11. KEPLERREN LEGEAK. ENUNTZIATUAK.

ORBITA
ZIRKULARRETARAKO 3.LEGEA DEDUZITZEA GRABITAZIOAREN
LEGETIK AB IATUTA.

Kepler izeneko astronomo alemanak planeten higiduren legeak ondorioztatu zituen

1600. eta 1620. urteen bitartean.

KEPLER-EN LEHENENGO LEGEA

Planeta guztiak orbita eliptikoetan higitzen dira, eta Eguzkia elipsearen fokuetako
batean dago.i

KEPLER-EN BIGARREN LEGEA

Planeta eta Eguzkia lotzen dituen lerro zuzenak azalera berdinak zapaltzen ditu
denbora-tarte berdinetan.
Lege hau ondorioztatzen da planeten momentu angeluarraren modulua kontserbatu
egiten delakoii.

KEPLER-EN HIRUGARREN LEGEA

Planeta baten higiduraren periodoaren karratua zuzenki proportzionala da

planetatik Eguzkiraino dagoen batez besteko distantziaren kuboarekiko.

T2=Cr3

Honek bi planeten periodoak erlazionatzen ditu, eguzkira distantziaren arabera, biak

proportzionalak direlako: T1 eta T2 planeten periodoak badira, eta r1 eta r2 batazbesteko
distantziak, bien arteko erlazioa honako hau da:
2 T T
= 2
1 2
3 3
r r
1 2
Beraz, planeta baten T eta r ezagunak izanda, eta beste planeta baten T edo r jakinda,
bigarren honen r edo T kalkula dezakegu.
Lege hau frogatzeko, planeta baten higidura zirkularra hartuko dugu kontuan:
2
eta azelerazio normala:
= rv
Abiadura orbitala:
Tr
=
v2π an

Bestetik, badakigu indar grabitatorioak eragiten duela planetaren gainean. Grabitazio

unibertsalaren adierazpena ordezkatzen badugu:

Fg m an
=⋅
2
2

Gπ
⋅
Tr
Mm
⋅ M ⎜ 2⎟
v
G ⎝⎛ ⎠⎞
=⋅⇒⋅=
r m r 2
2 22
r

Gπ π
M
23 T
44
r
= K.r
r
= ⇒ = ⋅3 ⇒
r 2
T T
2 GM
2

4π
K
=konstantea den planeta guztietarako
Non
GM

Lege honek eguzki sistemarako ez ezik, beste izar eta planetentzako ere balio du.
Horrela, planeta ezezagun baten satelite baten biraketa periodoa T eta erradio orbitala r
ezagutu ezkero, planetaren masa kalkulatu dezakegu.

i
Orbita lauak direla ondoriozta dezakegu datu honetatik: planeten momentu angeluarraren norabidea
kontserbatu egiten da.
 Indar grabitatorioak indar zentralak dira; hots, indarren norabidea erradioarena da, etengabe. Beraz, indar
horiek zentroarekiko (Eguzkia) duten momentua nulua da, eta planetaren momentu angeluarra,
konstantea:
 vbektoreen  
M = ⇔ L = kte

0

= ×da; hau da, Lbektorea reta

Momentu angeluarraren definizioaren arabera, L r mv

perpendikularra da. Lbektorea konstantea denez,reta vplano berean egongo dira beti eta,

ondorioz, orbita laua da.

ii
Momentu angeluarraren modulua honelaxe adieraz daiteke:
 
ds
L r mv rmv rmv rmϕ ϕ
rd
d
ϕ
2

| |=| × |= sin = = = =
dt dt
rm mr dt
Sektore zirkular batek zapaldutako azalera honako hau
da: 2
rds rrd r d
ϕϕ
dA r d
dA = = = ⇒ =
2

2 dA
| L |= 2m
222
Aurreko adierazpenean dt
ordeztuz,  ϕ

konstantea denez,
Eta | L | dtdAere konstantea izango da. Deribatu horri abiadura
areolarra deritzo, eta azalerak zapaltzeko abiadura adierazten du.