OREKA KIMIKOA

Erreakzio itzulgarri baten oreka kimiko egoera sistemaren azken egoera

da, zeinean erreakzio zuzenaren abiadura eta alderantzizko arreakzioaren
abiadura elkarren berdinak diren, eta ondorioz, erreakzioan parte hartzen
duten substantzien kontzentrazioak konstante irauten duen.
Kc OREKA KONSTANTEA
Oreka homogeneoa: Parte hartzen duten espezie kimiko guztiak fase berean
daudenean.
Kc= Erreakzioaren oreka konstantea
aA + bB

cC + dD
c

K c=

[ C ] [ D ]
[ A ]a [ B ]b

Masa-ekintzaren legea
Kc-k orekan presente dauden produktuen eta erreaktiboen kantitate
erlatiboen informazioa ematen du.
Koefiziente estekiometrikoen eragina:
H2 (g) + I2 (g)

2HI

H2 (g) + I2 (g)

K c=

[ H I ]2
=50
[ H 2 ] [ I 2 ]b

HI

Bi atale ordenaren eragina:

2

H2 (g) + I2 (g)

2HI (g)

2HI (g)

K c=

H2 (g) + I2 (g)

Buruketak egiteko: aA + bB
A B C D
Hasierako molak
Mol aldakuntza
Orakako molak
Orekako
kontzentrazioa

[H I]
=50
[ H 2 ] [ I 2 ]b

K ' 'c =

( H 2 ) [ I 2 ]
2

[H I ]

cC + dD

1
1
=
=0,02
K c 50

Disoziazio-gradua (): Subtantzia batek duen mol kopuruaren aldakuntza

zati hasierako mol kopurua

n
n0

ERREAKZIO ZATIDURA
Masa-ekintzaren legea oreka lortu ez duten erreakzio orokorrentzat:
aA + bB

cC + dD

Qc =

[ C ]0 [ D ]0
c

[ A ]0 [ B ]0
a

Qc, erreakzio-zatidura, Kc-tik lortze da.

Qc>Kc: Sistema ezkerretara desplazatuta dago

Qc=Kc: Sistema orekan dago.

Qc<Kc: sistema eskuinetara desplazatuta dago.

Kp OREKA-KONSTANTEA (Orekan dauden gasen kasuan)

Kontzentrazio molarrak erabili beharrean, gasen presio partziala erabiltzen
da.

p A V =n A R T
pT =

ni R T
V

p A =X A p T
KP=

pC pD

pA pB

n
n=( c+ d )( a+ b )
Kc eta Kp-ren arteko erlazioa: K c =K p ( R T )

n=0 bada, Kp=Kc

OREKA HETEROGENEOAK (Sitemaren fase guztiak fase berean ez
daudenean)
Kc kalkulatzeko, likidoen eta gasen kontzentrazio molarra hartzen da
kontutan. Solidoetan kontzentrazio molarra konstantea dalako.

Kp kalkulatzeko, gasen presio partziala baino ez da hartzen kontutan.

ENERGIA ASKEA eta OREKA KONSTANTEA
Prozesu kimiko guztietan:
G= G 0 + R T ln K

Q=Erreakzio zatidura
R=8,31 Jmol-1K-1
Orekan dagoen sistema batean G=0
G0 =R T ln K

G0<0

K>1Erreakzioa eskumarantz desplazatua

G0>0

K<1Erreakzioa ezkerrerantz desplazatua

OREKAREN ALDAKUNTZA (Le Chatelier)

Oreka batean eragina duten faktoreen (temperatura, presioa edo
kontzentrazioak) kanpo-aldakuntzak sistemaren birdoiketa dakar, aldakuntza
horren efektua moteltzeko eta, hrrela, oreka-egoera berria lortu ahal
izateko.
Kontzentrazio aldakuntzak
-

Substantzia baten kontzentrazioa handitzen bada, sistemak

substantzia hori kontsumitzeko noranzkoara joko du.

Substantzia baten kontzentrazioa gutxitzen bada, sistemak

substantzia hori ekoizteko noranzkoara joko du.

aA + bB
Qc=

cC + dD

[ C ]0 [ D ] 0
c

[ A ] 0 [ B ]0
a

- [C], [D] gehitu edo [A], [B] gutxitxen badira

Qc>Kc: Sistema eskuinera

[C], [D] gutxitu edo [A], [B] gehitzen badira Q c<Kc:
Sistema ezkerrerantz
Presio aldakuntzak
-

Presioa handitzen denean, sistema gasen molen kopurua

gutxitzeko noranzkoan desplazatuko da; hots, molekula
gutxiago dagoen noranzkoan.

Presioa gutxitzen denean, sistema gasen molen kopurua

handitzeko noranzkoan desplazatuko da; hots, molekula
gutxiago dagoen noranzkoan.

Baldin n=0, volumen aldakuntzak ez luke eraginik izango orekan.

Tenperatua aldakuntzak
-

Tenperatura
igotzen
bada,
Sistema
endotermikoaren noranzkoan desplazatuko da.

erreakzio

Tenperatura jaisten bada, Sistema erreakzio exotermikoaren

noranzkoan desplazatuko da.

Tenperatura igotzen bada K c konstanteak gora eginten du erreakzio

endotermikoen kasuan eta behera exotermikoen kasuan.
Katalizatzaileen eragina
Katalizatzaileak, neurri berean gutxitzen ditu erreakzio zuzenarentzat
beharrezkoa den aktibazio-energia eta alderantzizko erreakzioarentzat
beharrezkoa dena. Beraz, katalizatzaile bat egoteak ez du eraginik
oreka-konstantean, eta ez du oreka noranzkoa batera edo bestera
desplazatzen, vaina badu eraginik, ordea, oreka-egoerara iristeko
bizkortasunean.