Dominat

Ovom lanku je potrebna jezika standardizacija, preureivanje

ili reorganizacija.
Pogledajte kako poboljati lanak, kliknite na link uredi i doradite
lanak vodei rauna o standardima Wikipedije.
Dominat je moderni naziv za autokratski oblik vladavine koji je ustanovljen
u Rimskom carstvu nakon krize 3. vijeka i koji je trajao sve do pada Rimskog
carstva.
Naziv "dominat" izveden je od latinske rijei dominus (= "gospodar"), koja se
prvobitno vezivala prije svega za odnos roba i njegovog vlasnika. Taj naziv je
pejorativno koriten za neke careve poev od Julijevaca-Klaudijevaca, ali nije bio
zvanina titula, a neki su ga carevi, npr. Tiberije, iskreno prezirali.
Pod Dioklecijanom, meutim, ta titula je postala posve uobiajena, pa se ovaj car
i smatra osnivaem dominata kao sistema dravne uprave.
Prva faza ureenja carske vlasti, poznata pod imenom "principat", koju je
karakterisalo formalno postojanje svih ranijihrepublikanskih ustavnih institucija i
obiaja, zavrila se s krizom 3. vijeka (235284). Ta je kriza okonana
Dioklecijanovim stupanjem na prijesto. Dioklecijan je ulogu i poloaj rimskog cara
izmjestio iz formalne strukture starih republikanskih ustanova koja je postojala
tokom prva tri vijeka carstva i uveo nov sistem vladavine etvorice, tzv. tetrarhiju.
On je takoer odbacio titulu princepsa (princeps) i usvojio
otvoreno monarhijski nastup prema dravnim inovnicima i svim svojim
podanicima.
Moda je znaajnije od same titule bilo usvajanje boanskog statusa cara s
prateim nazivom "boanski" (divus).Deifikacija je prvobitno bila posthumna
poast koju je preminulom caru dodjeljivao rimski senat, ali je kasnije sam car
poeo sebi jo za ivota davati zvanje "boanski", a esto i lanovima svoje
porodice.
Historiari kasne antike, meutim, negiraju da je prelaz sa principata na dominat
predstavljao neki otri rez u historiji Rimskog carstva. Oni smatraju da se zapravo
radilo o postepenoj transformaciji u okviru koje Dioklecijanove reforme, premda
znaajne, predstavljaju samo jedan od elemenata u toj prelaznoj fazi.
Sadraj
[sakrij]

1 Dominat kao politiki sistem

2 Tetrarhija (vladavina etvorice)
3 Uloga senata za vrijeme Dioklecijanove vladavine
4 Guenje pokreta Bagauda
5 Dioklecijanove reforme
6 Nova administrativna podjela Carstva
7 Vojna reforma
8 Poreska reforma
9 Financijska reforma
10 Edikt o cijenama
11 Dioklecianov stav prema tradicionalnoj rimskoj religiji
12 Progoni krana
13 Dioklecijanova vanjska politika
14 Izvor

Dominat kao politiki sistem

[uredi]

Dioklecijan i njegovi nasljednici zapoeli i zavrili su proces pretvaranja Rimske

drave u neogranienu monarhiju. On konano raskida sa Augustovim sistemom
principata, po kome je car nije tretiran kao monarh, ve kao senator i prvi
graanin koji uiva najvii autoritet te specijalna ovlatenja.
Politiki sistem koji je osnovao Dioklecijan naziva se dominat, gdje je car,
dominus (gospodar) imao apsolutnu zakonodavnu ovlast nad/prema svim svojim
podanicima, bez obzira na njihov rang i stale. U novim politikim odnosima u
mnogom je oigledan poredak istonih monarhija; nesumnjivo preuzet uticaj sa
kraljevskog dvora Casanida.
Nastupa period, u kojem se i rimski car, slino istonim kraljevima, smatra za
inkarnaciju boanstva, boijeg izaslanika na Zemlji. Njemu se odaju boanske
poasti (adoratio), obred/in u kojem se pri njegovoj pojavi prisutni se sputaju na
koljena, padaju niice i ljube skute njegove odjee. Pojava cara Dioklecijana
predstavljala je pravu vjersku sveanost. On se i po svojoj vanjtini izdvajao od
svoje okoline; njegova je odjea saivena od svile i purpurne tkanine,
ukraena zlatomi dragim kamenjem.

Tetrarhija (vladavina etvorice)

[uredi]

Rimska monarhija, i nakon Dioklecianove vladavine, ostala je u principu

jedinstvena.

Prethodno politiko doba, dalo podsticaj svojim rasformiranja oblika vladavine u

carstvu kroz mnoge pokuaje/sluaje raspodjele vlasti u Rimu izmeu dvojice ak
i trojice careva (Marka Aurelijea i Lucije Ver, Smeptije Severa i njegova dva sina,
Valerijan i Galijen).
Dioklecijan je nastojao, a kasnije i patentirao dosljedan sistem podjele vlasti,
najprije izmeu dva, a zatim i etiri suvladara. Ubrzo nakon svog uvrenja na
carskom prijestolju Dioklecijan je izabrao za suvladara svog zemljaka i druga po
slubi Maksimijana. Dioklecijan i Maksimijan od 286. godine nosili su titule
augusta, a 293. godine oba su cara izabrali sebi suvladare (zamjenike), koji su
nazvani cezarima.
Za istoni dio carstva, kojim je upravljao sam Dioklecijan, za suvladara izabran
je Gaj Galreije Valerije Maksimijan, a Maksimijan je na zapadu za cezara izabrao
Gaja Flavija Valerija Hlora. Obojici je bilo naloeno da se razvedu od svojih ena i
uzmu keri svojih augusta kako bi ovim inom uvrstili rodbinske veze, a tim i
samu vlast. Svaki od vladara imao je punu carsku vlast, premda su cezari
smatrani za nie po rangu od augusta. Dioklecijan i Maksimijan smatrani su za
ravne, ali je ipak Dioklecijan zadrao vei autoritet od ostalih careva i vrio vei
uticaj na sve poslove. Stvorena je prividno slona carska porodica. Augusti su se
smatrali braom, cezari, pak, njihovim sinovima.
Podjela vlasti izmeu etvorice vladara bila je izazvana nunou; prostrana
teritorija Carstva nije omoguavala jednom monarhu da prati sve dogaaje
unutranjeg spoljnog politikog ivota carstva novi sistem je naizgled dozvoljavao
carevima lino rukovoenje pojedinim pohodima od vremena podjele vlasti
izmeu Dioklecijana i Maksimijana, faktiki zapoinje podjela itavog carstva na
Istono i Zapadno.
Zanimljivo je da nijedan od careva nije izabrao Rim za mjesto ovog boravka.
Naime Dioklecijan je ivio u Nikomediji,Galerije u Sirmiju, Maksimijan
u Mediolanumu, Konstancije Hlor u Trieru. Meutim, za vrijeme nemira u zemlji,
carsku vlast drao je onaj koji se nalazio u Rimu. "Vjeni Rim" (Roma aeterna)
smatran je kao i prije nastanka tetrarhije, prijestolnicom Carstva, ali nije bio
careva rezidencija te je izgubio svoj raniji politiki znaaj.
Sistem tetrarhije, kao i sve velike ideologije, je dobro zamiljen i koncipiran, ali
nije u potpunosti bio primijenjen. Nakon to se Diklecijan povukao u svoju palau,
najprije su dva cezara, Galerije i Konstancije, postali augusti onako kako je to on
odredio, te je svaki od njih imenovao svog cezara.

Kada je Konstancije umro u Jorku 306. godine, njegovog sina Konstantina trupe
su klicanjem pozdravile kao augusta. Galerije, nemoan da se odupre ovom
nelegalnom inu, nerado ga je postavio za cezara Zapada podreenog Flaviju
Severu, preanjem cezaru, a potom augusta zapada. Zategnutost se poveala,
kada je pretorijanska garda u Rimu potaknula slinim postupkom britanske vojske
u korist Konstantina, proglasila za augusta Maksencija Maksimijanovog sina.
Poto je Sever izdajniki ubijen 307. godine nastala je opa borba za poloaje,
tako da su jedno vrijeme estorica vladara od kojih je svaki imao titulu augusta,
izmeu sebe dijelili Carstvo. Time se okonalo relativno spokojno Dioklecijanovo
doba, iako je mir koji je on izvojevao nije bio odmah poremeen. Borba za vlast je
bila neizbjena. Do 314. godine broj protivnika sveo se na dvojicu, Konstantina i
Licinija, koji su izmeu sebe podijelili rimski svijet. Uslijedilo je potom deset
godina njihovog sve munijeg suvladarstva, koje je privedeno kraju 324. godine
kada je Konstantin nanio poraz Liciniji i postao vrhovni gospodar.

Uloga senata za vrijeme Dioklecijanove

vladavine [uredi]
Senatorski stale (Ordo senatorius) ostaje najvii stale u Carstvu, ali je senat
kao ustanova gubio onaj politiki uticaj koji je u izvjesnoj mjeri imao sve do
Dioklecijana. Senat, sada sa velikim brojem lanova - oko 2000, pretvara se u
gradska vijea Rima i Konstantinopolisa sa simbolinom nadlenou, koja se
sastojala u dodjeljivanju poasnih naziva uglednim pojedincima. Senat se bavio
pitanjima u vezi sa privreivanjem javnih predstava i raznim obavezama
senatora, dok je sve njegove odluke morao sankcionirati car.
Senatori su najee bili zemljini veleposjednici, s ogromnim uticajem u svojoj
sredini ili, u drutvenoj mjeri najugledniji dravni funkcioneri u centralizovanom
birokratskom aparatu.

Guenje pokreta Bagauda [uredi]

Jedna od prvih Dioklecijanovih i Maksimijanovih mjera bilo je uguenje
revolucionarnih pokreta robova i kolona 285 godine. Naime,
sredinom 285 godine, seljaci iz Galije zajedno s robovima, nadniarima i
gradskom sirotinjom su se pobunili zbog visokih poreza i svakodnevnog tlaenja
od strane Rimljana. Objavili i otpoeli su rat protiv Rimskog Carstva. Maksimijan,
po Dioklecijanovu nareenju, je krenuo u Galiju koju je zahvatio pokret bagauda,
kako su sebe nazvali pobunjeni narodi.

Robovi i koloni napadali su na vile magnata i dekuriona, spaljivali ih, plijenili

stoku, odnosili ito.
Prema navodima: "To je bilo vrijeme kada su napali teaci, koji ne znaju za vojne
obiaje, kada se ora pretvorio u pjeaka, a pastir u konjanika, kada je seljanin
pustoio svoje usjeve, podraavajui neprijatelju- barabarinu".
Amand i Elijan, rukovodioci ustanka uporite svoje borbe su nali u jednoj tvravi
u oblasti Parizije. Pokret je predstavljao opasnost po gradove, od kojih su jedni
preli u njhove ruke, a drugi oekivali da budu napadnuti. Maksimijan je naiao
na ozbiljan otpor od strane protivnika. Pribjegavajui as neobino svirepim
mjerama, as privlaei sebi ustanike prividnom popustljivou, Maksimijan je
potisnuo neprijatelja na sjever i tek nakon znatne pripreme krenuo u odlunu
bitku, u kojoj su baganci bili potueni. Tvrava je tek poslije dugotrajne opsade
bila zauzeta, a njeni branioci gotovo istrebljeni. Za kratko vrijeme pokret u Galiji je
bio uguen 286 godine.

Dioklecijanove reforme [uredi]

Dioklecijan je izvrio itav niz reformi, koje su imale za cilj da jaanje privredne,
politike i vojne moi Rimskog carstva. Podaci o Dioklecijanovoj vladi su
fragmentirani i nisu uvijek pouzdani, s obzirom na to, ne moe se utvrditi veza
izmeu pojedinih reformi koje su provedene za vrijeme njegove vladavine, te
nakon njegove smrti.

Nova administrativna podjela Carstva

[uredi]

Dioklecijan je izvrio novu administrativnu podjelu Carstva. Carstvo je podijeljeno

na prefekture na ijem elu se nalaziopraefectus praetrio, a ove na dioceze
kojima su upravljali vikari (vicarius). Carstvo je bilo podijeljeno na 12 dioceza, ije
se granice nisu uvijek poklapale sa granicama ranijih provincija. Diocezu ini vie
provincija i njima su upravljaju rektori (rectores).
Apeninsko poluostrvo je sada i zvanino izgubilo privilegiran poloaj u odnosu na
ostale provincije, te je bilo podijeljeno na dvije dioceze, koje nisu obuhvaale
samo italsku, ve i druge oblasti. Na dunost prefekta pretorijanske garde
(praefectus paetorio) najee se birao neki istaknuti pravnik
(poput Poupinijan, Ulpijan, Paul).
Postojao je i "sveti savjet"; Uprava je podijeljena po resorima tako da na svakom
nivou su postojali inovnici zadueni za razne vrste poslova i oni su podreeni
upravniku svoje jedinice. U gradovima se formiraju gradska vijea sastavljena od
decuriona na ijem je elu gradski perfekt. Sistem dominata predstavljao je

zavren korak na putu ka konanom utvrenju vojne diktature. Uguenjem otpora

drutveno eksploatisanih klasa i odbijanje barbara zahtijevali su ne samo
politiku reorganizaciju rimske drave, nego njeno privredno i vojno uvrivanje.

Vojna reforma [uredi]

Dioklecijanova panja je bila usmjerena u prvom redu na uzdizanje politike i
vojne moi carstva. Pored podjele vlasti izmeu augusta i cezara trebalo je
stvoriti i jaku vojsku, koja e biti sposobna da brani granice carstva od barbara te
da u isto vrijeme predstavljati realan oslonac carske vlasti. Reforma vojske
stajala je u centru Dioklecijanove panje. Provoena je u toku niza godina, a
zavrili su je tek Konstantin i njegovi nasljednici.
Prije Dioklecijana, Rimske legije su bile rasporeene po pojedinim provincijama i
toliko vezane za mjesto rasporeda, da u sluaju potrebe/nude bilo krajnje
nemogue prebaciti ih na neku drugu granicu. Od Dioklecijanovog vremena
utvruje se podjela vojske na dvije osnovne kategorije:
1. pogranine trupe (Limitanei), koji se stalno nalazi u odreenoj pograninoj
zoni
2. mobilne jedinice (Comitatenses), koje su prema potrebi mogli biti
mobilizirani i prebaeni s jedne granice na drugu
Na taj nain bilo je omogueno prebacivanje trupa za relativno kratko vrijeme, a
da pri tome ne oslabi odbrana granica. Ovaj princip vojne organizacije, koji je
dovrio Konstantin, dao je pozitivne rezultate. Velika panja posveena je
podizanju vojne discipline. Vojskovoama je oduzeta ranija samostalnost. Parole
"vjernost vojnika" i "hrabrost vojnika" esto se utiskivao na Dioklecijanov novac.
Dikolecijan je znatno uveao i sastav vojske. Prije Dioklecijana vojne jedinice su
po pravilu popunjavane doborovoljcima. Ovaj princip ostao je na snazi i u vrijeme
kasnog carstva, ali su u isto vrijeme uvedeni i propisi za obavezno popunjavanje
vojske. Dioklecijan je obavezao krupne zemljoposjednike da dravi daju odreen
broj regruta u zavisnosti od broja robova i kolona na njihovim imanjima. Vojsku su
morali da slue i zarobljeni barbari naseljeni na rimskoj teritoriji.

Poreska reforma [uredi]

Dioklecijan je izvrio niz reformi u cilju poboljanja stanja dravnih financija.
Reforma vojske iziskivala je velike izdatke kao i povean inovniki aparat. Ovom
treba pridodati rasko carskog dvora i graciozne graevine koje su podizane u

Rimu i drugim gradovima. Meutim, privreda carstva i pored pojedinih mjera

Aurelijana i njegovih nasljednika, i dalje je bila rastrojena.
Dioklecijan uvodi novi sistem razrezivanja poreza u skladu sa ocjenjenom
produktivnou svake oblasti u carstvu. U njegovo vrijeme veliki su znaaj stekli
neposredni, u prvom redu zemljini porezi. I u prethodnom periodu stanovnitvo
pojedinih oblasti moralo je da dravi dostavlja odreene namirnice za izdravanje
grada Rima, vojske i inovnitva. Takav porez nosio je naziv anona (annona) i
sakupljan je neredovno, dobijajui esto karakter rekvizicije. Od Dioklecijanovog
vremena anona, je posebno bila u naturalnom obliku, redovno ubirana od
stanovnitva.
Poreska jedinica odreivana je prema veliini obradive zemlje (iugum - zaprega)
koju moe da obradi jedan ovjek (caput - glava) kako bi ostvario sredstva za
ivot. Pri sastavljanju katastara uzimani su u obzir: veliina, kvaliteta obradive
parcele, kulture koje se na njoj gaje, broj radnika i broj grla stoke.
Iugum i caput dovedeni su u odreen odnos (nejednak u raznim oblastima
carstva), i od svake poreske jedinice ubiran je odreen porez - uglavnom u
naturalnom obliku u itu, ulju, vinu itd. Od poreza nisu oslobaani ni senatori, koji
su pored zemljinog plaali i porez (aurum glaebale), a gradski stanovnici koji
nisu imali zemljinog posjeda su plaali osobni porez (capitatio plebeia). Bilo je
nemogue izbjei materijalnu propast koju je ovakav propis esto sobom
donosio.
Nekadanja visoka zvanja duumvir ili decurio za koja su se borili, postala su
obiljeja ena i time neeljena. Ljude su prisiljavali da ovu slubu vre njihovi
nasljednici. U sluaju nestanka ili smrti mukog potomstva njihove kolege na
istom poslu bili su duni preuzeti njihovu imovinu i odgovornost. Tako se
naimenovanje za decuriona smatralo kao kazna.
Takoer, bogati zemljoposjednici clarissimi u provincijama podlijegali su plaanju
ovih visokih poreza. Prema tome, i u politikom i u ekonomskom pogledu
podanici poznog carstva bili su sputani i strahovito izrabljivani. Dioklecijanova
reforma osiguravala je dravi odreenu koliinu namirnica, potrebnu za
izdravanje vojske, dvora, rezidencija careva; sljedi da je dravna privreda
poivala na naturalno-privrednoj bazi i nije zavisila od kolebanja vrijednosti
novca.

Financijska reforma [uredi]

Pored naturalne privrede, novana privreda je igrala takoer bitnu ulogu u
periodu dominata; ali je njoj bila potrebna sanacija.

U tu svrhu Dioklecijan je sproveo reformu novca. Ovom reformom je utvrena

punovrijedna zlatna moneta (aureus), koja je zvanino bila teka 1/6 rimske funte
(5,45 grama). Pored toga, u opticaj je puten srebrni i brozani novac. Male
emisije zlatnog i srebrnog novca putene su u opticaj, ali poto se jo uvijek na
tritu pojavljivao stari bakreni novac bezvrijedni skok cijena nije zaustavljen.
Zvanina uspostavljena skala je bila sljedea:
1 aureus- zlatnik vrijedio je 200 srebrnjaka, a ovi 8000 denarija
Ova reforma nije imala nekog naroitog uspjeha, jer realna vrijednost novca nije
stajala u potrebnom skladu sa njenom nominalnom vrijednou. Odnos izmeu
vrijednosti metala bio je odreen proizvoljno, takoer nije bio u obzir sistem
cirkulacije novca. Cijene robe, ne samo da nisu opadale nego su i dalje rasle.

Edikt o cijenama [uredi]

U cilju borbe protiv sve vee skupoe 301. godine izdan je edikt koji je utvrivao
maksimalne cijene za raznu robu, kao i maksimalnu tarifu za plaanje rada
Edictum de pretiis rerum venailum.
Sauvano je nekoliko natpisa koji sadre fragmente iz ovog edikta. U djelovima u
kojima je mogue usporeivati Dioklecijanove cijene sa onima iz ranijih perioda,
djelovanje inflacije na cijelo trite postaje oigledno.
Npr. mjeseno primanje koje je uitelj primao po aku je iznosilo 50 denarija.
Nastavnik graevinarstva mogao je oekivati 100 denarija po ueniku.
Dioklecijan je naredio da se svi mogui prekrioci edikta kanjavaju smru. U
uvodu edikta je stajalo: "I neka niko ne smatra ovo odluku svirepom jer je svakom
pruena prilika da izbjegne kaznu ako se dri umjerenosti"
U drugom djelu edikta sadran je dug spisak svakovrsnih predmeta uz naznaku
maksimalnih cijena. Moderni historiari istiu da reguliranje cijena imalo
odreene razloge. Dravna uprava je raspolagala ogromnim zalihama namirnica
koje su pristizale s jedne strane od carskih posjeda, a sa druge u vidu poreza.
Prema tome, vlasti su bile u mogunosi da izbace na trite odreene koliine
robe i samim tim reguliraju cijene.
Cijene naznaene u ediktu bile su jedinstvene za itavo carstvo, nije voeno
rauna o osobenostima pojedinih oblasti i ostalim lokalnim uslovima. Edikt nije
imao neke naroite praktine posljedice i ubrzo posle njegovog izdavanja ljudi su
prestali da ga se pridravaju.

Dioklecianov stav prema tradicionalnoj rimskoj

religiji [uredi]
U politikom sistemu koji je osnovao Dioklecijan, u svoje sredite postavio je i
vjerska pitanja, Dioklecijan se, slino Augustu, pojavio u ulozi obnavljaa stare
rimske religije, ali je u isto vrijeme, kao to je to bio sluaj po istonim
monarhijama, naglaeno i boansko porijeklo carske vlasti. Jupiter Preblagi
Najvei (Jupiter - Jovi Optimus Maximus) smatran je za glavnog carevog
zatitnika i izvor najvie njegove vlasti nad svijetom. Dioklecijan je nosio titulu
Jovije, a Maksimijan - Herkulije. Ove su titule podvlaile vjersko sankcioniranje
carske vlasti.
Tradicionalnom rimskom kultu ponovo je posveivana velika panja, koji je od
kranske zajednice nailazio na izvjesnu pasivnu rezistenciju. Zadnjih decenija 3.
vijeka kranstvo je uivalo trpeljivost, a tanije u prvom periodu Dioklecijanove
vlade neki istaknuti dvorjani kao i ena i ki su ispovijedali kransku vjeru, te su
nakon njegove smrti radi toga bile pogubljene.

Progoni krana [uredi]

Usprkos drutvenoj netrpeljivosti rimske javnosti i usprkos prognanima i
tlaenjima, pripadnici kranske vjeroispovjesti usjevali su u svoje krugove privui
sve vei broj novih vjernika.
Kranstvo je propovijedalo pokornost, smjernost, opratanje, tako da se veoma
brzo rairilo u razni slojevima rimskog drutva, a posebno meu pripadnicima
niih drutvenih slojeva: siromanim graanima, osloboenicima, i robovima koji
su jedino u tim tezama vidjeli traak nade za njihovo bolje sutra je Crkva nije
pravila razliku izmeu neslobodnih i slobodnih ljudi.
Izvjestan broj preobraenika nalazio se meu bogatijim graanima koji su osjeali
potrebu za sloenijom religijom nego to je to bilo paganstvo, a i meu
prosjenim graanima za koje su svakodnevno cirkuske predstave, trke i
gladijatorske borbe postepeno gubili smisao. Poto su krani s preziranjem
odgurnuli drevne obiaje i poto su idolopoklonstvo odbacili kao oblik spiritualne
vladavine i autoriteta, na sebe su navukli opu omrazu rimskih imperatora.
Negdje do 300. godine krani su ve vie od 290 godina trpili prezir,
neprijateljstvo i progone. Godine 200-202 n.e Septimije Sever zabranio je
propagiranje kranstva, dok je imperator Filip (244-249) prema nepotvrenim
podacima bio je prvi rimski car kranin. Meu vladarima koji su progonili krane

naroito su se isticali Neron, Karakala i Dioklecijan 303. godine kada su krani

ubijani, stavljeni na muke, osuivani na zatvor ili prinudni rad u rudnicima.
Na Dioklecijana veliki uticaj je imao njegov suvladar na istoku Galerije, tako da je
u periodu 303 i 304 godine objavio etiri edikta protiv krana. Ovaj teror ne
prestaje sve do Dioklecijanovom abdikacijom 305. godine Kranstvo e
vremenom poeti zahvatati i vie stalee koji prvo kriom, a zatim otvoreno,
prihvaaju novi kult. Najprije je Konstantin 313. godine izdao Milanski edikt o
toleranciji kojim je dopustio slobodno ispovijedanje nove vjere.
Obrazloenje Milanskog edikta je djelovala savremeno. "Vidjeli smo da ne treba
suzbijati religiju, nego da treba ostaviti svakom ovjeku na volju da vodi brigu o
boanskim stvarima prema svome osjeaju" Uvidjelo se da ne treba suzbijati
religiju, nego da treba ostaviti svakom ovjeku na volju da vodi brigu o boanskim
stvarima prema svome osjeanju. Svakom se dalo pravo da po svojoj elji
ispovijeda onu vjeru koja odgovora njegovim osjeanjima.
Meutim, slijedei carski zakon koji se odnosio na religiju, Teodosijev edikt, bio je
korak unazad. Ukinuta je tolerancija, te je dozvoljena samo jedna religija 380.
godine - Teodosije je proglasio kranstvo za jedinu dozvoljenu religiju, koje je
danas postalo vladajua religija u svijetu.

Dioklecijanova vanjska politika [uredi]

Dioklecijanove vojne reforme imale su za cilj u prvom redu odbranu granica
carstva. Borba protiv barbara, koji su nadolazili iz svih okolnih podruja rimske
teritorije, voena je tokom itavog perioda Dioklecijanove vlade. Ubrzo poslije
svog dolaska na vlast Dioklecijan je zaratio sa Alamanima. Maksimijan je poslije
guenja pokreta bagauda vodio ratove sa germanskim plemenima. Borba sa
sjevernim barbarima bila je oteana time to se rimski vojskovoa Karauzije,
proglasio se za cara i zauzeo Britaniju.
Rimski vladari morali su ak da priznaju njegovu vlast, i tek je Konstancije Hlor
poslije smrti samog Karauzija uspio ukloniti njegovog nasljednika. Maksimijan je
morao da vodi rat u Africi gdje se takoer pojavio uzurpator i gdje su nadirala
mauretanska plemena.
Galerije je ratovao na Dunavu sa Karpima i Jazigima. Poslije viegodinjih ratova
Dioklecijan i njegovi suvladari uspjeli su da uspostave i uvrste granice u
sjevernom djelu carstva. Dioklecijan je morao da vodi rat u Egiptu koji su
napadali juni narodi, te gdje se u to vrijeme utvrdio uzurpator Ahil. Poto je
umirio Egipatski front, zajedno sa Galerijem je krenuo u pohod protiv Perzijanaca,

koji su bili zauzeli Jermeniju (Armeniju) i upali u Mezopotamiju. Perzijanci su bili

potueni i po zakljuenom miru uvena je vladavina Rimljana u Mezopotamiji.

Izvor [uredi]

N.A. Makin, Istorija starog rima, Beograd 1968.

Grupa autora, Stari svet, Beograd 1984.

Obrad Stanojevi, Rimsko pravo, Beograd 1986.

Marin Horvat, Rimsko pravo, Zagreb 1987.

Ivo Puhan, Rimsko pravo, Beograd 1974.

Ante Romac, Rjenik rimskog prava, Zagreb 1975.

Ante Romac, Latinske pravne izreke, Zagreb 1982.

Kategorije:
Potrebno preureivanje
Rimska imperija

Navigacija

Registruj me

Prijavi me
lanak
Razgovor
itanje
Ureivanje
Pregled historije

Poetna strana
Odabrani lanci
Portali
Kategorije
Nedavne izmjene
Sluajan lanak
interakcija
Pomo
Vrata zajednice
arija
Novosti
Dobrovoljni prilozi
Alati
Drugi jezici
Azrbaycanca

Catal
esky

Deutsch
English
Espaol
Eesti
Euskara
Franais
Magyar
Bahasa Indonesia
Italiano

Lietuvi

Nnapulitano
Nederlands
Norsk (bokml)
Polski
Portugus
Romn

Srpskohrvatski /
Slovenina
/ srpski
Svenska
Tagalog
Trke

Ova stranica je posljednji put izmijenjena 10:52, 9 mart 2012

Tekst je dostupan pod Creative Commons Attribution/Share-Alike licencom; dodatni

uslovi se mogu primijeniti. Za detalje pogledajte uslove koritenja.

Politika privatnosti

O Wikipediji

Odricanje odgovornosti

Mobile view