Adem Huskić Matematika III

Izdava:
IP SVJETLOST" d.d. Sarajevo

Zavod za udbenike i nastavna sredstva
Direktor:
efik ZUPEVI
Za izdavaa:
Abduselam RUSTEMPAI
Urednik:
Ante BANI
Recenzenti:
Doc.. dr. efket ARSLANAGI

Nataa DUBUR, prof.
Nadija BEGOVI, prof.
Lektor:
Nada JURI
Korektor:
Nada BUTIGAN
Tehniki urednik:
Vanda BABOVI
Naslovna strana:
Mira GOGI
DTP:
Autor
tampa:
Tira:
5.000 primjeraka
CIP - Katalogizacija u publikaciji

Nacionalna i univerzitetska biblioteka
Bosne i Hercegovine, Sarajevo
51(075.3)(076.1)
HUSKI, Adem
Zbirka zadataka iz matematike : za III razred
srednjih kola / Adem Huski, - Sarajevo :
Svjetlost, 2000. - 352 str. : igraf.
prikazi; 24 cm
ISBN 9958-10-208-0
COBISS/BiH-ID 7908102
Strogo je zabranjeno svako kopiranje, umnoavanje i pretampavanje ovog udbenika u cjelini

ili pojedinih njegovih dijelova, bez odobrenja izdavaa.
ISBN 9958-10-208-0
PREDGOVOR
Zbirka zadataka je namijenjena uenicima treeg razreda
srednjih kola.Zadaci su odabrani tako da potpuno pokrivaju oblasti koje
se kod nas izuavaju u treem razredu ovih kola. Raspored zadataka u
velikoj mjeri slijedi redoslijed u udbenicima matematike i prirodan je
slijed izlaganja u toku realizacije kolskih programa matematike.
Zadaci su birani sa namjerom da zadovolje interesovanja i
zahtjeve svih uenika. Poetni zadaci u svakom poglavlju su jednostavni
i zahtijevaju samo neposredno raunanje, uvrtavanje i slino,a zatim
slijede zadaci koji trae neto vee napore i na kraju su zadaci za ije
uspjeno rjeavanje je potrebno kako obuhvatnije poznavanje odreene
oblasti,tako i odreen stepen uvjebanosti. Mada je teko zadatke
rangirati po teini (zbog velikog broja vrsta srednjih kole i razlika u
programima matematike), u zbirci su tei zadaci,po mojoj procjeni,
oznaeni zvjezdicom pored oznake broja zadatka.
Zadaci su navedeni u prvom dijelu zbirke,a u drugom dijelu data
su rjeenja,upute ili samo rezultati.Za pojedine zadatke date su upute u
cilju usmjeravanja panje rjeavatelja.Za veliki broj zadataka u zbirci je
dato kompletno rjeenje.To se posebno odnosi na tee" zadatke.
Na poetku svakog poglavlja navedene su osnovne formule,
definicije, teoreme i tabele kako bi se olakalo koritenje zbirke i
omoguilo rjeavanje zadataka i bez drugih udbenika i prirunika.U
pojedinim poglavljima na poetku je naveden niz detaljno uraenih
odabranih zadataka koji pokrivaju tipine zadatke cijelog poglavlja,a
zatim slijede zadaci.
U oblasti trigonometrije kada treba odrediti prirodnu vrijednost
trigonometrijske funkcije nekog broja (ugla) ili broj (ugao) kada je
poznata vrijednost trigonometrijske funkcije, preporuuje se upotreba
kalkulatora koji raspolae sa odgovarajuim funkcijama. Naravno, i dalje
se moe koristiti i prirunik logaritamske tablice, ali bi koritenje
kalkulatora dalo poseban peat pri rjeavanju odgovarajuih zadataka.
Nadam se da e Zbirka biti od koristi uenicima koji trae neto
vie od onoga to nalaze u samim udbenicima matematike za trei
razred, i omoguiti kompletno utvrivanje, ponavljanje i samostalno
vjebanje.
Na kraju zahvaljujem recenzentima koji su savjesno pregledali
rukopis, a sugestije Dr. efketa Arslanagia su posebno doprinijele
podizanju kvaliteta zbirke.
Autor
3
1.
T R I G O N O M E T R I J A
__________________ Osnovni trigonometrijski identiteti:________________
. >
,
sina
cosa
sin a+cos a - 1, tgcc=------ , ctga= ------- ,
cosa
sina
1
7Z
1+ tg2a = - ,a * (2& + l),

cos a
2
tgactga1.
1+ ctg2a = - ,a * k n ,k e Z.
sin a
Izraavanje vrijednosti trigonometrijskih funkcija preko jedne od njih:

Izraz za traenu trigonometrijs u funkciju pomou date
Traena
Funkcija
ctga
cosa
tga
sina
1
sina
sina
cosa
tga
ctga
V l-cos2a
ctga
sina
^ \ + ctg2a
1
ctga
Vi -s in 2a
^j\ + tg2a
y]\ + Ctg2OC
V i-sin 2a
Vi -s in 2a
sina
tga
1
cosa
V l+tg2a
V l-cos2a
cosa
cosa
ctga
Vi-co s2a
tga
1
tga
Svoenje trigonometrijskih funkcija na prvi kvadrant:

ARGUMEN1 TRIGONOMET]RIJSKE FUNKCIJE (p)
K
in
'in
71
"unkcija ----a
n -a
n+a
2n - a
----- a
+a
+ a
2
2
2
2
sina
-sina
-cosa
-cosa
-sina
cosa
sinp
cosa
-sina
sina
cosa
-sina
-cosa
-cosa
sina
cosP
tgP
ctg(3
-tga
tga
ctga
-tg a
-tg a
-ctga
-tg a
-ctga
ctga
tga
-ctga
-ctga
tga
Trigonometrijske funkcije zbira i razlike (adicione formule):
sin(a+B)=sinacosB+cosasinB ; cos(a+B)=cosacosB-sinasinB
ctga
sin(a-B)=sinacosfl-cosasinB
cos(a-B)=cosacosB+sinasinB
tga+tgB
tga-tgB
tg(a+B) =
; tg(a-B) = 1-tgatgfi____________ ___________ 1+tgatgB

4
Trigonometrijske funkcije dvostrukog ugla (kuta):

sin2"a=2sinacosa
cos2a = cos2a-sin2a = 2cos2a -l = l-2sin2a
2tga
ctg2a - \
.
1- t g 2a
.
2tga
tg2a = ---- , ctg2a = f --------------- , cos2a = --------, sin2a = ------------
1- t g 2a
2ctga
l + tg a
1+ tg a
Trigonometrijske funkcije nekih uglova:
PRVI KVADRA NT
45 60 90
30
Funkcija 0
sina
cosa
n
~4
~6
1
2
tga
A
2
A
2
7r
71
1
2
Nije
def.
ctga
DRUGI KVADRANT
150
135
120
180
71
2n
57T
3n
A
3
Nije
def.
~4~
2
%
1
2
-S
~6~
1
2
VT
-1
2
.A
2
-1
-1
Nije
def.
- s
rigonometrijs ce fun ccije trostrukog ugla:

cos3a=4cos3a-3cosa
sin3a=3sina-4sin3a ,
Trigonometrijske funkcije polovine ugla:
. a , 1-cos a
sin= , ---------- .
2
<r
1-cosa = +- sma . = + 1-cosa

sina
1+ cosa
. 1+ cosa
, 1+ cosa
cos= J ----------- .
2
V
2
c ,g -=
1+ cosa
1 -co sa
Formule sniavanja stepena:
2 l + cos2a
cos a = ----------- ,
2
. 2 1-cos 2a
sin a = ----------2
(X
Izraavanje trigonometrijskih funkcija sina, cosa i tga preko tg
Funkcije inverzne trigonometrijskim funkcijama (glavne vrijednosti):

y=arcsinx, ako je x=siny,
i -l< x< l;
''
V
v 2 ~ y ~2 /
~
y=arccosx, ak ojex= cosy i 1 <

y=arctgx, ako je x=tgy
< 1 ; ( 0 < j ><7t).
-oo<x<+o ;
/f
< y <
y=arcctgx , ako je x=tgy
2j
- > < x < + o ; ( 0<_y<7r) .
Osnovne veze meu funkcijama koje su inverzne trigonometrijskim:
r,
arcsma = arccos V 1 - a
T = a rc tg
Mt
.
,\a < 1
V I- a 1
arccosa = arcsin V i - a 2 = a rcctg ....i...... , |<^| c 1
Vi- a 2
1
.
arctga = arcctg = arcsin
a
,.......
= arccos^
y \ + ci2
K
arcsina+arccosa = ,
,a > 0
Vi + Q~
K
arctga + arcctga = .
Trigonometrijske jednaine:
sinx=a, \a\ < 1 => x = (-l)karcsina+kjt, ke Z
cosx=a , |a| < 1 => x=arccosa + 2kn , ke Z
tgx = a , ae R
ctgx=a, ae R
=> x=arctga + krt , ke Z

=> x=arcctga + kn , ke Z
Orijentirani ugao (kut).Radijan.

180 = 7t radijana, 1= -^ ~ 0,01745329 radijana
180
1 radijan - 57,295779 57 17 44,8
1.1. Stepeni i radijani

Uglove date u stepenima (stupnjevima) izraziti u radijanima:
1.1.a) 90
b) 180
c) 270
d)360
1.2.a) 30
b) 60
c) 45
d) 15
1.3.a) 120
b) 135
c) 240
d)300
1.4.a) 40
b) 100
c) 68
d) 56
Koliko stepeni (stupnjeva) ima ugao (kut) ija mjera je izraena u
radijanima:
1.5. a) tc
>
b)2rc
1.7.a)
3
1.9.a)-4
b )
6
b) -2
c)4n:
c)
3
d) -27t
d )
2
c )-1 8
1.2. Trigonometrijska krunica
1.6.a)
2
b)
3
c)
4
b)3
c) 5
1.8.a) 1
d )
6
d) 11
d)-253
r
U trigonometrijsku krunicu ucrtaj uglove:

l.lO.a) 90
b) 180
c) 270
d)360
n
, , 3k
11^
1.11 .a)
b )
c)
d) r 6
4
3
6
1.12.a) -150
b) -300
c ) -450
d ) -540
1.13. Pronai taku na trigonometrijskoj krunici koja odgovara datom broju:
a) 2
b) 6
c) -3
d) 4
Nacrtaj na trigonometrijskoj krunici dati ugao i odredi grafike
vrijednosti njegovog sinusa, kosinusa, tangensa i kotangensa:
1.14.a) 30
b) 120
c)210
d) 300 1.15.a) 2n
b) j
c )^
d )^
1.16.Konstruii otar ugao, a ako je:

1
2
a) sincc=0,7
b ) c o s a = - c )s in a =
d)tga= 3
e)
4
5
ctga=5
Grafiki odrediti vrijednosti ostalih trigonometrijskih funkcija ako je:
1.17.a) cosa=0,5
b) sina=-0,5
c)co sa= -l
d) sina=l
1.18 .a) tga=3
b) tga=-2
c) ctga=2
d) ctga=-1
1.19. U kojem kvadrantu se nalazi drugi krak ugla a ako je:
a) a=200 b) a=350
c) a=645
d) a=1275
e) a=-855 ?
Izraunati vrijednost izraza:

1.20.a)3sin90o-78cos90+55tgl80
1.21 .a) 35sin 180+9cos0 - 55tg360
12sin270+5ctg270
1.22.a) 2sirwi + 5cos7t + 3tg2TC
b) 6cos0-4sin90o+45tg360
b ) 11cos 180b) 3cos5ti - sin3u+24ctg7c/2
1.3. Definicije trigonometrijskih funkcija

otrog ugla u pravouglom trouglu
1.23. Katete pravouglog trougla su a=6 i b=8.0dredi vrijednosti

trigonometrijskih funkcija otrih uglova ovog trougla.
1,24.Izraunati vrijednosti svih trigonometrijskih funkcija otrih uglova
pravouglog trougla kod koga je:a) a=4,c=5
b) b=9,c=15
c) a=10,b=24
d) a=20,b=2 1.
Izraunati vrijednost datog izraza:
1.25.a) sin30+cos60
b) cos60-sin60 c) sin45-tg45
d)
ctg30o+sin30
1.26.a) sin30o-cos60-tg45-ctg60
b) 2sin60o+7ctg45-6tg45.
1.27. sin30cos600+cos300sin600+2cos450sin45-tg45.
.
ft
ft
ft
ft
1.28.a) 2sin + 4cos-----tg

6
3
4
,
, . ft
K
7t K
1.29.a) 4sm ctg-----costg
3 3
3
6
2 s in 3 0 + 3
1.30.a )
10sin30 - 1
j
2 cos 4 5 - s i n 45
b ) ------------- ----- -----1 + sin 45
3111
v
r
ili 2 45
sin 2 J30
+ 2L, bsin
3 ccoo s2 30 - c co s 2 45
6 sin 2 4 5 -Sctg260
/g260
ft
b) 4cos-----2sin + tg .
4
2
4
K
K K
~,K
b ) 8sin cos tg +ctg:S .
2 3
4
6
l + 2 ^ 260
c ) ------- ------ +2.
l - 2 / g 260
fg JU +
i ctg245
M J5tg230
i \
sin2 60 - 2 c o s 2 45
-v
Odrediti vrijednosti trigonometrijskih funkcija datih uglova (koristiti

kalkulatore):
1.32.a)44
b) 53
c) 27
d) 42,34
e) 1457
1.33.a) 42
b) 15
c) 32
d) -12
e ) -676,47
Odrediti ugao x u stepenima,minutama i sekundama ako je dato:
1.34.a) sinx=0,74327 b) cosx=0,95641
c) tgx=0,23458 d) ctgx=5
1.35.a) sinx=0,947
b)cosx=0,124
c)tgx=12,58
d)ctgx=-12,5
Odrediti ugao x u radijanima ako je dato:
1.36.a) sinx=0,53827 b) cosx=-0,53748
c>tgx= 3,143
d) ctgx=0,567
1.37.a) sinx=-0,88
b) cosx=0,48
c)tgx=-3,143
d )ctg x = ll.
1.4. Osnovni trigonometrijski identiteti
12
2 K , odrediti cosa, tg a i ctga.
1.38. Ako ie sm a= ------, a e
13
v 2
1.39. Ako je cosa= , a e r , 2n ,odrediti sina , tg a i ctga.
V2
y
12
fK
N
, odrediti cosa , tg a i ctga .
1.40. Ako je sin a= , a e
13
2
,K
v
/
A
i TC
, odrediti sina, ctga i tg a .
, ae
1.41. Ako je cosa=
11
\ 2 71
K\
.odrediti ctga, sina i cosa.
1.42. Ako je tga=3, a e 0,
/
V
1.43.Ako je ctga=2, a e
.odrediti tga, sina i cosa..
1,44.0drediti vrijednosti ostalih trigonometrijskih funkcija pozitivnog otrog

ugla a ako je dato:
a) s m a = -3
^ cosa -
40
b)
;
41
V7
c) ctga =
1.45.Ako je tg a = -2, odrediti vrijednost izraza

1.46. Ako je ctga = 3, odrediti vrijednost izraza
4
d) tg a -
s in a + c o s a
eos a - s i n a
sin 2 a - c o s 2 a
sin 2 a - 2 co s2 a
1.47.0drediti vrijednost izraza tg a-tg asin. 2'a, ako je
4 .
3;r
cosa= i K < a < .
5
2
1,48.0drediti vrijednost izraza t g 2a +

+ ctg a , ako je
sm acosa
tga+ctga=3.
1.49. Ako je tga+ctga=5, odrediti:
a) tg a + ctg2a
b) tg3a +
ctg3a
1.50. Ako je sina+cosa= ,izraunati sin aco sa.
2 s in a -3 c o s a
, .
2
1.51. Izraunati----------------------, ako je tg a = .
3 c o s a -4 s in a
3
Uprostiti date izraze:
1.52.a) l-cos2x
b)tgxcosx
c) sin2x-l
d) 2-2sin2x
1.53.a) 3cos^x-3
b) l-cos2x+sin2x c) ctgxsinx-cosx d) 3-sin2x-cos2x
1 54 a) 1+ cos2a -s in 2a
b) sm a c tg a + co sa ) (l+sina)(l-sina)
b) sin4x+2sin2xcos2x+cos4x
d) 5-sin255-cos255
1.55.a) sin2x-cos4x-sin2x+cos2x
c) 1 - cos2x + tg2xcos2x
1.56.a)
sin a
cosa -1
tgcc + tgp
. tg a ctg2a - [
c) ----------------- d)
ctga + ctg/3
ctga
tg 2a
b)
sin 2 x - c o s 2 x
1.57.a)sin x - cos x
r
c)
1.58.a)
i
1
c)
10
1
COS X A
1 + cos X
sin jc
c) ctgx +
1.59.a)
b)
1+
>
sin 2 x
f l + co sx
sin x
sin x
ctg 2x
co s2 X
sin xctgx
d ) -------r-2 tgx sin x
cos x
, v co sx
cosx
b ) -----------+ -----------1 - sin x 1 + sin x
d) tgx+
cosx
l+ s in x
jl+ sin x + jl- s in x
b)
l+ c o s x
l-c o sx
i i - COSX
Vl + COSX
1-siruc V l+ siru
v
( jl+ s ir u
l+ co sx
jl- s in x
l- c o s x
'l - c o s x
V l+cosx
Vl+sinx
l - 2 co s a
l + cosx
l- s in x
2 sin 2a - l
yj\ + m - Vi - m .
n
, ...
1.60. Ako je sin x = ---------- ----------- , 0 < x < , a < m < 1, odrediti cosx i
m
dokazati da je sinxcosx = .
1.61.* a) (s in a + c o s a )2
-1
| 2
2
!l+ s in a
V1sin
Dokazati slijedee identitete:

1.62. a) sin4a +sin2acos2a+cos2oc= 1
sin4a + 2sin2acos2a+cos4a= 1
1.63. a) sin4a-cos4a=sin2a-cos2a
1.64. a) (l-cos2a)(l+ tg 2a)=tg2a
cos2a+cos2actg2a=ctg2a
b)
b) (l+tg~a)cos2a= l
b)
co s2 x - l
2
1.65. a) - r - ------ - = tg x
sin" jc 1
5 c o sx -4
3 + 5 s in x
=0
3 -5 s in x
4 + 5 c o sx
1
1
=1
c)
s in 2 x tg 2x
, x l - 2 s in 2 x
1.66.a )
--------1
2 cos x 1
x s in x
co sx
1.67.a )
f1 + ctgx 1 + tgx
c)
b)
tg a + ctga
sinx + igx
b)
d)
b)
1
sin x + cos x
1- sin x
cos x
co sx
l + sin x
sin x - c o s
1 + sin * cos x
b)
= sin x - cos x
s in 2 x - c o s 2 x
t g 2x - 1
sin x cos x
tgpc
tS 2x - \ _ ^ ^ 2
d) l+-^-r
- = 2 sin2x
= l + cosx
tgx
t g 2x + 1
x
x \"
s in - + c o s - -1
l.68.a)
2X
= 2c t x
2
t g - - s i n - cos
b)
-------cosx
cosx
Y1
-sinx = sin x co sx
smx
/
11
sin*
cosx
tg2x + 1
,
,
. ,
2 -2
b) tg a - s m a=tg asm a
1.69.a )
= -----sinjc+cosjc cosjc-sinjc tg~x- 1
1.70. Ako je sinx+cosx=m, odrediti sin3x + cos3x.
1.71. Ako je sin x 7 Cosx=m, odrediti: a) sin3x - c o s 3x
b ) s in 4x +
co s4x
Dokazati:
1.72.* a) 3(sin4a+cos4a ) - 2(sin6a+cos6a)= l
b) sin3a(l+ctgcx) +cos3a ( 1+tga)=sina+cosa.
k
2k
3n
4k
5k
6k
ln
1
1.73.* c o s c o s c o s c o s co s c o s c o s =
15
15
15
15
15
15
15
27
1.5. Periodinost trigonometrijskih funkcija

Odrediti osnovni period date funkcije:
d) y=cosx-sinx
1.74.a) y=7sinx
b )y = -llco sx
c) y=sinx+cosx
1.75.a) y=4+5sinx
b) y=12-cosx c) y=2sinx-5cosx
d)
y=4sinx+tgx
1.76.a) y=sin4x
b) y=sin(x-7i) c) y=cos(2x-7i) d) y=5tg2x
\
^
(
KN
b) y = tg 4 x -
c) y = t g ------x
1.77.a)>' = 2 sin x +
4J
6J
^
1.78. a) sin390
b)tg765
c) cos405
d) ctg750
1.79. a) cos420-2sin750
b) sin810+15cosl 170
c) tg585+ctg225
1.80. a) 7sin6300+3cos990-ctg7650
b) 6cosl500-sin540+tg900
Vrijednosti trigonometrijskih funkcija datog izrazi pomou trigonometrijske
funkcije otrog ugla
1.81.a) sini 130
b) cos800
c) tgl510
d)
ctg2405
25n
197T
7n
b) cos
l.82.a) sin
c) tgd)
\99n
ctg-
1.83. Izraunati vrijednost izraza:

. _ . 1?>k . \7 n
,.
Sn - 10r
a) 2sin +4ccs
b) cos----- 2lg
12
c) tgT2jt+sm28n-ccsT7n+ctg
9n
1.6. Parnost i neparnost trigomnometrijskih funkcija

Ispitati parnost slijedeih trigonometrijskih funkcija:
1.84.a) y=2sinx
b)y=-3sinx
c) y=4cos2x
d)y=-8cosx
1.85.a)y=sinx+ll
b)y=tgx+5
c) y=ctgx-4
d) y=sinx+2cosx
1.86.a) f(x)=3-xctgx
b) f(x)=4+xcosx c) f(x)=ctgl0x+44 d)f(x)=125sin2x
1.87. Koja od slijedeih funkcija je parna,koja je neparna,a koja nije ni parna ni
neparna:
.
. ^ -s in S *
.
cos4x
. . . . sirfz+ sin * 2
C )/W =
CCS2*
1.7. Znaci trigonometrijskih funkcija

U kojem kvadrantu se nalazi drugi krak ugla a ako je:
1.88. sina<0, cosa<0?
1.89. cosooO, tga<0?
1.90. tga<0,
sincP-0?
Odrediti znak svakog od datih brojeva:
1.91.a) sin 125
b) sin320
c) c o s ll6
d) cos250
1.92.a) tg265+5
b) ctg573
c) cos(-226)
d) sin(-270)
1.93 .Odredi znak proizvoda:
a) sin72cosl00
b) tg200sin350
c) cos(-95)ctg(-1000)
1.94,Odredi znak razlike:
a) sin77-sin25 b) cos67 - cos80 c) tg73-tg54 d) ctgl2 - ctg86
1.95.U kojim intervalima je data funkcija pozitivna,a u kojima je negativna:
a) y=sinxcosx
b)y=sinxtgx
c) y=tgx+ctgx
d)y=l-sinx
1.96.U kojim intervalima vrijedi nejednakost:
a) sinx<0
b) cos2x>0
c) sin2x>0
d) sin(-2x)>0
1.97.* Nai sva rjeenja nejednaine:
a) tg2x<0
b) sin2x>0
c) cos2x<0
d) ctg2x<0
1.98.* Odrediti oblast definisanosti (domenu) funkcije:
a ) f ( x ) = -Jsinx
b) f ( x ) = s j - t g x
) f ( x ) = V3cosx
1.8. Trigonometrijske funkcije komplementnih uglova (kutova)

Datu vrijednost funkcije zamijeniti vrijednou funkcije komplementnog
ugla:
13
r-tCfQ
4^
b) sin66
b)cos51
1.99.a) sin23
1.100.a) cos 17
c) ctg24
d )tgl4
d) ctg72
1.9. Svoenje na prvi kvadrant

Izraunati po formulama svoenja na prvi kvadrant:
1.101. a) sin 120
b )co s150
c) sinl35
1.102. a ) tg l20
b) ctgl35
c)tgl35
1.103. a)cos210
b) sin240
c) ctg225
1.104. a) sin225
b)cos225
c) tg240
1.105. a) sin315
b)cos300
c) tg300
d )c o s120
d) ctgl50
d) sin210
d) ctg240
d) ctg330
Odrediti vrijednosti trigonometrijskih funkcija:

1.106. a) sin480
b) sin855
c) sin 1230
d) sin960
1.107. a) sin 1290
b)cos570
c) cosl230
d) tg960
1.108. a) cos480
b) ctg855
c) tg 1230
d)cos945
Vrijednosti datih trigonometrijskih funkcija zamijeniti sa vrijednostima
ometrijskih funkcija uglova koji su manji od 45:
1.109. a) sin55
b) sini 14
c)sinl60
d) sin325
1.110. a) cos87
b)cos215
c ) c o s lll
d) cos400
1.111. a ) tg 187
b)tg280
c)ctg451
d) ctg600
1.112.a) cos660
b) sin870
c)ctg930
1.113.a) 4sin810 +3cos720-3sin630+5cos900
b) 5tg540+2cos 1170+4sin900-3cos540
, , , . . - . 257T . 13^ .
19^1.114.a)3s m
3t g ------- l-2 co s----6
4
3
d) tg585
b) 100c/g2990 + 2 5 ig 2540 - 3 c o s 2 990

1.115. Dokazati da vrijede jednakosti:
. . 49
2n
357T
. 5k
a) s in K = e o s
b) co s------= - s in c)
18
9
13
26
( 29 \
K
tg ~ K = ~ tg ~
\
1.116.*
)
sin825 c o s (-1 5 )+ c o s 7 5 s in (-5 5 5 0)+ ig l5 5 /g -2 4 5 0 = 0
1.117.*
co s2 696 + ig (-2 6 0 )/g 5 3 0 - cos2 156

l ^ 2lo0
------ --------- ------ ---------------- = tg 18 .
tg 252 + cig 342
2
1.119.* Uprostiti izraz :

. . (3 n
a) sin + a cos(a-37t)ctg
^3 n
A
b) s in (a -1 7 ^ -)c o s(^ -t-a )rg ------ a
v 2
,
Grafici trigonomeetrijskih funkcija
1.10.
Nacrtati grafike datih trigonometrijskih funkcija:

1.121. y=sinx, y=1.120. y=sinx.
sinx.
1
1.123. y=sinx,
1.122. y=sinx , y= sinx , y=2sinx, y=3sinx
y=sin2x.
1.124. y=sinx, y - sin .
n
1.125. y=sinx, y = sin x ~ -
71
1.126. y=sinx, y = sin X-\---v
3,
3 . f
1.128.a) v = sin 2 x - ~ ^
2
v
3,
iz
1.127. y=sinx, y=sin3x, j= sin3l x
1.129.a) y=cosx
b) y=cosx, y=2cosx, y= cosx
b )y = 2 sin
JCH---
v3
3y
c) y=cosx, y=cos2x, y=2cos2x, y=2cos(2x+7t) 1.130. y=cosx , y=cos3x .
n
1.131. y=cosx, y cos x
1.132.
= 2cos 2x+
1.133.a) y=tgx.
b) y=ctgx
1.134.a) _y= 3sin
b) jy = 2sin(4;c + 7r)
V' " i /
'
7t
1.135.a) y = 2cos 3x H
l
2,
1.11. Adicione teoreme
3
b) y = cos 2 x ----2
k
^j
1.136.
1.137.
1.138.
1.139.
Koristei adicione formule,izraunati:

a) sin280cos2+cos28sin20
a) sin350cosl00+cos350sinl00
a) cos53cos37- sin53sin37
a) cos41cosl 1+ sin41sinl 1
b) sin33cos27+cos33sin27c
b) sin85cosl5 - cos85sinl5
b) cos280cos320-sin28sin32
b) cos780cos33+sin78sin33c
15
'
tg24 + tg2\
\-tg24tg2\
............ tgl3-tg2S
1.141. a) - - T r - r ^ r
\ + tgl3 tg2%
tg34 + tg26
l-tg34tg26
tgl2A + tg56
l-tg\24tg56
tg34tg4
rr^ : tf
\ + tg34tg4
tg m -tg 4 0
b) : ~
c)
l + /g l0 0 fg 4 0 0
1.142.Ako je s in a = , sin B = , 0 < a < , < B < n ,odrediti :

/
J
5
17
2 2
a) sin(a+P)
b) sin(a-P)
c) cos(a-P)
1.143. Odrediti tg(a+p) i tg(a-p), ako je c tg a = , ctgP=.
1.144. Odrediti tg(a+P) i tg(a-P), ako je cos
rn
12 . ( n
S\ 5
\3
-a = , sin p
13 \.2
v2
< a < 2 n , 0 < (3 <

2
2
1.145. Odrediti sin(30-a), ako je tg a = i 180<a<270.

V?
1.146. Odrediti cos(30- a), ako je c t g a = - j- i 180<a<270.
1.147. Odrediti tg(45+ a), ako je cosa= i 270<a<360.

8
1.148. Odrediti sin(60+a) i cos(60-a), ako je sin a= -- i
270<a<360.
1.149. Bez upotrebe kalkulkatora i tablica izraunati:
a) cos75
b)cosl05
c)tg(-75)
d) ctgl5
1.150. Dokazati daje a+P=45, a k o je tg a = , tgp= , a i P su otri

pozitivni uglovi.
**
3a/3 | ^
3
1.151. Dokazati daje a-p=30, ako je sina= , sinP=, a i P su
otri pozitivni uglovi.

1.152.Izraziti: a) sin(a+P+y)
b) cos(a+p+y)
pomou trigonometrijskih funkcija od a, P i y.
16
c) tg(a+P+y)
1
1
3
1.153. Ako je s in a = -, sin P = j = i sin y = - j = ,dokazati daje
a + P+ y=
Izraunati vrijednosti datih izraza:

.
sin20cos25+cos20sin25
cos35 co sl0 - sin3 5 sini 0
sin34 c o s2 3 ^ -sin 5 6 cosl24

cos28 cos88 +cosl78 sin208
rg(39I' + a ) + / g (6i - a ) + l + c(g ( 3 8 " - ^ > S (70 + /S )
' 1 - i s |3 9 * + M 6 ' - )
'
.156.
<g(52 + /3 )-c /jr(8 3 0 - / 3 ) '
-4rt
n
. k
I n Y1
5n
n
ctgi c o s -----sin c o s
1 + ter t g
9
9
18
18 I
5 12
12
5n
n
,g n - ,g n
1.157. a) sin2acosa-cos2asina
c) cos(a+(3)+2sinasin|3
s in (a + P)+ sin(cc- 3)
.158. a)
s in (a + y 3 )-sin ( a - 3)
c)
s in (a + /3 )- s in ( a - 3)
cos (a + /3) + cos( - (3)

sin (a - [3)cos /3 + c o s(a - j.3)sin /3
b) sin(a+P)sinP+cos(a+(3)cos(3
d) sin(a-P)cosa+cos(a+P)sina
co s(a + [3) + sin a sin /3
b)
cos (a - 3)- sin a sin 3
d)
cos (a - /3)cos 3 - sin (a - /3)sin /3

1.159. a) cos(oc+p)cos(a-p) + sin(a+p)sin(a-p)
b) sin(a+45)cos(a-45) - cos(a+45)sin(a-45)
1.160. a) sin53sin67- cosl4+cos37cos23
b) sin20 + sinl30sin57-sin330sin77 c)
sin200sin310+cos340cos310
d) sin30cos30tg30 + sin30cos30ctg30
1.161.a) sin 2(30 - a ) + s i n 2(30 + a ) - s i n 2 a
b) co s2 (a - 6 0 )+ co s2 (60 + a )+ c o s2 a
17
1.162.a) tgatgP+(tga+tg(3)tg(a+(3)
c)
1.163.a)
t g { a - p ) + tgp
tg(45 - a ) + t g a
tg (a + p ) - t g p
' l-/& (4 5 - a ) t g a
tg a -tg fi
t g a + tg p
b) M z l _ a g (4 5 . + a )
ctga +1
7T
1.164.a)
b)g,45-+a ) - i
1- t g a
tg + a + (
A. 4
ctg
b)
,gT z"s i
9;r
;r
1+ / g t g
28
4
+ a + ctg
1.165 .a) cos2a-sin2atga

2sin(a+/3)
-
3tg 15 - 1
9K
-a
c)
b) sin4a ctg2a - cos4a
c)
c o s( a + p ) + c o ^ a - p )
1.166.a)
cos2(p - a ) + cos2(a + p )
2 sin 2 a s in 2 p
ctg2a ctg 2p
s in 2 (P + a ) + sin 2 (p - a )
2
2 c o s a cos p
Dokazati da vrijede jednakosti:
1.167.a) sin(45+a) = cos(45-a)
b) cos(45+oc) = sin(45-a)
b)
tg a -
c) cosacos|3(tga-tg(3) = sin(a-(3)
d) (cosa+ -v/3sina)=sii^3tf+a)
n/6
(
b) V 3 s in a - c o s a = 2 s ir.a 1.168.a) sinl5+tg30cosl5c= ---^
V
1.169.a) sin(a + j3)sin(a ~ P ) = sin2 a - sin2 P
,b) co s(a +
p )co s(a - /? ) = co s2 a - c o s 2 P
,
. tg a + ctgP
cos ( a ~ P )
1.170.a) ------- = ------ .
c tg P + tg a
cos (oc + P)
.
a
a
b) s m a - c o s a - t g = tg
2
2
1171 .a) t g ( a + p ) - t g a - tg p = t g a t g p t g ( a + p )
1N
V 2 c o s a 2sin(45 ~ a ) _ j 2
2sin(60 + a ) - V 3 cos a
1.172.a) sin2(a + p ) = sin2 a + s in 2 P + 2sin asin P cos(a+ P )
18
( l - / pa)cos(45 - a )
( ArQ
\
b) A
---- v--------- - = cos(45 +a )
1+ tgcc
'
1.173.a) (tga + tg P ) c tg ( a + p ) + ( t g a - t g p ) c t g ( a - p ) = 2
b) {ctga + c tg p )c tg (a + p ) ~ (ctgp - c t g a ) c t g ( a - p ) = - 2
K
1.174. Ako je a+P+y = , dokazati d aje
tgatgp+tgptgy+tgytga = 1.
1.175.* Dokazati da vrijednost izraza cos2x+cos2(x-a)-2cosxcosacos(x-a), ne

zavisi od x.
1.176.* Ako je a+ P= y, dokazati da je cos2a+cos2p+cos2y-2cosacos(3cosy= 1.
1.177.* Ako je a+p+y=180, dokazati daje
cos2a+cos2p+cos2y+2cosacosPcosy = 1.
1.178.* Ako je a+P+y=l 80, dokazati daje tgcx+tgP+tgy = tgatgPtgy.
1.12. Trigonometrijske funkcije dvostrukog ugla i polovine ugla
1.179.Ako je sin a= , a u prvom kvadrantu,izraunati sin2a, cos2a i tg2a.

' ^
5
1.180.^ko je cosa= ,a u prvom kvadrantu,izraunati sin2a, cos2a i ctg2a.
^
12
37Z
1.181. Ako je sinp= , n < p < , izraunati sin2p i cos2p.
1.182. Ako je c o sx = , x u drugom kvadrantu,izraunati sin2x, cos2x i tg2x.

1.183. Ako je tgx = 3, x u treem kvadrantu,izraunati sin2x, cos2x, tg2x i
ctg2x.
1.184. izraunati tg a ako je tg2a=2 i a se nalazi u etvrtom kvadrantu.
1.18\ izraunati sinP i tgP, ako je cos2P=-^- i 2P se nalazi u III
kvadrantu.
1.186. Izraunati tg22 a ako je cosa= .
1.187. Izraziti u funkciji dvostrukog ugla:
a) sina
b) cosa
c) tg a
d) ctga
a
15 . . a n
1.188. Izraunati sina, cosa i tg a ako je cos = ----- , i sin >0.
17
19
, .
a
5
,
1.189. Izraunati sina i cosa, ako je tg = ----- , a u etvrtom kvadrantu.
12
1.190. Izraunati sin2a , cos2a , tg2a i ctg2a ako je ctga=-s/2+ 1 .

s in a
a
1.191. Izraunati vrij ednost izraza -------------- ako je tg = 2 .
3 -2 co sa
2
1.192.Ako je sinx=
2 4ab
a +b
, ab>0, odrediti sin2x, cos2x i tg2x.
1.193. Ako je sinx+cosx=, odrediti sin2x, cos2x i tg2x.

1.194. Ako je tgx=-^-, tgy=2, izraunati tg2y i ctg(2x-2y).
,
2
1
(1.1951 Ako je co sx = y , siny=, 270<x<360, 90<y<180, izraunati
sin(2x+y), cos(x-2y) i sin(2x+2y).
1.196. Izraunati sin4x, ako je tgx = 3.
b) 2sin6730'cos6730'
1.197.a) cos215-sin215
sin22230'
:0
1.198.a) l-2sin215
b)
1 - ? g 215u
c) cos"2230'2 c o s 2 15 - 1
c)
' l - 2 s i n " 2230'

1.199.a) 4sinacosacos2a
b) cos42a-sin42 a c)2cos2a -l d) 18sin2acos2a
b) cos2a + 2sin2a
1.200.a) cos2a -2cos a
d) cos4a -6cos2a sin2a+ sin4a
c) sin2a-(sina+cosa)2
Skratiti date razlomke:
sin 10
1.201.a)
sin 2 0
sin 2 2
sin 44
, N co sx
b) - r sm 2x
l - c o s 2 0
Uprostiti date izraze :
1.203.a) 2cos23cos67
c) (cos70 - cos20)( sin70 + sin20)
1.204.a) 2cos40cos50
c) 8cosl0cos20cos400
1.202.a)
20
sin 10
sin 40
C) -7
sin 2 0
co sx
c)
l + c o s 2x
b)
d)
b)
d)
sin3x
a)
sin 6x
d)
s in 2x
l + c o s 2x
2sin70sin20
2cos50cos40
cos20cos40cos80
8cos5cosl00cos20cos850
1.205..) (sing +C SK)2

1 + sin 2 a
b) ^ . - sin0! ,
(
a~
. ' a~ \ 2
ccos
o s----- sin
2
2
c)
1
tg a + ctga
2 k . 3n
( c o s a - s in c c ) 2 - c o s 2a
1.206.a) 2 sin s in
b) ----------- ------ --------------7
14
2 sin a - s i n 2a
Dokazati da vrijede jednakosti:
1.207.a) 4sinl80cos36=l
b) sin700sin500sinl0=
8
c) sin40sin50= coslO0
2
1.208.a) sin3x = 3sinx - 4sin3x
d) sin20sin500sin70=coslO0
4
b) cos3x = 4cos3x - 3cosx
Cv o
tg x { $ - tg 2x)
c) tg 3 x = ----------- - 1 - 3tg x
^ sin 3x 2
d ) --------= 4cos jc-1
sin x
a
r,
,
sin 8a
1.209.-c o scos a cos 2 a cos 4 a = ----------2
,
. a
16 sm
2
sin 2 a
1.210. Ako je 3tga=2tgp, dokazati da je tg([3-(x)=-------------- .
5 - cos 2 a
Bez upotrebe kalkulatora i tablica izraunati:
1.211.a) sin i5
b) sin2230 c) cos2230 d) tg2230
1.212;a) s in
b> c o s
d) t g
c) s in
12
12
e) ctg
1.213.Ako je s i n a = , 180 < a < 270, izraunati sin, cos i tg.

5
2
2
2
4
1.214. Ako je ctga =
90 < a < 180, izraunati
.a
a .
a
sin , c o s i t g ,
2
2
2
i rs 1 c
7C
7t
7t
1.215. Izraunati sin , co s , t z . /

24
24
24
7Z
eto; .
5 24
\
iv,
21
a
1.216.a
a).
1 4- C O S -
1 - cos 4a
c)
cosI 1-
l .217.a) .
l-c o s 3 x
b)
l + cos3x
sin f x ------ + 1
2 j
(n
\
1 - sin + x
0
/-------------K
1.218.a) V2 + 2 cos a , gdje je < a <71
c) 2 co s2 cosx
2
b) 72(1 + sin 2a)

d)
1-COSX
. )
---------- ctg sirf x

1+ cosx
2
1.219. Dokazati da vrijede slijedee jednakosti:
a)
b)
c)
16 2
16 2 '
v)Zi
1.220. Dokazati da vrijede slijedee relacije:

X
-i . 2 *
x
-2tgi
o r~
2tS ^
a) sin x = ------ b) c x = -------- c) fgx=------
i , x~2 X
1+tg22 X
i+ r
ii) ctgx = -
1.221.' Skratiti date razlomke:
fl)
1 - cos X
s in
1 + cos X
1 + cos2x
s in x
cos x
1 - cos
d)
1.222. Odrediti vrijednost izraza 5sinx+8cosx+3tg , ako je tg =

Dokazati identitete:
2 sin x - sin 2x
, x
^ r ~ = tg
1.223 .a)
2 sin x + s in 2x
2
x
. 2* ^
c) t g + 2 sin ctgx = sm x
2
2
22
1 + cos
------------
13
l + s in x -c o s x
x
b) --------------------- = t g 1 + sin x + cos x
2
V 2 -co sx -sm x
x -4 5
d ) -------------------- = tg --------sin x - cosx
2
--' " v
Q
1.224. sina(sina + sin(3) + cosa(cosa + cos(3) = 2 co s2 -
.
1.225. (sina - sinp)2 + (cosa - cos(3)2 = 4 sin 2

- .
x
2
l-c o s x
sinx
, ,,
x
2
sinx
l+cosx
1.226.a) tg = ;------ ,za x*krc, keZ . b )tg = -----------,za x^(2k+l)7t,

keZ .
1.227.a) tg l5 0+ctgl5 = 4
b) c t g - - t g - = 2.
8
1.13.Transformacija zbira trigonom etrijskih funkcija u proizvod i obrnuto.
. a _ . a+p,
a~P
sina+ sin p - 2 sin---- cos---- ,
2
2
sin a - sin p = 2 cos a + @ sin !L
2
2
cosa+cosp=2cos(X^
cos- ^ ,
cos a - cos p - -2 sin a + ^ sin ,

2
2
1 + cos2a = 2cos2a ,
,
o sin(ccP)
tgatgp= -------------,
co saco sp
1 - cos2a = 2sin2a
.
0 sin(Pa)
ctgactgp = .
, 0
sin a sin p
sin a sin /3 = [c o s(a - P ) - cos(a+ P )],

cosaco s/?= [co s(a+ P )+ cos(a- P )]
sinacos /3 = -^-[sin(a+ P ) + s in (a - P )]
Date izraze pretvoriti u proizvod :
1.228. a) sin20+sinl0
b) sin55+sin5
1.229. a) sini60+sin20
b) sin80- sin20
c) sin70-sin20
c) sin l3 2 -sin l2 c
23
b) cos55- cos35
1.230. a) cosl30+cos50
b) -cos80- cos40
1.231. a) cos70+cos50
K
K
.
n
n
b) s m ----- co s
1.232.a) c o s + c o s
8
4
b) sin541.233.a) cos46- cos22-2cos78
i
cos 2 a -
JZ
TZ
12 /
+ sm a - -
r 9jz
+ COS
16
16
k
4n
0 C tg --tg
sin40+sinl4
d) cos12- 2cos24+cos36
2k
f
2K
b) sin a ------ sm a + V
3
c) sin 16- sin24+sin40

i
n
jz
1.234.a) cos a + - + COS a - J
1.235.a) sin a
c) cosl 12+ cosl2

c) cos75-cosl5
5ttx
12
b)
2a
1.236. Uprostiti izraze:

.
a)
cos25
s in a + sin /3
cos24 - cos84
sin35 + sin85
b)
c)
sin54
Napisati u obliku proizvoda:

1.237.a) ctg8+ctgl02
b) ctg7+ctgl 12
1.238.a) 1+sina
b) a+cosa
cosa
1.239>.a) sinl6+sin24o+sin40 b) sinx+sin2x+sin3x
1.240.a) l-4cos2x
b) l-3tg2x
l+tgx
1.241.a) cosx+2cos7x+cosl3x b) l-2sinx-cos2x
c o s a - c o s /?
c) ctg(l-a)+ctg(l+ a)
c) 1-sina
d) 1c) l+sin2x+cos2x
c) cos22x-sirfx d)
c) sinx+siny-sin(x+y)

1.242.a) cos47+sin77- V cos 17
1.243.a)
s in 37 - s i n 53
1 - 2 c o s 2 41
Proizvod trigonometrijskih
1.244.a) sin70cos50
b)
,
2 n c o s
71
b)
1.245.a) s in
5
5
b)
1.246.a) sin80sinl0
24
b) sin56+cos26- V cos4
.. cos41 - c o s 7 9
b ) ---------2 71
1 - 2 sin
funkcija pretvoriti u zbir (razliku):

sinl0cos40
c) sin80cos5
s . 3K
JZ
. 1k
5n
s m co s
c) sm co s
4
4
7
7
sin42sinl6
c) sini lsin23
. 5n . 2n
. K . 2tt
b) s in sin
1.247.a) s m - s m
3
3
7
7
b) cos34cosl4
1.248.a) cos50cos20
K
2K
71
K
b) co scos
1.249.a) co scos
----4
5
7
7
1.250. Izraunati:
a) cosl3cos3- sin5sin850-cos80cos82
b) sin20sin70- sin l4 0cos26-cos6cos840
, . 3K . K
c) sin sin
5
5
c)cosl3cos7
2 71
71
c) c o s c o s
5
5
Dokazati jednakosti:
V3
1.251.a|) sin20osin40sin80=---8
b) tg20tg40otg60otg80=3 .
b) inx + tgx = 2tgx co s'
1.252.a) ctgx - tgx = 2ctg2x
.253.a) tgx + tg2x - tg3x = -tgx tg2x tg3x

\
/K
XN
cos ----1--b)A- V2 sin x = 2V2 sin
8 2
v8
2 y
' l \n
00
[.2 5 4 .a) cos ( 3 x ----- + sin

v
9 J
>
71 1
- 5x = 2 cos x cos ( 4a x ----l
V
l + co sx + c o s 2x + cos3x _
b) ------------ ----------------------- = 2 cos x
2 cos x + c o s x - l
3 .
- 3
1.255.a) sin 3 x co s, 3 x +, sin
x co s3 x = sin 4 x
4
b) 4sinxcos3x-4sin3xcosx = sin4x .
n
t
n
\ * a+B
a+y
B+y
1.256.* coso; + co s p + c o s / + cos(a + p + y ) = 4cos - cos- cos
1.257.* Ako je a+P+y=7T, dokazati da vrijedi:
a) sina=sin([3+y)
b) cosoc=-cos(P+y)
c) tga=-tg(P+y)
1.258. Ako je cosx+cosy=a, sinx+siny=b, a2+bV0, izraunati cos(x-y).
1.259.* Ako su a , P i y uglovi trougla dokazati identitete:
n
1
a a P Y
a) c o s a + c o s p + c o s r = l + 4 sin sin sin
2
B
2
y
cc
b) c o s a + c o s /? -c o s 7 = 4 co s^-co s^-sin -^-l
25
,
sin4x
cos2x
-x x * - ( 2 A + l), k e N .
1.260.------------------------- - = ctg
l + cos4x l + cos2x
4
J
ft
3
9
1.261.a) sin x + cos x = \ -----sin 2x.
b)
4
. 6a
6 a sin2 a - 4
s m ---- cos = ------------- cosor..
2
2
4
1.262. tg 1tg2 tg3 tg4 ... tg86 tg87 tg88 tg89. b) sin80 sin60 sin40
sin20.
1.263.a ) i-- - 4 sin 50
cos 20
1.264.a) coslO0 cos50 cos70
1.265.a ) ?
!------cos 670 V3 cos 220
b ) -------- ^---------
sin 50 + 8 sin 10
b) sin20 sin40 sin80
b ) ----------------------------sin 920 V3sin470
1.266.* Dokazati identitet:
8 cos4 a +4cos3a -8 c o s2 a - 3 c o s a + l = 2 c o s ^ -c o s .
2
2
1.267.* Uprostiti izraze: a ) ---------- b) cos- s in
. n
k
5
10
sm cos
18
18
1.268.* Ako je x=tg5, y=tg20, z=tg65, dokazati d aje xy+yz+zx=l.
1.14. Prim jena trigonom etrijskih funkcija na rjeavanje trougla
Rijeiti pravougli trougao ako je dato1:
1.269. a) a=16, a=7545
b) b=21, p=4336
c)a=13, c=85
1.270. a) b=4, a=3652
b) b=84, p=8112
c) a=9, b=12
1.271. a) a:b=5:12, c=52
b)b:c=12:13,, a=15
c) c=327 ,
a=29
1.272.1zraunati povrinu pravouglog trougla u kome je hipotenuza c=327 i
ugao
P=61.
1.273.Rijeiti jednakokraki trougao u kome je krak b=17,2 i ugao na osnovici
a=4550\
1 a,b i c su u o b i a jen e o zn a k e z a d u in e s tra n ica trou gla, a cc,P i 7 su o zn a k e z a o d g o v a r a ju e u g lo v e k a o i z a
n jih o v e m jere.
26
1.274. Odrediti dijagonale i visinu romba ija je stranica a=12 i ugao a=38.
1.275.
1.276.
1.277.
1.278.
1.279.
1.280.
a)
a)
a)
a)
a)
a)
Rijeiti trougao ako je dato:

a=18, b=30, a=30
a=40 , b=50, [3=60
c=6 , b=10, P=30
a=40 , a =50, p=60
c = ll , P=2615, b=8
a=8 , p=381248 , y=60
b)
b)
b)
b)
b)
b)
a=12, b=13, a=45

b=17, p = 1 14,c= 12
c=l 1, y= 7 4 , a= 9
2
b=17, a= 54, p=33c
a=3,42, c=2,28 , y = 2 4 3 3
b=5, p=131025 , y =
120
1.281. Rijeiti trougao u kome je poznat radijus opisane krunice R=34,17 ,

stranica a=15 i ugao P=1302659
1.282. Izraunati uglove trougla u kome je poznato: R:a=13:10 i y
=303037.
1.283.a) a=8, b=3,
c=7
b)
a= 10,
b=18, c=9
1.284.a)a=2,
b)
a=52,
b=51 , c=25
b)
b)
b)
b=33,
a=50,
c=23,
a=l 1,
c=20,
b=41,
c=4
1.285.a) a=10, b=20, y=60

1.286.a) a=16, c=8,
p = 120
1.287 a) b=45, c=15, a=30
a=150
1.288. Odredi uglove trougla u kome je:
a) a:b=15:13 ,a-p=5929'24"
1.289. Odrediti stranice trougla ako vrijedi:
a) b+c=20, a=5 V2 , y=135
y=45
~U2
O1!s
O0
b=3,
b) a:c==35:8 , P=3652'12"
b) a:b==13:1, c==16 V3 , a=30
Ako su p i q projekcije kateta a i b na hipotenuzu c i h visina

pravouglog trougla, rijeiti pravougli trougao ako je dato:
1.290. a) c= 18,7 , ce=6510'
b) a=522 , b=760.
1.291. a) a=4,331 , c=13,96
b) b=88, l l , c=555,39
1.292. a) p= 3, h=4
b) q=5, h=12
1.293. a) a=29, h=20
b) b=10, h=8
1.294. a) p=6, a=10
b) q=12, b=13
1.295. a) q=10, a=3722'
b) p=80, p=5431'
1.296. Dijagonala pravougaonika d=25 zatvara sa osnovicom ugao od 352r.
Izraunati stranice pravougaonika.
1.297. Stranica romba je a, i otar ugao a.Izrazi dijagonale romba pomou a i
a.
1.298. Predmet obasjan sunenim zracima,koji sa horizontom zaklapaju ugao
1525', baca sjenu duine d=12m. Kolika je visina predmeta?
27

1.299. a=49, b=33 i a -(3 = 2y.
(3=537'48 .
1.300. P=84, a=9847'51 ,
1.301. a=37, P=180, a=11237'12

1.302. a) c=4 , hc=12 , y=1415'
b) P=10 V, 7=60, a+b=13

b) a=25, ha=7,2 a=1 180421
1.303. Odrediti nepoznate stranice trougla u kome je dato: a=8, ha=3-\/5 , ta=7.
1.304.* Objasni kako se moe odrediti rastojanje izmeu dviju nepristupanih
taaka M i N.
1.305.* Odrediti ugao a trougla u kome su dvije stranice b=4, c=9 a teina
linija tc je geometrijska sredina stranica b i c.
1.306.* Neka su a i (3 otri pozitivni uglovi koji zadovoljavaju relacije:
3sin2a +2sin2p=l
3sin2a-2sin2|3=0.
TC
Dokazati d aje a+2(3= .
1.15.
INVERZNE FUNKCIJE TRIGONOMETRIJSKIH FUNKCIJA
Odrediti oblast definisanosti datih funkcija:

1.307. a) y = arcsin(x-l)
b) y = arccos(2x)
1.308. a) y = arccos(sinx)
b) y = arctg(l-2x)
1.309. a) y = arcsin(x2+x)
b) y = arccos(logx)
c) y = arcsin(l-2x)
c) y = arcctg(5-x)
c) y = arctg(logx)
1.310.Ako je dat realan broj x za koji vrijedi 0<x<l, izraziti arcsinx pomou
vrijednosti ostalih arkus funkcija.
Rjeenje:Neka je kateta pravouglog trougla jednaka x i hipotenuza 1
(SI.1.310). Drugu katetu a dobijamo po Pitagorinoj teoremi: a=V l x 2
Neka je A ugao nasuprot date katete x.Tada,prema definicijama
trigonometrijskih funkcija,vrijedi:
sinA = x => A=arcsinx .
cosA = a => A=arccosa = arccos
arcsinx
Vl-x2
ctgA= => A=arcctg= arcctg----------
28
tgA = => A=arctg= arctga

a
V l ^
Iz navedenih jednakosti,zamjenom vrijednosti za A iz prve,dobivamo:
x
V i- * 2
n----- 2
arcsinx= arccosvl x = arctg = = = = = arcctg-----------.
y \ x~
x
1.311 .Ako je dat.realan broj x za koji vrijedi 0<x<l, izraziti arccosx pomou
1.312.Ako je dat realan broj x za koji vrijedi 0<x<l, izraziti arctgx pomou
1.313. Ako je dat realan broj x za koji vrijedi 0<x<l, izraziti arcctgx pomou
1.314. a) arcsin 1
b) arcsinO
b) arccosO
1.315. a) arccos 1
b) arctgO
1.316. a) arctgl
1.317. a) arcctg 1
V3
1.318. a) arcsin---2
1.319. a) arcsin(cosO)
b) arcctg V3
c) arcctg(- a/3 )
b) arccos----
c) arctg
b) arccos(sinO)
c) arctg(sinji)
(
r
c) arccos sin -
33 n
b) arcsin cos-
f . 33n
1.320. a) arcsin s in -----V
/
-n/ P
1.321. a) sin -----arccos
2
4
1.323. a) arccos
\\
//
K
. V3
b) cos -----arcsm
2
3
V
V3
1.322. a) arccos---- + arcsin ---2
2
i
c,) arcsin(-l)
c) arccos(-l)
c) arctg(-l)
b) arccos + arcsin
+ arcsin
b) arccosx+arcsinx:
8n
1.324. a) arctg(ctg-^-)
1.325. a) tg(arcctgV3 + arcctg(2+ V J ))
5
12
1.326. a) ctg(arcsin + arcsin )
13
13
1.327. a) sin(^-arcsin^- - 2 a r c c t g ( - ))
Jt
1 + arcsin
( 1^
b) arccos
2
\
/
b) ctg(arctg3 + arctg2)
3
4
b) tg(arcsin - arcsin )
1
3
b) cos(cos - 2arctg(-2))
29
Dokazati date jednakosti :

1 ^ 0 arctg
1 + arctg
1 + arctg
1 + arctg
1 =
TI .
1.328.
1.329. a) arctg + arctg =

7
4
4
b) sin2(arctg3-arcctg
1=
n
1.330. a) arccos - t7= + 2 arctg
VO
3
4
sin(2arctg j )+tg( ~ arcsin
1.16.
b)
)= |
b) cos(2arctg2)-sin(4arctg3)=
1.331.a) sin(arctg2 + arctg \ ) = -^0,98

1.332.a) arccos
11
25
_6_
arccos = arccosi---- b) cos

7
14
4
25
TRIGONOMETRIJSKE JEDNAINE (JEDNADBE)
1.333.Rijeiti trigonometrijsku jednainu sinx= .

Rjeenje:Nacrtaj{no trigonometrijsku krunicu (Sl.l .333).Na y-osi odredimo
taku
M kojoj odgovara data vrijednost sinusa ^ .
Takom M povucimo pravu paralelno sa
x-osom. Neka je presjek ove prave i
trigonometrijske krunice skup taaka
{A,B}. Taki A odgovara broj
arcsin = i svi brojevi oblika +2krc,
SI.1.333.
ke Z , (gdje je Z oznaka za skup cijelih brojeva).

JZ 5K .
.
.
5K
Taki B odgovara broj n = i svi brojevi oblika +2krc, keZ.
Naa trigonometrijska jednaina,dakle,ima beskonano mnogo

rjeenja.Ope rjeenje jednaine je: x = ^-+2k7r, x =-^+2k7i, keZ.
30
Navedeno ope rjeenje moe se napisati i u obliku

x = (-1 f +kn, ke Z.
v ' 6
Rijeiti date trigonometrijske jednaine (jednadbe):
1.334.a) sinx=l
b) sinx=0
c) sinx= -1
d) sinx=2
, . VI
1.335.a) sinx= b) sin x = -
c) sinx=
d) sinx= - VI
2
2
2
V2
V2
1.336.a) sinx= b) sinx=
c) sinx=sin20
d) sinx=sin50
2
2
1.337.a) sinx=sin(-20) b) sinx=sin7T c) sinx=sin(-120) d) sinx=a, ae R
,
1.338. Rijeiti trigonometrijsku jednainu cos2x= - .

Rjeenje:Odredimo na trigonometrijskoj krunici take kojima odgovaraju
brojevi
y SI. 1.338. sa datim kosinusom.Neka su to take M i N.
2n
[ 1
sx
i svi brojevi
2K
2k .
-/ 1
3
2n
ke Z.
1
2n
Ope rjeenje jednaine cos2x= je:2x = +2k7i,
n
ke Z, odnosno, x = + kn, ke Z.
3
1.339. a) cosx=0
1.340.a) cosx=
cos2x=
b) cosx= 1
c)cosx=-l
V2
b) cosx= -
.
VI
c) cosx=
s \
d) cosx=
2
d)
VI
1.341.a) cos3x=cosl2 b) cos4x=sinl0

cosx=m, me R.
c)cos2x=cos200G
d)
31
1.342. Rijeiti jednainu:
tg(2x-30)= V3 .
Rjeenje:Neka je T taka na osi tangensa kojoj odgovara broj V .Ovoj

taki,na
trigonometrijskoj krunici odgovara broj 60 kao i svi
,y
f to .V )
r ~A
J
brojevi oblika 60+k-180,ke Z.Ope rjeenje

jednaine
2x-30 = 60+k-180,keZ => x = 45+ k 9 0 ,k eZ .
1.343.a) tgx=l
b) tgx=0
c) tgx=0
d) tgx=VJ
SI.1.342.
1.344.a) tgx=- VJ b) tgx= c) tgx= - d) tgx=
1.345.a) tgx=2
b) tgx=3
c) tgx=tg40
V3
d) tg3x=tg33
1.346.Rijeiti jednainu ctg(2x+l )= 1.

Rjeenje:Na osi kotangensa treba pronai taku kojoj odgovara broj 1.Neka je
to taka Q.Prava koja prolazi takom Q i
koordinatnim poetkom sijee
SI.1.346.
trigonometrijsku krunicu u takama M i N.
Taki M odgovara broj ^ i svi brojevi
X oblika ^ +2kn, ke Z.Taki N odgovara
beskonano mnogo brojeva oblika
+ n +2kTt, ke Z. Svi navedeni brojevi imaju
kotangens jednak jedinici. Ope rjeenje jednaine ctg(2x+l)=l
dobijamo na slijedei nain:
2x+l = +k7t, k e Z => 2x= -1+krc, keZ => x= - + kn, k eZ .
4
4
8 2 2
1.347.a) ctgx=0
b) ctgx=-l
c) ctgx=V3
1.348.a) ctgx=
V3
1.349.a) ctgx=2
b) ctgx= -
c) ctgx=
d) ctgx=-
b) ctgx=4
c) cosx=sinx
d) cosx=-sinx
1.350. Rijeiti jednainu: 2(l-sin2x) - 5(sinx-cosx) + 3 = 0.

32
d) ctgx=-V3
Navedeno ope rjeenje moe se napisati i u obliku

x = (_])* +kK, keZ.
v ' 6
1.334.a) sinx=l
b) sinx=0
c) sinx= -1
d) sinx=2
1.335.a) sinx= b) sinx= -
2
c) sinx=
d) sinx=-----2
Jl
1.336.a) sinx= b) sinx=
c) sinx=sin20
d) sinx=sin50
2
2
1.337.a) sinx=sin(-20) b) sinx=sin7i c) sinx=sin(-120) d) sinx=a, ae R
1.338. Rijeiti trigonometrijsku jednainu cos2x=

brojevi
y SI.1.338. sa datim kosinusom.Neka su to take M i N.
Taki M odgovara broj
2K
x _ o blika
2K
i svi brojevi
+2kir, keZ.Taki N odgovara broj
JE
2tt
^ i beskonano mnogo brojeva oblika: - +2k7t,
keZ.
1
2n
Ope rjeenje jednaine cos2x= je:2x = +2k7t,
K
ke Z, odnosno, x = + kn, ke Z.
3
1.339. a) cosx=0
b) cosx= 1
V2
1.340.a) cosx=
,,
^2
.
73
b) cosx=----- c) cosx=
c) cosx=-l
d) cosx= -
d)
cos2x= 1.341.a) cos3x=cosl2 b) cos4x=sinl0

cosx=m, me R.
c)cos2x=cos200
d)
31
1.342. Rijeiti jednainu:
tg(2x-30)= -J .
Rjeenje:Neka je T taka na osi tangensa kojoj odgovara broj V .Ovoj

taki,na
y
^
trigonometrijskoj krunici odgovara broj 60 kao i svi
r71
i ( 0, V )
jednaine
2x-30 = 60+k-180,ke Z
X
=> x = 4 5 + k-90,ke Z.

1.343.a) tgx=l
b) tgx=0 c) tgx=0 d) tgx= -J3
SI.1.342.
1.344.a)tgx=-V3 b) tgx=
1.345.a) tgx=2
b) tgx=3
3
c) tgx=tg40
c) tgx= -
d) tgx=
V3
d) tg3x=tg33c
1.346.Rijeiti jednainu ctg(2x+1)= 1.

Rjeenje:Na osi kotangensa treba pronai taku kojoj odgovara broj 1.Neka je
to taka Q.Prava koja prolazi takom Q i
S I. 1.346.
, iy
koordinatnim poetkom sijee
/
trigonometrijsku krunicu u takama M i N.
Q /
k r
n
Taki M odgovara broj i svi brojevi
\
K
oblika +2kft, keZ.Taki N odgovara
o
/
beskonano mnogo brojeva oblika
~ + 71 +2k7i, ke Z. Svi navedeni brojevi imaju

kotangens jednak jedinici. Ope rjeenje jednaine ctg(2x+l)=l
dobijamo na slijedei nain:
2x+l = +krc, k eZ => 2x= -1+krc, keZ => x= - + kn, k eZ .
4
4
8 2 2
1.347.a) ctgx=0
b) ctgx=-l
c) ctgx=V3
ft
ft
^2
1.348.a) c tg x = - y
b) c tg x = --^ c)^ ctgx=
1.349.a) ctgx=2
b) ctgx=4
c) cosx=sinx
1.350. Rijeiti jednainu: 2(l-sin2x) - 5(sinx-cosx) + 3 = 0.

32
d) ctgx= - V3
V2
d) ctgx=-
d) cosx=-sinx
Rjeenje:Izraze u jednaini emo transformisati na slijedei nain:

2(l-sin2x) - 5(sinx-eosx) + 3 = 0
<=> 2(sin2x+cos2x-2sinxcosx) - 5(sinx-cosx) + 3 = 0
<=> 2(sinx-cosx)2 - 5(sinx-cosx) + 3 =0.
Ako uvedemo smjenu sinx-cosx = t,dobijena jednaina postaje kvadratna po t:
2t2- 5t + 3 = 0.
Rjeavanjem kvadratne jednaine dobivamo: tj = 1, t2 = .

Sada se vratimo uvedenoj smjeni i rijeimo dvije,jednostavnije, trigonometrijske
jednaine:
s in x -c o s x = l
<=>
sin x = l+ co sx
<=>
2sin cos =sin2+cos2+cos2- sin2
<=>
2sin cos = 2cos2
i=>
<-->
cos= 0
2
<=>
2sin cos - 2cos2 = 0
. X
0 <=> cos=0 v sin----cos= 0
cos sin cos

2
2 /
X
v sin = cos.
2
Dobili smo dvije nove trigometrijske jednaine.Rijeimo ih redom:

cos = 0
2
<=>
= - + krc,k6 Z
<=>
x = (2k+1)Ji,ke Z.
sin = cos =>

2
2
<=>
sin - sin
2
2
x = n + 2krc,ke Z
=> = - - i i + 2k7t,k6Z
2
2 2
=> x= -+ 2 k 7 C , k eZ
=> x = (4k+i), keZ.
2
2
Uvrtavanjem druge vrijednosti za t, u gore uvedenu smjenu, dobivamo:
3
-\/2 .
V2
3 V2
sinx - cosx =
<=>
sin x ----- cosx = --------2
2
2
2 2
3V2
<=> cos45sinx -sin45cosx = -----4
.
3-n/2
<=> sin(x-45) = ------ .
4
^
. 3V2 3V2
3V2
3
3
,
.. J
4 .
Kako ie ------ = -------= = 7= =
> -------- = 1 , a vrnednost sinusa
4
2 -2
2 V 2 -V 2
2-v/2 2-1,5
3
sin(x-45) moe biti najvie l,to za t2 = jednaina nema rjeenja.
33
Ope rjeenje jednaine je: x = (2k+l)n, x = -^-(4 + l),k e Z .

1.351. a)2sinx-l=0
b) sin2x=0
c) 2sin5x=V2
A-
1.352. a) sin =
2
2
'x
}
sin + 2
v5
2x
-30
c)
1
1
1.353. a) cos2x=
b) 2cosx-l=0
1.354. a) eos
eos
b) sin
3x
b) 2cos
x + 10
c) 2cos5x=V3
= V2
c)
3x
v 2
/
1.355. sin2x + 2sinx = 0.
1.356. cos3x + cos5x = 0.
1.357. sinx+cosx = 1+sixcosx.
1.358, 2cos2x - 3cosx + 2 = 0.
1.359. sinx = cos2x.

(
n\
1.361. sin 2x -
1.360. sin(x-20) = sin35 .
1.363. tg
1.364. 1+ cos Y_ 3
1-COSX
1.366. tg3xcosx = 0.
1.362. c o s - = -
3
2
v8 2 y
1.365. 8cos2x+6sinx-3=0
1.367. 5 tgx + 7ctgx = 12
1.368. tgx+tg2x=tg3x ; tgx?H;l ,tgx^ +
1.369.Rijeiti datu homogenu trigonometrijsku jednainu:

a) 3 cos2x - sin2x - sin2x = 0
b) 4sin2x + sinx cosx - 3cos2x = 0
Rijeiti date trigonometrijske jednaine:
1.370. cos2x + 3sin2x + 2-^3 sinxcosx =1
1.371. 3sin2x + 4 sinxcosx + 5cos2x = 6
1.372. 4sin2x - 5sin2x - 3cos2x = 0
1.373. sin4x + sinx = sin3x + sin2x
5
7
1.374. sin4x + cos4x =
1.375: sin4x+cos4x= sinxcosx.
8
1.376. cosx - 2cos3x + eos 5x = 0

34
1.377. -J sinx + cosx = 1.
1.379.) sinx -
1.378. 2sin2x + 3cos2x = V llsin4x
VI c o s x
1.380; 2sinx + 5cosx = 4
1.381. sinx - cosx
1.382. sin3xcosx-sinxcos3x :
" ^
1
1.383. sinJx+cos3x = 1 - sin2x
1.384. sin10x + cos10x =
1.385 .* cosx2=
16
cos42 x
VI
1.386.* logtgx + logtg2x = 0
1.387.* tg(T icosx)=ctg(7isinx).
1.388.* 3i+*+ 2 .32+cos(*+90) =21
1.389.* 4 sin2(OT) + 3 .4 cos2('a ) = 8
1.390.
1.391.* 2 sin2t+ 4 - 2 cos2jc= 6
16sinx= C0SV4
1.392.* logcos,4 .1 o g
1.393.* logsinx 4 log
, 2=1
2 2=4
1.394. Rijeiti i diskutovati rjeenja jednaine sin3x = msinx u zavisnosti od

parametra me R.
1.395. Rijeiti i diskutovati jednainu sinx = asin3x.
1.396. Rijei i diskutuj rjeenja jednaine cosx ctgx - sinx = a cos2x u
zavisnosti od parametra ae R.
1.17.
TRIGONOMETRIJSKE NE JEDNAINE (NE JEDNADBE)
VI
1.397. Rijeiti trigonometrijsku nejednainu: sinx > .

Rjeenje:Posmatrajmo trigonometrijsku krunicu (SI. 1.397.).
VI
Odredimo taku M na y-osi kojoj odgovara broj

Takom M povucimo pravu paralelno sa x-osom.
SI.1.397.
Ovi prava sijee trigonometrijsku krunicu u
JI
takama A i B.Taki A odgovara skup brojeva +2kK,k e Z , a taki B
JI
odgovara skup brojeva K - + 2 k n ,k e Z .Svi brojevi koji odgovaraju
(manjem) luku AB pripadaju skupu rjeenja date nejednaine:
K
71
_
1-2kn < x < n ----- vlkn, k e Z
3
Rijeiti date trigonometrijske nejednaine (nejednadbe):

l.398.sinx> 0
[.399. sin x < 0
1.401. sinx <
1.402. sinx > -
1.400. sinx >

2
1
1.403. sinx > 2

35
1.404. sinx <
VI
1.405. sinx >
VI
1.406. sinx <
VI
1.407. Rijeiti trigonometrijsku nejednainu cosx > .

brojevi sa kosinusom (S1.1.407).Neka su to take M i N.Taki M odgovara
7V
TC
skup brojeva +2kn , a taki N skup brojeva -+2kn ,

keZ.Datu nejednainu zadovoljavaju brojevi kojima
odgovaraju take krunog luka NAM.Skup svih
x ovih brojeva je:
x |- +2kn < x < +2kn,k e Z
1
to predstavlja ope rjeenje posmatrane nejednaine.

Rijeiti date trigonometrijske nejednaine
(nejednadbe)
1.410. cosx > VI
1.408. cosx > 0
1.409. c o sx < 0
1.411. cosx <

2
1.412. cosx >
1.413. cosx > -3
1.414. cosx <
F)
1.415. cosx>
1.416. cosx<
VI
2
1.417. Rijeiti nejednainu tg x < 2 .

Rjeenje:Neka je M taka na osi tangensa (t) kojoj odgovara broj 2.Prava koja
sadri taku M i prolazi koordinatnim poetkom sijee trigonometrijsku
t lj/l(2)
krunicu u takama P i Q. Taki P odgovara skup
brojeva arctg2+2k7c , a taki Q skup brojeva
arctg2+(2k + l)7T.Kako je funkcija y=tgx negativna za
sve vrijednosti varijable x iz drugog i etvrtog
kvadranta,to su svi realni brojevi kojima odgovaraju
take na trigonometrijskoj krunici u drugom ili
. 1.417. ertvrtom kvadrantu,rjeenja date nejednaine.Datu
nejednainu zadovoljavaju jo i brojevi izmeu 0 i
arctg2, odnosno, izmeu n i arctg2+7i.
36
Ope rjeenja date nejednaine je podskup skupa realnih brojeva M dat na

slijedei nain:
M = - j x e R \ - ^ + k n < x < arctg 2 + kn, k& Z j - .
Rijeiti date nejednaine (nejednadbe):

1.418. tgx> -l
1.419. tgx > --J
1.420. tgx < -1
1.421. tg2x< l
1.422. tg(x+l)>V 3
1.424. sinx > cosx
1.425. cosx - sinx < 0
1.427.Rijeiti nejednainu ctg2x < V.
Rjeenje: Na osi kotangensa (k) odredimo taku M
1.423. tg(x-l) < - V

1.426. sinx+cosx>0
kojoj dgovara broj -J .Neka prava koja sadri taku

M i koordinatni poetak sijee trigonometrijsku
krunicu u takama P i Q (SI. 1.427.)
Skup brojeva kojima odgovaraju take krunih lukova
PBC i QDA predstavljaju skup vrijednosti od 2x, pa vrijedi
51.1.427.
+ k;r < 2x < n+kn, ke Z , odnosno, + krc < x < + , ke Z ,
3
Rijeiti date nejednaine (nejednadbe):

1.428. ctgx > 1
1.429. ctgx < 1
1.430. ctgx>
1.431. ctg(2x+l) < 1
1.432. ctg(3x+l) > - V3
1.433. ctg(x-l)< 3
1.434. sin4x + cos4x <

4
1.435. cosx < sin2x
Jl
1.437. 2 sinx cosx <
1.439. tg(7t- x ) < - l
1.440. Isinxl <
1.436. 2 sin (^ - - x)
1.441. sinx > cosx
1.442.
cosx > sin x

1.18. Sistemi (sustavi) trigonometrijskih jednaina (jednadbi) sa dvije
nepoznate
cosx + cosy = -v/3
1.443 .Rijeiti sistem jednaina:
x +y =
37
K
Rjeenje: Iz druge jednaine imamo: y = - x , pa uvrtavanjem u prvu
dobivamo
jednainu sa jednom nepoznatom.
<=> cosx + eos cosx + sin sinx = -J3
3
3
cosx + cos( - x) = V3
3
1------------------- .
/r
3
V3 .
rz
<=> cosx+ c o s x + ---- sinx= V-3 <=> cosx + ---- sinx= V3
2
2
2
2
V3
<=>---- cosx +
2
= 1
7t
=>
x ---- =
1 .
K
. 7 1 . ,
Tt
sinx = 1 <=> eos cosx + sin sinx = 1 <=> cos(x----- )
2
6
6
6
2kn , ke Z,
=>
x = + 2krc , y = - 2kn , ke Z.
1.444.Rijeiti sistem jednaina sin(x+y)=0 , sin(x-y)=0 pri emu x i y

zadovoljavaju relacije: 0 < x < tc, 0 < y < 7t .
Rijeiti dati sistem trigonometrijskih jednaina (jednadbi):
i cos(x + y) = 0
1.445. \
[x - y - 0
i sin(x + y) = 0
1.446.
1.447.
[sin(x - y) = 0
f sinx + cosy - 1
K
x +y =
[cosx cosy = 0,75
1.448.
Is in x sin y = - 0 ,2 5
sinx siny = 0,75

sinx + cosy = l
1.449. 1
1.450.J
3
[tgx tgy = 3
\c o s 2 x - cos2y = 1
cosx cosy =
1.451.
sinx + cosy = 0
1.452.
s in 2 x + c o s 2 y =
tgx + tgy = 2
tgx + tgy = 3
1.453. \
[3tg(x-y) = \
38
siny
1.454.
|2 ( x + >0 =
II
POVRINA GEOMETRIJSKIH FIGURA U RAVNI
Pregled osnovnih formula za povrinu nekih ravnih figura:

FORMULA
Elementi koji ulaze u
NAZIV FIGURE
formulu
_ , d1 sina
P =ab, P=---------PRAVOUGAONIK
b
2
(PRAVOKUTNIK)
a
PARALELOGRA
M
P=ah , P=absina
a
C
p_ K
b /
TROUGAO
(TROKUT)
_ bh _ chc
h b \\
~N A
B
A
c
unutranji uglovi
a + b +c
, ,.
S= ---- ------- poluobim
p _ aZ>sin 7
2
_ acsin (5
bc sin a
r-radijus upisane krunice

R-radijus opisane krunice
Jednakostranian
TROUGAO
Pravougli trougao
a - stranica
Heronova formula
P = i]s(s ~a)(s ~ b)(s ~ c)
n
n abc
P -rs; P -
p_ 2V3
4
ab
P=
2
a
b
R O M B
-X;d2
P - a 2sina, ? - d'dl
2
a-stranica; di,d2-dijagonale
a - ugao meu stranicama
39
2.1.Povrina pravougaonika jednaka je proizvodu duina dviju njegovih

susjednih stranica. Dokazati!
2.2.0 drediti povrinu pravougaonika ako su mu poznate duine stranica a i b:
a) a=l 0 cm, b=5 cm
b) a=8 cm, b=6 cm
c) a=25 , b=4 cm
40
2.3.Izraunati povrinu kvadrata ako je data duina njegove stranice a:

a) a=4 cm
b)a= 10cm
c)a= 15m
2.4.Date su stranica i dijagonala d pravougaonika.Izraunati povrinu:
a) a=6 cm, d=10 cm
b) b=5 cm, d=l 3 cm
c) a=21 , d=29 cm
2.5.Poznata je duina d dijagonale kvadrata.Odrediti povrinu kvadrata ako
je:a)d=5"\/2 cm
b)d=10-\/2 cm
c)d=Fl5V2 m
2.6.. Data je povrina P kvadrata.Odrediti duinu stranice i dijagonale,
a) P=64 cm2.
b) P= 25 cm2.
c)P=100cm 2.
2.7. Poznata je duina jedne stranice i obim O pravougaonika.Odrediti
povrinu pravougaonika ako je:
a) a=6 cm, 0=18 cm
b) a=21 cm, 0=60 cm c) b=7 m , 0=40 m
2.8. Povrina pravougaonika je P=18 cm2,a duina jedne njegove stranice je
b=3 cm. Odrediti duine druge stranice i dijagonale pravougaonika.
2.9. Stranice pravougaonika odnose se kao 12:5, a njegov obim je 68.
Izraunati povrinu i duinu dijagonale pravougaonika.
POVRINA PARALELOGRAM A
2.10. Povrina paralelograma jednaka je proizvodu duina njegove stranice i
visine na tu stranicu.Dokazati!
2.11 .Poznata je duina jedne stranice paralelograma i visine h na tu stranicu.
Odrediti povrinu paralelograma ako je:
a) a=6 cm, h=4 cm
b) a=l 0 cm, h=3 cm
c) b=60 , h=2 cm
2.12.Udaljenost dviju paralelnih stranica paralelograma je 12 cm, a duina
svake od ovih stranica je 10 cm.Izraunati povrinu paralelograma.
2.13.Paralelogram ABCD ima duinu stranice AB =12 i dijagonale
AC =12.Vrh D udaljen je od dijagonale AC je 4. Koliko je rastojanje

vrha D od prave AB?
2.14.Visina' rom baje h=10,a otri ugao a=30.Izraunati povrinu romba.
2.15.Dijagonala rom baje d=15,a visina je h=12.Kolika je povrina romba?
2.16.Povrina pravougaonika je 144 m2,a njegove stranice se odnose kao
v ^4:9. Odrediti stranice pravougaonika.
2.17.Povrina pravougaonika je 10 m2,a obim je 14 m.Kolike su stranice?
2.18. Jedna stranica pravougaonika je 9 cm,a druga je za 3 cm manja od
dijagonale.Izraunati dijagonalu i povrinu pravougaonika.
2.19.Razlika dijagonale i stranice kvadrata je 2 m.Odrediti povrinu kvadrata.
2.20.U pravougli trougao s katetama a i b je upisan kvadrat tako da im je vrh
pravog ugla zajedniki.Kolika je povrina kvadrata?
1 O v d j e p o d " v i s i n o m " p o d r a z u m i j e v a m o n j e n u duinu.
41
2.21 .Obim romba je 2.Duine njegovih dijagonala odnose se kao 3:4.

Odrediti povrinu romba.
2.22.Povrina paralelograma je 144 m2,a njegove visine jednake su 8m i 12
m. Odrediti obim paralelograma.
2.23.Nai povrinu kvadrata upisanog u jednakostranini trougao ija je stranica
a.
2.24.Kolika je visina romba ije su dijagonale 16 i 12 m?
POVRINA TROUGLA (TROKUTA)
2.25.Povrina trougla jednaka je polovini proizvoda duina njegove stranice
i visine koja odgovara toj stranici.Dokazati!
2.26.Izraunati povrinu trougla ako je dato:
a) a=6 cm, ha=8 cm
b) a=10 cm, ha=2 cm c) b=8 m, hb=4 m
2.27.Izraunati povrinu pravouglog trougla ako su poznate duine kateta:
a) a=12 cm, b=4 cm
b) a=20 cm, b=5 cm
c) a=4 m, b=9 m
2.28.Hipotenuza pravouglog trougla je c,a kateta b.Odrediti povrinu:
a) c=29 m, b=20 m
b) c=13 cm, b=5 cm
c) b=15 ,c=17 cm
2.29.Izraunati povrinu jednakokrakog trougla osnovice a i kraka b:
a) a=10 cm, b=13 cm
b) a=40 cm, b=29 cm
c) a=16, b=l 0 m
2.30.Izraunati povrinu jednakokrakog trougla ija je osnovica a=12 cm, a
visina na osnovicu jednaka rastojanju sredina osnovice i kraka.
2.31.Dvije stranice trougla su a=10 i b=8.Visinaje ha=2.Izraunati visinu hb.
2.32.Povrina trougla jednaka je proizvodu poluobima i radijusa njemu
upisane krunice.Dokazati.
2.33.Obim trougla je 2s, a radijus upisane krunice r.Odrediti povrinu
trougla ako je:
a) 2s=12 cm, r=l cm
b )2 s = 4 2 , r = 4
c)2 s = 3 0 , r = 2
2.34. Katete pravouglog trougla su a=12 m i b=12 m.Odrediti radijus upisane
krunice.
2.35. Sredine dviju susjednih stranica kvadrata spojene su sa etvrtim
vrhom.Kolika je povrina dobivenog trougla,ako je stranica kvadrata a?
2.36.Dokazati da za povrinu trougla vrijedi formula:
P = J s(s- a)(s - b)(s - c ) , gdje su a,b i c stranice, a s = a + ^ + c
poluobim trougla (Heronova formula).
2.37. Date su stranice a, b i c AABC. Izraunati njegovu povrinu ako je:
a) a=39 cm,b=42 cm i c=45 cm b) a=13 cm,b=14 cm ic= 15cm
2.38.Stranice trougla su a=32 cm,b=18 cm i c=22 cm.Izraunati :
a) visinu ha.
b) visinu hb.
c) visinu hc.
2.39. Stranice trougla su 26, 28 i 30. Odrediti radijus R opisane i radijus r
upisane krunice.
42
2.40. Stranice trougla su 25,29 i 36 cm. Odrediti radijuse upisane i opisane

krunice.
2.41.Date su stranice trougla:a=21, b=?17 i c=10.Izraunati:
a) povrinu trougla,
b) sve tri visine,
c) radij us opisane krunice,
d) radij us upisane krunice .
2.42.Povrina trougla ABC jednaka je 12 cm2.Njegove teinice AD i BE
sijeku se u taki O.Kolika je povrina trougla AOE?
2.43. Izraunati povrinu trougla ako su date dvije stranice i njima zahvaeni
ugao: a) b= 12, c=54 , a = 30
b) a=8 , b=15 , y = 60
c) a=10, c=12, p = 150
d) b=16, c=l 1 , a = 145
2.44. Ako su dvije stranice trougla 3 cm i 8 cm, moe li povrina tog trougla
biti:
a) 10 cm2
b) 15 cm2
c) 12 cm2?
2.451 Dvije stranice trougla su a=7 ,b=9 i povrina P=12 V .Odrediti c.
2.46.Dijagonale paralelograma su 112cm i 78 cm,a manja stranica je 25 cm.
Kolika je povrina paralelograma?
2.47.Jednakokraki trougao ima osnovicu a=6 i krak b=5.Nai radijuse
upisane i opisane krunice.
2.48.*Neka je hipotenuzina visina pravouglog AABC jednaka h i neka se
odsjeci p i q na koje ova visina dijeli hipotenuzu razlikuju za m
(p-q=m). Izraunati povrinu AABC.
2.49. U pravouglom AABC , CA=b i CB=a su katete, CH je visina,
AM je teinica. Odrediti povrinu ABMH.
2.50. Odrediti povrinu pravouglog trougla ako njegova visina dijeli
hipotenuzu na dijelove 32 i 18?
2.51. Teinica pravouglog trougla jednaka je m i dijeli pravi ugao u omjeru
1:2. Izraunati povrinu trougla.
2.52. Izraziti povrinu jednakostraninog trougla kao funkciju:
a) od njegove stranice a
b) od njegove visine h.
2.53.Izraunati povrinu jednakostraninog trougla ako je poznato:
a )a = 12cm
b) a=16cm
c)h = 8 -\/3 cm
2.54. Izraunati povrinu jednakostraninog trougla ako je zbir stranice i
visine 14+7 f i .
2.55. Obim jednakokrakog trougla je 36 m,a duina visine koja odgovara
osnovici je 12 m. Izraunati povrinu trougla.
2.56.Katete pravouglog trougla su a i b.Kolika je visina koja odgovara
hipotenuzi?
2.57.Izraziti visine ha, hb i hc trougla pomou njegovih stranica a,b i c.
2.58.U AABC poznate su stranice AB =13 cm, B C =15 cm i AC =14 cm.
43
Izraunati dio povrine trougla zatvoren teinicom i visinom

povuenim iz vrha B.
2.59.* Izraunati radijus krunice upisane u jednakostranini trougao ija je
duina teinice t = 1.
2.60.* Izraunati povrinu trougla ako su njegove dvije stranice a=27 cm,
b=29 cm, a teina linija prema stranici c je tc=26 cm.
2.61.* Odrediti vezu izmeu teinice ta i stranica a,b i c trougla.
2.62.* Izraunati teinice trougla ije su stranice:
a) a=l lcm,b=T2cm,c=13cm
b) a=10 cm,b=15 cm, c=18 cm
2.63.* Izraunati stranicu b trougla u kome je zadano a=4, c=5 i tc= -j .
2.64.* U trouglu je a=60m ,pripadna visina ha=T2m i pripadna teinica
ta=13cm. Izraunati nepoznate stranice.
2.65.* Stranice trougla su 55 m, 55 m i 66 m. Odrediti povrinu trougla iji
su vrhovi podnoja bisektrisa uglova datog trougla.
2.66..* U AABC date su stranice AB=13 m,BC=15 m i AC=14 m. Iz vrha B
povuene su visina BH,bisektrisa BD i teinica BM.Odrediti:
a) Povrinu ABHD, b) Povrinu ABMD, c) Povrinu ABHM.
2.67.* Izraunati povrinu trougla ije su dvije stranice a=10 m I b=12m i
bisektrisa koja odgovara treoj stranici lc=8 m.
2.68. U trougao ije su stranice 16 m, 30 m i 34 m upisana je krunica.
Odrediti povrinu trougla iji su vrhovi take dodira krunice.
2.69.* Dokazati da za stranice a, b i c i povrinu P trougla vrijedi
p i ^ abc(a + b + c)
16
2.70.Dati su stranica c AABC i uglovi a i 13 na njoj.Izraunati povrinu .

2.71 Ako su a,B i y uglovi trougla i a odgovarajua stranica,dokazati da za
.
.. .. -
a 2 sin B sin y
povrinu trougla vrijedi formula: P = --------------- .

2 sin a
POVRINA TRAPEZA
2.72. Dokazati daje povrina trapeza jednaka je proizvodu poluzbira duina
njegovih osnovica i duine visine.
2.73. Izraunati povrinu trapeza ije su osnovice a i c i visina h, ako je:,
a) a=5, c=3, h=2
b) a=8, c=2, h=6 c) a=12, c=8, h=5
2.74.Izraunati povrinu jednakokrakog trapeza ako su date njegove
osnovice a i c i krak b:
a)a=16, c=4, b=10 b) a=50, c=8, b=29 c) a=130, c=4, b=65
2.75. Izraunati povrinu trapeza ije su osnovice a i c, a kraci b i d :
a) a=60, c=20, b=13,d=37
b) a=20, c=6, b=15, d=13
c) a=36, c=4, b=25, d=29
d) a=16, c=3, b=14, d=15
44
2.76. Osnovice jednakokrakog trapeza su a=14 i c=8,a povrina je P=44.

Odrediti krak b.
2.77. U jednakokrakom trapezu dijagonale su uzajamno normalne,a visina je
jednaka h. Kolika je povrina trapeza?
2.78. U jednakokrakom trapezu duine osnovica su 42 i 54 cm,a ugao pri
veoj osnovi je 45. Izraunati povrinu trapeza.
2.79. U jednakokrakom trapezu duine osnovica su 51 i 69 cm,a duina
kraka je 4 lem. Izraunati povrinu trapeza.
2.80. Izraunati povrinu jednakokrakog trapeza ije su dijagonale uzajamno
normalne, a osnovice imaju duine 12 i 20 cm.
2.81. Osnovice trapeza imaju duine 142 i 89 cm,a njegove dijagonale 120 i
153 cm. Kolika je povrina trapeza?
2.82. Dijagonale trapeza imaju duine 20 i 15 cm,a njegova visina je 12 cm.
Odrediti povrinu trapeza.
2.83. Date su stranice trapeza a=30,b=15,c=16 i d=13.Stranice a i c su
osnovice.Izraunati:a) Povrinu trapeza,
b) Dijelove trapeza na koje srednja linija dijeli trapez.
2.84.*Dijagonale trapeza su 3 m i 5 m,a du koja spaja sredita osnovica je
2 m. Izraunati povrinu trapeza.
2.85.* Dvije prave paralelne sa osnovicama trapeza dijele njegove krake na
tri jednaka dijela i trapez na tri trapeza.Izraunati povrinu srednjeg
trapeza, ako su povrine krajnjih P] i P2.
2.86.* Paralelne stranice jednakokrakog trapeza su a=24cm i c=10cm, a
visina iznosi 17cm.Izraunati radijus krunice opisane oko trapeza.
2.87. Povrina etverougla koji ima normalne dijagonale jednaka je polovini
proizvoda duina njegovih dijagonala.Dokazati!
2.88.Dvije stranice deltoida su a=13 i b=20.Dijagonala deltoida koja nije na
osi simetrije je dj=24. Odrediti povrinu deltoida.
2.89. Dvije stranice deltoida su 8 i 6 m,a ugao izmeu njih je 150.Izraunati
povrinu deltoida.
2.90.*Jedan kvadrat stranice a nastaje rotacijom drugog kvadrata oko
njegovog vrha za 45.Kolika je zajednika povrina ovih kvadrata?
2.91 .Ako su di i d2 dijagonale etverougla koje zaklapaju ugao oc,dokazati da
di
.
za povrinu etverougla vrijedi formula: P=^ -= -sin a.
2.92.Date su dijagonale dj i d2 etverougla i ugao a meu njima.Odrediti
povrinu etverougla ako je:
a) di =12 cm , d2 =8 cm, a=30
b) di=15 cm,d2 =28 cm, a=135.
2.93. Dijagonale etverougla imaju duine 10 i 20 m,a ugao meu njima je 60.
Odrediti povrinu etverougla iji su vrhovi sredita stranica datog etverougla.
45
2.94. Dijagonale konveksnog etverougla su a i b.Dui iji su krajevi sredita

suprotnih stranica etverougla su jednake.Odrediti povrinu etverougla.
2.95.Od kvadrata stranice a odrezani su vrhovi tako da se dobio pravilni
osmougao. Kolika je povrina ovog osmougla?
2.96.* U krug radijusa R upisan je kvadrat i jednakostranini trougao koji imaju
zajedniki vrh.Izraunati povrinu zajednikog dijela kvadrata i trougla.
2.97.* Na stranici AB trougla ABC uzeta je taka M tako d aje A M =3 MB , a
na stranici AC taka N tako da vrijedi 2 A N = NC .Povrina trougla je m.
Izraunati povrinu etverougla MBCN.
2.98.* Stranice paralelograma su a i b, a njima zahvaeni ugao je a. Bisektrise
uglova ovog paralelograma grade etverougao.Izraunati povrinu tog
etverougla.
2.99* U paralelogramu se nalaze dva kruga radijusa r=l cm koji se meusobno
dodiruju i svaki dodiruje tri stranice paralelograma.Poznato je daje rastojanje
jednog vrha paralelograma od take dodira sa krunicom V cm. Izraunati
povrinu paralelograma.
2.100. Odrediti povrinu kruga ako je duina krunice (obim) jednaka 8 m.
2.101. Odrediti duinu krunice (obim) ako je povrina odgovarajueg kruga
jednaka 1671 m2.
2.102. Odrediti povrinu krunog isjeka radijusa R iji je luk 6730'.
2.103. Koliki je radijus krunog isjeka ako je njegova povrina P i centralni
ugao 72?
2.104.Izraunati povrinu krunog odsjeka ako je njegov radijus R i luk od 60.
2.105. U kruni odsjeak iji je luk 120 i visina h, upisan je pravougaonik
ABCD, tako da vrijedi AB:BC=1:4 , pri emu se take B i C nalaze na
tetivi. Izraunati povrinu pravougaonika.
2.106. Stranice trougla su 13 cm, 14 cm i 15 cm.Odrediti povrinu kruga
upisanog u ovaj trougao i povrinu kruga opisanog oko njega.
2.107. Kako se odnose povrina opisanog i upisanog kruga u jednakostranini
trougao?
2.108.* Svaki vrh pravilnog estougla stranice a je sredite krunice radijusa
,2
- y - . Izraunati dio povrine estougla koji je izvan krunica.
2.109.* Oko trapeza opisana je krunica.Osnovica trapeza obrazuje sa krakom
ugao a, a sa dijagonalom ugao B.Odrediti odnos povrina kruga i
trapeza.
2.110. U krunicu je upisan kvadrat stranice a.Kolika je stranica kvadrata
koji je upisan ujedan od nastalih krunih odsjeaka?
2.11 l..*Izraunati povrinu kruga koji je upisan u kruni isjeak povrine 6n
cm2 sa centralnim uglom 60.
46
2.112.* U jednakostranini trougao stranice a upisan je krug.Drugi krug iji

je radijus jednak polovini stranice trougla opisan je oko jednog vrha.
Odrediti odnos povrina presjeka krugova i trougla.
2.113.* Nad stranicom a jednakostraninog trougla kao nad prenikom,
konstruisanaje krunica. Odrediti povrinu onog dijela trougla koji je
izvan krunice.
2.114. Stranica jednakostraninog trougla je a.Oko njegovog teita je
opisana krunica radijusa
.Odrediti povrinu onog dijela trougla koji
lei izvan kruga.
47
III
ANALITIKA GEOMETRIJA U RAVNI (taka i prava)

NEKE OSNOVNE FORMULE : TAKA I PRAVA
Rastojanje d izmeu taaka A(xi,yi) i B(x2,y2): A B = d = ^(x, .X,) + (y2
Podjela dui A(xi,yO i B(x2,y2) takom M(x,y) tako da vrijedi A M : M B = X

xi+Xx2
yi+Xy2
i+ x
\+X
Koordinate sredine S(x,y) dui A(xi,yi), B(x2,y2):

xi+x2
x=-
yi+y2
Povrina trougla P ako su poznate koordinate vrhova A(xi,yi), B(x2,y2) i C(x3,y3)

2P = Ix 1(y2-y3)+x2(y3-yi)+x3(yry2) I .
__________________
JE D N A IN A PRAVE:
IMPLICITINI (OPI) OBLIK: Ax+By+C=0 , A,B,C - realni brojevi
EKSPLICITNI (GLAVNI) OBLIK: y=kx+n , k=tga-koeficijent pravca prave,
n-odsjeak koji prava gradi na y-osi
s.
y
y i1
/
/
p
(n
X
0 m ya^) _
/
tT
o
n
/
SEGMENTNI OBLIK : + = 1 , m-odsjeak koji prava gradi na x-osi
m n
n-odsjeak koji prava gradi na y-osi
NORMALNI (HESSEOV) OBLIK: x-coscp+y sin<p-p=0 ili -...Ax+-B^ ' C...-=0
( -sgn C}J A2 + B 2
Ugao (kut) a izmeu dviju pravih

y=kix+ni, y=k2x+n2
k2-k]
tg a = ----------, l+k2k]^0
l+k2ki
48
ili
ili
Aix+Biy+Ci=0, A2x+B2y+C2=0
A[B2 - A2B j
t g a = ----------------- , A]A2 + B)B2^0 .
Aj A2 + B[B2
Uvjet (uslov) paralelnosti dviju pravih

y=kix+ni , y=k2x+n2 ili Aix+Biy+Ci=0, A2x+B2y+C2=0
k i= k2
ili
A]B2 = A2B i
Uvjet (uslov) okomitosti (normalnosti) dviju pravih
y=k]X+ni , y=k2x+n2 ili A]X+Biy+Ci=0, A2x+B2y+C2=0
k2 = ik\
ili
A]A2 + B[B2 = 0 .
Uvjet (uslov) da tri take A(x,,yi), B(x2,y2) i C(x3,y3) budu kolineame:

xi(y 2 -y3 )+x2(y3-y1)+x3(y1-y2) = 0
Jednaina prave koja prolazi takama A(i,y,) i B(x2,y2):
x-xi
y-yi
y2-yi
---------- = ------ili y - y i = -------- (x-x,).
x2-xi
y2-yi______________x2-x,________
Jednaina prave koja prolazi takom A(xt,yi) paralelno sa datom pravom
y=kx+n, (Ax+By+C=0):
y-y, = k(x-xO
ili
A(x-x,)+B(y-y,) = 0 .
Jednaina prave koja prolazi takom A(xi,yi) normalno na datu pravu y=kx+n,
(Ax+By+C=0):
y-yi = --j-(x -x ,)
ili
A(y-yi)-B(x-X!)=0.
Rastojanje take M(xo, y0) od prave Ax+By+C==0 rauna se po formuli

d=
A x 0 + B y0 + C
(-sg n C } j A 2 + B 2
Transformacije koordinata:
Translacijom koordinatnog sistema xOy za vektor 00 ',g d je taka O ima
koordinate 0'(a,b), veze izmeu koordinata u (x,y) u starom i koordinata (x',y') u
novom kooordinatnom sistemu, date su jednainama:
x=x'+a , x'=x-a
y=y'+b , y'=y-b
Rotacijom koordinatnog sistema oko koordinatnog poetka za ugao a veze
izmeu koordinata date su jednainama:
x = xcosa-y'sinoc
,
x' = xcosa+ysina
y = x'sina+y'cosa
,
y' = -xsina+ycosa
49
T A K A
3.1. Take A (-l,4) i C(3,-7) su suprotni vrhovi kvadrata.Izraunati povrinu
kvadrata.
Rjeenje: Du AC ija je duina AC =d, je dijagonala kvadrata.Povrina
kvadrata je P = - y .
AC = d = -J{x2 -* ,)2 +{y2 -y ,)2 =^{xc - x Af +{yc - y Af =
= ^(3 + l)2 + ( - 7 - 4 ) 2 = V16 + 121 = Vl37 . P =
3.2. Pokazati d aje trougao iji su vrhovi A (l,l), B(2,3) i C(5,-l) pravougli.
Rjeenje: Izraunavanjem duina stranica trougla a,b i c provjeravamo da li
vrijedi Pitagorina teorema:
a = B C = V(5 2)2 + ( ~ 1 - 3)2 = 5 ;
b = A C = V (5 -l)2 + ( - l - l ) 2 = l4 ;
c = A B = V (2 -l)2 + (3 -l)2 = VT+4 =V.

Kako je a2 =25 =20+5= b2+c2 , to je AABC pravougli sa pravim uglom kod vrha
A.
3.3. Izraunati povrinu trougla iji su vrhovi M(-l,2), N(8,-2), P(4,5).
Rjeenje: Uzmimo vrhove trougla upravo onim redom kako su dati i
primijenimo formulu
PaABc= | | [ x , ( y 2 - y 3) + x 2( y 3 - y 1) + x 3 ( y 1 - y 2)]| =
= | | - l ( - 2 - 5 ) + 8 (5 -2 ) + 4(2 + 2 )|= ^ |7 + 24 + 16| = 1 - 4 7 = y 3.4.Dati su vrhovi etverougla A(-3,12),B(3,-4),C(5,-4) i D(5,8).Odrediti u

kojem odnosu njegova dijagonala AC dijeli dijagonalu BD.
Rjeenje: Ako se dijagonale AC i BD sijeku u taki M(x,y),tada vrijedi:
. xa+A,xc xb+X'xd
-3+5A.
3+5A.'
x = ----------= ---------- = > ----------- = ---------- => X - 4X' - 3 = 0 .
1+A,
1+X,'
1+A,
1+X,
yA+Xyc
yB+^'yD
12-4A. -4+8A.'
=> --------- = ---------- => r - 3 U + 4 = 0 .
\+X
\+X'
\+X
\+X'
Rjeavanjem sistema
X - 4X' - 3 = 0
X - 3XX'+4 = 0
50
dobijamo A.- ^ . Znai dijagonala AC dijeli dijagonalu BD,raunajui od take

B,u odnosu 1:3.
Predstavi u koordinatnom sistemu date take:
3.5..a)A (2,0),B(-5,0),C (0,3),D (0,-4)
b) A(l,5), B(5,-2),C(3,-3).
3.6..a) A(-5,3), B(-2,-l), C(-2,6), D (-l,-l)
b) A(3,-5), B(5, V2 ),F(-V 2 ,3)
Odredi koordinate taaka koje su simetrine,s obzirom na y-osu, datim

takama:
A(4,5), B(3,5), C(7,0) i D(4,8)
b) A(-2,5), B(-3,l),C(-7,4).
3.8. a) A(0,5), B(5,0), C(3,3) i D(-4,-4)
b) A(0,0), B(2,1), C(-7,-7).
Koje take su simetrine datim takama u odnosu na x-osu:
1 A(5,-2), B(-3,7), C (2,l) i D(-l 1,21) ?
b) A(5,0), B(3,17), C(-22,14)?
3.10. a) A(0,2), B (3,4), C(22,-l) i D (-l,l) ?
b) A(0,0), B (7 ,l), C(-2,-4)?
Odrediti duinu dui iji su krajevi date take:
3.11. a) A(-3,2), B(5,-4)
b) A(-5,-2), B(7,3)
3.12. a) A (6,0), B(0,8)
b) A (0,-4), B(3,0)
3.13. a) A (-l,-2 ), B(-4,-6)
b) A( V , 11), B(0,4)
c) A (l,2 ), B(4,6)
c) A(-20,0), B(0,21)
c) A(-V ,-2), B(0,6)
Odrediti duine stranica trougla iji su vrhovi date take:

3 j i ? a ) A(-3,0), B(0,4) i C(0,0).
b) A(-6,0), B(3,4) i C(-l,-3).
a) A(-3,3), B(6,15) i C(0,7)
$)) A(2,l), B(5,-4) i C(l,-6).
3.16.Kolike su dijagonale etverougla sa vrhovima :
A(-5,-7), B(9,-4), C( 15,14) i D(l,2)?
("$ Jj^fzraunati obim trougla iji su vrhovi A(-4,-3), B(8,2) i C(5,6).
3.18.Susjedni vrhovi kvadrata su A(3,-7) i B(-1,4).Kolika je povrina kvadrata?
3.19.Suprotni vrhovi kvadrata su M(3,5) i N(l,-3).Odrediti povrinu kvadrata.
3.20.Stranica romba je a=5 - J l , a dva njegova suprotna vrha su A(4,9) i
C(-2,l). Izraunati povrinu romba.
3.21.Dva vrha jednakostraninog trougla su A(-3,2) i B(l,6).Odrediti povrinu
trougla.
3.22.Dokazati da su take A(2,2),B(-l,6),C(-5,3) i D(-2,-l) vrhovi kvadrata.
3.23.Vrhovi trougla su A(5,0),B(0,1) i C(3,3).Odrediti uglove trougla.
3.24.Vrhovi trougla su A(-V ,1),B(0,2) i C(-2 V ,2).Odrediti ugao a.
3.25).a) Na x-osi nai taku koja je udaljena od take A(2,-3) za 5 jedinica.
-b) Na y-osi nai taku koja je udaljena od take B(3, 5) za yf\3 jedinica.
V3.26J Koja taka x-ose je jednako udaljena od taaka M(7,-4) i N(l,-2)?
51
3.27. Vrhovi trougla su A(-3,-2),B(0,-8) i C(5,y).Odrediti koordinatu y pod

uslovom d aje trougao pravougli sa pravim uglom u vrhu A.
3.28,Odrediti sredite pravilnog estougla ija su dva susjedna vrha A(2,0) i
B(5,3V).
3.29.Take A(8,-3) i C(10,l 1) su suprotni vrhovi romba.Duina stranice romba
je A B = 10.Odrediti koordinate vrhova B i D.
3.30.Odrediti koordinate take M(x,y) koja je jednako udaljena od taaka
A(-l,-3), B(-4,6), C(3,-l) i nai to rastojanje.
3.31.Izraunati radijus i koordinate sredita krunice koja prolazi
takom M (2,-l) i dodiruje obje koordinatne ose.
Odrediti koordinate sredine dui dui iji su krajevi:
3.32. A(-l,-2), B(5,4)
b) A(8, 5), B( 12,-3)
c) A(-7,-6), B(l,10)
3.33.a) M(21,-14),N(11,6)
b) A(-8, 3), B(2,-3)
c) A(9,3), B(11,-5)
3.34. Odrediti koordinate sredita stranica trougla iji su vrhovi:
a)A (4,l), B(2,3) i C(6,9).
b) A(-l,5), B(3,7) iC (ll,-1 5 ).
3.35.Take A'(2,-1),B'(-1,4) i C'(-2,-2) su sredita stranica AABC. Odrediti
...__koordinate vrhova .
3.36.Vrhovi trougla su A(-3,0), B(3,8) i C(13,-8).Odrediti duine njegovih
srednjih dui.
3.37.Vrhovi trougla su A(l,4), B(3,-9) i C(-5,2).Kolika je duina teinice tb?
3.38:lzraunati duine svih teinica trougla iji su vrhovi:
apA(5,0), B(-3,4) i C(l,10).
b)A (l,6), B(3,-2) i C(-5,8).
3.39.Taka S je sredite dui AB.Odrediti koordinate nepoznate take ako je
poznato: a) A(4,2), S(3,l) b) B(8,-5), S(6,-2)
c) A (-3,-7), S(-4,3)
3.40.Date su take A(3,-l) i B(2,l).Odrediti koordinate take M koja je
simetrina taki A u odnosu na taku B.
3.41 .Odrediti koordinate take P koja je simetrina taki B u odnosu na taku A.
(Take A i B su iz prethodnog zadatka.)
3,4.Tri vrha paralelograma su A(4,2),B(5,7) i C(-3,4).Odrediti koordinate vrha
D koji je nasuprot vrhu B.
3.43.Tri vrha paralelograma su A(2,3),B(4,-1),C(0,5).Odrediti koordinate
njegovog etvrtog vrha.
Date su take A i B,odrediti koordinate take M koja datu du dijeli u omjeru X:
3.44.a) A (-l,5 ), B(8,-10), X=AM : M B =2 b) A(4,2), B(-l,3),
A M : MB=1:3
3.45.a) A (6,-2), B(-3,5), A.= AM :M B = 5 b) A(5,-6),B(-2,10),X= A M : M B=2:3
346.a)A(-3,-2),B(9,10)A= AM : M B=5:7 b)K(3,-2),B(9,8)A= A M : M B = 6:5.
52
3.47.*Vrhovi trougla su A(xi,yi), B(x2,y2 ), C(x3,y3).Odrediti koordinate

njegovog teita T(xT,yi).
Odrediti koordinate teita trougla ako su poznate koordinate njegovih vrhova:
3.48.a) A(2,-l), B(-3,7), C(13,3)
b) A(-l,2), B(9,4), C(7,12)
3.49.a) A( 1,1), B(-9,9), C(-l,2)
b) A(3,5), B(2,7), C(12,-3)
3.50.a)A (3,l),B (l,4),C (8,10)
b) A(0,1), B(l,2), C(2,3)
3.51.Vrhovi trougla su A(5,-l),B(-3,0),C(7,13).Koliko je rastojanje teita
trougla od koordinatnog poetka?
3.52.Dva vrha trougla su A(8,-6) i B(6,9),a teite je T(4,2).Nai duinu
stranice BC.
3.53,Odrediti koordinate taaka koje du iji su krajevi A( 1,-3) i B(4,3),dijele na
^
tri jednaka dijela.
3.54'.Vrhovi trougla su A(2,-5),B(l,-2) i C(4,7).Odrediti koordinate take
presjeka simetrale ugla iz vrha B i stranice AC.
3.55.Vrhovi trougla su A(3,-5),B(-3,3) i C(-l,-2).Odrediti duinu simetrale ugla
iz vrha A.
3.56)Vrhovi trougla su A(3,-5),B(l,-3) i C(2,-2).Odrediti duinu simetrale
njegovog vanjskog ugla iz vrha B.
3.57.Date su tri kolineame take A(l,-1), B(3,3) i C(4,5).Odrediti odnos u kome
svaka od njih dijeli du odreenu drugim dvjema takama.
3.58.Na pravoj odreenoj takama A(2,-3) i B(-6,5) pronai taku koja ima
ordinatu jednaku -5.
3.59.Dati su vrhovi etverougla A(-2,14),B(4,-2),C(6,-2) i D(6,10).
Odrediti taku presjeka njegovih dijagonala AC i BD.
Izraunati povrinu trougla (trokuta) iji su vrhovi:
3.60.a) A(-1Q,14), B(6,-10), C(2,-6)
b) A(3,4), B(2,-3), C (-2,3).
3.61.a) A(-2,1), B(2,-2) i C(8,6)
b) A(-3,2), B(-l,3), C (5,-4).
3.62.Vrhovi trougla su A(-2,5), B(3,5) i C(-3,-3).Izraunati povrinu i visinu ha.
3.63.Vrhovi trougla su A(-3,5), B(5,11) i C(9,0).Izraunati visine ha, hb, hc.
3.64.Take A(-4,-2),B(2,4) i C(-3,y) su vrhovi trougla.Odrediti koordinatu y
tako da povrina trougla bude 21.
3.65.Kolika je povrina etverougla iji su vrhovi:
A(3,-l), B(6,5), C(-3,6) i D(-2,-3)?
3.66. Izraunati povrinu petougla iji su vrhovi A(-2,0), B(0,-1), C(2,0), D(3,2)
i E (-l,3).
3.67,Odrediti pvrinu paralelograma ija su tri vrha A(-2,3),B(4,-5) i C(-3,l).
3.68.Tri vrha paralelograma su take A(3,7),B(2,-3) i C(-l,4).Odrediti duinu
njegove visine sputene iz vrha B na stranicu AC.
3.69.Da li su take A(3,-1),B(-1,1) i C(-9,5) vrhovi nekog trougla?
3.70.Pokai da take A(3,-5),B(-2,-7) i C(18,l) pripadaju istoj pravoj.
53
3.71.Nai nepoznatu koordinatu take pod uslovom da sve tri take lee na istoj
pravoj: A (l,2), B(5,4), C (ll,y).
3.72.Prava odreena takama A (4,l) i B(-2,4) sijee x-osu u taki M.Odrediti
koordinate take M.
3.73.Prava odreena takama A(5,2) i B(-5,7) sijee y-osu u taki N.Odrediti
koordinate take N.
3.74.Zadane su take A(2,1),B(-1>3) i C(l,4).Odrediti koordinate ovih taaka u
koordinatnom sistemu koji nastaje translacijom datog tako da mu se poetak
nae u taki C.
3.75.Translacijom za vektor 0 0 ' koordinatni sistem xOy je preao u koordinatni
sistem x'0'y' pri emu taka O' ima koordinate 0'(3,-4). U novom koordinatnom
sistemu koordinate taaka A,B i C su: A(l,3),B(-3,0) i C(-l,4).0drediti
koordinate istih taaka u starom koordinatnom sistemu.
3.76.Date su take A(2,1),B(-1,3) i C(-2,5).Odrediti koordinate ovih taaka u
koordinatnom sistemu koji nastaje translacijom datog tako da mu se poetak
nae u datoj taki i to:
a) taki A
b) taki B
c) taki C .
3.77.* U koordinatnom sistemu xOy zadane su koordinate taaka A(3,l ),B(-1,5)
i C(-3,-l). Nai koordinate ovih taaka u sistemu x'Oy' koji nastaje rotacijom
sistema xOy za ugao a = - 45.
3.78.* Odrediti koordinate taaka A(2,-3), B(-l,5) i C(x,y) u novom
koordinatnom sistemu koji nastaje rotacijom posmatranog koordinatnog sistema
oko njegovog poetka :
a) za ugao +90
b) za ugao -90
c) za ugao 180
3.79.*Koordinatni sistem rotira oko svog poetka za ugao 60.Koordinate taaka
A(2 V3 ,-4), B( V3 ,0) i C(0,-2 -J ) su u novom koordinatnom sistemu. Odrediti
koordinate ovih taaka u starom koordinatnom sistemu.
3.80.*Koordinate skupa taaka zadovoljavaju jednainu x2+y2+2x-10y+22=0.
Kako izgleda jednaina ovog skupa taaka u drugom koordinatnom sistemu
koji ima koordinatni poetak u taki 0'(-l,5), a koordinatne ose su mu jednako
usmjerene kao ose datog sistema?
P R A V A
3.81.Nekaje data jednaina prave 2x + 3y - 6 = O.Napisati ovu jednainu u
eksplicitnom obliku.Odrediti koeficijent pravca prave i segment na y-osi.
2
Rjeenje: 3y = -2x + 6 => y = - x + 2.
2
Koeficijent pravca prave je k= - , a segment na y-osi je n=2.

3.82. Odrediti segmente koje prava x-4y+l=0 odsijeca na koordinatnim osama.
54
Rjeenje: Dovedimo jednainu prave x-4y+l=0 na segmentni oblik.

Prebacivanjem broja 1 sa lijeve na desnu stranu dobijamo x-4y=-l. Dijeljenjem
X
dobijene jednaine sa -1 dolazimo do segmentnog oblika jednaine, - + y = 1,

4
odakle itamo segmente: m = -1, n = - i .

3.83.Neka je rastojanje koordinatnog poetka O od prave a d0=3 i neka normala
na pravu sa x-osom gradi ugao 60.Napisati jednainu prave a.
Rjeenje: Jednaina prave a, u normalnom obliku, je
1
x cos60 + ysin60 - 3 = 0 , odnosno, x + y - 3 = 0.
Mnoenjem dobijene jednaine sa 2 ona prelazi iz normalnog u implicitni oblik
x + V y - 6 = 0 .
3.84. Pravu ija je jednaina 3x-4y-15=0 dovesti na normalni oblik.
3x _ 4 y _ 1 5
Rjeenje: Data jednaina se moe napisati u obliku ^
= 0, odnosno u
3
4 .
obliku, - x - -_y-3 = 0 , to je normalni oblik jednaine prave dobijen iz
datog implicitnog oblika.
3.85.Odrediti ugao izmeu pravih x-3y+6=0 i 2x-y-3=0 uzetih upravo ovim
redom.
Rjeenje: Dovoenjem jednaina na eksplicitni oblik: y = - jx + 2, y=2x-3,
odreujemo koeficijente pravca kj= i k2=2 i zamjenjujui ih u formulu za
tangens ugla izmeu dvije prave dobija se:
t
2 -1
1
, ____ 3_ = _ J _ = 2 =1
1+2!
i+ l
1
3
3
3
pa iz tg a= l zakljuujemo d aje a=45.
3.86.U jednainama 3px-8y+13=0 i (p+l)x-2py-21=0 odrediti vrijednost
parametra p tako da prave budu paralelne.
Rjeenje: Da bi prave bile paralelne njihovi koeficijenti pravca moraju biti
jednaki,pa mora vrijediti:
55
3 jj
j) _j_i
2
_ = ...... ; odnosno, 3p-2p = 8(p+l), odakle se dobija p=2 i p = .
8
2p
3.87.Za koju vrijednost parametra m su prave 6x-y=13,2x+3my+8=0 normalne?

2
Rjeenje:Kako je koeficijent prve prave ^ = 6 ,a koeficijent druge k2= -----,da bi

3m
prave bile normalne,mora biti: kjk2 = -1 = > ------ 6 = - l , odnosno, m = 4.

3m
3.88.Odrediti jednainu one prave pramena 3x-2y-l+A.(4x-5y+8)=0 koja prolazi

sredinom dui na pravoj x+2y+4=0, koju na njoj isijecaju prave
2x+3y+5=0
i x+7y-l=0.
Rjeenje: Odredimo,prvo,presjene take pravih 2x+3y+5=0 i x+7y-l=0 sa
pravom x+2y+4=0.Zato rijeimo sisteme
x+2y+4=0
x+2y+4=0
2x+3y+5=0
x+7y-l=0
Rjeenje prvog sistema je (2,-3), a drugog (-6,1). Sredite dui ima koordinate
S(-2,-l). Uvrtavanjem koordinata sredita u jednainu pramena dobijamo
vrijednost parametra X:
-6 + 2-1 + A.(-8 + 5 +8) = 0
=>
X=l.
Dobijenu vrijednost za X uvrtavamo u jednainu pramena i dolazimo do
jednaine traene prave:
x - y + 1 =0.
3.89,Odrediti projekciju take M(-6,4) na pravu 4x-5y+3=0.
Rjeenje: Odrediemo pravu koja prolazi takom M i normalna je na datu
pravu,a zatim emo nai presjek ovih dviju pravih.Presjena taka M e biti
upravo traena projekcija take M.
4
Koeficijent date prave je k i= ,a normale kroz M na datu pravu k2= - pa je

jednaina normale
5
y - 4 = - (x + 6 ),
odnosno,
^=
Zamjenom ove vrijednosti za y u datu jednainu dobijamo:

4 x -5 (- x - ) + 3 = 0
=>
41x + 82 = 0
=>
x = -2 ,
4
2
pa je y = -l.Tako smo dobili taku M '(-2,-l) koja je projekcija take M na datu
pravu.
3.90.Zadani su vrhovi trougla A(3,2), B(5,-2), C(1,0). Nai jednaine njegovih
stranica i visina.
56
Rjeenje: Odredimo,prvo,jednainu stranice AB.Uvrtavanjem koordinata

taaka u jednainu prave kroz dvije take (xi,yi) i (x2,y2 ), dobijamo:
y - y , = yi - y i ( x - x , )
=> y - 2= (x -3 ) => y - 2 = -2(x-3)
5 -3
X- , - x .
=> 2x + y - 8 = 0 .
Dakle, stranica AB ima jednainu: 2x + y - 8 = 0 .
Na analogan nain odreujemo jednaine preostalih stranica i dobijamo:
A C:x-y-l=0
i
B C :x + 2 y - l = 0 .
Pronaimo,sada,jednainu visine ha.Traena prava prolazi takom A(3,2) i
normalna je na pravu BC.Koristei uslov normalnosti dviju pravih i jednainu
prave kroz jednu taku dobijamo:
ha : y - 2 = 2(x - 3) , odnosno ,
ha : 2x - y - 4 = 0 .
Slino se dolazi do jednaina visina: hb : x + y - 3 = 0 , hc : x - 2 y - l = 0 .
3.91.Kolika je udaljenost take A(6,3) od prave 5x+12y-l = 0 ?
Rjeenje:Neposrednim uvrtavanjem koordinata take A u formulu za
udaljenost take od prave dobijamo: d =
axl +byx +c
5-6 + 12-3-1
65
= 5.
13
V52 +122
-Ja2 +b2
3.92.Kolika je visina ha trougla ije su stranice date svojim jednainama:
AB: 3x-4y-3=0 ; AC: 5x+12y+2=0 i BC: 3x+4y+390=0 ?
Rjeenje: Visina hajednaka je udaljenosti take A od prave BC.Odredimo
koordinate take A rjeavajui slijedei sistem jednaina:
AC:
5x+12y+2 = 0
AB:
3x - 4y-3 = 0 .
1 3
Rjeenje sistema je
to su koordinate take A.Udaljenost take A od
prave BC jednaka je visini ha:
axj + byx + c
+ 4 a 1 +b2
3 1-42
- V i +4
+39(
3 3
---+ 3 9 0
2 2
-5
390,
78.
5
3.93.Odrediti jednaine simetrala uglova koji su odreeni datim dvjema pravim:

25x-8y+40=0 i 17x+20y-68=0.
Rjeenje:Jednaine simetrala uglova izmeu dviju pravih aix+biy+ci=0 i
a2 X+b2y+c2= 0 imaju oblik:
axx + h y + c, , a2x + b2y + c2
v , ...
, v , ,
= +
. pa se u naem konkretnom sluaju dobija:
2 +b, 2
yja2 + b 2
57
25x-8y + 40_17x + 20y 68

-V 625+64
25x-8y + 40 _ + 17x + 20_y-68
~ >/289+400
-V<589
V689
=>
-( 25x-8y+40 ) = ( 17x+20y-68 ).
Ako uzmemo znak "+" dobiemo jednainu jedne simetrale
-(25x-8y+40) = 17x+20y-68 O 42x+12y-28=0 O 21x + 6 y - 1 4 = 0.
Drugu simetralu dobijamo uzimanjem znaka
na desnoj strani:
( 25x-8y+40 ) = - ( 17x+20y-68 ) 25x-8y+40 = 17x+20y-68
O 8x-28y+108=0 O 2 x - 7 y + 27 = 0.
3.94.Koje od taaka A(-l,3), B(4,-l), C(2,-2), D(-l,9) pripadaju,a koje ne
pripadaju pravoj 2x+y-7=0.
3.95.Take A, B i C pripadaju pravoj x-3y+2=0 i redom imaju ordinate 1, 2, -1.
Kolike su apscise ovih taaka?
3.96.Take A, B i C pripadaju pravoj 5x-2y+10=0 i imaju redom,apscise 0, -2 i
4. Odrediti ordinate ovih taaka.
U kojim takama data prava sijee koordinatne ose?
3.97.a) 2x-3y+12=0
b) x+8y+16=0
c) 12x-16y-l=0 ?
Napii jednainu prave ako se zna njen koeficijent pravca k i odsjeak n na yosi:
3.98.a) k = 2 , n =-3
b )k = - - j , n = 5
c) k=0, n=3 .
3.99. a )k = -5, n = -3
4
b)k= -,n= 10
c )k = 2 2 ,n = ll
Dovesti na eksplicitni oblik jednainu prave:

3.100.a))2x-y-6=0
b)8x+2y-17=0
c) 13x+2y=0
3.101. a) 12x+y-3 33=0
b)-6x-l ly+22=0
,
c) y + l = 0 .
Odrediti koeficijent pravca i odsjeak na y-osi prave:
3.102;a) 4x-y+l 1=0
b) 3x+2y-6=0
c) 2x+7y=0
3 . i03 .a) -x+2y+31=0
b)-6x-2y+12=0
c) y+8=0
3 .104.Napii jednainu prave ako su poznati odsjeci m i n koje odsijeca na
koordinatnim osama:
a) m=3,n=4
b) m= -2, n=5
c) m= -l,n= -1
3.105.a) m= -2, n= -11
b)m=10, n = -20
c)m=-ll,n=2 .
Jednaine datih pravih napisati u segmentnom obliku:
3.106.a) 3x+y+5=0
b)3x+4y-12=0
c) 8x-6y+24=0
3.107.a) -x+y-2=0
b)-2x+4y-15=0
c)4x-lly+2= 0
Napii koeficijent pravca k i odsjeke m i n prave,zadane jednainom:
3.108.a) 2x+3y+12=0
b) y+2x=12
c)x-y+3=0
3.109.a) 8x+3y+l=0
b) 2y+x=2
c) 5x+y+l=0
Odredi ugao koji data prava zaklapa sa pozitivnim smijerom x-ose:
58
3.110.a) x-y-11 =0
b) x+y+22=0
c) x- S
y+98=0
U) U> U)
3.111 .a) x V3 +y+65=0

b) x+ V3 y+5=0 c) 2x-y+1999=0
Kolika je povrina trougla koji zatvara data prava s koordinatnim osama:
.112.a) 3x-4y-12=0
b) 6x+8y-24=0
c) 3x+7y-21=0 ?
.113.U jednaini 2x+my-m-4=0 nai m tako da prava prolazi takom A(-l,3).
.114.Pokazati da se take A(-2,-3) i B(l,-2) nalaze sa iste strane prave
2x-3y+6=0.
U kojim takama data prava presijeca koordinatne ose:
3.115.a) 2x-3y-12=0
b) -5x+2y-33=0
c) 22x+l ly-10 = 0 ?
3.116.Stranice trougla ABC date su svojim jednainama AB: 4x+3y-5=0,
BC: x-3y+10=0, CA: x-2=0. Odrediti koordinate vrhova trougla.
Odredi koja od slijedeih jednaina prave predstavlja normalni oblik:
3.117.a) x+l=0
b)3x+4y=l
c) j x + - j y - 5 =0
3.118.a) x - y+16=0
b) x- y+2=0
c) x+ y-2=0.
5
53
5 53
13
13
Dovedi na normalni oblik jednaine datih pravih:
3.1 19.a) 3x-4y+11 =0
,b) 5x+12y-2=0
c) 6x+8y-21=0
3.120 .a) 4x+11 y-2=0
3.12 l.a) y=2x-1
b) x+2=0
b) y=6x+12
b) + =1
7 5
c) 2x-y- V =0
c) y= -x+8
2x 3y
c) + =1
3
8
3.123.D ataje jednaina prave:

a) x-y+2=0
b) x + y -J3 +2=0
c) x V3 + y - 6=0.
Odrediti ugao koji zaklapa normala date prave sa x-osom i udaljenost
koordinatnog poetka od prave.
3.124.Utvrditi da li koordinatni poetak i data taka lee sa iste ili sa raznih
strana date prave:
a) M (l,-3), 2x-4y-l=0
b) A(2,3), 3x+y+l 1=0 c) B(-3,-l), x+y+5=0
Nai rastojanje date take od date prave:
3.125 .a) (1,2) , x-y-4=0
b) (3,0) , 3x+4y-11 =0
3.126.a) (-1,1), 5x+12y-l=0
b) (2,-1) ,3x-4y+1=0
c) (-2,4), 6x-8y+9=0
c) (4,1),-6x-8y+5=0
3.127. Jedan vrh kvadrata je A(2,5), a stranica kvadrata je na pravoj

, 2x+4y-5=0.Kolika je povrina kvadrata.
3.128.Jednaine dviju stranica pravougaonika su 3x-2y-5=0 i 2x+3y+7=0 , a
jedan njegov vrh je A(-2,1).Izraunati povrinu pravougaonika.
59
3.129.Dokazati da prava 2x+y+3=0 sijee du iji su krajevi A (-5,l) i B(3,7).

3.130.Dokazati da prava 2x-3y+6=0 ne presijeca du iji su krajevi
A(-2,-3) i B(l,-2).
3.131.Odrediti meusobno rastojanje paralelnih pravih 3x-4y+4=0 i 3x-4y-l=0.
Izraunati rastojanje izmeu dviju datih paralelnih pravih:
3.132.a)5x-12y+26=0 i 5x-12y-13=0
0>)> 4x-3y+15=0 i 8x-6y+25 =0 .
3.133.a) x-y+6=0 i x-y-17=0
b) 2x+3y+4=0 i 4x+6y+44 =0 .
3.134.Dvije stranice kvadrata su na paralelnim pravim: 5x-12y-65=0 i
5x-12y+26=0. Izraunati povrinu kvadrata.
Izraunati veliinu otrog ugla izmeu pravih:
3.133.a)' x-3y-6=0 , 2x-y+1=0
b) y= -3x-5, y=2x-2
3.136.a) 3x-2y+7=0 i 2x+3y-3=0
b) x-2y-4=0 i 2x-4y+3=0 .
3 .T37.a) x+4=0 i y+2=0
b ) x V 2 - y V + 15=0 i (3+V2 )x+(S )y+l 1=0
3.138.Koliki koeficijent pravca ima svaka prava koja je paralelna sa pravom
2x-3y-4=0 ?
3.139.0dredi koeficijent pravca prave koja je paralelna s pravom
(a+3)x+(2-a)y+5a-l=0, (a^-3,a^2) ?
3.140.Dataje prava 2x-3y+3=0.Koliki je koeficijent pravca svake prave kojaje:
a) paralelna sa datom pravom
b) okomita na datu pravu?
3.141.Koliki koeficijent pravca ima svaka prava kojaje normalna na datu pravu:
a) 5x+7y-10=0
b) 1lx+2y-33=0 ?
Napii jednainu prave koja prolazi datom takom,a sa x-osom zatvara ugao a:
3.142.a) A(4,-3), a=135
h) A(-l,5), a=45
c)>B(-2,7), a=60.
3.143.a) A(4,0), a=30
b) M(3,-5), a=0
c) B( 1,-4), a= 120.
3.144.a) M(5,-2), a=150
b) N(4,2), a=90
c) B(2,l 1), a=20.
Napisati jednainu prave koja prolazi datom takom,a paralelna je sa datom
pravom:
3.145.a) M(-l,3), 7x-y+44=0
b) A(2,-3), 2x-y-12=0 c) B(8,-l),4x-2y+37=0
3.146.a) M (2,l) , 2x+3y+4=0 b) M (5,-6), x+3y+5=0 c>M (-7,l), x+9y+8=0
Napisati jednainu prave koja prolazi datom takom i normalna je na datu
pravu:
3.147.a) B(3,l), 3x+6y-l 1=0
b) B(2,-l), 4x-8y-9=0 c)B(-5,3),8x-y+999=0
3,148Ca):B(-6,2), -3x+y-8=0
b) B(0,-8), 44x-4y+11 =0 c) B(2,-3),7x-y+23=0
3.149.Date su jenaine dviju stranica pravougaonika x-2y=0, x-2y+15=0 i
jednaina jedne njegove dijagonale 7x+y-15=O.Odrediti koordinate vrhova
pravougaonika.
Odrediti projekciju date take na datu pravu:
3.150.a)'P(-6,4), 4x-5y+3=0
b) P(3,-4), 2x+y-l=0
c) P(1,0), x-2y+2=0
3.151 .a) P(2,0), 5x-2y+l =0
b) P(-3,l), -x+y+4=0
c) P(l,-1), -x-5y+7=0
60
3.152.Koja taka je simetrina taki A(-5,13) u odnosu na pravu 2x-3y-3=0?

3.153.Date su jednaine stranica trougla:
AB:3x-y-7=0, AC: 7x+3y-l 1=0 i BC: x+5y-29=0.
Odrediti:
a) jednaine visina ha i hb .
b) koordinate podnoja visine hc.
_ Izraunati koeficijent pravca prave koja prolazi dvjema datim takama:
3.154.a) A(-3,l), B(7,8)
b) M(5,-3), N (-l,6)
()D (2,-5), E(-l,-4)
3.155.a) A(3,0), B(-4,2)
b) M(-4,-2), N(-3,-3)
c) D(-2,5), E(7,4)
Napisati jednainu prave koja prolazi datim dvjema takama:
3.156.a) A(4,2),B(-2,5)
b) M(l,5),N(3,-2)
c) C(3,4),D(-l,-5)
3.157.a) A(-3,l), B(l,8)
b) M(-5,3), N (l,-6)
c) D(-2,5), E(-4,-2)
3.158.Sredita stranica trougla su A'(2,1),B'(5,3) i C'(3,-4).Odrediti jednaine
stranica trougla.
3.159^Vrhovi trougla su A(2,1),B(-1,-1) >C(3,2).Odrediti jednaine njegovih
visina.
3.160)Vrhovi trougla su A(4,l),B(-2,0),C(-l,-4). Odrediti:
a) jednainu stranice a
b) jednainu visine ha.
c) jednaine visina hb i hc.
3.161.Dati su vrhovi trougla A(3,2),B(5,2) i C( 1,0).Odrediti jednaine:
a) stranica AB, AC i BC
b) teinica ta, tb, tc.
3.162.Vrhovi etverougla su A(-3,l), B(3,9), C(7,6) i D(-2,-6).Odrediti taku
presjeka njegovih dijagonala.
3.163.Dva susjedna vrha kvadrata su A(-3,-l) i B(2,2), a presjena taka
__njegovih dijagonala je 0 (3 ,0).0drediti jednaine stranica kvadrata.
3 J,64,Jednaine dviju stranica pravougaonika su 5x+2y-7=0 i 5x+2y-36=0, a
jednaina jedne njegove dijagonale je 3x+7y-10=0.Odrediti jednaine drugih
dviju stranica i druge dijagonale.
3.165.Odrediti projekciju take P(2,-12) na pravu odreenu takama :
A(-2,3) i B(4,-l).
3.166;Taka A(-4,5) je vrh kvadrata ija dijagonala lei na pravoj 7x-y+8=0.
^ Odrediti jednaine stranica i druge dijagonale kvadrata.
3.167.Date su jednaine stranica trougla: 4x-y-7=0, x+3y-31=0 i x+5y-7=0.
Odrediti koordinate ortocentra H trougla.
3.168.Data su dva vrha trougla A(1,0) i B(5,5) i njegov ortocentar H(4,l).
Odrediti koordinate treeg vrha trougla.
Napii jednaine simetrala uglova izmeu datih pravih:
3.169.a) x-y-3=0, x-7y-7=0
b) 4x+3y-2=0 , 5x-12y+4=0.
3.170.a) 2x+y+l=0, xV2 -y V -2=0
b) 2x-3y-l=0 , 7x+y V3 -5= 0.

61
3.171.Vrhovi trougla su A(2,-2),B(3,-5) i C(5,7).Odrediti jednainu normale

povuene iz vrha C na simetralu unutranjeg ugla iz vrha A.
3.172.Vrhovi trougla su A(1,-1),B(-2,1) i C(3,5).Odrediti jednainu normale
povuene iz vrha A na teinicu iz vrha B.
3.173.Kroz presjenu taku pravih 3x+y+10=0 i 4x+5y+6=0 prolazi prava koja
je od koordinatnog poetka udaljena za 4,Odredi jednainu te prave.
3.174.0drediti koordinate vrha pramena 2x+y+1=A.(x-4y+23).
3.175.Date sujednaine stranica trougla:x+2y-l=0, 5x+4y-17=0 i x-4y+l 1=0.
Ne odreujui koordinate vrhova trougla odrediti jednaine njegovih
visina.
3.176.U pramenu 2x+y+l+2i(x-3y-10)=0 nai pravu koja na koordinatnim osama
odsijeca jednake odsjeke.
3.177.U pramenu x+y-4+A(y-2)=0 odredi:
a) pravu koja prolazi takom A(l,-1),
b) jednainu one prave koja zatvara ugao 45 s pravom iz zadatka pod a).
3.178.Data je jednaina pramena 3x+2y-9+A(2x+5y+5)=O.Odrediti vrijednost
parametra m tako da prava 4x-3y+m=0 pripada ovom pramenu.
3.179.Data je jednaina pramena 5x+3y-7+A(3x+10y+4)=0.Za koje vrijednost
parametra m prava mx+5y+9=0 ne pripada ovom pramenu?
3.180.U pramenu 21 x+8y-18+/\.( 1lx+3y+12)=0 nai pravu koju sa koordinatnim
uglovima gradi trougao povrine 9.
3.181.U pramenu 2x+y+4+A(x-2y-3)=0 nai pravu koja je od take P(2,-3)
udaljena za d= VlO .
3.182.Data su dva pramena pravih: 5x+3y-2+A(3x-y-4)=0
x-v+ i +/.(2x-y-2)=0 .
Odrediti jednainu zajednike prave ovih pramenova.
3.183.Na pravoj 4x+3y-12=0 nai taku podjednako udaljenu od taaka

(-1,-2) i (1,4).
3.184.Prava y=kx+5 prolazi kroz presjenu taku pravih 2x+3y-12=0 i
3x-y-7=0. Koliki ugao ona zatvara s pozitivnim smjerom ose y?
3.185.Kolika je povrina slike to je zatvaraju prave x-2y+4=0 i x+y-8=0 s
koordinatnim osama?
3.186.Vrhovi trougla su A(-3,2),B(-l,-2) i C(l,4).Na stranici BC nai taku M
koja je jednako udaljena od vrhova A i B.
3.187.Povrinu trougla iji su vrhovi A(2,5), B(-4,2), C(8,-3) izraunati na 4
naina:
a) pomou formule 2P= lxi(y2-y3) + x2(y3-y0 + x3(yr y2) |,
62
ah
b) pomou formule P =
c) pomou Heronove formule P = s{s - a \ s - b \ s - c) i

d) pomou trigonometrijske formule P=-^- absiny.
3.188.0dredi jednainu prave iji odsjeak izmeu datih pravih 2x-y-2=0 i
x+y+3=0 ima sredite u taki P(3,0).
3.189.Zadane su stranice trougla AB: x+21y-22=0, BC: 5x-12y+7=0,
CA:4x-33y+146=0 Izraunati rastojanje teita trougla od stranice BC.
3.190.Na pravoj 2x-y-5=0 nai taku P tako da suma njezinih rastojanja od
taaka A (-7 ,l)i B(-5,5) bude minimalna.
3.191.Zadani su vrhovi A(3,-l) i B(5,7) trougla ABC i ortocentar H(4,-l).
Napisati jednaine stranica trougla.
3.192.Jednaine dviju stranica trougla su 5x-4y+15=0, 4x+y-9=0,a njegovo
teite pada u taku T(0,2).Nai koordinate vrhova trougla i jednainu
tree stranice.
3.193.Svjetlosni zrak ide po pravoj x-2y+5=0 i odbija se od prave 3x-2y+7=0.
Odrediti jednainu prave po kojoj se kree odbijeni zrak.
3.194.Zadane su jednaine teinih linija trougla x-2y+l=0, y-l=0 i vrh A(l,3).
Odrediti jednaine stranica i nepoznate vrhove.
3.195.Jedan vrh trougla je B(-4,-5), a jednaine dviju njegovih visina su
5x+3y-4=0 i 3x+8y+l 3=0.Odrediti jednaine stranica trougla i
koordinate
nepoznatih vrhova.
3.196.* Odrediti jednaine stranica trougla ako je dato: vrh B(2,6) i jednaine
visine x-7y+15=0 i bisektrise 7x+y+5=0 koje su povuene iz istog vrha.
3.197.* Odrediti jednaine stranica trougla (trokuta) ako je dato: vrh B(2,-l) i
jednaine visine 3x-4y+27=0 i bisektrise x+2y-5=0, koje su povuene iz
raznih vrhova.
3.198.* Odrediti jednaine stranica trougla ako je dato: vrh C(4,-l), jednaina
visine 2x-3y+12=0 i jednaina teinice 2x+3y=0, koje odgovaraju istom
vrhu.
3.199.* Odrediti jednaine stranica trougla ako je dato: vrh B(2,-7) i jednaine
visine 3x+y+l 1=0 i teinice x+2y+7=0, povuenih iz raznih vrhova.
3.200.* Odrediti jednaine stranica trougla u kome je poznato: vrh C(4,3),
jednaine bisektrise x+2y-5=0 i teinice 4x+13y -10=0 koje su
povuene iz istog vrha.
3.201.* Napisati jednaine stranica trougla u kome je poznat vrh A(4,-l) i
jednaine dviju bisektrisa uglova: x-l=0 i x-y-l=0.
63
ANALITIKA GEOMETRIJA U RAVNI - konusni presjeci

K R U N I C A
Definicija: Skup taaka u ravni koje su jednako udaljene od jedne take S te
ravni nazivamo krunica.Taka S nazivamo centar ili sredite krunice.
Udaljenost ma koje take krunice od njenog sredita zovemo radijus ili
poluprenik._______________________________________________________
Ako sredite krunice ima koordinate S(p,q), a radijus krunice ako je r,
tada jednaina krunice ima oblik:
(x-p)2 + (y-q)2 = r2 .
Ukoliko je sredite krunice u
koordinatnom poetku 0(0,0),
jednaina krunice je:
x2 + y2 = r2 .
P
x
Jednaina tangente u taki T(xi,yi) krunice:
(X) - p)(x - p) + (y, - q)(y - q) = r2 ili
X)X + y,y = r2 , ako je T=0.
Uvjet dodira prave y=kx+n i krunice (x-p)2 + (y-q)2 = r2 je:
r2( 1+k2)=(q-kp-n)2 , odnosno, ako je p=q=0: r2(l+ k 2)=n2._______
3.202.Napisati jednainu krunice iji je centar S(-2,5) i radijus r=3.
Rjeenje:Uvrtavanjem datih podataka neposredno u jednainu krunice
dobijamo:
(x+2)2 + (y-5)2 = 32 , odnosno ,
(x+2)2 + (y-5)2 = 9 , ili
x2+ y2+ 4x -10y + 20 = 0.
3.203.Odrediti koordinate sredita i radijus krunice date jednainom
(x-l)2 + (y+4)2 = 25.
Rjeenje: Iz date jednaine neposredno itamo da su koordinate centra krunice
p1 i q= -4, a radijus r je -Jl5 . S(l,-4), r=5.
3.204.Odrediti koordinate centra i radijus krunice ija je jednaina
x2+y2-4x+6y+12=0.
Rjeenje: Datu jednainu dovedimo na oblik (x-p)2+(y-q)2=r2 i proitajmo
traene elemente.
x2+y2-4x+6y+12=0
O
x2-4x+4 + y2+6y+9-1 = 0 O
(x-2)2 + (y+3)2 = 1.
Sada neposredno itamo d aje S(2,-3) i r = 1.
3.205.Odrediti jednainu krunice koja prolazi takama A(-l,2), B(9,0) i
C(-3,-8).
Rjeenje: Kako svaka od date tri take pripada krunici,to njihove koordinate
zadovoljavaju jednainu krunice.Tako se dobija sistem od tri jednaine sa tri
nepoznate:
(-1 -p)2 + (2-q)2 = r2
64
(9-p)2 + (0-q)2 = r2
(-3-p)2 + (-8-q)2 = r2 ,
ije rjeenje daje koordinate sredita (p i q) i radijus r traene krunice.
Kvadriranjem binoma u jednainama sistema,dobijamo:
p2-2p+l + q2 -4q+4 = r2
p2- 18p + 81 + q2 = r2
p2+6p+9 + q2+16q+64= r2 .
Oduzimanjem druge jednaine od prve i od tree i sreivanjem dobija se:
4p - q = 19
3p + 2q = 1
p2 - 18p+81 + q 2 = r2
odakle se dolazi do traenih vrijednosti: p=3, q= -4, r= V52 .
Konanoj ednaina traene krunice je: (x-3)2 + (y+4)2 = 52
3.206.Prava 7x-17y+169=0 sijee krunicu x2+y2=169 u dvije take.Kolika je
duina nastale tetive?
Rjeenje: Odredimo prvo presjene take prave i krunice.Koordinate tih taaka
dobijamo rjeavanjem slijedeeg sistema:
\ly-\6 9
X=
7jc17_y-hl 69 = 0
<=>
169
X 1 + y 2
+ y 2 = 1 69
\ly-\69
<=>
289_y2 - 2 - 1 7 - 1 6 9 . y + 1 6 9 2 + 4 9 / = 1 6 9 - 4 9
x =
1 7 ^ -1 6 9
<=>
<=>
y 1=5, x j = -12 ; y 2=12, x 2=5.
y 2 - 1 7 ^ + 60 = 0
Presjene take imaju koordinate (-12,5) i (5,12), pa je duina tetive
d =V(5 + 12) 2 + ( l 2 - 5 ) 2 = a/338 = 13V2 .
3.207.U jednaini y=kx-4 odredi k tako da prava dodiruje krunicu x2+y2=8.
Odrediti koordinate dodirne take.
Rjeenje:Da bi prava y=kx+n dodirivala krunicu x2+y2 = r2 mora biti ispunjen
uvjet dodira prave i krunice:
r2( 1+k2)= n2 => 8(l+k2) = 16 => k2 = 2 -1 => k2 = 1 = > k = l.
65
Kako koeficijent k ima dvije vrijednosti,to postoje dvije prave

(y=x-4 i y = -x-4), koje ispunjavaju postavljene uvjete.
Koordinate dodirnih taaka pravih odrediemo rjeavanjem slijedeih sistema
jednaina:
y = x-4
y = x-4
y = x-4
x2+y2=8
<=>
x2+(x-4)2=8 <=> x2 +x2+ 8x+16-8=0
<=> y = x-4
<=>
y, = -2, y,=2.
x2 + 4x+4=0
xi = -2, x2=2.
Dodirne take pravih sa krunicom su: T(-2,-2) i T'(2,-2).
3.208.Napisati jednainu tangente krunice (x-5)2 + (y-5)2 = 5 koja je paralelna
sa pravom x - 2y - 4 = 0.
R jeenje: Koeficijent pravca date prave je k=-^- , a zbog uslova paralelnosti
dviju pravih, to je i koeficijent pravca traene tangente jednak ^ .Iz jednaine
krunice odreujemo koordinate sredita p=5,q=5 i radijus r= V5 , pa koristei
uslov dodira prave i krunice moemo odrediti nepoznati segment n na y-osi.
Uradimo to praktino:
r (1+k ) = (q-kp-n)
<=> 5 1+ 1
5 -------n
2
=> n, = 5, n1 0.
Tako smo dobili dvije prave koje zadovoljavaju uslove zadatka i to:
y=^-x + 5
y=
x , odnosno, u implicitnom obliku,
x - 2y + 10 = 0 i x - 2y = 0 .
3.209.Odrediti tangentu krunice x2+y2-25 = 0 u taki T(3,y),y<0.
R jeenje: Odredimo,prvo,drugu koordinatu take T.Kako je taka T na datoj
krunici, to njene koorinate zadovoljavaju jednainu krunice pa vrijedi:
9 + y2 - 25 = 0,
odakle se,uzimajui u obzir dati uslov za y,dobija y = -4. Sada dolazimo do
jednaine traene tangente:
3x - 4y - 25 = 0 .
3.210.Odrediti jednainu tangente i normale krunice 4x2+4y2- 16x+8y-149=0 u
3
njenoj taki M(8, ).

R jeenje: Dovedimo datu jednainu na oblik (x-p)2+(y-q)2=r2:
4x2-16x+16 + 4y2+8y+4 = 149+16+4
4(x2-4 x+4) + 4(y2+ 2y+ l) = 169
4(x-2)2 + 4 (y + l)2 = 169
66
(x-2)2 + (y + l)2 =
Sada koristimo jednainu tangente napisanu u obliku

(xrp)(x-p)+(yr q)(y-q)=r2 :
(8-2)(x-2) + ( | + l ) ( y + l ) = l ^
6(x-2) + | - (y+l) = ~
=>
24x + 10y - 207 = 0.
Traena tangenta je 24x + 10y - 207 = 0. Koeficijent pravca ove tangente je

k= - , paje jednaina normale y - y,=(- )(x-x,), odnosno, y - = (x-8)
5
k
2 12
=> 5x-12y-22 = 0.
3.211.U presjenim takama krunice x2+y2-10x-12y+36=0 i prave
7x+y-16=0 povui tangente, a zatim odredi njihov presjek i ugao pod
kojim se sijeku.
Rjeenje: Presjene take odreujemo rjeavanjem sistema jednaina:
7x+y-16=0
y=-7x+16
x2+y2- 10x-12y+3 6=0 <=> x2+(-7x+16)2-10x-12(-7x+16)+36=0
<=>
y=-7x+16
x2+49x2-224x+25 6-10x+84x-192+3 6=0 <=>
y=-7x+16
50x2-150x+100=0
y=-7x+16
y=-7x+16
y,=9,y2=2
<=>
x2-3 x+2=0
<=>
xi=1, x2=2.
=>
X|=1,X2=2 .
Presjene take su A (l,9) i B(2,2).Odredimo tangentu u taki A(l,9).
Jednainu krunice transformiimo na slijedei nain:
x2+y2- 10x-12y+3 6=0
(x-5)2+(y-6)2 = 25.
Jednaina tangente je:
(l-5)(x-5)+(9-6)(y-6) = 25 , odnosno, -4(x-5)+3(y-6) = 25 ,
4x - 3yj + 23 = 0
=>
k,= -3.
Druga tangenta ima jednainu:

(2-5)(x-5)+(2-6)(y-6) = 25 , odnosno,
-3(x-5)-4(y-6) = 25 ,
3x + 4y - 14 = 0 => k2=
.
J
4
Izraunamo li sada k2^ dobiemo vrijednost -l,to znai da su tangente
normalne.
Presjenu taku tangenata odrediemo rjeavanjem sistema linearnih jednaina:
4x - 3y + 23 = 0
3x + 4y - 14 = 0
67
=>
x= -2, y=5 .
Presjena taka je M(-2,5).

3.212.Grafiki rijeiti jednainu x2+y2-4x+6y-l2=0.
Rjeenje: U datoj jednaini prepoznajemo krunicu.Jednaina te krunice moe
se napisati u obliku:
(x-2)2 + (y+3)2 = 25,
iz kojeg itamo d aje sredite krunice u taki S(2,-3) i radijus r=5. Rjeenje
date jednaine je,dakle,skup svih taaka ove krunice,odnosno skup svih
ureenih padova realnih brojeva koji su koordinate tacama ove krunice.(Vidi
sliku 3.1.).
SI.3.1.
Rjeenje nejednaine x2 + y2 - 25 < 0.
3.213.Rijeiti nejednainu x2 + y2 - 25 < 0.
Rjeenje: Znamo da jednaina x2+y2-25=0 predstavlja centralnu krunicu
radijusa r=5.Krunica dijeli ravan na dva dijela.Jedan dio je unutranjost kruga
sa centrom u koordinatnom poetku radijusa r=5,a druga oblast je skup svih
taaka u vanjskoj oblasti navedene krunice.Jedna od navedenih oblasti je
rjeenje nae nejednaine. Treba odrediti samo koja je to oblast.Naj lake je da
izaberemo pogodnu taku u jednoj oblasti,recimo M (l,0),i neposredno
provjerimo da li njene koordinate zadovoljavaju datu nejednainu (Sl.3.2.):
1 + 0 - 25 = -24 < 0 .
Koordinate take M(1,0) zadovoljavaju datu kvadratnu nejednainu.
Sve take one oblasti u kojoj se nalazi taka M imaju koordinate koje
zadovoljavaju nejednainu.Znai,rjeenje date nejednaine, grafiki j e skup svih
unutranjih taaka kruga odreenih krunicom x2 + y2 = 25.
Nacrtati krunicu ako je data njena jednaina:
3.214.a) x2+ y2 = 9
b ) x 2 + y2 = 4
c ) x 2 + y2 = 36
3.215.a) (x-5)2 +(y-3)2 = 1
b) (x+4)2 + (y+2)2 = 9 c) (x-l)2 +(y+5)2 = 4
3.216.Koja taka na datoj krunici ima apscisu 3:
a) x2 + = 25
b) x2 + y2 = 16
c) x2 + y2 = 4 ?
3. 217.Odrediti apscisu take M(x,-2) ako se zna da ona pripada datoj krunici:
a) x2 + y 2 = 4
b) x2 + y 2 = 100
c) (x-l)2 + (y + 3) 2 = 10?
3.218.Koja taka na datoj krunici ima ordinatu -1:
a) x2 + y2 = 49
b ) x 2 + y2 = 37
c ) x 2 + y2 = 65?
3.219.Kolika je ordinata take M (-l,y) ako ona pripada datoj krunici:
68
a) x2 + y2 = 17
b) x2 + y2 = 1
c) (x+2)2+(y-3)2 = 26?
3.220.Ako je c>0,u kojim takama krunica x2+y2=c sijee koordinatne ose?
3.221 .Koja centralna krunica prolazi datom takom M:
a) M(3,4)
b) M(5,-12)
c)M (-20,21)?
3.222.Koje od taaka A(l,2), B(0,11), C(3,0) i D(5,10) se nalaze unutar,koje su
vani, a koje na krunici x2+y2=121?
3.223.U krunicu x2+y2=100 povuene su sve tetive duine 6.Staje
geometrijsko mjesto sredita tih tetiva?
3.224.Napisati jednainu krunice ije je sredite u datoj taki S i radijus r:
a) S(2,5),r=3
b) S(-3,4), r=10
c) S(-l,-3), r=2
Odrediti sredite i radijus date krunice ako je:
3.225.a) x2 + y2 = 81
b) x2 + y2 = 5
c) 4x2 + 4y2 = 12 ?
3.226.a) (x-7)2 + (y-3)2 = 4
b) (x+5)2 + (y-2)2 =16 c) (x+4)2 + (y+6)2 = 9
3.227.a) x2+y2-6x=0
b) x2+y2+8x-l=0
c) x2+y2-10x-2=0
3.228.a) x2+y2+2y=0
b) x2+y2+4y+l=0
c) x2+y2-12y-4=0
3.229.a) x2+y2-4x+6y=0
b) x2+y2+8x+2y-1=0
c) x2+y2+10x-6y-3=0
3.230.a) 400x2+400y2-3 20x-600y+189=0 b) 100x2+100y2-200x-600y+951=0
3.23^>.Kako glasi jednaina krunice ije je sredite S(3,4), ako se zna da prolazi
koordinatnim poetkom?
3.232.Napisati jednainu krunice sa sreditem u taki S(-3,2) ako se zna da
sadri taku A (2,1).
3.23$.Prenik krunice je du AB,pri emu su koordinate taaka A i B poznate:
A(-l,3), B(5,-l). Napisati jednainu krunice.
3.234>Prenik krunice je odsjeak prave x-3y+6=0 izmeu koordinatnih osa.
Napisati jednainu krunice.
3.235,Odrediti jednainu one krunice koja prolazi takom M(-3,4) a
koncentrina je sa krunicom x2+y2+3x-4y-l=0.
3.236.Krunica prolazi takom A(4,2) i dodiruje obje koordinatne ose. Napisati
njenu jednainu.
3.237.;Sredite krunice koja dodiruje obje koordinatne ose nalazi se na pravoj
3x-5y+15=0. Odrediti jednainu krunice.
3.238.ta je geometrijsko mjesto taaka iz kojih se du AB: A(1,1),B(7,3) vidi
pod pravim uglom?
3.239.Krunica prolazi kroz koordinatni poetak a jednaine njena dva prenika
su x+y-14=0 i 2x-3y+12=0.Napisati jednainu krunice.
3.240.0drediti jednainu krunice koja prolazi kroz tri date take:
a) A(-4,-2), B(-4,-6) i C(2,-2)
b) A( 1,1), B( 1,-1) i C(2,0)
3.241.Sredite krunice je S(3,-l).Krunica na pravoj 2x-5y+18=0 odsijeca
tetivu jednaku 6.Napisati jednainu krunice.
3.242.Napisati jednainu krunice radijusa r=V koja dodiruje pravu x-2y-l=0
u njenoj taki A(3,l).
69
3.243.Odrediti jednainu krunice koja prolazi takom A(1,0) i dodiruje dvije

paralelne prave 2x+y+2=0 i 2x+y-18=0.
3.244.Napisati jednainu krunice koja dodiruje dvije prave koje se sijeku
7x-y-5=Q, x+y+13=0 i to jednu od njih u taki M (l,2).
3.245.Odrediti jednainu krunice iji je centar na pravoj 4x-5y-3=0 i koja
dodiruje prave 2x-3y-10=0 , 3x-2y+5=0.
3.246. Jednaine stranica trougla su: x-2y+4=0 , x+y-2=0 , 2x-y-l=0.
Odrediti jednainu krunice opisane oko ovog trougla.
3.247.Date su jednaine stranica trougla : 7x+y-25=0 , x-2y+5=0 , x+3y+5=0.
Nai:
a) jednainu opisane krunice,
b) odnos povrina opisanog kruga i trougla.
3.248.Krunica prolazi kroz take A(3,5) i B (l,7),a centar joj se nalazi na
krunici x2+y2= 10. Napisati jednainu krunice.
3.249,Odrediti jednainu krunice koja prolazi takama A(3,4) i B(4,5),a
sredite joj se nalazi na liniji x2+y2=50.
3.250.Dati su vrhovi trougla A(2,l ),B(-1,5) i C(-6,G).Odrediti jednainu
krunice
sa sreditem u ortocentru trougla.koja dodiruje stranicu AB.
3.251.Zadan je trougao svojim vrhovima A(7,1),B(5,5),C(-2,4).Odrediti
jednainu krunice koja:
a) prolazi sreditima stranica trougla,
b) prolazi podnojima visina trougla,
c) prolazi sredinama odsjeaka visina izmeu vrhova A,B,C i ortocentra H.
ta se zapaa na osnovu dobijenih rezultata? (Fojerbahova krunica).
3.252,Odrediti jednainu krunice koja prolazi takama A(-2,3) i B (-l,3), a
sredite joj je na pravoj 2x+3y+2=0.
3.253.Dva prenika krunice,koja prolazi takom A(5,0),pripadaju pravima
x+2y-7=0 i y=3x. Napisati jednainu krunice.
3.254.1spitati uzajamni poloaj krunice x2+y2=5 i date prave:
a) 3x+y-5=0
b) 3x+y-5 J l =0
c) 3x+y=9.
3.255.Nai koordinate presjenih taaka linija x2+y2=10 i y+3=0.
3.256.0drediti koordinate presjeka prave 7x-y+12=0 i krunice
(x-2)2+ (y -l)2=25.
3.257.Nai rastojanje sredita krunice x'+y'-6x-2y-6=0 od date prave:
a) 3x+4y-12=0
b) 3x+4y-33=0
c) 3x+4y-48=0
i na osnovu dobijenih rezultata zakljui kakav odnos imaju prava i krunica.
3.258.Kolika je duina tetive koju krunica x2+y2+8x+6y=0 odsijeca na pravoj
3x+4y+24=0 ?
3.259.Zadana je krunica x2+y2+6x-4y=0 i prava x-y+4=0.Nai jednainu
simetrale tetive koju krunica odsijeca na pravoj.Utvrditi kakav je odnos
sredita krunice i simetrale.
70
3.260.Napisati jednainu one tetive krunice x2+y2=10 koja prolazi takom

A (l,3 ) krunice, a paralelna je sa pravom 2x+y-2=0.
3.26] .Pod kojim se uglom iz koordinatnog poetka vidi ona tetiva krunice
x2+y2-14x-2y+25=0 koja lei na pravoj 7x+y-25=0?
3.262.Za koje vrijednosti broja k prava y=kx i linija x2+y2-10x+16=0:
a) se sijeku
b) dodiruju
c) nemaju zajednikih taaka ?
3.263.Odredi jednainu krunice radijusa r=Vl() koja sadri taku M (4,3) i
dodiruje pravu x-3y-15=0.
3.264.Napii jednainu krunice koja dodiruje prave 3x+4y-35=0, 3x-4y-35=0
1.
je taka krunice x2+y2+6x+4y+3=0 najblia,a koja najdalja od
prave 3x+y-9=0 ?
3.266:Nai jednainu tangente krunice x2+y2-10x-12y+36=0 koja je paralelna
sa pravom 4x-3y+10=0.
3.267,'Nai jednainu tangente krunice x2+y2+2x+4y+1=0 koja je normalna na
pravoj 3x-4y=0.
3^268.Nai centar krunice radijusa r= l, ako su prave 5x+12y+4=0 i 3x-4y-5=0
njene tangente.
3.269.Napisati jednainu tangente krunice x2+y2= 1 u taki T(1,0).
3.270-.U taki T(5,y<0) krunice x2+y2=169 odrediti jednainu tangente.
3.271 .Takom T(6,6) krunice (x-2)2+(y-3)2=25 povuena je tangenta na
krunicu. Odrediti njenu jednainu.
3.272.Napii jednainu tangente krunice (x+2)2+(y-3)2=25 u taki A(-5,7).
3.273.Napisati jednaine tangenata krunice x2+y2=34 u presjenim takama sa
pravom 4x-y-17=0,a zatim izraunati povrinu trougla koji gradi data prava
s^ tangentama.
^3.274.Nai tangentu krunice x2+y2-8x-l=0 u dodirnoj taki T(x>4, 4).
3.27S.Napisati jednainu normale u taki T (l,y<0) krunice x2+y2-6x-2y+2=0.
3.276lOdrediti jednainu tangenata povuenih iz take P(7,-3) na krunicu
x2+y2=29.
3.277,Odrediti jednaine tangenata i koordinate njihovih dira!ita sa krunicom
x2+y2-6x+4y-7=0,ako su tangente povuene iz take M(6,2).
3.278.Pod kojim se uglov vidi krunica x2+y2=20 iz take A(2,-6)?
3 ,279;Odrediti jednaine zajednikih tangenata krunica
(x-2)2+ (y-l)2=l i (x+2)2+ (y + l)2=9.
3.280.Sredita i presjene take krunica x2+y2+8x+2y+12=0 ,
x2+y2-4x-2y-20=0 su vrhovi deltoida.Izraunati njegovu povrinu.
Kolika je duina zajednike tetive datih krunica:
3.281. x2+y2=20
i x2+y2-12x-4y+20=0 ?
3.282! x2+y2- 10x-10y=0
i x2+y2+6x+2y-40=0 ?
3.283,Odrediti otri ugao izmeu prave 3x-y-l=0 i krunice (x-2)2+y2=5.
71
Pod kojim se uglom sijeku date linije:

3.2
84.a)
x2+y2=29 i 7x-3y-29=0
?
k 2+y2=5 i x2+y2-8x+3=0
?
......
#
. 9 9
3.285.Za koju vrijednost broja n je prava y=2x+n tangenta krunice x'+y=5?
9 11
3.286.Napii jednainu tetive krunice K(2,3,5) koja prolazi takom M( , ) i
u njoj se polovi.
3.287. Kolika je povrina jednog odsjeka koji y-osa odsijeca od kruga
(x-3)2+y2=18.
E L I P S A
Skup taaka ravni iji je zbir rastojanja od dviju taaka F] i F2 te ravni stalan
broj, nazivamo elipsa.Take Fj i F2 nazivamo fokusi (arita ili ie) elipse.
Polovinu rastojanja fokusa FjFt oznaavamo sa e i nazivamo linearni
ekscentricitet elipse.
i y
Sl.3.3.
BB' = 2b -mala osa elipse
M(x,y)
-------
f2
C
jJ
ry
FxF2 = 2e , b2= a2- e2,

Osna jednaina elipse je:
A(a,0)
i 2y2=a 2i2
...
x
b2x2+a
b ili
>
9
^ 1 + ^ = 1.
a 2 b2
Odnos rastojanja izmeu fokusa i velike ose ( FXF2 : A A' =2e:2a=e:a) nazivamo
num eriki ekscentricitet elipse i oznaavamo sa e, pa vrijedi: e = ,
a
Prave CC' i DD , nazivamo direktrise elipse.

Jednaine direktrisa elipse: x = , x = -
( i l i x = ).
____________________________ _______ _______________ e______

2 2
2
2 222 2 2
Uvjet dodira prave y=kx+n i elipse b x'+a y=a*b je: a"k+b = n~.
Jednaina tangente u taki T(xj,yi) elipse:b2X!X+a2yi y= a2b2 ili
72
= 1.
3.288.Odrediti poluosejinearni i numeriki ekscentricitet elipse x2+4y2=16.

x2
y2
Rjeenje.Dovoenjem jednaine elipse na oblik + = 1,

neposredno odreujemo a2=16, b2=4,pa su poluose a=4 i b=2.
Linearni ekscentricitet je : e2=a2-b2 => e2=12 ,=> e=2-/3.
Numeriki ekscentricitet je e = =
a
= ^~ .
2
3.289.Elipsa prolazi takama A(6,4) i B(8,3).Napisati jednainu elipse.

Rjeenje: Kako take A i B pripadaju elipsi,to njihove koordinate zadovoljavaju
njenu jednainu,pa vrijedi:
36b2+16a2 = a2b2
64b2+ 9a2 = a2b2 .
Rjeavanjem dobijenog sistema jednaina odreujemo poluose traene elipse:
28b2 - 7a2 = 0
=>
a2= 4 b 2 .
Uvrtavanjem vrijednosti za a2 u jednu od jednaina sistema odreujemo b~:
64b2+ 36b2 = 4 b V => 4b2 =100 => b2=25 => b=5.
Tako dolazimo do jednaine elipse:
25x2+100y2=25-100 , odnosno, x2 + 4y2 = 100 .
3.290.U elipsu b2x2 + a2y2 = a2b2je upisan kvadrat.Odrediti koordinate njegovih
vrhova.
Rjeenje:Neka je ABCD upisani kvadrat i neka taka A, u prvom kvadrantu,
ima koordinate (x,y) (nacrtaj sliku!).Dalje vrijedi B(-x,y), C(-x,-y) i D(x,-y).
Kako je AB=AD,to mora biti x=y. S druge strane,taka A pripada elipsi pa
njene koordinate zadovoljavaju jednainu elipse,tj. vrijedi:
b2x2 + a2x2 = a2b2 =>
(a2+b2)x2 = a2b2 =>
x=
ab
Ja2 + b2 '
Uvrtavanjem dobijene vrijednosti za x i koristei uvjet x=y moemo napisati

koordinate svih vrhova kvadrata: A(
D.
ab
ab
i'j. a \a~
/ 2 +b~
,2
Jct+b
a^-. _ . , .
V7 +62
ab
ab
ijcr+tr
icr+tr
),
J a 2 +b2
ab
ab
i > a2 V
\cr+b~
cr+tr
3.291.Odrediti zajednike tangente krunice x2+y2=5 i elipse 4x2+9y2=36.

Rjeenje:Neka je prava y=kx+n zajednika tangenta date krunice i date elipse.
Tada parametri prave k i n moraju zadovoljavati uvjete dodira prave i krunice,
odnosno, prave i elipse,pa se moe formirati sistem jednaina
73
r2( 1+k2) = n2
a2k2 + b2 = n2
Rjeenja ovog sistema daju one vrijednosti za k i n za koje prava dodiruje i
krunicu i elipsu.Rijeimo sistem:
5(1+k2) = n2
9k2 + 4 = n2
Izjednaavanjem lijevih strana gornjeg sistema dobijamo:
9k2 + 4 = 5(1+k2)
=>
4k2 = 1
=>
k , = | , k 2= - i .
Prepiimo prvu jednainu sisetma: n2 = 5(1+k2) :

v i
1 j u2
, 1 N 25
Za k i= , dobijamo: n = 5(1 + ) = - =>
7 1
<-/i , 1 X
25
Z a k 2= - , opet imamo: n = 5(1 + ) =
=>
5
5
ni= , n 2= -
5
n i= ~ - n 2= -
Tako smo dobili etiri zajednike tangente krunice i elipse i to:

v =x +
ili
y=.i.x+
ili
x-2y+5=0,
x+2y-5=0
y = x -
2 2
ili
x-2y-5=0,
y = - x -
ili
x+2y+5=0 .
2 2
3.292.U taki A(4,y>0) elipse x2+4y2=20 povuena je tangenta.Kako glasi

jednaina ove tangente?
Rjeenje: Odredimo,prvo,ordinatu take A.Uvrtavanjem koordinata 4 i y
take A u jednainu elipse dobijamo:
16+4y2=20 => y2=l
=> y = l, (y>0).
Jednaina tangente je:
4x+4y=20
=> x+y-5=0.
3.293.U kojim se takama i pod kojim uglom sijeku prava y=2x-10 i elipsa
4x2+9y2=900?
Rjeenje: Presjene take prave i elipse odreujemo rjeavanjem sistema
jednaina:
y=2x-10
y=2x-10
y = 2x-10
y=2x-10
4x2+9y2=900 => 4x2+9(2x-10)2=900 => x2+9(x-5)2=225 .=> 10x2-90x=0
y=2x-10
=> x2-9x=0
=> xi=0, x2=9, y,= -10, y2=8 .
Presjene take su M (0,-10) i N(9,8).

Odredimo tangentu elipse u njenoj taki M(0,-10).Jednaina tangente je:
4 0 x + 9 (-10)y= 900,
odnosno, y+10=0.
Ugao izmeu tangente i date prave je traeni ugao izmeu elipse i prave.
74
Koeficijenti pravca su k|=0
i kr=2,pa za traeni ugao a vrijedi

ki - ki
2 -0
tg a = ---------- = -----------= 2 .
l+k2k,
1+2-0
Dakle,elipsa i data prava se u taki M(0,-10) sijeku pod uglom iji je tangens
jednak 2.
Odredimo tangentu elipse u njenoj taki N(9,8).Kao i u prethodnom sluaju
dobijamo 4-9-x + 9-8y = 900 ili x + 2y = 25.
Koeficijent pravca tangente je k2= - j ,pa kako je k2k,=
-2 = -1 ,
to su tangenta i data prava normalne prave.

Zakljuujemo da se elipsa i data prava u taki N sijeku pod pravim uglom.
3.294.Napisati jednaine zajednikih tangenata krunice x2+y2=8 i elipse
x2+3y2=12 i nai koordinate taaka dodira na objema krivim.
Rjeenje:N eka je prava y=kx+n zajednika tangenta navedenih krivih.Tada
moraju biti ispunjeni uvjeti dodira ove prave i svake krive,tj. mora da vrijedi:
r2( 1+k2)=n2
8(l+ k2)=n2
8+8k2=12k2+4
k2=l
k=l
a2k2+b2=n2 => 12k2+ 4 = n 2 => n2 = 1 2 k 2+4
=> n2=16 => n= 4'
Zajednike tangente su:
y = x+4 , odnosno x - y + 4 = 0 ;
y = x-4 , odnosno x - y - 4 = 0 ;
y = -x+4 , odnosno x + y - 4 = 0 ;
y = -x-4 , odnosno x + y + 4 = 0 .
Svaka od ovih pravih ima po jednu dodirnu taku i sa krunicom i sa elipsom.
Koordinate tih osam taaka dobijamo rjeavanjem osam slijedeih sistema
jednaina:
y=x+4
y=x+4
y=x+4
y = x+4
y=2
x2+y2=8 => x2+(x+ 4)2=8 => x2+4x+4=0 => x = -2 => x = -2 => Ki(-2,2).
y=x+4
y=x+4
y=x+4
y=x+4
y= 1
x2+3y2=12 => x2+ 3( x+ 4)2=12 => + 6 2 + 9 = 0 => x= -3 => x= -3.
E ,(-3,l).
y=x-4
y=x-4
y=x-4
y=x-4
y=-2
x2+y2=8 => x2+(x-4)2=8 => x2-4x+4=0 => x = 2 => x= 2.
K2(2,-2).
y=x-4
y=x-4
y=x-4
y=x-4
x2+3y2= 12 => x2+3(x-4)2=12 => x2-6x+9=0 => x=3
E2(3.-l).
y=-l
=> x = 3 .
y=-x+4
y= -x+4
y= -x+4
y= -x+4
x2+y2=8 => x 2+ (- x+ 4)2=8 => x2-4 x+4=0 => x = 2
y=2
=> x=2.
K3(2,2).
y=-x+ 4
y= -x+4
y=-x+ 4
y= -x+4 y=l
x2+3y2=12 => x2+3(- x+4)2=12 => x2-6x+9=0 => x = 3 = > x= 3.
E3(3,l).
y= -x-4
y= -x-4
y= -x-4
y= -x-4
y= -2
x2+y2=8 => x2+(- x-4)2=8 => x2+4x+4=0 => x= -2 => x= -2.
K4(-2,-2).
y= -x-4
y= -x-4
y= -x-4
y= -x-4 y= -1
x2+3y2=12 => x2+3(-x-4)2= 12= > x2+6 x+9=0 => x = -3 = > x = -3 .
E4(-3,-l).
Dodirne take na krunici su:Kj(-2,2), K2(2,-2), K3(2,2), K4(-2,-2), a na elipsi :

Ei(-3,1), E2(3,-l), E3(3 ,l) i E4(-3,-l).
3.295.Poluose elipse su a=12 i b=5, a njeno sredite je u taki S(3,4).Odrediti
jednainu elipse.
Rjeenje: Jednaina elipse je:
(x-3)2
(y-4)2
---------- + ------- = 1 . odnosno, 25(x-3)~ + 144(y-4)2 = 144-25
144
25
25x2-l 50x+225+144y2-l 152y+12304 = 144-25
25x2+ 144y2- 150x-1152y-1071 =0.
3.296.Elipsa je data jednainom 25x2+169y2+200x+676y-3149=0.Kolike su
poluose elipse?
Rjeenje: Transformiimo datu jednainu na oblik iz koga se mogu neposredno
proitati poluose:
25x2+ 169y2+200x+676y-3149=0
25x2+ 200x+ 169y2+676y -3149=0
25( x2+ 8 x ) + 169(y2+4y) -3149=0
25( x2+8 x+ 16)-400 + 169(y2+4y+4)-676 -3149=0
25(x+4)2 + 169(y+2)2 = 4225
(x+4)~ !(y+2)2 _
169
25
Poluose elipse su a= 13 i b=5.
3.297.Na SI.4.4. predstavljena je elipsa sa sreditem u taki S(2,2) i fokusima
Fj (l , l ) i F2(3,3).Za proizvoljnu taku M(x,y) elipse vrijedi :F ,M + F tM = 4.
Odrediti jednainu elipse.
Rjeenje: Prema poloaju fokusa Fi i F2 vidimo da se velika osa nalazi na
pravoj y=x, to znai da sa x-osom gradi ugao od 45.Translatirajmo koordinatni
76
sistem xOy za vektor OS, pri emu je S(2,2) sredite elipse.Tako emo dobiti
novi koordinatni sistem XSY.Veze izmeu koordinata u xOy i XSY su:
x = X+2 , X=x-2
y = Y+2 , Y=y-2 .
Rotirajmo sistem XSY oko S za 45.Tako dobijamo sistem x'Sy' u kojem
su koordinate vezane sa koordinatama sistema XSY relacijama:
X = x'cos45 - y'sin45
Y = x'sin45 + y'cos45 , odnosno,
V I,
Zamjenom koordinata X i Y,dobijamo:

x = ^ - ( x + y - 4 )
y =
Sada koristei gornje veze izmeu koordinata odreujemo koordinate fokusa Fi

i F2 u sistemu x'Sy':
S ,- ( 1 + 1 - 4 ) = -V 2
=>
2V2 .
pa vrijedi: Fi(-V 2,0) i F2(V 2,0).

Iz datog uvjeta |F1M| + |F2 M|= 4 , zakljuujemo daj e poluosa a=2.0tudaje
b2=a2-e2=4-2=2, t>a u koordinatnom sistemu x'Sy'jednaina elipse ima oblik
x
y'2
+ = 1 , odnosno, x 2+2y2=4.
4 2
Uvrtavanjem vrijednosti za x' i y' u posljednju jednainu dobijamo:
{x + y - 4)
O
+2
<y-*)
=4
I ( * + >,- 4 ) 2 + 2 ~ ( y - x ) 2 =4
O
(x + y - 4 ) 2 + 2 ( y - x ) 2 =8,
i konano,sreivanjem, dobijamo traenu jednainu elipse:
77
3x2-2xy+3y2-8x-8y+8=0 .
3.298.Rijeiti nejednainu x2 + 9y2 - 36 > 0.
Rjeenje: Kvadratna jednaina x2 + 9y2 - 36 = 0 predstavlja osnu jednainu
Sl.3.5.
y '
7
6 /x
Neposrednim uvrtavanjem
koordinata ove take vidimo
da one ne zadovoljavaju datu
nejednainu.Zakljuujemo da
je skup rjeenja date
nejednaine skup svih taaka
koje lee u onoj oblasti ravni u
kojoj nije taka O.
To je skup svih taaka
ravni izvan date elipse.
Napisati jednainu elipse ako su date njene poluose a i b:

3.299.a) a=5, b=3
b )a= 1 3 ,b = 5
c) a=29, b=21
3.300.a) a=7 -<2 ,b=3 -Jl
b) 3 = 2 ^ 3 ,b=V
c) a=10 V, b=10 ^2
Napis3ti jednainu elipse ako su dati njena poluosa i linearni ekscentricitet:
3.301.a) a=13, e=5
b) a=63, e=62
c) b=6, e=8
3.302.a) a=15, e=12
b)b=12,e=16
c) b=42,e=40
Odrediti poluose i linearni ekscentricitet elipse
2
x~ +
y = 1i
b) + ^ 1 = 1
c)\
3.303.a) + ^ - = 1
16 12
5
3
100 4
c)3 x 2+4y2=l 2
3.304.a) 16x2+25y2=400
. b) X2"14 \ 2 "4
b) x2+9y2=4
c) x2+16y2=25
3T305.a) x2+4y2= 100
3.306.Napisati jednainu elipse koja ima malu osu 2b=24 i rastojanje izmeu
fokusa 2e=10.
3.307.Napisati jednainu elipse koja ima veliku osu 2a=40 i rastojanje izmeu
fokusa 2e=32.
3 308^iapisati jednainu elipse koja ima numeriki ekscentricitet e=0,6 i
rastojanje izmeu fokusa 2e=6.
3.309.Napisati jednainu elipse koja ima rastojanje meu direktrisama 5 i
rastojanje izmeu fokusa 2e=4.
3.310.Data je jednaina elipse: 9x2+25y2= 225.Odrediti:
a) poluose
b) linearni ekscentricitet
c) fokuse
d) numeriki ekscentricitet e) jednaine direktrisa
3.311 /Napisati jednainu elipse koja prolazi takom M(5,0) i ima rastojanje
izmeu fokusa jednako 6.
3.3t2.Napisati jednainu elipse koja prolazi takama A(9,4) i B(-12,-3),
78
3.313.Data je elipsa 4x2+25y2=100.0drediti ordinate taaka elipse koje imaju

apscisu jednaku -3.
3.314.Odrediti take elipse 9x2+25y2=900 koje su od desnog fokusa udaljene za
14 jedinica.
3.315.Napisati jednainu elipse koja se dodiruje u krajnjim takama svoje velike
ose sa krunicom x2+y2= 100,ako za njene poluose vrijedi a=2b.
3.316.0drediti numeriki ekscentricitet elipse ako se njena mala osa vidi iz
fokusa pod uglom od 60.
3.317.Na elipsi 9x2+25y2=900 nai taku ija je udaljenost od desnog fokusa
etiri puta vea nego od lijevog.
33J8.O dredi take presjeka prave x+2y-7=0 i elipse x2+4y2=25.
3.3T9?U kojim takama prava 3x-4y-40=0 sijee elipsu 9x2+ 16y2= 144 ?
~3T320.Ispitati uzajamni odnos prave 2x+3y-25=0 i elipse x2+4y2=100.
2
^
3.321.Ispitati uzajamni odnos prave x+4y-16=0 i elipse 3x +16y =48.
3.322.Kolika je duina tetive koju elipsa x2+2y2=36 odsijeca na pravoj
x-2y+6=0 .
3.323.Kolika je duina onog prenika elipse x2+4y2=25 koji sa x-osom gradi
ugao od 45?
3.324.Data je elipsa x2+4y =20 i prava y= -x+n.Za koje vrijednosti parametra n
prava: a) sijee elipsu
b) dodiruje elipsu
c) prolazi van elipse?
3.325.Izvesti uvjet pod kojim prava y=kx+n dodiruje elipsu b2x2+a2y"=a2b2.
3.326.Tetiva koju elipsa x2+3y2=36 odsijeca na pravoj x-y-6=0 je osnovica
jednakokrakog trougla iji se vrh nalazi na y-osi.Kolika je povrina tog
trougla?
3.327.Napii jednainu i odredi krajnje take one tetive elipse x'+2y~=3 koja
prolazi takom A (2,l) paralelno sa pravom 2x-y+95=0/
3.328.U elipsu x2+2y2=36 upii jednakokraki trougao ija osnovica lei na
pravoj x+y-6=0. Nai ostale vrhove trougla.
3.329.Napisati jednainu tangente elipse 3x2+4y2=48 u njenoj datoj taki:
(
I
a) M(2,-3)
b) N(-2,-3)
c) P 1 , ^
_____ K
3.330.Odrediti jednainu tangente elipse 9x2+25y2=225 u njenoj taki iz treeg

kvadranta koja ima apscisu x= -3.
X33IX)drediti jednainu tangente elipse x2+4y2=20 u njenoj taki T(4,-l)
Odrediti uglove pod kojim se sijeku data prava i data elipsa:
3.332. x+y-2=0 , x2+3y2=12.
3.333: x+2y-7=0 , x2+4y2=25?
C?334^Pod kojim se uglom sijeku linije x2+y2-8y-l=0 i 3x2+16y2=192?
<C333f.pdrediti jednaine tangenata elipse 4x2+5y2=120 koje su paralelne sa
pravom 2x-y+17=0.
3.336.0drediti jednaine tangenata elipse 3x2+4y2=48 koje su paralelne sa
pravom x-2y+12=0.
79
3.337,Odrediti jednaine tangenata elipse 25x2+169y2=4225 koje su normalne

napravu 13x+12y-l 15=0.
3.338,Odrediti jednaine tangenata elipse x2+4y2=16 koje su normalne na pravu
x -y -H -o .
3.339)Napisati jednainu elipse ako su prave x+y-8=0 i x+3y+16=0 njene
.... tangente.
3.340.Napisati jednaine tangenti elipse 3x2+16y2=192 koje prolaze
takom P(0,4).
3.341.Iz take M(2,7) povui tangente na elipsu x2+4y2=100.
3.342.Pod kojim se uglom vidi elipsa x2+2y2=6 iz sredita krunice
'
x2+y2-2x-y+16=0?
3.343.Za koje vrijednosti broja n prava y= -x+n sijee,za koje dodiruje, a za
koje nema zajednikih taaka sa elipsom 5x2+20y2=100?
3.344.Napisati jednainu elipse ako je dato: b=2 i jednaina njene tangente
3x-10y-25=0.
3.345.Da lije prava y=2x-l normala elipse 3x +4y =48?
3.346.Koja je taka elipse x2+4y2=20 najblia,a koja najdalja od prave
x+y-7=0? Koliko je rastojanje tih taaka?
3.347.Nai jednaine zajednikih tangenti elipsi: 4x2+5y2=20 i 5x2+4y2=20.
3.34S.0drediti jednaine zajednikih tangenti elipse 4x2+9y2=36 i
krunice x2+y2=5.
3.349.Nai obim i povrinu kvadrata opisanog oko elipse 9x2+16y =144.
3.350.U elipsu x2+9y2=36 upisan je jednakostranian trougao iji je jedan vrh
A(6,0). Odrediti koordinate druga dva vrha trougla.
3.351 .Oko elipse x2+8y2=72 opisan je jednakokraki trapez sa osnovicama
paralelnim velikoj osi elipse i otrim uglom od 45.Napisati jednaine
stranica trapeza i izraunati njegovu povrinu.
3.352.Elipsu x2+5y2=5 presijeca prava x-y-l=0.U svakoj od presjenih taaka
elipsu presijeca pod pravim uglom i po jedna krunica sa centrom na
pravoj x+y-l=0. Nai jednaine tih krunica.
1 -i2
, 21
3.353.*Pokai da taka M(x,y) sa koordinatama x= a ------^-,y= 6
,
1+ 1
1+ 1~
pripada elipsi b2x2+a2y2=a2b2.
3.354.*Krajnjim takama velike ose elipse b2x2+a2y2=a2b2 povuci tangente.Neka
je prenik krunice odsjeak bilo koje druge tangente elipse izmeu
navedenih dviju tangenata.Dokai da ta krunica prolazi fokusima elipse.
3.355.*Dokai daj e proizvod rastojanja fokusa elipse od bilo koje njene
tangente stalna veliina i jednaka b2.
80
H I P E R B O L A
Definicija: Skup taaka u ravni ija je apsolutna vrijednost razlike udaljenosti
od dviju taaka Fi i F2 te ravni stalan broj nazivamo hiperbola.Take Fi i F2
zovemo fokusi ( arita ili ie) hiperbole, a polovinu udaljenosti fokusa e
( F,F, = 2 e ) nazivamo linearni ekscentricitet hiperbole.
/K
i
Sl.3.6.
1 F2
~B'= 2b- imaginarna osa hiperbole ;
AA' =2a - realna osa hiperbole;
Fj , F2- ie hiperbole ;
F jF , =2e , e-linearni ekscentrici tet hipe rbole;
b2= e2- a2 , b2x2-a2y2= a2b2 - j ednain.i hiperb 3le.
Jednaina hiperbole moe se napisati u obliku ------- = 1.
a'
b
Odnos rastojanja izmeu fokusa i realne ose nazivamo numeriki
ekscentricitet hiperbole (e): = , > 1. Prave CC' i DD' su direktrise
hiperbole.
Jednaine direktrisa hiperbole su: x = , x= -
(ili
cr
e
x= ).
Uvjet dodira prave y=kx+n i hiperbole: a2k2-b2=n2 .

Jednaina tangente u taki T(xi,yj) hiperbole: b2X]X - a2yiy = a2b2 ili
x ,x
v, v ,
b
b
.
, , ,
1------- 2 = 1Prave y= x i y = x su asimptote hiperbole .
a~
81
3.356.Napisati jednainu hiperbole ako je ato a=6 i e=3-\/5.

Rjeenje: Prvo se odredi b: b2= e2-a2
=> b2=9
=>
b=3.
Jednaina hiperbole je 9x2-36y2=9-36 , odnosno x2-4y2=36.
3.357.Jednakostrana hiperbola prolazi takom A(10,8).Odrediti njenu jednainu
i jednaine njenih asimptota.
Rjeenje: Hiperbola je jednakostrana ako ima jednake poluose,tj.ako je a=b.
Koristei uslov da taka A pripada hiperboli dobijamo:
9
9
9
9
9
100a-64a =aa => a =36 (=b), pa jednaina hiperbole glasi: x -y = 36.
Jednaine asimptota su : y=x.
3.358.Na hiperboli x2 - y2 = 16 odredi taku iz koje se rastojanje izmeu

tjemena vidi pod uglom od 45.
Rjeenje:Tjemena hiperbole su A(4,0) i B(-4,0).Neka je traena taka hiperbole
M(xi,yi). Tada je ugao izmeu pravih BM i AM uzetih ovim redom jednak 45,a
njegov tangens je 1.Odredimo koeficijente pravca ovih pravih.
Za pravu BM: ki = - , i za pravu AM: k2 = - .
yi
yi
k-, k\ . ,
v
...
x, - 4 x, + 4
Kako je r-- i- = 1, to moemo pisati: 1----------i----- - = 1 =>
kjk\ + i
y\
y\ + 1
Xj +4 x, - 4
y,(x, + 4 )-^ ,(x j - 4 ) _ ,
8y x
> 'T ,
v ' 7 = 1 =>
7
=1 => 8 y ,= y r+ x r-1 6 .
y f +{x1 + 4Xx, - 4 )
y I +x, -16
Taka pripada hiperboli pa vrijedi X]2 -yi 2 =16 , to zamjenom u prethodnu
jednainu daje:
8yi = yj2+yi2+16-16 ,
4yj = yi2 => yi= 4 , i dalje je: yj=4 => Xi'=4 -Jl , X]"= -4 -Jl .
..
Vidimo,dakle,da se velika osa vidi pod uglom od 45 iz taaka M (4-Jl ,4) i

N(-4 V2 ,4) hiperbole.Koristei simetrinost hiperbole moemo zakljuiti da
postoje jo dvije take na hiperboli, M'(4 V2 ,-4) i N'(-4>/2 ,-4),iz kojih se
velika osa vidi pod uglom od 45.
3.359.Ne traei zajednike take prave 7x-4y-l=0 i hiperbole 3x2-y2=3,
ispitati da li je prava njena tangenta.
82
7
1
Rjeenje: Iz jednaine prave odreujemo k= i n=
, a iz jednaine
hiperbole dobijamo poluose a=l i b=V3 .Uvrstimo li ove podatke u uvjet dodira
prave i hiperbole a2k2-b2=n2 , dobijamo:
49
1
416
~ 16
to je istinita jednakost, pa je data prava tangenta hiperbole.
3.360.Napisati jednainu tangente hiperbole 4x2-y2=36 koja je paralelna sa
pravom 3x-y-17=0.
Rjeenje: Jednainu tangente potraimo u obliku y=kx+n.Iz uvjeta paralelnosti
dviju pravih zakljuujemo daj e k=3.Poluose hiperbole su a=3 i b=6.
Uvrtavanjem ovih podataka u uvjet dodira prave i hiperbole odreujemo
odsjeak n, tj.
a2k2 - b2 = n2 => 9-9 - 36 = n2 => n2=45 => n = 3 S
Dobili smo dvije tangente koje ispunjavaju postavljeni uvjet i to:
y=3x+3 y[
i
y=3x-3 J .
3.361.U taki T(10,y>0) hiperbole x2-4y2=64 povuena je tangenta.Odrediti
njenu jednainu.
Rjeenje:Koritenjem apscise 10 i uslova da taka T pripada hiperboli i daje
y>0, odreujemo y=3.Uvrtavanjam koordinata dodirne take T neposredno u
jednainu tangente u taki dodira, dobijamo:
10x-4-3y=64 => 5x-6y-32=0.
3.362.Kako glase jednaine tangenata koje se mogu povui iz take P( 1,0) na
hiperbolu 2x2-9y2=18?
Rjeenje: Neka je jednaina tangente y=kx+n.Poluose hiperbole su a=3 i
b= V2 . Uslov da taka P(1,0) pripada tangenti daje jednu vezu izmeu k i n i to:
k= -n. Uvrstimo u uvjet dodira sve podatke koje znamo:
a2k2 - b2 = n2 => 9k2-2=n2 => 9n2-n2=2 => 8n2=2 => n2= = > n = .
4
2
Tako smo dobili jednaine tangenata:
y = ^ x ~ , y= - ^ x+^- , odnosno, x-2y-l=0
x+2y-l=0.
3.363.Odrediti ugao pod kojim se sijeku krunica x2+y2=25

2x2-y2=2.
Rjeenje: Odredimo presjene take krivih.(Skiciraj krive u
sistemu).
x2+y2=25
-3y2=-48
y2= 16
2x2-y2=2 => 3x2=27
=> x2=9
=>
i hiperbola
koordinatnom
y=4
x=3.
83
Presjene take su A(3,4), B(3,-4), C(-3,4) i D(-3,-4). Odredimo tangente na

datu krunicu i datu hiperbolu u presjenoj taki A(3,4):
3
ti (tangenta hiperbole): 6x-4y=2
=>
k]=.
t2(tangenta krunice): 3x+4y=25
=>
k2= - .
Ako sa a oznaimo ugao izmeu tangente ti i t2, tada vrijedi:

_3_3
_9
_9
____ k2 ~ *1
2 _
tg ~ u i j ;
4 _
4 _ 1o
^ T I T
4 2
tga=18 => logtga=l 1,25527-10 => <x=8649'12".

Zbog simetrinog poloaja krivih,ugao presjeka i u ostalim trima takama
jednak je uglu a.Navedenu tvrdnju provjerimo za taku D(-3,-4).
.
ti (tangenta hiperbole): -6x+4y=2
=>
k,-,
t2' (tangenta krunice): -3x-4y=25
=>
k2- .
Ako sa a'oznaim o ugao izmeu tangenti ti' i t2', tada vrijedi:

tg a -
t =18 => tg a -1 8 => logtga'=l 1,25527-10 => a'= 864912"=a

'
3.364.Takom Ti(2,y<0) krunice x2+y2=8 povuena je tangenta na krunicu i
na hiperbolu iji je linearni ekscentricitet e=8.Odrediti:
a) jednainu hiperbole,
b) koordinate dodirne take tangente i hiperbole i
c) dio tangente izmeu taaka dodira.
Rjeenje: a) Druga koordinata take Ti je y= -2.Jednaina tangente t je:
2x-2y=8, odnosno , x-y-4=0. Koeficijent pravca ove prave je k=l,a odsjeak na
y-osi n= -4. Koristei uvjet daj e ova prava tangenta i hiperbole mora vrijediti
slijedea relacija: a2k2-b2=n , odnosno, a2-b2=16.
Veza izmeu poluosa i linearnog ekscentriciteta je a2+b2=e2 , pa vrijedi
a2 + b2 = 64.
Poluose a i b odreujemo rjeavanjem slijedeeg sistema jednaina:
a2-b2=16
2a2=80
a2=40
a2+b2=64 => 2b2=48
=> b2=24.
14*
Jednaina hiperbole je 24x2-40y2=24-40,odnosno 3x2-5y2=120.

b) Koordinate dodirne take tangente i hiperbole odreujemo rjeavanjem
slijedeeg sistema jednaina:
84
x-y-4=0
3x2-5y2=120 =>
y=x-4
y=x-4
y=x-4
y= 6
3 x2-5(x-4)2=120 => x2-20 x+ 100=0 => x=10 => x=10.
Druga dodirna taka je T2(10,6).

c) Izraunajmo udaljenost izmeu taaka Tj i T2.
7 ^ = - N/(x2 - x ,) 2 +(y2 - ^ ])2 =V(lO-2)2 +(6+2)2 =V64 + 64 =8V2 .
3.365.Odrediti koordinate sredita hiperbole date jednainom

100x2-49y2- 1000x-392y-3184=0.
Rjeenje: Transformacijom date jednaine dobijamo:
100x2-49y2- 1000x-3 92y-3184=0
O
100(x2- 10x)-49(y2+8y)-3184=0
O
100(x2- 10x+25)-49(y2+8y+16)-4900=0
<=>
100(x-5)2-49(y+4)2 = 4900. Sredite hiperbole je S(5,-4).
3.366.Jednaina hiperbole u koordinatnom sistemu xOy je x2-y2=4. Odrediti
jednainu ove hiperbole u koordinatnom sistemu koji nastaje rotacijom datog za
ugao a=-45.
Rjeenje:Prema formulama veze izmeu koordinata (x,y) i (x',y'):
x = x'cosa - y'sina
y = x'sina + y 'c o sa ,
dobijamo:
x = x'cos(-45) - y'sin(-45)
y = x'sin(-45) + y'cos(-45) ,
F)
F>
odnosno, x = - y (x' + y') , y = (-x' + y ') .
Zamjenom ovih vrijednosti u jednainu hiperbole x2-y2=4,dobijamo:
x2-y2=4 => i (x' + yf - i (-x + y')2 = 4 => x'2+2x'y'+y2 - (x2 - 2x'y+y'2) = 8
=> x'2+2x'y'+y'2 - x'2 + 2xy'-y'2 = 8 =>

x'y' = 2 .
Vidimo d aje u novom koordinatnom sistemu jednaina date hiperbole x'y'=2.
3.367.Rijeiti sistem nejednaina
x2 - 9y2 - 36 < 0 a x2 + y2 - 16 > 0 .
Rjeenje: Kvadratna jednaina x2 - 9y2 - 36 = 0 predstavlja osnu jednainu
hiperbole ije su poluose a=6 i b=2.Rjeenje prve nejednaine je oblast u kojoj
je kooordinatni poetak. Jednaina x2 + y2 - 16 = 0 predstavlja jednainu
krunice. Rjeenje druge nejednaine sistema je skup taaka u vanjskoj oblasti
krunice. Rjeenje sistema je presjek rjeenja prve i druge nejednaine. Vidjeti i
analizirati sliku 3.7.
85
Napisati osnu jednainu hiperbole ako su date njene poluose a i b:

3.368.a) a=10, b=6
b)a=15,b=12
c) a=4, b=l
3.369.a) a=l 1, b=3
b)a=V ,b=V 2
c) a=2 -J, b=2 V
Napisati jednainu hiperbole ako je data jedna njena poluosa (realna a ili
imaginarna b) i linearni ekscentricitet e:
3.370.a) a=4, e=5
b)b=8, e=10
c)a=16, e=20
3.371.a) a=2, e=4
b) a= V2 ,e=5 V2
c )b = l,e = 4
Ako je data jednaina hiperbole,odrediti poluose,fokuse,tjemena i asimptote:
3 .3 7 2 x2- y2= 1,
3 x2-4y2=4
j $ X 2- 18y2=72
3 .3 7 3 5x2-4y2=25
b) 25x2-144y2=3600
x2 - 4y2=16
3.374.-,4x2-9y2=25
b) 25x2-16y2=l
c) 16x2-25y2=400.
3 .375.Odrediti jednainu hiperbole kojoj je 2e=8 i 2a=6.
3.376.0drediti koordinate lijevog fokusa hiperbole 4x2-y2=4.
3.377.Sredite hiperbole je S(5,-4),ose su joj 2a=14,2b=20 i paralelne su sa
__ koordinatnim osama. Napisati jednainu hiperbole.
3,378j4apisati jednainu hiperbole ako su joj zadane dvije take M (2,l) i
N(10,7).
3.379.Napisati jednainu hiperbole koja prolazi takama M(10,6), N(17,15).
3.3 80.Napisati jednainu hiperbole ako su joj fokusi (0,3),a glavna osa 2a=4.
3.381.Kako glasi jednaina jednakostrane hiperbole koja prolazi takom
M(3,-l)?
3.382.Odrediti jednainu hiperbole ako su date jednaine njenih asimptota
y = |- x i jednaine direktrisa x=^-- .
3.383.Zadana je jednakostrana hiperbola x2-y2=8.Nai konfokalnu hiperbolu
koja prolazi takom M(-5,3).
3.384.Ako je u hiperboli b x -a y =a b a konstantno,a b: A) sve vie raste, B)
sve se vie umanjuje, ta se zbiva sa hiperbolom?
86
3.385.Tjemena elipse su u fokusima hiperbole,a tjemena hiperbole u fokusima

elipse.Ako je jednaina elipse 9x2+16y2= 144,kako glasi jednaina
hiperbole?
3.386.0drediti take hiperbole koje su za 7 udaljene od njenog lijevog fokusa.
3.387.*Odrediti ose i sredite hiperbole kojoj je jednaina
9 x2-90x- 16y2-64y+17=0.
3.388.*Odrediti sredite i fokuse hiperbole 9x2-4y2-36x-24y-36=0.
3.389. Odrediti uzajamni odnos prave x-y-3=0 i hiperbole 3x2-12y2=36.
3.390. Data je hiperbola x2-y2=8.Odrediti jednainu njoj konfokalne elipse koja
prolazi takom M(4,6).
3.391. Data je elipsa 9x2+25y2=l.Odrediti jednainu njoj konfokalne
jednakostrane hiperbole.
3.392. Asimptote hiperbole obrazuju ugao od 60.Koliki je numeriki
ekscentricitet hiperbole?
3.393,Odredi take presjeka prave 2x-y-10=0 i hiperbole x2-4y2=20.
3.394?Kolika je duina tetive koju hiperbola x2-4y2=20 odsijeca na pravoj
2x-y-10=0?
3.395.Odredi duinu tetive koju hiperbola x2-2y2=2 odsijeca na pravoj 3x-4y=2.
3.396.U kakvom odnosu su prava 2x-3y-l=0 i hiperbola x2-3y2= l?
3.397.Pod kojim uglom prava 3x+y-9=0 sijee hiperbolu 3x2-y2=3?
3.398.Pod kojim uglom se sijeku prava 3x-2y-6=0 i hiperbola 3x2-4y2=12?
3.399.Za koje vrijednosti parametra m prava y = j x+m :
a) dodiruje hiperbolu
b) sijee hiperbolu
c) prolazi van hiperbole?
3.400.*Izvesti uvjet pod kojim je prava y=kx+n tangenta hiperbole
b2x2-a2y2=a2b2.
3.401.Izraunati ugao pod kojim se iz take M(5,8) vidi tetiva koju na pravoj
y=x-3 odsijeca hiperbola x2-3y2= 1.
3.402.Nai one take na hiperboli x2-y2=8 ije je rastojanje od centra hiperbole
jednako linearnom ekscentricitetu.
3.403.Na hiperboli 9x2-7y2=63 odrediti taku iz koje se njeno fokalno rastojanje
vidi pod pravim uglom.
3.404.Pod koji se uglom vidi realna osa hiperbole 2x2-3y2=50 iz njene take
M(7,4)?
3.405.Vrhovi etverougla su presjene take hiperbole x2-2y2=6 i koncentrine
krunice koja prolazi kroz fokuse hiperbole.Kolika je povrina
etverougla?
3.406.Odrediti povrinu etverougla iji su vrhovi presjene take krunice
x2+y2=25 i hiperbole 9x2-4y2=108.
3.407.Izraunati povrinu kvadrata upisanog u hiperbolu 9x2-y2=9.
3.408.Odrediti jednaine asimptota hiperbole 4x2-25y2=100.
87
3.409.Jednaina hiperbole je 4x2-9y2=36.Konstruisati asimptote.

3.410.Koliki ugao zatvaraju asimptote hiperbole 20x2-25y2=500?
3.41 l.Nai osnu jednainu hiperbole ako je rastojanje izmeu fokusa 6,a
3
numeriki ekscentricitet .
,
2
3.4123Mapisati jednainu tangente koja dodiruje hiperbolu 4x2-5y2=20 u taki
T(5,-4).
3.413.U taki T(1,0) hiperbole 4x2-y2=4 odrediti tangentu.
3.4 l4.Nai jednaine tangenata hiperbole x2-y2=16 koje su povuene iz
take M (-1,-7).
3.415.Takom M (l,4) odrediti tangente na hiperbolu 4x2-y2=4.
3.416.Na tangenti elipse 4x2+5y2=20 , povuenoj u taki T(--^,y>0),lei tetiva
hiperbole 4x2-y2=36.Kolika je duina tetive?
3.4lXNapii jednainu tangente hiperbole 4x2-y2=64 koja je paralelna sa
pravom 10x-3y+9=0.
3.41$.U jednaini (a+1)x-6y-4a=0 nai a u sluaju ako je ta prava tangenta
hiperbole x2-4 y 2=16.
3.419.Napisati jednainu tangente hiperbole x2-2y2=4 koja sa pravom
x+7y-9=0 obrazuje ugao od 45.
3.420.U jednaini ax-3y-24=0 odrediti a,tako da ta prava bude tangenta
hiperbole x2-y2=36.
3.421.Napisati jednainu tangente i normale hiperbole 3x2-4y2=12 u taki
T(4,m>0).
3.422.Sastaviti jednainu hiperbole tako da prave 1lx-6y-7=0 i 3x-2y-l=0 budu
njene tangente.
3.423)Sastaviti jednainu hiperbole tako da prave 5x-6y-16=0 i 13x-10y-48=0
budu njene tangente.
3.424.Koja je taka hiperbole 3x2-4y2=72 najblia pravoj 3x+2y+l=0?
Odrediti jednaine zajednikih tangenata datih dviju linija:
3.425. 6x2+10y2= 15 i 6x2-10y2=60.
3.426, x2-2y2=4 i 7x2+3y2=21.
C3.427-a) x2+y2= 1 i 23x2-25y2=575
x2-25y2=100 i x2+y2=100.
3.428.Odrediti geometrijsko mjesto sredita svih krunica koje dodiruju obje
krunice x2+y2=9 i (x-5)2+y2=4 izvana.
3.429.Odrediti geometrijsko mjesto sredita svih krunica koje dodiruju
krunicu
(x+5)2+y2=36 i prolaze takom M(5,0).
3.430.Kroz taku T(2,y<0) na hiperboli x2-2y2=2 povuci normalu na hiperbolu,
a u presjenoj taki S normale i hiperbole povuci tangentu. Koliki je ugao
izmeu normale u taki T i tangente u taki S?
88
3.431 .Napisati jednaine tangenata koje prolaze takom P(-3,5) na hiperbolu

3x2-y2=3?
Pod kojim se uglom sijeku dvije date linije:
jj.432. x2+y2=25 i 2x2-y2=2 ?
, 3.433. 3x2+4y2=84 i 3x2-4y2=12?
3.434. 9x2+25y2=225 i 9x2-7y2=63 ? 3.435. x2-y2=l i x2 + y2 = 2 ?
3.436.Prava prolazi takama A(2,0) i B(6,4).Kolika mora biti poluosa b
hiperbole b2x2- y2=8b2 da bi prava bila njena tangenta?
3.437.Napisati jednainu hiperbole iji fokusi se nalaze u tjemenima elipse
9x2+16y2=576, a tjemena u fokusima elipse.
P A R A B O L A
Definicija: Skup taaka ravni koje su jednako udaljene od jedne take F ijedne
prave d te ravni naziva se parabola.
a'
+
F - fokus, d - direktrisa
Jednaina: y2=2px ,
2p - parametar,
p - poluparametar,
Jednaina tangente u taki T(X],yi):
y,y=p(x+xi).
Uvjet dodira prave y=kx+n i parabole y2=2px je:
p=2kn.
3.438.Koja parabola prolazi takom A(4,6)?

Rjeenje:Uvrtavanjem koordinata take A u jednainu y2=2px izraunavamo
parametar 2p: 36=2p-4 => 2p = 9. Jednaina traene parabole je y2=9x.
3.439.Prava y=x+3 je tangenta parabole.Odrediti jednainu parabole i
koordinate dodirne take.
Rjeenje:Iz jednaine tangente "itamo" k=l, n=3.Uvrtavanjem ovih
vrijednosti u uvjet dodira prave i parabole,koji mora biti ispunjen, odreujemo
poluparametar p: p = 2-1-3 => p=6. Jednaina parabole je y2=12x.
Dodirnu taku odreujemo rjeavanjem sistema:
y=x+3
y=x+3
y=x+3
y=x+3
y2=12x => (x+3)2=12 x => x2+6x+9-12x=0 => x2-6x+9=0 => x=3,y=6
Dobili smo koordinate dodirne take (3,6).
3.440.Dokazati da su tangente povuene iz ma koje take direktrise parabole
y2=2px na tu parabolu meusobno normalne.
89
RjeenjeiJednaina direktrise parabole y =2px je x = - - j .Uzmimo ma koju

taku M (--j,yi) direktrise.Prave koje prolaze takom M imaju jednainu
y-yi=k(x+ y ) . Koeficijent pravca ove prave je k,a odsjeak na y-osi je
Jcp
n= +yj. Koristei uvjet dodira prave i parabole moemo pisati

kt)
p = 2k( +yi)
=>
>
p = k2p+2kyi
^1,2
=>
pk2 + 2 y i k - p = 0
_ ~ 2y\ ^ 4y 2 + 4 p 2 _ - y \ y j y 2 + p 2
2
Pronali smo koeficijente pravca ki i k2 tangenata iz take M.Odredimo kik2 :

k k = z > v W ^ L + p2 - y \ ~ h \ 2 + p 2 _ j i 2 - ( ^ i 2 + p 2) _ - p 2 _ 1
p
p2
p2
Dobili smo daje kik2 = -1 , to znai da su prave normalne.

3.441.U taki T(x,-10) parabole y2=10x povuene su tangenta i normala.Napisati
njihove jednaine.
Rjeenje:Apscisa take T je 10 pa taka ima koordinate (10,-10).Tangenta
parabole u taki T je: -10y=5(x+10), odnosno x+2y+10=0.
Koeficijent pravca normale je k=2,pa normala ima jednainu
y+10=2(x-10), odnosno, 2x-y-30=0.
3.442.U presjenim takama prave 2x-y+2=0 i parabole y2=18x povuene su
tangente na parabolu.Koliki je ugao izmeu tih tangenti?
Rjeenje: Rjeavanjem slijedeeg sistema jednaina dobiemo koordinate
presjenih taaka prave i parabole:
2x-y+2=0
y=2x+2
y=2x+2
y=2x+2
yi=3, y2=6
y2=18x => (2x+2)2=18x => 4x2+8x+4-18x=0 =>2x2-5x+2=0 => x 1=-^ ,x2=2.
Presjene take su S i(^ ,3) i S2(2,6).

Odredimo tangente u takama S, i S2 i njihove koeficijente pravca k| i k2:
6y = 9(x+2)
=>
3x-2y+6=0
=>
3y = 9(x+-^-)
=>
3x-y+-^-=0
=>
Neka je ugao izmeu tangenti a. Tad a vrijedi:

90
ki= |
k2= 3 .
tgtx= p = ------~r~ =-pr =

. Zato je: logtgoHog3-logl 1 =
\ + k2k{
1+ 3 .1
11
11
2
= 0,47712-1,04139 = 9,43573-10, pa je
a = 1 5 1 5 .
3.443. Koliko je ugao izmeu parabole y2=9x i hiperbole 3x2-y2= l2 ?
Rjeenje: Rijeimo sistem jednaina
y2=9x
y2=9x
y2=9x
x=4, y=6
3x2-y2=12 => 3 x2-9 x- 12=0 => x2-3x-4=0 =>
x=4, y= -6 .
Presjene take su M(4,-6) i N(4,6).
9
3
Tangenta parabole u taki N(4,6) je: 6y= (x+4) => 4y=3x+12 => ki=.
Tangenta hiperbole u taki N(4,6) je: 12x-6y=l2 => 2x-y-2=0 => k2=2 .
Ako ugao izmeu tangenata oznaimo sa a, tada vrijedi:
2
1
Irlr
1
1
2
= ------= - . logtga=log => logtga=logl-log2 =>
14r^2
|^2
4
2
logtga=-log2 => logtga= -0,30103 => logtga=9,69897-10 =>a=2633'56".
tg a =
3.444.U kojoj taki je tjeme parabole koja prolazi takama A(3,4), B(9,10) i
C(9,-2), a ima osu paralelnu sa x-osom?
Rjeenje: Jednaina traene parabole ima oblik (y-yo)2 = 2p(x-x0) , pri emu su
(xo,yo) koordinate tjemena parabole.
Koordinate svake take koja lei na paraboli zadovoljavaju njenu jednainu,pa
vrijedi:
(y-yo)2 = 2p(x-x0)
(4-yo)2 = 2p(3-x0)
(4-y0)2 = 2p(3-x0)
(y-yo)2 = 2p(x-x0)
(10-y0)2 = 2p(9-Xo)
(10-y0)2 = 2p(9-x0)
(y-yo)2 = 2p(x-x0) =>
(-2-y0)2 = 2p(9-x0) => (10-y0)2 = (-2-y0)2 =>
(4-y0)2 = 2p(3-Xo)
(10-yo)2=2p(9-Xo)
yo = 4
=>
0 = 2p(3-x0)
36=2p(9-x0)
y0=4
=>
x0 = 3
p=3
y0 = 4.
Koordinate tjemena parabole su (3, 4).

3.445.Jednaina krive linije u koordinatnom sistemu xOy je
9x2-24xy+16y2-62x+41y+54=0.
Odrediti jednainu iste krive u koordinatnom sistemu koji nastaje :
a) translacijom datog sistema tako daj e 0 '( 1,-1) novi koordinatni poetak.
91
b) nakon izvrene translacije (pod a ) ),rotacijom oko take O' za ugao a za koji
3
je tg a = .
Rjeenje:a) Neka je X!0'yi sistem dobijen translacijom datog xOy.Tada vrijedi
x=xi+l , y=yr l .
Uvrtavanjem gornjih vrijednosti u datu jednainu krive dobijamo:
9(x,+1)2-24(x,+1)(y,-l)+l6(yr 1)2-62(Xl+ 1)+41(y,-1)+54=0 ,
9(x12+2x1+l)-24(x,y1-x1+y1-l)+16(y12-2y,+l)-62x,-62+41y,-41+54=0 ,
9xi2+18xi+9-24x1y 1+24x1-24y1+24+16yi2-32yi+16-62xr 62+41yi-41+54=0
9x12-24xiyi+16yi2-20x1-15yi=0 .
b) Rotirajmo sistem xiO'yi oko O' za ugao a.Neka je novi sistem x'0'y'.Tada
vrijedi:
x t = x'cosa - y'sina
,
yi = x'sina + y 'c o s a .
3
3
4
Iz uslova tga= ,odreujemo s in a = - i c o s a = j ,pa gornje jednaine postaju:
4 , 3 ,
X) = x - y
5
5
Dalje, dobijamo:
3 , 4 ,
yi = - x + y .
5
5
1 5 [-x + - y '] = 0 ,
5
5
~ (4x'-3y')2-
(4x-3y')(3x+4y')+ ^ (3x'+4y')2-4(4x'-3y')-3(3x+ 4y') = 0 ,
9(4x'-3y)2-24(4x'-3y')(3x+4y')+16(3x+4y')2-100(4x'-3y')-75(3x+4y')=0 ,
9( 16x'2-24xy'+9y2)-24( 12x2+ 16x'y'-9xy-12y'2)+16(9x,2+24xy'+16y2) -100(4x'3y')-75(3x'+4y')=0 ,
144x'2-216xy+8 ly,2-288x2- 168x'y'+288y'2+l 44x'2+3 84x'y'+256y'2-400x+300y'225x'-300y'=0 ,
625y'2 - 625x' = 0 i konano , y'2 = x'.
Vidimo daj e data kriva parabola ija je jednaina u koordinatnom sistemu x'0'y'
predstavljena gornjom relacijom.
3.446.Data je jednaina parabole oblika y2=2px.Odrediti parametar parabole:
a) y2=10x
b) y2=6x
c )y 2=12x
3.447.Napisati jednainu parabole y2=2px ako je poznat poluparametar p:
a) p=2
b) p=8
c)p=16
3.448.Napisati jednainu parabole y2=2px ako je rastojanje njene ie (fokusa)
od tjemena jednako 4.
3.449.Napisati osnu jednainu parabole koja prolazi kroz datu taku:
a) P(9,6)
b)M (5,3)
c)D (-l,3).
92
3.450.Ako je parabola simetrina u odnosu na y-osu i prolazi takom M(l,l),

kako glasi njena jednaina?
3.451.Parabola je simetrina u odnosu na y-osu i prolazi takom D(4,-2).
Napisati jednainu parabole.
3.452.Napisati jednainu parabole ako su koordinate fokusa F(4,0),a jednaina
direktrise x+4=0.
3.453.Napisati jednainu parabole koja ima fokus u taki F(0,-3) i prolazi kroz
koordinatni poetak,ako je osa parabole y-osa.
3.454.Data je parabola y2=5x.Nai take parabole ije je rastojanje od fokusa
jednako 4.
3.455.Fokus parabole y2=2px nalazi se u presjenoj taki prave 2x-5y-8=0 i
apscisne ose. Napisati jednainu parabole.
3.456.Napisati jednainu parabole s tjemenom u koordinatnom poetku,ako:
a) se parabola nalazi u gornjoj poluravni simetrino u odnosu na osu
ordinata i ima parametar 2p=4,
b) se parabola nalazi u donjoj poluravni simetrino u odnosu na osu
ordinata i ima parametar 2p=6,
c) se parabola nalazi u desnoj poluravni simetrino u odnosu na apscisnu
osu i ima parametar 2p=3,
d) se parabola nalazi u lijevoj poluravni simetrino u odnosu na apscisnu
osu i ima parametar 2p=5.
3.457.*Napisati jednainu parabole ije se tjeme nalazi u taki A(-4,5),a ima
fokusu taki F(-2,5). Napisati jednainu njene ose i direktrise.
3.458.Odrediti fokus i jednainu direktrise parabole y2=24x.
3.459.Odrediti taku M parabole y2=20x koja je od fokusa udaljena za 12.
3.460.Nai take presjeka parabole y=4x i prave:
a)y=x
b) x+y=0
c) x-2y+4=0
d)3x-2y+l=0.
3j4(LUOdrediti take presjeka prave x+y-3=0 i parabole x2=4y.
3.462.0drediti take presjeka prave 3x+4y-12=0 i parabole y2= -9x..
3.463.Za koje vrijednosti parametra k prava y=kx+2 :
a) sijee parabolu (y2=2px) b) dodiruje parabolu c) prolazi van parabole?
3.464.Izvesti uvjet da prava y=kx+n dodiruje parabolu y2=2px.
3.465.Kroz take A(2,y>0) i B(18,y<0) parabole y2=8x povuena je sjeica.
Napisati jednainu sjeice.
Napisati jednainu tangente date parabole u datoj taki T:
3.466.a) y2=6x, T(0,0).
b) y2=10x, T(10,10)
c) y2=4x, T(l,-2)
3:467.a);,y2=4x , T( 1,2).
b) y2=x, T( 1,-1 )
c) y2= -8x, T(-2,-4)
3.468.a) x2=6y , T ( 2 , | ).
b) x2=4y , T(2, 1)
c) x2=8y , T ( - 2 ,|) .
^ 3.469.Napisati jednainu tangente parabole y2=3x koja je paralelna sa pravom

x-4y+8=0 .
93
OJ OJ OJ OJ OJ
3.470. Odrediti jednainu tangente parabole y2=8x koja je paralelna sa

pravom 2x+2y-3=0.
3.471. Napisati jednainu tangente parabole y2=16x koja je normalna na
pravoj x+2y-5=0 .
3.472. Napisati jednainu tangente parabole x2=16y koja je normalna na
pravoj 2x+4y+7=0.
3.473.'Napisati jednainu tangente parabole y2=24x koja je povuena iz
v-
take P(3,9).
3.474. Napisati jednainu tangente parabole y2=36x koja je povuena iz
take A(2,9).
3.475. Takom A(5,9) povuene su tangente na parabolu y2=5x.Odrediti
jednainu tetive koja spaja take dodira.
3.476. U presjenim takama prave 2x-y+2=0 i parabole y2=18x povuene su
tangente na parabolu.Izraunati ugao izmeu tih tangenti.
3.477. Iz take P(-3,12) povuene su tangente na parabolu y2=10x.Izraunati
rastojanje d, take P od prave koja prolazi takama dodira.
,478,Odrediti presjene take elipse 9x2+4y2=900 i parabole y2=24x.
.479,Odrediti presjene take hiperbole x2-4y2= -20 i parabole y2=3x.
.480.Odrediti presjene take parabola y=x2-2x+l i x=y2-6y+7.
.481.Odrediti take presjeka krivih y2=12x i 16x2+25y2=400.
,482.Centar krunice se poklapa sa fokusom parabole y2=8x.Krunica dodiruje
direktrisu parabole.Napisati jednainu krunice i odrediti koordinate taaka
presjeka krunice i parabole.Nacrtati crte.
3.483.Nai najkrae rastojanje parabole y2=64x od prave 4x+3y+46=0.
20
3.484.Odrediti jednaine zajednikih tangenata krivih y2=I^ -x i
20x2+45y2=900.
3.485.Pod kojim uglom se sijeku krunica x2+y2-3x+7y-48=0 i parabola y2=4x
3.486.Nai jednainu prave koja prolazi fokusom parabole y2=12x i na kojoj
parabola odsijeca tetivu duine 16.
3.487.U parabolu y2=4xje upisan jednakokraki trougao ija osnovica lei na
pravoj y=x-3. Odrediti koordinate vrhova trougla.
3.488.Nai geometrijsko mjesto taaka iz kojih se parabola y2=2px vidi pod
pravim uglom.
3.489.*Nai geometrijsko mjesto sredita krunica koje prolaze kroz datu taku
i dodiruju datu pravu.
3.490.*Nai geometrijsko mjesto centara krunica koje dodiruju y-osu i
krunicu x2+y2= l.
94
3.491 ,*Iz fokusa parabole y2=24x pod otrim uglom a prema x-osi usmjerenje
zrak svjetlosti koji se od parabole odbija.Napisati jednainu prave po
3
kojoj se kree odbijeni zrak ako je tg a = .

3.492.*Iz fokusa parabole y2=12x pod otrim uglom a prema x-osi usmjerenje
zrak svjetlosti koji se od parabole odbija.Napisati jednainu prave po kojoj
3
se kree odbijeni zrak ako je tgoc= .
KRIVE DRUGOG REDA - RAZNI ZADACI
3.493.Odrediti geometrijsko mjesto sredita svih krunica koje dodiruju date
krunice
x2+y2=9 i (x-5)2+y2=4 izvana.
3.494.Dokazati:Ako normala u svakoj taki elipse prolazi sreditem elipse,elipsa
je krunica.
3.495.0drediti sredite,tjemena,ekscentricitet i fokuse elipse
4x2+9y2+ 16x-18y-11=0.
3.496.Odrediti jednainu elipse ije su ose 2a=8 i 2b=4,sredite u taki S(2,-3),a
velika je osa paralelna sa x-osom.
3.497.Koordinatni poetak O je translatiran u taku 0 '( 1,-2).Odrediti jednainu
krive x2+2y2-2x+8y+8=0 u novom koordinatnom sistemu.
3.498.Ako se koordinatni sistem xOy translatira tako da se koordinatni poetak
nae u taki 0'(-5,l),odrediti jednainu krive y2=2x u novom sistemu.
3.499.Odrediti translaciju koordinatnog sistema xOy,tako da kriva
x2+4xy+y2-6x-3=0 u novom sistemu ima jednainu u kojoj nema
linearnih lanova.
3.500.Isto kao u prethodnom zadatku za krivu: x2+xy-3x-y+l=0 .
3.501.Koju translaciju koordinatnog sistema xOy treba izvriti da bi jednaina
elipse x2+5y2-8x+l 1=0 prela u kanonski oblik?
3.502.Napisati jednainu krive 52x2-72xy+73y2 = 225 u koordinatnom sistemu
koji nastaje rotacijom datog oko koordinatnog poetka za ugao a za koji
3
je tg 3.503.Data je jednaina parabole y=2x2+6x+7.Napisati ovu jednainu u
kanonskom obliku (y2=2px).Nai rastojanje od fokusa do direktrise.
3.504.Odrediti jednaine krivih:
a) 12x2+12xy-4y2=l
b) 6x2-4xy+3y2=2
c) 2xy=l ,
u koordinatnom sistemu koji nastaje rotacijom datog tako da jednaine ne
sadre lan sa xy.
Rijeiti date kvadratne nejednaine:
3.505. x2+y2< l.
3.506. x2+y2>9
3.507.(x+2)2+(y-3)2<16
3.508. (x+2)2+(y-3)2>16
3.509. x2+y2+8x-2y+l>0.
3.510. x2+3y2<9
3.511. x2+9y2>27
95
Rijeiti sistem nejednaina:

3.512.a) x2+y2< l i (x-3)2+y2>4.
b) x2+y2<9 i (x+2)2+y2> l.
3.513.a) x2+y2-4<0 i (x -l)2+y2-4>0.
b) x2+y2-4x-5<0 i x2+4y2>4.
3.514.* Zadane su krive x2+y2=2 i y2=8x.Nai:
a) jednaine njihovih zajednikih tangenata,
b) duinu tangente izmeu taaka dodira.
3.515.* Zadane su krive 3x2-y2=12 i y2=16x.Nai jednaine njihovih
zajednikih tangenata.
3.516.* Kako glasi jednaina krunice koja prolazi ishoditem i dodiruje
krunicu
(x-4)2+(y-4)2=4 u taki M(4,2)?
3.517.* Kako glasi jednaina krunice koja dodiruje x-osu u ishoditu i dodiruje
krunicu (x-6)2+(y-13)2=25 ?
3.518.* Elipsa prolazi kroz take A(6,4) i B(8,3),a parabola kroz taku C(3,6).
Kojim takama prolaze obje krive?
3.519.* Normala elipse dijeli apscisu take dodira u odnosu koji je stalan i
jednak e2:a2. Dokazati !
3.520.* Kako se odnose povrine odsjeaka koje prava y=4 odsijeca na krugu
K (3,l, V l8 )?
3.521.* Odrediti geometrijsko mjesto sredina dui koje spajaju proizvoljnu
taku hiperbole 9x2-16y2=144 sa koordinatnim poetkom.
3.522.* Odrediti geometrijsko mjesto taaka u ravni iji je odnos rastojanja od
take M(5,0) i prave 5x=l 6 jednak
3.523.* U trouglu ABC dati su vrhovi A(-3,0) i B(3,0).Uglovi na osnovici

zadovoljavaju relaciju tg a tgB= -4. Koju krivu opisuje vrh C? Odredi
jednainu te krive?
96

Adem Huskić Matematika III

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Adem Huskić Matematika III

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Izdava:

IP SVJETLOST" d.d. Sarajevo

Doc.. dr. efket ARSLANAGI

CIP - Katalogizacija u publikaciji

Strogo je zabranjeno svako kopiranje, umnoavanje i pretampavanje ovog udbenika u cjelini

__________________ Osnovni trigonometrijski identiteti:________________

1+ tg2a = - ,a * (2& + l),

Izraavanje vrijednosti trigonometrijskih funkcija preko jedne od njih:

Svoenje trigonometrijskih funkcija na prvi kvadrant:

; tg(a-B) = 1-tgatgfi____________ ___________ 1+tgatgB

Trigonometrijske funkcije dvostrukog ugla (kuta):

cos2a = cos2a-sin2a = 2cos2a -l = l-2sin2a

rigonometrijs ce fun ccije trostrukog ugla:

1-cosa = +- sma . = + 1-cosa

Formule sniavanja stepena:

Izraavanje trigonometrijskih funkcija sina, cosa i tga preko tg

Funkcije inverzne trigonometrijskim funkcijama (glavne vrijednosti):

y=arccosx, ak ojex= cosy i 1 <

< 1 ; ( 0 < j ><7t).

y=arcctgx , ako je x=tgy

- > < x < + o ; ( 0<_y<7r) .

Osnovne veze meu funkcijama koje su inverzne trigonometrijskim:

arccosa = arcsin V i - a 2 = a rcctg ....i...... , |<^| c 1

=> x=arctga + krt , ke Z

Orijentirani ugao (kut).Radijan.

1.1. Stepeni i radijani

1.2. Trigonometrijska krunica

U trigonometrijsku krunicu ucrtaj uglove:

1.16.Konstruii otar ugao, a ako je:

Izraunati vrijednost izraza:

1.3. Definicije trigonometrijskih funkcija

1.23. Katete pravouglog trougla su a=6 i b=8.0dredi vrijednosti

1.28.a) 2sin + 4cos-----tg

Odrediti vrijednosti trigonometrijskih funkcija datih uglova (koristiti

.odrediti tga, sina i cosa..

1,44.0drediti vrijednosti ostalih trigonometrijskih funkcija pozitivnog otrog

1.45.Ako je tg a = -2, odrediti vrijednost izraza

1,48.0drediti vrijednost izraza t g 2a +

jl+ sin x + jl- s in x

Dokazati slijedee identitete:

1.5. Periodinost trigonometrijskih funkcija

1.83. Izraunati vrijednost izraza:

1.6. Parnost i neparnost trigomnometrijskih funkcija

1.7. Znaci trigonometrijskih funkcija

1.8. Trigonometrijske funkcije komplementnih uglova (kutova)

1.9. Svoenje na prvi kvadrant

Odrediti vrijednosti trigonometrijskih funkcija:

b) 100c/g2990 + 2 5 ig 2540 - 3 c o s 2 990

co s2 696 + ig (-2 6 0 )/g 5 3 0 - cos2 156

1.119.* Uprostiti izraz :

Nacrtati grafike datih trigonometrijskih funkcija:

b) y=cosx, y=2cosx, y= cosx

c) y=cosx, y=cos2x, y=2cos2x, y=2cos(2x+7t) 1.130. y=cosx , y=cos3x .

1.134.a) _y= 3sin

Koristei adicione formule,izraunati:

1.142.Ako je s in a = , sin B = , 0 < a < , < B < n ,odrediti :

1.144. Odrediti tg(a+P) i tg(a-P), ako je cos

< a < 2 n , 0 < (3 <

1.145. Odrediti sin(30-a), ako je tg a = i 180<a<270.

1.147. Odrediti tg(45+ a), ako je cosa= i 270<a<360.

1.150. Dokazati daje a+P=45, a k o je tg a = , tgp= , a i P su otri

otri pozitivni uglovi.

Izraunati vrijednosti datih izraza:

sin34 c o s2 3 ^ -sin 5 6 cosl24

__ Osnovni trigonometrijski identiteti:

; tg(a-B) = 1-tgatgfi__ _ 1+tgatgB