1

MORFOLOKE I FIZIOLOKE OSOBINE

Viegodinja zeljasta biljka
Formira bokor visine 20 - 30 cm
Stolone - nadzemni puzei izdanci koji slue za
vegetativno razmnoavanje
ivii - Nastaju na nodusima stolona (1- 8 na 1 stolonu)
List je sloen - 3 liske

CVET
Cvetovi su grupisani u cimozne cvasti - dihazije
Tipina dihazija se sastoji od 1 primarnog, 2 sekundarna,
4 tercijarna i 8 kvarternih cvetova
Cvet se sastoji od 10-15 L, 5 (-10) KL, 20-30 pranika i
velikog broja tukova (520-580)
Cvetanje je od sredine IV do poetka V
Prvo se otvaraju primarni cvetovi - daju najkrupnije plodove
Cvetanje traje 20-30 dana
Sorte su uglavnom samooplodne

TEHNOLOGIJA GAJENJA
PROIZVODNJA SADNOG MATERIJALA
Najee se razmnoava IVIIMA: - iz rodnih zasada
- iz matinih zasada
Mikrorazmnoavanje ("kultura tkiva")
Kategorije ivia:
1. Zelene sadnice - vade se iz matinjaka u VIII-IX
2. Frigo sadnice - vade se u jesen i uvaju u hladnjai
(do 10 meseci)
3. Kontejnerske sadnice

SISTEMI GAJENJA JAGODE

Jednogodinja ili viegodinja kultura (do 3-4 godine)
1. Gajenje na otvorenom polju
- odravanje zemljita u vidu jalovog ugara
- maliranje
- gajenje na foliji
2. Gajenje u zatienom prostoru
- plastenici
- staklenici
- vertikalni sistem gajenja
- visee konzole

Morfoloke i fizioloke osobine

bun - viegodinji koren i dvogodinji nadzemni deo

Na izdancima se nalaze trnoviti izrataji - emergence
Listovi su neparno perasti sa 3 ili 5 liski
U prolee na dvogodinjim izdancima iz bonih
pupoljaka se razvijaju rodne granice
Cvetovi su dvopolni, grupisani u cimozne cvasti
Cvetanje - sredinom V, traje 20-30 dana

PLOD
Zbirna kotunica
Masa ploda sorti je 3 - 6 g
Boja: crvena, uta, purpurna, crna
Vreme berbe: VI-VII
Dvorodne sorte: - prvi rod u VI-VII (80%)
- drugi rod u IX (20%)

TEHNOLOGIJA GAJENJA
PROIZVODNJA SADNOG MATERIJALA
Izdanci - proizvode se u posebnim matinim
zasadima
SISTEMI GAJENJA MALINE
1. Sistem bunova
2. Sistem pantljike
3. Sistem palira
- najee se koristi
- razmak 2 - 3 m x 25 - 30 cm
- Naslon: stubovi i dva reda ice: 1. 80-90 cm
2. 140-150 cm

Gajenje maline u sistemu palira

Naslon za sortu Miker

Gajenje maline u stakleniku

REZIDBA MALINE
Ree se u dva navrata
1. Po zavretku berbe (2. pol. VII) - dvogodinji izdanci
koji su dali rod odsecaju se do zemlje
2. U prolee pred kretanje vegetacije (III - IV)
- Proreuju se izdanci (5-6 izdanaka po 1 m duine)
- Prekraivanje ostavljenih izdanaka na 2 pupoljka
iznad gornje ice
- Uklanjanje prvih serija mladih
izdanaka (3-5 puta - do sredine V)

10

MORFOLOKE OSOBINE

bun - viegodinji koren i dvogodinji nadzemni deo

Izdanci u prvoj godini rastu 2 - 4 m
Neke sorte na izdancima imaju bodlje, a neke nemaju
Listovi su neparno perasti sa 3 - 7 liski
Cvetovi su dvopolni, grupisani u cvasti
Cvetanje V-VII, kod jedne sorte traje oko mesec dana

11

PLOD je zbirna kotunica

Masa ploda gajenih sorti 3-9 g
Sazrevanje: poetak VII - poetak X
Kod jedne sorte zrenje traje 30 - 45 dana
Prinos vei nego kod maline za oko 1/3 (10 - 35 t/ha)

EKOLOGIJA I RAZMNOAVANJE
EKOLOGIJA
Osetljivija je od maline na mrazeve (-15C)
Neto otpornija prema sui
Uspeva do 600 m NV
RAZMNOAVANJE
Izdancima
- sorte uspravnog rasta sa bodljama
Oiljavanjem vrhova izdanaka
- sorte puzeeg rasta bez bodlji
u VIII ili IX vrhovi granica
se povijaju u jamie dubine
10 - 15 cm i zagrnu zemljom

12

TEHNOLOGIJA GAJENJA
Sistemi gajenja:
- bun - razmak sadnje 1,5 - 2,5 m, naslon - kolje
- palir - razmak 3 x 1,5 m, naslon stubovi i 3 reda ice
Rezidba - obavlja se u dva navrata
- Posle berbe odsecaju se dvogodinji izdanci koji su dali rod
- U prolee: - proreivanje izdanaka (ostave se 3-4)
- prekraivanje izdanaka (20-40 cm iznad 3. ice)
- prekraivanje bonih grana na 3-4 pupoljka

Rezidba kupine

13

RIBIZLA

14

MORFOLOKE OSOBINE
Raste kao bun, ivi 15 - 20 godina
Cvetovi - hermafroditni, sitni, grupisani po 5-20 u cvasti
- grozdove
Cvetanje: u IV, traje 15-20 dana
Opraivanje entomofilno, veina sorti je samooplodna

PLOD - bobica, sadri 20 - 30 semenki

Masa ploda 0,5 - 1,6 g
Boja: bela, crvena, crna
Prinosi kod crne ribizle 5-15 t/ha
Kod crvene ribizle 20-30 t/ha

15

EKOLOGIJA I GAJENJE

Dobro podnosi zimske mrazeve (ispod -30C)

Osetljiva je na visoke temperature (posebno crna)
Trai dosta vlage

RAZMNOAVANJE:
Najee reznice
- zrele
- zelene
SISTEMI GAJENJA:
a) bun
b) iva ograda
c) Stablaica kalemljena na
zlatnu ribizlu

16

Ribizla kao stablaica

Gajenje ribizle u plasteniku (palir)

17

Morfoloke osobine

bun visine do 1,5 m

Ne formira izdanke
Na letorastima ima trnolike izrataje
Cvetovi: dvopolni, pojedinani ili 2-3 zajedno, cveta u IV
Plod: bobica, masa 5-50 g, boja: crvena, uta, zelena, bela

18

Ogrozd gajen kao stablaica

19

JOTA
Hibrid izmeu crne ribizle i ogrozda
Vee bujnosti od roditelja
Plodovi po 3-5 zajedno, masa oko 3 g, dosta vitamina C

20

Obina borovnica - Vaccinium myrtillus

Polubun, visina do 50 cm
Uspeva u etinarskim umama, na veim NV (1.000-2.000 m)
Plod - sitna bobica (0,3 - 0,5 g), sazreva u VIII
Visok sadraj antocijanina

Visokobunaste borovnice
bun visine do 2 m
Cvetovi su grupisani u
grozdaste cvasti (6-14)
Plod - bobica, masa 1-2 g

21

Gajenje borovnice

Zahteva kisela zemljita (optimalna pH 4 - 5)

Trai dosta vlage
Razmnoava se zrelim i zelenim reznicama
Razmak sadnje: 2,5 - 3 m x 1 - 1,5 m
Berba kod jedne sorte traje 25 - 35 dana
Beru se bobice, a ne grozdovi

Kontejnerske sadnice borovnice

22

Cvetanje i opraivanje borovnice

Mladi zasad borovnice

23

Maliranje korom etinara

Stariji zasad borovnice

24

MORFOLOKE OSOBINE
Viegodinja listopadna biljka, povijua (lijana)
Mladari rastu intenzivno - mogu dostii duinu 4 - 5 m
Listovi prosti, krupni, srcoliki, sa gustim maljama na naliju

25

Dvodoma biljka
Moraju se gajiti zajedno muke i enske biljke
Cveta u 2. polovini V
Opraivanje: preteno entomofilno, manje anemofilno

enski cvetovi

Muki cvetovi

SORTE

enske sorte
Hejvord - najvie gajena, krupan plod (90 - 120 g)
Bruno
Monti
Ebot
Elison

Muke sorte
- Matua
- Tomuri

Sorta 'Hayward'

26

EKOLOGIJA I RAZMNOAVANJE
Ekologija:
U biolokom zimskom mirovanju podnosi do -17 C
Moe da strada i od PPM (mladari) i ranih jesenjih mrazeva
(listovi, plodovi)
Velike potrebe za vodom (800 - 1.000 mm padavina u
periodu vegetacije)
Razmnoavanje: najee reznicama (zrele i zelene) - teko
se oiljava - tretiranje fitohormonima (IBA)
Kontejnerske sadnice

SISTEMI GAJENJA
1. Horizontalna kordunica
2. Pergola
3. Tendona
1

27