Professional Documents
Culture Documents
ORE
TRASHEGIM
perjeton qastin e delacionit dhe ka lindir ne afat prej 300 ditesh nga drekja e
trashegimlenesit. SISTEMET PER CAKTIMIN E RADHEVE PER THIRRJE NE
TRASHEGIMI LIGJORE : 1.sistemi I gjakut te perbashket (vellai dhe motra) 2
sistemi I shkallave te gjinise , 3 sistemi parentelar (gradual dhe linear) .
RRADHET E TRASHEGIMISE Kusht per te qene trashegimtar ligjor potencial
ne momentin e vdekjes se de cajusit jane : 1.gjinija e gjakit ,2.gjinia civile ,
3.lidhja martesore. RADHA E PARE E TRASHEGIMISE-femijet dhe
bashkshorti/ja e trashegimlenesit. E DREJTA E PERFAQESIMIT Ne vend te
paraardhesit te vdekur trashegojne personat e afert gjinie dhe ate pjese te
trashegimise qe do ta kishte trasheguar paraardhesi I tyre . pra ,autorizimet
e pasardhesve ne kuader ten je vije te drejte zbritese. E DREJTA E SHTIMITKur pjjesa e nje apo me shume trashegimtareve mbetet e lire si dhe kur e
drejta e perfaqesimit nuk mund te zbatohet , atehere ajo pjese e pasurise
ndahet ne mes trashegimtareve te tjere . RADHA E DYTE E TRASHEGIMISEPerbehet nga prinderit dhe bashkshorti/ja I trashegimlenesit kur ky I fundit
nuk trashegon ne rradhe te pare atehere 1/1 gjysmen e trashegimise
prinderit ne pjese te barabarte gjysmen bashkshorti. KUR TRASHEGOJN
VELLEZZERIT MOTRAT E TRASHEGIMLENESIT DHE PASARDHESIT E TYRE
Atehere kur njeri nga prinderit e trashegimlenesit ka vdekur para
trashegimlenesit pjesen e tij e trashegojne femijet e tij (vellezerit dhe motrat
e trashegimlenesit). RADHA E TRETE E TRASHEGIMISE- gjyshi dhe gjyshja si
dhe trashegimlenesit si nga trungu I atesis edhe nga I amesise , ne 4 pjese
te barabarta . KOMUNA SI TRASHEGIMTAR LIGJORE Kur trashegimlenesi nuk
le as trashegimtare e as testament. TRASHEGIMIA E DOMOSDOSHME-Qdo
trashegimtari ligjor domosdo I takon pjesa trashegimore e domosdoshme me
kushtet e parapara me ligj madje edhe kunder vullnetit te trashegimlenesit.
Dmth u garantohet e drejta e trashegimise. TRASHEGIMTARET TE CILET
KANE TE DREJTE NE PJESEN E DOMOSDOSHME- jane pasardhesit e
trashegimlenesit , te biresuarit e tij dhe pasardhesit e tyre ,prinderit dhe
bashkshorti I tij, gjysherit ,motrat dhe vellezerit e trashegimlenesit vetem
nese jane plotesisht te paafte per pune dhe nuk kane mjete per jetese .
LLOGARITJA E PJESES SE DOMOSDOSHME pjesa e domosdoshme e
pasardhesve dhe e bashkeshortit perben ndersa pjesa e domosdoshme e
trashegimtareve te tjere 1/3 e pjeses qe do ti takonte secilit trashegimtar
ligjor ne pajtim me dispozitat mbi radhet e trashegimis. PERJASHTIMI NGA
TRASHEGIMI I TRASHEGIMTARIT TE DOMOSDOSHEM-Kuptohet heqjen e cilesis
se trashegimtarit ligjore nga ana e trashegimlenesit me deklarimin e vullnetit
te fundit ashtu qe ai nuk fiton asgje nga pasuria e tij trashegimore.
ZVOGELIMI I DISPONIMIT ME TESTAMENT DHE KTHIMI I DHURIMIT PER SHKAK
TE CENIMIT TE PJESES SE DOMOSTOSHME :-Mund ta kerkoje vetem
veprimi.
DETYRAT E EKZEKUTORIT TE TESTAMENTIT- 1 ruajtja e pasurise
trashegimore ,2 administrimi I pasurise trashegimore ,3 pagimi I borxheve
apo legeve. EKZEKURORI KA TE DREJTE SHPERBLIMIN E SHPENZIMEVE.
LEGATORI NUK PERGJIGJET PER BIRGJET E TRASHEGIMLENESIT NESE
TRASHEGIMLENESI NUK E KA PERCAKTU NDRYSHE NE TESTAMENT. SHUARJA
E LEGUT-Nese vdes legatori para trashegimlenesit,2heq dore nga leguu,3ose
eshte I padenje ,4 pushon se ekzistuari objekti I legut per te gjall te testatorit
ose rasisht asgjesohet pas vdekjes. PARASHKRIMI I LEGUT afati 1 vit , afati
objektiv 3 vjet nga dita kur legatori merr vesh te drejten e vet. LLOJET E
TESTAMENTIT :1me shkrim, 2 me goje , 3 privat , 4 publik,5 I rendomt ,6 I
jashtezakonshem dhe I veqant. TESTAMENTI PRIVAT-nuk marrin pjese
persona tte cilet jane bartes te funksioneve publike, TESTAMENTI PUBLIK-e
domosdoshme pjesmarrja e gjyqtarit ,perfaqesuesit konsullar eprorit
ushtarak kapitenit te anijes pra pranija e organit zyrtar te caktuar .
TESTAMENTI I RENDOMT-behet ne qdo kohe , TESTAMENTI I
JASHEZAKONSHEM-ne rrethana te jashtezakonshme , I VEQANTE vetem ne
rrethana te veqanta.
LTK:LLOJET E TESTAMENTIT :
1.testamenti I shkruar nga vet testatori (holografi), 2.testamenti me shkrim
ne prani te deshmitareve (alograf),3.etstamennti gjyqesore , 4 testamenti ne
rrethana te jashtezakonshme. 1. TESTAMENTI I SHKRUAR NGA VET
TESTATORI-Quhet testament qe testatori e shkruan datuar dhe nenshkruar
me doren e vet ose vene gishtin.
2.TESTAMENTI ME SHKRIM NE PRANIN
E DESHMITAREVE -1.testatori qe din shkrim-lexim,2ta nenshkruan me doren
e vet ,3ne pranin e dy deshmitareve .Deshmitaret duhet te nenshkruajne
testamentin. 3.TESTAMENTI GJYQESOR e perpilon gjyqtari sipas tregimit te
vullnetit te fundit te trashegimlenesit ne menyren dhe kushtet e parapara
me ligj. Publik . Testatori di ose nuk di te lexoj kete gjyqtari e cek ne
testament testattori e nenshkruan. VULLNETIN E FUNDIT TESTATORI E
DEKLARON PERPARA GJYKATESIT ME GOJE. FIKSIMI (BERJA ) E VULLNETIT TE
FUNDIT NE PROCES VERBAL.- Nese sdi ta lexoj gjyqtari ia lexon ne prani te 2
deshmitareve.
TESTAMENTI ME GOJE Testamentari mund te deklaroj
vullnetin e tij te fundit me goje para dy deshmitareve kur vetem per shkak te
rrethanave te jashtezakonshme nuk eshte ne gjendje te beje testamentin me
shkrum (eshte privat). Deshmitaret mund te jene persona rasti ne
vendngjarjen e rrethanes se jashtezakonshme . DETYRA E DESHMITARIT TE
TESTAMENTIT ME GOJE Ta perpilojne deklaraten me shkrim te testatorit qe e
ka bere me goje dh eta dorzojne ne gjykate ose ta deklarojne me goje duke
treguar ne qfar rrethanash dhe ku dhe kur testatori e ka shpreh vullnetin e
fundit. 30 dite pas pushimit te rrethanave te jashtme behet testament I
pavlefshmen nese nuk deklarohet ne gjykate. TESTAMENTI NE ANIJE-E bene
testatori qofte gjate udhetimit zyrtar apo privat. Eshte I shkruar ,public dhe I
jashtezakonshem .-shkrim-lexim p.sh. kushtet e keqija klimatike , tek
testatori ngjallin friken se nuk do te mbijetoj rrezikun personeli I anijes luan
rolin e gjyqtarit . KOMANDANTI I ANIJES KRYEN FUNKSIONIN E GJYQTARIT-30
dite nga dita e kthimit te testatorit ne atdhe pushon testamenti. TESTAMENTI
I KONSULLUAR DIPLOMATIK-e bene shtetasi I kosoves I cili ndodhet ne boten
e jashtme apo ne udhetim zyrtar a privat ne shtetet e huaja . Ne vemd te
gjyqtarit paraqitet perfaqesuesi diplomatik apo konsullar I kosoves .
TESTAMENTI NDERKOMBETARE- testatori e shkruan me doren e vet ose nje
person tjeter me mjete mekanike te shkrumit e nenshkruan testatori ne
pranin e gjyqtarit te gjykates komunale ,personi tjete r te aurorizuar apo dy
deshmitareve duke deklaruar se ky eshte testament im dhe se jame ne dijeni
per permbajtjen e tij. Ne vend testatori e ben testamentin pran gjyqtarit psh
vendit perpara perfaqesuesit konsullar diplomatik. KUSH MUND TA BEJE
TESTAMENTIN NDERKOMBETARE ?-qdo pseron me aftesi active testamentare
nuk kufizohet ne kohe . Ruajtja :testatori I teklarohet nese testament
nderkombtar o dprzohet ne ruajtje organit punlik te autorizuar me ligj per
ruajtjen te testamentit , gjyqit.
TESTAMENTI USHTARAK- 1 publik me
shkrim ne gjendje te jashtzakonshme , 2 vetem gjate luftes dhe mobilizimit ,
3 qdo person ushtarak ,4 komandanti I qetes rolin e organit public , 5 60 dite
nga mbarimi I luftes , 30 djde nese testatori eshte demobilizuar .
PROCEDUAR E SHQYRTIMIT TE PASURIS TRASHEGIMORE- Dispozitat e
procedures jokontestimore jane nje verg veprimesh te marra nga gjykata per
vertetimin e pasojave per te trasheguar pas vdekjes se trashegimlenesit.
PARIMET E PRICEDURES SE SHQYRTIMIT TE TRASHEGIMISE - : 1 .parimi I
urgjentitetit (sa me pare) 2 parimi I socialitetit (mbrojtja e personave te
mitur ,te paafte), 3 parimi I zyrtaritetit (exoficio)sipas detyres zyrtare , 4
perjashtimi I provave te drejtperdrejtshmeris , provat e drejtperdrejtshmerise
ti administroj kompetenca tokesore. CILA GJYKATE E SHQYRTON PASURIN
TRASHEGIMORE-Gjykata ne territorin e se ciles ne momentin e vdekjes
trashegimlenesi e kishte 1 vendbanimin apo 2 qendrimi n e fundit , 3 vendi
ku ndodhet pasuria apo pjesa me e madhe e saj ne kohen e vdekjes se
trasheguesit . K.NDERKOMETARE GJYKATA E HUAJ- eshte kompetente
ateher kur me anen e aktvdekjes dhe certifikkaten e librit am te vdekurve
,gjykata merr vendim te shpallet ankompetente dhe nderpret procedure.
K.LENDORE-e ka gjykata komunale trashegimore, K.FUNKSIONALE-eshte
k.lendore , u referohet gjykatave te rregullta. PERGADITJA E SEANCES
TRASHEGIMORE :1 perpilimi I aktvdekjes, 2 masa e perkohshme per
sigurimin e pasuris trashegimore , 3 regjistrimi dhe vleresimi I pasurise , 4
emerimi I kujdestarit te perkohshem . PERPILILI I AKTVDEKJES-Ne baze te