You are on page 1of 11

Danh t trong ting c

Vietsciences-T n

(phn 2)
09/04/2006

Chng trnh c ng
Danh t trong cu ting c
I) Vi trng hp khc v Akkusativ
a) Cm ng t
b) Gii t i hi Akkusativ
c) Trng t Akkusativ
II) Khi nim v Dativ
II) Qui tc bin th cho danh t v mo t
IV) i t dies-, jen- v welchV) Tnh t i cng danh t
VI) i t s hu
VII) Cc i t nhn xng
VIII) Gii t i hi Dativ
IX) Cu nghi vn vi Dativ
X) Nhn xt v th t ca tc t gin tip trong cu

Chng ta lm quen vi mt cu trc


cu n gin nht ca ting c l
ch t - ng t - tc t (trc tip hay
b ngha cho ch t)
v cch bin th ca danh t khi ng vai
tr cc vai tr tng ng nh ch t:
Nominativ, tc t trc tip: Akkusativ,
tc t b ngha cho ch t: Nominativ.
S d phi i dng danh t l v cu ting c khng p t mt th t nht
nh no cho cc vai tr ch t hay tc t (v c ng t na, tuy ng t
tng i d nhn ra hn), tc l c th c dng cu nh
tc t - ng t - ch t
chng hn. V nh cc th d trong bi trc cho thy, qui tc bin th ny
khng ch p dng cho mt danh t ng ring l m cho c cm t trong cc
vai tr (chng hn nhng cm t bao gm mo t, danh t, i t v cc
tnh t ph ngha i cng). Chng ta bit Nominativ ng thi cng l dng
gc ca danh t nn c th coi nh khng c tc dng g. Cn Akkusativ cng
rt n gin v ch lm bin dng mt s rt t cc danh t ging c (cn gi l
danh t yu - schwache Substantiven) v ngoi ra ch lm bin th cc mo t,
tnh t hay i t ging c thi.

I) Vi trng hp khc v Akkusativ


a) Cm ng t
ng t ting c nhiu khi li l mt t hp bao gm ng t chnh v tnh t,
danh t, ng t hay mt cm t no khc. Nguyn tc tc t trc tip Akkusativ vn p dng trong nhng trng hp ny - nu tng thch vi
ngha ca cm ng t. Th d:
Das Essen dort ist das Geld wert - thc n tht ng ng tin
Cm ng t trong th d trn l: ist ... wert (ng/c gi tr l) v tc t trc
tip l das Geld (tin) th Akkusativ. (Trong trng hp ny c khi ngi ta
cn ni l tnh t wert i hi phi i vi Akkusativ. D gii thch cch no i
na th chng ta cn lu l cm ng t nh trn khng phi l ng t ghp
m ting c c rt nhiu.)

b) Gii t i hi Akkusativ
Ngoi ra, c nhiu gii t (Prpositionen) lun lun i hi cm t i cng phi
dng Akkusativ nh durch - xuyn qua/do/v, fr - /cho (tng t ting
Phppour), gegen - i vi/v pha/ngc li/khong, ohne - khng c (ngha
en tng t ting Anh: without, ting Php: sans), um - , quanh, lc. Th
d:
Dieser Weg fhrt durch das (durchs) Tor - ng ny phi qua cng
Sie arbeiten fr ihren Lebensunterhalt - H lm vic kim sng
Er schwimmt gegen die Strmung - Hn bi ngc ging nc
Ohne meinen Vater fhle ich mich hilflos - Thiu cha ti cm thy lc lng
Der Hund luft um das (ums) Haus - Con ch chy quanh nh
Chng ta nhn thy gii t durch khi i vi mo t das c th vit (v ni)
thnh durchs. Tng t: fr das frs, um das ums.
Trn y ch l mt s gii t thng dng i vi Akkusativ. Mt s gii t khc
vi cng tnh cch ny
l: bis, per, pro, betreffend, gen , je, sonder, wider (gen,sonder l nhng
t xa, ch cn dng trong vi thnh ng). Ngoi ra cn nhiu gii t ch trong
trng hp no mi i hi Akkusativ m chng ta s lm quen cc phn
sau.

c) Trng t Akkusativ
Trong ting c c nhiu trng hp mt cm t ng vai tr trng t trong cu
v lun xut hin th Akkusativ. Thng th cc trng t ny dng ni r

thi gian (theo ngha rng) mt s kin no din ra. Th d:


Er besucht jeden Monat seine Mutter - C mi thng hn li n thm m (
y jeden Monat l trng t Akkusativ, seine Mutter cng Akkusativ nhng
do vai tr tc t trc tip)
Ich bin den ganzen Weg zu Fu gelaufen - Ti li b nguyn c qung ng
n y th chng ta tm chia tay vi Akkusativ v lm quen vi mt dng khc
m danh t ting c thng gp phi l Dativ.

II) Khi nim v Dativ


Ni chung, th Dativ biu hin cho vai tr tc t gin tip trong cu. Tc t gin
tip c nhim v lm sng t thm hnh ng hoc tnh cch ca ch t, tc l
b ngha - mt cch gin tip - cho ng t c lin h trong cu. Th d:
Der Matrose schreibt seinem Freund einen Brief - Ngi thy th vit mt l
th cho bn
hoc
Meine Schwester bleibt ihrem Ideal treu - Em gi ti vn trung thnh vi l
tng ca mnh
y "seinem Freund" (cho bn ca anh ta) th Dativ l tc t gin tip b
ngha cho ng t "schreibt" (vit), cn "einen Brief" (mt l th) th
Akkusativ v l tc t trc tip nh chng ta bit. Tng t, "ihrem Ideal"
(vi l tng ca c) th Dativ l tc t gin tip b ngha cho ng t
"treubleiben" (vn trung thnh).
Cng nh trong trng hp Akkusativ, danh t bin th thnh dng Dativ ct
ngi ta c th nhn bit c l ang gi vai tr g trong cu. Thc vy, ngi
ta cng c th ni:
Seinem Freund schreibt der Matrose einen Brief (c dng: tc t gin tip ng t - ch t - tc t trc tip), hay l
Einen Brief schreibt der Matrose seinem Freund (c dng: tc t trc tipng t - ch t - tc t gin tip)
vi cng mt ngha nh vy.
Nhng ng t c th (hoc cn) c b ngha bng tc t gin tip th
Dativ thng l nhng ng t

m t nhng hnh ng cho hay nhn, chng hn


nh: geben (a), nehmen (ly), bringen (em), schicken (gi), leihen (
mn), ... trong c ngha en ln ngha bng, hay tru tng hn mt

cht nh: helfen (gip), glauben (tin), dienen (phc v) ...

m t s din t tng, chng hn


nh: sagen (ni), erzhlen (k), antworten (tr li), zeigen (ch ra, by
t), erklren (gii thch), raten (khuyn), ...

m t s tng quan hay mi lin h, chng hn nh: gehren (thuc


v), hneln (ging), entsprechen (tng ng)...

Nhn k chng ta thy cc ng t ny u th hin mt s tng tc no


gia hai hoc ba i tng: mt i tng vai ch ng (ch t - Nominativ),
mt vai th ng (tc t trc tip - Akkusativ) v cn li l i tc ca vai ch
ng (tc t gin tip - Dativ). D nhin khng hn lc no cng cn c ba i
tng, nhng nu c vai tr i tc vi vai ch ng th vai c biu hin
bng th Dativ:
Ich helfe meiner Familie - ti gip gia nh ti
Das Mdchen glaubt ihm - c gi tin hn
i tc trong cc th d trn l "meiner Familie" (gia nh ti), "ihm" (hn ta)
u th Dativ, trong khi vai b ng th hoc khng c, hoc khng c ni r
(chng hn: tin chuyn g).

II) Qui tc bin th cho danh t v mo t

Maskulinum
schwacher
Maskulinum
Femininum
Neutrum

Nominativ

Dativ

Singular

der Knig (vua)

dem Knig

Plural

die Knige

den Knigen

Singular

der Mensch (con ngi)

dem Menschen

Plural

die Menschen

den Menschen

Singular

die Mutter (m)

der Mutter

Plural

die Mtter

den Mttern

Singular

das Haus (nh)

dem Haus(e)

Plural

die Huser

den Husern

Theo th danh t s t khng thay i khi chuyn qua Dativ (ngoi tr phn
ln cc danh t n m v l do tit tu trong cu m c th - v rt thng,
tuy trn nguyn tc th khng bt buc - c thm phm ui -e). Ngoi l l
cc danh t yu ging c m bi trc gii thiu, chng mang thm phn
ui -(e)n khi chuyn sang Dativ. Cnh cc mo t xc nh i
thnh dem (nu l ging c hay ging trung tnh) hay der (nu l ging ci).
Danh t s nhiu u nhn thm phn ui -n hoc -en (nu cha c sn)

khi chuyn sang Dativ. V mo t ca chng u bin thnh den.


Mo t bt nh ein- cng thay i tng t khi chuyn sang Dativ:
ein
Maskulinum
schwacher
Maskulinum
Femininum
Neutrum

Nominativ

Dativ

Singular

ein Sitz (ch ngi)

einem Sitz(e)

Plural

Sitze

Sitzen

Singular

ein Student (sinh vin) einem Studenten

Plural

Studenten

Studenten

Singular

eine Frau (n b)

einer Frau

Plural

Frauen

Frauen

Singular

ein Buch (sch)

einem Buch(e)

Plural

Bcher

Bchern

IV) i t dies-, jen- v welchNh thy trng Nominativ v Akkusativ, cc i


t dies-, jen- v welch- bin th tng t nh cc mo t xc
nh der/die/das bng cch nhn ly phn ui tng ng ca cc mo t ny
(i t jen- c s dng ging nh dies- ):
dies-/welch-

Nominativ

Dativ

Singular

dieser Sitz (ch ngi)


welcher Sitz

diesem Sitz(e)

Plural

diese Sitze
welche Sitze

diesen Sitzen
welchen Sitzen

Singular

dieser Student (sinh


vin)
welcher Student

diesem Studenten
welchem Studenten

Plural

diese Studenten
welche Studenten

diesen Studenten
welchen Studenten

Singular

diese Frau (n b)
welche Frau

dieser Frau
welcher Frau

Plural

diese Frauen
welche Frauen

diesen Frauen
welchen Frauen

dieses Buch (sch)


welches Buch

diesem Buch(e)
welchem Buch(e)

Maskulinum

schwacher
Maskulinum

Femininum
Neutrum

Singular

Plural

diese Bcher
welche Bcher

diesen Bchern
welchen Bchern

V) Tnh t i cng danh t


Tnh t i cng ( b ngha cho) danh t Dativ cng c bin th theo.
Tng t nh Nominativ v Akkusativ, phi phn bit hai trng hp sau:
der/die/das/
dies-/welch-/
ein-

Nominativ

Dativ

der weiche Sitz (ch ngi


dem weichen Sitz(e)
Singular m i)
einem weichen Sitz(e)
Maskulinum
ein weicher Sitz
Plural

die weichen Sitze

der junge Student (cu


schwacher Singular sinh vin tr)
ein junger Student
Maskulinum
Plural
die jungen Studenten
Femininum

Neutrum

den weichen Sitzen


dem jungen Studenten
einem jungen Studenten
den jungen Studenten

die mutige Frau (ngi


Singular n b can m)
eine mutige Frau

der mutigen Frau


einer mutigen Frau

Plural

den mutigen Frauen

die mutigen Frauen

das gute Buch (cun sch


dem guten Buch(e)
Singular hay)
einem guten Buch(e)
ein gutes Buch
Plural

die guten Bcher

den guten Bchern

Ni chung, tnh t kp gia mo t v danh t khi Dativ lc no cng mang


phn ui -(e)n. Xin lu l khc vi trng hp Nominativ v Akkusativ,
y mo t bt nh s t ein- cng tc ng ln tnh t ging nh cc mo t
xc nh der / die / das / welch- / dies- / jen-.
Cn khi khng c mo t th cc tnh t mang phn ui tng ng ca cc mo
t xc nh dem (Mask.)/der (Fem.)/dem (Neutr.) hay den (Pl.):
khng c mo t
Maskulinum Singular

Nominativ

Dativ

weicher Sitz (ch ngi m weichem Sitz(e)


i)

Plural
schwacher Singular
Maskulinum
Plural
Femininum

Neutrum

weiche Sitze

weichen Sitzen

junger Student (cu sinh


jungem Studenten
vin tr)
junge Studenten

jungen Studenten

Singular

mutige Frau (ngi n


b can m)

mutiger Frau

Plural

mutige Frauen

mutigen Frauen

Singular

gutes Buch (cun sch


hay)

gutem Buch(e)

Plural

gute Bcher

guten Bchern

VI) i t s hu
Khi Dativ cc i t s hu (Possessivpronomina) bin th v c tc dng ln
cc tnh t nh sau:
Possessivpron.

Nominativ

Dativ

Singular

mein Sitz
unser weicher Sitz

meinem Sitz(e)
unserem weichen Sitz(e)

Plural

deine Sitze
seine weichen Sitze

deinen Sitzen
seinen welchen Sitzen

Singular

ihr Student
euer junger Student

ihrem Studenten
eurem jungen Studenten

Plural

eure Studenten
ihre jungen Studenten

euren Studenten
ihren jungen Studenten

Singular

deine Frau
seine mutige Frau

deiner Frau
seiner mutigen Frau

Plural

unsere Frauen
eure jungen Frauen

unseren Frauen
euren jungen Frauen

Singular

mein Buch
Ihr gutes Buch

meinem Buch(e)
Ihrem guten Buch(e)

Plural

deine Bcher
Ihre guten Bcher

deinen Bchern
Ihren guten Bchern

Maskulinum

schwacher
Maskulinum

Femininum

Neutrum

VII) Cc i t nhn xng

Nominativ ich du er
Dativ

es

sie wir ihr

sie

Sie

mir dir ihm ihm ihr uns euch ihnen Ihnen

Th d: Wir helfen dir und deiner Familie - ti ti gip ch v gia nh ch

VIII) Gii t i hi Dativ


Trong ting c c nhng gii t (Prpositionen) i hi danh t i cng phi
mt th nht nh.
Nhng gii t sau y lun lun i hi dng Dativ cho nhng t i cng: aus t (u ra), auer - ngoi tr, bei - /ang/cnh (bn)/..., mit vi/bng, nach - sau/theo , seit - t khi, von - t/bng/vi, zu - ti
(u)/cho n. Th d:
Er geht den ganzen Tag nicht aus dem Haus - C ngy hn khng ra khi nh
Auer ihrer Freundin kennt Ute niemand hier - Ngoi c bn ra Ute chng quen
ai y
Du kannst bei mir wohnen - Anh c th nh ti
Sind Sie mit dem Zug gekommen? - ng n bng xe la ?
Ich gehe gleich nach dem Essen - n xong ti i ngay
Seit dem Kauf liegt dieses Buch nur auf dem Regal - T khi mua v quyn sch
ny ch nm trn k
Von diesen Hgeln flieen viele kleine Bche - T nhng ngn i ny c nhiu
ging sui nh chy ra
Wann gehst du zur Schule? - Chng no em i hc?
Trong th d cui chng ta thy gii t zu bin thnh zur - l dng ni v vit
tt ca zu der. Tng t: zu dem bin thnh zum. Tht ra cch ni v vit tt
ny cng l dng chun ch khng phi ch ph bin khi m thoi. V do
khi ni hay vit tch ra thnh zu der hay zu dem c th l c dng khc i
nh nhn mnh hay phn bit, chng hn:
Wann gehst du zu der Schule? - c ngha l: Chng no em i hc trng ?
(hay l: Chng no em n trng ?)
Tng t nh vy: bei dem beim, von dem vom.
Trn y ch k vi gii t tiu biu lun i hi i km vi Dativ. Mt vi gii t
khc c tnh cch ging vy
l: entsprechend, entgegen, fern, gegenber,gem, mitsamt, nchst, n
ahe, nebst, samt, zunchst, zuwider, ...

Ngoi ra li c nhng gii t i hi hoc Dativ hoc Akkusativ, ty theo ngha


trong cu, nh an - ti/n/cnh, auf - trn (tng t ting Anh on,
upon), hinter - sau, in - trong, in - ti/trong/n, neben - cnh, ber - trn
(tng t ting Anh over), unter - di (tng t ting Anh under), vor trc, zwischen - gia (tng t ting Anh between). Ni chung, y l
nhng gii t ch nh khng gian (theo ngha rng). Vi cc gii t ny th
Dativ c dng khi ni v ni chn hin c (trng thi tnh), cn Akkusativ khi
m t chiu hng m s vic din ra (trng thi ng). Th d:

Er hngt das Bild an die Wand - Anh ta treo bc hnh ln tng ( y das
Bild Akkusativ v l tc t trc tip, die Wand Akkusativ do gii t an - trng
thi ng)

Das Bild hngt an der Wand - Bc hnh treo trn tng (trng thi tnh)
Das Kind klettert auf den Tisch - Em b leo ln bn
Es steht auf dem Tisch - N ng trn bn
Die Lehrerin geht hinter den Tisch - C gio ra sau bn
Sie steht hinter dem (hinterm) Tisch - C ng sau bn
Mein Vater geht ins Haus - Cha ti i vo nh
Er ist im Haus - ng trong nh
Axel stellt sich neben mich - Axel n ng cnh ti

Er steht neben mir - Hn ng cnh ti


v.v.
Chng ta : an dem am, an das ans, in dem im, in
das ins, an dem am. Ngoi ra cn c hinter dem hinterm, hinter
das hinters, unter dem unterm, unter das unters, ber
dem berm, ber das bers, vor dem vorm, vor das vors,
nhng tng i t dng hn.
V sau chng ta cn lm quen vi nhng gii t khng nht nh i km vi
Dativ (m ty theo cch ni cn c th dng vi Akkusativ hay Genitiv).

IX) Cu nghi vn vi Dativ


Dativ cn c gi l Wem-Fall v cu hi tng ng c dn
bng wem (trong trng hp ni v ngi):
Der Matrose schreibt seinem Freund einen Brief - Ngi thy th vit mt l
th cho bn
Wem schreibt der Matrose einen Brief? - Ngi thy th vit th cho ai?
Cn i vi vt, s kin hay khi nim th trn nguyn tc c th
dng was cho cu hi tng ng:
Meine Schwester bleibt ihrem Ideal treu - Em gi ti vn trung thnh vi l
tng ca mnh
Was bleibt meine Schwester treu? - Em gi ti vn trung thnh vi ci g?
Tuy vy cch ni ny khng cn ph bin nhiu, thay vo ngi ta dng cch
hi vi mt gii t gn vi ngha nht, chng hn:
Wozu bleibt meine Schwester treu? (Wozu zu was - vi ci g)

X) Nhn xt v th t ca tc t gin tip trong cu


Ngoi ra, trong th d
Der Matrose schreibt seinem Freund einen Brief - Ngi thy th vit mt l

th cho bn
chng ta cn nhn thy tc t gin tip th Dativ thng i trc tc t trc
tip Akkusativ, nu c hai u theo sau ng t. Tuy vy, khi dng i t
thay th cc danh t ny, th t ny thng b o ngc v l do tit tu ca
cu:
Ich leihe meinem Freund das Buch - Ti cho bn ti mn quyn sch
Ich leihe es ihm.
(cn tip)

http://vietsciences.free.fr v http://vietsciences.org v http://vietscie


nces.net

You might also like