41.

ZNAAJ POKRETA U SPORTU

Predstavlja osnovno sredstvo kojim se ostvaruje rezultat na takmienju
42. PODJELA POKRETA
Translokacija
Pomeranje delova tela (segmenata) u prostoru, segmentarno kretanje
Transpozicija
Kretanje tela u prostoru sloenim pomeranjem pojedinih delova tela

43. KRETANJE
Izraava se fizikim veliinama duina , visina, brzina
44. OBLICI KRETANJA
KRITERIJUM-OBLIK PUTANJE ZAJEDNIKOG TEITA TIJELA ,
KAO I TEITA POJEDINIH NJEGOVIH SEGMENATA
TRANSLACIJE
SLOENO
PRAVOLINIJSKE
TRANSLACIJE
KRIVOLINIJSKE
ACIKLINA
TRANSLACIJE

ROTACIJE
PROIZVOLJNO
SA UNUTRANJOM
OSOM
SA SPOLJANJOM

CIKLINA

OSOM
NEPOKRETNA
OSA
ROTACIJE

POKRETNA
OSA
ROTACIJE
SLOBODNA
OSA
ROTACIJE

45. TRANSLATORNA KRETANJA

Translatorna kretanja su ona u kojima svi dijelovi tijela za isto
vrijeme prelaze isto rastojanje u istom pravcu.
U zavisnosti od oblika linije kretanja (trajektorije) dobijene povezivanjem
pojedinih taaka na tijelu tokom pomjeranja tijela u prostoru, razlikuju se
dve osnovne forme translacije : pravolinijska i krivolinijska

46. ROTACIONA KRETANJA

Rotacije su ugaona kretnje u kojima se tijelo kree po krunoj
putanji, pri emu svi dijelovi tijela, za isto vrijeme opisuju
koncentrine krugove.
Linija oko koje se odvija kretanje naziva se osa rotacije.
47. SLOENA KRETANJA
CIKLINA KRETANJA kada su unaprijed poznati kinetiki model, ritam i
frekvencija rotacionih kretnih stereotipa, koji proizvode linearne translacije
ACIKLINA KRETANJA ukoliko su kretanja uslovljena uticajem
okoline( reakcija, poloaj protivnika, oblik terena...)
48. PROIZVOLJNA KRETANJA
kada se tijelo kree po neodreenoj nepravilnoj putanji, pri emu
svaka taka tijela prelazi razliito rastojanje
49. MANIFESTNI MOTORIKI PROSTOR
Manifestni prostor, podrazumeva kretno ispoljavanje oveka dostupno
vizuelnim receptorima, neposredno mjerenju i ocjenjivanju.
Manifestni oblici ljudskog kretanja (ono tose vidi) zavise od nekih
skrivenih (latentnih) dimenzija(ono to se ne vidi) koje se ne mogu
eksplicitno sagledati
50. LATENTNI MOTORIKI PROSTOR
Latentni prostor, podrazumeva izvesne dimenzije i fizika svojstva
nedostupne direktnom merenju ali koje je mogue indirektno meriti .
Danas najprihvaeniji termin za latentni prostor motorikeje motorike
sposobnosti
51. TA KARAKTERIE PROCES VJEBANJA
U procesu vjebanja uzimaju se u obzir karakteristike stanja, potrebe i
mogunosti uesnika, a sam proces vjebanja karakteriu: STRUKTURA,
SADRAJ, OBIM, INTENZITET, SREDSTVA I KARAKTER RADA, koji
omoguavaju postizanje odreenih uticaja na organizam, u skladu sa
postavljenim planom

51a. TA INI STRUKTURU TRENANOG PROCESA

Makrociklus, mezociklus, mikrociklus, pojedinani trening.
MIKROCIKLUS se odnosi na strukturu malog trenanog ciklusa koji
uglavnom traje 7 dana, sastavljen je od trenanih cjelina sa jednim ili vie
treninga u toku dana. Postoji vie tipova mikrociklusa, njih odreuje
karakter, veliina i usmerenost trenanih optereenja, sredstava i metode
treninga. Tip mikrociklusa zavisi od cilja i zadataka sportskog treninga u
odreenom periodu makrociklusa.
MEZOCIKLUSI uglavnom traju mesec dana. Vie mezociklusa ini
strukturu perioda. Periodi su: pripremni, takmiarski i prelazni. Sva tri
perioda ine strukturu MAKROCIKLUSA (polugodinjeg ili godinjeg).
Svaki makrociklus u viegodinjoj sportskoj karijeri jednog sportiste,
predstavlja jedan segment, koji ima svoje ciljeve, zadatke iodreeni
sadraj koji se ostvaruje kroz periodizaciju, mezo i mikrocikluse.
Osnovni oblik organizacije treninga je svakako POJEDINANI TRENING.
Svaki trening mora imati jasan cilj, koji uvaava faze i periode pripreme,
uzrast, nivo treniranosti sportista, broj treninga u jednom danu ili
mikrociklusu, spoljanje uslove u kojima se trening sprovodi...Svaki trening
ima svoju strukturu koju ine tri dela treninga: uvodno-pripremni deo,
glavni deo, zavrni deo.
52. SREDSTVA TRENANOG PROCESA (vjebe)
Specicfina , optepripremna
SPECIFINA TRENANA SREDSTVA sadre u sebi takve pokrete koji su po
strukturi izvoenja, karakteru miinog neprezanja i aktivnosti
funkcionalnog sistema vrlo slini odreenoj sportskoj grani. OPTE
PRIPREMNA TRENANA SREDSTA usmerena su na poboljanje optih funkcija organizma i slue
kao temelj u stvaranju pravog majstorstva u datom sportu.
53. INTENZITET U PROCESU VJEBANJA
OBEZBJEUJE OSNOVNE PODSTICAJE ZA ADAPTACIJU ORGANIZMA NA VII STEPEN
FUNKCIONISANJA POJEDINIH SISTEMA I ORGANIZMA U CJELINI
TO VEI RAD U JEDINICI VREMENA INTENZITET JE VEI
KOD VJEBI KOJE SE IZVODE PROTIV OTPORA ILI VJEBI KOJE RAZVIJAJU VISOKU BRZINU
KORISTI SE POSTOTAK MAKSIMALNOG INTENZITETA U KOJEM 100% PREDSTAVLJA NAJBOLJI
REZULTAT
KOD VJEBI IZDRLJIVOSTI PROCJENJIVANJE INTENZITETA SE TEMELJI NA ENERGETSKOM
SASTAVU, I PRI TOME RAZLIKUJEMO MAKSIMALNI, SUBMAKSIMALNI, VELIKI, UMJERENI I
MALI INTENZITET.
54. OBIM RADA U PROCESU VJEBANJA

Obim u treningu je koliina izvrenog rada . Mjeri se u vremenskim,

duinskim , teinskim i brojanim jedinicama.

55. ODMOR U TRENANOM PROCESU

TRAJANJE PAUZE ODREUJE (UPOREDO SA INTENZITETOM) USMJERENOST TRENANOG
RADA Pauze mogu biti razliitog tipa
PUNA PAUZA-omoguava potpuni oporavak fizike radne sposobnosti do poetka sledeeg vjebanja
NEPOTPUNA PAUZA -sledei napor je u uslovima nepotpunog oporavka
SKRAENA PAUZA-napor koji slijedi sprovodi se u uslovima znaajno smanjene fizike radne
sposobnosti
PRODUENA PAUZA-traje due nego to je potrebno za potpuni
Pauza moe biti : Aktivna, pasivna, mjeovita
56. OPTEREENJE U PROCESU VJEBANJA

OPTEREENJE U TOKU PROCESA VJEBANJA PROIZILALI IZ INTENZITETA I

TRAJANJA PRIMJENJENIH SREDSTAVA
OPTEREENJE MOE BITI PROMJENJENO PROMJENOM INTENZITETA, OBIMA,
KAO I PAUZE
SPOLJANJU STRANU OPTEREENJA DEFINIU KVANTITATIVNE KARAKTERISTIKE
IZVRENOG RADA.
OBIM RADA (TRAJANJE NAPORA, DUINA DEONICE, BROJ PONAVLJANJA , BROJ TRENINGA,
BROJ TAKMIARSKIH NASTUPA) INTENZITET RADA (TEMPO KRETANJA, BRZINA KRETANJA)
UNUTRANJU STRANA OPTEREENJA SE IZRAAVA STEPENOM MOBILIZACIJE
FUNKCIONALNIH MOGUNOSTI ORGANIZMA SPORTISTE PRILIKOM TRENINGA ILI
TAKMIENJA
U TE POKAZATELJE SE UBRAJAJU : PULS, VELIINA PLUNE VENTILACIJE, MAKSIMALNA
POTRONJA KISEONIKA, LAKTATI U KRVI...
SPOLJANJI I UNUTRANJI POKAZATELJI SU POVEZANI I USLOVLJAVAJU JEDNI DRUGE
57. MIII

MIII IMAJU SPOSOBNOST PROMJENE SOPSTVENIH DIMENZIJA, ODNOSNO

GENERISANJA SILE PUTEM KOJE SE POKREU KOSTI I OSTVARUJE KRETANJE
Skraivanje(kontrakcija), oputanje(relaksacija), istezanje (elongacija)
Miina tkiva : Srano, glatko, popreno prugasto
SVAKI MII JE ORGAN KOJI SE SASTOJI OD VEZIVNOG TKIVA, MIINOG
TKIVA, NERAVA I KRVNIH SUDOVA.
VEZIVNO TKIVO PREKRIVA SVAKI MII INEI GA FUNKCIONALNOM
CELINOM. NASTAVLJA SE U TETIVU KOJA JE POVEZANA SA KOSTI
MIINO TKIVO SE SASTOJI OD SNOPA MiINIH VLAKANA
Miino vlakno sastoji se od : elijske membrane , protoplazme,
mitohondrije, jedra, sarkoplastini retikulum, miofibrili.
MIOFIBRILI
Ima ih od nekoliko stotina do nekoliko hiljada u miinom vlaknu.
Odgovorni za sposobnost kontrahovanja miinog vlakna.
Miofibrili, sastoje se od dve grupe proteina-aktina i miozina
Ovi proteini ostvaruju mehanizam miine kontrakcije

58 .GRADACIJA MIINE SILE

Motorna jedinica miina vlakna koja inervie jedan neuron
Male motorne jedinice sa 10 do 12 miinih vlakana
Velike motorne jedinice od nekoliko stotina, pa ak i preko 1000
U jednom miiu nalaze se i male i velike motorne jedinice
59. MEHANIZMI ZA GRADACIJU MIINE SILE
VRSTA AKTIVNIH MOTORNIH JEDINICA -kod malih i srednjih naprezanja aktivne su prevashodno
male i srednje, a kod velikih krupnije motorne jedinice
BROJ AKTIVNIH MOTORNIH JEDINICA -veliina ostvarene sile proporcionalna je broju angaovanih
motornih jedinica
SINHRONIZACIJA MOTORNIH JEDINICA zajedniko sinergijsko djelovanje

60. TIPOVI MIINIH VLAKANA

Vlakna sporog trzaja
Energija se dobija aerobnim putem (sporije)
Mala brzina kontrakcije ( dostizanje maks. Kontrakcije za 90-140ms)
Vie mioglobina i gua kapilarna mrea, veliki brj mitohondrija, prilagoena za dugotrajan rad.
Smanjena sposobnost uveanja (hipertrofije) pod uticajem treninga
Vlakna brzog trzaja

Energija se dobija preteno anaerobno

Velika brzina kontrakcije ( 40-88 ms)
Manje mioglobina i slabija kapilarna mrea ( beli miii)
Znaajna mogunost uveanja
Prilagoena za kratke eksplozivne pokrete
61. MEHANIKI INIOCI U MIINOJ KONTRAKCIJI
Kontraktilnost-osnovna mehanika sposobnost miia.
Sposobnost miia da se pod uticajem odreenih faktora skrauje i oputa
U normalnim uslovima svaki dio miia moe se skratiti odnosno istegnuti
za 2/3
svoje duine.
Razdraljivost sposobnost miia da na direktne ili indirektne spoljanje
drai reaguje kontrakcijom ( NPR udarac ekiem po tetivi kvadricepsa)
RASTEGLJIVOST-sposobnost miia da se izdui do izvesne mere, ne
prouzrukujui promenu u strukturi ( bez povrede)
ELASTINOST-sposobnost da se po prestanku djelovanja vrati u prvobitni
poloaj

VISKOZNOST-mehanika ali i fizioloka karakteristika. Stepen

ljepljivosti ili unutranji otpor slobodnom proticanju. to je vea
viskoznost, reakcija miia je sporija
MIINI TONUS-stalna napetost odreenog intenziteta u miiu.
Objanjava se dvojako: elastinou miia ( pasivna komponenta) i
konstantnim prisustvom kontrakcije odreenog broja miinih elija
(aktivna komponenta).
NERVNE ELIJE (NEURONI) imaju ulogu provodnika(konduktora) nadraaja
od receptora do CNS-a, od CNS-a do odgovarajuih elija i organa
(efektori) koji e odreagovati na nadraaj, i ulogu prenosa i skladitenja
informacija u nervnom sistemu.
Neuroni se sastoje od:
tijela (soma) ili perikariona (odgr. peri= oko; karyon= jedro) sa koga
polaze
dve vrste nastavaka:
dendriti(odgr. dendron= drvo) i
akson(odgr. axon = osovina) ili neurit, nervnovlakno.
VRSTE NEURONA
Neuroni se prema broju nastavaka koji polaze sa tela dele na:
UNIPOLARNE (PSEUDOUNIPOLARNE),
BIPOLARNE I
MULTIPOLARNE.
UNIPOLARNI neuroni imaju samo jedan nastavak i to akson, dok dendriti
ne postoje; nalaze se u sluzokoi ula mirisa kimenjaka.
BIPOLARNI imaju dva nastavka dendrit i akson i ima ih u spinalnoj gangliji
kimenjaka.
MULTIPOLARNI imaju vei broj dendrita i jedan akson; nalaze se u CNS-u
kimenjaka.
Prema pravcu prenoenja nadraaja razlikuju se tri vrste neurona:
SENZITIVNI,
MOTORNI I
ASOCIJATIVNI.
SENZITIVNI NEURONI (aferentni) prenose nadraaj od receptora do
odgovarajuih centara u CNS-u
MOTORNI (eferentni) prenose nadraaj od centara u CNS-u do efektora.
ASOCIJATIVNI NEURONI (umetnuti) se nalaze u CNS-u i prenose nadraaj
od senzitivnih ka motornim neuronima
62. MOTORNA JEDINICA miina vlakna koja inervie jedan neuron
Male motorne jedinice sa 10 do 12 miinih vlakana
Velike motorne jedinice od nekoliko stotina, pa ak i preko 1000
U jednom miiu nalaze se i male i velike motorne jedinice
NERVNO MIINA SINAPSA ILI MOTORNA PLOA je sinapsa koja se ostvaruje
izmeu aksona motoneurona kimene modine i skeletne miine elije.
6

63. MIINI TRZAJ

Pojedinana kontrakcija miinog vlakna (teoretski)
tri faze:
faza latencijevrijeme koje protekne od djelovanja nadraaja do poetka
vidljive kontrakcije, u miiu se zbivaju unutar stanine hemijske promjene
kao priprema za kontrakciju
faza kontrakcijemiina vlakna kliu jedna mimo drugih i mii se
skrauje
faza relaksacijemii se vraa u poetno stanje
64. PROPRIOCEPTORI
Zavreci nervnih stanica koje odailju sve informacije o miino-kotanom
sistemu prema centralnom nervnom sistemu zovu se PROPRIOCEPTORI .
65.REFLEKS NA ISTEZANJE (MIOTATIKI REFLEKS)
Naglo istezanje miia podrauje miino vreteno, nakon ega ono alje
snane impulse u kimenu modinu. Alfa-eferetnim nervnim vlaknima
modine zatim alje signale u ekstrafuzalna miina vlakna, te uzrokuje
refleksnu kontrakciju tog istog miia.
Taj refleks ima dinamiku i statiku komponentu.
Statika ouvanje ravnotenog poloaja
Dinamiki brzi pokreti
66. GOLDIJEV TETIVNI ORGAN
Glavna je razlika izmeu funkcije Golgijevog tetivnog organa i miinog
vretena u tome to vreteno reaguje napromjene duine miia, a tetivni
organ reaguje napromjene miine nepetosti.Taj refleks omoguuje
negativnu povratnu spregu koja onemoguuje razvijanje prevelike miine
napetosti.
67. FAZE U FORMIRANJU MOTORNE VJETINE
Na osnovu funkcija piramidalnih i ekstrapiramidalnih elemenata definisane su
etiri osnovne faze u formiranju motorne vjetine
1.IRADIJACIJA poetak formiranja grubih motornih ema koje se odlikuju
obiljem neizdiferenciranih nervnih inpulsa. Pokreti su grubi i neprecizni
2.KONCENTRACIJA-nervni inpulsi se koncentriu formirajudi efikasne motorne
puteve. Pokret postaje precizniji
3.STABILIZACIJA-eliminacija suvinih pokreta i angaovanje samo potrebnih.
Poetna ideacija jo uvijek polazi iz piramidalnih centara korteksa
4.AUTOMATIZACIJA-pokreti su precizni i dobro uvjebani. Poetna ideacija
pokreta sputa se u ekstrapiramidalne centre .
7

68. PODJELA MIINIH GRUPA

AGONISTI
To su miii koji su najvaniji za izvoenje odreenog pokreta (glavni
pokretai).
ANTAGONISTI
Ovi miii djeluju u suprotnom smjeru od agonista.
SINERGISTI
Miii koji djeluju na zglob tako da u njemu proizvode ili pomau
priizvoenju iste kretnje.
FIKSATORI
Oni osiguravaju potrebnu potporu za zadravanje i stabilizaciju tijela
prilikom izvoenja pokreta. Zovu se jo i stabilizatori.
69. ANAEROBNI SISTEMI ZA DOBIJANJE ENERGIJE
Funkcioniu u citoplazmi
Mogu se odvijati bez prisustva kiseonika
Mali prinos energije
Velika brzina dobijanja energije
70. AEROBNI SISTEMI ZA DOBIJANJE ENERGIJE
Funkcioniu u mitohondrijima
Ne mogu se odvijati bez prisustva kiseonika
Mala brzina dobijanja energije
71. Sposobnosti sa MIOGENIM IZLAZOM ine ih svojstva koja prevashodno
zavise od kontraktilnih i mehanikih sposobnosti miia i promjera miinih
vlakana-sila i snaga
Najznaajnija miogena svojstva su SILA I SNAGA
(APSOLUTNA, BRZINSKA I EKSPLOZIVNA SNAGA)
Sposobnosti sa ENERGOGENIM IZLAZOM razliiti oblici ispoljavanja
aerobne i anaerobne izdrljivosti
Sposobnosti sa NEUROGENIM IZLAZOM ine ih svojstva odreena
prevashodno nervnim faktorima za struktuiranje kretanja( proste i sloene
motorne reakcije, koordinacija, agilnost, ravnotea, preciznost i sl.)
72. EKSPLOZIVNA SNAGA
Sposobnost ovjeka da za najmanje mogue vrijeme proizvede najvedu
moguu silu.
ostvaruje se kombinacijom 70-90% (po nekim autorima 70-85%)
maksimalne izometrijske sile i brzine kontrakcije od oko jedne duine u
sekundi (1 L/s)
8

73. BRZINSKA SNAGA ostvaruje se kombinacijom 45-70% maksimalne

izometrijske sile i brzine kontrakcije od oko dve duine u sekundi (2 L/s)
Kada je otpor vrlo mali postie se najveda brzina, pa se u takvom reimu
miidnog naprezanja govori o BRZINSKOJ SNAZI
74. IZDRLJIVOST U SNAZI ostvaruje se kombinacijom sile manje od

45% maksimalne izometrijske sile i brzine kontrakcije vede od tri

duine u sekundi
75. INDEKS EKSPLOZIVNE SNAGE

Indeks eksplozivne snage je odnos izmeu maksimalne sile ispoljene u

datom pokretu Fmax i vremena potrebnog za dostizanje maksimalne sile
tmax
IES = Fmax/tmax
76. STARTNA MIINA SNAGA -sposobnost miia za brzi razvoj radnog
napora u poetku naprezanja
77. UBRZAVAJUA SNAGA- sposobnost miia za brzi porast radnog
napora u uslovima njegove poetne kontrakcije
78. Mnogi pokreti sastoje se od ekscentrino koncentrinog ciklusa
REVERZIBILNA KONTRAKCIJA

79. Izdrljivost u snazi je specifian oblik ispoljavanja snage ovjeka ,

pri kojem se zahtjeva relativno dugo naprezanja bez smanjenja radne
efikasnosti
Ispoljava se u dva oblika dinamikom i statikom
Dinamika je svojstvena za ciklina vjebanja , u kojima se naprezanje
tipa snage ponavlja neprekidno u svakom ciklusu( tranje, plivanje,
veslanje)
Statika izdrljivost tipina za sportske aktivnosti (rvanje, dudo,
gimnastika..)
80. FREKVENCIJA POKRETA definie se kao uestalost izvoenja istog
pokreta
81. Faza ubrzanja je sposobnost sportiste da ubrza kretanje tijela za to
krae vrijeme( 0-30m)
Ova sposobnost je znaajna kod sportskih igara (koarke, fudbala,
tenisa)
82. Faza maksimalne brzine je sposobnost odravanja postignute
maksimalne brzine na odreenom rastojanju( 35-80m)
83. METODE ZA RAZVOJ MAKSIMALNE BRZINE TRANJA
Osnovu za usavravanje brzine predstavlja-PONAVLJAJUI METOD
Pokreti se izvode maksimalno brzo i kod svakog novog se nastoji prevazii
brzina predhodnog.
Ovom se zadatku potinjava sve ostalo (duina staze, intenzitet, odmor,
broj ponavljanja i slino).
9

Pokreti se ponavljaju do pojave zamora.

Ovaj metod se najee koristi u pripremnom periodu kada razvijamo
optu brzinu sportiste.
METOD POVEANIH OPTEREENJA
Poveana optereenja zahtijevaju od sportista dodatni napor ( npr. tranje
uz brdo, po snijegu, po pijesku, sa gumom i slino).
Povena optereenja rue dinamiki stereotip i stvaraju novi koji je za
trenera poeljan
METOD OLAKAVAJUIH OPTREENJA
Stvaraju se uslovi za izvoenje pokreta bre nego to je to ustvari realno
mogue (npr.tranje niz brdo).
Ovaj metod je veoma uspjean u razbijanju dinamikog stereotipa
Metod postepenog optereenja se odnosi na primjenu nekoliko
uzastopnih ubrzanja, izmeu kojihsu pauze dovoljne za relativno potpun
oporavak unutar jedne dionice brzina se poveava iz metra u metar do
maksimalne, a zatim se zadrava jednu do dvije sekunde. Duina distance
je obino 30 do 50 m Razlog za odlaganje brzinskog maksimuma je
usresreenost sportiste na tehniku tranja.
Metod naglog optereenja koristi maksimalna naprezanja od samog
starta.
Maksimalna brzina se dostie nakon 12 do 20 m.
Uobiajene dionie su 20 do 30 m.
Pri ovom radu se ne stvara mlijena kiselina pa se dionce mogu ponoviti
nekoliko puta, a broj ponavljanja je od 5 do 8.
84. Koordinacija
1.sposobnost izvoenja jednostavnih i sloenih pokreta; koji su:
2.usklaenih u vremenu i prostoru; koji se izvode 3. s minimalnim trudom;
ali ona je i sposobnost: 4. upravljanja pokretima cjelog tjela ili njegovim
djelovima; i sposobnost: 5. brzog uenja novih pokreta i brze izmjene
jednoga kretanja s drugim
85. Agilnost je kompleks kvaliteta koji omoguava sportisti da reaguje na
stimulans,brzo i efikasno,da se pokrene u odreenom pravcu, da je
spreman da promeni pravac i brzo se zaustavi.
86. Fleksibilnost moemo definisati kao sposobnost lokomotornog
aparata da ostvari pokrete optimalne amplitude.
87. AKTIVNI STREING
Podrazumijeva postizanje istegnute pozicije miia i njeno odravanje
iskljuivo pomou agonistike skupine miia (suprotna od skupine koja se
istee)
Napetost agonista pogoduje oputanju antagonista (skupina koja se
istee) putem reciprone inhibicije. Istegnutu poziciju je teko drati due
od 10 sekundi
88. PASIVNI STREING
10

je metoda stretchinga kod koje se postizanje i odravanje istegnute

pozicije miia postie pomou neke druge regije tijela, pomou partnera
ili nekog drugog faktora.
89. DINAMIKI STREING
predstavlja pomicanje dijelova tijela i postepeno poveanje opsega
pokreta, brzine pokreta ili oboje
Dinamiki streing se sastoji od kontrolisanih zamaha dijelovima tijela koji
ne prelaze normalan opseg pokreta u pojedinom zglobnom sistemu (za
razliku od balistikog streinga)
Ovaj streing se izvodi sve do osjeaja umora(8-12 pon) u istezanoj regiji
tijela i izvodi se do maksimalnog opsega pokretau svakom zglobu.
90.PNF-STREING
trenutno najefikasnija i najbra metoda za razvoj statike-pasivne
fleksibilnosti.
Puni naziv je proprioceptivna neuromuskularna facilitacija. To je tehnika
koja, u stvari kombinuje pasivni i izometrijski streing.
Djelovanje ove vrste istezanja bazira se na fiziologiji goldijevog tetivnog
organa.
Mii se istegne do granice gdje njegova napetost ne dozvoljava dalje
produenje. U tom trenutku se vri maksimalna izometrijska kontrakcija
istegnutog miida(5-10 sec). To e ukljuiti inverzni miotaktiki refleks i
doi e do oputanja miia.
Najee vrste PNF streinga su:
Kontrakcija-relaksacija: Nakon poetnog pasivnog istezanja, istegnuti
mii se izometrijski kontrahuje 7-15 sekundi, nakon ega se 2-3 sekunde
opusti i zatim se ponovo pasivno istegne, ali sa veom amplitudom nego
na poetku.
Ta pozicijase zadrava10-15 sekundi.
Pauze izmeu ponavljanja su 20 sekundi, isto kao i kod drugih PNF
tehnika
Kontrakcija-relaksacija-kontrakcija:Ova tehnika ukljuuje dvije
izometrijske kontrakcije: prvo agonista, a zatim antangonista.
Prvi dio je jednak kao i kod tehnike kontrakcija-relaksacija, gdje, nakon
postizanja poetne istegnute pozicije miia, slijedi njegova izometrika
kontrakcija7-15 sec.
Tada se mii opusti, a slijedi izometrijska kontrakcija antagonistike
miine skupine koja takoer traje7-15 sec.
Mii se zatim relaksira 20 sec. Prije slijedeeg ponavljanja.
Vano je napomenuti da kodove PNF tehnike (kontrakcija-relaksacijakontrakcija) nema pasivnog istezanja nakon izometrijskih kontrakcija.
91. Izdrljivost je sposobnost izvoenja neke aktivnosti kroz due vrijeme
bez smanjenja njene efikasnosti.
11

Mjerilo izdrljivosti je vrijeme tokom kojeg je ovjek sposoban zadrati

zadani intenzitet rada.
Umorom nazivamo optereenjem privremeno smanjenje radne
sposobnosti
92. Bioenergetski faktori
Trajanje energetskog obezbjeenja zavisi od aerobnih mehanizama
Bez dovoljnog anaerobnog kapaciteta organizam nije u stanju da reaguje
na ekstremne zahtjeve sportsko takmiarske aktivnosti.
Prekomjerna intenzifikacija anaerobnog metabolizma dovodi do grubog
poremeaja homeostaze i na taj nain se ona pretvara iz mehanizma
adaptacije na fiziko optereenje u limitirajui mehanizam

93. MOTORIKI FAKTORI

Jedna od glavnih rezervi za poveanje nivoa specifine izdrljivosti je
racionalno koritenje energetskog potencijala sportiste(KKD)
Rezerve daljeg porasta sportskih dostignua treba traiti u savrenoj
regulaciji motorike aktivnosti-brzo tano i ekonomino
Energetska cijena jednog metra preenog puta
94.PSIHOLOKI FAKTORI
Ekstremni karakter trenane i takmiarske aktivnosti maksimalno
optereuje sportistu kao linost.
Bazini znaaj svjesne motivacije i spremnost za sistematski i naporan
trenani rad i takmiarsku djelatnost
95. KONTINUIRANA METODA AEROBNOG TRENINGA
Najvie se koristi u poetnim etapama dugorone sportske pripreme, a
kod vrhunskih sportista u pripremnom periodu
96.INTERVALNA METODA AEROBNOG TRENINGA
Intervalnu metodu za razvoj aerobnih mogunosti karakterizira
ponavljanje anaerobnog trenanog rada podijeljenog u male intervale kod
kojih anaerobni nadraaji slue kao jak stimulus za aktiviranje transportnog
sistema
97. PROPRIOCEPCIJA
Sloeno djelovanje nervno-miinog sistema u smislu prenosa informacija
iz perifernih receptora aferentnim i eferentnim putevima nervnog sistema,
12

a koje omoguuje tijelu da zadri stabilnost i orijentaciju tokom statikih i

dinamikih aktivnosti
sposobnost miia da odgovore na specifine, a esto i na neobine
pozicije i situacije .

13