Professional Documents
Culture Documents
Buổi 3 ( cô dạy ) :
* trật tự thế giới : hai cực yalta( cũng bàn nhưng chiến tranh chưa kết thúc ) /yalta-postdam
( chiến tranh kết thúc ở châu âu r nên mới thực hiện r )
- Yalta :
+ chương trình 4 điểm : phi quân sự hóa , phi tập đoàn hóa , phi phát xít hóa , dân chủ hóa
+ vấn đề biên giới nước đức : lãnh thổ phía đông đức bị chia cắt 1 phần cho liên xô và balan , di
dân từ các khu vực đông đức về tây đức ( khoảng 6.5 triệu người đức )
+ vấn đề xét xử tội phạm chiến tranh
+ phiên tòa nuremberg( thành phố của đức mục tiêu răn đe , cảnh cáo khi tổ chức ở nuremberg ,
tội ác vô cùng lớn , tội diệt chủng ) ( 11/1945) xét xử tội phạm chiến tranh đức quốc xã
#Sau phiên tòa này còn có của pôn pốt khơ me đỏ
* Các cơ chế vận hành điều chỉnh trật tự thế giới
- Giải quyết vấn đề châu âu
- nước mĩ rút ra kinh nghiệm sau chiến tranh thế giới t1 ( khủng hoảng 29-33) đã thực hiện cs
kinh tế thế giới ( muốn lãnh đạo kinh tế nhưng tạm thời k lãnh đạo chính trị ) . mỹ xây dựng một
thiết chế kinh tế , nền kinh tế đó nước mỹ phải khống chế được , không xảy ra khủng hoảng . khi
đó mỹ đang rất mạnh mẽ về kinh tế
- Trụ cột thứ nhất vì giải quyết phi phát xít hóa ,.. để kiến tạo nên hai cực ianta
1. Cơ chế kinh tế
+ quỹ tiền tệ quốc tế ( IMF 1944 ) : hình thành với cơ chế hiệp đinh chung và thuế quan
+ ngân hàng tái thiết và phát triển quốc tế ( IBRD 1944 )
MÔN : LỊCH SỬ QUAN HỆ QUỐC TẾ HIỆN ĐẠI
+ hình thành tại cuộc họp tại thành phố bretton-woods( mỹ ) 7/1944
=> sau này một bộ phận của ngân hàng thế giới
+ hiệp định chung về thuế quan và thương mại ( GATT 1947) tại geneva
-> hệ thống bretton-woods : hàng loạt những hiệp ước về tài chính kinh tế ra đời
=> làm trụ cột sức mạnh kinh tế
!từ ngày có internet , chính phủ lo ngại về vc kiểm soát thông tin
2. Cơ chế chính trị : liên hợp quốc ( UN 1945 ) ( duy trì hb an ninh thế giới )
- Không có sự tham gia của liên xô , liên xô từ chối tham gia
- hội nghị san francisco nằm giữa giai đoạn yalta và postdam
- trên cơ sở kết quả của hội nghị yalta , liên xô , anh , mỹ quyết định triệu tập một hội nghị tại
san francisco .vào ngày 25/4/1945 nhằm dự thảo và thông qua hiến chương liên hợp quốc . hội
nghị diễn ra trong bối cảnh cuộc chiến tranh ở châu âu sắp bước vào hồi kết , quân đội liên xô đã
bao vây hoàn toàn berlin và liên quân anh mĩ đã tiến tới bờ sông Elbe ( đức ) , nước đức sắp sửa
đầu hàng
- Đặc điểm lúc đó : đại diện là đảng quốc dân đảng ở trung quốc của tưởng giới thạch ( thân
mỹ )
- mục đích ban đầu của liên xô , mỹ khi thành lập liên hợp quốc
+ liên xô : làm thế nào xây dựng cơ chế trong liên hợp quốc để đảm bảo lợi ích của liên xô => cơ
chế bỏ phiếu của đại hội đồng với hội đồng bảo an , liên xô đề nghị cơ chế bỏ phiếu khác biệt
của đại hội đồng , những gì thông qua đại hội đồng chỉ là nguyên tắc
+ mỹ :
# thứ 1 : liên xô cùng với mỹ , anh , pháp trung quốc là 5 ủy viên thường trực của HĐBA - cơ
quan quyền lục nhất , có quyền quyết áp dụng lệnh trùng phạt với một quốc gia nào đó
# thứ 2 . mọi nghị quyết then chốt của hội động bảo an được thông qua không phải bằng đa số
phiếu ( như đại hội đồng ) mà là bằng nguyên tắc đồng thuận hay còn được gọi là quyền phủ
quyết ( vecto ) . nghĩa là bắt buộc phải có sự đồng ý của 5 ủy viên thường trực của hội đồng bảo
an . quyền phủ quyết của mỗi quốc gia có thể được mỗi nước sử dụng nếu như họ cho rằng nghị
quyết đưa ra không phù hợp
- Mục đích chung : là công cụ chủ yếu điều chính chính trị thế giới
- liên xô tập trung chủ yếu vào việc giữ ảnh hưởng ở liên hợp quốc
- các thủ tục , điều lệ có lợi cho liên xô trong bối cảnh đó :
+ hội đồng bảo an : nguyên tắc bỏ phiếu đồng thuận
MÔN : LỊCH SỬ QUAN HỆ QUỐC TẾ HIỆN ĐẠI
-> bộ khung chính trị - pháp lý duy nhất đối với mĩ và liên xô trong giải quyết các vấn đề
thế giới
- nhiệm vụ chính của liên hợp quốc là ngăn chặn sự bùng nổ vũ trang giữa liên xô và mĩ ;
coi qhe ổn định giữa hai cường quốc là cốt lõi hòa bình
Một số vấn đề nảy sinh sau các hội nghị
1, sự ngờ vực lẫn nhau giữa các nước đồng minh về vấn đề đức và balan : lãnh thổ và bồi thường
2, mâu thuãn giữa anh + pháp và mĩ về cơ chế thác quản(cơ chế thác quản hình thành từ ctr t1
hội quốc liên đã bàn tuy nhiên không hiệu quả , mỹ và liên xô kiên quyết áp dụng mong muốn
thuộc điạ anh pháp được giải phóng, => phi thực dân hóa , tự do , dân chủ -> các nước độc lập là
tất yếu ) ( các vùng chưa biết thuộc về ai thì sẽ giành độc lập mà chưa có chính trị )ở liên hợp
quốc
3. Cơ chế thỏa thuận : các hiệp định , hiệp ước yalta, potsdam * trật tự cttgt2 đã có bước phát
triển với 3 trụ cột chính
? Vấn đề nào còn tiếp diễn ở hiện nay :
* thế giới năm 1945 và trật tự 2 cực
? Các nhân tố mới nào xuất hiện :
+ liên xô ; mĩ : vì thế và lực
- xuất hiện 2 siêu cường ( Mĩ và liên xô có sự vượt trội ) : “ là một phạm trù chính trị mới xuất
hiện từ năm 1945 nhằm gọi mĩ và liên xô - hai nước đứng đầu của phe thắng trận trong chiến
tranh thế giới thứ 2 . thất bại của phe phát xít và sự khuất phục hoàn toàn của hai nước đứng đầu
phe này là đức và nhật
* sức mạnh mềm
+ lầm đầu tiên phe phát xít đầu hàng vô điều kiện , thắng lợi tuyệt đối
+ về lực trở thành người anh hùng
=> lí giải khác nhau
+ sự thau đổi tương quan lực lượng trong qhqt
* Nước mĩ và chính sách đối với trật tự mới
- mĩ kiểm soát 12,5 triệu quân ; 1200 tàu chiến > 3.000 máy bay chiến lược ; độc quyền vũ khí
hạt nhân
-mĩ mở rộng ảnh hưởng ra bên ngoài ; 69 sư đoàn ở châu âu . và 26 sư đoàn ở châu á TBD
( 1945)
- hình thành một loạt các hiệp ước an ninh và các căn cứ quân sự ở khắp địa cầu
MÔN : LỊCH SỬ QUAN HỆ QUỐC TẾ HIỆN ĐẠI
-
Mĩ có 3 trụ cột chính Yếu tố kinh tế : sức mạnh kinh tế vượt trội hơn cả , mĩ theo đuổi chủ nghĩa
“ kinh tế quốc tế” hỗ trợ nó bằng quân sự , vượt trội quân sự vũ khí hạt nhân là duy nhất , sự hiện
diện của mỹ ngoài nước mỹ => muốn phổ quát năm 1945
*Siêu cường liên xô có mấy trụ cột: “ có tư duy toàn cầu” muốn mở rộng ảnh hưởng ra thế giới
+ Chấp nhận một cuộc chạy đua không cân sức
+ địa chính trị tương ứng : ảnh hưởng phía đông
+ 1949 : rất nhiều nỗ lực sản xuất thành công bom nguyên tử
+ bộ máy quân sự truyền thống lớn nhất
+ rất yếu về kinh tế
- liên xô “ một nước khổng lồ về quân sự nhưng lại nghèo về kinh tế”
- từ chối các nguồn lực từ mĩ , liên xô quay lại chinh sách tự lực
-> gặp khó khăn về kinh tế trong những năm sau đó
- có chính sách suy trì mức độ cao về mặt quân sự -> bộ máy quân sự lớn nhất thế giới
* tây âu
+ anh và pháp luôn là nhân tố chi phối quan hệ quốc tế trong suốt thòi cận hiện đại đã mất đi vai
trò cường quốc vai trò cường quốc hàng đầu và nhân tố chủ đạo vận hành quan hệ quốc tế từ
năm 1945
+ sự lệ thuộc vào mĩ về cả kinh tế lẫn chính trị
+ tây âu : đối diện với 2 khó khăn lớn : sự cáo chung của sức mạnh và quyền lực đế chê ; khó
khăn trong việc giải quyết quyền lực ở châu âu
=> 2 siêu cường làm thay đổi tương quan lực lượng trong qhqt
2 siêu cường k thể ngồi vs nhau vì khác mô hình , khác biệt tư tưởng , mục đích nguồn cơn chiến
tranh lạnh
Từ đó # trật tự hai cực ianta và chiến tranh lạnh ( 1947-1991)
- châu âu không có đủ sức duy trì trật tự thế giới : tinh thần và vật chất
- mĩ và liên xô vươn lên vị trí siêu cường
- một trật tự thế giới lần đầu tiên được xây dựng dựa trên :
+ ‘ cân bằng quyền lực” ngoài châu âu : mĩ và liên xô
+ “ cân bằng quyền lực” dựa trên SỨC MẠNH vũ trang của hai siêu cường
MÔN : LỊCH SỬ QUAN HỆ QUỐC TẾ HIỆN ĐẠI
+ ‘ cân bằng quyền lực” chuyển từ ở nội bộ châu âu sang việc ngăn chặn liên xô trên toàn cầu ,
chủ yếu bằng sức mạnh hạt nhân của mỹ
- trật tự thế giới “ hai cực “ được chính thức hình thành với những điểm khác biệt so với các TT
trước mặc dù vẫn dựa trên yếu tố “ CÂN BẰNG QUYỀN LỰC”
? Vì sao một xu hướng 2 cực xuất hiện và được thiết lập : trước ianta đều đa cực( các quốc gia có
sức mạnh tương đương không nước nào vượt trội )
? Những đặc điểm của trật tự hai cực
Liên hợp quốc vấn đề chính vẫn là thuộc địa có một cơ quản chỉ lo vấn đề này là quản thác
Buổi 4 : hội nghị fontainableau ( N2 )
Năm nay kỉ niệm 55 pháp - việt
+ bàn về cơ chế việt nam trong khối liên hợp pháp
Buổi 5
Buổi 6
Buổi 7 : chiến tranh lạnh ( 1947- 1991 )
* sự thiết lập một “ địa chính trị toàn cầu mới”
* “ khối đông tây” >< “ khối tây”
- sự thiết lập một “ địa chính trị toàn cầu mới”
- khối các nước nato
- khối các nước “ hiệp ước vacxava”
- khối các nước “ không liên kết”
- thế giới nhất , hai , ba xuất hiện năm 1952 , nhà nhân khẩu học pháp Alfred sauvy dùng từ “
thế giới thứ 3” không thuộc hai hệ thống nato và vacsxava và một cách tự nhiên , hai nhóm nước
đó trở thành “ thế giới thứ 1 và thế giới thứ 2
# chiến tranh lạnh là gì
- là thuật ngữ được người mĩ sử dụng lần đầu tiên , đưa ra vào năm 1947 nhằm diễn tả tình trạng
căng thẳng , đối đầu kéo dài trong quan hệ quốc tế giữa hai siêu cường liên xô mĩ và đồng minh
của họ
1. không có một xung đột quân sự nào diễn ra trực tiếp giữa 2 siêu cường song mối quan hệ và
kinh tế và ngoại giao hết sức căng thẳng
2. Sự đối đầu được thể hiện thông qua cược chạy đua vũ trang hết sức quyết liệt của hai bên về
cả vũ khí thông thường lẫn vũ khí hạt nhân
MÔN : LỊCH SỬ QUAN HỆ QUỐC TẾ HIỆN ĐẠI
3. Sự đối đầu còn được thể hiện trong hàng loạt các cuộc xung đột quân sự ở khắp các khu vực
trên thế giới . sự đối đầu giữa hai siêu cường được biểu hiện qua một nước đồng minh trung gian
4. Trong cuộc chiến này , sự căng thẳng giữa xô và mĩ không bị đẩy tới một xung đột quân sự
trực tiếp nào giữa hai nước đó chính là do mối dọa của một cuộc chiến tranh hạt nhân - chiến
tranh hủy diệt
=> bản chất của chiến tranh lạnh là một trạng thái căng thẳng mà qua đó mỗi siêu cường tìm
cách tăng cường vị thế của mình và làm suy yếu vị thế của đối thủ bằng cách sử dụng nhiều hình
thức và biện pháp khác nhau
# nguyên nhân ?
1. Nguồn gốc của chiến tranh
+ sự cạnh tranh đông - tây giữa hai cuộc chiến tranh
+ sự chia rẽ châu âu và chiến tranh thế giới t2
Cở sở chung
Những ys tưởng của việc hình thành hội quốc liên và liên hợp quốc
Sự cạnh tranh giữa 2 siêu cường trong chiến tranh lạnh
Sự trỗi dậy về sức mạnh kinh tế của các nước tây âu xu hướng dân tộc rất mạnh , không lệ thuộc
vào mĩ như giai đoạn đầu nữa , chủ nghĩa dân tộc sức mạnh
1.2 những phong trào ở châu á và sự thay đổi trong cục diện thế giới
MÔN : LỊCH SỬ QUAN HỆ QUỐC TẾ HIỆN ĐẠI
- 2 minh chứng cụ thể trên thế giới
+ phong trào ở châu á thể hiện rõ nhất ảnh hưởng của hai siêu cường về vấn đề độc lập dân tộc
và thống nhất lãnh thổ :
Trường hợp 1
Cách mạng in đô ( 45-48 ) Vào năm 45 đông nam á trong hội loạn thể hiện 2 trg hợp là nhà nước
non trẻ là in đô
Trường hợp 2
Cách mạng việt nam từ fontainebleau đến cuộc chiến tranh đông dương lần t1 ( 46-54)
Cách mạng việt nam từ fon... đến cuộc chiến tranh đông dương lần t1
Hội nghĩ posdam quyết định việc giải pháp đông dương bởi 2 lực lượng anh ( phía nam ) tưởng
giới r=thạch ( phía bắc)
? Sự phân chia này thể hiện gì về tương quan lực lượng
Thế hiện là anh giữ ảnh hưởng pháp mà thôi , ianta không có mặt
3 lực lượng lúc đó mỹ và liên xô , tq , chính phủ hồ chính minh , anh
MÔN : LỊCH SỬ QUAN HỆ QUỐC TẾ HIỆN ĐẠI
-> diễn ra chiến tranh lần t1 , chống pháp của ta gọi là cuộc chiến tranh đông dương lần t1
Chống mĩ là cuộc chiến đông dương lần t2
“ triều tiên và đông dương có ý nghĩa toàn thês giới”
Quan điểm của mỹ tại hội nghị giơnevơ
46-54 giai đoạn đối đầu căng thẳng nhất của mỹ và liên xô ở châu âu
Sự thay đổi trong chính sach của 2 siêu cường “ sự thay thế “ stalin hóa “ ở liên xô
=> 1/54 diễn ra cuộc gặp dầu tiên bộ trưởng ngoại giao 4 nước liên xô , mĩ , anh và đi đến thỏa
thuận cho việc triệu tập một hội nghĩ quốc tế về giỉa quyết vấn đề đông dương và triều tiên trong
năm
* phong trào không liên kết ( non .....) ( nam ) 1961
Hội nghị bandung ( In đô )
t4/55 hội nghị của các nước châu á và châu phi
29 quốc gia ( việt nam có cả miềnnam và bắc)
Ấn độ , trung quốc , indo đóng vai trò chủ chốt
Đến với bandung Trung quốc là “ người hùng bandung” - biểu tượng của sự chiến thắng của các
dân tộc bị áp bức chiến thắng chủ nghĩa thực dân
Thành lập 1961 ở belgrade ( nam tư cũ ở châu âu )
+ trung lập và phi thực dân hóa ( cơ bản cốt lõi tuyên thủ )
+ sự trung thành đối với chính sách không cam kết
+ tuyên bố havana 79
Tuyên bố hanvana đóng vai trò của việt nam trong đấy ( đọc )
+ việt nam chính thức tham gia vào 26/8/
Có 120 nước thành viên , 17 nước quan sát viên lớn thứ hai thế giới sau liên hiệp quộc
MÔN : LỊCH SỬ QUAN HỆ QUỐC TẾ HIỆN ĐẠI
? Có trong vấn đáp
MÔN : LỊCH SỬ QUAN HỆ QUỐC TẾ HIỆN ĐẠI
? Nam có quan điểm thế nào với trật tự hai cực
2. Tác động tới quan hệ quốc tế
-Liên Xô:
MÔN : LỊCH SỬ QUAN HỆ QUỐC TẾ HIỆN ĐẠI
+Khủng hoảng dầu mỏ ở Mỹ, Tây âu => phát triển khoa học
+Liên Xô: cho rằng mình k có khủng hoảng,Mỹ rất suy yếu nên kéo quân vào
Afghanistan (thay đổi chiến lược để gây ảnh hưởng ở các khu vực Mỹ mất
ảnh hưởng)
-Liên Xô tăng cường mở rộng ah ở nhiều kv hơn
-Mục tiêu: “hướng tới tăng cường và nâng cao ảnh hưởng của LX ở những kv
có lợi ích quốc phòng then chốt” trong tương quan cạnh tranh với Mỹ
+Thiết lập các cứ điểm/ điểm trung chuyển cho chiến hạm của LX
CHÂU Á:
-Căng thẳng giữa TQ và LX ngày càng gay gắt:
+1978 Lx tăng cường mở rộng ah ở ĐNA: VN tham gia vào khối SEV và
Hiệp ước hữu nghị Xô- Viết được ký kết
“Hiệp ước hợp tác toàn diện giữa 2 đồng minh thân thiết”
+1979 Đặng Tiểu Bình thăm Mỹ, chính thức thường hóa qh
+1979:Chiến tranh biên giới V-T: sự can thiệp gay gắt của M-T-LX
-Cuộc cải tổ của LX biến thành cuộc CM. Chính phủ các nước ĐÂ lầ sụp đổ
khối Đông tan rã từ 1989-1991
+Năm 1990 nước Đức thống nhất,
+1991: Hiệp ước Vacxaya và Tổ chức tương trợ kinh tế sụp đổ, khối Đ tan
vỡ.
-1985 Góc ba chốp nắm quyền ở LX đưa ra chính sách “Hòa hoãn” trở lại
Chính sách cơ bản trong nước: khôi phục lại “Tự do”
+Tự do chính trị: khôi phục lại nền dân chủ tự do (bầu cử)
+Tự do kinh tế: chính sách cải tổ, chấm dứt kinh tế tập trung
1991 LX chính thức sụp đổ
Nguyên nhân ?
1. Gorbachev muốn giữ mô hình Liên xô, chỉ tìm cách cải tổ
2. Ngay từ xuất phát điểm, mô hình xô viết đã bộc lộ những điểm yếu:
+ Tập trung sức mạnh kinh tế vào chạy đua vũ trang.
+ Sự khác biệt quá lớn về mức sống của người dân ở các nước 2 khối
Tây và Đông quá lớn
Nguyên nhân
• Khối Đông phải đối mặt với nhiều khó khăn khổng lồ về kinh tế, xã hội,
chính trị
• Các quốc gia của khối phía Đông trong thập niên 70 và 80 đã chậm lại dần
dần của nhịp độ tăng trưởng, lạm phát ngày một trầm trọng và sự gia tăng
đáng kể những món nợ khi mà nhiều quốc gia, đặc biệt là Liên Xô, phải đối
mặt với những khoản chi tiêu quân sự ngày một lớn.
• Sự vững chắc của khối phía Đông đã phải đối mặt với những thách thức
nghiêm trọng: Hungary, Ba Lan, Tiệp Khắc đã chống lại nó
Quan hệ Quốc tế. Tiến hành binh thường hoa Tây – Đông
MÔN : LỊCH SỬ QUAN HỆ QUỐC TẾ HIỆN ĐẠI
1. Kỹ với Mĩ Hiệp ước Washington nhằm hủy một số lượng lớn vũ khí hạt
nhân (1987) và rút hệ thống tên lửa tầm trung sự. 20 et Pershing khỏi châu
ÂU.
2. Dùng việc trấn áp bằng bạo lực các phong trào dân chủ trong nội khối
(1988)
HẬU CTL là bình thường hóa=> hợp tác=> cạnh tranh =>song phương=>
đa phương
Mỹ-Trung: đối đầu=>hòa hõa=>bình thường hóa=>hợp tác=>cạnh
tranh+hợp tác
ĐẶC ĐIỂM:
MÔN : LỊCH SỬ QUAN HỆ QUỐC TẾ HIỆN ĐẠI
MÔN : LỊCH SỬ QUAN HỆ QUỐC TẾ HIỆN ĐẠI
Buổi cuối cùng TOÀN CẦU HÓA TƯ DUY ĐÔI BÊN CÙNG CÓ LỢI
( TCH)
? Toàn cầu hóa tác động thế nào tới quan hệ quốc tế
Xích lại gần nhau hiểu nhau dễ dàng hơn , địa lý kp vấn đề
Sự phát triển công nghệ thông tin : tăng thứ khác biết
Thương mại dễ dàng , qtr buôn bán diễn ra nhanh hơn
Thay đổi cả chính trị
Mối quan hệ giữa các nước thì hiểu đc tác động của TCH
# hậu chiến tranh lạnh
Sức mạnh thông tin đóng vai trò quan trọng nhất trong TCH
=> sụp đổ nền ctr và kinh tế vì sao taoj ra dư luận mất lòng tin -> thông qua đầu tư kinh tế , thị
trg chúng khoán , nhiều nguồn khác nhau thông qua các trái phiêu
Kinh tế có thể ảnh hưởng về ctrij
so vs ctr lạnh thì mạnh hơn và nhanh hơn => ảnh hưởng lớn hơn
- xu hướng vận động của quan hệ quốc tế
? Một trật tự thế giới mới sẽ định hình như thế nào
Các xu hướng qhqt là do chính vânj hành thế giới nên nhiều quốc gia phải đi theo thích ghi tốt
nhất với xã hội
Tư duy được và mất thắng và thua ( trong chiến tranh lanh )
-Đặc điểm trong qhqt : là đàm phán để 2 bên khác xa nhau mục tiêu để nói
Trong ctr k có đối thoại
Đối thoại trước hợp tác
? Trật tự thế giới mơis có đản bảo tính “ công bằng “ và dân chủ”
- trong chiến tranh lạnh
- trật tự thế giới mới có đảm bảo tính “ công bằng” và “ dân chủ”
MÔN : LỊCH SỬ QUAN HỆ QUỐC TẾ HIỆN ĐẠI
Xu hướng dân chủ hóa đời sống , quốc tế dựa trên pháp luật
Nhu cầu mở rộng chủ thể trong quan hệ quốc tế
Tâpj hơpj lực lượng mới thông qua đối thoại và đàm phán
Truyền thông với vai trò
? Yếu tố nào đóng vai trò chủ chốt trong đe dọa an ninh toàn cầu
? Quốc gia nào đóng vai trò chính trong cạnh tranh toàn cầu