oozzhhhuuu

eeL
G
Guuuoz
ibbrrooo dddeee G
eLi
Libr

La Senfina Bedaro

Verkis Bai Juyi

Elinigis Hu Guozhu
Pentris Dai Dunbang
inio 2008

propra nomo de la poeto Juyi (Ju: loi; yi: facile) kaj la vorto iela ojo
en la kvara verso la adoltian nomon Letian (Le : ojo; tian: ielo).

Enkonduko

Portreto de Bai Juyi

(Baj juji 772-846)

Li Chen :
KONDOLENCE AL BAI JUYI
Brile versis perlojn vi dum 60 jaroj.
Kiu vin feigis sur Hadesa vojo ?
Nuboj vin ne ligis kun nom' Facilloi,
nek Natur' senfara al iela ojo.
Infanoj parkeras Senfinan Bedaron,
atas hunoj kanton pri La Bivistino.
Viaj verkoj plenas al ies oreloj.
Penso pri vi iam agrenas sen fino.
La atoro de tiu i poemo estis imperiestro de ina Tang-dinastio, kiu
regis dum 847-860. itie la vorto Facilloi en la tria verso aludas pri la

Inter poetoj de Tang-dinastio, tiu, kiu versis plej multe, a alivorte,

kies verkoj konserviis is hodia plej grandkvante, certe estas Bai
Juyi (Baj juji, 772-846 p.K.) kun adoltia nomo Letian (Letjan), ar
li postlasis al ni pli ol 3,000 poemojn. Fakte, li versis certe pli multe
ol kiom menciite. Tamen, bedarinde, e neimageble, ke is nun, el
liaj miloj da poemoj, tiuj jam esperantigitaj, nombras ne pli ol dek.
Lafame Bai Juyi viciis inter la plej eminentaj poetoj de
Tang-dinastio, eble nur post Li Bai kaj Du Fu. Do, nepre koninda li
estas por niaj legantoj de Esperantujo.
Bai Juyi havis sian klaran poezian teorion. Li pledis por verki
artikolon por speguli aktualaon kaj poemon por speguli okazon. Bai
Juyi klasifikis siajn poemojn en kvar kategoriojn: satiroj,sentimentalaj
poemoj,senzorgaj poemoj kaj ceteraj kun variaj ritmoj. Li mem taksas
plej alta la kategorion de satiroj, kies enhavo spegulis la socian realon
kaj mizeron de la popolo, malkais kaj kritikis damaojn de aktualaj
politikoj. Tamen, ekster lia atendo, u iom kontra lia volo, el liaj
poemoj, la plej fame konataj ,estas du efaj eposoj, amba nur
sentimentalaj, nome : La Senfina Bedaro verkita en 806 kaj La
Bivistino verkita en 816 . Ni povas rimarki tion el la kondolenca
poemo, kiun versis por li la imperiestro Li Chen (Li en) post lia

forpaso , ke tiuj poemoj uis famon ne nur enlande, sed anka

eksterlande. Ladire, komercistoj de Xinluo-regno (parto de nuna
Koreio) tiam venis al inio aeti per kara prezo verkojn de Bai Juyi
kaj iu japano Fugiwara Takemori akiris altrangan oficon pro tio ke li
oferis al sia Mikado verkojn de Bai Juyi, kiujn li trovis el varoj
importitaj el inio.
Hodia la du eposoj amba eniris lernolibrojn de inaj liceanoj.
La Senfina Bedaro estis versita en la unua jaro de Yuanhe
(Janhe)-erao (806 p.K.), kiam Bai Juyi estis 35-jara kaj funkciis kiel
kapitano en Zhouzhi (oi)-gubernio, Shaanxi (enji)-provinco.
Zhouzhi-gubernio situis 130 liojn okcidente de Chang'an ang'an.
En la gubernio estis multe da vizitindejoj. Post sia oficlaboro, Bai Juyi
ofte ekskursis kun siaj intimaj amikoj. Iufoje ,Bai Juyi kune kun
ermito Wang Zhifu (ang ifu) kaj novelisto Chen Hong (en Hong)
ekskursis al Xianyou (janjo)-templo (La Templo por ekskurso de
Feoj). La templo antae estis somerumejo de la imperiestro
Wendi(endi) de Sui-dinastio, kaj distancis ne malproksime de la
Deklivo Mawei (Ma-ej), kie en evento pereis belulino Yang Yuhuan
(Jang Juhan), la imperiestra nobledzino. Drinkante en tia loko, ili
natue babilis pri anekdotoj en paseo. La Mawei-evento okazis anta .
40 jaroj kaj tie cirkulis multaj popolrakontoj pri tio. Wang Zhifu vivis
tie kiel ermito dum multaj jaroj e Rozo-rojo proksime de
Xianyou-templo kaj de lokanoj li adis multajn rakontojn pri la
imperiestro Li Longji (Longji) kaj lia favoratino la nobledzino Yang,
tiam li torente babilis pri tiuj rakontoj, kiuj multe kortuis Bai Juyi kaj

Chen Hong. Wang Zhifu petis siajn du amikojn verki pri tio, por ke
tiuj karaj rakontoj ne malaperu kun la tempopaso. La du amikoj tre
volonte jesis, kaj, post nelonge, Bai Juyi elversis la eposon La
Senfinan Bedaron, kaj Chen Hong verkis kuriozan rakonton Pri La
Senfina Bedaro (vd la suplementon).
Post publikio, La Senfina Bedaro tuj vekis sensacian efekton,
furore disvastiis . Tiam la hetajroj iuj prenis la parkeron de La
Senfina Bedaro kiel fierindan kapablon. Estis siatempe interesa
anekdoto: iu oficiro nomata Gao Xiayu (Ga jaju) volis peti manon
de hetajro, dume la hetajro tiel respondis al li, sin pavante: Sciu, s-ro,
ke mi scipovas parkere deklami la poemon La Senfina Bedaro de
s-ro Bai Juyi, u vi do ankora povas rigardi min kiel ordinaran
virinon ?
La Senfina Bedaro enhavas 120 versojn. i priskribis la amon
inter Li Longji (685-762), imperiestro de Tang-dinastio kaj lia
favorata nobledzino Yang Yuhuan. Li Longji tronis sufie longe, de
712 is 756, do, preska duonjarcenton. Sub lia regado la imperio
atingis kulminon de sia prospero, konata kiel la disflora erao de
Kaiyuan (713-741). Sed en lastaj jaroj de sia maljunao la imperiestro
pli kaj pli dronas en diboa vivo kaj fine okazis en 755 la ribelo de An
Lushan (Luan), kiu ekturnis la imperion al malprospero. La ribela
trupo okupis e la metropolon kaj la imperiestro vole-nevole devis
forfui . Duonvoje dum fuado okazis Mawei-evento en kiu pereis la
nobledzino Yang Yuhuan, kontra volo de la imperiestro. La unua
duono de La Senfina Bedaro skribis kun ironio pri la diboa vivo de
la imperiestro kaj ties damao al la tato. La dua duono de La Senfina

Bedaro skribis kun profunda simpatio pri la fidela amo inter Li

Longji kaj Yang Yuhuan, pri lia forta kaj ismorta sopiro al sia
karulino kaj la senfina bedaro pro la amtragedio.
Tradukinte la majstrajn poemon, mi, Guozhu,versis la esperantista
kutimo rimportreton, kiel fino de la enkonduko.
Decembre de 2000 redakcio de Penseo eldonis la paperan version de
La Senfina Bedaro kaj La Bivistino en modesta libreto kun
nigra-blankaj ilustraoj far Yang Yongqing. Nun mi Guozhu faras la
eLibron La Senfina Bedaro kun koloraj ilustraoj far fama ina
pentristo Dai Dunbang por via apreco.

Yang Yuhuan
Yang Yuhuansenkompare bela
imperiestra Nobledzino,
favoron uis en kulmino,
sed tondris alarmo ribela,
in trafis tragedi kruela,
florvivon tranis elimino
Ve al isenkompare bela
imperiestra Nobledzino!
Kortuas nin la am fidela,
serad, sopiro kun obstino.
Eternas la beda sen fino
per verkoj versa kaj novela.
Yang Yuhuangsenkompare bela.

Monarko amdezira aspiras belulinon.

Li seris multajn jarojn senfrukte dum li tronas .

Knabin' en familio Yang kreskis us adolta.

En buduar' i vivas. La mondo in ne konas.

Sed naturdota belo ne povis in forlasi,

kaj elektite al la Monarko i alvenis.
Kapturne i ekridis miele kun cent armoj,
ke inoj en palacoj ses senkolore svenis.

i banis sin en Huaqing-lago en frost' printempa.

ian kremglatan haton lavas varmakv', vaporo.
Brakporte servistinoj levis in jam senforta.
Jen nur komenco de la monarka amfavoro.

Nuba hararo, flora vizao, oraj ringoj.

Tranoktis en lotuslitvualo i hareme.

Printempa nokt' tro kurtas. Suno leviis alte,

kaj la Monarko iris ne al Korteg' matene.

i estis okupata de plezur' as', bankedoj,

ekskursoj en printemp' kaj noktservo monopola.

Floras en la palacoj ja tri mil belulinoj,

sed la Monarko amon utas nur al i sola.

Noktservas ia bel' post vestad' en Ora ambro,

a drinkon en printemp' e banked' en Jada Turo.

iaj fratinoj, fratoj iuj ricevis rangojn.

Al ia familio trafis honorsaturo.

Tial gepatroj tra la lando inklinas oji

pro nasko de filinoj pli ol de filo forte.

10

Pompaj palacoj alte levias nubskrapante.

Feaj muzikoj vebas adeblaj vent' disporte.

Leerajn kantojn, dancojn sub akompan'de flutoj

aprecas la Monarko tagojn senintermite.

11

Ektondris la militaj alarmoj sed el Yuyang,

la kanton ielarka Vest' rompis i subite.

Polvoj nubiis en la efurb' kun na muregoj.

Miloj da aroj, homoj sudokcidenten iris.
Monarkaj flagoj iris ancele sed ekhaltis.
El pord' la okcidenta cent liojn nur sin tiris.

12

Ne volas mari la ses armeoj. Kion fari?

Senhelpe Nobledzino Yang mortis cis evaloj.

Neniu levkolektis ornamojn forlasitajn

el oro, jad', en formoj de birdoj a petaloj.

13

Monarko viza-irmas, sed in ne povis savi.

Kapturnen vidis: sangoj kun larmoj miks-torentas.
Disvebas flavaj polvoj. Uesta vento siblas.
Jen viaduktoj nuben al Glav-pord' sin etendas.

Sube de Emei-monto malmultas vojirantoj.

La flagoj perdis brilon, anka la suno palas.
Bluas la akvo de Shu kaj verdas tie montoj,
sed la Monarko sankta iam en triston falas.

14

Luno vidata tende verajnas plormiena.

Pluvnokte sonoriloj korire nur ekscitis.

Monarko post restaro sin turnis al efurbo.

Veninte al la loko li iri tre hezitis.

15

En tero de l' Deklivo Mawei ne povis li re

vidi rozvangojn de Yang maljuste mortigita.
Rigardis al ministroj, kaj ili iuj larmis,
revenis al efurb' easten per rajd' lozbrida.

Li trovis iajn lagon, ardenon ja senanaj:

Lotusoj en la lag' kaj salikoj anta halo.

16

Lotus' similas vangon, salikoj iajn brovojn.

Kiel do povus li sin deteni de larmfalo ?

En vent' printempa floras persikaj, prunaj arboj,

kaj en atuna pluv' platanaj folioj falas.
En Kortoj Okcidenta, Suda altkreskas herboj.
Ruaj folioj falaj tuparojn plenvualas.

17

Enukoj, servistinoj komencis maljunii.

Griziis en la Pira ardeno aktorinoj.

Nokte, en la palaco lampiroj ie flugis.

Soleca lamp' forsvenis, sed dorm' ne al retinoj.

18

Tard-batis sonoriloj. us ekis longa nokto.

Flagras Arenta Rojo. Venos arora brilo.
Frostprujno pezas sur la tegoloj de ambirdoj.
Kiu lin akompanas en frida litkovrilo ?

Post la disio fata jam pasis longa jaro,

sed i e sone ne vizitis lin, koririton.
Jen venis al efurbo el Linqiong taoisto,
scipovis per magio venigi li spiriton.

19

Li kortuiis de la monarka amsopiro.

Komencis la adepto esplori energie.

Rajdante sur aero li jetis fulmrapide,

iele kaj surtere seradis trae ie.

20

Supre en blua spaco, sube en Flava Fonto,

sed amba loke e sin trovis nenia spuro.

Tiam li informiis pri fea mont' trans maroj,

kiu trovias en la fantasta mirlazuro.

21

Inter koloraj nuboj emeris pavilonoj,

kie enlois multe da armaj junfeinoj,
el kiuj unu nomis sin Taizhen,( eble i? jes.)
kun blanka hato, flora vizao, pelerinoj.

Li frapis sur jadpordo de l' okcidenta ambro,

kaj petis servistinon anonci pri vizito.
Adinte ke alvenas sendito de l' Monarko,
vekiis surprizite i en vual' de lito.

22

Puinte kapkusenon, leviis i hezite.

Sin sekve malfermiis kurtenoj kaj ekranoj.
Hararo duonfalas, okuloj kun dormemo.
Descendis i el hal' sen ordigo de ornamoj.
Vento blovlevas iajn manikojn flirte vebaj.
ajnas ankora i en danc' ielarka Vesto.
Mienas i tre sentimentala, larmoj fluas,
kvaza pirflor'aroma printempe kun pluvresto.

23

i dankis kun amemaj rigardoj al Monarko:

"Post la disi' informo nuliis al finalo.
Seniis am' kaj oj' en palaco jam longtempe.
Monatoj, tagoj longas en la felanda halo.
Rigardis kapreturnen mi al la homa mondo,
ne vidis la efurbon, nur maron da polvkresko.
Por mia amo, vole transsendu al Monarko
malnovajn memoraojn: harpingl' kaj inkrust-kesto.

24

Rezervas mi kestpecon kaj alon de harpinglo,

kaj sendas memoraojn je la duon-divido.
Se niaj koroj restu firmegaj kiel la oro,
u tere a iele trafos al ni revido !
e adiao i konfidencis al sendito
sekretan uron inter nur i kaj la Monarko:
En sepa tag' de l' sepa monat' en Longviv-Halo,
noktmeze, hor' senhoma, ni flustris kun rimarko:

25

 Ni iu suriele paro da geambirdoj,

a tere arboduo kun branoj plektaj sterne !

Longas ielo, tero, sed anka neniios,

nur i bedar' senfina daros iam eterne.

26

Chen Hong(?-? Vivis en jaroj de eraoj Zhenyuan kaj Yuanhe,

Tang-dinastio)

PRI LA SENFINA BEDARO

En la jaroj de Kaiyuan-erao (713-741), Tang-dinastio, paco
regis en la tuta lando kaj io iris bonorde. Post multjara regado
sur trono la imperiestro Xuanzong jam komencis enui pri la
peniga administrado de la imperio, tial li komisiis al la dekstra
premiero respondecon trakti iajn aferojn en Kortego,u
grandajn a malgrandajn, dum li mem lois en profundajn
palacojn nur sin amuzante per bankedoj, ekskursoj kaj uante
muzikojn, dancojn.
Komence, la imperiestraj edzino Yuanxian kaj kromedzino
Wuhui amba uis favoron de la imperiestro, sed poste ili
forpasis unu post la alia. Kvankam en la palacoj trovias miloj
da knabinoj el bonaj familioj, tamen el ili neniu povis akiri
kor-inklinon de la imperiestro kaj tiu ofte sentis malojon pro
tio.
Tiam,iujare en la deka monato, Lia Majesto kutime faris viziton
al Huaqing-palaco, kaj honordamoj en kaj ekster la palaco
anka tien venis kun brila tualeto lin sekvante. Post kiam la
imperiestro finis sinbanon en termofonto, anka la honordamoj

estis permesataj tie sin bani. En ondanta termoakvo ili uis la

agrablon senene kaj ravite. Tia sceno ja iel tiklis al la
imperiestro amorinspirita. Tamen, rigardante al la virinoj irkae,
li trovis neniun eksterordinare bela. La imperiestro ordonis al
enuko Gao Lishi kae seri ekster la palaco kaj fine trovis en la
Domo de Princo Shou filinon de Yang Xuanyan de
Hongnong-prefektujo jam adoltan.i havis gagate brilan hararon,
mezurtrafan staturon, elegantan konduton kaj tiel gracias kiel la
fama s-ino Li favoratino de la imperiestro Han Wudi.
La ordono de la imperiestro Xuanzong, aparta termobanejo
estis pretigita por ia delikata banio. Kiam i leviis post bano
el la akvo, i aspektis tiel langvora ke verajne mankis al i e
forto por subteni aron de leera silka robo. ia vizao radiis
kaj e ia movio brilis armo, kiu soris la imperiestron tre oja.
En la tago de adienco, Kortega orkestro ludis muzikon
ielarka Vesto in konduki. Kaj, en la nupta vespero, la
imperiestro donacis al i oran harpinglon kaj juvelinkrustitan
keston kiel amsimbolon. Li anka ordonis ke i portu ornamaon
en feniksa formo, kies perla frano vibris je iu ia pao, kaj
orajn orelringojn. La sekvan jaron, i estis oficiale titolita kiel
Imperiestra Honora Nobledzino, kiu rajtis ui ion je duono la
normo de imperiestra edzino. Tial post tiam i atente faris sin
kun ankora pli arma tualeto, pli sprita parolo kaj pli arma
konduto por plai al Lia Majesto. Kaj la imperiestro efektive pli
amis in. Siatempe, en ia okazo, kiam Xuangzong veturis
inspekti provincojn, a kulti al la ielo, Tero, Sanktaj Montoj kaj

27

Riveroj, a trapasi vintron en nea nokto sur Lishan-monto, a

bonvenigi printempon en matena palaco de la orienta efurbo
Luoyang, i iam akompanis al Lia Majesto kunveturi en sama
kaleo, kunloi en sama ambro, kunmani e sama tablo kaj
kundormi en sama lito. Kvankam en la palaco ankora troviis
tri Sinjorinoj, na Konkubinoj, dudek sep Matronoj, okdek unu
Vic-edzinoj kaj sennombraj Talentulinoj kaj palacaninoj,
servistinoj, tamen neniu sukcesis tiri al si e rigardon de la
imperiestro. Depost tiam neniu virino en la ses internaj palacoj
povis akiri favoron de Lia Majesto. Tion kazis ne nur ia elstara
belo, aparta armo, sed plie ia sao, sprito, lerta lango plus
supera komprenemo,tiel ke i scipovis plai al Lia Majesto
anta ol li ion diris. Tiuflanke ia kapablo estas vere
neesprimebla per ia lingvao.iaj onklo, fratoj iuj akiris altan
rangon en la Kortego, nomumite kiel lordoj, kaj iaj fratinoj
anka iuj fariis honordamoj. Riaoj de ia familio tiel abundas
kiel la Kortega. Veturiloj, evaloj, vestoj kaj domoj estis tiel luksa
kiel tiujde la Granda Aa Princino, la onklino de la imperiestro,
dum la favoroj kaj potencoj, kiujn ia familio akiris de la
imperiestro ja superis tiun de la Princino. Ili povis libere en- a
eliri la malpermesitajn pordojn de la palacoj senkontrole kaj
tatoficistoj en la efurbo e ne kurais direkti fiksan rigardon al
ili. Tial furoris siatempe jena popoldiro: Malojo pro nask' de
filin' ne necesas,ar ojo pro nasko de filo jam esas.kaj
anka: Viro ne lordios, sed filino povas ii imperiestra
nobledzino, sekve i povas havigi al familio glorojn kaj felion

is kulmino. Tio montras kiom arde oni enviis.

En la lastaj jaroj de Tianbao-erao (742-756), ia frato Yang
Guozhong fi-akiris la oficon de efministro. Li trompis la
imperiestron, monopolante al si la regpotencon. Tial poste, An
Lushan lanis ribelon ja sub la preteksto militpuni familion Yang.
La urbon Tongguan falis. La imperiestro Xuanzong fuis suden.
Foririnte de Xianyang kaj venante al la Deklivo Mawei, gvardio
de la imperiestro tie hezitis, tenante armilojn, ne volis plu
antaen mari.Korteganoj eskortantaj iuj surgenuiis anta
evalo de la imperiestro, petante, ke Lia Majesto ekzekutu la
fi-premieron Yang Guozhong, uste kiel la imperiestro Han
Jingdi (regis dum 156-141 a.K.) faris en simila kazo por
trankviligi la bolantan malkontenton de la publiko. Tiam Yang
Guozhong ekportis sur sian kapon la krimulan blankan apon
kun kvasto el haroj de gruntbova vosto, tenante pleton da akvo
kaj glavon, genuiante apudvoje peti juon de sia krimo. Fine li
estis ekzekutita tie. Tamen, la eskortantaj trupoj ankora ne
finis sian malkontenton. La imperiestro demandis kion ili
postulas, kaj tiuj, kiuj kurais malkae paroli, petis al Lia
Majesto mortigi anka la Imperiestran Nobledzinon por subigi la
publikan malkontenton. La imperiestro ekkonsciis ke ia fatalao
estis neevitebla, tamen li ne havis la kuraon propraokule vidi
ian mortion, do, levante manikon irmante al si vizaon, li
ordonis ke oni forkonduku in eksteren. Tiel i estis strangolita
per silka rubando en la tumulta okazo. Post kiam Xuanzong
venis al urbo Chengdu, lia filo Suzong heredis la tronon en

28

Lingwu. La sekvan jaron, An Lushan, la efo de la ribelo, estis

murdita de sia filo. La imperiestro revenis al la efurbo
Chang'an. Suzong donis al Xuanzong la honoran titolon
Imperiestra Patro, kiu emerite vivu unue en Xingqing-palaco kaj
poste transloiis al Taiji-palaco. Kun tempopaso aniis la
mondo kaj, post fino de la pasea ojo venis senfina
malojo.iufoje, okaze de la printempa tago a vintra nokto,
kiam somere lotusoj disfloras en lago a atune soforaj folioj
falas en palaco, adante ludon de la muziko ielarkaVesto,
certe paliis Xuanzong kaj anka la irkaantoj ne povis deteni
sin de emsingultoj. Tiel daris je tri jaroj lia obstina sopiro al la
Honora Nobledzino Yang kun neniom da reduktio. Kvankam li
ofte esperis renkonti in en sono, tamen tio neniam
realiis.Okaze venis el Shu taoisto. Sciiinte pri la forta
amsopiro de Xuanzong al Yang, la taoisto diris ke li posedas
tian magion revenigi spiriton de forpasintoj, kian la fama
magiisto Li Shaojun en Han-dinastio posedis.Xuanzong
treojis de tiu informo kaj petis lin revoki la spiriton de Yang.
La taoisto do pene revokis in iamaniere, tamen ia spirito ne
venis. La taoisto ekveturis rajdante sur nuboj jen superen al la
ielo, jen malsupren en la submondon, tamen li ankora ne
trovis in. Poste, li seradis iudirekten. Oriente de la maro li
ascendis la fean insultrion Penglai kaj ekvidis ke sur la plej alta
fea monto viciis sennombraj pavilonoj. e la okcidenta ambro
estis lunforma pordo al oriento. Sur la fermita pordo estis jena
surskribo: La Korto de la Jada Feino Taizhen. La taoisto eltiris

sian harpinglon, per kiu li frapis je la pordo. Responde iu

knabino kun paro da hartuberoj venis malfermi la pordon. En
hasteco la taoisto ankora ne sukcesis ion paroli, sed la
knabino jam reiris internen. Post nelonge, servistino en verda
vesto aperis demandi de kie venis la taoisto, kaj tiu respondis
kiel sendito de la imperiestro de Tang-dinastio pri sia misio. La
verde vestita servistino diris: La Jada Feino us endormis,
bonvole atendu momenton !
Tiam rulias maro da nuboj. Aroro apena venis ekster la
pavilono. Firme fermiis la tona pordo kaj ie regis silento.
La taoisto humile staris tie ekster la pordo kun retenata spiro.
Tiel, post longa momento, la servistino enlasis lin eniri kaj diris:
Jen la Jada Feino alvenas !
Tiam li vidis ke feino kun lotusforma krono, purpura alo, rubena
ornamao kaj fenikspintaj uoj aperis en eskorto de sep a ok
servistinoj, salutante demandis: u Lia Majesto fartas bone?
Poste i demandis pri okazintaoj depost la 14-a jaro de
Tianbao-erao (755p.K.). Dirinte, i mienas tre maloja. Kaj, la
ia ordono la verde vestita servistino alportis la oran harpinglon
kaj juvel-inkrustitan keston. i dividis ilin en du partojn kaj donis
duonon da ili al la sendito, dirante: Bonvole transdonu mian
saluton al la imperiestra patro kaj donacu tion al li je memoro pri
nia malnova amo!
Adinte ian parolon kaj ricevinte la transdonaon, la taoisto
mienas ankora nekontenta anta sia foriro.
La Jada Feino plurfoje demandis pri la kialo kaj la taoisto

29

antaen pais surgenuiante kaj petis:Mi humile petas vin

konfidenci al mi ion siatempe sekretan kaj sciitan de neniu alia,
por ke la imperiestra patro kontrolu. ar, mi skrupule timas, ke
la duonoj de la ora harpinglo kaj inkrustita kesto ankora ne
sufias por senigi la eventualan suspekton ke mi trompus per
ruzaoj de Xin Yuanping en Han-dinastio ! Perplekse
retiriinte je kelkaj paoj la Jada Feino staris, verajne en
kontemplo, kaj malrapide diris: Iam,en la deka jaro de
Tianbao-erao (751 p.K.) mi serve akompanis Lian Majeston
somerumi en palaco sur Lishan-monto. Atune, en la sepa
monato, en la vespero kiam renkontias la Bovknabo kaj
Teksistino, la moro de Chang'an, oni devis arani brokatajn
kurtenojn, pretigi manao, oferaon kaj freajn fruktojn, kaj
incensi en korto por la tiel nomata `almpzpeto pri lerteco. Kaj tiu
moro aparte furoris en la palacoj. Tiun nokton, apena
noktmeze, la ordono iuj gardantoj jam ripozis en la orienta kaj
okcidenta ambroj kaj nur mi sola serve akompanis al Lia
Majesto. Ni amba staris ultro-e-ultre. Kaplevante al la ielo
ni kortuiis de la mita anekdoto pri la Bovknabo kaj Teksistino
kaj ni faris komunan urdonon konfidence inter ni ke ni volonte
fariu geedzoj vivon post vivoj. Post la urdono, ni amba tenis
niajn manojn unu la alian kaj eklamentis. Pri tiu afero nur Lia
Majesto unika sciis.Kaj i anka maloje darigis: Pro tiu ideo
mi ne povos loi i tie longe kaj devos avatari al la homa mondo
por darigi nian estontan geedzecon. u en ielo a en la homa
mondo ni certe revidos nin kaj reunuiinte vivos en la

malnovagranda amo ! Kaj i aldonis, dirante: Anka Lia

Majesto nelonge plu vivos en la homa mondo, do, mi esperas al
li bonan farton kaj ke li sintenu for de ia agreno !
Reveninte la sendito raportis ion i tion al la imperiestra patro,
kiu sentis kaj surprizion kaj malojon,iutage droninte en tristo.
Kaj, somere en la kvara monato de tiu jaro li forpasis en la suda
palaco.Vintre, en la dekdua monato de la unua jaro de
Yuanhe-erao (806 p.K.), Bai Juyi de Taiyuan transoficiis de
cenzuristo al kapitano de Zhouzhi-gubernio. Tiam mi, Chen
Hong, kaj Wang Zhifu de Langya lokigis sian hejmon en tiu
gubernio. En iu feria tago ni triope ekskursis al la Templo de
Fea Ekskurso. Babilante pri la historio, ni sentimentale suspiris
reciproke. Levante vinpokalon anta Bai Juyi,Wang Zhifu diris
emocie: iu rara okazintao en historio, se sen priskribo de
talenta verkisto, neeviteble malaperos kun tempopaso kaj
dronos en seninformiteco por la publiko. Amiko Bai Juyi lertas
en versado kaj estas kun abunda sento.u vi volontas verki
kanton pri tio? Kial ne? Kaj s-ro Bai Juyi efektive versis
poemon La Senfina Bedaro. La mia supozo, li celis ne nur
kortuan priskribon sed anka averton abstini de amoruo,
senigo de la fonto de tumultoj, kaj vastan cirkuligon en venontaj
eraoj, kiel spegulo. Post ellaborio de la poemo, mi estis petata
verki artikolon. ar mi mem ne estas unu el la postvivantoj de
Kaiyuan-erao, tial pri tio, kion la publiko ne scias, ankami
mem ne povas scii; kaj tio, kion la publiko scias, estas jam notita
en la historia verko Biografio de Xuanzong. Do, mia artikolo

30

servas nur kiel enkonduko de la poemoLa Senfina Bedaro,

kiu legias kiel sekve.

Printempa nokt' tro kurtas. Suno leviis alte,

kaj la Monarko iris ne al Korteg' matene.

Bai Juyi (772-846)

i estis okupata de plezur' as', bankedoj,

ekskursoj en printemp' kaj noktservo monopola.
Floras en la palacoj ja tri mil belulinoj,
sed la Monarko amon utas nur al i sola.

La Senfina Bedaro
Monarko amdezira aspiras belulinon.
Li seris multajn jarojn senfrukte dum li tronas .
Knabin' en familio Yang kreskis us adolta.
En buduar' i vivas. La mondo in ne konas.
Sed naturdota belo ne povis in forlasi,
kaj elektite al la Monarko i alvenis.
Kapturne i ekridis miele kun cent armoj,
ke inoj en palacoj ses senkolore svenis.
i banis sin en Huaqing-lago en frost' printempa.
ian kremglatan haton lavas varmakv', vaporo.
Brakporte servistinoj levis in jam senforta.
Jen nur komenco de la monarka amfavoro.
Nuba hararo, flora vizao, oraj ringoj.
Tranoktis en lotuslitvualo i hareme.

Noktservas ia bel' post vestad' en Ora ambro,

a drinkon en printemp' e banked' en Jada Turo.
iaj fratinoj, fratoj iuj ricevis rangojn.
Al ia familio trafis honorsaturo.
Tial gepatroj tra la lando inklinas oji
pro nasko de filinoj pli ol de filo forte.
Pompaj palacoj alte levias nubskrapante.
Feaj muzikoj vebas adeblaj vent' disporte.
Leerajn kantojn, dancojn sub akompan'de flutoj
aprecas la Monarko tagojn senintermite.
Ektondris la militaj alarmoj sed el Yuyang,
la kanton ielarka Vest' rompis i subite.
Polvoj nubiis en la efurb' kun na muregoj.
Miloj da aroj, homoj sudokcidenten iris.
Monarkaj flagoj iris ancele sed ekhaltis.
El pord' la okcidenta cent liojn nur sin tiris.

31

Ne volas mari la ses armeoj. Kion fari?

Senhelpe Nobledzino Yang mortis cis evaloj.
Neniu levkolektis ornamojn forlasitajn
el oro, jad', en formoj de birdoj a petaloj.
Monarko viza-irmas, sed in ne povis savi.
Kapturnen vidis: sangoj kun larmoj mikstorentas.
Disvebas flavaj polvoj. Uesta vento siblas.
Jen viaduktoj nuben al Glav-pord' sin etendas.
Sube de Emei-monto malmultas vojirantoj.
La flagoj perdis brilon, anka la suno palas.
Bluas la akvo de Shu kaj verdas tie montoj,
sed la Monarko sankta iam en triston falas.
Luno vidata tende verajnas plormiena.
Pluvnokte sonoriloj korire nur ekscitis.
Monarko post restaro sin turnis al efurbo.
Veninte al la loko li iri tre hezitis.
En tero de l' Deklivo Mawei ne povis li re
vidi rozvangojn de Yang maljuste mortigita.
Rigardis al ministroj, kaj ili iuj larmis,
revenis al efurb' easten per rajd' lozbrida.
Li trovis iajn lagon, ardenon ja senanaj:
Lotusoj en la lag' kaj salikoj anta halo.

Lotus' similas vangon, salikoj iajn brovojn.

Kiel do povus li sin deteni de larmfalo ?
En vent' printempa floras persikaj, prunaj arboj,
kaj en atuna pluv' platanaj folioj falas.
En Kortoj Okcidenta, Suda altkreskas herboj.
Ruaj folioj falaj tuparojn plenvualas.
Enukoj, servistinoj komencis maljunii.
Griziis en la Pira ardeno aktorinoj.
Nokte, en la palaco lampiroj ie flugis.
Soleca lamp' forsvenis, sed dorm' ne al retinoj.
Tard-batis sonoriloj. us ekis longa nokto.
Flagras Arenta Rojo. Venos arora brilo.
Frostprujno pezas sur la tegoloj de ambirdoj.
Kiu lin akompanas en frida litkovrilo ?
Post la disio fata jam pasis longa jaro,
sed i e sone ne vizitis lin, koririton.
Jen venis al efurbo el Linqiong taoisto,
scipovis per magio venigi li spiriton.
Li kortuiis de la monarka amsopiro.
Komencis la adepto esplori energie.
Rajdante sur aero li jetis fulmrapide,
iele kaj surtere seradis trae ie.

32

Supre en blua spaco, sube en Flava Fonto,

sed amba loke e sin trovis nenia spuro.
Tiam li informiis pri fea mont' trans maroj,
kiu trovias en la fantasta mirlazuro.
Inter koloraj nuboj emeris pavilonoj,
kie enlois multe da armaj junfeinoj,
el kiuj unu nomis sin Taizhen,( eble i? jes.)
kun blanka hato, flora vizao, pelerinoj.
Li frapis sur jadpordo de l' okcidenta ambro,
kaj petis servistinon anonci pri vizito.
Adinte ke alvenas sendito de l' Monarko,
vekiis surprizite i en vual' de lito.
Puinte kapkusenon, leviis i hezite.
Sin sekve malfermiis kurtenoj kaj ekranoj.
Hararo duonfalas, okuloj kun dormemo.
Descendis i el hal' sen ordigo de ornamoj.
Vento blovlevas iajn manikojn flirte vebaj.
ajnas ankora i en danc' ielarka Vesto.
Mienas i tre sentimentala, larmoj fluas,
kvaza pirflor'aroma printempe kun pluvresto.
i dankis kun amemaj rigardoj al Monarko:
"Post la disi' informo nuliis al finalo.

Seniis am' kaj oj' en palaco jam longtempe.

Monatoj, tagoj longas en la felanda halo.
Rigardis kapreturnen mi al la homa mondo,
ne vidis la efurbon, nur maron da polvkresko.
Por mia amo, vole transsendu al Monarko
malnovajn memoraojn: harpingl' kaj inkrust-kesto.
Rezervas mi kestpecon kaj alon de harpinglo,
kaj sendas memoraojn je la duon-divido.
Se niaj koroj restu firmegaj kiel la oro,
u tere a iele trafos al ni revido !
e adiao i konfidencis al sendito
sekretan uron inter nur i kaj la Monarko:
En sepa tag' de l' sepa monat' en Longviv-Halo,
noktmeze, hor' senhoma, ni flustris kun rimarko:
Ni iu suriele paro da geambirdoj,
a tere arboduo kun branoj plektaj sterne!
Longas ielo, tero, sed anka neniios,
nur i bedar senfina daros iam eterne.
Papera versio 2000
eLibro en CHM-formato 2004
eLibro en PDF-formato 2008
farita de huguozhu@tom.com

33