17 Nieseksualnych Powodów Dla Ktorych Ludzie Uprawiaja Seks

nieseksualnych
powodw, dla ktrych

ludzie uprawiaj
seks
nieseksualnych
powodw, dla ktrych
ludzie uprawiaj seks
Czy prawdziwe seksualne spenienie
jest moliwe?
Czy ci, ktrzy twierdz, i osigaj ekstaz,
po prostu przesadzaj?
Seks jest nieodczn czci natury ludzkiej,
c o wi c e j - st a n o wi m o e r d o
satysfakcjonujcych i piknych przey. Bywa
jednak, e uprawianie mioci suy zupenie
innym celom: na przykad staje si sposobem
rozadowania napicia, poszukiwania wsparcia,
ucieczk przed depresj lub poczuciem
o sa m o t n i e n i a .
W
rezultacie
takiego
postpowania do naszych sypialni zakrada si
ozibo, zazdro czy rozczarowanie (lecz nie
tylko). Dziki lekturze ksiki napisanej przez
dwoje wybitnych specjalistw mona tego
unikn oraz dowiedzie si, w jaki sposb
wykorzysta doznania seksualne, tak aby
czerpa z nich niepomiernie zwielokrotnione
uczucia radoci i spenienia, zaspokoi wasne
tsknoty i oczekiwania.
ISBN 83-85416-15-3
GDASKIE
WYDAWNICTWO PSYCHOLOGICZNE
Frank Hajcak i Patricia Garwood
nieseksualnych
powodw, dla ktrych
ludzie uprawiaj seks
Magorzata
Majchrzak
przeoya:
GDASKIE
WYDAWNICTWO PSYCHOLOGICZNE
GDASK 19B4
SPIS TRECI
Tytu oryginau HIDDEN
BEDROOM PARTNERS
Copyright 1987 by Frank Hjcak and Patricia Garwood
Copyright for the Polish edition 1993
Gdaskie Wydawnictwo Psychologiczne
Wszystkie prawa zastrzeone. Ksika ani adnajej cz nie moe
by przedrukowywana ani w aden inny sposb reprodukowana czy
powielana mechanicznie, fotooptycznie, elektronicznie lub magnetycznie, ani odczytywana w rodkach masowego przekazu bez pisemnej
zgody Gdaskiego Wydawnictwa Psychologicznego.
Pierwsze wydanie w jzyku polskim
Przekad: Magorzata Mjchrzak
Redakcja: Radosaw Grzekowiak, Elbieta Babiska
Opracowanie graficzne: Jarosaw Czarnecki
ISBN 83-85416-15-3
Wstp .......................................................................................................7
CZ PIERWSZA
NffiSEKSUALNY SEKS
I.
Co to jest seks nieseksualny........................................................ 11
II.
III.
IV.
V.
VI.
VII.
VIII.
IX.
X.
XI.
XII.
XIII.
XIV.
XV.
XVI.
XVII.
XVIII.
Seks a okazywanie uczu ........................................................18

Unikanie intymnoci poprzez seks ..........................................23
Seks jako ucieczka od samotnoci...............................................31
Seks jako zadouczynienie ........................................................37
Seks jako gwarancja wiernoci ...............................................43
Seks jako potwierdzenie seksalnoci .......................................51
Seks a poczucie wasnej wartoci ................................................60
Seks a poczucie winy ..............................................................70
Seks jako wyadowanie zoci .....................................................79
Seks dla zemsty ......................................................................86
Zazdro a seks ......................................................................92
Seks dla zabicia nudy ...........................................................103
Seks sucy dominacji i kontroli.............................................110
Seks jako bezpieczna przysta .............................................120
Seks a presja spoeczna .........................................................124
Seks jako bufor depresji...........................................................129
Seks jako bunt .........................................................................136
CZ DRUGA
Gdaskie Wydawnictwo Psychologiczne 81-826
Sopot, uL eromskiego lla, tel./fax 51-61-04
Skad: W. Leszczyska Ltd, ul. Saperw 12/2, Gdask, tel. 41-30-69
Druk: ATEXT, Gdask, ul. Zaogowa 6
CZYM JEST NffiSEKSUALNY SEKS

XIX.
XX.
XXI.
Jak to si dzieje?..................................................................... 146

Dlaczego to trwa? ................................................................ 153
Zagroenia, jakie kryj si w seksie
uprawianym z pobudek nieseksualnych................................... 162
CZ TRZECIA
WSTP
CZYM JEST SEKSUALNY SEKS

XXII.
XXIII.
XXIV.
XXV.
XXVI.
Seksualny seks co to waciwie jest?

................................... 174
Analizowanie wasnego ycia seksualnego ................................ 180
Zrozumienie seksualnoci ............................................................ 189
Waciwe spojrzenie na seks .......................................................... 194
Posumowanie
............................................................................ 203
Dodatek I. Pozaseksualna terapia seksu: wskazwki oglne ............ 206

Dodatek II. Pozaseksualna terapia seksu: osignicia i problemy . . . . 216
Bibliografia ................................................................................................. 223
Dlaczego partnerzy trac dla siebie atrakcyjno erotyczn? Dlaczego entuzjazm seksualny zmniejsza si wraz z upywem lat? Dlaczego tak wiele, wydawaoby si, dobrych maestw ulega jednak rozpadowi? Dlaczego dwoje ludzi
tak czsto czuje, e w ich yciu seksualnym brakuje czego? Dlaczego mio
fizyczna nie kademu daje tak rado, jakiej oczekuje?
Wierzymy, e odpowied na powysze pytania zawiera si w fakcie, i sypialnia stanowi swoiste pole walki. Freud naucza, e wiele ludzkich zachowa jest
motywowanych przez stumione potrzeby seksualne. My natomiast twierdzimy,
e dua cz naszych zachowa seksualnych ma u swych podstaw stumione
i ukryte potrzeby nieseksualne. Uprawiamy seks, gdy tak naprawd chcemy
i potrzebujemy czego zupenie innego, na przykad czuoci, intymnoci, towarzystwa, ucieczki od stresu i nudy lub wyadowania zoci. Satysfakcja i przyjemno czerpane z aktu seksualnego musz by dzielone pomidzy wszystkie te
potrzeby. W ten sposb adna z nich nie zostaje w peni zaspokojona, bo wszystkie walcz o swj udzia.
Zjawisko to ma dwie wane konsekwencje. Gdy mio fizyczna traci naturaln moc dostarczenia przyjemnoci, partnerzy zaczynaj sdzi, e fakt ten ma
swe rdo w problemach natury seksualnej. Tym samym trac z oczu emocjonaln kwesti tego zjawiska, skazujc si na powtarzanie wci tej samej walki.
W kocu rezygnuj ze zwizku, ktry mona byo ocali.
Uwaamy jednak, e pogarszanie si jakoci ycia seksualnego mona nie
tylko powstrzyma, ale i odwrci. Poprzez wyrzucenie nieseksualnych potrzeb
poza sypialni moemy odzyska i zintensyfikowa przyjemno i satysfakcj
pync z kontaktw fizycznych. I wanie o tym traktuje ta ksika. Jest to
przewodnik na drodze do odkrywania seksu seksualnego takiego, ktry nie
jest obciony bagaem emocjonalnych brakw.
Wydaje si nam, e w naszej ksice zawarlimy wystarczajco duo teorii
i przykadw, by moga suy jako obszerny poradnik dla terapeutw, doradcw
i nauczycieli oraz aby mona byo wykorzystywa j na kursach wprowadzajcych w tematyk ludzkiej seksualnoci. Moe take stanowi podrcznik dla
rodzicw, ktrzy chc uwiadomi swoim nastoletnim dzieciom istnienie nieseksualnych pobudek dla seksualnych zachowa.
W czasie dorastania formuj si podstawy naszego ycia seksualnego. Powstae w tych wanych latach ze nawyki bd niewtpliwie wnoszone w doroso. Niewiadomo tego, jak naduywana bywa mio fizyczna, moe skaza
modych ludzi na lata neurotycznego seksu.
Ksika nasza jest podzielona na trzy czci. W czci pierwszej (rozdziay IXVIII) objaniamy, jak potrzeby emocjonalne nie majce charakteru seksualnego ograniczaj przyjemno i satysfakcj pync z kontaktw fizycznych.
Przedstawiamy siedemnacie nieseksualnych motyww aktywnoci seksualnej
czowieka. Na kocu kadego rozdziau sugerujemy kilka zachowa, ktre mog
zapobiega lub minimalizowa problemy wywoane przez kady z tych motyww.
W czci drugiej (rozdziay XIX-XXI) opisujemy, jak dochodzi do wykorzystywania seksu w celu zaspokojenia nieseksualnych potrzeb i przedstawiamy
niebezpieczestwa kontynuowania takich zachowa.
Cz trzecia (rozdziay XXV-XXVI) jest przewodnikiem na drodze do osignicia seksualnego seksu. Zawiera:
test pomocny w analizowaniu wasnego poycia seksualnego i dostrzega
niu ukrytych motyww, ktre niewiadomie przemycamy do naszej sypialni,
tabel, w ktrej wymieniono rnice midzy seksem a mioci,
dyskusj na temat mitu kowej osobowoci",
dyskusj na temat rnic midzy przyjemnoci a satysfakcj oraz midzy
powstrzymywaniem a blokowaniem,
list korzyci, ktre mona osign realizujc nieseksualne potrzeby poza
sypialni.
Jak moesz mwi, e w naszym yciu seksualnym czego brakuje?

Przecie mamy tu wszystkie dostpne na rynku gadety.
CZSC PIERWSZA
NIESEKSUALNY SEKS
Rozdzia
CO TO JEST SEKS NIESEKSUALNY
Czy kiedykolwiek po zblieniu fizycznym odczuwae rozczarowanie?

Zdarzao si to wikszoci z nas, jednak nie rozumielimy dlaczego.
Winilimy sytuacj, nastrj, partnera albo poddawalimy w wtpliwo
nasze erotyczne moliwoci. W rzeczywistoci rde braku satysfakcji
naley upatrywa w czym zupenie innym: W UPRAWIANIU SEKSU
Z POBUDEK NIESEKSUALNYCH! Decydujesz si na zblienie wtedy,
kiedy tak naprawd potrzebujesz czego zupenie innego. Sprbujemy to
wyjani.
Seks stworzony zosta przez natur w celu dostarczania intensywne
przyjemnoci fizycznej i duchowej. Normalnie na pojawienie si potrzeb
seksualnych reagujemy w sposb naturalny. Przy tak nieskomplikowanej
zalenoci seks dostarcza zadowolenia, dla ktrego zosta stworzony.
Wraz z procesami socjalizacyjnymi pojawio si jednak wiele spoecz
nych, moralnych i indywidualnych ogranicze, ktre hamuj spontanicz
no zachowa seksualnych. Mio fizyczna zostaa obciona potrzeba
mi i pragnieniami majcymi z ni niewiele lub zgoa nic wsplnego, na
przykad potrzeb mioci i czuoci, uspokojenia i bezpieczestwa, po
czucia si bardziej mskim lub kobiec, poczucia si kim wyjtkowym,
wreszcie potrzeb uniknicia samotnoci. Kiedy seks jest wykorzystywa
ny po to, by uczyni zado ktrejkolwiek z tych potrzeb, tracimy wie
z przyjemnoci, jakiej powinien dostarcza. Seks po prostu nie moe
zaspokoi potrzeb nieseksualnych. W efekcie, nie przestajemy ich odczu
wa, a zblienie fizyczne daje tylko poczucie frustracji. Dopki jestemy
12 17 NIESEKSUALNYCH POWODW, DLA KTRYCH LUDZIE UPRAWIAJ SEKS
wiadomi jedynie naszych seksualnych pragnie, a nie zdajemy sobie

sprawy z tych potrzeb, brak satysfakcji jestemy skonni skada na karb
naszego poycia. A w gruncie rzeczy ma ono niewiele wsplnego z powstaymi frustracjami. Nastpio tu bowiem naduycie. Seks zosta wykorzystany jako rodek do wyraenia nieadekwatnych potrzeb.
Rozwimy temat zadajc absurdalne z pozoru pytanie: Czy kiedykolwiek prbowalicie nasyci swj gd lub ugasi pragnienie uprawiajc
seks? Pomylicie zapewne: Oczywicie, e nie. Nonsensem byoby nawet prbowa". Bez wtpienia taka prba skoczyaby si poczuciem
niezaspokojenia i jeszcze wikszym godem. Utracilibycie wiele z zadowolenia, jakiego moe dostarczy mio fizyczna. W tym przypadku,
zdajc sobie spraw ze swojego godu czy pragnienia, nie winilibycie
seksu za brak satysfakcji.
Niestety, zazwyczaj owe nieseksualne potrzeby, ktre usiujemy zaspokoi w ku, s bardziej subtelne i nie jestemy ich wiadomi. Zauwaamy jedynie pragnienia natury erotycznej. A po zblieniu za brak
zaspokojenia i frustracj winimy nieszczsny seks.
Te nieseksualne motywy s jak wsplnicy, z ktrymi musimy dzieli
przyjemno pync z mioci fizycznej.
Im silniejsza potrzeba i im mniej jestemy jej wiadomi, tym wiksz
cz zadowolenia zagarnie. W pewnym sensie razem z tymi potrzebami
stajemy do konkursu, w ktrym nagrod jest przyjemno i satysfakcja.
Im wicej zabieraj nasi nieproszeni konkurenci, tym mniej zostaje dla
nas i tym mniej zadowalajce staje si nasze poycie. W kocu seks
zostaje sprowadzony do rutynowego dziaania, ktre daje nam niewiele
satysfakcji.
Przeledmy nastpujce przykady:
Marion, z zawodu muzyk, przeprowadza si do Nowego Yorku, by tam
kontynuowa karier. Zaczyna tskni za rodzin i przyjacimi. Kilka
tygodni pniej, nie chcc samotnie spdzi kolejnego wieczoru, zaprasza do siebie na drinka znajomego, w towarzystwie ktrego jada obiad.
Idzie z nim do ka, ale cho wszystko przebiega bez zarzutu, Marion
nie odczuwa satysfakcji. Jest zaskoczona, jak mao zadowolenia daje jej
seks i przyczyn tego faktu upatruje w tym, e brakuje jej brawury. Zaczyna poddawa w wtpliwo swoj umiejtno cieszenia si mioci
fizyczn.
13
W rzeczywistoci brak zadowolenia, jaki odczuwaa Marion, niewiele

mia wsplnego z jej seksualnymi moliwociami czy zdolnoci odczuwania przyjemnoci. Jej rozczarowanie naley raczej przypisa wystpowaniu dodatkowej nieseksualnej potrzeby uniknicia samotnoci. Marion
musiaa dzieli si przyjemnoci z tym ukrytym partnerem.
Paul jest trzydziestodwuletnim, niedawno rozwiedzionym prawnikiem. ona odesza z innym mczyzn, o siedem lat od niego starszym.
Paul by wstrznity. W czasie jednej z ktni ona nazwaa go kiepskim
kochankiem. Jako wolny i zmysowy mczyzna" (bo za takiego si
uwaa) Paul rozpoczyna seri podbojw. Po kilku miesicach tej aktywnoci zauwaa, e seks nie daje mu satysfakcji jakiej oczekiwa. Majc
jeszcze w pamici uwagi byej ony, zaczyna powtpiewa w swoje moliwoci seksualne.
A problem nie polega na tym, e Paulowi brakowao zdolnoci odczuwania zadowolenia, ale na tym, e wykorzystywa seks, by udowodni
swoj msko i wyrwna rachunki z by on. Przyjemno z jego
eskapad musiaa by dzielona z tymi nieseksualnymi potrzebami.
Powysze przykady demonstruj, e zachowania seksualne mog by
i zazwyczaj s motywowane licznymi potrzebami, spord ktrych czsto najmniej istotny bywa sam seks. Doskonaym przykadem wykorzystania seksu w celu zaspokojenia potrzeby zupenie nieseksualnej jest
gwat. Psychologowie behawioralni zauwayli, e gwat nie jest aktem
ani przestpstwem seksualnym, lecz przestpstwem przemocy to seksualna ekspresja potrzeby uycia siy. Seks w tym przypadku jest narzdziem sucym do zaspokojenia potrzeby ranienia, poniania i stosowania przemocy wobec drugiej osoby. Jednak skoro spoeczestwo dugo
nie chciao zaakceptowa tej teorii, bez wtpienia nie bez trudu pogodzi
si te z ide, e u rda wielu z naszych normalnych" zachowa erotycznych le inne potrzeby ni seksualne.
W JAKI SPOSB SEKS TRACI MOC DOSTARCZANIA
PRZYJEMNOCI
Efektem istnienia potrzeby nieseksualnej jest powstanie konfliktu wynikajcego z prby zaspokojenia kadej z obu nie zwizanych ze sob
potrzeb: seksualnej i nieseksualnej. Konflikt ten staje na przeszkodzie
naturalnej reakcji na impulsy erotyczne, powodujc psychiczne rozdwo-
jenie midzy obu potrzebami. W efekcie adna z nich nie zostaje zaspokojona, a stosunek koczy si frustracj. Ponisze przykady ilustruj, jak
to si dzieje:
John jest spragniony uczucia. Jedyn sytuacj, w jakiej moe go w ku dowiadczy, jest gra wstpna. Dlatego zawsze prbuje przeduy jej
trwanie. Jego ciao i psyche s rozdarte midzy pragnieniem czuoci
a chci kontynuowania stosunku. Jeli idzie dalej, nie zostaj zaspokojone jego potrzeby uczuciowe, jeli zatrzymuje si na etapie wstpnym,
podniecenie pcha go do przodu. W adnym przypadku nie jest w peni
usatysfakcjonowany swoim dziaaniem. Po zblieniu czuje, e czego
w nim zabrako.
Ukryty partner Johna jego potrzeba czuoci pozbawi go przyjemnoci i satysfakcji, jak chcia osign dziki mioci fizycznej. Poniewa zdawa sobie spraw tylko ze swych potrzeb seksualnych, win za
brak zaspokojenia obarcza seks.
Pani W. jest wcieka na swojego ma za to, e bez skrpowania
obraa j w towarzystwie. Czsto ma ochot go uderzy, ale nigdy tego
nie robi. Zamiast tego rewanuje si romansem. Zo pani W. znajduje
ujcie w agresywnoci w ku (ku zadowoleniu kochanka), jednak niezalenie od tego, jak byaby drapiena, nie znajduje satysfakcji.
Ma ona przed sob wybr: wali ze zoci piciami i wykrzycze
poczucie krzywdy lub odpowiedzie na namitne dotknicie kochanka.
Majc tak potnych partnerw walczcych o erotyczn satysfakcj, musi si czu rozczarowana efektami swoich poczyna.
KILKA PRZEMYLE
Twierdzenie, e stumione potrzeby seksualne mog by motorem pewnych nieseksualnych zachowa, takich jak na przykad nadmierne jedzenie czy dziaalno artystyczna, jest ju uznanym powszechnie dogmatem
wspczesnej psychologii. Dotd nie rozwaalimy jednak odwrotnej
moliwoci: e stumione potrzeby nieseksualne mog mie wpyw na
zachowania natury erotycznej. Nadszed czas, by pj krok dalej w stosunku do tez postawionych przez Freuda. Musimy pogodzi si z faktem,
e wiele naszych zachowa seksualnych jest motywowanych nieseksualnymi potrzebami, ktre dochodz do gosu i ktre chcemy zaspokoi
15
podczas zblienia fizycznego. Ta teza pociga za sob pewne podstawowe pytania.

Jakie stumione potrzeby mog znale swj wyraz ku?
Dlaczego si ujawniaj wanie w naszym yciu seksualnym?
W naszym yciu musimy tumi wiele potrzeb. Rozwamy tylko niektre problemy wspczesnoci: poczucie bezradnoci na wiecie, ktry
z powodu cigych wojen i skaenia odpadami radioaktywnymi stale
znajduje si na krawdzi zagady; samotno i alienacja, naciski na jednostk, by przystosowaa si do spoeczestwa, konieczno tumienia zoci, walka o ekonomiczne przetrwanie, zmieniajce si role seksualne.
Wobec wielu zjawisk teraniejszoci czujemy si bezradni. Gdzie zatem moemy ujawni nasze potrzeby, takie jak poczucie bezpieczestwa
i wiadomo, e jestemy kompetentni i kierujemy wasnym yciem; jak
zaspokoi pragnienie kontaktu z drugim czowiekiem i bycia kim wyjtkowym i uprzywilejowanym?
Odpowiemy nastpnym pytaniem: gdzie, jeli nie w sypialni, znajdziemy lepsze miejsce, aby wyrazi te potrzeby i szuka ich zaspokojenia?
Sypialnia jest nasz ostatni twierdz, terenem cakowitej prywatnoci,
ktry moe by odcity od reszty wiata. Bdc sami z naszym partnerem, moemy szuka uspokojenia i bezpieczestwa, odnale utracon
gdzie indziej pewno siebie i poczucie wasnej wartoci. ko jest
jedynym miejscem, w ktrym moemy swobodnie rozadowywa lub
kamuflowa swoj zo, potwierdza sw kobieco lub msko, wyrwnywa rachunki, leczy rany. Moemy da wyraz naszemu buntowi
przeciw normom spoecznym. Moemy zaprzecza naszemu czowieczestwu lub je potwierdza. Nietrudno te posuy si seksem, by
zdominowa lub podporzdkowa si, by wyrnia lub ponia, by
uciec przed samotnoci albo unikn emocjonalnej bliskoci. Sypialnia
jest na to idealnym miejscem. Kuszca jest atwo, z jak moemy tam
odreagowa nasze niepowodzenia.
Czy powinnimy si zatem dziwi gorcym protestom, jakie rozgorzay, gdy Masters i Johnson oraz inni naukowcy wprowadzili laboratoria do
sypialni? Ludzie pragn chroni swoje najgbsze sekrety. Jednak powoli,
mimo sprzeciww, zebrano pewne wyniki. Maszyny i substytuty zrobiy
swoje i zostalimy owieceni. Naukowcy zbadali nasze metody, wykrelili
czstotliwoci, zapisali reakcje fizyczne wewntrzne i zewntrzne.
Wszystko zostao dokadnie przebadane. Wszystko prcz motyww. Nikt

nie zatroszczy si o to, by na samym wstpie zapyta, dlaczego ludzie
uprawiaj seks.
By moe kwestia ta pozostaa nie zbadana na skutek zaoenia, e
wspyjemy seksualnie, bo sprawia nam to przyjemno. Z dowiadczenia wiemy jednak, e s ludzie, ktrzy kontynuuj uprawianie seksu, cho
wcale ich to nie bawi, inni natomiast nie maj wiele kontaktw fizycznych, mimo e daj im one zadowolenie. Z pewnoci dziaaj tu inne
pobudki, z ktrych osoby te nie zdaj sobie sprawy. Te ukryte impulsy
i potrzeby pobieraj od nas swj haracz w postaci erotycznej przyjemnoci. Alpinista popisuje si seksualn brawur, niemiaa urzdniczka przeistacza si w demoniczn wadczyni alkowy, samotny nieszcznik woli
pj do ka z kimkolwiek, ni spdzi kolejny wieczr bez towarzystwa oni wszyscy pac cen: utrat radoci z seksu.
Jeli niewiadome i ukryte motywy dr nasze ycie seksualne, niewielkie mamy szans na zadowolenie. Jeeli nasz obsesj jest troska, by
zadowoli partnera, jeeli zastanawiamy si nad grzesznoci czy zezwierzceniem naszego zachowania albo uwaamy, e postpujemy niegodnie, niewiele miejsca zostawiamy na to, by pojawiy si naturalne
odczucia zwizane z seksem.
Podobnie, kiedy nasze ciao i psychika pragnie ucieczki od samotnoci
lub odreagowania doznanych krzywd, gdy szukamy potwierdzenia swej
seksualnej witalnoci, pozbawiamy si moliwoci przeycia peni erotycznej przyjemnoci. Seks zrodzony z takich motyww nie moe po prostu
prowadzi do cakowitej satysfakcji, gdy zbyt wiele wysiku i energii
kosztuj nas prby zaspokojenia potrzeb nieseksualnych (na pytanie, jak
to si dzieje, odpowiemy w nastpnych rozdziaach).
Jak mona temu zaradzi? Masters, Johnson, Lazarus oraz inni terapeuci opracowali nowe sposoby intensyfikowania przyjemnoci seksualnej. Metody ogniskowania odczu, odwarunkowania i przewarunkowania okazay si skuteczne w tysicach przypadkw. Jednak pozostao
wiele osb, ktrym owe techniki nie pomagaj. S to ci, ktrzy wykorzystuj seks dla zaspokojenia nieseksualnych potrzeb. Rozwizaniem jest
rozpoznanie, jakie potrzeby zakcaj ich poycie seksualne. Powinny
one zosta zaspokojone poza sypialni.
17
Mio fizyczna zostanie wwczas uwolniona od tych niepodanych

obcie i staniemy przed szans na przeycie prawdziwej erotycznej
ekstazy.
W nastpnych rozdziaach omwimy niektre z najczciej pojawiajcych si nieseksualnych potrzeb, ktre maj negatywny wpyw na poycie pciowe. Odpowiemy te na pytanie, w jaki sposb zakcaj one
wspycie i jak temu zaradzi.
Po prostu nie mog tego zrozumie. Niezalenie od tego, z iloma

kobietami id do ka, wci si czuj samotny.
SEKS A OKAZYWANIE UCZU
Rozdzia
Potrzeba dotyku, przytulenia i pocieszenia przenika cay wiat zwierzcy.

Czowiek nie jest tu wyjtkiem. Pragniemy, by okazywano nam uczucie.
Lubimy by caowani i pieszczeni, potrzebujemy te okazywania czuoci innym. Jednak w Stanach Zjednoczonych nie jestemy przyzwyczajeni publicznie obejmowa przyjaci, przytula si nawzajem i otwarcie
wyraa swoje uczucia. Nie mamy wic wiele okazji, by zaspokoi nasze
emocjonalne potrzeby.
Jednak adne normy spoeczne nie pozbawi nas pragnienia dawania
i przyjmowania oznak uczucia. Mog nauczy nas jedynie wypierania
tych pragnie ze wiadomoci, pozostawiajc w nas emocjonalne luki.
Podczas zblienia fizycznego wymieniamy wiele dotkni, pocaunkw, uciskw i atwo zauway, jak ujawniamy i prbujemy uczyni
zado naszym potrzebom uczuciowym. Dzieje si tak zwaszcza wtedy,
kiedy partnerzy nie do czsto obdarzaj si pieszczotami poza sypialni. Uciekaj si oni do seksu za kadym razem, gdy pragn zazna
przejaww uczucia. Ich pragnienia seksualne zostaj podporzdkowane
potrzebom emocjonalnym.
Naley tu podkreli, e mimo i seks i uczucie to dwie rne potrzeby,
nie s one sprzeczne. Dawanie wyrazu uczuciom w mioci fizycznej
moe by i jest czym bardzo podanym. Jednak nie jest dobre ani
zdrowe ogranicza okazywanie uczu do seksu, i odwrotnie.
Problem jest znacznie wikszy, jeeli seks staje si gwnym rodkiem
wyraania uczu. Bdzie on wwczas dostarcza mniej przyjemnoci,
19
gdy chcc zaspokoi potrzeby emocjonalne, z trudem bdziemy si koncentrowa na odczuciach natury seksualnej. Poza tym naszej mioci
fizycznej bdzie towarzyszyo wraenie, e czego w niej zabrako. Nie
zaspokoimy w ten sposb adnej z potrzeb - ani emocjonalnej, ani seksualnej. Partnerom bdzie si wydawa, e uczestniczyli raczej w przeciganiu liny ni we wsplnym, satysfakcjonujcym przeyciu erotycznym.
Wykorzystywanie seksu jako gwnego rodka okazywania uczu jest
zadziwiajco czstym zjawiskiem w maestwie. W miar upywu lat
maonkowie zaczynaj uwaa, e nie musz ju o siebie zabiega.
Zapominaj o przekonywaniu partnera o swojej mioci poprzez czuy
dotyk, pene uczucia spojrzenia i pieszczoty. Zachowania te zostaj zarezerwowane dla terenu sypialni, gdzie sprowadzaj si do dziesiciu minut
gry wstpnej. Tak surowy post uczuciowy nie usatysfakcjonuje nikogo,
moe natomiast doprowadzi do zawizania romansw lub prowadzenia
nie wypowiedzianej wojny, tak jak to byo w nastpujcych przypadkach:
Pani D. zostaa przysana na terapi przez swego ma, ktry przyapa
j z kim, kto ledwie moe uchodzi za mczyzn". Bya religijn
kobiet i nie bardzo wiedziaa, dlaczego si wdaa w romans. Bdc on
ksigowego, przywizujcego ogromn wag do tyzny fizycznej
i samodyscypliny, pani D. prbowaa sprosta jego wysokim wymaganiom, ale nigdy jej si to nie udao na tyle, by zadowoli ma. W krtkim
czasie zacza tskni za czuoci i zrozumieniem.
Pocztkowo nie mylaa o szukaniu uczucia w zwizku pozamaeskim.
Swojego przyszego kochanka spotkaa w zatoczonej restauracji, gdzie
zaproponowa, by dosiada si do jego stolika. Opisaa go jako najbardziej miego i delikatnego ze znanych jej mczyzn, no moe troch
ciepe kluski". Po prostu nie mog tego zrozumie przyznaa. Nie
uwaam nawet, e jest atrakcyjny, a jednak, zanim skoczylimy je
lunch, ju chciaam z nim i do ka".
Mwic o dwch mczyznach w swoim yciu, pani D. zdaa sobie
spraw, e u rda jej romansu ley potrzeba uczucia i zrozumienia.
Z ulg stwierdzia, e nie jest moralnie zepsuta, ale po prostu pragnie
uczucia.
Pani D. nie bya wiadoma swojego prawdziwego problemu wykorzystywaa seks, by pozyska przejawy uczucia. Jednak niezaspokojenie
potrzeb emocjonalnych nie zawsze popycha maonkw do nawizywa-
nia romansw. Moe natomiast objawia si ktniami, ktre cign si

latami. W takim przypadku partnerzy mog zdawa sobie spraw, e co
jest nie w porzdku, jednak adne z nich nie potrafi okreli, w czym ley
problem. Poniszy przykad pokazuje, e kade z maonkw ma cz
informacji, jednak nie potrafi wsplnie zoy w cao tej ukadanki.
Pastwo W. zgosili si na terapi, poniewa nieustannie toczyli ze
sob boje i kade z nich czuo si wykorzystywane i traktowane przez
partnera jak jego wasno. Kiedy przyszo mwi o seksie, zapada
martwa cisza. Dalsze pytania wykazay, e ich poycie erotyczne pozostawia wiele do yczenia. Kadego z maonkw poprosilimy, by powiedziao drugiemu, co w ich wspyciu ukada si nie tak, ale oboje odpowiadali niepewnie i wymijajco. W kocu nieoczekiwanie rozptaa si,
zupenie niezwyka ze wzgldu na swoj metaforyk, konwersacja:
Pan W.: Skd mam wiedzie, co w naszym wspyciu si nie ukada?
Skpisz tej swojej gobki, jakby si baa, e odfrunie, gdy tylko
podniesiesz spdnic. Pani W.: Ja skpi? To ty jeste sknera.
Oszczdzasz pocaunki, jakby
myla, e s ze zota. Wszystko, czego chcesz, to powiczy twojego
ptaszka. Pan W.: Caowa si? Dobre sobie. Przecie to tak jakbym
caowa zimn
ryb!
Pani W.: A ja jakbym odbywaa z tak taro! Pan W.: Mnie
nazywasz ryb?! Ha! Czasem mam ochot rzuci si na
ciebie i okry ci pocaunkami, ale musiabym by gupi, by caowa
kogo, kto nie chce si ze mn kocha. Pani W.: A ja
musiaabym by nienormalna, eby kocha si z kim, kto
nie okazuje mi swojej mioci.
Pastwo W. prowadzili midzy sob wojn, z ktrej nie zdawali sobie
sprawy. adne z nich nie starao si pozna i speni oczekiwania partnera. Kiedy ich walka wysza na jaw, oboje zgodzili si na rozejm. On
obieca okazywa onie uczucie take poza sypialni, ona za nader
ucieszya si faktem, e bdzie moga realizowa sw seksualno niezalenie od potrzeb uczuciowych. Oboje nauczyli si, e seks nie jest
substytutem mioci czy czuoci, a wyraanie uczu nie moe by ogra-
21
niczone do seksu. Kilka tygodni pniej nie mogli si nadziwi, jak

duo dotd tracili.
Jeli chcesz si dowiedzie, czy wykorzystujesz seks w celu zaspokojenia potrzeb emocjonalnych, odpowiedz na proste pytanie: czy poza
sypialni czuj, e moje potrzeby uczuciowe s zaspokojone? Jeli odpowiedz brzmi nie", prawdopodobnie przeniesiesz te potrzeby na swoje
ycie seksualne. Jeli okazywanie uczu zawsze si koczy zblieniem
fizycznym i jeli poza sypialni nie ma miejsca na czuo, to oczywiste,
e seks jest wykorzystywany jako substytut wyraania uczu. W rezultacie nie moesz dowiadczy przyjemnoci seksualnej w peni. Co wicej,
czuo okazywana podczas zblie fizycznych prawdopodobnie nie zaspokoi twoich potrzeb emocjonalnych. Jak mona temu zaradzi?
Przedyskutuj z twoim partnerem wasze potrzeby uczuciowe. Potrzebuj

wicej mioci" jest nieprecyzyjne. Chc by caowany i przytulany
kilka razy dziennie" jest ju lepsze. Zdecydowanie najlepiej brzmi:
wietnie by mi zrobi pocaunek lub dwa przed wyjciem do pracy.
A gdyby czciej umiechaa si do mnie i dotykaa mnie, czubym si
fantastycznie". Moesz sprbowa narysowa odpowiednie sceny, jeli
uwaasz, e to pomoe.
Wygospodarujcie kwadrans przed snem na czue rozmowy i pieszczoty.
Niech w tym czasie nie wie si to z seksem. Wyeliminuje to konflikt
midzy seksem a okazywaniem uczu.
Wprowadcie zwyczaj czuych poegna przed wyjciem do pracy i ta
kich samych powita. Znajdcie czas, by naprawd si nacieszy poran
nym pocaunkiem na do widzenia". Zostanie wtedy co, co bdziecie
mile wspominali i czego bdziecie mogli oczekiwa po powrocie.
Nauczcie si czy komplement z czuym pocaunkiem lub dotkniciem.
Sowa: dzikuj za wspaniay lunch" zabrzmi lepiej, jeli towarzyszy
im bdzie pieszczota.
Okazujcie, e doceniacie to, co codziennie robicie jedno dla drugiego.
Niewystarczajcemu okazywaniu uczu zawsze towarzyszy brak wyraania uznania dla siebie nawzajem. Pary, w ktrych maonkowie doceniaj codzienne starania partnera, najczciej okazuj te sobie wiele
czuoci, a trudno wyobrazi sobie lepszy sposb mwienia dzikuj".
Podejmijcie wsplny wysiek, aby zaspokoi emocjonalne niedostatki

poza sypialni. Mio fizyczna nadal bdzie pena uczucia, a nie zaspokojone potrzeby nie bd odbiera wam zadowolenia z seksu.
Rozdzia III
UNIKANIE INTYMNOCI POPRZEZ SEKS
Jak moe pan mwi, e nie okazuj jej dosy czuoci poza
sypialni? Nie dalej jak w zaszym tygodniu pocaowaem j, gdy
wygraa na loterii!
W naszej kulturze zblienie fizyczne traktuje si jako akt bardzo intymny.

Uwaa si, e jeli dwoje ludzi idzie ze sob do ka, to s oni sobie
bardzo bliscy. Jednak nie zawsze jest to prawda. Seks, oczywicie, pociga za sob blisko fizyczn, ale moe mie niewiele wsplnego z bliskoci emocjonaln.
Ta ostatnia bowiem wie si z rozumieniem, jak druga osoba myli
i czuje. Rozwija si ona z czasem, wraz z dzieleniem si z partnerem
najskrytszymi mylami, dowiadczeniami, obawami, wraz z poznawaniem jego uczu i aspiracji. Dwoje ludzi moe przej wszystkie etapy
fizycznej zayoci, emocjonalnie nie zbliajc si do siebie ani o krok.
W praktyce seks niejednokrotnie staje si narzdziem do uniknicia uczuciowej bliskoci. Odbywa si to zazwyczaj na jeden z trzech sposobw,
ktre nazwalimy odpowiednio: atanie dziur", ktnie dotyczce seksu,
budowanie klatek".
ATANIE DZIUR"
Tworzenie bliskoci emocjonalnej wie si z dostrzeganiem i wsplnym

rozwizywaniem konfliktw. Jest to doskonay sposb na poznanie naszych partnerw i samych siebie: poprzez stawianie czoa konfliktom
budujemy wi emocjonaln. Jednak za pomoc seksu mona take
skutecznie przeciwdziaa temu procesowi. Za kadym razem, gdy mi-
dzy partnerami pojawia si problem natury emocjonalnej, zgbianie go

zastpuj oni zblieniem fizycznym.
Tak wanie byo w przypadku Tiny i Gary'ego. Podczas ostrej wymiany zda jedno z nich nagle si opamituje i zaczyna przeprasza. Przeprosiny wywouj u partnera czuo. Nastpuje zblienie. Kade z nich za
pomoc szczodrych czuoci i seksualnego zainteresowania stara si udowodni, e nieprzyjemne sowa byy cakiem przypadkowe. Po stosunku
rozmawiaj zwykle o tym, jak dobrze im razem w ku.
Gary i Tina nigdy nie dopuszczali, by wypyny jakiekolwiek kwestie
sporne. Nie byo wic midzy nimi adnej wymiany pogldw czy rozadowywania napicia. Prawie nigdy nie mwili te o swoich uczuciach.
Fizycznie Gary i Tina byli sobie bardzo bliscy; emocjonalnie to dwoje
obcych sobie ludzi. Seks hamowa proces wzajemnego poznawania, ich
zwizek nie mia wic szans na rozwj.
Pary, ktre unikaj konfliktw i szukaj azylu w ku, yj w statycznym zwizku. Kade z partnerw jest skoncentrowane na sobie i prawdopodobnie nigdy si nie nauczy rozumie drugiego. Takie pary potrafi
przez lata prowadzi te same spory. Nie rozwijaj si, bo nie ucz si
rozwizywania nieporozumie. W rzeczywistoci, skoro partnerzy nigdy
si nie starali zgbia swych realnych problemw, nie znaj prawdziwych nieporozumie. Mwic w skrcie, te pary tkwi w niewiedzy,
poniewa zawsze, gdy pojawia si problem, id do ka.
KTNIE DOTYCZCE SEKSU

Niektre pary unikaj emocjonalnego zblienia prowadzc nieustanne
ktnie na temat seksu. Ich wsplne ycie opiera si na nie koczcych si
bojach o sprawy kowe; niewiele uwagi powicaj problemom nieseksualnym lub wrcz ich nie zauwaaj. W zwizkach, w ktrych jest
stosowana taka strategia, partnerzy mwi czsto: Nasze wspycie
ukada si doskonale, z wyjtkiem seksu. I on jest wanie tematem naszych cigych ktni". Zaobserwowalimy dwa rodzaje regu rzdzcych
tymi pseudoseksualnymi bojami. Jeden dostrzec mona u par regularnie
wspyjcych fizycznie. Ich spory tocz si wok tego, kto co powinien
w danej chwili zrobi, kto wykona wikszo pracy", kto mia wicej
zadowolenia i kto by bardziej samolubny, a kto si powica. Stwierdzi-
25
limy, e kopoty z seksem byy w takich wypadkach najczciej odbiciem nieseksualnych problemw pary, tak jak w przypadku Davida i Liz.
Tych dwoje nieustannie si kcio o seks. Kade z nich narzekao, e
partner si nie sprawdza pod wzgldem czstotliwoci i czasu trwania
stosunku oraz stopnia zaangaowania. Kade z nich uwaao, e drugie
jest w zasadzie dobrym kochankiem, jednak mimo to nikt nie by usatysfakcjonowany.
Z czasem stao si oczywiste, e David i Liz emocjonalnie s dla siebie
obcymi ludmi. Oboje byli egoistyczni i niedojrzali, niewiele uwagi powicali potrzebom partnera. I o to si toczy ich prawdziwy bj", jednak
adne z nich nie dostrzegao, e co oprcz seksu jest nie w porzdku.
Rozwizalimy problem, nie pozwalajc, by w naszym biurze spierali
si o sprawy seksu. Musieli po prostu znale nowy powd do ktni.
Byo to dla nich bardzo trudne. Pocztkowo oboje si upierali, e wszystko inne w ich zwizku ukada si doskonale. Poprosilimy, aby kade
wymylio jaki problem. Po pewnym oporze tamy puciy i popyn
wartki potok wzajemnych alw.
W takich przypadkach terapia jest duga i nieatwa. Partnerzy nie s
przyzwyczajeni do stawiania czoa problemom. Mwienie o uczuciach
i branie odpowiedzialnoci za to, co czuj, jest dla nich bardzo trudne.
Kady z partnerw w takim zwizku prezentuje postaw, ktr mona
odda sowami: Jeli nie odczuwam zadowolenia, to jest twoja wina.
Robisz co, czego nie lubi". W ten sposb ani ich ycie seksualne, ani
zwizek uczuciowy si nie rozwija.
Drugi rodzaj pseudoseksualnych sporw dotyczy braku kontaktw
fizycznych. Zaliczajce si do tej kategorii pary unikaj emocjonalnej
bliskoci poprzez unikanie seksu. Dziaa to mniej wicej tak: partnerzy
si zgadzaj, e chcieliby wspy czciej, mimo to nie maj kontaktw
fizycznych tak czsto, jak tego pragn. Kade z nich ma mnstwo wanych powodw, eby przeoy to na pniej.
Pocztkowo obie osoby s bardzo wyrozumiae, jednak powoli pojawiaj si i gromadz zranione uczucia, al i poczucie seksualnego niedostosowania. W kocu ich stosunki polegaj na ktniach, po czyjej stronie
ley wina. Wedug takiego schematu rozwija si zwizek Marka i Faith.
Zgosili si na terapi, poniewa, jak mwili, mieli problem natury
seksualnej przez ostatnie dziesi lat (ich maestwo trwao lat dwa-
nacie) kochali si mniej ni raz w tygodniu. Seks sprawia im przyjemno i nie mieli adnych powanych powodw, by ogranicza kontakty
fizyczne. Twierdzili, e chcieliby, by byy one czstsze, co jednak zawsze stawao im na przeszkodzie. Za kadym razem, gdy terapeuta
prbowa pozna ich nieseksualne problemy, rozmowa wracaa do seksu.
Kiedy terapeuta skoncentrowa si wobec tego na tym temacie, Faith
wybuchna: Zupenie jak w domu. To wszystko, co razem robimy
kcimy si o sprawy kowe. Jestemy tak zajci spieraniem si o seks,
e nie mamy czasu dziaa. Na tym polega cay kopot".
Prawdziwy problem wyszed na jaw na jednej z pniejszych sesji,
kiedy Faith i Mark wymieniali swe oskarenia:
27
pojawia problem emocjonalny, twrca klatki kieruje swego partnera

do sypialni. Tak si dziao w przypadku nowoecw, Louise i Tima.
Ilekro ich rozmowa zaczynaa dotyczy Louise, ta odpowiadaa wymijajco i stawaa si uwodzicielska. Ktrego wieczoru Tim mwi
o swoim rozczarowaniu i przygnbieniu. Zapyta on, co zazwyczaj
wprawiaj w smutny nastrj. Jej odpowiedzi byo niemiae pieszczenie
szyi ma i czuy szept: Po co mwi o smutku, gdy mona robi co
znacznie przyjemniejszego".
Mart. Czasem myl, e seks ci nie interesuje.

Faith: Moe dlatego, e ty si okazae taki, jaki jeste.
Terapeuta (przerywajc seri wyzwisk): Przestacie! Faith, jaki jest Mark?
Faith: Nie wiem. Skd mog wiedzie? My nie robimy nic innego, tylko
si kcimy o sprawy kowe. Siadamy, by obejrze film i bach!
Zaczyna si ktnia. Nie o to, ktry film obejrzymy, ale o seks. To
szalestwo!
Terapeuta: Musi to by bardzo frustrujce. Faith: I ogupiajce. Ja
naprawd nie znam swojego ma. Czasami mam
wraenie, e yj z kim zupenie obcym.
Tak si ujawni rzeczywisty problem: dwoje obcych sobie ludzi, ktrzy

dziel wspln sypialni. Przez lata ktni skupiali si wycznie na
seksie. Zamiast lepiej si poznawa, oddalali si od siebie coraz bardziej.
ycie seksualne odzwierciedlao to, co si dziao w uczuciach tej pary.
Mark i Faith oddalali si od siebie seksualnie i emocjonalnie. Uywajc
seksu jako kwestii zastpczej, unikali prawdziwego zblienia uczuciowego.
BUDOWANIE KLATEK"
W poprzednich przypadkach partnerzy wsppracowali, by unikn

uczuciowej intymnoci. W przypadku taktyki budowania klatek", jedno
z partnerw dy do intymnoci, podczas gdy drugie jej unika. Partner
uciekajcy przed bliskoci buduje klatk". Moe to robi zarwno
niewiadomie, jak i z penym wyrachowaniem. Za kadym razem, gdy si
Lubi co wiedzie o osobie, z ktr mam i do ka. Wolisz by u

gry czy pod spodem?
Louise nie chciaa wiedzie o przygnbieniu Tima, jego poczuciu zagubienia i bezradnoci, ani o adnych niemiych emocjach. Opuszczona
przez ojca, wychowaa si w bardzo ubogim domu. Kada rozmowa
o nieprzyjemnych uczuciach wywoywaa bolesne wspomnienia. Dlatego
Louise prbowaa znale w sypialni ucieczk od wszelkich problemw.
W ten sposb unikaa sytuacji, w ktrych Tim mg si okaza kim
innym ni tylko opiekuczym mczyzn.
17 NIESEKSUALNYCH POWODW, DLA KTRYCH LUDZIE UPRAWIAJ SEKS
Czasem budowniczy klatki" stawia znak rwnoci pomidzy seksem

a intymnoci, wprowadzajc tym zamt w hierarchiach i uczuciach partnera. Tak si stao w przypadku pastwa J. Pani J. miaa wraenie, e
czego w ich maestwie brakuje. Nie umiaa si przeciwstawi przekonywajcym opiniom elokwentnego ma.
Pan J. twierdzi, e s sobie bardzo bliscy, e nie maj przed sob
tajemnic i e wszystko jest w porzdku. Ale z czasem pani J. bya tego
coraz mniej pewna. Czua, jakby ya ze swym lustrzanym odbiciem. Pan
J. mwi i robi wszystko, czego, jego zdaniem, oczekiwaa ona. Uwaa
si za czowieka otwartego i szczerego, ktry nie ma nic do ukrycia.
Kada prba dotarcia do jego wntrza, napotykaa opr. Oto typowy
przykad:
Pani J: Mam wraenie, jakbym ci w ogle nie znaa. Naprawd nie wiem
o tobie nic wanego jak oceniasz rne rzeczy, co w zwizku
z nimi czujesz.
Pan J:. No dobrze, ale czyja to wina? Zapytaj mnie o cokolwiek, to ci
powiem. Nie mam nic do ukrycia. PaniJ.: Ale ja chc, by by
sob, a nie tym, kim, wedug ciebie, chc, by
by. Chciaabym, ebymy byli sobie bliscy. Pan J:. Nie jest nam
dobrze w ku? Nie czujesz wtedy tej wizi? Nie
dostajesz tego, czego pragniesz?
Pani J.: No widzisz! Nawet teraz. To jest to, czego ja chc. A czego ty
chcesz?
Pan J:. Chc widzie, e jeste zadowolona i wydaje mi si, e jeste. Czy
to ci nie wystarcza?
Pani J:. Nie! Tak! Nie wiem! (zalewa si zami) Pan /.: Myl, e w
tym tkwi problem. To ty nie wiesz, czego chcesz.
W tym przypadku pan J. unika intymnej rozmowy, odpowiadajc

pytaniami na pytania ony. To stawiao j na pozycji obronnej. Kiedy pani
J. poczua si zagubiona, zaatakowa i j obarczy odpowiedzialnoci za
ich problemy.
W rzeczywistoci oboje byli zagubieni. Jemu udawao si zachowa
uczuciowy dystans poprzez utosamianie seksu i intymnoci. Ona nie
wiedziaa, jak rozgraniczy te dwie sprawy, wic nie moga da sobie
29
rady z pomieszaniem poj, ktre wprowadzi m. adne z nich nie byo

wiadome, e istnieje rozdwik midzy bliskoci fizyczn i emocjonaln. Kiedy rozrnienie to zostao przez nich zrozumiane, terapia zacza
przynosi efekty.
Nietrudno wytumaczy, dlaczego seks bywa wykorzystywany do unikania bliskoci. Sam akt seksualny jest czym intymnym i moe by
rodkiem wyraenia bliskoci emocjonalnej. Niektre pary po prostu
myl fizyczny aspekt seksu z intymnoci. Inni, skupiajc si na seksie,
uciekaj od uczuciowej bliskoci. W obu przypadkach seks staje si mniej
satysfakcjonujcy i partnerzy pozostaj sobie obcy. Jak pokazay powysze przykady, lata dzielenia sypialni z obcym czowiekiem s pene
niezadowolenia i frustracji.
Najczstszymi ofiarami syndromu uprawiania seksu ze znajomym
obcym" s nastolatkowie i modzi doroli. Brak dojrzaoci i dowiadczenia sprawia, e wierz, i kiedy dwoje ludzi idzie ze sob do ka, to s
oni sobie bliscy i naprawd si znaj. Takie zwizki zwyke maj krtki
ywot; ci modzi ludzie czsto niedugo po lubie decyduj si na rozwd.
Zdaj sobie spraw, e sypiali z obcym czowiekiem, ktrego nawet nie
lubi. Pozwala to do pewnego stopnia wyjani niezwykle wysoki
wskanik rozwodw wrd maestw zawartych modo.
Dla kogo seks staje si narzdziem do unikania intymnoci? W t puapk wpadaj najczciej pary, w ktrych panuje pogld, e w dobrych maestwach nie ma ktni, pary, w ktrych tak naprawd partnerzy si nie
znaj lub maj trudnoci z dzieleniem si uczuciami. W wikszoci przypadkw partnerzy nie wiedz, czego chc i maj negatywny obraz samych
siebie. Std ich rezerwa w stosunku do odkrywania wasnego wntrza.
Wykorzystywanie mioci fizycznej po to, by uciec od intymnoci,
w oczywisty sposb zagraa zwizkowi. Wi emocjonalna nie moe si
rozwija, jeli si opiera wycznie na seksie ub jeli seks jest substytutem uczuciowej bliskoci. Mona powiedzie, e para wykorzystuje seks
w celu unikania intymnoci, jeli:
ktnie i niesnaski zawsze prowadz do kontaktw fizycznych;

partnerzy czuj si sobie bliscy tylko w sypialni;
nieatwo przychodzi im dzielenie si przemyleniami i uczuciami;

zawsze, gdy si pojawia problem natury emocjonalnej, kochankowie
sprowadzaj rozmow na temat seksu;
kady z partnerw czuje, e sypia z kim obcym;
wci tocz si ktnie o seks;
Rozdzia IV
Co mona zrobi, by przeama schemat budowania dystansu emocjonalnego za pomoc mioci fizycznej?
SEKS JAKO UCIECZKA OD SAMOTNOCI

Partnerzy musz si zgodzi na zaprzestanie bojw o seks (moe im tego
zabroni terapeuta).
Para powinna zarezerwowa kwadrans dziennie na rozmow o osobistych problemach i uczuciach. Najlepiej, jeli poprzedzi ona udanie si na
spoczynek. W tym czasie nie powinno by mowy o seksie, naley te
unika kontaktu o charakterze seksualnym. Kade z partnerw powinno
mie na celu podzielenie si osobistymi przemyleniami i odczuciami;
opowiedzenie czego, czego druga osoba o nim nie wie; omwienie
jakiego wydarzenia rodzinnego z uwzgldnieniem reakcji na nie partnera jak wpyno na ich uczucia, ocen rodziny i jakie moe mie
reperkusje.
Para musi zwrci szczegln uwag na podobiestwa i rnice midzy
reakcjami i uczuciami obydwu osb. Krytyka nie jest wskazana. Naley
zawsze akceptowa sposb odczuwania partnera. Dzielenie si wraeniami z codziennych incydentw domowych pomoe im rozumie si nawzajem i zbliy do siebie. Tak si rozwija prawdziwa uczuciowa zayo. Seks nie moe jej zastpi.
Nasze spoeczestwo kadzie szczeglny nacisk na ycie w zbiorowoci.

Od dziecistwa poprzez lata dojrzewania system edukacyjny, koci
i rodzina wyrabiaj w nas cechy spoeczne i ch przynaleenia do grupy.
W czasie dorastania modzi ludzie niewiele czasu spdzaj w pojedynk.
Nawet jako doroli w wikszoci nie decyduj si na samotne ycie.
W rzeczywistoci wielu ludzi nie potrafi znie samotnoci. Jednak
wszyscy i ci, ktrzy yj z partnerem, i ci, ktrzy nie maj towarzysza
ycia musz jej czasem dowiadcza.
Jeli kto, czujc si smutny i samotny, wybierze si w sylwestrowy
wieczr na Time Suare i bdzie przebywa pord tysicy rozbawionych
ludzi, prawdopodobnie nie poczuje si szczliwy. Na og dziaa to
jeszcze bardziej przygnbiajco.
Podobnie jest z seksem. Poniewa stwarza on bliski kontakt, wydaje
si idealnym sposobem na kamuflowanie lub przeciwdziaanie samotnoci. Ale jest to prba z gry skazana na niepowodzenie. Fizyczna intymno aktu seksualnego nie zaspokoi tsknoty za bliskoci drugiego czowieka i bycia przez niego rozumianym i akceptowanym. Seks bdzie si
wydawa pusty i w rezultacie skoczy si frustracj, bo nie czyni zado
potrzebie stania si obiektem czyjej uwagi i troski. Ale jak zwykle win
si obarcza seks, bo atwiej jest skoncentrowa si na fizycznym ni
uczuciowym aspekcie bliskoci z drug osob. Odwracajc uwag od
problemw emocjonalnych, ludzie nie daj sobie szansy na uporanie si
z samotnoci. Wierz, e czuoci, pocaunki oraz intymno seksu jest

wszystkim, czego potrzebuj. Ale to nie wystarcza.
SAMOTNO A LUDZIE YJCY W POJEDYNK
Kady czowiek dowiadcza czasem uczucia samotnoci. Tym wikszej,

jeeli faktycznie yje sam. Pracowalimy z wieloma mczyznami i kobietami, ktrzy woleli i do ka nawet z kim, kogo nie darzyli wielk
sympati, ni spdzi noc samotnie.
Ale co zego w tym, e osoba samotna decyduje si na seks, eby
zapomnie o swojej izolacji? To przecie wydaje si zrozumiae. Jednak
istniej powane konsekwencje takiego postpowania.
Po pierwsze, seks nigdy nie zaspokoi potrzeby bliskich kontaktw z
ludmi. Jeli nie istniej adne wizy emocjonalne, po zblieniu partnerzy bd odczuwa frustracj i niezadowolenie. Zamiast obarcza za to
win nieodpowiednie relacje towarzyskie, wszystko zo na karb seksu.
Przyjemno czerpana z mioci fizycznej bdzie si zmniejsza dopty,
dopki nie zostanie zaspokojona potrzeba towarzystwa.
Po drugie, poprzez przedwczesne pjcie do ka dwoje ludzi czsto
traci moliwo zaspokojenia potrzeby posiadania towarzystwa. Niewiele trwaych przyjani rozpoczyna si w sypialni.
Po trzecie, kiedy kto czuje si samotny, atwiej przychodzi mu przekona siebie, e kocha osob, z ktr sypia. Bdzie te przymyka oczy
na oczywiste niedomagania wspycia z partnerem i na to, e moe by
emocjonalnie wykorzystywany.
Wielu zmczonych samotnoci ludzi przekonuje samych siebie, e si
zakochali i wika si w zwizek, ktry si rozwija zbyt szybko i zachodzi
za daleko. Kiedy samotno przestaje by spoiwem tej relacji, partnerzy
czsto pozostaj razem z powodu poczucia winy. Osoba, ktra si znalaza w tej sytuacji, moe mwi sobie, na przykad: Kocham go (j). Zbyt
wiele zainwestowalimy w nasze wsplne ycie, by si teraz rozstawa".
Kathy bya ofiar takiego zwizku. Ciko znoszc samotno, jak
odczuwaa po odejciu swego chopaka, umwia si z pierwszym mczyzn, ktry j o to poprosi. By nim Bud, ktry wanie si wprowadzi
do miasta i take czu si bardzo samotny. Spdzili razem wieczr, po
czym poszli ze sob do ka. Przez nastpnych kilka miesicy byli
nierozczni.
33
Potem, kiedy kade z nich dostrzego wady partnera, rozpoczy si

ktnie. Mimo e stawao si coraz bardziej oczywiste, i zupenie do
siebie nie pasuj, nadal byli razem. Kathy czua si wykorzystywana
i stopniowo tracia poczucie wasnej wartoci. Zdesperowana, zdecydowaa si na terapi. Szybko zdaa sobie spraw, e gwnym spoiwem jej
zwizku z Budem nie bya mio, ale lk przed samotnoci. adne
z nich nie chciao si zmierzy z uczuciem wyobcowania, ktrego dowiadczali przed swoj pierwsz randk.
Kathy miaa szczcie. Zdoaa zerwa z Budem, unikajc uwikania si
w niefortunne maestwo. Ale Bobowi i Billie Joe to si nie udao, cho
pocztki obu zwizkw byy podobne. Po jednym z okresw wzgldnego
spokoju w ich zazwyczaj burzliwym poyciu, Bob i Billie Joe zdecydowali si na lub. Relacje midzy nimi stale si pogarszay, ale uwaali, e
musz jako rozwiza swoje problemy, bo za duo ju w ten zwizek
zainwestowali. Po omiu latach rozwizywania problemw" Bob i Billie Joe powzili decyzj o separacji.
Polegaa ona na tym, e Bob przeprowadzi si do nowego mieszkania
na drug stron ulicy. Cigle do siebie dzwonili i kilka razy na tydzie ich
spotkania koczyy si w ku. adne z nich nie uwaao drugiego za
dobrego kochanka i wikszo ich spotka prowadzia do sprzeczek.
Kiedy Billie Joe przysza na terapi, powiedziaa, e nie odpowiada jej
seksualny aspekt separacji z mem. Mimo niezadowalajcego wspycia z Bobem, tylko to ich czyo. Zacza zdawa sobie spraw, e
decydowaa si na seks, by nie by sama.
Billie Joe stawia czoo swemu lkowi przed samotnoci. Zacza
rozwija swe zainteresowania i szuka nowych sposobw spdzania czasu. Podja kilka kursw i zaja si gr w racuetball. Staa si bardziej
niezalena i samowystarczalna i w kocu przestaa si interesowa Bobem.
Te przykady ilustruj niektre z problemw, jakie mog stwarza
sobie osoby yjce w pojedynk, ktre decyduj si na seks po to, by
uciec przed samotnoci. Samotne ycie nie jest atwe, ale ycie z kim,
z kim cigle si kcimy, moe by rwnie trudne.
SAMOTNO W MAESTWIE
Rwnie seks maeski moe by motywowany samotnoci. Zamiast

radzi sobie z emocjami, partnerzy decyduj si na pjcie ze sob do
ka. Poczucie pustki po zblieniu wynika z niezaspokojenia potrzeby
kontaktu z drugim czowiekiem, a nie z tego, e zachowanie seksualne
byo niewaciwe. Jednak, jak zwykle, to wanie seks jest uwaany za
przyczyn kopotw.
35
wieka, a nie brak satysfakcji seksualnej. Prba zaspokojenia tej potrzeby

w ku stwarzaa iluzj, e problem ma charakter seksualny.
Nie ulega wtpliwoci, e osoba yjca w maestwie moe dowiadcza dojmujcego uczucia samotnoci. Sprostanie temu problemowi jest
tym trudniejsze, e nieatwo go zaakceptowa. Bo jak mona odczuwa
osamotnienie w towarzystwie kochajcej rodziny? I dlatego osoby, ktre
maj takie kopoty, nie omawiaj ich z partnerem. Przypadek pana J. jest
ilustracj tego, e ukrywanie uczu moe pogbi jeszcze poczucie
osamotnienia.
Pan J. zdecydowa si na terapi, poniewa, jak mwi, straci zainteresowanie seksem. Jego prawdziwy problem ujawni si dopiero w trakcie
pierwszej sesji. Rozmowa, ktr zacytujemy, nastpia zaraz po wypowiedzi pana J. dotyczcej czstotliwoci jego kontaktw erotycznych
z on. W trakcie tej wymiany zda pan J. stawa si coraz bardziej
przygnbiony.
Terapeuta: No dobrze, wic ile czasu upyno od ostatnigo razu?
Pan J:. Nie pamitam... To byo dawno... (pochylajc gow). Nie odczuwaem ostatnio takich potrzeb.
Terapeuta A co pan odczuwa?
Pan /.(paczc): Czuem si samotny, bardzo samotny. (Pomidzy szlochami). Wiem, e to gupie... bez sensu... to doprowadza mnie do
szalestwa. Mam on i dwjk dzieci, a mimo to czuj si samotny.
Jak moesz si czu samotna!? Przecie jestemy maestwem?
Tak byo w przypadku pastwa F. Pan F. mia wiele zaj i zainteresowa. Pani F. nie miaa adnych. Czsto odczuwaa brak kontaktu z mem, ktry pochonity by czytaniem, gr w golfa lub innymi rozrywkami. Nauczya si za pomoc seksu odciga ma od jego zaj. Pan F. nie
pozostawa obojtny i wysiki jego ony uwieczone zostaway zazwyczaj sukcesem. Jednak dla pani F. te zblienia nie przynosiy satysfakcji.
W efekcie stracia zainteresowanie wspyciem fizycznym i przysza na
terapi, poniewa miaa problemy seksualne". Szybko si zorientowaa,
e u podoa jej frustracji ley tsknota za towarzystwem drugiego czo-
Okazao si, e pan J. nie tylko nie dzieli si z on swoimi niepokojami, ale coraz bardziej si od niej odsuwa. Podczas, gdy jego poczucie
alienacji roso, coraz rzadziej rozmawia z rodzin, co czynio go jeszcze
nieszczliwszym. Zachcilimy pana J., by ze swoich uczu zwierzy si
onie. Wysuchaa go z uwag i podzielia si wasnymi dowiadczeniami
w radzeniu sobie z takimi emocjami. W ten sposb, dziki czstszym
zwierzeniom, poycie seksualne zyskao na wartoci.
W powyszych przypadkach zwizki udao si uzdrowi. Niestety, nie
zawsze jest to moliwe. Wiele chorych zwizkw, nie tylko maeskich,
trwa w nieskoczono z powodu lku jednego albo obojga partnerw
przed yciem w pojedynk. Zwykle im duej dwie osoby s razem, tym
trudniej dotrze do rzeczywistych problemw ich relacji. I dlatego kady
niezdrowy zwizek powinien by zerwany tak szybko, jak tylko wyjdzie
na jaw niedopasowanie partnerw. Im duej para zwleka i im wicej

zainwestowaa w zwizek, tym trudniej podj decyzj o rozstaniu. Czsto syszelimy skarg: Kiedy tak naprawd si nad tym zastanowi, to
myl, i wyszam za m, bo sdziam, e to bdzie lepsze ni samotne
ycie. Teraz ju sama nie wiem".
Osoby majce tendencj do wykorzystywania seksu w celu uniknicia

samotnoci:
s niepewne siebie;
maj niewiele zainteresowa;
nie rozwiny swych wewntrznych zasobw i od innych oczekuj ukie
runkowania i wsparcia oraz zapewnienia im rozrywki;
nie nauczyy si radzi sobie z byciem samemu.
Jeli chcesz unikn wykorzystywania seksu jako ochrony przed samotnoci:
Rozwijaj nowe zainteresowania i umiejtnoci. Osoby, ktre nie maj

hobby i adnych ulubionych zaj, najgorzej znosz samotno. Nie
maj czym wypeni swego czasu i zbyt duo myl o tym, e s same.
Bdc z kim w zwizku, nie zapominaj o pielgnowaniu innych przyjani.
Ci, ktrzy znaleli partnera, czsto dochodz do wniosku, e to ju wszy
stko, czego im trzeba i przestaj szuka przyjaci. A przecie oprcz
staego partnera potrzebujemy take innych bliskich osb.
Jeli odczuwasz samotno, powiedz to partnerowi przed, a nie po zbli
eniu fizycznym. Dzielenie si takimi uczuciami buduje intymno i do
pewnego stopnia zaspokaja potrzeb bliskoci.
Pielgnuj przyjanie z osobami tej samej pci. W ten sposb minimalizu
jesz szans na niewaciwe wykorzystywanie seksu.
Rozwijaj w sobie waciwy stosunek do samotnoci. Jest to uczucie
znane wszystkim istotom ludzkim i nie naley si go obawia. Ludzie nie
potrzebuj nieustannego towarzystwa innych. Jest bardzo wane, by czu
si dobrze z samym sob. W ten sposb seks nie bdzie obarczony cia
rem samotnoci ani te ciar ten nie bdzie obarcza partnera.
Rozdzia V
SEKS JAKO ZADOUCZYNIENIE
Jill i Art zgosili si na terapi, poniewa jak twierdzili Jill jest

nimfomank". Kolejne sesje ujawniy w ich zwizku pewn typow sekwencj wydarze.
Krtko po lubie Art oznajmi onie, e uwaaj za kiepsk kochank,
gdy nie jest w stanie zaspokoi jego potrzeb erotycznych. ona wzia t
uwag do serca i w celu zadowolenia ma zacza si ucieka do rnych
wymylnych technik. Kada nowo sprawiaa, e Art by usatysfakcjonowany, ale nigdy na dugo. Po pewnym czasie wszystko, co robia,
okazywao si niewystarczajce. Jak atwo przewidzie, wiara Jill we
wasne moliwoci seksualne bardzo na tym wszystkim ucierpiaa. Wanie wtedy m namwi j na uprawianie seksu w wikszej grupie. Jill
bya bardzo atrakcyjna i jako para mieli due powodzenie. W krtkim
czasie dla wszystkich, nie wyczajc Arta, stao si jasne, e jest to
wycznie zasuga Jill, ktra szybko zdobya reputacj seksualnej profesjonalistki. Moda kobieta bya zadowolona ze swej popularnoci. Seks
z innymi mczyznami sta si upragnion ucieczk od napicia, ktre
odczuwaa w maeskim ou; inni mczyni nie byli tak wymagajcy
jak Art i chtnie odwzajemniali jej wysiki sprawienia im przyjemnoci,
czego m nigdy nie robi.
Art, ktry podobnie jak w domu, lea i czeka, a kto si nim zajmie,
by tylko ciarem dla pozostaych czonkw grupy. W kocu, gdy nikt
ju nie chcia i z nim do ka, mczyzna zapragn powrotu do
monogamicznego zwizku. Kiedy ona si nie zgodzia, prbowa zachowa twarz nazywajc j nimfomank, potrzebujc leczenia.
W trakcie terapii Jill i Art si nauczyli, e oboje s odpowiedzialni za
przyjemno seksualn. Art prbowa zoy ca odpowiedzialno na
barki Jill. Ona akceptowaa to bez zastrzee, czujc si zobowizana
wynagrodzi Artowi jego brak zadowolenia. W ten wanie sposb seks
sta si form zadouczynienia. Jedno z partnerw przejmuje cakowit
odpowiedzialno za seksualn satysfakcj i pomylno obojga.
To zaskakujce, w jak wielu zwizkach partnerzy nie czuj si jednakowo odpowiedzialni za seksualn przyjemno. Problem pojawia si po
raz pierwszy, gdy jedno z partnerw daje do zrozumienia, e nie odczuwa
satysfakcji. Czasem robi to za pomoc niewinnej uwagi, i seks nie jest
ju tak przyjemny, jak by kiedy. Wwczas to odpowiedzialny" partner
zaczyna powica mnstwo czasu i energii na szukanie czego, co zaspokoi niezadowolonego partnera. Zaczyna ignorowa wasne potrzeby
i pragnienia, seks staje si dla niego obowizkiem. Nikt nie moe cakowicie si powici spenianiu potrzeb drugiej osoby, nie czujc alu,
zoci i nie spostrzegajc nieefektywnoci swych wysikw. W tym czasie nieodpowiedzialny" partner, ktry uwaa, e teraz wszystko jest tak,
jak by powinno, z atwoci akceptuje zwikszon uwag, jak si go
darzy. Nierwnowaga si pogbia, a adne z partnerw nie jest tego
wiadome.
Zdarza si, e sytuacja stale si pogarsza i obie osoby dochodz w kocu
do wniosku, i nie pasuj do siebie seksualnie. W roboczy" stroni od
kontaktw intymnych, bo presja, by zadowoli partnera, niszczy przyjemno, ktr mgby czerpa z seksu. Nieodpowiedzialny partner za i
staje si coraz bardziej rozdraniony i wymagajcy uwaajc, e jego i
towarzysz nie sprawdza si w ku. Oboje daj si zwie iluzji, e w j
roboczy" nie do si angauje, podczas gdy drugi partner ma zdrowy
stosunek do seksu.
Tak niewtpliwie potoczyyby si dalsze losy Arta i Jill, gdyby decyzja
o udziale w orgietkach nie obrcia si przeciwko Artowi. Poprzez nazwanie ony nimfomank i szukanie dla niej pomocy, zwrci uwag na
wasn potrzeb terapii.
39
Czasami obie osoby czuj si zbyt odpowiedzialne za satysfakcj

seksualn i zamiast si koncentrowa na oboplnej przyjemnoci, skupiaj uwag na zadowoleniu partnera zapominajc o swoim wasnym. To
moe zakoczy si tak, jak jedna z poniszych paradoksalnych sytuacji.
Steve wtpi w swoj msko. Na indywidualnej sesji terapeutycznej
wyjani, e jego ona, Pauline, sprawiaa wraenie osoby potrzebujcej
czstszego wspycia ni on. To go bardzo martwio, gdy uwaa, e
powinno by odwrotnie: Prawdziwi mczyni maj wiksze potrzeby
seksualne ni kobiety". Usiujc przecign erotyczn gotowo ony,
Steve prbowa si zmusi do codziennych stosunkw. Jednak za kadym
razem Pauline bya chtna i wydawao si, e chce wicej.
Nie rozmawia z ni na ten temat, poniewa nie chcia, by nabraa
przekonania, e co jest nie w porzdku z jego mskoci". Terapeuta
wyjani Steve'owi, e nie ma nic zego w tym, e kto pragnie codziennego uprawniania seksu, ani w tym, e kto inny nie potrzebuje tak
czstych zblie. Steve zgodzi si podzieli swymi niepokojami z on.
W ten sposb wysza na jaw caa paradoksalno sytuacji. Obawiajc
si, i m moe nie by zadowolony z ich wspycia i bdc zdecydowana uczyni go szczliwym, Pauline chciaa da mu do zrozumienia, e
moe j mie w kadym miejscu, o kadym czasie. Przecie wiem
powiedziaa jacy s mczyni i czego im potrzeba".
Steve odbiera permanentn gotowo Pauline jako wyzwanie dla swej
mskoci i dlatego zmusza si do codziennego wspycia. Pauline, widzc zwikszone potrzeby ma, sdzia, e nie daje mu tyle, ile pragnie,
chciaa wic pokaza, e jest gotowa na wicej. W rzeczywistoci Steve
mia uczucie przesytu, czu si zagubiony w sytuacji i zacz wtpi
w sw msko". Pauline take czua si zmczona nadmiarem seksu,
ale bya zdecydowana sprosta potrzebom partnera. adne z nich tak
naprawd nie czerpao radoci ze wspycia. Oboje wykorzystywali je
dla zaspokojenia potrzeb nieseksualnych Steve, by stale potwierdza
sw msko, a Pauline, by zrobi przyjemno mowi. Sdzili, e nie
pasuj do siebie w ku lub e maj jaki inny problem natury seksualnej. W rzeczywistoci niewaciwie wykorzystywali seks, poniewa
ich problem dotyczy braku porozumienia.
Przypadek Sylvii i Sama take jest przykadem niewaciwego komunikowania si. Zgosili si na terapi po siedmiu latach maestwa i by-
le jakiego" seksu. Poniszy fragment rozmowy maonkw, do ktrej

doszo podczas drugiej sesji, odzwierciedla ich problem.
Sam: To, e mi staje z byle powodu, nie znaczy, e wszystko, co masz
zrobi, to rozoy nogi. Lubi te rne inne rzeczy, nie tylko ten
sam stary numer.
Sylvia: No prosz! A niby co? Moe inn kobiet?!
Sam: Ha! Ha! Mogaby chocia woy co seksownego, by zrobi mi
przyjemno. Te twoje flanelowe namioty nie s zbyt podniecajce.
Syha: Widzicie go! Przydaoby si, by ty co zrobi od czasu do czasu.
Wydaje ci si, e jak ci stoi, to ja bd od razu uszczliwiona
i gotowa. Nie wystarczy mi spojrze na twoj fujar, bym od razu
zacza taczy.
Problem w tym przypadku polega na niewaciwej interpretacji zachowa partnera. Sylvia sdzia, e skoro u Sama nastpia erekcja, to chce
on pomin etap gry wstpnej i natychmiast przystpi do stosunku. On
z kolei by przekonany, e jeli ona nie prowokuje pieszczot, jest zawsze
gotowa do akcji". Kade z nich przypuszczao, e wie, czego pragnie
druga osoba i chciao j zadowoli. Jak si okazao, oboje le odczytywali
potrzeby partnera.
Prosta i bezporednia rozmowa moe szybko rozwiza problem tego
rodzaju. Nikt nie jest w stanie czyta w mylach innego czowieka, wic
musimy informowa partnera o swych upodobaniach i oczekiwaniach.
41
Marge prowadzi intensywne ycie towarzyskie; Frank nie lubi spotka

w wikszym gronie. Jeli na jakim przyjciu le si bawi lub poczuje si
odrzucony, Marge wynagradza mu to cudownym wieczorem w ku.
Marge i Jack posugiwali si seksem w celu wynagrodzenia partnerom
ich rozczarowa. Sdzili, e okazuj im dobro, zrozumienie i pomoc.
W rzeczywistoci przyczyniali si do utrwalania niedojrzaych, wiadczcych o braku przystosowania zachowa: Frank otrzymywa nagrod za
brak obycia w towarzystwie, Joan za okazywanie w domu zoci, ktra
nagromadzia si w biurze. Jeli ktre z nich pragno specjalnego potraktowania w ku, wszystko czego potrzebowao, to jakiego potknicia
w pracy czy na przyjciu. Dlaczego Frank miaby nabra ogady towarzyskiej, a Joan rozwiza problemy zawodowe, jeeli tak szczodrze byy
one nagradzane?
Uywanie seksu jako zadouczynienia jest krzywdzce w dwjnasb.
Po pierwsze, aden z partnerw nie dowiadcza peni seksualnej przyjemnoci. Dla strony aktywnej mio fizyczna staje si obowizkiem,
a biorca" przyjmuje okazywane mu wzgldy za rzecz naturaln. Po
drugie, wykorzystywanie seksu w ten sposb hamuje rozwj emocjonalny obu osb. Dajcy, odpowiedzialny partner staje si mamk dla niedojrzaego biorcy". Ani jeden, ani drugi nie uczy si brania odpowiedzialnoci za wasne bdy i wasn przyjemno.
Taki brak rwnowagi w zwizkach rozwija si, gdy jednego z partnerw cechuje egocentryzm lub stereotypowe pogldy na temat pci przeciwnej. Wierzy, na przykad, e:
Seks stosowany jako zadouczynienie nie ogranicza si wycznie do

transakcji w sypialni dla zaskakujco wielu par staje si on narzdziem
do rekompensowania przykroci i niepowodze nie majcych nic wsplnego z mioci fizyczn. W tych przypadkach jedno z partnerw prbuje
za pomoc seksu leczy drugie z ran zadawanych przez ycie. Zilustruj
to dwa przykady:
Joan wraca z pracy do domu za i rozgoryczona, gdy w biurze co

poszo nie tak. By poprawi jej humor, Jack, jej m, obsypuje j komplementami podkrelajc jej urod i atrakcyjno. Kieruje on do sypialni,
gdzie prbuje ukoi jej wzburzone emocje za pomoc szczodrych pieszczot".
kobiety s z natury pasywne i nie lubi seksu,

mczyni powinni by zdobywcami,
obowizkiem ony jest zadowalanie ma,
mczyni powinni dba o to, by kobieta bya stale w jednej koszuli i w
ciy",
mczyni s nieczuli i brutalni,
kobiety chc by rozpieszczane,
kobiety s delikatne i naley obchodzi si z nimi niezwykle ostronie
Nie mog czerpa zadowolenia z seksu, dopki nie dostan tego, czego
chc",
Musz by w nastroju",
Seks nie daje mi zadowolenia, jeli nie jestem naprawd napalony",

Jeli seks ma by dobry, musz mie inspiracj".
Wszystkie te przekonania staj na drodze do osignicia seksualnej

przyjemnoci, dyskontujc partnera jako indywidualno o niepowtarzalnych potrzebach i pragnieniach. Ignorowanie wyjtkowoci drugiej osoby sprawia, e atwiej mona wzi na siebie zbyt du odpowiedzialno
lub zacz traktowa partnera jako swoj wasno. Bardziej dojrzaa,
odpowiedzialna osoba w zwizku staje si woem roboczym"; egocentryczny partner przyjmuje rol widza domagajcego si rozrywki i satysfakcji.
Rozwizywanie takich problemw na szczcie jest moliwe. Najpierw oboje musicie si zgodzi, e odpowiedzialno za przyjemno
seksualn, podobnie jak za wzgldy okazywane partnerowi, jest indywidualna. Poza tym kady z was powinien powiedzie otwarcie, co jest dla
niego przyjemne i czego oczekuje. Rozwacie te wsplnie, jak kade
z was moe znale dla siebie zadowolenie, pomagajc jednoczenie
partnerowi w osigniciu satysfakcji. (Zajrzyjcie rwnie do sugestii zawartych na kocu rozdziau dotyczcego poczucia wasnej wartoci).
Rozdzia VI
SEKS JAKO GWARANCJA WIERNOCI
Niewierno zadaje bolesny cios kademu zwizkowi i s pary, ktre

dokadnie zdaj sobie z tego spraw. Wielu ludzi uwaa, e zdrada wyklucza dalsze wsplne ycie maonkw. Pragnienie i potrzeba wiernoci
maj znaczcy wpyw na zachowanie seksualne. S zwizki, w ktrych
partnerzy zrobi bardzo wiele, by zapobiec niewiernoci. Niektre z tych
wysikw mog niestety wywoywa skutki odwrotne do zamierzonych.
Zwikszanie aktywnoci seksualnej oraz unikanie seksu to dwie tego
rodzaju taktyki.
NADMIERNA AKTYWNO SEKSUALNA
Poprzez naduywanie seksu bdziemy tu rozumie oddawanie si mioci
fizycznej czciej ni wymagaj tego wasne potrzeby i pragnienia. W
celu zapobiegania niewiernoci niektre pary decyduj si na zblienia
zbyt czste, by mogy im dawa zadowolenie. Niezalenie od swych
rzeczywistych pragnie uprawiaj seks kadego dnia (jedna z poznanych
par kochaa si codziennie rano i wieczorem). Takie postpowanie ma
zagwarantowa wierno. Rzadko jednak spenia t funkcj.
Wikszo ludzi nie idzie tak daleko i nie decyduje si na obowizkowe poranne i wieczorne kontakty erotyczne. Wielu parom zdarza si
jednak naduywanie seksu w pewnych okresach. Przypadek Boba i Mary
stanowi dobry przykad. Praca Boba wymaga czasem kilkudniowych
podry. Przed kadym takim wyjazdem Mary nalega, by kochali si
44
17 NIESEKSUALNYCH POWODW, DLA KTRYCH LUDZIE UPRAWIAJ SEKS
wicej ni zwykle, nie dlatego, e daje jej to zadowolenie, lecz dlatego,

e niepokoi j myl o swobodzie, jak m bdzie mia poza domem. Bob
take nie jest usatysfakcjonowany ich czstszymi zblieniami, gdy czuje
si przymuszany. Nadmierny niepokj okazywany przez Mary sprawia,
e jej m faktycznie ma wraenie, jakby j porzuca.
Helen, rozwizaem problem monotonii naszego seksu! W poniedziaki bdziemy robi to w garau, we wtorki w wannie, we rody
na stole w kuchni, a w czwartki na...
Z czasem Bob staje si coraz bardziej rozalony i zaczyna unika

seksu. To pociga za sob oskarenia o niewierno i brak zainteresowania on. Jak zwykle, mio fizyczna zostaa obarczona win za powstanie problemu, ktry powinno rozwiza si poza sypialni.
W przeszoci zwikszanie aktywnoci seksualnej w celu zagwarantowania sobie wiernoci partnera byo inicjowane gwnie przez kobiety.
Dzi ronie liczba mczyzn, ktrzy przed i po subowej podry ony
nalegaj na czstsze zblienia, aby bya wierna". Pocztkowo kobiety
mog uwaa to za bardzo mie. Cieszy je wiksze ni zwykle zainteresowanie mw, staraj si wic zapewni ich o swym oddaniu. Jednak
po pewnym czasie, podobnie jak w przypadku mw, ktrych ony

okazyway nadmierny niepokj, dochodzi do gosu al, wywoany brakiem zaufania.
Zapobieganie niewiernoci za pomoc wzmoonej aktywnoci erotycznej opiera si na faszywym zaoeniu, e partner nie ulegnie pokusie,
jeli w domu dostanie wicej ni potrzebuje. Wydaje si, e osoby posugujce si t taktyk sdz, e potrzeby seksualne podlegaj zasadom
arytmetycznym: Kade nasze zblienie zmniejsza ryzyko, e mj partner zapragnie tego poza oem maeskim". To oczywicie nie jest
prawd. Nadmiar seksu zmniejsza zainteresowanie osob, ktra ten nadmiar prowokuje. Szybko pojawia si przesyt, znudzenie i rozalenie;
mio fizyczna staje si obowizkiem, aktem wymuszonym. W takich
okolicznociach nikt si nie moe nim cieszy.
Idea posiadania nowego partnera staje si kuszca z dwch jeszcze
powodw. Po pierwsze, odmiana, jak wnosi nowy partner, przerywa
nud, ktra moga przepenia obcowanie z dotychczasowym towarzyszem ycia.
Po drugie, seks z nowym partnerem wyda si niewtpliwie bardziej
satysfakcjonujcy i pozbawiony napicia, poniewa jego rdem nie jest
poczucie obowizku ani potrzeba zapewnienia sobie wiernoci partnera;
bdzie zatem si wydawa ucieczk od problemw maeskiej sypialni.
I tak, niezamierzonym efektem naduywania mioci fizycznej moe by
prowokowanie zdrady. Historia poniszego przypadku jest dobrym, cho
ekstremalnym przykadem na to, jak moe by zwodnicza opisana tu
taktyka.
Pani Jones zgosia si na terapi, poniewa ni z tego, ni z owego jej
maestwo si rozpado". Rozpocza romans z mczyzn znacznie od
siebie modszym; jej m spotyka si ze starsz od siebie kobiet; zrozpaczone dzieci wysyano do krewnych. Pani Jones nie moga zrozumie,
jak to si stao, przecie tworzyli taki dobry zwizek".
Dyskusja ujawnia, e ich dobry zwizek" polega na tym, e od lubu
przed jedenastu aty kochali si co najmniej dwa razy dziennie. Cae ich
ycie i rozkad dnia wydawa si podporzdkowany sprawom seksu.
Zgodnie z tym, co mwia pani Jones, za obopln zgod maonkowie
odbywali szybki" stosunek rano, przed wyjciem do pracy. Miao to
45
pomc im w wytrwaniu do wieczora. Du cz czasu po pracy spdzali

kochajc si, a do przesytu.
Ten rytua kontynuowany by nawet wtedy, gdy po szeciu latach
zaczy przychodzi na wiat dzieci. Byy one wysyane do przyjaci, do
swych pokoi albo oglday telewizj, podczas gdy mama i tata zamykali
si w sypialni. Obiektywny obserwator mgby atwo stwierdzi, e nawzajem prbowali si pozbawi pocigu do pci przeciwnej.
Seksualna wierno bya dla pastwa Jones spraw priorytetow.
Przysigali sobie dozgonn uczciwo maesk i robili to, co ich zdaniem miao im pomc tej przysigi dochowa. (Podziwia naley ich
determinacj). Oboje cenili sw wierno i chepili si ni. Kade z nich
byo cakowicie przekonane, e drugie nawet nie spojrzy na kogo innego.
Zrozumiae byo wic zdumienie pani Jones, ktra nie moga si
oprze atrakcyjnoci studenta zatrudnionego u nich do prac ogrodowych.
To si stao przyczyn lokalnego skandalu. Pan Jones znalaz schronienie
w ramionach starszej kobiety, ktra bya wyrozumiaa i mniej wymagajca w ku.
Pani Jones, a potem take pan Jones, gdy w kocu si zgodzi przyj
na terapi, przyznali, e tak czste kontakty intymne nie daway im
zadowolenia. Zdali te sobie spraw, jak rutynowe i nudne byo ich ycie
z powodu takiego a nie innego stosunku do mioci fizycznej. Zaproponowalimy im, by szukali innych sposobw na zapewnienie wiernoci
maeskiej. Zanim min rok, przestali uprawia seks tak rozpaczliwie,
a czstotliwo zblie spada do redniej krajowej. Pan i pani Jones
doszli do wniosku, e tego wanie potrzebowali.
NADMIERNA RNORODNO
Eksperymentowanie w ku sprawia, e seks jest interesujcy i zabawny, ale moe powodowa uczucie przesytu tak samo jak zbyt czste
zblienia. Ten sposb naduywania seksu zdarza si parom, ktre w rnorodnoci upatruj klucz do szczliwego, dugotrwaego maestwa.
Jedno lub oboje partnerw cigle forsuje nowe techniki i pozycje po to, by
zblienia nie przestay by interesujce. Prbuj jednej nowoci za drug
i ich pomysowo moe by naprawd zdumiewajca. Niestety, kiedy
motywem takiej rnorodnoci jest dochowanie sobie wiernoci, trac
wiele z satysfakcji, jak moe dostarcza uprawianie seksu.
47
Potrzeba eksperymentowania, ktra wypywa zazwyczaj z

naturalnej ewolucji zwizku, ma swoje rda w pragnieniu lepszego si
poznania. Partnerzy koncentruj si na swych stosunkach uczc si
potrzeb drugiej osoby, jej pragnie i upodoba. Celem pary jest
oboplne zrozumienie i erotyczna satysfakcja, harmonia i blisko.
Eksperymentowanie, ktre wypywa z potrzeby zapewnienia wiernoci,
ma na celu utrzymanie atrakcyjnoci seksu. Partnerzy ogniskuj swe
wysiki na poszukiwaniu rnorodnoci i intensywnoci przey. Ich
celem jest kadym kolejnym stosunkiem przewyszy poprzedni.
Te pary rzadko maj czas na faktyczne poznanie nowych moliwoci.
Dowiadczywszy czego raz lub dwa, nie mona tego w peni zrozumie
ani by pewnym swoich odczu. Poza tym, wszelkim tego typu innowacjom zawsze towarzyszy pewna doza niepokoju i zakopotania. Jedna czy
dwie prby to zbyt mao, by do koca pozby si obaw. W kocu pary
zatracaj si w gorczce poszukiwania nowoci zwracajc uwag gwnie
na to, ile przyjemnoci dostarcza kolejny epizod, a nie zastanawiaj si
nad wpywem, jaki wywiera on na kadego z nich i na ich zwizek.
Zdrowa rnorodno powstaje wraz z naturalnym rozwojem stosunkw pomidzy partnerami; eksperymentowanie ma na celu dobro zwizku; nowoci s zrodzone i testowane w atmosferze zaciekawienia, ale
i troski o partnera; wzbogacenie technik nie jest motywowane potrzeb
ochrony wiernoci. Tu nam si przypomina przypadek kobiety, ktra
zaproponowaa mowi wsplny udzia w orgietkach, po to by utrzyma
zainteresowanie ma jej osob. Logika tego posunicia bya poraajca.
Kobieta ta wyjania: przy caej tej rnorodnoci, wicej czasu upynie,
nim m si mn znudzi".
UNIKANIE ZBLIE FIZYCZNYCH
Ostatnim i najrzadszym sposobem zapewnienia sobie wiernoci partnera
jest unikanie kontaktw erotycznych. Bylimy zdumieni, gdy po raz
pierwszy spotkalimy si z takim podejciem do zagadnienia. Wydaje si
ono opiera na zaoeniu:
Jeli nie dostajesz tyle, ile chcesz, wci masz ochot i wrcisz do
mnie po wicej". Poniszy przypadek jest tego dobrym przykadem.
Phil i Joyce zdecydowali si na terapi, poniewa ich ycie seksualne
byo okropne... waciwie nie istniao". Byli maestwem od niespena
trzech lat i kochali si mniej ni dwa razy w miesicu. Sami nie rozumieli,
dlaczego tak si dziao, gdy wspycie fizyczne obojgu dawao zadowolenie i wydawali si mie do niego zdrowy stosunek. Nie moglimy
znale adnych ukrytych nieseksualnych motyww ich postpowania
i ju zamierzalimy zrezygnowa z dalszej terapii, gdy wywizaa si
nastpujca rozmowa:
Phil (zdesperowany): Do diaba! Po prostu nie mog ci zrozumie. aujesz tego swojego skarbu tak, jakby by ze zota. Dlaczego go tak
oszczdzasz?
Joyce (sapic ze zoci): Bo jest ze zota! I oszczdzam swoje ono dla
tego osa, co siedzi obok mnie.
Phil: Osa! To ty z tpym uporem nie chcesz dawa.
Terapeuta: Przestacie! Joyce, oszczdzasz ono dla Phila?
Joyce (krzyczc): Tak, wanie tak! Jeli si powstrzymuj, to on jest wci
mn zainteresowany. Jeli wszystko, czego chce, dostanie teraz, to
co sprowadzi go do mnie za dziesi lat? (wyglda na zaskoczon).
Znudz mu si... (pacze)... ( mieje si)... O Boe!... Czuj si tak
gupio. Nie miaam pojcia, co robi.
Czsto si zdarza, e para odkrywa, i jej prawdziwy problem niewiele
ma wsplnego z seksem. Tutaj wiza si z brakiem pewnoci siebie
Joyce, jej poczuciem, e nikt nie bdzie chcia y z ni w dugotrwaym
zwizku. Wykorzystywaa seks dla celu nieseksualnego: zagwarantowania sobie wiernoci ma.
Niewiele jest przypadkw tak ekstremalnych. Jednak s pary, ktre
stosuj agodniejsze formy powstrzymywania si od mioci fizycznej.
Ich taktyk mona nazwa weekendowym seksem" jako e zawsze
odkadaj swe kontakty fizyczne na sobot i niedziel. Jeli potrzeba
pojawi si przed zwyczajowym czasem, zostanie stumiona. Jest to zrozumiae, jeli nadmierne zmczenie lub oddalenie partnerw wymusza takie
postpowanie, jednak oglnie kwestionujemy zasadno praktykowania
weekendowego seksu". Dlaczego?
Potrzebami seksualnymi nie rzdzi zegar czy kalendarz.

Najlepszy stosunek jest zazwyczaj spontaniczny i nie zaplanowany.
Odkadanie zblie fizycznych do koca tygodnia stwarza presj:
49
By doprowadzi do nich, nawet jeli nastrj czy emocjonalne stosunki

midzy partnerami nie sprzyjaj kochaniu si;
By za kadym razem przey fantastyczne seksualne dowiadczenie
to oczekiwanie samo w sobie stwarza najwicej napicia.
Weekendowy seks" jest zwykle symptomem innych problemw. Czstym jego motorem staje si niepewno partnerzy uwaaj, e seks
w cigu tygodnia bdzie przecitny: pozbawi ich sobotnio-niedzielnych
fajerwerkw". Jednak w rzeczywistoci jest to sposb na kamuflowanie
niewielkiego pocigu seksualnego (co wedug nas oznacza, e w gr
wchodz motywy nieseksualne). Partnerzy, nie mogc si wprost doczeka weekendu, stwarzaj pozory, e maj ogromne potrzeby seksualne.
Ale skoro ich potrzeby s takie due, dlaczego czekaj?
Jacy ludzie przejawiaj tendencj do stosowania opisanych w tym rozdziale taktyk? Zazwyczaj ci, ktrzy przeceniaj znaczenie seksu i lekcewa emocjonaln stron maestwa. Nigdy nie mona zagwarantowa
wiernoci partnera. Najlepszym zabezpieczeniem przed zdrad jest gboki i znaczcy zwizek, w ktrym kade z partnerw stara si zaspokoi
emocjonalne i seksualne potrzeby drugiego. To wanie wtedy, gdy te
potrzeby nie s wyraane i realizowane, jest si najbardziej wraliwym na
uroki nowego partnera.
Wierno nie jest czym, czym warto ryzykowa w grach powstrzymywania si od seksu czy naduywania go. Powinna zosta budowana na
zaufaniu, otwartoci i silnych wizach uczuciowych.
Podajemy kilka sugestii, co mona robi, by unikn wykorzystywania
seksu jako gwaranta wiernoci:
Zrb list cech twojego partnera, ktre lubisz i podziwiasz. Napisz, jak
kada z nich wpywa na twoje samopoczucie. Poka list partnerowi.
Zrb list swoich nieseksualnych potrzeb, ktre zaspokaja twj partner.
Rozwa, jak jest wana kada z nich. I znw, podziel si przemyleniami
z partnerem.
Teraz wypisz swoje pozytywne cechy i potrzeby partnera, ktre, wedug

ciebie, zaspokajasz. Zastanw si, na ile to mu pomaga. Porozmawiaj
z nim o tym. Popro go, by zrobi podobne listy o tobie.
Wypiszcie niektre z nieseksualnych celw waszego zwizku, a take to,
co lubicie razem robi, czego dowiadcza, czym si dzieli.
Kilka razy w tygodniu powiedz swojemu partnerowi o czym, co u niego
podziwiasz, a co nie ma zwizku z mioci fizyczn.
Rozdzia VII
Zastanwcie si, jakie znaczenie maj dla was te nieseksualne potrzeby i cele oraz cechy waszych charakterw, jak przyczyniaj si do waszego osobistego rozwoju i budowania zwizku. Wzmacniajcie wizy emocjonalne, a wasze ycie seksualne pjdzie w ich lady.
SEKS JAKO POTWIERDZENIE

SEKSUALNOCI
Tosamo seksualna okrela uczucia, jakie mamy o sobie jako o istocie

seksualnej. Istniej dwie skadowe tosamoci seksualnej:
To, co mylimy o sobie, jako o kochankach. Czujemy si kompetentni

lub niekompetentni w zalenoci od satysfakcji i sukcesw odnoszonych
w ku.
To, jak dobrze si czujemy ze wiadomoci, e jestemy reprezentantami
danej pci. Poziom naszego dobrego samopoczucia zaley od tego, na ile
pasujemy do swojego przekonania o tym, co to znaczy by mskim czy
kobiec poza sypialni.
Jeli uwaamy si za dobrego kochanka i odpowiadamy wasnym

normom mskoci czy kobiecoci, mamy siln, zintegrowan tosamo
seksualn. Prawdopodobnie bdziemy wie zdrowe, aktywne i satysfakcjonujce ycie seksualne. Problem pojawia si, gdy nie czujemy si
kompetentni w ku lub nie mamy bd nie speniamy jasno sprecyzowanych standardw, jakim powinien odpowiada mczyzna czy kobieta. Niewaciwie uksztatowana lub nierozwinita tosamo seksualna
noe mie, i na og ma, znaczcy wpyw na ycie seksualne jednostki.
Dlaczego? Rozwamy przypadki osb, ktre w ku nie czuj si swobodnie.
To naturalne, e unikamy robienia czego, jeli uwaamy, e nie jestemy w tym kompetentni. Jeeli si czujesz niezrcznie na trawie, jak
czsto grasz w golfa? Jeli nie umiesz taczy, czy bdziesz bywalcem
dyskotek? Seks nie jest wic wyjtkiem. Jeli w ku czujesz si jak kloc
drewna, niewtpliwie uprawiasz seks duo rzadziej, ni tego pragniesz.
Natura ludzka jest taka, jaka jest i wikszo ludzi unika naraania si na
mieszno z powodu swej nieporadnoci w sypialni. Jednak wielu z nich
woli tolerowa niesatysfakcjonujcy seks, ni si przyzna do ignorancji
i szuka pomocy, tak jak uczynili to bohaterowie poniszych przykadw.
Samuel, dwudziestoszecioletni prawiczek, zdecydowa si przyj na
terapi, poniewa ostatni z szeregu jego zwizkw si rozpad. Do tej
pory Samuel tumaczy sobie, e brak dowiadczenia seksualnego bierze
si std, e nigdy nie spotka kogo, kto by by dla niego pocigajcy.
Potem pozna Beth i zaczli chodzi ze sob na powanie". Samuel
uwaa, e Beth bya oszaamiajca. Dziewczyna chciaa, by rozpoczli
wspycie i cho Samuel take tego pragn, nigdy nie stan na wysokoci zadania. W kocu zabrako mu wymwek i musia si przyzna
przed sob do tego, e czuje si niekompetentny. Uj to tak: Dotd
mylaem, e kiedy si pojawi waciwa osoba, natura wemie gr.
Sdz, e byem wybredny, jeli chodzi o dziewczyny po to, by unikn
moliwoci kontaktw erotycznych. Tak naprawd niewiele wiem o seksie".
Samuel mia odwag szuka pomocy. Terapia konwencjonalna bya
wszystkim, czego potrzebowa. Po kilku lekturach i pewnej liczbie treningw, Samuel i Beth przeamali bariery. By to raczej powany przypadek. Mniej gbokie problemy tego rodzaju s do czsto spotykane
zarwno wrd ludzi samotnych, jak i tych, ktrzy yj w maestwie.
Katherine i Will byli maestwem od prawie czterech lat. Przed lubem kochali si rzadziej ni raz w tygodniu, ale przypisywali to brakowi
moliwoci. Po ceremonii zwyczaj ten pozosta nie zmieniony, ale maonkowie sdzili, e jest to okres przyzwyczajania si do nowej sytuacji.
W kocu, po czterech latach sporadycznego, inicjowanego co dwa tygodnie seksu, doszli do wniosku, e co jest nie tak.
W trakcie terapii, po raz pierwszy, kade z nich ujawnio swe wtpliwoci. Will przyzna, e brakowao mu dowiadczenia, czu si niezrcznie w ku i dlatego unika zblie. Std si brao wraenie Katherine, e
SEKS JAKO POTWIERDZENIE SEKSUALNOCI
53
Will nie uwaa jej za atrakcyjn. I znw, konwencjonalna terapia w zupenoci wystarczya, by zaradzi ich kopotom.
* * *
Ponisze punkty s rekapitulacj symptomw wskazujcych, i na drodze
do szczliwego poycia seksualnego stano niekorzystne wyobraenie
o sobie jako o kiepskim kochanku.
Negatywne nastawienie do mioci fizycznej lub zaprzeczanie zaintere

sowaniom seksualnym, czsto wyraane na jeden z poniszych sposo
bw:
Nie mam nic do seksu, ale jest przereklamowany"
Czy seks naprawd jest taki wany?"
W pi minut jest po wszystkim, wic po co to cae zamieszanie?"
Takie komentarze s wygaszane przez ludzi, ktrzy nie znajduj radoci w seksie. Mio fizyczna powinna by przyjemnoci i warto powici troch czasu i wysiku, by nauczy si czerpa z niej zadowolenie.
Osoby majce odmienne zdanie czsto nie czuj si swobodnie w ku.
Nadmierny krytycyzm wobec potencjalnych partnerw. Osoby, ktre

nigdy nie mog znale kogo odpowiadajcego ich wymaganiom, naj
pewniej nie chc nikogo znale.
Pozwalanie, by partner zawsze przejmowa inicjatyw.
Odczuwanie ulgi, gdy zblienie si koczy. Takie uczucie wiadczy
o lku, e mona si nie sprawdzi. Uczucie ulgi, jakie nastpuje po
stosunku, jest wynikiem zadowolenia z tego, e wykonao si wszystko
bez potknicia, a nie skutkiem uwolnienia od napicia seksualnego.
Celowe wybieranie nieodpowiednich lub nieosigalnych partnerw, na
przykad: Pragn Pauliny, ale ona jest matk" albo , Jestem szaleczo
zakochana w Ojcu Bernardzie" albo Kocha si mog tylko z milione
rem, a jeszcze adnego nie znalazam".
Uczucie niekompetencji w ku jest zaskakujco czste. Tysice par

odczuwa jego niekorzystne efekty i na og dobrze reaguje na tradycyjne
techniki terapeutyczne.
IDENTYFIKACJA Z PCI
Rozwaymy teraz drugi aspekt tosamoci seksualnej: akceptacj przynalenoci do danej pci. Kluczowym pytaniem jest tutaj: Czy lubi by
mczyzn (kobiet)?" Jest wielu ludzi niezadowolonych ze swojej pci.
Wszyscy znamy najbardziej ekstremalny przykad transseksualistw.
To ci, ktrzy tak le si czuj ze swoj pci, e decyduj si na chirurgiczn jej zmian.
Tutaj skupimy si jednak na tych, ktrzy maj wtpliwoci zwizane
ze swoimi cechami pciowymi. Mog oni po prostu czu si niewystar
czajco mscy czy kobiecy lub uwaaj, e s obdarzeni cechami, ktre
tradycyjnie przypisuje si pci przeciwnej. Przykadem moe by kobieta,
ktra lubi by brutalna, odwana i agresywna lub mczyzna, ktry si
czuje
zbyt
wraliwy
i
unika
rywalizacji.
;
Te jednostki mog generalnie akceptowa swoj pe, ale wtpi w jako swej mskoci czy kobiecoci. Niepokj popycha ich do cigego
potwierdzania przynalenoci do danej pci, najczciej poprzez hiperse-1
ksualno. Mczyzna moe si sprawdza, zdobywajc tak wiele kobiet
i tak czsto, jak to tylko moliwe. Kobieta, majca podobne problemy,
chce uwodzi przy kadej nadarzajcej si okazji. (Niektrzy spord
tych ludzi uwielbiaj wyobraa sobie, e kady przedstawiciel przeciwnej pci, jest podniecony na sam ich widok").
Krtko mwic, te kobiety i mczyni wykorzystuj seks, by zaguszy wtpliwoci na temat wasnej tosamoci pciowej. Robi to, co jest
uznawane za kobiece czy mskie, a nie to, co podpowiadaj im erotyczne
impulsy. Przyjemno, jak odczuwaj, pochodzi raczej z aktu podboju
i uwolnieniu si od niepokojw ni z samego seksu.
Podczas aktu miosnego osoby takie przeywaj wewntrzny konflikt
pomidzy tym, co chciayby robi, a tym, co jest kobiecym czy mskim" zachowaniem. Kobieta, na przykad, moe mie ochot przej
inicjatyw i ustala tempo, ale by potwierdzi sw kobieco, musi by
niemiaa i uwodzicielska. Mczyzna moe by z natury bierny i niemiay, ale jego idea mskoci popycha go w kierunku zachowa agresywnych. Seks dostarcza takim osobom minimalnej satysfakcji. Nikt nie
moe si czu seksualnie zaspokojony, robic co przeciwnego do tego,
55
czego rzeczywicie pragnie. Technicznie zorientowana terapia seksualna

na niewiele si zda w takich przypadkach.
Jak dochodzi do tego, e kto zaczyna wtpi w sw seksualno?
Rozwamy przypadki, w ktrych zawiniy wychowanie i uwarunkowania kulturowe.
Jack, dwudziestodziewiciolatek, zgosi si na terapi, gdy jego narzeczona zerwaa zarczyny. Florence, dziewczyna, ktr naprawd kocha,
przyapaa go na zdradzie. Nie by to jego pierwszy skok". Waciwie,
suchajc relacji Jacka, mona byo odnie wraenie, e prbuje on
pobi wszelkie rekordy kowych osigni. Jego ycie seksualne skadao si z serii szybkich podbojw. O swoich partnerkach nie wiedzia nic
ponad to, jakie s w ku.
W trakcie, gdy mwi, stawao si jasne, e sypialnia bya gwn
kwater kampanii, majcej udowodni jego msko. Jack opiera si
wszelkim prbom zbadania rde jego zachowania; chcia mwi tylko
o swych eskapadach. Terapeuta zachca go wic wygaszajc uwagi
pene podziwu dla jego brawury. Wreszcie doszo do nastpujcej wymiany zda:
Terapeuta: O! Rzeczywicie jej pokazae!
Jack: No! Nigdy nie zapomni.
Terapeuta: Czego nie zapomni?
Jack: Co to znaczy przespa si z prawdziwym facetem.
Terapeuta: A co z Jane, Marne i innymi? Mylisz, e dotaro do nich to
przesanie?
Jack: Jasne! adna z nich nie moga si oprze mojemu instrumentowi.
Terapeuta: Musisz si czu naprawd dumny jak superman, jak prawdziwy samiec.
Jack: Pewnie.
Terapeuta: Powiedz mi, jak to jest czu si jak prawdziwy mczyzna?
Jack zacz dostrzega to, co naprawd czu pod pozorami pawienia

si w chwale zdobywcy. Przyzna, e zawsze uwaa si za maminsynka.
By najmodszym z trzech braci. Rodzice zawsze chcieli mie dziewczynk, ale po urodzeniu si Jacka zaprzestali prb. Zdarzao si, e
ubierali Jackie" w sukienk i wizali jej" wstki we wosy czasem
robili to, gdy w domu byli gocie. Wszyscy uznali, e adna z niego
dziewczynka. To si powtarzao a do czasu, gdy Jack mia pi, sze lat.
Jako dziesiciolatek przelotnie zainteresowa si robtkami rcznymi
swojej mamy. Ona za zacza go do nich zachca, duo bardziej ni
Jack tego pragn. Chopak zajmowa si wic szydekowaniem, by zrobi mamie przyjemno. Ktrego dnia kolega przyapa go na tym zajciu i zacz si mia, e Jack jest dziewczyn. Jack przyrzek sobie, e
ju nikt nigdy nie bdzie wtpi, e jest chopakiem. I nikt nigdy w to nie
wtpi, z wyjtkiem samego Jacka. Te wtpliwoci byy motorem jego
hiperseksualnoci.
Chris przysza na terapi, poniewa nie umiaa nad sob panowa".
Uwielbiaa by uwodzona. Lubi by zdobywana. Seks to inna sprawa.
Myl, e za bardzo si obawiam choroby i martwi si o moj reputacj,
by si nim cieszy". Lista jej kochankw bya niezwykle duga. W trakcie
terapii Chris zdaa sobie spraw, e to, i bya uwodzona, upewniao j
w poczuciu atrakcyjnoci: im wicej mczyzn jej pragno, tym bardziej
czua si kobieca.
Chris take bya ofiar marzenia swych rodzicw, by mie dziecko
innej pci. Wspominaa, jak jej ojciec uczy j rzuca kamieniami jak
chopak, biega szybciej ni dziewczyny i tak siowa si na rk, by
wygra. Razem z ni uprawia rne sporty, nigdy jednak nie kupowa jej
adnych zabawek, gdy uwaa je za dobre dla miczakw". Zawsze
kpi z jej dziewczcych cech: Och, w tej idiotycznej sukience wygldasz
jak chuchro". Kade usiowanie bycia kobiec" napotykao jego docinki.
Czy mona wic si dziwi, e Chris czua potrzeb udowodnienia, e jest
atrakcyjn kobiet?
Zarwno Chris, jak i Jack byli ofiarami rozmylnego narzucania im
cech charakterystycznych dla pci przeciwnej. Rodzice mog nie zdawa
sobie sprawy ze swojego okruciestwa i dugotrwaego wpywu ich zachowania na pniejsze poycie seksualne dzieci. Bylimy zaskoczeni liczb
klientw, ktrzy wyraali podobny al do swoich rodzicw. Nadawanie
biseksualnych imion, przebieranie maluchw za dziecko o przeciwnej
pci i kupowanie nie chcianych, nieodpowiednich zabawek, byy najczstszymi bdami rodzicielskimi. Jeden z naszych klientw opowiada:
Pod choink dostaem lalk. Moecie to sobie wyobrazi? Mam pi lat,
marz o karabinie, rowerze i nowym samochodziku, a dostaj lalk! By-
57
em wcieky i dotknity do ywego, ale zrozumiaem to przesanie". S

te przypadki, w ktrych przyczyn powstania wtpliwoci co do wasnej
pci s wzorce kulturowe. Rodzice nieustpliwie narzucaj dziecku powszechnie przyjte stereotypy mskoci czy kobiecoci. Dziecko prbuje
sprosta tym ideaom, ale nigdy do koca mu si to nie udaje. Pojawienie
si wtpliwoci co do przynalenoci pciowej jest wwczas nieuniknione.
Co takiego przydarzyo si Craigowi. Jego ojciec by twardym facetem, ktry uczy syna, e mczyni nigdy nie pacz (Skocz z tym
mazaniem si, maminsynku"), e s odwani i kochaj przygody (No,
wejd tam. Chopcy nie boj si ciemnoci") i uwielbiaj sport i wspzawodnictwo (Dobra walka jeszcze nikomu nie zaszkodzia"). Kiedy Craig dorasta, zauway, e czsto odczuwa lk, e chce paka i e ani
troch nie interesuj go przygody.
Jako nastolatek zainteresowa si malowaniem i muzyk. By bardzo
wraliwym modziecem o artystycznej duszy; chcia zosta artyst, ale
przyczyny praktyczne zadecydoway, i zdoby wyksztacenie budowlane. Przez cae ycie stara si stumi sw wraliwo. Przyswoi sobie
kulturowy stereotyp narzucany mu przez ojca, ale w gbi serca wci
mia wtpliwoci, czy jest prawdziwym mczyzn.
Po pitnastu latach maestwa ona Craiga zadaa, by poszukali dla
niej pomocy. Pragna si uwolni od nieustajcych nalega ma, by
czciej si kochali. Seks jest fajny powiedziaa ale co za duo, to
niezdrowo. Mylaam, e z wiekiem Craig troch si uspokoi. Ale nic
z tego. Czasem mam wraenie, e robi to z jakiego przymusu".
W trakcie terapii Craig zda sobie spraw, e jego przesadne wymagania w stosunku do siebie jako mczyzny wytworzyy faszywy gd
seksu. Pragn czstych, dugotrwaych zblie fizycznych po prostu
dlatego, e uwaa, i tak si zachowuj prawdziwi mczyni.
Powysze przypadki ilustruj kilka prawd dotyczcych wykorzystania
seksu w celu potwierdzenia przynalenoci do danej pci:
Zdarza si ono zarwno mczyznom, jak i kobietom.

Seks nie moe zaspokoi tej potrzeby, ktra nie jest natury seksualnej.
I przy tym nigdy nie jest tak satysfakcjonujcy, jak mgby by.
Nie zawsze wchodzi w gr seria podbojw miosnych. Craig, na przy

kad, nigdy nie mia romansu. Jego hiperseksualno objawiaa si
w maeskiej sypialni.
Konwencjonalne techniki terapeutyczne nie dayby w tych przypadkach
adnych efektw.
Najbardziej skonne do uprawiania seksu po to, by potwierdzi sw

seksualn tosamo lub rozproszy wasne wtpliwoci na ten temat, s
osoby, ktre nie wypracoway sobie i nie zinternalizoway pojcia mskoci lub kobiecoci. Kady z nas musi zdecydowa, co to znaczy by
mskim czy kobiec i co czyni z nas dobrych kochankw. Tylko jeli
stworzymy tego typu wasne standardy, moemy si czu bezpiecznie"
uprawiajc seks. Jeli te normy nie istniej, nasze ycie erotyczne jest
sterowane przez wyimaginowany idea lub stereotyp.
Oglnie mwic osoby, ktre maj wtpliwoci co do prawidowoci
swych zachowa seksualnych, uprawiaj seks rzadziej, ni by chciay. Te
natomiast, ktre podejrzewaj, e nie maj wystarczajco duo cech
przypisywanych danej pci, maj tendencj do uprawiania seksu czciej
ni tego potrzebuj. W obu przypadkach osoby te nie uzyskuj peni
seksualnej przyjemnoci i satysfakcji. Konwencjonalne techniki terapii
seksualnej s skuteczne w pierwszych przypadkach, w drugich pomc
moe jedynie nieseksualna terapia seksu.
Jeli podejrzewasz, e co takiego si zdarza tobie lub twemu partnerowi:
Przemyl sam bd przedyskutuj z partnerem twoje wyobraenia o ideal

nej kobiecie czy idealnym mczynie. Wymie jak najwicej odpowied
nich cech i za pomoc przykadw wyjanij, co masz na myli. Potem
(a) zastanw si nad kad z nich, by oceni, na ile jest ona realistyczna
i podana przez ciebie i twego partnera; (b) porozmawiajcie o tym, jak
dana cecha wpynie na kade z was i na wasz zwizek.
Udawaj, e jeste dobrym kochankiem. Wyobra sobie dokadnie, jak si
zachowuje dobry kochanek. Wyprbuj takie zachowanie, gdy jeste ze
swym partnerem. Powtarzaj to i wicz. Bdziesz zaskoczony tym, jak
szybko nabierzesz biegoci.
59
Kochajcie si przy dwikach muzyki. Poddaj si jej dwikom, pozwalajc im dyktowa twe ruchy. Pomoe ci to zrozumie, e kluczowym
skadnikiem satysfakcjonujcego seksu jest zaufanie instynktowi. Nie
prbuj kontrolowa swych ruchw, by sprawi przyjemno sobie czy
twojemu partnerowi. Po prostu zdaj si na odczucia i impulsy, gdy si
pojawi. To jest wanie to, co robi dobry kochanek. To jest to, co
prowadzi do satysfakcji seksualnej kierowanie si przypywami i odpywami seksualnych uczu i impulsw.
SEKS A POCZUCIE WASNEJ WARTOCI
Rozdzia VIII
J. D. zosta aresztowany za molestowanie seksualne. Zwolniono go pod

warunkiem, e podda si terapii. Powiedzia nam, e zwyk zaczepia
obcych mczyzn w toalecie lokalnego uniwersytetu, proponujc im darmowe usugi seksualne. Kto, kto si przestraszy jego zachowaniem,
zadzwoni na policj.
J. D. przyzna, e przyjemno seksualna bya wtrna i e nie czerpa
zadowolenia z samego aktu. Dreszcz wzbudzao w nim nagabywanie,
przygldanie si zdumionej twarzy o pytajcym spojrzeniu, czekanie na
to, czy zaczepiony czowiek przyjmie propozycj, czy j odrzuci".
Problem tego mczyzny niewiele mia wsplnego z seksem. By raczej zwizany z nisk samoocen. J. D. wykorzystywa mio fizyczn
w celu utwierdzenia si w przekonaniu, e w rzeczywistoci jest niewiele
wart. Bo przecie: Kto inny, jak nie mie z marginesu spoecznego,
robiby co tak gupiego i wulgarnego".
Tak powane problemy nale, na szczcie, do rzadkoci. Jednak
samoocena zawsze ma wpyw (pozytywny bd negatywny) na ycie
seksualne czowieka. Kto, kto ma dobre mniemanie o sobie, generalnie
wybiera partnerw o podobnym statusie, pozwala sobie na przyjemny akt
miosny i zaspokaja swoje potrzeby seksualne. Na og seks jest dla takiej
osoby satysfakcjonujcym, radosnym dowiadczeniem.
Natomiast niska samoocena ma negatywny wpyw na zachowania
seksualne. Osoby majce o sobie ze mniemanie czsto wybieraj nieod-
61
powiednich partnerw, odbywaj poniajce stosunki, sabotuj wasn

erotyczn przyjemno lub traktuj seks jako form sprawdzenia si.
Przyjemno seksualna jest minimalna, jednak czsto jest to najmniejsza z trosk. Pojawia si mog bowiem o wiele powaniejsze problemy,
tak jak w przypadku J. D.
Zachowaniem tego mczyzny rzdzio wiele motyww i uczu natury nieseksualnej, ktre naleao oddzieli od mioci fizycznej. Po pierwsze, musia on przyzna si przed sob, e seksualna przyjemno, jak
czerpa ze swoich akcji", bya minimalna. Osignlimy to proszc go,
by przeanalizowa kady etap tego, co si dziao w mskiej toalecie,
koncentrujc si na swoich odczuciach. Mczyzna powiedzia, e:
(a) czu, i jest silny i ma wadz, gdy jego ofiara" wygldaa na
zaskoczon lub przestraszon;
(b) odczuwa wdziczno i zadowolenie, gdy kto przyj jego propo
zycj;
(c) czu si ulegy i upokorzony, kiedy klka, by zrobi swoje";
(d) by zadowolony z siebie i podniecony, gdy u jego partnerw" na
stpowaa erekcja;
(e) by podniecony w czasie odbywania aktu;
(f) odczuwa ulg, gdy stosunek si koczy;
(g) czu si okropnie w kilka minut pniej;
(h) czu potrzeb powtrzenia wszystkiego raz jeszcze, by unikn
stawienia czoa poczuciu winy i negatywnym uczuciom, wyzwalanym przez jego dziaalno".
Kade z tych uczu musiao by zanalizowane i zrozumiane. Wemy
na przykad pierwszy z kolei podpunkt. J. D. czu si silny, bo kto si go
ba; mia poczucie panowania nad sytuacj, gdy mg decydowa, czy
kontynuowa akt, czy nie. Te uczucia miay zwizek z jego dotychczasowym yciem. Mczyzna zdradzi nam, e dorastajc czu si jak typowy
czterdziestopiciokilogramowy cherlak, zakaa rodu. Jego ojciec by domowym tyranem, ktry trzyma syna siln rk. Jako dorosy J. D.
zachowywa si bardzo biernie i czsto pozwala, by inni go wykorzystywali. By zaskoczony, gdy si dowiedzia o zwizku midzy tymi dowiadczeniami a jego zachowaniami seksualnymi.
Mwi te o uczuciu wdzicznoci i zadowolenia, ktrego dowiadcza, gdy ofiara si zgadzaa. Jej przyzwolenie bowiem interpretowa jako
akt akceptacji jego osoby. J. D. mia jednak tak niskie mniemanie o sobie,
e musia si poczu poniony w zamian za to, e przez jeden krtki
moment odczu, i kto moe obdarzy go sympati.
W trakcie terapii stao si jasne, e jego zachowania byy zwizane
z nisk samoocen. Proces terapeutyczny polega na analizowaniu wszystkich uczu, odbudowaniu poczucia wasnej wartoci i treningu asertywnoci. Pniej doczylimy technicznie zorientowan terapi seksualn,
by nasz klient mg poczu, e jest w stanie stworzy z kim normalny
zwizek erotyczny.
Tak powane problemy z poczuciem wasnej wartoci nie nale do
czstych. Jednak niska samoocena ma negatywny wpyw na poziom
ycia seksualnego u tysicy ludzi. Poniej opisujemy kilka najczciej
wystpujcych mechanizmw bdcych skutkiem tego zjawiska.
onienia. Chcia by biologiem morskim i pracowa na oceanicznym statku badawczym. Jego ojciec, major lotnictwa, oczekiwa od swego syna
czego wicej. Matka Toma, osoba znana w towarzystwie, chciaa mie
syna, o ktrym mogaby z dum opowiada swoim wielbicielom.
W czasie terapii Tom nauczy si akceptowa i zaspokaja swe wasne
potrzeby, pragnienia i ambicje zamiast si podporzdkowywa oczekiwaniom rodzicw.
Perwersyjny seks
Perwersyjny seks to wszystkie te niekonwencjonalne akty seksualne,
jakie ich uczestnik uznaje za godne jedynie dziwnych i podejrzanych
osb oraz zboczecw. Innymi sowy, wszystko, co kto uwaa za perwersyjne, jest dla niego perwersyjne. Jeli jednostki, mimo swoich przekona, podejmuj takie zachowania, oznacza to, e seks suy im do
potwierdzania niskiej samooceny. Najczciej doskonale zdaj sobie z tego spraw.
Wybieranie nieodpowiednich partnerw

Osoby, o ktrych tu mowa, zdaj si nigdy nie znajdowa godnego szacunku partnera. Wizanie si z nieodpowiednimi ludmi potwierdza jeszcze niskie poczucie wasnej wartoci.
Tak byo z Tomem. Ten samotny, atrakcyjny doktor fizyki wydawa si
niezdolny do znalezienia godnej siebie partnerki. Uwaa, e wyksztacone kobiety s nudne i nie interesuj si seksem i rozrywkami. Kobiety,
ktre pocigay Toma, okazyway si zazwyczaj mniej wyksztacone,
mniej odpowiedzialne i majce mniej rygorystyczne zasady moralne.
Ostatnim razem zwiza si z kobiet o wtpliwej reputacji. Jej dwch
dotychczasowych kochankw zdecydowao, e trzeci to ju za duo
i postanowio da to Tomowi wyranie do zrozumienia. To wanie po
tym wydarzeniu zdecydowa si przyj na terapi.
Tom ju na pierwszej sesji odkry nieseksualn dynamik swego zachowania: Kiedy szedem ciemn alej zakrwawiony i cuchncy alkoholem jak pospolity pijak... nigdy si nie czuem tak poniony, tak
bezwartociowy... Nagle zdaem sobie spraw, e przez cay czas sam si
w to pakowaem wic si z niewaciwymi kobietami. I wtedy zrozumiaem, e potrzebuj pomocy".
Problem tego modego czowieka polega na niskiej samoocenie. Rodzice wymagali od niego osigni przewyszajcych jego wasne pra-
63
/ to ju wszystko, czego miaby sprbowa. Nie ma w tym nic

dziwnego, prawda doktorze? Doktorze!? Doktorze, niech pan co
powie!
Na przykad trzydziestodwuletni Peter zgosi si na terapi, poniewa

lubi uczucie ponienia, ktrego dowiadcza, gdy ona go bia. Czu si
upokorzony, ale nie mg si wyrzec tej przyjemnoci". Jednak ona nie
chciaa kontynuowa takich praktyk i zasugerowaa terapi.
Sean, lat trzydzieci dwa, zdecydowa si na terapi, kiedy jego ona
dowiedziawszy si, e mia stosunki z kilkoma mczyznami, zagrozia
mu odejciem. Sean przyzna, e w czasie zblie z mczyznami czu si
bardziej upokorzony ni podniecony, lecz mimo to nie wyrzek si ich,
dopki nie odkrya tego ona.
aden z tych mczyzn nie cierpia na zaburzenia natury seksualnej.
Ich problem koncentrowa si na niskiej samoocenie. Leczenie jest w takich przypadkach dwuetapowe. Po pierwsze, terapeuta musi pomc jednostce przekona si o trwaym efekcie jej zachowania, to jest poczuciu
wasnej bezwartociowoci. Uczucie to powinno zosta oddzielone od
przyjemnoci, jak niesie ze sob akt seksualny jako taki. Po drugie,
klient musi si nauczy widzie siebie jako dobr, wartociow osob.
Terapeuta moe mu poradzi, jak zauwaa i docenia wasne zalety.
Promiskuityzm
Kiedy wiemy, e inni nas akceptuj, podziwiaj i szanuj, atwiej nam
ceni i szanowa samych siebie. S jednostki, ktre posuguj si seksem
w celu zdobywania akceptacji i podziwu. Dajc innym mio fizyczn,
czuj si wane, potrzebne i wyjtkowe; wykorzystuj seks do budowania poczucia wasnej wartoci. Niestety, wszystkie pozytywne uczucia
zdobywane w takich erotycznych transakcjach s krtkotrwae. W rzeczywistoci najczstszym trwaym efektem jest depresja.
Dwudziestodwuletnia Mary Lou przysza do nas po kilku miesicach
depresji. Nie moga zrozumie swych uczu, gdy wioda super fantastyczne" ycie towarzyskie. Jej weekendy byy wypenione. Bya lubiana
przez mczyzn i zapraszana na wszystkie przyjcia.
Mary Lou opisaa siebie jako wyzwolon kobiet, ktra prowadzia
bardzo aktywne ycie seksualne. Nie byo dla niej nic niezwykego
w pjciu do ka z mczyzn ju na pierwszej randce. Nigdy nie miaa
poczucia winy i czsto sama inicjowaa zblienie. W czasie terapii ta
moda kobieta zdaa sobie spraw, e bardziej cenia sobie sw popularno to, e mczyni jej pragnli ni sam akt seksualny. Zrozumiaa, e uprawiaa seks po to, by poczu si wartociow, wan i potrzebn.
65
Sabotowanie wasnej przyjemnoci

Osoby o niskiej samoocenie czsto pomniejszaj wasn przyjemno.
Jeli jedno lub oboje z partnerw ma ze mniemanie o sobie, zazwyczaj
odnajdujemy w ich yciu seksualnym jeden z poniszych schematw.
1. Para stawia sobie wiele wymaga, ktre musi speni, zanim moe
pozwoli sobie na przyjemno. Czsto wynika to z poczucia winy (do tych
przypadkw odnosi si take nastpny rozdzia naszej ksiki). Zazwyczaj
takie pary przywizuj niewielk wag do seksu, znajdujcego si na licie
ich priorytetw za dziemi, strzyeniem trawnika, pracami domowymi,
prac zawodow, telewizj.
Istniej miliony wymwek na to, by nie pozwoli sobie na uciechy, ale
adna z nich nie jest wystarczajco dobra. Jeli naprawd lubisz seks,
a wci szukasz rnych zaj, by nie mie na niego czasu, zadaj sobie
pytanie: Czy zasuguj na przyjemnoci, czy te nie?". Twoja samoocena podyktuje ci odpowied.
2. Partnerzy mog podwaa przyjemno ju po akcie. S osoby,
ktre po zblieniu analizuj swoje przeycia i szukaj przysowiowej
dziury w caym. No tak, orgazm by niezy, ale trwa za krtko". Gra
wstpna bya wietna, ale ja chyba potrzebuj wicej bodcw wzroko
wych". Byo naprawd fajnie, ale zbyt dugo si powstrzymywaem". Ci,
ktrzy wypowiadaj takie zdania, najpewniej czerpi wiele radoci z se
ksu, ale za pomoc krytycznych uwag rujnuj pozytywny obraz swoich
przey.
ycie seksualne Petera i Alice przebiega wedug drugiego schematu.
Ich zblienia s najczciej bardzo satysfakcjonujce. Rwnie czsto
Peter po akcie dokonuje jego szczegowej analizy, zastanawiajc si nad
kadym ruchem. Pocztkowo Alice uwaa to za bardzo byskotliwe. Ma
nadziej, e dziki tym rozwaaniom nastpnym razem seks bdzie jeszcze lepszy. Nastpny raz" nigdy jednak nie nastpuje. Ocena Petera jest
zawsze krytyczna w mioci fizycznej poszukuje perfekcji. Wreszcie
zaczyna wierzy, e ma jaki problem o charakterze seksualnym, gdy
jego kontakty fizyczne nigdy nie s doskonae. Alice jest bardzo przykro
zarwno ze wzgldu na Petera, jak i na sam siebie. Sdzi, e ich rozczarowania mog by jej win. I wanie wtedy zaczyna nalega, by podjli
terapi.
Do udanego aktu seksualnego dochodzi wwczas, gdy pozostawia on

po sobie uczucie szczcia i satysfakcji. Natomiast poszukiwanie perfekcyjnego wspycia podkopuje przyjemno i zazwyczaj wskazuje na
problem dotyczcy samooceny i poczucia winy.
3. Para moe take przeciwdziaa przeywaniu przyjemnoci nie
planujc zblie, kochajc si w porze, o ktrej zazwyczaj dzwoni matka,
kiedy dzieci wracaj ze szkoy, albo wtedy, gdy powinni spieszy na
umwione spotkanie czy do pracy. Zadziwiajce, e gdy zadasz takim
ludziom pytanie, dlaczego nie zaplanuj zblienia w jakim bardziej odpowiednim czasie, odpowiedz: Co? Po to, by zagubi spontaniczno?
Chcemy, eby to byo naturalne". Ale nie ma nic naturalnego w tym, e
przerywa im telefon, nie ma te nic nienaturalnego w zamkniciu przed
dziemi drzwi sypialni.
Denie do dogadzania partnerowi

Chyba najbardziej rozpowszechnionym symptomem niskiej samooceny
dajcym si dostrzec w ku jest cige zadowalanie partnera kosztem
wasnej przyjemnoci. Dogadzanie ukochanej osobie niewtpliwie moe
by rdem dodatkowej radoci, ale przyjemno twojego partnera musi
by poszukiwana w uzupenieniu a nie zamiast twojej.
Jeli denie do dogadzania" wyklucza wasne zadowolenie, prawdziwa przyjemno seksualna jest ograniczona do minimum. Wiksza
cz satysfakcji dowiadczonej przez osob dbajc przede wszystkim
o przyjemno partnera pochodzi ze wiadomoci dobrze wykonanej
pracy, a nie z uwolnienia seksualnego napicia. Ich spenienie jest uzalenione od stopnia zadowolenia partnera. Innymi sowy, seks dla takich
osb to rodek do budowania poczucia wasnej wartoci, do zdobycia
podziwu, poczucia si wanym, kompetentnym i potrzebnym.
SAMOOCENA A POCZUCIE WINY
Samoocena i poczucie winy s cile ze sob zwizane: jednostki z nisk
samoocen s podatne na przeywanie powanego poczucia winy. To
samo zachowanie seksualne moe by motywowane przez jedno z tych
odczu. Jedna osoba moe i do ka z kim o zej reputacji dlatego, e
nie czuje si warta bardziej odpowiedniego partnera. Kto inny moe
postpowa tak samo z powodu poczucia winy (Robi co zego,
67
dlatego musz by ukarany ryzykiem choroby, itp."). Podobnie

partnerzy mog sabotowa sw przyjemno dlatego, e gnbi ich
poczucie, i robi co zego, lub z powodu przekonania, i nie zasuguj
na rado.
Czy mona okreli, ktry z tych motyww jest istotniejszy? Przemylmy przypadek jednostki kierowanej poczuciem winy.
Ona lub on mwi: Jestem zy, poniewa robi co zego, wystpnego,
niewaciwego". Zazwyczaj we wczesnym dziecistwie osoba taka otrzymaa negatywny przekaz na temat seksu, podczas gdy przekaz o jej
kompetencjach, dostosowaniu i wartoci by neutralny bd pozytywny.
Terapia polega na odtworzeniu i zmianie przyswojonych przez jednostk
sdw na temat seksu i nastawienia do niego.
Sytuacja jest odmienna, kiedy motywem zachowa seksualnych jest
niska samoocena. Tutaj jednostka zdaje si mwi: Nie zasuguj na
rado i zadowolenie". We wczesnym dziecistwie otrzymaa negatywne
przekazy o swym dostosowaniu, kompetencjach i wartoci, podczas gdy
seks przedstawiony by w neutralnym bd pozytywnym wietle. Terapia
powinna opiera si tu na analizie wasnego obrazu osoby i tworzeniu
pozytywnej samooceny.
Oczywicie, s osoby, ktre otrzymay negatywne przekazy dotyczce
obu tych dziedzin. Przypadki, w ktrych niska samoocena i poczucie
winy oddziauj na siebie, s bardziej skomplikowane i bd omwione
w nastpnym rozdziale. Wydobycie na wiato dzienne i przeanalizowanie tych zinternalizowanych przekazw, przeszych i teraniejszych, moe pomc jednostkom i parom zrozumie schemat rzdzcy ich yciem
seksualnym. Dokadniejsze omwienie tych zoonych motyww zawarlimy w Dodatku I (s. 206).
Osoby, ktre w dziecistwie nie nauczyy si czu wartociowymi
i dobrymi, jako ludzie doroli stale musz zarabia" na pozytywn samoocen. Ju w pierwszych latach ycia si orientuj, e mog to osign zadowalajc innych, i przenosz ten schemat w ycie dorose. Sypialnia jest po prostu kolejnym miejscem, w ktrym mog zapewni sobie
lepsze samopoczucie i potwierdza wyobraenie o sobie samym. Jedynie
niezalene od seksu utwierdzenie pozytywnego obrazu wasnej osoby
moe pooy kres temu procesowi.
Osoby, ktre nauczono, e seks jest grzeszny i zy, powinny przejrze

sugestie zawarte w rozdziale o poczuciu winy. Te za, ktre s przekonane o swojej niskiej wartoci, musz si dowiedzie, co lubi, czego naprawd chc i potrzebuj. Ale najwaniejsz spraw jest to, by uwierzyy, e
zasuguj na przyjemno i satysfakcj. Nauczenie si tego po latach
spenienia oczekiwa innych moe by trudne. Pomc mog niektre
z nastpujcych sposobw:
Poz nawani e swyc h upodoba i potr z e b
Zamieniajcie si rolami; niech jedno z partnerw bdzie cakiem bierne,

podczas gdy drugie jest aktywne. Niezalenie od tego, jak dua bdzie
pokusa dziaania, pasywny partner ma tylko przyjmowa to, co robi
druga osoba i werbalnie lub za pomoc pomrukw, umiechw itp. da
wa wyraz temu, na ile jest to przyjemne. Naucz si czerpa rado
z tego, e kto si stara ciebie zadowoli. Skoncentruj si na przyjemno
ci, jak odczuwasz. Jeli troska o partnera przeszkadza ci si cieszy
sytuacj, przypomnij sobie: Teraz jest moja kolej. On/ona bdzie nastpny(a)".
Omwcie z partnerem, na ile atwa czy trudna bya dla was kada z rl.
Wyranie podkrelcie to, co si podobao kademu z was. To przygotuje
pole do przyszych podobnych zamian.
Kolejno penijcie rol krla czy krlowej nocy. Jednej nocy krlowa musi
zdecydowa, co kto robi, nastpnej rzdzi krl. To pomoe wam
nauczy si stanowczoci i brania odpowiedzialnoci za to, co lubicie
i czego chcecie.
Przedyskutujcie sugestie zawarte na kocu rozdziau o zadouczynieniu.
Budowanie poczucia wasnej wartoci
Przemyl swoje prawo do tego, by ci zadowalano i dawano ci przyje

mno. Za kadym razem, gdy pojawi si wtpliwoci, przypomnij
sobie wszystko, co robisz dla swego partnera. Nie bd zbyt skromny:
policz nawet drobne rzeczy kada z nich jest wana.
Spisz wszystkie twoje dobre cechy (nie tylko zwizane z sypialni).
Ciesz si kad i szczodrze si za ni wychwalaj. Przypominaj sobie
czsto, e jeste istot unikaln i nie ma nikogo takiego jak ty.
69
Wypisz, w jaki sposb kada z twoich zalet czyni twe ycie przyjemniej
szym i w jaki sposb przynosi dodatkow rado tym, ktrych kochasz.
Powtarzaj sobie, e jeste osob wyjtkow i e tylko ty moesz mie taki
wpyw na innych.
Popro swego partnera, by zrobi list twoich pozytywnych cech i opisa,
w jaki sposb czyni one jego ycie atwiejszym, przyjemniejszym i bar
dziej satysfakcjonujcym.
Czytaj te listy tak czsto, jak moesz. Pozwl, by poszczeglne punkty
zapady ci w pami. Ciesz si kadym z nich.
Naucz si akceptowa to, kim jeste. Przesta oczekiwa doskonaoci.
SEKS A POCZUCIE WINY
Rozdzia IX
Poczucie winy jest tym drczcym, nieprzyjemnym uczuciem, jakiego

dowiadczasz zrobiwszy co, czego robi nie powiniene. Moemy czu
si winni z jakiej okrelonej przyczyny bd z powodu wszystkiego, co
robimy. Seks nie jest tu wyjtkiem. Nic nie potrafi zrujnowa satysfakcji,
jak moe nie ze sob mio fizyczna tak szybko i tak gruntownie jak
poczucie winy. Ale w czym tkwi rdo poczucia winy zwizanego z seksem?
Nasze uczucia w stosunku do seksu s ksztatowane przez uwarunkowania kulturowe oraz wpyw rodzicw. Od samego pocztku otrzymujemy sprzeczne przekazy dotyczce mioci fizycznej: Nie ma nic wstydliwego w naszych ciaach, ale nie patrz i nie dotykaj". Seks jest cudowny, ale nie wolno zaczyna przed lubem. A po lubie jest twoim witym
obowizkiem". Te ambiwalencje sprawiaj, e kady czowiek niejednokrotnie czuje si winny uprawiajc seks. I dlatego jest wane, by zrozumie, jak poczucie winy wpywa na zachowania seksualne.
Rozwaymy tu dwa rodzaje poczucia winy: z powodu nieuprawiania
seksu i z powodu jego uprawiania. Ofiarami drugiego mog by zarwno
osoby yjce samotnie, jak i pary maeskie. Pierwszy rodzaj poczucia
winy dotyczy maestw i par na stae ze sob zwizanych. Oba zjawiska
wystpuj nadzwyczaj czsto. Oba te skutecznie redukuj erotyczn
przyjemno. Rozpoczniemy od poczucia winy spowodowanego nieuprawianiem seksu.
71
POCZUCIE WINY Z POWODU BRAKU KONTAKTW

SEKSUALNYCH
Nikt nie powinien czu si winny z powodu braku kontaktw seksualnych, jednak wielu ludzi dowiadcza tego rodzaju uczu. Skadaj si na
to dwie przyczyny. Po pierwsze, nauczono nas, e naszym maeskim
obowizkiem jest uprawia seks z naszymi partnerami. Jeli tego nie
robimy, oskaramy si o zaniedbywanie maeskich powinnoci. Po
drugie, wielu z nas czuje odpowiedzialno za seksualn satysfakcj naszych towarzyszy ycia. Jeli nie kochamy si tak czsto, jak ona czy on
tego chce, uwaamy, e nie sprawdzamy si w roli kochanka. Jeeli za
nasze potrzeby s wiksze ni potrzeby partnera, uwaamy si za nienasyconych, jakbymy prosili o zbyt wiele. W kadym z tych przypadkw
pojawia si poczucie winy.
Prawie kady od czasu do czasu dowiadcza takich uczu. Sporadyczne borykanie si z nimi, cho moe by denerwujce, tylko chwilowo
zmniejsza przyjemno, jak moe dawa seks. Wspycie nie jest tak
zadowalajce jak zazwyczaj, jeli sieje motywuje poczuciem obowizku.
Szczera rozmowa z partnerem moe rozwiza ten problem.
Jednak jeli rozbieno midzy pragnieniami partnerw jest dua,
poczucie winy moe mie powany wpyw na pomylno zwizku.
Mniej aktywny partner czuje si niedostosowany i reaguje zazwyczaj
w jeden z poniszych sposobw. Moe zadrcza si tym, e nie sprawdza si w ku i unika seksu na tyle, na ile jest to tylko moliwe. Kiedy
wreszcie dochodzi do zblienia, pojawia si napicie. Unikajca seksu
osoba koncentruje si na zadowalaniu partnera i potwierdzeniu swych
moliwoci. Czy jestem do dobry, by zaspokoi mojego partnera?" lub
Mam nadziej, e dobrze mi poszo, wic przez jaki czas bdzie usatysfakcjonowany". W takich warunkach przyjemno seksualna jest ograniczona do minimum. Zainteresowanie mioci fizyczn maleje, zwiksza si za poczucie niesprawdzania si w roli kochanka.
Bardziej aktywny partner zacznie si czu nie zaspokojony i moe
szuka satysfakcji gdzie indziej lub domaga si jej w domu. Po jakim
czasie bdzie mia poczucie winy z powodu zdrady lub swoich nadmiernych wymaga.
Druga moliwo to wzmoenie aktywnoci seksualnej, majce na

celu partnera o wikszych potrzebach erotycznych. Pasywna osoba
w zwizku zgadza si na seks mimo braku nastroju i zainteresowania.
I znw, mio fizyczna staje si zadaniem do wykonania, a nie przyjemnoci. Nikt nie moe wci si godzi na zblienia tylko po to, by
zadowoli drug osob. Szybko pojawi si zazdro i al. Naturalne dla
czowieka jest to, e bdzie zazdroci partnerowi, ktry zawsze bardziej
si cieszy seksem. Wreszcie mniej aktywny partner poczuje si wykorzystywany i rozczarowany tym, e przez cay czas spenia jedynie oczekiwania drugiej osoby.
Jak poradzi sobie z poczuciem winy wywoanym unikaniem seksu
Sporadyczne problemy z poczuciem winy czy niesprawdzaniem si
najlepiej jest rozwizywa natychmiast, kiedy si pojawiaj. Przedyskutuj sytuacj ze swoim partnerem. Pene zrozumienia wyjanienie sytuacji
moe sprawi cuda; na przykad: Nie pragn ci szaleczo, ale bardzo
chciabym sprawi ci przyjemno". W atmosferze wzajemnego zrozumienia atwiej pomoemy partnerowi w odnalezieniu satysfakcji.
Wiele par twierdzi, e to, co si zaczo jako seks tylko dla zaspokojenia partnera", zamienio si w ekscytujce, satysfakcjonujce dowiadczenie. Wydaje si, e zdarza si to wtedy, gdy partnerzy zachcaj si
nawzajem. Bardziej namitny partner musi zrobi wicej ni zazwyczaj,
by rozbudzi drug osob. Ona za powinna okaza, e docenia te wysiki. W takiej atmosferze jest atwiej wznieci iskr wzajemnego podania. Pomocne jest te traktowanie podniecenia partnera jako potwierdzenia dla swej seksualnoci.
Przy powaniejszych rozbienociach w seksualnych potrzebach partnerw pomocne mog by nastpujce sugestie:
Pamitajcie, e za sw seksualn satysfakcj kady odpowiada sam.

Wsplnym problemem staje si ona tylko dlatego, e zadowolenie i przy
jemno jednego partnera wpywa na satysfakcj drugiego.
Razem poszukajcie moliwoci uczynienia seksu bardziej zadowalaj
cym dla obojga z was. Gdy mio fizyczna zacznie przynosi mniej
aktywnemu partnerowi wicej radoci, wzronie jego zainteresowanie
i entuzjazm. Kady, dla kogo seks jest przyjemny i satysfakcjonujcy,
czuje si dostosowany erotycznie i pragnie czstszych zblie. Z naszej
73
natury bowiem wypywa, e jeli co sprawia nam przyjemno i czujemy si w tym kompetentni, chcemy to robi jak najczciej.
Mniej namitny partner moe po prostu nie wiedzie, co jest dla niego
przyjemne. Eksperymentujcie!
Niezaspokajanie aktywniejszego z kochankw moe wynika wycznie
z tego, e druga osoba okazuje mniejszy entuzjazm. Bywa to gwn
przyczyn rozbienoci. Jest wane, by omwi te odczucia otwarcie
i uczciwie.
POCZUCIE WINY Z POWODU UPRAWIANIA SEKSU
Poczucie winy wynike z utrzymywania kontaktw seksualnych zwyklimy przypisywa ludziom yjcym w pojedynk. Jest ono jednak nader
czste wrd par maeskich. W naszej kulturze wikszo modych
ludzi otrzymuje przekaz, e seks przed lubem jest czym zym, niemoralnym, grzesznym. Sdzimy, e kiedy ludzie si pobieraj, automatycznie zaczynaj si cieszy woln od poczucia winy mioci fizyczn. Ale
tak nie jest.
Opinie powtarzane nam czsto w przeszoci uznajemy za wasne. To,
co wczeniej narzucane nam byo przez innych, internalizujemy i zamieniamy w restrykcje dotyczce przyjemnoci seksualnej. I kiedy para rozpoczyna wspycie, automatycznie pojawia si poczucie winy. Zazwyczaj
nie jest ono powane. Niemniej jednak istnieje, skutecznie pomniejszajc
przyjemno seksualn.
Problem ronie, kiedy poczucie winy jest znaczce i kierowana nim
jednostka ma silne potrzeby zalenociowe. Taka osoba nie uprawia
seksu tak czsto, jak by chciaa, a jeli ju idzie z kim do ka, nie
czerpie z tego zadowolenia. Zazwyczaj terapeuci okrelaj takie jednostki jako zahamowane poprzez normy moralne" i stosuj nastpujc
form terapii. Nakazuje si parze cakowite powstrzymanie si od wszelkich kontaktw fizycznych. Potem terapeuta stopniowo zwiksza zakres
ich praw: najpierw mog si trzyma za rce, potem caowa, nastpnie
pozwoli sobie na coraz bardziej zaawansowane pieszczoty, by wreszcie
doj do stosunku. Takie podejcie do problemu opiera si na zaoeniu,
e partnerzy powinni si przyzwyczaja do seksu metod maych krokw,
bo wtedy ich sumienia sienie zbuntuj przeciwko autorytetowi terapeuty".
Ta metoda si sprawdza w wielu przypadkach. Jednak jestemy zdania,

e takie postpowanie moe jedynie pogbi nieprzystosowanie yciowe
partnerw. Motywy rzdzce tu zachowaniami seksualnymi maj bowiem podoe nieseksualne. Te pary zdobywaj poczucie wasnej wartoci przez unikanie seksu. Chc przez to zachowa pozytywny obraz siebie
lub zadowoli innych. Myl: Jeli nie uprawiam seksu, mama, tata lub
Bg bd uwaali, e jestem dobrym czowiekiem" lub Jeli nie folguj
sobie tak czsto jak inni, jestem bardziej zdyscyplinowany".
Gwnym problemem jest tutaj zaleno, wynikajca z niskiej samooceny. Jednostki, o ktrych tu mowa, przyjmuj i akceptuj wszystko, co
im si mwi. Nie analizuj, nie poddaj w wtpliwo i nie s w stanie
wyrobi sobie wasnych sdw. Od innych oczekuj podejmowania za
nich decyzji, ksztatowania ich skali wartoci i kierowania ich aktywnoci. Opisana wyej metoda terapeutyczna utrwala ten schemat. Zamiast
tego terapia powinna pomc tym ludziom przeanalizowa nie tylko ich
nastawienie do seksu, ale take lecy u rde ich kopotw fakt, i nie
czuj si wartociowi i e s zaleni od innych.
Podsumowujc stwierdzi mona, e osoby zahamowane przez normy moralne" powstrzymuj si od kontaktw fizycznych, by zdoby
dobre mniemanie o sobie bd aprobat innych. Lkaj si, e uprawiajc
seks strac ow aprobat i w konsekwencji poczucie wasnej wartoci.
To wanie ten lk stoi na drodze do osignicia seksualnej satysfakcji.
Terapia konwencjonalna jest skuteczna, poniewa para moe si nauczy
cho do pewnego stopnia cieszy si mioci fizyczn. Jednak dopiero
terapia nieseksualna przyniosaby w tych przypadkach znaczce zmiany
w relacji midzy partnerami i ich oglnym przystosowaniu do ycia.
Poniszy przypadek moe by dobr ilustracj tego twierdzenia.
Pan O. mia 53 lata, kiedy przyjto go do szpitala. Cierpia na depresj,
ktrej historia sigaa okresu dojrzewania. Seks nie by dla niego wany,
poniewa nigdy nie sprawia mu przyjemnoci. Wedug sw jego ony
nie kochali si od ponad dwudziestu lat. Pani O. nie podzielaa nastawienia ma do tej kwestii i skonia go do szeregu wizyt u lekarzy i przeprowadzenia wielu testw. W jednej z klinik maeskich powiedziano im:
On ju tak dawno nie uprawia seksu, e biorc pod uwag jego wiek,
raczej nie da si nic zrobi". Od tego momentu pan O. zacz miewa
75
ataki paczu i cierpia na zaburzenia wzroku. Jego zdesperowana ona

zdecydowaa si posa go do szpitala.
Kiedy depresja pana O. zmalaa, zaczlimy z nim pracowa. Doszlimy do wniosku, e nasz klient by zawsze zaleny od aprobaty rodzicw
i od ich zgody na wszystko, co robi, nie wyczajc seksu. Zamiast
konwencjonalnego podejcia do sprawy, zdecydowalimy si wskrzesi
nieyjcego ojca pana O. Nasz klient musia si kci z ojcem o wszystko i wreszcie dotar do tematu mioci fizycznej. W pewnej chwili pan
O. wykrzykn: Mam ju po dziurki w nosie suchania ci i robienia
tego, co mi kaesz. Tylko dlatego, e nienawidzie kobiet i seksu i Bg
jeden wie, czego jeszcze... Ty naprawd nienawidzie wszystkich
i wszystkiego... Mam zamiar si kocha, kiedy tylko bd mia na to
ochot".
To by punkt zwrotny w terapii pana O. i w jego yciu. Od tej chwili
zacz jedzi do domu na weekendy. Kilka tygodni pniej pani O.
relacjonowaa: To nie ten sam czowiek. Przychodzi do domu z kwiatami. Umiecha si i, och... nie mamy ju wicej tego problemu".
Jeszcze przez sze miesicy kontynuowalimy spotkania z pastwem
O. Cae ich ycie ulegao zmianie. Pan O. rzuci dawn prac i rozpocz
now karier zarabiajc dwa razy wicej ni przedtem. Z apatycznego,
zalenego, starego czowieka zmieni si w pen ycia, samodzieln
istot ludzk, ktra odkrya sw seksualno w wieku pidziesiciu
trzech lat.
Nie dawalimy mu innych instrukcji dotyczcych seksu jak ta, by robi
to, co wypywa z jego uczu. Za reszt by odpowiedzialny sam. Musia
przeama zalenociowe schematy swego postpowania i zacz podejmowa wasne decyzje w kadej dziedzinie, nie wyczajc mioci fizycznej. Terapeuci stosujcy tradycyjne techniki mogliby pomc mu si
upora z jego problemem seksualnym, cho nawet to jest wtpliwe. Wanie w klinice seksuologicznej usysza: To nie wyglda obiecujco".
Pan O. by bardzo powanym przypadkiem. Jego terapia stanowia
jednak przykad tego, e nawet w beznadziejnych" sprawach mona
wiele pomc. Wskazywaa take na warto odszukania prawdziwych
rde problemu seksualnego". Chocia poczucie winy nie jest w wikszoci przypadkw tak wielkie, niemniej jednak istnieje i pobieramy to
w postaci przyjemnoci seksualnej.
Przymus powtarzania
Powane poczucie winy moe powodowa przymus uprawiania seksu.
Nazywamy to przymusem powtarzania" za Theodore Reich, ktra uya
tego terminu po raz pierwszy. Istot zjawiska jest powtarzanie aktu, ktry
wywoa gbokie poczucie winy po to, by poczucie owo stumi.
A oto jak to dziaa. Idziesz z kim do ka. Dowiadczasz przyjemnoci. Potem pojawia si poczucie winy. Powtarzasz ten sam akt, by ponownie dozna przyjemnych uczu i unikn borykania si z poczuciem winy.
Za kadym razem, gdy poczucie to pojawia si znowu, decydujesz si na
seks, by je stumi. Chcesz unikn uwiadomienia sobie, e robisz co,
co nie jest zgodne z twoim wychowaniem, koncentrujesz si wic na
przyjemnoci. To tak jakby chcia przekona sam siebie, e co, co jest
tak przyjemne, nie moe by ze.
Przymus powtarzania charakteryzuje si pewnymi waciwociami. Po
pierwsze, pragnienie a co za tym idzie i domaganie si seksu
wzrasta. Jednostka potrzebuje czstszych i trwajcych duej zblie fizycznych. Po drugie, mimo zwikszonej czstotliwoci i czasu trwania
stosunkw, satysfakcja seksualna jest ograniczona do minimum. Po trzecie, uwikana w ten problem osoba nie jest wiadoma, e motywem
uprawiania seksu jest poczucie winy. Moe wprawdzie odnosi niejasne
wraenie, e czego w jej doznaniach brakuje, ale oglnie uwaa, e seks
jest fantastyczny i nie moe si doczeka nastpnego razu. I rzeczywicie
osoby takie zawsze si koncentruj na owym nastpnym razie, co
pozwala im unika poczucia winy. Tak dugo jednak, jak nie stawi czoa
i nie pozbd si tego niepodanego uczucia, bdzie ono dominowa nad
seksem.
Ofiarami przymusu powtarzania" s najczciej osoby, ktre:
nie potrafi przewidzie bardziej odlegych konsekwencji swego post

powania;
akceptuj doktryny innych nie tworzc wasnych moralnych i ducho
wych standardw;
zinternalizoway surowe zasady moralne narzucone im przez rodzicw.
Poczucie winy, ktre powstao na skutek niewypeniania tych wyjtkowo
wysokich standardw, powoduje w przymus.
77
Ten rodzaj poczucia winy wywoanego uprawianiem seksu jest do

skomplikowany. Poradzi sobie z nim mona jedynie zastpujc wczesne
zakazy i dyktaty rodzicw bardziej rozsdnymi, realistycznymi wartociami. Podajemy tu kilka sposobw.
Pomyl o seksie: jakie negatywne przekazy syszae na jego temat od

rodzicw? Przeanalizuj je i zadecyduj, czy s realistyczne. Potem (a)
przeprowad dyskusj z tymi gosami z przeszoci, kademu argumen
towi przeciwko mioci fizycznej przeciwstawiajc argument za"; (b)
powtarzaj to, dopki nie poczujesz, e zwyciye negatywne nastawie
nia, ktre prboway wtargn do twojej sypialni.
Na lewej poowie kartki papieru zapisz wszystkie negatywne myli, jakie
masz o seksie. Na prawej poowie kad negatywn myl zastp kilkoma
pozytywnymi. Zakocz dopiero wtedy, gdy nie moesz ju znale nic
negatywnego.
Pobawcie si w adwokata diaba". Niech bardziej zahamowany erotycz
nie partner wypowie jakie negatywne przekonanie o seksie. Drugi part
ner powinien si przeciwstawi temu przekonaniu i wykaza jego irracjonalno. Potem zamiecie si rolami. Bdcie przekonujcy nawr
cie swych partnerw!
Pofantazjuj na temat seksu. Pomyl o rzeczach, ktre zawsze chciae
robi, ale czujesz si zbyt niemiay, by je proponowa. Przypominaj
sobie, e ty i twj partner macie pene prawo, by czerpa z nich przyje
mno. Bdcie zdecydowani! Jeli pojawi si negatywna myl od
rzucie j wiedzc, e seks jest dobry i zdrowy.
Pomyl o wszystkich zakazach dotyczcych mioci fizycznej. Teraz
doprowad je do absurdu powiedz: Seks jest obrzydliwy"; Tylko
zwierzaki to robi"; Powiniene si wstydzi nawet myle o seksie";
Rka powinna ci uschn za kar, e si tam dotykasz"; Zasugujesz na
kar potpienia". W trakcie takiego wyliczania objawi ci si z pewnoci
caa mieszno twojego negatywnego nastawienia do seksu.
Poczucie winy moe oczywicie (na rnych poziomach) wkracza do
naszego ycia seksualnego. W rzeczywistoci bardzo niewielu ludzi

w naszym spoeczestwie osiga doroso nie dowiadczajc jakiego
poczucia winy. Uwolnienie si od tych, niczym nie uzasadnionych, uczu
wymaga od nas nie lada wysiku. Musimy przyjrze si przekazom, ktre
otrzymalimy we wczesnych latach ycia i tym, ktre teraz otrzymujemy

od spoeczestwa w chwili obecnej. Powinnimy obiektywnie je oceni
i zdecydowa, ktre s waciwe, po czym pozby si tych, ktre odbieraj nam seksualn przyjemno. Tylko wwczas bdziemy mogli bez
poczucia winy cieszy si seksem.
Rozdzia X
SEKS JAKO WYADOWANIE ZOCI
Seks suy zazwyczaj dawaniu i doznawaniu zadowolenia. Jednak moe

by take wykorzystywany w celu poniania, upokarzania i karania.
W tym rozdziale omwimy, w jaki sposb rne agresywne impulsy
znajduj ujecie w zachowaniach erotycznych.
EKSPRESJA ZOCI JAKO TAKIEJ
Zo nie zawsze moemy wyrazi wtedy, kiedy si pojawia. Nieczsto

moemy te wyadowa j na osobie, ktra jest za nasze rozdranienie
odpowiedzialna, na przykad rodzicw, szefa lub bliskiego przyjaciela,
ktrego nie chcemy obrazi. Jednak zo nie mija, ale stumiona
szuka ujcia, czsto ujawniajc si w najmniej odpowiednim momencie
i dotykajc osoby, ktre nic nie zawiniy. Na przykad, szef robi ci bur;
wracasz do domu i krzyczysz na on, ktra strofuje dziecko, ktre kopie
psa, ktry drze gazet. Jest to tak popularne zjawisko, e wikszo z nas
nauczya sieje tolerowa.
Niektrzy ludzie unikaj okazywania zoci w jakiejkolwiek formie,
poniewa nauczono ich, e to uczucie naley kontrolowa. Tumiona
zo narasta i staje si trudna do opanowania. Tacy ludzie nie miewaj
atakw zoci, s za to skonni do irytacji i czsto szorstko odnosz si do
innych. Nie potrafi zapanowa nad sw niedelikatnoci, gdy zduszona
zo szuka dla siebie ujcia. A nie trzeba dowodzi, jak idealnie nadaj
si do tego niektre formy aktywnoci seksualnej (ksanie, ciskanie

i tym podobne patrz tabela I na s. 159).
Osoby, ktre w ku szukaj ujcia dla nagromadzonej zoci, najczciej uwaane s za brutalnych, dzikich, niezwykle namitnych kochankw. Zazwyczaj kopuluj jak oszalali i daj dugotrwaych, ywioowych stosunkw. Narzekania na ich brak umiaru spotykaj si zwykle
z reakcjami obronnymi: Jeste zbyt delikatny", Nie mogam si opanowa. Ponioso mnie. A ciebie nie?"
Jak moesz stwierdzi, czy zblienia s dla twego partnera okazj

do ekspresji jego rozdranienia? Jeli po akcie czujesz, e bye
wykorzystywany
i
traktowany
brutalnie,
istnieje
due
prawdopodobiestwo, i twj kochanek da si ponie zoci, a nie
mioci czy impulsom seksualnym.
Co moe zrobi przepeniony zoci kochanek? Poniej proponujemy
kilka dziaa, ktre mog by pomocne:
Nie jestem pewna, czy wanie kochae si ze mn, czy przejechae po mnie walcem!
Nierzadko ich partnerzy-ofiary godz si z tymi zarzutami i ucz si

tolerowa brutalno odbierajc tym samym znaczn cz przyjemnoci
pyncej z uprawiania seksu. Trudno bowiem czerpa zadowolenie ze
zblienia, w trakcie ktrego jest si wykorzystywanym. Poza tym, przyzwalajc na brak powcigliwoci partnera, osoby takie utrwalaj schemat wykorzystywania seksu jako wentyla bezpieczestwa dla tumionej
zoci.
81
Napisz sowa: .Jestem wkurzony, poniewa..." Uzupenij zdanie tym, co

przychodzi ci do gowy. Powtarzaj to zawsze, gdy pojawia si nieukierunkowane uczucie zoci. Kiedy zdanie jest ju napisane, moesz zrobi
dwie rzeczy:a) rozwin je, opisujc uczucie, ktrego dowiadczasz, tak
szczegowo, jak jest to tylko moliwe; b) uderzajc w poduszk, wy
krzycze swoj zo. Im goniej i gwatowniej, tym lepiej. Sprbuj
wrzeszcze: ,Jestem wkurzony, poniewa... i nie zamierzam wicej si
na to godzi!"
Usid w pustym pokoju. Wyobraaj sobie, e naprzeciwko ciebie stoi
ciarwka pena twojej zoci. Niech kada rzecz, ktra wywouje to
uczucie, uzyska sw wasn osobowo. Wyobraaj sobie po kolei kad
z nich. Przedstawcie si sobie. Przeprowadcie rozmow o tym, co, kiedy
i dlaczego dzieje si w twoich uczuciach. Zaprzyjanijcie si, lecz niech
twoja zo wie, e od tej pory to ty jeste szefem rozpoznasz j,
zaakceptujesz i wyrazisz w konstruktywny, nieseksualny sposb.
Zasignij porady terapeuty. Prawdopodobnie rzadko dowiadczasz rado
ci istnienia i tracisz wiele przyjemnoci pyncej z tego, e yjesz.
ZO SKIEROWANA NA PARTNERA
Nie ulega wtpliwoci, e rwnie partner potrafi nas rozdrani i wywoa nasz wcieko. Faktem o ogromnym znaczeniu jest to, co dzieje si
z tymi uczuciami. Jeli pozostaj one nie wyraone i tl si w ukryciu,
mog powanie ogranicza przyjemno seksualn.
Istniej cztery podstawowe sposoby przenikania emocji tego typu do
sypialni.
Powstrzymywanie si od seksu
Zo moe by powodem powstrzymywania si od seksu. Jest to zrozumiae: trudno pragn sprawiania przyjemnoci komu, na kogo jeste
83
wcieky. W takich przypadkach najlepiej wsplnie przedyskutowa

problem, analizujc negatywne uczucia. Potem moecie zdecydowa, czy
macie ochot na seks czy nie, a zo nie bdzie stawa na przeszkodzie
waszej erotycznej satysfakcji.
Niestety zdarza si, e dana osoba nie jest wiadoma zwizku pomidzy odczuwan przez siebie zoci a unikaniem kontaktw intymnych.
Tumiona zo moe objawia si paraliujcymi blami gowy, blem
w dole plecw lub nastrojem nie majcym nic wsplnego z romantyczn
atmosfer. Najbardziej skonni do przeywania takich stanw s ludzie,
ktrzy nie uzewntrzniaj zoci. Czsto s oni zadowoleni, e ich psychosomatyczne dolegliwoci usprawiedliwiaj powcigliwo seksualn. Ich postawa moe by wyraona sowami: Mj bl gowy jest dobr
wymwk".
Jednak stosujc t taktyk, dziaaj przeciwko sobie cierpic podwjnie, raz, gdy czuj si zranione, drugi raz, gdy odbieraj sobie rado
z przeywania seksu. Powtarzajce si unikanie seksu jest zatem symptomem powaniejszego problemu.
Czasami zo skania partnera do pobudzenia drugiego i potem wycofania si. Phil i Zeta szukaj porady wanie z tego powodu. Zeta zawsze
inicjuje zblienie wtedy, kiedy dopenienie go jest niemoliwe. Rano, gdy
oboje musz spieszy do pracy, zachowuje si uwodzicielsko. W te wieczory, kiedy Phil musi dokoczy jak prac biurow, wkada najseksowniejsz bielizn. A gdy oboje maj czas dla siebie, zwija si w ku
z ksik. Ani ona sama, ani Phil nie potrafi wyjani tego zachowania.
Zblienia, jeli ju do nich dochodzi, uwaaj za satysfakcjonujce.
Okazao si, e Zeta ma ogromny al do Phila, gdy oczekuje on od
niej zarwno pracy zawodowej, jak i prowadzenia domu. Czuje, e nie
ma prawa do zoci, gdy m spdza w pracy wicej czasu ni ona, ale
to poczucie tylko wzmaga jej irytacj. Gdy Zeta wyjania Philowi, o co
chodzi, wsplnie zdecydowali si na zatrudnienie pomocy domowej. To
rozwizanie sprawdzio si i wspycie intymne tej pary wrcio do
normy.
Ignorowanie odczu partnera
Impotencja i ozibo
Ignorowanie odczu i upodoba drugiej osoby take moe wiadczy

o skrywanej zoci. Czsto objawia si ono daniem niekonwencjonalnego seksu lub pozycji, ktre budz odraz czy niech partnera-ofiary. Jeli pragniesz czego, co druga osoba uwaa za odpychajce, podana jest dyskusja i stopniowe przeamywanie uprzedze. Czym innym jest
proba, czym innym danie, a o rnicy stanowi tu troska o odczucia
partnera.
Rwnie popularnymi formami lekcewaenia drugiej osoby, u podoa
ktrych ley zo, s: penetracja przed lubricatio, domaganie si penetracji, zanim u partnera nastpi pena erekcja, popiech w trakcie aktu, przerywanie aktu zanim partner osignie orgazm, uciekanie si do brutalnoci,
wykonywanie ruchw kopulacyjnych na sucho" oraz wygaszanie negatywnych uwag na temat moliwoci seksualnych partnera.
Wszystkim nam zdarza si zbyt wczesna penetracja, popieszne odbywanie aktu i szorstkie zachowywanie si w ku. Nie jest to powd do
zmartwienia. Symptomem nagromadzonej zoci jest natomiast permanentny brak uwagi dla odczu partnera.
Utrata zainteresowania
Wielu terapeutw uwaa, e powodem tych dobrze znanych niedomaga

seksualnych jest zo i rozalenie. My take jestemy zdania, e jeli te
uczucia nie s uzewntrznione, zazwyczaj staj si rdem impotencji
i oziboci. Trudno cieszy si mioci fizyczn, gdy odczuwa si zo,
a jeszcze trudniej pomaga wwczas partnerowi w odnalezieniu przyjemnoci. Stajc si impotentem lub czowiekiem ozibym seksualnie,
dajemy upust zoci poprzez pozbawienie drugiej osoby przyjemnoci
i satysfakcji, a jednoczenie unikamy odpowiedzialnoci za nasze negatywne uczucia.
Pocztkowo impotencja i ozibo spotykaj si ze wsparciem i zrozumieniem ze strony zdrowego" partnera. Ironia sytuacji tkwi w jej
trwaych efektach. Zdrowy" partner z czasem traci cierpliwo i odczuwa zo na swego ozibego czy niewydolnego towarzysza ycia. Ich
konflikt koncentruje si teraz na tym, kto czego nie robi w ku i po
czyjej stronie ley wina. Pierwotna, nie zwizana z seksem zo zostaje
usunita w cie. Jeszcze raz problemy nieseksualne znajduj ujcie w sypialni.

Czasami rdo alu czy zoci wydaje si trywialne, absurdalne,

wiadczy o niedojrzaoci jak w przypadku Joan. Przed lubem jej ycie
seksualne byo zadowalajce, lecz wkrtce po wyjciu za m stracia
zdolno do osigania orgazmu. Oboje z mem twierdzili, e mio
fizyczna daje im zadowolenie i adne z nich nie znajdowao w historii
swego ycia seksualnego nic, co mogoby by przyczyn ich problemu.
Jednak, kiedy Joan mwia o swoim mu, mona byo wyczu jej rozalenie, ktre z pozoru nie byo zwizane z niczym konkretnym.
W kocu Joan odkrya rdo swych uczu. Zanim wysza za m,
znajdowaa si w centrum uwagi swego rodowiska i spotykaa si z kilkoma atrakcyjnymi mczyznami. Maestwo pooyo kres bogatemu
yciu towarzyskiemu. Win za utrat uwagi otoczenia i poczucia, e jest
wana, Joan obarczya ma. Kiedy poradzia sobie z tym problemem,
ycie seksualne tej pary unormowao si.
*
Najbardziej naraone na przenikanie zoci do sypialni s osoby, ktre

nie potrafi uzewntrzni tego uczucia we waciwym momencie; ktre
zawsze ulegaj innym; ktre obawiaj si prosi o to, czego pragn; ktre
wierz, e dobry czowiek nigdy si nie zoci. Tymczasem wszyscy
ludzie si zoszcz. Wane jest, by sobie z tym radzi. Nikt nie moe
cieszy si seksem, jeli u drzwi sypialni czai si zo.
Najlepszym sposobem na wyeliminowanie wpywu tego uczucia na
twoje kontakty intymne jest rozwizanie problemu od razu, gdy tylko si
pojawia. A jeli nie mona tego zrobi natychmiast, naley spraw przedyskutowa i zaatwi tak szybko, jak to tylko moliwe. Zo i rozalenie nie znikaj tak po prostu. Tumione powrc jak bumerang powodujc
nowe kopoty.
Jeli podejrzewasz, e zo jest utajonym uczestnikiem twojego poycia erotycznego moesz si uciec do nastpujcych rodkw zaradczych:
Zrb list wszystkich wad twojego partnera. Pomyl o kadej z nich i o
tym, na ile ci irytuje. Wyobraaj sobie, co chciaby w zwizku z tym
powiedzie lub zrobi. Wygadziwszy swoje wypowiedzi, zwr si do
85
swego partnera i przedyskutujcie problem. Podkrel swoje uczucia i razem poszukajcie rozwiza.
Zrbcie sobie sesj alw"; niech kade z partnerw ma dwie minuty na
powiedzenie tego, co si jej nie podoba i niech druga osoba mu nie
przerywa. adnych wyzwisk! Trzymajcie si faktw! Potem podejmijcie
t z kwestii, ktr oboje uwaacie za istotn i dyskutujcie a do znalezie
nia rozwizania.
Przeprowadcie walk na poduszki. Dajcie upust wszystkim zym uczu
ciom! Werbalizujcie swe ale! Na przykad: To za twoje cholerne cyga
ro, ktre wypalio dziur w dywanie!"; To za przypalenie obiadu!"
Zamknij si w pokoju, ale nie w sypialni nie chcesz przecie przyzwy
czaja si do wyadowania zoci wanie tam. Tak gono, jak potrafisz,
krzycz o wszystkim, co ci denerwuje w waszym maestwie. Najlepiej
zrobi to, gdy nikogo nie ma w pobliu.
Wyprbuj sugestie zawarte w nastpnym rozdziale.
Innymi czsto spotykanymi sposobami na uwalnianie tumionej zoci

s romanse odwetowe i powstrzymywanie si od ulubionych zachowa
seksualnych partnera. Takie praktyki czsto mszcz si, powodujc powstanie wielu nowych problemw, jak to zobaczymy w nastpnym rozdziale.
SEKS DLA ZEMSTY
Rozdzia XI
87
nujce. Wykorzystywanie seksu w celu dokonania zemsty rzadko daje

zadowolenie i w wikszoci przypadkw rodzi kolejne problemy. Jednak
mio fizyczna wielu ludziom suy do wyrwnania rachunkw z partnerem. Rozwaymy dwa podstawowe rodzaje takiej zemsty zemst
aktywn i pasywn.
ZEMSTA AKTYWNA
SEKS DLA ZEMSTY
Pani G. bya w panice: robia zakupy w domu towarowym, kiedy odczua

przemone pragnienie pjcia do ka ze sprzedawc, zupenie obcym czowiekiem. Jedynym ratunkiem byo wyjcie ze sklepu w poowie
zakupw. Podobne przypadki zdarzay si pani G. ju wczeniej i bardzo
si tym niepokoia, poniewa wszystko to zaczo si zaledwie po roku
maestwa.
Gdy pani G. rozpocza terapi, bya kompletnie rozczarowana wspyciem z mem. Po lubie czowiek ten cakowicie si zmieni. Sta si
nieczuy i zoliwy, czsto dokucza jej kpinami i okrutnymi artami. Na
nic zday si skargi rodzinie i przyjacioom. Modej kobiecie odpowiadano zwykle, e nikt nie jest doskonay.
Bya zagubiona, bezradna i bardzo rozalona. Kada prba podjcia
rozmowy z mem spotykaa si z jeszcze wiksz zoliwoci z jego
strony. Pani G. nie wyobraaa sobie zerwania trwajcego od tak niedawna maestwa. Przeladowaa j myl, e problem powsta z jej winy i e
zasuguje na takie traktowanie. Jej ostatnie pragnienia seksualne zdaway
si potwierdza to przekonanie.
W trakcie terapii pani G. uwiadomia sobie, e jej pragnienia" wywoane s zoci na ma i chci zranienia go. Nie umiaa si z nim
porozumie ani zbliy emocjonalnie, a poniewa by on zazdrosny, wiedziaa, e idc do ka z kim innym zadaaby mu potny cios.
Poddajc si swym impulsom, pani G. uyaby seksu, aby wzi odwet
na mu. Zapewne nie byoby to dowiadczenie przyjemne i satysfakcjo-
Zemsta aktywna polega na bezporednich dziaaniach, majcych na celu

odpacenie za doznane krzywdy. Jednym ze sposobw zaspokojenia potrzeby wyrwnania rachunkw z partnerem s romanse odwetowe. Rzadko przynosz one seksualn satysfakcj.
Osoby szukajce zemsty s zwykle niecierpliwe i przepenione zoci. W takiej sytuacji wybr nowego partnera moe pozostawia wiele
do yczenia. Nie jest niczym niezwykym, e w tak pospiesznych przygodach miosnych mona zosta wykorzystanym, co powiksza jeszcze
poczucie krzywdy. A jeli nawet stosunki z kochankiem ukadaj si dobrze, z czasem pojawia si poczucie winy, a wraz z nim obnia si samoocena. W kocu osoby, ktre szukaj zemsty, zaczynaj czu zo na
siebie i na swych partnerw. Nie maj wic nikogo, u kogo mogyby
szuka zrozumienia i wsparcia.
Romanse odwetowe odradzamy z kilku powodw. Przede wszystkim,
osoba, ktra pierwsza miaa przygod miosn, nigdy nie zaakceptuje
romansu mciciela", argumentujc: To, e si wygupiem, nie znaczy,
e tak mona robi". Poza tym zawsze atwiej poradzi sobie z pojedyncz zdrad, ni z wzajemnym zadawaniem sobie ran i wikszo osb
auje takich romansw, czujc si z ich powodu czowiekiem bezwartociowym i niedojrzaym.
To zdarzyo si Millie i Lawrence'owi. Lawrence spdzi noc z kobiet, ktr pozna w czasie podry subowej. Nie jest to zachowanie
typowe dla tego mczyzny, ktry ceni wierno i wyznaje tradycyjne
wartoci i pogldy. Trapiony ogromnym poczuciem winy, przyznaje si
onie do swej nielojalnoci, baga o przebaczenie i przysiga, e to ju
nigdy si nie powtrzy. Millie jest zdruzgotana.
Ich wspycie seksualne nagle si koczy. Millie nie jest w stanie
kocha si z kim, komu nie moe ufa. W gbi duszy relacjonuje
pniej pogardzaam Lawrence'em i nienawidziam go. Nie potrafi-
am zrozumie, jak mg to zrobi. Czsto rozmawialimy o tym, jak

wane s dla naszego maestwa tradycyjne wartoci. I nie mylcie, e
nie miaam okazji. Czsto odczuwaam pokus, ale rezygnowaam ze
wzgldu na mio do Lawrence'a".
Millie nie potrafi upora si ze swoj zoci i poczuciem krzywdy
i przy najbliszej nadarzajcej si okazji nawizuje romans. M nie
moe zrozumie jej filozofii, ktr daje si zamkn w przysowiu: Jak
Kuba Bogu, tak Bg Kubie". Uwaa, e si zrehabilitowa: Po tym jak
si poniyem, bagaem o wybaczenie, oczyciem sumienie i zoyem
uroczyst przysig wiernoci, ona mci si zdrad! I to z kim! Z najwikszym plotkarzem w okolicy. Wie ju o tym cae miasto!"
Ta para wika si potem w ca seri romansw odwetowych. Jak mwi
Millie, w pewnym momencie chodzilimy do ka ze wszystkimi, tylko
nie ze sob nawzajem. Kiedy nasze sprzeczki zaczy prowadzi do
rkoczynw, postanowilimy si rozsta. Przyjaciel poradzi nam, bymy
sprbowali terapii, zanim zupenie si poddamy".
W tym przypadku romanse odwetowe byy duo bardziej bolesne
ni krzywda, ktra je zapocztkowaa. Millie i Lawrence stracili nie
tylko zaufanie do siebie, ale take poczucie wasnej wartoci. Lawrence uj to nastpujco: Nie mog uwierzy, e dwoje cywilizowanych
ludzi, najprawdopodobniej darzcych si uczuciem, moe zachowywa si gorzej ni dzikie zwierzta. Straciem ju nadziej, e ktre
z nas moe przerwa ten koszmar". Romanse odwetowe prawie nigdy
nie przynosz zamierzonych skutkw. Komplikuj tylko spraw tworzc nowe problemy.
Zraniony partner moe take szuka zemsty podczas zblienia; czstokro adna z osb nie zdaje sobie przy tym sprawy, e motywem
jest odwet. Tak dzieje si w przypadku Freda i Frances. Zgodnie z tym,
co mwi Frances, Fred odbiera jej przyjemno seksualn. Albo zbyt
mocno gryzie jej piersi, albo wycofuje si ju po penetracji i da
stosunku oralnego. Oba te zachowania gasz podniecenie kobiety.
Fred dostaje swoje, a ja czuj si sfrustrowana" narzeka. M
doskonale zdaje sobie spraw, e Frances nie lubi takiego zachowania,
ale twierdzi, e gdy go ponosi, zapomina o tym. To powtarza si
prawie przez sze miesicy, a w kocu Frances odmawia kontynuowania wspycia.
SEKS DLA ZEMSTY
Gdy zaczynaj analizowa problem, Fred przyznaje, e jest przewraliwiony na punkcie wielkoci swego czonka. Frances uwaa, e jej m
sprawdza si jako kochanek, ale ostatnio nadaa jego penisowi pieszczotliwe imi: Malutki Tim". Fred twierdzi, e mu to nie przeszkadza, jednak
arty Frances na ten temat wypowiadane wobec innych s dla niego nie
do zniesienia. ona ujawnia bowiem to imi na jednym ze spotka
towarzyskich. Gdy wszyscy artuj, e czas ju i do domu do ka,
Frances mwi co o zaopiekowaniu si malutkim Timem". Cae towarzystwo jest ubawione, nie wyczajc Freda, ktry, jak si wydaje, lekko
przyjmuje w art. Krtko po tym zdarzeniu pojawiaj si opisane problemy z poyciem seksualnym.
Fred jest gboko dotknity tym, e Frances wypowiedziaa tak uwag
w towarzystwie. Uwiadamia te sobie, e nie lubi nazwy Malutki
Tim". Swoim zachowaniem chce zemci si na onie. Niweczy jej
przyjemno w rewanu za to, e urazia jego msk dum, ale w ten
sposb pozbawia zadowolenia take samego siebie. Gdy Frances przestaje uywa pieszczotliwego imienia, ich problem zostaje rozwizany.
ZEMSTA PASYWNA
Zemsta pasywna, ktra polega na odmawianiu czego partnerowi w odwecie za jego nielojalno czy bdy, jest zjawiskiem zaskakujco powszechnym. Ta taktyka jest stosunkowo agodna, jeden z partnerw po
prostu powstrzymuje si od preferowanych przez drugiego zachowa
seksualnych. Tak jakby mwi: Zranie moje uczucia, wic nie pozwol,
by by dzisiaj zadowolony" albo: Nie mam nastroju, by to robi, po tym
jak na mnie krzyczae i krytykowae moj kuchni". Jeli karzcy partner otwarcie powie, o co chodzi, para ma do wyboru: rozwiza problem
lub przej nad nim do porzdku dziennego. Jeli sprawa nie jest omwiona, winny" moe nawet nie wiedzie o tym, e jest karany.
Tak wanie dzieje si pomidzy Robem i Liz. Rob ma pewne oczekiwania, o ktrych jednak nigdy nie mwi onie: chce, aby dom by zadbany, aby zawsze czeka na niego ciepy posiek; Liz ma wita go radonie
w drzwiach i na komend okazywa czuo i zrozumienie. Jeli nieodpowiednio wypenia ktry ze swych obowizkw, zostaje pozbawiona
tego, co najbardziej lubi w ku. Jednak wci nie wyciga z tych nauk
adnych wnioskw. Rob jest zdumiony i zaczyna wtpi w inteligencj

swojej ony.
Pewnego dnia, bdc wyjtkowo krytycznie usposobiony, Rob krzyczy: Nie zaley ci na poprawie naszego poycia? Nawet mapa ju by si
nauczya!" Liz jest bardzo zaskoczona i da wyjanienia. Rob opisuje
swj system nagrd i kar to, jak powstrzymuje si od robienia tego, co
ona lubi, jeli zdarzy si jej jakie niedocignicie w pracach domowych. Liz nie moe wprost w to uwierzy: A wic o to chodzi! A ja
przez cay ten czas mylaam, e jeste kiepskim kochankiem!".
Ten przypadek doskonale ilustruje ironi zemsty to ona si mci! Ci,
ktrzy szukaj odwetu, tak naprawd karz samych siebie.
Najbardziej skonni do uywania seksu do zemsty s ludzie, ktrzy nie

umiej radzi sobie ze zranionymi uczuciami i otwarcie wyraa zoci.
Kiedy czuj si dotknici, raczej tumi rozdranienie i dsaj si ni
odsaniaj i omawiaj swe uczucia. Ci, ktrzy wybieraj odwet, ca win
za sw zo i poczucie krzywdy obarczaj partnerw, a to nie pozwala
parze dotrze do adnego z jej ukrytych problemw.
Osoby, ktre maj kopoty z wyraaniem zoci i poczucia krzywdy,
mog uciec si do nastpujcych strategii:
Nastpnym razem, kiedy partner ci zrani, a ty nie potrafisz tego okaza

i przedyskutowa problemu, sprbuj wyobrazi sobie, e jeste zoci,
ktr wanie przekne. Pomyl, w jaki sposb moesz si wydosta
i odpaci partnerowi. Bd zdecydowany, nie powstrzymuj si. I nie
bd zakopotany gwatownoci twoich pragnie kademu zdarza si
co takiego przeywa. Kiedy wyobrazisz sobie, do czego twj gniew
moe doprowadzi, bdzie on atwiejszy do omwienia z partnerem.
Zrb list tych cech i zwyczajw partnera, ktre ci denerwuj. Kiedy
ktra z nich bdzie szczeglnie widoczna, zauwa, jakie uczucia w tobie
wywouje i jak uczucia te oddziauj na wasz zwizek. Przedyskutuj to
z partnerem.
Napisz:,Jestem zy, poniewa..." Zakocz to zdanie bez zastanowienia,
tak szybko, jak tylko potrafisz. Powtarzaj je, dopki nie bdziesz mg
SEKS DLA ZEMSTY
wymyle kolejnej przyczyny twej irytacji. Jeli nadal nic nie bdzie
przychodzio ci do gowy, zmyl co. Prawda i tak wyjdzie na jaw.
Przeczytaj sugestie zawarte na kocu rozdziau o zoci.
91
ZAZDRO A SEKS
Rozdzia XII
ZAZDRO A SEKS
93
rw czuje, e drugie zawsze czerpie wicej przyjemnoci z aktu seksualnego, powstaje problem.
Pragniemy mie rwny udzia we wszelkich dobrach; charakterystyczne dla natury ludzkiej jest to, e odczuwamy zazdro wtedy, gdy kto
wydaje si stale otrzymywa wicej ni my. Zazdrosny partner zaczyna
czu si wykorzystywany, poniewa druga osoba zbiera cay plon jego
cikiej pracy".
Zazdro o zadowolenie seksualne partnera bierze si z faszywego
pogldu, e istnieje limit przyjemnoci i e do podziau jest tylko pewna
ilo zadowolenia. Myli takie, jak: Jeli mj partner dostaje wicej ni
poow radoci, to zabiera mi cz mojej" s nie tylko bdne; s dla
zazdrosnej osoby przeszkod w osigniciu peni przyjemnoci, ktr
moe da seks.
Zazdro jest potnym uczuciem, ktre moe prowadzi do okruciestwa, a nawet morderstwa lub samobjstwa. Czy jest zatem co dziwnego
w tym, e moe take pozbawia nas przyjemnoci seksualnej?
Na ycie erotyczne kadego z nas mog mie wpyw dwa rodzaje
zazdroci. W przypadku pierwszej z nich zazdroci interpartnerskiej,
jedno z partnerw jest zazdrosne o uwag, jak drugie obdarza i otrzymuje ze rde istniejcych poza zwizkiem. (Popularnym przykadem jest
m zazdrosny o zainteresowanie, jakim darz jego on przyjaciele i ssiedzi). To wanie wikszo ludzi rozumie pod pojciem zazdroci. Na
og jestemy mniej wiadomi zazdroci intrapartnerskiej, nazwanej tak
dlatego, e jej rdo i obiekt ley wewntrz zwizku. Gwne rda
takiej zazdroci, to zadowolenie z mioci fizycznej i poprzednie dowiadczenia erotyczne partnera. Oba mog wywoa negatywne uczucia
oddziaujce na satysfakcj seksualn.
ZAZDRO WEWNTRZPARTNERSKA
Zazdro o zadowolenie z seksu

Wikszo par, ktre cierpi na ten rodzaj zazdroci, nie s nawet wiadome jej istnienia. Bo czy seksualna satysfakcja jednego z partnerw moe
stwarza problemy? Czy nie odczuwamy zadowolenia, widzc, e bliska
nam osoba dobrze si bawi? Tak, na og jestemy szczliwi, kiedy
ludzie, na ktrych nam zaley, s zadowoleni. Jeli jednak jedno zpartne-
Oczywicie, e lubi si z Tob kocha. Czasami jest tak fantastycznie, e robi wszystko, eby si o tym nie dowiedziaa.
Powica ona zbyt wiele czasu i wysiku na walk o swj rwny udzia,
tak jakby zamiast cieszy si witem martwia si o sprawiedliwy"
podzia tortu. W efekcie traci tym wicej przyjemnoci.
Ten typ zazdroci pojawia si najczciej w trzech sytuacjach:

1. Jedno z partnerw jest bardziej skonne do uzewntrzniania swych
odczu. W czasie aktu wydaje si, e to on osiga ekstaz. Pomruki, jki
i inne oznaki rozkoszy wprost wylewaj si z niego. Milczcy partner
pocztkowo moe cieszy si z tego, jako potwierdzenia wasnych moliwoci seksualnych, ale w kocu zaczyna odczuwa zazdro i rozalenie.
W rzeczywistoci rnica w poziomie przyjemnoci partnerw rzadko
jest znaczca; jednemu z nich po prostu atwiej przychodzi okazywanie
tego, co przeywa. Problem narasta wycznie dlatego, e zazdrosny
partner nie mwi o swych podejrzeniach co do rnicy dozna i nie
prowokuje dyskusji na ten temat. Czasem te niedomogi w porozumiewaniu si prowadz do zabawnych sytuacji.
James podj terapi, nic o tym nie mwic swojej onie. Uwaa, e
boryka si z powanym problemem seksualnym. Czsto uprawia seks
(co najmniej trzy razy w tygodniu), ale nie cieszy si nim tak, jak
powinien". Rozmowa z nim przebiegaa w nastpujcy sposb:
Terapeuta: A jak bardzo powiniene si tym cieszy?
James: Nie wiem. Bardziej ni do tej pory. Moja ona uwielbia si kocha.
Chciabym cieszy si tym tak, jak ona. Terapeuta: A czy ona
bardzo si tym cieszy? James: Tak naprawd to nie wiem. Ale chyba tak.
Terapeuta: Dlaczego tak mylisz? James: No c, to oczywiste!
Wiesz, jak to jest, gdy kto naprawd lubi
seks.
Terapeuta: Nie, nie wiem. Powiedz mi!
James: No c... hm... No wiesz, wydaje rne odgosy i w ogle.
Terapeuta: Mw dalej.
Opis Jamesa wiadczy o tym, e jego ona jest komunikatywn, umiejc wyraa swe uczucia kobiet, ktra dobrze bawi si w ku. Zasugerowalimy, by na nastpn sesj James przyprowadzi on. Kiedy
przyszli, mczyzna dokona zdumiewajcego odkrycia.
ZAZDRO A SEKS
95
Terapeuta: James, czy moesz powiedzie Mable, co znacz dla ciebie te

odgosy?
James: Tak. Jeste w sidmym niebie! Rozpywasz si z rozkoszy!
Terapeuta: Czy moesz dokadniej opisa to, co ty czujesz?
James: No c, te chc si tak dobrze bawi. Mam wraenie, e ty masz
z tego wicej ni ja.
Terapeuta: Mable, wygldasz na zaskoczon.
Mable: Bo jestem zaskoczona. Te odgosy pomagaj mi dobrze si bawi,
oczywicie, ale... to nie tylko o to chodzi. To znaczy... pierwszy
raz, gdy byam gona, Jim rzuci si na mnie jak rozgorczkowany
tygrys. By zachwycony. A przynajmniej tak sdziam, widzc jego
reakcje. Do diaba! Ja naprawd pozwalaam sobie na te wszystkie
reakcje, bo mylaam, e to go bierze. Ojej, jestem taka zakopotana.
2. Jedno z partnerw jest zbyt niemiae. Zazdro seksualna rozwija

si take wtedy, gdy jedna z osb nie prosi o to, czego chce i potrzebuje,
by uczyni mio fizyczn bardziej interesujc i ekscytujc. Wiele
spord takich osb akceptuje wszystko, co im si przydarza w yciu.
Take od mioci fizycznej nie oczekuj zbyt wiele i oczekiwania te
zostaj spenione: Seks jest w porzdku, ale to nic nadzwyczajnego".
Analiza ich zachowa seksualnych pokazuje, e rzadko, jeli kiedykolwiek, prosz o specjalne traktowanie.
Najprawdopodobniej nie maj pojcia o tym, co mogoby uczyni seks
bardziej ekscytujcym. Id przez ycie, nie zastanawiajc si nad jakoci
swego wspycia intymnego czy te poziomem zaznawanej przyjemnoci. Zazwyczaj tym, co wywouje podejrzenie, e co trac, jest intensywna przyjemno, jak odczuwa partner. Z czasem pojawia si zazdro
i al. Niestety, niemiae osoby, o jakich tu mowa, zwykle powstrzymuj
si od mwienia o swych uczuciach, mog nawet nie dawa sobie prawa
do ich przeywania.
To zdarzyo si Mary Ann, bardzo biernej, ulegej kobiecie. Bya
pewna, e ma problemy z seksem, poniewa jej m, Jan, wydawa si
czerpa duo wicej radoci z poycia ni ona. Gdy pomoglimy Mary
Ann przeanalizowa jej ycie seksualne, jasne stao si, e po pierwsze
pozwolia by m przej cakowit kontrol nad ich wspyciem;
nigdy nie prosia i nie sugerowaa niczego, co wykraczaoby poza seks
po boemu"; po drugie wierzya, e kobiety maj by ulege i po

trzecie nauczono j, e mio fizyczna jest bardziej przyjemna dla
mczyzn ni dla kobiet.
Mary Ann zdawaa sobie spraw ze swej zazdroci wzgldem ma.
To sprawio, e czua si jak niedobre dziecko". W efekcie seks sta si
jeszcze mniej przyjemny i moda kobieta unikaa zblie, by nie dowiadcza uczucia zazdroci. Kiedy przyswoia sobie nowe pogldy, staa si
bardziej asertywna. Jako jej ycia seksualnego wzrosa o tysic procent" i Mary Ann nie czua si ju zazdrosna i niedobra.
3. Rne natenie popdu pciowego. Zazdro moe pojawi si
take wtedy, kiedy rnica w nateniu popdu seksualnego partnerw
jest znaczca. Mniej aktywny partner bdzie prawdopodobnie odczuwa
al i zazdro o wyrane zadowolenie z seksu u bardziej aktywnego partnera. Takie uwagi, jak: Mylisz tylko o jednym!", Czy nigdy nie mylae o tym, e co jest z tob nie w porzdku, skoro a tak lubisz seks?"
albo Masz za duo hormonw!" wskazuj na tlc si w sercu osoby,
ktra je wypowiada, zawi.
Istniej naturalne rnice w potrzebach seksualnych. Czasem wie
si ze sob dwoje ludzi, ktrzy znacznie si pod tym wzgldem rni.
Moe to mie podoe biologiczne (te przypadki nale do rzadkoci
i powinny by rozwizywane z pomoc medycyny) lub jest to rozbieno pozorna, wynika z istnienia motyww nieseksualnych.
Rozbienoci tego typu powinny by rozwaone z perspektywy obojga partnerw aktywnego i pasywnego gdy nieseksualne pobudki
mog wpywa na postpowanie zarwno jednego z nich, jak i obojga.
Na przykad aktywny partner moe kierowa si chci zadowolenia
drugiej osoby, zdobycia jej sympatii lub poczucia si wartociowym.
Zachowanie pasywnego partnera moe wynika natomiast z braku pewnoci siebie, z tumienia zoci lub z innych podobnych przyczyn.
Jest te trzeci aspekt sprawy: niektrzy ludzie z maymi potrzebami
seksualnymi" po prostu nie wiedz, czego chc i nigdy nie sprawdzili, co
ich podnieca. Kiedy odkryj, co lubi i mog robi dobrze, ich potrzeby
seksualne niebywale rosn. To zdarzyo si Tinie.
Tina sdzia, e jest osob ozib seksualnie. Po roku maestwa jej
potrzeby zmalay do zera". Mwia, e jej m duo czciej" pragnie
zblie ni ona. Tumaczya, e niezalenie od tego, czy spenia jego
ZAZDRO A SEKS
97
pragnienia, czy nie I tak nic si nie poprawia". Rozmowa, ktr

cytujemy poniej, pozwolia odkry prawdziwy problem nkajcy Tin.
Terapeuta: Czy seks jest dla ciebie przyjemny?
Tina: W zasadzie tak.
Terapeuta: Ale nie staje si coraz lepszy?
Tina: Nie... A powinien, prawda?
Terapeuta: A czy robia co, by by lepszy?
Tina (zdziwiona): Co masz na myli? Czy powinnam robi co szczeglnego? Czy seks nie powinien stawa si coraz lepszy, w miar jak
czowiek ma wicej dowiadcze?
Terapeuta: Czy uprawiasz sport? A moe grasz na jakim instrumencie?
Tina (coraz bardziej zdziwiona): Tak, ale jaki to ma zwizek z seksem?
Terapeuta: No c...
Tina (bez przekonania): Gram w tenisa i na pianinie.
Terapeuta: Robisz to dobrze?
Tina: Tak, chyba tak. Wielu ludzi prosi, bym bya ich partnerk, wic
chyba uwaaj mnie za dobr. A mj m lubi sucha, jak gram na
pianinie. Chce nawet kupi nam pianino. Wic... tak, myl e
jestem cakiem dobra. Wci nie rozumiem, jaki to ma zwizek
z moimi problemami.
Terapeuta: W jaki sposb dosza do takiej wprawy?
Tina: W czym? W tenisie?
Terapeuta: Tak, zacznijmy od tenisa.
Tina: Duo gram. Wziam kilka lekcji. Waciwie gram tak czsto, jak
tylko mam okazj.
Terapeuta: Dobrze. A co z gr na pianinie?
Tina: Przypuszczam, e tak samo. Jako dziewczyna duo wiczyam.
(Umiecha si). To zasuga mamy. Z wiekiem nauczyam si gra
lepiej i coraz bardziej mnie to bawio. Teraz granie jest dla mnie
rozrywk, ucz si rnych nowych utworw.
Terapeuta: A wic sporo pracy i wysiku woya w to, by sta si naprawd dobr i czerpa z tego zadowolenie?
Tina: Pewnie. Czy nie jest tak ze wszystkim, co si robi?
Terapeuta: Dokadnie. Czy z seksem powinno by inaczej?
ZAZDRO A SEKS
Tina (zdumiona): Seks? Pracowa nad seksem? Nie mwisz chyba powanie. Mylaam, e to ma si dzia naturalnie.
Tina przekonaa si, e mio fizyczna nie zyskuje na jakoci automatycznie. Nabranie biegoci w jakiejkolwiek dziedzinie wymaga praktyki,
a seks nie jest tu wyjtkiem, mimo e tak wanie zwyko si myle.
Postawa, ktra kryje si na og za niewielkimi potrzebami seksualnymi", da si uj sowami: Nawet jeli le plackiem, powinienem dobrze
si bawi". Jednak tylko eksperymentujc, wiczc i gromadzc dowiadczenia, dajemy sobie szans na odkrycie tysica drobnych przyjemnoci,
ktre razem skadaj si na w peni satysfakcjonujce przeycie seksualne.
Zazdro o poprzednich partnerw

Zazdro tego rodzaju jest najczciej spotykana w drugim maestwie
lub kiedy jedno z partnerw miao wczeniejsze dowiadczenia seksualne. Mniej dowiadczony partner staje si zazdrosny o poprzednika. Jego
niepewno wywouje przekonanie, e nie jest tak dobry w ku, jak
jego bardziej wiatowy" towarzysz. Podatniejsi na takie uczucia wydaj
si mczyni, by moe jako ofiary utrwalonego spoecznie pogldu, e
kobiety powinny by przed lubem czyste i cnotliwe.
Przemylenie takiej zazdroci moe prowadzi do bardzo cennych
wnioskw. Jedna z naszych klientek, Patricia, po solidnym badaniu
duszy" piknie to wyrazia:
Chyba czuam, e straciam bardzo wan cz jego rozwoju, wczesny etap
nauki, w ktrym zaczyna odkrywa siebie, swoj pe, swoj msko, swoje
ciao. auj, e nie mogam dzieli z nim tych dowiadcze, mie na nie
wpyw i cieszy si nimi. Czuj, e straciam wspaniae przeycia i tak...,
jestem zazdrosna o te, ktre miay tyle szczcia, by mie w tym swj udzia.
auj, e nie mogam tam by, ale wiem, e byo to co, co musiao si
wydarzy zanim si poznalimy, w przeciwnym razie my" nigdy by si nie
urzeczywistnio. Nasz zwizek po prostu nie byby tym, czym jest, a ja nie
zamieniabym go i nie oddaa za wszystkie skarby wiata".
99
Co mona zrobi z zazdroci intrapartnersk?
Przyjmij zaoenie, e nie zabraknie dla ciebie przyjemnoci i e kady

z partnerw moe dowiadcza jeszcze wikszego zadowolenia.
Zamiast zastanawia si nad tym, na ile twj partner cieszy si mioci
fizyczn, poszukaj sposobw na wzmocnienie twoich wasnych dozna.
Zadaj sobie pytanie, co moesz zrobi, by uczyni seks bardziej interesu
jcym i przyjemnym. Jeli nic nie przychodzi ci do gowy, popro partne
ra o pomoc w szukaniu pomysw.
Pamitaj, e dawanie przyjemnoci dziaa w dwch kierunkach: im wi
cej dajesz, tym wicej otrzymujesz, a im wicej otrzymujesz, tym wicej
moesz da.
Jeli czujesz, e czerpiesz zbyt mao przyjemnoci z seksu, popro o (lub,
jeli to konieczne, nalegaj na) uzyskanie penej sesji seksualnej powi
conej wycznie zaspokojeniu twoich kaprysw i fantazji; takiej, w kt
rej ty bdziesz decydowa, co partner ma zrobi dla ciebie. Dostarcz mu
pozytywnych informacji zwrotnych mwicych o tym, jak przyjemne
byo dla ciebie to dowiadczenie i jak umiejtnie spenia twoje yczenia.
ZAZDRO INTERPARTNERSKA
Wikszo ludzi lubi, gdy partner darzy ich uwag; natomiast czujemy si
zagroeni, kiedy musimy o t uwag zabiega. Naszymi przeciwnikami
w tej walce mog by inni ludzie, przedmioty (zdjcia, pisma), a take
kariera czy hobby. Zazdro jest naturaln reakcj na istnienie takich
rywali".
Powinnimy otwarcie wyraa i omawia z partnerem nasze uczucia.
Jeli ich nie uzewntrzniamy lub prbujemy im zaprzeczy (nawet wobec
samych siebie), mog mie gboki wpyw na nasze ycie seksualne.
Zazdro o uwag innych

Dowiadczajc zazdroci interpartnerskiej, moemy reagowa dwojako:
ze zoci powstrzymywa si od seksu lub szuka potwierdzenia swej
atrakcyjnoci poprzez domaganie si czstszych zblie. Michael wybra
drugi sposb. onaty z bardzo atrakcyjn, modsz od siebie kobiet, czu
si bardzo zagroony, gdy tylko inny mczyzna okaza jej zainteresowanie. Przy pierwszej nadarzajcej si po takim incydencie okazji, Michael
by bardzo czuy i uwodzi swoj on, po czym domaga si uznania dla

swych moliwoci. Pocztkowo nie czy tych popisw z zazdroci.
Uwaa swe zachowanie za godne pochway i cieszy si z kowych
osigni.
Pewnego dnia wpad we wcieko, gdy dowiedzia si, e Barbara,
jego ona, ma zwyczaj wychodzi na lunch z grup wsppracownikw
z biura, w ktrej byo kilku mczyzn. Powiedzia jej, by jada z innymi
ludmi albo w ogle zrezygnowaa z lunchu. Potem umiechn si i zasugerowa pjcie do ka.
Zapytany, dlaczego przyszed na terapi, odpar: W tym momencie,
ona wrczya mi paszcz i kazaa i do diaba... albo do psychoanalityka. Kocham j i nie mogem jej zostawi, wic przyszedem tutaj".
Na szczcie Barbara zdaa sobie spraw z powanego charakteru
zazdroci ma i nie poddaa si jego dyktatom. W ten sposb unikna
trwania w niezadowalajcym zwizku, a jednoczenie pomoga Michaelowi.
Zazdro o przedmioty
Zazdro moe objawia si take powstrzymywaniem si od seksu, tak
jak w przypadku Clare i Billa. Bili lubi czyta Playboya", a to bardzo
denerwuje jego on, ktra nie chce si z nim kocha, jeli wie, e
wczeniej przeglda swe ulubione pismo. Argumentuje: Nie ycz sobie, by na mnie wyadowywa swe dze. Niech koczy z tym, z kim
zacz".
Bili uwaa reakcj ony za zabawn, ale wkrtce przekonuje si, jak
powana to sprawa. Clare odmawia pjcia z nim do ka nawet, jeli
nie czyta nic poza wywiadem miesica. Bili nadal jednak igra z zazdroci ony i mwic jej, e zrezygnowa z czytania Playboya", robi to
ukradkiem. Para ta decyduje si na terapi, kiedy Clare, znalazszy ukryty
zbir numerw pisma, pali je wszystkie, wypalajc przy tym dziur
w dywanie.
Obie sprowokowane przez zazdro reakcje unikanie seksu przez
Clare i naleganie na zblienia przez Billa wynikay z niedojrzaoci.
Kade z nich zamiast rozwizywa istniejce problemy, wywoywao
nowe.
ZAZDRO A SEKS
101
Zazdro o karier lub hobby

Dawniej wycznie kobiety zwyky odczuwa zazdro tego typu.
Mczyni, ktrzy mogliby by zazdroni o ycie zawodowe on, po
prostu trzymali je w domu z dziemi. Dzi takie sytuacje nie s ju
czste i wielu mczyzn rwnie dowiadcza tego rodzaju zazdroci.
Osoba, ktra rywalizuje z karier partnera, czsto domaga si od niego
coraz wikszej uwagi. Seks uywany jest jako przynta z powodu jego
uniwersalnej, jak si uwaa, atrakcyjnoci i mocy. Jak stwierdzi jeden
/. naszych klientw: Co moe pomc, jeli nie seks?" Mio fizyczna
nie jest jednak efektywn przynt. Zaniedbywany partner z koniecznoci kreuje akt na co niezwykego, a druga osoba myli wycznie o swojej pracy czy hobby. aden z partnerw nie czuje si odprony, aden nie
koncentruje si na seksie i nie czerpie z niego przyjemnoci.
Niestety, takie sytuacje komplikuj take inne czynniki. Najczciej
ludzie w rednim wieku s cakowicie pochonici karier a wanie
wtedy, wikszo z nich dowiadcza spadku popdu pciowego. Co gorsze, wiek ten obciony jest te niepokojami zwizanymi z yciowymi
przewartociowaniami i zmianami w przystosowaniu. Kryzys wieku
redniego moe zatem naoy si na napicie spowodowane niesatysfakcjonujcym zwizkiem seksualnym. Trudno cieszy si seksem pod
presj rywalizacji z karier partnera, w obliczu sabncego pocigu seksualnego i kryzysu wieku redniego.
*
Takie problemy z zazdroci s trudne do rozwizania. Najlepszym

lekarstwem jest zapobieganie, a najlepiej zapobiega z wyprzedzeniem:
Rozwijaj rozlege zainteresowania, by w sprawach rozrywki nie by

zaleny od partnera. Ludzie zaleni s bardziej podatni na silne ataki
zazdroci.
Pielgnuj swoje wasne przyjanie i nie oczekuj od towarzysza ycia
cakowitego zaspokajania twojej potrzeby towarzystwa.
Razem z partnerem sprbujcie znale sposoby na urozmaicenie wasze
go ycia. Jakie wsplne zainteresowania moecie rozwija?
Razem planujcie, jak przetrwa cikie czasy. Kade z was powinno

opowiedzie partnerowi, w jaki sposb zamierza radzi sobie z karier,
zazdroci i tym podobnymi sprawami.
Nie przestawaj si uczy; rozwijaj swoje atuty. Pamitaj, e najatwiej
jest zdoby uwag partnera bdc interesujc osob. Prowad bogate
ycie i dziel si swymi dowiadczeniami. To jest to, co sprawia, e dwie
osoby nie trac zainteresowania sob nawzajem.
Rozdzia XIII
SEKS DLA ZABICIA NUDY
Ostatnim razem wygldaa na znudzon, wic postanowiem sprbowa czego nowego.
Pani P. przysza na terapi, poniewa czua si rozczarowana swym

maestwem. Jej m by prawdziwym skarbem atwy we wspyciu, troskliwy i pogodny. Problem polega na tym, e pani P. bya niewyobraalnie znudzona: m myla wycznie o seksie. Nie mia adnych zainteresowa ani ulubionych form spdzania czasu. Pani P. wyja-
niala: Och, seks jest wspaniay. M jest w tym naprawd dobry, ale
kochanie si to jedyne, co chce robi. Jeli pjdzie na spotkanie towarzyskie, to tylko wtedy, kiedy ja to zainicjuj. Jeli wybierze si do kina, to
jest mu wszystko jedno na jaki film. Gdy pytam, co by chcia robi,
odpowied jest zawsze taka sama: Kocha si. Seks jest przyjemny.
Lubi go, ale musi istnie co jeszcze!"
Pani P. miaa cakowit racj. Nikt nie powinien powica caego
swojego czasu i uwagi mioci fizycznej. Musimy obdarza zainteresowaniem take inne dziedziny ycia. Seks nie moe po prostu uzupeni
tego, czego brakuje w pozostaych sferach naszego istnienia.
Po pewnym czasie take pan P. zdecydowa si przedyskutowa swoje
maeskie problemy. Wyrazi zaskoczenie tym, e jako jego ycia
seksualnego ma co wsplnego z brakiem innych zainteresowa. Terapeuta zachci go do znalezienia nowych form spdzania czasu. Ku
zdumieniu pana P, kontakty intymne staway si coraz bardziej satysfakcjonujce. Nasz klient doskonale to uj: Teraz, kiedy s w moim yciu
inne wane sprawy, nie musz tak ciko pracowa nad seksem. Mog si
zrelaksowa i naprawd nim cieszy".
Praca to dokadnie to, co robi pan P. Aby unikn nudy, uczyni on
z seksu dzieo swego ycia. Wci sprawdza, czy wszystko byo jak
trzeba: muzyka, owietlenie, nastrj i tak dalej i tak dalej. Stara si, by
kade zblienie byo lepsze od poprzedniego. W trakcie terapii skonstatowa: Gdy seks jest wszystkim co posiadasz, musi by idealny".
Na szczcie, w przypadku innych par problem nie jest tak powany.
Po prostu uprawiaj seks wtedy, gdy nie maj lepszego pomysu na
spdzenie czasu. Nie d do zblienia w sposb aktywny i raczej jest to
wybr wynikajcy z braku innych zaj. Czy jest zatem co dziwnego
w tym, e mio fizyczna staje si nudna, skoro u jej podoa nie ley
zainteresowanie seksem? Jednostki, ktre w ten sposb wykorzystuj
kontakty intymne, nie maj adnych innych pasji, nie pozostaje im wic
nic innego, jak zajmowa si t dziedzin ycia.
Aaron i Jenifer uprawiali seks z rozsdn" czstotliwoci. Oboje
czuli, e byo to dobre", ale e czego im brakowao. Po blisko trzech
latach maestwa zaczli si zastanawia, czy to ju wszystko, co
mona osign". Dyskusja ujawnia, e para ta prowadzi raczej nudne
105
ycie. Oprcz ekstensywnego uprawiania sportu nie mieli adnych zainteresowa ani hobby.
Terapeuta: C... Co zatem zazwyczaj robicie? Opiszcie, jak wyglda
wasz dzie po pracy.
Aaron: Przychodzimy do domu, odpoczywamy, jemy (patrzy na Jenifer).
Czasem czytamy gazety, (wzrusza ramionami, patrzy na Jenifer
szukajc pomocy). Co jeszcze?
Jenifer: Ogldamy telewizj, jeli jest dobry program, ale to raczej rzadko.
Aaron: Co jaki czas gramy w siatkwk lub w baseball. Naleymy do
druyn zoonych z kolegw i koleanek z pracy.
Terapeuta: wietnie! Jak czsto gracie?
Aaron: Zawsze, kiedy zbierzemy wystarczajc liczb graczy i kiedy
pozwala na to pogoda. W sumie niezbyt czsto. auj, e nie gramy
czciej.
Jenifer: Tak, ja te. Lubi si rusza. Poza tym, mamy wtedy jakie zajcie.
Terapeuta: Co jeszcze lubicie robi? (adnej odpowiedzi, Aaron i Jenifer
patrz na siebie nawzajem, terapeuta patrzy to na jedno, to na
drugie). Wic? Jak, do diaba, moecie znale czas na seks, prowadzc tak intensywne ycie? (oboje si miej, potem odzywa si
Jenifer).
Jenifer: No c... Kiedy nie ma nic ciekawego w telewizji i nie gramy, i...
i gdy ju si nagadamy... no to idziemy do ka.
Terapeuta (z emfaz): Ho, ho! Brzmi to jak wstp do opowieci o naprawd upojnej nocy!
Aaron: Chyba sobie kpisz! Gdyby seks sta si cho troch nudniejszy,
zasnlibymy w poowie...
Jenifer: Tak! Wanie dlatego tu jestemy. Brakuje nam jakiej iskry. Seks
jest nudny, ju zanim zaczniemy.
Terapeuta: I dokadnie w tym tkwi problem. Jestecie znudzeni ju zanim
pjdziecie do ka.
Jenifer i Aaron: I co z tego?
Terapeuta: Jeli ogldasz telewizj, bo si nudzisz, to co si dzieje? Czy
jeli grasz w baseball, bo nie masz nic lepszego do roboty, to grasz
najlepiej jak umiesz? Czy si dobrze bawisz?
Aaron: Oczywicie, e nie! Ale seks to co innego. Zawsze powinien by

fajny.
Terapeuta: Suchaj! Kiedy ogldanie telewizji jest przyjemne? Wtedy,
kiedy jest program, ktry chcesz zobaczy. A kiedy cieszy ci gra
w baseball? Wtedy, kiedy chcesz gra. Kiedy cokolwiek, co robisz,
daje ci zadowolenie? Wtedy, kiedy chcesz to robi! Dlaczego z seksem miaoby by inaczej? Jeli idziesz z kim do ka, bo tego
chcesz, to bdzie fajnie. Jeli idziesz do ka, bo si nudzisz, seks
bdzie rwnie nudny. Wasz problem polega na tym, e uciekacie si
do seksu, by pozby si nudy, a nie dlatego, e to lubicie. Przychodzi
wam na myl, bo nie znajdujecie nic lepszego do roboty. Czego,
w takich okolicznociach, oczekujecie od seksu? Olimpijskich
osigni?
Jenifer: Co moemy z tym zrobi?
Poradzilimy tej parze, by zapomniaa o seksie, albo przynajmniej nie

uwaaa go za problem. Zamiast tego maonkowie mieli poszuka innych ciekawych zaj. Zgodzili si, e kade z nich bdzie rozwijao
pewn sfer indywidualnych zainteresowa i pewn sfer zainteresowa
wsplnych.
W tym czasie, co dwa lub trzy tygodnie, spotykali si z terapeut
i omawiali swe postpy i problemy zwizane z kultywowaniem nowych
zaj. Nie mino sze miesicy, gdy oboje zdali sobie spraw z olbrzymiej przemiany, jaka si w nich dokonaa. Wiedli teraz o wiele bardziej
interesujce ycie poza sypialni. Czciej uprawiali seks, ktry okaza
si by nieskoczenie bardziej przyjemny. Jenifer opisaa ich now sytuacj: Teraz idziemy do ka tylko wtedy, kiedy chcemy, a wierzcie mi,
e teraz naprawd tego chcemy!"
Ten przypadek ilustruje jedno z naszych kluczowych przekona dotyczcych seksu, a mianowicie, e zdrowe interesujce ycie erotyczne
rozwija si na bazie zdrowego zainteresowania yciem i sob nawzajem.
Im wicej zainteresowa maj partnerzy, tym wicej maj moliwoci
komunikowania si i oddziaywania na siebie nawzajem na wielu poziomach. Istniej warunki, by wznieci iskr namitnoci i cay czas podtrzymywa ogie.
Jest pewne stare powiedzenie: ,Jeli chcesz, by co byo zrobione,
popro o to bardzo zajt osob". Innymi sowy, ludzie aktywni maj
107
szerokie zainteresowania i w wielu rzeczach odnajduj

przyjemno; w ich planach zawsze znajdzie si miejsce na jeszcze
jeden projekt. To odnosi si take do mioci fizycznej. Ludzie, ktrzy
wiod bogate ycie, znajduj wystarczajc ilo czasu i moliwoci na
interesujce kontakty intymne. S zbyt zajci, by wykorzystywa seks w
celu zagodzenia czy uniknicia nudy. Przeciwnie mio fizyczna jest
rdem przyjemnoci i zadowolenia, ktrych osoby te aktywnie
poszukuj. Znajduj czas na seks i nie oczekuj od niego wypenienia
pustki w ich yciu.
adnych filmw. Nic ciekawego w tej

telewizji. Rwnie dobrze moglibymy si kocha.
LK PRZED NUD
Kady z nas chce by uwaany za dobrego, interesujcego partnera seksualnego. Wielu ludzi lka si, e pewnego dnia ich maonek znudzi si
nimi jako kochankami. Ta obawa moe wpywa na ich zachowania
seksualne. Niektrzy powstrzymuj si od seksu, poniewa myl, e co
za duo, to niezdrowo", e im wicej czego masz, tym mniej to doceniasz. Te jednostki czy pary rzadko uprawiaj seks, by si nim nie
znudzi. Tak jak powiedziaa jedna z osb: Mj ulubiony utwr muzy-

czny cay czas pozostaje moim ulubionym, gdy nie sucham go zbyt
czsto".
Wyznawcy takiego pogldu nie zdaj sobie sprawy, e powstrzymywanie si od seksu stwarza problemy. Ogranicza bowiem moliwoci odkrywania nowych aspektw zadowolenia seksualnego i poszerzenia horyzontw seksualnych.
Mio fizyczna nie jest towarem, ktry ulega zuyciu bd si niszczy,
a wrcz przeciwnie tkwi w niej nieskoczenie wiele moliwoci (patrz
rozdzia XXII). Jeeli partnerzy nie kochaj si regularnie, nie mog
doceni penego wachlarza reakcji seksualnych, tysicy niuansw odczu
i wrae, ktre skadaj si na bogactwo ludzkiej seksualnoci. Mwic
po prostu, szybko nudz si seksem, jeli nie uywajc swojej wyobrani,
sprowadzaj go do rutynowych, pobienych stosunkw. S nieciekawymi
kochankami i jest wielce prawdopodobne, e sytuacja ich poycia erotycznego jest odbiciem jakoci innych sfer ich ycia.
ROMANSE SPOWODOWANE NUD
Nie powinnimy tu pomin osb, ktre znudzone swymi obecnymi
zwizkami seksualnymi, poszukuj rozrywki gdzie indziej. Nie ulega
wtpliwoci, e romans moe wnie ekscytujc odmian do monotonnego ycia. Ale zacznijmy od pytania, dlaczego mona odczuwa znudzenie zwizkiem?
Za kadym statycznym wspyciem seksualnym kryj si problemy
nieseksualne, prowadzce do nudy, ktra z kolei staje si przyczyn romansu. Jeli zostan zaspokojone nieseksualne potrzeby pary, zainteresowanie romansem zanika.
Dynamika romansw spowodowanych przez nud moe by bardzo
skomplikowana, tak jak w przypadku Janice i Barta. Zdecydowali si na
terapi, prbujc ocali swe maestwo. Bart odkry, e jego ona ma
romans z Mike'em, koleg z pracy, ktrego uwaa za durnego wesoka". W trakcie terapii Janice przyznaa, e czua znudzenie seksem, bo
Bart by sztywny i zbyt powany w ku. Chciaa po prostu si rozerwa,
a Mik, ktry wci baznowa w sypialni i poza ni wydawa si
do tego idealn osob.
Z pocztku Janice obawiaa si omwi problem ze swym mem,
poniewa podejrzewaa, e to z ni co jest nie w porzdku. Poprzez
109
zaangaowanie si w romans miaa nadziej znale potwierdzenie, e

wci jest atrakcyjna seksualnie. W trakcie, gdy to mwia, zrozumiaa,
e lkaa si eksperymentowania w ku, bo nie wiedziaa, dokd to
doprowadzi". Tak naprawd obawiaa si odkrycia swej wasnej seksualnoci. Obie te obawy zoyy si na to, e jako partnera wybraa niemdrego i niedojrzaego mczyzn.
Bart mia wiele faszywych przekona dotyczcych mioci fizycznej.
Uwaa, e seks to powana sprawa", poniewa jest tym, co utrzymuje
dwoje ludzi razem... co odrnia mczyzn od chopcw". Doda te:
Mczyzna powinien by wraliwy na kad potrzeb kobiety". Nic
dziwnego, e nie mg si zrelaksowa i dobrze bawi w ku! Kiedy
problemy zostay omwione i rozwizane, Janice i Bart na nowo odkryli
siebie jako kochankw. adne z nich nie byo ju zainteresowane romansem.
Nie ma nic zego w tym, e uprawia si seks, gdy jest si znudzonym,
jeli odbywa si to sporadycznie. Niestety, takie postpowanie moe
atwo przemieni si w nawyk, ktry po jakim czasie uczyni kontakty
intymne mniej satysfakcjonujcymi i bdzie przeciwdziaa rozwojowi
innych zainteresowa i umiejtnoci. Prowad wic interesujce, bogate
ycie a seks stanie si jego rwnie wartociow czci.
Odpowiednie tutaj bd te sugestie ze strony 88.
SEKS SUCY DOMINACJI I KONTROLI
Rozdzia XIV
Idea dominowania nad innymi ludmi i Kontrolowania ich zachowa nie

jest niczym nowym. Szanta, zorganizowane szpiegostwo, intrygi midzynarodowe i wywiad s tego dobrym przykadem. W bliskim zwizku
wielu ludzi wykorzystuje seks dla kontroli w sposb o wiele bardziej
subtelny.
Zachowanie, majce na celu kierowanie aktywnoci partnera, polega
w tym przypadku na ogniskowaniu na sobie jego uwagi. Nie zawsze jest
ono wyranie zauwaalne. Celem jest zapobieganie zmianom w relacjach
dwch osb poprzez przeciwdziaanie osobistemu rozwojowi partnera
i wzrostowi jego niezalenoci. Kade usiowanie wyjcia poza status
quo pary jest krytykowane i tumione.
Nietrudno popa w puapk uywania seksu w celu utrzymania bdzcego partnera na jego miejscu, tak jak przekonali si o tym Paul i Ann.
Paul w pracy zajmowa niewysokie stanowisko. Przyjani si z niewieloma osobami i na og nie lubi przebywa w grupie ludzi. Zawsze czu
si kierowany. Oeni si z Ann, spokojn, starowieck kobiet, i z domu
uczyni swoj twierdz. ona, przynajmniej na pocztku, wydawaa si
nader ucieszona tym, e Paul by szefem.
Od czasu do czasu wyraaa ch wstpienia do jakiej organizacji,
zapisania si na kurs, podjcia pracy na p etatu lub zdobycia cho
czciowej niezalenoci w jaki inny sposb. Syszc to Paul wpada
w panik. Ba si, e j straci, jedyn osob, nad ktr mia wadz.
111
Zawsze w takich sytuacjach kierowa on do sypialni chcc przeszkodzi jej w realizacji planw.
W ten sposb kontrolowa ycie Ann przez blisko osiem miesicy,
zanim nie przejrzaa jego taktyki. Zdawaa relacj z zachowania ma:
Zawsze, gdy mam gdzie pj lub co zrobi, Paul wraca do domu
z butelk dobrego wina lub bukietem kwiatw albo z zaproszeniem do
eleganckiej restauracji. Za kadym razem mwi: Och, zapomniaem!
Czasami staje si nieprzyjemny i twierdzi, e rujnuj nasze ycie seksualne. Jeli zostaj, seks wcale mnie nie cieszy, bo czuj si manipulowana.
Jeli wychodz, przez cay wieczr drcz mnie wyrzuty sumienia".
W trakcie terapii Paul zacz szuka innych sposobw kierowania
wasnym yciem. Jeli ta para nie przyszaby na terapi, mczyzna
pozostaby dominujcym, ale penym lku mem, a Ann mogaby zmieni si w sfrustrowan dam do towarzystwa, ktre nie ma adnych
zainteresowa i umiejtnoci; niewtpliwie brakowaoby jej pewnoci siebie. Gdyby ich zwizek uleg w pniejszych latach rozpadowi, Paul pozostawiby Ann w beznadziejnym pooeniu towarzyskim i ekonomicznym.
W tym przypadku Paul prbowa kierowa zachowaniem ony za
pomoc seksu, ale ona odmwia wsppracy. Bardzo czsto jednak oboje
partnerzy dziaaj wsplnie, by zachowa wspzaleno i zapobiec
indywidualnemu rozwojowi kadego z nich. Stosowane przez nich taktyki
s subtelne i adna z osb nie jest wiadoma efektw takiego zachowania.
Pary takie przewiadczone s, e buduj silny, bliski zwizek. Funkcjonuj tak, jakby zwizek by pojedyncz czsteczk, a nie poczeniem
dwch jednostek, majcych odrbne tosamoci. Para ma tych samych
przyjaci, identyczne zainteresowania, opinie i pogldy. Na przyjciach
bawi si zawsze razem, czsto si cauje, mruga do siebie porozumiewawczo, dosownie wisi na sobie". Wydaj si nierozczni jak blinita
i czsto s obiektem zazdroci ze strony mniej zjednoczonych par.
W rzeczywistoci zwizki blinit" s bardzo niepewne. Zespolenie
partnerw ma na celu skierowanie uwagi kadego z nich wycznie na
drug osob. Romantyczne zachowanie w towarzystwie jest semiseksualn podniet nieustannym przypominaniem partnerowi: Jestem
gotowy, kiedy tylko zechcesz". Ciga obecno tak potnej pokusy
sprawia, e nie ma miejsca na rozwj innych zainteresowa. Partnerzy

zajci s wycznie sob.
Takie pary maj tendencje do pozostawania na tym samym etapie
rozwoju przez kilka lat. Przez cay czas obie osoby czuj, e s w sobie
gboko zakochane i e wszystko pomidzy nimi ukada si wprost cudownie. W rzeczywistoci ich zwizek jest statyczny, adne z partnerw
nie rozwija si i nie dojrzewa. Wraz z upywem lat, gdy aura romantycznoci sabnie i pojawiaj si nieporozumienia i konflikty, jedno" rozpada si gwatownie. Przyjaciele s zaszokowani, syszc o separacji
idealnej" pary.
Bob i Ros Ann byli wanie takim maestwem. Przed lubem zjawiali si zawsze razem na kadym spotkaniu towarzyskim. Uwaano ich
za wzorow par. Po lubie byli dosownie nierozczni. Na przyjciach
rozstawali si wycznie po to, by uda si po drinki lub do toalety; tak
rozk" zawsze poprzedza pocaunek. Wszyscy byli przekonani, e
Bob i Ros Ann maj niezwykle bogate ycie seksualne i nie mogliby bez
siebie y.
Taki stan trwa przez ponad cztery lata. Przyjaciele nie mogli uwierzy
w nag decyzj tej pary o rozstaniu. Tak naprawd relacje midzy Bobem i Ros Ann, podobnie jak ich ycie seksualne, byy co najwyej
przecitne. Pozory nieustajcego zakochania i cige sugerowanie niezwykej wzajemnej atrakcyjnoci seksualnej rzadko byy odzwierciedleniem rzeczywistoci. Bya to po prostu taktyka, ktra miaa zapewni
koncentracj partnerw na sobie. Tkwio w niej przesanie: Nie interesuj
si niczym innym. Jestem tu, by zaspokoi kad twoj potrzeb". W ten
sposb, poprzez uywanie seksu do tumienia indywidualnoci i niezalenoci, kadej z tych dwch osb udawao si nie dopuszcza do dojrzewania i rozwoju partnera.
KONTROLOWANIE OKRELONEGO ZACHOWANIA PARTNERA
W dwch ostatnich przypadkach seks wykorzystywany by w celu wytworzenia zalenoci. Czsto uywany jest te do tego, by kontrolowa
jakie szczeglne zachowanie, tak jak u Suzanne i Julia. Julio nie jest
alkoholikiem, ale lubi po pracy zatrzyma si gdzie na drinka. Suzanne
ma al do ma, e wydaje pienidze na alkohol, zwaszcza jeli zdarzy
mu si postawi kolejk swym kumplom. Nie moe znie takiego zacho-
113
wania, jednak nie potrafi powiedzie tego otwarcie. Gdy pewnego

dnia robi jak aluzj, Julio odpowiada: A czemu nie przyjdziesz i nie
doczysz do nas? To byoby naprawd mie".
Nie jest to odpowied, jakiej Suzanne oczekuje. Chciaaby, by Julio
przychodzi z pracy prosto do domu. Niewiadomie stara si kierowa
jego zachowaniem za pomoc seksu. Kiedy Julio wraca z baru romantycznie usposobiony, Suzanne przyjmuje go chodno; jeli za wraca wczenie, bez wstpowania na drinka, ona prowokuje go do arliwej mioci.
Po upywie kilku miesicy mczyzna dostrzega regu rzdzc ich
yciem seksualnym. Czuje si manipulowany, nie wiedzc, czy namitne
zachowanie ony jest autentyczne. Nie wierzy w jej szczero, zaczyna
unika seksu i spdza wicej czasu w barze.
W ten sposb Suzanne traci narzdzie kontroli i zaczyna wtpi w mio Julia. W tym momencie interwencja terapeutyczna pomaga im obojgu dostrzec, e dla Suzanne seks sta si sposobem sterowania zachowaniem Julia. Maonkowie omawiaj odczucia kobiety zwizane ze zwyczajami ma i znajduj kompromisowe rozwizanie.
W pewnym sensie Suzanne prbowaa dobi z Juliem targu. Jeli m
wraca z biura prosto do domu, dawaa mu seks, ale ta transakcja nie bya
uzgodniona midzy partnerami. S jednak pary, ktre otwarcie i z powodzeniem czyni z seksu przedmiot wymiany, tak jak to opisujemy w nastpnej czci rozdziau.
SEKS JAKO TOWAR
adna z opisanych niej wymian handlowych" nie jest szkodliwa sama
w sobie. Jednak obie mog by przyczyn powstania problemw. Pierwsza z nich jest agodniejsza: wymiana przysug seksualnych.
Wymiana przysug seksualnych

Wymiana usug seksualnych, zjawisko bardzo popularne, zazwyczaj
przyjmuje form: Zrobi to dla ciebie, jeli ty zrobisz tamto dla mnie"
albo Teraz zrbmy to w ten sposb, nastpnym razem bdzie po twojemu". Wiele par handluje i jest z tego zadowolonych. Nie ma w tym nic
szkodliwego, przeciwnie, taka praktyka moe wzbogaci relacje dwojga
ludzi. Jeli jednak ma ona swe rdo w potrzebach nieseksualnych,
pozbawia par przyjemnoci pyncej z mioci fizycznej. Tak jak

w przypadku Margaret i Ala.
Al jest nieco niemiay i niechtnie prosi o to, czego pragnie. W ku
robi to, co Margaret najbardziej lubi, majc nadziej, e ona mu si
zrewanuje. Margaret rzadko jednak odwzajemnia si, gdy uwaa, i Al
robi to, na co ma ochot. Przecie mwi Margaret nigdy nie
sugeruje czego innego". Mczyzna czuje coraz wikszy al i zaczyna
unika seksu, bo Marge zawsze dostaje to, czego chce, a ja zawsze
jestem sfrustrowany".
Ukryty motyw zachowania Ala to ch zadowolenia siebie samego.
Gdy mu si to nie udaje, czuje si nieusatysfakcjonowany i sfrustrowany.
Gdyby powiedzia Margaret, czego pragnie, nie byoby adnego ukrytego
motywu i problem by nie zaistnia. Najprostszym lekarstwem jest w takich przypadkach otwarte mwienie o swoich pragnieniach.
Wymiana przysug moe by zadowalajca, jeli jest uzgodniona,
uczciwa i daje satysfakcj obojgu partnerom. Dodatkowym warunkiem
jest to, by obie strony dotrzymyway zoonych obietnic. Lecz jeli para
nie potrafi uprawia seksu bez nadmiernego lub kompulsywnego handlowania", to co jeszcze moe by nie w porzdku. Co wicej, czasem
problemy pojawiaj si take wtedy, gdy nadchodzi czas odpacenia za
przysug". Jeli jedno z partnerw nieustannie angauje si w seks
tylko po to, by si odwdziczy i nie czerpie z tego adnej przyjemnoci,
zmniejsza si jego entuzjazm i satysfakcja seksualna. Zatem obie osoby
musz by wiadome, na czym polega ich umowa i jaki ma ona wpyw na
ich ycie seksualne.
Wymiana przysug seksualnych na nieseksualne

S osoby, ktre posuguj si seksem w celu uzyskania pewnych przywilejw poza sypialni. Na przykad: Jeli zjemy na miecie, bd w nastroju na mio", Jeli zamiast tego pjdziemy obejrze Doktora ywago, bd bardziej romantycznie usposobiony" albo Uwaam, e gry s
bardziej nastrojowe od morza. Moe nasze wakacje spdzilibymy w grach?"
I znw, tkwi tutaj moliwoci powstania powanych problemw.
Kiedy twoim celem jest kierowanie zachowaniem partnera i uzyskanie
tego, czego pragniesz, a nie bierzesz pod uwag przyjemnoci i satysfa-
115
kcji was obojga, wtedy wymiana wypywa z nieuwiadomionych pobudek i ma negatywne efekty uboczne.
Wymiana sprawdza si tylko wtedy, gdy przeprowadzana jest otwarcie
i adna ze stron nie czuje si do niej przymuszana. Wakacje w grach
mog by bardzo przyjemne dla obojga partnerw; fakt, e w pewnej
okrelonej atmosferze jedno z nich staje si bardziej skonne do amorw,
moe niewtpliwie przyda uroku urlopowi. Ale jeli sprawa zostanie
postawiona tak: Nienawidz morza! Jeli nie bdzie gr, nie bdzie
seksu!", to partner nie ma wyboru i mio fizyczna zostaje wykorzystana
w celu kierowania jego zachowaniem. Podobnie, powiedzenie: Jeli
gotuj, to nie idziemy do ka" lub Jemy na miecie albo nie ma seksu"
nie jest propozycj to ultimatum. Rzdzcy partner moe uzyskiwa
to, czego pragnie, ale na dusz met ucierpi na tym ycie seksualne
pary. Takie ultimatum jest nieco podobne do seksu warunkowego, ktry
omawiamy poniej, a ktry jest kolejn metod kierowania zachowaniem
partnera poprzez ko.
SEKS WARUNKOWY
Seks warunkowy pozwala jednemu z partnerw kierowa seksualnymi
zachowaniami obojga. Nie ma tu mowy o wymianie: jest seks na warunkach jednej z osb albo nie ma go wcale. Jest to zjawisko zaskakujco
czste, ale wikszo par nie zdaje sobie sprawy z tego, e podobny
schemat rzdzi ich wspyciem.
Edna i Greg s tak wanie par. Zgaszaj si na terapi w momencie,
gdy ich ycie seksualne przestao istnie. Nie rozumiej, jak do tego
doszo, gdy na pocztku ich wspycie byo cudowne. W trakcie terapii
zauwaaj ukryty schemat, ktry rzdzi ich kontaktami intymnymi. Edna,
obawiajc si, e Greg ma zbyt due potrzeby seksualne, obwarowuje ich
zblienia coraz wikszymi wymaganiami. On pocztkowo nie ma nic
przeciwko temu i jest gotowy do wspycia na kadych warunkach.
Jednak stopniowo coraz trudniej przychodzi mu wywoa podniecenie
partnerki. Tumaczy: Rozbudzi Edntojak rozgrza sonia. Ju mnie to
nie bawi".
Seksualna terapia tej pary polegaa midzy innymi na zrobieniu przez
kadego z partnerw listy tych zachowa, ktre s dla niego przyjemne.
Potem kolejno mieli robi to, co druga osoba najbardziej lubi, dopki nie
ustali si naturalna, odpowiednia dla obojga czstotliwo zblie. Po

trzech miesicach zrezygnowali ze sprawdzania, kto co robi, jak dugo i z
jak czstotliwoci. Ich ycie seksualne obrao swj wasny kurs i oboje
byli zadowoleni.
Jest to typowy schemat seksu warunkowego. Pocztkowo bardziej
agresywny, zapalony partner toleruje wszystkie warunki, jakie druga
osoba nakada na ich zblienia. W kocu jednak traci entuzjazm i wycofuje si. W ten sposb bardziej powcigliwemu partnerowi udaje si nie
tylko kontrolowa pocig seksualny swego towarzysza, ale cakowicie
ten pocig zahamowa.
Istnieje pewne podobiestwo midzy seksem warunkowym a seksem
dla zadouczynienia. W obu przypadkach jedna z osb staje si kowym woem roboczym". Jednak w seksie dla zadouczynienia w
roboczy" bierze odpowiedzialno za przyjemno i satysfakcj obojga
partnerw i w kocu traci zainteresowanie mioci fizyczn, gdy czuje
si niekompetentny: sprawianie przyjemnoci partnerowi staje si niemoliwe. W seksie warunkowym bardziej zapalony partner poszukuje wasnego zadowolenia i radoci, nie troszczc si o zaspokojenie drugiej osoby. Jego celem jest dobrze si bawi. Tutaj w roboczy" nie godzi si na
rol zadowalacza" i traci zainteresowanie kontaktami intymnymi tylko
dlatego, e nie sprawiaj mu one ju przyjemnoci.
Nikt nie powinien kontrolowa czy prbowa kontrolowa popdu
pciowego drugiej osoby. Pary musz wypracowa sobie sposb na zaspokajanie, a nie na tumienie czy hamowanie, seksualnych potrzeb obu
stron.
Dorothea i Emilio napotykaj problemy, poniewa nie respektuj tej
zasady. Zgaszaj si na terapi, gdy Emilio straci jakiekolwiek zainteresowanie seksem. Zmieni si, jeli wierzy temu, co mwi jego ona,
z tygrysa w maego kotka. Dorothea podejrzewa, e jej m spotyka si
z inn kobiet.
W czasie dyskusji o ich yciu seksualnym ujawnia si nastpujcy
schemat. Oboje lubi seks. Dorothea jest najbardziej usatysfakcjonowana, gdy mczyzna rzuca si na ni jak dzikie zwierz. Znajduje wic
sposb, by wywoa takie zachowanie Emilia. Podczas gry wstpnej
wygasza jak uwag, ktra podwaa moliwoci jej ma jako kochanka: Kady dupek moe to zrobi. Poka mi, jak zachowuje si prawdzi-
117
wy mczyzna!" albo Pocauj mnie jak mczyzna, a nie jak may

chopiec". Wywouje to zo Emilia, ktry zmienia si w agresywnego
tygrysa, a o tym wanie marzy Dorothea.
Ale, kochanie, z innymi mczyznami sypiam wycznie dla twego

dobra. W ten sposb duej si tob nie znudz.
Ona dostaje to, czego pragnie, ale Emilio, cho lubi intensywny seks,
nie jest usatysfakcjonowany, gdy nie udaje mu si wyadowa zoci,
ktr w czasie gry wstpnej wywouje partnerka. W kocu nagromadzona zo przerasta seksualn przyjemno i satysfakcj. Mczyzna zaczyna stroni od seksu. Dorothea paci wysok cen za to, e jej pragnienia s speniane. Gdyby omwia je z partnerem i bya gotowa na spenianie jego potrzeb, problem w ogle by si nie pojawi. Ch uzyskania
w ku tego, czego si pragnie, jest czym zupenie naturalnym. Jednak
tylko dyskusja i kompromis mog doprowadzi do satysfakcji obojga
partnerw.

*
Osoby, ktrym najczciej zdarza si wykorzystywanie seksu w celu

kierowania innymi:
nie s podatne na zmiany i czuj si zagroone kad nowoci;

nie wierz w swoj zdolno przystosowania si do rozwoju partnera;
czuj si bezradne i pozbawione kontroli nad pozostaymi dziedzinami
swego ycia;
nie bior pod uwag uczu i potrzeb innych.
Co moesz zrobi, jeli odkrye taki schemat rzdzcy twoim zwizkiem?
Nie wpadaj w panik. Zrb inwentaryzacj" swoich zainteresowa,

umiejtnoci i talentw; potem rozwijaj swe mocne strony; zajmij si
jakim hobby. Niepewni siebie ludzie, ktrzy prbuj kierowa zachowa
niem innych, zazwyczaj nie rozbudzili w sobie adnych zainteresowa
i talentw.
Zach swojego partnera, by take zaj si swoim rozwojem. W prze
ciwnym razie bdzie on przeciwdziaa twoim usiowaniom osignicia
niezalenoci.
Mw partnerowi o swoich niepokojach wtedy, gdy si pojawiaj. Nie
pozwl, by troski zapaday ci gboko w serce.
Nie prbuj rozwiza adnego problemu ani korygowa zachowania
twego partnera picia, powtarzajcego si przesiadywania do pna
w biurze czy czegokolwiek innego za pomoc seksu. To zazwyczaj
mci si na wspyciu pary. Otwarcie powiedz partnerowi, ktre z jego
zachowa stanowi dla ciebie problem. Rozwicie to bez uciekania si
do porednictwa mioci fizycznej.
Jeli irytuje ci jakie konkretne zachowanie seksualne, pamitaj wnioski sformuowane wyej: adna z osb nie powinna zawsze by szefem
czy woem roboczym". Jeli jeste niezadowolony ze swojej roli w ku, powiedz o tym partnerowi. Podajemy te kilka dodatkowych sugestii.
119
Odwrcie role. Porozmawiajcie o tym, jak kade z was czuje si po

tej
zamianie, jakie zalety i wady ma nowa rola, czy j lubicie, czy nie. Na
bazie takich dyskusji atwo znajdziecie kompromis.
Stwrzcie wsplnie scenariusz zblienia i odegrajcie go. Jeli ktry
z partnerw nie zgadza si na to, na przemian uzupeniajcie to wyobrae
nie. Kolejno penijcie rol reysera. Przedyskutujcie wasze odczucia.
Zamiecie si rolami i powtrzcie scen. Moe bdziecie chcieli zacho
wa powtrk na nastpny raz.
Sprbujcie czego nowego. Urzdcie noc nowoci, w czasie ktrej ka
de z partnerw zrobi co, czego jeszcze nigdy nie prbowao. Omwcie
wasze reakcje na to wydarzenie. Potem odwrcie role i znw porozma
wiajcie o waszych odczuciach.
SEKS JAKO BEZPIECZNA PRZYSTA
Rozdzia XV
Don i Melinda, oboje nauczyciele, kadego dnia w tym samym czasie

przychodz do domu. Kieruj si wprost do sypialni i pograj w otchani namitnoci". Po dwch latach kultywowania tego rytuau, seks
zaczyna ich nudzi. Jest jak codzienny coctail, relaksujcy po wyczerpujcym dniu z niemoliwymi dzieciakami i gupim kierownikiem. Don
stwierdza: Doszo do tego, e nie mog nawet myle, zanim nie skoczymy si kocha. Podczas weekendw nie uprawiamy seksu. Wydaje
si, e go nie potrzebujemy". Melinda potwierdza: Mam wraenie, e
adne z nas nie traktuje ju tego jako seksu. Nie moemy si obej bez
kochania si, jednak nie sprawia nam ono wielkiej przyjemnoci".
adne z nich nie moe sobie przypomnie, jak si to wszystko zaczo,
ale oboje s zgodni, e pocztkowo po zblieniach czuli si odpreni,
mogli stawi czoo pozostaej czci dnia". Don i Melinda nie lubi
swojej pracy. Seks jest sygnaem, e nieprzyjemne godziny maj ju za
sob.
Na terapii dowiedzieli si, e uywaj seksu jako ucieczki, uwolnienia
od napicia i stresu, rekompensaty za niesatysfakcjonujc karier
jako wszystkiego, tylko nie rda przyjemnoci i satysfakcji erotycznej.
Nic zatem dziwnego, e oboje czuj si sfrustrowani! Przy tylu nieseksualnych potrzebach do zaspokojenia nie byo ju miejsca na przyjemno
czysto seksualn.
Podobny problem pojawia si w maestwie Berniego i Dusty, ktrzy
prowadz ma firm poligraficznoreklamow. Zawsze maj jakie
121
terminy do dotrzymania, korekty do zrobienia i utyskujcych klientw do

obsuenia. Za kadym razem, gdy praca wymyka im si spod kontroli,
uciekaj do sypialni po swoj porcj sodyczy". Pocztkowo ta taktyka
sprawdza si maonkowie stawiaj czoo problemom z now werw.
W kocu jednak pojawia si seksualna frustracja i kada z ich ucieczek
do sypialni koczy si katastrof, ktra nakada si na istniejce problemy. Jednak Edna i Dusty nie potrafi zerwa z tym sposobem wykorzystywania seksu. Nie wiedz, jak inaczej mogliby znale odprenie.
S to typowe przykady par, ktre przyzwyczajaj si do uywania
seksu jako ukojenia lub ucieczki. Mio fizyczna suy im do regenerowania si i zmniejszenia napicia i stresu nie majcego natury seksualnej.
W ten sposb seks zyskuje cakowicie nowe zadanie uspokojenie,
zregenerowanie energii, zrelaksowanie.
Powysze przypadki pozwalaj zauway trzy wane cechy takiego
wykorzystywania seksu. Po pierwsze, pocztkowo sposb ten zawsze jest
skuteczny. Para czy jednostka rzeczywicie odnajduje w mioci fizycznej
ukojenie. Po drugie, taka praktyka atwo zamienia si w trudny do przeamania nawyk. Nawet, gdy para uwiadomi sobie problem, nie potrafi nic
zmieni. Po trzecie, istota problemu polega na tym, e partnerzy nie znaj
nieseksualnych rde, z ktrych mogliby czerpa pocieszenie i relaks.
Dopiero gdy je znajd, bd mogli swobodnie poszukiwa przyjemnoci
seksualnej.
Zdarza si, e tylko dla jednego z partnerw seks staje si ucieczk czy
pocieszeniem. W takim przypadku problem ujawnia si duo szybciej.
Osoba, ktra naduywa mioci fizycznej, bdzie domaga si zblie
w niewaciwym czasie. Jej partner zauway naduycie i wkrtce kontakty intymne stan si dla niego frustrujce i uciliwe. Bardzo prawdopodobne jest te, e poczuje si wykorzystywany, tak jak zdarzyo si
Rhondzie.
Rhonda narzeka, e nie jest zadowolona ze wspycia ze swoim
mem. On zazwyczaj pragnie zblienia zaraz po powrocie z biura. Jak
mwi Rhonda: Ju zanim skoczy pi martini, chce wskoczy do ka.
A ja pragn z niego wyskoczy tak szybko, jak tylko mog". Gdy kobieta
mwi o braku satysfakcji, staje si jasne, e czuje si wykorzystywana.
C, jestem jego drugim martini. Moja rola polega na rozoeniu ng, by
Sam mg pozby si napicia nagromadzonego w biurze i przystpi do

papierkowej roboty, ktr przynis ze sob".
M Rhondy opiera si namowom na terapi. Nie ma zamiaru przyj
i omwi swych problemw, zamiast tego obstaje przy egzekwowaniu
swoich maeskich praw. Rozwizujemy problem za pomoc pewnego
przemylanego planu. Instruujemy Rhond, by obok fotela zostawia
mowi kartk, gazet oraz martini i by wysza z domu tu przed jego
powrotem z pracy. Kiedy Rhonda wraca do domu, Sam jest ju odprony. Ze zdumieniem stwierdza, e seks moe by duo przyjemniejszy,
jeli nie wykorzystuje si go jako relaksu lub jako przerwy w stresujcej
pracy.
To, e Sam odmwi wzicia udziau w terapii, nie jest niczym niezwykym. Osoby takie jak on najczciej czuj si usatysfakcjonowane swoim yciem seksualnym. Ich postaw odzwierciedlaj sowa: To ty jeste
niezadowolony, wic to twj problem". Mog te lka si, e seks
zmieni si na gorsze, co w rzeczywistoci rzadko si zdarza. Zazwyczaj
po terapii nastpuje natychmiastowa poprawa jakoci poycia seksualnego pary. Mio fizyczna jest najprzyjemniejsza, gdy stres i napicie s
minimalne.
Osoby najchtniej uywajce seksu zamiast drinka to te, ktre:
s spite i nie potrafi si relaksowa;

musz zawsze robi co produktywnego; poza prac nie maj adnych
hobby i zainteresowa;
wiod niesatysfakcjonujce ycie i maj stresujc, nie przynoszc za
dowolenia prac.
Jeli jeste jedn z takich osb, co moesz zrobi, by si zrelaksowa?
We urlop i przeanalizuj swoj prac, swoje relacje z partnerem cae

swoje ycie. Poszukaj rde stresu i pomyl, jak moesz sobie z nimi
poradzi.
Nie rb nic. Przygldaj si wdrwce chmur po niebie. Skoncentruj si na
otaczajcych ci prostych radociach, ktrych normalnie nie dostrzegasz.
123
Rozlunij si przed zblieniem. Zanim wejdziesz do sypialni,

sprbuj
gbokiej relaksacji miniowej lub medytacji.
Suchaj muzyki. Zwaszcza klasyczna i instrumentalna moe by bardzo
kojca.
Zacznij uprawia wymagajc wysiku dyscyplin sportu lub regularnie
si gimnastykuj.
Podejmij kurs lub przeczytaj ksik o radzeniu sobie ze stresem.
Zaplanujcie na weekend odpoczynek w domu. Ustalcie, e sobota czy
niedziela bdzie dniem, gdy nie bdziecie robi nic nieprzyjemnego czy
stresujcego. Musicie dokadnie zaplanowa czas, na przykad:
8.0011.00 relaks w ku z wesoymi ksikami, pismami, kasetami

wideo;
11.3013.30 wyjcie na wczesny lunch;
14.0015.00 spacer;
15.0015.45 czytanie sobie nawzajem na gos;
Wieczr wyjcie na dancing, na kolacj lub na przedstawienie.
Potem kochajcie si i zauwacie, o ile przyjemniejszy jest seks, gdy nie
jest wykorzystywany w celu zmniejszenia napicia.
SEKS A PRESJA SPOECZNA
Rozdzia XVI
Czowiek jest zwierzciem stadnym. Wszyscy zwracamy uwag na innych jak mwi, jedz, jak si ubieraj i zachowuj. To, co
mwi i robi inni ma niezaprzeczalny wpyw na nasze zachowanie.
Zjawisko to nazywane jest presj spoeczn i dotyczy wszystkich
aspektw naszego ycia, nie wyczajc wspycia intymnego.
W jaki sposb istnienie presji spoecznej wpywa na nasze zachowania
seksualne? Po prostu wiedza o tym, co inni robi w sypialni, zwiksza
szans, e bdziemy zachowywali si podobnie. I nie jest to wcale myl
odkrywcza. Wielu psychologw behawioralnych i spoecznych wyraao
wtpliwo co do celowoci publikowania danych seksualnych.
Dlaczego wiedza o tym, co inni robi w sypialni, modyfikuje nasze
zachowania seksualne? Istniej na to dwa wiarygodne wyjanienia:
Czytajc dane dotyczce seksu porwnujemy nasze zachowanie z pub

likowanymi wynikami bada. Jeeli istnieje rozbieno, dochodzimy do
wniosku, e co jest z nami nie w porzdku. W konsekwencji prbujemy
dopasowa nasze zachowanie do poznanych norm.
Wikszo z nas fantazjuje na temat aktu seksualnego, lecz waha si
wprowadza te fantazje w ycie. Na og nawet nie rozmawiamy o nich,
gdy nie jestemy pewni, czy takie akty s spoecznie akceptowalne.
Kiedy przeczytamy, e inni ludzie zachowuj si w ten sposb, o ktrym
my tylko marzymy, jestemy bardziej skonni te tego sprbowa.
125
Dane dotyczce zachowa seksualnych nie s jedyn drog, jak dociera do nas wiedza o erotycznych zachowaniach innych. Nasze pogldy
0 tym, co jest normalne, po czci ksztatuje te telewizja i kino. Te media
dosownie bombarduj nas obrazami zdradzajcych si par, ryzykownego
lub przypadkowego seksu i erotyki sucej do manipulowania innymi.
Ogldajc filmy, mona atwo odnie wraenie, e wszystko jest dozwo
lone.
Im czciej widzimy na ekranie rne zachowania seksualne, tym
bardziej normalne i rozpowszechnione nam si one wydaj. Na przykad
po filmie Four Seasons wielu ludzi pytao nas, czy nie jest dewiacj
policzkowanie i uderzenie partnera w czasie zblienia i czy wakacyjne
romanse to co normalnego. Ponisze przykady s ilustracj tego, jak
presja spoeczna moe wpywa na nasze ycie seksualne.
Pastwo J. zadzwonili, by umwi si na terapi, bo uwaali, e
borykaj si z powanym problem natury seksualnej. Przez lata kochali
si mniej wicej raz w tygodniu. Ostatnio przeczytali statystyk mwic,
e rednia krajowa to 23 stosunki na tydzie. Pastwo J. nie chcieli by
nienormalni, zwikszyli wic czstotliwo zblie. Ku ich zaniepokojeniu, stay si one mniej przyjemne. Std przekonanie, e co jest z nimi
nie w porzdku.
W rzeczywistoci byli zupenie normalni. Wraz z terapeut przedyskutowali indywidualne rnice w potrzebach seksualnych. Dowiedzieli
si te o tym, jak nieseksualne motywy, takie jak dorwnanie do norm,
mog redukowa przyjemno pync z seksu. Terapeuta poradzi im,
aby zapomnieli o redniej krajowej i kierowali si wasnymi potrzebami
oraz by zadzwonili, jeli tylko pojawi si jakie kopoty. Po upywie
mniej wicej dwch miesicy pani J. zatelefonowaa, by powiedzie, e
wszystko jest w porzdku. Ona i jej m przekonali si, e wspycie raz
w
tygodniu
jest
dla
nich
najbardziej
przyjemne
i
satysfakcjonujce
1 gwid na redni krajow".
Ten przypadek, cho zupenie niegrony, stanowi ilustracj bardzo
wanej prawidowoci: uprawianie seksu, by dorwna Kowalskim (lub
redniej krajowej) nie dostarcza wielkiej przyjemnoci i satysfakcji. Jednak nie kade oddziaywanie presji spoecznej na seks jest negatywne.
Czasem moe przynie korzyci, tak jak w przypadku Rona i Terry.
Po dwch latach maestwa Terry chce sprbowa seksu oralnego.

Ron jest zaszokowany. By wychowany przez bardzo surowych dziadkw, ktrzy nauczyli go, e wszystko prcz stosunku po boemu" jest
niemoralne. Terry przekonuje go do eksperymentowania, pokazujc statystyk, wedug ktrej ponad 50% ich rwienikw lubi seks oralny. Ich
problem polega na tym, e obojgu daje to zadowolenie, ale Ron rzadko
oddaje si takim pieszczotom, gdy to, e tak bardzo je lubi, wywouje
w nim poczucie winy. Ron musi rozwin swj wasny kodeks moralny,
ktry bdzie dawa mu prawo do nowo odkrytej przyjemnoci.
Inne popularne przykady oddziaywania presji spoecznej na zachowania seksualne reprezentuj:
osoby yjce w maestwie, ktre nigdy nie pomylay nawet o roman

sie, dopki nie przeczytay, e ponad 50% maonkw zdradza swych
partnerw nagle romans wydaje im si cakiem dobrym pomysem;
osoby, ktre uprawiaj seks tylko dlatego, e wszyscy to robi;
dwudziestotrzyletnia dziewica, ktra decyduje si na podjcie wspy
cia po to, by nie uwaano jej za dziwaczk;
para, ktra decyduje si na seks w wikszej grupie lub na otwarte mae
stwo, poniewa czytaa wiele o tym, e taka swoboda zaczyna by akcep
towana.
Oczywicie, nie yjemy w prni. Wic do jakiego stopnia powinno na

nas wpywa to, co robi inni? Jak rol maj odgrywa w naszym yciu
seksualne dane statystyczne? Z jednej strony moglibymy zupenie si
wyizolowa i uwolni od wpywu innych ludzi. Moglibymy te pozwoli, by inni, opierajc si na danych statystycznych bd innych rdach,
dyktowali nam, co mamy robi. adna z tych skrajnoci nie byaby dobra.
Wyjcie z sytuacji jest nastpujce: nie wolno decydowa si na jakie
zachowanie seksualne tylko dlatego, e wszyscy lub kto tak si zachowuje. Powinnimy robi to, na co mamy ochot, co jest przyjemne dla
naszych partnerw i dla nas samych. Normy spoeczne i statystyki powinny stanowi dla nas bodziec do przemylenia wasnych zachowa
i pogldw. Na przykad, jeli rednia krajowa wynosi 23 stosunki na
tydzie, a para ma stosunek raz na dwa lata, to moe co jest nie tak.
Podobnie, jeli 90% maestw uprawia seks w kilku rnych pozycjach,
a para wci upiera si przy pozycji jak Pan Bg przykaza", do tego
127
przy zgaszonym wietle, to moe powinna zbada przyczyny takiego

postpowania. Ale nie naley sdzi, e to, co robi wikszo ludzi, jest
automatycznie waciwe i dobre. Wyobramy sobie, e w przypadku 60%
wszystkich maestw jedna lub obie osoby maj romanse. To wcale nie
oznacza, e romans jest dobry i dla ciebie. Albo wyobramy sobie, e
60% wszystkich maestw oddaje si sadomasochizmowi. Czy to znaczy, e w trakcie nastpnego zblienia masz robi to samo? Te hipotetyczne statystyki pokazuj, jak absurdalne byoby takie rozumowanie.
Jednostki najbardziej podatne na uleganie presji spoecznej to te, ktre:
nie maj wasnych jasno zdefiniowanych norm;

osdzaj siebie poprzez porwnywanie si z innymi;
byy wychowane przez bardzo surowych rodzicw i cho si buntoway,
nie wytworzyy jednak wasnego kodeksu etycznego;
s niedojrzae.
Co moesz zrobi w celu zminimalizowania wpywu, jaki

presja spoeczna ma na twoje ycie seksualne?
Przemyl swj wasny kodeks etyczny. Co wedug ciebie jest dobre, a co

ze? Przypomnij sobie, w jaki sposb dochodzie do swoich pogldw.
Czy s one dojrzae i oparte na logice, czy te zrodzone z fikcji telewizyj
nej albo ze skrajnego fanatyzmu? Jeli twoje przekonania opieraj si na
tym ostatnim, przeczytaj rozdzia o poczuciu winy, buncie i poczuciu
wasnej wartoci. Jeli twj kodeks etyczny ksztatowa si pod wpywem
filmw, prawdopodobnie twoim yciem seksualnym kieruje szereg pobu
dek natury nieseksualnej. Wypenij test ze strony 156, potem zajrzyj do
odpowiednich rozdziaw.
Jeli twj partner chce, by zrobi co, co uwaasz za dziwaczne lub
odraajce, trzymaj si swoich ocen, dopki nie bdziesz mg zasign
rady renomowanego, posiadajcego licencj psychologa klinicznego lub
seksuologa. Specjalici ci z pewnoci chtnie omwi z tob takie pro
blemy.
1 2 8 1 7 NIESEKSUALNYCH POWODW, DLA KTRYCH LUDZIE UPRAWIAJ SEKS
Nie trzymaj si sztywno swoich przekona o tym, co jest normalne.

Nasze praktyczne zasady: akt i czstotliwo zblie (1) powinny by
zadowalajce dla obojga partnerw, (2) nie mog powodowa psychicz
nej ani fizycznej krzywdy i (3) nie mog obnia samooceny ani wywo
ywa poczucia winy.
Jeli zastanawiasz si nad statystyk aktu, ktrego chciaby dowiad
czy, wyprbuj nastpujcy sposb: na jednej stronie kartki napisz, co
powiedzieliby o tym twoi rodzice, na drugiej przypuszczaln opini
osoby bardzo liberalnej. Potem, na nowej kartce zanotuj, co wedug
ciebie jest suszne. Najprawdopodobniej twoje pogldy mieszcz si
gdzie miedzy tymi dwiema skrajnociami. Teraz przemyl kady punkt
z obu stron kartki. Dojd do kompromisu. Na nowej kartce papieru
wypisz wnioski, do jakich doszede. Rb to co tydzie lub co kilka
tygodni. Zauwa, jak twoje przemylenia zamieniaj si w konkretne
uwagi.
Jeli masz kopoty z powyszym wiczeniem, sprbuj czego innego:
podziel kartk papieru na dwie kolumny. W jednej zapisz wszystko, co
skania ci do wyprbowania nowoci, a w drugiej do powstrzymania
si od niej. Nastpnie oce kade za i przeciw: czy jest logiczne (rozumo
we), czy emocjonalne. Rozwaaj kady argument emocjonalny dopki
nie dojdziesz do jakiego wniosku czy kompromisu. Powtrz to kilka
razy w czasie kilku tygodni. Na pewno znajdziesz satysfakcjonujce
Nie mog si zdecydowa, co robi w t sobot. Wyj z Ognistym

Harrym czy po raz sidmy obejrze Masakr pi acuchow"
rozwizanie.
Rozdzia XVII
SEKS JAKO BUFOR DEPRESJI
Uywanie seksu jako bufora depresji moe opiera si na schemacie

interakcji partnerskich i reakcji seksualnych pary. Przyczyn moe by
rwnie dynamika osobowoci jednostki. Zaczniemy od pierwszej moliwoci: par, ktre wykorzystuj seks w celu zagodzenia depresji.
Nikt nie lubi by smutny ani przebywa w towarzystwie osoby przygnbionej. Trudno jest zachowa dobre samopoczucie, gdy nastrj ukochanej osoby jest zy. Normaln reakcj jest prba pocieszenia jej za
pomoc banalnych rad: Nie jest tak le!", Potrzebujesz mocnego drinka" lub poprzez niewiadome rekomendowanie seksu jako sposobu na
zapobieganie depresji.
Oto, jak to si najczciej dzieje. Jedno z partnerw jest w kiepskim
nastroju. Drugie okazuje mu trosk. Kilka sw pocieszenia, czuy ucisk,
pocaunek i zanim ktrekolwiek zda sobie z tego spraw, ju si kochaj.
Potem oboje s w lepszym nastroju, adna ze stron nie czuje si osamotniona. W ten sposb wanie wykorzystali seks w celu zagodzenia depresji.
Dokadnie to zdarzyo si Joan i Rogerowi. Przyszli na terapi nie
wiedzc dokadnie, na czym polega ich problem. W kocu uwaga wypowiedziana przez Joan pozwolia dostrzec istot ich kopotw.
Joan: Nie rozumiem! Naprawd nie rozumiem! Wiem tylko, e seks ju nie
poprawia mi nastroju. Terapeuta:
Nie poprawia ci nastroju?
Joan: Tak. Dawniej seks by wspaniay! Po stosunku czuam si wietnie.

Byam wesoa i szczliwa... Mogam przetrwa kolejny dzie.
Terapeuta: Wic seks stawia ci na nogi, tak jak poranna filianka kawy?
joan: Tak. To naprawd dziaa... No, waciwie dziaao. Niezalenie od
tego, co mnie martwio, po stosunku nie byo ju takie straszne.
Joan i Roger odkryli, e uciekali si do seksu, by unikn stawiania

czoa smutkowi Joan. Zamiast rozmawia o jej problemach, kierowali si
do sypialni. W trakcie terapii nauczyli si, jak pomaga sobie nawzajem
w analizowaniu i radzeniu sobie z nieprzyjemnymi, bolesnymi uczuciami. Odkryli potem, o ile przyjemniejszy moe by seks, jeli nie jest
uywany do agodzenia przygnbienia.
Podobny schemat postpowania mona zaobserwowa w wielu maestwach. Jedno z partnerw jest smutne, drugie staje si pocieszycielem
i prbuje zatuszowa rozczarowanie za pomoc seksu. Kocowy efekt:
przygnbienie zostaje zagodzone, ale mio fizyczna przestaje cieszy.
Nikt nie moe dowiadcza ekstazy, gdy u drzwi sypialni czai si smutek.
Z depresj naley poradzi sobie przed zblieniem. Potem, kiedy partnerzy znajd rdo smutku i przeami to uczucie, mog, jeli tego
pragn, przej do sypialni. Seks po rozwizaniu intymnych problemw
jest nieskoczenie bardziej satysfakcjonujcy.
Powtarzajce si wykorzystywanie mioci fizycznej jako bufora depresji moe mie powane reperkusje:
Wspycie intymne pary zostaje powizane z negatywnymi uczuciami.

Partnerzy ucz si reagowa seksualnie na nieprzyjemne uczucia, na
przygnbienie. Ucz si take okazywa smutek, gdy pragn seksu.
Pary mog przyzwyczai si do wykorzystywania siebie nawzajem,
a take seksu, tylko jako ochrony przed depresj. W kocu ich zwizek
moe mie wycznie funkcj antydepresyjn; ycie pary zaczyna pole
ga na powtarzajcym si leczeniu depresji w braku innego rodka
zaradczego za pomoc seksu. Jeli partnerzy przestan by zaleni od
leku" antydepresyjnego, nie bd te potrzebowa siebie nawzajem.
Mog straci seksualne zainteresowanie sob i ich zwizek bdzie wyda
wa si bezwartociowy.
131
Tak wanie stao si u Josephiny i Billa. Po piciu latach maestwa

zdecydowali si na rozstanie. Bili powiedzia: Nie ma midzy nami
mioci. Nie jestem nawet pewien, czy si lubimy. adne z nas nie potrafi
wytumaczy, jak to si stao, e jestemy razem". Josephine przytakna,
dodajc, e kiedy lubili i potrzebowali siebie nawzajem i stosunki midzy nimi ukaday si dobrze.
Analiza dowiadcze ich dziecistwa i modoci oraz narzeczestwa
i maestwa pozwolia dotrze do istoty problemu. Oboje mieli nieszczliwe, naznaczone ubstwem dziecistwo. Oboje byli le traktowani przez swoich rodzicw. Z tego mona byo atwo wywnioskowa, e
gdy si poznali, byli skonnymi do depresji modymi ludmi, ktrzy
znaleli w sobie nawzajem oparcie i pocieszenie. Kiedy zaczli wspy
seksualnie, nauczyli si uywa seksu jako rodka antydepresyjnego. Gdy
ktre z nich byo przygnbione, drugie starao sieje pocieszy. Za kadym razem prowadzio to do zblienia.
Krtko po lubie oboje znaleli satysfakcjonujc, dobrze patn prac. Mieli mniej trosk, ich skonno do depresji malaa, w miar jak roso
poczucie wasnej wartoci. adne nie potrzebowao ju pocieszyciela.
Nie znajdowali wic adnego powodu, dla ktrego ich maestwo miaoby dalej trwa.
Najbardziej skonne do wykorzystywania seksu w celu agodzenia
depresji s osoby, ktre oczekuj, e to partner zapewni im szczcie.
Jednostki zalene czsto wypowiadaj zdania w stylu: Jeste jedynym
wiatem w moim yciu", yj tylko dla ciebie", Nie mgbym bez
ciebie y" i tak dalej. Szczcie jednak jest stanem, ktrego rdo jest
wewntrz, a nie na zewntrz danej osoby.
Seks staje si rodkiem antydepresyjnym take w parach, ktre nie
potrafi otwarcie omawia negatywnych uczu, sytuacji, wydarze. Kady boryka si z jakimi problemami i musi im stawi czoo, w przeciwnym razie atwo moe zacz naduywa seksu.
Do tej pory opisalimy pary, w ktrych partnerzy traktowali seks jako
rodek antydepresyjny. Nastpnie rozwaymy rol seksu i depresji w yciu jednostki.

SEKS A DEPRESJA
Warto seksu jako rodka antydepresyjnego wynika z jego natury i ze

sposobu, w jaki oddziauje na dynamik osobowoci jednostki. Istnieje
cisa zaleno midzy mioci fizyczn a depresj. Osoby bdce
w depresji s smutne, czuj si wyizolowane, niechciane, niepotrzebne
i bezradne. Na og s przekonane, e w aden sposb nie mog sobie
pomc. Nic nie sprawia im przyjemnoci, nie maj apetytu, le pi, trac
zainteresowanie wszystkim take seksem. Jak mona oczekiwa, w ich
yciu nie ma wiele miejsca na aktywno seksualn, a jeszcze mniej na
seksualn przyjemno.
Niespodziank jednak s wczesne stadia depresji, ktr niektrzy psychologowie kliniczni nazywaj faz zwiastujc chorob. W tej fazie
aktywno seksualna wzrasta. Mio fizyczna zdaje si by przyjemniejsza ni kiedykolwiek. Osoby, ktre popady w depresj, czsto relacjonuj, e seks staje si coraz bardziej zadowalajcy albo e nigdy nie by tak
dobry. Wielu psychologw klinicznych zauwayo, e seks, przynajmniej
na jaki czas, zapobiega rozwojowi depresji.
Istnieje pi gwnych przyczyn tego zjawiska:
Intensywno aktu seksualnego i przyjemno, jakiej dostarcza, neutrali

zuje emocjonaln pustk i odwraca uwag od zbliajcej si depresji.
Seks wymaga kontaktu z drugim czowiekiem, co chwilowo przeamuje
uczuciow izolacj, ktra towarzyszy depresji. I znw uwaga koncentru
je si na czym innym ni negatywne uczucia.
Teoretycznie depresja to agresja i zo skierowane do wewntrz. Seks
moe wiza si z zachowaniami agresywnymi, dostarcza zatem okazji
do uzewntrznienia stumionej agresji. W rezultacie nastpuje chwilowe
zagodzenie efektw tumienia uczu.
Ludzie, ktrzy popadaj w depresj, trac poczucie wasnej wartoci
i seks moe sta si dla nich sposobem na odzyskanie dobrego mniema
nia o sobie (patrz: Rozdzia VIII)
Wikszo osb, ktre mio fizyczn traktuj jako rodek antydepresyj
ny, miao nieszczliwe dziecistwo i modo. Nauczyli si szuka ulgi
w masturbacji teraz maj partnera. Te jednostki maj tendencj do nad-
133
miernego koncentrowania si na seksie zajmuj si nim po to, by

unikn stawienia czoa depresji.
Oczywicie seks moe zapewni tylko niewielk i krtkotrwa ulg

w depresji. Przygnbienie w kocu i tak powrci i bdzie oddziaywa na
ycie jednostki. Jednak s osoby, ktrym za pomoc seksu udaje si
broni przed depresj przez bardzo dugi czas, tak jak ilustruje to poniszy przypadek.
Joe, pogodny mczyzna w wieku dwudziestu omiu lat, zgosi si na
terapi z powodu powtarzajcego si koszmaru nocnego. Mczyzna nie
pamita jego treci, ale od dwch miesicy budzi si przeraony, z twarz cignit w grymasie blu, jakby zaraz mia wybuchn paczem".
Ostatnio szlocha histerycznie przez sen, ona obudzia go w rodku
nocy. Nie mg sobie przypomnie, co mu si nio i dlaczego paka. Za
namow ony przyszed na terapi.
Joe opisywa swe ycie jako szczliwe. By onaty od prawie czterech
lat i bardzo zadowolony ze swej sytuacji. Dziki mojej onie czuj si
wspaniale" relacjonowa. Ich ycie seksualne wydawao si bardzo
dobre, dopki nie zaczy si koszmary nocne Joego. Oboje uwielbiamy
seks, zwaszcza ja. Nie ma nic lepszego w caym wszechwiecie", powiedzia z emfaz. Jednak w cigu ostatnich czterech, piciu miesicy czu,
e czego w tym wszystkim brakuje. Nie mia pojcia, co to moe by.
Z pomoc hipnozy mczyzna przypomnia sobie swj sen, w ktrym
zamaskowany, ubrany na czarno czowiek choszcze maego chopca.
Rozpoznanie w tym czowieku ojca wywoao u Joego zo i al. Opowiedzia nam o swym niezwykle okrutnym ojcu, ktry drani go i bi, a
do czasu gdy chopak nie ukoczy dwunastu lat. Wtedy ojciec zmar.
Joe wspomnia, e a do wieku osiemnastu lat by bardzo nieszczliwy, do chwili kiedy odkry dziewczyny i przekona si, jak dobrym jest
kochankiem. Wszystko wydawao si by w porzdku. Uczc si w college^ obiecywa sobie, e nie bdzie takim skurwysynem" jakim by jego
ojciec. W tym czasie pozna Liz, swoj on, i zapomnia" o okropnej
przeszoci. Liz i seks stali si centrum jego wszechwiata. Wszystko
ukadao si cudownie: Joe mia zosta dyrektorem firmy, w ktrej pracowa; pobrali si z Liz i byli bardzo szczliwi. Koszmary rozpoczy si,
kiedy Liz oznajmia, e jest w ciy. Wtedy te zmniejszyo si zaintere-
sowanie seksem i rado ze wspycia. Majce si urodzi niemowl

przywoao wspomnienia Joe o wasnym dziecistwie.
Kobieta i seks stay si dla niego buforem chronicym przed powan
depresj. W trakcie terapii mczynie udao si upora z dowiadczeniami wczesnych lat ycia, ale potem depresja powrcia. Ten przypadek by
skomplikowany z powodu okruciestwa ojca i faktu, e ju nie y; jest
jednak dobr ilustracj zwizku pomidzy seksem a depresj.
W wikszoci przypadkw problem nie jest tak powany, a zwizek
midzy seksem i depresj oczywisty, niemniej jednak nasz stan emocjonalny ma niewtpliwy wpyw na ycie seksualne. Kiedy jestemy w zgodzie ze sob i innymi, mio fizyczna jest naprawd przyjemna i satysfakcjonujca. Kiedy jestemy przygnbieni, seks atwo moe sta si ochron przed depresj. Jak zawsze, kiedy wykorzystujemy go dla zaspokojenia potrzeb natury nieseksualnej, odbieramy sobie erotyczn satysfakcj.
Osoby najczciej wykorzystujce seks w celu uniknicia czy zagodzenia depresji to te, ktre:
prbuj zanegowa nieprzyjemne przeycia. Ich mottem jest haso Go

wa do gry, nawet w obliczu nieszczcia". Zamiast stawi czoo nega
tywnym uczuciom i radzi sobie z trudnymi sytuacjami prbuj ich unik
n lub nie zauwaa;
s skoncentrowani na seksie;
miay nieszczliwe dziecistwo, byy wychowane przez surowych rodzi
cw.
Najlepszym lekarstwem na depresj jest zaprzestanie z ni walki i pozwolenie, by wypyna na powierzchni. Depresja oddziauje na ycie
seksualne tylko wtedy, gdy ty lub twj partner negujecie jej istnienie.
Pary mog przeciwdziaa wykorzystywaniu seksu jako rodka antydepresyjnego poprzez:
mwienie o smutku i uczuciu beznadziejnoci wtedy, kiedy si pojawia

j. Nie dawajcie sobie banalnych rad i nie upierajcie si przy dostrzega
niu wycznie pozytywnych stron ycia. Pomagajcie sobie nawzajem
poprzez: 1) zaakceptowanie nieprzyjemnych uczu; 2) dzielenie sitrud-
135
nymi dowiadczeniami i 3) wsplne szukanie sposobu na to, by przygnbiony partner mg poprawi swoj sytuacj;
rezygnacj z prb pomagania partnerowi poprzez zaprzeczanie jego
uczuciom, poprzez mwienie Nie jest tak le". Zagadane" uczucia i tak
prdzej czy pniej wpyn na powierzchni;
zapamitanie, e stumiona zo zawsze prowadzi do depresji. Zastanw
si, ktre z ostatnich wydarze czy sytuacji ci zirytoway. Czy uzewntrznie t zo wtedy, gdy si pojawia? przeczytanie sugestii
zawartych w rozdziale o zoci.
SEKS JAKO BUNT
137
Rozdzia XVIII
ROZCZAROWANIE SEKSEM MAESKIM
SEKS JAKO BUNT
Czy zauwaye, e powiedzenie dzieciom, by czego nie ruszay, sprawia, i tym bardziej chc tego dotkn? Cofasz zakaz i co si dzieje?
Dzieci trac zainteresowanie. Dla jakiej tajemniczej przyczyny zakazanie pewnej aktywnoci czyni j bardziej atrakcyjn. Teza ta sprawdza si
zwaszcza w przypadku aktywnoci z natury przyjemnych i zaprogramowanych biologicznie, takich jak seks.
W naszej kulturze seks zarezerwowany jest dla wieku dorosego i uznawany za tabu a do lubu. W ten sposb zyskuje atrakcyjno znacznie
wiksz ni ta, ktra wynika z prostego zaspokojenia potrzeby biologicznej. Zdarza si, e jednostka rozpoczyna wspycie, gdy jest to zakazane, albo poniewa ekscytuje j ryzyko, e zostanie przyapana". Jest to
forma protestu, sposb na wyraenie buntu wobec autorytetw lub po
prostu niezadowolenia z istniejcego porzdku spoecznego. Seks uprawiany z takich powodw jest nie tylko niesatysfakcjonujcy, ale moe te
stwarza wiele problemw w relacjach partnerskich.
Ludzi, dla ktrych seks jest tylko form buntu, jest niewielu. Jednak to,
e mio fizyczna bywa owocem zakazanym", wpywa na ycie seksualne nieomal kadego z nas. W dalszej czci rozdziau omwimy cztery
rodzaje takiego oddziaywania.
To zjawisko znane jest wielu nowoecom, ktrzy wspyli seksualnie

ju przed lubem. Twierdz oni, e seks po lubie nie jest tak ekscytujcy,
jak przedtem. Dlaczego tak si dzieje? W czasie narzeczestwa w seksualn sfer ycia pary wplata si wiele nieseksualnych potrzeb, na przykad
pragnienie potwierdzenia tosamoci seksualnej i podkrelenia swej niezalenoci; potrzeba buntu i samopotwierdzenia oraz wzajemnego poznania si. Potrzeby te zaspokajane s czciowo poprzez seks i czciowo przez rozwijajc si blisko midzy partnerami.
Tworzenie nowego zwizku samo w sobie jest rdem ekscytacji
i niemaej satysfakcji emocjonalnej, ktre to uczucia czsto mylnie przypisywane s jedynie dziaaniu mioci fizycznej. Po lubie potrzeby natury nieseksualnej zaspokajane s rwnie poza sypialni. Na przykad
zaoenie nowego, niezalenego od rodzicw gospodarstwa domowego
czyni zado potrzebie samodzielnoci. Utworzenie wasnej skali wartoci i norm postpowania oraz przyjcie nowego stylu ycia zaspokaja
potrzeb buntu i potwierdzenia si. Satysfakcja wynikajca z zaspokojenia tych potrzeb jest teraz niezalena od satysfakcji seksualnej.
Efektem ubocznym nowej sytuacji wydaje si zmniejszenie przyjemnoci, ktr dawa seks. Przed lubem przyjemno i satysfakcja pynca z wielu nieseksualnych rde przypisywane byy dobroczynnemu
dziaaniu mioci fizycznej. Po lubie natomiast z seksem kojarzona jest
jedynie przyjemno i satysfakcja pynca z seksu. W ten sposb wydaje
si on teraz mniej ekscytujcy i wartociowy.
Rozczarowania seksem maeskim dowiadczaj osoby, ktre nie
maj kontaktu ze swoimi uczuciami, nie s wiadome swych potrzeb
i konsekwencji swych zachowa. Gdyby miay wiksz samowiadomo, ju przed lubem rozumiayby swoje potrzeby i rozrniay ich
charakter, nie doszoby wic do gorzkiego zawodu.
Wikszo par do szybko radzi sobie z poweselnym rozczarowaniem, ale niektre, przeywajc wtpliwoci dotyczce seksu, kochaj si
rzadziej i martwi si, gdy zblienia nie s takie, jakie byy kiedy.
Jednak w wikszoci przypadkw jest to zjawisko przejciowe i na og
wspycie seksualne zyskuje na wartoci w miar jak partnerzy nabieraj
dowiadczenia.
TRWANIE W NIEZADOWALAJCYM ZWIZKU
Tysice par trwa w zwizkach, ktre rozpadyby si, gdyby seks nie by
owocem zakazanym". Omwimy dwie przyczyny tego zjawiska.
Utosamianie seksu z mioci

Wiele osb uwaa, e seks jest czym zym, jeli partnerzy nie s maestwem lub nie darz si mioci. Niektre z tych osb, chcc usprawiedliwi fakt, e wspyj z kim seksualnie, przekonuj same siebie, i s
zakochane. Gdy mija pierwsze oczarowanie seksem, brak uczucia i wzajemne niedopasowanie partnerw staj si oczywiste. Pojawia si poczucie winy i para ma do wyboru: zmierzy si z tym przykrym uczuciem
i zrezygnowa ze zwizku lub by ze sob, stwarzajc pozory mioci,
gdy zbyt duo zainwestowali we wsplne ycie, by si teraz rozsta".
Osoby, ktre mwi: Od pierwszego dnia czuem(am), e nie powinnimy si pobiera", najprawdopodobniej wpady w tak wanie puapk. Myl one seks z mioci, tak jak pokazuje to nastpujcy przykad.
Geraldine zgosia si na terapi indywidualn, poniewa rozpad si jej
ju czwarty powany" zwizek w tym roku. Za kadym razem dziewczyna bya gboko zakochana i chciaa w przyszoci wyj za swojego
chopaka. Kurczowo trzymaa si kadego kolejnego zwizku i bya przekonana, e jej mio jest odwzajemniona. Zapytana, skd braa pewno,
e partner j kocha, odpara: Jak to skd? Przecie kocha si ze mn!".
Rodzice Geraldine, ludzie gboko religijni, wpoili jej, e seks przedmaeski jest grzechem miertelnym, chyba e partnerzy si kochaj
i zamierzaj si pobra. W jej przekonaniu tylko zwyczajna dziwka"
idzie do ka ze swym chopakiem. Wraz z postpem terapii, Geraldine
zacza rozumie, e jej atwe zakochiwanie si suyo usprawiedliwieniu podejmowania wspycia. Pozwalao jej obej" niedorzeczne, purytaskie normy rodzicw. Zwizki seksualne byy dla Geraldine sposobem na przeciwstawienie si autorytatywnym, surowym rodzicom.
W trakcie terapii dziewczyna musiaa zbudowa sw wasn hierarchi
wartoci i etyk seksualn.
SEKS JAKO BUNT
139
Sprzymierzecy w buncie
Ustanowienie wasnego kodeksu etycznego wymaga nie lada przemyle
i niezalenoci sdw. S osoby, ktrym nigdy nie udao si stworzy
wasnych norm, gdy nie nauczyy si myle samodzielnie.
Zamiast tego, miotajc si bezadnie w poszukiwaniu czyjego przewodnictwa, licz na wsparcie i zacht ze strony rwienikw. W wielu
przypadkach pomocn osob okazuje si asertywna jednostka przeciwnej
pci, ktra take jest na etapie buntu i poszukiwa. Kiedy seks wkracza do
zwizku, formuje si ukryte partnerstwo sojusz midzy dwoma buntownikami.
Mio fizyczna wykorzystywana jest przez takie pary w celu zamanifestowania, e adna ze stron nie akceptuje tradycyjnych norm. Seks
staje si symbolem niezalenoci modych ludzi i odrzucenia starowieckich ogranicze. Problem powstaje wtedy, gdy partnerzy nie pomagaj
sobie nawzajem w rozwijaniu i umacnianiu indywidualnej tosamoci
i tworzeniu wasnego kodeksu etycznego. Gdy seks traci blask nowoci
i przestaje by symbolem, sojusz nie spenia ju duej swojej funkcji.
Na tym etapie bunt wobec autorytetw zostaje skierowany przeciwko
partnerowi. Energia psychiczna i fizyczna, wykorzystywana dotd
w walce z tradycyjnymi wartociami, jest obecnie spoytkowana do atakowania siebie nawzajem. Relacje midzy partnerami pogarszaj si i od
tej chwili polegaj gwnie na wzajemnym oskaraniu si i szukaniu
winy drugiej osoby, tak jak w nastpujcym przypadku.
Martha bya dwudziestodwuletnim statystykiem; zgosia si na terapi, gdy czua si bardzo nieszczliwa. Jej chopak chcia si z ni
oeni, mimo e ich zwizek by niezwykle burzliwy. Martha bya bliska
zgody na lub, ale jednoczenie czua, e nie byaby to mdra decyzja,
skoro ich wspycie nie ukadao si dobrze. Dziewczyna uwaaa, e
kochaj si, wic nie moga zrozumie, skd bior si ich problemy. Fakt,
e zawsze do siebie wracali, wedug niej stanowi dowd ich mioci (gdy
tak naprawd potwierdza jedynie wzajemn zaleno partnerw).
Gdy Martha dokadniej przeanalizowaa relacje ze swym chopakiem,
nie znalaza w nich nic wartociowego, adnych oznak wzajemnej
troski i niewiele zachowa wiadczcych o mioci. Bili czsto le j
traktowa, lecz mimo to dziewczyna nie potrafia z nim zerwa. Martha
opisaa go
SEKS JAKO BUNT

jako zimnego faceta, ktry wie, co jest grane", potrafi myle samodzielnie i zdoby to, czego pragnie.
Martha spotkaa Billa, gdy wstpia na uczelni. Pociga j sw niezalen, buntownicz postaw. Chyba podobao mi si to, e zawsze
potrafi dostrzec istot rzeczy i nie akceptowa niczego tylko dlatego, e
stoi za tym autorytet... Potrafi krytycznie oceni wszystko i wszystkich". Niestety, gdy seks przesta by atrakcyjny jako nowo, Bili
skierowa swj krytycyzm przeciwko Marthcie. Od tej pory ich stosunki
byy nie do zniesienia. Dziewczyna nie potrafia z nim zerwa, mimo
zachty ze strony przyjaci, ktrzy uwaali Billa za inteligentnego, lecz
niedojrzaego palanta".
W trakcie terapii Martha uwiadomia sobie, e nie tyle kocha Billa, co
jest od niego zalena. Pocztkowo chciaa uniezaleni si od swej zacofanej rodziny". Jednak nigdy nie ustanowia wasnego kanonu wartoci.
Gdy spotkaa Billa, dopiero rozpoczynaa kreowa sw tosamo i zamiast polega na wasnych wewntrznych zasobach, pozwolia mu sob
kierowa i uzalenia si od jego pogldw i opinii.
By zerwa z Billem, musiaa zacz od przewartociowania wsteczniackich pogldw" przekazanych jej przez rodzicw i ustanowienia
swojego wasnego kodeksu etycznego. Bya to dla Marthy przeraajca
perspektywa, ale w trakcie terapii dziewczyna zdobya si na odwag, by
tego dokona.
Powysze przypadki wskazuj na trzy wane kwestie.
Po pierwsze, burzliwe poycie, ktre skada si gwnie z rozsta
i powrotw, zazwyczaj wiadczy o ukrytej zalenoci partnerw od siebie. Powtarzajce si pojednania zazwyczaj mao maj wsplnego z mioci. adna z osb po prostu nie potrafi zaakceptowa tego, o czym oboje
wiedz, e ich zwizek jest okropny.
Po drugie, kady musi wytworzy swj wasny kodeks etyki seksualnej. Mamy dwie moliwoci. Moemy w caoci zaakceptowa to, czego
uczono nas o seksie, lub dokadnie to przeanalizowa i oceni, by stworzy swoje wasne normy. Cokolwiek wybierzemy, musimy y zgodnie
z kodeksem, ktry obralimy albo paci cen niewypenienia norm, jak
jest pogorszenie si jakoci naszych zwizkw miosnych.
Po trzecie, buntownicza jednostka nie toleruje adnych ogranicze
i restrykcji, a s one nieuchronnie wpisane we wszystkie zwizki. Kade
141
z partnerw angauje si bowiem w zapewnienie pomylnoci drugiej

osoby i powica jak cz swojej wolnoci dla wsplnego dobra. Gdy
wie si ze sob dwoje buntownikw, owe ograniczenia staj si z czasem celem ich atakw. Partner zostaje uznany za symbol wadzy rodzicielskiej lub spoecznej, ktr trzeba obali. Wzajemne oskarenia i szukanie winnego s w takich zwizkach problemem ubocznym. Buntownicy musz atakowa i niszczy swych partnerw, jako nowy symbol starej
wadzy.
Innymi sowy: buntownicy nie potrafi utworzy zwizku opartego na
rwnoci. Popychani do walki z duchami przeszoci, czyni swych partnerw ofiarami. Jedynym antidotum jest ustanowienie i pielgnowanie
wasnego kodeksu etycznego i ycie zgodnie z tym kodeksem. Buntownik nie bdzie mia przeciwko czemu walczy, jeli wypracuje sobie
wasn hierarchi wartoci.
Jednostki, ktre uprawiaj seks z potrzeby buntu, nie zaakceptoway
moralnoci rodzicw, ani nie wytworzyy wasnej. S skazane na ycie
podporzdkowane kontestacji starowieckich pogldw. (Tym rni si
ich seks od seksu z poczucia winy, gdzie jednostka akceptuje tradycyjne
normy, ale nie potrafi y w zgodzie z nimi).
PROBLEMY WIEKU MODZIECZEGO
Szczeglnie skonne do uprawiania tego typu poycia s osoby mode.
To, e seks jest zakazany, ma dla nich z wielu powodw wyjtkowy urok.
Oddawanie si mioci fizycznej moe by sposobem na: a) przeciwstawienie si autorytetom, b) udowodnienie swej mskoci czy kobiecoci,
c) umocnienie wasnego ja", zdefiniowanie wasnych pogldw w opozycji do rodzicielskich dyktatw, d) potwierdzenie, e istniejce normy
spoeczne s nierealistyczne i bezwartociowe.
Jak z tego wynika, seks moe pociga modych ludzi z kadego z nieseksualnych powodw opisanych w tej ksice. Przemieszanie rnych pobudek w poczeniu z poszukiwaniem wasnej tosamoci czyni modzie szczeglnie podatn na uprawianie seksu dla celw innych ni
czerpanie z niego przyjemnoci erotycznej. Fakt, e mio fizyczna jest
dla nich zakazana, stwarza dodatkowy motyw natury nieseksualnej kierujcy ich zachowaniami seksualnymi.
SEKS JAKO BUNT
Terapeuta: Wic bierzesz si za sprawy beznadziejne i zwyciasz? W jaki

sposb podejmujesz decyzj, ktr spraw przyjmiesz i jak taktyk
zastosujesz?
Paul: No c, chyba jest taka prawidowo, e jeeli moi wsplnicy s
przeciwni, ja jestem za. Kto mwi stop", ja mwi naprzd".
Wydaje si to troch nielogiczne i nieprofesjonalne, prawda?
Terapeuta: Czy widzisz jaki zwizek midzy tym, o czym mwisz, a twymi wyczynami miosnymi?
Paul: Ale skd znowu! Nigdy nie mieszam mojego ycia seksualnego
z prac. Po prostu kiedy widz kobiet, ktrej pragn, zdobywam j
i tyle.
Terapeuta: Tak, ale od czego zaley, ktrych kobiet pragniesz? Z tego, co
mwie, niektre z nich wcale ci si nie podobay. (Ironicznie)
Pewnie jest tak, e jak ci staje, to bierzesz pierwsz, ktra jest
chtna.
Paul (wyranie rozzoszczony, ale prbuje si umiechn): Mj Boe,
nie! Jestem dobry w tym, co robi. Bior te, ktrych pragn. Miaem
kobiety, o ktrych wszyscy wiedzieli, e s nie do zdobycia. (Pochylajc si do przodu i celujc palcem w rozmwc). Poka mi tak,
ktrej nie mog mie, a ja j zdobd! (Gronym tonem, gono).
Nikt nie bdzie mi mwi, z kim mog spa, a z kim nie. Syszysz!
Nikt... (Paul opada na oparcie krzesa, wyglda na zakopotanego;
zamyla si pospnie na kilka minut, po czym podnosi wzrok). No
dobrze, wic niech oskarenie dokoczy spraw.
Terapeuta: Nie jestem twoim oskarycielem, ale mam uczucie, e cae
ycie z jakim oskarycielem walczysz. Kto to jest?
WIECZNA NIEDOJRZAO
Wielu modych ludzi uprawia seks po prostu dla przyjemnoci robienia

czego zego" czy niedozwolonego. Niektrzy przenosz ten bunt w doroso, angaujc si w niekonwencjonalny seks, seks grupowy czy
romanse pozamaeskie. Potrzeba robienia czego, co jest zakazane,
moe te prowadzi do licznych destruktywnych zwizkw, tak jak pokazuje poniszy przypadek.
Paul by renomowanym prawnikiem. onaty od szeciu lat, uwaa
swoje maestwo za bardzo dobre i by zadowolony z trjki dzieci. Na
tej z pozoru idealnej sytuacji cieniem kado si kilka jego romansw.
Niektre z kobiet, z ktrymi sypia, jak sam mwi, nawet go nie pocigay. Jednak szed z nimi do ka.
Podboje Paula rozpoczy si we wczesnej modoci i zalicza si do
nich romans z nauczycielk, on pastora, a take z blisk krewn. Paul
nie rozumia przyczyn swego zachowania. Przyszed na terapi po uwiedzeniu siostry swojej ony. Gdy w czasie pierwszej sesji skoczy wymienia swe przygody, wywizaa si nastpujca rozmowa.
Terapeuta: To imponujca lista!
PaK/(rozpromieniony): No pewnie!
Terapeuta(tonem nagany): Musisz mie jaja ze stali.
Paw/(zdziwiony): Hmm?!
Terapeuta: Zdobywa wszystkie te kobiety. Jeste na pewno twardy i zdecydowany.
Paul(z umiechem): O, taak! Wanie taki jestem! (Z dum). To jest
pomocne w mojej pracy.
Terapeuta: Jak to?
Paul: Zajmuj si przypadkami, ktrych nikt nie chce, takie, co do ktrych
moi wsplnicy s pewni, e nie powinnimy ich przyjmowa. Mona je tylko przegra albo wygra popisowo. A ja pokazuj im, e
potrafi dokona rzeczy niemoliwych. Albo mwi mi, ebym
zrezygnowa z jakiej taktyki, bo moe ona zrazi do mnie sd
(opisuje przypadek).
143
Paul zrozumia, e cae jego ycie seksualne byo zawoalowanym

buntem. Mczyzna prowadzi nieustann walk ze swoim ojcem, ktry
niegdy stawia jedn przeszkod za drug na jego drodze do
sukcesu i niezalenoci.
Powyszy przypadek jest bardzo wany, gdy ukazuje zarwno seks
wynikajcy z potrzeby buntu, jak i lekarstwo na takie zachowanie. Buntownicy" musz zmierzy si z osob, z ktr walcz. Zazwyczaj jest to
posta z przeszoci, czsto ale nie zawsze jedno z rodzicw.
Co dzieje si z wiecznymi buntownikami? Losy tych, ktrzy nie chc

stawi czoa rzeczywistemu problemowi, mog potoczy si dwojako.
Dla jednych walka przestaje by atrakcyjna i seks staje si mniej przyjemny. Lecz zamiast uwaa to za efekt walki, utrat przyjemnoci skadaj
na karb dziaania czasu. Inni nawracaj si na jak religi i seks odchodzi
w cie. Niestety, tacy nawrceni staj si autorytatywni, surowi i w postpowaniu ze swymi dziemi powtarzaj wychowawczy schemat swoich
rodzicw. I tak cykl si zamyka. Dlaczego wci zakazujemy seksu?
Historia i zdrowy rozsdek mwi nam, e uciekanie si do zakazw nie
jest skuteczne (przypominacie sobie prohibicj?). Religie od wiekw
prbuj wyeliminowa zjawisko przed- i pozamaeskiego seksu. W niektrych kulturach grzesznicy skazywani byli nawet na mier, jednak
zabroniony seks nadal istnia. Czy nam si to podoba, czy nie, nie moemy uprawomocni moralnoci. Niedozwolone zachowanie schodzi po
prostu do podziemi, a my stajemy si mniej wiadomi wpywu na nasze
ycie nowego ukrytego motywu pragnienia buntu.
Najlepszym sposobem na zapobieganie takiemu naduywaniu seksu
jest pogbienie samowiadomoci i nabranie szacunku do samego siebie
oraz wytworzenie wasnych norm moralnych. Przydatne mog si okaza
wiczenia zawarte w rozdziaach o poczuciu winy i presji spoecznej.
Ludzie, ktrzy nie maj wasnego kodeksu postpowania, zawsze buntuj
si przeciwko innym i pozostaj niewiadomi swych rzeczywistych pragnie i potrzeb.
Oczywicie, e moi przyjaciele s take moimi partnerami seksualnymi: Joe lubi styl misjonarski, w czarnych skarpetkach, Paul
pragnie zawy jak kojot, a Jackchce to robi w garau...
CZ DRUGA
CZYM JEST
NIESEKSUALNY SEKS
JAK TO SI DZIEJE?
Rozdzia XIX
147
W podobny sposb seks zostaje skojarzony z nieseksualnymi potrzebami. Odbywa si to poprzez: 1) warunkowanie wizualne i wyobraeniowe, 2) warunkowanie werbalne, 3) warunkowanie in vivo oraz 4) warunkowanie za pomoc modelowania i przekazywania postaw.
Warunkowanie wizualne i wyobraeniowe
JAK TO SI DZIEJE?
Jak to si dzieje, e seks przyjemna i w gruncie rzeczy nieskomplikowana aktywno wynika z tak wielu pobudek i jest powizany potrzebami nie majcymi natury seksualnej? Naduywania seksu uczymy si
dziki dwm podstawowym procesom warunkowaniu oraz modelowaniu i przekazywaniu postaw.
WARUNKOWANIE
Warunkowanie jest najbardziej podstawowym sposobem uczenia si.
Polega na wielokrotnym czeniu w par dwch obiektw, idei, uczu czy
zachowa, a do czasu, gdy pojawienie si jednego z nich wywouje
drugie.
Powiedzmy, e ciocia Molly za kadym razem, gdy przychodzi z wizyt, daje Bobbiemu jaki drobiazg. Dziecko zaczyna kojarzy cioci
Molly z przyjemnymi uczuciami zwizanymi z otrzymywaniem prezentu. W rzeczywistoci to podarowane zabawki wywouj owe uczucia,
lecz w umyle chopca ich rdem jest ciocia Molly. Za kadym razem,
gdy j widzi, zaczyna oczekiwa podarunku.
Przypumy, e mia krewna przestaje przynosi prezenty. Bobbie jest
rozczarowany. Jej wizyty nie s ju tak przyjemne, jak kiedy. Jeeli
jedyn nici czc chopca i cioci s podarki, a ich liczba zmniejszy
si, to Bobbie straci zainteresowanie i biedna ciocia zostanie zupenie
zapomniana.
Zobaczmy, jak poprzez wizualne i wyobraeniowe warunkowanie seks

zostaje powizany z nud. Johnny, szesnastolatek, nie potrafi znale
sobie adnego zajcia i czuje si znudzony. Snujc si apatycznie po
domu, znajduje ukryty zbir numerw Playboya" i zabiera go do swego
pokoju. W miar wertowania pism, ogldane fotografie coraz bardziej
rozbudzaj jego wyobrani. Johnny ju sienie nudzi jest podniecony
i natura bierze gr.
W tym przypadku seks zabi nud. Sprbujcie zgadn, co zrobi Johnny, gdy znw nie bdzie mia nic do roboty. Nie mylicie si! Zapewne
domylilicie si te, czego chopiec si uczy uywania seksu do walki
z nud. Jeli to zachowanie przejdzie w nawyk, Johnny jako dorosy,
onaty czowiek, za kadym razem, gdy poczuje si znudzony, bdzie
domaga si, by ona posza z nim do ka.
Powtarzanie podobnego zachowania ma powane nastpstwa. Seks nie
moe w peni zaspokoi potrzeb nieseksualnych w tym przypadku
potrzeby zagodzenia nudy. Johnny nigdy nie bdzie czu si usatysfakcjonowany i win za to niewtpliwie obarczy kiepski" seks. Tak jak
osab entuzjazm Bobbiego dla ciotki Molly, tak zmniejszy si zapa
Johnny'ego do seksu. Trudno bowiem przejawia niesabnce zainteresowanie czym, co okazuje si niesatysfakcjonujce czy frustrujce.
Oto kolejny przykad, tym razem dotyczcy zoci. Johnny wanie
pokci si z rodzicami; tym razem nie czuje si znudzony, jest zy.
Zatrzaskuje za sob drzwi do swego pokoju, miota si w podnieceniu,
mwi co bezadnie i gestykuluje. W kocu jego wzrok pada na numery
Playboya" i Johnny zaczyna je przeglda. Jego zo ganie, w miar
jak ronie podniecenie. Chopak uczy si radzi sobie ze zoci za
pomoc seksu.
W taki sam sposb Johnny moe nauczy si agodzi kade uczucie
czy problem. Jeli jest smutny i siga po pisma o treci erotycznej, uczy
si uywania seksu jako ochrony przed depresj. Jeli czuje si samotny
i _ aby poczu si lepiej ucieka si do fantazji erotycznych, znw
JAK TO SI DZIEJE?
uczy si naduywania seksu. We wszystkich powyszych przykadach

seksualne bodce wzrokowe i wyobraeniowe zostaj powizane z pewnym stanem uczuciowym. Powtarzanie tego procesu warunkuje naduywanie mioci fizycznej.
Warunkowanie werbalne
Warunkowanie moe te odbywa si na poziomie werbalnym. Zamiast
przynosi prezenty, ciocia Molly moe po prostu wygasza pod adresem
Bobbiego pochlebne uwagi w stylu: Och, w tym ubranku wygldasz
naprawd piknie". Bdzie tu dziaa ten sam mechanizm: wywoane
przez komplementy mie uczucia zostan skojarzone z cioci Molly.
Czy mona odnie to do seksu? Oczywicie. Przypomnijcie sobie
tylko, jak wiele uczu czymy z wyraeniami i sowami dotyczcymi
mioci fizycznej. Oto kilka przykadw:
Zo:
Ta dziwka moe mi obcign druta!

Ten skurwiel moe mnie pocaowa w dup!
Czuo:
Mmm... chciabym si wtuli pomidzy jej piersi.

Tak chciaabym cisn jego poladki...
Ponienie:
Chciabym zerwa z niej wszystkie ciuchy, by kady

mg zobaczy, co ona tam ma!
Jest tak niezrczny w ku, e nawet nie wie, gdzie ma
te rzeczy, a raczej to, co z nich zostao.
Zemsta:
Skuj t jej cholern gb.

Moe mi wyliza jaja (poniewa go zdradzaa).
Jeli jeszcze raz bdzie flirtowa z ktr z moich koleanek, wepchn mu gow pod jej bluzk i poczekam,
a si udusi.
Samotno:
Nie obchodzi mnie, za kim si ugania. Mam randk. To

lepsze ni zosta w domu.
149
Wszyscy mczyni s do siebie podobni.

Poszabym z nim do ka, gdyby obieca, e nie bdzie
si odzywa. Te jego prowincjonalne odywki...
Tosamo seksualna: Poka jej, co to znaczy dobry kochanek!
Nie wiedz, co to jest seks, zanim nie przepi si ze
mn!
Poszedbym z ni tylko po to, by mc powiedzie, e j
miaem.
Pewno siebie:
Poka jej, co to znaczy dobrze si bawi, a nie bdzie

chciaa pj z nikim innym.
Czy jest co zego w takich uwagach? W nich samych nic. Jednak

wielokrotne ich powtarzanie zachca nas do wykorzystywania seksu, by
si na kim zemci lub go poniy; by zagodzi samotno, lub nud
i tak dalej. Za kadym razem, kiedy czymy nieseksualne uczucia
z wyobraeniami o charakterze seksualnym, przygotowujemy grunt do
naduywania mioci fizycznej.
Warunkowanie in vivo
In vivo jest wyraeniem, ktre oznacza: w yciu", w praktyce". Warunkowanie seksualne tego rodzaju zazwyczaj odbywa si wewntrz zwizku. Kade z partnerw warunkuje drugie do wykorzystywania seksu
w celu zaspokojenia ukrytych potrzeb nieseksualnych.
Wystarczy jeden przykad. Gdy Herb przychodzi z fabryki, wyglda na
zmczonego i nieszczliwego. Sharon, jego ona, okazuje mu czuo,
co zazwyczaj koczy si w ku. Potem Herb czuje si lepiej i szybko
uczy si, e mio fizyczna agodzi jego depresj. Dostrzega to take
Sharon. Powtarzajc takie zachowanie, maonkowie warunkuj si nawzajem do uywania seksu jako sposobu na pozbycie si depresji. Wiele
innych przykadw warunkowania seksualnego mona znale na kartach naszej ksiki.
Wystarczy pocaowa j kilka razy, a ju jest napalona. Unikanie intymnoci:
Modelowanie i postawy wyuczone
Przykry jej gb gazet! Czy to wane, jak wyglda? Do gry nogami
I wreszcie, nasze postawy wobec seksu modelowane s przez wane dla

nas osoby rodzicw, rwienikw oraz przez reklamy i filmy.
wszystkie s takie same.
JAK TO SI DZIEJE?
Postawy naszych rodzicw s bez wtpienia najwaniejszym czynnikiem ksztatujcym nasze uczucia i pogldy na sprawy seksu. Rodzice
przekazuj swoje nastawienie do mioci fizycznej zarwno poprzez to,
co o niej mwi, jak i to, czego nie mwi. Na przykad, jeli otwarcie
rozmawiaj o seksie i wyraaj si o nim pozytywnie, przekazuj dzieciom zdrow postaw wobec niego. Ale jeli nigdy nie poruszaj tych
tematw, ich latorole dochodz do wniosku, e w seksie jest co zego.
To, co widz i sysz w domu, ma na nie ogromny wpyw. Rozwamy
nastpujce przypadki.
Jeli mama i tata nigdy nie cauj si poza sypialni, dzieci zaczynaj
postrzega seks jako pierwotne rdo czuoci. Jeli rodzice maj
w zwyczaju koi swe wzburzenie przy pomocy rozmowy w ku, dzieci
uwaaj zo i seks za nierozcznych kompanw. Jeeli ojciec i matka
gosz, e mio fizyczna jest grzeszna i odraajca, modzi ludzie zaczynaj w niej widzie narzdzie ponienia.
Rodzice przekazuj swe postawy na wiele rnych sposobw. Zastanwmy si nad skojarzeniami, jakie mog powsta w umyle dziecka,
kiedy jedno z rodzicw poklepie drugie po poladkach. Jeli poklepany
umiechnie si, przekazuje zdrowe nastawienie seks jest fajny". Jeli
odpowie pocaunkiem, dziecko poczy seks z czuoci. Jeli reakcj jest
rozdranienie, mio fizyczna zostanie skojarzona ze zoci. Zakopotanie spowoduje natomiast skojarzenie seksu z ponieniem.
Mwic w skrcie, postawy modelowane przez rodzicw predestynuj
nas do postrzegania i wykorzystywania seksu w ten sam sposb, jak oni
to robili. Lecz uwzgldni naley te, e:
Tylko wielokrotne prezentowanie pewnych postaw moe wywiera

wpyw na dzieci. Jedna sytuacja nie ma znaczenia.
Dzieci nie przejmuj postawy rodzicw bezkrytycznie i w caoci. Istnie
j naturalne, zalene od osobowoci rnice midzy pokoleniami.
Nie musisz dopasowywa swego zachowania do pogldw prezentowa
nych przez twoich rodzicw. Ich przykad sprawi, e najatwiej ci nadu
ywa seksu tak, jak oni to robili. Jednak moesz unikn puapki po
przez uwiadomienie sobie, jak ich postawa oddziauje na twoje poycie
erotyczne.
151
Wpyw na nasze nastawienie wobec mioci fizycznej i na zachowania

seksualne maj take rwienicy. Szczeglnie podatna na uleganie presji
rodowiska jest modzie. Ludzie w wieku dojrzewania maj wiele emocjonalnych potrzeb, ktre w szczeglny sposb naraaj ich na bdne
rozumienie i naduywanie seksualnoci. Odczuwaj oni siln potrzeb
przynalenoci; chc by akceptowani i lubiani; kady z nich pragnie
czu si kim wanym i wyjtkowym. Poza tym chc zerwa z ograniczeniami narzucanymi im przez rodzicw; prbuj zbudowa wasn hierarchi wartoci; musz te radzi sobie ze swoj budzc si seksualnoci.
To, co rwienicy mwi o seksie i o tych, ktrzy go uprawiaj, ma na
dorastajcych ludzi ogromny wpyw. Poniewa nastolatki nie potrafi
wyranie rozgraniczy potrzeb seksualnych i nieseksualnych, s w bardzo niekorzystnym pooeniu staj si seksualnymi ofiarami swych
potrzeb emocjonalnych. Uprawiaj mio, gdy potrzebuj czego zupenie innego, na przykad:
zwikszenia swej popularnoci wrd rwienikw;

udowodnienia, e s godni podania, mscy lub kobiece;
przebywania w towarzystwie rozumiejcego ich przyjaciela;
chodzenia na randki, posiadania jakiego zajcia;
buntu przeciw wadzy rodzicielskiej.
Seks nastolatkw moe zatem pa ofiar wszystkich nieseksualnych

potrzeb wymienionych w poprzednich rozdziaach. Ich ciaa, sposb mylenia i osobowo podlegaj nieustannym zmianom. Modzi ludzie s
bardziej wraliwi ni doroli, gdy brakuje im integracji, ktra przychodzi wraz z wiekiem i dojrzaoci. Zamiast myle samodzielnie, naladuj postawy i zachowania swych rwienikw. Na nas, dorosych, spoczywa odpowiedzialno za uwiadomienie im konsekwencji naduywania seksu.
Telewizja i kino take ucz nas czenia nieseksualnych potrzeb z mioci fizyczn. Opery mydlane nieustannie pokazuj uprawianie seksu,
ktre u swego podoa ma desperacj czy samotno, potrzeb czuoci,
ch zemsty oraz wiele innych, nie majcych nic wsplnego z seksem,
potrzeb. Wci mamy okazj oglda, jak ludzie id ze sob do ka po
to, by uzyska tajne informacje, szantaowa kogo czy nawet zabi.
Reklamy telewizyjne bombarduj nas subtelnymi zestawieniami seks

appeal ze wszystkim od picia piwa a po wymian tumika. Podwiadomie wiemy wic seks z uczuciami kojarzonymi z danym produktem.
W ten sposb zwikszamy nasze szans na niewaciwe wykorzystanie
mioci fizycznej.
I wreszcie, telewizja i kino winne s propagowaniu stereotypw rl
seksualnych. Jak wspomnielimy wczeniej, internalizacja takich stereotypw ogranicza nasze zdolnoci do spontanicznego przeywania aktu
seksualnego. Koczy si na tym, e kochamy si z ide, a nie z ywym
czowiekiem.
Wszyscy przejlimy okrelone postawy wobec seksu, ktre predestynuj nas do naduywania go na wiele rnych sposobw. Aby w peni
pozna i cieszy si mioci fizyczn, musimy najpierw przeanalizowa
te postawy i pogldy. Powinnimy te zauway, jaki wpyw na nasze
ycie mieli i nadal maj inni ludzie. I w kocu, musimy dostrzec, w jaki
sposb utrwalamy niewaciwe schematy wasnych zachowa seksualnych.
Rozdzia XX
DLACZEGO TO TRWA?
W poprzednim rozdziale przedstawilimy, jak poprzez warunkowanie

i modelowanie ludzie ucz si naduywania seksu. Psychologowie behawioralni s przekonani, e aby warunkowanie byo efektywne, musi by
choby czciowo wzmacniane. Na przykad to, e kto stale wykorzystuje
mio fizyczn do wyadowania zoci, oznacza, i akt seksualny
przynajmniej w jakim stopniu agodzi to uczucie, w przeciwnym razie
nie zostaoby ono skojarzone z seksem.
Mio fizyczna rzeczywicie dostarcza czciowego zaspokojenia
nieseksualnych potrzeb i to powoduje utrwalenie jej niewaciwego
wykorzystywania. Niektre z zachowa seksualnych mog zaspokoi
zarwno potrzeby seksualne, jak i emocjonalne. Pocaunki na przykad
mog mie charakter erotyczny lub wyraa czuo; ksanie moe wypywa zarwno z impulsw seksualnych, jak i agresywnych. Przyjrzyjmy si bliej temu, jak to si dzieje.
NIE DOKOCZONE SPRAWY
Termin nie dokoczone sprawy" odnosi si tu do uczu i potrzeb, ktre
nie uzewntrznione i nie zaspokojone w momencie, kiedy si pojawiy,
zostay stumione. Wedug psychologii Gestalt uczucia te nie wygasaj,
ale pozostajc w naszej psychice, czekaj na sposobno wypynicia na
powierzchni.
Szukajc ujcia, owe hamowane emocje znieksztacaj nasz percepcj rzeczywistoci i wpywaj na relacje z otoczeniem. Potem, w sytuacjach przypominajcych t, w ktrej si pojawiy, wymykaj si spod
naszej kontroli. Im silniejsza presja nie zaatwionych spraw, tym wiksze
prawdopodobiestwo, e powrc one w najmniej odpowiedniej chwili.
Znacie zapewne okrelenie wypadek, ktry szuka sposobnoci, by si
wydarzy". To jest wanie nie zaatwiona sprawa uczucie (zo)
szukajce pretekstu, by si uzewntrzni (wybuchn).
Aby zobrazowa to zjawisko rozwamy przypadek wybuchowego"
mczyzny. Jtrzy si w nim wiele tumionej zoci, ktrej nie okaza
wtedy, kiedy si pojawia i wobec osoby, ktra j wywoaa. Chcc si
wydosta, owo zduszone uczucie tworzy wewntrzn presj i w miar jej
narastania odbir rzeczywistoci mczyzny staje si coraz bardziej znieksztacony. Widzi zagroenie tam, gdzie go nie ma i wybucha zoci.
Czuje si atakowany, gdy traktuje si go przyjacielsko i wybucha zoci.
Jest rozgniewany, gdy kto oferuje mu pomoc i znw wybucha. Waciwie szuka, a nawet stwarza powody, by zaatakowa i pozby si czci
stumionej zoci.
Inni ludzie widz w nim niezrwnowaonego zrzd, chronicznego
malkontenta i nieznonego gbura. Mimo e po wyadowaniu zoci zmienia si on w stosunkowo spokojn, mi osob, wikszo ludzi trzyma si
od niego z daleka, unikajc bliskiego czy duszego kontaktu. Uwaaj
go po prostu za zbyt nieobliczalnego i nie chc sta si celem jego
bezpodstawnych wybuchw.
W rzeczywistoci mczyzna w cierpi z powodu tumionej zoci.
Gdyby nauczy si radzi sobie z tym uczuciem, staby si normalnym,
cakowicie zrwnowaonym czowiekiem, a jego zwizki interpersonalne byyby znacznie bardziej satysfakcjonujce.
Zo tak wybuchowego mczyzny moe te szuka ujcia podczas
aktu seksualnego w postaci gwatownych ruchw czonka, ksania,
ciskania i innych zachowa, ktre nie s zgodne z naturalnym narastaniem seksualnego napicia. Jego zachowanie bdzie odbierane jako pozbawione czuoci i mczyzna zyska sobie saw brutalnego, nadmiernie
namitnego kochanka.
Niestety, jego zapa wynika z potrzeby wyraenia zoci, a nie uczu
seksualnych. Wyadowanie wciekoci w akcie seksualnym nie zaspokoi
DLACZEGO TO TRWA?
155
jednak tej potrzeby. Bdzie si ona pojawia znowu i znowu, potwierdzajc reputacj mczyzny. Gdyby rozwiza problem swej tumionej zoci, jego ycie seksualne znacznie zyskaoby na wartoci; mgby bez
przeszkd koncentrowa si na impulsach seksualnych, nie zabarwionych
przez ukryt wcieko. Jego zachowanie w ku byoby zsynchronizowane z energi i napiciem erotycznym, narastajcymi w czasie aktu.
Gwatowne ruchy czonka pochodziyby z intensywnych uczu i impulsw seksualnych, wypywajcych z oboplnej namitnoci wraliwych
kochankw.
I tak dzieje si ze wszystkimi nie rozwizanymi problemami potrzeb czuoci, potrzeb bycia kim wanym, kompetentnym, posiadajcym
wadz czy wartociowym kady z nich moe wlizn si do sypialni
i ograbi kochankw z przyjemnoci. Kade z seksualnych zachowa,
ktrego rdem jest ktra z tych potrzeb, bdzie w sprzecznoci z poziomem napicia i energii seksualnej, jaki tworzy si pomidzy partnerami. Jeli nie rozwizane sprawy wci si pojawiaj, problem narasta
i partnerzy dochodz do wniosku, e s seksualnie niedopasowani.
Wemy przypadek Lindy, gospodyni domowej, ktra czuje si osob
mao wartociow i niekompetentn. By zrekompensowa swoje poczucie niedostosowania, stara si by dobr kochank. Zawsze jest bardzo
aktywna i namitna wydaje si, e jej zachowaniem kieruj nie kontrolowane impulsy seksualne. Cho pocztkowo oboje wraz z mem, Markiem, s zadowoleni z penego pasji poycia, zdarza si jednak, e Mark
pragnie czuego i spokojnego seksu. Zapa ony, ktry nie zawsze pasuje
do sytuacji, niweczy wszelkie wysiki mczyzny, by uczyni zblienie
bardziej romantycznym. Potrzeb czuoci Marka Linda odbiera jako
odrzucenie jej seksualnoci. Presja, by by najlepsz, sprawia, e podwaja
swe wysiki, przez co Mark jest tym bardziej sfrustrowany. adne z
nich nie czuje si usatysfakcjonowane podobnymi dowiadczeniami, a
zdarzaj si one coraz czciej.
W kocu maonkowie uznaj, e nie pasuj do siebie seksualnie
i decyduj si szuka profesjonalnej pomocy. W trakcie terapii Linda
dowiaduje si, jak moe poczu si bardziej kompetentn poza sypialni,
a Mark uczy si bardziej bezporedniego i otwartego wyraania swych
potrzeb.
Jest kilka wanych rzeczy, o ktrych trzeba pamita w zwizku,

w ktrym istnieje szereg niedomwie. S one udziaem kadego z nas.
Nikomu bowiem nie udaje si uzewntrzni wszystkich swoich uczu
wtedy, kiedy si pojawiaj. Im wicej mamy tych nie zamknitych spraw,
tym silniejsze napicie wywouj i tym bardziej staje si prawdopodobne,
e wypyn na powierzchni w niewaciwy sposb. Mog one szuka dla
siebie rozwiza w kadym miejscu i czasie. Sypialnia nie jest tu wyjtkiem; tak naprawd, jest wrcz idealnym miejscem! Dlaczego?
Zachowania seksualne to bardzo kompleksowy acuch aktw, ktre
sw kulminacj maj w stosunku pciowym. Ogniwa acucha tworz
niezalene akty, takie jak pocaunki, dotknicia, uciski i stosunek. S one
kojarzone zarwno z seksem, jak i z wieloma nieseksualnymi uczuciami
i potrzebami. (Patrz tablica na str. 159) Na przykad ucisk moe by
zwizany z seksem, agresj, zemst, zoci czy rozaleniem; kada z nie
zaatwionych spraw, ktra czy si z tymi potrzebami, moe wic ujawni si w trakcie zblienia. Jeli na przykad czsto tumisz zo, moe si
zdarzy, i tak bardzo dasz si ponie chci ksania i ciskania partnera,
e wyrzdzisz mu fizyczn krzywd.
Odpowiedni bdzie tu przykad Hectora. w wysoko cenicy dom
i rodzin mczyzna szczyci si tym, e nigdy nie kci si z on, mimo
znacznych rnic w ich osobowociach i pewnych jej zwyczajw, ktre
bardzo go denerwuj. ona otwarcie mwi o swoich potrzebach, a Hector
jak przystao na prawdziwego gentlemana" zawsze je spenia.
Jednak w ku staje si bardzo agresywny. Zdaniem ony jego zachowanie jest zbyt zapalczywe. Pewnej nocy Hector daje si ponie namitnoci" i jego uciski, ksanie i czue" klapsy nieomal doprowadzaj
partnerk do utraty przytomnoci.
Jest to oczywicie przykad ekstremalny. W wikszoci przypadkw
problemy nieseksualne nie ujawniaj si w sposb a tak drastyczny i ich
oddziaywanie pozostaje poza wiadomoci jednostki. W czasie zblie
mog pojawia si po prostu pomniejsze konflikty, podczas ktrych nieseksualne i seksualne potrzeby rywalizuj ze sob o satysfakcj. W konsekwencji adne z nich nie s cakowicie zaspokojone. Ostatecznym
rezultatem jest uczucie frustracji i zawodu; uczucie, e, cho technicznie
wszystko wypado dobrze, czego zabrako. Przypadek Marthy dobrze
ilustruje t kwesti.
DLACZEGO TO TRWA?
157
Szef Marthy bardzo krytycznie oceni sprawozdanie finansowe, ktre

przedstawia zarzdowi firmy. Martha bardzo si zdenerwowaa; uwaaa
ten krytycyzm za nieuzasadniony. Nie mogc jednak w aden satysfakcjonujcy sposb okaza zoci, ukrya swe uczucia i prbowaa zapomnie o tym incydencie.
Nastpne dowiadczenie seksualne Marthy nie przynioso jej satysfakcji. Z pozoru wszystko szo dobrze, ale Martha bya bardzo aktywna,
bardziej ni zazwyczaj". Nie potrafia wyjani, dlaczego po stosunku
czua si sfrustrowana. Miaam wraenie, e musz si powstrzymywa.
Jakbym nie moga i na cao". Jej partner take czu si zagubiony.
Zachowanie Marthy oceni jako zadziwiajc kombinacj agresywnoci
i biernoci.
A tak naprawd to wanie nie zaatwione sprawy Marthy przenikny
do jej poycia intymnego. Uczucie zoci walczyo o satysfakcj z potrzebami seksualnymi. Martha sdzia, e jej frustracja ma podoe seksualne,
e powstrzymywaa seksualne impulsy, bo tylko z nich zdawaa sobie
spraw. Pragnienia ciaa popychay j do skoncentrowania si na seksie,
ale nie rozwizane problemy wywoyway impulsy, ktre rywalizoway
z seksualnymi. Martha miaa przed sob wybr: wybuchn zoci lub
uprawia mio. Aby dobrn do koca aktu, musiaa bardzo starannie
kontrolowa zo. Czy mona si zatem dziwi, e seks by mniej
zadowalajcy?
Podsumowujc, naley stwierdzi, e to warunkowanie we wczesnych
latach ycia nauczyo nas wykorzystywa seks do zaspokojenia nieseksualnych potrzeb. A nie dokoczone sprawy, ktre w trakcie aktu seksualnego wypywaj na powierzchni, sprawiaj, e cykl ten zostaje utrwalony. Zawsze, kiedy ciao i umys koncentruj si na dwch rywalizujcych
ze sob potrzebach i prbuj zaspokoi je jednoczenie, wspycie intymne jest mniej przyjemne.
Kade z zachowa przedstawionych w tabeli I wykorzystywa moemy dla zadowolenia siebie, zadowolenia naszego partnera lub dla jednego
i drugiego. I we wszystkich tych przypadkach motywy danego aktu mog
by seksualne bd nieseksualne; moe on wypywa z rnych potrzeb
i pobudek.
Naley pamita, e to samo zachowanie, takie jak caowanie czy
lizanie, moe mie wiele rnych znacze. Lizanie partnera pod pach
moe znaczy co zupenie innego ni lizanie maowiny ucha, warg czy

odbytnicy, podczas gdy lizanie palcw u ng moe mie jeszcze inne
znaczenie.
Po drugie, wymienione zachowania same w sobie nie musz wcale
mie nieseksualnego znaczenia. Mog one stymulowa i zaspokaja zarwno seksualne, jak i nieseksualne potrzeby. Zazwyczaj podczas kontaktu intymnego nie zwizane z mioci fizyczn potrzeby trac na znaczeniu i pozostaj w tle. Tylko wtedy, gdy wychodz na pierwszy plan,
odbieraj nam cz satysfakcji.
Jest kilka przyczyn, dla ktrych seks dostarcza nam moliwoci do
ujawnienia tak wielu potrzeb. Po pierwsze, generalnie jest on aktywnoci nie wymagajc mylenia; na og nie analizujemy tego, co robimy.
Poza tym w ogniu namitnoci nasze zahamowania sabn i potrzeby
ciaa wysuwaj si na pierwszy plan. Sytuacja sprzyja temu, by nie
zaatwione sprawy przedary si na powierzchni, poniewa nasza kontrola jest osabiona. I wreszcie najwaniejsze kady z aktw, ktre
skadaj si na seks, mona atwo poczy z potrzebami nieseksualnymi,
tak jak ilustruje to tabela I. To wszystko sprawia, e kontakty intymne s
idealn wrcz okazj do tego, aby ujawniy si wszystkie tumione przez
nas uczucia, motywy i potrzeby.
W rzeczywistoci wszyscy jestemy w pewnym stopniu wiadomi moliwoci istnienia nieseksualnych motyww zachowa seksualnych. Nadajemy naszym kochankom miana stosowne do ich ulubionych aktywnoci tego, ktry delikatnie dotyka i czule cauje, okrelamy mianem
czuego kochanka; tego, ktry lubi dugo i gwatownie spkowa, nazywamy namitnym, ten za, ktrego dotknicia s mao delikatne, a uciski
zbyt mocne, zostaje nazwany agresywnym. Rzadko zastanawiamy si nad
tym, e mog istnie nieseksualne przyczyny takich preferencji. Na przykad brutalny kochanek moe by osob pen zoci i wrogoci, czuy
osob zalen od innych lub spragnion czuoci.
Oczywicie nie kady, kto zdecydowanie wyrnia pewne zachowania
erotyczne, uprawia seks o charakterze nieseksualnym. Jednak jeli preferencje te s wyjtkowo silne i zblienie nie przynosi satysfakcji, w gr
musz wchodzi motywy nieseksualne.
Istot sprawy jest to, e mio fizyczna daje wiele moliwoci do
ujawnienia si tego, co nieseksualne. Kochanek, ktry nie potrafi otwar-
159
DLACZEGO TO TRWA?
cie okazywa swych uczu poza sypialni, w trakcie zblienia bdzie

mia wiele sposobnoci, aby swe uczucia wyraa nie wprost. Niestety
takie dawanie wyrazu emocjom nigdy nie jest w peni satysfakcjonujce.
Ulga, jak przynosi seks, jest minimalna i nasze potrzeby bd pojawia
si jeszcze wielokrotnie, pobierajc jako haracz swoj cz seksualnej
przyjemnoci.
W zwizku z tym waciwie sformuowane pytanie winno brzmie nie
tyle Czy moliwe jest naduywanie seksu?", ale raczej Czy moliwe
jest nie naduywanie seksu?". Odpowied brzmi: Tak, jest moliwe, ale
wymaga jasnego uwiadomienia sobie wszystkich naszych potrzeb
seksualnych i nieseksualnych. Musimy by pewni, e te z nich, ktre nie
maj nic wsplnego z mioci fizyczn, znajd zaspokojenie poza sypialn, tak e w czasie kontaktw intymnych nie bd odgrywa istotnej
roli. Tylko wtedy seksualno moe objawi si z pen si. Tylko wtedy
moemy dowiadcza peni nalenej nam przyjemnoci i satysfakcji.
TABELAI
NIESEKSUALNE POTRZEBY, KTRE MOG BY

POWIZANE Z ZACHOWANIAMI SEKSUALNYMI
Zachowanie
Motywy, potrzeby i pragnienia, ktre mog by powizane z zachowaniem
Dotykanie
Moemy dotyka:
delikatnie, co wynika z czuoci lub chci uspokojenia partnera
niemiao, poniewa sami pragniemy uspokojenia
brutalnie, poniewa jestemy li
zuchwale, chcc podkreli nasz dominacj
gwatownie, by wywoa strach lub ujarzmi
DLACZEGO TO TRWA?
Caowanie
Moemy caowa:
by okaza mio i szacunek
by ukoi zranione uczucia
by zagodzi zo
by uspokoi
by wyrazi czuo i przywizanie
by ukry samotno i lk
by stymulowa namitno
Pocaunek moe te by protekcjonalny jak pocaunek w czoo,
ktremu towarzyszy poklepanie po gowie lub upokarzajcy, gdy
kto cauje ci w miejscu i czasie, kiedy nie chcesz by pocaowany.
Rozbieranie
Moemy rozebra si:

by wprawi kogo w zakopotanie lub go poniy
by zmusi kogo do zobaczenia czego, czego wolaby nie zobaczy
by nie da innym sob kierowa
by uzyska potwierdzenie swej atrakcyjnoci
Moemy rozebra kogo:
powodowani namitnoci
by si z nim kocha
ze zoci
z chci sprowokowania go do czego
by go zrani lub poniy
ze strachu
by okaza sw si
Pieszczoty
Masowanie
Uciski
Moemy oddawa si tym zachowaniom: by

sprawi przyjemno partnerowi by zada bl
by poczu sw si i wadz by przylgn do
kogo w poczuciu desperacji
Moemy podda si dotkniciom partnera: z
powodu samotnoci czy sualczoci poniewa
czujemy si bezradni i wykorzystywani dla
przyjemnoci
Penetracja
Moemy przystpi do penetracji:

by poznawa by dawa
przyjemno by by blisko
partnera by dominowa by
ponia lub gwaci by
wywoywa bl ze zoci by
potwierdzi sw seksualno
Spkowanie
Moemy spkowa: intensywnie,

powodowani namitnoci gwatownie ze
zoci lub nienawici niemiao z powodu
lku w radoci i ekstazie desperacko z
potrzeby przywarcia do kogo dziko, by
straci kontrol nad sob ulegle, by kto nad
nami panowa lub by uciekajc w
zapomnienie
161
ZAGROZENIA, JAKIE KRYJ SI...
Rozdzia XXI
ZAGROENIA, JAKIE KRYJ SI

W SEKSIE UPRAWIANYM Z
POBUDEK NIESEKSUALNYCH
By moe mylisz teraz: Czy naprawd uprawianie seksu dla ukrytych

nieseksualnych przyczyn jest a takie ze? Moe rzeczywicie moje ycie
erotyczne nie ukada si tak wspaniae, jak mogoby by, ale co z tego?"
Gdyby pomniejszona przyjemno bya tu jedynym efektem, mona by
zaakceptowa twj punkt widzenia. Jednak seks z pobudek nieseksualnych stwarza dodatkowe problemy, ktre oddziauj na jednostk, na
par, na wzajemne relacje partnerw i na ich ycie seksualne. Najpierw
rozwamy, jak nieseksualne motywy wpywaj na wspycie intymne:
1) przyjemno i satysfakcja seksualna malej; 2) zainteresowanie mioci fizyczn sabnie; 3) zahamowane zostaje dojrzewanie seksualne.
ZMNIEJSZONA PRZYJEMNO I SATYSFAKCJA
Ciao i umys nie mog koncentrowa si na dwch nie zwizanych ze
sob potrzebach i zaspokaja je rwnoczenie. Jeli seks wykorzystywany jest w celu zaspokojenia jakiejkolwiek nieseksualnej potrzeby uczuciowej, zmniejszenie fizycznej przyjemnoci i satysfakcji jest nieunik-
163
nione. Niestety, win za to obarcza bdziemy seks, poniewa nie jestemy wiadomi innych naszych potrzeb. Moe si zdarzy, e zaczniemy
kwestionowa umiejtnoci i moliwoci seksualne wasne lub partnera.
Jak stwierdzono ju wczeniej, musimy nauczy si szuka prawdziwych przyczyn naszych kopotw poza sypialni. Obarczanie win siebie
lub partnera moe jedynie zwikszy nasz niepokj w czasie zblienia
i jeszcze bardziej zredukowa przyjemno. Nikt nie bdzie mg w peni
cieszy si mioci fizyczn, jeli opadn go wtpliwoci na temat wasnego dostosowania seksualnego.
SABNCE ZAINTERESOWANIE SEKSEM
Jeli nieseksualne motywy maj wpyw na nasze ycie seksualne, zainteresowanie mioci fizyczn sabnie na poziomie: krtko- i dugotrwaym. Najpierw rozwamy efekt natychmiastowy. Wedug jednego z dogmatw psychologii behawioralnej, im wicej przyjemnoci dostarcza
dany akt, tym bardziej skonni jestemy, by przy nastpnej sposobnoci
ten akt powtrzy, a im mniej jest on przyjemny, tym mniejsze szans, e
bdziemy chcieli jeszcze raz go dowiadczy. I tak, kiedy ukryte potrzeby
odbieraj nam przyjemno seksualn, bdziemy mniej skonni do skorzystania z nastpnej okazji uprawiania mioci (co jeszcze nie oznacza,
e rodzajowi ludzkiemu grozi zagada).
Oczywicie, nawet wykorzystywany do nieseksualnych celw seks
dostarcza pewnej przyjemnoci. Jest mao prawdopodobne, e poddamy
si zupenie po kilku przecitnych aktach. Jednak zainteresowanie seksualne bez wtpienia zmaleje. Utrata zainteresowania aktywnoci, ktra
nie przynosi spodziewanej przyjemnoci i satysfakcji, jest czym zupenie naturalnym. To krtkotrwae zmniejszenie entuzjazmu czsto przechodzi nie zauwaone. Zazwyczaj mamy na podordziu wiele gotowych
wymwek bl gowy, bl krzya, praca biurowa, brak nastroju
i akceptujemy je, jako naturalny rytm wydarze, jako chwilow przeszkod w uprawianiu seksu.
Jeli mamy do odwagi, przyznajemy si sami przed sob, czym s
owe wymwki: racjonalizacj sabncego zainteresowania mioci fizyczn. Jeli jednak chcemy nadal unika prawdy, przyczyn doszukujemy
si w rosncym stau zwizku (Czeg ty chcesz? Sypiamy ze sob od
ponad dziesiciu lat. Nic dziwnego, e to nie jest ju tak ekscytujce").
Wanie wtedy pary popadaj w rutyn cotygodniowych lub comiesicznych zblie, za naturalne uwaajc, i seks staje si mniej ekscytujcy,
gdy mija pierwsze nim zauroczenie i gdy partnerom przybywa lat. A jest
wrcz przeciwnie w miar, jak nabieramy dowiadczenia i pewnoci
siebie, a jednoczenie pozbywamy si zahamowa, mio fizyczna powinna by coraz bardziej ekscytujca i satysfakcjonujca. Entuzjazm
seksualny moe wzrasta i trwa a do bardzo pnego wieku. Nie moe-
Wanie rozmawiaem z matk. Powiedziaa, e raz w tygodniu

powinno ci wystarczy.
my zatem zaakceptowa bezkrytycznego przypisywania pogarszajcej

si jakoci wspycia staowi zwizku, brak bowiem satysfakcji wynika
raczej z obciania mioci fizycznej nieseksualnymi potrzebami. Jeli
jest ona od nich wolna, entuzjazm pozostaje niezmienny tak dugo, jak
dugo pozwala na to sprawno organizmu.
Ci, ktrzy wykorzystuj mio fizyczn do zaspokojenia nieseksualnych potrzeb, nigdy po zblieniu nie czuj si usatysfakcjonowani. Sdz,
ZAGROENIA, JAKIE KRYJ SI...
165
e nie potrafi uczyni zado swym pragnieniom seksualnym i w

kocu zaprzestaj prb. W rzeczywistoci, nie udaje im si za pomoc
seksu uzupeni swych brakw emocjonalnych. Owszem, powinni
zaniecha prb ale nie zaspokajania swych potrzeb seksualnych, tylko
nieseksual-nych za pomoc mioci fizycznej.
Rozwamy przypadek naszego niedoszego klienta. Mia trzydzieci
cztery lata i chcia podda si terapii, gdy by pewien, e boryka si
z powanym problemem natury seksualnej. Nie wiedzia dokadnie na
czym on polega, ale co musiao by z nim nie w porzdku, skoro nie
mg dorwna swemu ojcu".
Zdumionym suchaczom relacjonowa nastpujcy incydent:
Bylimy z wizyt u moich rodzicw. Oboje s ju na emeryturze. Po
obiedzie obaj przeszlimy z ojcem do pokoju dziennego. Gdy moja ona
wesza, by zaserwowa drinki, ojciec z podziwem wyrazi si o jej seksownej sukience i zgrabnych poladkach. Rozemiaa si i kokieteryjnie
odpowiedziaa: Posuchajcie tylko tego podrywacza. Mylaam, e jeste za stary, by zauwaa takie rzeczy. Ojciec umiechn si i odpar:
Och, mgbym ci jeszcze niejednym zaskoczy. Nie daj si zwie
siwym wosom. Jestem tak samo aktywny, jak twj mody byczek.
No c, Marge i ja spojrzelimy na siebie i powiedzielimy: Zakadamy si?" I ju za chwil kade z nas stawiao dziesi dolarw o to, ktra
para czciej uprawia seks. Oboje z on uwaalimy, e skoro plasujemy
si powyej redniej krajowej, to nie moemy przegra. Gdy pienidze
leay ju na stole, Marge ostrzega ojca, by powiedzia prawd, bo ona
zamierza zapyta mam. Wiem, e mama powie, jak jest. Nie ma
mskiego ego, ktre by jej w tym przeszkodzio.
Do tej pory uwaaem to wszystko za art. Potem mj ojciec rzek:
Nie odezw si ju ani sowem. Niech Celesta wam powie. I zawoa
w kierunku kuchni: Celesto! jak czsto sikochamy?
Po chwili matka odkrzykna: Mam powiedzie gono? Co to w ogle za rozmowa?
Ojciec poprosi: Powiedz, kochanie. Pniej ci wszystko wyjani.
Usyszelimy niemia, ledwie syszaln odpowied: No c, ostatni
miesic mia trzydzieci dni, wic trzydzieci razy. (Po pauzie). Co najmniej'!
Nie byo nam al tej dychy na gow, ale wprost nie moglimy w to
uwierzy. Postanowilimy porozmawia z mam. Powiedziaa nam:
Tak, jestemy ju dosy starzy, ale wiecie, e ojciec jest w tym bardzo
(czerwieni si) dobry. Zreszt, w naszym wieku czowiek korzysta
z przyjemnoci, kiedy tylko moe. Kto wie, jak dugo to potrwa!"
Naley tu zda sobie spraw z pewnego faktu. Kadej aktywnoci,
ktra dostarcza coraz mniej przyjemnoci i satysfakcji, oddajemy si
rzadziej, w kocu porzucajc j zupenie. Seks nie jest tu wyjtkiem!
Pozwalajc, by nieseksualne motywy kieroway naszym yciem seksualnym, przyspieszamy ten proces.
ZAHAMOWANE DOJRZEWANIE SEKSUALNE
Dojrzao seksualna to jeszcze jeden z tych niejasnych terminw, mogcych oznacza prawie wszystko od posiadania sprawnych narzdw
seksualnych" a do wiedzy, jak uywa ich, jak profesjonalista". W rzeczywistoci, dojrzao seksualna jest nie tyle stanem, co postaw czy
procesem nieustannym stawaniem si.
Nikt nie jest seksualnie dojrzay dy tylko do tego, by si takim
sta. Dojrzao seksualna nie jest czym, co pojawia si wraz z owosieniem onowym czy zawarciem zwizku maeskiego. Jest to dugotrway
proces, ktry wymaga czasu, wysiku, energii i przede wszystkim
mylenia i samowiadomoci. Niezbdnym czynnikiem jest tu ch
zastanawiania si nad tym, co robimy w ku, w kontekcie potrzeb
wasnych i potrzeb partnera, naszych osobowoci, reakcji i odczu.
Dojrzao seksualna wie si te z chci poznawania wasnej seksualnoci, wyznaczania sobie celw, poszerzania horyzontw i penego
dowiadczania nieskoczonych moliwoci, jakie kryj si w mioci fizycznej. Oznacza ustanowienie indywidualnych obszarw komfortu,
wasnych ogranicze i odpowiadajcych nam czstotliwoci oraz formowania niezalenych sdw na temat kadego dowiadczenia. Wymaga te
przyjcia odpowiedzialnoci za wasny rozwj seksualny.
Zauwamy, e wypowiedziane przez nas prawdy dotyczce dojrzaoci seksualnej dokadnie pokrywaj si z tym, co wedug psychologw
decyduje o dojrzaoci w innych sferach ycia. Osoby dojrzae emocjonalnie maj wysok samowiadomo, podejmuj ryzyko, by pozna
same siebie, potrafi formuowa niezalene sdy. Osiganie dojrzaoci
167
intelektualnej, emocjonalnej czy duchowej wymaga samodzielnoci i poznania swych moliwoci. Aby osign dojrzao w danej dziedzinie
ycia, musimy dowiadcza wszystkich jej aspektw i bada je. Czy nie
powinnimy czyni podobnie z nasz seksualn natur?
Mio fizyczna nie moe oczywicie by wyjtkiem; powinnimy
dowiadczy jej i przebada jak najpeniej. Dopki naszymi zachowaniami seksualnymi kieruj motywy nieseksualne, nie jest to jednak moliwe.
Pierwszym krokiem do dojrzaoci seksualnej jest oczyszczenie mioci
fizycznej z tego typu obcie, gdy czyni j one podobn do gry
lodowej: w jednej dziesitej obejrzanej, przebadanej, cieszcej oczy;
w dziewiciu dziesitych niewidocznej, niezbadanej i obcej. Tak dugo,
jak nie zaspokojone potrzeby emocjonalne stoj na przeszkodzie ujawnieniu si prawdziwej seksualnoci, nigdy nie poznamy peni naszej
seksualnej natury.
ODDZIAYWANIE NA PAR
Seks o podou nieseksualnym ma negatywny wpyw na dugotrway

zwizek dwojga ludzi, gdy: 1) utrudnia emocjonalny wzrost partnerw,
2) przeszkadza w osigniciu bliskoci; tworzy dystans, 3) wywouje
zazdro i al oraz 4) przeciwdziaa dogbnemu poznaniu i rozwojowi
seksualnoci.
Utrudnianie wzrostu emocjonalnego

Emocjonalnie dojrzae jednostki potrafi rozpoznawa i zaspokaja swoje
potrzeby. Aby osign ten poziom dojrzaoci, trzeba by tych potrzeb
wiadomym, nauczy si otwarcie je wyraa i szuka efektywnych, satysfakcjonujcych sposobw ich zaspokojenia.
Wykorzystywanie seksu do uzupenienia emocjonalnych brakw hamuje proces dojrzewania. Jeli nieseksualne potrzeby uczuciowe pozostaj ukryte i powizane z zachowaniami seksualnymi, para prbuje poprzez seks rozwizywa wci te same problemy. Nie nabywa umiejtnoci stawiania czoa uczuciowym kopotom, tylko przenosi je do sypialni;
hamuje w ten sposb swj rozwj emocjonalny, ktry mona osign
tylko poprzez wsplne pokonywanie rzeczywistych trudnoci. Ich zwizek pozostaje na tym samym infantylnym poziomie.
Nie znaczy to, e te zwizki w ogle si nie rozwijaj i nie dojrzewaj,

ale raczej, e brakuje w nich rwnowagi. Relacje midzy partnerami
bliskie i dojrzae w pewnych sferach s zadziwiajco odlege, nacechowane egocentryzmem i infantylizmem w innych. Wiele z przypadkw opisywanych w tej ksice" to przykady takich wanie zwizkw.
Tworzenie dystansu emocjonalnego

Nieseksualny seks w dwjnasb ogranicza szans osignicia bliskoci.
Po pierwsze, kade wsplne przyjemne przeycie zblia ludzi do siebie.
Jeli w ten spdzany razem czas wkraczaj nieuwiadomione motywy
postpowania, intymno staje si nieosigalna, a przyjemno minimalna. Pomylcie o lunchach biznesmenw, ktrzy nie tyle chc co zje
w miym towarzystwie, co zaatwi przy tej okazji kilka spraw. Czy takie
dowiadczenie moe by dla nich zadowalajce? Czsto nie cieszy ich ani
posiek, ani towarzystwo. I tak samo jest z wypywajcym z nieseksualnych pobudek seksem. Przyjemne z natury dowiadczenie traci w takim
przypadku sw moc wizania ludzi ze sob. Jedno lub oboje z partnerw
czuje si sfrustrowane, lecz najczciej o tym nie rozmawiaj. Poniewa
nie dziel si swymi uczuciami, ronie w nich poczucie osamotnienia
i tworzy si dystans.
Po drugie, omawianie rzeczywistych problemw, potrzeb czy konfliktw i szukanie satysfakcjonujcych obie osoby rozwiza zblia
partnerw do siebie. Jeli jednak wykorzystuj oni seks do agodzenia
wasnych wewntrznych konfliktw, ich prawdziwe problemy i potrzeby
nigdy si nie ujawniaj. Kade z partnerw samo boryka si ze swymi nie
werbalizowanymi potrzebami i nie majc silnego emocjonalnego kontaktu z drug osob, czuje si coraz bardziej osamotnione.
Wywoywanie zazdroci i alu

Zazdro popularny efekt uboczny nieseksualnego seksu najczciej pojawia si wtedy, kiedy jedno z partnerw ma powane problemy
z ukrytymi potrzebami emocjonalnymi, podczas gdy drugie jest stosunkowo od nich wolne. Nieszczliwy partner bdzie czerpa z seksu coraz
mniej zadowolenia i stanie si zazdrosny o przyjemno drugiej osoby.
Takie pary czsto kc si o to, kto wykonuje w ku wicej pracy"
i kto powinien komu sprawia przyjemno. Wkrtce staj przed podwjnym problemem: zazdroci, ktra ujawnia si jako konflikt pseudose-
169
ksualny i wci ukrytym problem emocjonalnym. Oczywicie na tym si

nie koczy.
Z czasem uczucie rozalenia stanie si te udziaem tego z partnerw,
ktrego przeycie byo wolne od potrzeb nieseksualnych. Jest to szczeglnie prawdopodobne wtedy, gdy jego towarzysz kieruje si takimi
pobudkami, jak zo czy ch poniania, lub te unika bliskoci. W tych
przypadkach zdrowszy partner moe poczu si traktowany przedmiotowo, wykorzystywany lub niedostosowany seksualnie.
Nawet jeli obie osoby uprawiaj seks z pobudek nieseksualnych,
moe pojawia si zazdro i al tworzc dodatkowe problemy. Nie ma
dwojga ludzi, ktrzy wykorzystywaliby seks w ten sam sposb i dla
zaspokojenia tych samych nieseksualnych potrzeb. Kiedy jedno z partnerw czerpie z seksu zadowolenie, drugie nie; gdy jedno jest usatysfakcjonowane, drugie czuje si wykorzystywane. Jedynym skutecznym rozwizaniem jest wsplne rozpracowanie problemu. (Znaczenie takiego rozwizania omwimy w rozdziale powiconym terapii).
Hamowanie rozwoju seksualnego
S dwie gwne przyczyny, dla ktrych nieseksualny seks hamuje poznawanie seksualnoci.
1. Potrzeby nieseksualne, ktre przenikaj do sypialni, nie dopuszczaj
do ujawnienia si w peni erotycznych odczu, impulsw i pragnie. Nie
zaspokojone potrzeby emocjonalne odcigaj uwag i energi od tych
o charakterze seksualnym. W ten sposb impulsy seksualne nie mog si
w peni ujawni i poznajemy je w niewielkim tylko stopniu.
Jeli potrzeby nieseksualne nie znikaj z sypialni, nasza seksualna
natura pozostaje nierozpoznana, nie rozwija si i nie moemy w peni si
ni cieszy. Nigdy nie poznamy rzeczywistej gbi ludzkiego seksualnego dowiadczenia. Nie docieramy nawet do poowy drogi i sdzimy, e ci
nieliczni, ktrzy twierdz, i osigaj ekstaz, po prostu przesadzaj.
2. Seksualne poszukiwania, wymagaj ryzyka. Im wicej zmysowej
przyjemnoci i satysfakcji osigasz, tym chtniej bdziesz je podejmo
wa. Dlaczego? Jedno niepowodzenie wtedy, gdy mio fizyczna dostar
cza wiele zadowolenia, nie bdzie katastrof. Jednak jeli satysfakcja jest
minimalna, ryzykowanie czegokolwiek jest jak stawianie na szali wszy
stkiego. Niepowodzenie jawi si jako cakowita klska.
Wydawaoby si, e jest zupenie przeciwnie: dlaczego majc tak mao

satysfakcji, nie zaryzykowa i nie poszuka czego bardziej zadowalajcego? Poniewa zgodnie ze sw natur wolimy to, co znane i bezpieczne.
Rozwamy przypadek pracujcego czowieka, ktry ledwie wie koniec
z kocem. Jego jedyne przyjemnoci yciowe to skrzynka piwa na tydzie i krtki urlop na Florydzie. Nie chciaby jednak z tego zrezygnowa i zaryzykowa podjcia nowej pracy, nawet gdyby dawaa ona szans na lepsz przyszo. Piwo i podr s pewne. Przyszo w nowej
pracy nie jest.
I tak jak ludzie nie majcy pienidzy nie podejm ryzyka finansowego,
tak pary osigajce niewielk satysfakcj ze wspycia unikaj ryzyka
seksualnego. W swoich wysikach utrzymania tej namiastki, ktr maj,
wyolbrzymiaj problem i wyobraaj sobie, e strac wszystko, jeli
nowe dowiadczenie nie przyniesie im satysfakcji. W ten sposb seksualna sfera ich relacji pozostanie nierozpoznana i zadowolenie bdzie minimalne.
Efektem uprawiania nieseksualnego seksu jest powstanie pseudoseksualnego zwizku. Poycie erotyczne pary nie jest
oparfejna
seksie
jako
171
rdle przyjemnoci i wzajemnego poznania, ale na neurotycznych

potrzebach, ktre steruj zachowaniami seksualnymi. Partnerzy trac y
zota i siebie nawzajem! Nigdy nie zdobd wiedzy o emocjonalnych
i seksualnych potrzebach osoby, z ktr dziel oe.
WPYW NA JEDNOSTK
Osoby, ktre yj w pojedynk, moe mwi teraz: Dlaczego miabym

si zastanawia nad ukrytymi motywami i znaczeniami seksu? Ja po
prostu si bawi!" Chcielibymy przypomnie im, e wszyscy yjcy
w maestwie ludzie byli kiedy w ich sytuacji i e wanie taka postawa
i taki brak wyczulenia na naduywanie mioci fizycznej jest przyczyn
problemw seksualnych w pniejszym zwizku. Znakomita wikszo
populacji uwaajc, e przyjemno seksualna to co, co si nam naley,
nigdy nie zdobywa si na dokadn analiz swojego ycia seksualnego
i pogldw na temat seksu. (Jeli ignorancja to taka wspaniaa rzecz,
dlaczego tak mao ludzi osiga satysfakcj seksualn? Dlaczego poradniki
o tematyce erotycznej ciesz si tak wielkim powodzeniem?)
Niezalenie od tego, czy jednostka jest samotna, czy yje w maestwie, uprawianie nieseksualnego seksu wywiera na ni ogromny wpyw.
Poniewa jest on podobny do omwionego wczeniej oddziaywania na
par, opiszemy go tutaj w skrconej formie.
Hamowanie wzrostu seksualnego

Gdy ukryte potrzeby emocjonalne steruj zachowaniem seksualnym, nie
mona dowiadcza peni przyjemnoci. To z kolei sprawia, e jednostka
boi si poznawania swej seksualnoci i podejmowania ryzyka rozwoju.
Hamowanie wzrostu emocjonalnego
/ /// /
II I W
Chcesz wiedzie, jaki jestem naprawd? I co powiesz na to?"
Zintegrowane wewntrznie jednostki s wiadome swych potrzeb emocjonalnych. Nauczyy sieje akceptowa i zaspokaja.
Natomiast osoby, ktre przyzwyczaiy si do wykorzystywania seksu
w celu zaspokojenia" nieseksualnych potrzeb, nigdy nie naucz si potrzeb tych akceptowa, wyraa i radzi sobie z nimi w konstruktywny
sposb. W rezultacie owe emocjonalne pragnienia nie przystaj do wyobraenia o sobie i staj na drodze do samopoznania. Jednostka moe pozostawa dla samej siebie obcym czowiekiem.
Nieseksualny seks stwarza dystans

Seks uprawiany z pobudek nieseksualnych utrudnia, a nawet uniemoliwia, prawdziwy kontakt emocjonalny, tworzc oparty na neurotycznych
potrzebach pseudozwizek. Moe te prowadzi do wymuszonych maestw lub utrwala neurotyczny zwizek, ktry powinien przesta istnie (patrz rozdzia o buncie).
Podsumowujc, moemy stwierdzi, e reperkusje uprawiania nieseksualnego seksu sigaj daleko poza sypialni i mog powanie wpywa
na wszelkie aspekty naszego zwizku erotycznego i rwnowagi emocjonalnej. Jeli nasze ycie seksualne traktujemy jako co, co samo powinno
si uoy i nigdy nie powicamy mu zbyt wielkiej uwagi, zaniedbujemy
kluczowy aspekt naszej natury. Pozbawiamy si w ten sposb moliwoci
odkrycia peni wasnego potencjau seksualnego, tracc wiele z radoci
ycia.
CZ TRZECIA
CZYM JEST
SEKSUALNY SEKS
SEKSUALNY SEKS CO TO WACIWIE JEST?
Rozdzia XXII
SEKSUALNY SEKS CO TO
WACIWIE JEST?
Jak wyglda seks, gdy nieseksualne potrzeby nie wkraczaj ju do sypialni? Przede wszystkim jest duo wspanialszy ni wikszo ludzi uwaa
za moliwe; przyjemno seksualna zdaje si zwiksza stukrotnie. Przypomnij sobie najlepsze zblienie, jakie kiedykolwiek przeye. Twj
partner by doskonay; ty take; oprawa, nastrj i przebieg aktu byy
fantastyczne. Seksualny seks potrafi by jeszcze lepszy!
Kiedy uprawiasz seks z pobudek czysto seksualnych caa energia
i uwaga kieruje si ku jednemu celowi: przyjemnym odczuciom. Znikaj
rozpraszajce uwag konflikty wewntrzne oraz nie zaspokojone potrzeby emocjonalne, ktre byyby przeszkod w poddaniu si impulsom seksualnym i w poszukiwaniu satysfakcji. Odbywa si to tak, jak zaprojektowaa natura, bez nieseksualnych obcie.
Seksualny seks jest radosn sprzecznoci. Czujesz, e jeste wolny
i panujesz nad sytuacj, a jednoczenie poddajesz si temu, co si dzieje
i nie pragniesz tego kontrolowa. Poczucie swobody i panowania nad
sytuacj wynika z wolnoci od nieseksualnych wpyww. Idziesz z kim
do ka dlatego, e tego chcesz, a nie dlatego, e jeste smutny, zakniony uczucia czy znudzony. A jednoczenie, gdy ju zostanie zainicjowany
seks, poczujesz, e porywa ci potna sia, ktra pcha cieku osigniciu
spenienia pochania ci ogrom seksualnych odczu i impulsw, z ktrych kady przynosi wicej przyjemnoci ni poprzedni. Na kadym
175
etapie aktu bdziesz czu, e twoje ciao i umys przekroczyy swe naturalne i duchowe moliwoci; rozpalisz si w paroksyzmie rozkoszy. Gdy
ciao spry si i rozluni w nie kontrolowanym spazmie przyjemnoci,
bdziesz pewien, e przekroczye granice wasnego ja, granice rzeczywistoci, e dotare do kraca wszechwiata. Twoje ciao i umys splot si
z ciaem i umysem partnera; kady misie bdzie drga, kady nerw
wibrowa przyjemnoci.
Tak, moesz czu, e co tob zawadno i nie panujesz nad sytuacj.
Lecz gdy drenie ciaa stanie si mniej intensywne, poczucie spokoju,
agodna rado i satysfakcja stopniowo zajm miejsce crescenda spazmw. A kiedy ty i twoja kochanka opadacie na ko, kade z was wie,
gdzie byo drugie. Oboje dzielilicie to dowiadczenie.
Seksualny seks nigdy nie jest nudny. Zawsze istnieje jeszcze jedna
moliwo, jeszcze jedno wkno nerwowe, jeszcze jeden skurcz mini;
zawsze mona odkry nowe odczucie, now gbi, w ktr moecie si
zanurzy. Kada podr otwiera inne zaktki umysu i ciaa, dodajc
nowy wymiar relacjom partnerw. I wanie tym jest seksualny seks:
poznawaniem nieograniczonej rnorodnoci twojego wewntrznego dowiadczenia. Panujesz nad sytuacj, bo ty decydujesz, czy i kiedy masz
ochot na seks. Natomiast gdy dowiadczenie ju si rozpoczyna, tracisz
kontrol nad tym, co si dzieje, porwany przez podniecenie i intensywno odczu. Dajesz upust temu, co seksualne; pozwalasz, by ujawniy si
seksualne impulsy i poddajesz si ich naturalnej pulsacji.
Kiedy dowiadczenie si koczy, pozostaje w tobie wiadomo potgi
seksu, potgi wasnej i twego partnera. Dowiadczasz niezwykle silnego
poczucia bliskoci, jednoci i pokoju, ktry pochodzi z przeycia kontaktu z gbi wasnego jestestwa i jestestwa drugiej osoby. Czujesz si,
jakby przekroczy granice, pokona bariery i docierajc gboko do rodka, wydosta si na zewntrz siebie. Otare si o takie obszary w sobie i w
twoim partnerze, o ktrych nie wiedziae, e istniej. Odwiedzie swoje
najgbsze ja" i przekonae si, e byo to mie, podniecajce i radosne.
Odkrye sw seksualn natur. Teraz poznawaj j ku swemu zadowoleniu.
Nikt nie jest w stanie stwierdzi, jaki bdzie dla ciebie seksualny seks.
Tylko ty moesz wiedzie, w jaki sposb twoje ciao i umys wsplnie
d do osignicia satysfakcji seksualnej. To dowiadczenie jest rne
dla kadego z nas. Ale nie moesz si pomyli kiedy poznasz seksualny seks, nie bdziesz mia wtpliwoci, e to wanie to! Bdziesz wiedzia, e dowiadczye mioci fizycznej w jej najwspanialszej postaci,
nie skrpowanej przez nieseksualne potrzeby.
JAK TO OSIGN?
Czy kady moe dowiadcza seksualnego seksu? Tak, jest to moliwe
dla kadego czowieka. Jednak trzeba zda sobie spraw, e oczyszczenie
wasnego ycia seksualnego z nieseksualnych potrzeb wymaga czasu,
wysiku i odwagi odwagi, by stawi czoo wasnym emocjonalnym
brakom, wysiku i cierpliwoci, by przepracowa i rozwiza problemy
oraz zaspokoi swe potrzeby.
Potem, gdy pozbdziesz si ju bagau nieseksualnych problemw,
przychodzi pora, by jeszcze raz odwoa si do swojej odwagi wiele
par zaskoczonych jest ogromn si, jaka tkwi w mioci fizycznej. Zdarza si, e kochankowie s nieco przestraszeni, gdy nigdy wczeniej nie
dotarli do gbi swej seksualnoci. Mimo pocztkowego niepokoju, czysta rado z nowego dowiadczenia zachca wikszo ludzi do sprbowania jeszcze raz i to szybko. Ponisze komentarze s dosy typowe:
Co za przeycie! Troch si obawiaem; czuem, e co mnie porywa. Nie
wiedziaem, co si dzieje. Byem zdumiony, e seks moe mie tak moc".
Nie wiem, co tak naprawd si stao. To uczucie wci roso i roso. Tak,
jakby porwaa mnie ze sob ogromna fala. To co owadno mn. Byem
bezradny. Mogem tylko za tym poda. Odczuwaem pewien lk, ale to
byo fantastyczne. Nie mog si doczeka, kiedy to si znw wydarzy". Jakie
to byo? Troch szalone, troch przeraajce, ogromnie podniecajce i
intensywne. Naprawd nie ma sposobu, eby to opisa, to byo po prostu
wietne".
Po osigniciu orgazmu poczuam si zagubiona. Tak, jakbym musiaa od
nowa zebra si w sobie. Oddaabym wszystko, aby seks zawsze by tak
wspaniay, tak intensywny".
I sdzicie, e to si znw wydarzy!? Miaem wraenie, e przechodz
ogromny przeom! Tak jakbym przechodzi jak granic, po przekroczeniu
ktrej bd mg uprawia dojrzay seks".
177
Byo tak, jakby mj partner by ludzk rakiet i jakbymy pokonywali

niezmierzone przestrzenie. Im bardziej czuam jego namitno, tym szybciej
wszystko przelatywao obok nas. Martwiam si, czy kiedykolwiek wrc na
ziemi. Nigdy czego takiego nie przeywaam".
Nie ma sw, ktre mogyby to opisa. To byo dziwne i ekscytujce; po
prostu nie z tej ziemi. Byo tak, jakbymy zagbiali si w ciemne otchanie,
tulc si do siebie i kochajc zgodnie z naszymi pragnieniami. To byo bardzo
ekscytujce i niesamowite. Potem zdaem sobie spraw, e zanurzam si w
siebie, w mj umys. Nie potrafi inaczej tego opisa". Nie ulega
wtpliwoci, e te jednostki i pary nadal bd decydoway si na
rnego typu dowiadczenia, ktre dostarczaj im ogromnej przyjemnoci i satysfakcji. Nastpia bowiem znaczca zmiana w ich nastawieniu wobec seksu.
Nie wiem, co robilimy, w ku do tej pory, ale to nie mg by seks.
Przepa dzieli teraz od wtedy".
Przedtem moe raz na dwadziecia razy seks to byy prawdziwe fajerwerki.
Teraz jest tak osiem dziesi razy na dwadziecia. Moje ycie seksualne
tak bardzo si zmienio".
Za kadym razem jest inaczej. Raz mam wraenie, e moje ciao jest jak
gigantyczne serce bijce w rytm przyjemnoci. Innym razem czuj si jak
ogromny czonek, ktry pulsujc jak oszalay tymi wszystkimi wraeniami,
wytryskuje nasieniem... To jest fantastyczne..."
adne z nas nie moe powiedzie, jak odczuwa to drugie, ale myl, e
wiemy to bez sw. Tak dobrze by autentycznym. Czasem mam dziwne
uczucie, e gdybym powiedziaa o tym komu, wszystko bym stracia. Tak
jakbym miaa jaki sekret, ktrym strasznie chc si podzieli, ale nie mog,
bo to ju nie bdzie to samo".
To dobre pytanie. To jakby zawsze takie samo wspaniae uczucie, cho
wszystko jest inne, zupenie inne. Czuj si tak, jakbym za kadym razem by w
nowym miejscu, ktre jednak ma co wsplnego z poprzednimi". , Ju nie boj
si uprawia seksu tak czsto, jak tego chc. Przedtem powstrzymywaam si,
bo mylaam, e to moe mi si znudzi. Teraz wiem, e si
powstrzymywaam, bo byam znudzona. Zmuszanie si do ograniczenia zblie
sprawiao, e wydaway si one bardziej interesujce". Wyeliminowanie z
wasnego ycia seksualnego nieseksualnych obcie przynosi te inne
nagrody. Podajemy tu kilka najczciej wspomina-
nych efektw ubocznych wraz z komentarzami pochodzcymi od par,

ktre ich dowiadczyy.
Pogbiona wi pomidzy partnerami

Na pocztku byem pewien, e si mylicie. Mylaem, e jeli bdziemy
okazywa sobie wicej czuoci poza sypialni, wspycie stanie si puste
i pozbawione gbi. Od kiedy jednak jestemy dla siebie bardziej czuli nie
tylko w ku, seks sta si duo przyjemniejszy. Ale najwaniejsze, e jestemy dla siebie mili i kochajcy poza sypialni. To jak drugi miesic miodowy,
ktry zdaje si nie mie koca".
Relacje midzy nami cakiem si odmieniy. Ustay nasze cige ktnie. Nie
chodzimy cigle podminowani i bardzo si z tego cieszymy. A seks jest o niebo lepszy!"
Rozwj i nowe odkrycia

Warto byo, choby ze wzgldu na to, co zyskalimy w seksie. Ale jeszcze
bardziej cieszy mnie przemiana, jaka dokonaa si w moim wntrzu. Czuj, e
postpuj w zgodzie ze sob, tak jakbym po raz pierwszy w yciu pokochaa
sam siebie. Ju nie musz nikomu niczego udowadnia nawet sobie ani
w ku, ani poza nim".
Zmieniem si. Ona si zmienia. Albo te odkrylimy w sobie cechy, ktrych istnienia nawet nie podejrzewalimy. Myl, e ukrywalimy w sypialni
mnstwo naszych problemw..."
Moecie mi wierzy lub nie, ale cudowne poycie erotyczne to najmniejsza
z naszych korzyci. Od kiedy przestalimy za pomoc seksu ucieka od nudy,
stalimy si innymi ludmi. Robimy tyle ciekawych rzeczy i znalelimy tak
wiele nowych zainteresowa, e nasi starzy przyjaciele nie mog nas pozna.
I zabawne, mamy teraz wicej czasu na seks, a nie mniej jak si spodziewalimy".
Pogbiona intymno
Teraz, kiedy uprawiamy prawdziwy seks, czy te jak tam si to nazywa,
jestemy sobie duo blisi. Poznaam wreszcie prawdziwego Jima (mieje
si). Moe dlatego nazywam to prawdziwym seksem. On czuje tak samo. Nie
mog uwierzy, ile tracilimy w sypialni i poza ni".
Szybciej rozwizujemy wszelkie problemy, bo docieramy do ich istoty. Nie
prbujemy w sypialni wyrwnywa naszych rachunkw. Po prostu o wiele
lepiej si znamy".
179
Tak, seks jest teraz duo przyjemniejszy, a my lepsi. Stalimy si sobie

blisi, lepiej si poznalimy. Zanim pjdziemy do ka, rozmawiamy. I to
jest najwaniejsze".
Podsumowujc, chcemy powiedzie, e kady moe osign seksualny seks wymaga to tylko wysiku i chci, by pozna samego siebie
i zmierzy si ze swoimi problemami, a take by pozna partnera i jego
seksualne oraz nieseksualne potrzeby. Cen jest twj wysiek, czas oraz
odrzucenie starych nieefektywnych sposobw radzenia sobie z kopotami. Jednak profity, jakie otrzymujesz w zamian, warte s tej ceny. Jak
pokazay powysze cytaty, o niebo lepsze wspycie seksualne to tylko
pocztek.
ANALIZOWANIE WASNEGO YCIA SEKSUALNEGO
Rozdzia XXIII
ANALIZOWANIE WASNEGO YCIA

SEKSUALNEGO
W tym rozdziale moesz przyj aktywn rol w analizowaniu wasnych

seksualnych i nieseksualnych zachowa i postaw. Odpowiadajc na pytania testu, bd szczery i otwarty. Jedyne, co masz do stracenia, to przecitne wspycie intymne. Nasz test ma by dla ciebie pomocnym kierunkowskazem, a nie zdecydowan ocen twojego poycia czy substytutem terapii.
W celu osignicia maksymalnego rozwoju seksualnego naley oddzieli potrzeby nieseksualne od seksualnych i szuka zaspokojenia tych
pierwszych niezalenie od mioci fizycznej. Ponisze pytania pomog ci
okreli, ktre z twych podstawowych potrzeb emocjonalnych nie s
zaspokajane poza sypialni. Przeczytaj kade zdanie i odpowiedz zgodnie z pierwszym odruchem TAK lub NIE.
a) Czsto czuj, e jestem oszukiwany.
b) Bardzo czsto mam wraenie, e inni mnie nie suchaj.
c) Nie potrafi wsppracowa z innymi.
d) Nie mam trudnoci z dzieleniem si swymi uczuciami.
e) W pracy jestem zauwaany i doceniany.
f) Raczej unikam nawizywania nowych przyjani.
g) atwo urazi moje uczucia.
h) Potrafi wyrazi zo w odpowiednim momencie, i)
Przyjaciele licz si z moim zdaniem.
181
j) Myl, e ludziom nie mona ufa.

k) Kiedy jestem w grupie, czuj si pozostawiony na uboczu.
1) Nie mam trudnoci z wyraaniem i omawianiem z partnerem moich zranionych uczu.
) Lubi by sam.
m) Myl, e najlepiej nie ujawnia partnerowi niektrych myli i pragnie.
n) Czuj, e mj szacunek do samego siebie zmienia si w zalenoci
od tego, czego dowiaduj si na swj temat od innych.
o) S rzeczy, ktre chciabym powiedzie innym (dotyczce przeszoci
i teraniejszoci), ale nigdy nie potrafi si na to zdoby.
p) Potrafi przyzna, e czuj si samotny.
q) Rodzina si mn interesuje.
r) Poszukuj emocjonalnego lub fizycznego kontaktu, kiedy czuj si
samotny czy znudzony.
s) Czuj si najlepiej, kiedy panuj nad sytuacj.
t) Uznaj okrelone stereotypy seksualne.
u) Wiem, co sprawia, e czuj si wartociowym czowiekiem.
w) Wikszo z moich problemw w kontaktach z ludmi wynika z mojej winy.
x) Kiedy widz kogo, kto jest smutny, natychmiast chc go pocieszy.
y) Czsto nosz w sobie uraz do kogo.
z) Zawsze musz wszystko postawi na swoim.
Przeanalizuj swoje odpowiedzi zgodnie z podanym kluczem, a dowiesz si, ktre spord twoich potrzeb emocjonalnych mog przenika
do sypialni.
1. Odpowiedzi TAK na punkty d, e, h, 1, , p, w sugeruj, e wikszo
twoich potrzeb seksualnych jest obecnie zaspokajanych.
2. Odpowiedzi NIE na ponisze punkty sugeruj, e jeden lub wicej
z wymienionych obok motyww kieruje twymi zachowaniami seksual
nymi:
1) Uwaam, e moje ycie seksualne jest ekscytujce.
d,o unikanie intymnoci

i,p,q,u poszukiwanie czuoci
,p nuda
e,i,q,u depresja
e,i,l,q zazdro
e bunt
e,i,q,u niska samoocena
e,h,l zo
h,q,u zaniona samoocena
h,l poczucie winy
h ,u brak poczucia bezpieczestwa
,p samotno
h,I,q poszukiwanie zemsty
2) Czsto czuj, e w moim poyciu intymnym co jest nie tak.

3) Myl, e seks mgby by bardziej satysfakcjonujcy.
4) Uprawiam seks tak czsto, jak bym chcia.
5) Moje potrzeby seksualne nie s zaspokojone.
6) Czsto id z moim partnerem do ka tylko po to, by go zadowoli.
7) Tylko czasami udaj, e mam orgazm.
8) Mam trudnoci z osiganiem orgazmu.
w,x ch zadouczynienia
3. Odpowiedzi TAK na wymienione poniej punkty sugeruj, e jeden
lub wicej z wymienionych nieseksualnych motyww wkracza w twoje
ycie seksualne:
a,s,z wymiana handlowa
o,s,t,z poczucie, e jest si
mao wartym w oczach innych
f,j,k,m,t,x unikanie intymnoci
o,w poczucie winy
k,r poszukiwanie czuoci
a,f,g,j,k,m,n,r,z brak poczucia
r nuda
bezpieczestwa k,r samotno
f,k,n,w depresja
a,b,j,k,o poszukiwanie zemsty
f,r poszukiwanie ukojenia
m,t ch potwierdzenia
c,k zazdro
tosamoci seksualnej
a,b,c,k,z bunt
b,g,o niska samoocena
o,t presja spoeczna
a,b,c,o zo
9) Musz si powstrzymywa, by nie osign orgazmu zbyt wczenie.

10) Czekam, a mj partner osignie orgazm wczeniej ni ja.
11) Lubi swoje ciao.
12) Sdz, e jestem seksowny".
13) Uwaam si za atrakcyjnego dla pci przeciwnej.
14) Nie mam trudnoci z rozmawianiem z osobami przeciwnej pci.
15) Dobrze czuj si nago.
16) Ograniczam seks do czasu spoczynku nocnego.
17) Ograniczam seks do sypialni.
18) Najczciej uprawiam seks w jednej pozycji.
19) Partner moe przewidzie mj nastpny ruch.
20) Mj partner nazwaby mnie niemiaym kochankiem.
21) Mj partner nazwaby mnie niezwykle namitnym kochankiem.
22) Czsto fantazjuj w trakcie aktu seksualnego.
23) Czasem miej si w trakcie aktu seksualnego.
24) Czasem uprawiam seks, kiedy nie jestem w nastroju.
Jeli nkaj ci nie zaspokojone potrzeby emocjonalne, prawdopodobnie oddziauj one rwnie na twoje ycie seksualne. Ponisze pytania
pomog ci okreli, jak duy jest ten wpyw.
Na kade pytanie odpowiedz TAK lub NIE. I znw rb to spontanicznie, nie zastanawiajc si zbyt dugo nad odpowiedzi.
25) Zdarza si, e uprawiam seks, kiedy wiem, e wcale tego nie chc.
26) Po stosunku rozmawiam ze swoim partnerem.
27) Czasem uprawiam seks po ktni.
183

28) Czasem uprawiam seks, kiedy nie mam nic lepszego do roboty.
1. Odpowiedzi TAK na pytania 1,4,11, 12, 13, 14,15,23 i 26 sugeruj,
e twoje ycie seksualne jest stosunkowo wolne od nieseksualnych moty
ww.
2. Odpowiedzi TAK na pozostae pytania lub odpowiedzi NIE na
pytanie wymienione powyej wskazuj na istnienie nieseksualnych po
budek dla twych zachowa seksualnych, co odbiera ci wiele z przyjemno
ci i satysfakcji pyncych z mioci fizycznej. Im wicej uzyskasz odpo
wiedzi zgodnych z powyszym opisem, tym gorzej wiadczy to o twoim
wspyciu intymnym.
Teraz wiesz ju, ktre z nieseksualnych motyww kieruj twymi zachowaniami seksualnymi i w jakim stopniu wpywa to na twe zadowolenie. Nastpnie musisz zauway, jak i kiedy nie zaspokojone potrzeby
emocjonalne wkraczaj w twoje poycie intymne.
Zacznij od przeanalizowania swych zachowa seksualnych. Podziel je
na nastpujce kategorie: 1) co ci podnieca, 2) gra wstpna, 3) fantazje,
4) gra kocowa. Zbadaj kady z tych etapw, poszukaj utartych zwyczajw, schematw zachowa i rytuaw, gdy wszystkie one s symptomami emocjonalnych brakw, ktre ujawniaj si w sypialni. Ponisze
wskazwki pomog ci uzupeni twoj analiz.
CO CI PODNIECA?
Zdrow jednostk podnieca moe wiele rnorodnych bodcw. Ograniczenia w tej dziedzinie wskazuj natomiast na jaki problem. Poniej
podajemy przykady takich ogranicze wraz z odpowiadajcymi im nieseksualnymi potrzebami, ktre prawdopodobnie nie s zaspokajane.
Mczyzna, ktrego podnieca wycznie duy biust winien poszuka

potrzeby zalenoci, potrzeby uspokojenia lub niskiego poczucia wasnej
wartoci.
Osoba, ktr podniecaj wycznie obfite poladki, powinna si zastano
wi nad unikaniem kontaktu emocjonalnego i ignorowaniem osobistych
interakcji.
185
Silne preferencje dla nieatrakcyjnych, nieodpowiednich partnerw mog

wskazywa na nisk samoocen, pragnienie, by by ponianym lub na
stumion agresj.
Wybieranie sabych lub nieudolnych partnerw wiadczy o deniu do
dominacji, potrzebie sprawowania wadzy lub niskim poczuciu wasnej
wartoci i braku zaufania do siebie.
Preferowanie partnerw o potnej budowie ciaa wskazuje na siln po
trzeb zalenoci, poszukiwanie opieki i poczucia bezpieczestwa lub
pragnienie, by partner by osob dominujc.
Pocig do mskich kobiet i kobiecych mczyzn moe oznacza proble
my z tosamoci seksualn lub z zalenoci czy biernoci.
Generalnie to, jakich partnerw wybierasz, jest odbiciem twej osobowoci. Bardzo wski zakres podniet wskazuje na ograniczenia osobowociowe, ale z drugiej strony podniecanie si z byle powodu take moe
wiadczy o powanych problemach. Dla zdrowych jednostek wiele
bodcw jest ekscytujcych. Kluczow rnic pomidzy osobami zdrowymi a niezdrowymi jest wolno wyboru. Zdrowe nie s ofiarami
impulsw i reakcji cielesnych. Maj wiadomo tego, co si dzieje i wiedz, e maj wybr; reaguj zgodnie z wasnymi upodobaniami i upodobaniami swych partnerw.
GRA WSTPNA
I znw zdrowe jednostki czerpi zadowolenie z szeregu aktywnoci
charakterystycznych dla gry wstpnej. Nadmierne ograniczenia, zachowania przymusowe czy rytuay s odbiciem rnorodnych problemw,
ktrych przykady podajemy poniej:
Gdy seks skada si gwnie z pocaunkw, poszukaj nie zaspokojonych

potrzeb uczuciowych lub potrzeby uspokojenia.
Jeli nie ma gry wstpnej, poszukaj u siebie utajonej wrogoci, alu lub
ucieczki przed zaangaowaniem emocjonalnym.
Przeklestwa i wulgarno wiadcz o pragnieniu poniania i ranienia
drugiej osoby.
Brutalne traktowanie partnera wskazuje na zo, agresj, pragnienie
ranienia lub lk przed zalenoci.
FANTAZJE
Niektrzy psychologowie i psychiatrzy uwaaj, e pewna doza fantazjowania jest oznak zdrowej wyobrani. Inni twierdz, e kade fantazje
ujmuj mioci fizycznej spontanicznoci i oddalaj partnerw od siebie.
Generalnie jednak fantazjowanie sygnalizuje rzeczywisty problem tylko
wwczas, gdy staje si koniecznym elementem poprzedzajcym seks.
Jest te szkodliwe, jeli wci powraca w nim jeden temat.
Poniej wymieniamy kilka przykadowych wyobrae wraz w wyjanieniem, o jakich emocjonalnych brakach mog one wiadczy. I znw,
wskazuj one na problem tylko wtedy, gdy powracaj wielokrotnie i s
koniecznym elementem zblienia.
Jestecie obserwowani przez innych: poszukaj bardzo silnej, nie zaspo

kojonej potrzeby uznania i czuoci lub potrzeby potwierdzenia tosamo
ci seksualnej.
Patrzysz, jak partner uprawia seks z inn osob: to sugeruje ukryte skon
noci homoseksualne, pragnienie poniania lub bycia ponianym lub te
potrzeb, by by lubianym.
Masz wielu partnerw: to moe wskazywa na potrzeb uspokojenia,
kopoty z tosamoci seksualn lub tosamoci w ogle, potrzeb opie
ki i sympatii; moe to take kamuflowa agresj w stosunku do przedsta
wicieli przeciwnej pci.
Uprawiasz seks z obcymi ci osobami: to sugeruje unikanie kontaktu
emocjonalnego lub pragnienie ucieczki od nudy czy samotnoci.
Oddajesz si stosunkom analnym: to moe wiadczy o unikaniu konta
ktu emocjonalnego albo pragnieniu poniania i ranienia.
GRA KOCOWA
To, co si robi i o czym si myli zaraz po stosunku, jest najczulszym

wskanikiem seksualnego dostosowania. Pojawiajce si w nastpstwie
aktu seksualnego uczucia pokazuj, ktre jeli ktrekolwiek nieseksualne motywy i potrzeby kieroway twoimi zachowaniami. Czytajc
ponisze przykady pamitaj, e nieomal kademu zdarza si tak zacho-
187
wywa. Niebezpieczne jest tylko, jeli staje si to zwyczajem, rytuaem

czy wrcz koniecznoci.
Odwracanie si, by zasn: to moe wiadczy o unikaniu kontaktu

emocjonalnego, uczuciu zoci lub chci ucieczki od twego partnera.
Wszczynanie ktni: to sugeruje tlc si zo, rozalenie, uczucie, e
jest si wykorzystywanym lub walk o dominacj.
Odwrcenie si, by czyta: moe prbujesz uciec od nudy, unikn
kontaktu emocjonalnego, da wyraz brakowi satysfakcji lub podkreli
mao znaczce relacje interpersonalne.
Przegldanie pisma o treci erotycznej sugeruje brak satysfakcji lub pra
gnienie, by ponia i rani.
Pospieszne udawanie si do azienki, by si umy, wskazuje na poczucie
winy i przekonanie, e seks jest czym zym; na wraenie, e jest si
wykorzystywanym lub na unikanie bliskiego kontaktu i intymnoci.
Podanie lub domaganie si natychmiastowej powtrki sugeruje nie
uksztatowan tosamo seksualn, potrzeb uspokojenia, brak satysfa
kcji lub pragnienie dominowania i wyrzdzania krzywdy.
Mylenie o obowizkach lub o pracy moe wiadczy o wykorzystywa
niu seksu w celu odsunicia od siebie stresu albo nudy; moe te wska
zywa na poczucie winy lub nisk samoocen.
Uczucie, e mona podbi wiat, moe by oznak, e seks suy po
twierdzaniu niskiego mniemania o sobie.
Depresja lub uczucie smutku na og s wskazwk, e w gr wchodzi
jeden lub wicej nieseksualnych moty ww.#
Najzdrowsze myli to te, ktre kr wok przeytego wanie dowiadczenia, partnera i doznanej przyjemnoci; te, ktre dotycz waszego
zwizku i bliskoci lub po prostu zwyczajne mie myli.
Generalnie, kade powtarzajce si unikanie kontaktu (zasypianie,
wychodzenie z pokoju, czytanie, odpywanie mylami gdzie indziej)
wskazuje na istniejcy dystans lub niech do mwienia o tym, co si
wanie przeyo. Jeli relacje pomidzy partnerami s zdrowe, ich zachowanie po stosunku jest kontynuacj fizycznego i emocjonalnego kontaktu. Zdarza si, e partnerzy zasypiaj wci poczeni, inni pozostaj
objci i dziel si swymi nadziejami, marzeniami i fantazjami. Oznak
zdrowia zwizku jest mwienie o swych doznaniach, od wysapanego
Och, to byo fantastyczne" a po bardziej szczegowe opisy unikalnych

przey i wrae kadego z partnerw.
Rozdzia XXIV
A JELI SEKS NIE JEST IDEALNY?
Nawet jeli zblienie odbiega od ideau, nadal wane jest, by dowiadczenie omwi z partnerem. Niestety, w takiej sytuacji atwo wda si w spory, ktre jeszcze pogarszaj spraw. Podajemy kilka sugestii, co robi, by
unikn ktni i zwikszy szans na ich zaegnanie.
Nigdy nie oskaraj partnera o to, e ci nie zaspokoi.

Osoba, ktra przeya rozczarowanie, powinna po prostu powiedzie
o swych odczuciach.
Oboje partnerzy powinni przeanalizowa problem i razem poszuka roz
wizania.
Nigdy nie zakadaj, e co jest z tob nie w porzdku i e ponosisz win
za brak satysfakcji twojego partnera.
Jeli ktre z was nie czuje si pewnie w roli kochanka, lepiej odoy
draliwe tematy na pniej. Wtedy przynajmniej to z partnerw, ktre
byo zadowolone, zachowa przyjemny obraz zblienia.
Na zakoczenie chcemy przypomnie, e nie istniej uniwersalne

zasady, symbole ani znaczenia zachowa, ktre pasowayby do kadego
czowieka. Znaczenie, jakie w twoim przypadku ma jaki akt czy obiekt,
moe okreli tylko jedna osoba TY. Na poprzednich stronach podalimy przykady, ktre najczciej si powtarzaj. W kadym przypadku
wyglda to jednak inaczej. Ty jeste najwaniejszym sdzi. Nikt inny,
nawet terapeuta, nie moe ocenia czy objania znaczenia twojego przeycia.
Przykady, ktre omawiamy w naszej ksice, maj sprowokowa czytelnika do przemyle i zasugerowa mu, ktre dziedziny swego ycia
powinien przebada. Jego celem powinno by oddzielenie potrzeb emocjonalnych od tych o charakterze seksualnym, gdy tylko w ten sposb
mona unikn naduywania mioci fizycznej. Nie bdzie ona wwczas
traktowana jako panaceum na problemy neurotyczne. Nie stanie si te
skadowiskiem nie dokoczonych spraw i nie bdzie uywana jako uzupenienie tego, czego brakuje w innych dziedzinach ycia.
ZROZUMIENIE SEKSUALNOCI
Aby zrozumie ludzk seksualno, musimy rozrni i zdefiniowa kilka wanych poj. Zacznijmy od przyjemnoci i satysfakcji. Przyjemno to to, co odczuwamy w czasie trwania danej aktywnoci. Satysfakcja oznacza natomiast uczucie nastpujce po niej. Zazwyczaj dobrze
wykonana czynno, ktra zaspokaja poprzedzajce j potrzeby, dostarcza wiele satysfakcji. Dziaanie, w ktrym si nie sprawdzilimy i ktre
nie zaspokaja naszych potrzeb, pozostawia uczucie niewielkiej bd adnej satysfakcji.
Przyjemno i satysfakcja, jako dwie rne kwestie, mog by od
siebie niezalene. Niektre aktywnoci dostarczaj duej satysfakcji,
cho wcale nie s przyjemne. Bieganie lub pywanie, na przykad, moe
by cik, nudn harwk, podobnie jak wypenianie zeznania podatkowego. Z tymi czynnociami moe wiza si nika przyjemno, jednak
satysfakcja z ich wykonania jest bardzo dua. I przeciwnie niektre
dziaania, takie jak jedzenie tuczcego deseru lub ogldanie komedii,
mog da nam sporo przyjemnoci, ale niewiele satysfakcji.
I tak samo jest z seksem. Chocia seksualna przyjemno i seksualna
satysfakcja to dwa rne pojcia, s one czsto uwaane za jedno i to
samo. Ta pomyka wprowadza zamieszanie w nasz obraz poycia intymnego i uniemoliwia jego dokadne przebadanie w sferze, ktrej dotycz
pojcia przyjemnoci i satysfakcji. Kada samodzielna analiza zachowa
seksualnych powinna koncentrowa si na tych aspektach, wymaga wic
penego zrozumienia, z czym wie si kady z nich.
Termin przyjemno seksualna odnosi si do dozna cielesnych, dowiadczanych w czasie zblienia fizycznego. Dotknicia, pocaunki, pieszczoty i stosunek s rdem odczu, ktre mona okreli jako seksualnie przyjemne.
Pojciem satysfakcja seksualna okrelamy odczucia, ktre doznajemy
po zblieniu. Zarwno na poziomie cielesnym, jak i emocjonalnym. Na
poziomie cielesnym satysfakcja pochodzi z uwolnienia seksualnej energii
i napicia, ktre narastaj w czasie gry wstpnej i osigaj szczyt przed
orgazmem. Orgazm jest wanie nagym, gwatownym rozadowaniem tej
energii. Jeli po znaczcym wzrocie napicia nastpio cakowite rozadowanie, poziom satysfakcji seksualnej jest bardzo wysoki.
Istnieje te emocjonalna reakcja na wanie przeyte dowiadczenie
seksualne. Moesz czu si dobrze lub le, by sfrustrowany lub zadowolony.
Jeli twoim zachowaniem nie kieroway adne nieseksualne motywy, po
zblieniu pojawi si pozytywne odczucia. Bdziesz radosny,
\
zaspokojony, zrelaksowany; moesz odczuwa spokj i cieszy si blif
skoci partnera; moe pojawi si jeszcze wiele innych, pozytywnych
emocji. Jeli za kieroway tob nieseksualne pobudki, uczucia nastpujce

po zblieniu najprawdopodobniej bd negatywne. Bdziesz czu si
sfrustrowany i nie zaspokojony. Moesz czu si bezwartociowy, poniony,
zakopotany; moesz odczuwa zo i uwaa, e zostae wykorzystany.
W zalenoci od tego, ktry z nieseksualnych motyww zadziaa, pojawi si
rnorodne negatywne uczucia. Oto przykady:
Powodowany zoci twj partner zachowywa si zbyt agresywnie. Koczy

si to dla ciebie poczuciem krzywdy i niezaspokojenia; uwaasz, e zostae
wykorzystany i odczuwasz zo.
Decydujesz si na zblienie, kiedy tak naprawd pragniesz czuoci.
Efektem jest frustracja i poczucie, e czego w tym stosunku zabrako.
W obu przypadkach zrobie i otrzymae co innego od tego, czego

naprawd chciae i potrzebowae.
Zauwa, jak czujesz si zarwno w trakcie aktu, jak i po nim. Jeli od
pocztku do koca odczuwasz zadowolenie, to to, co w tobie cielesne, jest
dobrze zintegrowane z tym, co emocjonalne; twoje emocjonalne ja"
pozwala cielesnemu ja" w peni dowiadcza tego, co si dzieje. Wszystko
w tobie wspdziaa dla osignicia tego samego celu: seksualnej
191
przyjemnoci i satysfakcji. W trakcie aktu nastpuje waciwa

eskalacja napicia, rozadowanie jest cakowite, a rezultatem jest
satysfakcja i poczucie spenienia.
Jeli za twym zachowaniem kieruj motywy nieseksualne, cielesna
i emocjonalna cz twej osobowoci nie s zsynchronizowane. Ciao
i umys majc dwa rne cele seksualny i nieseksualny zamiast
wywoywa napicie i doprowadzi do jego rozadowania, tworz wewntrzne konflikty. Na przykad, jeli kto traktuje seks jako sposb na
samotno, pocaunki i pieszczoty, ktre normalnie wzmagaj seksualne
napicie, tu zostan ukierunkowane na agodzenie samotnoci. Ciao
pragnie mioci fizycznej, ale na poziomie emocjonalnym jednostka pragnie przerwania samotnoci. adna z tych potrzeb nie bdzie w peni zaspokojona. W tym przypadku emocjonalne braki zakciy zblienie w fazie
budowania napicia.
Rozwamy przypadek, kiedy seks wykorzystywany by w celu agodzenia zoci. John mia wiele dowiadcze seksualnych, ktre opisa
jako wspaniae a do momentu szczytowania: Posuwam jak oszalay, ale
orgazm jest zawsze niewypaem, rozczarowaniem. Mam z tego niewiele
przyjemnoci i satysfakcji. Ostatnio czuem si tak, jakbymy w ogle si
nie kochali". Jego ona uwaa go za bardzo namitnego kochanka.
Uwielbia ywioow i entuzjastyczn kopulacj, mocne uciski i ksanie.
I ona czuje jednak, e pniej co jest nie tak, do tej pory obawiaa si
jednak porusza ten temat.
Okazao si, e agresywne zachowanie preferowane przez on Johna
w rzeczywistoci byo ekspresj zoci, wywoanej przez co, co John
nazywa szastaniem przez moj on pienidzmi". Ta zo stawaa na
drodze do rozadowania seksualnego napicia. John by wietny w fazie
budowania tego napicia, ale nie dowiadcza cakowitego rozadowania;
wydawao si, e nie moe go wyzwoli. Ale czego, tak naprawd, nie
mg wyzwoli John?
POWSTRZYMYWANIE
Istniej dwie przyczyny niepenego budowania i uwalniania seksualnego
napicia i energii. Seksuolodzy nazwali je blokowaniem i powstrzymywaniem. Pojcia te, cho zazwyczaj le definiowane, s kluczowe dla zrozumienia seksualnego niedostosowania. W naszej ksice termin po-
wstrzymywanie" odnosi si do uczu ale nie tych o charakterze seksualnym. Jednostka w trakcie zblienia powstrzymuje uwolnienie impulsw nieseksualnych.
Powrmy do przykadu Johna. Uywa on seksu jako ujcia dla
impulsw, ktre z mioci fizyczn nie miay nic wsplnego. Powstrzymywanie si w momencie orgazmu byo wynikiem tumienia agresji,
ktra w czasie kopulacji stawaa si niebezpiecznie bliska rozadowania.
John powstrzymywa zo, a nie uczucia seksualnel Opiera si impulsowi zaatakowania partnerki. Gdyby si nie powstrzyma, mgby zachowa si podobnie jak Hector wobec swojej ony (patrz strona 135).
Innymi sowy, kiedy John wykonywa ruchy kopulacyjne, jego ciao
budowao napicie, ktre jednak nie miao swego rda w intensywnych
potrzebach seksualnych, ale w tumionym gniewie i wciekoci. Zaatakowanie ony byo dla Johna cakowicie niemoliwe do zaakceptowania,
musia wic powstrzymywa si od uwolnienia gniewu. W ten sposb
staje si zrozumiae, dlaczego John nie odczuwa ulgi po przeyciu orgazmu. Wynike ze zoci napicie nie byo bowiem rozadowane w zadowalajcym stopniu. Pozostao i ujawniao si za kadym razem, gdy John
uprawia seks. Kiedy ten emocjonalny problem zosta rozwizany, satysfakcja seksualna powrcia.
BLOKOWANIE
Teraz rozwamy pojcie blokowania. Co blokuje John, skoro pozbawia

si satysfakcji seksualnej? Uczucia natury seksualnej? Nie\ Blokuje nieseksualne uczucia i potrzeby, ktre w czasie aktu szukaj ujcia i zaspokojenia. Blokujcy usiuje nie dopuci do tego, by kwestie nieseksualne
przedostay si na powierzchni. Zarwno blokowanie, jak i powstrzymywanie jest obron, majc na celu utrzymanie nieseksualnych potrzeb,
impulsw i uczu z dala od aktu seksualnego. Blokowanie to obrona,
ktra tego, co nieseksualne, nie dopuszcza do wiadomoci, a powstrzymywanie, to taki rodzaj uczucia, ktry nie dopuszcza do ulegania nieseksualnym impulsom i uczuciom.
John podczas gry wstpnej ucieka si do blokowania, prbujc nie
dopuci do tego, by ujawniy si gniewne uczucia i myli, ktre powstrzymywayby pragnienia seksualne. Byo to stosunkowo atwe, gdy
uwaga Johna koncentrowaa si na ciele partnerki i budowaniu napicia,
193
lecz wraz z narastaniem podniecenia malao panowanie jego wiadomoci nad sytuacj. Ciao zaczynao przejmowa kontrol. Podczas gdy
mczyzna wciekle kocha si z partnerk, agresywne impulsy niebezpiecznie zbliay go do wybuchu zoci. Jego ciao byo gotowe zaatakowa on. Poniewa byoby to nie do zaakceptowania, John musia
powstrzymywa swe uczucia ale nie te natury seksualnej, lecz zoci.
W efekcie John nie mg czerpa zadowolenia z orgazmu i nie czu si
usatysfakcjonowany. Nie rozadowywa te swojej zoci. Jednak poniewa zdawa sobie spraw tylko ze swych uczu o charakterze seksualnym, brak satysfakcji uwaa za efekt niedostosowania seksualnego.
W tym przypadku, podobnie jak w opisanych wczeniej, im silniejsza
wystpia potrzeba, tym bardziej zakcony by przebieg zblienia. Jeli
adne nieseksualne motywy postpowania nie dojd do gosu podczas
zblienia, nie powinno by adnych zakce i przyjemno i satysfakcja
s wwczas maksymalne.
Na koniec chcemy powtrzy, e satysfakcja seksualna to zjawisko
w rwnym stopniu cielesne, co emocjonalne. Jest ono bezporednio powizane z poziomem harmonii pomidzy naszym stanem fizycznym
a emocjonalnym, w czasie gdy uprawiamy mio fizyczn. Im silniej
nieseksualne motywy zachowa wpywaj na nasze poycie, tym mniej
dostarcza ono satysfakcji i przyjemnoci.
WACIWE SPOJRZENIE NA SEKS
Rozdzia XXV
195
Nauka osigania seksualnego spenienia nie jest zadaniem atwym.

Wymaga samowiadomoci i dogbnego przeanalizowania wasnej postawy i opinii na temat seksu. Istniej dwa pogldy, ktre szczeglnie
zagraaj zadowoleniu seksualnemu: 1) utosamianie seksu z mioci,
2) oddzielanie naszej kowej osobowoci" od reszty charakteru. Oba
te zapatrywania mog powanie ograniczy przyjemno pync z mioci fizycznej, dlatego omwienie ich uwaamy za bardzo istotne. Rozpoczniemy od problemu: mio a seks.
SEKS A MIO
Nieomal kady czowiek przey kiedy fantastyczne dowiadczenie seksualne. Doznania byy wspaniae, atmosfera cudowna. Zblienie
zakoczyo si uczuciem penej satysfakcji. Mio fizyczna moe by
szalenie podniecajca i ekstatycznie przyjemna. Zbyt czsto jednak nie
osiga tego poziomu; rzadko dochodzimy do takiej radoci, o jakiej wiemy, e jest moliwa.
W naszej kulturze panuje pogld, i mio i seks s blisko ze sob

zwizane. Uwaamy, e s to synonimy lub e jedno jest czci drugiego. W rzeczywistoci s to dwa zupenie oddzielne i niezalene zjawiska.
Tabela II pokazuje, jak rne jest ich pochodzenie, funkcjonowanie i cele.
Wane jest, by zachowa rozdzia pomidzy mioci a seksem. Jeli
powiemy seks z potrzeb mioci, nasze wspycie intymne niewtpliwie na tym ucierpi. Dlaczego?
Oczywicie, e ci kocham. Przecie wanie si z tob kochaem,

nieprawda?
Seks nie moe zaspokoi potrzeby mioci, tak jak mio nie uczyni
zado potrzebom seksualnym. Pokazuje to wyranie tabela II. Wykorzy
stywanie jednego do zaspokojenia drugiego tworzy oczekiwania, ktre
nie mog by spenione.
Od osoby, ktr kochamy, oczekujemy zaspokojenia wielu potrzeb, nie
tylko seksualnych. Jeli mylimy seks z mioci, otwieramy naszym
potrzebom nieseksualnym drog do sypialni.
Mio jest nieseksualna (niezalenie od pogldw religijnych czy kultural
nych). Obarczanie seksu nieseksualnymi oczekiwaniami ogranicza przyje
mno erotyczn. Nie znaczy to, e mio sama w sobie niszczy ow
przyjemno. Wrcz przeciwnie, w rzeczywistoci czsto wzbogaca ona
kontakty intymne. Problem powstaje wtedy, kiedy wymagamy, by seks
zaspokoi potrzeb mioci.
TABELA II
PORWNANIE SEKSU I MIOCI

Seks
Mio
ma podoe hormonalne
nie ma adnych biologicznych korzeni
jest konkretny, cielesny, wymaga kontaktu jest abstrakcyjna, emocjonalna, nie

fizycznego
wymaga kontaktu fizycznego
jest niewybredny pragnienie moe by jest wybircza skierowana na jedn lub
skierowane na wiele osb
kilka konkretnych osb
mona poda cakiem obcej osoby
trzeba zna kogo, zanim si go pokocha
jego celem jest uwolnienie napicia

seksualnego
moe zdarzy si bez uprawiania seksu

jej celem jest rozwj bliskoci
jest zaspokajany poprzez stosunek
jest zaspokajana przez czuo

i emocjonaln blisko
moe by na kim wymuszony
nie mona jej na nikim wymusi
moe by uprawiany tylko tak dugo, jak

dugo dziaaj narzdy pciowe
moe trwa dugo po tym, jak narzdy

pciowe przestaj dziaa
jest raczej krtkotrway
jest raczej dugotrwaa
zaczyna si w wieku dojrzewania i jest

kontynuowany do wieku przekwitania
jest niezalena od wieku i kondycji

fizycznej
jest zaspokajany wewntrz wasnego ciaa jest zaspokajana poprzez przekraczanie

wasnych granic
Filozofia mioci i seksualnego seksu, ktr chcemy przekaza w tej

ksice, moe by przedstawiona nastpujco. Seksualny seks czcy
197
dwoje kochajcych si ludzi jest yw poezj, dzieem sztuki wywodzcym si z erotycznych impulsw i energii, ktre splataj si szukajc
zaspokojenia. Mio fizyczna tworzy wwczas jeszcze wiksz wi
i poczucie bliskoci. Osigamy nowy poziom wiadomoci faktu, e jestemy wzajemnie od siebie zaleni i otwieramy drzwi do pniejszego wzrostu seksualnego. Jestemy usatysfakcjonowani naszymi odkryciami,
a jednoczenie czujemy gd jeszcze wikszej bliskoci, nowych odkry
i wzmocnienia wizw. Tsknimy za jednoci, ktra wyrasta ponad
technik seksualn tak, ktra pozwala nam odczu pen potg
i gbi seksualnego zjednoczenia, scementowanego przez mio i wzajemn trosk.
Kiedy w bliskim, opartym na wzajemnej trosce, zwizku dwoje ludzi
uprawia seks, wszystko to moe si zdarzy. Nie znaczy to jednak, e
mio i seks s rwnoznaczne albo e wzajemnie si wykluczaj, ani e
mio jest konieczna do osignicia seksualnego seksu. Moe on bowiem zdarzy si w kadym zwizku dugotrwaym czy przelotnym.
Ale seksualny seks osiga swoje szczyty, kiedy partnerzy znaj siei kiedy
zaley im na sobie. Wzajemna troska i blisko dodaj zblieniom intensywnoci, czynic z nich dowiadczenie inne ni kochanie si z kim
obcym".
W tym miejscu moe pojawi si wtpliwo dlaczego wic seks bez
mioci wydaje si pytki i nic nie znaczcy? Istnieje kilka przyczyn tego
zjawiska.
Po pierwsze, nauczono nas, e seks jest grzeszny i zwierzcy. Mio
jest sposobem na dodanie godnoci i oczyszczenie seksu. Zapominamy,
e w konsekwencji to my jestemy tymi, ktrzy odmawiaj mu godnoci.
Po drugie, za kadym razem, gdy uprawiamy seks bez mioci, mamy
poczucie winy. A nic nie psuje przyjemnoci i satysfakcji tak skutecznie,
jak poczucie winy.
Po trzecie, osoba, ktra nas kocha, zaspokaja wiele naszych istotnych
potrzeb nieseksualnych potrzeb czuoci, uspokojenia, daje nam poczucie bezpieczestwa. Wychodzc naprzeciw tak wielu naszym potrzebom, nabiera dla nas szczeglnego znaczenia. Uprawianie seksu wanie
z ni wydaje si by bardziej znaczce i gbsze.
Po czwarte, dorastajc, uczymy si oczekiwa, e mio i seks s
nierozczne. Naturalne jest, e gdy oczekujemy czego, co nie nadcho-
dzi, czujemy si rozczarowani i nie zaspokojeni. Jeli uprawiamy seks

bez mioci, przeywamy zawd i nasze poycie intymne jawi si nam
jako bezwartociowe. CZY JEST ZATEM CO DZIWNEGO W TYM,
E SEKS BEZ MIOCI WYDAJE SI CZYM NIC NIE ZNACZCYM I ZYM?
Zadaj sobie nastpujce pytanie: jakie znaczenie i gbi powinien
mie seks? Jest on po prostu aktem cielesnym, ktry zosta stworzony dla
dawania przyjemnoci i przeduania gatunkw. Jego gbia jest okrelana przez to, jak dokadnie chce si go eksplorowa, a rozciga si od
minutowego stosunku na chybcika" a do dogbnego wzajemnego
poznania si. (Patrz rozdzia o seksualnym seksie).
Akt seksualny ma takie znaczenie, jakie chcemy mu nada, ale na og
zapominamy, e to my sami o tym decydujemy. Powiedzenie, e seks jest
aktem mioci, nie odzwierciedla rzeczywistoci. Wprowadza za to zamieszanie. Pociga za sob ofiary.
Wyznawanie powyszego pogldu jest na przykad przyczyn komplikacji w yciu par, ktre oczekuj, e mog ocali swj pusty zwizek czy
maestwo za pomoc seksu. Usiuj wykorzysta wspycie do scementowania wizw mioci. To nie moe si uda. Obciony zadaniami
ponad miar seks przeradza si w rdo konfliktw i czsto zadaje ostateczny cios maestwu, ktre w innych okolicznociach mogoby zosta
ocalone.
Kolejnymi ofiarami wspomnianego pogldu s pary, w ktrych jedno
z partnerw tyje i przestaje by pocigajce. Zamiast dostrzec tu dwie
osobne kwestie: mio i atrakcyjno seksualn, para dochodzi do wniosku, e skoro wspycie intymne zakoczyo si, wygasa te mio.
Rezygnuj ze zwizku, zanim rozpatrz wszystkie moliwoci rozwizania problemu. Czsto, nadal yjc razem, niczego we wzajemnych relacjach nie staraj si zmienia i wiod nieszczliwe, niesatysfakcjonujce
ycie. Otyy partner czuje si niekochany, poniewa ze strony drugiej
osoby nie nastpuj adne seksualne awanse"; ta za uwaa, e partnerowi ju na niej nie zaley (Gdyby mnie kocha, potrafiby zgubi
nadwag. Staraby si by pocigajcy"). W ten sposb trac z oczu
rzeczywisty problem.
Po raz kolejny powtarzamy, e mio i seks to dwie rne sprawy.
Niektre pary uprawiajc seks, gorco si kochaj, inne nie. Niektrzy
199
gboko w sobie zakochani ludzie uprawiaj seks bardzo czsto, inni

okazjonalnie, a s i tacy, ktrzy nie sypiaj ze sob wcale. Oczywistym
jest, e mio moe istnie bez seksu, tak samo jak seks moe istnie bez
mioci. Moemy cieszy si jednym bez drugiego, tak samo, jak moemy
cieszy si jednym i drugim naraz.
Oddzielenie seksu od mioci nie oznacza, e powinnimy uprawia
seks z kim, kogo nie kochamy. Oznacza, e s to dwie rne potrzeby
i e jedna moe przeszkadza w penym zaspokojeniu drugiej, ale tylko
wtedy, gdy nie zdajemy sobie sprawy, e s to potrzeby od siebie niezalene.
Musimy oddzieli nasze pragnienia seksualne od uczuciowych i kade
z nich zaspokaja oddzielnie, cho niekoniecznie z rnymi ludmi. Nic
nie moe przeszkodzi nam w szukaniu i znajdowaniu seksualnej satysfakcji z'osob, ktr kochamy. Powinnimy tylko by wiadomi tego, co
robimy i przesta wini jedn dziedzin za brak satysfakcji w drugiej. Jak
rwnie musimy zaprzesta prb wykorzystania jednej z nich do zaspokojenia potrzeb, ktre swe rda maj w drugiej.
KOWA OSOBOWO
Wielu z nas uwaa, e istniej dwie rne osobowoci jedn ograniczamy do sypialni, drug pokazujemy w pozostaej czci wiata. Sdzimy, e wchodzc do sypialni, zmieniamy swj charakter, stajc si wolni
od potrzeb, wtpliwoci i lkw pozakowego wiata. Wiara w dwie
niezalene osobowoci jest przeszkod w dostrzeganiu zwizkw pomidzy potrzebami nieseksualnymi a zachowaniem w sypialni. A oczywistym jest, e jeli nie wierzymy w istnienie tych zwizkw, nie bdziemy
szuka ich w naszym yciu.
Wyjanimy teraz na przykadzie, jak bdne jest takie mylenie. Rozwamy przypadek dyrektora, ktry w cigu kilku dni poprzedzajcych
spotkanie rady nadzorczej staje si impotentem. Najwyraniej jego kowa osobowo nie jest tak niezalena, jak by tego chcia. Wikszo
przypadkw czasowej impotencji jest dowodem na istnienie silnej wspzalenoci midzy tym, co dzieje si poza sypialni, a tym, co w niej
robimy. Naiwnoci byoby sdzi, e nasze kopoty i troski automatycznie pozostawiamy za drzwiami sypialni. Mona to zrobi, ale tylko przy
duej praktyce i samodyscyplinie.
Rwnie nieroztropny jest pogld, e nasze gwne potrzeby takie

jak potrzeba czuoci, bezpieczestwa, bycia kim wanym i sprawujcym kontrol przestaj istnie w chwil potem, jak wskakujemy do
ka. One nie znikaj. Zazwyczaj zabieramy je ze sob, tylko tego nie
dostrzegamy. Tak dugo, jak nie zdajemy sobie sprawy z ich obecnoci,
czyni szkody i ograbiaj nas z seksualnej satysfakcji. Historie przypadkw, ktre zawarlimy w rozdziaach dotyczcych nieseksualnych motyww uprawiania seksu, pokazuj, jak to si dzieje.
Mit kowej osobowoci" jest na tyle rozpowszechniony i na tyle
szkodliwy, e powinnimy si zastanowi, dlaczego pewne osoby wci
w niego wierz. Przypadki takie, jak opisany poniej, wydaj si pogbia t wiar.
Carl zgosi si na terapi, poniewa by rozczarowany. Niedawno
oeni si z niemia, skromn, mod kobiet. Powiedzia: Po prostu
wiedziaem, e zanim si pobralimy, bya dziewic". Po upywie miodowego miesica nie by ju tego taki pewien. Mwi, e w ku Yvonne
przeobraaa si w tygrysa, ktry najwyraniej wiedzia, co ma robi.
Przysigam, e gdy tylko zgaso wiato, stawaa si inn osob. To nie
jest ta dziewczyna, z ktr si oeniem czy mylaem, e si oeniem.
Czuj si zupenie zdezorientowany".
W czasie terapii para ta dowiedziaa si o nieseksualnych potrzebach
i o tym, jak stwarzaj one mit kowej osobowoci". Okazao si, e
niemiao Yvonne wywoywaa czue i opiekucze zachowanie Carla.
Emocjonalne potrzeby kobiety tsknota za czuoci i bezpieczestwem byy cakowicie zaspokajane poza sypialni. Bdc ju w ku, Yvonne bya gotowa do zblienia i nie potrzebowaa dugiej gry
wstpnej. Jej niecierpliwo Carl odbiera jako dowd na to, e miaa
wczeniejsze dowiadczenia seksualne. On sam potrzebowa wicej czasu, by poczu si pewnie w sypialni i by zdumiony gotowoci Yvonne
do penienia roli kochanki.
Tim i Marion przeyli podobny szok. Marion bya przekonana, e Tim
ma podzielon osobowo. Przed lubem by miym, troskliwym mczyzn. Tak naprawd wanie jego delikatno pocigaa w nim Marion i sprawia, e dziewczyna uznaa go za idealnego kandydata na ma. Po lubie
przekonaa si o istnieniu drugiego wcielenia Tima dzikiego, nieczuego maniaka seksualnego".
201
W czasie terapi maestwo to odkryo, e prawdziwym problemem

Tima jest to, i nie uwaa si za dostatecznie mskiego. By miy i troskliwy w stosunku do Marion, bo to pozwalao mu czu si prawdziwym
mczyzn. Jego zachowanie w sypialni, chocia zupenie odmienne,
take byo obliczone na podkrelenie wasnej mskoci. Uwaa, e prawdziwi mczyni s mistrzami seksu i zachowywa si stosownie do
tych przekona. Przypadki takie jak powysze pokazuj, w jaki sposb
pogld, e zachowanie w ku jest niezalene od naszej drugiej" osobowoci, jest potwierdzany i utrwalany.
Kolejnym czynnikiem, ktry przyczynia si do istnienia tego mitu, jest
mylenie rl, ktre penimy" z nasz osobowoci. Wszyscy penimy
w yciu wiele rl pracownika, ojca lub matki, obywatela i inne. Nie
przybieramy jednak osobnej, niezalenej osobowoci dla kadej z tych
rl. Przeciwnie, odgrywamy je w granicach osobowoci, jak mamy. To
wanie wtedy, gdy oddzielamy kad z tych rl i nie udaje nam si
zintegrowa ich w jedn cao, wydaje nam si, e mamy kilka rnych
osobowoci.
Trzecim czynnikiem utrwalajcym mit kowej osobowoci" jest
nasze pragnienie, by widzie siebie jako supergwiazdy sypialni, jako
kochankw bez wad. By broni tego obrazu, jestemy gotowi nie zauwaa wasnych bdw. Ignorujemy wszelkie sugestie, e potrzeby, saboci i troski spoza sypialni mog wpywa na to, jak sprawdzamy si w roli
kochankw.
Oczywicie, rozwj samowiadomoci, ktry ma na celu pomnoenie
satysfakcji seksualnej, nie moe organicza si do analizowania swego
ycia seksualnego. Naley przebada wasn osobowo, a zwaszcza to,
jak wyraasz i jak zaspokajasz swoje potrzeby emocjonalne. Twoim celem powinno by poznanie tych potrzeb, oddzielenie ich od pragnie
o charakterze seksualnym i zaspokojenie ich niezalenie od mioci fizycznej .
w rozdzia pomidzy tym, co seksualne, a tym, co nieseksualne nie
oznacza, e powiniene rozwija dwie odrbne osobowoci. Musisz po
prostu wyrobi w sobie wiadomo obu tych sfer i ze sfer nieseksualn
radzi sobie poza sypialni, a przez to uwolni ciao i umys od nadmiernych obcie. Wtedy moesz w ku skoncentrowa si na tym, co
seksualne. Na przykad, jeli jeste zdenerwowany zbliajcym siposie-
dzeniem rady, przygotuj si do niego, zanim skierujesz si do sypialni.

Jeli jeste samotny, sprbuj zaspokoi sw potrzeb towarzystwa, zanim
pjdziesz do ka. Jeli pragniesz czuoci, nie czekaj do chwili, gdy
zdejmiecie ubrania postaraj si otrzyma j od razu. Tym sposobem
podczas godzin spdzonych w ku twe nie zaspokojone potrzeby emocjonalne bd minimalne. Seks nie stanie si poszukiwaniem panaceum
na wszystkie twoje neurotyczne problemy ani skadowiskiem nie dokoczonych spraw.
Aby osign seksualne zaspokojenie, musimy zatem speni dwa
warunki. Po pierwsze powinnimy zda sobie spraw z tego, e dynamika
naszej osobowoci dziaa tak samo w sypialni, jak i poza ni. Po drugie,
musimy uwolni mio fizyczn od wszelkich nieseksualnych motyww
i potrzeb, ktre powinny by zaspokajane gdzie indziej, a tym samym
odrzuci emocjonalny baga, niszczcy przyjemno seksualn. Nie oznacza to angaowania si w dziki czy mechaniczny, pozbawiony mioci
seks. Jedynie obron przed wykorzystywaniem seksu dla uzupenienia
tego, czego zabrako w innych dziedzinach naszego ycia.
Harry ma problemy natury seksualnej, doktorze. Nie jest wystarczajco agresywny w ku".
Rozdzia XXVI
PODSUMOWANIE
Na zakoczenie chcemy podkreli dwie kwestie:

1) To, e do sypialni wkraczaj nieseksualne motywy postpowania,
nie oznacza jeszcze, i twoje ycie seksualne jest zagroone. Kade
z ludzkich zachowa moe wypywa z wielu rnych pobudek. Rozwamy nastpujc analogi.
John lubi gra w racuetball. Pozwala mu to zachowa dobr form.
Zapewnia te towarzystwo i umoliwia wyadowanie agresji. W miar
jak nabiera biegoci, gra moe zaspokaja te jego pragnienie czucia si
kompetentnym i docenianym. Wszystkie te motywy i potrzeby mog
mie wpyw na gr, a sport wci bdzie przyjemny. Jednak zadowolenie
z zabawy jest najwiksze wtedy, gdy John gra, poniewa chce i lubi. Im
bardziej dominujce staj si inne pobudki, tym mniej zadowolenia czerpie z gry.
Wyobramy sobie dzie, gdy potrzeba Johna, by poczu si kompetentnym, jest wyjtkowo silna i kieruje jego gr. John traci kilka punktw
i zaczyna si denerwowa. Jego determinacja ronie, lecz coraz czciej
robi bdy. Kiedy gra si koczy, jest sfrustrowany, nie odczuwa satysfakcji i zauwaa, e gra nie cieszya go tak jak zazwyczaj. Gdyby taka
sytuacja powtarzaa si czciej, John niewtpliwie zrezygnowaby
z uprawiania racuetballu.
Tak samo jest z seksem. Moe on by sposobem na wyraenie mioci.
Moe zapewni towarzystwo i zaspokoi potrzeb czuoci. Moe potwierdza seksualn tosamo i by pomostem dla emocjonalnej intym-
noci. Jednak to wszystko to tylko skutki uboczne". Tak dugo, jak

wykorzystujemy seks w celu zaspokojenia potrzeb o charakterze seksualnym, jest on dla nas przyjemny i po zblieniu czujemy si zaspokojeni.
Kiedy natomiast potrzeby emocjonalne zaczynaj dominowa i kierowa
zachowaniami seksualnymi, satysfakcja zmniejsza si. Po zblieniu czujemy si tak, jak czu si John po grze w racuetball sfrustrowani i nie
usatysfakcjonowani. Jeli nadal bdziemy uprawia seks gwnie z przyczyn nieseksualnych, bez wtpienia stracimy dla zainteresowanie, tak
samo jak John straci zapa do gry w racuetball. W efekcie, jeli zaczynamy uprawia seks tylko po to, by zaspokoi nasz potrzeb bliskoci,
by uciec od samotnoci lub szukamy uczucia czy towarzystwa, naduywamy mioci fizycznej, powoli pomniejszajc nasz zdolno czerpania
radoci z seksu.
Nie naley te uwaa, e poyciem intymnym jednostki czy pary stale
kieruj problemy nieseksualne. Dzieje si tak zapewne w przypadku par,
ktre czerpi ze wspycia niewiele przyjemnoci, tak jak niektre z opisanych w poprzednich rozdziaach. Jednak wikszo osb ma rne
nieseksualne potrzeby, ktre od czasu do czasu ujawniaj si w sypialni.
Istotne zatem jest, by zdawa sobie spraw, ktrej z nich nie udaje si
nam zaspokoi poza sypialni. Wwczas moemy zminimalizowa jej
wpyw na seks i pomnoy przyjemno i satysfakcj. Najlepszym sposobem na to, by mie w peni satysfakcjonujce wspycie intymne, jest
upewnienie si, e nasze ycie poza sypialni jest przyjemne i zadowalajce.
Akt seksualny moe tylko uzupeni, a nie zastpi to, co winno go
poprzedza. Jeli przed zblieniem czujesz si dobrze ze sob i ze swoim
partnerem, po bdziesz czu si jeszcze lepiej. Jeli przed pjciem do
ka twoje poczucie wasnej wartoci jest niskie i czujesz si obco ze
swoim partnerem bd jeste na niego zy, po bdziesz czu si jeszcze
gorzej. Seks nigdy nie zastpi bliskoci ani te nie wypeni innych emocjonalnych brakw. Moe zaspokoi potrzeby seksualne i nic wicej.
Do jakich wic wnioskw to wszystko prowadzi? Poznae nowy
sposb analizowania wasnego ycia seksualnego, nowy sposb szukania
satysfakcji seksualnej, ktry nie eksponuje technicznej strony zagadnienia. Nie musisz stawa na gowie, czyni dziwnych wygibasw czy sta
si seksualnym atlet. Wystarczy, e przeanalizujesz swoje ycie w sy-
PODSUMOWANIE
205
pialni i poza ni oraz zmierzysz si z tym, co kieruje twoim zachowaniem. Nie masz absolutnie nic do stracenia, a zyska moesz wiele.
Ty i twj partner bdziecie jedynymi sdziami tego, co dzieje si
w waszej sypialni. Podobnie, oboje otrzymacie nagrod czekajc na
tych, ktrzy chc przeanalizowa swe zachowania seksualne. Jak nagrod? Seksualny seks, ktry jest przyjemniejszy i bardziej satysfakcjonujcy ni mona sobie wyobrazi.
Opisalimy nowy nowy sposb patrzenia na ludzk seksualno i analizowania wspycia intymnego oraz zachowa seksualnych. Jeli chcielibycie podzieli si z nami jakimi uwagami lub napisa o swoich dowiadczeniach, prosimy skontaktowa si z ktrymkolwiek z nas. Nasz
adres: 890 Downingtown Road, West Chester, Pennsylwania 19380
A teraz sprawdmy, czy dobrze wszystko zrozumiaam. Problem

pani ma polega na tym, e pani nie lubi seksu.
NIESEKSUALNA TERAPIA SEKSU: WSKAZWKI OGLNE
Dodatek I
NIESEKSUALNA TERAPIA SEKSU:

WSKAZWKI OGLNE
Wspczesna terapia seksualna na og zajmuje si techniczn stron

mioci fizycznej. Za pomoc ogniskowania odczu, odwarunkowywania
i przewarunkowywania uczy si par, jak zwikszy zadowolenie z seksu
poprzez podniesienie na wyszy poziom techniki seksualnej. Ta metoda
uwaana bya za przeomow w terapii, a skuteczno jej okrelano na
95%. Musimy jednak zapyta, co w ten sposb zostaje wyleczone.
Powiedzmy, e para boryka si z problemem: adne z partnerw nie
lubi mioci fizycznej. Jeli odbd szkolenie u seksuologa, ich umiejtnoci techniczne wzrosn i bd czerpa wicej zadowolenia ze wspycia, ale czy ich problem zostaje przez to rozwizany? Prawdopodobnie
nie. Rozwamy nastpujce porwnanie.
Johnny, dziesiciolatek, czuje si niedostosowany. Ma niewielu przyjaci, a dzieci z ssiedztwa nie chc si z nim bawi. Johnny bardzo
chciaby gra w osiedlowej druynie baseballowej, ktra wanie si tworzy, ale nie czuje si wystarczajco dobry. Mwi swojemu ojcu, e nie
bdzie chodzi na treningi, bo tak naprawd nie lubi baseballu. Ojciec
wyczuwajc, e Johnny lubiby gr, gdyby by lepszym graczem uczy
go i wiczy razem z nim. Chopiec nabiera biegoci, przyznaje, e lubi
baseball i decyduje si i na egzaminy sprawnociowe. Ale czy wszystko
jest w porzdku? Jeli wedug ciebie jego kopot polega na tym, e nie
207
potrafi i nie lubi gra w pik, to tak. Jeli jednak uwaasz, e jego
problemem by brak zaufania do siebie, to nie zosta on rozwizany.
Tak samo jest z terapi seksualn. Jeli sdzisz, e przyczyn twoich
kopotw jest nieodpowiednia i nieefektywna technika miosna, terapia,
ktra koncentruje si na podniesieniu umiejtnoci w tym zakresie, niewtpliwie bdzie skuteczna w 95% przypadkw. Podstawowym zaoeniem technicznie zorientowanej terapii jest to, e para uprawia seks, by
dowiadcza przyjemnoci. Uczenie wic partnerw technik seksualnych, ktre pomno t przyjemno, jest logiczn konsekwencj takiego
zaoenia.
Jednak w wikszoci przypadkw braku satysfakcji nie mona przypisywa jedynie niedostatecznym umiejtnociom. Zmiana postawy jest
prawie zawsze bardziej efektywna ni tylko zmiana procedury. Rozwamy nastpujce porwnanie.
Roger nie moe zaspokoi godu. Narzeka, e nigdy nie czuje si syty
i e jedzenie nie daje mu zadowolenia. Sprbujmy zastosowa tu argumentacj techniczn". Ludzie jedz, poniewa s godni i lubi je. Roger
nie moe zaspokoi godu i jedzenie go nie cieszy. Zapewne nie wie, jak
je prawidowo. Trzeba nauczy go je! Wysyamy go do terapeuty.
Terapeuta radzi Rogerowi zapisa si na kurs wykwintnego gotowania,
do Szkoy Dobrych Manier Emily Post oraz do grupy Prymitywnego
Jedzenia, gdzie uczy si gwatownie rzuca na posiek i je rkami czy
nogami, jak tylko mu si podoba. I rzeczywicie, Roger zauwaa, e
jedzenie daje mu wicej zadowolenia. Posiki bardziej mu smakuj (przynajmniej kiedy nie uywa stp). Ale niestety! W kilka miesicypo terapii
znw zaczyna traci zainteresowanie odywianiem si. Jego konto kurczy si gwatownie z powodu wysokich cen wykwintnego poywienia.
Grozi mu utrata posady, poniewa zamiast pracowa, spdza cae godziny
na przygotowywaniu swych posikw. Co gorsza, nie lubi sprzta po
obiedzie. Biedny Roger! Jest dokadnie w tym samym miejscu, co na
pocztku, tylko jeszcze bardziej godny poaowania.
Roger mgby te uda si do spostrzegawczego psychologa klinicznego, ktry rozpoznaby rzeczywisty problem Roger przeywa depresj
i ucieka si do jedzenia, by zaspokoi zupenie inne potrzeby ni gd.
Dowiedziawszy si, jak dziaa ten mechanizm, mgby w cigu trzech do
szeciu miesicy rozwiza swoje problemy. Nie tylko czerpaby wicej
radoci z jedzenia, ale znajdowaby wicej satysfakcji we wszystkich

dziedzinach swego ycia. Jego lepsze przystosowanie emocjonalne sprawioby, e byby on bardziej produktywny w pracy, atrakcyjniejsze staoby si te jego ycie towarzyskie.
Ten przykad jest oczywicie uproszczony i przerysowany. Chodzio
nam jednak o to, by pokaza, e leczenie" problemw seksualnych
jedynie na poziomie technicznym zazwyczaj tylko agodzi oglne problemy. Nader czsto uwaamy, i mio fizyczna zawsze ma na celu zaspokojenie potrzeb seksualnych, a to nie jest prawd. Nieadekwatny, niesatysfakcjonujcy seks wskazuje na istnienie pobudek nieseksualnych.
Istot nieseksualnej terapii seksu jest okrelenie, ktre potrzeby i motywy koliduj z przyjemnoci i satysfakcj seksualn. Dlaczego jest to
wane? Dlaczego nie pracowa bezporednio nad doskonaleniem techniki miosnej i nie zadowoli si pewnym postpem? S dwie przyczyny,
dla ktrych warto wytropi ukryte motywy naszych zachowa seksualnych. Po pierwsze, jak powiedzielimy, wanie konieczno zaspokojenia potrzeb emocjonalnych ogranicza zadowolenie ze wspycia. Po
drugie, owe ukryte motywy odzwierciedlaj braki w innych sferach ycia
pary.
Jeli kto traktuje seks jako sposb na doprowadzenie do kontaktu
emocjonalnego, mona mie pewno, e w jego zwizku mao jest bliskoci poza sypialni. Jeeli kto uywa seksu po to, by poczu si
uprzywilejowanym i wanym, wiadomo, e ta potrzeba nie jest zaspokajana w innych sferach jego ycia. Intymno i poczucie, e jest si wanym, powinny wynika ze wiadomoci unikalnoci zwizku oraz szacunku i mioci, jakim kade z partnerw obdarza drugie, a nie z przespania si ze sob.
Jeli koncentrujemy si na technice seksualnej, zanim rozwikamy inne
problemy, zahamujemy proces naszego dojrzewania emocjonalnego i seksualnego. W jaki sposb? Jeeli para nie oddziela tego, co seksualne, od
tego, co nieseksualne, nigdy nie nauczy si bardziej skutecznych, dojrzaych sposobw zaspokajania swych potrzeb emocjonalnych. Partnerzy
wykorzystujcy mio fizyczn dla nieseksualnych celw, nie mog
w peni pozna i wyzyska swej seksualnej natury. S skazani na powtarzanie niesatysfakcjonujcego zachowania, ich rozwj seksualny zatrzymuje si na infantylnym, neurotycznym poziomie.
209
Terapeuta powinien dopomc parze w dostrzeeniu ukrytych potrzeb,

ktre przenikaj do sypialni. Kiedy s one ju zauwaane, para moe
nauczy si zaspokajania ich gdzie indziej. Jeli to osignie, kada praca
nad technik seksualn bdzie wielokro efektywniejsza. Intensyfikacja
przyjemnoci seksualnej stanie si moliwa.
KILKA WSKAZWEK
Nieseksualna terapia seksu moe by do skomplikowana. Nie istniej

adne reguy i formuy, ktrymi mona si kierowa. Podajemy jednak
kilka wskazwek, ktre kady stosujcy t metod terapeuta powinien mie
w pamici.
1. To samo zachowanie seksualne moe by u rnych jednostek mo
tywowane przez inne potrzeby. Na przykad Adam, Sue i Paul maj
romanse pozamaeskie. U Adama motywem bya ch ponienia ony,
ktra miaa wysz pozycj zawodow. Sue kierowaa si potrzeb udo
wodnienia swej kobiecoci. Paul pragn zemci si za to, e jego onie
brakowao seksualnego zapau. Mog te istnie inne pobudki. Terapeuta
musi odnale nieseksualne potrzeby jednostki czy pary i okreli, w jaki
sposb wpywaj one na zachowania seksualne.
2. Ta sama pobudka skania moe do wielu rnych zachowa. Na
przykad pragnienie ponienia moe by zaspokajane poprzez doma
ganie si niekonwencjonalnego seksu, poprzez korzystanie z usug pro
stytutek lub poprzez krytykowanie techniki partnera czy te wygaszanie
poniajcych uwag w czasie aktu miosnego. Przypadek Wendy jest tego
dobr ilustracj.
Wendy zgosia si na terapi, poniewa nie moga osign satysfakcji
seksualnej. Uwielbiaa pocaunki im dusze i bardziej namitne, tym
lepsze. Lubia te by traktowana brutalnie. Sprawiao jej przyjemno,
gdy kochanek nazywa j swoj osobist dziwk". Okazao si, e
chciaa czu si potrzebn i godn podania. Powiedziaa nam: Kiedy
mczyzna rzuca si na mnie gwatownie, wiem, e naprawd mnie
pragnie. Im namitniej cauje, tym bardziej wyjtkowa si czuj. A to, e
nazywa mnie dziwk... C, myl, e wtedy wiem, i mnie potrzebuje".
Kiedy Wendy zacza lepiej rozumie swe nieseksualne potrzeby, wspycie zaczo jej przynosi wicej satysfakcji i czua, e jej zachowania
s mniej kompulsywne.
3. To samo zachowanie u jednej osoby moe by wywoywane przez

rne motywy. W takich przypadkach wane jest, by odnale je wszystkie. Para zazwyczaj dowiadcza serii wylecze" przeplatanych nawrotami choroby". Za kadym razem, gdy pobudki niewaciwego zachowania zostaj rozpoznane, problem przygasa; partnerzy odczuwaj ulg
i seks zaczyna przynosi im wicej zadowolenia. Jednak wkrtce niepodane zachowanie pojawia si znowu i satysfakcja maleje, a do czasu,
gdy rozpoznany zostanie kolejny ukryty motyw postpowania jednego
lub obojga partnerw.
Tak wanie byo w przypadku Boba i Wilmy. Przyszli na terapi,
poniewa Bob mia przygod z inn_ kobiet. Twierdzi, e ona nic dla
niego nie znaczya i nie mg zrozumie, dlaczego si zaangaowa.
Powiedzia te, e jest szczliwy w swoim trwajcym czteroletnim maestwie. Oboje z Wilm wygldali na szanujc i kochajc si par.
Nie potrafilimy znale wyjanienia takiego postpowania Boba, dopki pod koniec drugiej sesji nie odbya si nastpujca wymiana zda.
Wanie poprosilimy Wilm, by powiedziaa, jak romans ma wpyn
na jej uczucia.
Wilma: To bolao... Zupenie straciam do ciebie zaufanie. Czuj, e ju
nie mog ci wierzy.
Bob: A widzisz! Teraz wiesz, jak si czuem, kiedy dowiedziaem si
o twoich przygodach z czasw college'u.
Wilma sypiaa z kilkoma ze swych poprzednich chopcw, ale nigdy
nie powiedziaa o tym mowi, uwaajc, e to jej osobista sprawa. Bob,
gdy si o tym dowiedzia, by bardzo zy i czu si zraniony. Nie mia
dowiadcze seksualnych przed lubem i oczekiwa tego samego od swojej ony. Poczu si wic oszukany i chcia si zemci.
Gdy Bob i Wilma omwili i rozwizali ten problem, ich ycie seksualne wrcio do normy. Para zakoczya terapi, jednak po siedmiu miesicach zjawia si u nas ponownie, gdy Bob znw mia romans.
Tak jak poprzednio, nie potrafi wyjani swego zachowania. Nie
sdzi, by i tym razem motywem bya ch zemsty; terapeuta by podobnego zdania. Mwic o swym romansie, Bob podkrela, e wreszcie
poczu si jak prawdziwy ogier" i e nigdy dotd nie czu si podobnie.
211
W czasie kilku nastpnych sesji wspomina o tym, e w towarzystwie

kobiet czuje si zakopotany. Wyzna, e przed lubem czsto pragn
seksu, ale zawsze by zbyt niemiay. Czasami myla, e moe ma
skonnoci do mczyzn", bo lepiej si czuje w ich towarzystwie.
Bob pracowa nad sw tosamoci seksualn i wkrtce nabra pewnoci siebie. Oboje z on mwili, e seks nigdy jeszcze nie by tak fantastyczny. Ju mielimy zakoczy terapi, gdy Bob zadzwoni i z przeraeniem owiadczy, e odczuwa nieprzeparte pragnienie uwiedzenia najlepszej przyjaciki swej ony. Terapeuta postanowi spotka si z nim
indywidualnie (rzadko si to robi w nieseksualnej terapii seksu). Wraz
z postpem terapii stao si jasne, e kolejny romans mia suy co
najmniej dwm celom. Z jednej strony Bob zazdroci Wilmie atwoci
nawizywania kontaktw towarzyskich. Miaa mnstwo przyjaci. Wiele
osb bardzo j cenio i czsto do niej dzwonio; znaa przeszo,
aspiracje i problemy kadego z ich znajomych. Z drugiej za pragn
poniy samego siebie (i prawdopodobnie sw on take). Zgodnie
z jego wasnymi sowami: Na Joyce nawet nie warto spojrze. Byoby
mi wstyd przyzna si, e poszedem do ka z kim takim jak ona".
Fakt, e Bob zadzwoni i pracowa nad tym, by unikn kopotw,
wskazywa na ogromne postpy, jakich dokona. Kontynuowalimy terapi; sesje indywidualne przeplatay si ze wsplnymi. Bob mia wiele
gbokich problemw, ktre nie miay nic wsplnego z seksem, jednak
ujawniajc si, nieomal zrujnoway jego ycie seksualne i maestwo.
Ten przypadek by skomplikowany; terapia cigna si przez ponad
dwa lata. Przyjrzenie si nieseksualnym problemom pary przynioso jednak bardzo znaczcy efekt. Po pierwsze, pozwolio mczynie osign
dojrzao emocjonaln. W rezultacie, pomidzy maonkami zaistniay
wszystkie aspekty relacji, dajc duo wicej satysakcji. Po drugie, seks
dawa nieskoczenie wicej zadowolenia obojgu partnerom. adna technicznie zorientowana terapia nie przyniosaby takich rezultatw.
W mniej skomplikowanych przypadkach podobne wyniki osiga si
w krtszym czasie, tak jak pokazuje to przykad Peg. Dwudziestoczteroletnia Peg w cigu ostatnich szeciu miesicy sypiaa z kilkoma rnymi
mczyznami. Mwia o tym, jak samotne jest ycie w miecie i jak
dalecy s inni ludzie. Wydawao si, e seks jest dla niej sposobem na
walk z samotnoci. Kiedy nauczya si inaczej radzi sobie z tym pro-
blemem, znikny jej skonnoci do uprawiania seksu z przygodnymi

partnerami.
Potem te same symptomy pojawiy si znowu. Okazao si, e mio
fizyczna zaspokajaa te potrzeb Peg, by by zauwaan oraz jej pragnienie potwierdzenia wasnej atrakcyjnoci seksualnej. Kiedy ten problem zosta dostrzeony i rozwizany, zwizki, w jakie si angaowaa,
stay si bardziej stabilne i znaczce. Seks dawa jej teraz wicej zadowolenia. Peg zacza rozwija swe wewntrzne ycie i lepiej radzia sobie
z problemami, jakie niesie z sob due miasto i ze sw potrzeb bycia
docenian. I znowu, wtpliwe jest, by terapia techniczna" daa w tym
przypadku tak dobre efekty.
4. Nieseksualna terapia seksu rozpoczyna si od zaoenia, e wszystkie problemy, niezalenie od tego, jak jednostronne si wydaj, s
wsplnymi problemami obojga partnerw. Mona to uzasadni nastpujco: a) kiedy jedno z partnerw nie jest usatysfakcjonowane i szczliwe, oddziauje to take na drug osob; b) konkretny problem nie zaistniaby poza zwizkiem. Powstaje on tylko dlatego, e nieseksualne potrzeby jednego lub obojga partnerw nie s zaspokajane poza sypialni;
c) mimo tego, e obie osoby same s odpowiedzialne za sw satysfakcj
seksualn, kady dugotrway, oparty na mioci zwizek pociga za sob
zobowizanie do pomagania sobie nawzajem.
Wszystkie problemy s wsplne, nawet jeli pocztkowo jedno z partnerw wydaje si jedynym winnym. Dokadna analiza relacji ujawni role,
jakie obie osoby odgrywaj w utrwalaniu problemu.
Ray i Laura s tego dobrym przykadem. Zdecydowali si na terapi
z powodu wybuchw zazdroci Raya. Gdy tylko inny mczyzna zwrci
uwag na Laur, Ray by rozdraniony i czasami dsa si przez par dni.
Laura opowiedziaa nam histori swej niedoli jak nieszczliwa czua
si przez Raya, jak nieprzyjemne i zawstydzajce byo, gdy robi sceny
w miejscu publicznym, jak obawiaa si, e w kocu ktry z mczyzn
moe si zdenerwowa i pobi go. Mwic to, ta niemiaa" moda
kobieta zaprezentowaa nam cay arsena oblizywania i cigania ust,
krzyowania ng, przesuwania poladkw i wypychania klatki piersiowej, czym bia na gow najlepsze profesjonalistki najstarszego zawodu
wiata.
213
Oboje partnerzy zgadzali si co do tego, e Ray boryka si z powanym problemem, ale nie dostrzegali, e jest to ich wsplny problem.
Rzeczywicie, Ray mia problem. Uwaa, e Laura jest bardzo atrakcyjn
kobiet i nkay go wtpliwoci, czy zdoa j przy sobie zatrzyma. Nie
czu si pewnie i zainteresowanie, jakie inni mczyni okazywali jego
onie, wywoywao u niego lk. Nie doceniajc wagi innych aspektw
zdrowego zwizku, takich jak mio, wzajemna pomoc i bliski
Doktorze, Harry ma powany problem. Za kadym razem, gdy inny

mczyzna spojrzy na mnie i si umiechnie lub zaczyna ze mn
rozmawia, on wpada we wcieko. Tak, jakby to bya moja wina.
kontakt, koncentrowa si jedynie na sprawach seksu i podaniu innych

mczyzn, ktrzy mogli odebra mu on.
Ale problem miaa te Laura! W rzeczywistoci bya bardzo niepewna
i potrzebowaa cigego potwierdzania swej atrakcyjnoci. Prowokowaa
innych mczyzn po to, by wywoa zazdro ma. Jak powiedziaa
pniej: Im bardziej zdenerwowany by Ray, tym ja byam spokojniej-
sza. Wiem, e to dziecinne, ale te gierki sprawiay mi przyjemno.

Czuam, e jestem dla niego wana".
Problem nie dotyczy wycznie Raya ani wycznie Laury, ale ich
obojga. W ich zwizku brakowao wzajemnego zaufania, intymnoci
i kontaktu emocjonalnego. Oczywicie, nie wszystkie przypadki s tak
proste. Czasami emocjonalne braki obojga partnerw bardzo subtelnie
splataj i zazbiaj si ze sob. Istotne jest, by nigdy, niezalenie od tego,
jak oczywiste si to wydaje, nie zakada, e problem jest spraw wycznie jednej z osb. Obie s bowiem partnerami w zwizku i na kad
z nich oddziauje zachowanie drugiej. Zasadnicze pytanie to: ktre
z ukrytych potrzeb s zaspokajane przez zachowanie kadego z partnerw.
5. Niektre z nieseksualnych motyww zachowa seksualnych mog
wydawa si podobne. Na przykad, wykorzystywanie seksu jako przedmiotu wymiany handlowej ma podobny cel jak uywanie go dla dominacji. Osobie zaley na tym, by wszystko byo tak, jak tego chce. W pierwszym przypadku jedno z partnerw bierze pod uwag potrzeby drugiego, a kierowanie nim jest problemem ubocznym. W drugim wanie kierowanie partnerem jest istot sprawy, gdy jedna z osb dy do
osignicia swego zadowolenia i nie troszczy si o potrzeby drugiej.
Podobnie jest z zazdroci i zemst. Mona si spiera, czy partner,
ktry szuka zemsty, jest zazdrosny co prawdopodobnie najczciej jest
prawd. Jednak podczas gdy w przypadku zazdroci gwn kwesti jest
na og brak zaufania do partnera i pewnoci siebie, to w zemcie najwaniejsz spraw staje si pragnienie zranienia partnera lub wyrwnania
z nim rachunkw.
Tak samo jest z uywaniem seksu jako ukojenia. Para, ktra stosuje t
taktyk, musi dowiedzie si, od czego prbuje uciec. Moe pragnie
uwolni si od stresu, napicia, rywalizacji, moe chce unikn nudy,
uciec od rzeczywistoci czy wzajemnej bliskoci, albo jeszcze od czego
innego.
W tej ksice usiowalimy przedstawi jak najwicej popularnych
motyww zachowa seksualnych. Niestety, pewne luki s nieuniknione.
Rol terapeuty jest pomc parze w rozplataniu sieci, w ktr si uwikaa.
Jeli wydaje si to skomplikowane czy uciliwe, pamitajcie, e rozpo-
215
znanie problemw i wprowadzenie wyranego rozrnienia pomidzy

nimi jest istot i sztuk terapii.
Celem nieseksualnej terapii seksu jest skierowanie klienta w stron
seksu seksualnego, pozbawionego nie zwizanych z nim obcie. By to
osign, terapeuta musi pomc parze w wyrobieniu nawykw zaspokajania potrzeb emocjonalnych poza sypialni. Jak pokazay niektre z opisanych w poprzednich rozdziaach przypadki, moe to przynie gruntowne zmiany w relacjach pomidzy partnerami. Przekonalimy si take, e to, co wydaje si problemem o podou seksualnym, moe mie
z seksem niewiele wsplnego. Wikszo par czuje ulg, dowiedziawszy
si, e z ich moliwociami czerpania zadowolenia z mioci fizycznej
jest wszystko w porzdku.
POZASEKSUALNA TERAPIA SEKSU: OSIGNICIA I PROBLEMY
Dodatek II
POZASEKSUALNA TERAPIA SEKSU:

OSIGNICIA I PROBLEMY
Po rozpoznaniu nieseksualnych motyww zachowa seksualnych terapia

postpuje gadko i nabiera tempa. Istnieje jednak problem, na ktry powinien by przygotowany kady terapeuta: kiedy para zaczyna dostrzega
nieseksualne pobudki rzdzce ich wspyciem intymnym, zazwyczaj
nastpuje zmiana w czstotliwoci uprawiania seksu.
Niektre z owych pobudek, na przykad potrzeba potwierdzenia swej
atrakcyjnoci erotycznej, utrzymuj aktywno seksualn na sztucznie
wysokim poziomie. Jednostki, ktrymi powoduj tego rodzaju potrzeby,
uprawiaj seks czciej, ni naprawd chc.
Kiedy uda im si usun te potrzeby z sypialni, przez jaki czas dowiadczaj zmniejszenia czstotliwoci zblie; rezygnuj bowiem z seksu za kadym razem, gdy uwiadamiaj sobie, e mgby on by wykorzystany w celu zaspokojenia nieseksualnych potrzeb. Dla niektrych
osb zjawisko to moe by zatrwaajce; mog obawia si, e trac
popd pciowy. Boj si te, e mio fizyczna nigdy ju nie bdzie taka
jak dawniej i ich ycie seksualne zostao zrujnowane. A tak naprawd, to
e seks nigdy nie bdzie taki jak dawniej, powinno napawa je otuch.
Bdzie on bowiem bardziej, a nie mniej zadowalajcy. Wane jest, by
uwiadomi to kademu klientowi.
W wielu przypadkach spadek czstotliwoci zblie jest tylko chwilowy. Kiedy problem natury nieseksualnej zostaje rozwizany, ujawnia si
217
prawdziwa potga niczym nie zakconego popdu pciowego. Seks ustali

swj wasny rytm, swe wasne przypywy i odpywy i bdzie duo
bardziej przyjemny. Jeli nawet nastpi jaka strata ilociowa, zwikszona jako bdzie wystarczajc rekompensat. Niemniej terapeuta musi
przygotowa klienta na wszystkie przewidywane zmiany w zachowaniach seksualnych. Niewaciwe przygotowanie wywouje bowiem opr
wobec procesw terapeutycznych. Klient nagle moe zakoczy terapi,
jeli nie rozumie, co si dzieje.
Niektre z nieseksualnych motyww rzdzcych wspyciem intymnym hamuj aktywno seksualn. Usunicie ich z sypialni zwiksza
czstotliwo zblie. To zazwyczaj nie stwarza problemu i wikszo
klientw jest zadowolona z takiego obrotu sprawy.
Generalnie, w nieseksualnej terapii seksu nie kadzie si nacisku na
technik miosn ani na czstotliwo zblie. Rzadko daje si gotowe
rady i nie zachca ani nie zniechca do adnej aktywnoci erotycznej.
Klienci maj moliwo sami decydowa, co jest dla nich najlepsze. Rol
terapeuty jest pomc im w dostrzeeniu niepodanych motyww, ktre
pomniejszaj ich przyjemno i satysfakcj seksualn.
Czy problemy seksualne s powszechne? Albo te bardziej precyzyjnie czy ukryte motywy zachowa seksualnych s bardzo rozpowszechnione? Jest wielce prawdopodobne, e w wikszoci zwizkw to,
co nieseksualne, splata si z tym, co seksualne, ograniczajc zadowolenie
z mioci fizycznej. Czy to oznacza, e wikszo ludzi ma fatalne poycie intymne? Nie! Ale oznacza, e wikszo z nas nie osiga takiego
poziomu przyjemnoci i satysfakcji, jaki jest moliwy do osignicia.
Dlaczego wic wicej osb nie szuka terapi? Po pierwsze, wikszo
z nas nie jest wiadoma tego, jak wiele satysfakcji i przyjemnoci traci
nie mona wiedzie, co to jest ekstaza, jeli si jej nie dowiadczyo. Po
drugie, w wielu przypadkach nieseksualne motywy jednego z partnerw
uzupeniaj motywy drugiego i s z nimi zgodne. Przykadem moe by
tu przypadek Johna i Pauliny.
John wykorzystywa seks jako ucieczk od rywalizacji, szukajc
u Pauliny uspokojenia i pocieszenia. Ona za potrzebowaa czuoci
i chciaa czu, e jest wana i potrzebna. Im bardziej Paulina pocieszaa
Johna, tym wicej czuoci i wdzicznoci jej okazywa. Ona z kolei
czua si doceniana i wartociowa. Kade z nich doskonale zaspokajao
nieseksualne potrzeby partnera i oboje sdzili, e ich wspycie jest

wietne. Ich problemy zaczy si, kiedy Paulina przespawszy si z innym
mczyzn, dowiedziaa si, co znaczy prawdziwa przyjemno seksualna.
Najbardziej skonne do szukania pomocy s pary, u ktrych ukryte
motywy jednego z partnerw s sprzeczne z motywami drugiego. Jedna
z osb moe na przykad wykorzystywa seks do potwierdzania tosamoci seksualnej, druga do zaspokajania potrzeb uczuciowych. Pierwsza
bdzie pragna namitnego, intensywnego seksu, druga pocaunkw
i pieszczot.
219
Wwczas zachowania jednego z partnerw zniechc drugiego. Niepewny swej tosamoci seksualnej parter bdzie mia poczucie poraki,
gdy druga osoba nie odwzajemnia jego namitnoci i chce pozosta na
etapie pieszczot; partner poszukujcy czuoci bdzie czu si wykorzystywany, niekochany, moe by te nieco przestraszony zapaem drugiego. W miar jak pogarsza si ich wspycie intymne, czstsze staj si
ktnie i wzajemne oskarenia. Mioci fizycznej przypisany zostaje
problem, ktry ma z ni niewiele wsplnego.
Za przykad posuy nam tutaj przypadek Freda i Marthy. Ponisza
wymiana zda zaczerpnita jest z ich trzeciej sesji.
Fred: Czasami mam wraenie, e jestem w ku z ma dziewczynk.
Martha: Ach tak? A ja czasami jestem pewna, e jestem w ku z cikim
idiot! Terapeuta (przerywajc seri wyzwisk): Cofnijmy si
odrobin. Fred,
powiedziae: Czasami mam wraenie, e jestem w ku z ma
dziewczynk". Czy moesz to wyjani? Fred: Oczywicie.
Wszystko, czego ona chce, to caowa si i caowa. To
tak, jakbym by z nastolatk, ktra nie chce i na cao, a zaley jej
tylko na odrobinie pieszczot. Terapeuta: A czego ty pragniesz?
Fred: Pragn dziaania. Chc, eby Martha szalaa z podania. Tak, jakby
bya godna mojego ciaa... Martha (przerywajc mu): Tak! Ty
tylko tego chcesz. Chcesz mi wsadzi,
podyma i znikn. Tak jakby by jakim ogierem, a ja miaabym
czci twj czonek.
Terapeuta: Martha, a czego ty by chciaa? Martha: Mioci i czuoci.
Tego wanie pragn i to jest dla mnie wane.
Hmm, a wic podsumujmy.

Nie kochalicie si od pitnastu lat; rozbieracie si w garderobie;
eby wzi prysznic, wkadacie stroje kpielowe a teraz
martwicie si, e od naszego pierwszego spotkania w zeszym
tygodniu wasze ycie seksualne nic si nie poprawio.
Terapeuta: Czy widzicie, co si tu dzieje? Fred, ty prbujesz wykorzystywa seks po to, by poczu si mczyzn, by udowodni sw msko. Martha, ty prbujesz za pomoc seksu uzyska czuo i pocieszenie. Koczy si na tym, e oboje tracicie ochot i unikacie
zblie. Teraz musimy oddzieli kad z waszych potrzeb od seksu
i zobaczy, jak mona j zaspokoi poza sypialni. Wtedy pozbdziecie si nadmiernego stresu, ktry psuje wam zabaw.
Fred i Martha byli zdumieni. Po raz pierszy zrozumieli, co dziao si

w ich sypialni. Poczuli te ulg dowiedziawszy si, e adne z nich nie
ma problemu o podou seksualnym. W trakcie terapii niewiele mwilimy o technicznej stronie mioci fizycznej. Zamiast tego, para wraz
z terapeut zastanawiaa si nad mskoci: co znaczya ona dla Freda
i jak mg poczu si bardziej mskim. Szukali te sposobw na to, by
Martha moga uzyska swoj porcj czuoci poza sypialni. Oboje partnerzy mieli pomaga sobie nawzajem w deniu, by seks nie zmieni si
w walk o to, czyje nieseksualne potrzeby maj zosta zaspokojone.
Ten przypadek ilustruje dwie wane kwestie. Po pierwsze, terapia
seksualna moe przebiega ponad technicznym, treningowym poziomem. Terapeuta mgby oczywicie uciec si do technicznie zorientowanej terapii i rozwin u klientw umiejtnoci przeprowadzania gry wstpnej. Niewtpliwie jako ich wspycia poprawiaby si. Fred mgby
poczu si bardziej mski, poniewa nabraby biegoci w sztuce miosnej. W rezultacie jego ona mogaby zareagowa bardziej entuzjastycznie, co take pomogoby Fredowi potwierdzi sw tosamo pciow.
Martha mogaby znale sposoby na zaspokojenie swej potrzeby czuoci
poza sypialni, a jej m mgby zacz wicej j caowa w czasie
zblienia. W kadym z tych przypadkw seks mgby dawa im wicej
zadowolenia.
Jednak zbyt wiele zaleaoby tu od przypadku. Jeeli nie uwiadomi si
partnerom nieseksualnych potrzeb kadego z nich, niewielka jest szansa,
e naucz sieje zaspokaja poza sypialni. Tak jak pokazyway prezentowane na kartach tej ksiki przykady, nauczenie si realizowania tych
potrzeb niezalenie od seksu jest rozwizaniem problemu.
Druga kwestia dotyczy roli terapeuty, ktra polega gwnie na tym, by
pomc parze w opisaniu i przeanalizowaniu problemw. Koncentrujc
si na nieseksualnych motywach swego zachowania w sypialni, Fred
i Martha nie tylko wzbogacili swe ycie seksualne, ale kade z nich
zaczo te lepiej rozumie samego siebie i swego partnera.
Zauwacie, e zarwno Martha jak i Fred waciwie odbierali to, co si
dziao. Mczyzna mia poczucie, e sypia z ma dziewczynk, ktra
pragnie tylko pocaunkw; Martha bya wiadoma, e Fred bardzo si
stara wypa na twardziela. Mieli wszystkie kawaki ukadanki, nie potrafili tylko zoy ich w cao. Kade z nich winio drug osob za powsta-
221
nie problemu, nie rozumiejc znaczenia i celu swego wasnego zachowania. Wanie tak dzieje si w wikszoci maestw. Kade z partnerw
wie, co jest nie tak" u drugiego, ale pozostaje lepe na wasne bdy
(jeszcze jedna przyczyna, dla ktrej pomocny jest terapeuta) Oto kilka uwag
kocowych:
Dlaczego w tak wanych sprawach zdawa si na dziaanie przypadku?

Nie sdcie, e rozwizanie konkretnego problemu technicznego sprawi,
e waniejsze potrzeby o charakterze nieseksualnym znikn.
O wszelkich ograniczeniach, nakadanych na wspycie pary, powinni
decydowa partnerzy a nie terapeuta.
Kiedy ukryte motywy zachowa partnerw zostaj ujawnione i usunite,
zdane na wasn inwencj pary staj si na og niezwykle pomysowe
i twrcze w rozwijaniu swych wasnych technik miosnych.
Terapia powinna by dugotrwaa. Fred i Martha dopiero na trzeciej sesji
uzmysowili sobie, e ich problem nie ma charakteru seksualnego; e po
prostu wykorzystuj mio fizyczn w celu zaspokojenia potrzeb emo
cjonalnych. Na swej szstej sesji relacjonowali, e ich poycie byo
ostatnio po prostu niewiarygodne. Nigdy, nawet w naszych najmiel
szych fantazjach nie sdzilimy, e moe dawa tyle przyjemnoci..."
Nieseksualna terapia seksu pomniejsza znaczenie techniki miosnej,

koncentrujc si na ukrytych potrzebach, ktre odbieraj nam zadowolenie z mioci fizycznej. Poprzez oddzielenie tych potrzeb od seksu i zaspokojenie ich poza sypialni otwieramy drzwi dla prawdziwej seksualnej ekstazy. Terapeuci, ktrzy koncentruj si na technicznej stronie zagadnienia, niewtpliwie pomagaj w osigniciu wikszej przyjemnoci, ale
te poszerzaj puapk, w ktr wpadaj pary. Powikszaj te ryzyko
zepchnicia nieseksualnych potrzeb gbiej i niedopuszczania ich do
wiadomoci. Kadc nacisk na technik jako na problem i sposb na
wyleczenie, ograniczaj przyjemno, jaki powinien dostarcza seks.
BIBLIOGRAFIA
Barbach L.: ForEach Other.Shang Sexual fntimacy, Doubleday, Garden City, NY, 1983.
Benoit H.: The Many Faces ofLove: The Psychology ofThe Emotional and SexualLife,
Octogon, New York 1980.
Bennan S., Weiss \:.Relalionships, Hawthorne Books, New York 1978. Calderone M.,
Johnson E.W.:The Fainily Book about Sexuality, Harper and Row,
New York 1981. Centers R.: Sexual Attraclion and Love: An Inslrumenial Theory,
Giarles C.Thomas,
Springfield, D. 1975.
Cook M., McHenry R.: Sexual Attraction, Pergamon, New York 1978. Dauw D.:
Stranger in YourBed: A Guide to EmotionalIntimacy, Nelson-Hall, Chicago 1979. Eysenck
M.J.: The Psychology ofSex, J.M.Dent, London 1979. Geer J. i inni: Human Sexuality,
Prentice-Hall, Englewood Cliffs, NJ, 1984. Greeley A.: Sexual Intimacy, Thomas
Moore Press, Chicago 1982. Kaufman S.A.: Sexual Sabotage: How to Enjoy Sex in
Spite of Physiological and
Emotional Problems, Macmillan, New York 1981. Leonard G.: The EndofSex,
Jeremy P.Tarcher, Los Angeles 1983. Masters W.H., Johnson V.E.: The Pleasure
Bond: A New Look at Sexuality and
Commitment, Little, Brown and Co., Boston 1970.
McCarthy B.W., McCarthy E.: Sexual Awareness, Caroll and Graf, New York 1984.
Milonas R.: Fantasex: A BookofErotic Gamesfor theAdult Couple, Putnam Publishing
Group, New York 1983. Offit A.K.: The Sexual Self (wyd.poprawione i
uzupenione), Condon and Weed,
New York 1983. Pietropinto A., Simenauer J.: Husbands and Wives: A Nationwide
Sun>ey ofMarriage,
Times Books, New York 1979.
Randell J.: Sexual Variations, Technomic, Lancaster, PA, 1976. Robinson P.: The
Modernizalion ofSex, Harper and Row, New York 1976. Sanchez G., Gerbino M:
Let's Talk about Sex and Loving, Down There Press,
Burlingame, CA, 1983 (dla dzieci). Schwartz B. i inni: Raising Your Child to Be a
Sexually Heallhy Adult, Prentice-Hall,
Englewood Cliffs, NJ, 1982.
Singer J.: Energies ofLove: Sexuality Revisited, Doubleday, Garden City, NY, 1983.
Talese G.: Thy Neighbofs Wife, Doubleday, New York 1980.

17 Nieseksualnych Powodów Dla Ktorych Ludzie Uprawiaja Seks

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

17 Nieseksualnych Powodów Dla Ktorych Ludzie Uprawiaja Seks

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

nieseksualnych

powodw, dla ktrych

Frank Hajcak i Patricia Garwood

Co to jest seks nieseksualny........................................................ 11

Seks a okazywanie uczu ........................................................18

CZYM JEST NffiSEKSUALNY SEKS

Jak to si dzieje?..................................................................... 146

CZYM JEST SEKSUALNY SEKS

Seksualny seks co to waciwie jest?

Dodatek I. Pozaseksualna terapia seksu: wskazwki oglne ............ 206

Jak moesz mwi, e w naszym yciu seksualnym czego brakuje?

CO TO JEST SEKS NIESEKSUALNY

Czy kiedykolwiek po zblieniu fizycznym odczuwae rozczarowanie?

12 17 NIESEKSUALNYCH POWODW, DLA KTRYCH LUDZIE UPRAWIAJ SEKS

wiadomi jedynie naszych seksualnych pragnie, a nie zdajemy sobie

CO TO JEST SEKS NIESEKSUALNY

W rzeczywistoci brak zadowolenia, jaki odczuwaa Marion, niewiele

14 17 NIESEKSUALNYCH POWODW, DLA KTRYCH LUDZIE UPRAWIAJ SEKS

CO TO JEST SEKS NIESEKSUALNY

podczas zblienia fizycznego. Ta teza pociga za sob pewne podstawowe pytania.

16 17 NIESEKSUALNYCH POWODW, DLA KTRYCH LUDZIE UPRAWIAJ SEKS

Wszystko zostao dokadnie przebadane. Wszystko prcz motyww. Nikt

CO TO JEST SEKS NIESEKSUALNY

Mio fizyczna zostanie wwczas uwolniona od tych niepodanych

Po prostu nie mog tego zrozumie. Niezalenie od tego, z iloma

SEKS A OKAZYWANIE UCZU

SEKS A OKAZYWANIE UCZU

Potrzeba dotyku, przytulenia i pocieszenia przenika cay wiat zwierzcy.

20 17 NIESEKSUALNYCH POWODW, DLA KTRYCH LUDZIE UPRAWIAJ SEKS

nia romansw. Moe natomiast objawia si ktniami, ktre cign si

SEKS A OKAZYWANIE UCZU

niczone do seksu. Kilka tygodni pniej nie mogli si nadziwi, jak

Przedyskutuj z twoim partnerem wasze potrzeby uczuciowe. Potrzebuj

22 17 NIESEKSUALNYCH POWODW, DLA KTRYCH LUDZIE UPRAWIAJ SEKS

Podejmijcie wsplny wysiek, aby zaspokoi emocjonalne niedostatki

UNIKANIE INTYMNOCI POPRZEZ SEKS

W naszej kulturze zblienie fizyczne traktuje si jako akt bardzo intymny.

Tworzenie bliskoci emocjonalnej wie si z dostrzeganiem i wsplnym

24 17 NIESEKSUALNYCH POWODW, DLA KTRYCH LUDZIE UPRAWIAJ SEKS

dzy partnerami pojawia si problem natury emocjonalnej, zgbianie go

KTNIE DOTYCZCE SEKSU

UNIKANIE INTYMNOCI POPRZEZ SEKS

26 17 NIESEKSUALNYCH POWODW, DLA KTRYCH LUDZIE UPRAWIAJ SEKS

UNIKANIE INTYMNOCI POPRZEZ SEKS

pojawia problem emocjonalny, twrca klatki kieruje swego partnera

Mart. Czasem myl, e seks ci nie interesuje.

Tak si ujawni rzeczywisty problem: dwoje obcych sobie ludzi, ktrzy

W poprzednich przypadkach partnerzy wsppracowali, by unikn

Lubi co wiedzie o osobie, z ktr mam i do ka. Wolisz by u

17 NIESEKSUALNYCH POWODW, DLA KTRYCH LUDZIE UPRAWIAJ SEKS

Czasem budowniczy klatki" stawia znak rwnoci pomidzy seksem

W tym przypadku pan J. unika intymnej rozmowy, odpowiadajc

UNIKANIE INTYMNOCI POPRZEZ SEKS

rady z pomieszaniem poj, ktre wprowadzi m. adne z nich nie byo

ktnie i niesnaski zawsze prowadz do kontaktw fizycznych;

30 17 NIESEKSUALNYCH POWODW, DLA KTRYCH LUDZIE UPRAWIAJ SEKS

nieatwo przychodzi im dzielenie si przemyleniami i uczuciami;

SEKS JAKO UCIECZKA OD SAMOTNOCI

Nasze spoeczestwo kadzie szczeglny nacisk na ycie w zbiorowoci.

32 17 NIESEKSUALNYCH POWODW, DLA KTRYCH LUDZIE UPRAWIAJ SEKS

z samotnoci. Wierz, e czuoci, pocaunki oraz intymno seksu jest

Kady czowiek dowiadcza czasem uczucia samotnoci. Tym wikszej,

SEKS JAKO UCIECZKA OD SAMOTNOCI

Potem, kiedy kade z nich dostrzego wady partnera, rozpoczy si