4-05 Tehnicar Prodaje

OBRAZOVNI PROGRAM
TEHNIAR PRODAJE
SADRAJ:
OPTI DIO .................................................................................................. 3
1. NAZIV PROGRAMA: TEHNIAR PRODAJE .......................................................... 3
2. NASTAVNI PLAN ....................................................................................... 3
POSEBNI DIO ............................................................................................... 5
1. PREDMETNI PROGRAMI ............................................................................... 5
1.1. OPTEOBRAZOVNI PREDMETI ..................................................................... 5
1.2. STRUNO - TEORIJSKI PREDMETI ................................................................ 6
1.2.1. TEHNIKA PRODAJE ............................................................................... 6
1.2.2. EKONOMIKA I ORGANIZACIJA TRGOVINSKIH PREDUZEA .............................. 25
1.2.3. POZNAVANJE ROBE ............................................................................ 37
1.2.4. POSLOVNA KOMUNIKACIJA ................................................................... 47
1.2.5. POSLOVNA INFORMATIKA .................................................................... 54
1.2.6. PRIVREDNO PRAVO ............................................................................ 59
1.2.7. FINANSIJSKO POSLOVANJE................................................................... 64
1.2.8. PREDUZETNITVO .............................................................................. 69
1.2.9. RAUNOVODSTVO.............................................................................. 76
1.2.10. MARKETING U TRGOVINI .................................................................... 81
1.2.11. PRAKTINA NASTAVA ........................................................................ 85
1.3. IZBORNA NASTAVA ............................................................................. 111
1.3.1. STRANI JEZIK II ............................................................................... 111
1.3.2. HIGIJENA ...................................................................................... 112
1.3.3. KULTURNO-ISTORIJSKA BATINA CRNE GORE .......................................... 116
1.3.4. STATISTIKA .................................................................................... 122
1.3.5. EKOLOGIJA I ZATITA IVOTNE SREDINE ................................................ 127
1.3.6. PSIHOLOGIJA.................................................................................. 133
1.3.7. CARINA, PEDICIJA, OSIGURANJE......................................................... 142
1.3.8. POSLOVNA ETIKA ............................................................................ 151
1.3.9. MENADMENT PRODAJE .................................................................... 156
2. STRUNI ISPIT ...................................................................................... 163
2.1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUNO-TEORIJSKI DIO ISPITA .................................. 163
2.1.1. TEHNIKA PRODAJE ........................................................................... 163
2.1.2. POZNAVANJE ROBE .......................................................................... 165
2.2. ISPITNI KATALOZI ZA STRUNI RAD ......................................................... 168
2.2.1. TEHNIKA PRODAJE ........................................................................... 168
2.1.2. POZNAVANJE ROBE .......................................................................... 172
3. OBAVEZNI NAINI PROVJERAVANJA ZNANJA ................................................ 177
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA................... 177
5. NAIN PRILAGOAVANJA UENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA ....................... 178
6. NAIN PRILAGOAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH ........................ 178
7. PROFIL STRUNE SPREME NASTAVNIKA I STRUNIH SARADNIKA ........................ 178
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA ............................ 179
8.1. BROJ ASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE .................. 179
9. PROFESIONALNA PRAKSA ........................................................................ 180
10. SLOBODNE AKTIVNOSTI ........................................................................ 181
OPTI DIO
1. Naziv programa: TEHNIAR PRODAJE
2. Nastavni plan
Redni
broj
A
1.
2.
3.
4.
5.
Nastavni predmeti - grupe

predmeta
Opteobrazovni predmeti
Maternji jezik i knjievnost
Matematika
Strani jezik
Informatika
Fiziko vaspitanje
Drutvena grupa predmeta
1.
Istorija
2.
Geografija
3.
Sociologija
Prirodna grupa predmeta
1.
Hemija
2.
Biologija
UKUPNO A
B
Struno - teorijski predmeti
1.
Tehnika prodaje
Ekonomika i organizacija
2.
trgovinskih preduzea
3.
Poznavanje robe
4.
Poslovna komunikacija
5.
Poslovna informatika
6.
Privredno pravo
7.
Finansijsko poslovanje
8.
Preduzetnitvo
9.
Raunovodstvo
10.
Marketing u trgovini
C
Praktina nastava
UKUPNO B+C
D
Slobodne aktivnosti
E
Izborna nastava
1.
Strani jezik II
2.
Higijena
Kulturno-istorijska batina
3.
Crne Gore
4.
Statistika
Ekologija i zatita ivotne
5.
sredine
6.
Psihologija
7.
Carina, pedicija, osiguranje
8.
Poslovna etika
9.
Menadment prodaje
F
Profesionalna praksa
G
Sedmini broj asova
H
Broj radnih sedmica
Ukupno (A+B+C+D+E) = 4. 512
I
II
III
IV
sed. god. sed. god. sed. god. sed. god.
3
2
3
2
2
108
72
108
72
72
2
2
72
72
3
2
3
108
72
108
3
2
3
108
72
108
3
2
3
99
66
99
72
72
66
72
72
504
10
360
10
330
72
72
1842
72
66
354
72
18
648
144
72
108
72
3
2
2
108
72
72
144
396
36
72
72
72
30 dana
32
36
423
282
423
72
282
72
72
72
2
14
4
11
1
2
2
2
Ukupno
4
15
1
2
2
144
540
36
72
72
72
72
30 dana
32
36
180
3
108
2
2
2
72
72
72
6
17
1
4
2
216
612
36
144
72
99
3
2
7
17
1
4
2
99
66
231
561
33
132
66
315
72
72
72
72
72
99
66
735
2109
141
420
282
72
72
72
72
2
2
72
72
30 dana
32
36
72
2
2
2
66
66
66
32
33
72
138
66
66
90 dana
141
3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa

- Ovladavanje tehnikama prodaje u maloprodajnim objektima.
- Upoznavanje sa poslovnom dokumentacijom koja prati kupoprodaju robe.
- Upoznavanje osnova araniranje i dekorisanja robe.
- Upoznavanje poslovanja trgovinskih preduzea.
- Sticanje znanja o karakteristikama, nainom uvanja i distribucije robe.
- Osposobljavanje za korienje informacione tehnologije u trgovini.
- Sticanje znanja i sposobnosti za poslovno komuniciranje.
- Upoznavanje sa osnovnim psiholokim karakteristikama potroaa.
- Poznavanje osnovnih instrumenata blagajnikog poslovanja, platnog prometa i
poslovanja preko iro rauna.
- Sticanje znanja o specifinostima raunovodstvene evidencije u trgovinskom
preduzeu.
- Poznavanje instrumenata marketinga trgovinskih kompanija.
- Osposobljavanje za obavljanje poslova prodavca, kasira, blagajnika, pakera,
demonstratora trgovinske robe, menadera maloprodajnog objekta.
- Sticanje znanja o carinskog poslovanju, pediciji i osiguranju.
- Poznavanje menadmenta u prodajnom poslovanju.
- Ovladavanje korienja engleskog jezika struke.
- Sticanje opteobrazovnih i strunih znanja za nastavak kolovanja.
- Razvijanje sposobnosti i vjetina za kvalitetan rad u zanimanju i za razvoj line
karijere.
- Osposobljavanje za kritiko vrednovanje i odgovorno djelovanje na svom radnom
podruju.
- Razvoj pravilnog odnosa prema ljudima i okolini.
4. Ukljuivanje u program za obrazovanje odraslih
- U kolu za sticanje srednjeg strunog obrazovanja moe se upisati lice koje je
zavrilo osnovnu kolu i nije starije od 17 godina ivota, izuzetno, u kolu se
mogu upisati lica do 18 godina ivota, uz odobrenje nastavnikog vijea kole.
- U etvorogodinju strunu kolu moe se upisati lice koje je zavrilo osnovnu
kolu, izuzetno, u prvi, odnosno etvrti razred etvorogodinje strune kole
moe se upisati lice koje je zavrilo, dvogodinju strunu kolu, odnosno
trogodinju strunu kolu i poloilo dopunske i diferencijalne ispite.
- Lice koje je napunilo 18 godina ukljuuje se u program za obrazovanje odraslih.
5. Trajanje obrazovanja
- etiri godine.
6. Prohodnost
- U redovnom obrazovanju uenici napreduju u vii razred ako su iz svih predmeta
tekue godine postigli prelaznu ocjenu i obavili profesionalnu praksu.
- Lica koja su zavrila dvogodinju strunu kolu mogu se ukljuiti u drugi ili trei
razred s obzirom na vrstu programa prethodnog obrazovanja uz polaganje
dopunskih i diferencijalnih ispita.
- Odrasli napreduju po programu u skladu sa nacrtom za izvoenje obrazovnog
programa za odrasle koji donosi kola (kursni sistemi i izvoenje predmeta po
predmetnim blokovima).
7. Obrazovanje koje se stie
- Srednje struno obrazovanje u trajanju od etiri godine: TEHNIAR PRODAJE
POSEBNI DIO
1. PREDMETNI PROGRAMI
1.1. OPTEOBRAZOVNI PREDMETI
1.1.1. MATERNJI JEZIK I KNJIEVNOST
1.1.2. MATEMATIKA
1.1.3. STRANI JEZIK
1.1.4. INFORMATIKA
1.1.5. FIZIKO VASPITANJE
1.1.6. ISTORIJA
1.1.7. GEOGRAFIJA
1.1.8. SOCIOLOGIJA
1.1.9. HEMIJA
1.1.10. BIOLOGIJA
Napomena:
Katalozi znanja opteobrazovnih predmeta su u nadlenosti Zavoda za kolstvo.
1.2. STRUNO - TEORIJSKI PREDMETI

1.2.1. TEHNIKA PRODAJE
1. Naziv predmeta: TEHNIKA PRODAJE
2. Broj asova po godinama obrazovanja i vrstama nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
108
36
36
36
36
36
33
33
213
141
Ukupno
144
72
72
66
354
3. Opti ciljevi nastave

- Upoznavanje sa pojmom i vrstom prodavnica.
- Sticanje znanja o robi kao predmetu poslovanja prodavnice i razumijevanje
funkcija i znaaja ambalae.
- Poznavanje vanosti odnosa prodavac- potroa.
- Sticanje znanja o tehnikama snadbijevanja, preuzimanja i pripreme robe za
prodaju.
- Osposobljavanje za pripremanje prodajnog prostora.
- Osposobljavanje za rad u maloprodajnim objektima.
- Sticanje znanja o prodaji robe u prodajnim objektima u trgovinskim centrima.
- Sticanje znanja o prodaji robe za negotovinska sredstva plaanja.
- Poznavanje tehnike blagajnikog poslovanja.
- Demonstracija araniranja i dekoracije izloga.
- Shvatanje potrebe o zatiti na radu.
- Usvajanje znanja iz oblasti korespondencije.
- Razvijanje ekoloke svijesti.
- Razvijanje osjeaja za odgovornost pri radu.
- Shvatanje pozitivnog odnosa prema zakonu o radu.
- Razvijanje radnih navika.
4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

Razred: PRVI
Informativni ciljevi i
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
- Uporeuje trgovinu - Razvija svijest o
- Definie trgovinu.
znaaju tehnike
- Opisuje oblike i
sa ostalim
prodaje kao
naine prodaje.
privrednim
nastavnog
djelatnostima.
predmeta.
- Razlikuje naine
prodaje.
Prodavnica
- Razvija preciznost.
- Razlikuje
- Upoznaje
prodavnicu u uem
prodavnicu i njene
i irem smislu.
sastavne djelove.
- Razlikuje klasine i
- Definie klasine i
savremene
savremene
prodavnice.
prodavnice.
- Odreuje lokaciju
- Nabraja i
u uem i irem
objanjava bitne
smislu.
karakteristike
- Ocjenjuje vanost
klasinih
lokacionih faktora.
prodavnica.
- Uporeuje vrste
- Nabraja vrste
prodavnica.
savremenih
- Prepoznaje spoljna
prodavnica.
obiljeja
- Definie lokaciju
prodavnice.
prodavnice.
- Nabraja i
objanjava
lokacione faktore.
- Objanjava podjelu
prodavnica prema:
- vrsti robe,
- mjestu poslovanja,
- veliini,
- asortimanu,
- organizacionom
obliku.
- Objanjava spoljna
obiljeja
prodavnice.
Unutranji izgled prodavnice
- Uporeuje prodajni - Razvija sposobnost
- Opisuje prodajni
prostor u klasinim
prostor u:
Opaanja.
prodavnicama,
- klasinim
samouslugama i
prodavnicama,
samoizborima.
- samouslugama,
- Vri komparaciju
- samoizborima.
pomonih
- Opisuje pomone
prostorija u
prostorije u
klasinim
klasinim
prodavnicama,
prodavnicama.
samouslugama i
- Opisuje pomone
Preporuke za
izvoenje nastave
- Seminarski rad:
Spoljna obiljeja
prodavnica.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
samoizborima.
prostorije u
- Pravi nacrte polica
samouslugama i
(rafova), tezgi i
samoizborima.
vitrina.
- Nabraja i opisuje
- Pravi nacrte zidnih
namjetaj u
polica (regala),
klasinim
sredinjih polica
prodavnicama.
(gondola), peurki i
- Nabraja i opisuje
blagajnikih
namjetaj u
stolova.
samouslugama.
- Prepoznaje
- Nabraja elemente
elemente opreme
opreme za
za izlaganje robe u
izlaganje robe u
samoizboru.
samoizboru.
- Demonstrira
- Nabraja
mjerenje duine,
instrumente za
zapremine i teine
mjerenje robe.
robe.
- Nabraja alat i
- Razlikuje alat i
pribor prodavnica.
pribor prodavnica.
- Nabraja ureaje za
osvjetljavanje,
zagrijavanje,
hlaenje robe,
provjetravanje,
ozvuavanje,
alarmne ureaje,
ureaje za
unutranji
transport,
protivpoarne i
sanitarne ureaje.
Roba kao predmet poslovanja prodavnice
- Razlikuje osnovna
- Definie robu i
svojstva robe.
osnovna svojstva
- Uporeuje vrste
robe.
robe prema izvoru
- Objanjava podjelu
dobijanja
robe prema izvoru
(originalna roba,
dobijanja, brzini
surogat, imitacija,
potronje, brzini
roba falsifikat).
prodaje i robnim
- Razlikuje podjelu
grupama.
robe prema brzini
- Definie kvalitet
potronje (roba
robe.
brze potonje, roba
- Definie asortiman
sezonske
robe.
potronje, roba
- Poznaje dimenzije
spore potronje).
asortimana robe.
- Razlikuje kurentnu
- Opisuje nepotpun,
i nekurentnu robu.
potpun,
- Razlikuje podjelu
jednostavan,
robe prema robnim
sloen i garantovan
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
Razvija preciznost.
- Pravljenje prikaza
irine i dubine
asortimana robe.
- Pravljenje prikaza
zaliha robe.
sadraji
uenik
asortiman robe.
- Objanjava
rezervne, radne i
izlobene zalihe
robe.
- Objanjava
optimalne,
maksimalne,
minimalne,
signalne,
nedovoljne,
prekomjerne i
nekurentne zalihe
robe u prirunom
skladitu.
- Nabraja vrste
gubitaka na robi.
- Objanjava mjere
za spreavanje
gubitaka na robi.
- Opisuje naine
uvanja pojedinih
vrsta robe.
Ambalaa
- Definie ambalau.
- Nabraja i opisuje
vrste ambalae.
- Nabraja i
objanjava funkcije
ambalae.
- Opisuje rukovanje
ambalaom.
- obrazlae faze
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
grupama.
Razlikuje
standardni i
dopunski asortiman
robe.
Razlikuje irinu i
dubinu asortimana
robe.
Pravi prikaz irine i
dubine asortimana.
Razlikuje
nepotpun, potpun,
jednostavan,
sloen i garantovan
asortiman.
Uporeuje radne,
rezervne i
izlobene zalihe
robe.
Uoava slinosti
radnih i izlobenih
zaliha robe.
Uporeuje
optimalne,
maksimalne,
minimalne,
signalne,
nedovoljne,
prekomjerne i
nekurentne zalihe
robe.
Pravi prikaz zaliha
robe po zonama.
Identifikuje vrste
gubitaka na robi.
Identifikuje mjere
za spreavanje
gubitaka na robi.
Razlikuje naine
uvanja pojedinih
vrsta robe.
- Uporeuje vrste
ambalae.
- Obrazlae na
novom primjeru
funkcije ambalae.
- Demonstrira
rukovanje
ambalaom.
- Prepoznaje faze
- razvija sposobnost
za timski rad.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Prikazivanje
modela ambalae.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
uskladitenja
uskladitenja
ambalae.
ambalae.
Poslovi i radni zadaci radnika u prodavnici
- Razlikuje i
-Definie pojmove:
uporeuje radna
-radni zadatak
mjesta u
-radno mjesto
prodavnici.
-posao.
- Nabraja i opisuje
radna mjesta u
prodavnici.
Strunost i lini izgled prodavca
- Razlikuje opte i
- Nabraja
struno
karakteristike
obrazovanje.
prodavca.
- Razlikuje opte
obrazovanje i optu
kulturu.
- Predlae potreban i
prihvatljiv spoljni
izgled prodavca za
rad u prodavnici.
Potroai
- Definie potroaa. - Uporeuje osnovne
grupe potroaa.
- Nabraja osnovne
- Razlikuje vrste
grupe potroaa.
potroaa prema:
- Opisuje pojmove
- Polu
potroaa, kupca i
- Uzrastu
potencijalnog
- Psiholokim
kupca.
odlikama.
- Nabraja vrste
- Razlikuje potrebe
potroaa prema:
potroaa.
- Polu
- Uzrastu
- Psiholokim
odlikama.
- Nabraja potrebe
potroaa.
Odnos prodavac- potroa
- Uporeuje odnos
- Opisuje odnos
prodavca prema
prodavca prema
potroaima u
potroaima u
klasinim i
klasinim i
savremenim
savremenim
prodavnicama.
prodavnicama.
- Razlikuje
- Upozanje
antiprodajne
antiprodajne
tipove prodavaa.
tipove prodavaa
(nemarni prodavac,
prodavac kome je
najbitnija zarada,
preljubazni
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Shvata znaaj
obrazovanja.
- Razvija estetske
osobine.
- Razvija marljivost.
- Razvija
odgovornost.
- Razvija sposobnost
postizanja
kompromisa.
- Razvija
komunikativnost.
10
Preporuke za
izvoenje nastave
- Demonstracija
izgleda prodavca.
- Vjeba: znate li
jednog sjajnog
prodavca? ta ga to
ini posebnim?
sadraji
uenik
prodavac).
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
11
Preporuke za
izvoenje nastave
Razred: DRUGI
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Tehnika snadbijevanja prodavnice robom
- Pravi narudbu iz
- Nabraja naine
kataloga,
snadbijevanja
prodavnice robom. - Pravi narudbu na
osnovu uzorka.
- Opisuje sadraj
- Pravi narudbu na
kataloga robe.
osnovu prospekta.
- Opisuje uzorak
- Izrauje plan
robe.
nabavke robe.
- Opisuje prospekt
- Formira evidenciju
robe.
dobavljaa.
- Nabraja vrste
- Radi karton
planova
evidencije
snadbijevanja.
dobavljaa.
- Obrazlae plan
- Vodi kartoteku
nabavke robe.
dobavljaa.
- Poznaje evidenciju
robe.
- Vodi evidenciju
- Definie
dobavljaa na
kupoprodajni
personalnom
ugovor.
raunaru.
- Objanjava faze u
- Uporeuje vrste
sklapanju
kupoprodajnih
kupoprodajnog
ugovora.
ugovora.
- Pravi trebovanje
- Nabraja vrste
robe iz skladita.
kupoprodajnih
- Prepoznaje nalog
ugovora.
skladitu za
- Nabraja bitne i
izdavanje robe.
nebitne elemente
- Uporeuje
kupoprodajnog
otpremnicu sa
ugovora.
stvarnim stanjem
- Nabraja robna
robe.
dokumenta za
- Popunjava
snadbijevanje
porudbenicu.
prodavnice robom.
- Nabraja bitne
elemente
porudbenice.
- Nabraja bitne
elemente rauna
za nabavljenu
robu.
Tehnika preuzimanja robe
- Razlikuje
- Objanjava
kvantitativni i
preuzimanje robe.
kvalitativni prijem
- Objanjava tehniku
robe.
preuzimanje robe
- Sastavlja komisijski
iz skladita
zapisnik.
trgovinskog
- Demonstrira
preduzea.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
12
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija tanost.
- Razvija
sistematinost.
- Razvija urednost.
- Korienje modela
kataloga, uzoraka i
prospekata robe.
- Korienje
obrazaca robnih
dokumenata:
- trebovanje,
- nalog skladitu za
izdavanje robe,
- dostavnica,
(otpremnica)
- porudbenica,
- faktura.
- Razvija strunost.
- Razvija
sistematinost u
radu.
- Posjeta skladitu.
- Upotreba obrazaca
robnih
dokumenata.
- Popunjavanje
obrasca
komisijskog
sadraji
uenik
- Objanjava
preuzimanje robe
od dobavljaa.
- Objanjava
preuzimanje robe
od prevoznika.
- Obrazlae faze
preuzimanja robe.
- Opisuje prijem
robe po
dokumentaciji.
- Opisuje prijem
robe po kvantitetu.
- Opisuje prijem
robe po kvalitetu.
- Poznaje prevozna
dokumenta.
- Poznaje
prijemnicu.
- Poznaje komisijski
zapisnik.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
preuzimanje robe
iz skladita.
- Demonstrira
preuzimanje robe
od dobavljaa.
- Demonstrira
preuzimanje robe
od prevoznika.
- Prepoznaje robna
dokumenta.
- Uporeuje
kvantitet robe s
robnom
dokumentacijom.
- Uporeuje stvarni
kvalitet robe s
robnom
dokumentacijom.
- Prepoznaje
prevozna
dokumenta.
- Izrauje
prijemnicu.
- Pravi komisijski
zapisnik.
Tehnika pripreme robe za prodaju
- Analizira
za timski rad.
raspakivanje
razliitih vrsta
robe.
- Uoava razloge za
ienje robe.
- Obrazlae na
praktinom
primjeru
dotjerivanje robe.
- Pravi nacrte
formiranja robnih
grupa.
- Pravi nacrte
sortiranja razliitih
vrsta robe.
- Pravi nacrte
klasiranja raziitih
vrsta robe.
- Ilustruje prethodno
mjerenje robe.
- Ilustruje pakovanje
razliitih vrsta
robe.
- Utvruje prednosti
Preporuke za
izvoenje nastave
zapisnika.
- Pravljenje modela
sortiranja,
klasiranja,
pakovanja i
austiranja robe.
- Pravljenje modela
oznaavanja robe
(deklaracije).
13
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
prethodnog
mjerenja i
prethodnog
pakovanja robe.
- Prepoznaje
materijale za
austiranje robe.
- Pravi nacrte
austiranja robe.
- Pravi oznake
raliitih vrsta robe
- Uoava prednosti
oznaavanja robe
za prodavce i
potroae.
- Analizira opte i
specifine uslove
za uvanje robe.
Tehnika pripreme prodajnog prostora
- Utvruje koliinu
- Objanjava
robe kojom
kontrolu ukupnih
prodavac
zaliha robe.
snadbijeva svoje
- Poznaje pojmove
radno mjesto.
poetnih zaliha i
- Utvruje pojedine
ostatka zaliha.
koliine robe
- Objanjava
kojom prodavac
kontrolu koliine
snadbijeva svoje
robe po
radno mjesto.
asortimanu.
- Utvruje potrebne
- Objanjava
koliine robe
kontrolu koliine
prema prodajnim
robe po prodajnim
cijenama.
cijenama.
- Razlikuje naine
- Nabraja naine
snadbijevanja
snadbijevanja
radnog mjesta
radnog mjesta
robom.
robom.
- Uporeuje naine
- Obrazlae
snadbijevanja
koeficijent obrta
novanih sredstava
radnog mjesta
uloenih u robne
robom,
zalihe.
- Izraunava
- Obrazlae vrijeme
koeficijent obrta
obrta novanih
novanih sredstava
sredstava uloenih
uloenih u robne
u robu na radnom
zalihe.
mjestu.
- Izraunava vrijeme
- Objanjava
obrta novanih
rasporeivanje
sredstava uloenih
robe.
u robu na radnom
- Objanjava naelo
mjestu.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
14
Preporuke za
izvoenje nastave
- Pravljenje modela
rasporeivanja
robe.
sadraji
uenik
svrsishodnosti
(loginosti) u
rasporeivanju
robe.
- Objanjava naelo
estetskog izgleda u
rasporeivanju
robe.
- Objanjava naelo
preglednosti i
vidljivosti u
rasporeivanju
robe.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Analizira naela u
rasporeivanju
robe.
- Pravi tabelu naela
rasporeivanja
robe.
15
Preporuke za
izvoenje nastave
Razred: TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Tehnika neposredne prodaje robe u klasinoj prodavnici
- Razvija preciznost
- Objanjava pojam i - Analizira
u radu.
neposrednu
znaaj tehnike
- Razvija poslovnu
prodaju robe.
neposredne
odgovornost.
- Obrazlae na
prodaje robe.
novom primjeru
- Opisuje faze
faze neposredne
neposredne
prodaje:
prodaje robe.
- prijem potroaa
- Nabraja
- upoznavanje elja
karakteristike
potroaa
klasinog naina
- pomo potroau
prodaje.
pri izboru robe
- usmeni sporazum o
kupoprodaji robe
- mjerenje robe
- obraun za prodaju
robe
- naplaivanje
- pakovanje robe
- uruivanje robe
kupcu
- ispraaj kupca.
Tehnika samouslune prodaje robe
- Razvija
- Uporeuje
- Navodi prednosti i
komunikativnost.
prednosti i
nedostatke
Razvija preciznost.
nedostatke tehnike
samousluga u
prodaje u
odnosu na klasine
samouslugama u
prodavnice.
odnosu na klasine
- Objanjava tehniku
prodavnice.
prodaje robe u
- Analizira tehniku
samouslugama.
prodaje robe u
- Obrazlae
samouslugama.
karakteristike
- Analizira pripremu
samouslune
robe za prodaju.
prodaje.
- Demonstrira
rasporeivanje
robe za prodaju.
- Uoava znaaj
izlaganja robe.
- Pravi nacrt
horizontalnog,
vertikalnog i
kombinovanog
izlaganja robe.
- Odreuje vrstu, tip
i asortiman robe.
- Uoava vanost
informisanja
16
Preporuke za
izvoenje nastave
- Obilazak klasine
prodavnice.
Vjeba:
- Zato idete u
odreenu
prodavnicu u
kupovinu, a u
drugu ne?
Vjeba:
- Traena roba nije u
asortimanu
(reagovanje
prodavca).
- Obilazak
samousluge.
Vjeba:
Otkrijte da li se
radi o prodajnim ili
antiprodajnim
izrazima! (cijena,
problemi, bez
rizika, odmah,
konkurent, vi
moete, vi dajete,
platiti, potpisati,
tekoe oko
isporuke, na
izgled, visoki
kvalitet).
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
potroaa o robi.
- Demonstrira
obraun novanog
iznosa i
naplaivanje za
prodatu robu u
samousluzi.
- Demonstrira
rukovanje
ambalaom za
pakovanje prodate
robe.
Tehnika samoizborne prodaje robe
- Objanjava tehniku - Razlikuje
samoizborni i
prodaje robe u
samousluni nain
samoizborima.
prodaje robe.
- Opisuje faze
- Analizira tehniku
pripreme
prodaje robe u
samoizborne
samoizborima.
prodaje robe.
- Demonstrira
- Opisuje faze
pripremanje robe
neposredne
za prodaju.
prodaje u
- Demonstrira
samoizboru.
izlaganje robe.
- Demonstrira
mjerenje robe.
- Demonstrira
obraun novanog
iznosa i
naplaivanje za
prodatu robu u
samoizboru.
- Demonstrira
naplatu i pakovanje
robe.
Tehnika prodaje robe u robnim kuama
- Uoava potrebu
- Opisuje nastanak i
za timski rad.
nastanka i razvoja
razvoj robne kue.
robnih kua.
- Opisuje
- Ocjenjuje
karakteristike
prednosti robnih
robnih kua.
kua u odnosu na
- Nabraja vrste
klasine
robnih kua.
prodavnice,
- Objanjava
samousluge i
organizaciju rada u
samoizbore.
robnim kuama.
- Objanjava tehniku - Razlikuje vrste
robnih kua.
prodaje u robnim
- Uporeuje
kuama.
organizaciju rada u
17
Preporuke za
izvoenje nastave
- Obilazak
samoizbora.
- Vjeba: razgovor o
prodaji.
- Obilazak robne
kue.
sadraji
uenik
Formativni ciljevi
uenik
robnim kuama u
odnosu na
samoizbor i
samouslugu.
- Uoava
specifinosti
prodaje robe u
robnim kuama.
- Razlikuje direktnu,
indirektnu i
kombinovanu
prodaju robe.
Prodaja robe u trgovinskim centrima
- Uporeuje
- Opisuje nastanak
trgovinske centre
trgovinskog centra.
susjedstva, male
- definie trgovinski
trgovinske centre,
centar.
srednje trgovinske
- nabraja i opisuje
centre i velike
vrste trgovinskih
trgovinske centre.
centara.
- objanjava tehniku - razlikuje trgovinske
centre od robnih
prodaje u
kua.
trgovinskim
- analizira prodaju
centrima.
robe u trgovinskom
centru.
Ostali savremeni oblici prodaje robe
- Nabraja savramene - Razlikuje i analizira savremene oblike
oblike
prodaje
prodaje.
robe.
- Objanjava prodaju - Razlikuje prodaju
robe putem:
robe putem
- automata
automata.
- kataloga
- Opisuje prodaju
- lizing prodaja
robe putem
- prodaja
kataloga.
konsignirane robe
- Objanjava prodaju
- prodaja robe na
robe posredstvom
stovaritima.
trgovinskog
putnika.
- Objanjava prodaju
robe na lizing.
- Objanjava
komisionu i
konsignacionu
prodaju robe.
- Objanjava prodaju
robe na
stovaritima.
Tehnika izvravanja zavrnih poslova prodaje
- Objanjava
- Razlikuje vrste
-
18
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Razvija poslovnost.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Posjeta
trgovinskom
centru.
Razvija
odgovornost.
Shvata znaaj
- Sastavljanje
sadraji
uenik
reklamaciju kupca.
- Nabraja i
objanjava vrste
raklamacija.
- Upoznaje sendvi
tehniku kod
odgovora na
reklamaciju.
- Opisuje ostale
zavrne poslove
prodaje.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
potovanja propisa.
Formativni ciljevi
uenik
reklamacija.
- Na novom primjeru
primjenjuje
sendvi tehniku
odgovora na
reklamaciju kupca.
- Analizira ostale
zavrne poslove
prodaje.
19
Preporuke za
izvoenje nastave
reklamacija.
Razred: ETVRTI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Prodaja robe za negotovinska sredstva plaanja
- Razvija tanost i
- Objanjava prodaju - Analizira prodaju
robe na kredit.
robe na kredit.
preciznost.
- Razlikuje vrste
- Nabraja vrste
kredita.
kredita.
- Objanjava prodaju - Razlikuje sredstva
bezgotovinskog
robe za
plaanja:
bezgotovinska
- ek
sredstva plaanja.
- Kreditno pismo
- Kreditna kartica
- Potvrda.
Tehnika blagajnikog poslovanja
- Stie odgovornost.
- Vodi blagajniko
- Objanjava
poslovanje.
blagajniko
- Izvodi dnevni
poslovanje.
obraun blagajne.
- Obrazlae voenje
- Uporeuje zbirnu
dnevnog pazara.
blagajnu sa
posebnim
blagajnama.
Araniranje i dekoracija izloga
- Razvija estetske
- Razlikuje
- Objanjava
araniranje i
araniranje i
vrijednosti.
dekoraciju.
dekoraciju izloga.
- Nabraja i obrazlae - Upotrebljava
sredstva za
sredstva za
araniranje i
araniranje i
dekoraciju.
dekoraciju.
- Objanjava razloge - Analizira potrebu
za izmjenu robe u
mijenjanja robe u
izlogu.
izlogu.
- Odreuje cilj
izlaganja robe u
izlogu.
Zatita na radu u prodavnicama
- Uoava potrebu
- Razvija odgovornost
- Definie zatitu na
za zdrav ivot.
radu.
zatite na radu.
- Opisuje bitne
- Razlikuje bitne
za zatitu na radu.
faktore radne
faktore koji utiu
sredine, mjere i
na zdravlje
sredstva zatite
radnika.
radnika.
- Razlikuje
- Objanjava
profesionalna
profesionalna
oboljenja.
oboljenja.
Tehnika poslovne korespondencije
- Razvija
- Objanjava usmenu - Uporeuje
prednosti i
kreativnost.
komunikaciju
nedostatke usmene
- Razvija poslovnu
(lino, putem
20
Preporuke za
izvoenje nastave
- Popunjavanje
kreditne
dokumentacije.
- Sastavljanje liste
pazara.
- Korienje modela
za araniranje i
dekoraciju izloga.
- Predavanje doktora
opte medicine.
- Vjebanje uloga ne
temu
telefoniranje.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
i pisane
telefona).
komunikacije.
- Nabraja i
- Vodi poslovnu
objanjava oblike
Korespondenciju.
pisane
- Razlikuje djelove i
komunikacije
forme oblikovanja
(poslovno pismo,
poslovnog pisma.
faks, e-mail, sms
- Sastavlja poslovno
itd).
pismo na zadatom
- Objanjava
primjeru.
trgovinsku poslovnu
- Razumije znaaj
korespondenciju.
poslovnog
- Objanjava
telegrama.
poslovno pismo.
- Navodi bitne
elemente
poslovnog pisma.
- Opisuje poslovni
telegram.
Kalkulacija cijena u maloprodaji
- Izrauje
- Objanjava
kalkulaciju.
kalkulaciju.
- Izvodi prodajnu
- Navodi i obrazlae
cijenu.
metode izrade
proste kalkulacije. - Razlikuje rabat i
maru.
- Navodi i obrazlae
metode izrade
sloene
kalkulacije.
Evidencija u prodavnici
- Vodi evidenciju u
- Opisuje evidenciju
prodavnici.
u prodavnici,
- Razlikuje vrste
- Nabraja vrste
evidencije.
evidencije:
Analizira vrste
- evidencija
evidencije.
zahtjeva kupaca,
- Analizira
- evidencija robe i
evidenciju robe i
cijena,
cijena.
- evidencija
- Analizira
reklamacija
reklamacije kupca.
kupaca,
- evidencija
dinamike prodaje.
Inventarisanje
- Obavlja
- Objanjava
inventarisanje.
inventarisanje.
- Knjii stvarno
- Opisuje pripremu
stanje robe.
robe za popis.
- Pravi pismeni
- Obrazlae tehniku
izvjetaj o popisu
sprovoenja
robe.
inventarisanja.
- Analizira
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
komunikaciju.
- Razvija
odgovornost i
tanost.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Sastavljanje
poslovnog pisma i
poslovnog
telegrama.
- Izrada kalkulacije.
- Razvija tanost.
- Razvija poslovnu
etinost.
21
- demonstracija
popisa u
maloprodajnom
objektu.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
inventarisanje.
Preporuke za
izvoenje nastave
5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- Mr Lj. Milosavljevi: Tehnika prodaje, Zavod za izdavanje udbenika, Novi Sad,
1990.
- Mr Lj. Milosavljevi, mr Lj. Jolovi: Trgovinsko poslovanje, Zavod za udbenike i
nastavna sredstva, Beograd, 2000.
- V. Kalini, S. Ili, M. Laketi: Marketing trgovinskih kompanija, Birografika adSubotica, 2002.
6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave
- Raunar sa odgovarajuim softverom;
- prikljuak za Internet;
- LCD projektor.
7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika
- Usmena provjera znanja, najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Zakljuna ocjena na kraju klasifikacionog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacionom periodu.
- Zakljuna ocjena na kraju kolske godine izvodi se na osnovu svih ocjena
dobijenih u klasifikacionim periodima.
8. Uslovi za napredovanje i zavretak predmeta
- Pozitivna ocjena na kraju kolske godine.
9. Profil strune spreme nastavnika i strunih saradnika
- Diplomirani ekonomista.
10. Povezanost predmeta
Znanja
- Roba kao predmet
poslovanja prodavnice
- Ambalaa
- Prodaja robe u robnim
kuama
- Prodaja robe u trgovinskim
centrima
- Ostali savremeni oblici
prodaje
- Prodaja robe za
negotovinska sredstva
plaanja
- Kalkulacija cijena u
maloprodaji
- Tehnika preuzimanja robe.
- Tehnika pripreme robe za
prodaju
Povezanost sa drugim predmetima

Predmet
Znanja
- Kvalitet robe
- Poznavane robe
- Ambalaa
- Menadment prodaje
- Razvoj savremenih oblika

maloprodaje
- Prodaja robe na kredit
- Ekonomika i organizacija
- Kalkulacija
22
- Organizacija poslovanja u
trgovinskim preduzeima
- Nabavna funkcija- pojam,
plan nabavke, kanali
Znanja
- Tehnika snadbijevanja
prodavnice robom
- Tehnika blagajnikog
poslovanja

Predmet
Znanja
nabavke, organizacija.
- Prodaja- pojam, oblici,
naela i organizacija
funkcije prodaje
- Pojam i podjela skladita,
spoljna i unutranja
organizacija, skladine
finkcije
- Transport i organizacija
transporta
- Poslovna informatika
- Izrada i oblikovanje
dokumentacije (nabavka,
prodaja, marketing)
- Finansijsko poslovanje
- Organizacija obavljanja
finansijskog poslovanja u
privrednim drutvima
privrednog drutva u
unutranjem prometu
- Raunovodstv
- Specifinosti
knjigovodstvene evidencije u
trgovinskom preduzeu
- Evidencija realizacije robe
poslovanja
maloprodaji
- Evidencija u prodavnici
- Inventarisanje
- Marketing u trgovini
- Prodavnica
- Roba kao predmet
poslovanja prodavnica
prodavnice robom
- Tehnika pripreme prodajnog
prostora
- Araniranje i dekoracija
izloga
- Sve teme iz kataloga znanja - Praktina nastava
- Higijena
- Strunost i lini izgled
prodavca
- Tehnika pripreme prodajnog
prostora
- Privredno pravo
- Prodaja robe za
plaanja
prodavnice robom
- Tehnika preuzimanja robe
- Tehnika poslovne
- Poslovna komunikacija
korespondencije
23
- Istraivanje marketinga
- Instrumenti marketinga
trgovinskih kompanija
- Sve teme iz kataloga znanja

- Lina higijena.
- higijena radne sredine
- Ugovor o kreditu, depozitu,

sefu
- Ugovori o prodaji
- Ugovori o prevozu
- Poslovna korespondencija
Znanja
- Potroai
- Odnos prodavac- potroa
- Zatita na radu u
prodavnicama

Predmet
Znanja
- Psihologija
- Problemi psihologije rada sa
osvrtom na rad u trgovini
- Ekologija i zatita ivotne
- Osnovni pojmovi o ekologiji
sredine
24
1.2.2. EKONOMIKA I ORGANIZACIJA TRGOVINSKIH PREDUZEA

1. Naziv predmeta: EKONOMIKA I ORGANIZACIJA TRGOVINSKIH PREDUZEA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
72
36
54
18
126
54
Ukupno
108
72
180

- Upoznavanje osnovnih ekonomskih pojmova i odnosa.
- Upoznavanje sa preduzeem kao osnovnim subjektom privreivanja.
- Shvatanje poslova preduzea i neophodnosti podjele preduzea.
- Upoznavanje sa trgovinom, njenim znaajem, funkcijama i karakteristikama i
vrstama trgovinskih preduzea.
- Shvatanje vanosti specifinosti funkcija i podjele preduzea u oblasti robnog
prometa i trgovine.
- Upoznavanje sredstava preduzea i izvora sredstava preduzea.
- Sticanje znanja o ulaganjima i rezultatima ekonomije u trgovini i nainu njihove
raspodjele.
- Upoznavanje sa principima i naelima poslovanja u oblasti robnog prometa.
- Usvajanje optih i strunih znanja.
- Osposobljavanje za samostalan rad.
- Sticanje samopouzdanja i njegovanje logikog miljenja, preduzimljivosti,
ekonominosti i komunikativnosti.
- Osposobljavanje za primjenu steenih znanja i navikavanje na permanentno
obrazovanje i praktian rad.
- Upoznavanje sa osnovnim pojmovima organizacije preduzea.
- Upoznavanje sa znaajem organizovanja trgovinskih preduzea.
- Opisivanje organizovanja elemenata poslovanja trgovinskih preduzea.
- Upoznavanje organizacije funkcija preduzea.
- Opisivanje znaaja organizacione kulture preduzea.
- Osposobljavanje za samostalni rad.
- Razvijanje strunih kompetencija za zanimanje tehniar prodaje.
25

Razred: PRVI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Uvod u ekonomiku preduzea
- Razvija svijest o
- Analizira znaaj
- Upoznaje predmet
znaaju postojanja
izuavanja
i cilj izuavanja
ekonomike
ekonomike
ekonomike
trgovinskih
preduzea.
preduzea.
preduzea kao
- Identifikuje
- Opisuje teorijske i
nastavnog
specifinosti i
praktine ciljeve
predmeta.
karakteristike
izuavanja
ekonomike
ekonomike
trgovinskih
trgovinskih
preduzea.
preduzea.
- Razlikuje teorijske
- Objanjava
i praktine ciljeve
povezanost
izuavanja
ekonomike
ekonomike
trgovinskih
trgovinskih
preduzea sa
preduzea.
drugim naunim
- Uoava povezanost
disciplinama.
ekonomike
trgovinskih
preduzea sa
organizacijom
trgovinskih
preduzea,
tehnikom prodaje i
ostalim
ekonomskim i
neekonomskim
naukama.
Preduzee kao subjekt privreivanja
- Razvija svijest o
- Analizira strukturu
- Upoznaje osnovne
potrebi razvoja
privrede i ulogu
pojmove o privredi
preduzea,
preduzea u njoj.
i privreivanju.
privrede i drutva.
- Upoznaje nastanak, - Odreuje odnos
- Razvija osjeaj
dijela i cjeline,
razvoj i
vanosti odnosa
preduzea i
karakteristike
pojedinacprivrede.
preduzea.
preduzee- Razlikuje elemente
- Definie
privreda- drutvo.
i zadatke
preduzee, zadatke
preduzea.
i elemente
- Razlikuje vrste
preduzea.
preduzea.
- Nabraja i
objanjava podjele
preduzea prema:
- djelatnosti
- veliini
- organizacionom
obliku.
26
Preporuke za
izvoenje nastave
- Seminarski rad:
podjela preduzea
prema djelatnosti,
veliini i
organizacionom
obliku.
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Trgovina- trgovinska preduzea kao subjekti privreivanja
- Ocjenjuje ulogu i
- Opisuje pojam i
znaaj trgovine za
znaaj trgovine.
rasuivanja.
proizvoae i
- Objanjava vezu
- Razvija potovanje
potroae.
trgovine s ostalim
pravila ponaanja i
- Odreuje
privrednim
poslovanja u
povezanost
djelatnostima.
trgovini.
trgovine sa ostalim - Razvija vjetinu
- Upoznaje funkcije
privrednim
trgovine.
kolektivnog i
djelatnostima.
- Objanjava vezu
individualnog rada.
- Razlikuje
trgovine i trita.
prostornu,
- Nabraja i opisuje
vremensku,
nosioce trgovinske
posredniku i robnu
djelatnosti:
funkciju trgovine.
- trgovinska
- Razlikuje funkcije i
preduzea na
podjele preduzea
veliko;
u oblasti robnog
- trgovinska
prometa i trgovine.
preduzea na
malo;
- spoljnotrgovinska
preduzea;
- organizacije za
trgovinske usluge.
Sredstva preduzea i izvori sredstava preduzea
- Obrazlae na
- Razvija
- Upoznaje pojam i
primjeru sredstva
odgovornost za
podjelu sredstava
preduzea i njihovu
tanost u
preduzea.
strukturu.
prikazivanju i
- Definie pojmove:
- Uporeuje
interpretiranju
- osnovna sredstva
strukturu sredstava
podataka.
- vrijednost osnovnih
trgovinskog i
- Razvija
sredstava
proizvodnog
samostalnost u
- amortizacija.
preduzea.
radu.
- Definie nabavnu,
- Razlikuje nabavnu, - Razvija strunost.
sadanju i
sadanju i
revalorizovanu
revalorizovanu
vrijednost osnovnih
vrijednost osnovnih
sredstava.
sredstava.
- Objanjava
- Uoava vezu
vremenski i
izmeu nabavne,
funkcionalni metod
sadanje i
obrauna
revalorizovane
amortizacije.
vrijednosti
- Upoznaje pojam i
osnovnih sredstava.
znaaj obrta
kapitala.
- Pravi obraun
- Obrazlae
amortizacije za
vanposlovna
pojedina osnovna
sredstava
sredstva prema
- Objanjava izvore
razliitim nainima
sredstava i njihovu
amortizovanja.
27
Preporuke za
izvoenje nastave
- Posjeta
trgovinskom
preduzeu i
identifikovanje
funkcije koja je
dominantna u
njemu.
- Referat:
Opis poslova
izabranog
trgovinskog
preduzea na malo.
- Vjeba:
Plan redosljeda
radnji kod
spoljnotrgovinskog
posla u preduzeu.
Vjeba:
- Izraunavanje
amortizacije za
pojedina osnovna
sredstva.
Vjeba:
- Izraunavanje
koeficijenta obrta
obrtnih sredstava u
trgovinskim
preduzeima.
Vjeba:
- Izraunavanje
trajanja obrta
obrtnih sredstava u
trgovinskim
preduzeima.
sadraji
uenik
strukturu.
Formativni ciljevi
uenik
- Izrauje strukturu
obrtnih sredstava
trgovinskih
preduzea.
- Rjeava zadatke
izraunavanja
koeficijenta obrta
obrtnih sredstava u
razliitim vidovima
trgovinskih
preduzea.
- Vri komparaciju
sredstava
rezervnog fonda i
zajednike
potronje.
- Izrauje strukturu
izvora sredstava.
- Utvruje na
primjeru uee
pojedinih izvora
sredstava u
ukupnim izvorima.
Ekonomika poslovanja trgovinskih preduzea
- Prepoznaje znaaj
- Definie ulaganje i
rezultate kao
ulaganja i rezultata
osnovne elemente
kao elemenata
ekonomike
ekonomike
poslovanja.
preduzea.
- Objanjava
- Odreuje oblike
pojmove:
izraavanja
- utroak
ulaganja.
- troak.
- Razlikuje i
- Nabraja podjele
izraunava
trokova.
trokove prema:
- Objanjava fiksne i - Elementima
varijabilne
procesa rada
trokove.
- Mjestu nastanka i
- Objanjava pojam,
nosiocima
vrste i metode
- Reagibilnosti na
izrade kalkulacije.
obim proizvodnje i
- Definie pojam i
prometa.
znaaj rezultata
- Rjeava zadatke
ekonomije u
izraunavanja
trgovini.
fiksnih i
- Nabraja i
varijabilnih
objanjava
trokova u
pokazatelje
trgovinskom
rezultata u
preduzeu.
trgovini:
- Planira smanjenje
- promet
trokova u
28
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Razvija
ekonominost.
Razvija svijest za
racionalno troenje
inioca procesa
rada.
Razvija tanost,
urednost i
preciznost.
Razvija sposobnost
saraivanja.
Razvija svijest o
potovanju
poslovnih pravila
koja vode
poslovnom
uspjehu.
Razvija pozitivnu
identifikaciju sa
preduzeem.
Razvija
samostalnost.
Razvija strunost.
Razvija preciznost
u radu.
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Izraunavanje i
grafiko
prikazivanje fiksnih
i varijabilnih
trokova.
Vjeba:
- Izraunavanje i
interpretacija
ukupnih trokova
trgovinskog
preduzea.
Vjeba:
- Izraunavanje
cijene kotanja i
prodajne cijene
putem kalkulacije.
Vjeba:
- Izraunavanje
produktivnosti,
rentabilnosti,
ekonominosti i
ocjena stepena
uspjenosti
sadraji
uenik
- ukupan prihod
- dobit (odnosno
profit).
- Upoznaje
ekonomske
principe
poslovanja.
- Objanjava
produktivnost,
ekonominost i
rentabilnost.
- Obrazlae
postignuti nivo
rentabilnosti,
produktivnosti i
ekonominosti.
- Opisuje povezanost
i uslovljenost
parcijalnih principa
poslovanja.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
trgovinskom
preduzeu.
Izrauje kalkulaciju
nabavne i prodajne
cijene.
Razlikuje maru i
rabat.
Ocjenjuje ulogu
razlike u cijeni.
Izraava promet
kao rezultat
ekonomije u
trgovini.
Izraava ukupan
prihod i izraunava
ga u trgovinskom
preduzeu.
Odreuje dobit i
navodi faktore koji
utiu na formiranje
dobiti.
Vri komparaciju
rezultata koji su
ostvareni u
razliitim
trgovinskim
preduzeima.
Identifikuje
probleme realnog
vrednovanja
ostvarenih
rezultata u
trgovini.
Planira uslove za
ostvarenje boljih
rezultata u
preduzeu.
Razlikuje osnovne
principe
poslovanja.
Odreuje
produktivnost,
ekonominost i
rentabilnost u
trgovinskom
preduzeu.
Uporeuje
ekonomske
principe
poslovanja- njihovu
uslovljenost i
Preporuke za
izvoenje nastave
njihovog
sprovoenja u
trgovinskom
preduzeu.
29
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
povezanost.
Raspodjela ostvarenih rezultata
- Stie odgovornost
- Analizira
- Opisuje pojam i
za donoenje
raspodjelu
znaaj raspodjele
poslovnih odluka.
rezultata
rezultata
- Razvija motivaciju
poslovanja.
poslovanja.
za rad i pozitivan
- Razlikuje principe
- Objanjava
odnos prema radu i
raspodjele i
obiljeja i principe
nagraivanju.
nagraivanja.
raspodjele i
- Razvija pozitivnu
- Planira raspodjelu
nagraivanja.
orijentaciju prema
ostvarene dobiti i
- Upoznaje postupak
zanimanju.
ukupnog prihoda u
raspodjele ukupnog
trgovinskom
prihoda i dobiti.
preduzeu.
- Opisuje elemente i
mjerila za obraun - Ocjenjuje mjerila i
oblike nagraivanja
zarada.
radnika.
- Obrazlae odnos
pravinosti u
raspodjelistimulativnosti u
sticanju dobiti.
Osnovna naela poslovanja u oblasti prometa robe
- Razumije vanost
- Razlikuje osnovna
- Opisuje lojalnu
dobrih poslovnih
naela poslovanja u
konkurenciju
odnosa sa
trgovini.
slobodnog
partnerima.
- Izraava znaaj
prometa.
- Razumije,
potovanja
- Obrazlae znaaj
identifikuje i
poslovnog morala i
poslovnog ugleda u
prihvata promjene.
dobrih poslovnih
prometu robe.
obiaja u cilju
- Objanjava potrebu
- Razvija pozitivnu
sticanja i
ulaganja u razvoj
identifikaciju sa
odravanja ugleda i
preduzea.
preduzeem.
uspjenog
poslovanja.
- Planira rast i razvoj
preduzea.
30
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Obraun zarada
radnika.
Razred: DRUGI
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Pojam i ekonomski smisao organizacije
- Analizira znaaj
- Upoznaje pojam i
izuavanja
ekonomski smisao
organizacije
organizacije.
trgovinskih
- Nabraja ciljeve
preduzea.
poslovanja
- Uoava povezanost
trgovinskog
osnovnih i
preduzea.
pojedinanih
- Objanjava zadatke
ciljeva trgovinskog
poslovanja
preduzea.
preduzea.
- Razlikuje ciljeve na
- Objanjava
kratki i dugi rok u
organizaciju kao
trgovinskom
sredstvo za
preduzeu.
ostvarenje
ekonomskih ciljeva - Razlae sistem
ciljeva i zadataka.
i zadataka
- Uoava povezanost
preduzea.
organizacije
trgovinskih
preduzea i
ekonomike
trgovinskih
preduzea.
Organizacija trgovinskih preduzea
- Analizira
- Objanjava
organizacionu
uslovljenost
strukturu.
organizacione
- Razlikuje formalnu
strukture i ciljeva
i neformalnu
razvoja i poslovne
organizacionu
politike.
strukturu.
- Objanjava
- Uporeuje
formalnu i
organizacionu
neformalnu
strukturu propisanu
organizacionu
aktima preduzea
strukturu.
sa strukturom
- Objanjava potrebu
nastalom kroz
pribliavanja
odnose u
formalne
organizaciji.
neformalnoj
- Uporeuje oblike
organizacionoj
organizacione
strukturi.
strukture.
- Nabraja i
- Vri komparaciju
objanjava oblike
prednosti i
organizacione
nedostataka
strukture:
razliitih oblika
- jednolinijsku
organizacione
organizacionu
strukture.
strukturu,
- Uoava mogunost
- funkcionalnu
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija svijest o
znaaju postojanja
organizacije
trgovinskih
preduzea kao
nastavnog
predmeta.
- Shvata vanost
dobrih odnosa u
radu.
- Razvija svijest o
pripadnosti
preduzeu.
- Razvija svijest o
profesionalnoj
odgovornosti.
- Razvija
odgovornost.
- Razvija umjenost
u radu,
samoinicijativnost i
smisao za dobro
organizovanje
posla.
31
- Posjeta
trgovinskom
preduzeu i
identifikovanje
oblika
organizacione
strukture u njemu.
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
organizovanja
organizacionu
trgovinskih
strukturu.
preduzea tipa:
- Divizionu
holding, koncern i
organizacionu
korporacije.
strukturu.
- Objanjava
razliite oblike
udruivanja
preduzea.
Organizacija elemenata poslovanja trgovinskih preduzea
- Razlikuje trgovinu
- Shvata vanost
- Opisuje kadrove
kao radno intezivnu
dobrih odnosa u
kao osnovni
djelatnost od
radu.
strukturni element
kapitalno
- Razvija kreativnost
trgovinskog
intezivnih
i samokritinost.
preduzea.
djelatnosti.
- Razvija svijest o
- Opisuje znaaj
- Uoava probleme
korisnom troenju
optimalne
usklaivanja
radnog vremena,
organizacije
sposobnosti
stimulaciji i
kolektiva.
zaposlenih sa
nagraivanju.
- Nabraja i
zahtjevima radnog
- Razvija radnu i
objanjava metode
mjesta.
strunu
ocjene sposobnosti
- Uporeuje metode
odgovornost.
radnika.
procjene
- Objanjava pojam
sposobnosti radnika
motiva i
i sloenosti
stimulativnih oblika
poslova.
nagraivanja
- Analizira znaaj
zaposlenih.
motiva i
- Objanjava znaaj
stimulativnih oblika
organizacije
nagraivanja
sredstava za rad.
radnika.
- Objanjava znaaj
- Uoava potrebu
optimalne
optimalne
organizacije robe
organizacije
kao elementa
sredstava za rad.
organizacione
- Identifikuje robu
strukture.
kao posebno
- Opisuje asortiman
znaajan element
trgovinske robe i
poslovne strukture
naina njegovog
trgovinskog
uticaja na
preduzea.
postavljenje
organizacije.
- Odreuje ulogu:
- asortimana
proizvoda;
- obima prometa
- skladinomanipulativnih
aktivnosti pri
postavljanju
organizacije.
32
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Opisati skladinomanipulativne
aktivnosti
izabranog
preduzea i
izraunati
koeficijent obrta
zaliha.
Vjeba:
- Izraunati
koeficijent obrta
zaliha kod
odabranog
trgovinskog
preduzea na
veliko i na malo i
interpretirati
dobijene rezultate.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Rjeava zadatke
izraunavanja
koeficijenta obrta
zaliha u
trgovinskom
preduzeu na
veliko i malo.
- Vri komparaciju i
interpretira
dobijene rezutate.
Poslovne funkcije preduzea i njihova organizacija
- Razvija
- Opisuje preduzee - Ocjenjuje znaaj
organizacije
ekonominost i
kao sloeni
funkcija u
produktivnost.
organizacioni oblik
trgovinskom
privrednog
preduzeu.
za timski rad.
subjekta.
- Razlikuje
- Razvija
- Definie funkcije
vertikalnu i
komunikacijske
preduzea.
horizontalnu
sposobnosti.
- Nabraja podjelu
podjelu funkcija.
- Razvija poslovnost i
funkcija u
- Uoava funkciju
odgovornost pri
preduzeu.
upravljanja,
prodaji robe.
- Objanjava ulogu i
rukovoenja i
- Razvija
nosioce funkcija
izvrnu funkciju u
ekonominost.
upravljanja.
okviru vertikalne
- Razvija
- Objanjava ulogu i
inicijativnost,
nosioce funkcije
podjele funkcija.
samostalnost,
rukovoenja u
- Razlikuje
preduzimljivost i
trgovinskim
upravljanje od
odgovornost.
preduzeima.
rukovoenja.
- Objanjava izvrnu - Uoava ulogu
funkciju.
menadmenta
- Nabraja funkcije
trgovinskog
preduzea u okviru
preduzea u
horizontalne
rukovoenju.
podjele.
- Razlikuje funkcije
- Objanjava
u okviru
organizaciju
horizontalne
funkcije prodaje i
podjele.
aktivnosti koje ona - Prepoznaje
obuhvata.
funkciju prodaje
- Objanjava
trgovinskog
organizaciju
preduzea.
marketinga.
- Formira mogue
- Objanjava
modele
organizaciju
organizovanja
nabavne funkcije.
funkcije prodaje.
- Navodi i objanjava - Prepoznaje znaaj
mogue modele
marketinga kao
organizacije
integralne poslovne
nabavke.
funkcije.
- Opisuje
- Prepoznaje proces
33
Preporuke za
izvoenje nastave
- Posjeta
trgovinskom
preduzeu.
Vjeba:
- Navesti i objasniti
poslovne funkcije
trgovinskog
preduzea i njihove
specifinosti.
sadraji
uenik
organizaciju
funkcije
skladitenja.
- Opisuje
organizaciju
funkcije
transporta.
- Definie:
- finansijskoraunovodstvenu
funkciju,
- funkciju
informisanja,
- funkciju
istraivanja i
razvoja.
- Objanjava znaaj
organizovanja
kadrovske funkcije
kod trgovinskih
preduzea.
- Pojanjava
povezanost svih
funkcija u
preduzeu.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
prometa kao
jedinstvo nabavke,
skladitenja i
prodaje proizvoda i
usluga u
trgovinskom
preduzeu.
- Uporeuje spoljnu i
unutranju
organizaciju
funkcije nabavke.
- Odreuje zadatke,
planiranje i kanale
nabavke.
- Utvruje zadatke,
organizaciju,
politiku, planiranje
i znaaj funkcije
skladitenja i
transporta u
trgovinskom
preduzeu.
- Utvruje
povezanost
poslovnih funkcija
u trgovinskom
preduzeu.
- Ocjenjuje ulogu
kadrova u
poslovanju
trgovinskog
preduzea.
Organizaciona kultura preduzea
- Uoava znaaj
- Objanjava znaaj
organizacione
organizacione
kulture i klime.
kulture i klime.
- Navodi i objanjava - Uporeuje tipove
tipove
organizacione
organizacione
kulture.
kulture:
- Vri komparaciju
- kultura moi.
tipova
- kultura uloga,
organizacione
- kultura zadataka,
kulture.
- kultura podrke.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija svijest o
znaaju i
uvaavanju
organizacione
kulture i klime u
preduzeu.

- D. Radunovi, S. Lovreta, V. Kalini: Ekonomika i organizacija trgovinskih
preduzea za II razred Trgovinske kole, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2003.
- D. Radunovi, S. Lovreta: Osnovi ekonomike trgovine za I razred Ekonomske i
Trgovinske kole, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.
34
- G. Bogeti: Ekonomika preduzea, Ekonomski fakultet, Podgorica, 1995.

- B. Paunovi: Ekonomika preduzea, Ekonomski fakultet, Beograd, 2007.
- Lj. Gereke, V. Boi, G. Jeleni, S. Kisi: Ekonomika i organizacija preduzea za
II razred Ekonomske kole, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd,
1995.
- B. Stavri, B. Paunovi, P. Bojovi: Poslovna ekonomika za I razred Ekonomske
kole, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2004.
- B. Bokovi: Organizaciono ponaanje, Ekonomski fakultet, Podgorica, 2006.
- S. Kisi, Mira Pavlovi: Poslovna ekonomija za II razred Ekonomske kole, Zavod
za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2006.
- A. Slavi: Organizaciono ponaanje, Ekonomski fakultet, Subotica, 2006.
- V. Kalini: Menadment trgovinskih preduzea, Ekonomski fakultet, Subotica,
1995.
- Grafoskop, projektno platno i folije;
- raunar sa programskom opremom.
Znanja
- Vrste preduzea
- Trgovina- pojam, znaaj i
funkcija
- Trgovinska preduzea kao
nosioci privreivanja
- Ekonomski principi
poslovanja
- Pojam i znaaj kalkulacije
- Uloga menadmenta na
rukovoenje
- Pojam i znaaj kadrovske
funkcije
- Organizacija kadrovske
funkcije trgovinskog
preduzea
- Sredstva i izvori sredstava
- Ulaganje u reprodukciju

Predmet
Znanja
- Privredno pravo
- Vrste privrednih subjekata
- Tehnika prodaje
- praktina nastava
- Uvod u trgovinu
- Tehnika i oblici prodaje robe
- Menadment prodaje
Menadment u nabavci
Menadment u prodaji
Izrada kalkulacije
Kadrovi u funkciji preduzea
- Menadment prodaje
- Raunovodstvo
35
- Sredstva preduzea i njihova

evidencija
Znanja

Predmet
- Rezultati poslovanja
preduzea
Znanja
Pojam prihoda i rashoda
Obraun rezultata
poslovanja trgovinskih
preduzea
Planiranje marketing
aktivnosti
Forme organizovanja
marketinga
- Rast i razvoj preduzea
- Organizacija marketing
Funkcije u trgovinskom
preduzeu.
nabavke, organizacija
funkcije prodaje
spoljna i unutranja
organizacija skladine
funkcije Transport i
organizacija transporta.
- Organizacija skladine
funkcije
- organizacija transportne
funkcije
- Organizacija kadrovske,
finansijsko raunovodstvene
i funkcije informisanja
- Osnovni pojmovi o privredi i
preduzeima
funkcije prodaje Nabavna
funkcija- pojam, plan
nabavke, kanali nabavke,
organizacija
- Marketing- karakteristike,
instrumenti i modeli
organizovanja ove funkcije
- Organizacija kadrovske i
finansijsko raunovodstvene
funkcije
- Organizacija finansijsko
raunovodstvene funkcije
- Tehnika prodaje
- praktina nastava

prodaju
- Poznavanje robe
- Transport i skladitenje robe
- Interpersonalna
komunikacija
- Preduzetnitvo
- Osnivanje privrednog drutva

- Sluba optih poslova
- Sluba marketing
- Sektor komercijala
Sektor finansija i
raunovodstvo.
- Raunovodstvo
- Poslovanje preko iro rauna

i blagajniko poslovanje
36
1.2.3. POZNAVANJE ROBE

1. Naziv predmeta: POZNAVANJE ROBE
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
72
72
66
210
36
36
33
105
Ukupno
108
108
99
315

- Upoznavanje sa pojmom robe i njenim kvalitetom.
- Poznavanje naina pakovanja i obiljeavanja robe.
- Sticanje znanja o karakteristikama i upotrebi znaajnih metala u komercijalnom
smislu.
- Sticanje znanja o osnovnim materijalima za izradu nakita i nainima njegovog
obiljeavanja.
- Upoznavanje naina upotrebe elektrotehnikih proizvoda.
- Upoznavanje sastava i karakteristika neorganskih proizvoda.
- Sticanje znanja o vanijim organskim jedinjenjima i proizvodima organske
hemijske industrije.
- Sticanje znanja o proizvodima tekstilne industrije.
- Poznavanje primjene koe i krzna.
- Poznavanje karakteristika proizvoda prerade drveta.
- Sticanje znanja o fiziko - hemijskim karakteristikama prehrambenih proizvoda i
pia.
- Razumijevanje znaaja posebne kontrole i zatite pojedinih namirnica.
- Razvijanje optih kompetencija za rjeavanje problema u svakodnevnom ivotu.
- Razvijanje strunih kompetencija za zanimanje tehniar prodaje.
37

Razred: DRUGI
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
izvoenje nastave
uenik
uenik
uenik
Opti dio
- Prezentacija
- Upoznaje koncepciju - Razlikuje koncepciju - Razvija svijest o
pravilnika o
znaaju i razvoju
predmeta i
poznavanja robe i
predmeta poznavanje kvalitetu
povezanost sa drugim nalazi slinosti sa
proizvoda.
naunim
sadrajem drugih
robe.
disciplinama.
disciplina.
- Razvija pozitivan
- Definie pojam i
- Analizira klasifikaciju odnos prema
klasifikaciju robe.
robe.
zanimanju.
- Upoznaje kvalitet i
- Razlikuje faktore i
- Razvija mo
- Prezentacija
pokazatelje kvaliteta svojstva kvaliteta
zapaanja.
robe.
robe.
- Razvija sposobnost za razliitih vrsta
ambalae.
- Poznaje propise koji - Analizira znaaj
saradnju.
reguliu kvalitet
pakovanja i
robe.
obiljeavanja robe. - Podstie odgovornost
- Objanjava deklara- - Razlikuje propise koji potovanja propisa.
ciju robe.
reguliu kvalitet
- Upoznaje pakovanje
- Podstie ekoloku
robe.
robe.
svijest.
- Razlikuje vrste
- Nabraja vrste
ambalae.
ambalae.
- Analizira naine
- Opisuje naine
skladitenja i
skladitenja i
transportovanja
transportovanja robe. robe.
Proizvodi bazne metalurgije
- Prezentacija
- Razvija mo
- Razlikuje metale i
- Upoznaje pojam i
metalnih proizvoda
zapaanja.
legure.
strukturu metala i
oteenih
legura.
korozijom.
- Uoava koroziju.
- Opisuje pojam
korozije.
- Razlikuje proizvode
- Opisuje proizvode
crne metalurgije.
crne metalurgije.
- Uporeuje proizvode
- Opoznaje vanije
obojene metalurgije.
proizvode obojene
- Pretraivanje
metalurgije.
Interneta.
- Upoznaje plemenite
metale, njihov znaaj - Razlikuje plemenite
metale i njihove
i kvalitet njihovih
legure.
legura.
- Identifikuje metalne
- Uoznaje metalne
poluproizvode i
poluproizvode i
gotove proizvode.
gotove proizvode.
Metalni nakit i drago kamenje
- Razvija snalaljivost. - Pretraivanje
- Analizira metalne i
- Nabraja i opisuje
nemetalne
metalne i nemetalne
interneta.
materijale za izradu
materijale za izradu
nakita.
nakita.
- Upoznaje naine
38
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
ocjene kvaliteta
- Uoava naine
nakita.
obiljeavanja nakita.
- Upoznaje naine
obiljeavanja nakita.
Energetika
- Razvija ekoloku
- Definie pojam i vrste - Analizira
karakteristike goriva. svijest.
energenata.
- Nabraja i objanjava
karakteristike goriva. - Analizira znaaj
goriva.
- Opisuje ekonomski i
tehnoloki znaaj
- Uporeuje vrste
goriva.
goriva.
- Nabraja i opisuje
vrste vrstih goriva.
- Nabraja i opisuje
tena goriva.
- Nabraja i opisuje
gasovita goriva.
Elektrotehniki proizvodi
- Razvija tehniku
- Razlikuje izvore
- Upoznaje izvore
kulturu.
elektrine energije.
elektrine energije.
- Objanjava osnovne - Analizira
- Razvija osjeaj za
karakteristike
karakteristike
racionalno troenje
elektrotehnike robe. elektrotehnike
elektrine energije.
robe.
- Poznaje
- Rukuje
elektrotermike
elektrotehnikim
ureaje.
ureajima.
- Poznaje
elektromehanike
ureaje.
- Poznaje
elektroakustine
ureaje.
- Poznaje audiovizuelne ureaje.
Proizvodi neorganske hemijske industrije
- Identifikuje kiseline.
- Upoznaje vanija
neorganska
- Identifikuje baze.
jedinjenja.
- Identifikuje soli.
- Nabraja i objanjava - Razlikuje mineralna
mineralna ubriva.
ubriva.
- Nabraja i objanjava - Razlikuje proizvode
proizvode za zatitu
za zatitu bilja.
bilja.
- Razlikuje
- Upoznaje
dezinfekciona
dezinfekciona
sredstva.
sredstva.
39
Preporuke za
izvoenje nastave
- Izrada seminarskog
rada.
- Posjeta prodavnici
elektrotehnike
robe.
- Pretraivanje
interneta.
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
izvoenje nastave
uenik
uenik
uenik
Proizvodi prerade silikata
- Upoznaje sirovine za - Razlikuje sirovine za - Razvija mo
proizvoda od
zapaanja.
proizvodnju stakla.
proizvodnju stakla.
stakla.
- Uporeuje pojedine
- Upoznaje
- Razvija samostalnost
vrste stakla.
karakteristike
u radu.
- Razlikuje sirovine za
pojedinih vrsta
rada.
proizvodnju
stakla.
keramike.
- Upoznaje sirovine za
- Uporeuje pojedine
proizvodnju
vrste keramike.
keramike.
- Razlikuje vrste
- Upoznaje vrste,
cementa.
asortiman, kvalitet i
svojstva keramikih
proizvoda.
- Upoznaje
karakteristike i vrste
cementa.
40
Razred: TREI
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Organska jedinjenja
- Upoznaje
organske hemijske
Karakteristike i
industrije.
znaaj proizvoda
- Razlikuje vanija
organske hemijske
organska jedinjenja.
industrije.
- Nabraja i opisuje
- Uoava razlike
vanija organska
antibiotika i
jedinjenja.
fitoncida.
- Opisuje znaaj
antibiotika i
fitoncida.
Proizvodi organske hemijske industrije
- Identifikuje
- Nabraja i opisuje
kozmetiko kozmetiko parfimerijske
parfimerijske
proizvode.
proizvode.
- Identifikuje
- Poznaje
karakteristike i vrste sredstava za pranje i
sredstava za pranje i ienje.
- Razlikuje
ienje.
farmaceutske
- Upoznaje
proizvode.
farmaceutske
- Razlikuje boje i
proizvode.
lakove.
- Opisuje boje i
- Razlikuje kauuk i
lakove.
gumu.
- Upoznaje
karakteristike
kauuka i gume.
- Upoznaje
karakteristike
polimera i plastinih - Razlikuje plastine
mase.
masa.
- Nabraja i opisuje
bjelanevinaste
materije.
Voskovi i proizvodi na bazi voskova
- Upoznaje vrste i
- Uoava
karakteristike
karakteristike
voskova.
voskova i proizvoda
- Nabraja proizvode na na bazi voskova.
bazi voskova.
na bazi voskova.
Tekstilni proizvodi
- Opisuje tekstilne
- Razlikuje osnovne
sirovine.
sirovine tekstilne
- Poznaje tekstilne
industrije.
poluproizvode.
- Identifikuje tekstilne
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razumije znaaj
organskih jedinjenja. rada.
- Razvija svijest o
linoj i kolektivnoj
higijeni.
- Rad u grupama od 4
do 6 uenika.
- Podstie ekoloku
svijest.
- Prezentacija
proizvoda od
plastinih masa.
- Razvija mo
zapaanja.
- Razvija kreativnost i - Posjeta prodavnici

snalaljivost.
tekstilnih proizvoda.
- Razvija mo
zapaanja.
41
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
poluproizvode.
- Poznaje gotove
proizvode tekstilne - Identifikuje gotove
industrije.
proizvode tekstilne
industrije.
Proizvodi od koe i krzna
- Analizira grau,
- Opisuje grau,
sastav i preradu
sastav i preradu
sirovih koa.
sirovih koa.
- Uoava razlike
- Nabraja i opisuje
izmeu prirodnih i
vrste gotovih
prirodnih i vjetakih vjetakih koa.
- Identifikuje
koa.
proizvode od koa.
- Poznaje proizvode
- Razlikuje kvalitet i
od koe.
vrste krzna.
- Upoznaje vrste i
kvalitet krzna.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Podstie humanost.
- Podstie kreativnost.
Preporuke za
izvoenje nastave
rada.
- Razvija mo
zapaanja.
Drvo i proizvodi prerade drveta

- Analizira svojstva
- Opisuje drvo kao
drveta.
sirovinu.
- Nabraja i opisuje
mehanike prerade
proizvode
drveta.
mehanike prerade
- Razlikuje
drveta.
karakteristike
- Upoznaje
proizvoda od
karakteristike
drveta.
proizvoda od
drveta.
Papir i proizvodi izdavake grafike industrije
- Razumije znaaj
- Upoznaje sirovine
- Razlikuje sirovine
papira i proizvoda
za proizvodnju
za proizvodnju
od papira.
papira.
papira.
- poznaje formate
- identifikuje
papira,
formate papira.
- poznaje
- identifikuje
komercijalne vrste
komercijalne vrste
papira,
papira.
- nabraja proizvode
- razlikuje proizvode
od papira,
od papira.
- poznaje proizvode
izdavake i
grafike industrije.
42
- Demonstracija
primjera formata
papira.
Razred: ETVRTI
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Hranljive materije
- Analizira sastav
- Upoznaje znaaj,
prehrambenih
sastav i hranljivu
proizvoda.
vrijednost
- Uoava razlike
prehrambenih
izmeu gradivnih,
proizvoda.
energetskih i
- Nabraja i opisuje
zatitnih hranljivih
hranljive materije.
materija.
- Nabraja uzroke
- Uoava dejstvo
kvarenja
uzronika kvarenja.
prehrambenih
- Razlikuje naine
proizvoda.
konzervisanja
- Upoznaje postupke
proizvoda.
uvanja i
konzervisanja
prehrambenih
proizvoda.
Prehrambeni proizvodi biljnog porijekla
- Uoava razliku
- Nabraja i opisuje
izmeu itarica.
itarice.
- Analizira sastav
- Upoznaje sastav i
itarica.
karakteristike p
- proizvode prerade - Identifikuje
proizvode prerade
itarica.
itarica.
- Nabraja vrste voa.
- Identifikuje vrste
- Upoznaje sastav i
voa.
karakteristike voa.
- Identifikuje
- Poznaje proizvode
proizvode od voa.
prerade voa.
- Nabraja vrste
povra.
povra.
- Analizira sastav
- Upoznaje sastav i
karakteristike povra povra.
- Identifikuje
- Poznaje proizvode
proizvode od povra.
prerade povra.
Prehrambeni proizvodi ivotinjskog porijekla
- Analizira sastav i
- Upoznaje sastav i
karakteristike mesa. karakteristike
razliitih vrsta mesa.
- Poznaje proizvode
prerade mesa.
- Identifikuje mesne - Upoznaje sastav i
preraevine.
karakteristike
- Analizira sastav
mlijeka.
- i karakteristike
- Poznaje proizvode
- mlijeka.
prerade mlijeka.
- Identifikuje
- Upoznaje
proizvode mlijeka.
karakteristike i
- Interpretira sastav i
sastav jaja.
karakteristike jaja.
43
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Organoleptika
ocjena kvaliteta
itarica i proizvoda
od itarica.
- Organoleptika
ocjena kvaliteta
voa i vonih
preraevina.
- Organoleptika
ocjena kvaliteta
povra i proizvoda
od povra.
Razvija ekoloku
svijest.
Podstie
ekonominost.
- Rad u grupama 4 do
6 uenika.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
- Poznaje proizvode
- Identifikuje
prerade jaja.
proizvode jaja.
Tehnologija vode
- Uoava
- Upoznaje vrste i
karakteristike
karakteristike
prirodnih voda.
prirodnih voda.
- Uoava
- Roznaje
karakteristike i
karakteristike vode
navodi kriterijume
za pie.
ispravnosti vode za
- Poznaje
pie.
karakteristike
- Razlikuje
industrijskih voda.
industrijske vode.
- Upoznaje otpadne
vode i postupke
preiavanja
otpadnih voda.
Bezalkoholna pia
- Razlikuje
- Nabraja i opisuje
bezalkoholna pia.
vrste bezalkoholnih
- Razlikuje mineralne
pia.
vode.
- Upozaje mineralne
- Identifikuje vone
vode.
sokove.
- Poznaje vone
- Identifikuje gazirana
sokove.
bezalkoholna pia.
- Poznaje gazirana
bezalkoholna pia.
Alkoholna pia
- Navodi i opisuje faze - Analizira postupak
alkoholne
alkoholne
fermentacije.
fermentacije.
- Definie elemente za - Identifikuje
alkoholna pia.
klasifikaciju
- Razlikuje slaba
alkoholnih pia.
alkoholna pia.
- Nabraja i opisuje
slaba alkoholna pia.
- Razlikuje jaka
- Nabraja i definie
alkoholna pia.
osnovne
karakteristike jakih
- Razlikuje likere.
alkoholnih pia
(vone rakije, rakije
od groa, itne
rakije i vjetake
rakije).
- Nabraja i opisuje
likere po vrstama.
Sredstva za zaslaivanje
- Navodi i opisuje
- Razlikuje prirodna i prirodna i vjetaka
vjetaka sredstva za
44
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
Razvija
ekonominost.
Podstie ekoloku
svijest.
- Seminarski rad:
- Bezalkoholna pia.
Razvija svijest o
linoj i kolektivnoj
odgovornosti.
Razumije znacaj
sredstava za
pia.
sadraji
uenik
sredstva za
zaslaivanje.
- Upoznaje
karateristike i vrste
meda.
- Upoznaje
karakteristike
eera.
Sredstva za uivanje
- Upoznaje znaaj
sredstava za
uivanje.
- Nabraja sredstva za
uivanje.
- Upoznaje tetno
dejstvo sredstava za
uivanje.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
zaslaivanje.
Formativni ciljevi
uenik
zaslaivanje.
- Razlikuje vrste
meda.
- Razlikuje
komercijalne vrste
eera.
- Razvija opaanje.
- Uoava vanost
sredstava za
uivanje.
- Identifikuje sredstva
za uivanje.
- Uoava negativno
dejstvo sredstava za
uivanje.
Zaini, kuhinjska so i sire

- Poznaje znaaj
- Identifikuje zaine.
zaina
- Analizira sastav i
- Nabraja i opisuje
znaaj kuhinjske
zaine
soli.
- Poznaje vrste i
znaaj kuhinjske soli soli.
- Nabraja i opisuje
sireta.
vrste sireta
Preporuke za
izvoenje nastave
- Istraivanje
Interneta.
- Razvija mo
zapaanja.

- M. K. Janetovi: Komercijalno poznavanje robe za II razred ekonomske kole,
Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1996.
- Janetovi-Atanasovski-Vijatov: Poznavanje robe za II razred ekonomske kole,
- Dr S. Uroevi, N. Milisavljevi, N. Markov: Poznavanje robe za III i IV razred
trgovinske kole, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2002.
- In. V. Kuki, in. S. Kalini: Poznavanje robe za kuvare, Zavod za udbenike i
- M. K. Janetovi: Poznavanje robe za II razred ekonomske kole, Zavod za
udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1996.
- M. K. Janetovi: Poznavanje robe za III razred ekonomske kole, Zavod za
- T. Stojanovi: Poznavanje robe za III razred ekonomske kole, Zavod za udbenike
i nastavna sredstva, Beograd, 2001.
- D. Mikijelj, A. Popovi, S. Uroevi: Poznavanje robe za kadrove u trgovini, Zavod
za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 1978.
- Raunar sa odgovarajuim softverom;
- prikljuak za Internet;
- LCD projektor;
45
- uzorci materijala.
- Pismena provjera znanja, po jedan pismeni rad u toku polugodita.
- Diplomirani inenjer tehnologije;
- diplomirani hemiar;
- profesor hemije.
Znanja
- Pojam i podjela robe
- Ambalaa i pakovanje robe

Predmet
- Tehnika prodaje
- Praktina nastava
- Transport i skladitenje robe - Ekonomika i organizacija

46
Znanja
Roba kao predmet
Ambalaa
Organizacija skladine
funkcije
Organizacija transportne
funkcije
1.2.4. POSLOVNA KOMUNIKACIJA

1. Naziv predmeta: POSLOVNA KOMUNIKACIJA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
60
12
72
60
12
72

- Shvatanje pojma komunikacije u irem smislu rijei.
- Upoznavanje razliitih kultura, obiaja i tradicija koje opredjeljuju razlike u
poslovnom ponaanju.
- Usvajanje osnovnih pravila poslovnog ponaanja i pravila poslovnog bontona.
- Shvatanje znaaja razliitih vrsta i oblika poslovne komunikacije.
- Usvajanje pozitivnih stavova pri voenju i uestvovanju u poslovnoj komunikaciji.
- Shvatanje znaaja profesionalnog ponaanja.
47

Razred: DRUGI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Pojam i definicija komunikacije
- Stie sposobnost za
- Zna pojam i
saradnju.
definiciju
komunikacije
uopte i upoznaje
se sa sadrajem
predmeta poslovna
komunikacija.
Funkcija i vrste komunikacije
- Razvija linu
- Upoznaje istorijske - Navodi istorijske
izvore i obrazlae
kulturu koja
izvore i shvata
funkciju
olakava poslovnu
funkciju
komunikacije za
komunikaciju.
komunikacije za
ovjeka.
ovjeka.
- Demonstrira
- Upoznaje razliite
razliite vrste
vrste neverbalne
neverbalne
- Razvija linu
komunikacije.
komunikacije.
odgovornost u
- Opisuje tipove
- razlikuje tipove
komunikaciji sa
komunikacije s
komunikacije s
drugim ljudima.
obzirom na daljinu
obzirom na daljinu
meu uesnicima
meu uesnicima
(intrapersonalna,
(intrapersonalna,
komunikacija u
interpersonalna,
grupama, javna
komunikacija u
- Razvija spontanost
komunikacija,
grupama, javna
i oputenost u
masovna
komunikacija,
komunikaciji.
komunikacija).
masovna
- Navodi
komunikacija).
karakteristike
drutvene, privatne - Uoava vanost
poslovne
i poslovne
komunikacije.
komunikacije.
- Obrazlae na novim
- Opisuje nain
primjerima razliku
- Razvija vjetinu
pozdravljanja,
izmeu drutvene,
pregovaranja.
predstavljanja,
privatne i poslovne
upoznavanja i
komunikacije.
kulturnog voenja
- Demonstrira nain
razgovora.
pozdravljanja,
- Upoznaje se sa
predstavljanja,
vrstama poslovnih
upoznavanja i
sastanaka.
- Razumije ulogu i
kulturnog vodjenja
znaaj osoba sa
razgovora.
razliitim
- Imitira poslovni
poslovnim
sastanak sa
zadacima u toku
razliitim ulogama
poslovnog
i zadacima na
sastanka.
poslovnom
- Razumije tok
sastanku.
48
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Rad u grupama:
jedna grupa
demonstrira
razliite oblike
neverbalne
komunikacije, a
druga komentarie
poruke i znaenje
razliitih oblika
neverbalne
komunikacije
(uloge grupa se
mijenjaju).
Vjeba:
- Komunikacija sa
nastavnikom,
komunikacija sa
pojedincima u
radnoj grupi i
komunikacija sa
cijelim razredom.
Vjeba:
- Poslovno
predstavljanje,
pozdravljanje,
upoznavanje i
kulturno voenje
razgovora.
Vjeba:
- Poslovni sastanak
sa razliitim
ulogama i
poslovnim
zadacima.
sadraji
uenik
poslovnog
razgovora.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Imitira voenje
poslovnog
razgovora.
Konfliktne situacije u komunikaciji
- Obrazlae na novim
- Opisuje konfliktne
primjerima
situacije u
konfliktne situacije
komunikaciji i
u komunikaciji,
osnovne pristupe
koristei osnovne
za rjeavanje
pristupe za
konfliktnih
rjeavanje istih.
situacija.
Interpersonalna komunikacija
- Definie i razumije - Razlikuje elemente
komunikacionog
pojam
procesa (poiljalac
komunikacije i
poruke, primalac
znaka, elemente
poruke, poruka,
komunikacionog
sadraj).
procesa, pojam
- Adekvatno reaguje
socijalne
na znak
percepcije.
komunikacije,
- Nabraja podatke za
tumai ih i koristi u
ocjenjivanje drugih
stvaranju to
osoba (izraz lica,
pozitivnije klime
pokreti tijela, crte
na radnom mjestu i
oko usta i oiju,
u kontaktu sa
gestovi, rukopis).
klijentima.
- Navodi po znaaju
- Povezuje podatke
inioce koji
za ocjenjivanje
odreuju tanost
drugih osoba (izraz
opaanja osoba.
lica, pokreti tijela,
- Shvata znaaj i
crte oko usta i
simbole neverbalne
oiju, gestovi,
i verbalne
rukopis).
komunikacije.
- Odreuje po
- Objanjava
znaaju inioce
osnovne principe
koji odreuju
verbalne
tanost opaanja
komunikacije.
osoba.
- Opisuje izvore
- Prepoznaje razna
nesporazuma,
osjeanja na
- definie denotatno
osnovu facijalne
i konotatno
ekspresije i tako na
znaenje jezika.
osnovu dobijene
- Definie pojam
informacije
grupe i navodi
adekvatno reaguje.
osobine izmeu
formalnih i
- Identifikujui ove
neformalnih grupa.
podatke osnauje
svoju kreativnu
- Opisuje strukturu
percepciju i tako
grupe.
ostvaruje
- Opisuje
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Poslovni razgovor.
- Razvija strpljenje i
tolerantni pristup
za rjeavanje
potekoa u
poslovnoj
komunikaciji.
- Jaa
samopouzdanje i
osjeaje sigurnosti
u kontaktu sa
saradnicima.
- Uvia vanost i
ljepotu timskog
rada.
- Razvija smisao za
grupni rad.
- Formira pravilan
odnos prema
pretpostavljenom.
Vjeba:
- Demonstracija u
okviru psiholoke
radionice
komunikacionog
procesa gdje
uenici na licu
mjesta uoavaju i
vjebaju tok
procesa u
komunikaciji kroz
imitaciju i sline
tehnike.
Vjeba:
- Psiholoka
radionica sa
temom "kako nas
drugi vide"
- Demonstrirati na
primjeru razliite
vidove verbalne
komunikacije.
Vjeba:
- Psiholoka
radionica sa
isceniranim
nesporazumom.
49
sadraji
uenik
rukovoenje grupe.
- Definie
autokratsko i
demokratsko
rukovoenje kroz
davanje
individualnih
sloboda.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
kvalitetniji odnos
sa kolegama i
svojim
saradnicima.
- Stie vjetinu
reagovanja u
zavisnosti od
situacije i linosti
klijenta pratei
njegove neverbalne
pokrete i
shvatajui ih.
- Pravi razliku i
navodi na primjeru
kinetikih i
proksemikih
znakova.
- Koristi osnovne
principe i
zakonitosti
verbalne
komunikacije.
- Pravi razliku
izmeu denotatnog
i konotatnog
znaaja jezika.
- Prepoznaje izvore
moguih
nesporazuma i
izbjegava ih ili
rjeava na
kostruktivan nain.
- Razlikuje
karaktristike
formalnih i
neformalnih grupa.
- Analizira strukturu
grupe.
- Razlikuje
karakteristike
autokratskog i
demokratskog
rukovoenja.
Poslovna korespondencija
- Obrazlae faze
- Opisuje faze
poslovne
poslovne
korespondencije.
korespondencije.
- Primjenjuje na
- Zamilja pismeno
pismenim
protokolarno
primjerima
obraanje.
poslovno
- Opisuje razliite
- Razvija svijest o
znaaju poslovnog
komuniciranja.
50
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Rad na pismenim
primjerima.
sadraji
uenik
oblike poslovne
korespondencije.
- Opisuje pravila za
uspjeno voenje
poslovnog
razgovora.
- Shvata pravila
poslovnog
komuniciranja i
razlikuje privatni
od poslovog
razgovora.
- Pojanjava
aktivnosti koje
podstinu poslovnu
komunikaciju.
- Navodi oblike i
znaaj telefonske
korespondencije i
opisuje naine
voenja
elektronske
korespondencije
(telefaks, e-mail,
internet).
Formativni ciljevi
uenik
protokolarno
obraanje.
Primjenjuje
razliite oblike
poslovne
korespondencije.
Demonstrira
poslovni razgovor i
uporedo
komentarie pravila
za pravilno voenje
razgovora.
Obrazlae razliku
izmeu privatnog i
poslovnog
telefonskog
razgovora.
Na novim
primjerima
obrazlae
aktivnosti koje
podstiu poslovnu
komunikaciju.
Obrazlae oblike
elektronske
korespondencije.
Na primjerima
primjenjuje oblike
elektronske
korespondencije.
Poslovno predstavljanje
- Vlada naelima
- Opisuje naela
ponaanja i
ponaanja
organizacije na
organizacije koja
javnim nastupima i
vae na javnim
javnim
nastupima i
predstavljanjima.
predstavljanjima,
- Razlikuje dobru od
izlobama,
loe uraene
sajamskim
reklame.
priredbama,
- Vlada naelima
konferencijama za
ponaanja i
tampu i kulturnim
organizacije koja
priredbama.
vae na radnom
- Opisuje znaaj
mjestu.
reklame kao jednog
od naina poslovne - Obrazlae i pravi
paralelu izmeu
komunikacije.
dobre i loe
- Razumije naela
discipline na
ponaanja i
radnom mjestu i u
organizacije koja
vezi sa njim.
vae na radnom
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Izgrauje pozitivan
stav u poslovnoj
komunikaciji.
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Poslovni telefonski
razgovor.
Vjeba:
- Rad na primjerima.
- Razvija
odgovornost o
znaaju pravilnog
javnog nastupa i
javnog
predstavljanja.
- Vjeba na
primjeru.
Vjeba:
- Reklama
(samostalni radovi
uenika).
- Razvija svijest o
znaaju
profesionalnog
ponaanja u odnosu
prema saradnicima
i korisnicima
usluga.
51
Vjeba:
- Poslovni ruak u
ugostiteljskom
objektu.
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
- Navodi primjere iz
mjestu.
sopstvenog ili
- Usvaja pravila
tueg iskustva i
discipline na
istiui znaaj
radnom mjestu.
spoljnih efekata
- Opisuje znaaj
(izgled i pojava).
spoljnih efekata
- Demonstrira
(izgled i pojava) u
organizaciju
poslovnoj
poslovnog ruka i
komunikaciji.
ponaanje za
- Usvaja pravila
vrijeme poslovnog
organizacije i
ruka.
ponaanja za
vrijeme poslovnog
ruka (mjesto
sjedjenja,
korienje pribora,
izbor jela i pia,
zapoinjanje
poslovnog
razgovora).
Svjetske kulture i obiaji u poslovnoj komunikaciji
- Razvija svijest o
- Obrazlae razliku
- Upoznaje se sa
potovanju
meu
razliitim svjetskim
razliitih kultura i
najznaajnijim
kulturama i
naroda.
svjetskim
obiajima koji
kulturama i
vladaju u poslovnoj
obiajima koji
komunikaciji.
vladaju u poslovnoj
komunikaciji.
Preporuke za
izvoenje nastave

- B. Suboti, S. Rajkovi: Kancelarijsko poslovanje, Zavod za udbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2006.
- D. Romanovi: Sekretarsko poslovanje, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2005.
- J. Manojlovi, S. Ignjatovi: Poslovna i slubena korespondencija, Zavod za
- D. Spasi, J. Rakini: Korespondencija sa sekretarskim poslovanjem, Zavod za
- Lj. Mirosavljevi, S. Ignjatovi: Birotehnika, Zavod za udbenike i nastavna
sredstva, Beograd, 2006.
- Zakon o arhivskoj djelatnosti, Sl. list RCG, br. 25/92, 6/94, 27/94
- Uredba o kancelarijskom poslovanju organa dravne uprave, Sl. list RCG br. 61/92
- Zakon o peatu RCG i peatima dravnih organa, Sl. list RCG, br. 56/93 i 27/94
- Zakon o ovjeravanju potpisa, rukopisa i prepisa, Sl. list br. 8/72
- Kompjuter povezan sa Internetom, telefon, telefax.
52

- Provjera znanja vri se usmenim putem, u svakom klasifikacionom periodu
najmanje jednom.
- Diplomirani psiholog;
- diplomirani pedagog;
- diplomirani sociolog.
Znanja
- Poslovana korespondencija
- Interpersonalna
komunikacija
- Interpersonalna
komunikacija
- Funkcija i vrste
komunikacije

Predmet
Znanja
- Tehnika poslovne
- Tehnika podaje
- Praktina nastava
korspondencije
- Organizacija kadrovske,
finansijsko
raunovodstvene i funkcije
informisanja
- Pravljenje i ureivanje
pisama
- Psihologija
- Elementi socijalne
psihologije i psihologije
meuljudskih odnosa na
radu
- Problemi psihologije rada
sa osvrtom na rad u
trgovini
- Menadment prodaje
- Vjetina komunikacije u
maloprodaji
53
1.2.5. POSLOVNA INFORMATIKA

1. Naziv predmeta: POSLOVNA INFORMATIKA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
36
36
72
36
36
72
Vjebe: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.

- Upoznavanje uenika sa raunarom i programskim paketima microsoft word i
power point.
- Razvijanje komunikacijske sposobnosti.
- Ovladavanje radom na tastaturi.
- Osposobljavanje za samostalno i profesionalno oblikovanje teksta.
- Ovladavanje tehnikama izrade tabelarnih prikaza podataka.
- Osposobljavanje za samostalno kreiranje dokumenata i pisama.
- Osposobljavanje za pravljenje prezentacuja u power pointu.
- Razvijanje sposobnosti praktinog i prijatnog naina prezentiranja informacija.
- Razvijanje sposobnosti rada u grupi.
- Osposobljavanje za samostalni rad.
- Sticanje navika tanosti, pedantnosti i sistematinosti.
- Razvijanje pozitivnog odnosa prema novim informacionim tehnologijama i
elektronskom poslovanju.
- Razvijanje svijesti o globalnom povezivanju.
54

Razred: DRUGI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
PC raunar
- Razvija pozitivan
- Upotrebljava
- Nabraja i opisuje
odnos prema
tastaturtu i mi.
djelove pc
zanimanju.
- Razlikuje disketu,
raunara.
cd,
flash
- Opisuje funkcije i
memoriju.
znaaj tipki na
- Koristi disketu, cd,
tastaturi.
flash memoriju.
- Objanjava spoljne
nosae informacija - Razlikuje funkcije
tipki na tastaturi.
( cd i flash
memoriju).
Program za obradu teksta
- Upoznaje nain
- Upoznaje
rada tekst editora.
karakteristike i
- Razlikuje i
nain rada
objanjava faze
programskog
rada tekst editora.
paketa za obradu
teksta microsoft
word.
- Nabraja faze rada
tekst editora.
Word-ov ekran
- Razlikuje djelove
- Upoznaje djelove
rasuivanja.
word-ovog ekrana.
word-ovog ekrana.
- Razvija tanost i
- Upoznaje komande - Razlikuje naine
preciznost.
definisanja
sa ekrana.
komandi.
- Upoznaje komande
- Oblikuje
unoenja teksta,
dokumenat
izmjene,
koristei komande
kopiranja,
unoenja teksta,
premjetanja i
izmjene i brisanja.
brisanja.
- Oblikuje
dokumenat
koristei komande
kopiranja i
premjetanja.
Rad sa dokumentima
- Razvija spremnost i
- Razlikuje novi,
- Upoznaje novi i
sposobnost za
postojei i
postojei
saradnju.
dokument iz
dokument.
drugog
- Upoznaje
i originalnost.
programskog
dokumente iz
paketa.
drugih programskih
- Koristi vie
paketa.
dokumenata
- Objanjava poslove
istovremeno vrei
unoenja teksta,
poslove kopiranja,
izmjene, kopiranja,
izmjene i
premjetanja i
55
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjebe:
- Upoznavanje sa
djelovima PC
raunara.
- Rad sa tastaturom,
tipkama i
demonstracija
funkcija tipki na
tastaturi.
Vjebe:
- Izbor komandi sa
ekrana.
- Pisanje teksta,
brisanje i izmjena.
- Kopiranje i
premjetanje
teksta.
Vjebe:
- Pisanje i spremanje
novog dokumenta.
- Korienje
postojeceg
dokumenta bilo iz
microsoft word-a ili
drugog
programskog
paketa.
sadraji
uenik
brisanja koristei
vie razliitih
dokumenata
istovremeno.
Formatizovanje
- Opisuje
oblikovanje slova,
paragrafa, teksta.
- Upoznaje
viestubani tekst,
donja i gornja
zaglavlja.
- Objanjava
horizontalno i
vertikalno
ravnanje, margine.
- Upoznaje
nabrajanje u
tekstu, ramove i
okvire,
pretraivanje i
zamjenu teksta.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija preciznost i
linu odgovornost.
- Razvija smisao za
lijepo.
i originalnost.
- Razvija smisao
racionalnog
korienja
prostora.
- Vjebe:
- Formatizovanje
fonta.
- Formatizovanje
pasusa ili
paragrafa.
- Viestubani tekst.
- Donja i gornja
zaglavlja.
- Horizontalno i
vertikalno
ravnanje.
- Margine.
- Nabrajanja u
tekstu.
- Ramovi i okviri.
- Pretraivanje i
zamjena teksta.
Formativni ciljevi
uenik
premjetanja
teksta ili pojedinih
djelova teksta.
- Oblikuje slova,
paragraf ili itav
tekst.
- Razlikuje i
upotrebljava razne
vrste parametara
kojima se oblikuje
tekst,
formatizovanja u
cilju to
profesionalnijeg
izgleda dokumenta
(viestubani tekst,
donja i gornja
zaglavlja,
horizontalno i
vertikalno
ravnanje, margine,
nabrajanje u
tekstu, ramove i
okvire,
pretraivanje i
zamjena teksta).
Tabele
- Razlikuje i koristi
- Upoznaje razliite
razliite naine
naine kreiranja
kreiranja tabela.
tabela.
- Planira i tabelarno
- Upoznaje naine
prikazuje podatke.
dodavanja i
brisanja redova i
- Oblikuje i aurira
kolona (meni
tabele i podatke u
table).
tabelama.
- Upoznaje proste i
sloene poslove sa
podacima u okviru
komande tables
and borders.
Izrada i oblikovanje dokumentacije
- Oblikuje i sastavlja
- Upoznavanje sa
dokumentacijom
narudbenicu,
vezanom za
raun, skladini
nabavku, prodaju,
list.
skladite.
- Planira, oblikuje i
- Upoznavanje sa
pravi jednostavni
dokumentacijom
reklamni materijal
- (pojedine vjebe
sistematizuju
nekoliko elemenata
oblikovanja
teksta).
- Razvija preciznost i
linu odgovornost.
i pedantnost.
Vjebe:
- Crtanje tabela
preko komandi
ekrana.
- Crtanje tabela
preko komandne
table.
- Dodavanje redova i
kolona u tabelu.
- Ureenje izgleda
tabele.
- Shvata
neophodnost pisane
dokumentacije.
- Razvija sopstvenu
odgovornost prema
poslu i obavezama.
- Razvija svijest o
Vjebe:
- Pravljenje
narudenice,
otpremnice.
- Pravljenje i
oblikovanje rauna
ili skladinog lista.
56
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
uz pomo komandi
vezanom za
microsoft word-a.
marketing.
- Upoznavanje sa
pojmom
elektronskih
dokumenata.
Pravljenje i ureenje pisama
- Koristi neki od
- Upoznaje oblike
definisanih stilova
pisama definisane
prilikom
u microsoft wordsastavljanja
u.
poslovnih pisama.
- Upoznaje
- Adresira koverat uz
adresiranje
pomo komandi
koverata.
Worda.
- Upoznaje pojam
- Kreira sadraj
naljepnica.
naljepnice.
tampanje
- Upoznaje postupak
tampanja i
pregleda
dokumenat prije
tampanja - print
preview.
- Definie sve
parametre u okviru
komande print.
Izrada prezentacije u
- Upoznaje power
point i nain
otvaranja
dokumenata u
power pointu.
- Upoznaje naine
dodavanja novih
slajdova, promjenu
pozadine i nain
pisanja
prezentacije.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
globalnom
povezivanju.
- Razvija svijest o
transakcijama na
daljinu 24/7.
komunikativnosti.
- Priprema
dokument za
tampanje i
definie sve
parametre prije
tampanja.
power pointu
- Planira i pravi
prezentaciju u
power pointu.
- Koristi postojee
pozadine za
prezentaciju.
- Planira, oblikuje i
koristi podatke iz
worda za
prezentaciju.
Preporuke za
izvoenje nastave
Pravljenje reklamnog
materijala.
Vjebe:
- Pisanje poslovnog
pisma,
- pisanje poslovnog
pisma i korienje
postojeih formi za
definisanje oblika,
- adresiranje i
tampanje
koverata,
- adresiranje i
tampanje
naljepnica.
Vjebe:
- Stampanje
dokumenta ili
dijela dokumenta.
- Shvata sutinu
odvajanja bitnog
od nebitnog.
- Jaa
samopouzdanje i
snalaljivost.
Vjebe:
- Pravljenje
jednostavne
prezentacije u
power point-u.
- Predstavljanje
podataka u power
pointu na zadatu
temu.
- Pravljenje
sopstvene
prezentaciju u
power pointu.

- D. Marini: Poslovna informatika za drugi razred ekonomske kole, Zavod za
- Knjige Microsoftovih izdanja: Korak po korak ili neke druge knjige koje sadre
poglavlja o Microsoft Word-u.
57

- Raunari sa odgovarajuom programskom opremom;
- telefonski aparat i linije za Internet vezu;
- programski paket Microsoft Word i Power Point u odgovarajuem okruenju.
- Kontinuirano praenje rada na raunaru u toku klasifikacionog perioda.
- Diplomirani ekonomista, smjer ekonomske statistike i kibernetike ili smjer
poslovne informatike;
- profesor matematike;
- diplomirani matemetiar;
- profesor tehnike i informatike;
- diplomirani inenjer elektrotehnike, smjer raunarske tehnike i informatike;
- diplomirani inenjer organizacije rada, smjer kibernetike.
Znanja
prodaja, marketing)
- Pravljenje i ureivanje
pisama
- Tabele

Predmet
Znanja
- Tehnika prodaje
- Praktina nastava
prodavnice robom
- Statistika
- Prikazivanje statistikih
podataka
58
1.2.6. PRIVREDNO PRAVO

1. Naziv predmeta: PRIVREDNO PRAVO
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
72
72
72
72

- Upoznavanje sa pojmom i znaajem privrednog prava.
- Upoznavanje sa pojmom i oblicima preduzea.
- Upoznavanje sa vrstama finansijkih institucija.
- Upoznavanje sa vrstama i strukturama razliitih ugovora.
- Razvijanje svijesti o preuzimanju odgovornosti i potovanju odredbi ugovora.
59
4. Sadraj/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

Razred: DRUGI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Pojam i znaaj privrednog prava
- Upoznaje pojam i
znaaj privrednog
prava.
Subjekti privrednog prava
- Definie subjekte
- Razlikuje subjekte
- Razvija svijest o
privrednog prava.
privrednog prava.
nadlenosti na
radnom mjestu.
Pojam i oblici preduzea
- Poznaje pojam i
- Razlikuje oblike
oblike preduzea.
preduzea.
- Nabraja organe
- Pravi organizacionu - Razvija
preduzea.
emu razliitih
organizatorske
preduzea.
sposobnosti.
- Nabraja i opisuje
opte akte
preduzea.
- Poznaje naine
prestanka rada
preduzea.
- Prepoznaje opte
akte preduzea.
- Identifikuje se sa
preduzeem.
- Uspunjava
dokumentaciju
potrebnu za
prestanak rada
preduzea.
- Preuzima
odgovornost prema
sebi i drugima.
Banke i druge finansijske organizacije

- Razlikuje nadlenosti - Razvija pozitivan
- Poznaje funkciju
banke i prepoznaje
odnos prema
finansijskih
druge finansijske
sredstvima.
organizacija.
organizacije.
- Razvija
- Uoava razlike u
- Poznaje funkciju
samopouzdanje.
nadlenostima
banke i prepoznaje
banaka i drugih
druge finansijske
finansijskih
organizacije.
organizacija.
- Upoznaje se sa
- Sastavlja ugovor o
- Razvija precizost u
ugovorom o kreditu,
kreditu, depozitu i
izraavanjau i
o depozitu,
ugovor o sefu.
odgovornost.
ugovorom o sefu.
- Definie akreditiv.
- Sastavlja akreditiv.
- Razlikuje poslove
unutranjeg
prometa, i devizne
poslove.
- Razlikuje poslove
unutranjeg
prometa, i devizne
- Razvija
preduzetniki duh.
60
Preporuke za
izvoenje nastave
- Analiza
organizacionih
strultura razliitih
preduzea.
- Diskusija.
- Simulacija
prikupljanja i
ispunjavanja
dokumenta za
prestanak rada
preduzea.
- Analiza nadlenosti
finansijskih
organizacija.
- Diskusija.
- Sastavljanje
ugovora.
- diskusija.
- Sastavljanje
akreditiva.
sadraji
uenik
- Prepoznaje hartije
od vrijednosti
(pojam i vrste):
- mjenica,
- ek,
- konosman,
- ista za skladitenje,
- akcija(dionica),
- obveznica.
Obligacioni odnosi
- Upoznaje i razlikuje
ugovore privrednog
prava (pojam i
osobenosti),
- upoznaje ugovor o
prodaji(pojam i bitni
elementi ugovora).
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
Preporuke za
izvoenje nastave
uenik
poslove.
Barata hartijama od - Razvija odgovornost - Analiza hartija od
vrijednosti.
u vezi sa izdavanjem vrijednosti i
simulacija rada s
Ispunjava:
hartija od
njima.
mjenicu,
vrijednosti.
ek,
konosman,
listu za skladitenje,
akcije(dionica),
obveznicu.
- Vri zakljuivanje
ugovora(ponuda i
prihvat ponude)
- na konkretnom
primjeru primjenjuje
obaveze prodavca i
kupca.
- predvia posljedice
neispunjenja
ugovora.
- Na konkretnom
- Upoznaje ugovor o
posredovanju (pojam primjeru odreuje
prava i obaveze
i znaaj).
stranaka.
- Upoznaje ugovor o
- Na konkretnom
pediciji (pojam i
primjeru odreuje
vrste pedicije).
prava i obaveze
poiljaoca,
prevoznika i
primaoca.
- Na konkretnom
- Upoznaje sa
primjeru odreuje
ugovorom o prevozu
prava i obaveze
robe i putnika
ugovornih strana.
(pojam i znaaj).
- Detaljnije upoznaje - Sastavlja ugovor o
ugovor o
alotmanu.
angaovanju
ugostiteljskih
kapaciteta(ugovor o
alotmanu).
- Poznaje i zna
utemeljiti obaveze
turistike agencije i
obaveze ugostitelja.
- Zakljuuje ugovor i
- Upoznaje ugovor o
polisu osiguranja,
osiguranju(pojam i
ispunjava
znaaj).
- Razvija svjest o
preuzimanju
odgovornosti i
potovanju odredbi
ugovora.
- Simulacija situacija.
- Razvija osjeaj za
pravdu.
- Razvija preziznost,
- Ispisivanje ugovora.
- Rad u parovima ili
grupama.
grupama.
grupama.
-simulacija situacija.
grupama.
radnu odgovornost,
komunikarivnsot i
disljednost.
radnu odgovornost,
komunikarivnost i
disljednost.
radnu odgovornost,
komunikativnost i
disljednost.
radnu odgovornost,
komunikativnost i
61
sadraji
uenik
- Detaljnije upoznaje
osiguranje imovine,
osiguranje lica.
- Obrazloi
odgovornost(pojam i
vrste odgovornosti) i
razumije posebne
vrste odgovornosti:
odgovornost za
privredne prestupe,
odgovornost za
prekraje, privatnopravna odgovornost
ugostitelja,
odgovornost radnika.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
disljednost.
Formativni ciljevi
uenik
odgovarajue
formulare.
Definie obaveze
stranaka.
Preporuke za
izvoenje nastave
-Simulacija situacija.
- Razvijaju svijest o
posljedicama
neodgovornog
postupanja.

- Doc. dr M. Vukevi, mr M. Doki: Poslovno pravo - skripta, Fakultet za turizam,
hotelijerstvo i trgovinu, Bar, 2006.
- I. Jankovec, D. Krivokapi: Privredno pravo (prirunik za polaganje pravosudnog
ispita, Privredni savjetnik, Beograd, 2003.
- Primjeri ugovora.
- Primjeri hartija od vrijednost.
- Odgovarajui propisi.
- Biblioteka,;
- raunar;
- episkop.
- Provjeravaju se i ocjenjuju usmeni odgovori najmanje jednom u klasifikacionom
periodu.
- Diplomirani pravnik.
62

Znanja
- Ugovor o kreditu, depozitu,
sefu
- Ugovori o prodaji
- Ugovori o prevozu
- Vrste privrednih subjekata

- Bankarski poslovi

Predmet
- Tehnika prodaje
- Praktina nastava
63
Znanja
- Prodaja robe za
plaanja
prodavnice robom
- Vrste preduzea
- Trite novca i trite
kapitala
1.2.7. FINANSIJSKO POSLOVANJE

1. Naziv predmeta: FINANSIJSKO POSLOVANJE
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
72
72
72
72

- Definisanjem optih ciljeva bitno je odrediti kako predmet, za koji se priprema
katalog znanja, doprinosi:
- Dazvoju linosti uenika.
Razvoju njegovih socijalnih kompetencija i osposobljava ga za integraciju u
socijalni ivot, posebno za aktivan ivot u graanskom demokratskom drutvu.
- Upoznavanju dostignua i metode rada nauka i umjetnosti s orijentacijom na
njihovu upotrebu u svakodnevnom ivotu.
- Usvajanju optih i strunih znanja, razvijanju optih kompetencija za rjeavanje
problema u svakodnevnom ivotu, ali i strunih kompetencija za odreeno
zanimanje.
64

Razred: TREI
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
izvoenje nastave
uenik
uenik
uenik
Finansije i nauka o finansijama
- Razlikuje nauku o
- Razvija pozitivnu
- Posjeta finansijskoj
- Definie pojam
finansijama od drugih
orjentaciju prema
slubi privrednog
finansija.
nauka koje se bave
profesiji.
drutva.
- Objanjava ulogu
evidencijom
- Razvija odgovornost.
finansija u
savremenom drutvu finansijskih sredstava.
i vri njihovu
- Razlikuje valute i
podjelu.
devize.
- Definie novac.
- Razlikuje funkcije
- Nabraja i opisuje
novca.
funkcije novca.
- Pojanjava razliku
izmeu valute i
deviza.
Osnove finansija u privrednom drutvu
- Razvija urednost u - Posjeta finansijskoj
- Na primjerima,
- Opisuje ulogu i
ustanovi.
radu.
objanjava rad
funkcije finansija u
- Pridrava se etikih - Simulacija rada
privrednom drutvu. finansijske slube.
finansijske slube i
kodeksa.
- Razlikuje finansijko
- Objanjava
saradnja sa ostalim
stanje i finansijsku
finansijsku situaciju
slubama u
situaciju preduzea.
preduzea i
preduzeu.
organizacionu
- Diskusija.
strukturu finansijske
slube.
- Definie znaaj
finansijske politike
preduzea.
Organizacija obavljanja finansijskih poslovanja u privrednim drutvima
- Izrada
- Na primjerima, navodi - Razvija
- Definie pojam,
profesionalan odnos organizacione eme
oblike rada
vrste i sadraj
finansijske slube.
prema poslu.
finansijskih slubi.
finansijskih poslova
- Popunjavanje
- Koristi informacioni
u privrednim
glavne knjige
sistem.
drutvima.
blagajne.
- Definie organizaciju - Demonstrira obraun
- Simulacija obrauna
dnevnog pazara i
i organizacioni
uplatu.
poloaj finansijske
dnevnog pazara i
slube u privrednim - Obraunava pdv i
uplate.
ostale vrste poreza.
drutvima.
- Izraunavanje pdv-a
- Razlikuje finansijske
- Pojanjava znaaj
i ostalih vrsta
poslove od
informacionog
poreza na zadatim
raunovodstvenih
sistema privrednog
primjerima.
poslova.
drutva i njegovu
primjenu u radu.
- Definie organizaciju
i vrste poslova u
blagajnikom
poslovanju.
65
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
- Definie blagajniki
maksimum.
- Definie blagajniki
dnevnik i vrste
blagajne.
- Definie instrumente
obrauna i uplate
dnevnog pazara.
- Nabraja vrste poreza
i pojanjava naine
njihovog obrauna.
- Pojanjava porez na
dodatnu vrijednost
(pdv).
Finansijsko poslovanje privrednog drutva u unutranjem prometu
- Razvija: preciznost,
- Opisuje finansijsko - Razlikuje nain
finansijkog poslovanja efikasnost,
poslovanje sa
odgovornost i
sa bankama i ostalim
bankama i ostalim
poslovnim partnerima. ljubaznost.
poslovnim
- Uoava razlike izmeu
partnerima.
eksternog i internog
- Pojanjava nain
finansiranja.
plaanja u
- Popunjava obrasce
unutranjem
(formulare) za
prometu.
dobijanje kredita.
- Definie pojam i
oblike izvora
finansiranja.
- Opisuje eksterno
(vanjsko) i interno
(unutranje)
finansiranje
privrednog drutva.
- Definie pojam
finansijskog
upravljanja
privrednim
drutvom.
Finansijsko poslovanje privrednog drutva sa inostranstvom
- Definie instrumente - Razlikuje instrumente - Razvija radni moral,
preciznost,
za gotovinske uplate za gotovinske uplate i
efikasnost,
isplate.
i isplate.
odgovornost,
- Obavlja poslove
- Razumije pojam
ljubaznost i
meunarodnog
deviznog sistema,
sigurnost.
plaanja.
sredstva za
- Razlikuje pojmove
meunarodna
devizni kurs, valutni
plaanja.
kurs i paritet.
- Razumije pojam i
- Poznaje sredstva
naine
meunarodnog
meunarodnog
66
Preporuke za
izvoenje nastave
- Posjeta finansijskoj
instituciji- banci
- Popunjavanje
kreditnih obrazaca.
- Simulacija
apliciranja za
eksterno
finansiranje.
- Diskusija.
- Provjera deviznog
kursa putem
interneta.
- Simulacija plaanja
na razliite naineelektronsko i dr.
- Popunjavanje
naloga za isplatu i
otvaranje
akreditiva.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
plaanja.
plaanja.
Trite novca i trite kapitala
- Razumije pojam
- Primjenjuje
instrumenata
meunarodne naine
plaanja- hartije od
plaanja.
vrijednosti.
- Razlikuje mjenicu i
- Definie mjenicu ek ek od ostalih
sredstava plaanja.
i ostala sredstva
plaanja.
Meunarodne finansijske organizacije
- Razlikuje uloge i
- Definie ulogu
nadlenosti
meunarodnih
meunarodnih
finansijskih
finansijskih
organizacija
organizacija.
(evropska banka za
investicije, svetska
banka, mmf i dr. )
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija samostalnost u procjenjivanju

potreba.
- Razvija
preduzetniki duh.
Posjeta berzi
(brokerskoj kuci).
Promjena deviza na
osnovu kursne liste.
- Razvija pravilan
odnos prema
meunarodnim
institucijama.
Finansijske kontrole
- Paljivo sistematizuje - Razvija
- Razumije pojam i
sva dokumenta za
transparentnost u
vrste finansijske
internu i eksternu
radu.
kontrole.
kontrolu.
- Razvija osjeaj za
- Opisuje elemente
timski rad i
interne i eksterna
samokritinost.
kontrole.
- Nabraja organe koje
su nadleni za
izvrenje kontrole.
- Posjeta web
prezentacijama
navedenih
institucija.
- Predstavljanje
nadlenosti
institucija.
- Diskusija.
- Sastaviti finansijski
izvetaj u skaladu
sa zakonom.

- D. Krasulja, M. Ivanievi: Poslovne finansije, Centar za izdavaku delatnost
Ekonomskog fakulteta, Beograd, 2006.
- Lj. Lui: Preduzetnike finansije, Akademska knjiga, Novi Sad, 2006.
- D. Roller, M. Roller: Porez na dodanu vrijednost i drugi porezi na promet,
Informator, Zagreb, 1997.
- Frederic S. Mishkin, Stanley G. Eakins: Financijska trita + institucije, Mate,
Zagreb, 2005.
- A. J. ivkovi, . Risti: Finansijsko i devizno poslovanje, Eigoja tampa,
Beograd, 1995.
- S. M. Balti: Emisija i plasman hartija od vrijednosti: svjetska praksa i
jugoslovenska stvarnost, Postdiplomske studije Preduzetnika ekonomija
Ekonomskog fakulteta, Podgorica, 1998.
- M. A. Giunio: Mjenica: instrument kreditiranja i naplate nakon ukidanja
akceptnog naloga, Informator, Zagreb, 1999.
- Kompjuter povezan sa internet mreom, projektor sa projektor platnom, hartije
od vrednosti (bjanko), instumenti za gotovinska plaanja i i bezgotovinska
plaanja (za vjebe).
67

- Provjera znanja vri se usmeno, pismeno i u toku vjebi.
- Usmeno po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Pismena provjera znanja test (po jedan u polugoditu).
Znanja
privrednim drutvima.
privrednog drutva u
unutranjem prometu
privrednim drutvima
- Trite novca i trite
kapitala

Predmet
Znanja
- Tehnika prodaje
- Praktina nastava
poslovanja
- Preduzetnitvo
- Sektor finansija i
raunovodstvo
- Privredno pravo
- Bankarski poslovi
68
1.2.8. PREDUZETNITVO
1. Naziv predmeta: PREDUZETNITVO
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
20
52
72
20
52
72

- Razvijanje preduzetnike sposobnosti.
- Sticanje znanja o razvoju biznis ideje.
- Sticanje znanja o izradi biznis plana.
- Sticanje znanja i vjetina za osnivanje privrednog drutva.
- Sticanje znanja i vjetina za upravljanje malim privrednim drutvom.
- Osposobljavanje za rad u timu.
- Osposobljavanje za primjenu moderne vrste komunikacije.
- Osposobljavanje za prezentovanje rezultata rada uz pomo savremenih
tehnologija.
69

Razred: TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Biznis ideja i biznis plan
- Razvija osjeaj za
- Suoavajui
- Upoznaje pojam
kreativnost.
argumente kritiki
biznis ideja.
procjenjuje
- Opisuje nastanak
postizanja
kvalitet poslovne
biznis ideje.
kompromis.
ideje u skladu sa
- Nabraja i
postulatima
opredjeljuje se za
trinog
poslovnu ideju.
poslovanja.
- Razvija analitiko
- Uvia vanost
miljenje.
izrade biznis plana
u kontekstu
obezbjeivanja
- Upoznaje pojmove:
podrke, kako
vizija, misija,
unutar samog
strategija, ciljevi.
privrednog drutva - Razvija
odgovornost u
tako i od strane
radu.
eksternih partnera
(investitora,
- Upoznaje postupak
kreditora).
istraivanja trita
- Upoznaje pojmove: - Razlikuje pojmove:
- Razvija strunost.
vizija, misija,
marketing plan i
strategija.
plan prodaje.
- Kroz primjere
obrazlae ciljeve
privrednog drutva. - Uoava vanost
ouvanja zdrave
- Kroz primjere
ivotne sredine.
obrazlae postupak
istraivanja trita
na novom
primjeru.
- Razvija osjeaj za
- Izvodi zakljuke o
marljivost i
potencijalnoj
preciznost.
konkurenciji.
- Izvodi zakljuak o
- Opisuje elemente
potencijalnim
finansijskog plana
kupcima/korisniciprivrednog drutva.
ma usluga.
- Vri opis
proizvoda/usluga.
- Uvia znaaj
- Objanjava
sprovoenja
neophodnost
kontrole kvaliteta
ouvanja ivotne
proizvoda/usluga.
sredine.
- Kroz primjere
obrazlae elemente
finansijskog plana
- Rezimira biznis
privrednog drutva
plan.
- Sarauje kod
- Prezentuje biznis
70
Preporuke za
izvoenje nastave
- Poeljno je
uenicima ukazati
na primjere.
- Organizovati
prisustvo
predstavnika
realnog privrednog
drutva.
- Primjena tehnika
za unapreenje
nabraja mogue
vrste djelatnosti.
- Opisuje pojam
biznis plan.
- Razmiljanja, npr.
eksperiment est
eira.
- Kao model moe da
poslui biznis plan
realnog privrednog
drutva.
- Pripremiti
integralnu cjelinu
od elemenata
biznis plana.
sadraji
uenik
plan.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
izrade plana
ouvanja ivotne
sredine za
konkretno
privredno drutvo.
- Oblikuje dinamiku
realizacije biznis
plana.
- Kritiki procjenjuje
slabosti sainjenog
biznis plana.
Osnivanje privrednog drutva
Ime privrednog drutva
- Nabraja mogua
- Opredjeljuje se za
rjeenja za ime
ime privrednog
privrednog drutva.
drutva u skladu sa
propisima i
potujui principe
jednostavnosti i
jedinstvenosti.
Vizuelni identitet privrednog drutva
- Upoznaje elemente - Oblikuje vizuelni
i znaaj
identitet
oblikovanja
privrednog drutva.
vizuelnog
identiteta
privrednog drutva.
Registracija privrednog drutva
- Upoznaje postupak - Popunjava
registracije
formulare za
privrednog drutva.
registraciju
privrednog drutva.
- Opisuje mogue
oblike
- Sprovodi aktivnosti
organizovanja
na pribavljanju
privrednog drutva.
peata i tambilja.
Otvaranje rauna kod poslovne banke
- Popunjava
- Opisuje postupak
formulare za
otvaranja rauna
otvaranje rauna
kod poslovne
kod poslovne
banke.
banke.
- Obavlja postupak
otvaranja rauna
kod poslovne
banke.
Poslovni kodeks preduzea
- Upoznaje pojam
- Popunjava
poslovni kodeks
formulare za
privrednog drutva.
otvaranje rauna
kod poslovne
- Nabraja elemente
banke.
poslovnog kodeksa.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija logiko
miljenje i
sposobnost za
pravilno
rasuivanje i
zakljuivanje.
- Rad u grupama:
uenici predlau
mogua rjeenja a
nakon toga, kroz
diskusiju, donose
odluku.
- Stie radne navike.
- Rad na raunaru:
uenici koriste
programe za
obradu teksta i
slika.
- Identifikacija sa
preduzeem.
- Izrada organograma
privrednog drutva.
71
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Obavlja postupak
otvaranja rauna
kod poslovne
banke.
Organizaciona struktura privrednog drutva
- Upoznaje tipove
- Pronalazi slinosti i
organizacione
razlike izmeu
strukture
razliitih tipova
privrednog drutva.
organizacionih
struktura
privrednog drutva.
Rad u sektorima i poslovanje privrednog drutva
- Pronalazi slinosti i - Razvija sposobnost
- Upoznaje razliite
snalaenja u
razlike u nivoima
nivoe upravljanja
hijerarhiji
upravljanja
privrednim
socijalnih odnosa.
privrednim
drutvom.
drutvom.
- Upoznaje postupak
- Popunjava prijavu
zasnivanja radnog
o slobodnom
odnosa u
radnom mjestu.
privrednom
- Uestvuje u izradi
drutvu.
jednostavnog
- Upoznaje postupak
godinjeg
izrade godinjeg
izvjetaja o radu.
izvjetaja o radu.
Sluba optih poslova
- Obavlja usmenu i
- Razvija spremnost i
- Nabraja i opisuje
pisanu
sposobnost za
aktivnosti u okviru
komunikaciju
saradnju.
slube optih
unutar privrednog
poslova.
drutva i sa
- Razvija
eksternim
odgovornost u
partnerima.
radu.
- Tehniki odrava
internet sajt
privrednog drutva.
- alje i prima potu
i druge slubene
materijale.
Sektor marketing
- Razvija
- Kroz primjere
- Upoznaje pojam
komunikativnost,
obrazlae strukturu
marketinga.
efikasnost u radu,
asortimana
- Opisuje postupak
marljivost i
proizvoda/usluga.
istraivanja trita.
preciznost.
- Sprovodi postupak
- Upoznaje pojam i
formiranja cijene
elemente
proizvoda/usluga.
marketing miksa:
- Kroz primjere
proizvod, cijena,
obrazlae vanost i
promocija i
naine promocije.
distribucija.
- Uporeuje mogua
rjeenja za
72
Preporuke za
izvoenje nastave
- Kao model moe da

poslui konkurs za
prijem u radni
odnos objavljen u
dnevnoj tampi.
- Rad u grupama od
tri do pet uenika.
- upotrebljava
kancelarijsku
opremu (telefon,
faks, fotokopir
aparat, skener,
tampa).
- Rad na raunaru:
uenici koriste
programe za
obradu teksta i
slika, kao i
programe za
elektronsku
komunikaciju.
- Izrada reklamnog
materijala.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
reklamni slogan i
reklamnu poruku
privrednog drutva.
- Uporeuje mogue
forme i sadraje
reklamnog
materijala.
- Planira nain
reklamiranja
privrednog drutva,
odnosno
proizvoda/usluge.
- Kroz primjere
obrazlae mogue
naine distribucije.
Sektor komercijala
- Upoznaje vrste i
elemente
dokumentacije
koja prati poslove
nabavke i prodaje.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija analitiko
miljenje.
- Izrauje ponudu,
porudbenicu,
predraun, upit,
raun i ostala
dokumenta iz
oblasti poslova
nabavke i prodaje.
Sektor finansija i raunovodstvo
- Kroz primjere
- Opisuje postupak
obrauna zarada.
obrazlae nain
- Opisuje nain
obrauna zarada,
obrauna poreza i
poreza i doprinosa.
doprinosa.
- Obavlja
- Upoznaje
blagajnike
blagajnike
poslove.
poslove.
- Obavlja poslove
- Upoznaje postupak
plaanja dospjelih
plaanja dospjelih
obaveza i naplate
obaveza i naplate
dospjelih
dospjelih
potraivanja.
potraivanja.
- Podstie razvoj
tanosti,
preciznosti i
urednosti.
- Formira stav o
preuzimanju
odgovornosti.

- V. Vukoti: Preduzetnitvo i biznis, Ekonomski fakultet, Podgorica, 1996.
- J. Manojlovi, S. Ignjatovi: Poslovna i slubena korespondencija za I razred,
- D. Bogdanovi, G. Ivanievi: Osnovi ekonomije za I razred, Zavod za udbenike i
- D. Dragii, B. Ili, B. Medojevi, M. Pavlovi: Osnovi ekonomije za II razred,
- R. Rajovi: Osnovi prava za I razred, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2004.
- Publikacija Moj Biznis, Montenegro Biznis Alijansa, Podgorica, 2004.
- H. Potit: Kako zapoeti sopstveni biznis, CID, Podgorica, 1997.
73

- Uionica sa najmanje pet raunara snabdjevenih adekvatnom programskom
opremom, fax, telefon, skener, tampa, fotokopir aparat.
- Provjera znanja vri se usmeno, pismeno i na vjebama.
- Usmeno najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Pisani radovi uenika (testovi, eseji, domai zadaci).
- Rad na vjebama (najmanje jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu).
- Ocjenjuje se razumijevanje i zainteresovanost uenika za rad, urednost,
preciznost, tanost, kreativnost i sl.
- Pozitivna ocjena na kraju godine.
Znanja
raunovodstvo
- Osnivanje privrednog
drutva
- Sluba optih poslova
- Sluba marketing
raunovodstvo
raunovodstvo
- Sluba marketing

Predmet
Znanja
privrednim drutvima
- Nosioci trgovinske
djelatnosti
- Osnovni pojmovi o privredi
i preduzeima
funkcije prodaje
nabavke, organizacija
- Marketing- karakteristike,
instrumenti i modeli
organizovanja ove funkcije
- Organizacija kadrovske i
finansijsko
raunovodstvene funkcij
- Raunovodstvo
- Specifinosti
knjigovodrstvene
evidencije u trgovinskom
preduzeu
- Evidencija realizacije robe.
- Trokovi trgovine
- Istraivanje trita
- Implementacija
74
Znanja
- Sluba marketing
- Sluba marketing

Predmet
Znanja
instrumenata marketinga
- Tehnika prodaje
- Praktina nastava
izloga
- Rasporeivanje robe
- Izlaganje robe
- Menadment prodaje
- Menadment u prodajnom
poslovanju
- Istraivanje trita prodaje
- Menadment u planiranju i
tehnici prodaje robe
- Menadment maloprodaje
75
1.2.9. RAUNOVODSTVO
1. Naziv predmeta: RAUNOVODSTVO
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
66
66
33
33
Ukupno
99
99

- Shvatanje znaaja i uloge raunovodstva u evidenciji poslovnih dogaaja.
- Shvatanje neophodnosti tanog, urednog i pravovremenog davanja
raunovodstvenih informacija za poslovno odluivanje.
- Razumijevanje smisla za ouvanje i racionalno korienje i odgovornost za
sredstva kojima se posluje.
- Obavljanje raunovodstvenih poslova na raunaru.
- Osposobljavanje za povezivanje steenih teorijsko strunih znanja sa praksom
konkretnih privrednih subjekata.
76

Razred: ETVRTI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Uvod u raunovodstvo
- Upoznaje pojam i
- Analizira zadatke
- Razvija svijest o
zadatke
raunovodstva.
znaaju
raunovodstva.
raunovodstva.
Sredstva i izvori sredstava
- Razlikuje osnovna i - Razvija tanost i
- Objanjava
preciznost.
obrtna sredstva
karakteristike
- Razlikuje izvore
osnovnih i obrtnih
sredstava.
sredstava.
- Odreuje neto
- Nabraja vrste
imovinu.
osnovnih sredstava
prema namjeni.
- Nabraja i obrazlae
izvore sredstava.
Bilans i bilansne promjene
- Formira i
- Razvija
- Upoznaje znaaj
popunjava poetni
sistematinost u
inventarisanja.
inventar.
radu.
- Razumije pojam
- Uoava slinosti i
bilansa.
razlike izmeu
- Objanjava bilansnu
inventara i bilansa.
ravnoteu.
- Objanjava
- Formira poetni
poslovne promjene
bilans.
i njihov uticaj na
- Razlikuje osnovne
bilans stanja.
grupe poslovnih
- Objanjava
promjena.
sukcesivne bilanse. - Izrauje sukcesivne
- Objanjava
bilanse.
ralanjivanje
- Vri ralanjivanje
bilansa na konta.
bilansa na konta.
Pojam i vrste konta
- Stie tanost i
- Razlikuje oblike i
- Upoznaje pojam i
vrste konta.
vrste konta.
odgovornost.
- Knjii poslovne
- Razumije pravila
promjene na
knjienja na
kontima.
aktivnim i pasivnim
- Izrauje bilans na
kontima.
osnovu stanja na
kontima.
- Izrauje probni i
krajnji bilans.
Poslovne knjige dvojnog knjigovodstva

- Definie
- Razlikuje prosto i
karakteristike
dvojno
dvojnog
knjigovodstvo.
knjigovodstva.
- Razlikuje
- Razvija tanost.
- Razvija urednost.
- Razvija
sistematinost.
77
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjebe:
- Razvrstavanje
sredstava i izvora
sredstava.
Vjeba:
- Astavljanje
poetnog
inventara.
- Sastavljanje
poetnog bilansa.
- Ralanjivanje
bilansa na konta.
Vjebe:
- Otvaranje konta na
osnovu poetnog
stanja.
- Knjienje na
kontima.
- Zakljuak konta i
saldo za
izravnanje.
- Sastavljanje
probnog bilansa.
- Ponovno otvaranje
konta.
Vjebe:
- Popunjavanje
knjigovodstvene
evidencije.
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
izvoenje nastave
uenik
uenik
uenik
- Hronoloka
knjigovodstvenu
- Upoznaje
evidencija
dokumentaciju.
knjigovodstvenu
poslovnih
- Uporeuje
dokumentaciju.
promjena.
hronoloku i
- Objanjava
- Sistematska
sistematsku
poslovne knjige:
evidencija
evidenciju.
-dnevnik
poslovnih
-glavnu knjigu
promjena.
-pomone knjige.
Knjigovodstvena evidencija nabavke robe u trgovinskom preduzeu
- Razlikuje cijene
Vebe:
- Razvija
- Nabraja i
robe u trgovini.
- Izrada kalkulacija
samostalnost u
objanjava cijene
- Uporeuje oblike
cijena.
radu.
robe u trgovini.
razlike u cijeni
- Kalkulacija
- Poznaje oblike
robe (mara, rabat,
prodajne cijene sa
razlike u cijenama
slobodno
porezom na dodatu
robe (mara, rabat,
formiranje cijena).
vrijednost.
slobodno formiranje
- Popunjavanje
cijena).
- Izrauje kalkulacije
dokumentacije
- Upoznaje
nabavne i prodajne
vezane za nabavku
kalkukaciju cijena
cijene robe.
robe.
trgovinske robe.
- Ilustruje
- Evidencija nabavke
- Pojanjava
dokumenta vezana
robe kada se zalihe
dokumetaciju
za nabavku robe.
vode po razliitim
vezanu za nabavku
- Knjii nabavku
cijenama.
robe.
robe.
- Evidencija
- Objanjava
poveanja i
evidenciju nabavke
smanjenja
robe.
prodajne cijene.
Poslovanje preko iro rauna i blagajniko poslovanje
- Razvija
- Razlikuje iro
- Upoznaje iro
Vjebe:
sistematinost.
raun i blagajnu.
raun.
- Knjienje poslovnih
- Razvija tanost i
- Razlikuje
- Objanjava
promjena na iro
preciznost.
dokumanta za
otvaranje iro
raunu.
naplatu i isplatu sa - Razvija urednost.
rauna.
- Knjienje u
iro rauna.
- Nabraja i
blagajnikom
- Knjii na kontu iro
objanjava
dnevniku sa
raun.
instrumente platnog
prateom
- Odreuje na
prometa.
dokumentacijom.
primjeru
- Objanjava dnevni
- Evidencija
trgovinskog
izvod banke.
novanih sredstava
preduzea
- Upoznaje
na iro raunu i
blagajniki
blagajniko
blagajni.
maksimum.
poslovanje.
- Uoava razliku
- Objanjava
izmeu naloga i
blagajniki
dokumenta u vezi
maksimum.
sa naplatom i
- Nabraja i
isplatom novca iz
objanjava
blagajne.
blagajniku
- Knjii naplate i
dokumentaciju i
isplate preko
naloge.
78
sadraji
uenik
Formativni ciljevi
uenik
blagajne.
Evidencija realizacije robe
- Analizira
- Objanjava
realizaciju robe.
evidenciju robe.
- Analizira
- Objanjava
dokumentaciju
dokumentaciju
vezanu za
vezanu za
realizaciju robe.
realizaciju robe.
- Knjii realizaciju
- Objanjava
robe kada se zalihe
evidenciju
vode po razliitim
realizacije robe.
cijenama.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Podstie preciznost
i aurnost.
Vjebe:
- Popunjavanje
dokumentacije
vezane za
realizaciju robe.
- Evidencija
realizacije robe
kada se zalihe vode
po razliitim
cijenama.
- Knjienje
ostvarene razlike u
cijeni.
Trokovi trgovine
- Razvija
- Pojanjava trokove - Razlikuje trokove
ekonominost.
trgovine po
u trgovini.
vrstama.
- Nabraja i definie
- Knjii trokove
vrste trokova u
trgovine.
trgovini.
- Knjii na kontima
- Objanjava
vremenskih
evidenciju svih
razgranienja.
vrsta trokova u
trgovini.
- Pojanjava
knjienje preko
konta vremenskih
razgranienja.
Obraun rezultata poslovanja trgovinskih preduzea
- Razlikuje prihode i - Razvija tanost.
- Upoznaje nain
rashode.
utvrivanja
- Stie odgovornost.
- Odreuje
finansijskog
finansijski rezultat.
rezultata.
- Objanjava ukupan - Knjii prenos
prihod i dobit.
prihoda i rashoda.
- Objanjava
- Knjii rezultat
gubitak.
poslovanja.
- Knjii raspodjelu
dobiti.
- Utvruje pokrie
gubitka.
Vjebe:
- Evidencija trokova
trgovine i prenos
rashoda.
- Evidencija trokova
na kontima
vremenskih
razgranienja.
Vjebe:
- Knjienje prenosa
rashoda i prihoda.
- Knjienje rezultata
poslovanja.
- Raspodjela dobiti.

- V. Poznani Leko: Raunovodstvo, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1999.
- R. Radovanovi, K. kari: Finansijsko raunovodstvo, Beograd, 1999.
- V. Poznani Leko, J. Mugoa, K. Stanisavljevi Dulijan: Zbirka zadataka iz
raunovodstva, Zavod za udbenike i nastavna sredstva, Beograd, 2000.
79

- Raunar sa programskom opremom;
- aparati za kopiranje i umnoavanje;
- raunovodstvene sheme;
- kontni plan;
- struni asopisi.
- Pismeni zadaci, po jedan u klasifikacionom periodu.
Znanja

Predmet
- Sredstva i izvori sredstava

- Obraun rezultata
poslovanja trgovinskog
preduzea
- Nabavka robe
- Realizacija robe
- Menadment prodaje
- Tehnika prodaje
- Specifinosti
knjigovodstvene evidencije u - Praktina nastava
trgovinskom preduzeu
- Preduzetnitvo
- Specifinosti
knjigovodrstvene evidencije
u trgovinskom preduzeu
- Trokovi trgovine
- Poslovanje preko iro rauna - Ekonomika i organizacija
i blagajniko poslovanje
80
Znanja
- Sredstva preduzea i izvori
sredstava preduzea
- Raspodjela ostvarenih
rezultata
- Dokumentacija u vezi s
nabavkom robe
- Dokumentacija u vezi s
prodajom robe
poslovanja
maloprodaji
- Inventarisanje
raunovodstvo
- Organizacija finansijsko
raunovodstvene funkcije
1.2.10. MARKETING U TRGOVINI

1. Naziv predmeta: MARKETING U TRGOVINI
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
44
44
22
22
Ukupno
66
66

- Sticanje osnovnih znanja o marketingu.
- Shvatanje savremene tendencije voenja marketing politike.
- Osposobljavanje za primjenu marketing koncepcija u praksi.
- Razvijanje sposobnosti za primjenu metoda istraivanja radi poveanja profita.
- Razvijanje osjeaja za odgovornost u radu.
81

Razred: ETVRTI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Polazne osnove i perspektive marketinga trgovinskih kompanija
- Razvija svijest o
- Uoava znaaj
- Objanjava znaaj
marketingu kao
marketinga u
marketinga za
savremenoj
trgovinskim
poslovanje
poslovnoj
kompanijama.
trgovinskih
koncepciji.
- Analizira savremeni
kompanija.
prilaz u izuavanju
- Upoznaje
marketinga.
savremeni prilaz
- Razlikuje
izuavanju
trgovinske
marketinga
funkcije.
trgovinskih
kompanija.
- Navodi i objanjava
trgovinske
funkcije.
Osnove trita
- Analizira trite.
- Razvija svijest o
- Upoznaje trite.
znaaju trita
- Nabraja i
- Razlikuje tipove
objanjava tipove
trita.
trita.
- Odreuje elemente
- Upoznaje elemente
trita.
trita,
- Analizira
- Objanjava znaaj
konkurenciju na
konkurencije na
tritu.
tritu.
Istraivanje trita
- Analizira
- Razvija
- Objanjava
istraivanje trita.
samopouzdanje i
istraivanje trita.
odgovornost.
- Obrazlae svrhu
- Razlikuje plan i
istraivanja trita.
predmet
istraivanja trita.
- Nabraja i
objanjava metode - Uporeuje metode
istraivanja trita.
istraivanja trita.
- Opisuje potrebe i
- Razlikuje potrebe i
motive ponaanja
motive ponaanja
potroaa.
potroaa.
Instrumenti marketinga trgovinskih kompanija
- Razvija
- Uporeuje
- Upoznaje pojam i
kreativnost.
instrumente
vrste instrumenata
- Razvija
marketinga
marketinga
snalaljivost.
trgovinskih
trgovinskih
- Razvija
kompanija.
kompanija:
odgovornost.
- Odreuje politiku
- asortiman,
asortimana.
- politika kvaliteta,
- Analizira linu
- politika trgovake
prodaju.
marke,
- Analizira
- politika lokacije,
zajedniku
- politika
promociju
komunikacije.
82
Preporuke za
izvoenje nastave
- Upoznavanje
ponude i tranje na
posmatranom
tritu.
- Istraivanje trita
metodom
posmatranja i
metodom
ispitivanja.
- Prezentacija
unapreenja
prodaje: nagradna
igra, kuponi.
sadraji
uenik
- Politika
unapreenja
prodaje
- Politika ureenja
prodajnog prostora
- Politika prodajnog
osoblja.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
proizvodnog i
trgovinskog
preduzea.
- Uporeuje razliite
oblike unapreenja
prodaje.
- Analizira motive
ponaanja
potroaa.
Implementacija instrumenata marketinga
- Razlikuje trgovinski
- Objanjava
i proizvoaki
povezanost
miks.
trgovinskog i
- Uoava znaaj
proizvoakog
trgovine i
marketing- miksa.
marketinga.
- Obrazlae trgovinu
i marketing.
Preporuke za
izvoenje nastave

- S. Lovreta, H. Hani, J. Ai: Marketing, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 2003.
- V. Kalini, S. Ili, M. Laketa: Marketing trgovinskih kompanija, Merkur doo,
Subotica, 2002.
- B. Mihailovi: Marketing menadment, tamparija Obod AD, Cetinje, 2003.
- M. Milisavljevi: Marketing, Ekonomski fakultet, Beograd, 1999.
- Raunari sa odgovarajuom programskom opremom;
- oprema za video produkciju.
Znanja
- Istraivanje trita nabavke
i prodaje
- Menadmant u planiranju
prodaje
- Unapreenje prodaje

Predmet
Znanja
- Menadment prodaje
- Istraivanje trita
Planiranje marketing
aktivnosti
- Promocija
- Kanali prodaje
83
Znanja
- Analiza podataka
- Planiranje marketing
aktivnosti
- Forme organizacije
marketinga
Instrumenti marketinga
Istraivanje trita
Implementacija
instrumenata marketinga

Predmet
Znanja
- Statistika.
- Istaivanje trita
- Rast i razvoj preduzea
- Organizacija marketing
funkcije u trgovinskim
preduzeima
- Tehnika prodaje
- Prodavnica
- Praktina nastava
- Roba kao predmet
prodavnice robom
- Tehnika pripreme
prodajnog prostora
izloga
- Psihologija
- Psihologija reklame
- Preduzetnitvo
- Sluba marketing
dokumentacije
- Upoznavanje sa
dokumentacijim vezanom
za marketing
84
1.2.11. PRAKTINA NASTAVA

1. Naziv predmeta: PRAKTINA NASTAVA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
144
144
216
231
735
Ukupno
144
144
216
231
735
Praktina nastava: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.

- Upoznavanje sa pojmom i vrstom prodavnica.
- Sticanje znanja o robi kao predmetu poslovanja prodavnice i razumijevanje
funkcija i znaaja ambalae.
- Poznavanje vanosti odnosa prodavac- potroa.
- Poznavanje vanosti strunosti i linog izgleda prodavca.
- Sticanje znanja o tehnikama snadbijevanja, preuzimanja i pripreme robe za
prodaju.
- Osposobljavanje za pripremanje prodajnog prostora.
- Osposobljavanje za rad u maloprodajnim objektima.
- Sticanje znanja o prodaji robe u prodajnim objektima u trgovinskim centrima.
- Sticanje znanja o prodaji robe za negotovinska sredstva plaanja.
- Poznavanje tehnike blagajnikog poslovanja.
- Demonstracija araniranja i dekoracija izloga.
- Shvatanje potrebe o zatiti na radu.
- Usvajanje znanja iz oblasti korespodencije.
- Razvijanje ekoloke svijesti.
- Razvijanje osjeaja za odgovornost pri radu.
- Shvatanje pozitivnog odnosa prema zakonu o radu.
- Razvijanje radnih navika.
85

Razred: PRVI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Spoljna obiljeja prodavnice
- Shvata vanost
- Objanja spoljna
- Prepoznaje
izgleda prodajnog
obiljeja
razliita
prostora.
prodavnice.
oznaavanja firme
prodavnice.
- Pravi nacrt firme i
zatitne znakove
prodavnice.
- Uporeuje izloge
prodavnica.
- Odvaja ulaz i izlaz
prodavnice.
- Obrazlae na
primjeru fasadu,
prilaz, trem,
nadstrenicu,
reklamne natpise i
ostala spoljna
obiljeja
prodavnice.
Unutranji izgled prodavnice
- Razvija strunost.
- Razlikuje prodajni
- Upoznaje prodajni
prostor u klasinim - Razvija
prostor i pomone
i savremenim
prostorije.
odgovornost.
prodavnicama.
- Upoznaje namjetaj
- Razvija tanost i
- Razlikuje pomone
u maloprodajnim
preciznost.
prostorije u
objektima.
- Razvija poslovni
klasinim i
- Poznaje
moral.
savremenim
instrumente za
prodavnicama:
mjerenje robe.
- Prepoznaje police
- Nabraja tehnike
(rafove), tezge i
ureaje.
vitrine i ostali
namjetaj
klasinim
prodavnicama.
- Prepoznaje zidne
police, gondole,
peurke,
blagajnike stolove
i ostali namjetaj u
samouslugama.
- Razlikuje elemente
opreme za
izlaganje robe u
samoizboru.
- Mjeri robu na
obinoj vagi.
- Mjeri robu na
86
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razgledanje
spoljnih obiljeja
prodavnice u
trgovinskom dijelu
grada.
- Demonstracija
mjerenja robe.
- Obuka za rukovanje
tehnikim
ureajima.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
optikoj
automatskoj vagi.
- Pakuje izmjerenu
robu.
- Upisuje ifru i
koliinu izmjerene
robe.
- Mjeri metranu
robu.
- Sijee i pakuje
izmjerenu
metranu robe.
- Rukuje ureajima
za osvjetljenje.
- Rukuje ureajima
za zagrijevanje
prostorija
prodavnice.
- Prepoznaje ureaje
za normalno i
duboko hlaenje
robe.
- Razlikuje robe koje
zahtijevaju
normalno i duboko
hlaenje.
- Prepoznaje
otvorene i
zatvorene ureaje
za hlaenje robe.
- Rukuje ureajima
za provjetravanje
prostorija
prodavnice.
- Prepoznaje
alarmne ureaje.
- Rukuje ureajima
za unutranji
transport robe.
- Rukuje
protivpoarnim
ureajima.
- Rukuje sanitarnim
ureajima.
Roba kao predmet poslovanje prodavnice
- Razlikuje osnovna
- Objanja osnovna
svojstva robe
svojstva robe.
(upotrebna
- Objanjava podjelu
vrijednost i
robe prema izvoru
vrijednost).
dobijanja, brzini
- Razlikuje sirovine,
potronje, brzini
- Razvija strunost.
- Razvija savjesnost
u radu s robom.
- Razvija
odgovornost.
87
Preporuke za
izvoenje nastave
- Posjeta skladitu.
sadraji
uenik
prodaje i prema
robnim grupama.
- Upoznaje
asortiman robe.
- Upoznaje zalihe
robe.
- Upoznaje gubitke
na robi.
- Objanjava uvanje
robe.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
poluproizvode i
gotove proizvode.
Prepoznaje vrste
robe prema izvoru
dobijanja (prava ili
originalna roba,
surogati ili zamjena
robe, imitacija
originalne robe,
falsifikati
originalne robe).
Prepoznaje robe
svakodnevne
potronje.
Prepoznaje robe
sezonske
potronje.
Prepoznaje robe
spore potronje.
Demonstrira
formiranje robnih
grupa prema
sirovinskom
sastavu.
Demonstrira
formiranje robnih
grupa prema
namjeni.
Demonstrira
formiranje robnih
grupa prema
nainu prodaje
pojedine robe.
Odreuje
standardni
asortiman robe u
prodavnici.
Ocjenjuje nivo
radnih zaliha robe
u prodavnici.
Uuava kada
izlobene zalihe
postaju radne
zalihe robe.
Identifikuje vrste
gubitaka na robi.
Utvruje kaliranje
robe.
Utvruje rastur
robe.
Prepoznaje
88
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
Ambalaa
- Upoznaje vrste
ambalae.
- Upoznaje rukovanje
ambalaom.
- Objanjava
uskladitenje i
uvanje ambalae.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
kvarenje pojedinih
vrsta robe.
- Utvruje lom kao
specifini gubitak
na robi:
- Primjenjuje mjere
za spreavanje
gubitaka na robi.
- Preduzima mjere
za uvanje
prehrambene,
tekstilne,
eletrotehnike,
robe od stakla i
porculana,
namjetaja,
perfimerijske robe,
hemijske robe i
ostalih vrsta robe.
- Prepoznaje modele - Razvija strunost.

izraene ambalae
(sanduci, boce,
kante itd).
- Prepoznaje modele
ambalanog
materijala i
pomonih sredstava
za pakovanje
(papir, kanap,
selotejp itd).
- Prepoznaje modele
komercijalnog
ambalairanja
robe.
- Prepoznaje modele
transportne
ambalae.
- Prepoznaje robe
koje se
transportuju bez
ambalae (a la
rinfusa).
- Razlikuje robe sa
odvojivom i
neodvojivom
ambalaom.
- Razlikuje robe koje
imaju unutranju i
spoljanju
ambalau.
89
Preporuke za
izvoenje nastave
- posjeta preduzeu
proizvoau
ambalae.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Razlikuje potronu
i nepotronu
ambalau.
- Razlikuje
zamjenljivu i
nezamjenljivu
ambalau.
- Razlikuje sopstvenu
i tuu ambalau.
- Razlikuje
transportnu i
komercijalnu
ambalau.
- Razlikuje fabriku
(originalnu) i
trgovinsku
ambalau.
- Razlikuje ambalau
prema materijalu
od kojeg je
izraena.
Rukuje ambalaom
za razliite vrste
robe.
- Koristi procedure
pravilnog
istovaranja,
prenosa i smjetaja
ambalairane robe.
- Vri raspakivanje
robe.
- Poznaje pravilno
uvanje ambalae.
- Vraa ambalau
dobavljaima.
- Skladiti ambalau
razliitih vrsta
robe.
- Evidentira
ambalau.
Poslovi i radni zadaci u prodavnici
- Razlikuje radna
- Upoznaje radna
mjesta u
mjesta u prodavnici
prodavnici.
(poslovoa, ef
odjeljenja,
prodavac, araner,
demonstrator,
uenik, paker,
pomoni radnik u
trgovini, kasir,
blagajnik).
- Razvija svijest o
pripadnosti
preduzeu.
- Shvata
neophodnost
timskog rada.
- Razvija
svestranost.
90
Preporuke za
izvoenje nastave
- Organizacija radnih
mjesta u
maloprodajnom
objektu (igra uloga)
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Odnos prodavac i potroa
- Podstie pozitivnu
- Demonstrira
- Objanjava odnos
prodavca i
identifikaciju sa
potreban spoljni
potroaa u
zanimanjem.
izgled prodavca za
klasinim i
- Razvija
rad u prodavnici.
savremenim
komunikativnost.
- Vri linu pripremu
prodavnicama.
- Razvija optu
za rad u
kulturu.
prodavnici.
- Demonstrira optu
kulturu u radu.
- Komunicira sa
razliitim grupama
potroaa.
- Prepoznaje
karakteristike
potroaa.
- Demonstrira
voenje poslovnog
razgovora.
- Prepoznaje potrebe
potroaa.
91
Preporuke za
izvoenje nastave
- Predavanje PR
menadera.
Razred: DRUGI
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Tehnika snadbijevanja prodavnice robom
- Upoznaje kataloge, - Sastavlja narudbu
robe na osnovu
uzorke i prospekte.
kataloga za
- Upoznaje plan
pojedine vrste robe
nabavke.
koja se prodaje u
- Upoznaje
prodavnici.
kupoprodajni
- Sastavlja narudbu
ugovor.
robe od dobavljaa
- Nabraja i
na osnovu uzorka
objanjava robna
za pojedine vrste
dokumenta.
robe koja se
prodaje u
prodavnici.
- Prepoznaje robe
koje se mogu
koristiri kao
uzorak.
- Sastavlja narudbu
robe na osnovu
prospekta za
pojedine vrste robe
koja se prodaje u
prodavnici.
- Razlikuje kataloge i
prospekte.
- Sastavlja plan
nabavke robe za
maloprodajni
objekat prema vrsti
robe koju treba
nabaviti.
- Sastavlja plan
nabavke prema
vremenu nabavke
za pojedine vrste
robe.
- Sastavlja plan
nabavke prema
koliini robe koju
treba nabaviti.
- Vri izbor
najpovoljnijeg
dobavljaa.
- Planira iznos
novanih sredstava
potrebnih za
nabavku robe.
- Vodi evidenciju svih
dobavljaa.
92
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija
sistematinost u
radu.
- Razvija savjesnost
na radu.
- Razvija poslovni
moral.
- Razvija
odgovornost.
- Upotreba kataloga i
kataloga robe.
- Izrada plana
nabavke robe.
- Korienje
obrazaca robne
dokumentacije.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Vodi kartoteku
dobavljaa.
- Vodi evidenciju
dobavljaa na
personalnom
raunaru.
- Razlikuje vrste
kupoprodajnih
ugovora.
- Razlikuje interna i
eksterna robna
dokumenta.
- Pravi trebovanje
(zahtjevnicu) robe
iz skladita.
- Prepoznaje nalog
skladitu za
izdavanje robe.
- Preuzima
dostavnicu
(otpremnicu,
sprovodnicu,
internu fakturu).
- Uporeuje
dostavnicu sa
stvarnim stanjem
robe.
- Sastavlja
specifikaciju robe.
- Popujava
porudbenicu.
- Uporeuje fakturu i
otpremnicu sa
porudbenicom.
- Razlikuje fakturu i
otpremnicu.
- Prosljeuje
potpisane kopije
robnih dokumenta
odgovarajuim
slubama
trgovinskog
preduzea.
Tehnika preuzimanja robe
- Preuzima robu iz
- Objanjava
skladita
preuzimanje robe iz
trgovinskog
skladita, od
preduzea.
dobavljaa i od
- Sastavlja
prevoznika.
trebovanje robe iz
- Objanjava faze
skladita trgovinske
preuzimanja robe.
- Razvija
odgovornost.
93
Preporuke za
izvoenje nastave
- Izrada komisijskog
zapisnika.
- Upoznavanje
prevoznih
dokumenata.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
organizacije.
- Vri prijem robe po
dokumentaciji.
- Vri kvantitativni
prijem robe.
- Vri kvalitativni
prijem robe.
- Potpisuje
prijemnicu.
- Sastavlja komisijski
zapisnik ukoliko
roba ne odgovara
po koliini i
kvalitetu.
- Preuzima robu od
dobavljaa.
- Razlikuje
preuzimanje robe
na skladitu
dobavljaa i u
prirunom skladitu
prodavnice.
- Preuzima robu od
prevoznika.
- Razlikuje tehnike
preuzimanja robe
od razliitih
prevoznih
sredstava.
- Razlikuje prevozna
dokumenta.
- Prepoznaje tovarni
list i sve njegove
oblike.
Tehnika pripreme robe za prodaju
- Vri raspakivanje
- Opisuje pripremu
razliitih vrsta
robe za prodaju.
robe:
- Objanjava
- metrana tekstilna
unoenje i
roba,
izlaganje robe u
- konfekcijska
prodajni prostor.
tekstilna roba,
- namjetaj,
- staklena roba,
- porculanska roba,
- keramika roba,
- knjige,
- elektrotehnika
roba,
- prehrambena roba
- hemijska roba.
- Razvija urednost.
- Razvija tanost.
- Razvija
odgovornost.
94
Preporuke za
izvoenje nastave
- Rad u prirunom
skladitu u
pripremi robe za
prodaju.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- lako zapaljiva
roba,
- ostale vrste robe.
- isti robu.
- Provjerava robu:
- Rok trajanja robe
- Kvalitet
- Deklaracija robe
itd.
- Dotjeruje robu.
- Ocjenjuje stepen
oteenosti robe
koja se dotjeruje.
- Vri grupisanje
robe u robne grupe
prema:
- sirovinskom sastavu
- nainu prodaje
- namjeni
(svojstvima robe).
- Sortira robu.
- Klasira robu.
- Obavlja prethodno
mjerenje robe
(razmjeravanje).
- Razlikuje
prethodno
mjerenje robe u
klasinoj
prodavnici i
samousluzi.
- Obavlja prethodno
pakovanje robe
(pretpakovanje).
- Obavlja prethodno
austiranje robe
(ukrasno
pakovanje).
- Bira materijale za
ukrasno pakovanje
robe (celofan,
polivinil,
polietilen,
pantljike u boji,
papir u boji,
plastine i drvene
kutije, staklo,
kartonske kutije,
aluminijske folije
itd).
- Oznaava (markira)
95
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
robu.
- Razlikuje
oznaavanje
pojedinih vrsta
robe
(prehrambena,
tekstilna, roba od
stakla i porculana,
elektrotehnika,
namjetaj itd).
- Razlikuje uvanje
pojedinih vrsta
robe
(prehrambena,
tekstilna roba,
elektrotehnika
roba, staklo i
porculan,
namjetaj,
parfimerijska roba,
hemijska roba itd).
Tehnika pripreme prodajnog prostora
- Odreuje ukupne
- Objanjava zalihe
potrebne koliine
robe u prodavnici.
zaliha robe u
- Upoznaje
prodavnici.
snadbijevanje
- Kontrolie
radnog mjesta
potrebne koliine
prodavca robom.
robe po asortimanu
- Upoznaje
u prodajnom
rasporeivanje
prostoru.
robe.
- Kontrolie koliine
robe po prodajnim
cijenama.
- Rasporeuje robu
na robnim
mjestima u
prodajnom
prostoru.
- Primjenjuje naelo
svrsishodnosti
(loginosti) u
rasporeivanju
robe.
- Primjenjuje naelo
estetskog izgleda
pri rasporeivanju
robe.
- Primjenjuje naelo
preglednosti i
vidljivosti u
- Razvija tanost.
- Razvija
odgovornost.
- Razvija
profesionalnost.
- Razvija
kreativnost.
96
Preporuke za
izvoenje nastave
- Rasporeivanje
robe (predavanje
direktora
maloprodaje).
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
rasporeivanju
robe.
97
Preporuke za
izvoenje nastave
Razred: TREI
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Prodaja robe u klasinim prodavnicama
- Upoznaje tehniku
- Doekuje potroaa
prodaje robe u
pozdravom.
klasinim
- Prima potroaa.
prodavnicama.
- Usluuje potroae
po redu dolaska.
- Upoznaje elje
potroaa.
- Prikazuje robu
potroau.
- Demonstrira rad
tehnike robe u
prisustvu
potroaa.
- Prua strunu
pomo potroau
pri izboru robe.
- Vodi poslovni
razgovor s
potroaima.
- Upravlja aktivno
razgovorom o
prodaji.
- Postavlja otvorena
i alternativna
pitanja potroau.
- Iibjegava anti
prodajne izraze
(cijena, problemi,
tekoe oko
isporuke).
- Postie usmeni
ugovor o
kupoprodaji robe.
- Mjeri robu u
prisustvu
potroaa:
- Vaganjem
- Mjerenje tkanine
metrom
- Mjerenje tenosti
po zapremini
- Brojanjem.
- Obraunava
novani iznos za
prodatu robu na
registar kasi.
- Koristi optiki ita
pri obraunu robe.
- Obavlja naplatu
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Razvija poslovnost.
- Razvija
komunikativnost.
- Razvija strunost.
- Razvija poslovni
moral.
98
Preporuke za
izvoenje nastave
- Rad u klasinoj
prodavnici.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
robe.
- Provjerava
novanicu koju je
preuzeo od kupca.
- Saoptava
potroau iznos
rauna za robu i
iznos novca koji
vraa kupcu.
- Vraa novac (kusur)
ako potroa plaa
novanicom veeg
iznosa.
- Izdaje raun za
prodatu robu.
- Pakuje robu
koristei razliite
materijale (obini
omotni papir,
specijalni papir sa
ispisanom
reklamom, masni
papir, pergament
papir, svileni papir,
specijalni papir za
pakovanje mesa,
talas-papir,
plastine kese sa i
bez reklame,
papirne kese,
aluminisjke folije,
plasine folije,
kanap, selotejp
itd).
- Koristi
odgovarajue
materijale za
pakovanje za
razlite vrste robe.
- Ispraa potroaa.
- Zahvaljuje se
potroau.
- Pravi stalne od
sluajnih
potroaa.
- Poziva potroaa
da ponovo doe.
Prodaja robe u samouslugama
- Priprema robu za
- Upoznaje tehniku
prodaju.
prodaje robe u
- Rasporeuje robu
samouslugama.
- Razvija strunost.
- Razvija tanost.
- Stie naviku
99
Preporuke za
izvoenje nastave
- Rad u samousluzi.
sadraji
uenik
Formativni ciljevi
uenik
na robnim
mjestima.
Obiljeava robu.
Etiketira robu.
Izlae robu.
Razlikuje normalno
i specijalno
izlaganje robe.
Razlikuje
vertikalno i
horizontalno
izlaganje robe.
Odvaja ulaz i izlaz
samousluge.
Pomae potroau
da pronae eljenu
robu.
Prua pomo
potroau na
njegov zahtjev pri
izboru robe.
Vodi poslovni
razgovor s
potroaima.
Informie potroaa
o karakteristikama
pojedinih roba.
Obraunava
novani iznos u
svojstvu kasira za
prodatu robu na
registar kasi.
Koristi optiki ita
pri obraunu robe.
Obavlja naplatu
robe u svojstvu
kasira.
Provjerava
novanicu koju je
preuzeo od kupca.
Saoptava
potroau iznos
rauna za robu i
iznos novca koji
vraa kupcu.
Vraa novac (kusur)
ako potroa plaa
novanicom veeg
iznosa.
Izdaje raun za
prodatu robu.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
ispunjavanja radnih
obaveza.
- Razvija
komunikativnost.
- Razvija poslovni
moral.
100
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Pakuje robu u
svojstvu kasira ili
pakera) koristei
razliite materijale
(obini omotni
papir, specijalni
papir sa ispisanom
reklamom, masni
papir, pergament
papir, svileni papir,
specijalni papir za
pakovanje mesa,
talas-papir,
plastine kese sa i
bez reklame,
papirne kese,
aluminisjke folije,
plasine folije,
kanap, selotejp
itd).
- Koristi
odgovarajue
materijale za
pakovanje za
razliite vrste
robe.
- ispraa potroaa.
Prodaja robe u samoizboru
- Uporeuje tehniku
- Upoznaje tehniku
prodaje robe u
prodaje robe u
samousluzi i
samoizboru.
samoizboru.
- Priprema robu za
prodaju.
- Rasporeuje robu
na robnim
mjestima.
- Planira
rasporeivanje i
izlaganje robe.
- Oznaava robu.
- Izlae robu.
- Razlikuje
rasporeivanje i
izlaganje robe.
- Utvruje slinosti i
povezanost
rasporeivanja i
izlaganja robe.
- Koristi sve naine
izlaganja robe u
- Razvija strunost.
- Razvija
odgovornost.
- Razvija poslovni
moral.
101
Preporuke za
izvoenje nastave
- Rad u samoizboru.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
samoizboru (u vidu
redova, piramida,
kupa, horizontalno,
vertikalno, koso
vertikalno,
kombinovano, na
maneken lutki,
okaena na
vjealice regala
itd).
- Informie potroaa
o robi na njegov
zahtjev.
- Pomae potroau
pri izboru robe
iskljuivo na njegov
zam
- robu.
- Obraunava
novani iznos za
prodatu robu.
- Naplauje novani
iznos za prodatu
robu u svojstvu
blagajnika na
registar kasi.
- Pakuje robu u
svojstvu prodavca
ili pakera.
- Ispraa potroaa.
Prodaja robe u robnim kuama
- Razvija
- Razlikuje vrste
- Nabraja vrste
sistematinost u
robnih kua.
robnih kua.
radu.
- Analizira
- Upoznaje
organizaciju rada u
organizaciju rada u
robnim kuama.
robnim kuama.
- Analizira poslove
- Upoznaje tehniku
rada direktora
prodaje robe u
robne kue.
robnim kuama.
- Analizira poslove
rada poslovoe.
- Analizira poslove
rada sekretara.
- Analizira poslove
rada blagajnika.
- Analizira poslove
rada demonstratora
robe.
- Analizira poslove
rada prijema i
otpreme robe.
102
Preporuke za
izvoenje nastave
- Posjeta robnoj
kui.
sadraji
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Analizira poslove
rada uskladitenja
robe.
- Analizira poslove
rada slube za
kumunikacije.
- Analizira poslove
rada tehnike
slube.
- Analizira podjelu
robne kue na
robna odjeljenja.
- Uoava nerobna
odjeljenja u
robnim kuama.
- Razlikuje naine
prodaje u robnim
kuama.
- Utvruje
specifinosti
prodaje robe u
robnim kuama od
prodaje robe u
ostalim
savremenim
prodavnicama.
Prodaja robe u trgovinskim centrima
- Razlikuje
- Upoznaje tehniku
trgovinske centre i
prodaje robe u
robne kue.
trgovinskim
- Analizira tehniku
centrima.
prodaje u
trgovinskom
centru.
- Razlikuje vrste
novoizgraenih
trgovinskih
centara.
Ostali savremeni oblici prodaje robe
- Upoznaje tehniku
- Rukuje automatom
prodaje robe putem
za prodaju robe.
automata,
- Vri prodaju robe
kataloga, u free
putem kataloga.
shop-ovima,
- Analizira
buticima, tehniku
specifinosti
prodaje robe na
prodaje robe u free
lizing, stovaritima.
shop-u.
- Vri prodaju robe u
butiku.
- Analizira prodaju
robe na lizing.
103
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Posjeta
trgovinskom
centru.
- Posjeta butiku.
- Korienje
kataloga.
- Rukovanje
automatom za
prodaju robe.
- Posjeta stovaritu.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Analizira prodaju
robe na
stovaritima.
Tehnika zavrnih poslova prodaje
- Vodi knjigu
- Upoznaje
reklamacije
reklamaciju
kupaca.
potroaa.
- Razmatra
- Nabraja dopunske
reklamaciju na
usluge potroau.
koliinu, obraun
novanog iznosa,
kvalitet.
- Sastavlja odgovor
na reklamaciju
potroaa koristei
sendvi tehniku.
- Odobrava
bonifikaciju kupcu
za prodatu robu.
- Obavlja ili
organizuje
dopunske usluge
potroau.
- Razvija poslovnu
etiku.
104
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razmatranje
Reklamacija.
Razred: ETVRTI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Prodaja robe na kredit i bezgotovinska sredstva plaanja
- Razlikuje novane i
- Upoznaje prodaju
robne potroake
robe na kredit.
kredite banke.
- Upoznaje prodaju
- Obavlja poslove
robe za
prodaje robe na
bezegotovinska
kredit.
sredstava plaanja.
- Obrauje kreditnu
dokumentaciju.
- Obavlja prodaju
robe
bezgotovinskim
sredstvima
plaanja (kartice,
potvrde).
Tehnika blagajnikog poslovanja
- Razvija
- Naplauje novani
- Upoznaje
odgovornost.
iznos za prodatu
blagajniko
robu.
poslovanje.
- Vodi evidenciju
- Razvija
dnevog pazara na
sistematinost.
listi pazara
- Razvija poslovni
odnosno registar
moral.
kasi.
- Sastavlja dnevni
obraun blagajne.
- Obavlja
primopredaju
novca u registar
kasi izmeu smjena
i na kraju radnog
dana.
- Radi specifikaciju
novanica prema
apoenima.
- Uplauje dnevni
pazar na iro raun
prema
specifikaciji.
- Primjenjuje
procedure
preduzea za
uvanje novca.
Araniranje i dekoracija izloga
- Razvija
- Upoznaje
- Razlikuje
kreativnost.
araniranje i
araniranje i
- Razvija estetiku.
dekoraciju izloga
dekoraciju u
- Razvija
prodavnice.
prodavnici.
originalnost.
- Prepoznaje
dekorativne
105
Preporuke za
izvoenje nastave
- Obrada kreditne
dokumentacije.
- Upotreba kreditnih
kartica.
Vjeba:
- Sravnjivanje
blagajne.
Vjeba:
- Araniranje i
dekorisanje izloga.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
elemente za
razliite vrste
robe.
- Prepoznaje
pomona sredstva
za araniranje
izloga.
- Prepoznaje
pomona sredstva
za dekoraciju
izloga.
- Aranira i dekorie
izlog prodavnice.
- Odreuje vrijeme
mijenjanja robe u
izlogu.
- Razlikuje redovnu,
prigodnu, potpunu i
djeliminu
promjenu izloga.
- Upotrebljava
pravila
osvjetljavanja
izloga.
Zatita na radu u prodavnicama
- Analizira povoljne i
- Objanjava zatitu
nepovoljne uslove
na radu u
radne sredine i
prodavnicama.
njihov uticaj na
- Upoznaje
prodavca.
profesionalna
- Uoava potrebu
oboljenja.
stvaranja
higijenskih uslova u
prodavnici.
- analizira
profesionalna
oboljenja.
- Uoava
profesionalna
oboljenja.
Tehnika poslovne korespondencije
- vri komunikaciju s
- Poznaje usmenu i
pisanu poslovnu
dobavljaima i
komunikaciju.
kupcima putem
- Opisuje trgovinsku
telefona.
poslovnu
- prepoznaje
korespondenciju.
poslovna pisma,
poslovne obrasce i
propisane obrasce.
- Razlikuje elemente
poslovnog pisma.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija svijest o
potrebi zdravog
ivota.
- Razvija ekoloku
svijest.
- Predavanje doktora
opte medicine.
- Razvija poslovnu
komunikaciju.
- Sastavljanje
poslovnih pisama.
106
- korienje
telefona, telefaksa,
elektronske pote.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Izrada kalkulacije.
- Razvija
sistematinost
- Voenje evidencije
u maloprodajnim
objektima.
Formativni ciljevi
uenik
- Na novim
primjerima
objanjava
sastavljanje
poslovnog pisma.
- Sastavlja poslovno
pismo.
- Koristi telefaks.
- Sastavlja i alje
poslovno pimo email-om.
- Sastavlja
reklamacije za
nabavljenu robu.
- Odobrava
bonifikaciju.
Kalkulacija cijena u maloprodaji
- Razlikuje fakturnu,
- Upoznaje
nabavnu i prodajnu
kalkulaciju cijena u
cijenu robe.
maloprodajnim
- Pravi nacrt
objektima.
elemenata
strukture prodajne
cijene.
- Pppoznaje fakturnu
cijenu.
- Razlikuje zavisne
trokove nabavke.
- Utvruje nabavnu
vrijednost.
- Uporeuje oblike
razlike u cijeni.
- Odreuje prodajnu
cijenu bez poreza
na dodatu
vrijednost.
- Utvruje porez na
dodatu vrijednost.
- Odreuje prodajnu
cijenu sa porezom
na dodatu
vrijednost.
- Izrauje kalkulaciju
za robu u
prodavnici.
Evidencija u prodavnici
- Vodi evidenciju
- Upoznaje
dobavljaa.
evidenciju u
- Vodi evidenciju
prodavnici.
zahtjeva kupaca.
- Vodi evidenciju
107
sadraji
uenik
Inventarisanje
- Upoznaje
inventarisanje.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
robe.
Vodi evidenciju
cijena.
Vodi evidenciju
dnevnih pazara.
Vodi evidenciju
reklamacija
potroaa.
Vodi evidenciju
utisaka potroaa.
Vodi evidenciju
dinamike prodaje.
- Razvija
- Priprema robu za
odgovornost.
popis.
- Razvija poslovni
- Uestvuje u
moral.
organizaciji popisa
robe.
- Utvruje stvarno
stanje koliine
robe.
- Ooraunava
novani iznos
stvarnih koliina
robe.
- Unosi
knjigovodstveno
stanje u popisne
liste.
- Uporeuje stvarno i
knjigovodstveno
stanje robe.
- Uestvuje u
sastavljanju
pisanog izvjetaja o
popisu robe.
Preporuke za
izvoenje nastave
- obavljanje popisa u
maloprodajnom
objektu.

- mr Lj. Milosavljevi: Tehnika prodaje, Zavod za izdavanje udbenika, Novi Sad,
1990.
- mr Lj. Milosavljevi, mr Lj. Jolovi: Trgovinsko poslovanje, Zavod za udbenike i
- V. Kalini, S. Ili, M. Laketi: Marketing trgovinskiih kompanija, Birografika ad,
Subotica, 2002.
- Kabinet za praktinu nastavu opremljen odgovrajuom opremom i prateom
dokumentacijom;
- raunar sa Internet vezom;
- sredstva za video prezentaciju materijala.
108

- Provjeravaju se i ocjenjuje praktini rad na vjebama koji se mjeri individualnim
kartonom postignua uenika;
- Diplomirani ekonomista za I, II, III i IV razred;
- diplomirani inenjer tehnologije za II razred.
Znanja
- Roba kao predmet
- Ambalaa
kuama
centrima
prodaje robe
- Prodaja robe za
plaanja
- Kalkulacija cijana u
maloprodaji
prodaju

Predmeti
Znanja
- Poznavane robe
- Kvalitet robe
- Ambalaa.
- Menadment prodaje

maloprodaje
- Kalkulacija
prodavnice robom
poslovanja
109
nabavke, organizacija.
funkcije prodaje
spoljna i unutranja
organizacija, skladine
finkcije
- Transport i organizacija
transporta
prodaja, marketing)
privrednim drutvima
privrednog drutva u
Znanja
poslovanja
maloprodaji.
- Inventarisanje
- Prodavnica
- Roba kao predmet
prodavnice robom
- Tehnika pripreme
prodajnog prostora
izloga
- Sve teme iz kataloga
znanja
prodavca
- Tehnika pripreme
prodajnog prostora
- Prodaja robe za
plaanja
prodavnice robom
- Tehnika poslovne
korespondencije
- Potroai
- Odnos prodavac potroa
sa osvrtom na rad u
trgovini
- Zatita na radu u
prodavnicama

Predmeti
Znanja
unutranjem prometu
- Raunovodstvo
- Specifinosti
knjigovodstvene
evidencije u trgovinskom
preduzeu
- Evidencija realizacije
robe.
- Tehnika prodaje
- Higijena
- Sve teme iz kataloga

znanja
- Lina higijena
- Higijena radne sredine
- Privredno pravo
- Ugovor o kreditu,
depozitu, sefu
- Ugovori o prodaji
- Ugovori o prevozu
- Poslovna komunikacija.
- Psihologija

sa osvrtom na rad u
trgovini

sredine
- Osnovni pojmovi o
ekologiji
110
1.3. IZBORNA NASTAVA

1.3.1. STRANI JEZIK II
Napomena:
Za strani jezik II koriste se katalozi stranih jezika opteobrazovnih predmeta sa
fondom asova dva nedeljno za sve 4 godine predmetni katalozi su u nadlenosti
Zavoda za kosltvo.
111
1.3.2. HIGIJENA
1. Naziv predmeta: HIGIJENA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
72
72
Ukupno
72
72

- Upoznavanje uenika sa znaajem higijene, sa posebnom razradom line higijene
i higijene radne sredine.
- Razvijanje navika primjene higijene u uslunim djelatnostima.
- Sticanje osnovnih saznanja o higijeni ishrane i njenoj primjeni u uslunim
djelatnostima.
- Usvajanje osnovnih pojmova mentalne higijene i komunalne higijene.
- Razvoj zdravstvenog vaspitanja.
112

Razred: PRVI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Uloga i zadaci higijene
- Analizira i detaljno - Podstie
- Upoznaje se sa
odgovornost o
objanjava pravilno
zadacima higijene.
zatiti svog
odravanje
- Upoznaje se sa
zdravlja i zdravlja
higijene tijela.
savremenim
drugih.
shvatanjem
zdravlja i faktora
koji utiu na
zdravlje.
- Razumije znaaj
- Na razliitim
- Definie elemente
higijene za
primjerima navodi
higijene tijela,
zdravlje.
znaaj potrebe
zuba, odjee i
preventivnog
obue.
odravanja higijene
- Navodi i opisuje
tijela, zuba,
uzroke, koje
odjee i obue.
izazivaju oboljenje
zuba i desni.
Uloga zdrave ishrane
- Definie elemente i - Razvija osjeaj
- Opisuje ulogu
naela zdrave
ishrane za zdravlje
odgovornosti za
ishrane.
ljudi.
zdravlje potroaa.
- Analizira i vrednuje
posledice
pomanjkanja
hranljivih materija.
ivotni i radni prostor
- Razumije znaaj
- Opisuje uticaj
- Analizira inioce
higijene radnog
radnog i ivotnog
okoline, koji utiu
prostora za
prostora na
na zdravlje
zdravlje.
zdravlje.
ovjeka.
- Primjenjuje
postupke, koji
uvaju ivotni i
radni prostor.
Mikroorganizmi
- Razvija
- Razlikuje
- Navodi vrste
odgovornost.
dezinfekciju,
mikroorganizama.
dezinsekciju i
- Nabraja i opisuje
deratizaciju.
naine unitenja
mikroorganizama.
Znakovi oboljenja
- Razvija
- Opisuje poetne
- Prepoznaje, na
odgovornost i
znake bolesti.
konkretnim
savjest o zatiti
primjerima,
zdravlja drugih.
najee znakove,
koji upozoravaju na
bolest.
- Analzira postupke
113
Preporuke za
izvoenje nastave
- Demonstracija na
modelu zuba
ovjeka.
- Prikazivanje
slajdova sa
fotografijama
karijesa i
paradentoze.
- Diskusija.
- Prikazivanje
pozitivnih i
negativnih primjera
iz okruenja.
- Dikskusija.
- Posmatranje
bakterija pomou
mikroskopa.
- Tv i video
projekcija sa
razliitim
primjerima.
sadraji
uenik
Zarazne bolesti
- Opisuje najee
vrste zaraznih
bolesti (crijevne,
kone, polne,
zoonoze).
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
pravilnog
reagovanja na
pojavu znakova
odreene bolesti.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Identifikuje uzroke
i razumije uslove
za nastanak
bolesti.
- Analizira preporuke
i predvia mjere za
sprijeavanje
zaraznih bolesti.
- Razvija
odgovornost prema
saradnicima.
- TV i video
projekcija sa
razliitim
primjerima.
- Razlikuje najee
vrste nezgoda.
- Vrednuje i
predvia izvore
opasnosti na
radnom mjestu
(plin, struja...).
- Ocjenjuje, kako
treba postupiti u
sluaju nezgode.
Bolesti lokomotornog aparta
- Pojanjava faktore
- Opisuje bolesti
koji utiu na
lokomotornog
pojavu ovih
aparata.
bolesti.
- Pojanjava faktore,
koji mogu pomoi u
sprijeavanju
bolesti
lokomotornog
aparata.
Bolesti toksikomanije
- Ocjenjuje uzroke,
- Opisuje bolesti
razvoj i posledice
toksikomanije.
toksikolokih
- Razumije ovisnost
bolesti.
kao drutveni
fenomen i
procjenjuje
tetnost po
zdravlje.
za odgovorno i brzo
rjeavanje
problema.
- Demonstracija
ukazivanja prve
pomoi kod
povreda:
- trovanje plinom,
- udar struje,
- zaustavljanje
krvarenja,
- besvjesno stanje.
- Uoava znaaj
sprijeavanja
bolesti
lokomotornog
aparata, koji su
posledica rada u
zanimanju
konobara.
- Tv i video
projekcija sa
razliitim
primjerima.
- Razvija svijest o
toksikomaniji i
njenom uticaju na
drutvo.
- Organizovanje
predavanja ljekara
specijaliste za
bolesti zavisnosti.
Povrede na radu
- Navodi vrste
nezgoda.
114

- M. Nikoli: Higijena sa zdravstevnim vaspitanjem, Zavod za udbenike, Beograd,
2006.
- R. Kocijani, M. Nikoli: Opta i kolska higijena, Zavod za udbenike, Beograd,
1998.
- P. Zekovi, R. Mihajlova-Zekovi: Zdravstvena nega i rehabilitacija, Zavod za
udbenike, Beograd, 2004.
- Mikroskopi;
- slajdovi;
- model ovjeka;
- TV i video player;
- video kasete.
- Provjera znanja vri se usmenim putem, najmanje jednom u svakom
- Diplomirani biolog;
- fakultet medicinskog smjera.
Znanja
- Lina higijena
- Higijena radne sredine

Predmeti
Znanja
- Tehnika prodaje
- Praktina nastava
prodavca
- Tehnika pripreme
prodajnog prostora
115
1.3.3. KULTURNO-ISTORIJSKA BATINA CRNE GORE

1. Naziv predmeta: KULTURNO-ISTORIJSKA BATINA CRNE GORE
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
72
72
72
72

- Usvajanje osnovnih znanja o kulturno-istorijskoj batini Crne Gore.
- Razvijanje sposobnosti razumijevanja istorijskih i kulturnih epoha u vremenu i
prostoru.
- Upoznavanje uenika sa svim znaajnijim kulturno-istorijskim dogaajima,
ostacima, spomenikim nasljeem koji su obiljeili prostor Crne Gore.
- Afirmisanje sadraja kojima se ostvaruje razvoj nacionalnog, estetskog,
meunacionalnog identiteta o pripadnosti odreenom kulturnom krugu.
- Razvijanje sposobnosti kritikog, kulturolokog i logikog zakljuivanja i
afirmacija kulture argumentovanog dijaloga.
- Uticanje na formiranje linosti osloboene od netrpeljivosti, ksenofobije,
predrasuda.
- Osposobljavanje uenika da preko interkulturolokih sadraja razvijaju i
valorizuju domete graanskog drutva.
- Osposobljavanje uenika za samostalan rad.
- Da se uoi otvorenost prouavanja drugih kultura.
- Da se motivie za izuavanje odreene nastavne teme.
116

Razred: DRUGI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Geografsko istorijska pozicija Crne Gore na Balkanu
- Podstie
- Utvruje ciljeve
- Upoznaje ciljeve
motivisanost za
nastave kulturnonastave kulturnoistraivanje.
istorijske batine
istorijska batina
Crne Gore.
Crne Gore i puteve
dolaska do istinite
informacije.
Praistorijska nalazita
- Uporeuje ivot
- Izvjetava o
ljudi u Crvenoj
praistorijskim
za timski rad.
stijeni i Beran kru
nalazitima na tlu
na osnovu
Crne Gore.
ahreolokih
ostataka.
Rimski spomenici
- Nabraja rimske
- Odreuje osobine
spomenike na
rimske nekropole
prostoru Crne Gore.
Dokleje i
Muniepijujamas.
Sakralni i duhovni spomenici u Duklji
- Informie o dolasku - Odreuje osobine i - Razvija osjeaj
nacionalne
Slovena i nastanku
karakter prve
pripadnosti.
prve crnogorske
crnogorske drave.
drave Duklje-Zete.
- Odreuje osobine i
- Opisuje znaaj
znaaj ritualnog
legende o Vladimiru
iznoenja krsta
i Kosari.
Jovana Vladimira na
Rumiju.
- Analizira znaaj
- Imenuje prve
crkava Preiste
sakralne spomenike
krajinske i Sv.
Duklje-Zete.
Tripuna za duhovni
razvoj Zete.
- Vrednuje istorijski,
- Nabraja duhovne
likovni, jeziki
spomenike u Dukljidomet Ljetopisa
Zeti od ireg
popa Dukljanina i
kulturolokog
Miroslavljevog
znaaja.
jevanelja.
- Opisuje kako je
- Navodi opte
izgledao
karakteristike
svakodnevni ivot u
Zetskih gradova na
gradovima na
primorju.
Zetskom primorju.
117
Preporuke za
izvoenje nastave
- Rad na terenu.
- Prikazivanje video
zapisa i slajdova.
- Posjeta lokalitetu,
izvjetaj.
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
- Obrazlae podizanje - Kritiki procijenjuje
znaaj manastira Sv.
pravoslavne
Mihaila za Crnu Goru
episkopije na
i mitropoliju.
Prevlaci kod Tivta.
Kotor u srednjem vijeku
- Navodi znaaj
Kotora u srednjem
vijeku.
Cetinje i cetinjski manastir
- Pojanjava znaaj
- Upoznaje se sa
ktitorstva u bazenu
kulturnom
Skadarskog jezera i
ostavtinom Zete u
Ulcinja na kulturne
doba Balia.
prilike Zete.
- Opisuje kulturna
- Uoava renesansne - Usmjerava se na
zdanja Cetinja.
karakteristike u
razvoj.
arhitekturi Cetinja.
- Valorizuje religijske
- Definie elemente
- Analizira znaaj
po kojima je
Cetinjskog
razliitosti.
Cetinjska
manastira i
mitropolija neto
Mitropolije za
vie od vjerske
duhovni i dravni
institucije.
nastanak Crne
Gore.
- Uoava razliku
- Prepoznaje znaaj
tampanih djela u
izmeu tampanih i
doba Crnojevia.
drugih spisa u Zeti.
- Preispituje spoljne - Definie stilove koji
su nastali pod
(mletake, turske,
spoljnim uticajem.
vizantijske) uticaje
na razvoj kulturnih
prilika u Zeti-Crnoj
Gori.
- Razlikuje nain
- Ilustruje na
ivota, ostavtinu,
primjeru otomanske
nastanak novih
okupacije Crne
sakralnih spomenika
Gore i promjene u
u doba otomanske
graditeljstvu,
dominacije.
kulturi i etnikim
promjenama.
- Navodi razlike
- Opisuje nastanak
stvaranja pogodne
izmeu primorskih i
novih gradova u
drutvene klime za
kontitentalnih
doba otomanske
suivot razliitih
gradova.
vlasti.
konfesija.
- Razumije
- Odreuje kulturne i
crnogorske duhovne
duhovne napore i
118
Preporuke za
izvoenje nastave
- Posjeta
lokalitetima.
- Posjeta muzeju.
- Analizira tekst iz
Oktoiha
prvoglasnika.
- Pravljenje foto i
video zapisa.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
vrijednosti u
djela crnogorskih
periodu Vladikata.
vladika.
Boka Kotorska i primorje XVI-XVIII vijeku
- Obrazlae znaaj
- Rezimira zlatno
baroka,
doba Boke Kotorske
knjievnosti i
i crnogorskog
pomorstva na ivot
primorja tokom XVI
u crnogorskom
XVIII vijeka.
primorju i u
njegovom zaleu. .
- Opisuje drutveni
- Upoznaje se sa
milje u kojem su
kulturnim
nastali Zakonik
dometima
knjaza Danila, prve
crnogorske
strune kole,
knjaevine do 1878.
tamparija...
godine.
- Preispituje poziciju
- Pokazuje razvoj
kole za razvoj
kolstva u Crnoj
drutva.
Gori od 1878-1912.
- Uporeuje uticaj
- Upoznaje sa prvim
ive rijei i
novinama i
tampanih medija.
asopisima koji su
uticali na kulturnu
klimu Crne Gore
(1878-1912).
- Vrednuje rad
- Analizira uticaj
izvanjaca i
izvanjaca i
objanava uslove u
crnogorskih
kojima su stvarali
stvaralaca u
domai autori.
kulturnom i
drutvenom ivotu
Crne Gore.
- Uporeuje kulturnu
- Upoznaje se sa
i drutvenu klimu u
novim primjerima
Crnoj Gori krajem
razvoja
XIX i onu s poetka
graditeljstva,
XX vijeka.
pomorstva i
saobraaja od 18781912. (pozorita,
gimnazije,
ambasade, prvi voz,
auto).
- Vrednuje kulturne, - Ilustruje kulturne
domete na
socio-etnike
prostorima Crne
specifinosti Boke
Gore koji su bili pod
kotorske i Polimlja
upravom drugih
pod Austrodrava (1878-1912).
ugarskom, odnosno
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
- Kritiki razumije
odnos tehnike i
prirode i drutva.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Obilazak muzeja,
galerija, biblioteka.
- Prikupljanje reprint
izdanja i uporedba
sa dananjim
izdanjima.
- Razvija
tolerantnost.
- Uporediti tekstove i
kritiki ih
komentarisati.
- Kritiki razumije
odnose tehnike,
prirode i drutva.
- Posjeta
lokalitetima.
stvaranja pogodne
drutvene klime.
119
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Otomanskom
vlau.
Kulturno-drutveni razvoj u kraljevini Jugoslaviji
- Problematizuje
- Upoznaje se sa
drutvene i
kulturnim i
kulturne prilike
drutvenim
Crne Gore u
razvojem Crne Gore
Kraljevini
u kraljevini
Jugoslaviji.
Jugoslaviji.
- Preispituje uslove u
- Navodi ostvarenja
kojima su nastali
crnogorske
prvi filmovi o Crnoj
emigracije nakon
Gori kao i izdavaka
ujedinjenja 1918.
produkcija
Godine.
(Vaskresenja ne
biva bez smrti).
- Pojanjava kulturnu - Kritiki procjenjuje
znaaj formiranja
poziciju Crne Gore
Univerziteta,
u socijalistikoj
Akademije i drugih
Jugoslaviji.
institucija za
nacionalnu
afirmaciju.
Dravne i nevladine institucije kulture
- Prepoznaje znaaj
- Analizira kulturnu
- Upoznaje sa
nevladinog sektora.
ponudu Crne Gore
dravnim i
(Bijenale, festivali,
nevladinim
TV i audio
institucijama
produkcija).
kulture u dananjoj
Crnoj Gori.
Etno-socijalni motivi
- Razvija ekoloku
- Nabraja jela i pia i -Analizira kulturu,
svijest.
ishrane i njene
karakteristike
specifinosti u Crnoj
ishrane u regionima
Gori.
Crne Gore.
- Vri odabir
- Opisuje narodne
materijala i orua
nonje i narodnu
radinost
Muzeji biblioteke, arhivi, galerije, pozorita
- Nabraja aktuelne
- Razloe po
institucije u kojima
oblastima kulturne
se uva kulturnoinstitucije Crne
istorijska baina
Gore.
Crne Gore (muzeji,
biblioteke, arhivi,
fakulteti, galerije).
120
Preporuke za
izvoenje nastave
- Posjeta kinoteci.
- Posjeta festivalu.
- Izrauje neke od
elemenata narodne
nonje.

- Grupa autora: Istorija Crne Gore I-III, Titograd, 1967.
- D. ivkovi: Istorija crnogorskog naroda I-III, Cetinje, 1990. 1997.
- D. ivkovi, P. Mijovi: Umjetniko blago Crne Gore, Beograd, 1980.
- Grupa autora: Crnom Gorom, Zagreb, 1969.
- D. eki: Putujui Crnom Gorom, Titograd, 1980.
- B. ekularac: Tragovi prolosti Crne Gore, Cetinje, 1994.
- R. Rotkovi: Ilustrovana istorija Crne Gore, Podgorica, 2001.
- dr edomir Markovi, dr R. Vujui: Crna Gora kroz kulturnu batinu, Cetinje
2006.
- V. Kasalica: Kulturna batina Crne Gore, Bar, 2008.
- Za kvalitetno i efikasno izvoenje nastave Kulturno-istorijske batine Crne Gore
neophodna je specijalizovana uionica ili kabinet za istoriju koji je pored
standardne opreme treba da ima i:
- grafoskop;
- dijaprojektor;
- televizijski prijemnik;
- video rekorder;
- kompjuter s prikljukom na Internet.
- Provjera znanja vri se usmenim putem, najmanje jednom u svakom
- pozitivna ocjena na kraju kolske godine.
- Diplomirani istoriar-profesor istorije i geografije;
- diplomirani arheolog;
- dilomirani istoriar umjetnosti;
- diplomirani kulturolog.
Znanja
- Etno-socijalni motivi

Predmet
Znanja
- Kruenje materije i
sredine
transformisanje energije u
prirodi
121
1.3.4. STATISTIKA
1. Naziv predmeta: STATISTIKA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
50
22
72
50
22
72

- Sticanje i razumijevanje osnovnih statistikih znanja potrebnih za primjenu
statistikih metoda u praksi.
- Uoavanje znaaja primjene statistikih metoda u praenju i analizi poslovanja u
hotelijerstvu i turizmu Crne Gore.
- Osposobljavanje za prikupljanje i obradu podataka kao i adekvatnog reagovanja
na promjene na tritu.
- Razvijanje loginog miljenja za samostalno donoenje zakljuaka na osnovu
dobijenih podataka i analiza.
- Razvijanje sposobnosti za timski rad, ali i za sopstveno preuzimanje odgovornosti.
- Statistikom analizom hotelijerstva i turizma, razvijati ljubav i elju za brim
razvojem turizma crne gore, kako bi ivot, svojoj i buduim generacijama, u
graanskom demokratskom drutvu, uinili kvalitetnim.
122

Razred: DRUGI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Uvod u statistiku
- Razvija sposobnost i
- Definie i pojanjava - Razumije faze
spremnost za
statistikog
statistiku.
saradnju.
istraivanja i zakon
velikih brojeva.
- Na primjerima
- Opisuje masovne
analizira masovne
pojave.
pojave.
Statistiko posmatranje
- Stie snalaljivost i
- Obrazlae na
- Upoznaje
primjerima: stvarna, sposobnost
predmet
prikupljanja
vremenska i
posmatranja,
podataka.
prostorna obiljeja.
Cilj i obiljeja
jedinica
-razlikuje jedinicu
posmatranja.
posmatranja i
izvjetajnu
- Navodi naine
jedinicu.
prikupljanja
- Razlikuje primarne i
podataka.
sekundarne izvore
podataka.
- Navodi vrste
- Razlikuje kontrolu
obavljanja uspjene
snimanja i kontrole
izvoenja snimanja
prikupljenih
podataka od kontrole kontrole podataka.
podataka.
sakupljenog
statistikog
materijala.
Sreivanje i grupisanje podataka
- Razlikuje prosto i
- Stie sposobnost
- Upoznaje pojam,
kombinovano
vrste i faze
grupisanja podataka.
grupisanje podataka.
statistikog
istraivanja.
- Nabraja i upoznaje - Razlikuje intervalne i
formiranje
neintervalne serije
numerikih,
distribucije
atributivnih i
frekvencija.
vremenskih
statistikih serija.
- Razlikuje
- Upoznaje
kumulativni niz
kumulativne
ispod i kumulativni
statistike serije.
niz iznad.
Prikazivanje statistikih podataka
- Demonstrira naine i - Odreuje pravila u - Razvija preciznost i
vrste prikazivanja
sastavljanju
odgovornost.
statistikih
statistikih tabela.
podataka.
123
Preporuke za
izvoenje nastave
- Prikaz oganizacije
statistike slube u
Crnoj Gori.
- Internet.
- Izrada jednostavnog
statistikog upitnika.
- Internet.
- Snimanje podataka
pomou intervjua.
Vjebe:
- Formiranje statistikih serija.
- Prezentacija
strukture zaposlenih
prema polu.
- Prikaz formiranja
kumulativnog oblika
distribucije
frekvencija.
Vjebe:
- Izrada statistikih
tabela na raunaru.
sadraji
uenik
- Pojanjava grafiko
prikazivanje
statistikih
podataka.
Formativni ciljevi
uenik
- Prikazuje podatke
pomou linijskog
dijagrama, stubia
kvadrata i krugova.
Socijalizacijski
Preporuke za
ciljevi
izvoenje nastave
uenik
- Razvija sposobnost Vjebe:
primjene savremenih - Izrada grafikona na
raunaru.
tehnikih ureaja.
- Prezentacija
starosne piramide
stanovnitva Crne
Gore prema popisu iz
2003.
- Statistiki godinjak
Crne Gore.
Analiza podataka
- Stie sposobnost
- Razlikuje
- Nabraja i opisuje
analize podataka.
aritmetiku sredinu
srednje vrijednosti:
iz grupisanih i
aritmetiku sredinu,
negrupisanih
modus i
podataka.
medijanu.
- utvruje i grafiki
odreuje modus i
medijanu.
Disperzija serija
- Upoznaje disperziju i - Odreuje standardnu - Stie sposobnost
uporeivanja
mjere disperzije.
devijaciju i
vrijednosti.
koeficijent
varijacije.
- Uoava veze disperzije sa srednjim
vrijednostima.
Kvanitativana zavisnot meu pojavama
- Opisuje postupak
- Izraunava
izraunavanja
koeficijenat
koeficijenta
korelacije.
korelacije.
- Sagledava stepen
zavisnosti meu
pojavama.
Relativni brojevi
- Razvija proces
- Upoznaje relativne - Uporeuje bazne i
kompleksnog
brojeve i pokazatelje lanane indekse.
razmiljanja.
- Prepoznaje
strukture.
individualne i grupne
- Definie i razlikuje:
indekse: fizikog
bazne i lanane
obima proizvodnje,
indekse.
- Definie i pojanjava cijena, trokova
individualne, grupne ivota i vrijednosti
i indekse prema cilju proizvodnje, plana
proizvodnje i
upore.
promet.
Osnovni pokazatelji dinamike proizvodnje i prometa
- Upoznaje pojam,
- Razlikuje optu i
124
Vjebe.
- izrada statistikih
tabela i grafikona na
raunaru.
- Izraunavanje
koeficijenata
korelacije.
- Sagledavanje
stepena zavisnosti
meu pojavama.
- Prezentacija
izgradnje hotela u
Crnoj Gori u
poslednjh 5 godina.
- Diskusija kroz
uporeivanje
podataka na osnovu
utvrenih baznih i
lananih indeksa.
- Statistiki godinjak.
- Poslovna statistika.
- Prezentacija
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
poslovnu statistiku.
predmet i znaaj
poslovne statistike.
- Upoznaje apsolutni - Uporeuje srednji
nivo i apsolutni rast
tempo razvoja i raproizvodnje i
sta. uoava vezu
prometa. definie
izmeu tempa
tempo razvoja i
razvoja i tempa rasta
rasta proizvodnje i - Vri ispitivanje
prometa.
razvojnih tendencija
- Opisuje i pojanjava
pojava.
linearni trend.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
praanja kretanja
odreene pojave.
Preporuke za
izvoenje nastave
ostvarenog prometa
turista u Crnoj Gori
za odreeni
vremenski period.
- Prezentacija
linearnog trenda
proizvodnje
ugostiteljskih
proizvoda poslednjih
nekoliko godina
(privredno drutvo iz
okruenja, neparan
broj godina).
5. Okvirni

- Dr M. ii, M. Vidi: Statistika za III i IV razred ekonomske, ugostiteljskoturistike i pravno- birotehnike kole. Zavod za udbenike. Beograd, 2004.
- Dr D. Mladenovi. dr M. Eremi. dr Lj. Tatarevi: Ekonomska statistika.
Univerzitet u Beogradu. Ekonomski fakultet, 2003.
- J. Radulovi: Statistika. Univerzitet Crne Gore, 2005.
- Statistiki godinjak Crne Gore za 2005. godinu
- Slubeni list Crne Gore XII 2007.
- LCD projektor;
- projektno platno;
- raunar sa odgovarajuom opremom.
- Provjera znanja vri se usmeno, pismeno i u toku vjebi.
- Usmeno po jedna ocjena u svakom klasifikacionom periodu.
- Pismena provjera znanja (pismeni zadaci), po jedan u polugoditu.
- Kontrolni zadatak, najmanje po jedan u polugoditu.
- Zakljuna ocjena na kraju klasifikacinog perioda izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacinom periodu.
- Zakljuna ocjena na kraju kolske godine izvodi se iz svih datih ocjena u
klasifikacinim periodima.
- Prezentacije, grafiki prikazi, prikupljanje podataka, analize,
- pozitivna ocjena na kraju kolske godine.
125

Predmet
Znanja
- Tabele i dijagrami u Excel-u. - Poslovna informatika
- Prikazivanje statistikih
- Izrada formula i korienje
- Podataka
postojeih formula
- Analiza podataka
- Istaivanje trita
- Analiza podataka
Znanja
126
1.3.5. EKOLOGIJA I ZATITA IVOTNE SREDINE

1. Naziv predmeta: EKOLOGIJA I ZATITA IVOTNE SREDINE
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
72
72
72
72

- Upoznavanje sa osnovama ekologije.
- Upoznavanje osnova i znaaja zatite ivotne sredine.
- Uoavanje meusobne povezanosti ive i neive prirode.
- Upoznavanje razliitih izvora zagaivanja ivotne sredine.
- Upoznavanje sa problemom prenaseljenosti planete zemlje.
- Razumijevanje uloge koju ovjek ima pri zagaivanju ivotne sredine.
- Upoznavanje sa nainima rjeavanja problema zatite ivotne sredine.
127

Razred: TREI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Osnovni pojmovi u ekologiji
- Uvia znaaj
- Definie pojmove:
- Ukazuje na
ekologije u
ekologija, ivotna
meusobnu
svakodnevnom
sredina, ekoloki
zavisnost ive i
ivotu.
faktori.
neive prirode.
- Odreuje elemente
ivotne sredine.
- Objanjava na
konkretnim
primjerima osobine
biotopa i
biocenoze.
Ekologija populacije
- Uvia odnose u
- Uoava osnovne
- Definie pojmove:
okviru odreene
karakteristike
populacija i
populacije
populacije.
ekoloka
pronalazei
- Obrazlae pojam
ravnotea.
analogiju sa
optereenosti
- Poznaje faktore
ljudskom
populacije.
koji odreuju
populacijom.
- Objanjava pojam
strukturu
ekoloke ravnotee
populacije.
i obrazlae na
primjeru
meusobnu
zavisnost inilaca
sredine.
Kruenje materija i transformisanje energije u prirodi
- Shvata stalnost i
- Analizira na
- Definie pojmove:
zakonitost procesa.
primjeru
producent organske
kompleksnost
materije, potroa
odnosa u ishrani.
organske materije,
- ematski prikazuje
reducent organske
kruenje materije i
materije.
proticanje energije
- Definie lanac
u ekosistemu.
ishrane.
- Obrazlae odnose
meu lanovima
lanca ishrane na
primjeru
energetske
piramide.
- Predstavlja
ilustracijom
kruenje materije i
proticanje energije
na odabranom
primjeru lanca
ishrane.
128
Preporuke za
izvoenje nastave
Terenski rad:
- Posmatranje
razliitih stanita i
zajednica.
sadraji
uenik
Ekosistem
- Poznaje kopnene,
vodene i
antropogene
ekosisteme.
- Definie sukcesije u
ekosistemu.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija svijest o
- Odreuje
znaaju ouvanja
zajednike i glavne
prirodnih
razlike izmeu
ekosistema.
ekosistema.
- Zakljuuje o
raznovrsnosti
ekosistema kod nas
u odnosu na
geografski poloaj i
klimatske
karakteristike.
- Predvia posljedice
ljudske aktivnosti u
ivotnoj sredini.
Zagaivanje vazduha
- Odreuje uzroke
- Poznaje naine
zagaivanja
zagaivanja
vazduha.
vazduha i otrovne
- Objanjava
materije u
posljedice
vazduhu.
previsokih
- Poznaje uticaj
koncentracija
otrovnih materija
otrovnih materija u
na iva bia (kisele
vazduhu na
kie, ozonske rupe,
ekosistem.
efekat staklene
- Ocjenjuje znaaj
bate).
stalne kontrole
kontaminiranosti
vazduha.
- Predlae naine
ienja otrovnih
materija (ureaji
za preiavanje,
industrijski filteri,
automobilski
katalizatori).
Zagaivanje voda- mora i slatke vode
- Definie izvore i
- Odreuje glavne
oblike zagaivanja
izvore zagaivanja
vode.
vode i objanjava
posljedice.
- Objanjava metode
preiavanja.
- Objanjava na koje
naine
prehrambena
industrija zagauje
okolinu.
sagledavanja i
rjeavanja
problema.
- Film o zagaivanju
vazduha.
sagledavanja i
rjeavanja
ekolokih
problema.
zapisa sa
poledicama
zagiavanja voda.
- Diskusija.
129
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Zagaivanja zemljita
- Ukazuju na
- Poznaje izvore i
posljedice
oblike zagaivanja
savremene
zemljita.
intenzivne
poljoprivredne
proizvodnje.
- Objanjava
problem
prenaseljenosti
zemlje.
Nuklearna energija
- Objanjava
- Definie izvore i
problem
oblike
radioaktivnog
radioaktivnog
zraenja i njegove
zagaenja.
dalekosene
posljedice.
- Uoava problem
nekontrolisanog
skladitenja
radioaktivnog
otpada i
neodgovornog
korienja
nuklearnog oruja.
Ugroene biljne i ivotinjske vrste
- Odreuje znaaj
- Poznaje glavne
uma i razlog
uzroke izumiranja
njihovog
uma i istrebljenja
izumiranja.
nekih ivotinjskih
- Ukazuje na znaaj
vrsta.
poumljavanja
terena koji su
podloni eroziji.
- Pronalazi
najugroenije
ekosisteme i grupe
u crnoj gori i
svijetu.
- Predlae mogue
mjere za zatitu
prirodnog nasljea
za konkretan
primjer.
Mjere za zatitu ivotne sredine
- Odreuje naine
- Poznaje znaaj
planske upotrebe
tednje energije i
prirodnih izvora.
vode u
- Objanjava znaaj
domainstvu i
pravilnog odnosa
industriji.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
sagledavanja i
rjeavanja
ekolokih
problema.
Preporuke za
izvoenje nastave
zapisa sa
poljedicama
zagiavanja
zemljita.
- Diskusija.
- Shvata vanost
uvanja zdrave i
iste ivotne
sredine.
- Podrava aktivnosti
ovjeka kojima se
potpomau procesi
obnavaljanja
ugroenih ili
naruenih
ekosistema.
- Razvija svijest o
znaaju zatite
ivotne sredine za
budue generacije.
130
- Seminarski rad na
temu zetite
ugroenih biljnih i
ivotinjskih vrsta
- Prezentacije
radova i diskusija.
sadraji
uenik
- Poznaje
alternativne
energetske izvore.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
prema pitkoj vodi.
- Objanjava znaaj
traenja i
korienja novih
ekolokih izvora
energije.
- Ocjenjuje znaaj
globalizacije
nadzora deavanja
u ivotnoj sredini.
- Primjenjuje
propise kojima se
odreuju norme
uvanja zatienih
objekata prirode,
ugroenih,
endemskih biljnih i
ivotinjskih vrsta.
Preporuke za
izvoenje nastave

- M. Jablanovi i D. Roaja: Zatita i zagaivanje ivotne sredine, Zavod za
- I. Savi, V. Terzija: Ekologija i zatita ivotne sredine, Zavod za udbenike i
nastavna sredstva Beograd, 2004.
- Dijaprojektor, slajdovi;
- grafoskop;
- TV prijemnik, video- rikorder, video- kasete.
- U toku klasifikacionog perioda provjeravaju se i ocjenjuju pisani radovi i usmeni
odgovori uenika.
- Uenik mora biti ocijenjen na kraju svakog klasifikacionog perioda.
- Pozitivna ocjena na kraju godine.
- Diplomirani biolog.
131

Znanja
- Osnovni pojmovi o
ekologiji
- Kruenje materije i
transformisanje energije u
prirodi

Predmet
Znanja
- Zatita na radu u
- Tehnika prodaje
- Praktina nastava
prodavnicama
- Kulturno-istorijska batina
- Etno-socijalni motivi
Crne Gore
132
1.3.6. PSIHOLOGIJA
1. Naziv predmeta: PSIHOLOGIJA
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
Ukupno
72
72
72
72

- Sticanje osnovnih znanja koja omoguavaju shvatanje bioloke i drutvene
uslovljenosti psihikog ivota.
- Sticanje znanja o osnovnim vrstama psihikih procesa, osobina i stanja.
- Uoavanje specifinosti pojedinih uzrasnih kategorija u cilju uspjenijeg rada sa
njima.
- Upoznavanje racionalnih metoda uenja radi kvalitetnog planiranja radnih i
slobodnih aktivnosti, uz uvianje linog angaovanja u svom razvoju i uspjenosti.
- Razvijanje sposobnosti za kritiko miljenje i stvaralake sposobnosti, usvajanje
profesionalne etike, interesovanja za struku i samoobrazovanje.
- Upoznavanje psiholokih aspekata meusobnih odnosa ljudi u socijalnoj sredini, u
malim radnim grupama i preduzeima.
- Povezivanje sopstvenih miljenja sa teorijskim znanjima te razvijanje sposobnosti
za primjenu psiholokih saznanja u ivotu i radu ija je sutina interakcija sa
ljudima.
- Jaanje svijesti o razumijevanju sebe i drugih kao i svijest o odgovornosti za
sopstveno razmiljanje, odluivanje i ponaanje.
133

Razred: TREI
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
izvoenje nastave
uenik
uenik
uenik
Pojam, predmet i zadaci psihologije
- Uoava znaaj i
- Razlae predmet i
- Rad u paru i manjim
- Upoznaje se sa
zadatke psihologije.
grupama.
pojmom,
mogunosti
predmetom i
- Uporeuje predmete primjene psiholokih
zadacima
saznanja u linom i
pojedinih
psihologije.
profesionalnom
psiholokih
- Navodi grane
ivotu.
disciplina i
psihologije.
procjenjuje znaaj
primjenjenih
disciplina.
Metode i tehnike psiholokih istraivanja
- Stie
- Vri
- Upoznaje se sa
samopouzdanje.
samoposmatranje.
metodama i
- Procjenjuje
tehnikama
prednosti i
psiholokog
nedostatke
istraivanja
introspekcije,
nabraja i opisuje.
zahtijeve pravog i
kvazi-psiholokog
istraivanja.
Organski osnovi i razvitak psihikog ivota
- Razloe ulogu
- Opisuje nervni
- Rad u paru.
pojedinih djelova
sistem: graa i
nervnog sistema i
djelovi nervnog
znaaj lijezda za
sistema, ulni
razvoj i ponaanje.
sistem i endokrine
lijezde.
- Rad u paru.
- Razvija
- Analizira udio,
- Pojanjava ulogu
razumijevanje
vanosti i
rada, govora i
odnosa prirode i
povezanosti inilaca
ljudske zajednice u
drutva,
filogeneze.
razvoju psihikog
usmjerenost na
ivota (filogeneza). - Navodi dokaze u
razvoj.
grai cns-a.
- Pristupa sa naunog
aspekta shvatanju
psihikog ivota.
- Samoposmatranjem - Realnije sagledava
- Definie znaaj
svoje mogunosti,
prosuuje odnos i
nasljea, sredine i
jaa
znaaj inilaca za
aktivnosti same
samopouzdanja.
razvoj.
jedinke za razvoj.
Psihiki procesi
- Razlikuje saznajni,
- Upoznaje tri vrste
emocionalni i
procesa - saznajni,
konativno-voljni
emocionalni i
proces.
konativno-voljni
procesi.
134
sadraji
uenik
Osjeaji i opaaji
- Upoznaje se sa
zakonima
organizacije drai,
pojmom osjeaja i
opaanja.
- Pojanjava uticaj
iskustva i motivacije
na opaanje.
- Upoznaje panju
vrste i inioce.
Uenje
- Usvoja pojam i
oblike uenja.
- Vrste uenja po
sadraju.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Procjenjuje
- Razvija vizuelne
grupama.
svojstava lijepog i
vjetina.
- Voditi kritike
runog
- Razvija uoavanje
razgovore.
posmatranjem i
etnikog,
samoposmatranjem.
geografskog i
profesionalnog
- Analizira na novim
miljea na opaanje.
primjerima.
- Procjenjuje obim,
trajanje, fluktuaciju
i distraktore panje.
- Primjenjuje razliite - Razvija radne
navike, jaa
oblike i vrste
samopouzdanje.
uenja.
- Identifikuje se sa
- Zamilja nove
pozivom.
primjere
instrumentalnog i
socijalnog uenja.
Pamenje
- Razlae odlike
- Definie pojam i
pojedinih vrsta
vrste pamenja.
pamenja.
- Pojanjava uzroke
- Uvjebava pamenje
zaboravljanja i
likova i verbalnih
kvalitativne
iskaza.
promjene
pamenja.
- Opredjeljuje inioce - Prepoznaje inioce - Razvija sposobnosti - Rad u paruza uspjenije
uspjenog uenja i
uspjenog uenja i
vjebanje
uenje, razvija
pamenja.
pamenja.
orjentacije ka
kritiko miljenje,
zajednikim
planiranje i efikasno ciljevima.
korienje radnog i - Uvjebati uenje
slobodnog vremena.
putem saradnje i
takmienja.
- Rad u prisustvu
drugih ljudi.
Intelektualne sposobnosti
- Rjeava, kroz faze, - Shvata veze izmeu - Rad u manjim
- Definie pojam i
zamiljenu
grupama.
faze procesa
linog angaovanja i
problemsku situaciju uspjeha u uenju,
miljenja,
i stvaralaki in.
intelektualnih
radu, ispunjavanju
sposobnosti i
obaveza.
kategorija
inteligencije.
Emocije
- Definie pojam
- Razlikuje pojedine
- Rad u manjim
emocije i
emocije i razlae
grupama.
135
sadraji
uenik
emocionalnog
reagovanja.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
podatke za
procjenu.
- Simulira radne
situacije zasiene
jakim emocijama.
- Nabraja vrste i
- Razlae na novim
opisuje razvoj,
primjerima osnovne
emocije kod djece i
i sloene emocije.
adolescenata.
- Samoposmatranje
emocija mladih.
- Pojanjava znaaj i
vezu emocija sa
duevnim
zdravljem,
psihosomatska
oboljenja i stres.
Motivi
- Upoznaje se sa
pojmom i podjelom
motiva.
- Socijalizacija
biolokih potreba.
- Drutveni i lini
motivi.
- Ljestvica motiva po
Maslovu.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Simulacija situacija
i igranje uloga.
- Unapreuje
razumijevanje svog i
tueg emocionalnog
reagovanja i
obezbijeuje bolju
emocionalnu
razmjenu gostrecepcioner.
- Rangira sopstvene
- Bolje poznaje uticaj
stresne dogaaje i
negativnih i
uvjebava
dugotrajnih stresnih
antistresne reakcije. stanja na zdravlje te
vanost njihovog
ublaavanja i
otklanjanja.
- Bolje razumije svoje

- Samoposmatra
organske potrebe,
motivacioni proces
socijalne i line.
kod organskih
- Postavlja realnije
motiva i analizira
nivoe aspiracije i
razlike u odnosu na
vee uspjenosti.
nehomeostazne
motive.
- Vrednuje znaaj i
rangira na svojoj
listi socijalne i line
motive.
- Analizira nove
primjere unutranje
i spoljanje
motivacije.
Frustracije i konflikti
- Objanjava pojmove - Utemeljuje na
frustracije i
novim primjerima,
konflikta, tipove i
posmatranjem i
reakcije.
samoposmatranjem
naine borbe u
frustraciji.
Linost i struktura linosti
- Definie pojam
- Razlikuje pojedine
linosti i odlike.
tipove
- Upoznaje se sa tri
temperamenta i
osnovna problema
karaktera.
- Razvija
konstruktivan
grupama.
pristup u rjeavanju
konfliktnih situacija.
- Razvija potovanje - Rad u paru.

posebnosti svake
linosti i uvaavanje
linih osobina
136
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
- Samoposmatranjem
- Problem strukture
navodi svoje crte
linosti
linosti, a
strukturalna
posmatranjem
podruja.
navodi odlike
kolskih drugova.
- Opisuje tipologije
- Na novim
linosti.
primjerima i
samoposmatranjem
prepoznaje
tipologije.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
gostiju i saradnika.
- Rad u paru.
- Bolje razumije i
prihvata svoje
prednosti i
nedostatake u cilju
jaanja
samopuzdanja i
korekcije ponaanja
prema gostima
imajui u vidu tip
linosti.
Razvoj linosti
- Nabraja probleme u - Vrednuje uticaj
porodice, kole i
razvoju linosti.
drutva, vrnjaka na
- Definie pojmove:
razvoj linosti.
psihosocijalni
- Zamilja i opisuje
razvoj,
sebe u budunosti.
socijalizacija i
sadraji.
- Nabraja i
opredeljuje izvore i
inioce
socijalizacije.
- Nabraja i povezuje
etape- ivotna
razdoblja.
- Na novim
- Definie pojam
primjerima
zrelosti linosti i
prepozanje osobine
kriterijumima
koje krase zrelu
zrelosti.
linost.
Teorija linosti
- Upoznaje se sa
pojedinim
shvatanjima u
oblasti teorija
linosti.
Psihologija rada
- Upoznaje se sa
predmetom,
ciljevima i
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija spremnosti - Grupna diskusija.

za saradnju i
komunikativnost.
- Bolje razumije
drutveno-istorijske
uslovljenosti
ovjekovog
djelovanja i razvoja.
- Usvaja pojam
grupama.
zrelosti radi jaanja
samopuzdanja.
- Zaokruuje
osjeanja identiteta
i usvaja
profesionalnu ulogu.
- Referati.
- Bolje usvaja
- Procjenjuje
primjenu psihologije profesionalnu ulogu
u turizmu sa
i razvija motivacije
137
- Rad u paru.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
navoenjem
podrujima
primjera.
psihologije rada sa
primjenom u
turizmu.
Radni uinak i sposobnost
- Navodi osobine ljudi - Samoposmatranjem i
koje utiu na uinak samoprocjenjivai radnu sposobnost.
njem prepoznaje
osobine koje utiu
na radnu sposobnost
i uinak.
Meuljudski odnosi
- Pojanjava
- Prepoznaje osobine
psihologiju
potrebne za dobru
meuljudskih
socijalnu klimu.
odnosa na radu.
Metode odluivanja
- Definie pojam,
faze i metode
obuavanja.
- Pojanjava znaaj
analize i opisa
poslova za
primjenu u
profesionalnoj
orijentaciji i
selekciji.
Umor
- Upoznaje se sa
pojmovima umora,
odmora i vrstama
istih.
Komunikacija- pojam i
- Upoznaje se sa
pojmom
komunikacije,
simbola i signala.
- Vrste komunikacije.
- Verbalna
komunikacija.
- Neverbalna
komunikacija.
- Nabraja mogue
izvore greaka u
komunikaciji.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
za posao.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija osjeaj za
- Posjeta trening
centru.
ferplej, toleranciju,
spremnost za
pruanje pomoi i
saradnju.
- Analizira krivulju
pri obuavanju.
- Analizira svoju
profesionalnu
orijentaciju i
budui izbor.
- Primjena na posao
recepcionera.
vrste
- Razvija smisao za
- Vri interakciju
gost-recepcionersaradnju,
voenje razgovora,
komunikativnost i
glas, stav tijela,
bolju adaptaciju u
proksemija, gestovi,
profesiji.
osmijeh,
ljubaznost,
srdanost, uredan i
prijatan izgled.
- Pravilno reaguje u
situacijama greaka
kada je izvor greke
gost i kada je to
138
- Simulacija
situacija.
- Rad u paru ili
manjim grupama.
- Rad u paru ili

manjim grupama.
- simulacija situacija.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
recepcioner.
Grupe
- Razlikuje vrste
- Definie pojam
grupa i grupne
grupe, vrste grupe i
strukture.
grupne strukture.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Samoposmatranjepripadam grupama,
njihov uticaj na
mene, status i
uloge u njima.
Rukovoenje i tipovi rukovoenja

- Procjenjuje
- Definie pojam
vostva i nabraja
podatake koji ine
tipove
prvu impresiju i
rukovoenja,
njen znaaj i
grupno odluivanje.
otpornosti na
promjene.
- Pojam socijalne
percepcije, prva
impresija,
zakonitosti njenog
formiranja.
Opaanja
- Samoposmatranjem
- Nabraja najee
uoava najee
sistematske greke
greke koje ini i
u opaanju drugih.
njihove posljedice.
- Rad u paru ili

manjim grupama.
- Simulacija
situacija.
- Postie bolje
razumijevanje svog
i tueg ponaanja u
cilju vee
profesionalne
uspjenosti.
Principi psihologije u propagandi

- Osmiljava
- Nabraja principe
- Razvija
propagandni slogan.
Psihologije,
inovativnost.
ekonomske
propagande,
propagandnu
poruku i sredstva.
Pojam zdravlja, psihike krize i bolesti
- Jaa
- Vrednuje
- Definie pojam
samopouzdanje i
kriterijume za
zdravlja, psihike
prilagoenost.
razlikovanje
krize i bolesti.
psihiki zdrave od
oboljele osobe.
Neuroza i psihoza
- Analizira odlike
- Upoznati odlike
pojedinih bolesti
neuroza, psihoza i
navoenjem novih
poremeaj
primjera iz
karaktera.
psihijatrijske prakse
i svakodnevnog
ivota.
139
- Rad u paru ili

manjim grupama.
- Simulacija
situacija.
- Rad u paru ili

manjim grupama.
- Traenje novih
izvora informacija
rad u manjim
grupama.
- Analiza sluajeva.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Sociopatije
- Definie sociopatije- - Vri procjenu snage
i efekata moralne
pojam, vrste,
osude prestupnika.
uzroke i borbu
protiv toga.
- Pojanjava pojam
toksikomanije i
nabraja vrste droga.
Alkoholizam
- Opisuje alkoholizam - Uoava posledice
alkoholizma kod
kao bolest i
pojedinca i
drutveni problem,
prepoznaje pojavu
faktore i teorije
kao drutveni
nastanka ove
problem.
bolesti.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Analiza sluajeva i
posjeta
institucijama.
zapisa.
- Gostovanje
predavaca iz
ustanova koje se
bave ovom
problematikom.
- Opisuje djelovanje - Vrednuje znaaj

alkohola na
poznavanja duevnih
ponaanje,
i sociopatskih
organizam i
poremeaja za rad u
organska oteenja
ugostiteljstvu i
kod alkoholiara.
turizmu.
Toksikomanija i mentalna higijena
- Razlikuje vrste
- Objanjava naine
lijeenja
lijeenja
toksikomanije
toksikomanije
medikamentima i
medikamentima i
psihoterapijom.
psihoterapijomvrste.
- Upoznaje se sa
pojmom mentalne
higijene i njenim
principima.
- Prikazianje video
zapisa.
- Gostovanje
predavaca iz
ustanova koje se
bave ovom
problematikom.

- M. Goldner Vukov: Porodica u krizi, Medicinska knjiga Beograd, Zagreb.
- Dr. D. Krsti: Psiholoki renik, Savremena administracija, Beograd.
- D. Plut, Lj. Marinkovi: Konflikti i ta sa njima, Kreativni centar, Beograd.
- Dr. N. Rot: Opta psihologija, Zavod za izdavanje udbenika SR Srbije, Beograd.
- Kompjuter sa opremom za video reprodukciju.
- Provjeravaju se i ocjenjuju usmeni odgovori, najmanje jednom u svakom
140

- Diplomirani psiholog;
- profesor psihologije;
- diplomirani kolski psiholog-pedagog.
Znanja
- Elementi socijalne
psihologije i psihologije
meuljudskih odnosa na radu
osvrtom na rad u rgovini
osvrtom na rad u trgovini
- Psihologija reklame
- Psihologija, karakterne
osobine
- Psihologija rada
- Psihologija crte linosti

Predmet
Znanja
- Poslovna komunikacija.
- Interpersonalna
komunikacija
- Tehnika prodaje
- Praktina nastava.
- Potroai
- Odnos prodavac potroa
trgovinskih kompanija.
- ovjek i moral
- Radni moral
- Odgovornost i poslovna
etika
- Globalizacija i poslovni
moral
- Poslovna etika
141
1.3.7. CARINA, PEDICIJA, OSIGURANJE

1. Naziv predmeta: CARINA, PEDICIJA, OSIGURANJE
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
72
66
138
Ukupno
72
66
138

- Sticanje osnovnih znanja o organizaciji osiguranja.
- Osposobljavanje uenika da primjenjuju carinske zakone, zakone o osiguranju i
poslove pedicije.
- Upoznavanje uloge osiguranja u spoljnoj trgovini i u zatiti imovine i lica.
- Savladavanje pojma carina, vrsta carina, carinskih propisa u Srbiji i Crnoj Gori i
carinskih propisa u svijetu.
- Osposobljavanje za razvrstavanje robe po carinskoj tarifi i prepoznavanje
potrebnih dabina u spoljnoj trgovini.
- Upoznavanje pojmova: carinsko podruje, carinsko-pogranini pojas, morske zone
i carinski reim u morskim zonama.
- Razumijevanje pojma i vrste carinskog postupka, smjetaja carinske robe, svih
vrste carinjenja komercijalne i nekomercijalne robe.
- Prepoznavanje pravnih sredstava u carinsko-upravnom postupku.
- Upoznavanje znaaja pedicije, znaaja transporta, podjele transporta.
- Prepoznavanje incoterms klauzule (exw, fca, fas, fob, cfr, cif, cpt, cip, daf, des,
ddu, ddp).
- Poznavanje unutranje organizacije pediterskog poslovanja (poslovi akvizicije,
zakljuivanje ugovora o pediciji, reklamacija, provizija).
- Upoznavanje sa poslovima uvoza i izvoza robe, transportnim poslovima i
specijalnim pediterskim poslovima.
- Osposobljavanje uenika da na praktinim primjerima i originalnoj dokumentaciji
obavljaju posao osiguranja, carinjenja i pedicije.
142

Razred: TREI
Socijalizacijski
Preporuke za
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
izvoenje nastave
uenik
uenik
uenik
Opte karakteristike osiguranja
- Analizira mehanizam - Razvija svijest o
- Uoava znaaj
potrebi osiguranja
osiguranja i njegovu
osiguranja.
imovine i lica.
tehniku osnovu.
- Nabraja opasnosti
- Prepoznaje funkciju
koje ugroavaju
osiguranja.
imovinu i lica.
- Detaljno obrazlae
- Rezimira istorijski
podjelu
razvoj osiguranja.
(klasifikaciju)
osiguranja u SICG.
Organizacija osiguranja
- Razvija strunost.
- Upoznaje subjekte - Razlikuje pojam
- Rad na raunaru
osiguravaa u svijetu
osiguranja.
(izrada digitalne
i kod nas.
- Upoznaje elemente
dokumentacije).
- Razlikuje pojmove
osiguranja.
osiguranika i
- Objanjava pojam
osiguravaa.
premije osiguranja.
- Upoznaje ekonomska - Razlikuje pojmove
ugovaraa i korisnika
naela osiguranja.
osiguranja.
- Razlikuje posrednike
u osiguranju.
- Detaljno obrazlae
brokere i havarijske
komesare.
- Detaljno obrazlae
rizik i upravljanje
rizicima.
- Uoava razliku
izmeu bonusa,
malusa, franize i
zone rizika.
- Razlikuje sigurnost i
likvidnost.
Izvori prava i dokumenti osiguranja
- Izrada obrazaca na
- Razvija
- Upoznaje dokumenta - Analizira
raunaru za razne
komunikativnost.
zakljuivanje
osiguranja.
oblike i vrste
ugovora o osiguranju - Preuzima
- Upoznaje osiguranje
osiguranja.
odgovornost za
poslije osiguranja i
za tui raun.
- Izrada ugovora na
donoenje odluka.
list pokria.
- Objanjava plaanje
raunaru.
- Analizira osiguranje - Razvija strunost i
premije.
poslovnu
za tui raun,
- Objanjava
komunikaciju.
detaljno obrazlae
osiguravaa o
obaveze osiguranika, - Razvija svijest o
izmjenama rizika.
znaenju osiguranja
odnosno ugovaraa
- Upoznaje vrste
imovine.
osiguranja
osiguranja.
143
sadraji
uenik
imovine.
civila.
motornih vozila.
transporta i kredita.
domainstava,
osiguranje sportskih,
umjetnikih i slinih
priredbi od
atmosferskih
padavina.
imovine eljeznikotransportnog
preduzea.
- Obrazlae pojam
materijalne i
nematerijalne tete.
- Upoznaje ugovor o
osiguranju lica od
posledica nesrenog
sluaja.
- Objanjava ulogu
polise osiguranja.
- Obrazlae ugovor o
osiguranju ivota.
Formativni ciljevi
-
uenik
Razlikuje polisu
osiguranja, list
pokria, certifikat
osiguranja, potvrdu
o sklopljenom
osiguranju slip i
cover note
Detaljno obrazlae
osiguranje u
industriji.
Detaljno obrazlae
osiguranje objekata
u izgradnji i u
montai.
Analizira osiguranje
opasnosti od prekida
rada usled poara i
drugih opasnosti
(omazno
osiguranje).
Detaljno obrazlae
osiguranje od
odgovornosti iz
djelatnosti.
uskladitenja robe.
Detaljno obrazlae
osiguranje
graevinskih
objekata i opreme
na ugovorenu
vrijednost.
Detaljno obrazlae
osiguranje zaliha.
Razlikuje osiguranje
od provalne krae i
razbojnitva.
Analizira i razlikuje
osiguranje
domainstava,
osiguranje sportskih,
umjetnikih i slinih
priredbi od
atmosferskih
padavina.
imovine eljeznikotransportnog
preduzea.
Analizira i razlikuje
144
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preuzima
odgovornost u
organizaciji posla.
Preuzima
odgovornost.
Potuje ljudski ivot.
Razvija odgovornost
prema porodici.
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
materijalnu od
nematerijalne tete.
- Sastavlja i zakljuuje
ugovor o osiguranju
lica.
- Razlikuje vrste polisa
osiguranja
(generalna polisa,
polisa uvoza i
izvoza).
- Detaljno obrazlae
likvidaciju isplata
naknade.
- Prepoznaje
specifinosti
osiguranja ivota.
- Izrauje ugovor o
osiguranju ivota.
- Detaljno obrazlae
likvidaciju odnosno
isplatu naknade.
Procjena i likvidacija teta
- Upoznaje znaaj
- Razlikuje pojmove: - Razvija strunost i
procjene i likvidacije prijavljivanje tete i preciznost.
tete.
njeno evidentiranje,
izviaj i procjenu,
likvidaciju i
formiranje
predmeta.
- Detaljno obrazlae
postupak po
prigovoru
osiguranika.
Reosiguranje
- Upoznaje pojam
- Detaljno obrazlae - Razvija strunost.
reosiguranja.
podjelu reosiguranja
- Navodi vrste
(aktivna i pasivna).
reosiguranja.
- Detaljno obrazlae i
- Upoznaje dokumenta analizira pojam
samopridraja po
u reosiguranju.
riziku (poar,
transport, kargo i
kasko, lina
nezgoda, provalna
kraa, avijacija,
motorna vozila,
itd.).
145
Preporuke za
izvoenje nastave
Razred: ETVRTI
sadraji
uenik
Meunarodna pedicija
- Upoznaje osnovne
karakteristike
meunarodne
pedicije.
- Razumije ekonomsku funkciju
meunarodne
pedicije.
- Upoznaje pojam
transportne
djelatnosti.
- Upoznaje pravnu
regulativu u domaoj i meunarodnoj
pediciji.
- Razumije poslove
akvizicije.
- Poznaje unutranju
organizaciju
pediterskog
poslovanja.
- Upoznaje tarifnokonjukturne poslove.
- Upoznaje poslove
uvoza.
- Upoznaje poslove
izvoza.
- Upoznaje
dokumenata u
meunarodnoj
pediciji.
- Upoznaje specijalne
pediterske poslove.
- Razumije pojam
skladitenja i
pakovanja robe.
- Upoznaje sajamske
poslove.
- Razumije poslove
organizovanja,
prihvata, pakovanja i
otpreme eksponata.
- Poznaje ugovore o
vaganju i sortiranju
robe.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
Analizira
organizaciju
pediterskih
djelatnosti.
Detaljno obrazlae
podjelu transporta.
Detaljno obrazlae
transportne klauzule
kupoprodajnih
ugovora.
Analizira postupke
istraivanja trita.
Radi na izradi
dostavljanja ponude.
Izrauje
predkalkulacije
pediterskog posla i
poslove vezane za
zakljuivanje
ugovora.
Vri kontrolu
dokumenata
(reklamacija).
Razlikuje pojmove
dispozicije i
instradicije.
Radi na izradi
faktura.
Detaljno obrazlae
poslove
ispostavljanja
prevoznih isprava,
organizovanja
otpreme, carinjenja,
osiguranja i zbirnog
prometa.
Popunjava
peditersku potvrdu.
Vri obraun
trokova i
fakturisanje.
Razlikuje pojam
istovara, utovara i
pretovara robe.
Popunjava tovarni
list.
Popunjava
konosman.
- Razvija svijest o
znaaju
meunarodne
pedicije.
- Razvija strunost.
- Zastupa interese
preduzea kao line
interese.
- Razvija strunost.
146
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
Formativni ciljevi
-
uenik
Vri zakljuivanje
sajamskih poslova.
Vri obraun
trokova i
fakturisanje.
Samostalno vri
zakljuivanje
ugovora o
pakovanju.
Samostalno vri
zakljuivanje
ugovora o vaganju i
sortiranju.
Odluuje kada i kako
treba izdati garantna
pisma.
Samostalno obavlja
poslove kvalitativnog
i kvantitativnog
prijema robe.
Razlikuje pojam
praenja transporta i
prevoz specijalnih
tereta.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Carine i carinska tarifa

- Razvija svijest o
- Razlikuje carinski
- Upoznaje pojam
potrebi postojanja
sistem i carinsku
carine i carinske
carina.
politiku i
tarife.
meunarodne
carinske konvencije.
- Detaljno obrazlae
carinsku vrijednost,
pojam, znaaj i
vrste.
- Detaljno analizira
nae carinske tarife i
meunarodne
obaveze.
- Analizira zakon o
carinskoj tarifi sicg.
- Razlikuje
oslobaanje od
plaanja carine i
posebne dabine.
Carinsko poslovanje
- Upoznaje osnovne
- Analizira pojam
- Razvija osjeaj
pojmove carinskog
carinske linije i
odgovornosti i
poslovanja.
pravni znaaj
principijelnosti.
- Upoznaje morske
ustanove carinske
- Izgrauje stil u
147
Preporuke za
izvoenje nastave
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
zone i carinske
linije.
reime u njima.
- Analizira pojam
- Upoznaje carinske
carinskog podruja i
zone.
posebne oblike
- Upoznaje pojam
carinskog podruja.
carinske robe i vrste - Analizira carinskocarinske robe.
pogranini pojas
- Objanjava carinski
(vrste, irina
nadzor.
carinsko-pograninog
- Poznaje pojmove
pojasa).
carinske obaveze i
- Analizira morske
carinskog
zone i njihov pravni
obaveznika.
poloaj.
- Razlikuje carinsku
luku i carinsku zonu.
- Prepoznaje carinske
robe i njihove vrste.
- Detaljno obrazlae
pojam carinskog
nadzora.
- Razumije vrste
carinskog sredstva za
vrenje carinskog
nadzora.
- Detaljno obrazlae
osnovne principe o
podlonosti plaanja
carine.
- Razlikuje pojam
carinske obaveze,
carinskog obveznika,
kao i pravni osnov za
naplatu carine i
drugih dabina.
Carinski postupak
- Upoznaje postupak - Detaljno analizira
carinski postupak u
carinjenja robe u
eljeznikom i
meunarodnom
drumskom
kopnenom
saobraaju.
saobraaju.
- Upoznaje postupak - Detaljno obrazlae
carinski postupak pri
carinjenja robe u
vodenom saobraaju. prevozu robe preko
inostranog carinskog
- Upoznaje postupak
podruja.
carinjenja robe u
- Detaljno analizira
vazdunom
carinski postupak u
saobraaju.
- Prepoznaje postupak saobraaju na moru,
graninim jezerima,
ili nain smjetaja
graninim rijekama i
carinske robe.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
ophoenju sa
strankama.
- Razvija smisao za
profesionalnost i
odgovornost.
- Razvija osjeaj
odgovornosti
- Razvija osjeaj za
prikupljanje to vie
aktuelnih
informacija o
meunarodnim
carinskim
pojasevima.
- Razvija osjeaj
komunikativnosti.
148
Preporuke za
izvoenje nastave
sadraji
uenik
- Upoznaje carinjenje
komercijalne i
nekomercijalne
robe.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
- Upoznaje carinska
skladita i carinska
smjestita.
- Upoznaje
konsignaciona
skladita i slobodne
carinske prodavnice.
- Prepoznaje pojam
privremenog uvoza i izvoza i privremenog
uvoza opreme
(lizing).
- Prepoznaje pojam
carinskog obiljeja.
Preporuke za
izvoenje nastave
uenik
carinski postupak pri
prevozu domae
robe graninim
rijekama i jezerima.
Detaljno analizira
vazduni saobraaj i
vazduni prevoz.
Analizira carinskovazduhoplovni
nadzor kao i
vazduhoplovni
manifest.
Analizira prijem
carinske robe.
Detaljno analizira
smjetaj carinske
robe u carinske
magacine.
- Razvija strunost.
Razlikuje smjetaj
robe u carinska
skladita i carinska
prema poslu.
smjestita.
Analizira smjetaj
robe u konsignaciona
skladita i slobodne
carinske prodavnice.
Detaljno analizira
carinjenje robe koju
putnici uvoze i
izvoze, carinski
nadzor u putnikom
prometu, carinjenje
robe koju putnici
nose sa sobom pri
ulasku u sicg kao i
postupak sa
trgovakim
uzorcima.

- prof. dr B. Marovi Osiguranje i pedicija.
- prof. dr M. Ivanovi Carine i carinsko poslovanje.
- J. Jankovi, V. Jovanovi, J. Slavni: Komentar zakona o osnovama osiguranja
imovine i lica
- V. Kapor: Kupoprodaja robe u spoljnoj trgovini.
- R. Fuchs: Pomorska pedicija.
- Mr. ., M. Markovi Specijalni i sloeni spoljno trgovinski poslovi.
- dr M. Tei Savremeni modeli plaanja i naplate u spoljnoj trgovini.
- S. Cari Meunarodni transport robe, pedicija, osiguranje i carine
- Ineotemus Merkur Beograd.
149
- Ostala literatura.
- Zakon o carinskoj teoriji Slubeni list RCG br. 17/2003.
- Pravilnik o obliku i sadraju, nainu podnoenja carinske deklaracije Slubeni
list RCG br. 16/2003.
- Raunari sa odgovarajuom programskom opremom, telefonski aparat sa
telafaksom i Internet linijama, aparati za kopiranje i umnoavanje, oprema za
multimedijalnu prezentaciju, softveri za oblikovanje dopisa i dokumentacije,
katalozi proizvoda, poslovna dokumentacija u spoljnotgovinskom poslovanju.
- Usmeno najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
9. Profil strune spreme nastavnika i strunih sardnika
- DIplomirani ekonomista.
Znanja
prodaju
- Tehnika prodaje robe na
lizing

Predmet
- Tehnika prodaje
- Praktina nastava
150
Znanja
- Skladitenje i pakovanja robe
- Ugovori o vaganju i sortiranju
robe
- Privremenog uvoza i izvoza i
privremenog uvoza opreme
(lizing)
1.3.8. POSLOVNA ETIKA

1. Naziv predmeta: POSLOVNA ETIKA
Vrste nastave
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Teorija
Vjebe
Praktina
nastava
66
66
Ukupno
66
66

- Upoznavanje sa etikom kao naukom o moralu.
- Razumijevanje etikih normi i etikih misli.
- Poznavanje karakteristika i porijekla morala.
- Upoznavanje sa teorijom linosti.
- Razumijevanje uticaja ekonomskih procesa na moral.
- Upoznavanje sa karakteristikama poslovne etike.
- Razvijanje smisla za komunikaciju i profesionalnog ponaanja.
- Upoznavanje sa etikim normama i etikim kodeksima.
- Razumijevanje odgovornosti i tipova odgovornosti.
- Upoznavanje pojma globalizacije.
151

Razred: ETVRTI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Etika kao nauka o moralu
- Razvija pozitivan
- Upoznaje etiku kao - Analizira etiku kao
stav prema novim
nauku o moralu.
filozofsku
saznanjima.
- Razlikuje pojam,
disciplinu.
metod i cilj etike.
- Objanjava
- Razlikuje uslove
pojmovno
njenog nastanka i
odreenje etike.
razvitka.
- Objanjava razvoj
- Uoava razliite
etike misli.
etike misli.
- Poznaje normativnu
- Razlikuje
etiku i moral.
normativnu etiku i
moral.
Moral kao drutvena pojava
- Uoava specifinost
- Upoznaje
morala.
karakteristike i
- Prepoznaje vezu
porijeklo morala.
morala sa drutvom
- Objanjava
i posmatra ga kao
pojmovno
drutvenu pojavu.
odreenje morala.
- Razlikuje izvore
morala
heteronomija i
autonomija).
- Prepoznaje svrhu
moralne radnje
(eudaimunizam i
hedonizam).
ovjek i moral
- Uoava vezu
- Objanjava
morala i ovjeka.
karakteristike
- Uporeuje razliite
linosti.
teorije linosti.
- Navodi
- Prepoznaje
karakteristike
karakteristike
ovjeka.
ovjeka.
- Objanjava teorije
linosti.
Radni moral
- Razvija svijest o
- Analizira oblike
- Objanjava norme
moralnim
radnog morala.
radnog morala.
normama.
- Prepoznaje
- Objanjava moral i
moralne norme.
radni moral.
- Razlikuje norme
- Upoznaje uticaj
koje se odnose na
ekonomskih procesa
radni moral.
na moral.
- Uoava vezu
morala sa moralom
na radu.
- Prepoznaje uticaj
152
Preporuke za
izvoenje nastave
- Diskusija na temu:
etike dileme u
poslovanju.
- Diskusija na temu:
Opta kultura i
multikulturalizam.
- Diskusija: uticaj
morala na poslovnu
etiku.
- Znaaj morala za
poslovnu etiku.
- diskusija: svrha
moralne radnje.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
drutvenih kretanja
na moral.
Nastanak i razvoj poslovne etike
- Uoava vezu etike i
- Upoznaje se sa
poslovne etike.
nastankom i
- Razlikuje uslove
razvojem poslovne
njenog nastanka.
etike.
- Objanjava predmet - Prepoznaje
predmet poslovne
poslovne etike.
etike.
- Objanjava poslovni
- Uoava vezu
moral.
izmeu morala i
poslovnog morala.
Korporativna kultura i poslovna etika
- Odreuje uticaj
- Uspostavlja vezu
kulture na poslovnu
izmeu
etiku.
korporativne
- Prepoznaje
kulture i poslovne
primjenu etike na
etike.
specifina pitanja
- Objanjava
ili na praktina
poslovnu etiku i
zanimanja.
poslovnu
- Razlikuje etike
komunikaciju.
dileme u
- Upoznaje modele
poslovanju.
profesionalnog
- Zna ponaanje u
ponaanja.
skladu sa moralom
kao normom.
- Uoava
specifinosti
morala u razliitim
kulturama.
Etike norme i pravila
- Analizira razliite
- Upoznaje etike
etike teorije.
norme i pravila.
- Razlikuje etike
- Objanjava pravila
norme u razliitim
profesionalnog
periodima.
ponaanja.
- Razlikuje etike
- Upoznaje etike
norme u antikoj
kodekse.
Grkoj.
- Objanjava etike
- Uoava
dileme i
srednjovjekovnu i
nedoumice.
renesansnu etiku.
- Razlikuje
subjektivnu i
objektivnu etiku.
- Prepoznaje etike
principe i etike
dileme.
Preporuke za
izvoenje nastave
- Diskusija:
Smisao etike.
- Razvija
inicijativnost i
snalaljivost.
153
- Diskusija: Zato je
etika vana?
- Diskusija: Etiki
kodeks.
Formativni ciljevi
sadraji
uenik
uenik
Odgovornost i poslovna etika
- Analizira problem
- Objanjava pojam
odgovornosti.
odgovornosti.
- Uoava vezu
- Upoznaje razliite
izmeu slobode i
vrste i tipove
odgovornosti.
odgovornosti.
- Analizira Kantovu
- Objanjava
etiku- etiku
korporativnu i linu
dunosti.
odgovornost.
- Analizira moderne
moralne filozofije.
- Razlikuje
postojanje
razliitih vrsta
odgovornosti.
- Uoava vezu line
odgovornosti sa
poslovnom.
Globalizacija i poslovni moral
- Analizira pojam
- Razumije pojam
globalizacije.
globalizacije i
- Uoava primjenu
poslovnog morala.
moralnog
- Objanjava
rasuivanja na
ekonomski,
specifine globalne
politiki,
probleme (svjetsko
civilizacijski i
siromatvo, etika
socioloki aspekt
zatite okoline,
globalizacije.
diskriminacija i
jednakost).
- Uoava specifinu
primjenu poslovnog
morala.
- Uoava razliita
moralna
vrijednovanja.
Informacijska etika
- Upoznaje znaenje - Prepoznaje znaaj
oblasti
informacijske
informacione
etike.
tehnologije.
- Razumije virtuelno
- Uoava primjenu
poslovanje.
etike u
- Objanjava ulogu
savremenom
poslovne etike u
svijetu.
zatiti ivotne
- Uoava smisao
sredine.
etike danas.
- Razlikuje
subjektivizam,
relativizam,
determinizam.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija osjeaj
odgovornosti.
- Diskusija:
kategoriki
imperativ.
za ocjenjivanje,
vrednovanje i
procjenjivanje.
- Posjeta butiku za
konfekcijske i
trikotane
proizvode.
- Posjeta butiku za
konu galanteriju,
galanteriju i krzna.
154
- Diskusija: etika
zatite ivotne
sredine.

- S. Rakas: Uvod u poslovnu etiku, Megatrend univerzitet, Beograd, 2006.
- S. Piter: Uvod u etiku, Sremski Karlovci, Novi Sad, 2004.
- R. Kider: Etike dileme, Podgorica, CID, 2006.
- M. Alaster: Kratka istorija etike, Plato, Beograd, 2000.
- T. Slobodan: Imanuel Kant, Podgorica, Pobjeda, 1996.
- Dijaprojektor i filmovi, grafoskop i folije.
- Usmeno provjeravanje znanja, najmanje jednom u klasifikacionom periodu.
- Profesor filozofije.
Predmet
Znanja
- Psihologija
ovjek i moral
- Psihologija, karakterne
Radni moral
osobine
Odgovornost i poslovna etika
- Psihologija rada
Globalizacija i poslovni
- Psihologija crte linosti
moral
PC raunar
- Upoznaje znaenje
informacijske etike
- Prepoznaje znaaj oblasti
informacione tehnologije
Interpersonalna
- Objanjava poslovnu etiku i
komunikacija
poslovnu komunikaciju
- Upoznaje modele
Odnos prodavac- potroa
- Tehnika prodaje
- Praktina nastava
profesionalnog ponaanja
- Prepoznaje primjenu etike
na specifina pitanja ili na
praktina zanimanja
- Razlikuje etike dileme u
poslovanju
Znanja
155
1.3.9. MENADMENT PRODAJE

1. Naziv predmeta: MENADMENT PRODAJE
Razred
I
II
III
IV
Ukupno
Vrste nastave
Praktina
Teorija
Vjebe
nastava
50
50
16
16
Ukupno
66
66

- Sticanje znanja iz oblasti menadment sistema i organizacije prodajnog
poslovanja.
- Osposobljavanje uenika da u praksi samostalno primjenjuje koncept
menadmenta u prodaji.
- Ovladavanje terminologijom menadmenta prodaje.
- Savladavanje uloge menadera u oblasti prodajnog poslovanja.
- Upoznavanje uenika sa metodama istraivanja trita.
- Sticanje znanja o menadmentu maloprodaje.
- Ovladavanje znanjima i vjetinama komuniciranja u maloprodaji.
- Osposobljavanje uenika za korienje elektronske tehnologije u maloprodaji.
- Razvijanje odgovornosti ispunjavanja radnih zadataka i radnih navika.
- Osposobljavanje uenika za timski rad.
- Osposobljavanje uenika da sam izvodi zakljuke, uoava greke, obrazlae i
predlae rjeenja.
- Izgraivanje menadment stila u ophoenju, ponaanju, kulturi dijaloga,
strunom obrazovanju i oblaenju.
156
Razred: ETVRTI
Socijalizacijski
Formativni ciljevi
sadraji
ciljevi
uenik
uenik
uenik
Pojam menadera, menadmenta, menaderstva
- Razvija pozitivan
- Upoznaje pojmove: - Razlikuje pojmove
menader,
- Menader,
odnos prema menmenadment i
menadment,
aderskom poslu.
menaderstvo.
menaderstvo.
- Razlikuje rezultat
- Opisuje poslove
rada uspjenog i
menadera i
prosuivanja.
neuspjenog
poslove saradnika.
menadera.
- Definie funkcije
- Razlikuje timski od
menadmenta i
individualnog rada.
menadera.
- Razlikuje poslove
menadmenta od
ostalih poslova.
- Povezuje liderstvo i
kolektivni rad u
obavljanju
funkcija.
Menadment u prodajnom poslovanju
- Stie
- Objanjava znaaj i - Razlikuje
menadment
ulogu
organizatorske
poslove u prodaji
menadmenta u
sposobnosti.
od ostalih poslova u - Razvija sposobnost
prodajnom
preduzeu.
poslovanju.
za timski rad.
- Odreuje
- Definie
- Podstie novine u
kriterijume za
menadment
radu.
izbor kadrova u
sistem rada u
- Razvija ulogu
prodajnom
prodajnom
uspjenog
poslovanju.
poslovanju.
menadera.
- Uporeuje tipove
- Opisuje poslove i
- Podstie
menadera.
ulogu menadera u
motivisanost.
- Analizira
prodaji.
menadment
- Nabraja poslove
sistem prodajnog
prodaje.
poslovanja.
- Objanjava
- Analizira poslove
funkciju
prodaje.
menadera u
- Pravi redosled
prodajnom
poslova u prodaji i
poslovanju.
vrijeme kada ih
treba obaviti.
- Analizira rad
menadera u
prodaji robe.
Istraivanje trita prodaje
- Analizira uticaj
- Upoznaje predmet
ponude i potranje
istraivanja na
na cijenu i
tritu prodaje.
obrnuto.
- Objanjava
- Analizira uticaj
meusobni uticaj
157
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Dijalog:
- menader-saradnik,
- menader -poslovni
partner
(simulacija).
Vjebe:
- Sprovoenje
organizacije
prodaje.
vjebe:
- sastavljanje tabela
i grafikona na
osnovu podataka
dobijenih
sadraji
uenik
trinih elemenata.
- Definie izvore
informacija i
naine prikupljanja
podataka.
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
uslova prodaje na
tritu.
- Analizira uticaj
kupovne moi na
tritu.
- Razlikuje metode
prikupljanja
podataka sa trita
prodaje.
- Uporeuje
prednosti i
nedostatke metoda
istraivanja trita.
- Razlikuje
motivaciju kupaca
pri donoenju
odluka o kupovini
proizvoda.
- Analizira podatke
dobijene
istraivanjem
trita.
Menadment u planiranju prodaje i tehnici prodaje robe
- Razvija
- Uoava nunost
- Objanjava
inicijativnost,
planiranja prodaje.
planiranje prodaje.
samostalnost,
- Objanjava vrste
- Pravi emu plana
preduzimljivost,
planova i faze u
prodaje.
odgovornost.
procesu planiranja. - Predvia ishod
- Razvija
plana prodaje.
- Obrazlae plan
kreativnost.
- Pravi plan prodaje
prodaje.
- Razvija
po razliitim
- Definie poslove
komunikativnost.
kriterijumima.
unapreenja
- Stie navike za
- Analizira uticaj
prodaje.
tanost,
nepredvidljivih
- Opisuje tehniku,
principijelnost,
faktora na
oblike i kanale
aurnost.
realizaciju plana
prodaje.
- Razvija kulturu
prodaje.
- Obrazlae direktnu
dijaloga sa
- Predlae mjere
i indirektnu
kupcima.
unapreenja
prodaju.
prodaje.
- Definie prodaju na
- Analizira tehniku,
malo i prodaju na
oblike i kanale
veliko.
prodaje:
- Objanjava ulogu
menadera u izboru - Uporeuje
prednosti i
kanala prodaje.
nedostatke kanala i
oblika prodaje
robe.
- Analizira prodaju
robe sa skladita.
- Analizira prodaju
158
Preporuke za
izvoenje nastave
istraivanjem
trita.
Vjeba:
- Sastavljanje plana
prodaje.
- Izbor i analiza
najpovoljnije
prodajne politike.
- Prodaja robe sa
skladita.
- Prodaja robe na
sajmovima,
berzama i
aukcijma.
- Prodaja robe
preko trgovinskih
agencija i
komisionih
preduzea.
- Prodaja robe na
kredit.
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Preporuke za
izvoenje nastave
- Razvija
odgovornost i
samostalnost u
radu.
- Razvija pozitivan
stav prema
zanimanju.
- Podstie efikasnost
u radu.
- Razvija
komunikativnost.
- Podstie
menaderske
sposobnosti.
Vjeba:
- Sastavljanje
plana maloprodaje.
- Formiranje
maloprodajnih
cijena.
Formativni ciljevi
uenik
robe na sajmovima,
berzama i
aukcijama.
- Razlikuje prodaju
robe preko
trgovinskih
preduzea i
komisionih
preduzea.
- Analizira doprinos
menadmenta u
postignutim
rezultatima
prodaje.
- Analizira postupak i
kriterijume za
prodaju robe na
kredit.
Menadment maloprodaje
- Razlikuje
- Objanjava
maloprodaju od
maloprodaju kao
ostalih oblika
faktor drutvene
prodaje.
reprodukcije.
- Analizira poslove i
- Definie mjesto i
aktivnosti
ulogu maloprodaje
maloprodaje.
u kanalima
- Razlikuje
prometa.
menadment
- Definie
maloprodaje od
menadment
ostalih oblika
maloprodaje.
menadmenta.
- Upoznaje tipove
- Analizira
menadera
finansijske aspekte
maloprodaje.
menadmenta
maloprodaje.
- Analizira zadatke i
odgovornosti
menadmenta
maloprodaje.
- Podstie
sposobnosti
potrebne
menaderima
maloprodaje.
- Razlikuje tipove
menadera
maloprodaje.
- Analizira izradu
planova
maloprodajnih
organizacija.
159
sadraji
uenik
Socijalizacijski
ciljevi
uenik
Formativni ciljevi
uenik
- Formira
maloprodajne
cijene.
Razvoj savremenih oblika maloprodaje
- Razvija
- Objanjava klasine - Razlikuje klasine
odgovornost u
oblike
oblike
radu.
maloprodaje.
maloprodaje.
- Razvija
- Opisuje razvoj
- Analizira razvoj
organizatorske
robnih kua.
robnih kua
sposobnosti i timski
- Definie savremene
maloprodaje.
rad.
oblike
- Uporeuje
- Razumije i prihvata
maloprodaje.
samoposluge,
kritike drugih.
supermarkete,
hipermarkete,
trgovinske centre.
Vjetine komuniciranja u maloprodaji
- Uoava znaaj
- Upoznaje ulogu i
prepoznavanja
znaaj
komunikacije u
kljunih elemenata
komunikacije u
maloprodaji.
za uspjenu
maloprodaji.
- Analizira oblike
komunikaciju.
- Opisuje
komunikacije.
- Razvija manire
organizaciju rada
- Analizira poslovnu
lijepog ponaanja.
sa strankama.
kulturu i obiaje.
- Podstie
- Objanjava oblike
- Koristi fraze
kreativnost i
komunikacije.
oslovljavanja u
orginalnost.
- Definie poslovnu
svim fazama
kulturu i obiaje.
komunikacije.
Primjena elektronske tehnologije u maloprodaji
- Razvija pozitivan
- Upotrebljava
- Objanjava ulogu i
stav prema
savremenu
znaaj tehnolokog
elektronskoj
tehnologiju u
progresa u
tehnologiji.
maloprodaji.
maloprodaji.
- Razvija tanost i
- Simulira prodaju
- Definie
preciznost.
putem
specifinosti
Interneta.
maloprodaje kod
- Analizira naine
primjene novih
uspostavljanja
tehnologija.
kontakta sa
- Objanjava
kupcima.
bezgotovinsku
- Analizira naine
kupovinu u
razmjene
maloprodaji.
informacija.
- Analizira
elektronsko
plaanje.
- Uporeuje
prednosti i
nedostatke
elektronskog oblika
trgovine.
160
Preporuke za
izvoenje nastave
Vjeba:
- Razliiti oblici
komunikacije.
Vjeba:
- Rad na raunaru i
korienje
Interneta.

- J. Ai: Menadment u trgovini, Zavod za udbenike, Beograd, 2001.
- A. Jovanovi: Komercijalno poslovanje, Zavod za udbenike i nastavna sredstva,
Beograd, 1993.
- A. Lojpur, M. Kuljak: Menadment, Ekonomski fakultet, Podgorica, 1998.
- Raunar sa odgovarajuom programskom opremom.
- Povezanost s Internetom.
- Usmeno, najmanje jednom u svakom klasifikacionom periodu.
- diplomirani menader.
Znanja
maloprodaje
Menadment u nabavci
Menadment u prodaji
Izrada kalkulacije
Menadment u prodajnom
poslovanju
Istraivanje trita prodaje
Menadment u planiranju i
tehnici prodaje robe
Menadment maloprodaje
Dokumentacija u vezi s
nabavkom robe
Dokumentacija u vezi s

Predmet
Znanja
- Tehnika prodaje
kuama
centrima
prodaje
- Prodaja robe za
plaanja
- Tehnika neposredne prodaje
robe u klasinoj prodavnici,
samouslugama,
robnoj kui, trgovinskim
centrima
- Ekonomski principi
poslovanja
- Pojam i znaaj kalkulacije
- Preduzetnitvo
- Sluba marketing
- Raunovodstvo
161
- Nabavka robe
- Realizacija robe
Znanja

Predmet
Znanja
prodajom robe
- Istraivanje trita
- Planiranje marketing
aktivnosti
- Promocija
- Kanali prodaje.
- Istraivanja trita prodaje
- Interpersonalna
komunikacija
162
- Istraivanje trita nabavke i

prodaje
- Menadment u planiranju
prodaje
- Unapreenje prodaje
- Istraivanje trita
- Vjetine komuniciranja u
maloprodaji
2. STRUNI ISPIT
2. 1. ISPITNI KATALOZI ZA STRUNO - TEORIJSKI DIO ISPITA
Uslov:
Da bi uenik odabrao jedan od ponuenih nastavnih predmeta za struno teorijski
dio strunog ispita uslov je:
- da tema njegovog strunog rada nije iz istog ispitnog kataloga.
1. Naziv ispitnog kataloga: TEHNIKA PRODAJE
2. Cilj ispita
- Provjera uspjenosti uenika pri usvajanju neophodnih standrada znanja iz oblasti
tehnike prodaje.
3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na strunom ispitu
1. Pojam i funkcija prodavnice
2. Lokacija i vrste prodavnice
3. Spoljna obiljeja prodavnice
4. Prostorije prodavnice
5. Namjetaj i instrumenti za mjerenje robe
6. Alat i pribor
7. Tehniki ureaji
8. Pojam i podjela robe
9. Kvalitet, asortiman i zalihe robe
10. Gubici na robi i uvanje robe
11. Pojam i vrste ambalae
12. Funkcija i rukovanje ambalaom
13. Usklaivanje i evidencija ambalae
14. Poslovi i radni zadaci radnika u prodavnici
15. Strunost i lini izgled prodavca
16. Potroai
17. Odnos prodavca prema potroau
18. Tehnika snadbijevanja prodavnice robom
19. Ugovaranje kupoprodaje
20. Pojam, vrste i faze preuzimanja robe
21. Robna dokumenta potrebna za preuzimanje robe
22. Raspakivanje, ienje, grupisanje i sortiranje robe
23. Klasiranje, prethodno mjerenje, prethodno pakovanje i prethodno
austiranje robe
24. Oznaavanje i uvanje robe
25. Tehnika pripreme prodajnog prostora
26. Tehnike neposredne prodaje robe u klasinim prodavnicama
27. Tehnika prodaje robe u samouslugama
28. Tehnika prodaje robe u samoizborima
29. Tehnika prodaje robe u robnim kuama
30. Tehnika prodaje robe u trgovinskim centrima
31. Ostali oblici prodaje robe
32. Tehnika izvravanja zavrnih poslova prodaje
33. Prodaja robe na kredit
163
34. Prodaja robe za bezgotovinska sredstva plaanja

35. Tehnika voenja blagajnikog poslovanja
36. Araniranje i dekoracija izloga
37. Dekorativni elementi i sredstva za dekoraciju i araniranje
38. Zatita na radu u prodavnici
39. Pojam i vrste trgovinske poslovne korespondencije
40. Sastavljanje poslovnih pisama i telegrama
41. Pojam, elementi i vrste kalkulacije
42. Metode izrade proste i sloene kalkulacije
43. Evidencija u prodavnici
44. Pojam i zadaci inventarisanja robe
45. Organizacija popisa robe
4. Tip ispita
- Usmeni.
- Struni aktiv utvruje spisak ispitnih pitanja na osnovu spiska u standardima
znanja koji se ocjenjuju na strunom ispitu.
- Na ispitnom listiu treba da budu tri pitanja, kombinovana po sloenosti- da budu
iz razliitih taksonomskih kategorija i iz razliitih tematskih oblasti.
5. Dozvoljena pomagala
- Nijesu predviena.
6. Literatura i drugi izvori
- Mr Milosavljevi: Tehnika prodaje, Zavod za izdavanje udbenika, Novi Sad, 1990.
- Mr Milosavljevi, mr Jolovi: Trgovinsko poslovanje, Zavod za udbenike i
164

1. Naziv ispitnog kataloga: POZNAVANJE ROBE
2. Cilj ispita
- Provjera uspjenosti uenika pri usvajanju neophodnih standrada znanja iz oblasti
poznavnja robe.
3. Standardi znanja koji se ocjenjuju na strunom ispitu
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
Roba, pojam i klasifikacija robe

Kvalitet robe i ocjena kvaliteta robe
Propisi koji reguliu kvalitet robe
Deklaracija i marka robe
Ambalaa i pakovanje robe
Skladitenje i transport robe
Metali i legure-pojam i svojstva
Korozija i zatita od korozije
Prizvodi crne metalurgije-gvoe i elik
Proizvodi obojene metalurgije
Metalni poluproizvodi
Metalna galanterija
Metalni kuhinjski pribor
Metalni materijali za izradu nakita
Nemetalni materijali za izradu nakita
Obiljeavanje nakita
Vrste i izvori energije
Goriva-sastav i klasifikacija goriva
Prirodna i vjetaka vrsta goriva
Prirodna i vjetaka tena goriva
Prirodna i vjetaka gasovita goriva
Elektrotermiki aparati
Elektromehaniki aparati
Elektroakustini aparati
Audio-vizuelni aparati
Vjetaka ubriva
Proizvodi za zatitu bilja-pesticidi
Keramiki proizvodi
Stakleni proizvodi
Sastav i vrste portland cementa
Ugljovodonici i njihovi halogeni derivati
Alkoholi i fenoli
Organske kiseline i estri
Aldehidi i ketoni
Alkaloidi-opojne droge
Farmaceutski proizvodi
Kozmetiki proizvodi
Parfimerijski proizvodi
Sredstva za pranje
Sredstva za ienje
Prozvodi za bojenje i lakiranje
Proizvodi od plastinih masa
Proizvodi od gume
165
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
81.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
89.
90.
Proizvodi na bazi voskova

Karakteristike, kvalitet i podjela vlakana
Vlakna biljnog porijekla
Vlakna ivotinjskog porijekla
Sintetika vlakna
Tehnologija proizvodnje i ocjena kvaliteta prediva
Tehnologija proizvodnje i ocjena kvaliteta tkanina
Tehnologija proizvodnje trikotae
Vrste i asortiman tekstilne konfekcije
Karakteristike i vrste komadne robe
Asortiman tekstilnih podnih zastiraa
Tehnologija prerade sirovih koa
Osobine i vrste vjetakih koa
Tehnologija izrade obue i obiljeavanje veliina obue
Kona galanterija
Kona konfekcija
Prirodna krzna i proizvodi od krzna
Graa i svojstva drveta
Proizvodi mehanike prerade drveta
Vrste i kvalitet namjetaja
Vrste i formati papira
Proizvodi od papira
Sredstva za pisanje-olovke
Sastav i hranljiva vrijednost prehrambenih proizvoda
Uzroci kvarenja prehrambenih proizvoda i postupci konzervisanja
Sastav i hranljiva vrijednost mesa
Proizvodi od mesa
Sastav i osobine mesa peradi
Sastav i karakteristike mesa riba
Meso divljai i ostalih ivotinja
Sastav i hranljiva vrijednost mlijeka
Vrste i znaaj preraevina mlijeka
Sastav i hranljiva vrijednost jaja
Vrste i karakteristike prirodnih voda
Industrijske vode i otpadne vode
Vrste i karakteristike bezalkoholnih pia
Proizvodnja alkoholnih pia-alkoholna fermentacija
Slaba alkoholna pia-pivo i vina
Jaka alkoholna pia
Osobine i komercijalne vrste eera
Sastav, osobine i vrste meda
Sastav, osobine i vrste kafe u prometu
Kakao i prizvodi od kakaoa
Duvan i proizvodi od duvana
Znaaj i podjela zaina
Znaaj i vrste kuhinjske soli
Karakteristike i vrste sireta
166
4. Tip ispita
- Usmeni.
- Struni aktiv utvruje spisak ispitnih pitanja na osnovu spiska u standardima
znanja koji se ocjenjuju na strunom ispitu.
- Na ispitnom listu treba da budu tri pitanja, kombinovana po sloenosti da budu
iz razliitih taksonomskih kategorija i iz razliitih tematskih oblasti.
- Nijesu predviena.
- Literatura je definisana katalogom znanja.
167
2.2. ISPITNI KATALOZI ZA STRUNI RAD

1. Naziv ispitnig kataloga: TEHNIKA PRODAJE
2. Cilj ispita
-
Na strunom radu strunog ispita kandidat treba da pokae:

Analitiki pristup zadatoj temi.
Sistematinost pri izradi strunog rada.
Pravilna upotreba strune terminologije.
Samostalnost u korienju literature i podataka dostupnih sa interneta.
Strunost na nivou tehniara prodaje.
Shvatanje vanosti izuavanja tehnike prodaje robe za zanimanje tehniar
prodaje.
3. Spisak tema/zadataka
PRODAVNICA
- Pojam prodavnice.
- Funkcija prodavnice.
- Lokacija prodavnice.
- Vrste prodavnice.
SPOLJNA OBILJEJA PRODAVNICE
- Firma.
- Izlog.
- Ulaz- izlaz.
- Ostala spoljna obiljeja prodavnice.
UNUTRANJI IZGLED PRODAVNICE
- Prostorije prodavnice.
- Namjetaj.
- instrumenti za mjerenje robe.
- Alat i pribor.
- Tehniki ureaji.
ROBA KAO PREDMET POSLOVANJA PRODAVNICE
- Pojam robe.
- Podjela robe.
- Kvalitet robe.
- Asortiman robe.
- Zalihe robe.
- Cuvanje robe.
AMBALAA
- Pojam ambalae.
- Vrste ambalae.
- Funkcija ambalae.
- Rukovanje ambalaom.
- Evidencija ambalae.
168
POSLOVI I RADNI ZADACI RADNIKA U PRODAVNICI

- Strunost i lini izgled prodavca.
- Pojam poslova i radnih zadataka radnika u prodavnici.
- Vrste poslova i radnih zadataka radnika u prodavnici.
POTROA
- Pojam potroaa.
- Vrste potroaa.
- Potrebe potroaa.
- Prouavanje potreba potroaa.
- Odnos prodavca prema potroau.
TEHNIKA SNADBIJEVANJA PRODAVNICE ROBOM
- Pojam, znaaj i nain snadbijevanja prodavnice robom.
- Korienje kataloga, uzoraka i prospekata.
- Plan snadbijevanja.
- Evidencija o dobavljaima.
- Ugovaranje kupoprodaje.
- Robna dokumenta potrebna za snadbijevanje prodavnice robom.
TEHNIKA PREUZIMANJA ROBE ZA PRODAJU
- Pojam, vrste i faze preuzimanja robe.
- Vrste preuzimanja robe.
- Faze preuzimanja robe.
- Robna dokumenta.
PRIPREMA ROBE ZA PRODAJU
- Raspakivanje.
- Cienje.
- Provjeravanje i dotjerivanje.
- Klasiranje.
- Prethodno mjerenje i prethodno pakovanje.
- Prethodno austiranje robe.
- Oznaavanje i uvanje robe.
PRIPREMA PRODAJNOG PROSTORA
- Kontrola zaliha robe.
- Snadbijevanje radnog mjesta prodavca robom.
- Rasporeivanje robe.
TEHNIKA NEPOSREDNE PRODAJE ROBE U KLASINIM PRODAVNICAMA
- Doek i prijem potroaa.
- Prikazivanje robe potroaima.
- Mjerenje robe.
- Obraun i naplata robe.
- Pakovanje robe.
TEHNIKA PRODAJE ROBE U SAMOUSLUGAMA
- Priprema robe za prodaju.
- Rasporeivanje robe.
- Kretanje potroaa u prodajnom objektu.
- Izbor robe.
- Obraun i naplata za prodatu robu.
- Pakovanje robe.
169
TEHNIKA PRODAJE ROBE U SAMOIZBORIMA

- Priprema robe za prodaju.
- Rasporeivanje i izlaganje robe.
- Informisanje potroaa o robi.
- Izbor robe.
- Obraun i naplata za prodatu robu.
- Pakovanje robe.
TEHNIKA PRODAJE ROBE U ROBNIM KUAMA
- Nastanak i razvoj robnih kua.
- Vrste robnih kua.
- Karakteristike robnih kua.
- Tehnika prodaje robe u robnim kuama.
TEHNIKA PRODAJE ROBE U TRGOVINSKIM CENTRIMA
- Nastanak trgovinskih centara.
- Vrste trgovinskih centara.
- Tehnika prodaje u trgovinskim centrima.
OSTALI OBLICI PRODAJE ROBE
- Prodaja robe putem automata.
- Prodaja robe putem kataloga.
- Prodaja robe posredstvom trgovinskog putnika.
- Konsignaciona prodaja.
- Lizing.
TEHNIKA IZVRAVANJA ZAVRNIH POSLOVA PRODAJE
- Prihvatanje reklamacija potroaa.
- Vrste reklamacija potroaa.
- Dopunske usluge potroaima.
PRODAJA ROBE ZA NEGOTOVINSKA SREDSTAV PLAANJA
- Prodaja robe na kredit.
- Prodaja robe za ostala negotovinska sredstva plaanja.
TEHNIKA BLAGAJNIKOG POSLOVANJA
- Naplaivanje novanog iznosa za prodatu robu.
- Voenje evidencije dnevnog pazara.
- Sastavljanje dnevnog obrauna blagajne.
ARANIRANJE I DEKORACIJA IZLOGA
- Oprema izloga.
- Dekorativni elementi.
- Sredstva za araniranje i dekoraciju izloga.
- Vrijeme mijenjanja robe u izlogu.
- Svjetlosni izvori izloga.
ZATITA NA RADU U PRODAVNICAMA
- Pojam i znaaj zatite na radu.
- Bitni faktori radne sredine.
- Mjere i sredstva zatite radnika.
- Profesionalna oboljenja.
170
TEHNIKA POSLOVNE KORESPONDENCIJE

- Pojam poslovne korespondencije.
- Vrste poslovne korespondencije.
- Sastvljanje poslovnih pisama.
- Sastavljanje poslovnih telegrama.
KALKULACIJA CIJENA U MALOPRODAJI
- Pojam i vrste kalkulacije.
- Metode izrade proste kalkulacije.
- Metode izrade sloene kalkulacije.
EVIDENCIJA U PRODAVNICI
- Evidencija zahtjeva kupaca.
- Evidencija robe i cijena.
- Evidencija reklamacija kupaca.
- Evidencija dinamike prodaje.
INVENTARISANJE U MALOPRODAJNOM OBJEKTU
- Pojam i zadaci inventarisanja.
- Priprema robe za popis.
- Tehnike sprovoenja inventarisanja.
4. Uputstvo za sprovoenje strunog rada
- U skladu sa Pravilnikom o polaganju zavrnih i strunih ispita.
- Nijesu predviena.
171

1. Naziv ispitnog kataloga: POZNAVANJE ROBE
2. Cilj ispita
-
Na strunom radu strunog ispita kandidat treba da pokae:

analitiki pristup zadatoj temi.
sistematinost pri izradi strunog rada.
pravilnu upotrebu strune terminologije.
samostalnost u korienju literature i podataka dostupnih sa Interneta.
strunost na nivou tehniara prodaje.
shvatanje vanosti izuavanja poznavanja robe za zanimanje tehniar prodaje.
3. Spisak tema/zadataka
ROBA
- Pojam i podjela robe
- Kvalitet i ocjena kvaliteta robe
- Propisi koji reguliu kvalitet robe
- Deklaracija i znaci raspoznavanja robe
AMBALAA I PAKOVANJE ROBE
- Znaaj pakovana robe
- Podjela ambalae
- Materijali za izradu ambalae
- Sistemi komercijalnog pakovanja robe
METALI I LEGURE
- Osnovna svojstva metala i legura
- Podjela metala
- Dobijanje metala i legura
- Prerada i obrada metala i legura
- Korozija i zatita metala od korozije
PROIZVODI CRNE METALURGIJE
- Dobijanje, osobine i primjena gvoa
- Dobijanje, osobine i primjena elika
PROIZVODI OBOJENE METALURGIJE
- Vaniji obojeni teki metali i njihovi proizvodi
- Vaniji obojeni laki metali i njihovi proizvodi
PLEMENITI METALI I NAKIT
- Dobijanje i osobine plemenitih metala
- Metalni i nemetalni materijali za izradu nakita
- Obiljeavanje nakita
ELEKTROTEHNIKI PROZVODI
- Pojam elektrotehnike robe
- Elementi elektroinstalacija
- Elektrini izvori svjetlosti
- Elektrotehniki aparati
172
PROIZVODI PRERADE SILIKATA

Keramika:
- sirovine za proizvodnju keramike
- osnovne karakteristike tehnologije keramike
- svojstva keramikih proizvoda
- podjela keramikih proizvoda
Staklo
- sirovine za proizvodnju stakla
- osnovne karakteristike tehnologije stakla
- vrste staklenih proizvoda
Cement
- dobijanje i svojstva cementa
- podjela cementa
ENERGETIKA
Pojam, oblici i izvori energije
Goriva
- sastav i svojstva goriva
- podjela goriva
- karakteristike pojedinih vrsta goriva
KOZMETIKO-PARFIMERIJSKI PROIZVODI
Kozmetiki proizvodi:
- sirovine za proizvodnju kozmetikih proizvoda
- podjela kozmetikih proizvoda
Parfimerijski proizvodi:
- sirovine za proizvodnju parfimerijskih proizvoda
- podjela parfimerijskih proizvoda
Kvalitet parfimerijsko-kozmetikih proizvoda
SREDSTVA ZA PRANJE I IENJE
Sredstva za pranje
- sapuni
- deterdenti
Sredstva za ienje
- abrazivna sredstva za ienje
- neabrazivna sredstva za ienje
- Kvalitet sredstava za pranje i ienje
KAUUK I GUMA
Kauuk:
- prirodni kauuk
- vjetaki kauuk
- regenerat kauuk
Guma:
- proizvodnja gume
- svojstva gume
- asortiman proizvoda od gume
PROIZVODI OD PLASTINIH MASA
- Tehnologija proizvodnje plastinih masa
- Svojstva plastinih masa
- Vrste plastinih masa
173
- Asortiman proizvoda od plastinih masa

PROZVODI ZA BOJENJE I LAKIRANJE
- Sirovine za proizvodnju boja i lakova
- Asortiman gotovih boja, lakova i emajla
- Kvalitet proizvoda za bojenje i lakiranje
TEKSTILNI PROIZVODI
- Tekstilne sirovine-vlakna
- Prediva
- Tkanine
- Trikotaa
- Tekstilna konfekcija
- Komadna roba
- Tekstilni podni zastirai
PROIZVODI OD KOE I KRZNA
- Tehnologija prerade koe
- Svojstva gotovih koa
- Vrste gotovih koa
- Proizvodi od koe
- Krzna, karakteristike i kvalitet krzna
- Kona i krznena galanterija
DRVO I PROIZVODI PRERADE DRVETA
- Proizvodi eksploatacije uma
- Proizvodi mehanike prerade drveta
- Namjetaj i graevinska stolarija
- Papir
- Olovke
SASTAV I HRANLJIVA VRIJEDNOST PREHRAMBENIH PROIZVODA
- Sastav i hranljiva vrijednost prehrambenih proizvoda
- Hranljive materije
- Bjelanevine
- Ugljeni hidrati
- Masti
- Vitamini
- Mineralne materije
- Voda
UZROCI KVARENJA I NAINI KONZERVISANJA PREHRAMBENIH PROIZVODA
- Mikroorganizmi i fermenti
- Postupci konzervisanja prehrambenih proizvoda
- Fiziki postupci
- Hemijski postupci
- Fiziko-hemijski postupci
- Bioloki postupci
ITARICE I PROIZVODI PRERADE ITARICA
- Vrste i znaaj itarica
- Brano i ostali mlinski proizvodi
- Pekarski prizvodi
- Tjestenine
- Keks i srodni proizvodi
174
VOE I PROIZVODI PRERADE VOA

- Sastav i znaaj voa
- Vrste voa
- Proizvodi od voa
POVRE I PROIZVODI PRERADE POVRA
- Sastav i znaaj povra
- Vrste povra
- Proizvodi od povra
- Gljive
- Variva
MESO I PROIZVODI OD MESA
- Sastav i hranljiva vrijednost mesa
- Vrste mesa
- meso stoke za klanje
- meso peradi
- meso riba
- meso divljai
- meso koljki, rakova i ostalih ivotinja
- Mesne preraevine
MLIJEKO I PROIZVODI PRERADE MLIJEKA
- Sastav i hranljiva vrijednost mlijeka
- Proizvodi od mlijeka
- Ocjena kvaliteta mlijeka i proizvoda od mlijeka
JAJA I PROIZVODI PRERADE JAJA
- Sastav i hranljiva vrijednost jaja
- Proizvodi od jaja
- Ocjena kvaliteta jaja i proizvoda od jaja
ZAINI, KUHINJSKA SO I SIRE
- Zaini za jela-znaaj i vrste
- Zaini za poslastice-znaaj i vrste
- Kuhinjska so -znaaj i vrste
- Sire-znaaj i vrste
SREDSTVA ZA UIVANJE I ZASLAIVANJE
- Kafa
- aj
- Kakao
- Duvan
- Obian eer-osobine i hranljiva vrijednost
- Med-osobine i hranljiva vrijednost
- Vjetaka sredstva za zaslaivanje
ALKOHOLNA PIA- SLABA ALKOHOLNA PIA
- Alkoholna fermentacija
- Klasifikacija pia
- Slaba alkoholna pia
- Pivo
- Vina
175
ALKOHOLNA PIA-JAKA ALKOHOLNA PIA

- Alkoholna fermentacija
- Klasifikacija pia
- Jaka alkoholna pia
- Prirodne rakije
- Vjetake rakije
- estoka alkoholna pia
- Inostrana alkoholna pia
- Likeri
BEZALKOHOLNA PIA
- Voni sokovi
- Mineralne vode i soda-vode
- Osvjeavajua gazirana bezalkoholna pia
4. Uputstvo za sprovoenje strunog rada
- U skadu sa pravilnikom o polaganju zavrnih i strunih ispita.
- Nijesu predviena.
176
3. OBAVEZNI NAINI PROVJERAVANJA ZNANJA

Redni
Naziv predmeta
Obavezni naini provjeravanja znanja
broj
1.
Tehnika prodaje
- usmeno
2.
- usmeno
3.
Poznavanje robe
- usmeno
- uismeno
4.
- usmeno
5.
- usmeno
- praktian rad na raunaru
6.
Privredno pravo
- usmeno
7.
8.
Preduzetnitvo
9.
Raunovodstvo
10.
- usmeno
11.
Praktina nastava
- praktian rad
usmeno
pismeno
vjebe
usmeno
pismeno
vjebe
usmeno
pismeni zadaci
IZBORNA NASTAVA
1.
Strani jezik II
- usmeno
- pismeno
2.
Higijena
- usmeno
3.
Kulturno-istorijksa batina
Crne Gore
- usmeno
4.
Statistika
5.
Zatita ivotne sredine
6.
Psihologija
- usmeno
7.
Carina, pedicija, osiguranje
- usmeno
8.
Poslovna etika
- usmeno
9.
Menadment u trgovini
- usmeno
usmeno
pismeni zadaci
usmeno
pismeno
4. USLOVI ZA NAPREDOVANJE I ZAVRETAK OBRAZOVNOG PROGRAMA

- U sljedei razred napreduju uenici koji su na kraju kolske godine pozitivno
ocijenjeni iz svih predmeta tog razreda i ako su obavili profesionalnu praksu,
kako je predvieno nastavnim planom.
Obrazovanje se zavrava strunim ispitom, koji obuhvata
- Pismeni ispit iz maternjeg jezika i knjievnosti,
- pismeni ispit iz stranog jezika ili matematike,
177
- usmeni ispit iz tehnike prodaje ili poznavanja robe, po izboru uenika,

- struni rad sa odbranom.
5. NAIN PRILAGOAVANJA UENICIMA SA POSEBNIM POTREBAMA
- U skladu sa Zakonom o usmjeravanju djece sa posebnim potrebama (u roku od
mjesec dana) kola bi izradila individualni program (nacrt) uzimajui u obzir
odluku o usmjerenju.
- Individualni program omoguava prilagoeno izvoenje kako bi uenici dostigli
propisani struni standard u svim predmetima.
6. NAIN PRILAGOAVANJA PROGRAMA OBRAZOVANJU ODRASLIH
- Programi strunog obrazovanja koji su pripremljeni za mlade izvode se i za
odrasle u skladu sa polaznim osnovama za prilagoavanje izvoenja obrazovnih
programa obrazovanju odraslih tako da:
- iz nastavnog plana se izostavljaju predmeti fiziko vaspitanje i slobodne
aktivnosti, koji time prestaju biti uslov za zavretak obrazovanja. kola je
obavezna da odraslim ponudi sportske aktivnosti kojima se oni mogu dobrovoljno
prikljuiti.
- kola izradi prilagoen program praktinog obrazovanja s obzirom na poslove i
zadatke koje obavlja uesnik obrazovanja.
- za odrasle ne vrijede uslovi za napredovanje koji su odreeni u programima nego
uslovi koje utvrdi kola u nacrtu izvoenja obrazovnog programa za odrasle.
- se provjeravanje znanja izvodi putem ispita, pri emu se uzimaju u obzir naini
provjeravanja znanja (usmeno, pismeno, vjebe, praktini rad), odreeni
obrazovnim programom.
- odrasli ne polau meuispit iz uspjenosti praktinog obrazovanja.
7. PROFIL STRUNE SPREME NASTAVNIKA I STRUNIH SARADNIKA
Redni
Profil strune spreme nastavnika i strunih
Predmeti
broj
saradnika
1.
Tehnika prodaje
2.
- Diplomirani inenjer tehnologije
- diplomirani hemiar
3.
Poznavanje robe
- profesor hemije.
- Diplomirani psiholog
4.
- diplomirani pedagog
- diplomirani sociolog.
- Diplomirani ekonomista, smjer ekonomske statistike
i kibernetike ili smjer poslovne informatike
- profesor matematike
- diplomirani matemetiar
- profesor tehnike i informatike
5.
- diplomirani inenjer elektrotehnike, smjer
raunarske tehnike i informatike
- diplomirani inzenjer organizacije rada, smjer
kibernetike.
6.
Privredno pravo
- Diplomirani pravnik.
7.
8.
Preduzetnitvo
178
Redni
Predmeti
broj
9.
Raunovodstvo
10.
11.
Praktina nastava
Profil strune spreme nastavnika i strunih

saradnika
- Diplomirani ekonomista za I, II, III i IV razred
- diplomirani inenjer tehnologije za II razred.
IZBORNA NASTAVA
1.
Strani jezik II
Higijena
Crne Gore
Statistika
Psihologija
Carina, pedicija, osiguranje Poslovna etika
Menadment u trgovini
-
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
Diplomorani profesor stranog jezika i knjievnosti.

Visoka struna sprema iz biologije ili
fakultet medicinskog smjera.
Diplomirani istoriar-profesor istorije i geografije,
diplomirani arheolog,
dilomirani istoriar umjetnosti,
diplomirani kulturolog.
Diplomirani ekonomista
profesor matematike
diplomirani matematiar.
Diplomirani biolog.
Diplomirani psiholog
profesor psihologije
diplomirani kolski psiholog-pedagog.
Diplomirani ekonomsita.
Profesor filozofije.
Diplomirani ekonomista
diplomirani menader.
8. OBLIK ORGANIZACIJE IZVOENJA OBRAZOVNOG PROGRAMA

- Nastava se organizuje i izvodi u kolskom obliku.
2.
3.
4.
Tehnika prodaje
Poznavanje robe
Ukupno
asova
1.
Razred
8. 1. BROJ ASOVA PO GODINAMA OBRAZOVANJA I VRSTAMA NASTAVE

Broj asova kod
Vrsta
nastave
kojih
se odjeljenje
Redni
Naziv predmeta
dijeli na grupe
broj
I
144
108
36
II
72
36
36
III
72
36
36
IV
66
33
33
108
72
36
II
72
54
18
II
108
72
36
III
108
72
36
IV
99
66
33
II
72
60
12
179
Razred
Ukupno
asova
5.
II
72
36
6.
Privredno pravo
III
72
72
7.
III
72
72
8.
Preduzetnitvo
III
72
20
52
9.
Raunovodstvo
IV
99
66
33
10.
IV
66
44
22
Redni
broj
11.
Naziv predmeta
Praktina nastava
Vrsta nastave
T
V
36
Broj asova kod

kojih se odjeljenje
dijeli na grupe
T
V
36
144
144
II
216
216
III
216
216
IV
231
231
IZBORNA NASTAVA
1.
Strani jezik II
72
72
II
72
72
III
72
72
IV
66
66
72
2.
Higijena
72
3.
Crne Gore
II
72
4.
Statistika
II
72
50
5.
III
72
72
6.
Privredno pravo
II
72
72
7.
Carina, pedicija,
osiguranje
III
72
72
IV
66
66
8.
Poslovna etika
IV
66
66
9.
Menadment prodaje
IV
66
50
22
16
9. PROFESIONALNA PRAKSA
- Uenici I, II i III razreda nakon zavretka nastavne godine obavljaju profesionalnu
praksu u trajanju od 15 dana, u skladu sa nastavnim planom. Profesionalna praksa
izvodi se u odgovarajuim hotelsko-turistikim objektima.
- Za izradu programa profesionalne prakse i njenu realizaciju zaduena je kola.
Program profesionalne prakse mora biti u korelaciji sa programom struno
teorijskih predmeta i praktine nastave. O realizaciji programa profesionalne
prakse uenik je obavezan da vodi dnevnik profesionalne prakse. U dnevniku
uenik po danima upisuje sadraje rada. Dnevnik profesionalne prakse potpisuje
lice zadueno za realizaciju programa. Podatke o profesionalnoj praksi (ime i
prezime uenika, mjesto i vrijeme izvoenja) evidentiraju se u posebnim
rubrikama u odjeljenskim knjigama.
180
- Profesionalna praksa se ne ocjenjuje, ali je uslov za zavretak razreda.

10. SLOBODNE AKTIVNOSTI
- Slobodne aktivnosti uenika su sastavni dio nastavnog plana i obrazovnog
programa. Koncepcija slobodnih aktivnosti zasniva se na tome da doprinesu
rastereenju uenika, da pomognu njihovoj socijalizaciji, ali i da upotpune,
proire i prodube znanja i kompetencije uenika.
- Program slobodnih aktivnosti radi kola, polazei od utvrenog broja asova u
nastavnom planu (u I, II, III razredu po 36 asova, a u IV-33 asa godinje).
- Program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godinjeg plana rada kole.
- Uspjenost uenika na slobodnim aktivnostima se ne ocjenjuje, ali su uenici
obavezni da realizuju sadraje slobodnih aktivnosti.
- Okvirni program slobodnih aktivnosti je sastavni dio godinjeg plana rada kole, a
sastoji se iz tri cjeline:
sadraji vezani za opteobrazovno podruje:
- dani sporta, ekoloke aktivnosti, filmske, pozorine, muzike predstave i likovne
izlobe, posjeta istorijskim spomenicima, muzejima, sajmu knjiga i dr.
obavezni sadraji vezani za struno-teorijsko podruje:
- posjete institucijama i preduzeima koja su struno vezana za obrazovni program
koji se realizuje, posjete sajmovima informatike, tehnike i nastavne tehnologije,
uee na strunim predavanjima i takmienjima u poznavanju odreenih oblasti.
sadraji po izboru uenika:
- uee u raznim sekcijama (sportska, dramska, literarna, muzika, likovna,
informatika, prva pomo, saobraajni propisi, Internet klub i dr). socijalni rad
uenika. organizovanje dopunske i dodatne nastave i dr.
181

4-05 Tehnicar Prodaje

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

4-05 Tehnicar Prodaje

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

OBRAZOVNI PROGRAM

Nastavni predmeti - grupe

3. Ciljevi i zadaci obrazovnog programa

1.2. STRUNO - TEORIJSKI PREDMETI

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

Povezanost sa drugim predmetima

- Razvoj savremenih oblika

Povezanost sa drugim predmetima

- Sve teme iz kataloga znanja

- Ugovor o kreditu, depozitu,

Povezanost sa drugim predmetima

1.2.2. EKONOMIKA I ORGANIZACIJA TRGOVINSKIH PREDUZEA

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

- G. Bogeti: Ekonomika preduzea, Ekonomski fakultet, Podgorica, 1995.

Povezanost sa drugim predmetima

- Vrste privrednih subjekata

- Sredstva preduzea i njihova

Povezanost sa drugim predmetima

- Rast i razvoj preduzea

- Tehnika preuzimanja robe

- Transport i skladitenje robe

- Osnivanje privrednog drutva

- Poslovanje preko iro rauna

1.2.3. POZNAVANJE ROBE

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

- Razvija kreativnost i - Posjeta prodavnici

Drvo i proizvodi prerade drveta

Zaini, kuhinjska so i sire

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

Povezanost sa drugim predmetima

- Transport i skladitenje robe - Ekonomika i organizacija

1.2.4. POSLOVNA KOMUNIKACIJA

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika

Povezanost sa drugim predmetima

1.2.5. POSLOVNA INFORMATIKA

Vjebe: odjeljenje se dijeli na grupe do 17 uenika.

4. Sadraji/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

6. Materijalni uslovi za izvoenje nastave

Povezanost sa drugim predmetima

1.2.6. PRIVREDNO PRAVO

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraj/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

Banke i druge finansijske organizacije

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

10. Povezanost predmeta

- Vrste privrednih subjekata

Povezanost sa drugim predmetima

1.2.7. FINANSIJSKO POSLOVANJE

3. Opti ciljevi nastave

4. Sadraj/Standardi znanja predmeta/Operativni ciljevi

- Razvija samostalnost u procjenjivanju

5. Okvirni spisak literature i drugih izvora

7. Obavezni naini provjeravanja i ocjenjivanja znanja uenika

Povezanost sa drugim predmetima

3. Opti ciljevi nastave