V cc c trng ca ch ngha x hi qua Cng lnh 1991 v Cng lnh 2011 ca ng

Cng sn Vit Nam

Hin nay, di s lnh o ca ng Cng sn Vit Nam, pht huy nhng thnh tu to ln t
c, nhn dn ta ang tip tc thc hin cng cuc i mi ton din, y mnh cng nghip ha,
hin i ha t nc nhm a nc ta pht trin theo nh hng x hi ch ngha. V vn ny,
ti i hi ln th XI, ng ta khng nh: ''i ln ch ngha x hi l kht vng ca nhn dn ta, l
s la chn ng n ca ng Cng sn Vit Nam v Ch tch H Ch Minh, ph hp vi xu th
pht trin ca lch s1. C th ni, nhn thc ca ng Cng sn Vit Nam v ch ngha x hi v
con ng i ln ch ngha x hi Vit Nam ngy cng su sc v c th hn; trong , lun c s
k tha, b sung, pht trin v hon thin dn qua tng giai on. Trong bi tham lun ny, chng ti
ch xin cp n mt vn - s pht trin nhn thc ca ng v cc c trng ca ch ngha x
hi Vit Nam qua so snh gia Cng lnh xy dng t nc trng thi k qu ln ch ngha x
hi c thng qua ti i hi VII (1991) v Cng lnh xy dng t nc trong thi k qu ln
ch ngha x hi (b sung, pht trin nm 2011) c thng qua ti i hi XI (2011).
Nh chng ta bit, cho n trc khi tin hnh cng cuc i mi ton din t nc, Vit Nam
tri qua chng ng hn 10 nm xy dng ch ngha x hi trn phm vi c nc. Ban u, s
nghip xy dng ch ngha x hi theo m hnh Xvit min Bc cng t c nhng kt qu
nht nh v c ng gp quan trng vo thng li ca cuc khng chin chng M cu nc. Tuy
nhin, do nhiu nguyn nhn khc nhau c ch quan ln khch quan, m hnh ch ngha x hi m
chng ta t nhiu k vng c th lm thay i v cht ton b i sng x hi trn mi lnh vc
khng din ra nh mong mun. Tri li, vo giai on cui nhng nm 70 u nhng nm 80 ca th
k XX, nn kinh t - x hi nc ta ri vo tnh trng khng hong, lm pht, i sng nhn dn ht
sc kh khn.
Trc tnh hnh , vi tinh thn ''nhn thng vo s tht, nh gi ng s tht, ni r s tht'', i
hi VI ca ng Cng sn Vit Nam nghim tc ph bnh v t ph bnh, xc nh r bn bi hc
quan trng, trong c bi hc v s tn trng v hnh ng theo quy lut khch quan. Trn c s
, khng nh cn thit phi tin hnh cng cuc i mi ton din t nc di s lnh o ca
ng. i hi VI l mc quan trng nh du ng li i mi ton din ca ng, m ra mt giai
on pht trin mi ca t nc trong tin trnh xy dng v bo v T quc Vit Nam x hi ch
ngha.
C th ni, vic xc nh m hnh ch ngha x hi l mt trong nhng vn l lun c bn v rt
phc tp, khng ch mt ln l xong m phi lun c s b sung v pht trin. Trc y, trong l lun
v ch ngha x hi khoa hc, cc nh sng lp ch ngha Mc cng mi ch a ra mt s phc ha
c bn c tnh d bo v c trng ca ch ngha x hi da trn s phn tch ca cc ng v cc
hnh thi kinh t - x hi m loi ngi tri qua trong lch s, c bit l hnh thi kinh t - x hi t
bn ch ngha. Thm na, cc nh sng lp ch ngha Mc cng cha bao gi khng nh rng ch
ngha x hi ch c mt m hnh duy nht. Thc tin pht trin ca ch ngha x hi cho thy, ngoi
nhng c trng bn cht chung, ''m hnh ch ngha x hi m mt quc gia c th no hoch
nh v thc hin bao gi cng mang trong n nhng nt c th v lch s, vn ha, dn tc ca
quc gia 2.
Theo , c th khng nh rng, cc nh kinh in ca ch ngha Mc c cng lao to ln trong
vic a ch ngha x hi t khng tng tr thnh mt l lun khoa hc. Ni cch khc, C.Mc,

Ph.ngghen v V.I.Lnin xy dng nn c s l lun khoa hc cho s ra i ca mt ch x

hi mi ch ngha cng sn, m giai on u l ch ngha x hi. X hi mi y mi quc gia dn
tc c hnh hi nh th no l do s vn dng, pht trin v sng to ca nhng ngi cng sn v
nhn dn dn lao ng mi nc trn c s c im lch s - c th ca mnh.
i vi Vit Nam, nh chng ta bit, xy dng ch ngha x hi l mt s nghip y kh khn,
cha tng c tin l trong lch s dn tc. Chnh v vy, trong qu trnh lnh o nhn dn thc hin
cng cuc i mi v xy dng t nc theo nh hng x hi ch ngha, ng lun kt hp
nhn thc, nghin cu l lun vi th nghim v tng kt thc tin xy dng, b sung v hon
thin tng bc m hnh ch ngha x hi Vit Nam.
Da vo vic nhn thc li mt cch y v ng n cc quan im ca ch ngha Mc - Lnin
v t tng H Ch Minh v ch ngha x hi, kt hp vi nhng kinh nghim ca th gii v thc
tin xy dng ch ngha x hi ca nc ta, c bit l t khi tin hnh cng cuc i mi (1986),
trong Cng lnh xy dng t nc trong thi k qu ln ch ngha x hi c thng qua ti i
hi VII (1991), ng xc nh m hnh x hi x hi ch ngha Vit Nam gm 6 c trng c bn
nht:
1/ Do nhn dn lao ng lm ch;
2/ C mt nn kinh t pht trin cao da trn lc lng sn xut hin i v ch cng hu v cc
t liu sn xut ch yu;
3/ C nn vn ho tin tin, m bn sc vn ho dn tc;
4/ Con ngi c gii phng khi p bc, bc lt, bt cng, lm theo nng lc, hng theo lao
ng, c cuc sng m no, t do, hnh phc, c iu kin pht trin ton din c nhn;
5/ Cc dn tc trong nc bnh ng, on kt v gip ln nhau cng tin b.
6/ C quan h hu ngh v hp tc vi nhn dn tt c cc nc trn th gii 3.
chnh l nhng c trng bn cht hay mc tiu c bn ca ch ngha x hi Vit Nam m nhn
dn ta xy dng v hng ti di s lnh o ca ng Cng sn. T nhng bi hc v kinh
nghim thc tin xy dng ch ngha x hi theo ng li i mi, ng nh nhn nh ca ng
nu ra ti i hi ln th X, nhn thc ca chng ta v ch ngha x hi v con ng i ln ch
ngha x hi ngy cng sng t hn, h thng quan im l lun v cng cuc i mi, v x hi x
hi ch ngha v con ng i ln ch ngha x hi Vit Nam hnh thnh trn nhng nt c bn
nht. Sau 25 nm tin hnh cng cuc i mi ton din t nc v 20 nm thc hin Cng lnh
xy dng t nc trong thi k qu ln ch ngha x hi (Cng lnh 1991), ng Cng sn Vit
Nam thy rng cn thit phi c mt cng lnh mi ph hp vi tnh hnh v nhim v mi trn c
s k tha, sa i, b sung v pht trin Cng lnh 1991. Cng cn nhn mnh rng, nhm pht
huy tinh thn trch nhim v s ng gp tr tu ca ton ng, ton qun v ton dn, bn d tho
cng lnh mi c a ra tho lun, gp mt cch cng khai, rng ri v dn ch trc khi
trnh i hi XI ca ng Cng sn Vit Nam (3/2011) thng qua.
Trong Cng lnh xy dng t nc trong thi k qu ln ch ngha x hi (b sung, pht trin
nm 2011) c thng qua ti i hi XI, ng Cng sn Vit Nam khng nh: X hi x hi ch
ngha m nhn dn ta xy dng l mt x hi:

l/ Dn giu, nc mnh, dn ch, cng bng, vn minh;

2/ Do nhn dn lm ch;
3/ C nn kinh t pht trin cao da trn lc lng sn xut hin i v quan h sn xut tin b ph
hp;
4/ C nn vn ho tin tin, m bn sc dn tc;
5/ Con ngi c cuc sng m no, t do, hnh phc, c iu kin pht trin ton din;
6/ Cc dn tc trong cng ng Vit Nam bnh ng, on kt, tn trng.
7/ C Nh nc php quyn x hi ch ngha ca nhn dn, do nhn dn v nhn dn do ng Cng
sn lnh o;
8/ C quan h hu ngh v hp tc vi cc nc trn th gii.
Nh vy, so vi Cng lnh 1991, m hnh x hi x hi ch ngha Vit Nam trong Cng lnh xy
dng t nc trong thi k qu ln ch ngha x hi (b sung, pht trin nm 2011) c mt s
iu chnh quan trng.
Thc ra, mt s iu chnh mi trong Cng lnh 2011 v c trng ca ch ngha x hi so vi trong
Cng lnh 1991 c nu ra t i hi X ca ng (2006). Nu trong Cng lnh 1991 ch a
ra 6 c trng ca ch ngha x hi th trong vn kin i hi i biu ton quc ln th X, ng ta
xc nh 8 c trng c bn ca ch ngha x hi Vit Nam. l:
1/ X hi x hi ch ngha m ng, Nh nc v nhn dn ta xy dng l mt x hi dn giu, nc
mnh, cng bng, dn ch, vn minh;
2/ Do nhn dn lm ch;
3/ C nn kinh t pht trin cao da trn lc lng sn xut hin i v quan h sn xut ph hp vi
trnh pht trin ca lc lng sn xut;
4/ C nn vn ho tin tin, m bn sc dn tc;
5/ Con ngi c gii phng khi p bc, bt cng, c cuc sng m no, t do, hnh phc, pht
trin ton din;
6/ Cc dn tc trong cng ng Vit Nam bnh ng, on kt, tng tr, gip nhau cng tin b;
7/ C Nh nc php quyn x hi ch ngha ca nhn dn, do nhn dn, v nhn dn di s lnh
o ca ng Cng sn;
8/ C quan h hu ngh v hp tc vi cc nc trn th gii 4.
Theo , c trng th nht v th by c b sung mi hon ton v trong mt s c trng khc
(c trng th hai, ba v nm) c s iu chnh nht nh v thut ng (ng nhin s thay i v
thut ng dn ti s thay i v ni dung).
Nh vy, khng c ngha l phi n Cng lnh 2011 ng Cng sn Vit Nam mi c s iu
chnh, b sung cc c trng ca ch ngha x hi; tri li, cng vi s pht trin ca cng cuc i

mi, ng c nhng nhn thc ngy cng su sc v ch ngha x hi ph hp hn vi thc tin

cuc sng, kp thi b sung v hon chnh dn quan im, ng li v ch ngha x hi. c bit,
nh trn va cp, i hi X ca ng khng nh m hnh ch ngha x hi Vit Nam bao
gm 8 c trng. iu mun ni ln rng, mt s im mi v cc c trng ca ch ngha x hi
nu trong Cng lnh 2011 khng phi n i hi XI mi c b sung, m c iu chnh t
trc ; ng thi, nhng im mi trong Cng lnh 2011 khng ch mi so vi Cng lnh 1996,
m mt s chi tit (trong mt s c trng c th) cng mi hn so vi quan nim ca ng nu
trong i hi X.
Vy nhng b sung, iu chnh mi l g?
Th nht, so vi Cng lnh 1991, Cng lnh 2011 b sung hai c trng mi: 1/ Dn giu, nc
mnh, dn ch, cng bng, vn minhv 2/ C Nh nc php quyn x hi ch ngha ca nhn dn,
do nhn dn, v nhn dn do ng Cng sn lnh o. Trong Vn kin i hi X, hai c trng quan
trng ny cng c nu ra khi ni v ch ngha x hi m nhn dn ta xy dng. Song, trong c
trng th nht ca Cng lnh 2011, tiu ch dn ch c t trc tiu ch cng bng. Thc tin
cho thy, nc ta hin nay, dn ch v vic thc hin dn ch gi v tr v vai tr c bit quan
trng trong i sng x hi. Dn ch khng nhng l mc tiu, m cn l ng lc thc y s pht
trin kinh t - x hi theo hng pht trin nhanh v bn vng. Khi dn ch c bo m mi c th
ni n cng bng v n ln mnh, nhng iu mi th hin s vn minh.
Vic b sung c trng ''c Nh nc php quyn x hi ch ngha ca nhn dn, do nhn dn, v
nhn dn di s lnh o ca ng Cng sn'' th hin v tr c bit quan trng ca Nh nc
php quyn x hi ch ngha trong h thng chnh tr ca Vit Nam. Nh nc y thuc v nhn dn,
do nhn dn xy dng nn v hng ti phc v li ch ca nhn dn, l c quan quyn lc ca
nhn dn, do nhn dn, v nhn dn. Mc tiu cn bn ca cng cuc i mi ni chung, ca i mi
chnh tr v i mi h thng chnh tr ni ring nc ta chnh l xy dng nn dn ch x hi ch
ngha, pht huy quyn lm ch ca nhn dn. Vic xy dng nh nc php quyn x hi ch ngha
ca nhn dn, do nhn dn v v nhn dn l mt trong nhng iu kin tin quyt thc hin v
pht huy quyn lm ch ca nhn dn.
Th hai, nu Cng lnh nm 1991 xc nh x hi x hi ch ngha l x hi ''do nhn dn lao ng
lm ch'' th trong Vn kin i hi X v Cng lnh 2011, c trng th hai c iu chnh thnh
''do nhn dn lm ch''. R rng, khi nim ''nhn dn trong Vn kin i hi X c ni hm rng
hn so vi khi nim ''nhn dn lao ng'' c cp trong Cng lnh nm 1991. iu ny cho
php thc hin khi i on kt ton dn tc v huy ng sc mnh ca ton dn vo s nghip xy
dng v pht trin t nc theo nh hng x hi ch ngha.
Th ba, c trng th 2 trong Cng lnh nm 1991 ''C mt nn kinh t pht trin cao da trn lc
lng sn xut hin i v ch cng hu v cc t liu sn xut ch yu'' c Cng lnh
2011 b sung bng ''C nn kinh t pht trin cao da trn lc lng sn xut hin i v quan h
sn xut tin b ph hp''. iu ny l cn thit v ng n. Bi l, theo quan nim ca ch ngha
Mc - Lnin, quy lut v mi quan h bin chng gia lc lng sn xut v quan h sn xut l
xng sng ca mi hnh thi kinh t - x hi. Quan h s hu ch cng hu) khng ng nht
vi quan h sn xut. D ng vai tr ht sc quan trng, song quan h s hu cng ch l mt trong
3 yu t (quan h s hu, quan h qun l v quan h phn phi) cu thnh quan h sn xut. Cng
cn lu rng, i hi VI ca ng Cng sn Vit Nam rt ra mt trong nhng bi hc quan
trng v s ph hp ca quan h sn xut vi trnh pht trin ca lclng sn xut.

Th t, cm t ''c gii phng khi p bc, bc lt, bt cng trong c trng th t ca Cng
lnh 1991 (cm t c gii phng khi p bc, bt cng c trng th 5 ca m hnh ch ngha
x hi nu trong Vn kin i hi X) c Cng lnh 2011 lc b v xc nh l ''Con ngi c
cuc sng m no, t do, hnh phc, c iu kin pht trin ton din. Theo chng ti iu ny l hp
l. Bi l, s ''m no, t do, hnh phc'' ca con ngi cng bao hm ngha c gii phng
khi p bc, bc lt v bt cng.
Th nm, trong Cng lnh nm 2011 xc nh ''con ngi... c iu kin pht trin ton din'' (trong
Cng lnh 1991 vit: ''Con ngi... c iu kin pht trin ton din c nhn'', cng Vn kin i hi
X ghi ''con ngi ... c pht trin ton din''). Vic b sung cm t ''c iu kin l chnh xc th
hin trong ch ngha x hi s pht trin ca con ngi lun c to iu kin, ng thi phi cn
c vo trnh pht trin kinh t - x hi ca t nc.
Th su, trong c trng th 5 ca Cng lnh nm 1991 vit ''Cc dn tc trong nc bnh ng,
on kt v gip ln nhau cng tin b; trong Vn kin i hi X vit: ''Cc dn tc trong cng
ng Vit Nam bnh ng, on kt, tng tr, gip nhau cng tin b''. Trong Cng lnh nm 2011,
c trng ny c iu chnh thnh ''Cc dn tc trong cng ng Vit Nam bnh ng, on
kt, tn trng v gip nhau cng pht trin''. Vic thay thut ng ''tng tr'' bng thut ng ''tn
trng'' hon ton ng n v lm cho c trng ny c ni dung ton din hn (vi 4 tiu ch: bnh
ng, on kt, tn trng v gip nhau), bi thut ng ''tng tr v ''gip nhau (trong Vn kin i
hi X), v c bn, c ni dung nh nhau.
Th by, nu Cng lnh 1991 xc nh c trng th 6 ca ch ngha x hi Vit Nam l C quan
h hu ngh v hp tc vi nhn dn tt c cc nc trn th gii'' th trong Vn kin i hi ln th
X v trong Cng lnh 2011, n c din t mt cch chnh xc hn - ''C quan h hu ngh v
hp tc vi cc nc trn th gii''. Cm t ''vi cc nc trn th gii'' r rng rng hn cm t ''vi
nhn dn tt c cc nc trn th gii''. N th hin mi quan h hu ngh v hp tc ca Vit Nam
khng ch vi nhn dn cc nc, m cng vi nh nc, chnh ph v cc t chc phi chnh ph
ca cc nc trn th gii.
Mi kt qu nhn thc u do thc tin quy nh: Phi xut pht t thc tin v c chnh thc tin
kim nghim. l bin chng ca qu trnh nhn thc. c bit, vic xc nh ng v trng nhng
c trng bn cht, ct li ca ch ngha x hi - mt x hi hon ton mi v cha tng c tin l
trong lch s pht trin x hi ca dn tc ta, nh cch ni ca V.I.Lnin, ch c th da trn c s
tng kt kinh nghim thc tin xy dng ch ngha x hi ca hng triu ngi khi h bt tay vo
hnh ng. Hn na, thc tin lun vn ng, bin i khng ngng; do , l lun cng phi c s
thay i tng ng nhm phn nh ng thc tin, ph hp vi thc tin. Ngha l, s iu chnh, b
sung v pht trin nhng c trng ca ch ngha x hi cho st vi thc t khch quan lun l vic
lm cn thit v phi c tin hnh thng xuyn. cng chnh l ngha ca nguyn tc mang
tnh phng php lun m Ch tch H Ch Minh nu ra: l lun phi gn lin vi thc tin.