SAYFA

TAHRBATSIZ MUAYENE
PERSONEL SINAV ARTNAMES YAYIN TARH
-PBS-04

REV. NO/TARH

1/14
19.12.2006
06/28.01.2010

TS EN ISO/IEC 17024:2004 PERSONEL BELGELENDRME SSTEM

1. AMA
Bu artname tahribatsz muayene yntemlerinden Radyografik(RT), Ultrasonik(UT), Sv Penetrant(PT),
Manyetik Partikl(MT), ve Gzle(VT) Muayene yntemleriyle ilgili alan tahribatsz muayene
personelinin kalifikasyonu iin temel gereklilikler, yeterlilik alan, snav koullar, kabul artlar ve sertifika
verme esaslar hakknda adaylarn bilgilendirilmesidir.
2.UYGULAMA ALANI
Bu artname EN 473:2008 Standardna gre endstriyel tahribatsz muayene(TM) personelinin
vasflandrlmas ve belgelendirilmesi esaslarn kapsar.
Belgelendirme aadaki metotlardan bir veya birkanda uzmanlamay kapsar;
a)
b)
c)
d)
e)
f)

Manyetik parack muayenesi(MT),

Penetrant muayenesi(PT),
Radyografik muayene(RT),
Ultrasonik muayene(UT),
Gzle muayene(VT)

3. ADAYLAR N STENEN ARTLAR

3.1. Bavuru in Gerekli Belgeler
Bavurularn deerlendirilmesi kayd alan Belgelendirme Personeli tarafndan yaplr. Bavuru yapacak
adaydan aadaki belgeler bavuru srasnda istenir.
lk Bavuru
F-PBS-01._.01 Belge Talep Formunun doldurulmas
alt seviyede deneyimi ve alt kurumu gsterir belge
Grme yeterliliine ilikin rapor
Konusunda ald eitim belgelerinin kopyas
Kimlik Belgesi rnei
Fotoraf (varsa)
Snav creti dendi makbuzu
renim durumunu gsterir belge (En az lkokul/lkretim diplomas)
Yenileme ve Yeniden Belgelendirme
Grme Yetenei Belgesi
Ara vermeden altn gsterir belge(iveren onayl)
Kapsam Geniletme
Tahribatsz Muayene Eitimlerine katldn gsterir belgelerin fotokopileri
Vasflandrma snavna ait belgelerin fotokopileri
Grme Yeteneini Belgesi (Rapor Formu)
Eer vasflandrma snavndan sonra adayn deneyimi eksik ise sertifikalandrma deneyimin
tamamlanmasndan sonra gerekletirilebilir.

SAYFA

TAHRBATSIZ MUAYENE
PERSONEL SINAV ARTNAMES YAYIN TARH
-PBS-04

REV. NO/TARH

2/14
19.12.2006
06/28.01.2010

TS EN ISO/IEC 17024:2004 PERSONEL BELGELENDRME SSTEM

3.2. Eitim Deerlendirilmesi

Aday, belgelendirme iin bavurduu metot ve seviye iin izelge-1de belirtilen srede eitimi aldn
belgelemelidir. Kayd alan Belgelendirme Personeli, aday tarafndan sunulan eitim belgelerinin alnd
kurum veya kurulu hakknda yeterli bilgiye sahip deilse, eitim veren kurum veya kurulu hakknda
bilgi edinir.
Eitim veren kurum veya kuruluun yeterlilii; Eitim veren personelin seviye-3 sertifika sahibi olmas,
yeterli teknik donanma sahip olmas, ulusal ve uluslararas dernek-cemiyet yelii, Akredite kurulu
olmak vb. bilgilere baklarak karar verilir. Adaydan almas istenen eitim ieriinin deerlendirmesinde
EK-1 de verilen ICNDTnin (Uluslar Aras Tahribatsz Muayene Komitesi) ICNT WH da belirtilen NDT
eitim ierii dikkate alnacaktr.
3.2.1. Eitim sreleri:
Sevi ye 1 ve Sevi ye 2
Aday, belgelendirmenin yaplaca metot ve seviyede, izelge 1de belirtilen srede bir eitim kursunu
baaryla tamamladn ispatlamaldr.
izelge-1 En az eitim sreleri
TM metodu

Seviye 1
(Saat)a d e

Seviye 2
(Saat) a b d e

LT

16

24

MT

16

24

PT

16

24

RT

72 c

80 cf

UT

64c

80

VT

16

24

Eitim saatleri hem pratik hem de teorik kurslar kapsar.

Seviye 2ye dorudan kabul edilme iin, seviye 1 ve seviye 2 iin gsterilen toplam saat
kadar eitimi gerektirir.
c
Haftalk alma sresi, 40 saatlik sre bir haftalk yasal alma sresine eittir.
d
Belgelendirme belirli uygulamalara (ubuk, mil ve borularn otomatik MT, UT uygulamalar,
hadde elik plakalarn katlanma ve kalnlk muayenelerinde normal n ultrasonik gibi) veya
tekniklere (sadece radyoskopinin kullanld RT gibi) ynelik olarak snrlandrld zaman,
eitim sresi %50ye kadar azaltlabilir.
e
Teknik yksek okul veya niversite mezunu adaylar iin veya niversite veya yksek
okullarda en az iki yllk mhendislik veya fen bilimleri blmlerinden mezun adaylar iin,
toplam eitim sresinden %50ye kadar indirim yaplabilir.
a
b

f Sertifikasyon kapsam tek bir rn ve film deerlendirmeyle snrlandrld takdirde direk

kabul durumunda eitim sresi min. 56 saat olarak uygulanr.
Maksimum azaltma 50 % den fazla olamaz.

SAYFA

3/14

TAHRBATSIZ MUAYENE
PERSONEL SINAV ARTNAMES YAYIN TARH
-PBS-04

19.12.2006

REV. NO/TARH

06/28.01.2010

TS EN ISO/IEC 17024:2004 PERSONEL BELGELENDRME SSTEM

3.2.2. Endstriyel Deneyim:

Endstriyel deneyim, vasflandrma snavndaki baardan nce veya sonra da kazanlabilir.
Snav sonrasnda deneyimin kazanlmas durumunda, snav sonularnn geerlilii sadece iki(2) yldr.
Dokmante edilen kantlar, iveren tarafndan onaylanm olmaldr.
Sevi ye 1 ve Sevi ye 2
Belgelendirme ncesi kazanlmas gereken en az deneyim sreleri izelge 2de verilmitir.
izelge-2 Gereken en az deneyim sreleri
Deneyim(ay) a c d e f
TM metodu
Seviye 1
Seviye 2 b
MT

PT

RT

UT

VT

Aylk alma deneyimi, 40 saat/hafta esasna veya yasal alma haftas esasna
dayanr. Kii, haftada 40 saati aan sure alt zaman, toplam saat zerinden hesaplama
yaplabilir; ancak bu deneyimi ispatlamakla ykmldr.
b
Seviye 2 belgelendirme iin, alma deneyiminin seviye 1 olarak yaplan almay
iermesi gerekir. Eer aday seviye 1 olarak hi almadan dorudan seviye 2 olarak
vasflandrlacak ise gerekli deneyim sresi, seviye 1 ve seviye 2 iin olan srelerin toplam
kadardr.
c
Belgelendirme, belirli uygulamalara (otomatik muayene gibi) ynelik olarak snrlandrld
zaman, deneyim sresi, bir aydan aa olmayacak ekilde, %50ye kadar azaltlabilir.
d
alma deneyimi iin gerekli olan kredi, bu standardda bulunan iki veya daha fazla TM
metodunda e zamanl olarak, aadaki ekilde toplam gerekli deneyim srelerinde
yaplan bir azalma dikkate alnarak kazanlabilir.
ki muayene metodu, toplam gerekli srede %25 azalma,
muayene metodu, toplam gerekli srede %33 azalma,
Drt veya daha fazla muayene metodu, toplam gerekli srede %50 azalma.
Btn durumlarda, adayn belgelenmek istedii her bir muayene metodu iin yukarda
belirtilen srenin en az yars kadar srede deneyime sahip olduunu gstermesi gerekir.
e
Pratik deneyim sresinin %50sine kadarlk bir ksm, sresi en fazla be faktr arlkl
olan uygun bir pratik kursla kazanlabilir. Bu yntem c maddesinde birlikte
kullanlmamaldr. Kurs, ok sk karlalan muayene sorunlarnn pratik zmleri
konusunda younlam olmaldr ve kurs program Belgelendirme Komitesi tarafndan
onaylanm olmaldr.
f
En fazla azalma %50 olabilir.
g Adayn teknik okul veya en az 2 yllk mhendislik veya niversitelerin fen blmnden
mezuniyeti olmas durumunda, okul sresince yapm olduu faaliyetler 2 katsaysyla
arplarak tecrbesi hesaplanabilir.
a

3.3. Grme artlar

Aday, aada belirtildii ekilde, bir gz doktoru veya bu konuda yetkili biri tarafndan belirlenmi yeterli
derecede grme artlarna sahip olduunu gsteren kantlar sunmaldr.
a- Yakn gr dzeltilmi veya dzeltilmemi olarak, en az bir gzle, 30 cm veya daha yaknda
olmamak zere en az Jaeger No. 1lik veya Times Roman N.4.5 veya edeeri harfleri
okuyabilmelidir.

SAYFA

TAHRBATSIZ MUAYENE
PERSONEL SINAV ARTNAMES YAYIN TARH
-PBS-04

REV. NO/TARH

4/14
19.12.2006
06/28.01.2010

TS EN ISO/IEC 17024:2004 PERSONEL BELGELENDRME SSTEM

b- Renk gr; aday, iveren tarafndan belirtilen ilgili TM metodunda kullanlan renkler arasndaki
kontrast ayrt edebilir ve fark edebilir yeterlilikte olmaldr.
4. VASIFLANDIRMA SINAVI
4.1. Seviye I ve II snavnn kapsam ve notlandrlmas
4.1.1. Genel Snav
Genel snav srasnda standart vb. dokmanlar ak olmayacaktr.
Genel snavda, sorulacak soru says oktan semeli olarak en az izelge-3deki kadar belirlenmitir.
Sorular adaylarn seviyelerindeki farkllklar gz nnde bulundurularak dengeli hazrlanmtr.
Genel blmn tamamlanmas iin adaylara verilecek sre, soru says ve zorluu esasna gre
belirlenmitir. Ortalama sre, oktan semeli soru bana bir dakikadan az, iki dakikadan fazla
olmayacak ekilde 60 dakika olarak belirlenmitir.
Snav yetitiremeyen ve ek sre talebinde bulunan aday olursa ilave olarak 10 dakika daha snav yapan
gzetmen tarafndan verilebilir.
izelge 3: Gereken en az soru says- Genel Snav
Soru says
TM Metodu
Seviye I

Seviye II

LT

30

30

MT

30

30

PT

30

30

RT

40

40

UT
VT

40
30

40
30

4.1.2. zel Snav

zel snav, ilgili sektre ynelik olarak hazrlanm zel soru bankasndaki sorulardan seilerek
gerekletirilir. Snav srasnda standart vb. dokmanlar ak olarak kullanlabilir.
Her snavn tamamlanmas iin adaylara verilecek sre, soru says ve zorluu esasna gre 60 dakika
olarak, EN 473:2008 standard dorultusunda ortalama sre, oktan semeli soru bana 3 dakikadan
uzun olmayacak ekilde belirlenmitir.
zel snav sresince aday, artname, standart ve kodlarla ilgili sorular ile yazl prosedrler ve
hesaplama ieren sorular dahil, en az izelge 4de verilen sayda soruyu cevaplandrmaldr.
zel snav iki veya daha fazla sektr kapsyorsa, ilgili sektrler arasnda eit olarak datlm bir
ekilde soru says en az 30 olmaldr.
izelge 4: Gereken en az soru says- zel Snav
Soru says
TM Metodu
Seviye I

Seviye II

LT

20

20

MT

20

20

PT

20

20

RT

20

20

UT
VT

20
20

20
20

SAYFA

TAHRBATSIZ MUAYENE
PERSONEL SINAV ARTNAMES YAYIN TARH
-PBS-04

REV. NO/TARH

5/14
19.12.2006
06/28.01.2010

TS EN ISO/IEC 17024:2004 PERSONEL BELGELENDRME SSTEM

4.1.3. Pratik snav

Pratik snav, nceden tanmlanm snav numunelerine ilgili muayenenin uygulanmasn, gereken ekilde
sonu bilgilerinin kaydedilmesini (seviye 2 adaylar iin sonularn yorumlanmasn) ve istenen formatta
sonularn raporlandrlmasn ierir.
Snav numuneleri, retim veya hizmet srasnda oluanlara uygun sreksizlik zellikleri iermelidir.
Bunlar doal, suni veya sonradan yerletirilmi olabilir. Seviye 1 pratik snavlar iin, snav numunesi
suni sreksizlikler ierebilir. RT pratik radyografi iin filmlerde yorum iin grneceinden dolay snav
numunesi sreksizlik iermek zorunda deildir.
Muayene edilecek alan says veya hacmi, seviye ve TM metoduna ve ilgili sektre uygun olarak
belirlenmitir. EN 473 EK B ye uygun sayda paralar verilecektir.
Seviye 1 aday, snav yapan tarafndan verilen TM talimatlarn takip etmelidir.
Seviye-2 aday, uygun TM tekniini semeli ve verilen kod, standart veya artnameye gre alma
artlarn belirleyebilmelidir.
Seviye-2 aday, ayn zamanda tehizat kurabildiini, hassasiyetini dorulayabildiini ve muayene
verilerini kaydedebildiini gstermelidir.
Seviye 2 aday, daha nceden kaydedilen muayene verilerini deerlendirip yorumlayabilmelidir.
Snav iin verilecek sre, snav numunesi saysna ve karmaklna bal olarak en fazla sre,
muayene edilen her bir alan ve hacim iin; Seviye -1 iin iki saat, Seviye- 2 iin saattir.
Seviye 2 aday, seviye 1e uygun en az bir TM talimat yazmaldr. Snavn bu ksm iin, tavsiye edilen
sre en fazla iki saattir.
4.1.4. Snav Kurallar
Adaylarn snav saatinden en az 10 dk nce snav salonun da bulunmalar gerekmektedir.
Adaylar snav grevlisi tarafndan belirtilen snav zamanna ve planna uymak zorundadrlar.
Matematiksel ilemler bulunan yazl snavlarda data bankas olmayan hesap makinesi ve
yabanc adaylarn katld snavlarda genel bir szlk kullanlmasna izin verilir.
Sorular bireysel olarak cevaplandrlmaldr. Snav esnasnda adaylarn birbirleriyle
yardmlamalar ve konumalar yasaktr.
Sadece snav grevlilerinin datt katlara/formlara cevaplarn yazabilecekler, baka kat
kullanmalar yasaktr.
Masalarnn zerinde hibir dokman, kitap, dosya, not defteri vs yardmc materyal
brakmamalar gerekmektedir. (stisnai olarak ana dili Trke olmayanlara genel amal szlk
kullanma izni verilebilir).
Snav esnasnda cep telefonu vb. aletlerin ve ekipmanlarn kullanm yasaktr.
4.1.5. Seviye 2 vasflandrma snavnn notlandrlmas
Bir adayn snavdan baarl olabilmesi iin snavn her bir blmnden(genel, spesifik ve pratik) %70
puan almaldr. lave olarak, pratik snavda her bir numune iin ve uygulanabildiinde NDT talimat iin
%70 puan almaldr.
Talimat hazrlanmas istenen snav paralarnda puan hesaplamas 100 zerinden yaplacaktr. Talimat
istenmeyen snav paralarnda ise puanlama 85 zerinden ve 100/85 le arplarak hesaplanacaktr.
Cevap anahtar snav dosyasnda mevcut olup paral puanlamaya gre snav kaytlar notlandrlr.
Pratik snavn notlandrlmasnda, izelge 5deki 1den 4e kadar olan hususlar ilgili seviyeye gre
tavsiye edilen arlklaryla birlikte esas alnmtr.

SAYFA

TAHRBATSIZ MUAYENE
PERSONEL SINAV ARTNAMES YAYIN TARH
-PBS-04

REV. NO/TARH

6/14
19.12.2006
06/28.01.2010

TS EN ISO/IEC 17024:2004 PERSONEL BELGELENDRME SSTEM

izelge 5 - Notlandrma iin konular ve arlk faktrleri- pratik snav

Kalem Konu
Arlk faktr
Seviye 1
Tehizatn ayarlarnn dorulanmas ve
%20
1
fonksiyonlar dahil tehizat bilgisi
Snav numunesine TM uygulanmas. Bu, aadaki
ksmlardan oluur.
a- Seviye 2 iin, teknik seimi ve alma
artlarnn belirlenmesi,
b- Deney parasnn hazrlanmas (yzey durumu) %35
2
ve gzle muayene edilmesi,
c- Tehizatn kurulmas
d- Muayenenin yaplmas, ve
e- Muayene sonras ilemler.
Sreksizliklerin bulunmas ve raporlandrlmas ve
3
seviye 2 iin bunlarn karakterizasyonu (yeri, yn, %45
boyutlar ve tipi) ve deerlendirilmesi
4
Seviye 2 iin, seviye 1e ynelik yazl talimat
-

Seviye 2
%10

%20

%55
%15

4.2. Snavlarn yaplmas

Adayn, snavda geerli bir kimlik kart ve snav yapann veya gzlemcinin istei halinde gstermek
zorunda olduu resmi bir kimlik belgesi bulundurmas zorunludur.
Snav sresince snav kurallarna uymayan veya su ileyen veya sahtekrlk yapan herhangi bir aday,
bundan sonraki snavlara katlmaktan men edilir.
Aday, pratik snav iin kendi tehizatn kullanabilir.
4.3. Yeniden snav
Mesleki kurallara uymayan davranlar nedeniyle baarsz olan bir aday, yeniden bavurabilmek iin en
az 12 ay beklemek durumundadr.
Belgelendirme iin gerekli geer notu alamayan bir aday, belgelendirme kuruluunca kabul edilebilir
daha baka bir eitim almamsa, yeniden snav bir aydan daha erken ve baarsz olduu snav
tarihinden itibaren 12 aydan fazla olmamak artyla, snavn baarsz olduu ksmn (genel, zel veya
pratik) iki defaya mahsus olmak zere yeniden alabilir.
Yeniden yaplan snavda da baarsz olan bir aday, yeni adaylara uygulanan prosedre gre tekrar
bavuru yapmal ve snava girmelidir.
4.4. Snav muafiyeti
Ayn TM metodunda bir sektrden dier bir sektre geen Seviye 1 veya seviye 2 belgesine sahip kii,
yeni sektrle ilgili o metot iin sadece zel ve pratik snav almaldr.
5. Belgelendirme

SAYFA

TAHRBATSIZ MUAYENE
PERSONEL SINAV ARTNAMES YAYIN TARH
-PBS-04

REV. NO/TARH

7/14
19.12.2006
06/28.01.2010

TS EN ISO/IEC 17024:2004 PERSONEL BELGELENDRME SSTEM

Snavlarda baarl olan adaylarn belgelerinin dzenlenmesi ve adaylara teslim edilmesi ilemleri
UGETAM belgelendirme personeli tarafndan yrtlr. Belge dzenlenmemesi karar verilen adaylar
kararla ilgili bilgilendirilir.
5.1. Belgenin Geerlilik Sresi
Belgenin geerlik sresi en fazla be yldr. Geerlilik sresi, belgelendirme iin tm artlarn (eitim,
deneyim, snavda baar ve geerli gz muayenesi) karlanmas ile balar.
5.2. Yenileme
Geerliliin ilk periyodunun sresinin gemesi zerine ve ondan sonraki her on yl, aadakilerin retimi
ile ilgili olarak sertifikasyon kurumu tarafndan yeni bir be yllk sre iin sertifikasyon yenilenebilir:
a) Geen 12 ay ierisinde tatmin edici bir kesin grsel imtihan yapldnn yazl bir delili;
b) Sertifikasyon yenilemesinin talep ettii metot ve sektrde nemli bir kesintiye sebep olmayan ve
devam eden tatmin edici alma faaliyetlerinin belgeye dayal kant.
Eer 5.2.(b) yenileme alt maddesi kriteri tatmin edici deilse, bireye yeniden sertifikasyon iin msaade
olunacaktr.
5.3. Belgelerin Teslimi
Belgeler, belge sahibine imza karl veya belge sahibinin talebi halinde, Belge Talep Formundaki
adresine posta veya kargo ile gnderilir.
5.4. Belgenin Kaybedilmesi
Belge sahibi, belgesini geerlilik sresi iinde kaybettiini ve yeni belge dzenlenmesini dileke ile talep
eder. Bu talep Belgelendirme Komitesinin onayna sunulur ve uygun bulunur ise belge yenileme creti
alnarak kaybedilen belge bilgilerini ierir yeni bir belge dzenlenir.
5.5. Yeniden Belgelendirme
5.5.1. Yeniden sertifikasyon isteyen Seviye 1 ve 2 sertifika sahipleri yenileme iin 5.2.(a) ve (b)deki
kriterleri karlayacaklar ve 5.5.2yi salayacaklardr. Seri retim yapan sektrlerle alakal olarak tekrar
eden testler yapan operatrler durumunda, 5.5.3, 5.5.1in yerine kullanlabilir; bu alternatif yol sadece
UGETAM tarafndan tarif edildii ekliyle snrl alanda yeniden sertifikasyona imkan verecektir.
5.5.2. Sertifikada kapsam belirtilmi devam eden yetkiyi gsteren basitletirilmi prosedre baaryla
tamamlanm bir pratik imtihan organize edilir. Bu, yeniden geerli klnacak sertifikasyonun kapsamna
uygun test rneklerini test etmeyi, seviye 2 iin, ve seviye 1in kullanm iin uygun yazl ynergelerin
retimini ihtiva edecektir. Eer birey denenen her rnekten en az % 70 ve toplamda % 80 not ( Tablo
7deki klavuza gre deerlendirilecektir) almakta baarl olamazsa, btn sertifikasyon imtihannn
yeniden test edilmesine 7 gn sonra ve 6 aydan nce msaade edilecektir. Msaade edilen bir yeniden
test etmede baarsz olunmas durumunda, sertifikann geerlilik sresi ve bu seviye iin geri kazanma
sertifikasyonu uzatlmayacaktr, aday yeni bir sertifikasyon iin bavuracaktr. Bu durumda, elde edilen
herhangi bir dier geerli sertifikasyon herhangi bir imtihan muafiyeti salamayacaktr.
5.5.3. verenin yazl muvafakati ile alma alannda UGETAM tarafndan yaplan denetleme
esnasnda, yaplan almada devam eden yeterlilik baarl bir ekilde gsterilir. Denetleme, UGETAM
tarafndan yetkilendirilmi ve atanm deneti tarafndan gerekletirilecektir ve sertifikasyon
kapsamndaki grev eitlerini uygulayan sertifika sahibinin uygulamalarnn tatmin edici ekilde

SAYFA

TAHRBATSIZ MUAYENE
PERSONEL SINAV ARTNAMES YAYIN TARH
-PBS-04

REV. NO/TARH

8/14
19.12.2006
06/28.01.2010

TS EN ISO/IEC 17024:2004 PERSONEL BELGELENDRME SSTEM

yapldna ahitlik edecektir. Deneti, sertifikasyonun kapsamnn limitleri ile ilgili olarak tavsiyeleri de
ieren tamamyla dokmanter edilmi bir rapor yazacaktr. Yeniden sertifikasyonun kapsam ve mul
bu rapora bal olarak Sertifikasyon Kurumu tarafndan belirlenecektir. Bavuran fakat 5.5.2 maddesi
gerekliliklerini karlamayan adayn 5.5.1. maddesine gre yeniden sertifikasyon iin bir defa daha
giriimde bulunmasna msaade edilecektir.
5.6. Belge ptali, Talimata Aykr Hareket
a) Belgeli kii, baaryla tamamlad ek bir snavla belgesinin kapsamad dier bir endstri sektrne
getiinde,
b) Kiinin Belge Talep Formundaki beyan, bu artnamede belirtilen kurallar ve Logo/Marka Kullanm
Talimatna aykr bir davrannn tespitinden sonra UGETAM n talebi halinde,
c) Kiinin, ivereninin sorumluluu altnda yllk olarak girdii grme muayenesi sonucuna gre, grevini
yapmakta fiziki olarak yetersiz hale gelmi olmas durumunda,
d) Kiinin belgelendirildii metoddaki almalarnn nemli(1 sene) bir kesintiye uramas halinde
Belgelendirme geersiz saylr ve belge fesih edilir.
Ayrca, belge sahibi kiinin almalarnda menfi ynde bir deime olduunun veya uygulamalarn
belirlenen teknik esaslara uygun olmayarak yaptnn, yetkilerinin dna ktnn veya talimat ile
szlemenin dier hkmlerine aykr hareket ettiinin tespiti halinde belgesi fesih edilir.
Belgesi feshedilen kii belgenin asln fesih tarihinden itibaren 15 gn iinde UGETAM a iade etmekle
ykmldr.
UGETAM tarafndan belge kullanma szlemesi feshedilen ve belgesi geerliliini kaybeden kiinin yeni
bavurusu iin bir yl sre gemesi gereklidir.
5.6. tiraz ve ikayetler
Bavuru sahiplerinden, adaylardan, belgelendirilmi kiilerden ve onlarn iverenlerinden ve dier
kesimlerden belgelendirme sreci ve kriterleri konusunda itiraz ve ikayetlerin olmas halinde,
itiraz/ikayet sahibi UGETAM Koordinatrlnden veya www.ugetam.com web sitesinden temin
edilebilecek F-PBS-03._.01 tiraz ve ikayet Bavuru Formunu doldurur ve imzalayarak (ahsen
mracaat yapld ise) UGETAM Koordinatrlne teslim eder/www.ugetam.com web sitesinden
gnderir.
Yaplan snava ilikin, snavda kullanlan tehizat ve snav paras veya numuneleriyle ilgili itiraz /ikayet
snav tarihinden itibaren 30 gn iinde yaplmaldr.
tiraz/ ikayet aadaki konularda olabilir,

Belgelendirme kararna itiraz veya ikayet

Snav sonucuna itiraz veya ikayet
Snav sorularna itiraz veya ikayet
Snav yapanla ilgili tiraz veya ikayet
Hatal belge veya logo kullanmna ilikin ikayet
Belgelendirme programna ve/veya kapsamna ilikin itiraz veya ikayet
Duyurularla ilgili itiraz veya ikayet
Dier

SAYFA

TAHRBATSIZ MUAYENE
PERSONEL SINAV ARTNAMES YAYIN TARH
-PBS-04

REV. NO/TARH

9/14
19.12.2006
06/28.01.2010

TS EN ISO/IEC 17024:2004 PERSONEL BELGELENDRME SSTEM

UGETAM a yaplan tiraz ve ikayetler 30 gn ierisinde sonulandrlr. Karar itiraz/ikayet sahibine

bildirilir.
EK-1:

Tahribatsz Muayene Eitim Konu erikleri

SEVYE 1 (LEVEL 1)
1.1
Physical principles
Oscillations, waves, sound waves,
continuous wave, pulse. Frequency,
velocity of propagation, wavelength,
types of waves
Fiziksel ilkeler
Titreimler, dalgalar, ses dalgalar,
srekli dalga, darbe. Frekans,
yaylma, dalga boyu, dalga, dalga
trleri
1.2
Principles of reflection of sound
waves on perpendicular incidence,
effect of the coupling mediums on
incidence of beam

ULTRASONK TEST

SEVYE 2 (LEVEL 2)
1.1
Physical principles
Spectral composition of ultrasonic
pulses

1.2

1.4

1.5

1.6

Al nlamada ses dalgalarnn

yansma ve krlma prensibi, elik
dnda malzemelerde zel
durumlar iin geli as
hesaplamas:
Tam dalga dnm ve boyuna
dalgalar toplam yansmas
Interpretation of boundary echos
Second-trace echos through grazing
incidence of longitudinal waves and
additional echos on radial incidence
of cylindrical material
Snr ekolarnn deerlendirilmesi,
Boyuna dalgalarn
imlenmesinden ve silindirik
paralardaki ilave dalgalarn glge
eko oluturmas
Influence on sound waves of
reflectors of various sizes (reflection
and scattering)
eitli ebatlarda ve reflektr ses
dalgalar zerinde Etkisi
(yansmas ve salmas)
Reflection depending on varying
size, shape and position of reflector
(principle)
Yansma boyutu, ekli ve reflektr

behaviour of sound waves on

perpendicular incidence, acoustic
impedance, reflection and
transmission factor

1.2

Dik gelite ses dalgalarnn

davran, akustik empedans,
yansma ve iletim faktr

In geliine temas svsnn

etkileri

Principle of reflection and refraction

of sound waves on inclined
incidence, calculation of the angle of
incidence for materials other than
steel, special cases:
almost complete wave
transformation and total reflection of
longitudinal waves

Fiziksel ilkeler
Farkl tipte Elastik dalgalar; ses
dalgalarnn hz dalm

Fiziksel ilkeler
Ultrasonik darbelerin spektral
bileimi

Dik al olarak gelen ses

dalgalarnn yansma prensipleri,

1.3

SEVYE 3 (LEVEL 3)
1.1
Physical principles
Elastic waves of different types;
velocity dispersion of waves

1.3

Behaviour of sound waves on

inclined incidence,
Law concerning refraction
(reflection, refraction, wave
tranformtion)
beam displacement
deeper knowledge

Behaviour of sound waves on

perpendicular incidence;
ultrasonic transmission through the
boundary of two media separated
by a thin layer of liquid
Dik gelite ses dalgalarnn
davran;

1.3

iki medya ince bir tabaka ile

ayrlan snr zerinden ultrasonik
sv iletim
Behaviour of sound waves on
inclined incidence,
sound pressure value on inclined
incidence

Al nlamada ses dalgalarnn

davranlar

Al nlamada ses dalgalarnn

davranlar,
Krlma kanunlar (yansma,
krlma, dalga dnm)

Al nlamalarda ses basnc

deeri

In deplasman
1.4

Interpretation and prediction of

boundary echos
Prediction on known shape of test
object and condition of incidences

1.4

Snr ekolarnn
deerlendirilmesi

Snr ekolarnn tahmini ve

deerlendirilmesi

ekli bilinen test paralarnn

tahmini ve nlama artlar.
1.5

1.6

Influence on sound waves of

reflectors of various sizes
(reflection, scattering, diffraction,
interference)
eitli byklkteki reflektr
ses dalgalar zerinde Etkisi
(yansma, salma, krnm,
giriim)
Reflection of defined reflectors
Laws concernlng distance and size
of backwall, cross-hole and disc.
Possibillties of conversion.

Interpretation and prediction of

boundar echos

1.5

Influence on sound waves of

reflectors of various sizes
eitli byklkteki reflektr ses
dalgalar zerinde Etkisi

1.6

Reflection of geometrically defined

reflectors
Yansma geometrik tanmlanm
bir reflektr

SAYFA

TAHRBATSIZ MUAYENE
PERSONEL SINAV ARTNAMES YAYIN TARH
-PBS-04

REV. NO/TARH

10/14
19.12.2006
06/28.01.2010

TS EN ISO/IEC 17024:2004 PERSONEL BELGELENDRME SSTEM

(prensibi) pozisyonu deien bal

1.7

Principle of generation and reception

of ultrasonic waves;
mode of operation of probes
Nesil ve ultrasonik dalgalar
resepsiyon prensibi;
probun alma modlar

1.7

1.8

Sound field
(Inflvence of frequency, sound
velocity and size of transducer,
estimate of length of near field, far
field and divergence of sound field)
Ses alan
(Inflvence frekans, ses hz ve
dntrc bykl, yakn
alan uzunluu tahmini, uzak alan
ve ses alan ayrl)

1.8

1.9

Influence of properties of objects on

sound propagation (sound velocity,
sound attenuation, surface shape
and condition)
Ses yaylmas zerine
nesnelerinin zellikleri Etkisi (ses
hz, ses zayflama, yzey ekli ve
koul)

1.9

SEVYE 1 (LEVEL 1)
1.1
Nature of penetrating radiation
-electromagnetic and corpuscular
radiation
-x- and gamma-rays
-wavelength
-x-ray spectra, gamma-rays spectra
-keV and KVp
-Intensity/ inverse square law
Radyasyonun doas
-elektromanyetik radyasyon ve
eritrosit
-x-ve gama nlar
-dalga boyu
-x-n spektrumu, gama nlar
spektrumlar
-keV ve KVp
-iddeti / ters kare yasas
1.2
Elements of radiographic decay

Comparison with real flaws.

Tanmlanm reflektr yansmas
Yasalar mesafe ve backwall
bykl, apraz delik ve disk
concernlng.
Dnm Possibillties.
Gerek kusuru ile
karlatrlmas.
Generation of ultrasonic waves
Electromechanic transducer
(piezoelectric, magnetostrictive
and electrodynamic effect)
mode of operation of probes
Nesil ultrasonik dalgalar
Elektromekanik dntrc
(magnetostrictive piezoelektrik
ve elektrodinamik etkisi)
prob alma modu
Sound field
Calculation and estimation of
characteristic values from the view
of measuring practice (near field,
far field, divergence, beam spread)
deeper knowledge
Ses alan
Hesaplanmas ve karakteristik
deerlerin kestirim (yakn, uzak
alan, diverjans, n yaymak)
alannda pratik lm
grnmnde
derin bilgi
Influence of properties of object on
sound propagation
Sound attenuation (cause, effect
and principle for measuring)
surface shape and condition
(change of sound field, effect on
echo amplitude, change of velocity
of propagation (distortion of
wavefront, cause, effect and
principle for measurement)
Ses yaylmas zerine nesnenin
zelliklerini Etkisi
Ses Emilimi (neden, etki ve ilke
lmek iin) yzey ekli ve
durumu ses alan, yank genlik,
yaylma hz deitirmek
dalgacephesi, neden, sonu ve
ilke lm iin zerinden
(bozulma) zerine etkisi
(deitir

RADYOGRAF TEST

1.7

Generation of Properties of the

transducer (nominal and working
frequency and bandwith)
Nesil zellikleri Dntrc of
(nominal ve frekans ve bant
genilii alma)
Generation of ultrasonic waves
Ultrasonik ses dalgalarn retimi

1.8

Sound field, focussing

Ses alan, odaklama

1.9

Influence of properties of objects on

sound propagation
Ses yaylmas zerine
nesnelerinin zellikleri etkisi

SEVYE 2 (LEVEL 2)
1.1
same as level 1
Seviye 1 ile ayn

SEVYE 3 (LEVEL 3)
1.1
same as level 2
Seviye 2 ile ayn

1.2

1.2

same as level 1

same as level 2

SAYFA

TAHRBATSIZ MUAYENE
PERSONEL SINAV ARTNAMES YAYIN TARH
-PBS-04

REV. NO/TARH

11/14
19.12.2006
06/28.01.2010

TS EN ISO/IEC 17024:2004 PERSONEL BELGELENDRME SSTEM

1.3

1.4

- gamma-rays/ gamma-ray spectra/

radioactivity/ half-life of a source/
natural and artificial sources
Radyoaktif elementlerin
zayflamas
- Gama nlar / gama n
spektrumlar / radyoaktivite / yar
mr / doal ve yapay kaynaklar
Elements of radiation
absorption
- absorption laws, cross-sections for
absorption & scattering
Radyasyon emme Unsurlar
- Absorpsiyon kanunlar, apraz
emilimi ve salma
Interaction between penetrating
radiation and matter - absorption/
scattering/ photo electric
effect/coherent and incoherent
scattering/ pair production
photo electric effect/coherent and
incoherent scattering/ pair
production
- absorption coefficient/ selective
absorption
- half value layer

+ measurement of intensity and

understanding of Gy.h.m./Bq (or
R.h.m./Ci)
Seviye 1 ile ayn
+ Younluun lm
Gy.hm /Bq (veya RHM / Ci)
deerlerini kavramak
1.3

1.4

+ disintegration mechanism/
product of isotopes/ selection of
source
Seviye 2 ayn
+ Paralanma mekanizmas /
izotop rnler / kaynak seimi

same as level 1
+ fields of application
+ Particles: alpha and beta
particles, neutrons
Seviye 1 ile ayn
+ Uygulama alanlar
+ Paracklar: alfa ve beta
paracklar, ntron
same as level 1
+ calculation of attenuation
coefficients
+ interaction of charged particles
with matter
Seviye 1 ile ayn
+ Zayflatma katsaylarnn
hesaplanmas
+ Ykl paracklarn madde ile
etkileimi

1.3

same as level 2
Seviye 2 ile ayn

1.4

same as level 2
+ neutron atbsorption and
scattering differences with x- and
gamma-rays
+ calculation of attenuation
coefficient of compounds and
mixtures
+ absorption edges
Seviye 2 ile ayn
+ Ntron atbsorption ve x ile
salma farkllklar ve gama
nlar
+ Zayflama bileikler ve
karmlarn katsays
hesaplanmas
+ Emme kenarlar

Malzeme ve nfuz eden radyasyon

arasndaki etkileim Absorblanma/ salma / fotoelektrik
etkisi / salma / ift retimi
- Sourma katsays / seici emme
- Yar deer kalnlklar
1.5

Ionization measurement and units

- radiation detection by
ionization
- exposure/ radiation absorbed dose/
dose equivalent/ dose rate
yonlama lm ve birimleri
Iyonizasyon tarafndan - radyasyon
alglama
- Pozlama / radyasyon absorbe doz
/ doz edeeri / doz oran

1.5

same as level 1
Seviye 1 ile ayn

1.5

same as level 2
+ calculation of radiation absorbed
dose for specific situations
Seviye 2 ile ayn
zel durumlar iin + radyasyon
hesaplama absorbe doz

1.6

Principles of x- or gamma-ray
detection by film/ fluorescent material/
electronic devices
x-veya gama nlarnn film
tarafndan alglanmas / floresan
malzeme / elektronik cihazlar

1.6

same as level 1
+ measuring accuracy
+ limits of application (energyrange)
Seviye 1 ile ayn
+ lme doruluu
+ Uygulama snrlar (enerjiaralk)

1.6

same as level 2
Seviye 2 ile ayn

SEVYE 1 (LEVEL 1)
1.1
Basic knowledge of liquid pentetrant
testing
Sv pentetrant test ile ilgili temel
bilgiler

SIVI PENETRANT TEST

SEVYE 2 (LEVEL 2)
1.1
same as level 1
Seviye 1 ile ayn

SEVYE 3 (LEVEL 3)
1.1
Physical properties
Fiziksel zellikler

1.1.1

1.1.2

Basic data on physico-chemical

properties of the material used in
liquid
penetrant testing - surface tension
viscosity etc.
Sv penetranta kullanlan
malzemelerin fiziksel ve
kimyasal zellikleri
yzey gerilimi viskozite vb
Physical phenomena at the
interfaces:

SAYFA

TAHRBATSIZ MUAYENE
PERSONEL SINAV ARTNAMES YAYIN TARH
-PBS-04

REV. NO/TARH

12/14
19.12.2006
06/28.01.2010

TS EN ISO/IEC 17024:2004 PERSONEL BELGELENDRME SSTEM

Interfacial tension, wettability,
miscibility, emlsification etc.

1.1.3
1.2

1.3
1.3.1
1.3.2

1.3.3

Purpose of liquid penetrant testing

and field of application
Sv penetrant testin amac ve
uygulama alanlar
Liquid penetrant materials
Sv penetrant malzemeler
Penetrants
Penetrantlar
Materials for excess penetrant
removal
Fazla penetrant temizlemek zere
kullanlan malzemeler
Developers
Gelitiriciler

SEVYE 1 (LEVEL 1)
1.1
Theory of Magnetism
Manyetizma teorisi
1.1.1
Fundamentals - Effects of
magnetisation - Fields of
application
Temeller
Manyetizasyon etkisi
Uygulama alanlar
1.1.2
Magnetic materials
Manyetik malzemeler
1.1.3
Permanent (Bar)magnet
Kalc (Bar) mknats
1.1.4
Magnetic poles
Manyetik kutuplat
1.1.5
Magnetic forces
Manyetik kuvvetler
1.1.6
Magnetic field
Manyetik alan
1.1.7
Magnetization techniques
Manyetizasyon teknikleri
1.1.8
Permeability
Manyetik geirgenlik

1.2

1.3
1.3.1

1.2.1

1.2.2

Magnetization by means of
Electric Current
Elektrik akm yoluyla
mknatslanma
Field around a straight conductor
and field in a current-carrying coil
Merkezi iletkenle manyetiklenme
Bobinle manyetikleme
Definition of magnetic field
direction field-strength magnetic
flux and flux-density
Manyetik alan yn, manyetik
alan tanm, manyetik alan gc
ve manyetik ak younluu
tanmlar

same as level 1
Seviye 1 ile ayn
same as level 1
Seviye 1 ile ayn

1.3.2

1.3
1.3.1
1.3.2

same as level 1
Seviye 1 ile ayn
1.3.3

same as level 1
Seviye 1 ile ayn

MANYETK PARACIK TEST

1.3.3
1.3.4

same as level 2
Seviye ile 2 ayn
same as level 2
Seviye ile 2 ayn
same as level 2
Seviye ile 2 ayn
same as level 2
Seviye ile 2 ayn
Codification table according to
national Standard
Ulusal standart gre kodlama
tablosu

SEVYE 2 (LEVEL 2)
1.1
same as level 1
Seviye 1 ile ayn
1.1.1 same as level 1
Seviye 1 ile ayn

SEVYE 3 (LEVEL 3)
1.1
same as level 2
Seviye 2 ile ayn
1.1.1 same as level 2
Seviye 2 ile ayn

1.1.2

same as level 1
Seviye 1 ile ayn
same as level 1
Seviye 1 ile ayn
same as level 1
Seviye 1 ile ayn
same as level 1
Seviye 1 ile ayn
same as level 1
Seviye 1 ile ayn
same as level 1
Seviye 1 ile ayn
same as level 1
Seviye 1 ile ayn
Dia- Para- and Ferro-magnetic
effects
Dia-Para ve Ferro-manyetik
etkileri
same as level 1
Seviye 1 ile ayn

1.1.2

1.2

same as level 2
Seviye 2 ile ayn

1.2.1

same as level 1
Seviye 1 ile ayn

1.2.1

same as level 2
Seviye 2 ile ayn

1.2.2

same as level 1
Seviye 1 ile ayn

1.2.2

same as level 2
Seviye 2 ile ayn

1.2.3

Calculation of field strength for

1.2.3

same as level 2

1.1.3
1.1.4
1.1.5
1.1.6
1.1.7
1.1.8
1.1.9

1.2

1.2
same as level 1
Seviye 1 ile ayn

Arayzeylerdeki fiziksel olaylar:

Arayzey gerilimi, slatma,
karabilirlik, emlsiyonlama
vb.
Wetting agents
Islatma aralar
same as level 2
Seviye ile 2 ayn

1.2

1.1.3
1.1.4
1.1.5
1.1.6
1.1.7
1.1.8
1.1.9

same as level 2
Seviye 2 ile ayn
same as level 2
Seviye 2 ile ayn
same as level 2
Seviye 2 ile ayn
same as level 2
Seviye 2 ile ayn
same as level 2
Seviye 2 ile ayn
same as level 2
Seviye 2 ile ayn
same as level 2
Seviye 2 ile ayn
same as level 2
Seviye 2 ile ayn

SAYFA

TAHRBATSIZ MUAYENE
PERSONEL SINAV ARTNAMES YAYIN TARH
-PBS-04

REV. NO/TARH

13/14
19.12.2006
06/28.01.2010

TS EN ISO/IEC 17024:2004 PERSONEL BELGELENDRME SSTEM

1.2.4
1.2.5

1.2.6

1.2.7
1.2.8

1.2.9

current carrying conductors and

coils
Merkezi iletken ve bobinlerin
alan iddetlerinin hesablanmas
Homogeneous magnetic field
Homojen manyetik alan
Interconnection between
magnetizing force, flux-density
and permeability
Magnetikleme kuvveti, akyounluk ve geirgenlik
arasndaki ba
Virgin curve, hysteresis loop
Virgin erisi, histerezis
dngs
Curie-temperature
Curie scakl
Influence of ferromagnetic
material to the magnetic field
Manyetik alan iin
ferromanyetik malzeme etkisi
Measurement of strength of the
magnetic field
Manyetik alan gcnn lm

Seviye 2 ile ayn

1.2.4
1.2.5

1.2.6

same as level 2
Seviye 2 ile ayn

1.2.7

same as level 2
Seviye 2 ile ayn
same as level 2
Seviye 2 ile ayn

1.2.8

1.2.9

same as level 2
Seviye 2 ile ayn

1.2.1
0

Electrical circuit, resistance,

influence of temperature, Ohm's
Law
Elektrik devresi, diren, s
etkisi, Ohm Kanunu
Power sources
G kaynaklar
Measurement of current and
voltage
Akm ve gerilimin lm
Magnetic circuit, reluctance, Ohm's
Law in the magnetic circuit
Manyetik devre, isteksizlik,
manyetik devrede Ohm Kanunu
Causes of magnetic lines of force
Manyetik alan kuvvetlerinin
nedenleri
Influence of material to the
magnetic field
Malzemenin manyetik alana
etkisi
Calculation of a magnetic circuit
Manyetik devre hesaplanmas
Superimposition of magnetic fields
Manyetik alanlarn
Superimposisyonu
same as level 2
Seviye 2 ile ayn
same as level 2
Seviye 2 ile ayn

1.2.1
1
1.2.1
2
1.2.1
3

1.2.1
4
1.2.1
5

1.2.1
6
1.2.1
7
1.3
1.3.1

Magnetic Leakage Fields

Kaak Manyetik Alanlar
Leakage-Fields:
-origin
-Technical relevance of leakagefield around discontinuities
Kaak-Alanlar:
- Sebebi
- Sreksizliklerin etrafndaki
kaak alann teknik ilikisi

1.3
1.3.1

1.3.2

1.3.3

same as level 2
Seviye 2 ile ayn
same as level 2
Seviye 2 ile ayn

same as level 1
Seviye 1 ile ayn
same as level 1
Seviye 1 ile ayn

1.3

Influence of direction and shape of

the defect on the build-up-effect
Oluum etkisinde hatann ekli
ve ynnn etkisi
Build-up-effect by using magnetic
particles
Build-up-manyetik paracklar
kullanlarak etkisi

1.3.2

same as level 2
Seviye 2 ile ayn

1.3.3

same as level 2
Seviye 2 ile ayn

1.3.4

Reasons for the creation of

leakage fields:

1.3.1

SAYFA

TAHRBATSIZ MUAYENE
PERSONEL SINAV ARTNAMES YAYIN TARH
-PBS-04

REV. NO/TARH

14/14
19.12.2006
06/28.01.2010

TS EN ISO/IEC 17024:2004 PERSONEL BELGELENDRME SSTEM

1.3.5

-differences in cross-section
-Material segregation
-Differences in permeability
Sznt alanlarnn olumasnn
nedenleri
-aras farkllklar blm
-Malzeme segregasyonu
-Geirgenlik farkllklar
Detection of leakage field:
-Magnetic particle
-Probes
-Intermediate buffers
Sznt alannn tespiti:
-Manyetik parack
-Problar
-Ara tamponlar