You are on page 1of 84

2009 Kasm

www.guven-kutay.ch

MUKAVEMET
DEERLER
FORMLLER
Ve
TABLOLAR
05-7

M. Gven KUTAY

05-7-formul+tablolar.doc

NDEKLER
8

FORML VE TABLOLAR .........................................................................................8.3


8.1
Formller ..............................................................................................................8.3
8.1.1 Genel .................................................................................................................8.3
8.1.2 Paradaki gerilmeler .........................................................................................8.3
8.1.3 Malzeme deerleri ............................................................................................8.5
8.2
Tablolar .................................................................................................................8.6
8.3
Malzeme deerleri iin genel tanmlar ...............................................................8.21
8.3.1 evre ss 20 C de bilinen deerler ..............................................................8.21
8.3.2 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fiziksel zellikler.........................8.22
8.4
DIN 17 100 / DIN EN 10025, malat elikleri ...................................................8.30
8.5
DIN 1693, Demir dkmler................................................................................8.35
8.6
DIN 1681, elik dkmler .................................................................................8.39
8.7
DIN 17 200, slah elikleri .................................................................................8.43
8.8
DIN 17 210, Semantasyon elikleri ....................................................................8.48

www.guven-kutay.ch

8.3

F o r m l ve T a b l o l a r
8 FORML VE TABLOLAR
8.1 Formller
No.
8.1.1
(8.1)

Forml
Genel

(8.2)

Boyutlama
FORML = EM ( EM )
Kontrol
he ( he ) = FORML EM ( EM )
Kuvvet: maksimum F max = c B F
srtnme FSR = Fn

(8.3)

Aklama

, ( )
She = SK SK SGER
he , ( he )

S he
1
SGER

She = SK / he SGER
SGER gerekli emniyet katsays
Tablo 8.75 - Tablo 8.78
EM ve EM aada verilmitir.

cB iletme katsays Tablo 8.18


srtnme katsays Tablo 8.17

8.1.2 Paradaki gerilmeler


(8.4)
PARADAK GERLMELERE GENEL BAKI
ekme
F
, b = n
A

Eilme
M eg
eg =
Weg

Kesme
k =

Normal gerilme
= , b + eg

Kayma
M
t = t
Wt

F
A

Kayma gerilmesi
= k + t

Bileik zorlama gerilmesi


Biim deitirme enerjisi hipotezine (BEH) gre
Bi = 2 + 3 (0 )2

(8.5)

(8.6)

Bileik zorlama gerilmesi eitli hipotezlere gre toplanr. Makina elemanlarnda


kaynaklar hari btn hesaplar BEH ne gre yaplr. Kaynak balantlarnda
Normal Gerilme Hipotezi NGH kullanlr.
Fn
ekme:
=
, b
N/mm2
A
N
Fn
Fn
Basma:
b =
A
mm2
A

www.guven-kutay.ch

8.4

Mukavemet deerleri

eg =

(8.8)

Normal
gerilmeler

tp = eg + , b

Kesme

k =

Torsiyon

t =

Kayma
(8.11) gerilmeleri
(8.12)

W eg

F
A
T
Wt

tp = t + k

Yzey basnc:

yb = p =

Fn
A veya A iz

FE
(8.13) Herz: bHmax = 2 r L (1 - 2)

4 F r (1 - 2)
EL
Burkulma, flambaj:
(8.15) Euler'e gre burkulma gerilmesi, > 0 :
2 E
bk = 2

Tetmajer'e gre burkulma, < 0 :


bk = a - b
(8.16)

basma
(8.14) genilii:

mm3 Tablo 8.15


mm3 Tablo 8.16
Nmm hesaplanr
Nmm hesaplanr
N/mm2
N/mm2
N/mm2
N
mm2
N/mm2
mm
[-]
N/mm2 burkulma gerilmesi
N/mm2 elastiklik modl
1
narinlik derecesi

yb
p
bHmax
F, Fn
A, Aiz
E
b, r, l

bk
E

b=

Omega usul burkulma gerilmesi


F
(8.17)
BEM
bk =
A
(8.18)

Weg
Wt
Meg
T

II
F

(8.10)

M eg

IV

III

L K = 0,5 . L

Eilme

L K = 0,7 . L

(8.7)

(8.9)

Aklama

L K= L

Forml

L K= 2 . L

No.

a, b 1

= Lbk/imin

Narinlik derecesi

BEH'ne gre karlatrma gerilmesi:


(8.19)

kar = 2 + 3 ( 0 )

BEH-Biim deitirme Enerjisi Hipotezi

NGH'ne gre:
(8.20)

kar = 0,5( +

2
2 + 4 ( 0 ) )

NGH-Normal Gerilme Hipotezi

KGH'ne gre:
(8.21)

kar = 2 max =

2 + 4 ( 0 )

KGH-Kayma Gerilmesi Hipotezi

www.guven-kutay.ch

8.5

F o r m l ve T a b l o l a r

No.

Forml
Hooke kanunu:
E
(8.22)
=
; =E

Elastiklik modl/kayma modl


(8.23) bants:
E
G=
2 (1+ )
Maksimum gerilme:
max = n t
(8.24) Statik zorlama
max = n t
Dinamik zorlama
entik gerilmesi

Aklama
N/mm2
N/mm2
1(%)
1 Poisson says

t = t he

8.1.3 Malzeme deerleri


(8.25) Malzemenin devaml mukavemet deeri: DG ( DG ) K1 R m
DG ( DG )
AK ( AK ) K 2 R e R p0,2
( )
( ) =
D

(1 + ) (1 K1 )
1
2 K1

Malzeme
malat elii
slah elii
Sementasyon elii
elik dkm (D)
Demir dkm GGG
Hafif metal
(8.26)

AK

Rm, Rp0,2, Re2 bak Tablo 8.19


den Tablo 8.55 kadar
K1
K2
DG/Rm (DG/Rm)
AK/Rp0,2 (AK/Rp0,2)
ek/Bas Eilme
Tors
ek/Bas Eilme
Tors
0,44
0,50
1,40
0,58
0,3
1,0
0,40
0,48
1,25
0,65
0,45
0,50
1,25
0,58
0,35
0,40
0,23
1,0
1,30
0,58
0,30
0,50
0,28
1,0
1,30
0,80
0,30
0,40
0,25

Devaml mukavemet deeri:


D = M G
D = M G

(8.27)

AK

ekillenme mukavemet deeri:


D b1 b 2
D b1 b 2
SK =
SK =
t
t

D, M, G bak Tablo 8.19 den


Tablo 8.55 kadar
D, M, G
bak Tablo 8.19 den
Tablo 8.55 kadar
b1
bak Tablo 8.59
bak Tablo 8.60
b2
SGER gerekli emniyet katsays
bak Tablo 8.75 - Tablo 8.78

Emninetli mukavemet deeri:


D b1 b 2
D b1 b 2
SK
EM =
EM =
(8.28) EM = S
t S DGER
t DGER
SGER
www.guven-kutay.ch

EM =

SK
SGER

8.6

Mukavemet deerleri

No.

Aklama

Forml
entik says:
(8.29) Thum'a gre: t = 1 + t ( t - 1 )
t
t =
(8.30) Siebel'e

gre:
(8.31)
Petersen'e
gre:

t =

1 + * *0
*

1+

t bak Tablo 8.61 - Tablo 8.69


t bak Tablo 8.73
bak
Tablo 8.74
0 *
bak
Tablo 8.74
*
bak
Tablo 8.74

HV 0
* =

HV

HV0 = 40 HV 10

Karlatrma momentleri:, BEH'e gre:


(8.32)

M kar =

NGH'e gre:

M kar = 0,5 M eg +

KGH'e gre:
M kar =

Pratikte:

2
2 + 0,75 (
0 M t )
M eg

2 +(
0 M t )
M eg

0 = 0,7 torsiyon statik veya dalgal,


eilme deiken
0 = 1,0 torsiyon ve eilme ayn
cinsten.

2
2 +(
0 M t )
M eg

8.2 Tablolar
Tablo 8.1, Tetmajer-Formlndeki " a " ve " b " deerleri
E [N/mm2]
2,1.105
2,1.105
2,1.105
1,0.105
1,0.104

Malzeme
St37
St50 St60
%5-Ni-elik
Krdkm
amaac

0
104
89
86
80
100

a [N/mm2]
b [N/mm2]
310
1,14
335
0,62
470
2,30
K = 776 - 12 + 0,053 2
29,3
0,194

Tablo 8.2, Omega () deerleri


he
St 37
St 52
Taht

20
1,04
1,06
1,08

40
1,14
1,19
1,26

60
1,30
1,41
1,62

80
1,55
1,79
2,20

100
1,90
2,53
3,00

120
2,43
3,65
4,32

www.guven-kutay.ch

140
3,31
4,96
5,88

160
4,32
6,48
7,68

180
5,47
8,21
9,72

200
6,75
10,1
12,0

220
8,17
12,2
14,5

8.7

F o r m l ve T a b l o l a r
Tablo 8.3, Eski Yunan alfabesi

Alfa

Yota

Ro

Beta

Kapa

Sigma

Gamma

Lamda

Tau

Delta

psilon

Epsilon

Fi

Zeta

Ksi

Hi

Eta

Omikron

psi

Psi

th

Teta

Pi

Omega

Tablo 8.4, Fiziki temel byklkler ve SI-Temel birimleri


Temel birimler
Temel byklkler
Tanm
Sembol
Uzunluk
metre
m
Ktle
kilogram
kg
Zaman
saniye
s
Elektrik akm kuvveti
Amper
A
Is ( termodinamik )
Kelvin
K
Ik kuvveti
Candela
cd
Malzeme miktar
Mol
mol
Tablo 8.5, Birimler iin n tak
Ad
deka
hekto
kilo
Mega
Giga
Tera
Peta
Eksa

n tak > 1
Sembol
da
h
k
M
G
T
P
E

kuvvet
10
102
103
106
109
1012
1015
1018

Ad
desi
santi
mili
mikro
nano
piko
femto
atto

n tak < 1
Sembol
d
c
m

n
p
f
a

ok kullanlan byk saylar: Milyon 106, Milyar 109, Bilyon 1012, Bilyar 1012

www.guven-kutay.ch

kuvvet
10-1
10-2
10-3
10-6
10-9
10-12
10-15
10-18

8.8

Mukavemet deerleri

Tablo 8.6, Sk Kullanlan birimler


Tanm ve formlle
gsterilii
(alfabetik sraya gre)
a
,
,

SI-Birimi
Radyan

Biri
m
rad

Tanm

Dier balantlar
1 rad = 1 m/m = 1
1 = / 180 rad
1 gon = / 200 rad
1/s = s-1
1a = 102 m2 = 100 m2
1ha = 104 m2 = 10 000 m2
1 Pa = 1 N/m2
1 bar = 105 N/m2

asal hz
alan

radyan bl saniye
metrekare

rad/s
m2

basn

Newton bl metrekare

N/m2

bir bl saniye

1/s

1/dak = 1/(60 s)

Joule

frekans
gerilme
(mukavemette)
gerinme
g
hacim
hz
i

f
,

Hertz
Newton bl metrekare

Hz

1 kWh = 3,6 106 j


1 j= 1Nm = 1Ws = 1kgm2/s2
1 Hz = 1/s = s-1
1 Pa = 1 N/m2

P
V
v
W

metre bl metre
Watt
metre kp
metre bl saniye
Joule

m/m
W
m3
m/s
j

ivme, yer ekimi


ivmesi
s
s tutar

a,g

metre bl saniyenin
karesi
Kelvin
Joule

m/s2

ktle
kuvvet
moment
zgl arlk
uzunluk
viskozite (dinamik)
viskozite (kinetik)
yol
zaman

m
F
M

Kilogram
Newton
Newton metre
kilogram / metrekp
metre
Paskal saniye
metre kare bl saniye
metre
saniye

kg
N
Nm

devir says, devir


frekans
enerji

T,'
W

s,f
t

www.guven-kutay.ch

N/m2

K
j

kg/m3

m
Pas
m2/s
m
s

pratikte [%] ile gsterilir


1 kW = 103 W
1 l = 1 dm3 = 10-3 m3
1 km/h = 1/3,6 m/s
1 kWh = 3,6 106 j
1 j= 1Nm = 1Ws = 1kgm2/s2
1 g 9,81 m/s2
1C = 1 K
1 kWh = 3,6 106 j
1 j= 1Nm = 1Ws = 1kgm2/s2
1 g = 10-3 kg, 1 t = 103 kg
1 N = m g = 1 kgm/s2
1 Nm = 1 j = 1 Ws
1 kg/dm3 = 10-3 kg/m3
1 mm = 10-3 m
1 Pas = 1 Ns/m2 = 1 kg/(sm)
m = 10-6 m, mm, cm, km
1 dak = 60 s , 1 h = 3600 s
1 g (gn) = 86 400 s
1 a (sene)= 31,536 106 s

8.9

F o r m l ve T a b l o l a r

Tablo 8.7, Birim sistemleri , SI-(MKS), CGS, m kps ve fp s sistemleri


Tanm
a
asal hz
alan

basn (Pascal)

devir says

enerji

frekans / asal
gerilme
gerinme

f,
,

hacim
hz

V
v

ivme, yer
ekimi
s

atm
btu
cwt
cal
degF
in/s

CGS
rad
rad/s-1
cm2

m kp s
rad
rad/s-1
m2

fps
rad
rad/s-1
ft2

g/(cms2)

kp/m2 = 10-4 at

lb/ft2

s-1

s-1

s-1

erg = g cm2/s2

kpm =kcal/427

lbf ft =1,285 btu

s-1
dyn/cm2
%

s-1
kp/m2
%

s-1
lb/ft2
%

gcm3/s

kpm/s = PS/75

ftlb/s=1,815.10-3hp

cm3
cm/s

m3
m/s

ft3
ft/s

erg = g cm2/s2

kpm =kcal/427

lbf ft =1,285 btu

m2/s2

ft/s2

deg F

a,g

m/s2

cm/s2

m
F
M

K
J = Nm =
kgm2/s2
kg
N = kgm/s2
Nm
kg/m3
m

g
dyn = gcm/s2
dyn cm
g/cm3
cm

kps /m
kp
kpm
kps2/m3
m

lb
pdl=0,31081 lbf
lb ft
lb/ft3
ft

Pas = kg/(ms)

P = g /(cms)

kps/m2 =9,81 P

lb/(fts)

m2/s

cm2/s

m2/s = 10-4 St

ft2/s

s
t

m
s

cm
s

m
s

ft
s

s tutar
ktle
kuvvet
moment
zgl arlk
uzunluk
viskozite,
dinamik
viskozite,kine
matik
yol
zaman

SI (MKS)
rad
rad/s-1
m2
Pa=N/m2=kg/(m
s2)
s-1
J = Nm =
kgm2/s2
s-1
N/m2
%
W = J/s =
kgm2/s2
m3
m/s
J = Nm =
kgm2/s2

atmosphere (atmosfer)
British termal unit
hundredweight
calorie (kalori)
degree Fahrenheit
inch per second

erg = g cm /s

ft
gal
hp
in
lb
in2

foot
gallon
horsepower
inch
pound
square inch

f p s - system foot pound second - system

www.guven-kutay.ch

kpm =kcal/427
2

lbf
pdl
yd
UK
US
in3

lbf ft =1,285 btu

pound force
poundel
yard
United Kingdom
Uneited States of Am.
cubic inch

8.10

Mukavemet deerleri

Tablo 8.8, f p s birimlerinin Si-sistemine evrilmeleri


Tanm

fps

SI (MKS)

alan

1 ft2 = 144 in2

1 ft2 = 0,092903 m2

basn

1 lb/ft2 = 6,9444.10-3 lb/in2


1 lb/in2 = 0,068046 atm
1 atm=29,92 in Hg=33,90 ft water

1 lb/ft2 = 47,88 N/m2


1 lb/in2 = 6894,76 N/m2
1 atm = 1,01325 bar

enerji
1 ft lb/s = 1,8148.10-3 hp
1 ft lb/s = 1,28182.10-3 btu/s
1 ft3 = 1728 in3 = 6,2282 gal(UK)
1 gal(US) = 0,83268 gal(UK)
1 ft/s
1 knot=1,15767 mile/h=1,6877 ft/s
1 ft lb = 0,323832 calIT
1 btu = 252 calIT = 778,21 ft lb

g
hacim
hz
i

1 ft lb/s = 1,35334 W
1 ft3 = 0,0283169 m3
1 ft/s = 0,3048 m/s
1 ft lb = 1,35582 J
1 btu = 1,05506 kJ

ivme

1 ft/s2

1 ft/s2 = 0,3048 m/s2

32 deg F=0C ; 212 deg F=100 C

1 deg F = 0,5556 C

s , zgl s kapasitesi

1 btu / (lb deg F)

1btu/(lb deg F)=4,1868 kJ/(kgK)

s , s iletme zellii

1 btu / (ft h deg F)

1btu/(ft h deg F)=1,7306W/(mK)

s , s iletme says

1 btu / (ft2 h deg F)


1 lb = cwt/112
1 slug = 32,174 lb
1 lbf
1 pdl = 0,031081 lbf
1 lb/ft3 = 5,78704 10-4 lb/in3
1 lb/gal = 6,2282 lb/ft3

1btu/(ft2 h deg F)=5,6778


W/(m2K)
1 lb = 0,453592 kg
1 slug = 14,5939 kg
1 lbf = 4,44822 N
1 pdl = 0,138255 N
1 lb/ft3 = 16,0185 kg/m3
1 lb/gal = 99,7633 kg/m3

uzunluk

1 ft = 1 yd/3 = 12 in

1 ft = 0,3048 m

viskozite, dinamik

1 lb/(ft s)

1 lb/(ft s) = 1,48816 kg/(ms)

ktle
kuvvet
zgl arlk

viskozite, kinematik
atm
btu
cwt
cal
degF
in/s

1 ft2/s = 0,092903 m2/s

1 ft /s

atmosphere (atmosfer)
British termal unit
hundredweight
calorie (kalori)
degree Fahrenheit
inch per second

ft
gal
hp
in
lb
in2

foot
gallon
horsepower
inch
pound
square inch

f p s - system foot pound second - system

www.guven-kutay.ch

lbf
pdl
yd
UK
US
in3

pound force
poundel
yard
United Kingdom
Uneited States of Am.
cubic inch

8.11

F o r m l ve T a b l o l a r

Tablo 8.9, eitli kuvvet birimleri


N

kp

Mp(t)

dyn

1N

102

102.10-3

102.10-6

105

1p

9,81.10-3

10-3

10-6

981

1 kp

9,81

103

10-3

9,81.105

9,81.103

106

103

9,81.108

10-5

1,02.10-3

1,02.10-6

1,02.10-9

1 MP (t)
1 dyn

Tablo 8.10, eitli gerilme birimleri


N/mm2

Pa

kN/m2

kp/cm2

kp/mm2

106

103

10,2

0,102

1 Pa

10-6

10-3

1,02.10-6

102.10-9

1 kN/m2

10-3

103

1,02.10-3

1,02.10-6

1 kp/cm2

9,81.10-3

9,81.103

98,1

0,01

1 kp/cm2

9,81

9,81.106

9,81.103

100

1 N/mm2

Tablo 8.11, eitli enerji, g ve s birimleri


W

kW

kcal/s

kcal/h

kpm/s

PS(BG)

1W

10-3

239.10-6

860.10-3

102.10-3

1,36.10-3

1 kW

103

239.10-3

860

102

1,36

1 kcal/s

4,19.103

4,19

3600

427

5,69

1 kcal/h

1,16

1,16.10-3

1/3600

119.10-3

1,58.10-3

1 kpm/s

9,81

9,81.10-3

2,34.10-3

8,43

13,3.10-3

1PS(BG)

736

736.10-3

0,176

632

75

www.guven-kutay.ch

8.12

Mukavemet deerleri

Tablo 8.12, Gaz, buhar ve svlarda basn birimleri


1 bar = 0,1 MPa
1 Pa = 1 N/m2
1 kp/m2
1 at = 1 kp/cm2

bar
1= 1000 mbar
10-5
0,981.10-6
0,981

kp/m2
10,2.103
0,102
1
9,81.103

Pa
102.103
1
9,81
98,1.103

at
1,02
10,2.10-6
10-4
1

Tablo 8.13, Enerji, i ve Is birimleri


1J=1Nm=1
1 kJ = 1
1 kWh
1 kcal
1 PSh(BGh)
1 kpm

J
1
103
3,6.106
4,19.103
2,65.106
9,81

kJ
10-3

kWh
27,8.10-6
27,8.10-3
1
1,16.10-3
0,736
2,72.10-6

3,6.103
4,19
2,65.103
9,81.10-3

kcal
23,9.10-3
0,239
860
1
632
2,34.10-3

PSh
37,7.10-6
37,7.10-3
1,36
1,58.10-3
1
3,7.10-6

kpm
0,102
102
367.103
427
27.103
1

Tablo 8.14, Basn ve basn ykseklii birimleri

1 mm WS (Su stunu)
= 1 kp/m2 = 9,81 N/m2
1 m WS = 100 cm WS = 0,1 at
0,1 kp/cm2 = 0,981 N/cm2
10 m WS = 1 at
1 kp/m2 = 9,81 N/cm2
1 mm Hg (cva) = 1 Torr

bar

mbar

bar

Pa(N/m2

100

0,1

0,1.10-3=10-4

9,81

105

100

0,1

9,81.103

106

103

9,81.103

1,33.103

1,33

1,33.10-3

133

Yardmc olarak eitli birimlerin evirisi iin neri:


Umaine Quick Conversion Factors
http://www.umeciv.maine.edu/ce/Features/convert.htm

www.guven-kutay.ch

8.13

F o r m l ve T a b l o l a r

Tablo 8.15, eitli kesittlerin eilme atalet ve mukavemet momentleri


Kesit
Forml
I1 = I 2 =

d4
64

W1 = W 2 =

d3
32

2
1

I1 = I 2 = 0,075 d 42

I1 = I 2 =

( D4 - d 4 )
64

( d4 - d4 )
32 D

d 3m s
8

W1 = W 2 =

d 2m s
4

W1 = W 2 =

Eer kalnlk apa oranla ok kk ise, yani (s/dm)2 1 ise,

I1 = I 2 =

dm

W1 = W2 = 0,15 d 32

W b = 0,012 ( D + d )

I b = 0,003 ( D + d )

d2

d1
2.e

I b = 0,01 D 3 (5D - 8,5d)

1 P1

3
I1 = a b / 4

2b

2
P2

b1
bm b2 s

am

I 2 = ( a1 b13 - a 2 b 32 ) / 4
2
P2

a2 s
a1

3
I2 = a b / 4

I1 = ( a13 b1 - a 32 b 2 ) / 4

2a
P1 1

I b = 0,05 d12 d12 - 24 e 2

2
W b = 0,1 D (D - 1,7d)

W b =

d12 2
d1 - 24 e 2

d2

2
W1 = a b / 4
2
W2 = a b / 4

W1 = ( a 13 b1 - a 32 b 2 ) / ( 4 a1 )

W2 = ( a1 b13 - a 2 b 32 ) / ( 4 b1 )

Eer kalnlk oran ok kk ise, yani [s/(a+b)] 1 ise,


I1 = a 2m ( a m + 3 b m ) s / 4
www.guven-kutay.ch

W1 = a m ( a m + 3 b m ) s / 4

8.14

Mukavemet deerleri

Kesit

Forml
Y
P2

P1

X
a

W1 = W2 = a 3/ 6

I X = I Y = a 4 / 12

WX = WY = 2 a 3 / 12 = 0,118 a 3

P3
P1

b
b

I1 = I 2 = a 4 / 12

I1 = b h 3 / 12

W1 = b h 2 / 6

I 2 = b 3 h / 12

W2 = b 2 h / 6

I1 = I 2 = 5 3 R 4 / 16 = 0,5413 R 4

2
P

W1 = 5 R 3 / 8 = 0,625 R 3

1
R

W2 = 5 3 R 3 / 16 = 0,5413 R 3

I1 = I 2 =
P

(1+ 2 2 ) R4
= 0,638 R 4
6

IX = IY =
R

b2
2

P2

b1

e2

e1

W X = W Y = 0,638 R 3

h
h

Eer e = 2.h/3
W1 = b.h2 /24
I1 = b.h3 /36
I2 = b3.h /36
W2 = b2.h /24
Eer e = h.(2.b1+b2)/[3.(b1+b2)]
C = b12+4.b1.b2+b22

P1

(1+ 2 2 ) R4
= 0,638 R 4
6

W1 = W 2 = 0,6906 R

I1 = h3.C /36

W1 = h2.C / [3.(b1+b2)]

8 4
R = 0,1098 R 4
I1 = 8 9

I1 = 0,1098 3
R
e
4
e =1-
R = 0,5756 R
3
W1 =

1,1098 ( R 4 - r 4 ) - 0,283 R 2 r 2 ( R - r )
R+r
I1 ; = 4 ( R 2 + R r + r 2) und
W1,2 =
e1
e 2 = R - e1
3( R + r )
e1,2
I1 =

www.guven-kutay.ch

8.15

F o r m l ve T a b l o l a r

eitli kesittlerin eilme atalet ve mukavemet momentleri (devam)

b
B

W1 =

B H3 - b h3
6H

B H3 + b h3
12

W1 =

B H3 + b h3
6H

b2

B1

h1

h1

b = b1 + b2
Alt sra iin:
e2 = H e1

I1 =

B H3 + b h3
- ( B H + b h ) e12
3

I1 =

B2

st sra iin:

b
B

h
H

B
1

e 2 e1

H
h
B

I1 =

B = B1 + B2

e 2 e1

B H3 - b h3
12

B ( H 3 - h 3) + b ( h 3 - h13)
12

www.guven-kutay.ch

h
H

Alt sra iin:

B2

e 2 e1

I1 =

b = b1 + b2

B1

st sra iin:

h
H

h
H

h
H

b2

b1

b2

b1

1
b1

h
H

h
H

h
H

W1 =

W1 = 2

I1 ; b = +
b1 b 2
e1,2

I1 ; = BH 2 + bh 2
e1
H
2 (BH + bh)

8.16

Mukavemet deerleri

Tablo 8.16, eitli kesittlerin torsiyon atalet ve mukavemet momentleri


Kesit
Forml
d

It =

d4
32

Wt =

I t = 0,15 d 42

max d evrededir

W t = 0,2 d 32

( D4 - d 4 )
( D4 - d 4 )
Wt =
16 D
32
Eer kalnlk apa oranla ok kk ise, yani (s/dm)2 1 ise,

It =

d3
16

It =

Wt =

d 2m s
2

W t = 0,2 d 3

I t = 0,1 d 4

dm

d 3m s
4

D
D

I t = 0,006 ( D + d )

W t = 0,024 ( D + d )

d2

d1
2.e

1 P1
2b

2
P2

3
I t = 0,02 D ( 5D - 8,5d )

W t = 0,2 D 2 ( D - 1,7d )

I t = 0,1 d12 ( d12 - 24 e 2 )

W t = 0,162 d13

Eer a/b = n 1 , max in P1 in P2 , 2 = max / n ise


Eer A= a1 / b1 = n 1 , B = a2 / b2 = n 1 und , A=B

2a
P1
b1
bm b2 s

am

It =
2
P2

a2 s
a1

a 3 b3 n 3 b 4
=
a 2 + b2 n 2 + 1

It =

n 3 ( b14 b 42 )

n2 + 1

www.guven-kutay.ch

Wt =

ise

a b 2 n b3
=
2
2

Wt =

n ( b14 - b 42 )
2b

8.17

F o r m l ve T a b l o l a r

Kesit

Forml
Y
P2

P1

I t = 0,141 a 4

W t = 0,208 a 3

2
I t = 0,13 b A

W t = 0,223 b A

A = 2 a b = 0,83 b 2

A = 2 a b = 0,83 b 2

I t = 0,108 b 4

W t = 0,185 b 3

X
a
b

2
P

I t = 0,133 b 2 A = 0,115 b 4
23 3
A= R
2
W t = 0,217 b A = 0,188 b 3

1
X

Eer h / b = n 1 ise, I t = c1 h b3 = c1 n b 4 ; W t = c 2 h b 2 = c 2 n b3

Eer h/b=n 1 ise,


ds

1,5

10

c1

0,141

0,196

0,229

0,263

0,281

0,298

0,307

0,312

0,333

c2

0,208

0,231

0,246

0,267

0,282

0,299

0,307

0,312

0,333

c3

1,000

0,858

0,796

0,753

0,745

0,743

0,743

0,743

0,743

max P1 dedir.
P2 de 2 = c3 . max ve P3 de 3 = 0
Burada Am kalnln orta izgisinin kaplad alan ve U bu
izginin evre boyu olarak kabul edilirse ve de: t = tmin :
T
s
= sabit
S t S =
2 Am
Torsion atalet ve mukavemet deerleri u ekilde bulunur:
4 A 2m
Bredt forml W t = 2 A m t min
I t = ds

t (m)

Am

n=h/b

t2

4 A 2m t
U
4 b2 h 2
It =
b h
2 +
t1 t 2

kalnlk sabit ise: I t =


t2

t2

hm

t2

bm

drtke iin:

www.guven-kutay.ch

Wt = 2 Am t

W t = 2 b h t min

8.18

Mukavemet deerleri

Tablo 8.17, eitli malzemenin srtnme katsays (yaklak nerilen deerler)


Bu Tabloda verilen kk deerler kaba, byk deerler hassas yzeyler iin kullanlr.
elik ile aadaki malzemeler veya aadaki malzemeler ile elik
Malzeme
elik
pik dkm veya
tesfiyeli bakr
Al-Cu-Mg
Al-Cu-Mg
Al-Si-Mg
Al-Si-Mg
G-Al-Si
mee
buz
akik ta
ta
deri, deri kay

srtnme tutukluluu katsays


0
kuru
yal
kuru
0,120,15-0,2
0,1
0,180,1
0,15-0,2
----0,35
----0,15
----0,22
----0,16
----0,21
----0,1-0,15
0,50-0,6 0,02-0,1
0,2-0,5
----0,014
----0,20
----0,3-0,7
0,5-0,6
0,3
0,28-0,6

srtnme katsays

yal
sabunlu
slak
0,05-0,1
----0,05-0,1
----------------------------------------0,240,2-0,08
0,2
--0,12
--0,2

----------

------0,36

Bronz ile aadaki malzemeler veya aadaki malzemeler ile bronz


Malzeme
Bronz
Pik dkm
mee

srtnme tutukluluu katsays 0

srtnme katsays

kuru

yal

kuru

yal

sabunlu

slak

---

---

---

0,20

---

---

0,22-0,26

0,16

0,15-0,2

0,10

---

---

0,5-0,6

0,02-0,1

0,2-0,5

0,02-0,08

0,2

0,24-0,26

Pik dkm ile aadaki malzemeler veya aadaki malzemeler ile pik dkm
Malzeme
Pik dkm
Bakr
Deri, deri kay

srtnme tutukluluu katsays 0

srtnme katsays

kuru

yal

kuru

yal

sabunlu

slak

0,22-0,26

0,16

0,15-0,2

0,10

---

0,31

---

---

0,38

---

---

---

0,5-0,6

0,03

0,28-0,6

0,20

---

0,36

www.guven-kutay.ch

8.19

F o r m l ve T a b l o l a r

eitli malzemenin srtnme katsays (yaklak nerilen deerler)devam


eitli malzemeler
Malzeme
Tahta ile tahta

srtnme tutukluluu
katsays 0
kuru
yal

kuru

srtnme katsays

yal
sabunlu

slak

0,50-0,70

0,2

0,20-0,40

0,05-0,15

0,04-0,16

0,25

Toprak ile balk

---

---

0,38-0,75

---

---

0,31

Deri ile mee


Deri contalar ile
metal
Tahta ile ta

---

---

0,27-0,47

---

---

---

0,6

0,25

0,25

0,12

---

---

---

---

0,40

---

---

---

Kendir ile mee

---

---

0,53

---

---

0,33

Toprak ile toprak


Toprak ile nemli
balk
Toprak ile slak
balk
Toprak ile akl
Kargir duvar ile
kuru balk
Kargir duvar ile
slak balk
Kargir duvar ile
Kargir duvar

---

---

0,25-1,00

---

---

---

---

---

1,00

---

---

---

---

---

0,31

---

---

---

---

---

0,81-1,11

---

---

---

---

---

0,51

---

---

---

---

---

0,33

---

---

---

---

---

0,60-0,70

---

---

---

elik, pik dkm, elik dkm ile aada verilen malzemelerden yaplm Fren ve kavrama
srtnme katsays
srtnme tutukluluu

katsays

0
Malzeme
kuru
yal
kuru
yal
sabunlu
slak
Malzeme sinter0,20-0,40 0,08-0,13 0,18-0,30 0,06-0,09
----bronzdan ise
Malzeme
0,30-0,50
--0,28-0,40 0,06-0,10
----organik ise

www.guven-kutay.ch

8.20

Mukavemet deerleri

Tablo 8.18, letme katsays cB


a) Genel
Makinann tanm ve
rnekler

arpmann
(darbenin)
ekli

letme
katsays
cB

Muntazam alan,
elektrik motoru ile tahrik
edilen makinalar

hafif

1,0-1,1

leri geri hareketle vede


arpmal alan
makinalar

orta

1,2-1,5

kuvvetli

1,6-2,0

ok kuvvetli

2,0-3,0

letmenin tanm

Elektrikli makinalar,
trbinler, krkler, emici
vantilatrler, talama
makinalar, v.s
Is makinalar, planyalar,
pistonlu komprosrler,
vurmal makinalar, v.s.
Presler, profil makaslar,
hizarlar, tomruk
bklar, v.s.
ekiler, konkasrler, ta
krclar, dvme presleri,
hadde makinalar, v.s.

Darbeli alan
makinalar

.
,
C ISLETME
B KATSAYISI

3 h

8 h
24 h

1 h

zincir, kasnak

disli
, (h ),

disli
, (Rm),
kavrama

fazla

orta

maksimum yk
seyrek

ag1r veya
s1k

orta

hafif veya
seyrek

islemeye
baslama
,
,

vidal1 redktr

b) Richter-Ohlendorf'a gre iletme katsays seimi

darbeli

darbesiz

3,5

3
2,5

2
1,7
1,5
PATLARLI MOTOR
1 silindirli

1,3
1,2
1,1

2 silindirli

4 silindirli

0,9

buhar makinas1
su trbini

0,8
0,7

buhar trbini
elektrik motoru

0,6

ek. 8.1, Richter-Ohlendorf'a gre iletme katsays

www.guven-kutay.ch

F o r m l ve T a b l o l a r

8.3

8.21

Malzeme deerleri iin genel tanmlar

Tablo 8.19, Malzeme sayfalar iin neriler


Genel
Bu Tablodan sonra verilen malzeme deerleri Tablolarndaki bilgiler, gnlk normal
hesaplar iin geerlidir. zel ve tehlikeli durumlarda kullanlacak malzeme hakknda
konstrktr satcdan, malzemenin zelliklerini belge ile istemesi gereklidir. Konstrktr bu
belgeye gre hesab yapp karar vermelidir.
Aada bu sayfadan sonraki sayfalarda verilecek malzeme deerleri iin tamamlayc
bilgiler ilikin olduklar blm srasna gre verilmitir. Verilen bilgiler "esas malzeme"
iin geerli olup, benzer malzemeler iin deerler yaklak olarak kabul edilmelidir. Bir ka
Tabloda deerler bilinmediinden, deer yerleri kullanan tarafndan deerler bilindiinde
doldurulmas iin, bo braklmtr.
8.3.1 evre ss 20 C de bilinen deerler

III

II

= -1

-0,5

=0

400

1E

3E

100

2E

200

300

400
N/mm2

-3A

-100

a) Devaml mukavemet deerleri


Devaml mukavemet diyagramnn anlatm
1 Devaml eilme mukavemeti diyagram
2 Devaml ekme, basma mukavemeti
diyagram
3 Devaml torsiyon mukavemeti diyagram
1A, -1A Deiken eilme mukavemet
2A, -2A Deiken ekme mukavemet
3A, -3A Deiken torsiyon mukavemet

45

100
3A

40

2
200
1A
2A

= +1

+0,5

N/mm2

300

1E Eilmede akma snr mukavemet


2E ekmede akma snr mukavemet
3E Torsiyonda akma snr mukavemet

50

Buradaki deerler evre ss 20C de deney


laboratuvarnda ap d 16 mm olan deney
-200
ubuklarndan elde edilen minimum
deerlerdir. Devaml mukavemet
diyagramnn konstruksiyonu, teoride
ek. 8.2, Devaml Mukavemet diyagramnn
anlatld gibi, ou zaman yalnz tam
anlatm
deiken mukavemet deeri ve akma
mukavemet deerinden kaynaklanarak yaplm olup, deerler birler hanesi sfr veya be
olarak yuvarlatlmtr.
-2A
-1A

www.guven-kutay.ch

8.22

Mukavemet deerleri

b) Dier deer ve zellikler

Buradaki deerlerde evre ss 20C de deney labratuarnda ap d 16 mm olan deney


ubuklarndan elde edilen minimum deerlerdir.
Kopma esnemesi

3-40 mm arasndaki ve L0 = 5 d0 orantl deney ubuklarnla bulunan


deerlerdir.

Sertlik

Sertlik deerleri yaklak deer olarak kabul edilecektir.

Oksitlenme erozyon ss Burada verilen oksitlenme erozyon ss iin, malzemenin


evresinin sakin olmas, yani hava akm ve deimesi olmamas
yok saylmtr. Burada verilen s deeri etkisinde, malzeme bir
senede yaklak 1 mm anaca kabul edilir. Oksijenin havadaki
orannn degimesi, eksoz gaz gibi hava kirlilii olmas durumunda
bu bir senedeki anma bykl bir milimetredende fazla olur.

8.3.2 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fiziksel zellikler


Burada deerler u ekilde kabul edilmelidir:
ekme zorlanmasnda kopma mukavemeti KO

ekme zorlanmasnda kopma mukavemeti KO, aplar 16 mm den kk deney ubuklar


ile bulunmu minimum deerlerdir. ISO ya gre yeni sembol Rm dir.
ekme zorlanmasnda akma snr mukavemeti AK

ekme zorlanmasnda akma snr mukavemeti AK, aplar 16 mm den kk deney


ubuklar ile bulunmu minimum deerlerdir.
Byklkler devaml mukavemet
diyagramndaki 2E noktasnn deerlerini gsterir. ISO ya gre yeni sembol Re vede Rp0,2
dir.
Elastiklik modl deeri

Elastiklik modl deeri iin 100C ile 600C aras bilinen deerler Tablolara alnmasna
karn, burada s etkisindeki elastiklik modl deiimi eit tipik elik grubu iin bir
Tabloda gsterilmitir. Bu Tabloda verilen deerler %5 doruluundadr. Kayma modl
deeri Tablolarda G = E / [2(1+)] formul ile hesaplanmtr.

www.guven-kutay.ch

8.23

F o r m l ve T a b l o l a r
3

E -10 N/mm

220

210

2
Edin

200

Edin

190

E sta

180

E sta

170
160

Burada:

20

100

200

300

400

500

600 C

1 %12 Cr alml eliklere ilikin olan deeri gsterir


2 az alml, ferrit dokulu eliklere ilikin deeri gsterir
3 fazla alml, ostenitik dokulu eliklere, % 15 ile % 20 Cr vede
% 9 ile % 15 Ni alml, eliklere ilikin deeri gsterir.

Isl genleme katsays


Isl genleme katsays deeri iin 100C ile 600C aras bilinen deerler Tablolara
alnmasna karn, burada s etkisindeki sl genleme katsays deiimi eit tipik elik
grubu iin bir Tabloda gsterilmitir.
-6

OR .10 1/K
18

18

16

16

14

14

12

12

10

10
20

Burada:

100

200

300

400

500

600 C

1 %12 Cr alml eliklere ilikin olan deeri gsterir


2 az alml, ferrit dokulu eliklere ilikin deeri gsterir
3 fazla alml, ostenitik dokulu eliklere, % 15 ile % 20 Cr vede
% 9 ile % 15 Ni alml, eliklere ilikin deeri gsterir.
www.guven-kutay.ch

8.24

Mukavemet deerleri

Is iletme zellii

Is iletme zellii deeri iin, 100C ile 600C aras bilinen deerler Tablolara
alnmamtr. Burada s etkisindeki s iletme zellii deiimi eit tipik elik grubu iin
bir Tabloda gsterilmitir.
W/K/m
50

50

40
30

40
30

20

20

10

10
20

Burada:

100

200

300

400

500

600 C

1 %12 Cr alml eliklere ilikin olan deeri gsterir


2 az alml, ferrit dokulu eliklere ilikin deeri gsterir
3 fazla alml, ostenitik dokulu eliklere, % 15 ile % 20 Cr vede
% 9 ile % 15 Ni alml, eliklere ilikin deeri gsterir.

Deiken ekme-basma mukavemeti DG

Deiken ekme-basma mukavemeti DG deerleri, aplar 16 mm den kk deney


ubuklar ile minimum deer olarak bulunmutur. Byklkler devaml mukavemet
diyagramndaki 2A noktalarnn deerlerini gsterir.
Eilme snr mukavemeti EG

Eilme snr mukavemeti EG deerleri, aplar 16 mm den kk deney ubuklar ile


minimum deer olarak bulunmutur. Byklkler devaml mukavemet diyagramndaki 1E
noktasnn deerini gsterir.
Deiken eilme mukavemeti EGDG

Deiken eilme mukavemeti EGDG deerleri, aplar 16 mm den kk deney ubuklar ile
minimum deer olarak bulunmutur. Byklkler devaml mukavemet diyagramndaki
1A noktalarnn deerlerini gsterir.
Torsiyon snr mukavemeti T

Torsiyon snr mukavemeti T deerleri, aplar 16 mm den kk deney ubuklar ile


minimum deer olarak bulunmutur. Byklkler devaml mukavemet diyagramndaki 3E
noktasnn deerini gsterir.
www.guven-kutay.ch

F o r m l ve T a b l o l a r

8.25

Deiken torsiyon mukavemeti TDG

Deiken torsiyon mukavemeti TDG deerleri, aplar 16 mm den kk deney ubuklar ile
minimum deer olarak bulunmutur. Byklkler devaml mukavemet diyagramndaki 3A
noktalarnn deerlerini gsterir.
3. Isl ilemler

Isl ilemler genelde malzeme konusu iinde ayrntl olarak renilir. Burada ok zel
durum "malzemenin (eliin) eskimeye dayankll" ksaca anlatlmtr. Dier verileri
konstrktr kendi bilgisiyle deerlendirmelidir.
Genelde eskimeye dayankl elikler denince akla iu elik gruplar gelir:
- Karbon tutar > % 0,3 olan elikler,
- az alml islah elikleri,
- fazla alml elikler,
- Karbon tutar < % 0,3 olan baz aliminyum alml elikler.
Eskime genel olarak malzemenin zelliklerinin zaman ve s etkisiyle deimesidir. Bu
deime zellikle malzemenin gevreklemesine neden olur. Bu aslnda eliin bileiminde
bulunan azotun kristal eklinin deimesidir. Eskime doal ve yapay eskime diye ikiye
ayrlr:
Doal eskime

Malzemenin normal evre ss etkisinde baka etkenler olmadan


eskimesidir.

Yapay eskime

Malzemenin belirli bir syla stlmas veya belirli bir sda soutul-mas,
malzemenin ekillendirilmesi ( bu arada s doar ) ve dier etkenler ile
eskimesidir.

4. ekillendirme

Malzemenin ekillendirilmesi eitli yollarla yaplabilir.


rnein : - Talal imalat,
- Kaynak,
- Dkm,
Burada bilgi verilmemitir. Ayrca geni olarak baka bir
kitapta anlatlmtr,
- Dvme,
Burada bilgi verilmemitir. Ayrca geni olarak baka bir
kitapta anlatlmtr,

www.guven-kutay.ch

8.26

Mukavemet deerleri

Talal imalat:

Malzemenin talal imalata uygun olup olmamasn ve zelliini drt malzeme grubunda
tanmlayabiliriz.
1.Grup malzeme

Bu gruptaki malzeme gayet kolay ilenen ve ilenmesi iin hi bir


ekilde n ilem ve hazrlk istemeyen malzemedir. Btn talal imalat
yaplan makinalarda ve ilemlerde malzeme olarak kullanlabilinir. Bu
malzemelerin almnda kkrt ve kurun vardr. Bu elementler
malzemenin talal imalata uygun olmas zelliidir.
rnein : Otomat elikleri.

2.Grup malzeme

Bu gruptaki malzeme normal ilenen malzemedir. Btn talal imalat


yaplan makinalarda ve ilemlerde malzeme olarak kullanlabilinir. Bu
malzemenin tipik rnei imalat elikleridir. lenme derecesinin
zorluluu malzemenin mukavemet deeri ile doru orantl olarak artar.

3.Grup malzeme

Bu gruptaki malzeme zor ilenen malzemedir. Btn talal imalat


yaplan makinalarda ve ilemlerde malzeme olarak kullanlmas salk
verilmez. Bu malzemenin tipik rnei ostenitik elikleridir. ostenitik
eliklerin sertlik zelliklerinden dolay, tornada zel baklarla torna
edilebilmelerine karn, matkapla delmek, frezede ilemek ve vida yivi
amak ok zordur. Bu malzemelerin allmasnda aletlerin krlma
riski her an vardr.

4.Grup malzeme

Bu gruptaki malzeme ok ok zor ilenen malzemedir. Bu malzemenin


tipik rnei alml ve ostenetik elikleridir. Bunlar ilemek ok zor
ve byk riskli olduundan pek talal imalatta kullanlmas salk
verilmez.

www.guven-kutay.ch

F o r m l ve T a b l o l a r

8.27

5. Kaynak yapma

Malzemenin kaynak yaplabilme zelliini drt malzeme grubunda tanmlayabiliriz.


1. Grup malzeme

Bu gruptaki malzeme gayet kolay, hi bir ekilde n ilem ve hazrlk


istemeyen ve ek masrafsz kaynak yaplabilecek malzemedir. zellikle
elektrik veya oksijen kaynann her tryle kaynaklanabilecek
malzemedir. Kaynak yapldktan sonra, kolaylkla kaynak yerleride
ilenebilinir. Herhangi bir nedenden tr parann i gerilmelerinden
arnmas iin bir sl ilem gerekirse, bu ilem iin gerekli olan s
snrlar Tablolarda parantez iinde verilmitir.

2. Grup malzeme

Bu gruptaki malzeme normal kaynak yaplan malzemedir. Bu


malzemeleri i gerilmeler meydana getirmeden kaynak yapabilmek iin
n stmaya gerek vardr. Kaynak yapldktan sonra kolaylkla kaynak
yerlerinin ilenebilmesi ve i gerilmelerden paray artmak iin, paraya
sl ilem uygulamak gerekir. Parann i gerilmelerinden arnmas iin
bir sl ilem gerekirse, bu ilem iin gerekli olan s snrlar Tablolarda
parantez iinde verilmitir.

3. Grup malzeme

Bu gruptaki malzeme zor kaynak yaplan malzemedir. Bu malzemeleri


kaynak atlamalarna sebep vermeden kayna-tabilmek iin bir n hazrlk
yaplmas gereklidir. Btn n hazrlklara karn genede i gerilmeler
meydana gelir. Kaynak yapldktan sonra kaynak yerlerinin ilenmesi
zordur. gerilmelerden paray artmak iin, paraya sl ilem
uygulamak gerekir. Parann i gerilmelerinden arnmas iin bir sl
ilem gerekirse, bu ilem iin gerekli olan s snrlar tablolarda parantez
iinde verilmitir. Bu grup malzeme zorunlu kalnmadka kaynak
konstruksiyonda kullanlmamaldr.

4. Grup malzeme

Bu gruptaki malzemenin normal yollardan kaynak yaplmas


olanakszdr. eitli n hazrlklara karn kaynak yapld-nda, kaynak
dikilerinin yresinde ve kendilerinde olduka fazla sertlemenin ve
atlaklarn olabilecei batan kabul edilmelidir. Bu grup hi bir zaman
kaynak konstruksiyonunda kullanlmamaldr.

Buradaki neriler, kaynak malzemesinin ve elektrotlarnn hemcins malzeme olmas


kabulu ile yaplmtr. Bu durumun dnda, zel ve ayrntl bilgi ve deneyimlere sahip
olmadan, kaynak kontruksiyonuna karar vermek olduka tehlikeli bir maceradr.

www.guven-kutay.ch

8.28

Mukavemet deerleri

6. Kimyasal bileim analizi

Kimyasal bileim analizinde yalnz bu gnk bilgilere gre malzemenin ilenme ve


iletmedeki dayanmasn etkileyen elementlerin oran verilmitir. Dier elementlerin oran,
zel durumlarda alc ile satc arasndaki anlamaya baldr. Bu deerler llrken, lme
yanllklar olabilir. Bu yanllklar Alman standart DIN ( din ) e gre u snrlar iinde
olmaldr:
Bileim tutar 0,1 ile 1 e kadar olan elementlerin llmesinde yak %10 yanllk
yaplabilinir,
Bileim tutar > 1 den byk olan elementlerin llmesinde yak %5 yanllk yaplabilinir.
Tablolarda verilmiyen kimyasal bileim analizi burada verilmitir.
DIN 17100 malat elikleri iin kimyasal bileim analizi, deerler %

Malzeme
St 37, 1.0037

St 44, 1.0044

St 50, 1.0050

St 60, 1.0060

St 70, 1.0070

*)1

C *)1

Pmax

Smax

Nmax

potada

0,17-0,20

0,050

0,050

0,009

parada

0,21-0,25

0,065

0,065

0,010

potada

0,21-0,22

0,050

0,050

0,009

parada

0,24-0,25

0,060

0,060

0,010

potada

max 0,30

0,050

0,050

0,009

parada

0,060

0,060

0,010

potada

max 0,40

0,050

0,050

0,009

parada

0,060

0,060

0,010

potada

max 0,05

0,050

0,050

0,009

parada

0,060

0,060

0,010

Deerler 100 mm iin geerlidir. 100 mm den kaln malzeme iin satc ile alc
arasndaki zel anlama geerlidir.

www.guven-kutay.ch

8.29

F o r m l ve T a b l o l a r

DIN 17 200 slah elikleri iin potada kimyasal bileim analizi, deerler %

Si

Mn

Cr

Mo

Ck 22,
1.1151

0,170,24

0,400

max
0,600

0,035

0,030

Ck 45,
1.1191

0,420,50

0,400

0,500,80

0,035

0,030

46Cr2,
1.7006

0,420,50

0,400

0,500,80

0,035

0,030

0,400,60

41Cr4,
1.7035

0,380,45

0,400

0,600,90

0,035

0,030

0,901,20

50CrMo4,
1.7228

0,460,54

0,400

0,500,80

0,035

0,030

0,901,20

0,150,30

30CrNiMo8,
1.6580

0,260,34

0,400

0,300,60

0,035

0,030

1,802,20

0,300,50

Ni

1,802,20

DIN 17 210 Semantasyon elikleri iin potada kimyasal bileim analizi, deerler %

Ck 15,
1.1141
15Cr3,
1.7015
16MnCr5,
1.7131
15CrNi6,
1.5919

C
0,120,18
0,120,18
0,140,19
0,140,17

Si

0,400
0,150,40

0,400

0,400

20MnCr5,
1.7147

0,170,22

0,400

25MoCr4,
1.7321
18CrNi8,
1.5920
17CrNiMo6,
1.6587

0,170,22
0,150,20
0,150,20

0,400
0,150,40
0,40

Mn
0,300,60
0,400,60
1,01,3
0,400,60

0,701,00
0,400,60
0,400,60

0,035

0,035

0,035

0,035

0,035

0,035

0,035

0,035

0,035

0,035

0,035

0,035

0,035

0,035

0,035

0,035

www.guven-kutay.ch

Cr

Mo

Mg

0,400,70
0,801,10
1,401,70
1,001,30
0,300,60
1,802,10
1,501,80

Ni

1,401,70

0,400,50
1,802,10
0,250,35

1,401,70

8.30

Mukavemet deerleri

8.4 DIN 17 100 / DIN EN 10025, malat elikleri


Tablo 8.20, malat elii St37-2 , W.Nr.:1.0037 / S235JR
St37-3, W.Nr.:1.0116
Benzer malzemeler: RSt37-2 / S235JRG2, W.Nr.:1.0038
Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 deki verilerle beraber deerlendirilmelidir.
1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
350
Rm
N/mm2 360 340 340
340
= -1
= +1
=0
1
2
300
Re
N/mm
235 235 225
205
Devaml mukavemet katsaylar
250
2
K1
K2
200
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
150
3
0,44
0,50
0,30
1,0
1,4
0,58
100
50
0
0

50

100

150

200

250

300

350

-50
-100
-150
-200
-250

1-Eilme

2-ekme/Basma

1.3. Kullanlma yeri:


1.4. Kullanlma ss:

3-Torsiyon

Elastiklik modl
Kayma modl
Poisson says
Kopma
boyuna
uzamas
enine
Bzlme
Sertlik
zgl al
Is iletme zellii
zgl s kapasitesi
Elektrik iletkenlii
Oksitlenme erozyon

E
G

A5
A5
Z

211000
81000
0,30
26 - 22

120
7,85
53
0,46
6 - 10
530

N/mm2
N/mm2
[-]
% min
%
% min
HB
kg/dm3
W/(K.m)
kJ/(kgK)
Ms/m
C

Genel makina yapmnda, normal, fazla zel artlar olmayan, dvme ve


kaynakl paralarda kullanlr.
250 C ye kadar.

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
100
200
300
400
500
600
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm2
310
280
250
220
180
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
185
155
135
100
60
3
2
Elastiklik modl
Edyn
10 N/mm
207
200
193
183
168
142
Kayma modl
G
103 N/mm2
80
77
74
70
65
55
Isl genleme katsays
mL
10-6 K-1
11,0
12,0 12,75 13,2
13,5
13,7
Hafif tavlama:
Normal tavlama: 900 - 930C aras
3. Isl ilemler:
Sertletirme: genelde sertletirilmez Su alma:
Scak ekillendirme:
1100-850C aras.
Talal imalatta 2. grup malzeme. Dvme malzemesi olarak kullanlr.
4. Talal imalat:
1. grup malzeme. Titreimli ve darbeli iletmede pek emniyetli kabul
5. Kaynak yapma:
edilmez. G- ve E- kayna

www.guven-kutay.ch

8.31

F o r m l ve T a b l o l a r

Tablo 8.21, malat elii St44-2 , W.Nr.:1.0044


St 44-3, W.Nr.:1.0144

Benzer malzemeler:

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
450
410
410
410
Rm
N/mm2 410
= -1
= +1
=0
1
2
400
275
275
265
245
Re
N/mm
350
Devaml mukavemet katsaylar
300
K1
K2
2
250
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
200

0,44

150
100
50
0
-50

50

100 150 200 250 300 350 400 450

-100
-150
-200
-250

1-Eilme

2-ekme/Basma

1.3. Kullanlma yeri:


1.4. Kullanlma ss:

3-Torsiyon

0,5

0,3

Elastiklik modl
Kayma modl
Poisson says
Kopma
boyuna
uzamas
enine
Bzlme
Sertlik
zgl al
Is iletme zellii
zgl s kapasitesi
Elektrik iletkenlii
Oksitlenme erozyon

1,0
E
G

A5
A5
Z

1,4

0,58

211000 N/mm2
81000 N/mm2
0,30 [-]
22-18 % min
%
% min
140 HB
7,85 kg/dm3
53 W/(K.m)
0,46 kJ/(kgK)
6-10 Ms/m
530 C

Genel makina yapmnda, normal, fazla zel artlar olmayan, dvme ve


kaynakl paralarda kullanlr.
250 C ye kadar.

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
100
200
300
400
500
600
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm2
350
320
290
260
220
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
225
195
175
140
100
Elastiklik modl
Edyn
103 N/mm2
207
200
193
183
168
142
Kayma modl
G
103 N/mm2
80
77
74
70
65
55
Isl genleme katsays
mL
10-6 K-1
11,0
12,0 12,75 13,2
13,5
13,7
Hafif tavlama: 650-700 C
Normal tavlama: 800-880 C
3. Isl ilemler:
Sertletirme: genelde
Su alma:
sertletirilmez
Scak ekillendirme:
.
Talal imalatta 2. grup malzeme. Dvme malzemesi olarak kullanlr.
4. Talal imalat:
1. grup malzeme. G- ve E- kayna
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch

8.32

Mukavemet deerleri

Tablo 8.22, malat elii St 50-2 , W.Nr.:1.0050


Benzer malzemeler:

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
450
470
470
470
Rm
N/mm2 470
= -1
= +1
=0
1
400
295
285
265
Re
N/mm2 295
350
Devaml mukavemet katsaylar
300
2
K1
K2
250
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
200

0,44

150
100
50
0
-50

50

100 150 200 250 300 350 400 450

-100
-150
-200
-250

1-Eilme

2-ekme/Basma

1.3. Kullanlma yeri:


1.4. Kullanlma ss:

3-Torsiyon

0,5

0,3

Elastiklik modl
Kayma modl
Poisson says
Kopma
boyuna
uzamas
enine
Bzlme
Sertlik
zgl al
Is iletme zellii
zgl s kapasitesi
Elektrik iletkenlii
Oksitlenme erozyon

1,0
E
G

A5
A5
Z

1,4

0,58

211000 N/mm2
81000 N/mm2
0,30 [-]

160
7,85
55
0,46
6-10
530

% min
%
% min
HB
kg/dm3
W/(K.m)
kJ/(kgK)
Ms/m
C

Orta karar yklenen veya normal alan makinalarda kullanlr. Kaynak


konstruksiyon iinde ok elverilidir.
250 ye kadar.

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
100
200
300
400
500
600
2
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm
460
440
390
290
180
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
225
185
145
110
60
Elastiklik modl
Edyn
103 N/mm2
207
200
193
183
168
142
3
2
Kayma modl
G
10 N/mm
80
77
74
70
65
55
Isl genleme katsays
mL
10-6 K-1
11,0
12,0 12,75 13,2
13,5
13,7
Hafif tavlama: 900-930C
Normal tavlama: 910-940C
3. Isl ilemler:
Sertletirme: genelde
Su alma:
sertletirilmez
Scak ekillendirme:
900-1200C aras.
Talal imalatta 2. grup malzeme. Dvme malzemesi olarak kullanlr.
4. Talal imalat:
3. grup malzeme. G- ve E- kayna
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch

8.33

F o r m l ve T a b l o l a r

Tablo 8.23, malat elii St 60-2 , W.Nr.:1.0060


Benzer malzemeler:

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
550
570
570
570
= -1
Rm
N/mm2 570
= +1
=0
1
500
2
335
335
325
305
Re
N/mm
450
Devaml mukavemet katsaylar
400
2
350
K1
K2
300
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
250

0,44

200
150
100
50
0
-50 0

50 100 150 200 250 300 350 400 450 500 550

-100
-150
-200
-250
-300
-350

1-Eilme

2-ekme/Basma

1.3. Kullanlma yeri:


1.4. Kullanlma ss:

3-Torsiyon

0,5

0,3

Elastiklik modl
Kayma modl
Poisson says
Kopma
boyuna
uzamas
enine
Bzlme
Sertlik
zgl al
Is iletme zellii
zgl s kapasitesi
Elektrik iletkenlii
Oksitlenme erozyon

1,0
E
G

A5
A5
Z

1,4

211000
81000
0,30
20-16
160
7,85
55
0,46
6-10
530

0,58

N/mm2
N/mm2
[-]
% min
%
% min
HB
kg/dm3
W/(K.m)
kJ/(kgK)
Ms/m
C

Genel makina yapmnda, normal, fazla zel artlar olmayan, dvme ve


kaynakl paralarda kullanlr.
250 C ye kadar.

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
100
200
300
400
500
600
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm2
560
540
490
390
280
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
255
210
165
125
70
3
2
Elastiklik modl
Edyn
10 N/mm
207
200
193
183
168
142
Kayma modl
G
103 N/mm2
80
77
74
70
65
55
Isl genleme katsays
mL
10-6 K-1
11,0
12,0 12,75 13,2
13,5
13,7
Hafif tavlama: 650-700C
Normal tavlama: 810-850C
3. Isl ilemler:
Sertletirme: genelde
Su alma:
sertletirilmez
Scak ekillendirme:
1100-850C
Talal imalatta 2. grup malzeme. Dvme malzemesi olarak kullanlr.
4. Talal imalat:
3. grup malzeme. G- ve E- kayna
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch

8.34

Mukavemet deerleri

Tablo 8.24, malat elii St 70-2 , W.Nr.:1.0070


Benzer malzemeler:

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
700
670
670
670
Rm
N/mm2 670
= -1
= +1
=0
365
355
335
600
Re
N/mm2 365
1
Devaml mukavemet katsaylar
500
K1
K2
400
2
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
0,44

300

3
200
100
0
0

100

200

300

400

500

600

700

-100
-200
-300
-400

1-Eilme

2-ekme/Basma

1.3. Kullanlma yeri:


1.4. Kullanlma ss:

3-Torsiyon

0,5

0,3

Elastiklik modl
Kayma modl
Poisson says
Kopma
boyuna
uzamas
enine
Bzlme
Sertlik
zgl al
Is iletme zellii
zgl s kapasitesi
Elektrik iletkenlii
Oksitlenme erozyon

1,0
E
G

A5
A5
Z

1,4

0,58

211000 N/mm2
81000 N/mm2
0,30 [-]
% min
%
% min
11-8 HB
kg/dm3
W/(K.m)
205 kJ/(kgK)
7,85 Ms/m
55 C

Genel makina yapmnda, mil, aks ve benzeri paralarda kullanlr.


250 C ye kadar.

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
100
200
300
400
500
600
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm2
630
610
560
460
350
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
275
230
180
135
75
Elastiklik modl
Edyn
103 N/mm2
207
200
193
183
168
142
3
2
Kayma modl
G
10 N/mm
80
77
74
70
65
55
Isl genleme katsays
mL
10-6 K-1
11,0
12,0 12,75 13,2
13,5
13,7
Hafif tavlama: 800-850C
Normal tavlama:
900-930C
3. Isl ilemler:
Sertletirme: genelde
Su alma:
sertletirilmez
Scak ekillendirme:
1200-900C
Talal imalatta 2. grup malzeme. Dvme malzemesi olarak kullanlr.
4. Talal imalat:
3. grup malzeme. G- ve E- kayna
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch

8.35

F o r m l ve T a b l o l a r

8.5 DIN 1693, Demir dkmler


Tablo 8.25, Demir dkm GGG 40, W.Nr.:0.7040
Benzer malzemeler:

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
370
360
340
Rm
N/mm2 370
2
240
240
240
240
Re
N/mm
450
= -1
= +1
=0
Devaml mukavemet katsaylar
400
1
K1
K2
350
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
300
0,29

250
200
150

100
50
0
-50

50

100 150 200 250 300 350 400 450

-100
-150
-200
-250

1-Eilme

2-ekme/Basma

1.3. Kullanlma yeri:


1.4. Kullanlma ss:

3-Torsiyon

0,5

0,26

Elastiklik modl
Kayma modl
Poisson says
Kopma
boyuna
uzamas
enine
Bzlme
Sertlik
zgl al
Is iletme zellii
zgl s kapasitesi
Elektrik iletkenlii
Oksitlenme erozyon
Dkmde ekme oran
Ezilip yaylma snr

1,0
E
G

A5
A5
Z

1,4

0,5

172000 N/mm2
67200 N/mm2
0,28-0,29 [-]
15-12 % min
%
% min
120-180 HB
7,1 kg/dm3
38 W/(K.m)
461 kJ/(kgK)
1.7 Ms/m
530 C

300 %

0,5-0,8
Redktr kutusu,pompa gvdesi ve trl kapaklar, v.s.
430 C ye kadar.

N/mm2

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
100
200
300
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm2
360
350
330
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
240
210
180
Elastiklik modl
Edyn
103 N/mm2
167
162
157
Kayma modl
G
103 N/mm2
65
63
61
Isl genleme katsays
mL
10-6 K-1
12,5
13,1
13,6
Hafif tavlama:
Normal tavlama:
3. Isl ilemler:
Sertletirme: sertletirilmez Su alma:
Scak ekillendirme:
1100-850C
Talal imalatta 2. grup malzeme.
4. Talal imalat:
2. grup malzeme. E- kayna
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch

400
290
165

500

14,1
14,6
min 700C

600

8.36

Mukavemet deerleri

Tablo 8.26, Demir dkm GGG 50, W.Nr.:0.7050


Benzer malzemeler:

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
420
350
340
Rm
N/mm2 420
2
320
300
280
270
Re
N/mm
550
= -1
= +1
= 0
500
Devaml mukavemet katsaylar
1
450
K1
K2
400
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
350
300

0,29

0,5

0,26

1,0

1,4

0,5

Elastiklik modl
E
172000 N/mm2
200
Kayma modl
G
67200 N/mm2
3
150
Poisson says
0,28-0,29 [-]
100
Kopma
boyuna
A5
7-5 % min
50
uzamas
enine
%
A5
0
Bzlme
Z
7-5 % min
100
200
300
400
500
600
-50 0
Sertlik
170-240 HB
-100
zgl al
7,1 kg/dm3

-150
Is iletme zellii
34 W/(K.m)

-200
zgl s kapasitesi
c
461 kJ/(kgK)
-250
Elektrik iletkenlii
1.7 Ms/m

-300
Oksitlenme erozyon
T
530 C
1-Eilme 2-ekme/Basma 3-Torsiyon
360 %
Dkmde ekme oran
0,5-0,8 N/mm2
Ezilip yaylma snr
Halat tamburu, makaralar, firen paralar, silindir balar v.s.
1.3. Kullanlma yeri:
300C ye kadar
1.4. Kullanlma ss:
250

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
100
200
300
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm2
415
410
370
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
280
275
270
Elastiklik modl
Edyn
103 N/mm2
167
162
157
Kayma modl
G
103 N/mm2
65
63
61
-6
-1
Isl genleme katsays
mL
10 K
12,5
13,1
13,6
Hafif tavlama:
Normal tavlama:
3. Isl ilemler:
Sertletirme: sertletirilmez Su alma:
Scak ekillendirme:
1100-850C
Talal imalatta 2. grup malzeme.
4. Talal imalat:
2. grup malzeme. E- kayna
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch

400
340
265

500

14,1
14,6
min 500C

600

8.37

F o r m l ve T a b l o l a r

Tablo 8.27, Demir dkm GGG 60, W.Nr.:0.7060


Benzer malzemeler:

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
600
600
550
Rm
N/mm2 600
2
380
360
340
320
Re
N/mm
700
= -1
= +1
Devaml mukavemet katsaylar
=0
600
1
K1
K2
500
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
400

0,29

0,5

0,26

1,0

1,4

0,5

Elastiklik modl
E
172000 N/mm2
Kayma modl
G
67200 N/mm2
3
200
Poisson says
0,28-0,29 [-]
3-1 % min
Kopma
boyuna
A5
100
uzamas
enine
%
A5
0
Bzlme
Z
3-1 % min
0
100 200 300 400 500 600 700
Sertlik
180-260 HB

-100
zgl al
7,15 kg/dm3

-200
Is iletme zellii
31 W/(K.m)

zgl
s
kapasitesi
c
461
kJ/(kgK)
-300
Elektrik iletkenlii
1.7 Ms/m

-400
Oksitlenme erozyon
T
530 C
430 %
1-Eilme 2-ekme/Basma 3-Torsiyon
Dkmde ekme oran
0,5-0,8 N/mm2
Ezilip yaylma snr
Pres gvdesi, ekmeye alan piston kollar, v.s.
1.3. Kullanlma yeri:
300C ye kadar
1.4. Kullanlma ss:
300

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
100
200
300
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm2
580
570
515
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
335
325
315
Elastiklik modl
Edyn
103 N/mm2
167
162
157
Kayma modl
G
103 N/mm2
65
63
61
-6
-1
Isl genleme katsays
mL
10 K
12,5
13,1
13,6
Hafif tavlama:
Normal tavlama:
3. Isl ilemler:
Sertletirme: sertletirilmez Su alma:
Scak ekillendirme:
1100-850C
Talal imalatta 2. grup malzeme.
4. Talal imalat:
2. grup malzeme. E- kayna
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch

400
470
285

500

14,1

14,6

600

8.38

Mukavemet deerleri

Tablo 8.28, Demir dkm GGG 70, W.Nr.:0.7070


Benzer malzemeler:

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
700
700
650
Rm
N/mm2 700
2
440
440
400
380
Re
N/mm
800
= -1
= +1
=0
Devaml mukavemet katsaylar
700
1
K1
K2
600
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
500

0,29

0,5

0,26

1,0

1,4

0,5

400

Elastiklik modl
3
Kayma modl
200
Poisson says
100
Kopma
boyuna
uzamas
enine
0
0
100 200 300 400 500 600 700 800
Bzlme
-100
Sertlik
-200
zgl al
Is iletme zellii
-300
zgl s kapasitesi
-400
Elektrik iletkenlii
-500
Oksitlenme erozyon
1-Eilme 2-ekme/Basma 3-Torsiyon
Dkmde ekme oran
Ezilip yaylma snr
Dililer, trbin kepeleri, v.s
1.3. Kullanlma yeri:
300C ye kadar
1.4. Kullanlma ss:
300

E
G

A5
A5
Z

172000 N/mm2
67200 N/mm2
0,28-0,29 [-]
2-1 % min
%
2-1 % min
220-300 HB
7,2 kg/dm3
31 W/(K.m)
461 kJ/(kgK)
1.7 Ms/m
530 C
530 %
0,5-0,8 N/mm2

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
100
200
300
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm2
680
660
595
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
420
390
340
Elastiklik modl
Edyn
103 N/mm2
167
162
157
Kayma modl
G
103 N/mm2
65
63
61
-6
-1
Isl genleme katsays
mL
10 K
12,4
12,9
13,4
Hafif tavlama:
Normal tavlama:
3. Isl ilemler:
Sertletirme: sertletirilmez Su alma:
Scak ekillendirme:
1100-850C
Talal imalatta 2. grup malzeme.
4. Talal imalat:
4. grup malzeme. E- kayna
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch

400
545
310

500

13,9

14,5

600

8.39

F o r m l ve T a b l o l a r

8.6 DIN 1681, elik dkmler


Tablo 8.29, elik dkm , GS 38 , W.Nr.: 0.0420
Benzer malzemeler:

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
350
Rm
N/mm2 380 380 380
=
+1
= -1
=
0

300
Re
N/mm2 200 200 200
1
Devaml mukavemet katsaylar
250
K1
K2
2
200
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
0,35
0,4
0,23
1,0
1,3
0,58
150
3

Elastiklik modl
E
205000 N/mm2
Kayma modl
G
79000 N/mm2
50
Poisson says
0,3 [-]

0
25 % min
Kopma
boyuna A5
0
50
100 150 200 250 300 350
uzamas
enine
%
A5
-50
%
min
Bzlme
Z
40
-100
Sertlik
HB

zgl al
7,85 kg/dm3

-150
Is iletme zellii
W/(K.m)

zgl s kapasitesi
c
kJ/(kgK)
-200
Elektrik
iletkenlii
Ms/m

1-Eilme 2-ekme/Basma 3-Torsiyon


Oksitlenme erozyon
T
C
Makina asisi, pompa gvdesi, dililer, fren kasnaklar, eitli makina
1.3. Kullanlma yeri:
paralar, v.s.
1.4. Kullanlma ss:
100

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
100
200
300
400
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm2
380
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
200
3
2
Elastiklik modl
Edyn
10 N/mm
205
Kayma modl
G
103 N/mm2
79
Isl genleme katsays
mL
10-6 K-1
Hafif tavlama:
Normal tavlama:
3. Isl ilemler:
Sertletirme: genelde
Su alma:
sertletirilmez
Scak ekillendirme:
Talal imalatta 2. ile 3. grup aras malzeme.
4. Talal imalat:
2. grup malzeme. E- kayna
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch

500

600

8.40

Mukavemet deerleri

Tablo 8.30, elik dkm , GS 45 , W.Nr.: 0.0446


Benzer malzemeler:

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
350
450
450
Rm
N/mm2 450
1
=
-1

= +1
=0
2
300
230
230
230
Re
N/mm
Devaml mukavemet katsaylar
250
2
K1
K2
200
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
150

0,35

0,4

0,23

1,0

1,3

0,58

100

Elastiklik modl
E
205000 N/mm2
Kayma modl
G
79 000 N/mm2
Poisson says
0,3 [-]

0
0
50
100 150 200 250 300 350
22 % min
Kopma
boyuna A5
-50
uzamas
enine
%
A5
-100
Bzlme
Z
31 % min
Sertlik
HB

-150
zgl al
7,85 kg/dm3

-200
Is iletme zellii
W/(K.m)

zgl s kapasitesi
c
kJ/(kgK)
-250
Elektrik iletkenlii
Ms/m

1-Eilme 2-ekme/Basma 3-Torsiyon


Oksitlenme erozyon
T
C
Makina asisi, pompa gvdesi, dililer, fren kasnaklar, eitli makina
1.3. Kullanlma yeri:
paralar, v.s.
1.4. Kullanlma ss:
50

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
100
200
300
400
500
2
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm
450
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
230
Elastiklik modl
Edyn
103 N/mm2
205
3
2
Kayma modl
G
10 N/mm
79
Isl genleme katsays
mL
10-6 K-1
Hafif tavlama:
Normal tavlama: 700 C
3. Isl ilemler:
Sertletirme: genelde
Su alma:
sertletirilmez
Scak ekillendirme:
.
Talal imalatta 2. ile 3. grup aras malzeme.
4. Talal imalat:
2. grup malzeme. E- kayna
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch

600

8.41

F o r m l ve T a b l o l a r

Tablo 8.31, elik dkm , GS 52 , W.Nr.: 0.0552


Benzer malzemeler:

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
450
520
520
Rm
N/mm2 520
= +1
= -1
=0
2
400
260
260
260
Re
N/mm
1
350
Devaml mukavemet katsaylar
300
K1
K2
2
250
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
200

0,35

150
100
50
0
-50

50

100 150 200 250 300 350 400 450

-100
-150
-200
-250

1-Eilme

2-ekme/Basma

1.3. Kullanlma yeri:

3-Torsiyon

0,4

0,23

Elastiklik modl
Kayma modl
Poisson says
Kopma
boyuna
uzamas
enine
Bzlme
Sertlik
zgl al
Is iletme zellii
zgl s kapasitesi
Elektrik iletkenlii
Oksitlenme erozyon

1,0
E
G

A5
A5
Z

1,3

0,58

N/mm2
N/mm2
[-]
% min
%
25 % min
HB
7,85 kg/dm3
W/(K.m)
kJ/(kgK)
Ms/m
C

205000
79000
0,3
18

Makina asisi, pompa gvdesi, dililer, fren kasnaklar, eitli makina paralar,
v.s.

1.4. Kullanlma ss:

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
100
200
300
400
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm2
520
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
260
Elastiklik modl
Edyn
103 N/mm2
205
Kayma modl
G
103 N/mm2
79
-6
-1
Isl genleme katsays
mL
10 K
Hafif tavlama:
Normal tavlama:
3. Isl ilemler:
Sertletirme: genelde
Su alma:
sertletirilmez
Scak ekillendirme:
.
Talal imalatta 2. ile 3. grup aras malzeme.
4. Talal imalat:
2. grup malzeme. E- kayna
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch

500

600

8.42

Mukavemet deerleri

Tablo 8.32, elik dkm , GS 60 , W.Nr.: 0.0558


Benzer malzemeler:

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
500
600
600
Rm
N/mm2 600
2
= +1
300
300
300
Re
N/mm
= -1
=10
400
Devaml mukavemet katsaylar
K1
K2
2
300
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
0,35

200

100

0
0

100

200

300

400

500

-100

-200

-300

1-Eilme

2-ekme/Basma

1.3. Kullanlma yeri:

3-Torsiyon

0,4

0,23

Elastiklik modl
Kayma modl
Poisson says
Kopma
boyuna
uzamas
enine
Bzlme
Sertlik
zgl al
Is iletme zellii
zgl s kapasitesi
Elektrik iletkenlii
Oksitlenme erozyon

1,0
E
G

A5
A5
Z

1,3

0,58

N/mm2
N/mm2
[-]
% min
%
21 % min
HB
7,85 kg/dm3
W/(K.m)
kJ/(kgK)
Ms/m
C

205000
79 000
0,3
15

Makina asisi, pompa gvdesi, dililer, fren kasnaklar, eitli makina


paralar, v.s.

1.4. Kullanlma ss:

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
100
200
300
400
500
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm2
520
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
260
3
2
Elastiklik modl
Edyn
10 N/mm
205
Kayma modl
G
103 N/mm2
79
Isl genleme katsays
mL
10-6 K-1
Hafif tavlama:
Normal tavlama: 700 C
3. Isl ilemler:
Sertletirme: genelde
Su alma:
sertletirilmez
Scak ekillendirme:
.
Talal imalatta 2. ile 3. grup aras malzeme.
4. Talal imalat:
2. grup malzeme. E- kayna
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch

600

8.43

F o r m l ve T a b l o l a r

8.7 DIN 17 200, slah elikleri


Tablo 8.33, slah elii Ck 22, W.Nr.: 1.1151
C22, W.Nr.: 1.0402

Benzer malzemeler:

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
600
500
500
Rm
N/mm2 550
=
+1

= -1
2
= 0
1
370
300
300
Re
N/mm
500
Devaml mukavemet katsaylar
400
2
K1
K2
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
300
3

0,4

200
100
0
0

100

200

300

400

500

600

-100
-200
-300
-400

1-Eilme

2-ekme/Basma

1.3. Kullanlma yeri:

3-Torsiyon

0,48

0,3

Elastiklik modl
Kayma modl
Poisson says
Kopma
boyuna
uzamas
enine
Bzlme
Sertlik
zgl al
Is iletme zellii
zgl s kapasitesi
Elektrik iletkenlii
Oksitlenme erozyon

1,0
E
G

A5
A5
Z

1,25

0,65

N/mm2
N/mm2
[-]
% min
%
50 % min
155 HB
7,85 kg/dm3
W/(K.m)
kJ/(kgK)
Ms/m
C

211000
81 000
0,3
20-22

Hafif yklemeli kamyon, makina, motor ve aparat paralar imalatnda


kullanlr.

1.4. Kullanlma ss:

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
100
200
300
400
500
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm2
550
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
360
3
2
Elastiklik modl
Edyn
10 N/mm
207
200
193
183
168
Kayma modl
G
103 N/mm2
80
77
74
70
65
Isl genleme katsays
mL
10-6 K-1
11,0
12,0 12,75 13,2
13,5
Hafif tavlama: 650-700C
Normal tavlama: 880-910C
3. Isl ilemler:
Sertletirme: 860-890C/Su Su alma:
540-680C
Scak ekillendirme:
.
Talal imalatta 2. grup malzeme.
4. Talal imalat:
2. grup malzeme. E- kayna
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch

600
142
55
13,7

8.44

Mukavemet deerleri

Tablo 8.34, slah elii Ck 45, W.Nr.: 1.1191


Benzer malzemeler:

C45 , W.Nr.: 1.0503

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
800
700
650
630
Rm
N/mm2 700
=
+1

= -1
=0
2
700
500
500
430
370
Re
N/mm
1
Devaml mukavemet katsaylar
600
2
K1
K2
500
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
400

0,4

0,48

0,3

1,0

1,25

0,65

300

Elastiklik modl
E
211000 N/mm2
Kayma modl
G
81000 N/mm2
Poisson says
0,3 [-]
100

14-17 % min
Kopma
boyuna A5
0
uzamas
enine
%
A
5
0
100 200 300 400 500 600 700 800
-100
Bzlme
Z
35-45 % min
Sertlik
205 HB

-200
zgl al
7,85 kg/dm3

-300
Is iletme zellii
W/(K.m)

zgl s kapasitesi
c
kJ/(kgK)
-400
Elektrik iletkenlii
Ms/m

1-Eilme 2-ekme/Basma 3-Torsiyon


Oksitlenme erozyon
T
C
Orta yklemeli kamyon, makina, motor ve aparat paralar ve dili
1.3. Kullanlma yeri:
imalatnda kullanlr.
1.4. Kullanlma ss:
200

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
100
200
300
400
500
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm2
700
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
500
Elastiklik modl
Edyn
103 N/mm2
207
200
193
183
168
Kayma modl
G
103 N/mm2
80
77
74
70
65
-6
-1
Isl genleme katsays
mL
10 K
11,0
12,0 12,75 13,2
13,5
Hafif tavlama: 650-700C
Normal tavlama: 850-880C
3. Isl ilemler:
Sertletirme: 830-860C/Su Su alma:
540-680C
840-870C/ya
Scak ekillendirme:
.
Talal imalatta 2. grup malzeme.
4. Talal imalat:
Erime (E- ve G-kayna) ve Diren kayna yaplr
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch

600
142
55
13,7

8.45

F o r m l ve T a b l o l a r

Tablo 8.35, slah elii 46Cr2, W.Nr.: 1.7006


Benzer malzemeler:

40Mn4 , W.Nr.: 1.5038

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
1000
900
800
650
= +1
Rm
N/mm2 900
= -1
=0
2
1
650
650
550
400
Re
N/mm
800
Devaml mukavemet katsaylar
2
K1
K2
600
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
3

0,4

400

200

0
0

200

400

600

800

1000

-200

-400

-600

1-Eilme

2-ekme/Basma

1.3. Kullanlma yeri:

3-Torsiyon

0,48

0,3

Elastiklik modl
Kayma modl
Poisson says
Kopma
boyuna
uzamas
enine
Bzlme
Sertlik
zgl al
Is iletme zellii
zgl s kapasitesi
Elektrik iletkenlii
Oksitlenme erozyon

1,0
E
G

A5
A5
Z

1,25

0,65

N/mm2
N/mm2
[-]
% min
%
35-45 % min
220 HB
7,85 kg/dm3
W/(K.m)
kJ/(kgK)
Ms/m
C

211000
81000
0,3
12-15

Redktr milleri, dili ve dier kk makina paralar imalatnda


kullanlr.

1.4. Kullanlma ss:

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
100
200
300
400
500
2
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm
900
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
650
Elastiklik modl
Edyn
103 N/mm2
207
200
193
183
168
3
2
Kayma modl
G
10 N/mm
80
77
74
70
65
Isl genleme katsays
mL
10-6 K-1
11,0
12,0 12,75 13,2
13,5
Hafif tavlama: 650-700C
Normal tavlama: 850-880C
3. Isl ilemler:
Sertletirme: 830-860C/Su Su alma:
540-680C
840-870C/ya
Scak ekillendirme:
Talal imalatta 2. grup malzeme.
4. Talal imalat:
Erime (E- ve G-kayna) ve Diren kayna yaplr
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch

600
142
55
13,7

8.46

Mukavemet deerleri

Tablo 8.36, slah elii 41Cr4 , W.Nr.: 1.7035


Benzer malzemeler:

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
1200
800
Rm
N/mm2 1000 1000 900
1
2
= +1
= -1
=0
800
800
660
560
Re
N/mm
1000
Devaml mukavemet katsaylar
2
800
K1
K2
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
600

0,4

400
200

0
0

200

400

600

800

1000

1200

-200
-400

-600

1-Eilme

2-ekme/Basma

1.3. Kullanlma yeri:

3-Torsiyon

0,48

0,3

Elastiklik modl
Kayma modl
Poisson says
Kopma
boyuna
uzamas
enine
Bzlme
Sertlik
zgl al
Is iletme zellii
zgl s kapasitesi
Elektrik iletkenlii
Oksitlenme erozyon

1,0
E
G

A5
A5
Z

1,25

0,65

N/mm2
N/mm2
[-]
% min
%
30-40 % min
240 HB
7,85 kg/dm3
W/(K.m)
kJ/(kgK)
Ms/m
C

211000
81000
0,3
10-14

Redktr milleri, dili ve dier kk makina paralar imalatnda


kullanlr.

1.4. Kullanlma ss:

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
100
200
300
400
500
2
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm
1000
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
800
Elastiklik modl
Edyn
103 N/mm2
207
200
193
183
168
3
2
Kayma modl
G
10 N/mm
80
77
74
70
65
Isl genleme katsays
mL
10-6 K-1
11,0
12,0 12,75 13,2
13,5
Hafif tavlama: 650-700C
Normal tavlama: 840-880C
3. Isl ilemler:
Sertletirme: 820-850C/Su Su alma:
540-680C
830-860C/ya
Scak ekillendirme:
Talal imalatta 2. grup malzeme.
4. Talal imalat:
Erime (E- ve G-kayna) ve Diren kayna yaplr
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch

600
142
55
13,7

8.47

F o r m l ve T a b l o l a r

Tablo 8.37, slah elii 50CrMo4 , W.Nr.: 1.7228


50CrV4 , W.Nr.: 1.8159

Benzer malzemeler:

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
1400
900
Rm
N/mm2 1100 1100 1100
=
+1

= -1
=0
2
1
1200
900
900
780
700
Re
N/mm
Devaml mukavemet katsaylar
1000
2
K1
K2
800
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
3

600

0,4

400
200
0
0

200

400

600

800

1000 1200 1400

-200
-400
-600
-800

1-Eilme

2-ekme/Basma

1.3. Kullanlma yeri:


1.4. Kullanlma ss:

3-Torsiyon

0,48

0,3

Elastiklik modl
Kayma modl
Poisson says
Kopma
boyuna
uzamas
enine
Bzlme
Sertlik
zgl al
Is iletme zellii
zgl s kapasitesi
Elektrik iletkenlii
Oksitlenme erozyon

1,0
E
G

A5
A5
Z

1,25

0,65

211000 N/mm2
81000 N/mm2
0,3 [-]
% min
%
40-50 % min
250 HB
7,85 kg/dm3
W/(K.m)
kJ/(kgK)
Ms/m
C

Miller, dililer ve byk makina paralar imalatnda ve dvme makina


paraklar imalatnda kullanlr.
250C ye kadar

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
100
200
300
400
500
2
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm
1100
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
900
Elastiklik modl
Edyn
103 N/mm2
207
200
193
183
168
3
2
Kayma modl
G
10 N/mm
80
77
74
70
65
Isl genleme katsays
mL
10-6 K-1
11,0
12,0 12,75 13,2
13,5
Hafif tavlama: 680-720C
Normal tavlama: 840-880C
3. Isl ilemler:
Sertletirme: 820-850C/Su Su alma:
540-680C
830-860C/ya
Scak ekillendirme:
Talal imalatta 2. grup malzeme.
4. Talal imalat:
Erime (E- ve G-kayna) ve Diren kayna yaplr
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch

600
142
55
13,7

8.48

Mukavemet deerleri

8.8 DIN 17 210, Semantasyon elikleri


Tablo 8.38, Semantasyon elii Ck 15 , W.Nr.: 1.1141
Benzer malzemeler:

C 15 , W.Nr.: 1.0401

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
700
740
590
Rm
N/mm2 740
= -1
= +1
=0
2
1
600
440
440
355
Re
N/mm
Devaml mukavemet katsaylar
500
2
K1
K2
400
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
300

0,45

0,5

0,3

1,0

1,25

0,58

200

Elastiklik modl
E
211000 N/mm2
100
Kayma modl
G
81000 N/mm2
Poisson says
0,3 [-]
0

0
100 200 300 400 500 600 700
14 % min
Kopma
boyuna A5
-100
uzamas
enine
%
A5
-200
% min
Bzlme
Z
Sertlik
140 HB

-300
zgl al
7,85 kg/dm3

-400
Is iletme zellii
53 W/(K.m)

zgl s kapasitesi
c
kJ/(kgK)
-500
Elektrik
iletkenlii
Ms/m

1-Eilme 2-ekme/Basma 3-Torsiyon


Oksitlenme erozyon
T
530 C
Dorudan sertletirilen kk paralar. Oynaklar, manivela, yuvarlak
1.3. Kullanlma yeri:
muylu v.s.
250C ye kadar
1.4. Kullanlma ss:

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm2
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
Elastiklik modl
Edyn
103 N/mm2
Kayma modl
G
103 N/mm2
Isl genleme katsays
mL
10-6 K-1
Hafif tavlama:
3. Isl ilemler:
Sertletirme:
Scak ekillendirme:
.
4. Talal imalat:
5. Kaynak yapma:

100

200

300

Normal tavlama:
Su alma:

www.guven-kutay.ch

400

500

600

8.49

F o r m l ve T a b l o l a r

Tablo 8.39, Semantasyon elii 15Cr3 , W.Nr.: 1.7015


Benzer malzemeler:

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
800
690
Rm
N/mm2 780 780
= +1
= -1
=0
2
700
1
510 510
440
Re
N/mm
600
Devaml mukavemet katsaylar
2
K1
K2
500
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
400
3

300

0,45

200
100
0
-100

100 200

300

400 500

600 700

800

-200
-300
-400
-500

1-Eilme

2-ekme/Basma

1.3. Kullanlma yeri:


1.4. Kullanlma ss:

3-Torsiyon

0,5

0,3

Elastiklik modl
Kayma modl
Poisson says
Kopma
boyuna
uzamas
enine
Bzlme
Sertlik
zgl al
Is iletme zellii
zgl s kapasitesi
Elektrik iletkenlii
Oksitlenme erozyon

1,0
E
G

A5
A5
Z

1,25

0,58

211000 N/mm2
81000 N/mm2
0,3 [-]
% min
%
% min
HB
7,85 kg/dm3
53 W/(K.m)
kJ/(kgK)
Ms/m
530 C

Dorudan sertletirilen kk paralar. Oynaklar, manivela, yuvarlak


muylu v.s.
250C ye kadar

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm2
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
Elastiklik modl
Edyn
103 N/mm2
Kayma modl
G
103 N/mm2
Isl genleme katsays
mL
10-6 K-1
Hafif tavlama:
3. Isl ilemler:
Sertletirme:
Scak ekillendirme:
.
4. Talal imalat:
5. Kaynak yapma:

100
200
300
600
560
495
340
320
290
207
200
193
80
77
74
11,0
12,0 12,75
Normal tavlama:
Su alma:

www.guven-kutay.ch

400
420
240
183
70
13,2

500
330
145
168
65
13,5

600
142
55
13,7

8.50

Mukavemet deerleri

Tablo 8.40, Semantasyon elii 16MnCr5 , W.Nr.: 1.7131


Benzer malzemeler:

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
1000
880
780
640
Rm
N/mm2 880
1
2
= +1
= -1
=0
635
635
590
440
Re
N/mm
800
Devaml mukavemet katsaylar
2
600
K1
K2
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
3

400

0,45

200

0
0

200

400

600

800

1000

-200

-400

-600

1-Eilme

2-ekme/Basma

1.3. Kullanlma yeri:


1.4. Kullanlma ss:

3-Torsiyon

0,5

0,3

Elastiklik modl
Kayma modl
Poisson says
Kopma
boyuna
uzamas
enine
Bzlme
Sertlik
zgl al
Is iletme zellii
zgl s kapasitesi
Elektrik iletkenlii
Oksitlenme erozyon

1,0
E
G

A5
A5
Z

1,25

0,58

211000 N/mm2
81000 N/mm2
0,3 [-]
% min
%
% min
220 HB
7,85 kg/dm3
53 W/(K.m)
kJ/(kgK)
Ms/m
C

Kk dililer, miller ve redktr paralari imalatnda kullanlr

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm2
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
Elastiklik modl
Edyn
103 N/mm2
Kayma modl
G
103 N/mm2
Isl genleme katsays
mL
10-6 K-1
Hafif tavlama:
3. Isl ilemler:
Sertletirme:
Scak ekillendirme:
.
4. Talal imalat:
5. Kaynak yapma:

100
200
300
680
630
560
425
400
360
207
200
193
80
77
74
11,0
12,0 12,75
Normal tavlama:
Su alma:

www.guven-kutay.ch

400
475
300
183
70
13,2

500
375
180
168
65
13,5

600
142
55
13,7

8.51

F o r m l ve T a b l o l a r

Tablo 8.41, Semantasyon elii 15CrNi6 , W.Nr.: 1.5919


Benzer malzemeler:

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
1000
= +1
= -1
=0
960
880
780
Rm
N/mm2 960
1
2
685
685
635
540
Re
N/mm
800
2
Devaml mukavemet katsaylar
600
K1
K2
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
3

400

0,45

200

0
0

200

400

600

800

1000

-200

-400

-600

1-Eilme

2-ekme/Basma

1.3. Kullanlma yeri:


1.4. Kullanlma ss:

3-Torsiyon

0,5

0,3

Elastiklik modl
Kayma modl
Poisson says
Kopma
boyuna
uzamas
enine
Bzlme
Sertlik
zgl al
Is iletme zellii
zgl s kapasitesi
Elektrik iletkenlii
Oksitlenme erozyon

1,0
E
G

A5
A5
Z

1,25

211000
81000
0,3
20

220
7,85
53

530

0,58

N/mm2
N/mm2
[-]
% min
%
% min
HB
kg/dm3
W/(K.m)
kJ/(kgK)
Ms/m
C

Byk paralar, ar yklemeli dili, mil ve trnak imalatnda kullanlr.


250C ye kadar

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
100
200
300
2
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm
740
690
610
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
460
430
390
Elastiklik modl
Edyn
103 N/mm2
207
200
193
Kayma modl
G
103 N/mm2
80
77
74
-6
-1
Isl genleme katsays
mL
10 K
11,0
12,0 12,75
Hafif tavlama:
Normal tavlama:
3. Isl ilemler:
Sertletirme:
Su alma:
Scak ekillendirme:
.
2. grup malzeme
4. Talal imalat:
2. grup malzeme, E-kayna
5. Kaynak yapma:

www.guven-kutay.ch

400
520
325
183
70
13,2

500
410
195
168
65
13,5

600
142
55
13,7

8.52

Mukavemet deerleri

Tablo 8.42, Semantasyon elii 20MnCr5, W.Nr.: 1.7147


Benzer malzemeler:

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
1200
780
Rm
N/mm2 1080 1080 980
= +1
= -1
=0
2
1000
1
735
735
685
540
Re
N/mm
Devaml mukavemet katsaylar
800
2
K1
K2
600
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
3

0,45

400
200
0
0

200

400

600

800

1000

1200

-200
-400
-600
-800

1-Eilme

2-ekme/Basma

1.3. Kullanlma yeri:

3-Torsiyon

0,5

0,3

Elastiklik modl
Kayma modl
Poisson says
Kopma
boyuna
uzamas
enine
Bzlme
Sertlik
zgl al
Is iletme zellii
zgl s kapasitesi
Elektrik iletkenlii
Oksitlenme erozyon

1,0
E
G

A5
A5
Z

1,25

0,58

211000 N/mm2
81000 N/mm2
0,3 [-]
% min
%
% min
HB
7,85 kg/dm3
53 W/(K.m)
kJ/(kgK)
6-10 Ms/m
C

Orta yklemeli kamyon, makina, motor ve aparat paralar imalatnda


kullanlr.

1.4. Kullanlma ss:

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm2
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
Elastiklik modl
Edyn
103 N/mm2
Kayma modl
G
103 N/mm2
Isl genleme katsays
mL
10-6 K-1
Hafif tavlama:
3. Isl ilemler:
Sertletirme:
Scak ekillendirme:
.
2. grup malzeme
4. Talal imalat:
5. Kaynak yapma:

100
200
300
830
770
690
495
460
415
207
200
193
80
77
74
11,0
12,0 12,75
Normal tavlama:
Su alma:

www.guven-kutay.ch

400
585
350
183
70
13,2

500
460
210
175
65
13,5

600
164
55
13,7

8.53

F o r m l ve T a b l o l a r

Tablo 8.43, Semantasyon elii 20MnCrS5, W.Nr.: 1.7149


Benzer malzemeler:

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
1000
780
Rm
N/mm2 1080 1080 980
2
1
735
735
685
540
Re
N/mm
= +1
= -1
=0
800
Devaml mukavemet katsaylar
2
K1
K2
600
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
0,45

400

200

0
0

200

400

600

800

1000

-200

-400

-600

1-Eilme

2-ekme/Basma

1.3. Kullanlma yeri:

3-Torsiyon

0,5

0,3

Elastiklik modl
Kayma modl
Poisson says
Kopma
boyuna
uzamas
enine
Bzlme
Sertlik
zgl al
Is iletme zellii
zgl s kapasitesi
Elektrik iletkenlii
Oksitlenme erozyon

1,0
E
G

A5
A5
Z

1,25

0,58

211000 N/mm2
81000 N/mm2
0,3 [-]
% min
%
% min
HB
7,85 kg/dm3
53 W/(K.m)
kJ/(kgK)
6-10 Ms/m
C

Orta yklemeli kamyon, makina, motor ve aparat paralar imalatnda


kullanlr.

1.4. Kullanlma ss:

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm2
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
Elastiklik modl
Edyn
103 N/mm2
Kayma modl
G
103 N/mm2
Isl genleme katsays
mL
10-6 K-1
Hafif tavlama:
3. Isl ilemler:
Sertletirme:
Scak ekillendirme:
.
2. grup malzeme
4. Talal imalat:
5. Kaynak yapma:

100
200
300
830
770
690
495
460
415
207
200
193
80
77
74
11,0
12,0 12,75
Normal tavlama:
Su alma:

www.guven-kutay.ch

400
585
350
183
70
13,2

500
460
210
175
65
13,5

600
164
55
13,7

8.54

Mukavemet deerleri

Tablo 8.44, Semantasyon elii 20MoCr4, 1.7321


Benzer malzemeler:

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
1000
880
880
780
Rm
N/mm2 880
2
1
635
635
585
490
Re
N/mm
= +1
= -1
=0
800
Devaml mukavemet katsaylar
2
K1
K2
600
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
0,45

400

200

0
0

200

400

600

800

1000

-200

-400

-600

1-Eilme

2-ekme/Basma

1.3. Kullanlma yeri:

3-Torsiyon

0,5

0,3

Elastiklik modl
Kayma modl
Poisson says
Kopma
boyuna
uzamas
enine
Bzlme
Sertlik
zgl al
Is iletme zellii
zgl s kapasitesi
Elektrik iletkenlii
Oksitlenme erozyon

1,0
E
G

A5
A5
Z

1,25

0,58

211000 N/mm2
81000 N/mm2
0,3 [-]
% min
%
% min
HB
7,85 kg/dm3
53 W/(K.m)
kJ/(kgK)
6-10 Ms/m
C

Orta yklemeli kamyon, makina, motor ve aparat paralar imalatnda


kullanlr.

1.4. Kullanlma ss:

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm2
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
Elastiklik modl
Edyn
103 N/mm2
Kayma modl
G
103 N/mm2
Isl genleme katsays
mL
10-6 K-1
Hafif tavlama:
3. Isl ilemler:
Sertletirme:
Scak ekillendirme:
.
2. grup malzeme
4. Talal imalat:
5. Kaynak yapma:

100
200
300
830
770
690
495
460
415
207
200
193
80
77
74
11,0
12,0 12,75
Normal tavlama:
Su alma:

www.guven-kutay.ch

400
585
350
184
70
13,2

500
460
210
175
65
13,5

600
164
55
13,7

8.55

F o r m l ve T a b l o l a r

Tablo 8.45, Semantasyon elii 18CrNi8, W.Nr.: 1.5920


Benzer malzemeler:

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
1200
=
+1

= -1
=0
Rm
N/mm2 1230 1230 1180 1080
1
835
785
685
Re
N/mm2 835
1000
Devaml mukavemet katsaylar
2
800
K1
K2
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
600
3

0,45

400
200
0
0

200

400

600

800

1000

1200

-200
-400
-600
-800

1-Eilme

2-ekme/Basma

1.3. Kullanlma yeri:


1.4. Kullanlma ss:

3-Torsiyon

0,5

0,3

Elastiklik modl
Kayma modl
Poisson says
Kopma
boyuna
uzamas
enine
Bzlme
Sertlik
zgl al
Is iletme zellii
zgl s kapasitesi
Elektrik iletkenlii
Oksitlenme erozyon

1,0
E
G

A5
A5
Z

1,25

0,58

211000 N/mm2
81000 N/mm2
0,3 [-]
% min
%
% min
HB
7,85 kg/dm3
53 W/(K.m)
kJ/(kgK)
6-10 Ms/m
C

Byk paralar, ar yklemeli dili, mil ve trnak imalatnda kullanlr.


250 C ye kadar

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm2
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
Elastiklik modl
Edyn
103 N/mm2
Kayma modl
G
103 N/mm2
Isl genleme katsays
mL
10-6 K-1
Hafif tavlama:
3. Isl ilemler:
Sertletirme:
Scak ekillendirme:
.
2. grup malzeme
4. Talal imalat:
5. Kaynak yapma:

100
200
300
945
875
785
560
520
470
207
200
193
80
77
74
11,0
12,0 12,75
Normal tavlama:
Su alma:

www.guven-kutay.ch

400
665
395
184
70
13,2

500
525
240
175
65
13,5

600
164
55
13,7

8.56

Mukavemet deerleri

Tablo 8.46, Semantasyon elii 17CrNiMo6 , W.Nr.: 1.6587


Benzer malzemeler:

Burada verilen bilgiler Tablo 8.19 ile verilerle beraber deerlendirilmelidir.


1. evre ss 20 C de bilinen deerler
1.1. Devaml mukavemet deerleri
1.2. Mekanik ve fizik deerleri
Malzemenin ap < 16 < 30 30-60 60-200
1200
=
+1

980
= -1
=0
Rm
N/mm2 1180 1180 1080
1
2
835
835
785
685
Re
N/mm
1000
Devaml mukavemet katsaylar
2
800
K1
K2
ek. Eil. Tors
ek. Eil. Tors
600
3

0,45

400
200
0
0

200

400

600

800

1000

1200

-200
-400
-600
-800

1-Eilme

2-ekme/Basma

1.3. Kullanlma yeri:


1.4. Kullanlma ss:

3-Torsiyon

0,5

0,3

Elastiklik modl
Kayma modl
Poisson says
Kopma
boyuna
uzamas
enine
Bzlme
Sertlik
zgl al
Is iletme zellii
zgl s kapasitesi
Elektrik iletkenlii
Oksitlenme erozyon

1,0
E
G

A5
A5
Z

1,25

0,58

211000 N/mm2
81000 N/mm2
0,3 [-]
% min
%
% min
HB
7,85 kg/dm3
53 W/(K.m)
kJ/(kgK)
6-10 Ms/m
C

Byk paralar, ar yklemeli dili, mil ve trnak imalatnda kullanlr.


250 C ye kadar

2. 100C ile 600C aras bilinen mekanik ve fizik deerleri


Is
T
C
Kopma mukavemeti
Rm
N/mm2
Akma mukavemeti
Re
N/mm2
Elastiklik modl
Edyn
103 N/mm2
Kayma modl
G
103 N/mm2
Isl genleme katsays
mL
10-6 K-1
Hafif tavlama:
3. Isl ilemler:
Sertletirme:
Scak ekillendirme:
.
2. grup malzeme
4. Talal imalat:
5. Kaynak yapma:

100
200
300
905
840
755
560
520
470
207
200
193
80
77
74
11,0
12,0 12,75
Normal tavlama:
Su alma:

www.guven-kutay.ch

400
640
400
184
70
13,2

500
500
240
175
65
13,5

600
164
55
13,7

F o r m l ve T a b l o l a r

8.57

Tablo 8.47, DIN 1651 Otomat elikleri


Isl
eitli kalnlklar iin mukavemet deerleri N/mm2
eliin tanm
ilemd 16
16 < d 40
40 < d 100
Malz.Nr
ler
Ksa ad
Rm
ReRp0,2
Rm
ReRp0,2
Rm
ReRp0,2
K+N
350
225
350
215
340
195
9S20
1.0711
K
490
390
460
355
360
235
K+N
370
235
370
225
350
205
9SMnPb28 1.0718
K
510
410
460
375
380
245
K+N
350
225
350
215
340
195
10SPb20
1.0722
K
490
390
460
355
360
235
Almsz veya Mn ve Pb ile alml eliklerdir. Talal imalat gayet kolaydr. Tornada seri
paralarn imalinde kullanlr. S ve P %sinin yksek olmasndan dolay kaynaa gelmezler.
Genelde bu eliklerden, kk makina paralar, akslar, miller, civatalar, pimler imal edilir.

Tablo 8.48, DIN 17212 Yzeyi sertletirilen elikler


eitli kalnlklar iin mukavemet deerleri N/mm2
Isl
eliin tanm
d 16
16 < d 40
40 < d 100
ilemMalz.Nr
Ksa ad
ReRp0,2
Rm
ReRp0,2
Rm
ReRp0,2
Rm
ler
Cf45
1.1193
V
700
480
660
410
620
370
Cf70
1.1249
V
780
560
740
480
----38Cr4
1.7043
V
930
740
830
630
740
510
41CrMo4
1.7223
V
1 080
880
980
760
880
640
Buradadaki malzemeler islah elikleri grubuna girerler, induksiyon metoduyla sertletirilirler.
Genelde bu eliklerden, redktr paralar, akslar, miller, dililer imal edilir.

Tablo 8.49, DIN 17 211 Nitrat elikleri


eitli kalnlklar iin mukavemet deerleri N/mm2
Isl
eliin tanm
ilem16 < d 40
40 < d 100
d 16
ler
Ksa ad
Mal.Nr
Rm
ReRp0,2
Rm
ReRp0,2
Rm
ReRp0,2
31CrMo12
1.8515
V
1 080
885
1 030
835
980
785
39CrMoV1 1.8523
V
1 270
1 080
1 270
1 080
----34CrAlMo5 1.8507
V
780
590
780
590
----34CrAlNi7 1.8550
V
--------780
590
Buradadaki malzemeler islah elikleri grubuna girerler. Nitrat almn kolaylatran Cr, Al, Mo,
V, elamanlar olduundan nitratlama yntemiyle sertletirilirler.
Genelde bu elikler 400 C ye kadar dayankl olduklarndan, sya dayankl dililer, freze mili,
buhar altnda scakta alan armaturler v.s. imal edilir.
K = Souk ekillendirilmi, N = Normal tavlanm,

V = slah edilmi

www.guven-kutay.ch

8.58

Mukavemet deerleri

Tablo 8.50, DIN 17 440 Paslanmaz elikler


min. mukavemet
Isl
eliin tanm
deerleri N/mm2
ile
md 16
ler Rm
Ksa ad
Malz.Nr:
Re Rp0,2
X6Cr17

1.4016

---

450

270

X46Cr13

1.4034

---

800

X45CrMoV1
5

1.4116

---

900

X20Cr13

1.4021

---

750

550

X20CrNi172

1.4057

---

750

550

X5CrNi1810

1.4301

---

500

195

Kullanldklar yerler
ferrit elii denir. Otomotiv
paralar, ev aletleri makina
paralar v.s. imalatnda
kullanlr.
martensit elii veya islah elii
denir. Rulman yataklar, ventiller,
takm tezgah baklar, v.s.
imalatnda kullanlr.
martensit elii veya islah elii
denir. Miller, ventiller, buhar
trbini kepesi, dkm kalplar,
v.s. imalatnda kullanlr.
Ostenit elikleri veya islah
edilemiyen elikler denir.
Basnl depolarda, kaynakl
borularda, ev aletleri paralar
imalatnda kullanlr.

Cr min %12 ve C %0,1 ise kaynak yaplabilinir.


Tablo 8.51, DIN 1694 Ostenitik demir dkm (Ticarette tanm Ni-Resist (Nayresist))
%12 ile %36 oranndaki nikel ile 22 eit standartlatrlm demir dkm eidi vardr. Dkm
ve talal imalat gayet kolaydr. eitli oranda yaplan alml dkm ile aada tek tek
zellikleri verilmi dkm malzemeler elde edilir.

Demir dkmn tanm


Ksa ad
Malzeme
Nr.:
GGL-NiCuCr 15 6 2 0.6655

min. mukavemet deerleri N/mm2 d 16 mm


Rm

Re,Rp0,2

170

Alkalilere, sulandrlm asitlere, deniz suyuna ( tuzlu suya ) kar korosyon dayankll vardr.
Isya kar dayankldr. Kayganlk zelliine sahiptir. Manyetik yaplamaz. Genelde bu
malzemeden: pompa paralar, ventiller, yatak gbekleri, frn paralar, v.s. imal edilir.

GGL-NiCr 30 3

0.6676

190

800 C kadar sya ve s oklarna kar vede erosyon ile korosyona kar dayankldr. Genelde bu
malzemeden: pompa paralar, szge paralar, turbo gvdeleri, eksoz borular, v.s. imal edilir.

GGL-NiCr 20 2

0.7660

370

210

GGL-NiCuCr 15 6 2 nin zelliklerine sahip olmakla beraber daha iyi mukavemet deeri vardr.

GGL-NiMn 23 4

0.7673

440

210

Gayet yksek esneklie sahiptir. -196C de dahi sneklii vardr. Souk etkisinde alacak dkm
paralarn imalinde kullanlr.

www.guven-kutay.ch

8.59

F o r m l ve T a b l o l a r

Tablo 8.52, DIN 1691 ubuk grafitli demir dkm, pik veya kr dkm, GG..
ekme mukavemetine gre tanm
temel molkl dokusu
ekme
Rm
mukavemeti
% 0,1-uzama
Rp0,1
snr
ekme
Atot
uzamasi
basma
RbK
mukavemeti
% 0,1-ezilme
Rb-0,1
snr
eilme
RegK
mukavemeti
kesme
RkK
mukavemeti
torsiyon
RtK
mukavemeti
Elastiklik
modl
E
(yke bal)
PoissonSays

(yke bal)
BirinellHB
sertlii
deiken
eilme
Regw
mukavemeti
deiken /b
Rbw
mukavemeti
kopma
snek-lii
KIC
CT- ub.
zgl arl

zgl s
C
(20-400C)
Isl uzama

katsays
Is iletme

zellii
zgl elektrik

direnci

N/mm2

GG10
ferrit
min
100

GG15
per/fe
150250
98165
0,30,8

GG20
perlit
200300
130195
0,30,8

GG25
perlit
250350
165228
0,30,8

GG30
perlit
300400
195260
0,30,8

GG35
perlit
350450
228285
0,30,8

GG40
perlit
400500

N/mm2

30- 40

---

N/mm2

500

600

720

840

960

1080

1200

N/mm2

60

195

260

325

390

455

520

N/mm2

250

290

340

390

490

570

N/mm2

170

230

290

345

400

460

N/mm2

170

230

290

345

400

460

260
0,31,0

103
N/mm2

50-90

78103

88113

103118

108137

123143

145

0,11

0,26

0,26

0,26

0,26

0,26

0,26

30

100150

125205

150230

180250

200275

220290

250310

N/mm2

70

90

120

140

145

152

N/mm2

40

50

60

75

85

100

N/mm3/2

220

320

400

480

560

650

g/cm3

7,0

7,05

7,10

7,20

7,25

7,30

7,30

400

440

505

505

505

505

12,5

12,5

12,5

12,5

12,5

16,5

W/(mK)

52,549,5

51,548,5

48,845,8

47,444,4

45,742,7

44,041,0

mm2

0,89

0,78

0,73

0,70

0,67

0,64

J/kg.K
10-6K-1

12,5

www.guven-kutay.ch

8.60

Mukavemet deerleri

Tablo 8.53, DIN 1691 ubuk grafitli demir dkm (GG..) ekme DMD
DMD = Devaml Mukavemet Diyagram
= -1

-0,5

=0

400
N/mm

GG 35

300

GG 30
GG 20

200
GG 15

100

-100

= +1

+0,5

100

200

300
400
OR N/mm2

-100

-200

-300

ekme ve basma zorlanmasnda devaml mukavemet deerleri


Tablo 8.54, DIN 1691 ubuk grafitli demir dkm (GG..) eilme ve torsiyon DMD
=0

-0,5

+0,5

400

= +1

= -1 -0,5

GG 35
GG 30

300

300

+0,5
GG 35
GG 25

200

GG 20

GG 20

DE

DEG
200

=0

N/mm

N/mm

= -1

GG 20

100

GG 15

100

0
0

100

200

300

400
2
N/mm

-100

100

200
OR

300
N/mm2

-100

-200

-200

eilme zorlanmasnda devaml mukavemet


deerleri

torsiyon zorlanmasnda devaml mukavemet


deerleri

www.guven-kutay.ch

8.61

F o r m l ve T a b l o l a r

DIN 1691 ubuk grafitli demir dkm (GG..) s etkisinde mukavemet deerleri
500
GG 40

400
R m(N/mm2 )

GG 35
GG 30

300

GG 25
GG 20

200

GG 15
GG 10

100

0
0

100

200

300

400

Tablo 8.55, DIN 1691 ubuk grafitli demir dkm (GG..) kalnla gre mukavemet
deerleri

500

300

GG 40

250

R m(N/mm2 )

GG 35

300

GG 30

250

GG 25

200

GG 20

200

GG 15

150

GG 10

100
5

10

20 30 40 50
100
200 300
mm
olarak
Cidar kal1nl1g1

www.guven-kutay.ch

Brinell sertlik HB

400

8.62

Mukavemet deerleri

Tablo 8.56, Rochusch'a gre yzey przl kalitesi seme diyagram


6 8 10 12 14 16 18
5 7 9 11 13 15 17

ISO kalitesi

nemli

normal

yzey przlg kalitesi


Rz m olarak
DIN ISO 1302 ye gre
przlk derecesi

N1
N2
N3
N4
N5
N6
N7
N8
N9
N10
N11
N12

>3
>3- 6
> 6 - 10
> 18 - 50
> 50 - 120
> 120 - 250
> 250 - 500

0,10
0,16
0,25
0,40
0,63
1,0
1,6
2,5
4,0
6,3
10
16
25
40
63
100
160
250
400
630

fonksiyonsuz

nominal l

DI
N

47

64

re

y
ze
y

fon

ks

iyo
n

ok nemli

Tablo 8.57, Yzey przl derecesinin kaliteye evrilmesi ( neri deerleri )


Eski

Yeni N1
N2
N3
N4
N5
N6
N7
N8
N9 N10 N11
Ra
0,016 0,04 0,063 0,16
0,40
0,63
1,6
4,0
6,3
16
40
m
Rz
0,063 0,16
0,25
0,63
1,6
2,5
6,3
16
25
63
160
m

N12
63
250

Tablo 8.58, Genel makina imalatnda talal imalat iin yzey przl kalite nerileri
Kaba ileme ; N10 N11 / Ra 16 40 m / Rz 63 160 m
Mil ve akslarn iki ba yzeyleri,
Hi bir parayla temas olmayan yanyzler, d aplar ve hibir fonksiyonu olamayan
yzeyler,
Redktr kutularnn ayak altlar
Plastik contalarn kullanld yzeyler,
DIN veya ISO ya gre 9 11 kaliteli di yanaklar,
Vinlerde ve konvoyrlerde halat makaralar ve tamburlar,
Statik yklemedeki civatalarn dayanma yzeyleri,
Halat sktrma paralarnn yzeyleri,
Temassz szdrmazlk sistemlerindeki yzeyler

www.guven-kutay.ch

F o r m l ve T a b l o l a r

8.63

Normal ileme ; N8 N9 / Ra 4 6,3 m / Rz 16 25 m


Fatura dibi oluu, eik yzeyler, yuvarlak yzeyler
Kaplanacak yzeyler(Kaplamalar),
Redktr kutularnn temas yzeyleri,gbeklerde rulman yataklarn geme yzeyleri,
Kapaklar, szdrmazlk fonksiyonu olmayan yzeyler
altrma cvatalar delikleri (elik konstruksiyon),
Kama kanallar, dz kamal miller,Yaptrlan ve lehimlenen yzeyler,
DIN veya ISO ya gre 7 8 kaliteli di yanaklar,
Tama aralar tekerlekleri,
Hassas ileme ; N5 N6 / Ra 0,4 0,63 m / Rz 1,6 2,5 m
Her trl sk gemeler, millerde rulman yataklarn geme yzeyleri,
Szdrmazlk fonksiyonlu flanlar, mil szdrmazlk contalarnn yerletii delikler,
Kaygan yatak yzeyleri, Fren kasnaklarnn yzeyleri,
DIN veya ISO ya gre 6 kaliteli di yanaklar, Dili kavramalar,
ok hassas ileme ; N2 N3 / Ra 0,04 0,063 m / Rz 0,16 0,25 m
Yksek devirli kaygan yatak yzeyleri, Tampon mastar yzeyleri,
l aletleri, Besleme plakalar,
Takm tezgahlar hareket tablas, krlang gemeler,
Yksek devirli millerde szdrmazlk yzeyleri
DIN veya ISO ya gre 3 5 kaliteli di yanaklar, Dili kavramalar,
Tablo 8.59, Yzey przl katsays b1 seme diyagram
R z mm olarak 1,0

1,0

1,6

b 1

3,2

0,9

6,3
0,8
D

0,7

k
m
,d
v
m
ev
eh

0,6

12,5
25
ad
de
li
y

50
z
ey
ler

X-Eksenine malzemenin kopma mukavemet


tanr. Bu malzemenin 16 mm apndan daha
kk aptaki deeridir.
m deeri verilmemi olan eri haddeden
kma, tufall malzeme yzeyi iin geerlidir.
Normal gerilmeler iin

b1 = 1 0,22 lg R z lg m 1
20

100
200

0,5

apraz gerilmeler iin:

2000

1500

1000

800

600

500

400

300

b1 = 0,575 b1 + 0,425

Kopma mukavemeti Rm N/mm2 olarak 16 mm ap iin

www.guven-kutay.ch

8.64

Mukavemet deerleri

Tablo 8.60, Malzemenin byklk katsays b2 seme diyagramlar.


b2 = k g k t k
b2
kg
kt
k

1
1
1
1

Byklk katsays
geometri katsays
technoloji katsays
entik katsays

ekil kare ise a = d, eer ekil dirtdrtgen ise eilme dzlemindeki ykseklik, yani kenar
h d alnr.
a) Geometri katsays
eki / bas1
kg = 1
1,0

ekme ve basma zorlamasnda kg


katsays 1 alnr.

kg
0,9
(

egilme / burulma

k g 1 0,2

lg(d / 7,5)
lg 20

300

200

100

30
40
50

20

7,5
10

0,8

d mm olarak

a) geometri katsays
imalat elikleri k t = 1

1,0

b) Teknoloji katsays

kt

imalat eliklerinde kt katsays


1 alnr.

0,9

300

200

100

30
40
50

islah ve sementasyon elikleri


20

7,5
10

0,8

k t 1 0,25

lg(d / 7,5)
lg 20

d mm olarak

b) teknoloji katsays
k = k

1,0

1,0
1,5
2,0
2,5
3,0
4,0
5,0

k
0,9

c) Form katsays

k 1 0,2 lg k

300

200

100

30
40
50

20

7,5
10

0,8

d mm olarak

c) form katsays

www.guven-kutay.ch

lg(d / 7,5)
lg 20

F o r m l ve T a b l o l a r

8.65

Tablo 8.61, entik ekil saylar


ekme/basma

Yklenme hali
eilme

torsiyon

evresel
fatural mil

Tablo 8.62/

Tablo 8.62/e

Tablo 8.62/t

evresel
entikli mil

Tablo 8.63/

Tablo 8.63/e

Tablo 8.63/t

Segman
fatural mil

Tablo 8.64/

Tablo 8.64/e

Tablo 8.64/t

Radyal
delikli mil

Tablo 8.65/

Tablo 8.65/e

Tablo 8.65/t

ift taraf
fatural lama

Tablo 8.66/

Tablo 8.66/e

ift taraf
entikli lama

Tablo 8.67/

Tablo 8.67/e

Delikli lama

Tablo 8.68/

Uzun delikli
lama

Tablo 8.69/

PARANIN EKL

Boyuna kama
alm mil
Keskin dipli
entikli mil

Tablo 8.70/e

Tablo 8.70/t

Tablo 8.72/e

Tablo 8.72/t

Tablo 8.71

Mile sk
gemeli
gbek

www.guven-kutay.ch

8.66

Mukavemet deerleri

Tablo 8.62, evresel fatural milde entik ekil says t


R

d=2.a

di

Meg ; M t

Meg ; M t

evresel fatural mil


entik ekil says forml :
1

t = 1 +

1+
A

+B
K
a
t

R
R

a
R
a
R

+C

a
R
t t
a

+
R R R

A
B
C
K
L
M

ekme eilme torsiyon


0,44
0,40
0,40
2,00
6,00
25,0
0,30
0,80
0,20
0,60
0,40
0,45
2,20
2,75
2,25
1,60
1,50
2,00

0.3
0.25

R/d

0.2
0.15
0.1

1,2 1,3
1,05

0.05
0

1,1

1,4

1,5

D/d=5

D/d=1,01

ekme zorlanmasnda entik ekil says

www.guven-kutay.ch

Alfa t

8.67

F o r m l ve T a b l o l a r

0.3
0.25

R/d

0.2
0.15
0.1
1,2
1,1

0.05

1,3

1,4

D/d=5

1,5

1,05
D/d=1,01

0
1

Alfa t

e eilme zorlanmasnda entik ekil says


0.3
0.25

R/d

0.2
0.15
0.1
0.05
D/d=5

D/d=1,01

1,1

1,05

1,2

1,3 1,4 1,5

t torsiyon zorlanmasnda entik ekil says

www.guven-kutay.ch

Alfa t

8.68

Mukavemet deerleri

Tablo 8.63, evresel entikli milde entik ekil says t


R

di

d=2.a

M eg ; M t

M eg ; M t

evresel entikli mil


entik ekil says forml :
1

t = 1 +

1+
A

+B
K
a
t

R
R

a
R
a
R

+C

a
R
t t
a

+
R R R

ekme eilme torsiyon


0,10
0,12
0,40
1,60
4,00
15,0
0,11
0,10
0,10
0,55
0,45
0,35
2,5
2,66
2,75
1,5
1,20
1,5

A
B
C
K
L
M

0.3
0.25

R/d

0.2
0.15
1,2

0.1
1,05

0.05

1,3

1,1

1,4

1,5

D/d=5
2

D/d=1,01

0
1

ekme zorlanmasnda entik ekil says

www.guven-kutay.ch

Alfa t

8.69

F o r m l ve T a b l o l a r

0.3
0.25

R/d

0.2
0.15
0.1
0.05

D/d=5

D/d=1,01

1,05

1,1

1,2

1,3 1,4 1,5

Alfa t

11

e eilme zorlanmasnda entik ekil says


0.3
0.25

R/d

0.2
0.15
0.1
0.05
D/d=5

D/d=1,01

0
1

1,05

1,1

1,2 1,3 1,4 1,5

t torsiyon zorlanmasnda entik ekil says

www.guven-kutay.ch

Alfa t

8.70

Mukavemet deerleri

Tablo 8.64, Segman fatural milde entik ekil says t


m

D
di

Tablo adaki entik ekil says dolu mil iin


u koullarla geerlidir:
m
D
> 15
> 1,4 ve w =
t
2t

s
t*

D
di

D-d
<3
2t

eitli fatura ekilleri


D
di

16

w=

Tablo bdeki entik ekil says kaval mil


iin u artlarla geerlidir:

Alfa

15
14
ekme

13

11

12

eglme

10

11
9

10
9

torsiyon
Alfa

8
7
6

ekme

5
5

4
3

torsiyon

2
3

10

0
0

10

11

(t/R)(0,5)

a dolu mil iin entik ekil says

12

b kanal geniliinin etkisi


D = 40 mm, t = 1,25 mm, r = 0,05 mm

Tablo adaki entik ekil says erileri formlle u ekilde gsterilir:


ekmeye zorlanan milde:
t = 1,27 + 1,17 t / R
Eilmeye zorlanan milde:

t = 1,14 + 1,08 t / R

Torsiyona zorlanan milde:

t = 1,48 + 0,45 t / R
www.guven-kutay.ch

8.71

F o r m l ve T a b l o l a r

Tablo 8.65, Radyal delikli milde entik ekil says t

M eg ; M t
F

M eg ; M t

Radyal delikli mil

3
2.8
2.6

Alfa

2.4
2.2

ekme-basma

2
eilme

1.8
1.6
torsiyon

1.4
1.2
0

0.1

0.2

0.3

/e/t genel zorlanmalarda entik ekil says diyagram

www.guven-kutay.ch

d/D

0.4

8.72

Mukavemet deerleri

Tablo 8.66, ift taraf fatural lamada entik ekil says t

b = 2.a

R
F

ekme zorlanmasnda ift taraf fatural lama


ekme zorlanmasnda ift taraf fatural lamada entik ekil says forml :
1
t = 1 +

1+
0,55

+ 1,1
0,8
a
t

R
R

a
R
a
R

2, 2

+ 0,2

a
R
t t
a
+

R R R

1,33

0.3
0.25

R/b

0.2
0.15
0.1
B/b=5

0.05
B/b=1,01

1,05

1,2

1,1

1,3

1,4

Alfa t

- ekme zorlanmasnda ift taraf fatural lamada entik ekil says

www.guven-kutay.ch

3
2
1,5

8.73

F o r m l ve T a b l o l a r

R
b = 2.a

M eg

Meg

Eilme zorlanmasnda ift taraf fatural lama


Eilme zorlanmasnda ift taraf fatural lamada entik ekil says forml :
1
t = 1 +

1+
0,40

+ 3,8
0,66
a
t

R
R

a
R
a
R

2,25

+ 0,2

a
R
t t
a
+

R R R

1,33

0.3
0.25

R/b

0.2
0.15
0.1
B/b=5

0.05
B/b=1,01

1,05

1,2

1,1

1,3

1,4

1,5

Alfa t

e - eilme zorlanmasnda ift taraf fatural lamada entik ekil says

www.guven-kutay.ch

3
2

8.74

Mukavemet deerleri

Tablo 8.67, ift taraf entikli lamada entik ekil says t

b = 2.a
B

F
h

ekme zorlanmasnda ift taraf entikli lama


ekme zorlanmasnda ift taraf entikli lamada entik ekil says forml :
1
t = 1 +
2

a
1+ a
0,1

R + 0,13
R
+ 0,7

1,25
t
a
a
t t
a
+

R
R R
R R R

0.3
0.25

R/b

0.2
0.15
B/b=5

0.1

0.05

1,05

B/b=1,01

0
1

2
1,5
1,4
1,3
1,2
1,1

Alfa t

- ekme zorlanmasnda ift taraf entikli lamada entik ekil says

www.guven-kutay.ch

8.75

F o r m l ve T a b l o l a r

b = 2.a
B

Meg

Meg
Eilme zorlanmasnda ift taraf entikli lama
Eilme zorlanmasnda ift taraf entikli lamada entik ekil says forml :
1
t = 1 +
2, 25

a
1+ a
0,08

R
R
+ 2,2
+ 0,2

0,66
1,33
a
a
t t
a
t
+

R R
R R R
R

0.3
0.25

R/b

0.2
0.15
0.1

B/b=5
3
1,5 2
1,4
1,3
1,2
1,1

0.05
B/b=1,01

1,05

Alfa t

- Eilme zorlanmasnda ift taraf entikli lamada entik ekil says

www.guven-kutay.ch

8.76

Mukavemet deerleri

Tablo 8.68, Delikli lamada entik ekil says t

F
b

Alfa

Delikli lama
3
2.9
2.8
2.7
2.6
2.5
2.4
2.3
2.2
2.1
2
1.9
0

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

0.6

0.7

- ekme zorlanmasnda entik ekil says

entik ekil says forml :

a
3+
b
t =
a
1+
b

www.guven-kutay.ch

0.8

0.9 a/b 1

8.77

F o r m l ve T a b l o l a r

F
R

L/2

2.b

L/2

Tablo 8.69, Uzun delikli lamada entik ekil says t

Uzun delikli lama


4
3.8
3.6
3.4

Alfa

3.2
3
2.8
2

2.6

b/R=4

2.4
2.2
2
0

0.1

0.2

0.3

0.4

0.5

- ekme zorlanmasnda entik ekil says

www.guven-kutay.ch

0.6

0.7

R/L

0.8

8.78

Mukavemet deerleri

Tablo 8.70, Boyuna kama alm milde entik says t

Tehlikeli ksmlar yuvarlak iine alnmtr

Rmin= D/4

Rmin= D/4

Boyuna kama alm mil


A DIN 6885 T1 e gre kama oyuu N1 ve N3
B DIN 5471 ve 5472 ye gre kamal mil
C DIN 6885 T1 e gre kama oyuu N2
3

1
400

600

800
Rm

1000

1200

e - eilme zorlanmasnda entik ekil says


2

1,5

1
400

600

800
Rm

1000

1200

t - torsiyon zorlanmasnda entik ekil says


www.guven-kutay.ch

8.79

F o r m l ve T a b l o l a r

Tablo 8.71, Keskin dipli entikli milde entik ekil says t


160
140
120
100

0
=18
R
/
d

10

80

60
40

d/R=20

=60
2
1

10

t/R

- ekme zorlanmasnda entik ekil says = 60 iin


a/t

10
1,0

15

12

0,8

0,6

tw

b
0,4

0,2

2
0

30

60

90

120

150

60 iin dzeltme diyagram

180

ok entii bir entie indirme diyagram


tw = b t

Okuma rnei:
Tek entik iin

d = 48 mm ; t = 1,0 mm ; R = 0,5 mm = 60
d/R = 48/0,5 = 96 t/R = 1,0/0,5 = 2,0
t 4,9
ok entik iin d = 48 mm ; t = 1,0 mm ; R = 0,5 mm ; a = 3 mm = 90
a/t = 3/1 =3 b = 7,8 tw = b . t = 7,8 . 1 = 7,8
d/R = 48/0,5 = 96 t/R = 7,8/0,5 = 15,6 eri uzatlrsa t60 7,5
t90 4,2

www.guven-kutay.ch

8.80

Mukavemet deerleri

te tt

Rm

te tt

400

1,8 1,2

400

2,5 1,8

500

1,9 1,3

500

2,6 1,9

600

2,0 1,4

600

2,7 2,0

700

2,1 1,5

700

2,8 2,1

800

2,2 1,6

800

2,9 2,2

900

2,3 1,7

900

3,1 2,4

Rm

di

Tablo 8.72, Mile sk gemeli gbek ve kaygan yatakda, mil ap 40 mm iin entik ekil
says
Tehlikeli kesitler bir ok ile gsterilmitir. Veriler Mather ve Baines gre. te = eilme, tt = torsiyon

1000 2,5 1,8

1000 3,4 2,7

1100 2,7 1,8

R/d0,06

Rm
400
500
600
700
800
900
1000
1100
1200

te
1,8
1,9
2,0
2,1
2,2
2,3
2,5
2,7
2,9

tt
1,2
1,3
1,4
1,5
1,6
1,7
1,8
1,8
1,9

H8 / u8
c Gbek keleri yuvarlatlm sk geme
teorik t 3 ; pratikte t 1,6 2,3

1200 4,0 3,4

b Kaval mile sk geme


teorik t 4 ; pratikte t 2,5 4,0

1200 2,9 1,9


H8 / u8
a - Dolu mile sk geme
teorik t 2,0 4 ; pratikte t 1,8 2,9

1100 3,7 3,0

H8 / u8

Rm
400
500
600
700
800
900
1000
1100
1200

te
1,5
1,6
1,7
1,8
1,9
2,0
2,1
2,1
2,2

tt
1,0
1,0
1,1
1,2
1,3
1,3
1,4
1,4
1,5

H8 / u8
d Gbekte epe evre oyuklu sk geme
teorik t 2,3 ; pratikte t 1,5 2,2
te

400

1,0 1,0

400

1,5

500

1,0 1,0

500

1,5

600

1,1 1,0

600

1,6

700

1,1 1,0

700

1,6

800

1,2 1,1

800

1,7

900

1,3 1,1

900

1,7

1000 1,3 1,2

1000

1,8

1100 1,4 1,2

1100

1,9

H8 / u8
1200 1,4 1,2
e - keli mile sk geme
teorik t 1,4 ; pratikte t 1,1 1,4

1200

2,0

Rm

te tt

1,2.d

Rm

f - Kaygan yatak
teorik t 2 ; pratikte t 1,5 2,0

www.guven-kutay.ch

8.81

F o r m l ve T a b l o l a r

Tablo 8.73, Thum'a gre entik duyarllk says diyagram


t

t =

1,0
0,8

R p0,2 /R = 0,8

0,6

R p0,2 /R = 0,7

0,4

R p0,2 /R = 0,55

R p0,2
8

1 + 1
r
R m

Burada X-ekseni malzemenin


yarap deerini gsterir.

R p0,2 /R = 0,6

0,2

4 5 6
r mm olarak

Y-ekseninde malzemenin entik


duyarllk says t nin deerini
gsterir.

Tablo 8.74, Destek says diyagram ve eim says tablos

2,2
2,0

os

1,8

ten

er
kl
eli

k
iti

k
us, a
yum

1,6

ikle
el

400
150

>
R e 200

250

300

350

eli
islah

1,2

kleri

yay elikleri

zorlama

*0
mm-1

*
mm-1

ekme
basma

eilme

2
b

2 2
+
b

ekme
basma

2
d
2
d

2 2
+
b
2 1
+
b

4
D+d
4
D+d

4
2
+
D+d
4
1
+
D+d

2
D

2 1
+
D

2
D
2
D

2 4
+
D
2 3
+
D

eilme
torsiyon

900
Re >900

ekme
basma

10
d

400
R e >400

1,4

1,0

pi
e k dk
lik

d m (G
k
G)
m
R
m=
(G
1
S) R 3050
m= 0
30
0

2,4

R 600
e>
20
0

entik ekli

Dinamik destek says

eilme
torsiyon

torsiyon
eilme

torsiyon
eim says

Siebel'e gre destek says , eim says yardmyla yukardaki diyagramdan okunur.

www.guven-kutay.ch

8.82

Mukavemet deerleri

Tablo 8.75, Gnlk almalarda nerilen emniyet katsays SDGER iin diyagram
En yksek yk yklenme yzdesi "EYY"
iin deerler:

2,0
EYY %100

1,8

EYY %75

1,6
EYY %50

1,4
EYY %25

degisken
blge
,

dalgal1 blge

1,2

= -1

-0,5

=0

= +1

+0,5

Motorlar, pompalar, trbinler,


Limanvinleri, Tam ykle alan
bantlar, v.s.

%100

eitli byklkte ykle alan


bantlar (konvoyrler), naat
makinalar, seri imalatta kullanlan
takm tezgahlar
Tek tek imalatta kullanlan takm
tezgahlar, seri imalat atlyelerinde
kullanlan vinler, seme ve
ayrma ilerinde kullanlan
konvoyrler, v.s.
Kaldrma aralar, vinler,
ceraskallar, v.s.

% 75

% 50

% 25

= F min = U = min
F max A max

Tablo 8.77, Is etkisinde gerekli emniyet katsaylar


Is durumu
Emniyet katsays
Kopmaya kar
Deformasyona kar
SKO
SAK
T_ > T
1,2 - 4,0
1,2 - 2,0
T

evre ss , T letme ss
S AK = 2 -

AK > 1,2
A 5 > 1,2 veya
S AK = 2
50
KO

www.guven-kutay.ch

2,40

1,20

Tablo 8.76, Dinamik yklenmede kopmaya kar gerekli devaml emniyet katsays
HL
Esnek malzemeler iin 'ya bal
Gevrek malzemeler iin 'ya bal
%
SDGER
SDGER
-1
-0,5
0
+0,5 0,75 +1
-1
-0,5
0
+0,5 0,75 +1
100
2,00 1,90 1,80 1,50 1,35
4,00 3,80 3,60 3,00 2,70
75
1,75 1,67 1,60 1,40 1,30
3,50 3,35 3,20 2,80 2,60
50
1,50 1,45 1,40 1,30 1,25
3,00 2,90 2,80 2,60 2,50
25
1,25 1,23 1,22 1,21 1,20
2,50 2,48 2,45 2,43 2,40

Stabiliteye kar
SBR
3,0 - 5,0

F o r m l ve T a b l o l a r

8.83

Tablo 8.78, Emniyet faktrnn bulunmasnda gz nne alnacak etkenler


Fazla emniyeti gerektiren durumlar
Yaplan hesaplara gre
* yaklak hesaplama
* Hesap yntemi az garantili. rnein anma,
yenmeler gz nne alnmam.
Malzeme ve imalat ekline gre
* Malzemenin kalite ve zelliklerini belirten
bilgiler zerine, ya hibir belge yok, veya
yalnz standartlardan alnan deerlerle
yetinilmi. rnein: malzemenin kimyasal
bileimi, Isl ilemi, toleranslar, kontrol
v.b

Az emniyetin yeterli olduu durumlar


* Hesabn btn etki eden byklkler gayet
doru alnarak yaplmas.
* Hesap metodu tam garantili.
* Malzemenin kalite ve zelliklerini belirten
bilgiler zerine gayet geni ve ayrntl
belgeler mevcut ve emin vede inanlr
ekilde para kontrol edilmi veya edilecek.
rnein: malzemenin kimyasal bileimi, Isl
ilemi, toleranslar v.b

* Malzemeyi imal edenle paray imal edenler


ya belli deil veya deneyimi olmayan firma
veya kiiler.

* Malzeme ve para devaml imal edilen ve


bilinen bir para. Deneyimler ok. Malzeme
ve sl ilem vede parann bykl
devaml imalat yaplan paralar
erevesinde.

* Tek bir para imalat

* Seri imalat, devaml kalite kontrol ve


kk para.

* Kontrol imkanlar snrl.

* Gayet geni ekilde kontrol mekanizmas


yrrlkte. rnein: lk nce prototip
yaplacak, Tam yk ve resmi makamlarn
istedii yk deneyleri yaplacak. Parann
her tarafn kontrol etmek ve lmek
olanakl.

Montaj ve iletme koullarna gre


* letme ve kullanma koullar belirsiz, bakm
zayf, hi yok gibi.

* letme ve kullanma koullar tam bilinen,


rnein: Yklenme periyodu diyagram
yaplm.

* Makinada emniyet spab vazifesini gren


hi bir para yok.
Zarar sonucuna gre
* Kopmaya kar ( genelde Genel bozulma).

* Paralar ar yke kar koruyacak emin ve


inanlr emniyet sistemi var.

* Hata ve hasar sonu insan can tehlikede.


rnein: Hava veya uzay aralar,
asansrler.

* Anma veya kaynama, rnein: yalama


yan semekle kontrol altna alnabilinen
durum.

* Yedek paras olmayacaksa, veya yedek


para temini uzun zaman alacaksa.

* Yedekpara hazrsa veya ok abuk temin


etme imkan varsa.

* Parann deeri dier makinadaki paralara


gre ok yksekse.

* Parann deeri dier makinadaki paralara


gre pek farkl deilse.

* Tamiri zor veya ok zor ise.

* Tamiri gayet basit ise.

* Erosyon, korosyon ve anmalar ani kopma


ve krlma sonucu bozulma yok, olacaklar
tahmin edilebilecek durumda.

www.guven-kutay.ch

8.84

Mukavemet deerleri

Tablo 8.79, ekme mukavemeti ile Brinell, Vickers ve Rockwell sertlii


Bu tablo, kontrol imkan olmad zaman kullanlmaldr. Eer kontrol aleti varsa sertlik aletle llmelidir.

ekme
Rm
N/mm2
370
385
400

Rockwell
HRB

Brinell

Vickers

HB
266
271
276

HV 30
280
285
290

Rockwell
HRC
27,1
27,8
28,5

950
965
995

280
285
295

295
300
310

29,2
29,8
31,0

1030
1060
1095

304
314
323

320
330
340

32,2
33,3
34,4

1125
1155
1190

333
342
352

350
360
370

35,5
36,6
37,7

1220
1255
1290

361
371
380

380
390
400

38,8
39,8
40,8

91,5

1320
1350
1385

390
399
409

410
420
430

41,8
42,7
43,6

205
210
215

92,5
93,5
94,0

1420
1455
1485

418
428
437

440
450
460

44,5
45,3
46,1

209
214
219

220
225
230

95,0
96,0
96,7

1520
1555
1630

447
456
475

470
480
500

46,9
47,7
49,1

755
770
785

223
228
233

235
240
245

98,1

20,3
21,3

1700
1775
1845

494
513
532

520
540
560

50,5
51,7
53,0

800
820
835

238
242
247

250
255
260

99,5

22,2
23,1
24,0

1920
1995
2070

551
570
589

580
600
620

54,1
55,2
56,3

850
865
880

252
257
261

265
270
275

102,0

24,8
25,6
26,4

2145

608

640
660
680

57,3
58,3
59,2

10 mm
136
1/16 in
120

apnda
tepe al
apnda
tepe al

Brinell

Vickers

HB
109
114
119

HV 30
115
120
125

415
430
450

124
128
133

130
135
140

465
480
495

138
143
147

145
150
155

510
530
545

152
156
162

160
165
170

560
575
595

166
171
176

175
180
185

610
625
640

181
185
190

190
195
200

89,5

660
675
690

195
199
204

705
720
740

HB
HV 30
HRB
HRC

Kre
elmas piramit
Kre
elmas piramit

HRC

66,7

ekme
Rm
N/mm2
900
915
930

71,2
75,0
78,7
81,7
85,0
87,1

101,0

29 420 N
294 N
980 N
1 471 N

basma kuvvetiyle
basma kuvvetiyle
basma kuvvetiyle
basma kuvvetiyle

rnek: 350 HB , 640 HV 30 , 45 HRC gibi sertlik byklkleri gsterilir.

www.guven-kutay.ch

You might also like