ARMONYE YABANCI SESLER

GET, LEME, BASAMAK, GECKME SESLER

GET
Geit sesi, bir ezgi akora ait bir sesten (rnein akorun 3lsnden),
akora ait olan bir baka sese (rnein akorun 5lisine) gemek iin
kullanlr. Geit sesi, zayf zamanda gelir. Aadaki rnekte GET sesi
zellii tayan notalar, altna "g" harfi yazlmak suretiyle
belirtilmitir.

LEME
leme sesi, akora ait bir sesin KL ARALIK mesafesinde yukarsndaki
veya aasndaki sesine, zayf zamanda uramasyla gerekleir. Bu
ikili aralk "kk ikili" veya "byk ikili" olabilir. Aadaki rnekte
LEME sesi olma zellii tayan notalar, altna "i" harfi yazlmak
suretiyle belirtilmitir.

BASAMAK
Basamak sesinin birinci zellii, bu sesin geit ve ilemenin tersine
GL ZAMANDA gelmesidir. Basamak sesi akora ait olan sesin yukar
veya aa ynne doru KL ARALIK uzaklnda duyulur ve akora
ait sesin gelii gecikmi olur. Aadaki rnekte BASAMAK sesi olma
zellii tayan notalar, altna "b" harfi yazlmak suretiyle
belirtilmitir.

GECKME
Gecikme sesi, bir anlamda basamak sesine benzemekle birlikte,
basamak sesinden farknn, geciken akora ait sesin (ilgili derece ile)
bir nceki vurutan UZATMA ba ile gelmesidir. Yukardaki
BASAMAK rneinden yola karak, ikinci lnn birinci vuruunda
yer alan FA sesi'nin, birinci lde akora ait bir ses iken, ikinci lde
BRNC DERECEYE AT M SES'NN BR VURU GECKME ile
duyularak, FA SESNN GECKME NOTASI (Geciktirici ses) haline
geldiini gryoruz. Aadaki rnekte GECKME sesi olma zellii
tayan notalar, altna "gc" harfi yazlmak suretiyle belirtilmitir.

KALILAR (KADANSLAR)
Birbirini izleyen derecelerin yazl veya oluturulma srasndaki
farklla gre deiik ntaklar alan akor-derece oluumlarna,
evrensel mzik terminolojisinde KADANS, dilimizdeki terminolojide
KALI ad verilmitir.
Temel olarak 4 tr KALI vardr.
TAM KALI (ki MKEMMEL KALI da denilir)
Derece geli sras / sralar: I - IV - V -I

YARIM KALI
Derece geli sras: I - IV - V / I - V / I - IV
Yarm Kal sadece IV. veya V. derecede kallarda olmaz. Kaln son
akor'unda I. derece duyulmasna ramen eer soprano partisinde I.
derecenin kk sesi dnda kalan ls veya belisi varsa bu durum
da YARIM KALI saylr.

KIRIK KALI
Derece geli sras / sralar: I - IV - V - VI / I - V - VI

PLAGAL KALI
Derece geli sras / sralar: I - IV - I

MOTF, FGR
Bir ezgi'nin en kk paracna FGR, figrden biraz daha byk
ezgi paracna MOTF ad verilir. Motif ve Figr' oluturan
unsurlar:
Aralklarn yaps, kc ve inici yap, tartmsal yap.
Aralklarn yaps: rnein kk ikili; kc ve nici Yap: araln
yukar veya aaya doru olmas; Tartmsal Yap: Sre deerlerinin
benzemesi.
Aadaki rnekte 4 adet figr ve 2 adet motif yer almaktadr.
rneklemek gerekirse Figr 1, byk l aralk; kc ve drtlk sre
birimlerinden oluan tartmsal yapya sahiptir.
rnei iyi inceleyerek konuyu anlamaya alnz.

DNEM (PERYOD)
Bir ezginin oluumunu incelerken, k noktamzn DNEM
(PERYOD) ad verilen mzik cmlesi yaps olmas gerekmektedir.
DNEM teriminin eitim iin de kullanldn dnelim. rnein,
2004 - 2005 ETM DNEM denildiinde aklmza GZ YARIYILI ve
BAHAR YARIYILI gelmektedir. Benzer bir ekilde bir DNEM, NCL
ve SONCUL'dan olumaktadr. Bu bilgiyi ylesi bir sonuca dkebiliriz.
DNEM=NCL+SONCUL.
Bir DNEM l says itibaryla 4 ve katlarndan oluabilir. rnein 4
llk bir NCL ve ardndan yine 4 llk bir SONCUL, 8 llk
bir DNEM'in olumasna yol aacaktr.

NCL YARIM KALILA, SONCUL TAM KALILA BTER. NCL'N LK

LS LE, SONCUL'UN LK LS BRBRNN AYNISI VEYA
BENZE MOTFSEL YAPIDAN OLUUR.
Aadaki rnekte de greceiniz gibi, ncl ile sonculun ilk ls
birbirinin aynsdr. ncl'un son lsnde I.derece olmasna ramen
ezgide akorun 3ls olduu iin bu kal yarm kal olarak
deerlendirilir. Ayn ekilde, ncl I.dereceyle bitmesine ramen
akorun belisini ezgide duyuyor olsaydk bunu da yarm kal olarak
alglayacaktk.