You are on page 1of 5

www.myanmarunionconference.

org/ 1
Tuiphumna Thu Mathew le EG White Genna
Kham Khen Pau

Thupatna:
Net sung-a, Dal Boih ong laigelh sung pan tuiphumna thute tawh kisai-in mipi telcian dingin anuai-a
bangin kong gelh hi. A mimalvailua-te bel kong hel nawnkei-a, Theological Point tawh kisaiteng khen 6
suahin mipi mit kihon theihna ding ngimna taawh kong gelh hi. Tuate in:

1. Tuiphum ding-a sawlna;
2. Tulsa Pawlpi kem Pr. Daniel le Matt 28:19-20 vai ;
3. Tuiphum vai tawh kisai Sia Kham Khen in acihtakpi a hi ding hiam? . . . .;
4. Sya Khamkhen in ama President hih hun sungin zong SDA sungah hi bang in Pawlpi mite kam
ong hilh ngei kei, ka za ngei kei hi . . .;
5. Gospel thu puak peuh peuh in ih phum ziau ziau lel ding hi, tua bangin khatpeuh in phum ziau
mawk leeng, a lungkim lo msa pen ding Sya Khamkhen mah hi in ka um hi;
6. Pawlpi kimakaih na tawh kizui in bel hi thei kei, Laisiang tho sungah zong Tuiphum Zawhang
oma, Mangmu Zawhang om hi. . . . kei Mangmu ta ing ci-in tui na phum buatbuat kei. Tanglai
pek panin Siampi biakna makai na om suksuk , thang zat ding hi kei cih te ahi hi.

Hih Dalboih ong pulak thute pen amah bek hilo-in, Conference sung le Mission sunga om Zomi SDA
tampi in zong hihbang ngaihsutna anei lai om ding cih ka um hi. Tua manin, mipi aitangin lungsim pulaak
bangin ngaihsun ka hih manin Dalboih tungah nakpi-in lungdam huai hi. Mipi in hih thu saang kim hi
cihna hilo-in telcian masak ding deihna tawh ong gelh ka hi hi.

Hilciannate:

1. Matte 28:19-20 sungah Note pai kawikawi unla, mi khempeuh nung zui suak sak unla, Pa min,
Tapa min, Kha Siangtho min tawh tuiphum un. Kong thupiak khempeuh a zuih nadingun na hilh
un. . .. . Hih kammal sungah, athupi bel sawlna le sep ding pen mi khem peuh nungzui suak
sak un cih kammal ahi hi. Tua ban ah pai kawi kawi un, tuiphum un cihte pen nungzui suahsak
nadingin sepdingte ahi hi. Eite in a thupi pen neusak-in, anautang zawdeuh tuiphum na pen a
thupi pen-in kikoih kha hi.Tua manin aphum theiding le phum theilo ding ciangtan in I buai hi.
Peng Lam in a gaalte sunsiah nek mu-a, agol penpen meh neu tawi,. . . . a neu penpen meh
goltawi acih khak hel bangin, ei zong sawlna kammal aneu zaw Tuiphum pen igol pen sak kha
hi. Hih thu pen SDA-te sunga Kamsanna Kha Letsong ngah ahi Mrs. Ellen G. White in Matte
28:19-20(the great commission) pen Maku 16:17-18(commission le Kha Letsong zatna) le Mang
22:17 tawh gawmin hilhcianmna pia hi. Lungdam thupuak ding sawlna(Matte 28:19-20) pen Kha
Letsong zangin nalamdang tawh kithuah dinga(Maku 16:17-18), a za khempeuh in zong a tangko
sawn dingin(Mang 22:17) genna ahi hi. Tua pen The Desire of Ages bu sungah siangtak in gelh
hi. Tua laibu pen English in kemlo kahihmani, Pr. Ye Ko in Kawllai-in a letkhiatna Thaavuarah
Luu-Een-Tetdaw Sen, Vol 2 sung pan-a kammalte, anuai-a bangin kawlkam(transliterate)in
kong guang hi:

A bulphuh Lai Siangtho munte: Matte 28:19-20; Maku 16:17-18; Mang 22:17

Kudaw dii cuai-wah taw a khuan takhu-mia ko khanzu daw-mu liat tapih-daw mia
(nungzuite/thu umte)a athu taavuan mia pie kaa siikhai daw mu di ka, Tin doh tua
zuaih lu-miu takaa dohku ngah tapih phit sii liat kha mie daw, taa daw, tanhsian daw
vui-ngian-daw ih naa-mah naih Baptizam ku pie kyah law. . . . Mate 28:19-20
www.myanmarunionconference.org/ 2

Judah mite pen thuman manphate kemcingin a zat ngei hangin Pharisee-te upna hangin
amaute in mi haksate, thulang lakte suak uh hi. Tua siampite le Juda makaite puansilh
nikten, gamtat ngeina, biakna thu khunte in amau pen leitung khuaavaak asuah ding uh
dal hi. Amaute in Juda gam kualno sung bek leitung bup in seh uh hi. Minam deidanlo,
gam khempeuh, mi khempeuh tawh a kituak ding biakna upna khat a tangko dingin
Jesus in nungzui pite masuan guan hi. (Laimai 777:2 Kham Khen in Zolai in letkhia)

Jesus in nungzuipite tunga a ap nasep masuan pen Jerusalem khua pan kipan dingin a
tuamvilvel in sawl hi. . . . (780:2)

Tamaan daw(sawltakte) mia aa Kharid-daw at dih a thu-tavuan dii yung-ciitu a-
longe neh pattet baa dii. Kharidaw aa yungcii-tu mia dii kabaa kongsung dih a cheng
tai aung thuu taa-vuan ko lohsawng kyah zan phit baa dii. Vuihngian kee see zie a muh
daw dii taya haw saya mia naihtaa a mie ta-ke piuh ni dii huh theen-mian yusah chien dii
a lon soe-zua taw maa-yuan muh ta-khuh phit dii. Vuih ngiandaw ih peh-pian chien ko
khaan yah daw tuu a pawng doh naih e-vuan-gii-li taya daw ko atnin tha daw mu baa
dii. Kharid-daw ih a tet-taa ko yahsih tu a pawng dii luu-ta-mia ih kee-tin chien loh-ngan
ko sawngzuat zaan bih-teih pie
1
chien ko khan ciah yah ba dii. Ie loh-ngan ko sawngyuat
zaan a tendaw ko tee-thawng tha chien phit pa dii.

2. Tulsa Pawlpi kem Pr. Daniel in hih Lai Siangtho mun thei nailo hi ding hi. . . .
Hih thu tawh kisai-in, Pastor-pa in a Laisiangtho mun thei lo dingin ka um kei hi. Ahizongin tua
Lai Siangtho mun in agen nopthu(theology), a huam thu EGWhite gen bangin telmaw tello cih
pen thu dang khat hi zaw ding hi. Tua ban-ah SDA Pawlpi zat ngeina bek bulphuh ziau zong hi
thei ding hi. Ahizongin tua Lai Siangtho mun-ia kammal deihna le Mrs. White genna hoihtak in a
sim a angaihsun khempeuh adingin, SDA pawlpi in azat loh hangin, thuman khat pen tellah ding
zahin haksa lo hi. Khatvei vei izat ngeina lui khat in thu thak imuh ding imit ong liah thei den
gigee hi. Gentehna : SDA in Lungdamna thu le Vantungmi thum thu tangko ding cih thu Matte
28:19-20, Mang 14:6-12 bulphuh-in General Conference-ii Working Policy and By-law bu
thupatna ah Mission Statement in ki koih hi. A hih hangin, itelcian taktak kei hi. 1980 khit-a
Pope John Paul II in 1990-2000 sung pen Decade of Evangelism ci-in Papal thukhun na ong om
ciangin, SDA sung Lai Siangtho siamte le Missiology lam a siamte in kanbeh uh hi. 1989 in
minamkim, pau namkim cih . . . he had the eternal gospel to proclaim to those who lie on the
earthto every nation, tribe, language and people(Rev 14:6 NIV) cih phawk saan pan hi. Tua
mate in SDA sungah Mang 14:6-12 sunga pau khempeuh, nam khempeuh , pawl khem peuh
cih na isim-a, Vantungmi thumna tangko na I ci dep hi. Ahi zongin tua thu pen, minam
khempeuh, pau khem peuh, gam khem peuh, pawl khen peuh cih lakah, gam kham cihna
ciangbek-in ngaih sun hi. Tua manin gam khat ah SDA in na sep a ki pat nak leh tua gam aman
khin in I seh hi. UNO ciapteh nag am 200 vaal lak-ah SDA te in game 190 vaal man ta hi, Jesus
kong viang dongin ong nai zo hi(Matte 24:14) tawh ilim gen mahmah hi. Ahihhangin paukhem
peuh, nam khempeuh cihna thu I phawk kha kei hi. Gam khat sungah nam(ethnic) tampi om
lai hi. Kawlgam pen gam khat hi-a, tua sungah nam kici ethnic 135 vaal om hi. Kawlgam ah SDA

1 11 1
Bih-teih cih pen Ordain/sathau nilh/lutung-ah khutnga cihna hi. Lai Siangtho zat ngeina hi-a, tuiphum ciangin pastor in a
khut taklam a sang laptoh veva pen khutngakna(ordain piakna) ahi hi. SDA pomzia-ah Elder ordination le Pastor
ordination a kibang ahihi. Azatna ah Elderte pen khua tuah ah kizangin, pastorate pen mun tuamtuam ah ki khin kawi
kawi thei dingin khasum tawh kicial ahihmanin, akisapna munmun ah ki paisak hi, cih bek kilam dang hi.
www.myanmarunionconference.org/ 3
atun pen 1905 hi-a, 1919 in Burma Union ki organized khina, nasepna phual kinei khin
ahihmanin, Kawlgam zong lungdamna thu akizo khinsa in iseh den hi. Tua sunga nam(ethnics
135 lakah SDA thuza nailo Danuh, Palaung, Rakhaine, Bamar, Mon, Rawong, Mong, cihte tungah
zong puak lai ding cih pen Mang 14:6-12 kammal sungah kihel napi I phawk kha kei hi.(Sapi thu,
Babylon thu, leh thukhenna hun I ultunsak nalamin ethnic I mangngilh hi. Pope John Paul II in
Decade of Evangelism acih na panin, Global Mission ci in nam khempeuh, banah Budhish sung,
Hindu sung, le Isam sung dong lut theih nading Pilot test na siatak in ong kipan pan phing hi.
Hihte pen thuman kem pawlpi sung nangawn-a iphawkloh thumaan om gigeete ahi hi.
Tuiphumna vai ah zong, tuiphumna pen zaliatna danin sehin thupi sak lua zaw ihihmanin, thu
ummite tunga ki-ap Jesus sawlna thu ahihlam phawk kha nawnlo in ibuai pih ta zaw hi. Hih
thuman tel siang lehang tu-a ibuiana pen buai thamlo hi. I kiko nate kiko thamlo thu ahi hi.
Leitung pangkhat khengin tuiphum khaktan nading lai khak zong a kisamlo ahi zaw hi. MYUM in
zong Pacific tuipi khenga khamna lai gelh zawzen zong akisam lo hi zaw hi.

3. Sia Khamkhen in acihtakpi hi dinghiam?.....Pawlpi mite kam ong hilh ngeilo hi, cih tawh
kisai-in, ka cihtakpi mah katelciang-a katel thu mipi in tell eh deihin agelh ka hi hi. President ka
sep khit 1999 ciangin Adventist Internation Institute of Advanced Studies(AIIAS) kici General
Conference sangpi pan Distance Learning tawh Mastor of Ministry(MMin) sin thei dingin MYUM
Uliante in ong phal uh hi. Tua bang sin theihna pen MYUM Edu Director Sia Dalmang geelna ahi
hi. Professor-te in Union officer-te le Dept. director-te zong akah dingin deiha, ong sam sak
hangin kuamah ong pailo uh hi. Union bup pan MMin akah mi 23 pha hi. Upper Myanmar pan,
Pr. Do Thang, Pr K. Khual(Sia Khual), Pr. Lian Dal, Sia Thang Lam Mung, Sia Thang Khan Mang, Sia
Thang Kang Lo, Sia Gen Mung, Pr. Khai Lian Mang, Pr. Kham Mung, Pr. Hla Myo Win, cihte kihel
hi. Tua lai-in Misiology ong hilh pen Dr. G. T. Ng(tu laitak GC Secretary), le Dr. Carlos G.
Martin(Southern University hiam ah sem) ahi uh hi. Tua pan in ka lungsim ong kihong-a, hih thu
telkhia-in hawm sawn dingin Upper Myanmar sunga, Senior worker hinapi sangkah nading lampi
a omlote ading ci-in Proposal gelh in UMM EC tawh kikum in tua bang siate tungah Missiology ki
hilhkhia hi. Tua sungah akihelte pen Lawm Hau Suan Cin(Cinpu), Sia Kham Lian Mang, Sia
Thawng Mung, Sia Nang Za Tuang, Sia Mang Khaw Cin ; le adang tampite ahi hi. Sia Tual Mang
in ka theihna kibehlap ken the cin ong pailo hi. Tua hun-a kihelte in a phawklai-a akep lai uh leh,
amau tunga kipia ka laibu bawl Class-note sunga ki en thei lai ding hi.

4. Sya Khamkhen in ama President hih hun sungin zong SDA sungah hi bang in Pawlpi mite kam
ong hilh ngei kei, ka za ngei kei hi . . .;

Rajagyu(Bunglung) pan Kawlte khat in Tapidaw thu Sia Hla Myo Wyn tung pan ong saang thei hi.
Tua pa in amah gupnathu ahilh Sia Hla Myo Win in tui a phum ding ut ahihmanin, Sing-unau
khua, Pa Kim Ngo ngasa khuuk (ngasakhawina)ah, sia Hla Myo Win(Ordain ngah lo) in tui
phumna pia hi. Tua hunin kitelkimlo ahihmanin, Sia Mang(Pr. L. Sawm Mang) in Union Year End
committee khat ah ong complain hi. Policy zui-in authorize ka piakna le theological point pan in
ka gen hi. Tua vai-in MYUM in Hla Myo Wyn bangmah action la lo hi. (Kawl lakah nasem dingin
ordination candidate dinga kei ma forward kimlai, Buddhism Research Center(BRC), Kalemyo
inn lamna vai-in ong buai Daw Thawng Ngyunt tawh a buai ciangin, Doe Doe Chit, MYUM
Accountant in audit va bawl-a, Union in amah Ordinationcandidate ah hel nawmlo hi). Effort
bawl ciangin, tuiphum ding pastorate kingak tangtang zeel a, Kale Circle ah pastor-te ong pailo,
tuiphum lo, nekkhawm ong pia ngeilo cin, pawlpi mite complain ong om hi. Tua ciangin, UMM
EC ah kikkupna om-a, ordain ngah tuiphum siate na pai kei uh leh, Elderte ka sawl ding hi ci-in,
pastor-te tungah zong ka pulaak ngei hi.
www.myanmarunionconference.org/ 4

5. Gospel thu puak peuh peuh in ih phum ziau ziau lel ding hi, tua angin khat peuh in phum ziau
mawk leeng a lngkimlo masa pen ding, Sya Khamkhen mah hi in ka um hi cih tawh kisai-in, a
lungkimlo masa pen ding kei hilozaw-in, tuiphum na dinga Jesus sawlna atel nailo khempauh hi
zaw dingin ka um hi. Kei zong hihthu ka telma-in Dalboih cih dan hi-a, ka tel ciangin a gen zaw ka
hi hi(No. 4ah a thu kicingin gelh khin). Zeisu in lungdamna thu puak dingin a sawlna(Matte
28:19-20) sunga kammalteng kikoihna bung tawh kibang Gospel Commission pen thu-um mi
khempeuh tunga apiak hinapi Pawlpi pawlkhat in, tua zanglo uh-a, teltuam khutkuak khat zah
bek zat theih dingin koih uh hi--Tua pen cilzat cihna hi. Jesus in tua bangin cilzat ding sangin,
mikim zat dingin apiak hi zaw hi. Jesus piakna tawh kizui in azanglo, (acil zat ahih kei leh
ciamnuih zat) peuh pen, tuiphumna a thaangzat suak zaw ding hi. Mikim in zang ding cih ciangin
thu um mikhat tuiphum ding ong nget leh Matte 28:19-20 zui-in na phum thei hi cihna ahi hi.
Tua bang adinga zat pen thang zatna hilo-a mantaka zatna hi zaw hi.( Pr. Kipzanang in adamlai
thuhilhna ah, Pathian inah Sanini Nipi tu-a ong piah sea, mihingte-na ni noni ci sah liimleam
thothong . . . . . acih bangin Jesus in tuiphumna pen lungdam thu tangko peuh in nasepna ah
azat theih dingin a piak kimlai, en mi tawm khat bek zat theih bek dingin ih cilbawl lualiangin, i-
neusak hi.(Pasian thu hilhpa khat in a thugen thupi lua ci nuam kim lai, Kawlpau-in Dii keihsah
teih a zie tee dee. . . . a leh cih zawk dan hi. Tua pen Pawlpi zatzia hi beka Jesus sawlzia
hituanlo hi cih agen ihi zaw hi. Tua manin thu um mikim in tuiphum ding thupiak nei cih telin a
zat theih mateng tuiphum ding mi, kisam nawnlo, cih zaw lo-a, kicinglo nailo cih hi zaw-a, tampi
kisam zaw cihna hi. MUC sungah zong Missionte bang mahin tuiphum vai ah a telkim lo, a pom
zolo om hi. Ahih hangin Church Manual, (16 Edition, 2000) sunga, a gen Elder tuiphum theihna
vai le Elder in a khuatual pawlpi-ah nekkhawm apiak ding thu Mission sung sangin, telzaw le
pom baih sa zaw dingin uh hi. Hih thu tawh ibuaina pen, Lai Siangtho in tua ci gen, cih sangin, I
pawlpi in tua bangin zang ngei kei cih tungah a buai zaw I hi gige hi.

6. Lai Siangtho sungah zong Tuiphum Zawhang oma, Mangmu Zawhang om hi . . zaw hangin
kei Mangmu ta ing cin tui nap hum buatbut kei. . . cih tawh kisai in, itel ding athupi khat om
hi. Tua in Nasem dinga mikim Jesus in a sawl na le, na sepna ah amuibun sak ding Kha Letson
piakna cih thu nih ahi hi. Nasem dinga sawlna pen Ordination hi. Nasep muibut nading
panpihna pen Kha Saingtho Letsong ahi hi. Hihte gel lakah Matt 28:19-20 zui-in tuiphumna pen
thu um khempeuh, mangmu-a cina adam sak, dawi a hawl khia thei zongin, azat ding uh ahi hi
thu um mikim tunga kipia ahi hi. Mangmuhna leuleu pen, 1 Kor 12, Rom 12, Eph 4:13 I sim
ciangin, Pasian nasepna muibun-in, masuan a zan theih nading Khasiangtho piak Khalam Letsong
ahi hi. Tuate pen Kha Saingtho silpiak/Letsong(Spiritual Gifts) hi-a nam 20 vaal bang om hi.
Tuiphumna pen Kha Siangtho Letsong hilo-a, mikim sepding lungdam thupuak nasepna ahi hi.
Tuiphumna le Mangmuhna kikim-in, khat zawk bek zat ding cih hilo hi. Mi khempeuh nungzui
suah sak nading nasepna ah amuibun sak dingin Kha Letsongte kipiak beh hi zaw hi. Kha Letsong
atuamtuam ngahte in tua angah uh Kha Letsong(Spiritual Gift) zang kawm inGospel Commission
sem ding uh hi, cih a tung-a EGWhite gelh laibu sungah hi(Matte 28:19-20; Maky 16:17-18;
Mang 22:17).

Lai Siangtho Thak-a Tuiphumna le Kha Letsong(Spiritual Gift) Zat Khawmna pawlkhat:

John 4:2 Jesus tektek in tuiphumlo ahihhangin anungzuite in phum.
Sawl 8:38 Philip in tuiphum
9:18 Ananias in Saul pen (a kituiphumma in) Ordained pia, tua khitin Saul Kituiphum
www.myanmarunionconference.org/ 5
16:13 Paul le Silas thong pan a suahtak ciang thongcingte in thu um-in kituiphum. Kua
in a phum tam?
16:15 Jesus in tuiphum dingin ong sawl kei cinapi, Paul in Crispus , Gaius, le Stephen
innkuan tuiphum (1Cor 1:14-15).
18:7-8 Kha Letsong a ngah Paul in (1 Kor 14:18) tuiphum zong phum (1Cor 1:14-15).

Hih munte I sim ciangin, Ordination pen Pasian na sem dinga Pasian in tavuan piakna hi-a, tui
kiphum ma nangawn-in Pasian in Paul ordination pia sak hi. Tua ban-ah Kha Letsong a ngah
nungzuite le sawltak-te in tui zong phum ciat uh a hihna ong dawk hi.

Thukhupna:

A tunga Lai Siangtho mun le hilhcianna isim ciangin Tuiphumna tawh kisai-in, Lai siangtho genzia thu
khat le Pawlpituamtuam in azat ngeina cih thu nih kimu thei hi. Tua thunihte kizopzia, ki lamdanzia
cihte a ki telsiamloh ciangin a kilehbulh tawh bangin, kinialna om den hi. Tuiphumna pen tanglai
Siampi nasep tawh kibangin a apomte in, Siampi numei om ngeilo ahihmanin, numei tuiphumsia
piak ding saangzo lo uh hi. Tua ban-ah mi nautang in a thang zat ding hi kei ci uh hi.

Ahizongin, Thukhun thak sungah Jesus in Gospel Commission(Matte 28:19-20) apiak ciangin gupna
thu tangko nading, tuiphum ding, tapidaw suahsak ding cih thu thumte pen lomkhat-in hen khawm
hi. Tua hinapi, pawlpi tuamtuamte in amauzat ngeina a omsa le Bylaw hangin Lai Siangtho thuman
telhaksa uha, a thugil pen mukhia zolo uh hi. Tu-a ikinial den na zong tua hang ahi hi.

Bangbang a hita zongin Lai Siangtho sungpan thu manpha thak khat itelciangin, pom in isan ding
hinapi, i ngeina-luui, by-law cihte in tua thuman pom ding haksa sak hi, cih pen a kinial theilo omzia
khat ahi hi. Hih tuiphumna thu pen SDA theology khat hinapi SDA a tamzaw in a telloh ciangin nakpi-
in kihazatna le kankuatna
2
om den-a, kiheekna, kinialna, kikona, kisamsiatna dong a suak hi.
Tuiphumna thu Jesus sawlna le Mrs. Ellen G. White hilhcianna sunga thuthuk a telcian zote-a dingin,
Tuiphum vai kinialna tham om nawnlo-in, muhdan ngaihdan kisiam kim ciat ding cih um ka
hihmanin, hih thutawh kisai ong gelh den ka hi hi.

Reference:
- Matte 28:19-20

- EGWhite, Thaa Vuarah Luu-Een Tetdaw Shin (The Desire of Ages), Pr. Ye Ko letkhiat sungpan
Laimai 779 Paragraph 2na; 780:2.
Genbehna
- 2 1987 gual-in Upper Myanmar Section in Ordination piak dingin Evangelisht sia lakpan
akidawk zawdeuh 3(Do Za Thang, Kai Khan Khual, Kham Khen Pau), le sangsia( Kem Thang),
field pan pawlkhat(Mua tin, Mai Don, Samuel Thein) thukim in Union ah forward uh hi. Union in
zong na thukimpih-in, Division forward leuleu hi. Division pan akip tktak ding hita ahihmanin
Senior pastor khat in, UMM evangelists pan nihte, pawlpi mite tawsawnin, khia sak hi. Pastor
pa in zong Division ah khia hi. Nung thuteng pholh kikin akikhiat ciangin, Division in bang dan
hiam ci in dong hi. Tua ciangin UMM uliante inquiri in pai uh-a, bang mah thupi kei cinapi,
ordination ding khawlsak uh hi.

Germany ah SDA te in Pasian na sem(pastor) kum 2 asep nak leh Ordain uh. Philippines ah kum
4 or 5 ciang ci. Kawlgam ah bel pensen lak kuan ciang cih bang, Officer a suah ding ciang cih
bangin promotion dan-in ki zang .Gospel commission ngiimna tawh ki lehbulh pian.

You might also like