Interni standard Srbijagas 2005

Stanice za punjenje vozila na prirodni

gas
Interni standard
Srbijagas 2005
Ovaj Interni standard Srbijagas EN 13638 Stanice za punjenje vozila
na prirodni gas, doneo je generalni direktor J Srbijegas!a Odluko"
br# $$!$1%1$&' od 11#11#($$) godine i isti je identi*an sa predlogo"
evropskog standarda prEN 13 638 od 1$#$6#($$3# N+, -lling
stations#
Interni predgovor
Ovaj dokument izradila je Radna grupa NIS-Energogasa i NIS-asa na
osnovu prevoda sa engleskog na srpski jezik evropskog predloga standarda
prEN !"#"$ od !0%0#%200"%& N' (lling stations& bez izmena%
Evropski standard u tekstu ovog dokumenta treba s)vatiti kao interni
standard do dono*enja nacionalnog%
,eza citirani. evropski. i "e/unarodni. sa jugoslovenski"
standardi"a
EN #00+,-!0-2005 idt ./S EN #00+,-!0-2005
ISO !5 00"-2005 idt ./S ISO !5 00"-2005
1a potrebe ovog standarda mogu se koristiti slede2e direktive i evropski i
me3unarodni standardi s obzirom da ne postoje odgovaraju2i jugoslovenski
te)ni4ki propisi i standardi-
,255$5EE6
,05,5E6
,+52"5E6
prEN !0!2-!
EN !0200
prEN !",05
EN 500!0
EN 50020
EN 500",
EN #0200-!
ISO !!0",
ISO !0"52
ISO57IS !00#,-"
ISO587IS !550!-!
ISO !550!-2
- 2 -
Interni standard
Srbijagas 2005
0itirani jugoslovenski standardi
./S EN #00+,-!0-2005 Elektrini aparati za eksplozivne gasne atmosfere -
Deo 10: Klasifkacija zona opasnosti
./S ISO !5 00"-2005 Prirodni gas-Oznaavanje kvaliteta prirodnog gasa koji
se koristi kao komprimovano gorivo za vozila
0itirani "e/unarodni standardi
prEN !0!2-!& ompressors and vac!!m p!mps" safet#
re$!irements-Part
1:ompressors
EN !0200 %etallic prod!cts-&#pes of inspection doc!ments
prEN !",05 '() ref!eling appliances
EN 500!0 Electrical apparat!s for potentiall# e*plosive
atmosp+eres-
(eneral re$!irements

EN 50020 Electrical apparat!s for potentiall# e*plosive atmosp+eres-
,ntrinsic safet# ""i""

EN 500", Electrical apparat!s for potentiall# e*plosive atmosp+eres-
,ntrinsic safet# electrical s#stems ""i""
EN #0200-! -afet# of mac+iner#-Electrical e$!ipment

ISO !!0", (as c#linders-.ig+ press!re c#linders for t+e on-/oard
storage of
nat!ral gas as a f!el for a!tomotive ve+icles

ISO !0"52 'at!ral gas-&erminolog#
ISO57IS !00#,-" 0oad ve+icles-ompressed nat!ral gas 1'(2 ref!elling
connector

ISO587IS !550!-! 0oad ve+icles-ompressed nat!ral gas 1'(2 f!el
s#stems-Part 1:
-afet# re$!irements

- " -
Interni standard
Srbijagas 2005
ISO !550!-2 0oad ve+icles-ompressed nat!ral gas 1'(2 f!el s#stems-
Part 3:
&est met+ods
Sadr9aj

:redgovor %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%
+

/vod %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%
+
! Oblast
primene%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%
$
2 'eze sa drugim
standardima %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%
,
" 7e(nicije %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
!0
0 Simboli i
skra2enice %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%
!0
5 Op*ti
uslovi %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%
!5
5%! ;ompresor za
gas %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%
!5
5%2 Skladi*te
gasa %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%
!5
5%" Stacionarna-mobilna
stanica%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
!5
5%0 .edinica za
punjenje %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%
!5
5%0%! 7elovi %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
!5
- 0 -
Interni standard
Srbijagas 2005
5%0%2 <etode
punjenja %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%
!5
5%0%" Rad %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
!#
5%5 Sistemi
kontrole %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%
!#
5%# Su*a4 %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
!#
5%+ Sistem za )la3enje
gasa %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
!#
# Op*ti principi projektovanja i
instaliranja %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
!#
#%! Op*ta
konstrukcija %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
!#
#%!%! <aterijali %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
!#
#%!%2 :reduslovi za razli4ite delove
konstrukcije %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
!+
#%!%" ;omponente koje se dodatno
postavljaju%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
!+
#%!%0 =rajno spajanje
komponenti%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%
!+
#%!%5 Radni
prostor%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
!$
#%!%# :rigu*enje
buke %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%
!$
#%!%+ 1a*tita od
udara %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%
!$
#%!%$ /pravljanje
saobra2ajem %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%
!$
#%!%, =emelji %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
!$
#%!%!
0
Neovla*2eni
pristup %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%
!$
#%!%!
!
:ostavljanje
komponenti %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%
!$
#%!%!
2
:ropisi o
izgradnji %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%
!$
#%!%!
"
:o9ar %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
!$
- 5 -
Interni standard
Srbijagas 2005
#%!%!
0
/obi4ajena
blokada%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%
!$
#%2 Sastav
gasa %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%
!,
#%2%! Op*te %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
!,
#%2%2 Snabdevanje stanice za punjenje
gasom%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
!,
#%2%" Snabdevanje stuba za punjenje
gasom %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
!,
#%2%0 Sastav gasa za vreme
odr9avanja %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
!,
#%" Sigurnosni
ure3aji%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%
!,
#%"%! Op*te %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
!,
#%"%2 <aksimalno dozvoljeni pritisak isporu4enog
gasa %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
!,
#%"%" :omo2ni sigurnosni
ure3aji %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
!,
#%0 :riritisak punjenja ka
vozilima %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
20
#%5 Odu*ivanje%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
20
+ <esto postavljanja i raspored
opreme %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
20
+%! Op*te
odredbe %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
20
+%!%! <esto
postavljanja%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%
20
+%!%2 a*enje
po9ara %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%
20
+%2 1one
opasnosti %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
2!
+%" Skladi*no postrojenje >uklju4uju2i i pomo2nu
opremu? %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
2!
+%0 .edinica za
punjenje%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%
2!
+%5 Ogra4eni
prostor %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%
2!
+%5%! Op*te
odredbe %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
2!
- # -
Interni standard
Srbijagas 2005
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
+%# Nadstre*nice %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
22
+%+ Ograni4enja i sigurnosna
rastojanja %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
22
+%+%! Op*te
odredbe %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
22
$ Snabdevanje gasom& merenje i
sastav %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
22
$%! Op*te
odredbe %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
22
$%!%! :riklju4enje na gasnu
mre9u %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
22
$%!%2 Nepovratni
sistem %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%
22
$%!%" :rekida4 za
potpritisak%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%
2"
$%!%0 Specijalna
oprema %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%
2"
, ;ompresor za gas >uklju4uju2i i pomo2nu
opremu? %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
2"
,%! Op*te
odredbe %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
2"
,%!%! Snabdevanje gasom iz
kompresora %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
2"
,%!%2 :rojektovanje %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
2"
,%!%" 'ibracije%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
2"
,%!%0 :ulsiranje %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
2"
,%!%5 1a*tita od atmos@erski)
uticaja %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
2"
,%!%# :ristupa4nost %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
2"
,%2 'ra2anje
gasa%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%
20
,%2%! Op*te
odredbe %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
20
,%" Odvod
kondenzata %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%
20
,%0 Stanje sigurnosne 20
- + -
Interni standard
Srbijagas 2005
opreme %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%
,%0%! Op*te
odredbe%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
20
,%0%2 Odu*ni
ventil%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%
20
,%5 Nepovratni ventil dovodnog
voda%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
20
,%# 7elovi usisnog
voda %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%
20
,%#%! Op*te
odredbe %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
20
,%+ <erna
oprema%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%
25
,%$ Obele9avanje %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
25
,%, /putstva %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
25
!0 Skladi*na instalacija >uklju4uju2i i pomo2ne
elemente? %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
25
!0%! Skladi*ne posude pod
pritiskom%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
25
!0%2 /re3aji za rastere2enje pritiska
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
25
!0%" :rekidni ventil za slu4aj opasnosti
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
2#
!0%0 <anometar %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
2#
!! 6evovod u stanicama za punjenje i pomo2na oprema
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
2#
!!%! 6evovod u stanicama za
punjenje%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
2#
!!%2 /lazni
cevovod%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%
2#
!!%" Izlazni
cevovod%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%
2#
!!%"%
!
Op*te
odredbe%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%
2#
!!%"%
2
Nadzemni
cevovod %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%
2+
!!%"%
"
:odzemni
cevovodi%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
2+
- $ -
Interni standard
Srbijagas 2005
%%%%%%%%%%%%
!!%"%
0
6evovod u
kanalu %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%
2+
!!%"%
5
Savitljivi
priklju4ci%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%
2$
!!%0 <anometri%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
2$
!!%5 Ispitivanje na pritisak
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
2$
!!%# Sistem gasne detekcije
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
2$
!2
:ostupci za prekid u slu4aju
opasnosti %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
2$
!" .edinica za
punjenje %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%
2,
!"%! Stub za
punjenje %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%
2,
!"%2 6revo za
punjenje%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%
2,
!"%" :riklju4ak za
punjenje %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%
"0
!"%0 :rinudni ventilacioni
sistemi%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
"0
!0 Elektri4na oprema i
instalacije%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
"0
!0%! Op*te %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
"0
!0%2 1a*titno
uzemljenje %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%
"0
!0%" 1a*tita od udara
groma %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%
"0
!5 =estiranje& 4i*2enje i
prijem %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
"0
!# Obele9avanje& radne primedbe i
uputstva %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
"!
!#%! Obele9avanje %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
"!
!#%2 Oznake %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
"!
!#%" Sigurnosna
uputstva %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%
"!
!#%0 /putstva %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% "2
- , -
Interni standard
Srbijagas 2005
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
!#%0%
!
/putstva za
zaposlene %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%
"2
!#%0%
2
<onta9na i radna
uputstva %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
"2
!#%0%
"
<ogu2i
rizik %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%
"2
!#%0%
0
:lan za slu4aj
opasnosti %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%
"2
!#%0%
5
E@ekti
)la3enja%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%
"2
7odatak A >in@ormativni? :rimeri zona
opasnosti %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
"0
A%! .edinica za
punjenje %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%
"5
A%2 Skladi*te i posude pod
pritiskom %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
"#
A%" ;ompresori %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
"+
A%0 Ispusni
ure3aj%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%
"+
A%5 6evovod%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
"+
A%# 'ozila %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
"+
7odatak B >in@ormativni? Sigurnosna
rastojanja %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
"$
7odatak 6 >in@ormativni? /putstva za
punjenje %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
",
6%! :ostupak punjenja >za uobi4ajeno brzo
punjenje? %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
",
6%2 :ostupak punjenja >za uobi4ajeno sporo
punjenje? %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
",
6%" /putstva za slu4aj
opasnosti %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
",
7odatak 7 >normativni? Cidrostati4ko i pneumatsko
ispitivanje %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
00
7%! Ispitivanje %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
00
7%2 <ere
predostro9nosti %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
00
7%" Cidrostati4ko ispitivanje delova sistema na
4vrsto2u5pritisak%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
0!
7%0 :neumatsko ispitivanje kompletnog sistema na 02
- !0 -
Interni standard
Srbijagas 2005
nepropusnost %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
7%5 :osebno
su*enje %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%
02
7odatak E >in@ormativni?
4i*2enje %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
0"
E%%! Op*te
odredbe %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
0"
E%%2 <ere
predostro9nosti %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
0"
E%%" :rocedure %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
0"
7odatak 8 >in@ormativni? :rimer punjenja stuba sa trolinijskim
napajanjem %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
00
7odatak >in@ormativni?
Bibliogra(ja %%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%
05
7odatak 1A >in@ormativni? Odredbe ovog evropskog standarda koje se
odnose na osnovne
za)teve ili druge odredbe 7irektiva
E/%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%%% 0#
redgovor
Ovaj dokument je pripremio 6EN 5=6 "2#& DSnabdevanje gasom vozila na
prirodni gasD& 4iji je Sekretarijat vodio Odbor za standardizaciju u oblasti
gasne te)nike Nema4kog instituta za standardizaciju%
Ovaj dokument je podnet na @ormalno izglasavanje
Ovaj evropski standard je pripremio 6EN po nalogu Evropske komisije i
Evropskog udru9enja slobodne trgovine& i isti je u skladu sa osnovnim
za)tevima 7irektiva Evropske /nije%
1a vezu sa 7irektivama E/& videti 7odatak 1A koji je integralni deo ovog
standarda%
Op*te je pri)va2eno da je na4elno ve2ina nesre2a u industriji u odre3enoj
meri posledica kako ljudskog tako i te)ni4ki) @aktora u smislu da su ljudske
aktivnosti inicirale ili doprinele nesre2ama ili da su ljudi mogli bolje
reagovati u nji)ovom spre4avanju%
- !! -
Interni standard
Srbijagas 2005
1bog toga je neop)odno posvetiti odgovaraju2u pa9nju upravljanju ovim
ljudskim @aktorima i kontrolom rizika& u skladu sa Evropskim standardima%
Ovaj dokument treba da se sprovede na nacionalnom nivou& bilo na osnovu
datiranog izdanja identi4nog teksta ili datiranog indosamenta5odobrene
verzije& dok nacionalni standardi koji nisu u skladu sa njime treba da budu
datirano povu4eni%
Saglasno 6EN56ENEEE6-ovim unutra*njim propisima& na primenu ovog
dokumenta obavezala su se nacionalna tela za standardizaciju slede2i)
zemalja-
Austrija& Belgija& 4e*ka Republika& 7anska& 8inska& 8rancuska& Nema4ka&
r4ka& Island& Irska& Italija& Euksemburg& Colandija& Norve*ka& :ortugalija&
*panija& *vedska& *vajcarska i /jedinjeno ;raljevstvo%
1vod
Ovim standardom se odre3uju za)tevi za projektovanje& proizvodnju&
montiranje& postavljanje i ispitivanje stanica za punjenje vozila na prirodni
gas%
/ dokumentu se koriste termini Ftrebalo biF i FmoraF >odnosno izjavna tj%
obave*tajna re4enica? pri utvr3ivanju posebni) postupaka%
>a? =ermin FmoraF ili izjavna tj% obave*tajna re4enica odre3uje postupak
koji se& ako je predvi3en& ispunjava u potpunosti i bez odstupanja%
>b? =ermin Ftrebalo biF odre3uje postupak koji& ako je predvi3en& treba
ispuniti& osim ako se odstupanje pret)odnim razmatranjem ne ozna4i
kao pri)vatljivo%
1 Oblast pri"ene
1#1 Ovim standardom se obu)vata projektovanje& proizvodnja& montiranje&
postavljanje i ispitivanje stanica za punjenje vozila komprimovanim prirodnim
gasom kod koji) se punjenje vr*i do temperature svedene na ekvivalent od
20 <:a pri !5
o
6% One mogu biti predvi3ene za vi*e radne pritiske& sa
odgovaraju2im za)tevima po pitanju sigurnosti rada elemenata stanice&
sigurnosni) rastojanja& ispitivanja instalacije na me)ani4ku ja4inu i buku%
1#( Standard se odnosi na stanice za punjenje koje se snabdevaju normalnim
prirodnim gasom& kako je de(nisan u ISO !0"52% <o9e va9iti za druge gorive
- !2 -
Interni standard
Srbijagas 2005
gasove& uklju4uju2i i one iz gasni) polja% <e3utim& u tom slu4aju se moraju
uzeti u obzir razli4ite karakteristike sme*e& a posebno nji)ov uticaj na
materijale i rad& kao i nji)ov uticaj na pogon vozila%
1#3 Ovim standardom je obu)va2ena sva oprema od ulazne prirubnice do
priklju4ka za punjenje >tj% prirubnica5spoj koji odvaja unutra*nje instalacije od
cevovodne mre9e& videti dodatak 8?% :riklju4ci za punjenje se smatraju
krajnjim ta4kama u opsegu primene ovog standarda%
1#& ;ada je za kompletnu monta9u odgovoran samo jedan isporu4ilac ovaj
standard se mo9e koristiti za odobrenje tipa saglasno 7irektivi za opremu
pod pritiskom >:E7 G :ressure EHuipiment 7irective?% ;ada je jedan
isporu4ilac odgovoran samo za deo stanice& onda se odobrenje tipa mo9e
obezbediti ovim standardom% <e3utim& ako se stanica montira na terenu i za
to je odgovoran korisnik stanice& to nije obu)va2eno 7irektivom za opremu
pod pritiskom kao takvom%
1#) Stanice za punjenje koje snabdevaju ute4njenim prirodnim gasom ili
;:-om iz ute4njenog prirodnog gasa nisu predmet ovog standarda%
1#6 Autooprema za punjenje obu)va2ena je standardom prEN !",05%
Oblast primene ovog standarda obu)vata stanice za punjene slede2i) tipova
>kao *to je prikazano na slici !?-
:unjenje na lokaciji
Brzo punjenje
:rivatno kori*2enje
.avno kori*2enje
Stub za punjenje sa mera4em
Stub za punjenje bez mera4a
<obilna stanica sa ili bez montiranog kompresora%
- !" -
Interni standard
Srbijagas 2005
Slika ! G Stanica za punjenje G In@ormativni dijagram
Opseg primene ovog standarda tako3e obu)vata op*te kriterijume koji se
odnose na slede2e aspekte -
a? ;orekciju pritiska u zavisnosti od temperature pri punjenjuI
b? Sigurnost za vreme punjenjaI
c? 6revo za punjenjeI
d? Skladi*teI
e? Oprema za kontrolu pritiskaI
@? Rastojanja izme3u ure3ajaI
g? Stanica za punjenje sa vi*e gorivaI
)? 6evovodi i katodna za*titaI
i? :ostavljanjeI
j? ;ona4na kontrola i ispitivanje%
( ,eze sa drugi" standardi"a
Ovaj evropski standard uklju4uje i odredbe drugi) standarda& datirani) ili
nedatirani)% /pu2ivanje na druge standarde nalazi se na odgovaraju2im
mestima u tekstu& a spisak odnosni) standarda sadr9an je u ovoj ta4ki% 1a
veze sa datiranim standardima& naknadne dopune i izmene bilo kojeg od nji)
va9e i za ovaj Evropski standard samo ako su obu)va2ene njegovom
dopunom ili izmenom% 1a veze sa nedatiranim standardima& va9i poslednje
izdanje odnosne standarda%
prEN !0!2-! ;ompresori i vakuum pumpe& sigurnosni za)tevi G
7eo ! - ;ompresori
- !0 -
Interni standard
Srbijagas 2005
EN !0200 <etalni proizvodi G 'rste kontrolni) dokumenata
prEN !",05 Instalacije za punjenje vozila na prirodni gas
EN 500!0 Elektri4ni aparati za potencijalno eksplozivne atmos@ere G
Op*ti za)tevi
EN 50020 Elektri4ni aparati za potencijalno eksplozivne atmos@ere G
/nutra*nja
sigurnost JiD
EN 500", Elektri4ni aparati za potencijalno eksplozivne atmos@ere G
Elektrosistemi sa unutra*njom sigurno*2u JiD
./S EN #00+,-!0 Elektri4ni aparati za eksplozivne gasne atmos@ere G 7eo
!0 - ;lasi(kacija
zona opasnosti
EN #0200-! Sigurnost aparata G elektri4na oprema
ISO !!0", asni cilindri G 6ilindri visokog pritiska za ugra3ene
rezervoare
prirodnog gasa kao goriva za motorna vozila
ISO !0"52 :rirodni gas G terminologija
ISO57IS !00#,%" 7rumska vozila G ;onektori za punjenje komprimovanim
prirodnim gasom
./S ISO !500" :rirodni gas G Ozna4avanje kvaliteta prirodnog gasa koji se
koristi kao
komprimovano gorivo za vozila
ISO587IS !550!-!7rumska vozila G :ogonski sistemi na komprimovani
prirodni gas G
7eo ! - Sigurnosni za)tevi
ISO !550!-2 7rumska vozila - :ogonski sistemi na komprimovani
prirodni gas G
7eo 2 - <etodi ispitivanja
3 2e-nicije
1a potrebe ovog standarda va9e slede2e de(nicije-
3#1
objekat
konstrukcija koja se ne mo9e de(nisati kao otvoreni objekat
3#(
pritisak prskanja 1P
p
2
- !5 -
Interni standard
Srbijagas 2005
pritisak koji prouzrokuje kvar i gubitak Kuida kroz omota4 komponente
3#3
prekidni ure3aj
ure3aj koji& kada se aktivira& zaustavlja protok gasa kroz stub za punjenje
>npr% ako se vozilo pokrenulo? dok je jo* spojen sa crevom za punjenje
3#&
nadstre*nica
krov& npr% zaklon& koji pru9a za*titu od atmos@erski) pojava.
3#)
kaskadno sekvencijalno punjenje
na4in koje omogu2ava e(kasno kori*2enje gasnog skladi*nog postrojenja
njegovom podelom na blokove& koji @unkcioni*u na razli4itim nivoima pritiska
3#6
odgovorno lice
lice koje ima ovla*2enje& odgovaraju2u obuku& znanje i iskustvo da nadzire ili
obavlja radove na siguran i odgovaraju2i na4in%
3#3
kompresorska jedinica
jedinica za komprimovanje prirodnog gasa& koja se sastoji od jednog ili vi*e
kompresora& uklju4uju2i sve cevi i kompletnu opremu%
3#8
kompresor
ma*ina koja pove2ava pritisak gasa od ni9eg ka vi*em nivou
3#'
cilindar
bilo koja posuda koja se koristi za skladi*tenje komprimovanog prirodnog
gasa
3#1$
rezervoar za uravnote9avanje
rezervoar koji prima komprimovani prirodni gas od dela instalacije pod
visokim pritiskom i vodi ga do ulaza u kompresorski sistem% =ako3e slu9i za
sakupljanje odstranjene te4nosti%
3#11
stub za punjenje
oprema kojom se vozila snabdevaju komprimovanim prirodnim gasom
3#1(
su*a4
sistem koji smanjuje sadr9aj vlage u prirodnom gasu
- !# -
Interni standard
Srbijagas 2005
3#13
ograda
obele9ena konstrukcija& a nije objekat& koja ogra3uje delove stanice%
3#1&
ekslozivna gasna atmos@era
sme*a vazdu)a i zapaljivog materijala u obliku gasa ili pare& u kojoj se posle
paljenja sagorevanje *iri kroz nesagoreli deo sme*e%
3#1)
brzo punjenje
operacija punjenja& po trajanju sli4na punjenju te4nim gorivom
3#16
stanica za punjenje
mesto na kom se rezervoar >rezervoarska posuda pod pritiskom? vozila puni
gasom
3#13
protivpo9arni zid
zid& paravan ili razdvojna pregrada postavljena na otvorenom radi smanjenja
uticaja emitovane toplote i kako bi se obezbedilo odgovaraju2e disperziono
rastojanje u slu4aju curenju prirodnog gasa iz bilo koje posude%
3#18
oprema za dovo3enje gasa na odre3ene uslove
oprema za (ltritanje i5ili odstranjivanje ne9eljeni) sastojaka >vlaga& otpaci&
te4nost i isparenja? iz gasa pre ili posle kompresije%
3#1'
zone opasnosti
zona u kojoj postoji eksplozivna gasna atmos@era& ili se njeno postojanje
mo9e o4ekivati& i to u koli4inama koje za)tevaju posebnu predostro9nost po
pitanju konstruisanja& postavljanja i kori*2enja aparata%
3#($
separator te4nosti
oprema koja omogu2ava ispu*tanje i spre4ava sakupljanje bilo koje te4nosti
unutar gasa% Separator te4nosti mo9e biti postavljen iza kompresije
prirodnog gasa%
3#(1
donja eksplozivna granica >EEE?
najmanja koncentracija zapaljivog gasa ili pare u vazdu)u& ispod koje gasna
atmos@era nije eksplozivna% 1a prirodni gas koji sadr9i samo metan ova
granica iznosi 5&5 L zapremine% Na primer& !0L EEE zna4i 0&55L gasa u
vazdu)u%
3#((
maksimalni dozvoljeni pritisak >p
t
?
pritisak za koji je sistem projektovan& prema speci(kaciji proizvo3a4a%
- !+ -
Interni standard
Srbijagas 2005
3#(3
mobilno skladi*te
multicilindar ili rezervoar trajno postavljen na specijalno vozilo i kori*2en za
transport prirodnog gasa do druge stanice za punjenje >videti stacionarna-
mobilna?
3#(&
stacionarna-mobilna stanica
stanica koja nije priklju4ena na cevovod >mobilna? a drumskim transportom
se snabdeva gasom iz stanice koja je priklju4ena na cevovod >stacionarna?%
=ransportni aran9mani su ure3eni prema A7R 7irektivi >videti mobilno
skladi*te?%
3#()
prirodni gas
gasovito gorivo koje se sastoji od me*avine ugljovodonika& prvenstveno
metana& ali naj4e*2e i etana& propana i drugi) ugljovodnonika% Na4elno su
tako3e sadr9ani i neki inertni gasovi& kao *to su azot i ugljen dioksid& plus
drugi sastojci u tragovima%
3#(6
normalan rad
situacija kada oprema radi unutar projektovani) parametara
3#(3
oblasti izvan zone opasnosti
oblast u kojoj se ne o4ekuje prisustvo eksplozivnog gasa u koli4inima koje bi
za)tevale posebnu predostro9nost po pitanju konstruisanja& postavljanja i
kori*2enja aparata%
3#(8
otvoreni objekat
konstrukcija u kojoj vladaju isti ventilacioni uslovi kao i na otvorenom& i nema
smetnji za prirodno cirkulisanje vazdu)a%
3#('
punjenje na terenu
punjenje vi*e vozila istovremeno& mobilnom stanicom& u trajanju od nekoliko
sati
3#3$
primarni stepen punjenja gasom
punjenje gasom uobi4ajeno u normalnim uslovima rada
3#31
povratna posuda
posuda u koju se vra2a gas iz kompresora i pomo2ni) ure3aja& i mo9e da
slu9i za uravnote9enje oscilacija pritiska na ulazu u kompresor%
- !$ -
Interni standard
Srbijagas 2005
3#3(
sigurnosno rastojanje
rastojanje izme3u stanice za punjenje& njeni) elemenata i sklopova& i
instalacija i sklopova u blizini% Ovo rastojanje smanjuje stepen opasnosti u
slu4aju nesre2e%
3#33
sekundarni stepen punjenja
punjenje gasom koje nije uobi4ajeno pri normalnom radu i mo9e da ima
samo ograni4eno trajanje
3#3&
sporo punjenje
operacija punjenja koja obi4no traje nekoliko sati
3#3)
skladi*te
bilo koji broj odgovaraju2i) skladi*ni) kontejnera za komprimovani prirodni
gas projektovani) za sme*taj i kasnije ispu*tanje komprimovanog prirodnog
gasa%
3#36
ispitni pritisak >p
i
?
pritisak na kom se ispituje instalacija ili deo instalacije% 1a skladi*ne posude
pod pritiskom ili druge delove mogu sa za)tevati razli4iti nivoi pritiska%
3#33
ventilacija
kretanje vazdu)a i njegova zamena sve9im vazdu)om usled uticaja vetra&
razlike temperatura ili ve*ta4ki) sredstava >primera radi ventilatora ili
ekstraktora?
3#38
ure3aj za punjenje vozila >'RA?
kompresorski modul za prirodni gas bez skladi*nog prostora& sa protokom koji
ne prelazi 20 m
"
5) >stp? pri standardnim uslovima& sa maksimalnim izlaznim
pritiskom od 2# <:a& maksimalnom preostalom koli4inom gasa od 0&5 sm
"
>stp? i namenjen za automatsko punjenje vozila koja imaju ispravno ugra3en
nepovratni sistem%
3#3'
zone
zona $
oblast u kojoj je eksplozivna gasna atmos@era prisutna u kontinuitetu ili u
du9im vremenskim periodima
zona 1
- !, -
Interni standard
Srbijagas 2005
oblast u kojoj je pri normalnom radu mogu2e stvaranje eksplozivne gasne
atmos@ere
zona (
oblast u kojoj pri normalnom radu ne postoji verovatno2a stvaranja
eksplozivne gasne atmos@ere& a ako do toga i do3e& to se mo9e desiti samo
retko i na kratak period
& Si"boli i skra4enice
A7R >videti 7odatak ?
:E7 7irektiva za opremu pod pritiskom
:
b
pritisak loma >:
p
?
:
s
maksimalno dopu*teni pritisak >:
maM
?
:
t
ispitni pritisak
EEE donja eksplozivna granica
) Op5ti uslovi
7etaljna *ema mogu2i) delova prikazana je kao primer u dijagramu%
7odatak 8 >in@ormativan?%
)#1 6o"presor za gas
Na4elno& gasni kompresori stanica za punjenje prirodnim gasom podi9u
pritisak gasa% ;ompresor mo9e snabdevati bilo veliko skladi*te i5ili direktno
postrojenje za punjenje% =ipi4an kompresor& primera radi& bila bi vi*estepena
ma*ina koja mo9e imati direktan ili indirektan pogon elekti4nim motorom ili
motorom sa unutra*njim sagorevanjem% ;ompresor mora biti u skladu sa
osnovnim za)tevima Evropske 7irektive ,$5"+5EE6 za ma*ine%
)#( Skladi5te gasa
- 20 -
Interni standard
Srbijagas 2005
Odre3ena zapremina gasa mo9e se skladi*titi kako bi se omogu2ilo brzo
punjenje vozila% Na primer& skladi*te ima grupe od po nekoliko posuda kako
bi se ubrzalo punjenje& optimizovalo projektovanje stanice i ograni4io broj
start5stop ciklusa%
)#3 Stacionarna!"obilna stanica
Svi elementi stacionarni) delova ovog tipa stanice moraju biti u saglasnosti
sa ovim standardom% <obilno skladi*te sa ili bez ugra3enog kompresora
mora za vreme transporta da bude u saglasnosti sa A7R-propisima% / svim
drugim situacijama va9i ovaj standard%
)#& Jedinica za punjenje
)#&#1 2elovi
.edinica za punjenje& na primer& obu)vata -
stub za punjenje i mernu jedinicu po izboru
crevo za punjenje
priklju4ak za punjenje
as za punjenje rezervoara vozila dolazi direktno iz kompresora ili preko
terenskog skladi*ta i ide u rezervoar%
)#&#( 7etode punjenja
:unjenje rezervoara vozila mo9e biti sprovedeno na dva na4ina i to kao-
a? brzo punjenje
b? terensko punjenje5sporo punjenje%
Ako su postrojenja za sporo punjenje tokom punjenja bez rukovaoca& mo9e
biti neop)odno je postavljanje dodatni) sigurnosni) i bezbednosni) sistema%
)#&#3 8ad
.edinica za punjenje mo9e da radi na nekoliko na4ina& npr-
a? ru4no ili automatski
b? sa merenjem ili bez merenja
c? sa mestom za punjenje& koje se koristi uglavnom kod terenski) stanica
za punjenje
)#) Siste"i kontrole
- 2! -
Interni standard
Srbijagas 2005
;ontrolni sistem upravlja radom kompresora i5ili skladi*nog postrojenja
prema za)tevima jedinice za punjenje%
)#6 Su5a*
Sistem za su*enje mo9e se za)tevati radi kontrole sadr9aja vode u gasu& a
radi uskla3ivanja sa va9e2im standardima% 'ideti ISO !500"%
)#3 Siste" za .la/enje gasa
Ovaj sistem mo9e se za)tevati radi kontrole temperature isporu4enog gasa%
6# Op5ti principi projektovanja i instaliranja
6#1 Op5ta konstrukcija
6elokupna oprema& komponente& cevi i (tinzi moraju po svom tipu& na4inu
proizvodnje i sklopu odgovarati predvi3enoj nameni& punom opsegu pritiska&
vrsti gasa& temperaturama& vremenskim uslovima i optere2enjima koja mogu
da se dogode pri normalnim uslovima i u uslovima poreme2aja% =ako3e
moraju imati odgovaraju2e serti(kate >npr% EN !0200? i biti montirani i
kori*2eni prema uputstvima proizvo3a4a%
:osebna pa9nja mora se pokloniti dekompresiji komponenti pod pritiskom&
npr% za potrebe odr9avanja& odvo3enju kondenzata& i to postavljanjem ventila
i manometara koji treba da obezbede da deonice budu rastere2ene pre
obavljanja servisni) intervencija%
6#1#1 7aterijali
:roizvo3a4 stanice mora garantovati da svi materijali kori*2eni u konstrukciji
stanice odgovaraju za)tevanim speci(kacijama% / prvom redu&
dokumentacija koju obezbe3uje proizvo3a4 materijala potvr3uju2i
uskla3enost sa speci(kacijom mora postojati za sve materijale kori*2ene za
izradu komponenti pod pritiskom% ;od glavni) delova pod pritiskom ona mora
biti u @ormi serti(kata o kontroli speci(4ni) proizvoda% ;ada proizvo3a4
materijala ima odgovaraju2i sistem garancije kvaliteta& sa serti(katom
nadle9nog tela dr9ave 4lanice i uz obavljenu posebnu ocenu materijala&
njegovi serti(kati automatski zna4e potvrdu uskla3enosti sa relevantnim
za)tevima% %
<aterijali od koji) su izra3eni delovi pod pritiskom moraju-
a% biti pogodni za sva radna stanja koja se realno mogu predvideti i za sve
uslove ispitivanja% Oni bi pre svega trebalo da budu dovoljno elasti4ni i
otporni% Osim toga& posebnu pa9nju treba posvetiti odabiru materijala
kako bi se& tamo gde je potrebno& spre4ilo lomljenjeI
b% biti )emijski otporni na kvalitet isporu4enog prirodnog gas& i ako je
mogu2e& na sinteti4ki proizvedene gasoveI
- 22 -
Interni standard
Srbijagas 2005
c% biti otporni na starenjeI
d% biti pogodni za predvi3ene pritiske i temperature& kao i nji)ove
promeneI
e% biti tako odabrani da se izbegnu zna4ajni ne9eljeni uticaji kada se
razli4iti materijali postave zajedno%
:roizvo3a4 stanice mora dokazati uskla3enost sa speci(kacijama materijala
iz 7irektive za opremu pod pritiskom& i to na jedan od slede2i) na4ina-
kori*2enjem materijala koji odgovaraju uskla3enim standardimaI
kori*2enjem materijala obu)va2eni) Evropskim odobrenjem za
materijale opreme pod pritiskomI
posebnom procenom materijala%
6#1#( reduslovi za razli*ite delove konstrukcije
:reduslovi se ne odnose samo na normalno @unkcionisanje delova
konstrukcije& ve2 u obzir uzimaju uticaj razli4iti)5spoljni) sila& kao *to su
uticaji promena temperature& i sila i vibracija nastali) tokom procesa
proizvodnje i sklapanja% =o podrazumeva ispitivanje odgovaraju2e 4vrsto2e&
bilo metodom prora4una bilo eksperimentalnom metodom% Svi elementi
konstrukcije moraju biti za*ti2eni od korozije primenom odgovaraju2i)
sistema& kao *to je premaz& i5ili katodna za*tita& uzimaju2i u obzir
ambijentalne uslove%
6#1#3 6o"ponente koje se dodatno postavljaju
;omponente koje se dodatno postavljaju >npr% su*a4i ili )ladnjaci? moraju biti
konstruisani i postavljeni tako da radna sposobnost instalacije u svako doba
bude nesmanjena%
6#1#& 9rajno spajanje ko"ponenti
=rajni spojevi i nji)ove zone ne smeju imati bilo kakva povr*inska niti
unutra*nja o*te2enja koja *tete sigurnosti sistema% ;arakteristike stalni)
spojeva moraju zadovoljiti minimum karakteristika speci(cirani) za
materijale koji se spajaju& izuzev ako su druge relevantne vrednosti
karakteristika posebno uzete u obzir u projektantskim prora4unima%
Svako spajanje komponenti mo9e da izvede isklju4ivo ovla*2eno lice&
pogotovo zavarene spojeve& koje mo9e samo da izvede samo kvali(kovani
zavariva4 u skladu sa 7irektivom za opremu pod pritiskom% 1avarivanje se
mora izvesti po odobrenoj proceduri uzimaju2i u obzir sve neo)odne termi4ke
postupke i legiraju2e elemente >traceabilitN?%
Na trajnim spojevima moraju se sprovesti ispitivanja bez razaranja koje
obavlja odgovaraju2e kvali(kovano osoblje%
- 2" -
Interni standard
Srbijagas 2005
6#1#) 8adni prostor
Na raspolaganju mora da bude dovoljan radni prostor za potrebe provere&
odr9avanja i servisiranja%
6#1#6 rigu5enje buke
;ontrola buke mora biti u skladu sa lokalnim zakonima i za)tevima na licu
mesta%
6#1#3 :a5tita od udara
7elovi stanice za punjenje moraju biti adekvatno za*ti2eni od udara vozila%
:osebna pa9nja mora se pokloniti za*titi skladi*ta i stubova za punjenje od
udara%
6#1#8 1pravljanje saobra4aje"
=reba voditi ra4una o saobra2anju vozila na podru4ju stanice%
6#1#' 9e"elji
Stanica za punjenje prirodnim gasom mora biti postavljena na odgovaraju2im
temeljima%
6#1#1$ Neovla54eni pristup
Odgovaraju2im sredstvima mora se spre4iti neovla*2en pristup koji bi mogao
da uti4e na bezbedan rad%
6#1#11 ostavljanje ko"ponenti
Oprema se po mogu2stvu postavlja na otvorenom ili u namenske objekte%
6#1#1( ropisi o izgradnji
<ora se voditi ra4una o lokalnim propisima o izgradnji%
6#1#13 o;ar
<ora se voditi ra4una o za*titi od po9ara%
6#1#1& 1obi*ajena blokada
Ru4ni prekidni ventili moraju odgovarati-
ulaznom cevovodu u kompresor
ulazu5izlazu bilo koje grupe5bloka skladi*ni) posuda pod pritiskom
ulazu za snabdevanje gasom bilo kog stuba za punjenje
- 20 -
Interni standard
Srbijagas 2005
ulazu u stanicu%
6#( Sastav gasa
6#(#1 Op5te
:rirodni gas koji se isporu4uje iz stanice mora biti odorisan u skladu sa
lokalnim propisima%
6#(#( Snabdevanje stanice za punjenje gaso"
Oprema stanice mora da odgovara gasu kojim se stanica snabdeva%
6#(#3 Snabdevanje stuba za punjenje gaso"
Isporuka gasa do priklju4ka za punjenje mora imati sastav supstanci koji
ne2e prouzrokovati kvar opreme stuba za punjenje i biti u saglasnosti sa ISO
!500"%
6#(#& Sastav gasa za vre"e odr;avanja
Bilo kakvo odr9avanje ili servisiranje predvi3eno tokom rada stanice za
punjenje ne sme poremetiti sastav gasa koji se isporu4uje iz stanice%
6#3 Sigurnosni ure/aji
6#3#1 Op5te
Stanice za punjenje moraju biti opremljene sigurnosnim ure3ajima koji
spre4avaju prekora4enje pritiska u bilo kom delu stanice za punjenje i njenim
vodovima& kao i nekontrolisano ispu*tanje gasa pod pritiskom% :rekora4enje
pritiska u ovom kontekstu zna4i da pritisak ne prekora4uje stalno ve2
de(nisani maksimalno dozvoljeni pritisak za odnosni deo stanice za punjenje&
dok je kratkotrajni skok pritiska na nivou do !0L maksimalno dozvoljenog
pritiska dozvoljen%
Sigurnosni ure3aji moraju biti nezavisni od drugi) @unkcija& osim ako je
nji)ova sigurnosna @unkcija za*ti2ena od uticaja takvi) drugi) @unkcija% Oni
moraju biti u skladu sa odgovaraju2im principima projektovanja kako bi se
obezbedila odgovaraju2a i pouzdana za*tita%
6#3#( 7aksi"alno dozvoljeni pritisak isporu*enog gasa
Sistem stubova za punjenje prirodnim gasom mora biti opremljen
automatskim sigurnosnim ure3ajem& koji spre4ava da pritisak gasa kojim se
puni vozilo prekora4i maksimalno dozvoljeni pritisak isporu4enog gasa%
- 25 -
Interni standard
Srbijagas 2005
6#3#3 o"o4ni sigurnosni ure/aji
:omo2ni sigurnosni ure3aji moraju obu)vatati najmanje slede2e-
automatski prekidni ventil za gas za slu4aj opasnosti& koji blokira-
o stub>-ove? za punjenje
o stanicu
o skladi*te
dugme za prekid u slu4aju opasnosti%
6#& ritisak punjenja ka vozili"a
<aksimalni pritisak isporu4enog prirodnog gasa ka vozilu kod stanica za
punjenje bez temperaturne kompenzacije mora biti 20 <:a >200 bar? iznad
atmos@erskog pritiska% =amo gde je upotrebljen temperaturni kompenzator
>*to mo9e biti za)tevano lokalnom regulativom?& on mo9e niti i ve2i% / bilo
kom od ova dva slu4aja& pritisak u instalaciji vozila koje je otpojeno od stuba
za punjenje ne sme pre2i 25 <:a > 250 bar ?& bez obzira na temperaturu
sredine%
Stanica za punjenje kontroli*e punjenje vozila gasom& i to tako *to
obezbe3uje da koli4ina gasa u rezervoaru vozila ne prekora4i skladi*nu
masu pri 20 <:a > 200 bar ? i !5
o
6%
=emperatura gasa unutar rezervoara ne sme prekora4iti temperaturu koju
de(ni*e proizvo3a4%
6#) Odu5ivanje
=amo gde ispusti odu*ni) ventila vode u zajedni4ki sabirnik& rad svakog od
odu*ni) ventila mora biti neometan%
Odu*ivanje nije mogu2e u zatvorenom prostoru%
Sigurnosni odu*ni ventili moraju da odu*uju u atmos@eru& a odu*na cev mora-
a? biti okrenuta navi*e i slobodnaI
b? osloba3anje prirodnog gasa iz odu*nog sigurnosnog ure3aja mora se
vr*iti na sigurnom mestu na otvorenom& na visini od najmanje " m
iznad tla& i najmanje ! m vi*e od bilo kog objekta u radijusu od 5 mI
c? biti konstruisana vode2i ra4una o negativnom uticaju ki*e& kondenzata&
strani) tela i korozije%
3# 7esto postavljanja i raspored opre"e
3#1 Op5te odredbe
<esto postavljanja i raspored moraju biti pa9ljivo isplanirani budu2i da ve2ina
komponenti koje se postavljaju ima ograni4enja po pitanju postavljanja&
- 2# -
Interni standard
Srbijagas 2005
odre3ena minimalna sigurnosna rastojanja i mogu potpadati pod razli4ite
za)teve po pitanju Fzona opasnostiF% Ova ograni4enja mogu se smanjiti samo
tamo gde su preduzete posebne mere u cilju otklanjanja opasnosti% <ora se
voditi ra4una o klju4nim za)tevima evropske direktive ,05,5E6%
3#1#1 7esto postavljanja
<esto postavljanja opreme trebalo bi da bude prvenstveno na otvorenom
prostoru i uz dobru ventilaciju& dok zatvorene prostorije ili objekti dolaze u
obzir samo pod odre3enim uslovima%

3#1#( +a5enje po;ara
'oditi ra4una o obezbe3enju pristupa vatrogascima i nji)ovoj opremi%
3#( :one opasnosti
+%2%! Analiza klasi(kacije zona opasnosti vr*i se u cilju rasporeda
postavljanja elektri4ni) ili drugi) izvora paljenja% :osebna pa9nja mora se
obratiti na postoje2u opremi kao *to su kablovi pod visokim naponom%
;lasi(kacija se vr*i u skladu sa evropskim standardom ./S EN #00+,-!0%
+%2%2 1one opasnosti mogu se u ranoj @azi projekta privremeno utvrditi kako
bi se omogu2ila speci(kacija elektri4ne opreme i lociranje drugi)
potencijalni) izvora paljenja% <e3utim& kona4na *ema radi se pre
postavljanja stanice za punjenje i bazirana je na 7odatku A% Ovaj 7odatak je
zasnovan na evropskom standardu ./S EN #00+,-!0%
+%2%" Ako se na nji) primenjuju nove zone opasnosti& postoje2e i nove
instalacije moraju biti u saglasnosti sa ./S EN #00+,-!0%
+%2%0 ;lasi(kacija zona opasnosti uzima2e u obzir normalan rad% <anja
ispu*tanja gasa mogu biti deo normalnog rada% <e3utim& uslovi koji
obu)vataju opravku ili blokadu protoka ne spadaju u normalan rad%
+%2%5 1one opasnosti ne prelaze granicu stanice za punjenje& osim ako se
izvr*i dodatna analiza rizika%
3#3 Skladi5no postrojenje <uklju*uju4i i po"o4nu opre"u=
+%"%! Instalacija se postavlja na dobro provetrenom mestu& idealno na
otvorenom%
Osim toga& osnova postrojenja projektuje se tako da se spre4i sakupljanje
te4nosti >vode& te4ni) goriva itd? ispod skladi*ni) rezervoara pod pritiskom%
- 2+ -
Interni standard
Srbijagas 2005
+%"%2 Odgovaraju2i prilaz& uklju4uju2i i nadzemni ako odgovara& treba da
postoji kako bi omogu2io uklanjanje pojedini) grupa posuda& u zavisnosti od
konstrukcije& radi provere ispravnosti% 'oditi ra4una o za*titi snopa cevi
prilikom uklanjanja posude%
3#& Jedinica za punjenje
+%0%! .edinice za punjenje postavljaju se tako da za vozila postoji
odgovaraju2i prostor za manevrisanje pri ulasku i izlasku sa pozicije punjenja%
+%0%2 ;od postrojenja za sporo punjenje obezbe3uje se odgovaraju2a za*tita
od neovla*2enog rukovanja& posebno pri punjenju bez personala%
+%0%" .edinica za punjenje mora odgovarati klasi(kaciji zone opasnosti& koja
se odnosi na mesto na kom je stub postavljen%
3#) Ogra/eni prostor
3#)#1 Op5te odredbe
:o9eljno je da se svaki kompresor ili skladi*no postrojenje postavi na
otvorenom% <e3utim& tamo gde ovo mo9e imati nepri)vatljive posledice& na
primer po pitanju sigurnosti& bezbednosti& nivoa buke& za*tite od
atmos@erski) uticaja itd%& mo9e se razmotriti mogu2nost kori*2enja
ogra3enog prostora& sa ventilacionim sistemom projektovanim na
odgovaraju2i na4in >videti +%0%2?%
+%5%!%! ;ompresorska i skladi*na postrojenja& uklju4uju2i i odgovaraju2a
pomo2na& mogu biti sme*tena u isti prostor& ali da pri tom budu bezbedno
odvojena%
+%5%!%2 Ogra3eni prostor koji se koristi za sme*taj kompresora i5ili skladi*nog
postrojenja& uklju4uju2i i odgovaraju2a pomo2na& ne sme se koristi za druge
namene%
+%5%!%" Ogra3eni prostor se tako projektuje da eksplozija unutar njega ne
uti4e na okolni prostor%
3#6 Nadstre5nice
Nadstre*nica ne sme ometati prirodnu ventilaciju i projektuje se tako da
spre4i akumuliranje bilo kog potencijalno ispu*tenog gasa%
3#3 Ograni*enja i sigurnosna rastojanja
videti 7odatke A i B%
3#3#1 Op5te odredbe
Ako postoji protivpo9arni zid& usled 4ega se smanjuje minimalno sigurnosno
rastojanje& njegova konstrukcija mora da bude vatrootporna najmanje ! sat&
- 2$ -
Interni standard
Srbijagas 2005
nepropustljiva i od 4vrstog ozida ili betona% <inimalna visina zida mora biti
jednaka visini najvi*e komponente i iznositi ne manje od 2 m%
8# Snabdevanje gaso", "erenje i sastav
8#1 Op5te odredbe
Razmotriti uticaje rada kompresora na lokalnu distributivnu mre9u%
;ompanija koja obavlja transport gasa mora biti obave*tena o postojanju
instalacije& kako bi se moglo proveriti da li su predvi3ene privremene
promene protoka u skladu sa celokupnim sistemom za snabdevanje i
merenje za tu lokaciju%
8#1#1 riklju*enje na gasnu "re;u
;apacitet gasne napojne mre9e mora biti dovoljan da odgovori usisnim
za)tevima gasnog kompresora& a rad kompresora nesme stvarati probleme
niskog nivoa protoka& niskog pritiska ili pulsiranja u gasovodnom sistema%
8#1#( Nepovratni siste"
Nepovratni sistem postavlja se neposredno iza mera4a i njegov tip mora biti
pri)vatljiv za kompaniju koja vr*i transport gasa% Ovaj sistem treba da se
sastoji najmanje od dva ure3aja& npr% nepovratnog ure3aja i blok ventila koji
se aktivira pod pritiskom%
8#1#3 rekida* za potpritisak
:rekida4 za potpritisak postavlja se tako da mo9e da detektuje kada ulazni
pritisak gasa u kompresor padne ispod pri)vatljivog nivoa% :ri niskom
ulaznom pritisku gasa kompresor prekida rad i bez mogu2nosti da se
automatski ponovo aktivira% =akav prekida4 bi trebalo da bude pri)vatljiv za
gasnu transportnu kompaniju%
8#1#& Specijalna opre"a
<o9e biti neop)odno da se obezbedi oprema za dovo3enje gasa na odre3ene
uslove >kondicioniranje gasa?& (ltera i regulatora pritiska& koja mora bit
projektovana i izra3ena prema odgovaraju2im standardima%
Ovaj sistem projektuje se tako da se svaki od elemenata mo9e sigurno i lako
zameniti%
'# +asni ko"presor <uklju*uju4i i po"o4nu opre"u=
'#1 Op5te odredbe
'#1#1 Snabdevanje gaso" iz ko"presora
as koji dolazi iz kompresora ne sme da bude uzrok poreme2aja opreme
sme*tene na liniji iza kompresora u vezi sa korozijom i blokadom%
- 2, -
Interni standard
Srbijagas 2005
'#1#( rojektovanje
;ompresor>i? se projektuje za siguran rad i puno radno optere2enje u
kontinuitetu%
'#1#3 ,ibracije
;ompresor>i? moraju biti opremljeni odgovaraju2im osloncima ili dr9a4ima
kako bi se minimalizovao prenos me)ani4ki) vibracija na konstrukciju% /lazni
i izlazni kompresorski priklju4ci projektuju se tako da spre4e prenos vibracija%
'#1#& ulsiranje
;ompresor>i? se opremaju odgovaraju2im ure3ajem koji *titi sistem od
nedozvoljeni) pulsiranja pritiska%
'#1#) :a5tita od at"os>erski. uticaja
;ompresor namenjen za postavljanje na otvorenom mora biti adekvatno
za*ti2en od atmos@erski) uticaja kako bi se obezbedio njegov siguran i
pouzadan rad%
'#1#6 ristupa*nost
7elovi& zajedni4ki delovi i korisni4ke kontrole mogu da za)tevaju
pode*avanje ili zamenu za vreme servisiranja& rada i odr9avanja te treba da
budu lako pristupa4ni%
'#( ,ra4anje gasa
'#(#1 Op5te odredbe
'oditi ra4una o vra2anju gasa ispu*tenog iz separatora%
,%2%!%! :ovratna posuda za te4nosti provetrava se u atmos@eru& a ispu*teni
gas dovodi na mesto pra9njenja%
'#3 Odvod kondenzata
1a odstranjivanje te4nosti sa mesta sakupljanja kondezata koristi se siguran i
kontrolisani sistem% :osebno voditi ra4una da svako rastere2enje pritiska
izvr*eno tom prilikom ne prouzrokuje nikakvu opasnost za operatera niti bilo
koje drugo lice%
'#& Stanje sigurnosne opre"e
'#&#1 Op5te odredbe
Svaki stepen kompresije oprema sa sigurnosnim ure3ajem radi spre4avanja
prekora4enja pritiska >tj% sigurnosni ventil?%
/gra3uje se kompresorski sistem sa indikatorima slede2i) parametara-
- "0 -
Interni standard
Srbijagas 2005
ulazni pritisak
izlazna temperatura posle krajnjeg stepena kompresije
i kada je izvodljivo-
nivo5pritisak maziva
nivo5pritisak )idrauli4kog ulja
temperaturu ras)ladnog Kuida%
,%0%!%2 Resetovanje kontrolnog sistema vr*i se ru4no%
'#&#( Odu5ni ventil
;ranji stepen kompresije ima odu*ni ventil punog kapaciteta& koji mo9e
ispu*tati u atmos@eru ili ispu*tati u povratnu posudu& koja i sama mora imati
odu*ni ventil%
'#) Nepovratni ventil dovodnog voda
/ vod koji izlazi iz kompresora mora se ugraditi odgovaraju2i nepovratni
ure3aj& kako bi se spre4io gubitak pritiska u instalaciji iza kompresora kada se
kompresor prazni i kada se separator te4nosti drenira%
'#6 2elovi usisnog voda
:ostupci sadr9ani u ovoj ta4ki predstavljaju dodatak onima datim u ta4ki $%
'#6#1 Op5te odredbe
/gra3uje se ventil koji je u normalnom polo9aju zatvoren& radi spre4avanja
napajanja kompresora gasom kad god kompresor nije u @unkciji%
'#3 7erna opre"a
,%+%! Obezbediti broja4 radni) sati%
,%+%2 ;ompresorski sistem mora biti opremljen blokadnim ure3ajem za
slu4aj-
niskog ulaznog pritiska gasaI
visokog ulaznog pritiska da ne bi do*lo do prekora4enja ulaznog pritiska u
kompresorI
visokog izlaznog pritiska gasaI
visoke izlazne temperature na krajnjem stepenu kompresijeI
i kada je izvodljivo-
niskog nivoa5pritiska maziva
visoke temperature )idrauli4kog ulja
niskog nivoa )idrauli4kog ulja
visoke temperature ras)ladnog Kuida%
/ obzir se mogu uzeti i druga nepovoljna stanja%
- "! -
Interni standard
Srbijagas 2005
,%+%" =rebalo bi opremiti indikatorima koji 2e pokazivati da je elektri4no
napajanje na JonD i kada motor radi%
,%+%" ;ompresor>i? bi trebalo da sigurno prekinu rad u slu4aju prekida
napajanja energijom
'#8 Obele;avanje
Svaka kompresorska jedinica mora biti jasno i trajno obele9ena svim
relevantnim in@ormacijama& i to na pristupa4noj plo4ici%
'#' 1putstva
;ompresor>i? moraju biti opremljeni iscrpnim uputstvima za postavljanje&
servisiranje i kori*2enje%
1$ Skladi5na instalacija <uklju*uju4i i po"o4ne ele"ente=
1$#1 Skladi5ne posude pod pritisko"
!0%!%! Svaka skladi*na posuda pod pritiskom mora biti u saglasnosti sa
7irektivom za opremu pod pritiskom >:E7 G :ressure EHuipiment 7irective?%
Ovo podrazumeva primenu projektantski) standarda za ispitivanje
odgovaraju2e 4vrsto2e& kori*2enjem prora4unskog metoda kao u 7irektivi za
opremu pod pritiskom& 7odatak !%
!0%!%2 Odgovaraju2im sredstvima mora se spre4iti da do3e do izolovanja
posuda pod pritiskom od nji)ovi) odu*ni) ure3aja% =o se npr% mo9e posti2i
uklanjanjem ru4ice zapornog ventila i uvo3enjem @ormalni) procedura za
stavljanje svake pojedina4ne posude pod pritiskom van @unkcije%
!0%!%" :reduzeti mere predostro9nosti radi za*tite skladi*ne instalacije od
toplotnog zra4enja%
1$#( 1re/aji za rastere4enje pritiska
!0%2%! 1a svaku grupu posuda postavlja se najmanje jedan odgovaraju2i& od
temperature nezavisni& sigurnosni ure3aj za za*titu od prekora4enja pritiska&
sa kapacitetom pra9njenja dovoljnim da se obezbedi kontrolisano
rastere2enje sistema%
!0%2%2 ;od 4eli4ni) posuda pod pritiskom& za svaku grupu posuda postavlja
se najmanje jedan odgovaraju2i ure3aj za rastere2enje pritiska na
temperaturi od oko !00O6& koji dozvoljava kontrolisano ispu*tanje u slu4aju
po9ara%
Ako se koriste posude pod pritiskom izra3ene od drugi) materijala& proverava
se da li sigurnosni ure3aj reaguje pre nego *to do3e do o*te2enja materijala
pri visokoj temperaturi usled po9ara%
- "2 -
Interni standard
Srbijagas 2005
!0%2%" Svaki ure3aj za rastere2enje od pritiska mora biti tako projektovan da-
ako je podesiv& da se mo9e plombirati u pode*enoj poziciji radi
spre4avanja neovla*2enog pode*avanjaI
ima obele9en pode*eni pritisak i& gde to odgovara& obele9en smer
protoka%
1$#3 rekidni ventil za slu*aj opsanosti
Na izlazu svake skladi*ne instalacije tj% postrojenja postavlja se automatski
prekidni ventil za slu4aj opasnosti%
1$#& 7ano"etar
Na svaku skladi*nu jedinicu postavlja se manometar%
11 0evovod u stanica"a za punjenje i po"o4na opre"a
11#1 0evovod u stanica"a za punjenje
6evi i (tinzi moraju biti 4vrsto i sigurno spojeni radi spre4avanja otpojavanja
pri normalnom radu%
7elovi postavljeni na razli4ite podloge& koje mogu odvojeno da se pomeraju&
povezuju se savitljivim spojevima
11#( 1lazni cevovod
/lazni cevovod mora biti u saglasnosti sa 7irektivom za opremu pod
pritiskom >:E7?& ako je maksimalno dozvoljeni pritisak jednak ili ve2i od 0&5
bar% /lazni cevovod projektovan za pritiske manje od 0&5 bar postavlja se u
skladu sa pozitivnom in9enjerskom praksom%
11#3 Izlazni cevovod
Odrede koje slede odnose se na instalaciju iza kompresora-
11#3#1 Op5te odredbe
!!%"%!%! Izlazni cevovod mora biti u saglasnosti sa 7irektivom za opremu pod
pritiskom >:E7?% 1a proveru dovoljne 4vrsto2e koristi se odgovaraju2i
projektantski standard& sa metodom izra4unavanja kao *to je opisano u
7irektivi za opremu pod pritiskom& 7odatak !%
!!%"%!%2 Broj spojeva se mora dr9ati na minimumu%
!!%"%!%" 6evovod se postavlja na mestu gde ne mo9e da bude o*te2ena
vozilima u pokretu ili mu se obezbe3uje odgovaraju2a za*tita%
!!%"%!%0 :re ispitivanja u skladu sa ta4kom !!%5 zavarene spojeve treba
podvr2i ispitivanju bez razaranja%
- "" -
Interni standard
Srbijagas 2005
11#3#( Nadze"ni cevovodi
!!%"%2%! Nadzemni cevovodi izvode se od odgovaraju2i) ner3aju2i) 4eli4ni)
cevi%
!!%"%2%2 =amo gde se nadzemni cevovodi vode iznad puta za saobra2aj
vozila& isti se moraju tako postaviti i za*titi da se izbegnu o*te2enja od
visoki) vozila%
!!%"%2%" 6evovodi se uobi4ajeno kontroli*u u skladu sa lokalnim propisima%
11#3#3 odze"ni cevovodi
!!%"%"%! Izbegavati ukopavanje gasovoda unutar stanice za punjenje%
:o9eljno je da se cevovodi unutar stanice za punjenje mogu pregledati
vizuelno%
!!%"%"%2 Svi spojevi ukopani) cevovoda moraju biti zavareni& a cevovod
izgra3en od odgovaraju2eg ugljeni4nog 4elika ili ner3aju2eg 4elika%
!!%"%"%" /kopani cevovod se redovno pregleda na osnovu va9e2i) lokalni)
propisa%
!!%"%"%0 Svi ukopani cevovodi moraju biti za*ti2eni od korozije i potencijalni)
o*te2enja% 6evovodi od ugljeni4ni) 4elika moraju se za*tititi odgovaraju2im
antikorozivnim sistemom% 6evovodi od ner3aju2eg 4elika pola9u se u pesak%
!!%"%"%5 =amo gde su cevi katodno za*ti2ene ili ako se to posebno za)teva&
izolacione spojnice treba da budu postavljene tako da elektri4no izoluju
ure3aje za punjenje od gasovoda%
!!%"%"%# Izolacione spojnice& postavljene iznad zemlje u zonama opasnosti&
treba da budu na odgovaraju2im rastojanjima radi izbegavanja varni4enja%
!!%"%"%+ ;ada se izolacione spojnice postave izvan pokrivene zone stanice za
punjenje& deo podzemnog cevovoda se& zajedno sa izolacionim spojevima&
omotava spolja%
11#3#& 0evovod u kanalu
!!%"%0%! 6evovod se mo9e postaviti u podzemni kanal sa dovoljnom
ventilacijom i drena9om tako da se obezbedi da pri normalnom radu ne do3e
do postojanja eksplozivne sme*e%
!!%"%0%2 ;anali moraju biti lako dostupni radi vizuelnog pregleda cevovoda%
!!%"%0%" ;onstrukcija i kvalitet cevovoda je isti kao za nadzemni cevovodi%
!!%"%0%0 6evovod se postavlja u kanal ili *upljinu samo ako kanal ili *upljina
ima odgovaraju2u ventilaciju%
- "0 -
Interni standard
Srbijagas 2005
11#3#) Savitljivi priklju*ci
Svaki savitljivi priklju4ak mora odgovarati projektovanim parametrima% 1a
crevo stuba za punjenje videti ta4ku !"%2
11#& 7ano"etri
!!%0%! =amo gde je to pogodno postavljaju se odgovaraju2i kontrolni ure3aji&
kao npr% manometri& kako bi se omogu2ilo adekvatno reagovanje& bilo ru4no
bilo automaski& radi odr9avanja pritiska u opremi unutar dozvoljeni) granica%
Svi manometri imaju o4itavanje punog obima ne manje od !&2 puta p
mo
%
!!%0%2 Svi manometri unutar stanice& skladi*nog postrojenja i stuba za
punjenje& imaju isti jedini4ni sistem%
!!%0%" Svi manometri koji rade na pritisku ve2em od 225 bar opremaju se
neprobojnim so4ivastim staklom i sistemom za rastere2enje pritiska na
zadnjoj strani ku2i*ta >saglasno ISO 7IS !5500-$?%
11#) Ispitivanje na pritisak
;ompletna instalacija ispituje se kori*2enjem odobrenog metoda >videti
dodatak 7?%
11#6 Siste" za detekciju gasa
Sistem za detekciju gasa mo9e da se postavi saglasno EN #00+,%
1( ostupci za prekid u slu*aju opasnosti
!2%! :ostupak prekida u slu4aju opasnosti obezbe3uje bezbedan prekid rada
stanice za punjenje vozila prirodnim gasom i blokiranje ulaza gasa%
!2%2 :ri tome se aktiviranjem automatski) ventila isklju4uje kompresor i
zatvaraju izlazi iz skladi*ta% :rekid dotoka gasa treba da se izvr*i *to je
mogu2e bli9e mestu punjenja& pomo2u sigurnog aktiviranja automatski)
ventila%
:rimera radi& postupak prekida u slu4aju opasnosti izgledao bi ovako-
a? prekid napajanja stanice el% energijom& izuzev napajanja me)ani4kog
ventilacionog sistemaI
b? prekid dovoda gasa do creva na stubu za punjenjeI
c? zaustavljanje protoka gasa izme3u kompresora& skladi*ta i stuba za
punjenje& kao i izme3u odeljaka u skladi*tu% Ako je na skladi*te priklju4eno
vi*e stubova za punjenje& istakanje se mo9e prekinuti obi4nim ventilimaI
- "5 -
Interni standard
Srbijagas 2005
d? postupak prekida treba da obu)vati zatvaranje blokadnog ventila na ulazu
kompresorske stanice sa ka*njenjem& i time spre4i uvla4enje atmos@erskog
vazdu)a u usisni vod tokom zatvaranja u slu4aju opasnosti%

!2%" /re3aji za prekid u slu4aju opasnosti postavljaju se na odgovaraju2a
mesta po stanici za punjenje% .edan od ure3aja za prekid u slu4aju opasnosti
treba postaviti na bezbednom rastojanju od opasni) komponenti& i to tako da
bude lako dostupan%
13 Jedinica za punjenje
:reporu4uje se njeno postavljanje na otvorenom& na mestu sa dobrom
ventilacijom& a postavljanje u prostoriju ili u objekat mogu2e je samo pod
odre3enim uslovima% / slu4aju punjenja u zatvorenom prostoru& izvr*iti
analizu rizika kako bi se odredio stepen sigurnosti%
13#1 Stub za punjenje
!"%!%! :unjenje gasom vr*i se samo uz kori*2enje opreme sa slede2im
sigurnosnim ure3ajima-
prekidnim sistemomI
automatskim blok ventilom >ventilima?%
Sila razdvajanja prekidnog ure3aja mora biti manja od 500 N u bilo kom
pravcu%
!"%!%2 Stub za punjenje mora biti za*ti2ena od udara vozila%
!"%!%" 7ugme >ili dugmad? za prekid u slu4aju opasnosti nalazi>-e? se u blizini
stuba >stubova? za punjenje%
!"%!%0 :ri priklju4enju na vozilo& vozilo i oprema stuba za punjenje moraju biti
ekvipotencijalni i uzemljeni%
!"%!%5 Ako su elektronske komponente sme*tene u odeljak nepropustan za
procesni gas& mogu2e je klasi(kovati ga kao sigurnu zonu%
!"%!%# ;ada se radi o javnoj stanici za brzo punjenje sa samouslu9ivanjem&
stub za punjenje mora biti opremljen dugmetom ili ru4icom& tako da punjenje
mo9e startovati kada se ovo dugme ili ru4ica ru4no pokrene i bi2e
automatski zaustavljeno 4im se dugme ili ru4ica otpusti%
!"%!%+ 'ozilima se dopu*ta ulaz u zonu opasnosti oko stuba za punjenje
samo radi punjenja%
13#( 0revo za punjenje
- "# -
Interni standard
Srbijagas 2005
!"%2%! 6revo za punjenje mora biti savitljivo i otporno na korozivna i
me)ani4ka o*te2enja% <ora imati odgovaraju2i nosa4 ili biti oblo9eno kako bi
se spre4ilo da se zapetlja ili o*teti trenjem%
!"%2%2 6revo mora biti pogodno za prirodni gas pod normalnim radnim
uslovima%
!"%2%" 7u9ina sklopa sa crevom za punjenje mora biti najmanja za)tevana i
ne sme se prekora4iti% 7u9ina ve2a od 5 m mo9e dovesti do opasni) situacija%
!"%2%0 ;ada nije u @unkciji& crevo za punjenje se mora bezbedno odlo9iti%
!"%2%5 6revo za punjenje mora biti u saglasnosti sa 7irektivom za opremu
pod pritiskom >:E7?% 1a utvr3ivanje odgovaraju2e 4vrsto2e putem metoda
prora4una koristi se odre3eni projektantski standard kao *to je opisano u
:E7& 7odatak !%
:ritisak pucanja creva >p
/
? mora biti najmanje 0 puta ve2i od maksimalno
dozvoljenog pritiska >p
s
?%
!"%2%# 6revo se jasno obele9ava po du9ini kako bi se nazna4ile njegove
karakteristike% Obele9avanje podrazumeva godinu proizvodnje& te)ni4ku
speci(kaciju& proizvo3a4a i identi(kaciju% 'ek trajanja creva ne sme da bude
ve2i od !0 godina%
!"%2%+ 6revo >ili creva? za punjenje periodi4no se pregleda u skladu sa
preporukom proizvo3a4a%
!"%2%$ :riklju4ci creva moraju izdr9ati 20 L ve2u silu u podu9nom pravcu od
sile potrebne za aktiviranje prekidnog ure3aja%
13#3 riklju*ak za punjenje
!"%"%! :riklju4ak za punjenje projektuje se tako da omogu2ava protok gasa
samo ako i na ulazu u rezervoar vozila postoji za to odgovaraju2i priklju4ak%
!"%"%2 :riklju4ak za punjenje mora odgovarati za)tevima iz ISO57IS !00#, i
biti u skladu sa odgovaraju2im priklju4kom na vozilu prema ISO !550!-
!-2000 i ISO !550!-2-2000%
!"%"%" ;ada priklju4ak za punjenje nije u upotrebi& mora se uskladi*titi kako
bi se spre4ilo vla9enje i prljanje%
13#& rinudni ventilacioni siste"i
/ cilju za*tite okoline& povesti ra4una o sakupljanju male koli4ine gasa koja
se ispu*ta kada se priklju4ak za punjenje odvoji od odgovaraju2eg priklju4ka
na vozilu%
1& Elektri*na opre"a i instalacije
- "+ -
Interni standard
Srbijagas 2005
1&#1 Op5te
Oprema postavljena u zonu opasnosti mora biti u skladu sa EN 500!0& EN
50020 i sa jednim od odgovaraju2i) tipova za*tite speci(cirane u ./S EN
#00+,-!0% / obzir se moraju uzeti i osnovni za)tevi Evropske direkrive
,05,5E6%
1&#( :a5titno uze"ljenje
'oditi ra4una da se obezbedi da sve provodne povr*ine >npr% konstrukcija&
cevovodi itd%? treba da budu odgovaraju2e uzemljene%
1&#3 :a5tita od udara gro"a
'oditi ra4una o merama za za*titu od udara groma& kako bi se ograni4ilo
preoptere2enje kablova i elektri4ne opreme%
1) 9estiranje, *i54enje i prije"
!5%! Oprema >npr% kompresori& ventili itd%? se ispituje me)ani4ki% =o
ispitivanje se mo9e obaviti kod proizvo3a4a% Sva oprema pod pritiskom
ispituje se na pritisak i curenje& i na odgovaraju2i na4in vr*i njeno 4i*2enje i
prijem% Razmotriti postavljanje startnog (ltera na vodu iza kompresorske
jedinice%
Sva ova ispitivanja moraju biti pra2ena odgovaraju2om dokumentacijom%
!5%2 <o9e postojati potreba da se kompresor izuzme od bilo kakvog
ispitivanja i 4i*2enja%
!5%" Ispitivanje na pritisak vr*i se u skladu sa 7irektivom za opremu pod
pritiskom >:E7?& kori*2enjem npr% metoda kao u 7odatku 7%
!5%0 Sistem se 4isti kori*2enjem& primera radi& kori*2enjem metoda kao u
7odatku E%
!5%5 :ravilan rad celokupne sigurnosne opreme >na primer sigurnosni)
ventila& presostata itd%? se ispituje i o tome izdaje dokumentacija pre
izvr*enog prijema%
16 Obele;avanje, radne pri"edbe i uputstva
16#1 Obele;avanje
Stanicu za punjenje vozila na prirodni gas koja je u skladu sa za)tevima ovog
standarda i ima odobrenje tipa proizvo3a4 mo9e obele9iti oznakom 6E% :ored
toga& na stanici mora biti pri4vr*2ena plo4a sa trajno i 4itljivo unetim
podacima i to-
proizvo3a4 i& gde to odgovara& njegov lokalni ovla*2eni predstavnikI
- "$ -
Interni standard
Srbijagas 2005
godina proizvodnjeI
jedinstveni podaci o stanici& kao *to su tip& oznaka serije ili grupe i5ili
serijski brojI
bitna ograni4enja kao *to su maksimalni pritisak i temperaturaI
nominalna snaga u kP >kilovatima? i napon u ' >voltima?%
16#( Oznake
Na stubu za punjenje mora biti jasno ozna4eno da slu9i za punjenje prirodnim
gasom ili& ako odgovara& da ima oznaku tipa sinteti4kog gasa%
Oznake se postavljaju odma) do povr*ine koja je klasi(kovana kao zona
opasnosti& i one upozoravaju da je zabranjeno pu*enje i otvoreni plamen%
16#3 Sigurnosna uputstva
/putstva za punjenje moraju biti jasno prikazana na stubu za punjenje& a u
blizini svakog creva za punjenje%
/putstva sadr9e va9ne mere predostro9nosti& posebno zabranu pu*enja&
obavezu isklju4enja motora% Sve oznake su u saglasnosti sa 7irektivom
Saveta ,255$5EE6%
:rimeri uputstava detaljno su navedeni u 7odatku 6 >in@ormativno?%
16#& 1putstva
16#&#1 1putstva za zaposlene
1aposleni koji vr*i punjenje mora biti dobro obu4en za to%
16#&#( 7onta;na i radna uputstva
<onta9na i radna uputstva dostavljaju se sa stanicom% Ona minimalno
sadr9e slede2e-
in@ormacije o monta9i& uklju4uju2i i sklapanje razli4iti) delova opreme pod
pritiskom& ako postojiI
kako se stanica stavlja u pogonI
uputstvo za pravilan rad staniceI
minimalne za)teve za odr9avanje uklju4uju2i i pregled od strane
rukovaocaI
- ", -
Interni standard
Srbijagas 2005
sve in@ormacije kao u !#%! izuzev serijskog broja%
;ada to odgovara& radi punog razumevanja uputstava mo9e se koristiti i
te)i4ka dokumentacija& crte9i i dijagrami%
;ada je cevovod polo9en podzemno& polo9aj i pravac podzemnog gasovoda
sadr9an je u upustvima%
16#&#3 7ogu4i rizik
Razmatraju se svi mogu2i rizici i sadr9ani su u monta9nim i radnim
uputstvima% Na odgovaraju2i na4in ista2i va9na upozorenja >npr% visoki
pritisak& visoki napon?%
!#%0%0 :lan za slu4aj opasnosti
1a stanice za punjenje vozila na prirodni gas mora postojati plan za slu4aj
opasnosti%
:rimer plana postupaka za slu4aj opasnosti dat je u 6%"%
!#%0%5 E@ekti )la3enja
Obratiti pa9nju na e@ekat )la3enja koji se pojavljuje kada se sistem
rastere2uje od pritiska%
- 00 -
Interni standard
Srbijagas 2005
8I?O:I
- 0! -
Interni standard
Srbijagas 2005
- 02 -
Interni standard
Srbijagas 2005
A%! .edinica za punjenje
'eze izme3u gornji) i donji) delova stuba za punjenje su gasno nepropusne%
:retpostavka-
ventilirano >prirodno? > Q2 M !00 cm
2
?
stub za punjenje je na otvorenom
Sigurnosni blok ventil na ulazu je zatvoren kada stub za punjenje ne
radi
'entil se otvara samo kada se vozilo puni
- 0" -
Interni standard
Srbijagas 2005
A%2 Skladi*te i posude pod pritiskom
:retpostavka -
poklopac ima obezbe3enu ventilaciju
materijal poklopca je gasno nepropustan
nema ispu*tanja gasa iz sigurnosnog izduvnog ventila u unutra*njost
prostorije
- 00 -
Interni standard
Srbijagas 2005
A%" ;ompresori
:retpostavke -
Stalna ventilacija >kompresor radi ili ne? prirodna ili ve*ta4ka
Nema ispu*tanja gasa iz sigurnosnog izduvnog ventila u unutra*njost
prostorije%
- 05 -
Interni standard
Srbijagas 2005
1ona 2 unutar i oko otvora& bez posebne analize ili prora4una& koristiti r
R ! m& a kod stepena isticanja od 0&002 m
"
5s i pravila kao kod %OO<S
>videti bibliogra(ju? r R 0&25 m%
Oko creva za punjenje vozila
A%0 Ispusni ure3aji
:retpostavke -
Izvan zone opasnosti za malu koli4inu gasa >kao *to je zapremina gasa
oslobo3ena kada se priklju4ak creva za punjenje odvoji od priklju4ka
na vozilu?%
1a druge slu4ajeve >ispu*tanje iz skladi*ta& posuda pod pritiskom&
dugi) cevi itd%?-
A%5 6evovod
:retpostavke -
6evi >sve? i zavareni priklju4ci pomo2u (tinga- izvan zone opasnosti
7rugi (tinzi& ventili& priklju4ci- 1ONA 2 unutar s@ere bez posebne
analize ili prora4una koristi r R ! m& a kod stepena isticanja od 0&02
m
"
5) i pravila kao kod %OO<S r R 0&25m%
A%# 'ozila
:retpostavke-
Ako su u saglasnosti sa nacionalnim propisima i R:E standardima-
izvan zone opasnosti oko vozila
1apremina od !20 Nm" ispu*tena kroz cev od 55 mm unutra*njeg
pre4nika& prora4un na osnovu pravila kao kod %OO<S%
7odatak B >in@ormativni? Sigurnosna rastojanja
- 0# -
Interni standard
Srbijagas 2005
O:RE<A <INI<AENI 1AC=E'
Rastojanje izme3u stuba za punjenja kompr% prir%
gasom i stubova za punjenje ostalim gorivima&
utvr3uje se saglasno odnosnim za)tevima za zone
opasnosti
S;EA7IS=E do S;EA7IS=A 1A 7R/A ORI'A 5 m >T?
S;EA7IS=E do S=/BA 1A :/N.EN.E 7R/I< ORI'I<A 5 m >TT?
S;EA7IS=E do O='ORA OB.E;=A " m >TTT?
;O<:RESOR do O='ORA OB.E;=A " m >TTT?
Obja*njenje
ore navedena rastojanja baziraju se na slede2em-
veli4ini zone opasnosti& koja odre3uje rastojanje izme3u mogu2i)
izvora isticanja na skladi*tu i stuba za punjenje& granice zemlji*ta&
otvora na objektuI unutar ove oblasti tako3e treba kontrolisati druge
izvore paljenjaI
obezbe3enosti opreme od udara vozilaI s obzirom na mesto
postavljanja ili posledice udara o skladi*te ili kompresor neop)odno je
sigurnosno rastojanjeI
posledicama me3usobnog uticaja toplote od zapaljenog gasa koji
isti4e% / tabeli gore po*lo se od skladi*tene zapremine gasa kapaciteta
do !0%000 litara vodene zapremine& na pritisku 250 bar% 'e2e
zapremine se posebno uzimaju u obzir%
udaru pritiska gasa i time uslovljena sigurnosna rastojanja%
>T? Ako je skladi*te drugi) goriva postavljeno podzemno& rastojanje mo9e biti
smanjeno na odnosnu zonu opasnosti% Rastojanje se u izvesnoj meri mo9e
smanjiti i odgovaraju2im projektantskim merama ili protivpo9arnim zidovima%
>TT? ;od stubova za punjenje drugim gorivima rastojanje do skladi*ta mo9e
biti smanjeno na odnosne zone opasnosti odgovaraju2im projektantskim
merama ili protivpo9arnim zidovima%
>TTT? Rastojanje mo9e biti smanjeno na odnosne zone opasnosti
odgovaraju2im projektantskim merama ili protivpo9arnim zidovima%
- 0+ -
Interni standard
Srbijagas 2005
7odatak 6 >in@ormativan? /putstva za punjenje
7ati primer opisuje uputstva za uobi4ajeni postupak punjenja& data u skladu
sa ta4kom !#%
6%! :ostupak punjenja >za uobi4ajeno brzo punjenje?
a? 1abranjeno pu*enjeI
b? Isklju4iti mobilne tele@one i sve elektri4ne ure3ajeI
c? Isklju4iti motorI
d? Odstraniti 4ep sa priklju4ka na voziluI
e? 6revo za punjenje postaviti u priklju4ak na voziluI
@? :o zavr*etku punjenja pa9ljivo odvojiti crevo za punjenje% Iz priklju4ka
za punjenje pri tom mo9e iste2i manja koli4ina gasaI
g? 'ratiti crevo u pravilan polo9aj na stubu za punjenjeI
)? 'ratiti 4ep%
6%2 :rocedura punjenja >za uobi4ajeno sporo punjenje?
a? 1abranjeno pu*enjeI
b? Isklju4iti motorI
c? Ostraniti 4ep sa priklju4ka na voziluI
d? 6revo za punjenje postaviti u priklju4ak na voziluI
e? Otvoriti ventil za gorivo na stubu za punjenjeI
@? :osle isteka o4ekivanog vremena za punjenje i ako je5su rezervoar>-i?
vozila pun>-i?& zatvoriti ventil za gorivo na stubuI
g? :a9ljivo otpojiti crevo za punjenje% Iz priklju4ka za punjenje pri tom
mo9e iste2i manja koli4ina gasaI
)? 'ratiti crevo u pravilan polo9aj na stubuI
i? 'ratiti 4ep%
6%" /putstva za slu4aj opasnosti
Aktivnosti koje se sprovode u slu4aju po9ara ili zna4ajnijeg isticanja gasa na
stanici za punjenje-
pritisnuti ure3aj >dugme? za prekid u slu4aju opasnosti
elimisati sve izvore paljenja& i u objektima >signalna svetla? i okolini
isklju4itii motore
obavestiti vatrogasce& tel% %%%
obavestiti rukovaoca& ime-%%%%%%%%%%%%%%%& tel% %%%%
obavestiti ljude u blizini i uputiti i) u bezbednu oblast
ne koristiti elektri4ne prekida4e
ne pokretati motore%
- 0$ -
Interni standard
Srbijagas 2005
7odatak 7 >in@ormativno? Cidrostati4ko i pneumatsko ispitivanja
Ovaj dodatak obezbe3uje primer )idrostati4kog i pneumatskog ispitivanja u
saglasnosti sa direktivom ,+52"5E6 na delovima instalacije i samoj instalaciji%
7%! Ispitivanje
7%!%! Obaveza registracije i periodi4ni) pregleda
Ako se ovim za)tevima tra9i da lice koje pu*ta u rad instalaciju obavezno
izvr*i ili je izvr*ilo merenja& ispitivanja i kontrole& rezultati toga se ar)iviraju i
4uvaju za stavljanje na uvid ovla*2enim inspektorima najmanje dok se ne
dobiju rezultati slede2eg merenja& ispitivanja ili kontrole >osim ukoliko u
postoje2im za)tevima nije utvr3eno druga4ije?%
7%!%2 :rvi pregled stanice posle isporuke
:re nego *to se nova stanica pusti u rad& vr*i se njeno ispitivanje%
Ispitivanje se sastoji od slede2eg-
pregled konstrukcije& dokumentacije& uporebljenog materijala i njegove
primene&
provera zone opasnosti i ugra3ene elektri4ne opremeI
ispitivanje otpornosti na ispitni pritisak :
t
I
ispitivanje na nekontrolisano isticanje pri normalnim radnim uslovimaI
@unkcionalni test uklju4uju2i i sigurnosne ure3ajeI
za*tita od ulaska vazdu)a u delove sistema koji sadr9e prirodni gas%
8unkcionisanje i pode*avanje sigurnosni) ure3aja mo9e se dokazati
serti(katima proizvo3a4a ili isporu4ilaca ovi) instrumenata%
Stanica mora imati kvalitetno pripremljeno uputstvo za rad& koje se
isporu4uje zajedno sa stanicom%
Izve*taj o obavljenim ispitivanjima predaje se korisniku stanice%
7%2 <ere predostro9nosti
7%2%! Sigurnost svi) lica& bilo da su uklju4ena u ispitivanje ili ne& od najve2eg
je zna4aja% 1abranjeni su svi postupci koji bi mogli da naru*e ovo na4elo% Svo
osoblje uklju4eno u ispitivanje moraju biti detaljno upu2ena po pitanju
- 0, -
Interni standard
Srbijagas 2005
mogu2i) rizika pri ispitivanju& sa posebnom pa9njom na obezbe3ivanje cevi
kako bi se spre4ilo pomeranje kao posledica bilo kakvog poreme2aja%
7%2%2 / @azi projektovanja cevovoda konsultovati se sa projektantom po
pitanju adekvatnosti sigurnosni) mera predlo9eni) od strane izvo3a4a
radova% Sigurnosne mere predostro9nosti treba da obezbede da na *to ve2oj
udaljenosti ni jedno lice ne bude izlo9eno opasnosti od povrede u slu4aju da
tokom ispitivanja do3e do kvara bilo kog dela cevovodnog sistema%
Sigurnosne mere predostro9nosti odobrava pismeno in9enjer pre testiranja&
posebno uzimaju2i u obzir slede2e-
adekvatnost za*tite susedni) cevovoda i opremeI
prostor koji treba da se isprazni u svr)u sigurnosti ispitivanjaI
adekvatan izbor ispitivanja bez razaranja izvr*enog pre ispitivanja&
uklju4uju2i ispitivanje koje su pret)odno izvr*ili drugiI
otpornost materijala na krte lomoveI
postupak radi spre4avanja lokalnog smrzavanja za vreme punjenja i
pra9njenjaI
udaljenost daljinskog pra2enja za vreme ispitivanja%
7%2%" :reduzeti mere radi za*tite svi) susedni) cevovoda ili opreme od
e@ekata eventualnog kvara na cevovodu%
7%2%0 ;od )idrostati4kog ispitivanja& ako za vreme ispitivanja voda kojom se
ono vr*i postane prljava& preduzeti mere za njenu zamenu%
7%2%5 7e(nisati prostor u kojoj se vr*i ispitivanje& konsultuju2i in9enjera% =a
oblast 2e obu)vatiti sve prostore kroz koje prolaze cevovodi i lokalne
pristupne puteve% ranice prostora ispitivanja odre3uju se trakama za
obele9avanje% Obezbediti odgovaraju2a vidljiva upozorenja na kojima pi*e
J:AUN.A - 6E'O'O7 SE IS:I=/.ED na svim mestima gde je mogu2 pristup u
povr*inu ispitivanja%
7%2%# :osebno obratiti pa9nju na 4injenicu da 2e temperatura ispitnog
medijuma pasti ako pritisak ispitnog medijuma& kao *to je komprimovani
azot& padne na nivo ispitnog pritiska koji va9i za visokopritisna skladi*ta%
Ispitivanje se mora obaviti tako da temperatura medijuma koji ulazi u
cevovod koji se ispituje ne bude ni9a od dogovorene temeperature
ispitivanja% ;ako bi se spre4ila kondenzacija unutar cevovoda& ne sme se
dopustiti da temperatura ispitnog medijuma bude ni9a od ta4ke rose na
odgovaraju2em ispitnom pritisku%
7%" Cidrostati4ko ispitivanje delova sistema na 4vrsto2u5pritisak
Ovaj op*ti test na 4vrsto2u5pritisak treba da proveri 4vrsto2u komponenti
sistema i cevovoda pri pritisku koji iznosi !&5 M maksimalni dozvoljeni
pritisak%
- 50 -
Interni standard
Srbijagas 2005
7%"%! 7r9ati se svi) bitni) sigurnosni) mera predostro9nosti& opisani) u
odeljku 7%2%2
7%"%2 Sistem koji se ispituje priklju4iti na snabdevanje vodom pomo2u
odgovaraju2i) kontrolni) ventila& standardnog ispitnog manometra i ispusnog
ventila% <o9e postojati potreba da se obezbedi drena9no postrojenje&
pogotovo na ni9im ta4kama sistema%
7%"%" :ostepeno pove2avati pritisak ispitivanja& za po !0 L od maksimalnog
ispitnog pritiska& sve dok ispitni pritisak ne dostigne !&5 M maksimalno
dozvoljeni pritisak& posle 4ega se zaustavlja pritisna pumpa% 1a to vreme&
napraviti dijagram kretanja pritiska za proteklo vreme%
7%"%0 :o dostizanju ispitnog pritiska nastaviti sa pra2enjem pritiska za
najmanje 4etiri sata& bele9e2i svaku varijaciju pritiska% :ritisak ne sme da
pre3e preko 5L iznad nivoa nominalnog ispitnog pritiska%
7%"%5 Ispitivanje 4vrsto2e& koje se proverava tako *to se iza toga vr*i
pneumatsko ispitivanje& zadovoljavaju2e je kada nema iznenadnog pada
pritiska%
7%"%# ;ompletno isprazniti delove sistema od vode& postupkom kako je naveo
monter opreme%
7%"%+ 7elove sistema potpuno osu*iti%
7%0 :neumatsko ispitivanje komletnog sistema na nepropusnost
7%0%! :osle uspe*no izvr*enog )idrostati4kog ispitivanja na 4vrsto2u5pritisak i
kompletne ponovne monta9e posebno ispitivanog cevovoda malog otvora
zajedno sa drugom opremom& kompletni sistem se podvrgava pneumatskom
ispitivanju na nepropusnost%
7%0%2 7r9ati se svi) sigurnosni) mera predostro9nosti navedeni) u 7%2%2%
7%0%" :odvrgnuti kompletan cevovodni sistem po4etnom ispitivanju na
nepropusnost& pod pritiskom 0&2 <:a > 2 bar ?%
7%0%0 :olako staviti instalaciju pod pritisak do nivoa maksimalno dozvoljenog
pritiska sistema i dr9ati ga odgovaraju2i period vremena& dovoljan da se
utvrdi da celokupna instalacija mo9e da bude pregledana%
7%0%5 :roveriti sve spojeve& prirubnice i zaptivne 4epove na ventilima&
cevima i (tinzima& na nepropusnost& kori*2enjem odgovaraju2eg Kuida za
detekciju isticanja% 1austaviti svako detektovano isticanje& a onda ponoviti
postupak ispitivanja%
7%5 :osebno su*enje
- 5! -
Interni standard
Srbijagas 2005
:osle obavljenog ispitivanja mo9e biti potrebno posebno su*enje% / tom
slu4aju su*enje se vr*i propu*tanjem kroz sistem velike koli4ine suvog
vazdu)a ili azota& sa ta4kom rose ispod G 00
o
6& sve dok ta4ka rose izlaznog
gasa ne dostigne G 00
o
6% / ovoj @azi& ostaviti mogu2nost na ulazu i izlazu
cevovoda da suvi gas upije zaostale d9epove vode& potom izvr*iti novu
proveru ta4ke rose koja - da bi se pri)vatila - treba da pri normalnim
uslovima iznosi -00 6 ili manje%
2odatak E <in>or"ativni= *i54enje
Ovaj dodatak daje primer sprovo3enja postupaka 4i*2enja
E#1 Op5te odredbe
'oditi ra4una o uticaju koji na okolinu ima postojanje prirodnog gasa u
atmos@eri%
E#( 7ere predostro;nosti
E%2%! Ne zapo4injati 4i*2enje bez potpunog poznavanja cevovoda i dodatne
opreme%
E%2%2 O4istiti glavne mera4e gasa& uz kontrolu stru4nog lica ovla*2enog od
strane snabdeva4a gasom%
E%2%" :ri svim postupcima 4i*2enja& 4ak i kod oni) najjednostavniji)&
pripremiti i slediti pisanu proceduru koja odgovara konkretnoj instalaciji%
- 52 -
Interni standard
Srbijagas 2005
E%2%0 :reduzeti mere za smanjenje& koliko je izvodljivo& mogu2i) rizika koji
mogu nastati od ventilacije& na primer izbegavanjem produvavanja blizu
materijalni) dobara ili potencijalni) izvora paljenja& kao *to su elektri4na
postrojenja i oprema% /pozorenja& posebno ona J1abranjeno pu*enjeD i JBez
upotrebe otvorenog plamenaD moraju biti uo4ljivo postavljena oko oblasti u
kojoj se vr*i 4i*2enje% Ne izvoditi radove na bilo kom delu postrojenja koje se
4isti%
E%2%5 1a vreme 4i*2enja& na raspolaganju moraju biti aparati za ga*enje
po9ara%
E%2%# 4i*2enje treba da bude kontinuirano% Ako postoji diskontinuitet&
prekinuti 4i*2enje i ponoviti kompletnu operaciju%
E%2%+ ;ada se vr*i 4i*2enje inertnim gasom ili vazdu)om& preduzeti mere za
spre4avanje ulaska gasa za 4i*2enje u distributivnu gasnu mre9u isporu4ioca
gasa%
E#3 rocedure
E%"%! :osle obavljenog zadovoljavaju2eg ispitivanja na pritisak& smanjiti
pritisak u cevovodu koji treba da se 4isti na nivo za siguran pristup gasa za
4i*2enje u skladu sa kriterijumima 4i*2enja%
E%"%2 1amena gasa vazdu)om ili vazdu)a gasom mo9e se vr*iti ako se
obezbedi odr9avanje minimalne brzine unutar svi) priklju4eni) cevovoda i
opreme& kako bi se izbeglo me*anje%
E%"%" Ako se gore pomenuta brzina ne mo9e odr9avati& onda treba razmotriti
mogu2nost zamene inertnim gasom% Inertni gas bi bio azot%
7odatak 8 >in@ormativni?
:rimer punjenja stuba sa trolinijskim napajanjem
- 5" -
Interni standard
Srbijagas 2005
Eegenda -
! Sistem snabdevanja
gasom
#
'entil
sigurnosti
!
2
'entil za kontrolu pritiska
2
Su*a4 + ;ompresor
!
"
Stub za punjenje
"
<era4 $
Odvaja4
te4nosti
!
0
:riklju4ak za punjenje
0
:rekidni ventil ,
/pravlja4ki
sistem
!
5
Ekspanziona posuda >opcija?
5
Nepovratni ventil
!05!!5
!+
Skladi*te
!
#
;ompresor >opcija?
!
$
<anometar !, :rekidni ventil za slu4aj opasnost >dodati?
- 50 -
Interni standard
Srbijagas 2005
7odatak >in@ormativni?
Bibliogra(ja
A7R Evropski sporazum o drumskom transportu opasni) materija
>A7R?
$,5""#5EE
6
7irektiva Evropskog saveta od "% maja !,$,% o uskla3ivanju
legislative dr9ava 4lanica u oblasti elektromagnetne
kompatibilnosti
,$5"+5E6 7irektiva ,$5"+5E6 Evropskog parlamenta i Saveta od 22% juna
!,,$% o uskla3ivanju legislative dr9ava 4lanica u oblasti
ma*instva
,255$5EE6 7irektiva Saveta ,255$5EE6 od 20% juna !,,2% godine koja se
odnosi na minimum za)teva za sigurnost i5ili za*titu zdravlja na
radu
,05,5E6 7irektiva ,05,5E6 Evropskog parlamenta i Saveta od 2"% marta
!,,0% godine o uskla3ivanju legislative dr9ava 4lanica u oblasti
opreme i za*titni) sistema namenjeni) kori*2enju u potencijalno
eksplozivnim atmos@erama
,+52"5E6 7irektiva ,+52"5E6 Evropskog parlamenta i Saveta od 2,% maja
!,,+% godine o uskla3ivanju legislative dr9ava 4lanica u oblasti
opreme pod pritiskom
prEN 2,2-
!
Sigurnost ma*ina G osnovni koncepti& op*ti principi za
projektovanje G deo !- osnovna treminologija& metodologija
>Identi4no sa ISO57IS !2!00-!?
ISO
!0!0!-!
:rirodni gas G /tvr3ivanje vode ;arl-8i*erovom metodom G 7eo
!- /vod
ISO
!0!0!-2
:rirodni gas G /tvr3ivanje vode ;arl-8i*erovom metodom G 7eo
2- =itrajni postupak
ISO
!0!0!-"
:rirodni gas G /tvr3ivanje vode ;arl-8i*erovom metodom G 7eo
"- ;oulometrijski postupak
%OO<S Nova metoda za prora4un putanje gasova emitovani) iz
dimnjakom >;SEA? Atmos@ersko okru9enje& :ergamon pres !,+2&
izdanje #
- 55 -
Interni standard
Srbijagas 2005
2odatak :@
<in>or"ativni=
Odredbe ovog evropskog standarda koje se odnose na osnovne
za.teve ili druge odredbe 2irektiva E1
Ovaj evropski standard je pripremljen za vreme mandata koji su Evropska
komisija i Evropska asocijacija za slobodnu trgovinu dali 6EN-u& i on je u
skladu sa osnovnim za)tevima 7irektive E/ ,+52"5E6 >7irektiva za ure3aje
pod pritiskom?%
a;njaA Na proizvod<e= koji potpadaju pod oblast va;enja ovog
standarda <videti dodatak += pri"enjiva4e se drugi za.tevi i druge
2irektive E1#
7ole navedene ta4ke ovog standarda uskla3eni su sa za)tevima 7irektive
,+52"5E6%
/skla3enost sa ta4kama ovog standarda obezbe3uje i saglasnost sa
posebnim bitnim za)tevima odnosne 7irektive i propisa E8=A%
=abela 1A%! G 'eza izme3u ovog Evropskog standarda i 7irektive ,+52"5E6
Bitni
za)tev
i
:redmet
=a4ke u standardu koje
su potpuno ili delimi4no
u saglasnosti sa bitnim
za)tevima
! Op*te
2 :rojektovanje
2%!
2%2
:rojektovanje G op*te
Odgovaraju2a 4vrsto2a #%!& #%!%2
2%2%2 #%!%2& !0%!%!& !!%"%!%!&
!"%2%5
2%" Sigurnost rukovanja i rada #%!& ,%0& !"%!%!& !#%0
2%0 Na4in ispitivanja !!%5& !5& 7odatak 7
2%5 Na4in drena9e i izduvavanja #%!& ,%"
2%# ;orozioni i drugi )emijski uticaji #%!%!& !!%"%"%0& !"%2%!
2%+ Cabanje !"%2%#& !"%2%+
2%$ Sklopovi #%!%2& !"%2%"
- 5# -
Interni standard
Srbijagas 2005
2%, :ravila za punjenje i pra9njenje #%"%!& #%"%2& #%0& $%!%!&
!0%0& !"%"%!& !"%0
2%!0 1a*tita posle prekora4enja dozvoljeni)
granica koje va9e za opremu pod
pritiskom
#%"%!& #%"%2& #%0& !0%2%!&
!!%0%!& !"%!%"
2%!! Sigurnosna oprema
2%!!%! Sigurnosna oprema #%!& !0%2%!
2%!!%2 /re3aji za ograni4enje pritiska #%"%!& !0%2%!
2%!!%" /re3aji za pra2enje temperature ,%0%!
2%!2 Spolja*nji po9ar +%!%2& !0%2%2
=abela 1A%! >nastavak?
Bitni
za)tev
i
:redmet
=a4ke u standardu koje
su potpuno ili delimi4no
u saglasnosti sa bitnim
za)tevima
" :roizvodnja
"%! :roizvodni postupci #
"%!%! :riprema sastavni) delova Nije primenljivo
"%!%2 Stalni spojevi #%!%0
"%!%" =estovi bez razaranja #%!%0
"%!%0 =oplotni postupak #%!%0
"%!%5 Eegiraju2i elementi >traceabilitN? #%!%0
"%2 1avr*na procena !5
"%2%! 1avr*ni pregled !5%!& 7%!%2
"%2%2 Ispitivanje nepropusnosti !5%"& 7%"
"%2%" :regled sigurnosni) ure3aja 7%!%2
"%" Ozna4avanje i obele9avanje !#
"%0 /putstvo za rukovanje !#%0%2
0 <aterijali #%!%!
0%! <aterijali za delove pod pritiskom #%!%!
0%2 >bez naslova? #%!%!
5 :lamenom ili druga4ije zagrevana oprema
pod pritiskom
$%!%0
# 6evi
# a !!
# b ,%"
# c Nije primenljivo
# d #%!%2& ,%!%"& ,%!%0
# e !"%!%!& !"%"%!
# @ !#%2
# g !#%0%2
- 5+ -
Interni standard
Srbijagas 2005
- 5$ -