MOLIERE

HASTALIK HASTASI
(Le Malade imaginaire)
eviren: smail Hami Danimend
Hmanizma ruhunu anlama ve duymada ilk aama, insan varlnn en somut anlatm
olan sanat yaptlarnn benimsenmesidir. Sanat dallan iinde edebiyat, bu anlatmn
dnce eleri en zengin olandr. Bunun iindir ki bir ulusun, dier uluslarn
edebiyatlarn kendi dilinde, daha dorusu kendi dncesinde yinelemesi; zek ve
anlama gcn o yaptlar orannda artrmas, canlandrmas ve yeniden yaratmas
demektir, ite eviri etkinliini, biz, bu bakmdan nemli ve uygarlk davamz iin etkili
saymaktayz. Zeksnn her yzn bu trl yaptlarn her trlsne dndrebilmi
uluslarda dncenin en silinmez arac olan yaz ve onun mimarisi demek olan edebiyatn,
btn kitlenin ruhuna kadar ileyen ve sinen bir etkisi vardr. Bu etkinin birey ve topl
um
zerinde ayn olmas, zamanda ve meknda btn snrlar delip aacak bir salamlk ve
yaygnl gsterir. Hangi ulusun kitapl bu ynde zenginse o ulus, uygarlk dnyasnda
daha yksek bir dnce dzeyinde demektir. Bu bakmdan eviri etkinliini sistemli ve
dikkatli bir biimde ynetmek, onun genilemesine, ilerlemesine hizmet etmektir. Bu yo
lda
bilgi ve emeklerini esirgemeyen Trk aydnlarna kran duyuyorum. Onlarn abalaryla

be yl iinde, hi deilse, devlet eliyle yz ciltlik, zel giriimlerin abas ve yine devl
yardmyla, onun drt be kat byk olmak zere zengin bir eviri kitaplmz olacaktr.
zellikle Trk dilinin bu emeklerden elde edecei byk yarar dnp de imdiden
eviri etkinliine yakn ilgi ve sevgi duymamak, hibirTrk okurunun elinde deildir. 23
Haziran 1941.
Milli Eitim Bakan Hasan li Ycel
HASTALIK HASTASI
KLER
ARGAN, hastalk hastas. BELNE, Argan'n ikinci kars.
ANGLIQUE, Argan'n byk kz, Cleante'n sevgilisi. LOUISON, Argan'n kk kz;
Anglique'in kz kardei. BRALDE, Argan'rn erkek kardei. CLANTE, Anglique'i seven

delikanl. MSY DIAFOIRUS, hekim.

THOMAS DIAFOIRUS, olu; Anglique'le evlendirilmek isteniyor.
MSY PURGON, Argan'a bakan hekim. MSY FLEURANT, eczac. MSY
BONNEFOI, noter. TOINETTE, hizmeti kz.

BRNC PERDE

SAHNE I
ARGAN. Odasnda, yalnz bana bir masann nne oturmu, bir takm markalarla say
sayarak eczacnn hesap pusulalarn incelemekte{1} , bir yandan da kendi kendine konumak
tadr.
ARGAN - iki daha be eder; be daha on eder; on daha yirmi eder; iki daha be

eder. "Keza ehr-i hlin yirmi drdnde aha ve em'a-y llerini telyin, tartib ve tefrih i

messir, mstahzr ve mleyyin bir tenkryecik." {2} u bizim eczac Msy Fleurant' m holand
arsa, o da hesap pusulalarn hep byle pek incelikli bir dille
yazmasdr.
"Aha ve em'a-y lleri, bir buuk frank." Evet ama Msy Fleurant, yalnzca incelikle
i bitmez, biraz da insafl olmal, derilerini yzer gibi hastalan soymamak. Bir tenkye b
ir
buuk frank. Ben bu ie gelemem, size bunu daha nce de sylemitim. Siz zaten teki
pusulanzda bir frank yazmtnz; eczac ksmnn bir frank dedii de, aslnda elli
santimdir; ite elli santim. "Keza yevm-i mezkrda batn- esfel-i llerini tanzif ve gasl

tathir zmnnda reete mucibince katmerli mcun- yekta, rvenr, asel-i verdi vesaireden
mrekkep iddetli bir ten-kye-i messire, bir buuk frank." {3}zin verirseniz, elli santim
.
"Keza yevm-i mezkr akam zt- llerini uyutabilmek zere tertip edilen muhaddir ve

mnevvim bir g-lb- kebedi, bir frank yetmi be santim." {4}te buna diyecek yok, bu ila
iyi uyuttu. Elli santim, elli santim daha bir frank, seksen yedi buuk santim. {5
}
"Keza, mh- crinin yirmi beinci gn safra-y llerini tahliye ve ihra iin Msy
Purgon'un reetesi mucibince taze hint hyar, sinameki ve sireden mrekkep mshil ve

mukavv bir dev-y f, drt frank." {6} Aman Msy Fleurant, alay m ediyorsunuz Tanr a
n soyup ldrmemeli; hem yaatmak, hem sayelerinde yaamal. Msy

Pur-gon reetesine drt frang da yazmad ya! Haydi bunu da sayalm sayalm da,
cabadan frank sayalm. Onun da yans tam bir buuk frank eder. "Keza yevm-i

mezkrda is-tirahat-i llerini temin iin msekkin ve kbz bir menku, bir buuk frank." {7}
l... Bu da yetmi be santim. "Keza, ehr-i hlin yirmi altnc gn gazt- llerinin def

ihrac zmnnda df-r-rh bir hokne, bir buuk frank." {8} Hayr, elli santim, Msy Fleu
yevm-i mezkr akam berveh-i bl ihtikan- llerinin tekran, bir frank."

{9}Elli santim, Msy Fleurant! "Keza mh- crinin yirmi yedinci gn zt- llerini bir an
laya sevk ile ahlt- fasdelerini def tarda mahsus bir devy- messir,

frank." {10} Pek iyi, bir buuk frank; sizi byle insafl grdke iim alyor. "Keza ehrmi sekizinci gn mbarek kannz taltif, tasfiye, tdil ve tefrih iin bir iim
musaffa ekerli urutka, bir frank." {11} Ona da eyvallah, ama elli santim. "Keza ree
tesi mucibince on iki habbe panzehir ta ile, kebbat, nar vesaire uruplanndan mml edv
iye-i
vkyeden bir porson kordiyal, be frank."

{12}Aman Msy Fleurant, rica ederim, yle yksekten atp tutmayn! Siz byle davranrsanz,
imse hasta olmak istemez; gelin drt frankla yetinin; onun da yans,
tam iki frank. iki daha be eder; be daha on eder; on daha yirmi eder. Toplam altm
frank yirmi iki buuk santim. Bu duruma gre bu ay iinde ben bir, iki, , drt, be,

alt, yedi ve toplam sekiz ila alm ve bir, iki, , drt, be, alt, yedi, sekiz, dokuz, o
on bir ve toplam on iki tenkye yaptrmm; oysa geen ay, on iki ilala yirmi tenkye
tutmutu. Onun iin bu ay kendimi geen ayki kadar iyi bulmayma amam. Bu durumu
Msy Purgon'a anlataym da, artk bu ie bir dzen versin. Haydi, unlan kalemin. Ne o,
kimse yok mu? Ne kadar sylesem yararsz, beni hep byle yalnz brakrlar; bunlan
burada tutmann yolu yok. (Adamlann armak iin ngrak alar.) itmiyorlar; benim

ngran da sesi iyi kmyor ki! ngr , ngr , ngr, iin yoksa al. ngr , ngr
ngr... Hepsi sar... Toinette! ngr ngr, ngr... Ha almm, ha almamm. Hay
kpein kz, hay kaltak! ngr , ngr , ngr, ldracam geliyor. (Artk ngrak
almaz, hay-knr . ) ngr da ngr , ngr da ngr , ngr. Hay lein ksn da
cehennemin dibine git! Hi byle zavall bir hasta yapayalnz braklr m? ngr da
ngr, ngr da ngr, ngr, ngr... Ne acmacak hal! ngr, ngr, mgr da ngr,
ngr da ngr. Aman Tannm, lece im de kimsenin haberi olmayacak. mgr da ngr,

mgr da mgr, ngr da mgr!

SAHNE II
TOINETTE, ARGAN.
TOINETTE - (Odaya girerken.) Geliyorum. ARGAN - Hay rezil, hay kaltak! TOINETTE
- (Ban biryere arpm gibi yaparak.) Hay aceleniz de ksn! Ortal yle grltye
bouyorsunuz ki yetieyim derken bam pencere kepenginin kesine arptm!..
ARGAN - (fkeyle.) Seni hain, seni... TOINETTE - (Szn kesip barmasna engel
olmak iin yeniden szlanarak.) Ah! ARGAN-Tam bir... TOINETTE-Of! ARGAN - Tam bir
saattir... TOINETTE - Ay! ARGAN - ...beni yapayalnz... TOINETTE - Vay!
ARGAN - Kes sesini de seni azarlayaym, kaltak! TOINETTE - yledir dorusu, ya,
ben kafam patlataym da siz de stelik beni azarlayn!
ARGAN - Senin yznden boazm yrtld, geberesi!
TOINETTE - Sizin yznzden de benim kafam yarld; fit olduk, yani detik.
ARGAN - Ne dedin aifte?.. TOINETTE - Azarlarsanz, alatm.
ARGAN - Sen beni brakp savuursun, ha, hain?..
TOINETTE - (Yine szn kesmek iin.) Ooof!
ARGAN - Rezil! stelik bir de...
TOINETTE - Ah!
ARGAN - Olur ey deil! Demek azarlayp hncm da almamalym, ha?
TOINETTE - stediiniz kadar azarlayn, vz gelir.
ARGAN - Azm atka szm kesiyor, azarlatmyorsun, edepsiz!
TOINETTE - Sizin iiniz azarlamakla rahat ediyorsa, benim iim de alamakla rahat
ediyor... Herkes kendisini dnr... ah!
ARGAN - Eh, ne yapalm, bunu da sineye ekeceiz! Kaldr unu, aifte, kaldr.
(Argan iskemlesinden kalkar.) Nasl, bugnk tenkyem iyice etkisini gstermi mi?
TOINETTE - Tenkyeniz mi?
ARGAN - Evet, Safram iyi skm m?
TOINETTE - Vallahi ben yle eylere karmam; ona burun sokmak Msy Fleurant'a
der: nk kar onda.
ARGAN - Bir az soma yine tenkye yapacam; syle de scak su bulundurmay

unutmasnlar.
TOINETTE - O Msy Fleurant olacakla teki Msy Purgon olacak, sizin vcudunuzla
istedikleri gibi oynayp duruyorlar; onlar sizi samal inek yapmlar! unlar bir grsem de
sorsam; acaba hastalnz neymi ki bu kadar ila veriyorlar?
ARGAN - Sus, bilgisiz kar; tbbn buyruklarn denetlemek senin haddindi sanki! Haydi,
sen git, kzm An-glique'i bana yolla, ona bir diyeceim var. TOINETTE - te, bilmi gibi
geldi.
SAHNE III ANGLIQUE, TOINETTE, ARGAN
ARGAN - Gel, kzm Anglique, gel; tam zamannda geldin; ben de sana bir ey
sylemek istiyordum.
ANGLIQUE - Buyurun, dinliyorum babacm.
ARGAN - (Oturakl iskemleye koarak.) Biraz dur. (Toinette 'e.) Bana bastonumu
verin. imdi gelirim.
TOINETTE - (Alay ederek.) abuk olun efendim, abuk olun; her iimiz tamamd da
bir Msy Fleurant'n lazml eksikti!
SAHNE IV
ANGLIQUE, TOINETTE.
ANGLIQUE - (Bitkin bir bakla bakp, gizli bir ey sylemek ister gibi.) Toinette!
TOINETTE - Ne var? ANGLIQUE - Biraz bana bak. TOINETTE - Bakyorum ite.
ANGLIQUE - Toinette!

TOINETTE - Peki, "Toinette", "Toinette", onu anladk; st taraf?

ANGLIQUE - Neden sz etmek istediimi hi sezmiyor musun?
TONETTE - Eh, biraz sezer gibi oluyorum. Sanrm bizim gen ktan. Aslna
bakarsanz, tam alt gndr hep ondan sz edip duruyoruz; siz her saat ondan sz
etmezseniz, iiniz rahat etmiyor.
ANGLIQUE - Bunu bildiine gre, niin sen benden nce o konuyu ap da beni bin
dereden su getirerek kap yapmak skntsndan kurtarmyorsun?
TONETTE - Siz zaman bnakmyorsunuz ki... Bir dakika dilinizden drmezseniz,;
artk sizden nce sz etmeye olanak m kalr? .

ANGLIQUE - Ne saklayaym, ne kadar sz etsem yine doymuyorum; sana yreimi

amak iin hibir frsat da karmak istemiyorum. Ama dorusunu syle, Toinette, sen
benim bu duygumu yersiz mi sayyorsun?
TONETTE - Ne mnasebet!
ANGLIQUE - Bu tatl duygulara kaplmakta haksz mym?
TONETTE - Ben yle bir ey demedim.
ANGLIQUE - Onun bana kar duyduu ateli ak gsteren o tatl dillerle kantlara
kar, ben ta gibi duygusuz mu kalaym?
TONETTE - Tanr esirgesin!
ANGLIQUE - Syle bakaym , u bizim tanmamza yol aan o umulmaz serveni
sen de benim gibi Tan-n'nm bir armaan, yazgnn bir cilvesi saymaz msn?
TOINETTE - yle, evet.
ANGLIQUE - Onun beni hi tanmadan savunmaya kalkmasn, kibar beylere
yakacak ok ince bir davran bulmaz msn?
TOINETTE - yle, evet.
ANGLIQUE - Bundan daha incelikli bir davran olamayacan kabul etmez misin?
TOINETTE - Etmez olur muyum!
ANGLIQUE - stelik de btn bunlar son derece incelikle yaptm da aka
sylemez misin?
TOINETTE - Sylemez olur muyum!
ANGLIQUE - ok yakkl adam, deil mi Toinette?
TOINETTE-Elbette.
ANGLIQUE - Duruu davran ne iyi, deil mi?
TOINETTE - Bundan kuku mu duyuyorsunuz?
ANGLIQUE - Her davrannda olduu gibi, her sznde de bir incelik var, deil mi?
TOINETTE - Kesinlikle.
ANGLIQUE - Dnyada onun bana syledii szlerden daha ateli sz olamaz, deil
mi?
TOINETTE - Sanrm olamaz.
ANGLIQUE - Tanr 'nm esinledii bu karlkl ak tayan yreMerimizin birbirlerine

duyduu tatl cokunluklara engel olan u bask altndaki yaam ne korkun, deil mi? {13}
TOINETTE - Haklsnz, korkun.
ANGLIQUE - yle ama, Toinetteciim, acaba o beni gerekten, syledii gibi ok
seviyor mu dersin?
TOINETTE - Vallahi, byle eyler bana biraz kark gelir. Akn yapmac iten
olanna yle benzer ki,birbirinden ayrt edilemez; ben bu gnl oyununda ne byk
oyuncular grdm!
ANGLIQUE - Aman ne diyorsun, Toinette? Ah, a kn yle bir anlat var ki, bana
doruyu sylememi olamaz.
TOINETTE - Sanrm, bunu yaknda anlarsnz; dnk notunda sizi resmen istemeye
karar verdiini yazmas, szlerinin doru olup olmadn gsteren kestirme yol demektir.
Bundan iyi kant olamaz.
ANGLIQUE - Ah, Toinette, e er o da beni aldatrsa, artk mrmde hibir erkee
inanmam.
TONETTE - Aman, babanz geliyor.
SAHNE V ARGAN, ANGLIQUE, TOINETTE.
ARGAN - (iskemlesine oturarak.) yle gel bakaym kzm! Sana, sanrm hi
beklemediin bir haber vereceim. Seni birisine istiyorlar. Ne o? Glyor musun? yledir
ya, evlenmenin sz bile hotur; hele kzlar iin bundan tuhaf ey olamaz. Ah! Doa,
doa! Belki de, yle gryorum ki, sana evlenmek isteyip istemediini sormaya bile gerek
yok, kzm.
ANGLIQUE - Her ne buyurursanz uymay grev bilirim, babacm.
ARGAN - Byle sz dinleyen bir kzm olduuna dorusu ok honutum. yleyse sorun
zmlendi... ben sz verdim.
ANGLIQUE - Her buyruunuza kr krne uymak boynumun borcudur, babacm.
ARGAN - vey analk bu ya, karm benden, hem senin, hem de kk kardein
Louison'un rahibe olmanz salamam istiyordu; teden beri akl buna taklm kalmt.
TOINETTE - (Yavaa.) Hnzr karnn kim bilir ne hesaplan vardr.
ARGAN - O bir trl bu evlenmeye raz olmak istemiyordu; ama ben ona sz geirdim,
hem br tarafa da sz verdim.

ANGLIQUE - Ah, babacm bana yaptnz iyiliklere yle minnet duyuyorum ki!
TOINETTE - Dorusu buna ben de sevindim; sizin btn mrnzde yaptnz en
doru i, bu i.
ARGAN - Adam daha grmedim; ama grnce hem benim honut olacam, hem
senin holanacan sylediler.
ANGLIQUE - Elbette honut olursunuz, babacm.
ARGAN. - Nasl! Sen grdn m?
ANGLIQUE - Bu ii onaylamanzdan yreklenerek size iimi aabileceim iin, artk
ne saklayaym: Dorusunu isterseniz, biz bundan tam alt gn nce, bir raslan-tyla
tanmtk; size yaplan bavuru, bizim ite bu ilk Talamamzdan sonra birbirimize
kar duyduumuz ilginin sonucudur.
ARGAN - Onlar bana bundan sz etmediler; ama ben imdi daha honut oldum;

sanrm bu iin byle oluu daha iyi; yakkl, aslan gibi bir delikanl olduunu sylyorla
ANGLIQUE - Evet, babacm.
ARGAN - Boyu bosu yerindeymi.
ANGLIQUE - Elbette.
ARGAN - Yakkl adamm.
ANGLIQUE - Kukusuz.
ARGAN - Gzel bir yz varm.
ANGLIQUE - ok gzel.
ARGAN - Uslu ve soylu bir aile ocuuymu.
ANGLIQUE - Tmyle.
ARGAN - ok kibar adamm.
ANGLIQUE - En kibar adam.
ARGAN - Latince ve Yunanca'y gzel konuurmu.
ANGLIQUE - O mu, babacm?
ARGAN - Evet. Sana sylemedi mi?
ANGLIQUE - Dorusu sylemedi. Peki, size kim syledil?
ARGAN - Msy Purgon.
ANGLIQUE - Msy Purgon onu tanyor mu?

ARGAN - Amma da soru ha! Elbette tanmas gerek; yeeni olur da tanmaz m?
ANGLIQUE - Clante Msy Purgon'un yeeni mi?
ARGAN - Hangi Clante? Ben seni isteyen adamdan sz ediyorum.
ANGLIQUE - Haa, evet!
ARGAN - yle ya! Msy Purgon'un yeeni, yani enitesi doktor Diafoirus'n olu;
ocuun ad da Cl-ante deil, Thomas Diafoirus; biz bu evlenmeye bu sabah Msy
Purgon bir, Msy Fleurant iki, bir de ben , mz karar verdik; yarn da gelecekteki
damadm babas getirip bana tantracak. Ne o? Birdenbire app kaldn?
ANGLIQUE - yle gryorum ki babacm, siz birinden sz etmisiniz, ben
bakasm anlamm.
TOINETTE - Aman efendim, siz bunca servet sahibi olduunuz halde, nasl olur da
kznz bir doktora vermek istersiniz?
ARGAN - Vereceim ite. Sen ne karyorsun, aif-te, edepsiz kan?
TOINETTE - Aman Tann a kna, birdenbire parlama-ym! Anlamadan, dinlemeden
azarlamaya balyorsunuz. fkemize kaplmadan, hep birlikte u iin enini boyunu bir
hesap etsek olmaz m? Ha yle, soukkanllkla konualm. Bir kez, siz ne amala byle
bir karar veriyorsunuz, ltfen syler misiniz?
ARGAN - Benim amacm u: Ben hasta, sakat bir adam olduum iin kendime bir
doktor damat bulup hekimlerle hsm akraba olarak, hastalma kar bilimin yardmn
salamak; vcuduma gereken ilalarn kaynaklarn evimin iinde bulundurmak; bylece
de istediim kadar muayene olup reete yazdrabilmek istiyorum.
TOINETTE - Ha yle, ite siz, kendinizce bir neden sylemi oldunuz; bakn, byle
tatl tatl konuup danmak ne ho oluyor. Ama efendim, imdi biraz da elinizi vicdannza
koyun da yle syleyin; siz gerekten hasta msnz?
ARGAN - Ne dedin srtk, gerekten hasta mym, ha? Demek ben gerekten hasta
deilmiim, yle mi edepsiz?
TOINETTE - yleyse, pek iyi efendim, evet, siz hastasnz; bunun iin kavga
etmeyelim. Evet, siz ok hastasnz; ite artk bir diyeceiniz kalmad. Ama kznz sizin
iin deil, kendisi iin kocaya varacak. Kendi de hasta olmad iin bir doktorla
evlenmesine hibir gerek yok...

ARGAN - Ben kendim iin onu doktora veriyorum; helal st emmi bir kz, babasnn
salna yarayacak bir kocaya sevine sevine varr.
TOINETTE - Vallahi efendim, izin verirseniz size dosta bir tte bulunaym m?
ARGAN. - Syle bakalm, neymi?
TOINETTE - Siz bu sevdadan vazgein.
ARGAN - Niin, neden?
TOINETTE - te nedeni: Kznz bu ie kesinlikle raz olmayacak.
ARGAN - Kesinlikle raz olmayacak m?
TOINETTE - Hayr, olmayacak.
ARGAN - Benim kzm m?
TOINETTE - Evet, sizin kznz. Msy Diafoirus de, dnyann btn Diafoirusleri de
ona vz gelir!
ARGAN - Ama onlar bana gerekli; hem bu ocuk sanldndan ok daha yal bir
kuyruk; Msy Diafoirus 'n bu olundan baka varisi yok; fazla olarak Msy Pur-gon'un
da oluk ocuu olmad iin, o da btn servetini yeenine dn armaan olarak
veriyor; unutmamal ki Msy Purgon demek, tam tamna sekiz bin frank geliri olan bir
adam demek.
TOINETTE - ylesine zengin olabilmek iin, sanrm ok adam ldrm olmal.
ARGAN - Babasnn mal yle dursun, yalnzca bu sekiz bin frank gelir bile nemlidir.
TOINETTE - Vallahi efendim, bunlarn hepsi de iyi, gzel, ama ben yine dner dolar
kendi dediime gelirim. Sz aramzda kalsn ama, ben size kznz iin baka bir koca
semenizi salk veririm: Sizin kznz yle "Madam Diafoirus" olacak kzlardan deil.
ARGAN - Ama ben yle olmasn istiyorum.
TOINETTE - Yapmayn canm, yle sylemeyin!
ARGAN - Ne demek! yle sylemeyim mi?
TOINETTE - Hayr, sylemeyin.
ARGAN - Neden sylemeyecekmiim sanki?
TOINETTE - Sonra size syledii szn anlamn bilmiyor derler.
ARGAN - Kim ne derse desin; ben sana benim verdiim sz yerine gelmeli diyorum
vesselam!

TOINETTE - Hayr, sizin kznz o adamla evlenmez.

ARGAN - Ama ben zorla evlendiririm.
TOINETTE - Evlenmez diyorum.
ARGAN - Ya evlenir ya da bir manastra kapatrm.
TOINETTE - Siz mi?
ARGAN - Ben.
TOINETTE - Tamam!
ARGAN - Nasl tamam!
TOINETTE - Manastra falan kapatamazsnz.
ARGAN - Manastra falan kapatamaz mym?
TOINETTE - Hayr.
ARGAN-Hayr m?
TOINETTE - Hayr.
ARGAN - Al sana! te buna bayldm dorusu! Demek kzm bir manastra kapatmak
istesem kapatamam, yle mi?
TOINETTE - Hayr, diyorum size.
ARGAN - Kim engel olabilir?
TOINETTE - Siz, kendiniz!
ARGAN-Ben mi?
TOINETTE - Evet, siz; yreiniz dayanmaz.
ARGAN - Dayanr.
TOINETTE - Lf onlar, lf!
ARGAN - Lf deil, iin dorusu.
TOINETTE - Baba sevecenlii elinizi ayanz balar.
ARGAN - Ne balar, ne bir ey.
TOINETTE - Bir iki damlack gz ya, iki sarma bir dola, stelik tatl bir sesle de
"Ah benim cici babacam!" dedi mi, sizde hemen yelkenler suya iner.
ARGAN - yle eyler bana vz gelir.
TOINETTE - O biraz zor!
ARGAN - Ben bildiimden dnmem diyorum sana!

TOINETTE - Lf!
ARGAN - Byk syleme; "Lf deil.
TOINETTE - Vallahi ben sizi bilmez deilim; sizin yreiniz iyidir.
ARGAN - (fkeyle.) Ben iyi yrekli deilim, istediim zaman kt yrekli olmasn da
bilirim.
TOINETTE - Aman, yava efendim, hasta olduunuzu unutuyor musunuz?
ARGAN - te kendisine kesin olarak buyuruyorum, benim sylediim kocaya hemen
varacak... Hazr olsun!
TOINETTE - Ben de yle bir ey yapmasn kesin olarak yasaklyorum.
ARGAN - Biz neredeyiz, kuzum? Bu ne cesaret byle? Bir hizmeti paras efendisine
neler sylyor?
TOINETTE - Efendi yaptn bilmezse, ona doru yolu gstermek akl banda bir
hizmetinin hakkdr.
ARGAN - (Toinette 'inpeinden koarak.) Vay edepsiz! imdi beynini patlatrm.
TOINETTE - (Argan dan kaarak.) Sizin onurunuza dokunacak eylere kar kmak
benim grevimdir.
ARGAN - (Sopasn alp iskemlesinin evresinde onu fkeyle kovalayarak.) Gel
buraya, gel buraya da ben sana ene almasn reteyim.
TOINETTE - (skemlenin evresinde Argan 'n tersi ynde koup kaarak.) lgnca
eyler yapmanza engel olmaya alyorum.
ARGAN-Rezil!
TOINETTE - Hayr, ben yle bir evlenmeye kesinlikle raz olamam.
ARGAN - Kaltak!
TOINETTE - Sizin o Thomas Diafoirusnze varmayacak: Ben istemiyorum.
ARGAN - Pis kan!
TOINETTE - O sizi dinlemeyecek, beni dinleyecek.
ARGAN - Anglique, sen bana u kahpeyi tutmayacak msn?
ANGLIQUE - Aman babacm! Hastalanacaksn.
ARGAN. - Tutmazsan, sana ilenirim.
TOINETTE - Tutarsa, ben de onu mirasmdan karrm!

ARGAN - (Kovalamaktan yorularak iskemlesine ydr.) Of! Of! ldm... bittim...

Bunlar beni ldrecekler.
SAHNE VI
BELNE, ANGLIQUE, TOINETTE, ARGAN.
ARGAN - Aman, gel kancm, gel.
BELNE - Ne oldun, kocacm?
ARGAN - Aman gel, yanma, bana yardma ko!
BELNE - Ne var, ne oluyor, ah benim mini mini yavrucuum?
ARGAN - Cicim!
BELNE - ekerim!
ARGAN - Beni fkelendirdiler.
BELNE - Vah benim minimini kocacm! Ne yaptlar sana, canmn ii?
ARGAN - te u Toinette aiftesi yok mu, yle gemi azya ald, yle edepsizlendi ki!..
BELNE - fkelenme canm.
ARGAN - Beni kudurttu o, cierimin kesi!
BELNE - fkelenme, yavrucuum.
ARGAN - Benim yapmak istediim eylere tam bir saat kar geldi.
BELNE - Vah vah, zlme, canm!
ARGAN - Edepsizlii yle ileri gtrd ki, bana sen hasta falan deilsin dedi.
BELNE - Vay terbiyesiz, vay!
ARGAN - Ama sen iin dorusunu bilirsin, deil mi canmn can?
BELNE - Tabii ekerim, o halt etmi.
ARGAN - Canmn ii, bu frint beni ldrecek.
BELNE - Tam korusun, cierim, Tanr korusun!
ARGAN - Safram kabartan hep o.
BELNE - O kadar cann skma ekerim.
ARGAN - Ne zamandr sana hep kov unu diye syleyip duruyorum.
BELNE - Vallahi yavrucuum, dnyada kusursuz hizmeti, uak olmaz. nsan kimi
zaman iyi yanlarna bakp kt yanlarna gz yummaktan baka are bulamyor. Bu kadn
igzar, dikkatli, alkan; zellikle doruluu da var; sen de bilirsin, bu zamanda insan

olur olmaz adam evine alamyor. Hu! Bana bak, Toinette!

TOINETTE - Efendim?
BELNE - Sen benim kocacm niin fkelendiriyorsun?
TOINETTE - (Alttan alarak.) Ben mi, madam? stme iyilik salk! Ne demek
istediinizi anlamyorum; ben elimden geldii kadar msyy honut etmeye alyorum.
ARGAN - Vay hain, vay!
TOINETTE - Kendisi kzn Msy Diafoirus'n oluna vereceini syledi; ben de
matmazel iin ok hayrl bulduumu, ama bir manastra kapatacak olursa daha iyi
edeceini syledim.
BELNE - Bu kadarsa, bence de bir sakncas yok; kzn hakk var.
ARGAN - Aman canmn ii, inanyor musun? Bilmezsin, bu uursuz bana neler
yumurtlad!
BELNE - Hi ben senin szne inanmaz mym , ekerim? Haydi senin dediin gibi
olsun, zme kendim. Bana bak, Toinette; bundan sonra kocac m kzdracak olursan,
hemen seni kap dar ederim. imdi gel krkn ver, yastklarn getir de canmn iini
iskemlesinde rahat ettireyim. Bak ne durumlara gelmisin! Takkem kulakla rna ek
bakaym; kulaktan giren souun nezlesi pek ktdr.
ARGAN - Ah, benim canmn ii, bana yle iyi bakyorsun ki, mrm olduka senin bu
haklarn deyemem!
BELNE - (Argon 'n evresine yastklar dizerek.) Biraz yerinden oyna da unu altna
sokaym . una dayanrsn , u da te yannda durur. Bunu arkana koyalm , una da
bam dayarsn.
TOINETTE - (Argan'n tepesine hzla bir yastk koyup kaarak.) Bu da sizi ayazdan
korusun!
ARGAN - (fkeyle kalkp btn yastklar Toinette 'in ba na atarak.) Vay kaltak!
Demek sen beni boacaksn!
BELNE - Ne o? Ne o? Yine ne oluyor?
ARGAN - (Soluk solua iskemlesine atlarak.) Of! Of! Of. ldm, bittim.
BELNE - Niin fkene kaplyorsun, ekerim? iyi bir ey yapyorum sanmtr.
ARGAN - Sen o kahpenin ne kt yrekli olduunu bilmezsin, elmasm. Aman Tanr m,

aklm bamdan gidiyordu; imdi artk kendime gelebilmek iin en aa sekiz ilala on iki
tenkye gerek.
BELNE - Vah meleim, vah gzelim, vah; kendine gel biraz.
ARGAN-Ah benim biricik kancm! Sen benim tek avuntumsun!
BELNE - Ah benim rninimini yavrucuum.
ARGAN - Senin bana gsterdiin bu sevginin, bu sevdann altnda kalmamak iin,
geende de sylediim gibi, artk vasiyetimi yapmak istiyorum meleim.
BELNE - Aman canmn ii, Tanr akna
yle eyden sz etmeyelim;
dayanamyorum, zorla deil ya; "va-siyef'in daha adn iitir iitmez tepeden trnaa
zangr zangr titriyorum.
ARGAN - Ben sana bu konu iin noterinle gr demitim.
BELNE - erde bekliyor, onu da yanmda getirdim.
ARGAN - yleyse buraya al, canmn ii.
BELNE - Ah ekerim. nsan kocasn byle candan, gnlden sevince yle eyleri
aklna getiremiyor ki!...
SAHNE VII NOTER, BELNE, ARGAN.
ARGAN. - Yaklan yle, Msy d Bonnefoi, yaklan! Ltfen bir iskemle alm.
Karm bana sizin pek kibar bir kimse olduunuzu, zellikle kendisine kar gerek bir
dostluk gsterdiinizi syledi... Onun iin ben de kendisine bir vasiyetname yapmak
istediimden sz etmesini syledim.
BELNE. - Ah bama gelenler! Ben yle eylerden nasl sz edebilirim?
NOTER - Efendim, madam bana zt- linizin bu dncenizi ve zellikle kendisi

hakkndaki tasarlarnz olduu gibi anlatt; ama izninizle unu arz edeyim ki, siz karnza
vasiyetnameyle hibir ey veremezsiniz.
ARGAN - Nasl olur, niin veremem?
NOTER - lkenin grenek hukukuna aykr olduu iin. Gelenek ve grenekler yerine
yazl yasalarla ynetilen bir lkede olsaydnz, o zaman verebilirdiniz; {14} ama Paris ken
tiyle grenee uymas gereken teki kentlerin hemen hepsinde, byle vasiyetlerin
hibir geerlilii yoktur, burada yle ey olmaz. Kan koca arasnda yaplabilecek tek mal
edinme yolu, her iki taraf da saken karlkl balama biimidir. Ama o da iki taraftan

birinin lmnde, her iki tarafn da birbirinden ya da baka birinden ocuklan olmama
kouluna baldr.
ARGAN - Dorusu pek sama bir grenek! Kocasn candan, gnlden seven, cam
gibi bakan bir kadncaza, kocac hibir eycikbnakamasn... olur ey deil! Bari
avukatma danaym da bir kulpunu, kolayn bulmaya alaym.
NOTER - Bunun iin avukata gitmek doru olmaz; nk byle eylerde avukatlar
genellikle ok ciddi davranr, ii kitaba uydurmay byk bir cinayet sayarlar. Onlar
glkler uzmandr; vicdamn girintileriyle kmtlan-n bilmezler. As l danlacak bir
takm adamlar vardr ki onlar hem daha uysal olur, hem yasanm stnden ustalkla ap
geerek yasal olmayan yasal yapmann yolunu yordamm bilirler, hem de bir iin btn

przlerini ayklayp, dolaysyla karlar karlnda gelenei, grenei saf d etmenin

yolunu kolayca bulabilirler. Byle olmasa, bizim halimiz neye varr ? dediniz mi, bir
kolayna bakmal; yoksa dnyada bize i kalmaz; yle uraa da ben metelik vermem.
ARGAN - Karm bana sizin ok becerikli ve pek namuslu bir kimse olduunuzu daha
nce sylemiti efendim. imdi siz bana ltfen bir akl retin; ben btn malm kanma
verip ocuklanm mirasmdan yoksun brakmak iin ne yapabilirim?
NOTER - Ne mi yapabilirsiniz? Karnzn yakn dostlarndan uygun birini bulup malnzn
uygun miktann yasal koullara uygun bir vasiyetnameyle ona balarsnz; sonra da o
gvenilir kii o mal olduu gibi einize verir, ksacas. Bir de yasa kurallan erevesinde
bir takm borlulara kar bir sr bor senedi imzalarsnz; ama bunlar aslnda kannzn

adna davranp kendisine bir bildirgeyle, hatr iin byle yaptklann bildirirler. Bir baka
yol da, daha kendiniz yaarken kannzn eline nakit para ya da hamiline yazlm senet
vermenizdir.
BELNE - Aman Tann a kna, sen byle eyler iin kendini zme. Sen benden nce
lrsen...
ARGAN - Ah, canm!
BELNE - ...artk yaamn bence hibir deeri kalmaz.
ARGAN - Ah benim canm kancm!
BELENE - Sana kar olan akmn derinliini gstermek iin, ben de senin peinden
gelirim.

ARGAN - Aman elmasm, yreimi paralyorsun. Biraz kendini avut, Tam akna!
NOTER - imdilik bu gz yalan pek mevsimsiz, daha alayacak sra gelmedi.
BELNE - Ah efendim, siz insann candan, gnlden sevdii bir kocann ne demek
olduunu bilmezsiniz.
ARGAN - Senden bir ocuum olmadan lrsem, gzm arkamda kain ekerim. Ama
Msy Purgon bana bir ocuk da yaptracana sz verdi.
NOTER - Elbette, daha zamannz var.
ARGAN - Vasiyetnamemi msynn dedii gibi yapmal, elmasm; ama ben
karyolamn kaplama tahtasnn altna sakladm yirmi bin altn frankla, birini Msy Damon'dan, birini de Msy Geronte'dan alacama karlk aldm hamiline yazl iki
senedi gvence olarak imdiden senin eline teslim edeceim.
BELNE - Hayr, hayr, ben yle eyler istemem. Ah, bama gelenler! Karyolann
kaplamasnda ka para var diyordun?
ARGAN - Yirmi bin frank, iki gzm.
BELNE - Tann a kna, bana paradan sz etme. Ah bama gelenler! O iki senet ka
franklk?
ARGAN - Biri drt bin, biri de alt bin franklk ekerim!..
BELNE - Benim gzmde sana oranla dnyan btn serveti hi kalr, canmn cam!
NOTER - Dilerseniz vasiyetnameyi hazrlamaya balayalm.
ARGAN - Evet efendim, ama yaz odama geersek daha rahat ederiz. Haydi canmn
ii, ne olur beni gtr-ver.
BELNE - Gel gidelim, bebeciim, gel!
SAHNE VIII ANGLIQUE, TOINETTE.
TOINETTE. - te, sonunda noteri de getirdiler, benim kulama da bir "vasiyetname"
sz alnd. Sanrm vey anneniz uyumuyor, babanza size kar birtakm dolaplar
evirteceinden artk hi kuku kalmad.
ANGLIQUE - Tek benim yre ime buyurmaya kalkmasn da, servetini ne yaparsa
yapsn, razym. Gryorsun ya, Toinette, yre imi nasl bask altnda tutuyorlar. Sana
yalvarrm, Tanr rzas iin beni bu korkun durumda yalnz brakma.
TOINETTE - Ben mi sizi yalnz brakacam? lrm de brakmam. vey anneniz

istedii kadar beni kendisine srda yapp kendi yanma ekmek istesin, ben bugne dek
yreimde ona kar en kk bir sevgi duymadm, onun iin hep sizi tuttum. Siz bu ii
bana brakn, ben sizi mutlu etmek iin her yola bavuracam; ama kestirmeden gitmi
olmak iin imdilik yolumu deitireceim; size olan sevgimi hi belli etmeyerek babanzla
vey annenizin suyuna gider gibi grneceim.
ANGLIQUE - Aman Tanr akna, babamn verdii karan Clantes'a hemen bildir.
TOTNETTE - Benim Polichinelle adnda, tefecilik yapan, yal bir m var. Bu ite
kullanacak ondan baka kimsem yok; onu harekete getirmek iin biraz gler yzle tatl
sz de esirgemem. Ama bugn artk ge oldu; yarn sabah erkenden onu artrm,
sevine sevine gelip...
BELNE - Toinette!
TOINETTE - Bakn beni aryorlar. imdilik ho-akalm. Siz ii bana brakn, hi
merak etmeyin.
KNC PERDE
I. SAHNE TOINETTE, CLEANTE.
TOINETTE - Ne istiyorsunuz efendim?
CLEANTE - Ne istiyorsunuz mu?
TOINETTE - Vay! Vay! Siz misiniz? Birdenbire nereden ktnz? Sizin burada ne iiniz
var, ne diye geldiniz?
CLEANTE - Alnmn yazsn anlamaya, sevgilimle biraz konumaya, duygularn
yoklamaya, zellikle bugn haber verilen nikah belasna kar neye karar verdiini
renmeye geldim.
TOINETTE - iyi ama, Angelique'le yle damdan der gibi grlr m? lk nce bir
yolunu bulmal; nasl sk bir gzaltnda olduunu, ne sokaa kabildiini, ne de kimseyle
grtn; dahas, sizin yreinizde bu akn domasna yol aan tiyatroya bile yal

bir teyzesinin hatr iin izin verildiini sanrm bilirsiniz; aslnda, biz bu servenden bi
kimseye sz etmedik.
CLEANTE - te onun iin ben de buraya Cleante adyla ve Angelique'in olarak
deil, mzik retmeninin dostu olarak geliyorum; adamdan izin aldm, kendisinin
yerine beni gnderdiini syleyeceim.

TOINETTE - te babas. Siz biraz yle ekilin de burada olduunuzu kendisine ben
syleyim.
SAHNE Il
ARGAN, TONETTE, CLEANTE.
ARGAN - Msy Purgon bana her sabah odamda on iki kez yukar, on iki kez aa
gidip gelmemi syledi; syledi ama, enine mi, yoksa boyuna m gidip geleceim, ite onu
sormasn unuttum.
TOINETTE - Efendim, ey geldi...
ARGAN - Yava syle, kaltak! Beynimi yerinden oynattn; hastalara yle bararak bir
ey sylenmeyeceini hi dnmyorsun.
TOINETTE - Yani efendim, demek istiyordum ki...
ARGAN - Yava syle diyorum.
TOINETTE - Efendim... (Bir ey syler gibi yapar.)
ARGAN - Ne diyorsun?
TOINETTE - Diyorum ki... (Gene bir eyler syler gibi yapar.)
ARGAN - Kz, ne diyorsun?
TOINETTE - (Yksek sesle) Biri geldi, sizi grmek istiyor, diyorum.
ARGAN - Gelsin.
(Toinette, Cleant'a ilerlemesini iaret eder.)
CLEANTE - Efendim...
TOINETTE - (Alay ederek.) yle yksek sesle konumayn, efendimin beynini
sarsarsnz.
CLEANTE - Efendim, zt- lilerini ayakta ve salkl grdm iin cidden mutluyum.
TOINETTE - (fkelenmi gibi yaparak.) Ne demek, salkl m grdnz? Yalan
sylyorsunuz. Benim efendim hep hastadr.
CLEANTE - Ben kendilerinin iyiletiklerini iitmi-tim, yzlerinden de yle anlyorum.
TOINETTE - Yz mz diye ne demek istiyorsunuz? Balon yz, surat birbirine karm;
size iyilemi diye kim sylediyse halt etmi. Eskisinden bin beter hasta.
ARGAN - Evet, hakk var.
TOINETTE - Herkes gibi yryor, uyuyor, yiyor, iiyor; ama, yine son derece hasta.

ARGAN - Doru, ok doru.

CLEANTE - Vah vah efendim, ok zldm. Bendeniz, matmazelin mzik retmeni
tarafndan geliyorum. Kendisi birka gn iin kye gitti; kulunuz kendisinin pek yakn bir
dostu olduum iin, matmazel imdiye dek rendiklerini bu srada belki unutur diye,
dersleri srdrmek zere kendi yerine bendenizi gnderdi.
ARGAN - Pek iyi, Angiique'i arn.
TOINETTE - Bana kalrsa, msyy matmazelin odasna gtrsek daha iyi olur
efendim.
ARGAN - Hayr, olmaz, onu buraya ar.
TOINETTE - Ama efendim, kendi balarna olmazlarsa, msy iyi ders veremez.
ARGAN - Verir, verir.
TOINETTE - Verir ama, sizin de banz ier efendim; bu hasta durumunuzda sizi
herhangi bir eyle heyecanlandrmak, kesinlikle doru olmaz; sonra beyniniz sarslr.
ARGAN - Yok, yok, ben alg y severim; belki neem yerine gelir de... Hah, ite kzm
geldi. Haydi, sen git bak, karm stn giymi mi?
SAHNE III ARGAN, ANGLIQUE, CLANTE.
ARGAN - Gel kzm; mzik retmenin kye gitmi; sana ders gstermek iin kendi
yerine ite u beyi gndermi.
ANGLIQUE - Aman Tanrm!
ARGAN - Ne o? Niye birdenbire aaladn?
ANGLIQUE - eey...
ARGAN - Ne? Niin byle heyecanlandn?
ANGLIQUE - Eee, babacm, dorusu bu raslant alacak ey, babacm!
ARGAN-Nasl?
ANGLIQUE - Bu gece dmde kendimi byk bir sknt iinde grdm; tipk bu
msyye benzeyen bir adam karma kt; ben kendisinden yardm istedim; o da geldi,
beni o skntdan kurtard; imdi buraya gelip btn gece uratm dmdeki adam
birdenbire karmda grnce, doal olarak akna dndm.
CLANTE - Sanrm, ister uyurken, ister uyankken, sizin zihninizde yer tutmak
talihsizlik saylmaz; bir skntda bulunuyor da sizi o durumdan kurtarmak onuruna beni

uygun gryorsanz, kendimi dnyann en mutlu insan sayarm; bu uurda gze

alamayacam hibir ey...
SAHNE IV
TOINETTE, CLANTE, ANGLIQUE, ARGAN.
TOINETTE - (Alay ederek.) Vallahi efendim, ben artk sizden yana dndm, dn
sylediim btn szleri geri alyorum. imdi Msy DiafoirusTe o lu sizi ziyarete
geldiler. Aman ne iyi bir damad nz olacak! Greceksiniz balon, karnza dnyann en
yakkl, en nkteli genci kacak. Azndan yalnzca iki sz kt, ama dorusu ona
bayldm; belki de kznzn akl bandan gidecek.
ARGAN - (Gitmek ister gibi yapan Clantea.) Gitmeyin efendim. Ben kzm
evlendiriyorum da; imdi kocas olacak kimseyi getirmiler; kzm onu daha hi grmedi.
CLANTE - Bana byle uurlu bir karlamaya tank olma onurunu baladnz iin,
zellikle teekkr ederim efendim.
ARGAN - ok yetenekli bir doktorun olu; dn de drt gne kadar olacak.
CLANTE - Ne gzel!
ARGAN - Sizin de onur vermenizi rica ederim.
CLANTE - Bendenize onur veriyorsunuz efendim.
TONETTE - Haydi, yle bir yana ekilin; ite geliyorlar.
SAHNE V
MSY DIAFOIRUS, THOMAS DIAFOIRUS,
ARGAN, ANGLIQUE, CLANTE, TONETTE.
ARGAN - (Elini takkesine gtrrse de bandan -karmakszn.) Msy Purgon
bam amam yasaklad efendim. Siz de ayn meslekten olduunuz iin, doallkla
durumumu anlarsnz.
MSY DIAFOIRUS - Bizim btn ziyaretlerimiz hastalara ifa gtrmek iindir,
rahatsz etmek iin deildir efendim.
ARGAN - Efendim bu gzel davrannzla...
(kisi birden syleyip birbirlerinin szlerini keserler, szleri birbirine karr.)
MSY DIAFOIRUS. - ... efendim, zt- lilerini...
ARGAN - ... beni minnettar ediyorsunuz...

MSY DIAFOIRUS -... olum Thomas'labirlikte...

ARGAN ok isterim ki...
MSY DIAFOIRUS - ... byle buyurduunuzdan dolay...
ARGAN zt- linizi evinizde rahatsz ederek...
MSY DIAFOIRUS -... duyduumuz byk mutluluu...
ARGAN kranlarm sunabileyim...
MSY DIAFOIRUS -... belirtmek iin...
ARGAN. -... fakat efendim...
MSY DIAFOIRUS -... rahatsz etmeye...
ARGAN zavall bir hastann ne demek olduunu bildiiniz iin...
MSY DIAFOIRUS - ... cesaret ediyoruz...
ARGAN o hususta bendenizi balayacanzdan emin olarak...
MSY DIAFOIRUS bu vesileyle...
ARGAN yce izninize snarak...
MSY DIAFOIRUS - ... gerek kendi mesleimiz alannda...
ARGAN - ...her zaman buyruklarnza hazr bir kulunuz olduumu...
MSY DIAFOIRUS -... ve gerekse baka konularda elimizden gelen...
ARGAN - ... kantlamak iin hi bir frsat karmamaya aba gstereceimi...
MSY DIAFOIRUS - ... hibir hizmette kusur etmemeye...
ARGAN burada arz edeyim...
MSY DIAFOIRUS -... alacamzdan emin olmanz da zellikle rica ederiz.
(Oluna dnp ona syleyerek) Haydi, Thomas, yle gel de sayglarn sun bakaym.
THOMAS DIAFOIRUS - (Okuldan yeni km, srk gibi bir kakavandr; ne yapsa
acemice, mnasebetsizce yapar.) nce babasmdan balamal, deil mi?
MSY DIAFOIRUS - yle ya.
THOMAS DIAFOIRUS - Efendim, zt- lilerini ikinci bir baba ve zellikle birincisinden
daha fazla minnet duyduumu belirtmeye cesaret edebileceim ikinci bir baba olarak
selamlayp sayg gstermeye geldim, ilk babam yalnzca dnyaya gelmemin nedeni
olmutu. Oysa siz, beni oullua kabul ettiniz. Ona beni Tanr verdi, fakat siz kendini
z

ltfen alp kabul ettiniz. Ben onun yalnzca vcudunun rnym, oysa siz beni kendiniz
seiyorsunuz; insann maneviyat maddiyatndan ne kadar stn-se, ben de size ite o
kadar borluyum ve ite o sfatmla zt- alilerine sayglarm imdiden sunmaya geldim.
{15}
TOINETTE - Bu kadar yetenekli insanlar yetitiren okullar var olsun, yaasn okullar!
THOMAS DIAFOIRUS - Nasl, iyi oldu mu baba?
MSY DIAFORUS - Ne demezsin!
ARGAN - (Anglique 'e.) Haydi kzm, msyy selamla bakaym.
THOMAS DIAFOIRUS - Elini pecek miyim?
MSY DIAFOIRUS - yle ya, yle ya.
THOMAS DIAFOIRUS - (Anglique 'e.) Madam, yce Tann'mn zt- lilerine
kaynanalk sann layk grm olmas pek isabetlidir, nk...
ARGAN - O szleri sylediiniz benim karm deil, kzm!
THOMAS DIAFOIRUS - yleyse kaynanam nerede?
ARGAN - imdi gelir.
THOMAS DIAFOIRUS - Gelmesini bekleyeyim mi baba?
MSY DIAFOIRUS - Sen durma, imdilik matmazele sayglarn sun.
. THOMAS DIAFOIRUS - Matmazel, Msr- kadimin Memnon nm heykeli, uat-

ems ile tenevvr ettike nasl ahenkli sesler karrsa, ibu k- rde-dilleri de tpk
onun gibi fitb- hsnnzn tulu karsnda tatl bir heyecanla coup vecde geldiimi
hissediyorum U-lum-u tabiiye mtehassslarnn kayd-i vehile "ayiei denen nebat-
ltif gzel yzn nasl o memba- nurdan bir lhza ayrmazsa, kalb-i ciznem de
firmabid sureti dimede emn- ltifinizin ncm-u zahiresine tevecchle kevakb-i
mezkreyi kutup ittihaz eyleyecektir. Binaen al-zalik matmazel, bugn mihrab- letafeti
niz
engeline ibu kalb-i kemternemin tarki hususuna msade buyurmalarn ve kalb-i
mezkr iin mr olduka bir bende-i sadk ve bir zevc-i lyk olmaktan baka bir ga-ye-i
ml olamayacama itimad- zerfetpenhleri ayan buyurulmak bbmda emr ferman
hazret-i men-leh-l-emrinizdir. {16}
TOrNETTE - (Alay ederek.) renim ite byledir, ne gzel eyler retir.
ARGAN - Eeee, buna ne dersiniz bakalm?

CLEANTE - Ne denir efendim, dorusu Msy ayet gibi szler sylyor! Hekimlikteki
yetenei de sylevci-likteki gibiyse, sanrm hastalan arasnda olmak byk bir zevk olur!
TOINETTE - Elbette. Saaltmlan da sylevleri gibi gzelse, artk hastala doyum
olmaz!
ARGAN - Haydi, abuk, benim koltuumu verin, herkese de iskemle getirin. Sen yle

otur, kzm. Gryorsunuz ya efendim, mahdum-u linize {17} herkes hayran oldu; byle bir ol
nuz olduundan dolay, gerekten mutlu olmalsnz.
MSY DIAFOIRUS - Babas olduum iin sylemiyorum efendim; belki de olumdan
ne kadar honut olsam, yine de azdr diyebilirim; kim grdyse iyi ocuk olduuna tanklk
ediyor. Dorusu imdiye kadar yle parlak bir yetenek ya da kimileri gibi ateli bir zek
belirtisi gstermi deildir; deildir ama, ben de bizim meslekte gerekli olan saduyusunu
ite bu durumundan kardm. ocukluunda da hibir zaman akgz, uyamk bir ey
deildi. Hep uslu akll, halim selim, sessiz grnr, azndan tek sz kmaz; yle her
ocuun oynad oyunlar mrnde oynamazd. Okuma retinceye kadar akla karay
setik; dokuz yana girdii zaman hl elifi direk sanrd. Ama ben kendi kendime,
"Zarar yok," derdim, "Ge yetien aalar, en iyi yemi verenlerdir. Mermere kazmak,
kuma yazmaktan daha gtr, ama mermerdeki yaz daha ok dayanr; sanrm bu
ocuun kavrayndaki yavalkla zihnindeki arlk, ilerde dnce gcnn byk
olacana kanttr..." der dururdum. Okula verdiim zaman, epey sknt ekti; ama
gl grdke gs gerdi; hocalar onun direniini, alma-/ sn bana ver
dururlard. Ksacas, demir dver gibi ala ala sonunda renimini onuruyla bitirip
diplomasm ald; vnmek iin sylemiyorum, ama son iki yldr sren staj yaamnda,
yle grltye yol amtr ki okulumuz tartma tarihinde bir benzeri grlmemitir
diyebilirim. Bu ocuk herkesin gzn yldrmtr: Hangi konu tartlsa, kesinlikle taban
tabana tersini kantlamaya kalkr. Tart mada ok yeteneklidir, ilkelerini savunmada
Trk gibi gldr; dnyada dncesinden dnmez; bak asn akln mantn son
snrna kadar savunur. Ama benim en ok ho uma giden yn, zellikle beni rnek
alarak eski dncelere kr krne bal kalmas ve ite bundan dolay yzylmzn

"kan dolam" ve benzeri gibi sama sapan bulularyla ilgili kantlarla deneyleri hi bir z
n anlamak, dinlemek istememi olmasdr. {18}
THOMAS DIAFOIRUS - (Cebinden tomar halinde byk bir tez karp Anglique 'e

uzatarak) Dolamcla-ra kar yazdm bir tezi yce babamn izniyle dncelerimin en
yeni rn olarak kznz saygdeer hanmefendiye sunmaya cesaret ediyorum, efendim.
ANGLIQUE - Efendim, bu benim iin kilitli kasa, almaz kese demektir; ben byle
eylerden anlamam.
TOINETTE. - Verin, verin, sslemesi, resimleri ie yarar; hi olmazsa bizim odann
duvarlarna yaptrrz.
THOMAS DIAFOIRUS - Ayrca yce babamn izinleriyle, hoa bir vakit geirip
elenmek zere sizi bir kadn otopsisi seyretmeye davet ederim; Kadavra zerinde
bendeniz aklama yapacam.
TOENETTE - Aman ne ho elence! Kimileri nianllarna gldr seyrettirirler. Ama
otopsi ameliyat seyrettirmek dorusu daha kanedir.
MSY DIAFOIRUS - uras da var ki, evlenme ve ocuk sahibi olma bakmndan
gereken nitelikler dolaysyla da, emin olunuz ki u acizin olu yce tp biliminin tespit
ettii ilkelere gre, istenene tmyle uygun bir durumdadr. ocuk sahibi olmann
erdemlerine tmyle sahip olduu gibi salam ocuk yetitirmek iin gereken zel
nitelikleri de, hakkyla vardr. {19}
ARGAN - Saygdeer olunuzu saraya sokup orada kendilerine bir tp grevi
salamak dnlmyor mu efendim?
MSY DIAFOIRUS - Dorusunu isterseniz sarayllar iin hekimlik yapma istei,ben
acizlerince hibir zaman duyulmamtr. Bendeniz, kendimi halka adamay, her zaman
tercih etmiimdir. Halk tedavi etmek, daha rahat bir itir. Yaptklarnzdan kimseye hesap
vermek zorunda kalmazsnz. Bilimin ilkelerine uymak kouluyla, her ne olursa olsun,
insann umurunda bile olmaz. Ama byk adam doktorluunun sakncal bir yan vardr;
byk adamlar hasta olunca doktordan kendilerini kesinlikle iyi etmesini isterler.
TOINETTE - Olur ey deil! Onlarn sizlerden byle uluorta saaltm beklemeleri
dorusu pek kstahlk, efendim! Siz onlar iyi etmek iin yanlarnda bulunmuyorsunuz ya!
Sizin asl greviniz maalarnz alp reetecik-lerinizi yazmak... Ellerinden gelirse iyi
olmak kendilerine der. Hem, onlar yle babayiitseler, kendi kendilerini iyi etsinler.
MSY DIAFOIRUS - Doru, ok doru. Bizim grevimiz hastaya tp kurallar iinde
bakmaktan ibaret.

ARGAN - (Cante 'a.) Msy, ltfen burda bulunan saygdeer insanlarn nnde
kzma bir ark syletir misiniz?
CLANTE - Bendeniz de buyruunuzu bekliyordum efendim; izninizle efendilerimi
elendirmi olmak iin matmazelle birlikte yeni bir operann bir sahnesini okumay
dnyorum. (Anglique 'e bir kt vererek.) Buyurun efendim, ite sizin okuyacanz
para.
ANGLIQUE - Benim mi?
CLANTE - (Yava sesle Anglique'e.) Tanr akna kar kmayn; syleyeceimiz
blmn ne olduunu ben size anlatrm. Siz merak etmeyin. (Yksek sesle.) Sesim iyi
deil ama iittirecek kadar karsa bana yeter; matmazeli syletmek zorunda olduum
iin, artk ltfen kusuruma bakmazsnz.
ARGAN - Gftesi gzel mi?
CLANTE - Okuyacamz ey doalama bir operack... Bir tr serbest iir ya da
iirsel nesir biiminde bir ey... Akn ve gereksinmenin iki gnlden birdenbire koparp
syletecei doal szler gibi bir ey.
ARGAN - Pek iyi. Dinleyelim.
CLEANTE - (Sevgilisine bir obann azndan kendi akm bandan sonuna dek
anlatr; ondan sonra da, ikisi karlkl arklarla birbirlerine duygularn sylerler.)
Okuyacamz blmn konusu u: obann biri henz belirmeye balayan bir grnmn
gzelliine dald srada, birdenbire yanmasnda bir grlt iitip kendine gelir. Bam
evirip hayvan gibi bir herifin bir oban kzma kt szler sylediini grr. Her eyden
nce bir kez btn erkeklerin sayg gstermekle ykml olduklar "latif cins"in
savunmasn stlenir; o hdk herife terbiyesizliinin cezasn verdikten soma da oban
kznn yanma gidip dnyanm en gzel gzlerinden en gzel yalar aktan bir gen kz
grr. inden kendi kendine, "Aman Tanr m! Bylesine gzel bir kza, nasl yle irkin
davranlr? Dnyada u gzyalarmdan etkilenmeyecek bir insan, dahas, bir yabanl var
mdr?" der. Kzn o elmas gibi yalarn dindirmeye alr. O gzel oban kz da,
yapt kk hizmetten dolay o obana teekkr eder; ama yle sevimli, yle tatl, yle
candan teekkr eder ki, oban artk dayanamaz; kzn her sz, her bak alevden bir
ok gibi yreine iler. oban yle sylenir: "Dnyada byle sevimli bir teekkr szne

deecek bir ey olabilir mi? Byle iten bir yrei n u etkileyici scaklna bir an bile
kavuabilmek iin insan neler yapmaz, ne hizmetleri gze almaz, ne tehlikelere seve se
ve
atlmaz?" der. Biraz nceki gzel grnm geip bittii halde oban bunun ayrmnda bile
olmaz; ama ok az srdnden de yaknr; nk o grnmn bitmesi kendisini o gzel
oban kzndan ayrr; ite bu ilk raslantdan, bu ilk andan soma, gen oban evine,
yreinde yllarca srm bir akn en yein ateleriyle dner. O andan sonra, artk
ayrln btn aclarn ekmeye, grmeye duyamad sevgilisini bir daha gremedii
iin yanmaya balar. Sevgilisinin dlemi, gece gndz gzlerinden gitmez; o dilberi bir
daha grmek iin elinden ne gelirse yapar; ama oban kznn sk bir ember iinde
geen yaamndan dolay hibir kar yol bulamaz. Aknn yeinlii karsnda, sonunda
onsuz yaayamayacam anlayp ayn on drdne benzeyen o gzel kz ailesinden
istemeye karar verir; bir kolayn bulup kza da bir not gndererek onun da iznini alr. N
e
var ki, ayn zamanda, babasnn gzel kza bir bakasyla sz kestiini, dn

hazrlklarna bile balandn renir. Art k o zavall obann yreinde ne derin yaralar
aldn, elbette anlarsnz! Zavall, artk derdinden lecek duruma gelir. Sevgilisini
bakasnn kollarnda grmeye dleminde bile dayana-madmdan, akn verdii
zntyle, sonunda oban kznn evine girip ondan duygularm renmeye, alnnn yazs
neyse anlamaya bir yol bulur. Kzn evinde o korktuu hazrlklarn hepsini grr; kendi
tatl akna kar baba keyfinin ortaya kard yakksz rakibi de orada grr.
Rakibinin, o gln rakibinin, o gnl ekici obanla yan yana, zafer kazanm bir edayla
dikilip avm artk eline geirmi gibi durduuna tank olur; grdkleri onu yle kzdrr ki
sonunda fkesini g tutacak duruma gelir. Tapar gibi sevdi i gzele ac ac bakp durur;
ne var ki, ona olan saygs ve babasmn orada olmas, onu duygularn yalnzca gzleriyle
anlatmak zorunda brakr. Ama sonunda, btn bu bask lan zorlayp aknn taknlna
kaplarak sevgilisine yle syler: (ark gibi syleyerek.)
Gzel Filis, yetiir ektiim znt byle;
Brak susmay da, dncen nedir, ak syle!
Bir yargya var: Ya kurtarp da yaat.
Ya ldr de, bastn yere at!

ANGLIQUE - (Ezgiyle yant vererek.)

Grmyor musun Tirsis ne zldm benim?
Dn hazrl srdke titriyor yreim!
Sylemiyor mu baklarm dileim nedir?
Gnldeki duygular bu kadar sylenebilir.
ARGAN - Vay canma! Ben bizim kzn notay eline alp byle kitap okur gibi atr atr
ark syleyebildiini bilmiyordum!
CLEANTE Olur mu yle Filis ? Senin aknla ldran Tirsis Yalnzca yreinde bir yer almakla
Nasl yetinir hapsolup da kalmakla?
ANGLIQUE Yeter bunca duraksama u umarsz ite. Seni lgnca seviyorum ite!
CLANTENasl da tatl ey bu sylediin!
Bana d m gsterdin yoksa ?
GzelFils ne diyordun, ne syledindi demin?
ANGLIQUE Seni lgnca seviyorum, Tirsis!
CLANTEYine iyi yrekli ol, brakma, syle Filis!
ANGLIQUE Seviyorum Tirsis, CLANTE Durma, hi durma, syle, syle Filis. ANGLIQUE Seviyorum, seviyorum oban seni ben, Seni Tirsis nasl seviyorum bilsen!
CLANTE Krallar, imparatorlar, byk komutanlar; Benim mutluluumun ei benzeri yok sizde.
Ama sknt da hi eksik olmuyor bizde: Duyduum nee, sevin, cokunluk u rakibin
yznden silindi gitti.
ANGLIQUE Yere batsn o smsk adam dilerim; Ona baktka ben de di bilerim. ekilir ey mi

byle ikence.
CLEANTE Ama, baban seni zorla verirse; dncen ne?
ANGLIQUE Beni ldrse bile istemem onu;
lrm, istemem, inan bana sen;
lrm kesinlikle, hemen lrm.
ARGAN - Peki ama kzn babas bu ie ne demi?
CLANTE - Hibir ey dememi.
ARGAN - Amma ahmak babaym o baba da ha! Bunca rezillik oluyor da herif hi ses
karmyor!
CLANTE - (arky srdrerek.)
Aman, gzel meleim...
ARGAN - Yok, yok, art k yeter. Dorusu bu oyun kt rnek olacak bir oyun. Bundaki
oban Tirsis edepsizin biri; babasnn yzne kar yle eyler syleyen oban kz Filis
de utan perdesini kaldrm! u kd bana verin bakaym. Vay vaay! Hani sizin
sylediiniz szler bunun neresinde? Bunda notalardan baka bir ey yok!
CLANTE - Aman efendim, bilmiyor musunuz? Son zamanlarda ark szlerini de
beste gibi nota iaretleriyle yazma yntemini buldular!
ARGAN - Pek iyi, artk zt- llerine uurlar olsun, gle gle efendim, gle gle. Yine
grrz dilerim. Belki de, u operanz hi okumasaydmz daha iyi ederdiniz!
CLEANTE - Efendimizi elendiririm dncesiyle okudum.
ARGAN - Samalamamn elencelisini de iitmemi-tim. Hah! te karan.
SAHNE VI
BELNE, ARGAN, TOINETTE, ANGEUUE,
MSY DIAFOIRUS, THOMAS DIAFOIRUS.
ARGAN - Canmn ii... te Msy Diafoirus'n olu.
THOMAS DIAFOIRUS - (Yine ezberden bir sayg sunma paragraf okumaya
kalkrsa da, alt tarafn unuttuundan yar yolda kalr.) Hanmefendi, Yce Tanr 'nn
zat- llerine kaynanalk san tevcih buyurmu olmas ayni isabettir; nk sima-y

llerinde beliren...
BELNE - Tam zamannda buraya gelip zt- lnizle tanabildiim iin cidden
mutluyum efendim.
THOMAS DIAFOIRUS - nk sima-y llerinde beliren... nk sima-y llerinde
beliren... Madam, sylevimin tam ortasnda szm kestiniz, belleim altst oldu.
MSY DIAFOIRUS - Baka bir sefer sylersin, Thomas.
ARGAN - Ah, biraz nce burada olsaydn ne iyi olurdu, canmn ii!
TOINETTE - Aman madam, ikinci baba konusuyla Memnon yontusunun, bir de ayiei
adnda bir bitkinin sz geerken bulunamadnza ne denli yansanz haklsnz dorusu!
ARGAN - Haydi kzm, msynn elini tat da kocan olarak kendisine lnceye dek
ballk gsterip onun szn dinleyeceine sz ver bakaym.
ANGLIQUE - Aman, babacm!
ARGAN - Ne o? "Aman, babacm!" da ne demek oluyor?
ANGLIQUE - Tanr akna byle acele etmeyin. Biraz zaman brakn da hi olmazsa
tanp anlaalm; mutlu bir aile kurabilmek iin her eyden nce birbirimize snmaya
alalm.
THOMAS DIAFORIUS - Bendeniz kendi adma zt lnize pek sndm matmazel,
bence artk beklemeye gerek yok.
ANGLIQUE - Belki sizin huyunuz suyunuz yledir de, byle birdenbire parlayverirsiniz
efendim, ben yle deilim; izin verin de aklayaym ki o yksek artamlannz henz
yreime ilemi deildir efendim.
ARGAN - Yaaa! Pek iyi, pek iyi! yleyse evlendiinizde bhbirinizle tanp sevimek
iin istediiniz kadar zaman bulursunuz.
ANGLIQUE - Aman rica ederim, bana bir sre verin babacam! Evlilik yle bir
zincirdir ki, ona hibir zaman bir yrei zorla balamamaldr; aslnda, msy kendini bilen
bir adamsa, kendisine zorla varm bir kz kesinlikle kabul etmemesi gerekir.
THOMAS DIAFORTUS - Feh smme h sm-me kell, matmazel! Ben kendimi
bilmekle birlikte, sizi pederinizden yedbeyed tesellm edebilirim, efendim. {20}
ANGLIQUE - Zorla gzellik olmaz, efendim.
THOMAS DIAFOIRUS - Eslf- zmn muteber eserlerinde grdmze gre, evvel

zaman iinde bent- Havvamn baba evinden cebren karlmak suretiyle te-zevvc
edilmesi ve bylece kzlarn kendi rzalar hilfma u-u ayara atlm gibi
gsterilmemeleri db- mstah-sene-i kudemdan imi, matmazel. {21}
ANGLIQUE - Eskiler eski zaman adamiarym efendim, biz yeniler de yeni zaman
adamlaryz. Bizim zamanmzda yapmaca gerek yoktur; biz bir kimseyi kendimize
uygun bulursak, zorla srklenmeden de gitmesini biliriz. Siz biraz sabrediniz, beni
seviyorsanz, benim her istediimi siz de istemelisiniz.
THOMAS DIAFOIRUS - u artla ki ibu l arzulan kalbi haklanmla tearuz tekil
edecek mahiyette olmaya. {22}
ANGLIQUE - Ama efendim, sevginin en byk kant, sevilenin her isteine boyun
emektir.
THOMAS DIAFOIRUS - rme mela'ml binniyat, matmazel: hatun kiinin mut'ma
taallk etmemek artyla "menna"; aksi takdirde "ve ill fel." {23}
TOINETTE - Ne denli kafa yorsanz bouna. Grmyor musunuz, msy daha sca
scana okuldan km, ne syleseniz hemen yantnza yant dayyor. Hem bylesine
direnip de tp fakltesiyle onurlu bir akrabalk kurmay geri evirmenin anlam var m ya?
BELNE - Belki de gnlnde bir aslan yatyor, kim bilir?
ANGLIQUE - yle bir ey varsa, sanrm akl ve namus erevesinde bir ey olmas
gerekir, madam.
ARGAN - Artk bu kadan yetti dorusu! Beni burada bostan korkuluu yaptnz!
BELNE - Ben sizin yerinizde olsaydm, yavrucuum ille evlen diye stelemezdim, ama
ondan sonra da ne yapacam bilirdim!
ANGLIQUE - Ne demek istediinizi anlyorum, madam; aslnda bana kar nasl da
iyicil olduunuzu bilmez deilim; verdiiniz t ne derece uygulanabilir, ite onu bilmem!
BELNE - Elbette bilmezsiniz; sizin gibi pek uslu, son derece namuslu kzlar, ancak
babalarnn szlerini kulak arkasna atvermesini bilirler. yle sz dinleme, sayg gibi
eylerin artk modas geti!
ANGLIQUE - Bir kzn babasnn szn dinlemesinin de bir snr vardr madam; akl
da, yasa da her sz dinlemeyi gerektirmez.
BELNE - Sanrm bu, siz evlenmeyi aslnda ho gryorsunuz, ama kendi keyfinize

gre bir koca semek istiyorsunuz demek oluyor.

ANGLIQUE - Babam beni istediim gibi bir adama vermeyecekse, bari
sevemeyeceim bir adama da vermesin, ite kendisinden yalnzca bunu dilerim.
ARGAN - Efendim, bu durumdan pek utandm, beni balamanz dilerim.
ANGLIQUE - Evlenmekte herkesin bir hesab var-dn. Ben kendi hesabma gerek bir
sevgiyle sevebileceim bir kocadan baka bir ey istemem; yle bir kocaya mrm
olduka balanp kalmak isterim; onun iin ok saknmal davranmak zorundaym. Kimi
kzlar vardr ki, srf analanyla babalarnn basksndan kurtulup her istediklerini
yapabilmek iin kocaya varrlar. Kimileri de evlenmeyi salt bir kar ve ticaret ilemi
biimine sokarlar, madam! Bu gibileri, srf miras almak, kocalar lnce zengin olmak
sevdasyla byle davranrlar ve mirastan mirasa konmak iin kocadan kocaya komakta
duraksamazlar bile. Doallkla, byle yapanlar, yle ince eleyip sk dokumaz, kocalarnn
nasl ey olduuna pek nem vermezler.
BELNE - Bugn sizin kafanz pek ilek gryorum; acaba ne demek istediinizi
anlayabilir miyim?
ANGLIQUE - Ben diyeceimi dedim; baka ne diyeyim, madam?
BELNE - Siz yle ne dediini bilmez olmusunuz ki, artk bundan sonra bir dakika bile
ekilmezsiniz.
ANGLIQUE - Siz bana zorla bir terbiyesizlik ettirmek istiyorsunuz ama bu isteinize
eremeyeceksiniz, madam; hi zlmeyin.
BELNE - Edepsizlik olursa byle olur dorusu!
ANGLIQUE - Ne deseniz bouna, madam.
BELNE - yle gln bir kurumunuz, yle terbiyesizce bir kendinizi beenmiliiniz var
ki artk herkes yaka silkiyor.
ANGLIQUE - stediiniz gibi sylenin;,yaran yok madam; siz ne denli urasamz da
ben gene terbiyemi bozmayacam; isteime ularm diye bo yere umuda kaplmamanz iin, ite gznzn nnde gidiyorum.
ARGAN - Bana bak, sen imdi iki kkn birini seeceksin, bu iin ortas yok: Ya drt
gne dek msyyle evlenecek ya da bir manastra kapanacaksn. (Beline 'e.) Sen
kendim zme, ben onu yola getiririm.

BELNE - Kusuruma bakma, seni biraz yalnz brakacam, yavrum; kantte ok acele
bir iim var. Biraz sonra gelirim.
ARGAN - Git ekerim, git; hem notere ura da, syle o ii bitiriversin.
BELNE - imdilik hoakalm minimini kocacm.
ARGAN - Gle gle canmn can. Bu kadncaz beni nasl seviyor, bilemezsiniz...
lyor, baylyor bana!
MSY DIAFOIRUS - Biz de artk izninizi rica edelim efendim.
ARGAN - Aman efendim, Tanr akna, beni nasl buluyorsunuz, dorusunu syler
misiniz?
MSY DIAFOURUS - (Nabzna bakarak.) Haydi Thomas, sen msynn teki elini
al, bakalm nabzndan durumunu doru anlayabilecek misin? bu nabz yirmi yedi ksm
tab-yi nabzn kangsndandr? {24}
THOMAS DIAFOIRUS - Kavlimce nabz, marz en-vmdan olup hayra almet olmasa
gerektir. {25}
MSY DIAFOIRUS - l.
THOMAS DIAFOIRUS - Sulb olmasa dahi ibh-sulb-dr. {26}
MSY DIAFOIRUS. - Aliyyll! {27}
THOMAS DIAFOIRUS - Hareket-i dfidir. {28}
MSY DIAFOIRUS - Mkemmel.
THOMAS DIAFOIRUS - Bir nebze mtekatt ve gayr-i muntazamdr. {29}
MSY DIAFOIRUS. - Ne l!
THOMAS DIAFOIRUS. - Bu ise parankima-y taha-lide, yani dalakta bir fesada delalet
etse {30}gerektir.
MSY DIAFOIRUS - ok mkemmel!
ARGAN - Hayr; Msy Purgon, tersine, karacierimin rahatsz olduunu sylyor.
MSY DIAFOIRUS - iyi ya! Doru ite, zaten parankima demek hem karacier,
hem dalak demektir; nk bunlar "via-i kasir", "bewb- mide" ve alelekser "kanat safra"
vastasyla ok sk bir mnasebette bulunurlar. Her halde Msy Purgon size bol bol
klbast tavsiye etmitir.
ARGAN - Hayr, halamadan baka bir ey yemeyeceksin dedi.

MSY DIAFOIRUS. - iyi ya. Doru ite; halama olmu, klbast olmu, hepsi ayn
ey, ondan daha iyi bir hekim bulamazsnz.
ARGAN - Msy, bir yumurtaya ka tuz tanesi koymal?
MSY DIAFOIRUS - Ya alt, ya sekiz, ya on; kesinlikle ift adet olacak; ama
ilalarda hep tek adet olmal! {31}
ARGAN - Gle gle... Devletle efendim.
SAHNE VII BELNE, ARGAN
BELNE - Bir eye dikkat etmen iin, sokaa kmadan sana bir kez daha urayaym
dedim, yavrucuum. imdi Angelique'in odasnn nnden geiyordum, ierde gen bir
erkek grdm; adam beni grr grmez kat.
ARGAN - Kzmn yanmda gen bir erkek ha!
BELNE - Evet. Kk kzn Louison da yanlarndayd; haberin en iyisini ondan alrsn.
ARGAN - abuk Louison'u bana gnder, ekerim, abuk gnder. Vay, ahlaks z vay!
Tevekkeli deil, doktorun olunu istemem de istemem diye tatturdu!
SAHNE VIII LOUSON, ARGAN
LOUSON - Ne istiyorsunuz babacm. Annem beni ardnz syledi.
ARGAN - Evet, ardm . yle gel bakaym. Daha yakla, beri gel. Yzn bana
dn. Gzlerini kaldr, bakaym. Yzme bak. Eee?
LOUSON - Ne var, babacm?
ARGAN - Eeee?
LOUSON-Ne var?
ARGAN - Senin bana hibir diyecein yok mu?
LOUSON - Eer cannz sklyorsa size yeni rendiim "Eek Derisi" ya da "Karga
ile Tilki" masallarndan birini syleyeyim.
ARGAN - Ben senden masal istemiyorum.
LOUISON - Ya ne istiyorsunuz?
ARGAN - Seni kurnaz seni! Sen benim ne demek istediimi bilmiyor musun sanki?
LOUISON - Vallahi bilmiyorum, babacm.
ARGAN - Sen benim szm bu kadar m tutuyorsun?
LOUISON - Ben ne yaptm ki?

ARGAN - Ben sana, her ne grrsen hemen gel bana haber ver dememi miydim?
LOUISON - Evet, demitiniz, babacm.
ARGAN - Peki, szn tuttun mu?
LOUISON - Evet, babacm. Her ne grdysem geldim, haber verdim.
ARGAN - yle ama, bugn hibir ey grmedin mi?
LOUISON - Hayr, babacm.
ARGAN - Hi mi?
LOUISON - Hi, babacm.
ARGAN-Emin misin?
LOUISON - Eminim.
ARGAN - Ya! Ablann odasnda bir erkek grdn bana niin sylemiyorsun,
utanmaz yalanc.
LOUISON - Babacm!
ARGAN - Ya! Dur, yleyse ben sana bir ey gstereyim! (Gidip bir tutam ubuk alr.)
LOUISON - Aman! Babacm!
ARGAN - Seni oyuncu yumurcak seni! Ablann odasnda bir erkek grrsn de
sylemezsin, ha?
L O U I S O N - Aman babacm!
ARGAN - Ben sana yalan sylemesini reteyim de, sen de gr!
LOUISON - (Dizlerine kapanarak.) Aman, babacm! Tvbeler tvbesi, bir dahaki
sefere sylerim. Ablam bana syleme dedi de, onun iin sylemedim; ama imdi hepsini
syleyeyim.
ARGAN - Yalan sylediin iin sopay yiyeceksin. Artk tesini ondan sonra
dnrz.
L O U S I O N - Balayn babacm, bir daha yapmam!
ARGAN- Olmaz, olmaz!
LOUISON - Aman canm babacm, dvmeyin beni babacm!
ARGAN - Dvmeyeceim!
LOUISON - Tanr rzas iin kymayn bana babacm!
ARGAN - (Yakalayp pataklayarak.) Al sana, al sana!

LOUISON - Aman babacm! Beni yaraladnz. D u -run, ite ldm. (lm gibi
yapar.)
ARGAN - Ayol. Ne var, ne oldun? Louison, Louison! Aman Tanr m! Louison! Vah
kzm, vah! Vay bama gelenler; kzcazm ld! Ah, ben ne yaptm! Elim knlayd da
yapamaz olsaydm! Tanr kahretsin o ubuklar! Vah kzm, vah yavrum, vah
Louisoncuum, vah!
LOUISON - Yok yok babacm, yle alamayn; bsbtn de lmedim.
ARGAN - Vay dzenbaz pi kurusu vay! Haydi, neyse, gene bu seferlik balyorum,
ama ne biliyorsan hepsini syleyeceksin.
LOUISON - Aman, peki babacm.
ARGAN - Ama dikkat et ha! Gene yalan syleyecek olursan, bak it e u kk
parmam yok mu, o hepsini biliyor, yalan sylersen bana haber verir.
LOUISON - Ama babacm, sakn size benim sylediimi ablama sylemeyin ha!
ARGAN - Yok, yok, sylemem.
LOUISON - yleyse... ey, babacm, ben ablamn odasndayken oraya bir adam
geldi babacm.
ARGAN - Peki, sonra?
LOUISON - Ben o adama dedim ki, sen burada ne aryorsun, dedim; o da ben senin
ablann alg hocasym, dedi.
ARGAN - Ay, ay, ay! anlald. E, soma?
LOUISON - Soma da ablam geldi.
ARGAN - Ondan soma?
LOUISON - Ondan sonracma babacm, ablam ona dedi ki: kn, ama kn,
kn! Tanr akna kn! Siz beni mahvedeceksiniz! dedi.
ARGON - E, sonra?
LOUISON - Soma o adam da kmak istemedi.
ARGAN - Peki, o adam ablana ne diyordu?
LOUISON - Birok ey diyordu.
ARGAN - Daha ne diyordu?
LOUISON - Neler diyordu, neler! Ben seni seviyorum diyordu, sen dnyann en gzel

kzsn diyordu.
ARGAN - Ondan sonra?
LOUISON - Ondan sonra ablamn nnde yere diz kt.
ARGAN - Peki, soma?
LOUISON - Ondan soma da ablamn ellerini pt.
ARGAN - Ondan soma?
LOUISON - Ondan soma da vey annem kapya gelince adam kaverdi.
ARGAN - Baka bir ey olmad m?
LOUISON - Hayr, babacm.
ARGAN - Ama bak kk parmam bir eycikler fsldyor. (Parman kulana
tutar.) Dur bakaym. Ya! Vay, vay! yle miii? Ooo! Ooo! Bak kk parma m bana
senin bir ey daha grdn ama benden sakladn sylyor.
LOUISON - yleyse babacm, sizin parmanz yalanc.
ARGAN - Ama soma sen bilirsin ha!
LOUISON - Yok babac m, siz ona inanmayn; o size yalan sylyor, iki gzm kr
olsun ki yalan sylyor!
ARGAN - Eh, peki, peki; ben onu soma anlarm. Haydi sen imdi git, evreye gz
kulak ol; haydi bakaym. (Kendi kendine.) Aman dnyada ocuk kalmam! Benim de
bama ne pskll belalar, neler geliyor! Kendi hastalm bile dnmeye zaman yok.
Artk dayanamyorum, illallah! (skemlesine oturur.)
SAHNE IX
BRALDE, ARGAN.
BRALDE - Eee, ne var ne yok aabey? Naslsn, iyisin umarm?
ARGAN - Aman kardeim, ok ktym.
BRALDE - Neden ok ktsn canm? Neyin var?
ARGAN - ok ktym, ok! yle gszm ki sylesem kimse inanmaz.
BRALDE - Vah va h ! ok canm skld.
ARGAN - Konumaya bile zamanm yok.
BRALDE - Aabey; ben de sana yeenim Anglique hakknda hayrl bir ksmetten
sz etmeye gelmitim.

ARGAN - (Birdenbire kprp iskemlesinden frlayarak.) Aman kardeim, bir daha

benim yammda o kaltan adm anma! 0 dzenbaz, edepsiz, ahlaksz kz, iki gne
kalmaz, bir manastra kapatacam.
BRALDE - Oh! Ha yle! Biraz canlandn da iim ald; demek ben sana ifa
getirmiim! Neyse, dnya ilerinden biraz soma konuuruz. Ben imdi yolda gelirken
rasladm da, sana ho bir elence getirdim: Hi olmazsa biraz derdini unutursun da iin
alr, biraz soma ciddi eylerden konuurken ban din olur. Elence dediim ey, Arap
klnda Msrl algclarla rakkaseler; ne olursa olsun, honut kalacandan eminim.
Msy Purgon'un reetesinden daha iyi gelmezse, o zaman syle! Haydi kalkalm.
(Franszca metinde, bu perdeyle nc perde arasnda, yaptn konusuyla hibir
ilgisi olmayan bir bale vardr: MoliereXLVLouis 'yi elendirmek iin bu baleyi araya
sokuturmu ve Argon 'n kardei Beralde 'ayukarki szleri, ite o nedenle syletmitir;
yapt Trk sahnesinde oynanrken, ikinci perde bittii srada bu balenin yerine orkestra
uygun bir "ark havas " almaldr.)
NC PERDE SAHNEI BERALDE, ARGAN, TOINETTE.
BERALDE. - E, ne dersin aabey? Bizim alg senin Hinthyanndan daha ifal deil
mi?
TOINETTE. - Hi yle ey mi olur. Hinthyannn iyisini kullanmak yararldr.
BERALDE - Neyse.. Artk biraz konualm, ne dersin?
ARGAN - Bana bir dakika izin, kardeim, imdi gelirim!
TOINETTE - Aln unu, efendim, bastonsuz yrye-meyeceinizi bilmiyor musunuz?
ARGAN - yle ya, hakkn var.
SAHNE II BERALDE, TOINETTE.
TOINETTE - Aman, Tanr akna yeeninizin mutluluunu savsaklamayn, efendim.
BERALDE - Ben onu isteini ulatrmak iin elimden geleni yapacam.
TOINETTE - Sanrm, bizim msynn kafasna koyduu zrva sevdadan onu
vazgeirmeye bakmal; bunun iin ben buraya iimize yarayacak bir hekim sokup Msy
Purgon'dan soutmaya, onun uygulad saaltm yanl gsterip gznden drmeye
almaktan baka yol grmyorum. Ama, el altoda o ii becerebilecek uygun bir kimse
de yok. Neyse, benim aklma bir oyun geliyor.

BERALDE-Ne gibi?
TOINETTE - Akla sacak ey deil ama sonucu ok iyi olabilir. Siz iin orasn bana
brakn da kendi paynza deni yapmaya bakm. te, bizimki de geliyor.
SAHNE III ARGAN, BERALDE.
BERALDE - imdi aabey, seninle biraz konuacam, ama her eyden nce, bir kez
fkene kaplarak esip grlemeyeceine kesinlikle sz vereceksin.
ARGAN - Peki, haydi yle olsun.
BERALDE - Sana syleyeceim eylere ac ac yantlar vermeyeceksin.
ARGAN - Ona da peki.
BERALDE - Konuacamz konulan el birliiyle yoluna koymak iin soukkanllkla
dneceksin.
ARGAN - Pek iyi dedik ya ite. Amma uzun giri yapyorsun yahu!
B E R A L D E - A benim can m kardeim, senin bunca servetin olduktan sonra, u
dnyada biricik kzn varken, -nk teki daha kk, onu hesaba katmyorum-nasl olur
da onu manastra kapatmaktan sz etmeye dilin varr?
ARGAN - A benim canm kardeim, ben kendi ailemin biricik reisi olduktan sonra, nasl
olurda, keyfmin istediini yapamam?
BERALDE - Karn seni durmadan, dinlenmeden kzlarm bandan atmaya kkrtyor;
sanki pek dindar da, ikisini de bir an nce rahibe yaptrp mutlu olmak istiyor.
ARGAN - Hah, ite baladk! Daha sze girergirmez kadncaz ie kartrdn; btn
ktlklerin ba o, dnya ona dman.
BERALDE - Hayr aabey; onu bir yana brakalm; o zverili kadncazn bu aileye

kar byk bir iyi niyet besledii, kendi karn hi dnmedii, seni ldrasya sevdii
ocuklarna kar inanlmaz bir sevecenlik ve sevgi gsterdii kesin. Onun iin biz imdi
onu bir yana brakalm da, gene kzma gelelim. Sen, Tanr akna ne amala o kzcaz
bir hekimin oluna vermek istiyorsun?
ARGAN - Bana, benim iime yarayacak bir damat gerek; ite o amala kardeim.
BERALDE - Senin iine yarayacak damat kznn iine yaramaz aabey; hem, imdi
ona daha iyi bir ksmet kt.
ARGAN - yle ama, teki benim hakkmda daha hayrldr, kardeim.

BERALDE - yi de aabey, bu kz senin iin mi kocaya varacak, yoksa kendisi iin mi?
ARGAN - Hem kendisi iin, hem benim iin varacak kardeim; ben aile ocama, iime
yanyacak kimseleri sokmak isterim.
BERALDE - O zaman, bu hesaba gre kk kzn da evlenecek ada olsayd, onu
da bir eczacya verecektin demek.
ARGAN - Olabilir, niin vermeyeyim?
BERALDE - Peki ama, sen sonsuza dek byle doktorsuz, eczacsz yaayamayacak
msn? evrendeki insanlarla doann yasalarna karn mrnn sonuna dek hep byle
hasta olarak m yaamak istiyorsun? Hi yle ey mi olur?
ARGAN - Ne demek istiyorsun, kardeim?
BERALDE - Valla aabey, unu demek istiyorum ki, grdm adamlarn iinde en az
hasta olan sensin; sendeki salk bende olsayd, baka bir ey istemezdim. Salnn
yerinde olduuna, bedeninin demir gibi salamlna kant istersen, onu da syleyim: Sen
imdiye dek yaptrdn bunca gereksiz saaltmlara karn hl saln bozmay
baaramadn gibi, hl atlamadn. Dnyada saln bundan iyi kant m olur?
ARGAN - Ama bilmem farknda msn, ben ite o ilalarla yayorum, kardeim...
Dahas, Msy Purgon, "Ben sana gn bakmasam, sen hemen lrsn," diyor!
BERALDE - Onu bilmem, ama sen akln basma toplamayacak olursan, o herifin bu
gidile sana teki dnyay boylatmakta kusur etmeyeceini ok iyi biliyorum!
ARGAN - Bu konuyu biraz grelim, kardeim. Sen fenn-i cell-i tbba {32}inanmyor musun?
BERALDE - Hayr aabey, inanmyorum; inanmamakla da inancmn bozulacan
sanmyorum.
ARGAN - Ne demek! Herkesin kabul edip onaylad, yzyllardr insanlarn saygyla
karlad bir fenn-i ce-lli sen doru bulmuyor musun?
BERALDE - Sz aramzda ama, doru bulmak yle dursun, tersine insanlarn akimi
elmi en korkun lgnlklardan biri gibi gryorum; yle filozof gzyle balonca,
bundan daha tuhaf bir maskaralk, bir inam iyi etmeye kalkm bir insan kadar gln
bir yaratk olamaz.
ARGAN - Bir insann baka bir insan iyi edemeyecei yargsna nasl varyorsun,
kardeim?

BERALDE - Ben yle dnyorum aabey: insan makinesini oluturan elerin

nitelii bugne dek anlalamam, doann bir gizi olarak kalmtr; insan bilgisi henz bu
makinenin nasl ilediini hi mi hi kavrayamamtr; doa gzlerimize yle kaim perdeler
ekmi ki, insan denen alemin iyzn grme olana bile yok.
ARGAN - yleyse, sana gre hekimler hibir ey bilmiyorlar demek?
BERALDE - Bir ey bilmiyorlar diyemem, bilirler aabey. ounlukla ok iyi edebiyat
bilirler, Latincenin ki-barcasm konuurlar, btn hastalklarn Yunanca adlarn bilirler,
tanmlarn, snflandrlmalarn bilirler; ama saaltma gelince, ite onu hi bilmezler.
ARGAN - yle ama, sanrm salk konusunda, doktorlarn doktor olmayanlardan
daha ok ey bildiklerini olsun kabul etmek zorundayz.
BERALDE - Onlar yalnzca, ite o sylediim eyleri bilirler aabey; o kadarck ey
de, sanrm ila olamaz; hekimlerin btn uzmanlklar, tumturakl samalar savurmakta,
gz boyayan laf salatalar yumurtlamaktadr: Bunlar da, hastaln nedeni yerine talimin
sylemekten, saaltm yerine sz vermekten baka bir ey deil.
ARGAN - yle ama, bu sendeki kadar akl, sendeki kadar yetenek bakalarnda da
var, kardeim; bir kez hasta oldu mu, herkes hekime kouyor.
BERALDE - Onun nedenini hekimlerin becerisinde deil, insanlarn zayflnda
aramal.
ARGAN - Ama, sanrm doktorlar kendi sanatlarna inanyorlar ki kendilerine de onu
uyguluyorlar.
BERALDE - Onun da nedeni, halkn saflndan yararlanan kimi hekimlerin kendi
yalanlarna kendilerini de kaptrm olmalardr; ama yle eye kaplmayanlan da vardr.
rnein sizin Msy Purgon, iin inceliklerini pek kavrayamam; herif tepeden trnaa
doktor! Sanatnn ilkelerine matematiksel gereklerden daha ok gvenen ve o ilkelerin
doru olup olmadn incelemeyi bile byk cinayet sayan bir adam! Tpta hibir
bilinmeyen nokta, hibir kukulu konu, hibir etin durum kabul etmez; kr krne
kurulmu bir inan tutuculuuyla, sarslmaz bir gvenin verdii iddetle, yalnzca akl ve
manta bel balayan bir katlkla, btn saaltm kan almakla i yumuatcda grr,
yararm, sakncalarm hesap etmez. Bu durumda bulunan bir kimse, doal olarak
ktl ktlk diye yapmaz; adamcaz insan iyi niyetle br dnyaya gnderir;

dahas, seni ldrrken yapt eyi, karsyla ocuklarna, gerekirse kendine de yapar.
ARGAN - Belki de, senin adamcaza korkun bir hncn var, kardeim. Neyse, konuya
gelelim. Bu durumda, insan hasta olunca ne yapmal?
BERALDE - Hibir ey yapmamal, aabey.
ARGAN - Hibir ey yapmamal m?
BERALDE - Hi mi hi. Yalnzca dinlenmeli. Vcudunu kendi haline brakrsan, o
dt hastalktan yava yava kendini kurtarr . i ktye gtren, bizim kendi
kaygmz, kendi telamzdr; hemen hi kimse hastalktan lmez, birok kimse kendi
elleriyle itikleri ilalara kurban gider.
ARGAN - Ama, sanrm aralarla doaya yardm etmek olanan da kabul etmeli
kardeim.
BERALDE - Vallahi aabey, bunlar, insann iine geldii iin houna giden bir takm

bo grler; dnyann her dneminde insanlarn holarna gittiini kabul ettikleri byle bir
takm dlemler vardr: Bunlarn gerek olmas, ciddi olarak istenecek bir eydir.
rnein, bir hekim doaya yardmdan, hastala kar savamay kolaylatrmaya
almak gereinden, ona zarar veren nedenleri kaldrp gerekli eyleri salayarak
grevini yapabilecek iyi bir duruma getirmek zorunluundan sz edecek, kam temizleme
gereinden, beyinle barsaklarn dinlendirilmesin-den, dala rahat ettirmekten, gsn
yumuatlmasndan, karacierin temizlenmesinden, yrein glendirilmesinden, doal
ate derecesinin salanmasndan ve srdrlmesinden ve kendisinde mr uzatacak bir
takm gizler bulunduundan dem vuracak olursa, hekimliin masal ynnden sz
ettiinden artk hi kuku duymamalsn. Aslnda, deneyin ve gerein alamna girdiin
zaman, o safsatalardan ortada iz bile kalmadn anlar, gzel bir dten uyanp
birdenbire gerekle karlatnda duyduun zntye benzer bir ey duyumsarsn.
ARGAN - Demek dnyanm btn bilimi, hep senin kafanda toplanm: Sen hekimlii,
yzyln en byk hekimlerinden daha iyi biliyormusun da bizim haberimiz yokmu!
BERALDE - Senin o byk hekim dediklerin iki kiilikli adamlardr! Szlerine bakarsan,
dnyann en uzman adamlardr; ama i banda grsen, insanlarn en bilgisizleri de
onlardr.
ARGAN - Olur ey deil dorusu! Meer sen byk bir bilginmisin de biz

bilmiyormuuz yahu! imdi urada bir tp bilgini olmalyd da, senin u safsatalarn yere
vurup burnunu biraz indirmeliydi!
BERALDE - Ben tbba kar savamak iin ortaya atlm deilim, aabey; insanlar,
kendilerinde kalmak kouluyla, iyi kany da kt kany da istedii gibi tamakta
zgrdr. Aslnda, ben de bunlar aramzda kalmak zere sylyorum. Amacm sizi u
yanl yoldan evirmek ve biraz da elendirmi olmak iin, Moliere'in hekimlerden sz
eden gldrlerinden birine gtrmek.
ARGAN - O senin Moliere dediin herif, edepsizin biri; yerin dibine batsm gldrleri!
Dnyada alay edecek adam bulmam bulmam da, hekimler gibi kutsal insanlar
bulmu... Edepsiz herif!
BERALDE - Ama Moliere hekimlerle deil hekimliin gln ynleriyle alay ediyor.
ARGAN - Fenn-i cell-i tbba burnunu sokup denetime kalkmak ona kalmt sanki!
Amma kakavan, amma edepsiz ey... Kalkm da muayeneyle alay eder, reeteyle alay
eder, heyet-i etibbaya saldrr, etibba-yi kiram haze-rt gibi muhterem ahsiyetleri
sahneye karr. {33}
B E R A L D E - Sahnesinde insanln trl mesleklerini gstermesin de ne gstersin?
Btn tiyatrolarda her gn krallar, imparatorlar sergilenip duruyor, sanrm, onlarn da
hekimler kadar nemi vardr!
ARGAN - Hay Tanr cezasn versin o ilenli herifin! Ben hekimlerin yerinde olsaydm,
Tanr bilir ya, bu edepsizlikleri onun yanna brakmazdm. Hasta olunca semtine bile
uramaz, kendi haline biralar, gebertirdim! {34} Ne kadar yalvarp yakanrsa yakarsn,
kan almay, tenkyeyi ben ona dnde bile gstermez, hem de karsna geer, "atla da
patla, kvran da geber! Nasl, bir daha tp fakltesini tefe koyar msn?" derdim
BERALDE - Adamcaza nasl da fken varm.
AR G A N - Olmaz olur mu? Zevzek herifin biri! Hem, doktorlarda ak l varsa, ona
benim dediimi yaparlar.
BERALDE - Ama, belki de Moliere senin doktorlardan daha akll kar; o, dnyada
onlardan yardm istemez.
ARGAN - istemezse kendi bilir, ilaszlktan geberir.
B E R A L D E - Onun da kendine gre bir tak m dnceleri var da onun iin ila

istemiyor. Onun ileri srdne gre hastalktan baka bir de ilaca dayanabilmek, ancak
gl kuvvetli ko yiitlerin iiymi; olur olmaz adamn harc deilmi! Kendi gc de
ancak kendi hastalna yetermi. {35}
ARGAN - Ne aptalca nedenler bunlar! Aman kardeim, artk u herifin konusunu
kapat. Vallahi safram oynatyor; sen beni hasta edeceksin!
BERALDE - Peki aabey, zme kendini. Konuyu deitirmi olmak iin bari unu
syleyeyim. Kzn biraz kalbini krd diye zavally bir manastra kapatmak gibi ar
kararlar vermen doru olmaz; hem sen ona koca seerken kr krne fkene de
kaplmamalsn; byle eylerde kzlarn dncelerini de biraz hesaba katmaldr. Bu,
yaamla ilgili bir konudur; evlilikte mutluluk da buna baldr.
SAHNE IV MSY FLEURANT, ARGAN, BERALDE.
(Msy Fleurant'n elinde bir rnga vardr.)
ARGAN - Aman! Bir dakika izin ver birader.
BERALDE - Ne oldu? Ne yapacaksn?
ARGAN - Bir tenkyecik yaptracam; imdi biter.
BERALDE - Alay m ediyorsun Tanr akna? Sen ten-kyesiz, ilasz bir dakika
duramaz msn? Brak imdi, baka sefer yaparsn; biraz dinlen.
ARGAN - yleyse, siz ya bu akam ya da yarn sabah gelirsiniz, Msy Fleurant.
MSY FLEUEANT - (Beralde a.) Siz ne karyorsunuz? Niin doktorun
sylediklerine kar gelip bana tenkyeyi yaptrmyorsunuz? Cesaretin bu derecesine
diyecek yok dorusu!
BERALDE - Haydi iinize gidin efendi, anlalan siz adam gibi sz sylemeye
almamsmz.
MSY FLEURANT - lala alay olmaz; bana da zaman yitirtiyorsunuz. Ben
doktordan aldm bir reete zerine buraya geliyorum; imdi gidip Msy Purgon'a
sylediklerini yapmamn engellendiim, onun iin grevimi yapamadm haber
vereceim. Siz grrsnz... Grrsnz siz!
ARGAN - Aman kardeim, sen bir ykma yol aacaksn.
BERALDE - Evet, Msy Purgon'un salk verdii tenkyeyi yaptrmamak gibi byk bir
ykma yol aacam! Bak, bir kez daha soruyorum aabey, sen bu doktor alkanl

hastalndan artk vazgemeyecek misin? mrn olduka byle ilalar iinde gml m
yaayacaksn?
ARGAN - Aman kardeim, sen de sanki salam adama sz syler gibi konuuyorsun;
sen benim yerimde olsaydn, belki de bu dilleri deitirirdin. nsan sapasalam olursa,
tbba kar sz sylemek kolaydr.
BERALDE - Haydi yle olsun, ama senin hastaln ne?
ARGAN - Sen beni ldrtacaksn! Ah, u benim hastalm senin bana gelse de bir
grsen, bakalm byle blbl gibi ter misin! Hah, ite Msy Purgon da geldi.
SAHNE V
MSY PURGON, ARGAN, BERALDE, TONETTE.
MSY PURGON - Aada, kapnn nnde ok parlak eyler iittim: Burada benim
reetelerimle alay ediliyormu, salk verdiim ila alnmam!
ARGAN - Aman efendim, ilac almak istemeyen...
MSY PURGON - Dorusu bir hastann doktoruna kar byle garip bir biimde
bakaldrmas, bu denli byk bir cesaret gstermesi grlm, iitilmi ey deil!
TONETTE - Mthi ey!
MSY PURGON - Benim kendi elceizlerimle hazrladm bir tenkyeyi siz kabul
etmeyesiniz ha!
ARGAN - Aman efendim, kabul etmeyen...
MSY PURGON - Fenn-i cell-i tbbn bilcmle ka-vaid ve esst- lyesine tevfikan
keif ve tertip olunmu bir tenkyeyi reddediyorsunuz, ha! {36}
TONETTE - Ne byk su!
MSY PURGAN - Em'ada fevkalde bir tesir icra edecekti. {37}
ARGAN - Aman, kardeim...
MSY PURGON - stihfafla reddediyorsunuz, ha! {38}
ARGAN - O, o reddetti...
MSY PURGON - Usle, daba mugayir bir hareket. {39}
ARGAN - Doru, ok doru.
MSY PURGON - Fenn-i cell-i tbba kar mthi bir suikast.
ARGAN - Bunun nedeni...

MSY PURGON - Fakltenin otoritesine kar irtikap olunan {40} byle bir cinayet cezasz kal
ayacaktr.
TOINETTE - Hakknz var.
MSY PURGON - Bu andan itibaren sizinle mnasebetimi kesiyorum.
ARGAN - Vallahi su bende deil, kardeim bunu...
MSY PURGON - Artk sizinle shriyet tesis etmek {41} istemiyorum.
TOINETTE - ok iyi edersiniz.

MSY PURGON - Sizinle her trl mnasebatm-zn munkat olduuna {42} delil olmak zere de
diyesi olarak baladm parann hccetini {43} ite gznzn nnde yrtyorum! (MsyPur
e frlatr.)
ARGAN - Ama ktln ba, u benim kardeim!
MSY PURGON - Siz benim tenkyemi hor grrsnz, ha!
ARGAN - Syleyin getirsinler, hemen imdi yapve-reyim!
MSY PURGON - Byle yapmasaydnz, pek yalanda sizi bu dertten kurtaracaktm.
TOINETTE - Kurtarlmay hak etmiyor!
MSY PURGON - Vcudunuzu temizleyecek, tekmil ahlat asidenizi tard ve ihra
edecektim. {44}
ARGAN - Ah kardeim!
MSY PURGON - Kse-i ahltiyyenizi {45} on on iki ilata dibine kadar boaltacaktm.
TOINETTE - O sizin bu zeninizi hak etmiyor!
MSY PURGON - Amma... Madem ki siz benim elimde iyi olmak istemediniz...
ARGAN - Su bende deil!
MSY PURGON - Madem ki hastann hekime kar mkellef olduu itaatten inhiraf
ettiniz... {46}
TOINETTE - ! ! !
MSY PURGON - Madem ki siz benim emrettiim ilalara isyan ettiniz...
ARGAN - Yooo, asla yle deil!
MSY PURGON - Ben de ite sizi bu mariz bnyenize, barsaklarmzdaki fesada,
kannzn tegayyrne, safranzn meraretine ve ahlatnzn tekasfne terk ediyorum. {47}
TOINETTE - ok iyi ettiniz. ARGAN - Aman Tanrm!
MSY PURGON - Grrsnz balon, drt gn gemeden tedavi edilemez bir
dununa germezseniz... ARGAN - Aman! Acyn bana! MSY PURGON - Batat-i

hazme urayasnz. {48} ARGAN - Aman Msy Furgon! MSY PURGON - Batat-i
hazmdan su-i hazme {49} desiniz.
ARGAN - Aman Msy Purgon!
MSY PURGON - Su-i hazmdan adem-i hazma... {50}
ARGAN - Aman Msy Purgon! MSY PURGON - Adem-i hazmdan zelek-ulem'aya.
ARGAN - Aman Msy Purgon!
MSY PURGON - Zelekul-em'adan dizanteriye.
ARGAN - Aman Msy Purgon!
MSY PURGON - Dizanteriden suilknyeye.
ARGAN - Aman Msy Purgon!
MSY PURGON - Ve nihayet cretinizin cezasna uram olacaksnz; dizanteriden
cretinizin sizi gtrecei zya- hayata. {51}
SAHNE VI
ARGAN, BERALDE.
A R G A N - Aman Tanrm, ldm, sen beni mahvettin, kardeim!
BERALDE - Ne var, ne olmu?
ARGAN - Aman artk dayanamyorum! Fenn-i cell-i tbbn cn imdiden duyar gibi
oluyorum.
BERALDE - Vallahi sen delisin aabey! Bana dnyay balayacaklarn bilsem, seni
bu durumda grmek istemezdim. Tanr akna biraz toparlan; kendine gel; o kadar
kuruntuya kaplma!
ARGAN - Grmedin mi, kardeim, herif beni ne acayip hastalklarla korkuttu.
BERALDE - Aman canm, sen de amma saf adamsn!
ARGAN - Ne diyorsun? Herif drt gn gemeden artk saaltiamaz bir duruma
geleceimi sylyor.
BERALDE - Onun sylemesinden ne kar! Gaipten ses mi geldi? Hem senin u
szlerine bakyorum da, sanki yaamn herifin elindeymi de istedii gibi uzatp ksaltabilirmi sanacam geliyor! Akln basma topla; mrn ne kadarsa o kadar yaarsn!
Msy Purgon'un ne ilalar seni yaatabilir, ne de fkesi ldrr. Bu olaydan olsun art k

ders al da u hekimlerden yakan syrmaya bak; ama, alnnn yazs yle de mrn
olduka bu heriflerle urap duracaksan, dnyada hekim bir tane deil ya, bir bakasn
bulur, belki de yaamm bunun elinde olduu gibi tehlikede brakmam olursun.
ARGAN - Aman ne diyorsun, kardeim? Bu herif benim huyumu suyumu, beni nasl
iyiletirmek gerektiini biliyordu.
BERALDE - Vallahi senin kr krne saplanp kaldn bir takm dnceler var; sen,
her eyi bir acayip gryorsun.
SAHNE VB
TOINETTE, ARGAN, BERALDE.
TOINETTE - Efendim, bir hekim geldi, sizi grmek istiyor.
: ARGAN - Hangi hekim? TOINETTE - Bir hekimlik hekimi. ARGAN - Kim olduunu
soruyorum sana.
TOINETTE - Ben tanmyorum, ama bir elmann bir yans ben, bir yans o! yle
benziyor ki, anamn namusundan emin olmasaydm, babacm ldkten soma Tan-n'nm
verdii bir kk karde derdim!
ARGAN - Getir unu.
BERALDE - Gene talihiniz varm, tam zamannda isteiniz oldu. Bir hekim gitti, bir
hekim geldi.
ARGAN - Vallahi sen bir ykma yol aacaksn diye korkuyorum.
BERALDE - Gene mi baladn? Dnp dolap hep ayn noktaya geliyorsun.
ARGAN - Bak, demin herifin sayp dkt hastalklar hl aklmdan kmyor, hi
bilmediim hastalklar bunlar...
SAHNE VIII TOINETTE (hekim klnda), ARGAN, BERALDE.
TOINETTE - Efendim, gerekirse hacamat, tenkye gibi konularda emr-i linize amade
bulunduumu arz {52} iin msaadenizle ziyaretinize geldim.
ARGAN. - Taltif buyurdunuz, minnettar ettiniz efendim. (Kendi kendine.) Olur ey
deil, tpk bizim Toinette.
TOINETTE - Kusura bakmayn efendim, uama bir ey sylemeyi unutmuum; imdi
gelirim.
ARGAN - Aman kardeim, ne dersin, sanki p demi Toinette'in burnundan d m,

deil mi?
BERALDE - Benzeyi olursa bu kadar olur dorusu; byle eylere ok raslanyor; tarih
kitaplar hep doamn bu gariplikleriyle dolu.
ARGAN - Vallahi, ben kendi hesabma atm kaldm, hem de...
SAHNE IX TOINETTE, ARGAN, BERALDE.
TOINETTE - (Hekim kln karp kendi giysilerini yle abuk giyer ki, ikisi bir kii
sanlr.) Buyurun efendim.
ARGAN - Ne var?
TOINETTE - Beni armadnz m?
ARGAN - Ben mi? Yooo.
TOINETTE - Demek kulaklarm nlam.
ARGAN - Biraz burada dur da bak, doktor sana nasl da benziyor!
TOINETTE - (Odadan karak.) Aman canm, benim aada iim var; hem ben onu
greceim kadar grdm.
ARGAN - kisini de grm olmasam, dorusu ayn insan sanrdm!
BERALDE - Ben byle olaanst benzeyiler konusunda akllara durgunluk verecek
birok ey okudum; bu zamanda bile, herkesi aldatan baz olaylar grlyor.
ARGAN - Belki de, ben kendi hesabma bunlar birbirine kartrr; ikisinin ayn kii
olduuna ant bile ierim.
SAHNEX
TOINETTE (hekim klnda), ARGAN, BERALDE.
TOINETTE - Affnz istirham ederim efendim, kusura bakmayn.
ARGAN - alacak ey dorusu!
TOINETTE - Zt- lleri gibi nl bir hastay grmek merakna dtm iin
bendenizi her halde balarsnz zannederim; her tarafa yaylm olan nnz,
cesaretimi balatabilir.
ARGAN - Aman efendim, ho gelip safalar getirdiniz.
TOINETTE - Yzme ok dikkatli baktnz gryorum efendim. Acaba kulunuzun
ka yanda olduunu tahmin buyurursunuz?
ARGAN - Eh, olsun olsun da, pek pek yirmi alt, yirmi yedi... daha ok deil.

TOINETTE - Hah hah haay! Tam doksan yamdaym.

ARGAN - Doksan m?
TOINETTE - Evet. Byle taze, grbz kalmama gelince, o benim sanatmn bir srr.
ARGAN - Doksan yama gre gzel bir gen yal bu dorusu.
TOINETTE - Bendeniz gezgin hekimim, ehirden e-hire, ilden ile, lkeden lkeye

dolap hazakatimle mtenasip {53} mhim hastalklar, alkama lyk ar hastalar arar, yles
ca hemen sanatmn o parlak ve muazzam esrarm {54} tatbik ediveririm.

yle harc- lem olmu d {55} hastalklara, romatizma, nezle, srma, yel, ba-ans gibi o
a tenezzl bile etmem. Bendeniz vahim ve mhim hastalklar, beyne vuran
nefis daim hummalar, mkemmel humm-yi fu-frler, ala taunlar {56} , gzel vebalar, olgun
ve dolgun istiskalar {57} , en iyi cinsinden sdr iltihab yapm zatlcenpler {58}
isterim. yle eylere baylrm ; anl zaferlerimi hep o sahalarda kazanrm; bina-en-

alazlik {59} efendim, zt- llerinde ite bu saydm hastalklarn hepsi birden bulunmal
r sizi yzst brakm olmal, son nefesiniz aznza gelmeli ki ben size
ilalarmn keskinliini, iimdeki sizi tedavi etmek arzusunu gstereyim.
ARGAN. - yilimizlebendeni^^mettar ediyors-nuz efendim.
TOINETTE - Verin bana nabznz. Hadi! Doru at bakaym! Ben seni yoluna koymann
yolunu bilirim ha! Vay canna! Ne edepsiz nabzm bu! Anlalan, sen daha beni
tanmyorsun! Sizin hekiminiz kim?
ARGAN - Msy Purgon.
TOINETTE - Benim defterimdeki byk hekimler listesinde yle bir ad
anmsamyorum. O adamcaz sizde hangi hastalk olduunu syledi?
ARGAN - O karacier dedi, ama bakalar da dalak diyor.
TOINETTE - Onlarn hepsi bilgisiz. Siz akcierinizden hastasnz.
ARGAN - Akcierimden mi?
TOINETTE - Evet, akcierinizden. Yaknmalarnz nedir?
ARGAN - Ara sra baanlan geliyor.
TOINETTE - Hah! Tam ite! Akcier...
ARGAN - Kimi zaman da gzlerimin nne sanki bir perde ekilir gibi oluyor.
TOINETTE - Akcier.
ARGAN - Kimi zaman da midem bulanyor.
TOINETTE. - Akcier.

ARGAN - Kimi gnler de karnmda kulunca benzer arlar olur.

TOINETTE - Akcier. Yemeklerinizi itahla m yersiniz?
ARGAN - Evet efendim.
TOINETTE - Akcier. Cannz biraz arap ister mi?
ARGAN - Evet efendim.
TOINETTE - Akcier. Yemeklerden soma hafif bir uyku gelir, uyumaktan ho lanrsnz,
deil mi?
ARGAN. - Evet, efendim.
TOINETTE - Akcier canm, akcier diyorum size. Hekiminiz size ne gibi ilalar verdi?
ARGAN - orba verdi.
TOINETTE - Vay bilgisiz!
ARGAN-Tavuk verdi!
TOINETTE - Vay bilgisiz!
ARGAN - Dana verdi.
TOINETTE - Vay bilgisiz!
ARGAN - Et ve sebze suyu verdi.
TOINETTE - Vay bilgisiz!
ARGAN - Taze yumurta verdi.
TOINETTE - Vay bilgisiz!
ARGAN - Bir de akamlan barsaklanm yumuatmak iin erik hoaf verdi.
TOINETTE - Vay bilgisiz!
ARGAN - zellikle arabma ok su katmam syledi.
TOINETTE - Vay bilgisiz, vay bilgisiz olu bilgisiz, vay bilgisizlerin en bilgisiz
i vay!
arabmza kesinlikle su katmayacaksnz; ok sulu olan kannz biraz glendirip
kvamna getirmek iin ok sr eti, ok domuz eti, ok hollanda peyniri, ok bulgur, ok
pirin, ok kestane, ok kthelvas yiyeceksiniz; kannz ancak bunlarla koyulap
kvamna gelebilir. Sizin doktorunuz hayvann biriymi. Size, ben kendim bir doktor seip
gndereceim; Paris'e uradka ara sra ben de gelip yoklarm.
ARGAN - Minnettar edersiniz.

TOINETTE - Hem Tam akna, siz bu kolunuzu ne yapyorsunuz?

ARGAN - Ne gibi?
TOINETTE - Ben sizin yerinizde olsaydm, byle bir kolu hemen kestirip atardm.
ARGAN - Aman etmeyin! Niin?
TOINETTE - A canm, grmyor musunuz? Sizin btn yediinizi o ekiyor, bedeninizin
baka yanlarm besinsiz brakyor!
ARGAN - yle ama, kolum bana gerekli.
TOINETTE - Sizin yerinizde olsaydm, u sa gzm de kartrrdrm.
ARGAN - Gzm m karaym?
TOINETTE - Bakn sa gznz, sol gznzn btn besinini arp onu a
brakyor, grmyor musunuz? Siz beni dinleyin de, unu bir an nce aldnverin; ondan
sonra sol gznzle daha iyi grrsnz.
ARGAN - imdilik pek acelesi yok.
TOINETTE - Hoakaln. Byle abuk kalkmak istemezdim ama, dn lm bir adama
bakmak iin nemli bir muayeneye gitmek zorundaym.
ARGAN - Dn lm bir adama bakmak iin mi?
TOINETTE - Evet, sa olsayd saaltm iin ne yapmak gerekirdi, ite onu belirlemek.
imdilik hoakaln.
ARGAN - Kuraldr, hastalar konuk uurlamaz.
BERALDE - Bu hekim ok anlaylya benziyor.
ARGAN - yle ama, biraz kestirmeden gidiyor! Can pek tez!
BERALDE - Btn byk hekimler yledir.
ARGAN - Bir kolumu kesecek, bir gzm karacak, teki kolumla br gzm
rahat ettirecek! Varsn teki kolumla br gzm o denli rahat olmayversin! Herif beni
tek kollu, tek gzl brakacak, amma da ameliyat ha!
SAHNE XI TOINETTE, ARGAN, BERALDE.
TOINETTE - Haydi, haydi, eksik olmayn! Hi glecek halim yok dorusu.
ARGAN - Ne var! Ne oluyor?
TOINETTE - Sizin doktor benim de nabzma bakmak istiyor da...
ARGAN - Baknd bir, doksan yanda bu!

BERALDE - Aman aabey, beni dinleyin; u Msy PurgonTa aran a ldna gre,
yeenime baka bir ksmet var, biraz da ondan sz etsek olmaz m?
ARGAN - Yok, karde im yok; o bana kar geldi, ben onu bir manastra kapatacam.
Hem bu iin iinde bir gnl oyunu var; benden gizli birisiyle grm; ben ii anladm
ama o farknda deil.
BERALDE - Ne olur aabey, birisine biraz eilimi filan varsa cinayet deil ya bu!
Sonuta namusuyla evlendikten soma, senin onurun mu eksilir?
ARGAN - Ne olursa olsun kardeim... rahibe olacak, o kadar. Bu i kararlat.
BERALDE - Sen birini sevindirmek istiyorsun.
ARGAN - Ben senin dilinin altnda ne olduunu anlamyor deilim. Dnp dolap hep o
noktaya geliyorsun; bizim kan senin iine dert oldu gitti.
BERALDE - yleyse evet aabey; yle istiyorsan, ite aka sylyorum; ben de
karndan sz etmek istemitim; senin u hekim merakna ne kadar tutuluyorsam, ona
kar olan dknlnle onun sana kurduu her tuzaa k-rkrne kendini kaptrmana
da yle kzyorum.
TOINETTE - Aman efendim, rica ederim, madama dil uzatmayn; bizim madanm kl
kadar kusuru yok, ii d bir; madam efendimi sever, efendim de onu sever... Byle ey
nasl sylenir?
ARGAN - te una sor da bak, nasl da nazlandnyor beni!
TOINETTE - Dorusu yle.
ARGAN - Hastalma nasl da zlyor.
TOINETTE - Elbette.
ARGAN - Nasl da candan bakyor; nasl da emek veriyor.
TOINETTE - Ona kuku yok! (Beralde 'a.) Madamn msyy nasl sevdiini imdi
size kendi gzlerinizle gstereyim, sizi de inandraym isterseniz! (Argan 'a.) Efendim,
bana izin buyurun da kardeinize nasl yanldn gsterip biraz gzn aaym.
ARGAN - Nasl?
TOINETTE - Madam imdi gelecek. Siz u iskemleye upuzun yatp lm gibi yapm.
Ondan soma bakn, ben ona kocasnn ldn haber verince ne kadar acnacak.
ARGAN - Pek iyi, ben razym.

TOINETTE - yle ama, sakn kadncaza ok uzun bir yas ektirmeyin, soma belki
oluverir.
ARGAN - Sen orasn bana brak.
TOINETTE- (Berald 'a.) Siz de ltfen u keye saklann.
ARGAN - lm gibi yatmakta hibir tehlike yok ya?
TOINETTE - Hayr, hayr. Ne tehlikesi olur! Siz yalnzca boylu boyuna yatn. (Yava
sesle.) Kardeinizi utandrmak bakn ne alayl bir i olacak. te, madam geldi. Siz
kmldamayn.
SAHNE XII BELNE, TOINETTE, ARGAN, BERALDE.
TOINETTE - (Bararak.) Aman Tanr m! Bamza gelenler! Kimin aklma gelirdi bu
felaket!
BELNE - Ne var, Toinette?
TOINETTE - Ah, madam!
BELNE - Ne var? Ne oluyor?
TOINETTE - Ne olacak, kocacnz ld.
BELNE - Ne, kocam m ld?
TOINETTE - Aah ah, ld ya! Rahmetli, merhum oldu!
BELNE - ld kesin mi?
TOINETTE - Kesin. Daha kimse duymad; ben burada yalnzdm. Kollarmn arasnda
can verdi. Bakn, ite iskemlesinde upuzun yatyor.
BELNE - Aman Tanr m, ok kr, bin kr! stmden byk bir yk kalkt. Sen ne
ahmak eysin Toinette, byle lme de acmr m?
TOINETTE - Ben ne bileyim madam? Belki alamak gerekir dedim.
BELNE - Hadi canm sen de... Gz yama yazk! Sanki ld de bir ey eksildi!
Dnyada ne ie yaryordu ki? Herkesin babelas, pis, iren herifin biriydi! Gece gndz
karnnda ya ila, ya tenkye! Durmadan burnunu siler, ksrr, tkrr; ak lsz, hdk,
huysuz; kimseye rahat yz gstermez; gece gndz uaklaryla hizmetilerini paylar!
TOINETTE - ly "iyi biliriz" demek de byle olur
ite!
BELNE - imdi ben tasarladm eyleri gerekletirirken, sen de bana yardm

edeceksin, Toinette; szmden kmazsan, artk senin iin var var, yok yok. ldn
kimse bilmediine gre, biz seninle herifi yatana gtrelim; ben iimi becerinceye kadar
ldn kimseye sylemeyelim. Benim elime geirmek istediim bir takm senetlerle
paralar var; genliimin en tatl gnlerini o bunak herifin yannda bedava geirmi olacak
deilim ya! Haydi gel Toinette, ilk i olarak btn anahtarlarn alalm.
ARGAN - (Birdenbire kalkarak.) Acele etme, yava!
BELNE - (aalayp korkarak.) Aaay!
ARGAN - Maallaah sevecen kancm, demek sen beni byle seviyorsun, ha!
TONETTE - Vay! Vay! Rahmetli lmemi!
ARGAN - (Dar kan Beline 'e.) Senin bana nasl dost olduunu anladma, benim
iin vgn dinlediime ok sevindim dorusu. Sen bana ok byk bir ders vermi oldun.
Bundan soma aklm bama toplar, ona gre davrannm.
BERALDE - (Sakland yerden karak.) Nasl aabey, grdn ya!
TONETTE - Vallahi, bu derecesini dnyada um-mazdm. Aman, durun... Matmazelin
sesi geliyor; siz yine uzann, deminki gibi yapn. Bakalm ldnz duyunca o ne
yapacak? Sanrm bir kez denemek iyi olur; bir kez baladktan sonra btn ailenizin
duygularn renmi olursunuz.
SAHNE XIII ANGLIQUE, ARGAN, TOINETTE, BRALDE.
TOINETTE - (Bararak.) Aman Tannm! Vay ba mza gelenler! Ah, bu ne kara
gnm!
ANGLIQUE - Ne oluyorsun, Toinette, ne alyorsun?
TOINETTE - Alamaz da ne yaparm! Size ne kara haber vereceim.
ANGLIQUE - Ne var, ne oldu?
TOINETTE - Babanz ld!
ANGLIQUE - Babam m ld, Toinette?
TOINETTE - ld ite, grmyor musunuz? Biraz nce stne bir fenalk geldi, lp
gitti.
ANGLIQUE - Aman Tannm! Ne y km! Bama gelenler! Eyvanlar olsun! Benim
dnyadabir babacm kalmt, o da gitti; stelik kalbi bana krgn gitti! Ben onu da
yitirdikten sonra, artk dnyada ne yapacam, nasl avunacam!

SAHNE XIV
CLANTE, ANGLIQUE, ARGAN, TOINETTE, BRALDE.
CLANTE - Ne oluyorsunuz, Anglique? Bir ey mi oldu, neye alyorsunuz?
ANGLIQUE - Ben alamayaym da kim alasn! Yaammn en deerli, en kutsal
hazinesini yitiririm de alamaz mym? Babam lr de alamaz olur muyum?
CLANTE - Tanr m! Ne ykm! Ne beklenmedik bir ac! Vah vah! Ben de amcanzdan,
sizi benim iin istemesini rica ettiimden, imdi elini pp gnln yaparm, yalvarr
yakanr da sizi bana vermeye belki raz ederim diye gelmitim.
ANGLIQUE - Aman Gante, artk yle eylerden sz etmeyelim. Bundan sonra
evlenmeyi kim dnr? Ben babacm yitirdikten soma bir daha insanlarn iine kar
mym, artk evlenir miyim? mrmde evlenmem! Ah babacm, demin senin kararlarna
kar gelmitim ama imdi bari son szn yerine getireyim de, sana kar yaptm
kusuru biraz onarmaya alaym . te sana sz veriyorum babacm, bugnden tezi
yok, rahibe olacam; manastrlara kapanacam. Ne olur, artk izin ver de ellerini
peyim, sen benim velinimetimsin babacm.
ARGAN - (Kalkarak.) Ah kzm, yavrum!
ANGLIQUE - (Korku iinde.) Ay!
ARGAN - Gel. Korkma, ben lmedim. imdi anladm ki sen benim canmdan kanmdan
bir paraymsm; benim z ocuummusun! Yreinin iyiliini anladma, bilsen ne
honut oldum, ne sevindim.
ANGLIQUE - Aman babacm, dnyalar yitirip de yeniden bulmu gibi oldum! Tann
sizi yine bana baladma gre, izin verin de ayaklarnza kapanp sizden bir ey
dileyeyim. Siz benim yreimdeki duyguyu ho grmyorsanz, beni Cleante'a vermek
istemiyorsanz, bari bakasma da vermeyin babacam ! te sizden yalnzca bu iyilii
bekliyorum.
CLEANTE - (Diz,lerine kapanarak.) Aman efendim, ne olur, ikimizin de dileklerimi
zi
kabul buyurun, acyn bize; byle temiz bir duyguyla rpman iki gnl birden ykmayn!
BERALDE - Artk buna da bir ey diyemezsin ya, aabey?
TOINETTE - Aman efendim, byle bir aka nasl can dayanr?
ARGAN - Pek iyi, hekim olsun, evlenmelerine raz olaym. (Cleante'a.) te yle, hekim

olun, size kzm vereyim.

CLEANTE - Sevinerek efendim; size damat olmann kolay buysa, yalnzca hekim
deil, isterseniz eczac da olmaya hazrm. Bu, sorun deil... ben gzel Angeliqueime
kavumak iin daha neler yaparm!
BERALDE - Aman dur aabey, benim aklma bir ey geliyor. Sen kendin hekim
olsana! Hekim olursan, hastay da hekimi de kendinde birletirmi olursun!
TOINETTE - Valla doru. Grdnz m abuk iyi olmann yolunu. Dnyada bir hekimin
bana i aabilecek hangi kabaday hastalk vardr ki?
ARGAN - Sen, sanrm benimle alay ediyorsun, kardeim! Ben bu yatan soma nasl
okula giderim?
BERALDE - Ben sana okula git dedim mi? Tanr y a kr, olduka bilgin yar; ne
hekimler var ki, senden daha bilgili deil.
ARGAN - Oras yle, ama hekim olmak iin Latin-ceyi iyi konumak, hastalklarla
ilalan bilmek gerekli.
BERALDE - Sen bir kez hekim cppesiyle takkesini geirdin mi, onlann hepsini
renirsin; ondan soma istediinden ok bilgin olursun.
ARGAN - Nasl? nsan o kla brnnce hemen hastalklar konusunda sz sylemeyi
biliyor demek?
BERALDE - Elbette! Kaftann srtnda, klahn banda oldu mu, azndan kacak her
sama, bilim saylr; hikmet olur.
TOINETTE - Ne diyorsunuz, efendim? Hibir eyiniz olmasa bile sakalnz var ya, o da
yeter; sakal demek, en aa hesapla hekimliin yans demektir!
CLEANTE - Ben kendi hesabma her eye hazrm.
BERALDE - stersen u i hemen oluversin?
ARGAN - Nasl hemen?
BERALDE - Evet, hemen urackta, kendi evinde.
ARGAN - Kendi evimde mi?
BERALDE - Evet. Benim tandm bir faklte var; hemen gelir salonda diploma treni
yapar. Gider filan da istemez.
ARGAN - yle ama, ben ne syler, ne yant veririm ki?

BERALDE - Onlar bir iki szckle sana fenn-i cell-i tbb zetleyiverirler; senin
syleyecein szleri bir kda yazp sana verirler. Haydi sen git, anbal bir kla gir,
ben de adam yollayp onlar artaym.
ARGAN - yle olsun, unu bir grelim.
CLEANTE - zin verin, ne demek istediiniz anlayamadm. Tandnz bir faklte ne
demek?
TOINETTE - yle ya, ne demek istiyorsunuz, amacnz ne?
BRALDE - Maksadm, bu gece biraz elenmek. Baz sanatlar dansl, algl bir
diploma elencesi dzenlemiler; u trene biz de alaymzla katlsak da, aabeyim ba
rol yapsa diyorum.
ANGLIQUE - Aman amcacm, siz babamla biraz fazla alay ediyorsunuz gibi geliyor
bana!
BRALDE - Babann havasma uymak, onunla alay etmek saylmaz kzm. Yabanc
yok. Kendi aramzda eleneceiz. Her birimiz bir rol alp birbirimizi seyretsek bile olu
r.
Karnavalda byle eyler doaldr. Hadi, abuk hazrlklanrmza bakalm.
CLANTE - (Anglique 'e.) Nasl, raz msnz?
ANGLIQUE - Elbette, nmze den amcam olduktan sonra
{1} XVII. yzylda, okuma yazma bilmeyenlerle kalem-kt kullanmadan hesap
yapmak isteyenler, byle bir takm markalar kullanrlard.

{2} Eczac hesap pusulasn, kibarlk olsun diye eski dille yazmaktadr: "Bylece, iinde bul
nduumuz ayn yirmi drdnde, deerli barsakla-rm [almasn
kolaylatrmak iin yaplan] kabzl yumuatma, sulandrma ve rahatlatma [ilemi] iin
etkili, yumuatc bir kaln barsaa su verme ilemi.

{3} Ayrca, sz geen gnde, kaln (sarsaklarnzn ykanmas ve temizlenmesi ilemi iinde
merli ve esiz macun, gl bal ve benzerlerinden oluan pek etkili
bir barsak yumuatma ilac, bir buuk frank.

{4} Ayrca, sz geen gnn akam, beyefendiyi uyutabilmek zere yaplan uyutucu

glsuyu, bir frank yetmi be santim.

{5} Agan, ok holand uyku ilacnn bir frank yetmi be santim olan ederini kabul eder gi
lde, hesapta bunu da yarsna indirir.

{6} Ayrca, bu ayn yirmi beinci gn yce safralarn boaltmak iin sinameki otu ve benzer
n oluan yumuatc ve [bnyeyi] glendirici, fa verici ila, drt frank
{7} Bundan baka, sz geen gnde, rahat etmenizi salamak iin yattrc, halanm
bitki suyu, bir buuk frank.
{8} Bundan baka, iinde bulunduumuz ayn yirmi altnc gn saygdeer gazlarnn
karlmas ileminde [kullanlan] yellendirici tenkye uygulamas, bir buuk frank.

{9} Aynca, sz geen gnn akam, yukarda belirtilen yellendirme ileminin

yinelenmesi, bir frank.

{10} Aynca, iinde bulunduumuz aym yirmi yedinci gn, beyefendiyi bir an nce
helaya gtrerek kakalarn karmalarn salayan etkili bir ila, frank
{11} Aynca, iinde bulunduumuz ayn yirmi sekizinci gn, kutsal kannz
yumuatmak, saflatrmak, deitirmek ve rahatlatmak iin bir iim szlm ekerli
urutka, bir frank.

{12} Ayrca, reetesi gerei, on iki panzehir tala kebbat limonu, nar ve benzeri
uruplarndan yaplm koruyucu bir porson kordiyal, be frank.
{13} Anglique'in bu sz, okuduu romanlarn etkisinde kaldnn kantdr.

{14} XVII. yzylda, Gney Fransa'nn yazl yasalarna karlk, Paris evresinde gelenekler
ler geerliydi.

{15} Dcal olarak, bunlar ezberden okur.

{16} Moliere, gen budalann bu szlerini, byle eski ve resmi bir biimde yazmtr:
{16} Moliere, gen budalann bu szlerini, byle eski ve resmi bir biimde yazmtr:

"Matmazel, Eski Msr'n Memnm adl yontusu, gne klaryla aydnlandka nasl
uyumlu sesler karrsa, bu gnl tutkun nz da tpk onun gibi gzellik gneinizin
douu karsnda tatl bir heyecanla coup kendimden getiimi duyumsuyorum. Doa
bilimcilerin sz ettii gibi, 'ayiei" denen ho bitki gzel yzn naso k
kaynandan ayrmazsa, "benim zavall yreim de, srekli olarak ho gzlerinizin
grnen yldzlarna ynelerek sz geen yldzlan kutup yldz sayacaktr. Yani
matmazel, bugn ho mihrabnzn engeline bu seven yreimin aslmasna izin
vermeniz ve sz edilen yreim iin, mr olduka, bir sadk kle ve uygun bir koca
olmaktan baka bir ama olamayacana zarif gvenleri uygun buyurulmak konulannda
emir ve ferman sizindir.'

{17} Olunuza.
{18} Kan dolamm 1669'da Harvey bulmusa da, Paris Tp Fakltesi nce bu bulua
kar km, buluu 1672ye dek bilimsel olarak kabul etmemitir. Moliere'in burada
"circulateurs" denen "dolamclar" ince alaylarla savunmas ite bundandr-.

{19} Bu blm kimi nshalarda yoktur.

{20} Grd skolastik lenimden dolay, Thomas Diaforius hep byle kalplam
kfl tmceler kullanr: "Olamaz matmazel, olamaz! Ben kendimi bilmekle birlikte, sizi
babanzdan dorudan doruya teslim alabilirim elendim."

{21} Eski yce kimselerin saygn yaptlarnda grdmze gre, eski zamanda Havva
kzlarnn baba evinden zorla karlarak onlarla evlenil-mesi ve bylece kzlarn kendi
istekleri dnda yabanclarn kucaklarna atlm gibi gsterilmemeleri, eskilerin gzel
greneklerindenmi matmazel!

{22} u koulla ki, bu yce istekleri, benim yreimin haklaryla eliecek nitelikte olmasn

{23} Kadnn [kocasma] boyun emesiyle ilgili olmamak kouluyla "evet", yoksa "hayr."
{24} Bu nabz, yirmi yedi tr nabz atnn hangjsindendir?

{25} Bana gre "bu nabz, hastalkl trden olup, iyilik belirtisi olmasa gerektir.

{26} Kat olmasa bile, kat benzeridir.

{27} Pek ok gzel!
{28} Devinimleri yavalatcdr.

{29} Biraz kesik kesik ve dzensizdir.

{30} ... bir kt durumu gsterse...
{31} O zaman birok hekim byle salk verirdi.
{32} Yce tp bilimine.
{33} .. hekimler topluluuna saldrr, saygdeer yce tp adamlar gibi saygn kiileri

{33} .. hekimler topluluuna saldrr, saygdeer yce tp adamlar gibi saygn kiileri sahn

{34} Zavall Moliere'in bu tuhaf ngrs sonradan gereklemi ve lrken hekim deil, kars
e uramamtr. Onun byle lm, hekimliin manevi bir c
almas saylmtr.

{35} Moliere, bu son yaptnda artk elden ayaktan dmekte olduunu duyumsuyor; bu nedenle
kendisi iin byle eyler yazyordu.

{36} Yce tp biliminin btn yce kural ve ilkelerine uygun olarak bulunmu ve dzenlenmi b
tenkyeyi geri eviriyorsunuz, ha!

{37} Barsaklarda olaanst bir etki yapacakt.

{38} Hatife alarak geri eviriyorsunuz, ha!
{39} Ynteme, grgye aykr bir davran.
{40} ..ilenen...
{41} ..yaknlk kurmak...
{42} ... ilikimizin kesildiine...
{43} ...belgesini...

{44} ... btn zararl maddeleri karacaktm.

{45} Zararl madde keselerinizi.
{46} Hastann hekime ykml olduu sz dinlemeden saptnz...

{47} Ben de ite sizi hastalkl bnyenize, barsaklannzdaki bozuklua, kannzdaki bakala
nnzn aclna ve kt maddelerin younlamasna brakyorum.

{48} Sindirim glne...

{49} .. sindirim bozukluuna...
{50} .. sindirememeye.
{51} lme.
{52} . yce buyruklarnz beklediimi bildirmek iin izninizle sizi grmeye geldim.

{53} . ..uzmanlma uygun...

{54} ..akl ermez gizlerini...
{55} ..herkesin yakaland, sradan...
{56} ...kzl vebalar...
{57} ...bedenin bir yerinde ya da karnda su toplanmas...
{58} ...gs yangs yapm akcier zan yangs...

{59} ...bundan dolay...

Document Outline
Moliere.Hastalik.Hastasi