Professional Documents
Culture Documents
Nm hc: 2012-2013
S CHNH PHNG
Nm hc: 2012-2013
1
4
1
4
k(k+1)(k+2).4 =
k(k+1)(k+2).[(k+3) (k-1)]
k(k+1)(k+2)(k+3) -
1
1
.1.2.3.4
.0.1.2.3 +
4
4
1
- 4 k(k+1)(k+2)(k-1) =
S =
(k+3)
1
4
1
4
1
4
1
4
k(k+1)(k+2)(k-1)
1
4S + 1 = k(k+1)(k+2)(k+3) + 1
Theo kt qu bi 2 k(k+1)(k+2)(k+3) + 1 l s chnh ph ng.
Bi 4: Cho dy s 49; 4489; 444889; 44448889;
Dy s trn c xy dng bng cch thm s 48 vo gia s ng trc n.
Chng minh rng tt c cc s ca dy trn u l s chnh phng.
Ta c 4448889 = 44488..8 + 1 = 444 . 10n + 8 . 111 + 1
n ch s 4 n-1 ch s 8 n ch s 4 n ch s 8
n ch s 1
= 4.
10 n 1
.
9
10 n 1
9
n
2.10 1
10n + 8.
=
+1=
n ch s 4
4.10 2 n 4.10 n 1
9
2.10 1
n ch s 4
2
Nm hc: 2012-2013
n+1 ch s 1
n ch s 6
10 n 2
B=
n ch s 8
2
10 n 8
C=
2.10 n 7
10 n 1
.
9
10
2n
10 + 5.
4.10 4
9
n
10 n 1
9
10 n 2
n ch s 1
+1=
n ch s 1
10 2 n 10 n 5.10 n 5 9
9
Bi 7: Chng minh rng tng cc bnh phng ca 5 s t nhin lin tip khng th l
mt s chnh phng
Gi 5 s t nhin lin tip l n-2, n-1, n , n+1 , n+2 (n N , n 2 ).
Ta c ( n-2)2 + (n-1)2 + n2 + ( n+1)2 + ( n+2)2 = 5.( n2+2)
V n2 khng th tn cng bi 3 hoc 8 do n2+2 khng th chia ht cho 5
5.( n2+2) khng l s chnh phng hay A khng l s chnh phng
Gv: Nguyn Vn T
Nm hc: 2012-2013
Nm hc: 2012-2013
2008 ch s 1
ab 1 l s t nhin.
Cch 1: Ta c a = 111 =
10 2008 1
9
2007 ch s 0
2008 ch s 1
2007 ch s 0
2008
ch
2
s 0
2008
1)(10 2008 5)
(10 2008 ) 2 4.10 2008 5 9
ab+1 = (10
+1=
=
ab 1
10
2008
9
2 10 2008 2
=
3
nn
10 2008 2
3
N hay
ab 1
10 2008 2
l s t nhin.
2007 ch s 0
Cch 2: b = 10005 = 1000 1 + 6 = 999 + 6 = 9a +6
2007 ch s 0
2008 ch s 0
2008 ch s 9
Nm hc: 2012-2013
2n + 3 + 2a = 9 n = 1
2n + 3 2a = 1
a=2
2
c. t 13n + 3 = y ( y N) 13(n 1) = y2 16 13(n 1) = (y + 4)(y 4)
(y + 4)(y 4) 13 m 13 l s nguyn t nn y + 4 13 hoc y 4 13
y = 13k 4 (Vi k N)
13(n 1) = (13k 4 )2 16 = 13k.(13k 8)
n = 13k2 8k + 1
Vy n = 13k2 8k + 1 (Vi k N) th 13n + 3 l s chnh phng.
d.
t n2 + n + 1589 = m2 (m N) (4n2 + 1)2 + 6355 = 4m2
(2m + 2n +1)(2m 2n -1) = 6355
Nhn xt thy 2m + 2n +1> 2m 2n -1 > 0 v chng l nhng s l, nn ta c th
vit (2m + 2n +1)(2m 2n -1) = 6355.1 = 1271.5 = 205.31 = 155.41
Suy ra n c th c cc gi tr sau: 1588; 316; 43; 28.
Bi 2: Tm a cc s sau l nhng s chnh phng:
a.
a2 + a + 43
Gv: Nguyn Vn T
Nm hc: 2012-2013
b.
a2 + 81
c.
a2 + 31a + 1984
Kt qu: a. 2; 42; 13
b. 0; 12; 40
c. 12; 33; 48; 97; 176; 332; 565; 1728
Bi 3: Tm s t nhin n 1 sao cho tng 1! + 2! + 3! + + n! l mt s chnh
phng .
Vi n = 1 th 1! = 1 = 12 l s chnh phng .
Vi n = 2 th 1! + 2! = 3 khng l s chnh phng
Vi n = 3 th 1! + 2! + 3! = 1+1.2+1.2.3 = 9 = 32 l s chnh phng
Vi n 4 ta c 1! + 2! + 3! + 4! = 1+1.2+1.2.3+1.2.3.4 = 33 cn 5!; 6!; ; n! u
tn cng bi 0 do 1! + 2! + 3! + + n! c tn cng bi ch s 3 nn n khng phi
l s chnh phng .
Vy c 2 s t nhin n tha mn bi l n = 1; n = 3.
Bi 4: Tm n N cc s sau l s chnh phng:
a. n2 + 2004
( Kt qu: 500; 164)
b. (23 n)(n 3)
( Kt qu: 3; 5; 7; 13; 19; 21; 23)
2
c. n + 4n + 97
d. 2n + 15
Bi 5: C hay khng s t nhin n 2006 + n2 l s chnh phng.
Gi s 2006 + n2 l s chnh phng th 2006 + n2 = m2 (m N)
T suy ra m2 n2 = 2006 (m + n)(m - n) = 2006
Nh vy trong 2 s m v n phi c t nht 1 s chn (1)
Mt khc m + n + m n = 2m 2 s m + n v m n cng tnh chn l (2)
T (1) v (2) m + n v m n l 2 s chn
(m + n)(m - n) 4 Nhng 2006 khng chia ht cho 4
iu gi s sai.
Vy khng tn ti s t nhin n 2006 + n2 l s chnh phng.
Bi 6: Bit x N v x>2. Tm x sao cho x(x-1).x(x-1) = (x-2)xx(x-1)
2
ng thc cho c vit li nh sau: x(x-1) = (x-2)xx(x-1)
Do v tri l mt s chnh phng nn v phi cng l mt s chnh phng .
Mt s chnh phng ch c th tn cng bi 1 trong cc ch s 0; 1; 4; 5; 6; 9 nn x
ch c th tn cng bi 1 trong cc ch s 1; 2; 5; 6; 7; 0 (1)
Gv: Nguyn Vn T
Nm hc: 2012-2013
Ta c k2 + m2 = 3n + 2 2 (mod3)
Mt khc k2 chia cho 3 d 0 hoc 1, m2 chia cho 3 d 0 hoc 1.
Nn k2 + m2 2 (mod3) th k2 1 (mod3)
m2 1 (mod3)
m2 k2 3 hay (2n+1) (n+1) 3 n 3 (2)
M (8; 3) = 1 (3)
T (1), (2), (3) n 24.
Bi 9: Tm tt c cc s t nhin n sao cho s 28 + 211 + 2n l s chnh phng .
Gi s 28 + 211 + 2n = a2 (a N) th
2n = a2 482 = (a+48)(a-48)
2p.2q = (a+48)(a-48)
Vi p, q N ; p+q = n v p > q
Nm hc: 2012-2013
Nm hc: 2012-2013
Gv: Nguyn Vn T
10
Nm hc: 2012-2013
Gv: Nguyn Vn T
11
Nm hc: 2012-2013
CC TR CA MT BIU THC
12
Nm hc: 2012-2013
(1)
(2)
Vi mi x,y... f(x,y...) xc nh th :
f(x,y...) m ( m hng s)
(1)
(2)
Gv: Nguyn Vn T
b
a
x ) + c = a( x +
13
b
2a
)2 + c -
b2
4a 2
t c -
b
4a
- Nu a
-Nu a
Nm hc: 2012-2013
b
2a
=k . Do ( x +
b
2a
0 th a( x +
0 th
a( x +
b
2a
)2 0 nn :
b
2a
Gii : A =
2
.
6x 5 9x2
2
2
= (3x 1) 2 4 .
9x 6x 5
2
1
1
a
b
vi a, b cng du). Do
minA = - 2 3x 1 = 0 x =
1
3
2
(3 x 1) 2 4
1
4
A -2
Bi tp p dng:
1
HD gii:
x 2 4x 9
1
1
1
1
A 2
. max A= x 2 .
2
x 4x 9 x 2 5 5
5
1. Tm GTLN ca BT : A
1
HD Gii:
x 6x 17
1
1
1
1
A 2
. max A= x 3
2
x 6x 17 x 3 8 8
8
2. Tm GTLN ca BT : A
Gv: Nguyn Vn T
14
b
2a
Nm hc: 2012-2013
3
2 x 2 2x 7
3x 2 8x 6
x2 2x 1
2 x2 2x 1 x2 4 x 4
x2 2x 1
( x 2) 2
( x 1) 2
= 2 +
3( y 1) 2 8( y 1) 6
3y2 6 y 3 8 y 8 6 3y2 2 y 1
1
2
1
2
2
=
3
+
2
2
2 = (
y
y -1) +
y
y 2 y 1 2 y 2 1
y
y 1 2 y 1 1
2
minA = 2 y = 1 x 1 = 1 x = 2
Bi tp p dng: (Bi dng HSG ton i s 9 TRN TH VN ANH)
1, (13/200) Tm GTNN v GTLN ca bt: P
x2 1
x2 x 1
x 2 2 x 2006
2, (36/210) Tm GTNN ca bt : B
x2
x2
x 2 5x 7
x2 2 x 2
x2 2x 3
b, E
x2 2 x 1
2 x2 4x 9
3 4x
x2 1
x2 4x 4 x2 1
x2 1
( x 2) 2
- 1 -1
x2 1
4x2 4 4x2 4x 1
x2 1
Gv: Nguyn Vn T
=415
( 2 x 1) 2
x2 1
4
Trng THCS Thanh M
Nm hc: 2012-2013
x
a, A 2
x 2
a, C
b, B
x2
x2 4x 4
Vi x > 0;
x
b, D
x5 2
Vi x >
x3
2
vi x > 0;
x3
b, F
x3 1
Vi x > 0
x2
0
4, (34, 36/ 221) Tm GTNN ca bt:
a, E x 2
x 2 2 x 17
Vi x > 0
2 x 1
x 6 x 34
Vi x > 0
x 3
x 3 2000
Vi x > 0
x
x2 + 2xy + y2 = 1
(1)
1
2
khi v ch khi x = y =
(2)
1
2
1
2
1
2
khi v ch khi x = y =
Gv: Nguyn Vn T
1
2
)2 +
1
2
1
2
1
2
16
Nm hc: 2012-2013
1
2
x2 + y 2 = (
1
2
+ a th y =
1
2
- a . Biu th x2 + y2 ta c :
+ a)2 + ( 2 - a)2 =
1
2
1
2
+2 a2
=> MinA =
a = 0 x=y = 2
Bi tp 1: Tm Min A = a 2 ab b 2 3a 3b 2014
Cch 1 Ta c: A= a 2 2a 1 b 2 2b 1 ab a b 1 2011
= a 2 2a 1 b 2 2b 1 ab a b 1 2011 =
=
a 1
a 1
a 1
b 1 a b 1 b 1 2011
1
b 1 a 1 b 1 2011
2
2 a 1
b 1 b 1
2
3 b 1
4
b 1
2011 = a 1
3 b 1
4
2011
b 1
0
a b 1
2
Min A = 2011 khi
b 1 0
a 1
Cch 2:
a 1 0
BI TP T LUYN TNG T:
Bi 1 CMR : Min P = 0 Vi P = a 2 ab b 2 3a 3b 3
Bi 2 CMR: khng c gi tr no ca x, y, z tha mn T:
x 2 4 y 2 z 2 2 x 8 y 6 z 15 0
Hng dn Ta c:
VT x 2 2 x 1 4 y 2 8 y 4 z 2 6 z 9 1= x-1 2 y 2 z 3 1 1
2
17
Nm hc: 2012-2013
2) x 2 4 y 2 9 z 2 2 x 12 y 12 z 1994
Hng dn Ta c:
1) VT x 2 4 x 4 4 y 2 4 y 1 z 2 8 z 16 1
= x+2 2 y 1 z 4 1 1
2
2) VT = x 2 2 x 1 4 y 2 12 y 3 9 z 2 12 z 4 1986
= x 1 2 y 3 3 z 2 1986 1986
2
= m 2 p 5 p 1 2 2
2
2
2
2
B a 2 4ab 4b 2 b 2 6b 9 2a 4b 1 4 = 4 - a 4ab 4b b 6b 9 2 a 2b 1
2
2
= 4 - a 2b 2 a 2b 1 b 3
2
2
= 4 - a 2b 1 b 3 4
Bi 6: Tm GTNN ca
a) A=a 2 5b2 4ab 2b 5
( Gi A = a - 2b b 1 4 )
b) B = x 2 y 2 xy 3x 3 y 2029
( Gi B = x-y y 3 x 3 2011 )
c) C x 2 4 y 2 9 z 2 4 x 12 y 24 z 30
( Gi C = x+2 2 y 3 3z 4 1 )
d) D= 20x 2 18 y 2 24 xy 4 x 12 y 2016
( Gi D= 4x-3y 2 x 1 3 y 2 2011 )
2
2
2
2
Bi 7: Tm cc s a, b, c, d tha mn : a b c d a b c d (*)
Gv: Nguyn Vn T
18
Nm hc: 2012-2013
a 2 b 2 c 2 d 2 ab a b c
a2 b2 c2 d 2 a b c d 0
Ta c :
a 2 b 2 c 2 d 2 ab ac ad 0
4 a 2 b 2 c 2 d 2 ab ac ad 0
a 2 4ab 4b 2 a 2 4ac 4c 2 a 2 4ad 4d 2 a 2 0
a 2b a 2c a 2d a 2 0
2
Du = sy ra khi : a 2b 2c 2d 0 a b c d 0
BI TP V NH:
2
2
2
2
2
Bi 1: Tm cc s a, b, c, d, e tha mn : 2a b c d e a b c d e
Bi 2: Tm cc s a, b, c, tha mn : a 2 b 2 1 ab a b
Bi 3: Tm cc s a, b, tha mn : 4a 2 4b 2 4ab 4a 4b 4 0
Bi 4: Tm cc s x, y, z tha mn : x 2 4 y 2 z 2 2 x 8 y 6 z 14
Bi 5: Tm cc s m, p, tha mn : m 2 5 p 2 4mp 10m 22 p 25
IV Cc ch khi gii bi ton cc tr :
1, Ch 1: Khi tm bai ton cc tr ta c th i bin
V d : Tm GTNN ca ( x 1)2 + ( x 3)2
ta t x 2 = y, biu thc tr thnh (y + 1)2 + (y 1)2 =2y2 +2 2 minA= 2 y=0
x=2
2 Ch 2, Khi tm cc tr ca biu thc , nhiu khi ta thay iu kin biu thc ny
t cc tr bi iu kin tng ng l biu thc khc t cc tr
chng hn : -A ln nht A nh nht
1
ln nht B nh nht vi B > 0
B
x4 1
1
V d : Tm GTLN ca A 2
nh nht v
2 (Ch A> 0 nn A ln nht khi
( x 1)
A
ngc li)
Ta c :
1
1
( x 2 1) 2 x 4 2 x 2 1
2 x2
=
.Vy 1
4
4
4
A
A
x 1
x 1
x 1
Gv: Nguyn Vn T
19
min
Nm hc: 2012-2013
1
= 1 khi x = 0 .Do maxA =1 khi x = 0
A
2x + 3y 26. Vy maxA = 26
Thay y =
3x
vo x2 + y2 = 52 ta c 4x2 + 9x2 = 52.4 x2 = 16 x=4 hoc x= -4
2
20
Nm hc: 2012-2013
1 4
Gii sai: p dng bt ng thc c si cho hai s khng m x , y ta c: x y xy (1)
Li c:
1 x y
xy (2 )
2
2
A=
1 4
4
4
8
. Vy Min A = 8
x y
xy 1
2
4
4x y
5
y
y x
4x y
4x y
4x y
2
. 4
p dng bt ng thc C Si cho hai s khng m y , x Ta c :
y x
y x
1
4x y
x
y 2x
Du = xy ra khi y x
x y 1 x y 1 y 2
Lu : Nu s dng nhiu BT khc nhau trong 1 bi ton th ta phi kim tra xem chng
c ng thi sy ra du bng khng. C nh vy th hng gii ca bi ton mi ng.
2, Sai lm khi khng s dng ht iu kin ca bi ton:
VD2:cho x, y l cc s dng tha mn x+y= 1. Tm GTNN ca BT :
2
1
1
A = x+ y
x
y
Gv: Nguyn Vn T
21
Nm hc: 2012-2013
1
1
1
Ta c: x+ 2 x. 2
x
x
x
(1)
1
1
1
p dng bt ng thc c si cho hai s khng m y, y Ta c: y+ 2 y. 2
y
y
(2)
T (1) v (2) =>A 8 => Min A = 8
Phn tch sai lm: ng thc sy ra (1) khi
1
x x2 1
x
2
ng thc sy ra (2) khi y y y 1 . T suy ra x = y = 1 ( Loi v x + y = 1)
1 1
1
1
Ta c : A = 4 + x +y + . Khi : x2 + y2 = (x + y)2 2xy 1 - = (1)
2 2
x
y
2
1
1
1
2
1
25
25
2 2 2 2
8 (2). T (1) v (2) =>A 8 + +4 =
=>Min A =
khi x=y =
2
x
y
x .y
xy
2
2
2
1
2
1
x 6 x 17
2
2
Do Min x 6 x 17 8 x 3 . Vy Max A =
1
x3
8
Phn tch sai lm: Kt qu ng nhng lp lun sai ch cho rng A c t khng i
nn t GTLN khi mu t GTNN m cha ua ra nhn xt t v mu l cc s dng
Gv: Nguyn Vn T
22
Nm hc: 2012-2013
dng
VD2:Tm GTNN cu BT: A = x2 + y2 bit x + y =4
x 2 y 2 2 xy
x y2
Ta c : A = x + y 2xy => A t GTNN
x y 4
2
Khi MinA = 8
Phn tch sai lm: p s ko sai nhng lp lun sai lm ch ta mi c/m c f(x,y)
g(x,y) ch cha c/m c f(x,y) m vi m l hng s.
Chng hn: T x2 4x 4 => x2 t nh nht x2 = 4x 4 (x 2 )2 = 0 x =2
i n min x2 = 4 x = 2 D thy kt qu ng phi l Min x2 = 0 x =0
2
Li gii ng: Ta c x + y =4 x + y =16 (1)
Ta li c : x - y
0 x 2 -2xy+y 2 0
(2)
1 1 1
+2 x
2 4 4
1
4
1
1
1
1
x . Vy: Min A =
4
2
4
4
1
4
P/tch sai lm: sau khi c/m f(x) cha ch ra trng hp xy ra f(x)= x
1
2
(v l )
Li gii ng: KTT x l x 0 do : A = x + x 0 => Min A = 0 x 0
VD2: Tm GTLN ca A = xyx z+y y+z z+x vi x, y , z l cc s khng m v x +y+ z
=1
Gv: Nguyn Vn T
23
Nm hc: 2012-2013
4x z+y x+y+z 1
2
4z x+y x+y+z 1
2
1
1
. Vy Max A =
64
64
x + z + y = 1 ( v l )
K Max A =
l : x+z = y
64
x + z + y = 1 x, y, z 0
x, y, z 0
(1)
2 = x +y + z+x + y+ z 3 3 x +y z+x y+ z
(2)
2
T (1) v (2) => 2 3 x. y.z. x +y z+x y+ z hay: 2 3 A A
9
x +y = z+x = y+ z
3
1
2
x yz
Max A = khi x y z 1
3
9
x, y , z 0
VD3: Tm gi tr nh nht ca : A
x a 2 ax
Li gii sai: Ta c:
x b 2 bx
Do : A
(x a)(x b)
vi x > 0, a, b l cc hng s dng.
x
x a x b 2 ax.2 bx 4 x ab
(x a)(x b) 4x ab
4 ab vy Min A = 4 ab x a b
x
x
x (a b) .
Li gii ng : Ta c A
x
x
x
Gv: Nguyn Vn T
ab
2 ab nn A 2 ab + a + b =
x
24
a b
min A =
a b
Nm hc: 2012-2013
ab
x x ab .
x 0
x
1 1
1 1 1
1 1
.
2 x y
x y
Hay 4 xy => xy 4
xy 2 4 4
x y
1
3 3
Ta c: x x 1 x x R
2
4 4
1
3 3
x x 1 x
x R
2
4 4
p dng BT C- si cho 2 s
x2 x 1 x2 x 1 2
x 2 x 1, x 2 x 1 ta c :
x 2 x 1. x 2 x 1 2 4 x 4 x 2 1 2
x 4 x 2 1 1
Max A = 2 khi
x x 1 x x 1
2
VD3 Tm gi tr nh nht ca : A
Gv: Nguyn Vn T
x0
x y z
vi x, y, z > 0.
y z x
25
Nm hc: 2012-2013
x y z
x y z
33 . . 3
y z x
y z x
x
Do min 3 x y z
y z x
y z x
Cch 2 : Ta c :
x y
x y z x y
y z y
. Ta c 2 (do x, y > 0) nn
y x
y z x y x
z x x
chng minh
x y z
y z y
3 ta ch cn chng minh : 1
y z x
z x x
(1)
(2)
x y z
.
y z x
(1)
1
2
max A = khi v ch khi x = y = z = .
3
9
VD 5: Tm GTNN ca A
Gv: Nguyn Vn T
xy yz zx
vi x, y, z > 0 , x + y + z = 1.
z
x
y
26
Nm hc: 2012-2013
xy yz
xy yz
2
. 2y .
z
x
z x
yz zx
zx xy
2z ;
2x . Suy ra 2A 2(x + y + z) = 2.
x
y
y
z
1
min A = 1 vi x = y = z = .
3
1
2
VD 6: Tm GTNN ca A 2 2 4xy vi : x > 0, y > 0, x + y < 1
x y
xy
Tng t :
2
x y
2 xy x y 4 xy
1 1
1
1 1
4
x y 2 xy .2
4
Ta c: 1 1
xy
x y x y
x y
2 1
x y
xy
1
2
1
1
1
5
4xy 2
4xy
2
2
x y
xy
2xy
4xy
4xy
x y
4
1
5
4
5
11
11
=> A x 2 2xy y 2 2 4xy. 4xy
2
2
2
2
x y x y
x y x y
Ta c: A
x20
3x 3
2x 1 x+2 Du = xy ra khi
x7
2 x3.
2
Do : A
2x 1 x+2
2x 1 x+2 x=1
2x 1 x+2
x 3 4
4 x 3 2 x 3
2
Du = xy ra khi x 3 4 x=1
x7
3x 3
- 2x = 5. Du = xy ra khi x=1
2
2
1
27
Nm hc: 2012-2013
1 4 9
y 4 x
= 1+4+9+
x y z
x y
Ta c: S = x + y + z
4 z 9 y 9 x
y z
z
y 4x
4x
x
y 4x
4z 9 y
4z 9 y
2
.
12 ;
y
z
y z
9x z
9x z
2
. 6
z x
z x
S 1 + 4 + 9 + 4 + 12 + 6 =36
y 4x
x y
4z 9 y
z
Du = sy ra khi : y
9x z
x
z
x y z 1
1
3
1
6
Vy Min S = 36 khi y , x , z
1
y3
y 2 4 x2
y 2x
z 3x
x
2
2
6
9x z
x y z 1
1
x y z 1
z2
4z2 9 y2
1
2
3x 5 0
5
7
x
3
3
7 3x 0
VD1 : Tm gi tr ln nht ca A 3x 5 7 3 x , KX :
Bnh phng hai v ta c : A2 = 2 + 2 3x 5 7 3 x
Vi
5
7
x . p dng bt ng thc csi cho 3 x 5 v 7 3x ta c:
3
3
3x 5 7 3x 2 3x 5 7 3x hay
22
3x 5 7 3x
Gv: Nguyn Vn T
28
Nm hc: 2012-2013
2 x 4
x 2 x 4 0
1 x 2
2
1 x 2
-x x 2 0
x 1 x 2 0
-x 2 2 x 8 0
KX :
2
2
Khi -x 2 x 8 -x x 2 x 6 0 => A > 0
2
2
2
2
2
T (*) => A = -x 2 x 8 -x x 2 2 -x 2 x 8. -x x 2
= -2x 2 3 x 10 2
x 2 4 x x 1 2 x
= 2 x x 2 x 1 4 x 2 2
=
4 x2
4 x2
2 x x 2 . x 1 4 x
2 x x 2 . x 1 4 x x 1 4 x
x 1 4 x
22
2
A = 2 4 x x 1 4 x x 0
x
y
z
vi x, y, z dng v x + y + z 12
y
z
x
Gv: Nguyn Vn T
x-9
5x
29
Nm hc: 2012-2013
Gii: KX: x 9 Ta c: A =
x-9
=
5x
1 x -9
x-9
x
3
.3
2
3
3
6 1
5x
5x
5 x 30
x-9
3
x 18
Du = xy ra khi 3
x 9
BI TP T LUYN
Bi 1: Tm gi tr ln nht ca biu thc: A =
7x - 5
7x-9
x3 - 9
27x 3
Bin php 3: Bin i biu thc d cho thnh tng ca cc biu thc sao cho tch ca
chng l mt hng s:
1) Tch 1 hng t thnh tng nhiu hng t bng nhau
3x 4 16
VD1: cho x > 0 Tm GTNN ca biu thc: A =
x3
Gii : Ta c A =
3x 4 16
16
16
3x 3 x x x 3
3
x
x
x
16
16
4 4 x.x.x. 3 4.2 8
3
x
x
16
x2
x3
x x
Xt 0 x y 4 Ta c : A = 4. . .y( 4 - x - y )
2 2
Du = xy ra khi
x x
2 2 +y+ 4 - x - y
4.
4
4
x
= y = 4 - x - y y = 1 ; x =2
2
Xt 4 x y 6
R thy: 4 x - y 2 ( 1) Du = xy ra khi x + y = 6
Gv: Nguyn Vn T
30
Nm hc: 2012-2013
Ta c : 2
3
x.x.2y
3
x y=
2
2
2
3
x y 6 x 4
x 2y
y2
x x
.(3 x). p dng bt ng thc
2 2
3
x x
3 x
x x
x x
Cauchy cho 3 s khng m , , (3 x) ta c : . .(3 x) 2 2
1.
2 2
2 2
3
Do A 4 (1)
BI TP T LUYN ( BT nng cao v mt s chuyn Bi vn Tuyn )
12 16
x 3 2000
x
x 2 2 x 17
Bi 3( 68/ 28) Cho x , Tm GTNN ca Q
2( x 1)
x 6 x 34
x 3
x 2 1, 2 xy y 2
x y
9x
2
2 x x
9x
2 x
9x 2 x
1 1 2
.
7
2 x
x
2 x x
Gv: Nguyn Vn T
31
Min B= 7
Nm hc: 2012-2013
9x
2 x
1
x
2 x
x
2
3
4
1 x x
25
x 1
2x 2 6 x 5
2x
x-4
x
x 2 3x 4
x
1
3x
( vi x > -1 )
x+1 2
2 x
( vi x > 1 )
x-1 2
5
x
1
( vi x >
)
2x-1 3
2
x
5
( vi 0 < x < 1 )
1-x x
yz zx yx
Ta c :
x2
yz
2
+
yz
4
x2 y z
x
.
2. x
yz 4
2
xz
y2
y2 x z
y
2
+
.
2. y
4
xz
xz 4
2
Gv: Nguyn Vn T
32
Nm hc: 2012-2013
z2 y x
z
.
2. z
yx 4
2
x2
y2
z2
yz xz yx
x y z
=>
4
4
4
y z z x y x
x2
y2
z2
x yz
x yz
Hay:
2
y z z x y x
=> P
x2
y2
z2
x yz x yz
x yz
1
yz zx yx
2
2
x2
yz
4
yz
2
y
xz
2
x yz
Vy Min P = 1
4
3
xz
2
z
yx
4
y x
z2
x2
y2
,
,
ta vn kh
y+x y+z z+x
a b
1 (a v b l hng s
x y
dng).
a
ay
bx
Gv: Nguyn Vn T
ay bx
ay bx
2
.
2 ab .
x
y
x y
a b .
33
min A
Nm hc: 2012-2013
a b
ay bx
x y
a b
x a ab
vi 1
y b ab
x y
x, y 0
a b
A (x y).1 (x y)
x y
a
b
x. y.
x
y
a b .
T tm c gi tr nh nht ca A.
x2
y2
z2
VD3 Tm GTNN ca A
bit x, y, z > 0 ,
xy yz zx
xy yz zx 1 .
x2
y2
z2
xyz
Cauchy
xy
yz
zx
xy ;
yz ;
zx nn x y z xy yz zx .
2
2
2
hay
x+y+z
min A =
1
2
xy yz zx 1
2
2
xyz
1
.
3
VN DNG BDT
A B A+B
TM CC TR
Bi 1: Tm GTNN ca hm s : y x 2 2 x 1 x 2 2 x 1
Cch 1: y x 2 2 x 1 x 2 2 x 1 x 1 x 1
Nu: x < -1 th y x 1 x 1 x 1 x 1 2 x 2
Nu: -1 x 1 th y x 1 x 1 x 1 x 1 2
Nu: x > 1 th y x 1 x 1 x 1 x 1 2 x 2
Vy y nh nht bng 2 khi -1 x 1
Gv: Nguyn Vn T
34
Nm hc: 2012-2013
A = x(4 -2x ) = 2 x 2 2 x 2. 2 2 = 2 x 2 2
x 2 2 0
x 1
2 x xy 4
y2
1
.2 x.xy . V x, y > 0 => 2x, xy > 0. p dng bt ng thc Cosi cho 2
2
Cch 2: Ta c : A =
2 x xy
2 x xy
2 x xy
2 x.xy
x 2 y Thay s ta c :
s 2x, xy ta c:
2 x.xy
2
2
4.2
2 x 2 y =A
2 x xy
x 1
2 x xy 4 y 2
Vy Max A =2 khi
BI TP T LUYN TNG T:
Bi 1: Tm GTNN ca HS: a, y 4 x 2 4 x 1 4 x 2 12 x 9 b,
y x2 4x 4 x2 6x 9
Bi 2: Tm GTNN ca HS: a, y 4 x 2 20 x 25 x 2 8x 16
b,
y 25 x 2 20 x 4 25 x 2 30 x 9
Bi 3 Tm gi tr nh nht ca A x 2 x 1 x 2 x 1
Gv: Nguyn Vn T
35
Nm hc: 2012-2013
Chuyn 1:
RT GN PHN THC I S
I Phng php gii:
- Phn tch t v mu thnh nhn t (nu c) tm nhn t chung.
- Chia c t v mu cho nhn t chung.
II Cc dng bi ton thng gp:
1- Rut gon phan thc.
( x a)2 x 2
a 2 4 x 2 4ax
( x a x)( x a x)
( a 2 x) 2
a (2 x a)
(2 x a) 2
a
2x a
a 4 3a 2 1
Cu : b) 4
a a 2 2a 1
a 4 3a 2 1
4
a ( a 2 2a 1)
Cu1: a )
Cu: c)
a 4 2a 2 1 a 2
a 4 (a 1) 2
(a 2 1) 2 a 2
a 4 (a 1)2
(a 2 1 a )(a 2 1 a )
(a 2 a 1)(a 2 a 1)
(a 2 a 1)
(a 2 a 1)
2 y2 5 y 2
2 y 3 9 y 2 12 y 4
(2 y 2 4 y ) ( y 2)
(2 y 3 4 y 2 ) (5 y 2 10 y ) (2 y 4)
2 y ( y 2) ( y 2)
2
2 y ( y 2) 5 y ( y 2) 2( y 2)
( y 2)(2 y 1)
( y 2)(2 y 2 5 y 2)
(2 y 1)
(2 y 1)( y 2)
1
y2
1
Vi: y -2 v y 2
Gv: Nguyn Vn T
36
Nm hc: 2012-2013
2- Chng minh.
Cu2 : a) Hy chng minh:
Gii:
a 3 4a 2 a 4
a 1
3
2
a 7a 14a 8 a 2
a 3 4a 2 a 4
a 3 7 a 2 14a 8
(a 3 a ) (4a 2 4)
3
(a 8) (7 a 2 14a )
a (a 2 1) 4(a 2 1)
(a 2)(a 2 2a 4) 7a (a 2)
(a 4)(a 2 1)
(a 2)(a 2 5a 4)
( a 4)(a 1)(a 1)
(a 2)(a 4)(a 1)
a 1
a2
Gii:
( x 2 a )(1 a ) a 2 x 2 1
( x 2 a)(1 a) a 2 x 2 1
x2 x2 a a a2 a2 x2 1
x2 x2 a a a 2 a 2 x2 1
x2 x2 a a2 x2 a2 a 1
2
x x2a a2 x2 a2 a 1
x 2 (1 a a 2 ) (1 a a 2 )
2
x (1 a a 2 ) (1 a a 2 )
( x 2 1)(1 a a 2 )
( x 2 1)(1 a a 2 )
1 a a2
1 a a2
Gv: Nguyn Vn T
37
Nm hc: 2012-2013
1
Ta c:
xyz
x yz
T ta c: ( x y z )( yz xz xy ) xyz
Hay ( x y z )( yz xz xy ) xyz 0
T:
Bin i v tri:
( x y z )( yz xz xy ) xyz
xyz x 2 z x 2 y y 2 z xyz xy 2 yz 2 xz 2 xyz xyz
( xyz xz 2 y 2 z yz 2 ) ( x 2 y x 2 z xy 2 xyz )
z ( xy xz y 2 yz ) x( xy xz y 2 yz )
( xy xz y 2 yz )( x z )
( x y )( y z )( x z )
Vy: ( x y )( y z )( x z ) 0
x3 x 2 6 x
vi x = 2008
x3 4 x
x3 4 x
x( x 2 x 6)
x( x 2 4)
x2 2 x 3x 6
( x 2)( x 2)
x( x 2) 3( x 2)
( x 2)( x 2)
x3
x2
Vi x = 2008 th C =
Gv: Nguyn Vn T
2011
2010
38
Nm hc: 2012-2013
a 3 b3 c 3 3abc
a 2 b 2 c 2 ab bc ac
a 3 b3 c3 3abc
(a b c )(a 2 b 2 c 2 ab bc ac )
abc 5
Vy: 2 2 2
a b c ab bc ac
(a 2 b 2 c 2 ab bc ac )
a b c
x y z
0
1 v
x y z
a b c
x2 y2 z 2
Tnh: 2 2 2
a
b
c
Gii:
x y z
1
a b c
x y z
( )2 1
a b c
x 2 y 2 z 2 2 xy 2 xz 2 yz
2 2 2
1
ab
ac
bc
a
b
c
x 2 y 2 z 2 2 xyz c b a
2 2 2
( ) 1
abc z y x
a
b
c
x 2 y 2 z 2 2 xyz a b c
2 2 2
( ) 1
abc x y z
a
b
c
a b c
M: x y z 0
x2 y2 z 2
Vy: 2 2 2 1
a
b
c
4- Tng hp
Cu4 : a) Cho biu thc A =
mn 2 n 2 (n 2 m) 1
m 2 n 4 2n 4 m 2 2
a1) Rt gn A.
a2) Chng minh rng A dng.
a3) Vi gi tr no ca m th A t gi tr ln nht?
Gii:
Gv: Nguyn Vn T
39
Nm hc: 2012-2013
2
2
2
a1) A = mn2 4 n (n4 m2) 1
m n 2n m 2
mn 2 n 4 mn 2 1
2 4
m n m 2 2n 4 2
n4 1
4
( n 1)( m 2 2)
1
2
m 2
a2) Ta c: m2 0, m.
Nn: m2 + 2 > 0, m.
1
> 0, m.
m 2
Vy: A > 0, m.
Do :
a3) Ta c: m2 0, m.
Nn: m2 + 2 2, m.
1
1
, m.
m 2 2
1
Hay: A , m.
2
Do :
1
2
3
:
Cu4: b) Cho M =
.
3x
23x 4 x x 31x x 2 1x 1
x
2
2
1) Rt 3gn
b
: biu thc M.
x 1
x 1
3x
3x
b2) Tm gi tr ca M vi x = 2008.
. M <0 ?
x.( x tr
1)no ca x th
2 M
4 xnhn 3gi
x tr nguyn?
b4) Vi3gi
x 2 Gii:
3 x 2 6 x 9 x 2 9 x
x 1 3x x 2 1
.
2 4x
3 x.( x 1)
3x
1
(8kin:
x 2 2)(xx0,
1) x 3 x-1,
xx2 1
b1) iu
2
3 x.( x 1)(2 4 x)
3x
2
M = 2(1 2 x)(1 2 x) 3x x 1
2.3x.(1 2 x )
3x
1 2 x 3x x 1
3x
x ( x 1)
Vn T
Gv: Nguyn
3x
x 1
40
Nm hc: 2012-2013
b2) Vi x = 2008.
M=
2008 1
669
3
1
.
2
(k Z)
M = a
Gii:
ab
ab
a2 b2
a
:
a b a b
a2 b2
ab
ab
a 2 b2
a : 2
M =a a b
a b2
a b
a 2 ab ab ab a 2 ab
a 2 b2
.
2
a b
ab
a b2
a 4 a 2 b2
.
a 2 b2 a 2 b2
a 4
2
a b2
Cu5: b) Chng t:
Gv: Nguyn Vn T
41
Nm hc: 2012-2013
a2 a 1 3
,
2
a2 1
a R
Gii:
Ta c: a 1 0 a 2 1 2a
(1)
2
Chia c hai v ca (1) cho 2(a +1), ta c:
2
1
a
2
2 a 1
1
a
Do : 1 2 1
2
a 1
2
3 a a 1
2
a2 1
a2 a 1 3
,
Vy:
2
a2 1
a R
ab
x 2a b
x a
Q
vi x
2
x a 2b
x b
Gii:
ab
Vi x
, ta c:
2
ab
ba
xa
a
2
2
ab
a b
xb
b
2
2
xa ba 2
.
1
x b
2 a b
Ta li c:
ab
3b 3a 3(b a )
2a b
2
2
2
ab
3a 3b 3( a b)
x a 2b
a 2b
2
2
2
x 2a b 3(b a )
2
.
1
x a 2b
2
3(a b)
x 2a b
Gv: Nguyn Vn T
42
Nm hc: 2012-2013
Gii:
A=
1
1
1
(a b)(b c)(c a )
b c c a a b
(a b)(b c)(c a )
(a, b, c i mt khc nhau)
0
B=
(a b)(a c) (b c)(b a) (c a)(c b)
Vi a, b, c i mt khc nhau.
Gii:
4a 2 1
4b 2 1
4c 2 1
a2
b2
c2
1
1
1
4.
a 2
b 2
c 2
0
(a b)(c a) (b c)(a b) (c a)(b c )
a 2 (b c) b 2 (c a ) c 2 (a b)
4.
(a b)(b c )(c a )
4.
a 2 b a 2 c b 2 c ab 2 ac 2 bc 2
(a b)(b c)(c a)
4.
a 2 c b 2 c ab 2 a 2 b ac 2 bc 2
( a b)(b c )(c a )
4.
c(a 2 b 2 ) ab(a b) c 2 (a b)
4.
(a b)(b c )(c a )
(a b)[c(a b) ab c 2 ]
(a b)(b c)(c a )
4.
(a b)(cb c 2 ab ca)
(a b)(b c)(c a)
4.
(a bVn
)(b T
c)(c a)
Gv: Nguyn
4.
4
(a b)(b c)(c a)
43
Nm hc: 2012-2013
( a, b, c i mt khc nhau )
Cu6: c) Tnh gi tr ca biu thc sau:
P
x 2a x 2b
4ab
vi x
x 2a x 2b
ab
Gii:
x 2a x 2b
x 2a x 2b
( x 2a )( x 2b) ( x 2a)( x 2b)
( x 2a )( x 2b)
P
2( x 2 4ab)
2
x 2(a b) x 4ab
Thay x
16a 2 b 2
4ab
2
(a b)
4ab
vo P ta c:
ab
16a 2 b 2
8ab 4ab
(a b) 2
16a 2 b 2
4ab
2
( a b)
16a 2 b 2
4ab
2
( a b)
Gv: Nguyn Vn T
44
Nm hc: 2012-2013
CHUYN 2:
PHNG TRNH
C CHA DU GI TR TUYT I
1) Nhc li gi tr tuyt i:
x khi x 0
-x khi x < 0
V d:
a) 8 8; 10 10
2x+1 khi 2x+1 0
-(2x+1) khi 2x+1<0
b) 2x+1
A(x) b
A(x) b
V d:
Gii phng trnh: 3x+1 5
Gii
Gv: Nguyn Vn T
45
Nm hc: 2012-2013
x=
3x+1 5
3x+1 5
3x+1 5
x=-2
b) Cch gii phng trnh: A(x) B(x)
B(x) o
B(x) 0
A(x)=B(x)
Cch 1: A(x) B(x)
A(x)= B(x)
A(x)=-B(x)
A(x) 0
A(x)=B(x)
Cch 2: A(x) B(x)
A(x)<0
-A(x)=B(x)
V d: Gii phng trnh: 3x+2 5x-1
Gii
2
x - 3
3x+2 0
x= 3
2
3x+2=5x-1
3x+2 5x-1
3x+2<0
x<- 2
3
-3x-2=5x-1
x=- 1
8
3, Gii phng trnh dng: A(x) B(x)
(Nhan)
(Loai)
A(x)=B(x)
x= 7
2-3x=-(5
2x)
Cch gii 1:
Bc 1: Lp bng ph du gi tr tuyt i
Bc 2: Gii cc phng trnh theo cc khong trong bng
V d: Gii phng trnh: x+1 x-1 10
Gii
Bc 1: Lp bng ph du
x
Gv: Nguyn Vn T
-1
46
1
Trng THCS Thanh M
Nm hc: 2012-2013
-x-1
0
x+1
x-1
-x+1
-x+1
0
x+1 + x-1
-2x
2
Bc 2: Giai cac phng trnh theo cac khoang
x<-1: -2x=10 x=-5 tho k x<-1
1 x 1:2=10
V nghim
X>1: 2x=10 x=5 tho k x>1
Vy phng trnh c 2 nghim x=5 v x=-5
Cch gii 2: a v 4 trng hp sau
x+1
A(x) 0
B(x) 0
TH1:
A(x) 0
B(x)<0
A(x)<0
TH 3:
B(x) 0
A(x)<0
TH 4:
B(x)<0
TH 2:
x+1
x-1
2x
x 1
x-1 0 x 1
TH1:
x+1 0 x -1
1 x<1
x-1<0
x<1
(*) x+1-x+1=10 2=10 V nghim
x+1<0 x<-1
TH 3:
: Khng xy ra
x-1 0 x 1
x+1<0 x<-1
x<-1
TH 4:
x-1<0 x<1
(*) (x+1)-(x-1)=10 2x=10 x=-5 tho k x<-1
TH 2:
1
47
Nm hc: 2012-2013
-2x
-(1-x)
-x+1
2x
-(1-x)
3x+1
2x
-(x-1)
x+3
Chuyn 3:
T S LNG GIC
CA GC NHN V CC BI TON
I. Mc tiu:
1/Kin thc c bn:
Hnh thnh cc cng thc nh ngha cc t s lng gic ca gc nhn. Quan h
gia cc t s ny i vi hai gc ph nhau.
S dng bng s hoc my tnh b ti tnh cc t s lng gic khi bit gc
hoc ngc li tm gc khi bit mt trong cc t s lng gic ca n.
T nh ngha ca cc t s lng gic ca gc nhn, xy dng cc h thc gia
cc cnh v gc ca tam gic vung. Bn cnh cc h thc ny, u chng cn
xy dng cc h thc lng gia cnh v ng cao, cnh v hnh chiu ca
cnh, ca tam gic vung.
Ap dng cc ni dung trn tnh chiu cao v khong cch ca vt th trong
thc t.
Nm vng cc cng thc nh ngha t s lng gic ca gc nhn. Hiu v nm
vng cc h thc lin h gia cnh, gc, ng cao, hnh chiu trong tam gic vung.
Hiu cu trc ca bng lng gic. Nm vng cch s dng bng lng gic hoc my
tnh b ti tnh xui v tnh ngc. Hiu cch gii thch kt qu trong cc hot
ng thc t.
C th :
1/ nh ngha TSLG ca gc nhn.
2/ H thc gia cc t s LG ca hai gc ph nhau.
3/ Ch : a/ sin2 + cos2 = 1
Gv: Nguyn Vn T
48
Nm hc: 2012-2013
sin
cos
tg 2
sin 2
1 tg 2
b/ tg =
d/
e/
f/ tg . cotg = 1
l/
cos
sin
1
cos 2
1 tg 2
c/
k/
1
1 tg 2 ,
cos 2
......
cot g
1
1 cot g 2
2
sin
tg 2
;
1 tg 2
ii) cos2 =
1
1 tg 2
1
2
cos = 0,8 ;
tg = 1.
49
Nm hc: 2012-2013
Bit cosx =
1
2
1
4
cos
12
13
7)
b)
6 2
4
cos
3
5
Dng 6: Cc biu thc dng chng minh khi bit mt s iu kin ca bi ton ( p
dng cc h
thc chng minh cc ng thc khc).
V d:
1/ Cho cc gc , nhn, < . Chng minh rng:
a) cos( -) = coscos + sinsin
b) sin( - ) = sincos - sinsin.
2) Cho tam gic ABC nhn. Chng minh rng:
a)
sin
A
B
C 1
sin sin
2
2
2 8
b)
3
.
2
Gv: Nguyn Vn T
50
Nm hc: 2012-2013
1
1
1
1 tg 1 cot g
sin
cos
tg2x + cotg2x + 2
2
sin x cos 2 x
1 sin 2
1 2tg 2 ,.....
e)
1 sin 2
d)
1
1
2
1 tg 1 tg 2
1 tg 2
a)
1
cos 2
2
cos
sin
sin
cos 2
cos
sin
cos
tg = cos , cotg = sin
2
b) a2 b2 = (a + b)(a b)
c) Chng minh rng:
sin2x + cos2x = 1.
1
1 cot g 2
sin 2
1
1 tg 2
cos 2
51
Nm hc: 2012-2013
= 3
Dng 9: Bi ton cc tr
Cho tam gic ABC c hai ng trung tuyn BD v CE vung gc nhau. Tm gi
tr nh nht
ca tng
1
1
tgB tgC
52
b)
SABC =
Nm hc: 2012-2013
1
AB. AC . sin A.
2
ABC.
BH = ABsinBAH; SABC =
1
2
BH.AC.
1
2
AC.BD.sin AOB.
BT 5:
Cho im A nm bn trong dy to bi hai ng thng song song d v m ln lt
ti B v C.
Xc nh v tr ca B v C. Xc nh v tr ca B v C din tch tam gic ABC
nh nht.
BT 6:
Cho tam gic ABC vung ti A, ng phn gic AD. Chng minh rng:
a)
1
1
2
AB AC
AD
b)
1
1
1
.
2
2
AB
AC
AD 2
BT 7:
Cho hnh thang ABCD c hai cnh bn l AD v BC bng nhau, ng cho AC
vung gc vi cnh bn BC. Bit AD = 5a, AC = 12a.
a) Tnh
sin B cos B
sin B cos B
53
Nm hc: 2012-2013
Chuyn 10 :
Gv: Nguyn Vn T
54
Nm hc: 2012-2013
1. Phn tch:Gi s bi ton gii xong,v ta dng c tam gic ABC tho
mn yu cu ca ton .Phn tch hnh theo hng pht hin mt b phn ca
hnh hi cc iu kin dng c mt cch chnh xc. l tam gic vung
55
Nm hc: 2012-2013
Dng MAx
= cho trc (php dng c bn b).
T M k MH Ax ti H (php dng c bn e).
By gi ch cn dng hai nh B,C .Cnh BC nm trn ng thng MH,nn trn
ng thng MH ,ta ly hai pha khc nhau i vi im M hai imB,C sao cho MB
= MC =
a
(php dng c bn c v a).
2
vung AMH phi bng ,th r rng phi l gc nhn .Vy vi iu kin ny
th bi ton bao gi cng gii c v c mt nghim hnh .
Th d 2 :Dng mt tam gic ABC vi trung tuyn AM c di bng mt
on thng m cho trc ,v cc gc MAB v MAC ln lt bng nhng gc
v cho trc.
1. Phn tch :
Gis bi ton gii xong v ta dng c tam gic ABC tho mn
yu cu bi ton .Hnh v trn cho thy khng c mt b phn no ca hnh
hi iu kin dng c.
Gv: Nguyn Vn T
56
Nm hc: 2012-2013
AD
= , A 2= .Cho nn ,tam gic ABC
= m , A 1= D
2
dng c tho mn y cc yu cu bi .
4. Bin lun :Trn y ta ni hai cnh AC v DC giao nhau ti C.Thc ra l chng
ch giao nhau nu + < 2v .Do bi ton lun gii c v c mt nghim
hnh.
Th d 3: Cho mt gc xOy v mt im M bn trong gc y .Dng mt on
thng AB sao cho A Ox , B Oy v M l trung im ca AB.
OA
.Ngc li,
2
57
Nm hc: 2012-2013
Gv: Nguyn Vn T
58
Nm hc: 2012-2013
2= N
1(gc so le trong-PN POy)
M O
1= O
2.
Nn O
iu c ngha l N nm trn tia phn gic ca gc xOy .
Theo (1) th N nm trn ng thng vung gc vi Ox h t A.Vy N l giao
im ca ng thng vi tia phn gic ca gc xOy . V tr N hon ton
xc nh .,do dng c.
2. Cch dng :K tia phn gic Ot ca gc xOy v t A ,k ng thng
vung gc vi Ox , ct Ot ti N .T N k NP POy ,ct Ox ti P .T P k
ng thng vung gc vi Ox, ct Oy ti im N cn dng .
1= O
2 (so le trong )
3. Chng minh :NP POy nn N
1= O
2.
M Ot l tia phn gic : O
1= N
1 Tam gic OPN cn ti P : OP = PN.
T : O
MP v AN cng vung gc vi Ox nn MP P AN .
Do : PN = AM (on thng song song b chn bi hai ng thng song song).
(2)
T (1),(2) suy ra: OP = AM.
4. Bin lun : Gc xOy nhn nn tia phn gic Ot ct ng thng k t A
vung gc vi Ox ti mt im N duy nht.Do bi ton c mt nghim
hnh .
BI TP
Bi 1:Cho tam gic ABC vung cn, cnh huyn BC = 2a khng i .Gi H l trung im
ca BC .
1. Hy dng im M trn on AH sao cho khong cch t M n BC bng tng
khong cch n AB v AC .
2. Tnh theo a di ca HM tng ng .
HD: 1/ Gi N l im i xng ca M qua AB.
1. Phn tch :Gi s dng c M thuc AH m khong cch t M n BC bng
tng khong cch t M n AB v AC.
Ta c N AP
MH = MK + ML =MN.
MNH cn ti M MNH
MHN
MHN
=
PHN
.
AHB.
+Dng NM PH , M AH th ta c M l im cn dng .
MH = MN = MK+ ML.
3. Chng minh: Tht vy : MHN cn ti M
+Dng phn gic HN ca
MA = a x
MH = 2MK
x = 2 (a x)
Gv: Nguyn Vn T
a 2
2
2 x = 1 2 x = a(2- 2 ).
59
Nm hc: 2012-2013
2.
,gc C bng
B
= 2 = 2
Phn tch :Gi s bi ton gii xong v ta dng c tam gic ABC theo yu cu ca bi .Ta hy tm khu t phtc l
tm mt tam gic hi cc iu kin dng c.D dng pht hin c tam gic BDA c BD =a , ABD
BDA
= 2 +C= 2 +
Cch dng :
Trc ht dng mt gc
xBy
dng on
BD = a.
T D dng ng thng song song vi By ct Bx
gc
EDv
=
ti E.Dng
BDE DBC
2
3. Chng minh :
=
=
(so le trong ).
2
BDA
BDE
EDA
Vy
=
+
=
+
.T suy
Cnh Dv ct Bx ti A v tia i ca tia Dv ct By
.
Vy tam gic ABC dng c
C
,
BD = a .
4.Bin lun :bi ton lun c nghim hnh nu
ti C.
ra
v tia
+
phn
<
=
gic
2v.
Bi 3 :Dng tam gic cn ABC (AB = AC ),bit chu vi bng 2p v chiu cao AH=h
1.
gic
ABC
theo yu cu bi .
Nu trn tia i ca tia CB ta dng on thng CD = AC ,v trn tia i ca tia BC dng on thng BE = AB th c on DE = 2p,v
ng cao AH=h l dng c .Sau khi dng c tam gic cn DAE ,ta xc nh v tr hai nh B v C chng kh khn g ,bng cch dng
ng trung trc ca AE v AD.
2.
Cch dng :Dng on thng DE = 2p.Dng ng trung trc d ca DE ,vung gc vi DE ti H.Dng im A trn d sao cho AH = h .Dng
ng trung trc ca AE v AD ln lt ct DE ti nh B v C cn dng .
3.
Chng minh : Ro rng AB = BE , AC = CD nn tam gic ABE v ACD l tam gic cn.
l tam gic cn(AE = AD) nn
.T
ABC
ACB
ABC
=2
ACB
E
,
vi tam gic ABC = AB +AC +BC =EB + BC + CD = 2p .Vy l tam gic cnABC dng p ng cc yu cu ca bi.
4.
Bin lun :
Bi ton lun c mt nghim hnh .
C
,
=
Phn tch :Gi s bi ton gii xong v ta dng c tam gic ABC theo yu cu bi.
2 B
Nu trn tia i ca tia BC ta dng on thng BE = AB , v trn tia i ca tia CB dng on thng CD = AC th ta c on thng DE = 2p .Hai
Chng minh : Cc tam gic ABE vACD l tam gic cn v B thuc ng trung trc ca AE(AB = BE ) v C thuc ng trung trc ca
AD (AC = CD ).T , B =2 E =
v gc
=2 D =
Gv: Nguyn Vn T
< 2v.
60
Nm hc: 2012-2013
BI TP
Bi 1:Dng tam gic ABC ,bit v tr ca ba im : nh A ,trung im M ca cnh AC v trng tm G ca tam gic .
Hng dn :Trng hp dng hnh nh th ny l rt thun li ,v ngay t u c tam gic AGM lm cs hon tt hnh cn dng .
Bi 2:Dng tam gic ABC (
Bi 3: Dng mt tam gic vung bit cnh huyn v trung tuyn ng vi mt cnh gc vung.
Hng dn :Ch rng trong tam gic vung ,nu bit cnh huyn th bit lun trung tuyn ng vi n,thnh ra bit hai trung tuyn v trng tm ca
tam gic .
Ba 4: Dng mt tam gic bit mt cnh v hai trung tuyn xut pht t hai mt ca cnh .
Bi 5:Dng tam gic ABC bit cnh BC v trung tuyn AM,BN.
Hng dn :Bi 4,5 bit hai trung tuyn tc l bit trng tm ca tam gic .
1
3 AD.
hon tt
hnh cn dng .
Bi 7: Dng tam gic ABC bit giao im ca ba ng cao vi ng trn
ngoi
tip
ABC
,khi
l D,E,F.
Hng dn : Gi s tam gic ABC dng xong ,gi H l trc tm ca tam gic
,D,E,F l cc im i xng ca H qua BC, CA v AB .
A,B,C.Tam
E cch giao
P
xy v BC = m .
AEC = M
=
E trn cung cha gc
V BC
Ly on ED trn xy c ED = m .
M l giao im ca AE v BD.
Gv: Nguyn Vn T
61
Nm hc: 2012-2013
Chuyn : 12
DIN TCH A GIC V PHNG PHP
S DNG DIN TCH TRONG CHNG MINH
I. NI DUNG KIN THC C BN CN NH:
1. a gic li.
2. a gic u
3. Tng cc gc trong a gic n cnh l (n 2). 1800
4. S ng cho ca mt a gic n cnh l
(n 3).n
2
1
AC.BD
2
13. Mt s kt qu cn nh
a). SABM = SACM ( AM l trung tuyn tam gic ABC)
b). AA // BC => SABC = SABC
Gv: Nguyn Vn T
62
Nm hc: 2012-2013
BD
AH
S AMN
AM AN
ABD
c). S CD
DBC
ABD
d) S DK
DBC
A
H
C
B
I
Nhn xt :
- C th gii v d trn bng cch khc nhng khng th ngn gn bng phng
php din tch nh trnh by.
- Bi ton trn vn ng nu O thuc cnh ca tam gic u
- Nu thay tam gic u bi mt a gic bt k th tng cc khong cch t O n
cch cnh cng khng thay i.
Gv: Nguyn Vn T
63
Nm hc: 2012-2013
V d 2:
Chng minh nh l Pitago: Trong mt tam gic vung, bnh phng ca cnh
huyn bng tng bnh phng hai cnh gc vung:
Gii:
- Dng ra pha ngoi ABC cc hnh vung BCDE; ABFG; ACMN
- Mun chng minh BC 2 AB 2 AC 2 ta phi chng minh S BCDE S ABFG S ACMN
- V ng cao AH ko di ct DE ti K. ta s chng minh S ABFG S BHKE v
S ACMN SCHKD
- Ni AE; CF
nhau (l AB)
S FBC
1
S ABFG
2
(2)
1
(3)
2
T (1); (2) v (3) S BHKE S ABFG
Chng minh tng t ta c: SCHKD S ACMN
Do : S BHKE SCHKD S ABFG S ACMN
S BCDE S ABFG S ACMN (pcm)
Gv: Nguyn Vn T
64
Nm hc: 2012-2013
N
\
M
\
B
\
E
\
H
\
C
\
D
\
K
\
Nhn xt:
- im mu cht trong cch gii trn l v hnh ph: v thm ba hnh vung.
Ta phi chng minh: BC 2 AB 2 AC 2 m BC2; AB2; AC2 chnh l din tch ca cc
hnh vung c cnh ln lt l BC; AB; AC.
- chng minh S BCDE S ABFG S ACMN ta v ng cao AH ri ko di chia hnh
vung BCDE thnh hai hnh ch nht khng c im trong chung ri chng minh hai
hnh ch nht ny c din tch ln lt bng din tch ca hai hnh vung kia.
Bi tp p dng: (Khong 5 bi tp)
III. TNH DIN TCH A GIC BNG PHNG PHP I S
- t cc din tch cn tm bi cc n ri a v phng trnh hoc h phng
trnh vi cc n .
- Gii phng trnh hoc h phng trnh tm nghim
V d 1:
Cho ABC c din tch bng n v, trn cnh AB ly M v trn AC ly N sao cho
AM = 3BM. BN ct CM O. Tnh din tch ca AOB v AOB
Gii:
A\
t SAOB = x; SAOC = y
(x,y > 0)
Gv: Nguyn Vn T
65
M
\
N
\THCS Thanh M
Trng
O
C
\
\
Ta c:
S
S
OAM
OAB
Nm hc: 2012-2013
3
AM 3
)
(v
4
AB 4
3x
S OAM
4
AN 4
nn
V
AC 5
4y
S OAN
5
OAN
B\
AN 4
AC 5
4y
5
4
4
4y 4
m S BAN S ABC nn x (1)
5
5
5 5
3x
mt khc: S CAM SCOA SOAM y
4
3
3
m: S CAM S ABC
4
4
3x 3
do : y (2)
4 4
1
2
1
3
vo (3) ta c x
2
8
1
3
v S AOC
2
8
V d 2:
Gi s MNPQ l hnh vung ni tip tam gic ABC, vi M AB; N AC v
P; Q BC . Tnh cnh hnh vung bit BC = a v ng cao AH = h
Gii:
Gi I l giao im ca AH vi MN. t cnh hnh vung MNPQ l x (x > 0),
Ta c:
1
1
MN . AI x (h x )
2
2
1
1
S BMNC ( BC MN ) MQ (a x ) x
2
2
1
S ABC a.h
2
Ta li c: S ABC S AMN S BMNC nn
1
1
1
a.h x (h x ) x(a x)
2
2
2
S AMN
Gv: Nguyn Vn T
M
\
B
66
\
A
\
I
\
N
\
C
Q H
P
Trng THCS Thanh\ M
\
\
Nm hc: 2012-2013
ah
ah
ah
ah
Bi tp p dng: khong 5 bi
IV. BT NG THC DIN TCH:
- Ta s dng h qu ca bt ng thc Csi: nu hai s c mt tng khng i th
tch ca chng ln nht khi hai s y bng nhau.
- s dng cc bt ng thc i s ta t di cn xc nh l x biu th i
lng cn tm gi tr nh nht (hay gi tr ln nht) bng mt biu thc c bin x ri tm
iu kin ca x biu thc c gi tr nh nht (hay gi tr ln nht).
V d 1:
Cho tam gic ANC vung ti A, AB = 4cm. Trn hai cnh AB v AC ln lt ly
cc im M, N sao cho AM = CN. Xc nh v tr ca M, N sao cho t gic BCMN c
din tch nh nht. Tnh din tch nh nht
B
Gii:
t: S BCMN S ; AM = CN = x
=> AN = 4 - x
S = SABC - SAMN
4.4 x(4 x)
x (4 x)
S
8
2
2
2
x(4 x)
S nh nht
ln nht
2
x(4 x)
ln nht
2
2(4 2)
6cm 2
2
V d 2:
Cho ng trn tm O bn knh r ni tip trong tam gic ABC. Qua O v ng
thng ct hai cnh AC v BC ln lt tio M v N. Chng minh SCMN 2r 2
Gii:
t SCMN S
1
2
1
( MC NC ) CM .CN 25
2
Gv: Nguyn Vn T
67
Nm hc: 2012-2013
1
2
(V S ( MC NC ).sin C CM .CN )
1
( MC NC ).r 2S .r
2
S 2 2 S .r 2
S
Du = xy ra khi CM = CN hay MN OC
Bi tp p dng: Khong 5 bi
V. BI TP V DIN TCH V CHNG MINH
V d 1:
Cho hnh thang ABCD, y AB = 3cm, AD = 4cm, BC = 6cm, CD = 9cm. Tnh
din tch hnh thang
Gii
V BE // AD ta c:
39
h 6h (cm2)
2
CBE cn C
S
B
I
IC2 = 36 4 = 32
IC 4 2
4.4 2
S BCE
8 2
2
8 5.2 8 2
h BK
6
3
8 2
S ABCD 6h 6.
16 2
3
V d 2:
A
KAO
B
L
2
OK = (p - a)tan
1
1
AK .AO = ( p a ) 2 tan
2
2
2
* Bi tp p dng:
SAOK =
Gv: Nguyn Vn T
68
Nm hc: 2012-2013
1. Ta c:
(1)
S ABC 1 AA '.BC AA '
2
S HAB HC '
Tng t: S CC ' (2)
ABC
S HAC HB '
(3)
S ABC BB '
A
C
B
H
A
=
= S 1
S ABC
AA ' BB ' CC '
ABC
2.
t a = BC, b = AC, c = AB
Gi x, y, z l di cc ng cao tng ng vi 3 cnh a, b, c ca tam gic.
V bn knh ng trn ni tip bng 1 nn x, y, z > 2
Gi s: x y z 2
1 1 1
3
Theo kt qu bi 1: =1
x y z
z
Gv: Nguyn Vn T
69
Nm hc: 2012-2013
z 3 z=3
1 1 1
1 1 2
=1
hay 3(x+y) = 2xy
x y z
x y 3
(2x-3)(2y-3) = 9 = 3 . 3 = 9 . 1
x = y = 3 hoc x = 6; y =2 (loi)
Vy = y = z khi a = b = c
3.
OP = OQ = OR = r.
SPQR = S OPR + SOPQ + SOQR
1
SPQR = r2sin(1800 - )
2
1
= r2sin
2
1
SORQ = r2sin
2
1
SORQ = r2sin
2
1
Do SPQR = r2 (sin + sin + sin )
2
4.
a/ CN = 2 AN SBNC = 2S BNA
SBNC 2 SBNA
M
CL 2 AH
BNchung
O
1
SBOC
BO.CL
E
B
2
CL= 2AH
Gv: Nguyn Vn T
70
A
H
L
Nm hc: 2012-2013
B
L
SOAB OA
SOBC OC
K
S
OA
OAD
Tng t: S OC
OCD
SOAB SOAD
Gv: Nguyn Vn T
71