UNIVERZITET U SARAJEVU

FAKULTET SPORTA I TJELESNOG ODGOJA

SPORTSKI MARKETING
PROGRAM NASTUPA NA TRITU SPORTSKE ORGANIZACIJE
MARKETING MIKS
seminarski rad

Sarajevo,april 2012.god.
S AD R AJ

1. UVOD.......................................................................................................3
2. MARKETING.........................................................................................4
2.1. Pojam marketinga...........................................................................................4

3. MARKETINKI MIKS..........................................................................5
4. TRITE..................................................................................................6
5. MARKETINKA STRATEGIJA..........................................................7
6. FK BORAC BANJA LUKA...................................................................8
6.1. Historija kluba..................................................................................8
6.2. Uspjesi.............................................................................................8
6.2.1. Rezultatski uspjesi................................................................8
6.3. Stadion............................................................................................8

7. ZAKLJUAK..........................................................................................9
8. LITERATURA.......................................................................................10

1. UVOD

U ovom seminarskom radu emo iznijeti program nastupa na tritu sportske

organizacije, marketing miks FK Borac iz Banja Luke. Prije toga emo se upoznati ta to
predstavlja marketing, koji je njegov znaaj, ta ini marketing mix. Takoer neto emo
rei i o samom klubu FK Borac neto o njegovoj historiji kako je nastao koji su mu
najznaajniji uspjesi i na kraju sam zakljuak rada.
Marketing je vie od prodaje i oglaavanja. Oni su samo dio velikog marketinkog
miksa i marketinkog orua koja djeluje na tritu. Na osnovu marketinga se identifikuju
potrebe i elje potroaa i korisnika usluga, utvruje koje zahtijeve trita organizacija
moe najbolje da podmiri.
Marketinki miks je najznaajniji pojam modernog marketinga. Marketinki miks
obuhvata proizvod, cjenu, promociju i distribuciju.

2. MARKETING
2.1. Pojam marketinga
3

Mnogi ljudi iz svijeta biznisa gledaju na marketing veoma usko, izjednaavajui ga

sa prodajom i oglaavanjem. Ovo ne iznenauje ako se uzme u obzir injenica da nas
masovni medij svakodnevno bombarduju sa razliitim informacijama o kupovini i prodaji.
Marketing je vie od prodaje i oglaavanja. Oni su samo dio velikog marketinkog miksa i
marketinkog orua koja djeluje na tritu. Na osnovu marketinga se identifikuju potrebe i
elje potroaa i korisnika usluga, utvruje koje zahtijeve trita organizacija moe
najbolje da podmiri, oblikuju se proizvodi i usluge prema trinim zahtjevima, i donose
programi za opsluivanje trita. Organizacije koje imaju vodei poloaj na tritu, poznaju
potrebe i elje potroaa, i pronalaze nain kako da tim potrebama i eljama udovolje na
najbolji mogui nain, putem inovacije proizvoda i poboljanja njihovog kvaliteta.
Marketing se ne koristi samo u proizvodnim i prodajnim organizacijama. Advokati,
ljekari, knjigovoe, i drugi ljudi slobodnih profesija koriste marketing, da bi upravljali
zahtjevima korisnika njihovih usluga. Politiari privlae glasae na izborima pomou
studiozno pripremljenih marketinkih planova.
Marketing svakodnevno dotie svakog od nas. Budi nas Panasonicov radio alarm,
puimo Marlboro cigarete, koristimo pastu za zube Colgate, pijemo Coca Colu.
Marketinki sistem je sastavljen iz mnogobrojnih malih i velikih organizacija, koje
odreuju nae standarde ivljenja.
Uspjene organizacije u svjetskom biznisu znaju da je marketing kljuni faktor
poslovnog uspjeha. Potrebe za marketingom svjetske kompanije dramatino dokumentuju,
identifikujui ih kao problem razvoja, poboljanja i izvravanja kompetentne marketinke
strategije. U organizacijama enormno rastu potrebe za menaderima marketinga, koji su
sposobni da se bave marketinkim pitanjima. Marketinke vjetine odvajaju amatere od
profesionalaca.
O marketingu postoje kontraverzna shvatanja. Jedni ga napadaju, drugi ga brane.
Oni koji ne vole moderni marketing, kao razlog navode, da on razara normalne i prirodne
ivotne okolnosti, da razvija kod mladih pohlepu, i da nas svakodnevno truje razliitim
besmislicama i neukusom. Drugi tvrde suprotno, i navode da agresivnoj marketinkoj
politici i praksi treba da zahvalimo za visoke standarde ivljenja. Istina je vjerovatno
negdje na sredini.1

3. MARKETINKI MIKS

1 Mr. Slobodanka Jankovi, Mr. Oliver Momilovi, Mr. Lidija Mileti, Dipl. ecc. Vladan
Jankovi, Menadment (vreme menadera i biznisa), 1.izd. Beograd: Admiral Books,
2010, str.111

Po odreivanju pozicije na tritu, organizacija je spremna da pone sa planiranjem

marketinkog miksa. Marketinki miks je najznaajniji pojam modernog marketinga. ta
znai marketinki miks? Marketinki miks je skup marketinkih instrumenata kojima se
vri uticaj na zahtjeve potroaa. Kombinacija ovih instrumenata omoguava da se
organizacija prilagodi promjenjivim okolnostima na tritu. Marketinki miks obuhvata
proizvod, cjenu, promociju i distribuciju.
PROIZVOD za mnoge moe izgledati jednostavan pojam. Meutim, sa stanovita
marketinga on je veoma sloan pojam, i zato mora biti paljivo odreen. Za organizaciju je
veoma znaajno ta potroai kupuju, koju vrstu proizvoda, da bi na osnovu potreba
potroaa sainili svoj proizvodni program. Planeri proizvoda moraju njegove
karakteristike prilagoditi trinim ciljevima. Proizvodi, prije svega, moraju zadovoljiti
potrebe potroaa.
CIJENA je drugi znaajan inilac marketinkog miksa. Ona predstavlja sumu novca
ili drugu vrijednost, koja se zamjenjuje za proizvod ili uslugu. U marketinkom miksu
cijena je element miksa koji organizaciji donosi prihod. Na cjenu utiu interni i eksterni
faktori. Ona mora podmiriti trokove proizvodnje, prodaje i biti uveana za pravedan iznos
koji predstavlja dobit organizacije. Cijene variraju, i zavise od trita i njegove lokacije.
Isti proizvod na istoj vrsti trita se razlikuje zbog lokacije. Strategija cijene jednog
proizvoda se mjenja tokom njegovog ivotnog ciklusa, i zavisi od mnogih okolnosti.
Odreivanje cijene nije jednostavno, jer ona zavisi od faktora koji stalno variraju, kao to
su zahtjevi potroaa, trokovi, konkurencija. Pri promjeni cijene organizacije moraju
voditi rauna o reakcijama potroaa i konkurenata.
PROMOCIJA je nain komuniciranja koji organizacije koriste, da bi u kratkom
vremenu upoznale potroae sa proizvodima, i podstakle ih da ih kupuju. Promociju koriste
proizvoai, distributeri, maloprodaja, trgovake asocijacije, neprofitne organizacije. Da bi
organizacije koristile promociju, kao nain komuniciranja sa potroaima, moraju utvrditi
ciljeve, izabrati sredstva, obaviti promociju i procjeniti njene rezultate.
DISTRIBUCIJA proizvoda je trei inilac marketinkog miksa. Odluka o nainu
distribuiranja proizvoda spada u jednu od najvanijih marketinkih odluka, i ona utie na
druge marketinke odluke. Neke organizacije malo panje posveuju distributivnim
kanalima. Posljedice ovoga ponekad su katastrofalne. Na drugoj strani, mnoge organizacije
koriste imaginativne distributivne sisteme, da bi postigle konkurentnu prednost.
Distributivni kanali su skup organizacija i pojedinaca koji su ovlaeni da dopremaju robu
od proizvoaa do finalnog potroaa. Mnogi proizvoai angauju posrednike za
dopremanje robe na trite, pogotovo oni, koji nemaju dovoljno financijskih sredstava da
sami robu dopremaju.2

4. TRITE
2 Mr. Slobodanka Jankovi, Mr. Oliver Momilovi, Mr. Lidija Mileti, Dipl. ecc.
Vladan Jankovi, Menadment (vreme menadera i biznisa), 1.izd. Beograd:
Admiral Books, 2010, str 121
5

Trite je skup stvarnih i potencijalnih potroaa i organizacija, koje potroaima

nude proizvode i usluge, kao iskup odnosa izmeu ovih trinih subjekata. Istraivanje
trita u promjenjivim trinim okolnostima za svaku organizaciju je veoma sloen
problem. Koncepcija planiranja mora poi od trinih zahtjeva tj. preferencija krajnjeg
potroaa. Organizacije ne mogu prodavati na tritu one proizvode i usluge za koje ne
postoji potreba.
Potroai su trini subjekti koji se javljaju kao korisnici odreenih materijalnih
dobara i usluga, radi zadovoljavanja svojih potreba. Potrebe i elje potroaa, esto se
meusobno prepliu. Ljudske elje su neograniene, ali su izvori sredstava ogranieni.
Zbog toga potroai biraju proizvode i usluge koje e ih maksimalno zadovoljiti. elje se
pretvaraju u zahtjeve potroaa kada ponu da vre pritisak na trite.
Ponaanje potroaa na tritu je veoma razliito i zavisi od mnogih faktora koje
treba istraiti. Oni nisu samo ekonomski, ve socijalni i psiholoki. Istraivanjem trita
organizacije saznaju koje su potrebe potroaa, kakva je njihova kupovna mo kakve su im
elje, navike, obrasci ponaanja, kultura i obiaji.3
Potrebe potroaa su danas najvanije. Ako uporedimo dananje potroae sa onima
od prije 10-20 godina, saznajemo da su dananji potroai informisaniji o proizvodima i
uslugama, pa ih je tee obmanuti. Rijetko ko e danas kupiti lo proizvod dva puta.

3 Mr. Slobodanka Jankovi, Mr. Oliver Momilovi, Mr. Lidija Mileti, Dipl. ecc.
Vladan Jankovi, Menadment (vreme menadera i biznisa), 1.izd. Beograd:
Admiral Books, 2010, str 123
6

5. MARKETINKA STRATEGIJA
Prema marketinkom shvatanju, da bi organizacija uspjela na tritu, mora
zadovoljiti potrebe potroaa bolje od konkurenata. Zbog toga je prvi korak u marketinkoj
strategiji organizacije, analiza konkurenata. Ova analiza obuhvata proces identifikacije
glavnih konkurenata, procjenu njihovih ciljeva, slabosti i prednosti, pronalaenje naina da
kako da se napadnu ili mimoiu. Slijedei korak je razvoj konkurentne strategije koja e
organizaciji omoguiti jae pozicije u odnosu na konkurente, i bolje konkurentne prednosti.
Da bi isplanirala konkurentnu marketinku strategiju, organizacija mora saznati, to
je mogue vie, o konkurentima, koristei razliite izvore informacija. Ona mora vriti
stalna uporeivanja izmeu nje i konkurenata. Ova uporeivanja se odnose na proizvode,
cjenu, distributivne kanale, promociju. Na ovaj nain organizacija saznaje podruje
konkurentskih potencijalnih preimustava i postojeih slabosti. Svaka organizacija o
konkurentima treba da zna slijedee: Ko su njeni konkurenti?Koji su njihovi ciljevi?Koje
su njihove prednosti i slabosti?
Marketinka strategija je PRAVILO IGRE i marketinka logika, na osnovu koje e
organizacija moi da dostigne marketinke ciljeve. Ona se sastoji od specifinih ciljeva
koji se odnose na trita, marketinki miks i marketinki budet. 4

4 Mr. Slobodanka Jankovi, Mr. Oliver Momilovi, Mr. Lidija Mileti, Dipl. ecc.
Vladan Jankovi, Menadment (vreme menadera i biznisa), 1.izd. Beograd:
Admiral Books, 2010, str 124,125
7

6. FK BORAC BANJA LUKA

Fudbalski klub Borac Banja Luka je fudbalski klub iz Banja Luke, Bosna i
Hercegovina. Osnovan je 1926. godine, a obnovljen 22. juna 1945. godine, nakon
etverogodisnje pauze (1941-1945.) zbog Drugog svjetskog rata. Trenutno se takmii u
Premijer ligi Bosne i Hercegovine.
6.1. Historija kluba
Klub je osnovan od strane grupe trgovakih pomonika koji su se okupljali se u
gostioni Putnik u Banjoj Luci po dogovoru iz sredine 1925. godine po emu neki sugeriu
da postoji dilema da li je klub osnovan 1925. ili 1926. godine. Osnivaka skuptina kluba
odrana je 4. jula 1926. godine. Po tome Borac spada u najstarije BiH klubove. Razgovoru
su prisustvovali: Mile i Brane Stefanovi, Nikola i Mile Pucar, Branko i Boidar Ili, Rudi
Hiter, Mustafa Softi, Zdravko erbl, Savo Novakovi, arko Vranjeevi, Emil Zrelec i
jos nekoliko mladia, uglavnom trgovakih pomonika. Mnogi od njih su sa osnivanjem
kluba vjerovali da e sa tim organizovanjem moi bolje i uspjenije da se bore i izbore za
svoja radnika prava. Mnogi savremenici tih dogaanja su tvrdili da je, u neku ruku,
Veselin Maslea dao ime klubu.
Ako se borite, ukoliko ete se boriti za svoja radnika prava zato da vam se klub
ne zove Borac! predloio je Maslea.
6.2. Uspjesi
Svoj prvi veliki uspjeh Borac je postigao na sletskom takmienju u Sarajevu 1928.
godine i taj trofej i danas se uva u klupskim prostorijama.
6.2.1 Rezultatski uspjesi
Pobjednik Kupa Jugoslavije (Kup Marala Tita)1988. godine, kao jedini
drugoligaki klub u historiji ovog takmienja
Finalista Kupa Jugoslavije 1975. godine
Pobjednik Srednjevropskog kupa (Mitropa Kup) 1992. godine
Najbolji plasman u prvoligakim takmienjima 4. mjesto u sezoni 1990/91. godine
Prvak Premijer lige Bosne i Hercegovine za sezonu 2010/11.
6.3. Stadion
FK Borac svoje utakmice igra na banjalukom Gradskom stadionu. 5

5 http://bs.wikipedia.org/wiki/FK_Borac_Banja_Luka
8

7. ZAKLJUAK
Moemo zakljuiti da je marketing od velikog znaaj. Marketing je potreban
svakom poslovnom sektoru, bez obzira na njegovu razvijenost. Organizacija koja gleda u
budunost, mora pripremiti strategiju, da se susretne sa promjenjivim okolnostima na
tritu, koje utiu na njen poslovni uspjeh. Ne postoji univerzalna strategija koja bi se
mogla primijeniti u svakoj od njih. Marketing ima vanu ulogu u strategiji planiranja. On
obezbjeuje informacije potrebne za strateki plan. Marketing je usmjeren zahtjevima
potroaa, i sposobnostima organizacije da ih zadovolji. Putem marketinga organizacije,
identifikuju atraktivne marketinke okolnosti i procjenjuju svoje potencijale u pogledu
njihovog iskoriavanja za konkurentske prednosti na tritu.
Marketing igra znaajnu ulogu u stvaranju uslova za kvalitetnije ivljenje. On
omoguava potroaima veliki izbor proizvoda i usluga, u skladu sa njihovim potrebama,
ivotnim stilom, materijalnim mogunostima, njihovim kulturolokim i psiholokim
odlikama.

8. LITERATURA
I.

II.

Mr. Slobodanka Jankovi, Mr. Oliver Momilovi, Mr. Lidija Mileti, Dipl. ecc.
Vladan Jankovi, Menadment (vreme menadera i biznisa), 1.izd. Beograd:
Admiral Books, 2010,- 158 str. (Edicija Uspeh u jednom dahu ; knj. 3)
http://bs.wikipedia.org/wiki/FK_Borac_Banja_Luka

10