Professional Documents
Culture Documents
CHNG 2
L THUYT CN BNG ION TRONG GING DY PH THNG
2.1. Cht in li l cc cht b ion ha trong dung dch to ra mi trng dn in.
2.1.1. Cht in li mnh
Cc cht in li mnh b ion ha hon ton, a s cc mui tan, kim v axit
mnh, mui khng tan u l cht in li mnh.
2.1.2. Cht in li yu
Cc cht in li yu ch b ion ha mt phn, cc axit yu , baz yu v phc
cht l cht in li yu.
H2SO4 b ion ha hon ton thnh HSO4- v H3O+ cho nn n l cht in li
mnh. Trong khi HSO4- l cht in li yu v n ch phn li mt phn (K2 = 10-2).
c trng cho kh nng phn li ca cc cht trong dung dch, ngi ta dng
hai i lng: in li v hng s in li K ( hng s cn bng ). in li ca
mt cht ph thuc vo nhit , bn cht v nng ca cht in li trong dung dch.
in li v hng s cn bng c mi lin h vi nhau qua h thc sau ( Ch xt cht
in li yu 1 nc )
K=
C 2
1-
Baz + H+
H2 O
Baz +
H3 O+
Baz +
H2 O
Axit
HO-
CH3COOH
H2 O
CH3COO-
H3 O+
NH4+
H2 O
NH3
H3 O+
HPO42-
H2 O
PO43-
H3 O+
NH3
H2 O
NH4+
OH-
Axit
Th d:
CH3COO-
H2 O
CH3COOH
OH-
CN-
H2 O
HCN
OH-
Theo quan nim c in th NH4+ khng phi l axit v CN- khng phi l baz
m l cation v anion ca cc mui thy phn, nhng theo nh ngha ca Bronsted th
NH4+ l axit v CN- l baz v phn ng thu phn chnh l phn ng ca axt NH4+ hay
baz CN- vi nc.
Ty theo bn cht ca dung mi, mt cht c th th hin tnh axt hay baz.
Trong chng ny chng ta cp ch yu n cc phn ng axt hay baz trong
dung mi l nc.
2.3.2. Hng s axt Ka . Hng s baz Kb
1. Cng axt. Hng s axt Ka
Nc l dung mi lng tnh c th cho hoc nhn proton. Mt axit khi c ha
tan trong nc s nhng proton cho nc theo phn ng:
A
H2 O
H3 O+
(a)
B H O
K=
A H O
+
Trong 1 lt nc c 1000/18 = 55,5 mol/l, khi dung dch long c th coi nng
ca H2O khng i v bng 55,5 mol, ta c th vit:
B H O
K H O =
A
3
=K
(2.1)
HCO3-
+
5
H+
HCO3-
CO32-
H+
H + HCO3-
K a1 =
=10-6,4
H 2CO3
H + CO 32-
K a2 =
=10-10,3
HCO 3
i vi a axit sau khi nc mt phn li th phn t tr thnh anion mang mt
in tch m v anion gi H+ cn li cng cht ch hn, v th cn bng phn li nc
mt bao gi cng xy ra mnh hn nc hai, nc hai mnh hn nc ba,do i vi
cc a axt Ka1 >> Ka2 >> Ka3
2. Cng baz. Hng s baz Kb
Mt baz cng mnh khi ha tan trong nc s nhn proton ca nc cng nhiu, hng
s cn bng ca cn bng cng ln, c biu din:
B
H2 O
OH-
(a)
A OH
K=
B H O
-
A OH
K H O =
=K
B
-
(2.2)
= - lgKa
pKb
= - lgKb
pK H O lgK H O
2
pH
= - lg[H+]
pOH = - lg[OH-]
3. Quan h gia hng s Ka v hng s Kb ca mt cp axit- baz lin hp
T hai h thc (2.1) v (2.2) ta c phng trnh.
Ka.Kb = [B].[H3O+ ].[A].[OH- ]/[A].[B]
6
= KH O
(2.3)
= 14 ( 250C)
2O
H+ + A-
H2 O
H+ + OH-
NaA
Ka
(a)
[H+].[OH-]
K H 2O
(b)
CA + CB
(c)
+ [OH-]
[H+]
+ [Na+]
(d)
(e)
t 5 phng trnh a, b, c, d, e ta c:
+
CA - H + + OH -
H =K a
CB + H + + OH -
(2.4)
HA
H + =K a . A
(a)
(f)
Cn nng cn bng [A-] bng nng ca A- do NaA phn li ra (CB) cng vi nng
ca A- do HA phn li ra, mt khc nng ny bng nng H+ do HA phn li ra,
m nng H+ do HA phn li ra bng nng H+ chung trong dung dch tr i nng
OH-, vy:
[A-]
= CB + [H+] - [OH-]
(g)
C A - H + + OH -
H =K a .
C B + H + - OH -
Cng thc tng qut ny c th s dng tnh pH ca mi dung dch axit, baz
hay mui. Tuy nhin trong tng trng hp c th ta li c th n gin bt cc thnh
phn tnh gn ng cho n gin hn nhng vi chnh xc chp nhn c. Di
y ta xem xt cch tnh pH cho cc trng hp theo vic s dng cng thc ny.
2.3.3.2. pH ca dung dch n axit rt mnh HA c nng CA
HA l mt axit rt mnh nn trong nc coi nh phn li hon ton:
HA
H+ + A-
Ka
H + . C B + H + - OH -
H + OH =
Ka
+
Nn
(2.5)
cng thc (2.5) cng c th suy ra t cng thc (f), do HA phn li hon ton nn [HA]
= 0, t cng thc (f) ta c CA - [H+ ] - [OH- ] = 0 => [H+ ] = CA + [OH- ]. Cng thc
(2.5) bao gm c H+ do axit HA phn li ra v H+ do nc phn li ra.
8
[H+ ] = CA +
KH O
=> H + -C A . H + -K H O =0
+
H
2
(2.5)
B+
+ OH-
(2.6)
KH O
2
ta c:
(2.6)
V [H+ ] =
KH O
2
KH O
2
CB
H =K a .
C A - H + + OH -
(2.7)
H + - OH -
C A - H +
H =K a .
H +
H +
, ta c Ka =
C A - H +
(2.7)
H +
Ka =
hay H + = K a .CA
CA
pH = -lg[H+ ] = 0,5pKa 0,5.lgCA
(2.7)
(2.7)
NH4Cl
NH4+ + Cl-
NH4+ + H2O
OH - - H +
H =K a .
C B - OH - + H +
(2.8)
OH -
[H ] << [OH ] th [H ] = Ka.
C B - OH -
(2.8)
Nu
hoc K H O /OH
2
K . C OH
OH
OH
K H 2O
Ka
C OH
K b C B OH
(2.8)
K H 2O hay mi
CN- + H2O
K+ + CN
HCN + OH-
C A H OH
Ka.
C B H OH
A- + H3 O+
A- + H2 O
HA+ HO-
H K
CA
CB
tc l
pH = pKa lgCA/CB
(2.9)
nu CA = CB th
pH = pKa
(2.9)
CB . H
C A .K 1
K2 H
K1 H
H . A
V
T (b):
K1 =
(b)
HA1
A K v nh vy A K
HA H
HA A H K
Cn c vo (a):
CA
HC .K K
C .H
H K
A1
K1
, t suy ra
H K1
HA1
(a)
13
H +
K1
Nu CA = CB th
=
hoc [H+]2 = K1.K2
+
+
K 2 + H K1 + H
V
pH = 0,5.(pK1 + pK2).
(2.10)
CB . H
m.C B .K 1
m.K 1
H
hoc
K2. H
K1 H
K2 H
K1 H
V d: Tnh pH ca dung dch mui NH4CN 0,1M. Bit HCN c pKHCN = 9,21 v NH3
c pK NH = 4,76.
3
vi
HAy
H+ + Ay
H2 O
H+ + OH- vi
Ka =
(a)
vi Ka
(b)
KH2O
(c)
14
CH 3COOH
CH
COO
H+ + A-y1
HAy2
H+ + A-y2
H2 O
H+ + OH-
Cx
HAy2
Cy
H+
x+y
H+
A-y1
x
x+y
KHAy1 = x. (x + y)/(C-x);
A-y2
y
KHAy2 = y.(x-y)/(C-y)
y2
(2.11)
pH = 4,8.
15
Trng hp 2: Nng cc axit xp x bng nhau nhng hng s axit khc nhau
nhiu.
V nng cc axit xp x nhau nn nng [H+] do axit c hng s phn li ln
hn phn li ra s ln hn nhiu nng [H+] do axt c hng s phn li nh phn li ra,
v vy pH trong dung dch hn hp ny trn thc t s bng pH ca dung dch c hng
s phn li ln hn.
V d: Tnh pH ca hn hp axt CH3COOH 0,1M c pKCH3COOH = 4,75 v HCN
0,1M c pKHCN = 9,21.
Trong dung dch s c cc cn bng sau:
H+ + CH3COO-
(a)
HCN
H+ + CN-
(b)
H2 O
H+ + OH-
(c)
CH3COOH
Trng hp 3: Hng s axit ca hai axit xp x nhau, nhng nng khc nhau
nhiu.
pH ca dung dch hn hp trong trng hp ny c th c xem nh pH ca
dung dch axt c nng ln hn.
2.3.3.9. pH ca cc dung dch a axit v a baz
Khi ha tan mt a axit vo nc th n phn li theo nhiu nc v mi nc cho
mt proton, c trng bi mt hng s axit tng ng. i vi cc axit thng gp th
hng s axit tng nc khc nhau rt nhiu, hng s axit ca nc th nht thng ln hn
rt nhiu hng s axit nc sau .
V d: - Phng trnh phn li ca H2CO3 s l:
H2CO3
K1 = 10-6,4
HCO-3
K2 = 10-10,3
16
H+ + HS-
+ H+
HS-
HS-
+ H+
H2 S
K b .C v pH = 14 - pOH
17
H K
CA
CB
TAmBn = A . B
mA + nB AmBn
Khi Am B n < TAmBn dung dch trng thi ny gi l dung dch cha bo ho,
kt ta cha to thnh.
19
Khi
A B
bng tc kt ta.
Khi Am B n > TAmBn A v B s ho hp vi nhau to thnh AmBn cho n khi
t trng thi cn bng, tc l trng thi ca dung dch bo ha, Am B n = TAmBn . y
cng chnh l iu kin to thnh kt ta, cn gi l quy tc tch s tan
iu kin to thnh kt ta ca cht in li t tan l tch s nng ca cc ion
to nn cht in li t tan ( vi s m thch hp ) ln hn tch s tan ca cht in li
t tan ( nhit nht nh).
Qu trnh to thnh v n nh kt ta rt phc tp, bao gm nhiu giai on, b
nh hng bi nhiu yu t, chng ta s nghin cu k hn phn sau.
2.4.1.3. tan, quan h gia tan v tch s tan
tan ca mt cht l khi nim cho ta bit kh nng tan ca cht trong dung
mi nht nh. Thng k hiu bng ch S
Ngi ta thng biu din tan bng s gam cht tan c trong 100g dung mi
ca dung dch bo ha hoc s gam cht tan c trong 100g dung dch bo ha.
tan ca mt cht l nng cht trong dung dch bo ha
Tch s tan nh bit, l tch s nng cc ion trong dung dch bo ha.
Tch s tan l hng s khng ph thuc vo nng ion, ch ph thuc vo nhit ,
cn tan ph thuc vo nhiu yu t khc.
tan v tch s tan u l cc i lng c trng cho dung dch bo ho nn
c th tnh tch s tan t tan hoc ngc li. Quan h gia tan v tch s tan ca
kt ta AmBn nh sau:
S ( mn )
TAm Bn
m m .n n
3 (PO 4 ) 2
3Ca2+ + 2PO43-
Ca3(PO4)2
TCa3 ( PO4 ) 2 Ca 2
PO
3 2
20
= 10-32,5
TCa3 ( PO4 )2
33 22
1032,5
3322
S 1,3.10 7 M
V d 2: Tnh tch s tan ca Mg(OH)2 200C bit rng 100ml dung dch bo
ho nhit ny cha 0,84 mg Mg(OH)2.
Mg(OH)2 Mg 2+ +2OH 2
2+
TMg(OH)2 = Mg . OH
Mg = 1,4.10-4 mol/l.
OH = 2.1,4.10-4 =2,8.10-4 mol/l.
2
Vy:
-4
-4 2
-11
21
S = 1,1.10-8mol/lit.
1,05.10 5
950 ln
1,1.10 8
T ta thy tan ca cht t tan b gim i khi thm vo dung dch ca n
cht in ly no c ion cng tn (ion chung) vi cht t tan. iu ny c ng dng
trong thc tin phn tch nh sau:
- Trong phng php phn tch khi lng, khi thc hin phn ng to kt ta
cht cn phn tch bng mt thuc th kt ta nht nh, ngi ta phi thm d lng
thuc th kt ta.
- Khi lc, ra thu kt ta, ta nn ra bng nc ct c thm mt lng ion
cng loi lm gim tan ca kt ta, trnh cho kt ta tan trong nc ra s dn
n sai s.
22
T
f2
lg f
0,5. 0,1
0,88 ; f 0,76
1 0,1
1
(0,1 0,1) -0,1
2
1,4.10 5
1,33 ln.
1,05.10 5
T ta thy tan ca cht in li t tan tng ln khi thm vo dung dch ca n cht
in ly no . iu ny cng c ng dng trong phng php phn tch khi lng
nh sau: Sau khi thc hin phn ng to kt ta cht cn phn tch bng mt thuc th
kt ta nht nh, ngi ta khng lc ngay m mt thi gian nht nh lm mui
kt ta, ngha l c nguyn kt ta trong dung dch, ng thi c th thm cht in
li cha ion khc loi, khi ny cc kt ta tinh th ht nh c th tan ra, nhng do tha
mn quy tc tch s tan nn s li to thnh kt ta, cc kt ta to thnh s c ht to
hn, s d lc, ra v t nhim bn hn. Cng cn ch rng s lm mui kt ta ch p
dng cho loi kt ta tinh th.
2.4.2.3. nh hng ca ion H+
tan ca kt ta to thnh bi cc ion kim loi vi anion ca gc axit mnh
nh AgCl, AgI, BaSO4 ni chung t thay i khi pH ca dung dch thay i. Nhng
i vi cc kt ta l mui ca axit yu nh BaCO3, NiS, FeS th tan trong dung dch
axit.
Nu c kt ta MAn m A- l gc ca axit yu th trong dung dch c cn bng:
MAn M n nA
(a)
nA nH nHA
(b)
23
S M n
n.S A HA
A . H
T (b) ta c:
Ka
HA
K a .HA K a (n.S A )
A
H
H
A KK.nS
H
K a .nS
n
T A M n S .
Ka H
T
S n1 n
n
Rt ra
H
1
Ka
V d : Tnh tan ca CaF2 trong HCl 0,01M nu KHF = 6.10-4 v TCaF = 4.10-11
2
V H 10 2 nn
S 3
4 11
.10 2,9.10 4 M , r rng trong HCl 0,01 M th
4
Khi A :
T
S n 1 n
n
2
3
H
H
H
v v.v
. 1
K
K
.
K
K
.
K
.
K
1
1
2
1
2
3
24
10-10 . y chnh l hin tng kt ta phn on. Ta c th gii thch hin tng
nh sau:
Khi c hai mui AgCl v AgI cng kt ta trong dung dch th ta c:
Ag . Cl T
Ag . I T
AgCl
AgI
10 16
(1)
10 10
(2)
in li mnh, cht in li yu, cht khng in li, vit c phng trnh in li, nhn
bit c mt s ion c tnh axit, baz, trung tnh, lng tnh theo Bronsted; Tnh c
nng ca cc ion trong dung dch, tnh pH, bit c kt qu phn ng trao i ion
trong dung dch, gii c v nhanh mt s bi tp lin quan.
2.4. Vn dng l thuyt cn bng ion vo vic ging dy ha hc ph thng
2.4.1. D on, bn cht phn ng trong dung dch cht in li
iu kin xy ra phn ng trao i trong dung dch cht in li:
- Phn ng to thnh cht kt ta
- Phn ng to thnh cht in li yu
- Phn ng to thnh cht kh
Bn cht phn ng trao i ion trong dung dch l cc ion kt hp vi nhau to
thnh kt ta, kh, cht in li yu nhm mc ch gim nng cc ion trong dung
dch.
2.4.2. Mt s vn l thuyt v bi tp quan trng hc sinh ph thng cn nm
vng trong chng ny.
VN 1: BN CHT PHN NG TRONG DUNG DCH
Bn cht phn ng trao i ion trong dung dch l cc ion kt hp vi nhau
to thnh cht kt ta, cht kh, cht in li yu nhm mc ch gim nng cc
ion trong dung dch.
Mt s bi tp vn dng:
Cu 1: Vit phng trnh phn t v ion rt gn :
a/ NaHCO3 +
Ba(OH)2 d
b/ NaHCO3d +
Ba(OH)2
c/ NaHCO3
BaCl2
d/ NaHSO4
Ba(OH)2
e/ NaHSO4
BaCl2
f/ NaHSO4
NaHCO3
g/ Cu
HNO3 long
h/ Dd Fe2(SO4)3 +
NH3
i/ HNO3
Ba(OH)2
k/ H3PO4
NaOH
l/ Fe2O3
HNO3
26
m/ K2CO3
Ca(NO3)2
n/ Na2HPO4 +
NaOH
o/ Ca(H2PO4)2
Ca(OH)2 (t l 1:1)
p/ Ca(H2PO4)2
Ca(OH)2 (t l 1:2)
q/ BaCl2
NaH2PO4
CO32 BaCO3
b/ Fe3+
3OH Fe(OH)3
c/ NH4+
OH
NH3
d/ S2
2H+
H2 S
e/ PO43
3H+
H3PO4
f/ H3O+
OH
2H2O
H2 O
Cu 7: Cho 2 dung dch A v B, mi dung dch ch cha 2 loi cation v 2 loi anion
trong s cc ion sau:
K+ (0,15 mol), Mg2+ (0,1 mol), NH4+ (0,25 mol), H+ (0,2 mol)
Cl (0,1 mol), SO42 (0,075 mol), NO3 (0,25 mol), CO32 (0,15 mol)
Hy lp lun xc nh cc ion c trong mi dung dch.
Cu 8: Mt dung dch c cha 2 loi cation l Fe2+ (0,1 mol) v Al3+ (0,2 mol) cng 2
loi anion l Cl (x mol) v SO42 (y mol). Tnh x v y bit rng khi c cn dung dch
thu c 46,9 gam cht rn khan.
Cu 9: Nu hin tng, gii thch 3 th nghim sau:
TN1: Cho Cu vo dung dch HCl
TN2: Cho Cu vo dung dch NaNO3
TN3: Cho Cu vo dung dch hn hp HCl, NaNO3
Cu 10: Thc hin hai th nghim:
- Cho 3,84 gam Cu phn ng vi 80ml dung dch HNO3 1M thot ra V1 lt NO.
- Cho 3,84 gam Cu phn ng vi 80 ml dung dch HNO3 1M v H2SO4 0,5M thot ra V2
lt NO. Bit NO l sn phm kh duy nht, cc th tch kh o dng iu kin. Tnh
V1 v V2.
Cu 11: Cho Cu v dung dch H2SO4 long tc dng vi cht X (mt loi phn bn
ha hc), thy thot ra kh khng mu ha nu trong khng kh. Mt khc, khi X tc
dng vi dung dch NaOH th c kh mi khai thot ra, cht X t trn ngn la c mu
vng. Xc nh X
Cu 12: Thm m gam kali vo 300ml dung dch cha Ba(OH)2 0,1M v NaOH 0,1M
thu c dung dch X. Cho t t dung dch X vo 200ml dung dch Al2(SO4)3 0,1M
thu c kt ta Y. thu c lng kt ta Y ln nht th gi tr ca m l bao
nhiu
Cu 13: Cho dung dch X cha 0,1 mol Al3+, 0,2 mol Mg2+, 0,2 mol NO3-, x mol Cl-, y
mol Cu2+
- Nu cho dung dch X tc dng vi dung dch AgNO3 d th thu c 86,1 gam kt ta
- Nu cho 850 ml dung dch NaOH 1M vo dung dch X tnh khi lng kt ta thu
c
Cu 14: Nung m gam hn hp X gm 2 mui cacbonat trung tnh ca 2 kim loi N v
M u c ha tr 2. Sau mt thi gian thu c 3,36 lt CO2 (iu kin tiu chun) v
28
B. 29,2 g
C. 35,8 g
D. 38,5 g
B. ng sunfat
C. Bari nitrat
D. Nhm clorua
Cu 15: Cho dung dch cha 0,1 mol (NH4)2CO3 tc dng vi dung dch cha 34,2
gam Ba(OH)2. Sau phn ng thu c m gam kt ta. Gi tr ca m l
A. 39,4.
B. 19,7.
C. 15,5.
D. 17,1.
Cu 16: Dung dch X cha cc ion: Fe3+, SO42-, NH4+, Cl-. Chia dung dch X thnh hai
phn bng nhau:
- Phn mt tc dng vi lng d dung dch NaOH, un nng thu c 0,672 lt kh
( ktc) v 1,07 gam kt ta;
- Phn hai tc dng vi lng d dung dch BaCl2, thu c 4,66 gam kt ta.
Tng khi lng cc mui khan thu c khi c cn dung dch X l (qu trnh c cn
ch c nc bay hi)
A. 3,73 gam.
B. 7,04 gam.
C. 7,46 gam.
D. 3,52 gam.
Cu 17: Cho dy cc cht: NH4Cl, (NH4)2SO4, NaCl, MgCl2, FeCl2, AlCl3. S cht
trong dy tc dng vi lng d dung dch Ba(OH)2 to thnh kt ta l
A. 1.
B. 3.
C. 5.
D. 4.
B. Na2CO3 v Na3PO4.
C. Na2CO3 v Ca(OH)2.
D. Na2CO3 v HCl.
Cu 19: Ho tan m gam hn hp gm Al, Fe vo dung dch H2SO4 long (d). Sau khi
cc phn ng xy ra hon ton, thu c dung dch X. Cho dung dch Ba(OH)2 (d) vo
dung dch X, thu c kt ta Y. Nung Y trong khng kh n khi lng khng i,
thu c cht rn Z l
A. hn hp gm BaSO4 v FeO.
B. hn hp gm Al2O3 v Fe2O3.
C. hn hp gm BaSO4 v Fe2O3.
D. Fe2O3.
Cu 20: Cho dung dch cha 0,1 mol (NH4)2CO3 tc dng vi dung dch cha 34,2
29
B. 19,7.
C. 15,5.
D. 17,1.
Cu 21: Mt dung dch cha a mol NaHCO3 v b mol Na2CO3. Khi thm (a+b) mol
CaCl2 hoc (a+b) mol Ca(OH)2 vo dung dch th lng kt ta thu c trong hai
trng hp c bng nhau khng ?
A. Lng kt ta trong hai trng hp c bng nhau.
B. Lng kt ta trong trng hp 2 gp i vi trng hp 1.
C. Trng hp 1 c b mol kt ta, trng hp 2 c (a+b) mol kt ta.
D. Trng hp 1 c a mol kt ta, trng hp 2 c (a+b) mol kt ta.
Cu 22:Thm x ml dung dch Na2CO3 0,1M vo dung dch cha hn hp: Mg2+, Ba2+,
Ca2+, 0,01 mol HCO3, 0,02 mol NO3 th thu c lng kt ta ln nht. Gi tr ca x
l
A. 300
B. 400
C. 250
D. 150
Cu 3: Cn cho mt th tch dung dch NaOH 1M ln nht l bao nhiu vo dung dch
cha ng thi 0,6 mol AlCl3 v 0,2 mol HCl xut hin 39 gam kt ta.
Gii Lu
tch
dung
dch
NaOH
ln
nht
30
nn
ch
cn
xt
gi
tr
Cu 4: Cn cho bao nhiu lt dung dch HCl 1M vo dung dch cha 0,7mol
Na[Al(OH)4] thu c 39 gam kt ta?
Gii
n H n 0, 5 mol V 0, 5 lit
Cu 6:
Hp th ht 7,84 lt CO2 (kc) vo 300 ml dung dch Ba(OH)2 1M. Tnh khi
lng kt ta thu c.
Gii
n C O 2 0, 35 m ol
n B a ( O H )2
n 0, 6 0, 35 0, 25 m ol
0, 3 m ol
m = 197.0,25 = 49,25 gam
li, khi s dng cng thc trn, cn nh iu kin rng buc gia n v nCO l n nCO .
2
31
B.1,71
C.1,95
D.1,59
Cu 18: Thm 240 ml dung dch NaOH vo cc ng 100 ml dung dch AlCl3 nng
a mol , khuy u ti phn ng hon ton thy trong cc c 0,08 mol kt ta . Thm
vo cc 100 ml dung dch NaOH 1M khuy u thy phn ng xy ra hon ton thu
c 0,06 mol kt ta . Tnh nng a
A.2M
B.1,5M
C.1M
D.1,5M
Cu 19: Cho 1,62g nhm vo 200ml dung dch HCl 1M sau phn ng c dung dch
X. Ha tan ht 8,97g kim loi kim M vo dung dch X thy to thnh 2,34g kt ta.
Kim loi kim M l:
A. K
B. Li
C. Na
D. Rb
C. Gim 4 gam
Cu 21: Hp th 4,48 lt CO2 (kc) vo 0,5 lt NaOH 0,4M v KOH 0,2M. Sau phn
ng c dung dch X. Ly dung dch X tc dng vi Ba(OH)2 d to m gam kt ta
m v tng khi lng mui khan sau khi c cn X ln lt l:
A. 19,7 v 20,6 g
B. 19,7 v 13,6 g
C. 39,4 v 20,6 g
D. 14,775 v 17,55 g
Cu 22: Ln men m gam glucoz vi hiu sut 90%, lng kh CO2 sinh ra hp th ht
vo dung dch nc vi trong, thu c 10 gam kt ta. Khi lng dung dch sau phn
ng gim 3,4 gam so vi khi lng dung dch nc vi trong ban u. Gi tr ca m l
A. 15,0.
B. 13,5.
C. 30,0.
33
D. 20,0.
Cu 23: Cho x hoc y mol CO2 ( y>x ) hp th vo dung dch c z mol Ba(OH)2 thy
lng kt ta sinh ra u nh nhau. Quan h x, y ,z l :
A. x + y = 2z
B. x + y = z
C. y x = z
D. 2y x = z
B. 8,2 v 7,8.
C. 13,3 v 3,9.
D. 11,3 v 7,8.
Cu 25: Hp th hon ton 8,96 lt CO2 (ktc) vo 200 ml dung dch hn hp KOH
2M v Ca(OH)2 0,5M thu c dung dch X. Dung dch X cha cht tan l
A. K2CO3
B. Ca(HCO3)2
C. KHCO3 v K2CO3
D. KHCO3 v Ca(HCO3)2
Cu 26: Ho tan hon ton 47,4 gam phn chua KAl(SO4)2.12H2O vo nc, thu c
dung dch X. Cho ton b X tc dng vi 200 ml dung dch Ba(OH)2 1M, sau phn
ng thu c m gam kt ta. Gi tr ca m l
A. 62,2.
B. 7,8.
C. 46,6.
D. 54,4.
Cu 27: Nh t t 0,25 lt dung dch NaOH 1,04M vo dung dch gm 0,024 mol
FeCl3; 0,016 mol Al2(SO4)3 v 0,04 mol H2SO4 thu c m gam kt ta. Gi tr ca m
l
A. 1,560.
B. 2,568.
C. 5,064.
D. 4,128.
Cu 28: Mt dung dch Y cha cc ion Zn2+, Fe3+,v SO42. Bit rng dng ht 350ml
dung dch NaOH 2M th lm kt ta ht ion Zn2+ v Fe3+ trong 100mL dung dch Y.
Nu tip 200 mL dung dch NaOH trn vo th mt cht kt ta tan ht, cn li mt
cht kt ta mu nu. Tnh nng mol mi mui trong dung dch Y
Cu 29: Cho dung dch A gm HCl v H2SO4. Trung ho va ht 1 lt dung dch A cn
400 ml dung dch NaOH 0,5M. C cn dung dch to thnh th thu c 12,9 gam mui
khan.
a) Tnh nng mol ca cc axit c trong dung dch A.
b) Tnh pH ca dung dch A.
Cu 30: Cho Vml dung dch NaOH 0,5 M vo 400ml dung dch AlCl3 0,2M. Sau khi
phn ng kt thc thu c 3,9 gam kt ta. Tnh V
34
Cu 31: Ho tan ht 0,81 gam bt nhm vo 550 mL dung dch HCl 0,2M thu c
dung dch A. Tnh th tch dung dch NaOH 0,5 M cn thm vo dung dch A
thu c 0,78 gam kt ta.
Cu 32: Mt hn hp A gm Ba v Al.
Cho m gam A tc dng vi H2O d, thu c 1,344 lt kh, dung dch B v phn khng tan
C. Cho 2m gam A tc dng vi dung dch Ba(OH)2 d thu c 20,832 lt kh.
1. Tnh khi lng ca tng kim loi trong m gam A.
2. Cho 50 mL dung dch HCl vo dung dch B. Sau khi phn ng xong, thu c 0,78
gam kt ta. Xc nh nng mol/L ca dung dch HCl.
Cu 33: Trn 250ml dung dch hn hp HCl 0,08M v H2SO4 0,01M vi 250ml dung
dch Ba(OH)2 nng x M thu c m gam kt ta v 500ml dung dch c pH = 12.
Hy tnh m v x.
VN 3: TNH pH CA DUNG DCH - CHT IN LY YU
Mt s cng thc, ch hay gp
V2
10 pH l pH n
V1
Trong :
CM
10dC%
M
Axit yu:
Ka
C0
[H + ] = Co K a
Ka.Kb = [H3O+ ].[OH- ] = KH2O
Gi tr pH ca dung dch m c tnh theo cng thc
H K
CA
CB
Cu 1: Cho cc dung dch c cng nng : Na2CO3 (1), H2SO4 (2), HCl (3), KNO3
(4). Gi tr pH ca cc dung dch c sp xp theo chiu tng t tri sang phi l:
A. (2), (3), (4), (1).
Cu 2: Dung dch HCl v dung dch CH3COOH c cng nng mol/l, pH ca hai
dung dch tng ng l x v y. Quan h gia x v y l (gi thit, c 100 phn t
CH3COOH th c 1 phn t in li)
35
A. y = x - 2.
B. y = 2x.
C. y = 100x.
D. y = x + 2.
B. 1.
C. 2.
D. 6.
B. 1,2
C. 1,0.
D. 12,8.
B. 3.
C. 2.
D. 1.
B.5/4
C.3/4
D.4/3
B. 6.
C. 7.
D. 2.
Cu 8: Trn 100 ml dung dch (gm Ba(OH)2 0,1M v NaOH 0,1M) vi 400 ml
dung dch (gm H2SO4 0,0375M v HCl 0,0125M), thu c dung dch X. Gi tr pH
ca dung dch X l
A. 7.
B. 2.
C. 1.
D. 6.
Cu 9: Cho cc dung dch c cng nng : Na2CO3 (1), H2SO4 (2), HCl (3), KNO3
(4). Gi tr pH ca cc dung dch c sp xp theo chiu tng t tri sang phi l:
A. (3), (2), (4), (1). B. (4), (1), (2), (3). C. (1), (2), (3), (4). D. (2), (3), (4), (1).
Cu 10: Trn 100 ml dung dch c pH = 1 gm HCl v HNO3 vi 100 ml dung dch
NaOH nng a (mol/l) thu c 200 ml dung dch c pH = 12. Gi tr ca a l
A. 0,15.
B. 0,30.
C. 0,03.
36
D. 0,12.
Cu 11: Trn 100 ml dung dch hn hp gm H2SO4 0,05M v HCl 0,1M vi 100 ml
dung dch hn hp gm NaOH 0,2M v Ba(OH)2 0,1M, thu c dung dch X. Dung
dch X c pH l
A. 13,0.
B. 1,2.
C. 1,0.
D. 12,8.
Cu 12: Trn dung dch X cha NaOH 0,1M; Ba(OH)2 0,2M vi dung dch Y (HCl
B. VX:VY=5:3
C.VX:VY=4:5
D. p n khc
Cu 13: X l dung dch HCl 0,4M. Y l dung dch H2SO4 0,1M. Trn X v Y theo
B. 0,58
C. 0,65
D. 0,56
Cu 14: Tnh pH ca dung dch HCOOH 0,092% c khi lng ring d =1gam/ml v c
in li =5%.
A. 6
B. 4
C. 5
D. p n khc
Cu 15: 50ml dung dch hn hp HCl 0,18M v H2SO4 0,08M vi 150ml dung dch
hn hp NaOH 0,05 M v Ba(OH)2 0,04M. Tnh pH
Cu 16: Cho dung dch A gm HCl v H2SO4. Trung ho va ht 1 lt dung dch A cn
400 ml dung dch NaOH 0,5M. C cn dung dch to thnh th thu c 12,9 gam mui
khan.
a) Tnh nng mol ca cc axit c trong dung dch A.
b) Tnh pH ca dung dch A.
Cu 17: Pha long 10 ml dung dch HCl vo nc thnh 250 ml, dung dch thu c c
pH = 3. Hy tnh nng ca HCl trc khi pha long v pH ca dung dch .
Cu 18: Cho V1 ml dung dch NaOH c pH = 13. Pha long dung dch ny bng nc
ct thu c V2 ml dung dch NaOH c pH=10. Th tch V2 s ln hn th tch V1
bao nhiu ln ?
Cu 19: Tnh in li ca axit focmic HCOOH. Nu dung dch HCOOH 0,46% (d =
1g/ml) ca axit c pH = 3
Cu 20: Trn 300 ml dung dch NaOH 0,1 mol/lit v Ba(OH)2 0,025 mol/l vi 200 ml
dung dch H2SO4 nng x mol /lit Thu c m gam kt ta v 500 ml dung dch c
PH = 2 . Hy tnh m v x . Coi H2SO4 in li hon ton c hai nc
Cu 21: Tnh pH ca dung dch thu c khi trn:
a. 200 ml dung dch H2SO4 0,05M vi 300 ml dung dch NaOH 0,06M.
37
Tnh a
Trn 3 dung dch H2SO4 0,1M; HNO3 0,2 M; HCl 0,3M vi nhng th tich
bng nhau c dung dch A. Ly 300 ml dung dch A cho tc dng vi mt dung dch
B gm NaOH 0,2M v KOH 0,29M. Tnh th tch dung dch B cn dng sau khi tc
dng vi 300ml dung dch A c dung dch c pH = 2.
Cu 29: Cho 40 ml dung dch HCl 0,75M vo 160 ml dung dch cha ng thi
Ba(OH)2 0,08M v KOH 0,04M. Tnh pH ca dung dch thu c.
Cu 30: Cho dung dch NaOH c pH = 13 (dung dch A).
a. Cn pha long dung dch A bao nhiu ln thu c dung dch B c pH = 12?
b. Cho 2,14 gam NH4Cl vo mt cc cha300 ml dung dch B. un si sau ngui
Cu 32:
Pha long 200 ml dung dch Ba(OH)2 vi 1,3 lt H2O thu c dung dch c
pH = 12. Tnh nng mol/l ca dung dch Ba(OH)2 ban u, bit rng Ba(OH)2 phn li
hon ton
Cu 33: Tnh in li ca axit focmic HCOOH trong dung dch HCOOH
0,007M c pH = 3
Cu 34: Cho hai dung dch H2SO4 c pH = 1 v pH = 2. thm 100 ml dung dch KOH
0,1M vo 100 ml mi dung dch trn. Tnh nng mol / lt ca dung dch thu c?
Cu 35: Trn 3 dung dch H2SO4 0,1M; HNO3 0,2 M; HCl 0,3M vi nhng th tich
bng nhau c dung dch A. Ly 300 ml dung dch A cho tc dng vi mt dung dch
B gm NaOH 0,2M v KOH 0,29M. Tnh th tch dung dch B cn dng sau khi tc
dng vi 300ml dung dch A c dung dch c pH = 2.
Cu 36: Cho dung dch A gm HCl v H2SO4. Trung ho 2 lt dd A cn 400ml dung
dch NaOH 0,5M . C cn dung dch to thnh th thu c 12,95 gam mui khan.
Tnh pH ca dung dch A?
Cu 37: Nung 6,58 gam Cu(NO3)2 trong bnh kn, sau mt thi gian thu c 4,96
gam cht rn v hn hp kh X. Hp th hon ton hn hp X vo nc, c 300 ml
dung dch Y. vit phng trnh phn ng xy ra v tnh pH ca dung dch Y.
Cu 38: Trn 3 dung dch H2SO4 0,1M; HNO3 0,2 M; HCl 0,3M vi nhng th tich
bng nhau c dung dch A. Ly 300 ml dung dch A cho tc dng vi mt dung dch
B gm NaOH 0,2M v KOH 0,29M. Tnh th tch dung dch B cn dng sau khi tc
dng vi 300ml dung dch A c dung dch c pH = 2
Cu 39: Cho dung dch NaOH c pH = 13 (dung dch A).
a. Cn pha long dung dch A bao nhiu ln thu c dung dch B c pH = 12?
b. Cho 2,14 gam NH4Cl vo mt cc cha 300 ml dung dch B. un si sau ngui
39
CHNG 3
VAI TR CA PHN TCH NH TNH TRONG VIC GING DY
HA HC TRNG PH THNG
3.1. Nhng nguyn l c bn ca phn tch nh tnh
Ha hc phn tch nh tnh l mt b phn ca phn tch ha hc, bao gm c
s l thuyt v cc phng php xc nh thnh phn nh tnh ca i tng phn
tch.
Nhim v ca phn tch nh tnh l ra cc phng php, xc nh thnh phn
nh tnh ca i tng phn tch tc l tr li cc cu hi i tng phn tch l cht g
hoc gm nhng nguyn t hoc nhm nguyn t, ion no. Hin nay chng ta c cc
phng php phn tch bng cng c v cc phng php phn tch ha hc.
3.1.1. Phn ng phn tch
Phn ng phn tch l phn ng gia cht cn phn tch v thuc th no
dng xc nh nh tnh cht . Yu cu i vi phn ng phn tch nh tnh l
phi c hiu ng nht nh nh: to thnh cc sn phm c trng c mu, mi c bit
hay to cc cht kh, cht kt ta, c bit l kt ta c mu.
V d: Fe3+ + 3SCNPb2+ + 2I-
Fe(SCN)3 mu
PbI2
vng ti
l nhng phn ng nhn bit Fe3+, Pb2+. Cc dung dch cha SCN -, I - gi l thuc
th phn tch.
3.1.2. Phn tch theo phng php kh v phng php t
C hai phng php phn tch nh tnh gi l phn tch theo phng php
kh v phn tch theo phng php t.
Phn tch theo phng php kh: Phng php phn tch kh thng tin hnh
theo hai cch: phng php mu ngn la v phng php to ngc mu.
Trong phng php mu ngn la, cht phn tch thng dng cc mui d bay hi
nh cc mui clorua ri c chuyn ln trn mt vng nh lm bng Platin Pt v t
n trn mt ngn la n kh khng mu. Mt s nguyn t nhit cao to nn
nhng ngn la c mu c trng gip ta nhn ra nguyn t , v d: Na+ cho ngn la
mu vng; K+ cho ngn la mu tm.
Trong phng php to ngc mu, ngi ta trn cht phn tch vi nhng cht
chy thch hp ri em nung nhit cao, khi mt s kim loi to vi cht chy
40
41
Nhm
Thuc th nhm
HCl long
Cc cation
thuc nhm
Ag+, Pb2+,
Nhm
Hg22+
axit
Ba2+, Sr2+,
Ca2+, (Pb2+)
PbSO4
II
H2SO4 long
Al3+, Cr3+,
III
NaOHd + H2O2
Zn2+, Sn2+,
Sn4+, As3+,
SnO32-, AsO43-
As5+
Fe2+, Fe3+,
Nhm
IV
NaOH
Baz
Sb3+, Sb5+,
Bi3+, Mn2+,
Mg2+
Cu2+, Cd2+,
NH4OH c d
Hg2+, Co2+,
Ni
VI
Khng c thuc
th nhm
2+
Fe(OH)2, Fe(OH)3,
Sb(OH)3, Sb(OH)5, Bi(OH)3,
Mn(OH)2, Mg(OH)2
Cc phc amoniacat
Me( NH 3 ) x 2
42
Nhn bit cc ion K+, Na+ bng cch nhn bit mu ngn la
43
+ KI
+ NH3
Kt5: AgCl
Mu trng
Kt1: MSO4
+ CH3COONH4
Dd Pb(CH3COO)3-
+ KI
+ Na2CO3 bo ha 3 ln
2+
Ba , Sr , Ca2+, CH3COOH
+ K2Cr2O7
Kt BaCrO4 mu vng
khng tan trong NaOH
Chia lm phn
3.3.4. Phn tch nh tnh cc cation nhm III Al3+, Sn4+, Sn2+, Zn2+, As5+, Cr3+
Hiroxit ca cc ion Al3+, Cr3+, Sn4+, Zn2+ c tnh cht lng tnh, kt ta
hidroxit ca chng tan trong axit cng nh trong kim mnh nh KOH, NaOH, v vy
khi thm dung dch NaOH d vo hn hp cc hidroxit th c th tch c cc cation
ny khi cc cation nhm sau:
Al(OH)3 + NaOHd AlO2- (aluminat)
Cr(OH)3 + NaOHd CrO2- (cromit)
Sn(OH)2 + NaOHd SnO22- (stanit)
Zn(OH)2 + NaOHd ZnO22- (Zincat)
Cn ch rng ion cromit CrO2- thng kt hp vi mt s cation nh Mn2+,
Fe3+, Mg2+, Zn2+ to thnh nhng kt ta MnCrO2, MgCrO2, ZnCrO2 kh tan trong
mi trng kim d. V vy nu ch dng ring NaOH d lm thuc th th mt phn
Cr3+ c th vn cn li trong kt ta vi hiroxit ca nhm sau. Do , hn hp
NaOHd + H2O2 c dng lm thuc th nhm, khi Cr3+ s b oxi ho thnh CrO42theo phn ng:
2Cr3+ + 3H2O2 + 10 OH- 2 CrO42- + 8H2O
Ngoi ra cng cn lu rng, cc ion Pb2+ ( nhm II ), Sb3+ ( nhm IV ), Cu2+ (
nhm V ) cng to thnh mui tan trong kim d:
Pb(OH)2 + 2 NaOH Na2PbO2 + 2H2O ( natri plombit )
Cu(OH)2 + 2 NaOH Na2CuO2 + 2H2O ( natri cuprit )
Sb(OH)2 + 2 NaOH Na2SbO2 + 2H2O ( natri stibit )
Cc cation nhm III sau khi tch khi cc cation khc bng thuc th nhm u
nm dng mui tan AlO2-, CrO2-, SnO32- ( anion stanit SnO22- b oxiha thnh stanat
SnO32- ), ZnO22-. Ta c th dng NH4+ l mt axit yu, ly bt OH- i th Al(OH)3 v
Sn(OH)4 s kt ta tr li, cn km s dng cation phc tan amoniacat [Zn(NH3)42+]
v crom vn dng anion cromit CrO2- , nh vy s tch c nhm III thnh 2 phn:
AlO2- + NH4+ + 2 H2O Al(OH)3 + NH4OH
SnO32- + 2 NH4+ 3 H2O Sn(OH)4 + 2NH4OH
ZnO22- + 4NH4+ Zn(NH3)42+ + 2H2O
Ha tan kt ta Al(OH)3 v Sn(OH)4 bng dung dch HCl long. Cho tip km
vo dung dch thu c un nh kh Sn4+
Sn4+ + 2Zn Sn + Zn2+
46
Lc ly dung dch thu c dung dch cha Al3+, Zn2+, H+, cho tip NH3 d vo
dng my li tm thu kt ta Al(OH)3 cho tc dng vi alizarin S thu c kt ta sn
nhm mu da cam rt c trng.
Ly cht rn thu c ha tan trong HCl 6M un nng thu c dung dch cha
Zn2+, Sn2+. Thm t t dung dch HgCl2 vo dung dch theo thnh ng nghim tm
Sn2+(c kt ta trng)
SnCl2 + 2 HgCl2 Hg2Cl2(trng) + SnCl4
Phn ng c thc hin nh sau: Trong mi trng NaOH + H2O2, Cr3+ b oxi
ho thnh CrO42-; sau tm ion ny, phi axit ho dung dch bng H2SO4 hoc
HNO3 (khi CrO42- s chuyn sang dng Cr2O72-); thm vo y 5-7 git dietylete
(hay ru amylic) v 1 git H2O2 3% ri lc u mnh, trn lp ete (hoc lp ru
amilic) l axit H2CrO6 c mu xanh lam.
Thm vo dung dch cha CrO42-, Zn(NH3)42+ mt lng Na2S thy c kt ta trng ZnS
S phn tch cc nhm cation nhm III
Dung dch phn tch + H2O2 + NaOH d dun k
Kt ta nhm IV, V
+ NH4Cl, t0
CrO42-, Zn(NH3)42+
Kt : Al(OH)3, Sn(OH)4
Chia 2 phn
+ HCl long
Al3+, Sn4+
+ Zn ht
Al3+, Zn2+
Sn
+ NH3 Long d
Al(OH)3
+ HCl c
SnCl2
+ Alizarin
Sn nhm
mu c rt
+ HgCl2
Kt trng Hg2Cl2
C th dng Cl2, H2O2 v dung dch OH- oxi ha Cr3+ thnh CrO42- sau
mu trng
mu nu
mu trng
mu trng
mu trng
mu trng
kt ta mu trng
3.3.6. Phn tch cation nhm V Cu2+, Co2+, Ni2+, Cd2+, Hg2+
Cc cation nhm ny l cc ion kim loi chuyn tip, v vy tnh cht in hnh
ca nhm l kh nng to phc kh mnh, hiroxit ca chng tan trong hn hp NH4+
v NH3 to thnh phc tan amoniacat c s phi t NH3 t 4 n 6. Phc ca ng
c mu xanh da tri, ca coban v niken c mu xanh hi xm, ca caimi v thu
ngn khng c mu. V vy, thuc th nhm l hn hp NH4Cl + NH3.
Cc cation ca nhm V to c cc kt ta sunfua kh tan vi H2S hay
(NH4)2S, tan ca cc sunfua ph thuc vo axit ca mi trng, v vy tnh cht
ny c s dng tch ring, c lp tng cation trong nhm, sau s dng cc
phn ng c trng nhn bit.
Sau khi tch nhm V khi nhm IV ta c dung dch cha cc cation ny trong
mi trng NH3 + NH4+. Thm (NH4)2S vo kt ta ht cc ion ny, ra kt ta vi
ln bng dung dch NH4Cl bo ha loi thuc th d. un nng kt ta vi HCl thu
c dung dch cha Cd2+ cho H2S vo ta c kt ta vng ti CdS
Ha tan kt ta cn li v chia lm 4 phn
Phn 1: Tm Cu2+
Amniac to c vi dung dch ion Cu2+ kt ta mui baz mu xanh lc nht,
d tan trong thuc th d. Lc ny dung dch c mu xanh lam m do to thnh ion
phc [Cu(NH3)4]2+:
Cu2+ + 2NH4OH Cu2(OH)2 + 2NH4+
Cu2(OH)2 + 4NH3 2[Cu(NH3)4]2+
Phn 2: Tm Ni2+
Trong dung dch amniac, dimetylglyoxim to vi Ni2+ mui ni phc mu hng
ti dimetylglyoximat niken, rt t tan trong nc.
y l phn ng rt c trng nhn bit niken. Cc cation to hidroxit khng
tan trong nc cn tr phn ng.
Phn 3: Tm Co2+
Thm Na2S2O3 vo phn 3 thm vo dung dch SCN- v ru Isoamylic vo lc
u nu lp ru amylic s ha xanh
50
Dng dung dch NH3 lm thuc th nhn bit Cu2+, Ni2+ to kt ta xanh sau
Dng H2S hay (NH4)2S nhn bit Cu2+, Pb2+, Hg2+, Ag+ ( C kt ta en)
Cc anion
phn tch
c tnh ca
thuc th nhm
nhm
Ion sunfat SO42-
Mui bari ca cc
BaCl2 trong mi
anion ny t tan
trng trung
trong nc nhng
yu
II
III
mui bc ca cc
AgNO3 khi c
anion ny t tan
mt HNO3
Ion ioua I-
trong nc v
trong HNO3
51
Khng c thuc
bc ca cc anion
th nhm
ny tan trong nc
SO42Kt
ta
mu
trng
BaSO4
Tc dng ca HCl
i vi cc mui
bari
Hn hp MgCl2 +
NH4OH +NH4Cl
Khng
tan
SO32-
S2O32-
CO32-
Kt ta Kt ta
Kt ta
mu
mu
mu
trng
trng
trng
BaSO3
BaS2O3
BaCO3
Tan v
Tan v
c kh
c SO2
SO2
v S
PO43-
Kt ta mu
trng
BaHPO4
Tan v
c CO2
mu
trng
BaSiO3
Tan
c
H2SiO3
tch ra
MgNH4PO4
mu trng
52
Kt ta
Tan v
Kt ta
-
SiO32-
Kt ta
mu
trng
MgSiO3
Dung dch
molipat
(NH4)2MO4 -
Kt ta mu
vng
HNO3
Cc axit
Kh
SO2
C SO2
v S
tch ra
Kh
CO2
Dung
Natrinitropruxua
Na2[Fe(CN)5NO]
dch
mu
hng
Dng Ba2+ nhn bit SO42- to kt ta trng khng tan trong HCl
ta vi nc vi trong.
53
Cc anion nhm II gm Cl-, Br-, I-, S2- v mt s ion khc. Mui ca cc anion
ny vi Ag+ khng tan trong nc v trong axit HNO3 long.
a s cc anion nhm I cng to vi AgNO3 nhng mui khng tan trong nc.
Tuy nhin, tt c cc mui ny u tan trong HNO3 v th chng khng cn tr vic tm
cc anion nhm II.
Mt s phn ng c trng quan trng nht i vi cc anion nhm II c trnh
by bng 3.2.
Bng 3.2. Mt s phn ng c trng ca cc anion nhm II
Thuc th
Cl-
Br-
AgNO3 khi c
kt ta mu
Kt ta mu
mt HNO3
trng AgCl
vng AgBr
Tc dng ca cc
mui bc vi
dung dch NH3
IKt ta
mu vng
m AgI
S2Kt ta mu en
Ag2S
Tan r rt, to
Thc t
thnh
khng b
[Ag(NH3)2]Br
ha tan
Thot ra Cl2
Thot ra Br2
Thot ra I2
Thot ra S
Mu nu Br2
Mu tm I2
Thot ra I2
Thot ra kh H2S
Tan, to thnh
[Ag(NH3)2]Cl
Khng tan
Cc cht oxi ha
mnh (KMnO4,
K2Cr2O7)
Nc clo (khi c
mt ca benzen)
NaNO2 hay
KNO2 khi c mt ca H2SO4
H2SO4
Tinh th
Pb(CH3COO)2
mu vng
PbI2
CdCO3
Kt ta mu en
PbS
Kt ta vng
CdS
AgNO3 khi c mt HNO3 nhn bit Cl- (Kt ta trng), Br- (Kt ta vng nht
NO2-
Vng mu nu ca phc
Vng mu nu ca phc
axit
[Fe(NO)SO4]
[Fe(NO)SO4]
iphenylamin
Cu + H2SO4
Tch kh NO2
Tch kh NO2
KI khi c mt H2SO4
Tch I2
Lm mt mu tm
Tch N2
Thuc th
Ni chung, vic phn tch tm cc anion thng thc hin trong tng phn dung
dch ring, khng nht thit phi theo mt quy trnh nghim ngt. Ngi ta ch s dng
cc phn ng tch trong mt s trng hp phc tp, v d nh khi ng thi c mt
cc anion Cl-, Br-, I-, hay S2-, SO32-, S2O32- v SO42-.
Thng tin hnh th trc cc dung dch phn tch xc nh trong dung dch
vng mt cc anion no. Sau , tin hnh tm cc anion ring bit c mt trong dung
dch.
Axt : :Vd HCl, H2SO4, HNO3, CH3COOH , Mui c to thnh t axt mnh v
baz yu ( NH4Cl, AlCl3 , CH3NH3Cl )
Baz : Xanh : Vd NaOH, Ca(OH)2 ,., Mui c to thnh t axt yu v baz mnh
( Na2CO3, CH3COONa, C6H5ONa, KClO, NaF )
Mui trung tnh : Khng i mu : Vd: NaCl, K2SO4
2/ Dung dch Br2 / H2O :
- Hp cht c lin kt bi ( ni i, ni ba ): Lm mt mu dung dch brm.
C2H4 + Br2 C2H4Br2 ( P O-K )
- Phnol, Aniln : To kt t trng vi dung dch brm
C6H5OH + 3HBr C6H2OHBr3 + 3 HBr ( P O-K )
- Hp cht andehit ( k c Glucoz, MantoZ) lm mt mu dung dch Br2/H2O
RCHO + Br2 + H2O RCOOH + 2 HBr ( P O-K )
* Lu : Andehit khng lm mt mu Br2/CCl4
- Vng 3 cnh lm mt mu dung dch Brm
Xiclopropan + Br2 CH2Br CH2 CH2Br
- Hp cht kh H2S, SO2 lm mt mu dung dch Br2/H2O
SO2 + Br2 + H2O H2SO4 + HBr ( P O-K )
H2S + Br2 + H2O H2SO4 + HBr ( P O-K )
3/ AgNO3/NH3d = Ag(NH3)2OH
- Ankin u mch : To kt ta vng
RCCH + Ag(NH3)2OH RCCAg + 2 NH3 + H2O ( P O-K )
- Hp cht c nhm andehit ( Bao gm c Glucz, mantz, fructoz, HCOOH,
HCOOR )
RCHO + 2Ag(NH3)2OH RCOONH4 + 2 Ag + 3NH3 + H2O ( P O-K )
4/ Cu(OH)2 / OHNhit thng :
- Protein: To phc mu tm
- RCOOH to dung dch mu xanh thm
2RCOOH + Cu(OH)2 (RCOO)2Cu + 2 H2O ( P trao i )
- Hp cht c 2 nhm OH k tip ( Bao gm c Glucoz, mantoz, fructoz,
Saccaroz) : To phc mu xanh lam
56
CH2OH
OCH2
Cu
CH2O
HOCH2
CH OH
Cu(OH)2 + 2 CH2 OH
2
+ 2 H2O
(P to phc)
Khi un nng
- Hp cht c nhm Andeht ( Bao gm c Glucz, mantz, fructoz, HCOOH,
HCOOR ) to kt ta gch
RCHO + 2Cu(OH)2 + OH-
t0
5/ KMnO4 :
- Hp c lin kt bi ( ni i, ni ba ) : Lm mt mu dung dch thuc tm.
3C2H4 + 2 KMnO4 + 4 H2O 3C2H4(OH)2 + 2 MnO2 + 2 KOH ( P O-K )
- Hp cht andehit ( k c Glucoz, MantoZ) lm mt mu dung dch Br2/H2O
- Hp cht kh H2S, SO2 lm mt mu dung dch KMnO4
SO2 + 2 KMnO4 + 4 H2O H2SO4 + MnSO4 + K2SO4 ( P O-K )
- Benzen khng lm mt mu thuc tm d nhit no
- ng ng benzen lm mt mu thuc tm nhit cao.
6/ Na: nhn bit mt s hp cht c H linh ng nh axt, ancol, phnol
c kh thot ra
7/ HNO2 : nhn bit amin bo bc 1: c kh thot ra
RNH2 + HNO2 ROH + N2 + H2O
9/ I2: nhn bit h tinh bt: H tinh bt chuyn sang mu tm xanh
10/ Vi sa: Nhn bit saccaroz, lm trong vi sa
57
Stt
Thuc th
Dng nhn
Hin tng
Qu tm
- Axit
Qu tm ho
- Baz tan
Qu tm ho xanh
Ho mu hng
(khng mu)
3
Nc(H2O)
H2 (c kh khng mu,
Ca, K, Ba)
Tan to dd lm qu tm
BaO)
to dd c Ca(OH)2
- P 2 O5
Tan to dd lm qu
dung dch
Tan + H2 bay ln
Kim
Mg2+
Mg(OH)2 trng
Fe
2+
Fe(OH)2 trng lu
trong khng kh to Fe(OH)3
nu
Fe
3+
Fe(OH)3 nu
3+
Al
2+
Cu
5
Cu(OH)2 xanh
Tan + c bt kh CO2,
SO2 bay ln
- HCl, H2SO4
Tan + H2 bay ln ( si bt
trong dy hot ng ca
kh)
KL
58
- HNO3,
H2SO4 , n
ra
mui ng mu xanh)
Cl2 bay ra
AgCl kt ta mu trng
3.5:
- AgNO3
sa
Thu
Bn
g
dd mu xanh
- HCl
- CuO
th
- H2SO4
BaSO4 kt ta trng
- Ba, BaO, Ba(OH)2, mui
Ba
Dung dch
bit
cc
Dd c gc SO4
2-
BaSO4 trng
Ag2S en
Cht Thuc th
Bt CuO, t o
t
Bt en bt CuO H 2
Cu H 2 O
t chy
Git nc
Dd KI pha h tinh
bt
Cl2
xanh
Dd AgNO3
Kt ta trng AgCl
HCl
NH3
(kh)
Dd AgNO3
H2 S
Dd Pb(NO3)2
(kh)
Dd Cd(NO3)2
Kt ta CdS mu vng
Dd Br2 (mu nu )
Mt mu nu
SO2
CO2
NH3
Dd Ba(OH)2,
Ca(OH)2
CO 2 Ca(OH) 2 CaCO 3 H 2 O
Qu tm
Mu xanh
59
cht
kh
v ng nht , AgI v ng ,
H2
nhn
2+
mui Ba2+
- AgNO3
NO2
NO
O2
O3
phenolphtalein
Khng mu mu hng
Mt mu nu ca NO2
(NaOH)
Cho tip xc vi
Ha nu 2NO O 2 2NO 2
khng kh
Que m tt
Cu, nhit
Bt bt en 2Cu O 2 2CuO
tinh bt
O3 2KI H 2O I 2 2KOH O 2
CuSO4 khan,khng
(hi) mu
CO
Bt CuO
t
Bt en bt CuO CO
Cu CO 2
N2
Que dim tt
Cu 7: Bng phng phpha hc hy nhn bit cc dung dch ring r sau: NaCl,
NaBr, NaNO3, HCl, HNO3, H2S, H2SO3, H2SO4
Cu 8: Hy nhn bit cc l kh ring bit ng cc kh sau:
O2, Cl2, HCl, O3, SO2,N2, H2, F2, CO2.
Cu 9: C 3 mu phn ha hc khng ghi nhn l phn m NH4NO3, phn kali KCl,
v phn supephotphat Ca(H2PO4)2. Hy nhn bit mi mu phn bn trn bng phng
php ha hc.
3.5.2. Bi tp s dng thuc th gii hn
Cu 1: C 4 oxit ring bit sau: Na2O, Al2O3, Fe2O3 v MgO. Lm th no c th nhn
bit tng oxit bng phng php ha hc vi iu kin ch uc dng thm 2 cht.
Cu 2: C 6 dung dch sau: NH4Cl, FeCl2, FeCl3, AlCl3, H2S v MgCl2. Hy dng
mt ha cht nhn bit cc dung dch trn.
Cu 3:
Ch dng mt ha cht, nu phng php nhn bit 4 mu kim loi l Mg, Zn,
Fe, Ba.
Cu 4:
Ch uc dng thm mt thuc th, hy tm cch nhn bit cc dung dich (mt
Dng mt ha cht phn bit cc dung dch sau: BaCl2, Na2SO4, Na3PO4,
HNO3.
Cu 7:
Cu 8:
FeO. Ch dng thm dung dich HCl c th phn bit 6 gi bt trn khng? Nu c
hy trnh by cch phn bit.
Cu 9:
Cho 4 dung dch sau: (NH4)2SO4, NH4NO3, FeSO4, AlCl3. Hy chn mt kim
Cu 13: Ch dng mt kim loi nhn bit cc dung dich sau: AgNO3, NaOH, HCl, v
NaNO3. Trnh by cch tin hnh v vit cc phng trnh phn ng ha hc minh ha.
Cu 14: Dng mt ha cht phn bit cc dung dch sau: H2SO4, Na2SO4, Na2CO3
v FeSO4. Vit phng trnh phn ng ha hc minh ha.
Cu 15: C 4 cht rn ng trong 4 l ring bit (khng c nhn) l : Na2CO3, CaCO3,
Na2SO4, CaSO4.2H2O. Lm th no c th nhn bit tng cht ng trong mi l,
nu ta ch dng nc v dung dich HCl.
Cu 16: C 5 dung dch ng ring bit sau: HCl, HNO3 c, NaNO3, NaOH,
AgNO3.Hy nhn bit cc dung dch bng phng php ha hc vi iu kin ch dng
kim loi nhn bit.
Cu 17: Dng mt ha cht phn bit cc dung dch sau: BaCl2, KI, Fe(NO3)2,
AgNO3 v Na2CO3. Vit cc phng trnh ha hc minh ha.
Cu 18: C 5 mu kim loi: Ba, Mg, Fe, Ag, Al. Nu ch c H2SO4 long ( khng c
dng bt k cht no khc k c qu tm nc nguyn cht, c th nhn bit c nhng
kim loi no)?
Cu 19: Dng 1 ha cht phn bit 4 cht rn: NaCl, Na2CO3, BaCO3, BaSO4. Vit
cc phng trnh ha hc minh ha.
Cu 20: C 4 l ng dung dich NaHCO3, CaCl2, Na2CO3 ,Ca(HCO3)2. Khng dng
ha cht no khc, hy phn bit 4 l mt nhn trn.
Cu 21: Ch dng nc, kh cacbonic hy nu phng php nhn bit 5 l bt trng mt
nhn l : NaCl, Na2SO4, CaCO3, Na2CO3, BaSO4 .
Cu 22: Dng 1 ha cht phn bit cc dung dch sau: K2CO3, K2SO4, K2SO3, K2S,
K2SiO3 .
Cu 23: C 3 l mt nhn cha cc dung dch, l X gm NaHCO3 v K2CO3, l Y gm
KHCO3 v Na2SO4, l Z gm Na2CO3 v K2SO4. Nu cch nhn bit cc l, nu ch
dng dung dch BaCl2 v HCl.
Cu 24: Nhn bit cc ha cht trong cc l mt nhn : HCl, HNO3, H2SO4 v H3PO4
ch c dng thm Cu v mt mui ty .
3.5.3. Bi tp khng s dng thuc th
Cu 1: C 4 l mt nhn A, B, C, D cha cc dung dch : HCl, CaCl2, NaHCO3,
Na2CO3.
Hy xc nh cc cht trong mi l v gii thch, nu bit:
-
Cu 2: Trong mt dung dch cha cc ion Ca2+, Mg2+, SO42-, Na+ v Cl-. Bng phn
ng ha hc v hin tng no chng t s c mt cc ion ny trong dung dch.
Cu 3: Lm th no nhn bit uc 3 axit H2SO4, HCl, HNO3 cng tn ti trong
dung dch long.
Cu 4: Dung dch A cha cc ion Na+, NH4+, HCO3-, CO32-, SO42-, NO3- .Ch c qu
tm v cc dung dch HCl, Ba(OH)2 hy nhn bit cc cht trong dung dch A.
Cu 5: Nhn bit s c mt ca cc kh trong cng mt hn hp
SO3, SO2 ,CO2, H2S, O2
Cu 6: Nhn bit s c mt ca cc ion sau trong cng mt dung dch
Fe3+, Fe2+, SO42-, Li+ v Cl-, BrCu 7: Nhn bit s c mt ca cc ion sau trong cng mt dung dch
Fe3+, NH4+, SO42-, K+ v Cl-, ICu 8: Nhn bit s c mt ca cc ion sau trong cng mt dung dch
HCO3-, CO32-, SO32-, NH4+
Cu 9: Nhn bit s c mt ca cc ion sau trong cng mt dung dch
Al3+, NH4+, SO42-, Cu2+ v Cl-, NO35.5.5. Bi tp nhn bit hu c
Cu 1: Hy nhn bit cc l mt nhn cha cc cht lng sau:
a. Benzen, toluen, hex-1- in, stiren.
b. Benzen, toluen v stiren (ch dng mt thuc th).
Cu 2: Dng 1 thuc th nhn bit cc dung dch sau :
Glucoz, fructoz, Glixerol, andehit axetic, axit axetic
Cu 3: Hy nhn bit cc l mt nhn cha cc cht lng sau
a. Benzen, glixerol, ancol etylic v ancol anlylic.
b. Benzen, phenol, stiren, toluen.
Cu 4: Hy nhn bit cc l mt nhn cha cc cht lng sau
a. Ancol benzylic, benzen, benzanehit.
b. Axit axetic, axit fomic, axit acrilic, ancol etylic, anehit axetic
Cu 5: Hy nhn bit cc l mt nhn cha cc cht lng sau
a. 1-bromhexan, brombenzen, 1-brombut-2-en.
b. Ancol etylic, hex-1-en, benzen v ancol anlylic.
3.5.6. Bi tp Tch ring
Cu 1: Tch ring cc kim loi Ag, Cu, Al, Zn, Fe ra khi hn hp.
64
Cu 2:
66
CHNG 4
VAI TR PHN TCH NH LNG HO HC
4.1. Cc phng php nh lng ho hc
4.1.1. Phn tch khi lng
Phn tch khi lng l phng php phn tch nh lng da vo vic cn khi
lng sn phm to thnh sau phn ng kt ta bng phng php ho hc hay phng
php vt l. Do cht phn tch chim mt t l xc nh trong sn phm em cn nn t
khi lng sn phm d dng tnh c lng cht phn tch trong i tng phn tch.
Phng php phn tch khi lng c th c tin hnh theo cc phng php sau:
phng php y, phng php in phn, phng php chng ct, phng php kt
ta.
Php phn tch khi lng bao gm 2 php o thc nghim:
Cn khi lng v cn sn phm c thnh phn bit, nhn c t khi lng
ny. Trn c s s liu ny bng cc tnh ton khng phc tp ngi ta nhn c hm
lng phn trm ca cu t cn xc nh.
Nu A cu t cn xc nh, c th vit:
%A = Khi lng cht A 100
Khi lng mu
Thng th ngi ta khng o A. Thay cho vic o cht A ngi ta tch ra v
cn cht cha cht A hoc lin quan ha hc vi A. Trong bt k trng hp no cng
xut hin s cn thit phi a vo h s no tnh li khi lng ca kt ta
chuyn thnh khi lng ca A.
i vi phng php kt ta, cht kt ta l tng trong php phn tch khi
lng cn phi ch tng tc vi cu t cn xc nh, to ra kt ta, kt ta ny cn
phi:
1. C tan nh b qua s mt cht do s tan.
2. D lc v d ra khi cc cht bn.
3. Khng tc dng vi mi trng xung quanh v c thnh phn bit sau khi
sy kh
4.1.2. Phn tch th tch
Phng php phn tch th tch l phng php phn tch nh lng da vo
vic o chnh xc th tch ca dung dch thuc th (B) bit trc nng chnh xc
(dung dch chun) tc dng va vi mt th tch nht nh ca cht cn phn tch (A)
67
NA.VA = NBVB
4.1.2.1. Cht ch th
Cht ch th l cht c kh nng cho tn hiu nht nh (i mu, kt ta,...) ti
im tng ng. Vic dng qa trnh chun l da vo hiu ng ca cht ch th.
68
[HInd 0 ]
pH=pK ct - lg
[Ind - ]
(1)
7
4,3
100
VNaOH
69
NaOH + HCl
NaCl + H O
2
pH
9,3
Bc
nhy
7
4,3
100
VNaOH
ng chun dung dch axit HCl 0,1 N bng dung dch NaOH 0,1M
Bc nhy pH cn ph thuc nng cc dung dch.
Chun dung dch axit CH COOH bng dung dch NaOH
3
CH COONa + H O
3
pH
10,6
Bc
nhy
8,87
6,8
100
VNaOH
Cu 1:
vo dd Cu(NO3)2, thanh 2 nhng vo dd Pb(NO3)2 sau 1 thi gian khi lng thanh 1
gim 0,2%, thanh 2 tng 28,4% khi lng ban u. S mol Cu(NO3)2 v Pb(NO3)2 u
gim nh nhau. Xc nh kim loi M
A. Fe
Cu 2:
B. Zn
C. Mg
D. p n khc
B.Mg
C. Fe
D. Pb
Cho 100 ml dung dch FeCl2 1,2M tc dng vi 200 ml dung dch AgNO3
B. 12,96.
C. 30,18.
D. 47,4.
O2, n khi cc phn ng xy ra hon ton, thu c 23,2 gam cht rn X. Th tch
dung dch HCl 2M va phn ng vi cht rn X l
A. 400 ml.
Cu 5:
B. 200 ml.
C. 800 ml.
D. 600 ml.
B. 10,52%.
C. 15,25%.
D. 12,80%.
sau phn ng thu c 0,84 gam Fe v 0,02 mol kh CO2. Cng thc ca X v gi tr V
ln lt l
A. Fe3O4 v 0,448. B. FeO v 0,224.
Cu 7:
B. 1,08 v 5,16.
C. 8,10 v 5,43.
71
D. 1,08 v 5,43.
Cu 8:
HCl 20% , thu c dung dch Y. Nng ca FeCl2 trong dung dch Y l 15,76 % .
Nng % ca MgCl2 trong dung dch Y l ?
A.11,79%
Cu 9:
B.24,24%
C.28,21%
D.15,76%
d. Sau p khi lng thanh thanh gim i 0,24 g. Cng thanh nu nhng vo dd
AgNO3 th khi p xong khi lng thnh tng 0,52 g. Kim loi ho tr II l:
A.Pb
B.Cd
C.Al
D.Sn
B. 0,056 g
C. 0,56 g
D. 0,28 g
B. 0,0625 M
C. 0,5 M
D. 0,625 M
Cu 12: Ngm mt vt bng ng c khi lng 10 g trong 250 g dd AgNO3 4%. Khi
ly vt ra th lng AgNO3 trong dd gim 17%. Khi lng vt sau p l:
A. 10,67 g
B. 10,76 g
C. 11,56 g
D. Kt qu khc
B. 18 gam
C. 19 gam
D. 20 gam
B.1,299 g
C. 1,2992 g
D.12,992g
Cu 15: Ngm 1 l Zn trong 100ml dd AgNO3 0,1M. Phn ng kt thc khi lng l
Zn tng l:
A. 10,8 g
B. 0,557 g
C. 5,57 g
D.0,755g
B. 7,32g
C. 8,12g
D. 9,44g
Cu 18: Mt dung dch CuSO4 tc dng va vi dung dch Ba(OH)2 d cho ra 33,1g
kt ta. Tnh s mol CuSO4 v khi lng cht rn thu c sau khi nung kt ta trn n
khi lng khng i. Cho Cu=64, Ba=137.
A. 0,1 mol, 33,1g.
Cu 19: Ngm mt l Zn trong dd cha 2,24 g ion kim loi M2+, p xong khi lng l
Zn tng thm 0,94 g. M2+ l kim loi no sau y:
A. Ba2+
B. Sr2+
C.Ra2+
D.Cd2+
B.Tng 1,08 g
C. Tng 0,755 g
D.Tng 7,55 g
B. 25,95 gam.
C. 103,85 gam.
D. 77,86 gam.
Cu 22: Nhit phn hon ton 34,65 gam hn hp gm KNO3 v Cu(NO3)2, thu c
hn hp kh X (t khi ca X so vi kh hiro bng 18,8). Khi lng Cu(NO3)2 trong
hn hp ban u l
A. 20,50 gam.
B. 11,28 gam.
C. 9,40 gam.
D. 8,60 gam.
B. 18 gam
C. 19 gam
73
D. 20 gam
B.5,8g
C.4,3g
D. p n khc
Cu 25: Mt thanh kim loi M( ho tr II) c nhng vo 1 lit dd FeSO4 sau p thy
khi lng thanh tng 16 g. Nu nhng cng thanh kim loi y vo 1 lt dd CuSO4 th
khi lng tng ln 20 g. Bit rng cc phn ng trn u xy ra hon ton v sau p
cn d kim loi M, 2 dd FeSO4 v CuSO4 c cng nng CM. Tm kim loi M
Cu 26: Cho 12 g Mg vo dd cha hai mui FeCl2 v CuCl2 c cng nng 2M, th
tch dung dch l 100ml. Sau ly dd sau p cho tc dng vi dd KOH d. Tnh khi
lng kt ta thu c.
Cu 27: Nhng mt thanh kim loi ho tr II nng 9,6 g vo 0,5 (l) dung dch A gm
Fe2(SO4)3 0,1M v FeSO40,2 M. Sau mt thi gian ly thanh kim loi ra thy dd A bin
i thnh dung dich B v c khi lng ng bng khi lng ca dd A ban u. em
ho tan ht thanh kim loi sau khi nhng vo dd A bng axit HCl d th thu c 6,72 l
kh H2 ktc
a/ Xc nh kim loi R
b/Tnh nng mol ca cc cht trong B
Cu 28: Nhng 1 thanh kim loi M ha tr 2 vo 1(lt) dung dch CuSO4 0,5M kt thc
th nghim khi lng ca thanh kim loi tng 1,6g v CM CuSO4 gim xung cn 0,3M.
Tm kim loi M
Cu 29: Thc hin phn ng nhit nhm vi 9,66 gam hn hp X gm FexOy v nhm,
thu c hn hp rn Y. Cho Y tc dng vi dung dch NaOH d, thu c dung dch
D, 0,672 lt kh (ktc) v cht khng tan Z. Sc CO2 n d vo dung dch D lc kt ta
v nung n khi lng khng i c 5,1 gam cht rn. Xc nh cng thc ca oxit
st
Cu 30: Cho ho tan hon ton a gam Fe3O4 trong dung dch HCl, thu c dung dch
D, cho D tc dng vi dung dch NaOH d, lc kt ta ngoi khng kh n khi
lng khng i na, thy khi lng kt ta tng ln 3,4 gam. em nung kt ta n
khi lng khng i c b gam cht rn. Gi tr ca a, b ln lt l bao nhiu.
Cu 31: Cho 8 gam hn hp A gm Mg v Fe tc dng ht vi 200 ml dung dch
CuSO4 n khi phn ng kt thc, thu c 12,4 gam cht rn B v dung dch D. Cho
dung dch D tc dng vi dung dch NaOH d, lc v nung kt ta ngoi khng kh n
74
75
2. Cho dung dch A tc dng vi 240 gam dung dch NaOH 20% thu c kt ta, lc ra
kt ta ri nung trong khng kh ti khi lng khng i thu c m gam cht rn. Tnh
m.
Cu 36: Ho tan hon ton hn hp X gm 0,4 mol FeO v 0,1 mol Fe2O3 vo dung
dch HNO3 long d , thu c dung dch A v kh NO duy nht . Dung dch A cho tc
dng vi dung dch NaOH d thu c kt ta . Ly ton b kt ta nung trong khng
kh n khi lng khng i thu c cht rn c khi lng l bao nhiu.
Cu 37: Ha tan 5,94g hn hp 2 mui clorua ca 2 kim loi A, B u c ha tr II vo
nc c dd X. lm kt ta ht ion Cl- c trong dd X ngi ta cho dd X tc dng
vi dd AgNO3 thu c 17,22g kt ta. Lc b kt ta thu c dd Y. C cn dd Y thu
c bao nhiu gam hn hp mui khan.
Cu 38: Nung hon ton 26,8 gam hn hp hai mui cacbonat ca hai kim loi ho tr
II A v B c 13,6 gam hn hp oxit.
1) Xc nh khi lng cc mui cc mui thu c khi cho kh sinh ra hp th vo 500
ml dung dch NaOH 1M hoc 2 lt dung dch Ca(OH)2 0,125M.
2) Xc nh A, B bit t l khi lng nguyn t ca A, B l 3:5 v s mol ca ACO3
v BCO3 l 2: 1.
4.2.2. Phn hu c
Cu 1:
gam X cn 40 ml dung dch NaOH 1M. Mt khc, nu t chy hon ton m gam X
th thu c 15,232 lt kh CO2 (ktc) v 11,7 gam H2O. S mol ca axit linoleic trong
m gam hn hp X l
A. 0,015.
Cu 2:
B. 0,010.
C. 0,020.
D. 0,005
khi lng l 8,2 gam. Cho Z tc dng va vi dung dch NaOH, thu c dung
dch cha 11,5 gam mui. Mt khc, nu cho Z tc dng vi mt lng d dung
dch AgNO3 trong NH3, thu c 21,6 gam Ag. Cng thc v phn trm khi lng
ca X trong Z l
A. C3H5COOH v 54,88%.
B. C2H3COOH v 43,90%.
C. C2H5COOH v 56,10%.
D. HCOOH v 45,12%.
Cu 3:
11,25. t chy hon ton 4,48 lt X thu c 6,72 lt CO2 (cc th tch kh o ktc).
Cng thc ca ankan v anken ln lt l
76
A. CH4 v C2H4.
B. C2H6 v C2H4.
C. CH4 v C3H6.
D. CH4 v C4H8.
Cu 4:
X so vi hiro bng 23. Cho m gam X i qua ng s ng CuO (d) nung nng. Sau
khi cc phn ng xy ra hon ton, thu c hn hp Y gm 3 cht hu c v hi
nc, khi lng ng s gim 3,2 gam. Cho Y tc dng hon ton vi lng d dung
dch AgNO3 trong NH3 to ra 48,6 gam Ag. Phn trm khi lng ca propan-1-ol
trong X l
A. 65,2%.
Cu 5:
B. 16,3%.
C. 48,9%.
D. 83,7%.
vi dung dch NaOH (d), thu c dung dch Y cha (m+30,8) gam mui. Mt khc,
nu cho m gam X tc dng hon ton vi dung dch HCl, thu c dung dch Z cha
(m+36,5) gam mui. Gi tr ca m l
A. 112,2.
Cu 6:
B. 165,6.
C. 123,8.
D. 171,0.
B. CH3COOH v CH3OH.
C. HCOOH v C3H7OH.
D. CH3COOH v C2H5OH.
Cu 7:
B. 0,620.
C. 0,205.
D. 0,328.
B. 75%
C. 40%
D. 25%
Cracking 4,48 lit butan (kc) thu c hn hp A gm 6 cht H2, CH4, C2H6,
C2H4 , C3H6 C4H8. Dn ht hn hp A vo bnh dung dch Brom d th thy khi lng
77
bnh brom tng 8,4g, ra khi bnh brom l hn hp kh B. Th tch oxi (kc) cn t ht
hn hp B l
A. 6,72 lit
B. 5,6 lit
C. 4,48 lit
D. 8,96 lit
Cu 10: Ln men m gam glucoz vi hiu sut 90%, lng kh CO2 sinh ra hp th ht
vo dung dch nc vi trong thu c 10 gam kt ta. Khi lng dung dch sau phn
ng gim 3,4 gam so vi khi lng dung dch nc vi trong ban u. Gi tr ca m l
A. 20,0.
B. 30,0.
C. 15,0.
D. 13,5.
78
80
Xc nh CTGN ca A.
b.
c.
Cho 100 ml dung dch H3PO4 tc dng vi 200 ml dung dch NaOH 2,5M.
Cu 2:
B.0,05M ; 0,06M
C.0,04M ;0,08M
D.0,06M; 0,09M
Cu 3:
B.0,25M
C.0,44M
D.1,1M
Cho t t dung dch cha a mol HCl vo dung dch cha b mol Na2CO3 ng
B. V = 11,2(a b).
C. V = 11,2(a + b).
D. V = 22,4(a + b).
Cu 5:
Trn 100 ml dung dch (gm Ba(OH)2 0,1M v NaOH 0,1M) vi 400 ml dung
dch (gm H2SO4 0,0375M v HCl 0,0125M), thu c dung dch X. Gi tr pH ca dung
dch X l:
A. 7
Cu 6:
B. 2
C. 1
D. 6
dung dch hn hp gm: NaOH 3M v KOH 4M. Sau phn ng hon ton thu c dung
dch B. pH dung dch B l:
A. 0
Cu 7:
B. 0,3
C. 0,5
D. 14
Cn thm t nht bao nhiu mililit dung dch Na2CO3 0,15M v 25ml dd
B. 10 ml.
C. 20 ml.
D. 12 ml.
Cho m gam Fe vo dung dch H2SO4 d thu dung dch A, chun dung dch
Cu 9:
83
2. Cho dung dch A tc dng vi 240 gam dung dch NaOH 20% thu c kt ta, lc ra
kt ta ri nung trong khng kh ti khi lng khng i thu c m gam cht rn. Tnh
m.
Cu 17: Trn 250 ml dung dch hn hp HCl 0,08 mol/l v H2SO4 0,01 mol /l vi 250
ml dung dch Ba(OH)2 c nng x mol /l thu c m gam kt ta v 500 ml dung dch
c pH = 12. Hy tnh m v x. (Coi Ba(OH)2 in li hon ton c hai nc)
Cu 18: Trn 200 ml dung dch NaHSO4 0,2M v KHSO4 0,15M vi V lit dung dch
hn hp NaOH 1M v Ba(OH)2 1M thu c dung dch c PH = 7 . Tnh V v khi
lng kt ta to thnh
Cu 19: Dung dch X cha hn hp 2 axit HCl 0,4M v H2SO4 0,1 M. Dung dch Y
cha hn hp 2 hiroxit KOH 0,1M v Ba(OH)2 0,2M. Tnh th tch dung dch Y cn
dng trung ho 200ml dung dch X v khi lng kt ta thu c.
84
CHNG 5
VAI TR CA PHN TCH CNG C
5.1. Phn tch in phn khi lng
5.1.1. nh lut v s in phn
in phn l qu trnh oxi ha-kh xy ra trn b mt in cc di tc dng ca
dng in mt chiu. Trn catot (ni vi cc m ca ngun in) s xy ra s kh, th
d:
Fe3+ + e = Fe2+
Cu2+ + 2e = Cu
Trn anot (ni vi cc dng ca ngun in) s c s oxi ha, th d:
2Cl- - 2e = Cl2
Khi in phn cc mui sunfat, photphat v vi mui khc, trn anot thng
khng xy ra s oxi ha sunfat hay photphat m l s oxi ha ion OH2OH- - 2e = 1/2O2 + H2O
nh lut c bn v s in phn mang tn Faraday:
1- Khi lng cc cht thot ra trn in cc t l vi lng in chy qua dung dch.
2- Khi lng in chy qua dung dch nh nhau th trn in cc s thot ra lng vt
cht tng ng:
C th biu din nh lut bng cng thc:
m=
(5.1)
trong :
m khi lng vt cht thot ra trn in cc
Q lng in chy qua dung dch
M khi lng mol ng lng ca cc cht
96500 l s Faraday, l lng in cn thit c th lm thot ra mt mol
ng lng
I cng dng in
t thi gian in phn
c trng quan trng ca qu trnh in phn l hiu sut dng bng t l gia
lng cht thc t thot ra trn in cc v lng cht cn phi thot ra trn in cc
tnh theo nh lut Faraday vi phng trnh (5.1). Hiu sut dng in
ngha c tnh theo h thc:
85
theo nh
=
Trong :
Thng th
< 1. Mun c
= IR + EN
(5.2)
Ech = (Ea +
) (Ek +
) + IR
(5.3)
Trong : Ea in th anot
Ek in th catot
,
qu th anot v qu th catot
= -0,4V,
= 1,23V. Cc qu th
= 0,4V,
= 0. Ta c Ech
lg[Cd2+]
) (Ek +
in cc
pH = 7
pH = 14
Pt
0,0
0,4
0,8
Ni
0,21
0,61
1,01
Cu
0,25
0,65
1,05
Bi
0,388
0,788
1,188
Pd
0,48
0,88
1,28
Sn
0,54
0,94
1,34
Pb
0,65
1,05
1,45
Zn
0,70
1,10
1,50
Hg
0,78
1,10
1,58
Li+ K+ Ba2+ Na+ Mg2+ Al3+ H2O Fe2+ Ni2+ Sn2+ Pb2+ H+ Cu2+ Fe3+ Ag+ Hg2+ Pt2+ Au3+
Khng b in phn
OH-
Fe2+
Khng in phn
NO3- SO42-
2. nh lut Faraday:
AIT
Fn
Trong :
m
IT
n
Trong n : s mol cht sinh ra
A
Fn
IT
lm nhanh cc bi ton in phn
F
( - ) Catt
Cu2+ + 2e
Cu
H2 O
H2 O
NO3-
B. 0,05M.
C. 0,2M.
D. 0,1M.
Cu 2: in phn dung dch cha a mol CuSO4 v b mol NaCl (vi in cc tr, c
mng ngn xp). dung dch sau in phn lm phenolphtalein chuyn sang mu
hng th iu kin ca a v b l
A. 2b = a.
B. b < 2a.
C. b = 2a.
D. b > 2a.
Cu 3: C hai bnh in phn mc ni tip nhau. Bnh 1 cha dung dch CuCl2, bnh 2
cha dung dch AgNO3. Tin hnh in phn vi in cc tr, kt thc in phn thy
catot ca bnh 1 tng 1,6 gam. Khi lng catot ca bnh 2 tng ln l
A. 5,40 gam.
B. 10,80 gam.
C. 2,52 gam.
D. 3,24 gam.
Cu 4: in phn mui clorua kim loi kim nng chy th thu c 0,896 lt kh (ktc)
anot v 3,12 gam kim loi catot. Cng thc mui clorua l
A. KCl.
B. NaCl.
C. LiCl.
D. RbCl.
B. H2.
C. KOH v H2.
D. Cl2 v H2.
B. 0,108 gam.
C. 1,08 gam.
D. 0,216 gam.
Cu 7: in phn 200 ml dung dch AgNO3 0,4M (in cc tr) trong thi gian 4 gi,
cng dng in l 0,402A. Nng mol/l cc cht c trong dung dch sau in
phn l
A. AgNO3 0,15M v HNO3 0,3M.
C. AgNO3 0,1M
D. HNO3 0,3M
90
B. 1,7.
C. 1,4.
D. 1,2.
Cu 9: Cho dng in mt chiu c cng 2A qua dung dch NiSO4 mt thi gian,
thy khi lng catot tng 2,4 gam, hiu sut in phn l 80%. Thi gian in phn l
A. 1gi 22 pht.
B. 224 pht.
C. 2 gi.
D. 1 gi 45 pht.
Cu 10: in phn 100ml dung dch AgNO3 1M vi in cc tr, hiu sut in phn
100% vi cng dng in l 9,65A n khi catot bt u thot kh th thi gian
in phn l
A. 1000giy.
B. 1500giy.
C. 2000giy.
D. 2500giy.
Cu 11: Khi in phn (vi cc in tr, mng ngn xp) dung dch cha a mol CuSO4
v 1,5a mol NaCl n khi nc bt u b in phn trn c 2 in cc th pH ca dung
dch
A. mi u khng i, sau tng.
D. kim v nhm.
Cu 13: in phn dung dch AgNO3 (vi in cc tr). Nu dung dch sau khi in
phn c pH = 1, hiu sut in phn l 80 %, th tch ca dung dch c coi nh khng
i (100ml) th nng AgNO3 trong dung dch ban u l
A. 0,08.
B. 0,1.
C. 0,325.
D. 0,125.
Cu 14: Tin hnh in phn 200ml dung dch gm HCl 0,6M v CuSO4 1M vi cng
dng in 1,34 A trong thi gian 4 gi. Bit hiu sut in phn l 100%. Th tch
kh (ktc) thot ra trn anot l
A. 1,344 lt.
B. 1,568 lt.
C. 1,792 lt.
D. 2,016 lt.
Cu 15: in phn 200ml dung dch X gm NiCl2 0,1M; CuSO4 0,05M v KCl 0,3M vi
cng dng in 3A trong thi gian 1930 giy vi in cc tr, c mng ngn v hiu
sut in phn l 100%, th tch dung dch coi nh khng i. Tng nng mol/lt ca cc
cht trong dung dch thu c sau in phn l
A. 0,2M.
B. 0,25M.
C. 0,3M.
91
D. 0,35M.
Cu 16: Tin hnh in phn (in cc tr, hiu sut in phn 100%) dung dch X gm
AgNO3 0,2M v HNO3 0,1M n khi catot bt u thot kh th dng li, thu c dung dch
Y, coi th tch dung dch khng i. Tnh gi tr pH ca dung dch Y
Cu 17: in phn 200ml dung dch Y gm KCl 0,1M v Cu(NO3)2 0,2M vi cng
dng in 5A trong thi gian 1158 giy, in cc tr, mng ngn xp, gi s nc bay
hi khng ng k. Tnh gim khi lng ca dung dch sau khi in phn l
Cu 18: in phn (in cc tr, c mng ngn, hiu sut in phn 100%) 500 ml dung
dch X gm NaCl 0,1M v KCl 0,05M vi cng dng in 1,34 ampe trong thi
gian 1 gi, thu c dung dch Y. Coi th tch dung dch khng i. Tnh gi tr pH ca
dung dch Y
Cu 19: in phn 200ml dung dch cha Cu(NO3)2 0,2M v AgNO3 0,1M vi ant
bng Cu, cng dng in 5A, sau mt thi gian thy khi lng ant gim 1,28
gam. Bit hiu sut in phn l 100%. Tnh thi gian in phn
Cu 20: in phn dung dch X gm 0,04 mol CuSO4 v 0,04 mol Ag2SO4 vi in cc
tr, cng dng in 5 ampe. Tnh khi lng kim loi thot ra catt sau 2316 giy
Cu 21: Ho tan a mol Fe3O4 bng dung dch H2SO4 long, va , thu c dung dch
X. in phn X vi 2 in cc tr bng dng in cng 9,65 ampe. Sau 1000 giy
th kt thc in phn v khi trn catot bt u thot ra bt kh. Tnh gi tr ca a l
Cu 22: Tin hnh in phn (in cc tr, mng ngn xp) 1 dung dch cha m gam
hn hp CuSO4 v NaCl cho ti khi nc bt u b in phn c 2 in cc th dng
li, thu c 0,448 lt kh (ktc). Dung dch sau in phn c mi trng axit v c th
ho tan ti a 0,68 gam Al2O3. Tnh gi tr ca m
Cu 23: in phn 200 ml dung dch mui CuSO4 trong thi gian, thy khi lng
dung dch gim 8 gam. Dung dch sau in phn cho tc dng vi dd H2S d thu c
9,6g kt ta en. Tnh nng mol ca dung dch CuSO4 ban u
Cu 24: in phn dung dch AgNO3 (in cc tr) trong thi gian 15 pht, thu c
0,432 gam Ag catot. Sau lm kt ta ht ion Ag+ cn li trong dung dch sau
in phn cn dng 25 ml dung dch NaCl 0,4M. Tnh cng dng in v khi
lng AgNO3 ban u (Ag=108)
Cu 25: in phn 200 ml dung dch AgNO3 0,4M (in cc tr) trong thi gian 4 gi,
cng dng in l 0,402A. Nng mol/l cc cht c trong dung dch sau in
phn l bao nhiu
92
phn hai cc th dng li, ti catt thu 1,28 gam kim loi v ant thu 0,336 lt kh (
ktc). Coi th tch dung dch khng i th pH ca dung dch thu c bng bao nhiu
Cu 27: in phn c mng ngn 500 ml dung dch cha hn hp gm CuCl2 0,1M
v NaCl 0,5M (in cc tr, hiu sut in phn 100%) vi cng dng in 5A
trong 3860 giy. Dung dch thu c sau in phn c kh nng ho tan m gam Al. Gi
tr ln nht ca m l bao nhiu
Cu 28: in phn nng chy Al2O3 vi anot than ch (hiu sut in phn 100%) thu
c m kg Al catot v 67,2 m3 ( ktc) hn hp kh X c t khi so vi hiro bng
16. Ly 2,24 lt ( ktc) hn hp kh X sc vo dung dch nc vi trong (d) thu c
2 gam kt ta. Gi tr ca m l bao nhiu
5.2. Phn tch in th
5.2.1. c im chung ca phng php phn tch o in th
Phng php phn tch o in th l phng php xc nh nng cc ion da
vo s thay i th in cc khi nhng vo dung dch phn tch. Phng php ra i
vo cui th k 10 sau khi Nernst a ra phng trnh Nernst m t mi lin h gia th
in cc vi hot cc cu t (hay nng cc cu t) ca mt h oxi ha kh
thun nghch:
Ex E0
RT aOx
RT
f Ox
ln
E0
ln Ox
nF a Kh
nF
f Kh Kh
(5.4)
(5.5)
93
0,059 Me m
lg
mn
Me n
(5.8)
in cc bc clorua
in cc bc clorua c ch to bng dy bc hoc mt bn bc kim loi c
ph lp bc clorua nhng vo dung dch KCl. Hot ca ion Ag+ trong dung dch ny
s bng:
=
EAg+/AgCl = E0Ag+/Ag +
= E0Ag+/Ag +
lnaAg+ = E0Ag+/Ag +
lnTAgCl -
ln
ln
(2.6)
lnTAgCl = E0Ag+/AgCl
(2.7)
ln
(2.8)
T (2.8) ta thy th in cc bc clorua ph thuc hot ion Cl- trong dung dch.
Thng ngi ta hay dng dung dch KCl bo ha lm dung dch ph bn trong. Vy
in th in cc loi hai ph thuc hot ca anion ca hp cht kh tan ph ln b
mt in cc.
in cc calomel
in cc calomel c ch to t Hg kim loi, calomel (Hg2Cl2) v KCl. in
th ca in cc ny cng ph thuc hot ion clorua
=
Vi
ln
(2.9)
(2.10)
lnTAgCl
vi nhit . V d s ph thuc ca
theo
(2.11)
Trong : Ex l sc in ng ca pin cn o
Ess l in th in cc so snh
Ekt l in th khuch tn hay cn gi l in th ca hp cht lng
Dy in ha:
Li+ K+ Ba2+ Na+ Mg2+ Al3+ Fe2+ Ni2+ Sn2+ Pb2+ H+ Cu2+ Fe3+ Ag+ Hg2+ Pt2+ Au3+
Li K Ba Na Mg Al
Fe Ni Sn Pb H Cu
Fe Ag Hg Pt Au
Tnh kh gim
3. Th in cc ca kim loi. Qui tc xc nh chiu phn ng
4. Xc nh th in cc chun v sut in ng ca pin : Epin = E0+ - E0Trong kim loi mnh ng vai tr cc m, kim loi yu ng vai tr cc dng
5. n mn in ha v cch chng n mn: n mn in ha kim loi mnh ng
vai tr cc m v b n mn , kim loi yu ng vai tr cc dng. bo v in ha
gn 1 thanh kim loi mnh hn kim loi cn bo v n b n mn thay th
6. Mt s bi tp rn luyn k nng:
97
B. 0,10 V.
C. 0,78 V.
D. 0,92 V.
Cu 2: kh ion Fe3+ trong dung dch thnh ion Fe2+ c th dng mt lng d
A. kim loi Mg.
Cu 3: Khi cho 100ml dung dch KOH 1M vo 100ml dung dch HCl thu c dung dch
c cha 6,525 gam cht tan. Nng mol (hoc mol/l) ca HCl trong dung dch dng l
A. 0,75M.
B. 1M.
C. 0,25M.
D. 0,5M.
Cu 4: Cho cc cp kim loi nguyn cht tip xc trc tip vi nhau: Fe v Pb; Fe v
Zn; Fe v Sn;Fe v Ni. Khi nhng cc cp kim loi trn vo dung dch axit, s cp kim
loi trong Fe b ph hu trc l
A. 4.
B. 1.
C. 2.
D. 3.
Cu 6: Cho cc ion kim loi: Zn2+, Sn2+, Ni2+, Fe2+, Pb2+. Th t tnh oxi ho gim dn
l
A. Pb2+ > Sn2+ > Fe2+ > Ni2+ > Zn2+.
B. 4.
C. 6.
D. 5.
B. 2.
C. 4.
D. 3.
Cu 11: Khi ho tan Al bng dung dch H2SO4 long, nu thm vi git HgSO4 vo
th qu trnh ho tan Al s
A. xy ra chm hn.
B. xy ra nhanh hn.
C. khng thay i.
D. khng xc nh c.
Cu 12: Cho cc hp kim sau: Cu-Fe (I); Zn-Fe (II); Fe-C (III); Sn-Fe (IV). Khi tip
xc vi dung dch cht in li th cc hp kim m trong Fe u b n mn trc l:
A. I, II v IV.
B. I, II v III.
C. I, III v IV.
B. Fe Sn.
C. Fe Cu.
D. Fe Ag.
Cu 15: C 4 dung dch ring bit: HCl, CuCl2, FeCl3, HCl c ln CuCl2. Nhng vo
mi dung dch mt thanh st nguyn cht. S trng hp n mn in ho l
A. 1.
B. 2.
C. 3.
99
D. 0.
B. +0,47V
C. +2,49V
D.+0,21V
Cu 17: Hai kim loi X, Y v cc dung dch mui clorua ca chng c cc phn ng
ha hc sau:
Y + XCl2 YCl2 + X.
Pht biu ng l:
A. Kim loi X kh c ion Y2+.
B. Kim loi X c tnh kh mnh hn kim loi Y.
C. Ion Y3+ c tnh oxi ha mnh hn ion X2 +.
D. Ion Y2+ c tnh oxi ha mnh hn ion X2+.
Cu 18: Cho bit phn ng oxi ho - kh xy ra trong pin in ho Fe Cu l:
Fe + Cu2+ Fe2+ + Cu ; E0 (Fe2+/Fe) = 0,44 V, E0 (Cu2+/Cu) = + 0,34 V. Sut
in ng chun ca pin in ho Fe - Cu l
A. 0,78 V.
B. 0,92 V.
C. 1,66 V.
D. 0,10 V.
B. X, Cu, Z, Y.
C. Y, Z, Cu, X.
D. X, Cu, Y, Z.
100
3 / 40
[ NH 4 ]
pOH = 4,92 pH = 9,08.
Kb =
b, Tnh tng t cu a:
Trong 50 ml dung dch B c 5.10-3 mol NH4Cl
[NH4Cl]=
5.10 3.1000
= 0,1 M
50
1
1
( pKa - lg C) = ( 9,25 lg 0,1) = 5,13.
2
2
c, Tnh tng t cu a :
Trong 60 ml dung dch C c 5.10-3 mol NH4Cl v 2.10-3 mol HCl.
Vy:
101
5.10 3.1000
= 1/12M.
60
2.10 3.1000
[HCl] =
= 1/30 M.
60
[NH4Cl]=
[CH 3 COO ][ H 2 O ]
2
M K thy phn=
[CH 3COO ][ H 3O ]
x
= 5,6.10-10
0,05 x
10 14
= 5,6.10-10
1,8.10 5
-6
x = 5,3. 10
3. Tnh pH ca dung dch to thnh khi ha tan 0,1 mol PCl3 vo 450ml NaOH
1M. Bit H3PO3 c Ka1= 1,6.10-2 v Ka2= 7.10-7.
(K thi Olympic ln th VI nm 2000, Trng THPT chuyn Lm ng)
Li gii:
PCl3 + 3H2O H3PO3 + 3HCl
0,1
0,1
0,3
NaOH + HCl NaCl
+
H2 O
0,3
0,3
S mol NaOH cn li l: nNaOH d = 0,54 0,3= 0,15 mol.
Ta c t l T=
nOH
n H 3 PO3
= 1,5
H2O
a 2b 0,15
a b 0,1
a 0,05mol
b 0,05mol
0,05
= 1/9 M
CNa 2 HPO 3 =CNaH 2 PO 3 =
0,45
H 3 O+
0
x
Ka2 = 7.10-7
[ HPO32 ][ H 3O ]
1 / 9 x x = 7.10-7
=
1 / 9 x
[ H 2 PO3 ]
-7
x = 7.10
pH = -lg x = 6,155
x2
10 14
10 9
=
=
0,1 x 1,8.10 5
1,8
x=
10 10
= 7,45.10-6
1,8
[CH3COOH] =
0,1V
0,1 V
; [CH3COONa]=
CH3COOH
0,1V
0,1 V
0,1V
Cn bng
-1,8. 10-5
0,1 V
Ban u
0,01
0,1 V
CH3COO-
0,01
0,1 V
0,01
+1,8. 10-5
0,1 V
103
H+
0
1,8. 10-5
0,01
[ H ]
0,1 V
0,01.[ H ]
K=
[H ]=
= 1,8.10-5
0,1V
0,1V
[H ]
0,1 V
V= 0,1lt
5.Mt dung dch A cha MgCl2 10-3 M v FeCl3 10-4M. Cho dung dch NaOH tc
dng vi dung dch A.
a, Kt ta no c to ra? V sao?
b, Tm tr s pH thch hp tch ion Fe3+ ra khi dung dch A, bit rng khi nng
ion l 10-6 M th coi nh ion c tch ht.
Cho TMg(OH) 2 = 10-11; TFe(OH) 3 = 10-39
(K thi Olympic ln th VI nm 2000, Trng THPT Hng Vng)
Li gii:
Mg2+ + 2OH- Mg(OH)2
Fe3+ + 3OH- Fe(OH)3
a, to ra kt ta Fe(OH)3 th [Fe 3 ][OH ] 3 > TFe(OH) 3
[OH ] >
10 39
= 3 10 35
4
10
(1)
10 11
= 2 10 8
10 3
(2)
[OH ] <
10 11
= 10-4
3
10
+
-10
nn pH < 10.
[H ] > 10
3+
- Lng Fe 10-6
[OH ] >
10 39
= 3 10 33
6
10
= 10-11
+
-3
[H ] < 10 nn pH >3
10 14
= 1,61.10-7 > Ka3
K a2
OH
Ka2
Ktp
(1)
(2)
14
Ktp=
10
= 1,31.10-13
K a1
1
1
( pK a lg C ) ( lg 1,8.10 5 lg 1) 2,3725
2
2
KH
(1)
(2)
(3)
K1
K2
Kn
105
x2
= 4,45.10-7
10 5
-6
x = 2,11.10 M nn pH = 5,68.
CH3COO- +
H+
(1) K1
+
C2H5COOH
C2H5COO
+
H
(2) K2
H2 O
H+ + OH(3) Kn
V K1 v K2 ln hn Kn rt nhiu nn b qua (3).
a,
CH3COOH
CH3COO- +
H+
Ban u
2.10-3
0
0
Phn ly
. 2.10-3
. 2.10-3
. 2.10-3
Cn bng 2.10-3 (1- )
. 2.10-3
. 2.10-3
K1 =
[CH 3COO ][ H ]
[CH 3COOH ]
+
[H ] = K1
[CH 3COOH ]
= 2,07.10-4 M
[CH 3 COO ]
[C 2 H 5COO ][ H ]
= 7,48.10-4 M
K2
CH3COO- +
Ban u
2.10-3
0
-3
Cn bng 2.10 - x
x
(1) K1=
[CH 3COO ][ H ]
x2
=
= 1,8.10-5
3
[CH 3COOH ]
2.10 x
-5
x = 6,63.10 M.
H+
0
x
(1)
(2) [C2H5COOH] =
[C 2 H 5COO ][ H ]
= 1,85.10-2
K2
b, Kb=
[ NH 4 ][OH ]
= 1,84.10-5
[ NH 3 ]
2
[ NH 4 ][OH ]
(C 10 )C
Vy Kb=
=
C (1 )
[ NH 3 ]
-3
= 1,84.10
11.a,Tnh nng ion S2- v pH ca dung dch H2S 0,01M.
b, Nu thm 0,001 mol HCl vo 1l dung dch H2S 0,01M th nng ion
S2- bng bao nhiu ? (bit K1 = 10-7 v K2 = 10-12,92).
(K thi Olympic ln th VI nm 2000, Trng THPT chuyn Nguyn Du c Lc)
Li gii :
a, Phng trnh :
H2S H+ + HS- (1)
K1
+
2HS H + S
(2)
K2
+
H2O H + OH (3)
Kn
-7
-12,92
V K1 = 10 >> K2 = 10
>> Kn nn cn bng (1) l ch yu.
Gi x l nng cn bng ca H+, ta c:
H2S H+ + HS- (1)
K1
Ban u
0,01
0
0
Cn bng 0,01-x
x
x
K1 =
x2
= 10-7
0,01 x
-4,5
x = 10
pH = 4,5
K2 =
y (10 4, 5 y )
= 10-12,92
4 ,5
10
y
2-12,92
y = [S ]= 10
+
b, HCl H + Cl
0,001
T hp (1) v (2) ta c :
H2S H+ + S2K= 10-19,92
Khi c mt HCl th H2S phn ly khng ng k.
+
[H ]= 0,001 mol/l.
2-19,92
.
[S ]= 10
[H 2 S ]
= 10-15,92
2
[H ]
[ H ][ F ]
[ HF ]
+
[H ]=
K a [ HF ]
= 6,8.10-4 nn pH = 3,17.
[F ]
K a [ HF ]
6,8.10 4.0,11
=
= 8,31. 10-4 nn pH = 3,08.
0,09
[F ]
108
0,11
[F ]
+
[ H ][ H 2 PO4 ]
x2
(1) K1 =
=
= 10-2,23
0,1 x
[ H 3 PO4 ]
-2
x = 2,15.10 M.
2
[ H ][ HPO4 ]
y (2,15.10 2 y )
(2) K2=
=
= 10-7,21
2
2,15.10 y
[ H 2 PO4 ]
-7,21
y = 10 M.
3
[ H ][ PO4 ]
z (10 7, 21 z )
(3) K3 =
=
= 10-12,32
7 , 21
2
10
z
[ HPO4 ]
-18
z = 1,37.10 M.
V pK1 << pK2 K1 << K2 nn trong dung dch cn bng (1) l ch yu, s phn ly
ca HCrO4- l khng ng k.
Gi x l nng ca Cr2O72- tham gia phn ng.
Cr2O72- + H2O
pK1 = 1,36 (1)
2HCrO4
109
Ban u
Cn bng
0,01
0,01-x
0
2x
[ HCrO 4 ]2
( 2 x) 2
K1 =
=
= 10-1,36
2
0,01 x
[Cr2 O7 ]
-3
x = 6,33.10
-2
2-3
[HCrO4 ] = 2x = 1,26.10 M v [Cr2O7 ]= 0,01 x = 3,7.10 M.
Gi y l nng cn bng ca H+
HCrO4+ H2 O
-2
Ban u 1,26.10
Cn bng 1,26.10-2 y
2
K2 =
[ H 3O ][CrO 4 ]
[ HCrO 4 ]
CrO42- + H3O+
y
pK2 = 6,5
y
= 10-6,5
2
1,26.10 y
-5
y = 6,31.10 M.
K a= 1,8.10-5
pK1 = 1,36
pK2 = 6,5
(1)
(2)
(3)
K a= 1,8.10-5
(1)
z2
= 1,8.10-5
0,1 z
-3
z = 1,34.10 M
+
-3
[H3O ] = 1,34.10 M nn pH = 2,87.
-2
-3
1,26.10
t
1,34.10
K2 =
(3)
t.[ H 3O ]
= 10-6,5
[ HCrO 4 ]
2-6
t = [CrO4 ] = 2,97.10 M
Li gii:
Phn ng:
2MnO-4 + 10X- + 16H+ 2Mn2+ + 5X2 + 8H2O
Sau phn ng, nng cc cht l:
[Br-] =
99.10 2
1
.10-2= 10-4 M ; [Br2] =
= 5.10-3 M
100
100.2
[Cl-] =
99
1
.10-2 10-2 M ; [Cl2] =
.10-2 = 5.10-5M.
100
100.2
t: E 10 = E 0MnO
/ Mn 2
; E 02 = E 0Br
/ 2 Br
; E 03 = E 0Cl
(1)
/ 2Cl
0,059 [ MnO4 ]
0,059
E1 = E +
lg
+
lg [H+]8 = E 10 - 0,094pH
2
5
5
[ Mn ]
0
1
-Nu X- l Br- :
[ Br2 ]
0,059
0,059
5.10 3
E2 =E +
lg
= 1,1 +
lg
= 1,27V
5
5
[ Br ] 2
(10 4 ) 2
0
2
E 1 - E 2 = E 10 - 0,094pH1 - E 2
pH1 =
1,51 1,27
=2,55
0,094
-Nu X- l Cl- :
E 3 = E 03 +
[Cl ]
0,059
lg 2 2 = 1,35V
5
[Cl ]
E 1 - E 3 = E 10 - 0,094pH2 - E 3
pH2 =
1,51 1,35
= 1,7
0,094
Vy oxy ha 99% KBr v 1% KCl th pH phi nm trong khong 1,7 < pH < 2,55.
16.Cho 2 cn bng:
Al(OH)3 Al3+ + 3OHT1 = 10-33
OH + Al(OH)3 AlO2 + 2H2O
T2 = 40
3+
a, Biu th tan ton phn S = [Al ] + [AlO2-] di dng mt hm ca [H3O+].
b, pH no th c tan cc tiu? Tnh tan cc tiu.
(K thi Olympic ln th VI nm 2000, Trng THCB TX. Cao Lnh ng Thp)
Li gii:
a, Xt 2 cn bng:
Al(OH)3 Al3+ + 3OHT1 = [Al3+][OH-]= 10-33
OH- + Al(OH)3 AlO2- + 2H2O
T2 = [AlO2-]/ [OH-]= 40
T T1 v T2 c th tnh cc nng cn bng ca:
[Al3+] =
10 33
10 33
=
[H3O+]3 = 109 [H3O+]3.
3
14 3
[OH ]
(10 )
40.10 14
4.10 13
=
[ H 3 O ]3 [ H 3 O ]3
111
4.10 13
.
[ H 3 O ]3
dS
4.10 13
9
+ 2
=
3.10
[H
O
]
= 0.
3
d [ H 3O ]
[ H 3 O ]3
+
-6
[H3O ] = 3,4.10 nn pH =5,5.
4.10 13
= 1,57.10-7 M.
(3,4.10 6 ) 3
[ HPO 4 ][ H ]
x2
=
= 10-2,23
0,1 x
[ H 3 PO4 ]
x = 0,0215 (M)
pH = 1,66
b, NaOH + H3PO4
= NaH2PO4 + H2O
NaOH + NaH2PO4 = Na2HPO4 + H2O
NaOH + Na2HPO4 = Na3PO4 + H2O
Trung ha nc 1: trong dung dch thu c c pH = 4,72 ch cha NaH2PO4.
naxit = 0,1 x 0,1 = 0,01 (mol) nNaOH = 0,01 (mol)
mNaOH = 0,01 x 40 = 0,4(g)
18. Tnh axit ca mt mu nc ty thuc s hp th kh. Ni chung, kh quan
trng nht gy nn tnh axit l cacbon ioxit.
a, Gi thit rng khng kh c cha 350ppm CO2 (theo th tch), v t cn
bng gia CO2 kh v tan (trong nc), hy tnh pH ca mt git nc ma
p sut khng kh. Cc hng s thch hp 250C l:
KH(CO2) = 3,39.10-2 mol.l-1.atm-1; Ka(CO2(aq)) = 4,46.10-7;
Ka(HCO3-(aq)) = 4,67.10-11.
b, Tnh pH ca mt chai nc c ga (PCO2=1 atm).
(Trng THPT chuyn L Hng Phong TP. H Ch Minh 2000)
Li gii:
a, Nng CO2 trong dung dch nc c tnh bng nh lut Henry:
CO2(aq ) K H .PCO = 3,39.10-2.3,5.10-4 = 1,187.10-5 mol.l-1
2
112
K a CO2( aq ) 4, 46.10 7
HCO H
CO
CO H
HCO
2 ( aq )
2
3
HCO H 4,46.10
.1,187.10 5
0,5
2,3.10 6 mol.l 1
Vy pH = 5,64
b, Thy ngay l 1 atm CO2k s to dung dch axit hn l 350 ppm CO2k. Vy vi cc l
do tng t nh cu a chng ta ch xt cn bng:
CO2(k) CO2 (aq)
V
CO2 (aq) + H2O HCO3( aq ) H aq
gii quyt cu hi.
CO K .P
H HCO
2 ( aq )
CO2
3,39.10 2 mol.l 1
Vy: pH = 3,91.
19.a, Tnh in ly ca ca ion CO32- trong dung dch Na2CO3 c pH = 11,6
(ung dch A).
b, Thm 10ml dung dch HCl 0,16M vo 10ml dung dch A. Tnh pH ca dung
dch thu c.
c, C hin tng g xy ra khi thm 1ml dung dich bo ha CaSO4 vo 1ml
dung dch A.
Cho: CO2 + H2O HCO3- + H+ ; Ka1 = 10-6,35
HCO3- H+ + CO32- ; Ka2 = 10-10,33
tan ca CO2 trong nc bng 3.10-2M. Tch s tan ca CaSO4 bng 10-5,04; ca
CaCO3 bng 10-8,35.
( thi HSG Quc gia lp 12 THPT nm 2004 Bng B)
Li gii:
a, CO32- + H2O HCO3- + OH-
; Kb1 =
1014
10 3, 67 (1)
10 10 ,33
10 14
10 7, 65
10 6,35
(2)
C
C 10-2,4
0
10-2,4
10
0
10
-2,4
2,4 2
C 10 2, 4
10 3, 67
-2,4
+
C = 10
10 4,8
0.0781
103, 67
113
1014
10 3, 67
10 ,33
10
102, 4.10 2
5,1%
0,0781
0,16
0,0781
b, CHCl =
0,08M ; CNa2CO3 =
0,0395M
2
2
Ca 2
[ ]
x1,9.10 - 3 x
10 6,35
-2
3.10 x
x 7,05.10 6 1,9.10 3
[ H ] 1,9.10 3
Vy pH = - lg 1,9.10-3 = 2,72
0,0781
0,03905 0,0391M
2
2+
2-5,04
Ca + SO4 ; K S1 = 10
c, CCO 32 =
CaSO4
x K S1 102,52
CCa 2
102, 52
10 2,82 M
2
x2
10 3, 67 x 2,89.10 3
0,0391 x
3
K NH
3
K S , Al (OH ) 3
1,17.1018
2+
Mg
2
K NH
3
K S , Al ( OH ) 3
81
Phn ng thun nghch, Mg2+ khng kt ta hon ton di dng Mg(OH)2 nh Al3+.
21.Cho 1ml dung dch HClO4 0,003M cha 2.10-4 mol mi ion Mn2+ v Cu2+. Bo
ha dung dch ny bng H2S, gi thit nng H2S lun bng 0,1M khng ph
thuc vo s c mt ca cc cht khc.
Hy cho bit ngi ta c th tch ring 2 ion Mn2+ v Cu2+ khng? Bit H2S c
pK1 = 7, pK2 = 14, TMnS = 2,5.10-10 v TCuS = 8,5.10-36.
( thi HSG lp 12 thnh ph Nng nm 2004 Bng A)
Li gii:
Coi s ng gp H+ ca H2S l khng ng k.
Ta c: [H+] = 0,003 M
H S = K1.K2 = 10-21
H 2 S
0,1
1,1.10
0,003
Cu S (2.10-4 ).(1,1.10-17) = 2,2.10-21 > TCuS = 8,5.10-36
S 2 10 21
2
17
2+
Cu kt ta dng CuS.
Mn2 S 2 (2.10-4 ).(1,1.10-17) = 2,2.10-21 < TMnS = 2,5.10-10
2+
Mn khng kt ta dng MnS.
HS- +
OH-
NH4+ =
NH3 + HS-
3S2- + 3H2O =
Al(OH)3 +
115
3HS-
2S2- + 2H2O =
Mg(OH)2 + 2HS-
2S2-
ZnS
-Dng NH4Cl nhn ra MgSO4.. Kt ta Mg(OH)2 tan trong NH4Cl trong khi cc kt
ta Al(OH)3 v ZnS khng tan.
2NH4+ = Mg2+
Mg(OH)2 +
2NH3
+ H2O
-Cn li l KCl.
b,Nu dng metyl da cam lm thuc th:
-Dng metyl da cam nhn ra dung dch Al2(SO4)3
Al3+
Al2(SO4)3
Al3+
+ 3H2O
SO42-
AlOH2+ +
5H+
Dung dch c tnh axit (pH<4) lm cho metyl da cam c mu da cam hoc hng.
Cc dung dch cn li c pH>4,4 nn lm cho metyl da cam c mu vng. Dng
Al2(SO4)3 lm thuc th:
-Vi BaCl2: cho kt ta trng tinh th.
Ba2+ +
3S2- + 3H2O =
Al(OH)3 +
3HS-
NH4+ =
NH3 + HS-
2S2- + 2H2O =
Mg(OH)2 + 2HS-
2S2-
ZnS
phn bit MgSO4 vi ZnCl2 ta cho dung dch NH4Cl vo 2 dung dch c kt ta
Mg(OH)2 v ZnS th ch c kt ta Mg(OH)2 tan trong dung dch NH4Cl khi un nng.
Mg(OH)2 +
2NH4+ = Mg2+
2NH3
+ H2O
23.Dung dch X c cht ha tan l mui M(NO3)2. Ngi ta dng 200ml dung dch
K3PO4 va phn ng vi 200ml dung dch X thu c kt ta M3 (PO4)2 v
dung dch Y. Khi lng kt ta ( sy kh) khc khi lng M(NO3)2 ban
u l 6,825 g. Tm nng ion ca dung dch X v dung dch Y.
( thi hc sinh gii quc gia nm 2001)
Li gii:
Phng trnh phn ng:
3 M(NO3)2 + 2 K3PO4
M3(PO4)2 + 6KNO3
(1)
NO3
(2)
6 mol NO3- phn ng to ra 2 mol PO4-3 lm thay i khi lng l 372-190= 182 g
x mol NO3- phn ng to ra x/3 mol PO4- lm thay i khi lng l 6,829 g
x=
3 6,825
= 0,1125 mol
182
0,1125 1000
= 0,5625 mol/l
200
0,225 1000
=1,125 mol/l
200
0,225 1000
= 0,5625 mol/l
400
H+
CH3NH2 +
CH3COOH
CH3NH3+
Kb=1010,64
CH3COO- +
H+
Ka= 10-4,76
SO2Cl2(kh)
1
Phn ly
Cn bng
1-
Kp =
SO2(kh)
Cl2(kh)
(2)
(1)
(3)
ni
nj
(4)
y: nSO 2 =nCl 2 =
; nSO 2 Cl 2 = 1- cn
nj = 1 +
(5)
2
1- 2
Kp
P Kp
50
=0,9806
2 50
0,0194 100
=0,98
1,9806
Vy khi (1) t n trng thi cn bng th SO2Cl2 cn li chim 0,98% v s mol hay th tch
ca h.
c, Ban u dng 150 mol kh nn s mol kh Cl2 khi (1) t n trng thi cn bng l:
Theo (1): : nSO 2 =nCl 2 = nSO 2 Cl 2 = 150 0,9806=147,09 mol
2a,
(1)
CH3NH2 +
Ban u
0,01
Cn bng
0,01-x
H2O
CH3NH3+ +
118
OH-
Kb =
10 14
= 10-3,36
10 , 64
10
Kb =
x2
= 10-3,36 x = 1,88.10-3 M.
0,01 x
1,88.10 3
in ly =
.100 = 18,8%
10 2
Kb =
x2
= 10-3,36 x = 1,49.10-4 M
4
2.10 x
1,49.10 4
.100 = 74,5%
2.10 2
in ly =
0,001
CH3NH2 + H2O
Ban u
0,01
0,001
Cn bng 0,01 x
Kb =
CH3NH3+ + OHx
0,001 + x
x (0,001 x)
= 10-3,36 x = 1,49.10-3 M
0,001 x
1,49.10 3
.100 =14,9%
10 2
in ly =
-
H+
CH3COO- +
H+
CH3NH3+
CH3COOH + CH3NH2
Ka= 10-4,76
Ka-1= 1010,64
9.10-3
Cn bng 9.10-3 x
Kb =
CH3NH3+ + OH0,001
0,001+x
x (0,001 x)
= 10-3,36 x = 1,39.10-3 M
9.10 3 x
119
Kb= 10-3
in ly =
2,39.10 3
.100 =23,9%
10 2
HCOO- + H2O
1
HCOOH + OH-
(2) Kb=
10 14
= 10-10,25
10 3, 75
0,0051
0,0051- x
0
x
0
x
[ H 2 PO4 ][ H 3O ]
x2
Ta c: K1a=
=
[ H 3 PO4 ]
0,0051 x
+
-3
x = [H3O ] =3,49 . 10
pH= 2,46
120
PH LC 2: MT S GIO N
Ngy son: 16/8/2012
Tit 1:
N TP.
I. Mc tiu bi n tp:
1. Gip HS nh li v hiu:
- Cu to nguyn t (cc k hiu, khi nim, qui tc).
- Nguyn tc sp xp cc nguyn t trong bng HTTH.
- Cc loi lin kt hc- Cch tnh ho tr nguyn t trong hp cht.
- L thuyt cn bng phn ng oxi ho - kh.
- Tnh cht c bn ca : SO2, SO3, H2S, H2SO4 ( Thng qua s bin i s oxi ho v ho
tnh c bn) v chng minh tnh oxi ho ca F2 > Cl2 > Br2 > I2, tnh kh ca : HF < HCl <
HBr < HI.
2. Hc sinh bit:
a/- Vit cu hnh electron, biu din obitan ca nguyn t, ion.
- Cng thc tnh khi lng mon trung bnh ( nh v )
b/- Xc nh chu k, phn nhm, tnh cht kim loi, phi kim, kh tr
- S bin thin tun hon nguyn t trong bng HTTH.
c/- Xc nh cc lin kit ho hc c trong cc hp cht quen thuc.
- Biu din thnh tho CT electron, CTCT.
d/- Cn bng thnh tho phn ng oxi ho - kh .
3. Hc sinh vn dng: - Lm cc bi tp nh lng.
II. Phng php dy hc :
- m thoi.
- C s dng mt s cu hi tho lun vi hc sinh.
III. Chun b :
1. Gio vin :
- Bng HTTH ln.
- Chun b cc cu hi v bi tp hng dn HS tham gia cc hot ng n tp.
2. Hc sinh : Chun b kin thc ( hc lp 10 ) tham gia n tp
IV. Thit k cc hot ng :
1. Kim tra: kt hp trong khi n tp.
2. n tp :
Hot ng ca GV v HS:
Ni dung ghi bi:
I.Cu to nguyn t :
I.Cu to nguyn t :
ht nhn
Hot ng 1 :
1. Cu to : gm 2 phn : v nguyn t.
1. Cu to nguyn t gm my phn ? Loi
-Nguyn t trung ho v in:
ht g?
s p = s e = thn =s hnt (Z) = STT
- Rt ra nhn xt g ? ( khi nguyn t
trung ho v in )
2. ng v l g ? Cng thc tnh s khi
2. ng v :
trung bnh ?
-nh ngha : nhng nguyn t :
VD 1: Cu c 2 ng v 63 Cu (73 %) v 65 Cu.
+ ging thn (hay p)
Tnh Cu ?
+ khc s khi ( hay n)
VD 2: Ni c 4 ng v l 58Ni (67,76 %); 60Ni -Cng thc : = Ai xi / xi ( xi =100 %)
(26,16 %); 61Ni (2,42 %); 62Ni (3,66 %). Tnh
Ni
(Gi HS ln bng )
II. H thng tun hon :
II. H thng tun hon:
1. Chu k :- hng ngang ( c 7 chu k )
Hot ng 2:
- S chu k = s lp electron
- Hdn HS xem bng HTTH.
2. Nhm : - hng dc ( c 8 nhm ln, 16
- Gi 2 HS ln bng vit cu hnh
nhm nh)
PNC (A);
121
- Da vo i lng no xc nh chnh
xc lin kt ho hc trong hp cht thuc lin
kt g?
CHCC:s, p
- phn nhm PNP (B); CHCC:
d, f
PNC = s e lp ngoi cng
- STT nhm PNP = s e lp nc + s e
(d)
Lu : Cc nguyn t PNP(d) c 8,9,10 e
thuc PNP VIIIB, c 11,12, ln lt thuc
PNP IB, IIB.
3. Tnh cht nguyn t:
- Cc nguyn t PNP (h d): KL chuyn tip.
- Cc nguyn t PNC (s,p): Lp ngoi cng
c:
+ 1 3e : kim loi.
+ 5 7e : PK
+ 8e: kh tr.
Chu k 1, 2, 3: KLoi.
+ 4e chu k 4, 5, 6, 7: Pkim.
III. Lin kt ho hc:
1. Lin kt CHT:
- Gp chung 1 hay nhiu i e.
- Thng PK PK.
- C 3 loi :
+ CHT khng cc
+ CHT c cc.
+ CHT c bit ( phi tr; cho nhn)
2. Lin kt ion:
- Do lc ht tnh in gia cc ion tri
du.
- Thng KL PK.
Lu : Hiu m in (X):
+ 0 X < 0,4 : CHT khng cc.
+ 0,4 X < 1,8 : CHT c cc.
+ X 1,8: lin kt ion.
IV. Cn bng phn ng oxi ho - kh:
1. nh ngha:
- Cht kh : nhng e (sau p s oxh
tng)
qu trnh oxi ho.
- Cht oxh : nhn e (sau p s oxh gim)
qu trnh oxi ho .
2. Cn bng:
Al
+
HNO3 Al(NO3)3 + N2 + H2O.
(c. kh ) (cht oxh)
10 x Al0 Al3+ + 3e : qu trnh oxh.
3 x 2 N5+ + 10e N2 : qu trnh kh
10 Al + 36HNO3 10Al(NO3)3 + 3N2 +
18H2O
V. Tnh cht c bn:
1. V halogen: (F, Cl, Br, I ).
- Tnh oxi ho: F > Cl > Br > I.
F2 > Cl2 > Br2 > I2.
122
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
124
S IN LI.
S IN LI.
I. Mc tiu bi hc:
A. Chun kin thc v k nng
Kin thc
Bit c khi nim v s in li, cht in li.
Hiu c nguyn nhn tnh dn in ca dung dch cht in li v c ch ca qu trnh in
li.
K nng
Quan st th nghim, rt ra c kt lun v tnh dn in ca dung dch cht in li.
Phn bit c cht in li, cht khng in li.
B. Trng tm
Bn cht tnh dn in ca cht in li (nguyn nhn v c ch n gin)
Vit phng trnh in li ca mt s cht.
C. Hng dn thc hin
Hnh thnh khi nim cht in li bng thc nghim (c TN phn chng v cht khng
in li).
Da vo kin thc v dng in hc trong Vt l lp 9 thy nguyn nhn dn in
ca cc cht in li (phn bit r phn t no tch in dng, phn t no tch in m v tr
s in tch bng bo nhiu trong mt phn t cht in li)
Hnh thnh khi nim cht in li, phn bit c cht in li v cht khng in li t
th nghim v gii thch c nguyn nhn tnh dn in (theo A-re-ni-ut ) l do trong dung
dch c cc tiu phn mang in tch chuyn ng t do c gi l cc ion.
T cu to phn t H2O c cu to dng gc v s hnh thnh lin kt O-H trong phn t
gii thch c phn t H2O l phn t c cc. T gii thch c ch ca qu trnh in li
ca NaCl trong nc, qu trnh in li ca HCl trong nc.
Dng php m phng phn tch:
+ Cu trc lng cc ca phn t nc
+ C ch ca s in li HCl, NaOH v NaCl trong nc.
Vit phng trnh in li da vo bng tnh tan ca cc cht, nhng cht c k hiu
T th phng trnh in li s dng mi tn mt chiu (), nhng cht c k hiu K th
khng vit phng trnh in li hoc nu vit phng trnh in li th s dng mi tn hai chiu
) biu din cn bng in li gia mt phn tan cn bng vi phn khng tan.
(
in ca khoa hc
II. Phng php :
- Dy hc, nu vn
- S dng th nghim theo phng php nghin cu.
III. Chun b :
1. Gio vin :
- Dng c v ho cht th nghim o cht th nghim.
- Tranh v ( hnh 1.2 SGK v hnh 1.3 SGK ).
2. Hc sinh : n li hin tng dn in c hc trong chng trnh vt l lp 7.
IV. Thit k cc hot ng :
1. n nh lp:
2. Bi mi:
Hot ng ca GV v HS:
Ni dung ghi bi:
I.Hin tng in li:
I. Hin tng in li:
Hot ng 1 :
1. Th nghim :
-Gio vin cho hc sinh lm th nghim theo
-Dung dch mui, axit, baz dn in
125
3. nh ngha :
- Qu trnh phn li cc cht thnh ion gi l s
in li.
- Nhng cht tan trong nc phn li thnh ion
c gi l cht in li.
- Phnh trnh in li:
VD: HNO3 H+ + NO3Ba(OH)2 Ba2+ + 2OHFeCl3 Fe3+ + 3Cl- Trong dung dch:
tch ca cc cation = tch ca cc anion.
II. C ch ca qu trnh in li:
1. Cu to ca phn t H2O:
- Trong phn t H2O:
+ lin kt gia cc nguyn t l lk CHT c
cc
+ cu to phn t dng gc.
phn t H2O phn cc:
126
3. Bi tp cng c :
1/ Trng hp no sau y khng dn in c :
a. KCl rn, khan
b. Nc bin
c. Nc ao, h, sng, sui d. Dung dch KCl trong
nc
2/ ( Bi 5/7/SGK) : Cht no di y khng phn li ra ion khi ho tan trong nc:
a. MgCl2
b. HClO3
c. C6H12O6 ( glucoz )
d. Ba(OH)2
3/ ( Bi 6/7/SGK ) : Dung dch cht no sau y khng dn in c:
a. HCl trong C6H6
b. Ca(OH)2 trong nc ;c. CH3COONa trong nc d. NaHSO4 trong
nc
4/ ( Bi 3/7/SGK ) : Trong s cc cht sau cht no khng dn in c :
H2S; SO2; Cl2 ; H2SO3; CH4; NaHCO3 ; Ca(OH)2; HF; C6H6; NaClO.
5/ Mt HS ho tan natri oxit vo nc v lm th nghim thy dung dch thu oc dn c
in. Bn kt lun: Natri oxit l cht in li . Kt lun nh vy ng hay sai. Hy gii
thch ?
4. Dn d: - Lm cc bi tp cn li trong SGK v lm thm bi 1.4 1.8 SBT (tr. 4)
- Xem trc bi phn loi cht in li
5. Rt kinh nghim:
127
I. Mc tiu bi hc:
A. Chun kin thc v k nng
Kin thc
Hiu c :
Khi nim v in li, hng s in li.
Cht in li mnh, cht in li yu v cn bng in li, nh hng ca s pha long n
in li.
K nng
Quan st th nghim phn bit c cht in li mnh, cht in li yu.
Vit c phng trnh in li ca cht in li mnh, cht in li yu.
Gii c mt s bi tp c ni dung lin quan.
B. Trng tm
Phn bit c cht in li mnh, yu da vo in li ()
p dng in li () trong cn bng in li
C. Hng dn thc hin
Dng TN thy mc mnh, yu ca cht in li. T th nghim phn bit c cht
in li mnh, cht in li yu, hnh thnh khi nim in li, cc cht khc nhau c in li
khc nhau. in li ch mc phn li ra ion ca cht in li trong dung dch.
Gii thiu in li () v s dng phn bit cht in li mnh, yu. Vit biu thc
tnh in li .
Da vo biu thc tnh in li xc nh cht in li mnh( = 1), cht in li yu (0
< <1). Qu trnh in li t n trng thi cn bng gi l cn bng in li.
Ch : cn bng in li c thit lp i vi cht in li yu nn cn bng in li v
in li c quan h mt thit vi nhau, nhng yu t nh hng n in li (nh bn cht cht
in li, s pha long...) cng nh hng n cn bng in li.
Cn bng in li l cn bng ng cng dch chuyn theo nguyn l L Sa-t-li-.
p dng tnh nng mol ion trong phn ng trao i ion.
II. Phng php :
- Lm thc nghim ( Th nghim biu din )
- Hng dn hc sinh suy lun logic, t rt ra pht hin kin thc mi.
III. Chun b :
Gio vin :
- B dng c th nghim v tnh dn in ca dung dch.
- Dung dch HCl 0,1 M v CH3COOH 0,1 M.
IV. Thit k cc hot ng :
1. n nh lp:
2. Kim tra bi c:
1/ S in li, cht in li l g ? Nhng loi cht no l cht in li ? Cho mt s v d v
cht in li v cht khng in li ?
128
2. in li:
- Khi nim: in li ca cht in li l t
s gia s phn t phn li ra ion (n) v tng
s phn t ho tan (n 0)
129
Hot ng 4:
- HS cho bit th no l cht in li yu?
- Gi tr in li bng bao nhiu ?
- Cht in li yu l nhng cht no ?
- Vit phng trnh in li ca CH3COOH,
H2S, Fe(OH)3 ?
- S in li ca cht in li yu l qu trnh g?
- Khi no trng thi cn bng c thit lp?
-c trng ca qu trnh thun nghch
lg?(hng s cn bng ( biu thc tnh hng s
K , ph thuc vo yu t no ?) chuyn dch
cn bng )
Ba(OH)2 Ba2+ + 2OHNa2SO4 2Na+ + SO42VD2: Tnh nng mol cc ion c trong cc
dd:
Gii:
2+
a. MgCl2 Mg + 2Cl0,05M
0,05M
0,1M
2+
Vy: Mg = 0,05M.
Cl- = 0,1M.
b. CM ( HNO3) = (10. d. C%)/ M ( HNO3)
= (10. 1,43. 72 ) / 63 = 16,32
M
m C1. V1 = C2. V2
CM (HNO3) = (16,32. 0,002) : 2 = 0,0163
M
HNO3 H+ + NO30,0163M 0,0163M 0,0163M
Vy: H+ = NO3- = 0,0163M
2. Cht in li yu:
- Cht in li yu l cht khi tan trong nc
ch c mt phn s phn t phn li ra ion,
phn co li vn tn ti di dng phn t
trong dung dch
( 0 < < 1)
- Cc cht in li yu: axit yu, baz yu.
- Biu din: 2 mi tn ngc chiu nhau.
VD: CH3COOH H+ + CH3COOa. Cn bng in li:
- S phn li cht in li yu l qu trnh thun
nghch .
- Khi tc phn li thnh ion bng tc kt
hp
Cc ion to thnh phn t cn bng in li
c thit lp (cn bng ng).
H CH 3COOVD: K CH 3 COOH =
CH 3COOH
b. nh hng ca s pha long n
in li:
- S pha long khng cn tr n s phn li
ca phn t, nhng cc ion dng v ion m
xa nhau, t c iu kin va chm nn kh to
li phn t.
- Cng pha long: in li cng tng.
4. Bi tp cng c :
1/( Bi 7/10 SGK) : CH3COOH
H+ + CH3COO in li ca CH3COOH s bin i nh th no?
a. Khi nh vo vi git dd HCl.
b. Khi pha long dung dch.
c. Khi nh vo vi git dd NaOH.
2/ Chn cu tr li ng:
130
I. Mc tiu bi hc:
A. Chun kin thc v k nng.
Kin thc
Bit c:
- nh ngha: axit, baz, hiroxit lng tnh v mui theo thuyt A-r-ni-ut.
- Axit nhiu nc, baz nhiu nc.
K nng
3. Bi mi:
Hot ng dy v hc:
Hot ng 1:
- Th no l axit, baz m cc em hc
lp di? Cho v d ?
- Vit phng trnh in li ca cc cht sau:
HCl, CH3COOH, NaOH, Ca(OH)2, H2SO4,
KOH.
- GV: Kt lun v axit, baz (theo Arniut)
--------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
134
Kin thc
- nh ngha: axit, baz theo thuyt Bron- stt, hng s phn li axit, hng s phn li
baz
K nng
HCO3- + H2O
CO32- + H3O+
HCO3- + H2O
H2CO3 + OHNhn xt: + Axit, baz l phn t hoc ion
+ n gin: H3O+ vit H+
+ Axit
baz + H+
2. u im ca thuyt Bron-stt:
- Dung mi: bt k ( c khi vng mt ca
nc)
- Vai tr dung mi H2O: c th.
- Ion H+ trong dd khng c lp(H3O+; ion
oxoni)
- Mt s baz: NH3, R-NH2,...khng c nhm
OH - M rng phn ng axit-baz: gia cht
cho v cht nhn proton.
VD: NH3 + H2O
NH4+ + OHCn theo Arniut: phn ng axit-baz:
H+ + OH- H2O
(axit)
(baz)
Hot ng 3:
III. Hng s phn li axit v baz:
- Yu cu HS vit phong trnh in li v biu 1. Hng s phn li axit: ( Ka )
thc hng s phn li ca axit yu CH3COOH VD: CH3COOH
CH3COO- + H+
H . CH 3COO Ka =
CH 3COOH
- Tng t vit hng s phn li baz ca cn
2. Hng s phn li baz:
bng
Vd: NH3 + H2O
NH4+ + OHNH3 + H2O
NH4+ + OH- Hng s cn bng v hng s phn li baz:
rt ra Kc . [ H2O ] = ?
NH 4 . OH
- GV: Dung dch long, nn [ H2O ] coi nh
Kc =
khng i, t rt ra iu g? ( Kc .[ H2O ]
NH 3 . H 2O
=Kb)
NH 4 . OH
- Ka, Kb ph thuc vo yu t no?
Kc . [ H2O] =
= Kb
NH 3
- GV: 250C, Ka (CH3COOH) = 1,75.10-5
Lu : + Gi tr Ka cng nh lc axit cng
Ka ( HClO) = 5.10-8
+
yu
HS nhn xt lc axit,[ H ] trong 2 dd axit
+Gi tr Kb cng nh lc baz cng
trn?
yu
+ Thng qua lc axit, baz bit bn
cht
ca
axit, baz ( mnh hay yu).
Hot ng 4:
IV. Mui:
- Nghin cu SGK hy cho bit mui l g?
1. nh ngha:
Phn loi mui? Cho vd minh ho?
- Mui l hp cht khi tan trong H2O phn li ra
cation kim loi ( hoc cation NH4+) v anion
- K tn mt s mui thng gp? Tnh cht
gc axit.
chung ca mui ? ( tnh tan v tnh phn li )
- Phn loi:
+ Mui axit: l mui m trong phn t vn
cn hiro mang tnh axit.
Vd: NaHCO3, KHSO4, Na2HPO4,
+ Mui trung ho: l mui m trong phn t
- GV: ging thm v H mang tnh axit: H3PO3
khng
cn hiro mang tnh axit.
c 2H mang tnh axit ( l H trong nhm OH),
Vd: NaNO3, NH4Cl, Na2HPO3, NaH2PO2,
H3PO2
+ Mui kp, mui phc:
C 1H mang tnh axit.
136
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
138
LUYN TP
I.
1.
MC TIU
Kin thc
- Cng c cc kin thc v khi nim axit baz theo Arniut, Bronstt, cht lng tnh,
phn loi mui
2.
K nng
- Vit phng trnh in li ca cc cht.
- Lm cc bi tp lin quan n nng mol ca dung dch axit, baz, mui.
- Bit p dng nh lut bo ton in tch v nh lut bo ton khi lng gii ton
II.
CHUN B
- Bi tp luyn tp pht trc
III.
CC BC LN LP
1.
n nh lp kim tra s vng.
2.
Vo bi
Hot ng dy v hc:
Hot ng 1:
- Cho HS tho lun khc su kin thc, theo
cc cu hi:
1, Axit l g theo Arniut, Bronstt?
2, Baz l g theo Arniut, Bronstt ?
3, Cht lng tnh l g ? V d?
4, Cht trung tnh l g ? V d?
5, Mui l g? Mui thng gp c my loi
mui VD ?
Hot ng 2: Bi tp
GV chiu bi tp. Yu cu HS ln bng lm.
Qua cc bi tp GV nhn mnh nhng vn
cn ch khi gii ba tp.
1/ Vit phng trnh in li
2/ Tnh nng mol/l ca cation v anion
trong cc dung dch sau:
Lu : Gv hng dn cu c v d cho
Hs hiu v t lm.
Nh vy, i vi cht in li mnh th
khi bit nng phn t s tm c
1/
Na2CO3
Na2HPO4
H2SO3
.
2/
K2CO3
0,01M
139
2 Na+ + CO32-.
2 Na+ + HPO42-.
H+ + HSO32 K+ + CO32
0,02M 0,01M
HNO3
H+ + NO30,03M
0,03M
0,03M
+
Na
+ OH3/Gv: a ra cng thc nh lut bo ton in NaOH
0,02M
0,02M
0,02M
tch.
2+
Ba + 2 OH/ Tng in tch dng = Tng in tch m Ba(OH)2
0,01M
0,01M 0,02M
(in tch * s mol )ion dng = n K2SO4 = 8,7/ 174 = 0,05 mol
CM = n/V = 0,1M
(in tch * s mol ) ion m.
[K+ ] = 0,2M , [SO42- ] = 0,1M
Yu cu Hs p dng nh lut gii bi ton
ny.
HS: 3a/ 2a +2b = c + d
3b/Ta c :
4/ Gv hng dn Hs:
1.0,04 + 2.0,02 = 1. 0,01 + 2. 0,02 + 1.x
- Vit phng trnh in ly
x = 0,08 0,05 = 0,03 mol.
- Tnh s mol ca ion H+ trong tng
dung dch .Sau tnh tng s mol H+
v th tch chung ca dung dch.
- Tnh nng H+.
- Da vo phn ng gia H+ v OH-
tnh
nng ion v ngc li.
GV: bi tp 5, 6 tng t
V. Dn d:
VI. Rt kinh nghim:
BI TP
1/ Vit phng trnh in li ca cc cht sau trong dung dch: Na2CO3, Na2HPO4, H2SO3,
H2SO4, CH3COOH, Fe(OH)2, Ca(OH)2.Xc nh cht in ly mnh, cht in ly yu.
2/ Tnh nng mol/l ca cation v anion trong cc dung dch sau:
a. K2CO3 0,01M
b. HNO3 0,03M
c. Dd hn hp NaOH 0,02M v Ba(OH)2 0,01M.
d. 8,7 gam K2SO4 vo H2O thu c 500 ml dung dch.
3/
a.Dung dch X c cha : a mol Ca2+ , b mol Mg2+ , c mol Cl- , d mol NO3- . Hy vit
biu thc th hin mi quan h gia a,b,c,d ?
b.Cho dd A cha cc ion sau : Na+ 0,04 mol , Mg2+ 0,02 mol , NO3- 0,01 mol , SO420,02 mol , HCO3- x mol .Tnh gi tr ca x ?
4/ Trn 138 ml dung dch HCl 0,01M vi 593 ml dung dch HNO3 0,01M th thu c dung
dch B. Tnh nng ion H+ c trong dung dch B?
Tnh th tch dung dch NaOH 1M cn trung ho hn hp axit trn
140
141
Kin thc
Hiu c:
Tch s ion ca nc, ngha tch s ion ca nc.
B.Trng tm:
Xy dng c biu thc tch s ion ca nc, vn dng xc nh nng ion H+ v
OH trong dung dch. v nu c ngha ca biu thc ny.
C. Hng dn thc hin:
T phng trnh in li ca nc xy dng biu thc tch s ion ca nc, xc nh
nng ion H+ v OH- trong dung dch.
II. Phng php :
- Lm th nghim.
- Dng phng php gi m, nu vn , hng dn HS suy lun logic, pht hin kin
thc mi.
III. Chun b :
Gio vin :
- Dung dch axit long: HCl, H2SO4, dung dch baz long: NaOH, Ca(OH)2,
phenolphthalein, giy ch th axit baz vn nng.
- Tranh v, nh chp my o pH.
IV. Thit k cc hot ng :
1. n nh lp:
2. Kim tra bi c:
Pht biu nh ngha axit, baz theo Bronstt? Nu nhng u im ca thuyt ny?
3. Bi mi:
Hot ng dy v hc:
Ni dung ghi bi:
Hot ng 1:
I. Nc l cht in li rt yu:
- GV: Bng thc nghim ngi ta xc nhn 1. S in li ca nc:
H+ + OH- (1)
H2O l cht in li rt yu.
- Theo Arniut: H2O
H3O+ +
- Theo Bronstt: H2O+H2O
2
H
10
+
So snh [ H ] > [ OH-] trong dd axit.
b,Trong dd NaOH 0,01M
[ Na+] = [ OH-] = 10-2 M
10 14
+
[H ] =
= 10-12 M
2
10
So snh [OH-] > [ H+] trong dd baz.
- Mi trng axit: [ H+] > 10-7M
- Mi trng baz: [ H+] < 10-7M
- Mi trng trung tnh:[ H+] = [ OH-] = 10-7M
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
I. Mc tiu bi hc:
A. Chun kin thc v k nng:
Kin thc
Hiu c:
Khi nim v pH, nh ngha mi trng axit, mi trng trung tnh v mi trng kim.
Bit c: Cht ch th axit - baz : qu tm, phenolphtalein v giy ch th vn nng
K nng
- Cht ch th l g?
- Dng cht ch th axit baz nhn bit cc
cht trong 3 ng nghim: dd HCl, dd NaOH,
H2O ( HS lm th nghim theo nhm, i din
nhm bo co kt qu v cch tin hnh )
- GV: Trn ln mt s cht ch th c mu
bin i k tip nhau theo gi tr pH, ta c
hn hp cht ch th vn nng.
- GV: xc nh chnh xc gi tr pH dung
my o pH ( nu c iu kin cho HS xem
my o pH qua nh chp v gii thiu qua
nguyn l hot ng ca my)
Hot ng 2:
GV ra bi tp 5 trang 39 SGK v hng dn
HS gii
4. Bi tp cng c :
1, Tnh pH ca dd cha 1,46 g HCl trong 600,0 ml.
145
2, Tnh pH ca dd to thnh sau khi trn 100,0 ml dd HCl 1,00M vi 200,0 ml dd NaOH
0,375M.
5. Dn d: - Xem trc bi: luyn tp axit baz - mui.
6. Rt kinh nghim:
---------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
146
CH3COOH
Vd 2:
+
-PT ion rt gn: 2H + CO32-
H2O + CO2 .
Vd 2: H2SO4 + Na2S
-PT ion rt gn:
=>Kt lun:-P xy ra trong dd cc cht in li l
p gia cc ion.
-P trao i ion trong dd cc cht in li ch
xy ra khi cc ion kt hp c vi nhau to thnh
t nht mt trong cc cht sau:
+ Cht kt ta.
+ Cht in li yu.
+ Cht kh.
----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
149
I. Mc tiu bi hc:
A. Chun kin thc v k nng:
Kin thc:
Hiu c:
Khi nim s thy phn ca mui, phn ng thy phn ca mui
K nng
Gii c bi tp : Tnh khi lng kt ta hoc th tch kh sau phn ng; tnh % khi
lng cc cht trong hn hp, bi tp khc c ni dung lin quan.
B.Trng tm:
Khi nim phn ng thy phn, phn ng thy phn ca mui.
Vn dng vo vic gii cc bi ton tnh khi lng v th tch ca cc sn phm thu
c, tnh nng mol ion thu c sau phn ng.
C. Hng dn thc hin:
T th nghim hnh thnh khi nim phn ng thy phn v gii thch c qu trnh
phn li ra ion ca cc dung dch mui to ra cc mi trng axit hoc kim ty theo mui l
sn phm ca phn ng gia axit mnh v baz yu hay baz mnhv axit yu.
II. Phng php :m thoi ,th nghim.
III. Chun b :
Gio vin :-Chun b phiu hc tp.
IV. Thit k cc hot ng :
1. n nh lp:
2. Kim tra bi c:
3. Bi mi.
Hot ng ca GV v HS
Ni dung
Hot ng 1:
GV:Chun b 4 ON;
(1)H2O; (2)dd CH3COONa, (3)dd Fe(NO3)3,
(4)dd NaCl.Nhng giy qu vo 4 ON .
HS: Nhn xt hin tng?
GV: Kt lun
CH3COOH + OH-.
CH3COO- + H2O
Hot ng 6:Cng c.
LUYN TP
I. Mc tiu bi hc:
Luyn tp: + Vit phng trnh in li axit, baz, mui tan theo a-re-ni-ut v theo
Bron-stet
+ Thit lp biu thc ca hng s phn li axit v hng s phn li baz cho mt s axit,
baz c th.
+ p dng tnh hng s Ka hoc Kb theo nng cho trc v ngc li
: + Xc nh mi trng da vo nng [H+]; [OH] v pH
+ Xc nh pH khi bit hng s Ka hay Kb v ngc li
+ Xc inh pH ca dung dch sau khi phn ng xy ra
: + Vit phng trnh ion v phng trnh ion rt gn
+ Bi ton tnh mt trong cc yu t: nng , in li, Ka, Kb khi bit cc yu t cn
li
II. Phng php :
- Phng php m thoi - kim tra.
III. Chun b :
Gio vin :
- Bi tp SBT 1.34 tr. 8 HS gii thm. .
IV. Thit k cc hot ng :
1. n nh lp:
2. Kim tra bi c:
Pht biu nh ngha mi trng axit, baz v trung tnh theo nng H+ v pH?
3. Luyn tp:
Hot ng dy v hc:
Ni dung ghi bi:
Hot ng 1:
I. Kin thc cn nh:
- Cho HS tho lun khc su kin thc,
1. Khi nim v axit, baz v mui
theo cc cu hi:
a, Axit:
1, Axit l g theo Arniut, Bronstt?
- Arniut: cha H+, tan trong nc H+
2, Baz l g theo Arniut, Bronstt ?
- Bronstt: cho proton H+
3, Cht lng tnh l g ? V d?
b, Baz:
4, Cht trung tnh l g ? V d?
- Arniut: cha OH, tan trong nc OH5, Mui l g? Mui thng gp c my loi
- Bronstt: nhn proton H+
mui VD ?
c, Cht lng tnh: c nhn, c nhng
6, Vit biu thc tnh hng s phn li axit ca proton
1 axit yu HA v vit biu thc hng s phn Vd: ZnO, PbO, Zn(OH)2, Al(OH)3, Cr(OH)3,
li baz yu NH3. Cho bit c im v
H2O, HPO42-, H2PO4-, HCO3-, HSO3-, HS-,
ngha ca hng s ny.
d, Cht trung tnh: khng nhn, khng
7, Tch s ion ca nc l g ? ngha tch s nhng proton
ion ca nc ?
Vd: Na+, K+, Li+, Ca2+, SO42-, NO3-, Cl-, ClO48, Mi trng ca dd c nh gi da vo
,
+
nng H v pH nh th no ?
e, Mui: tan trong nc cation kim loi
9, Cht ch th no thng c dng xc
(NH4+) vi gc axit.
nh mi trng ca dd? Mu ca chng thay Mui trung ho, mui axit, mui khc:phc,
i nh th no?
kp
2. Nhng i lng c trng cho dd axit,
baz:
a, Biu thc hng s cn bng:
H . A
HA
H+ + A- ; Ka =
HA
NH3 + H2O
NH4+ + OH-
152
NH .OH
=
Kb
NH 3 . H 2O
a, HClO
H
+
ClO
,
K
=
a
- Gi 2 HS tnh, HS cn li lm vo v bi tp
HClO
v sau nhn xt bi lm ca bn
- Cc bi 2, 3, 4, 7, 8, 9 Hs lm trc nghim
HBrO. OH
theo nhm.
Kb =
Bi 2: i vi dd axit yu HNO2 0,10M, nu
BrO
b qua s in li ca nc th nh gi no
c, HNO2 + H2O
H3O+ + NO2sau y l ng ?
H 3O . NO2
A. pH < 1,00;
B. pH > 1,00
Ka =
HNO2
C.[ H+] > [ NO2-];
D. [ H+] < [ NO2-]
HNO2 + OHBi 3: i vi dd axit yu HNO3 0,10M, nu d, NO2 + H2O
b qua s in li ca nc th nh gi no
HNO2 . OH
K
=
b
sau y l ng ?
NO2
B. pH < 1,00;
B. pH > 1,00
C.[ H+] = [ NO3-];
D. [ H+] > [ NO3-] Bi 2: ng A, D
Bi 3: ng A, C
Bi 4: in li ca axit yu tng theo
Bi 4: ng C
pha long dd. Khi gi tr ca hng s phn
Bi 7: ng B
li axit Ka
Bi 8: ng C
A. tng;
B, gim;
Bi 9: ng C
C, khng i;
D. c th tng, c th
Bi 5: a, Tnh pH:
gim
Mg + 2HCl MgCl2 + H2
Bi 5: a, Ho tan hon ton 2,4 g Mg trong
0,1
0,2
100,0 ml dd HCl 3,0 M. Tnh pH ca dd thu
2, 4
c.
nMg =
= 0,1 ( mol )
24
b, Tnh pH ca dd thu c sau khi trn 40,0
nHCl = 3. 0,1 = 0,3 (mol)
ml dd HCl 0,50M vi 60,0 ml dd NaOH
DD thu c gm: MgCl2: 0,1 (mol); HCl
0,50M.
+
d
0,1 (mol)
Bi 10: Tnh nng mol ca ion H trong dd
[ HCl] d = 0,1/ 0,1 = 1 (M) = [ H+]
HNO2 0,10M, bit rng hng s phn li axit
153
ca HNO2 l Ka = 4,0.10-4
Bi 5, 10 lm theo nhm ( nhm l lm bi 5,
nhm chn lm bi 10 ), sau gi i din
ln trnh by, nhm khc b sung.
pH = - lg [ H+] = - lg 1 = 0
b, nHCl = 0,5. 0,04 = 0,02 ( mol ) = [ H+]
nNaOH = 0,5. 0,06 = 0,03 ( mol ) = [ OH-]
H+ +
OH- H2O
0,02
0,02
nOH- d = 0,03 0,02 = 0,01 (mol )
[ OH-] d = 0,01/ 0,1 = 0,1M
pOH = - lg[ OH-] = - lg 0,1 = 1
pH = 14 1 = 13.
Bi 10: HNO2
H+ + NO2B
0,1M
p/
x
x
x
Sau p/ ( 0,1 x)
x
x
2
x
Ta c: Ka =
= 4.10-4
0,1 x
x = 6,3. 10-3 = [ H+]
Bi 1.Cng c vit Pt ion rt gn: SGK /Trang
30.Cho HS ln bng vit.GV kim tra li.
Ch :Cc Pt sau:
d) SO32- + H2O HSO3- + OHe) Cu2+ + H2O
Cu(OH)+ + H+
g)Ca2+ + HCO3- + OH- CaCO3 +
H2O
Bi 2.B
Bi 3.Cc PTHH xy ra:
SO32- + H2O2 SO42- + H2O
SO42- + Ba2+ BaSO4
Bi 4.Cho HS nu cch lm ,cch nhn bit,
PTHH ion:
Mui n :Dng dd Ag+
Gim :Dng vi CaCO3.
Bt n : Dng dd kim OH-.
Phn chua : Ho tan vo nc xut hin kt
ta trng:Al3+ + 3H2O Al(OH)3 + 3H+ .
Mui iot:Dng H2O2,h tinh bt
Bi 5.Kim loi M l Ba.
Bi 6,7,8 Cng c p thu phn ca mui,xc
nh mi trng 6D,7C,8D.
Bi 9.HS t lm.
Bi 10 GV hng dn HS lm.
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
BI THC HNH S 1
I.Mc tiu:
A. Chun kin thc v k nng
Kin thc
Bit c mc ch, cch tin hnh v k thut thc hin cc th nghim c th :
Tc dng ca cc dung dch HCl, CH3COOH, NaOH, NH3 vi cht ch th mu.
Phn ng trao i ion trong dung dch cc cht in li :
+ Dung dch Na2CO3 vi CaCl2.
+ Dung dch HCl v kt ta to thnh trn.
+ CH3COOH vi dung dch NaOH c phenolphtalein.
+ Dung dch CuSO4 tc dng t t vi dung dch NH3 d.
K nng
S dng dng c, ho cht tin hnh c thnh cng, an ton cc th nghim
trn.
Quan st hin tng th nghim, gii thch v rt ra nhn xt.
Vit tng trnh th nghim.
B. Trng tm
Tnh axit baz ;
Phn ng trao i ion trong dung dch cc cht in li.
C. Hng dn thc hin
Hng dn HS cc thao tc ca tng TN nh:
+ Rt cht lng vo ng nghim
+ Nh git cht lng vo ng nghim bng cng t ht
+ Nh git cht lng ln giy ch th bng cng t ht
+ Lc ng nghim
+ Gn cht lng ra khi ng nghim gi li kt ta
Hng dn HS quan st hin tng xy ra v nhn xt
Th nghim 1. Tnh axit - baz
a) mu ca giy ch th c pH = 1
b) + Dung dch NH4Cl 0,1 M: khong pH = 2,37
+ Dung dch CH3COONa 0,1 M: khong pH = 11,63
+ Dung dch NaOH 0,1 M: c pH = 13
Th nghim 2. Phn ng trao i ion trong dung dch cc cht in li
a) c vn c CaCO3:
Ca2+ + CO 32 CaCO3
b) kt ta tan ra dung dch trong dn: CaCO3 + 2H+ Ca2++ CO2 + H2O
c) + Dung dch chuyn mu hng
2H2O
+ Dung dch mt mu hng: H3O+ + OH
- Mi nhm gm
*Dng c: 1/a thu tinh(2)
2/ng ht nh git(4)
3/B gi ng nghim (1)
*Ho cht:
1/Giy o pH
2/dd HCl 0,1M(1l)
3/dd CaCl2 c
(1l)
4/Kp ng nghim (1)
4/ dd CH3COOH
5/ddNaOH
0,1M(1l)
0,1M(1l)
6/ d.d NH3
7/dd Na2CO3 c
* Hc sinh:
(1l)
-Xem trc ni dung thc hnh
-Chun b trc mu tng trnh th nghim(ct 1,2lm trc
nh)
III.T chc hot ng thc hnh:
1. n nh ch ngi
2. Hot ng
Hot ng ca gio vin
*
Hot ng 1:
GV:-Hng dn hs sp xp v tr theo 8
nhm
-Cc em trong mt nhm thay nhau lm th
nghim cho c nhm quan st.
- Tin hnh ht cc th nghim ghi li hin
tng xong gii thch v vit PT sau:
-Hng dn hs cch kp ng nghim ly
ho cht.Ch lyho chtng nh hng
dn :v lng cht v th t cc cht.
-Sau khi th nghim xong ra dng c sch
s,sp xp lai cn thn nh trc khi dng
Hot ng 2: Theo di hs lm th
nghim
Hot ng ca hc sinh
Tin hnh th nghim
Th nghim1:Tnh Axit-Baz
- Nh dd HCl ln giy pH
-so snh mu ca mu giy vi giy
chun bit gi tr ca pH
(pH=1) tnh Axit mnh.
- Nh dd NH4Cl ln mu giy pH.So snh
mu Axit yu
- Nh dd CH3COONa ln mu giy pH.So
snh mu tnh baz yu.
*Nh dd NaOH ln mu giy pH.So
snh. pH 13 tnh Ba z mnh
Th nghim 2:
Phn ng trao i trong dd cc cht in li.
Mu Tng Trnh
a/Cho 2ml dd CaCl2 t vo ng nghim.
Sau nh thm 2ml dd Na2CO3 dc vo.
Xut hin kt ta trng
b/Cho dd HCl vo tip , kt ta tan v c
GV hng dn cho HS lm th nghim 2d. bt kh thot ra.
Cho ZnSO4 vo trc ri sau cho t t c/ nh t t ff vodd NaOH. Nhn xt mu
d.dch NaOH vo gn d.dch pha trn, thu
ca d.d
kt ta. Sau cho tip d.dch NaOH n d Nh t t d.d HCl long vo ng nghim
cho n khi kt ta tan li
trn ,va nh va lc cho n khi mt mu
d/ iu ch kt ta Zn(OH)2 bng d.dch
ZnSO4 v d.dch NaOH vo n d. Quan
st cc hin tng xy ra.
Vit phng trnh ho hc ca cc phn ng
xy ra di dng phn t v ion rt gn
.
GV:Nhn xt:- nh gi gi thc hnh
- thc t chc k lut
-K nng thc hnh-th nghim
156
157
Bi 6: cho 150ml dung dch HCl 2M tc dng vi 150ml dung dch NaOH 1.8M . dung dch
sau phn ng c pH :
A. 1,5
B. 0.5
C. 2
D. 1
Bi 7:Mt dung dch c cha 2 cation l Fe2+ (0,1mol ) l; Al3+ (0,2 mol ) v 2 anion Cl- (xmol)
SO42- ( y mol). khi c cn dung dch thu c 46,9g mui khan . Tr s ca x v y ln lt l :
A. 0,3 v 0,2
B. 0,2 v 0,3
C. 0,1 v 0,2
D. 0,2 v 0,1
Bi 8: Cn dng bao nhiu th tch H2O (V2) so vi th tch ban u (V1) pha long dung
dch c pH = 2 , thnh dung dch c pH = 3
A. V2 = 9V1
B. V2 = 3V1
C. V2 = V1
D. V1 = 3V2
+
-9
Bi 9: Dung dch X c [H ] = 2012 M. Nu cho vi git phenolphtalein vo dung dch X th
dung dch s c mu g ?
A. mu xanh
B. mu hng
C. mu vng
D. khng mu.
Cu 2012: Dy cht no sau y gm nhng cht in li mnh
A. CaCO3, NH4Cl, HCl, Ca(OH)2
B. H2SO4, CH3COONa, HF, NaOH
C. C2H5OH, Na2SO4, HNO3, Al(OH)3
D. H3PO4, Ba(OH)2, Fe2(SO4)3, H2S
B. T lun (6 im)
Cu 1: Vit phng trnh phn t v ion rt gn ca cc phn ng xy ra (nu c) khi cho dd
NaOH d vo cc dung dch FeCl3, HCl, (NH4)2SO4, Ba(HCO3)2, ZnCl2
Cu 2: Cho 20120 ml dung dch AlCl3 1M vo 350ml dung dch NaOH 1M. Cc phn ng xy
ra hon ton. Tnh khi lng kt ta thu c sau phn ng.
Cu 3: Trn 300 ml dung dch c cha NaOH 0,05 mol/l v Ba(OH)2 0,05 mol/l vi 200 ml
dung dch c cha K2SO4 0,01mol/l v H2SO4 0,1 mol/l, sau phn ng thu c m gam kt ta
v 500 ml dung dch C. Hy tnh
a) Nng mol/l cc ion trong dung dch C
b) pH dung dch C
c) Gi tr m
(Coi H2SO4 in li hon ton c hai nc).
Cho nguyn t khi cc nguyn t: Na = 23, Ba = 137, S = 32, O = 16, K = 39, H = 1
Gii
A. Trc nghim (mi cu ng 0,4 )
STT
Cu 1
Cu 2
Cu 3
Cu 4
Cu 5
Cu 6
Cu 7
Cu 8
Cu 9
Cu
2012
p
n
B. T lun
Cu 1 (2 ): Phng trnh phn t v ion rt gon: (mi PT ng 0,4 )
+
3NaOH + FeCl3
Fe(OH)3 + 3NaCl
3+
3OH + Fe
Fe(OH)3
+
NaOH + HCl
NaCl + H2O
+
OH + H
H2O
+
2NaOH + (NH4)2SO4
Na2SO4 + 2NH3 + 2H2O
+
OH + NH4
NH3 + H2O
+
2NaOH + Ba(HCO3)2
BaCO3 + Na2CO3 + 2H2O
2+
2OH + Ba + 2HCO3
BaCO3 + CO32- + 2H2O
+
2NaOH + ZnCl2
Zn(OH)2 + 2NaCl
2+
2OH + Zn
Zn(OH)2
Zn(OH)2 + 2NaOH
Na2ZnO2 + 2H2O
Zn(OH)2 + 2OH
ZnO22- + 2H2O
158
0,25
3OH- + Al3+
Al(OH)3
0,35
0,1
0,3
0,1
0,1
0,05
0
0,1
Al(OH)3 + OH-
AlO2- + 2H2O
0,1
0,05
0,05
0,05
0,05
0
0, 05.78 3,9 gam
0,25
(mol)
(mol)
(mol)
0,5
0,25
(mol)
(mol)
(mol) 0,5
0,25
0,25
H+ + OH-
H2O
b 0,04 0,045
p 0,04 0,04
sp 0
0,005
(mol)
(mol)
(mol)
0,25
SO42- + Ba2+
BaSO4
b 0,022
0,015
p 0,015
0,015
0,015
sp 0,007
0
0,015
a) [Na+] = 0,015/0,5=0,03M.
[K+] = 0,004/0,5=0,008M
[OH-] = 0,005/0,5=0,01M
[SO42-] = 0,007/0,5=0,014M
b) pH = 2
0,25
c) m = 0,015.233=3,495 gam
159
(mol)
(mol)
(mol) 0,5
0,5
0,25
MC LC
CHNG 1: I TNG NHIM V HA HC PHN TCH V MI LIN H VI
VIC GING DY HA HC TRNG PH THNG ............................................. 1
1.1. i tng, nhim v ca ha hc phn tch .................................................................. 1
1.2. Ni dung ch yu ca ha hc trng ph thng ....................................................... 2
1.2.1. phn tch nh tnh ..................................................................................................... 2
1.2.2. Phn tch nh lng .................................................................................................. 2
1.2.3. Phn tch cng c ...................................................................................................... 2
1.3. Mi quan h gia ha hc phn tch v ha hc trng ph thng ............................. 2
CHNG 2: L THUYT CN BNG ION TRONG GING DY ............................... 3
PH THNG.................................................................................................................. 3
2.1. Cht in li .................................................................................................................. 3
2.1.1. Cht in li mnh ...................................................................................................... 3
2.1.2. Cht in li yu ......................................................................................................... 3
2.2. L thuyt ARRHENIUS v axit-baz ........................................................................... 3
2.3. L thuyt BRONSTED - LOWRRY v phn ng axit-baz ........................................ 4
2.3.1. Cc nh ngha........................................................................................................... 4
2.3.2. Hng s axt Ka . Hng s baz Kb ............................................................................. 5
2.3.3. Tnh pH ca cc dung dch axit , baz, mui ............................................................. 7
2.3.4. Dung dch m ........................................................................................................ 17
2.4. Cn bng to kt ta ................................................................................................... 19
2.4.1. iu kin to thnh kt ta Tch s tan ................................................................. 19
2.4.2. Cc yu t nh hng n tan ca kt ta ........................................................... 21
2.4.3. Kt ta phn on .................................................................................................... 24
2.3. V tr ca phn ng ion trong ging dy trng HSP v trng ph thng.......... 25
2.3.1. Tc dng ch o l thuyt cn bng ion trong ging dy ha hc phn tch trng
HSP................................................................................................................................ 25
2.3.2. V tr ca phn ng ion trong ging dy trng ph thng .................................... 25
2.4. Vn dng l thuyt cn bng ion vo vic ging dy ha hc ph thng ..................... 26
2.4.1. D on, bn cht phn ng trong dung dch cht in li ......................................... 26
2.4.2. Mt s vn l thuyt v bi tp quan trng hc sinh ph thng cn nm vng trong
chng ny. ...................................................................................................................... 26
CHNG 3. VAI TR CA PHN TCH NH TNH TRONG VIC GING DY HA
HC TRNG PH THNG ..................................................................................... 40
3.1. Nhng nguyn l c bn ca phn tch nh tnh ......................................................... 40
3.1.1. Phn ng phn tch .................................................................................................. 40
3.1.2. Phn tch theo phng php kh v phng php t .............................................. 40
3.2. Tc dng ca bi tp nhn bit cc cht ...................................................................... 41
3.3. Mi lin h gia phn tch nh tnh vi vic nhn bit cc cht ................................. 41
3.3.1. Phn tch h thng ................................................................................................... 41
3.3.2. Phn tch nh tnh cc cation nhm I Ag+, Hg22+, Pb2+ ........................................... 43
3.3.3. Phn tch nh tnh cc cation nhm II Ba2+, Sr2+, Ca2+ ................................................. 44
3.3.4. Phn tch nh tnh cc cation nhm III Al3+, Sn4+, Sn2+, Zn2+, As5+, Cr3+ ..................... 46
3.3.5. Phn tch cc cation nhm IV Fe2+, Fe3+, Sb3+, Sb5+, Mn2+, Bi3+, Mg2+ .................... 48
3.3.6. Phn tch cation nhm V Cu2+, Co2+, Ni2+, Cd2+, Hg2+ ............................................. 50
3.3.7. Phn tch cc Anion ............................................................................................... 51
3.4. Cc loi phn ng thng dng nhn bit cc cht ................................................. 55
3.4.1. Mt s loi thuc th v phn ng lin quan trong ha hu c................................. 55
10/ Vi sa: ...................................................................................................................... 57
3.4.2. Mt s loi thuc th v phn ng lin quan trong ha v c................................... 58
......................................................................................................................................... 58
3.5. Cc loi bi tp nhn bit v phng php xy dng loi bi tp ............................ 60
160
161
162