You are on page 1of 160

1

Aula de Galego un mtodo de


galego que ten como obxectivo darlles
resposta s necesidades especficas
dos alumnos que estudan galego dentro
e fra de Galicia. Para isto, adopta a
perspectiva orientada accin, proposta
polo Marco comn europeo de referencia,
apoindose nos seus descritores para a
progresin do coecemento.

Aula de Galego

Nivel

A2

CURSO DE GALEGO

Marco europeo comn


de referencia para
as linguas

Margarita Chamorro
Ivonete da Silva
Xaqun Nez

Aula de Galego constite un


material didctico completo e coherente
que, tendo en conta os distintos estilos
de aprendizaxe, consegue integrar
con xito a prctica das habilidades
comunicativas, a reflexin gramatical e o
coecemento e a comprensin da cultura
galega.

Aula de Galego un manual


compacto que incle, nun mesmo
volume:
o libro do alumno
o CD coas audicins
unha seccin de exercicios
un anexo cun resumo gramatical

1
Aula de
Galego

NC

LUE CD

1
Aula de
Galego

Aula de 1
Galego
Edita
XUNTA DE GALICIA. PRESIDENCIA. Secretara Xeral de Poltica Lingstica
Autores
Margarita Chamorro, Ivonete da Silva, Xaqun Nez
Coordinacin editorial
Jaime Corpas
Coordinacin pedagxica
Pablo Garrido
Edicin
Ester Lzaro
Correccin
Dina Moreira, Celia Rozas
Deseo
Enric Font
Documentacin
Olga Mias
Estudio de gravacin
Soundub (Santiago de Compostela), CYO Studios (Barcelona)
Locutores
Carlos Caneda, Margarita Chamorro, Ivonete da Silva, M Rosa Fernndez,
Jos Garca, Pablo Garrido, Isabelle Kerdudo, Dina Moreira, Xaqun Nez,
Ana Ordoez, Celia Rozas, Inmaculada Seage, Joanna Stankiewicz, Mathew
Wellings.
Ilustracins
Roger Zanni excepto unidade 11, px. 95-96, David Revilla.
Fotografas
Difusin, excepto: Cuberta: Reinaldo de Abreu; Unidade 1 px. 9 Garca
Ortega; px. 10 Radull/stockxpert.com, Galina Barskaya/stockxpert.com,
logoboom/stockxpert.com, Brosa/stockxpert.com, Diego Cervo/stockxpert.
com, Natalie Shmeliova/Dreamstime; px. 11 farrangallo/flickr, Jess ngel
Daz Estvez, Turgalicia, Dario lvarez/flickr, gthills/flickr, Jos Antonio Gil Martnez/flickr, Bibiana Tonnelier, Dannycas, Jos Antonio Gil Martnez; px. 12 io
foto/sxc, Jason Stitt/Dreamstime, Luba V Nel/Dreamstime; px. 14 Turgalicia,
Graham Stanley/flickr, Ebifry/flickr; px. 16 A. Rey/www.milladoiro.com, Xos
Calvo, Turgalicia; Unidade 2 px. 17 pipo; px. 18 Frank Kalero; px. 19 Kris
Vandereycken/123rf, Frank Kalero, Yanik Chauvin/123rf; px. 20 pipo; px.
22 Eduardo Parra/Getty Images, Juan Carlos Gonzlez, Ramn Leiro/La Voz
de Galicia, Carlos lvarez/Getty Images; px. 24 Pierre Amerlynck/sxc, Mon,
Dreamstime Agency/Dreamstime, Ron Chapple Studios/Dreamstime, Familia
Nez da Silva, Frank Kalero; Unidade 3 px. 26 Robert Harding/Getty Images; px. 30 Podius/Dreamstime, Pavel Losevsky/Dreamstime, Mohammad
Jobaed Adnan, Steve Woods/sxc; px. 31 Frank Kalero, Scott Snyder/sxc, M.
Wolfe/sxc, Frank Herzog/Dreamstime; px. 32 Jos Antonio Gil Martnez/flickr,
Luis Miguel Bugallo Snchez/flickr, M. J. Mayo/Alamy/ACI, Turgalicia; Unidade 4 px. 33 Reinaldo de Abreu; px. 34 Mwproductions/Dreamstime, Joe
Zlomek/sxc, Riccardo Di Virgilio/flickr, Sergio/flickr, Jose Manuel Gelpi Diaz/
Dreamstime, Jose Luis Martinez Alvarez/flickr; px. 36 Frank Kalero, midiman/flickr, Pawe Szpytma/Dreamstime, Edyta Pawlowska/Dreamstime; px.
38 Mabel Vargas/flickr, Michel Collot/sxc, Daniel Lobo/flickr; px. 40 Libertinus
Yomango/flickr, Miroslav Tomasovic/Dreamstime, Andres Rodriguez/Dreamstime, Igor Zhorov/Dreamstime; Unidade 5 px. 41 Miguel Riopa/AFP/Getty
Images; px. 47 Jorge Corcuera/flickr, Javi Va zquez/flickr; px. 48 INDITEX;
Unidade 6 px. 49 Turgalicia; px. 50 Frank Kalero; px. 55 Frank Kalero;
px. 56 Michal Zacharzewski/sxc, Rui Vale De Sousa/Dreamstime, Cecile
Graat/sxc, Robert Lerich/Dreamstime, Sofia Henriques; Unidade 7 px. 57
Jos Antonio Gil Martnez/flickr; px. 58 Frank Kalero, LARSA, Cooperativa

Feiraco, La Toja, Philipp Pilz, Reinaldo de Abreu; px. 60 Jos Antonio Gil
Martnez/flickr, escribirconlacabeza/flickr, Eugenio Garca Gonzlez; px. 63
Vanessa Van rensburg/Dreamstime; px. 64 Pep Mias, Turgalicia, Luis Miguel
Bugallo Snchez, Xelo2004, Lisi Prada, Turgalicia, Jerzy Strzelecki, Asociacin
de Criadores do Capn de Vilalba, Luis Miguel Bugallo Snchez, Turgalicia,
Xamns A Paradanta (www.xamonsaparadanta.com), MarcosGarcia.es/Blog
Cucharete.com, Turgalicia, Peter Jobst/dreamstime, Monika Adamczyk/Fotolia.
com; Unidade 8 px. 65 Reinaldo de Abreu; px. 67 Luis Villa del Campo,
andresumida/flickr, Ivan Josifovic/Dreamstime, Turgalicia; px. 71 Reinaldo de
Abreu; px. 72 Alxander Alexandrov/sxc, Espectculos Lito; Unidade 9 px.
73 Vincent Besnault/ Getty Images; px. 74 Kurt Vinion/Getty Images, Carlos
Alvarez/Getty Images, Lalo Yasky/Getty Images; px. 75 AlexBrosa/Dreamstime, Petr Nad/Dreamstime, Reinaldo de Abreu; px. 76 Gzde Otman; px.
80 Jun Yan Loke/Dreamstime, Cedric Carter/Dreamstime, Ron Chapple Studios/Dreamstime, Irina Iglina/Dreamstime, Ivan Montero/Dreamstime, Rafa
Irusta/Dreamstime; Unidade 10 px. 81 Arturo Nikolai/flickr; px. 82 Turgalicia, Arturo Nikolai/flickr, IMCE, Turgalicia; px. 83 Xunta de Galicia, Edicins
Xerais de Galicia, BMG Music Spain; px. 87 Reinaldo de Abreu/A Borriquita
de Beln; px. 88 Xunta de Galicia, Edicins Xerais de Galicia, Filmax, Editorial
Galaxia, DYGRA FILMS/MEGATRIX SAU/Album, Discmedi, Edicins do Cumio,
Edicins Resistencia; Unidade 11 px. 89 AHP Lugo, px. 90 AHP Lugo; px.
91 Frank Kalero; Unidade 12 px. 97 Morena Films/Portozs Visin/SOGECINE/Telemadrid/TVG/D&D/Album; px. 98 Kopa/La Voz de Galicia, Pepe
Baeza, Pierre-Philippe Marcou/Getty Images, Ramn Leiro/La Voz de Galicia;
px. 99 Pedro Armestre/Getty Images; px. 100 mokra/sxc; px. 103 Xos Castro/La Voz de Galicia, Goran222/Dreamstime; px. 104 Compaa de Radio
Televisin de Galicia (CRTVG); Mis exercicios px. 105 Garca Ortega; px.
107 Regina Gispert, Roberto Castn, Cirofono, Pavel Losevsky/Stockxpert.
com; px. 108 Francisco Alonso Fontan/flickr; px. 120 Haraldo Cesar Saletti
filho/sxc; px. 126 Lai Leng Yiap/Dreamstime; Resumo Gramatical px. 130
Margarita Chamorro; Nivel A2 en lingua galega px. 146 pipo; Transcricins px. 149 fffriendly/flickr.
Agradecementos
Arquivo Histrico Provincial de Lugo; Celia Alegre Maceira; Carlos Caneda;
Mar Carnero e Anxo Carballeira (CRTVG); Consello Regulador do Ribeiro;
Cooperativa Feiraco; Jorge Corcuera; Cursos Internacionales da Universidade
de Santiago de Compostela; Edicins do Cumio; Espectculos Lito e
Orquestra Panorama; Marcos Garca; nxeles Gonzlez Porto; Elisa Gmez,
Mara Lema e Soly Patricio (La Voz de Galicia); Juan Carlos Gonzlez; LARSA;
Margarita Ledo; Fernando Llpiz (Xamns A Paradanta); Marisol Lpez
Martnez; Francisco Juan Martnez Sagredo; Juan Antonio Mascareas Cid/
Turgalicia; Helena Nez; Paco (Edicins do Cumio); Andrs Rey (Milladoiro);
Javier Rodrguez Daz (Coliseum/IMCE); Carmen Rodrguez Prez; M Cristina
Rubal Gonzlez.
Queda prohibida calquera forma de reproducin, distribucin, comunicacin
pblica e transformacin desta obra sen a previa autorizacin dos titulares de
propiedade intelectual. A infraccin dos dereitos mencionados pode ser constitutiva
de delito contra a propiedade intelectual (arts. 270 e ss. do Cdigo penal).

Este curso est baseado nunha concepcin didctica e metodolxica da


perspectiva orientada accin, desenvolvida polos creadores do manual
AULA de Difusin, Centro de Investigacin y Publicaciones de Idiomas, S.L.
Os autores e Difusin, Centro de Investigacin y Publicaciones de Idiomas,
S.L., Barcelona 2008
Desta edicin: Xunta de Galicia
ISBN: 978-84-453-4581-8
Depsito legal: B-11.519-2008
Impreso en Espaa por Novoprint

CURSO DE GALEGO

Margarita Chamorro
Ivonete da Silva
Xaqun Nez

1
Aula de
Galego

O Proxecto Aula de galego nace da constatacin de que non existe ningn material
que responda adecuadamente s necesidades expostas nos distintos cursos de galego que
se levan a cabo na actualidade dentro e fra de Galicia: tanto os preparatorios
para os distintos niveis do Celga como os que ofrecen as distintas universidades
do mundo onde hai un lectorado de galego.

O resultado desta falta de materiais especficos motivou


ata agora unha situacin que todos coecemos: en cada
centro ou curso os profesores foron sorteando as dificultades da carencia dun bo manual con materiais propios ou con material adaptado. Ningunha das solucins
contenta o alumnado nin o profesorado, os cales, cando
se lles pregunta, declaran abertamente que prefiren a
coherencia e seguridade que confire un manual ben
deseado.
Desta situacin xorde a idea de publicar Aula de galego.
Un equipo de autores, con ampla experiencia no deseo
de materiais didcticos, asesorados por expertos e colegas de diversos mbitos do ensino da lingua que lles
axudaron a ter unha visin de conxunto das caractersticas e das necesidades dos cursos de galego, abordaron
a elaboracin de Aula de galego co obxectivo de lles dar
resposta s esixencias deste sector, en particular atendendo aos seguintes aspectos:

Desde o punto de vista da organizacin do material


En moitos casos, debido oficialidade dos certificados
e a non obrigatoriedade na asistencia s clases, permtese
a incorporacin de novos alumnos cando xa se realizaron
algunhas sesins, de forma que non todos os alumnos
permanecen o mesmo nmero de semanas no curso.
Na maiora dos manuais para a aprendizaxe do galego
existentes ata agora, as unidades didcticas teen un
enfoque basicamente estrutural e abordan un contido
pouco variado, tanto dende o punto de vista lingstico,
como do temtico e do cultural.
O material debe estar estruturado de tal maneira que
facilite o labor de coordinacin dos diferentes profesores
a cargo dun mesmo curso.
O material Aula de galego procura contribur como un
elemento normalizador do galego estndar, sen por iso
sacrificar o emprego de materiais autnticos, adaptados
s necesidades comunicativas do alumnado.

Respecto programacin
Como en calquera contexto de aprendizaxe, nas distintas modalidades dos cursos de galego a presentacin
e a exercitacin de novos contidos debe adecuarse s
expectativas e s necesidades do alumnado. O material
debe, polo tanto, articularse para gardar un coidado

equilibrio entre as propostas novas que presenta cada


unidade as como o reforzo e afianzamento de aspectos
lingsticos e comunicativos xa abordados en unidades
ou niveis anteriores.
De igual xeito, a orientacin das unidades pretende ser
funcional para o heteroxneo grupo de alumnos que
van utilizar Aula de galego: tanto para aqueles que se
encontran en situacin de inmersin, como para os que
acceden a travs dun curso fra de Galicia e, asemade,
para os que teen o galego como lingua propia ou ambiental. Prtese, polo tanto, do coecemento da realidade sociolingstica do galego e da pretensin de lles dar
resposta tamn s necesidades daqueles galegos que
queren consolidar a sa competencia lingstica no uso
do galego estndar.

Respecto s caractersticas metodolxicas


do material
Nos cursos preparatorios dos distintos niveis do Celga,
mis que en calquera outro tipo de cursos, precsase un
traballo especialmente compensado entre a prctica de
destrezas comunicativas e a reflexin gramatical.
Unha carga horaria como a dos cursos preparatorios
dos distintos niveis do Celga reclama, ademais, un material que tea moi en conta a inevitable tensin que viven
profesorado e alumnado neste tipo de cursos: as actividades deben ser moi variadas tanto nos seus contidos
como nas dinmicas de aula que propician. As destrezas
implicadas en cada actividade e os procesos cognitivos que impulsan deben estar habilmente combinados
para que cada da de traballo resulte un todo coherente
e equilibrado: debe haber momentos para o ldico e
tempo para a reflexin, actividades en grupos e tarefas
individuais, atencin a aspectos formais e interaccin
significativa entre os membros do grupo, tempo para
o estudo e para a prctica da lingua, e materiais para o
descubrimento da cultura.

Aula de galego concibiuse como un material axustado


estrutura horaria dos cursos preparatorios dos distintos
niveis do Celga e s expectativas e s necesidades
dun alumnado que realiza estancias breves en Galicia,
podendo anda adaptarse perfectamente aos diversos
contextos e realidades dos alumnado que estuda galego
a travs dos programas de lectorado.

Cada nivel cobre arredor de 75 horas lectivas (inclundo


actividades complementarias e avaliacins) e presntase
en forma dun s volume, cunha serie de unidades
didcticas estruturadas do seguinte modo:

portadia
Na primeira pxina de cada unidade atpanse o
ttulo e unha imaxe que gardan relacin cos contidos
que se van aprender. Eses dous elementos permiten
realizar actividades introdutorias para mobilizar os
coecementos previos dos estudantes. Ademais,
indcase cal vai ser a tarefa final da unidade, as como os
contidos lingsticos necesarios para levala a cabo.

comprender
Presntanse textos e documentos moi variados que
contextualizan os contidos lingsticos e comunicativos
bsicos da unidade, e fronte aos que os alumnos desenvolven fundamentalmente actividades de comprensin.

explorar e reflectir
No segundo bloque o alumnado realiza un traballo de
observacin da lingua a partir de novas mostras ou de
pequenos corpus. Trtase de ofrecer un novo soporte
para a tradicional clase de gramtica, co que os alumnos, dirixidos polo material e polo profesor, descobren
de modo indutivo o funcionamento da lingua nos seus
diversos niveis (morfolxico, lxico, sintctico, funcional, discursivo). dicir, trtase de ofrecer ferramentas
alternativas para potenciar e para activar o coecemento
explcito de regras.
Na mesma seccin presntanse esquemas gramaticais
e funcionais a modo de cadros de consulta. Con eles
persguese, ante todo, a claridade, sen renunciar a unha
aproximacin comunicativa e de uso gramtica.

practicar e comunicar
O terceiro bloque est dedicado prctica lingstica e
comunicativa. Incle propostas de traballo moi variadas,
pero que sempre consideran a significatividade e a implicacin de alumno no seu uso da lingua.
Nunha primeira parte, o obxectivo experimentar o funcionamento de regras en actividades que focalizan unha
ou outra forma lingstica no que poderiamos chamar
microtarefas comunicativas.

Na segunda parte desta seccin, propense tarefas cuxo


obxectivo exercitar verdadeiros procesos de comunicacin no seo do grupo, que implican diversas destrezas e
que se concretan nun produto final escrito ou oral (unha
escenificacin, un pster, a resolucin negociada a un
problema etc.).
Cabe resaltar as novas propostas comunicativas, que encontramos nesta parte do manual, baseadas na experiencia do alumno nun contexto galego-falante: as sas observacins, a sa percepcin do contorno convrtense en
material de reflexin intercultural e nun potente estmulo
para a interaccin comunicativa dentro do grupo-clase.

viaxar
Incle materiais con contido cultural (textos informativos,
imaxes...) que lle axudan ao alumno a acercarse e a comprender mellor a realidade coti e cultural galega.

Aln diso, o libro compltase coas seguintes seccins:

Mis exercicios
Propense novas actividades de prctica formal que
estimulan a reflexin e a fixacin dos aspectos lingsticos
presentados na unidade, deseadas de modo que o alumnado as poida realizar de forma autnoma, anda que
tamn poden ser utilizadas na clase a modo de recapitulacin de aspectos gramaticais e lxicos da secuencia.

Resumo gramatical
Ademais da seccin de gramtica includa en cada unidade, o libro conta cunha seccin que aborda brevemente,
pero de forma mis detallada, os contidos gramaticais das
diferentes unidades, anda que se poida precisar do apoio
do profesor para aclarar algns aspectos.

Nivel A2 en lingua galega


Ofrcese unha descricin por competencias do nivel
A2 segundo o establecido no Marco europeo comn de
referencia para as linguas do Consello de Europa, que se
corresponde coas esixencias do Celga 1.

Transcricins
Por ltimo, proporcinanse as transcricins de todo o material auditivo que se atopa no cd que acompaa o libro.

Con Aula de galego pretendemos encher un baleiro evidente cun material dctil pero coherente; actual dende o
punto de vista das novas tendencias metodolxicas, pero,
ao mesmo tempo fcil de usar e rico, pero non complexo.
un material que lles dedicamos a todos os colegas que
realizan esa apaixonante, e s veces non sempre suficientemente valorada, tarefa de ensinar a lingua galega dentro e fra de Galicia.

ndice
4 O proxecto Aula de galego
9 unidade 1 O galego e ti
nesta unidade imos coecer os compaeiros de clase
e facerlles recomendacins para aprender mellor o
galego. Para iso, imos aprender:
a dar e pedir datos persoais a presentarnos, saudar e
despedirnos a falar das dificultades e dos recursos para
aprender o galego a expresar intencins e intereses
a facer recomendacins os nmeros de 0 a 100
o abecedario algns verbos en presente o artigo
determinado

17 unidade 2 Eu son as
nesta unidade imos presentar os nosos compaeiros
de clase. Para iso, imos aprender:
a identificar e describir fisicamente as persoas a falar
do aspecto e do carcter a expresar as semellanzas e
diferenzas entre as persoas
a preguntar sobre gustos e
intereses
a contrastar gustos e preferencias a falar de
relacins persoais o/a/os/as + adxectivo o/a/os/as + de
+ substantivo o/a/os/as + que + verbo os posesivos

25 unidade 3 A mia casia, o meu lar


nesta unidade imos desear unha casa ideal e buscar
un compaeiro para compartir piso. Para iso, imos
aprender:
a expresar existencia e localizacin a describir obxectos:
formas, estilos e materiais a facer comparacins
a describir barrios, ras e vivendas a definir os servizos
mis prioritarios na vecianza o artigo indeterminado
algns cuantificadors o superlativo relativo

33 unidade 4 Da a da
nesta unidade imos coecer os hbitos dos nosos
compaeiros de clase. Para iso, imos aprender:

a falar de hbitos a expresar a frecuencia a expresar


a hora a expresar a secuencia das actividades
a expresar a frecuencia das accins os das da
semana eu tamn/eu tampouco, eu si/eu non
estar + xerundio estar + a + infinitivo algns
verbos irregulares en presente mis verbos reflexivos

41 unidade 5 Cal prefires?


nesta unidade imos facer a lista das cousas que
necesitamos para pasar unha fin de semana fra
e decidir como as conseguimos. Para iso, imos
aprender:

a expresar a necesidade a captar a atencin das persoas


a identificar e describir obxectos a preguntar polos produtos
nunha tenda a preguntar o prezo e pagar a invitar ou
propoer algo a aceptar ou rexeitar un convite a dar
escusas e a xustificarnos os nmeros a partir de 100
a forma e algns usos do imperativo os demostrativos

49 unidade 6 Que sabes facer?


nesta unidade imos escoller o chofer, o cocieiro e o
gua turstico da clase para pasar unha fin de semana
de campada por Galicia. Para iso, imos aprender:
a falar de experiencias pasadas a falar de habilidades
e aptitudes a enumerar as calidades e os defectos das
persoas o pretrito a perfrase ter + participio
adxectivos de carcter algns indefinidos

57 unidade 7 A comer!
nesta unidade imos decidir o men para unha cea con
toda a clase. Para iso, imos aprender:
a falar de gustos e de hbitos culinarios a pedir e dar
informacin sobre comidas a desenvolvernos en bares,
cafeteras e restaurantes algns hbitos gastronmicos dos
galegos as comidas do da pesos e medidas a forma
impersoal con se os pronomes complemento de OD
os conectores e, pero e ademais algns usos de ser e
estar

65 unidade 8 Gua de ocio


nesta unidade imos planificar un da de ocio nunha
cidade galega. Para iso, imos aprender:
a falar de actividades de lecer a falar de horarios
a describir lugares a falar do clima a relatar
experiencias pasadas a falar de intencins e de proxectos
os meses do ano o pretrito a perfrase ir + infinitivo
algunhas expresins temporais


73 unidade 9 Estamos moi ben

nesta unidade imos interesarnos polo estado e


problemas dos compaeiros e ofrecerlles axuda. Para
isto imos aprender:
as partes do corpo a dar consellos e suxestins a falar
de estados de nimo a describir dores, molestias e sntomas
a dar as condolencias e mostrar solidariedade algns usos
de ser e estar o futuro

81 unidade 10 Gustoume moito


nesta unidade imos facer unha lista das cousas mis
interesantes do lugar no que estamos. Para iso, imos
aprender:
a expresar o desexo de facer algo a falar de experiencias
e valoralas mis usos do pretrito xa e anda non
gustarame/che/lle/nos/vos/lles + infinitivo

89 unidade 11 Antes e agora


nesta unidade imos decidir cal foi a poca mis
interesante da historia. Para iso, imos aprender:

a falar de hbitos, costumes e circunstancias no pasado


a situar accins no pasado e no presente a argumentar e
a debater algns usos do copretrito xa non e anda

97 unidade 12 Unha vida de pelcula


nesta unidade imos escribir unha biografa imaxinaria.
Para iso, imos aprender:
a relatar e relacionar acontecementos pasados a falar da
duracin a perfrase comezar a + infinitivo o contraste
entre o pretrito e o copretrito algns marcadores
temporais para relatar estar + xerundio no pasado

105 Mis exercicios


129 Resumo gramatical
144 nivel a2 en lingua galega
154 Transcricins

Sntoo,
non o sei.
Onde est a
biblioteca?
Como se escribe
vent? Con be
ou con uve?

Podes falar
mis amodo,
por favor?
Ola,boda.Chmome
Carmeeestudogalego.
Que significa
gracias?

Como se di
danke en
galego?

Como se
chama isto?

Que dis?
Podes repetir,
por favor?

Sntoo. Non
falo xapons.

Pxina 23,
exercicio 4.

UNIDADE 1

O galego e ti
Nesta unidade imos coecer os compaeiros de clase e facerlles
recomendacins para aprender mellor o galego.
Para iso, imos aprender:
a dar e pedir datos persoais a presentarnos, saudar e despedirnos
a falar das dificultades e dos recursos para aprender o galego a expresar
intencins e intereses a facer recomendacins os nmeros de 0 a 100
o abecedario algns verbos en presente o artigo determinado

comprender
1. ESTUDANTES DE GALEGO

2. TEST ORAL

A. Todas estas persoas estudan galego. Completa a ficha


que falta cos teus datos.

A. Teresa est na Corua para facer un curso


de galego. Escoita a entrevista que lle fan na
escola e completa a ficha.
CD 1

Test oral
Curso Intensivo de Galego
NOME:
PAS:

Chmome Iara,
son brasileira
e profesora de
portugus.

TEMPO QUE PENSA ESTAR EN GALICIA:

Ola, son Ma
Son galega ite.
traballo nu e
axencia de nha
viaxes.

PROFESIN:

OUTROS IDIOMAS:

POR QUE ESTUDA GALEGO?

CANTO TEMPO HAI QUE ESTUDA GALEGO?

Chmome Juan, son


madrileo e son
mdico.

Ola, son Hellen.


Son irlandesa e
traballo nunha
empresa de
informtica.

COUSAS QUE LLE GUSTA FACER NA AULA


(Marque as respostas certas)
Exercicios de gramtica.
Actividades orais.
Ler textos.
Xogos.
Traballar en grupo.
Traducir.
Actividades con internet.
DIFICULTADES QUE TEN CO GALEGO
(Marque as respostas certas):
Pronunciar correctamente.
Entender a gramtica.
Lembrar o vocabulario.
Falar con fluidez.

nome
Ola, o meu Son
.
Mohamed
palestino e e
estudante d .
matemticas

B. Compara a ta ficha coa do teu compaeiro. Tendes


toda a informacin? Podedes volver escoitar a entrevista
para completar os datos que vos faltan.
C. Agora faille o mesmo test ao teu compaeiro e anota
as sas respostas. Logo, explcallas ao resto da clase.

De onde es, Aldo?


Colombiano, e ti?
Eu son brasileiro. Canto tempo pensas estar en Galicia?
B. Agora xa podes presentarte ao resto da clase.

Ola, chmome Susan, son alem e traballo nunha


empresa de informtica.

10

dez

D. Presenta o teu compaeiro ao resto da clase.

Este Aldo, colombiano e pensa estar un ano en


Galicia. Traballa nunha oficina...

UNIDADE 1
3. GALICIA EN IMAXES

Cantos dos seguintes lugares coeces? En parellas relacionade cada imaxe co seu nome.

G
H
1. Dunas de Corrubedo (Ribeira)
Garda)
2. Poboado celta de Santa Tegra (A
Vigo
de
Ra
na
3. Ponte de Rande
4. Catedral de Santiago
5. Muralla de Lugo
6. Paseo do Orzn (A Corua)
7. As Burgas de Ourense
8. Hrreo de Carnota
9. Castro de Baroa
10. Mosteiro de Sobrado dos Monxes
11. Dolmen de Axeitos (Ribeira)
12. Ra de Pontevedra
13. Hrreos de Combarro
14. Santo Andr de Teixido
15. Illa da Toxa (O Grove)
de
16. Igrexa de Santa Comba de Ban
17. Pallozas do Cebreiro
18. Ribadavia (Festa Medieval)
19. Praza de Mara Pita (A Corua)
postela)
20. Xunta de Galicia (Santiago de Com

O hache o nmero 4, a Catedral de Santiago.


Si, e oefe...

once

11

explorar e reflectir
4. OS NOVOS GALEGOS
A. Estas persoas viven en Galicia por distintos motivos e
teen que aprender a lingua galega. Le os textos e di se
tes algo en comn con algunha delas.
HANS (holands). Hai mis
de quince anos que vive en
Pontevedra e non pensa volver
ao seu pas. Gstame a vida
aqu, o clima, a comida, a
xente... xornalista e viaxa
moito, non s por Galicia, senn
por toda Espaa, Europa e Asia.
Gstalle o galego, malia que
ten algunhas dificultades. O
meu problema que, despois de tantos anos, anda
confundo os tempos verbais do pasado. Ademais,
para min moi difcil pronunciar o erre.
FABIN (arxentino). Hai seis
meses que vive en Ourense.
Traballa de camareiro, pero
estuda galego porque quere
presentarse a unhas oposicins.
S comeza a traballar s seis
da tarde. Cando non vai
academia, pasea pola cidade
ou practica galego cos seus
amigos. Agora xa se atreve a
falar un pouquio, pero anda
ten moito que aprender. Cada da descubro palabras
novas, pero s veces cstame entender a xente e
sntome ridculo cando falo.
NADIA (romanesa). Ten 37 anos
e hai dous que vive en Santiago.
profesora de canto e ensina
no conservatorio de msica.
Ten as mas libres, polo que
aproveita para estudar galego. Logo
xanta no comedor universitario
e traballa toda a tarde. Anda
non entende perfectamente o
galego. Polas noites vexo a tele e leo un pouco.
Cstame entender os xornais e revistas porque me
falta vocabulario. Tampouco me acordo das palabras
cando as necesito. De momento, non sabe se volver
a Romana ou non.

Eu tamn paseo moito pola cidade.


B. E ti, tes algn problema coa aprendizaxe do galego?
Completa as frases segundo a ta experiencia.

C. Estes consellos poden axudar as persoas dos textos


anteriores. Para quen cres que son?
1. Para iso o mis axeitado ver a tele e escoitar a radio...
2. Creo que tes que ler moito, todo o que poidas: revistas,
libros...
3. Para iso o mellor escribir as palabras novas e que queres
lembrar.
4. Creo que o mellor perder o medo a falar e non ter vergoa.
5. Tes que pedirlle xente que che fale mis amodio.

O primeiro consello pode ser para Nadia e para Fabin,


non?
D. No texto hai algns verbos destacados en negria.
Todos estn en presente. Sabes como son en infinitivo?
Escrbeo no teu caderno.
E. Aqu tes un modelo de verbo regular de cada conxugacin. Dos verbos anteriores, cales funcionan como os
do cadro e cales non?

(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)
(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

falar
falo
falas
fala
falamos
falades
falan

comer
como
comes
come
comemos
comedes
comen

vivir
vivo
vives
vive
vivimos
vivides
viven

5. LETRAS E SONS
Escoita as seguintes palabras e escrbeas no
teu caderno, clasificndoas segundo o son
correspondente s grafas en negria.
CD
2-3

Grupo 1:
cego
colo
morte

/o/
tolo

forte
pedra
gorxa
cedo
//
costa

neno
porta
terra
pega
/e/
dedo

bolo
polo
medo

//
pedra

Grupo 2:
peixe
xito
caniza

un
pano
aproximar
nacin

paxaro
ningn
ningunha
xamn

algunha
xadrez
exterior

1. A min cstame/cstanme .........................................................


2. A min non me custa/custan ......................................................
3. Para min o mis doado /son ...................................................
4. Para min o mis difcil /son .....................................................

12

doce

//
xente

/ks/
examen

/n/
nada

//
unha

UNIDADE 1
Abecedario
A a
B be
C ce
D de
E e

Resumo gramatical p. 130

F efe
G gue
H hache
I i
L ele

M
N

O
P

eme
ene
ee
o
pe

Q
R
S
T
U

que
erre
ese
te
u

V uve
X xe
Z zeta

Verbos irregulares mis frecuentes

En galego, as vogais e e o poden manifestarse (medio)pechadas ou (medio)abertas, como nos seguintes pares:
certo/medo
bola/voda

Nmeros
0 cero
1 un/unha
2 dous/das
3 tres
4 catro
5 cinco
6 seis
7 sete
8 oito
9 nove
10 dez
11 once
12 doce

Resumo gramatical p. 130

13 trece
14 catorce
15 quince
16 dezaseis
17 dezasete
18 dezaoito
19 dezanove
20 vinte
21 vinte e un/unha
22 vinte e dous/das
23 vinte e tres
24 vinte e catro
25 vinte e cinco

Artigo determinado
e preposicins
Masculino
Feminino

Singular
o curso
a festa

On de me sento?
Non se lembra das palabras.
Creo que se chama Andrea.
Sempre se levanta moi cedo.
Algo me parece raro.

26 vinte e seis
27 vinte e sete
28 vinte e oito
29 vinte e nove
30 trinta
31 trinta e tres
40 corenta
50 cincuenta
60 sesenta
70 setenta
80 oitenta
90 noventa
100 cen

SER

ESTAR

FACER

IR

TER

son
es

somos
sodes
son

estou
ests
est
estamos
estades
estn

fago
fas
fai
facemos
facedes
fan

vou
vas
vai
imos
ides
van

teo
tes
ten
temos
tendes/tedes
teen

Falar de intencins
Pensar + infinitivo
Canto tempo pensas estudar aqu?
En principio, penso quedar un ano.
Querer + infinitivo
Que queres facer nas fins de semana?
Pois quero viaxar por Galicia e coecer xente.

Interrogativos. Datos persoais


Como te chamas/se chama?
Cantos anos tes/ten?
A que te dedicas/ se dedica?
En que traballas/traballa?

Resumo gramatical p. 132

Plural
os cursos
as festas

Falar de motivacins
Por que estudades galego? (Por que + verbo conxugado)
Porque quero vivir en Galicia. (Porque + v. conxugado)
Para viaxar por Galicia. (para + infinitivo)
Polo meu traballo. (Por + substantivo)

Coas preposicins a, con, de, en o artigo determinado


contrae formando:
a
con
de
en

o/s
ao/aos
co/cos
do/dos
no/nos

a/as
/s
coa/coas
da/das
na/nas

Presente de indicativo:
Resumo gramatical p. 138-139
verbos reflexivos
(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)
(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

CHAMARSE
chmome
chmaste
chmase
chammonos
chamdesvos
chmanse

SENTIRSE
sntome
snteste
sntese
sentmonos
sentdesvos
sntense

Resumo gramatical p. 134


Colocacin do pronome
En galego, os pronomes dbense colocar despois do verbo.
Chmome Madalena.

Non obstante, o pronome vn antes do verbo nalgns casos:


despois de palabras que indican negacin, interrogativos,
conxuncins subordinantes, algns adverbios e indefinidos.

(Chmome) Michael.
(Teo) 28 anos.
Traballo nun banco.
Son profesor.

Facer recomendacins
l

tes que relacionarte


Para falar ben, o mellor relacionarse
cos galegos.
o mis axeitado relacionarse

Expresar intereses
l

Intersame/che/lle/nos/vos/lles o curso de teatro.


visitar a catedral.
l Intersanme/che/lle/nos/vos/lles as clases de baile.

Falar de dificultades na
aprendizaxe
Cstame/che/lle/nos/vos/lles
(moito/un pouco)
Cstanme/che/lle/nos/vos/lles

a gramtica.
falar.
os verbos.

Sentirse + adxectivo + cando + presente


Sntome ridculo/inseguro cando falo con nativos.
Outros recursos
Para min, o mais difcil pronunciar o xe.
Para min, (o mais difcil) son os verbos.
Para min, moi difcil entender pelculas en galego.
Para min, son moi difciles as palabras longas.
trece

13

practicar e comunicar
6. QUE COUSAS CHE
INTERESAN MIS DE
GALICIA?
A. Prepara frases coas cousas que mis che interesan e
cntallo ao teu compaeiro.

a historia
a comida
a arte
a literatura
os bares
a poltica
as praias
as festas
os museos

a xente
a vida nocturna
os monumentos
o deporte
as discotecas
a msica
as zonas rurais
a natureza
a cultura popular

7. A FESTA
A. Anxo,
un profesor de galego,
organizou unha
festa para os seus
alumnos e alumnas e para algns
profesores. Escoita
e marca na sa
lista de invitados
quen est na festa.
CD
4-6

Anglica
Xos Antn
Iria
Emilia
Guillerme
La
Paul
Mauricio
Menca
Lindsey
a
Margarid
Lucille

B. Agora escoita outra vez e completa estas


frases coa informacin que tes de cada unha
das persoas.
CD
4-6

1. Paul .....................................................................................
2. .................................................................................................
3. .................................................................................................
4. .................................................................................................
5. .................................................................................................
6. .................................................................................................

CD 7

C. Imaxina que ti tamn ests na festa e algunhas persoas falan contigo. Que lles respondes?

1. ..........................................................................
..........................................................................

2. ..........................................................................
..........................................................................

A min intersanme a cultura popular e a poltica.


Pois a min a poltica non me interesa nada. Intersanme
mis a arte e a vida nocturna.
B. Agora informa o resto da clase do que lle interesa ao
teu compaeiro.

A Andrea intersanlle a arte e a vida nocturna.

14

catorce

3. ..........................................................................
..........................................................................

4. ..........................................................................
..........................................................................

UNIDADE 1
8. QUE QUERES FACER
NESTE CURSO?

TRADUCIR

A. Marca as cousas que mis che interesa facer neste curso.

FALAR MOIT
O NA CLASE

EN GAL EGO
CAN CI NS
OITA REXERCICIOS
ESCFACER
DE GRAMTICA
GRAMTICA
E
D
S
IO
IC
C
R
FACER EXE

VER PELCULAS EN G

ALEGO

ES CO IT AR G R AV AC I
NS EN G AL EG O

EN GALEGO
S
I
A
N
R
O
X
LER
ATURA

LER POESA E LITER

B. En pequenos grupos decidide que tres cousas queredes facer todos no curso.

Pois eu quero falar moito na clase, escribir mellor e


facer xogos, e ti?

R GALEGO
DE
EN
R
P
A
A
R
A
P
S
O
G
FACER XO
PRACTICAR A PRONUNCIA
ESCRIBIR MELLOR EN GALE
GO

IR DE VIOS COS COMPAEIROS


C. Agora completade o texto e comentdelle as vosas
preferencias ao resto da clase.

Neste curso queremos...

A min intersame facer exercicios de gramtica.

quince

15

viaxar
9. QUEN SABE MIS
SOBRE GALICIA?
A. En pequenos grupos intentade completar
o seguinte cadro. A ver quen consegue rematar antes.

Un/unha escritor/a: ......................................................................................


Un/unha director/a de teatro ou de cine: .....................................................
Un actor/unha actriz: ....................................................................................
Un msico ou un grupo musical: ..................................................................
Un/unha pintor/a, escultor/a ou arquitecto/a: ..............................................
Un prato tpico ou unha bebida: ....................................................................
Un/unha deportista: ......................................................................................
Unha festa popular: ......................................................................................
Un produto tpico: .........................................................................................

B. Agora comprobade se os vosos compaeiros saben


as mesmas cousas ca vs.

Laxeiro...
un pintor.
Si, moi ben!
C. Se non es galego, pregntalles aos teus compaeiros
que saben sobre o teu pas.

Sabes cal a capital de Ucrana?


Minsk.
Non! Kiev. E o nome dun deportista?
Si, Shevchenko.

16

dezaseis

UNIDADE 2

Eu son as
Nesta unidade imos presentar os nosos compaeiros de clase.
Para iso, imos aprender:
a identificar e describir fisicamente as persoas a falar do aspecto
e do carcter a expresar as semellanzas e diferenzas entre as persoas
a preguntar sobre gustos e intereses a contrastar gustos e preferencias
a falar de relacins persoais o/a/os/as + adxectivo
o/a/os/as + de + substantivo o/a/os/as + que + verbo os posesivos

comprender
1. IRMNS
Estes son os irmns Portela. Escolle un deles. O teu
compaeiro vaiche facer preguntas para adiviar cal .

louro?
Non.
moreno?
Si.
Leva lentes?
Si.

4. Ramn Portela
calvo.
Ten os ollos marrns.
Ten perilla.
Leva lentes.

1. Marcos Portela

3. Xurxo Portela

moreno.
Ten o pelo rizado.
Ten os ollos verdes.
Leva bigote.
Leva lentes.

Ten o pelo castao.


Ten o pelo rizado.
Leva o pelo longo.
Ten os ollos verdes.
Ten barba.
Leva lentes.

2. Xulio Portela
louro.
Ten os ollos azuis.
Ten barba.
Leva o pelo curto.

9. Pedro Portela
Ten o pelo castao.
Ten o pelo rizado.
Leva o pelo longo.
Ten os ollos marrns.
Ten bigote.
Leva lentes.

5. Xon Portela
roxo.
Ten o pelo liso.
Leva o pelo longo.
Ten os ollos azuis.
Ten bigote.

6. Bieito Portela

8. Rafa Portela

moreno.
Leva o pelo curto.
Ten o pelo rizado.
Ten os ollos verdes.

louro.
Leva o pelo curto.
Ten os ollos negros.
Ten perilla.
Leva lentes.

7. Miguel Portela
calvo.
Ten os ollos marrns.
Ten perilla.

10. Manuel Portela


roxo.
Ten o pelo rizado.
Leva o pelo longo.
Ten os ollos azuis.
Leva lentes.

18

dezaoito

UNIDADE 2
2. PRESENTACINS

A
1. Bo da. Chmome Carme e

A. O programa Galegos no Planeta


est realizando un casting para elixir a
presentadora. A continuacin vas ler a
presentacin de tres candidatas. A que
fotografa cres que corresponde cada unha
das descricins? Identifcaas cos textos.

GalePgloasneta
no

B
C
2. Ola! Chmome

Olaia. Teo 26 anos,


estudo rabe, alemn
e ruso e son fotgrafa.
Gstame moito ir ao
cine e ler, pero sobre
todo viaxar. Os meus
lugares favoritos son
a Patagonia e a India.
Encntanme.
Unha aperta.

son funcionaria. Estudo ingls


e portugus. Gstame coecer
xente nova e pintar. As fins

de semana encntame
practicar deportes ao aire
libre. Son a mia paixn.
Teo 30 anos. Ata loguio.

B. Agora as tres candidatas falan un pouco


mis delas mesmas. Escoita o que din. Sabes
quen fala en cada caso? Escribe o nome ao lado do
nmero correspondente.
CD
8-10

1.

....................................................................

2.

....................................................................

3.

....................................................................

C. Como cres que son estas rapazas? Completa o cadro e,


logo, compara as tas respostas coas do teu compaeiro.
CARME

OLAIA

LAURA

Parece unha persoa alegre e


divertida.
Parece bastante
intelixente.
Parece unha rapaza moi
interesante.
Parece un pouco
antiptica.

3. Ola! Teo 21 anos e o meu nome

Laura. Falo italiano e romans.


Son estudante e gstame estar cos
amigos, ir de vios e a fotografa. Pero
a mia paixn a msica. Ata pronto.

Parece unha persoa bastante


agradable.
Parece moi
simptica.
Parece unha rapaza
introvertida.

Olaia parece moi simptica, non?


Si, e tamn moi intelixente.

dezanove

19

explorar e reflectir
3. OS MEUS AMIGOS
A. Mar est pasando unha tempada en Arxentina.
Hoxe escribiulle unha mensaxe electrnica sa irm
e envioulle unha fotografa. Podes identificar os seus
amigos?

Ola Pili!
Como vai todo? Eu xenial! Estou moi contenta
de estar aqu (ac, como se di en Arxentina).
Ademais de estudar, tamn teo tempo para ver
moitas cousas e para coecer xente. Envoche unha
foto cos meus amigos de aqu: as das rapazas da
esquerda son irms. Leila a morena e Sandra
a que leva lentes, son moi simpticas. O que est
entre Sandra e eu Diego, o mozo de Sandra. A
rapaza da dereita, a de coleta, chmase Abigail.
a primeira persoa que coecn ao chegar e lvome
moi ben con ela. A ver se vs visitarme pronto e
coeces a todos en persoa. Moitos bicos, irmaa.

Beatriz,
28 anos
Clara,
24 anos
A Pobra

B. Encerra nun crculo todas as frases nas que aparecen


gusta/gustan, encanta/encantan e interesa/interesan.
Entendes a diferenza entre as formas? Comntao co teu
profesor.
C. Agora completa este cadro cos pronomes
correspondentes.

(A min)
(A ti)
(A el/ela/
vostede)
(A ns)

Mar

Que tipo de msica escoitades normalmente?


Gstanos escoitar de todo, pero preferimos o pop
independente. En ingls? Si, pero tamn nos interesa
moito o pop en galego. Os vosos grupos favoritos?
Encntannos Radiohead, Los Planetas e Quant.

gsta/n.......
che
gsta/n.......

encnta/n.......

che intersa/n.......
che
encnta/n.......

gsta/n.......

encnta/n.......

intersa/n.......

gsta/n.......
gsta/n.......

encnta/n.......
encnta/n.......

intersa/n.......
intersa/n.......

lles
encnta/n.......

lles
intersa/n.......

(A vs)
(A eles/elas/
lles
gsta/n.......
vostedes)

intersa/n.......

5. A FAMILIA DE SOCORRO
Esta a rbore xenealxica dunha familia galega. Le as
frases e escribe as relacins que faltan.

B. As estruturas que estn a continuacin srvennos


para identificar algo ou algun dentro dun grupo. Podes
marcar todas as que encontres na mensaxe de Mar?

Manolo

o / a / os / as + adxectivo
o / a / os / as + de + substantivo
o / a / os / as + que + verbo

av

4. TEMPO LIBRE
A. A revista on line Aula de msica pregntalles a algns
mozos galegos sobre os seus gustos musicais. Remarca
nos textos as informacins coas que coincides.

Xan

24 anos
Portomarn
Serxio

33 anos
Laxe

20

vinte

Que tipo de msica escoitas normalmente? Gstanme


moitos tipos, pero ultimamente escoito moita msica
folk. Onde escoitas msica? En todas as partes: no
coche, na casa, no traballo... O teu cantante ou grupo
favorito? Encntame Fa na Roca.
Que tipo de msica escoitas normalmente? Clsica
e jazz, sobre todo. Onde escoitas msica? Na casa.
mia moza tamn lle gusta a msica e na casa temos
moitsimos discos. E gstavos o mesmo tipo de msica?
Non, a ela intersanlle mis a msica soul e a alternativa.

muller

Socorro

...........

.....

....

..........

nai

.........
irm
Xurxo

Marta
fillo

Daniel

Alberte

Clara

Manolo o marido de Socorro.


Socorro a avoa de Clara e de Daniel.
Clara a filla de Alberte e de Luisa.
Daniel o neto de Manolo e de Socorro.
Marta a irm de Alberte.
Manolo o pai de Marta e de Alberte.

Luisa
..........

UNIDADE 2
Falar de parecidos

Aspecto fsico

(un rapaz/unha rapaza)


(un home/unha muller)

moi
bastante
un pouco*

guapo/a.
atractivo/a.
feo/a.

Outros trazos fsicos: louro/a, moreno/a, calvo/a, alto/a,


baixo/a, gordo/a, delgado/a...
Ten

Leva
Mide
Pesa

o pelo louro/castao/negro/rizado/liso.
os ollos negros/azuis/verdes/marrns.
barba/bigote/perilla.
o pelo longo/curto.
lentes/gorra/chapeu/traxe/gravata...
1,80
78 quilos.

moi
divertido /a
bastante
aburrido/a
un pouco*
aberto/a
pechado/a
serio/a
simptico/a
Que pensas de Mari?
Non sei, parece bastante xeitosa.
tmido/a
xeitoso/a
interesante
intelixente
alegre
agradable
desagradable
sociable
(un rapaz/unha rapaza)
(un home/unha muller)

*sase con adxectivos que se consideran negativos.

Gustos e intereses
(A min)
(A ti)
(A el/ela/vostede)
(A ns)
(A vs)
(A eles/elas/vostedes)
PREFERIR
(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)

prefiro
prefires
prefire

(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)

parzome
parceste
parcese

(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

Resumo gramatical p. 138

Resumo gramatical p. 133

Masculino
Sing. Plural
meu
meus
teu
teus
seu
seus
noso nosos
voso vosos
seu
seus

(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)
(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

Feminino
Sing. Plural
mia mias
ta
tas
sa
sas
nosa nosas
vosa vosas
sa
sas

O posesivo diante dun nome vai obrigatoriamente con artigo,


pero con nome de parentesco ten un emprego opcional:
o meu libro, a mia camisa; (o) meu home, (a) mia irm...

Identificar
O/a/os/as + adxectivo:
O/a/os/as + de + substantivo:
O/a/os/as + que + verbo:

Os louros son xemelgos.


O de traxe azul o meu vecio.
A que canta mia nai.

Falar de relacins
Presentar
un compaeiro/son uns compaeiros de traballo.
un amigo meu/unha amiga mia.
Son uns amigos meus/unhas amigas mias.
Relacins de parentesco

gstame/che/lle/nos/vos/lles
o cine/ir ao cine
gstanme/che/lle/nos/vos/lles
os filmes de accin

(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

parecmonos
parecdesvos
parcense

Eu parzome a meu pai. (= Meu pai e eu parecmonos.)


Pois eu, no carcter, son coma mia nai.

Os posesivos

Primeiras impresins (carcter)


Parece

PARECER

preferimos
preferides
prefiren

Contrastar gustos
(A min) encntanme as discotecas.
A min tamn.
Pois eu prefiro os bares con msica ambiente.
Non me gusta nada o baloncesto.
A min tampouco.
Pois a min, si.
Que facedes normalmente os venres pola noite?
A min gstame ir ao cine, pero a ela encntalle quedar na
casa vendo a tele.

pais = pai + nai


irmns = irmn + irm
avs = av + avoa
fillos = fillo + filla
neto/a = fillo/filla dos fillos
xenro = marido da filla
nora = muller do fillo

home
muller
cuado/a
to/a
sobrio/a
padrio/madria
afillado/afillada

Relacins de parella
Estar

casado/a
Ter
parella
Sar
cun rapaz
solteiro/a
mozo/a
cunha rapaza
divorciado/a*
con gun al
separado/a*
vivo/a
*Para persoas separadas/divorciadas sase ex-marido e ex-muller.

Valorar unha relacin


(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)
(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

lvome
lvaste
lvase
levmonos
levdesvos
lvanse

ben
regular
mal

con...

vinte e unha

21

practicar e comunicar
6. BUSCAR PARELLA
A. Le estes dous anuncios da seccin de contactos
dunha pxina web. En parellas, elixide un deles e
escribide o anuncio de algun ideal para esa persoa.

8. UN HOME DUNS
65 ANOS...
Prepara a descricin dunha personaxe famosa, real
ou de ficcin, ou dun alumno/dunha alumna da clase.
Despois, lella a un compaeiro. Sabes quen ?

http://buscarparella.net

1. ENXEEIRA SOLTEIRA
Chmome Tareixa e estou solteira.
Teo 45 anos, mido 1,65 e peso 67
quilos. Son morena e teo os ollos
azuis. Son enxeeira industrial.
Gstame o mar, pasar as fins de
semana navegando e descubrindo
bos restaurantes. Son unha persoa
optimista, alegre e en xeral lvome
ben con todo o mundo. Quero coecer
un home agarimoso, preferentemente
moreno e maduro, de entre 40 e 45
anos para matrimonio. Non importa a
sa situacin econmica.

un actor, unha actriz


un deportista, unha deportista
un cantante, unha cantante
un home de negocios, unha muller de negocios
un poltico, unha poltica
un alumno da clase
unha alumna da clase

2. MOZA EXPLOSIVA
Ola, queres coecer unha moza
explosiva? Chmome Noa e teo
22 anos. Mido 1,72 e peso 65 quilos.
Son loura e teo os ollos verdes.
A xente di que me parezo a Pamela
Anderson. Agora traballo nunha
axencia inmobiliaria. Encntame
viaxar, bailar e divertirme. Quero
coecer un mozo alegre, a ser posible
alto e ben feitio, para ser amigos e
aos poucos descubrir se podemos ser
algo mis. Escrbeme!

B. Agora lede o voso anuncio en voz alta e os vosos


compaeiros teen que decidir se a persoa encaixa con
Tareixa ou con Noa.

7. A NAI DA MIA NAI


Mira o vocabulario da familia que tes na actividade A
familia de Socorro. Escribe cinco frases sobre a ta
familia e despois lellas ao teu compaeiro, que ten que
descubrir quen .

Chmase Bieito, o pai de meu pai...


o teu av!

22

vinte e das

un neno
un home / seor

un mozo / un rapaz
un seor maior

unha nena
unha muller / seora

unha moza / unha rapaza


unha seora maior

ten 20 anos
ten uns 40 anos = ten aproximadamente 40 anos

un home duns 65 anos. Agora non moi guapo,


pero de mozo si. un cantante moi famoso que vive en
Miami, e ten un fillo tamn cantante que se chama
Enrique. de orixe galega...
Julio Iglesias?
Si.

UNIDADE 2
9. EU QUERO COECER
O PRIMO DE UXA
A. Queres recibir unha visita de algun doutro pas ou
cidade? Escolle unha persoa (un familiar, un amigo,
unha amiga etc.) que coezas e que queiras que pase
uns das contigo. Prepara unha descricin da persoa
que escolliches cubrindo a seguinte ficha.

Persoa elixida:
Relacin comigo:
Nacionalidade:
Ocupacin:
Idade:
Aspecto fsico:

Carcter:

Calidades:

Gustos e afeccins:

Habilidades :

B. Descrbelle agora esa persoa ao resto


da clase. Os teus compaeiros teen que
escoitar atentamente para logo escoller
un dos convidados para coecelo. Tamn
poden facer preguntas.

O meu convidado chmase Antn, un


primo meu e vive en Caracas. Ten 30 anos
e economista. un rapaz moi simptico
e moi divertido: gstalle moito a troula,
bailar e coecer xente nova... e tamn
sabe tocar a gaita!
E como ?
Pois... moi ben feito.
C. Agora cada alumno debe dicir a quen
quere coecer e explicar por que.

Eu quero coecer o primo de Uxa, a


Antn, porque aos dous nos gustan as
festas e porque di que moi feito...

vinte e tres

23

viaxar
10. MODELOS DE FAMILIA
A. Aqu tes cinco modelos de familias galegas. Le
os textos. Cal cres que o modelo de familia mis
tpico en Galicia? E o menos tpico? Comntao cos
teus compaeiros.

1. Sabela ten 35 anos. propietaria dun negocio.


Ten un neno adoptado de tres anos de orixe ucrana e
viven nunha casa nas aforas de Vigo.
2. Estevo e Anxlica, de 60 e 55 anos, viven en
Narn. El traballa de mecnico e ela ama de casa.
Viven cos tres fillos: Aurora, de 30, Claudia, de 27, e
Isaac, de 25.
3. Rexina e Marcelino viven nunha aldea do interior
da provincia de Ourense. Estn xubilados e viven sos.
Ela ten 76 anos e el 73.
4. Alberte e Luca viven en Cambados. Non estn
casados. Ela ama de casa e el marieiro. Est seis
meses embarcado e seis na casa. Teen dous fillos.
5. Anxo e Bertrn estn casados dende hai tres
meses. Ambos son galegos e teen un bar en Baiona.
Os dous teen 33 anos.
6. Carlos e Adriana viven en Santiago. Teen 30 e 34
anos. El galego e ela brasileira. Teen un fillo. Os
dous traballan de administrativos nunha empresa de
construcin.

B. Se non es galego, que modelos de familias


existen no teu pas ou na ta comunidade? En
pequenos grupos, describide o modelo de familia
mis tpico do lugar de onde sodes.
C. Agora, le os seguintes titulares de prensa e di con
que persoas da reportaxe da seccin A os podes
relacionar. Pode haber mis dunha opcin.

de Galicia castiga o
mercado laboral

optar a
Unhas tres mil familias podern
a rural
zon
da
unha rebaixa do 25% no IBI

rensns acollen, polo


A metade dos fogares ou
is de 65 anos
menos, unha persoa de m
F

A O envellecem
ento

tos
Polo menos 350 casamen
os
homosexuais nos primeir
meses de vixencia da lei

Oenegus de Vigo lanzan a primeira


entidade nacional de familias do mar

G A natalidade galega supn s o

4,6% da espaola, a metade que


hai 50 anos

porte
I As familias numerosas tern descontos no trans

24

vinte e catro

Nenos e adolescentes de
familias monoparentais
canguesas participan no
programa Rais

H A falta de

regulacin
permitir que as
parellas de feito
poidan adoptar

UNIDADE 3

A mia casia,
o meu lar
Nesta unidade imos desear unha casa ideal e buscar un
compaeiro para compartir piso.
Para iso, imos aprender:
a expresar existencia e localizacin a describir obxectos: formas, estilos e
materiais a facer comparacins a describir barrios, ras e vivendas
a definir os servizos mis prioritarios na vecianza o artigo indeterminado
algns cuantificadores o superlativo relativo

comprender
1. O BARRIO DO ENSANCHE
A. Este o barrio do Ensanche. Onde estn as cousas da lista? Escribe o nmero
ao lado.

unha ra peonil

unha tenda de roupa

un restaurante

bares

un parque

un aparcadoiro

contedores de lixo

unha escola

un caixeiro automtico

unha biblioteca

un telfono pblico

un supermercado

un centro comercial

unha parada de autobs

6
5

11
9
10
12
14

B. Agora completa a lista con outros servizos ou establecementos que vexas no debuxo.

D. E ti, en que barrio vives? E o teu compaeiro? Facdevos preguntas.

C. Cres que lle falta algo a este barrio? Comntao co teu


compaeiro.

Onde vives ti?


Eu nun barrio das aforas, na ra Eduardo Pondal. E ti?
Eu vivo nunha aldea da periferia. E que cousas hai cerca
da ta casa?

Neste barrio non hai ningn ciber.


xa.
Neste barrio non hai ningunha igre
ros.
teat
hai
non
io
barr
Neste

26

13

vinte e seis

UNIDADE 3
2. PROMOCINS
INMOBILIARIAS
A. Unha axencia inmobiliaria publicou estas ofertas
de pisos e casas de alugamento. Mira o plano da
dereita e decide a que vivenda corresponde.

Chal de nova construcin. 367 m en parcela de 600 m. Dous


andares mis garaxe (2
prazas). Recibidor, despacho, 3 baos, lavadoiro,
cocia, saln-comedor
de 60 m, terraza de 40
m, 5 cuartos, rocho, sala
de xogos. Fantsticas
vistas. 1 500 /mes.
Vivenda unifamiliar
de 100 m nunha urbanizacin a 20 minutos
do centro. 4 cuartos,
saln con cheminea, cocia-comedor, 1 garaxe,
2 baos e 1 aseo. 2 te-

rrazas, 1 balcn. Xardn e


piscina comunitarios.
900 /mes.
Estudio de 40 m.
Sen amoblar. Ascensor.
Ben situado e moi luminoso. 1 cuarto. Edificio
antigo con encanto. Terraza. 400 /mes.
Piso de 110 m. Moi
ben comunicado. Moi
tranquilo. Boa distribucin: 3 cuartos, 2 baos,
saln amplo e balcn.
Moito sol. Preparado
para entrar a vivir. 850
/mes.

B. Estas son as fichas de clientes


dunha axencia inmobiliaria. Cal
das vivendas anteriores pode ser
mis adecuada para cada un deles? Comntao co teu compaeiro.

3)
n Pastoriza (2

NOME: Adri
lectrnica
tcnico en e
:
N

I
S
E
F
O
-baixo
PR
TIVO: medio
I
S
I
U
Q
D
A
NIVEL
FILLOS: n can
ANIMAIS: u
tbol e o
: xogar ao f
S
N

I
C
C
E
F
A
ciclismo

tico de 85 m en
perfecto estado. Parqu,
2 terrazas (unha de
20 m), 3 cuartos, cocia
totalmente equipada,
bao + aseo. 750 /mes.
Casa de 220 m,
cunha horta de 300 m.
Faiado equipado para
estudio e baixo con la-

reira e garaxe. 1 cocia,


2 baos, 1 comedor,
1 saln e 5 cuartos.
A 10 minutos do centro
da cidade. 1 000 /mes.
Apartamento de
60 m, a 5 minutos da
praia, 2 cuartos, 1 bao,
saln de 16 m.
500 /mes.

NOME: Xusta Arias (33) e Antn

Barcala (35)

PROFESIN: funcionaria e autnomo


NIVEL ADQUISITIVO: medio
FILLOS: dous (de 5 e 2 anos)
ANIMAIS: AFECCINS: ir ao cine e pasear polo

campo as fins de semana

(50)
NOME: Mara Amil
a
PROFESIN: pintor
O: medio-alto
IV
NIVEL ADQUISIT
FILLOS: ANIMAIS: itar msica e ioga
AFECCINS: esco

NOME: Xurxo Garca (44) e Amelia


Castro (38)

PROFESIN: mdico e directora xera


dunha empresa

NIVEL ADQUISITIVO: alto


FILLOS: dous (de 11 e 7 anos)
ANIMAIS: AFECCINS: xogar ao tenis e viaxar

Eu creo que Xusta e Antn poden alugar o chal.


Non sei, parceme un pouco caro. Quizais a casa, non?
mis econmica e...
C. E ti, en que tipo de casa vives? Como ? Onde est?
Explcallelo aos teus compaeiros.

Eu vivo nun estudio, bastante lonxe do centro.


un pouco pequeno, pero moi acolledor. Ten...

vinte e sete

27

explorar e reflectir
3. UNHA CASA
DE TOLOS
Nesta casa de tolos os mobles
estn nuns lugares moi
estraos. Mira o debuxo e
completa as frases.
1. Hai unha .....................................
enriba da mesa.
2. Hai unha .....................................
detrs do sof.
3. Debaixo da ..............................
hai un floreiro.
4. Hai unha ......................................... diante da neveira.
5. Hai un ....................................... entre a neveira e a cocia.

5. PERDOA, SABES SE HAI...?

6. A ............................................ est dereita do cadro.

A. Nestes dilogos unhas persoas preguntan como chegar a diferentes sitios. Relaciona as indicacins que lles
dan cos planos.

7. A ......................................... est esquerda do cadro.


8. O .......................................... est ao lado do sof.
9. No centro da estancia hai unha ........................................

4. SON BASTANTE
DIFERENTES
A. Xaime viviu un tempo na Corua e un tempo en Vigo.
Le estas frases nas que compara as das cidades. En cal
das das cres que ti poderas vivir mellor? Por que?
1. Vigo mis grande que A Corua.
2. Na Corua hai mis edificios con galeras que en Vigo.

A
Perdoe, sabe se hai algunha
panadera por aqu?
Si, a ver, a primeira... non,
a segunda dereita. Est
xusto na esquina.

B
Perdoa, sabes se hai unha
xestora por aqu preto?
Preto, non. Hai unha un
pouco mis lonxe, a uns dez
minutos de aqu.

C
Perdoa, sabes se o hospital
ca preto de aqu?
O hospital? Si, mira. Segues
todo recto e est ao nal
desta ra, despois da
gasolineira.

D
Perdoe, a Biblioteca Xeral
est nesta ra?
Si, pero ao nal. Segues
todo recto ata a praza e al
est, na mesma praza,
esquerda.

3. Vigo ten mis habitantes ca A Corua.


4. Na Corua hai menos trfico ca en Vigo.

5. En Vigo hai tantas casas antigas coma na Corua.


6. A Corua menos ruidosa que Vigo.
7. En Vigo hai tantos edificios altos coma na Corua.
8. Na Corua hai menos prazas que en Vigo.
9. En Vigo hai tantas zonas verdes como na Corua.
10. A Corua non tan industrial coma Vigo.
B. Agora, observa as estruturas que estn marcadas en
negria nas frases anteriores. Todas serven para comparar. Clasifcaas nun cadro coma este no teu caderno.
con nomes

con adxectivos

tanto ... como


C. Pensa en das cidades que coeces e escribe frases
comparndoas. Usa as estruturas que acabas de clasificar na seccin B.

En Sanxenxo hai mis trfico ca en Cangas.

28

vinte e oito

CD 11

B. Agora escoita e compara.

UNIDADE 3
Pedir informacin sobre enderezos

Expresar existencia
e localizacin

Resumo gramatical p. 142

Existencia: HAI
l Neste barrio hai un centro cultural moi importante.
l En Galicia hai 14 ras.

Perdoa/e,

sabes/sabe se hai unha farmacia (por) aqu preto?


sabes/sabe se o hospital est (por) aqu preto?
est moi lonxe de aqu a universidade?
onde est a praza de abastos?
a catedral est nesta ra?

Localizacin: ESTAR
O Museo do Pobo galego est en Santiago de Compostela.
As illas Ces estn na provincia de Pontevedra.

Dar informacin sobre enderezos

Artigo indeterminado
e preposicin

Est a uns 20 minutos a p/en autobs/en coche/en tren...


uns douscentos metros de aqu.
Est
moi/bastante/un pouco lonxe.
moi/bastante preto.
aqu ao lado/aqu mesmo.

Masculino
Feminino

Singular
un banco
unha froitera

Resumo gramatical p. 132

Plural
uns parques
unhas tendas

Perdoe, o auditorio est moi lonxe de aqu?


Que va! Est aqu ao lado, a cinco minutos andando.

Coas preposicins con, de e en o artigo indeterminado


contrae.
un/s
cun/cuns
dun/duns
nun/nuns

con
de
en

unha/s
cunha/cunhas
dunha/dunhas
nunha/nunhas

Todo recto
dereita/esquerda (de...)
Ao lado (de...)

Ao final da ra
Na esquina/praza/beirarra...

Perdoe, sabe se hai algunha froitera por aqu preto?


Hai unha ao final da ra, dereita, ao lado dun hotel.

Comparar

Cuantificadores
Masculino Singular
ningn cine
pouco rudo
un parque
algn restaurante

Feminino Singular
ningunha zona verde
pouca xente
unha parada de autobs
algunha farmacia
bastante trfi co/xente
moito ambiente
moita polucin
Masculino Plural
Feminino Plural
poucos parques
poucas froiteras
algns bares
algunhas farmacias
varios restaurantes
varias tabernas
bastantes parques/zonas verdes
moitos edificios
moitas garderas

Superioridade
Con nomes
A Corua ten mis habitantes ca/que Lugo.
Con adxectivos
Vigo mis grande ca/que Santiago.
Igualdade
Con nomes
tanto espazo
tanta luz
Esta casa ten
tantos balcns
tantas vents

coma/como a outra.

Con adxectivos
Aqu as casas son tan caras coma/como no meu pas.

Moi + adxectivo
un barrio moi tranquilo.
Ten unhas vistas moi bonitas.
Verbo + moito
En Galicia chove moito.

Localizar

Resumo gramatical p. 137-138

Resumo gramatical p. 136

debaixo de

enriba de

detrs de

diante de

entre

dereita de

Inferioridade
Con nomes
No meu pas hai menos balcns ca/que aqu.
tanto espazo
tanta luz
Esta casa non ten
como/coma a outra.
tantos balcns
tantas habitacins
Con adxectivos
Esta casa menos luminosa que as/cs outras.
O seu barrio menos tranquilo que o/c meu.
Aqu as casas non son tan caras como/coma no meu pas.

O superlativo relativo

Resumo gramatical p. 138

A ra de Arousa a mis grande de Galicia.


O Nilo e o Amazonas son os ros mis longos do mundo.
esquerda de

ao lado de

no centro de

vinte e nove

29

practicar e comunicar
6. O MEU LUGAR FAVORITO
A. Catro persoas flannos dos seus lugares
favoritos na casa. Escoita e completa os datos
que faltan no cadro.
CD
12-15

Nome

Lugar
favorito

Actividades

7. COUSAS
IMPRESCINDIBLES
A. Imaxina que o teu compaeiro e ti ides instalarvos
nunha nova casa. Que cousas considerades indispensables para vivir? Elixide as cinco cousas mis necesarias.
Aqu tendes algunhas ideas.

1. Ignacio
lmpada
de mesa

cadeira

espello

estante

2. Encarna
mesa de centro
televisin
cama

3. Pedro

armario

lavadora

butaca

4. Xulia
B. Cal o teu lugar favorito na ta casa? Por que? Comntao co teu compaeiro.

mesa

sof

O meu lugar favorito o estudio porque me encantan os


xogos do ordenador.
Pois o meu o balcn porque me gusta ver pasar a xente.
C. En que lugar da casa fas cada unha destas actividades? Escrbeo e comntao logo co teu compaeiro.

escoitar msica .........................................................................


vestirte .......................................................................................
ler ...............................................................................................
estar cos teus amigos...............................................................
ver a televisin ..........................................................................
reunirte coa ta familia .............................................................
botar a sesta ..............................................................................
almorzar......................................................................................

Eu, normalmente, vstome no bao. E ti?


Depende. s veces vstome no meu cuarto.

30

trinta

alfombra
lavalouza

frigorfico

lmpada
de p

O mais importante a cama, non si?


Home claro! E unha mesa para comer e...
B. Agora explicdelle ao resto da clase os mobles e os
electrodomsticos que escollestes.

Para ns, as cinco cousas imprescindibles son...

UNIDADE 3
8. PORTOMAR

9. A CASA IDEAL

A. Portomar un exemplo imaxinario dunha tpica cidade galega. En Portomar hai catro barrios. En que barrio
cres que vive cada unha destas persoas? Por que?

A. Imaxina que es promotor inmobiliario e que queres


construr vivendas na zona onde ests. Pensa, primeiro,
no tipo de pblico ao que vas dirixirte (novos profesionais, xubilados, estranxeiros, familias con fillos...) e o seu
nivel adquisitivo. Despois, busca outro compaeiro que
escolleu o mesmo tipo de pblico ca ti.

1. Otilia Castro
73 anos. Xubilada. Vive co seu marido. Gstalle
pasear polo parque e xogar s cartas

2. nxela Ferreiro
25 anos. Profesora de ioga.
Vive con das amigas.
Ten unha bicicleta.
Gstanlle a msica e o mar

3. Serxio Outeiro
40 anos. Funcionario. Vive
s. Gstalle ir de cea cos
amigos e facer deporte.
Intersalle o cine

4. Helena Iglesias
32 anos. Empresaria. Vive co seu compaeiro
Xaqun. Gstalle xogar ao tenis e coidar o
xardn. Ten dous fillos

PORTOMAR unha cidade con moita historia. Est


situada na costa e non moi grande, pero moderna e dinmica.
En Portomar hai catro grandes barrios: o barrio Sur, o barrio
Norte, o barrio Leste e o barrio Oeste.

O barrio Sur o centro histrico. Est ao lado do mar e ten


unha praia preciosa. un barrio de marieiros, antigo, con
poucas comodidades pero moito encanto. As ras son estreitas
e as casas pequenas; tamn hai moitas tabernas e restaurantes.
Os alugueiros non son moi caros e por iso moita xente nova vive
al. Tamn viven moitos estranxeiros.
O barrio Norte un barrio novo, elegante e bastante exclusivo.
Est situado bastante lonxe do centro e do mar. Hai moitas
rbores e zonas verdes. As ras son anchas, non hai edificios
altos e case todas as casas teen un xardn. No barrio Norte hai
poucas tendas, pero hai un centro comercial, un polideportivo e
un club de tenis.
O barrio Leste un barrio cntrico e bastante elegante. As
ras son anchas e hai moitas tendas de todo tipo. un barrio
moi animado de da e de noite, tamn hai cines, un teatro,
restaurantes e varias prazas con moitas terrazas. Non obstante,
hai poucas zonas verdes.
O barrio Oeste un barrio con edificios altos construdos a
maiora nos anos 60. No barrio non hai moita oferta cultural,
pero hai dous mercados, varias escolas e moitas tendas. Est un
pouco lonxe do centro da cidade, pero ben comunicado. Ten dous
parques e un centro comercial.

B. Agora, en parellas, ides decidir as caractersticas da


vivenda ideal para ese tipo de pblico.
A vivenda para ........... sobre todo ten que...

SER

ESTAR

cntrica

no centro da cidade

luminosa

no centro histrico

(toda) exterior

un pouco lonxe do centro

tranquila

nas aforas

moi grande

nunha urbanizacin

non moi clara

no campo

acolledora

na costa

espazosa

na serra

cmoda

TER
un chal

moito espazo

un apartamento

dous/tres cuartos

un estudio

garaxe

unha casa

terraza

un loft

xardn

....................

un saln grande

....................

cheminea

....................

dous/tres baos

....................

unha cocia grande

.....................

piscina

Eu creo que para novos profesionais, unha casa ten que


ser cntrica e ten que estar ben comunicada.
Si, con restaurantes e tendas cerca.
C. Agora ides elixir un nome para o voso proxecto e
preparar a presentacin. Tendes que dar informacin
sobre o tipo de pblico ao que vai dirixido, como son as
vivendas, onde estn situadas...

Eu creo que Helena vive no barrio Norte porque...


CD
16-19

B. Agora vas escoitar estas persoas falando


dos seus barrios. Comproba se acertaches.

C. Como o barrio que mis che gusta da ta cidade ou


vila? Fala co teu compaeiro.

D. Por ltimo, poddeslles presentar o proxecto aos vosos compaeiros.

O noso proxecto chmase Urbanizacin As Camelias.


Son chals unifamiliares, teen catro cuartos, un
xardn, piscina comunitaria...

trinta e unha

31

viaxar

A Casa
de Rosala de
Castro: vivenda
da poetisa Rosala de
Castro (1837-1885). Est
en Padrn e mantn a
arquitectura da poca,
como a lareira, os cuartos
e a biblioteca.

10. CASAS
CON HISTORIA
A. En Galicia consrvanse varias casas que, por
diversos motivos, son famosas. A continuacin
presentmosche catro vivendas moi coecidas
e visitadas en Galicia. Saberas relacionalas coas
fotos?

A Casa do Alemn
de Camelle: vivenda de
Man (Manfred Gndinger), o
alemn que viviu no dique do
porto de Camelle ata a sa morte,
co aire libre e as augas da Costa
da Morte como nico contorno.
Anda se conserva no lugar
o museo construdo con
pedras, madeiras e restos
de naufraxio.
B

A Casa
de Troia: est
na zona histrica de
Santiago, na ra co seu
mesmo nome. unha
residencia estudantil tpica
da Compostela de principios
do sculo XX. Inspirou
a novela La casa de la
Troya, de Prez
Lugn.

O Pazo
de Trasalba:
propiedade do escritor
Otero Pedrayo (18881976), nas proximidades de
Ourense. o museo dedicado
ao escritor. Un paseo pola
biblioteca, as dependencias
da casa e polos xardns do
pazo configura unha
interesante visita.
32

trinta e das

B. Coeces ti algunha outra casa como as anteriores?


Comntao co teu compaeiro.

UNIDADE 4

Da a da
Nesta unidade imos coecer os hbitos dos nosos compaeiros
de clase.
Para iso, imos aprender:
a falar de hbitos a expresar a frecuencia a expresar a hora
a expresar a secuencia das actividades a expresar a frecuencia das
accins os das da semana eu tamn/eu tampouco, eu si/eu non
estar + xerundio estar + a + infinitivo algns verbos irregulares en
presente mis verbos reflexivos

comprender
1. ESTUDAS OU
TRABALLAS?
A. A continuacin vas escoitar seis persoas que nos
falan do que fan durante
o da. Podes identificar
nas imaxes quen cada
unha delas? Discute cun
compaeiro as tas respostas.
CD
20-25

Eu creo que o catro ...

Xos, albanel

Laura, estudante
de Farmacia

Raquel, condutora de autobuses

Xosefa, dentista

Chicho, ferreiro

B. E ti que fas no teu da a da? Cntallo ao teu compaeiro.

Eu son profesora, rgome todos os das s oito.

Pepe, bolseiro
34

trinta e catro

UNIDADE 4
Evaristo, o con
serxe
Mnica, a rece
pcionista
Marta, a conta
ble
Ramn, o com
ercial
Rosa, a inform
tica
Marcos, o secr
etario

2. A OFICINA DE XON
A. Estes son os compaeiros de oficina de Xon. Todos
eles teen costumes moi distintos. Escribe o nome de
cada un deles no texto correspondente e, a continuacin,
completa a ficha de abaixo.

a) Sae pola ma, anda todo o da e


b) Dorme dez horas ao da.
Na recepcin, esperta cando algun entra e xa est
durmindo outra vez cando
sae. s veces o telfono
soa e soa e soa...

non para de facer recados en todas


as partes da cidade: camia e camia.
E para non perder a forma, volve
correndo para a casa. s noites vai ao
ximnasio.

c) Almorza tres veces ao da.


Na casa, s oito, caf con leite
e galletas; na cafetera, s dez
e media, das madalenas, e na
ocina, s doce e media, un
bocadillo. Xanta e, mis tarde,
anda merenda das veces.

e) Escribe todos os
luns a axenda de traballo da semana. Todas as
mas pon as cousas
da mesa no seu sitio e
clasica os asuntos por
orde de importancia.
Tamn fai as quendas
para pechar a ocina.

d) a primeira en
chegar e a ltima
en sar. s veces
case nin ten tempo
para comer. Pasa
moitas horas no
seu despacho e
non para de facer
cousas: chama
por telfono, fai
as contas, escribe
relatorios, concerta citas, contesta os
correos...

1. ...................................... o/a mis organizado/a.


2. ...................................... o/a mis durmin/ona.
3. ...................................... o/a mis presumido/a.
4. ...................................... o/a mis comelln/ona.
5. ...................................... o/a mis traballador/ora.
6. ...................................... o/a mis deportista.
f) Vai ao aseo dez veces
ao da e, de cada vez,
est media hora diante
do espello: retcase o
pelo, ponse crema na
cara, alisa a camisa...
e trae todos os das un
traxe novo.

B. E ti? Como es? Comntao cun compaeiro.


da mia familia
do meu traballo
Eu son o/a mis .................... dos meus amigos
da aula

trinta e cinco

35

explorar e reflectir
3. UN DA NORMAL
A. Observa como se di a hora en galego.

CD 26

C. Agora escoita a Maruxa explicando como


un da normal da sa vida e comproba as tas

respostas.
D. En galego algns verbos, como erguerse, constrense cos pronomes me/te/se/nos/vos/se. Podes encontrar
outros verbos deste tipo nas actividades anteriores? Fai
unha lista no teu caderno con todos os que encontres.

A unha e dez.

As nove menos vinte.

4. QUE ESTN FACENDO?


A. As frases seguintes fan referencia a accins relacionadas co presente, pero con matices diferentes. Marca se
as accins resaltadas se presentan como algo que ocorre
no momento exacto no que falamos (A), como algo habitual (B) ou como algo temporal ou non definitivo (C).

As sete e cuarto.

As dez menos cuarto.


A

1. Diga? Si. Estou sando da casa.


En cinco minutos estou a.
2. Ests traballando demasiado.
Necesitas unhas vacacins.
As oito e media.

As cinco en punto.

B. Maruxa traballa nunha axencia de viaxes en Ferrol. A


que hora cres que fai todas estas actividades? Relaciona
as actividades coas horas. Logo, compara as tas respostas coas dos teus compaeiros.

rguese s
Almorza s...
Sae de casa s...
Comeza a traballar s...
Xanta s...
Volve ao traballo s...
Sae do traballo s...
Chega casa s...
Cea s...
Ditase s...
catro da tarde
dez da noite
nove da ma
oito e media da noite
oito e media da ma
doce e media da noite
dez da ma
das do medioda
nove e media da ma
oito da tarde

Eu creo que se levanta s oito e media...

36

trinta e seis

3. Normalmente vou ao traballo en


moto.
4. Pois agora estou sando con
Xurxo. un compaeiro da
facultade.
5. Estou esperando a Lus. Chega
no tren das dez.
6. Estamos comendo un xamn
bosimo. Queres probalo?
7. Mia nai cocia moi ben.
8. Seores pasaxeiros, estamos
voando sobre os Pireneos, a
9 000 metros de altitude.
9. En Mlaga? Moi ben, unha
cidade marabillosa. Estamos
vivindo nun apartamento
fantstico ao lado da praia.
10. Creo que vou ter que facer unha
dieta para enmagrecer. que
como demasiados doces.
B. Nas accins como as de A e C encontramos unha
nova estrutura: estar + xerundio. Escribe os xerundios
que atopes nas frases anteriores e, ao lado, os seus infinitivos corres-pondentes. Podes deducir como se forma
o xerundio?

UNIDADE 4
Eu tamn, eu tampouco, eu si/eu non

Estar + xerundio
Cando presentamos unha accin ou situacin presente como
algo temporal ou non definitivo, utilizamos estar + xerundio.
(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)
(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

estou
ests
est
estamos
estades
estn

xerundio

Eu sempre me deito antes das once.


Eu tamn.
Eu non. Normalmente ditome unha ou s das.
Eu nunca me levanto cedo os domingos.
Eu tampouco.
Eu si. Normalmente levntome s oito e media ou nove.

Situar no da

Estou dando clases en varias escolas.


Pola ma

s veces podemos expresar o mesmo en presente cun


marcador temporal: ultimamente, estes ltimos meses,
dende hai algn tempo...
Ultimamente dou clases en varias escolas.
Cando queremos especificar que a accin se est a
desenvolver exactamente no momento que estamos falando,
s podemos usar estar + xerundio.
Non se pode poer ao telfono, estase duchando.
Formacin do xerundio
falar falando beber bebendo
voar voando ler lendo

Resumo gramatical p. 141

vivir vivindo
dicir dicindo

Estar + a + infinitivo
Esta construcin emprgase co mesmo valor de estar +
xerundio (falar dunha accin en proceso no momento en que
falamos ou dunha situacin presente temporal/non definitiva).
(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)
(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

estou
ests
est
+
estamos
estades
estn

Ao medioda

Pola tarde

Pola noite

Pola ma vou universidade e pola tarde traballo.

Expresar a secuencia das accins


Primeiro, ...
Despois, ...
Logo, ...
Eu, primeiro, vou ao bao e despois dchome... Logo,
vstome...

Expresar a frecuencia
Todos os das / Todos os sbados / Todos os meses...
Todas as tardes / Todas as semanas...
Unha vez semana / Unha vez ao mes...
Das veces semana / Das veces ao mes...
Os venres / Os sbados / Os domingos...

+ infinitivo

Estou a dar clases en varias escolas.


Non se pode poer ao telfono, estase a duchar.

A hora e os das da semana

Normalmente
A mido

s veces
De cando en vez

(Case) sempre
(Case) nunca

Eu vou ao ximnasio tres veces semana, como mnimo.


Pois eu non vou case nunca.

Mis verbos en presente


Irregulares

Que hora ?/Tes/Ten hora?


A unha en punto.
As das e dez.
As catro e cuarto.
As sete e media.
As oito menos vinte.
As dez menos cuarto.

A que hora chega o avin?


s seis da ma. (06.00)
s doce do medioda. (12.00)
s seis e media da tarde.
(18.30)*
s dez da noite. (22.00)*
* Nos servizos pblicos dise tamn:
s dezaoito trinta, s vinte e das...

luns, martes, mrcores, xoves, venres, sbado, domingo


(fin de semana)

Sabes que da hoxe?


Hoxe? Luns.
Cando chegas?
O venres s sete da tarde.
Que fas os domingos?
Normalmente rgome tarde e xanto coa mia familia.

POER
poo
pos
pon
poemos
poedes
poen

TRAER
traio
traes
trae
traemos
traedes
traen

DURMIR
durmo
dormes
dorme
durmimos
durmides
dormen

SAR
saio
saes
sae
samos
sades
saen

Reflexivos
ERGUERSE
rgome
rgueste
rguese
ergumonos
ergudesvos
rguense

DUCHARSE
dchome
dchaste
dchase
duchmonos
duchdesvos
dchanse

DEITARSE
ditome
ditaste
ditase
deitmonos
deitdesvos
ditanse

trinta e sete

37

practicar e comunicar
5. HORARIOS DE TRABALLO
A. Le este artigo sobre os horarios de traballo que teen
estas tres persoas. A quen cres que corresponde cada resposta?

Cal o teu horario de traballo?


A. Iso depende da quenda.
Cando traballo de da, levntome
cedo, s sete mis ou menos.
Empezo a traballar s oito e,
normalmente, volvo casa s seis
da tarde. s tres paro un anaco
para comer algo. Se traballo de
noite, saio arredor das dez. Eses
das chego casa s sete da
ma aproximadamente. Ditome
sempre a unha hora diferente.
Menos mal que os domingos non
traballo. o meu nico da de
descanso!

B. Depende. Algns das traballo


moitas horas e outros case non
traballo. O que si, sempre me
ergo tarde, s dez ou s once.
Despois, almorzo e logo dou un
paseo. Ao medioda volvo casa,
xanto algo e vexo a tele un pouco.
Logo, baixo ra e collo o coche.
s veces traballo ata as nove ou
as dez da noite. Cando acabo,
vou casa, preparo a cea e leo un
pouco. Ditome unha ou s das
mis ou menos.

.....
.....

Xaqun Pereira, 38 anos, taxista

Adina Castro, 20 anos, estudante

B. Con cal dos tres coincides mis en horarios? Escribe


como mnimo tres frases.

Eu tamn me deito tarde, como Adina, e ao medioda


xanto nun bar...

38

trinta e oito

C. En xeral, durmo moi pouco.


rgome s oito e media ou s nove
menos cuarto. As clases empezan
s nove e moitas veces chego
tarde. Ao medioda, normalmente
xanto cos meus compaeiros
de clase no bar da facultade
e, s catro, volvemos clase.
Rematamos s cinco ou s seis.
Despois vou biblioteca, pero non
todos os das. Pola noite gstame
sar cos meus amigos e, claro,
nunca me deito antes da unha.

.....

Tareixa Blanco, 41 anos, pintora

C. Busca unha persoa da clase que fai tres cousas


mesma hora ca ti?

A que hora te levantas?


s oito.
Eu tamn.

UNIDADE 4
6. PRIMEIRO, DESPOIS,
LOGO
A. En que orde fas estas cousas pola ma?

almorzar

lavar os dentes

ir ao bao

vestirte

facer a cama

maquillarte/barbearte

sar da casa

ducharte

8. PREMIOS
A. Imos traballar en parellas. Cada parella vai
entregarlle un dos seguintes premios a unha
persoa da clase. Primeiro, tendes que decidir
que premio queredes dar e, despois, preparar
tres ou catro preguntas.
PREMIO AO
MIS SAN

PREMIO AO MIS

B. Comntao co teu compaeiro e despois informa a


clase das diferenzas que che parezan curiosas.

DURMIN

PREMIO AO MIS
INTELECTUAL

Eu primeiro vou ao bao e despois lavo os dentes. Logo...


Pois eu, primeiro almorzo...

PREMIO AO MIS
NUGALLN

C. E as fins de semana? Fas o mesmo?

7. EU TAMN
A. Escoita uns estudantes que contan as cousas que fan para
mellorar o seu galego. E ti? Fas o
uco
mesmo? Reacciona e escribe as tas
eu tamn/eu tampo
respostas.
eu si/eu non
CD 27

....................................................................................

PREMIO AO MIS

FESTEIRO

TRABALLADOR
PREMIO AO MIS
DEPORTISTA

B. Poddeslles facer as preguntas aos compaeiros.


Despois, segundo as respostas, tendes que decidir a
quen lle dades o premio.

Cantas horas dormes?


Sete ou oito.
E a que hora te levantas?

....................................................................................

....................................................................................

PREMIO
AO MIS
DURMIN

....................................................................................

....................................................................................

Cantas horas
dormes
normalmente?

....................................................................................

A que hora te
deitas?

....................................................................................

Dormes a
sesta?

....................................................................................

B. Fas outras cousas para mellorar o teu galego?

PREMIO AO MIS

Nome:

Nome:

Nome:

A que hora te
levantas?

C. Agora entregade o premio.

Ns entregmoslle o Premio ao mis Durmin a...


Cecile!

trinta e nove

39

viaxar
9. ESTATSTICA
A. Aqu tes, clasificadas por orde de importancia, as
principais actividades s que os galegos dedican o seu
tempo libre nos das laborais. Coincide esta clasificacin
co comportamento dos galegos que coeces? Se non
coeces a ningn, pensas que vlida esta informacin
para a xente do teu pas?

Pois a maiora dos meus amigos saen moito tomar algo e


case non ven a televisin

EMPREGO DO TEMPO LIBRE


DOS GALEGOS OS DAS LABORABLES
VER A TELEVISIN
PASEAR, FACER EXERCICIO, DEPORTE
LER (PRENSA, LIBROS ETC.)
ESCOITAR MSICA
ESCOITAR A RADIO
REUNIRSE COS AMIGOS FRA DA CASA
SAR TOMAR ALGO
FACER TRABALLOS MANUAIS
XOGAR COS FILLOS
NAVEGAR POla INTERNET
,
ASISTIR A ESPECTCULOS (CINE, TEATRO
CONCERTOS)

10. GALEGOS NO
ESTRANXEIRO
A. A continuacin tes tres testemuas de galegos que
viven no estranxeiro. Se vives en Galicia, que diferenzas
encontras entre os seus hbitos e os hbitos comns dos
galegos?
O meu nome Asuncin, vivo e traballo en
Varsovia, na Administracin pblica. rgome
s cinco porque vivo nas aforas, almorzo
un prato de entreteto con ovos, un bolo e
caf con leite. Vou en tranva ao traballo
e fago xornada intensiva de sete a cinco.
Normalmente non xanto, s como un
sndwich. Volvo para a casa e chego
s sete, ceamos toda a familia e s
nove ou s dez deitmonos. Como
non teo tempo entre semana,
fago a compra o domingo.

Chmome Martio, son enxeeiro e traballo no


Brasil nunha multinacional. Viaxo en avin das
ou tres veces semana porque para ir dunha
cidade a outra as distancias son moi grandes. O
primeiro que fago ao levantarme ducharme.
A verdade que me ducho tres veces ao
da, porque vai moita calor. Traballo das
oito unha, xanto e pola tarde, contino
de das a seis. s veces quedo s oito nun
shopping cuns amigos para tomar unha
cervexa ou cear algo, pero moi dificilmente
me deito despois das once da noite.

Ola! Chmome Xavier e vivo en Londres.


Estudo ingls e traballo de camareiro
nun restaurante. rgome todos os das
s seis e media, collo o metro e vou
clase pola ma. s once chego ao
restaurante e xanto, s doce veen os
primeiros clientes para comer. Remato
s cinco da tarde, dou un paseo polo
parque e s oito xa estou de volta na
casa. Ceo, vexo un pouco a tele e
ditome normalmente s dez e media.

B. Agora comenta co teu compaeiro que diferenzas


encontras entre os hbitos de Galicia e os doutro pas
que coezas.

B. E ti? Con que frecuencia fas normalmente as actividades anteriores? Comntao cun compaeiro.

Eu s fago deporte as fins de semana.


Pois eu, case todos os das.

40

corenta

En Francia a xente rguese mis cedo.


Si, e en Xapn usan mis o transporte pblico.
C. Se nunca viviches en Galicia, comenta co teu compaeiro o que mis che chama a atencin dos hbitos
dos galegos que apareceron ao longo da unidade.

UNIDADE 5

Cal prefires?
Nesta unidade imos facer a lista das cousas que necesitamos para pasar
unha fin de semana fra e decidir como as conseguimos.
Para iso, imos aprender:
a expresar a necesidade a captar a atencin das persoas a identificar e
describir obxectos a preguntar polos produtos nunha tenda a preguntar
o prezo e pagar a invitar ou propoer algo a aceptar ou rexeitar un convite
a dar escusas e a xustificarnos os nmeros a partir de 100 a forma e
algns usos do imperativo os demostrativos

comprender
1
1. NUN BAR
A. Observa estas ilustracins. Que relacin
cres que teen estas persoas entre elas?
Que cres que pasa en cada situacin? Comntao co teu compaeiro.

Eu creo que Carlos e Abel son amigos.


Estn nun bar e Abel quere invitar a
Carlos, pero...
Abel
Carlos

Alberte
Fernando
Adrin
Olaia

B. Agora escoita as conversas e comproba


as tas hipteses. Cales destas cousas fan os
protagonistas de cada unha das situacins? Mrcao.
CD
28-31

Sara

1
invitar
Mario

presentar a algun
pedirlle algo ao camareiro
pagar
interesarse pola vida de algun

Rosa

saudar
despedirse
aceptar un convite
rexeitar un convite

42

corenta e das

UNIDADE 5
2. EU NUNCA LEVO
SECADOR DE PELO

A. Sabela vai pasar a fin de semana nun apartamento


na costa. Esta a sa maleta. Sabes como se chaman as
cousas que leva?

xel de bao

camiseta
xersei
pantalns
zapatos
traxe de bao

bragas

suxeitador
sandalias

toalla de praia

libros

lentes de sol

aspirinas
cepillo

14

carn de identidade

13

cartos
tarxeta de crdito
cepillo de dentes
pasta de dentes

17
16

10

15

11

12

protector solar

18

xamp

19

secador de pelo

B. Cando ti saes unha fin de semana, levas as mesmas


cousas que Sabela? Levas outras? Comntao co teu
compaeiro.

Eu tamn levo sempre aspirinas, pero nunca levo secador


de pelo.
Pois eu sempre levo espertador...

20
21

22

C. E nas seguintes situacins? Que cousas tes que levar?


Relaciona.
1. Vou de viaxe ao estranxeiro.
2. Saio de compras.
3. Quero alugar un coche.
4. Vou praia tomar o sol.
5. Quero baarme na piscina.
6. Vou clase de galego.
7. Vou a unha festa de aniversario.
8. Vou cear casa duns amigos.

A. Teo que levar dieiro.


B. Teo que levar o carn de conducir.
C. Teo que levar un traxe de bao.
D. Teo que levar un presente.
E. Teo que levar o Aula de Galego.
F. Teo que levar un protector solar.
G. Teo que levar o pasaporte.
H. Teo que levar unha botella de vio ou unha sobremesa.

corenta e tres

43

explorar e reflectir
3. ESTA OU ESA?
A. Nestes dilogos aparecen algns demostrativos que
se refiren a determinados substantivos. A cal das seguintes pezas se refiren en cada caso: un xersei, uns zapatos, unhas sandalias ou unha camiseta? Relaciona as
preguntas e as respostas dos dilogos.

CD 32

RESPOSTAS
a. Pois, a verdade que prefiro aqueles negros.
b. Non o sei... esas laranxa tamn son moi bonitas...
c. Este vermello.
d. Esa si, pero podo buscarche outra talla.

Resposta

Cal mis barato? Este ou ese?


Este vermello.

4. NUNHA TENDA

PREGUNTAS
1. Cal mis barato? Este ou ese?
2. Esta verde un pouco pequena, non?
3. Estes marrns, non che parecen preciosos?
4. Estas azuis ou aquelas verdes?

Pregunta

D. Agora, marca nos dilogos de seccin A todas as


palabras que concordan en xnero e/ou en nmero cos
substantivos xersei, zapatos, sandalias ou camiseta.

A. Le e escoita este dilogo, e logo completa


o cadro.

Ola, bo da.
Bo da.
Que desexa?
Quera un bolgrafo.
De que cor?
Azul.

Pois mire, aqu ten varios.


Canto custan?
Este, 80 cntimos, e este
outro, 2 euros.
Vale, pois levo este.

1. Que quere comprar?


Como o di?
2. Pregunta prezos?
Como o di?
3. Compra algo?
Como o di?

Refrense a...

B. Agora completa estas preguntas.


B. Relaciona cada dilogo da seccin A coa ilustracin
correspondente. Entendes por que se usan as diferentes
formas dos demostrativos? Comntao cun compaeiro.
1

Canto .......................... estes zapatos?


Esta camiseta de aqu, canto ...........................?

5. SITUACINS

A. Todas estas frases son frecuentes en situacins de


contacto social. En todas elas aparece un novo modo
verbal: o imperativo. Poderas identificalo? Mrcaos.

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.

Cbreme, por favor!


Deixa, xa pago eu.
15 euros? Tea.
Pois mira, estamos tomando aqu unhas cervexas.
Oia! Dous vios mis, por favor!
Adeus! E chmame cando chegues, eh!
E a min pame un cortado.
Toma algo, home.

B. O imperativo ten formas distintas para ti e para vostede. Completa o cadro cos verbos que faltan.
C. Marca no seguinte cadro o xnero e o nmero dos
substantivos.
Masculino
xersei
sandalias
zapatos
camiseta

44

corenta e catro

Feminino

Singular

Plural

ti
cbrame
........................
ten
........................
oe
........................
ponme
........................

vostede
........................
deixe
........................
mire
........................
chmeme
........................
tome

UNIDADE 5
Numerais
100 cen
101 cento un/unha
102 cento dous/das
...
200 douscentos/
duascentas
300 trescentos/as
400 catrocentos/as
500 cincocentos/as
600 seiscentos/as
700 setecentos/as
800 oitocentos/as
900 novecentos/as

Resumo gramatical p. 130-131

1000
2000
10 000
20 000
100 000
200 000

1 000 000
2 000 000
1 0 00 000 000

mil/un milleiro
dous/das mil
...
dez mil
vinte mil
cen mil
douscentos mil
duascentas mil
...
un milln
dous millns
mil millns

3 549 287 = tres millns cincocentos/as corenta e nove mil


douscentos/duascentas oitenta e sete

Algns usos
do imperativo

Demostrativos
aqu
a
al

Invitar
Toma algo connosco! (Ti) / Tome algo. (Vostede)
Deixa, xa pago eu. (Ti) / Deixe, xa pago eu. (Vostede)

Masculino
Singular
Plural
este
estes
ese
eses
aquel
aqueles

teu este coche?


Non, o meu
aquel.

Feminino
Singular
Plural
esta
estas
esa
esas
aquela
aquelas

Introducir unha explicacin ou presentar algun


Pois, mira, ultimamente non estou sando con ningun. (ti)
Mire, presntolle o seor Nez. (vostede)

isto
iso
aquilo

Quero mercar aquela saia azul.


Pois eu, aqueles pantalns
marrns.

de

este(s)
esta(s)
deste(s)
desta(s)
neste(s)
nesta(s)

ese(s)
esa(s)
dese(s)
desa(s)
nese(s)
nesa(s)

aquel(es)
aquela(s)
daquel(es)
daquela(s)
naquel(es)
naquela(s)

isto

iso

aquilo

disto

diso

daquilo

nisto

niso

naquilo

Traballo naquel edificio con cristais negros.


Quen o dono deste coche?

Ti sabes algo disto?

Que + substantivo
e cal/cales

Captar a tencin de algen


Escoita, espera que te levo. (ti)
Escoite, espere que o levo. (vostede)

Neutro

Os demostrativos contraen coas preposicins de e en.

en
Resumo gramatical p. 140-141

Resume gramatical p. 133

Resumo gramatical p. 137

Que + substantivo serve para preguntar por obxectos ou


cousas. Cando xa sabemos a que nos referimos, podemos
usar cal/cales e non repetir o substantivo.
Que bikini lle compro a Xulia?
Non sei. Cal o mis barato?
Que zapatos lle compro a Luis?
Non sei. Cales che gustan mis?

Entregar algo
Ten. (ti) / Tea. (vostede)
Pagar
Cbrame, por favor! (ti) / Cbreme, por favor. (vostede)
Conclur unha conversa ou animar a facer algo
Vea*, ata outro da.
Vea, home, apntate festa! (ti)
Vea, home, apntese festa! (vostede)
* Vea utilzase como unha expresin fixa tanto para vostede, coma para ti.
Pero se nos referimos accin do verbo vir utilzanse ven (ti) e vea (vostede).

Expresar a necesidade: ter que +


infinitivo
(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)
(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

teo
tes
ten
que + infinitivo
temos
tendes/tedes
teen

Hoxe teo unha cea. Teo que mercar algo para levar.

Cores

Frmulas de cortesa

branco/a

vermello/a

verde

cinza

amarelo/a

rosa

lila

marrn

laranxa

azul

negro/a

beixe

De que cor o xersei?


Laranxa.

De compras
Teen auga/gorros/lentes...?
Quera auga/un gorro/unhas lentes...
Canto custa este gorro?/Canto custan estas lentes?
Levo este gorro./Levo este.
Levo estas lentes./Levo estas.

E a familia, que tal?


E a sa/ta muller, como est?
Recordos ta/sa familia!

Sados a Pedro!
Dlle un bico a ta irm!
Dalle un sado a sa
nai!

Dar escusas e xustificarse


Cando rexeitamos unha invitacin ou nos negamos a facer
algo unha norma de cortesa case obrigatoria explicalo ou
xustificalo. Para iso, xeralmente empregamos que.
Vs cea do sbado?
Non podo. que teo que estudar.
que serve tamn para xustificar unha peticin.
Podo pechar a vent? que entra moito fro.
corenta e cinco

45

practicar e comunicar
6. BINGO
A. Este o teu cartn para
xogar ao bingo. Primeiro
tes que escribir as cifras en
letras.
B. Agora imos
xogar ao bingo.
O teu cartn ten que ter
once celas. Por iso, antes
tes que riscar cinco. Fxate
ben no xnero: que di,
douscentos ou duascentas?
CD 33

0
0
9

0
0
3

0
0
200 5
tos
douscen
...........

............

.......................

.......................

.......................

0
0
7

0
0
6

0
0
4
800
.......................

.......................

.......................

.......................

0
0
3

0
0
9

0
0
2
500 duascentas
.......................

.......................

.......................

.......................

0
0
4

0
0
7

0
0
6

800
.......................

7. QUE XERSEI PREFIRES?


Tes que elixir un obxecto de cada tipo: un xersei, unhas
botas, un gorro, uns pantalns e unhas lentes de sol. Cal
prefires? Comntao cun compaeiro

Que xersei prefires?


Este, o verde, e ti?
Eu, o vermello.

46

corenta e seis

.......................

.......................

.......................

UNIDADE 5
8. A FEIRA NA CLASE
Imos dividir a clase en vendedores e clientes.
Cada vendedor ten que atopar na clase tres
obxectos do mesmo tipo e decidir que prezo
teen. Atencin! O prezo mnimo dos produtos de 15 euros e o mximo 35. Os clientes
teen que comprar tres obxectos, pero s
teen 50 euros cada un.

Cliente

Vendedor

Ola.
Bo(s) da(s)/boa(s) tarde(s).

Ola.
Bo(s) da(s)/boa(s)
tarde(s).

Quera uns zapatos (para min/para home/


para muller/para neno/para nena).
E estes canto custan?
Canto custan estes (de aqu)?
(Pois) levo estes/estes negros.
(Pois) levo os negros.

Que desexa?
/Son para vostede?
De que cor?
Si, temos estes.
Si, estes de aqu.
XXX euros.

Moitas grazas.
Grazas a vostede.

9. UNHA FIN DE SEMANA


EN PORTONOVO
A. Ides pasar unha
fin de semana nunha
casa de Portonovo.
Cada un leva na
maleta a sa roupa e
os seus produtos de
hixiene persoal. Pero,
que mis queredes
levar? En grupos de
tres, pensade noutras
cinco cousas que tendes
que levar, cousas que compartiredes todos.

B. Agora tendes que decidir como ides conseguir esas


cousas. Algun de vs ten algunha delas? Tendes que
mercalas?

Quen ten unha cmara de fotos?


Eu.
Vale, entn levamos a cmara de Sabela.
E quen ten unha gua das Ras Baixas?
Eu non.
Pois logo temos que mercar unha.

Eu creo que temos que levar unha cmara de fotos.


E unha gua das Ras Baixas!
Si, verdade...

corenta e sete

47

viaxar
10. MIS DE 3 000 TENDAS
DE ROUPA EN TODO
O MUNDO
A. Hai algunhas marcas galegas que teen presenza en
todo o mundo. Algunhas das mis populares internacionalmente son as do grupo Inditex. Le este artigo e sinala
todas as marcas que coeces.

B. Volve ler o texto e completa o cadro.

INDITEX EN NMEROS
Ano de creacin: ..........................................................
Nmero de marcas.......................................................
Nmero de pases nos que est presente ........................
Nmero total de tendas: 3 594
C. Coeces outras empresas galegas noutros pases?

HISTORIA
1975. ZARA abre a sa primeira tenda de roupa na
Corua.

1999. Inditex compra a cadea STRADIVARIUS e


abre tendas en Holanda, Alemaa, Polonia, Arabia
Saudita, Bahrein, Canad, Brasil, Chile e Uruguai.

1976. ZARA abre tendas noutras cidades de Espaa.


1985. Creacin de Inditex, nome do grupo de
empresas.
1988. Inditex abre a primeira tenda ZARA fra de
Espaa, en decembro de 1988, no Porto (Portugal).
1989-1990. Estados Unidos e Francia son os seguintes
mercados nos que Inditex comeza a sa actividade, coa
apertura de tendas en Nova York (1989) e Pars (1990).
1991. Nace a cadea de tendas de moda PULL&BEAR.
Inditex compra o 65% de MASSIMO DUTTI.
1992-1994. Inditex prosegue a apertura de novos
mercados internacionais: Mxico en 1992, Grecia en
1993, e Blxica e Suecia en 1994.
1995-1996. Inditex compra o 100% de MASSIMO
DUTTI e abre novas tendas en Malta e en Chipre.
1997. Inditex abre tendas en Noruega e en Israel.
1998. Nace BERSHKA, cadea dirixida ao pblico
feminino mis mozo. Inditex abre novas tendas en
Xapn, Turqua, Arxentina, Emiratos rabes, Venezuela,
Lbano, Kuwait e Reino Unido.

48

corenta e oito

2000. Apertura de tendas en Austria, Dinamarca,


Qatar e Andorra. Inditex constre unha espectacular
sede central en Arteixo (A Corua).
2001. Inditex empeza a cotizar en bolsa. O grupo
introdcese en Porto Rico, Xordania, Irlanda,
Islandia, Luxemburgo, Repblica Checa e Italia. Nace
OYSHO, unha cadea de tendas dedicada lencera.
2002. Inditex abre novas tendas en Suza, Finlandia,
Repblica Dominicana, O Salvador e Singapur.
2003. Inditex abre as primeiras tendas de ZARA
HOME (a oitava do grupo). O grupo tamn se
introduce en Eslovenia, Eslovaquia, Rusia e Malaisia.
2004. Apertura da tenda nmero 2 000 en Hong
Kong. Ademais, brense as primeiras tendas en
Marrocos, Estonia, Letonia, Romana, Hungra,
Lituania e Panam.
2005. Inditex abre as sas primeiras tendas en
Mnaco, Indonesia, Tailandia, Filipinas e Costa Rica.
2006. Serbia, China e Tunisia nense lista de
mercados onde Inditex ten presenza.

UNIDADE 6

Que sabes facer?


Nesta unidade imos escoller o chofer, o cocieiro e o gua turstico
da clase para pasar unha fin de semana de acampada por Galicia.
Para iso, imos aprender:
a falar de experiencias pasadas a falar de habilidades e aptitudes
a enumerar as calidades e os defectos das persoas o pretrito
a perfrase ter + participio adxectivos de carcter algns indefinidos

comprender
1. CALIDADES DUN AMIGO
A. Estes adxectivos serven para describir o carcter ou a
personalidade. Cales cres que son positivos? Cales negativos?

aburrido/

antiptico/a
responsable

impuntual

/a
tranquilo
organizado/a

sinxelo/a

paciente

intelixen

irresponsable tmido/a

xeneroso/a
nervioso/a

divertid

raro/a

o/a
despistado/a

romntico/a
Calidades

te

simptico/a

desorganizad

puntual

o/a

aberto/a

impaciente

falador/a

Defectos

B. Cales das anteriores calidades (ou defectos) cres que


tes ti?

Eu creo que son bastante simptico, anda que un pouco


desorganizado.
C. Para ti, cales son as tres calidades mis importantes
nun amigo?

Para min un amigo ten que ser, primeiro, xeneroso, pero


tamn responsable e paciente...

50

cincuenta

UNIDADE 6
2. FAMOSOS
A. O programa de radio Indiscretos entrevista
cada semana persoeiros famosos e ao final do
ano os ontes escollen a personaxe mis interesante.
Escoita as entrevistas cantante Xoana Ribas e ao arquitecto Carlos Fonte. Como cres que son Xoana e Carlos?
CD
34-35

Eu creo que Xoana divertida, un pouco


desorganizada...

.. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. ..
Carlos ......................
.
.. .. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. ..

Xoana ....
.. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. .

.. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. ..
.. .. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .
.. .. .

.. .. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .

.. .. .. .. .. .. .. .. ..

.. .. .

.. .. .. .. .

.. .. .. .. .

.. .. .. .. .

.. .. .. .. .

.. .. .. .. .

B. Cal dos dous cres que mis interesante? Por que?

cincuenta e unha

51

explorar e reflectir
3. ES UNHA PERSOA
ROMNTICA?

D. Sabes en que persoa estn as formas en pretrito que


acabas de subliar? Completa este cadro con estas formas
que encontraches e os infinitivos correspondentes.

A. Algunha vez fixeches estas cousas por algun especial?


Si Non

Pretrito

Infinitivo

preparaches

preparar

1. Preparaches algunha vez unha cea


romntica?
2. Escribiches moitos poemas de amor?
3. Viviches algunha historia de amor
apaixonada?
4. Algunha vez lle cantaches unha cancin
de amor a algun?
5. Namorcheste algunha vez a primeira
vista?
6. Xa tiveches que mentir por amor?
7. Dixeches algunha vez: Qurote?
8. Declaraches o teu amor pola radio ou
pola televisin algunha vez?
9. Fixeches algunha vez unha viaxe moi
longa por amor?
10. Envicheslle rosas ou bombns a
algun?

B. Imos ver os resultados. Conta as tas respostas afirmativas. Es unha persoa romntica?

E. Agora faille as preguntas do test ao teu compaeiro.


Quen o mis romntico dos dous?

Preparaches algunha vez unha cea romntica?


Si, moitas veces. E ti?

4. NON SABES OU
NON PODES?
A. Mira o debuxo. Por que o rapaz di que non? E a rapaza?

Imos
auga?

Eu non sei
nadar.

Eu non
podo.

Entre 0 e 2 respostas armativas.


Es unha persoa un pouco fra. Non sabes o que
signica a palabra romanticismo, pero, coidado,
recorda que todo o mundo necesita un pouco de
amor.

Entre 3 e 6 respostas armativas.


Es unha persoa bastante romntica. Gstache
demostrarlle os teus sentimentos persoa
amada e facer que ela se sinta ben.

7 ou mis respostas armativas.


Sen dbida, es unha persoa moi romntica, pero,
coidado, vivir contigo pode ser como vivir nunha
novela rosa.
C. Observaches que no test hai un novo tempo verbal?
o pretrito e serve para falar de experiencias pasadas.
Sublia todas as formas de pretrito que atopes na seccin A.

52

cincuenta e das

B. Cales destas cousas sabes facer ben? Mrcao e, logo,


explcallo aos teus compaeiros. Quen sabe facer mis
cousas?
debuxar
tocar a guitarra
contar chistes

nadar
esquiar
cociar

xogar ao xadrez
coser
bailar

Eu sei tocar a guitarra, cociar e bailar.

UNIDADE 6
Falar de experiencias
pasadas: o pretrito
FALAR
falei
falaches
falou
falamos
falastes
falaron

(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)
(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

Resumo gramatical p. 139-140

COMER
comn
comiches
comeu
comemos
comestes
comeron

VIVIR
vivn
viviches
viviu
vivimos
vivistes
viviron

Irregulares mis frecuentes


SER
fun
fuches
foi
fomos
fostes
foron

ESTAR
estiven
estiveches
estivo
estivemos
estivestes
estiveron

DICIR
dixen
dixeches
dixo
dixemos
dixestes
dixeron

FACER
fixen
fixeches
fixo
fixemos
fixestes
fixeron

O pretrito aparece tamn con algunhas expresins de


frecuencia para informar do nmero de veces que se realizou
unha accin.
algunha vez
unha vez
nunca

Estiveches algunha vez en Amrica Latina?


Si, estiven moitas veces en Arxentina e un par de veces
en Costa Rica.
Estiveches algunha vez en Xapn?
Non, nunca estiven, pero quero ir algn da.

Ter + participio
Ter + participio sase tamn para falar de experiencias
pasadas, pero emprgase unicamente cando queremos
resaltar o feito de que a accin se repetiu no pasado.
teo
tes
ten
temos
tendes/tedes
teen

+ participio

Este artista ten viaxado por moitos pases.


Teo feito este prato moitsimas veces.

Verbos en -ar:
-ado
falado
cantado
mercado
amado
estado
viaxado
invitado

Resumo gramatical p. 141

Verbos en
-er e -ir: -ido
tido
lido
comido
bebido
vivido
mentido
sado

Irregulares
dito
feito
escrito
descrito
frito
revolto
roto

Falar de habilidades
TER
tiven
tiveches
tivo
tivemos
tivestes
tiveron

O pretrito serve para falar de experiencias pasadas (tanto se


mencionamos ou non o momento no que ocorreron).
O ano pasado estiven en Marrocos.
Que sorte!
Si que falas ben ingls, non?
que vivn uns anos en Inglaterra.

moitas veces
varias veces
tres veces
un par de veces (=das veces)

O participio

SABER + infinitivo
(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)
(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

sei
sabes
sabe
+ infinitivo
sabemos
sabedes
saben

Sabes conducir?
Si, pero non podo porque non teo carn.
Cocia moi ben.
Cocia bastante ben.
Cocia bastante mal.
Cocia moi mal.
Cocia fatal.

Cocia ben o teu pai?


Non, cocia fatal.

Adxectivos de carcter
O xnero
Polo xeral, os adxectivos poden ser masculinos (normalmente
acabados en -o) ou femininos (normalmente acabados en
-a). Non obstante, hai algns adxectivos que teen a mesma
forma para o masculino e para o feminino.
Acabados en -e
intelixente
paciente
responsable
amable

Acabados en -ista
egosta
optimista
pesimista
realista

Acabados en -al
normal
puntual
especial
leal

Indefinidos
Persoas
Cousas

Afirmativo
algun
algn(s)/algunha(s)

Negativo
ningun
ningn(s)/ningunha(s)

Algn/algunha contraen coas preposicins de e en.

de
en

algn(s)
dalgn(s)
nalgn(s)

algunha(s)
dalgunha(s)
nalgunha(s)

cincuenta e tres

53

practicar e comunicar
5. BUSCA ALGUN QUE...
Levntate e pregntalles aos teus compaeiros se fixeron as cousas da listaxe. Escribe ao lado da frase o nome
do primeiro que conteste afirmativamente. Non podes
pasar segunda pregunta ata que atopes algun que
conteste afirmativamente primeira. Pero, antes, completa a lista con das preguntas mis. A ver quen acaba
antes.

B. E o teu compaeiro? curioso? Pregntalle se fixo algunha vez calquera das cousas que escoitou no dilogo.

Algunha vez escoitaches a conversa doutras persoas nun


restaurante?
Non, nunca. E ti?
Eu tampouco.
C. Agora explcalle clase algo que descubriches do teu
compaeiro.

NOME
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.

................................

Ir traballar sen durmir.

................................

Sar na tele.

................................

Namorarse a primeira vista.

................................

Gaar un premio.

................................

Coecn un rapaz moi especial!


1 .......................................................................

Mentirlle a un bo amigo.

................................

.......................................................................

Viaxar sen cartos.

................................

Atopar algo de valor na ra.

................................

.............................................

................................

.............................................

10. .............................................

................................

.............................................

Perdiches algunha vez as chaves?


Ai eu si! Moitas veces.

6. UN TIPO MOI CURIOSO


A.Vas escoitar unha conversa entre dous amigos. Un deles confesa que moi curioso. Por
que? Anota os exemplos que d da sa curiosidade.
CD 36

.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................
.................................................................................

54

7. COUSAS EN COMN...

Perder as chaves da casa.

cincuenta e catro

A. Escribe as cinco cousas mis interesantes que fixeches nos ltimos meses: lugares que visitaches, pratos
que probaches, xente que coeciches...

2
3
4
5

.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................
.......................................................................

B. Agora algn voluntario vai anotar no encerado a


informacin de toda a clase. Que o que fixeron mis
compaeiros?

UNIDADE 6
8. ADEUS PAPS!
A. Ests de acordo co que suxire a introducin deste
artigo?

R
I
V
I
V
S
E
R
QUE

Antes de dicirlles adeus a pap e a mam, pregntate:

Eu creo que para vivir s importante saber...

Sabes cociar?
Es organizado?
Sabes poer a lavadora?
Es responsable?
Sabes facer a compra?
Sabes varrer?

B. Pensa agora que preguntas tes que facerte antes de


ir vivir a unha illa deserta. Escrbeo.

QUERES IR VIVIR A
UNHA ILLA

cin, pregntate:

Antes de dicirlle adeus civiliza

DESERTA?

9. BSCASE CHOFER,
GUA E COCIEIRO
A. Imaxinade que ides pasar uns das de acampada por
Galicia. Para iso necesitades un cocieiro, un chofer e un
gua turstico. Cada un de vs escolle un dos tres traballos
e escribe as razns polas que cre que debe ser elixido.
B. Agora cada un de vs vaille explicar clase as sas
razns. Os demais poden facerlle preguntas.

Eu quero ser o cocieiro porque me gusta moito cociar.


Sei preparar pratos de todo tipo: vexetarianos, xaponeses,
franceses... Ademais son moi organizado cos cartos e
traballei cinco anos nun restaurante.
Sabes facer pizzas?
Sabes cociar para moita xente?
Cociaches algunha vez nun cmping?
C. Quen son os escollidos? Imos votar.

cincuenta e cinco

55

viaxar
10. O TEMPO OURO

11. OPININS

A. posible converter o tempo en cartos? Le o seguinte texto se queres coecer unha alternativa ao uso do
dieiro.

A. Algns galegos que viven fra cntannos como ven


eles os habitantes dos pases nos que residen. Que
che parecen as opinins de cada un? Coeces algunha
persoa das culturas mencionadas? Que pensas dos tpicos?

Que fai unha persoa cando non ten


moito tempo para atender familia e
ao traballo?
Hoxe en da conciliar a vida laboral, familiar e social converteuse nunha proba cada vez mis difcil de superar
para as persoas. As que a expresin o tempo ouro
parece que na actualidade est cobrando mis sentido ca
nunca. A incorporacin da muller ao traballo e as maiores
esixencias competitivas de empresas e servizos pblicos
fan que as familias non sempre tean as condicins ideais para atender as distintas necesidades cotis.
Como solucin a estes problemas ideronse os bancos
de tempo que son unha iniciativa para organizar o tempo
e as habilidades das persoas como moeda de intercambio. A unidade de cambio non , neste caso, o dieiro,
senn unha medida de tempo. As, a xente pdese ofrecer, segundo as sas competencias, para a vendima, o
coidado dos nenos ou as tarefas domsticas e recibir a
cambio outros servizos dos que carece e que non sempre
pode atender.
Seguindo estas iniciativas, a Vicepresidencia da Igualdade e do Benestar e a Consellera de Innovacin puxeron
en marcha a proposta dun banco de tempo, que procura
fomentar a cooperacin entre a cidadana. O proxecto
xestionado e administrado por un programa informtico
que leva a conta das horas prestadas e das horas debidas
polos usuarios cooperantes e, ademais, rexistra as habilidades e os coecementos de todos os que participan.
O proxecto piloto cntrase no mundo rural, onde se pretende rescatar a idiosincrasia de botar unha man, tan
comn nas tarefas do campo galego e, deste xeito, promover actitudes asociativas beneciosas para todos os
participantes.

B. Que opinas desta iniciativa? Coeces algn caso concreto? Comntao cos teus compaeiros.
C. Por que non poedes en comn as vosas habilidades
e os servizos que queredes intercambiar e fundades un
banco de tempo na vosa aula?

Eu son matemtico e teo libres as tardes.


E eu cocio moi ben e non traballo ao medioda.

56

cincuenta e seis

Os suzos son un pouco


aburridos, traballan case todo o
da, pero son moi organizados.
Parece un tpico, pero a
verdade que no seu pas est
todo moi limpo.
Carlos, 30 anos

s veces, os arxentinos
parecen moi arrogantes,
pero s polo seu xeito
de expresarse, porque, no
fondo, son moi simpticos.
Ester, 20 anos
Ao principio pensas que
os rusos son un pouco
raros, porque non abren os
presentes que lles ds. Pero
logo ves que un costume e
que son moi acolledores.
Mara, 46 anos
Os brasileiros son moi
divertidos, estn todo
o da de festa, non son
moi puntuais, anda que
tampouco impacientes.
Tamn son moi amables.
Antn, 55 anos

Os xaponeses son moi


disciplinados e educados,
din grazas por calquera
cousa e sorrn seguido.
Nunca poen unha mala
cara.
Marta, 32 anos
B. Coeces tpicos sobre os galegos? Os galegos que
coeces cumpren eses tpicos? Comentdeo entre
todos.

UNIDADE 7

A comer!
Nesta unidade imos decidir o men para unha cea con toda a clase.
Para iso, imos aprender:
a falar de gustos e de hbitos culinarios a pedir e dar informacin sobre
comidas a desenvolvernos en bares, cafeteras e restaurantes algns
hbitos gastronmicos dos galegos as comidas do da pesos e medidas
a forma impersoal con se os pronomes complemento de OD
os conectores e, pero e ademais algns usos de ser e estar

comprender
1. COMO DE TODO
A. Aqu tes as ofertas da semana dunha cadea de supermercados. Coeces todos os produtos?

limpeza

Lixivia
600 ml

1,59

LCTEOS
Queixo

Leite

250 g

Iogures de
diferentes
sabores

cartn de 1 litro

0,80

200 g

0,38

Xel de ducha
750 ml

5,50

2,75

pan, galletas
e pasta

Manteiga

unidade

Deterxente

paquete de 1,5 kg

Froitas e verduras

Pan

1 barra

0,90

Madalenas
bolsa de 300 g

1,50

Mazs

Patacas

Leituga

1 kg

1,40

Bolsa de 3 kg

unidade

Galletas

2,50

paquete de 800 g

1,80

outros
Melocotns

Nectarinas

Tomates

2,30

2,40

1 kg

1 kg

2,80

Tortellinis

paquete de 250 g

1,99

Cervexa

catro unidades

1,80

1 kg

Berberechos
lata de 120 g

ovos e carnes

Caf

paquete de 250 g

2,52

Ovos

Filete de tenreira

1,40

1 ducia

58

cincuenta e oito

300 g

Arroz

paquete de 1 kg

1,70

Azucre

paquete de 1 kg

1,20

UNIDADE 7
B. Consomes normalmente os produtos da pxina anterior? Completa o cadro.

a mido ou moi a mido

ovos

2. DE PRIMEIRO,
QUE DESEXAN?
A. a hora da comida en O Pote, un restaurante tpico galego. O camareiro tmalles nota
a dous clientes. Marca na carta o que piden.
CD 37

e
 O PoXtant
ar
Casa de

Men do da
PRIMEIROS
Caldo
Ensalada mixta
Xoubas fritidas

SEGUNDOS
Polo asado con patacas
Bacallau ao forno
bo
Lom grellado con pementos

SOBREMESAS
Queixo con marmelo
Torta de queixo de Lestedo
Torta de Santiago

de cando en vez

Pan, auga ou vio

8,50 euros sen IVE

nunca ou case nunca

(Men de luns a venres)

B. Aqu tes outros pratos de O Pote. En que parte do


men podes encontralos: como primeiros, como segundos ou como sobremesas? Algns poden ser primeiros
ou segundos. Comntao co teu compaeiro.

Papas de arroz

Sopa

Guiso de fideos

Pescada galega

Xurelos fritidos

Xudas con toucio entrefebrado

Lentellas

Tortilla de patacas

Canelns

Carne ao caldeiro

Filete con patacas

Ovos fritos con chourizo

Xeado

Froita do tempo

C. Agora comntao co teu compaeiro.

Eu como de todo, pero a froita non me gusta moito.


Pois eu nunca como carne.
D. Hai outras cousas que non comes ou que non bebes
nunca? Comntao co teu compaeiro.

Eu non bebo cervexa, non tomo alcol.

As papas de arroz un primeiro, non?


Non. unha sobremesa.

cincuenta e nove

59

explorar e reflectir
3. COCIA FCIL

4. COMIDA CASEIRA

A. Imaxina que uns amigos te invitan esta noite a cear


sa casa e decides levar algo de comer. Aqu tes as
receitas de tres pratos galegos. Cal che parece mis fcil? Cal prefires preparar?

A. Camilo cocieiro e os seus fillos sempre lle piden


consellos. Nestas conversas hai unha serie de palabras
en negria: os pronomes complemento de obxecto
directo (OD) o, a, os, e as, que empregamos para non
repetir un substantivo. Sinala a que substantivo se refiren
en cada caso.

Polbo feira
Ingredientes (4 persoas): un polbo fresco
mediano, un litro de aceite de oliva, pemento doce e picante e sal gordo. Preparacin
(1 hora): primeriro mzase o polbo (para
que estea mis brando). Ponse unha pota
con auga ao lume e cando rompe a ferver
btase o polbo limpo, deixndoo cocer uns tres
cuartos de hora. Apgase o lume e o polbo repousa
na auga un anaquio. Para a degustacin, crtase o polbo
en anacos, engdese aceite, pemento (doce e picante) e sal gordo por enriba.
Srvese mellor en pratos de madeira.

Lacn con grelos


Ingredientes (6 persoas): 1 quilo de lacn salgado, 300 gramos de cachucha
de porco salgada, 300 gramos de orella de porco salgada, quilo de chourizo
galego, 1 quilo de grelos, 6 patacas grandes e sal ao gusto.
e
Preparacin (2 horas e media): colcase o lacn a desalgar en abundant
a
,
cachucha
a
lacn,
o
colcanse
grande,
pota
auga fra, 24 h antes. Nunha
orella e os chourizos e dixanse cocer a lume baixo
durante unha hora e media. Engdense os grelos
e as patacas e dixase cociar outra medio
hora. Con todo ben cocido, aprtase a pota
do lume e dixase repousar uns 15 minutos.
Crtanse os ingredientes en cachos regulares. hora de servir, pense os grelos
nunha fonte, as carnes enriba, as patacas
ao lado e os chourizos alternados.

1. Pap, que bos estn os teus ovos fritos! Como os fas?


Pois mira, o principal fritilos con bastante aceite, pero
teo un truco: pelo un dente de allo e btoo no aceite.
2. Como fas para que o arroz quede tan solto?
moi fcil: hai que botalo en aceite quente e darlle
voltas sen parar. Despois botas o dobre de auga e
cando se consome, xa est.
3. As lentellas estn bosimas. Como as fixeches?
Tvenas toda a noite en remollo e logo cocieinas cos
demais ingredientes a lume baixo.
4. Pap, como podo facer a pasta?
Pois, podes fervela cunha folla de loureiro e unhas gotias de aceite de oliva.
B. Fixcheste en que os pronomes complemento de OD
aparecen en distintas formas? En que cres que consisten
estas variacins? Comntao co teu profesor.
C. Agora, completa as seguintes frases cun pronome
complemento de OD.
1. Hoxe as verduras teen un sabor diferente, non?
Si, que ................. fixen ao vapor.

2. Que pan tan rico! Onde ................. mercaches?


Fxen ................. eu mesma.

3. E os garavanzos, onde ................. gardo?


Podes poe ................. no armario, ao lado do azucre.

4. Trouxchesme a cervexa?

Orellas de Entroido

Ingredientes (8 persoas): quilo de faria, 100 gramos de azucre, 50 gramos


de manteiga fundida, 1 vaso de leite, 1 chorrio de ans, 1 ovo enteiro, 2 xemas,
2 claras montadas, unhas gotas de extracto de limn. Preparacin (unha
hora e media): btanse todos os ingredientes nunha cunca, ags as das
claras montadas. Mestranse ben ata que a masa
se despegue das paredes da cunca. Psase a
unha supercie enfariada e trabllase
ben. Incorpranse as das claras montadas a punto de neve e trabllase
ata obter unha masa compacta.
Dixase repousar unha media hora.
Estrase a masa moi na e crtase
en anacos que se friten cunha
mestura de aceite e manteiga
para que non repitan. Escrrense
ben e btase azucre por riba.

B. Marca nas receitas a palabra se e fxate na forma


verbal que a acompaa. s veces a terceira persoa do
singular e s veces a terceira do plural. Cando cres que
se usa cada unha?

60

sesenta

Si, gardei ................. na neveira.

5. ADEMAIS...
A. Le estas das frases. As palabras remarcadas son
conectores. Entendes o que significan?
Este restaurante moi bo, ademais non moi caro.
Este restaurante moi bo, pero moi caro.

B. Agora, descubre na columna da dereita a mellor opcin para continuar as frases da esquerda. Logo, escrbeas completas no teu caderno, engadindo o conector
mis adecuado en cada unha: ademais ou pero.
1. A sopa est moi boa,

a. teen moita fibra.

2. Normalmente tomo
sobremesa,

b. non o tomo pola noite.

3. Encntame o caf,

d. fltalle un pouco de sal,


non cres?

4. Proba estas galletas.


Son moi lixeiras,

c. hoxe non me apetece.

UNIDADE 7
A forma impersoal
con se

Resumo gramatical p. 141

Cando non podemos ou non nos interesa especificar quen


realiza unha accin, utilizamos formas impersoais. frecuente
empregar estas formas ao dar instrucins ou ao facer
xeneralizacins.
3. persoa do singular + se
Na mia casa case s nove e media.
(=Na mia casa ceamos s nove e media.)
3. persoa do singular + se + substantivo en singular
En Francia cmese moito queixo.
(=Os franceses comen moito queixo.)
3. persoa do plural + se + substantivo en plural
En Galicia cmense moitos embutidos.

Conectores e, pero, ademais


Os conectores serven para enlazar frases e para expresar a
relacin lxica dunha frase con outra.
E engade un elemento sen dar ningn matiz.
unha cidade moi bonita e moi moderna.

Pronomes complemento de
obxecto directo (COD) Resumo gramatical p. 134
Os pronomes complemento de obxecto directo (o, a, os, as)
aparecen cando, polo contexto, xa est claro cal o COD
dun predicado e non o queremos repetir.
masculino
feminino

singular
o
a

plural
os
as

Onde gardo o mel?


Grdao no armario.
Cando tomas a infusin?
Tmoa despois do xantar.
E cando ves os teus pais?
Vxoos nas fins de semana.
Trouxchesme as receitas para o men?
Si, toas no bolso.
O/os e a/as poden presentarse noutras formas, dependendo
da terminacin do verbo que os precede.
Cando o verbo co que van remata en r ou s, estas grafas
desaparecen e os pronomes aparecen nas formas lo(s)/la(s):
Os mexillns, temos que poelos na pota agora mesmo.
A cebola, debes cortala moi fina.

Pero engade un elemento que presentamos como


contraposto ao primeiro.
unha cidade moi bonita, pero o clima horrible.

Cando o verbo co que van remata en ditongo, adquiren as


formas no(s)/na(s):
O queixo, useino para a torta.
Estas mazs mercounas Lus onte na feira.

Ademais engade un elemento que reforza a intencin da


primeira informacin.
unha cidade preciosa e, ademais, a xente moi
simptica.

O tamn un pronome de COD neutro e pode substitur


unha parte do texto:
Que isto?
Non o sei. Truxoo Manolo esta ma.

Bares e restaurantes
CAMAREIROS

CLIENTES

Para preguntar que quere


o cliente
Que desexa/n?
Que lle/lles poo?

Para pedir nun restaurante

Para/de beber?

(Para beber), unha cervexa, por favor.

Algunha cousia mis?

Perdoe, que hai/teen de primeiro/segundo/sobremesa?


Perdoe, pame outra auga, por favor.
Perdoe, pode traerme un pouco mis
de pan?

Algn caf/licor?

De primeiro (quero) sopa, e de segundo, polo ao forno.

Para pagar
Canto ?
Que lle debo?
A conta, por favor.

Normalmente, nos establecementos pblicos, utilzanse as


formas verbais correspondentes a vostede ou vostedes.
Que desexa?
Teen cervexa sen alcohol?

Sabes que van abrir un centro comercial novo?


Si, acabo de lelo no xornal.

Ser e estar

Resumo gramatical p. 142

Para describir ou valorar algo, usamos o verbo ser.


O marisco galego excelente.
Pero para comentar unha experiencia directa, usamos estar.
Que bo est este marisco! (estouno probando)

Pesos e medidas
1 kg (un quilo) de arroz
kg (medio quilo) de azucre
kg (un cuarto de quilo) de caf
200 g (douscentos gramos) de faria
1 l (un litro) de aceite
l (medio litro) de auga

Comidas do da
o almorzo
o xantar
a merenda
a cea
Os verbos: almorzar, xantar, merendar e cear.

Que almorzas normalmente?


Un zume e unhas torradas.

sesenta e unha

61

practicar e comunicar
6. AS PATACAS LVANSE...

7. A COMPRA DE IAGO

A. Relaciona os verbos coas ilustracins.

A. Iago acaba de chegar do supermercado. Podes identificar os produtos que mercou? En parellas, escribide
frases dicindo onde puxo as cousas: no frigorfico ou no
armario.

cortar
cocer

asar
pelar
quentar

O leite, gardouno no frigorfico.

facer prancha
botar

lavar
fritir

conxelar

1. .........................
2. .........................

3. .........................

4. .........................
5. .........................

6. .........................

7. .........................
8. .........................

9. .........................

10. .......................
B. Que se fai normalmente con estes produtos? Escrbeo
e, despois, comntao co teu compaeiro.
as patacas
as laranxas
o arroz

o peixe
a carne
os ovos

o meln
o leite
a pasta

As patacas lvanse e planse. Pdense fritir, pdense


asar, pero nunca se fan prancha, non si?
Non, creo que non.

62

sesenta e das

B. Agora ides agruparvos con outra parella. Cada parella


di unha frase e a outra ten que adiviar de que se trata.
Pero coidado: non podedes dicir o nome da cousa senn
que tendes que usar os pronomes de OD.

Gardounas no frigorfico.
As peras?
Non.
As mazs?

UNIDADE 7
8. A DIETA DE ROBERTO

9. UNHA COMIDA FAMILIAR


A. Como son as comidas familiares na ta casa? Explcallelo aos teus compaeiros. Hai cousas que podes dicir
que son tpicas no teu pas neste tipo de encontros? Aqu
tes algunhas ideas.

Tmase/Non se toma aperitivo.


Cmese moito/bastante/pouco.
Pdese/Non se pode fumar durante a comida.
Bbese cervexa/auga/vio...
Tmase/Non se toma caf/infusin despois da comida.
Nunca se pon a tele/msica durante a comida.
Despois das comidas hai moito tempo de sobremesa.
Cntase/Bilase.

Na mia casa, nas comidas familiares, normalmente


cmese moito, tmase un bo vio...
B. Sabes como son as comidas familiares en Galicia?
Comntao cos teus compaeiros e, se non o sabedes,
comentdeo co voso profesor.

En Galicia, o queixo normalmente cmese despois da


comida, como sobremesa, e en moitas partes de Espaa
cmese como aperitivo.
Si, verdade e...

10. A CEA DA CLASE


A. Este Roberto Xastre, un modelo de 24 anos. Que
cres que fai para manterse en forma? Cales das cousas
da listaxe cres que come? Cales non? Escrbeo no cadro.
verdura
marisco
torta
lasaa

sushi
pia
chocolate
pan integral

Come

carne prancha
peixe prancha
hamburguesas
pan branco

Non come

B. Agora vas escoitar a entrevista na que Roberto conta como se mantn en forma. Logo
de escoitala, comproba as tas hipteses.
CD 38

C. E ti, cando queres coidarte, que fas? Que non comes?


Que comes?

Eu, cando quero coidarme, non como chocolate.

A. Imaxinade que hoxe ides preparar unha


cea para a clase. Organizdevos en parellas.
Cada parella ten que preparar dous pratos.
Decidide, primeiro, que pratos, que ingredientes levan e como se preparan.
B. Agora ides presentarlles os pratos aos vosos compaeiros. Eles vanvos facer preguntas. Ao final, entre
todos ides elixir os mellores pratos, aqueles que lle
gustan maiora.

Ns imos preparar tamales que un prato tpico de


Venezuela. Leva masa de millo, carne, pemento, tomate,
cebola e un adobo especial que aqu difcil de atopar.
Envlvese todo en follas de pltano e ccese.
Follas de pltano?
Si, pero non se comen.
C. Agora tendes que facer a lista da compra. Tende en
conta cantos sodes.

Temos que comprar a carne e as verduras que o resto


too eu na casa. 500 gramos de carne suficiente,
non si?
Si, supoo que chega...

sesenta e tres

63

viaxar
11. TAL TERRA ANDAR,
TAL PAN COMER

1. Queixo (Arza)

A. Cales cres que son os principais atractivos tursticos de Galicia? Comntao cos teus compaeiros.

B. Agora le este texto. Que informacin che parece


mis relevante? A gastronoma da zona onde vives
tamn un atractivo turstico? Comntao cos teus
compaeiros.

6
8

2. Augardente (A Ulla)

2
4

Arroz con chcharos, patacas novas, repolo de


Betanzos e mais cebolas...
Un dos aspectos mis interesantes de calquera
cultura a gastronoma. Que come a xente? Que
bebe? Que produtos son tpicos? As o reflicte,
por exemplo, este refrn dunha cancin popular
e moitas expresins da cultura tradicional. Pero
en Galicia, o interese pola cocia vai mis al,
e degustar un prato autctono s veces non
unicamente un complemento da actividade
viaxeira: son moitos os turistas que se desprazan
pola xeografa galega co nico obxectivo de
coecer a sa gastronoma.
E que Galicia conta con algns alimentos que
son coecidos en moitas partes do mundo: o
mexilln, o vio branco, a carne de tenreira,
o lacn, os queixos, o mel e, inclusive, un tipo
de pan... A maiora deles conta xa con algn
indicativo de calidade que a garanta para o
consumidor de que un produto tpico, como
un vio ou un queixo, est feito de maneira
tradicional, coas debidas materias primas, nun
lugar determinado e seguindo rigorosos controis
de calidade.
Pero, ademais de ter unha boa materia prima,
a gastronoma galega pose o atractivo da
sa preparacin nica. Por isto, son moitos os
hostaleiros que se preocupan de conservar a
xenuna cocia galega, anda que nos ltimos
anos a restauracin en Galicia tamn soubo
mesturar o mellor da herdanza tradicional coas
novas e modernas propostas para elaborar os
seus pratos mis demandados.

9
10

14

16

11
15

4. Filloa (Lestedo)

5. Botelo (A Fonsagrada)

7. Lagostas (Burela)
6. Tortas (Mondoedo)

8. Capns (Vilalba)

C. A continuacin vas ver algns produtos gastronmicos, tpicos de diferentes lugares de Galicia.
Probaches algn deles? Es capaz de describilos?
Comntao co teu compaeiro.

Eu xa probei o vio albario. Gustoume moitsimo.


E o botelo? Eu non sei o que ...

3. Pementos (Padrn)

13

12

9. Albario (Ras Baixas)

10. Ostras (Arcade)

12. Raia (Portonovo)

13. Pan (Cea)

11. Xamn (A Caiza)

D. Coeces outros produtos tpicos de Galicia? Sabes se se fan nalgn lugar en concreto? Que produto ou prato che gusta mis da gastronoma galega?

14. Ribeiro (Ribadavia)


64

sesenta e catro

15. Pataca (A Limia)

16. Mel (Trives)

UNIDADE 8

Gua de ocio
Nesta unidade imos planificar un da de ocio nunha cidade galega.
Para iso, imos aprender:
a falar de actividades de lecer a falar de horarios a describir lugares
a falar do clima a relatar experiencias pasadas a falar de intencins e
de proxectos os meses do ano o pretrito a perfrase ir + infinitivo
algunhas expresins temporais

comprender
MUSEOS

1. GUA DE OCIO
A. Esta a Gua de ocio da cidade de Vigo. Le as informacins que contn e logo decidide, en parellas, cal o
mellor lugar para realizar cada unha das seguintes actividades.
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.

Queredes bailar ata as seis da ma.


Queredes ir a un museo, pero s tendes 4 cada un.
Queredes ir ao cine ver unha pelcula en versin orixinal.
Queredes ir a un karaoke.
a unha da madrugada dun sbado e apetcevos cear nun
sitio con msica.
Queredes facer algo pola ma e encntavos a pintura francesa.
Xa bastante tarde e tendes fame. Un de vs vexetariano.
Queredes ir ao cinema cun rapaz de 10 anos.
Gustaravos cear fra, pero non queredes gastar mis de 20
entre os dous.
Queredes tomar un caf nun lugar con arte e historia.
venres, son as dez menos vinte da noite e queredes ir ao
teatro.
Queredes escoitar msica en directo.

Para xantar o sbado, podemos ir a O Pescador, a min


gstanme moito os peixes da ra.
Ou tamn podemos ir de tapas...

a
Gu
cidade de Vigo
da

de ocio

RESTAURANTES

CAFETERAS, BARES E DISCOTECAS

O Pescador Ra do Berbs, 7.
986 43 29 24. Mariscadas grella,
peixes da ra e arroces. Albario e
menca. A partir das 12.30 h. Men
degustacin a 30 .
A Colexiata Ra Oliva, 10. 986 22
73 97. Cocia tradicional galega. Especialidades: empanadas variadas e
fideos con mariscos. Venres e sbados, actuacins de solistas: violn,
piano e frauta. De 13 a 02 h. Pecha
os domingos.
Mesn do Deza Ra Canceleiro,
9. 986 22 88 64. De 7.00 a 24.00 h.
Carnes de Laln e peixes variados. Os
domingos, durante o inverno, especial cocido de Laln (hai que encargalo, mn. 4 persoas). Men do da:
12 . Tapas variadas. Pratos combinados desde 5,50 .
Corleone Ra Rosala de Castro, 37.
986 22 27 70 - 986 22 67 66. De 13.30
a 16 h e de 20.30 a 24.30 h. Comida
tradicional italiana. Cocia para fabricacin de pastas vista do pblico.
Tapas Areal Ra Mxico, 36. 986 41
86 43. Gran variedade de tapas. Embutidos, ensaladas, men vexetariano, revoltos, peixes e carnes (espeto
de solombo, costeletas de leitn). De
11 a 24 h.

Don Baln Avda. de Balados, 20.


986 41 53 09. De 8 a 24 h. Almorzos
e bocatera. Men do da a 10 .
Cafetera Agarimo Ra Lavadores,
3. 986 22 97 60. De 8 a 2 h. Das de
peche: domingos. Almorzos, cafs e
infusins. Tapas especiais.
A Cova Cltica Praza da Pedra, 5.
Ambiente folk. De domingo a mrcores de 23.30 a 3 h. De xoves a
sbado ata as 5.30 h. Exposicin permanente de pintura galega. Situado
na zona histrica. Concertos de grupos folk, todos os xoves a partir das
22 h.
O Castro Ra Manuel Olivi, 31. 986
42 09 40. Karaoke, son D.B.U. e equipo de iluminacin. De 23.30 a 5.30 h.
Sbados e domingos ata as 6 h.
DRoi Ra Concepcin Arenal,1. Pop,
rock, disco, jazz, blues, soul, funky,
folk, house, dance, tecno. De luns a
sbado de 19.30 a 3 h. Pechado domingos.
Oden Ra Rogelio Abalde,12. Tango, salsa, merengue, rumbas, latino.
Domingos a xoves de 19 a 24 h. Caf
de 12 a 20 h. Pub desde as 24 ata as
6 h. Karaoke venres e sbados (22 a
24 h).

66

sesenta e seis

TEATROS

MARCO (Museo de Arte Con- Teatro Ensalle Ra


Chile, 15.
temporneo) Ra Prncipe, 54. 986 48 56 09. Horarios de
oficina: de
986 11 39 00. De martes a sbado luns a venres de 11 a 14 h
e de 17
(festivos includos), de 11 a 21 h, a 21 h. Programacin: Zardigot
, Esdomingos de 10 a 15h, pechado os pello cncavo. Venres e sbado
s
luns. Horario da tenda librera: luns a 22 h; xoves e domingos s 21 h.
sbados (festivos includos) de 11 a Teatro Arte Libre Ra Vzquez
21 h, domingos de 11 a 15 h. Prezo: Varela, 19. 986 11 44 44. Program
a3 . Estudantes con carn, maiores cin: Fra de xogo, Nove dous.
de 65 anos, desempregados e pen- Funcins: xoves a sbado 21:30 h;
sionistas: 2 . Nenos ata 8 anos: domingo: 19 h. Prezo: 10 ; abono
gratuta. Familia numerosa: 1 por de 10 entradas, 60 ; 6 , para carn
persoa. Grupos a partir de 10 per- estudante, persoas xubiladas, grusoas: 1 por visitante. Exposicins pos de mis de 10 ou os xoves, da
temporais: Planta Baixa: Novos do espectador.
Horizontes. Artistas contemporneos de Francia, do 1 de xuo ao 23 CINEMAS
de setembro. Primeiro piso: Documentos. A memoria do futuro, do Cine Box Praza E Praza Elptica
30 de marzo ao 24 de xuo. Retra- Francisco Fernndez del Riego, s/n.
tos doutro sculo, do 29 de xuo Tel.: 986 49 42 03. Hostel 2: domingos e festivos pase matinal: 12.15 h;
ao 9 de setembro.
Museo Etnogrfico Liste Ra venres, sbados e vsperas de festiPastora, 22 (Travesas). 986 24 46 98. vos pase madrugada: 24.30 h. Oceans
Martes a sbado: de 11 a 14 h e de 13: domingos e festivos pase matinal:
17 a 19 h Domingo e luns pechado. 12.10 h; venres, sbados e vsperas
As visitas fra do horario establecido de festivos pase madrugada: 24.45 h.
debern concertarse previamente. Piratas do Caribe. No fin do mundo:
Prezo xeral: 2,40 . Menores de 12 domingos e festivos pase matinal:
anos, xubilados e estudantes: 0,90 . 11.40 h; venres, sbados e vsperas
Grupos de mis de 10 persoas: de festivos pase madrugada: 23.35 h.
0,60 . Exposicins permanentes: Cine Salesianos Ra Venezuela, 3.
mostras de actividades econmicas, 986 43 51 40. Sala 1: Sempre Xonxa
culturais, agrarias ou mdicas, liga- 17.30 h, 20.15 h e 23 h. Sala 2: Fisterra 17.45 h, 20.30 h e 23 h. Sala 3:
das ao mundo rural.
Casa das Artes Ra Policarpo Sanz, Trece badaladas 17.45 h, 20.30 h e
15. 986 43 95 25 (atencin ao pblico 23 h. Sala 4: Os luns ao sol 17.45 h,
de luns a venres: de 9 a 14 h). Luns a 20.30 h e 23 h. Domingo s 11 h, sevenres de 18 a 21.30 h Sbados de sin de pelculas e debuxos anima11 a 14 h e de 18 a 21.30 h Domingos dos para nenos, sala 3.
e festivos de 11 a 14 h Entrada libre. Gran Va Cinemas Baixada ao
Exposicin permanente: Laxeiro y Castao, Gran Va. 902 22 09 22. CiLus Torras. Exposicin temporal: dadn Kane: 16.30 h, 17.45 h, 19 h,
20.30 h, 21.30 h e 23 h; Casablanca:
Tamara Lempicka, do 19 de abril ao
16.15 h e 18.15 h; A raa de frica:
15 de xullo. Visitas guiadas: de luns a
20.30 h; Sabrina: 23 h. Ciclo de cine
xoves s 20 h; domingos e festivos s
en versin orixinal, xoves s 22 h e
12 e s 19 h.
domingos s 11 h.
Fundacin Barri de la Maza
Ra Policarpo Sanz, 31. Exposicins:
100 cartaces para un sculo. Do 24 EVENTOS DEPORTIVOS
de abril ao 24 de xuo. Martes a do- Liga da Primeira Divisin
de
mingo, de 12 a 14 h e de 18 a 21 h. Ftbol R.C. Celta de Vigo OsaEntrada gratuta. Conferencias: Os suna. Campo Municipal de Balados
.
galegos na construcin do canal de Domingo 17 h.
Panam, a cargo de Juan Manuel Liga de Balonmn Academia OctaPrez, o 20 de xuo s 20 h. Entrada vio Pilotes Posada - Bidasoa. Pavilln
limitada.
das Travesas: 19 h.

B. No lugar onde vives, tes unha oferta de ocio similar


da cidade de Vigo? Comenta as semellanzas e as diferenzas co teu compaeiro.

Na mia vila non hai tantas discotecas.


Pois na mia si, e bares tamn.
C. Se vives fra de Galicia, fxate nos horarios da Gua de
ocio. Hai algo que te sorprende? igual no teu pas?

Na mia cidade as discotecas pechan mis cedo.


Si... e os cinemas tamn.

UNIDADE 8
2. DE VACACINS
A. Como adoitas pasar as vacacins? Marca a
continuacin as tas preferencias e comntaas co teu
compaeiro.

s
en barco
na praia
en vern

coa familia
en tren
na cidade
en inverno

coa parella
en coche
na montaa
en primavera

cos amigos
en avin
en pases exticos
en outono

en viaxes organizadas
en bicicleta
a p
en vilas

A min gstame viaxar en vern, coa familia ou cos


amigos...
Pois eu, prefiro o inverno, e se pode ser con neve,
perfecto.
B. volta de Semana Santa, unhas persoas
cntannos como pasaron estes das. Relaciona os comentarios coas fotos.
CD
39-42

C. Agora volve escoitar e completa o cadro. Pode haber


mis dunha opcin.
1

Viron un partido de ftbol.


Comeron moi ben.
Alugaron un coche.
Foron de compras.
Foron ao teatro.
Saron de noite.
Foron en barco.
Estiveron en museos.
Tiveron mal tempo.

D. Agora fai unha lista dos pases, das cidades e dos


monumentos que visitaches e mis che gustaron. Logo,
pregntalle ao teu compaeiro para ver se tendes experiencias comns.

Estiveches en Arxentina?
Non, pero en Uruguai, si. Encantoume a cidade de
Montevideo.

sesenta e sete

67

explorar e reflectir
3. UN FRAGMENTO
DE MENSAXE
A. Mario cambia frecuentemente de cidade, debido ao
seu traballo. Este o fragmento dunha mensaxe que
lle enviou a un amigo que vive no estranxeiro, na cal lle
fala das sas impresins e das cousas que fixo na ltima
cidade que se mudou. Podes descubrir de que cidade
galega se trata? Escrbeo.

Pois este ano xa mudei de residencia catro


veces. Agora estou de volta en Galicia, en
. O pouco tempo que
levo aqu aproveitei para coecer mellor
a cidade. Fixen moitas cousas: paseei polas ras, subn torre da catedral, visitei
a Igrexa da Soidade e o Pazo Episcopal,
coecn o Museo Provincial e a Casa dos
Mosaicos. Esta fin de semana segun coa
exploracin: o sbado fun a unha exposicin na Porta Mi, andei polo paseo
da Muralla e pola praza do Campo; o domingo crucei a ponte romana e baeime
nas termas dun hotel balneario. Hoxe
continuei coa ruta: esta ma estiven na

4. SADOS DENDE BRASIL!


A. Iria unha rapaza galega que est pasando as vacacins no Brasil, cun grupo de amigos. Le a postal que lle
enva sa familia e comenta co teu compaeiro se o
est a pasar ben ou mal.

Ola a todos:
Por fin chegamos a Ro, despois de pasar uns das fantsticos en Foz do
Iguau e Porto Alegre. As cataratas son preciosas e chegamos moi preto da
fronteira con Arxentina. O tempo bosimo e a comida moi rica (hai unha
variedade de froitas e zumes naturais incrible).
Agora imos pasar unha semana nesta cidade marabillosa, que ten unha
paisaxe realmente impresionante. moi grande e moderna, con praias e
edificios moi altos nas mesmas ras. Hoxe tarde, como o grupo est un
pouco canso, s imos pasear en bus pola cidade, pero ma imos visitar o
Corcovado e o Cristo Redentor, e logo imos ir Illa de Paquet comer nun
rodicio e pasar o resto do da. No hotel falronnos dunha festa na Asociacin
Amigos do Camio de Santiago do Ro e algns do grupo imos achegarnos por
al un pouco mis tarde. Nun par de das imos viaxar a Petrpolis, unha vila
fluminense con moito encanto, como din aqu. Para a semana imos coecer
das cidades que tamn teen a sa historia: Salvador de Bahia e Manaus.
Pois todo, de momento... espero que vs tamn esteades aproveitando ben o
vern por a, se non chove, claro... Moitos bicos,
Iria
B. Que vai facer Iria o resto das vacacins? Completa.
Plans

Cando?

Vai dar unha volta por Ro en autobs...

Hoxe tarde...

praza Maior e merquei unhas postais para


enviar a uns amigos e, pola tarde, volvn
ao paseo da Muralla para facer algunhas
fotos

B. Fxate ben nas anotacins. Sabes en que tempo verbal estn as frases? Podes sinalar os marcadores temporais que acompaan este tempo? Comntao co teu
compaeiro e logo aclardeo co voso profesor.
C. E ti, que fixeches? Escrbeo completando as frases e
despois comntao tamn cos teus compaeiros.

fun moi poucas veces ao cine...

Este a no ...................................................................................
Este m es ..................................................................................
Esta semana ...........................................................................

C. Que estrutura verbal encontramos na columna dos


plans?
............................. + infinitivo
D. Os seguintes marcadores temporais srvennos para
referirnos ao futuro. Podes ordenalos cronoloxicamente?
.....
.....
.....
.....
.....
.....
.....

en Semana Santa
o 25 de xullo
o 1 de xaneiro
en Nadal
o luns que vn
en setembro
a prxima fin de semana

.....
.....
.....
.....
.....
.....

esta tarde
dentro de dous anos
o mes que vn
o ano que vn
o 17 de maio
pasadoma

Esta ma ...............................................................................
Hoxe ........................................................................................
Estes das ...............................................................................
Nunca ......................................................................................

68

sesenta e oito

E. E ti, que plans tes para o futuro? Escrbeo e logo

explcallo ao teu compaeiro.

O ano que vn vou facer un cruceiro coa mia familia e


uns amigos.

UNIDADE 8
Falar de horarios

Falar de intencins e proxectos


IR + infinitivo

A que hora abre/pecha o banco?


A que hora abren/pechan os estancos?
A que hora comeza/acaba o filme?
A que hora comezan/acaban as visitas?
A que hora chega/sae o tren de Vigo?
unha; s das/tres/sete/once e media...

(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)
(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

Est aberto de dez a unha...


Est pechado de das a cinco...

infinitivo

Esta tarde fun


ver a exposicin nova
do MARCO. moi
intersante.

Verbos regulares
ANDAR
andei
andaches
andou
andamos
andastes
andaron

Que ides facer o sbado pola noite?


Seguramente imos tomar unha copa cuns amigos.

Relatar experiencias pasadas:


o pretrito

(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)
(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

vou
vas
vai
imos
ides
van

VOLVER
volvn
volviches
volveu
volvemos
volvestes
volveron

SAR
san
saches
sau
samos
sastes
saron

S? Eu vou
ir ma.

Verbos irregulares

(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)
(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

IR
fun
fuches
foi
fomos
fostes
foron

En galego, tamn empregamos o pretrito para falar de


acciones pasadas con marcadores temporais que manteen
un vnculo co presente: hoxe, este mes/ano, estes
das, esta ma/tarde/noite/semana/fin de semana,
ultimamente, nos ltimos das...
Hoxe almorcei un caf con leite e unhas torradas.
Esta fin de semana estiven con moitsima xente.
Esta semana lin tres libros.

Describir lugares
unha praia con pouca xente...
unha cidade con moito encanto...
un local con msica en directo...
un bar onde hai boa msica...
un lugar onde se pode facer deporte...

Para falar de intencins e proxectos no futuro podemos


utilizar os seguintes marcadores temporais.
esta tarde/noite/fin de semana...
este xoves/venres/domingo...
ma/pasadoma...
dentro dun ano/dous meses/tres semanas...
o luns/mes/ano que vn...

Tamn podemos empregar o presente do indicativo para falar


de intencins e proxectos.
Ma imos de excursin a Padrn.

Falar do clima
Vai fro/calor/sol/vento/aire/nboa/bruma/bochorno...
Chove, neva...
Hai treboada/tempestade/temporal...
Est nubrado/soleado/chuvioso...
O tempo bo/bosimo/regular/malo...

Meses do ano
xaneiro
febreiro
marzo
abril
maio
xuo

xullo
agosto
setembro
outubro
novembro
decembro

sesenta e nove

69

practicar e comunicar
5. TODA UNHA VIDA

7. UNHA BOA DISCOTECA

A. Aqu tes unha serie de feitos que poden darse na vida


dunha persoa. Se non entendes algunha palabra, pregntalle ao teu compaeiro ou ao profesor.

A. Quen de vs coece mellor a cidade na que estamos


e os seus arredores? Pensa nos lugares que coeces e
intenta completar o cadro.

PLANTAR UNHA RBORE


ESCRIBIR UN LIBRO
XUBILARSE

Unha discoteca con boa


msica.

MONTAR UN NEGOCIO

ESTUDAR NUN PAS ESTRANXEIRO

APRENDER A ANDAR EN BICICLETA


VIVIR S/SOA

DIVORCIARSE

Nome

Onde est?

Sound

no centro

Un bar onde podes


conectarte internet.

NAMORARSE
Unha zona de terrazas.

IR UNIVERSIDADE

ACABAR OS ESTUDOS

CASAR

DAR A VOLTA AO MUNDO

COMPRAR UNHA CASA

TER FILLOS

APRENDER A TOCAR UN INSTRUMENTO


B. Da listaxe anterior anota no teu caderno as cousas
que xa fixeches, as que ests facendo na actualidade, as
que vas facer de aqu a pouco tempo e as que cres que
non vas facer nunca.
C. Agora comntallo ao teu compaeiro. Despois explcalle clase o que mis te sorprendeu.

Pois... Uxa casou das veces co mesmo home.

6. O MEU LOCAL FAVORITO

Un parque tranquilo.
Un lugar onde se pode
facer deporte.
Unha tenda con roupa
barata.
Un bar onde podes ler.
Unha biblioteca
agradable.
Unha boa tenda de
discos.
Unha aldea/vila con
encanto.
Un ximnasio.

A. Di como o teu local favorito na ta cidade e noutra


cidade que coezas. Completa a ficha.
NA TA CIDADE

NOUTRA

Onde est?
A que hora abre?
A que hora pecha?
Que podes facer?
Vai moita xente?
Cando vas?
Por que che gusta?

B. Agora explcallelo aos teus compaeiros.

O meu local favorito en Santiago o caf do Casino


porque moi antigo e moi bonito, est na zona vella e...

70

setenta

Un bar con boas tapas.


Unha excursin que vale
a pena.
Un paseo ao lado dun
ro.
B. Agora comntao cos teus compaeiros.

Eu coezo un bar no que dan unhas tapas moi boas.


E onde est?
Na zona vella.
C. Descubriches algo novo? Dos lugares que coecen os
teus compaeiros, decide a cal queres ir, cando e explcallo clase.

Creo que vou ir a Sound esta fin de semana. Marcos xa


estivo e di que a msica moi boa.

UNIDADE 8
8. GUAS TURSTICOS
A. Aqu tes unha gua de Santiago de Compostela. En grupos de tres, imaxinade que sodes guas
tursticos e que tendes que organizar un da en
Santiago para un dos seguintes grupos de turistas.
un grupo de xubilados
un grupo de 35 estudantes de 18 anos
unha parella que est de la de mel
un grupo de nenos de 10 a 14 anos

Onde a choiva arte. Cidade aberta, clida e


hospitalaria, afeita a recibir peregrinos desde
a Idade Media, ten tamn unha cara moderna
no ocio que cmpre non perder de vista.

O IMPRESCINDIBLE
Pasear pola zona vella, que fai de Santiago
unha cidade Patrimonio da Humanidade.
Cmpre visitar a catedral, a sa praza do
Obradoiro e pasear polas ras, agocharse
da choiva baixo os soportais e, se o tempo
o permite, tomar un caf nalgunha das
prazas arredor da catedral, como a da
Quintana dos Mortos ou calquera outra
ra da zona vella. Visitar a Alameda, desde
onde hai unha magnfica vista do concello e
da catedral. E para visitar museos, o Centro
de Arte Galega contempornea (CEGAC) e o
Museo de Pobo Galego, situados a carn do
parque de Bonaval.

SANTIAGO DE COMPOSTELA
TAPAS
Para tomar tapas, o mis recomendable
facelo na zona vella, nas ras do
Franco e da Raa, onde estn todos
os bares con especialidades galegas:
polbo feira, empanada, pementos de
Padrn, mariscos... Algns dos mis
famosos son O Orella, onde podes
tomar orella de porco, o SantYago,
Os Caracois, o Central, todos eles na
ra da Raa. Son bares moi animados
onde se mestura moita xente nova,
estudantes, peregrinos e turistas.

ONDE COMER
A Barrola, con comida galega de boa
calidade e a bo prezo; o Enxebre,
ao lado da catedral; El Pasaje, con
especialidade en mariscos e carnes;
A Alameda, con especialidade en
empanada; a Casa Marcelo, comida
galega moderna, ten unha estrela
Michelin.

PARA TOMAR COPAS


Pdese facer na zona nova ou na zona
vella da cidade. Nesta ltima, os locais
mis emblemticos son: A Casa das
Crechas, con msica celta, cita obrigada
para os amantes da cultura folk; A
Carrilana, mis tranquilo e con boas
terrazas no vern; A Borriquita de Beln,
concertos de jazz e mojitos; o Meia,
msica actual, na Algalia de Abaixo; o
Forum, para o mellor baile; o Paraso
perdido, para sentar tranquilamente,
todo un clsico na noite compostel.

EXCURSINS
>Ras Altas: visita s ras de Betanzos
e da Corua. Betanzos unha vila
medieval con interesantes monumentos
e A Corua conta cunha zona histrica
onde se atopa a praza de Mara Pita.
As sas famosas galeras da Maria
e a Torre de Hrcules son outros dous
atractivos desta excursin.

> Costa da Morte-Fisterra: visitas a Noia,


Muros, Carnota, Corcubin e Fisterra. un
dos lugares mis abruptos da costa galega,
cheo de lendas ancestrais e famoso polos
mltiples naufraxios ao longo do tempo,
cunha paisaxe engaiolante e con praias
infinitas.
> Ras Baixas-Salns: visita s ras baixas
de Arousa e Pontevedra, mis resgardadas
e moi famosas por ser grandes produtoras
de mexillns. Incle un percorrido en barco
pola ra de Arousa, ademais dun paseo a
Pontevedra, Combarro, Sanxenxo, A Lanzada, O Grove, A Toxa e Cambados.
> Outras excursins: Ribeira Sacra-Canns
do Sil, Sur de Galicia-Portugal, Lugo, Camio de Santiago, pazos e xardns histricos.
Para facelas, cmpre contactar coa empresa Compostela Visin, en calquera oficina
de turismo. Sadas todos os das, de xoves
a domingo, s 9 e s 12 da ma, durante
o vern. No inverno, consultar horarios nas
oficinas de turismo.

B. Agora deslle presentar as vosas propostas ao resto da


clase. Xustificdeas tendo en conta os posibles gustos do
grupo de turistas, prezos...

Ns preparamos un da para os xubilados. Pola ma van


ir a...

setenta e unha

71

viaxar
9. MIS MSICA
A. En Galicia celbranse moitos
acontecementos musicais durante o vern. Aqu tes tres deles.
Cando se celebran? En que lugares? Sabes onde estn?
B. Cal deles che interesa mis?
Por que? Busca na ta clase dous
compaeiros aos que lles interese o mesmo festival.

XX Festival
Internacional
do Mundo
Celta
de xullo sern
Catro apaixonantes das
ival Internaciotestemuas do XX Fest
rtigueira connal do Mundo Celta. O
rn, no corazn
verterase, como cada ve
acoller esta
da Europa atlntica para
Interese Turstifesta folk, declarada de
ellores concerco Internacional. Os m
actividades
tos de msica de raz, as
de artesana,
complementarias, a feira
iros tradicionais
exposicins ou obrado
persoas chegacongregarn milleiros de
a e do estranxdas desde Galicia, Espa
illadoiro, Kepa
eiro. Mercedes Pen, M
e brillan nun
Junkera, Flook ou Krok
ha vintena de
cartel que incle ata un
s.
macroconcertos gratuto

72

setenta e das

Jazz
IMAXINA
SONS
O Festival Inte
rnacional de
Jazz
SONS amosa
IMAXINA
r desde o 21
de
1 de xullo a a
xuo ata o
ctualidade do
jazz,
amplo nmer
a travs dun
o de concerto
s,
con
propostas mu
n
umerosas
sicais que apo
a orixinalidad
stan
pola innovaci
e. Poderanse
n e
ver grupos m
a sa activida
usicais que re
de no mbito
a
liz
an
galego. Tamn
actualidade ja
atender
zzstica no rest
o de Espaa,
s tendencias
en especial
mis actuais;
e, por ltimo,
unha importa
haber
nte presenza
estranxeira no
europeo, sen
jazz
renunciar a a
ctuacins do
ou americano
la
tino
. Este certame
converter Vig
durante das
o
semanas na re
ferencia dos
festivais van
garda do jazz
, cun
ambiente cultu
ral e festivo
nico.

As
de

festas
Ribeira

Este ano as festas en honra a santa Uxa


contarn
coa presenza das das orquestras de
referencia
no mbito musical galego. A orques
tra Panorama
e a Pars de Noia animarn o da cen
tral das festas
de Ribeira, desde as primeiras horas
da noite ata
ben entrada a madrugada. Non s est
garantida
a calidade musical, senn tamn o esp
ectculo, a
diversin e as ganas de bailar ata mo
i, moi tarde.
Ademais, a comisin de festas agasalla
r a todos
os asistentes coa tradicional queima
da ao finalizar
a verbena. Para que a diversin non
decaia,
agosto comeza en Ribeira!

UNIDADE 9

Estamos
moi ben
Nesta unidade imos interesarnos polos problemas dos compaeiros e
ofrecerlles axuda.
Para iso, imos aprender:
as partes do corpo a dar consellos e suxestins a falar de estados de
nimo a describir dores, molestias e sntomas a dar as condolencias e
mostrar solidariedade algns usos de ser e estar o futuro

comprender
1. O CORPO PERFECTO

O pelo de
..

A. Os lectores dunha revista galega escolleron as partes


do corpo que mis lles gustan dos famosos. Sabes a cal
deles pertencen? Escrbeo.

LUS TOSAR

MABEL RIBERA

BRAD PITT

K
NICOLE

TOM CRUISE

LAURA PONTE

OLTA
JOHN TRAV

ARNOLD SCHWAR

MARILYN MONRO
DENZEL WASHIN

Os ollos de

IDMAN

PAULA VZQUEZ

NAOMI CAMPBEL

..

..
..

O nariz de
..

GTON

..

ZENEGGER

A boca de
..
..

A cara de ......
O queixo de
..
..

Os ombros de
.......................................

As costas de

O peito de

..

..

..

..

Os brazos de

As mans de

..

..

..

..

As pernas de ...........
..............................................

B. Cal a parte do corpo na que te fixas primeiro


nunha persoa? Cal a parte do corpo que che gusta
mis?

Eu fxome mis nos ollos, a parte mis espiritual...

74

setenta e catro

UNIDADE 9
2. LINGUAXE CORPORAL
A. Le este artigo sobre a linguaxe corporal. Sorprndeche algunha informacin? Coeces algunha persoa
das culturas que se mencionan no texto? Comprtase
desa maneira?

Cando conversas con algun,


non s te comunicas coas
palabras: o teu corpo tamn
enva mensaxes. Pero a
linguaxe corporal non
igual en todos os lugares;
americanos do norte e do sur,
mediterrneos e nrdicos,
eslavos, africanos, rabes,
asiticos de Oriente Extremo
etc., todos temos, ademais
do noso idioma, outra lingua.
Le atentamente as seguintes
informacins: poden axudarche
nos teus contactos con persoas
doutras culturas.

MIRA AOS OLLOS


Os ollos expresan todas as emocins:
pola mirada podemos saber se unha
persoa est alegre, triste, preocupada
etc. Para os galegos, algun que mira
directamente aos ollos dos demais
, xeralmente, unha persoa segura e
sincera.

SEN
PALABRAS

MANS QUE FALAN


As persoas de culturas latinas e
mediterrneas usan mis as mans
e tocan mis os demais que os
anglosaxns ou algns asiticos
(coma os xaponeses). Para os
galegos, en xeral, tocar o interlocutor
demostra cario, pero tamn
certo que hai persoas que se senten
molestas cando as tocan. Por outra
banda, case nunca aconsellable
participar nunha conversa coas
mans nos petos porque iso pode
interpretarse como unha falta de
respecto.

XESTOS QUE
MOSTRAN IMPACIENCIA
OU ABURRIMENTO
Se unha conversa non che interesa,
a outra persoa pode notalo polos
teus xestos. Nas culturas occidentais,
en xeral, levantarse todo o tempo,
cruzar as pernas varias veces ou mirar
constantemente o reloxo son signos
evidentes de aburrimento. Por iso,
cando ests sentado recomendable
situarse nunha posicin cmoda
e descansada para as respirar
mellor. Ademais, se moves os ps
constantemente durante a conversa,
o outro pode interpretar que ests
nervioso, cansado ou impaciente.
SORR, POR FAVOR
Sorrir nunha conversa transmite
confianza e alegra, pero non hai
que esaxerar. Se sorrs demasiado,
algunhas persoas poden ter a
impresin de que non es totalmente
sincero.

MIS PRETO
A distancia algo relativo:
depende da cultura de cada un.
Os latinoamericanos, por exemplo,
sntense cmodos falando con
persoas que estn a menos de 50
cm, mentres que un estadounidense
normalmente necesita un metro,
aproximadamente, para non sentirse
invadido.

B. Na ta cultura existen xestos ou movementos caractersticos? Hai algunha cousa importante que un estranxeiro que visita o teu pas ten que aprender?

Non debes...

setenta e cinco

75

explorar e reflectir
3. EST MAREADA

4. OU EST?

A. Estas cinco persoas teen


algn problema de sade.
Escoita as conversas e escribe que problema ten cada unha.

Estas son Begoa e Diana. Fxate en que nas das descricins aparecen os verbos ser e estar. En que tipo de
informacins cres que se usan un e outro? Logo, completa o cadro de abaixo.

CD
43-47

3. Ten ....................

1. Delle ....................

2. Denlle ....................

5. Est ....................
4. Ten dor de ....................

B. Agora decide en que columna da tboa de abaixo se


poden colocar estas estruturas para falar de sntomas ou
de dores.
a cabeza
cabeza
as moas
moas
os ps
Delle

ps
o estmago
estmago
mareado/a
catarro
Denlle

tose
febre
as costas
costas
odo

Ten dor de

os odos
nuseas
doente
diarrea
plido

Ten

Est

C. Estes son os consellos que lles dan s persoas da


seccin A. A cal cres que corresponde cada un?

BEGOA

DIANA

galega.
unha rapaza moi
responsable.
moi xeitosa.
Est facendo un
mster.
Est un pouco
nerviosa porque ma
ten un exame.
Est bastante cansada
porque a noite estudou
ata tarde.
Na foto a que est
esquerda.

italiana.
arquitecta.
Est traballando
nun estudio de
arquitectura.
unha rapaza moi
simptica e sociable.
moi alta.
Est moi contenta co
seu traballo.
Est un pouco cansa
porque ultimamente
traballa moito.
Na foto a que est
dereita.

Para iso o mis doado poelos en auga e sal.


Por que non sentas e descansas un pouco?
Para iso a camomila vai moi ben.
Deberas tomar unha aspirina e descansar un pouco.
Tes que tomar, antes de durmir, un vaso de leite quente
con mel.
CD
48-52

profesin, carcter...) sase o verbo ..........................


Para falar de caractersticas que presentamos como
temporais sase o verbo ..............................

D. Escoita e comproba.

E. Nalgunhas conversas, as persoas


fan unhas hipteses sobre o presente.
Sabes en que tempo verbal estn?
Anota no teu caderno todas as formas
que aparecen neste tempo verbal e
logo comntao co teu profesor.

76

Na descricin (nacionalidade, orixe, aspecto fsico,

setenta e seis

estarei

Para falar da localizacin ou da posicin sase


.............................
Para falar de accins que se desenvolven no presente
sase ......................... + xerundio.

UNIDADE 9
Partes do corpo
En galego, en xeral, para falar das partes do corpo non se
usan os posesivos, senn os artigos.
Marga lava moito o pelo.
O neno abriu os ollos.
Carlos ten unhas mans moi grandes.

O futuro frmase engadindo as mesmas terminacins ao infinitivo dos verbos regulares e base modificada dos irregulares. Usmolo para facer hipteses sobre o presente e o futuro.
Non oio ningn rudo. Que far o rapaz?
Non te preocupes, muller. Estar xogando no seu cuarto.

Ser e estar

o pelo
as orellas
a cara
os ombros
as costas

os ollos
o nariz
a boca
o pescozo
o peito
o estmago

os brazos

as pernas

as mans

os xeonllos

SER
Identificar, definir e escribir,
presentando as caractersticas
como algo permanente e
obxectivo.

Yuri sueco, pero os seus


pais son rusos.

Dores, molestias e sntomas


Deme/che/lle/nos/vos/lles
Denme/che/lle/nos/vos/lles

Nome en singular
a cabeza/o estmago/...
Nome en plural
os ps/os xeonllos/...

Ter + dor de cabeza/costas/odo...


Ter + tos/febre/fro/calor/nuseas/mala cara/mal aspecto...
Estar + mareado/a, resfriado/a, canso/a, plido/a...
Que lle pasa, seora Casal? Ten moi mala cara.
Deme moito a cabeza e estou un pouco mareada.

Xos est un pouco raro


ultimamente: est triste, de
mal humor, e ademais est
moi delgado.
Falar da localizacin e da
posicin.

Estes tomates son da mia


horta.
Merche dentista e Sabela,
xornalista.
O mozo de Eva un rapaz
moi simptico. Ademais
moi amable e moi aposto.

Onde est Karl?


Non sei, creo que est no
seu cuarto.
Est preto o teatro real?
Est de p.
sentado.
deitado.
agachado.

Hai adxectivos que poden combinarse con ser e con


estar, mantendo o mesmo significado.
Es impaciente (=sempre)
Est impaciente (=neste momento ou ultimamente)

Dar consellos

(Para adelgazar)
(Se quere/s adelgazar)

Presentar as caractersticas
de algo ou de algun como
temporais ou subxectivas.

O seor Nez?
ese de a.
Carlos un amigo meu do
colexio.

os ps

ESTAR

Consellos impersoais
o mis doado facer deporte.
vai (moi) ben almorzar froita.
Consellos persoais
ten/tes que comer menos.
debe/s facer mis deporte.
debera/s camiar mis.
pode/s facer unha dieta.
intente/a comer menos doces.

moi tranquilo (=sempre)


Est moi tranquilo (=neste momento ou ultimamente)
Algns adxectivos van unicamente co verbo ser.
moi intelixente.
Algns adxectivos van unicamente co verbo estar.
Est contento.
Os participios, como adxectivos, van sempre con estar.

O futuro
VERBOS REGULARES
FALAR
COMER
falarei
comerei
falars
comers
falar
comer
falaremos comeremos
falaredes comeredes
falarn
comern

A porta est aberta.


As vents estn pechadas.
VIVIR
vivirei
vivirs
vivir
viviremos
viviredes
vivirn

VERBOS IRREGULARES
DICIR
FACER
direi
farei
dirs
fars
dir
far
diremos
faremos
diredes
faredes
dirn
farn

Os adverbios ben e mal van sempre con estar.


Est moi ben.
Non est nada mal.
Os substantivos van sempre con ser.
Antonio un rapaz estupendo.

setenta e sete

77

practicar e comunicar
5. XESTOS
A. Que xestos, que movementos fas cando ests enfadado, nervioso, contento, impaciente, triste...?

Cando estou enfadado, creo que poo a boca as e cruzo


os brazos...
B. Agora ides actuar. Un por un, tendes que mostrar un
estado de nimo ou unha emocin. Os demais teen
que acertar de cal se trata.

7. POR QUE EST


TAN CONTENTA?
Mirade estas imaxes. Como vos parece que estn estas
persoas? Podedes imaxinar as razns? En parellas intentade describilas. Coincidides cos demais compaeiros?

A muller est moi contenta porque...

Ests nervioso?
Non.
Enfadado?
Si!

6. HAI MOITA XENTE


Que xestos fas cando dis estas frases ou cando algun
non te oe e queres expresar estas cousas? Todos os da
clase facedes os mesmos?

Marcho.

Ven aqu.
Imos comer?
Vaite!

Eu.

Chmote por telfono.


Hai moita xente.

Vmonos ma.
Fxate ben.
Teo sono.

A conta, por fav


or.
78

setenta e oito

UNIDADE 9
8. CONSULTORIO
A. Tres persoas escribiron ao consultorio dunha revista
para buscar unha solucin aos seus problemas. Le os
consellos que lles deron e decide a que problema
corresponden. Podes darlles ti outros consellos?

PROBLEMAS
A prxima semana teo que falar en pblico e estou morto
de medo.

2 Paso 12 horas ao da diante do ordenador. Que podo facer


para manterme en forma?

Unha compaeira de traballo divorciouse hai un mes.


Gstame moito e penso propoerlle unha relacin. Estarei
precipitndome?

B. Agora, en parellas, vs seredes os conselleiros. Escollede un problema dos seguintes e escribide un consello.
1. Desde a mia ltima moza (hai 8 anos) non san con ningunha outra rapaza e sntome moi s.
2. Teo 34 anos e os meus pais non saben que son gay.
3. Non quero vivir na casa dos meus pais. Teo 27 anos, pero
non teo traballo.
4. O meu fillo de 14 anos quere facer un piercing na lingua.
5. O meu mozo quroo moito, pero un compaeiro de traballo
que me gusta moito propxome sar con el.

9. TEO UN PROBLEMA
A. Nunha folla parte escribe un problema ou algo que
che preocupa. Pode ser un problema real ou inventado.
Podes falar de cuestins de sade, traballo, de relacins
persoais etc. Asnao cun pseudnimo.

SOLUCINS
1

En primeiro lugar, hai unha cuestin que debes


controlar especialmente: a ta alimentacin. Debes
tomar alimentos con moita bra (verduras, froitas
e cereais integrais), evitar as graxas animais (embutidos, carnes graxas e manteiga) e comer preferentemente peixe. De calquera xeito, traballas moitas
horas, demasiadas, e o problema que sempre ests sentado. Existe un exercicio para os msculos
abdominais que se pode facer nestes casos: tes que
contraer o abdome, e manter a contraccin durante dez segundos e despois descansar durante dez segundos mis. Podes repetir este exercicio cinco ou
seis veces cada das horas. Vas ver como pronto te
sentes moito mellor.
persoa diferente pero, en xeral, podemos
dicir que cmpre esperar uns meses antes de iniciar una nova relacin. As persoas que rompen coa
sa parella teen un sentimento de perda e pasan,
case sempre, por diferentes fases. Ao comezo non
poden crer que a separacin real, despois veen
a rabia e a tristeza e, nalmente, a aceptacin. Tes
que esperar e observala: cres que o aceptou? Ou parece anda triste ou enfadada? Debes ser paciente,
esperar algns meses e ser moi coidadoso cos seus
sentimentos. Seguro que vas atopar o momento adecuado para declararte.

2 Cada

O primeiro que debes facer afrontar o problema;


se sabes que che d medo falar en pblico e tes que
facelo, debes empezar a practicalo. Podes facer varios ensaios na casa, diante dos teus amigos ou da
ta familia, eles poden axudarche a mellorar a ta
tcnica e, ademais, van ser amables contigo. Tamn
moi til controlar a respiracin. A respiracin
como o motor do corpo: se a controlas, podes dominar o teu nerviosismo. Por iso, nos ensaios e o da
da conferencia debes intentar respirar de maneira
pausada. Ao nal, vaiche sar todo moi ben.

O meu problema:
..........................................................................
..........................................................................
Os consellos dos meus compaeiros:
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................
..........................................................................

B. Agora a ta folla vai circular por toda a clase. Cada un


dos teus compaeiros vai escribir na mesma folla unha
solucin ou un consello para axudarche.
C. Agora presntalle clase os consellos que escribiron
para un dos problemas. Cales son os mellores?

setenta e nove

79

viaxar
10. A PEQUENOS MALES,
GRANDES REMEDIOS
A. Le o seguinte texto sobre os remedios naturais. Algunha vez utilizaches algn produto natural para aliviar
algn malestar fsico? Comntao co teu compaeiro.

Remedios
naturais

O uso de remedios naturais para previr doenzas ou curalas tan antigo como o home mesmo.
Antes dos avances da medicina, constituron a nica axuda para combater as diferentes
enfermidades e, en Galicia, formaron parte das diversas receitas achegadas pola secular
tradicin dos curandeiros.
Hoxe en da anda se seguen a utilizar como complemento aos medicamentos. Case todos
os produtos naturais (verduras, froitas ou vexetais) teen atribudas propiedades curadoras,
algunhas demostradas e outras non tanto. Inclusive, nos ltimos anos, subose que as
bebidas alcohlicas como a cervexa ou o vio tinto contian propiedades beneficiosas para o
organismo, se o seu consumo moderado.
As vantaxes que ofrecen son moitas, xa que, ademais dos efectos positivos que provocan
no organismo, non presentan contraindicacins nin implican efectos secundarios para o corpo
humano.
B. A continuacin tendes algns produtos naturais aos
que se lles atriben diferentes propiedades benficas.
Tamn se empregan coas mesmas finalidades na ta
cultura? Se non, existen equivalentes?

Eu creo que o mel bo para os constipados.

O allo 

un purificador do
sangue que
axuda a mellorar a
circulacin e a
artrite. Recomnda
se
e as dores de moas. para a carie
Pr
obstante, mal alent oduce, non
o.

O arroz 

moi bo se o cociamos
sen ningn condimento para
combater as diarreas e as
descomposicins intestinais.

A cenoriaar
a a pel, xa

moi boa p
os raios do
que a protexe d e para
rv
sol. Ademais se ala.
ce
on
br
e
hidratala

A laranxa 

seu zume moi


Ten moita vitamina C. O
as da gripe e
bo para aliviar os sntom
a tamn para evitar
tamn para previla. bo
uso excesivo pode
o estrinximento, pero un
o.
producir o efecto contrari

que ten
A herbalanlutasmaoi
aromtica fusin

sa in
unha p
ixestivas. A ganas de comer
d
s
e
d
a
d
ie
r as
prop
ra estimula
moi boa pa cer a dixestin.
fa
e axudar a

O mel 

as irritacins da
sase para calmar
constipados,
gorxa e superar os ado dunhas
pa
normalmente acom doce
oi
m
gotas de limn.

80

oitenta

C. Coeces, ademais destes, algn outro remedio natural? Para que serve? Comntao co resto da clase.

UNIDADE 10

Gustoume
moito
Nesta unidade imos facer unha lista das cousas mis interesantes
do lugar no que estamos.
Para iso, imos aprender:
a expresar o desexo de facer algo a falar de experiencias e valoralas
mis usos do pretrito xa e anda non
gustarame/che/lle/nos/vos/lles + infinitivo

comprender
1. A CORUA
A. Le este artigo sobre A Corua. A cal dos catro lugares
dos que se fala che gustara ir? Comntao co teu compaeiro.

A CORUA

A Torre de Hrcules
o faro romano mis antigo do mundo,
data do sculo II. Converteuse no smbolo da cidade e est situada na sa costa
norte. Conta cun parque escultrico e nos
seus arredores tamn se pode visitar o
Obelisco Millennium.

O Domus
Obra do arquitecto xapons Arata Isozaki, o primeiro museo interactivo dedicado ao estudo do home. Ademais de
aprender sobre a especie humana, tamn
se pode pasar un momento agradable
participando nos seus xogos interactivos.

O Coliseo
A sa inauguracin data do 19 de maio de 1991.
A construcin ten un deseo vangardista e
un recinto de mltiples usos, xa que acolle todo
tipo de espectculos: teatrais, musicais, eventos deportivos e feiras sectoriais. Incluso a
praza de touros da Corua.

Praza de Mara Pita


o centro neurlxico da cidade. unha praza
rectangular que data do sculo XIX e acolle o
Concello da Corua. No centro ten a estatua de
Mara Pita e rodean o concello edicios porticados, coas caractersticas galeras da cidade.
Nos soportais pdese tomar un caf ou unha
cervexa nas diferentes cafeteras, bares ou restaurantes da praza.

A min gustarame ir Torre de Hrcules porque me


encantan os espazos naturais.
Pois a min gustarame tomar algo tranquilamente na
praza de Mara Pita...

82

oitenta e das

B. Agora cntalles aos teus compaeiros cales son os


tres lugares imprescindibles da ta cidade: un museo, un
edificio, un establecemento (un bar, un restaurante etc.)

Se ides a Bruxelas tendes que ver o Atomium, que un


monumento ao tomo, e a Grande Place...

UNIDADE 10
2. CULTURA GALEGA
FILMES

A. Unha revista recomenda algunhas


obras para coecer mellor a cultura
contempornea galega. Vas escoitar tres conversas, nas que das persoas falan destas
obras. Trata de entender, en primeiro lugar, que
obra estn comentando e escribe o ttulo no
cadro.
CD
53-55

O lapis do carpinteiro
Esta pelcula, baseada no libro
homnimo de Manuel Rivas, foi
dirixida por Antn Reixa. Relata
unha historia de amor nos difciles anos da posguerra espaola
entre Daniel Barca, un mdico
socialista, e Marisa Mallo, filla
dun home de negocios prximo
ao rxime. Daniel preso e Marisa loita polo seu amor, resistindo
s presins familiares.

LIBROS
Trece badaladas
Novela de Suso de Toro que foi Premio Nacional de Narrativa en 2003. Ambientada
nas ras compostels, un relato de intriga que mestura
as vacilacins
espirituais dun
prometedor director
dunha
promotora de
cine e o secular misterio que
agocha a construcin da catedral de Santiago
e o sepulcro do
Apstolo.

B. Volve escoitar as conversas e completa o


cadro.

Gustoulle?

lbum no que Carlos


Nez recompila o mellor
da sa msica. Ademais
dos tons folks caractersticos da sa msica, incorpora outros ritmos como
a polca ou o flamenco.
Incluso incle composicins de estilo pop, como
El pozo de Arn, que foi
n. 1 nos 40 Principales.

unha festa
CD
53-55

Todos os mundos

C. Coeces a axenda cultural da ta cidade? Que che


gustara facer? Comntao cos teus compaeiros.

MUSICA

Que cousas di da obra?

unha conferencia
unha obra de teatro

unha exposicin

un concerto

un filme
Estes das hai unha obra de teatro moi boa...

oitenta e tres

83

explorar e reflectir
3. XA ESTIVECHES
EN LUGO?
Sabes para que empregamos xa e anda non? Consltao
co teu profesor e logo completa os dilogos co que sexa
mis axeitado.
Xa estivestes na catedral de Lugo?
Si, eu si.
Pois eu ............................... bonita?
............................... terminaches de comer?
.............................., pero termino axia.
Probaches o cocido de Laln?
Si, ............................... o probei e est riqusimo.
Xa mercaches o ltimo libro de Mara do Cebreiro?
..............................., pero penso mercalo. Encntame como
escritora.

5. CAEUME XENIAL
A. Aqu tes tres mensaxes que Sabela lles escribiu aos
seus amigos. Marca todas as frases nas que fai algunha
valoracin (de experiencias, de lugares, de persoas etc.).
Asunto:

Ola Raquel!
Que tal por Londres? Eu, por aqu, feliz. Non imaxinas
o que fixen o venres pasado... Colln o tren e fun
a Ourense pasar a fin de semana con Xavi. Foi
fantstico! Samos cear, paseamos moito e estivemos
cos seus amigos. Paseino fenomenal. Ah, tamn
coecn os seus pais e caronme moi ben, son moi
simpticos. Unha fin de semana perfecta! E ti, que me
contas? Como che vai todo? Escrbeme.
Bicos desde Santiago,
Sabela

Asunto:

4. GUSTARAME...
A. Podes completar os dilogos expresando desexos
adecuados a cada situacin? Fxate no exemplo.
1. Onte vin un documental sobre reciclaxe e gustarame

saber
mis sobre o tema
.
........................................................
Pois podes ir ao concello. Seguro que teen informacin.

2. Meu pai xubilouse o mes pasado e abr rese moito.


E non lle gustara ........................................................?
unha boa maneira de manterse ocupado.

3. Estou un pouco deprimido estes das. Non sei que me


pasa.
Gustarache .............................................? Pdeche ir ben.

4. O mes que vn Marta e mais eu facemos 20 anos de casados e gustaranos ......................................................... Por
suposto, ests invitado.
Que ben! Felicidades. Conta comigo.

Que tal?

olaaaaa

Ola Paco!
Que tal a vida en Pars? Por Santiago, todo moi ben.
Ultimamente saio bastante con Santi e con Laura. O
luns levronme ao restaurante do seu irmn. A verdade
que non me gustou moito e pareceume un pouco
caro. Onte fun con eles ao cine ver o ltimo filme de
Medem. Encantoume. Pareceume moi orixinal. Vchelo?
Xa ves, por aqu todo est coma sempre. Cando vs?
Sabela
Asunto:

exposicin

Ola Flix!
Que tal? Onte fun inauguracin da exposicin
de cermica da ta amiga Celia. Teo que dicir a
verdade: non me gustou nada! horrible. Pero non
todo foi negativo, coecn o seu irmn Xos, que me
caeu xenial e... hoxe imos cear... Que me dis?
Bicos,
Sabela

5. Somos comerciais e a verdade que xa estamos un pouco


cansos de viaxar tanto.
Gustaravos ........................................................, non ? Un
pouco mis de paciencia e seguro que atopades algo.

B. Entendes por que di os seus pais caronme moi ben


pero Xos caeume xenial? Comntao co teu profesor.
C. Agora relaciona estas frases.

6. Boa tarde. Somos os avogados da seora Pereiras.


Pasen por aqu, por favor. Gustaralles ...............................
......................... mentres esperan? Hai auga, refresco e caf.

B. E a ti, que che gustara facer na actualidade? Comntao co teu compaeiro.

A min gustarame conseguir un ascenso na empresa onde


traballo.
Pois a min gustarame mis cambiar de traballo, comezar
algo novo e diferente...

84

oitenta e catro

1. Onte coecn a Lus e a Mar. Son moi simpticos.


2. Onte coecn a Alfonso. moi simptico.
3. Onte coecn os pais de Pau. Non son moi simpticos.
4. Onte coecn a Fede. Non moi simptico.
A. Non me caeu moi ben.
B. Caronme moi ben.
C. Caeume moi ben.
D. Non me caeron moi ben.

UNIDADE 10
Outros usos do pretrito

Valorar no pasado

Empregamos o pretrito:
Cando queremos preguntar se algo se realizou ou non.

PARECER

Estiveches na catedral?
Fuches a Illa da Toxa?
Viches o ltimo filme de Xavier Villaverde?
Para falar de accins ou experiencias realizadas no pasado,
informando do momento no que estas ocorreron. Neste caso,
usamos marcadores como onte, antonte, o outro da, o mes/
ano pasado, hai un mes/dous anos, en 1988...

pareceu/parecronme
pareceu/parecronche
pareceu/parecronlle
+ adxectivo
pareceu/parecronnos
pareceu/parecronvos
pareceu/parecronlles

COUSAS
Que tal a obra de teatro?
Que che/lle pareceu a obra de teatro?
Encantoume.
Gustoume moito.
Gustoume bastante.
Non me gustou moito.
Non me gustou nada.
(Pareceume) incrible/un pouco aburrida/horrible/...

Cheguei a Galicia en 1999.


Onte estiven na casa de Maruxa.
O outro da fun catedral.
Vin esta pelcula hai un mes.

Xa e anda non
Tamn usamos o pretrito para referirnos a accins no pasado
cos marcadores xa e anda non, para expresar, respectivamente, a realizacin ou non destas.

Vistes
Matrix 5?

(A min)
(A ti)
(A el/ela/vostede)
(A ns)
(A vs)
(A eles/elas/vostedes)

Si, eu xa a vin.
moi bonita.

Que tal os libros?


Que che/lle pareceron os libros?
Encantronme.
Gustronme moito.
Gustronme bastante.
Non me gustaron moito.
Non me gustaron nada.
(Parecronme) incribles/un pouco aburridos/horribles/...

PERSOAS
Que che/lle pareceu Lus?
Caeume moi ben.
Caeume ben.
Non me caeu moi ben.
Caeume un pouco/moi mal.
(Pareceume) moi simptico/un pouco tmido/...
Que che/lle pareceron os pais de Lus?
Caronme moi ben.
Caronme ben.
Non me caeron moi ben.
Caronme un pouco/moi mal.
(Parecronme) moi simpticos/un pouco tmidos/...

Non, eu anda
non a vin.

Expresar o desexo de facer algo


(A min)
(A ti)
(A el/ela/vostede)
(A ns)
(A vs)
(A eles/elas/vostedes)

gustarame
gustarache
gustaralle
gustaranos
gustaravos
gustaralles

+ infinitivo

ACTIVIDADES
Que tal a festa de aniversario?
Paseino/pasmolo moi ben.
Paseino/pasmolo bastante ben.
Non o pasei/pasamos moi ben.
Paseino/pasmolo moi mal.

Gustarache ir ao circo esta tarde?


Si, moito.
Esta fin de semana gustarame facer algo diferente.

oitenta e cinco

85

practicar e comunicar
6. MAROLA, UXA E ALLARIZ
CD
56-58

A. Vas escoitar tres conversas. De que falan en


cada unha delas? Escrbeo no cadro.

1 Marola
2 Uxa

8. SOAR GRATIS
A. En parellas, imaxinade que tendes moitos cartos e
que podedes crear o local dos vosos soos: un bar, unha
discoteca, unha galera de arte etc. Decidide que tipo de
local e completade a ficha.
Que :
Como se chama:

3 Allariz

B. Escoita de novo as conversas e escribe


unha frase que resuma a opinin que se formula en cada unha.
CD
56-58

Onde est:

Que cousas hai/fan/teen:

1 Marola
2 Uxa
Outras caractersticas:

3 Allariz

C. Pensa nun lugar (unha cidade, un pas, unha rexin)


que te impresionou cando estiveches por primeira vez.
Despois, pregntalles aos teus compaeiros se estiveron
nese lugar e se lles causou a mesma impresin.

Eu estiven hai dous anos en Venecia e encantoume.


Pareceume a cidade mis bonita do mundo. Algun
estivo al?
Eu estiven hai tres anos e...

B. Agora ides explicarlles aos vosos compaeiros como


o voso local. Os demais poden facer preguntas porque
despois, entre todos, ides decidir cal o mellor deles.

7. COUSAS EN COMN
A. En parellas, tendes que atopar un libro e unha pelcula que vistes os dous e que vos gustaron.

Liches O seor dos aneis?


O seor dos aneis?
Si, o libro de Tolkien: The lord of the rings.
Ah, si, si que o lin. Gustoume moito.
B. Agora explicdello ao resto da clase. Os vosos compaeiros teen a mesma opinin?

Os dous lemos O seor dos aneis e..


Vin/lino/a/os/as
Vin/lino/a/os/as hai moito tempo/o ano pasado...
Non o/a/os/as vin/lin

86

oitenta e seis

O noso local un restaurante vexetariano que se chama


A leituga feliz. Est nun parque e moi bonito. Temos
unhas ensaladas moi boas, e cultivamos as nosas propias
verduras. todo da casa...

UNIDADE 10
9. O PEOR SBADO NA VIDA
DE TRISTN

10. AS NOSAS MELLORES


EXPERIENCIAS

A. Tristn unha persoa moi negativa. O sbado pasado


fixo moitas cousas, pero nada lle gustou. En parellas,
escribide a mensaxe electrnica que Tristn lle enviou a
un amigo para explicarlle como lle foi o da. A ver quen o
fai mis divertido.

A. En grupos de tres, pensade nas cousas mis interesantes que fixestes na cidade na que estades. Debedes
escoller as catro cousas imprescindibles que todo o
mundo debe facer cando viaxa a esta cidade. Aqu tendes algunhas ideas.

Que pelcula mis pesada!


Que restaurante tan caro!
Que xente mis antiptica!
Que mala sorte!
o peor sbado da mia vida
tristan@gris.net
anton01@toxa.com
o peor sbado da mia vida

Querido amigo Antn: que sbado

tan terrible...

Un bar
Un restaurante
Un museo
Un parque
Un barrio
Unha ra
Unha comida
Unha excursin
Unha bebida
Un edificio
Un curruncho con encanto
Xa estivestes no Museo do Pobo Galego? Eu creo que
unha das cousas mis interesantes da cidade, non?
Si, eu xa fun e encantoume.
Pois eu anda non fun.
Pois tes que ir.
B. Agora presentdelle as vosas propostas ao resto da
clase. Tendes que xustificar a vosa eleccin e dar informacin sobre as cousas que recomendades.

B. Feliciano o irmn xemelgo de Tristn, pero totalmente diferente. alegre, optimista e sempre est de bo
humor. En parellas, imaxinade como sera a sa mensaxe explicando o que fixo o sbado pasado.

Aqu hai moitas cousas interesantes, pero as catro que


mis nos gustaron son: o restaurante Casa Manolo, o
Museo de Arte Contempornea (...) Casa Manolo un
restaurante tpico da cidade, con comida caseira e...

oitenta e sete

87

viaxar
11. AGASALLOS
A. Imaxina que entras na seccin cultural dun centro
comercial galego e atopas estes discos, libros e filmes.
Cales che gustara comprar? Por que? Comntao co teu
compaeiro.

Sempre Xonxa
Un clsico dentro do cine galego. un repaso polos mitos da Galicia emigrante, da
Galicia mxica e da Galicia rural que d un
paso adiante, a travs da loita constante
dos seus habitantes.

Hotel Tvoli
Esta divertida comedia presntanos varias
historias, seguindo o aleatorio itinerario
dun isqueiro. Os diferentes espazos urbanos encadran as diversas formas de amor
e de relacionarse que se mostran entre as
personaxes mis diversas. Antn Reixa
rene o mellor da representacin galega
como Lus Tosar ou Mabel Rivera.

O bosque animado
Filme baseado na obra homnima de Wenceslao Fernndez Flrez. Conta como a
paz dunha fraga galega rmpese coa chegada dun novo habitante, o Poste, e os
animais nense para tentar recuperar a
harmonia. Esta pelcula recibiu numerosos premios, entre eles o Goya ao mellor
filme de animacin.

Milladoiro
Iacobus Magnus
Este disco de Milladoiro serviu para
conmemorar o Ano
Xubileu de 1993.
Todos os temas seguen unha orientacin tradicional da
msica galega, xa
que un percorrido
sonoro polo mundo
mtico das peregrinacins a Compostela.

Varios
artistas
Unin brav
Unha das mellores
mostras de rock
brav. Mestura a
tradicin popular
das orquestras de
verbena e as charangas dos acordeonistas co rock
mis combativo e
festivo.

Ramn Raa
O crime da ra da Moeda
Vella
Compostela e, en concreto a sa
ra da Moeda Vella, serven de
espazo para esta novela, onde
o roubo dun violn Stradivarius
d lugar a unha serie de tramas
que mesturan o amor, o crime e o
mundo da droga.

Rosa Aneiros
Resistencia
Nesta novela de amor entre Dins
e Filipa, recrase a historia de Portugal, que vai acompaando a relacin amorosa entre os dous protagonistas. A ditadura de Salazar
e Marcelo Caetano e as revoltas
obreiras nas fbricas enmarcan
os amores de dous rapaces condicionados pola sa xenealoxa.

Manuel Rivas
Que me queres, amor?
Libro de dezaseis relatos curtos
que presentan unha visin entre
trxica e potica da realidade. O
ttulo do conto que abre o libro A
lingua das bolboretas deulle ttulo
a unha pelcula que adapta tres
das narracins do libro.

Faltriqueira
Faltriqueira
o primeiro disco
destas pandeireteiras de Pontedeume.
Est constitudo s
por voces femininas, que actualizan
e innovan a partir
dos ritmos e as melodas mis autctonas.

B. Que libro, que disco e que pelcula lle recomendaras


a un estranxeiro que visita o teu pas? Comntao co teu
compaeiro.

88

oitenta e oito

UNIDADE 11

Antes e agora
Nesta unidade imos decidir cal foi a poca mis interesante da historia.
Para iso, imos aprender:
a falar de hbitos, costumes e circunstancias no pasado a situar accins
no pasado e no presente a argumentar e a debater algns usos do
copretrito xa non e anda

comprender
1. GALICIA NA POCA
DE FRANCO
A. Sabes como era Galicia na poca de Franco? Completa estas informacins sobre algns aspectos desta poca.
1. Non exista .................................................................................
2. Haba miles de ...........................................................................
3. Moitas pelculas, ........................................................................
e libros estaban prohibidos.
4. Exista a .......................................................................................
5. A televisin e os outros ..............................................................
estaban controlados polo goberno.

galego

6. .....................................................................................................
eran ilegais.
7. Os preservativos e ......................................................................
estaban prohibidos.

obras de teatro

8. .....................................................................................................
vivan no exilio e non podan volver a Espaa.

o divorcio

9. Estaba prohibido ensinar ..........................................................

in

centos de galegos
presos polticos

medios de comunicac

os partidos polticos

pena de morte

demais anticonceptivos
C

Aprobada a
Lei do divorcio

B. Agora, relaciona estes titulares coas informacins


anteriores.
A

Aprobada a Lei
de amnista

(outubre de 1977)

Executados Salvador Puig


Antich e Heinz Chez
(marzo de 1974)

F
E

A Constitucin recolle a
oficialidade das linguas
catal, galega e uscara.
(outubro de 1977)

As farmacias
comenzan a
vender plulas
anticonceptivas

Ernesto Sbato
homenaxea os exiliados
galegos na Arxentina
(marzo de 2006)

(marzo de 1978)

90

Crase o Centro
Dramtico Galego

Legalzase o
Partido Comunista
de Espaa

(setembro de 1984)

(abril de 1977)

noventa

(xullo de 1981)

Este mes empeza a emitir


a Televisin de Galicia, a
primeira canle en galego.
(xullo de 1985)

UNIDADE 11
2. TURISTAS OU VIAXEIROS
A. Aqu tes un fragmento dun artigo sobre as viaxes.
Ests de acordo co que di?

Viaxar...
xa non
unha
aventura

Eu estou de acordo. Para min viaxar xa non unha


aventura.
Pois eu non estou de acordo. Para min...

A comezos do sculo pasado, os primeiros turistas


(ingleses, alemns, franceses...) descubran o
mundo. Todo era extico e novo: a lingua do lugar,
a comida, as cidades, as paisaxes.
Cada lugar era unha
sorpresa e unha
experiencia nica.
Pero iso cambiou
radicalmente: hoxe en
da o turismo move a
diario millns de persoas
en todo o mundo, pero
moi poucos o viven como
unha autntica aventura.

B. Agora, le este cuestionario e marca as respostas coas


que esteas mis de acordo en cada caso.

1 Viaxar sempre unha experiencia enriquecedora. A


xente que viaxa mis interesante.

3 Agora a xente pode viaxar moito mis ca antes e iso


positivo.

a) Estou de acordo. As persoas que non viaxaron son


menos interesantes.

a) verdade, hoxe en da todo o mundo viaxa e iso


moi bo.

b) Si, viaxar fantstico, pero hai xente interesantsima


que non viaxou nunca.

b) Non sei, creo que a xente viaxa mis, pero non


quere descubrir cousas novas.

c) Pois eu creo que hai xente que viaxa moito, pero


que non aprende nada nas sas viaxes.

c) Si, todo o mundo viaxa, pero iso tamn ten efectos


negativos; por exemplo, no ambiente.

2 Hoxe en da moi difcil descubrir lugares novos e vivir


aventuras.
a) certo, todos os lugares parecen iguais en todo o
mundo, os restaurantes, os aeroportos, os hoteis,
ata a xente!
b) Ben, iso depende, se es aventureiro de verdade,
podes encontrar experiencias novas en calquera
lugar.
c) Non estou de acordo. Para min, subir a un avin xa
unha aventura.

4 Antes todo era mis romntico. A xente viaxaba en


barco, en tren... e esa viaxe era parte da aventura.
Agora todo demasiado rpido.
a) Si, antes as viaxes duraban moito, iso formaba parte
do encanto.
b) Iso depende de como viaxas. Anda hai maneiras
romnticas de viaxar.
c) Pois eu creo que as viaxes son anda moi lentas.
Prdese moito tempo.
5 Pdense vivir aventuras sen ir moi lonxe.
a) Si, claro, a aventura pode estar na ta propia casa.

C. Nun programa de radio, unha xornalista


CD 59
especializada en viaxes d a sa opinin sobre
os temas anteriores. Escitaa. Coincide contigo?

b) Ben, creo que iso depende do carcter de cada un.


c) Para min non. Eu creo que se realmente queres vivir
unha aventura, tes que romper coa rutina e ir lonxe.

noventa e unha

91

explorar e reflectir
3. HOXE EN DA

5. AS FOTOS DA AVOA

A. Sabes algunha cousa sobre a Illa de Arousa? Comntao cos teus compaeiros.

A. Lupe est mirando unhas fotos con sa avoa, que ten


98 anos. Sabes a que conversa corresponde cada foto?

A Illa de Arousa o nico concello insular de toda


Galicia.
Si, claro, e est en...

B. Unha persoa contounos unhas cousas sobre a Illa de


Arousa. Le as frases. Refrense actualidade ou ao comezo do sculo XX?
Hoxe en da a Illa de Arousa un lugar de turismo nos
meses de vern.
Entn non haba ponte e s se poda viaxar na motora.
Na actualidade a illa conta cun importante festival de
msica no mes de agosto.
Antes non haba cafeteras, s tabernas.
Nestes momentos a principal festa a Festa do Mexilln.
Daquela anda non exista como concello, pertenca a
Vilanova de Arousa.
Naqueles tempos anda non exista o Cltiga, o seu equipo
de ftbol.
Agora o deporte acutico por excelencia na illa son as
regatas de dornas.

Mira esta foto na praia.


Na praia?
Si, nos meus tempos a praia era moi diferente. Cando
iamos, cambiabamos a roupa en casetas como esta
e logo baabmonos. Non tomabamos nunca o sol.
Estar morena non estaba de moda.
E isto son os traxes de bao? Eran enormes, non?
Si, e sempre tian das pezas: camisa e pantaln.

Mira este un amigo do teu av.


Que gracioso!
Si, chambase Xaime e era o mellor amigo do teu av.
Que elegante, non?
que antes non faciamos tantas fotos coma agora,
e o da que iamos ao fotgrafo poiamos a mellor
roupa.

E este teu pai.


Que guapo! Cantos anos tia aqu?
Dous. Era un neno guapo, si. E moi bo.

C. Que palabras (verbos e expresins) che axudaron a


saber se se trata do presente ou do pasado? Sublaas.

4. AOS 18 ANOS
A. Aqu tes unha serie de informacins sobre a vida de
Anxo, un home de 70 anos. A que etapa da sa vida cres
que pertence cada unha? Mrcao no cadro.

B. Nos dilogos, algns verbos estn nun novo tempo do


pasado: o copretrito. Sublaos. Para que cres que se
usa este tempo? Mrcao.

1. Aos 18 anos anda non saba de que quera traballar.


2. Cando era pequeno, sempre recolla animais da ra e levbaos casa: gatos, cans, paxaros...
3. Cando a universidade, en Santiago, saa moito de noite e
a moi pouco clase.
4. Cando viva en Lugo, coa sa segunda muller, tia unha
casa en Sanxenxo, onde veraneaba.
5. Cando tia 55 anos, traballaba moito: era o director dunha
empresa multinacional e viaxaba por toda Europa.
6. De neno era moi tmido e non tia moitos amigos; encantballe ler e quedar na casa cos seus irmns.

Para describir circunstancias ou cousas habituais no pasado


Para falar de feitos que s ocorreron unha vez.

infancia

xuventude

madurez

6. XA NON TOMO CAF


A. Pensa nas cousas que facas antes e que xa non fas
(hbitos ou caractersticas que cambiaron) e escrbeas.
Antes ...................................................... Agora xa non
................................................

B. Pensa nas cousas que facas antes e que anda fas (hbitos ou caractersticas que non cambiaron) e escrbeas.
Antes ....................................................... e anda

B. Fxate nas estruturas marcadas en negria. Escribe


agora ti tres frases sobre tres momentos da ta vida.

92

noventa e das

...........................................................

UNIDADE 11
Copretrito
Entre outros usos, o copretrito serve para describir os hbitos, os costumes e as circunstancias dun momento pasado.
O copretrito o equivalente do presente (habitual), pero
referido ao pasado.

Marcadores temporais
para o presente
hoxe en da
actualmente

nestes momentos
agora

Verbos regulares

(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)
(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

-AR
ESTAR
estaba
estabas
estaba
estabamos
estabades
estaban

-ER
TER
tia
tias
tia
tiamos
tiades
tian

-IR
VIVIR
viva
vivas
viva
viviamos
viviades
vivan

Antes a xente non viaxaba moito porque era caro; hoxe en


da moito mis barato.

Argumentar e debater
Aceptar unha opinin

Presentar unha opinin


Eu penso/creo que...

Estou de acordo.
(Si), certo/verdade.
(Si), claro/evidentemente.

Dar un exemplo
Por exemplo...

Verbos irregulares

(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)
(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

Rexeitar unha opinin

SER
era
eras
era
eramos
erades
eran

IR
a
as
a
iamos
iades
an

Cando eramos nenos, viviamos nunha casa moi grande.


Estaba nunha zona tranquila un pouco lonxe do centro.

Dar un elemento novo para


reforzar unha opinin
Ademais, naquela poca...

Pois, eu non estou de


acordo (con iso).
Eu creo que non.
Mostrar acordo parcial e
matizar

Eu penso que, nos anos


60, a msica era moito
mellor que agora.

Pois, si, pero...


Iso depende.
Xa, pero...

Marcadores temporais
para o pasado
de neno/a
novo/a
aos 15 anos
cando tia 30 anos
era novo/a
estudiaba
Como eras de neno?
Era un neno moi normal, creo.
Para referirnos a unha poca da que xa falamos anteriormente, podemos empregar as seguintes expresins.
nesa/naquela poca/daquela
naqueles tempos
entn
Eu, de neno, la moito. Como naquela poca non tiamos
televisin na casa...

Pois, depende, porque


tamn haba msica
moi comercial

Xa non/anda + presente
Usamos xa non para expresar a interrupcin dunha accin
ou dun estado.
Xa non vivo en Ourense.
(= Antes viva en Ourense e agora non.)

Usamos anda para expresar a continuidade dunha accin ou


dun estado.
Anda vivo en Ourense.
(= Antes viva en Ourense e sigo vivindo al.)

noventa e tres

93

practicar e comunicar
7. CANDO TIA DEZ ANOS

9. GRANDES INVENTOS

A. Como eras aos 10 anos? Pensa en que aspectos eras


diferente respecto a agora e escribe un pequeno texto
contando as cousas mis interesantes.

A. Algns inventos e descubrimentos foron moi importantes para a vida e o benestar da xente. En parellas,
pensade cal credes que foi o mis importante e por que.
Antes deste invento, que cousas eran imposibles ou moi
diferentes?

Que cousas che gustaban e cales non


Como eras fisicamente
Que cousas facas
Os teus amigos
...

Cando tia dez anos, viva cos meus . Levaba


pais nunha pequena vila cerca de Vigo io. Tia
lentes e trenzas e tia o cabelo moi rub
uio
un gato moi chusco que se chamaba Miq
grupo
meu
O
a.
prai
e encantbame baarme na
..
era.
de msica favorito
B. O profesor vai recoller os textos e vainos repartir entre todos. Sabes de quen o papel que che tocou?

8. ESTS DE ACORDO?
CD 60

A. Ides or unha serie de afirmacins sobre


diferentes temas. Tomade notas.

A invencin do telfono
O descubrimento do lume
A invencin da mquina de vapor
A aparicin da internet
O descubrimento da penicilina
A invencin do avin

A invencin da roda
O descubrimento da electricidade
2

A invencin da imprenta
A invencin da televisin

Outros: .............................
(Non) haba...........
A xente (non) poda......
A xente (non) tia que........
(Non) se poda...................

B. Agora, comentdeo cos demais compaeiros.

B. Agora, en parellas, decidide se estades de acordo


coas afirmacins anteriores ou se tendes algunha cousa
que dicir ao respecto. Estades os dous de acordo en
moitas cousas?

94

noventa e catro

A ns parcenos moi importante a invencin do avin.


En primeiro lugar, porque, antes dos avins, a xente
viaxaba moito menos que agora e as viaxes eran moito
mis lentas. Por exemplo, as viaxes en barco de Europa
a Amrica duraban das semanas e eran moi duras.
Ademais...

UNIDADE 11
10. SANTIAGO
NO SCULO XV
Nesta imaxe de Santiago de mediados do sculo XV
hai sete elementos que non se corresponden con esa
poca. Podes descubrir cales? Comntao cos teus compaeiros.

Daquela poca a xente non levaba reloxo, non?

11. VIAXE AO PASADO


A. En grupos de tres, elixide unha destas catro pocas
da historia ou outra que vos pareza interesante. Pensade
por que vos gustara viaxar a esa poca e preparade os
vosos argumentos. Podedes ter en conta estes temas.
A sade: as enfermidades, a esperanza de vida...
A ecoloxa: o respecto natureza, a calidade dos alimentos, as
ameazas ao ambiente...
A convivencia: a vida familiar, o contacto cos amigos, os
vecios...
O entretemento e a comunicacin: a msica, a radio, a
televisin, os libros...
A tecnoloxa: os medios de transporte, os electrodomsticos...
A poltica: a democracia, a xustiza, a igualdade de oportunidades...

B. Agora, cada grupo presenta as sas conclusins.


Podedes gravalo para avaliar a vosa producin oral. Os
demais toman notas para debater despois. Ao final, entre
todos, debedes decidir cal a mis interesante de todas
as pocas.

s. V a. C.

s. XIX

anos 20

anos 70

A ns gustaranos viaxar aos anos 20 en Pars. Daquela,


en Pars vivan moitos artistas como Picasso...

noventa e cinco

95

viaxar
12. HISTORIA
DE GALICIA
Aqu tes oito vietas que mostran algunhas cousas que pasaban en Galicia en varios momentos
da historia. E hoxe en da? Que podes dicir da
Galicia actual? Escribe o texto do ltimo cadro.

2. No sculo V a. C., o noroeste da Pennsula estaba


poboado por unha maiora de etnia celta. Vivan en
poboados que se chamaban castros e que estaban
constitudos por construcins de estrutura circular.

4. Como na actualidade, na idade media


Santiago de Compostela xa era un centro
de peregrinacin, debido ao descubrimento
do sepulcro do Apstolo Santiago, no ano
813.

1. Para os homes da antigidade, o cabo de Fisterra marcaba os confns da


terra. Aln diso non haba nada.

3. No sculo I d. C., Gallaecia era unha provincia do Imperio Romano. Non tia as
fronteiras que ten hoxe en da, xa que se estenda ata o oeste do ro Pisuerga e o
norte do ro Douro. As principais cidades eran as fundadas polo emperador Augusto:
Lucus Augusti (Lugo), Bracara Augusta (Braga) e Asturica Augusta (Astorga).

5. Entre os sculos XII e XIV, a lrica


galego-portuguesa era a mis importante
da pennsula Ibrica.

6. Cara ao sculo XVI, a divisin


administrativa de Galicia era diferente
actual. Tia sete provincias que se
correspondan coas sedes episcopais:
Santiago, Betanzos, Lugo, Mondoedo,
Ourense, Tui e A Corua.
A GALICIA ACTUAL

7. A nais do sculo XIX e durante a


primeira metade do XX, moitos galegos
emigraban a Amrica. Bos Aires era
chamada a quinta provincia galega,
xa que nela haba mis galegos que nas
propias cidades de Galicia.

96

noventa e seis

8. Durante a ditadura de Franco


(1939-1975), en Galicia non
haba liberdade de expresin,
prensa, reunin etc., e o galego
non se poda empregar nin na
Administracin nin na educacin.

UNIDADE 12

Unha vida
de pelcula
Nesta unidade imos escribir unha biografa imaxinaria.
Para iso, imos aprender:
a relatar e relacionar acontecementos pasados a falar da duracin
a perfrase comezar a + infinitivo o contraste entre o pretrito e o
copretrito algns marcadores temporais para relatar estar + xerundio
no pasado

comprender
1. CONVERSAS DE CINE
A. A continuacin vas escoitar catro conversas
sobre catro personalidades moi importantes do
cine galego. A quen se refiren en cada unha delas?
CD
61-64

.......

Margar

ita Led
o Andi
n

, direct
or

.......

uionista
g
e
s
ic
m
ante de c
x
u
b
e
d
,
o
o Prad
Miguelanx

.......

CD
61-64

Mab

el R
ivera
, act
riz

B. Escoita de novo as conversas e di se son


verdadeiras ou falsas as seguintes afirmacins.

.......

Chano Pieiro, director


Verdadeiro

Sempre Xonxa foi a primeira longametraxe que se emitiu na Televisin de Galicia.


Miguelanxo Prado non traballou nunha serie de animacin con Spielberg.
Mabel Rivera foi a actriz principal de Mamasuncin.
Margarita Ledo dirixiu o documental A Nosa Terra.
Os mritos de Chano Pieiro foron tamn recoecidos despois da sa morte.
Mabel Rivera obtivo a Medalla de Galicia por Mar adentro.

98

noventa e oito

Falso

UNIDADE 12

Lus Tosar

2. LUS TOSAR
A. Lus Tosar , probablemente, o actor galego de cine
mis coecido. Que sabes sobre el? Viches algunha das
sas pelculas? Comntao cos teus compaeiros. Logo, le
o texto.

Eu vino en Os luns ao sol.


Si, eu tamn, gustoume moito.

DATOS PERSOAIS
Data de nacemento: 13 de outubro de 1971
Lugar de nacemento: Cospeito (Lugo)
Horscopo: Libra
Cor dos ollos: marrn
Cor do cabelo: negro

CURIOSIDADES
- Gustaralle ter traballado nalgunha
das pelculas de Martin Scorsese.
- Participou activamente na
plataforma Nunca Mis para
protestar pola catstrofe do Prestige.
- Confesa non ser moi cinfilo e
encntalle observar a vida, as xentes.
- Forma parte do do musical The Magical
Brothers.

FILMOGRAFA (Longametraxes)
1998 Atilano, presidente
1999 Celos
1999 Flores de otro mundo
2000 Besos para todos
2000 La comunidad
2000 Leo
2000 Sei quen es
2000 El corazn del guerrero
2001 Un asunto pendiente
2001 Sin noticias de Dios
2001 Lena
2002 Trece badaladas
2002 Os luns ao sol
2002 Semana Santa
2003 Te doy mis ojos

2003 La flaqueza del


bolchevique
2003 O agasallo de Silvia
2003 O lapis do carpinteiro
2004 A vida que che espera
2004 Inconscientes
2004 O ano da carracha
2005 Galatasaray-Dpor
2005 O don da dbida
2005 La noche del hermano
2005 El mundo alrededor
2005 Las vidas de Celia
2005 Cargo
2006 Hotel Tvoli
2006 Corrupcin en Miami

B. Agora, en grupos, despois de ler o texto e sen miralo,


ides tentar lembrar os datos mis importantes da vida de
Tosar. Escribdeo.
En 1 971 ..............................................................................................
EnS antiago........................................................................................
En 1 998 ..............................................................................................
En 2 002 ..............................................................................................
En 2 003 ..............................................................................................
En 2 006 ..............................................................................................

Lus Tosar un dos actores galegos con mis


proxeccin e mis versatilidade, xa que ten caracterizado personaxes moi dispares. Por conta das
pelculas que fixo, contina crecendo ano a ano.
Lus Tosar naceu en Lugo en 1971. Desde moi
novo, na poca do instituto, xa mostraba interese
pola actuacin, de xeito que participou
en grupos de teatro e coincidiu,
como compaeiro, co director
Jorge Coira, con quen mis
tarde fixo algunhas curtas.
De mozo foi tamn a voz do
grupo musical Los Huana.
Esta afeccin pola msica
seguiuna mostrando anos
mis tarde, coa creacin
do do cmico-musical
The Magical Brothers.
A finais dos 80 trasladouse
a Santiago para estudar
Historia e continuou a
frecuentar o mundo do teatro,
froito do cal chegou a colaborar
co do Mofa e Befa e con
compaas de teatro como Ollomol
Tranva ou o Centro Dramtico Galego.
Na televisin o seu recoecemento chegoulle en
1998, cando interpretou a Andrs Domnguez, o
xuz de Portozs, na serie Mareas Vivas, que se
converteu nun xito televisivo sen precedentes.
Logo do recoecemento na televisin, veulle
a oportunidade no cinema. Debutou nese ano
coa longametraxe Atilano, presidente. A partir
dese momento, a sa progresin foi imparable.
Traballou cos mellores directores de cinema
espaois, como Iciar Bollan ou Pedro Len de
Aranoa. Con este ltimo traballou no filme Os luns
ao sol, en 2002, polo cal obtivo o Premio Goya
ao mellor actor de elenco. Un ano mis tarde
interpretou o papel principal do filme de Icar
Bollan, Te doy mis ojos. A sa actuacin foi tamn
recoecida e obtivo ese ano o Premio Goya ao
mellor actor.
Lus Tosar participou tamn nas producins
galegas mis importantes dos ltimos anos,
como Trece Badaladas ou O lapis do carpinteiro,
baseada na obra de Manuel Rivas e dirixida por
Antn Reixa. Con este ltimo volveu coincidir no
filme Hotel Tvoli. Pero o xito de Tosar non ten
fronteiras, e en 2006 deu o salto a Hollywood para
interpretar un narcotraficante colombiano no filme
Corrupcin en Miami, de Michael Mann.

noventa e nove

99

explorar e reflectir
3. UN CURRCULO

4. MISTERIO NO PARQUE

Aqui tes o currculo de Luca. Leo e, logo, completa as


frases.

A. Nesta conversa, Santi conta unha estraa experiencia


que viviu recentemente. Cres que hai unha explicacin
para o que pasou? Comntao co teu compaeiro.

DATOS PERSOAIS
Nome e apelidos: Luca Ferro Cea
DNI: 20122810-X
Lugar e data de nacemento:
Porto do Son, 12/06/1976
FORMACIN ACADMICA
1995-2000: Universidade de Santiago de Compostela.
Licenciatura en Filoloxa Inglesa.
1996-1997: Estudante Erasmus en Anglia University, Cambridge
(Gran Bretaa).
2001-2002: Universidade de Pars-Cluny (Francia). Mster en
Traducin.
EXPERIENCIA LABORAL
1996-2000: camareira en The Kings Pub, Cambridge.
1998-2000: profesora de galego na Academia GLE, Santiago.
2001-2002: tradutora en Edicins Marias, Vigo.
2002-Actualidade: tradutora na ONU, Xenebra (Suza).

Sabes que? O outro da vin a Marcos no parque.


Marcos? Que dis? Se est en Arxentina.
Xa o sei, pero vino.
Ah si? E onde?
Pois mira, como faca moi bo tempo, decidn ir dar unha
volta na bici. San da casa e fun polo paseo ata o parque.
Non haba case ningun e estbase de marabilla. De
repente vin unha persoa detrs dun carballo. Arrimeime
un pouco mis e vino: levaba unha camisa verde a cadros
e tia un libro na man. Era Marcos, sen dbida. Cando
me viu, comezou a correr, entrou nun lugar onde haba
moita maleza e desapareceu. Fun detrs del, pero cando
cheguei xa non haba ningun. Ben, haba unha parella de
namorados, pero el xa non estaba.
Ou sexa, que non era el.
Non sei. Eu creo que si. Pero o mis forte que ese mesmo
da Marcos chamoume. Supostamente desde Arxentina.
Vea, home!

Eu creo que todo foi un soo...


B. No texto aparecen dous tempos do pasado: o pretrito e o copretrito. Mrcaos de maneira diferente.

IDIOMAS
Ingls: nivel avanzado, oral e escrito.
Francs: nivel avanzado, oral e escrito.
Alemn: nocins bsicas.
OUTROS DATOS DE INTERESE
Amplos coecementos de informtica e dominio de programas
de edicin.
Dispoibilidade para viaxar.

1. Estudou na Universidade de Santiago de Compostela de


......................... a .........................
2. Chegou a Cambridge en 1996 e ao ......................... seguinte

C. Fxate nestas frases. Con cal dos dous tempos presentamos a informacin como un feito que fai avanzar a
accin? Con cal narramos as circunstancias, o que rodea
a accin? Comntao co teu profesor.
... faca moi bo tempo, decidn ir dar unha volta...
... non haba case ningun e estbase de marabilla... de repente vin unha persoa...
... vino: levaba unha camisa verde a cadros...
... entrou nun lugar onde haba moitos arbustos...

5. ESTABA CHOVENDO E...


Le estas frases. Por que cres que usamos o copretrito
nas de enriba e o pretrito nas de abaixo?

volveu a Santiago.
3. Traballou como profesora de ingls durante .........................
anos.
4. Comezou a carreira en 1995 e ......................... despois concluuna.
5. Traballou como tradutora nunha editorial de Vigo ata ............
.............
6. Traballa como tradutora na ONU desde .........................

100

cen

Estaba chovendo e non san da casa.


Estaba estudando piano cando chegaron seus pais.
Estabamos bailando e, de repente, chamaron porta.
Estaba tomando o sol na praia e durmiuse.
Estivo chovendo de 12 a 7 da tarde.
Estivo estudando piano cinco anos, pero logo deixouno.
Estivemos bailando toda a noite ata que chamou a vecia.
Estivo catro horas seguidas tomando o sol e queimouse.

UNIDADE 12
Principais formas irregulares
do pretrito (repaso)

Marcadores temporais
para relatar

Polo xeral, os verbos que teen a raz irregular no pretrito teen as mesmas terminacins.

Unha vez
Un da/O outro da

estar
dicir
facer
ter
poder
poer
querer
traer
saber

estivdixfixtivpuidpuxquixtrouxsoub-

(E) entn/(E) nese/naquel momento


en
eches
o
emos
estes
eron

Logo/Despois/Mis tarde
De repente

O outro da pasoume unha cousa incrible. Cheguei


casa, abrn a porta e, entn, on un rudo raro. Logo,
cando estaba preparando a cea, on outro rudo e, de
repente, chamaron porta...

Os verbos ir e ser teen a mesma forma no pretrito.

(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)
(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

IR/SER
fun
fuches
foi
fomos
fostes
foron

Pretrito/copretrito
Cando falamos de acontecementos que ocorreron no pasado, podemos empregar os dous tempos. O pretrito presenta
a informacin como un acontecemento que fai avanzar a
historia. O copretrito serve para describir: a historia detense
e miramos o que pasa arredor dos acontecementos.
Visitou Cangas por primeira vez en 1988. Era vern e
faca moita calor.
Aprendn a cociar na casa. Mia nai era unha cocieira
excelente.

Estar + xerundio no pasado


Usamos estar en pretrito ou copretrito + xerundio para
expresar as accins pasadas no seu desenvolvemento.
Pretrito
Onte estiven falando con Manolo.
O mrcores, estivemos traballando todo o da.
Francisco estivo dous anos preparando oposicins.
Copretrito
Cando estaba falando con Manolo, chegaron meus pais.
O mrcores, cando me chamaches, estaba traballando.
Francisco non veu ao meu aniversario porque estaba preparando oposicins.

Comezar a + infinitivo
(en pasado)
(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)
(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

comecei
comezaches
comezou
comezamos
comezastes
comezaron

a + infinitivo

Comecei a traballar nunha multinacional hai dous anos.

Relacionar acontecementos
do pasado
Casronse en 1997 e tres anos despois divorcironse.
Acabou a carreira en xullo e ao mes seguinte encontrou
traballo.

Falar da duracin
Vivo en Vigo desde febreiro.
Estiven na casa de Alfredo ata as seis da tarde.
Traballei nun xornal de 1996 a 1998.
(= Traballei nun xornal desde 1996 ata 1998.)
(= Traballei nun xornal do 96 ao 98.)
Traballei como xornalista durante dous anos.

Ir e marchar
O domingo fun a unha exposicin moi interesante.
Ola, esta Margarita?
Non, marchou* hai un anaco.
*Marchar = abandonar un lugar

Se queremos expresar a ausencia total dunha accin durante un perodo de tempo, podemos usar estar sen +
infinitivo.
Estiven toda a fin de semana sen sar da casa.

cento unha

101

practicar e comunicar
6. UNHA HISTORIA DE AMOR

7. TODA UNHA VIDA

A. Ordena esta historia de amor.

A. No programa de radio Toda unha vida


entrevistan a Mercedes Ribeiro, propietaria
dunha cadea de hoteis. Escoita a conversa e escribe
que fixo Mercedes en cada un destes lugares.

Un mes mis tarde pasaron


unha n de semana na praia
e decidiron ir vivir xuntos.

Durante este tempo, mentres


frecuentaba o hospital, Rosa
fxose moi amiga do doutor
Pena, o mdico de Alexandre.

Dous das despois chamouna.


Quedaron. Foron ao cine e
cearon xuntos.

o 3 de maio de 2005 Alexandre


coeceu a Rosa nunha
discoteca. Namorronse a
primeira vista.

o 8 de xuo de 2005 Alexandre


tivo un accidente e perdeu a
memoria. Quedou dous anos
en coma nun hospital.

En 2007. Un da Rosa foi


ao hospital coa sa amiga
Beatriz. Ese da Alexandre
nalmente espertou e cando
viu a Beatriz namorouse dela.

B. Que cres que pasou despois? En parellas, escribide


un final para esta historia.

102

cento das

CD 65

1. Mallorca (1981)

2. Pars (1981-1985)

3. A India (1985-1987)

4. Londres (1990-1997)

5. Eivisa (1997-actualidade)

B. Agora escribe os nomes dos tres lugares mis importantes da ta vida, e despois explcalle ao teu compaeiro por que son importantes para ti.

Os tres lugares mis importantes da mia vida son


Baos de Molgas en Ourense, porque lugar onde
nacn, Barcelona porque al traballo e casei e China
porque al adoptamos a nosa filla.

UNIDADE 12
8. RAMN SAMPEDRO

9. A TA BIOGRAFA

A. Ramn Sampedro foi unha persoa moi coecida en


Galicia e fra dela. Sabes algo sobre a sa vida? En parellas, tentade imaxinar cales das seguintes cousas son
verdade. Mrcaas.

A. Imaxina que pasaron 20 anos con respecto data


de hoxe e tes que escribir a ta biografa. Escrbea pensando en todos os proxectos que tes e nas cousas que
queres facer. Ten en conta que nos prximos anos pode
haber moitos cambios (polticos, tecnolxicos, sociais
etc.). Escrbea no teu caderno.

Naceu nos anos 40 en Ribeira, A Corua.


Foi marieiro e poeta.
Comezou un procedemento legal para poder morrer con
dignidade e sen culpar a ningen.
Morreu en 1998.
Conseguiu legalizar a eutanasia en Espaa.
Pedro Almodvar fixo unha pelcula sobre a sa vida.
Javier Bardem gaou un Oscar por interpretar o papel de
Ramn Sampedro.
Quedou tetraplxico por un accidente na praia.

B. Le agora esta breve biografa de Ramn Sampedro e


comproba as tas hipteses.

Ramn Sampedro naceu


en 1943, en Xuo, A
Corua. Aos dezanove
anos enrolouse nun barco
noruegus porque quera
coecer mundo, pero
seis anos despois tivo
un accidente ao tirarse
de cabeza auga desde
unha rocha e quedou
tetraplxico. Dende aquel
momento, viviu prostrado nunha cama e dependendo dos
coidados da sa familia e amigos. Vndose nesa terrible
situacin, Ramn decidiu prlle n sa vida, pero a
parlise total do seu corpo impedalle facelo polos seus
propios medios. Comezou entn un procedemento legal
para conseguir o seu obxectivo e converteuse no primeriro
espaol en solicitar a eutanasia activa. Foi unha demanda
que se estendeu durante anos, que recibiu amplo eco nos
medios de comunicacin nacionais e internacionais, pero
que non alcanzou os resultados previstos. En 1996, Ramn
publicou os seus escritos agrupados no libro Cartas desde
el inerno (Planeta) e, a ttulo pstumo, o libro de poemas
Cando eu caia (Edicins Xerais). Cando xa estaba cansado
de esperar unha resposta sa demanda, decidiu levar a
cabo un plan para terminar coa sa vida sen incriminar
a ningn dos seus achegados. Morreu o 12 de xaneiro de
1998, por envelenamento con cianuro potsico.
No ano 2004, Alejandro Amenbar levou ao cine a historia
de Ramn coa pelcula Mar adentro, protagonizada por
Javier Bardem no papel de Ramn Sampedro. A pelcula,
moi eloxiada por pblico e crtica, recibiu varios premios,
entre eles o Oscar mellor pelcula estranxeira e 14
premios Goya do cine espaol.

Nacn en Hamburgo en 1982.


Terminei os meus estudos de Arte
Dramtico en Londres en 2004.
Dous anos despois, Pedro Almodvar
contratoume para unha pelcula e ao ano
seguinte recibn o meu primeiro Oscar.
En Hollywood coecn a Leonardo di
Caprio e casamos. Fomos de la de mel
a Marte...

B. Agora cada un de vs vailles ler a sa biografa aos


demais. Ao final, entre todos imos decidir quen tivo a
vida mis interesante.

cento tre

103

viaxar
10. CINEMA EN SERIE

Libro de familia

Ras Baixas

Mareas Vivas

Pratos combinados

A. As series de televisin son un dos pasatempos favoritos dos galegos e moitas das personaxes e situacins
xa forman parte do seu imaxinario colectivo. A continuacin tes a descricin do argumento de cinco delas.
Sabes a cal se refire en cada caso?

O bar Suzo o escenario das disparatadas e divertidas historias que


aparecen en cada un dos captulos. Miro Pereira, o dono, e Antn, o seu
cuado, sempre estn a tramar plans que case nunca saen ben. Balbina, a
muller de Miro, o avogado Pereira ou o repartidor Paspalls son outros dos
personaxes, a mido vtimas das absurdas andanzas de Miro e Antn.

Portozs, nome cticio de Laxe, a vila por onde deslan unha coral de
personaxes que, desde o xuz ao percebeiro, pasando pola alcaldesa,
conguran un cadro tpico das vilas marieiras galegas. Ningn detalle se
descoida nesta recreacin da Galicia martima: os dialectalismos da fala
danlle unha cor moi especial a esta ccin que conxuga o humor e a tenrura.

O retorno dcada dos 60 a travs das tensins de tres familias de diferente


procedencia social o argumento desta serie. En Santalla, unha vila do rural
galego, a historia avanza entre as tramas de poder e as complexas relacins
que se establecen entre os Cabanas, labregos e propietarios dunha tenda de
ultramarinos, os Lamela, saga de caciques, e os Freire, unha familia indiana
procedente de Venezuela.

Esta serie est ambientada na comarca do Salns, na ra de Arousa, e no


seo da poderosa familia dos Lantao, propietaria das prestixiosas bodegas
Brandn. Ao longo dos captulos, a capacidade de sorpresa non ten lmites,
xa que os negocios mestranse coas paixns, a falta de escrpulos, as loitas
polo poder e as traizns.

B. A continuacin tenta clasificar estas series. Con cal


dos seguintes termos relacionas cada unha?

comedia
intriga
costumista
histrica

C. E no teu pas hai algunha serie similar s anteriores?


Comntao cos teus compaeiros.
D. Agora, en parellas, creade as personaxes e o argumento dunha serie de televisin.

Podemos ambientala nos traballadores dun


supermercado.
Ou nun equipo de ftbol...

104

cento catro

Mis
exercicios

mis exercicios
UNIDADE 1

4. Completa as seguintes frases colocando o artigo


adecuado despois da preposicin (o, a, os, as).
Lmbrate dos casos de contraccin (marcados en verde)
e fai as adaptacins necesarias.

O galego e ti
1. A. Completa o texto conxugando en presente os infinitivos do recadro.

do
Ex. Mara vecia de ..................
amigo de Andrs.
1. Eu ditome normalmente a .................... dez da noite.

ter
ver

almorzar

erguerse
ler

estudar
querer

vivir
falar

2. Xon o encargado de .................... albaneis da empresa.


3. Arturo sempre camia ata .................... campo de ftbol.

traballar
4. Ola. Traio unhas cervexas para .................... festa.

Catherine Miller inglesa e hai catro anos que .................... na

5. Todos os das almorza con .................... noiva.

Corua. .................... 30 anos e .................... nunha axencia de

6. Pasa o da entre .................... casa e o traballo.

turismo. .................... moi cedo todos os das e .................... nun-

7. Xon ve moitos programas de .................... tele.

ha cafetera. Polas noites .................... galego, .................... a tele


e anda .................... un pouco antes de deitarse. ....................
moi ben galego e gstalle moito Galicia. De momento, non

8. Para aprender galego, fala moito con ....................


compaeiros de clase.
9. Por .................... mas sempre vou a .................... cafetera.
10. En .................... clases cstame moito facer os exercicios de

.................... volver ao seu pas.

gramtica.

B. Por que non escribes un texto con informacin parecida sobre ti? Escrbeo no teu caderno.

2. Contina esta serie de nmeros con tres nmeros


mis.
1. tres, seis, nove, .............................................................................
2. doce, catorce, dezaseis, ...............................................................
3. trinta, corenta, cincuenta, ............................................................

5. Escribe as formas que faltan.


XANTAR

ENTENDER CONFUNDIR

(eu)

xanto

..................... confundo

(ti)

..................... entendes

(el/ela/vostede)

xanta

(ns)

..................... entendemos

(vs)

xantades

.....................

..................... confunde
.....................

..................... confundides

4. vinte, trinta e cinco, cincuenta, ...................................................


(eles/elas/vostedes) ..................... entenden

.....................

5. noventa e dous, oitenta e dous, setenta e dous, ........................

3. Busca palabras en galego que tean os seguintes sons.


Grupo 1
/o/ tolo

6. Coloca os verbos na forma correcta e os pronomes


no lugar adecuado.
Non, eu non .................... Xon. (chamarse)

// costa

/e/ dedo

// pedra

s veces .................... raro cando non falo na mia lingua.


(sentirse)

Grupo 2
/ks/ exame

Antn, a ti por que .................... tanto os libros de fsica?

// xente

/n/ nada

// unha

(interesar)
Ns sempre .................... no mesmo sitio. (sentarse)

106

cento seis

mis exercicios
.................... os exercicios de gramtica? (gustar, a ti)
Xurxo non .................... nada cmodo no novo traballo.
(sentirse)

B. Agora pensa nas persoas que coeces. Con quen te


levas regular? Con quen te levas ben? Con quen te levas
mal? Escrbeo e, logo, explcallelo aos teus compaeiros.
Eu lvome (moi) ben/regular/mal/fatal con...

A ta xefa .................... Mara ou Anta? (chamarse)

Eu lvome moi ben co meu pai, pero...

Creo que a Anxo non .................... falar en pblico. (gustar)


............................................................................................................
Tais .................... moito nas aulas de fsica. (aburrirse)
............................................................................................................
.................... moi ben cos meus compaeiros de traballo.
............................................................................................................
(entenderse)
............................................................................................................

7. Sublia a opcin correcta en cada unha das seguintes


frases.

2. Describe fisicamente estas persoas. Escribe unha


frase para cada unha.

1. Cstame/cstanme aprender os verbos en galego.


2. Cstame/cstanme algns sons do galego como o xe e
o ene velar.
3. A Carla e a min cstanos/cstannos moito entender xente.
4. A case todos nos custa/custan falar rpido.
5. A Mireia tamn lle custa/custan pronunciar as palabras moi
longas.
Catuxa

Lola

Serxio

Suso

Mario

Iago

Roberto

Mara

UNIDADE 2

Eu son as
1. A. Le as opinins de Susa sobre catro persoas. Cres
que a relacin que ten con elas boa ou mala? Mrcao
en cada caso.
1. Susa lvase

ben /

mal con Lus.

2. Susa lvase

ben /

mal con Carme.

3. Susa lvase

ben /

mal con Sabela.

4. Susa lvase

ben /

mal con Brais.

loura, ten o pelo longo...

Sabela ten algo que non


sei unha persoa moi
negativa. Sempre est
enfadada. moi rara.

Lus un sol.
a persoa mis xenerosa
que coezo.

Catuxa ................................................................................................
Lola ....................................................................................................
Serxio .................................................................................................
Suso ..................................................................................................
Mario .................................................................................................
Iago ...................................................................................................

Carme unha
persoa moi divertida.
Sempre est de bo
humor. Encntame
sar con ela.

A Brais non o soporto.


a tpica persoa que
nunca che di as cousas
cara. Pasa o da
criticando a xente.

Roberto .............................................................................................
Mara .................................................................................................

cento sete

107

mis exercicios
3. A que se refiren estas persoas? Fxate en se usan gusta, gustan, interesa ou interesan.
1. Pois a min si que me gustan.
a) as festas

b) o carnaval

2. Non me interesa nada.


a) os temas deste curso

b) a gramtica

3. Gstame, gstame moito.


a) esta escola

b) as clases de galego

4. Pois aos meus irmns non lles gusta.


a) as discotecas
b) bailar
5. Si, si... intersannos moitsimo.
a) estes proxectos
6. Gstanme bastante.
a) pasear cos meus cans

b) facer unha viaxe

b) os cans

4. Contina estes dilogos, de acordo coa expresion da


icona.
1. A Antn gstalle moito a msica dos anos 60.

A min tamn.
Xon ...........................................................................................

Lusa ...........................................................................................

Mercedes ...................................................................................

2. A mia prima encntalle durmir ata tarde os domingos pola


ma.

5. Escolle cinco persoas desta lista e escribe unha frase


sobre cada unha delas.
(O/Ao) Meu pai/
(A/) Mia nai
(O/Ao) Meu
irmn/(A/) Mia
irm
(O/Ao) Meu av/
(A/) Mia avoa
(Ao) Meu mozo/
(A/) Mia moza
(O/Ao) Meu
amigo/(A/) Mia
amiga
(O/Ao) Meu xefe/
(A/) Mia xefa
(O/Ao) Meu/
(A/) Mia
compaeiro/a de
piso

Ten ...............................................................
.......................................................................
Chmase ......................................................
.......................................................................
...................................................................
.......................................................................
Gstalle ........................................................
.......................................................................
Vive ..............................................................
.......................................................................

6. Le de novo o texto da actividade 2 da unidade e escribe un texto parecido coa ta descricin, no teu caderno.

7. Consideras que es unha persoa cos gustos tpicos


do teu pas? Escribe cinco frases falando de diferentes
temas de interese: deporte, ocio, televisin, comidas,
bebidas, vacacins...

Aos brasileiros, en xeral, gstalles moito o ftbol, pero a


min non me gusta nada.

Xon ...........................................................................................

1.

............................................................................................

Lusa ...........................................................................................

2.

............................................................................................

Mercedes ...................................................................................

3.

.............................................................................................

4.

.............................................................................................

5.

.............................................................................................

3. Aos meus pais non lles gusta nada a televisin.

Xon ...........................................................................................

Lusa ...........................................................................................

Mercedes ...................................................................................

4. A min non me interesa moito a poltica.

108

Xon ...........................................................................................

Lusa ...........................................................................................

Mercedes ...................................................................................

cento oito

mis exercicios
UNIDADE 3

A mia casia, o
meu lar

2. Mira o debuxo e le as frases. Di se son verdadeiras ou


falsas e corrixe as que sexan falsas.

1. Escolle a opcin correcta en cada caso.


Sabes se hai (1) ...................... supermercado por aqu cerca?
Si, hai (2) ....................... na esquina.
(1) a.
b. ningn
c. un

(2) a. un
b. ningunha
c. algn

Perdoa, hai (3) ....................... farmacia por aqu?


Pois non, non hai (4) .......................
(3) a. a
b. algn
c. algunha

(4) a. unha
b. ningunha
c. algunha

Non hai (5) ....................... caixeiro automtico por aqu!


Claro que hai. Mira, nesa esquina hai (6) .......................
(5) a. algn
b. ningn
c. unha

(6) a. un
b. algn
c. algo
V

Perdoa, sabes se hai (7) ................ panadera por aqu cerca?


Si, oh! Hai (8) .......................!
(7) a. a
b. ningunha
c. algunha

(8) a. moitas
b. ningunha
c. un

1. O cine est esquerda da escola.


................................................................................
2. O ximnasio est ao lado do banco.
................................................................................
3. O museo est lonxe do restaurante.
................................................................................

Neste barrio non hai (9) ....................... droguera?


Si, si, hai (10)...............na praza, ao lado do supermercado.
(9) a. algunha
b. ningunha
c. un

(10) a. un
b. unha
c. algunha

4. O cine est nunha esquina.


................................................................................
5. A biblioteca est dereita da farmacia.
................................................................................
6. O hospital est preto do ximnasio.

Sabes se hai (11) ....................... quiosco cerca de aqu?


Pois creo que non hai (12).......................

................................................................................
7. O restaurante est ao lado do bar.
................................................................................

(11) a.
b. ningn
c. un

(12) a. algn
b. ningn
c. un

8. O mercado est lonxe do museo.


................................................................................

cento nove

109

mis exercicios
3. Escribe unha pregunta posible para estas respostas.
1. .....................................................................................................
Cerca non. Hai un, pero est un pouco lonxe.

2. .....................................................................................................
Si, pero ao final da ra.

3. .....................................................................................................
Non, non moito. A uns dez minutos a p.

4. .....................................................................................................
Si, sigue todo recto por esta ra. Est ao final.

MONCHO
tico de 100 metros
cadrados
500 euros ao mes
4 cuartos
terraza de 20 metros
cadrados
2 balcns
2 baos
moita luz
a 30 minutos do
centro

A casa de Pepe ten menos cuartos c de Moncho.

.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................

5. .....................................................................................................
.............................................................................................................
Ao lado do mercado.
.............................................................................................................
6. .....................................................................................................
Non, non hai ningunha.

7. .....................................................................................................

.............................................................................................................
.............................................................................................................

5. A. Pasa ao plural as seguintes palabras.

Un pouco, a uns quince minutos en coche.

8. .....................................................................................................
Si, hai un ao final desta ra.

rapaz

..........................................................

hospital

..........................................................

len

..........................................................

mrcores

..........................................................

anzol

..........................................................

til

..........................................................

avestruz

..........................................................

tenis

..........................................................

portugus

..........................................................

pintor

..........................................................

somal

..........................................................

sol

..........................................................

4. Estas son as casas de Pepe e Moncho. Escribe polo


menos cinco frases comparndoas.

PEPE
apartamento de 90
metros cadrados.
300 euros ao mes
3 cuartos
terraza de 25 metros
cadrados
2 balcns
1 bao
moita luz
a 10 minutos do
centro

110

cento dez

mis exercicios
B. Agora pon en plural estas frases. Atencin! s veces
non o podes cambiar todo.
1. Hai unha clase importante o luns.
.............................................................................................................

UNIDADE 4

Da a da
1. Completa o cadro:

2. A parada de autobs est preto.

LEVANTARSE DEITARSE

VESTIRSE

(eu)

levntome

.................... vstome

(ti)

levntaste

ditaste

(el/ela/vostede)

....................

.................... ...................

(ns)

....................

deitmonos

4. Hai un camin aqu diante.

(vs)

levantdesvos .................... vestdesvos

.............................................................................................................

(eles/elas/vostedes) ....................

.............................................................................................................

...................

3. O enderezo est no papel azul.


.............................................................................................................

ditanse

...................

...................

5. un moble moi til.

2. Que fas normalmente...


.............................................................................................................
1. ... os sbados pola ma?
6. Esta luz prateada ilumina mis o cuarto.
.............................................................................................................
.............................................................................................................
2. ... os domingos ao medioda?
7. A cadeira amarela nova.
.............................................................................................................

.............................................................................................................
3. ... os venres pola noite?

8. O bar est moi lonxe.

.............................................................................................................

.............................................................................................................

4. ... os luns pola ma?


.............................................................................................................

9. un amigo marroqu.
.............................................................................................................

5. ... os xoves pola noite?


.............................................................................................................

10. A torre desta igrexa preciosa.


6. ... os martes pola tarde?
.............................................................................................................
.............................................................................................................
7. ... todos os das?
.............................................................................................................
8. ... as fins de semana?
.............................................................................................................

cento once

111

mis exercicios
3. A que hora fas normalmente estas cousas?

6. Miguel .........................................................................................
.....................................................................................................

rgome s...

1. erguerte: ....................................................................................
7. Hans ...........................................................................................
2. almorzar: ....................................................................................
.....................................................................................................
3. sar da casa: ...............................................................................
8. Iria ...............................................................................................
4. chegar ao traballo/ clase: ........................................................
.....................................................................................................
5. xantar: ........................................................................................
9. Nadia ..........................................................................................
6. sar do traballo/da clase: ...........................................................
.....................................................................................................
7. cear: ...........................................................................................
10. John ............................................................................................
8. deitarte: ......................................................................................
.....................................................................................................

4. Esta unha clase un pouco especial. Que estn facendo? Escrbeo.


Iria

Hans

Miguel
John

a profesora
Oxana

Yuri

Nadia

Vanesa

Mateo

est pintando as uas.

1. Vanesa ........................................................................................
2. Mateo .........................................................................................
.....................................................................................................
3. Oxana .........................................................................................
.....................................................................................................
4. A profesora ................................................................................
.....................................................................................................
5. Yuri ..............................................................................................
.....................................................................................................

112

cento doce

5. Escrbelle unha mensaxe electrnica a un amigo e


cntalle o que ests a facer estes das.

mis exercicios
UNIDADE 5

2. Que leva Elisa na maleta? Ecrbeo.

Cal prefires?
1. Fxate en Manuel, Antn, Alicia e Iris. Que roupa leva
cada un? Mrcao no cadro.

Unha saia amarela,

.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................

Antn

Manuel

.............................................................................................................

3. Marta pregunta os prezos de moitas cousas. Que frases usa? Escrbeas.


Alicia

Iris
Manuel

Antn

Alicia

Iris

custa
Canto

unha gorra

custan

unha chaqueta
uns pantalns

este
esta
estes
estas

traxe(s) de bao
sandalias
paraugas
zapatos
mochila/s
xersei/s
camiseta/s

unha camiseta
unha blusa
uns zapatos
unhas sandalias
unhas botas
uns tenis
un chapeu
un reloxo

Canto custan estas camisetas?

1.

.............................................................................................

2.

.............................................................................................

unhas lentes de sol


un vestido
unha saia
uns pendentes
un bolso
unhas medias
un xersei

cento trece

113

mis exercicios
4. Podes escribir en letra os nmeros que faltan?
100 .............................................................
101 cento un/unha
102 .............................................................
110 cento dez

3.

120 .............................................................

.............................................................................................

160 cento sesenta


200 douscentos/duascentas
244 .............................................................
300 trescentos/as
310 .............................................................
400 catrocentos/as
500 cincocentos/as, quientos/as

4.

566 .............................................................

.............................................................................................

600 seiscentos/as
700 setecentos/as
766 .............................................................
800 oitocentos/as
888 .............................................................
900 novecentos/as
999 .............................................................

5.

.............................................................................................

1000 mil
1012 mil doce
1150 mil cento cincuenta
1456 ...........................................................
10 000 dez mil
10 013 ........................................................
10 870 dez mil oitocentos/as setenta

6.

.............................................................................................

20 000 .......................................................
70 345 ........................................................
100 000 ......................................................
400 000 ......................................................
489 000 ......................................................
1 000 000 un milln...................................
1 010 000 un milln dez mil .....................
1 120 000 ...................................................

7.

.............................................................................................

3 444 000 tres millns catrocentos/as corenta e catro mil


7 500 029 ...................................................

114

cento catorce

mis exercicios
5. Escribe, no presente, as formas verbais que faltan.

ti

vs

vostede

vostedes

SABER

sabes

........................................

........................................

........................................

TER

........................................

tendes

........................................

........................................

COMPRAR

........................................

........................................

compra

........................................

VIVIR

vives

........................................

........................................

........................................

ESTAR

........................................

........................................

........................................

........................................

IR

........................................

ides

........................................

........................................

SER

........................................

........................................

........................................

FACER

fas

........................................

........................................

........................................

QUERER

........................................

........................................

........................................

queren

COMPRENDER

........................................

comprendedes

........................................

........................................

6. Agora, escribe as formas verbais que faltan no imperativo.

ti

vs

vostede

vostedes

TER

........................................

tende

........................................

........................................

COMPRAR

........................................

........................................

compre

........................................

VIVIR

vive

........................................

........................................

........................................

TOMAR

........................................

........................................

........................................

........................................

DEIXAR

........................................

deixade

........................................

........................................

MIRAR

........................................

........................................

mire

........................................

COBRAR

cobra

........................................

........................................

........................................

FALAR

........................................

........................................

........................................

falen

COLLER

........................................

collede

........................................

........................................

7. Completa as seguintes frases usando o demostrativo


adecuado (este, esas, aquela...). Non esquezas as contracins coas preposicins de e en.
O diccionario est a, en ............................. estante.

Mellor, toma de ..................................... leite de aqu que non

Al, en ............................. caixas, estn os libros que precisas.

ten tona.

Eu uso de ............................. sal de aqu.

As tas cousas estn dentro de ................................ armarios

Estou canso de .................................. costumes tan absurdos

de al.

que tendes a.

En ..................................... ficheiros de aqu estn as receitas

Est un pouco lonxe, en ................................. casa que se ve

que buscas.

al ao final.

cento quince

115

mis exercicios
UNIDADE 6

Que sabes facer?

Viaxou
por todo o mundo.
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................

1. Escribe a frecuencia (moitas veces, varias veces, X


veces por semana/mes/ano, case nunca, nunca) coa
que fas estas cousas.

ler poesa
viaxar ao estranxeiro
visitar familiares

ler o xornal

.............................................................................................................
.............................................................................................................

ver a televisin

ir ao cine

.............................................................................................................

.............................................................................................................

sar de noite

ir cear fra
ir a un museo

3. Que calidades son as mis importantes para ti nestas


persoas?
1. Unha nai ten que ser...................................................................

Normalmente vou ao cine unha vez por semana...

.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................

.....................................................................................................
2. Un/unha compaeiro/a sentimental ten que ser.......................
.....................................................................................................
3. Un/unha profesor/a ten que ser .................................................

.............................................................................................................

.....................................................................................................

.............................................................................................................

4. Un compaeiro de viaxe ten que ser ........................................

.............................................................................................................

.....................................................................................................

.............................................................................................................

5. Unha xefa ten que ser ................................................................

.............................................................................................................

.....................................................................................................

2. Este o estudio de Carolina Fortes. Que podes dicir


sobre as sas experiencias pasadas?

4. Que pasou este ano? Escrbeo.


1. Anxo e Carlos (viaxar) .............................. por toda Europa.
2. Ana e eu (casar)............................ e (ter)........................... un
neno.
3. Meus pais (xubilarse) .............................. e (comprar)
.............................. unha casa na aldea.
4. No meu traballo (ter) ............................ un aumento de
salario.
5. A mia irm (deixar) ............................. o mozo.
6. O meu amigo Xess (gaar) .............................. un premio
literario moi prestixioso.
7. Tareixa (cambiar) .............................. de traballo. Agora est
nunha escola.

116

cento dezaseis

mis exercicios
8. (Mellorar) .............................. as relacins entre a mia
familia e a do meu home.

UNIDADE 7

A comer!

9. (Dicirlle) .............................. mia moza que quero casar


con ela.

1. Relaciona os elementos das das columnas. Nalgns


casos hai varias opcins.

10. Roi (sar) .............................. moito de noite.


11. Lusa (ter) .............................. tres mozos.
12. lvaro (volver) ............................. vivir na casa dos seus pais.

5. Agora vas escribir unha postal: decide a quen lla


mandas e cntalle algunhas das cousas que fixeches nos
ltimos meses.

unha barra

de caf

unha lata

de bombns

unha ducia

de vio

un paquete

de queixo

un anaco

de ovos

unha botella

de atn

un cartn

de patacas fritas

unha caixa

de leite

unha bolsa

de pan

2. Completa as seguintes frases.


1.

Querido/a...

.............................................................................................................
.............................................................................................................

(Mercar, eu) .......................... hoxe pola ma na praza.


2.

.............................................................................................................

abran.
3.

4.

E ti como tomas o caf?


(Tomar) .......................... sempre con leite e moito azucre.

.............................................................................................................
.............................................................................................................

Ta ta xa fixo os chourizos?
Non, (ir, ela) .......................... facer ma.

.............................................................................................................
............................................................................................................

Como fas os mexillns ao vapor?


Tes que (poer) .................... ao lume e agardar que

.............................................................................................................
.............................................................................................................

E estas luras?

5.

Sempre comes sen sal?

.............................................................................................................

Sempre. (Ter) .......................... prohibido polo mdico.

.............................................................................................................

6. O lombo, (querer) .......................... con ensalada ou con

.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................

patacas fritidas?
7. Que fas coa sanda? (Traer) .......................... para aqu ou
(gardar) ..........................?

cento dezasete

117

mis exercicios
3. Relaciona as preguntas coas respostas.

6. Fai un traballo moi interesante, pero .......................................


.....................................................................................................

1. Onde estn as
laranxas?

a. Non, normalmente
prefroa cocida.

2. Como prefires os
amorodos?

b. Metino no frigorfico.

3. Como fas a carne?

c. Tmoo sempre s.

4. Onde mercas o polo?

d. Mrcoo no sper.

5. Rebozas sempre a
pescada?

e. Pxenas na neveira.

6. Onde est o xamn?

f. Non os compro nunca.


Trioos da aldea.

7. Onde compras os ovos?

g. Case sempre a fago


prancha.

8. Como tomas o caf?

h. Pois fritiunos mia nai.

9. Que pementos tan


ricos!

i. Deixeino ao lado do
aceite.

10. Non atopo o sal.

j. Sempre os como con


azucre.

7. Fai un traballo moi interesante, e ademais ..............................


.....................................................................................................

8. Fai moito deporte, e ademais ...................................................


.....................................................................................................

10

4. Completa estas frases de maneira lxica.


1. Mauro moi simptico, e ademais .........................................
.....................................................................................................
2. Mauro non moi simptico, pero ...........................................
.....................................................................................................
3. A sopa non est boa, pero .......................................................
.....................................................................................................
4. Vivo nun sitio moi bonito, e ademais ......................................
.....................................................................................................
5. Vivo nun sitio moi bonito, pero ...............................................
.....................................................................................................

118

cento dezaoito

5. As celebracins son diferentes en cada pas: vodas,


aniversarios, despedidas de solteiro/a... Cales che gustan
mis? Como se celebran no teu pas?

A min gstame o Entroido...

mis exercicios
UNIDADE 8

2. Como o clima nestes pases? Escribe frases.

Gua de ocio
1. Mira os anuncios da Gua de ocio na actividade 1 desta unidade. Busca polo menos un lugar...

Gran Bretaa
Exipto
Estados Unidos

1. ... que est aberto de martes a domingo.

China
Canad
Rusia

Finlandia
Etiopa

Grecia
Cuba

chove/non chove moito


fai moito fro e neva
ten un clima tropical
o clima temperado
fai calor e non chove
hai moitos climas diferentes

....................................................................................................
2. ... que abre da unha da tarde s das da madrugada.
....................................................................................................
3. ... que est pechado os domingos.
....................................................................................................
4. ... que os domingos abre a partir das sete da tarde.
....................................................................................................
5. ... que ten horario especial os sbados (aberto ata as seis da

En Gran Bretaa chove moito.

.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................

madrugada).

.............................................................................................................

....................................................................................................

.............................................................................................................
.............................................................................................................

6. ... onde hai karaoke.


....................................................................................................
7. ... que gratis para os nenos menores de 8 anos.
....................................................................................................

.............................................................................................................

3. Coloca os verbos na forma correcta.


1.

Onte Edith e mais eu (ir) ........................ ao teatro.


Ai, si? E que (ver) ........................?

8. ... onde serven ceas ata as das da madrugada.

Unha obra moi divertida dun grupo de teatro universitario.

....................................................................................................

(Encantar, a ns) ........................


9. ... onde se pode comer por menos de 12 euros.
2.

Andrs, (estar) ........................ algunha vez nas Illas Ces?

....................................................................................................
Non, nunca. (Estar) ........................ moitas veces en Vigo,
10. ... que ofrece das exposicins.

pero nunca nas Ces.

....................................................................................................
3. Que tal onte? Que (parecer, a vs) ........................ a

a
Gu
cidade de Vigo
da

RESTAURANTES

de ocio

exposicin? (Gustar, a vs) ........................?


A min non (gustar) ........................ demasiado.
A min tampouco (parecer) ................... moi boa, a verdade.

CAFETERAS, BARES E DISCOTECAS

, 20.
O Pescador Ra do Berbs, 7. Don Baln Avda. de Balados
h. Almorzos
986 43 29 24. Mariscadas grella, 986 41 53 09. De 8 a 24
a 10 .
peixes da ra e arroces. Albario e e bocatera. Men do da
Lavadores,
menca. A partir das 12.30 h. Men Cafetera Agarimo Ra
3. 986 22 97 60. De 8 a 2 h. Das de
degustacin a 30 .
s, cafs e
A Colexiata Ra Oliva, 10. 986 22 peche: domingos. Almorzo
.
especiais
Tapas
.
infusins
Esgalega.
al
73 97. Cocia tradicion
P a a da Pedra 5
Clti
A C

cento dezanove

119

mis exercicios
4. O mes pasado o meu home e mais eu (ir) ........................
de vacacins a Arxentina.

5. Aqu tes uns fragmentos do diario da viaxe de Carme


a Arxentina. Sublia as experiencias (o que fixo) e os
plans (o que vai facer). Logo, escrbeo nos cadros.

E que tal?
Buf! Fantstico. (Pasar) ........................ moi ben.
5.

Coeces o restaurante As cuncas?


Eu non, non (estar) ........................ nunca.
Eu si. (Ir) ....................... hai das semanas e non (gustar)
........................ nada. Ademais, (parecer) ........................
carsimo.

6. E ti, Marcos, (estar) ........................ algunha vez no


MARCO en Vigo?
Si, si que (estar) ........................ .(Estar) ........................
por primeira vez cando o inauguraron e despois (volver)
........................ hai dous anos.
7.

Que che (parecer) ........................ o concerto de onte?


Ai, filla, non (gustar) ........................ nada!

8.

Que tal o venres? A onde (ir, ti) ........................?


(Ir) ........................ a un bar da zona vella, O Porrn.
Ai, xa sei, gstame moito. E que (parecer) ........................?
(Encantar) ........................

4. Imaxina que che tocou unha viaxe de 15 das a unha


paradisaca illa caribea. Que cousas vas facer al?

s Aires
Xoves 14 de maio, Bo
na
e estamos en Arxenti
qu
na
ma
Hai unha se
ue
rq
po
s
n
no
E
.
casa
e sntome como na
s galegos e cos
ito
mo
n
co
i
pe
to
me
nte moi agradable.
meus familiares: a xe
mis carne que en
Esta semana comn
xe probei a cervexa
toda a mia vida. Ho
n est nada mal. Xa
arxentina Quilmes: no
un turista aqu: a
vimos o que debe ver
sa Rosada, o barrio
praza de Mayo, a Ca
minito no barrio de
de San Telmo e o Ca
n ao cemiterio de
fu
La Boca. Esta ma
i a tumba de Carlos
La Chacarita e visite
o
os ver un espectcul
Gardel. Esta noite im
o.
lm
Te
n
Sa
de
a
er
de tango nunha tangu
.
s imos ir a Ushuaia
da
de
r
pa
n
du
o
Dentr
do mundo!
Por fin vou ver a fin
huaia
Sbado 16 de maio, Us
.
natureza fascinante
Xa estamos aqu! A
ha
Fixemos un
Tan verde, tan pura.
e vin unha chea de
o
rc
ba
en
excursin
directo!). Isto tan
focas (en vivo e en
edar un par de das
bonito que imos qu
a
pois imos ir en avin
mis por aqu e des
De
o.
ren
Mo
o
o Perit
Ro Gallegos para ver
cursin a Pennsula
ex
ha
un
r
ce
fa
al imos
leas. Recibn unha
Valds para ver as ba
de Celia que est
mensaxe electrnica
acins. Quedamos
tamn por aqu de vac
sentar o seu mozo
esta noite e vainos pre
arxentino.

EXPERIENCIAS

Vou tomar o sol todos os das,

.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................

120

cento vinte

PLANS

mis exercicios
UNIDADE 9

Estamos moi ben


1. Le esta carta dirixida ao consultorio da revista Sade e
escribe unha resposta. Que lle recomendas ao mozo que
a escribiu?
Ola!
Son un mozo de 27 anos e escrbolles para
pedirlles un consello. O ano pasado tiven
un accidente de coche e estiven mis de
dous meses no hospital. Despois pasei catro
meses mis na casa, sen traballar, sen sar
moito e... engordei 20 quilos! Agora estou
bastante recuperado do accidente (s teo
algunhas dores nas costas), pero 20 quilos
de mis son moitos quilos. Tentei adelgazar
de todos os xeitos posibles: comprei un
aparato que anuncian na televisin para
facer ximnasia na casa, tomei infusins
adelgazantes a base de herbas naturais
e, todos os das, antes do bocado das 11 e
antes do bocado da tarde, tomo un deses
batidos de chocolate que din que adelgaza...
pero nada. Que podo facer?

2. Escolle a forma mis axeitada en cada caso.


1. Non se atopa ben, ........................ cabeza.
a. ten dor de

b. denlle

c. delle

2. Mnica non se atopa ben, veu en barco desde Cangas e est


moi ........................
a. mareada

b. mareado

c. mareo

3. Camiou cinco horas cuns zapatos novos. Agora


........................ os ps.
a. ten dor de

b. denlle

c. delle

4. Tes unha aspirina? ........................ a cabeza!


a. teo dor de

b. denme

c. deme

5. Comeron moito e agora aos dous ...........................................


o estmago.
a. teen dor de b. denlle

c. lles doe

6. Mario ten que ir ao mdico, est moi ........................


.............................................................................................................

a. estresante

b. estresado

c. estrs

.............................................................................................................
.............................................................................................................

3. Completa as frases co presente de ser ou estar.

.............................................................................................................

1. Alicia ........................ unha muller abraiante.

.............................................................................................................

2. Quero quedar na casa: ........................ moi canso.

.............................................................................................................

3. A porta ........................ aberta! Quen a deixou as?

.............................................................................................................

4. Onde ........................ o xersei amarelo? ........................ o que

.............................................................................................................

mis me gusta e non o atopo.

.............................................................................................................

5. Quen ........................ esa rapaza que est sentada a?

.............................................................................................................

6. A casa ........................ moi desordenada; os meus fillos

.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................

........................ un desastre.
7. A mia xefa ........................ unha muller moi dinmica pero
traballa demasiado e sempre ........................ cansa.
8. ........................ unha vila moi bonita, pero ........................ moi
lonxe da cidade.

.............................................................................................................

cento vinte e unha

121

mis exercicios
4. Coloca neste debuxo os nomes das partes do corpo
sinaladas. Podes empregar o dicionario.

5. Completa as frases coa forma correcta do futuro.

1. Chaman porta, quen (ser) ...................... a estas horas?

1
2

2.

Non, non teo, pero (ser) ...................... as oito mis ou

menos.

Perdoe, ten hora?

3.

Se teus pais saen agora de Madrid, a que hora (chegar)


...................... ?

6
Pois sen correr moito, (estar) ...................... aqu sobre as

7
sete, supoo.

4. Deille as indicacins a Miguel para vir ata aqu, pero non sei
se (saber) ...................... chegar. tan despistado!

10

5.

E Iria non sau hoxe con vs? Que raro, co que lle gusta ir
de vios!

11

Si que raro. (Ter, ela) ...................... un exame ou algo


as.

6.

Onte fun ver o ltimo filme de George Clooney. Sae

12

guapsimo.

13

Ai! Que (ter) ...................... ese home que lle gusta a todo
o mundo?

14
7.

Xa sabes se os Cambre se van desculpar con vs?


Pois ma quedamos para tomar un caf con eles, que
queren falar con ns; pero quen sabe o que (dicir)
...................... !

15

122

cento vinte e das

mis exercicios
UNIDADE 10

2. Relaciona estas frases coa sa continuacin lxica.

Gustoume moito

1. Ana e Andrs caronme moi ben,


2. Os cadros da exposicin non me gustaron moito,
3. O restaurante encantoume,
4. A irm de Xaime caeume moi ben,
5. O museo non me gustou moito,
6. Pareceume mal o que dixo Arturo,

1. Este o diario de Ricardo. Leo e completa as frases


de abaixo usando parecer, gustar, encantar ou caer
ben/mal.

Martes, 6 de marzo
Facultade: clases de lingua
con Toms, o profesor novo; moi
interesante.
Tentei ler un artigo sobre a Bolsa...
que cousa mis aburrida!
Exposicin no Centro de Arte
Moderna, fotos abstractas. QUe
horror!
Ao cine co meu sobrio: O bosque
animado unha pelcula de
animacin para nenos, moi divertida.
Cea nun restaurante novo, o Cabalio
de mar. O local moi bonito , e a
comida non est mal, pero nada
especial. Fomos Alberte, a sa moza
Laia e unha amiga deles, Noa...
guapa, simptica, intelixente...

a. non son especialmente bos.


b. son moi simpticos.
c. un maleducado.
d. moi divertida.
e. non moi interesante.
f. a comida boa e o ambiente, moi agradable.

....

....

....

....

....

....

3. Que diras en cada unha destas situacins?


1. s das un amigo dxoche: Vou comer. Agora son as catro
da tarde. O teu amigo volveu. Que lle preguntas?
a) Xa comiches?
b) Comiches?
2. O teu amigo volveu dunha viaxe a Londres. Ti sabes que non
lle gusta moito a pintura. Que lle preguntas?
a) Xa viches a National Gallery?

MARTES 6 DE MARZO

Pareceulle moi interesante.


Foi clase de lingua. .........................................................................
Tentou ler un artigo de economa. ..................................................
.............................................................................................................

b) Viches a National Gallery?


3. Non che gustan os filmes de Almodvar. Pregntanche:
Viches o ltimo filme de Almodvar? Se ti non pensas ir,
que respondes?
a) Non, non o vin.
b) Non, anda non o vin.

Foi unha exposicin de fotografas. .............................................


.............................................................................................................
Foi ver ao cine O bosque animado. .............................................
.............................................................................................................

4. Esta noite tes unha cea na ta casa. Un amigo ofrcese para


axudarche coas compras, pero ti non necesitas axuda. Que
lle dis?
a) Non, grazas. Xa o comprei todo.
b) Non, grazas. Compreino todo.

Foi a un restaurante novo. ...............................................................


.............................................................................................................
Coeceu unha amiga de Laia e Alberte. ........................................
.............................................................................................................

5. Gstache moito a pintura. En Santiago pregntanche:


Vistaches xa a ltima exposicin do Museo de Arte Contempornea? Se ti pensas ir, que respondes?
a) Non, non a visitei.
b) Non, anda non.

cento vinte e tres

123

mis exercicios
UNIDADE 11

4. Que che gustara facer...

Antes e agora

1. ...hoxe?
Gustarame ...................................................................................

1. Completa coas formas de copretrito.

2. ...a prxima semana?


traballar

facer

sar

(eu)

traballaba

...................

...................

(ti)

...................

...................

...................

(el/ela/vostede)

...................

faca

...................

(ns)

...................

...................

...................

(vs)

...................

......................................................................................................
3. ...despois deste curso de galego?
.....................................................................................................
4. ...o ano que vn?
......................................................................................................
...................

5. ...dentro de dez anos?


(eles/elas/vostedes) ...................

...................

saan

......................................................................................................
6. ...despois de xubilarte?
......................................................................................................

5. Fai unha breve descricin do teu libro, disco e pelcula favoritos.


Ttulo:

LIBRO

Escritor:
Descricin:

Ttulo:

DISCO

Cantante/grupo:
Descricin:

Ttulo:
Director:
Descricin:

124

cento vinte e catro

FILME

2. Observa estas das imaxes de Fernando e descrbeas. En que cousas cres que cambiou? Escrbeo no teu
caderno.

mis exercicios
3. Pensa en algun da ta familia: teu pai, a ta avoa...
Pensa onde viva cando era novo, como era a sa casa,
que cousas faca para pasalo ben, como era a vida naquela poca... Despois, escribe un texto comparando as
vosas vidas e explicando que cousas che parecen mellores ou peores.

4. Antes as mulleres estaban discriminadas en moitos pases.


Na actualidade ...........................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
5. Antes en Galicia a xente fumaba en todos os lugares. Agora
.....................................................................................................
.....................................................................................................
6. Cando eu era adolescente, o deporte mis popular na maiora dos pases era o ftbol. Agora ..............................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................

5. Le as seguintes opinins. Ests de acordo con elas?


Escribe agora o que opinas ti.

Si, certo...
Ben, iso depende de...
Ben, si, pero...
Non estou de acordo. Para min...
Non sei, creo que...
Estou (totalmente) de acordo...
1. Ler novelas a mellor forma de descubrir o mundo. A xente
que le novelas moito mis curiosa.
.....................................................................................................

4. Xa non ou anda? Escolle unha destas formas e completa as frases segundo a ta opinin.

.....................................................................................................
.....................................................................................................

1. Antes as viaxes entre Europa e Amrica duraban semanas.


Na actualidade ............................................................................
.....................................................................................................
2. A finais do sculo XX haba moitas guerras en diferentes
partes do mundo. Actualmente .................................................
.....................................................................................................
3. A finais do sculo XX China era o pas mis poboado do

2. Non podes ser un verdadeiro amante da msica se non che


gusta a msica clsica.
.....................................................................................................
.....................................................................................................
.....................................................................................................
3. Antes a xente tia mis fillos. Hoxe en da, en cambio, formar unha familia non tan importante.
.....................................................................................................

mundo. Hoxe en da ...................................................................

.....................................................................................................

.....................................................................................................

.....................................................................................................

cento vinte e cinco

125

mis exercicios
UNIDADE 12

8. A semana pasada ......................................................................

Unha vida de pelcula


1. Completa coas formas verbais que faltan.

.....................................................................................................

9. ................................................................................. estiven
enfermo/a.

TER

POER

SER

(eu)

...................

...................

fun

(ti)

...................

...................

...................

(el/ela/vostede)

...................

...................

...................

(ns)

...................

...................

...................

(vs)

tivestes

...................

...................

1. Vivn en Miln ......................1997......................1999.

...................

...................

2. Estudo galego ...................... o pasado setembro.

(eles/elas/vostedes) ...................

10. O sbado pasado ......................................................................


.....................................................................................................

3. Completa as frases con desde, hai, ata, de... a...,


dende... ata...

3. Encontrei traballo ...................... dous meses.

2. Completa as frases con informacin persoal sobre o


teu pasado.

4. Traballei como recepcionista ..................... xaneiro


...................... xullo de 2007

1. Comecei a estudar galego ........................................................


.....................................................................................................

5. Estiven en Porto ...................... a semana pasada.


6. Terminei a carreira ...................... catro meses.
7. Esperei por ti no bar ...................... as sete e logo marchei

2. Hai un ano .................................................................................


para casa.
.....................................................................................................
8. Saio con Miriam ...................... xaneiro deste ano.
3. Viaxei por primeira vez a outro pas ........................................
.....................................................................................................

4. En 2002 ......................................................................................
.....................................................................................................

5. Nacn en .....................................................................................
.....................................................................................................

6. Onte ............................................................................................
.....................................................................................................

7. ................................................................................. foi a ltima


vez que fun a unha festa.

126

cento vinte e seis

mis exercicios
4. Fai un resumo dos feitos mis importantes da ta
vida. Podes utilizar os elementos do cadro azul.

5. Recordas que estabas facendo cando...

1. ... caeron as torres xemelgas en Nova York ?

despois
ao/ .......seguinte
aos/s ...........
durante
dende
hai
ata
de... a...

.....................................................................................................
.....................................................................................................

2. ... se realizaron as ltimas Olimpadas en Atenas?

.....................................................................................................
.....................................................................................................

3. ... afundiu o Prestige?


.....................................................................................................
.....................................................................................................

4. ... se celebrou o ltimo Ano Xacobeo en Santiago de Compostela?


.....................................................................................................
.....................................................................................................

6. Como eran estas persoas ou cousas?


A mia primeira mestra.

A mia primeira mestra chambase Ester. Era simptica e


risoa. Contbanos moitos contos e...
Un xoguete que tias de pequeno/a.
............................................................................................................
............................................................................................................
Un amigo/a da infancia.
............................................................................................................
............................................................................................................
Unha peza de vestir que che gustaba moito de neno/a.
............................................................................................................
............................................................................................................

cento vinte e sete

127

mis exercicios
7. Imaxina que che pasou algo sorprendente. Escribe
unha carta explicndoo. Aqu tes unha serie de elementos que che poden axudar, pero, se o necesitas, podes
modificalos, usar outros ou cambiar as persoas. Utiliza
tamn os marcadores temporais necesarios.

Circunstancias
Chova/a sol...
Non tia dieiro...
Era moi guapo/a, feo/a, raro/a...
Tia moita fame...
Estaba namorado/a de...
Sentame mal...
Tia moito sono...
Quera ir/volver...

8. Contina estas frases.


1. O outro da estaba na casa e, de repente, ..................................
.....................................................................................................

2. O sbado pola noite quera ir bailar, pero ao final ....................


.....................................................................................................

3. Estaba camiando para o traballo cando, de speto, ...............


.....................................................................................................

4. Agasallei a Pedro cun videoxogo, pero ......................................

Acontecementos
Cheguei tarde a...
O telfono soou
Algun chamou porta...
Non espertei...
Apareceu un...
Tiven que...
Encontrei unha carteira/un can...
Quedei durmido no bus/tren/metro...
Can en...
Algun me...

.....................................................................................................

5. Cando viva al non coeca moita xente porque daquela ........


.....................................................................................................

6. Ao final mudamos da casa vella porque ....................................


.....................................................................................................

7. Cando era neno quera xogar ao ftbol, pero logo ...................


.............................................................................................................

.....................................................................................................

.............................................................................................................
8. Perdn o tren das nove porque ....................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................

.....................................................................................................

.............................................................................................................

9. Coecn un mozo pola internet, pero ao final ...........................

.............................................................................................................

.....................................................................................................

.............................................................................................................
10. Estaba lendo a prensa nunha cafetera e, de repente, .............
.............................................................................................................
.....................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................
.............................................................................................................

128

cento vinte e oito

Resumo
gramatical

resumo gramatical
O alfabeto
O alfabeto galego componse das seguintes 23 letras. Estas
teen xnero masculino: o a, o b, o c etc.
A
B
C
D
E

a
be
ce
de
e

F
G
H
I
L

efe
gue
hache
i
ele

M
N

O
P

eme
ene
ee
o
pe

Q
R
S
T
U

que
erre
ese
te
u

V uve
X xe
Z zeta

Ademais destas letras, na ortografa galega sanse estes


dgrafos (combinacins de das letras), que representan un
nico son:
ch (ce hache)
nh (ene hache)

gu (gue u)
qu (que u)

ll (ele dobre)
rr (erre dobre)

Os signos j (iota), (cedilla), k (ka), w (uve dobre) ou y (i


grego) soamente se encontran en palabras estranxeiras,
como, por exemplo jazz, Valena do Minho, Kafka, wterpolo e whisky.
As vogais e e o poden manifestarse (medio)abertas e
(medio)pechadas, por exemplo:
Abertas
Nome das letras: e, efe, ele,
eme, ene, ee, o, erre, ese.
Algunhas formas verbais
da segunda e terceira conxugacin, no presente do
indicativo: bebes, bebe,
serves, serve, dormes,
dorme, foxes, fixe...
Substantivos rematados en
-el ou -ol e os seus plurais:
tonel-toneis; caracolcaracois.

Pechadas
Nome das letras: be, ce, de,
gue, pe, que, te, xe, zeta.
Algunhas formas verbais
da segunda conxugacin,
no presente de indicativo e
no imperativo: como bebo,
como, beba, bebas, coma,
comas...
Substantivos rematados en
-edo, -eo, -eza, -or, e a
maior parte das acabadas
en -s: dedo, feo, beleza,
orador, santiagus.

Letras e sons
Polo xeral, a cada letra correspndelle un son e a cada son
correspndelle unha letra, pero hai algns casos especiais.
As grafas c, qu e z estn en distribucin complementaria:
o son [k] represntase por c diante de a, o, u e ao final de
slaba: casa, conto, cunca, acto; e por qu diante de e e i:
queixo, quilo.
C e z representan o son [] da seguinte forma: c diante de e
e i (cero, cinco); z diante de a, o, u e ao final de slaba (praza, cazo, Arza, capaz, voz). En resumo, temos as grafas:
ca, que, qui, co, cu (para [k]) e za, ce, ci, zo, zu (para []).
O ch pronnciase [t]: chama, cachelo, chicho, chusma...
O g corresponde ao son [g] e s aparece diante de a, o e u
ou ante algunhas consoantes: gando, goma, gusta, ignorar,
globo, grade. Para transcribir este son s vogais e e i, emprgase o dgrafo gu: guerra, guitarra. Se queremos que o
u soe como vogal neste ambiente, debemos empregalo coa
direse: lingstica.
O h nunca se pronuncia, pero mantense naquelas palabras
que etimoloxicamente xa o tian: home, haber, herba, horta,
prohibir...

130

cento trinta

O dgrafo nh representa a consoante nasal velar, en posicin


interior, antevoclica: unha, algunha, ningunha, dunha...
O l e o ll corresponden, respectivamente, aos sons [l] e [ ].
Ll s aparece diante de vogais (palla, colleita, allo), ao paso
que l pode aparecer tamn ao final de slaba e ante outras
consoantes (leite, mel, malsn,
 galpn, salnesn).
O r pode representar os sons [r] e [r], mentres o rr s representa o son [r]. Emprgase exclusivamente o r no comezo de
palabra (ra, ramaxe), ao final de slaba (cor, parte, troular)
e despois de consoante (venres, prato, traste). No primeiro

caso, correspndelle o son [r] e nos dous ltimos, o [r]. En
posicin intervoclica emprganse tanto r (representando o
son [r]) como rr (representando o son [r]): para/parra, toro/
torro, foro/forro, caro/carro.
O v e o b representan un nico son. S b aparece en grupos
consonnticos con l e r (blusa, problema, bloque, branco,
brtema), seguindo o m (tumba, cambra, zombi) ou diante
doutras consoantes (obsoleto, obtuso, abnegado, obxecto).
Nos demais contextos as das letras distribense seguindo
a etimoloxa de cada palabra (bala/vala, saber/ver, bico/vio,
abono/avogado, bulbo/vulto).
O x corresponde a dous sons: [], nas palabras patrimoniais
ou prstamos adaptados ao galego: xamn, xente, xersei,
xullo; o grupo consonntico [ks], antes de consoantes ou ao
final de palabras (experimento, texto, trax, slex) e tamn
entre vogais en palabras de procedencia culta como existencia, sexo, boxeo.

Numerais
Cardinais
0 cero
1 un/unha
2 dous/das
3 tres
4 catro
5 cinco
6 seis
7 sete
8 oito
9 nove
10 dez
11 once
12 doce
13 trece
14 catorce
15 quince
16 dezaseis
17 dezasete
18 dezaoito
19 dezanove
20 vinte
21 vinte e un/vinte e unha
22 vinte e dous/vinte e das
30 trinta

31 trinta e un/trinta e unha


32 trinta e dous/trinta e das
40 corenta
50 cincuenta
60 sesenta
70 setenta
80 oitenta
90 noventa
100 cen
101 cento un/cento unha
102 cento dous/cento das
200 douscentos/duascentas
300 trescentos/trescentas
400 catrocentos/catrocentas
500 cincocentos/cincocentas, quientos/quientas
600 seiscentos/seiscentas
700 setecentos/setecentas
800 oitocentos/oitocentas
900 novecentos/novecentas
1000 mil
1 00 000 cen mil
1 000 000 un milln
1 000 000 000 000 un billn

Ata o 20, todos os nmeros escrbense cunha soa palabra:


dezaseis, dezasete...
A conxuncin e s se usa entre decenas e unidades: corenta e oito (48), douscentos vinte e sete (227), mil cincocentos oitenta e nove (1 589).

resumo gramatical
O un, o dous e todas as centenas concordan en xnero co
substantivo ao que se refiren: un rapaz/unha rapaza, dous
nenos/das nenas, douscentos euros/duascentas libras.
Pero: cen euros/cen libras.
As centenas concordan en xnero co substantivo ao que
se refiren: custa douscentos euros/custa duascentas
libras.
Cen s se usa para unha centena completa (100). Se
seguida de decenas ou unidades, convrtese en cento:
cento dous (102), cento oitenta (180), pero cen mil
(100 000).
1000 dise mil, pero dous mil, tres mil etc.
Cos millns sase de: trinta millns de habitantes
(30 000 000), pero non se coloca a preposicin se hai
algunha cantidade despois do milln: trinta millns dez
habitantes (30 000 010).
Ordinais
1./1.
2./2.
3./3.
4./4.
5./5.
6./6.
7./7.
8./8.
9./9.
10./10.
11./11.

primeiro/primeira
segundo/segunda
terceiro/terceira
cuarto/cuarta
quinto/quinta
sexto/sexta
stimo/stima
oitavo/oitava
noveno/novena
dcimo/dcima
undcimo/undcima
dcimo primeiro/-a
12./12. duodcimo/duodcima
dcimo segundo/-a
13./13. dcimo terceiro/terceira
14./14. dcimo cuarto/cuarta
15./15 dcimo quinto/quinta
16./16. dcimo sexto/sexta
17./17 dcimo stimo/stima
18./18 dcimo oitavo/oitava
19./19 dcimo noveno/novena
20./20. vixsimo/vixsima
21./21. vixsimo primeiro/-a
30./30. trixsimo/trixsima
32./32. trixsimo segundo/-a
40./40. cuadraxsimo/cuadraxsima
43./43. cuadraxsimo terceiro/-a
50./50. quincuaxsimo/quincuaxsima
60./60. sesaxsimo/sesaxsima
70./70. septuaxsimo/septuaxsima
80./80. octoxsimo/octoxsima
90./90. nonaxsimo/nonaxsima
100./100. centsimo/centsima
1000./1000. milsimo/milsima

Todos os numerais ordinais admiten morfemas de xnero e


de nmero. Nas formas compostas estes morfemas s se
unen ao ltimo elemento (trixsimo quinta).

O grupo nominal
O grupo nominal componse do nome, ou substantivo, e dos
seus determinantes e cualificativos: artigos, demostrativos,
adxectivos cualificativos, frases subordinadas adxectivas etc.
As partes do grupo nominal concordan en xnero e nmero
co substantivo.
Nome ou substantivo
o ncleo da frase nominal e, dunha forma xeral, o que
designa as cousas. As, todo o que pode ser collido, sentido,
visto, sexan seres animados, inanimados ou conceptos abstractos, denomnase nome ou substantivo.
O substantivo comn cando designa seres dunha especie
de forma xenrica (home, libro, ordenador etc.) e propio
cando denota un ser especfico, de forma individualizada
(Sanxenxo, Lisboa, Helena etc.).
Xnero
En galego s hai dous xneros: masculino e feminino.
En xeral, son masculinos os substantivos rematados en -o e
femininos os rematados en -a, pero hai excepcins (o fantasma, a moto, o diadema, a tribo etc.).
Os substantivos que terminan en -ista ou -e, teen a mesma forma para o masculino e o feminino: o/a artista, o/a
estudante, o/a cantante etc.
Os adxectivos que rematan en-ista, -e ou -z tamn teen a
mesma forma para os dous xneros: optimista, individualista, intelixente, alegre, feliz, capaz, perspicaz etc.
Son masculinos: os nomes das letras (o xe, o hache); os
substantivos de orixe grega terminados en -ema e -oma (o
problema, o cromosoma); os nomes que acaban en -me (o
acedume, o abdome... ags a servidume, a mansedume,
a negrume e a pesadume) e os nomes das rbores froiteiras
cando a froita que dan masculina (o plataneiro, o marmeleiro... ags a figueira).
Son femininos: os nomes acabados en -axe (a mensaxe, a
viaxe, a equipaxe... ags o traxe, o paxe, o garaxe) e os
nomes das rbores froiteiras cando a froita que dan feminina (a maceira, a laranxeira... ags o castieiro).
Formacin do feminino
En xeral, frmase o feminino dos substantivos e adxectivos
cambiando o -o final por un -a ou engadindo un -a s terminacins -r, -n, -z (no caso de substantivos) e vogal tnica:
alto/alta, traballador/traballadora, bailarn/bailarina,
rapaz/rapaza, nu/na, cru/cra etc.
Os substantivos e adxectivos rematados en -n forman o
feminino en - (curmn/curm, irmn /irm, composteln/compostel, cataln/catal, cidadn/cidad, san/sa,
trun/ tru); ou en -ana (folgazn/folgazana, larpn/larpana, paspn/paspana, papn/papana etc.).
Os rematados en -s, fano en -esa: fregus/freguesa,
vigus/viguesa, chins/chinesa; ags corts, que invariable.
Dos substantivos rematados en -n, algns fan o feminino
en -oa, pero tamn poden presentar outras formas: anglosaxn/anglosaxoa, len/leoa, patrn/patroa, ladrn/ladroa ou ladra etc.; e algns substantivos e adxectivos fano
en -ona: lambn/lambona, chorn/chorona, papaleisn/
papaleisona, pasmn/pasmona etc.
cento trinta e unha

131

resumo gramatical
Os adxectivos xentilicios rematados en vogal tnica presentan a mesma forma para o masculino e o feminino: o/a marroqu, o/a somal, o/a israel, o/a hind etc.
Hai palabras que presentan formas de feminino moi peculiares: heroe/herona, tsar/tsarina, sacerdote/sacerdotisa,
profeta/profetisa, poeta/poetisa, xudeu/xuda, rei/raa,
galo/galia, prncipe/princesa, abade/abadesa, barn/baronesa, actor/actriz, emperador/emperatriz...

O artigo determinado contrae coas preposicins a, con, e de


e coa conxuncin comparativa ca, formando:

Nmero
A categora do nmero srvenos para expresar a oposicin
entre o singular e o plural. O plural dos substantivos e dos
adxectivos frmase da seguinte maneira:

* Anda que na escrita poida representarse de das formas, a nica


pronuncia correcta a de /s.

Palabras rematadas en vogal, ditongo ou -n engdeselles


-s (cadeira/cadeiras, marroqu/marroqus, xersei/xerseis, limn/limns etc).
Palabras rematadas en -r e -z engdeselles -es (muller/
mulleres, fogar/fogares). No caso de -z, este cmbiase
por c antes de facer o plural (vez/veces, luz/luces).
Palabras agudas rematadas en -s forman o plural engadindo -es (deus/deuses, autobs/autobuses).
Palabras rematadas en -s ou -x, ben sexa grave, esdrxula
ou que formen grupo consonntico, permanecen invariables hora de formar o plural (mrcores, lapis, lux, unisex, luns).
Palabras graves ou monosilbicas rematadas en -l forman
o plural engadindo -es (sol/soles, difcil/difciles, tnel/
tneles etc.).
Palabras agudas de mis dunha slaba rematadas en -l
forman o plural substitundose o -l por -is (papel/papeis,
espaol/espaois, civil/civs, caracol/caracois etc).
No caso de palabras que rematan en consoantes distintas das aqu vistas, que son, na maiora, estranxeirismos
ou cultismos, frmase o plural engadndolles -s (club/
clubs, pub/pubs, clip/clips, robot/robots, lbum/lbums etc.).

Artigo
Existen dous tipos de artigos en galego: o determinado e o
indeterminado.
Artigo determinado
Os artigos determinados (o, a, os, as) utilzanse cando falamos de algo en concreto, que nico ou que xa se mencionou antes.
Imos alugar a casa de meus pais
Trouxeron o coche de sempre.
Tamn o empregamos cando nos referimos a un aspecto ou
a unha parte dun pas ou dunha rexin: o Exipto antigo, a
Galicia actual.
Coas formas de tratamento e cos ttulos usamos o artigo en
todos os casos, ags para dirixirnos ao noso interlocutor.
A seora Gonzlez vive preto de aqu, non?
Seora Gonzlez, onde vive vostede?
O doutor Fidalgo traballa neste centro.
Fidalgo, chmano por telfono.

l Doutor

132

cento trinta e das

a
con
de
ca

o
ao ()*
co
do
c

coa
da
c

os
aos (s)*
cos
dos
cs

as
s
coas
das
cs

Existe tamn unha segunda forma do artigo determinado


(lo, la, los, las) que se emprega obrigatoriamente tras da
preposicin por e do adverbio u.
Imos polo monte.
U-los mozos que chegaron?
Ademais destes contextos, a segunda forma do artigo poden
aparecer nos seguintes casos:
1. Despois das formas verbais rematadas en -r ou -s:
l Non compartmo-la mesa con eles. (Compartimos + a)
l Debes deixa-los libros no estante. (deixar + os)
2. Despois dos pronomes enclticos -nos, -vos, -lles, e dos
pronomes tnicos ns e vs:
l Duno-lo dieiro que faltaba. (Deunos + o)
l V-los tres segudeme. (Vs + os)
3. Despois de ambos/as, entrambos/as, todos/as, tras,
(e) mais:
l mbalas estudantes eran de Porrio. (Ambas + as)
l Entrmbolos dous fixemos o traballo. (Entrambos + os)
l Tdolos das faca o mesmo. (Todos + os)
l Vinos tralo hrreo. (Tras + o)
l Fomos eu e maila ta de Lusa. (E mais + a)
Artigo indeterminado
Usamos os artigos indeterminados (un, unha, uns, unhas)
para mencionar algo por primeira vez, cando non sabemos
se existe ou para referirnos a un exemplar dunha categora.
Queremos mercar unha casa en Sanxenxo.
Trouxeches un coche novo?
Tamn empregamos o artigo indeterminado cando identificamos algun pola sa profesin ou cando o valoramos.
A sa muller unha xornalista moi coecida.
O artigo indeterminado contrae coas preposicins con, de e
en:
con
de
en

un/s
cun/cuns
dun/duns
nun/nuns

unha/s
cunha/cunhas
dunha/dunhas
nunha/nunhas

Casos de omisin do artigo


En xeral, os artigos non se usan cos substantivos propios
(nomes de persoas, de continentes, de pases e de cidades),
ags cando forma parte do nome: A Habana, O Cairo etc. O
seu uso opcional con algns pases: (A) India, (O) Brasil,
(O) Per etc.
Tampouco empregamos o artigo cando falamos dunha categora ou de substantivos non contables:
Tes coche?
Merca sal cando vaias ao sper.
Necesito leite para facer a sobremesa.

resumo gramatical
Os demostrativos

Os posesivos

Serven para referirse a algo, con referencia sa distancia


no espazo ou no tempo, con respecto persoa que fala.
Estn en relacin cos adverbios de lugar aqu (preto de quen
fala), a (preto de quen escoita) e al/al (lonxe de ambos).

Os posesivos utilzanse para identificar algo ou algun referndose ao seu posuidor. Concordan en xnero e nmero
coa cousa posuda e varan segundo o posuidor (eu = mia
casa; ti = ta casa...)

aqu
a
al/al

Masculino
Singular Plural
este
estes
ese
eses
aquel
aqueles

Feminino
Singular
esta
esa
aquela

Neutro

Plural
estas
isto
esas
iso
aquelas aquilo

Este avin bastante novo, pero aquel estacionado al


vellsimo.
Coas formas neutras refermonos a algo descoecido ou que
non queremos ou non podemos identificar cun substantivo.
Que isto? Non entendo nada.
Iso? a traducin do informe anual.
Cando acompaan un substantivo, os demostrativos funcionan como determinantes ou adxectivos, concordando co
devandito substantivo en nmero e xnero. Xeralmente van
diante, a non ser que haxa outro determinante que ocupe
esta posicin:
Estas lentes son graduadas.
As cadeiras esas comprmolas nas rebaixas.
Cando os demostrativos aparecen sos, substitundo os substantivos, denomnanse pronomes.
Estes son os que procuraba.
Gstanme aquelas brancas. Podo levalas?
Os demostrativos contraen coas preposicins de e en:

de
en

este(s)/
esta(s)
deste(s)/
desta(s)

ese(s)/
esa(s)
dese(s)/
desa(s)

aquel(es)/
aquela(s)
daquel(es)/
daquela(s)

neste(s)/
nesta(s)

nese(s)/
nesa(s)

naquel(es)/
naquela(s)

Traballo naquel edificio con cristais negros.


Quen o dono deste coche?
A mesma contraccin ocorre cos demostrativos neutros:

de
en

isto
disto
nisto

Ti sabes algo disto?

iso
diso
niso

aquilo
daquilo
naquilo

(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)
(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

Masculino
Singular Plural
meu
meus
teu
teus
seu
seus
noso
nosos
voso
vosos
seu
seus

Feminino
Singular
mia
ta
sa
nosa
vosa
sa

Plural
mias
tas
sas
nosas
vosas
sas

1) Cando acompaan o substantivo, xeralmente diante


destes, os posesivos funcionan como determinantes ou
adxectivos:
l Gstame o meu traballo.
2) Cando van sos, substitundo un substantivo xa mencionado ou coecido polo interlocutor, os posesivos funcionan
como pronomes:
l Este libro meu.
3) Como determinante ou adxectivo, o posesivo vai obrigatoriamente con artigo determinado, pero en certos contextos o artigo pode aparecer elidido:
Con nome de parentesco:
l Onte falei con meu pai.
l Mia muller traballa toda a tarde.
En exclamacins ou vocativos:
l Meus amigos! Non sei como agradecervos...
4) As formas do masculino singular (meu, teu, seu, noso,
voso) poden ser usadas coa preposicin de para indicar
pertenza exclusiva (Xa tia moitas terras de seu cando
casou); ou co significado de por si mesmo ou pola sa
natureza (Cozote e sei que es xeneroso de teu).

Os pronomes persoais
Os pronomes persoais son palabras que designan as persoas
que participan no discurso. A forma dos pronomes persoais
cambia segundo a sa funcin na oracin. O pronome persoal tnico se funciona como suxeito, e tono se ten outras
funcins.
Pronomes persoais en funcin de suxeito
1. pers. singular
2. pers. singular
3. pers. singular
1. pers. plural

eu
ti
el, ela
ns

2. pers. plural

vs

3. pers. plural

eles, elas l

l
l
l

Eu teo fro, e ti?


Ti tes a culpa de todo.
El msico e ela cantante.
Ns chegamos s 5 en
punto.
Vs deixastes a porta aberta
cando sastes onte.
Eles teen mis experiencia,
pero esfrzanse menos.

cento trinta e tres

133

resumo gramatical
Os pronomes suxeito utilzanse para resaltar unha persoa
por oposicin a outras ou cando a sa ausencia pode levar
a confusin ou malentendido, principalmente na terceira
persoa.
Vs traballades nun banco, non?
Eu si, pero ela non; ela ten un saln de peiteados.
Vostede e vostedes son as formas de cortesa en singular
e plural, respectivamente. Trtase de formas de segunda
persoa, pero esixen o verbo e os pronomes de terceira persoa. Emprganse en relacins xerrquicas, con descoecidos
dunha certa idade ou con persoas mis vellas en xeral. Hai
unha gran variacin de usos segundo o contexto social ou
xeogrfico.
Pronomes persoais con preposicin
1. pers. singular

min*

2. pers. singular

ti

3. pers. singular

el, ela**

1. pers. plural

ns

2. pers. plural

vs

3. pers. plural

eles, elas

Hai algunha mensaxe para


min?
l Estes das pensei moito
en ti.
l Fgoo por ela. Por el non,
que non o merece.
l O neno moi pequeno e
anda non dorme sen ns.
l Quera coecervos.Todos
falan moi ben de vs.
l

Quixase das amigas, pero


sempre est con elas***.

*Coa primeira persoa do singular, as preposicins entre, ags,


excepto, fra, menos, salvo levan a forma do pronome
suxeito.
Entre ti e eu xa non hai segredos.
Calquera pode facer isto ags/excepto/fra/salvo/menos eu.
**Os pronomes persoais el, ela, eles, elas contraen coas preposicins de e en, formando, respectivamente, nel, nela, neles,
nelas e del, dela, deles, delas:
O pantaln azul del e o verde, dela.
Onde est a lista de asistentes? Teo que pr uns comentarios nela.
***Coa preposicin con, os pronomes adoptan formas especiais
do seguinte xeito:
1. singular: comigo
2. singular: contigo
3. singular: consigo
1. plural: connosco
2. plural: convosco
3. plural: consigo

Non obstante, o emprego destas formas opcional, xa que


tamn podemos empregar a preposicin con e as formas
pronominais que presentamos anteriormente, ags na primeira e na segunda persoas do singular.
Ven comigo agora mesmo.
Temos que falar con vs/convosco.
Trouxo con el/consigo todo o material de aula.

134

cento trinta e catro

Pronomes persoais reflexivos


1. pers. singular
2. pers. singular
3. pers. singular
1. pers. plural
2. pers. plural
3. pers. plural

ditome
ditaste
ditase
deitmonos
deitdesvos
ditanse

Pronomes persoais complemento


de obxecto directo (COD)
1. pers. singular
2. pers. singular
3. pers. singular

me
te
o, a

1. pers. plural

nos

2. pers. plural
3. pers. plural

vos
os, as

l
l

Vesme ben?
Non te quero ver por aqu.
Hoxe o seu aniversario e
non a penso molestar.
Deixronnos tres horas na
sala de espera.
Quen vos levar ao colexio?
As nenas non as vexo desde
o ano pasado.

Os pronomes COD o, a, os e as utilzanse tanto para persoas como para obxectos. Diante do verbo, aparecen sempre
nestas formas, pero, cando van despois do verbo, poden
presentarse noutras grafas, dependendo da terminacin do
verbo que os precede.
Cando o verbo co que van remata en -r ou -s, estas grafas
desaparecen e os pronomes aparecen nas formas lo(s)/
la(s):
l Non penso molestala, seora Elvira.
l Os nenos? Pois deixmolos cos avs.
Cando o verbo co que van remata en ditongo, adquiren as
formas no(s)/na(s):
l O meu aniversario celebreino s cos amigos mis ntimos.
l A ta carteira gardouna Mara nese caixn.
O tamn un pronome COD neutro e pode substitur unha
parte do texto, que pode ser unha oracin ou un enunciado:
Isto compreino en Pars, gstache?
A que hora chega o avin de Miro?
Non o sei. Vouno mirar na pantalla.
Pronomes persoais como complemento
de obxecto indirecto (COI)
Os pronomes COI s se diferencian dos COD nas formas de
segunda e terceira persoa.
1. pers. singular
2. pers. singular
3. pers. singular

me
che
lle

1. pers. plural

nos

2. pers. plural
3. pers. plural

vos
lles

l
l

Non me dixeches a verdade.


Podo contarche unha cousa?
Tes que devolverlle estas
entradas rapaza da recepcin.
Os Reis trouxronnos moitos
agasallos este ano.
Se queredes, scovos a foto.
Non lles demos ningunha
explicacin aos rapaces.

resumo gramatical
Cando aparecen xuntos, os pronomes COI e os COD
contraen da seguinte forma:
COI

me
che
lle
nos
vos
lles

COD

o
a
os
as

mo, ma, mos, mas

cho, cha, chos, chas

llo, lla, llos, llas

nolo, nola, nolos, nolas l

volo, vola, volos, volas


llelo, llela, llelos, llelas

l
l

Estas cartas,
deumas Lusa.
Queres isto? Pois
dixocho.
Non o sei, voullo
preguntar a Lus.
A chave?
Entregunola a
conserxe.
As publicacins
enviarivolas logo.
Estes xoguetes
lvallelos aos
nenos do orfanato.

Colocacin dos pronomes tonos


Por regra xeral, a orde de colocacin dos pronomes tonos
: verbo + COI + COD. Os pronomes colcanse sempre
despois do verbo e unidos a el.
Gustoume moito a obra do outro da.
Deille todo o que tia.
Non obstante, hai determinados contextos nos que o pronome se coloca diante do verbo e separado deste:
Despois de palabras que marcan subordinacin (que, anda que, sempre que, xa que, posto que, se...):
l Dixo que se xubilaba nesa empresa.
l Axdoche se me deixas a moto.
Despois de adverbios ou expresins que indican negacin
(non, nunca, xamais, tampouco...) e dbida (quizais,
talvez, seica, disque):
l Nunca o vin por esta zona.
l Xamais che dir a verdade.
l Seica lle deron un premio de poesa.
Despois dalgns outros adverbios (xa, anda, tamn,
sempre, ben, mal, s, axia, logo, mis, menos, aqu,
a, al...):
l Sempre me ducho pola noite.
l Queras este libro? Pois aqu o tes.
l Xa lle dixen que non dispoo deste material.
Despois dalgns pronomes indefinidos (algo, nada, ningun, algun, calquera, mesmo, bastante...):
l Ningun me deu a resposta correcta.
l Algo me di que isto non est ben.
Despois de interrogativos (que, por que, como, quen,
onde, cando, canto, como...), exclamativos (que, como,
canto...), ou frases desiderativas:
l Quen che dixo esta barbaridade?
l Cando lle daremos o regalo?
l Canto me alegro por ti!
l Deus me valla!
Hai casos nos que a posicin do pronome variable:
Diante de preposicins, o pronome pode ir despois da
preposicin ou despois do verbo:
l Os profesores temos o compromiso de lles axudar aos
alumnos./Os profesores temos o compromiso de
axudarlles aos alumnos.

Nas perfrases verbais os pronomes poden colocarse despois do verbo principal, despois da conxuncin ou preposicin que forma parte da perfrase ou detrs do infinitivo:
l Tesme que facer un favor.
l Tes que me facer un favor.
l Tes que facerme un favor.
l Estiven chamndote toda a ma.
l Estvente chamando toda a ma.
Nas perfrases de participio, o pronome s se coloca despois
do verbo auxiliar (ou conxugado), ags nos casos de excepcins mencionados anteriormente:
l Too visitado al algunhas veces.
l Non che dou feito isto ata ma.

Acentuacin
De acordo coa posicin da slaba tnica, as palabras que
teen mis dunha slaba clasifcanse en agudas, graves e
esdrxulas e a sa acentuacin faise da seguinte forma:
Agudas: son as palabras nas que a slaba tnica a ltima. Levan acento grfico, chamado acento agudo, cando
rematan en vogal, vogal + n, vogal + s e vogal + ns:
ma, pat, refn, francs, compostelns...
Graves: son palabras nas que a slaba tnica a penltima. Levan acento cando rematan en consoante que non
sexa -n ou -s ou en grupo consonntico distinto de -ns:
difcil, lbum, carcter, trax...
Esdrxulas: son palabras nas que a slaba tnica a antepenltima; sempre levan acento: mdico, bgoa, cnxuxe, vido, slaba...
Outras regras de acentuacin
Os estranxeirismos correntes en galego seguen as devanditas regras de acentuacin: popurr, xamps, accsit,
cmping, prkinson, crdigan.
Os monoslabos non se acentan, ags nos casos do
acento diacrtico: da, das (contraccin preposicin + artigo)/d, ds (formas do presente indicativo do verbo dar);
pe (nome da letra)/p (parte do corpo) etc.
Cando un verbo leva pronomes complemento ou a segunda forma do artigo, o conxunto que forman considrase
unha nica palabra para fins de acentuacin: vmolos no
parque, fixmo-la cea, deixullelos aos fillos...
Acentanse as vogais i, u tnicas, se estas van precedidas
ou seguidas doutra vogal, para indicar que forman parte
de slabas distintas: rudo, sade, or...

ATENCIN
En galego non se acentan:
Os monoslabos, salvo nos casos que leven
acento diacrtico ou diferencial: son, voz, po,
nu, cru...
As palabras agudas rematadas en ditongo
decrecente, seguidas ou non de s: falou,
cantei, metais, aneis, anzois...
Os adverbios en -mente: tranquilamente,
rapidamente, facilmente, habilmente...
Os interrogativos e exclamativos: Que queres?
Cantos somos? Que sorpresa!

cento trinta e cinco

135

resumo gramatical
Principais casos de acentuacin diacrtica ou
diferencial
(a prep. + a artigo)
bla (esfera)
c (ca + a)
c (ca + o)
cmpre ( mester)
d (pres. e imp. de dar)
d (compaixn)
(pres. de ser)
fra (adv.)
m (run)
mis (adv. e pron..)
n (subst.)
ns (pron. tnico; pl. de n)
(a + o)
so (do corpo)
p (parte do corpo)
pr (poer)
prsa (apuro)
s (sede eclesistica; imp.
de ser)
s (adv. e adx.)
t (infusin)
vn (pres. de vir)
vs (pres. de vir)
vs (pron. tnico)

a (artigo; pron.; prep.)


bola (peza de pan)
ca (conx.)
co (con + o)
compre (merque)
da (de + a)
do (de + o)
e (conx.)
fora (antepret. de ser e ir)
ma (me + a)
mais (conx.)
no (en + o)
nos (en + os; pron, tono)
o (artigo; pron.)
oso (animal)
pe (letra)
por (prep.)
presa (prendida; presada)
se (conx.; pron.)

por: movemento dentro ou a


travs do espazo.

l
l

sobre: localizacin nun


espazo superior.

tras: detrs de, mis al de.

xunta: ao lado de, preto de.

Marchou para Suza cando


era moi novo.
Gstame pasear por esta
alameda.
O ladrn entrou por un
burato no teito.
Estenda a masa sobre
unha superficie fra.
A sa aldea est tras
aquela montaa.
Deixei a carteira xunta o
ordenador.

debaixo de

enriba de

detrs de

diante de

entre

dereita de

Preposicins
e locucins prepositivas

esquerda de

ao lado de

no centro de

Espazo: posicin e movemento

Tempo

a: direccin, distancia

so (prep.)
te (pron.; letra)
ven (pres. de ver; imp. de vir)
ves (pres. de ver)
vos (pron. tono)

l
l

ante: diante de

ata/deica: punto de chegada


(deica precisa o punto de
partida = de aqu/al)

baixo: posicin inferior

contra: contacto; direccin


contraria.

de: procedencia (lonxe/preto


de)

desde/dende: punto de
partida

en: localizacin, medio de


transporte

entre: localizacin no medio


de das ou mis cousas.

onda: proximidade; o mesmo


lugar.

136

para: direccin

cento trinta e seis

Imos a Rianxo.
Allariz est a dez
quilmetros.
Atopmonos ante o Palacio
Real.
Camiamos ata a entrada
da catedral.
Imos deica Santiago.
Coloca as botellas baixo a
mesa.
Apoiouse contra a parede
para evitar a cada.
a contra o vento.
Somos de Celanova.
Barrantes est preto de
Vilanova de Arousa.
Veu andando desde o
centro.
Ribadeo est en Lugo.
Iremos en tren.
Encontrei unha postal entre
os meus libros.
A perruquera est onda a
parada de autobs.
Foi onda as fillas e anda
non volveu.

a + hora
ata + punto lmite no tempo
antes/despois de

contra + hora imprecisa

de + da/noite.
de + inicio a + fin

l
l

desde/dende + punto no
tempo
durante + tempo que dura
ou no que transcorre algo
en + mes/estacin/ano
entre + dous puntos de
referencia temporal que
determinan un intervalo.
para + tempo exacto ou
aproximado; duracin.

por + parte do da
sobre + hora aproximada

l
l
l
l

Levntome s oito.
Esprote ata as cinco.
Sempre chamo a mia nai
antes de deitarme.
Din que chegan contra o
medioda.
Prefiro descansar de da e
estudar de noite.
Traballamos das* 9.00 s
15.00 h.
Non vexo a Xavier desde o
inverno pasado.
Durante o curso acadmico
case non vn por aqu.
O aniversario dela en xullo.
Estarei na casa entre as
das e as sete da tarde.

Para Nadal xa estaremos de


volta.
l Temos conversa para toda
a tarde.
l Nunca traballo pola** tarde.
l Chegou sobre as das da
madrugada.

* Recorda que de + as = das e a + as = s.


** Recorda que por + las (segunda forma do artigo) = polas

resumo gramatical
Outros usos
a: modo
l Filete prancha; linguado ao forno.
ags/excepto/fra/menos/salvo: exclusin
l Todos xa tiamos algunha nocin do tema, ags esa
parella.
ante: en presenza de
l Ante tantas dificultades decidiu regresar ao seu pas.
baixo: influencia ou dependencia
l Non lle fagas caso porque est baixo os efectos do alcohol.
canda: coincidencia temporal e compaa
l Iremos canda os outros rapaces.
con
Compaa: l Fun ao cine con Mauricio.
Acompaamento: l Polo con patacas.
Instrumento: l Cortei as fichas con aquelas tesoiras.
Composicin: l Unha casa con moitos cuartos.
contra: en oposicin a
l Non faremos nada contra a sa vontade.
de
Material: l Un abrigo de la.
Partitivo, con substantivos non contables: un pouco de arroz;
200 gramos de queixo.
Pertenza ou posesin: l Esta a casa de Adolfo.
Finalidade: l Mquina de escribir.
Causa: l Chorou de susto.
Modo: l Fxoo de malas maneiras.
entre
Cooperacin: l Entre todos acabaremos todo antes do previsto.
Relacin ou comparacin: l Non atopo ningunha diferenza
entre un e outro.
para/por
Para + finalidade:
l Necesito dieiro para o alugamento deste mes.
Para + destinatario: l Este paquete para o teu irmn.
Por + causa: l Viaxa moito polo seu traballo.
segundo
Concordancia, opinin: l Segundo as leis, isto un delito.
Simultaneidade: l Segundo escoita a gravacin, anota no
caderno os puntos mis interesantes.
sen: ausencia
l Eu prefiro tomar o caf sen azucre.
sobre
Tema: l Estiven nunha mesa redonda sobre a situacin dos
minusvlidos.
Valoracin aproximada: l O cativo tera sobre catro anos.

Interrogativos

Os pronomes e os adverbios interrogativos substiten o elemento descoecido na pregunta de resposta aberta.


Que, cal/cales
Empregamos que en preguntas abertas con ou sen referencia a un substantivo en concreto.
l Que fixestes durante as vacacins?
l Que restaurante me recomendas en Lisboa?

Cando preguntamos por algo ou algun dentro dun conxunto,


normalmente para propoer unha escolla ou exclusin, empregamos cal/cales:
l En vermello temos estes tres modelos, cal prefires?
Tamn podemos empregar cal de cando o substantivo se
menciona ou non no momento pero se entende polo contexto:
l Cal dos* dous consideras mis axeitado para o traballo?
l Cal delas* a ta moza?
l Cal destes* bolsos mis caro?
* Recorda: de + os = dos; de + elas = delas, de + estes = destes

Outros interrogativos
Para preguntar por...
persoas
unha
cantidade
un lugar
un momento
no tempo

quen
canto/a/
os/as
onde
cando

o modo
o motivo
a finalidade

como
l Como fostes? En avin ou en barco?
por que l Por que choras, muller?
para que l Para que me chamaron outra vez?

Quen trouxo estas flores?


Cantas veces estiveches en
Galicia?
l Onde tes o mbil?
l Cando chegaches a Santiago?
l
l

RECoRda
Cando os interrogativos van acompaados
dunha preposicin, esta colcase antes deles.
l

Con quen saches onte?


Con Tais.
l Desde onde chamas?
m Desde o bar da esquina.
l Sobre que tratou a conferencia?
m Sobre reciclaxe.
l Ata cando vos quedades?
m Ata o mrcores.
l Para cantas persoas preparo a cea?
m Para oito, como mximo.
m

Comparacin

A estrutura comparativa componse de dous elementos bsicos. O primeiro un adverbio que indica superioridade,
igualdade ou inferioridade (respectivamente, mis, tan/
tanto(s)/tanta(s), menos); o segundo, unha partcula: que,
ca ou do que para as comparacins de superioridade e
inferioridade), e coma/como (para a comparacin de igualdade). Cando a segunda parte da comparacin un verbo,
emprgase do que.
Na maiora dos casos que/ca e coma/como sanse indistintamente. Pero cando o segundo termo da comparacin un
pronome persoal, faise obrigatorio o emprego de ca/coma.
l A mia irm mis alta ca min.
l Traballamos tanto coma eles.
A partcula ca contrae co artigo determinado:
ca + a = c; ca + as= cs; ca + o = c e ca + os = cs.
l O teu coche consome mis ca o/c meu.

cento trinta e sete

137

resumo gramatical
Superioridade
Con nomes:
A Corua ten mis habitantes ca/que Ourense.
Con adxectivos:
Vigo mis grande ca/que Santiago.
A casa dela mis moderna ca a/c/que a mia.
Con verbos:
Os mozos viaxan mis que os/cs vellos.
Eles falan mis do que traballan.
Ademais das formas analticas mis bo, mis malo e mis
grande, pdense empregar no seu lugar, respectivamente,
as formas especiais mellor, peor e maior.
Igualdade
Con nomes:
tanto espazo

tanta luz
Esta casa ten
tantos cuartos
tantas vents

coma/como a outra.

o mesmo coche.
a mesma idade.
Carlos e eu temos
os mesmos gustos.
as mesmas afeccins.
Con adxectivos:
Aqu as casas son tan caras coma/como no meu pas.
Con verbos
Traballa tanto coma/como folga.
Inferioridade
Con nomes:
No meu pas hai menos bares ca/que aqu.
tanto espazo
Esta casa non ten tanta luz
coma/como a outra

VERBOS
Conxugacins
En galego existen tres conxugacins, que se distinguen polas terminacins: -ar (primeira conxugacin), -er (segunda)
e -ir (terceira). Algunhas formas dos verbos da segunda e da
terceira conxugacin son moi similares. A maiora das irregularidades danse nestes dous grupos.

Verbos reflexivos
Son verbos que se conxugan cos pronomes reflexivos me, te,
se, nos, vos, se: chamarse, levantarse, deitarse, baarse...
(Eu) chmome Abel. (chamarse)
Hai verbos que poden converterse en reflexivos cando a accin recae no propio suxeito.
Maruxa lava a roupa.
Maruxa lvase.

Verbos que funcionan como gustar


Existe un grupo de verbos (gustar, encantar, apetecer,
interesar, custar, doer etc.) que se conxugan case sempre
na terceira persoa (do singular, se van seguidos dun nome
en singular ou dun infinitivo; e do plural, se van seguidos
dun substantivo en plural). Estes verbos van acompaados
sempre dos pronomes de COI me, che, lle, nos, vos, lles e
expresan sentimentos e opinins respecto a cousas, persoas
ou actividades.
(A min)
(A ti)
(A el/ela/vostede)
(A ns)
(A vs)
(A eles/elas/vostedes)

tantos cuartos
tantas vents
Con adxectivos:
Esta casa menos luminosa ca as/cs/que as outras.
O seu barrio menos tranquilo ca o/c/que o meu.
Aqu as casas no son tan caras coma/como no meu pas
Con verbos:
Eles traballan menos do que din.

O superlativo relativo
o grao mis alto que se lle pode atribur a algo ou a algun
por un adxectivo ou adverbio.
A ra de Arousa a mis grande de Galicia.
O Nilo e o Amazonas son os ros mis longos do mundo.
Sar o barrio mis emblemtico de Santiago de Compostela.

gstame o cine/bailar/gstanme as
pelculas de accin
gstache o cine/bailar/gstanche as
pelculas de accin
gstalle o cine/bailar/gstanlle as
pelculas de accin
gstanos o cine/bailar/gstannos as
pelculas de accin
gstavos o cine/bailar/gstanvos as
pelculas de accin
gstalles o cine/bailar/gstanlles as
pelculas de accin

Cstame moito pronunciar o xe.


A Xulio encntalle Luz Casal.
Que vos parece este cadro?
Denme moito os ps.
Con estes verbos, sase a + pronome tnico (a min, a ti, a
el/ela/vostede, a ns, a vs, a eles/elas/vostedes) cando
queremos contrastar diferentes persoas.
A vs que vos pareceu a pelcula?
A min encantoume.
Pois a min pareceume moi lenta.

Presente do indicativo
(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)
(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

138

cento trinta e oito

FALAR
falo
falas
fala
falamos
falades
falan

COMER
como
comes
come
comemos
comedes
comen

ESCRIBIR
escribo
escribes
escribe
escribimos
escribides
escriben

resumo gramatical
A terminacin da primeira persoa do singular igual nas tres
conxugacins.
As terminacins da segunda e da terceira conxugacins son
iguais, ags na primeira e na segunda persoas do plural (ns
e vs).
Empregamos o presente de indicativo para:
Facer afirmacins atemporais:
l Unha semana ten sete das.
Falar de feitos que se producen cunha certa frecuencia ou
regularidade:
l Como na casa todos os das.
Falar do presente cronolxico:
l Vai moi bo tempo.
Pedir cousas e accins en preguntas:
l Dixasme un bolgrafo?
Falar de intencins firmes:
l Ma devlvoche o libro.
Relatar en presente histrico:
l Rosala de Castro nace en Santiago de Compostela en
1838.
Formular hipteses:
l Se me toca a lotera, deixo de traballar.
Dar instrucins:
l Segues todo recto e logo xiras dereita.

Os verbos ir e ser teen a mesma forma no pretrito.

(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)
(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

IR/SER
fun
fuches
foi
fomos
fostes
foron

Copretrito

(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)
(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

FALAR
falaba
falabas
falaba
falabamos
falabades
falaban

COMER
coma
comas
coma
comiamos
comiades
coman

ESCRIBIR
escriba
escribas
escriba
escribiamos
escribiades
escriban

ATENCIN
Na primeira e na segunda persoas do plural,
ocorre un cambio de slaba tnica.

Pretrito

(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)
(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

FALAR
falei
falaches
falou
falamos
falastes
falaron

COMER
comn
comiches
comeu
comemos
comestes
comeron

ESCRIBIR
escribn
escribiches
escribiu
escribimos
escribistes
escribiron

O pretrito emprgase para relatar accins pasadas, relacionadas ou non co presente.


l Esta semana coecn moita xente interesante.
l Onte ceei cuns amigos.
l O mes pasado descubrn un restaurante xenial.
Verbos con terminacins irregulares
Os verbos seguintes presentan irregularidades propias na raz
e teen unhas terminacins especiais no pretrito, independentemente da conxugacin que pertenzan.
ESTAR
DICIR
FACER
TER
PODER
POER
QUERER
TRAER
SABER

estivdixfixtivpuidpuxquixtrouxsoub-

-en
-eches
-o
-emos
-estes
-eron

Os verbos que presentan formas irregulares no copretrito


son:

(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)
(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

SER
era
eras
era
eramos
erades
eran

PR
pua
puas
pua
puamos
puades
puan

TER
tia
tias
tia
tiamos
tiades
tian

VIR
via
vias
via
viamos
viades
vian

ATENCIN
Os verbos derivados dos anteriores tamn
presentan as mesmas irregularidades: repor,
compor, supor, recompor, sobrepor, antepor, ater,
reter, conter, previr, intervir, sobrevir etc.

Usos do copretrito
Para describir as circunstancias que rodean un acontecemento pasado.
l Como estabamos cansos, quedamos na casa.
l Onte non tia ganas de cociar e fun comer fra.
Para realizar descricins en pasado.
l Onte vin a Marta. Estaba guapsima.
l A nosa casa da aldea era enorme e tia moita luz.
Para falar de costumes no pasado.
l De neno, sempre a ao campo visitar os meus avs.
l Na mia poca de estudante, durma moi pouco.

ATENCIN
Na primeira e na terceira persoas do singular dos
verbos regulares, a ltima slaba tnica; nos
irregulares, en cambio, a slaba tnica a penltima.
cento trinta e nove

139

resumo gramatical
Relatar en pasado
Un relato unha sucesin de feitos que contamos utilizando
o pretrito e o copretrito. Facemos avanzar a historia con
cada novo feito que presentamos.
l Aquel da Xan non ou o espertador e espertou media hora
tarde. Sau da casa sen almorzar e colleu un taxi. Por sorte, conseguiu chegar a tempo ao aeroporto.
En cada feito podemos deter a accin e mirar as circunstancias que a rodean. Para isto, usamos o copretrito.
l Aquel da Xan estaba moi canso e non ou o espertador,
as que espertou media hora tarde. Como non tia tempo,
sau de casa sen almorzar e colleu un taxi. Por sorte, non
haba moito trfico e conseguiu chegar ao aeroporto a
tempo.
A eleccin que facemos entre pretrito e copretrito non
depende da duracin das accins, senn da maneira na que
queremos presentalas e da sa funcin no relato.
l Onte, como estaba chovendo, non san. (Non interesa o
fin da chuvia: presentmola como unha circunstancia de
non sar)
l Onte, estivo chovendo todo o da e non san. (Informo da
duracin da chuvia e do feito de non sar)

Futuro
O futuro frmase engadindo ao infinitivo as terminacins -ei,
-s, -, -emos, -edes e -n.

(eu)
(ti)
(el/ela/vostede)
(ns)
(vs)
(eles/elas/vostedes)

FALAR
falarei
falars
falar
falaremos
falaredes
falarn

BEBER
beberei
bebers
beber
beberemos
beberedes
bebern

VIVIR
vivirei
vivirs
vivir
viviremos
viviredes
vivirn

Hai moi poucos verbos irregulares. Estes presentan un cambio na raz, pero teen as mesmas terminacins cs verbos
regulares.
DICIR
direi
dirs
dir
diremos
diredes
dirn

FACER
farei
fars
far
faremos
faredes
farn

Usamos o futuro para referirnos ao futuro cronolxico dunha


maneira neutra. Utilizmolo para facer predicins ou para
expresar que algo ocorrer inexorablemente.
Ma far sol en todo o pas.
As cartas din que ters moitos fillos.
O sol sair ma s 6.42 h.
Tamn usamos este tempo para formular hipteses sobre
o futuro ou o presente, algunhas veces acompaado por
marcadores como seguramente, probablemente, posiblemente, seguro que, creo que etc.
Non atopo a camisa azul en ningn lado, vchela?
Pois estar na lavandera. Vouna recoller pola tarde.
Que vas facer esta noite?
Pois seguramente quedarei na casa. E ti?
Eu creo que sairei tomar algo por a.

140

cento corenta

ATENCIN
Para falar de plans, intencins e accins futuras
en galego emprgase mis frecuentemente
o presente de indicativo ou a perfrase ir +
infinitivo.
Ma temos a comida na casa. Axdasme?
Pois non podo.Vou falar co propietario do piso
s 12 h e non sei a que hora volvo.

Imperativo afirmativo
O imperativo afirmativo en galego ten catro formas: ti e vs
(informal) e vostede e vostedes (formal).

(ti)
(vs)
(vostede)
(vostedes)

PENSAR
pensa
pensade
pense
pensen

COMER
come
comede
coma
coman

PARTIR
parte
partide
parta
partan

As formas para ti e vs obtense eliminando o -s final da


forma correspondente en presente.
estudas, estuda
estudades, estudade
bebes, bebe
bebedes, bebede

ATENCIN
Algns verbos irregulares non seguen esta regra
para ti:
poer/pr > pon ir > vai
facer > fai
vir > ven
ter > ten

As formas para vostede e vostedes obtense cambiando


a vogal temtica da forma correspondente do presente:
estuda > estude
estudan > estuden
bebe > beba
beben beban

ATENCIN
Os verbos que son irregulares na primeira persoa
do presente teen en imperativo unha raz
irregular.
poo poa/n vou vaia/n fago faga/n
veo vea/n teo tea/n oio oia/n
digo diga/n
traio traia/n vexo-vexa/n

O verbo ser presenta formas especiais no imperativo:


(ti)
(vs)
(vostede)
(vostedes)

s
sede
sexa
sexan

resumo gramatical
Imperativo negativo

Participio

As formas do imperativo negativo para todas as persoas


obtense cambiando a vogal temtica da forma correspondente do presente:

O participio pasado frmase engadindo as terminacins -ado


aos verbos da primeira conxugacin, e -ido aos verbos da
segunda e da terceira.
cantar, cantado
beber, bebido/vivir, vivido
Hai participios que son irregulares.

pres.
falas
fala
falades
falan

imp. neg.
non fales
non fale
non faledes
non fale

pres.
comes
come
comedes
comen

imperativo neg.
non comas
non coma
non comades
non coman

pres.
vives
vive
vivides
viven

imp. neg.
non vivas
non viva
non vivades
non vivan

ATENCIN
Os verbos que son irregulares na primeira persoa
do presente teen no imperativo negativo unha
raz irregular para todas as persoas.

poo

veo

non poas
non poa
non poades
non poan
non veas
non vea
non veades
non vean

fago

vexo

non fagas
non faga
non fagades
non fagan
non vexas
non vexa
non vexades
non vexan

Os verbos ser, estar e ir presentan formas especiais.


SER: non sexas, non sexa, non sexades, non sexan
ESTAR: non esteas, non estea, non esteades, non estean
IR: non vaias, non vaia, non vaiades, non vaian
Recorda que co imperativo negativo os pronomes van diante
do verbo, ags nas perfrases onde a posicin pode variar.
Non me esperes para cear. Vou chegar moi tarde.
Non te vaias esquecer da reunin!/Non vaias esquecerte da reunin!

Usos do imperativo
Dar instrucins:
Retire o plstico protector e coloque o aparato sobre
unha superficie estable.
Conceder permiso:
Podo entrar un momento?
Si, claro. Pasa, pasa.
Ofrecer algo:
Toma, proba estas galletas. Estn bosimas.
Aconsellar:
Non sei que poer para a cea de traballo de ma.
Pon o vestido azul, non? Qudache moi ben.

ATENCIN
s veces empregamos o imperativo para dar
ordes ou pedir accins, pero s en situacins moi
xerarquizadas ou de moita confianza. Adoitamos
suavizar este emprego con elementos como por
favor, vea etc., ou xustificando a peticin.
Por favor, Francisco, fgame dez copias destes
documentos.
Ven comigo de compras... vea, que logo non
podo con todas as bolsas.

abrir aberto
escribir, escrito
morrer, morto

dicir, dito
facer, feito
poer, posto

ver, visto
volver, volto
romper, roto

O participio ten das funcins bsicas. Como verbo, acompaa os auxiliares ter e dar nas perfrases verbais e invariable.
Podo facer a queimada porque a teo feito para o magosto doutros anos.
Non dou acabado este traballo antes de ma.
Como adxectivo, concorda co substantivo en xnero e en nmero, e refrese a situacins ou estados derivados da accin
do verbo. Por iso, neses casos, utilzase moitas veces co
verbo estar.
A comida xa est feita.
A porta estaba pechada e na entrada haba uns vasos
rotos.

Xerundio
O xerundio frmase engadindo a terminacin -ando aos
verbos en -ar, a terminacin -endo aos verbos en -er, e a
terminacin -indo aos verbos en -ir.
cantar, cantando
beber, bebendo
vivir, vivindo
O xerundio pode formar perfrases con verbos como estar,
levar, seguir, continuar...
Estes das estou facendo demasiadas cousas. Necesito un
descanso.
Canto tempo levas vivindo nesta ra?
Sabes se Carme segue traballando na mesma empresa?
Pois si, como sempre, e Marta tamn contina dando
clases.
Tamn empregamos o xerundio para explicar de que maneira
se realiza unha accin.
Sabes que lle pasa a Antonio? Sau chorando.
E como consegues manter tan ben a forma?
Pois facendo exercicios todos os das, comendo san e
durmindo oito horas ao da.

Impersonalidade
En galego, podemos expresar a impersonalidade de varias
maneiras. Unha delas coa construcin verbo en terceira
persoa + se.
O cocido galego faise con chourizo, xamn, repolo, costela de porco...
Outra forma de expresar a impersoalidade, cando non podemos ou non nos interesa especificar quen realiza unha accin,
usar a terceira persoa do plural.
Sabes se xa amaaron a calefaccin?
Soubeches? Descubriron un novo planeta.

cento corenta e unha

141

resumo gramatical
Ser/estar/haber
Para localizar algo no espazo, usamos o verbo estar.
O Concello est bastante lonxe do centro.
Pero se informamos sobre a existencia, usamos hai (do
verbo haber). unha forma que, con este uso, s existe na
terceira persoa do singular, pero utilzase para falar de cousas ou persoas tanto no singular como no plural. Tamn se
emprega nos demais tempos verbais.
Preto da mia casa hai un parque enorme.
Na festa houbo momentos moi divertidos.
Haba moita xente no concerto?
No futuro haber problemas de abastecemento de auga.
Para informar sobre a localizacin dun evento xa mencionado, usamos ser.
A reunin na mia casa.
Con adxectivos, usamos ser para falar das caractersticas
esenciais do substantivo e estar para expresar unha condicin ou un estado especial nun momento determinado.
Lucas enxeeiro.
Lucas est enfadado.
Este coche novo.
Este coche est avariado.
Tamn usamos ser cando identificamos algo ou algun ou
cando falamos das caractersticas inherentes de algo.
Alba unha amiga mia.
Cos adverbios ben e mal, usamos unicamente estar.
O concerto estivo moi ben, non?

Perfrases verbais
Unha perfrase verbal unha construcin formada por un
verbo conxugado e outro na forma nominal (infinitivo, participio ou xerundio), entre os que pode haber ou non un
elemento de relacin (preposicin ou conxuncin). A continuacin, lstanse as principais perfrases verbais do galego e
a relacin do que poden indicar.
Ir + infinitivo
Futuridade:
Para a semana imos ter outra reunin.
Movemento: Levantouse e foi abrir a porta.
Haber (de) + infinitivo
Futuridade:
Cando o vexa hei (de) pedirlle os meus libros.
Obrigatoriedade:
Has (de) facer o que che digan.
Accin que estivo a piques de realizarse (co pretrito):
Houbo (de) regresar cando naceu o seu fillo.
Hiptese:
Os nenos han (de) estar na eira xogando.
Ter que/de + infinitivo
Obrigatoriedade:
Teo que/de axudar ao meu irmn cos deberes.
Necesidade:
Teo que/de conseguir unha parella para as clases de
baile.

142

cento corenta e das

Haber + que + infinitivo


Obrigatoriedade:
Hai que deixar as chaves na recepcin.
Necesidade:
Hai que baixar o lixo, quen pode facelo?
Deber (de) + infinitivo
Obrigatoriedade ou deber:
Debedes visitar os vosos avs mis a mido.
Hiptese:
Debeu (de) chamar antes, pero non estabamos na casa.
Dar + participio
Indica se unha accin se rematou ou cumpriu:
Non deron chegado antes das nove.
Cres que ds feito todo o traballo ata ma?
Poder + infinitivo
Probabilidade ou hiptese:
Pode ser que todos vean festa.
Estar + xerundio/a + infinitivo
Accin en proceso:
Estou terminando/a terminar o traballo.
Andar + xerundio/a + infinitivo
Accin en proceso, reiterativa ou prolongada no tempo:
Anda buscando/a buscar un piso no centro.
Botar(se) + a + infinitivo
Comezo da accin:
En canto llo dixen botouse a chorar coma unha nena.
Estar + para + infinitivo
Accin a piques de ocorrer:
Estaba para sar cando chegaron os meus tos.
Ter + participio
Idea de repeticin en experiencias pasadas:
Teo ido a este tipo de feira varias veces.
Volver + infinitivo
Repeticin da accin expresada no infinitivo:
Volvn chamalo pero xa non estaba.

resumo gramatical
Conxugacin verbal

Paradigma dos verbos regulares


Presente

Pretrito

Copretrito

Futuro

Imperativo
afirmativo

Formas nominais

ANDAR
ando
andas
anda
andamos
andades
andan

andei
andaches
andou
andamos
andastes
andaron

andaba
andabas
andaba
andabamos
andabades
andaban

andarei
andars
andar
andaremos
andaredes
andarn

anda
ande

Infinitivo:
andar
Xerundio:
andando
Participio:
andado

BEBER
bebo
bebes
bebe
bebemos
bebedes
beben

bebn
bebiches
bebeu
bebemos
bebestes
beberon

beba
bebas
beba
bebiamos
bebiades
beban

beberei
bebers
beber
beberemos
beberedes
bebern

PARTIR
parto
partes
parte
partimos
partides
parten

partn
partiches
partiu
partimos
partistes
partiron

parta
partas
parta
partiamos
partiades
partan

partirei
partirs
partir
partiremos
partiredes
partirn

andade
anden

bebe
beba
bebede
beban

parte
parta
partide
partan

Infinitivo:
beber
Xerundio:
bebendo
Participio:
bebido
Infinitivo:
partir
Xerundio:
partindo
Participio:
partido

Principais verbos irregulares


Presente

Pretrito

Copretrito

Futuro

Imperativo
afirmativo

Formas nominais

SER
son
es

somos
sodes
son

fun
fuches
foi
fomos
fostes
foron

era
eras
era
eramos
erades
eran

serei
sers
ser
seremos
seredes
sern

s
sexa

Infinitivo:
ser
Xerundio:
sendo
Participio:
sendo

ESTAR
estou
ests
est
estamos
estades
estamos

estiven
estiveches
estivo
estivemos
estivestes
estiveron

estaba
estabas
estaba
estabamos
estabades
estaban

estarei
estars
estar
estaremos
estaredes
estarn

est
estea

FACER
fago
fas
fai
facemos
facedes
fan

fixen
fixeches
fixo
fixemos
fixestes
fixeron

faca
facas
faca
faciamos
faciades
facan

farei
fars
far
faremos
faredes
farn

fai
faga

SABER
sei
sabes
sabe
sabemos
sabedes
saben

souben
soubeches
soubo
soubemos
soubestes
souberon

saba
sabas
saba
sabiamos
sabiades
saban

saberei
sabers
saber
saberemos
saberedes
sabern

sabe
saiban

sede
sexan

estade
estean

facede
fagan

sabede
saiban

Infinitivo:
estar
Xerundio:
estando
Participio:
estado
Infinitivo:
facer
Xerundio:
facendo
Participio:
feito
Infinitivo:
saber
Xerundio:
sabendo
Participio:
sabido

cento corenta e tres

143

resumo gramatical
Presente

Pretrito

Copretrito

Futuro

Imperativo
afirmativo

Formas nominais

QUERER
quero
queres
quere
queremos
queredes
queren

quixen
quixeches
quixo
quixemos
quixestes
quixeron

quera
queras
quera
queriamos
queriades
queran

quererei
querers
querer
quereremos
quereredes
querern

quere
queira

Infinitivo:
querer
Xerundio:
querendo
Participio:
querido

IR
vou
vas
vai
imos
ides
van

fun
fuches
foi
fomos
fostes
foron

a
as
a
iamos
iades
an

irei
irs
ir
iremos
iredes
irn

vai
vaia
vamos
ide
vaian

Infinitivo:
ir
Xerundio:
indo
Participio:
ido

VIR
veo
vs
vn
vimos
vindes/vides
veen

vin
vieches
veu
viemos
viestes
vieron

via
vias
via
viamos
viades
vian

virei
virs
vir
viremos
viredes
virn

ven
vea

Infinitivo:
vir
Xerundio:
vindo
Participio:
vido

HABER
hei
has
ha, hai
habemos
habedes
han

houben
houbeches
houbo
houbemos
houbestes
houberon

haba
habas
haba
habiamos
habiades
haban

haberei
habers
haber
haberemos
haberedes
habern

---

PODER
podo
podes
pode
podemos
podedes
poden

puiden
puideches
puido
puidemos
puidestes
puideron

poda
podas
poda
podiamos
podiades
podan

poderei
poders
poder
poderemos
poderedes
podern

pode
poida

TER
teo
tes
ten
temos
tendes/tedes
teen

tiven
tiveches
tivo
tivemos
tivestes
tiveron

tia
tias
tia
tiamos
tiades
tian

terei
ters
ter
teremos
teredes
tern

ten
tea

DICIR
digo
dis
di
dicimos
dicides
din

dixen
dixeches
dixo
dixemos
dixestes
dixeron

dica
dicas
dica
diciamos
diciades
dican

direi
dirs
dir
diremos
diredes
dirn

di
diga

POER/PR
poo/poo
pos/pos
pon/pon
poemos/pomos
poedes/pondes
poen/pon

puxen
puxeches
puxo
puxemos
puxestes
puxeron

poa/pua
poas/pua
poa/pua
poiamos/puamos
poiades/puades
poan/puan

poerei/porei
poers/pors
poer/por
poeremos/poremos
poeredes/poredes
poern/porn

pon
poa

traerei
traers
traer
traeremos
traeredes
traern

trae
traia

TRAER
traio
traes
trae
traemos
traedes
traen

144

cento corenta e catro

trouxen
trouxeches
trouxo
trouxemos
trouxestes
trouxeron

traa
traas
traa
traiamos
traiades
traan

querede
queiran

vinde/vide
vean

---

podede
poidan

tende
tean

dicide
digan

poede/ponde
poan

traede
traian

Infinitivo:
haber
Xerundio:
habendo
Participio:
habido
Infinitivo:
poder
Xerundio:
podendo
Participio:
podido
Infinitivo:
ter
Xerundio:
tendo
Participio:
tido
Infinitivo:
dicir
Xerundio:
dicindo
Participio:
dito
Infinitivo:
poer/pr
Xerundio:
poendo/pondo
Participio:
posto
Infinitivo:
traer
Xerundio:
traendo
Participio:
trado

Nivel A2
en lingua galega

Nivel A2 en lingua galega


Habilidades e contidos adaptados ao
Marco europeo comn de referencia para
as linguas (MECRL)
Os contidos lingsticos e gramaticais presentados e traballados neste libro atenden ao compromiso de fornecer os
recursos necesarios para que unha persoa acade un nivel A2 en lingua galega, segundo a descricin establecida no
Marco europeo comn de referencia para as linguas do Consello de Europa, que se corresponde coas esixencias
establecidas no Celga 1. Malia isto, e como xa se dixo na introducin, este libro non dispensa a orientacin dun
profesor que acompae o alumno no traballo cotin e compartido que esixe cada unha das unidades, e as facer a
aprendizaxe mis completa e dinmica.
Segundo a descricin xeral deste nivel, unha persoa que o supere debe posur un dominio global da lingua, de forma
que lle permita satisfacer as necesidades mis bsicas da comunicacin. Mostrar, deste xeito, unhas capacidades
comunicativas sinxelas, pero suficientes para desenvolverse en contextos prximos e familiares, materializadas nun
repertorio lingstico anda esquemtico e orientadas a travs das competencias tanto orais como escritas.
Entre outras cousas, poder, unha vez acadado o nivel, interactuar en contextos sociais simples, como sados,
presentacins ou felicitacins; falar de cuestins persoais, como dos gustos e afeccins, da propia familia ou do
traballo, e explicar elementos relacionados co seu mbito: descricins espaciais, identificar e designar as partes da
casa ou de obxectos domsticos; conseguir tamn expresar sentimentos, mostrar solidariedade, condolencia e
referirse a acontecementos pasados e saber valoralos.

De xeito mis pormenorizado un falante que posa o nivel A2 ter


as seguintes habilidades:

Comprensin oral
Comprensin de frases, expresins e vocabulario mis habituais sobre temas de interese persoal e relacionado con reas
de prioridade inmediata.
Interpretacin eficaz do discurso para poder enfrontarse a necesidades concretas, sempre que este sexa breve, sinxelo, claro, redundante, prctico, emitido de forma pausada e con naturalidade, e ligado ao contexto.
Comprensin de informacin e instrucins sinxelas, as como
pasaxes curtas ou mensaxes telefnicas que traten sobre asuntos cotins e previsibles relacionados con temas como identificacin e caracterizacin persoal e profesional; orientacin e
localizacin no tempo e no espazo; datas, horarios; alimentacin, produtos e obxectos de uso diario; sade; establecementos
comerciais, servizos e oficinas pblicas; feitos ou acontecementos en presente ou pasado.

O meu convidado chmase Antn, un


primo meu e vive en Caracas. Ten 30 anos e
economista. un rapaz moi simptico e moi
divertido: gstalle moito bailar, a troula e coecer
xente nova e tamn sabe tocar a gaita!

146

cento corenta e seis

Nivel A2 en lingua galega


Comprensin escrita
Lectura de textos moi breves e sinxelos sobre asuntos cotins
que tean vocabulario moi frecuente.
Seleccin de informacin especfica e previsible en cartas, catlogos, prospectos, mens de restaurantes, listaxes, horarios,
anuncios publicitarios e artigos breves de carcter informativo
nos xornais.
Comprensin, interpretacin e identificacin de informacin e
instrucins sinxelas relacionadas con situacins cotins e previsibles atopadas en textos como carteis e avisos pblicos; horarios e
datas de viaxes, servizos de transporte, horarios de establecementos; orientacin e localizacin no espazo; normas de seguridade;
instrucins de aparellos e uso frecuente; informacin e instrucins de mbitos como a hostalara, a sanidade e a vida acadmica; identificacin persoal e profesional; alimentacin e produtos
nun establecemento comercial; informacin bsica de formularios e documentos das oficinas pblicas e de entidades acadmicas e bancarias; noticias breves e titulares sinxelos de xornais.

e
 O PoXatnt
ar
Casa de

Men do da
PRIMEIROS
Caldo
Ensalada mixta
Xoubas fritidas

SEGUNDOS
Polo asado con patacas
Bacallau ao forno
Lombo grellado con pementos

SOBREMESAS
Queixo con marmelo
Torta de queixo de Lestedo
Torta de Santiago

Expresin oral
Poder comunicarse en tarefas elementais e habituais que requiran un intercambio simple e directo de informacin sobre actividades e asuntos cotins.
Ser capaz de participar en conversas breves con razoable comodidade, contando coa colaboracin do interlocutor, en situacins previsibles da vida diaria.

Pan, auga ou vio

8,50 euros sen IVE

(Men de luns a venres)

Farase entender en intervencins breves, mesmo con pausas,


dbidas iniciais e reformulacin.
Far descricins e presentacins breves e sinxelas da familia e
doutras persoas, das condicins de vida ou de traballo, das actividades diarias, costumes, gustos e preferencias, obxectos e posesins etc.
Ser capaz de facer declaracins ensaiadas de contido previsible
sobre temas importantes da vida coti, sempre que conten con
ontes dispostos a colaborar.
Poder resolver situacins e tarefas como intervencins simples
de carcter social; controlar a comunicacin oral; dar informacin xeral relativa identificacin persoal, profesional, de lugares
e obxectos; solicitar e dar instrucins sinxelas sobre orientacins
e localizacin no espazo e sobre horarios e datas; reservar unha
habitacin e facer as preguntas bsicas relativas a aloxamentos;
comprar ou pedir informacin sobre produtos expostos nun establecemento comercial; reclamar a atencin dun responsable
nun establecemento e solicitar un servizo; pedir informacin sobre a alimentacin e produtos de uso diario, prezos e formas de
pagamento; dar informacin bsica sobre un problema de sade; pedir informacin e realizar xestins sinxelas en establecementos comerciais e pblicos; intervir en conversas sinxelas sobre experiencias persoais, centros de interese e acontecementos
de actualidade, manifestando sentimentos, expresando acordo e
desacordo e solicitando opinins.

Abel
Carlos

Cbreme, por favor.

cento corenta e sete

147

Nivel A2 en lingua galega


Expresin escrita
Escribir notas e mensaxes breves e sinxelas sobre temas relativos a reas de necesidade inmediata e sobre aspectos cotins
do seu mbito, empregando unha serie de frases e oracins enlazadas cos conectores mis usuais.
Ser capaz de cubrir ou escribir formularios bsicos con informacin persoal, mensaxes breves de rexistro formal, carta ou
postal sobre asuntos persoais, notas ou pequenas mensaxes a
amigos sobre cuestins sinxelas, informacin sobre a familia,
lugares, condicins de vida e experiencias persoais e profesionais.

Ola Pili!

moi contenta de
Eu xenial! Estou
entina). AdeComo vai todo?
Arx
en
di
s
, como se
para ver moita
estar aqu (ac
po
tem
o
te
tamn
o
mais de estudar,
voche unha fot
En
.
nte
xe
r
coece
escousas e para
as rapazas da
s de aqu: as d
ra a
cos meus amigo
morena e Sand
a

ila
Le
s.

querda son irm


ticas. O que est
, son moi simp
de Sandra. A
que leva lentes
Diego, o mozo

eu

e
il.
ra
iga
nd
entre Sa
, chmase Ab
ta, a de coleta
egar e lvome
ch
rapaza da derei
ao
n
ec
co
a que
e
a primeira perso
visitarme pronto
. A ver se vs
a.
moi ben con ela
itos bicos, irma
Mo
a.
rso
pe
en
coeces a todos
Mar

Lingua e comunicacin: funcins comunicativas


A persoa que supere este nivel ser quen de dar e pedir informacin xeral e bsica sobre persoas, lugares e obxectos; poder expresar as sas opinins, sentimentos, desexos e preferencias; facer suxestins, invitacins e dar instrucins mnimas;
saudar, presentarse, agradecer e pedir perdn; dirixirse a un
interlocutor, iniciar un discurso e finalizalo; manter un control
da comunicacin oral.

Lingua e sistema: coecemento do cdigo


Os contidos relacionados co cdigo lingstico gramaticais, fonticos, ortogrficos e lxicos que se consideran necesarios
para desenvolver de xeito satisfactorio as devanditas funcins
comunicativas son os que se atopan nas seccins de gramtica
distribudas ao longo das unidades do libro e no resumo gramatical ao final deste.

Lingua, cultura e sociedade: contidos socioculturais


Os contidos socioculturais cumpren das funcins bsicas:
introducir os aprendices no universo sociocultural e servir de
marco situacional das mostras lingsticas. A proposta para este
nivel que o examinando se familiarice con diversos mbitos
relacionados coa actualidade de Galicia e dos galegos, como
poden ser a xeografa e os trazos fsicos mis relevantes, a vida
coti dos galegos, o contorno laboral ou acadmico, os medios
de comunicacin, as cuestins polticas e sociais da actualidade, a vida artstica e literaria etc.

148

cento corenta e oito

Marcho.
Ven aqu. Fxate ben.
Imos comer?
Vaite!
Eu.
Vmonos ma.
A conta, por fav
or.

Transcricins

cento

149

transcricins
UNIDADE 1

O galego e ti
PISTA 1

2. TEST ORAL
Ola.
Ola.
Son Carme, e ti como te chamas?
Teresa.
Moi ben. E de onde es Teresa?
De Polonia, de Cracovia.
E canto tempo pensas estar aqu?
S dous meses, pero se encontro traballo quedo mis
tempo.
E de que traballas?
Son secretaria.
Falas outros idiomas?
Si, falo ingls, alemn e un pouco de espaol e italiano.
Que ben. E por que estudas galego, Teresa?
Porque quero traballar nunha empresa galega e vivir aqu.
Canto tempo hai que estudas galego?
Pouco, seis meses.
E que cousas che gusta facer na aula?
Ler textos e xogar... pero a gramtica, non.
E que che custa mis?
Bufff, moitas cousas.
Que va! Se falas moi ben
Si, cstame moito pronunciar o xe e algns verbos.

5. LETRAS E SONS
PISTA 2
Grupo 1
cego
forte
neno
bolo
colo
pedra
porta
morte
polo
gorxa
terra
medo
cedo
pega

ningn
xadrez
caniza
aproximar
ningunha
exterior
nacin
xamn
explicacin

7. A FESTA
A.
PISTA 4
1.
Ola, que tal?
Ola.
Eu chmome Menca, e ti?
Paul.
Paul? Es americano?
Non, ingls.
Ah, ingls.
E ti? Es galega?
Si, eu son da Corua.
Ah, e en que traballas?
Pois son xornalista.

PISTA 5
2.
Ola.
Ola.
Es de aqu?
Non, son colombiana, e ti?
Son francesa.
E ests aqu de vacacins?
Non, agora vivo aqu e estudo galego. Anxo o meu profesor.
Ah, si? Eu son amiga del. E queres tomar algo?
Pois un pouco de vio.
Perdoa, non nos coecemos. Eu chmome Anglica, e ti?
Eu chmome Lucille.

PISTA 6
3.
Ola, ti estudas galego aqu, verdade? que me parece que
te teo visto no bar.
Si, e ti es profesor de galego, non?
Si, chmome Xos Antn e ti?
Eu Emilia
De onde es?
Son brasileira.

PISTA 3
Grupo 2
peixe
un
paxaro
algunha
xito
pano

150

cento cincuenta

C.
PISTA 7
1. Ola, que tal?
2. Chmome Mauricio, e ti?
3. E a que te dedicas?
4. De onde es?

transcricins
UNIDADE 2

6. O MEU LUGAR FAVORITO

Eu son as

PISTA 12

2. PRESENTACINS
PISTA 8
1.
Pois a min gstame levar unha vida tranquila. Pintar relxame
moito, por exemplo. E paso horas e horas escoitando msica.
Encntame. Os meus preferidos son os Rolling Stones. Tamn
gstame coecer xente, pero non me gustan as persoas que
necesitan facer cousas diferentes todo o tempo.

PISTA 9
2.
A verdade que non me gusta a xente pasiva que bota todo o
da no sof. Encntame o mar, navegar, ir ao ro facer rafting
E, por suposto, sar cos amigos e non volver para a casa ata o
domingo. Estas son as mias fins de semana favoritas.

1. Ignacio
E cal o teu lugar favorito?
Pois, que eu non teo un lugar favorito, teo dous lugares
favoritos na casa.
Dous?
Si, si, si... o comedor e o bao.
E o comedor, por que?
Home, pois, o comedor porque o espazo onde nos
xuntamos toda a familia para comentar as cousas do da
cando chegamos.
Xa, xa. Un espazo familiar.
Si, si. Anda que non s, porque s veces gstanos facer
unha cea especial para os amigos para outra xente
tamn
E o bao, por que o bao?
Ai, porque senta tan ben tomar un bao quente despois dun
da de traballo, relaxarte un gusto.

PISTA 13
PISTA 10
3.
A min gstanme as culturas diferentes e... coecer moitas
linguas. Eu penso que todas as persoas teen cousas moi
interesantes, anda que hai momentos nos que un bo libro a
mellor compana.

UNIDADE 3

A mia casia,
o meu lar
5. PERDOA, SABES SE HAI...?
PISTA 11
1.
Perdoe, sabe se hai algunha panadera por aqu?
Si, a ver, a primeira... non, a segunda dereita. Est xusto
na esquina.
2.
Perdoe, a Biblioteca Xeral est nesta ra?
Si, pero ao final. Segues todo recto ata a praza e al est, na
mesma praza, esquerda.
3.
Perdoa, sabes se hai unha xestora por aqu preto?
Preto, non. Hai unha un pouco mis lonxe, a uns dez minutos
de aqu.
4.
Perdoa, sabes se o hospital queda preto de aqu?
O hospital? Si, mira. Segues todo recto e est ao final desta
ra, despois da gasolineira.

2. Encarna
Pois encntame estar na casa, pasar momentos na casa o
mellor.
Si? E cal o teu lugar favorito?
Agora o saln, acabo de pintalo e est precioso.
E de que cor?
Azul...
Que bonito...
E coa luz que entra, de verdade, unha marabilla...
Encntame sentarme al, ler un pouco, arrimarme ao balcn
que s veces moi tranquilo.
Gstache escoitar msica?
Si, ademais teo o equipo al mesmo...
No saln, non?
Si, si. Un da invtote a tomar un caf.

PISTA 14
3. Pedro
Pedro, cal o teu lugar favorito da casa?
Na mia casa, o dormitorio.
Ah, e iso?
Al paso moito tempo coa mia filla: vemos a tele, xogamos,
s veces mesmo comemos a na cama.

PISTA 15
4. Xulia
E na ta casa cal o teu lugar favorito, Xulia?
Pois o meu lugar favorito , sen dbida, a cocia.
Si?
Si. Porque mira, somos unha familia grande e al xuntmonos
todos...
Entn ten que ser grande, non?
Si, grande e moi acolledora. s veces tamn veen os
vecios e os meus tos... E xogamos s cartas, contamos
contos...
Claro, reundesvos todos, claro...
Por suposto, e, ademais, como temos unha cocia de ferro,
no inverno d gusto estar al. E quenta toda a casa.
Pois xa me invitars un da destes.

cento cincuenta e unha

151

transcricins
Pois cando queiras, home! Pero vas ter que xogar s cartas,
eh!

8. PORTOMAR

Tamn hai bos colexios para os rapaces. O que non hai


moitas tendas.
E onde facedes a compra?
Pois os sbados imos comprar a unha zona comercial co
coche.

PISTA 16
1.
A min encntame o meu barrio, rapaz.
Por que?
Si, porque que hai de todo.
Hai de todo. E que ten o seu barrio?
Pois mira, hai dous supermercados e moitas tendas; ten un
centro social, e a podo xogar s cartas e facer algn cursio.
E mire, vostede con quen vive?
Eu vivo co meu marido.
Ah... E que mis cousas hai no seu barrio?
Pois, hai dous parques que son unha marabilla; e eu teo un
can e lvoo de paseo todos os das.

PISTA 17
2.
Pois un barrio especial: hai xente nova que convive cos
marieiros, hai bares e tabernas Tamn un barrio antigo,
pero non caro.
Mm.
E o mellor que ten que est cerca do mar, as podo pasear
pola praia. Teo bastantes amigos no barrio e algns son
estranxeiros.
Hai moitos estranxeiros no teu barrio?
Si, hai ben deles e tamn hai varios artistas. un barrio ben
bonito; o que pasa que hai demasiado rudo.
Por que?
Porque hai moitos bares.
Pero iso est ben, non?
Pero, s veces, o rudo amola.

PISTA 18
3.
Ti es unha persoa moi urbana, non?
Si, a ver Por iso vivo no centro, porque a min gstame ter
todo moi man.
Claro.
E poder facer cousas: ir a restaurantes, ao cine, ao teatro
E no centro telo todo. E tamn podes usar o transporte
pblico.
Claro, as vantaxes de vivir no centro.
Si, claro, home. O nico malo que non hai zonas verdes.

PISTA 19
4.
E o teu barrio onde est?
Pois eu vivo nun barrio non moi cntrico, pero a verdade
que non me importa.
Non? Entn est ben?
Si, porque vou en coche ao traballo e ademais teo unha
casa con xardn.
Que ben.
Ademais, cerca da mia casa hai unhas instalacins
deportivas e podo xogar ao tenis as fins de semana.
Claro...

152

cento cincuenta e das

UNIDADE 4

Da a da
1. ESTUDAS OU TRABALLAS?
PISTA 20
1.
E como che vai?
Ben, todo o da na facultade.
E iso?
Estou a preparar o traballo de investigacin.
Ah, si?
Si, estou ocupadsimo.
Imaxino.
Hai moitos das que incluso xanto na universidade para
aproveitar mis o tempo.
Xa.
Quero rematar canto antes.

PISTA 21
2.
Eu entro na clnica s nove da ma.
E botas a todo o da?
Si, durante a ma atendo os pacientes. Logo s doce saio
media hora coa compaeira tomar un caf e mais ler os
xornais.
E logo pola tarde volves clnica, non?
Case sempre, pero estes das non porque estou facendo un
curso de especializacin.
Ah, que ben.

PISTA 22
3.
E ti tes un da duro, non?
Si. Eu paso todo o da subindo e baixando da estada.
E que horario fas?
Pois traballo de oito a unha e despois pola tarde de das a
seis, cando lle cadra, porque podo estar mis horas, eh?
dura a construcin, eh?
Home!
E traballas sempre no mesmo sitio?
Non, cambiamos. Imos cambiando unha das ou tres
veces semana.

PISTA 23
4.
E ti que traballas, na casa ou fra?
Si, eu teo o taller no galpn, que est cerca da casa.
Ah, entn fas o horario que queres, non?
Mis ou menos. Non me levanto moi cedo e almorzo con
calma, pero tampouco teo hora de rematar. s veces como

transcricins
s tres ou s catro e, dependendo do traballo, hai das que
s dez anda estou soldando.
Pero traballas todas as noites?
Non, todas as noites non. A maiora chego, tomo unha
ducha, ceo algo e inda vou botar unha partidia de cartas.

UNIDADE 5

Cal prefires?
1. NUN BAR

PISTA 24
5.
E como vai todo?
Ben, agora estou a traballar nunha lia de curto traxecto.
Oi, e tes tempo para os nenos?
Mira: rgome s oito, almorzo, levo os nenos ao colexio e
anda fago uns recados antes de xantar e ir estacin.
Ai, logo, traballas pola tarde.
Si, si. E chego casa s dez.

PISTA 25
6.
E agora que fas?
Estou facendo prcticas no laboratorio polas mas.
Ah, si? E que horario tes?
rgome moi cedo, s sete, collo o autobs e traballo toda a
ma. E... polas tardes teo clase na facultade.
Oi, e cando comes?
Pois a verdade que non teo moito tempo. Normalmente,
como un bocadillo ou unha froita.

3. UN DA NORMAL
PISTA 26
Que tal por Ferrol, adptaste ben ao novo horario?
Pois si. Levntome sobre as oito e media, dchome, almorzo,
sempre almorzo antes de sar, sobre as nove mis ou menos,
e s nove e media saio e vou a p ao traballo.
Vas a p?
Si, vivo moi cerca. Comezo s dez e logo s das saio comer.
Temos das horas de descanso e s catro volvemos ao
traballo.
E cando saes?
Saio s oito e chego casa sobre as oito e media. Preparo a
cea, vexo un pouco a tele e ceo sobre as dez.
E a que hora te deitas?
Ditome tarde, s doce e media mis ou menos.

7. EU TAMN
A.
PISTA 27
1. Nunca chego tarde s clases de galego.
2. Eu leo revistas e xornais en galego.
3. Eu en Galicia s falo galego cos galegos.
4. Eu vexo moitas pelculas dobradas ao galego.
5. Fago os deberes todos os das.
6. Estudo gramtica pola noite.
7. Eu vexo bastante a Televisin de Galicia.
8. Escoito moitos programas de radio en galego.

PISTA 28
1.
Cbreme, por favor.
Si, como non. Son dous mencas e unha racin de luras...
Son 15,30.
A ten.
Non para. A ver, invtote eu.
Que va, home! Ti xa pagas moitas veces. Por favor, cbreme
a min. Tome.
Bah, est ben, pero a seguinte pgoa eu.

PISTA 29
2.
Boa tarde. Que desexan tomar?
Ti que queres?
Pois eu, un cortado.
Moi ben, pois un cortado e para min un caf.
Agora mesmo.
E que, canto tempo?
Si, iso digo eu. Case un ano. Que da ta vida?
Pois non me podo queixar, xa non teo o mesmo traballo,
agora estou traballando de xerente nunha conserveira.
Ah, que ben.
Si, non teo queixa. E ti?
Pois eu tamn ben, estou traballando na empresa de meu
irmn.

PISTA 30
3.
Sara! Canto tempo?
Ai, ola, que tal?
Moi ben. E ti que fas por aqu?
Pois, nada, quedei cuns amigos. E ti?
Pois aqu, tomando unhas cervexas. Mira que che presento.
Esta Rosa, unha compaeira de traballo.
Ola, moito gusto.
Encantada.
Tomas algo?
Vea, vai, unha cervexa.
E ti, Rosa?
Non, eu non quero nada mis.
Moi ben. Camareiro, por favor, das cervexas.
Si, agora mesmo.

PISTA 31
4.
Home, Fernando. E ti por aqu? Como che vai?
Ben. E ti?
Pois ben, tamn. Vea, que tomas? Invtote.
Nada, estou con prsa e tome que marchar.
Vea, home, tmalle algo.
Non, de verdade que non. Hoxe non podo. Outro da.
Vale, pois outro da.
Si, chmame e falamos con calma.
Vea, vmonos.
cento cincuenta e tres

153

transcricins
4. NUNHA TENDA
PISTA 32
Ola, bo da.
Bo da.
Que desexa?
Quera un bolgrafo.
De que cor?
Azul.
Pois mire, aqu ten varios.
Canto custan?
Este, 80 cntimos, e este outro, 2 euros.
Vale, pois levo este.

6. BINGO
PISTA 33
catrocentas, seiscentos, oitocentos, cincocentas, setecentas,
catrocentos, setecentos, cincocentos, seiscentas, douscentos,
novecentas, novecentos, trescentas, oitocentas, duascentas,
trescentos.

UNIDADE 6

Que sabes facer?


2. FAMOSOS
PISTA 34
1.
Boas noites e benvidos a unha nova edicin de Indiscretos.
Esta noite est connosco unha das voces mis importantes do
panorama musical galego. Boa noite, Xoana. Como ests?
Moi ben, encantada de estar aqu.
Ben. Cntame un segredo: como leva tan ben a fama unha
muller tan coecida?
Ben, tampouco tanto... Pero a verdade que a fama non me
desgusta, gstame estar rodeada de moita xente e, a verdade,
que nos ensaios, nas montaxes, nos concertos... sempre hai
moita xente: tcnicos, produtores...
Anda que tamn sei que tes unha parte mis ntima, non?
Si, claro, tamn me gusta pintar e escribir poesa. Sempre
estou a facer algo, non quero estar quieta.
Entn viaxas moito?
Si, teo viaxado por case todo o mundo, e xa vivn en Londres,
en Toquio e en Ro de Xaneiro.
Case nada. Pero volvendo parte mis ntima, tes parella?
Pois non. moi difcil. A verdade, como non teo axenda,
s veces fago as cousas que me apetece e non fcil ter
unha relacin moi estable. E tamn son un pouco despistada:
esquzome de chamar, de quedar...
Cntame, entn, fra do traballo que foi o mis interesante
que fixeches nos ltimos meses?
Pois nada especial, fun ao teatro, ao cine, a concertos...
Moi ben, pois esta Xoana Ribas. Grazas Xoana e ata outro
da.
Grazas a vs. Boa noite.

154

cento cincuenta e catro

PISTA 35
2.
Hoxe temos connosco o arquitecto de moda, Carlos Fonte.
Boa noite e benvido a Indiscretos.
Boa noite e un sado a todos os ontes.
Imaxino que estes das con moito traballo, non? Non paras de
sar nos xornais.
Pois si, teo varios proxectos interesantes para realizar. Non
me podo queixar.
Deixemos o arquitecto. Como Carlos Fonte na intimidade?
Pois unha persoa normal. As mias afeccins estn moi
relacionadas co aire libre: pasear, a montaa, s veces
esquiar... e comer ben. Encntame a cultura gastronmica.
Entn viaxas moito, non?
Non demasiado, a verdade. Teo moito traballo aqu e xa
estudei en Pars e en Boston, pero agora quero un pouco mis
de estabilidade, de tranquilidade.
Ou sexa, que case non saes da cidade.
Si, s nove en punto xa estou traballando no estudio e despois
fago todo o previsto na axenda de traballo... que bastante.
E ademais ests casado, non si?
Pois si, casei coa moza de toda a vida. E aqu seguimos, tan
felices.
Ah, moi ben! E a fama como a levas?
Pois non moi ben. A verdade que son unha persoa bastante
familiar. S deixo ver o meu lado mis ntimo coas persoas de
mis confianza.
Pois moi ben. Grazas por estar aqu, Carlos, e moito xito na
ta profesin.
Moitas grazas, grazas a vs.

6. UN TIPO MOI CURIOSO


PISTA 36
O meu peor defecto? Pois... son moi curioso, moi, moi
curioso.
Pero iso non malo.
Home, no meu caso si. Mira... Un exemplo: eu nos
restaurantes escoito as conversas das persoas, dos que
estn nas mesas do lado.
De verdade?
Si, si... E anda peor: algunha vez lin cartas doutras persoas.
Home! Iso xa moi grave, eh!
Xa o sei, pero que eu son patoloxicamente curioso. Mira,
tamn algunha vez mirei no bolso da mia moza.
Pero curiosidade ou son celos?
Non, curiosidade, de verdade, eu non son celoso. Ademais,
eu confo na mia moza e todo, pero que a min encntame
saber cousas dos demais. Mira, tamn escoito as conversas
dos vecios, pome detrs da porta e escoito. E ata
contratei un detective varias veces para saber cousas. Pero
s unha diversin.

transcricins
UNIDADE 7

A comer!
2. DE PRIMEIRO, QUE DESEXAN?
PISTA 37
Bo da, elixiron xa?
Si, mis ou menos. A ver... Eu de primeiro... vou tomar as
xoubas.
Unha de xoubas.
E eu... Que leva a ensalada mixta?
Pois leva tomate, leituga, esprragos e un ovo cocido.
Moi ben. Pois si, unha ensalada mixta.
Unha ensalada mixta. E de segundo?
Eu vou tomar o lombo.
Lombo grellado.
O bacallau vn con patacas?
Si, con patacas ao forno tamn.
Entn, bacallau.
E de beber, que van tomar?
Tomamos unha botella de vio?
Si, por que non?
Branco ou tinto?
Tinto, e unha botella de auga.
(...)
Remataron xa?
Si, xa rematamos.
Sobremesa van querer?
Que teen?
Pois temos torta de Santiago, de Lestedo e queixo con
marmelo.
Eu quero queixo con marmelo.
E eu torta de Santiago.
Perfecto, unha de queixo con marmelo e unha torta de
Santiago. Grazas.

8. A DIETA DE ROBERTO
PISTA 38
Boa tarde, Roberto, e benvido. Moitas grazas por
acompaarnos esta tarde.
un pracer.
Roberto, recibimos moitas preguntas sobre ti na nosa pxina
web. E moita xente pregntase se segues algn tipo de dieta.
Pois traballo como modelo desde os catorce anos... Claro
que tiven que aprender a coidarme e a seguir unha dieta,
pero non moi estrita, non creas.
Que comes?
Home... pois mira, como moita verdura, ademais encntame.
E tamn como bastante carne, hamburguesas, bist E
sempre prancha.
Ah. Ti vives en Vigo, ao lado do mar. Imaxino que tamn
comes moito peixe e moito marisco...
Pois peixe si, prancha tamn, pero marisco non. que son
alrxico.
Xa. E froita?
Si, moitsima froita. Todos os das como media pia.
Outra pregunta: comes pan?

Si, claro, pero integral, nunca como pan branco.


Mm. E comes doces?
Si, de cando en vez, claro, pero teo que ser responsable
coa mia dieta. s veces nunha festa de aniversario, por
exemplo, podo comer un anaco de torta.
Hai outras cousas que che gusta comer, pero que non
podes?
Si, o chocolate, algo que me encanta, pero que teo
prohibido comer.
Si, si. E a pasta?
Si, como lasaa de cando en vez, o meu prato favorito.
E, en xeral, cal a ta cocia favorita?
Pois, agora mesmo, a xaponesa. Estiven varias veces en
Xapn e encntame o sushi. bosimo e ademais non
engorda.

UNIDADE 8

Gua de ocio
2. DE VACACINS
PISTA 39
1.
Ola, que tal? Onde estivestes?
Estivemos no Grove.
Ai, si?
Si, foron unhas vacacins estupendas. Descansamos moito,
pero tamn paseamos, ata fixemos unha viaxe en barco e
percorremos a ra.
Entn, estivestes en mis lugares ca no Grove?
Si, fomos a Cambados, estivemos no Pazo de Fefins, tamn
tomamos o albario, fomos a Vilagarca, Illa de Arousa... E
mesmo s illas que estn no interior da ra: estivemos en Ons,
en Slvora...
Si, tamn nos achegamos a Pontevedra, anda que estivemos
pouco tempo. A verdade que volvemos pronto porque
estabamos moi cansas. Nin fomos de compras, nin samos de
noite, nin nada.
E a comida, que tal?
Pois estupenda. Luras, chocos, mexillns, polbo, pescada.
Encntanme os produtos do mar e a son tan frescos.
Que ben... E que tempo tivestes?
Estupendo. Anda que algns das estivo nubrado, case sempre
fixo sol para ir praia.

PISTA 40
2.
Que tal de vacacins?
Pois moi ben. Fomos a Arxentina, a Bos Aires. Tiamos moitas
gaas de ir, e temos al uns parentes da mia muller.
Entn paseastes moito, non?
Home, non paramos. Vimos un partido do Boca, fomos
ao teatro, aos barrios mis coecidos, sabes?: Palermo,
Recoletas, San Telmo... E mais mercamos algns libros de
segunda man e, pola noite, tampouco paramos.
E estivestes todo o tempo en Bos Aires?
Pois case todo. Inda que tivemos tempo de viaxar un pouco.

cento cincuenta e cinco

155

transcricins
Collemos o tren e fomos un par de das a Mar de Prata, pero
claro, como non era vern, non fomos praia, que faca un
pouquio de fro.
E a carne, tan boa?
Non me fales. Commola case todos os das.

PISTA 41
3.
E vs onde estivestes?
Pois en Berln. A verdade que nos impresionou, verdade?
Si.
unha cidade preciosa, moi moderna, cuns transportes
impresionantes.
Ou sexa que fixestes turismo urbano.
Si, visitamos moitos museos e galeras e, por suposto, a Porta
de Brandeburgo. Ata mercamos algn souvenir do muro. E o
meu home e os nenos cansronse de facer fotos e de filmar
todos os lugares nos que estivemos.
E o hotel, que tal?
Iso foi a peor parte, porque estaba un pouco nas aforas,
verdade?
Si.
Tampouco a comida foi o mellor da viaxe. Comemos moito...
moita comida rpida: pizzas, bocadillos...
Ah, si? Que pena.
Claro, e o tempo tampouco axudou moito. Houbo veces que
non puidemos sar.

Pode ser. E tomaches algo?


Non, nada.

PISTA 44
2.
Ai!
Pero, que che pasa muller?
Os ps, que me doen moitsimo. Non podo nin dar un paso.
Ai, pero, pero non ters unha escordadura?
Non, cala. que estiven todo o da andando con estes
zapatos novos e agora denme os ps un mundo.

PISTA 45
3.
Ola!
Oi, pero que tose tes, non?
Pois si. Non puiden dormir case nada esta noite.

PISTA 46
4.
Ola Alexandre.
Que hai!
Oe, tes mala cara. Ests enfermo?
Teo unha dor de estmago...
Algo que comiches?
Non sei. Sern os nervios, que ma teo unha proba.

PISTA 47
PISTA 42
4.
As que estivestes por Galicia.
Pois si, quedamos. Ao final non samos. Ademais, como un
dos nenos xoga ao ftbol, pois aproveitamos para ir ver un
partido do Dpor.
E s iso?
Que va! Mira, aproveitamos tamn para facer visitas culturais
na Corua. Estivemos na praza de Mara Pita, nunha visita
guiada Real Academia Galega. E os rapaces pasrono moi
ben no Domus.
Que ben!
Si, e tamn fomos a unha obra de teatro ao Coliseo.
E fostes a algn lugar mis?
Si, pois a ver Collemos o coche e percorremos case toda a
provincia: dende Rianxo ata Ortigueira, e estivemos en case
todas as vilas da costa.
Entn non parastes.

UNIDADE 9

Estamos moi ben


3. EST MAREADA
A.
PISTA 43
1.
Oi, que mala cara tes.
que, non estou ben. Deme moito a cabeza. Estarei
collendo un catarro.

156

cento cincuenta e seis

5.
Manu?
Que pasa? Oi, que palida ests! Atpaste ben?
Non, non... Estou moi mareada. Creo que vou caer.

D.
PISTA 48
1.
Oi, que mala cara tes.
que, non estou ben. Deme moito a cabeza. Estarei
collendo un catarro.
Pode ser. E tomaches algo?
Non, nada.
Pois deberas tomar unha aspirina e descansar un pouco.
Si, oh, tes razn. Vouna tomar agora mesmo.

PISTA 49
2.
Ai!
Pero, que che pasa muller?
Os ps, que me doen moitsimo. Non podo nin dar un paso.
Ai, pero, pero non ters unha escordadura?
Non, cala. que estiven todo o da andando con estes
zapatos novos e agora denme os ps un mundo.
Pois, para iso o mis doado poelos en auga con sal.
Ah, si?
Si, mira. Abres a auga da baeira e btaslle sal, e logo metes
os ps un pouco e seguro que che fai moi ben.

PISTA 50
3.
Ola!

transcricins
Oi, pero que tose tes, non?
Pois si. Non puiden dormir case nada esta noite.
E tomaches algo?
Si, un xarope.
E ben, non?
Non. Ti non sabers algn remedio, non?
Pois tes que tomar, antes de ir cama, un vasio de leite
quente con mel. Vas durmir coma un neno.

PISTA 51
4.
Ola Alexandre.
Que hai!
Oe, tes mala cara. Ests enfermo?
Teo unha dor de estmago...
Algo que comiches?
Non sei. Sern os nervios, que ma teo unha proba.
Pois, para iso a camomila vai moi ben.
Uf, non me gusta nada.
Tanto ten se non che gusta. Vaiche moi ben, e vouche
preparar unha agora mesmo.

PISTA 52
5.
Manu?
Que pasa? Oi, que plida ests! Atpaste ben?
Non, non... estou moi mareada. Creo que vou caer.
Por que non sentas e descansas un pouco?
Si. Podes abrir a vent? Necesito aire.
Si, si, si, claro. broa agora mesmo.

UNIDADE 10

Gustoume moito
2. CULTURA GALEGA

PISTA 54
2.
E no artigo tamn falan de Carlos Nez.
Ah! A min gstame moito a sa msica.
Si, pois fala dun dos seus discos.
Eu este ltimo anda non o escoitei, pero cando vou no coche
encntame poer a sa msica, porque me relaxa un montn.
E que cancin, as, che gusta mis del?
Mira, hai unha que moi triste, pero a de Negra sombra,
que canta Luz Casal.
Ah.

PISTA 55
3.
Viches O lapis do carpinteiro, o filme? Tamn se fala del no
artigo.
Pois a verdade que non. Non puiden. E iso que me falaron
ben del. Ti vchelo?
Eu si. Gustoume o guin e os actores estn ben. O que non
me gustou nada a historia, porque s veces un pouco
triste. Ademais, non me gustan as historias romnticas. A
verdade creo que non o vou ver outra vez.
Oi, que pena. Anda as, gustarame velo contigo.

6. MAROLA, UXA E ALLARIZ


PISTA 56
1.
Estiveches no Marola?
O Marola?
Si muller, o restaurante novo da praza do Carme.
Ah, si, si, estiven a semana pasada.
E que tal?
Ah, pois gustoume moito, est moi ben. Comemos unha
caldeirada de peixe bosima. Ademais, poen msica celta
de fondo. moi agradable, a verdade.
E caro?
Non, non me pareceu caro.

PISTA 53

PISTA 57

1.
Viches o ltimo artigo sobre a cultura galega?
Non, non o vin. Que tal?
Moi ben. Fala de cine, de literatura, de msica, de pintura.
moi completo. Fala daquel libro de Suso de Toro do que me
falaches.
Cal?
Si, Trece badaladas.
Ah! espectacular. Ti lchelo?
Pois non, pero gustarame. A ti gustouche, non?
Si, encantoume.
E de que vai?
Pois mira, unha historia de intriga e misterio. Est
ambientada na Compostela actual... e todo mesturado coas
lendas do Apstolo.
Mm.
deste libros que empezas a lelo e non es capaz de deixalo
ata que o rematas.
Pois vouno mercar agora mesmo.

2.
Sabes, onte coecn a Uxa?
A moza de Breogn?
Si.
E que, que che pareceu? Guapsima non?
Si, ademais pareceume moi simptica, moi riquia, un
encanto.
Si, a verdade que si.

PISTA 58
3.
Helena, ti es de Ourense, non?
Si, de Allariz.
Ah, que bonito!
Si. E logo, estiveches en Allariz?
Si, hai uns anos
E que tal, gustouche?
Encantoume! O ro, as casias tan ben coidadas, as ras
Unha vila preciosa!
Si, si que .

cento cincuenta e sete

157

transcricins
E a ta familia vive al?
Pois si, eu son a nica da mia familia que xa non vive al.

UNIDADE 12

Unha vida de pelcula

UNIDADE 11

1. CONVERSAS DE CINE

Antes e agora

PISTA 61

2. TURISTAS OU VIAXEIROS
PISTA 59
Moi boa tarde a todos os ontes que nos seguen un da mis
no noso programa A dilixencia. Hoxe temos connosco a Lupe
Caamao, redactora da revista de viaxes In Itinere. Boa tarde,
Lupe.
Ola, moi boa tarde.
Temos unha serie de opinins dos nosos ontes sobre as viaxes
e gustaranos saber tamn a ta opinin sobre ese tema.
Moi ben.
Vamos al, entn: Viaxar unha experiencia nica. A xente
que viaxa mis interesante.
Para min, viaxar fantstico e, encntame, unha das mellores
cousas que podes facer. Pero hai persoas moi interesantes
que non viaxaron nunca.
A segunda : Hoxe en da difcil descubrir sitios novos e vivir
aventuras.
Depende da ta actitude, se es aventureiro, podes encontrar
experiencias novas en calquera lugar.
A xente pode viaxar moito mis ca antes e iso positivo. Que
pensas?
Totalmente de acordo. estupendo que agora moita mis xente
poida viaxar, que tea acceso a poder facelo en avin, por
exemplo. Agora, viaxar xa non s exclusivo da xente rica, hai
unha gran variedade de ofertas que lle permite viaxar xente de
todas as clases sociais ou idades. Creo que iso moi positivo.
Outra opinin: Antes todo era mis romntico. A xente
viaxaba en tren e esa viaxe era parte da aventura. Agora todo
demasiado rpido.
Iso depende de como viaxes. O avin, claro que un medio de
transporte moi rpido, pero hai outras maneiras romnticas de
viaxar: un cruceiro polo Nilo, o Transiberiano...
E a ltima: Pdense vivir aventuras sen ir moi lonxe.
Por suposto, a aventura pode estar na ta casa, nunha vila
da ta rexin, nun lugar da ta cidade que non coeces...
Incluso hai outras formas como o turismo literario que ten
rutas apaixonantes.
Pois moi ben, Lupe, grazas polas tas respostas.
Grazas a vs.

8. ESTS DE ACORDO?

1.
Non o coeces?
Pois a verdade que agora non caio.
Si, home, dirixiu Sempre Xonxa, un clsico, a primeira
longametraxe de ficcin en galego.
Ah! Agora si, tamn o da curta de Mamasuncin, non?
Si.
Mm.
Mira, esa curta foi a primeira emisin da Televisin de
Galicia.
Si, si Xa lembro. Gustoume moito. Pero el xa morreu,
non?
Si, morreu en 1995, e s tia corenta anos. Anda as, foi
bastante recoecido. Levou bastantes premios: dronlle o
Premio da Crtica por Mamasuncin e, despois de morto,
dronlle a Medalla de Galicia.

PISTA 62
2.
A verdade que na ltima pelcula faino moi ben, eh?
Si, est estupenda. Cantas pelculas fixo xa?
Pois unhas cantas xa. Desde que sau en Pratos combinados,
na serie, era Balbina, non te lembras? Pois desde aquela fixo
mis. Participou en Mar a dentro, Hotel Tvoli
Si, Mar a dentro a da vida de Ramn Sampedro, non?
Mm.
Nesa faino moi ben.
Si, si, si. De feito dronlle un Premio Goya.
E creo que tamn fixo teatro, non?
Si, oh! Fixo teatro durante moitos anos.

PISTA 63
3.
Onte fun ver o documental Santa Liberdade. Est moi ben.
Si, falronme ben del.
Est moi ben dirixido.
Si?
Si, a verdade que a autora fixo un bo traballo, eh?
Pois eu non a coezo.
Pois unha muller moi interesante: foi lectora de galego no
Porto nos ltimos anos da ditadura, dirixiu o xornal A Nosa
Terra, foi decana da facultade de Xornalismo... Fixo unha
chea de cousas.
Terei que ir ver ese documental entn.

PISTA 64
PISTA 60
1.
2.
3.
4.
5.

158

Aprender galego bastante fcil.


Os cans son mellores mascotas cs gatos.
O cine americano mellor c europeo.
A comida galega moi boa.
O ftbol un deporte moi aburrido.

cento cincuenta e oito

4.
E este quen ?
o das ilustracins do Xabarn Club, non?
Ah, pois si. Non traballou nunha serie de animacin con
Spielberg?
Si, traballou moito fra: no audiovisual, no cmic

transcricins
7. TODA UNHA VIDA
PISTA 65
Benvidos a Toda unha vida, un programa dedicado a todas
aquelas persoas cunha vida moi especial. Hoxe temos no
noso programa a Mercedes Ribeiro. Mercedes hoxe en da
a propietaria da cadea de hoteis Ribeiro. Bos das, Mercedes.
Ola, bos das.
Vostede comezou a traballar de camareira en Mallorca aos
14 anos nun hotel.
Si, primeiro traballei de camareira e despois nunha tenda de
roupa, pero pouco tempo.
Por que?
Pois resulta que un cliente da tenda, Mario Martn, un
fotgrafo moi famoso da revista Vogue, fxome unhas
fotografas. E aos poucos meses chamronme dunha axencia
de fotografas de Pars, e xa.
E entn algun viu esas fotos e vostede marchou a Pars.
Efectivamente, si. Fixronme unha proposta moi boa e
marchei.
E en Pars que fixo?
Pois traballei para as mellores casas de moda: para Dior,
Chanel, Ives St Laurant E durante eses anos traballei moito
e gaei moito dieiro tamn.
un conto de fadas. E por que deixou o mundo da moda?
Pois, a ver Nesa poca coecn a moita xente interesante,
e un da coecn a Paco Calao, un fotgrafo bosimo, e
namormonos e decidimos facer unha viaxe xuntos por Asia.
Fomos a moitos pases e pasamos dous anos na India.

Dous anos na India!


Si, foron dous anos moi especiais. Eu fxenme budista e
aprendn moitas cousas da cultura hind. Foron dous anos
bastante msticos, e, ao final, cando quedamos sen cartos,
pois separmonos e eu decidn volver a Espaa. Entn
estiven 3 anos en Espaa, e despois en 1990, xa marchei a
Londres.
Mm. A Londres.
Si.
E que fixo en Londres? Tamn traballou no mundo da moda?
Non, non, a en Londres o que fixen foi... que abrn un
pequeno restaurante espaol co dieiro que me prestou
un amigo, e converteuse nun dos restaurantes de moda de
Londres de principios dos noventa.
Vaites, vaites!
Si, foi unha poca incrible, moi divertida... e coecn un
montn de xente, moitos famosos
Ai, si? Conte, conte!
Non sei, moitos. Pois, a ver Un da... Mick Jagger veu ao
restaurante... E tamn coecn a si, coecn a Elton John.
Que interesante! E como pasou de ser a dona dun
restaurante a ser a propietaria de mis de 20 hoteis por todo
o mundo?
Pois primeiro vendn o restaurante, e con ese dieiro comprei
unha casa antiga e al montei o meu primeiro hotel. E o
negocio foi ben e, volta de dous anos, abrn outro... E
as, empecei a abrir hoteis en Espaa, e despois por todo o
mundo.

cento cincuenta e nove

159

You might also like