Trashgimia

REPUBLIKA E SHQIPRIS
Fakulteti : Biznesit
Departamenti : Finance-kontabilitet
Kursi :E drejte biznesi

DETYRE KURSI

TEMA : TRASHEGIMIA

PUNOI : #MesueseAurela
PRANOI :

#MesueseAurela

.......................

Trashgimia

Prmbajtja:
1.Hyrje............................................................................................................. fq-3
1.1Trashegimia dhe testamenti.......................................................................fq3-5
1.2 Trashegimia me Ligj.................................................................................fq 5-6
1.3 Bashkeshorti pasjetues dhe trashegimia me ligj.....................................fq7-8
1.4 Trashegimlensi ndan pasurin me prinderit..............................................fq-8
1.5 Trashegimlensi ndan pasurine me te aferm te tjere...............................fq8-9
1.6 Kodi civil dhe perkrahja ligjore.................................................................fq-9
1.7 Edrejta e banimit te trashegimtarit........................................................fq9-10
1.8 E drejta e nje penesioni..............................................................................fq-10
1.9 Konkluzionet...............................................................................................fq-10

#MesueseAurela

Trashgimia

1.Hyrje:
Trashegimia paraqet proces te dorzimit te pasurise tek paseardhesit.Qellimi i temes ka qene te
tregoje, Ceshte trashegimia, fitimi i saj me ligj etj.

1.1 Trashgimia dhe Testamenti

Trashgimia sht kalimi me ligj ose n baz t testamentit, i pasuris (trashgimit) t
trashgimlnsit (personit t vdekur) tek nj ose m shum persona (trashgimtart ose
legatart), sipas rregullave t caktuara me ligj. Me Ligj rregullohen procedurat n baz t cilave
gjykata, organet e tjera dhe personat tjer t autorizuar duhet t veprojn n shtjet
trashgimore. Mund t trashgohen sendet dhe t drejtat t cilat i prkasin individve. T gjith
personat fizik n kushte t njejta jan t barabart n trashgimi. Fmijt e lindur jasht
martese, kur atsia sht njohur rregullisht ose sht vrtetuar me vendim t gjykats apo t
organit kompetent si dhe fmijt e adoptuar barazohen me fmijt legjitim. Trashgohet pr
shkak t vdekjes dhe n momentin e vdekjes s personit fizik. Trashgimlnsin e trashgon ai i
cili n momentin e vdekjes s tij ka fituar t drejtn trashgimore (trashguesi). E drejta n
trashgimi fitohet n momentin e vdekjes s trashgimlnsit. Fituesi i t drejts n trashgimi
mund t heq dor nga kjo e drejt sipas dispozitave t ligjit pr trashgimi, me rast do t
merret se kt t drejt asnjher nuk e ka fituar. Personi q n kohn e hapjes s trashgimis
sht gjall, ose sht zn para vdekjes s trashgimlnsit dhe ka lindur i gjall, ka zotsi pr t
trashguar. Trashgimia fitohet me ligj ose testament. Trashgimia me ligj zbatohet kur
trashgimlnsi nuk ka ln testament, ose ka ln testament vetm pr nj pjes t pasuris s
tij, ose kur testamenti sht trsisht ose pjesrisht i pavlefshm. Kur trashgimlnsi nuk ka
trashgimtar, e drejta pr t trashguar kalon n komun, e cila fiton pozit t njjt sikurse me
qen trashgimtar i trashgimlnsit dhe kjo nuk mund t heq dor nga
trashgimia(trashgimtar i dhunshm). Trashgimtar ligjor jan: fmijt e trashgimlnsit, t
adoptuarit e tij dhe pasardhsit e tyre, bashkshorti, prindrit, vllezrit e motrat dhe pasardhsit
e tyre, gjyshi e gjyshja dhe pasardhsit e tyre. Me ligj trashgimlnsin e trashgon edhe
bashkshorti i tij jashtmartesor, i cili barazohet me bashkshortin martesor.
#MesueseAurela

Trashgimia

Bashksi jashtmartesore n kuptim t ktij Ligji konsiderohet bashksia jetsore e gruas s

pamartuar dhe e burrit t pamartuar e cila ka zgjatur nj koh t gjat dhe q ka pushuar me
vdekjen e trashgimlnsit, me kusht t ken qen plotsuar prezumimet pr vlefshmrin e
martess.
Pasurin e trashgimlnsit q nuk ka ln pasardhs e trashgojn prindrit e tij dhe
bashkshorti i tij.
Prindrit e trashgimlnsit trashgojn gjysmn e pasuris n pjes t barabarta, kurse gjysmn
tjetr t pasuris e trashgon bashkshorti i trashgimlnsit. N qoft se njri nga prindt e
trashgimlnsit ka vdekur para trashgimlnsit, pjesn e pasuris trashgimore q do ti
takonte sikur t kishte jetuar pas trashgimlnsit e trashgojn fmijt e tij (vllezrit dhe motrat
e trashgimlnsit), nipat e strnipat e tij dhe pasardhsit e largt t tij, sipas dispozitave t Ligjit
q vlejn pr rastin kur trashgimlnsin e trashgojn fmijt dhe pasardhsit e tjer t tij. N t
gjitha rastet vllezrit dhe motrat e trashgimlnsit vetm nga ana e atit trashgojn n pjes t
barabarta pjesn e pasuris trashgimore t atit, vllezrit dhe motrat vetm nga ana e nns
trashgojn n pjes t barabarta vetm pjesn e nns, kurse vllezrit dhe motrat t s njjts
nn dhe t t njjtit at trashgojn n pjes t barabarta me vllezrit dhe motrat nga ana e t atit
pjesn e t atit, kurse me vllezrit dhe motrat nga ana e nns pjesn e nns. Nse
trashgimlnsi nuk ln as trashgimtar ligjor dhe as testament, konsiderohet se trashgimia i
takon komuns ku trashgimlnsi ka pasur vendbanimin ose vendqndrimin e tij t fundit.
Fmijt e lindur n martes, jasht martese, kur atsia sht njohur rregullisht ose sht vrtetuar
me vendim t gjykats apo t organit kompetent, si dhe ata t adoptuar dhe pasardhsit e tyre
kan t drejta t barabarta n trashgimi. Testament do t thot shprehje e vullnetit t fundit e
dhn n formn e parapar me ligj, me t cilin trashgimlnsi (testatori) urdhron si t
veprohet me pasurin e tij pas vdekjes s tij. Dy ose m shum persona nuk mund t bjn nj
testament me t njjtin akt, as n dobi t nj t personi t tret, as sa i prket disponimeve
reciproke. Testament mund t bj do person q ka zotsi pr t vepruar dhe i cili i ka mbushur
18 vjet.
#MesueseAurela

Trashgimia

Vlefshmria e testamentit nuk preket nse testatori humb zotsin pr t vepruar pas prpilimit t
testamentit. Personi t cilit me vendim gjyqi i sht hequr zotsia pr t vepruar, si dhe ai q n
kohn e prpilimit (brjes) s testamentit nuk sht n gjendje t kuptoj rndsin e veprimit t
tij, nuk mund t bj testament. Testamentit sht i pavlefshm nse sht br me kanosje,
shtrngim ose mashtrim. Testamenti sht i vlefshm n qoft se testatori e ka shkruar at, datuar
dhe nnshkruar me dorn e vet ose ka vn gishtin e vet. Nnshkrimi duhet t prmbaj
mbiemrin e testatorit si dhe t paktn njrin prej emrave t tij dhe duhet vn n fund t
testamentit. Testamentin mund tia prpiloj testatorit sipas krkess s tij gjyqtari i gjykats
kompetente, i cili m par duhet t vrtetoj identitetin e testatorit. Pasi t lexoj dhe t
nnshkruaj testatori testamentin e ktill, gjyqtari shnon n vet testamentin se testatori e ka
lexuar dhe e ka nnshkruar at n pranin e tij. Trashgimlnsi mund t revokoj testamentin
me shkrim dhe me asgjsimin e dokumentit.

1.2 Trashegimia me Ligj

Trashgimtart ligjor jan fmijt, fmijt e fmijve, bashkshorti, prindrit, vllezrit e motrat
dhe fmijt e vllezrve e t motrave t paravdekur, gjyshi e gjyshja e t paralindurit e tjer,
personat e paaft pr pun n ngarkim t trashgimlnsit, t afrmit e tjer deri n shkalln e
gjasht, si dhe shteti. Kta thirren n trashgim sipas rradhs t caktuar n Kod.N rradh t par
thirren n trashgim fmijt dhe bashkshorti i aft ose i paaft pr pun, duke trashguar secili
n pjes t barabarta.Kur nj nga fmijt ka vdekur para trashgimlnsit, sht br i padenj
pr t trashguar, ka hequr dor nga trashgimi, n vend t tij hyjn me zvendsim fmijt e tij
dhe kur pr shkaqet e siprme nuk mund t jen trashgimtar, vijn n trashgim t paslindurit e
tyre pa kufizim. N kt rast, pjesa e prindit q nuk trashgon, ndahet ndrmjet t paslindurve n
pjes t barabarta.Kur prve bashkshortit, nuk ka trashgimtar t tjer, t radhs s par, n
trashgimi thirren ata t radhs pasardhse, t parashikuar n nenin 363 t ktij Kodi dhe kur nuk
#MesueseAurela

Trashgimia
ka t till, thirren trashgimtart e radhs tjetr pasardhse, t parashikuar n nenin 364 t Kodit.

N do rast bashkshorti merr 1/2 pjes t trashgimit.Kur nuk ka trashgimtar t radhve t

siprme, trashgimi i mbetet bashkshortit pasjetues.Fmijt e lindur jasht martese, kur atsia
ose mmsia sht njohur rregullisht, si dhe fmijt e birsuar barazohen me fmijt e lindur nga
martesa.I birsuari nuk trashgon n familjen e origjins s tij dhe as kjo nuk e trashgon at.N
radh te dyt thirren n trashgim prindrit e trashgimlnsit dhe personat e paaft pr pun, t
cilt t paktn 1 vit para vdekjes s trashgimlnsit, bashkjetonin me at si antar t familjes
dhe n ngarkim t tij.N radh t tret thirren n trashgim personat e paaft pr pun n ngarkim
t trashgimlnsit q prmenden n nenin 363 t ktij Kodi, kur nuk ka trashgimtar t tjer t
radhs s dyt, gjyshi e gjyshja, vllezrit e motrat, si dhe fmijt e vllezrve e t motrave t
paravdekur. T siprmit trashgojn n pjes t barabarta, pa u br dallimi ndrmjet vllezrve e
motrave t nj ati ose vetm t nj nne, ndrmjet gjyshit e gjyshes nga ana a babs ose e
nns.Kur trashgimlnsi nuk ka ln t paslindur, as prindr ose t paralindur t tjer, as
vllezr ose motra, apo t paslindur t ktyre, pasuria e trashgimlnsit u kalon t afrmve m t
afrt t tij, pa br dallim ndrmjet vijs atrore dhe asaj amsore, por gjithsesi jo m tej se
shkalla e gjasht.Kur trashgimlnsi nuk ka ln trashgimtar deri n shkalln e gjasht, thirret
n trashgim shteti.Shteti nuk prgjigjet pr detyrimet e trashgimlnsit tej vlefts s pasuris t
fituar.

E drejta e shtimit per sendet shtepiake:

Trashgimtart q bashkjetonin me trashgimlnsin n kohn e vdekjes s tij, kur thirren n
trashgim, marrin ate pjes q u takon n pasurin trashgimore sendet shtpiake t prdorimit
t zakonshm, prve kur trashgimlnsi ka disponuar ndryshe n testament.

#MesueseAurela

Trashgimia

Trashegimia sipas radheve :

Trashgimtart e nj radhe t mpasme thirren n trashgim vetm kur nuk ka trashgimtar t
radhs s mparshme ose kur kta t gjith jan br t padenj ose kan hequr dor nga
trashgimi ose jan prjashtuar nga trashgimi, prve kur nga trashgimtart e radhs s dyt
mbetet trashgimtari i paaft pr pun dhe ka trashgimtar t radhs s tret.
E drejta e shtimit :
Kur nj nga bashktrashgimtart q thirret n trashgim ka vdekur para trashgimlnsit, ose
sht br i padenj, ose ka hequr dor nga trashgimi, ose sht prjashtuar nga trashgimi dhe
nuk ka persona q trashgojn me zvendsim, pjesa q i takon atij u shtohet pjesve t
bashktrashgimtarve t asaj radhe.
Trashegimtari i paafte per pune:
Trashgimtar t paaft pr pun jan ata q n kohn e vdekjes s trashgimlnsit nuk kan
mbushur moshn 16 vje, ose 18 vje kur vazhdojn msimet, burrat q kan mbushur moshn
60 vje dhe grat q kan mbushur moshn 55 vje si dhe, pavarsisht nga mosha, ata q jan
invalid t grupit t par dhe t grupit t dyt.

1.3 Bashkshorti pasjetues dhe trashgimia me ligj .

Pr nj koh shum t gjat, bashkshorti sht konsideruar si i huaj n familje. Kjo e fundit
ndrtohej vetm me lidhje gjaku. Si rrjedhoj e ktij parimi, bashkshkorti thirrej pr t marr
pjes n trashgimi vetm n rast se trashgimlnsi skishte asnj t afrm.Me kalimin e kohs
konceptime t tilla filluan t ndryshonin. Sot bashkshorti sht pjestar i vrtet i familjes.

#MesueseAurela

Trashgimia
Bashkshorti sht madje pjestari m i afrt e familjes, pavarsisht mungess s lidhjes s
gjakut. Kto t dhna sociologjike kan br q t ndryshoj pra hierarkia e trashgimtarve.

Qllimi pr kt t fundit ka qen q t prmirsoj gjithnj e m shum situatn e bashkshortit

pasjetues, duke ruajtur n nj lloj mnyre strukturn origjinale t sistemit. Problemi legjislativ i
t drejtave trashgimore t bashkshortit pasjetues sht shum delikat, sepse situata e tij nuk
mund t krahasohet me at t trashgimtarve t tjer. Objektivi n t vrtet duhet t evitoj
faktin q ai t mos vihet n vshtirsi dhe t mos dal jasht kuadrit t zakonshm jetik t tij prej
vdekjes s trashgimlnsit. N t njjtn koh, ky objektiv merr parasysh dhe ann financiare t
bashkshortit pasjetues q t jetoj n kushte normale. N vende t ndryshme, pr t prcaktuar
situatn reale t tij, analizohet fillimisht forma e regjimit martesor. Reforma t mdha jan br
n Europ pr kt pjes t rndsishme t s drejts s trashgimis duke u bazuar tek
evolucioni i shoqris. N cdo rast, hierarkia e trashgimtarve ka n krye t lists bashkshortin
q sht gjall; vetm apo n konkurrenc me trashgimtar t tjer. Pr m tepr, legjislacionet
e huaja i japin bashkshortit pasjetues mundsin pr t jetuar n banesn e prbashkt ose
personale t trashgimlnsit, apo nj pension ushqimor.Q bashkshorti t prfitoj t tilla t
drejta sht e nevojshme q martesa t ket qen e vlefshme deri n ditn e vdekjes s
trashgimlnsit. Nse divorci do t ishte vendosur nga gjykata apo martesa t ishte anulluar,
bashkshorti i gjall nuk do t mund t pretendonte asnj gj. Sipas nenit 361/1 dhe 2 t Kodit
Civil, n rast se i vdekuri nuk l trashgimtar t tjer prvec bashkshortit, thirren
trashgimtart e parashikuar n nenin 363 si: prindrit e trashgimlnsit dhe persona t paaft
pr pun q kan bashkjetuar me trashgimlnsin pr nj vit, gjithashtu dhe trashgimtart e
parashikuar n nenin 364 si: gjyshi, gjyshja, vllezrit e motrat si dhe fmijt e vllezrve dhe
motrave t paravdekur. Problemi n kt nen qndron n faktin se n do rast, bashkshorti merr
vetm gjysmn e trashgimis, pavarsisht trashgimtarve t tjer q mund t thirren. N nj
an ekziston nj lloj konkurrence midis bashkshortit dhe t afrmve t trashgimlnsit , nga
ana tjetr shohim q ekziston nj lloj prkrahje nga ligji pr bashkshortin, ndonse jo e
#MesueseAurela

Trashgimia
mjaftueshme, sic ndodh npr vende t tjera t bots. Pr m tepr, n hapsirn europiane po
merren edhe masa harmonizuese n lidhje me t drejtn e trashgimis trasnfrontaliere nga
Komisioni Europian pr t rregulluar dhe rastet q kan t bjn me t drejtn europiane private .

1.4 Trashgimlnsi ndan pasurin midis bashkshortit dhe prindrve

N rast se trashgimlnsi nuk le pasardhs, por ama le nn dhe baba, kta t fundit bjn pjes
n trashgimin e tij po njlloj si bashkshorti. Gjysma e pasuris i prket bashkshortit, kurse
gjysma tjetr prindrve t trashgimlnsit. Sipas Kodit Civil, e njjta gj do t ndodhte nse
trashgimlnsi do t kishte gjall vetm njrin prej prindrve. Por nuk do t ishte m logjike q
bashkshorti t merrte m shum se gjysmn nse do t ishte gjall vetm nj prej prindrve? N
prani t njrit prej prindrve do t ishte e pranueshme q t drejtat e bashkshortit t ishin m t
theksuara, ndrkoh q sipas legjislacionit shqiptar sido q t shfaqen rrethanat, bashkshorti
mund t marr vetm gjysmn e trashgimis. Ndoshta ky i fundit nuk konsiderohet ende si
pjestar i vrtet i familjes n kuptimin e plot t fjals.
Ai jo vetm hyn n konkurrenc me prindrit e trashgimlnsit, q sht mse e kuptueshme,
por ai hyn gjithashtu n konkurrenc edhe me t afrm t tjer t rangut t dyt, gj q na bn
deri diku t dyshojm n rndsin e tij n t tilla raste.

1.5 Trashgimlnsi ndan pasurin edhe me t afrm t tjer

N rastin e t afrmve t tjer, si motra e vllezr, parimisht duhet t eliminoheshin nga e drejta e
trashgimis duke ln si trashgimtar t vetm bashkshortin (dhe prindrit), por neni 361/3 na
con tek neni 364, i cili na kujton se bashkshorti duhet ta ndaj pasurin prgjysm me t
siprprmendurit.
Do t ekzistonte nj rast logjik q do ti jepte mundsin ktyre t afrmve t merrnin pjes n
trashgimi dhe ky do t ishte nse trashgimlnsi do t kishte fituar me donacion apo trashgimi
prej prindrve t vdekur para tij, nj pasuri t caktuar. Kt ai do t ishte i detyruar ta ndante
prgjysm midis bashkshortit dhe motrave e vllezrve. Sigurisht kta t fundit duhet ti
prkasin t njjtve prindr, ndryshe sdo t kisht kuptim.
#MesueseAurela

Trashgimia

Nga ana tjetr mund t logjikojm se prfshirja e t afrmve n trashgimi shpreh nj balanc t
drejt t interesave t trashgimtarve t radhve pasuese si prindrit apo gjyshrit, n radhn e
tret dhe interesave t bashkshortit trashgimtar, sepse nse ky i fundit do t konsiderohej si
trashgimtar ekskluziv i radhs s par , t tjert nuk do t thirreshin asnjher n trashgim. Do
t vepronte kshtu rregulli i prjashtimit t radhs pasardhse nga ajo paraardhse.

1.6 Kodi civil dhe prkrahja ligjore sipas legjislacionit shqiptar

Bashkshorti dhe personat e paaft pr pun nuk jan trashgimtar ekskluziv t radhs s par,
ashtu sikurse jan fmijt, nse ky i fundit do t kishte. N rast se n radh t par bashkshorti
rezulton si i vetmi trashgimtar, ai do t zbres n radhn pasardhse
dhe do t konkurroj me trashgimtart e radhs s dyt nse ka. Bashkshorti bashktrashgon
ather me prindrit dhe me personat e paaft pr pun.
Privilegji i bashkshortit t pasjetuar sht n faktin q atij do ti takoh gjithmon e
trashgimis. Pra pozita e tij nuk mund t prkeqsohet nga fakti se ai nuk mbetet trashgimtar i
vetm i radhs s par. Kjo sht forma e prkrahjes ligjore q ofron kodi civil shprehur n nenin
361/3 dhe 361/4. Megjithat, kjo nuk do t thot q kjo sht e vetmja rrug pr ta prkrahur
bashkshortin pasjetues. Prvoja e vendeve europiane tregon q mund t bhet akoma m shum.

1.7 E drejta e banimit n banesn e prbashkt apo personale t

trashgimlnsit.
Bashkshorti pasjetues mund t ket t drejtn q t jetoj n banesn n t ciln jetonte para se
t vdiste trashgimlnsi. Kjo gj sht parashikuar n legjislacionin francez, sipas t cilit kjo e
#MesueseAurela

10

Trashgimia
drejt banimi sht e prkohshme dhe mund t zgjas deri n 1 vit pas vdekjes s
trashgimlnsit. Ajo lejon q bashkshorti pasjetues t prdor gjithashtu dhe sendet q
mobilojn shtpin.

N qoft se banesa sht pron e prbashkt apo pron personale e trashgimlnsit, ather
qndrimi n t bhet falas. N qoft se banesa sht dhn me qera, ather bashkshorti
pasjetues prfiton qeran e 12 muajve.
Kjo prpjekje sht br n mnyr q bashkshorti pasjetues t ket nj jet normale edhe pas
nj fatkeqsie t till. Pas ktij afati, trashgimtart e tjer ligjor mund t krkojn at q iu
takon. E drejta banimit sht e nj e drejt shum afr uzufruktit. Mund t themi q kjo e drejt i
ofron disa prerogativa titullarit t saj t limituara n prmbushjen e nevojave personale. Pr kt
arsye mund t themi se kjo e drejt banimi sht e pashtershme. Megjithat, ndryshe nga
uzufrukti, titullari i s drejts s banimit nuk mund ta jap banesn me qera.

1.8 E drejta e nj pensioni ushqimor pr bashkshortin n nevoj.

Bashkshorti pasjetues mund t ndodhet n nevoj pas vdekjes s trashgimlnsit. Pr kt
arsye sht parashikuar nj pension ushqimor q do t merret prsipr nga trashgimia.
Kjo e drejt mund t merret parasysh nse bashkshorti pasjetues nuk ka burime financiare
personale dhe ndodhet n nevoj. Ky i fundit mund ta formuloj krkesn brenda nj viti pas
vdekjes s trashgimlnsit, duke i krkuar trashgimtarve t tjer nj ndihm ekonomike.

1.9 Konkluzione
Sipas legjislacionit shqiptar, e drejta e bashkshortit pasjetues pr t prfituar nga pasuria e
trashgimlnsit sht nj e drejt e sigurt. Bashkshorti pasjetues merr n cdo rast e pasuris
q sht ln n trashgimi, por ama ai nuk konsiderohet si trashgimtar ekskluziv. Kjo do t
thot se ai nuk ka statusin q kan fmijt, n rast se trashgimlnsi ka ln pasardhs.
Kjo e drejt sht e sigurt, por ama nuk i jep mundsin bashkshortit pasjetues t prfitoj t
gjith pasurin e trashgimlnsit. Ai mbetet n konkurrenc me trashgimtart e radhve t
#MesueseAurela

11

Trashgimia
tjera. Prsa koh flitet pr ndarjen e pasuris midis bashkshortit pasjetues dhe prindrve t
trashgimlnsit, mendoj se kjo ndarje sht e logjikshme. N momentin q Kodi Civil prfshin
edhe radh t tjera, ndarja e pasuris duket jo e arsyeshme.

Bibliografia:
http://lajmpress.com/opinion/28615.html
http://ligjet.info/kodicivil/pjesa_iii/titulli_ii
http://alblexus.blogspot.com/2011/09/bashkeshorti-pasjetues-dhe-trashegimia.html

#MesueseAurela

12