ΣΧΗΜΑΤΑ ΛΟΓΟΥ

Α) Ανάλογα με τη σημασία των λέξεων

 Μεταφορά: όταν η σημασία μιας λέξης μεταφέρεται, επεκτείνεται, σε μια άλλη
λέξη που έχει μικρή ή μεγάλη ομοιότητα μ’ αυτή.
π.χ. Έχει χρυσή καρδιά.
 Παρομοίωση: όταν συσχετίζουμε κάτι, για να τονίσουμε την ιδιότητά του, με κάτι
άλλο πολ γν!στό που έχει την ιδιότητα αυτή σε μεγάλο "α#μό. $ρησιμοποιομε
τις λέξεις σαν, όπ!ς, λες και, κα#%ς, !σαν.
π.χ. Μας παραμόνευε σαν την οχιά.
 Προσωποποίηση: όταν αποδίδονται αν#ρ%πινες ιδιότητες σε ζ%α, πράγματα ή
αφηρημένες έννοιες.
π.χ. Τ’αηδόνι καλημέρισε χαρούμενα την αυγή.
Στων αρ!ν την ολόμαυρη ράχη"περπατ!ντας η #ό$α μονάχη...
 Αλληγορία: όταν μια φράση ή ένα ολόκληρο κείμενο κρ"ει διαφορετικό νόημα από
αυτό που φανερ%νουν οι λέξεις της.
π.χ. Ένας α%τός περή&ανος... δεν μένει πάνω στα 'ουνά για να
$εχειμωνιάσει... (αντ)* κλέ&της+.
 !ρωνεία: όταν χρησιμοποιείται μια λέξη ή φράση με προσποίηση, με εντελ%ς
διαφορετική σημασία από την πραγματική της.
π.χ. ,ρα)α τα κατά&ερες- (αντ)* άσχημα+
 Υπερ"ολ#: όταν περιγράφεται κάτι με τρόπο που ξεπερνά την πραγματικότητα.
π.χ. .ολοκοτρ!νης &!να$ε κι όλος ο κόσμος τρόμα$ε.
 $λ!μα%ωτ&: όταν διάφορα γεγονότα, αντικείμενα ή πρόσ!πα περιγράφονται σε
μορφή κλίμακας ανάλογα με τη σημασία τους &είτε προς τα πάν! είτε προς τα
κάτ!'. π.χ. /)χα γυνα)κα και παιδιά κι αγγόνια.
') Ανάλογα με τη (έση των λέξεων
 Ασ)ν*ετο: όταν όμοιοι όροι ή προτάσεις μέσα στην περίοδο χ!ρίζονται μεταξ
τους με κόμμα, εν% δεν υπάρχουν μεταξ τους σνδεσμοι.
π.χ. Το του&έκι ανά'ει0 αστρά&τει0 λάμπει0 κό&τει το σπα1).
 Πολ+σ)ν*ετο: όταν αντί#ετα προς το ασνδετο, περισσότεροι από δο όμοιοι όροι
ή όμοιες προτάσεις συνδέονται μεταξ τους με συμπλεκτικος ή διαζευκτικος
συνδέσμους.
π.χ. 2 ήλιος ε'ασ)λε3ε κι ο α%τός αποκοιμή1ει"κι ο κυρ45οριάς ο δροσερός
στης μάνας του πηγα)νει.
 Υπερ"ατ&: (ταν για δο λέξεις που έχουν συντακτική σχέση, η μία δεν τί#εται
στην κανονική της #έση, αλλά )υπερ"αίνει* άλλες λέξεις και τοπο#ετείται σε
άλλη #έση μέσα στην πρόταση.
π.χ. Τότε έτσι η &ωτοστάλαχτη τ’ απάντησε η 6αλλάδα.
(αντ)* η &ωτοστ7λακτη 6αλλάδα τ’ απάντησε+
 Παρ#,ηση: όταν δο ή περισσότερες λέξεις ομόηχες ή ετυμολογικά συγγενικές
παρατάσσονται κοντά η μία στην άλλη.
π.χ. Τραγούδι τραγουδήστε μου0 χιλιοτραγουδημένο.
Γ) Ανάλογα με την πληρ&τητα το+ λ&γο+
 Περίφραση: όταν μία έννοια εκφράζεται περιφραστικά, δηλαδή με τη χρήση δο ή
περισσότερ!ν λέξε!ν, εν% #α μποροσε να εκφραστεί μονολεκτικά, με μια λέξη.
π.χ. 6ατέρα μας0 του .ρόνου γιε0 των επουράνιων πρ!τε. (αντ)* #)α+.
 Αποσ!-πηση: όταν αποφεγεται να ολοκληρ!#εί η αναφορά σε κάτι και στη #έση
του τοπο#ετονται αποσι!πητικά.
π.χ. #εν ε)χα μόνο αυτά να πω0 αλλά και κάτι ακόμα...
 παναφορά: όταν δο ή περισσότερες προτάσεις αρχίζουν με την ίδια λέξη ή
φράση. π.χ. .α'άλα παν στην εκκλησιά " καβάλα προσκυνάνε...