PENILAIAN HAKISAN DAN

PEMENDAPAN SUNGAI DI MALAYSIA

YANG MENJALANI KERJA
PEMBAIKAN:KAJIAN KES SUNGAI
PARI DAN SUNGAI KERAYONG

KESTABILAN SALURAN?
Sungai akan berada didalam keadaan tak seimbang
sekiranya terdapat perubahan di dalam salurannya
dan/atau di persekitarannya
AKIBAT:HAKISAN & PEMENDAPAN BERLAKU
DAN MENGUBAH CIRI-CIRI SUNGAI SEHINGGA
KESEIMBANGAN BARU diPEROLEHI
KESAN: KEHILANGAN ATAU BERTAMBAH
KELUASAN TANAH HASIL DARI
PEMBENTUKAN LIKU, KEROSAKAN KEPADA
STRUKTUR2 HIDRAULIK, DAN .

KESAN-KESAN HAKISAN &

PEMENDAPAN
CONTOH-CONTOH:
KEROSAKAN TEMPATAN KEPADA
STRUKTUR PERLINDUNGAN TEBING

KERUK DI PIER JAMBATAN

PEMENDAPAN DI PEMBETUNG
z KERUK DI BAWAH STRUKTUR
HIDRAULIK
z ...

KOS
KOS YANG
YANG TINGGI
TINGGI
UNTUK
-KERJA
UNTUK KERJA
KERJA-KERJA
PEMBAIKAN
PEMBAIKAN DAN
DAN
PEMULIHAN
PEMULIHAN

KAJIAN KES
KEBERKESAN PROJEK TEBATAN BANJIR

SG.PARI FASA 2
KESTABILAN STRUKTUR PERLINDUNGAN
TEBING

DENGAN MENGAMBIL KIRA

PENGANGKUTAN ENDAPAN

SISTEM SUNGAI PARI

Sistem Sungai Pari dan Ruas Kajian
524
522
520
518

Sg.Kati
Ke utara

516

Sg.Meru
Sg.Tapah

514
512

T apak Kajian

Sg.Tambun

Jam.Silibin
510

Jam.Manjoi
E.Limpah Batu

508

Siatem Sg.Pari
350

349

348

347

346

345

Ke Timur

344

343

342

341

340

339

338

337

336

335

506

TAPAK KAJIAN
N

PEL A N CA D A N G A N PR O JEK
R A N C AN G A N PER PAR ITA N
K A M PO N G M A N JO I

TAM A N M ERU

IP
A

DESA
M AN JOI

LE

BU

HR

AY

RAYA
LEBUH

SG. MERU

OH

-L
UM

UT

Sg.Pari
IPOH

PON D
5

K G. T ERSU SU N
JELA PA NG JA YA

SEK . M EN.
YO K C HO Y
SEK . M EN.
AG AM A RAK YA T
PON D
4

PON D
3

PON D 2

NG

SEBER AN G
SUNG AI
TAPA H

SG. KATI

SEKOLAH
KEBANGSAAN

JELAPAN G BAR U

DA T O
AH M A D SA ID
TA M BAH A N 3

ARI
S G. P

D AT O
A HM A D SA ID
TAM BA HA N 2

SEK . M EN.
RA JA PER M AISUR I
BA IN UN

DAT O
AHM A D
SAID

JE

LA

PA

M AN JOI BA RU
TAM BA HA N

JA

LA

PETU NJU K :SKA LA

SG . TA PA
H

= 200 M E TER

M A NJO I
JA LAN R AY A
SUN G AI

PON D I

TEN G KU
HU SSEIN
LA M A

SEM PAD AN
PA R IT BU AN G AN
JA M BA TAN

KERATAN RENTAS
REKABENTUK
SALURAN SEGI EMPAT
z LEBAR DASAR:
18 m -JAMBATAN SILIBIN ke MUARA
SG.TAPAH
16 m- hulu MUARA SG.TAPAH
z CERUN DASAR 1:800
z BANJIR REKABENTUK: 1dalam 50 tahun
(112 m3/s)
z

BENTUK KERATAN RENTAS

DESIGNED
SECTION

EXISTING SECTION

BANJIR 1997
di hulu Jambatan Manjoi (21-121997)

CONTOH2 KEROSAKAN AKIBAT

BANJIR

19 NOV
1997

PERUBAHAN KEPADA KERATAN

RENTAS @ JAMBATAN MANJOI
Cross-Section at Manjoi Bridge
Q=34.88 m3/s

38.0
37.5

######## 37.14983
38.0
######## 12.74576
37.5
3-Dec-97 7.556373
37.0

Elevation (m)

Elevation (m)

37.0

Cross-Section at Manjoi Bridge

Q=37.15 m3/s

37.34
36.37
36.22

36.5
36.0
35.5
35.0

36.5
36.0
35.5

CERAPAN INI MENUNJUKKAN KERATAN

RENTAS BERUBAH-UBAH MENGIKUT
KADARALIR DAN KEDUDUKAN THALWEG
BERGANTUNG KEPADA KEDUDUKAN
KERATAN RENTAS TERSEBUT. JAMBATAN
MANJOI TERLETAK DI LIKU SALURAN.
35.0

34.5

34.5

34.0

34.0

-1

9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

-1

Width (m)

Cross-Section at Manjoi Bridge

3
Q=12.75m /s

38.0
37.5

9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

Width (m)

Cross-Section at Manjoi Bridge

3
Q=7.56 m /s

38.0
37.5

37.0

Elevation (m)

Elevation (m)

37.0

36.5

36.5

36.0

36.0

35.5

35.5

35.0

35.0

34.5

34.5

34.0

34.0
-1

9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

Width (m)

-1

9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23

Width (m)

PERUBAHAN PARAS AIR & PARAS

DASAR @ JAMBATAN MANJOI
Jambatan Manjoi
ParasDasar

ParasAir

37.5
37

Aras, m

36.5
36
35.5
35
34.5
34
0

10

15

20

25
3

Kadaralir, m /s

30

35

40

PERMODELAN SUNGAI
Model yang digunakan:
FLUVIAL-12: Mathematical Model for
Erodible Channel (Chang)
HEC-6: Scour and Deposition in River and
Reservoir (US Army Corps)

METODOLOGI PERMODELAN
start

stage-

precipitation

endapan

channel data

discharge

operate hydrologic,
hydraulics, sediment
models

adjust
parameters

Model
models
Model
calibration
calibration
calibration
do the results
adequately simulate observed
discharges, stages
and sections?

YES
comments,
recommendations
conclusions

NO

sediment

DATA YANG DIPERLUKAN

Jenis Data
Keterangan
Sumber
Kategori 1: Data-data yang dibekalkan
Geometri Saluran Geometri keratan rentas, susuk Jabatan
Pengairan
Sungai
memanjang, dan struktur-struktur dan Saliran (JPS)
hidraulik
Daerah Kinta-Batang
Padang, Ipoh.
Jajaran Sungai
Panjang dan bentuk sungai dilihat dari Peta Topo dan pelan
atas
jajaran.
Hidraulik
dan Lengkung kadaran aliran dan hidrograf Bahagian Hidrologi,
hidrologi
di Jambatan Silibin
JPS Ampang,
Aras - Kadarlir di Nilai-nilai cerapan di Jambatan Silibin Bahagian Hidrologi,
JPS Perak, Ipoh.
Jambatan Silibin
bagi tahun 1997
Paras banjir tahun Paras banjir pada 19 November 1997. JPS Daerah Kinta1997.
Batang Padang, Ipoh.
Kategori 2: Data-data cerapan
Ciri-ciri
Bahan dasar, beban dasar, beban Pencerapan di tapak
Pengangkutan
terampai, dan kadaralir.
Endapan
Aras-Kadarlir di Ukuran paras air dan kadaralir di Pencerapan di tapak
Jambatan Manjoi. Jambatan Manjoi.
Hubungan paras Bacaan paras air di Jambatan Silibin Bacaan di tapak
air di Jambatan dan Jambatan Manjoi
Silibin
dan
Jambatan Manjoi

HIDROGRAF 1997
Hydrograph @ Silibin Bridge
Used For Calibration

Discharge, cusecs

4500
4000

19 November 1997

3500

(Q=115 m3/s)

3000
2500
2000
1500
1000
500
0
1200

2200

3200

4200

5200

Time, hours

6200

7200

8200

9200

LOKASI CERAPAN
ENDAPAN
1000

Merdeka Garden

500

Silibin Bridge
flow

Manjoi Bridge
0
3500

3000

2500

2000

1500

Distance in meters

1000

500

Distance in meters

New Allignment
Old Allignment
Rock Weir
Measurement Site

Old and New Channel Alignment

of Pari River

CONTOH: TABURAN SAIZ

ENDAPAN
Bed Load
Silibin
H e l l e@
y -S
m i t h Bridge

c oSilibin
op
Bed MaterialS@
Bridge

25 M ac 1998

100

90

90

80

80

H S 3 .4

70

70

H S 5 .4
60

H S 7 .4

H S 9 .9

50

H S 1 1 .9

40

H S 1 4 .4
30

% passing

% passing

25 M ac 1998

100

S C 3 .4

60

S C 5 .4
50

S C 9 .9

avgSC

40
30

avgH S

20

20

10

10

0
100

1000

10000

100

seiv e siz e, m

26 M ac 1998

26 M ac 1998

100
90

90

80

80
H S 2 .6
H S 4 .6

60

H S 6 .2

50

H S 8 .6

40

H S 1 2 .6

70

% passing

70

% passing

10000

Bed
Material
Bridge
Bed
Material
@
Merdeka
Garden
S c@
o oManjoi
p

BedBed
Load
H@
e l@
l Manjoi
e yM
- Serdeka
m i tBridge
h Garden
Load
100

1000

se iv e siz e , m

S C 0 .6

60

S C 2 .6
S C 7 .6

50

S C 1 2 .6

40

avgSC

avgH S

30

30

20

20

10

10

100

1000

seiv e siz e, m

10000

100

1000

seiv e siz e, m

10000

KEPUTUSAN PENENTUKURAN: FLUVIAL-12 @

PUNCAK BANJIR MENGGUNAKAN GRAF(n=0.04)
Calibrated WL

1997 Flood

Soffit Manjoi

Soffit Silibin

Design Bed

BL graf

140
135

Elevation, feet

130
125
120
115
110
105
100
3600

4100

4600

5100

5600

Distance, meter

6100

6600

7100

KEPUTUSAN PENENTUKURAN: HEC-6

@ PUNCAK BANJIR menggunakan MPM(n=0.04)
MPM Wl

Soffit Silibin

1997 Flood

Design Bed

Soffit Manjoi

BL MPM

145
140

Elevation, feet

135
130
125
120
115
110
105
100
3600

4100

4600

5100

5600

Distance, meter

6100

6600

7100

KEPUTUSAN PENENTUKURAN:
LENGKUNG KADARAN ALIRAN @
JAMBATAN MANJOI
128

126

Elevation, feet

124

122

120

118

M e a sure d
F L-1 2 (G ra f)
HE C -6 (M P M )

116

114
0

500

1000

1500

2000

D ischa rg e , cusec

2500

3000

3500

RINGKASAN PENENTUKURAN
UNTUK TAPAK KAJIAN (Sg.Pari):
z FLUVIAL-12 MENGGUNAKAN
PERSAMAAN GRAF DAN n=0.04 PALING
SESUAI
z HEC-6 BOLEH DIGUNAKAN UNTUK
MERAMAL PARAS AIR TETAPI TAK
SESUAI ANALISA KESTABILAN TEBING

PENYELAKUAN menggunakan
FLUVIAL-12
Flexible Apron to Protect The Toe of Retaining Walls
125

UNTUK MEMENTUKAN:
Flexible Apron
120

Elevation, feet

LOKASI TEMBOK LANDAS YANG ROSAK

115

KEDALAMAN KERUK: DENGAN DAN

TANPA APRON BOLEH LENTUR (9 kaki

110

lebar)

105

MERAMAL PARAS BANJIR

100

20

40

60

Channel Width, feet

80

100

120

KEPUTUSAN PENYELAKUAN:
SUSUK DASAR
Simulated Depth of Scour

124

1122
0

No apron
With Apron

Designed and Simulated Minimum Level

Designed
Simulated

120

Elevation, feet
Elevation, feeti

118

-1116
-2114
112

-3110
-4108
106

-5
104
3600
3600

4100
4100

4600
4600

5100
5600
5100
5600
Distance, meter
Distance, meter

6100
6100

6600

6600

7100

7100

KESAN KERUK di TUMIT

TEMBOK LANDAS
39
38
37
36
35
34
33

Keruk di bawah struktur

32
31

Tembok landas turun atau condong

30
0

10

15

20

25

30

35

40

KESAN KERUK di TUMIT

TEMBOK LANDAS
39
38
37
36
35
34
33

Ini
Inimungkin
mungkinboleh
boleh
berlaku
berlakuselepas
selepasbanjir
banjir

32
31
30
0

10

15

20

25

30

35

40

HAKISAN & PEMENDAPAN

di LIKU SALURAN
Damaged Walls

Deposition

KEPUTUSAN PENYELAKUAN:
KERATAN RENTAS
tio n 6 9 8 8
SSeecctio
n 6988

Elevation, feet
Elevation,
feet

109

122
120
108
118
116
114
107
112
110
106
108
106
104

D esigned
D esigned
N oN Apro
nn
o A pro
A pro
WW
ithith
Apro
nn
Flexible Apron
during flood

105

280

Flexible Apron
Before flood

38 50

48

100

58

150

Width,
W idth, feet
feet

ILUSTRASI: BAGAIMANA APRON MELINDUNGI

TEMBOK LANDAS

KEBERKESANAN PROJEK
Bund Lavel
Simulated
Flood 97

PARI RIVER
42

Elevation, meter

41
40

PERBANDINGAN PARAS TAMBAK

(BUND) REKABENTUK
DENGAN
SILIBIN BRIDGE
PARAS BANJIR PENYELAKUAN

39
38

MANJOI
BRIDGE

37
36
3600

4100

4600

5100
5600
Distance, meter

6100

6600

7100

KEBERKESANAN PROJEK
z

PARAS BANJIR CERAPAN LEBIH

TINGGI DARI PARAS TAMBAK
REKABENTUK
PROJEK TIDAK BERKESAN UNTUK
MENAMPUNG PARAS BANJIR

KEBERKESANAN PROJEK
z

PARAS BANJIR PENYELAKUAN

LEBIH RENDAH DARI PARAS
CERAPAN kerana MODEL YANG DI
GUNAKAN TIDAK MEMPUNYAI
KOMPONEN UNTUK
PENYELAKUAN SEKIRANYA
TERDAPAT KEKANGAN SEPERTI
JAMBATAN ATAU PEMBETUNG.

KEBERKESANAN PROJEK
hulu Jambatan Manjoi

Paras Air = 37.3 m

19-11-97 @ 3.30 pm

Paras Banjir = 39.5

m 19-11-97 @ 3.00
am

RUMUSAN KAJIAN DI SG.PARI

hakisan berlaku semasa kadaralir meningkat
z pemendapan berlaku semasa kadaralir
menurun,
z kerosakan struktur perlindungan tebing
berlaku di liku saluran,
z FLUVIAL-12, persamaan Graf, dan n=0.04
paling sesuai untuk Sg.Pari,
z FL-12 boleh digunakan untuk meramal
paras banjir dan lokasi kerosakan tebing
z

RUMUSAN KAJIAN DI
SG.PARI
z

FL-12 menunjukkan apron boleh lentur

mungkin boleh membantu mengurangkan
kesan keruk di tembok landas.

percubaan di Sg.Kerayong
menggunakan FL-12
PTB Sg.Kerayong Fasa 4
z sungai berpasir
z panjang saluran kajian= 1500 m
z bentuk saluran: trapezoid
z menggunakan persamaan Graf dan Yang
z n = 0.04
z

Bentuk keratan rentas

Keratan Rentas Saluran, Sungai Kerayong
36
35

Paras, m

34
33
32
Paras T anah

31

1m

Papak

30
29
-5

15

Lebar, m

25

35

45

susuk dasar saluran:

persamaan Graf
Paras Dasar Sungai Kerayong (Graf)
25

T 1300

24.5

T 3285

Paras, m

T 4075

24

T 4969

23.5

Min

23
22.5
22
400

600

800

1000

1200

1400

Panjang Saluran, m

1600

1800

2000

susuk dasar saluran:

persamaan Yang
Paras Dasar Sungai Kerayong (Yang)
25
T 1300

Paras, m

24.5

T 3285
T 4075

24

T 4969

23.5
23
22.5
22
400

600

800

1000

1200

1400

Panjang Saluran, m

1600

1800

2000

perbandingan keratan rentas:

antara persamaan Graf & Yang
Keratan Rentas 914, Sg.Kerayong Fasa 4
29

Tebing Kiri

Tebing Kanan

28

Paras, m

27
26
R Bentuk

25

Min(Graf)

24

Min(Yang)

23

Papak

22
-5

10

15

20

Lebar, m

25

30

35

40

45

tebing rosak:
Ch 850 m - 950 m

Tebing Rosak

kerosakan kepada papak

bolehlentur

gambaran kerosakan kepada

papak boleh lentur
Paras Dasar
Jalur Papak Rosak

KESIMPULAN
saluran sungai lanar berubah-ubah mengikut
perubahan yang berlaku di dalam saluran
dan persekitarannya.
z bentuk keratan berbeza-beza dari satu lokasi
ke satu lokasi yang lain
z .
terdapat banyak pembolehubah yang
mempengaruhi perkara-perkara
tersebut.
z

KESIMPULAN
kajian tindakbalas sungai lanar boleh
dilaksanakan dengan beberapa pendekatan
seperti
i permodelan fizikal
ii permodelan komputer
z permodelan komputer digunakan untuk
kajian ini
z

KESIMPULAN
z

beberapa langkah perlu dilalui sebelum

keluaran dari model boleh digunakan
penentukuran adalah langkah yang paling
penting untuk permodelan komputer

keputusan permodelan menunjukkan

bahawa pengangkutan endapan perlu
dititikberatkan untuk kerja-kerja di sungai
lanar

KESIMPULAN
z

z
z

keluaran model utk Sg.Pari berbeza dari Sg.Kerayong

sekiranya menggunakan persamaan Graf
menunjukkan lain sungai bertindak secara berlainan
dan perlu diselesaikan secara berasingan
pengangkutan endapan adalah satu perkara baru di negara
ini.
kajian ini telah menyediakan beberapa pendekatan untuk
menganalisa dan kaedah untuk pemilihan persamaan
pengangkutan endapan.

KESIMPULAN
Syor-syor:
z Data-data terhad: perlu data-data yang lebih
banyak bagi mementukan kesesuaian
kaedah penganalisaan endapan.
z Mendapatkan hubungan antara komposisi
bahan dasar dengan beban dasar. Hubungan
ini dapat membantu penjimatan kos kerana
bahan dasar lebih mudah diperolehi dari
beban dasar