TMMOB NAAT MHENDSLER ODASI

STANBUL UBES
YAPI TASARIM KURSLARI

YAPI ELEMANI OLARAK

YERNDE DKME BETONARME
KAZIKLAR
Prof. Dr. Zekai Celep
stanbul Teknik niversitesi, naat Fakltesi
Betonarme Yaplar ve Deprem Mhendislii
03.ubat.2007
1. Zemin yatay basnc
1.1. Kohezyonsuz zemin
1.2. Kohezyonlu zemin
2. Zemin iindeki kazk davran
2.1. Tekil kazk davran
2.1.1. Dey yk altnda tekil kazk
2.1.2. Yatay yk altnda tekil kazk
2.2 .Grup kazk davran
2.2.1. Dey yk altnda kazk gruplar
2.2.2. Yatay yk altnda kazk gruplar
2.3. Zemin iyiletirmesi olarak kazk uygulamas
3. Kazkl temeller
3.1. Tekil temelde kazk uygulamas
3.2. Srekli temelde kazk uygulamas
3.3. Plak temelde kazk uygulamas
4. Kazkl iksa perdeleri
4.1. Konsol kazkl iksa perdesi
4.2.Ankrajl kazkl iksa perdesi
4.3. Heleyan durumda kazkl iksa perdesi
5. Kaynak yaynlar
Betonarme kazklar, akma ve yerinde dkme kazklar olarak uygulanr. Kazklar tekil olarak
kullanld gibi, kazk gruplar olarak da kullanlr. Kazklar, daha ok yk tama kapasitesi
dk zemin bulunmas durumunda, yap temellerinde oluan dey ve yatay yklerin zeminin
alt tabakalarna iletilmesini salamak iin kullanlr. Ayrca, yatay zemin itkilerinin
karlanmas iin, istinat veya iksa perdeleri olarak da kullanlr.

Betonarme kazklar, dier kazk trlerine gre daha ok dayankl ve pratiktir. Betonarme
kazk; yk altndaki davran yannda, bulunduu zemin iindeki evre artlarndan etkilenir.
Betonun geirimli ve donat paspaynn dk olmas, dayankll olumsuz ynde ekiler.
Ayrca, zeminde bulunan slfat, betonun bozulmasna sebep olabilir. Slfat etkisi ile ortaya
kan kimyasal deiiklikle, mikro dzeyde meydana gelen hacim art betonun dalmasna
ve donatnn korozyonuna sebep olur. Betonarme kazklarn dayankll iin, beton
kalitesinin yksek ve donat paspaylarnn yeterli seilmesi nerilir.
Betonarme akma kazklar, genellikle prefabrike olarak hazrlanr ve aklacak yere
gtrlerek aklr. Bu tr kazklarn boyutlamasnda; kazn istiflemesi, tanmas ve
aklmas srasnda maruz kald geici etkilerin de gz nne alnmas gerekir. akma
kazklar, aklma srasnda da zemini sktrarak ilerledii iin, kazn zeminle daha etkili
btnlemesi salanr ve zeminin bir lde iyilemesine sebep olur. akma srasnda tahrip
olmamas iin kazk ular takviye edilir. akma kazklarn, yerinde dkme olanlara gre ek
olarak akma srasnda dinamik etkilere maruz bulunduu tasarmda gz nne alnmaldr.
Betonarme kazklarn kesit tasarm kolonlara benzetilerek ve ilgili konstrktif kurallara
uyularak yaplabilir. Aadaki blmlerde daha ok yerinde dkme kazklarn davran ve
tasarm szkonusu edilecektir. Ancak, uygun bir tasarmn st yap yannda geoteknik
konusunda uzman bir inaat mhendisinin katklar ile oluaca unutulmamaldr.
Zemin tr

Birim hacim
arl
(kN/m3)

Kayma direnci
as
( o)

Bitkisel toprak (doal durumda)

Kum ve akl (doal nemde)
Kum ve akl (doygun durumda)
Kaya paralar (yuvarlak, keli)
Ta dolgu (keskin keli, ocak malzemesi)
Kil ve silt (doygun durumda)

17
18
20
19
18
21

25
30
27
35
40
15 ~ 25

Tablo 1.1. Baz zemin trleri iin ve deerleri

1. ZEMN YATAY BASINCI
Zemin yatay basncnn belirlenmesinde en nemli adm ilgili zemin parametrelerinin zenle
belirlenmesidir. Bu parametrelerin banda, birim hacim arl, zemin kayma
mukavemeti as, c kohezyon, kh yatay yatak katsays ve kv dey yatak katsays gelir. Her
hangi bir derinlikte bir dzlemde oluan zemin yatay itkisine, Yatay Zemin Basnc Katsays k
etkili olur. Bu katsay, zemin zellikleri yannda, gznne alnan dzlemin zemine gre relatif
hareketine baldr. Dzlemde hareketsizlik szkonusu ise, sukunetteki zemin basn katsays
k o ; dzlemin zeminden uzaklama veya yaklama durumuna bal aktif basn katsays k a veya

pasif basn katsays k p oluur (ekil 1.1). Zemin parametreleri uygun geoteknik inceleme ile
belirlenir. Tablo 1.1.de yol gsterici baz deerler verilmitir.

ve

1.1. Kohezyonsuz zemin

k ah =

Kohezyonsuz zeminde Coulomb teorisi kabulleri erevesinde zemin basnc yzeyin

telenmesinde bal olarak ortaya kar.

cos 2 ( + )

sin( + ) sin( - )
cos 2 1 +

cos( ) cos( + )

Aktif durum
Basn uygulanan yzey zemin basnc dorultusunda teleme yaptnda yzeyde oluan
zemin basncnn Ea aktif snr deeri

ve zemin basncnn Eav dey bileeni

Ea = 0.5 h 2 ka

olarak verilir. Eer

(1.1)

ve zemin basnc katsays

ka=

Eav = Eah tan( ) = Ea sin( )

= = =0

sin( + ) sin( - )
cos 2 cos( ) 1 +

cos( ) cos( + )

(1.2)

q
E
Eh

Kayma yzeyi
E

Q
Q

Ev

(1.5)

(1.6)

bulunur. Eer zemin yznde q dzgn yayl yk varsa, zemin itkisi

1
cos cos
Ea = h 2 + q h
ka
cos( + )
2

(1.7)

1
cos cos
Eah = h 2 + q h
k ah
cos( + )
2

(1.8)

ifadesi ile elde edilir. Eer zeminde yeralt suyu iinde ise, zeminin su iindeki kayma direnci
as ve zemin birim hacim arl gz nne alnarak ayn formller kullanlabilir. Zemin
basncnn eimi , duvar srtnme asna eit alnabilir ve ok przl duvarda ,
kalpl beton yzeyi gibi przl duvarda 2 / 3 , elik yzeyi gibi dz duvarda / 2
ve ok dz yzeyde 0 alnabilir.

2 +
G
q

Pasif durum
Basn uygulanan yzeyin zemin basnc dorultusuna zt ynde teleme yaptnda yzeyde
oluan zemin basncnn E p pasif snr deeri ve zemin basnc katsays, aktif durum ifadeleri

+ yerine konularak kullanlabilir:

ekil 1.1. Coulumba gre yatay zeminbasnc

olarak verilmitir. Burada kullanlan parametreler ekil 1.1.de verilmitir. Zemin basncnn
Eah yatay bileeni

Eah = Ea cos( ) = 0.5 h 2 k ah

(1.4)

ise,

2
k a = k ah = tan ( / 4 / 2)

cos 2 ( + )

(1.3)

E p = 0 .5 h 2 k p

(1.9)

k p=

cos 2 ( )

sin( + ) sin( + )
cos 2 cos( ) 1

cos( + ) cos( + )

(1.10)

pasif

kp

olarak verilmitir. Zemin basncnn E ph yatay bileeni

E ph = E p cos( ) = 0.5 h 2 k ph
k ph =

cos 2 ( )

sin( + ) sin( + )
cos 2 1

cos( + ) cos( + )

= k p cos( )

E pv = E ph tan( ) = E p sin( )

k
zeminden uzaklaan hareket

zemine yaklaan hareket

ekil 1.2. Zemin yatay basn katsays k

1.2. Kohezyonlu zemin
(1.13)

olarak verilir. Eer = = = 0 ise,

2
k p = k ph = tan ( / 4 + / 2)

ka

aktif

(1.12)

ve zemin basncnn Eav dey bileeni

Kohezyonlu zeminde Rankine teorisi kabulleri erevesinde, duvar yzeyi deyse ve duvar ile
zemin arasndaki srtnme ihmal edilebilirse, zemin basnc yzeyin telenmesinde bal
olarak ortaya kar. Zemin yzeyinin yatay olmas durumunda aktif basn
Ea = 0.5 h 2 k a 2 c h k a

(1.14)

yazlabilir. Eer zemin yznde q dzgn yayl yk varsa, zemin itkisi

1
cos cos
E p = h2 + q h
kp
cos( + )
2

k 0 (statik)

(1.11)

verilir. Bu formlden
hc = 4 c /( k a )

(1.15)

(1.18)

yksekliine kadar negatif zemin basnc elde edilir. Yukardaki her iki ifadede yaklak olarak
2
k a = tan ( / 4 / 2) kabul edilebilir. Pasif durumunda (1.17) ifadesi E p ( Ea yerine), k p

olarak elde edilir.

( k a yerine) ve + c ( c yerine) yazlarak kullanlabilir.

Skunet durumu
ekil 1.2.de verildii gibi aktif ve pasif basnlarnn ortaya kmas iin zeminde belirli bir
yatay yerdeitirmenin olumas gerekir. stinat duvarlarnda aktif basn durumunun ancak
basn dorultusunda bir yerdeitirme ile ortaya kaca unutulmamaldr. Yatay
yerdeitirmenin olumamas durumunda skunetteki durum meydana gelir ve zemin yatay
itkisi k o katsays ile hesap edilir:

2. ZEMN NDEK KAZIK DAVRANII

ko = 1 sin

(1.17)

(1.16)

Kazklar, bina temelinde oluan dey ve yatay yklerin daha derinde bulunan zemin
tabakalarna iletilmesini salarlar. Ayrca temelde meydana gelen oturmalar snrlandrmak
iin de kazklar kullanlr. Kazklar ender olarak tekil olarak kullanlrlar, genellikle kazk
gruplar olarak kullanm tercih edilir. Ancak, kazk grubunun dayanmnn belirlenmesi iin,
tekil kaznkinin incelenmesi uygundur. Kazn tama gc, zemin davranna ve kesit
parametrelerine bal olarak belirlenir. Bunun yannda kazkta oluan ykler altnda iinde
bulunduu zeminle etkileerek ortaya kan yatay ve dey yerdeitirmelerin snr deerler
altnda bulunmas da kazk tama gcnn belirlenmesinde etkili olur.

Pozitif
eper
srtnmesi

Yaklam pla

Kenar ayak

Pp kazk u ve Ps eper

Orta ayak

deerinin bir gvenlik saysna blnmeden bir d etki olarak hesaba dahil edilmesi gerektii
unutulmamaldr. ekil 2.1.de bir kpr orta ayanda pozitif eper srtnmesi ve kenar ayakta
yaklam pla altndaki dolgunun skmas sonucu negatif eper srtnmesi oluumu
gsterilmitir.

Yaklam dolgusu
Negatif eper srtnmesi

kuvveti

Kpr kirii

Pozitif
eper
srtnmesi

Ps

Pp

Kazk dey yerdeitirmesi

ekil 2.2. Kazk u ve eper kuvvetinin yerdeitirme ile ilikisi

ekil 2.1. Kazklarda pozitif ve negatif eper srtnme durumu

2.1. Tekil kazk davran
Dier kazk trleri gibi, tekil kazklar da dey ve yatay ykler altnda bulunurlar. Her iki yk
tr altnda kazn davrannn ayr ayr incelenmesi basitlik bakmndan uygundur.
2.1.1. Dey yk altnda tekil kazk
Davran
Tekil kazk, dey yk eperinde oluan srtnme ve ucunda meydana gelen u kuvveti ile
karlar. Statik kazk dey yk kapasitesi, basn ve ekme kuvvetleri iin
Pu = Ppu + Psi ,u W p

(basn)

Tu = W p + Psi ,u

(ekme)

(2.1)

olarak yazlabilir. Burada Ppu kazk u kapasitesini, Psi,u eperde oluan srtnme kuvveti
kapasitesini ve W p kazk arln gstermektedir. Burada eper srtnmesinden oluan
etkinin pozitif ve yukar doru olduu kabul edilmitir. Kazn zemin iinde yk etkisinde
rlatif olarak aa doru hareket etme eilimi eper srtnmesini oluturur. eper srtnmesi,
zeminin kayma mukavemetine dolaysyla zeminin kohezyonuna ve kazk yzeyine etkiyen
normal gerilmeye baldr. Baz durumlarda kazn imalatndan sonra komu zemin tabakalar
st ykten dolay skarak kaza gre aa doru hareket eder. Bu durumda eper
srtnmesi negatif kazk srtnmesi olarak isimlendirilir ve yn yukar dorudur. Negatif
eper srtnmesinden oluan kuvvetin bir d yk gibi kaza etkiyecei ve bu etkinin

ekil 2.2.de kazk u ve eper kuvvetinin oluumu, kazn zemine gre dey
yerdeitirmesine bal olarak gsterilmitir. Burada dikkati eken husus, eper kuvvetinin
snr deerinin kk relatif dey yerdeitirmelerde olutuu halde, u kuvvetinin snr
deerinin olduka byk yedeitirmelerden sonra meydana gelmesidir. Zemin artlarna bal
olmakla beraber kazk eper srtnmesinin yaklak 0.002 D dey yerdeitirmeden sonra ve
u kuvvetin ise yaklak 0.10 D yerdeitirmeden sonra snr deerine ulat kabul
edilebilir. Tanan yapnn dey yerdeitirmelere gre hassas olmas durumunda kazk u
kuvvetinin snr deerinin kullanlmasnda dikkatli davranlmas gerektii anlalr. Buna
karlk g tkenmesi durumunda byk yerdeitirmeler szkonusu olaca iin, ifadede, u
ve evre srtnme kapasitesinin ayn zamanda olutuu kabul edilebilir. Denklem (2.1) deki
toplama kazn bulunduu tabaka says ile ilgilidir. Bulunan kapasite, bir gvenlik
katsaysna blnerek msaade edilecek yk deeri bulunur:
Pr = Pu / Gvenlik Katsays

Tr = Tu / Gvenlik Katsays

(2.2)

Basn durumunda kazn u kuvvet veya srtnme kuvveti kapasitesinin dierinden daha
etkili olmasna gre, kazk U Kaz veya Srtnme Kaz olarak isimlendirilir (ekil 2.3)..
Her iki kuvvetin hesab iin ok sayda ifade gelitirmitir. Burada en yaygn olan szkonusu
edilecektir. Genellikle kazk boylar aplarnn 15~40 kat arasnda deiir ve u kazklar
salam zemine aplarnn yaklak 1.5 kat kadar sokulular. Kazklarn aplar 0.40m, 0.50m,
0.65m, 0.80m, 1.00m ve 1.20m olarak uygulamada kullanlr. Daha kk kazklar
0.25m~0.30m apl kazklar mini kazk olarak bilinir. Mini kazklar dey yk tadklar
halde, moment kapasiteleri ihmal edilebilecek kadar azdr.
Kazk u kuvveti

Bu kuvvet, kazk ucunda dier tabakalara gre daha sert bir tabakaya girmesi ile oluur. Ayrca
bu kuvvetin kapasite deerine erimesi iin de, kazk ucunun bu tabakada yeterli saylabilecek
dey yerdeitirmeyi yapm olmas gerekir. Kazk u kuvveti

Kazklarn yukarda zemin zellikleri gz nne alnarak hesaplanan tama gleri yannda,
betonarme kesitin tama gcnn de hesaplanmas gerekir. Kolona benzetilerek kesitin tama
gc

Pr = min (0.85 f cd A p + As f yd ); 0.75 f cd A p

Pu

(2.5)

yumuak
zemin

olarak yazlabilir. Bu ifadede genellikle ikinci snr belirleyici olur. Bunun yannda zeminkazk karlkl etkileimi sonucu bulunan (2.2) ifadesinden bulunacak kazk tama gc
deeri genellikle etkili olur.

sert
zemin

hi

Psi,u

Ppu

ekil 2.3. Kazklarda eper srtnmesi ve u kuvveti

Ppu = A p (c N c + vp N q + 0.5 D N )

(2.3)

olarak hesap edilebilir. Burada; A p kazk kesit alan, c zemin kohezyon katsays, vp kazk

Zemin tr

kv (MN/m3)

Balk, turba
Plastik kil
Yar sert kil
Sert kil
Dolgu toprak
Gevek kum
Orta sklkta kum
Sk kum
Sk kum ve akl
Salam ist
Kaya

<2
5 ~ 10
10 ~ 15
15 ~ 30
10 ~ 20
10 ~ 20
20 ~ 50
50 ~ 100
100 ~ 150
> 500
> 2000

u seviyesindeki zemin gerilmesi, D kazk ap, zemin birim hacim arl ve N c , N q , N

Tablo 2.1. Ortalama zemin dey yatak katsaylar

ilgili kapasite katsaylar olup, esas olarak zeminin kayma direnci asna, zeminin
skabilirliine ve kazn geometrisine baldr.

2.1.2. Yatay yk altnda tekil kazk

Kazk srtnme kuvveti

Bu kuvvetin olumas iin kazkla evresindeki ortamn birbirine gre relatif yerdeitirmesi
olumas gerekir. Bu yerdeitirme ksa kazklarlarda dzgn yayl oluurken, uzun kazklarda
daha ok st ksmlarda meydana gelir. Srtnme kuvveti, ayrca kaza dik yatay zemin
basncna baldr (ekil 2.3). Yatay basn, tamamen zemininin iinde bulunan kazk iin
statik katsay k o ile hesaplanabilir. Bu itkinin deyde ykseklikle artt kabul edilebilir. Bu
durumda srtnme kuvveti, deiimi farkl parametrenin etkisi ile ortaya kar:

Davran
Kazn ucuna etkiyen yatay yk ve eilme momenti etkisi, zemin iindeki kazkta
yerdeitirmeler sonucu kazk yzeyinde meydana gelen yatay gerilmelerle karlanr. Bu
gerilmelerin zemin tarafndan karlanabilir seviyede bulunmas ve zellikle kazk ucunda
meydana gelen yerdeitirmelerin kabul edilebilir snrda kalmas nemlidir. Yatay ykler
altndaki tekil kazn davran; u yklerinin seviyesine, zemin parametrelerine, kazn kesit
rijitliine, boyuna ve kazn u ekil deitirme durumuna baldr. Bu sebepten kazn
davrann deiik kabullerle ve yaklamla incelemek mmkndr: Kullanma ve g
tkenmesi durumunda davran, ksa ve uzun kazk davran, kohezyonlu ve kohezyonsuz
zeminlerde kazk davran gibi.

Psi,u = D hi (ca + v ko tan a )

(2.4)

Burada D kazk evresini, hi tabaka kalnln, ca zeminin adezyonunu, v zeminle

kazk arasndaki normal gerilmeyi ve a kazk ve zemin arasndaki srtnme katsays ve ko
zeminin skunetteki yatay basn katsaysn gstermektedir.

Zemin iinde bulunan kazn yatay yerdeitirmesine bal olarak iki tarafnda aktif ve pasif
basnlar ortaya kar. Bu basnlara eriilmesi iin yatay yerdeitirmelerin de yeterli olmas
gerekir. H ykseklii olmak zere gerekli yerdeitirme 0.04 H ve basn toplam
(k p ka ) H kabul edilirse, yatak katsays bu deerlerden 25 (k p k a ) olarak elde edilir.

Bu ifade yerine aktif basn katsays yerine skunetteki basn katsays kabul edilerek
25 (k p ko ) olarak bulunabilir.
Mo

Po
z

kabul edilirse de, tek kazk durumunda g tkenmesine yaknda durumda bu genilik artar,
kazk geniliinin katna kadar da kt kabul edilebilir. Bir ka kazn birbirine yakn
olarak bulunmas bu geniliin azalaca sylenebilir (ekil.2.5). Zeminin yatay yatak
katsaysnn, dey yatak katsaysna bal olarak, rnein 2/3 gibi, elde edilebilecei
bildirilmitir. Zemin dey yatak katsays uygun geoteknik inceleme ile belirlenir. Bunlardan
rijit plak ykleme deneyi yaygn olarak kullanlr. Bu deneylerden zemin ortamnn elastisite
modl E s ile dey yatak katsays kv arasnda

Yatay yatak katsays

ph (z)= k h w

ksa kazk

k h (z)

uzun kazk

kv Es / L

Yerdeitirme Eilme momenti Kesme kuvveti

ekil 2.4. Elastik mesnetli Kazk

Tek kazk

s
Ayrk kazk

s
Kazklar aras etkileim

ekil 2.5. Kazklarn planda etkileimi

Yatak katsays yaklam
Bu yaklamda zeminin kaza etkisi kaza bal dorusal ve elastik yatay yaylarla temsil
edilebilir ve bu suretle yerdeitirmelerle kar gelen tepkilerin uyuumlu olmas salanr. ekil
2.4.de st ucundan tekil yatay kuvvet ve moment etkisindeki ksa ve uzun kazklarn davran
gsterilmitir. Rijit yerdeitirme dzeninin ortaya kmas, ksa kazn zelliidir. Buna
karlk yer ve ekil deitirmelerin ve eilme momentinin oluturduu eriliklerin meydana
gelmesi uzun kazk durumuna iaret etmektedir. Bu durumda kazn alt ucu ankastre olarak
kabul edilebilir. Kazn boyunun byk olmas durumunda, bu blge yukar doru da
ykselebilir. Burada nemli olan yay katsaysnn ve kesit eilme rijitliinin belirlenmesidir.
Yatay yay katsays, zeminin yatay yatak katsaysnn kazk geniliinin arplmas ile elde
edilir. Bu suretle kazkla sadece geniliindeki zeminle etkileime girdii kabul edilmi olur.
Gerekte bu dk bir deerdir. Kazn kullanma ykleri altndaki davrannda bu deer

(2.6)

bants yazlabilir. Burada L plak boyutu olup, uygulamada kazk bal plann ortalama
boyutu olarak kabul edilebilir. Tablo 2.1.de baz zemin trlerinin dey yatak katsays iin yol
gsterici deerler verilmitir. Zemin dey yatak katsaysnn da belirlenmesinde deiik
yaklamlar szkonusu olup, ancak belirli bir yaklaklkla belirlenebilir. Bunun gibi,
betonarme kesit eilme rijitlii de eilme momentinin, kesitin atlama momentine oranna ve
normal kuvvetin deerine bal olarak deiir. Eilme momenti arttka, eilme rijitlii azalr,
zellikle atlamadan sonra azalma nemli lde ortaya kar. Kesitte basn normal kuvvetin
bulunmas kesitin eilme rijitliini arttrr. Genellikle kazk kesitinin brt kesit eilme
rijitliinin 0.30~0.60 ile arplarak alnmas nerilir. Grld gibi, elastik zemine mesnetli
bir eleman olarak gznne alnabilecek kazn parametrelerinin belirlenmesinde geni bir
belirsizlik mevcuttur. Bu sebepten kazk davrannn belirlenmesinde ve tasarmda bu
parametrelerin deiik deerlerinin kullanlarak elde edilerek ok saydaki zmlerin
deerlendirilmesi nerilir.
Mevcut bilgisayar programlarnn kullanlmas ile, ok sayda zm kolayca yaplabilir ve
bunlar karlatrlarak, uygun kazk boyutu seilebilir. Yatay zemin yatak katsays, geoteknik
rapora bal olarak, sabit kabul edilebildii gibi, her tabaka iin deiik deer olarak veya
derinlikle artar trden kabul edilebilir. Kazk sabit bir mesneti olmad iin rijit teleme ve
dnme yannda eilme ekil deitirmesi sonucu oluan yerdeitirmeler yapar. Kazk
boyunun ksa (veya kazk rijitliinin byk, zemin yatak katsaysnn dk) olmas
durumunda kazn rijit yerdeitirmeleri hakim olurken (ksa kazk davran), kazk boyunun
uzun (veya kazk rijitliinin kk, zemin yatak katsaysnn yksek) olmas durumunda
eilme ekil deitirmesi sonucu oluan yerdeitirmeler etkili olur (uzun kazk davran).
Elastik zemine mesnetli eleman olarak gznne alnan kazkta denge denklemleri, ekil
deitirmeler ve snr artlar kullanlarak zm yaplabilir. Zeminin yatay yatak katsaysnn
sabit olduu kabul edilerek yaplan zmde kazn davranna l c kritik boyu

0.0278Pol c / Ep Ip
Po

ksa kazk
h /lc= 0.5

Po

0.0891Pol c /E pIp

durumunda uzun kabul edilebilir. rnek olarak ekil 2.6 ve ekil 2.7.de l c = 7.5m
[h / l c = 0.5] olan bir kaza ait zmler verilmitir. ekil 2.8.de de kazn bann dnmeye
kar tutulu olmas durumu iin zm verilmitir. Uzun kazk iin zmler h = 2.0 l c iin
verilmise de, kazk boyunun sonulara etkisi ihmal edilebilir seviyede olduu iin, yaklak
olarak h > l c durumu iin kullanlabilir.

Mmax= 0.0651 Po l c

Mo

0.0891Mo l c / Ep Ip

0.0113 Po l c / E p l p

ksa kazk
h /lc = 0.5

0.492 Mo l c / E p l p
h

Yerdeitirme

Mo

Kesme kuvveti

Vmax = 2.795 Mo /l c

Eilme momenti

Po

0.0203 Po l c / E pI p

Po

uzun kazk
h /lc= 2.0

0.0569Pol c /E pIp

0.0704 Mo l c / E p Ip

Mmax = 0.103 Po l c

Yerdeitirme
Mo

Kesme kuvveti

0.0569 Mo l c2 / E p Ip

0.340 Mo l c / Ep Ip

Yerdeitirme

Kesme kuvveti

Eilme momenti

Vmax = 1.817 Mo /l c

Eilme momenti

ekil 2.6. Yatay yk altndaki kazk

Ep I p
lc =

kh D p

1/ 4

(2.7)

etkili olur. Burada E p I p kazn eilme rijitlii ve k h zemin yatay yatak katsays ve D p
kazk ile zemin arasndaki planda tanmlanacak etkileim geniliidir. Genellikle kazk
boyunun kritik boydan kk olmas durumunda h < l c kazk ksa saylabilirken, h > l c

Yerdeitirme

Kesme kuvveti

ekil 2.7. Moment altndaki kazk

Eilme momenti

uzun kazk
h /lc = 2.0

0.0113Po l c /E pIp

P0

Po

kazk boyu da byr. Yaplan kabul de kaza gelen q z yatay zemin gerilmesi, w
yerdeitirmelerle orantl olduu iin, zemin yatay gerilmesi,

0.1810 Po l c

qz = kh w
ksa kazk
h /l c = 0.5

(2.8)

ifadesi kullanlabilir. Bu gerilmelerin kazk boyunca deiimleri de yatay yerdeitirmeninki

gibidir. Bu gerilmelerin, kaza skunette gelen zemin gerilmelerine ek olarak etkiyen
gerilmeler olarak kabul edilmesi uygundur. Kazn g tkenmesine erimesi durumunda
kazn iki tarafndan etkiye gerilmeler, yerdeitirmenin durumuna gre, birisi aktif basn
deerine ve dieri pasif basn deerine eriecektir. Bu ikisinin fark, yatak katsays kabulleri
ile bulunacak yatay zemin gerilme deerlerinin kritik deeri olarak kabul edilebilir:
q z (k ap - k ah ) z

(2.9)

0.0014Po l c / E pIp
Yerdeitirme
Po

0.0109Po l c / E p Ip

Kesme kuvveti
Po

Mo

P
o

Eilme momenti
0.1672 Po l c

h
1
0.0206 Po lc

uzun kazk
h /lc= 2.0

(kp-ka)

Yerdeitirme

Kesme kuvveti

Eilme momenti

ekil 2.8. Yatay yk altndaki (st ucu dnmeyen) kazk

Ksa kazk zmleri incelenirse, kazkta rijit yerdeitirmelerin etkin olduu ve kazk alt
ucunda byk dnme ve yerdeitirmelerin meydana geldii grlr. Buna karlk boyun
kk olmasndan dolay eilme momentlerinin de kk olduu anlalr. Kazklarda
genellikle st ucun dnme ve yerdeitirmelerinin kk olmas arzu edildii iin, kazk
boyunun h > l c olmas tercih edilir. Kazk kesitinin eilme rijitlii arttka ve zemin yatay
yatak katsays azaldka l c artacandan uzun kazk durumu oluturmak iin gerekli olan

(kp-ka)

h1

Yerdeitirme

ekil 2.9. Rijit kazkta yatay itkiler

Zemin yatay yatak katsaysnn kazk ykseklii boyunca sabit olmas basitletirilmi bir
durum olarak kabul edilir. Zemindeki tabakalara bal olarak, bu katsay deiik deerler
alabilir. Bu durumda l c kritik boy deerinin anlam bir derece kaybolur. Buna ramen
ortalama bir yatak katsays kullanlarak bu byklk kazk boyunun belirlenmesinde bir n
parametre olarak gz nne alnabilir. Mevcut bilgisayar programlar ile her trl deiiklik
gz nne alnabilir. Yaplacak zmlerde kazk boyu arttrlarak alt ucunun
yerdeitirmesinin ve dnmesinin dk bir deere erimesi salanabilir. Yerdeitirme
deiiminin iki kere iaret deitirmesi durumun da kazk boyunun kritik boya yakn olduuna
iaret eder. Kazk st ucundaki yerdeitirmenin byk olmas kazk boyunun ksa olduunu
gsterir. Ancak kritik boyun zerinde, kazk boyunun ok da arttrlmas, kazn etkilerinde ve

yerdeitirmesinde nemli deiiklik meydana getirmez. Bunun yerine kazk kesitinin

dolaysyla rijitliin arttrlmas u yerdeitirmeleri azaltr. Kazk boyunun belirlenmesinde
yatay ykler yannda dey yklerin de etkili olduu unutulmamaldr.
Coulomb zemin itkileri yaklam
Genellikle snr durum iin kazk boyunun bulunmas, bu boyun deitirilerek yaplacak
ardk yaklamla yaplabilir. Kritik boya sahip kazkta yerdeitirme rijit telemenin ve
dnmenin etkili olduu snr durum olarak kabul edilebilir (ekil 2.9). Bu durumda kazk st
blmnde kuvvet dorultusunda ve alt blmde de dier dorultuda yerdeitirme oluur.
Zeminde her iki tarafta skunetteki zemin basnc varken, kazn n tarafnda pasif basn ve
arka blmnde aktif basn meydana gelir. Toplam olarak kazn her iki blmnde de
ynleri farkl olan aktif ve pasif basnlarn toplamndan oluan basnlar oluur. Bu basn
ekilde gsterildii gibi en altta (k p k a ) h deerinde olacaktr. Ancak bu basnlarn yn
kazk hareket ynne ve yerdeitirmenin belirli bir deere olumasna bal olur. Kazn st
blmnde gen biiminde balayan basn deiimi yerdeitirmenin olmad noktada sfr
olacak ekilde deiir. Bu snr durumda kazn en alt noktasna gre kuvvetlerin moment
dengesi
M o + Po h =

h
1
(k p ka ) h12 ( 1 + h2 )
6
2

(2.10)

olarak yazlabilir. Burada kazn h1 blmnde basn dalm basitletirilerek parabol kabul
edilmi ve h2 blmnde oluan basncn kuvvet kolunun kk olmas sebebiyle momenti
ihmal edilmitir. Burada h1 / h oran etkiyen d kuvvetlerin oranna bal olarak deiir..
Genellikle bu oran 0.75 kabul edilir. Bu durumda (2.10) ifadesi basitletirilebilir:
M o + Po h = 0.0586 (k p ka ) h3

(2.11)

Betonarme tasarm
Burada moment ve yatay kuvvet kazn plandaki birim geniliinde oluan etkilerdir. Kazk
boyunun minimum deerinin belirlenmesinde bu ifade de yol gsterici olabilir.
Kazk kesiti ve dolaysyla donatsnn belirlenmesinde dier bir husus da, ortaya kan eilme
momentinin tanmasdr. Kesit hesabnda ortaya kan kesme kuvveti ve eilme momentinin
1.6 katsays ile arttrlmas gerekir. Kazk kesitinde ounlukla rijitlik, kesit tama gcnden
nemli olduu iin donat orannn min = 0.01 0.03 aralnda olmas ve hatta yeterli
rijitiin ortaya kmas iin 0.02 deerini amamas nerilir. Tablo 2.2.de baz dairesel
kazklarn M r tama gc momenti verilmitir. Kazkta etriye kesme kuvvetine bal olarak
yerletirilir. Kiri ve kolonlarda olduu gibi, kazklarda yklerin artmas sonucu g tkenmesi
durumunda oluacak plastik mafsal yerlerinde etriye sklatrmas yaplarak plastik mafsal
dnme kapasitesinin dolaysyla g tkenmesi yknn arttrlmas nerilir. Bu kesitler
momentin byk olduu kesitlerdir. zellikle st ucunun dnmesi engellenmi durumda
kazn balk kiriine birletii kesitte bu sebepten etriye sklatrmas yaplmas nerilir.

C20 / S220
D p (m)

0.65
0.01
0.02
0.03

0.80
1.00
M r / 1.6 (kNm/kazk)

100.8
191.0
264.3

188.0
356.0
492.8

367.2
695.4
962.4

C20 / S420
D p (m)
1.20

0.65

634.3
1201.7
1663.1

172.6
317.7
438.4

0.80
1.00
1.20
M r / 1.6 (kNm/kazk)
321.8
592.3
817.3

628.5
1156.9
1596.2

1086.0
1999.1
2758.3

Tablo 2.2. D p apl dairesel kazklarn tama g eilme momentleri

2.2 .Grup kazk davran
Ender durumlarda tek kazk yapsal eleman olarak kullanlr. Ayn bir balk pla ile birletirilen
kazklar, bir kazk grubu olarak isimlendirilir. Genellikle minimum 2 veya 3 kazk beraber
bulunur. Bu durumda kazklarn davran karlkl etkileim sonucu ortaya kar. Kazklarn
yakn dzenlenmesi durumunda arada bulunan zemin gerilmeleri artaca iin, kazklarn yk
tama kapasiteleri azalrken, dey ve yatay yerdeitirmeler artar. Kazklara beraberce bir balk
pla oluturulmas gerekeceinden, kazklarn birbirinden ok uzaklatrlmas, balk kiri veya
planda byk eilme momenti etkileri meydana getirecei iin uygun deildir. Kazklar aras
mesafenin kk olmas durumunda (rnein apn iki katndan daha az) zemin kazklarla
beraber bir blok gibi davranr ve tekil kazk davran kaybolur. Kazn kenara olan uzaklnn
belirlenmesinde plan zmbalama dayanm da belirleyici olur.
2.2.1. Dey yk altnda kazk gruplar
Dey yk altnda kazklarn etkileimi birbirlerine yaknl orannda artar. Kazk eksenleri aras
uzaklk s nin minimum deeri, kazk ap D p olmak zere
s max(2 D p ; 0.60m)

(2.12)

olarak nerilir. Buna gre uygun araln 2.5 D p ile 3.5 D p arasnda bulunduu sylenebilir.
Kazk ara uzaklnn s > 6 D p olmas durumunda kazklar aras etkileiminin olmad kabul
edilebilir. Ancak, bu uzaklk nadir durumlarda gerekleir. Araln daha kk olmas
durumunda grupta bulunan kazn tama gc, ara mesafeye bal olarak tekil kaznkine
gre azalr. zellikle srtnme kaz iin, kazklarn birbirine ok yakn olmas durumunda,
kazklar tekil olarak g tkenmesine erimeden nce grup olarak gmesi ortaya kabilir.
ekil 2.10.da bu durum gsterilmitir. Belirli bir alan iine yerletirilen kazk grubunun g
tkenmesi yk, kazk saysnn az ve kazk aralklarnn ak olmas durumunda, tekil
kazklarn g tkenme yklerinin toplam olarak ortaya kar. gznne alnan alana
yerletirilen kazk says arttka, toplam yk asimptotik olarak kazk grubunun blok g

tkenmesi olarak oluan grup ykne yaklar.

a

kazk grubu g
tkenmesi

Toplam grup yk

S z = si = E pi A pi / hi

S xx = si yi2

S yy = si xi2

S xy = si xi yi

olup, kazklarda oluan normal kuvvet

P
Pi = o si x yi si + y xi si
Sz

tekil kazk g
tkenmesi

xG = si xi / si

Dey yk altndaki bir u kaznn E p kazk elastisite modl, A p kesit alan ve h

ykseklii olmak zere, eksenel rijitlii s = E p A p / h olarak yazlabilir. Srtnme kazklar iin
bu deerin iki kat eksenel rijitlik olarak kabul edilebilir. Kuvvet dalmnda relatif rijitlik
kullanld iin, aadaki sonular bu durum iin de geerli olacaktr. Sadece bulunacak
yerdeitirmelerin yarsnn alnmas gerekir.
Rijit kabul edilebilecek kazk bal planda seilecek ve kazk rijitliklerinin arlk
merkezinden geen ( x, y ) eksen takmnda st yapdan dey ve yatay yklerin bilekesi
Po , M ox , M oy ile kazk balk plann yerdeitirmesi ve dnmesi v z , x , y arasnda aadaki
bant yazlabilir:

vz =

Po
Sz

Burada,

0 vx

S xy x
S yy y

x =

M ox S yy M oy S xy
2
S xx S yy S xy

yG = si yi / si

(2.16)

olarak hesaplanacaktr. Eer kazklar ( x, y ) eksen takmna gre simetrik yerletirilmise, kazk
kuvvetleri

ekil 2.10. Tekil ve grup kazk davran

0
S xx
S xy

(2.15)

olarak verilir. Kazklarn arlk merkezinden geen ( x, y ) eksen takmnn G ( xG , yG )

balang noktasnn koordinatlar ise,

Kazk says

Po S z

M ox = 0
M oy 0

(2.14)

M oy
P
M
Pi = o si ox yi si +
xi si
Sz
S xx
S yy

(2.17)

olarak hesaplanr. Btn kazklarn ayn olduu da kabul edilirse, bu ifade

M oy
P
M
Pi = o ox2 yi +
xi
n yi
xi2

(2.18)

olarak basitleir. fadede toplama tm kazklar zerine olup, n toplam kazk saysn
gstermektedir. Burada en nemli husus kazk bal plann rijit kabul edilmesidir. Burada
verilen ifadeler yannda, kazk pla ve kazklar ilgili rijitliklerle modellenerek hazr yap analiz
programlar ile de zm yaplabilir.
2.2.2. Yatay yk altnda kazk gruplar

y =

M oy S xx M ox S xy
2
S xx S yy S xy

(2.13)

ekil 2.5.de gsterildii gibi, kazklarn ara mesafelerinin klmesi ile kazklar daha kk bir
zemin hacmi ile etkileir duruma gelir ve tekil etkileimden grup davranna geilir. Yatay ykn
kk olduu durumlarda kazk aralklarnn almas uygun olabilir. Araln byk olmas
durumunda zeminin tutulmas veya varsa yeralt su seviyesinin drlerek evre binalarda
oturmaya sebep olamamak iin, nce kazk apndan daha az bir temiz mesafe ile donatsz beton
kazklar imal edilir. Daha sonra arada donatl kazklar iin delme ve imalat yaplr (ekil 2.12).

donatsz

Grld gibi, (2.19) da verilen deerler h / lc

kmaktadr.

donatl kazk

iin asimptotik olarak ortaya

2.3. Zemin iyiletirmesi olarak kazk uygulamas

ekil 2.12. Donatl ve donatsz kazklarn beraber uygulamas

60

Zemin zelliklerini iyiletirmek iin uygulanacak yntemlerden biri de, zemine sk ve dzenli
aralkla kazklarn imal edilmesi veya aklmasdr. zellikle aklmas durumunda kazk
etrafndaki zemin de sktrlm olaca iin daha tercih edilebilir. Bu durumda yapnn
temelinin, kazklara oturan temel olarak deil, zellikleri iyiletirilmi zemin zerine mesnetli
temel olarak gz nne alnmas uygundur. Bu durumda kazklarn yakn oluturulmas ve
yeterli boya sahip olmas gerekir. Zemin iyiletirmesinde 0.25m~0.35m gibi kk apl
kazklar kullanlr ve bu kazklar iin genellikle kazk ba pla oluturulmaz ve yap temeline
balant yaplmaz. Kazk aralklar zemin yatak katsaysna ve dier zemin zelliklerine bal
olarak 1.0m~1.5m arasnda bulunabilir.

40

3. KAZIKLI TEMELLER

s / (Ep Ip)

80

Dnme

2
l cr

Yerdeitirme l

3
cr

s / (Ep Ip)

100

Bina gibi yaplarn temellerinde yzeye yakn zemin tabakalarnn tayclnn yeterli
olmamas veya oluabilecek dey yerdeitirmelerin snrlandrlmas iin kazklar
kullanlabilir. Kazkl temellerin tasarmnda dier yaplarda olduu gibi, kuvvetin tanmas
yannda, yatay ve dey yerdeitirmelerin snrlandrlmas etkili olur.

20
0
0

3.1. Tekil temelde kazk uygulamas

h/l cr
Yerdeitirme (mafsall)

Dnme (mafsalli)

Yerdeitirme (tutulu)

ekil 2.13. Kazklarn yerdeitirme ve dnme rijitlii

Yatay yke maruz kazklar ( x, y ) eksen takmna gre simetrik yerletirilmise, kazklar
rijitlikleri ile orantl olarak her bir dorultudaki kuvveti blrler. Kazn yatay kuvvet
rijitlii kazk boyu da dahil olmak zere, kazk ve zemin parametrelerine baldr. rnek
olarak uzun kazk iin (h > l c ) , ekil 2.6, ekil 2.7 ve ekil 2.8.de verilen yerdeitirme
deerlerinden kazk yatay rjitlii hesaplanabilir:
s yatay teleme = 49.3 E p I p / lc3

st u serbest

s yatay teleme = 91.7 E p I p / lc3

st u dnmeye kar tutulu

sdnme = 17.6 E p I p / lc2

st u dnmeye kar tutulu

(2.19)

Uzun kazk iin verilen bu rijitlikler, ekil 2.13.de kazk boyuna bal olarak verilmitir.

Tekil temeller genellikle dikdrtgen, kare veya ender durumlarda dairesel geometriye sahiptir.
Tekil temellerde dey yklerden oluan normal kuvvet etkili olur. Deprem ve dey
yklerden oluan momentler daha az etkili olabilir. Geoteknik inceleme sonucu tekil temel
kazkl temele evrildii zaman, tekil temel pla kazk bal pla olarak grev yapar.
Kazklarn plandaki yerleimine gre, temel plann kalnl azaltlabilir. Genellikle plak
kalnl seiminde kazk ap yol gsterici bir deer olabilir. Plan kalnl ve kazn plaa
mesafesi konusunda dier nemli bir husus zmbalama kontroldr. Bu kontroln, donat
katksna ihtiya duyulmadan salanacak ekilde plak kalnlnn seilmesi ve zmbalama
evresinin plak iinde kalacak ekilde plan d kenar mesafesinin belirlenmesi uygundur. Bu
mesafe iin kazk apnn yarsndan daha kk olmamas ve hatta minimum mesafe olarak
kazk apnn alnmas nerilir. Normal kuvvetin karlanmas bakmndan bir kazk yeterli bile
olsa, beklenmedik bir durum iin en az iki ve kk de oluabilecek momentin karlanmas
iin en az kazn kullanlmas nerilir (ekil 3.1).
Kazk donatlarnn balk plann iine girmesi ve kenetlenme boyunun salanmas
gereklidir. Genellikle kazklar kolon etrafnda yakn olarak yerletirildii iin, yaplacak
incelemede minimum donatnn yeterli olduu grlr. Balk plann her iki dorultudaki
toplam donatnn x + y 0.002 salanmas (plan her iki yznde ayr ayr) nerilir.
Donat aralnn 0.20m yi gememesi ve apnn 14mm daha kk olmamas yerinde olur.
Tekil temellerde olduu gibi, kazkl tekil temellerde de, temeller aras deprem ba kirilerinin

veya Deprem Ynetmeliinde ngrld gibi, buna edeer bir plak kullanlmas gerekir.

Kazk donatsnn balk plana kenetlenmesi

<

plaktan, kazklar yoluyla ve dorudan zemine iletilmesi szkonusu olabilir. Bu durum plakta i
kuvvet dalmna etkili olur. Byle durumda zeminin sktrlmas ve st ksma kum ve
akldan oluan bir tabakann serilmesi, bir tesviye betonundan sonra betonarme plann
dklmesi nerilir. Elastik zemine ve kazklara mesnetli plak eklinde tasarm modelin
gelitirilmesinde en nemli husus, zemin yatak katsaysnn ve kazk eksenel yay rijitliinin
kabul edilmesidir. Bu kabul ykn kazk ve zemine geen blmlerinin paylatrlmasnda
nemli olur. Plak i kuvvetlerindeki belirsizlikten dolay kazkl plak temele alt ve st donat
yerletirilmesi nerilir.
Temel donatsnda temiz beton rtsnn en az 50mm olarak salanmas nemlidir. Kazklar
nce imal edilir ve plak betonu sonradan dklr. Kazk donatlarnn plak iinde
kenetlenmelerinin salanmas ve kazk kesitinin en az 300mm plak iine sokulmas nerilir.
Kirisiz demelerde kolon eritlerinde olduu gibi, kazklar balayan eritlerde donatnn
arttrlmas uygundur. Uygun yk dalm elde etmek ve zmbalamadan ortaya kacak
gerilmeleri drmek iin, plak kenarndaki kazklarn plak kenarndan kazk ap kadar i
tarafta bulunmas nerilir. zellikle ekme altndaki kazklarn plaa balantlarna ve donat
eklerine zen gsterilmelidir.
4. KAYNAK YAYINLAR
1.
2.
3.
4.
5.
6.

ekil 3.1. Kazk balk pla

3.2. Srekli temelde kazk uygulamas
Tekil temellerde kazk uygulamas yaplmas deprem ba kirilerinin uygun dzenlenmesi
durumunda srekli temel ortaya kar. Ancak, bu durumda da esas olarak kolonlardan aktarlan
ykn hemen altta bulunan kazklara iletildii kabul edilir. Genellikle kazklar st yapnn
ykn ileten kolon ve perdelerin altnda dzenlenir. Bu durumda temelin kazk blgesi
dnda kalan ksmnn ana grevi burada da ba kirii zelliinde kalr.

A. Birand; Kazkl temeller, Teknik Yaynevi, Ankara 2001.

J.E. Bowles; Foundation analysis and design, McGraw-Hill, New York 1996.
Z. Celep, N. Kumbasar; Betonarme yaplar, Beta Datm, stanbul 2005.
U. Smoltczyk (Herausgeber); Grundbau-Taschenbuch, Ernst & Sohn, Berlin 2006.
. Ordemir; Pile foundations, METU, Ankara, 1984.
A.H. Peynirciolu; Zemin mekanii bakmndan kazk ile tekil edilen temeller, Nafia
Vekaleti 1941.
7. H.G. Poulos, E.H. Davis; Pile foundation analysis and design, John Wiley & Sons, New
York, 1980.
8. E. Torol, O. Tan; Kazkl temeller, Birsen Yaynevi, stanbul 2003.
9. Deprem blgelerinde yaplacak yaplar hakknda ynetmelik, Bayndrlk ve skan
Bakanl, Ankara 2006.
10. TS3167, Kazkl temelin hesap ve dzenlenmesinde genel kurallar, Trk Standartlar
Enstits, Ankara 1978.
11. TS3168, Delme kazklar, Trk Standartlar Enstits, Ankara 1978.
12. TS3169, akma kazklar: Tasarm, yapm vr uygulama kurallar, Trk Standartlar
Enstits, Ankara 1978.

3.3. Plak temelde kazk uygulamas

Kazkl plak temeller, dorudan kolonlara mesnetli kirisiz plaklara benzer bir davran ve
donat dzeni sergiler. Plak altndaki zeminin yumuak kil veya gevek kum olmas
durumunda bzlme veya oturma sebebiyle zeminin plak ile etkileimin olmad kabul
edilebilir. Ancak, temel pla altndaki zemin skma durumuna bal olarak, st yap yk

BETONARME YAPILAR

Z. Celep / N. Kumbasar, nc bask 2005 / 861 sayfa

nsz, Kullanlan semboller, Giri, Ykler, Malzeme bilgisi, Gvenlik, Normal kuvvet ve

eilme momenti etkisi, Kesme kuvveti ve burulma momenti etkisi, Kolonlar, Perdeler,
Kiriler, Demeler, Edeer ereve yntemi, Temeller, stinat duvarlar, Yksek kiriler,
Merdivenler, Kullanma ykleri altnda davran, Birleim blgeleri, Yatay ykler altnda
davran, Betonarme Tayc sistemler, Yardmc tablolar, Konu dizini, Kaynak yaynlar.

DEPREM MHENDSLNE GR
VE DEPREME DAYANIKLI YAPI TASARIMI

Zekai Celep / Nahit Kumbasar,nc bask 2004 / 700 sayfa

nsz, Kullanlan semboller, Deprem hareketi, Yaplarn yer hareketi etkisindeki titreimi,
Deprem etkisindeki betonarme elemanlarn davran, Depreme dayankl yap tasarm,
Eurocode 8, AASHTO 1996, Yurdumuzdaki nemli depremler, Yaplarda deprem sonras
hasar belirlenmesi ve onarm ve glendirme yntemleri, Mevcut binalarn deprem
etkisindeki davrannn belirlenmesi, Deprem etkisine kar koruyucu sistemler, Performans
kavramna dayal tasarm, Depreme dayankl elik yap tasarm, Konu dizini, Kaynak
yaynlar.

YAPI DNAM

Zekai Celep / Nahit Kumbasar, nc bask 2001 / 422 sayfa

nsz, Tek serbestlik dereceli sistemler, ok serbestlik dereceli sistemler, Srekli sistemler,
Frekans alannda zm, Deprem hareketi, Rastgele titreimler, Deprem etkisindeki yaplar,
Makina temelleri, Rzgar etkisindeki yaplar, Kaynaklar