ifra predmeta:

Naziv predmeta: POLITIKI SISTEM BOSNE I HERCEGOVINE

Nivo:

Godina: 2014/2015

Status: obavezan

Broj sati sedmino: 3+1

Semestar: II

Broj ECTS kredita: 6

Preduslovan predmet:
Nastavnik: prof. dr Suad Arnautovi, arnautovics@fpn.unsa.ba;
Saradnik: mr. sci. Elma Huruz, huruze@fpn.unsa.ba
1. CILJ PREDMETA
U okviru predmeta studenti e izuavati savremeni politiki sistem Bosne i Hercegovine i tako
stei teorijska znanja neophodna za razumjevanje karaktera politikog sistema ustanovljenog
Dejtonskim mirovnim sporazumom. Isto tako, izuavati e se politiki sistem BiH u
dijahronijskoj perspektivi od najranijih pisanih tragova o Bosni do danas. Studenti e se moi
upoznati sa drutvenom ulogom i funkcijama temeljnih institucija politikog sistema Bosne i
Hercegovine. Cilj izuavanja ovog znanstvenog podruja je sticanje teorijske spoznaje o
konceptu i stanju savremenog politikog sistema Bosne i Hercegovine posebno upoznavanje
sa strukturom, nainom izbora, trajanjem mandata i nadlenostima institucija Bosne i
Hercegovine (zakonodavnim, izvrnim i sudskim) s ciljem ovladavanja znanjem o
specifinostima historijskog nastanka i razvoja bosanskohervegovakog politikog sistema.
Studenti e stei neophodna znanja o stranakom i izbornom sistemu Bosne i Hercegovine.

1.1. Osnovne tematske jedinice

1.2. Rezultati uenja

1.Teorija politike i politikog sistema: Naziv i porijeklo pojma politiki sistem; Klasifikacije i
uenja o politikom sistemu Herodota, Platona, Aristotela, Bodena, Monteskjea, Locka,
Marxa, Webera, Eastona, Gurvitcha, Almonda, Powela, Carla Friedricha, Lijpharta; inioci u
politikom sistemu; Politika, drava i politiki sistem; Savremene teorije o politikom sistemu;
Pojam i anatomija politikog sistema; Struktura politikog sistema i sredina; Klasifikacije
politikih sistema; Odnosi dijelova drave prema raspravi Alexandera Hamiltona, Jamesa
Madisona, John Jaya.
2. Osnovne teorije o odnosu politikog sistema i drutva: Osobenost i sloenost odnosa
izmeu politikog sistema i drutva; Nauka o politikom sistemu; Politiki sistem kao politika
nauka; Oblici politikih sistema;
3. Politiki sistem Bosne i Hercegovine: Historijski kontinuitet razvoja dravnosti Bosne i
Hercegovine; Srednjovjekovna bosanska drava (Bosanski stanak i Ban); Period Otomanske
vladavine u BiH; Poloaj BiH u vrijeme austrougarske vlasti (Bosanski sabor); BiH u Kraljevini
SHS; Sporazum Cvetkovi Maek 1939 god.; Obnova dravnosti BiH: I , II, III zasjedanje
ZAVNOBiH-a; Ustavnopravni poloaj BiH u periodu Socijalistike Jugoslavije (1945-1990);
Uvoenje viestranakog sistema 1990 godine; Sukob politikih koncepcija o politikom
razvoju BiH u vrijeme disolucije SFRJ 1991-1992; Referendum graana za nezavisni i
suvereni razvoj BiH 1992 god.; Mirovni planovi za zaustavljanje rata u BiH; Vaingtonski
mirovni sporazum iz 1994. god.; Dejtonski mirovni sporazum i politiko ustrojstvo BiH;
Karakteristike razvoja politikog sistema BiH; Institucije drave BiH; BiH u procesu integracije
u Evropsku uniju;
4. Kako funkcionira Parlamentarna skuptina Bosne i Hercegovine (predavanje sa praksom posjeta PSBiH, obilazak zgrade Parlamenta, predavanje i diskusija): Domovi PS BiH
sastav, izbor, nadlenosti; Entitetsko glasanje; Donoenje zakona, usaglaavanje domova
kada se zakon usvoji u razliitom tekstu; Poloaj zastupnika, karakter mandata; Rasputanje
Doma naroda.
5. Stranaki sistem Bosne i Hercegovine: osnivanje politikih stranaka u BiH; elektivne i
vanparlamentarne stranke; uticajne stranke; pivot stranke, finansiranje politikih stranaka u
BiH.
6. Izborni sistem u BiH. Razvoj birakog prava u BiH. Veinski izborni sistemi. Proporcionalni
izborni sistemi. Mjeoviti/kombinirani izborni sistemi. Izborni dizajn. Presude Evropskog suda
za ljudska prava u Strazbouru i Ustavnog suda BiH i njihove posljedice po politiki sistem
BiH.
Sticanje znanja o osnovama discipline politiki sistem BiH. Studenti e:
- savladati osnovne pojmove iz discipline;
- moi predstaviti razvoj politikog sistema BiH;
- znati primijeniti teoretska znanja i iskustva iz razvoja politikog sistema BiH;
- moi objasniti, analizirati i koristiti relevantna znanja o politikom sistemu BiH;.

2. NAIN ORGANIZACIJE NASTAVE

- predavanje sa interaktivnim uenjem;
- samostalni ili grupni seminarski radovi;
- praktini sat posjeta Parlamentarnoj skuptini BiH
- kontinuirano praenje i ocjenjivanje aktivnosti studenta;
- izrada samostalnog pisanog rada i usmena prezentacija;
- mid-term (pisani test)
- zavrni ispit (pisani test);
Prisustvo i aktivnost na nastavi. Prisustvo i aktivnost na nastavi donosi 5% bodova ukupne ocjene. Svaki izostanak sa
nastave proporcionalno smanjuje kvotu od 5%. Studentica/student moe pripremiti uvod u nastavni sat, izraditi prezentaciju, esej
na zadanu temu (3-5 kartica) ili manji istraivaki rad (5-7 kartica).
Pisani (seminarski) radovi. Studentica/student je obavezan iz nastavne materije pripremiti seminarski rad od 8 do 12 kartica
teksta (ukljuujui naslovnu stranicu, popis literature, sheme, tabele, slike, dijagrame itsl., ali ne i priloge). Seminarski radovi se
izrauju prema metodologiji utvrenoj za pisanje seminara (pisane upute se dostavljaju studentima). Seminarski rad se dostavlja u
printanoj i u elektronskoj formi. Inicijalne teme za seminarski rad se nalaze u ovom syllabusu, a temu moe predloiti i student.
Seminarski rad se ne smije poeti raditi bez odobrenja teme od strane predmetnog nastavnika. Uspjeno sainjen seminarski rad
donosi 10% ocjene. Seminarski radovi se predaju pravovremeno po zavretku obrade nastavne materije, a najkasnije dvije
sedmice prije zavrnog ispita. Studentica/student koji nije predao i odbranio seminarski rad ne moe izai na zavrni ispit.
Pismena provjera znanja. Prva pismena provjera znanja (Mid-term Test, Quiz) za 35% ocjene izvrie se nakon sedam
odranih predavanja u terminu nastave. Prva pisana provjera znanja sadravae pitanja sa alternativnim odgovorima, viestruki
izbor (Quiz), koji e se rangirati prema skali ocjenjivanja utvrenoj u Pravilniku o polaganju ispita.
Zavrni ispit. Zavrni ispit se obavlja pisanim putem (Test) ukoliko je student tokom nastave prikupio najmanje 50% bodova.

Zavrni test sadravae pitanja sa alternativnim odgovorima (quiz), koji e se rangirati prema skali ocjenjivanja utvrenoj u
Pravilniku o polaganju ispita. Ispitna pitanja odnosit e se na nastavnu materiju iz syllabusa.
2.1. Nain izvoenja nastave

2.2. Sistem ocjenjivanja

Opis aktivnosti
ex katedra
prezentacije
gosti predavai/praktini sat
vjebe
Uee u ocjeni
1. midterm
2. seminarski / istraivaki rad/
prezentacija
3. aktivnost / prisustvo na nastavi
4. zavrni ispit
1.
2.
3.
4.

(%)
65%
10%
5%
20%
(%)
35%
10%
5%
50%

3. LITERATURA
OBAVEZNA LITERATURA:
1. Ibrahimagi Omer, Arnautovi Suad, Seizovi Zarije, (2010.), Politiki sistem Bosne i
Hercegovine 4, Sarajevo
2. Arnautovi, Suad, (2009.), Politiko predstavljanje i izborni sistemi u Bosni i
Hercegovini u XX stoljeu, Sarajevo
3. Ibrahimagi, Omer, (2008.), Politiki sistem Bosne i Hercegovine 1, Sarajevo
DOPUNSKA LITERATURA:
1. Christian, Steiner, Nedim, Ademovi, at all, (2010). Ustav BiH Komentar, Fondacija Konrad
Adanauer, Sarajevo.
2. auevi, Denana, (2005), Pravno-politiki razvitak Bosne i Hercegovine, Magistrat,
Sarajevo.
3. Easton, David, (1965), A Systems Analysis of Political Life, New York; Wiley.
4. Filipovi, Muhamed, (1977), Bosna i Hercegovina-najvanije georafske, demografske,
historijske, kulturne i politike injenice, Compact-E, Sarajevo.
5. Ibrahimagi, Omer, Kurtehaji, Suad, (2002), Politiki sistem Bosne i Hercegovine 2,
Magistrat, Sarajevo.
6. Ibrahimagi, Omer, Kurtehaji, Suad, (2007) Politiki sistem Bosne i Hercegovine 3,
autori, Sarajevo.
7. Komi Jovan, (2000), Teorije o politikim sistemima - Demokratija i autoritarizam, Institut
drutvenih nauka, Beograd.
8. Malcolm, Noel, (1995), Povijest Bosne, Erasmus Gilda, Novi liber, Zagreb/Dani, Sarajevo.
9. Pejanovi, Mirko, (2012), Ogledi o dravnosti i politikom razvoju Bosne i Hercegovine,
TKD ahinpai, Sarajevo
10. Pejanovi, Mirko, (2010), Politiki razvitak Bosne i Hercegovine u postdejtonskom
periodu, TDK ahinpai, Sarajevo 2010.
11. Podunavac, Milan, (1993), Politiki sistem, u: Enciklopedija politike kulture, Savremena
administracija, Beograd, str. 864-871.
12. Zakoek Nenad, (2002), Politiki sustav Hrvatske, Fakultet politikih znanosti Sveuilita
u Zagrebu.

Radna
sedmica

Datum

19.02.2015.

26.02.2015.

05.03.2015.

12.03.2015.

19.03.2015.

26.03.2015.

7
8

02.04.2015
09.04.2015.

16.04.2015.

10

23.04.2015.

Tematska cjelina
Predstavljanje syllabusa; Klasifikacije i
uenja o politikom sistemu Herodota,
Platona, Aristotela, Bodena, Monteskjea,
Locka, Marxa, Webera, Eastona,
Gurvitcha, Almonda, Powela, Carla
Friedricha, Lijpharta; inioci u politikom
sistemu; Politika, drava i politiki sistem;
Savremene teorije o politikom sistemu;
Pojam i anatomija politikog sistema;
Struktura politikog sistema i sredina;
Klasifikacije politikih sistema; Odnosi
dijelova
drave
prema
raspravi
Alexandera
Hamiltona,
Jamesa
Madisona, John Jaya.
2. Osnovne teorije o odnosu politikog
sistema i drutva: Osobenost i sloenost
odnosa izmeu politikog sistema i
drutva; Nauka o politikom sistemu;
Politiki sistem kao politika nauka; Oblici
politikih sistema; Eastonov model inputa
i outputa. Karakterizacija demokratskih
politikih sistema prema Almondu i
Eastonu.
Politiki sistem Bosne i Hercegovine:
Historijski kontinuitet razvoja dravnosti
Bosne i Hercegovine; Srednjovjekovna
bosanska drava (Bosanski stanak i
Ban); Bosna kao banovina (do 1377),
Bosna kao kraljevstvo (do 1463).
Period vladavine Osmanskog carstva u
BiH; Sandaci u okviru rumelijskog i
budimskog beglerbegluka (provincije).
Bosna kao samostalan ajalet (od 1580.
do kraja osmanske uprave u Bosni).
Poloaj BiH u vrijeme austrougarske
vlasti (Bosanski sabor); BiH u Kraljevini
SHS; Sporazum Cvetkovi Maek 1939
god.;
Obnova dravnosti BiH: I, II, III
zasjedanje ZAVNOBiH-a; Ustavnopravni
poloaj BiH u periodu Socijalistike
Jugoslavije (1945-1990);
Uvoenje viestranakog sistema 1990.
godine; Djelovanje Skuptine SRBiH i
Predsjednitva SRBiH; Sukob politikih
koncepcija o politikom razvoju BiH u
vrijeme disolucije SFRJ 1991-1992;
Referendum graana za nezavisni i
suvereni razvoj BiH 1992 god.; Agresija
na RBiH.
Mirovni planovi za zaustavljanje rata u
BiH; Vaingtonski mirovni sporazum iz
1994. god.;
Priprema studenata za mid-term
MIDTERM
Dejtonski mirovni sporazum i politiko
ustrojstvo BiH; Institucije drave BiH.
Karakteristike razvoja politikog sistema

Izvoa

Prof. dr Suad Arnautovi

Prof. dr Suad Arnautovi

Prof. dr Suad Arnautovi

Prof. dr Suad Arnautovi

Prof. dr Suad Arnautovi

Prof. dr Suad Arnautovi

Prof. dr Suad Arnautovi
Prof. dr Suad Arnautovi
Prof. dr Suad Arnautovi
Prof. dr Suad Arnautovi

Gosti

11

30.04.2015.

12

07.05.2015.

13

14.05.2015.

14

21.05.2015.

15

28.05.2015.

16
17
18

04.06.2015.
11.06.2015.
18.06.2015.

BiH od Daytona do danas. Odnos cjeline

i dijelova. Entiteti i Brko distrikt BiH;
Meunarodne konvencije i ugovori sa
ustavnom pravnom snagom Anex I na
Ustav BiH.
BiH u procesu integracije u Evropsku
uniju; Sporazum o stabilizaciji i
pridruivanju.
Stranaki sistem Bosne i Hercegovine;
Pravni osnov formiranja stranaka; Razvoj
politikog pluralizma od dokidanja
jednopartijskog sistema do danas;
Elektivne stranke; Relevantne stranke;
Pivot stranke; Stranake koalicije; Interni
procesi (unutarstranaka demokracija) u
politikim
strankama;
Financiranje
politikih stranaka.
Izborni sistem u BiH. Razvoj birakog
prava u BiH. Veinski izborni sistemi.
Proporcionalni
izborni
sistemi.
Mjeoviti/kombinirani izborni sistemi.
Izborni dizajn.Izborne jedinice; Tip
glasakog listia: za Predstavniki dom
PSBiH; za Predsjednitbo BiH; Formule
za preraun glasova u mandate;
Usklaenost izbornog sistema sa
meunarodnim standardima: Tajnost
glasa; Univerzalnost- opost; Direktnost;
Jednakost; Sloboda izbora.
Presude Evropskog suda za ljudska
prava u Strazbouru i Ustavnog suda BiH
i njihove posljedice po politiki sistem
BiH.
Kako
funkcionira
Parlamentarna
skuptina
Bosne
i
Hercegovine
(predavanje sa praksom - posjeta PSBiH,
obilazak zgrade Parlamenta, predavanje i
diskusija): Domovi PS BiH sastav,
izbor, nadlenosti; Entitetsko glasanje;
Procedura
donoenja
zakona,
usaglaavanje domova kada se zakon
usvoji u razliitom tekstu; Poloaj
zastupnika,
karakter
mandata;
Rasputanje Doma naroda.
ZAVRNI ISPIT
Instruktivna nastava za popravni ispit
POPRAVNI ISPIT

Prof. dr Suad Arnautovi

Prof. dr Suad Arnautovi

Prof. dr Suad Arnautovi

Prof. dr Suad Arnautovi

Prof. dr Suad Arnautovi

Prof. dr Suad Arnautovi

Prof. dr Suad Arnautovi
Prof. dr Suad Arnautovi

Konsultacije: Kabinet br. 45/III utorkom i srijedom od 16,00 do18,00 sati. Konsultacije se obavezno najavljuju putem emaila. Preferiram internet komunikaciju (E-mail, Skype, Tweeter...) za razjanjenje svake nejasnoe ili dodatnih konsultacija.
Prof. dr Suad Arnautovi