ngi lm iu
thin th d mu da, ting ni, chng tc, tn gio c khc nhau, vn c th thc hnh
ch "bc i", vn c th i on kt, i ha hp, coi nhau nh anh em mt nh.
Tnh thng yu con ngi H Ch Minh khng chung chung, tru tng kiu
tn gio, m lun lun c nhn thc v gii quyt trn lp trng ca giai cp v sn,
dnh cho cc dn tc v con ngi b p bc, au kh.
H Ch Minh thng yu con ngi vi mt tnh cm su sc, va bao la rng
ln, va gn gi thn thng i vi tng s phn con ngi. H Ch Minh lun sng
gia cuc i v khng c ci g thuc v con ngi i vi H Ch Minh li l xa l.
Ngi quan tm n t tng, cng tc, i sng ca tng ngi, vic n, vic mc, ,
hc hnh, gii tr ca mi ngi dn, khng qun, khng st mt ai, t nhng ngi bn
thu hn vi, n nhng ngi quen mi. Tnh thng yu con ngi H Ch Minh
lun gn lin vi hnh ng c th, phn u v c lp ca T quc, t do hnh phc
cho con ngi.
d) Tinh thn quc t trong sng, thy chung
T tng H Ch Minh l s thng nht, ha quyn gia ch ngha yu nc chn
chnh vi ch ngha quc t trong sng.
Ch ngha quc t l mt trong nhng c im quan trng nht ca o c cng
sn ch ngha. N bt ngun t bn cht quc t ca giai cp cng nhn v ca x hi
x hi ch ngha.
Ni dung ch ngha quc t trong t tng H Ch Minh rng ln v su sc.
l s tn trng v thng yu tt c cc dn tc, nhn dn cc nc, chng s hn th,
bt bnh ng dn tc v s phn bit chng tc. Ngi khng nh: bn phng v sn
u l anh em; gip bn l gip mnh; thng li ca mnh cng l thng li ca nhn dn
th gii. Ngi gp phn to ln, c hiu qu xy p tnh on kt quc t, to ra

88
mt kiu quan h quc t mi: i thoi thay cho i u, kin to mt nn vn ha ha
bnh trn th gii.
3. Nhng nguyn tc xy dng o c mi
Ni ti t tng H Ch Minh v o c phi ch ti con ng v phng
php hnh thnh o c mi, o c cch mng. c im v quy lut hnh thnh t
tng o c H Ch Minh cho thy mt s nguyn tc c bn xy dng o c mi
sau y:
a) Ni i i vi lm, phi nu gng v o c
H Ch Minh l mt tm gng sng tuyt vi v ni i i vi lm. Ngi quan
tm c bit, hng u ti vn o c. Ngi li nhiu bi vit, bi ni v o
c v quan trng hn l Ngi thc hin trc ht, nhiu nht nhng t tng y.
Ngay trong qu trnh chun b thnh lp ng Cng sn, bn v t cch mt ngi
cch mnh, H Ch Minh ch r "ni th phi lm". Ngi cn lm nhiu hn
nhng iu Ngi ni, k c vic lm m khng ni. Mi vic lm, mi hnh vi ca
Ngi u tim n nhng t tng o c sng ngi. y l mt bi hc qu gi cho
mi chng ta mun tm hiu nhng tng su bn cht ca t tng H Ch Minh v
o c th khng ch dng li nhng bi vit, bi ni, m phi khm ph nhng
hnh vi o c ca Ngi, nghin cu nhng bi ni, bi vit ca bn b quc t,
nhng hc tr ca Ngi.
Ti sao ni phi i i vi lm, phi nu gng v o c?
o c cch mng l o c lun c nhn thc v gii quyt trn lp trng
ca giai cp cng nhn, phc v li ch ca cch mng. iu ny phn bit mt cch
rch ri vi thi o c gi, o c ca giai cp bc lt vi nhng c trng bn cht
l ni nhiu, lm t, ni m khng lm, ni mt ng, lm mt no, em li li ch
khng phi cho qun chng nhn dn lao ng, m cho thiu s nhng k bc lt.
Ni i i vi lm cn nhm chng thi o c gi. Su mi nm qua, t khi
Cch mng Thng Tm nm 1945 thnh cng n nay, ni ny, ni khc, trn nhng
mc khc nhau cn b, ng vin ta vn cn tn ti hin tng ni khng i i
vi lm. iu ny s dn ti nguy c lm mt lng tin ca dn i vi ng v ch
mi. Ngay t thng 10 nm 1945, H Ch Minh ni ti nhng k "vc mt lm quan
cch mng". Sau ny, trong nhiu ln bn ti vic cn ty sch bnh quan liu, mnh
lnh, Ngi ch r: "Ming th ni dn ch, nhng lm vic th h theo li "quan" ch.
Ming th ni "phng s qun chng", nhng h lm tri ngc vi li ch qun chng,
tri ngc vi phng chm v chnh sch ca ng v Chnh ph"
1
.
Nu gng o c, ni i i vi lm l mt nt p ca vn ha phng ng.

1. Sd, t.6, tr. 292-293.

89
H Ch Minh ch ra rng: "Ni chung th cc dn tc phng ng u giu tnh cm,
v i vi h mt tm gng sng cn c gi tr hn mt trm bi din vn tuyn truyn"
2
.
Noi theo tm gng ca V.I. Lnin, H Ch Minh cng o to cc th h cch mng
ngi Vit Nam khng ch bng l lun cch mng, m bng chnh tm gng o c
cao c.
Theo H Ch Minh hn bt k mt lnh vc no khc, trong lnh vc o c c
bit phi ch trng "o lm gng". Lm gng c nhiu cp , phm vi v h quy
chiu khc nhau. u cng c ngi tt, vic tt. Giai on cch mng no cng cn
c nhiu tm gng. Ty theo nhim v v tnh hnh c th m tm gng c biu
hin nhng mt no, trong chin u, lao ng, hc tp, cuc sng i thng trong
gia nh, ngoi x hi... Vic bi dng, nu gng "ngi tt, vic tt" l rt quan
trng v cn thit, khng c xem thng. Nhiu git nc hp li mi thnh sui,
thnh sng, thnh bin c. Khng nhn thc c iu l "ch thy ngn m qun
mt gc". Xy dng o c mi, nu gng o c phi rt ch trng tnh cht ph
bin, rng khp, vng chc ca ton x hi v nhng ht nhn "ngi tt, vic tt" tiu
biu.
b) Xy i i vi chng, phi to thnh phong tro qun chng rng
ri
Lm cch mng l qu trnh kt hp cht ch gia xy v chng. Xy dng o
c mi li cng phi quan tm iu ny. Bi v trong ng v mi con ngi, v nhng
l do khc nhau, nn khng phi "ngi ngi u tt, vic vic u hay". "Mi con
ngi u c ci thin v c trong lng. Ta phi bit lm cho phn tt trong mi con
ngi ny n nh hoa ma xun v phn xu b mt dn i, l thi ca ngi cch
mng"
1
. Mt khc, con ng tin ln ch ngha x hi l cuc u tranh lu di, gian
kh, cuc chin u khng l. Trong cuc chin u , c nhiu k ch nhng thng
c ba loi: ch ngha t bn v bn quc l k ch rt nguy him; thi quen v
truyn thng lc hu cng l k ch to, n ngm ngm ngn tr cch mng tin b; loi
ch th ba l ch ngha c nhn, t tng tiu t sn cn n np trong mnh mi ngi
chng ta; n ch dp - hoc dp tht bi, hoc dp thng li - ngc u dy; n l bn
ng minh ca hai k ch kia.
Nhn thc nh vy thy rng "o c cch mng l v lun trong hon cnh
no, cng phi quyt tm u tranh, chng mi k ch, lun lun cnh gic, sn sng
chin u, quyt khng chu khut phc, khng chu ci u. C nh th mi thng
c ch v thc hin c nhim v cch mng"
2
. i vi tng ngi, H Ch Minh
yu cu trc ht phi nh thng lng t l k th trong mnh, khng hiu danh, khng
kiu ngo, t lng tham mun v vt cht, v cng vong t...

2
. Sd, t.1, tr. 263.
1. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.12, tr. 558.
2. Sd, t.9, tr. 287.

90
Chng v x l nghim l nhm xy, i lin vi xy v mun xy th phi chng.
Mc ch cui cng l xy dng con ngi c o c v nn o c mi Vit Nam.
V vy, phi xc nh y l nhim v ch yu v lu di.
Xy l gio dc nhng phm cht o c mi, o c cch mng cho con ngi
Vit Nam trong thi i mi theo t tng H Ch Minh. Tt nhin, gio dc o c
phi ph hp vi la tui, ngnh ngh, giai cp, tng lp v trong tng mi trng khc
nhau. ng thi, phi ch ti hon cnh, nhim v tng giai on cch mng. Xa ri
thc tin v kh kh gi ly nhng ni dung c khi thc tin vt qua u khng
ph hp vi quan im xy dng o c ca H Ch Minh.
Xy dng o c c nhiu cch lm. Trc ht mi ngi v t chc phi c
thc t gic trau di o c cch mng. Bn thn s t gic cng l phm cht o c
qu i vi tng ngi v t chc. iu ny cng cn thit v c ngha to ln i vi
ng v mi cn b, ng vin. Bi v: "Mt ng m giu gim khuyt im ca mnh
l mt ng hng. Mt ng c gan tha nhn khuyt im ca mnh, vch r nhng
ci , v u m c khuyt im , xt r hon cnh sinh ra khuyt im , ri tm
mi cch sa cha khuyt im . Nh th l mt ng tin b, mnh dn, chc
chn, chn chnh"
1
.
Xy i i vi chng trn c s t gio dc, ng thi phi to thnh phong tro
qun chng rng ri. iu ny thuc quy lut ca cch mng x hi ch ngha. Bi v
ch ngha x hi l cng trnh tp th ca qun chng nhn dn t xy dng di s lnh
o ca ng. Trong Di chc, H Ch Minh cng vit r iu ny: chng li nhng
g c k, h hng v to ra nhng ci mi m tt ti, cn phi ng vin ton dn,
t chc v gio dc ton dn, da vo lc lng v i ca ton dn.
Trong qu trnh lnh o cch mng, H Ch Minh lun pht ng phong tro
qun chng rng ri v em li nhng hiu qu thit thc. l phong tro thi ua tng
gia sn xut thc hnh tit kim, chng tham , lng ph, quan liu; cuc vn ng "3
xy, 3 chng": nng cao thc trch nhim, tng cng qun l kinh t - ti chnh, ci
tin k thut, chng tham , lng ph, quan liu.
c) Phi tu dng o c sut i
Tu dng o c l mt truyn thng tt p ca dn tc v vn ha phng
ng. H Ch Minh ni v u im ca Khng T l "vn tu dng o c c
nhn". Quan im ca Khng T l "chnh tm, tu thn". C "tu thn" mi lm c
nhng vic ln khc nh "tr quc, bnh thin h". H Ch Minh ni: "Chng ta phi
nh cu "Chnh tm, tu thn" "tr quc bnh thin h". Chnh tm tu thn tc l ci
to. Ci to cng phi trng k gian kh, v l mt cuc cch mng trong bn thn
ca mi ngi. Bi dng t tng mi nh thng t tng c, on tuyt vi con

1. Sd, t.5, tr. 261.

91
ngi c tr thnh con ngi mi khng phi l mt vic d dng... D kh khn
gian kh, nhng mun ci to th nht nh thnh cng"
2
.
o c cch mng, o c mi khc o c c ch n gn vi thc tin cch
mng v phc v cch mng, phc v nhn dn. V vy, vic rn luyn, tu dng bn b
sut i phi nh cng vic ra mt hng ngy l mt trong nhng yu cu c ngha
quan trng hng u. H Ch Minh vit: "o c cch mng khng phi trn tri sa
xung. N do u tranh, rn luyn bn b hng ngy m pht trin v cng c. Cng nh
ngc cng mi cng sng, vng cng luyn cng trong.
C g sung sng v vang hn l trau di o c cch mng gp phn xng
ng vo s nghip xy dng ch ngha x hi v gii phng loi ngi"
1
. V vy,
Ngi i hi "gian nan rn luyn mi thnh cng". "Kin tr v nhn ni... Khng nao
nng tinh thn".
Ci c lun n np trong mi ngi. V vy, khng c sao nhng vic tu dng,
m phi rn luyn sut i, bn b. c bit trong thi k ha bnh, khi con ngi c
t quyn hn, nu khng thc su sc iu ny, d b tha ha, bin cht. H Ch Minh
so snh: "T tng cng sn vi t tng c nhn v nh la vi c di. La phi chm
bn rt kh nhc th mi tt c. Cn c di khng cn chm sc cng mc lu b. T
tng cng sn phi rn luyn gian kh mi c c. Cn t tng c nhn th cng
nh c di, sinh si, ny n rt d"
2
. Nu khng ch iu ny, sa vo ch ngha c
nhn th c th ngy hm qua c cng vi cch mng, nhng ngy hm nay li c ti
vi nhn dn.
o c cch mng l nhm gii phng v em li hnh phc, t do cho con
ngi, l o c ca nhng con ngi c gii phng. V vy, tu dng o c
phi gn lin vi hot ng thc tin, trn tinh thn t gic, t nguyn, da vo lng
tm v trch nhim ca mi ngi. Ch c nh vy th vic tu dng mi c kt qu
trong mi mi trng, mi mi quan h, mi a bn, mi hon cnh.
II. T tng nhn vn H Ch Minh
1. Con ngi l vn qu nht - nhn t quyt nh thng li ca cch
mng
a) Nhn thc v con ngi
T tng nhn vn l tro lu t tng bn ti con ngi. Mi thi i, mi giai
cp c s nhn nhn khc nhau v con ngi.
Khc vi mt s quan nim cha ng n v nhn dn lao ng, v con ngi

2
. Sd, t.7, tr. 148.
1. Sd, t.9, tr. 293.
2. Sd, t.9, tr. 448.

92
tn gio, v.v.. H Ch Minh cp con ngi c th, lch s; khng c con ngi chung
chung, tru tng phi ngun gc lch s hay con ngi kiu tn gio.
H Ch Minh thng ni ti con Lc chu Hng, Ngi c s cm nhn thing
ling v hai ting "ng bo". Di nh sng ca ch ngha Mc - Lnin v qua hot
ng thc tin, H Ch Minh s dng khi nim "ngi bn x b bc lt", "ngi mt
nc", "ngi da en", "ngi cng kh", "ngi v sn"...
ng vng trn lp trng giai cp cng nhn, t khi v nc lnh o nhn dn
u tranh ginh chnh quyn cch mng, H Ch Minh li dng n khi nim "ng
bo", "quc dn"... Khi min Bc qu ln ch ngha x hi, Ngi dng thm nhiu
khi nim nh "cng nhn", "nng dn", "tr thc", "lao ng chn tay", "lao ng tr
c", "ngi ch x hi"...
T thp k bn mi ca th k XX, H Ch Minh bn n ch "ngi" vi nhiu
ngha v phm vi khc nhau. Ngha hp: gia nh, anh em, h hng, bu bn. Ngha
rng: ng bo c nc. Rng na: c loi ngi.
Tt nhin, H Ch Minh cng c bn ti khi nim "con ngi" theo ngha chung
trong mt s trng hp nh "phm gi con ngi", "gii phng con ngi". Nhng
nhng trng hp u c nhn thc trong mt bi cnh c th v thng thng
t nhng khi nim trong mt mch t duy chung. Phn ln, Ngi xem xt con
ngi trong cc mi quan h x hi, trong cc quan h giai cp; theo gii tnh, la tui,
ngh nghip; trong khi thng nht ca cng ng dn tc v quan h quc t. Cch tip
cn c bn nht ca Ngi thng nht lp trng giai cp v lp trng dn tc.
b) Thng yu, qu trng con ngi
Con ngi y l ng bo ng ch, l ngi Vit Nam yu nc, l gi, tr,
gi, trai, min xui, min ngc...
H Ch Minh thng yu nhng ngi n l mt nc, nhng ngi cng kh,
giai cp v sn b bc lt, nhng thanh nin cht v ch Vit Nam d h l da trng,
da en, ngi Php hay ngi M. Bi v "mu no cng l mu; ngi no cng l
ngi". Nhng dng mu u qu nh nhau.
Tm lng yu thng con ngi ca H Ch Minh khc lng t bi ca Pht, lng
nhn i ca Cha Gisu c v i tng v c s khoa hc. V i tng, H Ch Minh
thng yu con ngi ang sng thc trn trn gian ny. V c s khoa hc, Ngi
ch ra c ngun gc mi s au kh ca nhng con ngi n l, mt nc, ca
nhng ngi lao ng lm thu, l ch ngha thc dn, quc tn bo; l ch p
bc bc lt giai cp m cng nhn, nng dn phi chu ng. T , H Ch Minh ch ra
con ng cch mng, con ng gii phng dn tc, gii phng giai cp, gii phng
con ngi.
Lun thng yu con ngi, nn H Ch Minh lun kht khao ha bnh, mt nn

93
ha bnh tht s, trong c lp, t do. Trc cch mng, trong khng chin, H Ch
Minh lun c thi nghim tc, thn trng i vi vn khi ngha, tranh th kh
nng pht trin ha bnh hn ch s mu cho nhn dn ta v nhn dn cc nc.
Lnh o Cch mng Thng Tm nm 1945, Ngi ch trng ch yu s dng bo lc
chnh tr. l cuc cch mng t mu nht. Sau Cch mng Thng Tm, H Ch
Minh c gng lm tt c nhng g c th lm c trnh cuc chin tranh Vit -
Php. Nhng khi bn thc dn hiu chin quyt gy ra chin tranh buc dn ta sng
kip i n l, mt nc th H Ch Minh ku gi c dn tc ng ln chin u v c
lp, t do ca T quc, v nn ha bnh v phm gi ca nhn loi tin b.
H Ch Minh coi sinh mng con ngi l qu gi nht. Theo Ngi, "khng c
mt trn nh m mu no l "p" c, mc d thng ln. Ngi qu trng sc dn,
ca dn; trng ngi ti, c, trn trng "ngi tt, vic tt" d rt nh". Ngi trn
trng tng kin ca dn, lng nghe dn, hc hi dn, bn bc vi dn, t ph bnh
trc dn, tr li kin ca dn, tn trng v chp hnh nghim minh php lut.
Lng thng yu con ngi H Ch Minh theo tinh thn lm cho nc nh hon
ton c lp, nhn dn hon ton t do, mi ngi ai cng c cm n, o mc, c hc
hnh, cha bnh... l trit l nhn vn hnh ng: i v lm ngi th phi yu
nc, thng dn, thng nhn loi b au kh, p bc v u tranh nhm em li hnh
phc, t do cho con ngi.
c) Tin vo sc mnh, phm gi v tnh sng to ca con ngi
H Ch Minh, lng yu nc, thng dn, thng nhn loi b au kh, p bc
mang mt ni dung mi, cha ng mt ngha cch mng thc s su sc. hon
ton khng phi l lng thng kiu tn gio, hay lng thng ca "b trn" nhn
xung, "chn dt", "cu tinh" dn. Ngc li, v sng gia lng dn, hiu r dn tnh,
dn tm, dn , nn Ngi c lng tin mnh lit vo sc mnh v tnh ch ng sng
to ca qun chng nhn dn. Nm 1921, H Ch Minh c nhng quan im khc hn
vi nhiu suy ngh lc by gi. Ngi vit: "B u c c v tinh thn ln th xc, b
bt mm v b giam hm, ngi ta c th tng rng ci by ngi y c mi mi b
dng lm t ci ng thn t bn, rng by ngi khng sng na, khng suy
ngh na v l v dng trong vic ci to x hi. Khng: ngi ng Dng khng
cht, ngi ng Dng vn sng, sng mi mi... ng sau s phc tng tiu cc,
ngi ng Dng giu mt ci g ang si sc, ang go tht v s bng n mt cch
gh gm, khi thi c n"
1
.
Theo H Ch Minh, "trong bu tri khng g qu bng nhn dn, trong th gii
khng g mnh bng lc lng on kt ca nhn dn". V vy, "v lun vic g, u do
ngi lm ra v t nh n to, t gn n xa, u th c"
2
. Ngi cho rng: "vic d

1. Sd, t.1, tr. 28.
2. Sd, t.5, tr. 241.

94
my khng c nhn dn cng chu, vic kh my c dn liu cng xong". Nhn dn l
ngi sng to ra mi gi tr vt cht v tinh thn.
Dn ta c ti nng, tr tu v sng to, h bit "gii quyt nhiu vn mt cch
gin n, mau chng, y , m nhng ngi ti gii, nhng on th to ln, ngh mi
khng ra"
3
. c bit l lng st sng, hng hi ca dn thc hin con ng cch
mng. H Ch Minh c nim tin vng chc rng vi tinh thn qut cng v lc lng
v tn ca dn tc ta, vi lng yu nc v ch kin quyt ca nhn dn v qun i ta,
chng nhng chng ta c th thng li, m chng ta nht nh thng li.
Nim tin vo sc mnh ca dn cn c nhn thc t mi quan h gia nhn dn
vi ng v Chnh ph. H Ch Minh ch r: nu khng c nhn dn th Chnh ph
khng lc lng; nu khng c Chnh ph th nhn dn khng c ai dn ng.
ng lnh o dn lm ch. Lc lng bao nhiu l nh dn ht. Nhn thc nh
vy hiu rng tin dn, hc dn, tn trng dn, da vo dn theo ng ng li qun
chng s to nn sc mnh v ch. Bi v s nghip cch mng ginh c lp dn tc
v xy dng ch ngha x hi ch c th thc hin c vi s gic ng y v lao
ng sng to ca hng chc triu qun chng nhn dn.
Tin dn H Ch Minh cn xut pht t nim tin vo tnh ngi. Theo Ngi,
con ngi c tt, c xu, nhng "d l xu, tt, vn minh hay d man u c tnh"
4
. Con
ngi lun c xu hng vn ln ci Chn - Thin - M. H Ch Minh xem xt con
ngi trong tnh a dng ca n, nn d "c th ny, th khc" nhng vn tin h.
l ngi cng sn th phi tin nhn dn v nim tin qun chng s to nn sc mnh cho
ngi cng sn.
Trong khi gi vng nim tin vo dn th phi chng cc bnh "xa nhn dn, khinh
nhn dn, s nhn dn; khng tin cy nhn dn; khng hiu bit nhn dn; khng yu
thng nhn dn". Khng yu thng v tin tng nhn dn l nguyn nhn ca cn
bnh nguy him - bnh quan liu, mnh lnh. Bnh ny s dn n kt qu l "hng
vic" nh H Ch Minh ch ra.
d) Lng khoan dung rng ln
H Ch Minh c cch nhn nhn, xem xt con ngi trong tnh a dng ca n: a
dng trong quan h x hi (quan h dn tc, giai cp, tng lp, ng ch, ng bo...);
a dng trong tnh cch, kht vng, phm cht, kh nng; a dng trong hon cnh xut
thn, iu kin sng, lm vic... Trn c s , lng khoan dung H Ch Minh c ni
dung su sc, rng ln:
- on kt rng ri, lu di cc lc lng l th hin lng nhn i bao dung cao
c. Ngi trn trng phn thin d nh nht; khai thc "tnh ngi" trong mi con

3. Sd, t.5, tr. 295.
4
. Sd, t.7, tr. 60.

95
ngi. Ch c lng lng v ch cng v t ca H Ch Minh mi quy t c nhiu
nhn s c danh vng ca ch c.
- V s nghip gii phng dn tc, v tin b x hi, H Ch Minh a ra ch
trng c l, c tnh i vi kiu dn nc ngoi Vit Nam, nhm bo v tnh mng,
ti sn ca h. Ngi nh gi cao vn ny v ghp ti "v c st hi kiu dn ngoi
quc" vo t hnh.
- Vi lng nhn i bao la, pht huy truyn thng "thng ngi nh th thng
thn", "nh k chy i khng nh k chy li", H Ch Minh c chnh sch khoan
hng i lng, i x nhn o vi t binh.
- Khi cn b, ng vin c li, Ngi ch gio dc, nh v x pht. Ngi c
gng c v con ngi, hng con ngi ti chn - thin - m.
- Trn trng mi kin khc nhau, k c nhng kin khng ng tnh, tri vi
suy ngh ca Ngi.
2. Con ngi va l mc tiu, va l ng lc ca cch mng
a) Con ngi l mc tiu ca s nghip cch mng
Mc tiu cch mng ca H Ch Minh l gii phng dn tc, gii phng x hi,
gii phng con ngi, thc hin c lp dn tc v ch ngha x hi.
Khi t nc cn n l, lm than th mc tiu trc ht, trn ht l gii phng dn
tc, ginh c lp dn tc. Sau khi chnh quyn v tay nhn dn, th mc tiu n,
mc, , i li, hc hnh, cha bnh li c u tin hn. Bi v, Ngi cho rng, nu
nc c lp m dn khng hng hnh phc, t do th c lp cng khng c ngha l
g; v vy, chng ta phi thc hin ngay: lm cho dn c n, lm cho dn c mc, lm
cho dn c ch , lm cho dn c hc hnh. Trong Di chc, Ngi vit: "u tin l
cng vic i vi con ngi".
Khng nh con ngi l mc tiu ca s nghip cch mng th mt iu quan
trng l mi ch trng, ng li, chnh sch ca ng, Chnh ph u v li ch chnh
ng ca con ngi. C th l li ch lu di, li ch trc mt; li ch c dn tc v
li ch ca b phn, giai cp, tng lp v c nhn.
b) Con ngi l ng lc ca cch mng
Con ngi l ng lc ca cch mng c nhn nhn trn phm vi c nc, ton
th ng bo, song trc ht l giai cp cng nhn v nng dn. iu ny c ngha
to ln trong s nghip gii phng dn tc v xy dng ch ngha x hi.
Khng phi mi con ngi u tr thnh ng lc, m phi l nhng con ngi
c thc tnh, gic ng, gio dc, nh hng v t chc. H phi c tr tu v bn
lnh, vn ha, o c, c nui dng trn nn truyn thng lch s v vn ha hng
ngn nm ca dn tc Vit Nam...

96
Con ngi l ng lc ch c th thc hin c khi hot ng c t chc, c lnh
o. V vy, vai tr ca ng cch mng ly ch ngha Mc - Lnin lm nn tng t
tng l v cng quan trng. Qua cc phong tro cch mng ca qun chng, ng s
nhn sc mnh ca con ngi ln gp bi.
Trong khi nhn thc su sc, y vai tr ng lc ca con ngi th phi thy
mi quan h bin chng gia con ngi - mc tiu v con ngi - ng lc. Cng chm
lo cho con ngi - mc tiu tt bao nhiu th s pht huy con ngi - ng lc tt by
nhiu. Ngc li, tng cng c sc mnh ca con ngi - ng lc th s nhanh
chng t c mc tiu cch mng.
3. Xy dng con ngi l chin lc hng u ca cch mng
H Ch Minh nu bt ngha ca chin lc xy dng con ngi mi. Trn c s
khng nh con ngi va l mc tiu, va l ng lc ca cch mng, H Ch Minh rt
quan tm ti s nghip gio dc, o to, rn luyn con ngi. Ngi ni ti "li ch
trm nm"v mc tiu xy dng ch ngha x hi l nhng quan im mang tm vc
chin lc, c bn lu di, nhng cng rt cp bch.
Nh vy, con ngi phi c t vo v tr trung tm ca s pht trin. N va
nm trong chin lc pht trin kinh t - x hi ca t nc vi ngha rng, va nm
trong chin lc gio dc - o to theo ngha hp.
Ngi khng nh: Mun xy dng ch ngha x hi, trc ht cn c nhng con
ngi x hi ch ngha.
Con ngi x hi ch ngha ng nhin phi do ch ngha x hi to ra. Nhng
y trn con ng tin ln ch ngha x hi th "trc ht cn c nhng con ngi
x hi ch ngha". iu ny cn c hiu l ngay t u phi t ra nhim v xy
dng con ngi c nhng phm cht c bn, tiu biu cho con ngi x hi ch ngha,
lm gng, li cun x hi. Cng vic ny l mt qu trnh lu di khng ngng hon
thin, nng cao v thuc v trch nhim ca ng, Nh nc, gia nh, c nhn mi
ngi.
Mi bc xy dng nhng con ngi nh vy l mt nc thang xy dng ch
ngha x hi. y l mi quan h bin chng gia "xy dng ch ngha x hi" v "con
ngi x hi ch ngha".
Quan nim ca H Ch Minh v con ngi x hi ch ngha c hai mt gn
b cht ch vi nhau. Mt l k tha nhng gi tr tt p ca con ngi truyn
thng (Vit Nam v phng ng). Hai l hnh thnh nhng phm cht mi nh:
c t tng x hi ch ngha; c o c cch mng; c tr tu v bn lnh lm
ch; c tc phong x hi ch ngha; c lng nhn i, v tha, lng.
H Ch Minh quan nim"V li ch mi nm th phi trng cy, v li ch trm
nm th phi trng ngi".

97
"trng ngi", c nhiu bin php, nhng gio dc - o to l bin php quan
trng bc nht. Bi v gio dc tt s to ra tnh thin, em li tng lai ti sng cho
th h tr. Ngc li gio dc ti s nh hng xu ti th h tr. H Ch Minh ni v
vai tr ca gio dc: Mt dn tc dt l mt dn tc yu; dt th di, di th hn... Cho
nn phi chng gic dt cng nh chng gic i, gic ngoi xm, gic ni xm.
Ni dung v phng php gio dc phi ton din, c c, tr, th, m, phi t
o c, l tng v tnh cm cch mng, li sng x hi ch ngha ln hng u. Hai
mt c, ti thng nht vi nhau, khng tch ri nhau, trong "c" l gc, l nn
tng cho ti nng pht trin. Phi kt hp gia nhn thc v hnh ng, li ni vi vic
lm... C nh vy mi c th "hc lm ngi".
"Trng ngi" l cng vic "trm nm", khng th nng vi "mt sm mt
chiu", khng phi lm mt lc l xong, cng khng phi ty tin, n u hay .
Nhn thc v gii quyt vn ny c ngha thng trc, bn b trong sut cuc
i mi con ngi, trong sut thi k qu ln ch ngha x hi. V vy khng
c coi nh, sao nhng s nghip gio dc. Theo tinh thn ca V.I. Lnin: "Hc,
hc na, hc mi" v ca Khng T: "Hc khng bit chn, dy khng bit mi", H
Ch Minh cho rng: "Vic hc khng bao gi cng, cn sng cn phi hc".

III. T tng H Ch Minh v vn ha
1. Nhng quan im chung ca H Ch Minh v vn ha
a) Quan im v v tr, vai tr ca vn ha
H Ch Minh c t chc UNESCO ghi nhn l Anh hng gii phng dn tc
ca Vit Nam, nh vn ha kit xut. Ngay t lc ra i tm ng cu nc, H Ch
Minh ngh ti mt x hi mi t do, hnh phc, khng c p bc, bc lt, bt cng.
Trn c s truyn thng tt p ca nn vn ha hng nghn nm ca dn tc Vit Nam,
H Ch Minh tip thu, cht lc tinh hoa vn ha phng ng, phng Ty, vn ha
mcxt, tng bc xy dng l lun vn ha. Thng 8-1943, khi cn trong nh t ca
Tng Gii Thch, ln u tin H Ch Minh nu ra mt nh ngha v vn ha:
"V l sinh tn cng nh mc ch ca cuc sng, loi ngi mi sng to v pht
minh ra ngn ng, ch vit, o c, php lut, khoa hc, tn gio, vn hc, ngh thut,
nhng cng c cho sinh hot hng ngy v mc, n, v cc phng thc s dng.
Ton b nhng sng to v pht minh tc l vn ha. Vn ha l s tng hp ca
mi phng thc sinh hot cng vi biu hin ca n m loi ngi sn sinh ra nhm
thch ng nhng nhu cu i sng v i hi ca s sinh tn"
1
.
Ngi cn d nh xy dng nn vn ha dn tc vi nm im ln:

1. Sd, t.3, tr. 431.

98
"1. Xy dng tm l: tinh thn c lp t cng
2. Xy dng lun l: bit hy sinh mnh, lm li cho qun chng.
3. Xy dng x hi: mi s nghip c lin quan n phc li ca nhn dn trong
x hi.
4. Xy dng chnh tr: dn quyn
5. Xy dng kinh t".
Khi nim trn cho thy: Vn ha c hiu theo ngha rng nht, bao gm ton
b nhng gi tr vt cht v tinh thn do con ngi sng to ra; vn ha l ng lc gip
con ngi sinh tn; vn ha l mc ch cuc sng loi ngi; xy dng vn ha dn
tc phi ton din, t xy dng "tinh thn c lp t cng" ln hng u.
T sau Cch mng Thng Tm nm 1945, vn ha c H Ch Minh xc nh l
i sng tinh thn ca x hi, l thuc v kin trc thng tng. Vn ha c mi quan
h mt thit vi kinh t, chnh tr, x hi, to thnh bn vn ch yu ca i sng x
hi v c nhn thc nh sau:
- Vn ha quan trng ngang kinh t, chnh tr, x hi.
- Chnh tr, x hi c c gii phng th vn ha mi c gii phng. Chnh tr
gii phng m ng cho vn ha pht trin.
Di ch thc dn v phong kin nhn dn ta b n l, b n p, th vn ngh
cng b n l, khng th pht trin. Theo H Ch Minh, phi tin hnh cch mng chnh
tr trc m c th Vit Nam l tin hnh cch mng gii phng dn tc ginh
chnh quyn, gii phng chnh tr, gii phng x hi, t gii phng vn ha, m
ng cho vn ha pht trin. Quan im ca H Ch Minh c thc tin Cch
mng Thng Tm nm 1945 chng minh l hon ton ng n.
- Xy dng kinh t to iu kin cho vic xy dng v pht trin vn ha.
T nhng nguyn l c bn ca ch ngha Mc - Lnin, H Ch Minh ch r
kinh t thuc v c s h tng, l nn tng ca vic xy dng vn ha, xy dng kin
trc thng tng. Ngi cho rng, "c s h tng x hi c kin thit ri, vn ha mi
kin thit c v c iu kin pht trin c". Nh vy, vn t ra l kinh t
phi i trc mt bc. Tc ng c cu "c thc mi vc c o" cng theo ngha
nh vy. Trong xy dng ch ngha x hi, H Ch Minh tng kt: Mun tin ln
ch ngha x hi th phi pht trin kinh t v vn ha... nng cao i sng vt
cht v vn ha ca nhn dn ta" (H Ch Minh khng bao gi ni pht trin vn
ha trc kinh t).
- Vn ha l mt kin trc thng tng nhng khng th ng ngoi, m phi
trong kinh t v chnh tr. Vn ha phi phc v nhim v chnh tr, thc y xy dng
v pht trin kinh t.
Tuy "kinh t c kin thit ri, vn ha mi kin thit c", nhng iu khng
c ngha l vn ha "th ng" ch cho kinh t pht trin xong ri mi n lt mnh

99
pht trin. Vn ha c tnh tch cc ch ng, ng vai tr to ln thc y kinh t v
chnh tr pht trin nh mt ng lc.
"Vn ha trong chnh tr" tc vn ha phi tham gia vo nhim v chnh tr,
tham gia cch mng, khng chin v xy dng ch ngha x hi. H Ch Minh nu r:
"Vn ha ha khng chin, khng chin ha vn ha", hoc ng li khng chin ton
din, thi ua trn mi lnh vc,... l vi ngha nh vy. Theo , mt phong tro vn
ha cch mng, vn ha khng chin din ra rt si ng, gp phn c lc vo thng
li ca s nghip khng chin kin quc.
"Vn ha trong kinh t" tc l vn ha phi phc v, thc y vic xy dng v
pht trin kinh t.
"Vn ha trong kinh t v chnh tr" cng c ngha l chnh tr v kinh t phi c
tnh vn ha. y l mt i hi chnh ng ca vn ha hin i. Lm chnh tr, lm
kinh t... phi c vn ha.
b) Quan im v tnh cht ca nn vn ha mi
Ngay sau khi nc Vit Nam Dn ch Cng ha ra i, H Ch Minh quan tm
ti vic xy dng nn vn ha mi, coi l mt trong nhng nhim v hng u ca
cch mng. Nh vy, nn vn ha mi ra i gn lin vi nc Vit Nam mi. Trc
nc ta l nn vn ha n dch ca thc dn phong kin, lm i try con ngi.
c im chung nht ca nn vn ha mi theo t tng H Ch Minh l xua tan bng
ti ca ch ngha thc dn, quc, ca dt nt, i ngho, bnh tt nng ln cuc
sng ca nhn dn ta. Vn ha mi l phi gio dc nhn dn ta tinh thn cn, kim,
lim, chnh, t do tn ngng, khng ht thuc phin; chng gic dt...
Trong thi k cch mng dn tc dn ch, nn vn ha mi l nn vn ha dn
ch mi, ng thi l nn vn ha khng chin. Nn vn ha c ba tnh cht: dn tc
- khoa hc - i chng.
Tnh cht dn tc (hay cn gi l c tnh dn tc, ct cch dn tc) l ci "ct",
ci tinh ty bn trong rt c trng ca nn vn ha dn tc. N phn bit, khng nhm
ln vi vn ha ca cc dn tc khc. N l "cn cc" ca mt dn tc. Ct cch dn
tc khng phi "nht thnh bt bin", m n c s pht trin, b sung nhng tinh ty
mi.
Tnh cht khoa hc ca nn vn ha phi thun vi tro lu tin ha ca t tng
hin i: ha bnh, c lp dn tc, dn ch v tin b x hi. Nn vn ha mi phi
phc v tro lu . Mun vy, tnh khoa hc phi th hin trn nhiu mt: c s h
tng, nn tng kinh t phi khoa hc, hin i. i ng nhng ngi lm cng tc vn
ha phi c tr tu, hiu bit khoa hc tin tin; phi c chin lc vn ha, xy dng l
lun vn ha mang tm thi i.
Tnh cht i chng ca nn vn ha l phc v nhn dn, ph hp vi nguyn

100
vng nhn dn, m tnh nhn vn. l nn vn ha do i chng nhn dn xy
dng.
Trong thi k cch mng x hi ch ngha, thi k u H Ch Minh ni tnh cht
nn vn ha mi phi "x hi ch ngha v ni dung v dn tc v hnh thc". T i
hi III (thng 9-1960), Ngi c bc pht trin trong t duy l lun khi khng nh
nn vn ha mi l nn vn ha c ni dung x hi ch ngha v tnh cht dn tc.
Ni dung x hi ch ngha l th hin tnh tin tin, tin b, khoa hc, hin i,
bit tip thu tinh hoa vn ha nhn loi; ph hp vi tro lu tin ha trong thi i
mi.
Tnh cht dn tc ca nn vn ha l bit gi gn, k tha, pht huy nhng truyn
thng vn ha tt p ca dn tc, pht trin nhng truyn thng tt p y cho ph hp
vi nhng iu kin lch s mi ca t nc.
c) Quan im v chc nng ca vn ha
Chc nng ca vn ha mi rt phong ph, a dng. H Ch Minh cho rng, vn
ha c ba chc nng ch yu sau y:
Mt l, bi dng t tng ng n v tnh cm cao p.
Vn ha thuc i sng tinh thn ca x hi. T tng v tnh cm l vn ch
yu nht ca i sng tinh thn ca x hi v con ngi. V vy, theo H Ch Minh, vn
ha phi thm su vo tm l quc dn thc hin chc nng hng u l bi dng
nng cao t tng ng n v tnh cm cao p cho con ngi, ng thi loi b
nhng t tng sai lm, tnh cm thp hn. T tng v tnh cm rt phong ph, nhng
phi c bit quan tm ti nhng t tng v tnh cm chi phi i sng tinh thn ca
mi con ngi v c dn tc.
L tng l im hi t ca t tng ln. H Ch Minh khng nh vn ha phi
lm cho ai cng c l tng t ch, t cng, c lp, t do; phi lm cho quc dn "c
tinh thn v nc qun mnh, v li ch chung m qun li ch ring". l l tng c
lp dn tc gn lin ch ngha x hi, thc hin nhim v gii phng dn tc, gii phng
giai cp, gii phng con ngi. Mt khi con ngi phai nht l tng c lp dn tc
v ch ngha x hi th khng cn ngha g i vi cuc sng cch mng.
Tnh cm ln, theo H Ch Minh l lng yu nc, thng dn, thng nhn loi
b au kh, p bc. l tnh trung thc, thng thn, thy chung; cao ci chn, ci
thin, ci m... Tnh cm th hin trong nhiu mi quan h: vi gia nh, qu hng,
dn tc, nhn loi, vi bn b, ng ch, quan h thy tr...
T tng v tnh cm c mi quan h gn b vi nhau. Tnh cm cao p l con
ng dn ti t tng ng n; t tng ng lm cho tnh cm cao p hn, lm cho
con ngi ngy cng hon thin. Vn ha cn gp phn xy p nim tin cho con
ngi, tin bn cht khoa hc v cch mng ca ch ngha Mc - Lnin, tin vo nhn

101
dn, tin vo tin ca cch mng.
Hai l, nng cao dn tr.
Vn ha lun gn vi dn tr. Khng c vn ha khng c dn tr. Vn ha nng
cao dn tr theo tng nc thang, phc v mc tiu cch mng trc mt v lu di.
Nng cao dn tr bt u t vic lm cho ngi dn bit c, bit vit. Tip n l
s hiu bit cc lnh vc khc nhau v chnh tr, kinh t, vn ha... Tng bc nng cao
trnh hc vn, chuyn mn nghip v, khoa hc - k thut, thc tin Vit Nam v th
gii... l qu trnh b sung kin thc mi, lm cho mi ngi khng ch l chuyn
bin dn tr m cn nng cao dn tr, iu m khi chnh tr cha c gii phng th
khng th lm c.
Ty tng giai on cch mng m mc ch ca nng cao dn tr c im chung
v ring, nhng tt c u nhm mc tiu chung l c lp dn tc v ch ngha x hi;
bin mt nc dt nt, cc kh thnh mt nc c vn ha cao v i sng ti vui
hnh phc
1
. Mc tiu hin nay ng ta ch r v "dn giu, nc mnh, x hi cng
bng, dn ch, vn minh".
Ba l, bi dng nhng phm cht tt p, nhng phong cch, li sng lnh
mnh, lun hng con ngi vn ti ci chn, ci thin, ci m, khng ngng hon
thin bn thn mnh.
Nhng phm cht tt p lm nn gi tr ca con ngi. Mi ngi phi bin t
tng v tnh cm ln thnh phm cht cao p. c th l phm cht chnh tr, phm
cht o c, phm cht chuyn mn, nghip v.
C nhng phm cht o c chung cho mi ngi Vit Nam trong thi i mi:
cn, kim, lim, chnh, ch cng v t. Li c nhng phm cht o c dnh cho cc
lnh vc hot ng khc nhau ca con ngi: phm cht nh gio, phm cht thy
thuc...
H Ch Minh c bit nhn mnh phm cht o c, chnh tr ca cn b, ng
vin. Bi v, nu khng c nhng phm cht th khng th bin l tng thnh hin
thc. Phm cht thng c biu hin qua phong cch, tc l li sinh hot, lm vic,
hot ng, x s ca con ngi. Phm cht v phong cch thng gn b vi nhau, v
ch khi no con ngi c phm cht tt p, phong cch lnh mnh th mi thc y s
nghip cch mng i ln.
Mun c c nhng phm cht v phong cch , t bn thn con ngi rn
luyn cha , m hot ng vn ha ng chc nng rt quan trng. Vn ha phi
tham gia chng c tham nhng, li bing, ph hoa, xa x, chng s lm dng quyn
lc, tham quyn c v dn ti s tha ha con ngi. Vn ha gip cho con ngi phn

1. Xem Sd, t.8, tr. 494.

102
bit ci tt vi ci xu, ci lc hu v ci tin b... T vn ha hng con ngi
vn ti ci chn, ci thin, ci m.
2. T tng H Ch Minh v mt s lnh vc ca vn ha
a) Vn ha gio dc
H Ch Minh ph phn nn gio dc phong kin (kinh vin, xa thc t, coi sch
ca thnh hin l nh cao ca tri thc...) v nn gio dc thc dn (ngu dn, i bi,
xo tr, nguy him hn c s dt nt).
Ngi quan tm xy dng nn gio dc mi ca nc Vit Nam c lp. Nn gio
dc ny c hnh thnh t nhng nm hai mi, thc s ra i t Cch mng Thng
Tm thnh cng v pht trin cng s nghip cch mng ca dn tc. H Ch Minh xc
nh, xy dng nn gio dc mi l mt nhim v cp bch, c ngha chin lc, v n
gp phn lm cho dn tc ta xng ng vi nc Vit Nam c lp. Vn ha gio dc l
mt mt trn quan trng trong cng cuc xy dng ch ngha x hi v u tranh thng
nht nc nh.
Quan im ca H Ch Minh v vn ha gio dc:
- Mc tiu ca vn ha gio dc thc hin c ba chc nng ca vn ha bng
gio dc: Dy v hc bi dng l tng ng n v tnh cm cao p; m mang
dn tr; bi dng nhng phm cht v phong cch tt p cho con ngi. Gio dc
o to con ngi c ch cho x hi. Hc lm vic, lm ngi, lm cn b. Gio dc
nhm o to lp ngi c c, c ti, k tc s nghip cch mng, lm cho nc ta
snh vai cng cc cng quc nm chu.
- Ci cch gio dc bao gm xy dng chng trnh, ni dung dy v hc hp l,
ph hp vi cc giai on cch mng. Ni dung gio dc phi ton din: vn ha, chnh
tr, khoa hc - k thut, chuyn mn nghip v, lao ng... Cc ni dung c mi
quan h mt thit vi nhau. Hc chnh tr l hc ch ngha Mc - Lnin, ng li,
chnh sch ca ng v Nh nc. Cch hc phi sng to, khng gio iu. Hc
nm cc quan im c tnh nguyn tc, phng php lun. Hc khoa hc k thut
p ng i hi ca thi i mi, thi i ca cch mng khoa hc - cng ngh ang
pht trin nh v bo.
- Phng chm, phng php gio dc:
Phng chm bao gm: hc i i vi hnh, l lun lin h vi thc t; hc tp
kt hp vi lao ng; phi hp nh trng - gia nh - x hi; thc hin dn ch, bnh
ng trong gio dc; hc sut i. Coi trng vic t hc, t o to v o to li. Hc
mi lc, mi ni, hc mi ngi.
Phng php gio dc phi xut pht v bm chc vo mc tiu gio dc. Gio
dc l mt khoa hc nn cch dy phi ph hp vi la tui; dy t d n kh; kt hp

103
hc tp vi vui chi c ch, lnh mnh; gio dc phi dng phng php nu gng;
gio dc phi gn lin vi thi ua.
- Quan tm xy dng i ng gio vin v khng c gio vin th khng c gio
dc. Phi xy dng i ng gio vin c phm cht yu ngh; phi c o c cch
mng; phi yn tm cng tc, on kt; phi gii v chuyn mn, thun thc v phng
php. Ngi i gio dc cng phi c gio dc, phi hc thm mi, hc khng bao
gi , cn sng cn phi hc.
b) Vn ha vn ngh
Vn ngh c hiu l vn hc v ngh thut, biu hin tp trung nht ca nn
vn ha, l nh cao ca i sng tinh thn, l hnh nh ca tm hn dn tc. H Ch
Minh l ngi khai sinh nn vn ngh cch mng v c nhiu cng hin to ln, sng to
cho nn vn ngh nc nh. Sau y l mt s quan im ch yu ca H Ch Minh v
vn ha vn ngh:
- Vn ngh l mt mt trn, vn ngh s l chin s, tc phm vn ngh l v kh
sc bn trong u tranh cch mng, trong xy dng x hi mi, con ngi mi.
Vn ngh l mt trn c hiu n l mt b phn ca cch mng, l vn ngh
cch mng. "Mt trn" l th hin tnh cht cam go, quyt lit. Cho nn tc phm vn
ngh v ngi bt ca cc vn ngh s phi l v kh sc bn, l "ph chnh tr t", l
vch trn, t co ti c, m mu ca lc lng th ch u c vn ha; v chiu bi
"cng l", "dn ch"... ng thi vn ngh c vai tr thc tnh, nh hng, c v tinh
thn u tranh, t chc lc lng, ng vin dn chng phn khi, tin tng thc hin
thng li ch trng, ng li, chnh sch ca ng v Nh nc.
C chnh quyn, tnh cht mt trn ca vn ngh vn khng gim, m li tng ln,
nng n hn. Bi v, xy dng nn vn ngh cch mng l nhim v ch yu, lu di.
Vn ngh va tip tc tham gia khng chin, u tranh thng nht nc nh, va xy
dng x hi mi, con ngi mi. Vn ngh gp phn nh hng t tng ng n
theo quan im ca ng, bc trn nhng thi h tt xu nh tham , nhng lm, lng
ph, quan liu... l nhng lc cn trn con ng xy dng ch ngha x hi. Mt trn
nhng ngi lm cng tc vn ngh di s lnh o ca ng thc hin nhim v
"xy" v "chng", s gp phn to ln a cch mng n thng li.
Vn ngh s l chin s, v vy, cn c lp trng vng, t tng ng n, t li
ch v nhim v phng s nhn dn v T quc ln trn ht. H phi nng cao trnh
chnh tr, vn ha, nghip v, c bit phi c phm cht, bn lnh, ti nng sng to
ra nhng sn phm tinh thn phc v cuc sng, phc v nhn dn ngy cng tt hn.
- Phi gn vi thc tin ca i sng nhn dn.
Thc tin i sng nhn dn l nhng ngun nha sng ca vn ha vn ngh.
i sng lao ng, chin u, sinh hot, xy dng... ca nhn dn l cht liu khng

104
bao gi cn, l sinh kh v tn cho vn ngh sng tc. Vn ngh s c quyn h cu,
song phi xut pht v tr v vi cuc sng thc ti ca con ngi, ci chn tht ca
sinh hot. Mun lm c iu , phi "t qun chng ra, tr li ni qun chng"; phi
"lin h v i su vo i sng ca nhn dn" hiu thu tm t, nguyn vng, tnh
cm ca qun chng. Qun chng l nhng ngi lm ra lch s, sng to ra ca ci vt
cht v tinh thn. H l nhng ngi nh gi tc phm vn ngh trung thc, khch
quan, chnh xc. Nhn dn l ngi hng th cc gi tr tinh thn.
- Phi c nhng tc phm xng ng vi dn tc v thi i.
y l mt kha cnh phn nh vn ngh phc v qun chng. Mun phc v tt
qun chng th phi nng cao cht lng ni dung v hnh thc ca tc phm. Bi v
qun chng cn nhng tc phm hay, chn tht, hng hn, to cho h s am m,
chuyn bin trong t tng, tnh cm, tm hn. Ni dung cn chn thc v phong ph;
hnh thc phi trong sng, vui ti, tc l phi to nn mt tc phm hay. Tc phm hay
l tc phm cn din t va nhng iu ng ni, ai c cng hiu c, v c
xong phi suy ngm v thy c b ch.
Tc phm vn ha, vn ngh hay l tc phm phn nh c nhng gi tr truyn
thng ca dn tc, mang c hi th ca thi i; va phi ca ngi ci chn tht ngi
tt, vic tt, va phi ph phn ci gi, ci c, ci sai. Nhng tc phm nh vy va lm
gng mu cho cc th h hm nay, va gio dc nhc nh con chu i sau. Tc phm
vn ngh phi phong ph, a dng v th loi, khng th n iu, ngho nn. Chnh
mn n tinh thn phong ph cng s m ra con ng sng to mi cho vn ngh s.
c) Vn ha i sng
Xy dng i sng vn ha mi c H Ch Minh ch ra ngay sau khi mi ginh
c chnh quyn, ri nhanh chng tr thnh mt phong tro qun chng si ni, to
ng lc mnh m cho s nghip khng chin kin quc.
Vn ha i sng thc cht l i sng mi vi ba ni dung: o c mi, li
sng mi, np sng mi, trong o c mi ng vai tr ch yu nht. Bi v, c da
trn nn o c mi th mi xy dng c li sng mi, np sng mi, v o c
mi li c th hin trong li sng v np sng.
- o c mi: Thc hnh i sng mi trc ht l thc hnh o c cch
mng.
- Li sng mi: Li sng mi l li sng c l tng, c o c; kt hp hi ha
truyn thng tt p ca dn tc v tinh hoa vn ha nhn loi to nn li sng vn
minh, tin tin. Hot ng ca con ngi gm: n, mc, , i li, lm vic. Tnh vn ha
y l bit cch n, cch mc, cch ... Con ngi vn ha trong li sng l phi c
mt phong cch sng khim tn, gin d, chng mc, iu , ngn np, v sinh, yu
lao ng, qu thi gian, t lng ham mun v vt cht, v chc quyn, danh li. Trong

105
quan h vi nhn dn, bn b, ng ch th ci m, chn tnh, n cn, t nh; giu lng
thng yu, qu trng con ngi; i vi mnh th nghim, i vi ngi th khoan
dung, lng.
Sa i cch lm vic l phi c tc phong qun chng, tc phong tp th - dn
ch, tc phong khoa hc. iu ny c bit cn thit i vi cn b qun l, lnh o.
H Ch Minh yu cu i ng cn b phi c phong cch sng, phong cch lm vic
hp lng dn.
- Np sng mi: Xy dng np sng mi (np sng vn minh) l xy dng nhng
thi quen v phong tc tp qun tt p, k tha v pht trin c nhng thun phong
m tc lu i ca dn tc. Tt nhin khng phi ci g c l b ht, ci g cng lm
mi. C m xu th b. C m khng xu nhng phin phc th sa i. C m tt th
pht trin thm. Mi m hay th phi lm. Phi b sung, xy dng thun phong m tc
trong cc vn v sinh, gi tt, ma chay, ci hi...; ng thi phi chng cc h tc
nh c bc, ht xch...
Xy dng np sng mi rt kh khn, phc tp, v thi quen rt kh sa i, n c
sc cn tr ta. Thc t cho thy, ci tt m l, ngi ta c th cho l xu; ci xu m
quen, ngi ta c th cho l thng. V vy, qu trnh i mi np sng phi rt cn
thn, chu kh, lu di, khng th dng cch trn p th bo i vi ci c, lc hu. Phi
tuyn truyn, gii thch mt cch hng hi, bn gan, chu kh, cn thn, khn kho,
mm mng,... Phi dng bin php nu gng: ngi nu gng, nh lm gng, lng
lm gng. Ni i i vi lm, nu khng, tuyn truyn gio dc, xy dng np sng
mi kh t kt qu.
Tm li, xy dng vn ha i sng chung cho c x hi, phi bt u t tng ngi,
tng gia nh.

IV. Vn dng t tng h ch minh v o c, nhn
vn, vn ha vo vic xy dng con ngi Vit Nam
mi hin nay
1. Hc tp v vn dng t tng H Ch Minh v o c, li sng
- Bi dng th gii quan, phng php lun ca ch ngha Mc - Lnin, t
tng H Ch Minh.
Th gii quan v phng php lun lun thng nht vi nhau. Cc quy lut,
nguyn l, quan im trong ch ngha Mc - Lnin, t tng H Ch Minh va c
ngha th gii quan va c ngha phng php lun. Trong Cng lnh xy dng t

106
nc trong thi k qu ln ch ngha x hi, ng ta xc nh: "Tin hnh cch
mng x hi ch ngha trn lnh vc t tng v vn ha lm cho th gii quan Mc -
Lnin v t tng, o c H Ch Minh gi v tr ch o trong i sng tinh thn x
hi"
1
.
V vy, qu trnh xy dng con ngi mi x hi ch ngha phi coi trng nhim
v trang b, gio dc th gii quan cch mng v phng php lun khoa hc ca ch
ngha Mc - Lnin. C nh vy, con ngi mi c c cng c nhn thc v hot
ng thc tin, gii thch, ci to v lm ch th gii. Thc cht chnh l nhng
nguyn l, quy lut ca ch ngha duy vt bin chng, v ch ngha duy vt lch s.
Nm vng phng php lun bin chng duy vt gip cho con ngi khi xem xt
s vt, hin tng khch quan mt cch ng n, trnh cho ta mc phi bnh ch quan
duy ch ty tin trong hot ng thc tin. Yu cu khi vn dng t tng H Ch
Minh, cn nhn thc l mt h thng quan im ton din v su sc v nhng vn
c bn ca cch mng Vit Nam, t cch mng dn tc dn ch nhn dn n cch
mng x hi ch ngha. Cn vn dng v pht trin t tng H Ch Minh vo cng tc
hng ngy ca mi t chc v c nhn.
- Nu cao tinh thn yu nc, yu ch ngha x hi, c ch vn ln trong lao
ng, hc tp, bo v T quc x hi ch ngha.
H Ch Minh nhiu ln khng nh: dn ta c mt lng nng nn yu nc. l
sc mnh v ch chin thng l cp nc v l bn nc. Con ngi Vit Nam
mi phi nui dng c tinh thn yu nc. Ch ngha yu nc l gi tr truyn
thng ngn i ca dn tc Vit Nam. Trc ht phi nhn thc su sc ch ngha yu
nc truyn thng Vit Nam vi nhng ni dung c bn: Yu qu hng, x s, xm
lng; gn b v c kt cng ng, hng v dn, ly dn lm gc; t ho lch s v vn
ha ng cha; thc bo v ton vn lnh th quc gia; thc su sc v c lp dn
tc.
ng ta nhn mnh: "i vo kinh t th trng, hin i ha t nc m xa ri
nhng gi tr truyn thng s lm mt bn sc dn tc, nh mt bn thn mnh, tr
thnh ci bng m ca ngi khc, ca dn tc khc"
1
.
Hin nay, yu nc vi yu ch ngha x hi l mt; kt hp c lp dn tc vi
ch ngha x hi; ng thi bit tip thu c chn lc nhng t tng tin tin ca thi
i. Trong xy dng t nc hin nay, yu nc ng ngha vi s vn ln khc phc
ngho nn lc hu, c ch, vn ln thc y s tin b x hi.

1. ng Cng sn Vit Nam: Cng lnh xy dng t nc trong thi k qu ln ch ngha x hi, Nxb. S
tht, H Ni, 1991, tr. 10.
1. ng Cng sn Vit Nam: Vn kin Hi ngh ln th t Ban Chp hnh Trung ng kho VII, lu hnh ni b,
thng 2-1993, tr. 6.

107
- Bit gi gn o c, nhn phm, lng tm, danh d.
Phi lun thm nhun t tng H Ch Minh, coi o c cch mng l gc; c
gn vi ti; trong c c ti, trong ti c c; ti cng cao, c cng phi ln. Ch c
nh vy mi phc v c nhim v chnh tr, mi a s nghip xy dng ch ngha
x hi n thng li.
Nng cao tr tu trc ht phi nm vng v vn dng ng n ch ngha Mc -
Lnin, t tng H Ch Minh; nhng thnh tu ca thi i v th gii vo thc tin
cch mng Vit Nam, tip tc y mnh s nghip i mi t hiu qu cao.
Gi gn o c trong tnh hnh mi trc ht phi qun trit t tng v tm
gng o c H Ch Minh. Phi thy c mi quan h gia o c vi kinh t,
trong c quan im pht trin kinh t l iu kin thit yu, l c s xy dng mt
x hi vn minh, pht trin vn ha, o c. Con ngi c o c, c vn ha li l
ng lc pht trin kinh t. Phi thy c c im ca nn kinh t th trng nh
hng x hi ch ngha nc ta hin nay va c hi nhp, hp tc va c u tranh.
Bit pht huy, vn dng mt tch cc v phng, hn ch mt tiu cc ca kinh t th
trng. Xy dng o c mi trong tnh hnh hin nay l bit khai thc mt tch cc,
u tranh kin quyt loi b mt tiu cc; phi chng kht vng lm giu bng mi
cch, tm l chy theo ng tin, ly ng tin lm gi tr cao nht; chy theo quyn lc
vi thi ch k, di tr, la lc, xu nnh...
2. Hc tp v vn dng t tng nhn vn H Ch Minh
Xy dng mt x hi nhn vn theo quan im t tng H Ch Minh l phi bo
m cng bng x hi, trong c s quan tm ti li ch ca c nhn, tp th v cng
ng; bo m bnh ng ca cc thnh phn kinh t trn c s khng nh v tr ch
o ca nn kinh t nh nc. Mun vy, tt c u phi c th ch ha bng php
lut v cng bng x hi cng phi c bo m bng php lut.
T tng nhn vn cch mng, xt n cng, l phn u cho c lp, t do, hnh
phc, cng bng, dn ch ca con ngi, dn tc v nhn loi. Ni cch khc, tt c v
con ngi, do con ngi. H Ch Minh thng ni ti "vn minh thng bo tn". Vn
minh y c hiu c trnh pht trin ca i sng tinh thn v trnh pht trin
ca khoa hc - k thut. X hi vn minh l x hi c nhng con ngi nhn vn, tc l
nhng con ngi pht trin ton din c c, c ti; c l tr v tnh cm cch mng; c
lng nhn i v khoan dung. Mun th, phi coi trng v pht huy vai tr ca gio dc -
o to. Bi v gio dc - o to (gia nh, nh trng, x hi) gp phn tch cc nht
trong vic hnh thnh, pht trin v hon thin nhn cch con ngi mi.
3. Vn dng v pht trin t tng H Ch Minh v vn ha
Nhim v hng u trong qu trnh xy dng v pht trin nn vn ha Vit Nam
tin tin, m bn sc dn tc l xy dng con ngi Vit Nam trong giai on cch

108
mng mi vi nhng ni dung sau:
- C tinh thn yu nc, t cng dn tc, phn u v c lp dn tc v ch
ngha x hi, c ch vn ln a t nc thot khi ngho nn, lc hu, on kt vi
nhn dn th gii trong s nghip u tranh v ha bnh, c lp dn tc, dn ch v tin
b x hi.
- C thc tp th, on kt, phn u v li ch chung.
- C li sng lnh mnh, np sng vn minh, cn, kim, trung thc, nhn ngha,
tn trng k cng php nc, quy c ca cng ng; c thc bo v v ci thin
mi trng sinh thi.
- Lao ng chm ch vi lng tm ngh nghip, c k thut, sng to, nng sut
cao v li ch ca bn thn, gia nh, tp th v x hi.
- Thng xuyn hc tp, nng cao hiu bit, trnh chuyn mn, trnh thm
m v th lc
1
.
Bo tn v pht huy cc di sn vn ha dn tc, tip thu tinh hoa v gp phn lm
phong ph thm nn vn ha ca nhn loi trong qu trnh giao lu, hi nhp quc t.
Phi nhn thc giao lu, hi nhp l mt xu th tt yu khch quan hin nay, nhng
cha ng trong c mt tch cc v tiu cc. M rng giao lu, hi nhp trn c s
ly bn sc dn tc lm nn tng. Cn nhn nhn vn ha trong mi quan h vi pht
trin.
Phi u tranh chng s xm nhp ca nhng yu t phn vn ha. Chng
khuynh hng ha tan gi tr, p t gi tr vn ha ngoi lai, tng bc hy hoi nhn
cch con ngi, u c nhn dn, trc ht l lp tr.












1. Xem: ng Cng sn Vit Nam: Vn kin Hi ngh ln th nm Ban Chp hnh Trung ng kho VIII, Nxb.
Chnh tr quc gia, H Ni, 1998, tr. 58-59.

109



Chng VII
Mt s vn v vn dng v pht trin
t tng H Ch Minh trong cng cuc i
mi

I. Bi cnh th gii v trong nc
ng ta xc nh: ly ch ngha Mc - Lnin, t tng H Ch Minh lm nn tng
t tng v kim ch nam cho hnh ng. Vic vn dng v pht trin t tng H Ch
Minh phi c t vo trong mt bi cnh nht nh, nht l thi k hin nay, thi k
ang c s bin i nhanh chng v phc tp, bao gm c nhng thch thc v c hi
cho cch mng nc ta.
1. c im ca tnh hnh th gii
a) Cuc cch mng khoa hc v cng ngh tip tc pht trin mnh m
Th gii tri qua nhiu giai on pht trin ca cuc cch mng khoa hc v
cng ngh. Giai on pht trin hin nay ca cuc cch mng khoa hc v cng ngh
biu hin trn nhng nt ch yu sau y:
- Thc t cuc cch mng ny cng khng nh tnh ng n ca C.Mc trong
vic d bo rng, n lc no khoa hc s tr thnh lc lng sn xut trc tip.
- Cuc cch mng khoa hc v cng ngh trong giai on hin nay c nhng bc
tin nhy vt trong nhiu lnh vc, c bit l trong lnh vc cng ngh thng tin. iu
ang hng nhn loi bc vo nn vn minh tr tu vi hai c trng c bn l "x
hi thng tin" v "kinh t tri thc". Vi x hi thng tin v kinh t tri thc, th mnh
tng i v ngun lao ng gin n hoc tay ngh thp mt ngha, li th thuc
v nhng quc gia c lc lng lao ng c o to p ng c s i hi ca
khoa hc v cng ngh; sn phm c to ra ngy cng phn nh s kt tinh t "cht
xm", t tr tu ch khng phi ch yu t c bp.
- Giai on pht trin hin nay ca cuc cch mng khoa hc v cng ngh to ra
c s cng nh thc y nhanh hn, to lc mnh hn cho qu trnh ton cu ha kinh
t - vn l mt xu th khch quan trn th gii. Ton cu ha hin nay c hai mt, va

110
tch cc, va tiu cc. Mt tch cc th hin ch yu l to ra c hi (tt nhin l khng
nh nhau) cho tt c cc nc tin nhanh hn trn con ng pht trin ca mnh nu
bit tn dng thi c trong giao lu, hp tc quc t, i tt, n u, pht huy c sc
mnh tng hp ca dn tc v ca thi i. Mt tiu cc th hin ch yu ch, hin
nay ton cu ha ang b cc nc t bn ch ngha pht trin, cc tp on t bn ti
chnh cng nh cc tp on kinh t xuyn quc gia thao tng. Chnh v vy, nhiu
ngi cho rng, hin nay ton cu ha mang tnh cht t bn ch ngha.
- Trn con ng pht trin ca cc quc gia - dn tc, cuc cch mng khoa hc
v cng ngh v ang to ra s lin kt, hp tc gia cc nc trn nhiu lnh vc,
nhiu cp (khu vc, ton cu, song phng, a phng, a dng). Qu trnh lin kt,
hp tc ny thc cht l mt cuc cnh tranh tn ti v pht trin, cho nn cng l
qu trnh va hp tc, va u tranh.
b) Tnh hnh chnh tr trn th gii c s thay i ln
T sau Cch mng Thng Mi Nga, nht l sau chin tranh th gii th hai h
thng x hi ch ngha hnh thnh tr thnh mt nhn t nh hng ln nht cho s
pht trin ca th gii. Hin nay, tnh hnh chnh tr th gii c nhiu thay i:
- H thng x hi ch ngha khng cn, phong tro cng sn v cng nhn quc t
gp kh khn ln. y khng phi bt ngun t hc thuyt Mc - Lnin m l t nhiu
nguyn nhn, trong c sai lm trong vic vn dng hc thuyt . Cc din chnh tr
th gii c nhiu bin ng ln, nht l t cui nhng nm 80 u nhng nm 90 ca
th k XX.
- Cuc "chin tranh lnh" kt thc nhng nn ha bnh th gii li ng trc
thch thc ln. l nhng cuc chin tranh cc b, nhng cuc xung t sc tc, tn
gio, cc th lc khng b quc t gy ra nhng cuc khng b m mu. l nhng
m mu v hnh ng ca cc th lc phn ng can thip th bo i vi c lp, ch
quyn, ton vn lnh th ca nhiu nc trn th gii bt chp cc ch nh hnh x ca
lut php quc t cng nh cc nguyn tc ca Lin hp quc.
- Ch ngha t bn tip tc c s iu chnh pht trin. Trong tnh hnh hin
nay, cc nc t bn s dng c ngy cng tt hn, nhanh hn cc thnh tu ca
cuc cch mng khoa hc v cng ngh. ng thi vi qu trnh , ch ngha t bn vn
tip tc c nhng kh khn do khng th khc phc c nhng mu thun vn c trc
y.
- Cc nc trong khu vc ng Nam cng nh khu vc chu - Thi Bnh Dng
l nhng khu vc pht trin nng ng ca th gii song ang tim n nhng bin c
kh lng, nhng yu t gy mt n nh. Vit Nam nm trong nhng khu vc ny cho
nn khng th khng chu s tc ng .
- Th gii hin nay ang din ra c hai tnh hnh tng nh mu thun nhau

111
nhng n li thng nht trong mt chnh th. l u tranh dn tc v u tranh giai
cp din ra gay gt v phc tp vi nhiu hnh thc, ng thi th gii cng ang din
ra mt qu trnh hp tc trong xu th ton cu ha. Va hp tc va u tranh, lun
lun phi cnh tranh tn ti v pht trin trong xu th ton cu ha, khu vc ha l
nt ch o ca tnh hnh th gii hin nay.
2. Bi cnh trong nc
i hi VI ca ng (nm 1986) ra ng li i mi ton din t nc.
Vit Nam chnh thc bc vo thi k i mi. Vit Nam kin tr ch ngha Mc -
Lnin, t tng H Ch Minh, tip tc i theo con ng m H Ch Minh la chn.
Thc hin ng li i mi t nc Vit Nam c nhng c im ch yu sau y:
Mt l: t nc thu c nhng thnh tu c bn.
t nc tri qua hng chc nm chin tranh khc lit li hu qu nng n; cc
th lc phn ng chng ph quyt lit nhm ph nhn thnh qu cch mng Vit Nam
khin t nc lm vo cuc khng hong kinh t-x hi. Di s lnh o ca ng
Cng sn Vit Nam, t nc ta vt qua c nhng th thch , thot ra khi
cuc khng hong kinh t-x hi, bc vo thi k y mnh cng nghip ha, hin i
ha.
Hin nay, Vit Nam ang xy dng nn kinh t th trng nh hng x hi ch
ngha, xy dng Nh nc php quyn x hi ch ngha ca dn, do dn, v dn di s
lnh o ca ng. Vit Nam ang ch ng hi nhp kinh t quc t, m ca, sn sng
l bn, l i tc tin cy ca cc nc trong cng ng quc t, phn u v ha bnh,
c lp v pht trin.
Trong nhng nm i mi, nn kinh t ca t nc tip tc pht trin vi nhp
cao so vi cc nc khc trong khu vc. Tnh hnh chnh tr ca t nc lun lun gi
c n nh. Tnh hnh x hi c tin b. i sng vt cht v tinh thn ca nhn dn
khng ngng c ci thin. V th ca t nc khng ngng c nng cao trn
trng quc t. Th v lc ca t nc ta mnh ln rt nhiu so vi nhng nm trc
i mi cho php nc ta tip tc pht huy ni lc kt hp vi tranh th ngoi lc
pht trin nhanh v bn vng, trc mt phn u n nm 2020 v c bn lm cho Vit
Nam tr thnh mt nc cng nghip theo hng hin i; ngun lc con ngi, nng
lc khoa hc v cng ngh, kt cu h tng, tim lc kinh t, quc phng, an ninh c
tng cng; th ch kinh t th trng nh hng x hi ch ngha c hnh thnh v
c bn; v th ca nc ta trn trng quc t tip tc c nng cao.
Hai l: Vit Nam ang ng trc c hi ln v thch thc ln an xen nhau.
S nghip i mi ca nc ta trong nhng nm ti, c c hi ln pht trin
ca t nc. l li th so snh pht trin do nhiu yu t, trong yu t ni lc
l ht sc quan trng. Nhng c hi to cho t nc ta c th i tt, n u, tip thu

112
nhanh nhng thnh tu ca cch mng khoa hc v cng ngh trn th gii. Thc hin
ng li ngoi giao H Ch Minh, quan h i ngoi rng m v tng cng hp tc
quc t theo phng chm c lp t ch, a phng ha, a dng ha, hp tc cc bn
u c li trn c s tn trng cc quyn dn tc c bn ca mi quc gia-dn tc l
c lp, ch quyn, thng nht v ton vn lnh th. Mt khc, chng ta rt ra c
nhiu bi hc t c nhng thnh cng v yu km ca gn hai chc nm tin hnh s
nghip i mi y mnh s nghip cch mng, nht l trong thi k y mnh cng
nghip ha, hin i ha. Nhng thnh tu v thi c cho php nc ta tip tc y
mnh cng nghip ha, hin i ha, xy dng nn kinh t c lp t ch, a Vit
Nam tr thnh mt nc cng nghip, tip tc u tin pht trin lc lng sn xut,
ng thi xy dng quan h sn xut ph hp theo nh hng x hi ch ngha, pht
huy hn na ni lc. ng thi ng v Nh nc ta tranh th ngun lc bn ngoi v
ch ng hi nhp kinh t quc t pht trin nhanh, c hiu qu v bn vng; tng
trng kinh t i lin vi pht trin vn ha, tng bc ci thin i sng vt cht v
tinh thn ca nhn dn, thc hin tin b v cng bng x hi, bo v v ci thin mi
trng; kt hp pht trin kinh t-x hi vi tng cng an ninh quc phng.
Tuy vy, chng ta cng ang ng trc nhng thch thc, nguy c hay nhng
kh khn ln trn con ng pht trin ca t nc. Bn nguy c m Hi ngh i biu
ton quc gia nhim k i hi VII ca ng ch ra vn cn tn ti. Cc nguy c
din bin phc tp, an xen v tc ng ln nhau, chng ta khng th xem nh nguy
c no. Trong tnh hnh th gii hin nay, pht trin nhanh v bn vng l mt thch
thc ln. Nu nc ta khng tn dng c hi hin nay pht trin nhanh, thot khi
ngho nn v lc hu th c hi s b b l. Nguy c chch hng x hi ch ngha phi
c phng khng nhng vic xy dng v thng qua cng lnh, ng li, ch
trng, ngh quyt, php lut ca ng v Nh nc m cn trong qu trnh thc hin
cc nhim v kinh t-x hi. Nn tham nhng, t quan liu cng nh s suy thoi v t
tng chnh tr, o c, li sng ca mt b phn khng nh cn b, ng vin v
ang cn tr vic thc hin c hiu qu ng li, ch trng, chnh sch ca ng v
Nh nc, gy bt bnh v lm gim nim tin trong nhn dn. Cc th lc phn ng
khng ngng tm mi cch thc hin m mu "din bin ha bnh", chng ph s
nghip cch mng ca nhn dn ta do ng Cng sn Vit Nam lnh o.
II. Quan im c bn c ngha phng php lun
i vi vic vn dng v pht trin t tng
H Ch Minh
vn dng c kt qu v pht trin t tng H Ch Minh, chng ta cn nm
vng mt s quan im c bn sau y:

113
1. L lun gn lin vi thc tin
H Ch Minh l ngi rt ch trng gn l lun vi thc tin. Ngi cho rng:
"L lun khng phi l mt ci g cng nhc, n y tnh cht sng to; l lun lun
lun cn c b sung bng nhng kt lun mi rt ra t trong thc tin sinh ng"
1
.
H Ch Minh nhc nh: "Chng ta phi nng cao s tu dng v ch ngha Mc - Lnin
dng lp trng, quan im, phng php ch ngha Mc - Lnin m tng kt nhng
kinh nghim ca ng ta, phn tch mt cch ng n nhng c im ca nc ta. C
nh th, chng ta mi c th dn dn hiu c quy lut pht trin ca cch mng Vit
Nam, nh ra c nhng ng li, phng chm, bc i c th ca cch mng x
hi ch ngha thch hp vi tnh hnh nc ta"
2
. Nhng iu m H Ch Minh vn dng
l lun Mc - Lnin kt hp vi thc tin cch mng Vit Nam tr thnh mu mc
chng ta vn dng t tng ca Ngi vo tnh hnh thc t ca nc ta cho ph hp
vi tng giai on, tng thi k.
T tng H Ch Minh l kt qu ca qu trnh kt hp cht ch, nhun
nhuyn gia ch ngha Mc - Lnin v thc tin cch mng ca tng thi k. H Ch
Minh nu ln quan im rng, l lun khng c p dng vo thc tin l l lun
sung, ng thi thc tin khng c l lun soi sng l thc tin m qung. Do ,
trong hot ng, chng ta phi lun lun gn cht l lun vi thc tin.
Thu sut quan im ny trong vic vn dng v pht trin t tng H Ch
Minh, chng ta cn ch nhng ni dung c bn sau y:
Mt l: Lun lun em nhng vn l lun i chiu vi thc tin. Lm nh vy
l trnh cn bnh kinh nghim ch ngha, trnh cho l lun xa ri thc t.
Hai l: Trong qu trnh hot ng thc tin, phi ch tng kt nng ln thnh
nhng vn l lun. Bn thn l lun c c kt t thc tin, nhng n phi lun
lun c b sung bng nhng vn mi bi cuc sng phong ph lun lun sng
ng, vn ng khng ngng. y l mt qu trnh pht trin bin chng, lm cho l
lun ngy cng c sinh ng v ng n hn, ng thi lm cho thc tin pht trin
ng hng hn, ph hp vi quy lut pht trin ca x hi.
Ba l: Thng qua thc tin kim nghim l lun. Bn thn t tng H Ch
Minh l nhng quan im ton din, sng ng v n lun lun l nhng vn "m",
ngha l n cn phi c kim nghim trong tng lnh vc, tng giai on, bi v, thc
tin l tiu chun ca chn l. Trong bn cht ca t tng H Ch Minh, khng th
phn bit rch ri u l vn l lun v u l vn thc tin m chng quyn cht
vi nhau. Thc tin kim nghim l lun cng l mt qu trnh t iu chnh c v l
lun v c v thc tin nm bt quy lut vn ng ca th gii khch quan c tt

1. Sd, t.8, tr. 496.
2. Sd, t.8, tr. 494.

114
hn.
2. Quan im lch s - c th
T tng H Ch Minh l h thng cc quan im rt bin chng. Qu trnh vn
dng v pht trin t tng H Ch Minh i hi chng ta phi:
- t nhng quan im, lun im ca H Ch Minh vo mt hon cnh lch s c
th nht nh. Chng hn, lun im ca H Ch Minh c Ngi vit, ni trong hon
cnh no? lc no? vi mc ch g? v.v.. iu ny gip cho chng ta trnh c mt s
sai lm hay mc phi trong qu trnh nhn thc v vn dng nhng quan im ca H
Ch Minh.
- Xem xt nhng quan im ca H Ch Minh trong mi quan h bin chng vi
thc tin cuc sng, ngha l nhng quan im c t trong mt qu trnh vn
ng v pht trin khng ngng, trong mt qu trnh tng tc vi hon cnh, iu kin
nht nh. Mi lun im c H Ch Minh nu ra u mang ngha l lun v thc
tin rt su sc nhng ngn ng rt d hiu, d nh d vn ht sc mang tnh t
bin. l phong cch ring ca H Ch Minh.
- H Ch Minh s thng nht gia ni v lm lun c coi trng, c khi lm
nhiu hn ni. T tng ca Ngi c biu t khng ch qua nhng bi ni, bi vit
hin nay tp hp trong b sch H Ch Minh Ton tp m cn qua hnh ng hng
ngy ca Ngi. C cuc i ca H Ch Minh l mt pho sch ln cn c chng ta
nghin cu, hc tp. Do , nhng quan im ca H Ch Minh cn phi c tm trong
cuc sng, trong nhng vic lm c th ca Ngi m nhng vic lm din ra trong
mt khng gian v thi gian nht nh. D nhng quan im, lun im ca H Ch
Minh c ngha rt ln, vt phm vi khng gian v thi gian nhng nu chng ta thot
ly khi hon cnh lch s c th th chng ta khng th vn dng v pht trin t tng
H Ch Minh mt cch ng n v c hiu qu.
- T tng H Ch Minh l sn phm ca mt thi k lch s c th, n phn nh
hin thc lch s v do chu s chi phi, tc ng ca chnh bn thn iu kin lch
s. Cng nh bt k mt t tng, quan im no khc, k c nhng t tng, quan
im ca bc v nhn, t tng H Ch Minh c lc cng b hn ch do khng th vt
qua c nhng ch nh ca iu kin lch s. Chnh v th, cng ging nh ch ngha
Mc - Lnin, t tng H Ch Minh cn c pht trin trong nhng iu kin mi, cn
c t vo trong mt iu kin mi vn dng v pht trin nh H Ch Minh
vn dng v pht trin ch ngha Mc - Lnin.
3. Quan im ton din v h thng
T tng H Ch Minh l mt h thng cc quan im ton din v su sc v
nhng vn c bn ca cch mng Vit Nam. Xem xt vn mt cch ton din v
c h thng l mt phng php rt quan trng v l mt phong cch ca H Ch Minh.

115
Thu sut quan im ny trong qu trnh vn dng v pht trin t tng H Ch Minh
trong s nghip cch mng hin nay, chng ta lu mt s im sau y:
- Phi nhn nhn s vt v hin tng mt cch ton din, bao qut. H Ch Minh
t s trong bi th Hc nh c (Trong tp th Nht k trong t nm 1942 - 1943)
rng: "Phi nhn cho rng, suy cho k". Chnh nh nhn xa trng rng m H Ch Minh
gii quyt thnh cng nhiu nhim v rt kh khn m bnh thng kh c th vt
qua. Cng trong kh khn, k c trong nhng tnh hung "nghn cn treo si tc", nhng
nu xem xt vn mt cch ton din, thu o, cng vi t chc gii, quyt tm cao
th nht nh vn c gii quyt thnh cng. Chnh im ny hon ton i lp vi
cch nhn thin cn ca mt s cn b, m trong tc phm Sa i li lm vic vit nm
1947 H Ch Minh gi l "bnh cn th".
- Vi quan im ton din v h thng, cn trnh tnh trng b st vic ln, b qua
nhng vic c bn, c nh hng n i cc; trnh tnh trng ch bit nhng vic vn
vt, phi nm ly nhng vic ch yu, trng tm, nhng vic c tc ng chung n
ton h thng. H Ch Minh nhiu ln nhc nh, ph bnh nhng ngi "khng trng xa
thy rng, nhng vn to tt th khng ngh n m ch chm ch nhng vic t m".
- Mi mt vn u c qu trnh pht sinh, hnh thnh, tn ti, vn ng, do ,
khi nghin cu, xem xt, gii quyt, phi t vn vo trong mt tng th, tm ra
bn cht vn trong ton b trng thi vn ng ca n. H Ch Minh thng t cc
vn trong cc cp, hoc t trong cc mi quan h bin chng ca c mt h thng
(chng hn nh: c - ti; t ph bnh - ph bnh; l lun - thc tin, v.v.), qua ch
ra nhng vn ch yu, nhng vn "gc" nhn nhn cho ng v gii quyt cho
ng. Chnh v vy, H Ch Minh lun lun c phong thi ung dung, t ti, t tin, ch
ng trong mi cng vic, k c nhng vic, nhng lc c tnh cht dn dp, khn
trng. Ngi bit tm trong v vn cng vic phc tp chn ra nhng cng vic
phi lm ngay, vic no l vic chnh nht ri ra k hoch t m, chc chn, chnh
xc sau quyt tm thc hin cho bng c k hoch .
- Nhng quan im ca H Ch Minh u c tnh nht qun trong mt h thng
cht ch. Do vy, hc tp, nghin cu vn dng vo s nghip cch mng hin nay
khng nn bit lp tng quan im ca Ngi, ct khc cc quan im mt cch siu
hnh m cn t t tng H Ch Minh vo trong h thng l lun Mc - Lnin.
4. Quan im k tha v pht trin
Quan im ny cho chng ta thy rng:
- Cuc sng vn ng khng ngng, c lc tim tin, c lc nhy vt v c khi
"mt ngy bng hai mi nm", c bit l tnh hnh th gii hin nay ang n cha
nhiu yu t kh lng. Vn dng t tng H Ch Minh vo trong iu kin mi t ra
yu cu ch th phi hiu ng nhng quan im c bn t tng H Ch Minh, nm

116
bt ng tnh hnh thc t trong nc v trn th gii. iu kin hin nay c nhiu
iu thay i, khc vi trc kia, v th, nhng quan im ca H Ch Minh phi c
vn dng sng to cho st hp vi hon cnh ca tng giai on, tng thi k. V.I.
Lnin vn dng v pht trin ch ngha Mc vi tinh thn . H Ch Minh cng
vn dng v pht trin ch ngha Mc - Lnin vi tinh thn .
- Theo tinh thn ca H Ch Minh "d bt bin ng vn bin", trong k tha v
pht trin, phi gi ng nguyn tc, gi ng mc ch, gi vng mc tiu chin lc
th hin qua ton b t tng ca Ngi. Nhng vn sch lc c th v cn thit
phi thay i cho ph hp vi tng lc v tng ni trn c s hng ti mc tiu chin
lc la chn. S k tha t tng H Ch Minh y khng c ngha l tm
chng trch c, bm gi tng cu tng ch trc tc ca Ngi vo trong tnh hnh
thc t. H Ch Minh l con ngi ca i mi, ht sc trnh gio iu, trnh rp
khun, my mc.
- Trong qu trnh vn dng v pht trin t tng H Ch Minh theo quan im k
tha v pht trin, chng ta lu n vic vn dng tinh thn v phng php ca
Ngi tip tc nhn thc v hnh ng ng quy lut, gii quyt nhng vn mi
do cuc sng t ra. Cng nh tinh thn coi ch ngha Mc - Lnin l mt "hc thuyt
m", chng ta coi t tng H Ch Minh l nhng vn m, ngha l cn c vn
dng mt cch sng ng v b sung, pht trin trong s nghip i mi nc ta.
III. Phng hng v mt s ni dung vn dng,
pht trin t tng H Ch Minh trong s nghip
i mi
1. Phng hng
Phng hng vn dng v pht trin t tng H Ch Minh trong s nghip i
mi l nm vng quan im thc tin, vn dng v pht trin sng to t tng ca
Ngi gii quyt ng nhng vn do thc tin t ra.
Thc t lun lun vn ng v pht trin. T tng H Ch Minh cng phi c
t trong qu trnh vn ng v pht trin ca cuc sng. Phi nm chc bn cht ca
tng vn t ra trong t tng H Ch Minh vn dng mt cch ng n vo s
nghip cch mng nc ta.
2. Mt s ni dung ch yu vn dng v pht trin t tng H Ch
Minh hin nay
a) Kin nh con ng m H Ch Minh la chn
Con ng m H Ch Minh la chn cho s pht trin ca dn tc ta l con

117
ng c lp dn tc gn lin vi ch ngha x hi. Con ng ny H Ch Minh
tm thy nm 1920 v c xc nh mt cch ng n trong Cng lnh chnh tr u
tin ca ng khi ng mi thnh lp vo u nm 1930. H Ch Minh t ngi tm
ng tr thnh ngi m ng v ngi dn ng cho dn tc Vit Nam. Thc t
ca t nc ta trong cuc u tranh ginh c lp, bo v T quc, xy dng t nc
qu ln ch ngha x hi hon ton chng minh cho s ng n ca con ng
m H Ch Minh la chn.
Hin nay, h thng x hi ch ngha khng cn, nhng khng c ngha l con
ng c lp dn tc gn lin vi ch ngha x hi nc ta khng cn ph hp na,
tri li, qua cng cuc i mi, s nghip cch mng nc ta cng pht trin, con ng
x hi ch ngha ngy cng c sng t hn. Ch ngha cng sn vn l s pht trin
tt yu ca x hi loi ngi cho d con ng ny khng phi l con ng bng
phng.
Chng ta kin nh con ng m H Ch Minh la chn, bi v, con ng
ny l duy nht ng Vit Nam. Chng ta khng ng tnh vi kin cho rng, H
Ch Minh ch c cng lao ln trong cuc u tranh ginh c lp cho dn tc, s l sai
lm khi vn dng t tng H Ch Minh khi xy dng ch ngha x hi. Nh vy c
ngha l h ph nhn mc tiu i theo con ng x hi ch ngha. Chng ta khng nh
rng, s nghip i mi Vit Nam l s tip tc con ng ca H Ch Minh la
chn, n nh l mt qu trnh tt yu vn dng sng to v pht trin ch ngha Mc-
Lnin, t tng H Ch Minh. Chnh trong qu trnh i mi v nhng mc tiu ca ch
ngha x hi, Vit Nam t c nhng thnh tu quan trng, khng nhng ng
vng trc mun vn th thch nghit ng m cn pht trin vt bc.
Trong iu kin mi, chng ta cng khng nh v kin tr i theo con ng m
H Ch Minh la chn. Kht khao chy bng ca H Ch Minh l c lp cho dn
tc, nhng Ngi cng cho rng, c lp phi gn vi t do, phi lm cho nhn dn
sng mt cuc sng m no, hnh phc. iu mong mun cui cng ca H Ch Minh
trc khi qua i th hin trong bn Di chc l: "Ton ng, ton dn ta on kt phn
u, xy dng mt nc Vit Nam ha bnh, thng nht, c lp, dn ch v giu mnh,
v gp phn xng ng vo s nghip cch mng th gii". Kin nh con ng m H
Ch Minh la chn, hin nay chng ta tip tc thc hin su c trng c bn ca ch
ngha x hi Vit Nam c nu trong Cng lnh xy dng t nc trong thi k
qu ln ch ngha x hi:
- Ch ngha x hi nc ta l x hi do nhn dn lao ng lm ch;
- X hi c nn kinh t pht trin cao da trn lc lng sn xut hin i v ch
cng hu v cc t liu sn xut ch yu;
- X hi c nn vn ha tin tin, m bn sc dn tc;
- Con ngi c gii phng khi p bc, bc lt, bt cng, lm theo nng lc,

118
hng theo lao ng, c cuc sng m no, t do, hnh phc, c iu kin pht trin ton
din c nhn;
- Cc dn tc trong nc bnh ng, on kt v gip ln nhau cng tin b;
- C quan h hu ngh v hp tc vi nhn dn tt c cc nc trn th gii.
Su c trng c bn v ch ngha x hi Vit Nam trn y c i hi VII
ca ng ta nu ln nm 1991. Sang nhng nm u ca th k XXI, tnh hnh t nc
ta cng nh trn th gii tip tc c nhng bin chuyn ln. t nc ang xy dng
nn kinh t th trng nh hng x hi ch ngha trong xu th ton cu ha kinh t.
Nhng c trng nu ln trn y vn ng, tuy nhin cn c b sung, pht trin, c
th ha. cng l kt qu ca vic tng kt bc u qua nhng nm i mi nc
ta, v cng l qu trnh tip tc vn dng v pht trin t tng H Ch Minh trong
iu kin mi.
Kin nh i theo con ng m H Ch Minh la chn l tiu ch nh gi s
vng vng v chnh tr, t tng, lp trng, l tng x hi ch ngha ca mi mt
cng dn Vit Nam yu nc, trong c th h tr hin nay. Trong iu kin hi nhp,
m ca, quan h i ngoi rng m, thanh nin Vit Nam, nht l hc sinh, sinh vin c
nhiu iu kin thun li tip nhn nhiu tri thc a dng, phong ph thuc nhiu
lung quan im, chnh kin khc nhau, c iu kin thun li giao lu, trc tip
chng kin cuc sng ca nhiu nc trn th gii. Mi ngi, trong c thanh nin,
hc sinh, sinh vin c quyn so snh, i chiu gia con ng ny hay con ng khc
ca s pht trin ca mi dn tc-quc gia, c quyn so snh gia ch chnh tr ny
vi ch chnh tr khc. Nhng, h l ngi Vit Nam yu nc, h l ngi nghin
cu, hc tp mt cch nghim tc, ng n t tng H Ch Minh th chc chn s tin
rng con ng c lp dn tc gn lin vi ch ngha x hi m H Ch Minh ch ra
v hng dn tc Vit Nam i ln bao nhiu nm nay l con ng ph hp vi quy
lut, l con ng pht trin tt yu.
b) Da vo sc mnh ca ton dn
Dn l gc ca nc. H Ch Minh pht trin quan im t trong kho tng
t tng v kinh nghim truyn thng ca dn tc ta cng nh ca cc bc hin trit,
anh minh trong lch s dn tc Vit Nam v th gii hng nghn nm. Vn dng v pht
trin t tng H Ch Minh, chng ta coi i on kt ton dn trn c s lin minh
gia cng nhn vi nng dn v tr thc do ng lnh o l ng lc ch yu pht
trin t nc.
Mun cng c v pht huy sc mnh ca ton dn lm nn thng li ca s
nghip i mi, cn phi ch nhng vn sau y:
Mt l: Thng xuyn chm lo xy dng v pht trin ngun lc con ngi.
Trong thi i ngy nay, khi nhn loi ang dn bc vo kinh t tri thc, li th nhn

119
lc ca mt quc gia khng phi ch l s lng ng m quan trng hn c l cht
lng dn s. Vit Nam, trong thi i ngy nay, cn xy dng v pht trin ngun
nhn lc trn c s:
- Bi dng t tng yu nc kt hp vi tinh thn quc t chn chnh. l
nhng ngi sng c l tng, c hoi bo c cng hin cho t nc v mc tiu dn
giu, nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn minh.
- C o c, li sng cch mng trong sng, cn, kim, lim, chnh, ch cng v
t, khng tham nhng v mc cc tiu cc khc.
- i ng nhn lc c trnh cao. Trong i ng ny, c mt i ng cn b
chin lc gii, vng vng; mt i ng cn b qun l vi y c v ti; mt i
ng cn b khoa hc v cng ngh p ng tt mi yu cu ca cng cuc xy dng t
nc trong thi k hi nhp, cnh tranh gay gt; mt i ng nhng ngi lao ng ni
chung c cht lng cao.
Hai l: tip tc xy dng v cng c khi i on kt ton dn tc. H Ch
Minh l ngi sng lp ra Mt trn dn tc thng nht, l hin thn ca tnh on kt
keo sn gn b gia cc cng ng ngi trn lnh th Vit Nam. on kt to thnh
sc mnh v bin. Trong cuc chin lu di khng km phn oanh lit chng li
nhng ci h hng, lc hu xy dng x hi mi tt p cng cn ti s ng tm
hip lc ca khi i on kt ton dn. Lch s nc nh v lch s th gii cho thy
rng, thi k no dn tc khng on kt th thi k dn tc khng pht trin ln
c, thm ch s b mt nc, bi cc th lc ngoi bang xm chim.
Ba l: Tn trng quyn lm ch ca dn. X hi cng pht trin th trnh dn
ch ca mt x hi cng cao. Dn phi c tn trng, phi pht huy c tnh tch cc
ca mnh trong cc lnh vc ca i sng x hi. Kinh t th trng v ang to ra
nhng mt tch cc ng k cho s pht trin kinh t - x hi nhng ng thi cng c
nhng mt tri, lm trm trng thm mt s tiu cc c trc y v ny sinh mt s
tiu cc mi. Chng hn: chy theo ng tin; c nhn ch ngha nng n; thoi ha v
o c, li sng; tham nhng; lng ph; quan liu; ca quyn; nht l vi phm trng
trn quyn lm ch ca nhn dn, c ni, c lc rt nghim trng dn n lng dn
khng yn. Hng bao i nay, d tri qua nhiu bin i, cng ng dn c trn t
nc Vit Nam chung lng u ct dng nc v gi nc. Mi m mu v hnh
ng, d l nh, lm tn hi n khi i on kt ton dn tc u l c ti i vi t
nc, cn c ln n.
Bn l: Da vo sc mnh ca dn, xy dng v cng c khi i on kt ton
dn tc, da trn c s gi tr vn ha truyn thng tt p ca dn tc, ly ch ngha
Mc - Lnin, t tng H Ch Minh lm nn tng; thc hin tt Cng lnh, ng li,
quan im ca ng Cng sn Vit Nam, Hin php, php lut ca Nh nc. Sc quy
t ca nhn dn ch c hiu qu khi c da trn tt c c s . Vn ny phi c

120
nhn thc su sc i vi tng c nhn v i vi c cc t chc trong h thng chnh tr.
Quyn t do c nhn cn c t trong khun kh ca thc, li ch cng ng, trong
khun kh ch nh ca lut php. cng l s bo m cho quyn con ngi trong
x hi ngy nay.
Nm l: To iu kin cho nhn dn lm trn ngha v cng dn. Quyn ca dn
ch tht s c bo m khi ngi dn lm tt ngha v cng dn ca mnh i vi t
nc. y thuc v trch nhim trc ht ca mi cng dn, ng thi l trch nhim
ca cc t chc chnh tr - x hi.
c) Xy dng, kin ton h thng chnh tr trong sch, vng mnh
Mt l, xy dng ng Cng sn Vit Nam vng mnh.
ng l mt thnh vin ca h thng chnh tr ng thi c trch nhim lnh o
h thng chnh tr v ton x hi, ng l ht nhn ca h thng chnh tr nn mun a
cch mng tin ln phi chm lo xy dng ng mnh c v chnh tr, t tng, t chc.
S lnh o ng n ca ng l nhn t c tnh cht quyt nh ti thng li
ca s nghip cch mng. S nghip i mi t nc v nhng mc tiu ca ch ngha
x hi, do , ph thuc trc ht vo cht lng ca ng cm quyn. Vi ngha ,
chng ta c th ni rng, s nghip i mi hy bt u t bn thn ng. Vi thc
trch nhim , trong nhng nm 80 ca th k XX, ng Cng sn Vit Nam
nghin cu, tng kt t nhng sng kin ca c s khi xng cng cuc i mi.
S nghip i mi t nc chnh thc bt u t cui nm 1986 xut pht t chnh yu
cu ca cuc sng m ng Cng sn Vit Nam nm bt c ch khng phi t
nh hng ca bn ngoi.
ng trc thi c v thch thc mi, trch nhim ca ng Cng sn Vit Nam
cm quyn trong s nghip i mi hin nay cng nng n hn. ng phi vn ln v
mi mt trong iu kin mi. Ngoi nhng thun li rt
c bn, ng duy nht cm quyn ng trc mt s nguy c, kh khn: nhng th
thch, cm d ca li ch vt cht; hon cnh mi d dng mc phi cn bnh pht trin
nh ca quyn, quan liu, mt dn ch, lnh o nng v p t theo li mnh lnh,
v.v.. S nghip i mi cng i vo chiu su th cng t ra cho ng nhiu vn
mi c v mt l lun ln thc tin cn c li gii p. c bit, iu ng lo ngi l
mt b phn khng nh cn b, ng vin b suy thoi v t tng chnh tr, suy thoi
v o c, li sng. ng phi mnh c v chnh tr; v t tng; v t chc; v cn
b, ng vin; v phm cht, o c ca ton ng; v phng thc lnh o ca
ng trong tnh hnh mi...
ng Cng sn Vit Nam c trch nhim lnh o c h thng chnh tr. Do ,
ngoi vic phi thng xuyn t chnh n bn thn mnh, ng phi c trch nhim
tng cng s lnh o ca mnh i vi Nh nc trong iu kin xy dng Nh nc
php quyn x hi ch ngha ca dn, do dn, v dn. ng lnh o Nh nc khng

121
phi lm thay chc nng qun l ca Nh nc m lnh o bng phng thc thch
hp pht huy vai tr ca Nh nc trong s nghip i mi. ng cng ch lnh
o Mt trn v cc on th nhn dn cc t chc bo m v pht huy quyn
lm ch ca nhn dn, bo m cho cc t chc thc hin tt vai tr l c s vng
chc ca chnh quyn.
H Ch Minh l ngi sng lp, rn luyn v lnh o ng Cng sn Vit Nam.
Ngi l mt chin s cng sn quc t kin cng trong phong tro cng sn v cng
nhn quc t ng thi l mt chin s ha bnh lun lun u tranh cho s hiu bit ln
nhau gia cc dn tc, cho s tin b x hi. y l con ngi ca thi i. Mi m
mu xuyn tc, h thp hoc xa b vai tr lnh o ca ng Cng sn Vit Nam, ca
ch ngha x hi, u i ngc li vi s tht hin hu trong i sng x hi Vit Nam,
u mang dng khng trong sng. Mc d ng ta mc phi mt s khuyt im, hn
ch, c mt s bt cp, nhng khng v th m cho rng, trong s nghip i mi hin
nay khi chng ta ang xy dng nh nc php quyn th khng cn s lnh o ca
ng. Thc t cho thy rng, ng c vai tr, trch nhim m khng mt t chc chnh
tr no khc c th thay th i vi ton b h thng chnh tr.
Hai l, xy dng Nh nc Cng ha x hi ch ngha Vit Nam trong sch, vng
mnh, th hin quyn lm ch ca nhn dn.
H Ch Minh pht trin l lun v nh nc ca ch ngha Mc - Lnin bng
vic xy dng Nh nc mi Vit Nam - Nh nc Vit Nam Dn ch Cng ha (nay
l Cng ha x hi ch ngha Vit Nam). y l mt t chc quan trng trong h thng
chnh tr, ngy cng c v tr, vai tr to ln trong qu trnh i mi. Nh nc trong
sch, vng mnh th gp phn to ln lm cho c h thng chnh tr vng mnh. Theo t
tng H Ch Minh, Nh nc ta l ni th hin r nht quyn v ngha v ca nhn
dn. Trong iu kin xy dng Nh nc php quyn x hi ch ngha ca dn, do dn,
v dn di s lnh o ca ng, cn ch trng xy dng php lut, qun l x hi
bng Hin php v php lut, a php lut vo trong cuc sng mt cch c hiu qu.
Bo m cho Nh nc trong sch l mt ni dung rt quan trng hin nay trong
vic vn dng v pht trin t tng H Ch Minh. Nhng cn bnh thng thy i vi
s hot ng ca Nh nc m H Ch Minh ch ra trc y khi Ngi cn sng
vn cn c ngha thi s i hi mi ngi v tt c cc t chc trong h thng chnh
tr ng tm hip lc ch khc phc. Phi y mnh vic chng tham nhng, quan liu
v cc tiu cc khc trong b my nh nc, lm cho Nh nc tht s l Nh nc ca
dn, do dn, v dn. y mnh ci cch hnh chnh nng cao hiu qu qun l nh
nc, l thc, trch nhim ca ton dn v ca cc t chc trong h thng chnh tr,
nht l cc cp chnh quyn trong b my nh nc.
Vn dng v pht trin t tng H Ch Minh v xy dng Nh nc ta tc l
phi xy dng v kin ton b my nh nc sao cho hp l, hot ng c hiu qu. B

122
my c xc lp trn c s c cn c khoa hc, ph hp vi tnh hnh thc t ca
tng thi k, ni chung l tinh gn, chc nng, nhim v r rng khng chng cho. B
my phi c thng nht t Trung ng n c s, bo m cho quyn lc tp
trung, thng nht theo nguyn tc tt c mi quyn lc u thuc v nhn dn. Ch c
trn c s mt b my c t chc hp l, trong sch th sc mnh ca Nh nc v
ca c h thng chnh tr mi c bo m.
Xy dng Nh nc mnh hin nay, quan trng l phi ch ti vic xy dng
i ng cn b, cng chc, vin chc c c v ti, tn tm, tn lc phng s nhn
dn, phng s T quc.
Ba l, lun lun chm lo xy dng Mt trn v cc on th nhn dn.
L mt b phn rt quan trng ca h thng chnh tr, Mt trn v cc on th
nhn dn trong s nghip i mi khng nhng khng gim st vai tr ca mnh m
ngy cng phi th hin r hn trch nhim tp hp, on kt cc giai cp, tng lp
nhn dn xy dng v bo v T quc Vit Nam x hi ch ngha.
Khng c phong tro cch mng ca qun chng th s nghip i mi khng th
thnh cng. Khng c cc t chc Mt trn v cc on th nhn dn th khng th c
c s vng chc cho t chc ng Cng sn Vit Nam cm quyn, khng th c c s,
nn tng ca chnh quyn cc cp. Cc t chc ny trong h thng chnh tr l ni tp hp,
on kt rng ri cc tng lp nhn dn, pht huy sc mnh i on kt ton dn tc, kt
hp sc mnh dn tc vi sc mnh thi i thc hin nhim v chung ca ton h thng
chnh tr, a t nc tin nhanh, mnh, vng chc t mc tiu ca ch ngha x hi,
trc mt lm cho Vit Nam thot ra khi tnh trng ngho nn, lc hu, phn u v c
bn tr thnh nc cng nghip theo hng hin i vo nm 2020.
Ngay t nm 1951, khi hp nht hai t chc Vit Minh - Lin Vit thnh Mt
trn Lin Vit, H Ch Minh by t "mt s sung sng khng th t" v Ngi
trng thy rng cy i on kt y n hoa kt qu v gc r n ang n su lan rng
khp ton dn, v n c mt ci tng lai "trng xun bt lo". Ngi tin tng rng,
"mi on kt thn i s pht trin v cng c khp ton dn. Vi lc lng on kt y,
chng ta s vt qua ht thy mi kh khn, gian kh, chng ta s nh tan tt c mi
k th quc thc dn"
1
. Sau i hi , khi on kt ton dn lun lun c H
Ch Minh chm lo vun p v tr thnh nhn t cc k quan trng gp phn lm nn
thng li ca hai cuc khng chin cng nh xy dng min Bc. Ngy nay, a t
tng i on kt ca Ngi vo cuc sng, nng khi i on kt ton dn tc ln
mt tm cao mi v i vo chiu su, lm cho tt c mi ngi Vit Nam, d cng v
no, d trong nc hay ngoi nc, dp b mi thnh kin, gc li qu kh nhn v
tng lai v mt nc Vit Nam dn giu nc mnh, x hi cng bng, dn ch, vn
minh.

1. Sd, t. 6, tr. 182.

123
Cc t chc on th khc, trong c t chc thanh nin m tiu biu l on
thanh nin cng sn H Ch Minh, phi lun lun i u trong cc lnh vc, tch cc hc
tp, rn luyn lun lun tr thnh nhng ngi c ch cho T quc. Tng lai pht
trin ca t nc ph thuc mt phn rt ln vo s ng gp ca lc lng th h tr.
Trong x hi ngy nay, hc tp v rn luyn tt cng tr thnh mt nhim v quan trng
v vinh quang hn bao gi ht. V th, hc tp, vn dng, pht trin t tng H Ch
Minh trong i ng hc sinh, sinh vin trc ht v c bn nht l hy hc tp tt, rn
luyn o c cch mng tt.
Mc tiu xy dng h thng chnh tr hin nay l xy dng mt nn dn ch x
hi ch ngha. Do , cn hon thin c ch ng lnh o, nhn dn lm ch, Nh
nc qun l.
T tng H Ch Minh v ang soi ng cho s nghip cch mng nc ta
v cng vi ch ngha Mc - Lnin l ti sn tinh thn rt quan trng, to ln ca ng
v dn tc ta. Nhn dn ta nguyn quyt tm xy dng t nc ta theo con ng x
hi ch ngha trn nn tng ch ngha Mc - Lnin v t tng H Ch Minh.

124


Chng tham kho
T tng H Ch Minh v chm lo bi
dng th h cch mng cho i sau

Lch s nhn loi cng nh ca mi mt dn tc pht trin theo mt dng chy
lin tc, vi nhiu th h ni tip nhau. l mt quy lut. Cc dn tc, cc giai cp,
cc lc lng chnh tr trong x hi mun duy tr v pht trin lc lng ca mnh, phi
nhn thc y quy lut , phi quan tm n vic bi dng cc th h k tip.
Chm lo bi dng th h cch mng cho i sau l mt vic lm quan trng v l trch
nhim ca cc th h cch mng.
H Ch Minh l ngi sm nhn r v tr, vai tr ca th h tr. Trong cuc i
hot ng cch mng, Ngi c bit quan tm n vic gio dc, bi dng th h tr.
Ngay t khi dy hc trng Dc Thanh, H Ch Minh quan tm n gio dc tinh
thn dn tc khi dy mn quc vn, gio dc lao ng, th cht cho hc sinh. Vo
nhng nm 20 ca th k XX, sau khi tip thu c l lun Mc-Lnin, truyn b
ch ngha Mc-Lnin vo trong nc v trc tip xy dng lc lng ca cch mng,
Ngi quan tm u tin n vic gic ng thanh nin. Ngi m cc lp hun luyn
ti Qung Chu - Trung Quc (1925-1927) dnh cho cc thanh nin Vit Nam yu nc
t trong nc sang. T v trong ton b cuc i cch mng ca mnh, Ngi lun
lun quan tm n vic o to th h tr thnh nhng ngi tha k s nghip ca cch
mng. Trong bn Di chc, Ngi vit: " Bi dng th h cch mng cho i sau l
vic lm rt quan trng v rt cn thit", "on vin v thanh nin ta ni chung l tt,
mi vic u hng hi xung phong, khng ngi kh khn, c ch tin th. ng cn phi
chm lo gio dc o c cch mng cho h, o to h thnh nhng ngi tha k xy
dng ch ngha x hi, va "hng", va "chuyn""
1
.
I. Quan im ca H Ch Minh v vai tr ca th h tr
1. Mun thc tnh mt dn tc, trc ht phi thc tnh thanh nin
Khi bt u thc hin nhim v xy dng lc lng cch mng cho s nghip gii
phng dn tc, H Ch Minh quan tm n gio dc thanh nin, thc tnh thanh nin,
ku gi thanh nin thc c trch nhim trc dn tc u tranh ginh li c lp

1. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.12, tr. 510.

125
cho t nc, bi v theo Ngi, thanh nin l nhng ngi tr tui, c sc khe, nhit
tnh, hng hi, ham tm hiu, nhanh tip thu ci mi..., c vai tr quan trng trong cc
phong tro x hi. Thc dn Php h nc ta, thc hin chnh sch ngu dn, thanh
nin nc ta b nn gio dc thc dn "nhi s", qun i thn phn ca ngi dn mt
nc, cam chu cuc sng n l. Nm 1925, trong bi Gi thanh nin An Nam, sau khi
ph phn ton quyn Php P.ume v k v s phn u ca thanh nin Nht Bn,
Trung Quc, Nga, H Ch Minh vit: " Th th thanh nin ca ta ang lm g? Ni ra th
bun, bun lm: h khng lm g c. Nhng thanh nin khng c phng tin th khng
dm ri qu nh; nhng ngi c phng tin li chm ngp trong s bing nhc; cn
nhng k xut dng th ch ngh n vic tha mn tnh t m ca tui tr m thi!
Hi ng Dng ng thng hi! Ngi s cht mt, nu m Thanh nin gi
ci ca Ngi khng sm hi sinh"
1
. Vi H Ch Minh, thc tnh thanh nin l bc
u tin thc tnh mt dn tc ng ln u tranh ginh li nn c lp, xy dng
mt x hi mi.
2. Tui tr l ma xun ca x hi, ca dn tc
Xut pht t quy lut vn ng ca x hi loi ngi, H Ch Minh khng nh
tui tr khng nhng l ngi k tc cc th h trc, m cn l tng lai ca t nc,
ca dn tc. Ngi v tui tr nh ma xun, bt u ca mt nm. Nm 1946, trong
th gi hc sinh, H Ch Minh vit: "Mt nm khi u t ma xun. Mt i khi u
t tui tr. Tui tr l ma xun ca x hi"
2
.
Cu ni trn th hin vai tr quan trng ca tui tr i vi s pht trin ca x
hi. S chm lo tt cho th h tr l s bo m cho tng lai pht trin bn vng v
ti sng ca x hi.
3. S pht trin ca x hi phn ln ph thuc vo thanh nin
Trong quan nim ca H Ch Minh, thanh nin l nhng ngi khe mnh, hng
hi, c sc khe. S pht trin lu di ca x hi ph thuc nhiu vo thanh nin. Ngi
vit: "Ngi ta thng ni: Thanh nin l ngi ch tng lai ca nc nh. Tht vy
nc nh thnh hay suy, yu hay mnh mt phn ln l do cc thanh nin. Thanh nin
mun lm ngi ch tng lai cho xng ng th ngay hin ti phi rn luyn tinh thn
v lc lng ca mnh, phi ra lm vic chun b ci tng lai "
1
.
Trong lun im ny, H Ch Minh nhc n c hai kha cnh ca mt vn ,
c mi quan h khng kht vi nhau. H Ch Minh rt tin thanh nin, tin rng thanh nin
vi ch, ngh lc v quyt tm, c th vt qua c mi kh khn gian kh. Trong

1. Sd, t.2, tr. 132-133.
2. Sd, t. 4, tr. 167.
1. Sd, t. 5, tr. 185.

126
khng chin chng thc dn Php, Ngi c bi Khuyn thanh nin:
"Khng c vic g kh,
Ch s lng khng bn,
o ni v lp bin,
Quyt ch t lm nn"
2
.
4. S hc tp, rn luyn ca th h tr gp phn quan trng n
tng lai pht trin ca t nc
T s xc nh vai tr k tc ca th h tr, H Ch Minh yu cu th h tr phi
t mnh phn u, hc tp v rn luyn nm ly tri thc, bi dng ch, ngh lc v
tinh thn cch mng. Vic hc tp, rn luyn ca th h tr c ngha quyt nh n
tng lai ca t nc. Trong ngy khai trng u tin sau khi thnh lp nc Vit
Nam Dn ch Cng ha, H Ch Minh vit th gi hc sinh, ku gi hc sinh hc
tp: Sau 80 nm n l lm cho nc nh b yu hn, ngy nay chng ta phi xy dng
li c m t tin li cho chng ta, lm sao cho chng ta theo kp c cc nc
khc trn hon cu. Trong cng cuc kin thit , nc nh trng mong ch i cc
em rt nhiu. Non sng Vit Nam c tr nn ti p hay khng, dn tc Vit Nam c
bc ti i vinh quang snh vai vi cc cng quc nm chu c hay khng,
chnh l nh mt phn ln cng hc tp ca cc em.
Trong th gi nhi ng nhn ngy tt Trung thu u tin sau khi nc nh ginh
c c lp thng 9-1945, H Ch Minh vit: "Hm nay cc em vui chi, vui chi mt
cch c on kt, c t chc. Nh th l tt lm. Hm nay tt Trung thu l ca cc em.
M cng l mt cuc biu tnh ca cc em t lng yu nc v ng h nn c
lp... Cc em phi thng yu nc ta. Mong cc em mai sau ln ln thnh ngi dn
xng ng vi nc c lp t do"
3
.
5. Vai tr ca gio dc, o to th h tr i vi s nghip cch
mng
Trong nhim v bi dng th h cch mng cho i sau, H Ch Minh nhc n
vai tr v nhim v ca cc th h i trc, chm lo o to, bi dng cc th h i sau
lm sao h tin b hn mnh. Theo Ngi, th h i sau tin b hn th h i trc
mi tt. Nu th h i sau khng bng th h i trc l khng tt.
V nhim v o to bi dng th h tr, Ngi c bit quan tm n gio dc.
Sau khi nc nh ginh c c lp, H Ch Minh quan tm ngay n gio dc, o
to, coi vic chng gic dt cp bch hn c gic ngoi xm. Ngi vit: "Nay chng ta
ginh c quyn c lp. Mt trong nhng cng vic phi thc hin cp tc trong

2. Sd, t. 6, tr. 95.
3
.
Sd, t. 4, tr. 25.

127
lc ny, l nng cao dn tr"
1
, v "Nc nh cn phi kin thit. Kin thit cn phi c
nhn ti"
2
. By gi xy dng kinh t, khng c cn b khng lm c. Khng c gio
dc, khng c cn b th cng khng ni g n kinh t vn ha. Trong vic o to cn
b, gio dc l bc u.
Vic quan tm ca H Ch Minh n o to, bi dng th h tr khng ch trn
sch v, li ni m trong sut cuc i hot ng cch mng, trong i sng hng ny
ca Ngi. Nm 1919, ti Pari, H Ch Minh thnh lp Hi nhng ngi Vit Nam
yu nc, ch yu l thanh nin. Khi sang Lin X, Ngi tham gia vo cc hot ng
ca Quc t Thanh nin, mt t chc ca Quc t Cng sn. Nm 1925, ti Qung
Chu, Trung Quc, H Ch Minh ci t Tm tm x thnh lp Hi Vit Nam cch
mng thanh nin, thu np nhng thanh nin Vit Nam yu nc Qung Chu lc .
Tip theo , ti Qung Chu, Ngi m cc lp hun luyn cho cc thanh nin yu
nc t trong nc sang sau c v nc vn ng qun chng. Sau khi v nc,
H Ch Minh dnh nhiu thi gian gio dc, vn ng thanh nin. Sinh thi
Ngi rt quan tm, theo di, nng tng bc tin ca th h tr, rt nhiu ln Ngi
vit th cho thanh nin, thiu nin, nhi ng v hc sinh.
Vi nim tin vo th h tr, v s nghip gii phng dn tc v xy dng t nc,
H Ch Minh bt u cc hot ng cch mng ca mnh trong thanh nin v lun
lun quan tm n s nghip gio dc, bi dng th h tr.
II. Ni dung t tng H Ch Minh v chm lo bi
dng th h cch mng cho i sau
1. Bi dng th h cch mng cho i sau l cng vic rt quan
trng v rt cn thit
T khi bt u xy dng lc lng cho s nghip gii phng dn tc nm 1925,
vi li ku gi trong Th gi thanh nin An Nam, thnh lp Hi Vit Nam cch mng
thanh nin n cui i, H Ch Minh lun lun quan tm n gio dc, o to th h tr.
Khi Cch mng Thng Tm thnh cng, thnh lp Nh nc dn ch nhn dn, H Ch
Minh xc nh nhim v ca ng v Nh nc l phi chm lo ngay t u s nghip
gio dc v o to, vi mc ch o to th h tr, ngi tha k s nghip ca ng,
ca dn tc.
H Ch Minh coi pht trin gio dc l mt trong nhng cng vic u tin ca
cch mng.
H Ch Minh nhn mnh: "By gi xy dng kinh t, khng c cn b khng lm
c. Khng c gio dc, khng c cn b th cng khng ni g n kinh t vn ha.

1, 2. Sd, t. 4, tr. 36, 451.

128
Trong vic o to cn b, gio dc l bc u"
1
.
H Ch Minh coi s nghip gio dc v o to phi c quan tm, qun trit
thng xuyn, trong bt c hon cnh no. Khi dn tc bc vo cuc trng k khng
chin chng thc dn Php, H Ch Minh yu cu: ta cn phi c mt nn gio dc
khng chin v kin quc, v chng ta phi o to cn b mi v gip cn b c
theo tn ch khng chin v kin quc. Khi cch mng Vit Nam cng mt lc phi thc
hin hai nhim v chin lc, H Ch Minh nu r: "Vn ha gio dc phi pht trin
mnh phc v yu cu ca cch mng. Vn ha gio dc l mt mt trn quan trng
trong cng cuc xy dng ch ngha x hi min Bc v u tranh thc hin thng
nht nc nh"
2
. Khi quc M m rng chin tranh ra c nc, H Ch Minh xc
nh: Trong hon cnh c nc c chin tranh, s nghip gio dc ca chng ta vn
pht trin nhanh, mnh hn bao gi ht. Trong hon cnh no cng phi tip tc thi ua
dy tt, hc tt.
Nh vy, vi H Ch Minh, cch mng cng pht trin th cng i hi ng o
i ng cn b cc th h, i hi dn tr phi c nng cao, gio dc phi pht trin
lm nhim v chm lo bi dng cc th h cch mng, trong c bit quan trng
l th h tr.
2. Mc ch ca vic chm lo bi dng th h cch mng cho i
sau
Mc ch hng u l o to cn b cho cch mng. Trong th gi cc thy c
gio v hc sinh d b i hc Thanh Ha thng 4-1952, H Ch Minh vit: "Gio dc
cn nhm vo mc ch tht th phng s nhn dn"
1
. Nn gio dc cch mng o to
con em nhng ngi lao ng thnh "nhng ngi cng dn c ch cho nc Vit
Nam".
Trng hc l ni o to nhng ngi ch tng lai ca t nc. Theo Ngi,
trng hc ca chng ta l trng hc ca ch dn ch nhn dn, nhm mc ch
o to nhng cng dn v cn b tt, nhng ngi ch tng lai tt ca nc nh. V
mi mt, trng hc ca chng ta phi hn hn trng hc ca thc dn v phong kin.
l mt nn gio dc lm pht trin hon ton nhng nng lc sn c ca hc sinh; l
con ng lm cho con em chng ta thnh nhng tr gii, con ngoan, bn tt, v mai
sau l nhng cng dn dng cm, cn b gng mu, ngi ch xng ng ca ch
x hi ch ngha. Vi thanh nin, phi gio dc h "lun lun nng cao tinh thn yu T
quc, yu ch ngha x hi, tng cng tnh cm cch mng i vi cng nng, tuyt
i trung thnh vi s nghip cch mng, trit tin tng vo s lnh o ca ng,
sn sng nhn bt k nhim v no m ng v nhn dn giao cho. Thng xuyn gio

1. Sd, t. 8, tr. 184.
2. Sd, t. 10, tr. 190.
1. Sd, t. 6, tr. 467.

129
dc cn b tr, tip tc chm sc bi dng gio dc h "lm vic, lm ngi, lm
cn b, phng s ng, giai cp v nhn dn, T quc v nhn loi. Mun t mc
ch y phi gio dc o c "cn, kim, lim, chnh, ch cng v t" cho h".
o to bi dng th h tr, H Ch Minh cho rng, cn gt ra nn gio dc
thc dn phong kin. H Ch Minh ph phn nn gio dc thc dn, l nn gio dc
nhm thc hin chnh sch ngu dn. Trong tc phm Bn n ch thc dn Php (nm
1925), H Ch Minh t co: c th nh la d lun bn Php v bc lt dn bn x
mt cch m thm, bn c mp ca nn vn minh khng nhng u c nhn dn An
Nam bng ru v thuc phin, m cn thi hnh mt chnh sch ngu dn trit . l
nn gio dc "nhi s" lm h hng cc th h tr Vit Nam. Ngi vit: Trong my
mi nm n l, quc v phong kin dng gio dc n l "nhi s" thanh nin
ta, lm cho thanh nin ta h hng. H Ch Minh ch trng, khi cch mng thnh cng
s thc hin nn gio dc cch mng. Nhng "Trc ht phi ra sc ty sch nh hng
gio dc n dch ca thc dn cn st li, nh: Thi th i vi x hi, xa ri i
sng lao ng v u tranh ca nhn dn; hc ly bng cp, dy theo li nhi s"
2
.
3. Ni dung gio dc, bi dng th h tr
- Bi dng, gio dc th h cch mng cho i sau mt cch ton din
H Ch Minh yu cu trong vic gio dc v hc tp, phi ch trng cc mt:
o c cch mng, gic ng x hi ch ngha, vn ha, k thut, lao ng v sn xut;
o to th h tr thnh nhng ngi tha k xy dng x hi ch ngha va "hng" va
"chuyn".
o c v ti nng l c hai ni dung khng th thiu c i vi nhim v bi
dng, gio dc, trong o c l gc. Nm 1964, Ngi ni: "Dy cng nh hc
phi bit ch trng c ti ln c. c l o c cch mng. l ci gc, rt l quan
trng"
1
. Trn nn tng gio dc chnh tr v lnh o t tng tt, phi phn u nng
cao cht lng vn ha v chuyn mn nhm thit thc gii quyt cc vn do cch
mng nc ta ra v trong mt thi gian khng xa, t nhng nh cao ca khoa hc
v k thut.
- Bi dng, gio dc phi trn tt c cc mt "c, tr, th, m", th hin 5 ni
dung sau y:
Th nht, gio dc, bi dng l tng cch mng cho th h tr.
Thanh nin bao gi cng c rt nhiu c m, hoi bo, bao gi cng mang tm
l hng ti ci cao p trong cuc sng v h lun lun cn n mt im ta tinh
thn vng chi c th vt qua c nhng kh khn, thc hin c c m hoi

2
. Sd, t. 8, tr. 80.
1
. Sd, t. 11, tr. 329.

130
bo ca mnh. H Ch Minh rt quan tm n gio dc l tng cho thanh nin. mi
mt giai on khc nhau ca cch mng Vit Nam, Ngi lun c nhng yu cu c th
v c bn v vic gio dc bi dng l tng cch mng cho tui tr. H Ch Minh
n cn khuyn nh thanh nin rng: Chng ta khng mt pht no c qun l tng
cao c ca mnh l sut i phn u cho T quc ta c hon ton c lp, ch ngha
x hi hon ton thng li trn t nc ta. Khi ni v nhim v hc tp ca thanh nin,
Ngi vit: mc tiu l tng phn u ca thanh nin l hc tp v hc lm g ?
Ngi tr li: "Hc phng s T quc, phng s nhn dn, hc lm cho dn giu,
nc mnh".
Th hai, quan tm n vic bi dng nng cao ch kh cch mng cho tui tr.
Ch c l tng cch mng cng cha , m phi c ch kh th mi bin l tng
thnh hin thc c. Ch kh m H Ch Minh yu cu gio dc cho th h tr
khng ch l ch kh chung chung nh "ch lm trai" trc y cha ng ta vn ni, m l
ch kh cch mng. l trung vi nc, hiu vi dn, nhim v no cng hon thnh, kh
khn no cng vt qua, k th no cng nh thng.
Th ba, gio dc, bi dng o c cch mng cho th h tr.
Theo H Ch Minh, o c cch mng l yu t v cng cn thit, l ci gc, ci
nn tng ca cch mng. Gio dc o c cch mng cho th h tr l nhm lm cho
th h tr tr thnh nhng ngi cng dn c ch, nhng ngi chin s tt, nhng
ngi cch mng chn chnh, vi nhng phm cht: trung vi nc, hiu vi dn, yu
thng con ngi, cn, kim, lim, chnh, ch cng v t. i vi th h tr, Ngi cn
dn: phi tht th, phi ngay thng, ch cng v t, phi coi tham , lng ph ti sn ca
Nh nc, ca tp th, ca nhn dn l hnh ng trm cp m ai cng th ght.
Th t, gio dc nng cao trnh chnh tr, hc vn, khoa hc, k thut v qun
s.
H Ch Minh cho rng, vic nng cao trnh chnh tr, hc vn, khoa hc, k
thut v qun s l iu kin c bn tui tr cng hin ngy cng nhiu cho T quc,
cho nhn dn v y cng l iu kin bo m kh nng hot ng thc tin ca h.
Trong khi thc hin ni dung gio dc ny, H Ch Minh rt ch trng n mi quan h
hu c gia cc thnh t chnh tr, hc vn, khoa hc - k thut, lao ng sn xut v
qun s. Chnh Ngi gii thch, nu khng hc tp, khng c trnh hc vn
khng th no tip thu c chuyn mn nghip v. Nhng nu ch hc tp vn ha,
khoa hc - k thut m khng hc tp chnh tr th nh ngi nhm mt m i.
Th nm, gio dc, bi dng np sng vn ha, th cht cho tui tr.
H Ch Minh lun coi con ngi l nhn t quyt nh trong s thnh cng ca s
nghip cch mng, s tin b ca x hi. Ngi khng nh, vn ha l nn tng tinh
thn ca x hi, phi gio dc np sng, li sng vn ha cho thanh nin. V gio dc

131
th cht, Ngi cho rng, lm vic g cng phi c sc khe mi thnh cng. Ngi
vit: "Luyn tp th dc bi b sc khe l bn phn ca mi mt ngi yu nc...
Mi mt ngi dn yu t tc l c nc yu t, mi mt ngi dn khe mnh tc l
c nc mnh khe"
1
. Chnh v th, Ngi rt quan tm n vic gio dc v th cht v
np sng vn ha cho th h tr.
4. Phng php gio dc, o to, bi dng th h tr
- Gio dc phi ph hp vi mi i tng, gio dc l mt khoa hc.
Trong th gi gio vin, hc sinh cn b thanh nin v nhi ng (ngy 31-10-
1955), Ngi ch ra: "Mi mt cp gio dc cn nhn r nhim v ca mnh trong lc
ny:
i hc th cn kt hp l lun khoa hc vi thc hnh, ra sc hc tp l lun v
khoa hc tin tin ca cc nc bn, kt hp vi thc tin ca nc ta, thit thc
gip ch cho cng cuc xy dng nc nh.
Trung hc th cn m bo cho hc tr nhng tri thc ph thng chc chn, thit
thc, thch hp vi nhu cu v tin xy dng nc nh, b nhng phn no khng
cn thit cho i sng thc t.
Tiu hc th cn gio dc cho cc chu thiu nhi: yu T quc, yu nhn dn, yu
lao ng, yu khoa hc, trng ca cng. Cch dy phi nh nhng v vui v, ch g p
thiu nhi vo khun kh ca ngi ln, phi c bit ch gi gn sc khe ca cc
chu"
1
.
Theo Ngi: Gio dc nhi ng l mt khoa hc, do vy, cch dy tr phi gi
ton vn ci tnh vui v, hot bt, t nhin, t ng, tr trung ca chng, ch nn lm
cho chng ha ra nhng ngi gi sm. Nhiu th do cc chu gi cho Bc H vit nh
ngi ln vit; l mt triu chng gi sm nn trnh. bc tiu hc, cch dy phi
nh nhng vui v, ch g p thiu nhi vo khun kh ca ngi ln.
V vy, phi bit kt hp hc tp vi vic chi, dy t d n kh. Vi tr nh,
Ngi cho rng: "Trong lc hc, cng cn cho chng vui, trong lc vui cng cn lm
cho chng hc. trong nh, trng hc, x hi, chng u vui u hc. Mun vy
th cc ban ph trch nhi ng cn phi lin lc mt thit vi cha m v thy gio ca
nhi ng"
2
. Vi thanh nin th phi chuyn tm hc hnh v cng tc, nhng cng cn
c vui chi. Vui chi lnh mnh l mt b phn trong s sinh hot ca thanh nin...
Trong vui chi cng cn c gio dc. Cn c nhng th vui chi vn ha, th dc c
tnh cht tp th v qun chng.

1. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.4, tr. 212.
1. Sd, t. 8, tr. 81,
2. Sd, t. 5, tr. 712.

132
Theo H Ch Minh, thc hin gio dc khng th ty tin... Gio dc cng phi
theo hon cnh, iu kin. Phi ra sc lm nhng khng c vi vng. Lm phi c k
hoch, c tng bc. Vic g cng phi t nh dn dn n to, t d dn dn n kh, t
thp dn dn n cao. Mt chng trnh nh m thc hnh c hn hoi, hn l mt trm
chng trnh to tt m lm khng c.
- Gio dc phi gn lin vi x hi, hc i i vi hnh.
Gio dc phi xut pht v bm chc vo mc tiu gio dc. Ngi ni: "Chng ta
phi sa i cch dy cho hp vi s o to nhn ti khng chin v kin quc"
1
.
Thng 9-1945, trong Th gi cc hc sinh, H Ch Minh vit: "i ring vi cc em
ln... phi sn sng m chng qun gic cp nc, y l bn phn ca mi cng dn.
Cc em ln cha hn n tui phi gnh cng vic nng nhc y, nhng cc em cng
nn, ngoi gi hc trng, tham gia vo cc Hi cu quc tp luyn thm cho quen
vi i sng chin s v gip mt vi vic nh nhng trong cuc phng th t
nc"
2
. Vi cc em nh, Ngi khuyn c t 5 n 10 chu t chc thnh mt i, gip
nhau hc hnh. Khi hc rnh, mi tun c i em nhau i gip ng bo. Trong khng
chin, H Ch Minh ch trng cn c mt nn gio dc khng chin v kin quc.
Ngi yu cu:
1. Phi sa i trit chng trnh gio dc cho ph hp vi s nghip khng
chin v kin quc.
2. Mun nh th chng ta phi c sch khng chin v kin quc cho cc trng.
Ngy 31-8-1960, trong th gi cc cn b gio dc, hc sinh, sinh vin cc trng
v cc lp b tc vn ha, Ngi nhc nh: "Gio dc phi phc v ng li chnh tr
ca ng v Chnh ph, gn lin vi sn xut v i sng ca nhn dn"
3
.
- Gio dc phi phi hp nh trng - x hi - gia nh.
H Ch Minh khng nh: Gio dc trong nh trng ch l mt phn, cn cn c
s gio dc ngoi x hi, trong gia nh gip cho vic gio dc trong nh trng
c tt hn. Ngy 31-10-1955, khi min Bc gii phng, H Ch Minh vit: "Ti
cng mong cc gia nh lin lc cht ch vi nh trng, gip nh trng gio dc v
khuyn khch con em chm ch hc tp, sinh hot lnh mnh v hng hi gip ch nhn
dn"
4
. Cc on th l mt yu t quan trng trong vic o to th h tr, nht l on
thanh nin. V vy, H Ch Minh yu cu: Trng hc, gia nh v on th thanh nin

1. Sd, t. 5, tr. 462.
2. Sd, t. 4, tr. 33.
3
. Sd, t. 10, tr. 190.
4
. Sd, t. 8, tr. 81.

133
cn phi ch n gio dc t tng, thi , hot ng v sinh hot hng ngy ca
thanh nin kp thi khuyn khch, un nn, sa cha. Trng hc, gia nh v on
th thanh nin phi lin h cht ch trong vic gio dc thanh nin.
- Thc hin dn ch, bnh ng trong gio dc.
H Ch Minh dy: Trong trng, cn c dn ch. i vi mi vn , thy v tr
cng nhau tho lun, ai c kin g u tht th pht biu. iu g cha thng sut, th
hi, bn cho thng sut. Dn ch nhng tr phi knh thy, thy phi qu tr, ch khng
phi l "c i bng u". ng thi thy v tr cn gip nhng anh ch em phc v
cho nh trng. Cc anh ch em nhn vin th nn thi ua sao cho cm lnh canh ngt
cho hc sinh n no, hc tt. "Gio dc l s nghip ca qun chng. Cn phi pht
huy y dn ch x hi ch ngha, xy dng quan h tht tt, on kt tht cht ch
gia thy v thy, gia thy v tr, gia hc tr vi nhau, gia cn b cc cp, gia nh
trng v nhn dn hon thnh thng li nhim v "
1
.
- Gio dc phi gn lin vi thi ua.
H Ch Minh khuyn: "ng bo ta ang c phong tro thi ua si ni: "i
phong", "Duyn Hi", "Ba nht", "Thnh cng". Vy, cc nh trng cng nn pht
ng mt phong tro thi ua "2 tt" - tc l dy tht tt, hc tht tt". Vi hc sinh,
Ngi ni: "cc chu nn thi ua, thi ua hc tp, thi ua trong mi vic tr nn
nhng nhi ng c t chc, c k lut, c sng kin, c lc lng"
2
.
5. Vai tr ca cc th h i trc, ca thy gio trong vic bi dng
th h tr
- H Ch Minh khng nh, gio dc th h tr phi thc hin phng php nu
gng.
H Ch Minh yu cu khng ch hc tp trong nh trng m cn hc tp qua cc
gng sn xut, chin u. Khi ni vi hc sinh trng i hc nhn dn, Ngi ni:
"Trng ny l Trng i hc nhn dn, cc chu hc vi cc thy gio, ng thi
phi hc nhn dn. Trong b i ta, trong dn cng v nhng ngnh hot ng khc, c
nhiu thanh nin gng mu... Mong cc chu noi theo nhng thanh nin kiu mu y...
xng ng l lp u tu ca Trng i hc nhn dn, rn luyn thnh ch nhn
xng ng tng lai ca nc nh"
1
. Trong nh trng, thy nu gng cho tr. H Ch

1. Sd, t. 12, tr. 403.
2. Sd, t. 7, tr. 561.
1. H Ch Minh: Ton tp, Nxb. Chnh tr quc gia, H Ni, 2002, t.7, tr. 456.

134
Minh ni: "Tri thc phi d hiu, d nh, hc mau. Ngoi tri thc phi c o c cch
mng. Thy gio phi lm kiu mu cho cc chu. Lm c nh th l lm trn nhim
v"
2
. H Ch Minh nh gi rt cao vai tr rt quan trng ca thy c gio vi s nghip
trng ngi, coi ngh thy gio l rt quan trng, rt v vang. Theo H Ch Minh, "Nhim
v gio dc rt quan trng v v vang, v nu khng c thy gio th khng c gio
dc"
3
. Nu khng c thy gio dy d con em nhn dn, th lm sao xy dng ch ngha
x hi c. V vy ngh thy gio rt l quan trng, rt l v vang.
- Phi xy dng i ng nhng "ngi thy gio tt - thy gio xng ng l thy
gio".
V phm cht ca ngi thy, H Ch Minh yu cu:
+ "Phi tht th yu ngh mnh";
+ "Phi c o c cch mng. Phi c ch kh cao thng, phi "tin u hu lc"
ngha l kh khn th phi chu trc thin h, sung sng th hng sau thin h. y
l o c cch mng";
+ "Phi yn tm cng tc";
+ "Phi tht th on kt";
+ "Phi thng yu cc chu nh con em rut tht ca mnh";
+ "Phi lun lun ra sc thi ua cng tc v hc tp, tht th ph bnh v t ph
bnh cng nhau tin b mi".
T tng H Ch Minh v chm lo bi dng th h cch mng cho i sau
khng ch th hin tnh cm yu thng v b bn v s chm lo ca Ngi i vi th
h tr, m cn l mt ni dung quan trng trong h thng cc quan im l lun ca
Ngi. Vic nghin cu qun trit quan im ca Ngi v chm lo bi dng th h
cch mng cho i sau l nhim v ca mi cp, mi ngnh, mi cn b, ng vin
trong cc lnh vc, nhng trc ht l ca thanh nin, hc sinh trong cc nh trng.
i vi thanh nin, hc sinh, cng vi vic hc tp tt cc mn hc l lun Mc -
Lnin, hc tp t tng H Ch Minh l nhim v quan trng trang b cho mnh th
gii quan khoa hc v nhn sinh quan cch mng, gip cho vic hc tp trong nh trng
c tt, ng thi chun b hnh trang cn thit cho cuc i lao ng v hc tp
khng ngng, cng hin c nhiu hn cho s nghip cch mng ca ng, ca dn
tc.

2, 3. Sd, t. 8, tr. 184.

135
Mc lc
Chng I: Ngun gc, qu trnh hnh thnh v pht trin, i tng,
nhim v v ngha hc tp t tng H Ch Minh
Chng II: T tng H Ch Minh v vn dn tc v cch mng
gii phng dn tc
Chng III: T tng H Ch Minh v ch ngha x hi v con ng
qu ln ch ngha x hi Vit Nam
Chng IV: T tng H Ch Minh v i on kt dn tc, kt hp
sc mnh dn tc vi sc mnh thi i
Chng V: T tng H Ch Minh v ng Cng sn Vit Nam; v
xy dng Nh nc ca dn, do dn, v dn
Chng VI: T tng H Ch Minh v o c, nhn vn, vn ha
Chng VII: Mt s vn v vn dng v pht trin t tng H Ch
Minh trong cng cuc i mi
Chng tham kho: T tng H Ch Minh v chm lo bi dng th h cch
mng cho i sau




136