Metodologia esperimentala kimikan Pablo Muumer Camacho GL3 (1)

Tiosulfatoaren eta azido

klorhidrikoaren arteko erreakzioaren
zinetika eta tenperaturaren eragina

Helburua
Praktika honen helburua honako erreakzio honen zinetika aztertzea da:
Na2S2O3 (aq) + 2 HCl (aq) H2SO4 (aq) + S (esekiduran) + 2 NaCl (aq)

Honako hauek lortu nahi ditugu:

Ordena partziala azido klorhidrikoarekiko.
Ordena partziala sodio tiosulfatoarekiko.
Tenperaturak erreakzioan duen eragina aztertu eta aktibazio energia (Ea).

Oinarri teorikoa
Erreakzio-abiadura definituko dugu sufrearen agerpen abiadura bezala, era honetan:
d [S ]
v= =k[ Na 2 S 2 O3 ]a[ HCl ]b
dt
t txikietan, erreaktiboen kontzentrazioak ia konstante mantendu egingo dira.
Horregatik erreaktiboen hasierako kontzentrazioak eta t-ko kontzentrazioak
berdintzat har ditzakegu. Metodo honi hasierako abiaduraren metodoa deritzogu.
Hurbilketa honen bidez, hau izango litzateke gure erreakzio-legea:
d [S ]
=k[ Na2 S 2 O3 ]a0[ HCl ]b0
dt
Neurtuko dugun t erreakzioa biltzen duen saiodian zehar ikusgarria den puntu
beltz bat sufrearen agerpenaren ondorioz ikustezina izateko behar duen denbora-
tartea izango da, HCl-a sodio tiosulfatozko disoluzioa duen saiodiaren gainean
isuritzen den momentutik aurrera neurtuta. Horrela, nahiz eta neurketa-metodo
honek zehaztasun txikia duen eta ikuslearen arabera balioak ezberdinak izango diren,
gutxi gora-behera neuruko dugun sufre kontzentrazioa berdina izango da
esperimentu guztietan.
Praktikan zehaztuko ditugu HCl-rekiko ordena, Na 2S2O3-rekiko ordena eta aztertuko
dugu zer eragin duen tenperaturak abiaduran.
Metodologia esperimentala kimikan Pablo Muumer Camacho GL3 (1)

Erreakzio-ordena partziala HCl-rekiko:

[Na2S2O3]0 berdina bada esperimentu guztietan:
d [S ] b a
=k [ HCl ]0 non k =k[ Na2 S 2 O 3 ]0
dt
Esan bezala, t guztietan [S] berdina izango da, beraz:
1 k
= [HCl ]b0 =kte[ HCl ]b0
t [ S ]
HCl-ren ordena partziala (b) = 0 denean, formularen parametro guztiek
konstanteak izango dira, beraz, t berdina izan beharko litzateke.
Erreakzio-ordena partziala Na2S2O3-rekiko:
[HCl] berdina bada esperimentu guztietan:
d [S ]
=k ' '[ Na2 S 2 O3 ]b0 non k ' '=k[ HCl ]a0
dt
HCl-ren orden partziala 0 denez k=k izango da, hau da, hasieran definitutako
abiadura-ekuazioaren konstantea.
Sodio tiosulfatoaren ordena partziala 1 bada, hau izango litzateke ekuazioa:
1 k
= [Na 2 S 2 O 3]0
t [ S ]
Guk bolumenekin lan egiten ari garenez, lortuko dugu konstante bat definitzea
non esperimentu guztietan berdinak diren balioak sartuko ditugun, eta
erabiltzen ari garen Na2S2O3 bolumena sar dezakegun ondoren grafika eratzeko:
V (Na 2 S 2 O 3) M ( Na 2 S 2 O 3) M (Na 2 S 2 O 3)
[ Na2 S 2 O 3]0= k ' =k
V osoa V osoa [ S ]
Eta orduan gure ekuazioa hurrengoa izango da:
1
=k ' V ( Na2 S 2 O 3 )
t
Tenperaturaren eragina eta Ea:
Arrhenius-en ekuazioa aplikatuz, lor dezakegu erreakzioaren aktibazio energia:
Ea
Ea k E a 1 1
k = Ae RT
ln ( k )=ln ( A) ln ( 2 )= [ ]
RT k1 R T2 T 1
K1 eta K2 aurreko bi esperimentutan lortutako balioak izango dira, eta E a
ekuazioaren malda bider R-ren balio absolutua izango da.
Kontuan eduki behar da K 1K'1 eta K2K'2 direla, baina proportzionalak direnez
K1 K '1
eta emaitza bera ematen dute.
K2 K '2
Metodologia esperimentala kimikan Pablo Muumer Camacho GL3 (1)

Erreaktiboak Materiala
Sodio tiosulfatoa (ur-disoluzioa): Tentegailua.
0,1 M 2 saiodi: bat handia, beste arrunta.
Termometroa.
Azido klorhidrikoa (ur-disoluzioa): 250 cm3-ko prezipitatu ontzia.
1M Kronometroa.
Toxikoa, narritagarria. 3 bureta.

Prozedura
Erreakzio-ordena partziala HCl-rekiko:
Beteko dugu 250 cm3-ko prezipitatu-onztia urez eta puntu beltz bat margotuko
dugu kanpoko paretan. Ondoren, saiodi handian 4 mL Na 2S2O3 isuriko ditugu
buretarekin, eta txikian HCl eta ura (distilatua) isuriko ditugu, hiru
esperimentuetan zehar bolumen ezberdinetan (bolumen totala 8 cm 3 izango da
kasu guztietan). Honen ostean saoidi txikiaren edukia isuriko dugu saiodi
handian (kronometroa martxan jarriko dugu momentu honetan) eta saiodi
handia prezipitatu-ontzian saruko dugu, puntu beltza saiodiaren edukian zehar
ikusteko moduan. Geldituko dugu kronometroa puntua saiodian zehar
ikustezina denerakoan eta denboraren balioa hartuko dugu.

Esperimentuak 1 2 3
HCl (cm3) 4 3 2
H2O (cm3) 0 1 2
Na2S2O3 (cm3) 4 4 4
Erreakzio-ordena partziala Na2S2O3-rekiko:
Prozedura esperimentala aurreko atalekoaren berdina izango da. Oraingoan
esperimentuetan konstantea izango den bolumena Hcl-arena izango da, eta
bolumen totala 10 cm3-koa.

Esperimentuak 1 2 3 4 5
HCl (cm3) 2 2 2 2 2
H2O (cm3) 0 1 2 3 4
Na2S2O3 (cm3) 8 7 6 5 4
Datuak bilduta, grafika bat osatu eta horren arabera estimatu zuzen bat. Hortik
abiatuta, lortu malda. (Grafikoa eranskinean)
Metodologia esperimentala kimikan Pablo Muumer Camacho GL3 (1)

Tenperaturaren eragina eta Ea:

Prozedura esperimentala aurreko atalekoaren berdina izango da. Oraingoan
Na2S2O3 bolumena txikiagoa izango da, espero baitugu erreakzio-abiadura
handiagoa izatea.

Esperimentuak 1 2 3 4 5
HCl (cm3) 2 2 2 2 2
H2O (cm3) 2 3 4 5 6
Na2S2O3 (cm3) 6 5 4 3 2
Datuak bilduta, grafika bat osatu eta horren arabera estimatu zuzen bat. Hortik
abiatuta, lortu malda. (Grafikoa eranskinean)

Emaitzak
Erreakzio-ordena partziala HCl-rekiko:

Esperimentua Tenperatura (C) V (HCl) (cm3) t (s)

1 22,2 4 52
2 22,3 3 55
3 22,3 2 52
Erreakzio-ordena partziala Na2S2O3-rekiko:

Esperimentua Tenperatura (C) V (Na2S2O3) (cm3) t (s)

1 22,3
2 22,4
3 22,4
4 22,4
5 22,4
Tenperaturaren eragina eta Ea:
8 44
7 45
6 49
5 61
4 68

Esperimentua Tenperatura (C) V (Na2S2O3) (cm3) t (s)

1 43,2
2 43,4
3 43,7
4 43,1
5 43,6
6 18
5 24
4 27
3 35
2 37
Metodologia esperimentala kimikan Pablo Muumer Camacho GL3 (1)

Kalkuluak
Erreakzio-ordena partziala Hcl-rekiko:
t konstantea da esperimentu guztietan. Hortaz, erreakzio-ordena partziala
zero dela ondoriozta dezakegu.
Erreakzio-ordena partziala Na2S2O3-rekiko:

0,06

0,05

0,04
Malda(k')=2,9610-3 mL-1 s-1
r=0,984
0,03
f(x) = 2,96E-03x + 1,29E-03
0,02

0,01

0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9

1
=k ' V ( Na2 S 2 O3 ) formulan oinarrituta grafika bat eratu dugu bildutako
t
datuekin, non k' zuzenaren malda izango den eta zuzenaren jatorria (0,0)
puntuan egongo den. X ardatzean V (Na 2S2O3) jarriko dugu eta Y ardatzean,
1
aldiz, .
t
Tenperaturaren eragina eta Ea:

0,06
f(x) = 8,42E-03x + 3,55E-03
0,05
Malda(k'')=8,4210-3 mL-1 s-1
0,04 R=0,957

0,03

0,02

0,01

0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9
Metodologia esperimentala kimikan Pablo Muumer Camacho GL3 (1)

1
=k ' V ( Na2 S 2 O3 ) formulan oinarrituta grafika bat eratu dugu aurreko
t
kasuan bezala.
Kontuan hartuta aurreko bi ekuazioetan lortutako konstanteak eta
esperimentuen tenperaturaren bataz bestekoa, Arrhenius-en ekuazioaren
bitartez erreakzioaren aktibazko-energia kalkulatu dezakegu. Datu-sorta
esperimental bakar batekin ordezkatu dezakegunez ekuazioa, era analitikoan
ebatziko dugu:
2. ataleko bataz besteko T: 22,4C
3. ataleko bataz besteko T: 43,4C
Ea= 38,721 KJ/mol

Ondorioak
Konstantearen balioa handiagoa da erreaktiboen tenperatura altuagoa izatean.
d [S ]
Honek adierazten du, =k[ Na2 S 2 O 3 ]0[ HCl ]0 ekuazaioaren arabera,
a b
dt
erreakzio honen abiadura handiagoa izango dela tenperatura handitzen joan
ahala.

Iturriak
Metodologia esperimentala kimikan. Zinetika, termodinamika eta oreka
kimikoko praktikak. (EHUko kimika fisikoa saila)

Eranskinak
Praktikan bertan lortutako grafikoak.