Bi dng hc sinh gii mn Ting Vit lp 4-5

*NI DUNG :
Phn I : Luyn t v cu :
1) Cu to t.
2) Cu to t phc.
3) T loi.
3.1-Danh t, ng t, tnh t.
3.2- i t, i t xng h.
3.3- Quan h t.
4) Cc lp t:
4.1- T ng ngha.
4.2- T tri ngha.
4.3- T ng m.
4.4- T nhiu ngha.
5) Khi nim cu.
6)Cc thnh phn ca cu (cu to ng php ca cu)
7)Cc kiu cu (chia theo mc ch ni):
7.1- Cu hi.
7.2- Cu k.
7.3- Cu khin.
7.4- Cu cm.
8) Phn loi cu theo cu to- Cu ghp.
9) Ni cc v cu ghp bng quan h t.
10) Ni cc v cu ghp bng cp t h ng.
11) Du cu.

12) Lin kt cu.

Phn II: Tp lm vn:
1) Bi tp v php vit cu.
2) Bi tp v php vit on.
3) Luyn vit phn m bi.
4) Luyn vit phn kt bi.
5) Luyn tm cho phn thn bi.
6) Phng php chung khi lm bi Tp lm vn.
7) Lm th no vit c mt bi vn hay.
8) Ni dung v phng php lm bi:
8.1- Th loi miu t.
8.2- Th loi k chuyn.
8.3- Th loi vit th.
Phn III: Cm th vn hc:
A-Khi nim.
B-Mt s bin php tu t thng gp.
C-K nng vit mt on vn v C.T.V.H.
D-H thng bi tp v C.T.V.H.
Phn IV:Chnh t (Ph hp vi khu vc Min Bc)
1)Chnh t phn bit l / n.
2)Chnh t phn bit ch / tr.
3)Chnh t phn bit x / s.
4)Chnh t phn bit gi / r / d.
5)Quy tc vit ph m u c (c /k /q ).

6)Quy tc vit ph m u ng (ng /ngh ).

7)Quy tc vit nguyn m i (i / y ).
8)Quy tc vit hoa.
9)Quy tc nh du thanh.
10)Cu to ting - Cu to vn.
11)Cu to t Hn-Vit.
Phn V: H thng bi tp Ting Vit cui bc tiu hc:
1)Bi tp chnh t.
2)Bi tp luyn t v cu.
3)Bi tp C.T.V.H.
4)Bi tp lm vn.
Phn VI: Cc luyn thi cui bc tiu hc

PHN V:
H THNG BI TP TING VIT CUI BC TIU
HC

I- BI TP CHNH T:
A) Nhng ni dung cn n li:
- Chnh t Phn bit: l/n ; s/x ; gi/r/d ; ch/tr ; ng/ngh v g/gh.
- Quy tc vit hoa.
- Quy tc nh du thanh.
- Cu to ting, cu to vn.
B) Bi tp thc hnh: (p n l nhng t gch chn)
Bi tp 1:
Hy ch ra cc ting vit sai chnh t trong cc t sau ri sa li cho ng:
a. no ngh

b. s l

c. l do

con nai

n lp

ln gi

thuyn nan

sing nng

no toan

ho lnh

tnh nt

mc li

( Ghi nh, nhc li : Chnh t P/b: l/n)

Bi tp 2:
Hy tm ra cc t vit sai chnh t ri sa li cho ng:
a. che ch

b. ch hng

trung kt

che y

ch trch

phng chm

c. trong tro
tr v
cu truyn

trnh n

trm bim

trung bnh

(G/nh: Chnh t P/b: ch / tr )

Bi tp 3:
Hy ch ra cc t vit sai chnh t ri sa li cho ng:
a. xa lnh
xng gi
ngi sao
sinh sng

b. thiu xt

c. sn xut

s sinh

s sut

s gi

sut sc

s dng

xut hin

(G /nh, nhc li : P/b : x /s )

Bi tp 4:
Hy tm ra t vit ng chnh t trong cc t sau:
a. r lnh
da v
gin d
con rn

b. hnh rng

c. c dong ring

ranh gii
ranh lam thng cnh
tranh dnh

dong chi
rng bo
thng ring

( G / nh, nhc li : Chnh t P/b : gi / r / d )

Bi tp 5:
Hy vit li nhng t vit sai chnh t bi tp 4 cho ng chnh t.
Bi tp 6:
Hy tm ra mt t vit sai chnh t trong tng dng sau:
a) chn bt, trm x, trch mng, chng ch.
b) Nh dng, rung ng, chic ging, dnh.
c) Gi dn, rm r, ging co, dnh git.

d) Cm nm, kh n, lo m, trng nom.

e) Chia s, sp hng, sum s, xum xu.
f) B sung, x l, x , san s.
Bi tp 7:
Tm 5 t c cc ting:
a) trang

(/n: t/b, t/s, t/sc, t/tri, ngha/t, t/nam nhi,...)

b) trnh

(t/mt, t/n, t/nng, t/rt, phng/t, trn/t,...)

c) chm

(c/bim, c/chch, c/chc, c/chc, c/ngn, nam/c, phng/c,...)

d) ch

(c/hng, c/kh, bo/c, c/c, quyt/c, thin/c, /c,...)

e) trung

(t/bnh, t/gian, t/hc, t/thnh, t/lp,...)

f) chung

(c/kt, c/kho, c/thn, c/thu, ni/c,...)

g) dnh

(d/dm, d/ring, d/d, /d, qu/dd,...)

h) ginh

(gi/git, gi/ly, gi/nhau, tranh/gi, gi/c lp,...)

i) rnh

(r/mch, r/ngh, rr, r/r, r/vic, r/r,...)

k) xut

(x/bn, x/hin, x/khu, /x, t/x, sn/x,...)

l) x

(x/l, x/s, x/th, c/x, x/tr, xt/x,...)

m) s

(s/gi, s/mnh, s/qun, m/s, bt/s,....)

Bi tp 8:
Hy ch ra m chnh ca cc ting trong cc t sau:
a. nhon ci

b. c mun

huy hiu

khuya khot

hoa hu

tha no

khuy kho

thu xa

c. tia la
khc khuu
ma qut
khuyn gii

( G/nh, nhc li : Cu to ting, cu to vn)

Bi tp 9:
Hy ch ra v tr du thanh cc ting c trong cc t BT 8 (gii thch v tr nh
du thanh)
Bi tp 10:
Vit li cc t v cm t sau cho ng quy tc vit hoa:
a) trn hng o, trng sn, cu long, pc p, y a li, k pa k lng.
b) i xn, m cng, lu i pa xt, ma lai xi a, trung quc, n , l bch, trng
mn ngc.
c) ng cng sn vit nam, trng mm non sao mai, t chc nhi ng lin hp
quc.
( G/ nh, nhc li : Quy tc vit hoa)

II- BI TP LUYN T V CU:

*Nhng ni dung cn ghi nh:
1.Cu to

t:

T phc
T n

T ly (T tng thanh, tng hnh)

T ghp

T.G.P.L

Ly m u

T.G.T.H

Ly vn
Ly m v vn
Ly ting
2. Cc lp t:

ng ngha
T tri ngha
T ng m
T nhiu ngha
3. T

loi:

Danh t (Cm DT)

ng t (Cm T)

Tnh t (Cm TT)

i t

(i t ch ngi)

Quan h t
4. Cu
:

Phn loi theo cu to:

Cu n

Phn loi theo mc ch ni:

Cu

Cu ghp
Cu hi
Cu cm
Cu khin

5.Cc thnh phn ca

cu:

Ch ng

V ng

Trng ng

nh ng*

B ng*

H ng*

6.Lin kt

cu :

Lp t ng
Thay th t ng

Dng t ng ni
(Lin tng......)
7.Cch ni cc v cu ghp :

Ni trc tip

Dng t ni:

Ni bng

quan h t
Ni bng cp t h ng

*Bi tp thc hnh:

Bi tp 11:
Hy ch ra cc t phc trong cc kt hp sau:
Xe p, xe c, ko xe, p xe, nng bnh, bnh rn, nc ung, qut li, r
xung, ung nc, chy i.
*p n:
Xe p, xe c, bnh rn, qut li, r xung.
( G/ nh, nhc li : cch phn nh danh gii t)
Bi tp 12: (p n ghi sn vo bi)
Dng 1 gch ( / ) tch tng t trong on vn sau:
a) Ma / ma xun /xn xao,/ phi phi,/...Nhng /ht ma /b nh,/ mm
mi,/ ri /m /nh /nhy nht...

b) Ma xun /mong c / /n./ u tin,/ t /trong /vn,/ mi /hoa hng,/

hoa hu /sc nc /bc ln...
Bi tp 13:
Tm cc t ly c trong nhm t sau:
Mi mit, xa xi, xa l, m mng, san s, chm ch, hc hi, quanh co, i
ng, ao c, t ai, minh mn, chn chnh, cn mn, cn c, ti tt, mong mi,
mong ngng, m mng, phng phiu, phng lng.
( G/nh, nhc li : P/b t ghp v t ly d ln ln)
Bi tp 14:
Hy in vo ch trng c cc t ghp v t ly:
Mu..., ..., vng..., xanh..., s...., bun...., lnh....
Bi tp 15:
a) Tm 4 t ghp trong c ting ma
b) Tm 4 t ghp trong c ting nng
Bi tp 16:
Ch ra cc t ghp tng hp v t ghp phn loi trong cc t sau:
Bn hc, bn hu, bn ng, bn i, anh em, anh ch, anh c, em t, rut
tht, ho thun, thng yu, vui bun, vui mt.
(G/nh, nhc li : P/b TGTH v TGPL)
Bi tp 17:
Chia cc t sau thnh 2 loi: T tng thanh v t tng hnh:

Thp thong, thnh thch, phng phao, s, bu bu, mp mp, khanh

khch, l t, o o, nhn nhy, ngo ngt, chon cht, bi b, bp b, chi vi, thoang
thong, lon ton, tim tm, thm thm.
(G/nh, nhc li : T tng thanh, t tng hnh)
Bi tp 18:
Cho cc t sau:
Lng thng, tht tha, ng nh, rc rch, th tho, lc c, khc khch, lp
p, lch cch, the th, sang sng, ong ong, o o.
a) Phn cc t ly trn thnh cc kiu: ly ting, ly m, ly vn, ly c m v
vn.
b) Trong cc t trn, t no l t tng thanh, t no l t tng hnh?
(G/nh, nhc li : Cc kiu t ly)
Bi tp 19:
Da vo cc tnh t di y, tm thm nhng thnh ng so snh:
Xanh, vng, trng, xu, p, cng, lnh, nng, nh, vng, ng, nt.
(Mu: ChmChm nh ra)
*p n:
Xanh nh tu l, vng nh ngh, trng nh trng g bc, xu nh ma lem, p nh
tin, cng nh thp, lnh nh bt, nng nh eo, nh nh bc, vng nh cha b
anh, nt nh tng Bn, ng nh kin c.
Bi tp 20:
Ch ra t khng ging cc t khc trong nhm:
a) xanh ngt, xanh thm, xanh xao, xanh bic.
b) T quc, t tin, t nc, non sng.

c) Th cy, th cy, th rn, lo nng.

d) au, bng, ng, n.
e) Ho bnh, ho tan, ho thun, ho hp.
f) Rc rch, th thm, lch tch, r ro.
g) Gio vin, hc sinh, sinh vin, bn b.
h) Thnh tch, thnh thc, thnh tht, trung thc.
(G/ nh, nhc li : T ng ngha)
Bi tp 21:
Phn bit ngha ca cc t ng m trong cc cm t sau:
a) si ch - chiu ch - ch ng - ch vng.
b) tng - li thi - gi .
( G/nh, nhc li : T ng m)
Bi tp 22:
Xc nh ngha gc v ngha chuyn ca cc t c trong cc kt hp di y:
a) Ngt: cam ngt, ni ngt, n ngt, rt ngt.
b) Cng: l l cng, cng nh thp, t cng, lc hc cng.
c) n: n n, n nng, n nh, n cm.
d) Chy: chy n, t chy, chy nhanh, ng h chy.
e) i: ti i b, i t, i hc, i cng tc.
(G/nh, nhc li : T nhiu ngha)
Bi tp 23:
Hy tm t tri ngha vi cc t sau:
a) Tht th, gii giang, cng ci, hin lnh.
b) Nh b, nng cn, sng sa, thun li.
c) Vui v, cao thng, cn thn, sing nng.

d) Gi lo, cn gi, qu gi.

e) Mui nht, ng nht, mu nht.
*p n:
a) Di tr, km ci, yu t, c c.
b) To ln, su sc, ti tm, kh khn.
c) Bun b, thp hn, cu th, li bing.
d) Tr trung, cn non, qu non.
e) Mui mn, ng ngt, mu m.
( G/nh, nhc li : T tri ngha )
Bi tp 24:
Xc nh t loi ca cc t sau:
Ni i, rc r, chen chc, vn, du dng, ngt, thnh ph, n, i ng.
( G/nh: DT,T,TT )
Bi tp 25:
Cho on vn sau:
Ch chun chun nc tung cnh bay vt ln. Ci bng ch nh xu lt nhanh
trn mt h. Mt h tri rng mnh mng v lng sng.
a) Dng 1 gch ( / ) tch tng t trong on vn trn.
b) Tm cc DT, T, TT c trong on vn trn.
* p n:
b)

- DT: ch, chun chun nc, cnh, ci, bng, mt h, sng.

- T: tung, bay, vt, ln, lt, tri.
- TT: nh xu, mnh mng, nhanh, lng.

Bi tp 26:

Tm t lc c trong cc nhm t sau:

a. Xc ng, lo lng, thn thng, tm s.
b. Ci xu, ci c, lng thin, ni vt v.
c. S tht, gi di, ngay thng, hin lnh.
Bi tp 27:
Tm cc tnh t c trong nhm t sau:
Tru mn, ci p, kin tr, im tt, nim vui, k nim, iu hay, l phi,
xinh xn, chuyn cn.
Bi tp 28:
Tm i t c trong on hi thoi sau, ni r tng i t thay th cho t ng
no:
Lc tan hc, Lan hi Hng:
-

Hng i, cu c my im ton?

T c 10, cn cu c my im?

T cng vy.

*p n:
- Cu 1: cu( danh t lm thi lm i t ) thay th cho t Hng.
- Cu 2: T thay th cho t Hng ; cu thay th cho Lan.
- Cu 3: T thay th cho Lan ; vy thay th cho cm t c im 10.
( G/nh: i t)
Bi tp 29:
Tm cc Quan h t v cp QHT c trong cc cu vn sau v nu r tc dng ca
chng:
a. ng ti gi nhng khng mt ngy no ng qun ra vn.

b. Tm rt chm ch cn Cm rt li bing.
c. My tan v ma tnh dn.
d. Nam khng ch hc gii m cu cn ht rt hay.
e. Mc d cuc sng kh khn nhng Lan vn hc tt.
*p n:
- a, b, : nu s i lp.
- c, : nu 2 s kin song song.
- d, : quan h tng tin.
- e, : quan h tng phn.
(G/nh: Quan h t)
Bi tp 30:
t cu vi mi quan h t sau:
ca, , do, bng, vi, hoc.
*VD:
- Quyn sch ny l ca em.
- Em lun chm ch b m vui lng.
- Cy xoi ny do ng em trng.
- Ngi nh ny xy bng ong.
- Ti vi Lan l i bn thn.
- Chiu nay ti i chi hoc i thm b.
Bi tp 31:
Chuyn nhng cp cu sau thnh cu ghp c dng cp Quan h t:
a) Ra bit mnh chm chp. N c gng chy tht nhanh.
b) Th cm c chy mit. N vn khng ui kp ra.
c) Th ch quan, coi thng ngi khc. Th thua ra.

d) Cu chuyn ny hp dn, th v. N c ngha gio dc rt su sc.

*p n:
a) Dng cp t: V...nn...
b) Dng cp t: Tuy ...nhng....
c) Dng cp t: V....nn....
d) Dng cp t: khng nhng...m cn...
Bi tp 32:
Ch ra tc dng ca tng cp QHT trong mi cu sau:
a) V gi thi nn cy .
b) Nu gi thi mnh th cy .
c) Tuy gi thi khng mnh nhng cy vn .
d) Nu Nam gii ton th Bc gii vn.
e) Nam khng ch gii ton m Nam cn gii vn.
*p n:
a) Ch quan h Nguyn nhn - kt qu.
b) Ch quan h iu kin, gi thit - kt qu.
c) Ch quan h Nhng b, i lp, tng phn.
d) Ch quan h i chiu, so snh.
e) Ch quan h Tng tin.
Bi tp 33:
t cu c:
-

T ca l danh t.

T ca l dng t.

T hay l tnh t.

T hay l quan h t.

*p n:
- ng y c ca n ca .
- Chic bt ny ca ti.
- C y ht rt hay.
- Cu lm hay t lm?
Bi tp 34:
Nhng cu sau cn thiu thnh phn chnh no? Hy nu 2 cch sa li cho thnh
cu v chp li cc cu sa theo mi cch?
a. Bng hoa p ny.
b. Con in mt vt ngang tri .
c. Nhng c b ngy xa nay tr thnh.
d. Trn nn tri sch bng nh c gi ra.
e. Khi ng mt tri l ra khi ngn tre.
*p n:
a. Thiu CN: thm CN hoc b t ny
b. Thiu VN: thm VN hoc b t
c. Thiu BN ( VN) : thm BN hoc i t tr thnh ttrng.
d. Thiu CN, VN: thm CN, VN hoc b t Trn
e. Thiu CN, VN: thm CN, VN hoc b t Khi.
(G/nh: Khi nim cu)
Bi tp 35: (Bi in sn p n )
Hy tch on vn sau thnh 5 cu, in du phy, du chm v vit hoa cho
ng:
Gia vn l xum xu, xanh mt, cn t m sng m, mt bng hoa
rp rn trc gi. Mu hoa thm. Cnh hoa mn mng, khum khum p st vo

nhau nh cn ngp ngng cha mun n ht. o hoa to hng thm ngt.
Hng hoa lan to khp khu vn.
Bi tp 36: (Bi tch sn cc thnh phn cu, phn gch chn l TN)
Hy cho bit cc cu sau y l cu n hay cu ghp? Tm CN, VN v Trng ng
ca chng:
1) S sng /c tip tc trong m thm,// hoa tho qu /ny di gc cy kn o
v lng l.
2) Ngy qua, trong sng thu m t v ma ry bi ma ng, nhng chm
hoa khp ming / bt u kt tri.
3) Di tng y rng, ta nh t ngt, nhng chm tho qu chon cht
/bng rc ln, bng by nh cha la, cha nng.
4) m y, bn bp la hng, c nh ti / ngi trng ni bnh, chuyn tr n
sng.
5) Mt ln gi nh /chy qua,// nhng chic l /lay ng nh nhng m la
vng, la bp bng chy.
6) C bay / nhng mi nh, nhng cnh cy, nhng gc ph.
7) C /bay trn nhng mi nh, trn nhng cnh cy, trn nhng gc ph.
8) Ve /ku rn r.
9) Ting ve ku /rn r.
10)Rng hi /ngo ngt, xanh thm trn nhng qu i quanh lng.
11)Mt mnh l gy /cng dy mi thm.
12)Qu hi phi mnh /xo trn mt l u cnh.
13)Qu hi /phi mnh, xo trn mt l u cnh.
14)Qu hi nh nhng cnh hoa /nm phi mnh trn mt l u cnh.
15)Qu hi /nh nhng cnh hoa, nm phi mnh trn mt l u cnh.
16)Lng qu ti / khut hn //(nhng) ti /vn m m nhn theo.

17)(Khi) ngy /cha tt hn, trng / ln ri.

18)Chiu thu, gi /du du, //hoa sa /thm nng.
(G/nh: Cu n, cu ghp, thnh phn cu (CN, VN, TN)).
Bi tp 37:
Hy tm cc b phn song song c cc cu : 1, 2, 3, 4, 6, 7, BT 36 v ni r
chc v ng php ca cc BPSS .
*p n:
1) NSS.
2) TNSS.
3) TNSS, VNSS.
4) TNSS, VNSS.
6) VNSS.
7) BNSS.
(G/nh: B phn song song)
Bi tp 38:
VN trong cc cu 6, 7, 8, 9, (BT 36) biu th ni dung g? Chng do nhng t ng
nh th no to thnh?
*p n:
6) Ch tnh cht, c im ca s vt, chng do cm tnh t to thnh.
7) Ch trng thi s vt, chng do cm ng t to thnh.
8) Ch hot ng ca s vt, chng do cm ng t to thnh.
9) Ch trng thi, chng do ng t to thnh.
(G/nh: Cc t ng to thnh CN, VN).
Bi tp 39:

Hy chuyn cu: Ma xun v thnh cc kiu cu hi, cu khin, cu cm.

Bi tp 40:
Hy ch ra cc v cu v cho bit cc v cu c ni vi nhau bng cch
no?
a) Nu tri rt th con phi mc m.
b) Tuy Nam khng c kho nhng Nam vn i hc.
c) Dn cng giu th nc cng mnh.
d) Ti i u n cng i theo y.
e) Anh bo sao th ti lm vy.
f) Khng nhng n hc gii Ton m n cn hc gii Ting Vit.
*p n:
a) Cp t quan h iu kin - kt qu.
b) Cp t quan h tng phn.
c) d) e) Cp t h ng.
f) Cp t ch quan h tng tin.
( G/nh: Cch ni cc v cu ghp bng QHT v cp t h ng).
Bi tp 41:
Hy ch ra cc cch lin kt cu c trong chui cu sau:
a) Hoa thch lm c gio ging m. Cng c lc Hoa thch lm bc s ging b.
b) ng ngm cy su ring, ti c ngh mi v ging cy k l ny. Thn n
khng khiu, cao vt, cnh ngang thng ut.
c) c-uyn l mt nh bc hc v i. Mc d ni ting, ng vn ngy m
mit mi hc tp.
d) Ma h, l bng xanh ngt. Sang cui thu, l bng ng sang mu ta.
*p n:

a) Lp t ng.
b) c) Thay th t ng.
d) Lp t ng, dng t ng ni.
(G/nh: Lin kt cu).
Bi tp 42: (Bi in sn p n)
Tch on vn sau thnh cc cu. Chp li on vn, in du cu thch hp vo
on vn (vit hoa, xung dng ng v tr):
C gio bc vo lp, mm ci:
- Lp ta hm nay sch s qu! Tht ng khen! Nhng cc em c nhn thy
mu giy ang nm ngay gia ca kia khng?
- C ! - C lp ng thanh p.
- No! Cc em hy lng nghe v cho c bit mu giy ang ni g nh! C
gio ni tip.
C lp im lng lng nghe.
(G/nh: Du cu).
Bi tp 43: (Bi in sn p n)
in cc du chm, du phy vo nhng ch thch hp trong on vn sau:
Gi ty lt tht bay qua rng, quyn hng tho qu i, ri theo trin ni,
a hng tho qu ngt lng, thm nng vo nhng thn xm Chin San. Gi
thm. Cy c thm. t tri thm. Ngi i t rng tho qu v, hng thm m
p trong tng np o, np khn.
Bi tp 44:
Sp xp nhng cu sau thnh mt on vn:
Th l ti mo him tro ln bt ch so xinh p kia (1).

Hm no trc khi i hc, ti cng u cho so n (2).

Ti ang m c c mt con so bit ni (3).
Mt hm, ti thy mt ch so m vng cc p trn cy a cao tt trc nh
(4).
Ti em so v chm sc rt k (5).
Sng nay, khi i hc v, ti khng cn

thy so u na (6).

*p n:
431526.
Bi tp 45:
Tm v in cc t ly thch hp vo ch trng on vn c sc gi t:
Mt trng trn ..., .... nh ln sau lu tre. Bu tri im xuyt mt vi ngi
sao ....nh nhng con om m nh. Ting sng m ri .... ln l cy v ting
cn trng ... trong t m. Ch gi chuyn cn ... bay lm .... my ngn x c trng
ven ng. ... u y mi hoa thin l ... lan to.
*p n:
vnh vnh, t t, lp lnh, lp p, ra r, nh nhng, rung rung, Thoang
thong, du dng.
Bi tp 46:
in cc t : vng xum, vng hoe, vng gin, vng mt, vng i, vng ti,
vo nhng v tr thch hp:
Ma ng, gia ngy ma, lng qu ton mu vng. Mu la chn di ng
... li. Nng nht ng mu ... Tng chic l mt ... Tu u , chic l sn ho li
m nm cnh ... Di sn, rm v thc ... Quanh , con g, con ch cng ....
(T Hoi)
Bi tp 47:

Hy phn bit ngha ca cc t va in bi tp 46.

*p n:
- Vng xum: Vng m v u khp.
- Vng hoe: Vng nht nhng ti nh ln.
- Vng i: Vng m, ti.
- Vng ti: Vng mt mu ti tn.
- Vng gin: Vng kh, gi nng.
- Vng mt: Vng mt cch mt m.

III- BI TP CM TH VN HC:
Bi tp 48:
Hy ch ra cc bin php tu t c s dng trong cc cu vn, cu th sau:
a)

Ma thu ca em
L vng hoa cc
Nh nghn con mt
M nhn tri m.

b)

Thn da bc phch thng nm

Qu da n ln con nm trn cao
m h hoa n cng sao
Tu da - chic lc chi vo my xanh.

c)

Trng Sn: ch ln ng cha

Cu Long: lng m bao la sng tro.

d)

Sng La i sng La
Trong veo nh nh mt
B tre xanh m mt
Mn mt i hng mi.

e)

Mt tri bn ln np sau sn ni, phong cnh nhum nhng mu sc

p l

lng.

f)

Ma r rch m ngy. Ma ti tm mt mi. Ma thi t thi ct.

g)

Xanh bing bic nc sng Hng, rc hai bn b mu hoa phng

v.

*p n:
- Cu a, b, c, : so snh.
- Cu d : so snh, nhn ho.
- Cu e : nhn ho.
- Cu f : ip ng.
- Cu g : o ng.
(G/ nh : So snh, nhn ho, ip ng, o ng).
Bi tp 49:
Trong bi th Lu tre ca nh th Nguyn Cng Dng c vit:
Mi sm mai thc dy
Lu tre xanh r ro
Ngn tre cong gng v
Ko mt tri ln cao.
Trong on th trn, em thch nht hnh nh th no? V sao em thch?
*p n :
Trong on th trn, em thch nht hnh nh: Ngn tre cong gng v / Ko
mt tri ln cao.
Qua s lin tng, tng tng c o ca nh th, cc s vt ngn tre, gng
v, mt tri vn d khng lin quan n nhau bng tr ln gn gi, thn thit, v
gn b cht ch vi nhau. Cnh vt nh ho qun vo nhau, to nn s sng ng
cho hnh nh th.

Bi tp 50:
Nhng ngi sao thc ngoi kia
Chng bng m thc v chng con
m nay con ng gic trn
M l ngn gi ca con sut i
(M - Trn Quc Minh)
Theo em, hnh nh no gp phn nhiu nht lm nn ci hay ca on th trn? V
sao?
*p n:
Theo em, hnh nh ngn gi trong cu M l ngn gi ca con sut i
gp phn nhiu nht lm nn ci hay ca on th trn. Hnh nh cho ta thy
ngi m ging nh ngn gi thi cho con mt, ru cho con ng v i vo gic m.
Ngngi y thi cho con mt sut c cuc i ging nh m lun lm vic cc
nhc nui con khn ln, mong cho con sung sng v hnh phc. S so snh
p v su sc cho ta thy thm tha hn v tnh m , khin cho on th hay
hn, p hn.
Bi tp 51:
Trong bi th Theo chn Bc, nh th T Hu vit:
i lng Bc vy c thng ta
Thng cuc i chung, thng c hoa
Ch bit qun mnh cho ht thy
Nh dng sng chy, nng ph sa.
on th trn c hnh nh no p, gy xc ng nht i vi em? V sao?
*p n:

Hnh nh dng sng chy nng ph sa l hnh nh p v gy xc ng

nht i vi em v n c dng so snh vi tm lng yu thng, qun mnh
ca Bc. Dng sng qu hng mang nng ph sa hay tm lng ca Bc lc no
cng chan cha tnh yeu thng dnh cho mi chng ta? Bc chia s tnh thng
cho tt c mi ngi m chng h ngh n ring mnh. Dng sng cng vy, c
chy mi, chy mi, em n cho i b nhng ht ph sa hng lm nn ht
go, lm nn cuc sng m no hnh phc. Chnh v vy, hnh nh Bc H lun
lun sng mi trong lng dn tc Vit Nam, cng nh dng sng qu hng mun
i p mi trn t nc Vit Nam yu du.
Bi tp 52:
i cha ng vi i ti
Nh con sng vi chn tri xa
Ch cn truyn c thit tha
Cho ti nhn mt ng cha ca mnh
(Truyn c nc mnh Lm Th M D)
Em hiu nh th no v ni dung 2 cu th cui trong on th trn?
*p n:
Hai dng th cui cho ta thy: T xa n nay, t qu kh n hin ti l c
mt khong thi gian di dng dc. Cc truyn c dn gian thc s l ci cu ni
qu kh vi hin ti. Qua cc cu chuyn c, chng ta c th hiu c i sng
vt cht v tinh thn, tm hn v tnh cch, phong tc tp qun, cc quan nim o
c,...ca ng cha ta. Hnh nh ca ng cha xa in du kh r trong cc truyn c
dn gian. V vy, c th ni, truyn c gip ta nhn bit c gng mt ca cc
th h cha ng ta ngy xa.
Bi tp 53:

Trong bi th Trong li m ht ca nh th Trng Nam Hng c on:

Thi gian chy qua tc m
Mt mu trng n nn nao
Lng m c cng dn xung
Cho con ngy mt thm cao.
Theo em, on th trn bc l nhng cm xc v suy ngh g ca tc gi?
*p n:
on th bc l nhng cm xc v suy ngh ca tc gi v ngi m. Hnh
nh mi tc m bc trng theo thi gian khin cho tc gi cm thy xc ng n
nn nao. Thng qua hnh nh i lp: Lng m c cng dn xung / Cho con
ngy mt thm cao, tc gi mun bc l lng bit n ca mnh i vi m. C
cuc i m lm lng vt v, ni vt v lm tru cng lng m. Lng m
cng cng, con cng ln thm ln. Vit ra c nhng dng th chan cha tnh
cm chng t tc gi rt thu hiu ni gian trun, vt v ca m. Qua , ta
cng thy tnh cm ca tc gi dnh cho m cng tht l p , tht l su m.
Bi tp 54:
Th ri cn bo qua
Bu tri xanh tr li
M v nh nng mi
Sng m c gian nh
(M vng nh ngy bo - ng Hin)
Em hy nu suy ngh ca mnh sau khi c on th trn.
*p n:
on th din t cm xc vui mng khn xit ca gia nh sau nhiu ngy
mong ngng m v. M i vng, cng l lc cn bo p n. Cn bo ca thin
nhin hay cn bo trong lng mi ngi khi khng c m? M tr v, thi gian xa

vng kt thc, ging nh cn bo tan, tri li quang my, lng gi. Ngi m
c tc gi so snh nh nng mi tr li, lm cho gian nh m t sau cn bo
nh sng m ln. Hnh nh nng mi l hnh nh ca m, m tr v xua i
s trng tri, s mong mi ca mi ngi trong gia nh.
Bi tp 55:
Ht go lng ta
C v ph sa
Ca sng Kinh Thy
C hng sen thm
Trong h nc y
C li m ht
Ngt bi hm nay
(Ht go lng ta - Trn ng Khoa)
Em hy nu cm xc ca tc gi v Ht go lng ta qua on th trn.
*p n:
Ht go lng ta chnh l hnh nh ca qu hng, Nh gn b mu tht vi
lng qu, nh c tng tng phong ph v bay bng, Trn ng Khoa a ta i
t ci hu hnh (ht go) n ci v hnh. Ht go cht lc ci tinh tu ca t (v
ph sa), cht lc ci tinh tu ca nc (hng sen thm) v p c ci tnh ca
ngi (li m ht). Ht go khng nhng nui ta khn ln m ht go cn nng
tnh, nng ngha vi t, vi nc v vi ngi... Ht go chnh l hn ca qu
hng.

III- BI TP LM VN:
Bi tp 56:

Hy vit 1- 2 cu vn c s dng :
a) Bin php so snh.
b) Bin php nhn ho.
c) Bin php ip ng.
d) Bin php o ng.
Bi tp 57:
Hy vit mt on vn (t 5-7 cu) t cnh hoc t cy ci c s dng cc bin
php tu t hc, c cu m u l:
a) Mi khi ma xun v...
b) Ma h sang...
c) Thu n...
d) Khi tri chuyn mnh sang ng...
*p n tham kho:
a) Mi khi ma xun v, nhng bp bng ca mnh chui ra khi nhng
nhnh kh gy, khng khiu sau c ma ng di p dng nha nng. Ch qua mt
m thi, nhng chi xanh li ti im tm ht cnh to, cnh nh. V ri tng
ngy, tng ngy, nhng chi xanh y ln nhanh nh thi, mi ngy mi khc, mi
lc mi khc. Ci mu xanh mt m, ci sc sng quyt lit y gi m rt
nhiu iu mi l trong ti. (S dng bin php nhn ho, ip t ip ng)
b) Ma h sang, cnh trn cnh di chi cht l. Tn bng xo ra nh mt
chic khng l, nhiu tng nhiu bc chim lnh khng gian. Di ci khng l
mu ngc bch y, khng bit bao nhiu ngi khch qua ng dng li ngh
chn. Hin lnh v trm t, ngy qua ngy, cy bng vn bn b dang rng vng tay
gip ch cho i. ( S dng bin php so snh, nhn ho)
c) Thu n, nhng chic l bng c dn ln theo tng nhp bc heo may.
Cy bng li trang im cho mnh mt b cnh mi. B cnh c m dn, m

dn ln sau tng m thao thc. n cui thu th n chuyn hn sang mu ta.

Ci mu y khng th thy bt c loi cy no. Ci mu ta k diu, cng nhn
cng thy m say. ( S dng BP nhn ho, ip ng)
d) Khi tri chuyn mnh sang ng, cy bng bt u trt l. Nhng chic l
bng lay ng nh nhng ngn la bp bng chy. Ri ch mt cn gi nh,
nhng ngn la y chao ling ri ua nhau rt xung. Ch qua mt m thi,
mt t c trang im mt tm thm c dt bng nhng chic l bng.
K diu thay nhng chic l! rng ri m vn tot ln v p n m say. ( S
dng BP so snh, o ng)
Bi tp 58:
Hy vit mt on vn (6 8 cu) t cnh ma xun.
*p n tham kho: (TV5/ NC- Tr.178)
Bi tp 59:
Hy vit mt on vn (6-8 cu) t cnh sc ti p ca ma xun.
*p n: ( TV5/ NC-Tr.179 // S tay tch lu VH)
Bi tp 60:
Hy vit mt on vn (6-8 cu) t cnh trng ln.
*p n : ( TV5/ NC- Tr.186 // BD mm non VH-Tr44 // S tay tch lu VH)
Bi tp 61:
Hy vit mt on vn (6-8 cu) t trn ma ro.
*p n : ( TV5/ NC- Tr.181 // CBD-Tr.21)
Bi tp 62:

Hy vit mt on vn (6-8 cu) t v p ca mt con sng.

*p n : ( TV5/ NC- Tr.183 // CBD-Tr.23, Tr.92)
Bi tp 63:
Hy vit mt on vn (6-8 cu) t cnh ng qu em.
*p n : ( CBD-Tr.24, 25)
Bi tp 64:
Hy vit mt on vn (6-8 cu) t v m.
*p n : ( TV5/ NC- Tr.193 )
Bi tp 65:
Hy vit mt on vn (6-8 cu) t mt ngi gi.
*p n : ( TV5/ NC- Tr.193 )
Bi tp 66:
Hy vit mt on vn (6-8 cu) t mt con vt nui trong nh m em yu thch.
*p n : ( BT luyn vit vn MT - Tr.46, 49 )