Dalkavuklar Gecesi - Atsız PDF

Dalkavuklar Gecesi / H.
Nihal ATSIZ
http://www.nihal-atsiz.com
1- GLMEZ YZL KADIN

Hattua ehri sevin iinde alkalanyordu.
lkenin en gzel zaman olan bu yaz gnnde
anl kral Subbiluliyumann bir olu domutu.
Hatti milleti doumu kutlulama iin lgnca
eleniyordu. Kraln subaylar sava arabalarna
binerek, btn ehirlere bu mjdeyi vermek
zere uar gibi srp gitmilerdi.
Sarayn bahesi ileri gelenlerle dolup
tayordu. len masalar kurulmu, prensler,
rahipler, kumandanlar, vezirler, tccarlar ve
eliler en gzel yemeklerin bana mlerdi.
Krala getirilen hediyeler saray kapsna dizilmi,
nne saray askerleri dikilmiti.
Bakumandan Tutail sarayn nnde,
masalarn arasnda dolayor, karklk olmasn,
gelenler sayglansn diye ard sra gelen birka
subaya buyruklar veriyordu. Ksa boylu, gr ve
kvrck sakallar, kaln gvdesiyle Tutail su
katlmam bir Hatti idi. ok eski, yce bir
aileden geliyordu. lk atas, Hatti devletini kuran
Pampa ile birlikte alm, btn atalar hep kumandan olarak kanlaryla devlete hizmet
etmilerdi. ok sert bir adamd. Kral uygunsuz bir ii yapt zaman bunu kendisine ancak
Tutail syliyebilirdi. Yorulmak bilmezdi. Vakit gece yarsna yaklat halde bir an bile
oturmamt. Arkasnda yryen gen subaylar yorgunluklarn belli ediyorlar, fakat o daha
yeni kalkm gibi dipdiri, sapsalam yryp dolayordu.
Bu gece gkte yuvarlak, parlak bir ay vard. Kraln olu dodu diye Tanrlar g
bulutsuz, rzgar serin, ay parlak yapmlard. Her i yolunda gidiyordu. Fakat Tutail yine
memnun deildi. Zaten onun bir defa bile memnun olduunu gren yoktu ki
len masalarnn ortasnda sarayn muzka takm alyor, konuklar elendiriyordu.
Bakumandan, subaylardan bir ikisini daha teye beriye yolladktan sonra yannda kalan
yaveri ile bahenin uzak yerlerine doru yrd. Ar ar ilerliyerek buradaki sk aalar
gzden geirmee balad. Karda, aalarn en ok sklat yerde birisi duruyordu. Yaver
eliyle orasn gstererek: Kumandanm! lerde birisi var dedi. Tutail gzlerini dikkatle
baktktan sonra omuzlarn silkerek cevap verdi: Hantilyas olacak. Gel bakalm. Yanna gidip
burada ne aradn soralm.
Hantilyas, sarayn esrarengiz kadn idi. Yllardan beri sarayda olduu halde ne yapt,
kimin nesi olduu belli deildi. imdiye kadar, onun bir defa bile gldn kimse
grmemiti. ok kimseler adn bilmez, glmez yzl kadn diye anarlard. Yzne,
gzlerine, salarna baklrsa bir yabanc idi. Bakumandan da onu yabanc olduu iin
sevmezdi. nk o Hatti olmyan herkesten tiksinirdi.
Hantilyas, iki kiinin kendisine yaklatn duyunca ban evirip her zamanki elemli
gzleriyle ac ac bakt. Bu bak gen yaverin iinde bir acma duygusunu kabartmad deil.
Fakat sert huylu Tutail byle dnmyordu. inde hibir yumuaklk, hi zayflk olmyan
bir sesle sordu:
- Burada ne aryorsun? Kalabala karp elensene
-1-
Dalkavuklar Gecesi / H. Nihal ATSIZ
Glmez yzl kadn bu szlerden aalam gibiydi:

- Elenip ne olacak? lsem daha iyi.
Tutailin sesinde alay kvlcmlar parlad:
- lmek istiyorsan seni alkoyan yok. lmnle Hatti devleti batmaz. Sarayn mahzenlerinde
Kral Muril andan kalma flarla zehir olduunu da biliyorsun. Bundan bir tas iersen
dileine kavuursun!
Hantilyas cevap vermedi. deti zre hazin gzlerle karsndaki iki kiiye bakt. Sonra
yava yava uzaklaarak kayboldu.
Bakumandan bir zaman onun ardndan bakt. Sonra yaverine dnerek fkeli bir sesle:
Hatti lkesindeki btn yabanclar mahzene doldurup azlarna zehir aktmal Yar deli
bir Hantilyastan ne kar dedi.
2-
BYL SU
Tan aaryordu. Hattilerin kral saray kapsnn nne km, konuklarn tebriklerini
kabul ediyordu. lk nce prensler ve prensesler kululadlar. Yeni doan olu iin tanrlardan
uzun yllar, bahtiyarlklar, zenginlikler dilediler. Sonra Frikya elisi geldi.
Byk kral! Dost ve karde Hatti milleti ile siz, anl atalarna salklar, uzun mrler,
zaferler dilerim. Gnlden gelen kutlulamalarm kabul buyurursanz beni unutulmaz bir
bahtiyarlk iinde brakacaksnz dedi.
Kraln yaknnda yaverleriyle birlikte duran bakumandan Tutail bu szleri iitince

yzn buruturdu:
Alak Frikyal! Nasl da yalan sylyor diye mrldand. Tam bu srada gevrek ve
akrak bir kahkaha baheyi nlatt. Btn balar sesin geldii yana evrildi ve
aknlktan alan gzler nnde Hantilyasn glerek krala doru yrd grld.
Bakumandan klcna el att. Sonra yaverine dnerek : Yakalayn unu diye
buyurdu. Btn kalabalk arasnda armyan bir kendisi vard. Btn sarayn, hatta
btn Hattua ehrinin bildii bu glmez yzl kadnn kahkaha ile glmesi o kadar
umulmaz bir eydi ki herkes donup kalm, hatta bunun kral tahkir demek olduunu
bile unutmutu.
-2-
Yaverler, ldrm sandklar kadn yakalamak iin frladlar. Fakat kral onlara
bard:
Dokunmayn! Gelsin bakalm!
Hantilyas glerek krala yaklayordu. Yz kzarm, gzleri szgnlemiti. O kadar

gzellemiti ki kralda istekler uyandryordu. Ellerini krala uzatt:
Byk kral Subbiluliyuma! Olun dodu diye yalnz diriler mi kutlasn? te bak,
ben birl olduum halde seni kutlulamaa geldim. ller dirilerden daha ncedir
deil mi?
Bu szler ve arkasndan kopan yeni bir kahkaha orada bulunanlardan bir ounu
titretti. te bu kadn bir l gibi lmden korkmyarak, kraln karsnda aldr
etmezsizin glyor, kralla senli benli konuuyordu. lym diyordu. Fakat tpk diriler gibi
yryor, sz sylyordu.
Kraln kalar atld:
Ne dedin? Sen l msn? Daha dn gece sadn. Ne zaman ldn? Seni kim
ldrd?
Hantilyas akrak bir kahkaha daha att. Kendisine en keskin baklarla bakan Tutaili
gstererek:
Buna sor! Bana sen lrsen Hatti devleti yklmaz dedi. Saray mahzenlerinde zehir
dolu, git i dedi. tim ve ldm. imdi seni kutluluyorum.
Kral bakumandana bakt. Tutailin yz korkun bir hal almt:

-
Evet! Zehir imesini ben tledim. nk lmek istediini sylemiti. Fakat

grlyor ki lmeden delirmi dedi.
-3-
Kadn hala glmsyordu:
Taslarla itim. Kana kana itim. Yaknda gne tanrs tanus beni sofrasna
alacak. Siz de benimle birlikte gelmek istemez misiniz? ldkten sonra her ey
gzelleti. Ey anl kral Subbiluliyuma! Sen bile kocaman burnun ve a gznle
imdi bana ho grnyorsun!
Ortala buz gibi bir sessizlik kt. Yalnz Hantilyasn glleri akryor,
herkes nne bakyordu. Kral fkeli bir sesle bakumandana Bu kadn hemen saraya
getiriniz diye buyruk verdikten sonra geriye doru dnd. Hzl hzl yryerek ierde
kayboldu.
Tutail, Hantilyasn zerine kaplan gibi saldrd. Kolundan yakalyarak:
Yr maskara!... Ben sana bu edepsizlii sorarm diye tartaklad. Onun

glne, szlerine aldrmadan saraya srkledi. aknlktan dilleri tutulmu olan
yaverler biraz geriden geliyorlard.
Kral nde berikiler arkada olduu halde mahzene gidiyorlard. Kral, kral olal buraya
ancak bir kere girmiti. O da sarayda neler olduunu grmek iindi. Mahzene girdikleri
zaman Hantilyas hala glyordu. Bir kede srlanm olan flar ilerindeki korkun
zehirle asrlardan beri burada bekliyorlard.
Kral, kadna dnerek bard:
Hangisinden itin? Nasl itin?
Hantilyas yere yuvarlanm olan bir bakr tas eline ald. Kapa kaldrlm bir fya
yaklaarak:
Buradan itim anl kral! Bunu da senin iin iiyorum dedi. Tas fya daldrd.
Kzl, kpkl bir su ile dolan tas dudaklarna dedirdi. Kraln, bakumandann ve
yaverlerin hayretle bakan gzleri nnde son yudumuna kadar iti. Onlar, kadnn
-4-
hemen dp lmesini bekliyorlard. Halbuki onda hi lecee benzer bir hl yoktu.

Glyor, adm atarken sendeliyordu. Kral sordu:
-
Syle Hantilyas! Ka tas itin?

tas itim Be tas itim Gece yarsndan beri on tas itim Bu tatl
zehirden sen de imez misin kral?
Kral ve bakumandan baktlar. Hantilyas tas yeniden daldrm, kzl su iiyordu.

Kral yaverlerden birine dnd: Buraya birka esir getir dedi. Asrlardan beri mahzende
duran, deil aza bir damlas, insann derisine demesi bile insan hemen ldrr diye
bilinen bu kzl su demek ki ldrmyordu
Yannda esir olduu halde dnen yavere kral buyruk verdi. Bu ikiden birer tas
isinler
Yaver, tas ekingen bir durumla fya daldrp bir esire verdi. Ne olduunu bilmiyen
ve canndan bezgin bir adama benziyen esir susam bir insan gibi tas ald. deta zevkle
iti. kinci esir yzn buruturdu. ncs ise itikten sonra glmsedi.
Kraln buyruu ile esirlere birer tas daha verildi. Kral, bakumandan ve yaverler
armlard. nk onlar da lecekleri yerde Hantilyas gibi glmee, kahkahalar
atmaa balamlard. Artk kraln buyruunu, yaverin tas vermesini beklemiyorlard.
Tas birbirlerinin elinden kaparak fya daldryorlar, kzl suyu zerlerine dkerek imee
abalyorlard. Hantilyas ise kahkahalar atarak onlara bakyor, bararak daha ok
imee kkrtyordu.
Kral aknlklar iindeydi. Hani bir damlas bile insan ldren bu zehire ne olmutu?
Yoksa ienler sonra m leceklerdi? Bu srada esirlerden birinin yere dmesi pheleri
halleder gibi oldu. Fakat denin zerine eilip yreinin arpnn, soluk aln dinliyen
yaverin: Yayor, fakat uyuyor demesi akln bsbtn kartrd. Kraln yaman bir
merak sarmt. Birdenbire Tutaile dnerek sordu:
Sen bu zehiri ierek lm kimse biliyor musun?
Hayr!
-5-
Kral yavere dnd:
Ya siz?
Hayr!
Ben de bilmiyorum. yleyse kim biliyor? Sakn bu bo bir rivayet olmasn?
Sonra yaverlerden birine emretti:
u tas doldurup getir!
Yaver tas getirdi. Kral yava yava dudaklarna kaldrarak bir yudum itikten sonra
bakumandana uzatarak:
Tadna bak. Bu, bir zehire benzemiyor. Zehirde byle gzel tat olur mu dedi.
Tutail, kraln verdii tas ald. Btn hayatnda lmle karlamann, lmden
korkmamann verdii bir alkanlkla bir dikite iti. Sonra:
Zehir olamaz. nsann iine bir holuk veriyor dedi. Bir mddet birbirlerine
baktlar. Esirler ve Hantilyas hala glp aklabanlk ediyorlard. Bakumandan
glmsedi:
Byk kral! Bu bir zehir deil. Bu itike insana ferahlk veren, insan gldren
byl bir su. mrmde glmiyen u kadnn da bunu itikten sonra sevince dmesi
gsteriyor ki bu zehir olamaz dedi. Sonra fya yaklaarak bir tas daha alp iti ve
mrnde ilk defa olarak yasay, treyi unutup kraln karsnda kahkahalarla gld.
Kraln merak bsbtn artmt. Tas Tutailin elinden kaparcasna alarak fya
daldrd. Biraz nce korkarak, dnerek bir yudum tatt kzl suyu dker gibi azna
boaltt. Bir an iin tereddtle etrafna bakt. Bir fya dayanm olduu halde kahkahalar
atan Hantilyas, yerde yatan ve yanaklarn iiren esiri, birbirlerine sarlp gremee
alan teki ikisini, glen bakumandan, aptallaarak bakan yaverleri grd. Her ey
houna gitti. Biraz ba dnyordu. inde yle bir hafiflik vard ki Hele karsndaki
kadn o kadar gzeldi ki Dayanamad. deta istemiyerek bir kahkaha da o att.
-6-
3-
HER EYN PUNDUNU BULAN FLOZOF
Filozof lnasam o gn evinden kmamt. Krala bir iir yazyordu. Her ne kadar
kendisi filozof idiyse de arasra iir de yazard. Gzleri sevinten parlyordu. Fakat bu
parlaklk pek belli olmuyordu. O kadar kaln kalar vard ki gzlerinin n rtyordu.
Bu kaln kalarla, bu sevimsiz ve yalan dolanc yz ile hi de bir Hattiye benzemiyordu.
Asurdan gelmi, babas vezir olmu, kendisi de Hattuata domutu. Asur dilini
bilmezdi. Hatti retmenlerinden ders almt. Keyfine dkn, tembel bir adamd. Fakat
kendisini satmasn bilirdi. Anas onu ylan yumurtasyla besledii iin ok haindi.
Kendisinden baka kimseyi dnmezdi. Fakat nl bir filozoftu. Her eyin pundunu
bularak yaard. Babas vezirliinde epey para rpmt. lnasam ise bu kadarla
kanmyordu. Bir eyler olmak istiyordu. Byk bir tahta levhann zerine yazd iiri son
bir defa daha okudu:
Ey kahraman anl kral; Hattilerin birincisi!

Klcnn imeiyle titretirsin drt bir yan.
Sensin yurdun hem altn, hem gm, hem inicisi
Tarih daha grmemitir senin gibi kahraman!
Dnyadaki krk devlete senin adn korku salar.
Geleceksin diye titrek Frikyann elmalar.
Urartunun gzelleri seni anp aka dalar,
ldrrsn bir bakla kanl haydut Kaskalar.
Sen olmazsan kim doyurur, kim yaatr Hattileri?
Babamz da, anamz da, varmz da sensin!
Firavunun ordusunu Amurrudan at ileri!
O ldr, sen dirisin, o hastadr, sen esensin!
Dorusu iir pek gzel olmutu. Kimbilir kral bunun iin kendisini nasl
mkfatlandracakt? Bu midin sevinciyle, kertenkele kzartmas getirsin diye karsn
armak zere iken kap vuruldu ve saray yaverlerinden biri kraln kendisini beklediini
bildirdi.
-7-
lnasam bu ara sevinmi gzkt. Fakat iten ie bir korku da duymad deil.
Bununla beraber btn kurnazln taknrsa gelebilecek olan tehlikeleri nliyeceinden de
emindi.
Kraln huzuruna girdii zaman bakumandanla onu pek denceli buldu. Byk bir sayg
ile Subbiluliyumay selamlad. Kral nndeki anaklar dolduran kzl suyu gstererek sordu:
Filozof lnasam! Bunlarn ne olduunu biliyor musun?
Filozof yaklap dikkatle bakt. Biraz dnd. Hibir eye benzetememiti. Fakat
bilmiyorum demei yksek filozofluuna yaktramad iin :
Kral Hazretleri! Bunlar boyadr cevabn verdi. Kral glmsedi:

boya m? Halbuki sen bundan on yl nce bunlarn korkun bir zehir olduunu
sylemitin. Unuttun mu? Hani sarayn mahzenindeki flarda kendi kendine kpren
bir sular vard. te bunlar o sular imdi boya diyorsun.
Evet Kral Hazretleri! Bunlar zehirdir. Fakat boya iin kullanlr.
Sen bu zehri iebilir misin?
Bu sorgu lnasamn benzini saratverdi. Hatta biraz sendeledi. Beyni allak bullak olmak
zere idi. Bereket versin yine kurnazl yardma yetiti:
Kral Hazretleri buyruk karsa ierim. Yalnz O zaman
O zaman ne olur?
Kral Hazretleri iin baladm iir yarm kalr.
Ve kraln cevabn beklemeden tahta levhay karp krala sundu. Subbiluliyuma iirden
pek anlamazd. Fakat kral olduu iin anlar gzkmek mecburiyetinde idi. iiri okuduktan
sonra sordu:
Bu iir daha ne kadar olacak?

-8-
Filozofun gzleri parlad:
Bunun gibi be para daha olacak!
Kral gld:
Bu ok deil ki Ne kadar zamanda biter?

Bugn takdim ettiim u paray ancak bir ylda yazdm. iirin bitmesi daha en az
be yl ister. nk Kral Hazretlerine verilecek bir iirin her kelimesi zerine
haftalarca dnmek gerektir. Hele bu kral bizim anl kralmz Subbiluliyuma
olursa
Bu szler, bakumandan Tutailin gzlerini fke ile doldurdu. Dudaklarnn arasndan:
Kpek Asurlu! Nasl da yalan sylyor diye mrldand.
lnasamn iiri ve szleri krala asl maksadn unutturmutu. Dedi ki:
Filozof! Asrlardan beri mahzende duran bu zehirleri dn gece Hantilyas ve esir

iti. Hatta biz de itik, bir ey olmadk. Bu krmz suda yle bir hassa var ki insann
biraz ban dndryor; iine bir nee veriyor. Tad da gzel. Hatta mrnde
glmemi olan Hantilyas bunu itikten sonra kahkahalarla gld. Ben de mrmde ilk
olarak rahat bir uyku uyudum. Halbuki her gece devlet ilerini dnmekten uykum
kaard. Seni bu suyun ne olduunu bize anlatman iin ardm. Hattuan
bilginlerine, airlerine de haber yolladm. Dnp bunun ne olduunu aa
karacaksnz.
lnasam btn hilekrln taknmt. Bir cevap bulmak zere idi. Fakat bu srada
kral selamlyan bir yaver nl air rdasn geldiini bildirdi.
-9-
4-
CCE RDAS
Cce boylu ve iman gbei ile pek gln bir yaratk olan rdas, kral selamlad
zaman herkesin iinden ir glme duygusu geti. Ona irenerek bakan Tutail bile
dudaklarn srmaktan kendini alamad. Hatti lkesindeki herkesin soyunu sopunu,
gemiini bilir, ona gre deer bierdi. rdasn genliinde nasl tavuk alarak geindiini
biliyordu. Sonra zengin olmu, tekine berikine medhiyeler yazarak gze girmi ve
memlekette n kazanmt. Tavuk hrszl yaparken pek ylk bir genti. air olduktan
sonra yapmack bir kurumla herkese gz da vermek istediinden kalarn atar, azn
smsk yaparak yle yrrd. Fakat ne kadar gln olduunu bilmiyordu.
Kral taslardaki suyu gstererek:
air rdas! Senin iirlerinde bu suyun ad geer mi? Bunun ne olduunu bana
syliyebilir misin? diye sordu.
Cce air, kendisinden iki kar ilerde bulunan gbei ile paytak paytak yryerek taslara
yaklat. Dikkatle gzden geirdi. Dedi ki:
Kral Hazretleri! Bu, krallarn ve kralielerin ykanmalarna mahsus tlsml bir

sudur. Bunda ykanan krallarn hayatlar ebedi, devletleri kuvvetli, ordular yenilmez
olur. nk bu suya gk ve yer Tanrs Arinnann gz yalar karmtr. Evet
Arinna Bir iirimde Arinna iin yle demitim:
Ey kadn Tanrlarn en gzeli Arinna

In gnlmn gzlerine saarsn.
Bu air yz bin kere tapnmak diler sana,
Fakat sen bulut gibi ykseklerde uarsn.
Senden bir para vardr her kadnda muhakkak,
Ey kadn Tanrlarn en anls Arinna!...
Kral birdenbire airin szn kesti:
- 10 -
Seni iir okuyasn diye armadm. Tastaki suyun ne olduunu bilesin diye
ardm. Bilemedin. Bu su sarayn mahzenindeki flardan alnmtr
rdasn rengi utu ve kollar aaya dt:
Zehir!... diyebildi. Kral glmsyordu.
Haydi bakalm air! u taslardan birini i Houna gidecek
Cce air gbeinden umulmyan bir eviklikle srad. Sonra kekeliyerek sordu:
Ne buyurdunuz Kral Hazretleri? eyim mi? Fakat sonra lrm
Kral cevap vermeden glmsyordu. rdas kendinden gemiti. Alamaya balad:
Aman Kral Hazretleri! Sonra lrm. Daha genliime doyamadm. Emredin,

gidip tek bama Frikya lkesini zaptedeyim Emredin, urada yirmi defa takla
ataym Fakat daha hayata doymadm
rdas pek ok eyler syliyecekti. Syliyemedi. nk o kadar korkmutu ki sonunda

dp bayld.
Bu hali gren Tutail, kraln duyabilecei bir sesle:
- Frikya lkesini tek bana zaptedecek olan kahramana bak. Frikyay bal kovan,
kendisini de ay sanyor dedi. Kral hala glmsyordu. Yaverlere buyruk verdi. Aylsn diye
rdasn azna kzl su dktler. air nce gzlerini, sonra yuttuu suyun lezzetini anlamak
istiyormu gibi azn oynatt. Yaverin tuttuu tas houna gitmi olacak ki yar beline kadar
dorularak hepsini bir dikite iti. Fakat gzleri, hl glmekte olan iliip de itii suyun
mahzendeki flardan kan zehir olduunu anlaynca derinden bir ah ekerek ikinci defa
dp bayld. lnasam alayla bayld dedi. Bakumandan buna Frikya fetholundu diye
cevap verdi. Kral yaverlerden birine dnerek bahekimi armasn buyurdu.
- 11 -
5- BAHEKM ZZA
Bahekim Zizann gzleri uzaktan grmezdi. Kapdan girince uzaktan kral sanarak
byk amdanlar selamlad. Fakat yaklap da suunu anlaynca kraldan kendisini
balamsn dinledi:
ok okuduum iin gzlerim yoruluyor. Uzaktan gremiyorum Kral Hazretleri. Mum,

evresini aydnlatr. Fakat dibine k veremez. Ben de herkesin hastaln iyi ederim,
fakat kendimi edemem ded. Kral sordu:
Bahekim Ziza! Gzlerini bu kadar yormak iin levha okudun?
imdiye kadar drt bin levha okumuumdur Kral Hazretleri!
Tutail yine fkeyle mrldand:
Yalan sylyor kpek. Evini grdm. Yz tane kadar levhas var.
Kral, yan banda sylenen bu szleri iitmiti. Zizaya sordu:
Drt bin levha okuduuna gre bu kzl suyun ne olduunu bilmelisin. Bak bakalm,
nedir acaba?
Hekim Ziza gzlerini taslara kadar indirdi. Okuduu levhalar hatrlatmak ister gibi gzlerini
saa sola kaydrd. Sonra sevinle:
Evet Kral Hazretleri! Bunlar salk Tanrs Kamruepan kanl gz yalardr. Btn
hastalklara iyi gelir dedi. Kral yerde yatan cce rdas gsterdi:
Fakat rdas bundan ier imez dt. Kendisine bunlarn saray mahzenindeki
flardan alndn sylemitik.
Saray mahzenindeki flarn ad geer Ziza rperdi. Btn Hattuta halk gibi o da hi
grmedii bu mahzende bir takm flar olduunu, flarn iinde pek korkun bir zehir
- 12 -
bulunduunu biliyordu. Hatta yanlmyorsa bu zehirden bir adamn eline iki, bana bir
damlamas lmne sebep olur diye bir yerde okumutu.
Kral sordu:
Hekimba Ziza! Bu taslardan birini iebilir misin?
Zizann yrei korku ile arpt. Fakat birdenbire ferahlyarak cevap verdi:
Sizden buyruk olursa ierim Kral Hazretleri!
Aslnda pek korkak bir adam olan Zizaya bu yiite szleri syleten ey kuann altnda
saklad kk bir kutuyu hatrlamas idi. O kutuda en keskin zehirleri bile st haline getiren
bir panzehir vard. Ziza bunu kendi hekimlik bilgisiyle bulmu veya okuyarak renmi
deildi. Bir Hint ingenesi olan anas bunu sr olarak retmiti. Bu korkmamazl gren
Tutail de armt. Hint ingenesinden doan bu yalanc ve yabanc herifte bu kadar kat
yrein nasl olup da bulunduunu bir trl anlyamyordu.
Kral yle dedi:
Sadakatini ve cesaretini beendim. Fakat kzl suyun ne olduunu bilemedin. Bunun

iin bir kurultay toplamaa lzum var. Tutail! imdi katiplere syle: Asur, Kalde, Frikya,
Lidya, Kaska, Amurru, Msr ve btn lkelerin krallarna mektuplar yazlsn. Bu suyun ne
olduunu anlamak iin bilginlerini buraya gndersinler. Gelecek bilginler iin de hazine
vezirinden biner gm ekel al. yi subaylar sava arabalaryla abuk gidip bilginleri
getirsinler.
Tutail suraksad. Kraln yzne tuhaf tuhaf bakyordu. Subbiluliyuma bard:
Ne duruyorsun bakumandan? Szlerimi anlamadn m?

Anladm Kral Hazretleri! Ancak bir noktay aydnlatmak isterim. Mektup yazlacak
lkeler arasnda Kaskay da sylediniz. Bu nasl olur? Onlar hem bizim en byk
dmanmzdr, hem de ok geri, kaba insanlardr. Onlarda bilgin ne gezer? Kaskaya
yollanacak bin ekel bouna gnderilmi olacak.
- 13 -
Kral kzmt:
Sen benim dediimi yap. Orada da bilginler vardr.
Sonra Zizaya dnd:
Hekimba! Artk sen de btn ustaln gstererek rdas aylt.
Bunu syliyerek odadan kt. Bakumandan ve yaverlerle lnasam da ardnda yrdler.

Yalnz bir yaver, Zizann yannda kalmt. Ziza ona dnd:
Gen yaver! u zavally ayltmak zere bana byk anaklar iinde su getirir misiniz?
Yaver dar seirtti. Hekimba, yerde bir et klesi gibi yatan rdasa eilerek baktktan
sonra kendi kendine sylenmee balad:
Baylacak zaman bulmu hayvan herif. Baylacana geberseydi de benim yerime

seninle mezarclar urasayd... Korkak herif... Bir de kadnlara iir yazp kahramanlk
taslar. Seni dman karsnda deil, bir tarla sannn karsnda grmek isterim...
Sersem... rk beyinli... Yreksiz... Kaltaban...
Yaver, iki saray askerine ykledii byk anaklarla gelen su getirmeseydi bu kfrler uzayp
gidecekti. Hekimba, baygn yatann nce boynunu udu. Sonra anaklardan birini
kaldrnca iindeki suyu bandan aa boaltt. rdasta kprdamalar oldu. kinci ana da
bana yiyince gzlerini bsbtn ap etrafna baknd. Hekimba onu dorultarak:
Ah sayn air! Gemi olsun, dedi. Sizi kurtarmak iin btn ustalm kullandm.
Emin olun, banza bir ktlk gelseydi yreime inerdi. Sizin gibi ince bir air,
kahraman bir arslan, keskin dnceli bir bilgin dnyada acap var mdr? Tanrlara
kurban keseceim. nk Hatti lkesinin vnc olan sizin gibi bir stad kurtuldu.
Yannzda daha ok kalamyacam iin zlyorum. Fakat ok ilerim var. Gen yaver
size yardm eder. Hoa kalnz sevgili dostum!
- 14 -
Ziza bu szleri syledikten sonra acele ile kp gitti. rdas ayaa kalkmt. Bir istei olup
olmadn soran yavere hayr cevabn verdikten ve onunla iki askerin uzaklamalarn
bekledikten sonra elleriyle kendisini yoklad. Sa olduuna pek inanamyor gibiydi. Nasl
olmutu da o korkun zehir azna dkldkten sonra lmemiti. Acaba gerekten kendisini
Hekim Ziza m kurtarmt? Hayatn o alak herife borlu olmak istemiyordu. Zaten ondan da
byle bir ustalk ummuyordu. rdas, srlsklam olduunu farkna varnca dncelerini bir
yana brakt. Saray bahesinin havuzuna dm olsa ancak bu kadar slanrd. Bu klkla
daha fazla duramyacan anlad ve : Namussuz herif! Kovalarla su dkm de hayatn
kurtardm diye vnyor diye sylenerek yrmee balad.
Bu srada, zehir imek tehlikesini de bir pundunu bularak atlatm olan Filozof lnasam
evine dnm ve taze susam yanda kzartlm iri kertenkelelerden ibaret yemeini byk
bir itahla yemee balamt.
6- KURULTAY
Aradan ay gemiti. Uzak, yakn ellerden bilginler Hattutaa gelmilerdi. Hatti

lkesinin btn ehirlerindeki akll, bilgili kimseler de Hattutata toplanmlard. Bunlarn
hepsi bir kurultay yaparak kral mahzenindeki flar dolduran ve iince insan gldren kzl
suyun ne olduunu ortaya koyacaklard.
Hatti bilginleri arasnda Kargamtan gelen keznini de vard. ok okumu, ok ey

renmi, ciddi, uysal kendi halinde bir kimse idi. Asur ve Frikya dillerini kendi dili kadar bilir;
Msr, Lidya dillerini konuur; Amuru, Hurri, Kaska dillerinden de anlard. Btn bu lkeleri
gezmi, oralardaki kral ktphanelerini grm, levhalarn hepsini okumutu. Bir okuduu
ey bir daha aklndan kmazd.
Gzn en lk bir gnnde kral saraynn byk tren odasnda kurultay toplad.
Subbiluliyuma altn kakmal tahtnn zerinde idi. Yannda gzdesi Yamzu vard. Bu Hattuta
gzeli yuvarlak yz, uzun salar, ay bal gibi iman gvdesiyle yabanc bilginlerin
gzlerini kendi zerine eakiyordu. Kraln sanda prensler ve prensesler vard. Solunda
bakumandan Tutail, rahipler, saray yaverleri ve vezirler sralanmt. Karsnda, bir tarafta
Hatti bilginleri, bir tarafta da yabanc bilginler oturarak oday dolduruyorlard.
Kral oturduu yerden u nutku okudu:
Ey Hatti bilginleri! Ey dost, mttefik ve karde ellerin yksek deerli bilginleri! Buraya
gelmeden nce hepiniz saray mahzenini gezerek flarn iindeki kzl suyu grdnz.
Atalarmdan bana miras kalan bu suyun ne olduunu, neden yapldun kefediniz. Ben
- 15 -
bunun Tanrlardan kalma bir ey olacan sanyorum. Bunun Tanrlardan atalarma

yadigr edilmi bir su olduunu ispat ederseniz sizi mkafatlandracam. O zaman
hazinemin kaps size alacaktr.
kezniniden baka yerli, yabanc btn bilginlerin gzleri parlad. lk nce lnasam sz ald:
Byk kral! Deerli bilginler! Sze herkesten nce baladm iin suumun
balanmasn dilerim. Kral Hazretlerinin fikirlerinde byk isabet vardr. Bu sular
Tanrlar tarafndan kralmzn yce atalarna armaan olmasayd imdiye kadar iilip
bitirilirdi. Asrlarca zaman herkes bunu zehir diye bildi. nk Tanrlar, insanlar onun
yanna yaklatrmak istemedikleri iin gnllere yle ilham etmilerdi. O halde niin,
bunun zehir olmadn imdi anlald? nk Tanrlar bunu kraln en yksei olan
kralmz Hazretleri iin saklyorlard.
lnasam szn bitirmeden lgnca bir alktr koptu. Bilginler bu sz ok beenmilerdi.

Cce rdas, kendisini krala gstermek iin ayaa kalkyor, adeta tepinerek el rpyordu.
Kral memnundu. Fakat ciddi duruyor, sevincini belli etmiyordu.
kinci olarak sz alan Msrl bilgin kral selamladktan sonrayle dedi:
Sayn bilginler! ok sz sylemiyeceim. nk ok sze lzum yok. Vaktiyle

Msrda bir papirste grmtm. Msr Tanrs Amonra ile Hatti Tanrlar konuarak bir
krala, gnllere sevin veren bir su armaan etmek istemiler ve bunun hangi kral
olmas gerektiini uzun uzun mnakaa etmilerdi. Sonunda anlaarak bunun insanla
yeni bir devir aan pek anl bir kral olmasn kararlatrmlar ve bu kraln manevi
meziyetlere sahip olmaktan baka pek yakkl ve ehla gzl olacan da nceden
kefetmilerdi. te bu kral byk cmertlii, keskin zekas ile bizi burada konuklyan
anl Subbiluliyuma Hazretleridir.
Bu szler deminkinden daha lgn bir alk toplad. Cce rdas hem alklyor hem de kendini
yiyordu. Byle giderse kraln adad mkafat yabanc bilginler kazanacakt. Tutail ise
hayretinden akna dnyor ve :
Dalkavukluun bu kadar da grlmemitir. Herif bizim a kral ehla gzl yapp

kt. Korkarm ki kral da buna inand. imdi bu cce rdas da kalkp kraln hyar kadar
kocaman burnu iin fndk burnu derse iime fenalk gelir, belki de yreim durur diye
dnyordu. Bakumandann aklna gelen bana da geldi. Cce rdas sz alm,
yzne yapma bir ciddiyet vererek syleve balamt:
- 16 -
imdiye kadar sylenen szleri tasdik ederim. Ben de baka bir delil daha vereceim.
Ben her ayn ilk gnnde sabaha kar bir rya grrm. Bu ryada kadn Tanr Arinna
gkten iner ve beni kollar arasnda skarak anl kral artk hediyemizi kabul etsin derdi.
bUnun ne demek olduunu nceleri anlyamtm. Bir gece bu hediyenin ne olduunu
sordum. Gld. Beni kollar arasnda bsbtn skarak tlsml su dedi. Gryorsunuz ki
bu su Tanrlar tarafndan kralmza hediyedir ve Arinna, Tanrlar elisi olarak aylarla
ryama girmiti. Ah, Tanr Arinna! Bakn, onun iin bir iirimde ne demitim:
Ey kadn Tanrlarn en gzeli Arinna!

In gnlmn gzlerine saarsn.
Bu air yz bin kere tapnmak diler sana,
Fakat sen bulut gibi ykseklerde uarsn
Senden bir para vardr her kadnda muhakkak,
Ey kadn Tanrlarn en anls Arinna!
Senin gzelliini grnce oldum ahmak,
Ey kadn Tanrlarn en ycesi Arinna!
Feda olsun uruna btn bal arlar,
Senin sevginle btn ham erikler kzarsn.
Kahvaltn olsun btn yumurta sarlar,
Beni de al, ye desem buna belki kzarsn.
Senden bir para vardr muhakkak her kadnda,
Sana btn Hattiler vermelidir cann.
Gzlerinin rengi var rdein kanadnda,
Senin iin dkerim yz bin erin kann!..
Cce rdas iirini bitirdii zaman alklar nlarken Tutail krala doru eildi.
Kral Hazretleri! Yz bin erin kann dkyor da kendi kann neden acaba? diye
sordu. Kral gld ve alklar hala oday doldururken bakumandana u cevab verdi:
Canm, herifin gvdesini grmyor musun? Onda ne kan var ki dksn.
Tutailin uzak yz bu szlerden sonra biraz glmser gibi oldu. imdi sz sras Hekim
Zizada idi:
Ben mesleimin icab olarak insanlarn yreini dinlediim, gzlerinin iine baktm,
kafalarn gzden geirdiim, boyunu ltm zaman onlarn nerelerinde ne hastalk
vardr, ka yandadr, hangi aileden, hangi memlekettendir, anas nedir, babas nedir
derhal anlarm. Bugn bu kurultayn sebebi olan u tlsml suyun Tanrlar tarafndan anl
kralmza armaan edildii artk ispat olunmutur. Bilhassa deerli bilgin rdasn
ryasndan sonra bunda hi phe kalmamtr. Ben size bu tlsml suyun baka bir
hassasn syliyeceim. Bu su hekimlik iin en byk ilalardan biri haline gelmitir. Bir
adamn gnlnde sknt olduu yahut ikembesine ylan kat, burnuna sivrisinek
girdii zaman bu tlsml sudan bir tas iermek onun iyilemesine yetiecektir. Yalnz...
- 17 -
Evet, yalnz bu suyu herkes usulsz, greneksiz imez. Bu suyun st ve iyi taraf Kral
Hazretlerinin ve onun uygun grecei yksek kimselerindir. Altta kalm olan ksmlar ise
halkndr. Bu suyun ne olduunun anlalmas dolaysyla bir de teklifim var: Bundan
sonra bu suyun tortuly ksmlar sata karlmal ve hazineye bir varidat temin
edilmelidir.
Yine alklar oday doldurdu. Cce rdas yine ayaa kalkarak tepiniyor, kendisini krala
gstermek istiyordu. Hekimbandan sonra btn yerli ve yabanc bilginler sz alp trl
szler sylediler. Szlerinin birbirine benzemiyen taraflar vard. birletikleri biricik nokta bu
tlsml suyun Tanrlar tarafndan krala armaan edildii idi. Baka sz syliyecek kimse
kalmamt. Kral, kurultay bitirmek buyruunu vermek zere idi. Tam bu srada, en arkada
yer alm olan ve son bilginler sz sylerken uykuya dalm bulunuveren keznini ayaa
kalkt. Kolunda bir ok yazl levhalar vard. Saray terifatn hi bilmedii anlalyordu.
Dorudan sze balad:
Yahu! Siz ne kadar salak heriflersiniz be!.. Kral Hazretlerinin mahzenindeki suyu
Tanrlar tarafndan gnderilmi diye sylyorsunuz. Hi yle ey olur mu? Ben dnyann
her yerini gezip btn yazl levhalar okudum. Hi byle bir ey grmedim. Ama benim
grdm ve bildiim eyler vardr. imdi size onlar anlatacam. Bu tlsml su dediiniz
ey gzel bir ikidir. Adna arap derler!..
Bu szler zerine odadan bir homurtu ve mrldanma dalgas geti. Herkes birbirine bakt.
Kralla Yamzu da tuhaf tuhaf baktlar. Yamzu fkelenmiti. Sevgili krala Tanrlar tarafndan
gnderilmi olan tlsml suyu inkar etmekle bu kaba adam hakaret etmi olmuyor muydu?
Dayanamyarak sordu:
arap da nedir? Ltfen anlatr msnz?
Yahu! Ne acele ediyorsun? Elbette anlatacam. arap denilen iki zm suyudur!..
Bu szler zerine umumi aknlk son dereceyi buldu. keznini bunun farknda deildi.
Farknda olsa da aldrmazd. Szlerine devam etti:
Kral Muril 400 yl nce btn Assuva lkesini ba edirdii zaman Lidyallar ona
zm vergisi gndermei kabul etmiler. Bir yl ok zm oldu. Andlama gereince
kendi lkelerinde kann onda birini vermee mecbur olduklarndan bunu be yz fya
doldurup arabalarla getirdiler. zm ok diye sarayda herkes tka basa yedi. Murilin
kars bir gece zmden patlad. Bunun zerine Muril zm yemei yasak edip yiyeni
zehirlensin diye de barahibe dua ettirdi. Barahip dua edince herkes korkup zehir oldu
diye zmden el ekti. Kral, Lidyay zm vergisinden balad.
- 18 -
Rahip duskam dayanamad. Ayaa kalkarak bard:
Sen rahiplerin adn azna ne diye alyorsun? Senin gibi yabanclar kutlu olanlarn
adn anmamaldr. Tlsml suya zm diyorsun. Biz zmn ne olduunu biliriz. Nasl
oluyor da yuvarlak zmler byle su oluyor? Neden kraln karsnda yalan sylyorsun?
keznini hi kzmamt:
Yahu! Beyni bulanm kocakarlar gibi ne telalanyorsunuz? Ben daha szm

bitirmedim ki... Kral Murilin zamannda da senin gibi salak bir rahip vard. Kraln
gzne girmek iin zmlere dayak atmaa kalkt. Kocaman bir sopa ile btn flardaki
zmleri dvd. O sopay yiyince tabii zmlerin hep suyu kt. O kadar sopa sen yesen
kart bir herif olduun halde senin de suyun kar. Sonra bu flarn zerine birer kapak
konuldu. Zamanla onlar arap oldular. arap denen iki zaten byle yaplr.
Yamzu atlarak sordu:
Btn bu sylediklerin gzel ama ispat olunmak ister!

Yahu! spat edemiyeceim sz syler miyim? Lidya krallarnn ktphanesinde bu
zmlerin gnderildiini yazan iki levha var. Hatti kral Mursila iin arabalarla zm
gnderdik diyor. Bu Lidyallar kaln kafal herifler olduklarndan Muril diyemezler. Mursila
derler. Bana da bir trl keznini diyemezler, kazninya derlerdi. o iki levhay ben kendi
ktphanem iin kopya ettim. te bakn!..
keznini iki tahta levhay Yamzuya uzatmak iin ilerlerken devam ediyordu:
Bizim krallarn ktphanesinde de Lidyadan zm vergisi geldiini yzan tulalar

vardr. Eski Hatti dili yazlmtr. Kral Murilin kars zehirlendi diyor. Ama doru deildir.
nk zmden adam zehirlenmez. ok yerse patlar. Ben Lidyada bir gece ok
yemitim. Az kalsn patlyordum...
keznini2nin keskin szleri zerine kurultayda ilk nce buz gibi bir sessizlik oldu. Sonra,
arm olan bilginler yava yava kendilerine geldiler. Kral Subbiluliyuma tahtnn zerinde,
- 19 -
gzlerini bir noktaya dikmi olduu halde somurtkan bir yzle oturuyordu. Gzdesi Yamzu
bir krala bir de kezniniye bakyor, kzyor ve kzaryordu. lk itiraz cce rdastan geldi.
Olamaz, diye bard, hi byle ey olur mu? Bu tlsml su zm suyu olsayd Tanr
Arinna her gece ryama girerek bunun kralmz iin saklanm olduunu syler ve beni
kollar arasnda skar myd?
keznini soukkanlln hi bozmuyordu:
Yahu! Arinna seni kollar arasnda sksa senin pestilin kard. Tanr Arinnann ii
kalmad da senin gibi suratsz bir cce herifi kollar arasna alacak? Sen Tanr Arinnay
deil, Babil eytan Aranniyi grp kartrm olacaksn. nk Babil eytan ccelerin
koruyucusudur.
Cce rdasn iine baygnlklar geliyordu. Oturduu yere der gibi kmt. Fakat yiitlie
leke srmemek iin mrldanyor, darda seni yakalarsam tepelerim diye syleniyordu.
Yamzunun kzgnl gitgide artyordu. Bu kaba adama bir ders vermek ihtiyacn iddetle
duymakta idi. Zaten kendisi de on gndr bilgin olmak iin ders aldndan artk kendisinden
stn kimse olmad kanaatindeydi. ri ve iman gvdesiyle de oradaki bilginlerden
stnd. Sze sertlikle balad:
keznini bilginlik satt halde hibir ey bilmiyor. Buradaki btn bilginler bu suyun
Tanrlarca gnderilmi olduunu syledi. O ise zm suyu dedi. Bir bilgin ekseriyetin
dncesine aykr sz syler mi? Bilgin bilir ki okluun sz azln sznden
dorudur. nk kuvvet okluktadr. Kuvvet ayn zamanda akl ve bilgi demektir. Byle
olduu halde o umumun fikirlerine kar gelerek bilgisizliini ortaya koymu olmuyor mu?
oklua dar salr m?
Tren odasn yine alklar nlatmaa balad. keznini hi istifini bozmadan grltsnn
kesilmesini bekledi. Sonra her zamanki soukkanll ile cevap verdi:
Yahu! Sen ne ksr akll kadnsn!.. okluk kuvvet olur mu? Senin szn doru olsa
buradaki bu salak herifler ok olduklar iin Kral Hazretlerinden kuvvetli olmak gerekir.
Her eyin iyisi, z azdr. Bir insan yz eekten, bir akll yz aptaldan, bir bilgin yz
bilgisizden stndr.
- 20 -
Rahip duskam yerinden frlayarak bard:
Ne demek istiyorsun? Kendini kralla bir mi tutmak istiyorsun?
Yahu! Sen ne salak herifsin! Ben byle ey syler miyim?
Odada grlt olmaa balamt. Bu grlt arasnda biri yanndakine: Fena halde kzd
dedi. teki cevap verdi: Hayr, glmesini tutamad da glmek iin ekindi.
Kraln niin kt anlalmad. Fakat onun orada olmamas bilginlere byk bir cesaret
vermiti. Hep birden keznininin zerine ullandlar. Cce rdas baryordu:
Vatan haini! Senin kelleni uurmal!..
lnasam aka bir ey sylemiyor, fakat geriden baz atelileri kkrtarak kezniniyi
dvmee heveslendiriyordu. duskam, Tanrlar tahkir etti diye yumruk skyor, Ziza krala
saygszlk gsterdii iin derisinin yzlmesini tavsiye ediyordu. Nihayet hepsinin hamiyetleri
cotu. zerine saldrarak dvmee baladlar. keznini yedii dayaa aldrmyordu. Tahta
levhalarn kurtarmak sevdasnda idi. Bundna dolay inen yumruklara, tekmelere karlk
vermiyor, elbisesinin yrtlmas ona vz geliyordu. ki koltuuna ald ald tahta levhalarna
skca sarlm olduu halde yol ap kendisini dar atmak istiyordu. Fakat berikiler onca en
deerli eyin levhalar olduunu sezince onlara da saldrmaa baladlar. Koltuundan ekip
paralyorlar, kafasna arpyorlard. O hala mdafaa etmiyordu. Kapya epey yaklamt.
Fakat son levhas da elinden alnp paralannca kzd. Sava Tanrs Zamamaya snarak
karsndakilerden birine tokat indirdi. Bu tokat o kadar hzl inmiti ki onu yiyen adam bir
anda yere devrildi. Ayn zamanda kendisini dvenler de duraksayp aldlar. Tokad yiyen
adam, Hekimba Zizann kardei ikinci hekim Pilga idi, keznini karsndaki bilginlere
bakarak dedi ki:
Yahu! Ne biim adamlarsnz! Bu levhalar yazmak iin on drt yl btn dnyay

dolamtm. imdi yeniden yazmak iin on drt yl daha dolaacam.
Bunu syliyerek yrmee balad. Saray bahesinin sonunda bal duran eeine binerek
Hattuatan kp Kargam yolunu tuttu. Oradaki evini ve eyalarn sattktan sonra yine
eeine binerek Msra yneldi. Evvelce yapt gibi yine Msrdan balyarak btn dnyay
dolaacak, kral ktphanelerindeki levhalar kopya edecekti.
- 21 -
7- KHN LKA
Tlsml suyun ne olduunu anlamak zere btn dnya bilginlerinin toplanmasyla

kurulan kurultay, onun Tanrlar tarafndan kral Subbiluliyuma iin hazrlanm bir btn
bilginler biner gm ekel verdikten sonra dalm, btn bilginler biner gm ekel
almlard. Hepsi memnundu. En ok sevinen Lidyal bilgindi. nk bu tlsml suyun
memleketinde kan zm dolaysyla biliyordu. Kral, kendi tebas olan bilginlere de byk
para mkafatlar datm, Hattutata onlara topraklar balamt.
Yabanc bilginler yurtlarna dnmek iin yola karlarken kraln subaylar da onun bir
buyrultusunu Hatti eline bildirmek zere yola kyorlard: bundan sonra o kzl suya arap
denmeyip Tanrnn krala gnderdii tlsml su denecekti. nk kurultayda konuulan
eyler, kraln mahzenindeki zehir diye bilinen suyun arap adnda bir iki olduu abuka
halk arasnda yaylm, herkesin aznda arap laf dolamaa balamt. Hatta ba olanlar
zmlerinden arap yapmaa kalkmt.
Buyruk pek ksa bir zamanda btn lkeye ulatrld. Buna ramen herkes zm suyuna
arap demekte devam ediyordu. Hele o suyu iip keyiflendikten sonra kral subaylarnn,
rahiplerinin ve hakimlerin nnde bile arap demekten kimse ekinmiyordu. in garibi u ki
kral sarayndakiler de akam olduktan sonra tlsml suyu arap diye bahsediyorlard. Hatta
kraln kendisi de akam olduktan sonra tlsml suyu arap diye anyordu.
Kraln buyrultusuna ramen arap adnn yaylmasnda en mhim sebep Kahin ilka
olmutu. Falclk, kahinlik etmez, yldzlara bakmazd. Ama halk onu yine khin diye bilirdi.
Bir iki defa, nceden syledii eyler kmt da ondan... Hattuan kysndaki kulbesinde
oturur, tarlasnn verimi ile yaard. Bandaki zmden arap yapmasn biliyordu. Pek garip
tabiatl idi. Kimseye sokulmaz, kimseyle konumaz, pek az kimseyle arkada olurdu.
nsanlar kurt belle, kuzu karsa bahtna derdi. Ak kalbliydi. Ak konuurdu. Nezaket nedir
bilmezdi. Eskiden ankova ehrinde bahakimdi. Kraln yaknlarndan, vergi hrszl yapan
birisini mahkum ettii iin hakimlikten atlmt. Bir iki dostu mstesna, kimseyi sevmezdi;
sevmek ne, herkesten irenirdi. Kraln saraynda bilginler toplants var dedikleri zaman o,
lgnlar toplasdr diye cevap vermiti. Krala, Tanrnn ba lgn, Yamzuya giyimli inek,
Zizaya salk tanrsnn tkr derdi. Onun iin lnasam dnen bir kpek, cce rdas
konuan bir fndk san idi.
Akama doru kars Tubika ile yandaki olu Muryay karsna alr, onlara ders verirdi.
Ama nasl ders?.. Karsna ok defa kadnlarn ktln, eytanlarn kulu olular zerine
sz syler, dncesini ispat etmek zere yle derdi: Dnsene! Kadn denilen yaratk bu
kadar kt olmasayd o kadnlar birinden cce rdas doar myd? Kadn kt deilse kraln
gzdesi Yamzuya ne diyeceksin? Kimbilir nasl bozuk bir st emmi olmal ki lnasam bu
kadar fena olmutur. Velhasl ok berbattrlar. Bu kadar kt olan insanlarn yaamasnda ne
fayda var. Kadnlarn arasnda senden baka iyisi yoktur. Sendne baka btn kadnlar
kesmeli!..
- 22 -
yandaki Muryaya da u ekilde szler sylerdi:
Bak olum! Kocaman adam oldun. Artk akln bana devirmenin zaman geldi.
Gzn drt a da iyi bir adam ol. Yoksa Subbiluliyuma arabna adn deitirdii gibi
ikinci bir lgnda suyun, havann adn deitirmee kalkar, elma aacnn meyvesi
yerine yapraklar yenilsin diye buyruk verirse halin nice olur? Sana o kadar t
veriyorum; gidip u krala bir tokat atmak alkna gelmiyor. Hibir ey yapamasna u cice
rdas adndaki fitneci herife bir temiz dayak da atamaz msn? te btn insanlar fena...
Bir sende midim var. Senden baka herkesi kesmeli...
Bu szlerden kk Muryann aklnda en ok arap ve elma kalyor, rasgeldii yerde bunlar

sylyordu. nk obur bir ocuktu. Elmay tanyor ve yemesine baylyordu. arabn da
yiyip imee ait bir ey olacan anlyordu. Evlerinin nnden kim gese arap yahut elma
diye baryor bylelikle arap ad yayldka yaylyordu. Kk bir ocuk yasak bir kelimeyi
doru syleyile haykr herkesin pek houna gidiyordu.
Bir gn kraln yaverlerinden Sabba oradan geiyordu. Kapnn nnde oturmu olduu halde
elma yemekte olan kk Murya elmasn ona gstererek elma diye bard. Sonra alm
olduu zere arkasndan da arap diye haykrd. Sabba, krala pek sadkt. nk bir
dilencinin olu olduu halde kral onu alp yaver yapm, iftlikler verip zengin etmiti. Sevgili
kraln yasak ettii bir kelimeyi kck bir ocuun bile sylemesine tahamml yoktu.
Hemen: Seni gidi kral haini seni diyerek ocua hcum etti.
Kk Muryay babas pek dvken yetitirmiti. Byk bir adamn kendisine saldrdn,
ondan nasl olsa dayak yiyeceini anlaynca hemen yerden bir ta kapt ve yaver Sabbann
kafasna indirdi.
Murya att tala yaverin alnn yard. Fakat bunun ceremesini babas ekti. nk Sabba
krala bir vatan haininden bahsedince bir yn asker ilka2nn evine geldi. Onu tevkif
ederek muhakemesi yaplmak zere hapishaneye attlar.
Bu mhim bir muhakeme idi. Onun iin hakimlerin en bykleri seilmiti. Sarayn
bahesinde mahkeme kurulmu, evresine Hattuan birok tannm halk ylmt. ilka
eskiden hakim olduu iin bu muhakemeye hi aldr etmiyordu. Epey zamandr
elenememitim, iyi bir frsat kt, diye dnyordu.
Bahakim ar bir sesle ilkaya sordu:
- 23 -
Sulu ilka! Senin olun, yaver Sabbaya arap diye barm!
ilka cevap verdi:
Ben duymadm. Oluma sorun!

Olun yanda imi. Bu yataki ocua ceza verilmez. Babas olduun iin sen
hesap vereceksin.
Vereyim, fakat ortada hesap verilecek bir ey grmyorum.
arap demenin yasak olduunu bilmiyor musun?
Biliyorum. Ama herkesin bu ikiye yine arap dediini de biliyorum. Hatta senin de iki
tas itikten sonra arap diye bardndan da haberim var
Bahakimin gzleri ald:
Vay! Bir de bana iftira ediyorsun ha?
Ne iftiras? stersen bir de senin kk oluna soralm.
Kk ocuun szyle mahkeme yrr m?
Benim iin yryor da senin iin neden yrmyor?
Ben hakimim!
Peki sonra ne olacaksn?
Sonra vezir olacam.
Daha sonra ne olacaksn?
Hi!..
Sen birka yl daha uratktan sonra hi olacaksn. Ben bugnden hiim. Demek ki
senden stnm.
Byle giderse senin ban uurturum!
ilka soukkanl idi:

- 24 -
Benim uurtmakla ne arabn arap olduu hakikati, ne de senin benden aa

olduun hakikati deimez.
Sen oluna arap adn kasten retmekle kraln yasasna aykr gelmi oluyorsun.
Sen de araba arap deil demekle Tanrlarn koyduu hakikate sapa gitmi
oluyorsun.
Orasna sen karma, vatan haini!..
ilka gld. Bahakimin yzne keskin keskin baktktan sonra tok bir sesle cevap verdi:
Eski krallarn saraylarnda bile senin kadar gln bir dalkavuk bulunamazd. Bana
vatan haini diyen sen misin? Baban Lidyal bir lamc, anan Msrl bir esirdi. Anann
anas da Amurrudan gelmi bir fahie idi. Yzde yz yabanc bir adam olduun halde
benim gibi su katlmam bir Hattiye vatan haini diyordun. Hangi vatann haini? Lidyann
m? Msr2n m? Amurrunun mu? Bu vatann sahibi benim! Sen burada snt olduun
halde bana vatan haini diyorsun. Sen vatann ne olduunu biliyor musun? Vatan
sululardan alnan rvet deildir. Vatan atalarn klcyla alnan ve kanla korunan
topraklardr. Senin atalarndan bu toprak iin lm kimse var m? Ben sana cevap
vermee mecbur deilim beni sorguya ekmek iin Hatti kan tayan bir hakim gelsin.
Bu umulmadk cevaplar bir yldrm tesiri yapt. Her taraftan sesler, homurtular, haykrmalar
ykseldi. Muhakemeyi yapmann imkan yoktu. nk ilka hakikaten artk hibir sorguya
cevap vermiyordu. Bahakim onun idamna hkmedecekti. Fakat muhakemeyi dinlemekte
olan Tutail ie kart. Ne sylediyse syledi. Sonunda ilka beraat etti. Yalnz bahesinin
btn mahsul zaptolunarak alnndan yaralanm olan yaver Sabbaya tazminat olarak
verildi. Kk Murya bir mevsim iin elmasz kald.
Birka gn sonra da kraln yeni bir buyrultusu arap demenin artk yasak olmadn
bildiriyordu.
- 25 -
8- YAMZU KIRALE OLMAK STYOR
Kral Subbiluliyuma araba iyice dadanmt. leye doru uykudan kalkyor, devlet
ilerine yle byle bakyor, akama doru arap masasnn bana geerek vezirleriyle
birlikte iiyordu. Geceleyin hepsi sarho oluyorlar, aradan sra sayg kalkt iin uygunsuz
hareketler yapyorlard.
Kral sarho olunca kendisini Tanrlar kadar byk ve stn grmee balyor,
sofrasndakilere rtbeler balyordu. Ertesi gn ayld zaman bu rtbeleri geriye ald da
oluyordu. Fakat nihayet aylmaz bir hale geldiinden bu rtbeler sahiplerinde kalmt. Eski
vezirlerden arap imiyenlerin hepsini azletmi, yerlerine yenilerini getirmiti. lnasam, cce
rdas, rahip duskam, hekimba Ziza, ikinci hekim Pilga hep vezir olmulard. Yalnz
bakumandan Tutail arap imemekte srar ediyordu. Bir gece kraln sofrasnda bulunmu,
herkesin cvdn grnce tiksinerek bundan vazgemiti. Kral onun btn lkede ne kadar
ok sevildiini bildii iin azledememiti. Ondan biraz ekinirdi. Fakat iten ie kin beslemiyor
deildi...
Bir akam yine iki masasna oturulmutu. Artk devletin ileri de burada konuuluyordu.
Zihinlere bir parlaklk geldii iin memleket daha iyi diare olunuyor, her bakmdan daha ileri
gidiyordu. Kararlar cesaretle verilebiliyor, byk glkler kolaylkla yeniliyordu.
O akam yeni vezir Nidiba da lende idi. Bir da kynden getirildii iin pek kaba saba bir
adamd. Her sze dili dnmez, saray terifatn deil, alelade nezaket kaidelerini bile
bilmezdi. Kral onun byle olduunu bildii halde vezirlie getirmee ekinmemiti. nk
birka zamandr Subbiluliyumann ahlak deimi, devlet ilerini ahsi elencesine alet eder
olmutu. Bakalm bir kz nasl vezirlik edecek diye glyordu.
araplar iildike kafalar dnyor, kahkahalar atlyordu. Gecenin bir yenilii de Yamzunun
orada bulunmasyd. O da iiyor, aradan zaman getike krala baygn baklar frlatyordu.
Sofrada en gzel yemiler, gvercin yumurtalar, trl trl stlerden yaplm yourtlar,
domuz kzartmalar, ballar vard. Kraln yaverlerinden birou da bulunuyor, uaklar hizmet
ediyordu. Krala yaranmak isteyenler kendi elleriyle soyduklar bir yemii ban ucuna
saplyarak krala uzatyorlar, kabuln istiyorlard. Hantal yapl, iman ve pek obur olan
Nidiba uzun zaman yalnz ikembesini doldurmakla urat iin krala kar gsterilen bu
zenin farkna varamamt. Nihayet ban kaldrd zaman bu nezaket hareketini grm,
kendisi iin de bunun yaplmas gerek bir vazife olduunu anlamt. Masadan ald kzl
kabuklu iri bir elmay soyarak bana saplad. tekileri taklit ederk krala sundu:
anl, byk kral1 ltfen kabul eder misiniz?
- 26 -
Subbiluliyuma elmay ald. Fakat hareketlerinde akn ve acemi olan Nidiba elini ekerken
yanllkla kraln nndeki yourt anana batrd. Birbirlerinin btn yanllarn bulmak
istiyen vezirlerin hepsi bunu grmlerdi. Tela ve teessf gstererek muayyen birer hareket
yaptlar. lnasam daha ileri giderek Nidibaya:
Vezir Hazretleri! Dikkatsizlik ettiniz. Eliniz anl Kral Hazretlerinin yourt kabna girdi,
diye bir ihtarda bulundu. Nidiba alk alk baknrken kral glmsedi ve :
Zarar yok. Yourt cack oldu diye cevap verdi.
Kral eskiden ok ciddi idi. Kimse ile elenmezdi. Fakat bir zamandr yeni adet karm
herkesle elenmee balamt. Vezirler buna ses karamadka ii ileri gtrerek nkte ve
alay hakarete vardrr olmutu. Bu sefer de byle oldu. Meclise derin bir sessizlik kt.
Yamzu herkesten az itii iin meclisi idare etmek istiyordu. Krala gizlice bir eyler
syledikten sonra kraln glmsedii ve lnasama bakarak: Haydi bize trk syle de
elenelim dedii grld. lnasam sayg ile ayaa kalkp kral selamladktan sonra
okumaa balad:
ehvet denilen bada bir akam aylan kz,

Her gn yeni bir kalbi sokan ruhu ylan kz!
Artk yeter, urunda akan gz ya dinsin!
Ey handesi bin ev ykan, fet saylan kz,
Kasan da , boulsan da, gebersen de benimsin!
Dnyay saran errine kan perdesi insin,
ehvet denilen bahede her gn baylan kz!
Ya ka buradan, bir mezarn altna giresin.
Yahut beni sarsan sonu yok kine esirsin,
Ey ak sefil, kendisi lkin taplan kz!
Trk okunurken birka tas arap daha ien kraln ba dnmee balamt. lnasama
sordu:
-
Bunu sen mi yazdn?
Evet Kral Hazretleri!
Gzel yazmsn. Ya bestesini kim yapt?
Onu da ben yaptm Kral Hazretleri!
Aferin. Vezir olunca byle olmal. unu bir daha oku bakaym...
- 27 -
Kral, her msrada birka yudum daha iiyor ve gzleri dnyordu. Trk bittii zaman
cokunun en yksek derecesini bulmutu. Dayanamad. Aka gelerek elindeki arap tasn
yaa be vezir diye haykrarak lnasamn bana frlatt. Bereket versin ki kral iyi
nianlyamamt. Yoksa tas isabet etseydi vezirin hali pek ackl olacakt. lnasam tehlikeyi
atlatmt. Fakat tekileri dnce almt. Her trk syliyene bir tas atlrsa bunlarda
bazlarnn hedefe vurmalar ihtimali dnlmiyecek gibi deildi. Netekim kral imdi de
Zizaya trk sylemesi iin buyruk vermiti. O da uzaktan iyi grmiyen gzlerini krptrarak
okumaa balad
Ey gzlerinin rengi btn ruhumu sarsan!

Gnlmde bugn at siyah renkli iekler.
Bir gn beni rzgarlara kalbinle sorarsan
Can verdi senin uruna oktan diyecekler.
T kalbe giren gzlerinin lelerinden
Gel sevgili, gel sen bana bir semli kadeh sun!
Hi titretmemi kalbimi oynatt yerinden,
Oynatt evet sendeki ba dndren efsun!
Ey gzleri haner gibi keskin dili kaplan!
ster bana akn btn lmn ektir.
ster beni ldrmek iin sineme saplan.
lsem bile akm seni takip edecektir.
Bu trkleri en byk dikkatle dinliyen Yamzu idi. nk gerek lnasamn gerekse Zizann
trklerinde kendisine kar bir sevginin aa vurulduunu seziyordu. Fakat kraln gzdesi
tabii, kraln klelerinin sevgisine tenezzl edemezdi. O imdi kafasnda bir takm gizli planlar
iziyordu. Ziza ise gz kesilmi, kendi kafasna inecek olan tas bekliyordu. Fakat bu sefer
kral tas frlatmad. Yaverlerinden birine dnerek :
bin ekel getirip mkafat olarak Yamzuya verin dedi.
Trky bakalar syledii halde mkafat Yamzunun almasndaki yksek hikmeti kimse
anlyamamt. Bununla beraber bu hareketi tasvip etmekten geri kalmadlar. Yalnz Pilga
bunu doru bulmad. nk kardei Ziza mkafat alsayd belki kendisine de bir pay kard.
Kral, onun yzndeki gerintiden Yamzunun ald mkafattan dolay honutsuzluk
duyduunu anlamt.
Pilga, dedi, sen ne dnyorsun?

Kraz Hazretleri! Bu mkafat yersiz buluyorum. Hazinede kalsa daha lzumlu bir ie
sarfolunabilirdi.
Sen aptal herifin birisin. Burada iin yok. abuk defol buradan...
- 28 -
Taslarla iki iilmiti. Herkes kendisini kahraman ve dev sanyordu. Pilga kafa tutacak oldu.
Kral Hazretleri! Ben bir vezirim! Buras da dev sofrasdr. Oturmak hakkmdr!..
Kral ifrit kesilmiti; yaverlerine bard:
abuk unu karga tulumba yapp atn!
Yaverler koutular. Pilagy drt yanndan yakalayp bir iki salladktan sonra savuru verdiler.
Vezir sarholuktan cannn yandn pek anlyamyordu. Kral ise fkesini alamamt.
Buyruk verdi:
Bunu baheye gtrp havuza elli defa daldrp karn. Sonra buraya getirin!
Yaverler Pilgay srklerken kral sofradakilere bakt. Sinmiler, kendi aralarnda bir eyler
konuuyorlard. Bu gizli konumalardan kraln kulana yalnz Tutail kelimesi alnmt.
Subbiluliyuma glerek sordu:
Acaba Tutail grse buna ne derdi?
lnasam cevap verdi
Ne demee cesaret edebilir ki Krak Hazretleri?
Cce rdas ilave etti:
Geri dnceli bir adamdr. Bu ilerden anlyamaz.
- 29 -
Rahip duskam kovuculukta tekilerden geri kalmak istemiyordu.
Kral Hazretlerinin yaptn alklamamak Tanrlarn buyruuna ve treye aykrdr.
Ziza da yle tamamlad:
Hem de arap imiyor...
Tam bu srada bir yaver gelerek bakumandan Tutailin kral grmek istediini bildirdi.
Emir kt: Gelsin!
Bakumandan, kraln karsna geldii zaman kral yeni bir tas daha boaltyordu. Tutaili
tepeden trnaa szdkten sonra sert bir sesle:
Bak, senin iin neler diyorlar dedi.
Neler diyorlar Kral Hazretleri?
Senin iin geri dnceli, yasaya aykr i grr diyorlar.
Yalan sylyorlar Kral Hazretleri! Yalnz vazifemle urarm. Elenmem. Kimsenin

karsna gz koymam. Ahlakszlk etmem. arap imem. Bunun iin beni ekemiyenler
byle sylyorlardr.
Kraln gzleri parlad:
Aferin! Zaten byle olduunu biliyordum. Ben tpk senin gibiyimdir dedi ve ayaa
kalkarak Tutailin alnndan pt. Sonra gidip istirahat etmesi iin ona izin verdi. Fakat
beriki kmldamyordu. Dedi ki:
Kral Hazretleri! Buraya mhim bir haber vermek iin geldim. Kaskalar snr amlar,
kylerimizi yama edip Hattileri ldrmee balamlardr. Ne buyurursunuz?
- 30 -
Kraln sarholuu geer gibi olmutu. Bir an dndkten sonra Tutaile:
Her yerdeki subaylara haber gnder. Alaylarn alp hzl yryle buraya gelsinler.
Sen de sava arabalarn hazrlat. Yarn beni gr. Sava akan temin ederim dedi.
Bakumandan gittikten sonra lnasam tasn kaldrd:
Kral Hazretlerinin kazanaca byk zafer erefine...
Bunu brleri takip etti. O kadar iildi ki vezirler birer birer szdlar. Pek az ien Yamzu ile
araba dayankl olan kral kald. Yamzu ne kadar mmknse o kadar cilve yaparak kral
gcklamak ve ondan kendisini kralie yapma vaadini koparmak istiyordu.
Subbiluliyuma diyor k:
Kralie olup ne yapacaksn? Bizim seninle olan akmz yetmez mi? Bilirsin ki ak
maddi deildir. Biz birbirimizi sevdikten sonra kralln, kralieliin ne deeri kalr? Dile
benden: cce rdasn derisini yzp sana izme yaptraym. Yahut lnasamn kalarn
yoldurup hal rdreyim. stersen bahekim Zizann bacandan aaca astrp altnda
muzka aldraym. Fakat kralie olunca bir takm merasime tbi olursun. Bak, imdiki
kralie beni ayda bir defa bile gremiyor...
Bu szler Yamzuyu kandramyordu. Diyordu ki:
Sevgili Kralm! Ben senin uruna her eyi feda ederim. Fakat senin bana sevginin bir
nianesini grmeliyim. Bu da benimle evlenmendir. imdi herkes bana tuhaf gzle
bakyor. Arkamdan dedikodu yaptklarn duyuyorum. Kralie olursam kimse bana yan
bakmaz. Dn Asur elisi ile grtm. Bana anl kralnz pek zengin, pek gl ve
kahraman bir kral. Yalnz iki eksiini grdm dedi.
- 31 -
Subbiluliyuma yerinden srayarak sordu:
Neymi o eksikler?
Eli dedi ki: Kralnzn arslanlarn, dv bualarn, atlarn, doanlarn grdm. O
kadar zengin olduu halde bunlar az buldum. Bizim kralmzda bunlardan oktur.
Subbiluliyuma yine glmsedi:
Niin bizim kralmzn hayvanlar azdr ama aralarnda insan gibi konuanlar vardr
demedin.
Yamzu bu szlerden bir ey anlamamt. Kral karsnda szp yerlerde yatmakta olan
vezirleri gstererek:
-
Eliye bunlardan bahsetseydin kendi krallarnn hayvanlarn benimkilerle mukayese

edemezdi.
Bu sz o kadar holarna gitti ki kahkahalarla gldler. Glmeler bitince kral sordu:

-
kinci eksik neymi?

kinci eksiin Kral Hazretleri iin Yamzu gibi bir inci ile evlenmemesi olduunu
syledi.
yle mi. Sen bir inci misin?
Yamzu krtarak cevap vermee alrken drt yaver, aralarnda Pilga olduu halde ieriye
girdiler. Onu elli defa saray bahesindeki havuza daldrp kardklarn sylediler. Vezirin
st ba srlsklamd. m, titriyordu. Kral bir tas daha arap ierek:
Vezir Hazretleri! Benim soframdan kalkmyanlar ben ite byle kaldrrm. Bu senin
kulana kpe olsun. Seni vezirlikten de azlediyorum dedi.
Zavall Pilga yalnz azledilmekle kalmad. arapla iyice kztktan sonra serin bir gecede elli
defa souk suya dalp kmak yznden hastaland. ki gn iinde lp gitti.
- 32 -
9- ORDU SAVAA IKIYOR
Bakumandan Tutailin yorulmak bilmez alkanl sayesinde, ordu on be gnde

savaa hazrlanmt. O gn Hattuata kraln nnde bir geit resmi yaparak Kaskalar
zerine yryecekti. Kral ve vezirler sava iin son kararlarn vermek zere toplanmlard.
nceleri herkes kraln da ordu ile gideceini sanyordu. Fakat sonra Yamzu ile gizli ve uzun
bir konumadan sonra bundan vazgeti. Kraln niin caydn kimse bilmiyordu.
Cce rdasn yeeni askere alnmt. Bu byk ereften dolay rdas sevin ve vn iinde
duruyordu. Bununla beraber yeeninin krala daha ok hizmet edebilmek iin baka bir
vazifede kullanlmas gerektiini de unutmuyordu. Bunu bildirmek iin kraldan sz istedii
zaman vatanperverne bir heyecan iindeydi:
Kral Hazretleri! Yenilmez ordunuz bugn hain ve vahi Kaskalar tepelemek iin yola
kyor. Eer burada size ve vatana daha byk hizmetler yapmam olsaydm ben de
ordu ile gider ve en aa on be, en ok yz yirmi atl Kaska ldrerek kellelerini buraya
getirirdim. Fakat ne yapaym ki buradaki vazifem daha mhimdir. Bunun gibi bugn
savaa kacak orduda da bir gen var ki ii Kaskalar yok etmek ateiyle yanyor. Fakat
bu gen yle sadk bir kulunuz ki onun buradaki varlndan sizin ve devlet iin daha ok
istifade edilebilir. Zaten bu yce ordunun iinde bir kiinin eksik veya artk olmasndan ne
kar ki. Halbuki bu gen iek yetitirmekte esiz bir ustadr. Sarayn bahesinde
alarak kralmzn gnln aacak iekler yetitirirse daha iyi olmaz m? Bunun
askerlikten alnarak saray bahesinde bir vazifeye az bir aylkla tayin edilmesini rica
ederim. Bu gen benim yeenim Nittahabastr
Kral sadk vezirinin bu ricasn kabul etti ve yaverlerinden birini Tutaile gndererek o genci
saraya yollamasn bildirdi.
lnsam da ayn ekilde askere alnm olan enitesi iin ayn eyleri syliyecekti. Fakat cce
rdasn arkasndan ayn istei yapmak ho olmaz diye dnd. Her eyin pundunu bulmaa
alk olduundan Yamzuya yanat. Enitesi, kadn izmesi yapmakta ok usta olduu iin
kendisine en k izmelerin yaplmas gerekliini, bunun vatana askerlikten daha byk bir
hizmet tekil ettiini anlatt. Yamzunun araya girmesi ile kral, izmeci de ordudan karp
saraya ald. Hekim Zizann ise kayracak tane kaynesi vard. O, bu kiinin askere
gitmesinde tbbi ve shhi bakmdan tehlikeler gryordu. Tanrlar korusun, bu hastann
orduda bulunuu bir bozgunlua bile sebep olabilirdi. Uzun bir nutukla bunlar krala
anlattktan sonra onlarn askerlikten karmas iin izin ald.
Bylelikle ordunun sefere kmas iin yaplan son toplantda her ey halledilmi
bulunuyordu. Zaten biraz daha gecikirse ordu saysnn epey azalacan sezen
bakumandan da atk bir yzle kral selamlyarak geit resmi iin izin vermesini istemiti.
- 33 -
Kral ve kralie bahedeki tahtlarna oturup evrelerine Yamzu, vezirler ve yaverler

dizildikten sonra muzka takm sava havalar almaa balad.
lk nce 120 sava arabas geti. Her birinin iinde seme 3 asker bulunuyordu. Arkasndan
yayalarn geii balad. Kl, kalkan ve karglarla pusatlanm 5000 yaya kral
selamlyarak ve sava trks syliyerek getiler. Daha sonra iyi atlara binmi 1200 atl uzun
karglaryla yryorlard. En arkada da bakumandan Tutail 60 muhafz askeri, yiyecek ve
ok tayan arabalar ve karargah adryla geliyordu. Tutailin iyi giyimli seme muhafzlar
kraln nnden geerken u trky sylyorlard:
Selam sana Hattua! Btn evren yemyeil!..

Yan bakan yabancnn gzlerini oyarz!
Bamzda oldukta bakumandan Tutail
Dmann lkesini kzl kana boyarz!
Elveda ey Hattua! Belki dnmeyiz geri;
Belki lm kurmutur bize yollarda pusu...
Yr yiit Tutail, yr anl cenk eri!
Herkes bilsin naslm Hattilerin ordusu...
Bu trkde kendi ad gemedii iin kraln kalar atlmt. Vezirler de bunun farkna
varmlard. Tutaili drmek iin bu iyi bir frsatt. nk vezirlerin birok icraatnda Tutail
engel oluyordu.
60 muhafz asker adeta Hatti ordusunun direini tekil ediyordu. nk bunlar halis
Hattilerden seilmi iyi talimli, nianc, kl kullanmakta usta ve kahraman erlerdi. Sava
arabalarndaki askerler de fena deildi. Fakat piyadeler pek derme atma idi. ou
talimsizdi. Atllar ise hep iltimasl zenginlerin akrabalar idi. Daha kts piyade
kumandannn Asurlu, suvari kumandannn da Msrl oluu idi. Tutail bunlar azletmek iin
ok uram, fakat krala szn geirememiti. Biraz daha srar etse kral kendisini azledip
onlardan birini bakumandan yapacakt. Onun iin tutail bu yabanc kumandanlara gz
yummu, btn midini 60 muhafz ile 120 sava arabasna balamt.
Hattua halk yollara dklm, orduyu seyrediyorlard. Ordunun yrd yol Khin
ilkann evinin nnden geiyordu. ilka kars ve olu ile birlikte geii seyrediyor, bir
yandan da syleniyordu.
te bu sava arabalar fena deil ama tekerlek yalanmam. Bu grlt ile pek
uzaktan Kaskalara kendilerini bildirecekler. Belli ki hazine veziri ya parasn alm.
Piyadelerin pek ba bozuk olduu belli. Bundan tabii bir ey olamaz. nk piyade
kumandan Asurlu bir serseridir. Karsn bizim krala takdim etmek sayesinde bu
- 34 -
kumandanl ald. Bak olum Murya! u piyade kumandannn boynuzlarn gryor

musun? Bir vuruta on dman yere serer.
Kk Murya dikkatle baknd halde boynuza benzer bir ey gremeyince babasna sordu:
Baba! Nerde kumandann boynuzlar?

Olum! Gzlerini drt a. Ufack olaklarn boynuzlarn gryorsun da bu ikier adam
boyundaki boynuzlar grmyor musun? Evet, evet. Belki de gremezsin. Grmek iin
biraz bymek lazm. Bu piyadeler hep esirden, soyu sopu belirsizlerden toplanm.
Zaten yolda bunlarn yars kaar. Kalan yars da Kaskalar haklar. Bak, imdi suvariler
geliyor. Bundan nceki Kaska savanda bunlar iyi i grdlerdi. O zaman balarnda
Tutailin olu vard. Drt yara alp lmt. Bakalm imdi kumandanlar kim? Eyvah!
Grdn m bamza geleni? ittilerim doru imi. Msrl serseri suvari komutan olmu.
Bundan da tabii ne olabilir? Msrlnn olu, Yamzu ile gnldalk ediyor. Yamzu
dalavere ile sevgilisinin babasn suvari kumandan yaptrd. Kral da arap imekten
bunun farknda deil. Bizim kralla u piyade kumandann toslatrsak acaba hangisi
kazanr? Olum Murya! Sana da abuk by diye bin defa syledim. Bu kadar elma
yediin halde hala bymyorsun. Gryorsun ki sen bymeden iler yoluna
girmeyecek... Bak, ite Tutail geliyor. Hatti devletinin tek ve son direi... O da lrse
ykldk demektir. Gryor musun, evresine nasl da su katlmam Hatti kahramanlarn
toplam? Olum Murya! Sen de on be yl sonra bunlarn arasna katacaksn.
Murya askerleri pek beenmiti. Babasna sordu:
Baba! Ben de savaa gitsem olmaz m?

Olmaz olum. Daha pek kksn. Bununla beraber gitsen de olur. u piyade
kumandan olan Asurlu kzden daha ok ie yaryacan muhakkaktr.
***
Aradan ay gemiti. Gz yamurlar Hattua slatrken ordunun dnmek zere olduu

haberi geldi. Srekli arpmalardan sonra Kaskalar yenilerek deniz kysna doru, dalarn
ardna atlmlard.
Kral yeni iki masasn kurdurmu, vezirleriyle birlikte devlet ilerini konuuyordu. Onun
beyninde imdi yeni yeni lkler dolayordu. Asuru Msr ve btn dnyay zaptetmek,
Yamzuyu bavezirlie getirmek ve sonra Tanrlarn heykellerini ykarak kendisini tanr ilan
- 35 -
etmek istiyordu. mee baladktan sonra sonra herkesi sinek kadar kk ve ehemmiyetsiz
gryordu. Fakat ok iiyor, bu yzden midesine sanclar geliyordu. Ziza vezir olduu iin
onun yerine bahekimlie getirilen Teen btn didinmelerine ramen kraln derdine are
bulamyordu. Ancak iki imezse bu sanclarn da gelmiyeceini sylyor, fakat kral bu
de aldr etmiyordu. Daima kraln yannda bulunan bahekim bugn arabn fazla
karldn grnce sayg ile krala yaklat. Kulana eilerek:
Kral Hazretleri! Shhatiniz iin artk imemenizi rica ederim dedi. Kral bayla kabul
iareti yaptktan sonra sevincinden az kulaklarna varm olan Teenin hayretten alan
azna ve gzlerine bakmyarak vezirlerine yle dedi:
Vezirler! Bahekim artk benim midemle hibir sanc kalmadn, istediim kadar
arap iebileceimi syledi. yleyse taslarnz doldurun! Bahekimin erefine birer tane
ielim.
araplar iilirken ieriye giren bir yaver bakumandan Tutailin girmek iin buyruk
beklediini syledi. Vezirler yzlerini buruturdular. Kral, bakumandann gelmesini emretti.
Tutail yorgun ve ypranm grnyordu. Yznde bycek bir kl yaras vard. ayda
birka yl daha kocam gibiydi. Kral selamladktan sonra iki masasna ve vezirlere bakt.
Bu bakta aa grme, tiksinme, irenme ve alay vard. Subbiluliyuma, bakumandana
hitap etti:
Ho geldin bakumandan! Anlat bakalm sava nasl oldu?
Tutailin elinde bir tahta vard. Savan ksacasn oraya yazmt. Levhaya baka baka krala
anlatmaa balad:
Hattuatan ktktan on gn sonra ilk arpmay yaptk. On gnlk yry

srasnda 5000 piyademizden 2000i, 1200 atlmzdan 200 ordudan akmlard.
Buradan 7000 kadar askerle ktm halde ilk sava 4800 kadar askerle yaptm. Bu
arpma Kaskalarn kk nc kuvvetleriyle yapld iin onlar pskrtmek g
olmad. Fakat bundan sonra byk sava verdim ki her biri bize pek kanlya mal
olmutur. nk piyade kumandan askerlerine sz geiremiyor, suvari kumandan
benim buyruklarma kulak asmyordu. lk byk arpmada piyadeler abucak bozuldu.
Bu sava, sava arabalarmzla kazandk. Fakat arabalarmzn ou mahvoldu. kinci
byk arpmada suvarilerimiz Kaskalarn nnden katlar. Bu arpmay piyade
kumandann azledip piyade kumandanln bizzat yapmak suretiyle kazandm. Son
byk arpmada Kaskalar btn kuvvetlerini kullandlar. Sava arabalarmz bitmiti. Bu
sava hemen hemen 60 muhafz askerimle ben yaptm. alnmdan yaralandm. Kaskalar
mahvettik. Fakat biz de bitmitik. Hibir sava arabamz, hibir atlmz kalmad. Btn
- 36 -
muhafzlarm savata ldler. Ben, piyadelerin iinde kamyan, sebat eden 100 kadar
askerle birlikte yaya olarak dndm.
7000 kiilik bir orduyla giden bir kumandann sava kazand halde 100 kiiyle dnmesi
korkun bir eydi. Kral donuk gzlerle bakumandana bakarken sordu:
Piyade ve suvari kumandanlar nerde?
Onlar sa kalan iki ata binerek Hattuaa doru katlar. Yakalayp idam ettiremedim.
Peki bakumandan! Hizmetlerinden ok memnunum. imdi gidip dinlenebilirsin.
Tutail, kral selamlayp karken sarho vezirler onun aleyhinde bir eyler fsldayorlard.
10- KAHRAMANLAR GECES
Hattuta halk zafer sevinci iindeydi. Tutail her yerde byk bir kahraman olarak
kutlanyordu. Halk tapncaklara koarak Tutailin 60 muhafz ile 120 sava arabasnn
askerleri iin Tanrlara yakaryorlard. Onlar canlarn harcyarak devleti kurtarmlar, Hatti
milletine parlak bir zafer kazandrmlard. Hattuallar sarayn nne giderek haykryorlar,
kraln erefine yaa diye baryorlard. Heyecan o kadar oktu ki kral, saraydan karak
halka grnmek mecburiyetinde kalmt. Nmanyiiler kral, kralieyi, Tutaili, vezirleri,
Yamzuyu hatta Hantilyas bile alklyorlar, kraln yz yl daha yaamasn diliyorlard. Bir
aralk barlar arasnda bir ses:
Kral Hazretleri! Bu zaferin erefine bir kahramanlar gecesi tertip edin diye haykrd.
Yn, bu fikre de hemen itirak etti:
Evet, evet! Bir kahramanlar gecesi yaplsn... Kahramanlar anlsn... Zafer

kutlulansn!..
- 37 -
bu dilek pek umumi ve kat idi. Kral kabul etmek mecburiyetinde kald. Eliyle iaret edip
halk susturduktan sonra:
Ey byk Hatti Milleti! Ey bin Tanr Elinin kahraman milleti! Dileinizi buyruk sayyor
ve kabul ediyorum. nk sizin sznz Tanrlarn szdr. gn sonra kahramanlar
gecesini kutlayacaz. Hepinizi sarayn bahesindeki lene aryorum. Ltfen bu
davetimi kabul ediniz. nk ben...
Halk kraln ne sylediini artk dinelmiyordu. Onlar lene arlnca gzel yemeklerin ak
ile kendilerinden gemiler, kral falan unutmulard. Kral da szleri dinlenmedii iin kzp
ieri girmiti. Halk denen bu ynn kz srsnden fark yoktur. Saman grnce obann
kavaln dinlemez diye syleniyordu.
Cce rdas, kraln fkesini istismar etmek niyetinde idi. Ylan gibi srnerek yaklat:
Kral Hazretleri! Halk ocuk gibidir. Herkese kanar. Kendileri iin baba gibi olan kral
dururken babann dman olan herhangi bir yabancya inanabilir. Zannedersem bu halk
bu terbiyesizlie sevkeden Bakumandan Tutail olmutur. nk muhafzlarn syledii
trkde yalnz kendi ad geiyor, anl kral Subbiluliyumadan bahsolunmuyordu. imdi
de kahramanlar gecesi yaplsn diye milleti kkrtan o olmutur. Bununla kendisine byk
eref temin etmek istiyor.
lnasam, cce rdastan geri kalmak istemiyordu:
Kral Hazretleri! Bakumandan her yerde kendisinin en asil Hatti ailesinden olduunu,
hibir yabanc kanla karmadn syleyip duruyor. Bu ne demektir? Ben onun kralla
gz koyduunu sanyorum. Hatti Elinde kralnkinden daha asil aile bulunabilir mi? En
asil aileye mensubum demek ben kralm yahut kral olacam demektir.
Rahip duskam adeti olduu zere yapmack bir fke ile yle diyordu:
Kral Hazretleri! Zaten bu Tutail yalanclk ediyor. 7000 askerle savaa kp 100
kiiyle dnyor, sonra da sava kazandm diye bbrleniyor. Bu en gln sz! Bu
kadar asker kaybeden bir kumandan nasl dmann yenmi olabilir? Sonra piyade
ve suvari kumandanlarn idam edemedim diye zlyor. Bu kumandanlar bizzat siz
tayin etmitiniz. Onlar idam etmek size kar en byk saygszlktr. Zaten alnndaki
kl yarasndan da belli ki savata dayak yemi. Kaksalar gibi deersiz bir dmann
- 38 -
karsnda 120 sava arabasyla 7000 asker kaybetmek beceriksizliin aheseridir.

Bu bakumandan azletmenizi rica ederim.
Ziza yine hekimlik bakmndan fikir yrtyordu:
Kral Hazretleri! Tanrlarn size armaan ettii arab imiyen bir adamda
Tanrlarn verdii g bulunmaz. Tutail arap imedii iin hastadr. Hasta adam
orduyu nasl idare eder? Onun sava Tanrs Zamana deil, yumurcak Tanrs Yarris
korumaktadr.
Nidiba ise ka yaparken gz karan bir durumla yle diyordu:
Kral Hazretleri! Kurbaa kze benzeyim derken nasl atlamsa bu Tutail

denilen herifte size benzeyim derken yle atlyacak. Bunu hemen azledip yerine
baka birisini getirmeli. Zaten bakumandanlk nedir? Bunu kim olsa yapar. Bu ii
sadk yaverlerinizden birisine verseniz daha iyi olur
Vezirler sz sylerken kral durmadan arap imi, arabn scakl bana vurmutu. Cce
rdas yerinden sratacak bir grlt ile yumruunu masaya vurduktan sonra yaverlerine
dnerek bard:
abuk, Tutaile giderek kendisini azlettiimi syleyin. Bakumandanlk klcn

geri versin. Evini de arayn. Altn, gm ne bulursanz getirin. Piyade kumandann
bakumandan yaptm da kendisine bildirin. Bakumandanlk klcn ona gtrn.
Yaverler seirttiler. Vezirler, sonunda en byk belay atlattklar iin seviniyorlard.
Tutail evinde yatyordu. Yzndeki kl yarasndan baka gsnde bir ok yaras vard.
Kars ve kz yaralarn ykyorlar, st iirerek kuvvetlendirmee alyorlard. Yaverler girip
kraln buyruunu bildirdikleri zaman eliyle duvardaki bakumandanlk klcn gstermekle
mukabele etti. Altn, gm yoktu. Sonra yine bakumandanlk buyurganl ile yaverlere
bir el iareti yapp abucak gitmelerini bildirdi ve ban te tarafa evirerek onlar grmek
istemediini anlatt. Yaverler karken en geride kalm olan Sabba, kendilerine kapy am
olan Tutailin hizmetisine dikkatle bakt. Sonra onun yanan okamak ister gibi bir hareket
yapt. Fakat bu hareket kendisine acya mal oldu. nk kz, grnnden umulmyan bir
kuvvetle yavere tokat indirmi ve kapy iddetle kapatmt. teki yaverler bu manzaray
grnce gltler. Sabba adeta kuduruyordu:
- 39 -
Ne budala kz, diye haykrd, geri kafal adamn hizmetisi olduu nasl da belli. Sanki
yanan okasaydm veya pseydim, yahut kucama alsaydm dnya m yklrd? Bunlar
daha kralmzn adetini renmemiler. Geen gece kral hazretleri benim kz kardeimi
yatak odasna ald zaman ben hi kzdm m? Bilakis Yamzunun fkeden kzaran yzn
grerek hoa vakit geirdim.
Yaverler vazifelerini yapp dndkten sonra krala raporlarn vermiler ve kahramanlar

gecesinin hazrlna imdiden balamak iin ondan buyruk almlard.
gn pek abuk geti. Saray bahesi bir len yeri olmutu. Da gibi et ylm, gl gibi
st salm, deniz kadar arap hazrlanmt. Yirmi kiilik muzka takm gzel havalar
alarak milleti elendiriyordu. Hattuan on bin kiilik btn nfusu aa yukar saray
bahesine dolmutu. Millet, kutlulanacak kahramanlarn banda Tutaili grmek istiyordu.
Onun azlolup yerine piyade kumandannn geldiini grnce bir an aalar gibi oldular. Fakat
kraln nutkunu dinledikten sonra her eyi unutup araba sarlmalar g olmad. Bedava olan
arap halka Tutaili de, kahramanlar da unutturmutu. Geri Tutail yoktu. Ama arada bir
yaverlerden biri bararak halk bir kahramann erefine imee aryordu.
lk nce anl ve kahraman kral Subbiluliyumann erefine iildi. Arkadan Kaskalar yok
eden yiit piyade kumandan iin taslar kalkt. Daha sonra da memleketi kahramanca idare
ederek zaferin kazanlmasnda deerli hizmetleri geen vezirler iin araplar dolduruldu. Bu
arada yaver Sabba da unutulmad.
Millet, bahede kahramanlar kutlularken sarayn byk tren odasnda da kral ve vezirler
ayn eyi yapyorlard. Sevincinden boyuna srtan bakumandan, Yamzu ve Hantilyas da
orada idiler. Kral:
Hantilyas bir kahramandr. arab kefetti. Bin Tutaile tercih olunur diye ona
iltifat ediyor, Hantilyas glmsiyerek gnl ac gzellii ile evresine neeler
sayordu. Artk o sarayn glmez kadn deildi. Sarayn incisi, gzellii, ss idi.
Gece yars olduu zaman bahedeki halkn ou szmt. nk o grmemiler alay arab
st ste dkercesine iip kendilerinden gemilerdi. Tren odasnda ise nee yeni
balyordu. Kral her tas araptan sonra bir pimi saksaan yumurtas yiyor ve bu tevazuu
ilse vezirlerinin daha ok sevgi ve saygsn kazanyordu. Sofrada konuulan ey daima
kraln at mevzu olurdu. imdi felsefi bir mevzu zerinde idiler. Ve filozof lnasam ile
konuuyorlard. Kral bir tas daha itikten sonra dedi ki:
- 40 -
Filozof! okluk ile Azlk aslnda birdir. Onu ok veya az diye ayran bizim
kuruntumuzdur. Mesela bir tas arapla on tas arabn fark yoktur. Netekim bazen on
tas arap bir tas arabn tesirini yapmaz. Bazen de bir tas arap bir adam sarho
eder. Neden byle oluyor? nk iimizdeki kuruntu bize ok itiimizi sylerse biz
bir tas ok grp sarho oluruz. imizdeki kuruntu az itiimizi sylerse on tas
itiimiz zaman bile dipdiriyizdir. Doru deil mi? Ne dersin?
lnasam ok kurnaz olduu iin birdenbire kraln dncesini kabul etmedi. nk kraln
dakikas dakikasna uymazd. imdi iddia ettii bir eyin biraz sonra aksini iddia eder ve ilk
iddiada kendi fikrine itirak ederse kzp tahkir ederdi. Onun iin iin bir pundunu bulmal,
ortalama gitmeliydi. Kaln kalarnn altnda melun bir bakla bakan gzlerini yere dikerek
cevap verdi:
Kral Hazretleri! Esas itibaryla azlk okluk birdir. Buyurduunuz gibi bir tas
arapla on tas arabn fark yoktur. Yalnz baz hallerde azlkla okluun farklar
vardr sanrm.
Ne gibi?
Mesela okluun yksek bir derecesi olan bin ile azln yksek derecesi olan
yokluk yani sfr arasnda bir fark bulunmas icap eder. nk bin tas arap ien
adam ne de olsa bundan biraz mteessir olur. Sfr tas arap ien adamsa mteessir
olmaz. nk arap imemitir.
Btn vezirler bu ahane cevab beenmilerdi. Hele yeni bakumandan, rkda olan
lnasamn szlerinden dolay vn bile duyuyordu. Kral da bu szlerden holanm gibi
grnyordu. Bir saksaan yumurtas yedikten sonra vezirine pek felsefi bir sual sordu:
Peki! O halde sfr nedir?
Mesela: sizin karnzda ben!..
Bu o kadar parlak bir cevapt ki cce rdas kskanlndan atlyacakt. Hekim Ziza byle bir
cevap vermi olabilmek iin ulumaa raz idi. Yalnz Nidiba bu szlerdeki ince nkteyi
kavryamamt. Kavryacak halde de deildi. nk itike itah alyor, yedike de arap
iesi geliyordu.
Aradan epey zaman getii halde kral bir ey sylememiti. Adeti byleydi. Beendiini belli
etmemee alrd. Ancak, bir mddet sonra yaverlerinden birine dnerek buyruk verdi:
- 41 -
Halk lnasam erefine isin!
Yaver baheye kp bakr yuvarlak zerine tokmakla vurarak halk uyandrmaa alt.
ou szmt. Bir ksmnn kmldayacak hali yoktu. Ona ramen yaver bard:
Ey Hattiler! Kralmz buyurdu: Kahraman lnasam erefine ieceksiniz!..
Henz ayakta olanlar arasnda bir alktr koptu. Yaasn kral, yaasn lnasam diye
bararak arap itiler.
imdi tren odasnda baka bir konuma mevzuu almt: Tarihteb bahsolunuyordu. Kral,
eski savalar, eski krallar anlatyordu. Byk kral olmak iin zafer kazanmann, lkeler
amann, milleti doyurmann art olduunu ileri sryordu. Subbiluliyuma ok mtevazi idi.
Eski kralar arasnda en ok Flabernas ile Murili beeniyor, fakat Murili daha stn
tutuyordu. Diyordu ki:
Eski, yeni btn krallarn hayatn okudum. Muril byk krallarn en by ve

sonuncusudur. Ondan sonra ona eit bir kral gelmemitir.
Rahip duskam o yapmack heyecan ile ayaa kalkt:
Ne diyorsunuz Kral Hazretleri! Kral Muril phesiz ok byk bir kraldr. Onun
gibi kral ya bir, ya iki tane vardr. Fakat gnmzde muhakkak ki Murilden byk,
hem ok byk, hem de pek ok byk kral vardr.
Bu szler rdas az kalsn ldrecekti. Herkes o kadar gzel szler syledii halde o daha bir
ey syliyememiti. Heyecanla yutkunup dururken Nidibann haykr duyuldu. Nidiba
deminden beri her nedense doymu ve epeyce de sarho olmutu. Rahip duskamn krala
aykr bir dnce yrttn grnce krala yaranmann tam zaman geldiine hkmetmi
ve atlmt. Adeta fke ile duskam a baryordu:
- 42 -
Sen sus! Kral Hazretlerinden daha m iyi bileceksin? Madem ki o Murilden daha
byk bir kral gelmemitir diyor, yleyse gelmemitir. Ne diye direnip gnmzde
byk kral vardr diyip duruyorsun?
Nidibann am devirmesine herkes alk olduu halde bu seferki tevil gtrr gibi deildi.
Cce rdas, Nidibaya hcum ederek nasl bir dalkavukluk yapabilirim diye dnyordu.
Kraln szleri onu durdurdu. nk kral glerek:
nsanlar hakknda niyetlerine gre hkm vermek doru olur diyordu. Artk kimse
sz sylemiyor, yalnz arap iiyordu. Tan yeri aarmak zere idi. ki beyinlere tesir
ettike hareketler, baklar szler uursuzlayor, bo yere glmsemeler, manasz
fkelenmeler birbiri ardnca herkesi okayp geiyordu. Kral delilik hezeyan halinde
idi. Deha ile lgnlk arasnda bir noktada bulunuyordu. Gsne dm olan ban
birdenbire kaldrd. Ufuklardaki dman ordularna bakan kahramanlar gibi ilerisini
szdkten sonra iki elini birden boynu hizasna kaldrd. Sol eli ilerideydi. Sa elini
omzuna kadar ekerek ok atma taklidi yaptktan sonra aznn iine bakan vezirlere
doru:
Bir ok attm!.. Kebap oldu dedi. Vezirler bakarak bu yksek hikmeti, bu

grlmemi vecizeyi tasvip yollu ba salladlar. Pek beenmiler, fakat
anlyamamlard. Okun kebep olmasndaki yksek hikmet her kulca anlalr
nesnelerden deildi. Bu muammay zmek erefi cce rdasa nasip oldu:
Kral Hazretleri edebi sanatlarnn en incesini yaparak cihana ve insanla parlak

bir ufuk daha amlardr, dedi nk atlan ok bir geyik yavrusunu vurup kayaya
saplanrsa, bu kaya akmak tandan yapld iin ate alrsa, geyik okla delinmi
olduu halde okun hzndan dolay elli defa dnerse hi phesiz kebap olur. Hem de
kebaplarn en tatls
Ziza o kadar alklamt ki beyni ilemiyordu. u sevmedii domuz cce muhakkak ki kraln
gzne girmiti.
Ziza sarholuktan dolay etraf hemen hemen hi grmemee balyan gzleriyle bir krala,
bir de Hantilyasa bakyor, krala yaranmakla, HAntilyasa sevgisini sylemek arasnda bir
tercih bocalamas yapyordu. Kral yine tevili kolay bir sz sylerse mesele yoktu. Fakat ya
tutup da, mesela: Bir ok attm helva oldu derse ne yapard? Helvann baln, ununu, yan
nereden bulup karrd? Bir aralk krala yaranamyacam diye mitsizlie der gibi oldu.
Krala dalkavukluk etmekten vazgeerek gzel. Hantilyasn ilgisini kendi zerine ekmek
istedi. Fakat hay aksi eytan hay! O kadar sarhotu ki birka adm uzaktan Hantilyas ile
Yamzuyu birbirine kartryordu. Onlar kraln sanda ve solunda oturuyorlard. Fakat
hangisinin Hantilyas olduunu kestiremiyordu. Yamzunun ay balna benziyen gvdesiyle
tekinin ince ve biimli endamn birbirine kartrmak iin amma da imiim diye
dnebiliyordu. Bununla beraber su yalnz arapta deildi. Gzlerinin az grmesi de buna
biraz sebep olmutu. Birdenbire adeta iradesi dnda bir drtle ayaa kalkt ve krala yle
dedi:
- 43 -
Kral Hazretleri! Bu kahramanlar gecesinden unutulmamas geren bir kahraman

daha var: o da u parlak gzleri ve ince gvdesiyle kadnlarn en gzeli olan
Yamzudur.
Ziza, sonunu herkesin merakla bekledi szn burada kesiverdi. nk armt.

Hantilyastan bahsetmek isterken azndan Yamzu kvermiti. O kadar armt ki bir
mddet ne syliyeceini bilemedi. Sonra iinden Ne yapalm? Bir ok attm, helva oldu.
aresiz yan da, baln da, ununu da bulacaz diye dndkten sonra devam etti:
Evet! Yamzu bir kahramandr. nk leni idare eden ve kadn olduu halde bu
kadar imee dayanan bir kimse elbette kahramandr. Buradaki kzl araptan yirmi
tas imek yirmi dmann kann imekten daha m kolaydr. Deildir. Bir hekim olmak
sfat ile size syliyeyim ki daha kolay deildir. Daha gtr. O halde kahramanlar
gecesinin en byk kahraman Kral Hazretleriden sonra ikinci kahraman Yamzudur.
nc kahraman Hantilyastr. Drdnc kahraman lnasamdr. Beinci kahraman
rdastr Hayr , hayr Yanldm Batan saycam: Birinci kahraman Kral
Hazretleri kinci kahraman Yamzu ncs Hantilyas Drdncs de ben
Ziza szlerine devam edemedi. nk birdenbire kraln azndan, burnundan kan

boanarak devrildiini grd. Kraln arkasnda bulunan bahekim Teen ile yannda oturan
Yamzu seirttiler. tekiler donakalmt. Bahekim, yannda bulundurduu hayat iksirinden
kraln azna damlatmaa alyordu. Gn aarmt. Bir mddet kraln gsn ve
kollarn ualadktan sonra kalbini dinliyen Teen sevinle: ok kr kralmza bir ey
olmad. Fakat birka gn kprdamadan yatmas lazm dedi. Sonra hepsi sarho olan
yaverlere emir vererek kral srtlatp yatak odasna gtrtt. Zaten ortada iilecek arap,
yenecek yemek de kalmamt. Yeni bakumandan da meydandan kaybolmutu.
Vezirler evlerine vezirlik treni ile dnmek iin sava arabalarna binmek istiyorlard. Fakat
korkak Tutail Kaskalarla yapt savata sava arabalarnn hepsini kaybetmiti. Baka are
yoktu: Yayan gideceklerdi saray bahesine ktklar zaman btn halkn szp yatm
olduunu grdler. Bsbtn szmam olan baz genler birtakm kadnlarla uygunsuz
durumda idiler. Bu manzara lnasamn namusuna dokundu:
Alak herifler! Utanmyor musunuz? diye bard. Sarho genlerden biri ban
kaldrarak:
Kzma vezir hazretleri! Sizin at altnda yaptnz biz yldzlarn altnda

yapyoruz diye cevap verdi.
Cce rdas sarholuktan kekeliyerek homurdand:
- 44 -
Halkn eekten fark yoktur!
Buna da baka bir gen cevap verdi:
Eein de senden
Rahip duskam fkelenmiti:
Alak, vatan haini! Sen bir vezire hangi cretle bu szleri sylyorsun?
ok drlanma! Bu gece kahramanlar gecesidir. Biz de akta sabahlamakla
kahramanlk yapyoruz. Yaasn Kral!..
Ziza ak havaya knca biraz alm gibiydi:
Bu vatan hainlerini idam ettirmeli. Sarayn bahesine saygszlk gsteriyorlar

diye haykrd.
Baka bir sarho yerden kalkarak cevap verdi:
Yava gel vezir hazretleri! Bizi buraya kral ard. Kraln konuklarn iadam
ettirmek krala isyandr. Sen krala isayn m ediyorsun?
Zaten korkak olan Ziza bu szlerden bsbtn rkmt
Haa, haa!.. Ben kraln klesiyim. Ama sizler bahenin namusunu lekelediniz.
Bu gecenin kahramanlar gecesi olduunu unutuyorsunuz
- 45 -
Hangi kahramanlar gecesi? Kahramanlar ldler. Bu gece dalkavuklar gecesidir.

Bu lene konmak iin sabaha kadar yaasn diye bardk. Tabii siz de ierde ebek
gibi takla attnz. Yaasn kral!..
Nidibann sabr tkenmiti:
Bana bak! Nankrlk edip durma. Kral ve vezirler olmasa hepiniz a kalrsnz.
Dman gelip hepinizi gtrr. Kle diye satar. Biz en ar ykleri tayan insanlarz.
Bize sayg gstermee mecbursun!..
Bu szler zerine sarho hngr hngr alamaa balad. Hem hkryor, hem de:
Benim eeim de ar yk tayor ama yine benden dayak yiyor. Amma da

nankrmm diye syleniyordu.
Vezirler iin sarpa sardn, resmi otoritelerini kullanacak bir vastann ortada bulunmadn
grerek bahe kapsna doru yrdler. Sendeliyerek evlerinin yolunu tuttular.
Khin ilka, bir arkada ile btn bu konumalar dinlemiti. Bir sarholara, bir de vezirlere
baktktan sonra:
-
u sarho, beriki herifleri paavraya evirdi dedi
Arkada cevap verdi:

-
Yanl syledin. Paavralar tersine evirdi!..
- SON Atsz
26 Mays 1941 Pazartesi
Maltepe
- 46 -

Dalkavuklar Gecesi - Atsız PDF

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Dalkavuklar Gecesi - Atsız PDF

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Dalkavuklar Gecesi / H.

1- GLMEZ YZL KADIN

Dalkavuklar Gecesi / H. Nihal ATSIZ

Glmez yzl kadn bu szlerden aalam gibiydi:

Kraln yaknnda yaverleriyle birlikte duran bakumandan Tutail bu szleri iitince

Dalkavuklar Gecesi / H. Nihal ATSIZ

Dokunmayn! Gelsin bakalm!

Hantilyas glerek krala yaklayordu. Yz kzarm, gzleri szgnlemiti. O kadar

Kraln kalar atld:

Kral bakumandana bakt. Tutailin yz korkun bir hal almt:

Evet! Zehir imesini ben tledim. nk lmek istediini sylemiti. Fakat

Dalkavuklar Gecesi / H. Nihal ATSIZ

Kadn hala glmsyordu:

Tutail, Hantilyasn zerine kaplan gibi saldrd. Kolundan yakalyarak:

Yr maskara!... Ben sana bu edepsizlii sorarm diye tartaklad. Onun

Kral, kadna dnerek bard:

Hangisinden itin? Nasl itin?

Dalkavuklar Gecesi / H. Nihal ATSIZ

hemen dp lmesini bekliyorlard. Halbuki onda hi lecee benzer bir hl yoktu.

Syle Hantilyas! Ka tas itin?

Kral ve bakumandan baktlar. Hantilyas tas yeniden daldrm, kzl su iiyordu.

Sen bu zehiri ierek lm kimse biliyor musun?

Dalkavuklar Gecesi / H. Nihal ATSIZ

Kral yavere dnd:

Ben de bilmiyorum. yleyse kim biliyor? Sakn bu bo bir rivayet olmasn?

Sonra yaverlerden birine emretti:

u tas doldurup getir!

Dalkavuklar Gecesi / H. Nihal ATSIZ

HER EYN PUNDUNU BULAN FLOZOF

Ey kahraman anl kral; Hattilerin birincisi!

Dalkavuklar Gecesi / H. Nihal ATSIZ

Filozof lnasam! Bunlarn ne olduunu biliyor musun?

Kral Hazretleri! Bunlar boyadr cevabn verdi. Kral glmsedi:

Evet Kral Hazretleri! Bunlar zehirdir. Fakat boya iin kullanlr.

Sen bu zehri iebilir misin?

Kral Hazretleri buyruk karsa ierim. Yalnz O zaman

Kral Hazretleri iin baladm iir yarm kalr.

Bu iir daha ne kadar olacak?

Dalkavuklar Gecesi / H. Nihal ATSIZ

Filozofun gzleri parlad:

Bunun gibi be para daha olacak!

Bu ok deil ki Ne kadar zamanda biter?

Bu szler, bakumandan Tutailin gzlerini fke ile doldurdu. Dudaklarnn arasndan:

Kpek Asurlu! Nasl da yalan sylyor diye mrldand.

lnasamn iiri ve szleri krala asl maksadn unutturmutu. Dedi ki:

Filozof! Asrlardan beri mahzende duran bu zehirleri dn gece Hantilyas ve esir

Dalkavuklar Gecesi / H. Nihal ATSIZ

Kral taslardaki suyu gstererek:

Kral Hazretleri! Bu, krallarn ve kralielerin ykanmalarna mahsus tlsml bir

Ey kadn Tanrlarn en gzeli Arinna

Kral birdenbire airin szn kesti:

Dalkavuklar Gecesi / H. Nihal ATSIZ

rdasn rengi utu ve kollar aaya dt:

Zehir!... diyebildi. Kral glmsyordu.

Haydi bakalm air! u taslardan birini i Houna gidecek

Ne buyurdunuz Kral Hazretleri? eyim mi? Fakat sonra lrm

Kral cevap vermeden glmsyordu. rdas kendinden gemiti. Alamaya balad:

Aman Kral Hazretleri! Sonra lrm. Daha genliime doyamadm. Emredin,

rdas pek ok eyler syliyecekti. Syliyemedi. nk o kadar korkmutu ki sonunda

Bu hali gren Tutail, kraln duyabilecei bir sesle:

Dalkavuklar Gecesi / H. Nihal ATSIZ

ok okuduum iin gzlerim yoruluyor. Uzaktan gremiyorum Kral Hazretleri. Mum,

Bahekim Ziza! Gzlerini bu kadar yormak iin levha okudun?