İSTİNAT YAPILARI TASARIMI

İstinat Duvarı Tasarım Kriterleri ve

Tasarım İlkeleri – Depremli Durum

Yrd.Doç.Dr. Pelin ÖZENER

İnşaat Mühendisliği Bölümü
Geoteknik Anabilim Dalı
 Deprem Etkisi
 Coulomb aktif itki kuramı depremli durumda
deprem etkisi de göz önüne alınarak Manonobe-
Okabe (1929) tarafından geliştirilmiştir.
 Depremin düşey ve yatay ivme katsayısı kv ve kh
kama ağırlığı ile çarpılıp depremli durumdaki
kuvvetler elde edilmektedir.
 Mononobe-Okabe eşitliği hemen tüm dayanma
yapıları için kullanılmaktadır.
 Örneğin ağırlık duvarları, ankrajlı duvarlar,
mekanik olarak iyileştirilmiş (donatılı vs)
duvarlarda aynı yöntem uygulanabilir.
 Mononobe-Okabe Yaklaşımı
(Mononobe,1929;Okabe 1926)
Bu yöntemde aşağıdaki varsayımlar yapılmıştır:

 Duvar aktif basınç doğmasını sağlayacak kadar

hareket eder
 Duvar arkası dolgu yüzeyi eğimli olabilir, ancak bir
düzlem olarak kabul edilir.
 Duvar arkası dolgu yüzeyinin eğimli olması halinde
bu dolgunun ya tamamen taban suyu seviyesi
altında olduğu ya da tamamen üstünde olduğu
varsayılır. Yüzeyin yatay konumda olması
durumunda su tablası herhangi bir seviyede olabilir.
 Duvar arkasındaki sürşarj üniformdur ve tüm yüzeyi
kaplar.
 Duvar arkası dolgusunun granüler olduğu (c=0)
varsayılır.
 Sıvılaşma sorunu yoktur.
 Deprem Etkisi
 Depremli durumda gelecek toplam itki,

1
PAE   H 2 (1- kv ) K AE
2
PAE  PAE - P A

H
PA    PAE (0.6 H )
z  
3
PAE
 Deprem Etkisi
sin 2 (       )
K ae  2
 sin (    )sin (       ) 
 
cos  sin ²  sin (      ) 1  
 sin (       )sin (    ) 
1  k h 
  tg 
 
 1  k v 

KAE depremli durumdaki aktif toprak basıncı katsayısı

•=zeminin içsel sürtünme açısı,
•=duvar sırtının düşeyle yaptığı açı
•'=sismik açı
• kv ve kh=düşey ve yatay ivme (g olarak)
•= Duvar arkası dolgu yüzeyinin yatayla yaptığı açı
 1
PAE   H 2 (1- kv ) K AE
2
PAE  PAE - P A

H 
PA    PAE (0.6 H )
z  
3
PAE

•PAE depremli durumda duvara etkiyen aktif toprak basıncı kuvveti

•PA statik durumda duvara etkiyen aktif toprak basıncı kuvveti
•PAE statik durum ile depremli durumda duvara etkiyen aktif kuvvetlerin
farkıdır.
•H= duvar yüksekliği
• zeminin birim hacim ağırlığı
•PAE Duvarın tabanından 0.6H mesafede etkir.
•z=PAE’nin duvar tabanından itibaren etkime noktası
•Deprem etkisi göz önüne alındığında, devrilmeye karşı güvenlik 1.3, kaymaya
karşı güvenlik 1.1 olarak alınabilir.
 Deprem Etkisinin Etkime Yeri
 Prakash ve Basavanna (1969) kuramsal olarak aktif itkinin
sismik bileşeninin duvar üstünden H/3 kadar altta etkimesi
gerektiğini göstermiştir.
 Whitman (1990) model ve gerçek duvarların davranışlarına
göre aktif basıncın sismik bileşeninin tabandan 0.6 H
yukarıda etkidiğini belirtmektedir.
 Lam ve Martin (1997)’ a göre uygulamadaki amaçlar için
toplam aktif gerilmenin duvar yüksekliği boyunca uniform
dağıldığını ve bileşkenin duvarın yarı yüksekliğinde etkidiği
varsayılabilir.
 Bu öneri Amerikan Karayolları tarafından da benimsenmiştir.
 Sismik Katsayının Seçimi
 Yürürlükteki Afet Bölgelerinde Yapılacak Yapılar
Hakkında Yönetmelik (2007)’e göre düşeyde serbest
konsol olarak çalışan dayanma yapılarında ,
2
kh  0.2(1  I ) A0 kv  k h
3
ve yanal doğrultuda mesnetlenmiş yapılarda bunun 1.5
katının alınması önerilmektedir.
 Burada A0 deprem bölgesine göre alınacak etkin yer
ivmesi katsayısı
 (1. bölge için 0.40) ,

 I ise yapı önem katsayısı (1.0 ~ 1.5) dır.

Duvar Güvenliğinde Diğer Konular
 Duvarların boyuna doğrultuda her 8-12 m
de düşey büzülme derzleriyle ayrılması
genel bir uygulamadır.
 Dış kalıba düşey bir şerit yerleştirilerek
sağlanacak bu derzler ısı veya priz
nedeniyle olabilecek çatlakların görünümü
bozmasını engellemektedir.