METABOLIZAM GLUKOZE

Razlike izmeu glukokinaze i heksokinaze:

- glukokinaza se nalazi u jetri i B-stanicama Langerhansovih otoia, a heksokinaza u
veini ostalih tkiva
- glukokinazu odlikuje razmjerno visok KM za glukozu
- glukokinaza je inducibilni enzim, a heksokinaza nije
- heksokinazu inhibira glukoza-6-fosfat, a glukokinazu ne
- glukokinaza fosforilira samo glukozu a heksokinaza i neke druge monosaharide
- glukokinaza pomae u regulaciji raspodjele glukoze meu tkivima tako to nije
inhibirana glukoza-6-fosfatom to omoguava uskladitenje vikova glukoze u jetri
- heksokinaza pomae u regulaciji raspodjele glukoze meu tkivima tako to ima
manji KM za glukozu od glukokinaze i tako omoguava da glukoza prvo ulazi u te
stanice, i heksokinazu inhibira glukoza-6-fosfat to onemoguava ulazak glukoze u
stanice u kojima se ne troi
- heksokinaza katalizira fosforilaciju glukoze u najveem broju stanica u organizmu,
katalizira prijenos fosfatne skupine s ATP-A na C-6 atom glukoze
- heksokinaza zahtijeva prisutnost Mg2+ za punu aktivnost
- heksokinaza fosforilira glukozu i neke druge heksoze
Glukoza
- za razliku od ostalih tkiva, glukoza u stanice jetre ulazi :
* u znaajnijoj mjeri tek kada su zadovoljene potrebe drugih tkiva
* onda kada se ne troi za potrebe stanice
* specifinim transporterom (GLUT 2) koji je neovisan o inzulinu i ima manji afinitet
za glukozu od transportera prisutnih u ostalim tkivimai
- osim u jetri, u stanice glukoza ulazi samo ako se aktivno troi
- jedino u stanice jetre glukoza ulazi i onda ako je ve ima dovoljno za potrebe stanice
- glukoza u stanice jetre ulazi i bez stimulacije inzulinom
- jetra je glavni izvor glukoze u organizmu koji gladuje
- glukoza u miine stanice ulazi olakanim transportom putem transportera visokog
afiniteta ija nazonost na staninoj membrani je regulirana inzulinom
- eritrociti su ovisni o glukozi kao izvoru energije jer nemaju oksidativnu fosforilaciju
- eritrociti koriste anaerobnu razgradnju glukoze kao jedini izvor energije
- svaka molekula glukoze koja se nalazi u eritrocitu jednom je bila u krvi
- rizici povezani s aktivnosti citokrom oksidaze pri visokoj koncentraciji kisika jedan
su od glavnih uzroka injenici da eritrociti glukozu oksidiraju samo anaerobno
- aerobna oksidacija glukoze je puno ekonominija od anaerobne
- drugog dana gladovanja glukoza veinom potjee iz glukoneogeneze
- glukoza je vrlo reaktivna molekula koja je vrlo tetna u povienoj koncentracji
Glikoliza
- glikoliza je metaboliki put kojim se glukoza anaerobno oksidira na trikarbonske
eere
- glikolizom u jedinici vremena moe nastati vie ATP-A no oksidativnom
fosforilacijom
- glikoliza troi NAD+, a oslobaa NADH
- glikoliza po molekuli glukoze oslobaa puno manje energije no ciklus limunske
kiseline
- u aerobnim uvjetima veinu energije stanici stavlja na raspolaganje u obliku NADH

Fosfofruktokinaza
- reakcija koju katalizira fosfofruktokinaza je strogo usmjerena (jednosmjerna)
reakcija, to je odluni (eng. Commited) korak u glikolizi
- ta reakcija je u fiziolokim okolnostima strogo usmjerena u smjeru nastanka F1,6,BP
- jedan od substrata istovremeno je i alosteriki inhibitor iste reakcije
- izomer jednog od produkata istovremeno je i alosteriki aktivator iste reakcije
- iako je ATP jedan od substrata fosfofruktokinaze, snienje koncentracije ATP-a
ubrzava sintezu fruktoza-1,6,bisfosfata
- fosfofruktokinaza je enzim koji katalizira prvu ireverzibilnu reakciju glikolize
- aktivnost fosfofruktokinaze pada s povienjem koncentracije H+ iona
- fosfofruktokinazu alosteriki inhibira ATP
- AMP je alosteriki aktivator, a ATP alosteriki inhibitor
Reakcija koju katalizira fosfoglukoza-izomeraza:
- je reakcija iji je smjer prvenstveno odreen koncentracijom reaktanata
- reakcija koja vrlo lako moe ii i u jednom i u drugom smjeru
Sinteza glikogena (glikogenogeneza)
- za sintezu glikogena troe se ukupno 2 molekule ATP-a
- za sintezu glikogena neophodna je aktivnost glikogen-sintaze, enzima za grananje i
UDP-glukoza-pirofosforilaze
- glikoneogenezu potiu ATP i glukoza-6-fosfat
- enzim za grananje kida L(1,4)-glikozidnu vezu i stvara L(1,6)- glikozidnu vezu
- novi lanac glikogena inicira enzim koji nazivamo glikogenim a na koji novi lanac
ostaje trajno kovalentno vezan
Glikogenoliza ( razgradnja glikogena)
- za uspjenu glikogenolizu neophodni su glikogen-fosforilaza i enzim za uklanjanje
grananja, ali ne i fosfoglukomutaza
- glikogenolizu inhibira glukoza-6-fosfat, aktivira AMP
Glikogen-sintaza
- produuje postojei lanac glukoza u glikogenu tako da novu molekulu glukoze vee
na C4 atom posljednje glukoze na nereducirajuem kraju lanca
- alosteriki aktivira ATP-om i glukoza-6-fosfatom
- katalizira stvaranje glikozidne veze izmeu dviju molekula glukoze
- dodaje moleule glukoze na glikogen koristei UDP-glukozu kao donor glukoze
Glikogen-fosforilaza-kinaza
- fosforilaza-kinaza fosforilira glikogen-fosforilazu i stabilizira njezinu aktivnu
konformaciju
- fosforilaza- kinaza regulirana je fosforilacijom do koje dolazi samo u nazonosti
cAMP-a
- fosforilaza-kinaza dio je reakcijske kaskade koja omoguava da jedna molekula
adrenalina aktivira velik broj molekula glikogen-fosforilaze
cAMP na metabolizam glikogena djeluje tako da:
- se vee na protein- kinazu ovisnu o cAMP-u koja fosforilacijom inhibira glikogensintazu

Adrenalin na miine stanice djeluje tako da

- se vee na specifine receptore na povrini stanice i aktivira unutarstaninu adenilatciklazu
- inhibira sintezu glikogena potiui fosforilaciju glikogen-sintaze
- pojaava razgradnju glikogena potiui fosforilaciju glikogen-fosforilaze
Bolesti uzrokovane nedostacima u metabolizmu glikogena
- vrlo kratki ogranci u Corijevoj bolesti posljedica su nedostatka enzima za skidanje
ogranka
- vrlo dugi vanjski ogranci u Andersenovoj bolesti posljedica su nedostatka enzima za
grananje
- poveana koliina glikogena kod Hersove bolesti posljedica je nedostatka glikogenfosforilaze