Vlavlalva

Prof. dr. sc. Ejup Sahiti / Prof. dr. sc.
Rexhep Murati /
Mr. Xhevdet Elshani
Komentar
Kodi i Procedurs Penale
I publikuar nga
Deutsche Gesellschaft fr Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH
Autort:
Ejup Sahiti / Rexhep Murati / Xhevdet Elshani
Kontribuesit:
Flakron Sylejmani, n emr t Projektit pr Reformn Ligjore - GIZ
Lektort:
Isa Bajinca
Sknder Berisha
Mehmet Dashaj
2014 Deutsche Gesellschaft fr Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH dhe
Ejup Sahiti / Rexhep Murati / Xhevdet Elshani
T gjitha t drejtat rezervohen. Deutsche Gesellschaft fr Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH nuk pranon fardo prgjegjsie pr prmbajtjen e pasqyruar dhe
nuk sht prgjegjse pr aktualitetin, korrektsin, trsin ose cilsin e informacioneve t paraqitura. Prandaj do t refuzohen t gjitha pretendimet rreth dmit t
shkaktuar nga shfrytzimi i informacioneve t dhna, prfshir edhe informacionet q
jan t pakompletuara ose t pasakta.
Informacion
T drejtat e autorit pr materialet e krijuara nga autort dhe GIZ jan t rezervuara. Nuk
lejohet kopjimi/dyfishimi i materialit apo shfrytzimi i objekteve, si jan imazhet etj.,
n publikimet e tjera, pa plqimin e GIZ dhe t autorve. Nse ndonj pjes a shprehje
individuale n tekst nuk sht e ligjshme apo korrekte, prmbajtja apo vlefshmria a
pjesve t tjera mbetet e paprekur nga ky fakt.
Dhjetor 2014
E shtypur n Prishtin
Hartimi dhe botimi i ktij Komentari sht mundsuar nga Deutsche Gesellschaft fr
Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH, Projekti Reforma Juridike n Kosov, n
emr t Ministris Federale Gjermane pr Zhvillim Ekonomik (BMZ).
Falnderim
Hartimi i Komentarit t Kodit t Procedurs penale t Kosovs, sikurse edhe hartimi i
komentarve t kodeve dhe ligjeve t tjera t Kosovs, paraqet nj kontribut me rndsi
t madhe pr sistemin gjyqsor t Kosovs. Shpresojm se hartimi i Komentarit t
Kodit t procedurs penale do t jet nj ndihmes pr zbatimin e legjislacionit penal
n praktik q do ti kontribuoj sundimit t ligjit dhe shtetit t s drejts n Kosovs.
Hartimit i ktij Komentari dhe i komentareve t tjer, nuk do t mund t realizohej pa
prkrahjen financiare t Ministris Federale pr Bashkpunim Ekonomik t Republiks
Federale t Gjermanis (Bundesministerium furwirtschaftliche Zusammenarbeir der
Bundersrepublik Deutchland) dhe Shoqris Gjermane pr Bashkpunim Ndrkombtar (Deutche Gesellschaft fur Internacionale Zusammenarbeit). Andaj shprehim
falenderimin ton t thell dhe t sinqert pr prkrahjen financiare pr hartimin dhe pr
botimin e Komentarit t Kodit t procedurs penale t Kosovs.
Posarisht falnderojm udhheqsin e ktij Projekti, z. Volkmar Theobald pr
mbshtetjen e tij gjat gjith kohs s hartimit t Komentarit.
Falnderojm z. Flakron Sylejmani, Kshilltar i Lart Ligjor n Projektin e Reforms
juridike n GIZ pr prkrahje profesionale, pr sugjerime dhe, n veanti, pr
koordinim me shum kujdes t aktiviteteve rreth prfundimit t puns s Komentarit t
KPP.
Po ashtu, falnderojm gjith stafin e projektit implementues Kshillim pr Reformn
juridike n Kosov (Rechtsrembrantung in Kosovo).
N mnyr t veant falenderojm recenzentt Gjerman Dr. Jens Deppe, recenzentn
Vasilika Hysi, dhe t tjert, t cilt me kshillat profesionale dhe prvojn e tyre, me
vrejtje dhe sugjerime kontribuan n prmbylljen e versionit t tekstit final t ktij
Komentari.
Gjithashtu falenderojm Kryetarin e Gjykats Supreme t Kosovs z. Fajzullah Hasani,
Kryetarin e Gjykats s Apelit, z. Sali Mekaj, Kryetarin e Gjykats Themelore n
Prishtin z. Hamdi Ibrahimi, Prokurorin Special t Shtetit z. Besim Kelmendi dhe
Prokuroin Special t EULEX-it, z, Jonathan Ratel si dhe avokatt z. Florin Vertopi dhe
z. Florim Shefqeti, pr ndihmen konkrete t ofruar m t dhna nga praktike gjyqsore,
m t cilat jan begatuar pjest e Komentarit t Kodit t procedurs penale.
Autort
Parathnie
Deutsche Gesellschaft fr Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH, n emr t
Ministris Federale t Gjermanis pr Zhvillim Ekonomik dhe Bashkpunim (BMZ), si
pjes e mundimeve t saj pr t prmirsuar cilsin e literaturs juridike n Kosov,
ka knaqsin tju paraqes komentarin e Kodit t procedurs penale.
Duke marr parasysh faktin q gjer m tani procesi i implementimit dhe zbatimit t
Kushtetuts s Kosovs sht ballafaquar me pengesa, e posarisht me mungesn e
interpretimit e njtrajtshm t dispozitave, u pa si e nevojshme t ofrohet interpretimi i
ligjit nga ekspert pr t nxjerr kuptimin e duhur e t sakt.
Komentari ofron shpjegime dhe sqarime t neneve t Kushtetuts dhe jep udhzime pr
zbatim t sakt dhe t duhur, sipas teoris dhe praktiks lokale e ndrkombtare, pa
ln anash arritjet juridike n kt fush. Prandaj ky komentar do ti ndihmoj
profesionistt juridik n institucionet e Kosovs, n ministrit, gjykatat, prokurorit e
n fakultetet juridike, si dhe t gjith bashkpuntort profesional q t kuptojn dhe
t zbatojn ligjin n mnyr t duhur pr kryerjen e detyrave t tyre.
Kjo m tutje do t kontribuoj n krijimin e siguris juridike, n mbrojtjen e interesit t
palve n procedur dhe n rritjen e besimit t qytetarve n institucionet e drejtsis.
Duke qen i pari i ktij lloji, presim q komentari t bhet nj mjet i mueshm pr
komunitetin e profesionistve juridik dhe nj kontribut i muar pr drejtsin n
Kosov.
GIZ - Projekti i Reforms Ligjore n Kosov dshiron t falnderoj autort e ktij
komentari dhe stafin akademik, ekspertt ligjor dhe bashkpuntort e tyre, t cilt
ndihmuan n kt punim, q ky publikim dhe ato t ardhshmet t jen t dobishme pr
profesionistt n fushn e drejtsis e shkencave juridike dhe t jet dobiprurs pr
popullin e Kosovs n prgjithsi.
Volkmar Theobald
Menaxheri i Projektit
Projekti i Reforms Ligjore GIZ
Deutsche Gesellschaft fr Internationale Zusammenarbeit (GIZ) GmbH
FJALA E AUTORVE
N shoqrit njerzore t organizuara n shtet, hartimi i normave ligjore me t cilat
rregullohen marrdhniet shoqrore, politike, ekonomike, kulturore, sociale etj. sht
domosdoshmri. Me hartimin e normave juridike dhe me zbatimin konsekuent t tyre
n praktik, n shoqri sigurohet sundimi i ligjit dhe i shtetit t s drejts si komponent
demokratike i shtetit ligjor.
Shikuar historikisht, Kosova koh t gjat ishte nn sundimin e t huajve, andaj n
territorin e saj zbatohej e drejta e sunduesit t huaj, t cils me sukses t konsiderueshm
i kundrvihej e drejta zakonore shqiptare mjaft e zhvilluar.
Pas prfundimit t lufts t vitit 1999, hyrjes s NATO-s dhe vendosjes s Administrats
s Prkohshme Civile t Kombeve t Bashkuara (UNMIK-ut) n Kosov, me qllim q t
mos lejohet vakum juridik, Prfaqsuesi Special i Sekretarit t Prgjithshm t Kombeve
t Bashkuara (PSSP), me rregulloret e UNMIK-ut nr. 1999/1 dhe nr. 1999/24, vendosi si
legjislacion t aplikueshm n Kosov: legjislacionin i cili ka qen n fuqi n Kosov me
dat 22 mars 1989 si dhe rregulloret e UNMIK-ut. Kshtu, prsa i prket lmis
proceduralo penale, si ligj i zbatueshm n Kosov ishte Ligji i procedurs penale i
RSFJ-s i vitit 1977. PSSP gjithashtu formoi Kshillin e Prkohshm Konsultativ pr
shtje Ligjore, i cili filloj punn n hartimin e legjislacionit penal t Kosovs. Puna n
prgatitjen e Kodit t prkohshm t procedurs penale ka filluar n shtator t vitit 1999.
Pas puns intensive gati katr vjeare t ekspertve ndrkombtar (t UNMIK-ut, t
ABA/CEELI-it (American Bar Association for Central and East Europian Law
Inisiatve.), t OSBE-s, posarisht t Kshillit t Evrops) dhe t ekspertve vendor
dhe, pas shqyrtimit n Kuvend t Kosovs (t Kodit t Prkohshm Penal t Kosovs dhe
t Kodit t Prkohshm t Procedurs Penale t Kosovs), u nnshkruan nga PSSP t
Organizats s Kombeve t Bashkuara. Kodi i prkohshm i procedurs penale i Kosovs
ishte aprovuan me 06 Korrik 2003 me Rregulloren e UNMIK-ut 2003/26 dhe hyri n fuqi
me 06 Prill 2004. N krahasim me LPP t mparshm t aplikueshm n Kosov, KPPP i
Kosovs, prmbante shum zgjidhje t reja t harmonizuara me standardet
ndrkombtare pr t drejtat e njeriut, t cilat procedurs penale i jepnin m shum
karakter t sistemit akuzues t procedurs penale. Thn ndryshe, n KPPP t Kosovs
gjeten vend risit q ishin br n legjislacionet procedurale t Sllovenis, t Kroacis
dhe t Federats s Bosne dhe Hercegovins. Pr m tepr n KPPP t Kosovs u
aprovuan zgjidhje tjera t reja n krahasim me ligjet procedurale t vendeve t rajonit, t
cilat me kalimin e kohs do t prfshihen edhe n legjislacionet e vendeve t rajonit.
Pas shpalljes s Kosovs shtet sovran dhe t pavarur, Kuvendi i Republiks s Kosovs
me 06. Nntor 2008, me Ligjin Nr. 03/L-003 pr Ndryshimin dhe Plotsimin e Kodit t
prkohshm t procedurs penale t Kosovs, ve tjerash, nga emrtimi i Kodit hoqi
fjaln i prkohshm.
Puna pr hartimin e Komentarit ka filluar duke u mbshtetur n dispozitat e Kodit t
procedurs penale t mparshm. N ndrkoh sht hartuar Kodi i ri i procedurs
7
penale, i cili ka hyr n fuqi me 1 janar 2013. Kjo ka br q puna n hartimin e

Komentarit t KPP-s dukshm t vshtirsohet dhe t prolongohet.
N t vrtet, Kodi i procedurs penale n fuqi n mnyr t konsiderueshme ndryshoj
strukturn e KPP t mparshm duke br ndryshime dhe zgjidhje t reja t shumta sa i
prket cilsis edhe vllimit. Dispozitat lidhur me disa institucione procedurale t
Kodit t mparshm t procedurs penale, t cilat me koh ishin komentuar, si jan
konfirmimi i aktakuzs, procedura pr dhnien e ndihms juridike ndrkombtare dhe
ekzekutimi i marrveshjeve ndrkombtare n shtjet penale, etj. m nuk jan pjes e
KPP n fuqi. N ann tjetr, jan kthyer n Kod dispozitat q kan t bjn me
Procedurn penale ku prfshihen kryers me rregullime mendore. Prve ksaj, n
kuadr t rregullimeve t reja jan hartuar numr i konsiderueshm i neneve krejtsisht
t reja, ka rezultoj edhe me ndryshim t numrit t neneve t Kodit. Kjo situat e re e
shtoj vllimin e puns dhe shkaktoj vshtirsi vijuese n punn rreth hartimit t
Komentarit t KPP dhe prfundimit t tij me koh. Pr kto arsye GIZ-i si
sponzorizues i Projektit, lejoj koh shtes pr komentim t zgjidhjeve t reja ligjore t
prfshira n tekstin integral t KPP. N kto kushte autort e Komentarit u detyruan q
serish ti hyn puns q nga neni i par deri n nenin e fundit, n mnyr q komentimi
dhe referencat n nenet prkatse t prshtaten me numrin adekuat t neneve t KPPs. N kt rrugtim vshtirsi t posame pr komentim paraqisnin dispozitat e reja
me t cilat ka vazhduar trendi i reformimit t Kodit t procedurs penale t Kosovs
drejt sistemit anglosakson t procedurs penale.
Angazhimi i gjat si profesor t t Drejts s Procedurs Penale i dy autorve t ktij
Komentari ishte nj parakusht themelor pr tiu qasur hartimit t Komentarit t KPP.
Por ajo q n nj mas e lehtsoj kt pun mjaft t vshtir sht fakti se Profesor
Ejup Sahiti, me prkushtim ka qen i kyur si staf vendor me rastin e hartimit t Kodit
t prkohshm t procedurs penale, i cili hyri n fuqi me 6 prill 2004, ndrsa bashk
me Profesor Rexhep Murat-in n mnyr aktive morm pjes n shqyrtimin dhe
prgatitjen e amandamenteve n Projektin e KPP-s n fuqi. Me fjal t tjera, puns s
prbashkt t autorve n hartimin e Komentarit t KPP-s i ka paraprir bashkpunimi
gjithprfshirs, prve n procesin msimor, edhe n projekte me karakter kombtar
dhe ndrkombtar. N kuadr t ktij bashkpunimi vlen t prmenden Projekti
ndrkombtar (n t cilin jan trajtuar procedurat penale t njzete dy shteteve,
prfshir edhe KPPP t Kosovs) me titull:Transition of criminal procedure systems
(ed. Berislav Pavishiq; parathnien - Jean Pradel), vllimi i II, me punimin: Criminal
Procedure System of Kosovo, Rijeka, 2004. Prve ksaj, autort e ktij Komentari
jan koautor t ktyre punimeve profesionale shkencore: Kodi i procedurs penale i
Kosovs (Shqyrtim teorik), E Drejta, nr. 3-4/2003, Prishtin; E drejta e procedurs
penale, Prishtin, 2013, (tekst universitar); Disa risi n Kodin e ri t procedurs penale
t Republiks s Kosovs me vshtrim t veant n procedurat alternative, Zbornik
radova povodom 70.godine ivota Berislava Paviia, Pravni Fakultet Sveuilita u
Rijeci, 2014, etj.
Materia q ka t bj me delikuencn e t miturve sht rregulluar me dispozita t
posame - me Kodin e drejtsis pr t mitur. Dispozitat e Kodit t drejtsis pr t
8
mitur nuk jan komentuar n kuadr t Komentarit t Kodit t procedurs penale,

ndonse n raport me KPP her her iu kemi referuar edhe atyre dispozitave.
Profesor Ejup Sahiti, koordinator i Projektit, ka komentuar 2/3 e Kodit t procedurs
penale, ndrsa Profesor Rexhep Murati 1/3 e tij. N tekstin e komentuar nga kta
autor, her her, jan dhn edhe precedent gjyqsore t inkorporuara n tekst ose t
paraqitura n fusnota.
Profesor Ejup Sahiti ka komentuar: kapitullin I - Parimet themelore dhe prkufizimet
(nenet 1-19); kapitullin II - Kompetnca e gjykatave (nenet 20- 38); kapitullin V Mbrojtsi (nenet 53-61); kapitullin VI - I dmtuari (nenet 62-63); kapitullin VII Mbikqyrja e procedurs penale (nenet 64-65); kapitullin VIII - Detyrimet e organeve
publike (nenet 66-67); kapitullin IX - Fazat e procedurs penale (nenet 68-160);
kapitullin X - Heqja e liris para ngritjes s aktakuzs (nenet 161-203); Kapitullin XI Procesverbalet (nenet 204-215); kapitullin XII - Provat gjat hetimit (nenet 216-219);
kapitullin XIII - Mbrojtja e t dmtuarve dhe dshmitarve (nenet 220-228); n kuadr
t kapitullit XIV - Procedurat alternative (nenet 229-232); kapitullin XVI - Provat
(nenet 257-263); kapitullin XVII - Ngrirja e aseteve dhe urdhrat ndalues (nenet 264266); kapitullin XIX - Shqyrtimi gjyqsor (nenet 285-358); kapitullin XX - Aktgjykimi
(nenet 359-373); kapitullin XXII - Parashtresat (nenet 442-444); kapitullin XXIII Afatet (nenet 445-449); kapitullin XXIV - Shpenzimet e procedurs penale (nenet 450457); kapitullin e XXV - Krkesat pasurore juridike (nenet 458-469); kapitullin XXVI
- Marrja dhe komunikimi i vendimeve (nenet 470-474); kapitullin e XXVII - Drgimi i
shkresave (nenet 475484); kapitullin XXVIII - Ekzekutimi i vendimeve (nenet 485491); kapitullin XXIX - Dispozitat tjera (neni 492); kapitullin XXX - Procedurat pr
dhnien e urdhrit ndshkimor (nenet 493-497); dhe kapitullin XXXI - Shqiptimi i
vrejtjes gjyqsore (nenet 498-502).
Profesor Rexhep Murati ka komentuar: kapitullin III - Prjashtimi (nenet 39-45);
kapitullin IV - Prokurori i shtetit (nenet 46-61); n kuadr t kapitullit XIV Procedurat alternative (nenet 234-239); kapitullin XV - Faza e ngritjes s aktakuzs
dhe deklarimit (nenet 240-256); kapitullin XVIII - Konfiskimi (nenet 264-284);
kapitullin XXI - Mjetet juridike (nenet 374-441); kapitullin XXXII - Procedura ndaj
personave t cilt kan kryer vepr penale nn ndikimin e alkoolit ose drogs (nenet
503-505); kapitullin XXXIII - Procedura penale ku prfshihen kryers me rregullime
mendor (nenet 506-518); kapitullin XXXIV - Procedura pr revokimin e dnimeve
alternative (neni 519); kapitullin XXXV - Procedura pr marrjen e vendimit pr
shlyerjen e dnimit nga evidence (nenet 520-524); kapitullin XXXVI - Procedura pr
kompensim dmi, rehabilitim dhe pr ushtrimin e t drejtave t tjera t personave t
dnuar ose t arrestuar pa arsye (nenet 425-533); kapitullin XXXVII - Procedura pr
dhnien e letrreshtimit dhe shpalljeve publike (nenet 534-538) dhe kapitullin
XXXVIII - Dispozitat kalimtare dhe prfundimtare.
Gjyqtari Mr. Xhevdet Elshani ka prgatitur pjes t praktiks gjyqsore, t cilat jan
titulluar: Praktika gjyqsore dhe jan shnuar pas prfundimit t komentimit t
neneve konkrete me shkrim italic.
9
10
Prmbajtja
Falnderim.......................................................................................................................3
Parathnie ........................................................................................................................5
Fjala e autorve................................................................................................................7
Prmbajtja......................................................................................................................11
Literatura .......................................................................................................................29
Shpjegues i shkurtesave ................................................................................................39
PJESA E PAR: Dispozitat e prgjithshme ..................................................................41
KAPITULLI I: Parimet themelore dhe prkufizimet ...............................................41
Neni 1 [Fushveprimi i ktij Kodi] .....................................................................41
Neni 2 [Shqiptimi i sanksionit penal nga gjykata e pavarur dhe e paanshme]....52
Neni 3 [Prezumimi i pafajsis s t pandehurit dhe in dubio pro reo]..............53
Neni 4 [Ne Bis in Idem]......................................................................................60
Neni 5 [Gjykimi i drejt, i paanshm dhe n afat t arsyeshm] ........................62
Neni 6 [Fillimi i procedurs penale] ...................................................................66
Neni 7 [Detyrimi i prgjithshm pr vrtetimin e plot dhe t sakt
t fakteve] ...........................................................................................................70
Neni 8 [Parimi i pavarsis s gjykats] .............................................................85
Neni 9 [Barazia e palve]....................................................................................87
Neni 10 [Njoftimi pr shkaqet e akuzs, mos detyrimi pr vetfajsim
dhe ndalesa kundr imponimit pr pranim t fajit] .............................................95
Neni 11 [Prshtatshmria e mbrojtjes]..............................................................100
Neni 12 [Ligjshmria e privimit nga liria dhe vendosja n procedur
t prshpejtuar] .................................................................................................105
Neni 13 [T drejtat e personit t privuar nga liria]............................................106
Neni 14 [Gjuht dhe shkrimi] ...........................................................................109
Neni 15 [E drejta n rehabilitim dhe kompensim] ............................................112
Neni 16 [Detyrimi i gjykats pr t njoftuar palt] ...........................................114
Neni 17 [Kohzgjatja e pasojave q kufizojn t drejtat] .................................115
Neni 18 [shtjet prejudikuese]........................................................................116
Neni 19 [Prkufizimet] .....................................................................................118
KAPITULLI II: Kompetenca e gjykatave..............................................................123
1. Kompetenca lndore dhe prbrja e gjykats.....................................................123
Neni 20 [Kompetenca e gjykatave]...................................................................126
Neni 21 [Caktimi i lndve brenda gjykatave] .................................................129
Neni 22 [Veprat penale q konsiderohen krime t rnda pr qllime
t ktij Kodi] .....................................................................................................131
Neni 23 [Gjyqtari i procedurs paraprake] .......................................................134
Neni 24 [Urdhrat dhe vendimet e gjyqtarit t procedurs paraprake]...............136
Neni 25 [Gjyqtari i vetm gjykues, kryetari i trupit gjykues
dhe trupi gjykues] .............................................................................................137
Neni 26 [Vendimet para shqyrtimit gjyqsor] ..................................................140
Neni 27 [Procedura pr t mitur] ......................................................................141
Neni 28 [Kolegjet gjyqsore gjat ankesave]....................................................145
2. Kompetenca territoriale......................................................................................141
11
Neni 29 [Caktimi i kompetencs territoriale]....................................................145

Neni 30 [Kompetenca territoriale pr veprat penale t kryera n aeroplan] .....146
Neni 31 [Kompetenca territoriale pr veprat penale t kryera
prmes mediave] ...............................................................................................146
Neni 32 [Kriteret dytsore t kompetencs] .....................................................146
Neni 33 [Kompetenca pr veprat penale ndrkufitare] .....................................148
Neni 34 [Kompetenca territoriale e urdhruar nga Gjykata Supreme] .............148
3. Bashkimi i procedurs........................................................................................149
Neni 35 [Kompetenca territoriale lidhur me bashkimin e procedurs] .............149
Neni 36 [Veimi i procedurs]..........................................................................153
4. Kalimi i kompetencs territoriale .......................................................................155
Neni 37 [Kompetenca e deleguar dhe konflikti i kompetencs] .......................155
5. Pasojat e mungess s kompetencs...................................................................158
Neni 38 [Kompetenca e nnkuptuar e gjykatave] .............................................158
KAPITULLI III: Prjashtimi..................................................................................162
1. Prjashtimi i gjyqtarve......................................................................................165
Neni 39 [Bazat pr prjashtimin e gjyqtarve] .................................................165
Neni 40 [Procedura pr prjashtim] ..................................................................174
Neni 41 [Krkesa pr prjashtim] .....................................................................175
Neni 42 [Vendimet mbi krkesat pr prjashtim] .............................................177
Neni 43 [Ndrprerja e ushtrimit t veprimeve pas krkess pr prjashtim
t gjyqtarit]........................................................................................................180
2. Prjashtimi i prokurorve t shtetit ....................................................................181
Neni 44 [Bazat pr prjashtimin e prokurorve t shtetit] ................................181
3. Prjashtimi i pjesmarrsve tjer........................................................................184
Neni 45 [Bazat pr prjashtimin e pjesmarrsve tjer n procedur penale] ..184
KAPITULLI IV: Prokurori i shtetit........................................................................187
Neni 46 [Kompetenca dhe struktura e prokurorive t shtetit]...........................188
Neni 47 [Pavarsia e prokurorit t shtetit] ........................................................189
Neni 48 [Detyrimi i prokurorit t shtetit ndaj t pandehurit] ............................189
Neni 49 [Detyrat dhe kompetencat e prokurorve t shtetit] ............................190
Neni 50 [Kompetenca territoriale e prokurorve t shtetit] ..............................190
Neni 51 [Kompetenca e prokurorve t shtetit n shtjet urgjente] ................191
Neni 52 [Trheqja nga ndjekja penale] .............................................................191
KAPITULLI V: Mbrojtsi .....................................................................................193
Neni 53 [E drejta e t pandehurit pr t pasur mbrojts] ..................................196
Neni 54 [Kualifikimet e mbrojtsit]..................................................................200
Neni 55 [Kufizimet n prfaqsim nga mbrojtsi]............................................201
Neni 56 [Prjashtimi i mbrojtsit].....................................................................203
Neni 57 [Mbrojtsi n rastet e mbrojtjes s detyruar].......................................205
Neni 58 [Mbrojtsi me shpenzime publike, kur mbrojtja nuk sht
e detyruar] .........................................................................................................211
Neni 59 [Shkarkimi i mbrojtsit] ......................................................................214
Neni 60 [Trheqja e mbrojtsit] ........................................................................216
Neni 61 [T drejtat e mbrojtsit si prfaqsues i t pandehurit] .......................217
KAPITULLI VI: I dmtuari ...................................................................................222
12
Neni 62 [T drejtat e t dmtuarit]....................................................................224

Neni 63 [Prfaqsuesi i t dmtuarit]................................................................227
KAPITULLI VII: Mbikqyrja e procedurs penale ...............................................231
Neni 64 [E drejta e gjykats pr t gjobitur palt q zvarrisin
procedurn penale]............................................................................................231
Neni 65 [Drgimi i deklaratave t rreme prokurorit t shtetit] .........................232
KAPITULLI VIII: Detyrimet e organeve publike..................................................234
Neni 66 [Detyrimi i organeve publike q t ndihmojn prokurorin e shtetit]...234
Neni 67 [Nxjerrja e t dhnave konfidenciale] .................................................235
PJESA E DYT: Procedura penale .............................................................................236
KAPITULLI IX: Fillimi i hetimeve dhe procedura penale ....................................237
1. Fazat e procedurs penale ..................................................................................237
Neni 68 [Fazat e procedurs penale].................................................................237
2. Veprimet fillestare t policis.............................................................................237
Neni 69 [Hetimi nga policia] ............................................................................237
Neni 70 [Veprimet hetimore t policis]...........................................................238
Neni 71 [Mbledhja e provave nga vendi i ngjarjes]..........................................243
Neni 72 [E drejta e policis pr t ndaluar pr koh t shkurt] .......................244
Neni 73 [Marrja n pyetje nga policia] .............................................................245
Neni 74 [Ndalesat n marrjen n pyetje nga policia]........................................247
Neni 75 [Kontrolli i prkohshm pr siguri].....................................................247
Neni 76 [Masat pr identifikimin e t dyshuarit] ..............................................248
Neni 77 [Mbledhja e t dhnave nga policia prej t dmtuarit] ........................250
Neni 78 [Kallzimi penale nga organet publike] ..............................................251
Neni 79 [Kallzimi penal nga personat] ...........................................................254
Neni 80 [Kallzimi penal i paraqitet prokurorit t shtetit] ................................256
Neni 81 [Kallzimi penal i policis] .................................................................258
Neni 82 [Hudhja e kallzimit penal t policis]................................................260
Neni 83 [T dhnat plotsuese t kallzimit penal t policis] .........................261
3. Marrja e informatave..........................................................................................264
Neni 84 [Masat e marra para fillimit t procedurs penale]..............................264
Neni 85 [Fshehtsia e mbledhjes s informatave].............................................266
Neni 86 [Kushtet pr zbatimin e masave t fshehta dhe teknike
t vzhgimit dhe t hetimit] ..............................................................................268
Neni 87 [Prkufizimi i masave t fshehta dhe teknike t vzhgimit
dhe hetimit gjat hetimit paraprak] ...................................................................268
Neni 88 [Masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit]......................270
Neni 89 [Standardet pr urdhra nga neni 88] ....................................................272
Neni 90 [Veprat penale pr t cilat mund t lshohen urdhrat
sipas nenit 88] ...................................................................................................272
Neni 91 [Personat kompetent pr t urdhruar dhe zbatuar masat e fshehta
dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit]...............................................................277
Neni 92 [Urdhrat pr masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit]...279
Neni 93 [Zbatimi i urdhrit pr masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit
dhe hetimit] .......................................................................................................282
13
Neni 94 [Zgjatja e urdhrit pr masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit

dhe hetimit] .......................................................................................................284
Neni 95 [Materialet e siguruara me masa t fshehta dhe teknike t vzhgimit
dhe hetimit] .......................................................................................................286
Neni 96 [T drejtat e personave ndaj t cilve zbatohet urdhri
sipas nenit 88] ...................................................................................................287
Neni 97 [Pranueshmria e provave t siguruara me an t urdhrit pr masat
e fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit] ...............................................290
Neni 98 [Paneli pr Shqyrtimin e Vzhgimit dhe Hetimit]...............................293
Neni 99 [Ndihma nga organet tjera pr zbatimin e masave].............................295
Neni 100 [Vzhgimi dhe hetimi pr shrbime doganore dhe shrbime tjera
t ngjashme]......................................................................................................295
4. Fillimi i procedurs penale .................................................................................295
A. Fillimi i fazs s hetimit formal.........................................................................295
Neni 101 [Fillimi i procedurs penale me fazn e hetimit formal
apo ngritjen e aktakuzs] ..................................................................................298
Neni 102 [Fillimi i hetimit]...............................................................................300
Neni 103 [Parimet e prgjithshme t fazs s hetimit] .....................................300
Neni 104 [Aktvendimi pr fillimin e fazs s hetimit] .....................................302
B. Kontrolli dhe konfiskimi ...................................................................................304
Neni 105 [Kontrolli dhe sekuestrimi i prkohshm].........................................305
Neni 106 [Kufizimet n ekzekutimin e urdhrkontrollit] .................................309
Neni 107 [Procedura para fillimit t kontrollit dhe t drejtat
e t pandehurit] .................................................................................................309
Neni 108 [Kufizimet n kontroll] .....................................................................311
Neni 109 [Kontrabanda ose provat q nuk kan lidhje me bazn
e kontrollit] .......................................................................................................315
Neni 110 [Arsyet pr kontroll pa urdhr t gjykats] .......................................316
Neni 111 [Pranueshmria e provave t marra gjat kontrollit] .........................318
Neni 112 [Sekuestrimi i prkohshm] ..............................................................320
Neni 113 [Sendet q nuk mund t sekuestrohen prkohsisht].........................323
Neni 114 [Kufizimet n zbulimin e shkresave].................................................324
Neni 115 [Konfiskimi i prhershm i sendeve t konfiskuara prkohsisht]....325
Neni 116 [Kthimi i sendeve t sekuestruara prkohsisht] ...............................327
Neni 117 [Sendet pronsia e t cilave nuk krkohet]........................................329
Neni 118 [Sendet q nuk krkohen]..................................................................330
C. Marrja e provave para ngritjes s aktakuzs......................................................331
Neni 119 [Marrja e provave gjat hetimit]........................................................331
Neni 120 [Identifikimi i personave apo sendeve] .............................................332
Neni 121 [Marrja e provave para marrjes s deklarats
n procedur paraprake]....................................................................................335
Neni 122 [Marrja dhe ruajtja e t dhnave apo provave nga dshmitart]........337
Neni 123 [Marrja n pyetje n procedur paraprake, deklarata n procedur
paraprake dhe mundsia hetuese e veant]......................................................339
Neni 124 [Thirrja e dshmitarve] ....................................................................342
14
Neni 125 [Paralajmrimet t cilat duhet lexuar dshmitarit, dshmitarve

ekspert, t pandehurve dhe dshmitarve bashkpunues].................................348
Neni 126 [Dshmitart e privilegjuar] ..............................................................350
Neni 127 [Dshmitart e liruar nga detyrimi pr t dshmuar].........................355
Neni 128 [Rrethanat kur deklarata sht e papranueshme]...............................359
Neni 129 [Dshmitari nuk sht i detyruara pr t fajsuar veten
apo t afrmin ...................................................................................................359
Neni 130 Kushtet e prgjithshme pr marrjen n pyetje n procedur
paraprake, marrjen e deklarats n procedur paraprake
ose mundsin hetuese t veant]....................................................................361
Neni 131 [Marrja n pyetje n procedur paraprake] .......................................366
Neni 132 [Marrja e deklarats n procedur paraprake] ...................................367
Neni 133 [Kushtet e seancs pr marrjen e deklarats n procedur
paraprake] .........................................................................................................369
Neni 134 [Dshmitart me nevoja t veanta] ..................................................372
Neni 135 [Mosparaqitja e dshmitarit] .............................................................372
Neni 136 [Ekspertimi] ......................................................................................374
Neni 137 [Vendimi pr angazhimin e ekspertit] ...............................................379
Neni 138 [Raporti i ekspertit] ...........................................................................381
Neni 139 [Urdhrat e nevojshm pr shqyrtimin e provave nga eksperti] .........382
Neni 140 [Deklarata e ekspertit n procedur paraprake].................................385
Neni 141 [Angazhimi i ekspertit nga i pandehuri]............................................386
Neni 142 [Kundrthniet n mes t ekspertve] ...............................................387
Neni 143 [Analizat toksikologjike]...................................................................390
Neni 144 [Ekzaminimi i lndimeve trupore dhe ekzaminimi fizik]..................391
Neni 145 [Analizat molekulare e gjenetike dhe analizat e ADN-s] ................395
Neni 146 [Analizat psikologjike]......................................................................397
Neni 147 [Analiza kompjuterike] .....................................................................400
Neni 148 [Analiza financiare]...........................................................................401
Neni 149 [Mundsia hetuese e veant] ...........................................................405
Neni 150 [Kqyrja dhe rikonstruksioni] ...........................................................407
D. Marrja n pyetje e t pandehurit n procedur paraprake..................................411
Neni 151 [Marrja n pyetje e t pandehurit n procedur paraprake]...............414
Neni 152 [Zbatimi i marrjes n pyetje t t pandehurit n procedur
paraprake] .........................................................................................................415
Neni 153 [E drejta e t pandehurit n prkthim]...............................................419
Neni 154 [Marrja n pyetje e t pandehurit gjat deklarats n procedur
paraprake] .........................................................................................................421
Neni 155 [Pranueshmria e deklaratave t t pandehurit] ................................428
E. Shqyrtimi, pezullimi, pushimi dhe afatet kohore t hetimit...............................429
Neni 156 [Shqyrtimi i detyrueshm i lnds] ...................................................429
Neni 157 [Pezullimi i hetimit] ..........................................................................430
Neni 158 [Pushimi i hetimit].............................................................................432
Neni 159 [Afatet kohore t hetimit]..................................................................436
Neni 160 [Vdekja e t pandehurit]....................................................................437
15
KAPITULLI X: Heqja e liris para ngritjes s aktakuzs dhe masat pr

sigurimin e pranis s t pandehurit .......................................................................439
1. Parimet e prgjithshme.......................................................................................439
Neni 161 [Parimi i interpretimit] ......................................................................439
2. Heqja e liris para ngritjes s aktakuzs.............................................................440
Neni 162 [Arrestimi i prkohshm dhe ndalimi policor] ..................................440
Neni 163 [Kufizimet n arrestimin e prkohshm dhe ndalimin policor].........441
Neni 164 [Arrestimi gjat fazs s hetimit] ......................................................442
Neni 165 [Krkesa pr caktimin e mass pr sigurimin e pranis
s t pandehurit]................................................................................................446
Neni 166 [T drejtat e personit t arrestuar] .....................................................449
Neni 167 [Njoftimi i personit t arrestuar pr t drejtat e tij] ...........................451
Neni 168 [Njoftimi pr arrestimin] ...................................................................452
Neni 169 [E drejta e personit t arrestuar pr kontrollim mjeksor].................455
Neni 170 [T drejtat e personit t arrestuar gjat ndalimit] ..............................456
Neni 171 [T drejtat e personit t arrestuar gjat marrjes n pyetje
nga policia] .......................................................................................................457
Neni 172 [Procesverbali i arrestimit dhe veprimeve t policis] ......................459
3. Masat pr sigurimin e pranis s t pandehurit ..................................................461
A. Kushtet e prgjithshme......................................................................................461
Neni 173 [Masat pr sigurimin e pranis s t pandehurit] ..............................462
B. Thirrja ................................................................................................................463
Neni 174 [Thirrja] .............................................................................................463
C. Urdhrarresti......................................................................................................465
Neni 175 [Urdhrarresti]...................................................................................465
D. Premtimi i t pandehurit se nuk do ta braktis vendqndrimin .........................467
Neni 176 [Premtimi i t pandehurit se nuk do ta braktis vendqndrimin] ......467
E. Ndalimi pr tiu afruar vendit apo personit t caktuar .......................................468
Neni 177 [Ndalimi pr tiu afruar vendit apo personit t caktuar]....................468
F. Paraqitja n stacionin policor .............................................................................471
Neni 178 [Paraqitja n stacionin policor] .........................................................471
G. Dorzania ..........................................................................................................472
Neni 179 [Dorzania]........................................................................................472
Neni 180 [Aktvendimi mbi dorzanin] ...........................................................474
Neni 181 [Prmbajtja e dorzanis] ..................................................................475
Neni 182 [Heqja e dorzanis]..........................................................................477
H. Arresti shtpiak .................................................................................................478
Neni 183 [Arresti shtpiak]...............................................................................478
I. Diversioni............................................................................................................481
Neni 184 [Diversioni] .......................................................................................481
J. Paraburgimi ........................................................................................................483
Neni 185 [Paraburgimi] ....................................................................................483
Neni 186 [Njoftimi i organit kompetent pr mirqenie sociale pr arrestin,
kur kjo sht e nevojshme] ...............................................................................488
Neni 187 [Kushtet e nevojshme pr caktimin e paraburgimit] .........................488
Neni 188 [Procedura pr urdhrin pr paraburgim]............................................493
16
Neni 189 [Prmbajtja e aktvendimit pr caktimin e paraburgimit dhe ankesa

kundr tij]..........................................................................................................495
Neni 190 [Afatet kohore t paraburgimit].........................................................497
Neni 191 [Vazhdimi i paraburgimit].................................................................500
Neni 192 [Mbikqyrja e paraburgimit nga gjykata]..........................................501
Neni 193 [Caktimi i paraburgimit pas ngritjes s aktakuzs] ...........................504
4. Zbatimi i paraburgimit .......................................................................................505
Neni 194 [Trajtimi dhe kushtet pr personat e paraburgosur] ..........................506
Neni 195 [Institucioni i paraburgimit] ..............................................................506
Neni 196 [T dhnat lidhur me t paraburgosurit]............................................507
Neni 197 [Veimi i t paraburgosurve].............................................................508
Neni 198 [Gjsendet t cilat t paraburgosurit kan t drejt t mbajn
dhe t shfrytzojn]...........................................................................................509
Neni 199 [E drejta e t paraburgosurve n pushim, lvizje dhe pages
pr punn e kryer] .............................................................................................509
Neni 200 [Vizitat dhe e drejta pr t komunikuar] ...........................................511
Neni 201 [Disiplina e t paraburgosurve] .........................................................514
Neni 202 [Zbatimi i Ligjit pr Ekzekutimin e Sanksioneve Penale
ndaj t paraburgosurve].....................................................................................515
Neni 203 [Mbikqyrja e trajtimit t t paraburgosurve] ...................................516
KAPITULLI XI: Procesverbalet ............................................................................518
A. Krijimi dhe mbajtja e procesverbaleve..............................................................518
Neni 204 [Procesverbali i veprimeve n procedur penale] .............................518
Neni 205 [Shnimet n procesverbal]...............................................................521
Neni 206 [Ruajtja i procesverbalit]...................................................................524
Neni 207 [Shqyrtimi i procesverbalit] ..............................................................525
Neni 208 [Regjistrimi i seancave me incizim audio dhe me incizim audio
dhe video] .........................................................................................................528
Neni 209 [Regjistrimi i veprimeve me incizim audio ose incizim audio
dhe video] .........................................................................................................533
Neni 210 [Stenografimi me dor apo me makin dhe transkriptimi]................534
Neni 211 [Incizimi nga t tjert] .......................................................................534
Neni 212 [Shkresat e lnds] ............................................................................536
B. Shikimi i procesverbalit dhe shkresave t lnds ..............................................536
Neni 213 [Qasja e t dyshuarit dhe t pandehurit n shkresat e lnds] ...........537
Neni 214 [Qasja e t dmtuarit dhe mbrojtsit t viktims n shkresat
e lnds] ............................................................................................................541
Neni 215 [Kualifikimet e interpretve ose prkthyesve] ..................................543
KAPITULLI XII: Provat gjat hetimit ...................................................................545
A. Krkesa e t pandehurit ose t dmtuarit pr marrjen apo ruajtjen e provave...545
Neni 216 [Krkesa e t pandehurit pr marrjen apo ruajtjen e provave] ..........545
Neni 217 [Krkesa e t dmtuarit pr marrjen apo ruajtjen e provave] ............546
Neni 218 [Deklarimi i dmit nga i dmtuari]....................................................547
Neni 219 [Krkesat ndrkombtare] .................................................................549
KAPITULLI XIII: Mbrojtja e t dmtuarve dhe dshmitarve..............................552
Neni 220 [Prkufizimet] ...................................................................................553
17
Neni 221 [Krkesa pr mas mbrojtse apo anonimitet] ..................................553

Neni 222 [Urdhri pr masa mbrojtse] .............................................................556
Neni 223 [Urdhri pr anonimitet nga publiku] .................................................558
Neni 224 [Urdhri pr anonimitet prej t pandehurit] ........................................560
Neni 225 [Forma e urdhrit pr anonimitet].......................................................562
Neni 226 [Ndalimi i parashtrimit t pyetjeve q mund t zbulojn
identitetin].........................................................................................................563
Neni 227 [Mbrojtja e dshmitarve] .................................................................563
Neni 228 [Masat tjera mbrojtse n rastet e dhuns n familje] .......................563
KAPITULLI XIV: Procedurat alternative..............................................................565
Neni 229 [Procedurat alternative] .....................................................................565
Neni 230 [Pezullimi i prkohshm i procedurs]..............................................566
Neni 231 [Kushtet kur ndjekja nuk sht e detyrueshme] ................................568
Neni 232 [Procedura e ndrmjetsimit] ............................................................568
Neni 233 [Negocimi i marrveshjes mbi pranimin e fajsis] ..........................571
Neni 234 [Lirimi nga dnimi] ...........................................................................605
Neni 235 [Dshmitart bashkpunues] .............................................................606
Neni 236 [Krkesa pr shpalljen e personit dshmitar bashkpunues] .............607
Neni 237 [Procedura pr shpalljen e personit dshmitar bashkpunues]..........608
Neni 238 [Revokimi i shpalljes si dshmitar bashkpunues]............................611
Neni 239 [Njoftimi i t pandehurit pr identitetin e dshmitarit
bashkpunues]...................................................................................................613
KAPITULLI XV: Faza e ngritjes s aktakuzs dhe deklarimit..............................614
Neni 240 [Gjykimi penal q zbatohet vetm pas ngritjes s aktakuzs] ...........615
Neni 241 [Aktakuza].........................................................................................618
Neni 242 [Procedura pr ngritjen e aktakuzs] .................................................624
Neni 243 [Shkresat q plotsojn aktakuzn] ...................................................628
Neni 244 [Materialet t cilat i jepen t pandehurit me ngritjen e aktakuzs]....630
Neni 245 [Shqyrtimi fillestar]...........................................................................634
Neni 246 [Pranimi i fajsis] ............................................................................638
Neni 247 [Marrveshjet mbi pranimin e fajsis gjat shqyrtimit fillestar]......642
Neni 248 [Pranimi i fajsis gjat shqyrtimit fillestar] .....................................644
Neni 249 [Kundrshtimi i provave] ..................................................................648
Neni 250 Krkesa pr hudhjen e aktakuzs] .....................................................651
Neni 251 [Prgjigjet] ........................................................................................653
Neni 252 [Aktakuza e ndryshuar] .....................................................................654
Neni 253 [Hudhja e aktakuzs].........................................................................656
Neni 254 [Shqyrtimi i dyt dhe caktimi i shqyrtimit gjyqsor] ........................660
Neni 255 [Shqyrtimet pr prcaktimin e vlefshmris s propozimeve] ..........663
Neni 256 [Paraqitja e materialeve nga mbrojtja] ..............................................664
KAPITULLI XVI: Provat ......................................................................................666
Neni 257 [Rregullat e prgjithshme pr prova].................................................675
Neni 258 [Provat dhe rendi n gjykat] ............................................................686
Neni 259 [Provat qartazi t parndsishme apo thelbsisht t pambshtetshme
jan t papranueshme].......................................................................................687
Neni 260 [Shqyrtimi i provave t pranueshme n shqyrtim kryesor] ...............688
18
Neni 261 [Prdorimi i deklaratave t mparshme n shqyrtim gjyqsor].........689

Neni 262 [Provat pr prcaktimin e fajsis]....................................................690
Neni 263 [Mbshtetja e pohimit] ......................................................................692
KAPITULLI XVII: Ngrirja e aseteve dhe urdhrat ndalues ....................................694
Neni 264 [Ngrirja e prkohshme e aseteve]......................................................694
Neni 265 [Urdhri ndalues] ................................................................................696
Neni 266 [Shqyrtimi pr konfirmimin e ndalimit t pasuris] ..........................698
KAPITULLI XVIII: Konfiskimi ............................................................................701
1. Procedurat para ngritjes s aktakuzs.................................................................703
Neni 267 [Konfiskimi i prkohshm] ...............................................................703
Neni 268 [Krkesa pr masat e prkohshme pr sigurimin e pasuris] ............705
Neni 269 [Masat e prkohshme pr sigurimin e pasuris] ................................707
Neni 270 [Kundrshtimet nga palt e treta] ......................................................709
Neni 271 [Kundrshtimet nga i pandehuri].......................................................712
Neni 272 [Mbajtja e shqyrtimit pr urdhrin mbi masat e prkohshme] ............713
Neni 273 [Urdhri pr mas t prkohshme]......................................................714
2. Procedurat pas ngritjes s aktakuzs ..................................................................717
Neni 274 [Prfshirja n aktakuz, e pasuris q sht objekt i konfiskimit].....717
Neni 275 [Provat e nevojshme pr konfiskimin e dobis pasurore, t fituar
me vepr penale]...............................................................................................720
Neni 276 [Prcaktimi i dobis pasurore t fituar me vepr penale] ..................722
Neni 277 [Llogaritja e dobis pasurore t fituar me vepr penale] ...................723
Neni 278 [Dobia pasurore nga vepra penale q gjendet n posedim t pals
s tret]..............................................................................................................724
Neni 279 [T drejtat e pals s tret q posedon dobin pasurore
nga vepra penale] ..............................................................................................726
Neni 280 [Procedura pr paln e tret q posedon dobin pasurore
nga vepra penale] ..............................................................................................727
Neni 281 [Pasuria q rezulton nga veprimet korruptive] ..................................729
Neni 282 [Pasuria q i nnshtrohet automatikisht konfiskimit]........................731
Neni 283 [Provat q krkohen pr konfiskimin e pasuris s prdorur,
n kryerjen e veprs penale] .............................................................................733
Neni 284 [Urdhri i arsyetuar pr konfiskimin e pasuris].................................736
KAPITULLI XIX: Shqyrtimi gjyqsor ..................................................................740
1. Prgatitja pr shqyrtim gjyqsor.........................................................................740
Neni 285 [Caktimi i shqyrtimit gjyqsor] .........................................................740
Neni 286 [Vendi i mbajtjes s shqyrtimit gjyqsor] .........................................742
Neni 287 [Personat e thirrur n shqyrtim gjyqsor]..........................................743
Neni 288 [Krkesat pas caktimit t shqyrtimit gjyqsor]..................................745
Neni 289 [Gjyqtart zvendsues] ....................................................................746
Neni 290 [Marrja n pyetje e dshmitarve ose ekspertve jasht gjykimit]....747
Neni 291 [Shtyrja e shqyrtimit gjyqsor]..........................................................749
Neni 292 [Trheqja e aktakuzs para fillimit t shqyrtimit gjyqsor]...............749
2. Karakteri publik i shqyrtimit gjyqsor ...............................................................751
Neni 293 [Publiciteti i shqyrtimit gjyqsor] .....................................................753
Neni 294 [Prjashtimi i publikut] .....................................................................754
19
Neni 295 [Personat q nuk prjashtohen nga shqyrtimi gjyqsor

dhe ruajtja e fshehtsis]...................................................................................757
Neni 296 [Aktvendimi pr prjashtimin e publikut] .........................................758
3. Zbatimi i shqyrtimit gjyqsor .............................................................................759
Neni 297 [Shqyrtimi gjyqsor para gjyqtarit t vetm gjykues] .......................759
Neni 298 [Shqyrtimi gjyqsor para trupit gjykues]...........................................760
Neni 299 [Kryesimi i shqyrtimit gjyqsor nga gjyqtari i vetm gjykues
ose kryetari i trupit gjykues] .............................................................................761
Neni 300 [Radha e shqyrtimit t provave n shqyrtimin gjyqsor] ..................764
Neni 301 [Mbajtja e rendit dhe mediat n gjykatore] .......................................764
Neni 302 [Prishja e rendit dhe mosbindja ndaj urdhrave t gjykats] ..............765
Neni 303 [Ankesat kundr aktvendimeve n shqyrtim gjyqsor] .....................768
Neni 304 [Veprat penale t kryera n shqyrtim gjyqsor] ................................768
4. Parakushtet pr mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor .................................................770
Neni 305 [Hapja e seancs]...............................................................................770
Neni 306 [Mosparaqitja e prokurorit t shtetit n shqyrtim gjyqsor] ..............771
Neni 307 [Mosparaqitja e t akuzuarit n shqyrtim gjyqsor] ..........................772
Neni 308 [Mosparaqitja e mbrojtsit n shqyrtim gjyqsor] ............................773
Neni 309 [Mosparaqitja e dshmitarit apo ekspertit n shqyrtim gjyqsor] .....774
5. Shtyrja dhe ndrprerja e shqyrtimit gjyqsor .....................................................775
Neni 310 [Arsyet pr shtyrjen e shqyrtimit gjyqsor].......................................775
Neni 311 [Ndryshimi i prbrjes s trupit gjykues gjat shtyrjes]....................776
Neni 312 [Ndrprerja e shqyrtimit gjyqsor] ....................................................778
Neni 313 [Ndryshimi i prbrjes s trupit gjykues pr shkak t mungess
s kompetent]....................................................................................................778
Neni 314 [Koha pr prfundimin e shqyrtimit gjyqsor]..................................779
6. Procesverbali i shqyrtimit gjyqsor....................................................................780
Neni 315 [Procesverbali i shqyrtimit gjyqsor] ................................................780
Neni 316 [Procesverbali tekstual].....................................................................781
Neni 317 [Kontrollimi, korrigjimi dhe nnshkrimi i procesverbalit
t shqyrtimit gjyqsor, shqyrtimit fillestar dhe shqyrtimit t dyt]...................782
Neni 318 [Prmbajtja e procesverbalit t shqyrtimit gjyqsor].........................784
Neni 319 [Prfshirja e dispozitivit t aktgjykimit n procesverbalin
e shqyrtimit gjyqsor] .......................................................................................786
Neni 320 [Procesverbali pr kshillim dhe votim i trupit gjykues] ..................787
7. Fillimi i shqyrtimit gjyqsor dhe deklarimi i t akuzuarit ..................................788
Neni 321 [Prania e personave t thirrur n shqyrtim gjyqsor
dhe vrtetimi i identitetit t t pandehurit]........................................................788
Neni 322 [Udhzimet fillestare t gjykats lidhur me dshmitart
dhe t dmtuarit] ...............................................................................................789
Neni 323 [Udhzimet pr t akuzuarin]............................................................790
Neni 324 [Leximi i aktakuzs]..........................................................................791
Neni 325 [Deklarimi i t pandehurit pr aktakuzn].........................................791
Neni 326 [Pranimi i fajsis nga i pandehuri n shqyrtim gjyqsor] ................792
8. Radha e paraqitjes s provave ............................................................................794
Neni 327 [Rendi i paraqitjes s provave n shqyrtim gjyqsor] .......................794
20
9. Fjala hyrse ........................................................................................................795

Neni 328 [Fjala hyrse].....................................................................................795
10. Paraqitja e provave ...........................................................................................796
Neni 329 [Rregullat e prgjithshme t paraqitjes s provave] ..........................799
Neni 330 [Marrja n pyetje e dshmitarit apo ekspertit pa pranin
e dshmitarve t tjer] .....................................................................................802
Neni 331 [Dshmit e dhna nga dshmitart n shqyrtim gjyqsor]...............803
Neni 332 [Marrja e drejtprdrejt n pyetje, marrja e trthort n pyetje
dhe rimarrja n pyetje e dshmitarit] ................................................................803
Neni 333 [Marrja e drejtprdrejt n pyetje e dshmitarv] .............................806
Neni 334 [Marrja e trthort n pyetje e dshmitarve] ...................................807
Neni 335 [Rimarrja n pyetje] ..........................................................................809
11. Rregullat pr dshmitart .................................................................................809
Neni 336 [Provat materiale q mbshtesin dshmin e dshmitarit] ................810
Neni 337 [Prdorimi i dshmis s mparshme t dshmitarit]........................811
Neni 338 [Leximi i deklaratave t tjera t dhna m par] ...............................813
Neni 339 [Dshmitart nn mbrojtje t veant] ..............................................815
Neni 340 [Betimi] .............................................................................................815
Neni 341 [Deklarimi i ekspertit] .......................................................................818
Neni 342 [Prania e dshmitarve n gjykatore] ................................................819
Neni 343 [Provat e marra jasht gjykats] ........................................................820
Neni 344 [Leximi i procesverbaleve ose riprodhimi i regjistrimeve] ...............822
Neni 345 [Marrja n pyetje e t akuzuarit pas paraqitjes s provave] ..............823
Neni 346 [Marrja n pyetje e t akuzuarit] .......................................................824
Neni 347 [Marrja n pyetje e t bashkakuzuarit] ..............................................826
Neni 348 [Propozimet pr plotsimin e procedurs s provave] ......................827
Neni 349 [T dhnat penale t t akuzuarit] .....................................................827
12. Ndryshimi dhe zgjerimi i aktakuzs.................................................................828
Neni 350 [Ndryshimi i aktakuzs n shqyrtim gjyqsor]..................................828
Neni 351 [Zgjerimi i aktakuzs n shqyrtimin gjyqsor]..................................830
13. Fjala prfundimtare ..........................................................................................831
Neni 352 [Fjala prfundimtare e palve] ..........................................................832
Neni 353 [Fjala prfundimtare e prokurorit t shtetit] ......................................832
Neni 354 [Fjala prfundimtare n emr t t dmtuarit]...................................834
Neni 355 [Fjala prfundimtare dhe komentet n emr t t akuzuarit].............834
Neni 356 [Paraqitja e fjalve prfundimtare]....................................................835
Neni 357 [Prfundimi i shqyrtimit gjyqsor, kshillimi dhe votimi] ................837
Neni 358 [Hudhja e aktakuzs].........................................................................837
KAPITULLI XX: Aktgjykimi................................................................................839
1. Marrja e aktgjykimit...........................................................................................839
Neni 359 [Marrja dhe shpallja e aktgjykimit] ...................................................840
Neni 360 [Identiteti subjektiv dhe objekti i aktgjykimit me aktakuzn]...........840
Neni 361 [Baza e aktgjykimit] ..........................................................................841
2. Llojet e aktgjykimeve.........................................................................................843
Neni 362 [Forma e aktgjykimit] .......................................................................843
Neni 363 [Aktgjykimi refuzues] .......................................................................843
21
Neni 364 [Aktgjykimi lirues]............................................................................845

Neni 365 [Aktgjykimi fajsues]........................................................................847
3. Shpallja e aktgjykimit.........................................................................................854
Neni 366 [Shpallja e aktgjykimit].....................................................................854
Neni 367 [Paraburgimi pas shpalljes s aktgjykimit] .......................................855
Neni 368 [Udhzimet dhe paralajmrimet q shoqrojn aktgjykimin] ...........859
4. Prpilimi dhe dorzimi i aktgjykimit..................................................................860
Neni 369 [Koha dhe dorzimi i aktgjykimit me shkrim] ..................................860
Neni 370 [Prmbajtja dhe forma e aktgjykimit me shkrim] .............................861
Neni 371 [Gabimet e imta n aktgjykim]........................................................865
Neni 372 [Ekzekutimi i sanksioneve penale]....................................................865
Neni 373 [Aktgjykimi kundr personave juridik dhe ekzekutimi
i aktgjykimit].....................................................................................................867
KAPITULLI XXI: Mjetet juridike .........................................................................868
1. Mjetet juridike....................................................................................................871
Neni 374 [Llojet e mjeteve juridike].................................................................871
2. Rregullat e prgjithshme t procedurs ankimore ..............................................873
Neni 375 [Paanshmria n shqyrtimin e mjetit juridik] ....................................873
Neni 376 [Forma e kundrshtimit apo krkesa pr mjet juridik] ......................874
Neni 377 [Forma e prgjigjes n kundrshtim apo n krkesn
pr mjet juridik] ................................................................................................875
Neni 378 [Afati pr paraqitjen e kundrshtimit, krkess pr mjet juridik
dhe prgjigjes]...................................................................................................876
Neni 379 [T gjitha kundrshtimet, krkesat pr mjet juridik dhe prgjigjet
duhet t jen n pajtim].....................................................................................877
3. Ankesa kundr aktgjykimit ................................................................................877
Neni 380 [Ankesa kundr aktgjykimit].............................................................878
Neni 381 [Personat e autorizuar pr t paraqitur ankes kundr aktgjykimit]..878
Neni 382 [Prmbajtja e ankess kundr aktgjykimit] .......................................881
Neni 383 [Arsyet pr ushtrimin e ankess ndaj aktgjykimit]............................885
Neni 384 [Shkelja esenciale e dispozitave t procedurs penale].....................888
Neni 385 [Shkelja e ligjit penal] .......................................................................904
Neni 386 [Vrtetimi i gabueshm ose jo i plot i gjendjes faktike]..................910
Neni 387 [Ankesa kundr aktgjykimit lidhur me vendimin mbi sanksionin
penal dhe vendimeve t tjera] ...........................................................................915
Neni 388 [Procedura pr paraqitjen e ankess kundr aktgjykimit] .................919
Neni 389 [Procedura lidhur me ankesn kundr aktgjykimit n gjykatn
e apelit] .............................................................................................................921
Neni 390 [Seanca para kolegjit t apelit] ..........................................................925
Neni 391 [Vendimet e kolegjit t apelit t marra n seanc
apo n shqyrtim] ...............................................................................................928
Neni 392 [Arsyet pr mbajtjen e shqyrtimit n gjykatn e apelit] ....................929
Neni 393 [Shqyrtimi para kolegjit t apelit] .....................................................932
Neni 394 [Kufijt e shqyrtimit t ankess nga gjykata e apelit] .......................935
Neni 395 [Reformatio in Peius] ........................................................................939
22
Neni 396 Efekti shtes i ankess s paraqitur pr shkak t vrtetimit

t gabueshm ose jo t plot t gjendjes faktike ose shkeljes s ligjit penal] ...947
Neni 397 [Beneficium Cohaesionis] .................................................................948
Neni 398 [Vendimi i Gjykats s Apeli lidhur me ankesn ndaj aktgjykimit
t gjykats themelore] .......................................................................................953
Neni 399 [Hudhja e ankesave t paafatshme] ...................................................955
Neni 400 [Hudhja e ankess s palejueshme] ...................................................956
Neni 401 [Refuzimi i ankess s pabaz dhe vrtetimi i aktgjykimit
Neni 402 [Anulimi i aktgjykimit t gjykats themelore] ..................................957
Neni 403 [Ndryshimi i aktgjykimit t gjykats themelore]...............................963
Neni 404 [Vendimi i Gjykats s Apeli lidhur me ankesn ndaj aktgjykimit
Neni 405 [Rikthimi i vendimeve n gjykat themelore
pr tua drguar palve] ....................................................................................968
Neni 406 [Procedura e rigjykimit n gjykat themelore sipas aktvendimit
t gjykats s apelit]..........................................................................................969
Neni 407 [Ankesa n Gjykatn Supreme kundr aktgjykimit t Gjykats
s Apelit]...........................................................................................................971
4. Ankesa kundr aktvendimit................................................................................973
Neni 408 [Llojet e aktvendimeve q mund t ankimohen] ...............................974
Neni 409 [Afati pr ankes kundr aktvendimit]..............................................976
Neni 410 [Efekti suspenziv i ankess kundr aktvendimit] ..............................977
Neni 411 [Procedura pr paraqitjen e ankess kundr aktvendimit].................978
Neni 412 [Procedura lidhur me ankes kundr aktvendimit
n Gjykatn e Apelit] ........................................................................................979
Neni 413 [Aktvendimet e kolegjit t apelit bazuar n shkresat e paraqitura
apo t marra gjat seancs] ...............................................................................980
Neni 414 [Seanca para kolegjit t apelit] ..........................................................980
Neni 415 [Arsyet e ankess kundr aktvendimit] .............................................981
Neni 416 [Vendimet mbi ankesn kundr aktvendimit] ...................................982
Neni 417 [Shqyrtimi nga kolegji shqyrtues i gjykats themelore]....................983
5. Mjetet e jashtzakonshme juridike .....................................................................984
Neni 418 [Mjetet e jashtzakonshme juridike] .................................................984
A. Rishikimi i procedurs penale ...........................................................................985
Neni 419 [Dispozita e prgjithshme] ................................................................985
Neni 420 [Ndryshimi i aktgjykimit t forms s prer pa rishikim
t procedurs penale] ........................................................................................985
Neni 421 [Vazhdimi i procedurs]....................................................................989
Neni 422 [Rishikimi i procedurs penale t pushuar me aktvendim
t forms s prer].............................................................................................990
Neni 423 [Rishikimi i procedurs penale t prfunduar me aktgjykim
t forms s prer].............................................................................................991
Neni 424 [Personat e autorizuar pr t krkuar rishikimin
e procedurs penale] .......................................................................................1003
23
Neni 425 [Prmbajtja e krkess pr rishikim t procedurs penale

dhe gjykata q vendos pr t]..........................................................................1007
Neni 426 [Baza dhe procedura pr hedhjen e krkess pr rishikim
t procedurs penale] ......................................................................................1009
Neni 427 [Vendimet e kolegjit lidhur me krkesn pr rishikim]...................1015
Neni 428 [Rregullat pr procedurn e re t rishikimit] ...................................1022
B. Zbutja e jashtzakonshme e dnimit................................................................1031
Neni 429 [Lejimi i zbutjes s jashtzakonshme t dnimit] ...........................1031
Neni 430 [Personat e autorizuar pr t krkuar zbutjen e jashtzakonshme
t dnimit dhe efekti i saj]...............................................................................1037
Neni 431 [Procedura lidhur me krkesn pr zbutjen e jashtzakonshme
t dnimit dhe vendimet e Gjykats Supreme] ...............................................1038
C. Krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris ..............................................................1040
Neni 432 [Arsyet pr paraqitje t krkess pr mbrojtje t ligjshmris] .......1041
Neni 433 [Personat e autorizuar pr t paraqitur krkes pr mbrojtje
t ligjshmris]................................................................................................1044
Neni 434 [Paraqitja e krkess pr mbrojtje t ligjshmris
n gjykat themelore]......................................................................................1046
Neni 435 [Shqyrtimi i krkess pr mbrojtje t ligjshmris
nga kolegji i Gjykats Supreme].....................................................................1048
Neni 436 [Favoret e t pandehurit prkitazi me krkesn pr mbrojtje
t ligjshmris]................................................................................................1049
Neni 437 [Refuzimi i krkess pr mbrojtje t ligjshmris]..........................1050
Neni 438 [Aktgjykimi mbi krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris]................1051
Neni 439 [Pasojat e dyshimit mbi saktsin e fakteve n vendimin
q kundrshtohet me krkes].........................................................................1053
Neni 440 [Anulimi i aktgjykimit t forms s prer t gjykats themelore]...1056
Neni 441 [Kushtetuta e Republik s Kosovs, Konventa Evropiane
pr t Drejtat e Njeriut dhe Gjykata Evropiane pr t Drejtat e Njeriut] ........1057
PJESA E TRET: Administrimi i procedurs...........................................................1059
KAPITULLI XXII: Parashtresat ..........................................................................1059
Neni 442 [Forma e paraqitjes s parashtresave] .............................................1059
Neni 443 [Drgimi i parashtresave n kopje t mjaftueshme] ........................1061
Neni 444 [Dnimet pr parashtresat me shkrim ose pr paraqitjet gojore
me prmbajtje ofenduese] ...............................................................................1061
KAPITULLI XXIII: Afatet ..................................................................................1065
Neni 445 [Afatet] ............................................................................................1065
Neni 446 [Llogaritja e afateve] .......................................................................1069
Neni 447 [Krkesa pr kthim n gjendje t mparshme] ................................1071
Neni 448 [Aktvendimi pr kthim n gjendje t mparshme] ..........................1074
Neni 449 [Efekti i krkess pr kthim n gjendje t mparshme] ..................1075
KAPITULLI XXIV: Shpenzimet e procedurs penale.........................................1076
Neni 450 [Lloji i shpenzimeve t procedurs penale].....................................1076
Neni 451 [Aktvendimi pr shpenzimet e procedurs penale] .........................1081
Neni 452 [Pagimi i shpenzimeve sipas fajit t personit q i ka shkaktuar].....1083
Neni 453 [Efekti i vendimit fajsues n kompensimin e shpenzimeve] .........1085
24
Neni 454 [Efekti i vendimeve t tjera lidhur me kompensimin

e shpenzimeve] ...............................................................................................1088
Neni 455 [Shprblimi dhe shpenzimet e nevojshme t mbrojtsit
ose t prfaqsuesit t autorizuar]...................................................................1089
Neni 456 [Vendimi prfundimtar mbi detyrimin pr pagesn
e shpenzimeve] ...............................................................................................1092
Neni 457 [Rregulloret pr shpenzimet]...........................................................1094
KAPITULLI XXV: Krkesat pasurore juridike ...................................................1095
Neni 458 [Krkesat pasurore juridike]............................................................1096
Neni 459 [Personat e autorizuar pr paraqitjen e propozimit pr realizimin
e krkess pasurore]........................................................................................1101
Neni 460 [Paraqitja e propozimit pr realizimin e krkess
pasurore juridike]............................................................................................1103
Neni 461 [Trheqja dhe heqja dor nga propozimi pr realizimin e krkess
Neni 462 [Shqyrtimi i propozimit pr realizimin e krkess
Neni 463 [Vendimi mbi propozimin pr realizimin e krkess
Neni 464 [Kthimi i sendit] ..............................................................................1110
Neni 465 [Anulimi i veprimit t caktuar juridik] ............................................1112
Neni 466 [Ndryshimi i aktgjykimit t forms s prer lidhur me krkesn
Neni 467 [Masat e prkohshme pr sigurimin e krkess
Neni 468 [Kthimi i pasuris t dmtuarit] ......................................................1115
Neni 469 [Masat pr sigurimin e prkohshm t krkess pasurore juridike
t drejtuar kundr personave t tret]..............................................................1118
KAPITULLI XXVI: Marrja dhe komunikimi i vendimeve .................................1120
Neni 470 [Llojet dhe marrja e vendimeve] .....................................................1122
Neni 471 [Procedura pr marrjen e vendimeve n seanc pr kshillim
dhe votim nga trupi gjykues] ..........................................................................1124
Neni 472 [Radha e shqyrtimit t shtjeve pr t cilat votohet] .....................1127
Neni 473 [Seanca e mbyllur pr kshillim dhe votim] ...................................1129
Neni 474 [Komunikimi i vendimeve] .............................................................1130
KAPITULLI XXVII: Drgimi i shkresave...........................................................1133
Neni 475 [Mnyra e drgimit t shkresave]....................................................1133
Neni 476 [Dorzimi personal i shkresave]......................................................1135
Neni 477 [Alternativat e dorzimit personal] .................................................1136
Neni 478 [Shkresat q duhet dorzuar personalisht].......................................1138
Neni 479 [Procedura e dorzimit]...................................................................1142
Neni 480 [Refuzimi i marrjes s shkress] .....................................................1143
Neni 481 [Drgimi i shkresave n rrethana t veanta] ..................................1144
Neni 482 [Drgimi i shkresave prokurorit t shtetit] ......................................1146
Neni 483 [Dorzimi sipas dispozitave t procedurs kontestimore]...............1148
25
Neni 484 [Dorzimi i shkresave nprmjet pjesmarrsve t tjer

n procedur] ..................................................................................................1148
KAPITULLI XXVIII: Ekzekutimi i vendimeve ..................................................1151
Neni 485 [Forma e prer dhe ekzekutueshmria e vendimit] .........................1151
Neni 486 [Ekzekutimi i dnimit me gjob].....................................................1153
Neni 487 [Ekzekutimi i aktgjykimit lidhur me shpenzimet e procedurs penale,
konfiskimin i dobis pasurore dhe krkesn pasurore juridike]......................1153
Neni 488 [Ekzekutimi i aktvendimit dhe i urdhrit].........................................1156
Neni 489 [Mdyshjet pr ekzekutimin e vendimit dhe korrigjimet e tij]........1158
Neni 490 [Lshimi i kopjes s vrtetuar t vendimit lidhur me krkesn
Neni 491 [Mbajtja e evidencs pr personat e dnuar] ...................................1160
KAPITULLI XXIX: Dispozitat tjera ...................................................................1161
Neni 492 [Imuniteti sipas t drejts ndrkombtare] ......................................1161
PJESA E KATRT: Procedurat e veanta ................................................................1163
KAPITULLI XXX: Procedurat pr dhnien e urdhrit ndshkimor ......................1164
Neni 493 [Krkesa pr urdhr ndshkimor]....................................................1164
Neni 494 [Hudhja e krkess pr urdhr ndshkimor]....................................1166
Neni 495 [Aktgjykimi pr urdhr ndshkimor] ..............................................1166
Neni 496 [Drgimi i aktgjykimit pr urdhr ndshkimor
dhe kundrshtimi i tij].....................................................................................1167
Neni 497 Gjyqtari i vetm gjykues nuk detyrohet nga krkesa
pr urdhr ndshkimor]...................................................................................1168
KAPITULLI XXXI: Shqiptimi i vrejtjes gjyqsore ...........................................1170
Neni 498 [Vrejtja gjyqsore].........................................................................1170
Neni 499 [Shpallja dhe prmbajtja e dispozitivit t aktgjykimit
pr vrejtjen gjyqsore]...................................................................................1170
Neni 500 [Arsyet pr ankes kundr aktgjykimit mbi vrejtjen gjyqsore]....1171
Neni 501 [Ndalimi i tejkalimit t autorizimeve t gjyqsor t parashikuara
me ligj]............................................................................................................1172
Neni 502 [Efekti i ankess].............................................................................1173
KAPITULLI XXXII: Procedura ndaj personave t cilt kan kryer vepr penale
nn ndikimin e alkoolit ose drogs.......................................................................1175
Neni 503 [Shqiptimi i mass pr trajtim t detyrueshm rehabilitues] ...........1175
Neni 504 [Mbikqyrja e trajtimit t detyrueshm rehabilitues nga gjykata]...1177
Neni 505 [Zbatimi prshtatshmrisht i dispozitave t tjera t ktij kodi] .......1178
KAPITULLI XXXIII: Procedura penale ku prfshihen kryers me rregullime
mendor .................................................................................................................1179
Neni 506 [Prkufizimet] .................................................................................1179
Neni 507 [Masat e trajtimit t detyrueshm sipas Kodit Penal]......................1180
Neni 508 [Zbatimi i ekzaminimit psikiatrik] ..................................................1181
Neni 509 [Paraburgimi pr personat me rregullime mendor] .......................1184
Neni 510 [Aktvendimi mbi aftsin pr tiu nnshtruar gjykimit]..................1188
Neni 511 [Pushimi apo ndrprerja e procedurs pr shkak t aktvendimit
mbi paaftsin pr tiu nnshtruar gjykimit]...................................................1189
26
Neni 512 [Propozimi i prokurorit pr masn e trajtimit

t detyrueshm psikiatrik]...............................................................................1191
Neni 513 [Zbatimi i procedures pr shqiptimin e mass s trajtimit
t detyrueshm psikiatrik ]..............................................................................1192
Neni 514 [Vendimet gjyqsore]......................................................................1194
Neni 515 [Shqiptimi dhe llogaritja e mass s trajtimit
Neni 516 [Njoftimi mbi vendimin me t cilin shqiptohet mas e trajtimit
Neni 517 [E drejta pr mbrojts] ....................................................................1199
Neni 518 [Ekzekutimi i mass s trajtimit t detyrueshm psikiatrik] ...........1200
KAPITULLI XXXIV: Procedura pr revokimin e dnimeve alternative ............1201
Neni 519 [Kushtet pr revokimin e dnimeve alternative] .............................1201
KAPITULLI XXXV: Procedura pr marrjen e vendimit pr shlyerjen e dnimit
nga evidenca.........................................................................................................1204
Neni 520 [Shlyerja e dnimit].........................................................................1204
Neni 521 [Procedura pr shlyerjen e dnimit n rastet kur organi
administrativ nuk vepron] ...............................................................................1206
Neni 522 [Shlyerja e dnimeve alternative]....................................................1207
Neni 523 [Procedura pr shlyerjen e dnimit n baz t vendimit
gjyqsor] .........................................................................................................1209
Neni 524 [Efekti i shlyerjes nga evidenca e dnimeve] ..................................1212
KAPITULLI XXXVI: Procedura pr kompensim dmi, rehabilitim
dhe pr ushtrimin e t drejtave t tjera t personave t dnuar
ose t arrestuar pa arsye .......................................................................................1213
1. Procedura pr kompensimin e dmit t personave t dnuar ose arrestuar
pa arsye.................................................................................................................1214
Neni 525 [Personat t cilt kan t drejt n kompensim pr gjykim
t paarsyeshm]...............................................................................................1214
Neni 526 [Krkesa pr kompensim nga organi administrativ
dhe parashkrimi i saj]......................................................................................1218
Neni 527 [Padia pr kompensim] ...................................................................1220
Neni 528 [Kompensimi pas vdekjes s t dmtuarit]......................................1222
Neni 529 [Personat q kan t drejt n kompensim pr heqje lirie
pa baz] ...........................................................................................................1223
2. Rehabilitimi......................................................................................................1228
Neni 530 [Shpallja n media e komunikats nga e cila shihet se gjykimi
i mparshm ka qen i pabaz] .......................................................................1228
Neni 531 [Aktvendimi pr anulimin e dnimit t paarsyeshm] ....................1231
Neni 532 [Kufizimet me rastin e shikimit dhe t kopjimit t shkresave]........1232
3. Procedura pr realizimin e t drejtave tjera......................................................1233
Neni 533 [Realizimi i t drejtave tjera]...........................................................1233
KAPITULLI XXXVII: Procedura pr dhnien e letrreshtimit dhe shpalljeve
publike..................................................................................................................1236
Neni 534 [Krkimi i adress s t pandehurit]................................................1236
Neni 535 [Kushtet pr dhnien e letrrreshtimit]............................................1237
27
Neni 536 [Shpalljet Publike]...........................................................................1240

Neni 537 [Trheqja e letrrreshtimit ose e shpalljes publike].........................1241
Neni 538 [Shpallja e letrrreshtimit ose krkess pr informata
nga publiku] ....................................................................................................1242
PJESA E GJASHT: Dispozitat kalimtare dhe prfundimtare .................................1245
KAPITULLI XXXVIII: Dispozitat kalimtare dhe prfundimtare........................1245
Neni 539 [Kodi n fuqi pr procedurat penale t filluara pas hyrjes n fuqi
t ktij Kodi] ...................................................................................................1245
Neni 540 [Zbatimi i ktij kodi pr procedura penale t filluara para hyrje
s tij n fuqi] ..................................................................................................1245
Neni 541 [Aktakuzat apo propozimakuzat e paraqitura para hyrjes n fuqi
t ktij Kodi] ...................................................................................................1245
Neni 542 [Zbatimi i afateve]...........................................................................1246
Neni 543 [Vazhdimi i padis private] .............................................................1247
Neni 544 [Ligji i zbatueshm n rishqyrtim] ..................................................1247
Neni 545 [Zbatueshmria e dispozitave kalimtare] ........................................1248
Neni 546 [Zbatimi i ktij Kodi] ......................................................................1249
Neni 547 [Hyrja n fuqi].................................................................................1249
Indeksi i kuptimeve ...................................................................................................1251
Indeksi i autorve.......................................................................................................1255
28
Literatura
A. Libra dhe artikuj
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
Aimovi, Mihajlo, Doprinos branioca istini u krivinom postupku, Beograd,

1966.
Aimovi, Mihajlo, Psihologija zloina i suenja (Sudska psihologija), Beograd,
1988.
Aimovi, Mihajlo, rtvin iskaz u krivinom postupku, JRKKP nr. 1/1991.
Aimovi, Mihajlo, Postizanje istinitosti presuda, JRKKP nr. 2/19721.
Alelsi, ivojin, Nauno otkrivanje zloina, Beograd, 1972.
Alsula Ardita, Kodi i procedurs penale i Republiks s Shqipris me praktik
gjyqsore, Tiran, 2008.
Baki, Vojislav, Porodino pravo, Beograd, 1962.
Bayer, Vladimir, Opi problemi u vezi sa iskazom okrivljenika kao dokaznim
sredstvom, Zbornik Pravnog Fakulteta Zagreb, br. 3/1965.
Bayer 1 - Bayer, Vladimir, Jugoslovenko kriino procesno pravo, libri i par,
Zagreb, 1977.
Bayer 2 - Bayer, Vladimir, Jugoslovenko krivino procesno pravo, libri i dyt,
Pravo o injenicama i njihovom utvrivanju u krivinom postupku, Zagreb,
1978.
Bayer 3 - Bayer, Vladimir, Zakon o Krivinom postupku, Zagreb, 1985.
Bayer, Vladimir, Problem sudjelovanja nepravnika u savremenom kaznenom
sudovanju, Zagreb, 1940.
Bayer, Vladimir, Kazneno postupkovno pravo, prva knjiga, Povijesni razvoj,
Zagreb, 1943.
Bayer, Vladimir, Ugovor s avlom, Zagreb, 1969.
Bayer, Vladimir, Kazneno procesno pravo - odabrana poglavlja, II. Povijesni
razvoj krivino procesnog prava, Zagreb, 1995. (prgatitur nga Krapac).
Bajovi, Vanja, Sporazum o priznanju krivice, Beograd, 2009.
Begeja, Skender, Kriminalistike, Tiran, 2004.
Brneti, Damir, Kosneno pravna zatita od torture, Zagreb, 2009.
Caca, ori, Slobodite i pravata na ovekot i graaniot vo Republika
Makedonija, Skopje, 1994.
Cvijovi, Obrad - Popovi, Dragomir, Zakon o krivinom postupku /me
komentim, sqarime dhe udhzime pr zbatim praktik/, Beograd, 1977.
ubinski, Mihajlo, Nauni i praktini komentar Zakonika o sudskom krivinom
postupku Kraljevine Jugoslavije od 16. feb. 1929. godine, Beograd, 1933.
Damaka, Mirjan, Okrivljenikov iskaz kao dokaz u suvremenom krivinom
procesu, Zagreb, 1962.
Damaka, Mirjan, Obavetenja gradjana dana organima unutranjih poslova i
dokazivanje u krivinom postupku, JRKKP, nr. 2/1969.
Damaka, Mirjan, Ispitivanje osmogodinjeg sina okrivljenika kao dokaz i
problem izdvajanja zapisnika, JRKKPnr. 3/1971.
Damaka, Mirjan, O mijeanju inkvizitornih i akuzatornih procesnih formi,
HLJKPP, Zagreb, 1997, vol. 4, br. 2.
29
26.
27.
28.
29.
30.
31.
32.
33.
34.
35.
36.
37.
38.
39.
40.
41.
42.
43.
44.
45.
46.
47.
48.
49.
50.
51.
52.
30
Damaka, Mirjan, Napomene o sporazumima u kaznenom postupku, HLJKPP,

vol. 11, nr. 1/2004, fq. 61.
Damaka, Mirjan, Evidence law adrift, Yale University, 1997.
Damaka, Mirjan, Dokazno pravo u kaznenom postupku: oris novih tendencija,
Pravni Fakultet, Zagreb, 2001.
Damaka, Mirjan, The Faces of Justice and State Authority, A comparative
Approach to the Legal Process, Yale University Press, New Haven and London,
1986.
Dimitrijevi, Dragoljub, Krivino procesno pravo, (osmo dopunjeno izdanje),
Beograd, 1982.
Dimitrijevi, Dragoljub, Stefanovi - Zlati, Milica, Lazin, oe, Krivino
procesno pravo, Beograd, 1986.
Dolenc, Metod, Teorija sudskog krivinog postupka za Kraljevinu Jugoslaviju,
Beograd, 1933.
Donna, Gomien, Udhzues i shkurtr pr Konventn Europiane pr t drejtat e
njeriut (prkthyes i botimit shqip Hasan Bylyku).
Dhrami, Jorgo, I Pandehuri, Marrja e nj personi n cilsin e t pandehurit,
Tiran, 2001.
Elezi, Ismet, Ndrmjetsimi pr pajtim n konfliktet penale, Tiran, 2004.
Fond za humanitarno pravo, Pravino suenje prirunik.
Grasberger, Roland, Psihologija Krivinog postupka, Sarajevo, 1958.
Gruba, Momilo, Vukovi Branko, Komentar Zakona o krivinom postupku
Crne Gore, Cetinje, 2006.
Gruba, Momilo, Krivino procesno pravo, etvrto izmenjeno i dopunjeno
izdanje, Beograd, 2006.
Gruba, Momilo, Naknada tete za neopravdanu osudu i neosnovano lienje
slobode, Beograd, 1979.
Grubia 2 - Grubia, Mladen, injenino stanje u krivinom postupku, Zagreb,
1963.
Grubia 1 - Grubia Mladen., Krivini postupak - Postupak o pravnim
lijekovima, Informator, Zagreb, 1987.
Grubia 3 - Grubia, Mladen, Beneficium cohaesionis i njegove pravne
posljedice u krivinom postupku, NZ, 1978, nr. 3.
Grubia, Mladen, Zabrana reformacije in pejus i injenino stanje u krivinom
postupku NZ, 1961, br. 9-10.
Grubia, Mladen, Princip in dubio pro reo u teoriji i praksi, JRKKP, 1966, br. 3.
upani, Klemeni, Pavlin e tjert, Ustavno kazensko procesno pravo,
Ljubljana, 2000.
Halili, Ragip, Kriminologjia, Prishtin, 2010.
Halili, Ragip, Penologjia, Prishtin, 2014.
Halili, Ragip, Viktimologjia, Prishtin 2010.
Hoxhati, Fitim, Flagranca dhe procesi penal, Tiran, 2000.
Hysi Vasilika, Kriminologjia, Tiran, 2010.
Ili, Mihajlo, Krivino procesno pravo, (prgatitur nga Hajrija Sijeri-oli),
Sarajevo, 1997.
53.
54.
55.
56.
57.
58.
59.
60.
61.
62.
63.
64.
65.
66.
67.
68.
69.
70.
71.
72.
73.
74.
75.
76.
77.
78.
79.
80.
Ili Goran, Maiji Miodrag, Beljanski Slobodan, Trenjev Aleksandar,

Komentar Zakonika o krinom postupku, Beograd, 2013.
Islami, Halim, Hoxha, Artan, Panda, Ilir, Procedura penale, Tiran, 2009.
Jeki, Zagorka, Krivino procesno pravo, Beograd, 1994.
Weaver, Russell L. - Abramson, Leslie W. - Bacigal, Ronald - Burkoff, John M.
- Hancock, Catherine - Lively, Donald E., Criminal Procedure: Cases, Problems
and Exercises, second edition, Weaver, 2003.
Jermi, Mato, Zakonik o krivinom postupku, II. dopunjeno izdanje, Zagreb,
1975.
Jeki, Zagorka, Krivino procwsno pravo, Beograd, 2001.
Karanovi, Milivoje, Utvrivanje vinosti u krivinom postupku, Beograd, 1982.
Kora, Ivo, Kramari Ivica, Krivini postupak, prva knjiga, Ope odredbe i
prethodni postupak, Zagreb, 1983.
Krstulovi, Antonija, Nagodbe stranaka u suvremenom kaznenom postupku,
Zagreb, 2007.
Krapac Davor, Kazneno procesno pravo, knjiga prva, Institucije, Zagreb, 2000.
Krapac, Davor, Zakon o kaznenom postupku /botim i tret/, Denona, Zagreb,
2000.
Krapac, Davor, Meunarodna kaznenopravna pomo, Narodne novine,
Zagreb, 2006.
Krapac, Davor, Engleski kazneni postupak, Zagreb, 1995.
Krapac, Davor, Neposredni i posredni dokazi u krivinom postupku, Zagreb,
1982.
Krapac, Davor, Europska konvencija o zatiti ljudskih prava i temeljnih sloboda
i hrvatski kazneni postupak, HLJKPP, Zagreb, 1995, vol. 2, br. 1.
Krapac, Davor, Kazneno procesno pravo, Zagreb, 2010.
Krapac, Davor, Meunarodni Sud za ratne zloine na podruiju bive
Jugoslavije, Zagreb, 1995.
Lakevi, Duan, Organi unutranjih poslove i njihova delatnost u jugoslovenskom krivinom postupku, Zagreb, 1985.
Latifi, Vesel, Kriminalistika, Prishtin, 2014.
Latifi, Vesel, Elezi Ismet, Hysi Vasilika, Politika e luftimit t kriminalitetit,
Prishtin, 2012.
Lazin, ore, In dubio pro reo u krivinom postupku, Beograd, 1985.
Laetik-Buarovska Gordana, Kalajdijev Misoski Gordan, Boban, Ili Divna,
Komperativno Kazneno procesno pravo, Skopje, 2011.
Ligori, Henrik, Manual i procedurs penale pr policin gjyqsore, Kor, 1999.
Luarasi, Aleks, Kodi i procedurs penale me praktik gjyqsore, botimi i par,
Tiran, 2002.
Markovi, Boidar, O dokazima u krivinom postupku, Beograd, 1908,
Markovi, Boidar, Udbenik sudskog krivinog postupka Kraljevine Jugoslavije, Beograd, 1937.
Marina, Panta, Komentar na Zakonot na krivinata postapka,Kultura Skopje,
1978.
Marina, Panta, Krivina postapke n SFRJ, Skopje, 1979.
31
81.
82.
83.
84.
85.
86.
87.
88.
89.
90.
91.
92.
93.
94.
95.
96.
97.
98.
99.
100.
101.
102.
103.
32
Marina, Panta, Matovski, Nikola, Odbrani temi od Krivinoto procesno pravo,

(NIO Studentski Zbor, Skopje, 1980.
Matovski, Nikola, Branilac u krivinom postupku, Vranje, 1984,
Matovski, Nikola, Kazneno procesno pravo, opti del, Skopje, 2003 dhe posebni del, skopje, 2004.
Matovski, Nikola, Laeti-Buarovska Gordana, Kalajijev Gordan, Kazneno
procesno pravo, (vtoro izmeneto i dopolneto izdanje), Skopje, 2011.
Milovanovo, Zoran, Nedoputeni dokazi u krivinom postupku zemalja Common Law sistema, JRKK, br. 2/1989, br. 3/1989.
Murati Rexhep, Rishikimi i procedurs penale pr shkak t fakteve dhe provave
t reja, Prishtin, 2006.
Murati, Rexhep, Judicial criminal system in Kosova and the protection of human
rights and fundamental freedoms, DIR-diritto&diritti, 08/12/2011.
Murati, Rexhep, Main Characteristics of the Judicial Criminal System in Kosovo, Deccenium Moztanicense, Rijeka, 2008, fq. 337-352.
Murati, Rexhep, Protection of Human Rights Under Kosovos Criminal Code
and Criminal Procedure Code, Chicago-Kent Law Review, Volume 80, Number
1, 2005.
Murati, Rexhep, Some Aspects of Human Rights and Freedoms Protection in
Criminal Proceedings, Uni percorso di studio sui diritti umani (Prishtina 2008Bergamo 2010.
Murati, Rexhep, Disa shtje mbi imunitetin penalo-procedural, PR, Prishtin,
1991 nr. 2, fq. 172-184.
Murati, Rexhep, Efikasiteti i procedurs penale dhe mbrojtja e t drejtave dhe e
lirive t t pandehurit n procedurn penale, ED, 1996, nr. 3, Prishtin.
Murati, Rexhep, Gjykimet penale politike n Kosov, me vshtrim t veant n
disa prej atyre q u organizuan koht e fundit n Kosov, ED, nr. 2/1997, Prishtin.
Murati, Rexhep, Neki aspekti institucije ponavljanja krivinog postupka zbog
novih injenica i dokaza, Godisnjak Pravnog fakulteta u Sarajevu, XLIX, 2006.
Murati, Rexhep, Bashkpunimi i shteteve me Gjykatn Ndrkombtare t Hags, ED, nr. 1-4, Prishtin, 2001.
Myftari, Eshref, Kqyrja e vendit t ngjarjes,Tiran, 1996.
Najman, Velizar, ta je tajna - ajna u razmerama krivino pravne zatite, Beograd, 1967.
Najman, Velizar., Drutvena sutina tajne u svetlosti kohezije sa javnou,
JRKKP nr. 2/1967.
Nikoli, Danilo, Stranaki sporazum, Beograd, 2009.
Nikoli-Ristanovi V., Uloga rtve u krivinom postupku, JRKKP nr. 1/1982.
Paji, Matko, Ugroeni svjedoci u kaznenom postupku, Zagreb, 2006.
Paul, Bergman & Sara J. Berman Berrett, The Criminal Law Handbook, 6th edition, 2006.
Pavii 3 - Pavii, Berislav, Komentar Zakona o Krivinom postupku /botimi i
katrt/, botues agar, Rijeka, 2003 (dhe Eduard Kuntek komentues i dy
kapitujve).
104. Pavii 2 - Pavii, Berislav, Komentar Zakona o Krivinom postupku /botimi i

katrt/, botues agar, Rijeka, 2005 (dhe Eduard Kuntek komentues i dy
kapitujve).
105. Pavii 1 - Pavii, Berislav, Komentar Zakona o krivinom postupku, botimi i
dyt, Rijeka, 2013,
106. Pavii, Berislav, Kazneno postupovno pravo, Rijeka, 2010.
107. Pavii, Vukovi, Vei, Radulovi, Zakon o kaznenom postupku, Zagreb,
1998.
108. Codigo procesal penal modelo para Iberoamerika (Kodi i procedurs penale
model pr Ameriken Iberike), i prkthyer nga spanjolishtja edhe n gjuhn
kroate nga Ivana Barbara Blaeti - Eduard Kuntek - Beislav Pavii dhe n
gjuhn italiane nga Davide Bertaccini, (koordinator Berislav Pavii), Rijeka,
2005.
109. Pavii Berislav, Bertaccini, Le altre procedure penali, - Transizioni dei sistemi
processuali penali, G. Giappichelli Editore, Torino, 2002.
110. Pavlica, Jovan-Lutovac, Miomir, Zakon o krivinom postupku u praktinoj
primeni, Beograd, 1985.
111. Perovi, Mirko e t tjert, Vodi kroz postupke, (Perovi, Krivini sudski
postupak), Beograd, 1977.
112. Petri 1 - Petri, Branko, Komentar Zakona o krivinom postupku /Libri i Par /,
Slubeni list SFRJ, Beograd, 1986.
113. Petri 2 - Petri, Branko, Komentar Zakona o krivinom postupku /Libri i dyt /,
Slubeni list SFRJ, Beograd, 1986.
114. Petrovi, Berislav, Dobovek, Bojan, Mree organiziranog kriminaliteta, Pravni
Fakultet Univerziteta u Sarajevu, 2007.
115. Proevski, Jovan, Krckovski, Mile, Zakon za krivinata postapka, Akademik
Skopje, 1997.
116. Sahiti, Ejup: E drejta e procedurs penale, Prishtin, 2005.
117. Sahiti, Ejup, Dshmia e dshmitarit si prov n procedur penale, Prishtin,
1993.
118. Sahiti, Ejup, Argumentimi n procedurn penale, Prishtin, 2006.
119. Sahiti, Ejup, Psikologjia gjyqsore, Prishtin, 2007.
Punimet shkencore e profesionale:
120. Sahiti, Ejup, Pozita e t pandehurit n procedur penale dhe vlera e rrfimit t tij
pr ndriimin e shtjes penale, Prmbledhje punimesh t Fakultetit Juridik t
Prishtins, 1976.
121. Sahiti, Ejup, Kundrshtimi i aktakuzs, Prmbledhje punimsh t Fakultetit
Juridik t Prishtins, 1977.
122. Sahiti, Ejup, Karakteristikat themelore t procedurs penale q dalin nga
ndryshimet e vitit 1976, E drejta-Pravo, nr. 3/1977, Prishtin.
123. Sahiti, Ejup, Roli i pleqnis, i kshillave t pajtimit dhe i shkolls n rrnjosjen
e gjakmarrjes n KSA t Kosovs gjat periudhs s ndrtimit t socializmit.
Buletini nr. 1/1979, Instituti pr Krkime Juridike e Shoqrore t Fakultetit
Jurifik t Prishtins.
33
124. Sahiti, Ejup, Procesi i t provuarit n procedur penale - mundsit dhe

vshtirsit, E drejta, nr. 3/1996, Prishtin.
125. Ekspertimi, eksperti dhe mendimi i tij si prov n procedur penale, E drejta,
nr. 1-2/1998, Prishtin.
126. Sahiti, Ejup, T drejtat dhe lirit e njeriut t vshtruara nga aspekti procedural,
E drejta, 1999, Prishtin.
127. Hartimi i Ligjit t procedurs penale, i pari n historikun e Kosovs, Kosovo
Law review, viti IV, nr. 4/1999, Prishtin.
128. Sahiti, Ejup, Disa fjal rreth hartimit t Ligjit t Procedurs penale t Kosovs,
E drejta, nr.1-4/2000, Prishtin.
129. Sahiti, Ejup, I akuzuari dhe mbrojtja e tij me avokat, E drejta, nr.1-4/2001,
Prishtin.
130. Sahiti, Ejup & Murati Rexhep, Criminal Procedure System of Kosovo, i
botuar n vollumin e II-t t Librit: Trasition of Criminal Procedure Sytems,
Rijeka, 2004.
131. Sahiti, Ejup, Murati, Rexhep,E drejta e procedurs penale, prishtin 2013.
132. Sahiti, Ejup, Murati Rexhep, Disa risi n Kodin e ri t Procedurs penale t
Republiks s Kosovs, m vshtrim t veant, n procedurat penale alternative, Zbornik Radova povodom 70. Godine ivota Berislava Paviia, Pravni
fakultet sveuilit u Rijeci, 2014.
133. Sahiti, Ejup, Zejneli, Ismail, E drejta e procedurs penale e Republiks s Maqedonis, Shkup, 2007.
134. Sahiti, Ejup, me grup autorsh, Doracak pr prgatitjen e provimit t jurisprudencs (pjesa pr procedur penale), Prishtin, 2004.
135. Salihu, Ismet, E drejta penale, pjesa e prgjithshme, Prishtin, 2012,
136. Salihu, Ismet, E drejta penale, pjesa e posame, 2014.
137. Salihu, Ismet, Zhitia, Hilmi, Hasani, Fejzullah, Komentar i Kodit t procedurs
penale, Prishtin, 2014.
138. Smibert, Jon, Udhzues pr Kodin e procedures penale t Kosovs, 2013 dhe
Kodi i procedurs penale t Kosovs, Prishtin, 2013.
139. Simi-Jeki Zagorka, Krivino procesno pravo SFRJ, Beograd, 1983.
140. Sijeri - oli, Hajrija, e t tjert, Komentar Zakona o krivinom postupku
/OSCE - Zyra pr demokraci/, Sarajevo, 1999.
141. Sjeri - oli, Hajrija, Hadiomeragi Malik, Jurevi Marinko, Simovi Miodrag, Komentari Zakona o krivinom /kaznenom postupku u Bosni i Hercegovini, Vjee Evrope i Evropska Komisija, Sarajevo, 2005.
142. Stephen, C. Thaman, Miranda u komperativnom pravu, Hrvatski ljetopis za
kazneno pravo i praksu, Zagreb, 2002.
143. Stevanovi, edomir, Vetaenje u krivinom postupku, botim Savramena
Administracija, Beograd, 1976.
144. Shegani, Altin, E drejta penale e krahasuar, Tiran, 2008.
145. kuli 1 - kuli Milan, Komentar Zakona o krivinom postupku, Beograd,
2007.
146. kuli 2, - kuli Milan, Komentar Zakonika o krivinom postuku, Beograd,
2011.
147. kuli Millan, Krivino procesno pravo (botimi i tret), Beograd, 2011.
34
148. kuli, Milan, Meunarodni krivini sud - nadlenost i postupak, Beograd,

2005.
149. Tomaevi, Goran, Kazneno procesno pravo: temeljni pojmovi i osnove praktine primjene, Split, 1998.
150. Vasiljevi, Tihomir, Sistem Krivinog procesnog prava RSFJ /botim i tret i
ndryshuar dhe i plotsuar/, Savremena Administracia, Beograd, 1981.
151. Vasiljevi, Tihomir, Komentar Zakona o krivinom postupku, Slubeni List
SFRJ, Beograd, 1977.
152. Vasiljevi, Tihomir, Momilo, Gruba, Komentar Zakona o krivinom postupku, Beograd, 1981, 2002.
153. Vivien OConor and Colette Rausch, Model Codes for Post-Conflict Criminal
Justice, volume II, Model Code of Criminal procedur, United States Institute of
Peace Press, Washington, D.S., 2008.
154. Vodineli, Vllado, Kriminalistika, (prkthyar n shqip), Enti i teksteve dhe i
mjeteve msimore i Krahins Socialiste Autonome t Kosovs, Prishtin, 1972.
155. Vodineli, Vlado, Svjedok i njegove kategorije u krivino procesnoj nauci i
kriminalistici, JRKKP nr. 2/1988.
156. Zlatari, Bogdan, Damaka, Mirjan, Rjenik krivinog prava i postupka, Zagreb,
1966.
B. Tekstet Ligjore
-
Kushtetuta e Republiks s Kosovs, e cila hyri n fuqi m 15 qershor 2008.

Kodi penal i Kosovs, Kodi nr. 04/L-082, G. Z. nr. 19/ 2012, dhe nr. 30/ 2012.
Kodi i procedurs penale i Kosovs, Kodi nr. 04/L-123,G.Z., nr. 37/ 2012.
Kodi i Prkohshm i procedurs penale i Kosovs, Rregullorja e UNMIK-ut
Nr.2003/26, Gazeta Zyrtare e UNMIK-ut, Vllimi 3 - 2003.
Ligji i procedurs penale i RSFJ, i cili pr nj koh sht zbatuar n Kosov edhe
pas vendosjes s Administrats s UNMIK-ut n baz t Rregulloreve nr.1999/1
dhe 1999/24.
Ligji (nr. 03/L-003) pr ndryshimin dhe plotsimin e Kodit t prkohshm t
procedurs penale t Kosovs, nr. 2003/26, 2008.
Kodi i Drejtsis pr t mitur, Kodi nr. 03/L-193, G.Z. nr. 78/2010.
Ligji pr ekzekutimin e sanksioneve penale, nr.03/L-191, G.Z. nr. 79/2010.
Ligji pr gjykatat, Ligji nr. 03/L-199, G.Z. 79/2010 dhe nr. 03/L-171, G.Z. nr.
28/2012.
Ligji pr Gjykatn Kushtetuese, Ligji nr. 03/L- 121, G.Z. nr. 46/2009.
Ligji pr Kshillin Gjyqsor t Kosovs, nr. 03/L-223, G.Z. 84/2010.
Ligji pr prokurorin e shtetit, Ligji nr. 03/L-225, G.Z. 83/2010.
Ligji pr Prokurorin Speciale t Republiks s Kosovs, Ligji nr. 03/L-052, G.Z.
27/2008.
Ligji pr policin, nr. 04/L-076, dt. 2 mars 2012.
Ligji pr inspektoratin policor t Kosovs, nr. 03/L-231, dt. 14 tetor 2010.
Ligji pr Kshillin Prokurorial t Kosovs, Ligji nr. 03/L-224, G.Z. 83/2010.
Ligji pr Avokatin, nr. 03/L-117.
35
Ligji pr Avokatin e popullit, Ligji nr. 03/L-195.

Ligji pr Kompetencat, Przgjedhjen e lndve dhe Caktimin e lndve t
gjyqtarve dhe prokurorve t EULEX-it n Kosov, Ligji nr. 03/L-053, O.G.
27/2008.
Ligji pr bashkpunim juridik ndrkombtar n shtjet penale, Ligji nr. 04/L-31.
Ligji pr Prgjegjsin e personave juridik pr vepra penale, Ligji nr. 04/L-030.
Ligji pr Administrimin e pasuris s sekuestruar ose t konfiskuar, Ligji nr. 03/L141.
Ligji pr mbrojtjen e dshmitarve, Ligji nr. 04/L-015.
Ligji pr mbrojtje nga dhuna n familje, Ligji nr. 03/L-182, dt. 1 korrik 2010.
Ligji pr parandalimin e dhe luftimin e krimit kibernetik, Ligji nr. 03/L-166, dt. 10
qershor 2010.
Ligji pr kompetencat e zgjeruara pr konfiskimin e pasuris s prfituar me vepr
penale, Ligji nr. 04/L-140, 11 shkurt 2013.
Ligji pr amnistin, Ligji nr. 04/209, dt. 11 korrik 2013.
Ligji pr parandalimin e konfliktit t intersit n ushtrimin e funksionit publik, Ligji
nr. 04./L-051, 31 gusht 2011.
Ligji kundr korrupsionit, Ligji nr. 2004/34, dt. 12 Maj 2005, UNMIK/REG/REG/
2005/26 G.Z. nr. 10/2007.
Ligji pr Agjencin e Kosovs pr Intelelegjenc, Ligji nr. 03/L-063, 21 maj 2008,
G.Z. nr. 30/2008.
Ligji pr shrbime postare Ligji nr. 03/L-173, dt, 15. Prill 2010, G.Z. 69/2010.
Ligij pr parandalimin e shprlarjes s parave dhe financimin e terrorizmit - Ligji
nr.03/L-196, ka hyr n fuqi m 24.11.2010.
Rregullore mbi organizimin e brendshm t gjykatave, e miratur nga Kshilli
Gjyqsor i Kosovs., e cila ka hyr n fuqi me 04.01.2013.
Rregullore mbi mandatin, strukturn dhe funksionimin e zyrs pr mbrojtje dhe
ndihm viktimave, e miratuar n vitin 2013 nga Kshilli prokurorial i Kosovs.
Rregullore mbi veprimtarin e brenshme t gjykatave e vitit 1981.
Udhzim mbi procedurat standarde t veprimit pr zyrn pr mbrojtje dhe ndihm
viktimave, i nxjerrur nga Kryeprokurori i Shtetit, i cili ka hyr n fuqi me 18 tetor
2013.
C. Dokumente ndrkomtare
1. Kombet e Bashkuara
-
36
Deklarata e Prgjithshme e t Drejtave t Njeriut e vitit 1948 (Universal

Declaration on Human Rights, G.A.res. 217 A(III), U.N. Doc. A/810 at 71).
Pakti Ndrkombtar i t Drejtave Civile dhe politike - me protokollet e vitit 1966
(International Covenant on Civil and Political Rights, G.A. res. 2200A (XXI), 21
U.N. GAOR Supp. (No.16) at 52, U.N. Doc. A/6316 (1966), 999 U.N.T.S. 171,
entered into force Mar. 23, 1976).
Pakti Ndrkombtar pr t Drejtat Ekonomike, Sociale dhe Kulturore i vitit 1966
(International Covenant on Economic, Social and Cultural Rights G.A. res. 2200A
(XXI), 21U. N. GAOR Supp (No.16) at 49, U.N. Doc. A/6316 (1966), 993 U.N.T.S.
3, entered into force Janeni 3, 1976).
Konventa pr Eliminimin e t Gjitha Formave t Diskriminimit t Grave e vitit
1979 (Convention on the Elimination of all Forms of Discrimination against
Women, G.A. res.34/180, 34 U.N. GAOR Supp. (No. 46) at 193,U.N. Doc. A/34/46,
entered into force Sept. 3, 1981).
Konventa Ndrkombtare e t Drejtave t Fmijve e vitit 1989 (Convention on the
Rights of the Child, G.A.res.44/25, annex, 44 U.N. GAOR Supp. (No. 49) at 167,
U.N. Doc. A/44/49 (1989), entered into force Sept. 2, 1990).
Konventa Ndrkombtare pr Eliminimin e t Gjitha Formave t Diskriminimit
Racor e vitit 1965 (International Convention on the Elimination of All Forms of
Racial Discrimination,660 U.N.T.S. 195, entered into force Jan. 4, 1969).
Konventa e OKB-s pr Parandalimin e Torturs dhe Mnyrave t tjera t Trajtimit
Mizor, Jonjerzor ose poshtrues ose e dnimit evitit 1984 (Convention against
Torture and Other Cruel, Inhuman or Degrading Treatment or Punishment, G.A.
res. 39/46, annex, 39 U.N. GAOR Supp. (No. 51) at 197, U.N. Doc. A/39/51
(1984), entered into force June 26, 1987.
Rregullat standarde minimale t OKB pr zbatimin e procedurave gjyqsore ndaj
t miturve t vitit 1985 (United Nations Standard Minimum Rules for the
Administration of Juvenile Justice (The Beijing Rules), G.A. res. 40/33, annex,
40 U.N. GAOR Supp. (No. 53) at 207, U.N. Doc. A/40/53, 1985).
Rregullat standarde minimale lidhur me sjelljen ndaj t dnuarve e vitit 1955
(Standard Minimum Rules for the Treatment of Prisoners, adopted Aug. 30, 1955,
by the First United Nations Congress on the Prevention of Crime and the
Treatment of Offenders, U.N. Doc. A/CONF/611, annex I, E.S.C. res. 663C, 24
U.N. ESCOR Supp. (No. 1) at 11, U.N. Doc. E/3048 (1957), amended E.S.C. res.
2076, 62 U.N. ESCOR Supp. (No. 1) at 35, U.N. Doc. E/5988 (1977).
2. Kshilli i Evrops
-
Konventa Europiane pr Mbrojtjen e t Drejtave dhe Lirive Themelore t Njeriut e

vitit l950, me protokollet shtes (European Convention for the Protection of
Human Rights and Fundamental Freedoms, (ETS No. 5), 213 U.N.S. 222, entered
into force Sept. 3,1953, as amended by Protocols No 3, 5, 8, i 11 which enterd into
force on 21 September 1970, 20 December 1971, 1 January 1990, and 1 November
1998 respectively).
Konventa Europiane pr parandalimine torturs, trajtimit jonjerzor e poshtrues
dhe t dhe t trajtimit jonjerzore t dnimit e vitit 1987 (European Convention for
the Prevention of Torture and Inhuman or Degrading Treatment or Punishment,
(ETS No. 126), entered into force Feb. 1, 1989).
3. Bashkimi Europian
-
Karta e gjelbr - Mbrojtja e t dyshuarve dhe e t pandehurve n procedurat

penale t Bashkimit Europian (Green Paper From the Commision: Procedural
37
Safeguards for Suspects and Defendants in Criminal Procedings throughout the

Eeuropean, Union, Brussels, 19. II. 2003 COM (20003)75 final).
Propozim i garancive t prbashkta minimale procedurale (Proposal for a Council
Framework Decision on Certain Procedural Rights in Criminal Procedeedings
throughout the European Union, COM (2004) 328 final).
Urdhri Europian i t provuarit (Proposal for a Framework Decision on European
Evidence Warant for Obtaining Objects, Documents, and Data for use n
Proceedings in Criminal Matters, Brussels, 14.11.2003, COM (2003), 688 Final).
4. Burimet tjera ndrkombtare

-
38
Statuti i Tribunalit ndrkombtar pr gjykimin e personave prgjegjs pr cenime

t rnda t s drejts ndrkombtare humanitare n territorin e ish-Jugosllavis prej
vitit 1991 (The Statute of the International Tribunal for the Prosecution of Persons
Responsible for Serous Violations of the International Humanitarian Law
Committed in the Territory of the Former Yugoslavia since 1991).
Statuti i Gjykats Ndrkombtare Penale t Roms 998. (Rome Statute of the International Criminal Court, 1998).
SHPJEGUES I SHKURTESAVE
1. Shkurtesat e emrtimeve t revistave
CHKLR
LJPS
ED
EDPR
PR
DIR
HLJKPP
ZRPFS
JRKKP
Chicago - Kent Law Rewiew, Chicago.

itanka ljudskih prava, Sarajev.
E drejta, Prishtin.
E drejta-Pravo, Prishtin.
Prparimi, Prishtin.
diritto&diritti.
Hrvatski ljetopis za kazneno pravo i praksu, Zagreb.
Zbornik radova Pravnog fakulteta, Split.
Jugoslovenska revija za kriminologiju i krivino pravo.
2. Shkurtesat e ligjeve dhe dokumenteve ndrkombtare

KK
KP
KPP
KPPP
LPP
LESP
KDM
LP
LIP
LBJNP
LPPJ
LAPSK
LMD
LMDhF
LGj
LKGj
Kushtetuta e Kosovs.
Kodi penal i Kosovs (Gazeta zyrtare nr. 19, dat 13. Korrik 2012 dhe nr.
30/2013).
Kodi i procedurs penale i Kosovs (Gazeta zyrtare nr. 37, dat 28
Dhjetor 2012).
Kodi i prkohshm i procedurs penale (Gata zyrtare e UNMIK-ut, Nr.
2003/26, dat 06 Korrik 2003).
Ligji i procedurs penale i aplikueshm n Kosov para hyrjes n fuqi t
KPP-s (LPP i RSFJ-s).
Ligji pr ekzekutimin e sanksioneve penale Nr.03/L-191 (Gazeta zyrtare
nr. 79, dat 24 Gusht 2010).
Kodi i drejtsis pr t mitur Nr. 03/L-193 (Gazeta zyrtare nr. 78 dat 20
Gusht 2010).
Ligji pr policin Nr.04/L-076, dat 02 Mars 2012.
Ligji pr inspektoratin policor Nr. 03/L- 231, dat 14 tetor 2010.
Ligji pr bashkpunim juridik ndrkombtar n shtjet penale Nr. 04/L31 dat 31 Gusht 2011.
Ligji pr prgjegjsin e personave juridik pr vepra penale Nr. 04/L-030,
dat 31 Gusht 2011.
Ligji pr administrimin e pasuris s sekuestruar ose t konfiskuar Nr.
03/L-141, dat 10 Korrik 2009.
Ligji pr mbrojtjen e dshmitarve Nr. 04/L-015, dat 29 Korrik 2011.
Ligji pr mbrojtje nga dhuna n familje Nr. 03/L-182, dat 01 Korrik
2010.
Ligji pr gjykatat Nr. 03/L-199; dhe Nr. 04/L-171 (Gazeta zyrtare nr.79
Gusht 2010 dhe nr. 28).
Ligji pr kshillin gjyqsor t Kosovs Nr. 03/L-233 (Gazeta zyrtare nr.
84/ 03.11.2010).
39
LPrSh
Ligji pr Prokurorin e shtetit Nr.03/L-225, (Gazeta zyrtare nr. 83, dat

29.10.2010).
LPrS
Ligji pr Prokurorin Speciale t Republiks s Kosovs Nr. 03/L-052,
(Gazeta zyrtare nr. 27/ 03.07.2008).
LKPr
Ligji pr Kshillin Prokurorial t Kosovs Nr. 03/L-224, (Gazeta zyrtare
nr.83/20.10.2010).
LA
Ligji pr Avokatin Nr.03/L-117, (Gazeta zyrtare nr. 29/25.03.2009)
LKPCGjPr Ligji pr Kompetencat, Przgjedhjen e lndve dhe Caktimin e lndve t
Gjyqtarve dhe Prokurorve t EULEX-it Nr. 03/L-053, (Gazeta zyrtare
nr. 27/03.06.2008).
LSKRr
Ligji pr sigurin e komunikacionit rrugor (nr. 02/L-70, Gazeta zyrtare nr.
36/25.08.2008).
DU
Deklarata Univerzale pr t drejtat e njeriut e OKB-s, 1948.
PNDCP
Pakti ndrkombtar pr t drejtat civile dhe politike i OKB-s, 1966.
KDF
Konventa e t drejtave t fmijs e OKB-s, 1989.
RrMKBDM Regullat minimale t Kombeve t Bashkuara lidhur me dhnien e drejtsis pr t mitur, 1985.
KEDNJ
Konventa evropiane pr t drejtat dhe lirit themelore t njeriut, 1950.
Referimet n nene, tek t cilat nuk sht dhn burimi, kan t bjn me Kodin e
Procedurs Penale.
40
Ejup Sahiti
Kodi i Procedurs Penale

Pjesa e par: Dispozitat e prgjithshme
Kapitulli I: Parimet themelore dhe prkufizimet
Neni 1 [Fushveprimi i ktij Kodi]
1.
2.
3.
Me kt Kod prcaktohen rregullat e procedurs penale t cilat jan t

detyrueshme pr punn e gjykatave, prokuroris s shtetit si dhe t pjesmarrsve t tjer n procedurn penale t parapar me kt Kod.
Me kt Kod caktohen rregullat q garantojn se asnj person i pafajshm
nuk do t dnohet, ndrsa dnimi ose sanksioni tjetr penal mund ti shqiptohet vetm personit i cili ka kryer vepr penale sipas kushteve t parapara
me Kodin Penal dhe me ligjet tjera t Kosovs n baz t t cilave jan
parapar veprat penale sipas procedurs s zbatuar n mnyr t drejt
dhe t ligjshme para gjykats kompetente.
Para marrjes s aktgjykimit t forms s prer, lirit dhe t drejtat tjera t
t pandehurit mund t kufizohen vetm sipas kushteve t prcaktuara n
kt Kod.
1. Shikuar historikisht, Kosova pr nj koh t gjat ishte nn sundimin e t huajve,

prandaj n territorin e saj aplikohej e drejta e sunduesit t huaj, s cils i kundrvihej me nj sukses t konsiderueshm e drejta zakonore shqiptare mjaft e
zhvilluar. 1
E drejta zakonore shqiptare e mbledhur n Kanunin e Lek Dukagjinit dhe n kanune t tjera t trevave
shqiptare prfshinte, ve t tjerash, nj sistem normash juridiko penale materiale dhe procedural, sipas t
cilave ndshkoheshin kryersit e veprave penale.
Fakt sht se t gjith popujt n nj shkall t caktuar t zhvillimit t tyre kan njohur institutin e t
ashtuquajturit gjyq popullor, n t cilin tr populli ose nj pjes e tij ka gjykuar pr shtjet penale
konkrete. Gjyqi n fjal prbhej nga gjyqtar joprofesionist t zgjedhur nga radha e popullit. Ai i zgjidhte
konfliktet duke vendosur njkohsisht si pr shtje faktike (shtje t ekzistimit t veprs penale dhe t
prgjegjsis penale t t pandehurit - pr fajsin), ashtu edhe pr shtjen e zbatimit t s drejts
(shqiptimit t sanksionit). M von, gjyqi i juris, duke vendosur pr ann faktike t shtjes, mbshtetej
pikrisht n kt ndarje.
N shkalln e mtejme t zhvillimit t shoqris njerzore, me kalimin nga shoqria pa klasa n shoqri me
klasa, e deri tek shtetet e hershme feudale, meqense t gjitha shtjet me rndsi t prgjithshme
zgjidheshin n kuvend-kshill t pleqve, organizimi i gjyqsis mbante n vete mbeturina t demokracis
ushtarake. Me forcimin e pushtetit shtetror, kshilli i pleqve zvendsohet gradualisht me organe t
prhershme profesionale shtetrore (gjykata), ndrkaq n ann tjetr, si sht rasti tek populli shqiptar, pr
arsye t rrethanave t caktuara n kto vise, si jan: prania e gjat e mnyrs s jets patriarkale fisnore,
mungesa e pushtetit qendror dhe, krahas ksaj, deprtimi i vshtir i cilitdo pushtues n vise t banuara
malore dhe mbajtja e tyre nn kontroll, gjykimi n kshillin e pleqve - Pleqni, i prbr nga krert e fiseve
ose njerzit e ndershm dhe autoritativ, pr nj koh t gjat mbajti karakteristikat e veta fillestare.
Pleqnia, me nj vendim (gojor), vendoste njkohsisht si pr fajsin e t pandehurit, ashtu edhe pr
dnimin e tij. Kshtu, pleqnia pr shekuj ka funksionuar si gjykat n nj shoqri me rregullim fisnor, n nj
shoqri e cila ishte n nj nivel t ult t zhvillimit ekonomik e kulturor, ku mbizotronte ekonomia
natyrore.
41
Ejup Sahiti
Pas prfundimit t lufts t vitit 1999, hyrjes s NATO-s dhe vendosjes s

Administrats s Prkohshme Civile t Kombeve t Bashkuara (UNMIK) n
Kosov, me qllim q t mos lejohej vakum juridik, Prfaqsuesi Special i
Sekretarit t Prgjithshm t Kombeve t Bashkuara (PSSP), me rregulloret e
UNMIK-ut nr. 1999/1 dhe nr. 1999/24, vendosi si legjislacion t aplikueshm n
Kosov: legjislacionin q ka qen n fuqi n Kosov me dat 22 mars 1989 si dhe
rregulloret e UNMIK-ut. Kshtu, pr sa i prket lmit procedural penal, si ligj i
zbatueshm n Kosov ishte Ligji i procedurs penale i RSFJ-s i vitit 1977. PSSP
formoi gjithashtu Kshillin e Prkohshm Konsultativ pr shtje Ligjore, i cili
fillo punn pr hartimin e legjislacionit penal t Kosovs. Pas puns intensive gati
katrvjeare t ekspertve ndrkombtar (t UNMIK-ut, t ABA/CEELI-it
(American Bar Association for Central and East Europian Law Inisiatve.), t
OSBE-s, posarisht t Kshillit t Evrops) dhe t ekspertve vendor 2 dhe, pas
shqyrtimit n Kuvendin e Kosovs (t Kodit t Prkohshm Penal t Kosovs dhe
t Kodit t Prkohshm t Procedurs Penale t Kosovs), ato u nnshkruan nga
Prfaqsuesi Special i Sekretarit t Prgjithshm t Organizats s Kombeve t
Bashkuara. Kodi i Prkohshm Penal dhe Kodi i Prkohshm i Procedurs Penale
t Kosovs ishin aprovuan me 06 korrik 2003 me Rregulloren e UNMIK-ut
2003/25 (KP) dhe 2003/26 (KPP), dhe hyn n fuqi me 06 prill 2004; pastaj Ligji
Penal pr t Mitur, Rregullore Nr. 2004/8, Rregullorja mbi Procedurn Penale, ku
prfshiheshin kryers me rregullime mendore, Rregullore Nr. 2004/34, dhe Ligji
mbi Ekzekutimin e Sanksioneve Penale; Rregullore Nr. 2004/46, t cilat gjithashu
hyn n fuqi gjat vitit 2004. Me hyrjen n fuqi t legjislacionit t siprprmendur,
sht shkputur kontinuiteti juridik i legjislacionit t mparshm pr sa i prket
lmit juridiko-penal (material e procedural) dhe nga ai moment zbatohet
legjislacioni i Kosovs. N krahasim me LPP-n e mparshm t aplikueshm n
Kosov, KPPP i Kosovs prmbante shum zgjidhje t reja t harmonizuara me
standardet ndrkombtare pr t drejtat e njeriut, t cilat procedurs penale i jepnin
m shum karakter t sistemit akuzues.
Pas shpalljes s Kosovs shtet sovran dhe i pavarur, Kuvendi i Republiks s
Kosovs, me 06 nntor 2008, me Ligjin Nr. 03/L-003 pr Ndryshimin dhe
Plotsimin e Kodit t Prkohshm t Procedurs Penale t Kosovs, ve t tjerash,
nga emrtimi i Kodit hoqi fjaln i prkohshm.
KPP paraqitet si burim themelor i procedurs penale, ndonse ekzistojn edhe
burime plotsuese ose sekondare.
Burime plotsuese-sekondare vendore t s drejts s procedurs penale
konsiderohen dispozitat - ligjet e tjera t Kosovs dhe rregulloret e UNMIK-ut, t
cilat rregullojn organizimin e gjykatave dhe t disa subjekteve - pjesmarrsve t
procedurs penale, t cilat prmbajn edhe dispozita t karakterit proceduralpenal. Ksisoj, si burime plotsuese konsiderohen: Ligji nr. 03/L-199 pr gjykatat i
Kosovs (Gazeta Zyrtare e Republiks s Kosovs, nr. 79, shpallur me 09. 08.
2010), i ndryshuar dhe i plotsuar me Ligjin Nr. 04/L-177 (Gazeta zyrtare e RK nr.
27, dat 28 Dhjetor 2012); Ligji pr Prokurorin e Shtetit, Nr. 03/L-225, shpallur
m 18.10.2010, G. Z. 83/29.10.2010; Ligji pr Prokurorin Speciale t Republiks
2
Autori i ktij shkrimi punoi me prkushtim n prgatitjen e projekteve t ktyre kodeve, veanrisht t
Kodit t procedurs penale.
42
Ejup Sahiti
s Kosovs, Nr, 03/L-052 G.Z. 227/03.07.2008; Ligji pr Avokatin, Nr. 03/L-117,

G. Z. 49/25.03.2009.
Prve ksaj n burime plotsuese-bjn pjes rregulloret e ndryshme (pr
inkasimin e shpenzimeve procedurale, pr prkthyesit, pr rendin shtpiak gjat
mbajtjes s paraburgimit etj.).
Ktu bjn pjes edhe normat me karakter ndrkombtar, t cilat gjenden n
kontratat dhe konventat ndrkombtare, q ka shteti i Kosovs me shtetet e tjera
dhe me organizata ndrkombtare.
Rregulloret e UNMIK-ut nr. 1999/1 dhe nr. 1999/24 kishin prcaktuar si ligj t
aplikueshm n Kosov legjislacionin q ka qen n fuqi me dat 22 mars 1989.
N baz t ktyre rregulloreve, edhe kontratat bilaterale dhe konventat
multilaterale t RSFJ-s vlenin edhe pr Kosovn, e cila ishte element konstitutiv i
ish-federats s shtetit t shprbr. Prandaj, derisa Republika e Kosovs t mos
lidhte marrveshje t reja lidhur me ndihmn juridike dhe ekstradimin me shtete t
tjera juridikisht konsiderohet se marrveshjet e shtetit t shprbr ishin ligj i
aplikueshm n Kosov. Sidoqoft, shtja e zbatimit t disa marrveshjeve
konkrete sht n varshmri t drejtprdrejt me procesin e njohjes s Kosovs si
shtet sovran dhe i pavarur.
Sipas nenit 21 t KK, kur ka dallim ose konflikt ndrmjet dispozitave ligjore dhe
akteve t tjera t institucioneve publike pr sa i prket garantimit t t drejtave dhe
lirive t njeriut t garantuara me marrveshjet dhe instrumentet ndrkombtare,
Kushtetuta parasheh zbatimim t drejtprdrejt t marrveshjeve dhe
instrumenteve ndrkombtare si n vijim:
(1) Deklarata Universale pr t Drejtat e Njeriut;
(2) Konventa Evropiane pr Mbrojtjen e t Drejtave dhe Lirive Themelore t
Njeriut dhe Protokollet e saj;
(3) Konventa Ndrkombtare pr t Drejtat Civile e Politike dhe Protokollet e saj;
(4) Konventa Korniz e Kshillit t Evrops pr Mbrojtjen e Pakicave Kombtare;
(5) Konventa pr Eliminimin e t gjitha Formave t Diskriminimit Racor;
(6) Konventa pr Eliminimin e t gjitha Formave t Diskriminimit ndaj Gruas;
(7) Konventa pr t Drejtat e Fmijs;
(8) Konventa kundr Torturs dhe Trajtimeve e Ndshkimeve t tjera Mizore,
Jonjerzore dhe Poshtruese.
Disa norma t s drejts s procedurs penale ekzistojn edhe n nj numr t
konsiderueshm dispozitash, me t cilat nuk rregullohet procesi penal, po ndonj
lm tjetr e jets shoqrore. Ato jan burime sekondare t s drejts s procedurs
penale dhe, sikurse tek burimet plotsuese, mund t jen t brendshme dhe
ndrkombtare.
N burime ndrkombtare ktu bjn pjes: Pakti Ndrkombtar mbi t Drejtat
Civile dhe Politike i vitit 1966; Konventa e Vjens mbi Marrdhniet Diplomatike
e vitit 1962; Konventa e Vjens mbi Marrdhniet Konsullore e vitit 1963;
Konventa mbi Pengimin e Terrorizmit e vitit 1977; Konventa e Kombeve t
Bashkuara kundr Kriminalitetit t Organizuar Transnacional e vitit 2000; Statuti
i Gjykats Ndrkombtare Penale n Rom i vitit 1998; Statuti i Gjykats
Ndrkombtare Penale pr Krime t Rnda t kryera n Territorin e Jugosllavis
43
Ejup Sahiti
dhe Konventa Europiane pr Mbrojtjen e t Drejtave dhe Lirive Themelore t

Njeriut e vitit 1950 me protokollet e saj nr. 4, 6, 7, 12, 13.
Pr proces penal kan rndsi t veant dispozitat e nenit 6 t Konvents
Evropiane, me t cilat sht inauguruar e drejta e qytetarit pr gjykim t drejt dhe
dispozitat e nenit 5, t cilat kan t bjn me mbrojtjen e s drejts n liri dhe
siguri. Me Protokollin 7 t vitit 1984 sht garantuar e drejta: e ankess, e
kompensimit t dmit t shkaktuar me gjykim t gabuar dhe rregulla neb is in
idem.
Doktrina juridike nuk sht burim i s drejts, sepse ajo nnkupton trajtim t
konstruksioneve juridike dhe analizim shkencor t s drejts pozitive, n mnyr
q n kt drejtim t nxis hartimin e normave t reja. (N Rom mendimet e
juristve, t cilt pr nj pun t till posedonin koncesion t posam (ius
respondendi) konsideroheshin si burime t prgjithshme t s drejts. Sot, ndonse
mendimet teorike jan shpeshher t rndsishme pr praktikn gjyqsore,
juridikisht nuk konsiderohen burim detyrimor i s drejts.
Pr sa i prket drejtshmris (kriteri q i prgjigjet ndjenjs natyrore pr drejtsin)
n teori ka pasur mendime se, me qllim q t realizohet drejtsia shoqrore,
drejtshmria mund t aplikohet si burim i s drejts. T tjert mendojn me arsye
se asaj i duhet ln fush e ngusht aplikimi ose, pr shkaqe t siguris s rendit
publik, ajo duhet eliminuar n trsi. Edhe n kohn romake kishte kundrshtar q
drejtshmria t konsiderohej si burim i s drejts. na duhen ligjet n qoft se n
gjyq mund t kritikohet n do situat sht e drejt dhe e dobishme. Nse secilit
i lejohet ta ndrroj rregulln dhe ta lakoj sipas qejfit, ather ka marr fund fuqia
dhe qllimi i ligjit, - shkruante Kuintiliani. Megjithat, n fazat fillestare t
zhvillimit t s drejts romake dhe s drejts zakonore shqiptare, edhe
drejtshmria, nga e cila udhheqeshin gjyqtart (pleqnart) n situata boshllqesh
juridike me rastin e zgjidhes s shtjeve konkrete, edhe ajo kishte ndikim
N legjislacionet bashkkohore drejtshmria nuk mund t konsiderohet burim i s
drejts. Drejtshmria, para s gjithash, ka rndsi me rastin e aplikimit t s
drejts, vemas tek peshimi i sanksionit, ndonse nuk nnkupton krijim t norms,
po zbatim t drejt pr sa i prket diskrecionit t pushtetit t gjyqtarit, dhe aplikim
interpretues dhe korrektues t autorizimeve q ka gjyqtari.
Gjykata n procedur penale punn e vet e mbshtet n ligj. Qndrimet e praktiks
gjyqsore parimisht nuk jan burim i s drejts, mirpo, pr realizim t siguris
juridike, ka rndsi stabiliteti i praktiks gjyqsore rreth zgjidhjes s shtjeve t
njjta dhe t ngjashme. Qndrimet e gjykats s instancs s lart nuk e detyrojn
gjykatn m t ult, ndonse me arsye pritet q gjykata m e lart, me argumentet e
saj, t ndikoj n qndrimet e gjykats m t ult. Pr sa i prket obligueshmris
s mendimeve juridike t gjykats s mjetit juridik, do t flitet tek komentimi i
nenit 406, kurse qndrimet parimore dhe mendimet juridike pr shtjet q kan
rndsi pr zbatimin unik t ligjeve nga gjykatat n territorin e Kosovs,
rregullohen me nenin 22, paragrafi 1, nnparagrafi 1.3., dhe me nenin 23, paragrafi
1 t Ligjit pr Gjykatat.
Precedentet gjyqsore jan konsideruar gjithnj burim i s drejts n sistemin
common law. N sistemin Eurokontinental (civil law) precedentet de jure nuk
konsiderohen burim i s drejts. Mirpo, sht fakt i pamohueshm se sistemet e
44
Ejup Sahiti
siprprmendura nuk jan statike. Ka ndikim t ndrsjell. Aktualisht, diku m pak

e diku m shum, vrehet tendenca e deprtimit t zgjidhjeve ligjore pr sa i prket
rregullimit t procedurs penale, nga sistemi anglosakson n legjislacionet e
vendeve evropiane. Kur e themi kt, kemi parasysh edhe faktin se vendimet e
Gjykats Evropiane pr t drejtat e njeriut n Strasburg si precedente gjyqsore
jan me ndikim jo vetm pr gjykatn e siprprmendur.
2. Vlefshmria e dispozitave penale procedurale ka t bj me zbatimin e tyre n
koh, n vend dhe lidhur me personin.
Pr zbatimin e s drejts s procedurs penale n hapsir vlen parimi territorial. E
drejta e procedurs penale zbatohet n tr territorin e Kosovs duke pasur
parasysh edhe kufizimet q dalin nga eksterritorialiteti. Vlen t theksohet se n
procedur penale nuk mund t zbatohet ligji i huaj, pa marr parasysh se ku sht
kryer vepra penale ose nnshtetas i kujt sht kryersi i veprs penale.
Pr sa i prket zbatimit t s drejts s procedurs penale lidhur me kohn, n
prgjithsi vlejn rregullat e prgjithshme t vlefshmris s ligjeve. Kshtu KPP,
sipas rregullit, fillon t zbatohet pesmbdhjet dit pas shpalljes n Gazetn
zyrtare, po qe se nuk sht caktuar ndryshe. Ndrmjet kohs s aprovimit t ligjit
dhe kohs s hyrjes s tij n fuqi, sidomos kur zgjidhjet e reja q prmban reforma
ligjore, jan vllimore dhe cilsore n krahasim me zgjidhjet e mparshme, mund
t caktohet ndonj afat m i gjat (vacatio legis), n mnyr q organet q duhet ta
zbatojn at, t njihen me risit dhe t prgatiten teknikisht e me kuadro pr ta
zbatuar. 3 Ligji pushon s zbatuari ditn e shfuqizimit t tij.
Zbatimi i ligjit t ri nuk do t paraqiste problem sikur n momentin e hyrjes s tij
n fuqi t prfundoheshin t gjitha proceset penale t mparshme. Mirpo, meq
puna e gjykats sht pun e prhershme, do ndryshim i ligjit gjen shtje penale
pr t cilat procesi penal nuk ka prfunduar, prandaj, me rastin e hyrjes n fuqi t
ligjit t ri, gjithnj shtrohet pyetja: Cili ligj do t zbatohet pr shtjet penale t
mparshme, pr ato q jan n procedim e sipr n momentin e hyrjes n fuqi t
ligjit t ri si dhe pr ato procedura penale e t cilave n at moment nuk ka filluar
ende.
Pr shtjet pr t cilat nuk ka filluar ende procedura penale, procedura zhvillohet
sipas kodit t ri.
Pr procedurat penale t filluara para hyrjes n fuqi t KPP-s, n t cilat nuk sht
ngritur aktakuz, dispozitat e kodit t ri zbatohen prshtatshmrisht.
Pr procedurat penale, n t cilat sht ngritur akuz (aktakuz apo
propozimakuz), pavarsisht se n ciln faz gjendet akuza, procedohet sipas
dispozitave t Kodit t ri. Ktu sht fjala pr rastet kur aktakuza sht ngritur,
mirpo nuk sht konfirmuar, ose kur aktakuza e ngritur sht konfirmuar me
aktvendim t forms s prer, apo n rastin kur sht ngritur propozimakuz,
procedohet dhe procedura prfundohet sipas Kodit t ri (neni 541).
sht me rndsi t theksohet se, edhe pse ligji i ri zbatohet n shtjen penale q
sht kryer para hyrjes s tij n fuqi, megjithat n nj rast t till nuk sht fjala
3
Mendojm se afati nntmujor prej aprovimit t KP dhe t KPPP deri tek hyrja e tyre n fuqi (07 korrik
2003-06 prill 2004) nuk ishte shfrytzuar sa do t duhej t shfrytzohej nga UNMIK-u pr prgatitje
kadrovike t konforganeve proceduese knfrorrm ristrukturimit t procesit penal sipas KPPP-s.
45
Ejup Sahiti
pr zbatim prapaveprues t KPP-s. N t vrtet, dihet se KPP prcakton formn e

ndrmarrjes s veprimeve procedural, prandaj n rastin e till, ndonse vepra
penale sht kryer para hyrjes n fuqi t ligjit t ri, ligji i ri procedural ka t bj
me veprimet vijuese q duhet t ndrmerren m pastaj.
3. E drejta e procedurs penale e Kosovs aplikohet me rastin e zhvillimit t
procedurs penale kundr do personi, i cili, sipas s drejts penale materiale (neni
114 - 119 KP), prgjigjet pr vepr penale.
Megjithat, ekzistojn disa kategori personash kundr t cilve nuk mund t
zhvillohet procedura penale, ose ajo mund t zhvillohet vetm me leje t posame
t organit t autorizuar. Personat e till gzojn t ashtuquajturin imunitet
proceduralo-penal.
Imuniteti proceduralo-penal sht institut, me ndihmn e t cilit bhet prkufizimi i
vlefshmris s ligjeve proceduralo-penale n lidhje me personat. Esenca
kuptimplot e imunitetit sillet prej ndalimit t vnies n lvizje dhe zhvillimit t
procedurs penale ndaj nj personi, deri tek ndalesa e ndrmarrjes s disa
veprimeve proceduralo-penale dhe ndalesa e ndrmarrjes s masave t heqjes s
liris.
Imuniteti proceduralo-penal rregullohet sipas s drejts s brendshme dhe t drejts
ndrkombtare. Si i till, ai nuk sht parapar n dobi t personit q e gzon at,
por n interes t prgjithshm, n mnyr q personi q gzon imunitetin, ta
ushtroj me sukses funksionin e tij.
Bazuar n Kushtetutn e Kosovs, imunitet proceduralo- penal gzojn pjestar t
caktuar t institucioneve t brendshme dhe pjestar t personelit ndrkombtar q
vepron n Kosov.
Sipas s drejts s brendshme, imunitet gzojn:
1 Deputett e Kuvendit t Kosovs (neni 75 i KK); 2 Presidenti i Kosovs (neni
89 i KK); 3 Antart e Qeveris s Kosovs (neni 98 i KK); 4 gjyqtart dhe
gjyqtart porot (neni 107 KK); 5 Gjyqtart e Gjykats Kushtetuese t Kosovs
(neni 117 KK).
Deputett e Kuvendit, Presidenti dhe antart e Qeveris s Kosovs gzojn
imunitet nga ndjekja penale pr veprimet dhe vendimet e tyre brenda fushveprimit
t prgjegjsive t tyre si deputet, si president apo si antar t qeveris. Imuniteti
nuk pengon ndjekjen penale t deputetve pr veprimet e ndrmarra jasht
fushveprimit t prgjegjsive t tyre si deputet t Kuvendit.
Deputeti i Kuvendit nuk mund t arrestohet as t ndalohet prderisa t jet duke
kryer detyrat e tij/saj si deputet i Kuvendit, pa plqimin e shumics s t gjith
deputetve t kuvendit.
Sipas nenit 31 t LGjK-s, gjyqtart dhe gjyqtart porot gzojn t drejtn e
imunitetit si parashihet me Kushtetut.
Imuniteti i pjestarve t UNMIK-ut; KFOR-it; t Zyrave t ndrlidhjes dhe t
Banks Botrore e t zyrtarve t saj rregullohet me rregulloret prkatse t
UNMIK-ut (Rregullore nr. 2000/44 Mbi privilegjet dhe imunitetet e Banks
Botrore dhe t zyrtarve t saj; Rregullore nr. 2000/47 Pr statusin, privilegjet dhe
imunitetin e KFOR-it, UNMIK-ut dhe pjestarve t tyre, si dhe Urdhresa
46
Ejup Sahiti
Administrative e UNMIK-ut nr. 2002/18 mbi zbatimin e ksaj Rregulloreje), dhe

me konventat ndrkombtare lidhur me imunitetin ndrkombtar).
Sipas s drejts ndrkombtare imunitet gzojn shefat e shteteve t huaj, kur
gjenden n vendin ton, prfaqsuesit diplomatik, prfaqsuesit e shteteve n
Kombet e Bashkuara, gjyqtart e gjykatave penale ndrkombtare dhe
prfaqsuesit konsullor. Imuniteti, sipas s drejts ndrkombtare, prve
imunitetit t personave, prfshin edhe paprekshmrin e objekteve t caktuara
(lokaleve, arkivit, valixheve etj.) t personave q gzojn imunitet.
Imuniteti i prfaqsuesve diplomatik rregullohet n trsi me Konventn e Vjens
mbi Marrdhniet Diplomatike t dats 18. IV. 1962.
N rast dyshimi nse gzon imunitet nj person, KPP n nenin 492 paragrafi 2
parasheh q organi q zhvillon procedurn, ti drejtohet pr sqarime Ministris pr
Punve t Jashtme
Ekziston nj numr i konsiderueshm parimesh, mbi t cilat sht ndrtuar sistemi
i procedurs penale, t cilat inspirojn organizimin e procesit dhe rregullimin e
institucioneve procedurale konkrete. Ato jan parimet themelore t procedurs
penale, t cilat nganjher jan shprehje e tendencave politike, e nganjher jan
rezultat i eksperiencs profesionale e teknike, po m s shpeshti i kombinimit t
tyre. Disa parime jan formuluar dhe jan proklamuar shprehimisht n dispozita
juridike (ndrkombtare, kushtetuese dhe procedurale) e pastaj jan inkorporuar n
trungun e procedurs penale dhe t institucioneve t saj. Formulimi i parimeve
themelore, gjithsesi, ka rndsi pr sendrtimin e procesit gjyqsor dhe pr
aplikimin e drejt t s drejts procedurale. Teoretizimi i tepruar rreth rndsis s
parimeve themelore nganjher sjell deri fetishizimin e tyre, shmangie nga
koncepti se parimet jan instrument pr realizimin e qllimit t procedurs, i cili
synon arritje t efikasitetit dhe respektim t t drejtave t njeriut n procedur. Si
parime themelore jan: Parimi i oficialitetit dhe i legalitetit t ndjekjes penale,
parimi i s vrtets materiale dhe ai i gjykimit drejt dhe n koh t arsyeshme, si
parim themelor; kontradiktoriteti dhe barazia e armve, drejtprdrejtshmria,
oraliteti, publiciteti, prdorimi i gjuhs, muarja e provave sipas bindjes s lir etj..
Kto dhe parime t tjera procedurale do t prpunohen m hollsisht me rastin e
trajtimit t neneve prkatse, t cilat i prcaktojn ato konkretisht.
Parimi i gjykimit drejt dhe n koh t arsyeshme
Nenet 1 dhe 5 t KPP-s shprehin parimin e gjykimit t drejt dhe n koh t
arsyeshme, i cili u siguron qytetarve se, pr akuzat e ngritura kundr tyre, organi
shtetror do t vendos gjithnj me prerogativ gjyqsore, n procedur e cila siguron
q shtja e fajsis s tyre t vendoset n mnyr adekuate, duke aplikuar standardet
normative t s drejts penale materiale e procedurale. Parimi sht pjes e s drejts
themelore t qytetarve pr mbrojtje gjyqsore n procedur penale (neni 31-32 t KK;
neni 6 paragrafi 1 i KEDNj; neni 14 paragrafi 1 i PNDCP).
Mbshtetur n diksionin e nenit 6 paragrafi 1 t KEDNJ, parimin e gjykimit drejt dhe
n koh t arsyeshme, ligjvnsi e realizon n disa trsi dispozitash procedurale. Ato
jan:
47
Ejup Sahiti
a) dispozitat me t cilat eliminohet diskriminimi ndrmjet palve n procedur

penale, si jan: dispozitat q parashohin mundsin reciproke t palve
ndrgjyqsore q t deklarohen, q nnkupton parimin kontradiktor (audiatur et
altera pars, krahaso nenet: 7, 152, 242, 299, 311, 388 paragrafi 1 nnparagrafi 1.3.,
341 paragrafi 1 etj.); e ashtuquajtura barazin e armve (krahaso nenet: 49
paragrafi 2, 149, 216-217, 329 paragrafi 2 dhe 3, 382 paragrafi 4); ndalimi i
prdorimit t provave t papranueshme me rastin e marrjes s vendimeve
gjyqsore (krahaso nenet: 257, 128, 111, 97 paragrafi 1, 242 paragrafi 6, 384
paragrafi 1 nnparagrafi 8 etj.).
b) dispozitat lidhur me prezumimin e pafajsis (neni 3 paragrafi 1, neni 326
paragrafi 3, neni 348 paragrafi 2), pr t cilin do t flitet m gjersisht tek
komentimi i nenit 3;
c) dispozitat pr t ashtuquajturat t drejta minimale t mbrojtjes, t cilat i takojn
t pandehurit pr shkak se n procedur penale mund t paraqitet jo vetm si pal,
por edhe si burim njohjeje pr faktet, bile edhe n dobi t kundrshtarit t tij
(krahaso nenet 10-11, nenin 53, nenin 57, nenin 58 paragrafi 1 nnparagrafi 1.2.,
neni 166 paragrafi 1 dhe 2, neni 167, paragrafi 1, nnparagrafi 1.4., neni 152,
paragrafi 2, nnparagrafi 1.4., neni 242 paragrafi 2, neni 323); Forma e prer e
aktgjykimit neni 485 paragrafi 1 dhe 2).
Kushtet pr kufizim t liris dhe t drejtave t tjera t qytetarve, t cilat i parasheh ky
Kod (kapitulli i X, neni. 10, paragrafi 2 dhe 3, neni 257, neni 144, nenet 105-111, nenet
112-118, nenet 84-100, neni 307. Pastaj neni 509 etj.). Gjithashtu nenet 64-68 t LDM.
Koha e fillimit t pasojs s kufizimit t s drejts konkrete (neni 17).
Paragrafi 1.
Sipas nenit 103 t Kushtetuts s Republiks s Kosovs, organizimi, funksionimi dhe
juridiksioni i Gjykats Supreme dhe i gjykatave t tjera rregullohet me ligj. Sistemi
gjyqsor q ushtrojn gjykatat, sht unik, i pavarur, apolitik e i paanshm. N kuadr
t sistemit unik gjyqsor zhvillohet edhe procesi penal pr zgjidhjen e shtjeve penale.
Konform me paragrafin 1, me Kod t procedurs penale prcaktohen rregullat e
procedurs penale, t cilat jan t detyrueshme pr punn e gjykatave, t prokuroris s
shtetit dhe t pjesmarrsve t tjer n procedur penale.
Paragrafi 2.
Dispozita e paragrafit 2, pr nga natyra e saj, sht nj dispozit themelore, e cila nuk
ka vetm karakter deklarativ, po njhersh shrben si parim udhrrfyes, t cilin duhet
ta ken parasysh t gjith pjesmarrsit n procedurs penale. Ideja themelore e
dispozits s paragrafit 2 sht q t mos dnohet askush i pafajshm, ndrsa kryersit
prgjegjs pr vepr penale t inkriminuar me Kodi Penal dhe me ligje t tjera t
Kosovs ti shqiptohet sanksioni penal sipas procedurs s zbatuar n mnyr t drejt
dhe t ligjshme para gjykats kompetente.
Duke u mbshtetur n dispozitn e paragrafit 1 t nenit 1, shohim se aty kemi t bjm
me rregulla t vendosura (parime, principe), t cilat duhet t aplikohen n procedur
penale, apo, thn ndryshe, n proces penal nuk mund dhe nuk bn t futen a t
48
Ejup Sahiti
krijohen parime t tjera t reja. Kjo vlen me gjith faktin se n t drejtn procedurale
lejohet zbatimi i analogjis, sepse as nprmjet analogjis nuk mund t futen n veprim
rregulla t reja ose institucione q nuk i njeh Kodi.
N ann tjetr, realizimi i qllimit t procedurs penale, si sht koncipuar n kt
nen, krkon rregullim normativ t sinkronizuar t veprimtaris dhe t raporteve t t
gjitha subjekteve procedurale konform me standardet (parimet) bashkkohore t s
drejts s procedurs penale.
Paragrafi 3.
Dispozita e paragrafit 3 t ktij neni, n rend t par, ka t bj me detyrn e ligjvnsit
q, me rastin e rregullimit juridik t procedurs penale, t prcaktoj kushtet sipas t
cilave mund t kufizohen lirit dhe t drejtat e tjera t t pandehurit, dhe, n ann tjetr,
korniza e prcaktuar me dispozita ligjore imponon domosdoshmrin e zbatimit strikt
t saj n praktik.
Pr pozitn procedurale t njeriut n procedur penale dhe n procedurat ndshkimore
n prgjithsi e pr garantimin dhe mbrojtjen e t drejtave dhe lirive t tij, rndsi t
dors s par ka raporti ndrmjet njeriut dhe shtetit, ose, thn ndryshe, prcaktimi i
relacionit ndrmjet t drejtave e liris s njeriut dhe t drejts s shtetit pr t
ndshkuar.
Me rastin e rregullimit juridik t procedurs penale, si dhe me rastin e zbatimit t saj n
praktik nga organet procedurale, para ligjvnsit dhe organeve proceduese shtrohen
dy krkesa (tendenca) shum t rndsishme pr shoqrin dhe individin: krkesa pr
efikasitet t procedurs penale dhe krkesa pr mbrojtjen e t drejtave t njeriut.
Tendenca pr efikasitet t procedurs penale duhet t siguroj q, nprmjet rregullimit
juridik t veprimtaris procedurale, nprmjet autorizimeve q duhet tu jepen
organeve t pushtetit, t cilat veprojn n procedur penale, t sigurohet efikasiteti i
procedurs penale. Kjo tendenc ka pr qllim rregullimin e procedurs penale n
mnyr q me t t sigurohet q asnj kryers i veprs penale t mos mbetet i pazbuluar
dhe kryersit prgjegjs t veprs penale t'i shqiptohet dhe ndaj tij t zbatohet sanksioni
i merituar. N kt drejtim shpeshher mbrojtja juridiko-penale e vlerave shoqrore dhe
individuale krkon q ndaj kryersit t veprs penale t ndrmerren edhe disa masa
paraprake derisa t jet duke u zhvilluar procedura penale, me t cilat kufizohet liria
apo mbrojtja e tij, ose atij i bhet e pamundur t'i shmanget procedurs penale duke u
arratisur, ose t pengoj zhvillimin e saj duke i prishur gjurmt e veprs penale, apo
duke ndikuar tek dshmitart, bashkekzekutort etj. Meqense procedura penale
zhvillohet ndaj t pandehurit, prgjegjsia e t cilit duhet t vrtetohet gjat procedurs
penale, zbatimi me konsekuenc i ksaj tendence nuk prjashton mundsin q, gjat
zhvillimit t procedurs penale, t ndrmerren masa t caktuara paraprake apo t
kufizohet liria edhe e t pandehurit t pafajshm.
Prkundr tendencs s efikasitetit t procedurs penale, si e tham m prpara,
ekziston tendenca tjetr, e cila krkon q ndaj qytetarve, kundr t cilve zhvillohet
procedura penale, t cilt ndoshta jan t pafajshm, t mos bhet kufizimi i liris dhe i
mbrojtjes ose ata t mos dnohen. Edhe kjo tendenc ka rndsi t madhe n procedur,
sepse asnj shoqri demokratike nuk sht e interesuar t'i gjykoj personat, prve nn
49
Ejup Sahiti
kushtet e parapara me t drejtn penale materiale dhe n procedur t rregulluar me

ligj.
Si po shihet, kto dy tendenca jan n kundrshtim, antagoniste me njra-tjetrn.
Prandaj, sht e pamundur q kto dy tendenca t gjejn shprehjen n mnyr t plot
n nj procedur penale. Me rastin e rregullimit juridik t procedurs penale, tek
ligjvnsi zhvillohet nj lloj lufte, meq secila nga kto dy tendenca veprojn n
drejtime t kundrta, ndrsa rregullimi i procedurs penale sht rezultat i veprimit dhe
i ndikimit t fuqive t tilla. Meqense pushteti shtetror dhe fuqit politike q
qndrojn pas tij, n periudha t ndryshme historike, me intensitet dhe energji t
ndryshme i qasen ndonjrs prej ktyre dy tendencave, ather edhe rezultati i lufts
ndrmjet ktyre tendencave n periudha t ndryshme historike sht i ndryshueshm.
Varsisht nga kushtet historike t nj shoqrie, varsisht nga fakti nse n momentin
konkret nj shoqri orientohet pr efikasitetin e procedurs apo pr ruajtjen e t
drejtave t qytetarve, do t jet i ndryshueshm edhe rregullimi i procedurs penale.
N rast se shteti prcaktohet q t siguroj me do kusht efikasitet n procedur penale,
ather faktikisht do t mund t kufizoheshin t drejtat personale t t pandehurit.
Ndrsa, kur n mas t madhe merren parasysh t drejtat e qytetarve n procedur
penale, kur ka kujdes pr mundsin q i pandehuri t jet i pafajshm, ather gjen
shprehjen tendenca e dyt.
Procesi penal paraqet nj aren ku grshetohen dy postulate t kundrta me njritjetrin, krkesa pr efikasitet t procedurs penale dhe krkesa pr mbrojtjen e t
drejtave dhe lirive themelore t njeriut, t cilat kan rndsi t njjt pr synimet e
procedurs penale. N kt proces ndodh t vihen n pikpyetje t drejtat e individit m
tepr se n cilndo procedur tjetr. Prandaj, meq procesi penal paraqet nj lloj arene
ku kundrvihen dy kundrshtit e siprprmendura, rregullimi i procedurs penale dhe
zbatimi i saj duhet t mundsoj ekuilibrim t ktyre postulateve. Sidoqoft, baz pr
rregullimin e procedurs penale duhet t jet humaniteti i shoqris njerzore
bashkkohore, i mbshtetur n standardet nd0rkombtare mbi t drejtat e njeriut.
Zgjidhjet n kt drejtim duhet t sigurojn q, n mas t arsyeshme, t gjejn
hapsir t dy tendencat e siprprmendura, pa vn theksin n njrn tendenc dhe pa
ln njrn tendenc n hijen e tjetrs. Me kt rast sht me rndsi t theksohet fakti
se sa sht e nevojshme q, me rastin e rregullimit juridik t procedurs penale, n nj
shoqri t sigurohet baraspesha ndrmjet ktyre tendencave, gjithashtu sht e
domosdoshme q baraspesha t jet e pranishme edhe me rastin e zgjidhjes s shtjeve
penale konkrete n praktik. N t vrtet, mbrojtja juridike nga arbitrariteti i organeve
proceduese pr sa i prket kufizimit t t drejtave t njeriut n procedur penale, sht
rekuizit e domosdoshme pr do procedur penale bashkkohore. Dispozitat ligjore
hartohen me qllim q ato t respektohen nga t gjith ata q u dedikohen. Tolerimi
eventual i shprputhjes ndrmjet normave ligjore dhe praktiks s organeve proceduese
n lmin e gjyqsis, sht nj lloj i dyfytyrsis.
Dispozitat e nenit 1 t Kodit t procedurs penale (KPP) shprehin prcaktimin e
prgjithshm deklarativ lidhur me arsyen dhe qllimin e procedurs penale dhe pr
mundsit e kufizimit t t drejtave t njeriut gjat zbatimit t procedurs, gj q n
dispozitat e mtutjeshme sht prpunuar dhe prcaktuar n mnyr t plot. Pra, neni
1 paraqet premis programore, e cila prcakton synimin, qllimin, kufijt dhe vllimin
e rrjedhs s gjith sistemit t normave q pasojn. Ai njkohsisht shrben si parim
50
Ejup Sahiti
udhzues, t cilin t gjith pjesmarrsit procedural duhet ta ken parasysh gjat gjith
rrjedhs s procesit penal. Ideja themelore q del nga ky nen, prve ksaj, sht
domosdoshmria pr veprimtari ligjore, meq vetm zbatimi i ligjshmris mund t
siguroj realizimin e qllimit themelor t procedurs penale, e ai sht: a) pengimi pr
ta dnuar personin e pafajshm, b) sigurimi q kryersit t veprs penale ti shqiptohet
dnimi ose ndonj sanksion tjetr penal, sipas kushteve t parapara me Kodin penal
dhe me ligjet e tjera t Kosovs, n baz t t cilave jan parapar veprat penale. E
gjith kjo duhet t arrihet n kushte t prcaktuara me ligj dhe n baz t nj procesi t
ligjshm t zbatuar nga gjykata kompetente.
Bazuar n paragrafin 3, t pandehurit mund ti kufizohen liria dhe t drejtat para se
aktgjykimi t marr formn e prer vetm nn kushtet e parashikuara me KPP dhe
vetm kur kjo sht e domosdoshme pr arritje t qllimit t procedurs penale
(shmangies q t gjykohet i pafajshmi dhe shqiptimit t sanksionit penal kundr t
pandehurit pr t cilin me aktgjykim t forms s prer sht vrtetuar se ka kryer
vepr penale). Kufizimet e tilla mund t bhen vetm n at mas, n ata kufij dhe n
vllimin q prcakton Kodi shprehimisht.
shtja e kufizimit t t drejtave, t liris dhe mundsia e zbatimit t fardo shtrngimi
procedural ndaj t pandehurit dhe subjekteve t tjera sht rregulluar me dispozita
konkrete t KPP, si p.sh.: kufizimi i liris s t pandehurit (neni 163, 164, 187),
Zbatimi i paraburgimit (neni 194 etj.), Urdhrarresti (neni 175), Ndalimi pr tiu afruar
vendit ose personit t caktuar (neni 177), Ekzaminimi i lndimeve trupore t
pandehurit, marrja e mostrave t gjakut (neni 144), ndalimi i nxjerrjes me dhun t
deklarimit (neni 257), kontrollimi i baness (105), masat e fshehta dhe teknike t
vzhgimit dhe hetimit (neni 86), masa pr sigurim t interesit pasuror t krkess
pasurore juridike t t dmtuarit (neni 467) ose masat e prkohshme pr sigurimin e
pasuris s sekuestruar ose t konfiskuar (neni 269) etj.
Kufizime lidhur me disponimin me pronn pr t siguruar shpenzimet e procedurs
penale dhe ekzekutimin e dnimit me gjob, nuk mund t bhen, sepse kt nuk e
parasheh Kodi.
Paragrafi 3 gjithashtu parasheh mundsin e kufizimit t t drejtave t tjera t t
akuzuarit. T drejtat e tilla kan t bjn me integritetin moral t tij dhe t veorive t
tij njerzore, andaj duhet t kihet kujdes dhe nuk bn q gjat rrjedhs s procedurs
penale, i pandehuri t paraqitet si kriminel dhe pr t t krijohet gjykimi pr fajsin.
Informimi i opinionit nprmjet shtypit dhe mjeteve t tjera t komunikimit pr
rrjedhn e procesit n shtje penale konkrete, sht i nevojshm dhe i lejuar, por sht
e domosdoshme q ai t bhet objektivisht dhe pa paragjykuar fajsin e t pandehurit
dhe vendimin gjyqsor. Qndrimi i kundrt mund tu shkaktoj dm t konsiderueshm
dhe t pakompensueshm t drejtave dhe interesave t t pandehurit dhe interesit
shoqror.
Kushtet pr kufizim t liris dhe t drejtave t tjera t qytetarve, t cilat i parasheh ky
Kod i prcaktojn dispozitat vijuese (kapitulli i X, neni. 10, paragrafi 2 dhe 3, neni 257,
neni 144, nenet 105-111, nenet 112-118, nenet 84-100, neni 307. Pastaj neni 509 etj.
Gjithashtu nenet 64-68 t LDM.
51
Ejup Sahiti
Neni 2 [Shqiptimi i sanksionit penal nga gjykata e pavarur dhe e paanshme]

Vetm gjykata kompetente, e pavarur dhe e paanshme mund ti shqiptoj
sanksion penal kryersit t veprs penale n procedur t filluar dhe t
zbatuar sipas ktij Kodi.
Konform me nenin 102, paragrafi 4 t KK gjyqtart gjat ushtrimit t funksionit t tyre
duhet t jen t pavarur dhe t paanshm.
Gjyqsia e pavarur dhe e paanshme gjithashtu sht komponent q e krkojn
konventat ndrkombtare (neni 10 i DU, neni 14 paragrafi 1 i PNDCP, neni 6
paragrafi1 KEDNJ.
N nenin 2 t KPP-s sht akceptuar nj pjes e prmbajtjes nga neni 6 i KEDNJ
lidhur me gjykatn e pavarur dhe t paanshme t themeluar me ligj, sipas s cils secili
ka t drejt q, pr realizimin e t drejtave dhe obligimeve t veta t natyrs civile ose
n rast t ngritjes s aktakuzs pr vepra penale kundr tij, n nj gjykat t pavarur
dhe e paanshme t themeluar me ligj, e cila do ta shqyrtoj rastin e tij drejt, publikisht
dhe n koh t arsyeshme.
shtja penale (causa criminalis) si objekt themelor i procedurs penale mund t jet
lnd shqyrtimi dhe zgjidhjeje vetm n gjykatn penale q ka kompetenc ekskluzive
pr shqiptim t sanksionit penal.
Sipas teoris mbi ndarjen e pushtetit, pushteti gjyqsor paraqet segmentin e tret t
ndar nga pushtetet e tjera, t cilin gjykata duhet ta ushtroj n mnyr t pavarur dhe
t paanshme. Gjykata sht subjekt themelor i procedurs penale, n t cilin e ushtron
funksionin e gjykimit. N punn e saj sht e pavarur dhe vendos n baz t
kushtetuts dhe ligjit.
N sistemin gjyqsor t Kosovs ekzistojn Gjykatat Themelore, Gjykata e Apelit dhe
Gjykata Supreme e Kosovs. Duhet theksuar se, pavarsisht nga fakti q kto gjykata
gjykojn shtjet penale, megjithat organizimi i tyre sht rregulluar n baz t
parimit t gjyqsis s unifikuar, kshtu q n nj gjykat t njjt gjykohen shtjet
penale dhe ato civile. Gjyqtart nuk emrohen si gjyqtar penal apo civil, por si
gjyqtar t nj gjykate konkrete, n t ciln gjykojn shtjet q u caktohen me rastin e
angazhimit t tyre n pun.
Kompetencn e gjykatave n procedur penale e rregullojn: dispozita e nenit 20 e
KPP, e cila u referohet dispozitave prkatse t LGjK-s, me t cilat rregullohet
kompetenca lndore e gjykatave, pastaj nenet 21-38 t KPP.
N kushte t caktuara n nenin 232 t KPP, mund t zhvillohet procedura e
ndrmjetsimit, n t ciln zgjidhja e shtjes penale mund t bhet me marrveshje,
para ndrmjetsit i cili, me rastin e krkimit dhe prcaktimit pr marrveshje, detyrohet
t ndrmarr masa pr t siguruar se prmbajtja e marrveshjes sht n proporcion me
seriozitetin dhe pasojat e veprs.
Shih: komentet tek neni 232.
Gjyqsia e pavarur dhe e paanshme e themeluar me ligj gjithashtu sht komponent q
e krkojn KK (neni 102, paragrafi 4), konventat ndrkombtare (neni 10 i DU, neni 14
paragrafi 1 i PNDCP, neni 6 paragrafi1 KEDNJ).
Prkufizimi gjykat e pavarur dhe e paanshme nnkupton ekzistimin e gjykatave q
zhvillojn veprimtari permanente dhe kan kompetenc t prhershme t vendosin pr
52
Ejup Sahiti
bazueshmrin e shtjes. Kjo, nga ana tjetr, do t thot se shteti nuk mund t
transferoj administrativisht juridiksionin npr gjykata e tribunale t llojeve t
ndryshme, t themeluara ad hoc - pr zgjidhje t shtjeve dhe situatave konkrete, dhe
as q obligojn interpretimet e ligjit t bra nga pjestart e pushtetit ekzekutiv.
Pr pavarsin dhe paanshmrin e gjykats shih: komentet te neni 8.
Sanksione dhe masa t tjera, t cilat mund ti shqiptoj gjykata n procedur penale,
jan sanksionet penale dhe masat e trajtimit t detyrueshm, t parashikuara me nenin 4
t KP.
Neni 3 [Prezumimi i pafajsis s t pandehurit dhe in dubio pro reo]
1.
2.
do person i dyshuar ose q akuzohet pr vepr penale konsiderohet i

pafajshm derisa t vrtetohet fajsia e tij me aktgjykim t forms s prer
t gjykats.
Mdyshjet lidhur me ekzistimin e fakteve t rndsishme pr shtjen ose
pr zbatimin e ndonj dispozite t ligjit penal interpretohen n favor t t
pandehurit dhe t drejtave t tij sipas ktij Kodi dhe sipas Kushtetuts s
Republiks s Kosovs.
Paragrafi 1.
Sipas nenit 31 paragrafi 5 t KK-s, secili i akuzuar pr vepr penale, prezumohet t
jet i pafajshm derisa t mos dshmohet fajsia e tij/saj n pajtim me ligjin. Garancin
e till themelore, t njohur si prezumcion i pafajsis s t pandehurit, e njohin n
form dhe prmasa t ndryshme neni 3 paragrafi 1 i KPP-s dhe neni 11 paragrafi1 i
Deklarats Universale s Prgjithshme mbi t Drejtat e Njeriut t OKB t vitit 1948,
neni 14 paragrafi 2 i Paktit Ndrkombtar pr t Drejtat Civile e Politike dhe neni 6
paragrafi 2 i Konvents Evropiane pr Mbrojtjen e t Drejtave t Njeriut dhe t Lirive
Themelore. Secili shtet - antar i OKB ka obligim q prezumimin e pafajsis ta
inkorporoj n procedur penale. Edhe KPP, n nenin 3 paragrafi 1, rregullon
prezumimin e pafajsis. Sipas tij do person i dyshuar ose q akuzohet se ka kryer
vepr penale, konsiderohet i pafajshm derisa t vrtetohet fajsia e tij me aktgjykim t
forms s prer.
Prezumimi i pafajsis sht parapar n t mir t t pandehurit dhe shrben si
baraspesh pr barazin e tij me paditsin e autorizuar. Prezumimi i pafajsis sht
prezumim juridik, me t cilin merret se ekziston gjendja faktike, e cila nuk sht
provuar dhe, si i till, liron prkohsisht nga procesi i t provuarit derisa t provohet e
kundrta. N kt kuptim, ai ka karakter relativ. Me kt prezumimi i pafajsis
kufizon dhe lehtson procesin e t provuarit, sepse i pandehuri q shfrytzon
prezumimin, nuk sht i detyruar t paraqes prova pr faktin q sht objekt provimi.
Prezumimi i pafajsis pr kah prmbajtja nnkupton se secili sht i pafajshm, dhe, si
t till, i pandehuri mund ta konsideroj veten dhe askush nuk mund ta konsideroj
fajtor pr veprn penale. Si i till, prezumumi i pafajsis sot paraqet baz t cilitdo
sistem gjyqsor t civilizuar dhe efektet q dalin nga ai reflektohen si pjes e moralit
shoqror bashkkohor. Si i till, prezumimi i pafajsis sht antitez e aktgjykimit
absolution ab instancia, i cili ekzistonte n procedurn penale t sistemit inkuizitor.
53
Ejup Sahiti
Prezumimi manifestohet n dy drejtime: 1) Ai pikspari e zgjidh shtjen e barrs s

provave, shtjen se kush duhet t paraqes prova pr ta vrtetuar fajsin e t
pandehurit n procedur penale. Sipas ktij prezumimi, barra e provave i takon
paditsit. Ai ka pr detyr q, me rastin e akuzimit t nj personi, t'i parashtroj
gjykats edhe provat me t cilat vrtetohet fajsia e tij. I pandehuri, prve n rastin kur
ligji shprehimisht e krkon kt prej tij, nuk sht i detyruar t paraqes prova me ann
e t cilave do t provonte pafajsin e vet. Qndrimi eventual i kundrt, sipas t cilit i
pandehuri do t ishte i detyruar t provoj se sht i pafajshm, e jo paditsi, nuk mund
t ekzistoj n shtetin demokratik, sepse kjo do t ishte piknisje pr veprim abuziv t
organeve shtetrore ndaj qytetarve. I pandehuri ka t drejt dhe, po qe se dshiron, atij
duhet t'i mundsohet q t ofroj prova pr pafajsin e vet. 2) Ana tjetr e
manifestimit t prezumimit t pafajsis konsiston n faktin q, po qe se n procedurn
penale nuk arrihet t provohet fajsia, gjykata duhet ta liroj t akuzuarin. Nj obligim
t till gjykata e ka edhe pr arsye se, sipas parimit in dubio pro reo, fakti q n
procedur gjyqsore penale nuk mund t provohet, pa mdyshje duhet t interpretohet
n favor t t pandehurit.
Duhet t theksohet se prezumimi i pafajsis nuk sht dika q kuptohet vetvetiu n
procedur penale. Situata n procedur penale sht e till q, krahas ekzistimit t
prezumimit t fajsis, n procedur penale duhet t ekzistoj njkohsisht probabiliteti
i caktuar se sht e pabaz ajo q supozohet me prezumimin e pafajsis. Sipas
dispozitave procedurale, procedura penale zhvillohet vetm po qe se ekziston dyshimi
se sht kryer ndonj vepr penale konkrete, si dhe se ndonj person sht kryers i saj.
Me fjal t tjera, procedura penale vihet n lvizje kur ekziston besueshmria
(probabiliteti) se nj person ka kryer vepr penale. Pas vnies n lvizje t procedurs
penale, gjyqtari, duke i proceduar provat, i ofrohet gradualisht gjykimit psikologjik pr
faktet juridike relevante. N rrugtim gradual gjykimi (bindja) i gjyqtarit lviz nga
besueshmria, e cila nuk prjashton mundsin e s kundrts, drejt bindshmris. Vet
konstrukti i procedurs penale u sht prshtatur gradacioneve t besueshmris pr
veprn e kryer penale dhe kryersin e saj. Kshtu, q n fillim t procedimit penal,
organet policore ndrmarrin veprime t caktuara kur ekziston "dyshim i arsyeshm" se
sht kryer vepra penale q ndiqet kryesisht (ex officio); hetimi fillohet kundr personit
t caktuar posa prokurori i shtetit t informohet se ekziston "dyshimi i arsyeshm" se
sht kryer vepr penale, e cila ndiqet kryesisht; pr zbatim t masave t fshehta dhe
teknike krkohet ekzistimi i dyshimit t bazuar, i shoqruar me ndonj shkak tjetr
(nenet 88, 187, 93/10, 105/1); pas prfundimit t hetimit (ose kur prokurori i shtetit
konsideron se informacionet q disponon ai pr veprn penale dhe kryersin e saj,
paraqesin dyshim t bazuar mir se i pandehuri ka kryer vepr penale apo vepra penale,
procedimi n gjyq mund t bhet vetm n baz t aktakuzs s ngritur,nga prokurori i
shtetit e cila i nnshtrohet kontrollit gjyqsor nprmjet shqyrtimit fillestar dhe
shqyrtimit t dyt. Mirpo, besueshmria se i pandehuri ka kryer vepr penale, se pr t
ka prgjegjsi penale dhe se pr kt ekzistojn kushtet pr shqiptim t sanksionit penal
ndaj kryersit t veprs penale nuk sht vetm kusht se ndaj tij mund t filloj
procedura penale, por sht edhe kusht pr mundsin e vazhdimit t atij procesi. Posa
t mos ekzistoj m besueshmria e till, procedura duhet t pushoj (neni 158
paragrafi 1 nnpar. 1.1, neni 253 paragrafi 1 nnpar. 1.4. Si po shihet, edhe trheqja e
paditsit nga ndjekja e mtejshme gjat procedurs shpesh sht e motivuar nga fakti se
54
Ejup Sahiti
nuk ekziston m nj dyshim i bazuar mir se i pandehuri ka kryer veprn penale me t

ciln akuzohet n aktakuz.
Si shihet, gjith rrjedha e procedurs penale, nga nj an mbshtetet n dyshimin e
bazuar se i pandehuri sht fajtor, kurse, nga ann tjetr, qndron prezumimi i
pafajsis. N shikim t par duket se procesi penal sht ndrtuar mbi dy
prezumacione t kundrta, ndonse aty nuk ka kundrthnie. Prezumimi i pafajsis s
t pandehurit nuk prjashton kurrsesi ekzistimin e s kundrts s asaj q ai prezumon,
sepse kundr ktij prezumimi lejohet kundrprova. Prezumimi i till kupton q, nse
deri n prfundim t procesit nuk provohet e kundrta, do t mbetet si e vrtet ajo q
prezumohet. Prezumimi i pafajsis v rend n procesin e t provuarit, i cili sht i
domosdoshm pr t penguar abuzimet e organeve procedurale, t cilat jo rrall kan
prirje ta shohin t pandehurin si kriminel.
Nga sa u tha m prpara, shihet se prezumimi i pafajsis n mnyr t
konsiderueshme sht n kundrshtim logjik me faktin se i pandehuri gjat rrjedhs s
procedurs penale realisht u ekspozohet veprimeve dhe masave procedurale penale, t
cilat paraqesin ndrhyrje t llojllojshme dhe t shumta n t drejtat dhe lirit personale.
sht fakt se, para se i pandehuri t shpallet fajtor me aktgjykim t forms s prer,
ndaj tij si person i dyshuar pr kryerjen e veprs penale, zhvillohet procedura penale,
me qllim t zhvillimit t suksesshm t saj, i pandehuri edhe mund t privohet nga
liria. Andaj prezumimi i pafajsis nuk prjashton mundsin e zhvillimit t procedurs
penale ndaj t pandehurit, pr t cilin ekziston dyshimi i bazuar se ka kryer veprn
penale. Me gjith faktin se dispozita e paragrafi1 n nj mas sht n kundrshtim
logjik me pozitn e t pandehurit n procedur, duke pasur parasysh kuptimin e
prezumacionit t pafajsis dhe efektin e tij, del se prezumimi i till mund dhe duhet t
ekzistoj njkohsisht me obligimet e pals kundrshtare q t provoj t kundrtn fajsin dhe se, nisur nga raportet e tilla, garanton pozitn e t pandehurit, i cili, bazuar
n t, nuk ka detyrim ta provoj pafajsin e vet.
Gjat shqyrtimit gjyqsor duhet q, nga dyshimi i bazuar mir, t arrihet n
bindshmri, sepse, pr shqiptimin e vendimit gjyqsor me t cilin i pandehuri shpallet
fajtor, gjithher krkohet krijimi i bindshmris n nivel m t lart, krijimi i bindjes
pr bollshmrin e materialit provues, i bindjes pr saktsin e tij, q do t thot arritja
e siguris se gjendja faktike e vrtetuar sht e sakt. Prandaj, pr marrje t vendimit
meritor, vemas t atij dnues, nuk lejohet t ket ekskursione - gradacione
vlersimi. Materiali provues, i cili shpie n aktgjykimin dnues, duhet t ket aso force
provuese, saq prezenca e tij do ta detyronte do gjyqtar t merrte vendim t till. Po qe
se nuk arrihet kjo dhe po qe se "nuk sht provuar se i akuzuari ka kryer veprn penale
pr t ciln sht akuzuar", i pandehuri duhet t lirohet.
Fajsin e t pandehurit pr vepr penale, sipas kritereve t prcaktuara me Kodin
penal, mund ta vrtetoj gjykata n procedur penale vetm me vendim gjyqsor t
forms s caktuar - me aktgjykim. I till sht aktgjykimi me t cilin i akuzuari shpallet
fajtor sipas nenit 365. Nga kjo del se asnj organ tjetr nuk mund t vrtetoj fajsin e
t akuzuarit, dhe as q mund ta bj kt gjykata n ndonj procedur tjetr me ndonj
vendim tjetr.
55
Ejup Sahiti
Paragrafi 2.
Vrtetimi i fakteve n procedur penale realizohet nprmjet procesit t t provuarit,
proces i cili prmban n vete disa faza t veprimtaris proceduese, pr t cilat do t
flitet m von. sht me rndsi t veohet se, pr marrje t vendimeve n procedurn
penale, nevojitet nj shkall e caktuar e bindjes se ekzistojn faktet n t cilat
mbshtetet zgjidhja konkrete. Mirpo, intensiteti i bindjes pr t vrtetuar fakte t
caktuara, mund t jet i ndryshm. Gjat rrugtimit procedural drejt vendimit
prfundimtar, sa m tepr q i afrohemi aktgjykimit, aq m e madhe duhet t jet
bindshmria. Pr shqiptim t aktgjykimit ose t aktvendimit, me t cilin shqiptohet
sanksioni penal, ose pushohet, apo ndrpritet procedura, sht e nevojshme q gjykata
t bindet plotsisht pr ekzistimin e gjendjes faktike, n t ciln e mbshtet vendimin.
N dm t t pandehurit mund t merret fakti vetm ather kur sht vrtetuar pa
mdyshje, kur ekzistimi i tij qndron jasht do dyshimi (pr se udhzon, bie fjala,
standardi provues proof beyond a reasonable doubt nga sistemi common law).
Megjithat, nga konstatimi i siprm se nevojitet krijimi i bindjes s plot t gjykats
pr ekzistimin e fakteve n t cilat ajo mbshtet vendimin prfundimtar, nuk bn t
nxirret prfundimi i nxituar se vendimet e tjera mund t merren shkel e shko.
Prkundrazi. Dallimi ekziston vetm pr sa i prket intensitetit t bindshmris, meq
pr marrje t disa vendimeve mjafton ekzistimi i dyshimit t themelt - dyshimi i
arsyeshm (probable cause) se nj fakt (a disa fakte) ekzistojn, apo ka besueshmri
pr ekzistimin e tyre.
Rndsia shoqrore pr vrtetim t plot t fakteve n t cilat duhet t mbshtetet
vendimi gjyqsor, si dhe nevoja pr qndrim fleksibl n situatat kur dilema rreth
saktsis s ndonjrit fakt nuk sht eliminuar, n teori t procedurs penale ka nxjerr
n shesh parimin in dubio pro reo (N rast dyshimi, veprohet n favor t t
pandehurit), i cili ka gjetur vend edhe n legjislacionet bashkkohore.
Po qe se shtja e vendosjes n rastet kur dyshimi nse ekziston fakti relevant juridik
nuk sht eliminuar, vshtrohet historikisht, vrehet se n procedur akuzatore n
kohn e Republiks Romake, duke ndjekur rrugn logjike t shtjes, situata e till ka
shpn n vendimin "non liquet", i cili impononte krkimin e mtutjeshm t provave
t tjera, derisa gjykata t prcaktohej pr aktgjykim dnues ose lirues. N procedurn
inkuizitore nuk njihej parimi in dubio pro reo, sepse procedura provuese pr vepra t
rnda penale mundsonte zbatimin e torturs, ndrsa pr vepra t lehta - dnimin e
jashtzakonshm - poena extra ordinaria, i cili konsistonte n ulje t dnimit t
rndomt (prova jo e plot - dnimi m i but). E drejta e procedurs penale inkuizitore
gjithashtu njihte edhe institutin e aktgjykimit "absolutio ab instantia" ("lshimi nn
gjykim", apo "lirimi pr shkak t mungess s provave"), i cili shqiptohej kur i
pandehuri ngarkohej me prova q nuk mjaftonin pr gjykim me dnim t rregullt dhe
as me dnim t jashtzakonshm. Aktgjykimi i till t pandehurin e linte t dyshimt
edhe m tej. Ky lloj i aktgjykimit nnkuptonte se i pandehuri nuk shpallej fajtor dhe as
q lirohej nga akuza, por lshohej nn gjykim. Me gjith faktin se procedura kundr
t akuzuarit nuk sht prfunduar me aktgjykim dnues, meq nuk ishin mbledhur
prova t mjaftueshme pr ta dnuar, me gjith faktin se ai lshohej n liri (me rastin e
zbatimit t procedurs penale i pandehuri detyrimisht arrestohej), pr shkak t
ekzistimit t dyshimit t mbshtetur n prova t caktuara (prova jo t plota), i akuzuari
56
Ejup Sahiti
edhe m tej mbetej i dyshuar se kishte kryer veprn penale pr t ciln akuzohej. Pozita
procedurale e t lshuarit nn gjykim (t liruarit pr shkak t mungess s provave)
ishte mjaft e pasigurt, meq n do moment kundr tij mund t rifillohej procedura,
ndrsa ai nuk kishte mundsi t mbrohej me kundrshtimin se shtja e tij ishte gjykuar
njher n form t prer.
Duke u mbshtetur n nenin 7 t KPP-s, Gjykata, prokurori i shtetit dhe policia, t
cilt marrin pjes n procedurn penale, detyrohen q saktsisht dhe trsisht ti
vrtetojn faktet q jan t rndsishme pr marrje t vendimit t ligjshm. Kodi m
tutje nuk merret me nivelin e bindjes, e cila do t duhet t ekzistoj me rastin e
vrtetimit t sakt dhe t plot t fakteve. Andaj, mund t shtrohet me arsye pyetja se
me far bindshmrie duhet t vrtetohen faktet juridike relevante n procedurn
penale. Konsiderohet se faktet jan vrtetuar n mnyr t plot, po qe se gjykata, pas
vlersimit t t gjitha provave t proceduara, sipas bindjes s brendshme, konsideron
q faktet ekzistojn dhe nuk ka far dyshimi pr ekzistimin e tyre. Ska dyshim se
vendimi me t cilin shqiptohet sanksioni penal ndaj t pandehurit, ose vendimi se nuk
ka baz q ndaj tij t aplikohet sanksioni penal, apo vendimi me t cilin konstatohet se
nuk ka kushte q gjykata t lshohet thellohet n vrtetimin e prgjegjsis penale t
tij, duhet t mbshtetet n gjendje faktike t vrtetuar n mnyr t sigurt. Mirpo,
duhet t pranojm se krkesa pr vrtetim t sakt e t plot t fakteve, n t cilat duhet
t mbshtetet aktgjykimi, nuk sht e mundur t prmbushet doher. Jo rrall, ndodh
q, me gjith dshirn e mir dhe prpjekjet q t vrtetohet me saktsi t plot
ekzistimi a mosekzistimi i ndonj fakti juridik relevant, pa i ln mundsi dilems pr
ekzistimin e s kundrts, po t mbetet si i mundshm vetm ai fakt,, fakt pr
ekzistimin e t cilit edhe m tej mbetet dilema. Me fjal t tjera, sht evidente se,
pavarsisht nga domosdoshmria shoqrore dhe vullneti i mir i gjykats pr vrtetim
t plot t fakteve, pr shkak t kufizueshmris s njohjes njerzore dhe
paprkryeshmris s burimeve t njohjes s tij, gjyqtari shpesh arrin me vshtirsi t
vrtetn pr ekzistimin e ndonj fakti. Jo rrall, pas vlersimit t gjithanshm t
materialit provues, tek ai ngel dyshimi prkitazi me ekzistimin e ndonj fakti, krijohet
dilema, kshtu q nuk mund t prcaktohet nse nj fakt do ta konsideroj t vrtetuar.
N kt drejtim teoria e procedurs penale sht marr me trajtimin e parimit rregulls procedurale in dubio pro reo, i cili mundson dalje nga situata kur faktet e
rndsishme (n dm apo n dobi t t pandehurit) nuk kan mundur t vrtetohen me
bindje t plot. Me faktet q e rndojn t pandehurin, duhen kuptuar jo vetm faktet t
cilat, shikuar n mnyr komplekse, kan t bjn me shtjen fajtor - i pafajshm, por
edhe me ekzistimin e ndonjrit prej fakteve q e rndojn t pandehurin, si jan faktet
q veprn penale e bjn t kualifikuar, pastaj ato q ofrojn baz pr peshim m t
rnd t dnimit etj.. Situata sht krejt ndryshe lidhur me faktet q shkojn n favor t
t pandehurit, si p.sh. bazat q prjashtojn kundrligjshmrin (si jan faktet nga t
cilat varet ekzistimi i mbrojtjes s nevojshme, nevojs ekstreme etj.), bazat q
prjashtojn prgjegjsin penale, (paprgjegjshmria, lajthimi real etj.), faktet t cilat
veprn e bjn t privilegjuar, ato t cilat shpien n vendimin pr dnim m t
favorshm, faktet n t cilat mbshtetet vendimi prkitazi me ekzistimin e pengesave
procedurale (falja, parashkrimi, shtja e gjykuar etj.) etj. Me fjal t tjera, parimi in
dubio pro reo ka t bj me dy grupe faktesh: a) me faktet q prbjn figurn e veprs
penale dhe b) me faktet nga t cilat varet aplikimi i legjislacionit penal. Q t dy kto
57
Ejup Sahiti
fakte jan fakte vendimtare, npr t cilat mund t aplikohet ekskluzivisht legjislacioni
penal. Dyshimi pr faktet vendimtare ekziston: 1) ather kur jan t dyshimta vet
faktet vendimtare, 2) kur dyshohet se ekzistojn fakte t cilat u kundrvihen fakteve t
tilla, ose 3) kur ekziston dyshimi q udhzon pr dika tjetr.
Parimi in dubio pro reo nuk vlen pr aplikimin e legjislacionit penal n kuptimin e
ngusht, prkatsisht pr interpretim t dispozits s legjislacionit penal as pr
aplikimin e saj n faktin e vrtetuar (drejt). Aty tek gjykata ekziston detyra q t gjej
kuptimin e ligjit dhe nuk ka vend pr parimin in dubio pro reo. Gjykata, pasi t ket
vrtetuar faktin, duhet t bj zgjedhjen e dispozits q do ta aplikoj, e cila i prgjigjet
m shum fryms s ligjit, pavarsisht nse dyshimi i till sht m i favorshm ose jo
pr t pandehurin. Ktu, n t vrtet, nuk kemi t bjm me dyshim n kuptimin e
vrtet, por me aftsin e gjyqtarit q ta aplikoj drejt dispozitn e legjislacionit penal.
Ksaj mund ti dalin pengesa kufizimet e natyrs procedurale, si jan identiteti i
aktgjykimit me aktakuz, ndalesa reformatio in peius etj..
In dubio pro reo nuk vlen pr faktet konekse. Faktet provuese (indicet-fakte irelevante,
t cilat, pasi t vrtetohen, shrbejn si prov pr vrtetim t faktit relevant), gjykata i
vrteton nj nga nj sipas bindjes s lir. N faktin indice legjislacioni penal nuk
aplikohet. Vetm ather kur gjykata, n baz t indicies, nxjerr prfundimin pr faktin
vendimtar, vlen rregulla in dubio pro reo. Gjithashtu faktet ndihmse ose kontrolluese,
bazuar n funksionin e tyre, jan jasht fushs s aplikimit t rregulls in dubio pro
reo.
Nga ajo q sht thn m prpara, del se parimi in dubio pro reo vlen pr faktet pr t
cilat varet aplikimi i dispozitave t legjislacionit penal n procedur penale. Aplikimi i
ktij parimi nuk ka t bj me vlern e fakteve t vrtetuara n procesin e peshimit t
dnimit. Atyre gjykata ua prcakton vlern sipas bindje s lir.
Parimi in dubio pro reo sht parim procedural-penal, i cili gradualisht, nprmjet
teoris procedurale dhe praktiks gjyqsore, ka deprtuar n procedurn penale. N
kohn e re, prpjekja e prgjithshme pr favorizim t t pandehurit n procedurn
penale, ka shpn n prligjimin e ktij parimi. Parimi in dubio pro reo, ndonse i afrt
me prezumimin e pafajsis, nuk ka t bj vetm me shtjen fajtor - jofajtor, por
prfshin edhe faktet nga t cilat varet cilsimi i veprs penale, ashprsimi i dnimit etj..
Andaj aplikimi i gjer i parimit in dubio pro reo del jasht rrethit fajtor-jofajtor dhe
prfshin ekzistimin e dyshimit pr sa u prket t gjitha llojeve dhe kategorive t fakteve
juridike relevante n procedur penale: si t atyre q shkojn n dm t t pandehurit,
ashtu edhe t atyre q shkojn n favor t tij.
Paragrafi 2 i nenit 3 t KPP-s rregullon aplikimin e gjer t ktij parimi. Aplikim t tij
ka edhe kur, sipas nenit 364, paragrafi 1. nnparagrafi 3 t KPP-s nuk sht provuar
se i akuzuari ka kryer veprn pr t ciln akuzohet. Shkaqet humane dhe t drejtsis,
t mbshtetura n dispozitat procedurale t siprprmendura, e udhzojn gjyqtarin dhe
ndikojn n formimin e bindjes s tij q, n rast se mbetet dilema pr ekzistimin e faktit
juridik relevant, duhet t prcaktohet pr zgjidhjen q sht m e favorshme pr t
pandehurin, sepse, n rast lajthitjeje, do ti shkaktoj t pandehurit dm apo ndonj
padrejtsi m t vogl.
Nga sa u tha, mund t konkludohet se parimi in dubio pro reo sht nj rregull
procedurale e prgjithshme dhe e pavarur, metod pr vlersim t provave, udhrrfyes
pr gjykatn se "do dyshim pr sa i prket ekzistimit t fakteve - si t atyre q shkojn
58
Ejup Sahiti
n dm t t akuzuarit, ashtu edhe t atyre q shkojn n favur t tij - patjetr duhet t

reflektohen n dobi t t akuzuarit".
Aplikimi i gjer i parimit in dubio pro reo n nj mnyr nnkupton futjen e nj
rregulle provuese formale n procedur penale, po megjithat, aplikimi i tij sht n
harmoni me prpjekjen pr favorizim t t pandehurit, me prpjekjen pr humanizm
dhe pr demokratizim t sistemit bashkkohor t procedurs penale.
Nj prej shtjeve vijuese, q shtrohen me rastin e shqyrtimit t parimit in dubio pro
reo, sht edhe niveli i intensitetit t dyshimit prkitazi me ekzistimin e faktit. Shtrohet
pyetja far intensiteti i dyshimit krkohet lidhur me ekzistimin e parimit in dubio pro
reo, n mnyr q ai t veproj. A thua intensiteti i dyshimit rreth ekzistimit t fakteve
q shkojn n favor t t pandehurit, duhet t jet m i madh n krahasim me
intensitetin e dyshimit me rastin e vrtetimit t fakteve q shkojn n dm t tij, apo
intensiteti i dyshimit duhet t jet i njjt. N kt drejtim, mbizotron mendimi se
intensiteti i dyshimit duhet t jet i njjt si pr konstatimin se fakti, i cili shkon n dm
t t pandehurit, nuk ekziston, ashtu edhe pr konstatimin se ekziston fakti q shkon n
favor t tij. Mirpo, ka autor t cilt me t drejt konsiderojn se, marr n prgjithsi,
intensiteti i dyshimit tek fakti q rndon t pandehurit, duhet t jet i avancuar, kshtu
q ktu nuk do t duhej t ishte fjala pr besueshmri t thjesht se ekziston apo nuk
ekziston fakti prkats, po pr "besueshmri t themelt", sepse do besueshmri pr
ekzistimin e ndonj fakti, duhet t mbshtetet n ndonj shkak t arsyeshm e nuk
mjafton vetm pohimi se ekziston besimi pr nj dyshim t till.
N baz t gjith asaj q sht thn pr parimin in dubio pro reo, mund t
konkludohet se ky parim sht nj rregull e prgjithshme dhe e pavarur e procedurs
penale, baza e t cilit qndron n Kod. Parimi se mdyshjet lidhur me ekzistimin e
fakteve t rndsishme interpretohen n favour t t pandehurit dhe t t drejtave t tij,
aplikohet n procedur penale me rastin e zgjidhjes s t gjitha fakteve kontestuese, si
t atyre q e rndojn t pandehurin, ashtu edhe t atyre q i shkojn n favor. Prandaj,
nga kjo del rregulla se t gjitha faktet q shkojn n dm t t pandehurit, duhet t
vrtetohen patjetr me bindje t plot, e, po qe se nuk mund t vrtetohen ksisoj, sepse
edhe m tutje mbetet dyshimi pr ekzistimin e tyre, merret se ato nuk ekzistojn.
Prkundrazi, pr t gjitha faktet q shkojn n favor t t pandehurit, po qe se paraqiten
si t mundshme, e ajo mundshmri nuk ka mundur t zvendsohet me bindje t plot,
duhet t merret patjetr se ekzistojn.
Meqense KPP nuk prmban dispozit pr faktin se kur guxon ose mund t konsideroj
gjykata ekzistimin e nj fakti si t mundshm, sht e qart se vlersimi i gjykats pr
besueshmrin e ekzistimit apo mosekzistimit t ndonj fakti, varet nga bindja e lir e
saj, dhe kjo bindje duhet t arsyetohet me aktgjykim dhe, me rastin e ushtrimit t
ankess, i nnshtrohet kontrollit nga instanca m e lart.
Praktika gjyqsore
Parimi in dubio pro reo nuk do t thot q, kur ka prova t kundrta, vetvetiu
prjashtohet besueshmria e vrtetimit t fakteve vendimtare dhe i krijon obligim
gjykats q, pr ekzistimin ose mosekzistimin e ktyre fakteve, t nxjerr prfundime q
jan m t favorshme pr t akuzuarin. Ky parim nnkupton obligimin e gjykats q t
bj vlersimin e ndergjegjshm t secils prov ve e ve e t t gjithave s bashku,
59
Ejup Sahiti
dhe t jap vlersim pr besueshmrin e provave t kundrta, n mnyr q, n baz t

atij vlersimi, t nxjerr prfundim mbi provueshmrin ose mos provueshmrin e
fakteve vendimtare t caktuara. Vetm n rastin kur edhe m tutje/pas vlersimit/,
mbetet dyshim n kuptimin e ekzistimit t fakteve vendimtare t cilat prbjn cilsimin
e veprs penale dhe prej t cilave varet aplikimi i norms s legjislacionit penal, kt
dyshim gjykata duhet ta zgjidh me aktgjykim n mnyrn m t favorshme pr t
akuzuarin
(Aktgjykim i Gjykats Supreme t B.H., nr. Kz. 610/06 t dt. 06.02.2007.)
Neni 4 [Ne Bis in Idem]
1.
2.
3.
Askush nuk mund t ndiqet dhe t dnohet pr vepr penale nse sht
liruar ose pr t ciln sht dnuar me vendim t forms s prer,
prkatsisht nse procedura penale kundr tij sht pushuar me vendim t
forms s prer t gjykats ose aktakuza sht refuzuar me vendim t
forms s prer t gjykats.
Me prjashtim t rasteve kur me kt Kod sht parapar ndryshe, vendimi
gjyqsor i forms s prer mund t ndryshohet me mjete t jashtzakonshme juridike vetm n favor t personit t dnuar.
Nenet 1 dhe 2 t Kodit Penal zbatohen prshtatshmrisht.
Paragrafi 1.
Paragrafi 1 shpreh parimin ne bis in idem, sipas t cilit nj person nuk bn t gjykohet
dy her pr t njjtn shtje. (Emrtimi tjetr i ktij parimi sht res iudicata - shtje
e gjykuar). sht nj aforizm juridik, i cili rrjedh nga burimet e vjetra romake dhe
shpreh rregulln se kundr t njjtit person nuk mund t zhvillohet proces penal i ri pr
veprn q ka qen lnd e aktgjykimit t forms s prer. Rregulla sht pasoj e s
ashtuquajturs plotfuqishmri materiale dhe paraqet supozim procedural negativ
(penges procedurale) pr zhvillim t procesit t ri pr t njjtn shtje. Kt rregull e
gjejm n nenin 34 t Kushtetuts s Kosovs dhe n nenin 14 paragrafi 7 t PNDCP.
N praktik, nuk sht leht t vrtetohet doher identiteti i veprs, n mnyr q t
shihet nse sht fjala pr vepr t njjt apo jo. Nganjher mjafton njjtshmria e
kritereve vendi, koha, mnyra e kryerjes, n mnyr q t vrtetohet prputhja e veprs
nga vendimi i forms s prer dhe veprs pr t ciln zhvillohet procedura e re.
Sidoqoft, nganjher pr nevoja procedurale ekziston prputhshmri e veprs edhe kur
nuk ka t bj me ngjarjen e njjt. P.sh. pasi t jet gjykuar ndonj person pr vepr
kryesore (t vjedhjes), ai nuk mund t paditet edhe pr vepr tjetr konkrete (bie fjala
pr dmtim t sendit) etj..
Dihet se, pr sa i prket raportit t aktakuzs dhe aktgjykimit, prkufizimi: identitet i
veprs shpreh rregulln se ndrmjet prshkrimit faktik t veprs n aktakuz dhe
prshkrimit faktik t veprs n dispozitiv t aktgjykimit, duhet t ekzistoj patjetr
prputhshmri. Divergjencat ndrmjet prshkrimit faktik t veprs n aktakuz dhe n
dispozitiv t aktgjykimit mund t ojn n tejkalimin e aktakuzs apo ne moszgjidhjen
e trsishme e akuzs, q paraqet shkelje esenciale t procedurs penale t karakterit
absolut (neni 384 paragrafi 1 nnparagrafi 7 e 10).
60
Ejup Sahiti
Mirpo, si sht thn m lart, prkufizimi identitet i veprs paraqitet edhe tek forma e
prer lidhur me rregulln se nuk mund t zhvillohet proces i ri penal pr veprn e cila
sht gjykuar n form t prer. Derisa pr raportin ndrmjet aktakuzs dhe aktgjykimit
duhet t ekzistoj patjetr identiteti i prshkrimit faktik t veprs, tek parimi ne bis in
idem nuk bn t ekzistojn identiteti i prshkrimit faktik t veprs nga aktgjykimi i
forms s prer dhe prshkrimit faktik t veprs pr t ciln zhvillohet ose synohet t
zhvillohet procesi i ri, meq kjo sht penges pr zhvillim t procedurs s re. Nse,
me gjith ekzistimin e identitetit t veprs, sht zhvilluar procedura e re, nn kushtet e
caktuara ligjore (neni 423 paragrafi 1 nnparagrafi 1.4.), mund t krkohet rishikimi i
procedurs penale.
Konform me parimin ne bis in idem, t shprehur n nenin 4 paragrafi 1: askush nuk
mund t ndiqet as t dnohet pr vepr penale pr t ciln sht vendosur njher n
mnyr meritore, ekzistimi i aktgjykimit meritor n form t prer (pavarsisht nse
sht fjala pr aktgjykim lirues apo dnues) paraqet penges pr gjykim t srishm t
asaj shtjeje penale. Kt rrethan duhet ta ket parasysh si prokurori i shtetit me
rastin e ngritjes s akuzs, ashtu edhe gjykata me rastin e zhvillimit t procedurs dhe
t marrjes s vendimit. Parimi vlen edhe pr rastin kur pr nj shtje penale ka
pushuar procedura penale me vendim t forms s prer.
Paragraft 2 dhe 3.
Paragrafi 2 i nenit 4 parasheh mundsin e ndryshimit t vendimit gjyqsor t forms
s prer me mjete t jashtzakonshme juridike vetm n favor t personit t dnuar.
Bazuar n kt paragraf, del rregulla e prgjithshme se, me prjashtim t rasteve kur
me Kod sht parapar ndryshe, vendimi gjyqsor i forms s prer mund t
ndryshohet vetm n favor t personit t dnuar. Efekti n favor t t dnuarit shprehet
edhe ather kur Gjykata Supreme mon se krkesa e paraqitur pr mbrojtjen e
ligjshmris n dm t t pandehurit, sht e bazuar, por, me at rast vetm konstaton
shkeljen e ligjit pa ndikuar n vendimin e forms s prer (neni 438 paragrafi 2).
Ekziston nj prjashtim nga rregulla e siprprmendur sipas nenit 423 paragrafi 2 t
KPP. N t vrtet, sipas ksaj dispozite, procedura penale mund t rishikohet n dm
t t pandehurit, nse provohet se: 1) aktgjykimi sht mbshtetur n dokument t
falsifikuar ose n deklarim t rrem t dshmitarit, ekspertit ose prkthyesit, 2)
aktgjykimi sht pasoj e veprs penale t kryer nga gjyqtari ose personi q ka
ndrmarr veprimet hetimore dhe vrtetohet se rrethanat e siprprmendura jan pasoj
e veprs penale t kryer nga i pandehuri ose agjenti i tij kundr t dmtuarit, ekspertit,
prkthyesit, prokurorit t shtetit, gjyqtarit apo t afrmit t tyre. Edhe n nj situat t
till, mundsia e paraqitjes s krkess pr rishikim t procedurs penale sht e
kufizuar brenda kohs, sepse rishikimi i procedurs penale mund t lejohet vetm
brenda pes vjetve nga koha e shpalljes s aktgjykimit t forms s prer.
Shih: edhe komentet tek neni 423 parag. 2.
N raste zhvillimi t procedurs sipas krkess pr rishikim t prokurorit t shtetit t
paraqitur n dm t t pandehurit, paragrafi 3 parasheh zbatim konform me nenet 1 e 2
t Kodit penal.
61
Ejup Sahiti
Neni 5 [Gjykimi i drejt, i paanshm dhe n afat t arsyeshm]

1.
2.
3.
4.
do person i dyshuar ose i akuzuar pr vepr penale ka t drejt t krkoj

procedur t paanshme penale t zbatuar n koh t arsyeshme.
Gjykata detyrohet t kujdeset q procedura t zbatohet pa zvarritje dhe t
pengohet do keqprdorim i t drejtave q u prkasin pjesmarrsve n
procedur.
do heqje lirie, e sidomos kohzgjatja e paraburgimit n procedur penale,
duhet zvogluar n kohn sa m t shkurtr t mundshme.
Kushdo q sht privuar nga liria me arrest, menjher njoftohet n gjuhn
q e kupton pr arsyet e heqjes s liris. Kushdo q privohet nga liria pa
urdhr t gjykats, sillet para gjyqtarit t gjykats themelore n
juridiksionin e arrestimit brenda dyzet e tet (48) orve. Gjyqtari vendos
pr caktimin e paraburgimit, n pajtim me Kapitullin X t ktij Kodi.
Paragrafi 1.
Paragrafi 1 i ktij neni, bashk me nenin 2 t KPP-s shprehin frymn e nenit 14,
paragrafi 3, pika c) t PNDCP dhe t nenit 5 dhe nenit 6, paragrafi 1 t KEDNJ-s, t
cilt theksojn faktin se shtja e nj akuze t ngritur kundr t akuzuarit duhet t
shqyrtohet dhe t vendoset (pr fajsi dhe pr shqiptim t sanksionit) n nj gjykat t
themeluar me ligj, t pavarur dhe t paanshme. Krkesa q gjykata duhet t jet e
themeluar me ligj, nnkupton q gjyqsia n shoqri demokratike nuk bn t varet nga
diskrecioni i pushtetit ekzekutiv, por duhet t rregullohet me ligjin q e aprovon
parlamenti. Kjo megjithat nuk do t thot ndalim i plot i delegimit t autorizimeve
ligjore n pushtetin ekzekutiv pr sa i prket organizimit gjyqsor, as rregullim detal
me ligj. (Shikuar nga ky vshtrim, organet shtetrore nuk mund t ndikojn as ti
drejtojn veprimet e prokurorit t shtetit n trajtimin e shtjeve individuale penale apo
n hetime (neni 47).
Krkesa pr gjykat t pavarur prfshin pavarsin nga organet ligjvnse e pushteti
ekzekutiv, nga strukturat politike dhe nga palt n procedur. Vend t rndsishm n
kt drejtim ka e drejta e gjykats q t marr vendime obliguese, t cilat nuk mund ti
ndryshoj pushteti jashtgjyqsor. E, pavarsia duhet t sigurohet si n procedur t
marrjes s vendimit, ashtu edhe n ekzekutimin e vendimeve gjyqsore.
M tutje pr pavarsin e gjykatave shih: komentet tek neni 2.
Paanshmria e gjykats sht gjithashtu komponent i procedurs, e cila duhet t
siguroj q gjykata ta bazoj vendimin vetm n ato prova t cilat jan shqyrtuar dhe
verifikuar n shqyrtim gjyqsor. Ekziston rregull parimore se gjykata nuk mund t
veproj nn ndikimin e informacioneve t jashtme, t qndrimeve t opinionit ose
ndonj presioni tjetr. Paanshmria kupton edhe mungesn e paragjykimeve ose t
simpatis lidhur me lndn n t ciln vepron gjykata.
Paragrafi 2.
Paragrafi 2 i nenit 5 shpreh nevojn pr prshpejtim t procedurs dhe pengim t do
keqprdorimi nga pjesmarrsit procedural. Neni 6, paragrafi 1 i KEDNj-s, si u tha
62
Ejup Sahiti
m lart, parasheh q do njeri, n prcaktimin e t drejtave dhe detyrimeve t tij civile

ose t ndonj akuze penale kundr tij, ka t drejt pr nj proces t drejt dhe t hapur
brenda nj afati t arsyeshm, nga nj gjykat e pavarur dhe e paanshme, e krijuar sipas
ligjit. Vendimi shpallet publikisht, por, pr arsye t caktuara, mund t kufizohet prania
e shtypit dhe e publikut. Mandej do njeri i dnuar nga nj gjykat pr kryerjen e nj
vepre penale, ka t drejt t krkoj q dnimi ose vendimi pr t, t shqyrtohet nga nj
gjykat m e lart (neni 1 i Protokollit nr. 7). Askush nuk mund ti nnshtrohet
gjykimit pr vepr penale pr t ciln sht liruar ose sht dnuar m par me vendim
t forms s prer (ne bis in idem) n prputhje me ligjin dhe procedurn penale t nj
shteti. Sidoqoft, kur ekzistojn prova pr fakte t reja, procesi penal mund t
rishikohet n pajtim me ligjin. Komisioni dhe Gjykata pr t drejta t njeriut n
Strasburg e interpretojn gjersisht nenin 6 me motivim se sht me rndsi themelore
pr funksionimin e demokracis.
Edhe KPP, me rregullat e tij, me nenin 1, paragrafi 2 dhe me nenin 5, shpreh synimin
themelor q n procedur penale t sigurohet q asnj person i pafajshm t mos
dnohet, ndrsa fajtorit ti shqiptohet dnim ose sanksion tjetr penal sipas KP-s. N
kt drejtim, Kodi obligon gjykatn q t kujdeset q procedura t zhvillohet pa
zvarritje dhe t pengohet do shprdorim i t drejtave q u prkasin pjesmarrsve n
procedur. Pengimi i zvarritjes s procedurs, n nj mnyr ka t bj me aplikimin
optimal t dispozitave procedurale pr veprimet e pjesmarrsve n nj procedur
penale konkrete. Masat pr t penguar zvarritjen e procedurs penale, jan t
ndryshme. Gjykata, prve zbatimit me rregull t dispozitave procedurale, duhet t
pamundsoj keqprdorimin e t drejtave q u takojn pjesmarrsve procedural.
Keqprdorim t t drejtave n procedur mund t bjn t gjith pjesmarrsit
procedural, prandaj edhe shfaqen n mnyr t ndryshme. Si shembuj tipik t
keqprdorimit t t drejtave nga ana e gjykats, paraqiten mosprgatitja pr drejtim t
procedurs, mospengimi i keqprdorimit nga pjesmarrsit e tjer, zbatimi jo kritik dhe
lshimet n procesin e marrjes s provave etj.. Si keqprdorim tipik i s drejts nga
prokurori i shtetit sht ngritja e aktakuzs pa baz t mjaftueshme, vazhdimi i ndjekjes
kur nuk ka kushte ligjore, si dhe hedhja e kallzimit penal ose trheqja nga ndjekja
penale, manipulimi i ndjekjes penale etj.. Keqprdorimet m t shpeshta vijn nga i
pandehuri dhe mbrojtsi i tij. Keqprdorimet e tilla kan t bjn me shmangien e
pjesmarrjes n seanc dgjimore, me grumbullimin e krkesave, me pengimin e
dorzimit t drgesave, me krkesat e paarsyeshme pr prjashtim etj., me qllim q t
ndikohet n rrjedhn e procedurs. Keqprdorim t s drejts n kontekst t paragrafit
2, nuk paraqet manipulimi i t pandehurit me deklarimin e tij, as taktika e mbrojtjes,
ndonse kjo nuk do t thot se veprimet e tilla nuk ndikojn n zvarritjen e procedurs.
Veprimeve t tilla mund tu kundrvihet vetm me drejtimin profesional t
procedurs. 4
M tutje, Kodi parasheh detyrimin pr gjykatn q ta njoftoj t pandehurin ose
pjesmarrsin tjetr n procedure, pr t drejtat q i prkasin sipas Kodit, si dhe pr
pasojat e mosveprimit t tij nse ai, pr shkak t mosdijes, nuk ndrmerr veprimin e
duhur n procedur, ose nuk i shfrytzon t drejtat e tij (neni 16). Shum dispozita
procedurale, me t cilat prcaktohet pozita procedurale e pjesmarrsve procedural (si
p. sh. ato me t cilat krkohet q, kur i pandehuri gjendet n paraburgim, t veprohet
4
Pavii 3, Komentar Zakona o Krivinom postupku, Rijeka, 2003, fq. 34.
63
Ejup Sahiti
me urgjenc, ato q ndalojn prdorimin e metodave me t cilat ndikohet n deklarimin

e t pandehurit, ato me t cilat prcaktohen afatet dhe rregullohen institucionet e tjera
procedurale), jan n funksion t realizimit t parimit pr gjykim t drejt dhe brenda
kohs s arsyeshme.
Krkesave procedurale pr gjykim t drejt dhe n afat t arsyeshm, u bashkngjitet
edhe krkesa pr ekonomizim procedural. Megjithat, ekonomizimi procedural, sado i
rndsishm, nuk bn t reflektohet n dm t gjetjes s t vrtets n procedur
penale.
Parimi i gjykimit brenda kohs s arsyeshme, sht prpunuar m tutje n dispozitat q
kan t bjn me gjykatn (nenet: 64, 286 paragrafi 2, 366 paragrafi 1, 369 paragrafi 1,
405 paragrafi 2, neni 61, 72, 74 etj. t KDM) dhe me prokurorin e shtetit (neni 159,
etj.).
Pr marrje t vendimit lidhur me shpenzimet procedurale t shkaktuara me
keqprdorim t t drejtave dhe me prolongimin e procedurs, shih nenet 452 parag 1
dhe 454 paragrafi 3.
Sa i prket paraburgimit, Kodi v standard m t rrept t procedurs brenda nj kohe
sa m t shkurtr t mundshme. Edhe pse t drejtn e gjykimit brenda nj kohe t
arsyeshme GjEDNj e ka shqyrtuar n shtje t shumta, zgjatjen e prgjithshme t
afatit t arsyeshm n kuptimin absolut nuk e ka prcaktuar, duke pasur parasysh faktin
se gjatsin e prcaktojn, para s gjithash, rrethanat e rastit konkret (Mota v. Italy) dhe
varet nga dispozitat e ligjit nacional (De Jong, Baljet, Van den Brink v. Netherland) 5
Paragrafi 3.
Paragrafi 3 i referohet kufizimit t liris n procedur penale. Paraburgimi sht masa
m e rnd pr sigurimin e pranis s t pandehurit n procedur penale, ngase me t
bhet kufizimi i liris s tij. S'ka dyshim se liria sht nj prej t drejtave themelore t
individit, e garantuar me t drejtn ndrkombtare dhe me t drejtn vendore. Mirpo,
n kushtet dhe n procedurn e prcaktuar me ligj (neni 13, neni 185), megjithat mund
t bhet kufizimi i liris, me rast personi i privuar lirie ka t drejt q pr
ligjshmrin e kufizimit t liris s tij t vendos gjykata.
KPP n nenin 164 dhe 187 paragrafi 1, parasheh mundsin e kufizimit t liris s t
pandehurit dhe prcakton kushtet n t cilat mund t caktohet paraburgimi. S'ka dyshim
se shtja e heqjes paraprake t liris sht nj prej shtjeve m delikate n procedur
penale. Pr kt arsye, zgjatja e paraburgimit duhet t reduktohet n kohn m t
shkurtr t mundshme. S kndejmi, sht detyr e t gjitha organeve q marrin pjes
n procedur penale dhe e organeve q japin ndihm juridike, t veprojn me nguti t
posame kur i pandehuri gjendet n paraburgim. Po ashtu duhet theksuar se
paraburgimi duhet t hiqet n do faz t procedurs posa t pushojn shkaqet pr
caktimin e tij (neni 185, paragrafi 3).
5
Shih: vendimet e s njjts Gjykat pr shtjet Kavka v. Poland, Niedbalav. Poland, Koing v. Germany,
Buchholz v.Germany, Zimmermann and Steinet v. Switzerland, Pretto et altera v. Italy, Majari v. Slovenia.
Pr llogatije t afatit t arsyeshm, krahaso edhe vendimet n rastet Philis v. Greece, Alimena v. Italy,Yagci
and Sergin v, Tukey. Pr zgjatje t arsyeshme t paraburgimit, shih vendimin Letellier v. France, Abdoella
v. Netherland,Tomasi v. France, Cloth v. Belgium. Afati kohor i fundit t cilin e shqyrton Gjykata
Evropiane pr t Drejtat e Njeriut sht prfundimi i procedurs penale n form t prer - Pavii 3, fq. 32.
64
Ejup Sahiti
sht me rndsi t vihet n pah se KPP, duke e rregulluar shtjen e kufizimit

paraprak t liris, bn fjal pr arrestimin, ndalimin dhe pr paraburgimin. Derisa
paraburgimi paraqet kufizimin e liris n baz t vendimit gjyqsor t mbshtetur n
shkakun ligjor (kufizim faktik dhe juridik), arresti dhe, parimisht, ndalimi paraqesin
kufizim faktik t liris, q motivohet gjithashtu nga shkaku ligjor pr paraburgim, por
arresti dhe ndalimi pr koh m pak se gjasht or, pr personin e autorizuar nuk
imponojn marrje t aktvendimit formal pr kufizim t till t liris.
Arrestimin e personit t dyshuar e bn policia. N t vrtet, kur nj person zihet/kapet
n flagranc gjat kryerjes s veprs penale, e cila ndiqet sipas detyrs zyrtare, ose
sht n ndjekje pr veprn e kryer penale, policia ose do person tjetr sht i
autorizuar ta arrestoj at prkohsisht, edhe pa urdhr t gjykats. Arrestimi prfshin
momentin e kufizimit t liris s personit, ndrsa ndalimi prfshin kohn e kufizimit t
liris s personit t arrestuar prej momentit t arrestimit t tij deri tek lshimi i tij n liri
ose caktimi i paraburgimit me aktvendim t gjyqtarit t procedurs paraprake, por kjo
koh nuk mund t jet m e gjat se dyzet e tet or. Sa m shpejt q t jet e mundur,
po jo m von se gjasht or nga koha e arrestimit, prokurori i shtetit ose oficeri i
policis, i lshon personit t arrestuar vendimin, n t cilin, ve t tjerash, shnon
veprn penale pr t ciln dyshohet ta ket kryer, bazn juridike pr arrestim dhe
udhzimin pr t drejtn pr ankes (neni 164 paragrafi 5).
N rrethana t ngutshme, policia mund t arrestoj ose ta ndaloj personin kur:
ekziston dyshim i bazuar se ai ka kryer vepr penale q ndiqet sipas detyrs zyrtare;
arrestimi dhe ndalimi sht i nevojshm pr identifikimin e personit, verifikimin e
alibis, mbledhjen e informacioneve dhe t dhnave pr veprn penale; dhe ekzistojn
arsye pr paraburgim nga neni 281 paragrafi 1.
Arrestimi dhe ndalimi policor autorizohen nga prokurori i shtetit. Mirpo, kur pr
shkak t rrethanave t ngutshme, autorizimi i till nuk mund t merret para arrestimit,
policia duhet ta njoftoj prokurorin e shtetit menjher pas arrestimit (neni 164
paragrafi 2).
Pr shkak t rndsis q ka liria pr individin, paragrafi 3 i nenit 5 krkon q
kohzgjatja e kufizimit t liris s t pandehurit t reduktohet n kohn m t shkurtr
t mundshme.
M n fund, duhet theksuar se GJEDNJ ka konstatuar se edhe ekzekutimi i vendimeve
gjyqsore sht pjes prbrse e nj gjykimi t drejt. Autoritetet e qeveris nuk bn
as t refuzojn dhe as t dshtojn n ekzekutimin e vendimeve t marra nga gjykatat e
sistemit t drejtsis (Van der Huk kundr Vendeve t Ulta /1994/) dhe Hornsby kundr
Greqis /1996/). Edhe vonesa e paarsyeshme e ekzekutimit t aktgjykimit t forms s
prer, paraqet shkelje t s drejts pr nj proces t drejt dhe n afat t arsyeshm
(Zappia kundr Italis /1996/).
Paragrafi 4.
Dispozita e paragrafit 4 t nenit 5 obligon organin procedues q personin e privuar nga
liria ta njoftoj menjher n gjuhn q e kupton, pr arsyet e heqjes s liris. Dispozita
n fjal m tutje parasheh zbatim t domosdoshm t procedurs habeas corpus, n
mnyr q i arrestuari pa urdhr t gjykats t sillet para gjyqtarit t gjykats themelore
brenda dyzet e tet (48) orve nga arresti. Gjyqtari vendos pr caktimin e paraburgimit,
65
Ejup Sahiti
n pajtim me Kapitullin X t ktij Kodi. Fjalt n juridiksionin e arrestimit duhen

marr n kuptim t nenit 23, paragrafi 1 dhe t nenit 188, sipas t cilit/t cilave gjyqtari
i procedurs paraprake sht kompetent q, n baz t krkess me shkrim t prokurorit
t shtetit, pas mbajtjes s seancs dgjimore, t caktoj paraburgimin.
Neni 6 [Fillimi i procedurs penale]
1.
2.
3.
Hetimet policore mund t fillohen nga zyrtari i policis n pajtim me nenet

69-83.
Procedura penale fillohet vetm me vendim t prokurorit t shtetit kur
ekziston dyshim i bazuar se sht kryer vepr penale
Prokurori i shtetit mund te filloje procedurn penale n pajtim me
paragrafin 2 pas marrjes s informacionit nga policia, institucioni tjetr
publik, institucioni privat, qytetari, media, nga informacioni i marr n nj
procedur tjetr penale ose pas ankimit ose propozimit t t dmtuarit.
N legjislacionet penale procedurale t vendeve t rajonit ka zgjidhje t ndryshme pr

sa i prket autoritetit i cili zbaton hetimet. Ato diku i zbaton gjyqtari hetues e diku
prokurori i shtetit. N legjislacionet ku vepron gjyqtari hetues, zbatimit t hetimit i
paraprin vnia n lvizje e iniciativs (krkesa) pr zbatim t hetimit nga paditsi i
autorizuar. Pas pranimit t krkess s prokurorit, gjyqtari hetues, me aktvendim, i
fillon dhe i zbaton hetimet. Aty ku shtja e hetimeve ka kaluar n kompetenc t
prokurorit t shtetit, meqense sipas rregullit iniciativa, fillimi dhe zbatimi i hetimeve i
takon prokurorit t shtetit, faza q ka t bj me inicimin e procedurs penale, sht
shkrir me vet fillimin e hetimit nga prokurori i shtetit.
N procedurn ton penale, pr faktin se sht kryer nj vepr penale q ndiqet
kryesisht (ex officio), policia dhe organet e tjera publike (neni 78) si dhe n raste t
caktuara me ligj (nenet 385-387 t Kodit Penal)) edhe qytetart kan pr detyr ta
informojn prokurorin e shtetit nprmjet kallzimit penal pr veprn e kryer. Jasht
rasteve t sipr cekura, qytetart kan t drejt ti kallzojn veprat penale (neni 79
paragrafi 1). Nga sa u tha, shihet se edhe qytetart mund t ndikojn n ndjekjen e
veprave penale tek organi kompetent.
Sipas nenit 68 t KPP-s, procedura penale ka katr faza t ndryshme. Fazs s hetimit
formal, si faz fillestare e procedurs penale, mund ti paraprijn veprimet fillestare t
policis, t prcaktuara me nenet 69- 84.
Konform me KPP-n, veprimtaria hetimore rreth nj shtjeje penale konkrete
zhvillohet nprmjet veprimeve fillestare t policis dhe nprmjet zbatimit t hetimit
formal nga ana e prokurorit t shtetit.
Veprimet fillestare t policis - hetimi policor ka t bj me gjurmimin e veprave
penale n pajtim me nenet 70-77, 81, 83, 84.
Vnia n lvizje (inicimi) e procedurs penale si edhe zbatimi i hetimit formal, jan n
kompetenc ekskluzive t prokurorit t shtetit. Sipas nenit 102 t KPP-s, prokurori i
shtetit mund t filloj hetimin kurdo q ekziston ndonj dyshim i arsyeshm se sht
kryer vepr penale, ose se po ndodh ose ka gjasa t ndodh n nj t ardhme t afrt.
Prokurori i shtetit, pr kryerje t veprimeve hetimore, mund t angazhoj policin e cila
vepron nn mbikqyrjen e tij. Meqense hetimi i shtjes penale sht pjes e
66
Ejup Sahiti
procedurs penale, del se prokurori i shtetit, me marrjen e aktvendimit pr zbatimin e

hetimit (neni 104 paragrafi 1) fillon procedurn penale dhe zhvillon hetimet. Nenet 46 e
49 t KPP-s prcaktojn kompetencn, t drejtat dhe obligimet e prokurorit t shtetit
gjat zhvillimit t procedurs penale. N momentin e fillimit, procesi penal ekziston n
kuptimin juridik t prcaktuar n nenet 102-104. Procedura penale e filluar zhvillohet
dhe do t duhej t prfundonte brenda afateve t caktuara n nenin 159 (ndonse gjat
ktij rrugtimi, hetimi mund t pezullohet apo t pushoj). Prfundimi i hetimit
nnkupton prfundim t veprimtaris hetimore, prfundim t ndrmarrjes s veprimeve
procedurale n fazn e hetimit.
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 t nenit 6 u referohet hetimeve policore, t cilat mund t
fillohen nga zyrtari i policis n pajtim me nenet 69-83. Hetimet fillestare t policis
Kodi i quan edhe veprime fillestare t policis. 6 Pr veprimet fillestare - hetimet
policore policia i raporton prokurorit t shtetit sa m shpejt q t jet e mundur.
Prokurori i shtetit dhe policia punojn bashkrisht gjat veprimeve fillestare, nga neni
70.
Pas autorizimit pr zbatimin e mass s fsheht dhe teknike t hetimit dhe vzhgimit
nga neni 84, apo pas fillimit t procedurs penale nga neni 102, prokurori i shtetit
drejton dhe mbikqyr punn e policis a t organit tjetr q zbaton hetimin penal dhe
ka qasje n t gjitha informacionet prkatse t hetimit policor (neni 69).
Paragrafi 2.
Me dispozitn e paragrafi 2 sht rregulluar parimi akuzator (nullum judicio sine
accusatione). Gjykata nuk zhvillon procedur penale sipas detyrs zyrtare (ne procedat
judeks ex officio). Parimi akuzator e zgjidh shtjen e fillimit t procedurs penale dhe,
me pranin e tij, siguron zhvillimin e procedurs deri n zgjidhjen prfundimtare t
shtjes penale. Me fjal t tjera, sipas parimit akuzator procedura penale mund t
fillohet dhe t zhvillohet vetm me iniciativ t paditsit t autorizuar.
Bazuar n parimin akuzator, funksionet themelore t procedurs penale jan t ndara
dhe secilin prej tyre e ushtron subjekti i posam. Ndarja e funksioneve n sistemin
mikst t procedurs penale ka prodhuar formimin e organit t posam pr ndjekje prokuroris (publike, t shtetit, t prgjithshme). Efekti i ndarjes s ktyre funksioneve
shihet nga fakti se procedura nuk mund t vihet n lvizje pa iniciativ dhe veprim t
paditsit, sikundrq ajo duhet t pushohet kur paditsi i autorizuar trhiqet nga ndjekja
(nemo iudex sine actore). Ndarja e funksioneve t procedurs penale, jo vetm t
funksionit t ndjekjes po edhe t mbrojtjes dhe t gjykimit, procesit penal i jep karakter
t kontestit q zhvillohet ndrmjet dy palve para gjykats. Sipas rregullimit t till
funksioni i gjykimit ka t bj me drejtimin e procedurs dhe marrjen e vendimit
6
N LPP t aplikueshm m hert n Kosov, veprimtaria e organeve t punve t brendshme konsiderohej
procedur q i paraprin procedurs penale - procedur parapenale. N Republikn e Maqedonis kjo
veprimtari konsiderohet procedur parahetimore. Pavarsisht nga emrtimi q i jepet veprimtaris s
policis n kt faze, forma e ndrmarrjes s veprimtaris s till si dhe efekti provues i t dhnave t
fituara me kt veprimtari sht pothuajse i njjt n t gjitha legjislacionet.
67
Ejup Sahiti
prfundimtar lidhur me lndn e gjykimit. Iniciativa dhe procedimi i provave kalojn

tek palt, dhe ky procedim emrtohet si maksim shqyrtuese, e cila ndrlidhet me
parimin kontradiktor, i cili obligon q secils pal ti mundsohet deklarimi pr fardo
materiali provues t pals kundrshtare.
Funksionin e gjykimit e ushtron gjykata. sht fakt se gjykata nuk mund ta filloj e as
ta zhvilloj procedurn penale pa akuz t paraqitur nga paditsi i autorizuar. Mirpo,
pasi t paraqitet akuza, gjykata bhet aktive dhe, prve procedimit t provave nga ana
e palve, gjykata ka t drejt q, sipas detyrs zyrtare, ti mbledh dhe ti analizoj
edhe provat q fare nuk i kan propozuar palt, po qe se konsideron se, n kt mnyr,
do t arrihet konstatimi i s vrtets.
Parimi akuzator sht shprehur n shum dispozita t KPP-s. Kshtu, sipas nenit 6,
paragrafi 2, procedura penale fillohet vetm me vendim t prokurorit t shtetit kur
ekziston dyshim i bazuar se sht kryer vepr penale. Po ashtu neni 52 parasheh
mundsin q prokurori i shtetit t trhiqet nga ndjekja e filluar, dhe me at rast,
varsisht nga momenti i trheqjes, hetimin e pushon vet, ose gjykata merr aktgjykim
me t cilin e refuzon akuzn.
Iniciativa pr ndjekje penale teorikisht mund t rregullohet n dy mnyra, q iniciativa
dhe zhvillimi i ndjekjes penale t varet nga dshira e t dmtuarit (parimi i
dispozicionit t t dmtuarit), ose q ndjekja penale ti vihet si detyr nj organi t
posam, i cili ndjekjen e bn sipas detyrs zyrtare (ex officio) duke u mbshtetur n
interesin e prgjithshm shoqror.
Paragrafi 2, duke prcaktuar prokurorin e shtetit si padits t autorizuar n procedur
penale, shpreh parimin e oficialitetit 7 t ndjekjes penale. Nenet 78 e 80 parashohin q
t gjitha organet publike detyrohen t'i paraqesin prokurorit t shtetit veprat penale q
ndiqen sipas detyrs zyrtare.
N pjesn e posame t Kodit penal sht parapar q, pr veprat penale sipas neneve
185, paragrafi 5; 257, paragrafi 4; 330, paragrafi 7; 331, paragrafi 3, ndjekja t bhet
sipas propozimit t t dmtuarit. Pr veprat penale, pr ndjekjen e t cilave nevojitet
propozimi i t dmtuarit, paraqitja e tij sht kusht i domosdoshm pr ndjekje penale.
Veprat penale t cilat ndiqen sipas propozimit t t dmtuarit, jan vepra penale t cilat
ndiqen sipas dtyrs zyrtare, sepse edhe pr veprat e tilla penale padits i autorizuar
sht prokurori i shtetit, ndonse aktivizimi i tij sht kushtzuar me vullnetin e t
dmtuarit.
Paragrafi 3.
Dispozita e paragrafi 3 t nenit 6 me prcaktimin se prokurori i shtetit mund t filloj
procedurn penale pas marrjes s informacionit nga subjektet e apostrofuar aty, duket
se ka qasje tjetr ndaj parimit t legalitetit - ligjshmris n krahasim me Kodin e
Prkohshm t procedurs penale. 8 Kjo dispozit do t duhej lidhur me nenin 2 t KP7
Parimin e oficialitetit s pari e hasim n procedur inkuizitore. N tipin akuzator, nse prjashtohet
periudha e Perandoris Romake, ky parim nuk ekzistonte. N at tip t procedurs, ndjekja bhej sipas
dispozicionit t t dmtuarit.
8
N dispozitn e nenit 6, paragrafi paragrafi 3 t Kodit t Prkohshm t procedurs penale thuhej: Me
prjashtim t rasteve kur me ligj parashihet ndryshe, prokurori publik detyrohet t filloj ndjekjen penale
kur ekziston dyshim i arsyeshm se sht kryer vepr penale q ndiqet sipas detyrs zyrtare
68
Ejup Sahiti
s, i cili shpreh konotacionin e parimit t legalitetit shikuar nga aspekti i s drejts

penale materiale, e q konsiston n prcaktimin me ligj t veprs penale dhe t
sanksionit penal ( nullum crimen nulla poene sine lege). Mundsia e prokurorit t
shtetit q t filloj procedurn penale, t ciln e parasheh paragrafi 3, gjithashtu duhet
shqyrtuar n kontekst t nenit 7, paragrafi 1, nnparagraft 1.6-1.8. t Ligjit pr
Prokurorin e shtetit. Dispozitat e nenit 7 t Ligjit pr Prokurorin e shtetit, prcaktojn
detyrat dhe kompetencat e prokurorve t shtetit prkitazi me zbulimin e hetimin e
veprave penale dhe ndjekjen e kryersve t tyre.
Dispozitat e nenit 7 t Ligjit pr prokurorin e shtetit shprehin parimin e legalitetit t
kuptuar n aspektin procedural. Konotacioni procedural i parimit t legalitetit
nnkupton obligimin e prokurorit t shtetit (prve disa prjashtimeve q kan t bjn
me parimin e oportunitetit) t filloj ndjekjen penale kur ekziston dyshim i arsyeshm
se sht kryer vepr penale q ndiqet sipas detyrs zyrtare.
N t vrtet, parimi i oficialitetit t ndjekjes penale, si sht theksuar, krkon q
ndjekja penale t ushtrohet n interes t prgjithshm. Mirpo, me prcaktimin se
ndjekja e veprave penale bhet kryesisht sipas parimit t oficialitetit, duke u mbshtetur
n interesin e prgjithshm shoqror, nuk sht dhn ende prgjigjja se a sht i
obliguar prokurori i shtetit doher kur jan plotsuar kushtet ligjore pr ndjekje
penale, ta ushtroj ndjekjen. Ekzistimi i kushteve ligjore pr ndjekje do t thot q:
vepra e cila sht objekt akuzimi t jet vepr penale; q t mos ket rrethana q
prjashtojn prgjegjsin penale; t ket prova q e arsyetojn dyshimin e bazuar se i
pandehuri sht kryers i veprs penale etj.. Lidhur me kt, n t drejtat pozitive
hasim zgjidhje t llojllojshme. Kshtu, disa t drejta pozitive obligojn organin
shtetror q, posa t plotsohen kushtet ligjore pr ndjekje, si jan ekzistimi i
elementeve t veprs penale, mungesa e rrethanave q prjashtojn prgjegjsin
penale apo t atyre q e prjashtojn ndjekjen penale, ekzistimi i dyshimit t arsyeshm
etj., t ushtroj ndjekjen penale, pavarsisht nga fakti nse dshiron apo jo prokurori ta
ndjek rastin konkret. N kt grup t drejtash bn pjes edhe e drejta jon e
procedurs penale. N ann tjetr, disa t drejta, prve plotsimit t kushteve ligjore
pr ndjekje, i ln hapsir prokurorit q, pr shtjen penale konkrete, t moj edhe
arsyeshmrin pr ndjekjen e asaj vepre penale. 9
Nga u tha m sipr, shihet se, me gjith faktin se, sipas paragrafit 3, prokurori i
shtetit mund t filloj procedurn, parimi i legalitetit (krahas pranis s tij n t drejtn
penale materiale) ekziston edhe n t drejtn e procedurs penale, dhe ai nuk sht
zvendsuar me parimin e oportunitetit. Prcaktimi ligjor se prokurori i shtetit mund t
filloj procedurn penale, sht rezultat i ekzistimit t procedurave alternative, t cilat
prokurori mund ti shfrytzoj n raste konkrete si alternativ t ndjekjes penale. Se
prokurori i shtetit jo vetm q mund t filloj ndjekjen penale, por kt madje duhet ta
bj, shihet nga dispozita e nenit 109 t KK-s, e cila prokurorin e shtetit e konsideron
prgjegjs pr ndjekjen penale. N shtjet penale, ku ekziston dyshimi i bazuar se
sht kryer vepr penale (dhe nuk gjen zbatim ndonj procedur alternative), neni 7 i
Ligjit pr prokurorin e shtetit specifikon veprimet, pr t cilat prokurori i shtetit ka pr
detyr t ushtroj ndjekjen penale. E drejta dhe detyra e prokurorit t shtetit q t
ndjek kryersit e veprave penale manifestohet si n momentin e vnies s iniciativs
pr ndjekje dhe fillimit t procedurs, ashtu edhe n vazhdimin e saj gjat gjith
9
Sahiti, Murati, E drejta e procedures penale, Prishtin, 2013, fq. 91.
69
Ejup Sahiti
rrjedhs s procedurs penale. Megjithat, n procedurn ton penale, n rastet kur

prokurori i shtetit mon se m nuk ekzistojn kushtet ligjore pr ndjekje, parashihet
mundsia q ai t trhiqet nga ndjekja e filluar (neni 52).
Si do parim tjetr edhe parimi i legalitetit ka disa prjashtime.
Prjashtimet nga ky parim jan:
a) Rastet t t cilat pr vnien n lvizje t procedurs nevojitet propozimi i t
dmtuarit, apo leja paraprake e organit kompetent;
b) Rastet kur prokurori i shtetit, duke u mbshtetur n parimin e arsyeshmris
(oportunitetit), n ndonj rast konkret zbaton procedur alternative (nenet 229239).
Lidhur me prjashtimin nn a) organ kompetent pr dhnien e lejes pr ndjekje penale
sht Prokurori i shtetit i Kosovs (neni 117 i KP), ndrsa pr ndjekjen e personave q
gzojn imunitet, organi prkats.
Bazuar n nenin 144 t KPP t mparshm, kur ndjekja e veprave t caktuara penale
varet nga propozimi t dmtuarit apo nga leja paraprake e organit kompetent,
prokurori publik nuk mund t zbatoj hetimin as t ngrej aktakuzn apo
propozimakuzn pa dorzimin e provs se sht dhn propozimi apo leja. Prandaj, n
shtjet penale ku krkohet propozimi pr ndjekje, prokurori publik nuk vepron pa i
arritur propozimi nga i dmtuari. Po ashtu, aty ku krkohet leja paraprake pr ndjekje,
prokurori publik m par duhet t'i drejtohet organit kompetent, n mnyr q t
siguroj lejen pr ndjekje. Me rastin e vendosjes pr dhnien ose mosdhnien e lejes
pr ndjekje, organi kompetent mon arsyeshmrin nse duhet lejuar apo jo ndjekja.
Rastet tek t cilat sipas piks b) mund t mos bhet ndjekja penale apo ku ndjekja
kushtimisht mund t prolongohet gjejn shprehjen si me rastin e ndjekjes n procedur
pr t mitur, ashtu edhe me rastin e ndjekjes s personave madhor.
T miturve n procedur penale u kushtohet kujdes i posam, si pr sa i prket
zhvillimit t procedurs, ashtu edhe pr sa i prket sanksionit penal. Pr kt arsye, n
procedur penale ndaj t miturit ekzistojn dy prjashtime nga parimi i legalitetit: (neni
56 paragrafi 1 dhe 2 i KDM).
Tek prjashtimet nga parimi i legalitetit n procedur ndaj t miturit, faktikisht kemi t
bjm me parimin e oportunitetit - arsyeshmris. Sipas ktij parimi, me gjith faktin
se ka prova t mjaftuara q i mituri ka kryer vepr penale, me gjith faktin se kushtet
ligjore pr ndjekje penale jan plotsuar, prokurori i shtetit v n zbatim edhe
arsyeshmrin (oportunitetin) e tij, kshtu q, duke u udhhequr me rrethanat q kan
t bjn me personalitetin e t miturit dhe ambientin jetsor t tij, ka mundsi t mos
ushtroj ndjekjen penale. Natyrisht q me rastin e muarjes s arsyeshmris, prokurori
i shtetit duhet t ket parasysh si interesin e t miturit, ashtu edhe interesin e
prgjithshm shoqror.
Neni 7 [Detyrimi i prgjithshm pr vrtetimin e plot dhe t sakt t fakteve]
1.
2.
70
Gjykata, prokurori i shtetit dhe policia t cilt marrin pjes n procedurn

penale detyrohen q saktsisht dhe trsisht ti vrtetojn faktet t cilat
jan t rndsishme pr marrjen e vendimit t ligjshm.
Sipas dispozitave t parapara me kt Kod, gjykata, prokurori i shtetit dhe
policia q marrin pjes n procedur penale detyrohen q me vmendje dhe
Ejup Sahiti
me prkushtim maksimal profesional dhe me prkujdesje t njjt t

vrtetojn faktet kundr t pandehurit si dhe ato n favor t tij, dhe para
fillimit t procedurs dhe gjat zhvillimit t saj ti mundsojn t
pandehurit dhe mbrojtsit t tij shfrytzimin e t gjitha fakteve dhe
provave q jan n favor t t pandehurit.
Dispozitat e nenit 7 prcaktojn detyrimin e prgjithshm pr organet procedurale
(gjykatn, prokurorin e shtetit dhe policin), q ti vrtetojn n mnyr t plot dhe t
sakt faktet q jan t rndsishme pr marrjen e vendimit t ligjshm.
Organet procedurale detyrohen gjithashtu q t vrtetojn me vmendje dhe me
prkushtim maksimal profesional e me prkujdesje t njjt, faktet kundr t
pandehurit si dhe ato n favor t tij. Obligimi i organeve procedurale m tutje prfshin
detyrimin q, para fillimit dhe gjat zhvillimit t procedurs, ti mundsojn t
pandehurit dhe mbrojtsit t tij shfrytzimin e t gjitha fakteve dhe provave q jan n
favor t t pandehurit.
Shikuar n aspektin teorik, neni 7 ka t bj me parimin e s vrtets n procedur
penale. 10
shtja e s vrtets, n prgjithsi, manifestohet si problem mjaft i ndrlikuar. T
gjitha shtjet q i prkasin ksaj problematike, kan t bjn me domosdoshmrin,
mnyrn dhe mundsin e njohjes s saj n procedur gjyqsore, me at far e vrtete
krkohet n procedur penale dhe me far t vrtete do t duhej t knaqemi n
procedurn penale.
N procedur penale duhet t konstatohet patjetr e vrteta nse i pandehuri sht
prgjegjs pr vepr penale konkrete. Pr organet q zhvillojn procedurn penale,
vepra penale sht ngjarje nga e kaluara e ndodhur para fillimit t procedurs penale.
Prandaj, duke e konstatuar t vrtetn pr at se a sht i pandehuri penalisht i
prgjegjshm pr veprn penale konkrete, pr t ciln akuzohet, organet procedurale,
para s gjithash, konstatojn nse kan ekzistuar n t kaluarn faktet n t cilat
mbshtetet aktakuza, t cilat, po t ekzistonin, prcaktojn prgjegjsin penale t t
pandehurit pr veprn prkatse. N procedur penale interesi i prgjithshm krkon q
t konstatohet e vrteta e plot dhe e pakontestueshme pr faktet t cilat prbjn bazn
e prgjegjsis penale t t pandehurit.
N nenin 7 theksohet obligimi i gjykats, i prokurorit t shtetit dhe i policis q, me
vmendje dhe me prkushtim maksimal profesional dhe me prkujdesje t njjt, t
vrtetojn saktsisht dhe plotsisht faktet e rndsishme pr marrje t vendimit t
ligjshm, qofshin ato fakte n dm apo n favor t t pandehurit. Me dispozita t tjera
procedurale parashihet se: Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues
10
shtja e s vrtets si edhe ajo e gnjeshtrs, sht shum e vjetr. Me mijvjear sht zhvilluar
luft ndrmjet s vrtets dhe gnjeshtrs, ndrmjet s mirs dhe s keqes. Prpjekjet njerzore pr
konstatimin e s vrtets dhe demaskimin e gnjeshtrs kan qen t pranishme me rastin e procedimit
penal gjat gjith historis njerzore. N kuadr t prpjekjeve t tilla jan prdorur burime t ndryshme t
njohjes, prej mjeteve primitive t provs (mjeteve iracionale t quajtura ordalie ose judicia dei), deri te
zbatimi i metodave bashkkohore. N t vrtet, zhvillimi i shkencave natyrore dhe teknike e ka lehtsuar
n nj mas zbulimin e gnjeshtrs nprmjet aplikimit t metodave dhe prdorimit t instrumenteve t
ndryshme. Mirpo, duhet t pranojm se edhe kriminelt, gjat veprimtaris s tyre, i shfrytzojn me t
madhe arritjet shkencore, kshtu q prsosja teknike e forms s reagimit ndaj kriminalitetit, n nj an, dhe
prsosja e kriminelve, n ann tjetr, si duket, nuk ka t ndalur.
71
Ejup Sahiti
detyrohet t kujdeset pr shqyrtimin e gjithanshm dhe t drejt t shtjes, n pajtim

me paraqitjen e provave si parashihet me Kod (neni 299 paragrafi 3); Deri n fund t
shqyrtimit gjyqsor, palt dhe i dmtuari mund t propozojn shqyrtimin e fakteve t
reja, mbledhjen e provave t reja dhe t prsrisin propozimet t cilat i ka refuzuar m
hert gjyqtari i vetm gjykues, kryetari i trupit gjykues ose trupi gjykues (neni 329,
paragrafi 3); Pr gjetjen e s vrtets kontribuon edhe mundsia ligjore q me ankes t
paraqiten fakte dhe prova t reja (beneficiun novorum) n procedur penale (neni 382,
paragrafi 3).
Ndonse n teori t procedurs penale trajtohen modalitetet e s vrtets (e vrtet
absolute, relative objektive, subjektive, materiale formale), me arsye shtrohet pyetja:
far e vrtete krkohet dhe n far niveli mund t arrihet e vrteta n procedur
penale? Me fjal t tjera, me far t vrtete mund t knaqemi n procedur penale.
S'do mend se e vrteta absolute shkon para t vrtets relative dhe gjithnj duhen br
prpjekje pr gjetjen e saj. E vrteta, e kuptuar n mnyr absolute, sht
prputhshmria e plot e gjykimit ton, e parafytyrimeve tona mbi ngjarjet e kaluara
ose mbi gjendjen e tanishme t nj sendi me realitetin e asaj ngjarjeje apo t asaj
gjendjeje, prputhshmri e cila prjashton mundsin e s kundrts. Mirpo, sht fakt
i pamohueshm se e vrteta absolute nuk mund t arrihet doher as n shkenc e as n
jetn e prditshme. Prandaj, si n jetn e prditshme, ashtu edhe n t drejtn n
prgjithsi, pra edhe n procedurn penale, duhet t knaqemi me t vrtetn relative, e
cila, megjithat, ka tipare t nj t drejte objektive.
Me rastin e ndriimit dhe t zgjidhjes s nj shtjeje penale, kur duhet t zbulohet e
vrteta lidhur me at ngjarje, gjykata analizon t dhna t shumta, t cilat rrjedhin nga
burime t ndryshme. Njohurit e fituara rreth vrtetimit t ndonj fakti n procedur
penale, mund t jen t drejtprdrejta dhe t trthorta. Ato jan t drejtprdrejta kur
vrtetimin e ndonj fakti e bn gjykata nprmjet perceptimit t vet personal, ndrkaq
n rastet kur, me rastin e vrtetimit t ndonj fakti, gjykata duhet t mbshtetet n
perceptimet e personave t tjer, bie fjala t dshmitarve, fjala sht pr perceptim t
trthort.
Gjetja e s vrtets me mbshtetje n perceptime, pavarsisht nse sht fjala pr
perceptim t drejtprdrejt a t trthort, me gjith vullnetin e mir q t zbulohet e
vrteta, nuk e prjashton mundsin e ekzistimit t s kundrts. Pr provat personale
ekzistojn shum faktor, t cilt i ka nxjerr n shesh psikologjia gjyqsore e q
ndikojn n saktsin e perceptimit, t memorimit dhe t riprodhimit t asaj q sht
perceptuar, faktor t cilt pastaj grshetohen edhe me procesin e harress. Po ashtu,
edhe pr provat e tjera, provat materiale (reale), ekzistojn nj mori faktorsh q mund
t ndikojn n saktsin e tyre dhe q vlern e tyre e bjn shpesh relative. M tutje,
vrtetimi i fakteve me ann e provave indirekte - indicieve, me rast kemi t bjm me
argumentim nprmjet procesit t konkludimit (nga ekzistimi i ndonj fakti irelevant,
n baz t prvojs, logjikisht konkludohet se ekziston fakti juridik relevant), po ashtu
nuk sht imun ndaj konkludimeve t gabuara, nj fakt q t vrtetn e bn relative. Pr
shkak t t metave q mund t paraqiten n procesin e dshmimit, e vrteta e konstatuar
n baz t dshmive t dshmitarve, sht po ashtu e vrtet relative. Prandaj, si
prfundim del se shum faktor ndikojn q e vrteta e konstatuar n procedur penale
t jet e vrtet relative, meq ajo gjithher gjendet n relacion me cilsin dhe
vllimin e provave t shfrytzuara. Pr kt arsye, n procedur penale duhen marr n
72
Ejup Sahiti
konsiderat edhe lajthimet e mundshme. Prandaj n procedur penale sht i

nevojshm instituti i rishikimit t procedurs penale.
Megjithse tham se e vrteta n procedur penale ka tipare t s vrtets relative, kjo
nuk do t thot kurrsesi se n procedur penale nuk arrihet e vrteta. Eksperienca na
mson se n procedur penale pothuaj rregullisht msohet e vrteta. Po t ishte
ndryshe, krkesat pr rishikim t procedurs penale do t ishin shum m t shpeshta
dhe do t kishin sukses m shpesh. 11 N procedur penale duhet t synohet arritja e s
vrtets objektive, t s vrtets pr t gjith, ndonse e vrteta objektive si e vrtet
pr t gjith, nuk mund t arrihet as n jetn e prditshme, dhe vshtir q arrihet edhe
n procedurn penale. Megjithat, sado q e vrteta n procedur penale mund t ket
tipare relative, duhet synuar q e vrteta e arritur sipas mnyrs s prcaktuar ligjore
dhe me ann e mjeteve t parashikuara ligjore, t jet jo vetm e vrtet pr gjyqtarin (e
vrtet subjektive), por e vrtet objektive - e vrtet pr t gjith. Meqense n
procedur penale duhet t bhet harmonizimi i vendimeve gjyqsore me faktet
objektive reale, konsiderohet se qllimeve praktike t procedurs lidhur me t vrtetn,
m s miri i prgjigjet atributi objektiv - e vrtet objektive.
Shikuar nga aspekti filozofik, e vrteta sht "shprehje besnike e realitetit", kurse nga
aspekti procedural, ajo sht "shkalla m e lart e bindshmris" (vrtetsis) pr
veprn penale dhe pr prgjegjsin e t pandehurit. Bindshmria sht kategori
gnoseologjike e jo psikologjike. Se vrtet nocionet "shprehje e realitetit" dhe "shkalla
m e lart e bindshmris" si komponente t s vrtets n procedurn penale jan t
ndryshme, shihet nga situata kur gjykata sht e bindur se ka arritur shkalln m t
lart t njohjes, ndrsa ajo q ka vrtetuar, nuk i prgjigjet gjendjes reale t shtjes,
apo ajo nuk sht e vrteta. Me fjal t tjera, gjykata e ka vrtetuar gjendjen faktike
gabimisht, megjithse sht e bindur se ajo sht e sakt. Ksisoj, e vrteta subjektive
si bindshmri e gjykats, nuk prputhet me t vrtetn objektive, e cila kupton rrjedhn
e ngjarjes. N qoft se e vrteta e konstatuar nga gjykata, prputhet me realitetin
objektiv, ekziston vrtetimi i sakt dhe i plot i gjendjes faktike, kurse do
mosprputhje me ngjarjen reale kupton vrtetim t gabuar ose jo t plot t gjendjes s
vrtetuar faktike. Prandaj, e vrteta n procedur sht arritur vetm kur ajo paraqet
shprehje t realitetit, kurse shkalla e bindjes pr kt i prgjigjet vrtetsis.
Po qe se shtjes t s vrtets n procedur penale i bhet nj vshtrim historik, shihet
se n periudha t ndryshme kan ekzistuar rrug t ndryshme pr gjetjen e saj. Duke
pasur parasysh kt, n nj pjes t teoris t s drejts s procedurs penale zakonisht
bhet fjal edhe pr t vrtetn materiale dhe pr t vrtetn formale. N teori
gjithashtu ka qasje t cilat, duke u nisur nga fakti se e vrteta sht nj dhe e pandar
dhe se prmbajtja e saj ka veti objektive dhe absolute e konkrete, kundrshtojn me
arsye trajtimin e s vrtets si t vrtet materiale dhe formale. 12 N aspektin e
prmbajtjes edhe e vrteta materiale dhe e vrteta formale kan t bjn me nj t
vrtet, por rruga drejt s vrtets ka qen e ndryshme. Pavarsisht nga kjo, mendojm
se atributi "materiale i s vrtets, megjithat mund t arsyetohet, sepse termi
11
Nga nj pasqyr tabelare e paraqitur n librin: Jeki, op. cit., shihet se, nga numri i prgjithshm i
aktgjykimeve t ankimuara n RSFJ n periudhn 1980-1986, rreth 20% e tyre jan anuluar. Nga numri i
prgjithshm i aktgjykimeve t anuluara, rreth 60% jan anuluar pr shkak t vrtetimit jo t plot ose t
gabuar t gjendjes faktike.
12
Dimitrijevi, Krivino procesno pravo, Beograd, 1981, fq. 43.
73
Ejup Sahiti
"materiale" nuk sht nocion i filozofis materialiste (e cila sistemin proceduralo-penal

e sheh si sistem kapitalist ose si sistem socialist), 13 por sht atribut i s drejts s
procedurs penale, ku si parim i kundrvihet atij "formale".
sht e vrtet se procedura penale sht procedur formale, procedur n t ciln
veprimtaria e subjekteve procedurale sht e rregulluar me ligj. Mirpo, forma e
prcaktuar e veprimit n procedurn penale nuk parashihet vetm pr njohjen e s
vrtets prkitazi me faktet q vrtetohen n procedur penale dhe pr aplikimin e s
drejts n faktet e vrtetuara. Ekzistojn forma t caktuara, t cilat shrbejn pr
sigurimin e t drejtave dhe lirive themelore t njeriut (p.sh., te prcaktimi i
paraburgimit) pr realizimin e ekonomizimit (kufizimi i afateve) etj.. Edhe pse mund t
mendohet se t gjitha format procedurale, n at mas sa kontribuojn n rrjedhn e
drejt t procedurs penale, kontribuojn edhe n gjetjen e s vrtets mbi faktet dhe
aplikimin e s drejts si qllim prfundimtar i procedurs penale, megjithat
eksperienca ka treguar se ekzistojn edhe aso formash veprimi, t cilat, pr shkaqe t
caktuara, i imponohen procedurs penale. Pr shembull, n procedur penale ekziston
parimi i shpejtsis s veprimit dhe i ekonomizimit t procedurs. Mirpo, kufizimi
eventual i rrept i mundsis s paraqitjes s provave t reja pengon gjetjen e s
vrtets. Nga tr kjo q u tha, del se forma e prcaktuar procedurale nuk parashikohet
pr shkak t vet forms, por me qllim q, nprmjet respektimit t saj, t arrihet
esenca - gjetja e s vrtets n procedur penale. Prandaj procedurat penale
bashkkohore nuk knaqen me konstatimin e s vrtets formale, por orientohen nga
gjetja e s vrtets materiale.
E vrteta materiale nnkupton vrtetimin e plot t t gjitha fakteve relevante, nga t
cilat varet zbatimi i s drejts penale materiale dhe i s drejts s procedurs penale,
duke prputhur gjendjen faktike, t vrtetuar me vendim gjyqsor, me ngjarjen reale, e
cila sht marr si vepr penale. E vrteta materiale krkon q, pas analizs s
gjithanshme t provave, muarja e tyre t bhet sipas bindjes s lir t gjyqtarit.
Pr dallim nga e vrteta materiale, e vrteta formale nnkuptonte vrtetim t till t
shtjes, ku respektohej forma procedurale e parashikuar me ligj dhe pavarsisht nse
kishte prputhje t gjendjes faktike t vrtetuar me vendim gjyqsor, me gjendjen e
krijuar n t kaluarn me rastin e kryerjes s veprs penale apo jo, ajo merret si e
vrtet. E vrteta konsiderohet formale pr arsye se ajo arrihet n mnyr mekanike. T
vrtetn formale e hasim si n sistemin akuzator (me rastin e aplikimit t provave
iracionale apo kur pohimi i t pandehurit, pa u verifikuar, merrej si prov e plot),
ashtu edhe n sistemin inkuizitor (me rastin e aplikimit t teoris legale t vlersimit t
provave).
Me rndsi sht t potecohet fakti se se, pavarsisht nga pesha provuese q KPP ia
njeh pohimit t t pandehurit (neni. 248 paragrafi 1 dhe neni 326 paragrafi 3), duke
pasur parasysh kriterin e tret q, n nenet e prmendura m lart, krkohet pr tu
konsideruar valid pohimi i t pandehurit (se pranimi i fajit mbshtetet n faktet dhe n
provat e shtjes) si dhe obligimin e organeve procedurale q ti vrtetojn saktsisht
dhe trsisht faktet q jan t rndsishme pr marrjen e vendimit t ligjshm,
konsiderojm se KPP edhe m tutje mbshtetet n parimin e krkimit dhe t vrtetimit
t s vrtets n procedur penale.
13
Ibid.
74
Ejup Sahiti
Shikuar nga aspekti logjik dhe metodologjik, n procedur penale n shqyrtim

gjyqsor, sipas parimit t drejtprdrejt dhe atij kontradiktor, duhet t kontrollohet dhe
t saktsohet doher vlera e dy hipotezave, hipotezs s akuzs dhe hipotezs s
mbrojtjes. Nj hipotez sht e vrtetuar, n qoft se me material provues ekzistues
sht eliminuar hipoteza alternative. Sido q t jet, e vrteta n procedurn penale
duhet t prmbaj n vete nivel t lart t bindjes, sa do t ishte jo e arsyeshme t
merrej e kundrta. Ktu gjithsesi kemi t bjm me nj shkall m t lart t saktsis
t ciln mund ta arrij njeriu. Prandaj, t vrtetn e till n procedur penale e
konsiderojm t vrtet objektive.
Dihet se e vrteta e konstatuar n procedur penale me vendim gjyqsor t forms s
prer, realisht i fiton tiparet e nj t vrtete absolute dhe objektive, sepse vendimi
gjyqsor krijon raporte dhe nxjerr efekte konkrete, t cilat medoemos duhet t
respektohen nga do individ. N kt kuptim, sht me vend sentenca latine q
vendimin gjyqsor t forms s prer e konsideron t vrtet - res judicata pro veritate
habetur - shtja e gjykuar konsiderohet e vrtet, prandaj, vendimi i till duhet t
ekzekutohet. Kt e krkon nevoja pr siguri juridike brenda bashksis, prandaj
vendimit gjyqsor t forms s prer nuk mund ti bj vrejtje efektive askush jasht
rrugs procedurale.
Realizimi i qllimit t procedurs penale, i shprehur n nenin 1 t KPP-s, q t mos
dnohet askush i pafajshm dhe q fajtorit ti jepet sanksioni penal n kushtet e
parashikuara me kod penal dhe n baz t procedurs s zbatuar sipas ligjit, krkon
vrtetimin e fakteve t shumta. Se cilat fakte relevante paraqesin thelbin e nj ngjarjeje,
t cilat duhen vrtetuar n procedur penale, sht prcaktuar me t drejtn penale
materiale, n t ciln jan parapar cilsit themelore q prbjn figurn e veprs
penale si dhe bazat dhe kushtet e prgjegjsis s kryersit t veprs penale konkrete.
Gjykata dhe organet shtetrore, q marrin pjes n procedur penale, kan pr detyr
q ti vrtetojn sakt dhe plotsisht faktet q kan rndsi pr marrjen e vendimit t
ligjshm.
Ekzistojn rregulla t shumta q shrbejn pr gjetjen e s vrtets. N vijim po
prmendim ato q konsiderohen si m t rndsishmet: Roli aktiv i gjykats me rastin e
procedimit t provave (ndonse aktiviteti i palve rreth marrjes s provave - pyetja
kryqzore e ka ngushtuar kt aktivitet); Aplikimi i teoris s muarjes s lir t
provave nga ana e gjyqtarit; Autorizimi i gjykats penale pr ti zgjidhur shtjet
prejudikuese; Mundsia e paraqitjes s provave t reja - beneficium novorum etj..
Nga tr ajo q sht thn deri tash pr t vrtetn n procedur penale, del se intencat
e shoqris, si n fazn e rregullimit t procedurs penale, ashtu edhe me rastin e
zbatimit t saj, jan t orientuara n drejtim t vrtetimit t plot dhe t sakt t
gjendjes faktike, ka siguron njkohsisht arritjen e s vrtets. Mirpo, nevoja e
domosdoshme shoqrore pr zbulimin e s vrtets nuk mund t merret si absolute, si
qllim i vetvetes. Arritja e s vrtets nuk sht qllim i pakushtzuar, t cilit do t'i
nnshtroheshin t gjith interesat e tjer. Jurisprudenca demokratike manifestohet n
faktin se qllimi i procedurs nuk sht njohja e that e s vrtets, po njohja e saj n
mnyr sociale-etike t pranueshme. 14 Andaj, pr shkak t nevojs s mbrojtjes edhe t
interesave t tjer, n procedur penale mund t ket mossuksese t arsyeshme n
14
Damaka, Mirjan, Obavetenja graana dana organima unutranjih poslova i dokazivanje u krivinom
postupku, JRKKP nr. 2/1969, fq. 187.
75
Ejup Sahiti
konstatimin e kryersit, ashtu sikurse edhe suksese t paarsyeshme. N t vrtet,

sikurse n jetn e prditshme, ashtu edhe n procedur penale, shprehet kolizioni i
interesave q i nnshtrohen renditjes hierarkike, renditje t ciln e kushtzojn parimet
shoqrore n shkall t caktuar kulture dhe konstelacionet komplekse shoqrore.
Andaj, krkimi i s vrtets nuk nnkupton kurrsesi mundsin e krkimit t saj pa i
zgjedhur mjetet. N kt drejtim, duhet t vihet n pah se, pr ndriimin dhe zgjidhjen
e nj shtjeje penale konkrete, gjykata nuk mund t prdor fardo mjetesh t provs.
Ajo mund ti prdor vetm mjetet e provs t lejuara me ligj, ose ato q dalin nga
parimet dhe fryma e normave procedurale, njhersh duke iu prmbajtur forms s
parapar ligjore. Gjithsesi duhet t kihen parasysh edhe ndalesat e caktuara q i
referohen ruajtjes s integritetit t individit, mbrojtjes s t drejtave dhe lirive t njeriut
t garantuara me akte ndrkombtare dhe me dispozita t brendshme. Kshtu, ndalohet
shprehimisht q liria e t pandehurit pr t formuluar dhe shprehur mendimin e tij t
ndikohet nprmjet keqtrajtimit, lodhjes s shkaktuar, ndrhyrjes fizike, prdorimit t
drogs, torturs, shtrngimit ose hipnotizimit si dhe me masa t ndaluara me ligj,
nprmjet premtimit t ndonj prfitimi t paparapar me ligj etj. (neni 257, parag. 4).
KPP parasheh edhe disa shmangie nga konstatimi i s vrtets, t cilat jan t
parashikuara me qllim t mbrojtjes s t drejtave individuale t t pandehurit dhe t
personave t tjer. Shmangiet e tilla nuk zvoglojn aspak rndsin e s vrtets. N
kt drejtim vlen t prmendet ndalesa reformatio in peius (neni 395), ndalesa e
paraqitjes s pyetjeve kapcioze (154, paragrafi 4), provimi i nj fakti vetm me prov t
caktuar (neni 423, paragrafi 3), ndalesa e pyetjes s dshmitarve t privilegjuar (nenet
126-127), ekzistimi i identitetit subjektiv dhe objektiv ndrmjet aktgjykimit dhe
aktakuzs (neni 384 paragrafi 1 nnparagrafi 7 dhe 10) etj..
Parimi i muarjes s lir t provave
Parimi i s vrtets n procedur penale sht i lidhur ngusht me parimin e muarjes
s provave sipas bindjes s lir t gjykats.
Propozimi dhe procedimi i provave bhet gjat gjith zhvillimit t procedurs penale. E
tr veprimtaria e organeve proceduese n mbledhjen e provave dhe verifikimin e tyre,
paraqet ann e jashtme t procesit t t provuarit, ndrsa veprimtaria mendore, logjike,
e cila shpie n njohjen e fakteve dhe zbulimin e s vrtets lidhur me veprn penale,
prbejn ann e brendshme t ktij procesi. Ska dyshim se faza e fundit dhe m e
rndsishme e procesit t t provuarit sht faza e muarjes s provave. Pas muarjes
s provave, gjykata nj fakt kontestues e merr si t vrtet apo t pavrtet dhe ksisoj
konstaton t vrtetn n procedurn penale. muarja e provave sht proces veprimi
mendor i ndrlikuar, pr realizimin e t cilit, prve njohuris s ligjshmrive t
mendimit logjik, sht e nevojshme edhe njohja e psikologjis gjyqsore, e cila merret
me studimin e ligjshmrive rreth formimit dhe manifestimit t vetdijes s
pjesmarrsve procedural n procedur. muarja definitive e provave, sipas rregullit,
bhet me rastin e procedimit t tyre n shqyrtim gjyqsor, vemas n seanc pr
kshillim dhe votim, ku merret vendimi. Mirpo, gjykata, edhe para ksaj faze, sht n
situat q t moj n nj mas ndonj prov. Kshtu, gjat procesit t marrjes dhe t
analizs s provs konkrete, gjykata duhet t analizoj dhe t verifikoj saktsin e
76
Ejup Sahiti
secils prov, n mnyr q, po qe se paraqitet nevoja, t hulumtohet n at drejtim

edhe ndonj prov tjetr. M tutje, meq gjat rrjedhs s procedurs penale ekzistojn
shkall t ndryshme intensiteti t bindjes se a sht i pandehuri kryers i veprs penale
apo jo, organi procedural vjen n situat q n nj mas ti vlersoj provat prej fillimit
t procedurs penale. N t vrtet, zbatimi i hetimit bhet kur ekziston dyshimi i
arsyeshm se personi i dyshuar ka kryer vepr penale, kurse pr ngritjen e akuzs,
materiali hetues apo informacionet q disponon Prokurori i shtetit pr veprn penale
dhe pr kryersin e saj, paraqesin dyshim t bazuar mir se i pandehuri ka kryer veprn
penale, pra duhet t jet arritur shkalla e besueshmris. Mirpo duhet pasur parasysh
se konstatimi nse i pandehuri sht kryers i veprs penale, duhet t jet rezultat i
provave t shqyrtuara e t verifikuara n shqyrtim gjyqsor, n t cilin merret vendimi
lidhur me shtjen penale.
N teori t procedurs penale ekzistojn pikpamje t ndryshme rreth asaj se kush i
vrteton faktet n procedur penale: a thua kt e bn ekskluzivisht gjykata ose, krahas
saj, e bjn edhe subjekte t tjera. Nga dispozitat e nenit 7 shihet se obligimi pr hetim
dhe vrtetim t fakteve vlen pr gjykatn, Prokurorin e shtetit dhe policin. Pr sa i
prket Prokurorit t shtetit, kjo sht obligim q ai e ka si organ shtetror e jo si pal n
procedur. Edhe obligimi i organeve publike (organeve t tjera shtetrore dhe i
personave juridik q ushtrojn autorizime publike) q me rastin e kallzimit t
veprave penale q ndiqen sipas detyrs zyrtare (neni 78), ti paraqesin provat q i din,
dhe ti ruajn gjurmt e veprs penale, sendet mbi t cilat ose me ndihmn e t cilave
sht kryer vepra penale, dhe provat e tjera, sht n shrbim t gjetjes s t vrtets
pr shtjen penale konkrete. Sa u prket pjesmarrsve t tjer t procedurs penale,
nuk vlen obligimi pr vrtetim t fakteve. Kjo ka t bj posarisht me t dmtuarin. I
dmtuari nuk ka obligim ti vrtetoj faktet q jan n favor t t pandehurit.
Prjashtim nga kjo prbn rasti kur i dmtuari sht organ i pushtetit shtetror. N nj
rast t till edhe ky i dmtuar, sipas nenit 78, ka detyrimet q ti ruaj dhe ti paraqes
provat, pavarsisht nse jan n dm apo n favor t t pandehurit.
muarja e lir e provave sht tregues i vlers dhe i konkludimit pr ekzistimin apo
mosekzistimin e fakteve n procedur penale. muarja e lir nnkupton at mnyr t
vlersimit t provave, e cila sht e liruar nga rregullat formale t t provuarit. E
kundrt me kt sht teoria e vlersimit legal t provave, sipas s cils me dispozita
juridike sht prcaktuar se me cilat prova vrtetohet fakti i caktuar. Rregullat e teoris
legale t muarjes s provave jan abstrakte e t prgjithshme dhe, si t tilla,
prjashtojn vlersimin konkret nga gjyqtari. Pr muarjen e lir t provave ekzistojn
pikvshtrime t ndryshme n teorin bashkkohore. Sipas pikpamjes, e cila sht
mbizotruese, vlersimi i lir i provave ka t bj me rregullat juridike, por jo edhe me
rregullat e t menduarit njerzor si nj proces q nuk prkufizohet me rregulla juridike.
Nga gjykata krkohet t marr vendim t arsyeshm. Nj krkes e till e arsyeshme ka
t bj edhe me muarjen e provave, prfshir aty edhe konsideratn pr rregullat e
prgjithshme shkencore. Parimi i muarjes s lir t provave nnkupton procesin n t
cilin gjykata, pas prfundimit t procedurs provuese /prezantimit t provave/, vlerson
fuqin provuese t provave t shqyrtuara dhe arsyeton qndrimin e vet pse i ka
vlersuar ashtu. Prgjigjen e pyetjes se cilat fakte do ti marr si t vrtetuara gjykata, e
jep sipas bindjes s saj, n baz t vlersimit t vmendshm dhe me ndrgjegje t do
prove nj nga nj dhe t provave n trsin e tyre, si dhe n baz t rezultateve t
77
Ejup Sahiti
procedurs n prgjithsi. Qndrimin final rreth vlersimit t provave e jep trupi

gjykues (ose gjyqtari i vetm gjykues), pas shqyrtimit t t gjitha provave. Garancia
kundr keqprdorimit t liris q i takon gjykats sipas ktij parimi, qndron n
detyrimin e gjykats q vlersimin e vet ta arsyetoj n vendim.
Dihet se gjat historis jan ndrruar dy teori t muarjes s provave: teoria legale15 e
vlersimit t provave dhe teoria e muarjes s lir t provave. Secila nga kto dy teori
ka qen prodhim i kushteve t caktuara ekonomiko-shoqrore dhe politike dhe shprehje
e tyre n t drejtn e procedurs penale.
Teoria legale e muarjes s provave kishte dy variante: teoria legale pozitive dhe teoria
legale negative. Ajo zbatohej n procedur penale inkuizitore.
Zbatimi i teoris legale t muarjes s provave nxirrte n drit edhe nj institut t ri
procedural. N t vrtet, n procedur inkuizitore, prve aktgjykimit dnues dhe atij
lirues, gjykata mund t shqiptonte edhe aktgjykim me t cilin i pandehuri,,lshohej nn
gjykim- absolutio ab instantia. Ky lloj i aktgjykimit nnkuptonte se, kur gjykata n
nj proces gjyqsor nuk kishte mundur t siguronte prova t mjaftueshme pr ta
shpallur t pandehurin fajtor, po q ndaj tij ekzistonin edhe m tutje disa prova q e
rndonin, i pandehuri nuk shpallej fajtor as q lirohej nga akuza, por lshohej nn
gjykim. Pavarsisht nga fakti se procedura kundr t akuzuarit prfundohej pa
aktgjykim dnues, meq nuk ishin mbledhur prova t mjaftueshme pr ta dnuar,
pavarsisht nga fakti se ai lshohej n liri (me rastin e zbatimit t procedurs penale, i
pandehuri arrestohej detyrimisht), pr shkak t ekzistimit t dyshimit t mbshtetur n
prova t caktuara (prova jo t plota), i akuzuari edhe m tej mbetej i dyshimt se kishte
kryer veprn penale pr t ciln akuzohej. Pozita procedurale e t lshuarit nn gjykim
(t liruarit pr shkak t mungess s provave) ishte mjaft e pasigurt, meq kundr tij
mund t rifillohej procedura n do moment, kurse ai nuk mund t mbrohej me
kundrshtimin se shtja e tij ishte gjykuar nj her n form t prer - ne bis in idem.
Sot n procedurat penale bashkkohore, si reagim ndaj pozits s t pandehurit, t cilit i
shqiptohej aktgjykimi absolution ab instancia, pr t pandehurin sht inauguruar
prezumimi i pafajsis, pr t cilin sht folur te komentimi i nenit 3.
Teoria e muarjes s provave sipas bindjes s lir t gjyqtarit, rrjedh nga tipi akuzator i
procedurs penale. Ajo rikthehet n tipin mikst t procedurs penale.
Prvoja e gjat njerzore, e arritur n lmin e funksionimit t gjyqsis, m n fund, ka
treguar se vlersimi i drejt i provave nuk duron shabllone t ashpra, t prcaktuara q
m par, porse ai duhet t jet detyr dhe rezultat i puns s gjykats, e cila i analizon
15
Teoria legale e muarjes s provave sht zbatuar n procedurn inkuizitore, ndrsa n disa vende deri n
fund t shekullit XIX (Sipas Kodit mbi procedurn gjyqsore dhe veprave penale pr Principatn e Serbis,
t vitit l865, kjo teori sht aplikuar n Serbi dhe, pas okupimit t Kosovs dhe Maqedonis m 1912, edhe
n kto vende deri n fund t vitit l929!). Paraqitja e saj n sken ka qen shprehje e botkuptimit t caktuar
dhe t nj morie faktorsh psikologjik, t cilt kan qen t kushtzuar n nj periudh t caktuar t
shoqris njerzore. Konservimi i saj n procedur penale n rajonin e siprprmendur i mundsonte
pushtetit serb t kishte nj sistem gjyqsor i cili do ti mundsonte sigurim t efikasitetit procedural, e
efikasiteti i till, n t vrtet i shrbente realizimit t nj politike destruktive ndaj popullsis shqiptare, e
cila kishte prjetuar shum procese t montuara politike kundr tyre. Sipas teoris legale, me rastin e
muarjes s provave pr vrtetimin e saktsis s fakteve kontestuese t nj shtjeje penale, gjykata ka
qen e detyruar tia njoh secils prov at vler t ciln ia kishte caktuar q m par me ligj. Duke u
mbshtetur n kt teori, gjykata nuk gjykon sipas bindjes s vet t krijuar me rastin a analizs s provave,
vese kt e bn n baz t provave, vlern e t cilave, paraprakisht dhe n mnyr abstrakte, e ka caktuar
ligjvnsi. S kndejmi, provat ishin t klasifikuara sipas kritereve t ndryshme.
78
Ejup Sahiti
provat sipas parimit t drejtprdrejt dhe parimit kontradiktor. Ska dyshim se me

lnien e shtjes s vlersimit t provave n detyr t drejtprdrejt t gjyqtarit,
funksioni i tij bhet m prgjegjs.
Teoria e muarjes s lir t provave (teoria e bindjes s brendshme t gjyqtarit), pr nga
koncepti dhe rregullimi i saj, sht e kundrt me teorin legale t vlersimit t provave.
Kjo teori bazohet n parimin e s vrtets materiale. Sipas saj, gjykata nuk sht e
lidhur me kurrfar rregullash formale provuese pr sa i prket faktit nse do t
konsideroj nj prov si t sakt apo jo. Sipas teoris s muarjes s lir t provave,
gjith materiali provues, i cili n procedur penale sht paraqitur si rezultat i
propozimit dhe i aktivitetit t palve dhe i aktivitetit t gjykats, vlersohet sipas
bindjes s lir t gjykats, bindje t ciln ajo e ka krijuar me rastin e zbatimit t procesit
t marrjes s provave.
Pavarsisht nga fakti se teoria e muarjes s lir t provave nuk sht e kufizuar me
norma ligjore, vlersimi i provave nuk bn t jet vlersim arbitrar. Gjyqtari nuk bn ta
ngatrroj parimin e muarjes s lir t provave me lirim nga respektimi i rregullave
pr muarjen e provave. Gjyqtari sht i lir ti besoj ose t mos i besoj provs s
proceduar, por ai nuk mund t dal jasht kufijve ligjor, q kan t bjn qoft me
mbledhjen e provave, qoft me procedimin e tyre n shqyrtim gjyqsor. muarja e
provave duhet t mbshtetet patjetr n ligjshmri t prgjithshme t logjiks dhe t
gjykimit, ka duhet t shrbej si tend kundr keqprdorimeve me rastin e muarjes s
tyre pr dhnien e vendimit n procedur.
Vlersimi i lir i provave do t duhej t sillte argumentimin me nj siguri dhe qartsi
logjike absolute, mohimi i s cils nuk do t ishte i mundshm. Pr argumentim t till,
kushtimisht mund t flitet kur kemi t bjm me arritje t rezultateve t provimit me
ndihmn e shkencave ekzakte. Te grupi tjetr i provave bhet argumentimi me
mbshtetje psikologjike, q kupton bindjen m t lart q mund t arrihet. Q t dy
llojet e vlersimit jan t pranishme n procedurn penale, por ato duhet t mbshteten
n fakte t tilla, q mund t perceptohen n botn e jashtme, t cilat mund t
kontrollohen, n mnyr q t mos mbetet asnj shkak pr t dyshuar saktsin,
prandaj, pa mbshtetje n fakte konkrete, bindja e lir nuk mund t aplikohet me rastin
e marrjes s aktgjykimit penal. Vlersimi i provave sipas bindjes s lir duhet t jet
patjetr shqyrtim dhe vlersim i gjithanshm logjik e psikologjik i t gjitha provave q
jan shqyrtuar ose verifikuar n shqyrtim gjyqsor. 16
Kur t zbrthejm procesin e muarjes s provave n mnyr analitike, vrejm se,
varsisht nga disa lloje t provave (provat personale, provat materiale etj.), ekzistojn
edhe ligjshmri t caktuara, studimin e t cilave e bjn disiplina t ndryshme
shkencore, si, bie fjala, psikologjia gjyqsore, kriminalistika etj.. Gjyqtari duhet t
posedoj gjithsesi njohuri themelore nga ato disiplina shkencore, sepse, me rastin e
muarjes s lir t provave, megjithat, bindja e tij duhet t inkorporohet n
ligjshmrit q kan arritur ato. Me rastin e muarjes s lir t provave, gjyqtari prdor
gjithsesi metodn e deduksionit logjik ose metodn e induksionit logjik. Mirpo, nuk
mjafton vetm analiza logjike e provs, sepse, pr shkak t mungess s ndrgjegjes
16
Prkundr faktit q neni 262 i KPP-se prcakton se n far provash t vetme nuk mund t mbshtetet
vendimi gjyqsor; se neni 3, paragrafi paragrafi 2 de jure instalon aplikimin e parimit in dubio pro reo; apo
se neni 422, parg. 1 dhe neni 423, paragrafi paragrafi 3 pr lejimin e rishikimit t procedurs penale, krkon
prov t caktuar, - nuk e v n dilem ekzistimin e teoris s muarjes s lir t provave.
79
Ejup Sahiti
dhe t vullnetit t mir nj konstruksion mund t jet logjik, po jo i sakt. Prandaj,

prve analizs logjike t provs, ekziston edhe analiza teknike e provs, e cila
realizohet me aplikimin e metodave teknike e shkencore pr zbulimin dhe muarjen e
vlers provuese t tyre, me t cilat merret kriminalistika. Metodat logjike dhe teknike t
vlersimit t provave, kur sht fjala pr prova personale, plotsohen edhe me muarje
psikologjike t tyre. Gjyqtari ka nevoj pr njohje t psikologjis gjyqsore, bile pr
njohje m t mir sesa e njeh kriminalistikn, sepse n lmin psikologjik, sipas
rregullit, vepron vetm, pa u mbshtetur tek ekspertt. Mirpo, sado t posedoj
njohuri t nevojshme, faktor m i rndsishm pr procedim dhe muarje t drejt t
provave sht prvoja e gjyqtarit.
Me rastin e muarjes s provave personale, si shtje qendrore paraqitet fakti nse
deklarimi sht i sakt. Dihet, p.sh., se pasaktsia e provave personale mund t jet
rezultat i deklarimit t rrem t kryer me vetdije, me rast deklarimi konsiderohet
subjektivisht i rrem. Ve ksaj, me gjith qllimin e mir dhe dshirn q i pyeturi ta
thot t vrtetn, ndodh q deklarimi t jet jo i sakt, me rast kemi deklarim
subjektivisht t sakt, por n realitet objektivisht t pasakt. Faktin se nj deklarim
mund t jet subjektivisht i sakt, po objektivisht jo i sakt, gjyqtari duhet ta ket
parasysh gjithnj, sepse n rastin konkret kjo mund ti siguroj muarje t drejt t
provs. M tutje, me rastin e muarjes s deklarimit, jan me rndsi interesimi q
tregon i pyeturi pr shtjen penale, burimet nga t cilat merren njoftimet si dhe
motivet e tjera t deklarimit. Saktsia apo pasaktsia e deklarimit (t pandehurit ose t
dshmitarit) n mas t madhe varet, si nga faktor t ndryshm t jashtm, ashtu edhe
nga vetit individuale t t pyeturit. N saktsi t deklarimit ndikojn edhe shum
faktor t tjer, si jan: aftsia e perceptimit, kujtesa dhe riprodhimi i asaj q sht
perceptuar. rregullime t ndryshme mund t paraqiten gjithashtu kur ato kan lidhje
me ndonj fenomen n psikn e t pyeturit. N ann tjetr, situata n t ciln gjendet
dshmitari me rastin e perceptimit t fakteve (largsia, ndriimi etj.), intervali i kohs
s kaluar nga momenti i perceptimit deri n riprodhimin e asaj q sht perceptuar dhe
memorizuar n kujtes, si dhe kushtet n t cilat merret n pyetje, po ashtu kan ndikim
n deklarimin e tij. N t vrtet tregimi spontan sht m pak i gjer, por sht m i
sakt se tregimi q merret duke e marr n pyetje. 17
muarja e lir e provave mund t bhet n dy mnyra. Sipas mnyrs s par, gjykata i
mon provat lirisht, pa qen e kufizuar me ndonj form ligjore, por vetm n baz t
bindjes q ka krijuar me rastin e analizs s provs, pa pasur obligim q, pr bindjen e
vet, t jap llogari. Nj mnyr e till e muarjes s provave ekziston te jury-a (porota)
klasike e tipit anglosakson, 18 nga e cila nuk krkohet fare arsyetimi i verdiktit t saj.
17
Bayer, Vladimir, Jugoslovensko krivino procesno prave, libri i dyt, Pravo o injenicama i njihovom
urvrivanju u krivinom postupku, Zagreb, 1978, fq. 179.
18
N t vrtet, gjykata penale angleze prbhet nga dy pjes. Njrn e prbn kolegji i gjyqtarve
profesionist (ose, te disa gjykata angleze - nj gjyqtar profesionist). Kolegji i till quhet,,gjyq (the court).
Trupin tjetr e prbjn gjyqtart e prkohshm joprofesionist, t quajtur,,jury. Juria, e cila, pas
shqyrtimit q drejton kolegji (gjyqtari), vendos pr ekzistimin ose mosekzistimin e fakteve juridike
relevante kontestuese dhe, ksisoj. vendos se a sht i pandehuri fajtor apo jo. Kur juria gjen se i pandehuri
nuk sht fajtor, gjykata duhet ta liroj at. Po qe se juria e shpall fajtor, gjykata merr aktgjykim, me t cilin
shqipton sanksionin dhe pasojat e tjera juridike. Ktu sht me rndsi t vihet n pah se, n realizimin e
funksionit gjyqsor q i sht besuar, juria angleze formalisht sht tersisht e pavarur. Ajo sht nj gjyq
trsisht i pavarur pr faktet, sepse, me rastin e vrtetimit t tyre, juria nuk ka obligim ti paraqes arsyet q
e kan shpn pr ta marr vendimin.
80
Ejup Sahiti
Mnyra e dyt 19 e muarjes s lir t provave bazohet gjithashtu n bindjen e

brendshme t lir t gjykats, q sht pikspari rezultat i vlers objektive t provave,
e cila shndrrohet n rezultat subjektiv - bindje t lir t gjyqtarit. Mirpo, bindja e lir
e krijuar n kt mnyr, duhet t argumentohet nprmjet arsyetimit t aktgjykimit, n
mnyr q t njoftohet dokush se si ka ardhur gjykata n bindjen konkrete. Prandaj
bindja e lire, e kuptuar n kt mnyr, paraqet teorin progresive t muarjes s lir t
provave.
N t drejtn ton t procedurs penale muarja e provave bhet sipas teoris
progresive t muarjes s provave. Gjykata ka pr detyr q t vlersoj me ndrgjegje
do prov nj nga nj dhe, n lidhje me provat e tjera dhe n baz t vlersimit t till,
t nxjerr konkluzionin nse sht provuar nj fakt (neni 361 paragrafi 2). Gjykata
sht e obliguar q n arsyetimin e aktgjykimit t'i paraqes n mnyr t qart dhe t
plot faktet e vrtetuara dhe pr far arsyesh nj fakt e merr si t provuar ose si t
paprovuar (neni 370 paragrafi 7). M n fund, nse aktgjykimi nuk ka fare arsyetim pr
faktet e rndsishme, ose ka kundrthnie ndrmjet dispozitivit dhe arsyetimit, ather
me at aktgjykim sht br shkelje esenciale e KPP (neni 384 paragrafi 12).
Pr kt parim shih: komentet e nenit 257.
M lart kemi konstatuar se vlersimi i lir i provave ka t bj me moskufizim t asaj
lirie me rregulla juridike, por jo edhe pr sa u prket rregullave t t menduarit njerzor
si nj proces q nuk prkufizohet me rregulla juridike. Meqense vendimi gjyqsor
mund t sulmohet me ankes dhe, si i till, paraqitet si objekt i muarjes nga gjykata e
nj instance m t lart (lidhur me shtjen nse sht n harmoni me rregullat e
logjiks, se a u kundvihet rregullave t shkencs, se a sht n kundrshtim me
prvojn), krkohet q gjykata ta arsyetoj vendimin. N sistemin e common law-s ka
prpjekje q muarja e provave t jet m pak e varur nga subjekti i cili gjykon pr
faktet (ka sht kushtzuar edhe me organizimin e procedurs n at sistem). Mjet i
rndsishm n at drejtim jan rregullat pr hedhjen - ekskluzionin e provave q
synojn t ndikojn n vullnetin e subjektit q vendos pr faktet. Ekskludimi i provs
zgjidh nj problem me rndsi, sepse nprmjet tij pengohet ndikimi real i provs s
papranueshme n ndrgjegjen e gjyqtarit. Problemi i till varet nga fakti se n far
mnyre realizohet konkludimi i gjyqtarit pr faktet. Po qe se ai rezulton nga vlersimi i
provave konkrete, provn e paprshtatshme konkrete, ka mundsi ta veoj nga
shkresat e lnds. Mirpo, nse procesi i konkludimit sht rezultat i provave t
gjithmbarshme, ather veimi i provs konkrete (nga koka e gjyqtarit) sht i
pamundshm. Nga kjo m tutje pason domosdoshmria: a) q prova e papranueshme t
mos gjendet fare n rezonin njohs t organit q vrteton faktet, 20 ose b) po qe se kjo,
19
Forma e dyt e pjesmarrjes s qytetarve joprofesionist n gjykim nnkupton pjesmarrjen e qytetarve
n cilsi t gjyqtarit t juris (gjyqtarit porot) dhe t gjyqtarve profesionist (ose t nj gjyqtari
profesionist) n nj trup gjykues t prbashkt. Ky trup gjykues n procedur penale vendos bashkrisht si
pr shtjet faktike, ashtu edhe pr ato juridike si dhe pr shqiptimin e sanksionit penal. Kjo form e
pjesmarrjes s qytetarve n gjykim, s pari pati filluar t aplikohej n legjislacionin e Gjermanis n
shekullin XIX, e pastaj qe prhapur n tr Evropn kontinentale. Tani n legjislacionin procedural t
procedurs penale t Kosovs, prve n procedur ndaj t miturve, nuk figurojn gjyqtart porot. Trupi
gjykues prbhet prej tre gjyqtarve profesionist.
20
Prkitazi me shtjen e lejueshmris s provave n procedur penale t vendeve t sistemit Common
Law, e njohur si shtje e ekskluzivitetit, e cila m s teprmi sht prpunuar n t drejtn procedurale t
Shteteve t Bashkuata t Ameriks, lexuesin e udhzojm tek punimi i Milovanovi Zoran, Nedoputeni
dokazi u krivinom postupku zemalja Common Law sistema, JRKKP, nr. 2/1989 dhe nr. 3/1989.
81
Ejup Sahiti
megjithat, ndodh t vendosen pengesa t prshtatshme q provat e tilla t mos

ndikojn n vendim. N rastin e par ska dallime ndrmjet sistemeve. N rastin e dyt
sistemi i common law-s ka nj dig mbrojtse shtes pr mbrojtje nga ndikimi i
fsheht i provave t tilla t papranueshme, q ka t bj me ndarjen e trupit gjykues dhe
mundsin q gjyqtari i cili udhheq gjykimin, t pengoj kontaktin e provs s
papranueshme me porotn. Mirpo, kjo nuk sht e mundur t realizohet n sistemin
kontinental, n t cilin, sipas rregullit, vepron trupi gjykues i przier, i prbr nga
gjyqtar profesionist dhe gjyqtar laik, as n procedurat q i udhheq gjyqtari i vetm
n t dy sistemet. Nga gjyqtari realisht nuk mund t krkohet ta fshij njohurin q ka
pr provn konkrete. E vetmja mundsi sht q t prjashtohet mundsia e prdorimit
t saj si baz pr vendim, mirpo edhe ather shtrohet pyetja nse me kt sht arritur
prjashtimi real n konkludimin e gjyqtarit.
Provat q flasin pr saktsin e ndonj fakti juridik relevant n procedurn penale,
merren me ann e mjeteve t provs, t cilat jan t lejuara me dispozita ligjore, ose, s
paku, rrjedhin gjithnj me mbshtetje n parimet e procedurs penale. Mjeti i provs
paraqitet si burim i provs. Ai sht instrument nprmjet t cilit transmetohet
prmbajtja e provs nga burimi i saj deri te gjykata. Si mjete t provs, n procedur
penale paraqiten persona (p.sh., i pandehuri, dshmitari, eksperti - t cilt japin
deklarime q shrbejn si prov), sende (shkresa, instrumente dhe objekte t ndryshme)
dhe veprime t ndryshme (marrja n pyetje, tortura, kqyrja etj.).
shtja e sistemimit t mjeteve t provs n procedur penale, mund t rregullohet n
mnyra t ndryshme. T gjitha sistemet e kan t prbashkt at q gjyqtarit nuk i
lejohet asnjher liria e plot n zgjedhjen e mjeteve t provs. N t vrtet, provat q
prdoren pr vrtetimin e fakteve dhe mjetet e proves, nprmjet t cilave paraqiten
ato, mund t prcaktohen shprehimisht me ligj, duke i numruar ato nj nga nj.
Mirpo edhe te kjo mnyr e prcaktimit t mjeteve t provs, n suazat e mundsis
q ofron rasti konkret, gjen shprehjen mundsia e gjyqtarit q t prcaktohet pr mjete
konkrete t provs n kuadr t asaj q parasheh ligji, ndrkaq gjyqtari ka liri t plot
n muarjen e vlers provuese t provave q procedon. Sot mnyra e till e numrimit
t mjeteve t provs shfrytzohet gjithnj e m pak, qoft pr arsye se numrimi i t
gjitha mjeteve t provs sht i pamundshm, meq me prparimin e njohurive
njerzore q ofron shkenca bashkkohore, po zbulohen mjete t reja t provs, qoft
pr arsye se kufizimi i mjeteve t provs do tia ngushtonte gjykats mundsin q n
rast konkret t shfrytzoj tr at q kontribuon pr vrtetim m t mir t fakteve.
Mirpo, pranimi dhe aplikimi i mjeteve t reja, pr t cilat ligji nuk flet konkretisht e q
shkenca i ofron gjithnj e m tepr, ndaj t cilave teoria e s drejts s procedurs
penale dhe legjislacioni nuk bn t mbeten t shurdhta, duhet t rrjedh n frymn e
parimeve dhe t standardeve etike bashkkohore.
Dihet fakti se procedurat penale bashkkohore nuk prmbajn rregulla formale pr
mnyrn e muarjes s provave me rastin e procedimit t tyre, por gjykata ato i mon
lirisht sipas bindjes s brendshme. Megjithat, procedurat penale moderne i numrojn
disa mjete t provs q prdoren n procedur dhe prcaktojn format sipas t cilave
ato duhen prdorur. Me at rast prcaktojn gjithashtu edhe kufizimet lidhur me
prdorimin e atyre mjeteve. Jasht do kontesti sht se gjykata sht e lidhur me ato
forma dhe kufizime t mjeteve t provs. Duke normuar formn procedurale t disa
provave konkrete, ligji prcakton edhe mnyrn e marrjes s atyre provave. Kshtu, p.
82
Ejup Sahiti
sh., ligji prcakton formn procedurale pr marrjen e deklarimit t t pandehurit (nenet

174, 175, 151-155), formn proceduerale t marrjes s dshmis s dshmitarit (nenet
124-135), formn procedurale t marrjes s provs s ekspertizs (nenet 136-148).
Mirpo, mnyra e marrjes s ndonj lloji prove me ligj sht prcaktuar mjaft
prgjithsisht. Prcaktimi i till as pr s afrmi nuk i zgjidh t gjitha shtjet q mund
t paraqiten n praktik lidhur me problemin e lejueshmris juridike t formave t
caktuara me rastin e ndriimit dhe vrtetimit t fakteve n procedurn penale.
shtja e mjeteve t provs, prve rndsis procedurale, ka edhe rndsi shoqrore e
politike. Sado q vrtetimi i gjendjes faktike ka shum rndsi, ajo nuk bn t arrihet
me fardo qoft mjetesh t provs. Prandaj, me kt rast gjithsesi duhet pasur
parasysh se do burim i t dhnave nuk mund t jet mjet i provs, me q nj gj e
till do t thoshte pranim i maksims sipas t cils qllimi e arsyeton mjetin, ka n
procedur penale paraqet rrezik potencial pr arbitraritet n procedim t provave.
N t vrtet, aplikimi i mjeteve teknike pr nevoja t ndryshme, sht shtje e
prditshmris. Ato po fitojn nj shkall m t gjer zbatimi gjithnj e m tepr. Ky
fakt sht rezultat i prparimit teknik t bots s sotme, i cili patjetr duhet konsideruar
edhe n lmin e procedurs penale. Mirpo, zbatimi i tyre n procedur penale
njkohsisht imponon nevojn q t kihen parasysh edhe problemet e shumta q shfaqen
pr shkak t kolizionit t interesave. Prdorimi i mjeteve teknike pr zbulimin e
veprave penale duhet t jet patjetr human dhe procedur e kulturuar, e cila krkon
ngritje profesionale dhe prvoj t madhe. Prdorimi i tyre nuk bn t vr n
pikpyetje dinjitetin njerzor as integritetin e individit, bile qoft edhe me kusht q t
mos zbulohet e vrteta. Trendi i zgjidhjes s ktij problemi, gjithsesi, duhet t rrjedh
n drejtim t zhvillimit t shoqris nga progresi me qllim prfundimtar pr lirimin e
njeriut dhe jo n drejtim t robrimit t tij.
Nga sa u tha m lart, del se n procedur penale, me qllim t gjetjes s t vrtets,
varsisht nga situata e rastit konkret, sht e mundur t prdoret si prov do burim i
njohjes, i cili kontribuon pr ndriimin e veprs dhe kryersit t saj, dhe t prdor t
gjitha ato mjete t proves, t cilat nuk jan n kundrshtim me parimet e procedurs
penale, njhersh duke pasur kujdes t rrept pr ndalesat q v ligji n at drejtim.
Prparimi i shkencs u v n dispozicion organeve t procedurs penale disa mjete t
reja t provs dhe disa metoda pr shfrytzimin e mjeteve ekzistuese t provs,
paraqitja e t cilave ka shkaktuar edhe probleme t caktuara. N fillim paraqitet dilema
nse ato duhet t inkorporohen fare n procesin e t provuarit, e nse po, ather n
far prmasash etj.. Po qe se bhet prcaktimi pr zbatimin e ndonj mjeti t ri t
proves, ose t ndonj metode t re, ather shtrohet pyetja vijuese se cila sht vlera
reale e mjeteve t reja t provs, ose e metodave t reja t provs. Me fjal t tjera,
shtrohet pyetja a thua kontribuojn ato pr njohjen e s vrtets dh n mas jan t
besueshme.
Dihet se ligjet procedurale bashkkohore ndalojn prdorimin e forcs, t krcnimit
dhe t metodave t tjera, me qllim q nga i pandehuri t merret deklarata ose pohimi.
Marrja e deklaratave me an t shtrngimit sht inkriminuar si vepr penale me nenin
197 t KP-s. Sdo mend se hartimi i normave juridike, t cilat ndalojn keqprdorimet
dhe keqtrajtimet n procedur penale, sht m se i domosdoshm pr nj shtet
demokratik. Mirpo, normat ligjore nuk bn t shrbejn vetm si dekor i ligjit.
83
Ejup Sahiti
Me gjith faktin q ndalesat ligjore n kt drejtim jan t qarta, duke pasur parasysh se
Kodi merret edhe me shtjet e deklarimeve t marra n rrug joligjore, vetvetiu del
konkludimi se n procedurn penale, megjithat, nuk prjashtohet mundsia q organi
procedurs, n ndonj rast konkret, t devijoj n mnyr t till q t mos i respektoj
rregullat procedurale, praandaj, pr deklarimet e t pandehurit ose t dshmitarit, t
marra n mnyr kundrligjore, parashihen edhe pasoja t caktuara procedurale, pasoja
t cilat e bjn provn e till jovalide. N ato thnie, sipas rregullit, nuk mund t
mbshtetet vendimi gjyqsor.
M lart sht folur pr rndsin q ka muarja e lir e provave pr marrje t vendimit
t drejt dhe pr faktin se vlersimi i lir nuk prkon me kufizime formale juridike
abstrakte, t cilat do ta kufizonin at. Megjithat, teoria procedurale v n pah disa
zgjidhje ligjore t cilat paraqesin shmangie nga vlersimi plotsisht i lir i provave, t
cilat i konsiderojn si prjashtim nga parimi n fjal. Kshtu, disa si prjashtim t
vetm nga parimit i muarjes s lir t provave shohin rastet kur Kodi, pr vrtetim t
fakteve te neni 423 paragrafi 3, si prov krkon aktgjykimin e forms s prer. Sipas t
tjerve, n vend q t flitet pr prjashtime, sht m mir t flitet pr kufizime t
muarjes s lir t provave, t cilat jan t konsiderueshme:
1. Para s gjithash, mund t jet rasti kur Kodi (441 paragrafi 3) parasheh mundsin
e rishikimit t procedurs s pushuar me aktvendim, pr shkak t mungess s
provave, nse paraqiten prova t reja;
2. Nj grup tjetr prbjn prjashtimet nga muarja e lir e provave, t cilat kan t
bjn me dispozitat sipas t cilave nj fakt konkret nuk mund t merret si i
vrtetuar, n qoft se pr t nuk sht proceduar prova konkrete e krkuar me ligj
(ka aludon pr teorin legale negative t provave) p. sh., kur n rast vdekjeje
ekziston dyshimi ose sht e qart se vdekja sht shkaktuar nga vepra penale, ose
kur ajo ka lidhje me veprn penale, pr konstatim t shkakut t vdekjes krkohet
autopsia - ekspertimi mjekoligjor (neni 139);
3. Grupin e tret e prbn prjashtimi i prgjithshm i prdorimit t provave t
papranueshme;
4. Grupi i katrt ka t bj me mjetet provuese t paprcaktuara drejtprdrejt me Kod,
pr se sht folur m sipr. Ato mund t prdoren n procedur penale vetm n
kushtet konkrete, t cilat vlejn pr mjetet provuese q emrton kodi. Pr mjetet
provuese t paemrtuara nga Kodi vlen edhe ndalesa nga neni 10 paragrafi 3, 257
etj.. Ve ksaj, mjeti provues i paemrtuar, sipas natyrs s vet, mund t prdoret
prjashtimisht pr vrtetim t fakteve. Pr ta prdorur mjetin e till provues, ai, pr
sa i prket besueshmris, duhet t jet i sigurt, sepse, n t kundrtn, prdorimi i
tij nuk e zgjidh problemin. Krahas ksaj, kushti vijues sht q mjeti provues i till
t jet i prshtatshm pr ta prdorur n procedur penale dhe t jet i ngjashm
me ndonj mjet provues q prcakton Kodi. N t kundrtn, pavarsisht nga
prshtatshmria q, pr vrtetim t sakt t faktit, mund t ket mjeti provues i
emrtuar, prdorimi i tij konsiderohet i ndaluar. Si shembull mund t merret
eksperimenti pr t cilin kodi nuk thot asgj. Prmbajtja e tij, q ka t bj me
zbulimin ose verifikimin e qndrimeve, nxirret sipas modelit t rikonstruksionit, i
cili, si nj lloj i posam i kqyrjes, sht parapar me Kod (neni 150);
84
Ejup Sahiti
5. Kufizimi vijues ka t bj: a) me prjashtimin e prdorimit t provave konkrete

(nenet 126,127, 129), b) me ndalimin e procedimit t provave konkrete (p.sh. nenet
114);
6. Grupin e gjasht e prbjn fiksionet - prezumimet. Me fiksion kuptojm vnien e
nj gjendjeje faktike t konstruktuar artificialisht n vend t gjendjes faktike reale.
Me fjal t tjera, fiksioni juridik sht rregull juridike sipas s cils nj fakt merret
se sht i sakt, apo se ekziston, edhe pse dihet se ai fakt nuk sht i sakt apo nuk
ekziston. Pr shembull, fiksion juridik sht rregulla e njohur nga e drejta romake
se embrioni i njeriut (fetusi) konsiderohet fmij i lindur, po qe se vetm asisoj
mund t mbrohen interesat themelore t tij, me kusht q m von fmija t lind i
gjall. Pastaj prezumimi se t gjith i njohin ligjet, edhe pse sht e qart se askush
nuk i di t gjitha ligjet, por, n qoft se mosdija e till do t lejohej dhe do t
merrej n konsiderat, shteti nuk do t mund ta ushtronte mbajtjen e rregullimit
juridik. N kt drejtim edhe personi juridik n nj far mnyre sht individ
fiktiv, i imagjinuar. Pr dallim nga prezumimi juridik, i cili si t vrtet supozon
dika q besohet se sht e vrtet, fiksioni nuk rrjedh nga eksperienca e
prakticitetit real, por nga konstruksioni juridik i shkaktuar nga nevoja. Si shihet,
fiksioni juridik sht mjet i tekniks juridike me t ciln, n munges t rregullave
juridike, sigurohet m s lehti arritja e qllimit t caktuar. Megjithat, duhet
theksuar se, edhe pse parimisht lejohet mundsia e prdorimit t fiksioneve
juridike, sht shum m mir, kurdo q sht e mundshme, t shmanget prdorimi
i fiksioneve, duke hartuar dispozita n prputhje me realitetin;
7. N kt grup hyjn kufizimet q kan t bjn me dispozicionin e palve (m i
rndsishmi sht identiteti objektiv dhe subjektiv i aktgjykimit me akuzn - neni
360 paragrafi 1, neni 104, paragrafi 5);
8. Grupizimi i tet prfshin rregulln in dubio pro reo (neni 3 paragrafi 2);
9. N grupin vijues jan shtjet q kan t bjn me ndalesn reformati in peius
(neni 395, 436 paragrafi 3);
10. M n fund, ktu mund t prmenden vlersimet dhe qndrimet subjektive t
gjyqtarit, t cilat pengojn marrjen ose vlersimin e drejt t provs.
Neni 8 [Parimi i pavarsis s gjykats]
1.
2.
Gjykata n punn e saj sht e pavarur dhe vendos n baz t ligjit.

Gjykata merr vendim n baz t provave q shqyrtohen dhe verifikohen n
shqyrtim gjyqsor.
Paragrafi 1.
Paragrafi 1 shpreh parimin e pavarsis s gjykats n realizimin e veprimtaris s saj
lidhur me zgjidhjen e shtjeve konkrete penale.
Gjyqsia e pavarur dhe e paanshme gjithashtu sht komponent t cilin e krkojn:
Kushtetuta e Kosovs (neni 102, paragrafi 4) dhe konventat ndrkombtare (neni 10 i
DU, neni 14 paragrafi 1 i PNDCP, neni 6 paragrafi1 KEDNJ).
Parimi i pavarsis jep t kuptojm se gjykatat n ushtrimin e funksionit t gjykimit
jan t pavarura dhe gjykojn n baz t Kushtetuts dhe ligjit. Pavarsia e gjykats
85
Ejup Sahiti
nnkupton: lirin e gjykats prej ndikimeve nga bartsit e tjer t pushtetit dhe nga
palt; obligimin e saj q t veproj sipas ligjit, duke prjashtuar arbitraritetin dhe
ndikimet politike n punn e saj, prfshir ktu edhe ndalimin q praktika gjyqsore,
eventualisht, t ndikohet nga interpretimet e ligjit t bra nga pjestar t pushtetit
ekzekutiv; mundsin e vlersimit t lir t provave me rastin e vendosjes s shtjeve
faktike dhe juridike; vendimet e saj t mos mund ti ndryshoj askush, prve pushtetit
kompetent q gzon pavarsi t njjt. Pavarsia e gjykats gjithashtu nnkupton:
pavarsin personale t gjyqtarit, t ciln duhet ta siguroj procesi i emrimit t tij si dhe
qndrueshmria n funksionin gjyqsor; formimin e trupit gjykues n baz t kushteve
objektive t pavarura nga rasti konkret, si dhe lirin nga fardo instruksioni ndaj
gjyqtarit t vetm gjykues dhe t trupit gjykues me rastin e realizimit t gjykimit
(pavarsia personale). Parimi i pavarsis s gjykatave ka vler t posame, sepse,
duke pamundsuar fardo ndikimi nga jasht n punn e gjykats, jepet kontribut pr
ngritjen e autoritetit dhe prestigjit t gjykatave, si dhe pr krijimin e besimit m t
madh t qytetarve n punn objektive dhe t ndrgjegjshme t gjyqtarit. M n fund,
vlen t theksohet edhe fakti se, pr mendimin e dhn me rastin e marrjes s vendimit,
gjyqtart nuk mund t thirren n prgjegjsi (neni 107 i KK). Mirpo, pavarsia e
gjykatave nuk nnkupton eliminimin e prgjegjsis pr pun joligjore dhe pr
keqprdorime eventuale t bra me rastin e gjykimit.
Gjykimi i paanshm kupton mungesn e simpatis, antipatis, animit (n favor t
ndonjrs pal), paragjykimit, jo objektivitetit, prejudikimit, pjesmarrjes s gjyqtarit
n hetim dhe n shqyrtim t shtjes, etj., t meta t cilat n procedur penale, sipas
rregullit, mund t eliminohen me institutin e prjashtimit t gjyqtarit. N ann tjetr,
edhe vet mnyra e zhvillimit t procesit penal (zhvillimi jo i drejt i procesit, gjykimi
q nuk bazohet n prova t proceduara n gjykat), mund t jet indikacion pr dika
q konsiderohet si argument pr munges t paanshmris. Paanshmria mund t
rrezikohet e t marr konotacion politik edhe kur tek antart e trupit gjykues
dominojn simpatit e caktuara politike.
Shih: komentet tek neni 2.
Paragrafi 1 i nenit 8 shpreh gjithashtu parimin e ligjshmris t kuptuar n at mnyr
q veprimtaria e organeve procedurale duhet t zhvillohet domosdo me mbshtetje n
dispozitat ligjore prkatse q rregullojn procedurn penale. Ksisoj ky parim merr
konotacion t nj parimi themelor t procedurs penale. Kuptimi i tij, shikuar nga
kndvshtrimi i procesit penal, shihet n faktin se, me pranin e vet, procesit penal dhe
institucioneve t tij u jep karakter juridik.
Bazuar n nenet 102 e 103 t Kushtetuts s Republiks s Kosovs, pushtetin gjyqsor
e ushtrojn gjykatat n nj sistem unik dhe t pavarur. Organizimi, funksionimi dhe
juridiksioni i gjykatave rregullohet me ligj. Gjyqsia penale, vshtruar objektivisht dhe
n funksionin e saj themelor, sht aktivitet shtetror i orientuar drejt aplikimit t s
drejts penale n fuqi n nj rast konkret, aktivitet i zhvilluar nga gjykata penale, sipas
procesit penal juridikisht t rregulluar. Nprmjet aktivitetit t vet (marrjes s vendimit
i cili prbn urdhr t organit shtetror, i prshtatshm pr tu ekzekutuar forcrisht),
gjyqsia penale duhet ta konkretizoj normn abstrakte t s drejts penale
Me parimin e ligjshmris gjen shprehjen premisa e nj procesi ligjor dhe nj gjykate
ligjore. N t vrtet, KPP e ka rregulluar procedurn penale si proces juridik dhe
njhersh ka prcaktuar q shtja penale mund t zgjidhet vetm n procedur
86
Ejup Sahiti
ligjrisht t zbatuar nga ana e gjykats kompetente (neni 1 paragrafi 2). T drejtat dhe
detyrat procedurale penale jan prcaktuar me KPP, prandaj subjektet procedurale kan
pr detyr q, me rastin e ushtrimit t funksioneve t veta, t sillen n kuadr t t
drejtave dhe t detyrave t prcaktuara me ligj. Kjo nnkupton njkohsisht se ata i
realizojn autorizimet e veta n mnyrn e parashikuar dhe t prcaktuar me ligj, si dhe
se kt duhet ta bjn nprmjet veprimeve dhe me ndihmn e mjeteve t prcaktuara
me ligj. KPP-s imponon edhe obligimin pr t respektuar t gjitha kushtet apo
supozimet pr vlefshmri juridike t veprimtaris procedurale penale. Parimi i
ligjshmris i obligon t veprojn brenda kornizs ligjore t gjitha subjektet
proceduralo-penale, posarisht gjykatn, e cila, sipas natyrs s funksionit t saj,
prve q sht ex officio e thirrur t veproj sipas ligjit, ajo gjithashtu duhet t
kujdeset q po kt ta bjn edhe t tjert.
Paragrafi 2.
Paragrafi 2 parasheh domosdoshmrin q secila prov, n t ciln do t mbshtetej
vendimi gjyqsor, paraprakisht t shqyrtohet dhe t verifikohet n shqyrtim gjyqsor.
Shqyrtimi dhe verifikimi i provs n shqyrtim gjyqsor mundson zbatimin e parimit
kontradiktor dhe t barazis s armve, parimit t drejtprdrejt dhe t publicitetit etj.,
t cilt, me pranin e tyre, krijojn nj ambient t prshtatshm pr analiz t
gjithmbarshme dhe vlersim t drejt e t sakt t provave. Krkesa ligjore pr
shqyrtim dhe verifikim t provs n shqyrtim gjyqsor, gjithashtu ka pr qllim q, nga
nj an, t sigurohet material provues valid pr marrje t vendimit gjyqsor, e, nga ana
tjetr, t mnjanohen nga shkresat e lnds dhe shfrytzimi eventual i provs s
papranueshme.
Pr provat e marra gjat hetimit dhe prdorimit t tyre n procedur penale, shih:
komentet tek neni 123 t Kodit.
Pr provat e papranueshme, shih: komentet te neni 257, paragraft 3,4.
Neni 9 [Barazia e palve]
1.
2.
3.
Nse me kt Kod nuk parashihet ndryshe, i pandehuri dhe prokurori i

shtetit n procedur penale kan pozit t barabart.
I pandehuri ka t drejt t deklarohet dhe atij duhet ti lejohet deklarimi
pr t gjitha faktet dhe provat q e ngarkojn dhe ti paraqes t gjitha
faktet dhe provat q jan n favor t tij. Ai ka t drejt q t krkoj nga
prokurori i shtetit t thrret dshmitar n emr t tij. Ai ka t drejt ti
marr n pyetje dshmitart kundr tij dhe t krkoj pranin dhe marrjen
n pyetje t dshmitarve n favor t tij, n kushte t njjta q vlejn pr
dshmitart kundr tij.
I dmtuari ka t drejt dhe i lejohet t bj deklarat pr t gjitha faktet
dhe provat q ndikojn n t drejtat e tij dhe ka t drejt pr t br
deklarat mbi t gjitha faktet dhe provat. Ai ka t drejt t marr n pyetje
dshmitart, tu parashtroj pyetje t trthorta dshmitarve t pals tjetr
dhe t krkoj nga prokurori i shtetit q t thirren dshmitart.
87
Ejup Sahiti
4.
Nse prokurori i shtetit vlerson se gjat hetuesis jan mbledhur prova t

mjaftueshme pr t vazhduar n shqyrtim gjyqsor, prokurori i shtetit
harton aktakuzn dhe paraqet faktet mbi t cilat ai e bazon aktakuzn dhe
siguron provat pr kto fakte.
Neni 9 i referohet barazis s palve gjat shqyrtimit t shtjes n procedur penale.

Barazia e palve n procedur penale shprehet nprmjet parimit kontradiktor dhe
barazis s armve.
Parimi kontradiktor dhe i barazis s armve sht parim procedural themelor, i cili
palve u mundson pozit juridike t barabart me rastin e ushtrimit t funksioneve t
tyre dhe prfaqsimit t interesave t tyre legjitim. Konsiderohet se palt jan t
barabarta kur rregullat procedurale u mundsojn pjesmarrje dhe participim n
procedur, duke u dhn njkohsisht t drejta dhe autorizime t njjta (p.sh. me rastin
e propozimit - marrjes s provave, shikimit t shkresave; mundsia e prezantimit me
rastin e zbatimit t veprimit procedural etj.). Ky parim nnkupton t drejtn e secils
pal q, gjat zhvillimit t procedurs penale, t paraqes qndrimin e vet lidhur me
shtjet q jan objekt i shqyrtimit dhe, sipas rregullit, n nj bised gojore, t
deklarohet edhe pr qndrimet e pals kundrshtare. Nuk ka dyshim se paraqitja e
mendimeve t ndryshme lidhur me nj shtje konkrete, analiza e saj nga aspekte t
ndryshme, kritika reciproke e qndrimeve t paraqitura nga secila pal, t gjitha kto
mundsojn m leht konstatimin e s vrtets n procedur penale. Si shihet, parimi
kontradiktor mundson q, me vrejtjet e palve, t kontrollohen provat dhe ksisoj kjo
kontribuon pr sqarimin e shtjes juridike dhe vrtetimin e drejt e t plot t gjendjes
faktike.
Parimi kontradiktor shprehet nprmjet premiss audiatur et altera pars, sipas s cils
gjykata penale ka pr detyr q, gjat zhvillimit t procedurs penale, para se t marr
vendim lidhur me shtjen penale prkatse, doher ta dgjoj edhe paln tjetr.
Parimi kontradiktor gjen shprehjen si n tipin akuzator, ashtu edhe n tipin mikst t
procedurs penale. Vlera e ktij parimi shihet n faktin se secila pal, duke ushtruar
funksionin e vet rreth vlersimit t materialit procedural, n nj mnyr merr pjes n
procesin e gjykimit, edhe pse marrja e vendimit i takon gjithmon gjykats.
Parimi kontradiktor nuk sht i formuluar n mnyr t posame n KPP, porse
ekzistimi i tij nnkuptohet nga pozitat procedurale, me t cilat prkufizohen autorizimet
e palve n procedur - paditsit dhe t pandehurit. Ai gjen shprehjen, edhe pse jo me
intensitet t njjt, gjat tr procedurs. Kshtu, n procedur paraprake gjen
shprehjen m pak, ndrsa n mnyr t plot gjen shprehje n shqyrtim gjyqsor.
Parimi kontradiktor, ndonse jo me intensitet t njjt, sht i pranishm gjat gjith
rrjedhs s procedurs penale. Kshtu, me rastin e vendosjes pr caktimin e
paraburgimit, gjyqtari i procedurs paraprake mban seancn e dgjimit (neni 188
paragrafi 1). Pas ngritjes s aktakuzs dhe dorzimit t saj n gjykat, pason shqyrtimi
fillestar dhe shqyrtimi i dyt, shqyrtime t cilat kan t bjn me kontrollimin e
aktakuzs dhe lejueshmrin e provave (nenet 242, 245, 254) Shqyrtimi gjyqsor sht
faza kur parimi kontradiktor gjen shprehjen n mnyr t plot. N t lexohet aktakuza
dhe njhersh i jepet fjala t akuzuarit, nga i cili krkohet t deklarohet lidhur me
akuzn. Nse nuk e pranon aktakuzn, ai mund t ofroj mbrojtjen e vet lidhur me
pikat e saj. Po ashtu palt, sipas rregullit, zbatojn marrjen n pyetje t dshmitarit ose
88
Ejup Sahiti
t ekspertit etj.. Gjat ksaj faze t procedurs mund t bhet edhe ballafaqimi. M n
fund, n fjaln prfundimtare t palve, secila pal shpreh mendimin e vet lidhur me
materialin provues.
N procedur sipas mjetit juridik, para se t'i drgohet ankesa gjykats s shkalls s
dyt, kryetari i trupit gjykues t gjykats s shkalls s par nj kopje t ankess duhet
t'ia drgoj pals tjetr, e cila ka t drejt t paraqes prgjigje lidhur me ankesn, me
se po ashtu realizohet parimi kontradiktor. Pastaj, kur t akuzuarit i sht shqiptuar
dnimi me burgim, njoftimi pr seancn e kolegjit t apelit u drgohet prokurorit t
shtetit, t dmtuarit, t akuzuarit dhe mbrojtsit t tij.
Paragrafi 1.
Sipas dispozits s Paragrafit 1 t nenit 9, i pandehuri dhe Prokurori i shtetit n
procedur penale kan pozit t barabart, prve rasteve kur me ligj parashihet
ndryshe (neni 381, paragrafi 2, duke e autorizuar Prokurorin e shtetit q t paraqes
ankes n dm dhe n dobi t t akuzuarit, parasheh nj zgjidhje ndryshe etj.).
I pandehuri sht subjekt procedural, ndaj t cilit sht drejtuar krkesa procedurale. Ai
sht subjekt themelor n procedurn penale, sepse procedura fillohet dhe zhvillohet n
rastin kur ekziston dyshimi i bazuar se ai ka kryer vepr penale. Si subjekt procedural,
ka disa obligime dhe t drejta, ndrsa ndaj tij, nn kushtet e prcaktuara me ligj, mund
t zbatohen edhe disa masa shtrnguese. I pandehuri n procedur penale, n raport me
prokurorin e shtetit, sht pal e barabart. Barabarsia e tij me paditsin shihet nga
fakti se pr t pandehurin ekziston prezumimi i pafajsis. I pandehuri sht barts i
funksionit t mbrojtjes. Kt funksion e ushtron vet ose i ndihmuar nga mbrojtsi, t
cilin e angazhon vet ose t afrmit e tij nga radha e avokatve, sipas zgjedhjes s tyre
apo at ia cakton organi procedural sipas detyrs zyrtare. Mundsia, prkatsisht
obligimi q i pandehuri t ket mbrojts profesional n procedur penale, e bn at t
barabart me Prokurorin e shtetit, i cili ka kualifikim profesional.
Varsisht nga rrjedha e procedurs penale, KPP (nenit 19) prdor terma t ndryshm (i
dyshuar, i pandehur, i akuzuar, i dnuar) pr personin ndaj t cilit fillohet dhe
zhvillohet procedura penale.
Cilsin e t pandehurit n procedur penale mund ta fitoj do person fizik, i cili
posedon aftsin pr t vepruar. Aftsia pr t vepruar e t pandehurit, sikurse aftsia
pr t vepruar e personave fizik n prgjithsi, manifestohet n baz t moshs s
caktuar dhe gjendjes shndetsore e shpirtrore t tij. Mosha si karakteristik e fitimit
t cilsis s t pandehurit sht prcaktuar me t drejtn penale materiale.
Rrjedhimisht, personi i cili n momentin e kryerjes s veprs penale nuk ka mbushur
14 vjet, konsiderohet fmij dhe ndaj tij nuk mund t zhvillohet procedura penale (neni
17 paragrafi 3 i KP). Gjendja shndetsore shpirtrore e t pandehurit sht e lidhur me
prgjegjsin e kryersit t veprs penale. N t vrtet, sipas s drejts penale
material, sht me rndsi gjendja shndetsore e shpirtrore e t pandehurit si n
momentin kur e ka kryer veprn penale, ashtu edhe n momentin e fillimit dhe
zhvillimit t procedurs penale (neni 18 i KP dhe neni 510 i KPP). N kt drejtim
ekziston prezumimi juridik se t gjith personat jan t shndosh n pikpamje
psikike, pra i till konsiderohet edhe i pandehuri. Mirpo, ky prezumim juridik sht i
rrzueshm. Po qe se n realitet paraqitet dyshimi lidhur me prgjegjsin penale t t
89
Ejup Sahiti
pandehurit, ather gjykata sht e obliguar t vrtetoj gjendjen e tij shndetsoreshpirtrore nprmjet ekspertit psikiatrik-gjyqsor. Varsisht nga konstatimi i arritur
pas ekspertimit, zhvillohet ose nuk zhvillohet, apo pezullohet ose pushohet procedura e
filluar.
Prve aftsis pr t vepruar, t ciln duhet ta posedoj i pandehuri, e cila, pr sa i
prket moshs, nnkupton t pandehurin q ka mbushur 14 vje, pr zhvillimin e
suksesshm t procedurs penale duhet t bhet individualizimi i personalitetit t t
pandehurit. N t vrtet, sht e domosdoshme q personaliteti i t pandehurit t
prcaktohet fizikisht. Paditsi nuk mund ti padis alternativisht dy persona e t krkoj
nga gjykata q ajo t prcaktoj se cili person sht kryers i veprs penale, nse at
vepr penale ka mundur ta kryej vetm njri prej tyre. Edhe identifikimi i personalitetit
t t pandehurit, ashtu si parashihet n nenin 154 paragrafi 1, konform me nenin 167,
paragrafi 1 nnparagrafi 1.2 dhe me nenin 152 paragrafi 3 nnparagrafi 3.2., duhet t
vrtetohet, n mnyr q t studiohet personaliteti i t pandehurit (e kaluara e tij,
gjendja e tij personale e familjare, veprat penale q ka kryer etj.). Mirpo, pamundsia
eventuale e vrtetimit t identitetit t t pandehurit (p.sh. pr shkak s sht
shurdhmemec e nuk di shkrim-lexim, ose person q ka humbur kujtesn, ose nuk
dshiron fare ti jap t dhnat pr identitetin e tij n procedur penale etj.), nuk sht
penges pr zhvillimin dhe prfundimin e procedurs penale.
Pozita procedurale e t pandehurit, vshtruar npr historikun e procedurs penale,
sht e ndryshueshme. N procedurn akuzatore i pandehuri konsiderohej pal e
barabart me paditsin, kurse n procedur inkuizitore humbi cilsin e pals
procedurale dhe u b objekt ndaj t cilit zhvillohej procedura penale. N tipin mikst, t
cilit i prket edhe procedura jon penale, serish konsiderohej subjekt procedural dhe
pal e barabart me paditsin. Barabarsia shprehet edhe nprmjet krkess ligjore pr
respektim t plot t dinjitetit t t pandehurit me rastin e marrjes s tij n pyetje dhe
pr faktin se marrja n pyetje n kundrshtim me dispozitat ligjore, deklarimin e tij e
bn t papranueshm (neni 10 paragrafi 3, 257 e tj.).
I pandehuri si pal procedurale e barabart, ka disa obligime dhe t drejta. Obligimi i tij
themelor sht q t'i prgjigjet thirrjes s organit procedural. Po qe se nuk i prgjigjet
thirrjes pa arsye, pason urdhrarresti-shoqrimi. Obligimi i t pandehurit q t jet i
pranishm n procedur penale, ka pr qllim q, nga nj an, organeve procedurale
tua mundsoj marrjen e tij n pyetje, kurse, nga ana tjetr, ti ofrohet t pandehurit
mundsia q t mbrohet. N t vrtet, sigurimi i pranis s t pandehurit n procedur
dhe mundsimi ksisoj q organet procedurale ta marrin n pyetje lidhur me shtjen
penale pr t ciln akuzohet, nuk ka pr qllim nxjerrjen e pohimit t tij se sht
kryers i veprs penale (edhe pse kt mund ta bj), por kjo bhet me qllim q i
pandehuri t njoftohet pr bazat e akuzs dhe t'i mundsohet mbrojtja. Me fjal t tjera,
marrja n pyetje e t pandehurit duhet ti ofroj atij mundsin pr ti kundrshtuar
arsyet e dyshimit kundr tij dhe pr t nxjerr n pah faktet n favor t tij. Mirpo,
duhet theksuar gjithashtu se, pavarsisht nga fakti q organet procedurale kan mundsi
ta marrin n pyetje t pandehurin, ai nuk sht i obliguar t jap deklarat. Ai ka t
drejt t hesht (neni 167, 152) dhe ka t drejta t tjera, pr t cilat duhet t njoftohet
nga organi procedural para do intervistimi ose marrjeje n pyetje.
90
Ejup Sahiti
Paragrafi 2.
N procedur penale sht me rndsi posarisht t ekzistoj pozit e barabart
ndrmjet palve pr sa i prket mundsis s propozimit dhe t marrjes s provave.
Parimi i barazis s armve sht parapar n nenin 6 paragrafi 3, pika d t KEDNJ-s
dhe n nenin 9, paragrafi 2 t KPP-s. Sipas tyre, i pandehuri ka t drejt ti marr n
pyetje ose t krkoj q t merren n pyetje dshmitart kundr tij dhe t krkoj
pranin dhe marrjen n pyetje t dshmitarve n favor t tij, n kushte t njjta q
vlejn pr dshmitart kundr tij. Parimi prfaqson iden q secila nga palt n nj
proces,,duhet t ket mundsi t barabart pr t paraqitur shtjen e vet (Neumester
kundr Austris /1968/) dhe asnjra nuk duhet t gzoj ndonj avantazh t
konsiderueshm ndaj kundrshtarit. Parimi n fjal nnkupton se t dy palt
ndrgjyqsore kan t drejt t ken informacion pr faktet dhe argumentet e pals
kundrshtare, dhe secila pal duhet t ket mundsi t barabart pr tiu prgjigjur
pals tjetr (Feldbruge kundr Vendeve t Ulta /1996/). Gjykata Evropiane pr t
drejtat e njeriut n Strasburg n nj numr t konsiderueshm procesesh, me vendim ka
konstatuar shkelje t nenit 6, bie fjala aty ku nj gjykat kishte bazuar gjykimin e saj n
paraqitje pr t cilat t paditurit nuk kishin asnj njohuri, ose aty ku njrs pal iu
mohua qasja n dokumentet prkatse q mbaheshin n dosjen e shtjes, ose aty ku iu
refuzua e drejta q ti shqyrtoj disa dshmi, etj.
I pandehuri, si subjekt themelor i procedurs penale, mund t ushtroj vet funksionin e
mbrojtjes. Megjithat, mbrojtja personale e t pandehurit sht mundsi e tij, po jo
obligim dhe nga ai varet n far prmasash do ta paraqes mbrojtjen. Duke paraqitur
mbrojtjen e vet, ai mund t'i pranoj faktet q ia ngarkon aktakuza (nenet 248, 326), t
deklarohet lidhur me pretendimet e aktakuzs (nenet 246, 326, 346 etj.), t'u bj pyetje
dshmitarve, ekspertve etj.. I pandehuri mund ta ushtroj mbrojtjen edhe me
ndihmn e mbrojtsit (mbrojtja formale), t cilin mund ta angazhoj gjat gjith
rrjedhs s procedurs penale.
N dobi t t pandehurit jan parapar edhe nj varg t drejtash dhe beneficionesh
(reformatio in peius, beneficium cohaesinis etj.), pr t cilat do t flitet te nenet
prkatse. Sidoqoft, duhet t vihet n pah fakti se, pavarsisht nga shum garancie dhe
favore q ia njeh Kodi t pandehurit, pozita procedurale e tij sht m e disfavorshme
se pozita procedurale e cilitdo pjesmarrs tjetr procedural.
Paragrafi 3.
Dispozita e paragrafit 3 t ktij neni, ngjashm me paragrafin 2, i cili i sigurin t
pandehurit barazin e armve, t dmtuarit ia njeh t drejtn e paraqitjes s provave
dhe t kundrvnies ndaj provave t pals tjetr. I dmtuari, nga nj an, ka t drejt t
deklarohet dhe atij duhet ti mundsohet deklarimi pr t gjitha faktet e provat q
ndikojn n t drejtat e tij, dhe, nga ana tjetr, ka t drejt t deklarohet pr t gjitha
faktet dhe provat e tjera.
Pr sa i prket barazis s armve n raport ndrmjet t dmtuari dhe pals tjetr, i
dmtuari ka t drejt: a) t marr n pyetje dshmitart, b) tu parashtroj pyetje t
trthorta dshmitarve t pals tjetr dhe c) t krkoj nga prokurori i shtetit q t
thirren dshmitar.
91
Ejup Sahiti
Paragrafi 4.
Paragrafi 4, pr dallim nga paragrafi 2 - i cili rregullonte t drejtn e t pandehurit n
prov pr mbrojtje t tij, parasheh q, kur prokurori i shtetit ngre aktakuzn, ai duhet t
paraqes faktet mbi t cilat bazon atakuzn dhe siguron prova pr kto fakte. Obligimi i
till ka t bj me t ashtuquajturn barrn e provs (Onus probandi).
Gjykata, me rastin e procedimit pr ndriim dhe zgjidhje t shtjes penale konkrete,
duhet t prcaktoj se cili sht objekti i t provuarit apo cilat fakte i konsideron t
rndsishme pr shtjen, q ti hyj vrtetimit t tyre. Mirpo, krahas prcaktimit t
faktit se, mund t jet pr nj shtje penale konkrete objekt vrtetimi n procesin e
t provuarit, n procedur penale gjithashtu shtrohet shtja e barrs s provs - cilat
subjekte procedurale duhet ti provojn faktet.
Gjyqtari i procedurs paraprake, gjyqtari i vetm gjykues dhe kryetari i trupit gjykues trupi gjykues - jan subjekte procedurale kryesore, t cilat i vrtetojn faktet n t cilat
mbshtesin vendimet e tyre. Provat me t cilat vrtetohen faktet, gjykata i siguron (i
zbulon dhe i analizon), qoft me procedimin e tyre nga ana e palve, qoft me
vetiniciativ. Meqense, si shihet, procedimi i provave realizohet nga palt (nn
drejtimin e gjyqtarit) n bazf t iniciativs s tyre ose kryesisht nga ana e gjykats,
logjikisht pason pyetja vijuese: N mas jan t obliguara palt procedurale t
propozojn/procedojn prova pr ta bindur gjykatn lidhur me pretendimet e tyre, e n
mas ka pr detyr gjykata q ti procedoj provat me vetiniciativ. Kjo shtje e
rndsishme procedurale, n t vrtet, kupton barrn e provs. sht evidente se
shtja e barrs s provave sht shtje, e cila, trheq vmendjen me arsye, si t
teoris s procedurs penale, ashtu edhe t praktiks gjyqsore. Kjo pr arsye se,
varsisht nga fakti se si rregullohet kjo shtje, varet edhe pozita juridike procedurale e
palve apo pozita e t pandehurit, t drejtat e tij n procedur penale, raporti ndrmjet
tij dhe organeve procedurale, vllimi dhe kahja e t provuarit, dhe, n pik t fundit,
edhe gjetja e s vrtets.
Barra e provs mund t kuptohet n dy mnyra t ndryshme.
Sipas botkuptimit t par, me barr t provs mund t kuptojm obligimin juridik t
ndonj subjekti procedural q t provoj ndonj fakt ose ndonj gjendje faktike (ose t
propozoj prov ose prova pr ndonj fakt), kshtu q obligimi pr vrtetimin e atij
fakti (t gjendjes faktike) i takon ekskluzivisht atij subjekti. Po qe se ai subjekt nuk
arrin t provoj faktin prkats, asnj subjekt tjetr nuk mund dhe as q guxon ta
provoj at. N at rast duhet patjetr t merret se ai fakt nuk ekziston.
N procedur t pastr akuzatore, ku funksionet themelore t procedurs penale ishin t
ndara dhe ato ushtroheshin nga subjekte t veanta, barra e provs i takonte paditsit.
Paditsi dhe vetm paditsi ishte juridikisht i obliguar q ti ofronte gjykats prova pr
t vrtetuar ekzistimin e veprs penale dhe t fajsis s t akuzuarit, n qoft se
dshironte q gjykata ta shpallte at fajtor. Nse paditsi nuk arrinte t provonte
fajsin, i pandehuri duhej t lirohej. Gjykata, si subjekt themelor i procedurs penale,
kishte rol pasiv. Duke pasur parasysh obligimin juridik t paditsit, q ti paraqes
provat pr suksesin e tezs s akuzs dhe pasojat q dilnin (lirimi i t pandehurit) n
rast se nuk arrihej t aprovohej teza e akuzs s tij, n teori t procedurs penale sht
kristalizuar edhe e thna latine: Actore non probante reus absolvitur - Po qe se paditsi
nuk argumenton akuzn, i pandehuri lirohet.
92
Ejup Sahiti
N procedurn inkuizitore bhet kumulimi i funksioneve procedurale n duart e

gjyqtarit-inkuirentit. Palt m nuk figurojn si titullar t funksionit procedural
prkats. I pandehuri sht objekt ndaj t cilit zhvillohet procedura penale. N kt tip
t procedurs penale, gjykata i mbledh dhe i analizon provat sipas detyrs zyrtare,
prandaj n t nuk mund t flitet pr barr t provs n kuptimin e shprehur m lart. N
t vrtet, inkuirenti kishte obligim juridik q t kujdesej pr ndriim t t gjitha
fakteve t rndsishme pr marrjen e aktgjykimit. Mirpo, meqense e drejta e
obligonte inkuirentin q t kujdesej njkohsisht si pr mbledhjen e t dhnave, t cilat e
ngarkonin t pandehurin, ashtu edhe t atyre q i shkonin n favor, me fjal t tjera e
obligonte q, krahas funksionit t gjykimit, t realizonte edhe funksionin e ndjekjes dhe
at t mbrojtjes, funksione t cilat n nj shtje penale vshtir q mund ti realizonte
prnjher me sukses, barra e provs juridikisht i takonte gjykats, ndrsa faktikisht ajo
kishte kaluar tek i pandehuri.
As n procedur penale t tipit mikst nuk ekziston barra e provave me prmbajtjen q
prshkruam te procedura e pastr akuzatore. Kjo ndodh pr arsye se edhe n procedur
bashkkohore, n procesin e mbledhjes, procedimit dhe t verifikimit t provave,
gjykata ka rol aktiv. Ajo nuk kufizohet vetm n propozimet e palve n kt drejtim,
po ka pr detyr q, me vetiniciativ, t procedoj prova pr zgjidhje t drejt t
shtjes penale. Fakti se n procedurn penale bashkkohore edhe gjykata ka pr detyr
t kujdeset pr analiz t gjithanshme t provave, i ka shtyr disa teoricien t
procedurs penale t konkludojn se ktu nuk mund t bhet fjal fare pr barr t
provs.
Botkuptimi i dyt i barrs s provs. Prve kuptimit t barrs s provs, si obligim
juridik ekskluziv t paditsit, nocioni barr e provs mund t ket edhe kuptim tjetr.
Kshtu me barr t provs mund t kuptohet obligimi juridik i ndonj subjekti
procedural q t provoj ndonj fakt n procedur penale, pavarsisht nga ajo se,
krahas obligimit juridik t atij subjekti q ti provoj faktet, ekziston edhe obligimi
juridik i ndonj subjekti tjetr q ti provoj po ashtu faktet e njjta. Barra e provs, e
kuptuar ksisoj, ekziston edhe n procedurn penale bashkkohore,dhe, n nj mas,
edhe sipas KPP-s.
Po qe se e vshtrojm barrn e provs sipas KPP-s, realizimin e saj mund ta shikojm
npr stadet e procedurs.
Prokurori i shtetit fillon stadin e hetimit n baz t kallzimit penal, nse ka dyshim t
arsyeshm se sht kryer vepr penale, ose se po ndodh ose ka gjasa t ndodh n nj t
ardhme t afrt vepra penale, e cila ndiqet sipas detyrs zyrtare (neni 102, paragrafi 1).
Pa vlersimin se ekziston dyshimi i arsyeshm q sht kryet nj vepr penale, kundr
t dyshuarit nuk mund t vihet n lvizje procedura penale. Meqense zbatimi i hetimit
sht detyr e prokurorit t shtetit, ai procedon prova, pavarsisht nse ato kan t
bjn me rrethanat fajsuese apo me rrethanat dhe provat shfajsuese.
Gjat zbatimit t hetimit i dmtuari ose i pandehuri mund t krkojn nga prokurori i
shtetit marrjen e ndonj prove konkrete (nenet 216, 217). Gjithashtu gjat zhvillimit t
hetimit prokurori i shtetit, viktima, mbrojtsi i viktimave, i pandehuri ose mbrojtsi i tij
mund t krkojn nga gjyqtari i procedurs paraprake marrjen e dshmis ose
ekspertimin e saj (neni 149).
N stadin e akuzimit prokurori i shtetit, me qllim t prforcimit t pretendimit se i
pandehuri ka kryer vepr penale, po ashtu duhet ti analizoj si provat q e ngarkojn t
93
Ejup Sahiti
pandehurin, ashtu edhe ato q i shkojn n favor, n mnyr q, duke i krahasuar ato, t
prcaktohet pr pretendimin e tij se i pandehuri ka kryer vepr penale. Edhe pas
ngritjes s aktakuzs, edhe n shqyrtim gjyqsor, prokurori i shtetit mund t propozoj
prova (nenet: 288 paragrafi 1, 329 paragrafi 4).
N shqyrtim gjyqsor, pavarsisht nga obligimi q ka prokurori i shtetit, trupi gjykues
ka obligim juridik q ti procedoj t gjitha provat q i konsideron t nevojshme pr
vrtetim t plot dhe t sakt t gjendjes faktike (neni 329 paragrafi 1 dhe 4). Ska
dyshim se obligimi juridik i gjykats pr analiz t plot dhe t sakt t provave, kur t
kihet parasysh detyrimi juridik q ka prokurori i shtetit n kt drejtim, sht obligim
subsidiar. Sidoqoft, angazhimi i gjykats n procesin e t provuarit sht n varshmri
nga aktiviteti i palve n kt drejtim. N shtjet penale, tek t cilat paditsi dhe i
pandehuri me mbrojtsin e tij jan aktiv n marrjen e provave, mund t mos ket
nevoj q gjykata t procedoj ndonj prov me vetiniciativ. Aktiviteti i gjykats gjen
shprehjen ather kur palt ln n heshtje ndonj prove, pr t ciln gjykata ka njohuri
se ekziston.
Nga sa sht thn deri tash, shihet se barra juridike e provs, e shprehur n kuptimin e
dyt, pikspari i takon paditsit, e subsidiarisht edhe gjykats. Detyrimi juridik q i
takon paditsit dhe gjykats pr ti vrtetuar faktet n procedur penale, prfshin
detyrimin e tyre q ti vrtetojn si faktet q rndojn t pandehurin, ashtu edhe ato q i
shkojn n favor. Ksisoj, duke pasur parasysh prezumimin e pafajsis, subjektet
procedurale t cilave u takon barra e provs, veanrisht gjykata, duhet t kujdesen, si
pr ndriimin e fakteve q prjashtojn kundrligjshmrin s cils i referohet/n t
ciln bazohet i pandehuri (mbrojtja e nevojshme, mbrojtja ekstreme, parashkrimi etj.),
ashtu edhe pr ndriimin e atyre fakteve q prjashtojn prgjegjsin penale t t
pandehurit (smundja shpirtrore, dhuna etj.), edhe pse faktikisht mbrojtja efikase e t
pandehurit, n rend t par, qndron n paraqitjen e provave nga ana e tij. Mirpo,
prcaktimi i barrs s provave, nga nj an, dhe ekzistimi i prezumimit t pafajsis,
nga ana tjetr, bjn q i pandehuri, sipas rregullit, t mos ket obligim juridik t
paraqes mbrojtjen e vet dhe as t provoj pafajsin e vet. Megjithat, kurdo q ai e
konsideron t nevojshme, ka mundsi t mbrohet. Po qe se paditsi dhe gjykata nuk
arrijn t provojn fajsin e tij, n mbshtetje t supozimit t pafajsis, i pandehuri
duhet t lirohet, sepse e drejta nuk krkon prej tij q t provoj pafajsin e tij. N
qoft se i pandehuri paraqet mbrojtjen e tij dhe e provon at, me at rast ai kt e bn
pr arsye se gjykata, e cila ka obligim juridik ti vrtetoj edhe faktet q shkojn n
favor t t pandehurit, mund t mos ket njohuri pr t gjitha faktet dhe pr provat q
do ti vrtetonte, prandaj mund t ndodh q i pandehuri t dnohet, sepse gjykata nuk
ka ditur e as q ka mundur t dij pr ato fakte dhe prova, kurse i pandehuri hesht pr
to. Pra, n procedur penale gjendja faktike pr t pandehurin sht tjetrfare nga ajo
juridike. Ai faktikisht (jo juridikisht) sht i shtyr q, pr mbrojtjen e vet, tia paraqes
gjykats provat, me t cilat vrteton faktet q jan n favor t tij, dhe ti demantoj ato
q e ngarkojn, sepse n t kundrtn, me gjith faktin se gjykata ka obligim juridik n
at drejtim, gjykata mund t mos dij pr ekzistimin e atyre provave. N t drejtat
bashkkohore trysnia faktike ndaj t pandehurit, q ta bart mbi supe barrn e proves,
sh zbutur me parimin in dubio pro reo, pr t cilin sht folur tek neni 3.
M par sht theksuar se veprimi kryesisht i gjykats n gjetjen dhe analizn e
provave, sht n varshmri t drejtprdrejt nga aktiviteti i palve n at drejtim. Kur
94
Ejup Sahiti
palt jan aktive n procedimin e provave, gjykats nuk i mbeten prova pr ti

proceduar kryesisht, dhe anasjelltas. Pa dyshim se zgjidhja ligjore n t ciln procedimi
i provave bhet nga palt, kontribuon q, me rastin e zgjidhjes s shtjes penale,
gjykata t jet m objektive sesa kur edhe ajo I procedon provat me vetiniciativ.
Neni 10 [Njoftimi pr shkaqet e akuzs, mosdetyrimi pr vetfajsim dhe ndalesa
kundr imponimit pr pranim t fajit]
1.
2.
3.
Gjat arrestimit t tij dhe marrjes n pyetje pr her t par, i pandehuri

menjher njoftohet n hollsi pr llojin dhe shkaqet e akuzs kundr tij n
gjuhn q ai e kupton.
I pandehuri nuk ka detyrim t paraqes mbrojtjen e vet ose t prgjigjet n
ndonj pyetje, dhe nse mbrohet, nuk sht i detyruar t akuzoj vetveten
ose t afrmit e tij e as t pranoj fajsin. Kjo e drejt nuk prfshin rastin
kur i pandehuri hyn vullnetarisht n marrveshje pr t bashkpunuar me
prokurorin e shtetit.
Nga i pandehuri ose personi tjetr q merr pjes n procedur ndalohet dhe
dnohet q t imponohet pranimi i fajsis ose ndonj deklarim tjetr me
an t torturs, forcs, kanosjes apo nn ndikimin e drogs ose t masave t
tjera t ngjashme.
N nenin 10 KPP - n tre paragraft e tij vhet baza e disa parimeve themelore t
procedurs penale, nprmjet t cilave gjejn shprehjen nj mori t drejtash pr t
pandehurin:
Paragrafi 1.
Paragrafi 1 i nenit 10 t KPP, duke akceptuar iden prmbajtjesore t nenit 14 paragrafi
3 nnparagrafi a t PNDCP dhe t nenit 6 paragrafi 2 nnparagrafi a t KEDNJ-s,
parasheh obligim pr organin procedural q, gjat arrestimit t t pandehurit dhe me
rastin e marrjes s tij n pyetje pr her t par, ta bj me dije t pandehurin brenda
nj afati sa m t shkurtr dhe ta njoftoj n hollsi pr llojin dhe shkaqet e akuzs
kundr tij. Njoftimi duhet ti bhet n gjuhn q kupton i pandehuri. Ndaj t pandehurit
nuk mund t zhvillohet procesi gjyqsor pa e njoftuar pr veprn penale pr t ciln
akuzohet, dhe pr bazat q arsyetojn dyshimin pr veprn q i ngarkohet. Obligimi
ligjor i siprprmendur i organit procedural reflekton mundsimin pr nj mbrojtje
cilsore nga ana e t pandehurit. Ndrmarrja e veprimeve procedurale drejt ndriimit t
fakteve, mbi t cilat mbshtetet dyshimi se i pandehuri ka kryer veprn penale, pa e
informuar t pandehurin me rastin e marrjes s tij n pyetje pr far akuzohet, tek i
pandehuri krijon nj ndjenj frike dhe pasigurie pr fatin e tij. Nga psikologjia e
emocioneve sht e njohur mir se frika e gjat nga rreziku i panjohur, i cili parandihet
dhe i cili paprcaktimisht e krcnon, stabilitetin mendor t personalitetit e bren shum
m tepr se fardo frike, e cila vjen nga rreziku q sht i njohur pr t. Mu pr kt
arsye dhe si reagim ndaj procedurs penale t periudhs inkuizitore, n t ciln i
pandehuri mund t merrej n pyetje pa e informuar pr veprn pr t ciln akuzohej
dhe pr bazat e dyshimit, n KEDNJ njoftimi pr veprn penale dhe pr bazat e akuzs
95
Ejup Sahiti
sht prfshir n kuadr t t drejtave minimale q duhet t plotsohen kurdo q

dikush akuzohet pr vepr penale, n mnyr q t realizohet nj e drejt themelore - e
drejta pr proces t drejt.
Nisur nga obligimi i organit procedural q t pandehurin ta njoftoj menjher n
hollsi pr llojin dhe shkaqet e akuzs kundr tij, shtrohet pyetja: duhet t kuptojm
me llojin dhe shkaqet e akuzs? A thua organi procedural duhet n fillim t procesit
t marrjes n pyetje ti tregoj t pandehurit t gjitha informacionet q n at moment i
di e q e rndojn at, apo ka mundsi t taktizoj me kohn pr njoftimet q duhet ti
bhen t pandehurit. Ska dyshim se i pandehuri, n fillim t marrjes n pyetje pr her
t par, duhet t njoftohet pr veprn/veprat penale pr t ciln akuzohet. Kjo
nnkupton detyrimin e organit procedural q ti komunikoj t pandehurit bazat reale
dhe juridike t akuzs. Komunikimi i bazave reale t akuzs supozon dy elemente: s
pari, komunikimin e veprimit apo t mosveprimit, i cili e ngarkon t pandehurin, dhe,
s dyti, njoftimin pr provat me t cilat provohen faktet q prbjn figurn e veprs
penale.
I pandehuri, gjithashtu, duhet t njoftohet pr bazn juridike t akuzs (cilsimin
juridik), pavarsisht se gjykata nuk sht e lidhur m cilsimin juridik t veprs, t cilin
e ka prcaktuar paditsi i autorizuar. Kjo pr arsye se edhe cilsimi juridik i veprs
sht me rndsi pr tu orientuar i pandehuri n pozit t till procedurale. 21
Njoftimin e jep verbalisht personi q zbaton marrjen n pyetje pr her t par.
Ndonse prmbajtja konkrete e njoftimit pr llojin dhe shkaqet e akuzs, me t cilat
ngarkohet i pandehuri, nuk sht parapar n Kod, informimi i duhur pr veprn pr t
ciln ngarkohet, si u cek m lart, duhet t prmbaj prshkrimin faktik t veprs,
dispozitat e legjislacionit penal, pr t cilat besohet se do t aplikohen, si dhe
emertimin ligjor t veprs penale.
Se kush do ta njoftoj t pandehurin pr t drejtn nga paragrafi 1, varet nga situata
procedurale. Nse sht fjala pr hetim, prokurori i shtetit apo policia sipa nenit 152
paragrafi 1, 2 dhe 3 (dispozitat e nenit 152 t KPP zbatohen edhe n procedur pr t
mitur sipas nenit 5 t KDM). N shqyrtim gjyqsor njoftimin e bn gjyqtari i vetm
gjykues apo kryetari i trupit gjykues (neni 345 paragrafi 2 lidhur me nenin 152
paragrafi 3).
Pr sa u prket shkaqeve t akuzs kundr tij, kjo n realitet nnkupton njoftimin pr
provat me t cilat provohen faktet q prbjn figurn e veprs penale prkatse.
Njohja me shkaqet e akuzs, varet nga materiali q posedohet n at moment. Gjithsesi,
njohja duhet t jet i atill q t mundsoj konkluzion real pr ekzistim t shkaqeve
t akuzs, si element esencial pr inicimin e procedurs.
Sidoqoft, prgjigjja decidive prkitazi me momentin e komunikimit t ndonj prove
konkrete, nuk sht aq e leht. Varsisht nga fakti nse marrja n pyetje e t pandehurit
konsiderohet mjet mbrojtjeje pr t pandehurin apo mjet provues pr gjetjen e s
vrtets n procedur penale, n teori t procedurs penale mendimet jan t ndara.
Ska dyshim se t gjith pajtohen q i pandehuri, q n fillim t marrjes n pyetje,
duhet t informohet pr veprn penale pr t ciln akuzohet. Mirpo, kur sht fjala pr
momentin e njohjes me t dhnat q mbshtesin nj akuz t till, mendimet jan t
ndara. Prfaqsuesit e pikpamjes s par, t cilt veprimin procedural t marrjes n
pyetje t t pandehurit e konsiderojn si mjet mbrojtjeje t tij, mbrojn qndrimin q t
21
Petri, Branko, Komentar ZKP, Libri i par, Beograd, 1986. fq. 19.
96
Ejup Sahiti
pandehurit duhet ti bhet me dije q n fillim pr t gjitha t dhnat q e ngarkojn. Na

thot mendja se kjo pikpamje do t mund t aprovohej n rastet kur faktet relevante
jan provuar me prova t tjera t pakontestueshme, t mbledhura para marrjes n pyetje
t t pandehurit. Edhe prfaqsuesit e pikpamjes s dyt, t cilt veprimin procedural
t marrjes n pyetje t t pandehurit e konsiderojn si mjet provues sikurse edhe mjetet
e tjera provuese, gjithashtu pajtohen se i pandehuri duhet t informohet q n marrjen e
par n pyetje, por nuk prjashtojn mundsin e taktizimit pr sa i prket momentit
kohor pr ti dhn informacionet e duhura. Qllimi prfundimtar i procedimit penal
sht gjetja e s vrtets prkitazi me veprn penale, dhe e prgjegjsis s kryersit t
saj dhe efikasiteti i procedurs. Meq, jo rrall, intervistuesi, me rastin e marrjes n
pyetje t t pandehurit pr her t par, disponon nj vllim dhe cilsi t dhnash, t
cilat arsyetojn vetm dyshimin e arsyeshm se i pandehuri ka kryer vepr penale,
hedhja n tavolin e ktyre t dhnave n fillim t marrjes n pyetje mund ti sabotoj
prpjekjet pr t siguruar efikasitetin procedural.
Duhet theksuar fakti se dispozitat e cituara m prpara t PNDCP dhe KEDNJ, q kan
t bjn me obligimin pr ta njoftuar t pandehurin n koh sa m t shkurtr pr
natyrn dhe shkaqet e akuzs, pr dallim nga dispozita e paragrafit 1 t nenit 10 t
KPP-s, konkretisht nuk kan t bjn me veprim procedural konkret. Kodi n
paragrafin 1 prcakton obligimin pr kohn duke urdhruar q njoftimi t bhet me
rastin e marrjes n pyetje pr her t par, ndrsa momentin kohor konkret e
prcaktojn dispozitat pr marrjen n pyetje (neni 152, paragrafi 3). Dispozita e
paragrafi 1 prkitazi me momentin e dhnies s njoftimit, duhet interpretuar n pajtim
me renditjen e veprimeve sipas nenit 152, paragrafi 3, nga t cilat prbhet veprimi
procedural i marrjes n pyetje.
Pr sa i prket prkufizimit akuz penale konform me nenin 6 paragrafi 1 t KEDNJ,
Komisioni Evropian pr t Drejta t Njeriut dhe Gjykata Evropiane pr t Drejta t
Njeriut - e interpretojn mjaft gjersisht. N shtjen Eckle kundr RFGj (1982)
Gjykata ka deklaruar se nj akuz penale mund t karakterizohet si njoftim zyrtar q i
jepet nj individi nga autoriteti kompetent pr nj pretendim se ai ka kryer nj vepr
penale. Gjykata ka shkuar shum m tej kur n shtjen Foti e t tjer kundr Italis
(1982), ajo e zgjeroi nocionin pr t prfshir n t masa t tjera, q prmbajn
implikimin e nj pretendimi t till dhe q, po ashtu ndikojn, konsiderueshm mbi
gjendjen e t dyshuarit. Komisioni dhe Gjykata kan konstatuar se standardi ndikim i
konsiderueshm arrihet nga masa t tilla si nxjerrja e nj urdhrarresti ose
urdhrkontrolli i mjediseve ose personit. 22
Paragrafi 2.
Paragrafi 2 i nenit 10 ka t bj me mbrojtjen e t pandehurit n procedur penale.
Pr ndriimin e fakteve t rndsishme n procedur penale, vend i rndsishm i takon
deklarimit t t pandehurit. Andaj, sipas rregullit, ai duhet t jet i pranishm gjat
zhvillimit t procedurs penale. Prania e tij n procedur gjyqsore duhet ti ofroj atij
mundsin q, duke u marr n pyetje, ti kundrshtoj arsyet e dyshimit kundr tij,
dhe pr t nxjerr n pah faktet n favor t tij (neni 154, paragrafi 8). Bazuar n
dispozitn e cituar, mund t konkludohet se KPP marrjen n pyetje t t pandehurit e
22
Donna, Gomien, Udhzues i shkurtr pr KEDNJ, Kshilli i Evrops, botimi shqip.
97
Ejup Sahiti
konsideron si mjet mbrojtjeje pr t pandehurin. Megjithat, kur t shikohen edhe

dispozitat e tjera procedurale, t cilat u mundsojn organeve procedurale q t
pandehurin ta marrin n pyetje n procedur paraprake ose n shqyrtim gjyqsor,
rezulton se marrja n pyetje e t pandehurit sht pak m tepr sesa vetm nj mjet pr
mbrojtjen e tij. Marrja n pyetje e t pandehurit bhet pr shkak t rndsis q ka
deklarimi dhe pohimi i tij si prov pr ndriimin dhe zgjidhjen e shtjes penale. sht
evidente se asnj e drejt, si n t kaluarn ashtu edhe sot, pr shkak t rndsis q ka
deklarimi i t pandehurit, nuk ka mundur t heq dor krejtsisht nga marrja e tij n
pyetje. Kjo pr arsye se i pandehuri me s miri e di nse e ka kryer ose jo veprn
penale. N ann tjetr, organet procedurale nuk disponojn gjithher prova t tjera t
mjaftueshme, me t cilat do t ndriohej shtja penale, sepse shpeshher, sa m e
rnd q t jet vepra penale, aq m tepr i pandehuri kujdeset t'i eliminoj provat,
prandaj organet procedurale jan t orientuara edhe n deklarimin e tij si prov.
Megjithat, qasja e KPP-s ndaj marrjes n pyetje t t pandehurit, n krahasim me
legjislacionin e mparshm, ku veprimi i par i gjyqtarit hetues pas marrjes s
aktvendimit pr zbatimin e hetimit, ishte marrja n pyetje e t pandehurit (e n situatn
kur kishte dilem nse fare duheshin zbatuar hetimet, marrje n pyetje zbatohej edhe
para marrjes s aktvendimit pr zbatimin e hetimit), ka ndryshuar. Gjithashtu momenti
i marrjes n pyetje t t pandehurit n shqyrtim gjyqsor (kryetari i trupit gjykues,
menjher pasi q prokurori i shtetit lexonte aktakuzs, merrte n pyetje t akuzuarin),
ka ndryshuar. Organet procedurale nuk duhet ta konsiderojn t pandehurin si burim
kryesor pr t dhnat e nevojshme pr zbardhjen e veprs penale dhe t prgjegjsis
penale t tij. Koha procedurale (n procedur paraprake dhe n shqyrtim gjyqsor nenet 151, 345, paragrafi 1) deri kur, sipas Kodit, i pandehuri mund t merret n pyetje
n ato faza, jep t kuptohet se nga organet procedurale krkohet q t mbledhin prova
t tjera prkitazi me shtjen penale para se ti drejtohen personalitetit t t pandehurit
si burim informacionesh.
Sidoqoft, ligjvnsi parasheh mundsin q organet procedurale, pr t sqaruar nj
akuz penale, t thrrasin t pandehurin dhe, n kushte t caktuara ligjore, ta
shoqrojn pr ta marr n pyetje, edhe pse, pasi t arrij n gjykat dhe t njoftohet se
ka t drejt t hesht, i pandehuri mund t mos deklaroj. N t vrtet, bazuar n
paragrafi 2 t nenit 10, i pandehuri nuk ka obligim t mbrohet as ti prgjigjet ndonj
pyetjeje. Nse i pandehuri shfrytzon t drejtn e tij dhe mbrohet, ai nuk sht i
detyruar t akuzoj vetveten ose t afrmin e tij dhe as t pranoj fajsin.
Pr mosdetyrimin e t pandehurit q t deklaroj kundr vetvetes ose t pranoj
fajsin flet edhe neni 30, paragrafi 1, (6) i Kushtetuts s Kosovs. N qoft se i
pandehuri shfrytzon t drejtn e mbrojtjes dhe deklaron, shtrohet pyetja: A duhet ta
thot t vrtetn? Fakti se i pandehuri nuk sht i detyruar t akuzoj vetveten ose t
afrmin e tij, dhe as ta pranoj fajsin, nuk i jep atij t drejtn q t gnjej n proces
gjyqsor. Mirpo, kur nisemi nga fakti se mundsia pr tu mbrojtur sht e drejt e t
pandehurit, kurse, nga ana tjetr, pr t ekziston mos detyrimi i vetakuzimit, gjat
realizimit t mbrojtjes, deklarimet e t pandehurit ndodh t mos jen t sakta. Meq i
pandehuri n procedur penale gjendet n nj pozit t palakmueshme, n t ciln nuk
sht i detyruar t akuzoj vetveten, deklarimi jo i sakt i tij tolerohet. Nj konstatim t
till e nxjerrim nga fakti se n Kodin penal, m konkretisht n nenin 392 - deklarimet e
rreme n prputhje me nenin 19, paragrafi 1, nnparagrafi 1.15,t KPP-s nuk sht
98
Ejup Sahiti
prfshir inkriminimi pr deklarim eventualisht t rrejshm t t pandehurit.

Megjithat, toleranca ndaj deklarimit t rrejshm t t pandehurit ka kufi. N qoft se i
pandehuri, me deklarimin e vet t rrejshm, tenton tia vesh fajin nj personi tjetr pa
t drejt, ather deklarimi i tij i rrejshm hyn n zonn e inkriminuar sipas nenit 390
t KP.
Mos detyrimi q i pandehuri ta paraqes mbrojtjen e vet, q ti prgjigjet ndonj
pyetjeje, q t mos e akuzoj veten ose t afrmin e tij dhe as ta pranoj fajsin,
realisht ka t bj me t drejta prkatse t t pandehurit. Mirpo, kto t drejta nuk
kan t bjn n raste kur i pandehuri hyn vullnetarisht n marrveshje pr t
bashkpunuar me prokurorin e shtetit.
Paragrafi 3.
Paragrafi 3 i nenit 10 ofron garanci pr respektimin e dinjitetit t personalitetit njerzor
n procedur penale, duke ndaluar prdorimin e metodave dhe t mjeteve t caktuara
(torturs, forcs, kanosjes, apo ndikimin e drogs o t masave t tjera t ngjashme), me
t cilat imponohet pranimi i fajsis ose i ndonj deklarimi tjetr nga i pandehuri ose
personi tjetr q merr pjes n procedur.
Pr mbrojtje dhe respektim t personalitetit njerzor nga dhuna me rastin e deklarimit,
ekzistojn shum dispozita t tjera kushtetuese, juridiko-ndrkombtare dhe ligjore.
Neni 23 i KK prcakton se dinjiteti i njeriut sht i pacenueshm dhe sht baz e t
gjitha t drejtave dhe lirive themelore t njeriut.
N kuadr t dispozitave juridiko-ndrkombtare vlen t pmenden: Nenet 7 dhe 10 t
PNDCP; neni 3 KEDNJ; nenet 1, 2 etj. t Konvents kundr Torturs, dhe dnimeve e
procedurave t tjera t vrazhda, jonjerzore dhe poshtruese, dhjetor 1984; Neni 1 etj. i
Konvents Evropiane pr pengimin torturs dhe t veprimit ose dnimit njerzor ose
poshtrues t Kshillit t Evrops, 1997, me t cilin formohet Kshilli Evropian pr
pengimin e torturs dhe t veprimit ose dnimit njerzor ose poshtrues, ktij organi i
jep kompetenc q, nprmjet vizitave, t verifikoj sjelljen e autoriteteve ndaj
personave t privuar lirie.
Dispozitat ligjore q ndalojn imponimin e pranimit t fajsis dhe t deklarimeve t
tjera jan: neni 257, paragrafi 4, 74 i KPP. Krahaso edhe dispozitat e Kodit penal t
Kosovs, me t cilat inkriminohen veprat penale: 196 Privimi i kundrligjshm nga
liria, neni 197 Marrja e deklarimit me an t shtrngimit, neni 199 Tortura etj..
Pasojat procedurale pr shkeljen e ndaless s prdorimit t dhuns jan se provat e
marra me shkelje t dispozitave t procedurs penale, Kodi i konsideron t
papranueshme dhe, si t tilla, n to nuk mund t mbshtetet vendimi gjyqsor (neni
257, paragrafi 2-3; pr papranueshmrin e dshmis s dshmitarit neni 128; pr
papranueshmrin e deklarimit t t pandehurit neni 155; pr papranueshmrin e
provave t mbledhura nprmjet kontrollit neni 111; pr papranueshmrin e provave
t mbledhura nprmjet zbatimit t masave t fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe t
hetimit, kur urdhri pr masn dhe zbatimin e saj ka qen i paligjshm, neni 97,
paragrafi 1.
Me qllim q t sigurohet ndonj material provues valid pr mbshtetje t vendimit
gjyqsor, n nenin 249 paragrafi 4, Kodi ka parapar q prova e papranueshme t
veohet nga shkresat e lnds, t vuloset dhe t ruhet n gjykat ndaras nga shkresat
99
Ejup Sahiti
dhe provat e tjera. Provat e papranueshme nuk mund t shqyrtohen apo t shfrytzohen
n procedur penale, prve n raste t ankess kundr aktvendimit mbi
pranueshmrin.
I pandehuri n procedur penale ka edhe nj varg t drejtash t tjera, si jan: e drejta t
atakoj vendimin gjyqsor me ankes apo me mjet t jashtzakonshm juridik; ndalesa
reformatio in peius, e cila i mundson t pandehurit q t prdor lirisht mjetin juridik
kundr vendimit gjyqsor, pa frik se me ankes do ta keqsoj pozitn e vet,
beneficium cohaesionis (beneficioni i bashkngjitjes) etj.. Pr kto dhe t drejtat t tjera
t t pandehurit, shih; komentet te neneve 395 dhe 397.
M n fund, duhet theksuar gjithashtu se, pavarsisht nga t gjitha prpjekjet dhe dhe
tr kujdesi i shprehur prkitazi me zbatimin konsekuent t dispozitave t KPP-s me
rastin e gjykimit konkret, nuk prjashtohet mundsia q n procedur penale t dnohet
nj i pafajshm. Pr kt arsye, pr t pandehurin KPP ka parapar institutin e
kompensimit t dmit t personit t gjykuar pa arsye ose t arrestuar pa baz (neni 15
etj.).
Neni 11 [Prshtatshmria e mbrojtjes]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
I pandehuri ka t drejt n koh t mjaftueshme pr prgatitjen e mbrojtjes

s tij.
I pandehuri ka t drejt t mbrohet personalisht ose me ndihmn e
mbrojtsit i cili sht antar i Ods s Avokatve t Kosovs, sipas zgjedhjes
s tij.
N qoft se i pandehuri nuk angazhon mbrojts pr t siguruar mbrojtjen,
kurse mbrojtja sht e detyrueshme, t pandehurit i caktohet mbrojts i
pavarur me prvoj dhe me kompetenc n prputhje me llojin e veprs
penale dhe sipas kushteve t parapara me kt Kod.
Sipas kushteve t parapara me kt Kod, t pandehurit i cili nuk mund ti
paguaj shpenzimet e mbrojtjes dhe pr kt arsye nuk mund t angazhoj
mbrojts, me krkes t tij i caktohet nj mbrojts i pavarur me prvoj
dhe me kompetenc konform me llojin e veprs penale, q paguhet nga
mjetet e buxhetit kur interesat e drejtsis kt e krkojn.
Gjykata ose organi kompetent i cili e drejton procedurn penale detyrohet
ta njoftoj t pandehurin pr t drejtn e tij n mbrojts q nga marrja n
pyetje pr her t par, ashtu si parashihet me kt Kod.
N pajtim me dispozitat e ktij Kodi, do person i privuar nga liria ka t
drejt n shrbimet e mbrojtsit q nga arresti e tutje.
Dispoztat e nenit 11 prcaktojn disa t drejta t rndsishme t t pandehurit, q kan

t bjn me realizimin e funksionit t mbrojtjes n procedur penale, prkatsisht me
realizimin e mbrojtjes profesionale. I pandehuri realizon funksionin e mbrojtjes
personalisht ose me ndihmn e mbrojtsit. Mbrojtja me avokat sht nj e drejt
themelore e t pandehurit, t ciln ai mund ta gzoj gjat gjith rrjedhs s procedurs
penale. N kushtet e prcaktuara me Kod (nenet 13, paragrafi 1, nnparagrafi 1.2., 57,
166, 478, paragrafi 3) dhe me LBNP (neni 21, paragrafi 2). Pr kt t drejt i
100
Ejup Sahiti
pandehuri duhet t njoftohet nga gjykata ose organi kompetent, i cili drejton
procedurn penale.
Gjat zhvillimit t procedurs penale, pavarsisht nse i pandehuri mbrohet vet apo
me ndihmn e mbrojtsit, ai ka t drejt pr nj koh t mjaftueshme pr prgatitjen e
mbrojtjes.
Prve s drejts q t angazhoj mbrojts sipas zgjedhjes s tij (apo caktimit t
mbrojtsit sipas detyrs zyrtare), t pandehurit q nuk ka mjete pr t paguar
mbrojtsin, me krkes t tij, i caktohet nj mbrojts i pavarur me prvoj dhe me
kompetenc konform me llojin e veprs penale, q paguhet nga mjetet e buxhetit, kur
kt e krkojn interesat e drejtsis.
Paragrafi 1.
E drejta e t pandehurit pr koh, mundsi dhe mjete t mjaftueshme pr t prgatitur
mbrojtjen e vet, sht nj nga t drejtat e t pandehurit e parapar me nenin 9, paragrafi
1, nnparagrafi (3) t Kushtetuts s Kosovs.
Dispozita e paragrafit 1 t nenit 11 t KPP gjithashtu ka t bj me t drejtn e t
pandehurit pr koh t mjaftueshme pr prgatitjen e mbrojtjes s vet. Sipas nenit 245
paragrafi 2 gjat shqyrtimit fillestar, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues i jep t pandehurit / ose u jep t pandehurve, kopjen e aktakuzs nse nuk
kan marr m par kopje t aktakuzs. N Kapitullin XV q rregullon fazn e
ngritjes s aktakuzs dhe t deklarimit (prve dorzimit t aktakuzs nga gjyqtari n
shqyrtim fillestar sipas nenit 245, paragrafi 2) nuk prcaktohet kush dhe kur mund tia
ket drguar m par t pandehurit kopjen e aktakuzs. Duke u bazuar n frymen e
nenit 245, paragrafi 2 mund t konkludohet se gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i
trupit gjykues mund tia drgoj t pandehurit kopjen e aktakuzs bashk me drgimin
e thirrjes pr shqyrtim fillestar. Gjyqtari me at rast duhet t ket parasysh kohn e
nevojshme, nga drgimi i aktakuzs deri tek shqyrtimi fillestar, pr prgatitjen e
mbrojtjes nga i pandehuri.
Gjithshtu neni 287 paragrafi 3 krkon q t pandehurit ti drgohet thirrja jo m von
se tet dit para shqyrtimit gjyqsor, n mnyr q ai t ket koh t mjaftueshme
(ndrmjet kohs s drgimit t thirrjes dhe dits kur do t mbahet shqyrtimi gjyqsor)
pr prgatitjen e mbrojtjes. N marrveshje me t pandehurin, afati i siprprmendur
mund t shkurtohet. Afatet q kan t bjn me intervalin kohor nga drgimi i thirrjes
deri tek fillimi i shqyrtimit kryesor, jan afate orientuese dhe minimale, ka nuk do t
thot se jan doher objektivisht t mjaftueshme. Koha e nevojshme pr prgatitje t
mbrojtjes sht shtje faktike, e cila varet nga pesha dhe kompleksiteti i veprs
penale. Pr kt arsye sht e domosdoshme q n do rast, para se t caktohet
shqyrtimi gjyqsor, t vlersohet koha realisht e nevojshme pr prgatitje t mbrojtjes.
Pr faktin se nevojitet koh e mjaftueshme pr prgatitje t mbrojtjes, flasin edhe
nenet: 308, 310 paragrafi 1.
Prve nenit 287 paragrafi 3, i cili i referohet intervalit kohor ndrmjet drgimit t
thirrjes pr shqyrtim gjyqsor dhe fillimit t shqyrtimit, Kodi nuk parasheh afate pr
prgatitje t mbrojtjes n fazn e hetimeve dhe as pr prgatitje t mbrojtjes n
shqyrtim gjyqsor n rastetet kur n shqyrtim gjyqsor ndryshohet aktakuza dhe pr
prgatitje t mbrojtjes shtyhet shqyrtimi gjyqsor - neni 350 paragrafi 3, apo kur i
101
Ejup Sahiti
pandehuri kryen vepr penale n shqyrtim gjyqsor - neni 351. Prandaj koha pr
prgatitje t mbrojtjes sht prkufizim relativ dhe sht shtje faktike.
Paragrafi 2.
Dispozita e nenit 11 ka kuptim parimor t prgjithshm pr mbrojtjen si nj nga tri
funksionet themelore n procedur penale. Ky nen inauguron t drejtn e t pandehurit
pr tu mbrojtur n procedur penale personalisht ose me ndihmn profesionale t
mbrojtsit.
Prcaktimi i s drejts s mbrojtjes si component i gjykimit t drejt, bhet me nenin 9,
paragrafi 1, nnparagrafi (5) t Kushtetuts s Republiks s Kosovs, si dhe me t
Drejtn Ndrkombtare, neni 14, paragrafi 3, pika b t PNDCP dhe me nenin 6,
paragrafi 3, pika c t KEDNj-s, ndrsa prcaktimin e kushteve pr realizimin e saj e
parashohin dispozitat e KPP-s.
Si subjekt themelor i procedurs penale i pandehuri mund t ushtroj vet funksionin e
mbrojtjes (mbrojtja materiale). Mbrojtja e t pandehurit prfshin veprimet procedural,
t cilat ndrmerren me qllim q: t vrtetohen faktet n favor t t pandehurit; t
aplikohen dispozitat q jan m t favorshme pr t pandehurin; t arrihet pr t
pandehurin vendimi m i favorshm. N kt drejtim, i pandehuri ka t drejt t
deklarohet dhe atij duhet t'i lejohet deklarimi pr t gjitha faktet dhe provat q e
ngarkojn dhe t paraqes t gjitha faktet dhe provat q jan n favor t tij. Ai ka t
drejt ti marr n pyetje ose t krkoj t merren n pyetje dshmitart kundr tij dhe
t krkoj pranin dhe marrjen n pyetje t dshmitarve t mbrojtjes n kushte t
njjta, q vlejn pr dshmitar kundr tij. Megjithat, mbrojtja personale e t
pandehurit sht mundsi e jo obligim i tij dhe nga ai varet se n far prmasash do ta
paraqes mbrojtjen. N kt drejtim, duke paraqitur mbrojtjen e vet, ai mund t'i pranoj
faktet q ia ngarkon akuza, t deklarohet lidhur me pretendimet e akuzs, t'u bj
pyetje dshmitarve, ekspertve etj..
I pandehuri mund, e nganjher duhet, t ushtroj mbrojtjen me ndihmn e mbrojtsit
(mbrojtja formale), t cilin mund ta angazhoj nga radha e avokatve gjat gjith
rrjedhs s procedurs penale.
Mbrojtja e t pandehurit, pavarsisht nga subjekti q e realizon (mbrojtje materiale apo
mbrojtje formale), sht gjithnj mbrojtje materiale, sepse ajo, sipas rregullit, duhet t
jet gjithher e orientuar n drejtim t prgnjeshtrimit t prmbajtjes s akuzs.
Ndarjen e mbrojtjes n mbrojtje materiale dhe n mbrojtje formale disa e kontestojn si
t panevojshme, prandaj ajo duhet t kuptohet si prkufizim terminologjik i bartsve t
mbrojtjes materiale. N kt drejtim flet edhe neni 61 paragrafi 1, i cili i njeh
mbrojtsit t drejtat e njjta q ia njeh ligji t pandehurit (pr ushtrim t veprimeve
procedurale), prve atyre q i rezervohen shprehimisht t pandehurit personalisht.
Mbrojtja formale dhe materiale e t pandehurit nuk jan alternative, por paraqesin
mbrojtje kumulative.
Shikuar konkretisht, parimi i nj mbrojtjeje t mir (mbrojtja formale) prfshin: 1.
profesionalizmin e mbrojtsit,; 2. t drejtn e informimit me koh dhe t informimit t
plot t mbrojtsit; 3. pjesmarrjen gjat gjith procesit; 4. angazhimin aktiv n
veprimet procedurale; 5. paraqitjen e propozimeve; 6. deklarimin lidhur me propozimet
102
Ejup Sahiti
dhe provat e shqyrtuara; 7. paraqitjen e mjeteve juridike; 8. komunikimin e papenguar

ndrmjet t pandehurit dhe mbrojtsit; 9. kushtet minimale reale t puns etj..
Ndonse KEDNj, n nenin 6, paragrafi 3, pika c, parasheh q personi i akuzuar ka t
drejt t mbrohet vet ose me ndihmn e mbrojtsit sipas zgjedhjes s tij, nuk
prcakton mnyrn se si do t realizoj shteti sigurimin e mbrojtjes n legjislacionin e
tij. Mirpo, Gjykata Evropiane pr t Drejtat e Njeriut, me vendimet e saj, vlerson
nse n rastin konkret ka qen e siguruar mbrojtja e duhur pr gjykim t drejt. Kshtu,
pr mbrojtje materiale, shih: vendimin e s njjts Gjykat n shtjen Chiclian and
Ekindjian. kundr Francss; Pelissier and Sassi kundr Switzerland; Condron kundr
United Kindom; Hadjinastasiou kundr Griece; Dallos kundr Hungary etj.. Pr
mbrojtje formale, shih qndrimet n vendimet e s njjts Gjykat Brennan v. United
Kindom; Artico v. Italy; Lanz v. Austria; Goldi v. Italy. 23
Me sa shihet, kufijt e s drejts n mbrojtje jan prcaktuar n mnyr mjaft t gjer,
me se mundsohet mbrojtje efikase n do drejtim (faktik dhe juridik), por jo n
mnyr t pakufizuar. I pandehuri mund t mbrohet n do faz t procedurs penale
ashtu si e mon m t prshtatshme, por pa shkelur n zon kriminale. N t vrtet, i
pandehuri mund t mohoj kryerjen e veprs penale (edhe pse e ka kryer at) dhe t
jap t dhna jo t sakta pr faktet q vrtetohen n procedur, dhe kjo nuk mund ti
merret si rrethan rnduese, pavarsisht nse, me mbrojtje t till, i pandehuri ka
vshtirsuar prfundimin e procedurs penale, apo ka kontribuar pr zvarritje t
procesit. Mirpo, nse i pandehuri, duke mohuar kryerjen e veprs penale, pr t ciln
ngarkohet, pa t drejt emron nj person tjetr si kryers t asaj vepre penale, ather
ai tejkalon t drejtn n mbrojtje dhe kryen vepr penale - kallzim i rrejshm sipas
nenit 390 t KP.
Pr t drejtn e t pandehurit q t mbrohet duke shfrytzuar ndihmn profesionale nga
ana e mbrojtsit, m gjersisht do t flitet me rastin e komentimit t dispozitave t
Kapitullit VI t KPP.
Paragrafi 3.
Paragrafi 3 i nenit 11 ka t bj me situatn kur, pr nj shtje penale konkrete,
mbrojtja sht e detyrueshme. Mbrojtsin mund ta angazhoj vet i pandehuri ose at
mund ta angazhojn edhe persona t afrm t t pandehurit, parapar n nenin 53
paragrafi 8, por jo edhe kundr vullnetit t t pandehurit. N qoft se i pandehuri nuk
ka angazhuar mbrojts dhe angazhimin e mbrojtsit nuk e ka br as askush nga
personat nga neni 53, paragrafi 8, kur mbrojtja sht e detyruar, ather organi
procedural i cakton t pandehurit mbrojts t pavarur me prvoj dhe me kompetenc,
n prputhje me llojin e veprs penale dhe sipas kushteve t parapara me Kod.
Mbrojtsi i caktuar sipas detyrs zyrtare, paguhet nga mjetet buxhetore.
Dispozita e paragrafi 3, duke parapar q t pandehurit ti caktohet nj mbrojts i
pavarur me prvoj dhe me kompetenc, kishte pr qllim t ndrpres nj praktik,
sipas s cils, bazuar n LPP t aplikueshm n Kosov para hyrjes n fuqi t Kodit t
Prkohshm t procedurs penale t Kosovs, organi procedural, n kushte t caktuara,
23
Pavii, Berislav, Komentar Zakona o kaznenom postupku, Rijeka, 2013, fq. 5.
103
Ejup Sahiti
ka mundur t caktoj mbrojts edhe juristin e diplomuar. 24 N kt kontekst, neni 54

parasheh se mbrojtjen formale n procedur penale mund ta ofroj vetm avokati, i cili
sht antar i Ods s Avokatve t Kosovs, t cilin mund ta zvendsoj praktikanti i
avokatis. N shtjet ku parashihet dnimi me s paku pes vjet burgim, praktikanti i
avokatis mund ta zvendsoj avokatin vetm nse ka kryer provimin e judikaturs.
Pran Gjykats s Apelit dhe Gjykats Supreme t Kosovs t pandehurin mund ta
prfaqsoj vetm avokati q sht antar i Ods s Avokatve t Kosovs.
Intenca e paragrafi 3 t nenit 11 sht q, n rastin konkret, kur i pandehuri apo t
afrmit e tij nuk kan angazhuar mbrojts e mbrojtja sht e detyrueshme, organi
procedural duhet t caktoj mbrojts, i cili realisht mund ti ofroj ndihm profesionale
t pandehurit konform me peshn dhe kompleksitetin e shtjes penale. Nuk do t ishte
n frymn e ktij paragrafi nse gjykata, me rastin e caktimit t mbrojtsit sipas detyrs
zyrtare, ka parasysh vetm ann formale t shtjes dhe pr shtje penale t ndrlikuar
cakton avokat t cilit nuk i ecn puna mir.
shtjen e pagimit t shpenzimeve t krijuara me rastin e angazhimit t mbrojtsit
sipas detyrs zyrtare, e rregullon neni 450, paragrafi 4.
Paragrafi 4.
Dispozita e paragrafit 4 t nenit 11 rregullon shtjen e mbrojtjes falas. Sipas tij, t
pandehurit i cili nuk mund ti paguaj shpenzimet e mbrojtjes dhe pr kt arsye nuk
mund t angazhoj mbrojts t pavarur, me prvoj dhe me kompetenc konform me
llojin e veprs penale, me krkesn e tij i caktohet nj mbrojts i pavarur, i cili paguhet
nga mjetet buxhetore, kur kt e krkojn interesat e drejtsis.
Sipas nenit 14 paragrafi3 pika d t KNDNj-s, mbrojtsi falas duhet t caktohet sipas
detyrs zyrtare doher kur e krkojn kt interesat e drejtsis, kur i pandehuri nuk
ka mundsi ta paguaj mbrojtsin. Gjithashtu sipas nenit 6 paragrafi 3 pika c t
KEDNj-s, do i akuzuar pr vepr penale, nse nuk ka mjete t nevojshme pr t
paguar mbrojtsin, ka t drejt pr mbrojts pa pages, kur kt e krkojn interesat e
drejtsis. Edhe Kodi i procedurs penale shfrytzon formulimin ekzistues n
dispozitat e siprprmendura, pa i specifikuar kushtet konkrete pr caktim ex officio t
mbrojtjes falas. shtja se kur krkojn interesat e drejtsis q t sigurohet mbrojtja
falas, mbetet si shtje faktike pr t ciln vendos gjykata. 25 Krahaso nenin 167,
paragrafi 1 nnparagrafi 1.4.
Paragrafi 5.
Paragrafi 5 i nenit 11 parasheh detyrimin pr organin procedural q ta njoftoj t
pandehurin pr t drejtn e tij pr mbrojtje me rastin e marrjes n pyetje pr her t
par, si dhe bazuar n nenet 152, paragrafi 3 nnparagrafi 3.2., dhe 345, paragrafi 2
para do marrjeje n pyetje.
24
N praktik dispozita e till jo rrall ishte aplikuar sa pr t plotsuar formalisht krkesn ligjore pr
mbrojtje t detyrueshme, por nuk mund t thuhet se t pandehurit me t i ishte siguruar mbrojtje
profesionale adekuate.
25
Pr mbrojtje falas, shih: vendimet e Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut n shtjet R. D. v.
Poland; Tripoli v. Italy. Maxvell v. United Kindom; Lala v. Netherlan. (Pavii, 1, fq. 5).
104
Ejup Sahiti
Paragrafi 6.
Sipas paragrafit 6 t nenit 11, e drejta e personit t privuar lirie pr shrbimet e
mbrojtsit fillon q nga arresti e tutje. Momentet procedurale, n t cilat duhet t
sigurohet mbrojtja e detyrueshme, i prcakton neni 57.
Neni 12 [Ligjshmria e privimit nga liria dhe vendosja n procedur
t prshpejtuar]
1.
2.
Askujt nuk mund ti hiqet liria, prpos rasteve dhe n pajtim me procedurn e prcaktuar me ligj.
do person i privuar nga liria me arrest ose me ndalim, sipas procedurs s
parapar me kt Kod ka t drejt t ndrmarr masa sipas t cilave pr
ligjshmrin e arrestimit ose ndalimit t tij vendos gjykata n procedur t
prshpejtuar ose urdhron lirimin e tij kur ndalimi sht i paligjshm.
Liria e individit dhe mbrojtja e saj paraqet nj nga t drejtat themelore t njeriut, e cila,
n kushte t parapara ligjore, mund t kufizohet. Liria e individit mbrohet me
Kushtetut (neni 29), me dokumente t ndryshme ndrkombtare (neni 9 i PNDCP dhe
neni 5 i KEDNJ), dhe me KPP.
Kushtetuta e Republiks s Kosovs, n neni 29. paragrafi 1 thot: Secilit i garantohet
e drejta e liris dhe siguris. Askush nuk mund t privohet nga liria me prjashtim t
rasteve t parapara me ligj dhe me vendim t gjykats kompetente.
Bazuar n nenin 9, paragrafi 1 t PNDCP, do individ gzon t drejtn e liris dhe t
mbrojtjes t personalitetit t tij. Askush nuk mund t privohet lirie apo t paraburgoset
n mnyr arbitrare. Askush nuk mund t arrestohet prve pr shkaqe dhe sipas
procedurs s parapar me ligj. Edhe neni 5, i KEDNj-s ka prmbajtje t njjt.
Ndonse garantimi i liris n parim rregullohet me t drejtn ndrkombtare dhe me t
drejtn vendore, gzimi i saj nuk sht absolut. Sepse n kushte t caktuara ligjore, liria
mund t kufizohet. Pa dyshim, shtja e kufizimit t liris s individit sht nj prej
shtjeve m delikate n procedur penale.
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 t nenit 12, duke ndjekur prcaktimin kushtetues dhe t
dokumenteve ndrkombtare pr sa i prket liris s individit, lirin e tij e konsideron
t paprekshme, por heqja e saj, megjithat, mund t bhet n rastet dhe n pajtim me
procedurn e prcaktuar me ligj. Specifikimi i shkaqeve dhe rregullimi i procedurs pr
kufizim t liris s t pandehurit, sht br me dispozita t KPP (nenet 164, 185-193).
Paragrafi 2.
Dispozita e paragrafit 2 i njeh t drejtn personit t privuar lirie q pr ligjshmrin e
kufizimit t liris s tij, t vendos gjykata. Kjo e drejt e personit t privuar lirie duhet
shikuar n raport me detyrimin e organit q i ka kufizuar lirin, parapar n nenin 13,
paragrafi 2 t KPP. N t vrtet, kur privimi nga liria i t dyshuarit sht br pr
105
Ejup Sahiti
shkak t dyshimit se ai ka kryer vepr penale, i arrestuari duhet t drgohet menjher

para gjyqtarit, por jo m von se brenda 48 orve nga arresti, i cili duhet t vendos pr
paraburgimin apo lirimin e t arrestuarit.
E drejta e t privuarit lirie pr tiu drejtuar gjykats n mnyr q ajo t vendos pa
vones pr ligjshmrin e kufizimit t liris, sht parapar edhe me nenin 9, paragrafi
4 t PNDCP si dhe me nenin 5, paragrafi 4 t KEDNj.
Praktika gjyqsore
N do rast, autoritetet jan t obliguara t sigurojn q shkelja e s drejts s
individit pr t'u larguar nga vendi i vet, sht prej fillimit e deri n fund t kohzgjatjes
s saj, e justifikuar dhe proporcionale n t gjitha rrethanat. Masat q kufizojn lirin
e lvizjes s individit, nuk mund t zgjasin pr periudha t gjata kohore pa rishqyrtim
te rregullt t justifikimit t tyre Shqyrtimi i till duhet t kryhet, s paku n instancn e
fundit, nga gjykatat, pasi ato ofrojn garancit m t mira pr pavarsin, paansin
dhe ligjshmrin e procedurave. Prmasa e shqyrtimit nga Gjykata duhet t'i mundsoj
q t marr parasysh t gjith faktort, prfshir ktu faktort q kan t bjn me
proporcionalitetin e masave kufizuese dhe kalimin e kohs.
(Shih: mutatis mutandis, aktgjykimin e Gjykats Evropiane per te Drejtat e Njeriut
ne rastin Le Compte, Van Leuven dhe De Meyere kunder Belgjikes, 23 qershor 1981,
para 60, Seria A nr. 43).
Gjykata Kushtetuese vren q procedura penale kundr parashtruesit t krkess priste
t zgjidhej para Gjykats Komunale t Prishtins pr m tepr se gjasht vjet dhe q
parashtruesi i krkess m n fund ishte liruar.
Gjykata Kushtetuese gjithashtu vren q n procedurn kundr parashtruesit t
krkess, Gjykata Komunale nuk ka lshuar asnj vendim n prputhje me Nenin 271
t Kodit t Procedurs Penale. N vend t ksaj, gjykata u prmbajt pr ta lshuar nj
certifikat q, sipas praktiks s themeluar, ishte kriter i domosdoshm per lshimin e
pasaports, ndonse ky dokument nuk ishte i shnuar n Nenin 23.2 t Ligjit pr
Dokumentet e Udhtimit.
Gjykata mendon q prmasa e procedurs gjyqsore gjithashtu ka dshtuar t'i
prmbush kriteret e Nenit 2 t Protokollit nr. 4 t Konvents.
86. Prandaj, ka pasur shkelje t s drejts s parashtruesit t krkess pr liri t
lvizjes, t garantuar me Nenin 35 t Kushtetuts n lidhje me Nenin 2, paragrafin 2 t
Protokollit nr. 4 t Konvents.
(Aktgjykim, Rasti nr. KI06110, Nr. i referencs: AGJ63/10, dt.30 teor 2010, Valon
Bislimi kundr MPB, KGJK dhe MD,Gjykata Kushtetuese e Republiks s Kosovs).
Neni 13 [T drejtat e personit t privuar nga liria]
1.
106
do person i privuar nga liria menjher njoftohet n gjuhn q ai e

kupton pr:
1.1. Arsyet e arrestit t tij;
1.2. T drejtn n mbrojts sipas zgjedhjes s tij; dhe
Ejup Sahiti
1.3.
2.
3.
T drejtn q lidhur me arrestin t njoftoj ose t njoftohet antari i

familjes ose personi tjetr prkats sipas zgjedhjes s tij.
Personi i privuar nga liria me dyshim se ka kryer vepr penale t sjellet
menjher para gjyqtarit dhe jo m von se brenda dyzet e tet orve (48)
nga arresti, ndrsa ai ka t drejt n gjykim brenda nj kohe t arsyeshme
ose t lirohet n pritje t gjykimit.
Personi i privuar nga liria gzon t drejtat e parapara me kt nen gjat
gjith kohs s heqjes s liris. Kto t drejta mund t hiqen vetm nse
heqja dor bhet me shkrim n mnyr vullnetare pasi t jet informuar m
par pr t drejtat e tij. Ushtrimi i ktyre t drejtave nuk varet as nga
vendimi i mparshm i mundshm i personit lidhur me heqjen dor nga t
drejtat e caktuara dhe as nga koha e njoftimit pr kto t drejta.
E drejta e liris s individit dhe e mbrojtjes s saj sht nj nga t drejtat themelore t
njeriut. Si e till, ajo rregullohet me t drejtn ndrkombtare dhe me at vendore.
Neni 13 i KPP trajton t drejtat e personit t privuar nga liria. Personi i privuar nga liria
gzon t drejtat e prcaktuara me kt nen gjat gjith kohs s heqjes s liris. Nga t
drejtat e tilla mund t hiqet dor. Heqja dor nuk ka efekt absolut, sepse personi i
privuar lirie, gjat zhvillimit t procedurs, mund t riaktivizoj prdorimin e ktyre t
drejtave.
Paragrafi 1.
Me rastin e kufizimit t liris, personi i privuar nga liria duhet t njoftohet pr arsyet e
arrestit t tij. Detyrimin pr t njoftuar t privuarin lirie pr arsyet e arrestimit t tij n
momentin e arrestit e parasheh neni 9 paragrafi 2 i KNDCP, kurse, sipas nenit 5,
paragrafi 2 t KEDNj-s, njoftimi duhet t bhet n afat sa m t shkurtr. Dispozita e
paragrafit 1 t nenit 13 t KPP-s, prve s drejts s personit t arrestuar q t
njoftohet menjher n gjuhn q ai e kupton, pr arsyet e arrestit t tij, gjithashtu
parasheh njoftimin e menjhershm pr t drejtn e mbrojtjes profesionale dhe pr t
drejtn e njoftimit t antarit t familjes ose t personit tjetr, pr arrestimin e tij.
Konform me nenin 168 paragrafi 1, e drejta pr t njoftuar antarin e familjes ose
personin tjetr pr arrestimin prfshin edhe njoftimin pr vendin e ndalimit dhe pr do
ndyshim t mvonshm t vendit t ndalimit, menjher pas ndryshimit. Ndonse
dispozitat e tilla shprehin t drejtn e personit t privuar lirie pr njoftim t
menjhershm, ato njhersh, n mnyr indirekte, prcaktojn detyrimin e organit
procedural q t arrestuarin ta bj me dije pr t drejtat e tilla dhe ti mundsoj
realizimin real t tyre.
Lidhur me t drejtn pr mbrojts sipas zgjedhjes s t arrestuarit, krahaso nenin 167,
paragrafi 1, nnparagrafi 1.4., ndrsa pr t drejtn q lidhur me arrestimin t njoftoj
ose t njoftohet antari i familjes ose personi tjetr prkats sipas zgjedhjes s tij,
krahaso nenin 168 paragrafi 1.
Pr prmbushje t s drejts sipas nnparagrafi 1.3. t nenit 13, Kodi parasheh dy
mundsi: t arrestuarit i jepet mundsia q, pr arrestimin e tij, ai vet ta lajmroj
antarin e familjes ose personin tjetr sipas zgjedhjes s tij. Mundsia tjetr sht q
antari i familjes ose personi tjetr sipas zgjedhjes s arrestuarit t njoftohet, nga ana e
107
Ejup Sahiti
policis. Mnyra se si do t realizohet e drejta e t arrestuarit pr njoftim t antarit t

familjes ose t personit tjetr sipas zgjedhjes s tij, sht shtje faktike, pr t ciln n
rastin konkret vendos policia. N kt drejtim duhet t kihet kujdes gjithher q
realizimi i ksaj t drejte t mos keqprdoret nga ana e t arrestuarit. Sepse nuk
prjashtohet mundsia q i arrestuari, me pretekst se po lajmron antarin e familjes
apo shokun e vet, mund ta bj me dije bashkpuntorin apo antarin tjetr t grupit
kriminal pr arrestimin e tij dhe, ksisoj, ti sinjalizoj pr rrezikun q u kanoset.
Pikrisht pr kt arsye, mnyrn si dhe kush do ta bj njoftimin n rastin konkret,
Kodi e l si shtje faktike pr t ciln vendos policia. Me rndsi sht q njoftimi
duhet t bhet patjetr.
Paragrafi 2.
Dispozita e paragrafit 2 t nenit 13 reflekton obligimin pr ta drguar t privuarin lirie
n afat sa m t shkurtr para gjyqtarit, detyrim i parapar me nenin 29, paragrafi 2 t
KK dhe me nenin 9, paragrafi 3 t PNDCP, si dhe me nenin 5, paragrafi 3 t KEDNj.
Sipas paragrafit 2, personi i privuar lirie me dyshimin se ka kryer vepr penale, duhet
(n tekstin shqip mungon fjala duhet) t sillet para gjyqtarit menjher, por jo m
von se brenda dyzet e tet orsh nga arresti, n mnyr q t vendoset pr
paraburgimin apo lirimin e tij.
N t vrtet, dispozita n fjal ka t bj me mjetin procedural t ashtuquajtur Habeas
corpus, q, shikuar historikisht, ka t bj me nj urdhr t vjetr gjyqsor t paraqitur
me shkrim n t drejtn angleze. Ky mjet m von sht shtrir n t gjitha sistemet
juridike q mbshteten n at sistem. Habeas corpus i dedikohet atij q ka privuar lirie
ndonj person dhe krkon nga ai q personin e till ta sjell n gjykat brenda nj afati
t caktuar ligjor, dhe t justifikoj arsyen e privimit t liris s tij. Habeas corpus sht
mjet me t cilin, n nj afat sa m t shkurtr duhet t mbahet seanca dgjimore pr t
shqyrtuar n gjykat ligjshmrin e privimit t liris.
Paragrafi 3.
Personi i privuar lirie gzon t drejtat e parapara me nenin 13, gjat gjith kohs s
heqjes s liris. Se a do ti shfrytzoj kto t drejta apo jo, varet nga i arrestuari, sepse
nga kto t drejta mund t hiqet dor, por vetm nse heqja dor e till bhet
vullnetarisht dhe me shkrim. Mirpo, me gjith heqjen dor vullnetarisht dhe me
shkrim nga ushtrimi i ktyre t drejtave, t drejtat e tilla nuk suprimohen. Personi i
privuar lirie, kurdo q t ndiej nevojn pr t ushtruar t drejtn e caktuar, nga
ushtrimi i s cils ka hequr dor, ta bj kt mund. Sepse, bazuar n fjalin e fundit t
paragrafit 3, ushtrimi i ktyre t drejtave nuk varet as nga vendimi i mparshm i
mundshm i personit lidhur me heqjen dor nga t drejtat e caktuara, dhe as nga koha e
njoftimit pr kto t drejta. N praktik, mund t ndodh q personi i privuar lirie, duke
mos vlersuar mir seriozitetin e shtjes (apo duke menduar se ndalimi nuk do t
zgjas), t heq dor nga e drejta pr mbrojts, prkatsisht nga e drejta q ta njoftoj t
afrmin e tij ose personin tjetr pr arrestimin e tij. Mirpo, nse ndrkoh, gjat
intervistimit, vren se shtja po bhet serioze dhe se gjendja e tij mund t
108
Ejup Sahiti
komplikohet, me gjith faktin se vullnetarisht dhe me shkrim ka hequr dor nga e drejta
e mbrojtjes, ai mund ta ushtroj kt t drejt.
Neni 14 [Gjuht dhe shkrimi]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Gjuha dhe shkrimet q mund t prdoren n procedur penale jan gjuha

shqipe dhe serbe, prve nse parashihet ndryshe me ligj.
Personi q merr pjes n procedur penale i cili nuk e flet gjuhn n t ciln
zhvillohet procedura, ka t drejt t flas gjuhn e vet dhe t jet i
informuar nprmjet prkthimit pa pages me faktet, provat dhe
procedurn. Prkthimi sigurohet prmes nj prkthyesi t pavarur.
Personi nga paragrafi 2 i ktij neni njoftohet pr t drejtn e tij n
prkthim. Ai mund t heq dor nga kjo e drejt nse e di gjuhn n t ciln
zhvillohet procedura gjyqsore. Njoftimi pr kt t drejt dhe deklarata e
pjesmarrsit shnohet n procesverbal.
Deklaratat, ankesat dhe parashtresat tjera mund t dorzohen n gjykat
n gjuhn shqipe ose serbe, prve nse parashihet ndryshe me ligj.
Personit t arrestuar, t pandehurit q mbahet n paraburgim dhe personit
q mban dnimin duhet siguruar prkthimin e thirrjeve gjyqsore,
vendimeve dhe parashtresave n gjuhn t ciln ai e prdor n procedur.
Shtetasi i huaj q ndodhet n paraburgim mund ti dorzoj gjykats
parashtresat n gjuhn e tij para, gjat dhe pas shqyrtimit gjyqsor vetm
sipas kushteve t reciprocitetit.
Rregullat q i dedikohen shtjes s gjuhs dhe t prdorimit t saj n procedur

gjyqsore, kan t bjn me dispozita t ndryshme, t cilat gjenden: n Kushtetutn e
Republiks s Kosovs - neni 5; n KNDCP - neni 14 paragrafi 3 a dhe f; n KEDNj neni 6 paragrafi 3 a dhe e; n KPP - neni 14; dhe n Ligjin pr prdorimin e gjuhve
zyrtare n Kosov.
Kushtetuta e Republiks s Kosovs n neni 5 prcakton si gjuh zyrtare Gjuhn
Shqipe dhe Gjuhn Serbe. Gjuha Turke, Boshnjake dhe ajo Rome kan statusin e
gjuve zyrtare n nivel komune, ose do t jen n prdorim zyrtar n cilindo nivel, n
pajtim me ligjin.
Dispozitat e siprprmendura t PNDCP-s dhe t KEDNJ-s parashohin q do person
q akuzohet pr vepr penale, pr sa i prket prdorimit t gjuhs, ka t drejt q: - t
jet i informuar n kohn m t shkurtr n gjuhn q kupton dhe ve e ve pr natyrn
dhe shkaqet e akuzs, e cila sht ngritur kundr tij, dhe - t ket ndihmn pa pages t
prkthyesit, nse nuk e kupton ose nuk e flet gjuhn n t ciln zhvillohet procedura.
Paragrafi 1.
KPP n paragrafi 1 t nenit 14, si gjuh q mund t prdoret n procedur penale,
parasheh gjuhn shqipe dhe gjuhn serbe dhe shkrimet e tyre, prve nse parashihet
ndryshe me ligj. Ndonj gjuh tjetr (turke, boshnjake, rome) gjithashtu kan status t
gjuhs zyrtare n pajtim me ligjin. Fjalt gjuh q mund t prdoret duhen marr n
kuptim t gjuhs zyrtare.
109
Ejup Sahiti
Gjuha zyrtare e prcaktuar me KPP shfrytzohet jo vetm n procedur penale, por

edhe n komunikimin reciprok t gjykatave, ndrsa gjuha e till shfrytzohet edhe pr
drgim t padive, ankesave dhe t shkresave t tjera.
Paragrafi 2.
Dispozita e paragrafit 2 t nenit 14 parasheh t drejtn e personit q merr pjes n
procedur penale, q t flas gjuhn e vet dhe t drejtn pr tu informuar nprmjet
prkthimit pa pages, pr faktet, provat dhe procedurn, kur ai nuk e njeh gjuhn e
procedimit. Kodi krkon q prkthimi t sigurohet prmes nj prkthyesi t pavarur.
Prkufizimi prkthyes i pavarur do t thot se n procedur penale prkthimin nuk
mund ta bj dikush nga pjesmarrsit procedural, as gjyqtari q e di gjuhn nga e cila
duhet t prkthehet. Prkthyes mund t jet prkthyesi gjyqsor ose ndonj person
tjetr, i cili nuk sht i involvuar n procedur penale n ndonj cilsi tjetr.
Paragrafi 3.
Paragrafi 3 i ktij neni parasheh obligimin e organit procedural q ta njoftoj personin i
cili merr pjes n procedur penale, pr t drejtn e tij t prkthimit, ndonse ai ka t
drejt t heq dor nga kjo e drejt nse e di gjuhn n t ciln zhvillohet procedura
gjyqsore. Neni 14, si sht par m lart, n paragrafi 2, para se t inauguroj t
drejtn e prkthimit, parasheh t drejtn e pjesmarrsit procedural q t flas gjuhn e
vet dhe t informohet nprmjet prkthimit pa pages pr faktet, provat dhe
procedurn, nse nuk e flet gjuhn e procedimit. Me sa shihet, e drejta e pjesmarrsit
procedural pr prkthyes paraprakisht nnkupton t drejtn e tij q t prdor gjuhn e
vet nse ajo nuk sht gjuh zyrtare e gjykats. Me kt nuk sht parapar
shprehimisht e drejta e prdorimit t gjuhs amtare dhe as q, n kt vshtrim,
krkohet dika e till nga burimet ndrkombtare. Krahaso dispozitat e nenit 14,
paragrafi 3 nnparagrafi f t PNDCP, dhe t nenit 6, paragrafi 3, nnparagrafi a dhe c t
KEDNJ-s. Supozimi pr t prdorur gjuhn e vet, e cila sht e ndryshme nga gjuha
zyrtare e gjykats, pavarsisht a e njeh pjesmarrsi procedural gjuhn zyrtare t
gjykats, sht se ai ka deklaruar se do ta prdor at gjuh. Konsiderojm se organi
procedural, analogjikisht me detyrimin q ka pr ta njoftuar pjesmarrsin procedural
pr t drejtn e prkthimit, paraprakisht do t duhet ta njoftoj at se ka t drejt t
prdor n procedur gjuhn e vet. Gjykata do t duhet t bj njoftimin n kt
drejtim, posa t kuptoj se gjuha e pjesmarrsit procedural nuk sht gjuh zyrtare e
gjykats, ose kur kt e krkon pjesmarrsi procedural. Pjesmarrsi procedural mund
t heq dor nga e drejta e prkthimit nse e di gjuhn n t ciln zhvillohet procedura.
Heqja dor nga kjo e drejt duhet t bhet n mnyr t prer, t qart dhe n mnyr t
padyshimt, sepse ekziston mundsia q, pr shkak t njohjes s pamjaftueshme t
gjuhs, t shkaktohet ndonj moskuptim, gj q mund t reflektohet edhe n gjetjen e
s vrtets. Pr tu siguruar se pjesmarrsit procedural vrtet i sht ofruar mundsia
pr ta shfrytzuar t drejtn e prkthimit, njoftimi pr kt t drejt duhet t shnohet
n procesverbal.
Meqense KPP parasheh disa gjuh si gjuh zyrtare t gjykats, n praktik mund t
shtrohet pyetja: A duhet t zhvillohet procedura penale rreth ndriimit dhe zgjidhjes s
110
Ejup Sahiti
nj shtjeje penale konkrete vetm n ndonjrn nga gjuht zyrtare t gjykats, apo n
procedur t till do t mund t ushtroheshin veprimet procedurale alternativisht
(varsisht nga prcaktimi i pjesmarrsve procedural) n dy a m shum gjuh q jan
zyrtare n gjykat? Supozohet se organi procedural duhet ti njoh gjuht zyrtare t
gjykats. Mirpo, kur shikojm realitetin e gjyqsorit kosovar, heterogjenitetin e tij
(gjyqtar vendor, gjyqtar ndrkombtar), del se gjykimi n trsin e tij zhvillohet
n njrn prej gjuhve zyrtare t gjykats. Duke pasur parasysh gjuht zyrtare q
parasheh Kushtetuta e Kosovs, konsideroj se, kur n nj procedur penale, e cila
zhvillohet rreth nj shtjeje penale konkrete, ka pjesmarrs procedural (t pandehur,
t dmtuar, dshmitar etj.), t cilt prdorin gjuh t ndryshme, por q ato jan gjuh
zurtare t gjykats, procedura do t mund t zhvillohej n gjuht zyrtare t gjykats.
Me at rast, gjykata duhet tu siguroj palve prkthimin e veprimeve procedurale, t
cilat nuk ushtrohen n gjuhn e tyre.
Palt dhe personat e tjer q marrin pjes n procedur, kan t drejt q n procedur
t prdorin gjuhn e vet. Mosrespektimi i ksaj t drejte paraqet shkelje esenciale
absolute t dispozitave t procedurs penale, por vetm nse personit (t pandehurit,
mbrojtsit) i sht pamundsuar q n shqyrtim gjyqsor t prdor gjuhn e vet dhe q
n gjuh t vet t ndjek rrjedhn e shqyrtimit gjyqsor (neni 384 paragrafi 1,
nnparagrafi 3). Mirpo, pr kt shkelje gjykata e shkalls s dyt kujdeset vetm po
qe se at e ka sinjalizuar ankuesi, sepse shkelja e till nuk bn pjes n shkeljet
esenciale t dispozitave t procedurs penale, t cilat gjykata e shkalls s dyt I
shqyrton doher sipas detyrs zyrtare (neni 394 paragrafi 1). N qoft se personit i
sht pamundsuar e drejta q n ndonj faz t mhershme t procedurs penale, para
fillimit t shqyrtimit gjyqsor, ta prdor gjuhn e vet dhe t ndjek rrjedhn e procesit
n gjuhn e vet, ather do t ekzistoj vetm shkelje esenciale relative e dispozitave t
procedurs penale (neni 384, paragrafi 2, nnparagrafi 2.2.).
Pavarsisht se angazhimi i prkthyesit n procedur penale nganjher krkon mjete t
konsiderueshme materiale financiare, t cilat organet procedurale nuk i kan gjithher,
nuk bn q shfrytzimi i ksaj t drejte t lidhet me vshtirsit q shkaktojn
shpenzimet e tilla. Mosprania e prkthyesit n shqyrtim gjyqsor, kur prania e tij sht
e domosdoshme, prbn shkelje esenciale t dispozitave t procedurs penale, sipas
nenit 384, paragrafi 1, nnparagrafi 1.3.
N nenin 450, paragrafi 5 parashihet shprehimisht q shpenzimet e prkthimit q kan
t bjn me prdorimin e gjuhs s pjesmarrsve n procedur, nuk arktohen nga
personat q, sipas ktij neni, detyrohen ti paguajn shpenzimet e procedurs penale.
Paragrafi 4.
Dispozita e paragrafit 4 parasheh q shkresat penale (deklarata, ankesat dhe
parashtresat e tjera) mund t dorzohen n gjykat n gjuhn zyrtare t gjykats. 26
26
N paragrafin 4 t nenit 15 t Kodit t Prkohshm t procedurs penale parashihej se, pas fillimit t
shqyrtimit gjyqsor, personi i cili paraqet parashtres, nuk mund ta revokoj vendimin e tij lidhur me
gjuhn e cila do t prdoret n procedur gjyqsore pa lejen e gjykats.
Pavarsisht nga fakti se paragrafi 4 i nenit 14 t KPP - tani n fuqi, nuk e ka akceptuar, mendojm se
gjykata shtjen e mundsis eventuale t revokimit t vendimit mbi gjuhn e prcaktuar duhet ta shikoj n
mnyr kritike n frymn e s drejts s t pandehurit pr nj gjykim fer dhe n koh t arsyeshme.
111
Ejup Sahiti
Paragrafi 5.
Pr shkak t pozits procedurale specifike n t ciln gjendet, personit t privuar lirie
(t arrestuar, t paraburgosur, t dnuar) duhet ti sigurohet prkthimi i shkresave
(thirrjeve, vendimeve dhe parashtresave) n gjuhn q prdor ai n procedur.
Paragrafi 6.
shtjen e prdorimit t gjuhs nga shtetasit e huaj t paraburgosur, paragrafi 6 e lidh
me reciprocitet. N t vrtet, shtetasi i huaj q ndodhet n paraburgim, gjat zhvillimit
t procedurs penale mund ti dorzoj gjykats parashtresat n gjuhn e tij vetm sipas
kushteve t reciprocitetit.
Praktika gjyqsore
T pandehurit n procedurn para gjykats se shkalls se par i sht cnuar e drejta
e prdorimit t gjuhs se tij amtare n procedur, ndrkaq procedura sht udhheq n
gjuh tjetr dhe pr t drejtn e tij nuk sht informuar n kuptim t nenit 8 paragrafi 2
t KPP. Kshtu q nuk ka mund ta kuptoj rrjedhn e procedurs dhe t paraqet
mbrojtje efikase pr ka aktgjykimi prishet dhe kthehet n rivendosje
(Aktgjykimi i Gjykats Supreme t M.Zi, K.br.77/09, dt.11.12.2009.)
Neni 15 [E drejta n rehabilitim dhe kompensim]
do person i cili sht dnuar, arrestuar, ndaluar ose paraburgosur n
mnyr t paligjshme ka t drejt n rehabilitim t plot, kompensim t
drejt nga mjetet buxhetore dhe n t drejta t tjera t parapara me ligj.
Neni 22 I Kushtetuts s Kosovs, ndr marrveshjet dhe instrumentet q zbatohen
drejtprdrejt n Kosov, rendit Paktin Ndrkombtare pr t Drejtat Civile e Politike
dhe protokollet e saj, si dhe Konventn Europiane pr Mbrojtjen e t Drejtave dhe
Lirive Themelore t Njeriut dhe prorokollet e saj. Neni 14, paragrafi 6 i KNDCP
parasheh kompensimin e personit i cili ka mbajtur dnimin q i sht shqiptuar pa t
drejt. T drejtn e kompensimit e njohin edhe neni 5, paragrafi 5 i KEDNj dhe
dispozita e nenit 3 t Protokollit Nr. 7 t KEDNj. Me dispozitat e lartprmendura si dhe
me nenin 15 t KPP-s sht inauguruar nj prej parimeve themelore t procedurs
penale - Parimi i kompensimit t dmit t personave t dnuar pa arsye apo t arrestuar
pa baz.
Neni 50 i KEDNJ i jep kompetenc gjithashtu Gjykats Evropiane pr t Drejtat e
Njeriut q, n kushte t caktuara, t caktoj satisfaksion t nevojshm pr paln e
dmtuar me vendim prfundimtar t padrejt. Gjykata ka konstatuar se kto dy
dispozita (neni 5, paragrafi 5 dhe neni 3 i Protokollit 7) nuk prjashtojn njra-tjetrn
dhe se trajtimi i nj pretendimi n baz t nenit 5, paragrafi 5, nuk prjashton
mundsin q Gjykata ta shqyrtoj shtjen n baz t nenit 50. 27 Protokolli 7. neni 3
27
Brogan e t tjer kundr Mbretris s Bashkuar /1988/ dhe Ciulla kundr Italis /1989/ (Donna Gomien,
Udhzues i shkurtr pr KEDNJ - Kshilli i Evrops, fq.31).
112
Ejup Sahiti
parasheh t drejtn e dmshprblim pr personin e gjykuar me aktgjykim t forms s

prer pr vepr penale, i cili e ka mbajtur dnimin si pasoj e aktgjykimit t till, n
qoft se aktgjykimi sht anuluar ose personi sht falur, pr shkak t fakteve t reja
apo t zbuluara rishtazi. Dmshprblimi bhet n pajtim me ligjin ose praktikn e
shtetit prkats, prve nse nuk provohet se vet i dnuari sht pjesrisht a n trsi
prgjegjs pr vrtetim t vonuar t fakteve deri ather t panjohura.
Kushtetuta e Kosovs, n nenin 29 paragrafi 5, ka prmbajtje identike me nenin 5
paragrafi 5 t KEDNJ-s, e q i referohet kompensimit pr personin i cili sht
arrestuar apo ndaluar n mnyr t kundrligjshme. Ndonse KK, n nenin 29,
paragrafi 6, parasheh shprehimisht t drejtn e personit t ndaluar ose t arrestuar pr
kompensim, kjo dispozit nuk duhet kuptuar si prjashtuese pr sa i prket s drejts
pr kompensim t t dnuarit pa t drejt me aktgjykim t forms s prer. Kjo pr
faktin se, sipas nenit 22, pikat 2 e 3, t Kushtetuts s Kosovs, KEDNJ dhe PNDCP
jan n grupin e Marrveshjeve dhe Instrumenteve ndrkombtare, t cilat zbatohen
drejtprdrejt n Kosov. T dy kto dokumente ndrkombtare parashohin t drejtn n
kompensim pr personin q ka mbajtur dnimin e shqiptuar me aktgjykim t forms s
prer, kur aktgjykimi sht anuluar ose sht br falja pr shkak se fakti i ri ose i
zbuluar m von vrteton se ai vendim ka pasur t bj me gabim gjyqsor.
N frymn e dispozits kushtetuese dhe t konventave t siprprmendura, neni 15 i
KPP-s v parimin e kompensimit t dmit t personave t dnuar pa arsye ose t
privuar lirie pa baz e ka prcaktuar si parim themelor procedural. Ky parim m tutje
sht trajtuar n Kapitullin XXXVI (nenet 525-533) t KPP-s.
Dispozita parimore e nenit 15 dhe ato t kapitullit XXXVI t KPP-s rregullojn n
mnyr komplementare procedurn pr realizim t shprblimit t dmit n t dy
aspektet, si pr shkak t dnimit t paarsyeshm me aktgjykim t forms s prer, ashtu
edhe pr shkak t privimit t paligjshm nga liria. Bazuar n nenin 15, person i
arrestuar, i ndaluar ose i paraburgosur n mnyr t paligjshme njihet personi t cilit
faktikisht ose faktikisht dhe juridikisht i sht hequr liria n lidhje me procedurn
penale. Ndonse pr sa u prket formave t kufizimit t liris, t zbatuar n mnyr t
paligjshme si baz pr kompensim, Kodi sht prcaktues, shtrohet pyetja si duhet
vepruar n rastin e zbatimit t alternativave t paraburgimit. sipas nenit 173 paragrafi,
1, nnparagrafi 1.4., 1.5. dhe 1.6. (ndalimi pr tiu afruar vendit ose personit t caktuar,
Paraqitja n stacionin policor dhe Arresti shtpiak). Sipas mendimit ton, n kuadr t
dmshprblimit do t duhej, delege ferenda, prfshir edhe alternativat e paraburgimit
si dhe shpenzimet e arsyeshme q ka pasur i pandehuri me rastin e zhvillimit t
procedurs penale, e cila sht pushuar me aktvendim t forms s prer.
N praktik nuk sht kontestuese q i dnuari pa arsye dhe i privuari lirie n mnyr t
kundrligjshme, ka t drejt pr kompensim t dmit material dhe t atij jo material
(moral) si dhe t fitimit t humbur, ka t drejtn t krkoj q n gazet ose n nj
mjetin tjetr t informimit publik t shpallet vendimi nga i cili shihet pa arsyeshmria e
dnimit t prparshm, nse rasti ishte publikuar n mjetin e informimit publik.
Ndrkaq, n rast se nuk sht paraqitur n mjetet e informimit publik, me krkesn e
personit, njoftimi i till i drgohet pundhnsit t tij. M tutje, gjykata duhet t marr
sipas detyrs zyrtar aktvendim. me t cilin anulon regjistrimin e dnimit t
paarsyeshm n evidencn e t dnuarve (neni 530).
113
Ejup Sahiti
Pr sqarime t mtejshme si dhe pr procedur pr kompensim dmi, pr rehabilitim

dhe pr ushtrim t t drejtave t tjera t personave t dnuar ose t arrestuar pa arsye,
shih komentimin te Kapitulli XXXVI.
Pr kompensim dmi, t br pr shkak t puns joligjore ose t padrejt t gjyqtarit
dhe t personave zyrtar gjat rrjedhs s procedurs, jasht rasteve t siprshnuara,
vlejn dispozitat e prgjithshme pr kompensim t dmit.
Neni 16 [Detyrimi i gjykats pr t njoftuar palt]
Gjykata detyrohet t njoftoj t pandehurin ose pjesmarrsin tjetr n
procedur pr t drejtat q i prkasin sipas ktij Kodi, si dhe pr pasojat e
mosveprimit t tij nse ai, pr shkak t mosdijes, nuk ndrmerr veprimin e
duhur n procedur ose i nuk shfrytzon t drejtat e tij.
Me nenin 16 sht parapar posarisht obligimi pr gjykatn q, n raste konkrete
procedurale, ti njoftoj pjesmarrsit procedural konkret pr t drejtat e tyre ligjore,
t cilat mund ti shfrytzojn (p.sh. palve, t dmtuarit, personit fizik t cilit i sht
kufizuar sendi me aktgjykim, si dhe personit juridik t cilit i sht konfiskuar dobia
pasurore e fituar me vepr penale, s bashku me aktgjykim u drgohet edhe udhzimi
pr t drejtn e ankess, neni 369 paragrafi 3-4). Dispozita e nenit 16 n disa raste
reflektohet n mosmarrjen parasysh t lshimeve t cilat do t duhej t trhiqnin pasoja
t dmshme pr pjesmarrs procedural, t cilat jan shkaktuar pr shkak t mosdijes
(neni 445, paragrafi5).
N nenin 17 sht dhn nj dispozit e prgjithshme. N t vrtet, edhe pse shumica
e pjesmarrsve n procedur nuk e njohin mjaftueshm legjislacionin penal, ata nuk
mund t sigurojn doher ndihm profesionale kualitative. N kt drejtim, Kodi nuk i
rendit personat q sipas profesionit jan jurist ose edhe profesor t drejtsis etj..
Kodi parasheh se gjykata duhet tia bj me dije t pandehurit ose pjesmarrsit tjetr
procedural t drejtat q i prkasin sipas Kodit dhe t vr n pah pasojat e lshimit
gjithmon kur ekziston rreziku q i pandehuri ose pjesmarrsi tjetr procedural, pr
shkak t mosdijes, t mos shfrytzojn ndonj t drejt q i takon, ose se lshon ndonj
veprim n procedur, i cili do t rezultonte n dm t tij. Gjykata, pra, duke pasur
parasysh personalitetin e t pandehurit apo t pjesmarrsit tjetr procedural, vlerson
nse njoftimi sht i nevojshm dhe, kur e konstaton kt, bn njoftimin konkret sipas
detyrs zyrtare. Obligimi pr t njoftuar pjesmarrsin procedural, kur kt e krkon
nevoja, prfshin edhe personat me profesion juristi. Vlersimin se pjesmarrsi nuk di
pr t drejtn q i takon, apo pr pasojn e mosndrmarrjes s veprimit procedural,
gjykata duhet ta bj me koh.
N praktik mund t radhitn raste t ndryshme kur gjykata duhet t njoftoj
pjesmarrsin procedural pr mundsin e realizimit t ndonj t drejte. P.sh. njoftimi i
t pandehurit nse sht i varfr, se mund t krkojn q kryesisht ti caktohet
mbrojtsi kur pr kt jan plotsuar kushtet ligjore. (neni 11 paragrafi 4); apo njoftimi
pr mundsin e paraqitjes s lutjes pr rivendosje t afatit (neni 447 paragrafi 1);
njoftimi q i bhet dshmitarit pas marrjes n pyetje, se ka t drejt t krkoj
kompensimin e shpenzimeve etj..
114
Ejup Sahiti
Me rastin e ofrimit t njoftimit sipas nenit 16, duhet pasur kujdes q objektiviteti i
gjykats t mos vihet n pikpyetje dhe ofrimi i ndihms t mos shndrrohet n
prfaqsim t ndonjrs pal. Gjykata nuk duhet t angazhohet q t ndihmoj
drejtprdrejt n realizimin e s drejts s caktuar, pr t ciln ajo duhet t vendos.
Parimi i njoftimit t pjesmarrsit procedural pr t drejtat q i prkasin n procedur,
si dhe pr pasojat e mosveprimit t tij nse ai, pr shkak t mosdijes, nuk ndrmerr
veprimin e duhur, m tutje sht prpunuar n dispozitat e neneve 442, paragrafi 4,
368, paragrafi 1, 424, paragrafi 3 etj..
Anashkalimi i njoftimit, varsisht nga rasti konkret, mund t paraqes shkelje esenciale
t dispozitave t procedurs penale, sipas nenit 384, paragrafi 2.
Neni 17 [Kohzgjatja e pasojave q kufizojn t drejtat]
Kur dihet se fillimi i procedurs penale ka pr pasoj kufizimin e disa t
drejtave t caktuara dhe kur procedura penale zhvillohet pr ndonj vepr
penale pr t ciln sht parapar dnimi me m shum se tre vjet burgim,
pasoja e till hyn n fuqi nga momenti i hyrjes n fuqi t aktakuzs, po qe se
me ligj nuk sht prcaktuar ndryshe. Nse procedura penale zhvillohet pr
ndonj vepr penale pr t ciln sht parapar dnim me gjob ose dnim
me burgim deri n tre vjet, pasoja e till hyn n fuqi nga dita kur
aktgjykimi dnues merr form t prer, prve nse prcaktohet ndryshe
me ligj.
Pavarsisht nga ndikimi i prezumimit t pafajsis (neni 3, paragrafi 1) vet fillimi dhe
zhvillimi i procedurs penale mundet, por nuk sht e domosdoshme, t ket pasoja t
caktuara pr t pandehurin, meq procesi penal gjeneron kufizime t caktuara t t
drejtave t tij. Ndonse fillimi dhe zhvillimi i procedurs penale nuk bn t
identifikohen me ekzistimin e fajsis s t pandehurit, ligjvnsi, megjithat, pr
shkaqe t arsyeshme, ka prcaktuar q ndaj personit t till mund t arrijn pasoja t
caktuara. N Kod nuk prkufizohen pasojat e tilla, por vetm parimisht caktohet
momenti kohor kur fillojn ato, duke pasur parasysh stadet e zhvillimit t procedurs
penale. Prandaj dispozita e nenit 17 ka karakter subsidiar, sepse vlen vetm ather kur
me ligj tjetr, nuk sht prcaktuar ndryshe arritja e (psimi i) pasojs s caktuar.
Dispozita e nenit 17 n nj mnyr mbron personin kundr t cilit zhvillohet procedura
penale nga ndikimi negativ i asaj procedure, sepse pasojat arrijn dhe efektiviteti i tyre
shprehet n at faz t procedurs kur, n baz t provave q disponohen, arrihet nj
shkall e lart e besueshmris se personi sht kryers i veprs penale. Ksisoj,
momenti i kufizimit t s drejts s caktuar pr shkak t fillimit t procedurs penale,
sht prcaktuar n mnyra t ndryshme, varsisht nga pesha e veprs penale q sht
lnd e procedurs. Nse sht fjala pr vepr penale pr t ciln parashihet dnimi me
mbi tre vjet burgim, ather pasojat arrijn kur aktakuza merr formn e prer, ndrsa
pr veprat penale pr t cilat sht parapar dnimi me gjob ose dnimi me burgim
deri n tre vjet, nga dita kur aktgjykimi dnues, merr form t prer.
Me ligj tjetr mund t parashihet fillimi i kufizimit t nj t drejte konkrete, ka do t
thot se pasojat q arrijn pr shkak t fillimit ose t zhvillimit t procedurs penale,
prcaktohen me norma t tjera juridike dhe pr to vendoset n kuadr t procedurave t
115
Ejup Sahiti
tjera (bie fjala me Ligjin mbi punn etj.). Momenti i fillimit t procedurs penale dhe
momenti n t cilin pason kufizimi i t drejtave t caktuara t t pandehurit, si pasoj e
vnies n lvizje t procedurs penale, jan momente t ndryshme. Para fillimit t
procedurs penale nuk mund t ket pasoja juridike. Mirpo, se a do t rrjedhin pasojat
nga fillimi i procedurs apo nga ndonj moment i mvonshm, para s gjithash varet
nga ligjet e tjera, n t cilat jan parashikuar pasojat e tilla.
Fillimi i hetuesis ndaj t pandehurit, sipas rregullit, nuk shkakton kufizim t t
drejtave t caktuara t tij, ka sht edhe e logjikshme. Sepse qllimi i hetimit sht q
t mblidhen prova, n baz t t cilave do t jet e mundshme t ngrihet aktakuza.
Meqense sipas KPP-s, hetimi e ka humbur karakterin gjyqsor, ather momenti i
fillimit t kufizimit t t drejtave t caktuara t t pandehurit nuk duhet t lidhet me
fillimin e hetimit.
Pr momentin kur aktakuza merr formn e prer; shih komentet te neni 38.
T pandehurit pas fillimit t procedurs penale mund ti kufizohet lshimi ose
vazhdimi i pasaports ose dhenia e fizs prkatsisht marrja e pasaports ose anulimi i
vizs. Pas marrjes s aktgjykimit t forms s prer, me dnim burgim n kohzgjatje
t caktuar, t pandehurit i ndrpritet marrdhnia e puns.
Neni 18 [shtjet prejudikuese]
1.
2.
N qoft se zbatimi i ligjit penal varet nga nj vendim paraprak nga gjykata
n ndonj procedur tjetr e cila sht duke u zhvilluar apo nga organi
tjetr publik, gjykata e cila ka kompetenc n shtjen penale vet mund t
marr vendim pr shtjen e till n pajtim me dispozitat e zbatueshme pr
provat n procedur penale. Vendimi i till zbatohet vetm pr at shtje
penale q sht duke u gjykuar nga kjo gjykat.
Kur gjykata n ndonj procedur tjetr ose organi tjetr publik ka marr
nj vendim mbi nj shtje paraprake t ktij lloji, vendimi i till nuk sht
detyrues pr gjykatn e cila gjykon shtjen penale pr t vendosur nse
sht kryer vepr penale.
Ky nen prmban dispozita pr zgjidhjen e t ashtuquajturave shtje prejudikuese shtje paraprake.

Me shtje prejudikuese nnkuptojm nj shtje juridike, pr zgjidhjen e s cils sht
kompetente gjykata n procedur tjetr - n procedur civile (kontestimore, jashtkontestimore) ose n procedur prmbaruese, por jo n procedur penale, ose nj shtje
pr t ciln sht kompetent ndonj organ tjetr shtetror, e q nga ekzistimi i saj varet
edhe ekzistimi i veprs penale.
shtjet faktike nuk mund t jen shtje prejudikuese (paraprake), sepse gjykata n
procedur penale, pr marrje t vendimit, pr to duhet ti vrtetoj patjetr t gjitha
faktet relevante, sipas dispozitave q vlejn pr procesin e t provuarit n procedur
penale. 28
28
Petri 1, fq. 47.
116
Ejup Sahiti
Paragrafi 1.
shtjet q mund t paraqiten si shtje prejudikuese, mund t jen t ndryshme, por
gjithsesi duhet t jen shtje juridike, nga zgjidhja e t cilave varet aplikimi i Kodit
penal (shtja q ka t bj me martes, me afrsin gjinore, me cilsin e personit /person zyrtar, ushtarak/, shtja e pronsis, shtja e shtetsis etj.), nga zgjidhja e s
cils varet ekzistimi i vet veprs penale, ekzistimi i prgjegjsis penale, ekzistimi i
shkalls s prgjegjsis penale dhe i lartsis s dnimit. Ktu nuk hyjn shtjet
juridike t karakterit procedural, nga zgjidhja e t cilave varet ndonj situat
procedurale. N situat t till gjykata penale sht e lidhur me vendimin e organit
tjetr, kur organi i till ta ket zgjidhur at shtje, por kur nuk ka vendim t till,
gjykata vendos vet. Po ashtu, dispozitat procedurale nuk mund t lidhen me shtjet
prejudikuese, sepse pr shtjet procedurale duhet t vendoset ekskluzivisht n baz t
dispozitave t KPP-s.
N situat kur ekzistimi i veprs penale varet nga shtja prejudikuese, gjykata, e cila
zhvillon procedur pr zgjidhjen e shtjes penale, shtjen paraprake mund ta
shqyrtoj sipas dispozitave pr procesin e t provuarit, q vlejn n procedur penale,
ndonse nuk ka obligim ta shqyrtoj at, por, sipas nenit 18, mund t marr vendim
pr (ta zgjidh) shtjen e till.
Paragrafi 2.
Gjykata penale, shtjen paraprake t zgjidhur nga gjykata n ndonj procedur tjetr
ose nga organi shtetror, sipas dispozitave q vlejn n procedura t tilla, nuk mund ta
ndryshoj, por nuk prjashtohet mundsia q n procedur penale ajo t vlersohet ose
edhe t pranohet (p.sh. fakti se me aktgjykim t forms s prer sht prishur lidhja e
martess nuk l mundsi q kjo shtje n procedur penale t trajtohet si shtje
paraprake). 29 Prndryshe, shtja paraprake e zgjidhur nga gjykata n procedur tjetr
ose nga organi shtetror, nuk e obligon gjykatn penale pr sa i prket asaj, nse sht
kryer vepra penale. Vendimi i marr n procedur tjetr mund t mbshtetet (ndonse
nuk sht e domosdoshme) n t vrtetn formale (n procedur kontestimore), ose n
baz t arsyeshmris (n procedur administrative). Vendimin e till gjykata penale
nuk do ta pranoj nse ai konfrontohet me t vrtetn materiale. N situat t till,
gjykata merr provat vet dhe shqyrton shtjen paraprake kontestuese, e cila mund t
zgjidhet edhe ndryshe nga vendimi ekzistues i organit kompetent. 30
Gjykata nuk ka detyrim, dhe as q ka nevoj t marr aktvendim formal lidhur me
veprimin se do ta shqyrtoj vet shtjen paraprake, meq as pr vrtetimin e fakteve t
tjera nuk merr aktvendim t posam. Vrtetimi i shtjes paraprake sipas nenit 18,
sht detyr e gjykats penale, andaj kt nuk mund ta bart n nj gjykat tjetr ose
nj organ shtetror.
Zgjidhja e shtjes paraprake elaborohet n arsyetim t aktgjykimit, prej nga shrben si
baz pr dispozitiv t aktgjykimit. shtja paraprake nuk sht objekt primar i
gjykimit. Zgjidhja e saj asnjher nuk merr formn e prer juridike dhe nuk obligon
organin kompetent, i cili m von do ti qasej zgjidhjes s asaj shtjeje. Sepse zgjidhja
29
30
Ibid.
Vasiljevi, Tihomir, Gruba, Momilo, Komentar Zakona o krivinom postupku, Beograd, 1981 fq. 28.
117
Ejup Sahiti
e shtjes paraprake (shtje prejudikuese) nga ana e gjykats penale, ka efekt vetm
pr lndn penale konkrete q e shqyrton kjo gjykat.
Mirpo, n qoft se shtja e till m von zgjidhet ndryshe nga gjykata kompetente,
kjo shrben si baz pr rishikim t procedurs penale.
Me kt rast duhet theksuar fakti se, n raste t rishikimit t procedurs penale sipas
nenit 422, paragrafi 1 dhe nenit 423, paragrafi 3 t KPP-s, shtja prejudikuese paraprake (e cila ka t bj me vrtetimin se prokurori i shtetit apo gjyqtari n rastin
konkret ka abuzuar detyrn), ka t bj me t drejtn penale q ka zgjidhur gjykata
penale n ndonj shtje penale tjetr me aktgjykim t forms s prer, prandaj, ajo e
obligon gjykatn penale me rastin e vendosjes pr rishikim t procedurs penale.
shtjet paraprake (prejudikuese) nga neni 18, duhen dalluar nga shtjet e tjera
paraprake. Me kt prkufizim Kodi, n nenin 472, paragrafi 1, flet pr shtjet q
duhen zgjidhur para se t vendoset pr shtjen kryesore. Ktu kemi t bjm me
supozimet procedurale dhe me shtje t tjera. t cilat gjykata duhet ti shqyrtoj dhe
pr to t marr vendim, n mnyr q ti qaset zgjidhjes s shtjes kryesore. Fjala
sht pr shtje procedurale, si jan: ekzistimi i akuzs s paditsit t autorizuar,
pastaj a ekzistojn pengesa pr zhvillim t procedurs penale (imuniteti, neb is in idem,
parashkrimi, falja) ose mungesa e propozimit apo e lejes pr ndjekje (kur dika e till
sht e nevojshme - neni 491 i KPP-s lidhur me nenin 117 t KP-s etj.). M tutje,
duhet theksuar gjithashtu fakti se shtja e dmit dhe lartsis s tij te vepra penale. Veprimtaria e pandrgjegjshme ekonomike (neni 285 KP) dhe te veprat penale t tjera,
ku dmi paraqet element esencial t figurs s veprs penale, nuk paraqet shtje
paraprake sipas nenit 18. Aty dmi sht fakt vendimtar, t cilin gjykata duhet ta
vrtetoj me t gjitha provat q disponon.
Neni 19 [Prkufizimet]
1.
118
Shprehjet e prdorura n kt Kod t Procedurs Penale kan kto

kuptime:
1.1. Zyrtari i autorizuar i policis - zyrtari i policis apo cilido pjestar i
Policis s Kosovs apo pjestari i ndonj shrbimi tjetr t autorizuar
pr t zhvilluar hetime penale ose pr t ekzekutuar vendimin e
prokurorit t shtetit apo t gjykats.
1.2. shtje e ndrlikuar - do vepr penale q prfshin por nuk
kufizohet n m shum se dhjet t pandehur, aktivitet t organizuar
kriminal, korrupsion, ose hetimi i s cils krkon prova t shumta
mjeko-ligjore, analiza kontabiliteti ose bashkpunim ndrkombtar.
Nj rast i ndrlikuar do t ishte nj procedur penale n t ciln
hetohet apo gjykohet nj rast i ndrlikuar.
1.3. I dyshuar - personi pr t cilin policia ose prokurori i shtetit dyshojn
se ka kryer vepr penale, por ndaj t cilit nuk sht filluar hetim.
1.4 I pandehur - personi kundr t cilit zbatohet procedura penale.
Shprehja i pandehur po ashtu prdoret n kt Kod edhe si
shprehje e prgjithshme pr t pandehurin, akuzuarin dhe
personin e dnuar.
Ejup Sahiti
1.5.
1.6.
1.7.
1.8.
1.9.
1.10.
1.11.
1.12.
1.13.
1.14.
I akuzuar - personi kundr t cilit sht paraqitur aktakuza dhe sht

caktuar shqyrtimi gjyqsor.
Person i dnuar - personi i cili me aktgjykim t forms s prer t
gjykats sht shpallur fajtor pr kryerjen e veprs penale.
I dmtuar ose viktima personi t cilit fardo e drejte personale ose
pasurore i sht shkelur ose i sht rrezikuar me veprn penale.
Dyshim i arsyeshm - njohuri pr informacionin q do t bindte nj
vzhgues objektiv q nj vepr penale ka ndodhur, po ndodh ose ka
mundsi t konsiderueshme q do t ndodh dhe se personi n fjal
mund t kryej ose mund t ket kryer veprn penale. Se far mund
t konsiderohet si "e arsyeshme" do t varet nga t gjitha rrethanat.
Dyshim i bazuar - njohuri pr informacionin q do t bindte nj
ka m shum gjasa q t ket kryer veprn penale se sa q t mos e
ket kryer at. Dyshimi i bazuar duhet t mbshtetet n prova t
artikulueshme.
Shkak i bazuar - njohuri pr informacionin q do t bind nj
ka gjas t konsiderueshme t ket kryer veprn penale. Shkaku i
bazuar duhet t mbshtetet n prova t artikulueshme.
Gjasa reale - baza pr urdhr pr kontroll ose pr t justifikuar
ndrhyrjen e qeveris n privatsin e ndonj personi. Posedimi i
provave t pranueshme q do t bindte nj vzhgues objektiv q nj
vepr penale ka ndodhur, po ndodh ose ka mundsi t
konsiderueshme q do t ndodh dhe se personi n fjal ka gjas t
konsiderueshme t ket kryer veprn penale.
Dyshimi i bazuar mir - nnkupton ngritjen e aktakuzs. Posedimi i
provave t pranueshme q do t bindte nj vzhgues objektiv q nj
vepr penale ka ndodhur dhe q sht kryer nga i pandehuri.
Kompensimi - kompensimi i dmeve nga personi i dnuar. N fund t
nj procedure penale gjykata urdhron t pandehurin i cili sht
shpallur fajtor pr nj vepr penale q t kompensoj t dmtuarin
apo t dmtuarit pr dmet q rezultojn drejtprdrejt apo n
mnyr t trthort nga vepra penale.
Dmi - dmi q drejtprdrejt apo n mnyr t trthort rezulton nga
nj veprim kriminal, duke prfshir humbjen e prons, humbjen e
fitimit, heqjen e liris, dmtimin fizik, dmtimin psikik apo humbjen
e jets s bashkshortit ose antarit t familjes s afrme. Shuma e
dmit do t vrtetohet nga prfaqsuesi i t dmtuarit, mbrojtsi i
viktimave apo prokurori i shtetit. Gjykata mund t urdhroj
pagesn e dmit bazuar n nj vlersim t arsyeshm t vlers
monetare t dmit t drejtprdrejt ose t shkaktuar rrjedhimisht si
pasoj e veprs penale.
119
Ejup Sahiti
1.15. Pal n procedur - prokurori i shtetit, i pandehuri dhe i dmtuari. I

pandehuri nuk konsiderohet pal sipas nenit 392, t Kodit Penal t
Kosovs
1.16. Fmij - person q sht nn moshn tetmbdhjet vjet, n pajtim
me Kodin e Drejtsis pr t Mitur.
1.17. I mitur - person q sht i moshs mes katrmbdhjet dhe
tetmbdhjet vjet, n pajtim me Kodin e Drejtsis pr t Mitur,
1.18. Organi publik - nj organ i Qeveris s Republiks s Kosovs ose nj
organ njjt i autorizuar pr t vepruar sipas Ligjit pr Policin apo
Ligjit pr Kompetencat, Przgjedhjen e Rasteve dhe Caktimin e
Lndve t Gjyqtarve dhe Prokurorve t EULEX-it n Kosov.
1.19. Kontroll intim - kontrolli i cili prbhet nga kontrolli fizik i zgavrave
t trupit t personit, pos gojs.
1.20. Gjyqtari kompetent - gjyqtari i cili sipas ktij kodi ka prgjegjsi pr
shtjen n fjal. N shumicn e rrethanave, ky do t jet gjyqtari q
mbikqyr fazn e procedurs penale.
1.21. Kolegji shqyrtues - kolegji i prbr prej tre gjyqtarsh i cili
formohet nga departamenti i njjt ose nga gjykata themelore pr t
shqyrtuar dhe gjykuar nj kundrshtim kundr urdhrit t gjyqtarit
t procedurs paraprake.
1.22. Trupi gjykues - trupi i prbr prej kryetarit t trupit gjykues dhe dy
gjyqtarve profesional t ciln shqyrtojn provat dhe gjykojn gjat
shqyrtimit gjyqsor.
1.23. Gjyqtari i procedurs paraprake - gjyqtari i cili sht caktuar n
fazn e hetimit.
1.24. Kryetari i trupit gjykues - gjyqtari n departamentin e krimeve t
rnda t gjykats themelore i cili pranon aktakuzn, merr vendim
pr t gjitha propozimet paraprake dhe t provave n shqyrtimin
fillestar dhe shqyrtimin e dyt, dhe kryeson trupin gjykues q gjykon
n shqyrtimin gjyqsor.
1.25. Gjyqtari i vetm gjykues - gjyqtari n departamentin e prgjithshm
t gjykats themelore i cili pranon aktakuzn, merr vendim pr t
gjitha propozimet paraprake dhe t provave n shqyrtimin fillestar
dhe shqyrtimin e dyt, dhe gjykon n shqyrtim gjyqsor.
1.26. Fondi pr kompensim t viktimave - fond n t cilin depozitohen
mjetet nga konfiskimi i dorzanis dhe pasurive tjera t autorizuara
m ligj. Pagesat nga fondi pr kompensim t viktimave prdoren pr
kompensimin e viktimave t krimit, si caktohet me ligj.
1.27. Prmbledhja, transkripti, regjistrimi - tri lloje t procesverbaleve.
Prmbledhja sht nj prshkrim i sakt i asaj se far ka thn nj
person. Transkripti sht regjistrim fjal pr fjal i asaj far ka
thn nj person. Regjistrimi mund t jet regjistrim audio apo video
me an t mjeteve elektronike q mundson prsritjen e sakt t
fjalve q ka thn nj person.
1.28. Mbrojtsi kryesor - kur nj pal prfaqsohet nga m shum se nj
mbrojts, nj dhe vetm nj mbrojts prfaqson paln para gjykats
120
Ejup Sahiti
1.29.
1.30.
1.31.
1.32.
ose gjat procedurave penale. Kur mbrojtsit kryesor i dorzohen

dokumentet, prfshir aktakuzat, krkesat, prgjigjet, ankesat dhe
dokumentet tjera t cilat duhet ti zbulohen t pandehurit,
konsiderohet se dorzimi u sht br t gjith mbrojtsve q
prfaqsojn paln.
Thelbsisht t pambshtetshme - prova apo informata sht
thelbsisht e pambshtetshme nse origjina e provs apo informats
sht e panjohur, bazohet n thashetheme apo n dukje t par prova
apo informata sht e pamundshme ose e pabesueshme.
Artikulueshm - kur informata apo prova duhet t jet e
artikulueshme, pala e cila paraqet informacionin apo provn duhet t
specifikoj n detaje informatn apo provn n t ciln mbshtetet.
Mbshtetje e pohimit - dokument i paraqitur nga pala n mbshtetje
t dshmis apo provs q nuk sht drejtprdrejt e arritshme n
shqyrtim gjyqsor. Mbshtetja e pohimit cakton prova tjera t
pranishme q mbshtesin dshmin apo provn n fjal. Mbshtetja e
pohimit ka pr qllim t tregoj se prova n fjal nuk do t ishte
prova e vetme apo vendimtare n mbshtetje t aktgjykimit me t
cilin i pandehuri shpallet fajtor.
Policia apo zyrtari policor - cilido pjestar i Policis s Kosovs apo
shrbimit tjetr t autorizuar pr zbatimin e hetimit penal.
Me dispozitat e ktij neni sht dhn interpretimi i kuptimit t disa shprehjeve/

nocioneve, t cilat jan t pranishme shpesh gjat rrjedhs s procedurs penale. Ato
kan t bjn me palt dhe me t dmtuarin (por jo pr t gjith pjesmarrsit
procedural, sepse statusi i subjekteve t tjera sht i qart nga dispozita t tjera); me
nivelin e dyshimit q duhet t ekzistoj pr t ndrmarr nj veprim apo disa veprime
procedurale; me prbrjen e gjykats n faza t ndryshme t procedurs penale; me
forcn provuese t ndonj prove apo t dhne etj..
N nnparagraft 1.3.-1.6 pr autorin e veprs penale ekzistojn disa emrtime: i
dyshuar, i pandehur, i akuzuar dhe i dnuar. Nocioni i pandehur prdoret n kuptim t
ngusht dhe n kuptim t prgjithshm. N kuptim t ngusht i pandehur konsiderohet
personi ndaj t cilit zhvillohet procedura (hetimore). Ndrmjet t dyshuarit dhe t
pandehurit n kuptimin e ngusht, ka dallim, sepse, me gjith ekzistimin e dyshimit t
arsyeshm se i dyshuari ka kryer vepr penale, kundr tij nuk ka filluar procedura.
Mirpo, pr sa i prket gzimit t t drejtave t caktuara, ata jan t njjt. Nocioni i
pandehur n kuptimin e prgjithshm prfshin t pandehurin n kuptimin e ngusht, t
akuzuarin dhe t dnuarin.
I dnuar sht personi pr t cilin me aktgjykim t forms s prer sht vrtetuar se
sht fajtor pr kryerjen e veprs penale. I till konsiderohet edhe kur ndaj tij sht
shqiptuar vrejtja gjyqsore si dhe kur sht shpallur fajtor, por sht liruar nga dnimi.
Me prkufizimin i pandehur nuk prfshihet i mituri, ndaj t cilit sht shqiptuar masa
edukuese.
Procesi penal sht nj kontest ndrmjet dy palve, t cilin e zgjidh gjykata. Prandaj
nnparagrafi 1.15. i ktij neni me nocionin pal, n rend t par, prfshin paditsin dhe
t pandehurin. I dmtuari gjithashtu konsiderohet pal, kur ka paraqitur krkes
121
Ejup Sahiti
pasurore juridike apo kur, n raste kur ka autorizim ligjor, ka paraqitur ankes kundr
aktgjykimit. Sipas rregullit, palt duhet t posedojn aftsin pr t figuruar si pal dhe
aftsin procedurale. Mirpo, i dmtuari, kur i mungon aftsia procedurale, duhet t
prfaqsohet me prfaqsues ligjor.
N nnparagraft 1.9.-1.12. prkufizohen nocionet dyshim i bazuar, shkak i
bazuar, gjasa reale dhe dyshimi i bazuar mir. Nnparagraft 1.19.-1.25.
interpretojn nocionet q kan t bjn me prmbajtjen e gjykats n situat
vendimmarrse gjat procedurs (gjyqtar kompetent, kolegj shqyrtues, trup gjykues,
gjyqtar i procedurs paraprake, kryetari i trupit gjykues dhe gjyqtari i vetm gjykues).
Nnparagrafi 1.27. i referohet prmbajtjes s tri formave t procesverbalit prmbledhjes, transkriptit dhe regjistrimit. Prmbledhja nnkupton procesverbalin e
shkruar, ku prshkruhet saktsisht deklarimi i nj personi; transkripti sht regjistrim
fjal pr fjal i asaj q ka thn nj person, e q ka t bj me stenografimin, ndrsa
regjistrimi ka t bj me regjistrim audio apo video me an t mjeteve elektronike.
Nnparagraft 1.29.-1.31. interpretojn nivelin provues t disa provave apo
informacioneve q konsiderohen thelbsisht t papranueshme, t artikulueshme
dhe mbshtetje e pohimit, q nnkupton ndonj dokument t paraqitur nga pala n
mbshtetje t dshmis a provs q nuk sht e arritshme drejtprdrejt n shqyrtim
gjyqsor.
N disa kapituj t Pjess s katrt t Kodit, t cilt rregullojn procedura t veanta,
bhen referenca pr disa prkufizime vijuese t tjera:
- organ publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore, ekuivalent i t cilit sot
sht Ministria e Drejtsis (p.sh. nenet 520-522, 527, paragrafi 1);
- organ publik kompetent pr pun t brendshme (neni 538), sot ekuivalent:
Ministria e Punve t Brendshme.
N procedur penale prkufizimi vendim sht nocion gjenerik, i cili nnkupton tri lloje
vendimesh: aktgjykimin, aktvendimin dhe urdhrin (neni 470, paragrafi 1).
Prkufizimi akuz 31 gjithashtu sht term gjenerik, dhe nnkupton aktakuzn,
propozimin e prokurorit t shtetit pr shqiptim t mass edukuese ose t dnimit ndaj t
miturit, dhe propozimin e prokurorit t shtetit pr shqiptim t mass pr trajtim t
dtyrueshm psikiatrik. N kuptimin m t gjer t fjals, akuza nnkupton edhe forma
t tjera, n baz t t cilave iniciohet ose zbatohet procedura penale. Aty hyjn edhe:
propozimi i t dmtuarit pr ndjekje dhe kallzimi penal.
31
Gjykata Evropiane pr t drejtat e njeriut akuz (charge) konsideron informacionin zyrtar t cilin organi
kompetent ia ka drejtuar individit pr shkak se ka kryer vepr penale, por edhe do mas tjetr me t ciln
shprehet akuza e till, e cila ndikon thelbsisht n gjendjen e t dyshuarit. Shih: vendimet e asaj gjykate n
shtjet Eckle v. Germany, Foti et al. v. Italy, (Pavii 1, fq. 218).
122
Ejup Sahiti
Kapitulli II: Kompetenca e gjykatave

1. Kompetenca lndore dhe prbrja e gjykats
Kur supozohet se sht kryer nj vepr penale, sht detyr e organeve shtetrore q t
verifikojn: a sht kryer me t vrtet vepra penale, kush sht kryersi i saj dhe, po
qe se, n baz t kushteve q i parasheh kodi penal, vrtetohet fajsia e t pandehurit,
atij i shqiptohet sanksioni penal i merituar. Mirpo, para se t shqiptohet sanksioni
penal, n procedur penale zhvillohet nj aktivitet i dendur procedural, pr ti vrtetuar
faktet relevante juridike. Gjith aktiviteti q zhvillohet rreth vrtetimit t fakteve dhe
gjetjes s t vrtets n procedur, prbn lndn e procedurs penale. Andaj, mund t
thuhet se lnd e procedurs penale sht materia q shqyrtohet n procedur nga
gjykata kompetente dhe pr t ciln duhet t marr vendim.
Meq ekzistojn vepra penale t llojllojshme pr nga rndsia e tyre dhe gjykata t
ndryshme, si pr nga lloji, ashtu edhe pr nga numri i tyre, sht e domosdoshme q
ndrmjet gjykatave t bhet ndarja e puns n shtjet penale, n mnyr q t dihet se cila
gjykat duhet t veproj n nj shtje penale konkrete. Pr kt arsye, ndarja e puns
ndrmjet gjykatave sht br me ligj. Po t mos prcaktohej fushveprimi i secils
gjykat, do t mbretronte anarki lidhur me shtjen se cila gjykat do t duhej t vepronte
n shtjen penale konkrete. Pr prcaktimin e kompetencs s gjykats penale ekzistojn
kritere t ndryshme: Marr n prgjithsi, kompetenca e gjykatave paraqet t drejt dhe
detyr t nj gjykate q t zhvilloj procedur penale n nj faz t caktuar t saj dhe, kur
ekzistojn kushtet ligjore, ta zgjidh shtjn penale.
Shikuar n aspektin e prgjithshm, shtja e rregullimit me ligj t kompetencs s
gjykatave prfshin nj nga prcaktimet themelore pr gjyqsi, t themeluar me ligj, ka
paraqet nj komponent prbrs t domosdoshm e t rndsishm t nj gjykimi t
drejt. Dy komponente t tjera q ndrlidhen me subjektin e gjykats, jan pavarsia
dhe paanshmria e saj.
N kt drejtim: shih nenin 14 paragrafi 1, t Paktit Ndrkombtar pr t Drejtal Civile
dhe Politike dhe nenin 6 paragrafi 1 t Konvents pr Mbrojtje t t Drejtave t Njeriut
dhe t Lirive Themelore.
Sipas nenit 103 t Kushtetuts s Kosovs, organizimi dhe juridiksioni i gjykatave
rregullohen me ligj. Ndonse dispozita kushtetuese n fjal flet pr juridiksionin, ajo
konkretisht nuk prcakton asgj, ndonse me termin juridiksion duhet kuptuar
kompetenca e gjykatave n prgjithsi. Dispozitat e KPP-s dhe ato t LGjK-s m
tutje prcaktojn konkretisht kompetencn e gjykatave. Dispozitat e kapitullit II t
Kodit, t cilat rregullojn kompetencn e gjykatave, jan n harmoni me dispozitat e
Ligjit pr Gjykatat. 32
Ligji pr Gjykatat i Republiks s Kosovs, i cili hyri n fuqi me 1 janar 2013,
parasheh organizim t ri t sistemit gjyqsor n Republikn e Kosovs. Organizimi i ri
i gjykatave, si pr sa i prket emrtimit t tyre, ashtu edhe pr sa i prket kompetencs
32
Ligji Nr. 03/L-199 pr Gjykatat, i ndryshuar dhe i plotsuar me Ligjin Nr. 04/L-177, Gazeta zyrtare e
Republiks s Kosovs nr. 37, dt. 28 dhjetor 2012.
123
Ejup Sahiti
dhe funksionimit instancional, prmban zgjidhje t reja t ndryshme nga zgjidhjet q

figuronin n KPP.
N sistemin gjyqsor t Republiks s Kosov, bazuar n Ligjin pr Gjykatat, sht
parapar vetm nj lloj i gjykatave me kompetenc t prgjithshme. Me gjith faktin se
kto gjykata gjykojn shtjet penale, organizimi i tyre sht rregulluar n baz t
parimit t gjyqsis s njsuar, kshtu q nga nj gjykat e njjt gjykohen shtjet
penale dhe ato civile. Gjyqtart nuk emrohen si gjyqtar penal apo civil, por si
gjyqtar t nj gjykate konkrete, n t ciln gjykojn shtjet n lmin e caktuar q u
besohet me rastin e angazhimit t tyre n pun.
Bazuar n veprimtarin instancionale, gjykatat ndahen n gjykata Themelore (gjykata
t shkalls s par); n Gjykat t Apelit (gjykata e shkalls s dyt); dhe n Gjykat
Supreme si instanca m e lart gjyqsore n Kosov. Gjykata e Apelit dhe Gjykata
Supreme e Kosovs kan juridiksion n gjith territorin e Kosovs. Gjykata Supreme e
Kosovs vendos n shkall t tret pr ankesat e lejuara me ligj, t paraqitura kundr
aktgjykimit t Gjykats s Apelit, vendos pr mjetet e jashtzakonshme juridike t
ushtruara kundr vendimeve gjyqsore t forms s prer dhe pr shtje t tjera t
prcaktuara me ligj.
Gjykimet n shkall t par jan shprndar ndrmjet trupash t caktuara gjyqsor n
baz t kompetencs lndore. Dispozitat pr kompetencn territoriale rregullojn se
cila gjykat, ndrmjet m shum gjykatash q kan kompetenc lndore, t gjykoj
shtjen konkrete.
N raste t caktuara, edhe cilsia e kryersit t veprs penale ka rndsi pr
prcaktimin e kompetencs. N raste t tilla fjala sht pr kompetencn personale
(ratione persone), e cila n procedur penale ka t bj me kryersit e miturit t
veprave penale. Ksisoj ekzistojn dispozita lidhur me kompetencn pr t proceduar
n shtjet penale ndaj t miturve (nenet 4, 54 t KDM).
N disa sisteme juridike, pr vepr penale t kryer nga ushtaraku parashihet q procesin
gjyqsor kundr tyre ta zhvilloj gjykata ushtarake. Gjithashtu mund t hasen gjykata
speciale pr korrupsion, pr krim t organizuar etj..
Kuvendi i Republiks s Kosovs ka marr qndrim pr themelimin e Gjykats
Speciale pr Krime t Lufts n Kosov. Modalitet e ksaj gjykate jan n prpunim e
sipr.
N procedur penale ekzistojn disa lloje t kompetencs s gjykatave: 1) kompetenca
lndore, 2) kompetenca territoriale, 3) kompetenca funksionale dhe 4) kompetenca
personale, t cilat prcaktohen sipas kritereve t ndryshme.
Meq kompetenca e gjykatave sht e prcaktuar me ligj, me rastin e zhvillimit t
procedurs penale, gjykatat duhet t ken kujdes pr respektimin e saj. N ann tjetr,
edhe palt kan t drejt t paraqesin kundrshtim lidhur me inkompetencn e gjykats.
S kndejmi, pr kompetenc lndore gjykata duhet t ket kujdes gjat gjith rrjedhs
s procedurs penale, ndrsa pr kompetencn territoriale deri tek forma e prer e
aktakuzs (neni 38). Mosrespektimi i kompetencs lndore paraqet shkeljen esenciale
t dispozitave t KPP-s (neni 384, paragrafi 1, nnparagrafi 1.6.). Kodi lejon
shmangie nga kompetenca kur sht fjala pr kompetenc territoriale lidhur me
bashkimin e procedurs. Krahaso nenet 35, paragrafi 1, 38, paragrafi 2, 313, 351
paragrafi 3.
124
Ejup Sahiti
Kompetenca lndore (reale) sht e drejt dhe detyr e prcaktuar me ligj e nj

kategorie gjykatash q n procedur penale t ndrmarrin veprime procedurale
konkrete dhe t gjykojn pr disa vepra penale, varsisht nga natyra dhe rndsia e
tyre. Baz pr prcaktimin e ksaj kompetence sht vepra penale, shtja penale q
sht objekt i gjykimit (ratione materiae)
Kompetenca lndore mund t caktohet n at mnyr q nj lloji t gjykatave u jepen
me ligj veprat penale t sanksinuara me lloj dhe lartsi dnimi t caktuar, kurse veprat
penale prtej atij kufiri llojit tjetr t gjykatave, ose n at mnyr q pr secilin lloj t
gjykatave t shkalls s par t prcaktohet lloji i veprave penale q do ti gjykojn,
apo duke i kombinuar kto mnyra. Metodologjia e till sht e pranishme edhe n
prcaktimin e kompetencs lndore n gjykat themelore sipas Ligjit pr Gjykatat t
Republiks s Kosovs. Konkludimi i till del nga fakti se, n kuadr t gjykatave
themelore q kan selin kryesore, veprojn edhe degt dhe departamentet e gjykatave
themelore (nenet 10 dhe 12 t LGj).
Dispozitat e neneve 11, 18, 22 t Ligjit pr Gjykatat, t cilat, duke caktuar Gjykatn
Themelore kompetente pr gjykim n shkall t par pr t gjitha veprat penale, dhe
Gjykatn e Apelit si gjykat t shkalls s dyt, rregullojn kompetencn lndore n
mnyr instancionale. Neni 15 i Ligjit pr Gjykatat prcakton kompetencn lndore pr
Departamentin pr Krime t Rnda pran Gjykats Themelore, duke renditur nj numr
t konsiderueshm veprash penale t rnda.
Kompetenca funksionale sht e drejt dhe detyr e gjykats prkatsisht e gjyqtarit
t vetm gjykues kryetarit t trupit gjykues, trupit gjykues apo kolegjit shqyrtues pr t
ushtruar veprime konkrete n procedur (shih: komentet e nenit 25). Ajo sht e afrt
me kompetencn lndore. Prcaktohet n baz t llojit t veprimeve dhe punve q
ushtrohen n nj gjykat, kshtu q procedura penale rreth ndriimit dhe zgjidhjes s
nj shtjeje penale ndahet n stade t caktuara, n t cilat veprimet i ushtrojn
subjekte t ndryshme, si bie fjala gjyqtari i procedurs paraprake dhe kolegji gjyqsor
prej tre gjyqtarsh veprojn n procedur paraprake, mandej disa gjykata veprojn n
shkall t par, disa n shkall t dyt. Pra dispozita mbi kompetencn funksionale
konsiderohen t gjitha dispozitat q kan t bjn me prbrjen e Gjykats Themelore
(gjyqtari i vetm gjykues, kryetari i trupit gjykues, trupi gjykues) apo kolegji gjyqsor
n gjykat t mjetit juridik. Gjykatat q nuk kan kompetenc t gjykojn n shkall t
par (Gjykata e Apelit, Gjykata Supreme) kan vetm kompetenc funksionale.
Aktualisht, Kodi rregullon materjen lidhur me kompetencn nn titujt q i prkasin
kompetencs lndore (nenet 20-28), kompetencs territoriale (nenet 29-34), bashkimit
t procedurs (nenet 35-36), kalimit t kompetencs territoriale (neni 37), dhe pasojave
t mungess s kompetencs (neni 38).
Praktika gjyqsore
Fakti se i pandehuri ka vendbanimin ne P., nuk do te thot patjetr se procedura
penale n kt shtje do t kryhet m leht dhe me shpenzime m t vogla n Gjykaten
Themelore t qytetit P. I pandehuri sht i obliguar q t respektoj procedurn q
zhvillohet kundr tij, ndrkaq me propozimakuz sht propozuar q n shqyrtimin
kryesor t thirren t dmtuarit D.M. dhe D.D., t cilt kan vendbanimin n qytetin B.
Prve asaj kemi t bjm me veprn penale t rrezikimit t komunikacionit publik,
125
Ejup Sahiti
prandaj sht e mundshme t parashihet q do t jet e nevojshme t bhet

rekonstruimi i ngjarjes, i cili sht i lidhur me vendin e ngjarjes i cili ndodhet n
territorin e qytetit B.
(Aktvendim i Gjykats Supreme t M.Zi, Kr.118/09 t dt. 3.11.2009.)
Me q paditsi privat sht gjykats porot i Gjykats komunale n qytetin H. paraqet
rrethan t rndsishme q t caktohet gjykat tjeter me kompetenc lndore, n
mnyr q t eliminohet dyshimi n paanshmri t udhqjes s procedurs penale sipas
ksaj shtje.
Duke pasur parasysh qe paditsi privat S.B. sht gjykats porot n gjykatn
komunale n H. dhe n mnyr q t largohet fardo dyshimi eventual nga dyshimi i
udhqjes s paanshme t procedurs t kjo gjykat, sht e drejt t caktohet gjykat
tjetr me kompetenc reale.
(Aktvendim i Gjykats Supreme t M.Zi, Kr.105/09, dt.13.10.2009.)
Nse procedura penale zhvillohet pr dy vepra penale t kryera n territore t dy
gjykatave komunale, kompetente n pikpamje territoriale sht gjykata t cils s pari
i sht ushtruar krkesa pr inicimin e procedurs.
(Aktvendim i Gjykats se Qarkut, Kv.227/90. Botuar neZbirka sudskih odluka iz
krivicno -pravne materije, Beograd 1994 fq.211).
Prberja e trupit gjykues ne shkalle te pare caktohet ne baze te cilsimit juridik te
veprs penale e cila rrjedh nga prshkrimi faktik ne aktin akuzues te paditsit te
autorizuar, e jo nga cilsimi i dhn n aktin akuzues.
(Aktgjykim i Gjykats Supreme te Serbise, Kz.323/91, dt.07.06.1991. Botuar ne
Zbirka sudske prakse iz krivicno-pravne materije, Beograd 1994, fq.210-211).
N situatn kur i pandehuri akuzohet pr dy vepra penale, nga t cilat njra bie n
kompetenc t depratamentit pr t mitur ndrsa tjetra n departamentin pr madhor,
shtja q ka t bj me veprn penale q sipas ligjit e gjykon trupi gjykue pr t mitur,
registrohet n departamentin pr t mitur, ndrsa shtja q ka t bj me vepren penale
q nuk bie n grupin e veprave penale nga neni 145 t KDM, regjistrohet n
departamentin prkats, varsisht nga vepra penale.
Mendimi Jurdik i Seancs s prgjithshme t Gjykats Supreme t Republiks s
Kosovs, (nr. 283/2014, dt. 14. 05. 2014), t mbajtur me 23.04. 2014.
Neni 20 [Kompetenca e gjykatave]
1.
2.
3.
126
Kompetenca lndore dhe kompetenca territoriale e gjykats themelore pr

procedur penale prcaktohet n nenin 11 t Ligjit pr Gjykatat, Ligji nr.
03/L-199, ose me ligjin pasues.
Kompetenca lndore e Gjykats s Apelit pr procedur penale prcaktohet
n nenin 18 t Ligjit pr Gjykatat, Ligji nr. 03/L-199.
Kompetenca lndore e Gjykats Supreme pr procedur penale prcaktohet n nenin 22 t Ligjit pr Gjykatat, Ligji nr. 03/L-199, ose me ligjin
pasues.
Ejup Sahiti
4.
Kompetenca lndore dhe procedura e Gjykats Kushtetuese pr procedur

penale sipas nenit 113, paragrafi 7 i Kushtetuts prcaktohet n nenet 46-50
t Ligjit pr Gjykatn Kushtetuese t Republiks s Kosovs, Ligji Nr.
03/L-121, ose me ligjin pasues.
shtja penale (causa criminalis, ose disa shtje penale) sht objekt themelor i
procedurs penale. Ajo sht ngjarje reale, e cila me prmbajtjen e vet tregon nj vepr
penale konkrete, pr t ciln zhvillohet procedura penale dhe pr autorin e saj, Objekti
themelor i procedurs penale mund t jet lnd shqyrtimi dhe zgjidhjeje vetm n
procedur penale.
Posa paraqitet dyshimi i arsyeshm se sht kryer nj vepr penale, prokurori i shtetit
inicion procedurn penale, n t ciln gjykata duhet t analizoj shtjen penale nga
aspekte t ndryshme dhe t ndrioj faktet q kan t bjn me veprn penale, si bi
fjala: vendin dhe kohn e kryerjes s veprs penale, mjetin me t cilin sht kryer vepra
dhe mnyrn e kryerjes, pastaj faktet q kan t bjn me kryersin e veprs penale,
prgjegjsin penale t tij, motivin pr kryerjen e veprs, etj.. Procedimin pr ndriim
dhe zgjidhje t shtjeve t siprprmendura duhet ta bj vetm gjykata kompetente.
Dispozitat e nenit 20 kan karakter udhzues, sepse ato udhzojn n dispozitat
konkrete t Ligjit pr Gjykatat dhe t Ligjit p Gjykatn Kushtetuese t Republiks s
Kosovs, t cilat rregullojn kompetencn lndore dhe territoriale t gjykatave.
Paragrafi 1.
Paragrafi 1 i nenit 20 pr prcaktim t kompetencs lndore dhe territoriale t gjykats
themelore n procedur penale, udhzon n nenin 11 t Ligjit pr Gjykatat. Sipas nenit
11 t Ligjit pr Gjykatat, gjykatat themelore jan kompetente pr t gjykuar n shkall
t par t gjitha shtjet, prpos nse me ligj parashihet ndryshe. Ato jan kompetente
edhe pr t dhn ndihm juridike dhe pr t vendosur pr pranimin e vendimeve t
gjykatave t huaja.
Me qllim t ndarjes s shtjeve sipas natyrs s tyre, n kuadr t strukturs
organizative t Gjykats Themelore ekzistojn departamente t ndryshme. 33
Paragrafi 2.
Dispozita e nenit 18 t Ligjit pr Gjykatat, n t ciln udhzon paragrafi 2 i nenit 20,
prcakton kompetencn lndore t Gjykats s Apelit. Kompetenca e Gjykats s
Apelit ka t bj me shqyrtimin e t gjitha ankesave t ushtruara kundr vendimeve t
gjykatave themelore, me zgjidhjen e konfliktit t kompetencs ndrmjet gjykatave
themelore dhe me zgjidhjen e shtjeve t tjera t parapara me ligj.
33
Departamenti pr shtjet ekonomike (vepron n Gjykatn Themelore t Prishtins pr gjith territorin e
Republiks s Kosovs);
Departamenti pr shtjet administrative (vepron n Gjykatn Themelore t Prishtins pr gjith territorin
e Republiks s Kosovs);
Departamenti pr krimet e rnda (vepron n selin e secils gjykat themelore);
Departamenti i Prgjithshm (vepron n selin e secils gjykat themelore si dhe n seciln deg t
gjykats themelore);
Departamenti pr t Mitur (vepron n kuadr t gjykatave themelore).
127
Ejup Sahiti
Paragrafi 3.
Neni 22 i Ligjit pr Gjykatat, n t cilin udhzon paragrafi 3 i nenit 20, prcakton
kompetencn lndore t Gjykats Supreme t Kosovs. Pr sa i prket kompetencs s
Gjykats Supreme n lmin penal, ajo prfshin gjykimin n shkall t tret pr ankesat
e lejuara kundr aktgjykimit t Gjykats s Apelit, sipas nenit 407 t KPP; vendosjen
pr mjetet e jashtzakonshme juridike t paraqitura kundr vendimeve t forms s
prer t gjykatave t Republiks s Kosovs; prcaktimin e qndrimeve parimore dhe
mendimeve juridike pr shtjet q kan rndsi pr zbatimin unik t ligjeve nga
gjykatat n territorin e Kosovs; dhe shqyrton shtje t tjera t parapara me ligj.
Praktika gjyqsore
Lidhur me pohimet e parashtruesit se ata nuk kryen vepr penale, duhet t rikujtojm
se Gjykata Kushtetuese nuk ka juridiksion t gjykoj nj ankes t till. 19. N t
vrtet, Gjykata Kushtetuese e Kosovs nuk e gzon juridiksionin e apelit dhe nuk
mund t ndrhyj nga aspekti teorik se kto gjykata kan marr vendime t gabuara
ose kan br vlersime t gabuar t fakteve. Roli i Gjykats Kushtetuese sht vetm
q t siguroj pajtueshmrin me t drejtat q garantohen me kushtetut dhe
instrumente tjera ligjore dhe prandaj nuk mund t veproj si gjykat e shkalls s
katrt.
(Aktvendim pr palejueshmri, Gjykata Kushtetuese e Kosovs. Ref.nr.AGJ
21/10.Rasti nr. KI 07/09, dt. 19.05.2010 ).
Parashtruesit thon m tej se gjykimi kundr tyre nuk ishte i drejt. Gjykata
Kushtetuese konsideron se pretendimi sht vetm nj konkluzion q nuk sht
vrtetuar. Gjykata Kushtetuese nuk mund t hamendsoj cila e drejt ne nenin 6 t
KEDNJ ishte shkelur, si dhe pse ishte shkelur. Sugjerimet e parashtruesve n Gjykatn
Kushtetuese pr t par dosjen e lnds n t cilat mund t gjenden shkeljet e
siprpermendura nuk e prmbushin boshllkun. N fakt nuk sht prgjegjsi e
Gjykats q t zvendsoj parashtruesit pr ti treguar faktet dhe ndrtuar argumentet
lidhur me shkeljen e supozuar te neni 6 t KEDNJ.
(Aktvendim pr palejueshmri t Gjykats Kushtetuese te Kosovs, Ref. nr. AGJ
21/10. Rasti nr. KI 07/09, Dt. 19 05.2010.)
Sipas Kushtetuts s R.SH. interpretimi i ligjeve sht funksion q ligjvnsi u jep
gjykatave t juridiksionit t zakonshm ndrsa interpretimet me karakter unifikues, t
cilat prbjn jurisprudenc t detyrueshme pr tu ndjekur nga gjykatat e t gjitha
shkallve n shtje t tjera t ngjashme, jan funksion ekskluziv i Kolegjeve t
Bashkuara t Gjykats s Lart. Gjykats se Lart, nprmjet interpretimit t
dispozitave t ligjit material e procedural lidhur me shtjen n shqyrtim, i takon
fjala e fundit pr t u shprehur se cili sht kuptimi e prmbajtja e ktyre dispozitave,
sipas vullnetit t ligjvnsit dhe situatave specifike q rezultojn n nj kontekst t
caktuar social-ekonomik, historik e aktual, n prshtatje me normat kushtetuese e me
parimet themelore t s drejts.
128
Ejup Sahiti
Kushtetua e R.SH. n mnyr t qart e t shprehur nuk i jep Gjykats Kushtetuese

funksionin dhe pushtetin pr t br interpretimin e ligjeve, por vetm pr t vendosur
nse nj ligj apo norm e kontestuar sht apo jo n pajtim me normat dhe parimet e
Kushtetuts, duke e analizuar kt nprmjet interpretimit prfundimtar t normave
kushtetuese.
Gjykata Kushtetuese nuk ka t drejt t bj interpretim t ligjit, sikundr ka vepruar
n rastin konkret, por ka t drejt t bj vetm interpretim t dispozitave prkatse
kushtetuese, t cilave, sipas vlersimit t saj, u bie ndesh dispozita e ligjit t
zakonshm, q ka at kuptim e prmbajtje q i ka dhn asaj Gjykata e Lart n
vendimin e saj unifikues.
(Vendim unifikues i Kolegjeve te Bashkuara te Gjykats se Larte, nr.371, dt.
27.10.2000. Botuar pjeserisht ne KPP me praktik gjyqsore, Tiran 2002 fq.
348/349.)
Mungesa e njoftimit pr ankimin e prokurorit dhe pr datn e gjykimit ne gjykatn e
apelit ka sjell pr krkuesin mohimin e disa t drejtave themelore t parashikuara nga
Kushtetuta dhe Konventa evropiane pr t drejtat e njeriut, si e drejta pr tu mbrojtur
/neni 31/b i Kushtetuts dhe neni 6.3 i Konvents/ dhe e drejta pr tu dgjuar para se t
gjykohet/ neni 33 i Kushtetuts dhe neni 6/1 i Konvents/. Kto shkelje e bjn procesin
gjyqsor t parregullt, sipas nenit 42/1 t Kushtetuts.
(Vendim i Gjykats Kuhtetuese t Shqipris, nr.17 dt. 4.04.2001. Pjes e botuar n
KPP me praktik gjyqsore, Tiran 2002, fq. 101.)
Neni 21 [Caktimi i lndve brenda gjykatave]
1.
2.
3.
4.
5.
Procedura penale zhvillon dhe shtjen e gjykon n shkall t par n

Departamentin e Prgjithshm, Departamentin e Krimeve t Rnda apo
ndonj Divizion apo Departament t themeluar sipas nenit 8 t Ligjit pr
Gjykatat q ka juridiksion mbi veprat penale.
Kur nj fmij sht i pandehur n nj rast penal, ai rast do t ndahet nga
do rast tjetr dhe do t shqyrtohet vetm nga Departamenti pr t Miturit
n kuadr t Gjykats Themelore, sipas Kodit t Drejtsis pr t Mitur, nr.
03/L-193 apo ligjit pasues.
Departamenti i Prgjithshm i Gjykats Themelore zhvillon dhe gjykon t
gjitha procedurat penale q nuk jan brenda juridiksionit t Departamentit
pr Krime t Rnda, Departamentit pr t Miturit ose ndonj Divizionit
apo Departamentit t themeluar sipas nenit 8 t Ligjit pr Gjykatat q ka
juridiksion mbi veprat penale.
Departamenti i Krimeve t Rnda i Gjykats Themelore zhvillon dhe
gjykon fardo procedure penale ku prokurori i shtetit pretendon apo ka
ngritur akuz pr nj ose m shum vepra t mundshme penale sipas nenit
15 t Ligjit pr Gjykatat n prgjithsi, dhe veanrisht ato vepra penale t
cekura n nenin 22.
Ndaj aktgjykimit t gjykats themelore nuk mund t ushtrohet ankes pr
arsye procedurale nse ankuesi nuk e ka kundrshtuar n gjykat
themelore vendimin ligjor ose faktik mbi t cilin bazohet ankesa, prve
129
Ejup Sahiti
nse ankuesi mund t demonstroj rrethana t jashtzakonshme q

arsyetojn nj ankes t till.
Departamentet q veprojn n kuadr t gjykats themelore, shqyrtojn shtje sipas
natyrs s tyre. N fushn juridiko-penale gjykojn Departamenti i Prgjithshm,
Departamenti pr Krime t Rnda (apo ndonj departament ose divizion tjetr i
themeluar sipas nenit 8 t Ligjit pr Gjykatat) 34 dhe Departamenti pr t Mitur.
Paragraft 1 dhe 2.
Paragraft 1 dhe 2 t ktij neni prcaktojn departamentet n t cilat procedohet dhe
vendoset pr shtjet penale. Departamentet n t cilat gjykohen shtjet penale,
ekzistojn n seciln gjykat themelore, ndrsa Departamenti i Prgjithshm ekziston
edhe n degt e gjykats themelore.
Paragrafi 3.
Kompetenca e Departamentit t Prgjithshm t Gjykats Themelore sht prcaktuar
ashtu q ajo prfshin t gjitha shtjet penale t cilat nuk jan n kompetenc t
Departamentit pr Krime t Rnda, t Departamentit pr t Mitur ose t ndonj
departamenti apo divizioni t themeluar sipas nenit 8 t Ligjit pr Gjykatat, q ka
juridiksion pr shtjet penale.
Paragrafi 4.
Departamenti i Krimeve t Rnda i Gjykats Themelore ka kompetenc t zhvilloj
procedur penale, ku prokurori i shtetit pretendon apo ka ngritur (akt)akuz pr nj ose
m shum vepra penale, sipas nenit 15 t Ligjit pr Gjykatat n prgjithsi, dhe
veanrisht pr vepra penale t cekura n nenin 22 t KPP. Neni 22 parasheh 91 vepra
penale t cilat pr qllime t KPP-s i konsideron krime t rnda n pajtim me nenin 15
t Ligjit pr Gjykatat.
Paragrafi 5.
Dispozita e paragrafit 5 t ktij neni sht e re. Ajo mundsin e atakimit me ankes t
aktgjykimit t gjykats themelore pr shtje procedurale, sipas rregullit, e kushtzon
me kundrshtimin paraprak t tij n gjykat themelore. Nse ankuesi nuk e ka
kundrshtuar n gjykat themelore aspektin ligjor ose faktik t vendimit mbi t cilin
bazohet ankesa, ajo nuk lejohet, prve nse ankuesi mund t demonstroj rrethana t
jashtzakonshme q arsyetojn nj ankes t till.
34
Neni 21, paragrafi paragrafi 1, l t hapur mundsin q, sipas nenit 8 t Ligjit pr Gjykatat e me qllim
t veprimeve m esikase t gjykats prkatse, n kuadr t Gjykats s Apelit dhe t gjykatave themelore,
t themelohet edhe ndonj departament apo divizion.
130
Ejup Sahiti
Neni 22 [Veprat penale q konsiderohen krime t rnda pr qllime t ktij Kodi]

1.
Pr qllime t ktij Kodi, nenet n vijim t Kodit Penal konsiderohen krime

t rnda n pajtim me nenin 15 t Ligjit pr Gjykatat, Ligji nr. 03/L-199;
1.1. Sulmi kundr rendit kushtetues t Republiks s Kosovs, n pajtim
me nenin 121 t Kodit Penal;
1.2. Kryengritja e armatosur, n pajtim me nenin 122 t Kodit Penal;
1.3. Pranimi i kapitullimit dhe okupimit, n pajtim me nenin 123 t Kodit
Penal;
1.4. Tradhtia ndaj vendit, n pajtim me nenin 124 t Kodit Penal;
1.5. Rrezikimi i trsis territoriale t Republiks s Kosovs, n pajtim
1.6. Vrasja e prfaqsuesve t lart t Republiks s Kosovs, n pajtim
1.7. Rrmbimi i prfaqsuesve t lart t Republiks s Kosovs, n
pajtim me nenin 127 t Kodit Penal;
1.8. Dhuna ndaj prfaqsuesve t lart t Republiks s Kosovs, n
1.9. Rrezikimi i rendit kushtetues me shkatrrimin apo dmtimin e
instalimeve dhe pajisjeve publike, n pajtim me nenin 129 t Kodit
Penal;
1.10. Sabotimi, n pajtim me nenin 130 t Kodit Penal;
1.11. Spiunazhi, n pajtim me nenin 131 t Kodit Penal;
1.12. Zbulimi i informacioneve t klasifikuara dhe mosruajtja e informacioneve t klasifikuara, n pajtim me nenin 132 t Kodit Penal;
1.13. Veprat e rnda kundr rendit kushtetues dhe siguris s Republiks
s Kosovs, n pajtim me nenin 133 t Kodit Penal;
1.14. Bashkimi pr veprimtari kundr kushtetuese, n pajtim me nenin
134 t Kodit Penal;
1.15. Kryerja e veprs terroriste, n pajtim me nenin 136 t Kodit Penal;
1.16. Ndihma n kryerjen e terrorizmit, n pajtim me nenin 137 t Kodit
Penal;
1.17. Lehtsimi n kryerjen e terrorizmit, n pajtim me nenin 138 t Kodit
Penal;
1.18. Rekrutimi pr terrorizm, n pajtim me nenin 139 t Kodit Penal;
1.19. Trajnimi pr terrorizm, n pajtim me nenin 140 t Kodit Penal;
1.20. Shtytja pr kryerjen e veprave terroriste, n pajtim me nenin 141 t
Kodit Penal;
1.21. Fshehja ose moslajmrimi i terroristve dhe grupeve terroriste, n
1.22. Organizimi dhe pjesmarrja n grup terrorist, n pajtim me nenin
143 t Kodit Penal;
1.23. Prgatitja e veprave terroriste ose veprave penale kundr rendit
kushtetues dhe siguris s Republiks s Kosovs, n pajtim me nenin
144 t Kodit Penal;
1.24. Gjenocidi, n pajtim me nenin 148 t Kodit Penal;
131
Ejup Sahiti
1.25. Krimet kundr njerzimit, n pajtim me nenin 149 t Kodit Penal;

1.26. Krimet e lufts n shkelje t rnd t konventave t Gjenevs, n
1.27. Krimet e lufts n shkelje t rnd t ligjeve dhe zakoneve q
zbatohen n konfliktin e armatosur ndrkombtar, n pajtim me
nenin 151 t Kodit Penal;
1.28. Krimet e lufts n shkelje t rnd t nenit 3 t prbashkt t
konventave t Gjenevs, n pajtim me nenin 152 t Kodit Penal;
1.29. Krimet e lufts n shkelje t rnd t ligjeve dhe zakoneve q
zbatohen n konfliktet e armatosura q nuk jan t karakterit
ndrkombtar, n pajtim me nenin 153 t Kodit Penal;
1.30. Sulmet n konfliktet e armatosura q nuk kan karakter ndrkombtar kundr instalimeve q prmbajn forca t rrezikshme, n pajtim
1.31. Rekrutimi ose regjistrimi i personave midis moshs pesmbdhjet
dhe tetmbdhjet vjet n konfliktin e armatosur, n pajtim me nenin
155 t Kodit Penal;
1.32. Prdorimi i mjeteve ose i metodave t ndaluara t luftimit, n pajtim
1.33. Shtyrja e paarsyeshme e riatdhesimit t robrve t lufts ose e
civilve, n pajtim me nenin 157 t Kodit Penal;
1.34. Prvetsimi i kundrligjshm i sendeve nga t vrart ose t plagosurit
n fushbetej, n pajtim me nenin 158 t Kodit Penal;
1.35. Rrezikimi i negociatorve, n pajtim me nenin 159 t Kodit Penal;
1.36. Organizimi i grupeve pr kryerjen e gjenocidit, krimeve kundr
njerzimit dhe krimeve t lufts, n pajtim me nenin 160 t Kodit
Penal;
1.37. Shtytja pr luft agresive ose konflikt t armatosur, n pajtim me
1.38. Keqprdorimi i emblemave ndrkombtare, n pajtim me nenin 163
t Kodit Penal;
1.39. Rrmbimi i fluturakes, n pajtim me nenin 164 t Kodit Penal;
1.40. Rrezikimi i siguris s aviacionit civil, n pajtim me nenin 165 t
Kodit Penal;
1.41. Rrezikimi i siguris s lundrimit detar, n pajtim me nenin 166 t
Kodit Penal;
1.42. Rrezikimi i siguris s platformave fikse t vendosura n pragun
kontinental, n pajtim me nenin 167 t Kodit Penal;
1.43. Piratria, n pajtim me nenin 168 t Kodit Penal;
1.44. Skllavria, kushtet e ngjashme me skllavrin dhe puna e detyruar,
n pajtim me nenin 169 t Kodit Penal;
1.45. Kontrabandimi me migrant, n pajtim me nenin 170 t Kodit Penal;
1.46. Trafikimi me njerz, n pajtim me nenin 171 t Kodit Penal;
1.47. Shrbimet seksuale t viktims s trafikimit, n pajtim me nenin 231
t Kodit Penal;
132
Ejup Sahiti
1.48. Rrezikimi i personave nn mbrojtje ndrkombtare, n pajtim me

1.49. Rrezikimi i personelit t Kombeve t Bashkuara dhe i personelit n
marrdhnie me to, n pajtim me nenin 174 t Kodit Penal;
1.50. Marrja e pengjeve, n pajtim me nenin 175 t Kodit Penal;
1.51. Prvetsimi i paligjshm, shfrytzimi, transferi dhe vendosja e
materialeve nukleare, n pajtim me nenin 176 t Kodit Penal;
1.52. Kanosja pr prdorimin ose kryerjen e vjedhjes apo t grabitjes s
materialit nuklear, n pajtim me nenin 177 t Kodit Penal;
1.53. Vrasja e rnd, n pajtim me nenin 179 t Kodit Penal;
1.54. Rrmbimi, n pajtim me nenin 194 t Kodit Penal;
1.55. Tortura, n pajtim me nenin 199 t Kodit Penal;
1.56. Cnimi i s drejts pr t kandiduar, n pajtim me nenin 210 t Kodit
Penal;
1.57. Kanosja e kandidatit, n pajtim me nenin 211 t Kodit Penal;
1.58. Parandalimi i ushtrimit t s drejts pr t votuar, n pajtim me
1.59. Cnimi i prcaktimit t lir t votuesve, n pajtim me nenin 213 t
Kodit Penal;
1.60. Keqprdorimi i detyrs zyrtare gjat zgjedhjeve, n pajtim me nenin
214 t Kodit Penal;
1.61. Dhnia ose marrja e ryshfetit n lidhje me votimin, n pajtim me
nenn 215 t Kodit Penal;
1.62. Keqprdorimi i t drejts s votimit, n pajtim me nenin 216 t Kodit
Penal;
1.63. Pengimi i procesit t votimit, n pajtim me nenin 217 t Kodit Penal;
1.64. Cnimi i fshehtsis s votimit, n pajtim me nenin 218 t Kodit
Penal;
1.65. Falsifikimi i rezultateve t votimit, n pajtim me nenin 219 t Kodit
Penal;
1.66. Asgjsimi i dokumenteve t votimit, n pajtim me nenin 220 t Kodit
Penal;
1.67. Dhunimi, n pajtim me nenin 230 t Kodit Penal;
1.68. Blerja, posedimi, shprndarja dhe shitja e paautorizuar e narkotikve, substancave psikotrope dhe analoge, n pajtim me nenin 273 t
Kodit Penal;
1.69. Prodhimi dhe prpunimi i paautorizuar i narkotikve, substancave
psikotrope, analoge apo veglave, pajisjeve apo materialeve narkotike,
1.70. Kultivimi i bims s hashashit, shkurres s kokains ose bimve t
kanabisit, n pajtim me nenin 278 t Kodit Penal;
1.71. Organizimi, drejtimi apo financimi i trafikimit t narkotikve apo
substancave psikotrope, n pajtim me nenin 279 t Kodit Penal;
1.72. Falsifikimi i paras, n pajtim me nenin 302 t Kodit Penal;
1.73. Falsifikimi i letrave me vler dhe instrumenteve t pagess, n pajtim
133
Ejup Sahiti
1.74. Pjesmarrja ose organizimi i grupit kriminal t organizuar, n pajtim me nenin 283 t Kodit Penal;
1.75. Armmbajtja pa leje n pajtim me nenin 374 t Kodit Penal;
1.76. Friksimi gjat procedurs penale pr krimin e organizuar, n pajtim
1.77. Keqprdorimi i pozits apo autoritetit zyrtar, n pajtim me nenin 422
t Kodit Penal;
1.78. Keqprdorimi i informats zyrtare, n pajtim me nenin 423 t Kodit
Penal;
1.79. Konflikti i interesit, n pajtim me nenin 424 t Kodit Penal;
1.80. Prvetsimi n detyr, n pajtim me nenin 425 t Kodit Penal;
1.81. Mashtrimi n detyr, n pajtim me nenin 426 t Kodit Penal;
1.82. Prdorimi i paautorizuar i pasuris, n pajtim me nenin 427 t Kodit
Penal;
1.83. Marrja e ryshfetit, n pajtim me nenin 428 t Kodit Penal;
1.84. Dhnia e ryshfetit, n pajtim me nenin 429 t Kodit Penal;
1.85. Dhnia e ryshfetit zyrtarit publik t huaj, n pajtim me nenin 430 t
Kodit Penal;
1.86. Ushtrimi i ndikimit, n pajtim me nenin 431 t Kodit Penal;
1.87. Nxjerrja e kundrligjshme e vendimeve gjyqsore, n pajtim me nenin 432 t Kodit Penal;
1.88. Zbulimi i fshehtsis zyrtare, n pajtim me nenin 433 t Kodit Penal;
1.89. Falsifikimi i dokumentit zyrtar, n pajtim me nenin 434 t Kodit Penal;
1.90. Arktimi dhe pagesa e kundrligjshme, n pajtim me nenin 435 t
Kodit Penal;
1.91. Prvetsimi i kundrligjshm i pasuris me rastin e bastisjes apo
ekzekutimit t vendimit gjyqsor, n pajtim me nenin 436 t Kodit
Penal.
Veprat penale t renditura n nenin 22 t KPP-s zgjerojn n mnyr ekstensive
numrin e veprave penale t prcaktuara n nenin 15 t Ligjit pr Gjykatat, pr gjykimin
e t cilave sht kompetent Departamenti pr Krime t Rnda i Gjykats Themelore.
Neni 23 [Gjyqtari i procedurs paraprake]
1.
2.
3.
134
Gjykata themelore do t mbikqyr hetimet penale duke caktuar, nprmjet

nj procesi transparent e t drejt pr caktimin e shtjeve, nj gjyqtar
profesional nga departamenti i duhur pr t shrbyer si gjyqtar i
procedurs paraprake.
Gjyqtari i procedurs paraprake mbikqyr procedurn penale gjat fazs
s hetimit. Me paraqitjen e aktakuzs, gjyqtari i procedurs paraprake nuk
ka m kompetenc mbi t pandehurit e prmendur n aktakuz.
Gjyqtari i procedurs paraprake sht kompetent pr t pranuar krkesat
nga prokurori i shtetit, i pandehuri, mbrojtsi i viktimave dhe i dmtuari
Ejup Sahiti
4.
dhe t nxjerr vendime dhe urdhra bazuar mbi kto krkesa, n pajtim me
kt Kod.
Gjyqtari i procedurs paraprake sht kompetent pr t prcaktuar n
mnyr t pavarur nse shqiptimi apo vazhdimi i privimit t liris s t
pandehurit sht proceduralisht apo kushtetutshmrisht i lejuar. Gjyqtari i
procedurs paraprake ka pr detyr q t urdhroj lirimin e t
pandehurit, heqja e liris t s cilit nuk sht proceduralisht apo
kushtetutshmrisht e lejuar.
Dispozita e nenit 23 u referohet disa prej kompetencave t gjyqtarit t procedurs

paraprake, i cili vepron n Departamentin e Prgjithshm apo n Departamentin pr
Krime t Rnda.
Rregullimi i hetimit sipas Kodit n fuqi t procedurs penale t Kosovs, ka ruajtur dhe
m tutje e ka prsosur modelin e hetimit t prcaktuar me Kodin e Prkohshm t
procedurs penale. Edhe sipas KPP-s n fuqi, Prokurori i shtetit ka autorizime dhe
prgjegjsi pr zbatimin e hetimit. N hetimin e shtjeve penale Prokurori i shtetit
mund t autorizoj policin (e cila vepron nn mbikqyrjen e tij), q t ndrmarr
veprime hetimore lidhur me marrjen e provave (neni 104, paragrafi 4). N raste t
parashikuara me ligj, policia apo Prokurori i shtetit, me rastin e ndrmarrjes s ndonj
veprimi hetimor, duhet t krkoj urdhrin e gjyqtarit t procedurs paraprake. Gjyqtari i
procedurs paraprake, n krahasim me ish-gjyqtarin hetues, ka kompetenca m t
reduktuara, po shum t rndsishme. Me gjith transferimin e kompetencave pr
zbatim t hetimit t shtjeve penale nga ish-gjyqtari hetues te Prokurori i shtetit dhe
policia, KPP nuk ka bartur njhersh edhe kompetencn gjyqsore pr t vendosur
lidhur me veprimet hetimore q kan t bjn me kufizimin e t drejtave dhe t liris s
individit. N raste t tilla, n baz t krkess s Prokurorit t shtetit ose t policis,
vendimin e merr gjyqtari i procedurs paraprake.
Gjyqtari i procedurs paraprake, duke vepruar sipas mundsis hetuese t veant sipas
nenit 149, gjithashtu me krkes t Prokurorit t shtetit, viktims, mbrojtsit t
viktimave, t pandehurit ose mbrojtsit t tij, mund t marr dshmi nga dshmitari ose
t krkoj ekspertiz, me qllim t ruajtjes s provs, kur ekziston nj mundsi e
veant pr marrjen e provs s rndsishme ose kur ka rrezik t konsiderueshm se
kjo prov nuk do t mund t merrej gjat shqyrtimit gjyqsor.
Paragraft 1 dhe 3.
Caktimi i nj gjyqtari profesional si gjyqtar i procedurs paraprake n departamentin
prkats, bhet nprmjet nj procesi transparent e t drejt pr caktimin e shtjeve.
Nprmjet nj procesi transparent dhe t drejt pr shqyrtimin e shtjeve, gjykata
(kryetari i gjykats) cakton edhe gjyqtarin ose trupin gjykues (neni 242, paragrafi 2).
Sipas dispozits s paragrafit 2, gjyqtari i procedurs paraprake mbikqyr procedurn
penale gjat hetimit. Sipas nenit 104, paragrafi 3, pas nxjerrjes s aktvendimit pr
fillimin e hetimit formal, Prokurori i shtetit zbaton dhe gjithashtu mbikqyr hetimin kur
t ket autorizuar policin q t ndrmarr veprime hetimore. Sipas nenit 104, paragrafi
1, Prokurori i shtetit duhet tia drgoj nj kopje t aktvendimit t hetimit pa vones
gjyqtarit t procedurs paraprake. Dorzimi i aktvendimit gjyqtarit t procedurs
135
Ejup Sahiti
penale ka efekt mbikqyrs indirekt, sepse zbatimi i hetimit nuk mbetet n dijeni vetm
t prokurorit t shtetit dhe t policis. Mandej mbikqyrja e hetimit zbatohet edhe
nprmjet vlersimit se a duhen marr vendime apo duhen lshuar urdhra pr zbatimin
e veprimeve q krkon Prokurori i shtetit, i pandehuri, mbrojtsi i viktimave dhe i
dmtuari, si jan kontrolli, masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit etj..
Paragrafi 4.
shtja e privimit t liris s t pandehurit sht nj prej shtjeve procedurale shum
t ndjeshme. Kodi n Kapitullin X, nn titullin Heqja e liris para ngritjes s
aktakuzs (nenet 162-164 etj.) rregullon shtjet e arrestimit t prkohshm dhe t
ndalimit policor, kufizimet n arrestimin e prkohshm dhe ndalimin policor, si dhe
arrestimin gjat hetimit.
Dispozita e paragrafit 4 autorizon gjyqtarin e procedurs paraprake q t prcaktoj n
mnyr t pavarur nse shqiptimi apo vazhdimi i privimit t liris s t pandehurit
sht proceduralisht apo kushtetutshmrisht i lejuar dhe, natyrisht, t urdhroj lirimin
e t pandehurit, kur heqja e liris s tij nuk sht proceduralisht apo kushtetutshmrisht
e lejuar.
Neni 24 [Urdhrat dhe vendimet e gjyqtarit t procedurs paraprake]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
136
Gjyqtari i procedurs paraprake n Departamentin e Prgjithshm apo n

Departamentin e Krimeve t Rnda sht kompetent pr t nxjerr vendime
apo urdhra si parashihet me kt Kod.
Urdhrat e gjyqtarit t procedurs paraprake n Departamentin e
Prgjithshm apo n Departamentin e Krimeve t Rnda mund t
shqyrtohen nga kolegji shqyrtues i t njjtit departament t asaj gjykate
pas paraqitjes s kundrshtimit nga palt. Nse nuk ka numr t
mjaftueshm t gjyqtarve, kryetari i gjykats mund t caktoj gjyqtart
nga ndonj departament tjetr pr t shrbyer n kolegjin shqyrtues.
Vendimi i gjyqtarit t procedurs paraprake mund t shqyrtohet pas
ankess s paraqitur n Gjykatn e Apelit.
do urdhr i gjyqtarit t procedurs paraprake q prek t drejtat e t
dmtuarit mund t shqyrtohet nga kolegji shqyrtues i gjykats themelore
sipas paragrafit 2 brenda dyzet e tet orve nga paraqitja e kundrshtimit.
Prokurori i shtetit, mbrojtsi i viktimave mund t krkojn shqyrtimin e
urdhrit t gjyqtarit t procedurs paraprake n emr t t dmtuarit apo
vet i dmtuari.
Afati pr paraqitjen e kundrshtimeve kundr urdhrave t gjyqtarit t
procedurs paraprake apo t kolegjit shqyrtues sht dyzet e tet or nga
momenti kur pala pranon urdhrin, n pajtim me nenin 378.
Afati pr paraqitje t ankesave kundr vendimeve t gjyqtarit t
procedurs paraprake apo t kolegjit shqyrtues sht pes dit prej kur
pala e pranon vendimin, n pajtim me nenin 378.
Ejup Sahiti
Neni 24 u referohet n mnyr diferencuese urdhrave dhe vendimeve t gjyqtarit t

procedurs paraprake, ndonse, sipas nenit 470, paragrafi 1, edhe urdhrin e konsideron
vendim.
Qasja n mnyr diferencuese ndaj urdhrit dhe vendimit t gjyqtarit t procedurs
paraprake, ka t bj me at se urdhri mund t atakohet te kolegji shqyrtues i t njjtit
departament, ndrsa vendimi mund t shqyrtohet sipas ankess n Gjykat t Apelit.
Paragraft 1 deri 3.
Gjyqtari i procedurs paraprake, i caktuar n Departamentin e Prgjithshm apo n
Departamentin pr Krime t Rnda, sht kompetent t nxjerr urdhra apo vendime 35
gjat zbatimit t hetimit, n prputhje me KPP.
Po q se palt paraqesin kundrshtim kundr urdhrit t gjyqtarit t procedurs
paraprake, kundrshtimin e shqyrton kolegji shqyrtues i t njjtit departament t
gjykats prkatse.
Ankesa kundr aktvendimit t gjyqtarit t procedurs paraprake shqyrtohet n Gjykatn
e Apelit.
Paragrafi 4.
Dispozita e paragrafit 4 synon mbrojtjen e t drejtave t t dmtuarit, t cilat
pretendohet se jan prekur me urdhr t gjyqtarit t procedurs paraprake. N situat t
till Prokurori i shtetit apo mbrojtsi i viktimave mund t krkojn shqyrtimin e urdhrit
t gjyqtarit t procedurs paraprake, n emr t t dmtuarit, ose kt mund ta krkoj
vet i dmtuari. Shqyrtimi bhet n kolegjin shqyrtues t gjykats themelore brenda
dyzet e tet orsh nga paraqitja e kundrshtimit.
N qoft se n ndonj departament t gjykats themelore, pr shkak t numrit t
pamjaftueshm t gjyqtarve, nuk mund t formohet kolegji shqyrtues, ather
veprohet sipas nenit 24, paragrafi 2.
Paragraft 5 dhe 6.
Afati pr paraqitje t kundrshtimeve kundr urdhrave t gjyqtarit t procedurs
paraprake sht dyzet e tet or, ndrsa pr paraqitje t ankesave kundr aktvendimeve
t gjyqtarit t procedurs paraprake apo t kolegjit shqyrtues - pes dit nga momenti
kur pala merr urdhrin ose vendimin.
Neni 25 [Gjyqtari i vetm gjykues, kryetari i trupit gjykues dhe trupi gjykues]
1.
Me dorzimin e aktakuzs nga prokurori i shtetit n Gjykatn Themelore,

nj gjyqtar i vetm ose nj kolegj gjyqtarsh me kryetarin e tij nga
departamenti prkats caktohet, nprmjet nj procesi transparent e t
drejt pr caktimin e shtjeve, pr t gjykuar shtjen.
35
Duke pasur parasysh faktin se gjyqtari i procedurs paraprake nuk nxjerr aktgjykim si dhe faktin se
urdhrin e tij si vendim gjyqsor, neni 24 e trajton vemas, fjala vendim nnkupton aktvendimin.
137
Ejup Sahiti
2.
3.
N procedurn penale n kuadr t Departamentit t Prgjithshm t

Gjykats Themelore, rasti vendoset nga gjyqtari profesional i cili shrben si
gjyqtar i vetm gjykues.
N procedurn penale n kuadr t Departamentit t Krimeve t Rnda t
Gjykats Themelore, aktgjykimi merret nga tre gjyqtar profesional, njri
nga t cilt kryeson trupin gjykues.
Kompetenca lndore dhe territoriale prcaktojn se cila gjykat duhet t veproj dhe t
marr vendim lidhur me nj shtje penale konkrete. Se kush dhe n far prbrjeje
duhet t veproj brenda nj gjykate, prcaktohet me kompetencn funksionale.
Nprmjet kombinimit t kompetencs funksionale me kompetencn lndore, s pari
bhet ndarja e puns s gjykatave n mnyr instancionale (kompetenca lndore),
pastaj ndarja e veprimeve procedurale n kuadr t nj gjykate (kompetenca
funksionale). Rrjedhimisht mund t thuhet se kompetenca funksionale sht e drejt
dhe detyr e gjykats penale, q n prbrje individuale ose kolegjiale t zhvilloj
ndonj veprim ose disa veprime procedurale penale n nj faz t caktuar t
procedurs.
Kodi i procedurs penale, si parim, parasheh q n sistemin e gjyqsis penale
vendimet merren n mnyr kolegjiale, sepse garantimi pr nj gjykim t drejt dhe pr
mbrojtjen e t drejtave t njeriut, ka t bj edhe me prbrjen e gjykats. Prbrja e
gjykats ndryshon varsisht nga natyra e puns n gjykat, varsisht nga mnyra e
vendosjes (n seanc dgjimore apo n shqyrtim gjyqsor) dhe varsisht nga instanca e
gjykimit (n procedur paraprake, n shkall t par, t dyt ose t tret). Pra, qndron
obligimi pr t gjitha gjykatat e nj instance gjyqsore q, bazuar n peshn e veprs
penale, t gjykojn n prbrje t njjt. Me kt synohet t realizohet barazia e
qytetarve para ligjit.
Rregullimi juridik i procesit penal n t drejtn e procedurs penale prfshin nj rreth t
gjer shtjesh q kan t bjn me prcaktimin e parakushteve themelore p procesin
e vendimmarrjes, me prbrjen numerike t trupit gjykues n varshmri nga pesha e
veprs penale, me ndalimin q, me rastin e marrjes s aktgjykimit, t marr pjes
gjyqtari i cili nuk ka qen n shqyrtim gjyqsor, drejtimi i seancs pr kshillim dhe
votim dhe mnyra e arritjes s shumics pr shtjet q prbjn dispozitivin e
aktgjykimit etj.
Dispozitat e Kodit prcaktojn qart parimin se, sipas rregullit, pr gjykim (pr
vlersim t provave, pr vrtetim t gjendjes faktike sipas parimit t kontradiktivitetit,
pr marrje t vendimit n gjykat themelore si gjykat e shkalls s par), sht
kompetente gjykata n prbrje kolegjiale. Prbrja kolegjiale s pari kupton trupin
gjykues numerikisht t formuar n mnyr strikte - trup gjykues t prbr nga tre
gjyqtar profesionist (njri prej tyre duhet t jet kryesues i trupit gjykues), i cili
gjykon n shqyrtim gjyqsor n Departamentin pr Krime t Rnda (neni 15, paragrafi
2 i LGjK-s). S dyti, n Gjykat t Apelit dhe n Gjykat Supreme t Kosovs
ekzistojn kolegjet gjyqsore prej tre gjyqtarsh profesionist, t cilt vendosin pr
ankesat e paraqitura n ato gjykata (neni 28). S treti, n procedur gjat hetimit
formal, kolegji shqyrtues (i prbr nga tre gjyqtar profesionist) i Departamentit t
Prgjithshm apo i Departamentit pr Krime t Rnda n Gjykat themelore shqyrton
138
Ejup Sahiti
kundrshtimet e palve t paraqitura kundr urdhrave t gjyqtarit t procedurs

paraprake (neni 24, paragrafi 2).
Kolegji shqyrtues vendos gjithashtu pr ankes kundr aktvendimit t posam pr
ngarkim me shpenzime t procedurs penale (neni 45, paragrafi 3), dhe pr disa
ndshkime disiplinore (neni 201, paragrafi 4) etj. Prve ksaj, kolegji prej tre
gjyqtarsh paraqet propozime prkatse n procedur, me rastin e krkess pr zbutje
t jashtzakonshme t dnimit (neni 431, paragrafi 5); merr vendime me rastin e
krkess pr rishikim t procedurs penale (nenet 420, paragrafi 5); merr vendim pr
shlyerjen e dnimit sipas nenit 523, paragrafi 5. Kolegji prej tre antarsh gjithashtu
merr aktvendim, me t cilin konstaton nse jan plotsuar kushtet pr ekstradim apo
merr aktgjykim pr ekzekutimin e aktgjykimit t shqiptuar nga gjykata e huaj apo
aktvendim (nenet 24, 65 t Ligjit pr Bashkpunim Juridik Ndrkombtar n shtjet
penale), si dhe merr vendim pr rehabilitim (neni 530, paragrafi 4).
S katrti, n procedur pr t mitur gjykon trupi gjykues i prbr nga nj gjyqtar
profesionist (kryetar i trupit gjykues) dhe dy gjyqtar porot.
Prve n prbrje kolegjiale, gjykata vendos edhe n prbrje individuale. N
Departamentin e Prgjithshm apo n Departamentin pr Krime t Rnda t gjykats
themelore gjat fazs s hetimit vepron gjyqtari i procedurs paraprake.
Gjyqtari i procedurs paraprake ka kompetenc t vendos lidhur me veprimet dhe
masat n procedurn paraprake, t cilat i kufizojn t drejtat dhe lirit themelore t
personit (caktimi apo vazhdimi i paraburgimit (neni 188, 191), lshuarja e urdhrit: pr
kontrollim (neni 105), pr zbatim t masave t fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe t
hetimit (neni 91, paragrafi 2), vendos pr ankes kundr vendimit t arsyetuar t
Prokurorit t shtetit, me t cilin prokurori refuzon krkesn e t dmtuarit ose t t
pandehurit pr marrjen e provs (nenet 216, 217). Ai gjithashtu mund t mbledh prova
sipas mundsis hetuese t veant (neni149).
Pas ngritjes s aktakuzs n shqyrtim fillestar apo n shqyrtim t dyt, vendos gjyqtari i
vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues. Gjyqtari i vetm gjykues zhvillon
shqyrtimin gjyqsor n Departamentin e Prgjithshm t gjykats themelore.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues i gjykats s shkalls s par ka
autorizime dhe detyrime vijuese: q n afat prej nj muaji nga shqyrtimi i dyt ose nga
urdhri i fundit, i lshuar sipas nenit 254, paragrafi 5, t KPP-s, t caktoj shqyrtimin
gjyqsor (neni 285, paragrafi 2); q kur mon se n shkresa t gjykats ka shnime dhe
informacione t papranueshme, t marr vendim pr shpalljen e tyre t papranueshme;
q t urdhroj mbledhjen e provave t reja pr shqyrtim gjyqsor (neni 288, paragrafi
3); q t propozoj caktimin e gjyqtarit zvendsues (neni 389); q pr shkaqe t
rndsishme, ta shtyj shqyrtimin gjyqsor (neni 291) etj..
Rregullat ligjore q kan t bjn me prbrjen e gjykats n kuptimin kuantitativ (me
prbrje numerike t trupit gjykues ose t kolegjeve gjykuese apo t gjyqtarit t vetm
gjykues) jan shum t rrepta. Prbrja jo e rregullt e gjykats paraqet shkelje esenciale
t dispozitave t procedurs penale (neni 384, paragrafi 1, nnparagrafi 1.1.) sipas s
cils, kur ajo konstatohet n procedur t gjykats s shkalls s dyt, aktgjykimi i
atakuar duhet t prishet patjetr (neni 402, paragrafi 1). Megjithat, ka shkelje
esenciale t dispozitave procedurale, sikur u cek m sipr, vetm kur prbrja numerike
e gjykats me rastin e gjykimit t shtjes konkrete, ka qen m e vogl se ajo q
139
Ejup Sahiti
krkohet me ligj, dhe jo anasjelltas. N kt drejtim vlen rregulla - kush mundet m

shum, mundet edhe m pak.
Paragrafi 1.
Pas dorzimit t aktakuzs n gjykat themelore, varsisht nga Departamenti i
Prgjithshm apo Deparatamenti pr Krime t Rnda, nprmjet nj procesi transparent
dhe t drejt pr caktimin e shtjeve, caktohet gjyqtari i vetm gjykues ose trupi
gjykues pr t gjykuar shtjen. Procesi transparent dhe i drejt pr caktimin e
shtjeve, nnkupton prcaktimin e kritereve objektiv pr shprndarjen e lndve pr
gjykim tek gjyqtart.
Paragraft 2 dhe 3.
Paragraft 2 dhe 3 prcaktojn prbrjen e gjykats themelore, kur ajo vendos n
ndonjrin nga departamentet e saj, t cilat zbatojn shqyrtimin gjyqsor. N
Departamentin e Prgjithshm vendos gjyqtari i vetm gjykues, ndrsa n
Departamentin pr Krime t Rnda vendos trupi gjykues.
Gjat rrjedhs s procesit gjyqsor, edhe kryetari i gjykats ka disa autorizime, pr t
cilat vendos, si psh.: pr prjashtim t gjyqtarit (ose t gjyqtarit porot n procedur pr
t mitur) nga gjykimi konkret (neni 42); cakton mbrojtsin sipas detyrs zyrtare (neni
57, paragrafi 2, 58, paragrafi 3); cakton gjyqtar zvendsues (neni 289); mbikqyr
trajtimin e t paraburgosurve (neni 203, paragrafi 1 dhe 3); lejon mbajtjen e shqyrtimit
gjyqsor n ndonj ndrtes tjetr (neni 286, paragrafi 2) etj..
N kushtet e prcaktuara n nenin 13.1. t Ligjit pr Kompetencat, przgjedhjen e
lndve dhe caktimin e lndve t gjyqtarve dhe prokurorve t EULEX-it mund t
ndryshohet vendi i gjykimit t nj shtjeje penale.
Gjyqtari pr t mitur njofton kryetarin e gjykats pr do shtyrje ose ndrprerje t
seancs gjyqsore dhe paraqet arsyet pr kt (neni 72 i KDM).
Neni 26 [Vendimet para shqyrtimit gjyqsor]
1.
2.
Pas ngritjes s aktakuzs nga prokurori i shtetit n gjykatn themelore,

gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues mban shqyrtimin
fillestar dhe shqyrtimin e dyt, merr vendim mbi krkesat pr hudhje t
aktakuzs, merr vendim mbi krkesat pr t prjashtuar dshmit, dhe
merr vendim mbi krkesn pr caktim t paraburgimit apo masat tjera pr
t siguruar pranin e t pandehurit.
Shqyrtimi gjyqsor mbahet nga gjyqtari i vetm gjykues apo nga trupi
gjykues, si prcaktohet me kt Kod.
Neni 26 prcakton veprimet dhe vendimet q duhet ti marr gjyqtari i vetm gjykues
apo kryetari i trupit gjykues n intervalin kohor nga pranimi i aktakuzs deri n
caktimin e shqyrtimit gjyqsor.
140
Ejup Sahiti
Paragrafi 1.
Pas ngritjes s aktakuzs dhe drgimit t saj n gjykat themelore, aktakuza i ndahet
gjyqtarit t vetm gjykues ose kryetarit t trupit gjykues nprmjet nj procesi
transparent dhe t drejt pr ndarjen e shtjeve. Pastaj gjyqtari i vetm gjykues apo
kryetari i trupit gjykues, mban shqyrtimin fillestar, sipas nenit 245, dhe shqyrtimin e
dyt, sipas nenit 254, dhe merr vendim: a) pr krkesat pr hedhjen e aktakuzs, b) pr
krkesat pr prjashtimin e provave, dhe c) pr caktimin e paraburgimit apo t masave
t tjera pr t siguruar pranin e t pandehurit.
Paragrafi 2
Shqyrtimi gjyqsor caktohet sipas nenit 254, paragrafi 5, dhe mbahet nga gjyqtari i
vetm gjykues apo nga trupi gjykues.
Neni 27 [Procedura pr t mitur]
Procedura kur t miturit jan kryes, ose fmijt jan viktima dhe
dshmitar rregullohet me Kodin e Drejtsis pr t Mitur ose Ligjin
prkats.
N jetn e prditshme edhe t miturit kryejn vepra penale ose fmijt mund t jen
viktima t veprs penale. Dispozita e nenit 27, bazuar n kompetencn personale,
parasheh rregullim t posam pr trajtimin e t miturve autor t veprave penale, t
fmijve viktima t veprs penale, si dhe t fmijve dshmitar n shtje penale.
Neni 28 [Kolegjet gjyqsore gjat ankesave]
1.
2.
Gjykata e Apelit gjykon mbi ankesat penale n kolegj prej tre gjyqtarsh.
Gjykata Supreme gjykon mbi ankesat penale n kolegj prej tre gjyqtarsh.
Paragrafi 1 dhe 2
Gjykata e Apelit dhe Gjykata Supreme e Kosovs gjykojn mbi ankesat penale n
koleg prej tre gjyqtarsh.
2. Kompetenca territoriale
Kompetenca territoriale (toksore) sht e drejt dhe detyr e gjykats me kompetenc
lndore, q t ndrioj dhe t zgjidh nj shtje penale nga territori i vet. Kompetenca
territoriale prcaktohet duke pasur parasysh raportin e veprs penale dhe t kryersit t
saj me vendin n t cilin vepron nj gjykat (ratione loci). Ajo prcakton se cila nga
gjykatat e rangut t njjt duhet ta shqyrtoj shtjen penale konkrete. M lart sht
konstatuar se kompetenca lndore prcakton q nj shtje penale, duke pasur parasysh
peshn e saj, duhet ta shqyrtoj departamenti prkats i gjykats themelore, por kjo
141
Ejup Sahiti
kompetenc nuk e cakton se cila gjykat themelore duhet ta shqyrtoj shtjen

konkrete. Kt e zgjidh kompetenca territoriale.
Raporti i veprs penale dhe kryersit t saj ndaj territorit t nj gjykate, i cili sht
vendimtar pr prcaktimin e kompetencs territoriale, mund t jet i llojllojshm,
prandaj edhe rregullat pr prcaktimin e ksaj kompetence jan t ndryshme. Rregullat
e tilla plotsohen reciprokisht, kshtu q, nse n rastin konkret nuk mund t
prcaktohet kompetenca territoriale sipas nj rregulle, ather subsidiarisht zbatohet
rregulla tjetr.
Fillimisht sht parapar se kompetenca territoriale, n parim, i takon gjykats brenda
territorit t s cils sht kryer ose sht tentuar kryerja e veprs penale (neni 29,
paragrafi 1). Pr kryerje t veprs penale n situata t posame procedurale ekzistojn
edhe kritere t tjera pr caktim t kompetencs territoriale, si, bie fjala, kur vepra
penale sht kryer jasht vendit, kur vepra penale sht kryer n aeroplan etj..
Rregullat e kompetencs territoriale i prcakton KPP i Kosovs. Ai parasheh kritere t
ndryshme, sipas t cilave del se ekzistojn dy lloje t kompetencave territoriale t
gjykatave: kompetenca territoriale e rndomt dhe kompetenca territoriale e
jashtzakonshme.
a) Kompetenca territoriale e rndomt
Ekzistojn tri kritere themelore pr caktimin e kompetencs territoriale t rndomt:
l) Kompetenca sipas vendit t kryerjes s veprs penale (forum delicti commisi);
2) Kompetenca territoriale sipas vendbanimit ose vendqndrimit t t pandehurit
(forum domicili);
3) Kompetenca sipas vendit t arrestimit ose t dorzimit t t pandehurit (forum
depraehensionis).
l)
Kompetenca sipas vendit t kryerjes s veprs penale (forum delicti commisi):
Sipas paragrafit 1 t nenit 29, kompetenca territoriale n parim i jepet gjykats brenda
territorit t s cils sht kryer ose sht tentuar vepra penale, ose brenda territorit ku
sht shkaktuar pasoja. Vendi i kryerjes s veprs penale sht kriter themelor, sipas t
cilit caktohet kompetenca territoriale e rndomt. Kriteret e tjera pr caktimin e ksaj
kompetence aplikohen vetm nse nuk dihet vendi i kryerjes s veprs penale. Nuk ka
dyshim se vendi i kryerjes s veprs penale kontribuon pr ndriimin dhe zgjidhjen e
fakteve kontestuese, meq aty mund t gjenden gjurmt e veprs penale, mjetet me t
cilat sht kryer vepra penale apo sendet q jan produkt i veprs s kryer penale etj..
Vendin e kryerjes s veprs penale si kriter themelor pr caktimin e kompetencs
territoriale e imponon edhe parimi i ekonomizimit procedural.
Sipas nenit 10 t Kodit Penal t Kosovs, vepra penale sht kryer si n vendin ku
kryersi ka vepruar ose sht dashur t veproj, ashtu edhe n vendin n t cilin sht
shkaktuar pasoja. Prgatitja dhe tentimi i veprs penale konsiderohen t kryera si n
vendin ku kryersi ka vepruar, ashtu edhe n vendin ku ai ka planifikuar t shkaktohet
pasoja. Meqnse vend i kryerjes s veprs penale konsiderohet si vendi ku kryersi ka
vepruar ose sht dashur t vepronte, ashtu edhe vendi ku sht shkaktuar pasoja, pr
ndriimin dhe zgjidhjen e shtjes penale sht kompetente gjykata e cila e ka filluar s
142
Ejup Sahiti
pari procedurn sipas krkess s Prokurorit t shtetit, por, nse procedura nuk sht
filluar, ather kompetente sht gjykata n t ciln sht paraqitur s pari krkesa pr
fillimin e procedurs.
KPP m tutje parasheh raste t posame, t cilat konsiderohen si vend i kryerjes s
veprs penale. Kshtu, sipas nenit 30, kur vepra penale kryhet n aeroplan, kompetente
sht Gjykata Themelore e Prishtins.
Nga rregulla se kompetenca territoriale caktohet sipas vendit ku sht kryer vepra
penale, sht br prjashtim n procedur pr t mitur, sepse, pr gjykimin e t
miturit, kompetente sht gjykata sipas vendbanimit apo vendqndrimit t t miturit
(neni 54 i LDM).
2) Kompetenca territoriale sipas vendbanimit ose vendqndrimit t t pandehurit
(forum domicili)
Rregullat pr caktimin e kompetencs territoriale sipas vendit t kryerjes s veprs
penale, nuk jan doher t mjaftueshme, meq shpeshher vendi i kryerjes s veprs
penale nuk dihet ose sht jasht territorit t Kosovs. Prandaj, n nj rast t till, si
kriter tjetr pr caktimin e ksaj kompetence KPP parasheh vendbanimin ose
vendqndrimin e t pandehurit. Mirpo duhet theksuar se, po qe se gjykata n territorin
e s cils i pandehuri ka vendbanimin ose vendqndrimin, e ka filluar procedurn,
mbetet kompetente edhe kur msohet pr vendin e kryerjes s veprs penale (neni 32,
paragrafi 1 e 2). Pr t prcaktuar kt kompetenc, sht e nevojshme t konstatohet
vendbanimi ose vendqndrimi i t pandehurit.
N favor t ksaj kompetence flet fakti se njeriu njihet m s miri n vendin ku jeton,
prandaj edhe gjykata e ktij rajoni sht n situat m t volitshme q ta ndrioj dhe ta
zgjidh me sukses shtjen penale.
3) Kompetenca sipas vendit t arrestimit ose t dorzimit t t pandehurit (forum
depraehensionis)
Vendi i arrestimit ose i dorzimit t t pandehurit sht kriteri i tret pr caktimin e
kompetencs territoriale t rndomt. Ky kriter gjen shprehjen vetm nse nuk dihet
vendi i kryerjes s veprs penale as vendbanimi a vendqndrimi i t pandehurit, ose t
dyja dihen por gjenden jasht territorit t Kosovs. Rrjedhimisht, si baz e ksaj
kompetence sht vendi ku shtihet n dor i pandehuri apo vendi ku paraqitet vet i
pandehuri. sht e nevojshme t theksohet se kjo kompetenc nuk mund t vihet n
pikpyetje me ikjen e t pandehurit.
Caktimi i kompetencs territoriale me mbshtetje n kriteret e rndomta t elaboruara
m lart, sht rregull. Mirpo, duhet cekur se, pr caktimin e kompetencs territoriale,
ekzistojn edhe kritere plotsuese t cilat kan t bjn me t.
1. me rastin e kumulimit t vendit t kryerjes s veprs penale ose me pasigurin rreth
asaj se ku sht vendi i vrtet i kryerjes s veprs penale. Ktu sht fjala pr
situatn kur vepra penale sht kryer ose sht tentuar n territorin e gjykatave t
ndryshme ose n kufi t territoreve t tilla, ose nuk sht e sigurt n cilin territor
sht kryer ose sht tentuar vepra penale. N situat t till aplikohet parimi i
prparsis (prioritetit), kshtu q sht kompetente gjykat e cila, sipas krkess
143
Ejup Sahiti
s prokurorit, e ka filluar procedurn e para. N qoft se procedura nuk ka filluar gjykata s cils i sht paraqitur s pari krkesa pr fillim t procedurs penale;
2. me rastin e kryerjes s veprs penale n aeroplan, q sht rregulluar me nenin 30;
3. me rastin kur nuk dihet vendi i kryerjes s veprs penale ose kur vepra sht kryer
jasht vendit (neni 32);
4. me rastin kur nj person kryen vepr penale n Kosov dhe jasht saj (neni 33).
b) Kompetenca territoriale e jashtzakonshme
Caktimi i kompetencs territoriale n mnyr t rndomt sht rregull, ndrsa caktimi
i kompetencs territoriale t jashtzakonshme prbn prjashtim. Meqense kriteret e
rndomta pr caktim t kompetencs territoriale nuk mjaftojn doher, n procedur
aplikohen kritere t tjera t jashtzakonshme (jo t rndomta). N kt drejtim, KPP
parasheh disa mnyra t caktimit t kompetencs territoriale: kompetencn sipas lidhjes
reciproke t veprave penale (forum koneksitalis), kompetencn e urdhruar (forum
ordinatum) dhe kompetencn e deleguar (forum delegationis). Kto kompetenca,
prve kompetencs sipas koneksitetit, japin zgjidhje pr ndonj rast konkret.
1) Kompetenca sipas lidhjes reciproke t veprave penale (forum konexitalis)
Koneksiteti n procedur penale ekziston ather kur disa lnd penale bashkohen n
at mnyr q nj procedur zhvillohet prnjher dhe merret nj vendim pr t gjitha
shtjet penale. Koneksiteti mund t jet subjektiv, objektiv dhe subjektiv-objektiv.
Koneksiteti subjektiv ekziston ather kur nj person ka kryer disa vepra penale n
bashkim. sht koneksitet subjektiv, sepse lidhja mes veprave penale sht realizuar
nprmjet personalitetit t kryersit t veprs penale. Koneksiteti objektiv ekziston kur
disa persona kryejn nj vepr penale, dhe me kt rast lidhshmria e lndve penale t
secilit t pandehur n nj procedur penale t prbashkt bhet nprmjet veprs
penale. Koneksiteti subjektiv-objektiv ekziston ather kur disa persona kryejn disa
vepra penale.
Prcaktimi i kompetencs s gjykats tek koneksiteti i veprave penale bhet sipas nenit
35 t KPP.
2) Kompetenca e urdhruar (forum ordinatum). Kt kompetenc e cakton Gjykata
Supreme e Kosovs, sipas nenit 34 t KPP.
3) Kompetenca e deleguar (forum delegationis) nprmjet s cils caktohet nj
gjykat tjetr me kompetenc territoriale dhe jo gjykata e cila, sipas rregullave t
prgjithshme, do t kishte at kompetenc. Mundsia e till ekziston kur pr shkak
t ekzistimit t shkaqeve juridike ose faktike sht penguar pr t proceduar (neni
37, paragrafi 2).
144
Ejup Sahiti
Neni 29 [Caktimi i kompetencs territoriale]

1.
2.
3.
Kompetenca territoriale n parim i jepet gjykats themelore, brenda

territorit t s cils sht kryer ose sht tentuar vepra penale ose brenda
territorit ku sht shkaktuar pasoja.
Kur nj vepr penale sht kryer ose sht tentuar t kryhet apo pasojat e
saj jan shkaktuar n territorin e m shum se nj gjykate ose n kufijt e
atyre territoreve, kompetente sht ajo gjykat e cila e para e ka filluar
procedurn gjyqsore si prgjigje n krkesn e prokurorit t autorizuar,
por nse procedura nuk sht filluar, ather kompetente sht gjykata n
t ciln s pari sht dorzuar krkesa pr fillimin e procedurs.
N rast se me ligj themelohet ndonj departament i gjykats themelore q
ka kompetenc pr hetimin dhe gjykimin e veprave t caktuara penale,
departamenti i till do t ket kompetenc mbi t gjitha procedurat penale
pr veprat e tilla penale.
Paragrafi 1.
Sipas paragrafit 1 t ktij neni, kompetenca territoriale n parim i jepet gjykats brenda
territorit t s cils sht kryer ose sht tentuar vepra penale, ose brenda vendit ku sht
shkaktuar pasoja. Se duhet t kuptojm me vendin e kryerjes s veprs penale, kt e
prcakton neni 10 i KP. Shih tekstin e shkruar m lart pr kompetencen territoriale.
Paragrafi 2.
Paragrafi 2 i nenit 29 ka t bj me kompetencn sipas prparsis (forum praevencionis). Kjo rregull vlen n rastet kur vepra penale sht kryer ose sht tentuar n
territor t gjykatave t ndryshme ose n kufij t territoreve t tyre, apo kur nuk dihet n
cilin teritor sht kryer ose sht tentuar vepra penale. N nj rast t till sht
kompetente gjykata e cila, n baz t krkess s prokurorit, e ka filluar e para
procedimin penal, dhe, kur procedura nuk ka filluar ende, gjykata s cils i sht
paraqitur s pari krkesa pr fillim t procedurs penale.
Paragrafi 3.
Sipas Ligjit pr Gjykatat, sistemin gjyqsor n Kosov e prbjn gjykatat themelore,
Gjykata e Apelit dhe Gjykata Supreme e Kosovs. N gjykat themelore, me qllim t
ndarjes s shtjeve t ndryshme, ekzistojn departamente t ndryshme. Pr shqyrtim t
shtjeve penale ekzistojn Departamenti i Prgjithshm, Departamenti pr Krime t
Rnda dhe Departamenti pr t Mitur. Neni 8 i LGjK-s ka ln t hapur mundsin q,
me qllim t veprimeve m efikase, n gjykat themelore dhe n Gjykat t Apelit t
themelohen departamente dhe divizione t tjera.
Dispozita e paragrafit 3 t nenit 29 t KPP-s i dedikohet situats kur me ligj
themelohet ndonj departament i gjykats themelore me kompetenc pr hetim dhe
gjykim t veprave t caktuara penale. N rast themelimi t ndonj departamenti tjetr,
145
Ejup Sahiti
dispozita e paragrafit 3 parasheh se departamenti i till do t ket kompetenc mbi t

gjitha procedurat penale pr veprat e tilla penale.
Neni 30 [Kompetenca territoriale pr veprat penale t kryera n aeroplan]
Nse vepra penale kryhet n aeroplan, kompetente do t jet Gjykata
Themelore n Prishtin.
Dispozita e nenit 30 prcakton q, kur vepra penale kryhet n aeroplan. 36 kompetente
sht Gjykata themelore e Prishtins.
Neni 31 [Kompetenca territoriale pr veprat penale t kryera prmes mediave]
1.
2.
3.
N qoft se nj vepr penale sht kryer nprmjet gazets, kompetente

sht gjykata n territorin e s cils sht shtypur gazeta. Po qe se ky vend
nuk dihet ose gazeta sht shtypur n botn e jashtme, kompetente sht
gjykata n territorin e s cils shprndahet informacioni i shtypur.
N qoft se sipas ligjit prgjigjet autori i materialit t publikuar,
kompetente sht gjykata e vendit n t cilin autori ka vendbanimin e
prhershm ose gjykata n territorin e s cils sht zhvilluar ngjarja q
ndrlidhet me materialin e publikuar.
Paragraft 1 dhe 2 t ktij neni zbatohen prshtatshmrisht n rastin kur
materiali sht shpallur nprmjet radios, televizionit ose ndonj lloji tjetr
t publikimit.
Me Ligjin nr. 04/L-129 pr ndryshimin e Kodit penal t Republiks s Kosovs nr.

04/L-082 nenet 37, 38, dhe 39 t KP jan hequr. Bazuar n kt fakt, edhe neni 31 i
KPP ka ngelur pa objekt.
Neni 32 [Kriteret dytsore t kompetencs]
1.
N qoft se nuk dihet territori i prshkruar n paragrafin 1 t nenit 29 t

ktij Kodi ose kur ky vend nuk sht n territorin e Kosovs, kompetente
sht gjykata n territorin e s cils i pandehuri e ka vendbanimin ose
vendqndrimin.
36
Ligji i procedurs penale, i cili aplikohej n Kosov para hyrjes n fuqi t Kodit t prkohshm t
procedurs penale t Kosovs, si dhe kodet e disa vendeve t rajonit kan dispozit me t ciln rregullojn
kompetencn gjyqsore pr rastet kur vepra penale kryhet n anije ose n fluturake ajrore t vendit derisa
mjeti i transportit gjendet n port/aeroport t vendit apo gjendet n qarkullim brenda territorit t vendit.
N projektin e Kodit t prkohshm t procedurs penale t Kosovs kishim inkorporuar dispozitn
prkatse nga LPP, i cili aplikohej ende n Kosov. Kur e propozuam kt, mendonim se nj dit edhe
Kosova do t mund t kishte dalje n Adriatik nprmjet nj porti t Republiks s Shqipris. Ishte koha
kur n Kod nuk lejohej t futej asgj q do ta paragjykonte pavarsin e Kosovs. Pr arsye t tilla, neni 28,
pasi q njher ishte hequr fare nga projekti, n versionin e fundit u kthye n Kod, i reduktuar n
prmbajtjen ekzistuese.
Pr shkaqe t siprprmendura, Kodi i Prkohshm dhe Kodi tani n fuqi i PP i Kosovs, kufizohen n
rregullimin e kompetencs vetm kur vepra penale kryhet n aeroplan.
146
Ejup Sahiti
2.
3.
N qoft se gjykata n territorin e s cils i pandehuri e ka vendbanimin ose

vendqndrimin e ka filluar procedurn, gjykata mbetet kompetente edhe
nse sht msuar vendi i kryerjes s veprs penale.
N qoft se nuk dihet vendi i kryerjes s veprs penale, as vendbanimi apo
vendqndrimi i t pandehurit ose nse t dyja jan jasht territorit t
Kosovs, kompetente sht gjykata n territorin e s cils arrestohet i
pandehuri ose n territorin e s cils i pandehuri vet u dorzohet organeve.
Paragrafi 1.
Pavarsisht se ekzistojn dispozita q rregullojn prcaktimin e kompetencs
territoriale (nenet 29-31), n praktik ekzistojn raste t cilat nuk mund t zgjidhen n
mnyr adekuate duke u bazuar n dispozitat e theksuara. Ndodh q, pr shkaqe reale
ose juridike, zbatimi i tyre sht i pamundshm (vendi i kryerjes s veprs penale nuk
dihet, ose vendi i kryerjes s veprs penale dihet, por gjendet jasht territorit t
Kosovs - nenet 115, 116 t KP). Rastet e tilla i prfshin paragrafi 1 i nenit 32.
N rastet kur vendi i kryerjes s veprs penale dihet, por aplikimi i tij si kriter themelor
sht i paarsyeshm, Kodi, me dispozita t posame, bn shmangie nga rregulla e
prgjithshme duke u mbshtetur n arsyeshmrin dhe n shkaqe t tjera t
rndsishme (p.sh. procedura ndaj t miturve, ose bartja /delegimi/ i kompetencs
territoriale sipas nenit 37).
Paragrafi 2.
Kur gjykata n territorin e s cils i pandehuri ka vendbanimin ose vendqndrimin,
duke mos ditur vendin e kryerjes s veprs penale, ka filluar gjykimin, sipas paragrafit
2, ajo mbetet kompetente edhe nse msohet m von vendi i kryerjes s veprs penale.
Paragrafi 3.
Dispozita e paragrafit 3 ofron zgjidhje pr dy situata: s pari, pr rastin kur nuk dihen
vendi ku sht kryer vepra penale dhe as vendbanimi apo vendqndrimi i t pandehurit,
dhe s dyti, pr rastin kur edhe vendi ku sht kryer vepra penale, edhe vendbanimi apo
vendqndrimi gjenden jasht Kosovs. N t dy situatat e tilla kompetenca territoriale
caktohet, qoft sipas vendit ku sht kapur i pandehuri ose sipas vendit ku i pandehuri
u dorzohet organeve vet. Kompetencat e tilla nuk mund t jen konkurrente. Vendi
ku sht arrestuar i pandehuri sipas urdhrarrestit (neni 175) apo sipas letrreshtimit
(neni 535) nuk mund t krijoj baz pr kompetenc sipas paragrafit 3, sepse lshuarja
e urdhrarrestit ose e letrreshtimit paraprakisht supozon ekzistimin e kompetencs
gjyqsore sipas kritereve t tjera.
M prpara sht theksuar se ekzistojn tri kritere pr caktim t kompetencs
territoriale t rndomt. Ndrmjet kritereve t tilla, ekziston asi raporti q prparsi ka
kompetenca sipas vendit ku sht kryer vepra penale (forum delicti commissi). Kriteri i
dyt, vendbanimi apo vendqndrimi i t pandehurit (forum domicilli) prcakton
kompetenc territoriale subsidiare. Meqense kompetenca sipas ktij kriteri sht
subsidiare, n rastet kur dihet vendi i kryerjes s veprs penale, nuk mund t fillohet
147
Ejup Sahiti
procedura sipas ktij kriteri. Vetm kur nuk sht ditur vendi ku sht kryer vepra
penale, kompetenca e themeluar sipas vendbanimin ose vendqndrimit mbetet valide
edhe pasi t msohet vendi i kryerjes s veprs penale. Sepse, prndryshe, pr ta
caktuar kt kompetenc, duhet t dihet kryersi i veprs penale. N vendin e tret, si
kriter subsidiar n raport me dy t part, vjen kompetenca sipas paragrafit 3 t nenit 30
t KPP - (forum deprehensionis).
Neni 33 [Kompetenca pr veprat penale ndrkufitare]
N qoft se nj person kryen vepr penale n Kosov dhe jasht saj,
kompetenca bie mbi gjykatn e cila sht kompetente pr veprn penale t
kryer n Kosov.
N procedur penale sht i mundshm koneksiteti i veprave penale t kryera n vend
dhe n botn e jashtme. shtja e kompetencs territoriale n raste t tilla sht
zgjidhur me dispozitn e nenit 33, sepse me dispozita t prgjithshme kjo nuk do t
ishte e mundur.
Pr vepra penale t kryera jasht shtetit ekziston prgjegjsia sipas neneve 114-116,
lidhur me nenin 117 t Kodit penal t Kosovs.
Dispozita e nenit 33 ofron mundsin pr caktim t kompetencs territoriale kur nj
person, shtetas yni ose i huaj, ka kryer disa vepra penale n Kosov dhe jasht saj. N
raste t tilla, kompetenca territoriale pr t gjitha veprat penale t kryera caktohet sipas
rregullave pr caktim t kompetencs territoriale pr vepra penale t kryera n Kosov.
Aplikimi i ktyre dispozitave gjen shprehjen edhe kur nj person u sht ekstraduar
organeve tona sipas krkess pr ekstradim.
Mundsi e posame pr gjykim t veprave penale t kryera n botn e jashtme, sht
parapar me Ligjin pr Bashkpunim juridik ndrkombtar n shtjet penale, n
Kreun V, sipas t cilit mund t transferohet procedura penale nga shtetet e huaja n
Kosov.
Neni 34 [Kompetenca territoriale e urdhruar nga Gjykata Supreme]
N qoft se sipas dispozitave t ktij Kodi nuk mund t vrtetohet se cila
gjykat ka kompetenc territoriale, Gjykata Supreme e Kosovs cakton
njrn nga gjykatat me kompetenc lndore n t ciln do t zbatohet
procedura.
Kompetenca t ciln e rregullon neni 34, quhet kompetenc e urdhruar - forum
ordinatum. Parashihet si zgjidhje e fundit n nj situat kur, sipas dispozitave t Kodit
t procedurs penale t Kosovs, nuk mund t caktohet kompetenca territoriale. N t
vrtet, n situat kur duhet t zhvillohet procedur penale, sepse vepra penale pa
dyshim sht kryer, (pavarsisht nse dihet ose jo kryersi i veprs penale), por nuk
dihet vendi i sakt i kryerjes s veprs penale apo ai vend gjendet jasht shtetit, e po
ashtu nuk dihet vendbanimi ose vendqndrimi i t pandehurit, kurse ai nuk sht kapur
dhe as nuk sht dorzuar vet organeve, bazuar n nenin 34, Gjykata Supreme e
Kosovs cakton njrn prej gjykatave me kompetenc lndore, e cila duhet t zhvilloj
148
Ejup Sahiti
procedurn. Nj situat e till mund t ndodh p.sh. kur dikush q nuk ka vendbanim
ose vendqndrim n Kosov, kryen vepr penale n botn e jashtme, e pastaj, n baz
t procedurs pr ekstradim, i dorzohet vendit ton. Krkesn pr caktim t
kompetencs sipas ktij neni, e paraqet Prokurori shtetror i Kosovs.
Kompetenca e urdhruar dallon nga kompetenca e deleguar. Te kompetenca e deleguar
dihet qart cila gjykat ka kompetenc territoriale, mirpo, pr arsye se gjykata
kompetente, pr shkaqe juridike ose reale, sht penguar q t zbatoj procedurn (neni
37), shtja penale kalon n kompetenc t gjykats tjetr, e cila nuk kishte
kompetenc territoriale. Kurse te kompetenca e urdhruar sipas nenit 34, kompetenca
nuk mund t prcaktohet fare sipas rregullave t tjera t parapara n Kod. Gjykata
Supreme e Kosovs, duke u udhhequr nga arsye procedurale dhe kriminalo-politike,
mund t caktoj pr procedim cilndo gjykat me kompetenc lndore n territorin e
Kosovs.
Rreth kompetencs s urdhruar nuk mund t ket konflikt kompetence. Delegimi i
kompetencs mund t krkohet n kushtet e nenit 37.
3. Bashkimi i procedurs
Neni 35 [Kompetenca territoriale lidhur me bashkimin e procedurs]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Kur personi i njjt fajsohet pr m shum vepra penale t peshs s

njjt, kompetente sht gjykata n t ciln s pari sht ngritur aktakuza,
ndrsa, kur nuk sht paraqitur aktakuz, kompetente sht gjykata, t
cils s pari i sht dorzuar aktvendimi i vulosur i hetimeve.
Kur i dmtuari njkohsisht ka kryer vepr penale ndaj t pandehurit,
gjithashtu zhvillohet procedur e prbashkt.
N parim t bashkpandehurit i nnshtrohen kompetencs s gjykats, e
cila ka kompetenc pr njrin pre tyre dhe n t ciln s pari sht ngritur
aktakuza.
N parim gjykata e cila sht kompetente pr kryersin e veprs penale
sht kompetente edhe pr bashkkryersit dhe ndihmsit, pas kryerjes s
veprs penale dhe pr personat t cilt nuk kan njoftuar pr prgatitjen e
veprs, kryerjen e saj ose kryersin.
T gjitha shtjet nga paragrafi 1-4, t ktij neni, n parim shqyrtohen n
procedur t bashkuar dhe pr to merret nj aktgjykim.
Kur disa persona fajsohen pr disa vepra penale, gjykata mund t vendos
t zbatoj procedur t bashkuar dhe t marr nj aktgjykim, me kusht q
veprat t jen t ndrlidhura dhe provat t jen t prbashkta.
Gjykata mund t vendos t zbatoj procedur t bashkuar dhe t marr
nj aktgjykim, po q se, para t njjts gjykat zbatohen procedura t
ndara, kundr t njjtit person, pr disa vepra ose kundr disa personave,
pr vepr penale t njjt.
Pr bashkim t procedurs, vendos gjykata, e cila sht kompetente pr
zbatimin e procedurs s bashkuar, n baz t propozimit t prokurorit t
shtetit ose sipas detyrs zyrtare. Kundr aktvendimit me t cilin caktohet
149
Ejup Sahiti
bashkimi i procedurs ose refuzimi i propozimit pr bashkim, nuk lejohet

ankes.
N nntitullin 3 t Kapitullit II t KPP, prveq sht parapar mundsia pr bashkim
t proceseve penale pr m tepr vepra penale ose pr m shum t pandehur n nj
lnd, parashihen edhe kritere t veanta pr prcaktim t kompetencs territoriale.
Lloji i till i kompetencs territoriale njihet si kompetenc sipas koneksitetit ose sipas
lidhjes s ndrsjell t lndve penale (forum connexitalis). Ekzistojn trie lloje t
koneksitetit.
a) Koneksiteti subjektiv ekziston ather kur nj person ka kryer disa vepra penale
(bashkim real i veprave penale) dhe kjo, pavarsisht nse sht fjala pr
kompetenc lndore apo territoriale pr sa u prket veprave penale konkrete. sht
koneksitet subjektiv, sepse lidhja mes veprave penale sht realizuar nprmjet
personalitetit t kryersit t veprs penale. Pr bashkim procedure te koneksiteti
subjektiv, kusht sht q t mos jet zhvilluar procedur pr ndonjrn vepr
penale konkrete. sht rregull q n rast koneksiteti subjektiv, merret nj
aktgjykim dhe shqiptohet dnimi konform m nenin 80-t Kodit Penal t Kosovs.
b) Koneksiteti objektiv ekziston kur disa persona kryejn nj vepr penale, me 'rast
lidhshmria e lndve penale t secilit t pandehur n nj procedur penale t
prbashkt, bhet nprmjet veprs penale. Koneksiteti objektiv ekziston
pavarsisht nga forma e pjesmarrjes s ndonj autori n kryerjen e veprs penale.
Pra, ktu gjen shprehjen t gjitha format e bashkpunimit pr kryerje t veprs
penale (nenet 31-35 t KP), pastaj dhnia e ndihms kryersve pas kryerjes s
veprs penale (neni 388 KP), mosparaqitja e prgatitjes s veprave penale, e
kryerjes s vepave penale ose e kryersit t veprs penale, kur ekziston detyrimi
pr paraqitje t till (nenet 385-386 t KP). Edhe te koneksiteti objektiv merret nj
aktgjykim.
c) Koneksiteti subjektiv-objektiv (koneksiteti i przier) ekziston ather kur disa
persona kryejn disa vepra penale dhe ekziston lidhja ndrmjet kryersve
(nprmjet veprave penale) ose ndrmjet veprave t kryera penale. Te koneksiteti i
przier nuk ka rndsi fakti nse komptenca lndore dhe territoriale jan t njjta
pr kryersit dhe veprat e kryera apo jo. sht me rndsi se pr asnjrin kryers
ose vepr penale nuk sht marr aktgjykim n shkall t par. N rast koneksitetit
t przier, sipas rregullit, zhvillohet nj procedur dhe merret nj aktgjykim.
Procedura e bashkuar sipas koneksitetit t przier sht mundsi e jo obligim. Pr
bashkim procedure vendos gjykata (trupi gjykues, gjyqtari i vetm gjykues, kolegji
shqyrtues) sipas propozimit t prokurorit t shtetit ose sipas detyrs zyrtare. Derisa
hetimet i zbatonte gjyqtari hetues, edhe ai kishte mundsi t propozoj bashkimin e
procedurs sipas koneksitetit. Pr propozim t tij ose t prokurorit t shtetit pr
bashkim procedure gjat stadit t hetimit vendoste kolegji gjyqsor shqyrtues prej tre
gjyqtarsh. Meqense sipas Kodit t procedurs penale t Kosovs kompetencat
hetimore kan kaluar tek prokurori i shtetit, sht n kompetenc t prokurorit
(natyrisht gjithnj duke u mbshtetur n parimin e legalitetit) t vendsos cilat vepra
penale prkatsisht cilt kryers do ti prfshij me hetim apo do ti akuzoj.
Meqense, sipas formave t koneksitetit t cekura m lart, mund t zhvillohet nj
procedur penale e prbashkt pr shum vepra penale apo pr shum kryers t
150
Ejup Sahiti
veprave penale, shtrohet pyetja: si caktohet n raste t tilla kompetenca (lndore dhe
territoriale) e gjykatave. Prgjigjen n pyetjen e shtruar e japin dispozitat e nenit 35 t
KPP-s.
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 t nenit 35 ka t bj me koneksitetin subjektiv, kur personi i
njjt akuzohet pr shum vepra penale t peshs s njjt. N nj rast t till,
kompetente sht ajo gjykat n t ciln sht ngritur aktakuza s pari, e kur nuk sht
paraqitur aktakuz, kompetente sht gjykata s cils, n pajtim me nenin 104,
paragrafi 1 t KPP-s i sht dorzuar s pari aktvendimi i vulosur i hetimeve.
Paragrafit 2.
Sipas dispozits s paragrafit 2 kriteret e paragrafit 1 zbatohen gjithashtu kur i dmtuari
njherazi kryen vepr penale kundr t pandehurit. Kjo dispozit ishte aktuale deri sa
n nj an ekzistonte padia private e paditsit privat, ndrsa n ann tjetr kundrpadia
e t pandehurit te vepra penale e fyerjes. Ktu bashkimi i procedurs implikonte
ekzistimin e lidhjes reciproke ndrmjet ktyre veprave penale, se njera ka qen shkas
dhe tjetra reagim ndaj veprs s par. Bashkimi arsyetohej me lidhjen e ngusht e t
ndrsjell t shtjeve penale, me materialin e prbashkt provues, me nevojn q
rndsia e veprs dhe e personit t pandehur t vlersohen me parametrat e nj gjyqtari,
n mnyr q t shmangj trajtimi i ndryshm i ktyre shtjeve.
Meqense sipas Kodit penal t Republiks s Kosovs vepra penale e fyerjes dhe e
shpifjes sht dekriminalizuar, dispozita e parapar n paragrafin 2 t nenit 35 t KPPs, e cila flet pr kundr padin e t dmtuarit, duhet hequr nga KPP. 37
Paragraft 3 e 4.
Paragraft 3 e 4 rregullojn shtjen e kompetencs sipas koneksitetit objektiv, pr t
bashkpandehurit, me rast ata, sipas rregullit, i nnshtrohen kompetencs s gjykats
q ka kompetenc pr njrin prej tyre dhe n t ciln s pari ka filluar procedura ndaj t
pandehurit, ndrsa bashkkryersit dhe ndihmsit n kryerjen e veprs penale, si dhe
personat q nuk kan njoftuar pr prgatitjen apo kryerjen e veprs penale ose pr
kryersin e saj, i nnshtrohen kompetencs s gjykats, e cila sht kompetente pr
kryersin e veprs penale.
Paragrafi 5.
Si sht theksuar m sipr, kur ekziston koneksiteti subjektiv ose ai objektiv,
zhvillohet nj procedur e prbashkt dhe merret nj aktgjykim.
37
Sipas Mendimit Juridik t Sencs s prgjithshme t Gjykats Supreme t Republiks s Kosovs, t dt.
23.01.2012, vepra penale e fyerjes e parashikuar me neni 187 dhe vepra penale e shpifjes e parashikuar me
nenin 188 t Kodit penal t mparshm jan dekriminalizuar nga momenti i hyrjes n fuqi t Ligjit Civil
kundr fyerjes dhe shpifjes.
151
Ejup Sahiti
Paragrafi 6.
Gjykata mund t vendos q t zhvilloj procedur t prbashkt dhe t marr nj
vendim edhe te koneksiteti subjektiv-objektiv, po qe se mes veprave penale ekziston
lidhja reciproke dhe ekzistojn prova t prbashkta. Me kt rast kompetenca e
gjykats caktohet n baz t peshs s veprs penale. Kur n sistem gjyqsor n shkall
t par gjykojn gjykata t rngut t ult dhe t rngut t lart (si ishte fjala me
gjendjen n Kosov, ku vepronin gjykatat komunale dhe gjykatat e qarkut) ather
kompetenca sipas koneksitetit i takonte gjykats s qarkut. Sistemeve gjyqsore n t
cilat ekzistojn vetm nj lloj i gjykatave t shkalls s par (psh. n Republikn e
Shqipris, n Republikn e Maqedonis etj.), nga 1 Janari i vitit 2013 u bashkohet
edhe sistemi gjyqsor i Republiks s Kosovs. N t vrtet, pas hyrjes n fuqi t
Ligjit pr gjykatat n Kosov n shkall t par gjykojn gjykatat themelore. Andaj
kompetenca e gjykats sipas koneksitetit do t caktohet fillimisht sipas peshs s
veprs penale, e n rast se veprat penale jan t peshs s njejt ather sipas prparsis
(gjykata e cila e para e ka filluar procedurn apo gjykata t cils s pari i sht
paraqitur krkesa nga paditsi i autorizuar). Sipas kritereve t njjta caktohet
kompetenca te koneksiteti subjektiv-objektiv edhe kur kompetenca pr kryersit dhe
pr veprat penale i takon nj gjykate themelore. Bazuar n kriterin q ka t bj me
peshen e veprs penale, kur ndonj vepr penale duhet t gjykohet n departamentin
pr krime t rnda, ktij departamenti i takon edhe kompetenca pr vepr penale m t
leht. Ndrkaq, kur veprat penale jan n kompetenc t gjykatave themelore ather,
prve kriterit q ka t bj me peshn e veprs penale, vjen n shprehje edhje kriteri i
prparsis. Pr bashkim t procedurs vendos gjykata (kolegji shqyrtues i gjykats
themelore, ndrsa n shqyrtim gjyqsor gjyqtari i vetm gjykues apo trupi gjykues i
departamentit pr krime t rnda ) e cila sht kompetente pr zbatim t procedurs s
prbashkt ose n baz t propozimit t prokurorit t shtetit ose me vetiniciativ. N t
gjitha shtjet pr t cilat zhvillohet procedur e prbashkt merret nj aktgjykim.
Paragrafi 7.
Dispozita e paragrafit 7 ofron mundsin q gjykata t vendos pr nj procedur t
bashkuar sipas koneksitetit subjektiv dhe atij objektiv n qoft se n at gjykat
zbatohen procedura t ndara. sht fakt se, pr aplikim t dispozitave mbi zhvillimin e
procedurs unike, kusht sht q gjykata t informohet pr t gjitha proceset q
zhvillohen kundr personit t caktuar. Informacionin se a zbatohet n at gjykat
procedur tjetr ndaj t pandehurit, gjykata e mson nga deklaratat e palve, nga
evidenca e prokuroris s shtetit, ose nga evidenca e vet me rastin e formimit t lnds
(fashikullit) penal rreth shtjes penale konkrete, kur, sipas nenit 154, paragrafi 1, me
rastin e marrjes n pyetje i pandehuri pyetet a sht n zbatim e sipr ndonj procedur
penale kundr tij pr ndonj vepr tjetr penale. Gjykata gjithashtu do t duhet t bj
verifikime nse kundr t njjtit person zbatohet ose jo ndonj procedur tjetr.
Mirpo, nse procedura zhvillohet n gjykat ose prokurori t rajonit tjetr, fakti i till
ndodh t mos dihet doher.
Me rastin e vrtetimit t identitetit t t pandehurit n shqyrtim gjyqsor, t dhnat mbi
dnimet e mparshme t tij trajtohen sipas nenit 321 dhe nenit 349.
152
Ejup Sahiti
Paragrafi 8.
Pr bashkim t procedurs vendos gjykata e cila sht kompetente pr zbatimin e
procedurs s prbashkt (konform peshs s veprs penale apo sipas prparsis).
Aktvenimi pr bashkim t procedurs merret n baz t propozimit t prokurorit t
shtetit ose me vetinisiativ t gjykats (sipas dtyrs zyrtare). Kur nevoja pr bashkim
procedurash paraqitet n shqyrtim gjyqsor, vendos trupi gjykues ose gjyqtari i vetm
gjykues. Kur nevoja pr bashkim t procedurs paraqitet n procvedurn paraprake,
ndonse Kodi nuk e thot shprehimisht, do t duhej t vendos kolegji shqyrtues.
Pas prfundimit t shqyrtimit gjyqsor si edhe n gjykatn e Apelit nuk mund t merret
vendim pr bashkim t procedurs.
Kundr aktvendimit me t cilin lejohet apo refuzohet bashkimi i procedurs, nuk
lejohet ankes.
Neni 36 [Veimi i procedurs]
1.
2.
3.
Gjykata e cila sipas ktij Kodi sht kompetente, pr shkaqe t rndsishme

ose pr arsye t efikasitetit, deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor mund
t vendos veimin e procedurave t zbatuara pr disa vepra penale ose
kundr disa t pandehurve dhe procedon ndaras ose shtjet e ndara ia
drgon nj gjykate tjetr kompetente.
Aktvendimin pr veimin e procedurs e merr gjykata kompetente pas
dgjimit t palve dhe mbrojtsit.
Kundr aktvendimit me t cilin lejohet veimi i procedurs ose refuzimi i
propozimit pr veimin e procedurs nuk lejohet ankes.
Pasi te koneksiteti ekziston njfar lidhshmrie ndrmjet veprave penale apo kryersve
t veprave penale, si sht theksuar m lart, neni 34 parasheh mundsin e bashkimit
t procedurs dhe kshtu t zhvillohet prnjher nj procedur pr t gjitha veprat apo
pr t gjith kryersit. Veprimi n mnyrn e siprtheksuar arsyetohet me faktin se
gjykimi i prnjhershm mundson kursim t kohs, d.m.th. shpejtim t procedurs dhe
kursim t shpenzimeve, shfrytzim t prnjhershm t provave dhe eliminon
mundsin q t lindin kundrthnie nse do t merreshin shum vendime ve e ve.
Mirpo, duhet theksuar se bashkimi i procedurs te koneksiteti nuk sht obligim po
vetm mundsi. sht thn se pr arsyeshmrin e bashkimit te procedurs vendos
gjykata kompetente pr zhvillim t procedurs unike.
Vendimi pr bashkim t procedurs mund t merret deri n prfundim t shqyrtimit
gjyqsor n gjykat t shkalls s par. Bashkimi i procedurs nuk mund t bhet n
procedur sipas mjeteve juridike.
Paragrafi 1.
Konform me paragrafin 1 t nenit 36, pr shkaqe t rndsishme ose pr arsye t
efikasitetit, deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor mund t bhet gjithashtu veimi i
shtjeve pr t cilat sht vendosur m par t zhvillohet procedur e prbashkt. Se
kur prfundon shqyrtimi gjyqsor, e prcakton neni 357, paragrafi 1, i KPP.
153
Ejup Sahiti
Duhet t theksojm se n paragrafin 1, ve t tjerash, si shkak pr veim t procedurs

penale, figuron gabimisht fjala efikasitet. Mendojm se n vend t fjals efikasitet,
sht dashur t prdoret fjala arsyeshmri, si ekziston n t gjitha ligjet e rajonit, t
cilat e kan kt dispozit.
Shkaqet e rndsishme ose t arsyeshmris, t cilat imponojn veimin e procedurs,
mund t jen t natyrs objektive ose t natyrs subjektive. Se kur do duhet t veohet
procedura, sht shtje faktike. Mund t veohet p.sh.: kur n procedur t prbashkt
vetm pr nj vepr penale sht i domosdoshm ekpertimi, i cili, pr shkak t
ndrlikueshmris, mund t zgjas shum; ose kur vrtetimi dhe argumentimi i nj
vepre penale t prfshir n procedur unike sht jashtzakonisht i ndrlikuar dhe i
vshtir. Pastaj, ndarja e procedurs mund t jet e motivuar edhe pr shkak se nj nga
t pandehurit gjendet n arrati ose sht i paarritshm, prkatsisht ndonjri nga t
pandehurit sht i smur rnd. M tutje, veimi i procedurs mund t bhet pr shkak
t mungess pr nj koh t gjat ose smundjes s rnd t personave t thirrur pr t
dshmuar pr fakte t rndsishme dhe pr rrethana q kan t bjn vetm me
ndonjrn prej veprave penale etj. 38
Vendimin pr veim t procedurs e merr gjykata n prbrje prkatse n momentint e
veimit t procedurs.
Procedurat e veuara pr disa vepra penale ose kundr disa t pandehurve, procedohen
ndaras n t njjtn gjykat, ose shtjet e ndara i drgohen gjykats tjetr kompetente
sipas rregullave t prgjithshme pr kompetencn.
Paragrafi 2.
Sipas paragrafit 2 t nenit 36, aktvendimi pr veim t procedurs merret pas dgjimit
t palve dhe mbrojtsit. (LPPJ e kushtzonte marrjen e aktvendimit pas dgjimit t
prokurorit publik, kur procedura penale zhvillohej sipas krkess s tij).
Iniciativa pr veim t procedurs mund t rrjedh nga gjykata dhe nga palt.
Propozimi i palve ose i mbrojtsit pr veim t procedurs, nuk e obligon gjykatn.
Por, kur gjykata nuk e aksepton propozimin, ather ka pr detyr q, n aktvendim me
t cilin refuzon propozimin, ti arsyetoj bazat e refuzimit t propozimit.
Paragrai 3.
Paragrafi 3 nuk parasheh mundsin pr ankes kundr aktvendimit me t cilin lejohet
veimi i procedurs ose refuzohet propozimi pr veimin e procedurs. Mirpo, n
qoft se pas veimit t procedurs lnda i sht drguar gjykats jokompetente, ather
kundrshtimi pr kompetencn mund t paraqitet n shqyrtimin fillestar ose n ankes
kundr aktgjykimit ose n aktvendim mbi pushimin e procedurs.
38
Marina, Panta, Komentar na Zakonot na krivinata postapka, Skopje, 1978, fq. 32-33.
154
Ejup Sahiti
4. Kalimi i kompetencs territoriale

Neni 37 [Kompetenca e deleguar dhe konflikti i kompetencs]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Gjykata themelore sht e detyruar q t shqyrtoj kompetencn

territoriale t saj dhe nse konstaton se i mungon kompetenca, shpall veten
jokompetente, dhe pasi q aktvendimi t merr formn e prer i dorzon
rastin gjykats e cila ka kompetenc territoriale.
N qoft se gjykata themelore kompetente pr shkaqe juridike ose faktike
sht penguar t zbatoj procedurn pas dgjimit t palve, kryetari i
gjykats themelore mund t kaloj procedurn te nj deg tjetr brenda
gjykats themelore kompetente.
Nse kalimi nga paragrafi 2 nuk sht i mundshm, kryetari i gjykats
themelore kompetente duhet t konsultohet me nj tjetr gjykat themelore
q ka kompetenc lndore dhe t pajtohen pr transferimin e procedurs.
N qoft se dy gjykatat themelore nuk mund t prmbushin paragrafin 3
brenda dhjet ditve, cilado prej tyre e njofton menjher pr kt
Gjykatn e Apelit, e cila do t caktoj njrn nga gjykatat pr t zbatuar
procedurn.
Para marrjes s aktvendimit mbi konfliktin e kompetencs lndore, gjykata
krkon mendimin e prokurorit t shtetit i cili sht kompetent pr t
vepruar para asaj gjykate, t dmtuarit apo mbrojtsit t viktimave dhe t
pandehurit apo mbrojtsit t tij.
Kundr aktvendimit nga ky nen nuk lejohet ankes.
Neni 37 ka t bj me kujdesin pr kompetencn territoriale, me kompetencn e

deleguar, me procedurn q duhet ndjekur pr t vendosur pr kalim t kompetencs,
dhe me marrjen e vendimit mbi konfliktin e kompetencs.
Kujdesi pr kompetencn territoriale kufizohet deri te forma e prer e aktakuzs (neni
38, paragrafi 2).
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 t ktij neni obligon gjykatn themelore q t shqyrtoj
kompetencn territoriale t saj. N qoft se gjykata themelore konstaton se i mungon
kompetenca, me aktvendim e shpall veten jokompetente dhe, pas forms s prer t
aktvendimit, lndn ia drgon gjykats kompetente. N kt kontekst mund t lind
edhe konflikti i kompetencs, t cilin e zgjidh Gjykata e Apelit (neni 18, paragrafi 1,
nnparagrafi 1.3. i LGjK).
Me rastin e pranimit t aktakuzs n kopje t mjaftuara, sipas nenit 245, paragrafi 3,
gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues prcakton, sipas detyrs zyrtare,
nse ka kompetenc lndore.
155
Ejup Sahiti
Paragrafi 2.
Dispozita e paragrafit 2 i referohet kompetencs s deleguar (foruim delegationis).
Kompetenca e deleguar sht nj form e kalimit t kompetencs territoriale prej nj
dege n dgn tjetr t gjykats. Kshtu, n vend t degs q ka kompetenc
territoriale, e cila sht e penguar t veproj, kryetari i gjykats themelore cakton degn
tjetr pa kompetenc territoriale n mnyr q t zhvilloj procedurn penale pr
veprn penale konkrete.
Shkaqet t cilat sjellin deri t delegimi i kompetencs jan prcaktuar me nenet 37. Ato
kan t bjn me shkaqet juridike ose reale t cilat, kur ekzistojn, domosdo sjellin deri
t delegimi i kompetencs. Si shkak juridik mund t konsiderohet rasti kur n gjykat
nuk mund t formohet trupi gjykues pr shkak t prjashtimit t gjyqtarve ose pr
shkak t numrit jo t mjaftueshm t gjyqtarve etj. Situatat e tilla, ndonse t rrala,
jan t mundshme.
Shkaqe reale mund t llogariten rastet e fuqis madhore si jan trmeti, vrshimet,
epidemia etj. t cilat pengojn gjykatn kompetente t veproj. N situat t till
drgimi i shtheve q i prkasin veprimtarin s asaj gjykate n gjykat tjetr nuk
mund t bhet nprmjet delegimit t kompetencs, ndonse n kt drejtim mund t
drgohen gjyqtar nga nj gjykat tjetr, t zhvendoset prkohsisht selia e gjykats etj.
Mirpo, pr ndonj shtje penale konkrete ku duhet t veprohet me urgjenc (psh. kur
ka rrezik nga parashkrimi) duhet t bhet delegimi.
Sipas nenit 45 dhe nn kushtet e nenit 46 t Ligjit pr Bashkpunim Jurdik
Ndrkombtar n shtjet Penale procedura penale mund t transferohet nga Kosova
pr n shtetin e huaj me qllim t ndjekjes penale apo t ekzekutimit t dnmit. Ktu
kemi t bjm me nj lloj delegimi t kompetencs lndore, e cila nuk mund t
identifikohet me kompetencn e deleguar sipas paragrafit 2 t nenit 37. Nuk sht fjala
pr delegim kompetence as kur kryetari i Gjykats Themelore sipas nenit 12 parag. 4 i
Ligjit pr gjykatat mund t ricaktoj gjyqtart ndrmjet degve dhe departamenteve pr
t siguruar shqyrtim me koh t shtjeve.
Autorizimi q ka shefi i Komponentit t Drejtsis apo Kryetari i Asambles s
gjyqtarve t EULEX-it sipas neit 13, paragraft 1 dhe 2 t Ligjit pr kompetencat,
przgjedhjen e lndve dhe caktimin e lndve t gjyqtarve dhe prokurorve t
EULEX-it n Kosov, pr ndryshimin e vendit t gjykimit apo t nj faze t vean t
nj procedure penale, poashtu nuk paraqet delegim kompetence sipas paragrafit 2 t
nenit 37. Arsyet pr ndryshim t vendit t Gjykimit jan t nj natyre tjetr nga shkaqet
pr delegim t kompetencs. N t vrtet, ndryshimi i vendit pr procedurat penale
dhe civile sipas nenit 13 parag. 1 t Ligjit pr kompetencat, przgjedhjen e lndve dhe
caktimin e lndve t gjyqtarve dhe prokurorve t EULEX-it n Kosov, bhet kur
do her q nj gjyqtar i EULEX-it apo nj puntor i misionit t EULEX-it sht
prfshir n kryerje t veprs penale dhe nse kjo sht e nevojshme pr arsye t
siguris. Sipas parag. 2 kur supozohet se veprat penale jan kryer nga antart e
gjyqsorit vendor e ka nevoj t hetohen, ndiqen dhe gjykohen nga Zyra prokuroiale dhe
nj gjykat tjetr n nj rajon t ndryshm nga ai ku punon gjyqtari ose prokurori.
156
Ejup Sahiti
Paragraft 3 dhe 4.
Procedura e delegimit. Neni 37, pr dallim nga zgjidhja e mparshme, parasheh rrug
tjetr procedurale pr t arritur n gjykatn s cils duhet ti delegohet kompetenca
territoriale. N t vrtet, kur kryetari i gjykats themelore nuk ka mundsi tia kaloj
procedurn nj dege tjetr brenda gjykats themelore kompetente, ai duhet t
konsultohet me nj tjetr gjykat themelore q ka kompetenc lndore, dhe t pajtohet
pr transferimin e procedurs. Konsultimi dhe pajtimi pr transferim t procedurs
bhet ndrmjet kryetarve t dy gjykatave tjemelore.
Kur dy gjykatat themelore nuk arrijn pajtimin pr transferim t procedurs brenda
dhjet ditsh, cilado prej tyre e njofton menjher pr kt Gjykatn e Apelit, e cila
cakton njrn nga gjykatat pr t zbatuar procedurn. Fakti se cilado prej dy
gjykatave njofton menjher Gjykatn e Apelit, l t kuptojm se t dy gjykatat kan
pr detyr ta njoftojn pa vones Gjykatn e Apelit, por njoftimi i br nga njra
gjykat, e bn t panevojshm njoftimin nga gjykata tjetr.
Paragrafi 5.
Pr dallim nga paragraft 2-4 t ktij neni, t cilt prcaktojn shkaqe dhe procedurn
pr kalim - transferim t kompetencs territoriale (pr kompetencn e deleguar),
dispozita e paragrafit 5 ka t bj me zgjidhjen e konfliktit t kompetencs.
Konflikti i kompetencs - kolizioni (lndore ose territoriale) ekziston nse dy ose m
shum gjykata themelore kan pikvshtrime t ndryshme lidhur me at se cila gjykat
ka kompetenc pr lndn konkrete.
Zgjidja e konfliktit t kompetencs nnkupton prcaktimin e vrtet t kompetencs
ekzistuese sipas diapozitave pr kompetencn e rndomt, (jo prcaktim t kompetencs
s re prkundr dispozitave mbi kompetencn e rndomt (kur sht fjala pr
kompetenc t deleguar, neni 37, parag. 2) ose caktimi i kompetencs pr shkak t
mungess s kriteteve pr caktimin e kompetencs n mnyr t rendomt (kompetnca e
urdhruar neni 34).
Konflikti i kompetencs mund t paraqitet edhe ndrmejt departameneteve t gjykats
themelore.
Kur gjykata themelore konstaton se i mungon kompetenca, shpall vetn jo kompetente
dhe pasi q aktvendimi t marr formn e prer ia dorzon lndn gjyktas kompetente.
Nqoftse gjykata t cils i sht drguar shtja nuk e pranon kopetencn, ajo pr kt
nuk merr vendim por me nj parashtres e hap konfliktin e kompetencs.
Para marrjes s aktvendimit pr konfliktin e kompetencs ndrmjet gjykatave
themelore Gjykata e Apelit krkon mendimin e prokurorit t shtetit (i cili sht
kompetent pr t vepruar para asaj gjykate), dhe mendin e t dmtuarit apo mbrojtsit
t viktimave dhe t pandehurit apo t mbrojtsit t tij.
Derisa ndrmjet kryetarve t dy gjykatave themelore, sipas nenit 37, paragraft 3 dhe
4, zhvillohet konsulltimi pr arritje t pajtimit lidhur me kompetencn ekziston nj lloj
konflikti i kompetencs. Mirpo, ky konflikt ende nuk sht konflikt n kuptimin e
plot t fjals- konflikt pr t cilin do t duhej t vendos gjykata m e lart. Konflikti i
natyrs s till shkaktohet kur nuk arrihet pajtimi dhe pr zgjidhjen e tij duhet t
vendos Gjykata e Apelit. Ndonse Kodi nuk e thot shprehimisht, kur lind konflikti
157
Ejup Sahiti
ndrmejt gjykats themelore dhe Gjykats s Apelit, konfliktin e zgjidh Gjykata

Supreme e Republiks s Kosovs.
Arsyet pr t cilat shkaktohet konflikti i kompetencs munden me qen t ndryshme.
M s shpeshti sht n pyetje vlersimi juridik i ndryshm apo i gabuar (s paku i
njrs nga gjykatat q kan konflikt kompetence) i fakteve n t cilat mbshtetet
aktakuza, n baz t t cilave pastaj konkludohet se pr far vepre penale sht fjala.
Konflikti i kompetencs ndrmjet gjykatave themelore sht i mundshm, para s
gjithash, prsa i prket kompetencs s tyre territoriale. Ndrmjet tyre sht i
mundshm edhe konflikti prsa i prket kompetencs lndore, kur ekziston koncentrimi
i kompetencs lndore t caktuar ose kur pr tr vendin ose pr nj pjes t teritorit t
tij nj gjykate i sht besuar kryerja e veprimeve t ndihms juridiko penale
ndrkombtare.
Konflikti i kompetencs nuk sht i mundur ndrmjet formave t ndryshme t veprimit
funksional - kompetencs funksionale (ndrmjet gjyqtarit t procedurs paraprake dhe
kolegjit shqyrtues prej tre gjyqtarsh, gjyqtarit t vetm gjykues, kryetarit t trupit
gjykues, trupit gjykues dhe kolegjit) sepse nj konflikt i till nuk sht rregulluar me
ligj. Nse ka mospajtime lidhur me kompetencn funksionale, ato do duhej zgjidhur n
mnyr tjetr, (bie fjala sht logjike q shtje t tilla ti zgjidh kryetari i gjykats) jo
sipas rregullave ligjore t cilat vlejn pr kolizion t kompetencs lndore ose
territoriale. Sidoqoft dhe pavarsisht nga kjo, veprimi i gjyqit n form funksionale t
gabuar (psh. n nj rast ka vendosur kolegji gjyqsor edhe pse sipas Kodit sht dashur
t vendos gjyqtari i procedures paraprake) do t paraqiste shkelje esenciale apsolute t
dispozitave t procedurs penale sipas nenit 384 parag. 1 nnparag. 1.1., ka do t ishte
arsye pr ankes. 39
Degt e gjykats themelore t cilat veprojn n kuadr t territorit t gjykats
themelore kan kompetenc lndore t njjt me kompetencn lndore t departamentit
t prgjithshm pr territoin e degs.
Ndrmjet degve t caktuara t t njejts gjykat themelore sht i mundshm konflikti
i kompetencs territoriale. Mospajtimin e mundshm lidhur me kompetencn
territoriale, duhet zgjidhur kryetari i gjykats sipas aktit t prgjithshm mbi organizimin
e brendshm t gjykats.
Paragrafi 6.
Duke pasur parasysh rndsin e veant t aktvendimit, sht prjashtuar ankesa e
cilitdo pjesmarrs procedural, sepse me ankes do t zvarritej edhe m shum
procedura, e cila edhe ashtu ka qen n ngecje.
5. Pasojat e mungess s kompetencs
Neni 38 [Kompetenca e nnkuptuar e gjykatave]
1.
39
Gjykata jokompetente detyrohet t ndrmarr ato veprime procedurale pr

t cilat ekziston rrezik nga vonesa.
kuli 2, fq. 214.
158
Ejup Sahiti
2.
Pasi aktakuza t merr form t prer, gjykata nuk mund t shpall veten
jokompetente n pikpamje territoriale dhe palt nuk mund t paraqesin
kundrshtim pr shkak t mungess s kompetencs territoriale.
Kompetenca, si e drejt dhe detyr e nj gjykate q t veproj n procedur penale, ka

rndsi t madhe pr kryerje t veprimeve procedurale n mnyr t ligjshme, sepse
nga fakti nse n nj shtje penale vepron gjykata e cila ka kompetenc lndore dhe
territoriale, varet n mas t konsiderueshme si efikasiteti i represionit penal, ashtu
edhe mbrojtja e t drejtave dhe lirive t njeriut. shtja e gjykats kompetente sht
shum me rndsi, meq vetm gjykata kompetente e pavarur dhe e paanshme, mund t
shqiptoj sanksion penal (neni 2 i KPP), dhe se dokush ka t drejt q gjykata e
themeluar me ligj t shqyrtoj rastin e tij (neni 6, paragrafi 1, i KEDNj-s).
Neni 38 nga nj an detyron gjykatn jokompetente q t ndrmarr veprime
procedurale pr t cilat ekziston rrezik nga vonesa, e nga ana tjetr, kufizon n aspektin
kohor nevojn pr kujdes lidhur me kompetencn territoriale deri n momentin kur
aktakuza merr formn e prer.
Paragrafi 1.
Veprimet procedurale, sipas rregullit, duhet ti ndrmarr gjykata kompetente.
Procedura rreth zgjidhjes s konfliktit t kompetencs dhe vrtetimit t saj, krkon
koh t caktuar. Meqense procedura rreth konfliktit t kompetencs mund t zgjas
dhe se ndrkoh mund t shkaktohen pasoja t dmshme pr procedur, me qllim q
t mos shkaktohen pasoja t dmshme pr shkak t shtyrjes, paragrafi 1 i ktij neni
parasheh obligim pr gjykatn jokompetente q t ndrmarr ato veprime procedurale
pr t cilat ekziston rrezik nga vonesa.
Se ndrmarrja e cilit veprim procedural do t konsiderohet urgjent n mnyr q t mos
shkaktohet rrezik nga shtyrja, sht shtje e cilitdo rast konkret. Ato mund t jen
veprime t ndryshme (prve vendosjes pr vet shtjen). Ajo q n nj rast sht
urgjente, nuk sht e thn t jet e till edhe n rastin tjetr. Por kqyrja n do rast
paraqitet si rast urgjent, sepse pr kt udhzon vet karakteri i saj si veprim teknik
kriminalistik dhe si veprim procedural. Gjithashtu mund t jet urgjente marrja e
vendimit pr paraburgim, zbatimi i veprimit t marrjes n pyetje t dshmitarit shtetas i
huaj, i cili m von vshtir apo fare nuk do t mund t zbatohej, ose marrja n pyetje e
dshmitarit t smur etj..
Veprimet q ka kryer gjykata derisa nuk sht shpallur jokompetente, veprimet t cilat i
ka kryer gjykata pr shkak t rrezikut nga vonesa ose ato gjat procedurs s konfliktit
t kompetencs, jan plotsisht t vlefshme, por organi kompetent, kur e konsideron t
nevojshme, ato mund ti prsris.
Paragrafi 2.
Kujdesi pr kompetenc lndore duhet t jet permanent. Gjykata duhet t kt kujdes
pr t gjat gjith rrjedhs s procedurs penale, bile edhe pas prfundimit t procesit
me vendim t forms s prer, me rastin e mjetit t jashtzakonshm juridik.
159
Ejup Sahiti
Sipas paragrafit 2 kujdesi pr kompetenc territoriale kufizohet deri te forma e prer e

aktakuzs. Nga momenti i hyrjes n fuqi t aktakuzs fillon kufizimi i disa t drejtave
sipas nenit 17.
Momentin kur aktakuza e fiton formn e prer Kodi nuk e shpreh qart sikurse q kt e
bnte neni 318 i Kodit t Prkohshm. Megjithat konsiderojm se nprmjet analizs
dhe interpretimit t dispozitave t Kodit q kan t bjn me aktakuzn dhe vendimet e
gjykats n shqyrtimin fillestar e posarisht n shqyrtimin e dyt ose n ndonj seanc
dgjimore vijuese mund t prcaktohet kur aktakuza e fiton formn e prer. N baz t
dispozitave t tilla momenti kur aktakuza e fiton formn e prer mund t jet i ndyshm.
Aktakuza ngritet sipas nenit 240 dhe i drgohet gjykats sipas nenit 242. N baz t
aktakuzs gjykata zbaton shqyrtimin fillestar sipas nenit 245. Kur i pandehuri n
shqyrtim fillestar (n t cilin nuk ka pasur kundrshtim t provave as krkes pr hudhjen
e aktakuzs), e pranon fajsin sipas nenit 248, pragrafit 1 dhe 4, (apo eventualisht
paragrafit 5) mund t konsiderohet se aktakuza e fiton formn e prer n momentin kur
gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues merr aktvendim me t cilin e pranon
pranimin e fajsis. N rastet kur krkesa e t pandehurit pr hudhjen e aktakuzs sipas
nenit 253 me aktvendim t gjyqtarit nuk aprovohet, aktakuza e fiton formn e prer me
marrjen e aktvendimit t till. Kur nga i pandehuri ka kundrshtim pr provat apo krkes
pr hudhje t aktakuzs, aktakuza e fiton formn e prer n momentin kur me aktvendim
t gjyqtarit kundrshtimi apo krkesa nuk sht aprovuar. Momenti i till mund t arrij
n koh t ndryshme, varsish nga ajo se aktvendimi a merret n shqyrtim t dyt apo n
ndonj seanc dgjimore sipas nenit 255.
Pasi aktakuza ta fitoj formn e prer, gjykata nuk ka detyrim q me rastin e
kundrshtimit t palve t merr aktvendim t posam pr kompetenc, n t cilin
palt do t kishin t drejt n ankes, por faktin se e refuzon kundrshtimin e konstaton
n procesverbal 40 N t vrtet, palt me rastin e shqyrtimit t t drejtave t tyre gjat
rrjedhs s procedurs mund ta vejn n pah faktin se gjykata nuk ka kompetenc, dhe
kt ta paraqesin n shqyrtim fillestar os n ankes kundr aktgjykimit ose me ankes
kundr vendimit gjyqsor me t cilin procedura sht pushuar.
Gjykata duhet t kujdeset pr kompetencn lndore gjat gjith rrjedhes s procedurs
penale, ndrsa pr kompetenc territoriale deri t forma e prer e aktakuzs. Konstatimi
inkopetencs ka pr pasoj ndrprerjen e do veprimi procedural pr pos atyre q nuk
lejojn shtyerje. Kur gjykata e refuzon kundrshtimin lidhur me inkopetencn, nuk
merr vendim t veant, por aktvendim n procesverbal e refuzon kundrshtimin.
Mirpo, n rast se gjykata n shqyrtim gjyqsor vjen n prfundim se mungon
kompetenca lndore, ndonse Kodi nuk e thot shprehimisht, gjykata do t duhej t
merr aktgjykim refuzues (Lidhur me kt shih: Mendimin Juridik t Gjykats Supreme
t Kosovs, t paraqitur te komentet e nenit 384 parag. nenprag. 1.6.).
Bazuar n frymn e Kodit t procedurs penale t Kosovs, gjykata, posa t konstatoj
se nuk ka kompetenc lndore, duhet t shpallet jokompetente n cilndo faz t
procedurs, ndrsa vendimin e merr organi procedural n prbrje prkatse. 41
40
VVS, Kr. 39/67 dat 8. XI 1967.

Kodi i Procedurs Penale i Kosevs, sikurse edhe Kodi i procedurs penale i Sllovenis, pr dallim nga
kodet e procedurs penale t shteteve t tjera t cilat u krijuan n teritorin e ish Jugosllaves, nuk e ka
akceptuar zgjidhjen nga Ligji i procedurs penale i Jugosllavis sipas t cils, n rastin kur gjykata pas
fillimit t shqyrtimit gjyqsor vrteton se nuk ka kompetenc lndore pr gjykim, nuk mund tia cedoj
41
160
Ejup Sahiti
lnden me aktendim gjykats kompetente, por duhet t merr aktgjykim me t cilin refuzohet akuza pr
shkak t inkompetencs s gjykats. KPP nuk e parasheh n nenin 363 mungesn e kompetencs lndore,
kur ajo konstatohet pas fillimit t shqyrtimit gjyqsor, si pikmbshtetje pr aktgjykim refuzues.Si arsyetim
pr mos prfshirje moskompetencs lendore si baz pr aktgjykim refuzues, me rastin e hartimit t Kodit t
Prkohshm t Procedurs penale, Zyra ligore e UNMIK-ut potenconte faktin se pr moskompetenc
lndore nuk duhet refuzuar akuzn, por at duhet drguar gjykats kompetente procedim. t mtejm. Nuk
kuptohej fakti se aktgjykimi refuzues sht vendim formal-jo meritor dhe se aktgjykimi i till nuk paraqet
penges pr prokurorin tia paraqes aktakuzn gjykats kompetente.
161
Rexhep Murati
Kapitulli III: Prjashtimi

Nj person, pr t ushtruar funksionin e gjyqtarit, duhet t plotsoj kushtet e
prgjithshme dhe t veanta ligjore. Plotsimi i ktyre kushteve prbn aftsin
abstrakte juridike q nj person t ushtroj funksionin gjyqsor. Mirpo, prve aftsis
abstrakte q fiton nj person me emrim n detyrn e gjyqtarit, ai duhet t ket edhe
aftsi konkrete pr t zhvilluar procedurn n nj shtje konkrete. N jetn e
prditshme, mund t ndodh q gjyqtari, i cili ka aftsin abstrakte juridike, pr shkak
t marrdhnies s caktuar me shtjen penale dhe pjesmarrsit proceduralo-penal,
njkohsisht nuk e ka gjithmon edhe aftsin konkrete pr t gjykuar n nj shtje
penale. Aftsia konkrete, pr t gjykuar, para s gjithash, nnkupton objektivitetin n
punn e gjyqtarit. Prandaj, pr gjykim t ligjshm, krkohet q gjyqtari, prve
posedimit t aftsis profesionale dhe pavarsis, t jet i paanshm n ushtrimin e
detyrs s gjyqtarit. 42 Paanshmria n ushtrimin e funksionit t gjyqtarit, arrihet
nprmjet institucionit t prjashtimit.
Prjashtimi sht institucion i s drejts s procedurs penale q nnkupton
prjashtimin e gjyqtarit dhe personave t tjer nga gjykimi ose nga ndrmarrja e
veprimeve t tjera, n shtje penale konkrete, n rastet kur ekzistojn shkaqet pr
prjashtim, q vn n dyshim objektivitetin dhe paanshmrin e tyre n procedurn
penale.
Me fjal t tjera, institucioni i prjashtimit nnkupton prjashtimin e gjyqtarit nga
procedura pr shkak t dyshimit n paanshmrin e tij pr shkak t lidhjes s caktuar
ndrmjet tij dhe lnds s gjykimit ose pjesmarrsve t tjer n procedurn penale.
N teorin e s drejts s procedurs penale institucioni i prjashtimit n kuptim t
gjer prfshin prjashtimin (judex inhabilis) dhe largimin (judex suspectus) 43, ndonse
n Kapitullin III t Kodit t procedurs penale nuk bhet dallimi terminologjik
ndrmjet prjashtimit dhe largimit, por q t dy kto forma jan t prfshira me termin
prjashtim. Megjithat, KPP faktikisht i prcakton kto dy lloje t prjashtimit. Dallimi
ndrmjet tyre qndron n faktin se n rastin e par t prjashtimit, n paragrafi 1 dhe 2
t nenit 39, jan numruar taksativisht bazat e prjashtimit. Kto shkaqe kan veprim
absolut 44 kshtu q, n rast plotsimi t ndonjrit prej ktyre kushteve, gjyqtari nuk
mund t ushtroj funksionin e gjyqtarit n shtjen penale konkrete, pa marr parasysh
nse edhe palt e krkojn prjashtimin. 45 Shkelja e ksaj ndalese prbn shkelje
absolute t dispozitave t procedurs penale nga neni 384, paragrafi 2. Kur ekzistojn
kto baza pr prjashtim, gjyqtari prjashtohet nga ushtrimi i detyrs s gjyqtarit n t
gjitha fazat e procedurs penale, prfshir dhe gjyqtarin zvendsues apo n fazat e
caktuara dhe instancat e caktuara, procedurat e veanta etj.. Pr kt arsye, do gjyqtar
duhet t kujdeset q t mos ushtroj detyrn e gjyqtarit n rastin konkret, ndrkaq, n
shqyrtimin gjyqsor kujdeset kryetari i trupit gjykues (neni 297, paragrafi 2, neni 298,
paragrafi 2). Mirpo, pr kt kujdeset edhe kryetari i gjykats si organ i administrats
42
Gruba, Momilo, Krivino procesno prave, Beograd, 2006, fq. 110.

Pavii, Berislav, Komentar Zakona o krivinom postupku, 2005, Rijeka, fq. 60.
44
Ibid.
45
Vasiljevi, Gruba, 2, fq. 98.
43
162
Rexhep Murati
gjyqsore. Nga ana tjetr, te largimi sipas paragrafit 3 t nenit 39, bazat-shkaqet e
dyshimit n paanshmrin e gjyqtarit, pr shkak t numrit t madh dhe llojshmris s
tyre, jan prcaktuar me nj formulim t prgjithshm dhe kan veprim relativ,46
kshtu q gjyqtari prjashtohet nga gjykimi vetm nse prjashtimin e krkojn
personat e autorizuar dhe propozimin e till e aprovon gjykata. 47 Kto shkaqe t
prjashtimit jan me rndsi m t vogl, ngase atakojn m tepr interesin e palve
sesa interesin publik. Duhet theksuar se te kjo baz e prjashtimit nuk mjafton q kto
shkaqe vetm t ekzistojn, po njkohsisht duhet t vrtetohet besueshmria e
ndikimit t tyre n objektivitetin e gjyqtarit. Kto dy lloje t prjashtimit, t cilat i
parashikon KPP, ndryshe quhen edhe prjashtim i domosdoshm dhe prjashtim
fakultativ. Dallimi ndrmjet ktyre dy llojeve t prjashtimit nuk qndron vetm n
shkaqet e prjashtimit, por edhe n procedurn e prjashtimit. 48
Prjashtimi i gjyqtarit sipas nenit 39 t Kodit, ka karakter t prkohshm dhe ka t bj
me pamundsin e ushtrimit t detyrs s gjyqtarit n nj rast konkret, kur t jet
plotsuar njeri nga kushtet e parapara me ligj.
Dispozitat pr prjashtim t gjyqtarve zbatohen edhe prkitazi me gjyqtart porot (n
procedur ndaj t miturve), Prokurorin e shtetit, personat e autorizuar t policis,
procesmbajtsit, prkthyesit, specialistt dhe ekspertt.
Heqja dor e palve nga prjashtimi sipas paragrafit 1 dhe 2 t nenit 39, nuk e bn
gjyqtarin t prshtatshm pr t gjykuar, ngase prjashtimi n kto raste bhet n
interes t prgjithshm.
Institucioni i prjashtimit dhe i largimit duhet dalluar nga paaftsia e prgjithshme
abstrakte e gjyqtarit, prkatsisht nga mosekzistimi i kushteve pr ushtrimin e
funksionit gjyqsor. N t vrtet, me dispozitat mbi organizimin e gjykatave
parashihen kushtet e prgjithshme, t cilat duhet t plotsohen, pr emrim t
gjyqtarve, si jan: prgatitja profesionale, provimi i judikaturs, prvoja e
domosdoshme etj.. Mosekzistimi i ktyre kushteve nuk sht arsye pr prjashtim.
Madje, palt n ankes kundr vendimit gjyqsor nuk mund t kontestojn, por sikurse
as gjykata sipas detyrs zyrtare nuk mund t vlersoj rregullsin e emrimit t
gjyqtarve. Mirpo, nse vendimin gjyqsor e merr gjyqtari ose gjyqtari porot, i cili
nuk i plotson kushtet pr t qen gjyqtar ose nuk sht emruar fare, ose ka punuar
edhe pas shkarkimit ose pas afatit pr t cilin sht zgjedhur, veprimet e tilla nuk kan
vler juridike, ngase personi i till konsiderohet absolutisht i paaft pr t gjykuar.
Sipas dispozitave t nenit 6 t KEDNJ-s, me gjykim t drejt kuptohet sigurimi i nj
trsie t drejtash t do personi, kundr t cilit zhvillohet procedura penale, prshir
edhe paanshmrin (impartial tribunal) si komponent t veant t procedurs. Kshtu,
KPP, duke u mbshtetur n nenin 6 t KEDNJ-s, ka prcaktuar se vetm gjykata e
pavarur dhe e paanshme mund ti shqiptoj sanksion penal kryersit t veprs penale n
procedurn e filluar dhe t zbatuar sipas KPP-s N kt kontekst do person i dyshuar
ose i akuzuar pr vepr penale, ka t drejt t krkoj procedur t paanshme t zbatuar
brenda nj kohe t arsyeshme. Prandaj, gjykata duhet t kujdeset q procedura penale
46
Pavii, 2, fq. 60.

48
Krahaso: Sijeri-oli, Hajrija, Hadiomeragi Malik, Jurevi Marinko, Simovi Miodrag, Komentari
Zakona o krivinom /kaznenom postupku u Bosni i Hercegovini, Vjee Evrope i Evropska Komisija,
Sarajevo, 2005, fq. 111.
47
163
Rexhep Murati
t zhvillohet pa zvarritje pr t penguar kshtu shprdorimet e t drejtave q u prkasin

pjesmarrsve procedural. M tutje, KPP, n mbshtetje t dispozitave prkatse t
KEDNJ-s ka prcaktuar parimin akuzator, t publicitetit etj.. Po ashtu, KPP ka
pranuar supozimin e pafajsis s t pandehurit dhe disa postulate t s drejts s t
pandehurit n mbrojtje, si jan: e drejta pr tù njohur me arsyet akuzs, e drejta pr
tu siguruar koh t mjaftueshme pr ta prgatitur mbrojtjen, e drejta e mbrojtjes
(materiale dhe formale), e drejta pr t propozuar dshmitar t mbrojtjes, e drejta pr
t marr n pyetje dshmitart e akuzs, dhe e drejta e prkthimit falas.
Sipas nenit 6, al. 1, t KEDNJ-s, paanshmria e gjyqtarit shqyrtohet n baz t dy
kritereve: atij subjektiv dhe atij objektiv. Qasja subjektive nnkupton bindjet subjektive
dhe paragjykimet e gjyqtarit lidhur me lndn prkatse, bindje kto t cilat vrtetohen
vshtir ((Hauschild v. Denmark, ECHR 24. 5. 1989., 10486/83 ). Pr kt arsye
paanshmria n kt rast supozohet dhe vetm, n rast dyshimi n paanshmri, kjo
duhet t vrtetohet. Nga ana tjetr, me qasje objektive kuptohet nse jan ofruar
garanci t mjaftueshme pr t prjashtuar dyshimin n paanshmrin e gjyqtarit (Fey
v.Austria, ECHR 24. 2. 1993., 14396/88). Mungesa e njrit nga kta komponent,
prbjn shkelje t dispozits s nenit 6, al. 1, t KEDNJ-s.
N procedurn penale t SHBA-s e drejta e t pandehurit pr gjykim publik para juris
s paanshme, sht prcaktuar me amendamentin VI t Kushtetuts amerikane.
Gjykimi i t pandehurit para juris bhet vetm n rastet kur i pandehuri n seancn e
deklarimit lidhur me fajsin, nuk pranon fajsin ose refuzon t deklarohet pr
fajsin. Ndrkaq, n rastet kur i pandehuri pranon fajsin ose jep deklarat nolo
kotendere, 49 caktohet seanca pr shqiptimin e sanksionit penal. N procedurn penale
gjykimi objektiv para juris sigurohet nprmjet mnyrs s zgjedhjes s juris,
prkatsisht t gjyqtarve porot dhe pas zgjedhjes s tyre, nprmjet prjashtimit t
gjyqtarve porot me propozimin e palve. N literatur vlersohet shpesh se zgjedhja
e gjyqtarve porot prbn fazn m t gjat t gjykimit para juris, prandaj ndodh q
procedura e zgjedhjes t zgjas m tepr se vet gjykimi para juris. N t drejtn
anglosaksone, gjyqtart porot zgjidhen pr do rast konkret, pr dallim nga e drejta e
procedurs penale kontinentale, ku gjyqtart porot zgjidhen pr koh t caktuar dhe
pr gjykat t caktuar. Rndom juria (n SHBA) prbhet nga dymbdhjet antar,
por, sipas Rregullave Federale, duhet t zgjidhen edhe gjasht antar t juris, t cilt
do t zvendsojn gjyqtart e juris n rast se ata, pr arsye objektive, nuk do t mund
t marrin pjes n gjykim, roli i t cilve sht i ngjashm me institucionin e gjyqtarve
zvendsues t prcaktuar n nenin 323 t KPP (Krahaso me shpjegimet e nenit 289).
Gjyqtart e juris zgjidhen sipas parimit t mostrave t rastsis, n mnyr q gjyqtari
thrret nj numr t qytetarve nga listat zgjedhore apo nga ndonj list tjetr, me emra
t qytetarve t zakonshm. Pas thirrjes s tyre me radh vjen marrja n pyetje e
gjyqtarve laik t mundshm (vir dire), pr t prcaktuar paanshmrin e tyre n
shtjen penale konkrete. N kt mnyr mund t eliminohen ata persona pr
objektivitetin e t cilve, ka dyshime. Pas eliminimit t gjyqtarve, pr t cilt dyshohet
se nuk do t jen objektiv n rastin konkret, pason prjashtimi i gjyqtarve laik nga
ana e palve (peremtory challenges). Kshtu, sipas Rregullave Federale t procedurs
penale, i pandehuri ka t drejt t krkoj prjashtimin e dhjet gjyqtarve laik,
49
M gjersisht pr kt institucion shih: infra,-shyrtimet lidhur me marrveshjen pr pranimin e fajsis t

cilat i paraprijn nenit 233 paragrafi.1.. .
164
Rexhep Murati
prkatsisht njzet n procedurat penale pr vepra penale, pr t cilat mund t

shqiptohet dnimi me vdekje. Nga ana tjetr, paditsi ka t drejt t krkoj
prjashtimin e gjasht gjyqtarve laik. Pr dallim nga Rregullat Federale, shumica e
shteteve n SHBA u njohin palve t drejtn e paraqitjes s numrit t njjt t
krkesave pr prjashtim. Arsyet e prjashtimit t gjyqtarve q theksojn palt, jan
shtje faktike dhe ndryshojn nga rasti n rast.
1. Prjashtimi i gjyqtarve
Neni 39 [Bazat pr prjashtimin e gjyqtarve]
1.
2.
3.
Gjyqtari prjashtohet nga ushtrimi i funksionit gjyqsor n rastin kur:

1.1. sht dmtuar me vepr penale;
1.2. sht bashkshort, bashkshort jashtmartesor, person n afri gjinie
n vij t drejtprdrejt t fardo shkalle ose n vij ansore deri n
shkalln e katrt, person n afri krushqie deri n shkalln e dyt me
t pandehurin, mbrojtsin e tij, prokurorin e shtetit, t dmtuarin,
prfaqsuesin e tij ligjor ose prfaqsuesin e autorizuar;
1.3. sht kujdestar ligjor, nn kujdestari ligjore, fmij i adoptuar ose
prind adoptues, prind birsues ose fmij i birsuar i t pandehurit,
mbrojtsit t tij, prokurorit t shtetit ose t dmtuarit;
1.4. n shtjen e njjt penale ka marr pjes n procedur si prokuror,
mbrojts, prfaqsues ligjor apo prfaqsues i autorizuar i t
dmtuarit ose sht pyetur si dshmitar apo ekspert;
1.5. ekziston konflikti i interesit si prcaktohet n nenin 6 t Ligjit pr
Parandalimin e Konfliktit t Interesit n Ushtrimin e Funksionit
Publik.
Gjyqtari prjashtohet si gjyqtar i vetm gjykues, kryetar i trupit gjykues,
antar i trupit gjykues, antari i kolegjit t apelit apo kolegjit t Gjykats
Supreme nse ka marr pjes n procedura t mhershme n t njjtin rast
penal, prve gjyqtarit q ka shrbyer n kolegjin e mundsis hetuese t
veant. Megjithat, nj gjyqtar nuk do t prjashtohet kur ai ose ajo ka
qen vetm i prfshir n procedurat e mparshme n t njjtn shtje
penale, si nj antar i nj paneli shqyrtues.
Gjyqtari gjithashtu mund t prjashtohet nga ushtrimi i funksionit
gjyqsor n rast konkret, nse prpos rasteve nga paragrafi 1. dhe 2. i ktij
neni, prezantohen dhe vrtetohen rrethana q e vn n dyshim
paanshmrin e tij ose q duken t paprshtatshme.
Paragrafi 1.
Shkaku pr prjashtim t domosdoshm nga neni 39 paragrafi 1 nnparag 1.1.:
kur sht i dmtuar me vepr penale. Sipas dispozits s nenit 19, nnparag. 1.7. i
dmtuari ose viktima sht personi t cilit fardo e drejte personale ose pasurore i
sht shkelur ose i sht rrezikuar me veprn penale. Pr prjashtimin e gjyqtarit sipas
165
Rexhep Murati
ksaj baze, n kuptim t ksaj dispozite, duhet ti jet shkelur ose rrezikuar ndonj e
drejt personale ose pasurore me veprn penale e cila sht objekt i procedurs penale,
n t ciln ai pikrisht ushtron funksionin gjyqsor. Prjashtimi, sipas ksaj baze, mund
t bhet pa marr parasysh nse gjyqtari i dmtuar me vepr penale ka paraqitur
krkesn pasurore juridike n procedurn penale, prkatsisht n procedurn civile, apo
nuk e ka paraqitur fare ose ka hequr dor nga krkesa. 50 Ligjdhnsi, me rastin e
parashikimit t ksaj baze t prjashtimit, sht nisur me t drejt nga nj rregull
themelore juridike, sipas s cils askush nuk mund t jet gjyqtar n shtjen e tij nemo sua causa. Me fjal t tjera, Kodi e prjashton gjyqtarin n kt rast, ngase, sipas
rregullit, interesat e tij personal jan t kundrt nga interesat e t pandehurit. Mirpo,
objektiviteti i gjyqtarit mund t vihet n pikpyetje edhe n situatn e kundrt, kur
interesat e tij personale prputhen me interesat e t pandehurit (p.sh. kur gjyqtari, sipas
ligjit ose sipas kontrats, garanton pr detyrimet, t cilat n procedur e ngarkojn t
pandehurin, ose bashk ka me t prgjegjsi solidare). 51 Kjo do t ishte arsye pr
prjashtim, nga i nenit 39, paragrafi 3. Mirpo, nse gjyqtari sht dmtuar me vepr
penale t t njjtit t pandehur, kundr t cilit zhvillohet procedura penale tjetr n
gjykatn e njjt ose ndaras n gjykatn tjetr, ose ka qen i dmtuar me veprn penale
tjetr, pr t ciln sht gjykuar m hert n form t prer, kjo nuk mund t jet arsye
pr prjashtimin e tij t domosdoshm nga neni 39, paragrafi 1, nnparagrafi 1.1, por
pr prjashtimin fakultativ nga paragrafi 3 i ktij neni. 52 Paraqitja e kallzimit penal
nga gjyqtari pr vepr penale, me t ciln nuk sht dmtuar, nuk sht arsye pr
prjashtim, sipas nnparag 1.1, paragrafi 1 t nenit 39, por mund t jet arsye pr
prjashtim sipas nenit 39, paragrafi 3. Kallzimi si akt procedural joformal mbshtetet
n bindjen e parashtruesit t kallzimit se kundr personit t cilit i sht paraqitur
kallzimi, ekziston nj shkall e caktuar e dyshimit se ka kryer veprn penale, prandaj
rrethana se gjyqtari vet, n procedurn parapenale ka paraqitur kallzimin penal,
mund t jet arsye pr prjashtim nga neni 39, paragrafi 3. Prjashtimi i gjyqtarit t
dmtuar me veprn penale konsiston n faktin se nuk sht e lejuar q, n nj person, t
bashkohen njkohsisht cilsit e gjyqtarit dhe t dmtuarit me vepr penale. 53
Gjyqtari i dmtuar me vepr penale t kryer n shqyrtimin gjyqsor, q sht objekt i
shqyrtimit gjyqsor, prjashtohet nga gjykimi pr at vepr penale, si n rastet kur i
pandehuri gjykohet menjher, ashtu edhe n rastet kur ai gjykohet m von. Mirpo,
kur gjat rrjedhs s procedurs ndaj tij sht kryer vepr penale, shtrohet pyetja nse
gjyqtari duhet t prjashtohet edhe pr veprn penale pr t ciln ka filluar procedura.
N kt rast, sipas bazs s parashikuar n nenin 39 paragrafi 3, gjyqtari duhet t
pjashtohet sipas bazs s parashikuar me nenin 39 parafrafi 3 ngase gjyqtari nuk sht
dmtuar me at vepr penale 54
Kur i pandehuri kryen vepr penale ndaj gjyqtarit gjat rrjedhs s shqyrtimit gjyqsor,
ai n kt rast nuk konsiderohet i dmtuar n kuptim t nenit 39, paragrafi 1,
nnparagrafi 1, ngase ktu sht fjala pr vepr tjetr penale e jo pr veprn penale pr
t ciln zhvillohet procedura penale. Gjyqtari prjashtohet nga gjykimi i mtejm pr
50
Vasiljevi, Gruba, 2., fq. 99.

Ibid.
52
Sijeri-oli, Hajrija, Hadiomeragi Malik, Jurevi Marinko, Simovi Miodrag, op. cit., fq. 115.
53
Krahaso: kuli Milan, Komentar Zakonika o krivinom postuku, Beograd, fq. 220..
54
Krahaso: Vasiljevi, Gruba, 2, fq. 100.
51
166
Rexhep Murati
veprn penale t kryer ndaj tij gjat rrjedhs s shqyrtimit gjyqsor, sipas bazs, t
parashikuar n nenin 39, paragrafi 3.
Gjyqtari, sipas ksaj baze, prjashtohet nse sht prfaqsues ligjor ose prfaqsues i
autorizuar i t dmtuarit me veprn penale, e cila sht objekt i procedurs penale q
zhvillon gjyqtari. Nse gjyqtari ose gjyqtari porot ka qen prfaqsues ligjor ose
prfaqsues i autorizuar i t dmtuarit me vepr penale, ndrkaq n kohn kur zhvillohet
procedura penale, kjo nuk sht arsye pr prjashtim nga paragrafi 1, nnparagrafi 1 i
nenit 39, po mund t jet arsye pr prjashtim nga neni 39, paragrafi 3. 55
Shkaku pr prjashtim t domosdoshm nga neni 39 paragrafi 1, nnparagrafi
1.2: kur sht bashkshort, bashkshort jashtmartesor, person n afri gjinie n vij t
drejtprdrejt t fardo shkalle, ose n vij ansore deri n shkalln e katrt, person n
afri krushqie deri n shkalln e dyt me t pandehurin, mbrojtsin e tij, Prokurorin e
shtetit, t dmtuarin, prfaqsuesin e tij ligjor ose prfaqsuesin e autorizuar. Gjinia e
gjakut ose lidhjet t tjera (martesore ose jashtmartesore ose afria e krushqis) t
gjyqtarit me persona t caktuar, t cilt, parimisht, konsiderohen t interesuar pr
epilogun e procedurs penale, jan arsye e prjashtimit t domosdoshm, sipas nenit
39, paragrafi 1 nnparagrafi 1.2. Me t drejt konsiderohet se lidhjet gjinore dhe lidhje
t tjera pamundsojn objektivitetin dhe paanshmrin n punn e gjyqtarit dhe at e
bjn absolutisht t paprshtatshm pr t ushtruar funksionin gjyqsor n shtjen
penale konkrete. Lidhja gjinore ose lidhja tjetr nga paragrafi 1, nnparagrafi 1.2 i ktij
neni prcaktohen sipas dispozitave t s drejts familjare. Kodi si arsye t prjashtimit
t domosdoshm prcakton afrin gjinore, e cila bazohet n lidhje t gjakut, afrin e
krushqis dhe afrin civile ose gjinin sipas adoptimit (nnparagrafi 1.3, paragrafi 1, i
ktij neni). Shkallet e tjera t afris, pr t cilat nuk flitet shprehimisht n Kod, mund t
jen arsye e prjashtimit fakultativ, sipas nenit 39, paragrafi 3. 56
Bashkshort konsiderohet personi me t cilin gjyqtari gjendet n martes n pajtim me
rregullat e Ligjit mbi familjen. Si mund t shihet n nenin 39, paragrafi 1, nnparagrafi
1.2, n kuadr t prjashtimit t domosdoshm, krahas lidhjes martesore t gjyqtarit me
persona t tjer, si arsye pr prjashtim t domosdoshm sht parashikuar lidhja
jashtmartesore, pr dallim nga legjislacioni procedural penal i mparshm, i cili sht
zbatuar n Kosov para hyrjes n fuqi t Kodit t Prkohshm t procedurs penale 57,
sipas t cilit ligj lidhja jashtmartesore nuk ishte arsye pr prjashtim t domosdoshm.
Me gjas, KPP i prkohshm, sikurse edhe KPP n fuqi, e kan prfillur qndrimin e
praktiks gjyqsore, sipas t cilit lidhur me prjashtimin e domosdoshm, bashkshorti
jashtmartesor duhet barazuar plotsisht me at martesor.
Gjinia e gjakut caktohet sipas rregullave t s drejts familjare. Gjinia e gjakut
nnkupton lidhjen ndrmjet personave t caktuar n baz t martess ose bashksis
jashtmartesore. Pasi Kodi nuk bn dallimin ndrmjet ktyre formave t gjinis s
gjakut, q t dy kto forma t gjinis jan baz e prjashtimit.
Afria e krushqis krijohet vetm me martes. Afria gjinore krijohet ndrmjet njrit
bashkshort dhe t afrmve t gjakut t tjetrit bashkshort. Shkalla e gjinis s gjakut,
55
Ibid.
57
Me Ligjin e vitit 2008 (nr. 03/L-003) pr ndryshimin dhe plotsimin e Kodit t prkohshm t
procedurs penale t Kosovs, nr. 2003/26, sht hequr atributi i prkohshm.
56
167
Rexhep Murati
n t ciln gjendet njri bashkshort ndaj nj personi, njkohsisht sht shkall e

gjinis s krushqis pr bashkshortin tjetr. Kshtu, p.sh., dhndri me vjehrrin sht
n shkall t par t krushqis. Nga bashksia jashtmartesore nuk krijohet afria e
krushqis, po marrdhnia ndrmjet njrit bashkshort me gjinin e gjakut t
bashkshortit tjetr, duke pasur parasysh lidhjen tejet t fort, e cila vetm formalisht
nuk sht gjini e krushqis, mund t jet arsye prjashtimi fakultativ, nga neni 39,
paragrafi 3. Gjinia e krushqis mbetet edhe n rastet kur martesa shuhet pr shkak t
vdekjes s njrit bashkshort. Konsiderohet se gjinia e krushqis ekziston madje edhe
kur bashkshorti i gjall, pas vdekjes s bashkshortit tjetr, lidh martes t re 58. Gjinia
e krushqis shuhet n rastet e shkurorzimit, anulimit ose shpalljes inekzistente t
martess.
Lidhjet gjinore dhe lidhje t tjera q jan baz e prjashtimit, argumentohen me t
gjitha mjetet provuese, ndrkaq vendimi prkitazi me kto shtje nuk bhet shtje e
gjykuar jasht rastit pr t cilin sht vendosur. 59
Shkaku pr prjashtim t domosdoshm nga neni 39, paragrafi 1, nnparag. 1.3:
kur sht kujdestar ligjor, nn kujdestari ligjore, fmij i adoptuar ose prind adoptues,
ushqyes ose i ushqyer me t pandehurin, me mbrojtsin e tij, me paditsin ose me t
dmtuarin. Marrdhnia e gjyqtarit me kta persona (adoptuesin me t adoptuarin,
kujdestarin me t kujdesurin, ushqyesin me t ushqyerin) sht baz pr prjashtimin e
detyrueshm. Edhe kto marrdhnie vlersohen sipas rregullave t s drejts familjare.
Kjo baz e prjashtimit duhet t jet rregulluar juridikisht. Nuk mjafton ekzistimi i
marrdhnies faktike t gjyqtarit me personat prkats, pr prjashtim sipas ksaj baze.
Nse sht fjala pr marrdhnie faktike t gjyqtarit me kta persona, prjashtimi do t
mund t bhet sipas nenit 39, paragrafi 3. 60
Tek adoptimi i plot, marrdhnia ndrmjet adoptuesit dhe pasardhsve t adoptuarit
duhet barazuar me gjini t gjakut si n paragrafi 1, nnparagrafi 2 t ktij neni. Nse
praktika gjyqsore nuk e pranon kt zgjidhje, ather prjashtimi duhet br sipas
dispozitave t nenit 39. paragrafi 3.
Shkaku pr prjashtim t domosdoshm nga neni 39, paragrafi 1, nnparagrafi
1.4: kur n shtjen e njjt penale ka marr pjes n procedur si prokuror, mbrojts,
prfaqsues ligjor, prfaqsues i autorizuar i t dmtuarit apo sht pyetur si dshmitar
ose ekspert. Prjashtimi i gjyqtarit nga ky shkak, sht pasoj e parimit t ndarjes s
funksioneve n procedurn penale, sipas t cilit do subjekt procedural ushtron
veprimin prkats procedural, me se sigurohet objektiviteti n punn e tyre. 61 Kshtu,
kur Prokurori i shtetit emrohet n detyrn e gjyqtarit, ai nuk mund t ushtroj
funksionin gjyqsor n shtjet penale t njjta, n t cilat ka vepruar si padits, pa
marr parasysh fazn e procedurs n t ciln gjendet shtja penale. 62 Po ashtu,
mbrojtsi i t akuzuarit prkatsisht prfaqsuesi i autorizuar i t dmtuarit
prjashtohen nga ushtrimi i funksionit gjyqsor nse ndrkoh bhen gjyqtar, ngase,
58
Vasiljevi, Gruba, op. cit., fq. 100.

60
Krahaso: Pavii, 1, fq. 176.
61
62
Ibid.
59
168
Rexhep Murati
duke qen m par n cilsi tjetr, nuk mund t pritet q t jen plotsisht t paanshm
dhe objektiv.
Kodi prcakton decidivisht se pr prjashtim t gjyqtarit sipas ksaj baze, ai duhet t
jet pyetur si dshmitar ose ekspert. Pra, pr prjashtim t domosdoshm nuk mjafton
q gjyqtari t jet dshmitar potencial (p.sh. gjyqtari sht dshmitar okular i veprs
penale), por sht e domosdoshme q t jet marr n pyetje me t vrtet si dshmitar,
pa marr parasysh n ciln faz t procedurs penale. Megjithat, nse gjyqtari ka qen
dshmitar okular, konsiderojm se n gjen shprehjen prjashtimi fakultativ nga
paragrafi3. 63 Ndrkaq, kur sht fjala pr ekspertin, nuk mjafton q gjyqtari t jet
emruar pr ekspert ose q t ket ndrmarr veprime t caktuara. Se nj person sht
pyetur n cilsi t dshmitarit ose ekspertit, vlersimi duhet br n baz t dispozitave
prkatse t Kodit, me t cilat rregullohet marrja n pyetje e dshmitarve ose
ekspertve. Pjesmarrja n procedur si dshmitar ose ekspert, do t merret se sht
realizuar nga momenti kur kta persona, sipas dispozitave prkats t Kodit, kan fituar
cilsin e dshmitarit ose ekspertit.
Gjyqtari nuk prjashtohet sipas ksaj baze nga gjykimi pr vepr penale t dshmis s
rrejshme, nse ka qen antar i trupit gjykues n shqyrtim gjyqsor n procedurn
penale ose n shqyrtimin gjyqsor n procedurn civile, ku dshmitari ka dhn dshmi
t rrejshme. 64
Shkaku pr prjashtim t domosdoshm nga neni 39, paragrafi 1, nnparagrafi
1.5: kur ekziston konflikti i interesit ashtu si prcaktohet me nenin 6 t Ligjit pr
parandalimin e konfliktit t interesit n ushtrimin e funksionit publik. Si mund t
shihet, bazave pr prjashtim t domosdoshm u sht shtuar edhe nj baz e re e
prjashtimit t domosdoshm, e cila gjen zbatimin kur ekziston konflikti i interesit
ashtu si prcaktohet me dispozitn prkatse t nenit 6 t Ligjit pr parandalimin e
konfliktit t interesit n ushtrimin e funksionit publik. N t vrtet, sipas dispozits
prkatse t ktij Ligji, konflikt i interesit konsiderohet gjendje e mospajtimit ndrmjet
detyrs publike dhe interesave privat t zyrtarit t lart, kur ai ka interesa privat t
drejtprdrejt ose t trthort personal ose pasuror, t cilt ndikojn, mund t
ndikojn ose duket sikur ndikojn, n ligjshmrin, transparencn, objektivitetin dhe
paansin e tij gjat ushtrimit t funksionit publik. Si e till, kjo dispozit sht
dispozit e prgjithshme dhe parimore, me t ciln prkufizohet konflikti i interesit, n
baz t s cils prcaktohet konflikti i interesit n nj rast konkret. Se kur ka konflikt
interesi, sht shtje faktike q e vrteton gjykata nga rasti n rast, para se t vendos
pr prjashtim.
Paragrafi 2.
Shkaku pr prjashtim t domosdoshm nga neni 39, paragrafi 2.: Sipas ksaj baze
t prjashtimit n rastet kur gjyqtari ka marr pjes n procedur t mhershme n t
njjtin rast penal, sipas rregullit, prjashtohet ashtu q nuk mund t ushtroj detyrat e:
a) gjyqtarit t vetm gjykues, b) kryetarit t trupit gjykues, c) antarit t trupit gjykues,
d) antarit t kolegjit t apelit apo kolegjit t Gjykats Supreme. Megjithat, gjyqtari
63
64
kuli, op. cit., fq. 225.

169
Rexhep Murati
nuk prjashtohet n rastet: a) kur ka shrbyer si gjyqtar n kolegjin e mundsis

hetuese t veant ose b) kur gjyqtari ka qen vetm i prfshir n procedurat e
mparshme n t njjtn shtje penale, si antar i panelit shqyrtues.
Si mund t shihet, kjo dispozit, n krahasim me dispozitn e mparshme ka psuar
formulim t ri me t cilat mbulohen t gjitha rastet e prjashtimit nga parag. 1
nnparag. 5 dhe t parag. 2 t nenit 40 t KPP t mparshm. 65 Rrjedhimisht sipas
dispozits s parag. 2 t ktij neni, gjyqtari prjashtohet n rastet kur ka marr pjes n
procedurat e mparshme n t njjtin rast penal, prkatsisht nuk mund t ushtroj m
tutje detyrat n rastet nn a, b. c dhe d, pa saktsuar dhe konkretizuar t gjitha veprimet
pr t cilat duhet t prjashtohet. N vend t ksaj, me kt dispozit jan prcaktuar
shprehimisht, rastet, kur gjyqtari nuk prjashtohet ndonse ka marr pjes n procedurat
e mparshme n t njjtin rast penal. Kto raste si theksuam me sipr jan kur nj
gjyqtar ka shrbyer si gjyqtar n kolegjin e mundsis hetuese t veant ose b) kur nj
gjyqtari ka qen vetm i prfshir n procedurat e mparshme n t njjtn shtje
penale, si antar i panelit shqyrtues. Me kt dispozit, synohet zgjidhja e drejt dhe
objektive t shtjes penale duke evituar mundsin e vendosjes s gjyqtarve n t
njjtn shtje, t ndikuar nga procedurat e mparshme. Lidhur me zbatimin e ksaj
dispozite Gjykata Supreme e Kosovs ka marr Mendim Juridik 66 sipas t cilit kt
dispozit duhet interpretuar n mnyr restriktive.
Shkaku pr prjashtim fakultativ nga neni 39 paragrafi 3: Gjyqtari ose gjyqtari
porot gjithashtu mund t prjashtohet nga ushtrimi i funksionit gjyqsor n rast
konkret, prpos rasteve nga paragrafi 1 dhe 2 t ktij neni n rastet kur prezantohen dhe
vrtetohen rrethana q e vn n dyshim paanshmrin e tij. Shkaku i prjashtimit
fakultativ nuk prcaktohet konkretisht dhe, pr dallim nga prjashtimi i domosdoshm,
ekzistimi i tij sht shtje faktike q vlersohet nga rasti n rast. Kto shkaqe jan t
65
Shih: tekstin e parag. 1 nnparag. 5 dhe t parag. 2 t nenit 40 t KPP t mparshm.

Shih: Mendinin Juridik t Gjykats Supreme t Republiks Kosovs t dt. 23.04. 2014, n t cilin
theksohet: I. Nuk mund t jet gjyqtar i vetm, antar i trupit gjykues, kryetar i trupit gjykues, n gjykatn
e shkalls s par, gjyqtari i cili ka caktuar-vazhduar paraburgimin; II. Nuk mund t jet antar i kolegjit t
Gjykats s Apelit, kur shqyrtohet ankesa lidhur me me shtjen kryesore, vetm gjyqtari i ksaj gjykate, i
cili ka qen antar apo kryetar kolegji q ka marr vendim pr caktimin apo vazhdimin e paraburgimit ndaj
t pandehurit (kur gjyqtari i procedurs paraprake ka refuzuar tia caktoj apo tia vazhdoj paraburgimin,
mirpo me ankesn e prokurorit t shtetit, kolegji i Gjykats s Apelit, ia ka caktuar-vazhduar paraburgimin
t pandehurit). Dmth., jo do vendosje lidhur me ankesn pr paraburgimin apo masat tjera alternative,
prjashton gjyqtarin q n shtjen e t pandehurit t njjt t jet antar i kolegjit n Gjykatn e Apelit; III.
Nuk mund t jet antar i kolegjit n Gjykatn e Apelit-Supreme, gyqtari i cili n shtjen e njjt, ka
marr pjes n marrjen e vendimit n gjykatn m t ult ose n gjykatn e njjt i cili atakohet me mjet
juridik. M tutje, n arsyetimin e ktij Mendimi jurdik, ndr t tjera theksohet: a. Vullneti i ligjdhnsit
nuk ka qen q t pjashtoj nga nj proces penal, do gjyqtar i cili n shtjen e njjt penale ka marr pjes
n procedurn e mhershme, por vetm gjyqtari i cili n cilsin e gjyqtarit t procedurs paraprake,
gjyqtari i Gjykats s Apelit, ka caktuar apo vazhduar paraburgimin, kur n shtjen e njjt ka marr pjes
n marrjen e vendimit n gjykatn m t ult ose n gjykatn e njjt i cili atakohet me mjet juridik dhe b.
Nga kolegji pr shqyrtimin e mjetit juridik, n Gjykatn e Apelit apo n at Supreme, nuk prjashtohet
gjyqtari i cili ndaj t pandehurit t njjt, ka marr pjes m par n kolegj i cili ka shqyrtuar mjetin juridik,
t paraqitur kundr aktvendimit, t gjyqtarit t procedurs paraprake-kolegjit t Gjykats s Apelit, pr
caktimin, vazhdimin e paraburgit, por ai nuk ka caktuar apo vazhduar paraburgimin, (t pandehurit mund
me disa vendime ti vazhdohet paraburgimi n kuadr t limiteve ligjore dhe ndaj secilit vendim mund t
paraqitet mjet jurdik. Pr secilin mjet jurdik kundr aktvenmdimit pr paraburgimin mund t vendos i
njjti kolegj)
66
170
Rexhep Murati
ndryshme nga shkaqet pr prjashtim t domosdoshm. Kshtu, arsye pr prjashtim

sht do rrethan q mund shkaktoj dyshim t arsyeshm n paanshmrin e
gjyqtarit.
Dyshimi paraqet efekt psikologjik t caktuar tek njeriu lidhur me nj fakt t cilin e
prjeton me dyshim dhe pasiguri etj.. Kur sht fjala pr dyshim n paanshmrin e
gjyqtarit, dyshimi i till pasqyrohet n pasigurin e nj personi s gjyqtari n rastin
konkret nuk do t jet i paanshm dhe objektiv. 67 Paanshmria prbn krkesn pr tu
siguruar se t njjtin vendim do ta merrte edhe gjykata tjetr me kompetenc t njjt
funksionale, ose se i njjti vendim do t merrej edhe n procedurn e cila do t
zhvillohej n kushte t njjta, n t ciln do t merrnin pjes persona t tjer. Nga sa u
theksua, del se paanshmria prbhet nga dy elemente t rndsishme. E para ka
kuptim subjektiv, q nnkupton barazin e t gjithve para ligjit, ndrkaq e dyta ka
kuptim objektiv dhe nnkupton depersonalizimin e gjykats, prkatsisht se ligji sht i
barabart pr t gjith. Kjo do t thot praktikisht q gjykata duhet t ket rolin e
pozits s t tretit n procedur penale. 68
Rrethanat jetsore q mund t ndikojn n objektivitetin e gjykats, jan t shumta dhe
t panumrta, t cilat nuk mund t prcaktohen paraprakisht. N praktikn gjyqsore
shkaqe t prjashtimit fakultativ mund t jen: mosmarrveshjet dhe konfliktet sipas
rregullit ndrmjet gjykats dhe palve pr vendosjen prkitazi me propozimet e palve,
n veanti propozimet pr marrjen e provave n shqyrtimin gjyqsor. M tutje, shkaqe
t prjashtimit fakultativ mund t jen interesat e prbashkt pasuror q gjejn
shprehjen drejtprsdrejti ose nprmjet gjinis s afrme, miqsia ose armiqsia,
marrdhnia afariste e mhershme ose aktuale ndrmjet gjyqtarit dhe ndonjrs nga
palt, p.sh. t pandehurit dhe t dmtuarit, marrdhnia e varsis apo subordinimit
ndrmjet gjyqtarit dhe subjekteve t tjera, ekzistimi i interesave personal n procedur
prve atyre veanrisht t theksuara, lidhjet fqinjsore, lidhja gjinore n shkall m t
largt, prkatsisht jasht shkallve t gjinis, q jan baz e prjashtimit t
domosdoshm. Ktu bjn pjes edhe rrethanat q dalin nga marrdhniet e personave
t dashuruar ose atyre q urrehen etj.. Konsiderohet se baz e prjashtimit nuk mund t
jet paaftsia e gjyqtarit pr t gjykuar. 69 Po ashtu, fakti se pala n nj shtje penale ka
krkuar prjashtimin e kryetarit t gjykats, vetvetiu nuk mund t jet shkak i
prjashtimit t t gjith gjyqtarve t asaj gjykate, ngase gjyqtart me rastin e marrjes
s vendimeve, jan t pavarur n punn e tyre (Gjykata Supreme e Kroacis, Ap.
1830/59). 70
Praktika gjyqsore
F.E. nga Gjykata e Qarkut n Prishtin, P. nr. 202/2005 t dt. 6.06.2008 ishte shpall
fajtor pr veprat penale vrasje e rnd nga neni 30 i LPK, vrasje n tentativ nga neni
30 i LPK dhe pr terrorizm nga neni 125 i LPJ pr ka dnohet me dnim maksimal
40 vite burgim.
67

69
70
68
171
Rexhep Murati
Sipas ankess s avokatit mbrojts Gjykata Supreme e Kosovs me aktgjykimin e vet

Ap. Nr. 409/2008 t dt.12 mars 2009 F.E, e liroi nga t gjitha akuzat.
Prokuroria Specale e Kosovs ka ushtruar n Gjykatn Supreme Krkes pr mbrojtje
t ligjshmris ndaj aktgjykimit mbi lirimin nga akuzat t F.E sipas Aktgjykimit Ap. Nr.
409/2008, mes tjerash edhe pr shkak se gjykatsi Guy Van Craen, sipas vlersimit t
prokurorit, me qe n t njjtn lnd kishte marr pjes n procedurn paraprake me
rastin e ankess kundraktvndimit pr paraburgit ndaj F.E. n procedur paraprake,
dhe tani prsri kishte vendosur n kolegjin e t pestve n Gjykatn Supreme t
Kosovs, madje si kryetar kolegji pr shtjen n meritum, prandaj ka shkelje t
dispozitave procedurale t nenit 403 parag 1 nn parag 1 n lidhje me nenin 40
paragrafi1 nn paragrafi5 dhe baza tjetr paragrafi 2 i nn parag 1 t nenit 40 t KPP.
Gjykata Supreme gjeti se nuk ka shkelje t nenit 40 paragrafi 1 nn paragrafi 5 ose t
nenit 40 paragrafi 2 nn paragrafi 1 KPP.
Pjesmarrja e gjyqtarit ndrkombtar Guy Van Craen n kolegjin e Gjykats s Qarkut
n Prishtin me 28 mars 2001 me rastin e ankess s avokatit mbrojts kundr
vendimit pr paraburgim nga gjyqtarit hetues ndrkombtar, nuk prjashton gjyqtarin
nga ushtrimi i funksionit n lndn F.E., madje edhe pse ka kryesuar kolegjin me 12
mars 2009.
sht mjaft e qart se qllimi i nenit 40 paragrafi 2 nn paragrafi1 t KPP synon
pranimin e t drejts se individit pr nj gjykat me gjykats t paanshm dhe n ket
mnyr reflekton nenin 6 t KEDNj. Nuk sht diskutabile se nj gjykats ka vepruar si
gjykats i procedurs paraprake mund t mos jet i paanshm n fazen e shqyrtimit
gjyqesor n t njjtn lnd n shkall t par, ku ende dshmit do t duhet t
mblidhen dhe vlersohen. Faza e ankess sht e kualitetit t ndryshm pasi q fusha e
shqyrtimit e kufizuar n mnyr strikt n ankesn e parashtruar. Ndrkaq neni 40
paragrafi 1 nn paragrafi 1 tregon se gjykatsi i cili ka marr pjes n procedurn
paraprake n nj lnd t caktuar nuk prjashtohet domosdoshmrisht vetm pr ket
shkak. Prandaj duke pasur parasysh ket behet e qart sesi kolegji n procedur
paraprake ashtu edhe gjykatsi prkats si antar i kolegjit nuk ka shqyrtuar lndn
n meritum por vetm ka vlersuar kushtet pr paraburgim dhe n at koh ishte bishti
i cigars q sht gjetur n vendin e krimit dhe prshtatej me prberjen e ADN s t
dyshuarit. Prfundimisht nuk ka shenja paralajmruese se gjykatsi kur ka qen
kryetar i kolegjit pr ankesa, subjektivisht t ket pasur bindje paraprake mbi lndn
nga procedura paraprake dhe se vendimet e gjykatsit jan bazuar n kushtet pr
paraburgim.
(Lnda F.E, Pkl/Kzz. nr.71/o9 Gjykata Supreme e Kosovs. pp:/www.eulex-kosovo.eu/
me dt. 26.06 2010.)
Pr autorizimin e paraburgimit informatat nuk jan prezantuar n t njjtn mnyr
si dshmit gjat shqyrtimit para gjykats. Sipas Gjykats Evropiane, vetm fakti se
antari i gjykats ka marr pjes gjithashtu si gjykats i procedurs paraprake n t
njjtn lnd, n vetvete nuk arsyeton frikn pr paanshmrin e tij,
(Lnda Padovani kundr Italis 13396/87 1991, 26 shkurt 1993). Shih paragrafi 25 t
ketij vendimi t GJEDNJ.
172
Rexhep Murati
Kur n shqyrtimin kryesor ka marr pjes si antar i trupit gjykues, gjykatsi hetues i
cili ka dhn urdhres dhe ka kryesuar obduksionin, nuk jan plotsuar kushtet
ligjore pr prjashtimin e tij.
(Aktgjykimi i Gjykats Supreme t Serbis, K.nr. 1o14/2005 dt.7 shtator 2005).
Nuk jan plotsuar kushtet pr prjashtimin e kryetarit t trupit gjykues, kur i njjti ka
marr pjes n marrjen e vendimit me rastin e ankess n aktvendimin mbi caktimin e
paraburgut nga gjykatsi hetues.
(Aktvendim i Gjykats se Qarkut Beograd Kz nr.2768/05, t dt.19 dhjetor 2008).
Gjykatsi i cili ka marr pjes n kolegjin jo shqyrtues i cili ka vendos pr
kundrshtimin ndaj aktakuzs, n mbshtetje t nenit 36 paragrafi 1 pika 4, nuk sht i
prjashtuar si antar i kolegjit jashtgjyqsor, i cili n t njjtn procedur penale
vendos mbi shtje n t cilat merren vendime jasht shqyrtuese, edhe pr paraburgim,
prvese nga gjykimi n shqyrtimin kryesor.
(Gjykata Supreme e Kroacise ll 4 Kz 740/1999, 3 prosinca 1999).
Rrethana q antaret e trupit gjykues, m hert kan marr pjes si antar t kolegjit
penal jashtgjyqsor n t njjtn lnd ndaj t dyshuarit, prkatsisht t akuzuarit n
marrjen e aktvendimit mbi vazhdimin e paraburgimit, vetvetiu nuk do t thot se ka
dyshim n njanshmri t tyre dhe nuk paraqet baz pr prjashtim t tyre, sikurse
theksohet gabimisht n krkesn pr prjashtim.
(Vendimi i Gjykats Supreme t B.H,nr.Su 428/06, dt.16.03.2006).
Duke konfirmuar parimin kushtetues t zhvillimit t nj procesi nga nj gjykat e
paanshme, Gjykata Kushtetuese e R.SH., me vendimin e vet nr. 43 t dt. 4.6.1999, ka
pranuar krkesn pr shfuqizimin si antikushtetues t vendimit nr. 1462 t dt
3.11.1998, t Kolegjeve t Bashkuara t Gjykats s Lart, pr shkak se dy antar t
ksaj gjykate, duke qen antar t KLD, kishin votuar pr shkarkimin e krkuesit nga
detyra e gjykatsit.
Ky vendim arsyeton
N prbrjen e trupit gjykues q ka shqyrtuar ankimin e krkuesit jan prfshir edhe
dy antar t Gjykats s Kasacionit, t cilt efektivisht jan edhe antar t KLDt
dy kta gjyqtar kan marr pjes dhe kan vendosur pr shtjen konkrete kur sht
shqyrtuar nga KLD.
Pavarsisht nga vota q kan dhn ktu n favor apo n disfavor t krkuesit,
pjesmarrja e tyre edhe n Kolegjet e Bashkuara, ka vn objektivisht n dyshim
paansin e Gykats n gjykimin e shtjes.
(Vendim i Gjykats Kushtetuese t R.SH., nr. 43 t dt.4.06.1999. Botuar n KPP me
praktik gjyqsore, Tiran 2009).
Fakti se i dmtuari sht gjykats n Gjykatn kompetente, sht arsye e rndsishme
pr delegimin e kompetencs territoriale n gjykatn tjetr me kompetenc reale.
(Aktvendimi i Gjykats Supreme t M.Zi, Kr.br 10/09, dt.13.10.2009. )
173
Rexhep Murati
Ekzistojn arsyet pr prjashtimin e ekspertit ose kryetarit t trupit gjykues, nse pr

ekspert sht caktuar bashkshorti i kryetarit t trupit.
(Aktgjykimi i Gjykats Supreme t M.Zi, Kzp.br.67/09, dt.3.09.2009.)
Mosvendosja n mnyr ligjore pr krkesn pr prjashtim t gjykatsit porot,
cenon t drejtn e t akuzuarit pr mbrojtje.
Neni 40 [Procedura pr prjashtim]
1.
2.
Gjyqtari posa t msoj se ekziston ndonj arsye pr prjashtim nga neni

39, paragrafi 1. ose 2. I ktij Kodi ndrpret do aktivitet lidhur me shtjen
dhe pr kt e njofton kryetarin e gjykats, i cili sipas procedurave apo
rregullave t brendshme t gjykats cakton zvendsimin e tij. N rastin e
prjashtimit t kryetarit t gjykats, ai krkon drejtprdrejt nga Kryetari i
Gjykats s Apelit q t caktoj zvendsimin.
N qoft se gjyqtari konstaton se ekzistojn rrethana t cilat arsyetojn
prjashtimin e tij nga neni 39, paragrafi 3. i ktij Kodi, ai pr kt e njofton
kryetarin e gjykats. Derisa t merret vendim pr prjashtim, gjyqtari
mund t ndrmarr vetm ato veprime t cilat jan domosdo t nevojshme
pr t penguar shtyrjen ose vonesn e palejueshme t shtjes.
Paragrafi 1.
Me dispozitat e ktij neni rregullohet n mnyr t ndryshme procedura e prjashtimit
t gjyqtarit me iniciativ t vet gjyqtarit, varsisht se a sht fjala pr rastet e
prjashtimit t domosdoshm apo pr rastet e prjashtimit fakultativ.
Sipas paragrafi 1 t ktij neni, gjyqtari detyrohet q, posa t msoj se ekziston ndonj
arsye pr prjashtim t domosdoshm, t ndrpres do aktivitet lidhur me shtjen.
Lidhur me kt iniciativ e njofton kryetarin e gjykats, pr t br zvendsimin e tij.
Nse krkohet prjashtimi i kryetarit t gjykats, ai krkon drejtprdrejt nga kryetari i
Gjykats s Apelit pr tìa caktuar zvendsimin. Kur kryetari i Gjykats s Apelit gjen
s iniciativa e gjyqtarit sht e bazuar, urdhron zvendsimin, por n kt rast sikurse
edhe n rastin e kundrt, kur gjen se nuk ekziston shkaku pr prjashtim, nuk merr
kurrfar aktvendimi kundr t cilit do t lejohej ankesa. N kt mnyr evitohet
mundsia e paraqitjes s mjetit juridik, si nga gjyqtari i cili e ka iniciuar shtjen e
zvendsimit, ashtu edhe t pals e cila nuk ka paraqitur krkes pr prjashtim. 71
Vendimi i kryetarit t gjykats do t regjistrohet n procesverbal dhe do t shnohet n
shkresat e lnds.
Krkesn pr prjashtim mund ta bjn palt sipas nenit 41, paragrafi 1 n ato raste kur
gjyqtari prkitazi me arsyet e prjashtimit, nuk e njofton kryetarin, ose kur kryetari nuk
e aprovon krkesn e tij pr prjashtim. Ndrkaq, kur palt nuk paraqesin krkes pr
prjashtim, kryetari i gjykats n rastet e nnparagrafi 1.1 dhe 1.2 t nenit 39, mund t
urdhroj zvendsimin sipas iniciativs s tij. 72 Po ashtu, kryetari i trupit gjykues,
71
72

Ibid.
174
Rexhep Murati
duke vepruar sipas nenit 297 paragrafi 2, vrteton nse trupi gjykues sht i prbr
sipas ligjit dhe a ka arsye pr prjashtim dhe pr kt detyrohet t njoftoj kryetarin e
gjykats. 73
Paragrafi 2.
Krkesn pr prjashtim t gjyqtarit nga neni 39 paragrafi 3, sipas rregullit, e ushtrojn
palt. Megjithat, prjashtimin nga kjo baz mund ta krkoj gjyqtari pa marr
parasysh nse propozimin e ka br njkohsisht pala. Kur krkesa e gjyqtarit pr
prjashtim sht aprovuar dhe sht marr vendimi prkitazi me prjashtimin, nuk do
t vendoset pr krkesn e pals, ngase krkesa e pals sht absorbuar n vendimin
pr prjashtim. 74
Efekti juridik i krkess s paraqitur pr prjashtim varet nga lloji i prjashtimit.
Kshtu, t prjashtimi i domosdoshm (paragrafi 1 dhe 2 t ktij neni), gjyqtari
ndrpret do aktivitet lidhur me shtjen, pr dallim nga prjashtimi fakultativ
(paragrafi 3 i ktij neni), gjyqtari deri n vendimin e gjykats lidhur me prjashtimin,
mund t ndrmarr vetm ato veprime t cilat jan t domosdoshme pr t penguar
shtyrjen ose vonesn e palejueshme t procedurs n shtjen penale prkatse. Ky
ndryshim kushtzohet nga kualiteti i bazave pr prjashtim nga paragrafi 1 dhe 2 nga
nj an dhe paragrafi 3, nga ana tjetr, t ktij neni. N rastin e par, si u tha m sipr,
fjala sht pr ndalesn absolute pr ushtrimin e funksionit gjyqsor, ndrsa n rastin e
dyt pr ndalesn relative.
Neni 41 [Krkesa pr prjashtim]
1.
2.
3.
4.
5.
Prjashtimin e gjyqtarit mund ta krkojn edhe palt.

Pala mund t krkoj prjashtimin e gjyqtarit sapo t ket msuar pr
ekzistimin e arsyeve pr prjashtim, dhe kete mund ta beje m s largu deri
para prfundimit t shqyrtimit gjyqsor, ndrsan rast t prjashtimit pr
arsyet e parapara n nenin 39, paragrafi 3. i ktij Kodi, prjashtimin e
krkon para fillimit t shqyrtimit gjyqsor.
Krkesn pr prjashtimin e gjyqtarit t Gjykats s Apelit apo t Gjykats
Supreme pala mund ta bj n ankes ose n prgjigje n ankes.
Pala mund t krkoj prjashtimin vetm t gjyqtarit q e trajton shtjen.
Pala detyrohet q n krkes t shnoj rrethanat me t cilat e mbshtet
pretendimin pr ekzistimin e bazs ligjore pr prjashtim. Shkaqet e
paraqitura n krkesn e mparshme pr prjashtim e cila sht refuzuar
nuk mund t paraqiten prsri n krkes.
Paragrafi 1 dhe 2.
Me dispozitat e ktij neni rregullohet procedura pr prjashtim, e inicuar nga palt.
Kshtu, palt mund t krkojn prjashtimin nga t gjitha shkaqet e parashikuara n
73
74
Ibid.
Ibid.
175
Rexhep Murati
nenin 39. Kodi ka zgjeruar nocionin e palve duke nnkuptuar pal edhe t dmtuarin
(neni 19, nnparagrafi 1. 15).
N paragrafi 2 t ktij neni prcaktohet momenti procedural deri kur pala mund ta
krkoj m s voni prjashtimin e domosdoshm dhe fakultativ. Kshtu, pala krkesn
pr prjashtim t domosdoshm (neni 39, paragrafi 1 dhe 2) mund ta paraqes sapo t
msoj pr arsyen e prjashtimit, e m s largu deri para prfundimit t shqyrtimit
gjyqsor. Ndrkaq, pala prjashtimin fakultativ nga shkaqet e parapara n nenin 39
paragrafi 3, mund ta krkoj para fillimit t shqyrtimit gjyqsor. Kur pala me t drejt
krkese pr prjashtim, gabimisht konsideron se sht fjala pr prjashtim t
domosdoshm (neni 39 paragrafi 1 dhe 2), ndonse fjala sht pr shkakun fakultativ t
prjashtimit (neni 39 paragrafi 3), ajo nuk mund ta paraqes krkesn pasi t ket
filluar shqyrtimi gjyqsor, sepse pr kt arsye ka msuar m von. N t vrtet, n
kt rast krkesa mund t bhet vetm deri n fillim t shqyrtimit gjyqsor e jo sikurse
t rastet e prjashtimit t domosdoshm kur krkesa mund t paraqitet, si sht
theksuar m par, edhe pas fillimit shqyrtimit gjyqsor, prkatsisht deri para
prfundimit t shqyrtimit gjyqsor.
Paragrafi 3.
Sipas paragrafi 3 t ktij neni, prjashtimin e gjyqtarit t Gjykats s Apelit apo
Gjykats Supreme pala mund ta krkoj me ankes, prkatsisht n prgjigje t
ankess. Kshtu, kur pala ka msuar pr shkakun pr prjashtim t domosdoshm pas
marrjes s aktgjykimit (neni 39 paragrafi 1 dhe 2), ajo kt arsye pr prjashtim mund
ta paraqes n ankes ose n prgjigje t ankess.
Paragrafi 4.
Krkesa pr prjashtim i drejtohet gjyqtarit e jo gjykats si organ gjyqsor, ngase
bazohet n marrdhnien personale t gjyqtarit me shtjen penale konkrete. Sipas
paragrafi 4 t ktij neni, pala mund t krkoj prjashtimin vetm t gjyqtarit q e
shqyrton shtjen. Krkesa pr prjashtim duhet t prmbaj s paku dy kushte: 1)
identifikimin me emr t gjyqtarit ose gjyqtarit porot; (ose m shum prej tyre) dhe 2)
q gjyqtari kundr t cilit sht e drejtuar krkesa, t jet gjyqtar q e trajton shtjen.
Krkesa ka t bj me kohn kur gjyqtari ushtron funksionin gjyqsor.
Paragrafi 5.
N paragrafi 5 t ktij neni parashikohet detyrimi i pals q, n krkesn pr
prjashtim, t theksoj rrethanat t cilat prbjn njrn nga bazat e prjashtimit t
gjyqtarit. Prve ksaj, n krkes duhet t shnohen edhe provat q e bjn t
besueshm ekzistimin e ktyre rrethanave. Nse kto rrethana nuk theksohen, krkesa
do t hidhet, ndrkaq nse nuk theksohen provat pr kto rrethana, pala, sikurse edhe
n raste t tjera t akteve t parregullta, do t thirret pr t evituar kt t met formale.
Me fjal t tjera, krkesa pr prjashtim duhet t mbshtetet n njrin nga shkaqet
176
Rexhep Murati
ligjore pr prjashtim, ngase Kodi nuk parashikon mundsin e prjashtimit t

pamotivuar (peremptor). 75
N krkes nuk mund t prsriten bazat e njjta pr prjashtim, t mbshtetura n t
njjtat shkaqe. Krkesa pr prjashtim nuk mundet, prkatsisht nuk lejohet t
mbshtetet n shkaqet q jan theksuar m par n krkesn pr prjashtim, e cila sht
refuzuar. Mirpo, sht e mundshme q pala t konstatoj m von paraqitjen e
rrethanave t reja pr prjashtim prkitazi me bazn e theksuar m par t prjashtimit.
N kt rast konsiderohet se duhet lejuar krkesa pr prjashtim.
Neni 42 [Vendimet mbi krkesat pr prjashtim]
1.
2.
3.
4.
75
Krkesat pr prjashtim sipas nenit 41 t ktij Kodi vendosen nga gjyqtart

n vijim:
1.1. Kryetari i Gjykats Themelore vendos mbi krkesn pr prjashtimin e gjyqtarve t Gjykats Themelore.
1.2. Kryetari i Gjykats s Apelit vendos mbi krkesn pr prjashtimin
vetm t Kryetarit t Gjykats Themelore ose mbi krkesn pr
prjashtimin e Kryetarit t Gjykats Themelore dhe gjyqtarit tjetr
t s njjts gjykat.
1.3. Kryetari i Gjykats s Apelit vendos mbi krkesn pr prjashtimin e
gjyqtarve t Gjykats s Apelit.
1.4. Kryetari i Gjykats Supreme t Kosovs vendos mbi krkesn pr
prjashtimin e Kryetarit t Gjykats s Apelit, krkesn pr
prjashtimin e Kryetarit t Gjykats s Apelit dhe gjyqtarit tjetr t
s njjts gjykat ose krkesn pr prjashtimin e gjyqtarit t
Gjykats Supreme t Kosovs. Kolegji i kryesuar nga Zvends
kryetari i Gjykats Supreme t Kosovs vendos mbi krkesn pr
prjashtimin e kryetarit t Gjykats Supreme t Kosovs ose mbi
krkesn pr prjashtimin e kryetarit t Gjykats Supreme t
Kosovs dhe gjyqtarve tjer t s njjts gjykat.
Para marrjes s aktvendimit pr prjashtim dgjohet gjyqtari apo kryetari
i gjykats, e sipas nevojs zhvillohen edhe hetime t tjera.
Kundr aktvendimit me t cilin pranohet krkesa pr prjashtim nuk
lejohet ankes. Aktvendimi me t cilin krkesa pr prjashtim refuzohet
mund t kundrshtohet me ankes t posame, e kur nj aktvendim i till
sht marr pas ngritjes s aktakuzs, ather mund t kundrshtohet
vetm me ankes kundr aktgjykimit.
N qoft se krkesa pr prjashtim sht n kundrshtim me dispozitat e
nenit 41, paragraft 4. dhe 5. t ktij Kodi ose krkesa pr prjashtim nga
neni 39, paragrafi 3. i ktij Kodi sht parashtruar pas fillimit t shqyrtimit
gjyqsor, krkesa hudhet n trsi ose pjesrisht. Kundr aktvendimit me t
cilin hudhet krkesa nuk lejohet ankes. Aktvendimin me t cilin hudhet
krkesa e merr kryetari i gjykats, kurse n shqyrtim gjyqsor at e merr
trupi gjykues. Gjyqtari, prjashtimi i t cilit krkohet, mund t marr pjes
n marrjen e aktvendimit nga trupi gjykues.
Krahaso: Pavii, Berislav, Komentar Zakona o krivinom postupku, 2005, Rijeka, fq. 64.
177
Rexhep Murati
Me dispozitat e ktij neni prcaktohen subjektet dhe rregullohet procedura e vendosjes

prkitazi me krkesn pr prjashtim t paraqitur nga palt n baz t nenit 41.
Ndrkaq, procedura pr prjashtim me krkes t gjyqtarit, rregullohet me nenin 40.
Paragrafi 1.
Me dispozitn e parag. 1 t ktij neni, me katr nnparagrafe prcaktohen subjektet t
cilt vendosin pr krkesat pr prjashtim t palve. Me kt dispozit, n krahasim me
dispozitn e njjt t KPP t mparshm bhet plotsisht e qart se cili gjyqtar vendos
n nj rast konkret pr krkesat pr prjashtim t gjyqtarve t instancave t ndryshme
gjyqsore. Kshtu, pr krkesat pr prjashtim t parashtruara sipas nenit 41 vendosen
nga gjyqtart e instancave t ndryshme si n vijim: a) Kryetari i Gjykats Themelore
vendos mbi krkesn pr prjashtimin e gjyqtarve t Gjykats Themelore; b) Kryetari
i Gjykats s Apelit vendos mbi krkesn pr prjashtimin vetm t Kryetarit t
Gjykats Themelore ose mbi krkesn pr prjashtimin e Kryetarit t Gjykats
Themelore dhe gjyqtarit tjetr t s njjts gjykat; c) Kryetari i Gjykats s Apelit
vendos mbi krkesn pr prjashtimin e gjyqtarve t Gjykats s Apelit; 76 d) Kryetari
i Gjykats Supreme t Kosovs vendos mbi krkesn pr prjashtimin e Kryetarit t
Gjykats s Apelit, krkesn pr prjashtimin e Kryetarit t Gjykats s Apelit dhe
gjyqtarit tjetr t s njjts gjykat ose krkesn pr prjashtimin e gjyqtarit t Gjykats
Supreme t Kosovs. Ndrkaq, Kolegji i kryesuar nga Zvends kryetari i Gjykats
Supreme t Kosovs vendos mbi krkesn pr prjashtimin e kryetarit t Gjykats
Supreme t Kosovs ose mbi krkesn pr prjashtimin e kryetarit t Gjykats
Supreme t Kosovs dhe gjyqtarve tjer t s njjts gjykat, pr dallim nga KPP i
mparshm sipas t cilit pr prjashtimin e Kryetarit t Gjykats Supreme vendosej n
seancn e prgjithshme t Gjykats Supreme t Kosovs.
Duhet theksuar se n procedurn lidhur me vendosjen pr prjashtim, nuk merr pjes e
as nuk vendos gjyqtari kundr t cilit sht drejtuar krkesa pr prjashtim, prve
rasteve t hedhjes s krkesave pr prjashtim t paraqitura jasht afatit, ose t
krkesave t palejuara nga paragrafi 5 i ktij neni, kur hedhja krkess bhet pr arsye
formale. 77 Si mund t shihet, KPP vendosjen pr krkesn pr prjashtim t kryetarit t
gjykats ose pr krkesn pr prjashtimin e kryetarit t gjykats dhe gjyqtarit, nuk e
ka ln n kuadr t s njjts gjykat, por n kompetenc t kryetarit t Gjykats s
Apelit. Kjo dispozit, p.sh., n Ligjin e procedurs penale t Kroacis sht ndryshuar
kshtu q pr krkesn pr prjashtim n kto raste vendoset n kuadr t s njjts
gjykat. Me kt zgjidhje synohet t thjeshtohet vendosja prkitazi me krkesn pr
prjashtim n rastet n fjal. 78
76
Lidhur me pranimin e krkess s mbrojtsve t akuzuarve pr prjashtimin e gjyqtarve nga neni 39

parag. 3, nga Gjykata e Apelit shih: Aktvendimin e Gjykats s Apelit, nr. PAKR. nr. 266/2014, dt, 30
shtator 2014. Ndrkaq, lidhur mr refuzinin e e krkess s mbrojtsve t akuzuarve pr prjashtimin e
gjyqtarve nga neni 39 parag. 3, nga Gjykata e Apelit shih: Aktvendimin e Gjykats s Apelit, nr. PAKR. nr.
55/2014, dt, 9 shtator 2014.
77
78
Shih: nenin 35 t Ligjit t procedurs penale t Kroacis
178
Rexhep Murati
Paragrafi 2.
N paragrafin 2 t ktij neni prcaktohet se, para marrjes s aktvendimit pr prjashtim,
duhet t dgjohet gjyqtari ose kryetari i gjykats. Deklarimet e tyre duhet t prmbajn
sqarimet prkitazi me ekzistimin e shkaqeve n t cilat mbshtet krkesa e pals pr
prjashtim. Thniet n krkes mund t verifikohen me gjurmime t shkurtra, t cilat i
ndrmerr vet kryetari i gjykats ose nprmjet gjyqtarit q e cakton ai. Me fjal t
tjera, deklarimi sht vetm nj element i informimit prkitazi me ekzistimin e
shkaqeve t prjashtimit. Pra, nga gjyqtari nuk krkohet t deklarohet pr
bazueshmrin e krkess, ngase pr bazueshmrin e krkess vendos organi q merr
vendimin prkitazi me krkesn pr prjashtim. N Kod nuk theksohet afati brenda t
cilit duhet t vendoset prkitazi me krkesn pr prjashtim, por pr prjashtim duhet t
vendoset pa shtyrje 79.
Paragrafi 3.
Duke vendosur lidhur me krkesn pr prjashtim, organi kompetent mund t marr tri
lloj aktvendimesh: aktvendim me t cilin aprovohet 80 refuzohet 81 dhe hidhet krkesa82
M dispozitat e ktij paragrafi rregullohen situatat procedurale kur krkesa pr
prjashtim aprovohet, prkatsisht refuzohet. Prkitazi me krkesn pr prjashtim,
mund t merret aktvendim me t cilin aprovohet krkesa pr prjashtim, kundr t cilit
nuk lejohet ankesa. Kur prkitazi me krkesn sht marr aktvendim me t cilin
krkesa refuzohet para ngritjes s aktakuzs, ky aktvendim mund t atakohet me
ankes t veant, pr t ciln vendos gjykata m e lart. Aktvendimi i marr pas
ngritjes s aktakuzs, me t cilin refuzohet krkesa, nuk mund t kundrshtohet me
ankes t veant, po vetm me ankesn kundr aktgjykimit. Konsiderohet se, nse do
t lejohej ankesa e veant ndaj aktvendimit me t cilin refuzohet prjashtimi pas
ngritjes s aktakuzs, caktimi i shqyrtimit gjyqsor do t mund t shtyhej, prkatsisht
shqyrtimi gjyqsor i filluar do t duhej t ndrpritej ose t shtyhej. N kt mnyr,
pasi q krkesa pr prjashtim do t mund t prsritej, palt, me prsritjen e krkess,
do t mund t zvarrisin procedurn, prkatsisht t pamundsojn mbajtjen e shqyrtimit
gjyqsor.
Paragrafi 4.
M par sht theksuar se prkitazi me krkesn pr prjashtim mund t merret edhe
aktvendim me t cilin krkesa pr prjashtim hudhet. Me dispozitat parag. 4 t ktij
neni pikrisht rregullohet hudhja e plot 83 ose e pjesrishme 84 e krkess pr
79
Krahaso: Vasiljevi, 2, fq. 110.

Aktvendimi i Gjykats s Qarkut n Prizren, I. Agj. nr. 5/09-80, dt. 14. 12. 2009.
81
Aktvendimi i Kryeprokurorit publik t Qarkut n Prizren, PP. nr. 301/2008, dt. 20. 07. 2009.
82
Aktvendimi i Gjykats s Qarkut n Prizren, I. Agj. nr. 5/09-38, dt. 17. 06. 2009.
83
Hudhja e plot prkatsisht e trsishme e krkess pr prjashtim vjen n shprehje, n ato raste kur
prmbushen kushtet ligjore pr hudhje t trsishme t krkess pr prjashtim.
84
Ndrkaq, hudhja t pjesrishme e krkess pr prjashtim vjen n shprehje, n ato raste kur prmbushen
vetm pjesrisht kushtet pr hudhjen e krkess pr prjashtim. Pa marr para sysh, se a sht fjala pr
80
179
Rexhep Murati
prjashtim. Kshtu, krkesa pr prjashtim sipas ktij paragrafi mund t hudhet n kto
raste: 1) kur krkesa sht e pa afatshme pr shkak se pala ka paraqitur krkesn pas
fillimit t shqyrtimit gjyqsor (neni 41 parag. 2); 2) kur krkesa nuk prmbush kushtet
t prcaktuara n nenin 41 parag. 4 dhe 5). N t vrtet, krkesa nuk i prmbush
kushtet ligjore n kto raste: a) kur n krkes pr prjashtim nuk sht caktuar me
emr gjyqtari prjashtimi i t cilit krkohet. b) nse pala nuk i ka theksuar rrethanat me
t cilat mbshtet krkesa pr ekzistimin e bazs ligjor pr prjashtim ose c) nse n
krkes paraqitn prsri shkaqet t cilat tanim jan theksuar n krkesn e
mhershme e cila sht refuzuar. 85 Kundr aktvendimit mbi hudhjen e krkess pr
prjashtim nuk sht e lejuar ankesa. Aktvendimin mbi hudhjen e ankess jasht
shqyrtimit gjyqsor e merr kryetari i gjykats ndrsa n shqyrtimin gjyqsor trupi
gjykues. Kur aktvendimin mbi hudhjen e krkess e merr trupi gjykues, n te mund t
marr pjes, edhe gjyqtari prjashtimi i t cilit krkohet. Pjesmarrja e ktij gjyqtari nuk
sht e dmshme pr paln ngase trupi gjykues e shqyrton vetm ann formale t
krkess, duke mos u lshuar n vrtetimin e bazueshmris s krkess pr
pjashtim. 86 N kt kontekst konsiderohet, se nse sht fjala pr procedurn e cila
zhvillohet para gjyqtarit t vetm, ai vet do t mund t marr aktvendim pr hudhjen e
krkess pr prjashtimin e tij. 87
Me fjal t tjera, n rastet kur pr rrethanat nga neni 39 parag. 3, sht msuar pas
fillimit t shqyrtimit gjyqsor, krkesa pr prjashtim hudhet me aktvendim, sikurse
edhe n rastet t tjera t hudhjes s krkess pr prjashtim, kundr t cilit aktvendim,
si sht theksuar m sipr nuk sht e lejuar ankesa. Meqense, kundr aktvendimit
mbi hudhjen e aktvendimit nuk sht e lejuar ankesa e veant, rrethanat pr prjashtim
fakultativ nga neni 39 parag. 3 mund t paraqitn n ankesn kundr aktgjykimit. Pr
m tepr, n ankesn kundr aktgjykimit sipas nenit 384 parag. 2 mund t paraqitn t
gjitha rrethanat t cilat tregojn se n shqyrtim gjyqsor ka marr pjes gjyqtari i cili
sht dashur t prjashtohet. 88
Me dispozitn e parag. 4 t ktij neni synohet t evitohen keqprdorimet eventuale me
paraqitjen e krkess pr prjashtim. 89
Neni 43 [Ndrprerja e ushtrimit t veprimeve pas krkess pr prjashtim
t gjyqtarit]
Kur gjyqtari mson se sht br krkes pr prjashtimin e tij, ai
detyrohet q menjher t ndrpres do veprim n at shtje, e kur kemi
prjashtim nga neni 39, paragrafi 3. i ktij Kodi, ai deri n marrjen e
aktvendimit mbi krkesn mund t kryej vetm ato veprime pr t cilat
ekziston rrezik nga vonesa.
hudhje t plot apo t pjesshme t krkess pr prjashtim, n t dy rastet gjykata e hudh krkesn me
aktvendim kundr t cilit nuk sht e lejuar ankesa e veant.
85
86
Gruba, op. cit., fq. 114.
87
88
Krahaso: Ibid.
89
180
Rexhep Murati
Me kt dispozit prcaktohen pasojat juridike t paraqitjes s krkess pr prjashtim,

e cila, si e till, korrespondon, prkatsisht paraqet prsritje t nj pjese t dispozits
se paragrafve 1 e 2 t nenit 40. Dallimi ndrmjet ktyre dispozitave qndron n faktin
se n dispozitat e paragrafi 1 e 2 t nenit 40, pr pasojat e paraqitjes s krkess flitet
n nj kontekst m t gjer procedural. Ndrkaq, n dispozitn q po shqyrtojm, flitet
eksluzivisht pr pasojat e paraqitjes s krkess pr prjashtim lidhur me ndrmarrjen e
veprimeve t mtejme procedurale nga ana e gjykats. Me fjal t tjera, shkaqet e
prjashtimit t domosdoshm dhe fakultativ pasqyrohen edhe pr sa i prket efektit
juridik t krkess s parashtruar pr prjashtim. Gjyqtari vepron n mnyra t
ndryshme, varsisht nse krkesa sht br nga shkaqet e prjashtimit t
domosdoshm apo t atij fakultativ. Kur sht fjala pr prjashtimin e domosdoshm,
gjyqtari detyrohet q t ndrpres menjher do veprim n at shtje, prfshir edhe
veprimet e pashtyeshme, por edhe ato t parndsishme. Ndrkaq, n rastin e
prjashtimit fakultativ ai mund t kryej vetm ato veprime pr t cilat ekziston rrezik
nga vonesa. N rastin e par ndalesa ka karakter absolut, sepse ndalon do veprim t
gjyqtarit n shtjen prkatse, kurse n rastin e dyt ka karakter relativ, sepse n kt
rast gjyqtari deri n marrjen e aktvendimit pr prjashtim, mund t kryej vetm ato
veprime pr t cilat ekziston rreziku nga vonesa. Veprimet e ndrmarra nga gjyqtari
para se t vendoset pr prjashtimin e tij, nuk duhet t prsriten sepse vjen deri te
prjashtimi. Kto veprime jan valide, por gjyqtari i ri, nse e konsideron t
nevojshme, veprimet e tilla mund tì zbatoj ose tì plotsoj srish. 90
Me veprime pr t cilat ekziston rreziku nga vonesa, nuk mund t konsiderohen
kurrsesi vendimet t cilat merren n procedurn penale, prfshir edhe vendimet
formale q merr gjyqtari i procedurs paraprake, kryetari i trupit gjykues, prkatsisht
gjyqtari i vetm gjykues, duke u mbshtetur n autorizimet ligjore. 91
Se cilat jan kto veprime sht shtje faktike. Rrezik nga vonesa do t ekzistonte,
p.sh., kur dshmitari sht shum i smur ose i lnduar rnd, dhe ekziston mundsia
q t vdes para s t dgjohet, ose kur dshmitari sht shtetas i huaj me vendbanim
jasht shtetit - dhe ekziston besueshmria q t largohet nga vendi para dgjimit.
2. Prjashtimi i prokurorve t shtetit
Neni 44 [Bazat pr prjashtimin e prokurorve t shtetit]
1.
90
91
Prokurori i shtetit prjashtohet kur:

1.1. sht dmtuar me vepr penale;
t pandehurin, mbrojtsin e tij, t dmtuarin, prfaqsuesin e tij
ligjor ose prfaqsuesin e autorizuar;

181
Rexhep Murati
1.3.
2.
3.
sht kujdestar ligjor, nn kujdestari ligjore, fmij i adoptuar ose

mbrojtsit t tij ose t dmtuarit;
1.4. n shtjen e njjt penale ka marr pjes n procedur si gjyqtar,
mbrojts, prfaqsues ligjor apo prfaqsues i autorizuar i t
dmtuarit ose sht pyetur si dshmitar apo ekspert; ose
1.5. ekziston konflikti i interesit si prcaktohet n nenin 6 t Ligjit pr
Parandalimin e Konfliktit t Interesit n Ushtrimin e Funksionit
Publik.
Prokurori i shtetit sht prher i detyruar q t prjashtoj veten me t
msuar se ekzistojn arsye pr prjashtimin e tij.
Nse prokurori i shtetit kundrshton prjashtimin e tij, ai krkon vendim
nga prokurori i shtetit m i lart sipas ktij paragrafi. Kryeprokurori i
zyrs vendos mbi prjashtimin e prokurorit t shtetit t zyrs s tij, ndrsa
Kryeprokurori i Shtetit jep vendimin prfundimtar mbi prjashtimin e nj
prokurori t shtetit sipas ktij paragrafi. do vendim nga ky paragraf
duhet t jet me shkrim dhe i dorzohet prokurorit t shtetit n fjal dhe
Kshillit Prokurorial t Kosovs. Pr prjashtimin e Kryeprokurorit t
Shtetit vendos Kshilli Prokurorial i Kosovs n seanc plenare.
Paragrafi 1.
N paragrafi 1 t ktij neni prcaktohen veanrisht bazat pr prjashtimin e
prokurorve t shtetit, pr dallim nga KPP i mparshm, i cili prcaktonte se dispozitat
pr prjashtimin e gjyqtarve prshtatshmrisht zbatohen edhe ndaj prokurorve
publik. Nse bhet krahasimi i bazave pr prjashtim t prokurorve t shtetit me
bazat pr prjashtimin e gjyqtarve, rezulton se bazat pr prjashtimin e prokurorve t
shtetit jan krejtsisht identike me bazat pr prjashtim t domosdoshm t gjyqtarve
sipas paragrafi 1 t nenit 39. M fjal t tjera, n paragrafi 1 t ktij neni prsriten
shkaqet pr prjashtim t gjyqtarve nga paragrafi 1 i nenit 39, duke iu prshtatur rolit
dhe autorizimeve t prokurorit t shtetit n procedurn penale. Kshtu, prokurori i
shtetit prjashtohet kur: a) sht dmtuar me vepr penale; b) sht bashkshort,
bashkshort jashtmartesor, person n afri gjinie n vij t drejtprdrejt t fardo
shkalle ose n vij ansore deri n shkalln e katrt, person n afri krushqie deri n
shkalln e dyt me t pandehurin, mbrojtsin e tij, t dmtuarin, prfaqsuesin e tij
ligjor ose prfaqsuesin e autorizuar; c) sht kujdestar ligjor, nn kujdestari ligjore,
fmij i adoptuar ose prind adoptues, prind birsues ose fmij i birsuar i t
pandehurit, mbrojtsit t tij ose t dmtuarit; d) n shtjen e njjt penale ka marr
pjes n procedur si gjyqtar, mbrojts, prfaqsues ligjor apo prfaqsues i autorizuar
i t dmtuarit, ose sht pyetur si dshmitar apo ekspert; ose e) 1.5. ekziston konflikti i
interesit si prcaktohet n nenin 6 t Ligjit pr Parandalimin e Konfliktit t Interesit n
Ushtrimin e Funksionit Publik.
Pasi shkaqet pr prjashtimin e prokurorve nga paragrafi 1 i ktij neni jan, identike
me shkaqet pr prjashtimin e gjyqtarve nga paragrafi 1 i nenit 39, lidhur me shkaqet
182
Rexhep Murati
e prjashtimit t prokurorve, vlejn shqyrtimet lidhur me bazat pr prjashtim t

domosdoshm t gjyqtarve. 92
Duhet theksuar se, kur sht fjala pr prjashtimin e prokurorit t shtetit, gjykata, n
asnj faz t procedurs penale dhe n asnj mnyr, nuk mund t vendos pr
prjashtimin e prokurorit t shtetit dhe as t krkoj prjashtimin e prokurorit t shtetit.
Mirpo, sa i prket zbatimit t dispozits s nenit 39 paragrafi 3, pr largimin e
prokurorit t shtetit, duhet pasur parasysh fakti se krkesa pr paanshmri si shkak pr
largimin e prokurorit t shtetit, dallon dukshm nga krkesa pr paanshmri t gjyqtarit
nga neni 39 paragrafi 3. Derisa gjyqtari duhet t jet i paanshm n procedurn penale,
Prokurori i shtetit duhet t vlersoj nse ekzistojn kushtet dhe rrethanat pr ndjekje
penale. Me fjal t tjera, Prokurori i shtetit nuk mund t jet i paanshm n mnyrn q
krkohet pr gjyqtarin, ngase kjo do t ishte n kundrshtim me ushtrimin e funksionit
t ndjekjes. N literaturn e procedurs penale konsiderohet se, parimisht, prjashtimi
fakultativ i Prokurorit t shtetit gjen shprehjen vetm n rastet e ekzistimit t
rrethanave t jashtme subjektive . 93
Paragrafi 2.
N nenin 44, paragrafi 1, si theksuam m sipr, jan parashikuar taksativisht shkaqet
pr prjashtimin e prokurorve. Nse n nj rast konkret jan plotsuar kushtet pr
prjashtimin e prokurorit, duhet t kujdeset vet prokurori i shtetit gjat procedurs
penale. Kshtu. sipas paragrafi 1 t ktij neni, Prokurori i shtetit, sht prher i
detyruar q t prjashtoj veten me t msuar se ekzistojn arsye pr prjashtimin e tij
nga paragrafi 1 i nenit 44. Duhet theksuar se kjo dispozit, sht e ngjashme dhe
korrespondon me dispozitn e paragrafi 1 t nenit 40, sipas s cils gjyqtari, posa t
msoj se ekziston ndonj arsye pr prjashtim nga neni 39 paragrafi 1 ose 2., ndrpret
do aktivitet lidhur me shtjen dhe pr kt e njofton kryetarin e gjykats, i cili cakton
zvendsimin. Po ashtu, edhe dispozita e paragrafi 1 t ktij neni, sht e ngjashme dhe
korrespondon me dispozitn e paragrafi 2 t nenit 40, sipas s cils, n rastet kur
gjyqtari konstaton se ekzistojn rrethana t cilat arsyetojn prjashtimin e tij nga neni
39 paragrafi 3, ai e njofton kryetarin e gjykats. M kt dispozit dhe me dispozitat e
tjera n vijim, KPP synon t kompletoj dispozita lidhur me prjashtimin e prokurorve
t shtetit.
Paragrafi 3.
N paragrafi 3 t ktij neni synohet t ofrohet zgjidhje pr ato situata procedurale, kur
prokurori i shtetit kundrshton prjashtimin e tij. N t vrtet, n rastet kur prokurori i
shtetit e kundrshton prjashtimin e tij, ai detyrohet t krkoj q vendimin pr
prjashtim ta marr Prokurori i shtetit m i lart. Procedura pr prjashtimin zbatohet
n at mnyr q Kryeprokurori i zyrs vendos pr prjashtimin e prokurorit t shtetit
t zyrs s tij, ndrkaq Kryeprokurori i Shtetit jep vendimin prfundimtar pr
prjashtimin e nj prokurori t shtetit. M tutje, sipas ktij paragrafi, do vendim pr
prjashtim duhet t jet me shkrim dhe duhet ti dorzohet prokurorit t shtetit prkats
92
93
M gjersisht shih: komentet e paragrafi paragrafi 1 t nenit 39.

Krahaso; Pavii 2, fq. 67.
183
Rexhep Murati
dhe Kshillit Prokurorial t Kosovs. Ndrkaq, n rastet kur krkohet prjashtimi i

Kryeprokurorit t Shtetit, pr prjashtimin e tij vendos Kshilli Prokurorial i Kosovs
n seanc plenare.
Ndonse m kt dispozit rregullohen disa shtje t rndsishme lidhur me
vendosjen pr prjashtimin e prokurorit t shtetit, megjithat nuk jepen zgjidhje edhe
pr shum shtje t tjera q lidhen me procedurn e prjashtimit t prokurorve t
shtetit. Kshtu, me kt dispozit, ndr t tjera, nuk specifikohet roli i Kryeprokurorit
t Prokuroris s Apelit n procedurn e prjashtimit t prokurorve, nuk parashikohet
prjashtimi me krkes t palve dhe ankesa ndaj vendimit pr prjashtim me krkes
t palve. Megjithat, pr disa nga kto zbrazti, konsiderojm se do t mund t
zbatohen dispozitat prkatse pr prjashtim t gjyqtarve, duke ia prshtatur natyrs
specifike t autorizimeve t prokurorit t shtetit n procedurn penale.
3. Prjashtimi i pjesmarrsve t tjer
Neni 45 [Bazat pr prjashtimin e pjesmarrsve tjer n procedur penale]
1.
2.
3.
Kryetari i trupit gjykues, gjyqtari i vetm gjykues, gjyqtari i procedurs

paraprake ose kryetari i kolegjit shqyrtues apo kolegjit ankimor vendos pr
prjashtimin e procesmbajtsit, prkthyesit, specialistit dhe ekspertit dhe
mbrojtsit t viktimave.
N qoft se zyrtari i autorizuar i policis zbaton veprime hetimore n baz
t ktij Kodi, pr prjashtimin e tij vendos prokurori i shtetit. Po qe se me
rastin e ndrmarrjes s ktyre veprimeve merr pjes procesmbajtsi, pr
prjashtimin e tij vendos personi zyrtar i cili ndrmerr veprimet.
Mbrojtsi i viktimave prjashtohet kur:
3.1. sht dmtuar me veprn penale;
t pandehurin, mbrojtsin e tij, prokurorin, t dmtuarin,
prfaqsuesin e tij ligjor ose prfaqsuesin e autorizuar;
3.3. sht kujdestar ligjor, nn kujdestari ligjore, fmij i adoptuar ose
mbrojtsit t tij, prokurorit ose t dmtuarit;
3.4. n shtjen e njjt penale ka marr pjes n procedur si gjyqtar,
prokuror, mbrojts, ose sht pyetur si dshmitar apo ekspert; ose
3.5. ekzistojn rrethana t cilat krijojn paraqitjen e konfliktit t
interesit.
Me dispozitat e ktij neni, pr dallim nga KPP i mparshm, rregullohen n mnyr t

veant edhe bazat pr prjashtim t pjesmarrsve t tjer procedural, si jan
procesmbajtsit, prkthyesit, specialistt dhe ekspertt, mbrojtsit e viktimave dhe
zyrtart policor.
184
Rexhep Murati
Paragrafi 1.
N paragrafi 1 t ktij neni prcaktohen shprehimisht subjektet t cilat vendosin pr
prjashtimin e procesmbajtsit, prkthyesit, specialistit dhe ekspertit e mbrojtsit t
viktimave. Kshtu, pr prjashtimin e procesmbajtsit, prkthyesit, specialistit dhe
ekspertit e mbrojtsit t viktimave, varsisht nga faza e procedurs penale, vendos
kryetari i trupit gjykues, gjyqtari i vetm gjykues, gjyqtari i procedurs paraprake ose
kryetari i kolegjit shqyrtues apo i kolegjit ankimor.
Konsiderojm se n kt dispozit, si dispozit e prgjithshme, duhet prfshir edhe
mbrojtsi, 94 pr prjashtimin e t cilit, varsisht nga faza e procedurs penale, vendos
kryetari i trupit gjykues, gjyqtari i vetm gjykues, gjyqtari i procedurs paraprake ose
kryetari i kolegjit shqyrtues apo i kolegjit ankimor.
Kur sht fjala pr prjashtimin e personave t tjer, shtja e prjashtimit t
dshmitarve nuk mund t shtrohet, ngase, pr dallim nga eksperti, dshmitari sht
mjet provues, i cili nuk mund t zvendsohet me dshmitar tjetr. 95
Paragrafi 2.
N paragrafi 2 t ktij neni rregullohet procedura pr prjashtimin e zyrtarit t
autorizuar policor, prkatsisht procesmbajtsit kur merr pjes gjat ndrmarrjes s
veprimeve policore. Prve ksaj, me kt dispozit prcaktohet shprehimisht subjekti
q vendos pr prjashtimin e zyrtarit t autorizuar policor ose t procesmbajtsit, kur
merr pjes gjat ndrmarrjes s veprimeve policore. Kshtu, n rastet kur zyrtari i
autorizuar i policis zbaton veprime hetimore, pr prjashtimin e tij vendos prokurori i
shtetit. Ndrkaq, kur me rastin e ndrmarrjes s veprimeve policore merr pjes
procesmbajtsi, pr prjashtimin e tij vendos personi zyrtar, i cili ndrmerr veprimet
prkatse.
Paragrafi 3.
N paragrafi 1 t ktij neni prcaktohen veanrisht bazat pr prjashtimin e mbrojtsit
t viktimave, pr dallim nga KPP i mparshm, i cili nuk e ka parashikuar institutin e
mbrojtsit t viktimave. Nse edhe n kt rast bhet krahasimi i bazave pr prjashtim
t mbrojtsve t viktimave me bazat pr prjashtimin e gjyqtarve dhe prokurorve t
shtetit, rezulton se bazat pr prjashtimin e mbrojtsve t viktimave jan krejtsisht
identike me bazat pr prjashtim t domosdoshm t gjyqtarve, sipas paragrafi 1 t
nenit 39, dhe me bazat pr prjashtimin e prokurorve t shtetit nga paragrafi 1 i nenit
44. M fjal t tjera, n paragrafi 1 t ktij neni prsriten shkaqet pr prjashtim t
gjyqtarve nga paragrafi 1 i nenit 39, dhe shkaqet pr prjashtimin e prokurorve t
shtetit nga paragrafi 1 i nenit 44, duke iu prshtatur rolit dhe autorizimeve t mbrojtsit
t viktimave n procedurn penale.
N t vrtet, me dispozitat e paragrafi 3 t ktij neni, mbrojtsi i viktimave
prjashtohet kur: a) sht dmtuar me veprn penale; b) sht bashkshort, bashkshort
jashtmartesor, person n afri gjinie n vij t drejtprdrejt t fardo shkalle ose n
94
95
Lidhur me prjashtimin e mbrojtsit shih: komentet e nenit 56.

185
Rexhep Murati
vij ansore deri n shkalln e katrt, person n afri krushqie deri n shkalln e dyt me
t pandehurin, mbrojtsin e tij, prokurorin, t dmtuarin, prfaqsuesin e tij ligjor ose
prfaqsuesin e autorizuar; c) sht kujdestar ligjor, nn kujdestari ligjore, fmij i
adoptuar ose prind adoptues, prind birsues ose fmij i birsuar i t pandehurit,
mbrojtsit t tij, prokurorit ose t dmtuarit; d) n shtjen e njjt penale ka marr
pjes n procedur si gjyqtar, prokuror, mbrojts, ose sht pyetur si dshmitar apo
ekspert; ose e) ekzistojn rrethana t cilat krijojn paraqitjen e konfliktit t interesit.
Lidhur m kto baza t prjashtimit, vlejn shqyrtimet prkitazi me bazat e prjashtimit
t detyrueshm t gjyqtarve. 96
96
186
Rexhep Murati
Kapitulli IV: Prokurori i shtetit

Kushtetuta n nenin 109, paragrafi 1, Prokurorin e shtetit e prcakton si organ t
pavarur, i cili sht prgjegjs pr ndjekje t personave pr vepra penale q ndiqen
kryesisht. Organizimi, kompetenca dhe detyrat e prokurorit t shtetit rregullohen me
Ligjin pr Prokurorin e shtetit 97 n baz t parimit monokrat, hierarkik, t substitucionit
(delegimit) dhe devolucionit (avokimit) etj.. N Evropn kontinentale prokurorit,
thuaja pa prjashtim, jan t organizuara mbi parimin hierarkik, pr dallimin nga
prokurorit n SHBA, t cilat jan rreptsisht t decentralizuara, atje prokurort nuk i
nnshtrohen kontrollit t prokurorve m t lart dhe nuk detyrohen t prfillin
udhzimet e tyre. Kjo, para s gjithash, pr arsye se prokurort n SHBA n detyr
vijn prmes zgjedhjeve t drejtprdrejta, kshtu q kontrollin mbi ta e ushtrojn
qytetart.
Prokurori i shtetit n procedurn ton penale sht pal dhe njkohsisht organ
shtetror i pavarur, i cili ka t drejt dhe detyr t ushtroj ndjekjen ndaj kryersve t
veprave penale q ndiqen kryesisht. T drejtat e prokurorit t shtetit si organ shtetror,
parimisht, gjejn shprehjen n procedur parapenale me rastin e zbulimit t veprave
penale dhe t kryersit. T drejtat e prokurorit t shtetit si organ shtetror shprehimisht
prcaktohen me KPP dhe me Ligjin pr Prokurorin e shtetit. Prokurori i shtetit, prve
funksionit t ndjekjes, ushtron edhe autorizime t tjera, si n procedurn penale, ashtu
edhe n procedura t tjera gjyqsore, si jan procedura pr delikte ekonomike dhe ato
kundrvajtse. Sipas nenit 6, paragrafi 2, procedura penale fillohet vetm me vendim t
Prokurorit t shtetit kur ekziston dyshimi i bazuar se sht kryer vepr penale.
Ndrkaq, sipas paragrafi 2 t nenit 6, Prokurorit i shtetit mund t filloj procedurn
penale kur ekziston dyshimi i bazuar, pasi t marr informacione nga polica,
institucioni tjetr publik, institucioni privat, qytetari, media, nga informacioni i marr
n nj procedur tjetr penale, ose pas ankimimit ose propozimit t t dmtuarit.
Lidhur me natyrn juridike t Prokurorit t shtetit, n procedurn ton penale por edhe
n procedura penale t shteteve n rajon dhe m gjer n literatur, ka mendime t
ndryshme. Prokurori i shtetit nuk sht organ gjyqsor, ngase nuk ushtron funksionin
gjyqsor. Mirpo, Prokurori i shtetit nuk sht as organ i rndomt administrativ. Nga
sa u theksua, del se prokurori i shtetit sht organ i veant shtetror, i pavarur ndaj
organeve t tjera t administrats dhe gjykats, n t cilin grshetohen elementet e
organit administrativ dhe t atij gjyqsor. 98
Pr dallim nga procedura jon penale dhe procedurat penale t shteteve t Evrops
kontinentale, n procedurn penale t SHBA-s, Prokurori i shtetit nuk cilsohet si
organ shtetror, roli i t cilit sht mbrojtja e ligjit, por, si pal e cila ka pr detyr q sa
m shum kryers t veprave penale t shpallen fajtor dhe tu shqiptohen dnime sa
m t rnda.
N procedurn ton penale prokurori i shtetit ndjekjen e veprave penale, t cilat ndiqen
sipas detyrs zyrtare edhe m tutje, parimisht, e bn sipas parimit t legalitetit dhe
vetm prjashtimisht sipas parimit t oportunitetit, ndonse sipas paragrafi 3 t nenit 6
97
98
Ligji Nr. 03./L-225, dt. 30 shtator 2010.

Krahaso: Sijeri-oli, Krivino procesno pravo, Sarajevo, 2008, fq. 203.
187
Rexhep Murati
t KPP 99 sht krijuar mundsia pr zbatim t parimit t oportunitetit. Procedurat

penale bashkkohore i njohin t dy kto parime. Kshtu, p.sh. parimi i legalitetit t
ndjekjes njihet n procedurat penale t: Austris, Gjermanis, Italis, Shqipris,
Kroacis, Sllovenis, Malit t Zi, Serbis, Bosnj e Hercegovins etj. 100 N shtetet n
t cilat, sipas rregullit, vlen parimi i legalitetit, parimi i oportunitetit lejohet
prjashtimisht. Ndrkaq, parimi i oportunitetit t ndjekjes penale, tradicionalisht sipas
rregullit, gjen shprehjen p.sh. n procedurn penale t SHBA-s; Francs, Belgjiks,
Anglis etj.. N literatur si an pozitive t parimit t legalitetit theksohen: barazia e
qytetarve para ligjit; paanshmria n realizimin e funksionit t ndjekjes; pavarsia n
realizimin e funksionit t ndjekjes dhe parandalime t prgjithshme. Ndrkaq, si an
pozitive t parimit t oportunitetit, theksohen: ekonomizimi procedural, shmangia nga
ndjekja pr vepra penale t lehta; shkarkimi i jurisprudencs nga lndt e shumta, n
veanti shmangia e pasojave negative t sanksioneve penale, si jan dnimet
afatshkurtra t privimit t liris etj..
Neni 46 [Kompetenca dhe struktura e prokurorive t shtetit]
Kompetencat dhe struktura e Prokurorive Themelore, Prokuroris
Speciale, Prokuroris s Apelit dhe Zyrs s Prokurorit t Shtetit pr t
hetuar dhe ndjekur shtjet penale prcaktohen me Kapitullin IV t Ligjit
pr Prokurorin e Shtetit.
Me Ligjin pr Prokurorin e shtetit prcaktohen kompetencat dhe struktura e re e
prokurorive, pr dallim nga Ligji i mparshm mbi prokurorin publike t Kosovs. 101
Me dispozitat e ktij neni prcaktohet shprehimisht se Kompetencat dhe struktura e
Prokurorive Themelore, Prokuroris Speciale, Prokuroris s Apelit dhe Zyrs s
Prokurorit t Shteti, pr t hetuar dhe ndjekur shtjet penale, prcaktohen me
Kapitullin IV t Ligjit pr Prokurorin e Shtetit. N t vrtet, Ligjit pr Prokurorin e
Shtetit, n nenin 11, rregullon strukturn organizative dhe juridiksionin e Prokurorit t
shtetit; n nenin 14 prcaktohet se Prokurori i shtetit n Republikn e Kosovs
organizohet dhe funksionon n prputhje me Ligjin pr Prokurorin e Shtetit dhe Ligjin
mbi Prokurorin Speciale, 102 n raste kur mund t aplikohet. M tutje, sipas neni 3 t
ktij ligji, Prokuroria e Shtetit n Republikn e Kosovs organizohet si n vijim:
99

Sipas nenit 6 paragrafi paragrafi 3 t KPP t mparshm, prokurori publik detyrohej t fillonte ndjekjen
penale kur ekzistonte dyshimi i arsyeshm se sht kryer vepr penale q ndiqet sipas detyrs zyrtare, me
prjashtim t rasteve kur me ligj parashihet ndryshe. Me fjal t tjera, n procedurn ton penale zbatohej
parimi i legalitetit, me disa prjashtime. Sipas parimit t legalitetit t ndjekjes penale, prokurori publik
detyrohej t ndrmarr te ndjekjen kur ishin plotsuar kushtet pr ndjekje, pa marr parasysh qndrimin e tij
personal nse duhej br ose jo ndjekja penale n rastin konkret. Pr t ndrmarr ndjekjen prokurori sipas
parimit t legalitetit, duhej t plotsoheshin kushtet reale dhe juridike, t parashikuara me ligj. Kshtu,
kushtet faktike plotsoheshin kur ekzistonin provat t cilat mbshtesnin dyshimin e bazuar se nj person
kishte kryer veprn penale e cila ndiqet kryesisht, ndrkaq kushtet juridike ekzistonin nse nuk ka ndonj
penges pr ndjekje (si psh. parashkrimi, amnistia, falja etj). Vlen t theksohet se prjashtimi m i
rndsishm nga parimi i legalitetit n procedurn ton penale vlente n procedurn pr t mitur. Duhet
theksuar se numri i prjashtimeve nga parimi i legalitetit vinte duk u rritur vazhdimisht.
101
Shih: Ligjin mbi prokurorin publike t Kosovs, Gazeta zyrtare, e KSAK.
102
Ligji nr. 03/L-052, G.Z. nr. 27/2008.
100
188
Rexhep Murati
Prokurori themelore, e cila prbhet nga Departamenti i Prgjithshm, nga

Departamenti pr t Mitur dhe nga Departamenti pr Krime t Rnda; Prokuroria e
Apelit, e cila prbhet nga Departamenti i Prgjithshm dhe Departamenti pr Krime t
Rnda, Prokuroria Speciale dhe Zyra e Kryeprokurorit t Shtetit.
Neni 47 [Pavarsia e prokurorit t shtetit]
Organet publike nuk mund t ndikojn n mnyr formale apo joformale, e
as t drejtojn veprimet e prokurorit t shtetit n trajtimin e shtjeve
individuale penale apo n hetime.
Pr t ushtruar Prokurori i shtetit autorizimet ligjore n procedurn penale n mnyr t
drejt dhe efikase, duhet t evitohen ndrhyrjet dhe ndikimet e mundshme formale ose
joformale t organeve, institucioneve t tjera ose individve me ndikim n jetn
shoqrore dhe publike etj.. Me fjal t tjera, KPP ndalon ndikimin e mundshm n
punn e Prokurorit t shtetit n t gjitha shtjet q trajton ai, prfshir edhe hetimet.
Gjat ushtrimit t veprimtaris s tij, Prokurori i shtetit mund t bashkpunoj me
organe t tjera shtetrore dhe me bartsit e funksioneve publike, mirpo vendimin e
merr vet n mnyr t pavarur.
Neni 48 [Detyrimi i prokurorit t shtetit ndaj t pandehurit]
Gjat hetimit t veprave penale, prokurori i shtetit detyrohet t analizoj
provat dhe faktet fajsuese dhe shfajsuese dhe t siguroj q hetimi t
kryhet duke respektuar n trsi t drejtat e t pandehurit dhe q mbledhja
e provave t mos bhet n kundrshtim me Kapitullin XVI t ktij Kodi.
M par sht theksuar se Prokurori i shtetit n procedurn penale ka rol t dyfisht,
prkatsisht se sht pal dhe organ shtetror. N dispozitn e ktij neni q po
shqyrtojm, prcaktohet pikrisht detyrimi i prokurorit si organ shtetror pr t
analizuar dhe shqyrtuar gjat hetimeve provat dhe faktet fajsuese dhe shfajsuese. Po
ashtu, prokurori detyrohet q, gjat hetimeve, t respektoj n trsi t drejtat e t
pandehurit, n mnyr q i pandehuri t mbrohet me sukses nga akuza pr veprn
penale prkatse. Prve ksaj, me dispozitat n fjal, prcaktohet detyrimi i Prokurorit
t shtetit q t mos e bj mbledhjen e provave n kundrshtim me dispozitat e nenit
257. N t vrtet, n nenin 257, paragrafi 2, prcaktohet se provat e marra me shkelje
t dispozitave t procedurs penale, jan t papranueshme kur kjo parashikohet
shprehimisht me KPP ose me dispozita t tjera t ligjit. Pr pranueshmrin e provs s
marr nga Prokurori i shtetit gjat kontrollimit t aktakuzs, vendos gjykata n baz t
nenit 249, paragrafi 4.
Praktika gjyqsore
Prokuroria Publike e Kosovs me parashtresn PPA. nr. 55/2005 t dats 1.3.2005,
ka deklaruar se heq dor nga ushtrimi i ankess s Prokuroris s Qarkut n Gjilan t
189
Rexhep Murati
paraqitur kundr aktgjykimit t Gjykats s Qarkut n Gjilan P. nr. 111/2004, dt.

4.10.2004.
Meqense Prokuroria Publike e Kosovs ka trhequr ankesn, Gjykata Supreme, n
pajtim me dispozitn e nenit 383 t LPP, vendosi si n dispozitiv t ktij aktvendimi
/Hidhet si e palejueshme ankesa e PPQ ne Gjilan ndaj aktgjykimit.../
(Aktvendim i Gjykats Supreme t Kosovs, Ap.nr. 50/2005, dt. 11.05.2005. Bot. ne
Buletinin 2004/2005).
Neni 49 [Detyrat dhe kompetencat e prokurorve t shtetit]
1.
Detyrat dhe kompetencat themelore t prokurorit t shtetit jan t

prcaktuara n nenin 7 t Ligjit pr Prokurorin e Shtetit. Prve ktyre
detyrave dhe kompetencave, prokurori i shtetit ka edhe detyrat dhe
kompetencat e mposhtme:
1.1. prokurort e shtetit jan t autorizuar pr t prfaqsuar interesat
publik para gjykatave t Republiks s Kosovs dhe t krkojn nga
gjykata q t urdhroj masa n pajtim me kt Kod t Procedurs
Penale.
1.2. n lidhje me veprat penale t cilat ndiqen sipas detyrs zyrtare apo
me propozimin e t dmtuarit, prokurori i shtetit ka kompetenc q
t negocioj dhe t pranoj marrveshje vullnetare pr bashkpunim
apo pranim t fajsis me t pandehurin
N kt nen prcaktohen shprehimisht detyrat dhe kompetencat e Prokurorit t shtetit.

Nga prmbajtja e ktij neni rezulton se kompetencat primare caktohen n baz t nenit
7 t Ligjit pr Prokurorin e Shtetit, ndrkaq kompetencat shtes t Prokurorit t shtetit
prcaktohen pikrisht me paragrafi 1, nnparagrafi 1.1. dhe 1.2 t ktij neni.
Sipas dispozitave t ktij neni, detyrat dhe kompetencat plotsuese jan si vijon: a)
prokurort e shtetit jan t autorizuar pr t prfaqsuar interesat publik para gjykatave
t Republiks s Kosovs dhe t krkojn nga gjykata q t urdhroj masa n pajtim
me kt Kod t Procedurs Penale dhe b) n lidhje me veprat penale t cilat ndiqen
sipas detyrs zyrtare apo me propozimin e t dmtuarit, Prokurori i shtetit ka
kompetenc q t negocioj dhe t pranoj marrveshje vullnetare pr bashkpunim
apo pranim t fajsis me t pandehurin.
Neni 50 [Kompetenca territoriale e prokurorve t shtetit]
Prokurori i shtetit ka kompetenc pr t vepruar para gjykats prkatse
n pajtim me Ligjin pr Prokurorin e Shtetit.
Me dispozitn e ktij neni rregullohet kompetenca lndore e Prokurorit t shtetit, i cili
vepron para gjykats kompetente. Kompetenca lndore e Prokurorit t shtetit caktohet
n mnyr adekuate me kompetencn lndore t gjykatave. Kompetenca lndore e
gjykatave rregullohet me nenet 20-28 103. Mirpo, kompetenca lndore e Prokurorit t
shtetit mund t ndryshohet pr shkak t zbatimit t parimit t devolucionit (avokimit)
103
M hollsisht shih: komentet e neneve 20-28.
190
Rexhep Murati
dhe substitucionit (delegimit). 104 Ndonse kto dy parime n Ligjin pr Prokurorin e

Shtetit nuk prcaktohen n mnyr t veant, sikurse n nenin 8 t Ligjit mbi
Prokurorin Publike t KSAK, 105 megjithat prania e tyre mund t nxirret nga trsia e
dispozitave t Ligjit pr Prokurorin e Shtetit. Megjithat, me zbatimin e ktyre
parimeve nuk ndikohet n kompetencn lndore dhe territoriale t gjykats, ngase n
kto raste, gjykata mbetet e njjt dhe ndrrohen vetm prokurort e shtetit.
Neni 51 [Kompetenca e prokurorve t shtetit n shtjet urgjente]
Kur ekziston rrezik nga shtyrja, veprimet procedurale mund t ndrmarr
en edhe nga prokurori i shtetit q nuk sht kompetent, me kusht q
menjher t njoftohet prokurori i shtetit q sht kompetent.
Prokurori i shtetit parimisht veprimtarin e vet e ushtron n kuadr t kompetencs
lndore dhe territoriale, t prcaktuara me nenin 7 t Ligjit pr Prokurorin e Shtetit dhe
nenin 49, paragrafi 1, nnparagrafi 1.1. dhe 1.2. t KPP-s. Si mund t shihet n
dispozitn e ktij neni, sht prcaktuar nj prjashtim, i cili ka t bj me rrezikun e
mundshm nga shtyrja e ndrmarrjes s veprimit nga Prokurori i shtetit kompetent.
Rreziku nga shtyrja ekziston n rastet urgjente, kur nuk ka mundsi t veproj
Prokurori i shtetit kompetent. Por, rreziku nga shtyrja ekziston ngase gjykata disa
veprime mund ti ndrmarr vetm me propozimin e Prokurorit t shtetit. Prandaj, kur
ekziston rreziku pr shtyrje, veprimet procedurale mund t ndrmarr edhe nga
Prokurori i shtetit jokompetent, i cili duhet t njoftoj menjher Prokurorin e shtetit
kompetent.
Neni 52 [Trheqja nga ndjekja penale]
Prokurori i shtetit mund t trhiqet nga ndjekja deri n prfundimin e
shqyrtimit gjyqsor para gjykats themelore, kurse n procedurat para
gjykats m t lart, ai mund t trhiqet nga ndjekja vetm n rastet e
parapara me kt Kod.
Marr n prgjithsi, lidhur me disponimin e krkess procedurale penale t paditsit t
autorizuar, prkatsisht Prokurorit t shtetit, pas fillimit t procedurs penale vlejn dy
parime: parimi i imutabilitetit dhe parimi i mutabilitetit. Sipas parimit t imutabilitetit,
Prokurori i shtetit gjat procedurs penale nuk disponon krkesn procedurale penale,
prkatsisht nuk mund t trhiqet nga ndjekja e filluar duke penguar kshtu gjykatn
pr t marr vendim meritor 106 N t vrtet, sipas ktij parimi, Prokurori i shtetit nuk
mund t trhiqet nga ndjekja e filluar duke detyruar kshtu gjykatn q t marr vetm
vendim formal, me t cilin t pushohet procedura apo t refuzohet akuza pa vendosur
pr shtjen penale n esenc. Megjithat, Prokurori i shtetit mund t propozoj q
gjykata t marr vendime prkatse, mirpo gjykata merr vendime duke u mbshtetur
n ligj pa qen e lidhur me kto propozime.
104
M hollsisht mbi parimin e devolucionit dhe substitucionit shih: Gruba, op. cit. fq. 150.
Shih: nenin 8 t Ligjit mbi prokurorin publike t KSAK-s, Gazeta Zyrtarenr. 32/76, dt. 28. 07 1976.
106
Vasiljevi, Gruba 2, fq. 123.
105
191
Rexhep Murati
Ndrkaq, sipas parimit t mutabilitetit, t prcaktuar n kt nen, Prokurori i shtetit

disponon krkesn procedurale penale deri n momentin kur ajo t mos konsumohet
me vendimin gjyqsor. 107 N t vrtet, sipas ktij neni, Prokurori i shtetit mund t
trhiqet nga ndjekja deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor para gjykats s shkalls
s par. Ndrkaq, sipas neni 393, paragrafi 5, Prokurori i shtetit para Gjykats s Apeli,
mbshtetur n rezultatet e shqyrtimit, mund t trhiqet trsisht ose pjesrisht nga
aktakuza ose ta ndryshoj at n dobi t t akuzuarit. Duke qen se n kto raste, sipas
parimit akuzator, procedura penale nuk mund t zhvillohet pa padits t autorizuar,
trheqja e Prokurorit t shtetit ka pr pasoj pushimin e procedurs penale me
aktvendim ose me refuzimin e aktakuzs me aktgjykim. N kt rast gjen shprehjen
parimi ne bis in idem, q nnkupton se procedura penale kundr t njjtit person pr
vepr t njjtn penale, nuk mund t prsritet 108. Rrjedhimisht, Prokurori i shtetit n
do faz t procedurs penale para gjykats s shkalls s par, mund t trhiqet dhe
nuk detyrohet t arsyetoj trheqjen nga ndjekja. Kshtu, Prokurori i shtetit mund t
trhiqet nga ndjekja gjat hetimeve, gjat procedurs s kontrollimit t aktakuzs, gjat
prgatitjes s shqyrtimit gjyqsor dhe n prfundim t shqyrtimit gjyqsor.
Nga intonacioni se si sht formuluar ky nen, del se Prokurori i shtetit mund t trhiqet
vetm nga ndjekja e filluar m par, q nnkupton se ktu nuk bjn pjes rastet e mos
fillimit t ndjekjes kur prokurori i shtetit, n baz t nenit 82, ngre kallzimin penal.
107
108
Ibid.
kuli 2, fq. 232.
192
Ejup Sahiti
Kapitulli V: Mbrojtsi
Mbrojtja prkufiohet si veprimtari procedurale e drejtuar n prgnjeshtrim t plot ose
t pjesrishm t akuzs. Ajo sht pasoj e domosdoshme e pozits s t pandehurit n
procedur, i cili i sht ekspozuar sulmit t paditsit dhe prandaj duhet t ket mjet
juridik pr tiu kundrvn sulmit. Mbrojtja me avokat (mbrojtja profesionale) q nga
Revolucioni Frng nga fundi i shekullit XVIII, trajtohet si e drejt natyrore e qytetarit,
t ciln ligji nuk mund ta heq, por duhet ta organizoj. 109
E drejta e t pandehurit q t mbrohet, sht e drejta e tij m e rndsishme n
procedur penale. Ajo sht garanci pr drejtshmri dhe ligjshmri t vendimit
gjyqsor. Mbrojtja nuk sht vetm interes i individit me t cilin ka t bj vendimi,
por interes i bashksis shoqrore, e cila ska kurrfar arsye pr ti gjykuar njerzit e
pafajshm. Pr kryerje t veprs penale, duhet t prgjigjet kryersi i vrtet i saj, kurse
pr rregullsi dhe ligjshmri t aktgjykimit, shteti dhe judikatura e tij. Pr ti arritur
objektivat e till, t pandehurit duhet ti jepet mundsia q t mbrohet. Nevoja pr t
realizuar me sukses mbrojtjen n procedur penale, paraqitet nga arsye t ndryshme t
aspektit etik, logjik, kriminalo-politik dhe juridik. Ajo sht e nevojshme, jo vetm tek
proceset e ndrlikuara, n t cilat q nga fillimi duhet t vrtetohet nse i pandehuri
sht kryersi i vrtet i veprs pr t ciln akuzohet, por edhe tek rastet kur sht e
qart se i pandehuri e ka kryer veprn penale (sht zn n flagranc), sepse edhe aty
duhet t ndriohet prgjegjsia penale dhe t pengohet shqiptimi i sanksionit m t
rnd. Nprmjet realizimit t funksionit t mbrojtjes, t pandehurit i mundsohet
mbrojtja jo vetm nga sulmi i paditsit, por edhe nga vendimet gjyqsore, eventualisht
t gabuara. 110
E drejta pr mbrojtje, posarisht e drejta pr t pasur mbrojts, sht e drejt e
karakterit kushtetues, ka prfshin edhe mundsin q mbrojtsi t jet i pranishm me
rastin e zbatimit t veprimeve n procedur, posarisht me rastin e marrjes n pyetje t
t pandehurit n t gjitha fazat e procedurs penale. Bazuar n neni 30 t Kushtetuts s
Kosovs, ndr t drejtat minimale q i gzon dokush q akuzohet pr vepr penale,
sht e drejta q t ket ndihmn e nj mbrojtsi q zgjedh, t komunikoj lirisht me
t dhe, nse nuk ka mjete t mjaftueshme, ti sigurohet mbrojtja falas. Dispozitat
kushtetues dhe ato t KPP-s jan n harmoni me prcaktimet q figurojn n nenin 14.
3. d t Paktit Ndrkombtar pr t Drejtat Civile dhe Politike dhe n nenin 6.3.c t
Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. (Krahaso komentimin e nenit 12).
109
Roli i mbrojtsit edhe n t kaluarn sht vlersuat lart. Roli i tyre n t drejtn romake sht shprehur
n mesazhin t cilin n vitin 469 perandort Leo dhe Antemios ia drguan mkmbsit perandorak n
krahinat ilire (Koleks 2, 7, 14), ku thuhet: "Avokatt, t cilt e largojn dyshimin n shtjen juridike, t
cilt me fuqin e mbrojtjes s tyre shpeshher vn n pah inkonsekuencn n shtjet publike dhe private,
dhe t cilt srish mkmbin at q sht shkatrruar, nuk i shrbejn sojit njerzor asnj grim m pak se
sa t'i shptonin prindrit dhe atdheun me luft dhe plag. Ne n t vrtet konsiderojm se pr perandorin
ton nuk luftojn vetm ata t cilt mbshteten n shpat, mburoj dhe parzmore, por edhe avokatt... sepse
ata e ngren shpresn e t ndershmve, t cilve ua mbrojn jetn dhe at q e kan t mueshme". (cituar
sipas Aimovi, Mihajlo, Doprinos branioca istini u krivinom postupku, Beograd, 1966, fq. 19).
110
Gruba,op. cit., fq. 180.
193
Ejup Sahiti
Nevoja pr konstatimin e drejt t s vrtets materiale detyron organet procedurale

(gjykatn, Prokurorin e shtetit dhe policin) q ti vrtetojn saktsisht dhe trsisht
faktet q jan t rndsishme pr marrjen e vendimit t ligjshm. Organet proceduese
detyrohen q t vrtetojn me vmendje e prkushtim maksimal profesional dhe me
prkujdesje t njjt faktet kundr t pandehurit si dhe ato n favor t tij, dhe ti
mundsojn t pandehurit dhe mbrojtsit t tij shfrytzimin e t gjitha fakteve dhe
provave q jan n favor t mbrojtjes (neni 7). Si shihet, pr ndriimin e plot t
shtjes penale, pikspari e kan pr detyr t kujdesen organet proceduese. Mirpo,
n kt drejtim mund t ndihmoj edhe i pandehuri me mbrojtjen e tij.
Qllimi i procedurs penale sht marrja e aktgjykimit t rregullt dhe t ligjshm, i cili
i prgjigjet gjendjes s shtjes. N kt proces ka ndikim gjithsesi mnyra e ushtrimit
t funksionit t mbrojtjes. Sipas nenit 11, paragrafi 2, t KPP-s, i pandehuri ka t
drejt t mbrohet personalisht ose me ndihmn e mbrojtsit, i cili sht antar i Ods s
avokatve, sipas zgjedhjes s tij. Prandaj, eksistojn dy lloje t mbrojtjes s t
pandehurit n procedur penale. Ajo mund t jet mbrojtje materiale dhe formale.
Mbrojtja materiale sht ajo q e ushtron vet i pandehuri (t ciln Kodi e quan
mbrojtje personale) dhe mbrojtja q pr t pandehurin e ushtrojn subjektet dhe
pjesmarrsit procedural t tjer, prve mbrojtsit (p.sh. obligimi i gjykats dhe i
organeve t tjera shtetrore q ti vrtetojn faktet q e rndojn, dhe ato q jan n
favor t pandehurit - neni 7; obligimi i gjykats q ta njoftoj t pandehurin pr t
drejtat q i prkasin dhe pr pasojat pr mosveprimin e tij nse ai, pr shkak t
mosdijes, nuk ndrmerr veprimin e duhur ose nuk shfrytzon t drejtn e tij n
procedur - neni 16; autorizimi ligjor i Prokurorit t shtetit q t ushtroj ankes edhe
n dobi t t akuzuarit - neni neni 381, paragrafi 2; personat e afrm t t pandehurit t
cilt sipas nenit 424, paragrafi 1; 433, paragrafi 1 mund t ushtroj krkes pr mjet
juridik t jashtzakonshm. T afrmit e t miturit mund t ushtrojn mjetin juridik n
favor t t mituritt sipas nenit 77 t Kodit t drejtsis pr t mitur etj.).
Pr arritje t qllimit t procedurs penale, prve mbrojtjes materiale (personale), KPP
ka parapar edhe shfrytzimin e ndihms s mbrojtsit - mbrojtjen formale. N t
vrtet, mbrojtja materiale n kuptimin e siprtheksuar, ndonse, n mes t tjerash,
prfshin edhe detyrimin e gjykats dhe t Prokurorit t shtetit pr angazhim rreth
vrtetimit edhe t fakteve q jan n favor t t pandehurit, nuk mund t konsiderohet
mbrojtje e plot, pikrisht pr shkak t funksioneve q ata ushtrojn n procedur
(ndjekje dhe gjykim). Pr kt arsye nevojitet mbrojtsi si subjekt i posam, i cili,
duke i ndihmuar t pandehurit, ushtron funksionin e mbrojtjes n procedur penale.
Mbrojtsi i t pandehurit sht person fizik profesional me kualifikim juridik, i cili i
ndihmon t pandehurit n realizmin e funksionit t mbrojtjes. Mbrojtja me avokat
arsyetohet me faktin se i pandehuri, n shumicn e rasteve, sht person t cilit i
mungon prgatitja juridike, ve ksaj ai i ekspozohet sulmit t paditsit, friks nga
dnimi dhe eventualisht sht i paraburgosur. Prandaj, pr shkak t pranis s
rrethanave t tilla gjat zhvillimit t procedurs penale, ai ndodhet n nj gjendje t
posame shpirtrore. Pr kt arsye, edhe veprimet e tij lidhur me mbrojtjen nuk jan
gjithher t menduara dhe t koordinuara mir, kshtu q nga mosdija ose pr shkak t
gjendjes tronditse n t ciln gjendet, shpesh mund t'i shptoj paraqitja e t dhnave
q shkojn n favor t tij. Prandaj, pr ta ushtruar me sukses funksionin e mbrojtjes, si
dhe pr t'u barazuar me prokurorin, i cili sht person profesional me prgatitje
194
Ejup Sahiti
juridike, i pandehuri gjat gjith rrjedhs s procedurs penale mund t kt mbrojts,

ndrsa n raste t caktuara duhet t ket mbrojts. S kndejmi, i pandehuri, para
marrjes s par n pyetje, duhet t udhzohet se ka t drejt t angazhoj mbrojts dhe
q mbrojtsi mund t asistoj n marrjen e tij n pyetje (neni 11 paragrafi 5).
Duhet theksuar se ndarja e mbrojtjes - n pikpamje t prmbajtjes s saj - n mbrojtje
materiale dhe n mbrojtje formale,sht e pranishme n teorin procedurale
tradicionale. Sot botkuptimi i till mund t kritikohet n mnyr t argumentuar,
prkatsisht duket se qasja terminologjike e till nuk sht e arsyeshme. N t vrtet,
mbrojtja materiale do t ekzistonte n qoft se gjat aktiviteteve procedurale t
mbrojtjes do t insistohej n shkaqe materiale konkrete, si jan pretendimi se vepra e
cila sht lnd e akuzs, nuk sht vepr penale, ose se nuk ekziston prgjegjsia
penale e t akuzuarit etj.. Mbrojtja formale do t orientohej drejt mangsive konkrete t
akuzs, si jan pretendimi se vepra sht parashkruar, se nuk ekziston leja pr ndjekje
penale etj. Natyrisht, sht e mundur edhe mbrojtja e kombinuar, shfrytzimi i
njkohshm i argumenteve materiale dhe formale. 111
E drejta e mbrojtsit (mbrojtje formale) ka karakter t dyfisht apo natyr t dyfisht:
s pari, ajo sht e drejt dispozitive, sepse nga i pandehuri varet nse do ta shfrytzoj
at (mbrojtja fakultative), s dyti, ajo sht e drejt imperative (kur sht fjala pr
mbrojtje obligative), t ciln, pr shkak t cilsive t t pandehurit ose t natyrs s
veprs penale, n disa raste e v si detyrim sistemi i dretsis penale.
Mbrojtsi e ushtron funksionin e mbrojtjes n procedur penale n baz t autorizimit
t dhn (mbrojtsi i zgjedhur sipas nenit 53, paragrafi 8), ose n baz t aktvendimit t
organit procedural (mbrojtsi i caktuar) s bashku me t pandehurin, ose pavarsisht
nga i pandehuri (kur ai shfrytzon t drejtn e heshtjes), por gjithher n interes t
mbrojtjes s tij. Duke i kryer veprimet e nevojshme procedurale, penale, t cilat i
prkasin fushveprimtaris s tij, mbrojtsi kujdeset pr mbrojtjen procedurale dhe
juridike t t drejtave dhe interesave t t pandehurit n procedur penale.
Pr shkak t rndsis shoqrore q ka zhvillimi i procedurs penale, caktimi apo
moscaktimi i mbrojtsit (mbrojtja formale) nuk varet do her vetm nga dshira e t
pandehurit. KPP ka parapar disa rrethana t cilat ndikojn q, me rastin e zhvillimit t
procedurs penale, i pandehuri t kt patjetr mbrojts, pavarsisht nga dshira e tij.
Mandej, nn kushte t caktuara, t pandehurit, i cili nuk mund ti paguaj shpenzimet e
mbrojtjes, i caktohet mbrojtsi. Nga e gjith kjo del se n procedur penale ekziston
mbrojtja obligatore, mbrojtja fakultative dhe mbrojtja pr t varfr.
Megjithse mbrojtja q ofron mbrojtsi, paraqet nj aktivitet kompleks dhe t
llojllojshm, e cila manifestohet n faza t ndryshme t procedurs penale, ajo
manifestohet si ndihm e trefisht, t ciln mbrojtsi ia ofron t pandehurit. Mbrojtsi
kontribuon pr vrtetim t fakteve q shkojn n dobi t t pandehurit dhe, n t njjtn
koh, pengon vrtetimin n dm t tij t fakteve t pasakta; pastaj i ofron mbrojtje t
pandehurit nga shkeljet procedurale - t s drejts formale; dhe m n fund kontribuon
n dobi t t pandehurit q gjykata t aplikoj drejt t drejtn materiale n gjendjen
faktike t vrtetuar, si dhe q t sqarohen shtjet juridike kontestuese. 112
Kur sht fjala pr natyr procedurale dhe juridike t mbrojtsit, n teori vihen n pah
prafrsisht pikpamjet vijuese: 1) mbrojtsi si ndihms i t pandehurit; 2) mbrojtsi si
111
112
kuli 1, fq. 308.

Aimovi, Doprinos brabioca istini u krivinom postupku, Beograd, 1966,fq. 86.
195
Ejup Sahiti
prfaqsues i t pandehurit; 3) mbrojtsi si person i cili i ofron mbshtetje dhe

prkrahje t pandehurit gjat procedurs; dhe 4) mbrojtsi si organ i ndihms juridik.113
Pikpamjet e tilla nuk jan prjashtuese ndaj njra-tjetrs, sepse mbrojtsi n nj numr
t konsiderueshm situatash n procedur penale, prfaqson t pandehurin, ashtu si i
ndihmon dhe e prkrah n realizimin e funksionit t mbrojtjes, ndrsa mbrojtsi, prve
ksaj, shikuar logjikisht, paraqet edhe subjektin q i ofron ndihmn juridike prkatse
t pandehurit. Kshtu, duke kryer detyrn e vet parsore - mbrojtjen e interesave t t
pandehurit n cilsi t ndihmsit procedural t tij, mbrojtsi njhersh kryen edhe nj
funksion procedural me rndsi t gjer shoqrore. M prpara sht thn se e drejta
penale procedurale (neni 7) obligon organet q marrin pjes n procedur penale, me
qllim q saktsisht dhe trsisht ti vrtetojn faktet (si ato q e rndojn, ashtu edhe
ato q jan n favor t tij), q jan t rndsishme pr marrjen e vendimit t ligjshm.
Mirpo, me gjith vullnetin e mir pr ta realizuar kt detyrim ligjor, gjykatsit dhe
prokurorit mund ti mbetet i panjohur ndonj material provues me rndsi, i cili sht
n dobi t t pandehurit, meqense i pandehuri pa mbrojts, pr shkak t mosdijes dhe
gjendjes psikike n t ciln ndodhet, mund t lshoj paraqitjen e atij materiali.
Neni 53 [E drejta e t pandehurit pr t pasur mbrojts]
1.
I dyshuari dhe i pandehuri kan t drejt t ken mbrojts gjat gjith

fazave t procedurs penale.
Para do marrjeje n pyetje t t dyshuarit ose t pandehurit, policia ose
organi tjeter kompetent, prokurori i shtetit, gjyqtari i procedurs
paraprake, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues udhzon t
dyshuarin ose t pandehurin pr t drejtn e tij n angazhimin e mbrojtsit
dhe se mbrojtsi mund t marr pjes gjat marrjes s tij n pyetje.
Nga e drejta pr t pasur mbrojts mund t hiqet dor, prve n rastin e
mbrojtjes s detyruar, nse heqja dor bhet qart dhe vullnetarisht pas
informimit t plot pr t drejtn e tij n mbrojtje. Heqja dor duhet br
me shkrim dhe duhet nnshkruar nga i dyshuari apo i pandehuri dhe nga
organi kompetent q e zbaton procedurn, ose mund t bhet gojarisht n
audio apo videokaset, autenticiteti i t cils verifikohet nga gjykata.
N rastet e mbrojtjes s detyruar, mund t hiqet dor nga e drejta pr t
pasur mbrojts n pajtim me paragrafin 3, n qoft se nj avokat mbrojts
mbahet pr t vepruar si "avokat n gatishmri" me prgjegjsi pr t
kshilluar t pandehurin gjat procedurs, dhe n qoft se i pandehuri
trheq heqjen dor, avokati n gatishmri bhet mbrojts.
Personat nn moshn tetmbdhjet vjet mund t heqin dor nga e drejta
pr t angazhuar mbrojts me plqimin e prindit, kujdestarit ose
prfaqsuesit nga qendra pr pun sociale, prve rasteve t dhuns n
familje n t cilat sht prfshir prindi ose kujdestari, raste kto tek t cilt
prindi ose kujdestari i till nuk mund t jep plqim pr heqjen dor nga kjo
e drejt.
Personat t cilt tregojn shenja t rregullimeve ose t paaftsis mendore
nuk mund t heqin dor nga e drejta n angazhimin e mbrojtsit.
2.
3.
4.
5.
6.
113
Henkel - sipas kuli 1, fq. 309.
196
Ejup Sahiti
7.
8.
Kur i dyshuari ose i pandehuri i cili ka hequr dor nga e drejta n

angazhimin e mbrojtsit m von e krkon srish kt t drejt, ai kt
mund ta ushtroj menjher.
Po qe se vet i dyshuari apo i pandehuri nuk angazhon mbrojts,
prfaqsuesi i tij ligjor, bashkshorti apo bashkshorti jashtmartesor,
personi i gjinis s gjakut n vij t drejt, prindi adoptues, fmija i
adoptuar, vllai, motra dhe prindi birsues mund t angazhojn mbrojts
pr t, por jo kundr vullnetit t tij.
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 t nenit 53 parasheh t drejtn e t dyshuarit ose t pandehurit
t ken mbrojts gjat gjith fazave t procedurs penale. Kur sht fjala pr mbrojtje
fakultative, ndonse KPP nuk thot asgj, i dyshuari ndaj t cilit, sipas nenit 230,
Prokurori i shtetit synon ta pezulloj ndjekjen penale dhe e udhzon at q t
prmbush ndonj detyrim t caktuar, gjithashtu mund t ket mbrojts. I pandehuri ka
t drejt pr mbrojts nga momenti i marrjes s aktvendimit pr zbatimin e hetimit,
nse procedura kalon npr stadin e hetuesis. I pandehuri ka t drejtn e mbrojtjes
formale edhe para fillimit t procedurs penale meq i dyshuari pyetet n cilsi t t
pandehurit dhe se, me at rast, mbrojtsi mund t marr pjes gjat marrjes s tij n
pyetje. N situat kur Prokurori i shtetit, duke konsideruar se informacionet q diponon
ai pr veprn penale dhe kryersin e saj paraqesin baz t mjaftueshme pr ngritjen e
aktakuzs (neni 204, paragrafi 1), paraqet aktakuz, ather e drejta e mbrojtjes
formale ekziston nga momenti kur gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues
i dorzon kopjen e saj t pandehurit. N procedur penale, ku prfshihen kryers me
rregullime mendore, i pandehuri duhet t ket mbrojts pas dorzimit t Propozimit t
prokurorit pr shqiptim t mass s trajtimit t detyrueshm psikiatrik. N procedur
ndaj t miturve kjo e drejt i takon t miturit nga fillimi e deri n prfundim t
procedurs (neni 43, paragrafi 1, i KDM). Pr t drejtn e mbrojtsit n procedur pr
ekstradim, neni 21, paragrafi 2 i Ligjit pr Bashkpunim juridik ndrkombtar n
shtjet penale.
Kur i pandehuri duhet t ket mbrojts dhe prej cilit moment, shih: nenin 11; neni 57,
paragrafi 1, nnparagraft 1.1.-1.5.
Paragrafi 2.
Sipas dispozits s paragrafit 2 t nenit 53, organi procedural (policia, prokurori i
shtetit, gjyqtari i procedurs paraprake, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues) me rastin e do marrjeje n pyetje, kan obligim ta njoftojn t dyshuarin ose
t pandehurin pr t drejtn q t angazhoj mbrojts dhe pr t drejtn q mbrojtsi t
jet i pranishm gjat marrjes n pyetje t tij. Udhzimi pr t drejtn e mbrojtsit sht
i vlefshm nse: a) sht preciz dhe i qart, b) sht plotsisht i qart pr t pandehurin,
c) udhzimi sht dhn n prputhje me Kodin, dhe d) n mnyr t rregullt sht
shnuar n procesverbal. Udhzimin e till i pandehuri e nnshkruan bashk me pjest
tjera t deklarimit. Njoftimi pr t drejtn q t kontaktoj me avokatin i bhet edhe
personit me t cilin ka t bj urdhri pr kontroll, dhe mbrojtsi ka t drejt t jet i
197
Ejup Sahiti
pranishm gjat kontrollit (neni 106, paragrafi 1). N procedur ndaj t miturit
udhzimi pr t drejtn e tij pr mbrojts me shpenzime publike, i bhet nga gjyqtari
pr t mitur ose nga organi kompetent q zbaton procedurn (neni 43, paragrafi 4
KDM).
Paragrafi 3.
Dispozita e paragrafit 3 t nenit 53 rregullon mundsin dhe procedurn e heqjes dor
nga e drejta pr mbrojtje formale kur mbrojtja e till sht facultative apo sht
mbrojtje pr t varfr. I dyshuari apo i pandehuri, mund t heqin dor nga e drejta pr
t pasur mbrojts. Pr heqje dor duhet t plotsohen dy kushte: 1) heqja dor mund t
bhet vullnetarisht, por pasi t jet informuar pr kt t drejt; 2) heqja dor bhet me
shkrim, n nj deklarat q nnshkruhet nga i dyshuari apo i pandehuri dhe nga organi
kompetent q zbaton procedurn, ose gojarisht n audio- ose videokaset, autencititeti i
s cils vrtetohet nga gjykata.
Fjalt autencititeti i s cils vrtetohet nga gjykata japin t kuptojm se, kur heqja
dor nga e drejta pr t pasur mbrojts bhet gojarisht para gjyqtarit, autencititetin e
audio- ose videokasets e vrteton gjykata.
Ushtrimi i s drejts pr t pasur mbrojts nuk varet nga vendimi i mparshm i
mundhm i personit lidhur me heqjen dor nga kjo e drejt. I dyshuari apo i
pandehuri, edhe kur kan hequr dor nga e drejta pr mbrojts, kt t drejt mund ta
gzojn ndrkoh sipas vullnetit t vet (neni 14, dhe paragrafi 7 i nenit 53).
Paragrafi 4.
Dispozita e paragrafit 4 rregullon mundsin e heqjes dor nga mbrojtja me avokat n
rastet kur mbrojtja sht e detyrueshme. Edhe te mbrojtja e detyrueshme, n kushte t
paragrafit 3 t ktij neni, mund t hiqet dor n qoft se nj avokat mbrojts mbahet pr
t vepruar si "avokat n gatishmri". Detyra e avokatit n gatishmri sht q ta
kshilloj t pandehurin gjat procedurs, dhe n qoft se i pandehuri trheq heqjen
dor, avokati n gatishmri bhet mbrojts.
Mbrojtja e detyrueshme sht trajtuar gjithnj si e drejt imperative e t pandehurit. N
rastet kur Kodi parasheh mbrojtje t detyrueshme, procesi gjyqsor nuk mund t
zhvillohet pa mbrojts. Dispozita e paragrafit 4 t ktij neni ofron nj zgjidhje t re pr
sa i prket mbrojtjes s detyrueshme duke parapar mundsin q i pandehuri t heq
dor nga e drejta pr t pasur mbrojts. Me rastin e prcaktimit t mbrojtjes e
detyrueshme ligjvnsi shpreh qndrimin e vet lidhur me rndsin shoqrore q ka
mnyra e zhvillimit t procesit penal. Ligjvnsi nuk sht indiferent prkitazi me at
se si zhvillohet procedura penale. Shikuar nga ky aspekt, mbrojtja e detyrueshme sa
sht interes individual pr t pandehurin, aq sht edhe interes shoqror.
Pavarsisht dobis q mbrojtja e detyrueshme si mbrojtje imperative i sjell t
pandehurit, pr shkaqe t caktuara, i pandehuri mund t jet kundr angazhimit t
mbrojtsit (jo vetm q vet nuk angazhon mbrojts, por sht edhe kundr angazhimit
t mbrojtsit nga t afrmit e tij, nga paragrafi 8 i ktij neni, apo kundr mbrojtsit t
caktuar sipas detyrs zyrtare). Duke u nisur nga fakti se e drejta e t pandehurit pr t
pasur mbrojts, t ciln ai e shfrytzon ose jo sipas vullnetit t vet, dispozita e
198
Ejup Sahiti
paragrafit 4 i mundson t heq dor edhe nga mbrojtja e detyrueshme. Mirpo,

meqense mbrojtja e detyrueshme sht edhe n interes shoqror, sht parapar
avokati n gatishmri. Avokatin n gatishmri e cakton organi q zbaton procedurn,
Paragrafi 5.
Dispozita e paragrafit 5 t ktij neni rregullon mundsin e personit nn moshn
tetmbdhjet vje (t miturit) q t heq dor nga e drejta pr t pasur mbrojts. I
mituri mund t heq dor nga e drejta pr t angazhuar mbrojts me plqimin e prindit,
kujdestarit ose prfaqsuesit nga qendra pr pun sociale. Plqimi i prindit, kujdestarit
ose prfaqsuesit nga qendra pr pun sociale nuk vlen n raste t dhuns n familje n
t cilat sht prfshir prindi ose kujdestari.
Dispozita e paragrafit 5, fjalia e fundit, n raste t dhuns n familje ku sht prfshir
prindi apo kujdestari, i prjashton kta t dy q ti japin plqimin t miturit t heq
dor nga mrojtsi, por jo edhe prfaqsuesin nga qendra pr pun sociale.
Paragrafi 6.
Dispozita e paragrafit 6 prjashton mundsin q personat t cilt tregojn shenja t
rregullimeve ose t paaftsis mendore, t heqin dor nga e drejta pr angazhimin e
mbrojtsit.
Paragrafi 7.
Paragrafi 5 parasheh mundsin e rivendosjes s t drejts pr mbrojts, ndonse i
pandehuri m par ka hequr dor nga e drejta e till. N praktik mund t ndodh q i
pandehuri, duke mos e peshuar mir shtjen pr t ciln merret n pyetje, konsideron
se nuk ka nevoj t shfrytzoj mbrojtjen formale dhe pr kt arsye heq dor nga ajo e
drejt. Mirpo, kurdo q n vazhim t procesit t moj se shtja po komplikohet,
pavarsisht nga fakti se ka hequr dor me shkrim pr t angazhuar mbrojts, Kodi ia
mundson shfrytzimin e tij.
Paragrafi 8.
Dispozita e paragrafit 8 t nenit 53 parasheh personat t cilt jan t autorizuar t
angazhojn mbrojts pr t pandehurin. Mbrojtsin e angazhon vet i pandehuri.
Personat konkret t parapar n kt dispozit, mund t angazhojn mbrojts vetm
nse i pandehuri nuk e kundshton kt. N qoft se disa persona t autorizuar
angazhojn mbrojts pr t pandehurin, i pandehuri ka autorizim t bj przgjedhjen e
mbrojtsit ose, n kuadr t kornizs s prcaktuar me Kod, t disa mbrojtsve (deri n
tre mbrojts - neni 55, paragrafi 2). Kshtu i pandehuri mund ta refuzoj mbrojtsin q
ia kan zgjedhur personat e autorizuar, si tek mbrojtja e detyrueshme ashtu edhe tek
mbrojtja fakultetive. N vend t mbrojtsit q kan zgjedhur personat e autorizuar, i
pandehuri mund t zgjedh mbrojts tjetr, po mund t mbetet edhe pa mbrojts fare.
Mirpo, nse fjala sht pr mbrojtje t detyrueshme, organi para t cilit zbatohet
procedura sipas detyrs zyrtare, do t caktoj mbrojts tjetr.
199
Ejup Sahiti
I pandehuri mund t heq dor nga mbrojtsi n kushtet e dispozitave t paragrafve 3,

4 dhe 5 t ktij neni.
N rast t paraburgimit, zgjedhja e mbrojtsit nga ana e t afrmve t pandehurit
arsyetohet me faktin se kta persona, pr dallim nga i pandehuri, kan lirin e lvizjes
dhe mundsin e konsultimit dhe gjetjes s mbrojtsit. Personat e till jan gjithsesi n
situat psikike m t favorshme, jan m stabil dhe t aft pr t rezonuar m mir.
Prve ksaj, ata jan jasht sfers s ndikimit t organeve hetuese q mbrojtsi t
merret ose t mos merret apo t merret mbrojtsi konkret.
Neni 54 [Kualifikimet e mbrojtsit]
1.
2.
Pr mbrojts mund t angazhohet vetm avokati i cili sht antar i Ods s

Avokatve t Kosovs, por t cilin mund ta zvendsoj praktikanti i
avokatis. Kur procedura zbatohet pr vepr penale t dnueshme me s
paku pes vjet burgim, praktikanti i avokatis mund ta zvendsoj
avokatin vetm nse e ka kaluar provimin e judikaturs. Pran Gjykats s
Apelit dhe Gjykats Supreme t Kosovs, t pandehurin mund ta
prfaqsoj vetm avokati i cili sht antar i Ods s Avokatve s
Kosovs.
Mbrojtsi ia paraqet autorizimin e tij policis, prokurorit t shtetit apo
gjykats pran s cils zbatohet procedura. I dyshuari ose i pandehuri
gjithashtu mund ti japin mbrojtsit autorizimin edhe gojarisht dhe kjo
shnohet n procesverbalin e policis, t prokurorit t shtetit apo gjykats
pran s cils zbatohet procedura.
E drejta e t pandehurit q t mbrohet nga akuza e prokurorit t shtetit sht nj e drejt

komplekse. N kuadr t saj bn pjes edhe mbrojtja formale (profesionale), e cila
paraqet nj element shum t rndsishm t ksaj t drejte. Pr shkak t rndsis q ka
mbrojtja profesionale, at mund ta ushtroj personi q ka kualifikime t duhura.
Paragrafi 1.
Paragrafi 1 i nenit 54 parasheh se pr mbrojts mund t angazhohet vetm avokati i cili
sht antar i Ods s Avokatve. Parimisht avokatin mbrojts mund ta zvendsoj
praktikanti i avokatis, por, kur procedohet pr vepr penale pr t ciln parashihet
dnimi s paku pes vjet burgim, praktikanti mund ta zvendsoj avokatin vetm nse
e ka kaluar provimin e judikaturs.
N procedur pran Gjykats s Apelit dhe Gjykats Supreme t Kosovs, t
pandehurin mund ta mbroj vetm avokati. Edhe n procedur ndaj t miturve, neni 43,
paragrafi 6 i KDM parasheh q t miturin mund ta prfaqsoj vetm mbrojtsi i
regjistruar n Odn e Avokatve.
Baza procedurale juridike e paraqitjes s mbrojtsit n procedur penale mund t jet
dy llojesh: 1) autorizimi pr mbrojtsin e zgjedhur dhe 2) aktvendimi gjyqsor sa i
prket mbrojtsit t caktuar, prkatsisht aktvendimi i organit i cili zbaton procedimin,
n t cilin t pandehurit i caktohet mbrojtsi. Mbrojtsit t zgjedhur autorizimin ia jep i
200
Ejup Sahiti
pandehuri ose personat e afrt me t pandehurin, t autorizuar sipas paragrrafit 8 t

nenit 53 pr angazhimin e mbrojtsit.
Paragrafi 2.
Paragrafi 2 i ktij neni parasheh detyrim pr mbrojtsin e zgjedhur (nga i pandehuri ose
nga prsonat e autorizuar sipas paragrafit 8 t nenit 53) q organit kompetent, i cili e
zbaton procedurn, tia prezantoj autorizimin. Nn prkufizimin organ kompetent q
e zbaton procedurn duhet kuptuar cilido organ shtetror i cili mund t marr pjes n
procedur penale, para s gjithash, q mund ta marr n pyetje t pandehurin, qoft kur
sht fjala pr policin, prokurorin e shtetit ose pr gjykatn n stade t ndryshme t
procedurs penale. I dyshuari ose i pandehuri mund ti japin gjithashtu mbrojtsit
autorizimin edhe gojarisht, dhe ky fakt shnohet n procesverbal t organit procedues.
Me dhnien e autorizimit pr mbrojtsin nga ana e t pandehurit ose e personave t
cilt mund t angazhojn mbrojts n interes t t pandehurit, formalizohet nj
marrdhnie juridike ndrmjet mbrojtsit dhe personit q e ka angazhuar at. Fjala
sht pr nj lloj kontrate mbi punn, me t ciln mbrojtsi detyrohet q, n mnyr
profesionale dhe me ndrgjegje, ti ndihmoj t pandehurit pr realizim t funksionit t
mbrojtjes n procesin penal konkret. Nga ana tjetr, personi i cili e ka angazhuar
mbrojtsin, merr prsipr detyrimin q ti paguaj atij shpenzimet dhe shprblimin.
Mbrojtsi mund t zgjidhet, si ather kur mbrojtja profesionale nuk sht e
detyrueshme, ashtu edhe n ndonj nga rastet e mbrojtjes profesionale t detyrueshme.
Prandaj duhet pasur kujdes pr faktin se mbrojtsi i detyrueshm dhe ai i caktuar nuk
jan sinonime. 114
Neni 55 [Kufizimet n prfaqsim nga mbrojtsi]
1.
2.
3.
N nj procedur penale, mbrojtsi nuk mund t mbroj dy ose m tepr t

pandehur n t njjtn shtje. Nj mbrojts nuk mund t prfaqsojn
personin juridik dhe personin fizik n t njjtin rast, prve nse personi
fizik sht i vetmi person q ka n pronsi, menaxhon dhe sht i punsuar
nga personi juridik.
I pandehuri mund t ket deri n tre mbrojts dhe e drejta pr mbrojtje
konsiderohet se sht e mjaftueshme kur n procedur merr pjes njri nga
mbrojtsit.
Nse i pandehuri ka m shum se nj mbrojts, njri nga ta caktohet si
mbrojts kryesor nga i pandehuri, e n rast se i pandehuri nuk bn nj gj
t till, gjyqtari kompetent cakton mbrojtsin kryesor.
Dispozitat e nenit 55 prcaktojn se mbrojtsi nuk mund t mbroj dy ose m tepr115

t pandehur n t njjtn shtje dhe se i pandehuri mund t ket deri n tre mbrojts,
114
kuli 1, fq. 310.

Legjislacioni penal procedural i aplikueshm n Kosov para hyrjes n fuqi t Kodit t prkohshm t
procedurs penale t Kosovs, parashihte: M shum t pandehur mund t ken nj mbrojts t prbashkt,
vetm nse kjo nuk sht n kundrshtim me interesat e mbrojtjes s tyre. Zgjidhje me prmbajtje
prafrsisht t njjt prmbajn edhe legjislacionet penale procedurale t shumics s shteteve t krijuara n
115
201
Ejup Sahiti
por konsidrohet se sht e mjaftueshme kur n procedur merr pjes njri prej
mbrojtsve.
Disa legjislacione n rajon mundsin q m tepr t pandehur t ken nj mbrojts t
prbashkt, e parashohin vetm kur kur kjo nuk sht n kundrshtim me interesat e
mbrojtjes s tyre. Te ato legjislacione shtja se kur ekziston kolizioni i interesave t
mbrojtjes midis t pandehurve q kan mbrojts t prbashkt n nj proces penal,
sht questio facti - shtje faktike, e cila n pik t fundit i nnshtrohet vlersimit t
organit q zbaton procedurn. sht e qart se nuk mund t realizohet mbrojtja efektive
e disa t pandehurve nga nj mbrojts, kur interesat e t pandehurve nuk prputhen,
sepse mbrojtsi nuk ka mundsi q t parashtroj lirisht mbrojtjen pr secilin prej tyre,
pa dmtuar t tjert. Prandaj ekzistimin e konfliktit t interesit mund ta vrej edhe vet
mbrojtsi nga shqyrtimi i shkresave, nga biseda me t pandehurin, me rastin e hartimit
t planit pr mbrojtje, ku i prcakton faktet n t cilat do ta mbshtes mbrojtjen, ose
nga rrjedha e shtjes n shqyrtim gjyqsor.
Paragrafi 1.
Zgjidhja e parapar n paragrafin 1 t nenit 55 t KPP-s, sht identike me zgjidhjen
q figuron n legjislacionin e Republiks s Sllovenis. Sipas ktij paragrafi, n nj
procedur penale mbrojtsi nuk mund t mbroj m tepr t pandehur n t njjtn
shtje. Zgjidhja e till synon q n procedur penale t krijoj ambient n t cilin
mbrojtja formale (profesionale), si nj komponent shum i rndsishm pr gjykim t
drejt, t manifestohet realisht. Angazhimi i mbrojtsit t prbashkt pr m shum t
pandehur n procedur sipas koneksitetit, shpeshher sjell vshtirsi rreth
identifikimit t faktorve q shkaktojn kolizion interesi. Faktort e till jan t
ndryshm dhe t shumt, kshtu q numrimi shterues i tyre praktikisht sht i
pamundshm. Vlersimi pr ekzistim t konfliktit pr sa i prket interesit t mbrojtjes
s t pandehurit, nnkupton konkludimin pr besueshmri se mbrojtsi i prbashkt, n
raport me t gjith t pandehurit, nuk do t mund ti realizoj qllimet e mbrojtjes, t
cilat konsistojn n zbulimin, paraqitjen dhe interpretimin si t vrteta t fakteve q
jan n dobi t t pandehurit.
Paragrafi 2.
Paragrafi 2 i nenit 55 prcakton numrin 3 (tre) si numr maksimal pr mbrojts, sa
mund t ket nj i pandehur. Mundsia e t pandehurit q t ket deri n tre mbrojts
nuk prfshin t drejtn e tij q po aq mbrojts t ket edhe kur mbrojtsi caktohet sipas
detyrs zyrtare. Kur i pandehuri ka angazhuar m shum se nj mbrojts, kurse n
procedur merr pjes njeri nga mbrojtsit, konsiderohet se e drejta pr mbrojtje sht e
mjaftueshme. N kt drejtim duhet pasur parasysh fakti se, kur i pandehuri ka m
shum se nj mbrojts, duhet t caktohet mbrojtsi kryesor me t cilin komunikon
organi q zhvillon procedurn.
territorin e ish- Jugosllavis. Legjislacionet procedurale penale t Republiks s Kroacis dhe t Federats
s Bosnj e Hercegovins mundsin e angazhimit t mbrojtsit t prbashkt pr m shum t pandehur,
prve me ekzistimin e interesave t kundrt t t pandehurve, e kushtzojn edhe me situatn kur procesi
penal zhvillohet pr vepr penale t njjt.
202
Ejup Sahiti
Mundsia q i pandehuri t angazhoj m tepr se nj mbrojts sht n funksion t

ngritjes s kapacitetit t mbrojtjes formale, por njhersh mund t shkaktoj edhe
probleme procedurale t caktuara, posarisht pr sa i prket zvarritjes s procedurs
penale. Sidoqoft, Kodi i procedurs penale prmban edhe dispozita t tjera, me t
cilat, kur ka m tepr se nj mbrojts, orienton veprimtarin procedurale. N kt
drejtim ekzistojn: 1) rregullat pr tia drguar shkresat mbrojtsit (neni 478, paragrafi
5, kshtu q, nse shkresa duhet ti dorzohet mbrojtsit t t pandehurit, e ai ka m
tepr se nj mbrojts, mjafton q shkresa ti drgohet njrit prej tyre), pastaj caktimi i
mbrojtsit kryesor (neni 55, paragrafi 3); 2) rregullat q kan t bjn me fjaln
prfundimtare t palve n shqyrtim gjyqsor (neni 356, paragrafi 3), sipas s cils, kur
mbrojtjen e prfaqsojn disa mbrojts, vetm mbrojtsi kryesor ose mbrojtsi i
caktuar nga mbrojtsi kryesor mund ta paraqes fjaln prfundimtare n emr t pals.
Kur sht fjala pr shqyrtim gjyqsor, ekziston rregulla e njjt nse akuzn e
prfaqsojn m shum persona. N praktik nuk ndodh shpesh q akuzn n nj
procedur penale ta prfaqsojn m shum prokuror t shtetit, por nj mundsi e till
nuk prjashtohet, dhe n nj rast t till prfaqsuesit e akuzs publike gjat shqyrtimit
mund t ndrrohen. Dika e till do t mund t realizohej kur kemi t bjm me
procedim t ndonj shtjeje penale posarisht t ndrlikuar, si jan veprat penale t
kriminalitetit t rnd, t kriminalitetit t organizuar ose t korrupsionit etj..
Paragrafi 3.
Dispozita e paragrafit 3 t ktij neni sht n funksion t prshpejtimit t procesit
gjyqsor dhe t ushtrimit t funksionit t mbrojtjes profesionale n mnyr ekipore.
Praktika gjyqsore
Aktgjykimi nuk mund t mbshtetet n deklarimin e t pandehurit N.ZH. t dhn n
procedurn paraprake, kur t dy t pandehurit kan pasur mbrojtsin e prbashkt,
duke pasur parasysh se t pandehurit jan mbrojtur n mnyr t ndryshme, ashtu q
mbrojtsi i caktuar sipas detyrs zyrtare nuk ka pasur mundsi ta mbroj njrin prej t
pandehurve pa dmtimin e interesave t pandehurit tjetr.
(Aktgjykim i gjykats Supreme t Malit t Zi, Kzp.nr. 17/09 dt. 22. 06.2009.)
Neni 56 [Prjashtimi i mbrojtsit]
1.
2.
Mbrojts nuk mund t jet i dmtuari, bashkshorti apo bashkshorti

jashtmartesor i t dmtuarit, e as personi q sht n gjini gjaku n vij t
drejt n cilndo shkall, n vij ansore deri n shkalln e katrt ose t
krushqis deri n shkalln e dyt me t dmtuarin ose prokurorin.
Mbrojts nuk mund t jet as personi i cili sht thirrur si dshmitar n
shqyrtimin gjyqsor, prve nse sipas ktij Kodi sht liruar nga detyra e
t dshmuarit dhe ka deklaruar se nuk do t dshmoj ose nse mbrojtsi
pyetet si dshmitar n rastin nga neni 126, paragrafi 1, nnparagrafi 2 i
ktij Kodi.
203
Ejup Sahiti
3.
Mbrojts nuk mund t jet as personi i cili n t njjtn lnd ka vepruar si

gjyqtar ose prokuror i shtetit.
Dispozitat e nenit 56 prcaktojn situatat kur funksionin e mbrojtjes nuk mund ta

ushtroj mbrojtsi konkret.
Disa legjislacione procedurale, krahas personave t apostrofuar n paragrafin 1 t nenit
56 t KPP, prfshijn edhe bashktpandehurin (i Serbis, i Malit t Zi) apo viktimn (i
Maqedonis).
Paragrafi 1.
Paragrafi 1 i prcakton personat t cilt, pr shkak t inkompatibilitetit t funksionit t
mbrojtsit me funksionet dhe cilsit e pjesmarrsve n procedur penale, nuk mund
ta ushtrojn funksionin e mbrojtjes n cilsi t mbrojtsit n nj shtje penale
konkrete. Personat e prmendur n kt paragraf, jan po ata persona t cilt, kur jan
n raport me gjyqtarin, shkaktojn prjashtimin e gjyqtarit nga gjykimi i rastit konkret
sipa nenit 40, paragrafi 1, nnparagrafi 1.2., prandaj, mosprfillja e tij paraqet shkelje
absolute t dispozitave procedurale.
Kshtu, mbrojts nuk mund t jet ndokush nga personat: 1) personi q sht dmtuar
me vepr penale, dhe 2) t afrmit konkret t t dmtuarit ose t prokurorit deri n nj
shkall t caktuar.
Paragrafi 2.
Ndalesa nga paragrafi 2 i nenit 56 t KPP ka t bj me personin q sht thirrur si
dshmitar n shqyrtim gjyqsor. Mirpo, fakti se nj person sht thirrur si dshmitar
n shqyrtim gjyqsor nuk sht doher arsye absolute pr prjashtimin e tij nga
ushtrimi i funksionit t mbrojtjes. Ndalesa ka karakter relativ dhe nuk vlen nse: a)
personi i thirrur si dshmitar sht i liruar nga detyrimi pr t dshmuar dhe ka
deklaruar se nuk do t dshmoj (neni 127) dhe b) nse mbrojtsi pyetet si dshmitar
n rastin nga neni 126, paragrafi 1 nnparagrafi 1.2. KPP, ka do t thot se mbrojtsi
nuk mund t pyetet si dshmitar pr at q i ka treguar i pandehuri, n qoft se kt nuk
e krkon vet i pandehuri.
Nga dispozita prkatse shihet se ndalesa ka t bj vetm me mbrojtsin t cilin
gjykata e ka thirrur si dshmitar n shqyrtim gjyqsor. Bazuar n frymen e ksaj
dispozite, del se mbrojtsi i propozuar pr dshmitar, t cilin gjykata nuk e thrret n
shqyrtim gjyqsor, ose mbrojtsi i pyetur si dshmitar n procedur paraprake, nse
nuk sht thirrur si dshmitar pr shqyrtim gjyqsor, nuk prjashtohet nga ushtrimi i
mbrojtjes. Kt shtje e rregullon ndryshe neni 64 i LPP-s t Kroacis, meq
ndalesn e lidh me person i cili sht thirrur si dshmitar, pa e kufizuar thirrjen pr
shqyrtim gjyqsor. Mendoi se zgjidhja e till ligjore sht m e logjikshme.
Kodi nuk prcakton se mbrojts nuk mund t jet personi i thirrur n shqyrtim gjyqsor
si ekspert, sepse as mbrojtsi as eksperti nuk jan persona t pazvendsueshm.
Problemi i till n praktik as q paraqitet, sepse sht vshtir t mendohet se ai q,
sipas profesionit sht avokat, mund t paraqitet fare n funksion t ekspertit, meq
shtjet e natyrs juridike nuk mund t jen lnd ekspertimi. N ann tjetr, nuk sht
204
Ejup Sahiti
dukuri e shpesht q dikush q ka arsimim juridik, t zotroj profesion dhe shkathtsi

nga nj lm jojuridik pr tu emruar si ekspert. Pavarsisht nga kjo, konsiderojm se
ktu duhet vepruar analogjikisht me ndalesn q mbrojts t jet personi i thirrur si
dshmitar. Prandaj, n qoft se n shtjen penale konkrete nj person sht mbrojts,
krkohet eksperti tjetr, e nse personi sht ekspert n shtje, krkohet mbrojts
tjetr. Fakti se ndalesa nga paragrafi 2 nuk i referohet ekspertit, nuk do t thot se kto
dy funksione mund t bashkohen.
Paragrafi 3.
Ndales absolute sht parapar gjithashtu n rast se personi, i cili do t duhej t jet
mbrojts, n t njjtn shtje ka vepruar si gjyqtar ose prokuror i shtetit (neni. 384,
paragrafi 1 nnparagrafi 1.2). Meqense paragrafi 3 i nenit 56 kt ndales absolute
nuk e lidh me ndonj stad t procedurs, kjo dispozit duhet kuptuar ashtu q mbrojts
nuk mund t jen as personat t cilt kan kryer veprime n procedur paraprake
(zyrtart e policis apo puntort e tjer t organeve shtetrore, t cilt kan pasur
autorizime t caktuara n zbulimin e veprave penale).
Neni 57 [Mbrojtsi n rastet e mbrojtjes s detyruar]
1.
2.
3.
I pandehuri duhet t ket mbrojts n kto raste t mbrojtjes s detyruar:

1.1. Nga marrja n pyetje pr her t par kur i pandehuri sht memec,
shurdh, i verbr ose shpreh shenja t rregullimeve apo paaftsis
mendore dhe kshtu sht i paaft q t mbrohet vet me sukses;
1.2. Gjat seancs pr caktimin e paraburgimit dhe gjat kohs derisa ai
gjendet n paraburgim;
1.3. Nga ngritja e aktakuzs, kur aktakuza sht ngritur kundr tij pr
vepr penale t dnueshme me t paktn dhjet vjet burgim;
1.4. N procedur sipas mjeteve t jashtzakonshme juridike kur i
pandehuri sht memec, shurdh ose shpreh shenja t rregullimit apo
t paaftsis mendore ose sht shqiptuar dnimi me burgim t
prjetshm; dhe
1.5. N t gjitha rastet kur i pandehuri krkon t hyj n marrveshje pr
pranimin e fajsis pr vepr penale pr t ciln parashihet dnim me
s paku nj vit burgim, i pandehuri duhet t prfaqsohet nga
mbrojtsi.
N qoft se i pandehuri n rastin e mbrojtjes s detyruar nuk angazhon
mbrojts, e angazhimin nuk e bn askush nga personat ne nenin 53 (8),
gjykata ose nje organ tjeter kompetent i cakton nj mbrojts sipas detyrs
zyrtare me shpenzime publike. Kur mbrojtsi caktohet sipas detyrs
zyrtare pasi t jet ngritur aktakuza, i pandehuri njoftohet pr kt me
rastin e dorzimit t aktakuzs.
N qoft se i akuzuari n rastin e mbrojtjes s detyruar mbetet pa mbrojts
gjat procedurs dhe nse ai nuk angazhon mbrojts tjetr, gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues apo organi kompetent q e zbaton
205
Ejup Sahiti
4.
procedurn n fazn paraprake cakton nj mbrojts t ri sipas detyrs

zyrtare n shpenzime publike.
Personi juridik nuk ka t drejt n mbrojts t caktuar me shpenzime
publike.
E drejta pr mbrojts, para s gjithash, sht e drejt e t pandehurit si individ dhe si

pal n procedur, dhe nga ai varet nse do ta shfrytzoj, por n disa raste mbrojtja
sht e detyrueshme. Obligimi i till sht parapar si n interes t t pandehurit ashtu
edhe n interes t drejtsis - n interes t funksionimit mir t gjyqsis.
Nga format themelore t mbrojtjes profesionele q figurojn n procedurn ton penale
(fakultative, pr t varfr dhe obligatore), neni 57 rregullon mbrojten obligatore.
Arsyeja pr ekzistim t mbrojtjes s detyrueshme bazohet n qndrimin se n disa
raste, duke pasur parasysh peshn e veprs penale q sht lnd e procedurs, ose
karakteristika t caktuara t personit kundr, gjegjsisht ndaj t cilit zbatohet
procedura, sht e domosdoshme q personit t till ti ndihmoj mbrojtsi, pavarsisht
nga qndrimi i t pandehurit rreth ksaj shtjeje.
Edhe n situat kur n nj procedur penale konkrete apo n ndonj faz t saj ekziston
shkak pr mbrojtje t detyrueshme, sa i prket zgjedhjes s mbrojtsit, rndsi parsore
ka vullneti i t pandehurit. N qoft se n rastin e mbrojtjes s detyrueshme i pandehuri
apo personat nga neni neni 53, paragrafi 8 t KPP-s, angazhojn mbrojts, ska nevoj
t caktohet mbrojts sipas detyrs zyrtare. Mirpo, kur i pandehuri ose personat nga
neni 53, paragrafi 8, nuk angazhojn mbrojts, t pandehurit i caktohet mbrojtsi sipas
detyrs zyrtare, me vendim t kryetarit t gjykats ose t organit kompetent q zbaton
procedurn n fazn paraprake.
N Kodin e procedurs penale jan prcaktuar si shkaqet pr mbrojtje profesionale t
detyrueshme, ashtu edhe stadet procedurale, apo momentet konkrete n procedur, prej
kur i pandehuri apo disa kategori t pandehurish duhet t ken mbrojts.
Paragrafi 1.
Paragrafi 1 i nenit 57 parasheh n mnyr shteruese rastet kur mbrojtja sht e
detyrueshme. Shikuar n prgjithsi, mbrojtja sht e detyrueshme pr shkaqe t
ndryshme si jan: 1) Shkaqet t cilat kan t bjn me cilsi t caktuara t t
pandehurit, apo t personit ndaj t cilit zbatohet procedura; 2) Shkaqet t cilat kan t
bjn me peshn e veprs penale e cila sht lnd e procedimit; 3) Shkaqet t cilat
kan t bjn me situat t posame procedurale; 4) Shkaqet t cilat kan t bjn me
veori t procedurs;
Shkaqet t cilat u referohen cilsive t caktuara t t pandehurit, apo t personit ndaj t
cilit zbatohet procedura, kan t bjn me situatat kur i pandehuri sht person me t
meta t caktuara fizike ose shpirtrore, si jan kur i pandehuri sht memec, shurdh
ose shpreh shenja t rregullimeve apo paaftsis mendore dhe kshtu sht i paaft q
t mbrohet me sukses. N situat t till i pandehuri duhet t ket mbrojts me rastin e
marrjes n pyetje pr her t par. Ndonse n dispozitn n fjal nuk flitet, kur sht
fjala pr shkaqet t cilat u referohen cilsive t caktuara t t pandehurit, apo t
personit ndaj t cilit zbatohet procedura, duhet pasur parasysh se ekzistojn edhe raste
t tjera kur mbrojtja profesionale sht e detyruesme: a) kur procedura zhvillohet ndaj
206
Ejup Sahiti
t miturit, i mituri duhet t ket mbrojts me rastin e marrjes n pyetje pr her t par
dhe gjat gjith rrjedhs s procesit, dhe b) kur zbatohet procedura pr shqiptim t
mass pr trajtim t detyrueshm psikiatrik.
Duket se formulimi i nnparagrafit 1.1., fjalia e fundit (dhe kshtu sht i paaft q t
mbrohet me sukses) nuk sht formuluar n mnyr adekuate.
N t vrtet, dispozita prkatse q ekzistonte n LPP t aplikueshm n Kosov para
hyrjes s fuqi t KPPK, e cila figuron edhe n Kodet/Ligjet e vendeve t dala nga ishFederata e Jugosllavis, si shkaqe q kan t bjn me cilsi t caktuara t t
pandehurit, t cilat mbrojtjen profesionale e bjn t detyrueshme, parasheh: Nse i
pandehuri sht memec, shurdh ose i paaft q vet t mbrohet me sukses. Bazuar n
dispozitn prkatse t ktyre shteteve, t qent e t pandehurit memec ose shurdh
sht shkak i mjaftueshm pr mbrojtje t detyrueshme. Andaj, kur i pandehuri sht
memec, shurdh (ose shurdhmemec) kodet e tyre supozojn se ai nuk sht i aft q t
mbrohet vet, pr ka duhet t ket mbrojts. Kjo pr arsye se veprimi procedural,
posarisht marrja n pyetje e t pandehurit, zhvillohet gojarisht e memecoria ose
shurdhria paraqesin penges n kt drejtim. Ndrsa shkaqet e tjera prmblidhen me
formulim t prgjithshm: kur i pandehuri sht i paaft q t mbrohet vet me
sukses dhe ato mund t jen t ndryshme. Ktu hyjn shkaqet e tjera t cilat kan t
bjn me mungesat e rnda trupore ose shpirtrore t personit, zhvillimi jo i
mjaftueshm shpitror etj.. Kur i pandehuri sht i paaft q t mbrohet vet me sukses
sht quaestio facti t ciln gjykata e konstaton n rastin konkret. Midis gjendjes ose
cilsis s t pandehurit dhe paaftsis s tij q t mbrohet, patjetr duhet t ekzistoj
lidhja kauzale e cila duhet vrtetuar n do rast.
M sipr sht theksuar se shkaqet t cilat kan t bjn me cilsi t caktuara t t
pandehurit, apo t personit ndaj t cilit zbatohet procedura, t cilat figurojn n
nnparagrafin 1, t paragrafit 1 t nenit 57 t KPP-s, jan kur i pandehuri sht
memec, shurdh, i verbs ose shpreh shenja t rregullimeve apo paaftsis mendore
dhe kshtu sht i paaft q t mbrohet me sukses. N segmente t caktuara kjo
dispozit ka afrsi dhe dallime me dispozitn prkatse m par t aplikueshme n
Kosov. Afrsia qndron n faktin se n t gjitha kodet/ligjet e siprprmendura
parashihet mbrojtja e detyrueshme kur i pandehuri sht memec ose shurdh. ndrsa
KPP rradhit si shkak edhe situatn kur i pandehuri sht i verbr ose kur shpreh shenja
t rregullimeve ose paaftsis mendore. Derisa n legjislacionet e rajonit, 116 si shkak
pr mbrojtje t detyrueshme parashihet edhe paaftsia q vet (i pandehuri) t mbrohet
me sukses, e cila, si theksuam m lart, mund t prfshij shkaqe t ndryshme, n
nnparagrafin 1 t KPP paaftsia e t pandehurit pr tu mbrojtur vet me sukses, duket
se sht lidhur n mnyr joadekuate me shkaqet q theksohen shprehimisht, sepse kur
shkaku i till ekziston, supozohet paaftsia e t pandehurit pr tu mbrojtur.
Sa i prket situats kur i pandehuri sht i paaft q t mbrohet vet me sukses, do
duhej zgjidhur dilema nse paaftsia duhet t jet e prhershme apo e prkohshme, e
116
Lidhur me tematikn q po e trjatojm, KPP i Republiks s Shqipris u qaset shkaqeve q kan t
bjn me cilsin ose me gjendjen e t pandehurit si baz pr mbrojtje t detyrueshme n mnyr t
prgjithsuar, pa i specifikuar ato. N nenin 49, paragrafi paragrafi 2 thuhet: Kur i pandehuri sht nn
moshn tetmbdhjet vje ose me t meta fizike a psikike q e pengojn pr t realizuar vet t drejtn e
mbrojtjes, ndihma nga nj mbrojts sht e domosdoshme. Pa dyshim se konstruktimi i ktill i dispozits
gjithsesi prfshin edhe situatn kur i pandehuri sht memec ose shurdh, por nuk kufizohet n to.
207
Ejup Sahiti
cila zgjat vetm gjat kohs s marrjes n pyetje? Duke pasur parasysh qllimin e
dispozits n fjal, do t duhej t merrej se ajo ka t bj si me paaftsin e natyrs s
prhershme, ashtu edhe me paaftsin e prkohshme t t pandehurit q t mbrohet
gjat zbatimit t veprimit procedural, posarisht gjat marrjes n pyetje. Kjo do t
thot se kjo dispozit duhet interpretuar ashtu q i pandehuri duhet t ket mbrojts
doher kur sht i paaft q t mbrohet vet. Paaftsia e t pandehurit patjetr duhet t
jet n lidhje me mbrojtjen e tij, q nnkupton paaftsin e prfaqsimit t interesave t
tij n procedur penale.
Mbrojtja profesionale sht e detyrueshme edhe gjat marrjes n pyetje t t pandehurit
me rastin e caktimit t paraburgimit dhe gjat kohs derisa ai gjendet n paraburgim.
Pr personin e arrestuar ose t ndaluar e drejta n mbrojts sht rregulluar me
dispozitn e nenit 13, paragrafi 1 nnparagrafi 1.2.).
Pr mundsin dhe kushtet q gjyqtari i procedurs paraprake t caktoj prkohsisht
mbrojts tjetr nga ai q e ka zgjedhur personi i arrestuar, neni 166, paragrafi 5.
Rast i veant i mbrojtjes s detyrushme sht parapar n nenin 478, paragrafi 3.
N rastet e siprprmendura n nenin 57, paragrafi 1, nnparagraft 1.1. dhe 1.2.
mbrojtja sht e detyrueshme n momentin e marrjes s pyetje pr her t par.
Gjithashtu n procedur gjyqsore pr ekstradim me rastin e mbajtjes s seancs
(dgjimore), i pandehuri duhet t ket mbrojts. 117
Sa i prket procedurs pr vepra penale q zbatohet sipas Ligjit pr prgjegjsin e
personave juridik, mbrojtja profesionale sht fakultative. 118
Sipas nnparagrafitt 1.3. mbrojtja sht e detyrueshme nga ngritja e aktakuzs, kur
aktakuza sht ngritur kundr t pandehurit pr vepr penale, pr t ciln mund t
shqiptohet dnim me t paktn dhjet vjet burgim. Nisur nga pesha e veprs penale si
baz pr mbrojtje t detyrueshme, ndonse Kodi u referohet rasteve kur sht parapar
mundsia e shqiptimit t dnimit me t paktn dhjet vjet burgim, ktu praktika
gjithsesi duhet t prfshij edhe rastet kur sht parapar mundsia e shqiptimit t
dnimit me burgim afatgjat
N legjislacionet penale t vendeve t rajonit dnimi me vdekje sht zvendsuar me
dnim burgim afatgjat apo me burgim t prjetshm, dhe pr rastet kur ekziston
mundsia e shqiptimit t dnimit t till n procedur penale, disa legjislacione
shprehimisht parashohin mbrojtjen profesionale t detyrueshme n momentin e marrjes
n pyetje t t dyshuarit pr her t par.
Dispozita e nnparagrafit 1.4., paragrafi 1 t nenit 57 sht e re. Ajo, n disa raste,
parasheh mbrojtjen e detyrueshme edhe kur procedohet me mjet t jashtzakonshm
juridik. Kshtu, mbrojtja e detyrueshme parashihet kur i pandehuri sht memec,
shurdh ose shpreh shenja t rregullimeve apo t paaftsis mendore, ose i sht
shqiptuar dnimi burgim i prjetshm.
Nenit 57, paragrafit 1, i sht shtuar nnparagrafi 1.5., me t cilin parashihet edhe nj
rast kur mbrojtja sht e detyrueshme. Fjala sht pr rastin kur i akuzuari krkon t
pranoj fajsin pr vepr penale q mund t dnohet me nj ose m tepr vite burgim
(apo me burgim t prjetshm). Me at rast i akuzuari duhet t jet i prfaqsuar nga
mbrojtsi.
117
Neni 21, paragrafi paragrafi 2 i Ligjit pr Bashkpunim juridik ndrkombtar n shtjet penale, nr. 04L31.
118
Neni 20, paragrafi paragrafi 1 dhe 3 i Ligjit Nr. 04/L-030.
208
Ejup Sahiti
Paragraft 2 dhe 3.
Dispozitat e paragrafve 2 e 3 t nenit 57, lidhur me rastet e mbrojtjes s detyrueshme
parashohin obligim pr gjykatn ose pr organin q e zbaton procedurn n fazn
paraprake, q t caktoj mbrojts sipas detyrs zyrtare me shpenzime publike, nse i
pandehuri as personat nga neni 53, paragrafi 8, nuk kan angazhuar mbrojts, apo kt
nuk e bjn ather kur i pandehuri mbetet pa mbrojts gjat rrejedhs s procedurs.
Shih komentin e nenit 74.
N t gjitha shtjet penale t tjera (prve rasteve kur mbrojtja sht e detyrueshme),
mbrojtja sht fakultative. Varet nga vullneti i t pandehurit ose i t afrmve t tij nse
do t angazhojn mbrojts, apo nga vulllneti i t pandehurit q ti caktohet mbrojtsi
me shpenzime publike. Shih komentin te neni 58.
Praktika gjyqsore
Gjykata Supreme vlerson se si Gjykata e shkalls se par, ashtu edhe Gjykata e
shkalls se dyt kan br shkelje esenciale t dispozitave t procedurs penale,
konkretisht t nenit 70 par.2 e 4, nenit 364 par.1 pika 3 dhe nenit 376 par.1 pika.1 t
LPP, sepse prkundr faktit se i akuzuari nuk ka dashur t angazhoj mbrojts, n rastin
konkret mbrojtja ka qen e detyrueshme. Sipas dispozits se nenit 70 par. 2 t LPP, pas
ngritjes se aktakuzs pr veprn penale pr t ciln sipas ligjit mund t shqiptohet
dnim me 10 vjet burgim ose dnim me i rnd, i pandehuri duhet ta ket mbrojtsin n
kohen e drgimit t aktakuzes
(Aktgjykim i Gjykats Supreme t Kosovs, Pkl. nr. 26/2004, dt.4.04.2005. Buletini i
Praktikes Gjyqsore 2004/2005, fq. 44.)
Brennan u ankua n kushtet e marrjes n pyetje n polici menjher pas arrestit, duke
vertetuar se nuk i sht lejuar kontakti me avokat, n shkelje t nenit 6/1 t Konvents.
Brennan dhe mbrojtsit t tij i sht trhequr vrejtja q asnj mer nuk mund ta
prmendin dhe se takimi mund t ndprehet, nse dicka e till permendet q do t
konsiderohet si pengim i hetimeve. Ashtu q sht e qart q i akuzuari dhe avokati i tij
nuk kan pasur mundsi t bisedojn disa tema, me ka komunikimi mes tyre ishte i
kufizuar. sht e pakontestueshme se n marrjen e par n pyetje pr t akuzuarin
kshillat juridike ishin t domosdoshme, pergjegjet e ndgjimi n proceduren e
mtutjeshme n munges t avokatit ishin t rndsishme pr proceduren n trsi.
Pr kt arsye GJEDNJ gjeti se prezenca e policit n takimin e par t akuzuarit me
mbrojtsin, ka rrezikuar t drejtn n mbrojtje, ashtu q ka ardh t cnimi i nenit 6
paragrafi 3 c n lidhje me nenin 6 paragrafi 1 t KEDNJ.
(GJEDNJ, Rasti Brennan kundr Mbretris s bashkuar/ parashtresa nr. 39846/98,
dt. 9.01.2001).
B. Shkelja e pretenduar e nenit 6 1 dhe 3 (d)
1.Parashtrime te palve
Ankuesi u ankua gjithashtu se nuk iu dha mundsia t pyeteshin disa dshmitar, si
krkohet nga neni 6 1 dhe 3 (d) i Konvents.
209
Ejup Sahiti
N veanti, Gjykata e Rrethit nuk ka dshtuar n respektimin e dispozitave t ligjit t

brendshm, i cili, sipas pikpamjes s ankuesit krkonte thirrjen e dshmitarve n
emr t tij. Prve ksaj, ai nuk pranoi deklarimet e autoriteteve shtetrore rreth
mundsis pr t thirrur dshmitar gjat procedimeve para Gjykats s Apelit. Ai
argumentoi se qndrimi i paprshtatshm i avokatit t tij gjat procesit n shkalln e
par ka vazhduar edhe gjat procesit para Gjykats s Apelit.
Autoritetet shtetrore argumentuan se mosparaqitja e dshmitarve t mbrojtjes n nj
koh kur mbrojtja kishte dashur q ata t jepnin prova para Gjykats s Rrethit, nuk
ishte prgjegjsi e gjykats. N mnyr t veant, ankuesi kishte zgjedhur me
paramendim si pjes t strategjis s tij t mbrojtjes, t rrinte pasiv dhe t mos
ushtronte t drejtat e tij sipas Konvents. N t vrtet, gjykimi, n trsi, ka qen i
drejt, si krkohet nga ligji dhe Konventa dhe ankuesi ka pasur n t vrtet
mundsin pr t ushtruar t drejtat e tij gjat procedimeve.
2. Vlersimi i Gjykats
Gjykata rithekson se pranimi i provave rregullohet kryesisht nga rregullat e
legjislacionit t brendshm dhe se, si rregull, jan gjykatat kombtare q duhet t
vlersojn provat para tyre. Detyra e institucioneve t Konvents sht t siguroj q
procesi n trsin e tij, prfshir dhe mnyrn sesi jan marr provat, t ket qen i
rregullt. Si rregull, kto t drejta krkojn q t akuzuarit ti jepet mundsia e
nevojshme dhe e prshtatshme pr t kundrshtuar dhe pyetur nj dshmitar kundr tij,
qoft n momentin kur ai bn deklaratat, ose dhe n nj faz t mvonshme t
procedimeve (shih Sadi v France, vendim i 20 shtatorit 1993, serit A nr.261 -C, fq. 56
43, dhe A.M. v. Italy, nr. 37019/97, 25, ECHR 1999 -IX).
Rrjedhimisht, n rastin konkret duhet t prcaktohej nse ankuesit i ishte ofruar
mundsia e duhur pr t ushtruar t drejtat e tij pr tu mbrojtur, brenda kuptimit t
nenit 6 t Konvents, n lidhje me provat e dhna nga dshmitart.
N seancat gjyqsore n gjykatn e rrethit t Durrsit, si ankuesi, edhe mbrojtsi i tij, u
prballn me dshmitart e akuzs, patn mundsin q tiu bnin atyre pyetje, edhe
pse preferuan t mos e bnin kt: avokati i ankuesit duke munguar, ndrsa ankuesi
duke heshtur.
45. N kt mnyr, nuk mund t thuhet se autoritetet nuk vepruan n prputhje me
detyrn e tyre sipas nenit 6 1 dhe 3 (d), pr ti siguruar ankuesit mundsin e duhur
pr t pyetur dshmitart n gjykim.
C. Prfundim, Gjykata mon se n trsi procesi penal kundr ankuesit nuk mund t
konsiderohet si i parregullt. Kshtu, nuk ka shkelje t nenit 6 1 dhe 3 (c) n lidhje
me ndihmn ligjore t marr nga ankuesi, veanrisht gjat gjykimit t shkalls s par
para gjykats s rrethit n Durrs. Gjithashtu, nuk ka pasur shkelje t t drejtave t
ankuesit sipas nenit 6 3 (d) t Konvents, pr sa i prket mundsis pr t pyetur
dshmitart n proces
(shtja Balliu kundr Shqipris, Ankimi nr. 74727/01, Strasbourg dt. 31.11.2005)
210
Ejup Sahiti
Neni 58 [Mbrojtsi me shpenzime publike, kur mbrojtja nuk sht e detyruar]

1.
2.
3.
4.
Kur nuk ekzistojn kushtet pr mbrojtjen e detyruar, t pandehurit i

caktohet mbrojts me shpenzime publike me krkesn e tij, nse:
1.1. Nuk ekzistojn kushtet pr mbrojtje t detyrueshme e procedura
penale zhvillohet pr vepr penale pr t ciln sht parapar dnimi
me burgim me tet ose m shum vjet, ose
1.2. Kt e krkojn interesat e drejtsis pavarsisht nga dnimi
parashikuar, t dyshuarit apo t pandehurit me kerkesn e tij i
caktohet mbrojtsi, n qoft se sipas gjendjes pasurore t tij nuk nuk
mund tì prballoj shpenzimet e mbrojtjes s tij.
I pandehuri njoftohet pr t drejtn e tij n mbrojts me shpenzime publike
sipas paragrafit paraprak para se t merret n pyetje pr her t par.
Krkesa pr caktimin e mbrojtsit me shpenzime publike sipas paragrafit 1
t ktij neni mund t bhet gjat gjith procedurs penale. Kryetari i
gjykats ose organi kompetent i cili zbaton procedurn n fazn paraprake
vendos pr krkesn dhe cakton mbrojts. Nse policia ose prokurori i
shtetit refuzon krkesn e t pandehurit pr ti caktuar mbrojts me
shpenzime publike, i pandehuri mund ti ankohet gjyqtarit t procedurs
paraprake.
Para caktimit t mbrojtsit me shpenzime publike sipas ktij neni, i
pandehuri duhet t plotsoj nj deklarat duke cekur pasurit e tij dhe t
deklarohet se nuk mund t prballoj shpenzimet e mbrojtsit ligjor.
Dispozita e nenit 58 ka t bj me procedimet rreth veprave penale dhe kryersve t

tyre ku, ndonse mbrojtja sht fakultative dhe i pandehuri mund t angazhoj mbrojts
sipas zgjedhjes s tij, pr shkak t mungess s mjeteve financiare, nuk mund ta
siguroj at, por krkon nga organi procedues tia caktoj mbrojtsin me shpenzime
publike. Mbrojtja e till ndryshe quhet mbrojtja pr t varfr.
Paragrafit 1.
Sipas paragrafit 1 t nenit 58, caktimi i mbrojtsit mund t bhet me krkes t t
pandehurit. Pr t caktuar mbrojtsin me shpenzime publike (mbrojtsin pr t varfr),
krahas ekzistimit t krkess s t pandehurit, duhet t plotsohen edhe kushtet vijuese:
a) t mos ekzistojn kushtet pr mbrojtje t detyrueshme, sipas nenit 57 t KPP (sepse
kur n mbrojtje t detyrueshme nuk ka angazhim t mbrojtsit, mbrojtsi caktohet sipas
detyrs zyrtare), b) t procedohet pr vepr penale t dnueshme me tet vjet burgim,
c) i pandehuri nuk mund ti paguaj shpenzimet e mbrojtjes dhe ) organi procedues
(gjykata apo organi kompetent q zbaton procedurn n fazn paraprake), pavarsisht
nga dnimi i parashikuar, vlerson se caktimi i mbrojtsit me shpenzime publike sht
n interes t drejtsis.
Kur sht fjala pr mbrojtje me shpenzime publike (mbrojtje pr t varfr), mbrojtja e
till mund t zbatohet si te mbrojtja fakultative ashtu edhe te mbrojtja e detyrueshme.
N aspektin procedural ka dallim midis caktimit t mbrojtsit me shpenzime publike n
rastet kur mbrojtja sht fakultative dhe kur ajo sht e detyrueshme. Pr t caktuar
211
Ejup Sahiti
mbrojtsin me shpenzime publike tek mbrojtja fakultative, si sht thn m lart, si

parakusht duhet t ekzistoj krkesa e t pandehurit. Bazuar n nenin 58, krkesa mund
t paraqitet edhe pr caktim t mbrojtsit me shpenzime publike te mbrojtja e
detyrueshme, por caktimi i mbrojtsit sipas detyrs zyrtare me shpenzime publike nuk
sht kushtzuar me krkesn e t pandehurit. Organi procedues duhet t caktoj
mbrojtsin sipas detyrs zyrtare kur mbrojtja sht e detyrueshme dhe i pandehuri as
personat nga neni 53, paragrafi 8, nuk angazhojn mbrojts, apo kur n mbrojtje t
detyrueshme, gjat rrjedhs s procedurs, i pandehuri mbetet pa mbrojts, (pavarsisht
nga gjendja ekonomike e t pandehurit dhe pavarsisht a ka krks nga i pandehuri
apo jo).
Konform me nenin 57, paragrafi 2, mbrojtsi i caktuar caktohet me shpenzime publike,
t cilit paraprakisht i paguhen kompensimi (shprmlimi) dhe shpenzimet e nevojshme
nga mjetet e organit q n at faz zbaton procedurn penale (policia, prokurori,
gjykata). Bazuar n nenin 453, paragrafi 4, gjykata mund ta liroj t pandehurin nga
detyrimi i kompensimit, n trsi ose pjesrisht, t shpenzimeve t procedurs penale
nga neni 450, paragrafi 2. nnparagrafi 1.1.-1.6. t KPP, nse pagesa e tyre do t
rrezikonte gjendjen materiale t t pandehurit ose t personave q ai duhet ti
mbshtes materialisht. Me sa shihet ktu nuk jan prfshir shpenzimet e krijuara me
rastin e caktimit t mbrojtsit sipas detyrs zyrtare. N kt drejtim paragrafi 7 i nenit
450 decidivisht parasheh se kompensimi dhe shpenzimet e nevojshme t mbrojtsit t
caktuar nga neni 57, paragrafi 2 dhe 3 ose nga neni 58 i KPP-s, paguhen nga mjetet
buxhetore e jo nga i pandehuri. Ksisoj, pa dispozita n fjal prjashton mundsin q i
pandehuri t ngarkohet me pagimin e shpenzimeve t mbrojtsit t caktuar sipas
detyrs zyrtare. Shtrohet pyetja nse sht reale dispozita e paragrafit 7 t nenit 450 n
pjesn e fundit (q i referohet nenit 57, paragrafve 2 e 3 e q ka t bj me caktimin e
mbrojtsit sipas detyrs zyrtare me shpenzime publike tek mbrojtja e detyrueshme, kur
i pandehuri as personat nga neni 53, paragrafi 8, nuk kan angazhuar mbrojts, ose kur
i pandehuri gjat zhvillimit t procedurs penale ka mbetur pa mbrojts), duke
prjashtuar mundsin q shpenzimet pr mbrojtsin e caktuar t paguhen nga i
pandehuri.
sht logjike q i pandehuri t mos ngarkohet me shpenzimet e mbrojtsit t caktuar
edhe t mbrojtja e detyrueshme, kur ai nuk ka mundsi materiale pr kt. 119 shtja
119
Mendojm se ktu ka nevoj t thuhen pak fjal pr historikun e hartimit t nenit 74, n mnyr q t
kuptohet far ka qen ideja q sht dashur t rregullohet me kt dispozit.
Neni 71 t LPP t aplikueshm n Kosov para hyrjes n fuqi t KPPPK parashihte:Kur nuk ekzistojn
kushtet pr mbrojtje t detyrueshme, e procedura zhvillohet pr vepr penale pr t ciln sht parapar
dnim me mbi tre vjet burgim, t pandehurit me krkes t tij, mund ti caktohet mbrojtsi nse sipas
gjendjes s tij pasurore nuk mund ti paguaj shpenzimet e mbrojtjes. Pas vendosjes s Administrats s
Prkohshme t Kombeve t Bashkuara n Kosov, q n shtator t vitit 1999 ekspert t Kshillit t
Evrops kishin prgatitur nj Pasqyr t shkurtr pr legjislacionin penal t aplikueshm n Kosov. Pr sa i
prket dispozits s nenit 71 t LPP-s s athershm, M. Guiseppe DI GENNARO, kshilltar ligjor pr
shtjet policore pran Kshillit t Evrops, ish gjyqtar n Itali, sugjeronte se duhet t shtohet n paragrafin
1 dispozita me t ciln i akuzuari do t informohej pr t drejtn e tij n mbrojts pa pages. Kurse M.
Stefan TRECHSEL, kryetar i Komisionit Evropian pr t drejta t njeriut, Zvicr, mendonte se, duke u
mbshtetur n frymn e aktgjykimit t Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut n shtjen Quaranta
kundr Zvicrs, neni 71 sht mjaft restriktiv. Preferonte q mbrojtja pa pages t mundsohet kudo q
mund t shqiptohet dnimi me burgim t pa kushtzuar prej gjasht muajsh Gjithashtu me t drejt
mendonte se mbrojtjen pa pages duhet shtuar edhe ather kur kt e krkon interesi i administrimit t
212
Ejup Sahiti
sht ndryshe n rastin kur kemi t bjm me domosdoshmrin pr caktim t

mbrojtsit tek mbrojtja e detyrueshme pr shkak se i pandehuri, ndonse ka mundsi
materiale, nuk angazhon mbrojts dhe ksisoj organin procedues e bie n situat q ai
t caktoj mbrojts sipas detyrs zyrtare.
Pr sa i prket asaj se kur ekziston interesi i drejtsis, si shkak pr caktim t mbrojtsit
me mjete publike sipas nenit 58, sht shtje faktike pr t ciln vendos organi
procedues sipas vlersimit t lir. Prve tjerash, situat e till mund t jet kur i
pandehuri, pr shkak t nivelit intelektual t tij, nganj an, dhe veorive t procesit,
ndrlikueshmris s procesit t provuarit etj., nuk mund t mbrohet pa ndihm
profesionale adekuate.
Paragrafi 2.
Njoftimin pr t drejtn e mbrojtjes me shpenzime publike t pandehurit ia bn organi
procedues para se t merret n pyetje pr her t par.
Paragrafi 3.
Dispozita e paragrafit 3, pr dallim nga zgjidhja e mprparshme, parasheh se krkesa
pr caktim t mbrojtsit me shpenzime publike te mbrojtja pr t varfr mund t bhet
gjat gjith procedurs penale. Kur gjat procedimit penal organi procedues mon se
jan plotsuar kushtet pr caktim t mbrojtsit me shpenzime publike, ather kryetari i
gjykats ose organi kompetent, i cili zbaton procedurn n fazn paraprake, vendos pr
krkesn dhe cakton mbrojtsin. Krkesa pr caktim t mbrojtsit me shpenzime
publike mund edhe t refuzohet. Dispozita n fjal parasheh se, nse krkesa e t
pandehurit refuzohet n procedur paraprake (nga policia ose prokurori i shtetit), i
pandehuri mund ti ankohet gjyqtarit t procedurs paraprake.
Neni 450, paragrafi 7 shprehimisht parasheh q kompensimi dhe shpenzimet e
nevojshme t mbrojtsit, t caktuara nga neni 57, paragrafi 2 ose 3, ose neni 58 i KPPs, paguhen nga mjetet buxhetore e jo nga i pandehuri. Konsiderojm se de lege
ferenda mund t mendohet q, kur gjat rrjedhs s procedurs penale gjendja
materiale e t pandehurit ndryshon pr t mir, vendimi pr caktimin e mbrojtsit me
shpenzime publike mund t ndryshohet konform me nenin nenit 450, paragrafi 4 t
KPP.
mir t drejtsis - psh. kur i akuzuari sht i hendikepuar. Vrejtja vijuese kishte t bnte me faktin se n
legjislacionin e aplikueshm mbrojtja pa pages parashihej vetm pasi q sht ngritur aktakuza.
Me rastin e hartimit t nenit 74 t KPPK (tani neni 58 i KPP pak sa i modifikuar) ideja ka qen q n nj
paragraf t thuhet se pr vepra penale pr t cilat parashihet dnimi nn tet vjet burgim mbrojtja sht
fakultative (sepse sipas KPPK pr veprat penale t dnueshme me tet vjet burgim ose m shum mbrojtja
ishte e detyrueshme). Pastaj n paragrafin tjetr t parashihen kushtet kur n kuadr t mbrojtjes fakultative
organi procedues mund t caktoj mbrojtsin pa pages. Kjo ide ishte e pranishme n projektet (draftet)
punuese t KPPK. N versionin e fundit t KPPK prmbajtja e mparshme e nenit 74 sht modifikuar nga
Zyra ligjore e UNMIK-ut.
213
Ejup Sahiti
Paragrafi 4.
Dispozita e paragrafit 4 sht dispozit e re. Ajo parasheh q para caktimit t mbrojtsit pr
t varfr me shpenzime publike, i pandehuri duhet t plotsoj nj deklarat duke cekur
pasurit e tij dhe t deklarohet se nuk mund t prballoj shpenzimet e mbrojtsit ligjor.
Neni 59 [Shkarkimi i mbrojtsit]
1.
2.
3.
4.
N vend t mbrojtsit t caktuar, i pandehuri mund t angazhoj vet

mbrojts tjetr. N rastin e till, mbrojtsi i caktuar shkarkohet.
Mbrojtsi i caktuar mund t krkoj q t shkarkohet vetm pr shkaqe t
arsyeshme.
Aktvendimi pr shkarkimin e mbrojtsit n rastet e parapara n paragraft
1 dhe 2 t ktij neni para shqyrtimit gjyqsor merret nga gjyqtari i
procedurs paraprake, gjat shqyrtimit gjyqsor merret nga gjyqtari i
vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues, kurse n procedurn e apelit
merret nga kryetari i kolegjit t apelit t Gjykats s Apelit apo Gjykats
Supreme. Kundr ktij aktvendimi nuk lejohet ankes.
N baz t krkess s t pandehurit ose me plqimin e tij, kryetari i
gjykats mund t shkarkoj mbrojtsin e caktuar i cili nuk e ushtron si
duhet detyrn. N vend t mbrojtsit t shkarkuar, kryetari i gjykats
cakton nj mbrojts t pavarur me prvoj dhe kompetenc n pajtim me
natyrn e veprs penale. Oda e Avokatve t Kosovs njoftohet pr
shkarkimin e mbrojtsit.
Efikasiteti i mbrojtjes profesionale varet nga raporti dhe shkalla e besimit midis t
pandehurit dhe mbrojtsit t tij, besim i cili i mundson t pandehurit konsultim t lir
me mbrojtsin e tij dhe, nga ana tjetr, mbrojtsit mundsin e ndrmarrjes s
veprimeve adekuate. Kodi i procedurs penale i Kosovs, pavarsisht nga lloji i
mbrojtjes (fakultative, t detyrueshme), i njeh t drejtn t pandehurit q t zgjedh
vet mbrojtsin. N mnyr subsidiare kt t drejt ua njeh edhe personave nga neni
53, paragrafi 8. Edhe autorizimi i organit procedues q t caktoj mbrojts te mbrojtja e
detyrueshme, kur i pandehuri as personat nga neni 53, paragrafi 8, nuk kan angazhuar
mbrojts, sht subsidiar.
Paragraft 1 dhe 2.
Bazuar n paragraft 1 e 2 t nenit 59, i pandehuri doher mund ta zvendsoj
mbrojtsin e caktuar me nj mbrojts q e angazhon vet. Me at rast shkarkohet
mbrojtsi i caktuar. Te caktimi i mbrojtsit pr t varfr, i pandehuri n do koh mund
t deklaroj se mbrojtsi m nuk i duhet, dhe organi procedues duhet ta shkarkoj
mbrojtsin e caktuar, pa marr parasysh a ka zgjedhur i pandehuri mbrojts tjetr.
Mirpo, te mbrojtja e detyrueshme mbrojtsi i caktuar nuk mund t shkarkohet derisa i
pandehuri nuk merr mbrojts tjetr.
I pandehuri mund t krkoj q mbrojtsi i caktuar sipas detyrs zyrtare n mbrojtjen e
detyrueshme (neni 57) ose n mbrojtjen pr t varfr (neni 58) ose n raste t tjera kur
214
Ejup Sahiti
mbrojtja profesionale gjithashtu sht e detyruesme (kur procedura zhvillohet ndaj t

miturit, si dhe kur zbatohet procedura pr shqiptim t mass pr trajtim t detyrueshm
psikiatrik), t shkarkohet nga mbrojtja e rastit konkret dhe t caktohet mbrojtsi tjetr,
nse ekzistojn shkaqe t arsyeshme. N t vrtet, mbrojtsi i caktuar duhet q n
mnyr t pashmangshme dhe me prkushtim ta ushtroj dtyrn e tij. Ai mund t
krkoj t shkarkohet vetm pr shkaqe t arsyeshme. Por, duhet pasur parasysh se
raporti midis mbrojtsit t caktuar dhe t pandehurit nuk sht thjesht nj autorizim i
kontraktuar, andaj mbrojtsi nuk mund ta braktis thjesht mbrojtjen. Se far dhe kur
ekziston shkak i arsyeshm, sht shtje faktike pr t ciln vendos organi procedues
(p.sh. vmendja dhe prqendrimi jo i mjaftueshm i mbrojtsit; interesimi personal
/material ose moral/ i tij n procedur n dm t t pandehurit; ose mbrojtsi punon n
t njjtn zyr ku punon edhe prfaqsuesi i autorizuar i pals tjetr apo punon si
praktikant i avokatis tek avokati i cili prfaqson paln tjetr; kur n t njjtn shtje
penale ka punuar si gjyqtar ose prokuror i shtetit etj.).
Kur ekzistojn shkaqe t arsyeshme, organi procedues mund ta shkarkoj mbrojtsin e
caktuar edhe pa krkes t t pandehurit. 120
Dispozita e nenit 59 flet pr mundsin e shkarkimit t mbrojtsit nga ushtrimi i
mbrojtjes. Meqense aty sht fjala pr shkarkim t mbrojtsit nga ushtrimi i funksionit
t mbrojtjes n rastin konkret, duket se do t ishte m e prshtatshme sikur t ishte
prdorur fjala revokim.
Paragrafi 3.
N paragrafin 3 prcaktohet kush vendos pr shkarkim t mbrojtsit t caktuar (kur i
pandehuri ose personat nga neni 53, paragrafi 8, kan angazhuar mbrojts tjetr, ose
kur mbrojtsi shkarkohet pr shkaqe t arsyeshme). Aktvendimin pr shkarkim e merr:
para shqyrtimit gjyqsor - gjyqtari i procedurs paraprake; gjat shqyrtimit gjyqsor gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues. N procedurn e ankimit vendos
kryetari i kolegjit t Gjykats s Apelit apo t Gjykats Supreme t Kosovs. Kundr
aktvendimit mbi shkarkimin e mbrojtsit t caktuar, nuk lejohet ankes.
Dispozita e siprprmendur e paragrafit 3, si u tha m lart, parasheh q aktvendimin
pr shkarkim t mbrojtsit t caktuar (kur i pandehuri ose dikush prej personave nga
neni 53, paragrafi 8, ka angazhuar mbrojts tjetr) para shqyrtimit gjyqsor e merr
gjyqtari i procedurs paraprake. Meqense sipas nenit 57, paragrafi 2, kur procedohet
n procedur paraprake, mbrojtsin e cakton organi kompetent q e zbaton procedurn
n fazn paraprake, e organ i till sht prokuroria e shtetit ose policia, ather do t
ishte e logjkshme q, kur ndrkoh, i pandehuri ose personi nga neni 53, paragrafi 8,
angazhon mbrojts tjetr, edhe shkarkimin e mbrojtsit t caktuar ta bj organi
kompetent q zbaton procedurn paraprake. De lege ferenda gjithsesi duhet intervenuar
te kjo dispozit, sepse roli i gjyqtarit t procedurs paraprake, i prcaktuar me KPP,
nuk sht identik me rolin e gjyqtarit hetues q e kishte n LPP, t aplikueshm m
par n Kosov. Dispozita e paragrafit 3 t nenit 59 t KPP-s sht e njjt me
paragrafin 3 t nenit 72 t ligjit t aplikueshm m par (LPP t RSFJ), me nj dallim
se fjalt:gjyqtari hetues n mnyr mekanike por joadekuate jan zvendsuar me
fjalt:gjyqtar i procedurs paraprake. sht e qart se, me ristruktuimin e procedurs
120
Vasiljevi, Komentar, fq. 120.
215
Ejup Sahiti
hetimore, me transferimin e kompetencave hetimore nga ish-gjyqtari hetues tek

Prokurori i shtetit, edhe shkarkimi i mbrojtsit t caktuar n procedur paraprake do t
duhej t bhej nga organi q e ka caktuar at.
Paragrafi 4.
Konform me paragrafin 4, n rastin kur mbrojtsi i caktuar nuk e ushtron detyrn si
duhet, n baz t krkess s t pandehurit ose me plqimin e tij, kryetari i gjykats mund
ta shkarkoj mbrojtsin e caktuar dhe t caktoj mbrojts tjetr t pavarur me prvoj dhe
kompetent, n pajtim me natyrn e veprs penale. Krahaso komentin te neni 11.
Pr shkarkimin e mbrojtsit njoftohet Oda e Avokatve e Kosovs, n mnyr q
eventualisht t ndrmerren masa disiplinore ndaj avokatit.
Neni 60 [Trheqja e mbrojtsit]
1.
2.
3.
4.
Mbrojtsi i cili nuk pranon detyrn q i sht besuar ose q trhiqet prej saj
duhet njoftuar menjher organin q zbaton procedurn dhe at q e ka
caktuar lidhur me mospranimin ose trheqjen e tij.
Mospranimi ka efekt q nga asti kur i komunikohet organit q zbaton
procedurn.
Trheqja nuk ka efekt derisa t pandehurit t mos i sigurohet nj mbrojts
i ri sipas zgjedhjes s tij ose sipas detyrs zyrtare dhe deri n prfundim t
afatit t caktuar q mund ti jet dhn mbrojtsit zvendsues pr tu
njohur me shkresat dhe provat.
Paragrafi 3 i ktij neni zbatohet edhe n rastet nga neni 59, paragrafi 2 i
ktij Kodi.
Dispozita e nenit 60 sht e njjt me nenin 55 t Kodit t procedurs penale t Shqipris,

e cila rregullon shtjen e mospranimit, dorheqjes ose revokimit t mbrojtsit.
Paragrafi 1.
Paragrafi 1 i nenit 60 trajton situatn kur mbrojtsi nuk pranon detyrn e besuar ose
trhiqet nga mbrojtja. N nj rast t till mbrojtsi duhet ta njoftoj organin procedues
dhe organin q e ka caktuar lidhur me refuzimin ose trheqjen e tij.
Paragraft 2 dhe 3.
Paragraft 2 dhe 3 i dedikohen efektit q shkakton mospranimi i detyrs apo trheqja
prej saj. Mospranimi i detyrs s mbrojtsit ka efekt prej momentit kur kjo i
komunikohet organit procedues. Me rastin e trheqjes nga mbrojtja, efekti shkaktohet
n nj interval kohor t mvonshm, gjatsia e t cilit varet prej dy momenteve: a)
derisa t pandehurit t mos i sigurohet nj mbrojts i ri sipas zgjedhjes s tij ose sipas
detyrs zyrtare dhe b) deri n prfundim t afatit q mund ti jet dhn mbrojtsist
zvendsues pr tu njohur me shkresat dhe provat.
216
Ejup Sahiti
Paragrafit 4.
Sipas paragrafit 4 momenti kur shkaktohet efekti n rast t theqjes nga mbrojtja, vlen
edhe pr rastet kur, sipas nenit 59, paragrafi 2, me krkes t mbrojtsit, bhet
shkarkimi i tij pr shkaqe t arsyeshme.
Neni 61 [T drejtat e mbrojtsit si prfaqsues i t pandehurit]
1.
2.
3.
Mbrojtsi gzon t drejta t njjta q ia njeh ligji edhe t pandehurit,

prve atyre q shprehimisht i rezervohen t pandehurit personalisht.
Mbrojtsi ka t drejt t komunikoj lirisht me t pandehurin gojarisht ose
me shkrim sipas kushteve q garantojn fshehtsin.
Mbrojtsi ka t drejt t njoftohet me koh pr vendin dhe kohn e zbatimit
t veprimeve hetimore, t marr pjes n to dhe t shikoj shkresat dhe
provat e shtjes n pajtim me dispozitat e ktij Kodi.
Me gjith faktin se mbrojtsi merr pjes dhe zhvillon aktivitet n procedur, ai nuk
sht subjekt i raportit procedural, as q mund t konsiderohet si prfaqsues ligjor i t
pandehurit. Mbrojtsi n procedur penale sht ndihms i pals proceduralo- penale t
t pandehurit. N t vrtet, ai kontribuon pr gjetjen e s vrtets, e posarisht pr
vrtetimin e atyre fakteve relevante juridike t kontestueshme, t cilat jan n favor t
t pandehurit, duke i ln gjykats t marr vendim pasi q me vmendje t njjt t'i
vrtetoj si faktet n dm, ashtu edhe faktet n dobi t t pandehurit. Pr realizimin e
mbrojtjes profesionale mbrojtsi ka disa t drejta dhe detyra.
T drejtat e mbrojtsit. Disa t drejta t mbrojtsit i prcakton neni 61 i Kodit t
procedurs penale t Kosovs. T drejtat e tij mund t jen si ato q jan parapar
shprehimisht vetm pr t, ashtu edhe t drejtat t cilat i takojn t pandehurit, por
mbrojtsi ato mund ti ushtroj n kuadr t s drejts s tij t prgjithshme q, n dobi
t t pandehurit, ti ndrmarr t gjitha veprimet t cilat mund ti kryej i pandehuri,
prve atyre q shprehimisht i rezervohen t pandehurit personalisht; si sht e drejta
e t pandehurit n fjaln e tij prfundimtare n shqyrtim gjyqsor kur i pandehuri flet i
fundit.
Megjithat, mbrojtsi nuk ka t drejt t ndrmarr veprime n procedur penale
kundr vullnetit t t pandehurit. Kshtu, mbrojtsi nuk mund t paraqes ankes
kundr aktgjykimit t shkalls s par nse i pandehuri e kundrshton kt. Ndonse,
kur mbrojtsi ka autorizim pr angazhim nga i pandehuri, atij nuk i duhet plqim i
posam pr t kryer veprime procedurale konkrete, sepse nprmjet autorizimit angazhimit t mbrojtsit plqimi nnkuptohet, kjo nuk do t thot se i pandehuri nuk
mund t kufizoj mbrojtsin pr kryerje t ndonj veprimi. 121
121
N situata t caktuara, duke u udhhequr me interesa m t larta, Kodi e kishte kufizuar t drejtn e t
pandehurit q mbrojtsit t tij ti ndaloj mundsin pr t ndrmarr ndonj veprim procedural t caktuar.
Ksisoj, mbrojtsi edhe kundr vullnetit t pandehurit mund t ushtronte ankes kundr aktgjykimit me t
cilin i pandehuri ishte shpallur fajtor dhe i ishte shqiptuar dnimi burgim afatgjat. Ndonse n nenin 381
m nuk figuron paragrafi 5 i cili do ta autorizonte mbrojtsin t paraqes ankes prkundr vullnetit t t
pandehurit kur atij i shqiptohet dnimi burgim i prjetshm, mendojm se heshtjen e Kodit n kt drejtim
praktika nuk duhet interpretuar si kufizim t ksaj t drejte pr mbrojtsin. Burgimi i prjetshm sht
217
Ejup Sahiti
Ekzistojn edhe disa t drejta t mbrojtsit, t cilat nuk burojn nga t drejtat e t
pandehurit. Ato t drejta i takojn mbrojtsit n baz t raportit juridik q ka me t
pandehurin dhe me shtetin, si dhe t drejtat q i takojn atij si subjekt i procedurs
penale.
Mbrojtsi i zgjedhur nga i pandehuri ose nga personat e afrm t t pandehurit, t
autorizuar sipas nenit 53, paragrafi 8, q t angazhojn mbrojts pr t pandehurin,
gjendet n nj raport juridik me personin q ka angazhuar, raport i cili e ka bazn n
nj lloj kontrate mbi punn. Nga ky raport juridik dalin dy t drejta t posame t
mbrojtsit: 1) e drejta E shprblimit pr mbrojtjen e ofruar n procedur penale sipas
tarifs s avokatis, dhe 2) e drejta e kompensimit t shpenzimeve t cilat i ka pasur
mbrojtsi gjat realizimit t funksionit t mbrojtjes n shtjen penale konkrete.
Mbrojtsi si subjekt i procesit penal. ka t drejtat vijuese:
1) t drejtn t shikoj materialin provues, - t drejtn ti shqyrtoj shkresat dhe ti
shikoj gjsendet e mbledhura, t cilat shrbejn si prov (neni 213 i KPP). N
asnj faz t hetimit nuk mund ti mohohet mbrojtsit shikimi i shkresave lidhur
me procesin e marrjes n pyetje t t pandehurit, nuk mund ti mohohet shikimi i
materialit t marr nga i pandehuri apo materialit q i prket atij, shikimi i
materialit lidhur me veprimet hetimore n t cilat sht lejuar ose sht dashur t
lejohej pjesmarrja e mbrojtsit ose shikimi i ekspertizave. Pas prfundimit t
hetimit, mbrojtsi ka t drejt t shikoj, ti kopjoj ose ti fotografoj t gjitha
shkresat dhe provat materiale q disponon gjykata. Mbrojtsit gjithashtu i lejohet
nga prokurori i shtetit t shikoj, t kopjoj ose t fotografoj shkresa, libra,
dokumente, fotografi dhe objekte t tjera materiale n zotrim, ruajtje ose kontroll
t Prokurorit i shtetit, t cilat prokurorit i nevojiten si prova gjat shqyrtimit
gjyqsor, e q jan marr nga i pandehuri apo kan qen pron e tij. Megjithat,
Prokurori i shtetit mund ti refuzoj mbrojtsit shikimin e materialeve t
siprprmendura, nse ka gjasa reale q lejimi mund t rrezikoj qllimin e hetimit,
jetn ose shndetin e njerzve. N nj rast t till mbrojtsi mund t krkoj nga
gjyqtari i procedurs paraprake t lejoj shikimin, kopjimin ose fotografimin.
Vendimi i gjyqtarit t procedurs paraprake sht prfundimtar.
N kushte t caktuara ligjore, edhe t dhnat q kan t bjn me mbrojtjen e t
dmtuarve dhe dshmitarve, mund t jen konfidenciale edhe pr mbrojtsin (neni
213 lidhur me nenin 224 paragrafi 1);
2) t drejtn pr kontakt me t pandehurin e paraburgosur, e cila manifestohet: a/ n
t drejtn pr korrespondenc dhe bised me t pandehurin, i cili gjendet n
paraburgim; b/ n t drejtn pr bised t besueshme (konfidenciale) me t
dyshuarin e arrestuar para se t merret n pyetje si i dyshuar, si dhe t drejtn pr
bised konfidenciale me t pandehurin i cili gjendet n paraburgim. N kt
drejtim, personi i arrestuar ka t drejt t komunikoj n mnyr konfidenciale me
mbrojtsin e tij gojarisht dhe me shkrim, sikundr q i pandehuri ka t drejt
konsultimi me mbrojtsin para dhe gjat marrjes n pyetje. Ndonse i akuzuari
gjat marrjes n pyetje n shqyrtim gjyqsor mund t konsultohet me mbrojtsin e
dnim i rnd. Paraqitje e ankess edhe prkundr vullnetit t pandehuritkur paraqet veprim q mund t ket
efekt dobiprurs pr t pandehurin.
Neni 77, paragrafi paragrafi 2 i Kodit t drejtsis pr t mitur i mundson mbrojtsit t t miturit q t
paraqes ankes prkundr vullnetit t t miturit..
218
Ejup Sahiti
tij, ai nuk mund t konsultohet lidhur me at se si duhet tu prgjigjet pyetjeve q i

bhen atij (neni 326, paragrafi 6). Komunikimi ndrmjet t arrestuarit dhe
mbrojtsit t tij mund t vzhgohet, por jo t prgjohet nga policia (nenet 166,
paragrafi 3 dhe152, paragrafi 2, nnparagrafi 1.4.);
3) t drejtn t jet i pranishm gjat gjith stadeve procedurale me rastin e ushtrimit
t veprimeve procedurale t caktuara. Kjo e drejt prfshin edhe t drejtn e
mbrojtsit q ti drgohet thirrja me qllim q t jet i pranishm n situata
procedurale dhe me rastin e ushtrimit t veprimeve procedurale. Kjo e drejt e
mbrojtsit manifestohet n mnyra t ndryshme npr fazat e procedurs penale
(n hetim, n shqyrtim gjyqsor dhe n procedur t ankimit).
Sa i prket fazs s hetimit formal, me kt rast duhet t theksojm se, n krahasim me
zgjidhjen q ekzistonte n legjislacionin e aplikueshm n Kosov para hyrjes n fuqi
t Kodit t prkohshm t procedurs penale, shtja e pranis s mbrojtsit (si dhe e
njoftimit pr kt) me rastin e kryerjes s veprimit procedural konkret, ka psuar
ndryshime. 122
Hetimi i rregulluar sipas Kodit t procedurs penale t Kosovs, n krahasim me
legjislacionin e prparshm, paraqet nj model t ri t hetimit. N kt model sht
br ristrukturimi i hetuesis n at mnyr q kompetencat hetimore jan transferuar
nga gjyqtari hetues tek prokurori i shtetit dhe policia, e cila vepron nn mbikqyrjen e
prokurorit t shtetit. N kt model t procedurs penale, gjykata merr vendim n baz
t provave q shqyrtohen dhe verifikohen n shqyrtim gjyqsor (neni 8, paragrafi 2).
Prokurori i shtetit sht pal n procedur penale. Andaj edhe provat q siguron ai,
duhet t shqyrtohen dhe t verifikohen n shqyrtim gjyqsor.
Sipas KPP-s, mbrojtsi ka t drejt q n fazn e hetimit t jet i pranishm me rastin
e ushtrimit t veprimeve hetimore t caktuara, si jan: marrja n pyetje e t pandehurit
(neni 152, paragrafi 2, nnparagrafi 3); marrja n pyetje e dshmitarit dhe ekspertit,
sipas nenit 149, zbulimi i raportit t ekspertit, sipas nenit 138, paragrafi5, kontrolli i
shtpis, lokaleve t tjera dhe i prons s nj personi apo kontrolli personal (neni108,
paragrafi 7); kqyrja (neni 150, paragrafi 3).
Mbrojtsi si subjekt i pranishm gjat kryerjes s veprimit procedural ka t drejt t
marr pjes aktivisht n t. Por duhet theksuar se aktiviteti i tij duhet t zhvillohet
patjetr nn kontrollin strikt t organit procedues, i cili ushtron veprimin dhe sht
prgjegjs pr zbatim t drejt dhe t suksesshm t tij.
Kur kemi t bjm me marrjen n pyetje t t pandehurit, dshmitarit ose ekspertit,
mbrojtsi mund ti propozoj organit procedues q ti bj pyetje personit q merret n
pyetje, kurse, me lejen e organit procedures, i shtron vet pyetje. M tutje, mbrojtsi i
pranishm ka mundsi q t propozoj prova pr vrtetimin e fakteve t rndsishme
122
Neni 168 alinea 6 e LPPJ parashihte: Gjyqtari hetues ka pr detyr q n mnyr t prshtatshme ti
lajmroj paditsin, mbrojtsin, t dmtuarin dhe t pandehurin pr kohn dhe vendin e ushtrimit t
veprimit hetimor n t cilin ata mund t jen t pranishm, prve kur ekziston rreziku nga shtyrja Si
po shihet nga obligimi i gjyqtarit hetues q t njoftoj mbrojtsin pr kohn dhe vendin kur dhe ku do t
kryhej veprimi hetimor nuk ekzistonte nj e drejt absolute e mbrojtsit q t jet i pranishm, sepse
obligimi i gjyqtarit hetues ishte relativizuar me faktin se kur ekzistonte rreziku nga shtyrja mund t kryhej
veprimi hetimor pa e njoftuar mbrojtsin. Se kur ekzistonte rreziku nga shtyrja ishte shtje faktike t ciln
e monte gjyqtari hetues. Ndonse mundsia e kryerjes s veprimit hetimor pa e njoftuar mbrojtsin ishte
parapar si prjashtim nga rregulla e prgjithshme se ai duhet t njoftohet, n praktik n shumicn e
rasteve prjashtimi zbatohej sikur t ishte rregull e prgjithshme.
219
Ejup Sahiti
dhe gjithashtu mund t bj vrejtje prkitazi me mnyrn e kryerjes s veprimeve

procedurale. T gjitha vrejtjet dhe propozimet e mbrojtsit duhet t shnohen n
procesverbal t veprimit procedural.
N shqyrtim gjyqsor mbrojtsi gjithashtu ka iniciativ provuese prkatse. N
shqyrtim gjyqsor prezantimi i provave bhet sipas rendit t caktuar nga kryetari i
trupit gjykues. S pari prezantohen provat e propozuara nga prokurori, pastaj
vazhdohet me provat e propozuara nga mbrojtsi ose i pandehuri dhe, s fundi, me
provat t cilat trupi gjykues ka urdhruar t mblidhen sipas detyrs zyrtare. Meqense
provat fillimisht i procedojn palt q kan propozuar ato, ather nprmjet marrjes n
pyetje n mnyr kryqzore, mbrojtsi bashk me t pandehurin mund tu bjn pyetje
dshmitarve t akuzs dhe t bjn vrejtje pr dshmit e tyre.
Mbrojtsi ka autorizim i pari ti marr n pyetje dshmitart q ka propozuar mbrojtja.
Kur gjykata procedon ndonj prov me vetiniciativ, pasi q kryetari i trupit gjykues
prfundon me marrjen n pyetje t dshmitarit ose ekspertit konkret, dhe pasi q
antart e trupit gjykues eventualisht i kan br pyetje drejtprdrejt dshmitarit ose
ekspertit, mbrojtsi ka t drejt q, me leje t kryetarit t trupit gjykues, ti bj pyetje
drejtprdrejt dshmitarit ose ekspertit. M n fund, mbrojtsi ka autorizim q n
shqyrtim gjyqsor nprmjet fjals prfundimtare, t paraqes mbrojtjen.
N procedur sipas ankess, njoftimi pr seancn e kolegjit i drgohet edhe mbrojtsit,
por mosardhja e tij nuk pengon mbajtjen e seancs (neni 410).
Pr punn q kryen, mbrojtsit i takon shprblimi sipas tarifs mbi shprblimin e
avokatve.
Mbrojtsi ka pr detyr q t'i mbroj me ndrgjegje interesat e t pandehurit dhe t
ruaj si fshehtsi krejt ato q ka dgjuar nga i pandehuri. Mbrojtsi po ashtu ka pr
detyr q t paraqes vetm t dhna t vrteta mbi faktet, e ka t drejt t hesht dhe t
mos i paraqes faktet t cilat e rndojn t pandehurin.
Praktika gjyqsore
Mosnjoftimi i krkuesit dhe i mbrojtsit pr rekursin e prokurorit kundr vendimit t
gjykats se apelit q e kishte deklaruar at t pafajshm si dhe mosmarrja pjes e tyre
n seanc gjyqsore pr shkak se nuk jan njoftuar, u ka hequr mundsin pr t
realizuar mbrojtjen. Nj qndrim i till vjen n kundrshtim me nenin 6/3 shkronja c
e Konvents dhe nenin 31/c t Kushtetuts, sipas t cilave do i akuzuar ka t drejt t
mbrohet vet ose me ndihmn e nj mbrojtsi ligjor t zgjedhur prej tij.
(Vendim i Gjykats Kushtetuese t RSH, nr.5/2003, bot. pjes n KPP me praktik
gjyqsore, Tiran 2008, fq. 460/461.)
Dshmitaret e ksaj ngjarje-policet duke u gjetur para ksaj situate meqe gjendeshin
ne vend ku kishte qarkullim t madh t njerzve nga frika se i akuzuari F. do ta
aktivizonte granatn detyrohen ti lshojn, ndrsa te akuzuarit largohen nga vendi i
ngjarjes. Nga kjo rezulton se i akuzuari F. ditn e ngjarjes posedonte granatn e dors
ndrsa duke pasur parasysh mnyrn se si sht zhvilluar ngjarja, faktin se i akuzuari
sht arrestuar disa jave nga dita e ngjarjes sht irelevante se atij nuk i sht
sekuestruer apo gjetur granata.
220
Ejup Sahiti
(Aktgjykim i Gjykats Supreme t Kosoves, Ap nr. 47/2005, dt. 19.04.2005. Bot. ne

Buletinin 2004/2005, fq. 84).
Duke mos u njoftuar krkuesi pr ankimin e prokurorit, si dhe pr datn e gjykimit n
apel n gjykatn e rrethit, atij i jan mohuar njkohsisht disa t drejta kushtetuese t
parashikuar edhe n Konventn evropiane pr mbrojtjen e t drejtave t njeriut dhe t
lirive themelore.
E drejta e te pandehurit pr t zgjedhur mbrojtsin e tij sht njkohsisht edhe nj
detyrim pr gjykatn pr ta respektuar kt t drejt. Esht e vrtet q gjykata e rrethit
n rigjykim ka caktuar mbrojts dhe i ka dhn koh atij t prgatitet, por kjo nuk sht
e mjaftueshme pr t arritur n prfundimin se gjykata ka prmbushur detyrimet e saj
kushtetuese e ligjore per realizimin e se drejtes se mbrojtjes. sht detyre e Gjykats se
rrethit dhe Gjykats se apelit te kryeje te gjitha veprimet procedural per njoftimin e te
pandehurit dhe vetem kur ky nuk paraqitet te caktojne mbrojtjes kryesisht, pr m teper
gjykata e apelit nuk ka caktuar as mbrojtjes kryesisht, por ka degjuar vetem
promkurorin duke mos respektuar parimet e rendesishme te mbrojtjes dhe te
kontradiktoritetit ne gjykim
Te gjitha keto e bejne procesin t parregullt n kuptimin e nenit 42/1 t Kushtetutes.
(Vendim i Gjykats Kushtetuese t R.SH. nr.9 dt. 22.02.2000. Botuar pjeserisht n
KPP me praktike gjyqesore, Tirane 2002 fq. 99/100.)
Sipas vlersimit t Gjykats, mosaprovimi i propozimit nga ana e Gjykats s
shkalles s par q dshmitaret e propozuar nga ana e t akuzuarit t degjohen n
shtjen konkrete penale, nuk paraqet shkelje t s drejtes n mbrojtje si pretendohet
me kerkes, m q sht e drejt e Gjykats q pr vertetimin e gjendjes faktike t
administroj dhe t vlersoj provat dhe ather kur konsideron se gjendja faktike sht
vertetuar plotsisht, t refuzoj administrimin e atyre provave t cilat i konsideron t pa
rndsishme
(Aktgjykim i Gjykats Supreme t Kosoves, Pkl.nr.16/2004 I dt.18.03.2005. Bot. n
Buletinin e Praktikes Gjyqsore 2004/2005, fq. 25.).
221
Ejup Sahiti
Kapitulli VI: I dmtuari

Gjykimi drejt dhe n koh t arsyeshme, si qllim themelor i procesit penal, duhet t
siguroj realizimin e dy tendencave themelore procedurale: efilasitetit t procedurs
penale dhe mbrojtjes s t drejtave dhe lirive themelore t pjesmarrsve procedural.
Meqense t drejtat dhe lirit themelore t njeriut n procedur penale realisht mund t
vihen n sprov, ligjvnsi, me rastin e normimit juridik dhe organet t cilat e zbatojn
procedurn penale, duhet t ken kujdes pr realizim t baraspeshuar t ktyre
tendencave procedurale.
Kapitulli VI rregullon pozitn procedurale t t dmtuarit n procedur penale. I
dmtuari ose viktima sht personi t cilit fardo e drejte personale ose pasurore i
sht shkelur ose i sht rrezikuar me veprn nga vepra penale (neni 19, paragrafi 1,
nnparagrafi 1.7.). I dmtuar mund t jet personi fizik dhe personi juridik. Prkufizimi
i dmtuar sht nocion proceduralo- penal i cili shpesh sht identik me prkufizimin
viktim, prkatsisht me subjektin pasiv n t drejtn penale materiale, si p.sh. i
dmtuari me veprn nga vepra penale t e vjedhjes, me veprn nga vepra penale lndim
i rnd trupor, e cila nuk rezulton me vdekje etj.. Mirpo, n disa situata subjekti pasiv
i veprs penale nuk mund t jet i dmtuari n kuptimin procedural, sepse, pr shkak t
kryerjes s veprs penale, e ka humbur subjektivitetin juridik, si sht rasti me
vrasjen, me lndim t rnd trupor, i cili rezulton me vdekje si dhe me vepra penale t
tjera t cilat kan pr pasoj vdekjen. Me at rast si t dmtuar n procedur penale
paraqiten t afrmit e ngusht me subjektin pasiv t veprs penale.
Ligji i procedurs penale i Republiks s Kroacis dhe Ligji i procedurs penale i
Republiks s Maqedonis ndaras rregullojn t drejtat e viktims dhe t t dmtuarit.
I dmtuari n procedur penale mund t realizoj role procedurale t ndryshme: 1) t
paraqes propozim pr ndjekje penale pr kategori t posame t veprave penale, t
cilat ndiqen sipas detyrs zyrtare, por q ndjekjes s tyre u paraprin propozimi i t
dmtuarit; 2) t paraqitet n cilsi t personit i cili paraqet krkesn pasurore juridike;
3) t paraqitet si dshmitar; 4) t propozoj prova pr ndriimin e shtjes penale dhe
5) t paraqes ankes kundr aktgjykimit sipas nenit 381, paragrafi 3). I dmtuari n
rolet procedurale nn 2) dhe 5) (subjekt i krkess pasurore juridike, prkatsisht i
ankess), ndonse me to nuk ushtron funksion t ndjekjes, sipas nenit 19, paragrafi 1,
nnparagrafi 1.15, konsiderohet pal. Ndrsa i dmtuari n rolet e tjera procedurale (si
paraqits i propozimit pr ndjekje dhe si dshmitar) kryen funksione t cilat nuk i
prkasin pals.
E drejta e t dmtuarit q n procedur penale t paraqes krkes pasurore juridike, i
jep atij cilsin e pals n procedur. Kjo pr arsye se baz e prbashkt si pr dnim t
kryersit t veprs penale, ashtu edhe pr kompensim dmi personit t dmtuar,
qndron n veprimin e njjt me t cilin sht kryer vepra penale.
Se a do t zhvillohet procedur e prbashkt pr kto dy shtje, varet nga dy kushte:
S pari, nga dshira e personave t autorizuar pr paraqitje t krkess pasurore
juridike, s dyti, nga vlersimi i gjykats kompetente se zgjidhja e krkess pasurore
juridike do ta zvarriste zgjidhjen e shtjes penale.
222
Ejup Sahiti
Arsyet pr zbatim t procedurs ad-hezione n kuadr t procedurs pr zgjidhjen e

shtjes penale jan t ndryshme. Krkesa pasurore juridike e paraqitur mund t
zgjidhet n procedur penale vetm kur vrtetohet se i pandehuri ka kryer vepr penale
dhe sht vrtetuar fajsia e tij. N t kundrtn, i dmtuari udhzohet n kontest civil.
Megjithat, shqyrtimi ndaras i shtjes penale dhe i krkess pasurore juridike krijon
terren pr vendime kundrthnse, kshtu q n procedur penale t merret aktgjykim
dnues, ndrsa n procedur civile t refuzohet padia lidhur me krkesn pasurore
juridike, dhe anasjelltas. 123
Duhet theksuar se pozita procedurale e t dmtuarit n procedur penale, kur ai ofron
prova n favor t funksionit t ndjekjes penale, pr t ciln detyra primare pr ndjekje i
takon Prokurorit t shtetit; i dmtuari nuk sht barts i funksionit t ndjekjes dhe nuk
konsiderohet pal procedurale. Pozitn procedurale t tij e karakterizon e drejta e tij q
t jet aktiv gjat gjith rrjedhs s procesit penal.
Dispozitat e Kapitullit VI rregullojn pozitn procedurale penale t t dmtuarit, i cili
nuk ka kompetenc t pavarur pr t ushtruar funksionin e ndjekjes penale. Pr t
drejtat e ktij t dmtuari shih komentin te neni 62.
Pr dallim nga i pandehuri, i dmtuari mund t merret n pyetje si dshmitar (neni 124,
paragrafi 2) Me nj rregullim t till Kodi ka zgjidhur nj nga shtjet mjaft me rndsi
duke ia ln gjykats q t vendos se n cilat raste do ti qaset marrjes n pyetje t
ktyre dshmitarve. Mirpo, kur ti qaset marrjes n pyetje t ndonjrit prej tyre n
cilsi t dshmitarit, ai faktikisht barazohet n t drejta dhe detyrime me dshmitart e
tjer, si pr sa i prket thirrjes s tij, ashtu edhe n lidhje me dhnien e dshmis.
Informacionet t cilat mund ti ofroj i dmtuari n procedur penale me rastin e
marrjes s tij n pyetje, kan t bjn si me faktet q jan t rndsishme pr procedur
penale, ashtu edhe me rrethanat q kan pr qllim realizimin e t drejtave t tij m t
gjera, n baz t t cilave mund t thuhet se ai sht figur procedurale e dyfisht.
Nevoja pr marrje n pyetje t t dmtuarit si dshmitar shpeshher n praktik
paraqitet si e pashmangshme. Nj situat e till mund t krijohet veanrisht n ato
raste n t cilat pr vepr penale konkrete, prve deklarimit t viktims, nuk ka prova
t tjera, n baz t t cilave do t mund t vendosnin organet procedurale. Kshtu, te
veprat penale kundr pasuris ose te veprat penale kundr integritetit seksual, jo rrall,
prve kallzimit t t dmtuarit se ndaj tij sht kryer vepr penale, organet e ndjekjes
nuk kan t dhna t tjera t besueshme. N nj situat t till pashmangshm i duhet
qasur marrjes n pyetje t t dmtuarit n cilsi t dshmitarit, sikundrq nevoja e till
mund t paraqitet edhe kur kryersi i veprs penale sht i panjohur.
Deklarimi i viktims i dhn n procedur penale, shpesh paraqet nj nga provat m t
rndsishme, bile nganjher ai sht prov e vetme, e cila me verifikime prkatse
shpie n sqarimin e shtjes. Te shum vepra penale viktima mund t jet i vetmi
dshmitar, i cili nuk mund t zvendsohet me asnj mjet provues tjetr. Ekzistojn
shembuj t deklarimeve t rndsishme t viktims, bile edhe te veprat penale t
vrasjes, sepse ka raste kur viktima nuk vdes menjher, por, me tregimin e vet para
vdekjes, sqaron ngjarjen e cila, nuk do t mund t sqarohej ndryshe. Mirpo viktima si
dhns i rndsishm i deklarimit, por e interesuar pr t, kur e prshkruan veprn
penale dhe dmin e shkaktuar prej saj, mezi sht m i besueshm sesa i pandehuri.
123
Marina, Panta, Matovski, Nikola, Odbrani temi od Krivinoto procesno pravo, (NIO Studentski Zbor,
Skopje, 1980, fq. 22.
223
Ejup Sahiti
sht fakt se i dmtuari si dshmitar okular percepton n mnyr m t plot dhe mban
mend m fort sesa dshmitari i rndomt, por duhet pasur parasysh edhe fakti se
deklarimi i t dmtuarit si dshmitar sht deklarim i personit t interesuar pr rrjedhn
e procedurs penale dhe, si i till, mund t jet joobjektiv.
Sidoqoft, pavarsisht nga tr kjo, pr ndrmarrje t disa aktiviteteve q kan pr
qllim zhvillimin e suksesshm t procedurs penale, deklarimi i tij rrallher mund t
lihet anash.
Me rastin e marrjes n pyetje t t dmtuarit t mitur, duhet t veprohet patjetr me
kujdes, n mnyr q marrja n pyetje t mos ndikoj dmshm n gjendjen e tij
psikike. Varsisht nga rasti do t duhej shikuar edhe mundsia e largimit t t
pandehurit nga gjykatorja gjat kohs s marrjes s t miturit n pyetje.
Megjithat, vlen t vihet n pah fakti se hulumtimet kan treguar se vetm 50% e t
dmtuarve-dshmitar n esenc japin deklarim t sakt. 124
Kur trhiqet nj paralele ndrmjet Kapitullit VI t Kodit aktual (i cili prmban dy nene)
dhe Kapitullit VII t Kodit t prkohshm me pes nene, fitohet prshtypja se Kodi i
prkohshm ishte m i kompletuar pr sa i prket trajtimit t t dmtuarit. Megjithat,
duhet pasur parasysh se dy nenet e Kapitullit VI nuk jan dispozita t vetme q i
referohen t dmtuarit. N Kod ekzistojn edhe dispozita t tjera q kan t bjn me t
dmtuarin (nenet 24, paragrafi 4, 214, 217, 218, 287 paragrafi 4, 329 paragrafi 3,
Kapitulli XXV - nenet 458-469 etj.).
Neni 62 [T drejtat e t dmtuarit]
1.
124
I dmtuari ka kto t drejta:

1.1. I dmtuari nga vepra penale duhet te trajtohet me respekt nga
policia, prokurort, gjyqtart ose organi tjeter q zbaton procedurn
penale.
1.2. Nse i dmtuari nga vepra penale mund t identifikohet, policia dhe
prokurori ose organi tjeter q zbaton procedurn penale duhet t
kontaktojn t dmtuarin n mnyr t arsyeshme dhe t informojn
at q sht pal e dmtuar.
1.3. I dmtuari ka cilsin e pals n procedur penale.
1.4. I dmtuari ka t drejt n kompensimin e arsyeshm t urdhruar
nga gjykata prej t pandehurit ose t pandehurve q kan pranuar
ose jan shpallur fajtor pr dmin material, fizik dhe emocional t
shkaktuar nga kryerja e veprs penale pr t ciln i pandehuri ose t
pandehurit jan shpallur fajtor.
1.5. Nse gjykata nuk mund t urdhroj kompensimin nga i pandehuri
apo t pandehurit pr shkak t pamundsis s tyre pr t paguar,
mungess s kompetencs s gjykats ose vdekjes, i dmtuari ka t
drejt q t krkoj nga gjykata q t drgoj urdhrin pr
kompensim te koordinatori i fondit pr kompensimin e viktimave.
Vodineli, Svjedok i njegove kategorije u krivino procesnoj nauci i kriminalistici, JRKKP nr.2/1988,
fq.22.
224
Ejup Sahiti
Krahas subjekteve themelore q ushtrojn funksionet themelore n procedur penale:

ndjekjen, mbrojtjen dhe gjykimin - n procedur penale marrin pjes edhe persona t
tjer, t cilt kan cilsi t subjektit procedural, ndonse nuk ushtrojn nj nga
funksionet e siprprmendura. Ndr subjekte t tilla bn pjes edhe i dmtuari nga
vepra penale.
N shoqrin ton aktuale, n kuadr t trajtimit t t drejtave dhe lirive themelore t
njeriut, m s shumti vihet n pah domosdoshmria pr mbrojtjen e t drejtave dhe
lirive t t pandehurit, sepse i pandehuri gjendet n pozit t rrezikuar, ku ekziston
mundsia potenciale q t nprkmben t drejtat dhe lirit e tij. Pa dyshim q
interesimi dhe kujdesi i till pr t drejtat e t dmtuarit n procedur penale, sht i
arsyeshmm.
Mirpo, nuk ishte n rregull fakti se deri para jo shum kohsh n nj mas lihej anash
i dmtuari si person i cili ka psuar dm nga vepra e kryer penale, sikurse nuk kishte
prqendrim t mjaftueshm pr t drejtat dhe interesat e tij n procedur penale.
Dispozita e nenit 62 t KPP parasheh obligim pr organin procedues q, gjat gjith
rrjedhs s procedurs penale, t ket parasysh nevojat e arsyeshme t t dmtuarve.
N kt drejtim kujdes i veant do t duhej t kihej kur i dmtuari sht fmij, person
i moshuar, person me rregullime ose me paaftsi mendore apo viktim e dhuns
seksuale a gjinore.
Paragrafi 1.
Neni 62 n paragrafin e par (si paragraf t vetm), n kuadr t pes nnparagrafve
prcakton t drejtat e t dmtuarit.
Nnparagrafi 1.1.
I dmtuari sht person t cilit fardo e drejte personale ose pasurore i sht shkelur
ose i sht rrezikuar me veprn penale. Pavarsisht nga kontributi eventual q mund ta
ket pasur viktima me sjelljet e veta me rastin e kryerjes s veprs penale, pozita e saj
dallon diametralisht nga pozita e t pandehurit si kryers i veprs penale. Pr kt arsye
i dmtuari me vepr nga vepra penale duhet t trajtohet me respekt nga policia,
prokurort dhe gjyqtart ose organi tjetr q zbaton procedurn penale. Organi q
zbaton procedurn, jo vetm q ai vet duhet t sillet me respekt ndaj t dmtuarit, por
duhet t kujdeset q dinjitetin e t dmtuarit t mos e nprkmbin as pjesmarrsit e
tjer procedural. Duhet pasur kujdes q procesi penal t mos shndrrohet n nj aren
ku i dmtuari prjeton t ashtuquajturin viktimizim t srishm.
Nnparagraft 1.2. dhe 1.3.
Pr dallim nga zgjidhja e mparshme ligjore, ku i dmtuari pytej a e parashtron
krkesn pasurore juridike, informimi sipas dispozits s nnparagrafit 1.2., ka efekt
m t gjer, sepse e njofton t dmtuarin pr mundsit q i ka si pal n procedur
penale.
Qllimi i dispozits s nnparagrafit 1.2., e cila obligon organin q zbaton procedurn
q n mnyr t arsyeshme ta informoj t dmtuarin se sht pal e dmtuar, sht q
225
Ejup Sahiti
ksisoj ti bhet me dije t dmtuarit se mund ti realizoj t drejtat e tij n procedur

penale. Pa dyshim se informimi i t dmtuarit se sht pal n procedur, nnkupton
edhe informimin pr t drejtat q i takojn atij si pal.
Nnparagrafi 1.4.
Nj ndr t drejtat themelore t t dmtuarit sht e drejt q t propozoj realizimin e
krkess pasurore juridike pr dmin e shkaktuar me vepr nga vepra penale. Kjo e
drejt konsiston n t drejtn e kompensimit t arsyeshm t dmit nga i pandehuri.
Shumn e kompensimit e urdhron gjykata ndaj t pandehurit i cili ka pranuar ose
sht shpallur fajtor pr dmin e shkaktuar.
Dmi i shkaktuar me vepr nga vepra penale mund t jet material, fizik dhe
emocional.
N emr t kompensimit t dmit material i dmtuari mund t krkoj kompensim si t
dmit real (damnum emergens) ashtu edhe t fitimin e humbur (lucrum cesans). Dmi
fizik ka t bj me lndime trupore si posoj e veprs penale, ndrsa dmi emocional
ka t bj me lndimin e ndonj t mire personale, nderit, prestigjit, prjetimit t
dhembjes fizike ose shpirtrore etj. Megjithse sht vshtir t prcaktohet
kompensim i sakt pr dmin emocional, t dmtuatit duhet ti jepet satisfaksioni
adekuat n para. I dmtuari mund t krkoj kompenzim dmi sipas cilsdo nga kto tri
baza, t cilat mund edhe t kumulohen.
N kt drejtim dispozita e nenit 218 gjithashtu paraqet risi. Ajo i mundson 125 t
dmtuarit q, gjat hetimit ose brenda gjashtdhjet ditve prej ngritjes s aktakuzs, t
paraqes nj deklarat t thjesht t dmit t shaktuar me vepr nga vepra penale.
Paraqitja e deklarats pr dmin e shkaktua ka pr qllim ta njoftoj gjykatn q n
fazn e par t procedurs penale pr prmbajtjen e krkess pasurore juridike.
Nnparagrafi 1.5.
Gjykata duhet ta shqyrtoj propozimin e t dmtuarit pr realizimin e krkess pasurore
juridike. Pr zgjidhje ose jo t krkess pasurore juridike n procedur penale, gjykata
vendos sipas nenit 463. Dispozita e nnparagrafit 1.5. paraqet nj risi, e cila sht n
favor t t dmtuarit. Ajo supozon situatn kur i pandehuri fajtor sht ngarkuar me
krkesn pasurore juridike t t dmtuarit, por q n procedur t ekzekutimit t
vendimit paraqiten pengesa pr zbatimin e tij. Kur n nj rast t till gjykata nuk mund
t urdhroj kompensimin nga i pandehuri apo t pandehurit pr shkak t pamundsis
s tyre pr t paguar, ose pr shkak t vdekjes, i dmtuari ka t drejt q t krkoj nga
gjykata q t drgoj urdhrin pr kompensim te koordinatori i fondit pr kompensimin
e viktimave.
125
Neni 218, paragrafi paragrafi 1 paraqitjen e deklarats pr dmin e shkaktuar e parasheh si mundsi t t
dmtuarit. (dihet se edhe paraqitja e krkess pasurore juridike pr realizim n procedur penale varet nga
dispozicioni i pals s dmtuar). Por mosparaqitja e deklarats pr dmin e shkaktuar me vepr nga vepra
penale, mund t kete pasoja t caktuara. Nse i dmtuari nuk ka paraqitur deklaratn e dmit, gjykata at
nuk e konsideron pal n procedur penale dhe mund t mos urdhroj kompensimin e dmit.
226
Ejup Sahiti
Neni 63 [Prfaqsuesi i t dmtuarit]

1.
2.
3.
I dmtuari mund t prfaqsohet nga prfaqsuesi i cili sht antar i Ods

s Avokatve t Kosovs;
I dmtuari mund t prfaqsohet nga mbrojtsi i viktimave;
I dmtuari mund t prfaqsoj veten.
Subjektet procedurale penale i ushtrojn kompetencat e tyre n kuadr t autorizimeve

t tyre ligjore. Subjektet procedurale, posarisht palt (paditsi, i pandehuri dhe i
dmtuari), pr t ushtruar me sukses autorizimet e tyre, duhet t posedojn dy aftsi: t
ashtuquajturn legitimatio ad cauzam - aftsin q t figurojn si pal proceduralopenale n nj shtje penale, apo q t jen titullar t t drejtave dhe detyrave q u
takojn subjekteve procedurale prkatse. Pr t vepruar n procedur personalisht dhe
me kompetenc, prve legitimatio ad cauzam, pala po ashtu duhet t posedoj edhe
legitimatio ad procesum - aftsin q ti ndrmarr vet veprimet procedurale q i
prkasin. Derisa legitimatio ad cauzam duhet ta posedoj do pal proceduralo-penale,
legitimatio ad procesum duhet ta posedojn disa pal (prokurori i shtetit dhe i
pandehuri), ndrsa i dmtuari mund t veprojn n procedur edhe kur i mungon
legitimatio ad procesum. N situat t till i dmtuari i ndrmerr veprimet nprmjet
prfaqsuesit procedural - prfaqsuesit ligjor ose prfaqsuesit t autorizuar.
Prve prfaqsuesve procedural, Kodi i procedurs penale i Kosovs njeh edhe nj
kategori prfaqsuesish, t cilt mund ti quajm zvends (supstitut) procedural.
Zvnds procedural jan personat t cilt, n emr t vet por n interes t pals
procedurale, ndrmarrin veprime procedurale t caktuara me KPP. Dallimi ndrmjet
tyre dhe prfaqsuesve t tjer (ligjor dhe t autorizuar) qndron n faktin se
substitutt procedural veprimet pr t cilat jan t autorizuar me Kod, i ushtrojn n
emr t vet. Ata doher qndrojn n ndonj raport t afrt, zakonisht gjinor, me paln
procedurale q prfaqsojn. Sipas Kodit t procedurs penale t Kosovs,
bashkshorti apo bashkshorti jashtmartesor, personi i gjinis s gjakut n vij t
drejt, prindi, prindi adoptues, fmija i adoptuar, vllai, motra dhe ushqyesi mund t
angazhojn mbrojts pr t pandehurin, por jo kundr dshirs s tij (neni 53, paragrafi
8); t paraqesin ankes kundr vendimit gjyqsor n dobi t t miturit, madje edhe
kundr dshirs s tij (neni 77, paragrafi 2 i KDM); t paraqesin krkes pr rishikim t
procedurs penale pas vdekjes s t pandehurit dhe krkes pr mbrojtjen e
ligjshmris (nenet 424, paragrafi 1 dhe 433, paragrafi 1). Veprimet e tilla zvndsit
do her i ushtrojn n emr t vet po n dobi t pandehurit.
shtja e prfaqsimit n mnyr t rregullt duhet t vrtetohet n fillim t procedurs,
n mnyr q pr shkak t mangsive n prfaqsim, t mos ndodh prfaqsimi i
paautorizuar ose dhnia e deklaratave q jan me rndsi pr rrjedhn e procedurs.
Me prfaqsues ligjor kuptohet do prfaqsim i cili nuk buron nga autorizimi i bazuar
n pajtimin e vullnetit ndrmjet prfaqsuesit dhe t prfaqsuarit, por q mbshtetet n
ligj.
Prfaqsuesi ligjor vepron n emr dhe n dobi t personit t prfaqsuar, me t drejtn
q n procedur t jap t gjitha deklaratat dhe t kryej t gjitha veprimet pr t cilat
sht autorizuar edhe i prfaqsuari. Si prfaqsues ligjor mund t paraqitet prindi i
fmijs - t miturit ose kujdestari i personit pa zotsi pr t vepruar.
227
Ejup Sahiti
Me ndihmn e prfaqsuesit ligjor n procedur penale vepron personi i dmtuar t cilit

i mungon zotsia pr t vepruar, qoft pr shkak t moshs jomadhore, qoft pr shkak
t gjendjes s tij psikofizike. Kshtu, kur i dmtuari sht fmij ose person pa zotsi
pr t vepruar, prfaqsuesi i tij ligjor sht i autorizuar t jap deklarata dhe t
ndrmarr t gjitha veprimet q i dmtuari sht i autorizuar ti ndrmarr sipas KPP.
sht me rndsi t theksohet fakti se Kodi n fuqi nuk e ka akceptuar dispozitn e
nenit 79 t Kodit t Prkohshm, e cila i referohej prfaqsuesit ligjor 126 t t dmtuarit
fmij ose pa zotsi veprimi. Bazuar n kt q u tha si dhe n mnyrat e prfaqsimit
t t dmtuarit sipas nenit 63, fitohej prshtypja se Kodi hesht pr sa i prket
prfaqsuesit ligjor. Dihet fakti se, kur i dmtuari sht fmij apo sht privuar nga
zotsia e veprimit, atij i mungon legitimatio ad procesum. I dmtuari n gjendje t till
jo vetm q personalisht nuk mund ti ushtroj veprimet procedurale, por nuk ka
kapacitet t mjaftueshm as pr t muar nse duhet t angazhohet prfaqsuesi i
autorizuar. Andaj, n nj situat t till nuk mund t anashkalohet prfaqsuesi ligjor
n procedur penale dhe as q sht anashkaluar. Nprmjet interpretimit sistemor t
dispozitave t KPP-s q kan t bjn me t dmtuarin, n veanti me dispozitn e
nenit 214, shihet se Kodi nuk e ka anashkaluar prfaqsuesin ligjor.
shtja e prfaqsimit ligjor t t dmtuarit fmij sht shtje procedurale t ciln
gjykata nuk mund ta zgjidh si shtje prejudikuese sipas nenit 18, sepse neni n fjal
ka t bj me zgjidhjen e shtjeve t cilat kan t bjn me aplikimin e s drejts
penale materiale. Se kush mund t jet prfaqsues ligjor, sht parapar me dispozita
ligjore prkatse, t cilat rregullojn marrdhniet prind - fmij. 127 Ndrsa privimi nga
zotsia pr t vepruar, si dhe caktimi me at rast i prfaqsuesit ligjor, duhet t bazohen
patjetr n vendim gjyqsor t marr n procedur jashtkontestimore.
Paragrafi 1.
Konform me paragrafin 1 t nenit 63, i dmtuari mund t prfaqsohet nga prfaqsuesi
i cili sht antar i Ods s Avokatve t Kosovs. Prfaqsimi sipas paragrafit 1 ka t
bj me prfaqsuesin e autorizuar.
Prfaqsues i autorizuar sht personi t cilin e ka angazhuar pr kryerjen e veprimeve
procedurale pala e dmtuar/subjekti proceduralisht e aft, ose prfaqsuesi ligjor i pals
s dmtuar/subjektit procedural t paaft, e cila dshiron q t lirohet nga barra e
pjesmarrjes personale n procedur ose dshiron t prfaqsohet n mnyr
profesionale. Prfaqsuesi i autorizuar ka autorizim q, n emr dhe n interes t t
dmtuarit, ti ushtroj veprimet perocedurale t cilat, sipas Kodit, nuk sht e
domosdoshme ti kryej i dmtuari personalisht (i dmtuari personalisht duhet t
paraqitet kur sht thirrur si dshmitar, kur nevojitet shikimi trupor dhe ekspertimi i
flokut, pshtyms, gjakut etj. (neni 144).
126
Heshtja e Kodit n kapitullin VI pr sa i prket dispozits lidhur me prfaqsuesin ligjor nuk sht
rezultat i dshirs s ligjvnsit pr drogimin e saj. Ajo m tepr ka gjas t jet rezultat i faktit se m nuk
figurojn paditsi subsidiar as paditsi privat si padits t autorizuar, t cilt gjithashtu ishin persona t
dmtuar. Lnia anash e dispozitave q kishin t bnin me paditsin subsidiar dhe me paditsin privat duket
se ktu e ka djegur edhe dispozitn lidhur me prfaqsuesin ligjor t t dmtuarit. Tek e fundit, kjo nuk ka
krijuar vakum juridik, sepse Kodi e njeh prfaqsuesin ligjor n nenin 214.
127
Marina, op. cit., fq. 54.
228
Ejup Sahiti
Prfaqsuesi i autorizuar duhet ti mbroj t drejtat dhe intersat e t dmtuarit n

procedur. Ai ushtron t gjitha veprimet n procedur penale n emr dhe n interes t
t dmtuarit, prve atyre q personalisht kan t bjn me t dmtuarin. Kujdesi i tij
duhet t fokusohet veanrisht n mbrojtjen e integritetit t t dmtuarit gjat marrjes
n pyetje pran organit q zbaton procedurn. Ska dyshim se, me rastin e marrjes n
pyetje t dshmitarit - viktims s veprs penale kundr integritetit seksual, nevojitet
maturi e pyetsit lidhur me pyetjet q i prkasin sfers intime t viktims, pyetje t cilat
viktimn ose t afrmit e saj ia ekspozojn turpit, posarisht kur ato nuk kan lidhje
direkt me veprn penale. Andaj detyr e prfaqsuesit t autorizuar sht q t kujdeset
n mnyr q i dmtuari n procedur gjyqsore t mos prjetoj pakndshmri t
quajtura viktimizim i mvonshm. Detyr vijuese e prfaqsuesit t autorizuar sht
paraqitja dhe prfaqsimi i krkess pasurore juridike.
N qoft se si prfaqsues i autorizuar angazhohet avokati, ai ka t drejt edhe pr
shprblim.
Si person i dmtuar mund t jet edhe personi juridik. Personi juridik si kolektivitet
sht lloji t posam t prfaqsimit ku funksione t caktuara i ushtron nj person
fizik ose disa persona fizik t parapar me statutin e personit juridik.
Paragrafi 2.
Dispozita e paragrafit 2 ka t bj me prfaqsim t t dmtuarit nga mbrojtsi i
viktimave. Angazhimi n procedur penale i prfaqsuesit t autorizuar nga ana e t
dmtuari (ose e prfaqsuesit t tij ligjor) sht nj e drejt fakultative 128 e t dmtuarit.
Krahas prfaqsimit t autorizuar fakultativ, n praktik mund t shtrohet nevoja pr
caktim t prfaqsuesit t autorizuar me shpenzime publike. Ktu pak a shum kemi t
bjm me nj situat t ngjashme me institutin e mbrojtjes pr t varfr t t
pandehurit. Mundsia e t dmtuarit q, sipas paragrafit 2, t prfaqsohet nga
mbrojtsi i viktimave, nnkupton prfaqsim falas.
Paragrafi 3.
Dispozita e paragrafit 3 t nenit 63 imundson t dmtuarit q interesat e tij n
procedur penale ti prfaqsoj vet, pa angazhuar prfaqsues nga Oda e Avokatve
t Kosovs dhe pa iu drejtuar mbrojtsit t viktimave. N kt drejtim, t drejtat e tij
konsistojn n: a) mundsin e paraqitjes s krkess pasurore juridike (kapitulli
XXV); b) mundsin q gjat hetimit t krkoj nga Prokurori i shtetit marrjen e
ndonj prove konkrete (neni 217) apo mundsin e prezantimit t fakteve dhe t
propozimit t provave pr ndriim t veprs penale, pr gjetjen e t pandehurit ose pr
vrtetim t krkess s tij pasurore juridike, si dhe mundsin q, deri n prfundim t
shqyrtimit gjyqsor, t propozojn shqyrtimin e fakteve t reja, mbledhjen e provave t
reja dhe t prsris propozimet t cilat gjyqtari i vetm gjykues, kryetari i trupit
128
N rastet e specifikuara n nenin 82 t Kodit t Prkohshm t procedurs penale parashihej angazhimi
obligator i prfaqsuesit t autorizuar. Kodi tani n fuqi nuk parasheh prfaqsim t autorizuar n mnyr
detyrimore, ndonse dispozita e nenit 450, paragrafi 4, pr sa i prket pagimit t shprblimit dhe t
shpenzimeve t nevojshme t prfaqsuesit t autorizuar t dmtuarit, ka mbetur e paredaktuar. Dispozita n
fjal aludonte prfaqsuesin e autorizuar t caktuar sipas detyrs zyrtare.
229
Ejup Sahiti
gjykues ose trupi gjykues i ka refuzuar m hert (neni 329, paragrafi 3); c) mundsin e
parashtrimit t pyetjeve (t pandehurit, dshmitarit dhe ekspertit), mundsin q t bj
vrejtje dhe t jap sqarime lidhur me provat, t jap deklarata dhe t paraqes
propozime; ) mundsin t shikoj ose fotografoj shkresat dhe provat materiale q i
disponon gjykata ose Prokurori i shtetit kur ka interes legjitim pr t br nj gj t
till. Neni 214, paragrafi 1 parasheh m tutje kushtet n t cilat i dmtuari mund ta
shfrytzoj kt t drejt, prkatsisht mundsin e kufizimit t saj). Krahas t drejtave
t siprshnuara, i dmtuari ka edhe t drejta t tjera; d) sipas kushteve t parapara me
KPP, i dmtuari n procedur penale mund t paraqes propozim pr ndjekje penale;
dh) t angazhoj prfaqsues t autorizuar; e) t njoftohet pr vendin dhe kohn e
ndrmarrjes s veprimit procedural; f) e drejta e t dmtuarit pr mas mbrojtje sipas
Kapitullit XIII t KPP, dhe g) e drejta q t paraqes ankes kundr aktgjykimit (neni
381, paragrafi 3).
M tutje, Kodi i njeh t dmtuarit nj varg t drejtash t tjera konkrete, si jan, p. sh.:
mundsia e paraqitjes s deklarats pr dmin e shkaktuar sipas nenit 218; me rastin e
zbatimit t mundsis hetuese t veant viktima ose mbrojtsi i viktimave mund t
krkoj nga gjyqtari i procedurs paraprake t marr dshmi nga dshmitari ose t
krkoj ekspertiz (neni 149, paragrafi 1); obligimi i gjykats q ta thrras t
dmtuarin pr shqyrtim gjyqsor (neni 287, paragrafi 1), prkatsisht ta njoftoj t
dmtuarin pr kohn dhe vendin e marrjes n pyetje t dshmitarve ose t ekspertve
jasht gjykimit nse kjo sht e mundshme duke pasur parasysh ngutin e procedurs
(neni 290, paragrafi 2; e drejta e t dmtuarit q t krkoj nga gjykata q t dgjoj
dshmitart pr t kundrshtuar dshmit apo provat e paraqitura nga pala e kundrt
(neni 331, paragrafi 2); e drejta e tij n fjaln prfundimtare (neni 354); etj.
230
Ejup Sahiti
Kapitulli VII: Mbikqyrja e procedurs penale

Neni 64 [E drejta e gjykats pr t gjobitur palt q zvarrisin procedurn penale]
1.
2.
3.
Gjykata gjat rrjedhs s procedurs mund ti shqiptoj gjob deri n 250

EURO mbrojtsit, prfaqsuesit t autorizuar ose prfaqsuesit ligjor, t
dmtuarit ose mbrojtsit t viktimave, kur veprimet e tij jan t drejtuara
qart n zvarritjen e procedurs penale. Gjoba mund te caktohet per cdo
veprim qe ka per qellim zvarritjen e procedures sipas ketij paragrafi.
Oda e Avokatve t Kosovs njoftohet pr shqiptimin e gjobs ndaj antarit
t saj ose praktikantit t avokaturs.
N qoft se prokurori i shtetit nuk i paraqet gjykats propozimet me koh
ose veprimet tjera n procedur i ndrmerr me vonesa t mdha dhe kshtu
shkakton zvarritjen e procedurs, ather pr kt njoftohet kryeprokurori
i asaj prokurorie.
Neni 5 i Kodit t procedurs penale i referohet t drejts s personit t dyshuar ose t

akuzuar pr procedur penale t paanshme, t zbatuar n koh t arsyeshme. M tutje
gjykata duhet t kujdeset q procedura t zbatohet pa zvarritje dhe t pengohet do
shprdorim i t drejtave q u prkasin pjesmarrsve n procedur. N kt drejtim
neni 17 gjithashtu obligon gjykatn q ta njoftoj t pandehurin ose pjesmarrsin
tjetr procedural pr t drejtat q i takojn n procedur dhe pr pasojat e mosveprimit
t tij nse ai, pr shkak t mosdijes, nuk ndrmerr veprimin e duhur n procedur ose
nuk shfrytzon t drejtat e tij. N kt kontekst ndrlidhet edhe dispozita e nenit 64.
Paragraft 1 e 2.
Qllimi i gjobitjes s personave t parapar n paragrafi 1 t ktij neni sht sigurimi i
kryerjes n mnyr efikase t veprimeve procedurale, pengimi i keqprdorimit t t
drejtave n procedur dhe pamundsimi i zvarritjes s procedurs. Vlersimin se a jan
veprimet t drejtuara qart n zvarritjen e procedurs penale, Kodi ia l gjykats si
shtje faktike, prandaj, shqiptimi i dnimit procedural me gjob, sipas ksisoj
dispozite, sht mundsi, jo obligim. Mirpo, n aktvendimin pr gjobitje procedurale
duhet t arsyetohen rrethanat q kan shkaktuar marrjen e vendimit t till. Pr shkelje
t disiplins procedurale nga personat e parapar n paragrafi 1, Kodi ka parapar edhe
dnime t tjera disiplinore, disa prej t cilave shqiptohen n mnyr t detyrueshme
(nenet 444, paragrafi 1, 135, paragrafi 1-2, 112, paragrafi11, 201, paragrafi 1, 302,
paragrafi 1).
Kundr aktvendimit mbi shqiptimin e dnimit procedural me gjob, mund t ushtrohet
ankes, prve rasteve kur aktvendimin e ka marr Gjykata Supreme e Kosovs.
Ankesa ka karakter suspensiv. Pr ankes vendos gjykata drejtprdrejt m e lart.
Paragrafi 2 i ktij neni krkon q, pr shqiptim t gjobs kundr mbrojtsit ose
praktikantit t avokatis, t njoftohet Oda e Avokatve, me qllim q n kuadr t saj,
eventualisht, t ndrmerren masa t tjera disiplinore.
231
Ejup Sahiti
Paragrafi 3.
Veprimet me t cilat, sipas ktij paragrafi, Prokurori i shtetit mund ta zvarris
procedurn, mund t jen t ndryshme, si p.sh. mos prgjigja ndaj thirrjes pr t marr
pjes n veprimet n t cilat pjesmarrja e tij sht e domosdoshme, mosndrmarrja me
koh e masave pr t cilat sht i autorizuar, shmangia e marrjes s shkresave etj..
Meqense pr zvarritje t procedurs penale nga ana e prokurorit t shtetit, si dhe as pr
veprimet e tjera t tij, gjykata nuk mund t ndrmarr masa procedurale t dhunshme,
rrugdalja sht gjetur n njoftimin e kryeprokurots t asaj prokurorie.
Neni 65 [Drgimi i deklaratave t rreme prokurorit t shtetit]
1.
2.
Nse gjyqtari mson se gjat procedurs penale t ciln ai e kryeson ka

pasur shkelje t neneve 391-401 t Kodit Penal, mund tia drgoj rastin
pr hetim prokurorit prkats t shtetit.
Gjyqtari i cili drgon shkeljen nga nenet 391-401 t Kodit Penal sipas
paragrafit 1 t ktij neni nuk merr pjes n procedurn penale q rrjedh si
rezultat i ktij drgimi, por mund t vazhdoj t kryesoj procedurn
penale e cila ka qen duke u zbatuar.
Neni 79 parasheh t drejtn e do personi pr t kallzuar veprn penale q ndiqet sipas

detyrs zyrtare dhe detyrohet ta bj kt n rastin kur moskallzimi i veprs penale
paraqet vepr penale. N jetn e prditshme nuk prjashtohet mundsia q e drejta e
personit pr t kallzuar veprat penale t keqprdoret.
Dispozitat e nenit 65 synojn t pengojn nj dukuri t till. Ato parashohin mundsin
pr gjyqtarin i cili, gjat procedurs penale q kryeson, mson se ka pasur shkelje t
caktuar t Kodit penal q rastin e deklarimit t rrem tia drgojn Prokurorit t shtetit
pr hetim.
Paragrafi 1.
Sipas dispozits s paragrafit 1, kur gjyqtari mson se gjat procedurs penale q
kryeson ai, ka pasur shkelje t neneve 391-401 t Kodit penal, rastin mund ti drgoj
pr hetim prokurorit prkats t shtetit.
Paragrafi 2.
Neni 304 i KPP rregullon procedimin lidhur me veprat penale t kryera n shqyrtim
gjyqsor. Varsisht nga ajo se kush sht kryers i veprs penale, neni n fjal ofron
zgjidhje procedurale t ndryshme.
Kur i akuzuari kryen vepr penale n shqyrtim gjyqsor ose nse vepra penale e t
akuzuarit zbulohet gjat shqyrtimit gjyqsor, gjyqtari i vetm gjykues ose trupi
gjykues, n baz t akuzs s prokurorit t shtetit (e cila mund t paraqitet edhe
gojarisht), mund t prfshij edhe kt vepr ose mund t vendos q pr veprn e till
ta gjykoj vemas t akuzuarin.
232
Ejup Sahiti
Pr sa i prket rastit kur n shqyrtim gjyqsor kryen vepr penale personi, prpos t
akuzuarit, gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues, n baz t aktakuzs gojore t
Prokurorit t shtetit, mund t ndrpres shqyrtimin gjyqsor dhe t gjykoj menjher
veprn penale ose mund ta shtyj kt pas prfundimit t shqyrtimit gjyqsor.
Kur ka dyshim t arsyeshm se dshmitari apo eksperti kan dhn deklarim t rrem
n shqyrtim gjyqsor, pas hartimit t procesverbalit lidhur me deklarimin, lnda i
drgohet prokurorit t shtetit pr veprim t mtejm.
Paragrafi 2 i nenit 65 prjashton gjyqtarin i cili e ka drguar rastin te prokurori prkats
i shtetit, nga procedura penale q zhvillohet pr at rast, por gjyqtari mund t vazhdoj
t kryej procedurn penale q ka qen duke u zbatuar.
233
Ejup Sahiti
Kapitulli VIII: Detyrimet e organeve publike

Neni 66 [Detyrimi i organeve publike q t ndihmojn prokurorin e shtetit]
T gjitha organet publike detyrohen q prokurorit t shtetit, gjykatave dhe
organeve t tjera kompetente q marrin pjes n procedur penale tu japin
ndihmn e nevojshme, sidomos pr shtjet q kan t bjn me hetimin e
veprave penale ose vendndodhjen e kryersve.
N kuadr t veprimtaris gjyqsore shpeshher paraqitet nevoja pr krkim dhe ofrim
t ndihms. Ndihma e nevojshme pr veprimtari t gjykatave mund t jet: a) ndihm
juridiko -penale ndrkombtare, b) ndihm e brendshme, e cila mund t jet - ndihm e
brendshme n kuptimin e gjer dhe - ndihm e brendshme n kuptimin e ngusht.
Dispozita e nenit 66 ka t bj me ndihmn e brendshme n kuptim t gjr, e cila i
referohet ndihms q organet publike detyrohen tu ofrojn prokurorit t shtetit,
gjykatave dhe organeve t tjera kompetente (prokurorit t shtetit, policis) q marrin
pjes n procedur penale. Ofrimi i ksaj ndihme sht i obligueshm. Ndihma, sipas
natyrs s saj, sht e ndryshme, pikspari ka t bj me ndihmn teknike dhe
profesionale (ndihma pr transport, pr ruajtje t sendeve etj.) n hetimin e veprave
penale, pr gjetjen e kryersve t tyre dhe pr sigurimin e provave. Bazuar n nenin 19,
paragrafi 1, nnparagrafi 1.18. organ publik sht nj organ i Qeveris s Republiks
s Kosovs ose nj organ i njjt i autorizuar pr t vepruar sipas Ligjit pr Policin
apo Ligjit pr Kompetencat, Pr zgjedhjen e rasteve dhe caktimin e Lndve t
Gjyqtarve dhe Prokurorve t EULEX-it n Kosov. Mirpo, kur i referohemi
dispozits s nenit 66, prkufizimi organ publik ka kuptim m t gjer. Me t duhen
kuptuar organet shtetrore t Republiks s Kosovs (t cilat nuk marrin pjes n
procedur penale), organet e administrimit lokal, firmat, subjekte t tjera juridike dhe
ndrmarrsit e pavarur. Shih komentin e nenit 78.
Rndsia e posame e dispozits s nenit 66 qndron n faktin se ajo paraqet baz
juridike pr t gjitha krkesat t cilat Prokurori i shtetit, gjykata dhe organet tjera
kompetente q marrin pjes n procedur (policia, shrbimi doganor etj.) mund tua
paraqesin organeve t tjera, dhe njhersh pr ta, parimisht, paraqet detyrim q t
plotsojn krkesat e tilla.
Ofrimi i ndihms s brendshme n kuptimin e ngusht nnkupton ndihmn reciproke
ndrmjet gjykatave dhe organeve t tjera procedurale. Kjo lloj ndihme rregullohet me
ligjet: pr gjykatatat, pr prokurorin e shtetit, pr organet e punve t brendshme etj.
dhe me t nuk ka t bj dispozita e nenit 66. Si e till ka qen aktuale n sistemin ku
struktura organizative e gjyqsis rregullohej me dispozita t niveleve t ndryshme
ligjvnse (federative, republikane, krahinore apo sot n Bosnj e Hercegovin gjykatat kantonale).
Konfiskimi i shkresave ose i dokumenteve t tjera nga organet publike, sipas nenit 114,
nuk konsiderohet ndihm sipas dispozits s nenit 66, sepse kjo ka t bj me mbledhje
t provave si veprim hetimor.
234
Ejup Sahiti
Forma t posame t ndihms jan parapar n nenin 83, paragrafi 3 e 4, dhe n nenin
1 t Ligjit pr bashkpunim juridik ndrkombtar n shtjet penale. Konform me
dispozitat e Kodit, n situata t caktuara edhe qytetart kan obligime t caktuara ndaj
gjykats ose organeve t tjera procedurale, por ka edhe situata kur sht e mirseardhur
edhe ndihma vullnetare (paraqitja e kallzimit penal, ofrimi i t dhnave me rastin e
dhnies s shpalljes sipas nenit 536 etj.).
Neni 67 [Nxjerrja e t dhnave konfidenciale]
1.
2.
Me krkesn e gjykats, institucionet dhe personat prgjegjs pr mbajtjen

e bazave t t dhnave, qoft edhe pa plqimin e personave prkats, i
sigurojn gjykats t dhna nga baza e tyre e t dhnave q i mbajn, kur t
dhnat e tilla jan t domosdoshme pr zhvillimin e procedurs penale.
Gjykata detyrohet t mbroj fshehtsin e t dhnave t siguruara n
mnyr t till.
Paragrafi 1.
Procedura penale paraqet nj lm q sht me interes t madh shtetror, shoqror dhe
me interes t prgjithshm publik. Pr shkak t rndsis q ka procedura penale,
shqyrtimi gjyqsor i saj, sipas rregullit, zhvillohet me dyer t hapura. N ann tjetr,
duke u bazuar n interesin shoqror dhe individual, pr disa t dhna sht parapar me
ligj se ato paraqesin fshehtsi (afariste, profesionale etj.) dhe sht parapar detyrimi
pr ruajtjen e tyre. Sidoqoft, kur interesi shoqror pr ruajtje t konfidencialitetit t t
dhnave t caktuara t mbrojtura me ligj, nga nj an, dhe interesi i procedurs penale
pr efikasitet procedural jan n kolizion, dispozita e paragrafi 1 i jep prparsi
procedurs penale.
Pr kt arsye ekziston detyrimi q, n baz t krkess s gjykats, t gjitha
institucionet dhe personat prgjegjs pr mbajtjen e bazave t t dhnave, ti sigurojn
gjykats t dhnat q jan t domosdoshme pr zhvillimin e procedurs penale, bile
edhe pa plqimin e personave me t cilt ka t bj fshehtsia.
Paragrafi 2.
Gjykata ka pr detyr t kujdeset pr mbrojtje t informacioneve t tilla. Kt e bn
duke e prjashtuar publicitetin nga shqyrtimi gjyqsor, dhe njhersh duke i
paralajmruar personat q marrin pjes n shqyrtim gjyqsor t mbyllur, se detyrohen
t ruajn fshehtsin e informatave t cilat i kan msuar n shqyrtim gjyqsor dhe se
zbulimi i fshehtsis prbn vepr penale (neni 295, paragrafi 3).
235
Ejup Sahiti
Pjesa e dyt: Procedura penale

Kodi i procedurs penale e sistemon materien procedurale n disa pjes.
Pjesa e par: Dispozitat e prgjithshme (kapitujt I-VIII, nenet 1 - 67) prmban parimet
themelore dhe dispozitat e prgjithshme lidhur me disa subjekte procedurale.
Pjesa e dyt: Procedura penale (kapitujt IX-XXI, nenet 68 - 441) prfshin rrjedhn e
procedurs penale (veprimet fillestare t policis dhe marrjen e informatave; fillimin e
hetimit formal; heqjen e liris; provat gjat hetimit dhe gjat shqyrtimit gjyqsor;
ngritjen e aktakuzs; shqyrtimin gjyqsor dhe aktgjykimin; mjetet juridike).
Pjesa e tret: Administrimi i procedurs (kapitujt XXII-XXIX, nenet 442-492)
rregullon administrimin e procedurs (parashtresat, shpenzimet e procedurs penale,
krkesn pasurore juridike, marrjen dhe komunikimin e vendimeve, drgimin e
shkresave dhe ekzekutimin e vendimeve).
Pjesa e katrt: Procedurat e veanta (kapitujt XXX-XXXVIII, nenet 493-538).
Pjesa e-gjasht 129 Dispozitat kalimtare dhe prfundimtare (kapitulli XXXVIII, nenet
539-547).
Pjest dy dhe tre rregullojn n plotni procedurn e prgjithshme (t rregullt), prfshir
edhe mjetet e jashtzakonshme juridike. Disa procedura nga pjesa e katrt, t cilat,
gjykuar sipas prmbajtjes s tyre, kan t bjn me zgjidhje t shtjes penale ose me
shqiptimin e sanksionit pr vepr penale, jan vendosur si procedura t veanta. Ato
jan: procedura pr dhnien e urdhrit ndshkimor (kapitulli XXX) dhe procedura pr
shqiptimin e vrejtjes gjyqsore (kapitulli XXXI). Procedurat e tilla jan sistemuar n
kuadr t procedurave t veanta pr arsye se procedurat e veanta prmbajn specifika
me t cilat n mnyr t veant rregullohen disa veprime procedurale apo forma t
procedimit, kshtu q normat e tilla dhe normat e procedurs s prgjithshme realisht
jan komplementare 130.
129
N vargun e renditjes s pjesve t Kodit t procedurs penale pjesa e gjasht do t duhej t ishte pjesa e
pest! Kalimi nga pjesa e katrt n pjesn e gjasht duket t jet lshim redaktorial.
130
Petri 1, fq. 277.
236
Ejup Sahiti
Kapitulli IX: Fillimi i hetimeve dhe procedura penale

1. Fazat e procedurs penale
(numri n kllapa paraqet nenin prkats nga Kodi i mparshm)
Neni 68 [Fazat e procedurs penale]
Sipas ktij Kodi t Procedurs Penale, procedura penale ka katr faza t
ndryshme: fazn e hetimit, fazn e ngritjes s aktakuzs dhe deklarimit,
fazn e shqyrtimin gjyqsor dhe fazn e mjetit juridik. Procedurs penale
mund ti paraprijn veprimet fillestare t policis ose mbledhja e
informatave sipas nenit 84 t ktij Kodi.
Dispozita e nenit 68 prcakton katr faza (stade) npr t cilat kalon procedura penale.
Ato jan: 1. faza e hetimit; 2. faza e ngritjes s aktakuzs dhe deklarimit; 3. faza e
shqyrtimit gjyqsor dhe 4. faza e mjetit juridik. Procedurs penale mund ti paraprijn
(zakonisht i paraprijn) veprimet fillestare t policis ose mbledhja e informatave
nprmjet masave t fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit gjat hetimit
paraprak.
2. Veprimet fillestare t policis
Neni 69 [Hetimi nga policia]
1.
2.
3.
4.
Policia heton veprat penale n pajtim me nenin 70 dhe ia raporton ato

prokurorit te shtetit sa me shpejt qe te jete e mundur.
Prokurori i shtetit dhe policia punojn bashkrisht gjat veprimeve
fillestare nga neni 70.
Pas autorizimit pr zbatimin e mass nga neni 84 apo pas fillimit t
procedurs penale nga neni 102 i ktij Kodi, prokurori i shtetit drejton dhe
mbikqyr punn e policis apo organit tjetr q zbaton hetimin penal.
Prokurori i shtetit ka qasje n t gjitha informatat prkatse t hetimit q
policia ka n posedim gjat veprimeve fillestare.
Paragraft 1 e 2.
KPP pranon konceptin e ri t hetimeve n kuptimin q braktis vendosjen gjyqsore pr
fillim t hetimit duke suprimuar institucionin e gjyqtarit hetues. Fillimi dhe zbatimi i
hetimit i besohet prokurorit t shtetit me pjesmarrjen e policis. Pr zbatim t hetimit
vendos Prokurori i shtetit me aktvendim (neni 104, paragrafi 1). Mirpo, fillimit t
hetimit nga Prokurori i shtetit, si sht theksuar m prpara, i paraprin nj veprimtari
gjurmuese e dendur e policis
237
Ejup Sahiti
N procedur paraprake penale policia, duke ushtruar autorizimet dhe detyrat e veta
rreth zbulimit t veprave penale, t kryersve t veprave penale dhe sigurimit t t
dhnave q mund t shrbejn si prov, vepron me vetiniciativ (sipas detyrs zyrtare)
apo sipas autorizimit nga ana e Prokurorit t shtetit. Autorizimet nga paragrafi 1 e 2 t
nenit 69 kan t bjn me veprimtari t policies, t ciln ajo e ndrmerr zakonisht me
vetiniciativ para fillimit t hetimit formal. Konform me dispozitat n fjal, policia ka
disa obligime rreth hetimit-gjurmimit t veprave penale: - obligimin q ti hetoj veprat
penale n pajtim me nenin 70; dhe - obligimin q pr veprat e hetuara ti raprtoj
Prokurorit t shtetit sa m shpejt q t jet e mundur.
Dispozita e paragrafit 2 t ktij neni pr kryerjen e veprimeve fillestare t hetimit nga
neni 70, pr t cilat sht e autorizuar policia, parasheh veprim t prbashkt me
Prokurorin e shtetit.
Autorizimet e tjera t policis prcaktohen me nenet vijuese 70-77.
Pr kryerje t disa veprimeve tek Masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit,
KPP autorizon zyrtarin e autorizuar t policis (neni 92, paragrafi 6, nnparagrafi 1;
neni 93).
Shprehja sa m shpejt q t jet e mundur, e theksuar n pragrafin 1 prkitazi me
paraqitjen e raportit prokurorit t Shtetit lidhur me ndrmarrjen e veprimeve fillestare
nga neni 70, sht shtje faktike t ciln e vlerson organi procedural, n kt rast
policia. N kt drejtim shih edhe nenin 110, paragrafi 2 dhe 3.
Paragrafi 3.
Sipas nenit 102, paragrafi 2, dhe nenit 152, hetimi formal fillohet me aktvendim t
Prokurorit t shtetit. Prokurori i shtetit mund ta marr vet n pyetje t pandehurin dhe
t ndrmarr veprime t tjera hetimore, ose mund t autorizoj policin q t ndrmarr
veprime hetimore lidhur me marrjen e provave. Pavarsisht a i ndrmerr veprimet
hetimore prokurori vet apo pr to e autorizon policin, drejtimi dhe mbikqyrja e
puns s policis n procedur paraprake penale i takon Prokurorit. Pr paknaqsi
eventuale t shprehur nga personi kundr t cilit sht ndrmarr ndonj mas nga
nenet 70-75 dhe pr detyrimin e prokurorit n at drejtim, shih nenin 77, paragrafi 2
dhe 3.
Paragrafi 4.
Krahas faktit se sipas paragrafit 2 t ktij neni, Prokurori i shtetit mund t punoj
bashkrisht me policin gjat veprimeve fillestare, paragrafi 4 autorizon Prokurorin e
shtetit q t ket qasje n t gjitha informatat q ka mbledhur policia me vetiniciativ.
Neni 70 [Veprimet hetimore t policis]
1.
2.
238
Pas pranimit t informats pr nj vepr penale t dyshuar, policia heton

nse ka dyshim t arsyeshm q nj vepr penale e cila ndiqet sipas detyrs
t jet kryer.
Policia heton veprat penale dhe ndrmerr t gjitha masat e nevojshme q t
zbuloj vendndodhjen e kryersit, t ndaloj kryersin ose ndihmsin e tij
Ejup Sahiti
3.
4.
5.
nga fshehja ose arratisja, t zbuloj dhe t ruaj gjurmt dhe provat tjera t
veprs penale dhe sendet t cilat mund t shrbejn si prova, dhe t
mbledh t gjitha informacionet t cilat mund t prdoren n procedur
penale.
Pr t kryer detyrat nga ky nen, policia sht e autorizuar q:
3.1. T mbledh informata nga personat;
3.2. T kryej kontroll t prkohshm t automjeteve, udhtarve dhe
valixheve t tyre;
3.3. T kufizoj lvizjen n zona t caktuara pr kohn kur ky veprim
sht urgjentisht i nevojshm;
3.4. T ndrmarr hapat e nevojshm pr t vrtetuar identitetin e
personave dhe t sendeve;
3.5. T organizoj kontrollimin pr t zbuluar vendndodhjen e individit
ose t sendit q krkohet duke drguar letrreshtimin;
3.6. T kontrolloj nn pranin e personit prgjegjs objektet e caktuara
dhe lokalet e organeve publike dhe t shqyrtoj dokumentet e
caktuara q u prkasin atyre;
3.7. Te konfiskoj kontrabandn apo sendet t cilat mund t shrbejn si
prova n procedur penale, prve nse pr nj gj t till nevojitet
urdhri nga neni 105;
3.8. T siguroj ekzaminimin fizik t t dmtuarit, n pajtim me nenin
144 t ktij Kodi;
3.9. T zbuloj, mbledh dhe ruaj gjurmt dhe provat nga vendi i
ngjarjes pr veprn penale t dyshuar dhe t urdhroj testimin
mjeko-ligjor t atyre provave nga laboratori i mjeksis ligjore n
pajtim me nenin 71;
3.10. T merr n pyetje dshmitart apo t dyshuarit e mundshm n
pajtim me nenin 73;
3.11. T ndrmerr hapat e nevojshm pr t parandaluar nj rrezik t
menjhershm pr publikun;
3.12. T ndrmerr t gjith hapat e nevojshm pr t gjetur kryersin dhe
pr t parandaluar kryersin ose ndihmsin e tij nga fshehja ose
arratisja; dhe
3.13. Te ndrmerr hapa dhe veprime tjera t nevojshme si prcaktohet
me ligj.
Pr veprimet t cilat i ndrmarrin dhe pr faktet dhe rrethanat e konstatuara nga hetimet e tyre, policia prpilon procesverbal, fotografi ose
shnim zyrtar.
Posa policia t ket dyshim t arsyeshm se sht kryer nj vepr penale e
cila ndiqet sipas detyrs zyrtare, policia sht e detyruar q brenda njzet e
katr orve ti dorzoj nj raport policor prokurorit t shtetit q sht
kompetent, i cili pastaj vendos nse duhet filluar procedurn penale.
239
Ejup Sahiti
Paragraft 1 e 2.
Bazuar n Ligjin pr policin t Republiks s Kosovs, (nenet 10,11) dhe n ligjet t
tjera autorizimet e policis prfshin punt administrative dhe profesionale, t cilat kan
t bjn me:
- mbrojtjen e rendit t prcaktuar kushtetues (siguria shtetrore);
- mbrojtjen e jets dhe t siguris personale t njerzve;
- pengimin dhe zbulimin e veprave penale;
- gjetjen dhe kapjen e kryersve t veprave penale;
- mbajtjen e rendit publik dhe t qetsis;
- mbrojtjen e personave dhe objekteve t caktuara;
- kryerjen e punve kriminalistike-teknike;
- sigurimin e trafikut n rrug;
- kontrollimin e lvizjes n kufi;
- kontrollimin e qarkullimit t udhtarve n kufijt shtetror;
- Prcaktimin dhe zgjidhjen e incidenteve kufitare dhe shkeljeve t tjera t kufirit;
- Ofrimin e ndihms s domosdoshme pr mnjanimin e pasojave n raste t rrezikut
t prgjithshm t shkaktuar nga fatkeqsit natyrore dhe epidemit;
- Mbajtjen e armve dhe t municionit, mbrojtjen kundr zjarrit, shtetsin,
dokumentet e udhtimit pr kalim t kufirit shtetror, lvizjen dhe qndrimin e t
huajve, letrat e njoftimit, librat am, paraqitjen e vendbanimit dhe vendqndrimit.
Nga autorizimet e siprprmendura shihet se policis, n mes t tjerash, i sht vn
pr detyr parandalimi dhe represioni ndaj kriminalitetit. Meqense KPP e redukton
veprimtarin e policis n situatat pasi sht kryer vepra penale, n trajtimet vijuese do
t kufizohemi n kt veprimtari t policis. Me fjal t tjera, n trajtimet vijuese do t
kufizohemi n veprimtarin q normon dhe rregullon KPP, veprimtari e cila n pjesn
m t madhe ka t bj me karakterin represiv, e cila konsiston n:
- zbulimin e veprave penale si dhe
- gjetjen dhe kapjen e kryersve t veprave penale.
Neni 70 rregullon veprimtarin e policis para fillimit t procedurs penale, qllimi i s
cils, n rend t par, sht q n rast t dyshimit se sht kryer vepr penale, e cila
ndiqet sipas detyrs zyrtare, t konstatohet nse ekziston dyshimi i arsyeshm se
personi konkret ka kryer vepr penale, e nga ana tjetr q, nse sht e nevojshme, ndaj
personit pr t cilin ekziston dyshimi i arsyeshm, t ndrmerren disa masa shtrngimi,
t cilat i krkon interesi i procedurs penale t ardhshme.
Veprimtaria e policis para fillimit formal t procedurs penale nuk sht procedur
penale, mirpo duhet theksuar se veprimtaria e till e policis sht parakusht i
domosdoshm, n mnyr q t fillohet procedura penale dhe q ai proces t jet
efikas 131.
Policia ka pr detyr t angazhohet n zbulimin e t gjitha veprave penale t cilat
ndiqen sipas detyrs zyrtare, prfshir edhe ato q ndiqen sipas propozimit (nse
propozimin e ka paraqitur personi i autorizuar). Prandaj, pr sa i prket detyrs dhe
aktivitetit t policis rreth zbulimit t veprave penale dhe t kryersve t tyre, KPP
sht mjaft prcaktues dhe konkret. Dispozita e paragrafi 1 t nenit 70 prcakton qart
se kur duhet t aktivizohet policia lidhur me veprn e kryer penale. Nga formulimi
131
Bayer 3, fq. 102.
240
Ejup Sahiti
ligjor kuptohet se policia ka pr detyr t kryej aktivitetin prkats pasi t jen

paraqitur rrethana konkrete. Kjo do t thot se dispozita e paragrafit 1 nuk ka t bj
me aktivitetet e prhershme t policis, t cilat kan pr qllim informimin pr veprat
penale pr t cilat, pa kt aktivitet, nuk do t dihej se jan kryer.
Nga dispozita e paragrafi 2 kuptohet se, kur ekziston dyshim i arsyeshm se sht
kryer nj vepr penale q ndiqet sipas detyrs zyrtare, policia detyrohet, qoft sipas
detyrs zyrtare ose me krkes t prokurorit t shtetit, q t:
a. ndrmarr t gjitha masat e nevojshme pr t prcaktuar vendndodhjen e
kryersit. Zbulimi i vendndodhjes s kryersit nnkupton aktivitetin e policis, i
cili shpie tek informacioni se ku gjendet kryersi i njohur ose i dyshuar i veprs
penale. Ska dyshim se n kt drejtim gjetja e kryersit t veprs penale prmban
n vete edhe zbulimin e kryersit deri ather t panjohur t veprs penale.
b. ndaloj kryersin ose ndihmsin e tij nga fshehja ose arratisja. Detyrimi i
policis q t ndaloj kryersin ose ndihmsin e tij nga fshehja ose arratisja
kupton ndrmarrjen e masave qllimi i t cilave sht sigurimi i pranis s
kryersit t njohur t veprs penale n procedur penale. Konsiderojm se, me
prkufizimin ndihmsi i tij, duhen kuptuar edhe format e tjera t bashkpunimit
(bashkkryersin, nxitsin, ndihmsin).
c. gjej dhe t ruaj gjurmt dhe provat e tjera t veprs penale dhe sendet t cilat
mund t shrbejn si prova. Gjetja dhe ruajtja e provave dhe e sendeve q mund t
shrbejn si prova, nnkupton ndrmarrjen e masave pr gjetjen dhe sigurimin e
provave materiale.
d. mbledh t gjitha informacionet t cilat mund t prdoren n procedur penale.
Mbledhja e informacioneve kupton mbledhjen e deklarimeve t njerzve, t cilat
mund t shrbejn si prov pr vrtetimin e fakteve konkrete.
Thn m shkurt, prmbajtja e veprimtaris s policis lidhur me ngjarjen kriminale,
sht dy llojesh: Ajo nga nj an duhet t prpiqet t konstatoj gjendjen e shtjes pr
sa u prket fakteve q tregojn se ekziston besueshmria se sht kryer nj vepr
penale dhe se ekziston besueshmri se nj person i caktuar e ka kryer veprn e till, dhe
se pr t sht i prgjegjshm penalisht. Nga ann tjetr, duhet t siguroj pranin n
procedur penale t kryersit t mundshm t veprs penale.
KPP nuk prcakton regjistr t plot t veprimeve dhe t masave me t cilat realizohet
prmbajtja e veprimtaris s policis lidhur me ngjarjen kriminale, t cilat paraqesin
veprimtari operative kriminalistike t policis. Ndonse paragrafi 1 rregullon ligjrisht
vetm disa veprime, megjithat, ato nuk jan t detajuara. Veprimet dhe masat e tilla
jan lnd trajtimi e kriminalistiks si shkenc pr mnyrn dhe metodat e gjetjes,
mbledhjes, fiksimit dhe verifikimit t provave, t cilat shfrytzohen me qllim t
sqarimit t veprs penale, t krkimit, zbulimit dhe sigurimit t pranis s kryersit t
veprs penale 132.
Paragrafi 3.
Paragrafi 3 konkretizon autorizimet e policis, t cilat ajo i ka pr ti prmbushur
detyrat q i takojn sipas paragrafit 1 t ktij neni, me rastin e kryerjes s veprimeve
132
Jermi, Zakonik o Krivinom postupku, Zagreb, 1975, fq. 167.
241
Ejup Sahiti
gjurmuese (hetimit policor). Veprimtaria e specifikuar n paragrafi 3 gjithashtu paraqet

veprimtari operative kriminalistike, t cilat zbatohen m s shpeshti n praktik.
Autorizimet e policis, sipas paragrafit 3 t ktij neni, kan t bjn: a) me mbledhjen e
informatave nga personat; me marrjen n pyetje (intervistimin) t dshmitarve apo t
t dyshuarit; b) me kryerjen e kontrolleve t ndryshme (t automjeteve, udhtarve dhe
valixheve t tyre; pr t zbuluar vendndodhjen e individit ose t sendit q krkohet; t
kontrolloj lokalet e organeve publike; c) t zbuloj, mbledh dhe ruaj gjurmt dhe
provat nga vendi i ngjarjes; d) t ndrmarr hapa (masa) t nevojshm pr: vrtetimin e
identitetit t personave dhe t sendeve; parandalimin e nj rreziku pr publikun; gjetjen
e kryersit t veprs penale dhe pr t parandaluar fshehjen ose arratisjen e tij etj..
Veprimet operative kriminalistike t prcaktuara me KPP, m pr s afrmi
prcaktohen me dispozita ligjore t tjera (me Ligjin pr policin.).
Njohurit q jan arritur me ushtrimin e ktyre autorizimeve, t cilat shrbejn si burim
njohjeje pr faktet, duhet t formsohen n mnyr q t mund t prdoren me rastin e
vendosjes nse duhet filluar procedura penale, meqense ato paraqesin bazn themelore
t vendimit pr vnien n lvizje t procedurs penale. N rastet e prcaktuara me ligj,
rezultati i veprimeve gjurmuese/hetuese t policis prdoret edhe n procedur penale
(masat e fshehta teknike t hetimit dhe vzhgimit, veprimet sipas nenit 73, 107,
paragrafi 4 etj.).
Paragrafi 4 133
Pr sa u prket t dhnave q mbledh policia me rastin e kryerjes s aktivitetit
operativo-kriminalistik nga paragrafi 2 dhe 3 t ktij neni, dhe trajtimit t tyre n
procedur gjyqsore, duhet br dallimi midis materialit i cili prmban
informacionet e mbledhura nga personat dhe materialeve t tjera, si jan: skicat,
fotografit, raportet e organeve t ndryshme, sendet dhe shkresat lidhur me gjetjen dhe
marrjen e tyre, shkresat pr gjurmt e veprs penale, si dhe regjistrimeve t bra n
baz t urdhrit t lshuar nga Prokurori i shtetit apo nga gjyqtari i procedurs paraprake
pr zbatim t masave t fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit. Deri n
prfundimin e hetimeve shfrytzohen t gjitha materialet nga veprimtaria operative
kriminalistike, ndonse ato n kt faz nuk ekzistojn si prov n t cilin mund t
mbshtetet vendimi gjyqsor (shih: nenin 8, paragrafi 2), po si burim t dhnash pr
fakte t caktuara. N fazn e akuzimit mund t shfrytzohen si prov shkresat pr
sendet e gjetura dhe t sekuestruara, gjurmt e veprs penale, skicat, fotografit, folia
me shenjat e vijave papilare, raportet e organeve t prpiluara n baz t evidencave q
mbajn organet e tilla, si dhe regjistrimet e bra n baz t urdhrit pr zbatim t masave
t fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit. Andaj shkresat n t cilat jan
regjistruar t dhnat e tilla, duhet t prpilohen n form t procesverbalit.
Pr dallim nga ish LPP, i aplikueshm m par edhe n Kosov, sipas t cilit organet e
punve t brendshme kishin autorizime t mblidhnin informacione pr veprn penale
nga qytetart n t ashtuquajturn bised informative joformale, pa detyrim q t
dyshuarin ose dshmitarin e privilegjuar ta bjn me dije pr garancit procedurale,
KPP ka qasje tjetr ndaj ksaj problematike. sht me rndsi t theksohet fakti se,
133
Neni 70 i KPP ka pes paragrafe. Dy paragrafe jan shnuar me numrin rendor tre. Andaj ky paragraf
duhet t jet paragrafit 4, ndrsa paragrafi vijues me numrin 4 duhet t jet paragrafit 5.
242
Ejup Sahiti
pavarsisht nse sht fjala pr mbledhje t informacionit sipas nenit 70, q policia
mund ta bj me vetiniciativ, apo pr marrjen n pyetje t t pandehurit nga ana e
policis, q bhet n baz t delegimit t ktij autorizimi nga Prokurori i shtetit sipas
nenit 152, q, kur i pandehuri merret n pyetje pr her t par, policia duhet ti vr n
funksion garancit procedurale t parapara me nenet 10, 257, 152. Fakti se policia, q
nga marrja n pyetje pr her t par, duhet ta informoj t pandehurin pr garancit
procedurale, ngre vlern provuese t deklarimit t tij.
Pr efektin provues t deklarimit t t pandehurit dhn policis, shih nenin 156.
Rezultatet e arritura nprmjet mbledhjes s informacioneve ose nprmjet marrjes n
pyetje, fiksohen n procesverbal, kurse marrja ne pyetje mund t fiksohet edhe
nprmjet regjistrimit teknik.
Paragrafi 5.
Dispozita e paragrafi 5 obligon policin q, posa t ket dyshim t arsyeshm se sht
kryer vepr penale, brenda 24 orsh ti drgoj raport prokurorit kompetent t shtetit, i
cili pastaj vendos nse duhet filluar procedura penale.
Neni 71 [Mbledhja e provave nga vendi i ngjarjes]
1.
2.
Policia me kujdes mbledh provat q gjenden n vendin e ngjarjes pr

veprn e dyshuar penale dhe i ruan ato n mnyr t prshtatshme q lejon
provat t testohen nga laboratori kompetent.
Me prjashtim t shenjave t gishtrinjve, pr provat q merren nga trupi i
nj individi t cilat mund ti nnshtrohen testimit mjeko-ligjor, policia
duhet t ket plqimin me shkrim t individit q provat e tilla t merren ose
me urdhrin e gjykats sipas nenit 143, 144 apo 145 q autorizon marrjen e
provave.
Paragrafi 1.
Kqyrjen e vendit t ngjarjes e kryen Prokurori i shtetit ose policia (neni 150, parag 2).
Me rastin e zbatimit t kqyrjes n vendin e ngjarjes, policia mbledh me kujdes provat
q gjenden n vendin e ngjarjes pr veprn e dyshuar penale dhe i ruan ato n mnyr
t prshtatshme, q lejon t testohen provat nga laboratori kompetent. Ruajtja n
mnyr t prshtatshme nnkupton ruajtje n kushte adekuate q sigurojn mundsin e
testimit t provs nga laboratori kompetent. Kqyrja sht nj veprim mjaft i
rndsishm n procesin e t provuarit. Mirpo, kqyrja nuk shrben doher pr
vrtetim t fakteve respektivisht indicieve, po gjetjet me rasin e kqyrjes shfrytzohen
si baz pr ekspertim dhe rikonstruksion, t cilat zbatohen sipas rregullave t
kriminalistiks. Me at rast prshkrimi (fiksimi) me rastin e kqyrjes duhet t jet i till
q t mundsoj shfrytzimin me rastin e ekspertimit. 134
134
Pavii 1, fq. 700.
243
Ejup Sahiti
Paragrafi 2.
Sipas dispozits s paragrafit 2, policia, pr t marr prova nga trupi i nj individi, t
cilat mund ti nnshtrohen testimit mjeko-ligjor, duhet t ket plqimin me shkrim t
individit q t merren provat e tilla ose kjo bhet me urdhrin e gjykats, sipas nenit
143, 144 apo 145, q autorizon marrjen e provave. Nenet t cilave u referohet paragrafi
2, kan t bjn me analizat toksikologjike, me ekzaminimin e lndimeve trupore e
ekzaminimin fizik, dhe me analiza molekulare e gjenetike dhe me analizat e ADN-s,
Pr marrje t shenjave t gishtrinjve nuk krkohet plqim me shkrim i individit as
urdhr i gjykats.
Neni 72 [E drejta e policis pr t ndaluar pr koh t shkurt]
Policia ka t drejt ti ndaloj dhe t mbledh informacione nga personat q
gjenden n vendin e kryerjes s veprs penale, t cilt mund t japin
informacione t rndsishm pr procedurn penale, nse ka gjasa q
mbledhja e informacionit nga kta persona m von do t ishte e pamundur
ose do t zvarriste n mnyr t konsiderueshme procedurn apo do t
shkaktonte vshtirsi t tjera. Ndalimi i personave t till nuk mund t
zgjas m shum se sa sht e nevojshme pr t marr emrat, adresat dhe
informacionet e tjera q kan lidhje me kt dhe n asnj rast nuk mund t
zgjas m shum se gjasht or. Ndalimi i till mund t bhet vetm nse
nuk ka mjete t tjera pr t arritur deri tek informacioni. Policia e trajton
personin e ndaluar me dinjitet dhe nuk e ndalon personin n qendr t
paraburgimit dhe nuk i v pranga.
Me dispozitn e ktij neni, policia sht autorizuar q edhe para fillimit t procedurs
penale, me qllim q t marr emrat, adresat, dhe informacionet tjera, ti ndaloj, por jo
m shum se gjasht or, personat q gjenden n vendin e kryerjes s veprs penale (t
dyshuarin si dhe personat t cilt nuk kan marr pjes n kryerjen e veprs penale, por
q jan gjetur n vendin e kryerjes s veprs penale), kur pritet se ata mund t japin
informacione t rndsishme pr procedurn penale.
Vendi i kryerjes s veprs penale, pr nevoja t ktij neni, duhet interpretuar n kuptim
t nenit 10 t KP, me nj kusht plotsues q, n vendin e kryerjes s veprs penale, t
ket arritur policia dhe aty ti ket takuar personat e till. Ndalimi n vendin e kryerjes
s veprs penale duhet kuptuar si ndalim n hapsirn n t ciln jan takuar personat e
till, q njhersh sht edhe hapsir ku sht kryer vepra penale.
Arsyeja e ndalimit sht besueshmria se mund t japin t dhna me rndsi pr
procedur penale. Pa nj besueshmri t till, ndalimi nuk sht i lejuar. Informacionet
e rndsishme pr procedur penale varen nga rrethanat konkrete t rastit. Ato mund t
jen t dhna pr veprn penale, pr mnyrn e kryerjes s saj, pr bashkpuntort,
pr mjetet, kohn e kryerjes dhe modalitete t tjera. Ktu mund t hyjn edhe t dhnat
q nuk jan t lidhura me kryerjen e veprs penale, por q jan t rndsishme n
aspektin procedural (p.sh. t dhnat pr lvizjen e kryersit t veprs penale pas
kryerjes s saj, pr ndryshime n sende ose n hapsir etj.) 135 Gjasat se m von
135
Pavii 3, fq. 258.
244
Ejup Sahiti
mbledhja e informacionit nga personat do t jet e pamundur ose se do t zvarriste n

mnyr t konsiderueshme procedurn, apo do t shkaktonte vshtirsi t tjera,
gjithashtu varet nga rrethanat konkrete t rastit. Situata t tilla mund t jen p.sh.
aksidentet e trafikut etj., apo nevoja q t merren informacionet nga personat me
shtetsi t huaj, ose shtetasi yn i cili prkohsisht punon ose jeton n botn e jashtme,
pastaj personi i smur rnd, t cilt sht vshtir t merren n pyetje m von ose
pr ti ballafaquar etj.
Pr ndalim sipas ktij neni, Kodi nuk parasheh marrje t vendimit n form t shkruar,
prandaj edhe heshtja e tij pr sa i prket mundsis s ankimit n kt drejtim. Ndonse
Kodi nuk parasheh detyrim pr lshim t vrtetimit pr shkak t ndalimit, konsiderohet
se kjo duhet br kur personi i ndaluar e krkon. N Kod nuk sht zgjidhur as shtja
e pagimit t shpenzimeve n raste t tilla. Kjo n praktik zgjidhet n at mnyr q
personat e prmendur trajtohen si dshmitar. 136
Neni 73 [Marrja n pyetje nga policia]
1.
2.
3.
4.
Policia ka t drejt t merr pjes n biseda me persona t cilt mund t jen

dshmitar ose t dyshuar t mundshm pr vepra penale vetm gjat
hetimit t fsheht t autorizuar. Gjat ktyre bisedave, policia mund t bj
pyetje n lidhje me veprn penale. Nse sht e mundur, kto biseda duhet
t regjistrohen. Nse kto biseda nuk mund t regjistrohen, zyrtari i policis
duhet sa m par n nj raport t prmbledh sakt bisedat dhe t
shpjegoj arsyen prse bisedat nuk jan regjistruar.
Policia ka t drejt t marr n pyetje personat t cilt mund t jen
dshmitar t nj vepre penale dhe pr kt prpilon raportin policor t
marrjes n pyetje. Raporti duhet t prmbaj sakt pyetjet dhe prgjigjet
gjat marrjes n pyetje, t identifikoj zyrtarin e policis q ka marr n
pyetje dshmitarin, kohn, datn dhe vendin e mbajtjes s marrjes n
pyetje dhe t identifikoj dshmitarin.
Policia ka t drejtn e intervistimit t personave q mund t jen t
dyshimt pr kryerje t nj vepre penale, por s pari duhet t informoj t
dyshuarin pr veprat penale, pr t cilat dyshohet se ai i ka kryer dhe pr t
drejtat e tij, n baz t nenit 125, paragrafi 3. Policia duhet t hartoj nj
raport policor nga intervista. Raporti duhet t prmbledh n mnyr t
sakt pyetjet dhe prgjigjet gjat intervists, duhet t jep identitetin e
zyrtarit policor q e interviston t dyshuarin, kohn, datn dhe vendin e
mbajtjes s intervistimit.
Gjat intervists, nn paragrafin 3, t ktij neni, i dyshuari duhet t ket t
drejtn pr nj prkthyes gojor ose prkthimin e dokumenteve relevante pa
pages.
N kuadr t veprimeve fillestare t policis, me nenet 69-72 jan rregulluar shtja e

gjurmimit nga policia, shtja e veprimeve hetimore (gjurmuese) t policis dhe
mbledhja e provave nga vendi i ngjarjes. Neni 73 ka t bj me intervistimin nga ana e
136
Pavlica-Lutovac, ZKP u praktinoj primeni, fq. 244.
245
Ejup Sahiti
policis t personave q mund t jen dshmitar apo t dyshuar t mundshm pr

veprn penale.
Paragrafi 1.
N nenin 70 nga detyrat e prgjithshme t cilat sht e autorizuar ti kryej policia,
sht mbledhja e informacioneve nga personat, zbulimi, mbledhja dhe ruajtja e
gjurmve dhe provave nga vendi i ngjarjes pr veprn penale t dyshuar, dhe
ndrmarrja e t gjith hapave t nevojshm pr t gjetur kryersin dhe pr t
parandaluar at ose ndihmsin e tij nga fshehja ose arratisja.
Paragrafi 1 i nenit 73 autorizon policin q t marr pjes n biseda me persona t cilt
mund t jen dshmitar ose t dyshuar t mundshm pr vepra penale vetm gjat
hetimit t fsheht t autorizuar. Gjat ktyre bisedave, policia mund t bj pyetje n
lidhje me veprn penale. Nse sht e mundur, kto biseda duhet t regjistrohen. Nse
kto biseda nuk mund t regjistrohen, zyrtari i policis duhet t prmbledh sa m par
n nj raport me saktsi bisedat dhe t shpjegoj arsyen prse bisedat nuk jan
regjistruar.
Paragrafi 2.
Policia ka t drejt t intervistoj personat q mund t jen dshmitar t nj vepre
penale dhe pr kt prpilon raportin policor t intervistimit. Raporti duhet: - t
prmbaj sakt pyetjet dhe prgjigjet gjat marrjes n pyetje, - t identifikoj zyrtarin e
policis q ka marr n pyetje dshmitarin, - kohn, datn dhe vendin e mbajtjes s
marrjes n pyetje dhe - t identifikoj dshmitarin.
Paragraft 3 dhe 4.
Sipas paragrafit 3, policia ka t drejtn e intervistimit t personave q mund t jen t
dyshimt pr kryerje t nj vepre penale. Gjat intervists, sipas ktij paragrafi, i
dyshuari duhet t ket t drejtn pr nj prkthyes gojor ose pr prkthimin e
dokumenteve relevante pa pages.
Aktiviteti i policis sipas paragrafi 3, zhvillohet n dy drejtime: ajo s pari duhet t
informoj t dyshuarin pr veprat penale, pr t cilat dyshohet se i ka kryer ai dhe pr
t drejtat e tij, n baz t nenit 125, paragrafi 3. S dyti, policia duhet t hartoj nj
raport policor nga intervista. Raporti duhet t prmbledh n mnyr t sakt pyetjet
dhe prgjigjet gjat intervists, duhet t jap identitetin e zyrtarit policor q interviston
t dyshuarin, kohn, datn dhe vendin e mbajtjes s intervistimit.
Posa t ket dyshim t arsyeshm se sht kryer nj vepr penale, policia sht e
detyruar q brenda njzet e katr orsh ti dorzoj nj raport policor Prokurorit t
shtetit q sht kompetent, i cili pastaj vendos nse duhet filluar procedura penale (neni
70, paragrafi 4 /i cili duhet t jet paragrafi 5/).
246
Ejup Sahiti
Neni 74 [Ndalesat n marrjen n pyetje nga policia]

Neni 257 i ktij Kodi zbatohet pr mbledhjen e informacioneve prej
personave nga nenet 72-73 t ktij Kodi.
Si sht par m lart, neni 70 prcakton autorizimet e policis pr t mbledhur
informacione nga qytetart dhe m tutje konkretizon veprimet e mundshme operative
kriminalistike t policis. Gjithashtu neni 72 autorizon policin q ti ndaloj personat
e gjetur n vendin e kryerjes s veprs penale, n mnyr q nga ata t mbledh
informacione t rndsishme pr procedur penale.
Neni 74 zgjeron fushveprimin e ndalesave t parapara n nenin 257 edhe n rastet kur
policia mbledh informacione sipas neneve 71 e 72. Pr ndalesat ligjore me rastin e
marrjes n pyetje t pandehurin, shih komentin tek neni 257.
Neni 75 [Kontrolli i prkohshm pr siguri]
1.
2.
3.
4.
Nse ekziston rreziku se nj person sht i armatosur ose ka mjet t

rrezikshm i cili mund t prdoret pr sulm apo pr vetlndim, policia
mund t kryej nj kontroll t prkohshm sigurimi ndaj personit t till
pr t kontrolluar pr arm ose pr sende tjera t rrezikshme.
Kontrolli i prkohshm pr siguri nuk prbn kontrollin e personit dhe
sht i kufizuar n kontroll pr arm n rrobat e jashtme t personit dhe
prjashtimisht me an t kontrollit t prkohshm t valixheve ose
automjetit nse ato jan nn kontrollin direkt t personit t till.
Kontrolli i prkohshm pr siguri kryhet nga zyrtari policor i gjinis s
njjt me personin q kontrollohet, prve rasteve kur pr shkak t
rrethanave t veanta nj gj e till nuk sht e mundur.
Kur gjat zbatimit t kontrollit t prkohshm pr siguri zyrtari policor
gjen sende q mund t prdoren si prov n procedur penale, ai duhet t
veproj n pajtim me dispozitat q e rregullojn kontrollin e personit sipas
ktij Kodi.
N pjesn e dyt, n kapitullin IX, n kuadr t titullit Veprimet fillestare t policis,

KPP parasheh kontrollin personal t nj personi konkret nse ekziston rreziku se
personi i till sht i armatosur ose ka mjete t rrezikshme pr sulm apo pr
vetlndim.
Paragraft 1 dhe 2.
Dispozita e nenit 204 normon kontrollin e prkohshm pr siguri, kontroll i cili, n
raport me kontrollin e shtpis ose me kontrollin personal, sht paksa specifik.
Kontrollin e prkohshm pr siguri mund ta kryej policia ndaj nj personi pr t cilin
ekziston rreziku se sht i armatosur ose ka send t rrezikshm, i cili mund t prdoret
pr sulm apo pr vetplagosje. Kontrolli i prkohshm pr siguri nuk bn t
identifikohet me kontrollin e personit, sepse ky nuk sht kontroll detaj i tij. Kontrolli i
till kufizohet n krkimin pr arm n rrobat e jashtme t personit dhe, prjashtimisht,
247
Ejup Sahiti
prfshin valixhet ose automjetin e personit, nse ato jan nn kontrollin direkt t
personit t till. Me shprehjet jan nn kontrollin direkt t personit duhet kuptuar
situata kur ka rrezik se personi, pa br lvizje t mdha, do t mund t vinte n
kontakt me armn ose sendin e rrezikshm pr ta prdorur.
Paragrafi 3.
sht parim procedural q kontrolli i nj femre bhet nga femra (neni 108, paragrafi 3).
Paragrafi 3 i nenit 75 thot se kontrolli i prkohshm pr siguri kryhet nga polici i
gjinis s njjt me personin q kontrollohet, prve rasteve kur, pr shkak t
rrethanave t veanta, kjo nuk sht e mundur. Ndonse nuk sht e diskutueshme pse
krkohet q kontrolli i prkohshm pr siguri t kryhet nga polici i gjinis s njjt kur
sht fjala pr kontrollim t nj femre, veprimin nga polici i gjinis s njjt kur duhet
kontrolluar mashkulli, mund ta imponoj shkalla e rrezikut q kanoset n rastin
konkret. Si rrethan e veant q e bn t pamundshme kryerjen e kontrollit nga polici i
gjinis s njjt mund t jet situata kur duhet t veprohet me urgjenc, e pr momentin
nuk mund t sigurohet polici i gjinis prkatse.
Paragrafi 4.
Me sendet e gjetura gjat zbatimit t kontrollit t prkohshm pr siguri, t cilat mund
t prdoren si prov n procedur penale, veprohet n pajtim me dispozitat q
rregullojn kontrollin e personit sipas ktij Kodi. Pr kontroll t personit, shih:
komentet e nenit 105, paragrafi 5. dhe nenit 109.
Neni 76 [Masat pr identifikimin e t dyshuarit]
1.
2.
3.
4.
5.
248
Policia mund t fotografoj personin dhe t marr shenjat e gishtave t tij,

nse ekziston dyshimi i arsyeshm se ai ka kryer vepr penale.
Prokurori i shtetit mund t autorizoj policin q ta publikoj fotografin
kur kjo sht e nevojshme pr prcaktimin e identitetit t t dyshuarit dhe
n raste t tjera kur do ti kontribuoj zbatimit efikas t procedurs.
Nse sht e nevojshme pr t identifikuar se t kujt jan shenjat e gishtave
t gjetur n objekte t caktuar, policia mund t marr shenjat e gishtave t
personave t cilt me gjas mund t ken pasur kontakt me objektet e tilla.
Policia, me ndihmn e nj mjeku apo infermieri t kualifikuar, e n raste t
jashtzakonshme vet, mund t mbledh mostra nga neni 143, 144 ose 145 i
ktij Kodi nga i dyshuari nse kjo sht e ngutshme. Prokurori i shtetit
menjher informohet pr mbledhjen e mostrave t tilla.
Policia mund t krkoj nga i dyshuari ti shtrohet alkotestit prmes
mostrave t urins ose t frymmarrjes, ndrsa refuzimi i t dyshuarit pr
dhnien e ktyre mostrave prbn prov t pranueshme. I dyshuari duhet t
njoftohet paraprakisht n lidhje me kt. Asnj mostr nuk duhet t merret
me detyrim pa urdhrin e gjykats.
Ejup Sahiti
Paragraft 1 deri 3.
Dispozita e nenit 76 trajton shtje t rndsishme pr proces gjyqsor, lidhur me
vrtetimin e identitetit t personit t dyshuar pr vepr penale, veprime q kan t
bjn me fotografimin, me marrjen e gjurmve t gishtave si dhe me mbledhjen e
mostrave, me qllim vrtetimi t fakteve t rndsishme procedurale.
Prcaktimi i identitetit t t dyshuarit kur ekziston dyshim i arsyeshm se ka kryer
vepr penale, sht nj prej detyrave themelore kriminalistike. Veprimet q kan t
bjn me vrtetimin e identitetit (fotografimin dhe marrjen e shenjave t gishtave)
mund ti ndrmarr policia sipas detyrs zyrtare, kurse publikimin e fotografis, sipas
autorizimit nga ana e prokurorit t shtetit.
Publikimi i fotografis sht i nevojshm kur pritet me arsye se opinioni do t
angazhohet pr t ndihmuar policin pr identifikimin e personave t arratisur, me
qllim t gjetjes dhe shtnies s tyre n dor.
Marrja e shenjave t gishtave n kuptim t paragrafi 3 t ktij neni ka t bj me
personat e tjer (sepse pr t dyshuarin flet paragrafi 1), por gjithnj me supozimin se
ekziston dyshim i arsyeshm se sht kryer vepr penale, q do t thot se kjo mund t
bhet pr nevoja t procedurs penale.
Paragraft 4 dhe 5.
Lidhur me dispozitn prkatse sht me rndsi Rekomandimi R (87) 15 i Kshillit t
Ministrave t Evrops pr sa i prket prdorimit t t dhnave n polici. Ai ka t bj
me mbledhjen, ruajtjen, prdorimin dhe drgimin e t dhnave personale pr qllime t
policis, t cilat prpunohen n mnyr automatike. Prkufizimi pr qllime t
policis prfshin t gjitha detyrat t cilat duhet ti prmbush pushteti policor me
qllim t pengimit dhe kundrvnies ndaj veprave penale dhe t mbajtjes s rendit
publik.
Konform me KPP-n, mbledhja e mostrave bhet me qllim identifikimi si p.sh. pr
ekzaminime molekulare dhe gjenetike (neni 144) ose pr vrtetim t ADN-s (neni
145), si dhe me qllim vrtetimi t fakteve t rndsishme.
Policia mbledh mostra gjat ekzaminimit fizik t t dyshuarit ose t personave t tjer,
nse sht e domosdoshme pr t vrtetuar nse trupi i tij tregon ndonj gjurm ose
pasoj t veant t veprs penale, dhe kjo nuk e keqson shndetin e tij. Ekzaminimi
fizik (neni 144, paragrafi 1-3), mbledhja e mostrave (neni 144, paragrafi 4-5 dhe neni
145, paragrafi 4) - bhen me ndihmn e nj mjeku a infermieri t kualifikuar. N raste
t jashtzakonshme (kur kjo sht e ngutshme), policia mund t mbledh vet mostra
nga neni 76, paragrafi 4, t cilat nuk prbjn ndrhyrje trupore (marrja e mostrs s
flokut dhe t folikuls, t pshtyms, t urins, t sekretit t hunds, t pjess
siprfaqsore t lkurs, prfshir edhe zonn e ijeve, thonj dhe mostra t pjess s
poshtme t thoit si dhe mostra t tjera t ngjashme). Kur policia mon se n rastin
konkret duhet vepruar me nguti dhe i mbledh vet mostrat prkatse, ajo menjher
informon prokurorin e shtetit pr mbledhjen e mostrave t tilla.
Sipas paragrafi 5 t ktij neni, policia mund t krkoj nga i dyshuari ti shtrohet
alkotestit prmes mostrave t urins ose t frymmarrjes. Refuzimi i t dyshuarit pr
249
Ejup Sahiti
dhnien e ktyre mostrave prbn prov t pranueshme, pr se i dyshuari duhet t

njoftohet paraprakisht.
Ekzaminimi fizik q ndrlidhet me ndrhyrjet trupore, si sht marrja e mostrave
t gjakut, mund t bhet vetm me urdhr t gjykats ose me pranimin e vullnetshm t
personit n fjal (neni 144, paragrafi 6).
N fund duhet theksuar faktin se asnj mostr nuk duhet t merret me detyrim, pa
urdhrin e gjykats.
Neni 77 [Mbledhja e t dhnave nga policia prej t dmtuarit]
1.
2.
3.
Me rastin e mbledhjes s t dhnave nga i dmtuari, policia informon t

dmtuarin pr t drejtat e tij nga neni 62 i ktij Kodi dhe me krkesn e t
dmtuarit apo kur i dmtuari i prket njrs prej kategorive nga neni 62,
paragrafi 1 i ktij Kodi, njofton Njsin pr Mbrojtje t Viktimave.
Personi kundr t cilit sht ndrmarr ndonj mas nga nenet 69-83 t
ktij Kodi, ka t drejt t parashtroj ankim tek prokurori kompetent i
shtetit brenda tre ditve nga ndrmarrja e ktyre veprimeve.
Prokurori i shtetit pa vones verifikon bazueshmrin e ankess nga
paragrafi 2 i ktij neni dhe nse vrteton se veprimet ose masat e zbatuara e
shkelin ligjin penal apo kodin e sjelljes pr policin ose detyrimet e puns,
ather vepron n pajtim me ligjin dhe duhet t njoftoj personin q ka
parashtruar ankim.
Paragrafi 1.
I dmtuari sht subjekt procedural, i cili ka disa t drejta dhe detyrime, t cilat
prcaktojn pozitn procedurale t tij (i dmtuari i cili ka autorizim: - t paraqes
propozimin pr ndjekje penale pr disa vepra penale, - t paraqes krkes pasurore
juridike, - t propozoj prova, - t angazhoj prfaqsues t autorizuar etj.). Si subjekt
procedural, i dmtuari mund t paraqitet n do proces penal dhe paraqitja e tij sht e
kushtzuar, m s shpeshti, me vullnetin e tij (prve kur thirret si dshmitar). 137 Sipas
definicionit ligjor, i dmtuari ose viktima sht personi t cilit fardo e drejte
personale ose pasurore i sht shkelur ose i sht rrezikuar nga vepra penale (neni 19,
paragr. 1, nnparagrafi 1.7). N kuptimin procedural i dmtuari shpesh quhet subjekt
pasiv i veprs penale.
Organi procedural gjat gjith rrjedhs s procedurs penale duhet t ket parasysh
nevojat e arsyeshme t t dmtuarve. Pr t drejtat e t dmtuarit n prgjithsi, shih
kapitullin VI - nenet 62-63 dhe komentet e atyre neneve. Prandaj, me rastin e
mbledhjes s t dhnave nga i dmtuari, policia e informon at pr t drejtat e tij. Me
krkes t t dmtuarit apo kur i dmtuari i prket njrs prej kategorive 138 nga neni 62,
paragrafi 1, policia njofton Njsin pr mbrojtjen e viktims.
137
Jeki, Krivino procesno pravo, Beograd, 1914, fq. 120.

Dispozita e paragrafit 1 t ktij neni u referohet kategorive nga neni 62, paragrafi paragrafi 1 t KPP-s, i
cili flet pr t drejtat e t dmtuarit. Nuk sht e qart pse ka rn neni 82 i kodit t mparshm! Referenca
nga neni 77, paragrafi paragrafi 1 paraqet prsritje n kt nen t referencs nga ish-neni 206 i KPP, e cila
i referohej ish-nenit 82, paragrafi paragrafi 1. Neni 82, i cili prcaktonte kategorit e t dmtuarve t cilt
138
250
Ejup Sahiti
Paragraft 2 dhe 3.
Kryerja e veprimtaris gjurmuese n kuadr t hetimit fillestar t policis rreth:
zbardhjes s veprs penale, zbulimit t kryersit t veprs penale, gjetjes dhe ruajtjes s
gjurmve dhe provave t tjera t veprs penale si dhe mbledhjes s informacioneve q
mund t prdoren n procedur penale, - duhet t bhet duke respektuar dinjitetin dhe
personalitetin njerzor t personave q intervistohen. Mirpo, kur gjat veprimtaris
hetuese t policis, sht ndrmarr ndonj mas nga nenet 69-83, personi kundr t
cilit sht ndrmarr masa, ka t drejt t bj ankim tek prokurori kompetent i shtetit.
N qoft se paraqitet ankimi, prokurori i shtetit duhet t verifikoj pa vones
bazueshmrin e ankimit. Nse vrteton se veprimet ose masat e zbatuara shkelin ligjin
penal apo kodin e zbatueshm t sjelljes pr policin, ose detyrimet e puns, ather
vepron n pajtim me ligjin dhe duhet t njoftoj personin q ka parashtruar ankimin.
Shprehja vepron n pajtim me ligjin penal do t duhej kuptuar asisoj q, kur
prokurori i shtetit, gjat verifikimit t bazueshmris s ankimit, konstaton se veprimi
ose masa konkrete e personit t autorizuar t policis prmban tiparet e ndonj vepre
penale kundr lirive dhe t drejtave t njeriut nga Kapitulli XVII i KP, si p.sh. marrja e
deklaratave me an t shtrngimit (neni 197), tortura (neni 199), kontrollimi i
kundrligjshm (neni 201) t KP etj., duhet t inicioj procedurn penale kundr tij.
Pr rastet kur sht shkelur kodi i zbatueshm i sjelljes pr policin, ose jan shkelur
detyrimet e puns, zbatohet prgjegjsia disiplinore.
Pavarsisht nse gjat verifikimit t ankimit sht vrtetuar ndonj shkelje e
siprprmendur ose jo, prokurori i shtetit duhet ta njoftoj pr kt personin q ka
paraqitur ankimin.
Neni 78 [Kallzimi penal nga organet publike]
1.
2.
T gjitha organet publike detyrohen ti paraqesin veprat penale q ndiqen

sipas detyrs zyrtare pr t cilat jan informuar ose pr t cilat kan marr
dijeni n ndonj mnyr tjetr.
Me rastin e paraqitjes s kallzimit penal organet publike nga paragrafi 1 i
ktij neni paraqesin provat q i dijn dhe ndrmarrin masa pr ti ruajtur
gjurmt e veprs penale, sendet mbi t cilat ose me ndihmn e t cilave
sht kryer vepra penale dhe provat tjera.
Paragrafi 1.
Kallzimi penal (denuntiatio) sht lajmi me shkrim ose n ndonj mnyr tjetr, i
paraqitur pr veprn penale dhe eventualisht pr kryersin e saj, q i drgohet direkt
ose indirekt prokurorit t shtetit. Kodi i procedurs penale, pa i dhn prioritet ndonj
modaliteti, mundson alternativa t ndryshme t mnyrs s paraqitjes s kallzimit
penal (neni 80 paragrafi 1). Kallzimi penal mund t jet i ushtruar kundr kryersit t
duhej t kishin prfaqsues t autorizuar, ka rn prej kombinimi dhe nuk sht prfshir n Kodin e ri,
prandaj referenca n kategorit e nenit 62, paragrafi 1, del se sht referenc mekanike, sepse neni 62 nuk
prcakton kategorit e t dmtuarve t cilt do t duhej t kishin prfaqsues t autorizuar n procedur
penale.
251
Ejup Sahiti
njohur dhe t panjohur. Kallzimi penal mund t jet zyrtar ose privat, varsisht nga
fakti se sht paraqitur nga organi publik, e q ka t bj me kryerjen e punve nga
kompetenca e tij, apo at e ka paraqitur personi privat. 139 Kallzuesi mund t jet i
njohur, me identitet t fshehur (kallzimi penal me pseudonim) ose i panjohur
(kallzim penal anonim). Paraqitja e kallzimit penal bhet, qoft n baz t detyrimit
ligjor, qoft n baz t prcaktimit personal lidhur me njohurin prkitazi me veprn
penale dhe, eventualisht, pr kryersin e saj. Sipas prmbajtjes, kallzimi penal mund
t jet i besueshm ose jo i besueshm (meq nuk ekziston dyshim i arsyeshm q
personi konkret ka kryer veprn penale n fjal - neni 82, paragrafi 1 nnparagrafi
1.1.), i vrtet dhe i pavrtet.
Organet publike duhet ta kallzojn veprn penale pavarsisht nse pr t jan br
me dije apo pr kan marr vesh n ndonj mnyr tjetr. Prkufizimin e nocionit
organ publik e bn neni 19, nnparagrafi 1.18. Konsiderojm se, kur sht fjala pr
prcaktim t subjekteve q kan pr detyr ti kallzojn veprat penale, interpretimi i
nocionit organ publik do t duhej br n mnyr ekstensive asisoj q, krahas
organeve shtetrore dhe organeve t qeverisjes lokale dhe policis, t prfshihen edhe
personat juridik, t cilt ushtrojn autorizime publike.
Kodi, n mnyr t prgjithshme dhe pa i specifikuar, u referohet t gjitha organeve
publike si subjekte q detyrohen ti kallzojn veprat penale t cilat ndiqen sipas
detyrs zyrtare, pr t cilat jan informuar ose pr t cilat kan marr dijeni n ndonj
mnyr tjetr. Konsiderojm se, me qllim q t arrihet individualizimi i prgjegjsis
pr kallzim t veprs penale brenda organit publik, ka nevoj q kjo t elaborohet pr
t konkluduar se kush sht personi i autorizuar pr t paraqitur kallzimin penal.
Me organe shtetrore duhen kuptuar subjektet q jan pjes e pushtetit shtetror,
prkatsisht organet t cilat i prkasin nj dege t caktuar t pushtetit shtetror n
Kosov (t pushtetit legjislativ -Kuvendi i Kosovs me komisionet e veta; t pushtetit
ekzekutiv - Qeveria dhe ministrit, dhe t pushtetit gjyqsor - gjykatat).
Prokuroria e shtetit sht organ shtetror i posam, q ka karakter sui generis pr sa
i prket lidhjes me degt e pushtetit shtetror.Mund t konsiderohet se n kt drejtim
ajo i takon pushtetit ekzekutiv, por n nj mas mund t trajtohet edhe si form e
pushtetit gjyqsor n kuptimin e gjer, kshtu q prokuroria e shtetit paraqet nj tip t
posam t subjektit gjyqsor. Detyra themelore e prokuroris s shtetit sht ushtrimi i
funksionit t ndjekjes penale, prandaj vshtir q mund t mendohet se ajo i paraqet
vetes kallzim penal. Por, n t vrtet, n ndonj situat edhe prokuroria mund ti
paraqes kallzim penal nj prokurorie tjetr kompetente.
Me Persona juridik si subjekte q kan pr detyr ti kallzojn veprat penale,
kuptojm subjektet ekonomike dhe subjekte t tjera, t cilat jan n pronsi shtetrore e
q ushtrojn veprimtari ekonomike ose funksion publik, n drejtimin e t cilave
pushteti shtetror merr pjes aktivisht, bn mbikqyrjen e puns s tyre nprmjet
pjesmarrjes n bordet drejtuese etj.. N ndrmarrje publike bjn pjes p.sh.
Hekurudhat e Kosovs, Korporata Energjetike e Kosovs etj., e po ashtu si shembull
mund t prmenden spitalet, qendrat klinike spitalore, universitetet, bibliotekat, muzeu
etj.. 140
139
140
Pavii 1, fq. 422.

kuli 2, fq. 700-701.
252
Ejup Sahiti
Me individualizim t prgjegjsis pr paraqitje t veprave penale del se personat

zyrtar dhe personat prgjegjs, n baz t paragrafit 1 t nenit 78, duhet t kallzojn
do vepr penale e cila ndiqet sipas detyrs zyrtare, pavarsisht se si jan informuar pr
t. Krahas kallzimit t veprs penale, do t duhej t theksonin edhe personin pr t
cilin ekziston dyshimi i bazuar ose pretendohet si kryers i veprs penale t paraqitur.
Pr person zyrtar dhe pr person prgjegjs, t cilt kan autorizime dhe detyrime t
caktuara n kuadr t organit publik apo t personit juridik, shih nenin 120, paragrafi 2
dhe 5 t KP-s.
Po ashtu personat e prmendur n nenin 79, paragrafi 2, t cilt gjat ushtrimit t
profesionit t tyre msojn ose zbulojn se ekziston dyshim i arsyeshm se fmija sht
viktim e veprs penale, duhet ti kallzojn ato.
Paragrafi 2.
Subjektet nga paragrafi 1 i ktij neni, me rastin e paraqitjes s kallzimit penal, kan
edhe nj detyr plotsuese n raport me obligimin themelor. Me at rast personat
zyrtar apo personat prgjegjs paraqesin provat q i din, dhe ndrmarrin masa pr ti
ruajtur gjurmt e veprs penale, sendet mbi t cilat ose me ndihmn e t cilave sht
kryer vepra penale dhe provat e tjera. N KPP nuk sht parapar ndonj sanksion i
posam pr shkelje t ktyre detyrimeve nga ana e personave t cilt duhet ti
kallzojn veprat penale dhe ti ruajn gjurmt e tyre. N nj rast t till, n kushte t
caktuara, mund t ekzistoj vepra penale nga neni 397, paragrafi 2 i KP.
sht shtje faktike se si subjektet nga paragrafi 1 duhet t realizojn detyrn e tyre t
ruajtjes s provave konkrete, prkatsisht t ruajtjes s gjurmve t veprs penale, t
sendeve mbi t cilat ose me ndihmn e t cilave sht kryer vepra penale derisa ato ti
marrin organet kompetente shtetrore.
Masat q mund t ndrmerren pr ruajtjen e gjurmve t veprs penale, jan t
ndryshme dhe ato varen nga lloji dhe karakteri i veprs penale. Kur sht fjala pr
prvetsime ose pr keqprdorime, ather m s shpeshti jan shkresa t ndryshme,
libra zyrtar, dokumente t kontabilitetit e t ngjashme (kur sht fjala, p.sh., pr
falsifikim t dokumentit zyrtar nga neni 434 t KP, shkresa pr t ciln ekziston
dyshimi i bazuar se sht e falsifikuar sigurohet n mnyrn q ofron efektivitet pr
ruajtjen e saj), ndrsa pr vepra t tjera ato mund t jen prova materiale.
KPP nuk prcakton formn as prmbajtjen e kallzimit penal. Me rndsi thelbsore
sht q nga prmbajtja e kallzimit t shihet qart se cili sht veprimi i kryerjes dhe
cilat jan pasojat, nse ka t tilla. Cilsimi juridik nuk sht i domosdoshm, por, nse
sht dhn, edhe po t jet i gabueshm, ai nuk e ndryshon rndsin procedurale t
kallzimit, meqense kualifikimin e bn paditsi.
Pr formn dhe prmbajtjen e kallzimit penal, t cilin e paraqet policia, shih nenin 81.
Kallzimi penal mund t jet vetm shkas dhe baz pr fillim t procedimit penal
kundr t dyshuarit, prandaj ai nuk mund t shrbej si prov pr faktet n baz t t
cilave vrtetohet gjendja faktike n procedur penale 141. N qoft se faktet q
theksohen n kallzim penal, jan t rndsishme pr vendim n procedur penale, ato
duhet t vrtetohen patjetr n procedur nprmjet dshmitarve, ekspertve,
dokumenteve zyrtare ose n ndonj mnyr tjetr t prcaktuar me ligj.
141
Vendimi i Gj. S. t Kroacis, K 1337/70.
253
Ejup Sahiti
Prjashtim nga rregulla e siprprmendur bn kallzimi penal i t dmtuarit pr vepra

penale, pr t cilat ndjekja bhet sipas propozimit t tij pr sa i prket rrethans kur
sht paraqitur propozimi.
Neni 79 [Kallzimi penal nga personat]
1.
2.
3.
do person ka t drejt t kallzoj veprn penale q ndiqet sipas detyrs

zyrtare dhe detyrohet ta bj kt n rastin kur moskallzimi i veprs
penale paraqet vepr penale.
Puntori social, puntori shndetsor, arsimtari, edukatori ose personat
tjer q kryejn pun n cilsi t ngjashme, t cilt msojn ose zbulojn se
ekziston dyshim i arsyeshm se fmija sht viktim e veprs penale, e
sidomos pr vepra penale kundr integritetit seksual, kt duhet ta
kallzojn menjher.
Kur ndjekja pr vepr t caktuar penale varet nga propozimi pr ndjekje i
t dmtuarit apo nga leja paraprake e organit kompetent, prokurori i
shtetit nuk mund t zbatoj hetimin, t ngrit aktakuzn pa dorzimin e
provave q dshmojn se sht dhn propozimi apo leja. N raste t
ngutshme, prokurori i shtetit mund t veproj n baz t propozimit gojor
pr ndjekje i cili duhet konfirmuar me shkrim brenda dyzet e tet orve.
Kallzimi penal i nnshkruar nga i dmtuari mjafton sipas ktij paragrafi.
Paragrafi 1.
Paragrafi 1 paraqitjen e kallzimit penal nga ana e qytetarve e parasheh si mundsi
pr t ciln vendosin vullnetarisht, ndrsa pr disa vepra penale at e parasheh si
detyrim.
N t vrtet, duke e parashikuar kallzimin e veprs penale n fjalin e par si t
drejt t do personi, Kodi parasheh q, n frontin e prbashkt shoqror t lufts
kundr kriminalitetit t inkuadrohen edhe qytetart nprmjet kallzimit t veprave
penale. N kt kontekst mund t thuhet se kjo dispozit ka karakter t natyrs
deklarative dhe, si e till, prveq qytetarit i jep baz ligjore pr t kallzuar veprn
penale, njhersh prbn apel tek morali dhe ndrgjegjja e qytetarve q ti kallzojn
veprat penale.
Kallzimin mund ta paraqes cilido qytetar kur konsideron se rasti i caktuar ka t bj
me vepr penale, pavarsisht a sht i dmtuar apo jo kallzuesi prej tij dhe pavarsisht
nse ka ndonj lidhje me veprn penale prkatse.
Pr dallim nga fjalia e par, e cila ka karakter deklarativ dhe nuk sht e detyrueshme
n kuptimin e shkaktimit t ndonj pasoje pr moskallzuesin, fjalia e dyt e paragrafi
1 prcakton detyrimin pr ti kallzuar veprat penale n situata t posame. Situatat e
posame kan t bjn me ato raste kur vet moskallzimi i veprs penale paraqet
vepr penale, pr rastet si jan dispozitat e KP nga nenet 385 - moslajmrimi i
prgatitjes s veprs penale; 386 - moslajmrimi i veprave penale apo i kryesve t tyre;
387 - moslajmrimi i personit t akuzuar nga Tribunali ndrkombtar penal. Dispozitat
e njjta parashohin edhe prjashtime nga obligimi pr ti kallzuar veprat penale t
siprprmendura.
254
Ejup Sahiti
Sa i prket prkufizimit tribunali ndrkombtar penal, mendojm se me t, n rend t

par, mund t radhitn tri gjykata: Gjykata penale ndrkombtare (ICC), Gjykata
penale ndrkombtare pr Jugosllavin (ICTY) dhe Gjykata penale ndrkombtare pr
Ruandn (ICTR).
Paraqitja e kallzimit penal t rrejshm, qoft pr vepr penale, qoft pr kryersin e
saj, apo paraqitja e e vetvetes si kryers t veprs penale, t ciln ai nuk e ka kryer, ose
me prezantim t provave t rrejshme, shkakton fillimin e procedurs penale kundr
personit t caktuar, ndonse e di se vepra nuk sht kryer ose e di se personi i till nuk
sht kryersi i saj, kryen vepr penale: Kallzimi apo akuzimi i rrem nga neni 390 t
KP t Kosovs
Paragrafi 2.
Derisa fjalia e dyt e paragrafi 1 t ktij neni, paraqitjen e kallzimit penal e parasheh
si detyrim n rastet kur moskallzimi i veprs penale paraqet vepr penale, paragrafi 2
gjithashtu obligon personat e prmendur aty, t cilt msojn ose zbulojn se ekziston
dyshim i arsyeshm se fmija sht viktim e veprs penale, dhe sidomos pr vepra
penale kundr integritetit seksual, q ti kallzojn veprat penale. Dispozita e paragrafi
2 duhet trajtuar n dritn e zbatimit t instrumenteve ndrkombtare n fushn e
mbrojtjes s t drejtave t fmijs si kategori posarisht e rrezikuar n sistemin
proceduralo-penal. N kt rast ekzistimi vetm i dyshimit t arsyeshm sht
parakusht pr t ekzistuar obligimi pr kallzim penal. Me kt dispozit puntori
social, puntori shndetsor, arsimtari, edukatori ose personat e tjer q kryejn pun
n cilsi t ngjashme, t cilt msojn ose zbulojn se ekziston dyshim i arsyeshm se
fmija sht viktim e veprs penale, e sidomos pr vepra penale kundr integritetit
seksual, - kt duhet ta kallzojn menjher.
Tek persona t tjer q kryejn pun n cilsi t ngjashme mund t prfshihen prindi,
kujdestari, prindi birsues, si dhe personat e ngarkuar pr tu ofruar mbrojtje dhe
ndihm personave t mitur, pr t br mbikqyrjen dhe edukimin e tyre.
Paragrafi 3.
Prokurori i shtetit, sipas parimit t legalitetit, kur plotsohen kushtet ligjore pr ndjekje
penale (q vepra objekt akuzimi t jet vepr penale; q t mos ket rrethana q
prjashtojn kundrligjshmrin; t ket prova q arsyetojn dyshimin e bazuar se i
pandehuri sht kryers i veprs penale) duhet ta ushtroj ndjekjen.
Bazuar n nenin 6, paragrafi 2 e 3 t KPP n fuqi, procedura penale fillohet vetm me
vendim t prokurorit t shtetit, kur ekziston dyshimi i bazuar se sht kryer vepr
penale. M tutje, sipas paragrafi 3 t t njjtit nen, prokurori i shtetit mund t filloj
procedurn penale pas marrjes s informacionit nga policia, nga institucioni tjetr
publik, institucioni privat, qytetari, media, informacioni i marr n nj procedur tjetr
penale ose pas ankimit ose propozimit t t dmtuarit. Qasja e till ligjore, e cila
fillimin e procedurs penale e l si opcion-mundsi t prokurorit t shtetit si t vetmit
padits t autorizuar n procedur penale, n krahasim me zgjidhjen e mhershme
ligjore, ka shkaktuar dilema rreth faktit se a vlen edhe m tutje parimi i legalitetit t
ndjekjes penale apo parimi i legalitetit ia ka lshuar vendin parimit t oportunitetit. (M
255
Ejup Sahiti
gjersisht lidhur me kt, shih komentin te neni 6). E drejta dhe detyra e prokurorit t
shtetit q t ndjek kryersit e veprave penale, manifestohet si pr fillim t ndjekjes,
ashtu edhe pr vazhdimin e saj gjat rrjedhs s procedurs penale.
Paragrafi 3 i nenit 79, megjithat, pr veprat penale t cilat ndiqen sipas propozimit t
t dmtuarit apo pr ato pr t cilat krkohet leje e posame e organit kompetent,
zbatimin e hetimit apo ngritjen e aktakuzs nga prokurori i shtetit e kushtzon me
prezantimin e provave nga prokurori se propozimi apo leja sht dhn. Propozimi pr
ndjekje bhet me shkrim. Por, n raste t ngutshme, prokurori i shtetit mund t veproj
n baz t propozimit gojor pr ndjekje, i cili duhet konfirmuar me shkrim brenda
dyzet e tet orsh. N qoft se i dmtuari i autorizuar pr paraqitje t propozimit pr
ndjekje, n vend t propozimit ka paraqitur kallzim penal, t cilin e ka nnshkruar,
kallzimi i till e ka efektin e propozimit pr ndjekje.
Neni 80 [Kallzimi penal i paraqitet prokurorit t shtetit]
1.
2.
3.
Kallzimi penal i paraqitet prokurorit kompetent t shtetit me shkrim, me

mjete teknike t komunikimit ose gojarisht.
Nse vepra penale sht kallzuar gojarisht, personi i cili bn kallzimin
paralajmrohet pr pasojat e kallzimit t rrem. Pr kallzimet penale
gojore prpilohet procesverbal dhe pr kallzimet e pranuara nprmjet
telefonit ose me mjete t tjera komunikimi bhet shnim zytrar.
Kallzimi penal q i sht paraqitur gjykats, policis ose prokurorit t
shtetitq nuk sht kompetent duhet t pranohet dhe pa vones ti drgohet
prokurorit kompetent t shtetit.
Paragrafi 1.
Kallzimi penal i paraqitet prokurorit kompetent t shtetit (si n aspektin e
kompetencs lndore, ashtu edhe t asaj territoriale). Kallzimi paraqitet me shkrim,
me mjete teknike t komunikimit ose gojarisht. Paraqitsi i kallzimit zgjedh mnyrn
e paraqitjes s kallzimit. Atij nuk mund ti sugjerohet q kallzimin ta bj n mnyr
t caktuar. Ai kallzimin e paraqitur me shkrim apo me mjete teknike t komunikimit,
mund ta plotsoj gojarisht, dhe anasjelltas. Mirpo, kur vepra penale sht kallzuar
gojarisht, personi q bn kallzimin, paralajmrohet se kallzimi i rrem, konform me
nenin 390 t KP, prbn vepr penale. Mosparalajmrimi pr pasojat e kallzimit t
rrem nuk ka kurrfar ndikimi n prgjegjsin e mvonshme pr vepr penale t
kallzimit t rrem.
Paragrafi 2.
Kallzimi penal mund t paraqitet me shkrim ose gojarisht. Kur pranohet kallzimi
gojor, ai fiksohet n procesverbal, ndrsa pr kallzimet e marra nprmjet telefonit ose
me mjete t tjera komunikimi, bhet shnim zyrtar.
Me rastin e marrjes s kallzimit penal t paraqitur me goj dhe t shnimit t tij n
procesverbal, prokurori i shtetit duhet ta bj me dije paraqitsin pr pasojat e
kallzimit t rrem dhe njhersh t shnoj n procesverbal kallzimin dhe njoftimin
256
Ejup Sahiti
pr pasojat e kallzimit t rrem. Njoftimi q i bhet paraqitsit t kallzimit penal n

mnyr gojore, ka dy qllime: faktik dhe juridiko-penal. N aspektin faktik synohet q
t zvoglohet mundsia e paraqitjes s kallzimit t rrem dhe q ndaj tij t bhet nj
lloj presioni q t prmbahet nga kallzimi i rrem, ndrsa n aspektin juridiko-penal
njoftimi pr pasojat e kallzimit t rrejshm eliminon mundsin q n procedur
penale eventuale pr kallzim t rrejshm, i pandehuri t arsyetohet se ka qen n
lajthim juridik dhe se nuk e ka ditur se kallzimi i rrem paraqet vepr penale 142
Shnimi zyrtar pr marrjen e kallzimit nprmjet telefonit duhet t prmbaj t dhnat
e domosdoshme pr identifikim, si jan: emri, mbiemri dhe adresa e paraqitsit t
kallzimit, koha e paraqitjes, arsyeja e paraqitjes s kallzimit me telefon. T dhnat e
siprprmendura do t mund t ndikonin si mas preventive pr kallzime t rrejshme.
Natyrisht se t dhnat e krkuara mund t jen jo t sakta, t rrejshme, t imagjinuara,
por, me rastin e krkimit dhe ofrimit t tyre, mund t vlersohet nse mnyra si i jep
ato t ln prshtypjen e nj personi, i cili paraqet kallzim t rrejshm. 143
Paragrafi 3.
Paraqitsi i kallzimit shpesh nuk e di cili organ sht kompetent pr marrje t
kallzimit dhe at ia drgon organit jokompetent, m s shpeshti policis ose gjykats.
N nj rast t till, gjykata, policia, ose prokurori jokompetent i shtetit duhet ta
pranojn kallzimin dhe menjher tia drgojn prokurorit kompetent t shtetit, pa u
lshuar n vlersimin nse ekzistojn baza pr prjashtim t veprs penale, t
prgjegjsis ose t ndjekjes penale, sepse vlersimi i till i takon vetm prokurorit
kompetent t shtetit.
Pr sa i prket drgimit t kallzimit penal prokurorit t shtetit nga ana e policis, jan
t mundshme dy situata. Situata e par ka t bj me rastin kur policia ka marr
kallzim penal nga personat, kurse situata e dyt ka t bj me rastin kur policia vet
harton dhe paraqet kallzim penal. Kur sht fjala pr situatn e par, policia duhet tia
drgoj menjher kallzimin penal prokurorit t shtetit, pa ndonj zvarritje. Por, kur
policia vlerson se pretendimet e kallzuesit ofrojn baz t mjaftueshme pr dyshim t
arsyeshm, e ka t drejtn dhe pr detyr t ndrmarr masa nga neni 70, t cilat jan t
natyrs urgjente dhe, si t tilla, nuk lejojn shtyrje (t zbuloj, t mbledh dhe t ruaj
gjurmt dhe provat nga vendi i ngjarjes; t ndrmarr hapat e nevojshm pr t gjetur
kryersin dhe pr ta parandaluar at nga fshehja ose nga arratisja etj.). Kallzimi penal,
bashk me rezultatet e veprimeve t cilat eventualisht i ka ndrmarr ajo, i drgohen
prokurorit kompetent t shtetit
Kur sht fjala pr rastin pr t cilin policia ka marr vesh nga burime t tjera pr
ekzistim t dyshimit t arsyeshm se sht kryer vepr penale (nprmjet veprimtaris
vetanake, njoftimit, qarkullimit t fjalve etj.), shtrohet pyetja se n cilin moment ka
pr detyr policia ti paraqes prokurorit t shtetit kallzim penal? A duhet ta bj kt
n momentin e marrjes vesh se ekziston dyshim i arsyeshm q sht kryer vepr
penale, apo kt duhet ta bj n momentin e njoftimit se ekziston dyshimi i arsyeshm
se sht kryer vepr penale, ose kt duhet ta bj kur t mbledh t dhna nga t cilat
krijohet baza pr dyshim se personi i caktuar ka kryer vepr penale, pr t ciln ndjekja
142
143
kuli 2, fq. 705.

Petri 1, fq. 281.
257
Ejup Sahiti
bhet sipas detyrs zyrtare. Me arsye konsiderohet se policia ka pr detyr ta paraqes

kallzimin penal n momentin kur mon se ekziston dyshimi i arsyeshm se sht kryer
vepra penale.
Nse masat dhe veprimet e kryera nga policia, provat dhe t dhnat e mbledhura nuk
sigurojn baz pr kallzim penal t policis dhe, nse kjo nuk justifikon ekzistimin e
dyshimit t arsyeshm se sht kryer vepr penale, policia megjithat i drgon pr kt
raport t veant prokurorit t shtetit (neni 81, paragrafi 4).
Neni 81 [Kallzimi penal i policis]
1.
2.
3.
4.
Duke u bazuar n t dhnat dhe provat e mbledhura, policia prpilon

kallzim penal t policis n t cilin paraqiten provat e zbuluara n procesin
e mbledhjes s t dhnave.
Kallzimi penal i policis i dorzohet prokurorit t shtetit s bashku me
sendet, skicat, fotografit, raportet e marra, procesverbalet e masave dhe
veprimeve t kryera, shnimet zyrtare, deklarimet e marra dhe materialet e
tjera t cilat mund t kontribuojn n zbatimin efektiv t procedurs.
Nse pas dorzimit t kallzimit penal t policis, policia mson fakte t reja
ose nxjerr prova apo gjurm t veprs penale, ajo detyrohet q vazhdimisht
t mbledh informata t nevojshme dhe pr kt menjher duhet tia
dorzoj prokurorit t shtetit raportin plotsues t kallzimit penal t
policis.
Nse masat dhe veprimet e kryera nga policia, provat dhe t dhnat e
mbledhura nuk sigurojn baz pr kallzim penal t policis dhe nse kjo
nuk justifikon ekzistimin e dyshimit t arsyeshm se sht kryer vepr
penale, policia megjithat i drgon pr kt raport t veant prokurorit t
shtetit.
Paragraft 1 e 2.
Parimi i legalitetit dhe parimi i oficialitetit, sipas rregullit, e obligojn prokurorin e
shtetit t zbatoj hetimin dhe t ushtroj ndjekjen penale pr veprat penale, pr t cilat
ndjekja bhet sipas detyrs zyrtare.
Kur policia merr vesh nprmjet burimeve t ndryshme pr ekzistim t dyshimit t
arsyeshm (neni 70, paragrafi 1) se sht kryer vepr penale (nprmjet veprimit q
ndrmerr me vetiniciativ, nprmjet njoftimit, qarkullimit t fjalve etj.), ajo, sipas
nenit 69 paragrafi 1, dhe, n mbshtetje t t dhnave dhe provave t mbledhura,
prpilon kallzim penal, t cilin, sipas nenit 80, paragrafi 1, ia drgon prokurorit
kompetent t shtetit sa m par q t jet e mundur. Kallzimi penal i policis
prpilohet me shkrim dhe n t paraqitet njoftimi pr provat e zbuluara gjat mbledhjes
s t dhnave. Andaj, kallzimi penal i policis ka t bj me nj raport i cili prmban
rezultatet e veprimtaris operative t policis, me njoftimet e tjera dhe provat e
mbledhura pr veprn e kryer penale. Si i till, kallzimi paraqet informacion q i ofron
prokurorit njohurit e para pr veprn penale dhe pr kryersin e saj.
Kallzimi penal nuk mund t shrbej si prov pr faktet n baz t t cilave vrtetohet
gjendja faktike n procedur penale. N qoft se faktet q theksohen n kallzim penal,
258
Ejup Sahiti
jan t rndsishme pr vendim n procedur penale, ato duhet t vrtetohen patjetr n

procedur nprmjet dshmitarve, ekspertve, dokumenteve zyrtare, ose n ndonj
mnyr tjetr t prcaktuar me ligj. Sidoqoft, pr gjith at q policia ka ndrmarr si
dhe pr rezultatet e veprimtaris s vet, policia e lajmron prokurorin e shtetit duke
paraqitur kallzim penal ose raport si plotsim t kallzimit penal. Bashk me
kallzimin penal prokurorit i dorzohen sendet, skicat, fotografit, raportet e marra,
procesverbalet e masave dhe veprimeve t kryera, shnimet zyrtare, deklarimet e marra
dhe materiale t tjera, t cilat mund t kontribuojn n zbatimin efektiv t procedurs.
N kuadr t prkufizimit materiale t tjera, t cilat policia ia bashkngjet kallzimit
penal, mund t kuptohen edhe ato prova e t dhna t nivelit m t ult t
besueshmris, q do t thot ato q shkaktojn piknisje fillestare pr dyshimin se
Kallzimi penal sht nj akt joformal, prandaj n t nuk duhet t shnohet prmbajtja
e informacioneve t mbledhura nga personat (neni 70, paragrafi 3, nnparagrafi 3.1).
Dika e till nuk sht e domosdoshme, sepse deklarimet e personave, t cilat jan
dhn n polici, gjenden n shkresat q i jan bashkngjitur kallzimit penal. Nga ana
tjetr, arsyeja e mosprcaktimit ligjor t forms s kallzimit penal sht q qytetart,
pa ndonj formalitet, t kontribuojn n paraqitjen e veprave penale dhe t kryersve t
tyre.
Kur prokurori i shtetit konsideron se informacionet nga kallzimi penal ose nga
raportet shtes t tij ekziston dyshimi i bazuar se personi i caktuar ka kryer veprn
penale, procedura para gjyqit mund t zbatohet vetm n baz t aktakuzs s
prokurorit t shtetit, sipas nenit 240.
Paragrafi 3.
Aktiviteti i policis nuk prfundon me paraqitjen e kallzimit penal. Policia duhet t
mbledh vazhdimisht informacione t nevojshme dhe, nse pas dorzimit t kallzimit
penal mson fakte, prova dhe gjurm t reja t veprs penale, duhet tia dorzoj
prokurorit t shtetit raportin plotsues t kallzimit penal. Policia, prve gjurmimit t
t dhnave plotsuese sipas detyrs zyrtare, duhet t mbledh t dhna plotsuese
kurdo q kt e krkon prokurori i shtetit (neni 83, paragrafi 1). Pr raportin pr masat
e ndrmarra nn udhzimet e prokurorit apo pr pamundsin e ndrmarrjes s tyre,
shih nenin 83, paragrafi 3.
Paragrafi 4.
Paragrafi 4 rregullon situatn kur policia ka zbatuar masa dhe ka kryer veprime rreth
veprs penale dhe kryersit t dyshuar t saj, dhe t dhnat e mbledhura nuk sigurojn
baz pr kallzim penal t policis, pra t dhnat e tilla nuk justifikojn ekzistimin e
dyshimit t arsyeshm se sht kryer vepr penale, megjithat policia i drgon pr kt
raport t veant prokurorit t shtetit. Arsyeja pse KPP krkon q, edhe kur pas
masave dhe veprimeve t kryera nuk sht siguruar baz e justifikueshme pr dyshim
t arsyeshm se sht kryer vepr penale, policia ti drgoj prokurorit raport t
veant, ka pr qllim mbrojtjen e qytetarit nga trazimi me hile nga ana e policis.
259
Ejup Sahiti
Neni 82 [Hudhja e kallzimit penal t policis]

1.
2.
3.
Prokurori i shtetit me aktvendim e hudh kallzimin penal t pranuar nga

policia apo burime tjera brenda tridhjet ditve, nse nga raporti sht e
qart se:
1.1. Nuk ekziston dyshim i arsyeshm se sht kryer vepr penale;
1.2. Ka kaluar afati i parashkrimit pr ndjekje penale;
1.3. Vepra penale sht prfshir me amnisti ose me falje;
1.4. I dyshuari gzon imunitet dhe heqja e tij nuk sht e mundur ose nuk
sht miratuar nga organi kompetent; ose
1.5. Ekzistojn rrethana t tjera t cilat e prjashtojn ndjekjen.
Prokurori i shtetit menjher nj kopje t akvendimit sipas paragrafit 1 ia
drgon policis.
Prokurori i shtetit brenda tet ditsh nga hudhja e kallzimit njofton t
dmtuarin pr hudhjen e kallzimit dhe arsyet pr kt.
Paragrafi 1.
Prokurori i shtetit, pasi t pranoj kallzimin penal, mon bazueshmrin e tij dhe,
varsisht nga kushtet e parapara n nenet 82 e 83, vendos: a/ ta hedh kallzimin penal,
b/ t krkoj informata plotsuese, c/ t filloj zbatimin e hetimit, dhe d/ t ngrej
aktakuzn.
Prokurori i shtetit me aktvendim hedh kallzimin e marr brenda tridhjet ditsh, nse
ekziston ndonj rrethan e parapar n paragrafi 1, nnparagraft 1.1. deri 1.5. t ktj
neni (nuk ka dyshim t arsyeshm se sht kryer vepr penale, vepra penale sht
parashkruar, sht amnistuar ose sht falur, i dyshuari gzon imunitet ose ekzistojn
rrethana t tjera, t cilat e prjashtojn ndjekjen).
Hedhja e kallzimit penal sipas nnparagrafitt 4 t ktij neni, bhet kur i dyshuari
gzon imunitet dhe heqja e tij nuk sht e mundur ose nuk sht miratuar nga organi
kompetent. Imuniteti proceduralo-penal mund t jet absolut - i prhershm dhe relativ
- i prkohshm. Nuk sht e mundur t hiqet imuniteti absolut, t cilin personi e gzon
sipas s drejts ndrkombtare. 144
Sipas nenit 26, paragrafi 1, t LBJNP-s, Prokurori, prve bazs pr refuzim 145 t
kallzimit penal nga neni 208, paragrafi 1 (tani sht neni 82 i KPP), refuzon
kallzimin penal edhe n rastin kur nuk ekziston baza e prgjegjsis s personit juridik
t parapar n nenin 5 t LBJNP-s.
Sipas nnparagrafi 1.5. t paragrafit 1 t nenit 82 t KPP-s, hedhja e kallzimit penal
bhet kur ekzistojn rrethana t tjera q e prjashtojn ndjekjen penale. Si rrethana t
tjera q prjashtojn ndjekjen penale kuptohen situatat kur konstatohet se shtja
penale sht shtje e gjykuar; kur pr veprn e kallzuar procedura penale rrjedh
144
Psh. sipas Konvents mbi privilegjet dhe imunitetet e Kombeve t Bashkuara t dats 13. 02. 1946;
Konvents mbi privilegjet dhe imunitetet e Agjencive t Specializuara t dats 21.11.1977; Konvents s
Vjens mbi marrdhniet diplomatike t dats 18.04.1961; Konvents s Vjens mbi marrdhniet
konzullare t dats 24.04.1963 etj.
145
Neni 26, paragrafi paragrafi 1 i LBJNP-s flet pr refuzim t kallzimit penal duke iu referuar nenit
prkats t procedurs penale, ndonse neni t cilit ai i referohet, flet pr hedhje t kallzimit penal e jo pr
refuzim.
260
Ejup Sahiti
kundr nj personi tjetr, e personi i kallzuar nuk sht bashkpuntor i veprs penale;
kur, bazuar n nenin 117 t Kodit penal, si kusht i veant pr ndjekje t kryersit t
veprs penale t kryer jasht territorit t Republiks s Kosovs, mund t bhet vetm
me miratimin (autorizimin) e Kryeprokurorit t shtetit t Kosovs; kur vdes i dyshuari
etj..
Smundja shpirtrore e prhershme pas kryerjes s veprs penale, gjithashtu sht
rrethan q prjashton ndjekjen penale. Ka mundsi t artikuluara 146 se kallzimi penal
nuk duhet hedhur n rastin kur kryersi i veprs penale sht person i paprgjegjshm,
sepse praktika tregon se fakti i prgjegjsis vrtetohet rregullisht n procedur penale.
Prokurori i shtetit e hedh kallzimin penal me aktvendim.
Situatat e ndryshme procedurale, n t cilat zbatohen nenet 82 e 83, mund t
sistematizohen n dy grupe. N grupin e par bjn pjes ato situata kur, n baz t
kallzimit penal, mund t merret vendimi pr fillim t hetimit apo pr hedhjen e
kallzimit penal. N grupin e dyt bjn pjes t gjitha situatat tek t cilat sht e
domosdoshme mbledhja e t dhnave plotsuese, n mnyr q t vendoset pr
kallzim penal. Prandaj, vendimi pr hedhjen e kallzimit penal mund t merret si n
baz t t dhnave q figurojn n kallzim penal, ashtu edhe n baz t t dhnave
plotsuese.
Paragraft 2 e 3.
Kur prokurori i shtetit me aktvendim hedh kallzimin penal, sipas paragrafit 1, ai
menjher duhet tia drgoj policis nj kopje t aktvendimit, ndrsa n afat prej tet
ditsh nga hedhja e kallzimit penal, e njofton t dmtuarin pr hedhjen dhe pr arsyet
e hedhjes s kallzimit penal. Sidoqoft, i dmtuari sipas Kodit t procedurs penale,
tanim nuk mund t paraqitet si padits subsidiar.
Neni 83 [T dhnat plotsuese t kallzimit penal t policis]
1.
2.
3.
146
Nse prokurori i shtetit nga kallzimi penal nuk mund t prcaktoj nse
pretendimet e prfshira n t jan t mundshme, ose t dhnat n kallzim
nuk sigurojn baz t mjaftueshme pr fillimin e hetimit apo nse
prokurori vetm ka dgjuar se sht kryer vepr penale, prokurori i shtetit,
nse nuk sht n gjendje vet t ndrmarr kt, krkon nga policia q t
mbledh t dhnat e duhura. Policia detyrohet t veproj sipas krkesave t
ligjshme t prokurorit.
Prokurori i shtetit gjithashtu mund t mbledh vet t dhna t tilla ose
nprmjet organeve t tjera publike, duke prfshir bisedn me
dshmitart, t dmtuarit dhe prfaqsuesit e tyre ligjor. Prokurori i shtetit
mund t marr pjes s bashku me policin n do marrje n pyetje t t
dyshuarit duke respektuar t drejtat e t dyshuarit sipas dispozitave t ktij
Kodi.
Policia detyrohet ti raportoj menjher prokurorit t shtetit mbi masat e
ndrmarra nn udhzimet e tij, e nse ata nuk kan mund ti ndrmarrin
Pavlica-Lutovac, op. cit., fq. 246.
261
Ejup Sahiti
ato, ather menjher i raportojn prokurorit t shtetit pr arsyet e

pamundsis s ndrmarrjes s masave t tilla.
Prokurori i shtetit mund t krkoj t dhna t nevojshme nga organet
publike dhe pr kt qllim mund ta thrret personin i cili e ka dorzuar
kallzimin penal.
Prokurori i shtetit e hedh kallzimin penal nga neni 79 i ktij Kodi brenda
tridhjet ditsh nse edhe pasi t jen ndrmarr veprimet nga paragraft 2,
3 dhe 4 t ktij neni vazhdojn t ekzistojn rrethanat nga paragrafi 1 i
ktij neni.
Policia, prokurori i shtetit dhe organet tjera publike detyrohen t
procedojn me kujdes n mbledhjen ose n sigurimin e t dhnave, duke
pasur kujdes q t mos cenohet dinjiteti dhe reputacioni i personit t cilit i
referohen t dhnat e tilla.
4.
5.
6.
Paragrafi 1.
Pr t ushtruar me sukses veprimtarin n procedur parapenale, organet procedurale
duhet t ndrmarrin masa pr zbulimin e veprs penale dhe t kryersit t saj. Mnyra
m e mir dhe e zakonshme e informimit t prokurorit t shtetit pr veprn penale,
sht kallzimi penal. Kallzimin m s shpeshti e paraqesin i dmtuari ose personat e
tret. N praktik ndodh q prokurori i shtetit, nga kallzimi penal nuk mund t
prcaktoj nse pretendimet e prfshira n t jan t mundshme, apo t dhnat n
kallzim nuk sigurojn baz t mjaftueshme pr fillimin e hetimit.
N nj rast t till, prokurori i shtetit ka dy mundsi: ndrmerr vet veprime p t
verifikuar faktet e paraqitura n kallzim penal, ose krkon nga policia q t mbledh
t dhnat e duhura. Policia detyrohet t veproj sipas krkesave t ligjshme t
prokurorit. N rastin kur prokurori i shtetit krkon nga policia mbledhjen e t dhnave
t duhura, sipas paragrafit 3 t ktij neni, policia duhet ti raportoj menjher
prokurorit t shtetit mbi masat e ndrmarra nn udhzimet e tij, e nse ata nuk kan
mundur ti ndrmarrin ato, ather menjher i raportojn prokurorit t shtetit pr
arsyet e pamundsis s ndrmarrjes s masave t tilla.
Prokurori i shtetit, prve nga kallzimi penal, pr kryerjen e veprs penale mson edhe
n mnyra t tjera. Mnyra t tjera mund t jen: t msuarit e drejtprdrejt dhe t
trthort. 147 N mnyrat e t msuarit t drejtprdrejt bn pjes t msuarit personal
pr veprn penale, kurse t msuarit e trthort ka t bj me prfoljet (fama). Edhe n
rastet e informimit t trthort pr kryerjen e veprs penale, prokurori i shtetit ka pr
detyr t bj gjurmime t nevojshme.
T msuarit personal ose vrojtimi i drejtprdrejt i prokurorit t shtetit pr kryerjen e
veprs penale, gjen shprehjen kur prokurori, n cilsi t personit zyrtar (p. sh. gjat
shqyrtimit kryesor vren se u krye vepr penale apo n shqyrtim zbulohet kryerja e nj
vepre penale tjetr), ose kur si qytetar (n rrug, n shfaqje, n kinema, n tubime
publike) vren kryerjen e veprs penale. Prokurori i shtetit gjithashtu mund t msoj
pr kryerjen e veprs penale edhe nga shkrimet n gazeta, n shpallje, nga deklaratat n
shtyp ose duke ndjekur emisionet n radio ose n televizor etj..
147
Gruba, Momilo, op. cit., fq. 371-372.
262
Ejup Sahiti
Paragrafi 2.
Pavarsisht nga mnyra se si informohet prokurori i shtetit pr kryerjen e veprs
penale, ai vet mund t mbledh t dhna t nevojshme dhe t bisedoj me dshmitar,
me t dmtuar dhe me prfaqsuesit e tyre ligjor, ose mbledhjen e t dhnave e bn
me ndihmn e organeve t tjera publike.
Sipas nenit 69, prokurori i shtetit dhe policia punojn bashkrisht gjat veprimeve
fillestare nga neni 70. Puna e prbashkt nnkupton bashkpunimin dhe koordinimin e
veprimeve duke qen prokurori i shtetit n rrjedh t veprimeve fillestare nga policia
dhe, sipas nevojs, policis i jep udhzime t nevojshme. Prokurori i shtetit ka qasje n
t gjitha informacionet e hetimit policor q posedon policia, gjat veprimeve fillestare.
N kt kontekst, paragrafi 2 i nenit 83 thekson mundsin e prokurorit t shtetit q t
marr pjes s bashku me policin, n do marrje n pyetje t t dyshuarit dhe t
kujdeset pr respektimin e t drejtave t tij.
Paragrafi 3.
N paragrafin 3 parashihet detyrimi i policis q ti raportoj menjher prokurorit t
shtetit lidhur me masat e ndrmarra sipas udhzimeve t tij si dhe, n rast pamundsie
pr ti ndrmarr masat, t raportoj pr arsyet e pamundsis s ndrmarrjes s
masave t tilla. Ska dyshim se ktu kemi t bjm me detyrim t policis q ti
raportoj prokurorit t shtetit pr dy situata t ndryshme. Nj raport ka t bj me masat
e ndrmarra sipas udhzimeve t prokurorit, kurse raporti tjetr ka t bj me situatn
kur policia, n pamundsi q ti ndrmerr masat e krkuara, duhet ta justifikoj
pamundsin e till.
Paragrafi 4.
Sipas paragrafit 1 t ktij neni, kur prokurori i shtetit nuk mund t prcaktoj nse
pretendimet e prfshira n kallzim penal jan t mundshme, ose t dhnat q e
shoqrojn at nuk sigurojn baz t mjaftueshme pr fillimin e hetimit, prokurori i
shtetit mund t ndrmarr vet veprime pr verifikim t t dhnave, ose mund t
krkoj nga policia q t mbledh t dhna t tilla. N vijim, paragraft 2 e 4 gjithashtu
autorizojn prokurorin e shtetit q t krkoj t dhna t nevojshme edhe nga organet e
tjera publike dhe pr kt qllim ai po ashtu mund ta thrras paraqitsin e kallzimit
penal.
Pr nocionin organ publik, shih: komentet tek neni 78, paragrafi 1.
N qoft se, edhe pasi t jen ndrmarr veprimet e siprprmendura, vazhdojn t
ekzistojn rrethanat nga paragrafi 1 i ktij neni, prokurori i shtetit hedh kallzimin
penal.
Pr hedhjen e kallzimit penal t policis, shih nenin 82.
Me rastin e mbledhjes s t dhnave, si shtje me rndsi shtrohet pyetja lidhur me
shtjen nse jan bankat dhe institucionet e barazuara me to t detyruara ti dorzojn
policis dhe prokurorit t shtetit t dhna dhe t mundsojn qasje n dokumentacionin
q ka t bj me veprimtarin q sht lnd e veprimtaris n fazn parahetimore.
Konsiderohet se obligimi i till ekziston, sepse veprimtaria e rndomt e subjekteve
263
Ejup Sahiti
ekonomike n pjesn q zhvillohet me punn e bankave dhe t institucioneve t

ngjashme, nuk paraqet fshehtsi t mbrojtur me ligj pr sa u prket organeve t
ndjekjes penale. Fshehtsi e mbrojtur me ligj jan vetm t dhnat lidhur me mjetet e
kursyera dhe me depozitat e qytetarve dhe ato q kan t bjn me veprimtari
nprmjet llogaris rrjedhse t qytetarve. T dhnat e tilla mund t komunikohen
vetm n baz t urdhrit me shkrim t gjykats148. N baz t asaj q u tha m lart, ska
mbshtetje ligjore refuzimi i bankave ose i institucioneve t ngjashme q ti dorzojn
policis dhe prokurorit t shtetit t dhnat dhe dokumentacionin q ka t bj me
veprimtarin e subjekteve juridike. Autorizimet e policis pr shikim dhe shqyrtim t
dokumentacionit, dalin nga dispozita e nenit 70, paragrafi 2.
Paragrafi 5.
N rast se prokurori i shtetit hedh kallzimin penal pr arsye se mon se nuk ekziston
dyshimi i arsyeshm q sht kryer vepr penale, e cila ndiqet sipas detyrs zyrtare, ose
se personi konkret sht kryers i veprs penale, kjo pr policin, sipas rregullit, do t
jet shenj se duhet edhe m t veprojn intensivisht n mbledhjen e informacioneve, t
dhnave dhe provave pr t paraqitur kallzim penal t ri, natyrisht nse pr kt
ekziston baza reale 149. Mirpo, nse kallzimi penal sht hedhur pr shkak t
ekzistimit t rrethanave t tjera, t cilat prjashtojn ndjekjen penale, ather pushon
veprimi i policis lidhur me at ngjarje.
N qoft se gjat mbledhjes s t dhnave prkohsisht jan marr sende, me synim q
ato t shrbejn si prov, kur prokurori i shtetit hedh kallzimin penal, duhet t zgjidh
edhe shtjen e atyre sendeve (nenet 112 dhe 116).
Pragrafi 6.
T gjitha subjektet q angazhohen pr mbledhjen e t dhnave t nevojshme prkitazi
me kallzimin penal (policia, prokurori i shtetit dhe organe t tjera publike), duhet t
veprojn me kujdes, n mnyr q t mos cenohet dinjiteti dhe reputacioni i personit t
cilit i referohen t dhnat e tilla.
3. Marrja e informatave
Neni 84 [Masat e marra para fillimit t procedurs penale]
1.
Nse prokurori i shtetit ka dyshim t bazuar se sht kryer vepr penale

nga neni 90, po kryhet apo s shpejti do t kryhet, prokurori i shtetit mund
t autorizoj apo t krkoj nga gjyqtari i procedurs paraprake q t
autorizoj masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit n pajtim
me nenet 86-100.
Pr autorizimin e masave t fshehta dhe teknike t hetimit dhe vzhgimit
nga paragrafi 1, prokurori i shtetit ose gjyqtari i procedurs paraprake nuk
2.
148
149
Pavii 2, fq. 141.

Jermi, op. cit., fq. 190.
264
Ejup Sahiti
3.
4.
5.
6.
7.
sht e domosdoshme t ket dyshim t arsyeshm pr identitetin e t

dyshuarit apo t dyshuarve t cilt kan kryer, jan duke kryer ose s
shpejti do t kryejn vepr penale.
Nse autorizimi pr masa t fshehta dhe teknike t hetimit dhe vzhgimit
bazohet, trsisht apo pjesrisht, mbi dyshimin e bazuar t siguruar prmes
informatave t dhna nga informatori, dshmitari apo dshmitari
bashkpunues, prokurori i shtetit mund t marr n pyetje at informator,
dshmitar apo dshmitar bashkpunues.
Procedura penale nuk krkohet q t jet filluar pr autorizimin nga
prokurori i shtetit apo gjyqtari i procedurs paraprake t masave t fshehta
dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit nga paragrafi 1; sidoqoft, procedura
penale fillohet posa prokurori i shtetit t ket dyshim t arsyeshm pr
identitetin e t dyshuarit apo dyshuarve q kan kryer vepr penale.
Nse masat e fshehta apo teknike t vzhgimit apo hetimit jan autorizuar
n pajtim me paragrafin 1, prokurori i shtetit ndrmerr masa t arsyeshme
pr ruajtjen e privatsis s personave q nuk jan t prfshir n vepr
penale.
Nse procedura penale autorizohet pasi ndrmarrjes s masave t fshehta
apo teknike t vzhgimit apo hetimit nga paragrafi 1, prokurori i shtetit i
bashkngjet n procesverbal t procedurs penale urdhrat pr masat e
fshehta apo teknike t vzhgimit apo hetimit dhe provat q rezultojn nga
to.
Nse prokurori i shtetit nuk autorizon procedur penale pas ndrmarrjes s
masave t fshehta apo teknike t vzhgimit apo hetimit nga paragrafi 1,
prokurori i shtetit raporton tek gjyqtari i procedurs paraprake mbi masat
e ndrmarra.
Paragraft 1 dhe 2.
Neni 90 i Kodit t procedurs penale, pr nevoja procedurale, nj numr t
konsiderueshm t veprave penale i radhit si vepra t rnda. Paragrafi 1 i nenit 84
parasheh mundsin e zbatimit t masave t fshehta t vzhgimit dhe t hetimit, n
pajtim me nenet 84-100 t KPP. Pr veprat penale t radhitura n nenin 90, prokurori i
shtetit mund t autorizoj apo t krkoj nga gjyqtari i procedurs paraprake zbatimin e
masave n fjal, kur ekziston dyshim i bazuar se: a) sht kryer vepr penale; b) se po
kryhet vepr penale, apo c) dhe s shpejti do t kryhet vepr penale.
Zbatimi i masave t fshehta dhe teknike t hetimit dhe t vzhgimit mund t bhet gjat
hetimit paraprak, pra para fillimit t hetimit formal. Pr zbatimin e tyre n kt faz
nuk sht e domosdoshme t ket dyshim t arsyeshm pr identitetin e t dyshuarit
apo t dyshuarve (si krkohet me nenin 102, paragrafi 1, pr fillimin e hetimit formal)
dhe zbatimi i tyre nuk supozon fillimin e procedurs penale. Sidoqoft, procedura
penale fillohet posa prokurori i shtetit t ket dyshim t arsyeshm pr identitetin e t
dyshuarit apo t dyshuarve q kan kryer vepr penale.
265
Ejup Sahiti
Paragrafi 3.
Sipas paragrafit 3, kur autorizimi pr masa t fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe t
hetimit sht mbshtetur n dyshimin e bazuar t siguruar nga informatori, dshmitari
apo dshmitari bashkpunues, prokurori i shtetit mund t marr n pyetje personat e
till.
Paragrafi 4.
Shih: komentet e paragrafit. 2.
Paragraft 5 deri 7.
Me rastin e ndrmarrjes s masave t fshehta dhe teknike t hetimit dhe vzhgimit sipas
paragrafit 1 t ktij neni, prokurori i shtetit ndrmerr masa t arsyeshme, pr t ruajtur
privatsin e personave q nuk jan t prfshir n veprn penale. Lidhur me
fshehtsin e mbledhjes s informative, shih: komentet e nenit 85.
Prokurori i shtetit, pas zbatimit t masave t fshehta dhe teknike t hetimit dhe
vzhgimit, mund t filloj ose jo procedurn penale.
Kur pas zbatimit t masave t fshehta dhe teknike t hetimit dhe vzhgimit, prokurori i
shtetit fillon procedurn penale, urdhrin pr zbatim t ktyre masava ia bashkngjet
dosjes penale. (N paragrafin 6 t tekstit shqip thuhet se prokurori i shtetit i
bashkngjet n procesverbal t procedurs penale. Meqense gjat fazs s hetimit
nuk ka nj procesverbal t vetm t hetimit, por ka procesverbale dhe shkresa t tjera t
ndryshme, t cilat prbjn dosjen penale, fjalt n procesverbal t procedurs
paraprake duhen interpretuar n kuptim t dosjes penale).
Edhe kur prokurori i shtetit, me gjith ndrmarrjen e masave t fshehta dhe teknike t
hetimit dhe vzhgimit, nuk fillon procedurn penale, megjithat duhet ti raportoj
gjyqtarit t procedurs paraprake pr masat e ndrmarra.
Neni 85 [Fshehtsia e mbledhjes s informatave]
1.
2.
3.
266
Nse prokurori i shtetit autorizon masat e fshehta apo teknike t vzhgimit

apo hetimit n pajtim me nenin 84, paragrafi 1, dosja mbyllet dhe mbahet e
fshehur nse prokurori i shtetit krkon q t mbyllet dhe tregon se ka gjasa
t konsiderueshme q brja publike e hetimit paraprak do t pengonte
hetimin ose do t paraqiste rrezik pr dshmitart dhe hetuesit.
Nse prokurori i shtetit krkon nga gjyqtari i procedurs paraprake q t
urdhroj masat e fshehta apo teknike t vzhgimit apo hetimit, gjykata e
mbyll dosjen dhe e mban t fshehur nse prokurori i shtetit krkon nj gj
t till dhe nse tregon se ka gjasa t konsiderueshme q brja publike e
hetimit paraprak do t pengonte hetimin ose do t paraqiste rrezik pr
dshmitart dhe hetuesit.
Dosja mbahet e mbyllur jo m shum se dymbdhjet muaj ose deri n
fillimin e hetimit, me rast referenti i gjykats e hap dosjen.
Ejup Sahiti
4.
5.
Gjyqtari i procedurs paraprak mund t urdhroj q dosja t mbetet e

mbyllur edhe pr gjasht muaj tjer vetm nse prokurori i shtetit arrin t
dshmoj se ka gjasa t konsiderueshme q brja publike e hetimit
paraprak do t pengonte hetimin ose do t paraqiste rrezik pr dshmitart
dhe hetuesit.
Masat e fshehta dhe teknike t vezhgimit dhe hetimit.
Paragrafi 1.
Autorizimi i prokurorit t shtetit (fjala sht pr urdhr nga neni 91, paragrafi 1) pr
masat e fshehta dhe teknike t hetimit dhe vzhgimit, nga paragrafi 1 i nenit 84,
mbyllet dhe mbahet i fshehur nse prokurori i shtetit krkon t mbyllet dhe tregon se
ka gjasa t konsiderueshme se brja publike e hetimit paraprak do t pengonte hetimin
ose do t paraqiste rrezik pr dshmitart dhe hetuesit. Fjalia e par e paragrafi 1 jep t
kuptohet se dosja pr masat n fjal mbyllet dhe mbahet e fshehur. Nga ana tjetr, fjalia
e dyt mbylljen dhe mbajtjen t fshehur e kushtzon me krkesn dhe tregimin e
prokurorit t shtetit se ka gjasa t konsiderueshme se brja publike e hetimit paraprak
do t pengonte hetimin ose do t paraqiste rrezik pr dshmitart dhe hetuesit.
Pavarsisht nga kjo, konsiderojm se, duke u nisur nga natyra e masave t fshehta dhe
teknike t hetimit dhe vzhgimit, zbatimi i ktyre masave ka efekt vetm kur ato
aplikohen n mnyr t fsheht.
Paragrafi 2.
Paragrafi 2 i referohet rastit kur masat e fshehta dhe teknike t hetimit dhe vzhgimit i
cakton gjyqtari i procedurs paraprake sipas krkess s prokurorit t shtetit (sipas
nenit 91, paragrafi 2). Edhe n rastin e till shtja e mbylljes (vulosjes) s dosjes dhe e
mbajtjes t fshehur sht rregulluar n mnyr identike si n paragrafin e par.
Paragraft 3 dhe 4.
Paragrafi 3 prcakton kohn prej jo m shum se dymbdhjet muajsh, sa mund t
mbahet e mbyllur dosja pr masat e fshehta dhe teknike t hetimit dhe vzhgimit.
Mirpo, hapja e dosjes mund t bhet edhe m hert, kur ndrkoh fillon hetimi formal.
Dosjen e hap procesmbajtsi. 150 Gjyqtari i procedurs paraprake mund t urdhroj q
dosja t mbahet e mbyllur edhe pr gjasht muaj t tjer, vetm nse prokurori i shtetit
n mnyr t besueshme tregon se ka gjasa t konsiderueshme q brja publike e
hetimit paraprak do t pengonte hetimin ose do t paraqiste rrezik pr dshmitart dhe
hetuesit. N kt drejtim, shih edhe nenin 95.
Paragrafi 5.
Teksti i paragrafit 5 Masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe t hetimit i
vendosur n fund t nenit 85 nn numrin 5 duket qart se nuk sht mbarshtruar n
150
N tekstin n gjuhn shipe thuhet: referenti i gjykats e hap dosjen, n gjuhn serbe: sekretar suda,
ndrsa n gjuhn angleze: court registrator. Mendoj se ktu sht fjala pr procesmbajtsin.
267
Ejup Sahiti
mnyr identike n versionet gjuhsore t Kodit. N tekstet n gjuhn shqipe dhe n

gjuhn angleze sht paragrafit 5 i nenit 85, megjithse, duket se, vshtruar nga aspekti
prmbajtjesor, prmbajtja e ktij paragrafi sht konsumuar n paragraft paraprak t
atij neni. N tekstin e Kodit n gjuhn serbe, teksti i paragrafi 5 sht vendosur si titull
para nenit 86, me numr rendor 4, q n shikim t par duket si zgjidhje e logjikshme.
Mirpo, kur shikojm strukturn e Kapitullit IX, e cila sht zbrthyer n katr nntituj
kryesor (1.Fazat e procedurs penale, 2. Veprimet fillestare t policis. 3. Marrja e
informatave dhe 4. Fillimi i procedurs penale), del se masat e fshehta dhe teknike t
vzhgimit dhe t hetimit Kodi i trajton nn titullin 3. Marrja e informatave, pa titull t
posam pr to.
Neni 86 [Kushtet pr zbatimin e masave t fshehta dhe teknike t vzhgimit
dhe t hetimit]
1.
2.
Masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit mund t autorizohen

n pajtim me nenin 84 dhe
Pas fillimit te procedurs penale, ose n t njjtn koh me aktvendimin e
prokurorit t shtetit pr t filluar procedurn paraprake, prokurori i shtetit
mund t krkoj nga gjyqtari i procedurs paraprake q t autorizoj
masat e fshehta dhe teknik t hetimit n pajtim me nenet 86-100.
Paragraft 1 dhe 2.
Masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit mund t autorizohen: a) para
fillimit t procedurs penale formale (gjat hetimit paraprak t policis), n pajtim me
nenin 84 t Kodit, apo b) n t njjtn koh kur merret aktvendimi i prokurorit t
shtetit pr t filluar hetimet, ose c) pas fillimit t procedurs penale (gjat zbatimit t
saj). N rastet nn b) dhe c) prokurori i shtetit mund t krkoj nga gjyqtari i
procedurs paraprake q t autorizoj masat e fshehta dhe teknike t hetimit, n pajtim
me nenet 86-100.
Neni 87 [Prkufizimi i masave t fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit
gjat hetimit paraprak]
Sipas ktij kapitulli:
1.
Masa t fshehta ose teknike t vzhgimit dhe hetimit (masa sipas ktij
kapitulli), do t thot secila nga kto masa t mposhtme:
1.1. Vzhgim i fsheht fotografik ose me video;
1.2. Monitorim i fsheht i bisedave;
1.3. Kontrollim i drgesave postare;
1.4. Prgjim i telekomunikimeve dhe duhet t prdoret Lexuesi - IMSI Identifikimi Ndrkombtar i Shfrytzuesit Mobil;
1.5. Prgjim i komunikimeve nprmjet rrjetit kompjuterik;
1.6. Drgim i kontrolluar i drgesave postare;
1.7. Shfrytzim i prcjelljes ose vendosje e mjeteve t prgjimit;
1.8. Blerje e simuluar e ndonj sendi;
268
Ejup Sahiti
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
1.9. Simulim i veprs s korrupsionit;

1.10. Hetim i fsheht;
1.11. Regjistrim i thirrjeve telefonike; dhe
1.12. Zbulim i t dhnave financiare.
Shprehja Vzhgim i fsheht fotografik ose me video do t thot
monitorim, vzhgim ose incizim i personave, i lvizjeve t tyre ose i
aktiviteteve t tjera, nga zyrtari i autorizuar i policis me an t
fotografimit ose me video-mjete, pa dijenin a plqimin e s paku njrit
prej personave q i shtrohen ksaj mase;
Shprehja Monitorim i fsheht i bisedave do t thot monitorimi, incizimi
ose transkribimi i bisedave nga zyrtari i autorizuar i policis me an t
mjeteve teknike, pa dijenin ose plqimin e s paku njrit prej personave q
i shtrohen ksaj mase;
Shprehja Kontrollim i drgesave postare do t thot kontrollim i letrave
dhe i drgesave t tjera postare nga zyrtari i autorizuar i policis, q mund
t prfshij edhe pajimet rntgen.
Shprehja prgjim i telekomunikimeve do t thot prgjim i
komunikimeve zanore, komunikimeve tekstuale ose komunikimeve tjera
prmes rrjeteve t telefonive fikse apo mobile. Kjo prfshin fardo mjeti
apo sistemi tjetr t ngjashm teknologjik, q bart t dhna q kryesisht
kan pr qllim t jen private.
Shprehja Drgim i kontrolluar i drgesave postare do t thot drgim i
letrave dhe i materialeve t tjera postare nga zyrtari i autorizuar i policis;
Shprehja Shfrytzim i mjeteve pr prcjellje t vendndodhjes do t thot
shfrytzim nga zyrtari i autorizuar i policis i mjeteve t cilat identifikojn
vendndodhjen e personit ose t objektit n t cilin sht ngjitur;
Shprehja Blerje e simuluar e ndonj sendi do t thot akt i blerjes s
ndonj sendi nga nj person i dyshuar se ka kryer vepr penale q mund t
shrbej si prov n procedurn penale, ose nga personi pr t cilin
dyshohet t jet viktim e veprs penale apo e trafikimit t personave, si
prcaktohet n nenin 170 t Kodit Penal;
Shprehja Simulim i veprs s korrupsionit do t thot nj veprim q sht
i njjt me veprn penale t ndrlidhur me korrupsion, por q ndryshon
pr shkak se kryhet me qllim t mbledhjes s informacionit dhe provave
gjat hetimit penal;
Shprehja Hetim i fsheht do t thot nj ndrveprim i planifikuar i
zyrtarit t autorizuar t policis ose agjentit bashkpunues t prokuroris, i
cili nuk sht i identifikueshm si zyrtar i autorizuar i policis, ose i
personit i cili vepron nn mbikqyrjen e zyrtarit t autorizuar t policis,
me personat e dyshuar se kan kryer vepr penale;
Shprehja Regjistrim i bisedave telefonike do t thot sigurim i t dhnave
t bisedave telefonike t bra nga nj numr i caktuar i telefonit;
Shprehja Zbulim i t dhnave financiare do t thot sigurim i
informacionit nga banka apo ndonj institucion tjetr financiar mbi
depozitat, llogarit ose transaksionet finaciare;
269
Ejup Sahiti
13.
14.
Shprehja Zyrtar i autorizuar ligjor do t thot gjyqtar i procedurs

paraprake ose prokuror i shtetit me autorizimin e t cilit sipas ktij
kapitulli sht lshuar urdhri; dhe
Shprehja Person q i nnshtrohet urdhrit do t thot person kundr t
cilit sht udhruar masa. sipas ktij kapitulli.
Paragraft 1 dhe 2.
Paragrafi 1 i ktij neni rendit masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit,
ndrsa paragraft 2-14 bjn prkufizimin e atyre masave. Konform m strukturn e re
t KPP, masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit rregullohen n nntitullin
Marrja e informatave n kuadr t Kapitullit IX.
Duke u nisur nga qllimi q synohet t arrihet me rastin e prcaktimit t masave t
fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit, dhe prkufizimi i nocioneve t prdorura,
nenet 87, 92, paragrafi 1, 97, 98 etj. edhe m tutje flasin pr dispozitat nga ky
kapitull, ndonse masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit nuk
rregullohen me nj kapitull t veant, sikurse n Kodin e mparshm.
Neni 88 [Masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit]
1.
2.
3.
270
Vzhgimi i fsheht fotografik ose me video, monitorimi i fsheht i bisedave

n vende publike, regjistrimi i thirrjeve telefonike ose zbulimi i t dhnave
financiare mund t urdhrohet kundr nj personi apo vendi t caktuar,
nse:
1.1. Ekziston dyshimi i bazuar se vendi sht prdorur ose personi i till
ka kryer vepr penale e cila ndiqet sipas detyrs zyrtare, ose n rastet
kur tentativa sht e ndshkueshme, ka tentuar t kryej vepr
penale e cila ndiqet sipas detyrs zyrtare; dhe
1.2. Informacioni i cili mund t merrej nga masat e urdhruara ka gjas
t ndihmoj n hetimin e veprs penale dhe nuk do t kishte mundsi
t merrej me masa t tjera hetimore pa shkaktuar vshtirsi t
paarsyeshme ose rrezik potencial pr t tjert.
Regjistrimi i bisedave telefonike ose zbulimi i t dhnave financiare po
ashtu mund t urdhrohet kundr personave, prpos t dyshuarit, kur
kushti n paragrafin 1 t nnparagrafin 1.1. t paragrafit 1 ktij neni vlen
pr t dyshuarin dhe kur plotsohet parakushti nga paragrafi 1,
nnparagrafi 1.2 i ktij neni dhe ekziston dyshim i bazuar se:
2.1. Personi i till pranon ose transmeton komunikime q burojn prej t
dyshuarit ose q i dedikohen t dyshuarit apo q merr pjes n
transaksionet financiare t t dyshuarit; ose
2.2. I dyshuari prdor telefonin e personit t till.
Monitorimi i fsheht i bisedave n vende private, kontrollimi i drgesave
postare, ndrprerja e telekomunikimeve, ndrpreja e komunikimeve me
an t rrjetit kompjuterik, drgimi i kontrolluar i drgesave postare,
shfrytzimi i mjeteve pr prcjellje t vendndodhjes, blerja e simuluar e
Ejup Sahiti
4.
ndonj sendi, simulimi i nj vepre t korrupsionit apo hetimi i fsheht

mund t urdhrohen kundr nj personi, vendi apo sendi, konkret nse:
3.1. Ekziston dyshim i bazuar se vendi apo sendi i till prdoret pr
kryerje t veprs penale ose personi i till ka kryer, apo n rastin kur
tentimi ndshkohet, ka tentuar t kryej vepr penale nga neni 90i
ktij Kodi;
3.2. Informacioni i cili mund t merrej nga masat e urdhruara me gjas
do t ndihmonte n hetimin e veprs penale dhe nuk do t kishte
mundsi t merrej me veprime t tjera hetimore pa shkaktuar
vshtirsi t paarsyeshme ose rrezik potencial pr t tjert.
Kontrollimi i drgesave postare, prgjimi i telekomunikimeve ose prgjimi i
komunikimeve me an t rrjetit kompjuterik po ashtu mund t urdhrohen
kundr personit, prpos t dyshuarit, kur kushti nga paragrafi 3,
nnparagrafi 3.1 i ktij neni vlen pr t dyshuarin dhe kur plotsohet
parakushti nga paragrafi 3, nnparagrafi 2 i ktij neni dhe ekziston dyshim
i bazuar se:
4.1. Personi i till pranon ose transmeton komunikime q burojn prej t
dyshuarit ose q i dedikohen t dyshuarit; ose
4.2. I dyshuari prdor telefonin e personit t till ose ka qasje n sistem
kompjuterik.
Neni 88, ndonse titullohet Masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit, me
prmbajtjen e tij prcakton kushtet pr zbatimin e masave t tilla.
Paragrafi 1.
Masat nga paragrafi 1 mund t urdhrohen kundr nj personi apo vendi t caktuar,
nse plotsohen kushtet nga nnparagrafi 1.1. (ekzistimi i dyshimit t bazuar se vendi
sht prdorur ose personi i till ka kryer vepr penale ose sht tentuar t kryhet vepra
penale, ku tentativa sht e dnueshme) dhe nga nnparagrafi 1.2. (kur pritet q
informacioni i fituar me zbatimin e masave t fshehta, do t mundsoj hetimin e
veprave penale, marrja e t cilit me masa t tjera hetimore nuk do t mund t bhej pa
shkaktuar vshtirsi t paarsyeshme ose rrezik potencial pr t tjert.
Paragrafi 2.
Masat nga paragrafi 2 gjithashtu mund t urdhrohen kundr personit q nuk sht i
dyshuar,nn kushtet e parapara pr dyshuarin nga paragrafi 1 i ktij neni dhe ekziston
dyshimi i bazuar se: a) personi i till pranon ose transmeton komunikime q burojn
prej t dyshuarit ose q i dedikohen t dyshuarit, apo q merr pjes n transaksionet
financiare t t dyshuarit; ose b) i dyshuari prdor telefonin e personit t till.
Paragrafi 3.
Masat nga paragrafi 3 mund t urdhrohen kundr nj personi, vendi apo sendi konkret,
nse: ekziston dyshim i bazuar se vendi apo sendi prdoret pr kryerje t veprs
271
Ejup Sahiti
penale ose personi i till ka kryer vepr penale, ose sht tentuar t kryhet vepra penale
pr se tentativa sht e dnueshme nga neni 90 i KPP, dhe kur pritet q informacioni i
fituar me zbatimin e masave t fshehta, do t mundsoj hetimin e veprave penale, apo
sigurimin e informacionit, i cili me masa t tjera hetimore nuk do t mund t bhej pa
shkaktuar vshtirsi t paarsyeshme ose rrezik potencial pr t tjert.
Paragrafi 4.
Masat nga paragrafi 4, po ashtu mund t urdhrohen kundr personit q nuk sht i
dyshuar kur paragrafi 3 i ktij neni zbatohet ndaj t dyshuarit dhe ekziston dyshimi i
bazuar se: a) personi i till merr ose transmeton komunikime q burojn prej t
dyshuarit ose q i dedikohen t dyshuarit, ose i dyshuari prdor telefonin e personit t
till apo ka qasje n sistemin kompjuterik.
Neni 89 [Standardet pr urdhra nga neni 88]
1.
Masat nga neni 88, paragrafi 2 ose paragrafi 4 t ktij Kodi mund t
urdhrohen, nse:
1.1. Ka dyshim t arsyeshm se numri i telefonit, adresa elektronike apo
llogaria financiare sht prdorur pr kryerjen e veprs penale, ose
n rastet kur tentativa sht e ndshkueshme, sht prdorur n
tentativn pr t kryer vepr penale nga neni 90; dhe
1.2. Pronari apo shfrytzuesi i numrit telefonik, adress elektronike apo
llogaris financiare nuk sht i njohur, sht person juridik ose ka
dyshim t arsyeshm se numri telefonik, adresa elektronike apo
llogaria financiare po prdoret nga dikush tjetr e jo nga pronari.
Neni 89 parasheh mundsin e urdhrimit t masave nga neni 88, paragrafi 2 e 4

(zbatimin e masave prkatse kundr personit tjetr q nuk sht i dyshuar pr vepr
penale), nse ka dyshim t bazuar (vetm n tekstin shqip t ktij neni thuhet dyshim
i arsyeshm) se numri i telefonit, adresa elektronike apo llogaria financiare sht
prdorur pr kryerje t veprs penale, ose te tentativa e ndshkueshme sht prdorur
n tentativn pr t kryer vepr penale nga neni 90 i KPP dhe, n nj rast t till,
pronari apo shfrytzuesi sht i panjohur, sht person juridik ose ka dyshim t bazuar
se numri i telefonit, adresa elektronike apo llogaria financiare e tij po prdoret nga
dikush tjetr e jo nga pronari.
Neni 90 [Veprat penale pr t cilat mund t lshohen urdhrat sipas nenit 88]
1.
272
Urdhri nga neni 88 mund t prdoret vetm pr hetimin e s paku nj nga

kto vepra t dyshuara penale:
1.1. veprat penale t dnueshme me pes ose m shum vjet burgim; ose
1.2. nj apo m shum nga veprat penale n vijim:
1.2.1. Dhuna ndaj prfaqsuesve t lart t Republiks s Kosovs, n
Ejup Sahiti
1.2.2. Rrezikimi i rendit kushtetues me shkatrrimin apo dmtimin e

instalimeve dhe pajisjeve publike, n pajtim me nenin 128 t
Kodit Penal;
1.2.3. Sabotimi, n pajtim me nenin 129 t Kodit Penal;
1.2.4. Spiunazhi, n pajtim me nenin 130 t Kodit Penal;
1.2.5. Fshehja ose moslajmrimi i terroristve dhe grupeve terroriste,
1.2.6. Prgatitja e veprave terroriste ose veprave penale kundr
rendit kushtetues dhe siguris s Republiks s Kosovs, n
1.2.7. Rrezikimi i negociatorve, n pajtim me nenin 158 t Kodit
Penal;
1.2.8. Organizimi i grupeve pr kryerjen e gjenocidit, krimeve
kundr njerzimit dhe krimeve t lufts, n pajtim me nenin
159 t Kodit Penal;
1.2.9. Rrmbimi i fluturakes, n pajtim me nenin 163 t Kodit Penal;
1.2.10. Rrezikimi i siguris s aviacionit civil, n pajtim me nenin 164
t Kodit Penal;
1.2.11. Skllavria, kushtet e ngjashme me skllavrin dhe puna e
detyruar, n pajtim me nenin 168 t Kodit Penal;
1.2.12. Kontrabandimi me migrant, n pajtim me nenin 169 t
Kodit Penal;
1.2.13. Trafikimi me njerz, n pajtim me nenin 170 t Kodit Penal;
1.2.14. Fshehja e dokumenteve t identifikimit t viktimave t
skllavris ose trafikimit me njerz, n pajtim me nenin 171
t Kodit Penal;
1.2.15. Rrezikimi i personave nn mbrojtje ndrkombtare, n
1.2.16. Rrezikimi i personelit t Kombeve t Bashkuara dhe i
personelit n marrdhnie me to, n pajtim me nenin 173 t
Kodit Penal;
1.2.17. Marrja e pengjeve, n pajtim me nenin 174 t Kodit Penal;
1.2.18. Kanosja pr prdorimin ose kryerjen e vjedhjes apo t
grabitjes s materialit nuklear, n pajtim me nenin 176 t
Kodit Penal;
1.2.19. Rrmbimi, n pajtim me nenin 193 t Kodit Penal;
1.2.20. Tortura, n pajtim me nenin 198 t Kodit Penal;
1.2.21. Cnimi i s drejts pr t kandiduar, n pajtim me nenin 209
t Kodit Penal;
1.2.22. Kanosja e kandidatit, n pajtim me nenin 210 t Kodit Penal;
1.2.23. Keqprdorimi i detyrs zyrtare gjat zgjedhjeve, n pajtim
1.2.24. Dhnia ose marrja e ryshfetit n lidhje me votimin, n pajtim
1.2.25. Falsifikimi i rezultateve t votimit, n pajtim me nenin 218 t
Kodit Penal;
273
Ejup Sahiti
1.2.26. Asgjsimi i dokumenteve t votimit, n pajtim me nenin 219

t Kodit Penal;
1.2.27. Dhunimi, n pajtim me nenin 229 t Kodit Penal;
1.2.28. Shrbimet seksuale t viktims s trafikimit, n pajtim me
1.2.29. Mundsimi ose detyrimi n prostitucion, n pajtim me nenin
240 t Kodit Penal;
1.2.30. Transplantimi i kundrligjshm dhe trafikimi i organeve dhe
qelizave njerzore, n pajtim me nenin 264 t Kodit Penal;
1.2.31. Ndotja e ujit t pijshm, n pajtim me nenin 269 t Kodit
Penal;
1.2.32. Ndotja e artikujve ushqimor q prdoren nga njerzit apo
kafsht, n pajtim me nenin 270 t Kodit Penal;
1.2.33. Blerja, posedimi, shprndarja dhe shitja e paautorizuar e
narkotikve, substancave psikotrope dhe analoge, n pajtim
1.2.34. Prodhimi dhe prpunimi i paautorizuar i narkotikve,
substancave psikotrope, analoge apo veglave, pajisjeve apo
materialeve narkotike, n pajtim me nenin 273 t Kodit
Penal;
1.2.35. Organizimi, drejtimi apo financimi i trafikimit t narkotikve
apo substancave psikotrope, n pajtim me nenin 278 t Kodit
Penal;
1.2.36. Cenimi i barazis n ushtrimin e veprimtaris ekonomike, n
1.2.37. Keqprdorimi i autorizimeve ekonomike, n pajtim me nenin
289 t Kodit Penal;
1.2.38. Falsifikimi i letrave me vler dhe instrumenteve t pagess, n
1.2.39. Organizimi i skemave piramidale dhe bixhozit t paligjshm,
1.2.40. Falsifikimi i paras, n pajtim me nenin 301 t Kodit Penal;
1.2.41. Prodhimi, furnizimi, shitja, posedimi ose dhnia n shfrytzim e mjeteve pr falsifikim, n pajtim me nenin 303 t Kodit
Penal;
1.2.42. Shprlarja e parave, n pajtim me nenin 307 t Kodit Penal;
1.2.43. Marrveshjet pr kufizimin e konkurrencs prmes ftesave
pr tender, n pajtim me nenin 308 t Kodit Penal;
1.2.44. Mashtrimi n shkmbimin e letrave me vler, n pajtim me
1.2.45. Marrveshja dhe mashtrimi me letrat me vler t Qeveris,
1.2.46. Shmangia nga tatimi, n pajtim me nenin 312 t Kodit Penal;
1.2.47. Pranimi i paarsyeshm i dhuratave, n pajtim me nenin 314
t Kodit Penal;
274
Ejup Sahiti
1.3.
1.2.48. Dhnia e paarsyeshme e dhuratave, n pajtim me nenin 315 t

Kodit Penal;
1.2.49. Kontrabandimi i mallrave, n pajtim me nenin 316 t Kodit
Penal;
1.2.50. Shmangia nga pagesa e tarifave t detyrueshme doganore, n
1.2.51. Zjarrvnia, n pajtim me nenin 333 t Kodit Penal;
1.2.52. Mashtrimi, n pajtim me nenin 334 t Kodit Penal;
1.2.53. Mashtrimi me subvencione, n pajtim me nenin 335 t Kodit
Penal
1.2.54. Mashtrimi lidhur me pranimin e fondeve nga Komuniteti
Evropian, n pajtim me nenin 336 t Kodit Penal;
1.2.55. Keqprdorimi i sigurimit, n pajtim me nenin 337 t Kodit
Penal;
1.2.56. Hyrja n sistemet kompjuterike, n pajtim me nenin 338 t
Kodit Penal;
1.2.57. Mbajtja e paligjshme e substancave dhe e mbeturinave t
rrezikshme, n pajtim me nenin 347 t Kodit Penal;
1.2.58. Importi, eksporti, furnizimi, transportimi, prodhimi, kmbimi, ndrmjetsimi ose shitja e paautorizuar e armve apo
materieve plasse, n pajtim me nenin 371 t Kodit Penal;
Nj apo m shum nga veprat e mposhtme penale, nse kryhen n
lidhje me terrorizm, korrupsion apo krim t organizuar:
1.3.1. Kanosja, n pajtim me nenin 184 t Kodit Penal;
1.3.2. Ngacmimi, n pajtim me nenin 185 t Kodit Penal;
1.3.3. Sulmi, n pajtim me nenin 186 t Kodit Penal;
1.3.4. Lndimi i rnd trupor, n pajtim me nenin 188 t Kodit
Penal;
1.3.5. Shtrngimi, n pajtim me nenin 194 t Kodit Penal;
1.3.6. Detyrimi, n pajtim me nenin 339 t Kodit Penal;
1.3.7. Shantazhi, n pajtim me nenin 340 t Kodit Penal;
1.3.8. Shkaktimi i rrezikut t prgjithshm, n pajtim me nenin 364
t Kodit Penal;
1.3.9. Asgjsimi, dmtimi ose heqja e instalimeve publike, n pajtim
1.3.10. Asgjsimi, dmtimi ose heqja e pajisjeve mbrojtse dhe
rrezikimi i siguris n vendin e puns, n pajtim me nenin 366
t Kodit Penal;
1.3.11. Drgimi apo transportimi i kundrligjshm i lndve
eksplozive ose lndve ndezse, n pajtim me nenin 368 t
Kodit Penal;
1.3.12. Prdorimi i arms apo mjetit t rrezikshm, n pajtim me
1.3.13. Pengimi i t provuarit apo procedurs zyrtare, n pajtim me
275
Ejup Sahiti
2.
1.3.14. Friksimi gjat procedurs penale pr krimin e organizuar,

1.3.15. Keqprdorimi i pozits apo autoritetit zyrtar, n pajtim me
1.3.16. Keqprdorimi i informats zyrtare, n pajtim me nenin 422 t
Kodit Penal;
1.3.17. Konflikti i interesit, n pajtim me nenin 423 t Kodit Penal;
1.3.18. Prvetsimi n detyr, n pajtim me nenin 424 t Kodit Penal;
1.3.19. Mashtrimi n detyr, n pajtim me nenin 425 t Kodit Penal;
1.3.20. Marrja e ryshfetit, n pajtim me nenin 427 t Kodit Penal;
1.3.21. Dhnia e ryshfetit, n pajtim me nenin 428 t Kodit Penal;
1.3.22. Dhnia e ryshfetit zyrtarit publik t huaj, n pajtim me nenin
429 t Kodit Penal;
1.3.23. Ushtrimi i ndikimit, n pajtim me nenin 430 t Kodit Penal;
1.3.24. Zbulimi i fshehtsis zyrtare, n pajtim me nenin 431 t Kodit
Penal;
Provat e siguruara n pajtim me masn e urdhruar ligjrisht sipas nenit 88
jan t pranueshme n shqyrtim kryesor, pa marr parasysh nse jan apo
jo t prfshira n aktakuz pr veprat penale t cekura n kt nen.
Paragrafi 1.
Paragrafi 1 n tre nnparagraf rendit veprat penale pr t cilat mund t lshohen
urdhrat sipas nenit 88.
Nnparagrafi 1.1.
Nnparagrafi 1.1 i referohet nj kriteri objektiv, t mbshtetur n peshn e veprs
penale, n baz t t cilit mund t zbatohen masat e fshehta dhe teknike t hetimit dhe
vzhgimit. Sipas atij kriteri,masat e fshehta mund t prdoren pr hetimin e veprave
penale t dnueshme me pes ose m shum vjet burgim, pavarsisht nga veprat penale
t prfshira n paragraft 2 e 3 t ktij neni.
Nnparagrafi 1.2.
Nnparagrafi 1.2 rendit nj numr t konsiderueshm veprash penale (58 vepra penale),
tek t cilat (pr nj ose m shum vepra penale) mund t zbatohen masat e fshehta dhe
teknike t hetimit dhe vzhgimit.
Nnparagrafi 1.3.
Nnparagrafi 1.3 gjithashtu rendit nj numr t konsiderueshm veprash penale (24
vepra penale), pr t cilat (pr nj ose m shum vepra penale) mund t zbatohen masat
e fshehta dhe teknike t hetimit dhe vzhgimit, nse kryhen n lidhje me terrorizm,
korrupsion apo krim t organizuar.
276
Ejup Sahiti
Paragrafi 2.
Paragrafi 2 i konsideron t pranueshme provat e siguruara n pajtim me masn e
urdhruar ligjrisht sipas nenit 88, pavarsisht a jan prfshir n aktakuz pr veprat
penale t cekura sipas ktij neni.
Neni 91 [Personat kompetent pr t urdhruar dhe zbatuar masat e fshehta
dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit]
1.
2.
3.
Prokurori i shtetit mund t urdhroj prkohsisht njrn nga masat e

prcaktuara n paragrafin 2 vetm n procedura penale urgjente, ose n
procedura penale, t cilat jan duke u hetuar nn kapitullin XXIV ose
kapitullin XXXIV t Kodit Penal, ose rasteve t shplarjes s paras n
raste t nevojshme, nse pritja do t rezultonte nga lshimi i urdhrit prej
gjyqtarit t procedurs paraprake sipas paragrafit 2 t ktij neni do t
rrezikonte sigurin e hetimeve ose jetn dhe sigurin e pals s dmtuar,
dshmitarit, informatorit ose antarve t familjes s tyre. Urdhri i till i
prkohshm pushon t ket efekt nse nuk konfirmohet me shkrim nga
gjyqtari i procedurs paraprake brenda tri ditve nga lshimi i tij. Me
rastin e vrtetimit t urdhrit t prkohshm t prokurorit t shtetit,
gjyqtari i procedurs paraprake, sipas detyrs zyrtare, do t bj vlersim
me shkrim t ligjshmris s tij.
Gjyqtari i procedurs paraprake, me krkes t prokurorit t shtetit mund
t urdhroj seciln nga masat e mposhtme:
2.1. Fotografim t fsheht ose vzhgim me video n vende publike;
2.2. Monitorim t fsheht t bisedave n vende publike;
2.3. Hetim t fsheht;
2.4. Regjistrimi i bisedave telefonike.
2.5. Fotografim t fsheht ose vzhgim me video n vende private;
2.6. Monitorim t fsheht t bisedave n vende private;
2.7. Kontrollim t drgesave postare;
2.8. Prgjim t telekomunikimeve, prfshir tekstet e mesazheve ose
mesazhet e tjera elektronike;
2.9. Prgjim t komunikimeve me an t rrjetit kompjuterik;
2.10. Drgim i kontrolluar t drgesave postare;
2.11. Shfrytzim i mjeteve pr prcjellje t vendndodhjes;
2.12. Blerje t simuluar t ndonj sendi;
2.13. Simulim t nj vepre t korrupsionit; ose
2.14. Zbulim i t dhnave financiare.
Krkesa pr marrjen e urdhrit pr ndonj nga masat e prcaktuara n
paragraft 1, 2 ose 3 t ktij neni bhet me shkrim dhe prfshin t dhnat e
mposhtme:
3.1. Identitetin e zyrtarit t autorizuar policor, zyrtarit t organit t
autorizuar pr t zbatuar ligjin penal ose prokurorit t shtetit q bn
krkesn;
277
Ejup Sahiti
3.2.
3.3.
Arsyet dhe faktet q mbshtesin krkesn dhe prmbushin kushtet

nga neni 88; dhe
T dhnat lidhur me fardo krkese paraprake t njohur pr
paraqitsin e krkess q ka t bj me personin e njjt dhe
veprimet e ndrmarra nga zyrtari i autorizuar gjyqsor lidhur me
krkesn e till.
Vendet bashkkohore gjithnj e m shum po ballafaqohen me forma t kriminalitetit

t rnd, si jan veprat penale t terrorizmit, t korrupsionit apo t krimit t
organizuar. Domosdoshmria shoqrore pr tu prballur n mnyr efikase me
kriminalitetin, ka br q masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit t jen
n reportoar t procesit t zbulimit dhe t provimit t veprave penale pothuaj n t
gjitha legjislacionet penale procedurale t shteteve bashkkohore. Pr sa i prket
autorizimit pr t urdhruar zbatimin e masave t fshehta, ka zgjidhje t ndryshme. N
Kodin e Prkohshm t procedurs penale t Kosovs disa masa mund ti urdhronte
prokurori, ndrsa t tjerat gjyqtari i procedurs paraprake.
Sipas dispozits s nenit 91 t KPP-s tani n fuqi, personi i autorizuar pr t urdhruar
zbatimin e cilsdo nga masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit, parimisht,
sht gjyqtari i procedurs paraprake. Mirpo, n raste urgjente, kto masa mund ti
urdhroj prkohsisht edhe prokurori i shtetit.
Paragrafi 1.
Sipas paragrafit 1, prokurori i shtetit mund t urdhroj prkohsisht zbatimin e
ndonjrs nga masat e fshehta dhe teknike t prcaktuara n paragrafin 2 t ktij neni,
vetm: a) n procedur penale urgjente, b) n procedura penale ku hetohet n kapitujt
XXIV (q ka t bj me krimin e organizuar) ose XXXIV (q ka t bj me
korrupsionin zyrtar dhe veprat penale kundr detyrs zyrtare) t KP-s, c) n rastet e
shplarjes s paras. N rastet e siprcekura prokurori i shtetit mund t urdhroj mas
prkatse, nse pritja e urdhrit nga gjyqtari i procedurs paraprake do t rrezikonte
sigurin e hetimeve ose jetn dhe sigurin e pals s dmtuar, t dshmitarit, t
informatorit ose t antarve t familjes s tyre.
Urdhri i prokurorit t shtetit pr zbatim t mass ka efekt t prkohshm. N qoft se
urdhri i prokurorit t shteti brenda tri ditsh nga lshimi i tij nuk konfirmohet me
shkrim nga gjyqtari i procedurs penale, ai pushon t ket efekt. Nga kjo kuptohet se
prokurori i shtetit, kur urdhron zbatimin e ndonj mase, njkohsisht ose sa m shpejt
q t jet e mundur, duhet ti drejtohet me krkes gjyqtarit t procedurs paraprake, n
mnyr q ai ta vrtetoj urdhrin e prkohshm t prokurorit t shtetit. Me rastin e
vrtetimit t urdhrit t prkohshm t prokurorit, gjyqtari i procedurs penale bn
vlersimin me shkrim t ligjshmris s tij.
Paragraft 2 dhe 3.
Gjyqtari i procedurs paraprake mund t urdhroj zbatimin e cilsdo mas nga
paragrafi 2, nse prokurori i shtetit parashtron krkes pr lshimin e urdhrit.
278
Ejup Sahiti
Sipas paragrafit 3, krkesa pr lshim t urdhrit pr zbatim t mass s fsheht dhe

teknike t vzhgimit dhe hetimit nga ana e prokurorit t shtetit apo nga gjyqtari i
procedurs paraprake (sipas paragrafve 1 dhe 2) bhet me shkrim dhe duhet t
prfshij t dhnat vijuese:
- identitetin e zyrtarit i cili parashtron krkesn. I till mund t jet zyrtari i
autorizuar i policis, zyrtari i organit t autorizuar pr t zbatuar ligjin penal, dhe
prokurori i shtetit;
- arsyet dhe faktet q mbshtesin krkesn dhe prmbushin kushtet nga neni 88;
dhe
- t dhnat lidhur me fardo krkese paraprake t njohur pr paraqitsin e
krkess, q ka t bj me personin e njjt dhe veprimet e ndrmarra nga zyrtari i
autorizuar gjyqsor lidhur me krkesn e till.
Neni 92 [Urdhrat pr masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit]
1.
2.
3.
4.
Urdhri pr ndonj mas t caktuar nga ky kapitull bhet me shkrim dhe

prmban:
1.1. Emrin dhe adresn e personit ose t personave q i nnshtrohen
urdhrit, nse dihet numri i personave t prekur nga t dhnat dhe
baza ligjore e sakt e saj;
1.2. Emrtimi zyrtar i mass dhe baza ligjore e sakt e saj;
1.3 N veanti gjetjet e tanishme dhe gjasat reale sipas nenit 19
nnparagrafi 1.11. t ktij Kodi;
1.4. Masa dhe koha e sakt e fillimit dhe prfundimit t saj nse zbatohet,
dhe
1.5. Personin e autorizuar pr zbatimin e mass dhe zyrtarin prgjegjs
pr mbikqyrjen e zbatimit t till.
Pr urdhrin e lshuar pr ndonjrn mas nga ky kapitulli, nga zyrtari i
autorizuar i policis krkohet ti paraqes raport zyrtarit t autorizuar
gjyqsor mbi zbatimin e urdhrit brenda pesmbdhjet ditve nga dita e
lshimit t urdhrit.
Urdhri pr vzhgim t fsheht fotografik ose me video n vende private,
monitorim t bisedave n vende private, prgjim t telekomunikimeve,
prgjim t komunikimeve nprmjet rrjetit kompjuterik ose shfrytzim i
mjeteve pr prcjellje t vendndodhjes mund ta autorizoj zyrtarin e
autorizuar t policis t hyj n lokale private, nse gjyqtari i procedurs
paraprake vlerson se hyrja e till sht e domosdoshme pr t aktivizuar
ose pamundsuar mjetet teknike pr zbatimin e masave t tilla. Kur
zyrtart e autorizuar t policis hyjn n lokale private n pajtim me
urdhrin nga ky paragraf, veprimet e tyre n lokalet private duhet t
kufizohen n veprimet e nevojshme pr t aktivizuar apo aktivizuar
pajisjet teknike.
Urdhri pr regjistrimin e bisedave telefonike ose prgjimin e komunikimeve nprmjet rrjetit kompjuterik duhet t prfshij t gjitha elementet
pr identifikimin e secilit telefon ose secils pik t qasjes n rrjetin
kompjuterik q duhet t prgjohet. Prpos rasteve t parapara n
279
Ejup Sahiti
5.
6.
7.
8.
paragrafin 5 t ktij neni, urdhri pr prgjim t telekomunikimeve duhet t

prmbaj t gjitha elementet pr identifikimin e secilit telefon q duhet t
prgjohet.
Me krkesn e prokurorit t shtetit, urdhri pr prgjimin e telekomunikimeve mund t prfshij vetm nj prshkrim t prgjithshm t
telefonave q mund t prgjohen, kur gjyqtari i procedurs paraprake t
gjykats themelore kompetente mon se ekziston dyshim i bazuar q:
5.1. I dyshuari shfrytzon telefona t ndryshm me qllim t shmangies
nga vzhgimi i zyrtarit t autorizuar t policis; dhe
5.2. Nj telefon apo telefonat e paraqitur n urdhr shfrytzohen ose do t
shfrytzohen nga i dyshuari.
Kur urdhri pr prgjimin e telekomunikimeve sht lshuar nga gjyqtari i
procedurs paraprake t gjykats themelore, n pajtim me paragrafin 5 t
ktij neni:
6.1. Zyrtart e autorizuar t policis, pas zbatimit t urdhrit pr nj
telefon t caktuar, menjher informojn me shkrim gjyqtarin e
procedurs paraprake mbi faktet e rndsishme, duke prfshir edhe
numrin e telefonit;
6.2. Urdhri nuk mund t shfrytzohet pr t prgjuar telekomunikimet e
personit i cili nuk sht i dyshuar; dhe
6.3. Kohzgjatja e urdhrit sht e kufizuar deri n pesmbdhjet dit
dhe mund t riprtrihet deri n nntdhjet dit nga dita e lshimit
t urdhrit.
Urdhri pr kontroll t drgesave postare ose drgim t kontrolluar t
drgesave postare duhet t prfshij adresn n drgesat postare q duhet
t kontrollohen ose drgohen. Adresa e till duhet t prputhet me at t
personit ose t personave t prfshir n urdhr.
Urdhri pr prgjimin e telekomunikimeve, prgjimin e komunikimeve
nprmjet rrjetit kompjuterik, regjistrimin e thirrjeve telefonike,
kontrollin e drgesave postare, drgimin e kontrolluar t drgesave postare
ose zbulimin e t dhnave financiare duhet t prfshij si shtes udhzimin e
veant me shkrim pr personat, prve zyrtarve t autorizuar t policis,
ndihma e t cilve mund t jet e nevojshme pr zbatimin e urdhrit.
Udhzimi i till me shkrim duhet ti drgohet drejtorit ose zyrtarit
prgjegjs t sistemit t telekomunikimeve, rrjetit kompjuterik, shrbimit
postar, banks ose institucioneve t tjera financiare dhe duhet t prfshij
vetm informacionin q krkohet pr ndihm n zbatimin e urdhrit.
Paragrafi 1.
Paragrafi 1, n nnparagraft 1.1. deri 1.5., prcakton t dhnat t cilat duhet ti
prmbaj urdhri pr zbatim t ndonj mase, dhe njhersh prkufizon afatin prej
gjasht muajsh nga koha e lshimit t urdhrit, brenda t cilit duhet t zbatohet masa e
urdhruar. Pr vazhdim eventual t ndonjrs nga masat e fshehta, shih nenin 94,
paragraft 2, 3 dhe 7.
280
Ejup Sahiti
Paragrafi 2.
Paragrafi 2 obligon zyrtarin e autorizuar t policis q, brenda pesmbdhjet ditsh
nga dita e lshimit t urdhrit, ti paraqes raport zyrtarit t autorizuar gjyqsor lidhur
me zbatimin e urdhrit. Me fjalt zyrtar i autorizuar gjyqsor duhet kuptuar gjyqtari i
procedurs paraprake, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues, varsisht
se kush e ka urdhruar zbatimin e mass.
Paragrafi 3.
Pr zbatim t ndonjrs nga masat e prcaktuara n paragrafin 3 t ktij neni, gjyqtari i
procedurs paraprake mund ta autorizoj zyrtarin e autorizuar t policis t hyj n
lokale private, nse vlerson se hyrja e till sht e domosdoshme, pr t aktivizuar
ose pamundsuar mjetet teknike pr zbatimin e masave t tilla. Me rastin e hyrjes n
lokal privat, n pajtim me urdhrin nga ky paragraf, veprimet e zyrtarit t autorizuar t
policis duhet t kufizohen n veprimet e nevojshme pr t aktivizuar apo aktivizuar
pajisjet teknike.
Paragraft 4 deri 6.
Sipas paragrafi 4, urdhri pr regjistrimin e bisedave telefonike ose prgjimin e
komunikimeve nprmjet rrjetit kompjuterik, duhet t prfshij elementet pr
identifikimin e secilit telefon ose t secils pik t qasjes n rrjetin kompjuterik q
duhet t prgjohet. Mirpo, sipas paragrafit 5, me krkesn e prokurorit t shtetit,
urdhri pr prgjimin e telekomunikimeve mund t prfshij vetm nj prshkrim t
prgjithshm t telefonave q mund t prgjohen, kur gjyqtari i procedurs paraprake i
gjykats themelore kompetente mon se ekziston dyshimi i bazuar q:
a) i dyshuari shfrytzon telefona t ndryshm, me qllim t shmangies nga vzhgimi i
zyrtarit t autorizuar t policis; dhe
b) nj telefon apo telefonat e paraqitur n urdhr shfrytzohen ose do t shfrytzohen
nga i dyshuari.
N rastin nga paragrafi 6, kur nga gjyqtari sht lshuar urdhri pr prgjim t
telekomunikimeve, sipas paragrafit 5, urdhri nuk mund t shfrytzohet pr t prgjuar
telekomunikimet e personit q nuk sht i dyshuar. Zyrtari i autorizuar i policis, pas
zbatimit t urdhrit pr nj telefon t caktuar, menjher duhet ta njoftoj me shkrim
gjyqtarin e procedurs paraprake pr faktet e rndsishme t vrtetuara nprmjet
prgjimit dhe pr numrin e telefonit.
Koha e zbatimit t urdhrit pr prgjim t telekomunikimeve sht kufizuar n afat deri
n pesmbdhjet dit, me mundsi riprtritjeje deri n 90 dit (krahaso me nenin 93,
paragrafi 1). Si shihet, mundsia e riprtritjes s afatit sht prcaktuar n mnyr
mjaft ekstensive. Sidoqoft, edhe prcaktimi i kohs brenda s cils riprtrihet, afati
duhet t bhet sipas procedurs q vlen pr autorizimin e mass s caktuar.
281
Ejup Sahiti
Paragraft 7 dhe 8.
N urdhrin me t cilin autorizohet ndonjra prej masave nga paragrafi 7, duhet t
shnohet adresa n drgesat postare q duhet t kontrollohen ose t drgohen, e cila
duhet t prputhet me at t personit t prfshir n urdhr. Ndrsa n urdhrin me t
cilin autorizohet ndonjra prej masave nga paragrafi 8, krahas zyrtarit t autorizuar t
policis, si shtes, duhet t shnohet udhzim i veant me shkrim pr personat ndihma
e t cilve mund t jet e nevojshme pr zbatimin e urdhrit. (Pr detyrimin e ktyre
personave prgjegjs, shih edhe nenin vijues 93, paragrafi 5 e 6.)
Udhzimi i till me shkrim duhet ti drgohet drejtorit ose zyrtarit prgjegjs t sistemit
t telekomunikimeve, rrjetit kompjuterik, shrbimit postar, banks ose institucioneve t
tjera financiare - dhe duhet t prfshij vetm informacionin q krkohet pr ndihm n
zbatimin e urdhrit.
Neni 93 [Zbatimi i urdhrit pr masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit
dhe hetimit]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
282
Zyrtari i autorizuar i policis fillon zbatimin e urdhrit pr zbatimin e

ndonj mase nga ky Kapitull jo m von se pesmbdhjet dit nga dita e
lshimit.
Zbatimi i urdhrit kryhet n at mnyr q t minimizoj prgjimin e
komunikimeve t cilat n t kundrtn nuk i nnshtrohen prgjimit sipas
ktij kapitulli.
Nse ndonj prej kushteve pr urdhrimin e masave pushon t vlej, zyrtari
i autorizuar i policis duhet t pezulloj zbatimin e urdhrit dhe t njoftoj
me shkrim zyrtarin e autorizuar gjyqsor. Nse urdhri sht lshuar nga
gjyqtari i procedurs paraprake, zyrtari i autorizuar i policis duhet po
ashtu ta njoftojn prokurorin e shtetit. Me pranimin e njoftimit me shkrim,
prokurori i shtetit ose gjyqtari kompetent duhet t sjell vendim me shkrim
pr ndrprerjen e urdhrit.
Zyrtari i autorizuar i policis shnon kohn dhe datn e fillimit dhe t
prfundimit t secilit veprim t ndrmarr pr zbatimin e urdhrit. N
procesverbal shnohen emrat e zyrtarve t autorizuar t policis t cilt
kan ndrmarr cilindo veprim dhe funksion. Procesverbalit t till i
bashkngjiten raportet q i dorzohen prokurorit t shtetit apo gjyqtarit
kompetent sipas nenit 92, paragrafi 2 i ktij Kodi.
Me rastin e zbatimit t urdhrit pr prgjimin e telekomunikimeve,
prgjimin e komunikimeve nprmjet rrjetit kompjuterik, kontrollin e
drgesave postare, drgimin e kontrolluar t drgesave postare dhe
regjistrimin e thirrjeve telefonike, personat prgjegjs pr punn me
telekomunikimet, rrjetat kompjuterike ose shrbimet postare duhet t
lehtsojn zbatimin e urdhrit nn mbikqyrjen e drejtorit ose t zyrtarit
prgjegjs pr sistemin e telekomunikimeve, rrjetin kompjuterik ose
shrbimin postar.
Me rastin e zbatimit t urdhrit pr zbulimin e t dhnave financiare,
punonjsit e institucionit financiar duhet t lehtsojn zbatimin e urdhrit t
Ejup Sahiti
7.
8.
9.
10.
till nn mbikqyrjen e drejtorit ose t zyrtarit prgjegjs t institucionit

financiar.
Zyrtari i autorizuar i policis ose personi i cili vepron nn mbikqyrjen e
zyrtari t autorizuar t policis mund t bj blerje t simuluar t sendit ose
simulim t nj vepre t korrupsionit.
Me rastin e zbatimit t urdhrit pr hetime t fshehta, simulim t blerjes s
nj sendi ose simulim t nj vepre t korrupsionit:
8.1. Personi i cili zbaton urdhrin nuk mund t nxis personin tjetr t
kryej vepr penale t ciln personi nuk do ta kryente sikur t mos
ishte intervenimi i personit i cili zbaton urdhrin; dhe
8.2. Personi, i cili n pajtim me dispozitat e ktij Kapitulli zbaton urdhrin
e till, nuk kryen vepr penale.
Procedura penale nuk fillohet pr vepr penale e cila sht nxitur me
shkeljen e paragrafit 8 t ktij neni.
Me rastin e zbatimit t urdhrit pr prgjimin e telekomunikimeve,
prgjimit t komunikimeve nprmjet rrjetit kompjuterik ose kontrollimit
t drgesave postare, urdhri i till nuk mund t zbatohet pr komunikimet
ndrmjet t dyshuarit dhe mbrojtsit t tij, prve nse ekziston dyshim i
bazuar se i dyshuari dhe mbrojtsi i tij jan angazhuar s bashku n
veprimtari kriminale q prbn bazn e urdhrit.
Paragraft 1 dhe 2.
Neni 93 rregullon zbatimin e urdhrit pr masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe
hetimit. Sipas paragrafi 1, zbatimi i urdhrit pr masn e caktuar fillon jo m von se
pesmbdhjet dit nga dita e lshimit t urdhrit dhe, me at rast, sipas paragrafit 2,
duhet t minimizohet prgjimi i komunikimeve t cilat edhe ashtu nuk i nnshtrohen
prgjimit.
Paragrafi 3.
Tek analiza e nenit 92 jan vn n pah kushtet q krkohen pr t urdhruar ndonjrn
nga masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe t hetimit. Paragrafi 3 i ktij neni
detyron zyrtarin e autorizuar t policis q t pezulloj zbatimin e mass konkrete, n
qoft se ndrkoh, pas lshimit t urdhrit, pushon t vlej ndonjri nga kushtet n baz
t t cilit sht lshuar urdhri. N situat t till zyrtari i autorizuar i policis gjithashtu
duhet ta njoftoj me shkrim zyrtarin e autorizuar gjyqsor pr pezullimin e zbatimit t
mass. Kur urdhri sht lshuar nga gjyqtari i procedurs paraprake, pr pezullim t
zbatimit t urdhrit njoftohet edhe prokurori i shtetit.
Paragrafi 4.
Pr zbatim t urdhrit lidhur me masn e caktuar, prpilohet procesverbali, n t cilin
zyrtari i autorizuar i policis shnon kohn dhe datn e fillimit dhe t prfundimit t
secilit veprim dhe emrat e zyrtarve t autorizuar t policis, t cilt kan ndrmarr
283
Ejup Sahiti
ndonj veprim. Procesverbalit t till i bashkngjiten edhe raportet t cilat, sipas nenit
92, i drgohen prokurorit t shtetit apo gjyqtarit t procedurs paraprake.
Paragraft 5 dhe 6.
Pr zbatim t urdhrit pr masat e prcaktuara n paragrafin 5, nevojitet ndihma e
personave prgjegjs. Personat prgjegjs duhet t lehtsojn zbatimin e urdhrit nn
mbikqyrjen e drejtorit ose t zyrtarit prgjegjs pr sistemin e telekomunikimeve,
rrjetin kompjuterik ose shrbimin postar. Gjithashtu punonjsit e institucionit financiar,
nn mbikqyrjen e drejtorit ose t zyrtarit prgjegjs t institucionit financiar, duhet t
lehtsojn zbatimin e urdhrit pr zbulimin e t dhnave financiare. Shih: edhe komentin
e nenit 92, paragrafi 8. Pr ngrirje t prkohshme t aseteve, po ashtu shih nenin 264.
Paragraft 7 deri 9.
Me qllim q t zbulohet korrupsioni, paragrafi 7 parasheh mundsin q zyrtari i
autorizuar i policis ose personi i cili vepron nn mbikqyrjen e zyrtarit t autorizuar t
policis (informatori, dshmitari bashkpunues) mund t bj blerje t simuluar t
sendit ose simulim t nj vepre t korrupsionit. Mirpo, sipas paragrafit 8, me rastin e
zbatimit t mass s fsheht blerje e simuluar e nj sendi ose simulim i nj vepre t
korrupsionit, nuk bn t nxitet personi tjetr pr t kryer vepr penale, t ciln ai nuk
do ta kryente sikur t mos ishte intervenimi i personit q zbaton urdhrin. Personi i cili
zbaton urdhrin e till, me rastin e simulimit nuk kryen vepr penale. N t kundrtn,
kur personi sht nxitur pr t kryer vepr penale, bazuar n paragrafin 9, pr veprn e
nxitur nuk fillohet procedur penale.
Paragrafi 10.
Sipas paragrafit 10, prgjimi i telekomunikimeve, prgjimi i komunikimeve nprmjet
rrjetit kompjuterik ose kontrollimi i drgesave postare, prve nse ekziston dyshim i
bazuar se i dyshuari dhe mbrojtsi i tij jan angazhuar s bashku n veprimtari
kriminale q prbn bazn e urdhrit, nuk mund t zbatohet pr komunikimet ndrmjet
t dyshuarit dhe mbrojtsit t tij.
Neni 94 [Zgjatja e urdhrit pr masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit
dhe hetimit]
1.
2.
284
Prokurori i shtetit apo gjyqtari kompetent nuk mund t lshoj urdhr

tjetr me shkrim pr zgjatjen e urdhrit sipas ktij Kapitulli, prve nse
parakushtet pr urdhrimin e mass sipas ktij Kapitulli, si sht
parapar n nenin 88 t ktij Kodi, vazhdojn t vlejn dhe ka shpjegim t
arsyeshm pr dshtimin n sigurimin e disa t dhnave apo t t gjitha t
dhnave t krkuara sipas urdhrit t mparshm.
Urdhri pr vzhgim t fshehte fotografik ose me video n vende publike,
monitorim t fsheht t bisedave, kontroll t drgesave postare, prgjim t
komunikimeve nprmjet rrjetit kompjuterik, drgim i kontrolluar i
Ejup Sahiti
3.
4.
5.
6.
7.
drgesave postare, shfrytzim i mjeteve pr prcjellje t vendndodhjes,

hetim t fsheht, regjistrim t thirrjeve telefonike ose zbulim t t dhnave
financiare mund t zgjatet m s shumti deri n gjashtdhjet dit, i cili
urdhr mund t riprtrihet brenda afatit prej 360 ditsh nga dita e
lshimit t urdhrit.
Urdhri pr vzhgim t fshehte fotografik ose me video n vende private apo
prgjimi i telekomunikimeve mund t zgjatet deri n gjashtdhjet dit, por
mund t riprtrihet edhe pr gjashtdhjet dit t tjera.
Urdhri pr blerje t simuluar t sendit ose pr simulim t veprs s
korrupsionit autorizohet vetm pr nj blerje t sendit ose pr nj vepr t
simuluar t korrupsionit. Zyrtari i autorizuar gjyqsor mund t lshoj
urdhr tjetr pr personin e njjt kur parakushtet pr urdhrimin e mass
sipas ktij Kapitulli, si parashihet n nenin 88 t ktij Kodi, vazhdojn t
zbatohen dhe ka shpjegim t arsyeshm pr dshtimin n sigurimin e
ndonj ose t gjitha t dhnave t krkuara me urdhrin e mparshm.
Zyrtari i autorizuar gjyqsor n do koh mund t ndryshoj urdhrin kur
ai mon se ndryshimi i till sht i nevojshm pr t siguruar se parakushtet
pr urdhrimin e mass sipas ktij Kapitulli, si parashihet n nenin 88 t
ktij Kodi, vlejn edhe m tutje.
Zyrtari i autorizuar gjyqsor n do koh mund t pushoj urdhrin kur
mon se parakushtet pr urdhrimin e mass, si sht parapar n nenin
88 t ktij Kodi, pushojn t vlejn.
Vazhdimi i urdhrit pr masn e urdhruar nga gjyqtari i procedurs
paraprake mund t urdhrohet vetm me propozim t prokurorit t shtetit.
Paragrafi 1.
Neni 94 i KPP-s ka t bj me zgjatjen e urdhrit pr masat e fshehta dhe teknike t
vzhgimit dhe hetimit.
Paragrafi 1 prcakton parimin se prokurori i shtetit apo gjyqtari kompetent mund t
mos lshojn urdhr me shkrim tjetr pr zgjatjen e nj urdhri t lshuar m par. Pr
dallim nga teksti i ktij paragrafi n gjuhn angleze dhe serbe, teksti shqip pr fjalt
mund t mos lshojn urdhr shprehet nuk mund t lshojn urdhr, ka ia
ndryshon kuptimin fjalis prkatse. Qndron fakti se, n vazhdim t ktij paragrafi,
megjithat parashihet mundsia e zgjatjes s urdhrit kur: - kushtet nga neni 88
vazhdojn t vlejn, dhe - ka shpjegim t arsyeshm pr dshtimin n sigurimin e disa
t dhnave apo t t gjitha t dhnave t krkuara sipas urdhrit t mparshm.
Paragraft 2 dhe 3.
Urdhri i lshuar pr ndonjrn prej masave t prcaktuara n paragraft 2 e 3 mund t
zgjatet deri n gjashtdhjet dit. Pr masat nga paragrafi 2 ekziston mundsia e
riprtritjes brenda afatit prej treqind e gjashtdhjet ditsh, ndrsa pr masat nga
paragrafi 3 vetm nj vazhdim prej gjashtdhjet ditsh nga dita e lshimit t urdhrit.
285
Ejup Sahiti
Paragrafi 4.
Urdhri pr blerje t simuluar t sendit ose pr simulim t veprs s korrupsionit
autorizohet vetm pr nj blerje t sendit ose pr nj vepr t simuluar t korrupsionit.
N kushtet e nenit 88 dhe n situat kur ka shpjegim t arsyeshm pr dshtimin n
sigurimin e ndonj t dhne ose t gjitha t dhnave t krkuara me urdhrin e
mparshm, zyrtari i autorizuar gjyqsor mund t lshoj urdhr tjetr pr personin e
njjt.
Paragraft 5 dhe 6.
Zyrtari i autorizuar gjyqsor mund t ndryshoj n do koh urdhrin kur ai e mon se
ndryshimi i till sht i nevojshm, apo mund ta pushoj urdhrin kur e mon se
parakushtet pr urdhrimin e mass, si sht parapar n nenin 88 t ktij Kodi,
pushojn s vlejturi.
Paragrafi 7.
Sipas paragrafi 7 vazhdimi i urdhrit pr masn e urdhruar nga gjyqtari i procedurs
paraprake mund t urdhrohet vetm me propozim t prokurorit t shtetit.
Neni 95 [Materialet e siguruara me masa t fshehta dhe teknike t vzhgimit
dhe hetimit]
1.
2.
3.
Pasi t prfundoj zbatimi i mass sipas ktij kapitulli, zyrtari i autorizuar i

policis duhet tia drgoj prokurorit t shtetit t gjitha materialet e
mbledhura, ku bjn pjes t gjitha shkresat, shiritat dhe sendet tjera
lidhur me urdhrin dhe zbatimin e tij.
Materialet mund t mbyllen dhe t mbahen n fshehtsi nse prokurori i
shtetit konsideron q brja publike e tyre do t pengonte hetimin e
mvonshem ose do t paraqiste rrezik pr t dmtuarit, dshmitaret,
hetuesit ose personat tjer.
Drgesat postare t cilat nuk prmbajn t dhna q do t ndihmonin
hetimin e nj vepre penale menjher duhet drguar marrsit.
Neni 95 flet pr materialet e siguruara me masa t fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe
hetimit. Sipas paragrafi 1, pasi t prfundoj zbatimi i mass, zyrtari i autorizuar i
policis t gjitha materialet e mbledhura ia drgon prokurorit t shtetit. Materialet e
tilla mund t mbyllen (n zarf) dhe t mbahen n fshehtsi, nse prokurori i shtetit e
mon se brja publike e tyre do t pengonte hetimin e mvonshm ose do t paraqiste
rrezik pr t dmtuarit, dshmitart, hetuesit ose personat e tjer. Pr fshehtsin e
mbledhjes s informacioneve, shih edhe nenin 85.
286
Ejup Sahiti
Neni 96 [T drejtat e personave ndaj t cilve zbatohet urdhri sipas nenit 88]
1.
2.
3.
4.
Prderisa nuk prcaktohet ndryshe, masat n baz t nenit 86 deri 100 do

ti nnshtrohen ktyre kushteve:
Vendimet dhe dokumentacioni tjetr lidhur me masat, konform neneve 86
deri 100 t ktij Kodi do t depozitohen n zyrn e prokuroris s Shtetit.
Ato do ti shtohen dosjeve vetm nse plotsohen krkesat pr njoftim n
kuptim t paragrafit (5) t ktij neni.
T dhnat personale t cilat jan marr me an t masave n kuptim t
neneve 86-100 t ktij Kodi duhet t etiketohen si duhet. Pas bartjes s
shnimeve tek Agjencia tjetr, etiketimi bhet nga ajo agjenci.
Personat vijues do t njoftohen pr masat n baz t neneve 86 deri 100 t
ktij Kodi:
4.1. N rastin e nenit 87 nnparagrafi 1.1. dhe 1.7. t ktij Kodi personi i
synuar dhe personat e tjer q jan prekur ndjeshm me kt;
4.2. N rastin e nenit 87 nnparagrafi 1.2. t ktij Kodi nse ka pasur
monitorim t fsheht t bisedave n vende private, personi i synuar
dhe personat e tjer q jan prekur ndjeshm n kt mnyr.
4.3. N rastin e nenit 87 nnparagrafi 1.2. t ktij Kodi nse ka pasur
monitorim t fsheht t bisedave n vende private:
4.3.1. personi i akuzuar, kundr t cilit sht drejtuar masa;
4.3.2. personave tjer nn vzhgim;
4.3.3. personat q kan poseduar ose jetuar n lokale private nn
vzhgim n kohn kur masa ka hyr n fuqi;
4.4. N rastin e nenit 87 nnparagrafi 1.3. t ktij Kodi drguesi dhe i
adresuari i drgesave postare;
4.5. N rastin e nenit 87 nnparagrafi 1.4. t ktij Kodi pjesmarrsit n
telekomunikime nn vzhgim, ose, nse sht prdor ndonj lexuesi
IMSI, personi i synuar.
4.6. N rastin e nenit 87 nnparagragrafi 1.11. t ktij Kodi pjesmarrsit
n telekomunikacionin prkats;
4.7. N rastin e nenit 87 nnparagrafi 1,10. t ktij Kodi:
4.7.1. personi i synuar;
4.7.2. personat t prekur ndjeshm n kt mnyr;
4.7.3. personat, lokalet private t t cilve prgjithsisht nuk kan
qasje t publikut regjistrohen nga hetuesi i fsheht. N njoftim,
duhet prmendet opsioni i pastajm i shkarkimit gjyqsor t
gjykats, n pajtim me paragrafin 7 dhe afatit t zbatueshm
kohor. Njoftimi prjashtohet kur interesat thelbsore t nj
personi t prekur, i cili e meriton mbrojtjen prbjn penges
me kt. Hetimet pr prcaktimin e identitetit t ndonj
personi t radhitur n fjalin e par duhet t zbatohen vetm
nse kjo paraqitet e nevojshme duke pasur parasysh shkalln
pushtimit t mass lidhur me personin prkats, orvatja e
shoqruar me vrtetimin e identitetit t tyre, si dhe dmin
rezultues ndaj personave t till ose personat e tjer.
287
Ejup Sahiti
5.
6.
7.
8.
9.
Njoftimi bhet sa m shpejt q mund t fuqizohet pa e rrezikuar qllimin e

hetimit, jetn, integritetin fizik dhe lirin personale t tjetrit, ose pasurit e
rndsishme, n rastin e nenit 87 nnparagraft 1.1. dhe 1.10. t ktij Kodi
prfshir edhe mundsin e shfrytzimit t vazhdueshm t hetuesit t
fsheht. Nse njoftimi vonohet n kuptim t fjalis s par, arsyet duhet t
dokumentohen n dosje.
Nse njoftimin vonohet n kuptim t nnparagrafit 5 dhe se nuk sht br
brenda dymbdhjet muajve pas prmbushjes s mass, do vones tjetr e
njoftimit duhet ti nnshtrohet miratimit t gjykats. Gjykata vendos pr
kohzgjatjen e vonesave t tjera. Gjykata mund ta aprovoj lejimin e
prhershm m njoftim nse ka mundsi q kufizon sigurin q kushtet pr
njoftim nuk do t prmbushn, madje edhe n t ardhmen. Nse jan
zbatuar disa masa brenda nj periudhe t shkurtr kohore, afati kohor i
prmendur n fjalin e par fillon pas prfundimit t mass s fundit. N
rastin e nenit 87 (1) (2) afati kohor i prmendur n fjalin e par do t jet
gjasht muaj.
Vendimet gjyqsore, n kuptim t nnparagrafit 6, merren nga gjykata
kompetente pr ta urdhruar masn. N t gjitha rastet e tjera, Gjykata e
cila shtrihet n vendin ku gjendet edhe zyra e prokuroris s Shtetit do t
jet kompetente. Madjeedhe pas prfundimit t mass dhe deri n dy jav,
pas njoftimit t tyre, personat e emruar n nnparagrafin 4, fjalia e par,
mund t paraqesin krkes n gjykatn kompetente, n pajtim me fjalin e
par, pr rishikimin e ligjshmris s mass, si dhe mnyrs dhe mjeteve t
zbatimit t saj. N ankes e menjhershme kundr vendimit sht e
pranueshme. Nse akuzat publike jan parashtruar dhe se personi i
akuzuar sht njoftuar, gjykata q ka marr rastin vendos pr krkesn n
vendimin e saj prfundimtar.
T dhnat personale t marra me an t mass e cila nuk sht m e
nevojshme pr qllimin e ndjekjes penale ose t nj rishqyrtimit nga
gjykata e mass fshihet pa ndonj vones. Fakti i shtyrjes duhet t
dokumentohet. Prderisa fshirja e t dhnave sht shlyer thjesht pr
qllimet e rishikimit t mass nga ana e gjykats, shnimet nuk do t
prdoren pr qllime t tjera pa plqimin e personit n fjal; qasja n t
dhna duhet t kufizohet n mnyrn e duhur.
Prokurori shtetror duhet ta njoftoj me prpikri me shkrim me an t
posts me rekomande do person t ndonj urdhri, n pajtim me paragrafin
4 t ktij neni se ai ose ajo ka qen subjekt i atij urdhri dhe se ka t drejt
t parashtroj padi n gjykatn kompetente brenda gjasht muajve nga
data e njoftimit.
Paragraft 1 deri 3.
Dispozita e nenit 96 titullohet: T drejtat e personave ndaj t cilve zbatohet urdhri
sipas nenit 88. Paragrafi 1 prcakton si rregull se masat e fshehta dhe teknike t
vzhgimit dhe t hetimit, t zbatuara n baz t neneve 86-100, u nnshtrohen ktyre
kushteve. N paragrafin 1 nuk prmenden cilat jan ato kushte, ka sipas tekniks s
288
Ejup Sahiti
hartimit t dispozitave ligjore, do t duhej t pasonte me nnparagraf. Sidoqoft, n

paragraft vijues prcaktohet se si duhet t veprohet me vendimet dhe
dokumentacionin tjetr lidhur me masat nga nenet 96-100, lidhur me t dhnat
personale t cilat jan marr me an t masave t tilla, pr njoftimet e personave t
caktuar lidhur me masat e zbatuara, pr kohn e njoftimit etj..
Konform me paragrafi 2, vendimet dhe dokumentacioni tjetr lidhur me masat sipas
neneve 86 deri 100, depozitohen n zyrn e Prokuroris s Shtetit. Ato u shtohen
dosjeve vetm nse plotsohen krkesat pr njoftim n kuptim t paragrafit (5) t ktij
neni, e q kan t bjn me mos rrezikimin e qllimit t hetimit, t jets, t integritetit
fizik dhe t liris personale t tjetrit, ose me mosrrezikim t pasuris s rndsishme, n
rastin e nenit 87, nnparagraft 1.1. dhe 1.10. t ktij Kodi.
Paragrafi 3 krkon q t dhnat personale, t cilat jan marr me an t masave n
kuptim t neneve 86-100 t ktij Kodi, - t etiketohen.
Paragraft 4 dhe 5.
N paragrafin 4 n gjasht nnparagraf radhiten rastet kur, pr zbatimin e masave nga
neni 87, duhet t njoftohen personat prkats.
Njoftimi bhet sa m shpejt q mund t fuqizohet pa e rrezikuar qllimin e hetimit,
jetn, integritetin fizik dhe lirin personale t tjetrit, ose pasurit e rndsishme, n
rastin e nenit 87, nnparagraft 1.1. dhe 1.10. t ktij Kodi. N fjalin e par t
paragrafi 5, ku thuhet se njoftimi bhet sa m shpejt q mund t fuqizohet, fjala
fuqizohet duhet marr n kuptim t prmbushjes s qllimit t prcaktuar me rastin e
urdhrimit t mass prkatse. Vonesa e njoftimit duhet t arsyetohet n dosje.
Paragrafi 6.
Paragrafi 5, si u pa n kushtet e prcaktuara aty, lejon mundsin e voness pr sa i
prket njoftimit pr masn e zbatuar. Paragrafi 6 krkon aprovim nga gjykata pr
shtyrjet/vonesat e tjera. Kshtu, n qoft se njoftimi sht shtyr sipas paragrafit 5 dhe
nuk sht br brenda dymbdhjet muajsh nga prfundimi i mass, do vones tjetr i
nnshtrohet miratimit nga ana e gjykats, e cila kohzgjatjen e voness mund ta
vazhdoj edhe pr gjasht muaj. Kur ka mundsi q kushtet pr njoftim t mos
prmbushen as n t ardhmen, gjykata mund t aprovoj lejimin pr shtyrje t
prhershme t njoftimit.
Paragrafi 7.
Kompetenc pr marrje t vendimeve gjyqsore pr shtyrje t njoftimit ka gjykata,
kompetenca territoriale e s cils prputhet me kompetencn e Prokuroris s Shtetit.
Personat e emruar n paragrafin 4 t ktij neni, pas prfundimit t mass dhe pas
njoftimit t tyre, brenda afatit prej dy javsh mund t paraqesin krkes n gjykatn
kompetente, pr rishikim t ligjshmris s zbatimit t mass, t mnyrs dhe mjeteve
t prdorura me rastin e zbatimit t saj.
289
Ejup Sahiti
N qoft se sht ngritur aktakuza dhe personi i akuzuar sht njoftuar pr masn
(masat) e zbatuar, pr krkesn e tij sipas ktij paragrafi, vendos gjykata kompetente n
vendimin e saj prfundimtar.
Paragrafi 8.
T dhnat personale, t cilat jan marr me zbatimin e mass q nuk sht m e
nevojshme pr qllimin e ndjekjes penale ose pr rishqyrtim t mass nga gjykata,
fshihen pa ndonj vones dhe fakti i shtyrjes eventuale duhet t arsyetohet n mnyr t
dokumentuar. N kt drejtim, duhet pasur kujdes posarisht q, prderisa fshirja e t
dhnave sht shtyr 151thjesht pr qllimet e rishikimit t mass nga ana e gjykats,
shnimet t mos prdoren pr qllime t tjera pa plqimin e personit n fjal. Kujdesi
nnkupton edhe kufizimin n mnyrn e duhur t qasjes n t dhna t tilla.
Paragrafi 9.
Sipas paragrafit 9, prokurori shtetror duhet ta njoftoj me shkrim me an t posts
rekomande do person i cili, n pajtim me paragrafin 4, ka qen subjekt ndaj t cilit
sht zbatuar urdhri pr masn e caktuar. Ai gjithashtu njoftohet se ka t drejt t
parashtroj padi n gjykatn kompetente brenda gjasht muajsh nga data e njoftimit.
Neni 97 [Pranueshmria e provave t siguruara me an t urdhrit pr masat
e fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit]
1.
2.
3.
4.
151
Prova e marr nprmjet mass nga ky kapitull sht e papranueshme nse

urdhri pr masn dhe zbatimin e saj sht i kundrligjshm.
Prova e cila sht marr nga monitorimi i fsheht i bisedave n vende
private, kontrollimi i drgesave postare, prgjimi i telekomunikimeve,
prgjimi i komunikimeve nprmjet rrjetit kompjuterik, drgimi i
kontrolluar i drgesave postare, shfrytzim i mjeteve pr prcjellje t
vendndodhjes, simulimi i blerjes s ndonj sendi, simulimi i nj vepre t
korrupsionit ose hetimi i fsheht lejohen vetm n procedur penale lidhur
me veprn penale t prcaktuar n nenin 88, paragrafi 3 i ktij Kodi.
Pas ngritjes s aktakuzs, gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit
gjykues vlerson kundrshtimet e t pandehurit lidhur me pranueshmrin
e provave t mbledhura, nse kundrshtimi paraqitet para shqyrtimit t
dyt. Kundr vendimit mbi kundrshtimin nga ky paragraf mund t
paraqitet ankes.
N do koh para se aktgjykimi t merr formn e prer, gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues sipas detyrs zyrtare mund t
shqyrtoj pranueshmrin e materialeve t mbledhura nga neni 88 pr
N tekstin e paragrafit 8 n gjuhn shqipe dhe serbe n pjesn e fjalis Prderisa fshirja e t dhnave
sht shlyer thjesht pr qllimet e rishikimit t mass fjala shlyer sht prdorur n vend t fjals
shtyr, kurse n tekstin n gjuhn angleze sht perdour fjala defer, e cila ka kuptim t shtyrjes. Tek e
fundit, fjalia ka kuptim logjik vetm kur n vend t fjals shlyer prdoret fjala shtyr.
290
Ejup Sahiti
5.
shkelje t t drejtave kushtetuese t t pandehurit nse ka indikacione se

materialet jan mbledhur n mnyr t kundrligjshme.
Kur aktvendimi pr paligjshmrin e urdhrit ose t zbatimit t tij merr
formn e prer, gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues i cili
drejton procedurn heq tr materialin e mbledhur nga procesverbali dhe
materialet e tilla ia drgon Panelit pr Shqyrtimin e Vzhgimit dhe Hetimit
nprmjet kryetarit t gjykats themelore pr vendim mbi kompensim.
Paragrafi 1.
Paragrafi 1 prmban dispozitn parimore lidhur me pranueshmrin e provave t
mbledhura n baz t urdhrit pr masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit.
Sipas saj prova e marr nprmjet ndonjrs nga masat e fshehta, sht e
papranueshme nse urdhri pr masn dhe zbatimin e saj sht i kundrligjshm.
Vlersimi pr pranueshmrin e provave t mbledhura bhet me iniciativ t t
pandehurit (paragrafi 3) apo sipas detyrs zyrtare, nga gjyqtari i vetm gjykues ose
kryetari i trupit gjykues (paragrafi 4), kur ka indikacione se sht shkelur ndonj e
drejt kushtetuese e t pandehurit.
Paragrafi 2.
Paragrafi 2 parasheh kufizim n prdorimin e provave t mbledhura nprmjet disa
masave t fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit. N t vrtet, provat e marra
nga ndonjra nga masat e fshehta t renditura n paragrafin 2 t ktij neni,
konsiderohen t pranueshme, mirpo prdorimi i tyre lejohet vetm n procedur
penale lidhur me veprn penale t prcaktuar n nenin 88, paragrafi 3 i ktij Kodi.
Sipas nenit 88, paragrafi 3, disa nga masat e fshehta (q jan po ato q i prmban
paragrafi 2 i nenit 97), mund t urdhrohen kundr nj personi, vendi apo sendi
konkret, nse ekziston dyshimi i bazuar se vendi apo sendi i till prdoret pr kryerje t
veprs penale, ose personi i till tashm e ka kryer, apo n rastin kur tentimi
ndshkohet, ka tentuar t kryej vepr penale nga neni 90 i ktij Kodi, dhe
informacioni, i cili mund t merret nga masat e urdhruara, me gjas do t ndihmonte
n hetimin e veprs penale e nuk do t kishte mundsi t merrej me veprime t tjera
hetimore pa shkaktuar vshtirsi t paarsyeshme ose rrezik potencial pr t tjert.
Paragraft 3 dhe 4.
Paragrafi 3 parasheh mundsin e vlersimit t pranueshmris s provave t
mbledhura n baz t iniciativs s t pandehurit.
Pas ngritjes s aktakuzs, i pandehuri mund t kundrshtoj pranueshmrin e provave
t mbledhura, me kusht q kundrshtimi t paraqitet para shqyrtimit t dyt. Kur
kundrshtimi sht paraqitur, ather vlersimin prkitazi me kundrshtimin lidhur me
pranueshmrin e provave t mbledhura, e bn gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i
trupit gjykues. Kundr vendimit mbi kundrshtimin nga ky paragraf, i pandehuri mund
t bj ankim tek kryetari i gjykats themelore. Ankimi shqyrtohet n Panel pr
shqyrtimin e vzhgimit dhe hetimit (neni 98, paragrafi 5).
291
Ejup Sahiti
Paragrafi 4 parasheh mundsin q gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit

gjykues n do koh, para se aktgjykimi t marr formn e prer, sipas detyrs zyrtare,
t shqyrtoj pranueshmrin e materialeve t mbledhura nga neni 88 pr shkelje t t
drejtave kushtetuese t t pandehurit, nse ka indikacione se materialet jan
mbledhur n mnyr t kundrligjshme. Mundsia pr shqyrtim sipas detyrs zyrtare
pr pranueshmrin e provave t mbledhura, ndrlidhet vetm me faktin nse ka apo jo
shkelje t t drejtave kushtetuese t t pandehurit, sepse, kur gjyqtari e mon se
ekziston shkelje e till, ai duhet t shqyrtoj pranueshmrin e proves s till.
Paragrafi 5.
Kur aktvendimi pr paligjshmrin e urdhrit ose t zbatimit t tij merr formn e prer,
pavarsisht sipas cils iniciativ sht zhvilluar procedura pr shqyrtim dhe vlersim
pr pranueshmrin e provave, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues, i
cili drejton procedurn, heq tr materialin e mbledhur nga procesverbali dhe
materialet e tilla ia drgon Panelit pr Shqyrtimin e Vzhgimit dhe Hetimit nprmjet
kryetarit t gjykats themelore pr vendim mbi kompensim. Heqja e materialit t till
nga procesverbali, nga ana tjetr, do t thot se n at material nuk mund t mbshtetet
aktgjykimi.
Praktika gjyqsore
Pavarsisht se kopjet n letr t mesazheve SMS nuk prbjn prova t marra prmes
urdhrit ligjor pr prgjime dhe nuk duhet t trajtohen si t tilla, kto prova nuk kan
qen rezultat i masave t tilla, por jan konsideruar prova t thjeshta t dokumentuara.
Kolegji nuk gjen asnj paligjshmri n mnyrn e marrjes s ktyre provave. N ket
faz t procedurs Gjykata vetm duhet t bindet se provat nuk jan t pa
mbshtetshme ose t pa pranueshme lidhur me nenin 249(1)1.3 t KPP. Kolegji
pajtohet se burimi aktual i provave dhe origjinaliteti i mesazheve SMS do t ket
nevoj t shtjellohet me kujdes dhe vlersohet gat shqyrtimit gjyqsor. N ket faz t
procedurs provat nuk jan thelbsisht t pa mbshtetshme dhe se n t njjtat mund t
bazohet gjat vlersimit nse lnda duhet t procedohet n shqyrtim gjyqsor.
(Gjykata e Apelit, PN/KR NR.577/13, dt. 10 dhjetor 2013, n ankes ndaj
Aktvendimit P.nr. 8/13, paragrafi 100-106.)
Informacionet dhe t dhnat e siguruara n kuadr t masave teknike t vzhgimit dhe
hetimit, mund t shfrytzohen si prov edhe ndaj personave t tret si bashkveprues
me personin ndaj t cilit jan urdhruar.
(Aktgjykimi i Gjykats Supreme t M.Zi, Kzp.br. 16/09, dt. 7.12.2009.)
T dhnat dhe informacionet e marra n masa t fshehta, mund t prdoren si prov n
procedurn penale edhe kundr personave t tret (personave ndaj t cilve nuk jan
caktuar masat e fshehta), nse kan t bjn me vepr penale pr t ciln jan caktuar t
njjtat, nse ky person i tret sht bashkkryes (bashkekzekutor,ose ky personi sht
kryes, nxits dhe ndihms) pr veprn penale pr t ciln jan caktuar masat, ose ky
292
Ejup Sahiti
person i tret sht kryes i veprs penale t caktuar me nenin 238 t LPM Zi, e cila
sht n lidhje t drejtprdrejt me veprn penale pr t ciln jan caktuar masat.
(Qndrim juridik i Degs penale t Gjykats Supreme t Malit t Zi, Su. V. br.
24/2010, dt 22.01.2010.)
Shiriti magnetofonit n t cilin e akuzuara ka incizuar bisedat e veta me dshmitart
para fillimit t procedurs mund t shrbejn si prov n procedurn penale.
Nga arsyetimi
Nuk mund t pranohet teza e mbrojtjes se shiriti i magnetofonit nuk mund t shrbej si
prov n procedurn penale. Kjo nga arsyja se n LPP, shprehimisht sht thn ka
nuk mund t shfrytzohet si prov. Shiriti i magnetofonit nuk sht prjashtim, prandaj
ekziston mundsia q ky t shfrytzohet me qllim t vrtetimit t fakteve, meq
gjykata sht e lir n administrimin dhe vlersimin e provave. N rastin konkret nuk
kemi t bjm me shiritin e magnetofonit t cilin personi i tret ka incizuar bisedn e t
pandehurit me viktimn, prkundrazi, sht fjala pr shiritin e magnetofonit t ciln
vet i pandehuri e ka incizuar me rastin e kryerjes s veprimeve seksuale t
panatyrshme me fmij.
(Aktgjykim i Gjykats Supreme te Serbise,Kz. 11/99 dt. 23.04.1987. Botuar ne
Zbirka sudskih odluka iz krivicno -pravne materije, Beograd, 1994, fq. 208-209.)
Leximi i mesazheve telefonike t arritura n telefonin e t dmtuarit me krcnime
nga i pandehuri mund t merret si prov n procedurn penale, meq sht e drejt e t
dmtuarit q t disponoj me t sikurse me ndonj shkres q i sht destinuar atij. Me
kt rast nuk jan cenuar t drejtat e t pandehurit t garantuara me kushtetut e ligj si e
drejta n liri dhe fshehtsi t korrespondencs dhe formave tjera t komunikimit.
(upanijski Sud u Koprivnici, II K.50/06 3, dt. 23 veljace 2006.)
Neni 98 [Paneli pr Shqyrtimin e Vzhgimit dhe Hetimit]
1.
2.
3.
Paneli pr Shqyrtimin e Vzhgimit dhe Hetimit duhet t:

1.1. Marr vendim mbi ankesn e ushtruar sipas paragrafit 5 t ktij neni
lidhur me masn ose urdhrin pr mas sipas ktij kapitulli dhe t
vendos mbi kompensimin prkats; ose
1.2. Vendos mbi kompensimin pr personin ose personat q i nnshtrohen
urdhrit sipas ktij kapitulli kur gjyqtari ka marr aktvendim t
forms s prer sipas nenit 97, paragrafi 3 i ktij Kodi se urdhri ose
zbatimi i tij sht i kundrligjshm.
Paneli pr Shqyrtimin e Vzhgimit dhe Hetimit prbhet nga tre gjyqtar t
cilt emrohen nga kryetari i gjykats themelore pr t vendosur mbi
ankimin konkret ose kompensimin ndaj aktvendimit konkret nga neni 97,
paragrafi 3 i ktij Kodi. Asnjri prej tre antarve Panelit pr Shqyrtimin e
Vzhgimit dhe Hetimit nuk duhet t jet profesionalisht i lidhur me
personin q i nnshtrohet ankess ose me materialet e mbledhura q i
nnshtrohen aktvendimit nga neni 97, paragrafi 3 i ktij Kodi.
Zyrtart e autorizuar t policis dhe prokurort e shtetit i sigurojn Panelit
pr Shqyrtimin e Vzhgimit dhe Hetimit dokumentet t cilat ky panel i
293
Ejup Sahiti
4.
5.
6.
krkon pr kryerjen e funksioneve t tij dhe, sipas krkess s ktij paneli, i

siguron edhe deklarime gojore.
Kur merr formn e prer aktvendimi i gjyqtarit sipas t cilit urdhri pr
masn apo zbatimin e saj sipas ktij kapitulli sht i kundrligjshm,
aktvendim i till sht detyrues pr Panelin pr Shqyrtimin e Vzhgimit
dhe Hetimit.
Kur personi konsideron se i sht nnshtruar nj mase t kundrligjshme
sipas ktij kapitulli apo nj urdhri t kundrligjshm pr nj mas nga ky
kapitull, ai mund t paraqes ankes tek kryetari i gjykats themelore, i cili,
nse pretendohet ndonj shkelje e ligjit, emron Panelin pr Shqyrtimin e
Vzhgimit dhe Hetimit pr t vendosur
Kur me rastin e vendosjes mbi ankesn, Paneli pr Shqyrtimin e Vzhgimit
dhe Hetimit konstaton se masa nga ky kapitull sht e kundrligjshme ose
urdhri pr masn e till sht i kundrligjshm, mund t vendos q:
6.1. T pushoj urdhrin nse ende sht n fuqi;
6.2. T urdhroj asgjsimin e materialeve t mbledhura; dhe
6.3. T kompensoj personin ose personat q i jan nnshtruar urdhrit.
Paragraft 1 dhe 2.
Paragraft 1 dhe 2 t nenit 98 rregullojn kompetencn dhe prbrjen e Panelit pr
Shqyrtimin e Vzhgimit dhe Hetimit.
Pr sa i prket kompetencs, Paneli duhet: a) t vendos pr ankimin e ushtruar nga
personi i cili konsideron se i sht nnshtruar nj mase t kundrligjshme apo nj
urdhri t kundrligjshm pr nj mas t fsheht; b) t vendos pr kompensimin pr
personin q i nnshtrohet urdhrit pr zbatim t mass s fsheht, kur gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues, duke shqyrtuar kundrshtimin e t pandehurit
lidhur me pranueshmrin e provave t mbledhura, ka marr aktvendim t forms s
prer (sipas nenit 97, paragrafi 3 i ktij Kodi), me t cilin sht konstatuar se urdhri ose
zbatimi i tij sht i kundrligjshm.
Paneli pr Shqyrtimin e Vzhgimit dhe Hetimit prbhet nga tre gjyqtar, t cilt
emrohen nga kryetari i gjykats themelore pr t vendosur pr shtjet e cekura m
lart nn a) dhe b). Antart e Panelit pr Shqyrtimin e Vzhgimit dhe Hetimit nuk
duhet t jen profesionalisht t lidhur me personin i cili ka paraqitur ankim pr sa i
prket pranueshmris s provave, ose me materialet e mbledhura, pr pranueshmrin
e t cilave sht br vlersimi me aktvendim.
Paragraft 3 dhe 4.
Pr realizim t funksionit q ka Paneli pr Shqyrtimin e Vzhgimit dhe Hetimit,
zyrtart e autorizuar t policis dhe prokurort e shtetit duhet ti sigurojn atij
dokumentet edhe deklarime gojore, t cilat i krkon ai. N ann tjetr, aktvendimi i
forms s prer i gjyqtarit me t cilin urdhri pr masn e fsheht apo zbatimi i saj sht
i kundrligjshm, sht detyrues pr Panelin pr Shqyrtimin e Vzhgimit dhe Hetimit.
294
Ejup Sahiti
Paragraft 5 dhe 6.
Paragrafi 5 parasheh mundsin q personi i cili konsideron se i sht nnshtruar nj
mase t kundrligjshme apo nj urdhri t kundrligjshm pr nj mas, mund t
paraqes ankes tek kryetari i gjykats themelore, i cili, nse pretendohet ndonj
shkelje e ligjit, emron Panelin pr Shqyrtimin e Vzhgimit dhe Hetimit pr t
vendosur. Gjat shqyrtimit t ankimit, panelit duhet ti ofrohen dokumentet dhe
deklarimet gojore konform me paragrafin 3. Kur Paneli pr Shqyrtimin e Vzhgimit
dhe Hetimit konstaton se masa sht e kundrligjshme ose urdhri pr masn e till
sht i kundrligjshm, mund t vendos q: a) t pushoj urdhrin nse ende sht n
fuqi; b) t urdhroj asgjsimin e materialeve t mbledhura; dhe c) t kompensoj
personin ose personat q i jan nnshtruar urdhrit.
Neni 99 [Ndihma nga organet tjera pr zbatimin e masave]
Policia, sipas nevojs, mund t krkoj ndihmn e organeve t tjera
prgjegjse pr zbatimin e ligjit, sigurimin e rendit dhe t nj ambienti t
sigurt n Kosov lidhur me zbatimin e masave nga ky kapitull.
Mundsia e policis q, sipas nevojs, t krkoj ndihmn e organeve t tjera lidhur me
zbatimin e masave t vzhgimit dhe hetimit, nnkupton detyrimin e organit q t ofroj
ndihmn e krkuar.
Neni 100 [Vzhgimi dhe hetimi pr shrbime doganore dhe shrbime tjera
t ngjashme]
Dispozitat e ktij kapitulli, pa paragjykuar kompetencat e personave
zyrtar sipas ligjit n fuqi, vlejn pr zbatim t vzhgimit dhe hetimit me
rastin e ofrimit t shrbimeve doganore dhe shrbimeve t tjera t
ngjashme.
Dispozita e nenit 100 ka t bj me mundsin e zbatimit t vzhgimit dhe hetimit me
rastin e ofrimit t shrbimeve doganore dhe t shrbimeve t tjera, si jan auditimet
financiare etj.
4. Fillimi i procedurs penale
A. Fillimi i fazs s hetimit formal
Hetimi sht faza e par e stadit t par t procedurs penale (procedurs paraprake).
shtja e zhvillimit t hetimit n t drejtat pozitive sht rregulluar n mnyra t
ndryshme, kshtu q hetimin diku e zhvillon gjyqtari hetues si subjekt q i takon
gjykats, e diku tjetr hetimi sht n kompetenc dhe nn mbikqyrjen e prokurorit t
shtetit. N kt drejtim, n t drejtat bashkkohore sht e pranishme tendenca e bartjes
295
Ejup Sahiti
s funksionit t hetimeve n prokurorin e shtetit. N t drejtn ton t procedurs

penale, hetimin e zbaton prokurori i shtetit.
Rregullimi i hetimit sipas Kodit t Prkohshm t Procedurs Penale t Kosovs t vitit
2004, n krahasim me mnyrn e rregullimit atbot t hetimit sipas ligjeve t
procedurs penale t vendeve t tjera t rajonit, pa prfshir ktu Kodin e procedurs
penale t Republiks s Shqipris, paraqiste nj model t ri t hetimit. Ky model
synonte t prmbushte pritjet pr nj procedim penal m efikas dhe m t shpejt. Pr
kt arsye KPP n fuqi ka ruajtur dhe e ka prsosur m tutje kt model t hetimit.
Edhe sipas KPP n fuqi, prokurori i shtetit ka autorizime dhe prgjegjsi pr zbatimin e
hetimit. N hetimin e shtjeve penale prokurori i shtetit mund t autorizoj policin (e
cila vepron nn mbikqyrjen e tij), q t ndrmarr veprime hetimore lidhur me
marrjen e provave (neni 104 paragrafi 4). Prndryshe, aktiviteti i policis n procedur
penale sht i rregulluar n prputhje me standardet ndrkombtare. N raste t
parashikuara me ligj, policia apo prokurori i shtetit, me rastin e ndrmarrjes s ndonj
veprimi hetimor, duhet t krkoj urdhrin e gjyqtarit t procedurs paraprake. Gjyqtari i
procedurs paraprake, n krahasim me ish- gjyqtarin hetues, ka kompetenca m t
reduktuara, por shum t rndsishme. N t vrtet, me gjith bartjen e kompetencave
pr hetim t shtjeve penale nga ish-gjyqtari hetues te prokurori i shtetit dhe policia,
KPP nuk ka bartur njhersh edhe kompetencn gjyqsore pr t vendosur lidhur me
veprimet hetimore q kan t bjn me kufizimin e t drejtave dhe t liris s individit.
N raste t tilla, n baz t krkess s prokurorit t shtetit ose t policis, vendimin e
merr gjyqtari i procedurs paraprake.
Duhet theksuar se, gjat hetimit, prokurori i shtetit mon rrethanat dhe provat fajsuese
e ato shfajsuese dhe kujdeset q t merret prova e cila mund t mos ishte n
dispozicion n shqyrtim gjyqsor. Qllimi i hetimit sht mbledhja e provave dhe t
dhnave t nevojshme pr t vendosur se a do t ngrihet aktakuza apo t pushohet
procedura si dhe mbledhja e provave, sigurimi i t cilave n shqyrtim gjyqsor do t
ishte i pamundur ose i vshtirsuar (neni 103, paragrafi 1 dhe 2).
N t drejtn ton t procedurs penale, sipas nenit 102 t KPP, prokurori i shtetit 152
mund ta filloj hetimin n baz t kallzimit t policis apo t burimeve t tjera kur
152
Sipas Ligjit t procedurs penale q zbatohej n Kosov para 6 prillit 2004, hetimin e zbatonte gjyqtari
hetues sipas krkess s prokurorit publik. Me rastin e hartimit t Kodit t procedurs penale t Kosovs t
vitit 2004, jan analizuar n mnyr gjithprfshirse argumentet pr dhe kundr ekzistimit t gjyqtarit
hetues. Ishin disa arsye q mbizotruan n favor t bartjes s kompetencave hetimore te prokurori publik.
S pari, aktiviteti i prokurorit publik n procedur penale ishte m tepr pun kabinetike (prokurori publik
ushtronte aktin akuzues dhe pastaj faktikisht barra e puns kalohej n gjykat, veanrisht te gjyqtari
hetues).
S dyti, aktiviteti q zhvillohej n hetim nga gjyqtari hetues rreth mbledhjes s provave, prsritej n
shqyrtim gjyqsor nga trupi gjykues dhe ksisoj dyfishohej puna n gjykat.
S treti, sistemi anglosakson nuk e njeh institucionin e gjyqtarit hetues. At nuk e njohin as e drejta
procedurale e Suedis, dhe tanim as e drejta e Gjermanis, e Italis dhe e Republiks s Shqipris etj..
S katrti, pr luft t suksesshme kundr kriminalitetit, policis duhet ti jepen autorizimet q ajo i ka n
shum vende t Evrops Perndimore dhe n ShBA. Njhersh duhen rregulluar qart me dispozita
procedurale autorizimet e saj etj..
Duke e pasur parasysh ristrukturimin e procedurs paraprake dhe zgjidhjet e tjera procedurale t
parashikuara me KPP t vitit 2004, pavarsisht nga fakti se kemi qen koshient pr vshtirsit q dalin me
rastin e zbatimit t KPP t Kosovs, megjithat ndr t part n rajon (nse e abstrakojm Shqiprin) i
kemi hyr nj reforme m t thell t procesit penal. Mendojm se i ashtuquajturi vacatio legis prej nnt
muajve nuk ishte shfrytzuar sa duhej nga UNMIK-u pr prgatitjet kadrovike e teknike pr zbatimin e
296
Ejup Sahiti
ekziston dyshim i arsyeshm se sht kryer vepra penale, sht duke u kryer ose ka
gjasa t kryhet n nj t ardhme t afrt vepra penale, e cila ndiqet sipas detyrs
zyrtare. 153 Pr formn e vendimit pr zbatim t hetimit, shih nenin 104, paragrafi 1.
Shtrohet pyetja: Sa duhet t jet i bazuar dyshimi se nj person ka kryer veprn penale,
n mnyr q kundr tij t filloj hetimi? Zgjidhja e ksaj shtjeje varet shum nga
fakti se n far mase mund t pritet realisht nga hetimi dhe shqyrtimi gjyqsor q ti
plotsojn provat q ekzistojn n momentin e fillimit t hetimit. N qoft se n
momentin e fillimit t hetimit ka t dhna, informacione dhe prova t mbledhura nga
policia, qoft duke vepruar sipas nenit 70, apo duke ndmarr masa t fshehta dhe
teknike t vzhgimit dhe hetimit, ather prkufizimi dyshim i arsyeshm do t
nnkuptonte nj gjendje faktike relevante juridike, t vrtetuar n mas t
konsiderueshme. Mirpo, kur nga hetimi pritet t sigurohet plotsim esencial i
materialit provues t disponueshm n momentin e fillimit t hetimit pr prgjegjsin
penale t personit t dyshuar, ather hetimi mund t filloj kur t ekzistoj
besueshmria e arsyeshme se personi prkats ka kryer veprn penale konkrete. 154
Hetimi n procedur paraprake, sipas rregullit, sht faz kalimtare e domosdoshme
pr ta vn t pandehurin nn akuz dhe pr ta nxjerr n gjyq, por ai nuk sht
absolutisht i detyrueshm. Obligimi apo mundsia pr zbatim t hetimit, varen nga
dnimi i parashikuar pr vepr penale.
Prokurori i shtetit e fillon hetimin kundr personit konkret me aktvendim 155 pr
zbatimin e hetimit. Aktvendimi pr zbatim t hetimit prmban kto elemente: t dhnat
personale t personit kundr t cilit do t zbatohet hetimi, kohn e fillimit t hetimit,
prshkrimin e veprs q tregon elementet e veprs penale, emrtimin ligjor t veprs
penale, rrethanat dhe faktet q justifikojn dyshimin e arsyeshm pr veprn penale,
nse masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit apo hetimit jan autorizuar dhe provat
me t dhnat e mbledhura deri n momentin e nxjerrjes s aktvendimit. Prve ksaj,
pjes e lnds hetimore jan rezultatet e veprimeve fillestare t policis, prkatsisht
provat e mbledhura, krkesa pr kontrollim dhe sekuestrim t prkohshm, nga neni
105, krkesa pr urdhr t gjykats pr konfiskim - nga kapitulli XVIII, dhe urdhri pr
ngrirje t prkohshme t pasuris - nga kapitulli XVII t KPP-s.
Nse prokurori i shtetit, gjat hetimit, mson pr kryerjen e nj vepre tjetr penale ose
pr nj t dyshuar tjetr, prokurori i shtetit mund t filloj nj hetim t ri pr veprn e
re penale apo pr t dyshuarin, ose mund t zgjeroj hetimin ekzistues. N kt rast
prokurori i shtetit njofton gjyqtarin e procedurs paraprake pr aktvendimet e reja apo
t ndryshuara.
dispozitave t Kodit penal dhe dispozitave t Kodit t procedurs penale. Si dihet, edhe KPP n fuqi, ka
aprovuar kt model t procedurs paraprake, me disa ndryshime n procedurn e kontrollimit t aktakuzs.
Pr dallim nga KPP i mparshm, Kodi n fuqi nuk ka parapar fare vacatio legis, pr se q n fillim jan
paraqitur vshtirsi t konsiderueshme n zbatim, sidomos t disa dispozitave t tij.
153
Ekziston edhe procedura prgatitore ndaj t miturve (neni 55, 57 etj. t KDM), por qllimet e saj nuk
jan identike me qllimet e hetimit.
154
Bayer 3, fq. 126.
155
Sipas t drejts s procedurs penale kroate, pr dallim nga e drejta e jon e procedurs penale, prokurori
i shtetit hetimin e fillon me urdhr kundr t cilit nuk sht e lejuar ankesa. Si mund t shihet edhe sipas
KPP t Kosovs kundr aktvendimit t hetimeve nuk sht e lejuar ankesa. Kjo zgjidhje sht n prputhje
me ligjet e procedurs penale evropiane.- Krahaso; Pavii 1, fq. 223.
297
Ejup Sahiti
Prokurori i shtetit ka pr detyr q nj kopje t aktvendimit t hetimit tia drgoj pa

vones gjyqtarit t procedurs paraprake.
Prokurori i shtetit, pr t zbatuar hetimet me sukses, ndrmerr nj mori veprimesh
hetimore t prcaktuara me KPP. Kshtu, prokurori i shtetit mund t ndrmarr
veprimet hetimore vijuese: 1) t krkoj nga gjyqtari i procedurs paraprake n do
faz gjat hetimit, q t urdhroj kontrollin dhe sekuestrimin e prkohshm (neni 105118); 2) t mbledh prova t nduarduarta, prkatsisht t marr n pyetje dshmitart
dhe t marr deklarata nga dshmitart dhe ekspertt dhe t mbledh prova t tjera t
lejuara me ligj (neni 119-150); 3) t marr n pyetje t pandehurit n procedurn
paraprake (neni 151-155).
Duhet theksuar se, gjat hetimeve, sipas nenit 123 t KPP-s, prokurori i shtetit i merr
provat nga dshmitart dhe ekspertt n nj nga kto mnyra: a) nga marrje n pyetje
n procedurn paraprake (intervistimi); b) nga deklarata n procedur paraprake; ose c)
nga mundsia hetuese e veant.
Kodi parasheh edhe nj mundsi t fillimit t hetimit. Ktu kemi t bjm me situatn
kur ekziston aktvendimi i gjykats pr rishikimin e procedurs penale, n baz t
dispozits s nenit 427, paragrafi 3 (shih komentin pr at nen).
Hetimi sipas Kodit nuk sht i domosdoshm pr veprat penale pr t cilat sht
parapar dnimi me gjob ose dnimi me burgim deri n tre vjet, dhe pr ato ku mund
t shqiptohet urdhri ndshkimor. Gjat procedurs paraprake ka mundsi t ngrihet e
ashtuquajtura aktakuz e drejtprdrejt (neni 240, paragrafi 1) kur prokurori i shtetit
konsideron se provat me t cilat q disponon ai pr veprn penale dhe pr kryersin e
saj, paraqesin dyshim t bazuar mir se i pandehuri ka kryer vepr penale.
Me dispozitn e nenit 159 t KPP-s n fuqi, rregullohet n mnyr t re kohzgjatja e
hetimit. Kshtu, sipas ksaj zgjidhjeje, jo vetm se ka ndryshuar mnyra e zgjatjes s
hetimit, por, si do t shihet nga shqyrtimet n vijim, sht zgjatur koha e zbatimit t
hetimit pr shtjet penale t ndrlikuara.
Dhe, n fund, kur gjat rrjedhs s procedurs penale, prfshir edhe hetimin,
vrtetohet se i pandehuri ka vdekur, prokurori i shtetit merr aktvendim pr pushimin e
procedurs penale.
Neni 101 [Fillimi i procedurs penale me fazn e hetimit formal apo ngritjen
e aktakuzs]
1.
2.
3.
298
Kur policia apo ndonj agjenci tjetr qeveritare bn kallzim tek prokurori
i shtetit pr nj dyshim t arsyeshm pr nj vepr, prokurori i shtetit
mund t filloj fazn e hetimit t procedurs penale sipas nenit 102.
Kur policia apo ndonj person tjetr bn kallzim tek prokurori i shtetit
pr nj dyshim t arsyeshm pr nj vepr penale ose pr disa vepra penale,
asnjra nga t cilat nuk dnohet me m shum se tre vjet burgim, dhe
prokurori i shtetit vlerson se ekziston dyshim i bazuar mir pr t
mbshtetur aktakuzn, prokurori i shtetit mund t ngrit aktakuz sipas
nenit 241.
N do koh, i dyshuari nga ky nen mund t pranoj fajsin pr akuzn n
pajtim me nenin 233.
Ejup Sahiti
Paragrafi 1.
Sipas nenit 68 t Kodit t Procedurs Penale, hetimi paraqet fazn fillestare ndr katr
fazat e rrjedhs s procedurs penale. Procedurs penale mund ti paraprijn veprimet
fillestare t policis ose mbledhja e informacioneve sipas nenit 84 t Kodit.
Paragrafi 1 i nenit 101 parasheh q prokurori i shtetit, pasi t marr kallzimin penal
pr nj dyshim t arsyeshm se sht kryer vepr penale, mund t filloj fazn e hetimit
t procedurs penale. Gjithashtu, n paragrafi 3 t nenit 6 t KPP-s, thuhet se
prokurori i shtetit mund t filloj procedurn penale pas marrjes s informacionit nga
subjekte t ndryshme. Qasja e till ligjore, e cila fillimin e procedurs penale e l si
opsion-mundsi t prokurorit t shtetit, n krahasim me zgjidhjen e mhershme ligjore,
ka shkaktuar dilema rreth faktit se a vlen edhe m tutje parimi i legalitetit t ndjekjes
penale, apo parimi i legalitetit ia ka lshuar vendin parimit t oportunitetit. Duke pasur
parasysh konceptin e prgjithshm t Kodit aktual, duke pasur parasysh mundsin e
aplikimit t procedurave alternative, sht logjike q pr prokurorin e shtetit fillimi i
procedurs dhe ndjekja t jen opsion-mundsi e tij e jo detyrim me do kusht dhe n
do rast. Natyrisht se, n rastin kur prokurori i shtetit ka informacione t mjaftueshme,
t cilat e arsyetojn dyshimin e bazuar se sht kryer vepr penale, nse nuk zbatohet
ndonj procedur alternative, ai duhet ta filloj procedurn penale dhe t ushtroj
ndjekjen, duke u udhhequr nga parimi i legalitetit. N t vrtet, opsioni i parapar se
prokurori i shtetit mund t filloj procedurn penale, do t duhej shikuar edhe n
prizmin e asaj se informacionet q arrijn te prokurori i shtetit, jo doher krijojn baz
t mjaftueshme pr fillim t procedurs penale. Sidoqoft, ktu duhet pasur parasysh
neni 109 i Kushtetuts, sipas t cilit prokurori i shtetit sht prgjegjs pr ndjekjen
penale t personave t akuzuar. Megjithkt, parimi i legalitetit vlen edhe m tutje pr
ndjekje n procedur penale, duke u mbshtetur n nenin 4, paragrafi 2, dhe neni 7 i
Ligjit pr Prokurorin e shtetit.
Paragrafi 2.
Pr dallim nga paragrafi 1 i ktij neni, sipas t cilit prokurori i shtetit mund t filloj
fazn e hetimit t procedurs penale, paragrafi 2 i jep mundsi prokurorit t shtetit q t
ngrej aktakuzn pa zbatim t hetimit (aktakuz t drejtprdrejt). Prokurori mund t
ngrej aktakuz t drejtprdrejt pr vepr penale ose pr disa vepra penale, asnjra nga
t cilat nuk dnohet me m shum se tre vjet burgim, kur vlerson se ekziston dyshim i
bazuar mir pr t mbshtetur aktakuzn.
Pr aktakuz t drejtprdrejt, shih edhe komentin e nenit 240.
Paragrafi 3.
Dispozita e paragrafit 3 t ktij neni i ofron mundsin t dyshuarit nga ky nen, gjat
rrjedhs s procedurs penale, ta pranoj n do koh fajsin pr akuzn, n pajtim me
nenin 233.
299
Ejup Sahiti
Neni 102 [Fillimi i hetimit]

1.
2.
Prokurori i shtetit mund t filloj hetimin n baz t kallzimit t policis

apo burimeve tjera, nse ka dyshim t arsyeshm se po ndodh ose ka gjas
t ndodh n nj t ardhme t afrt vepra penale e cila ndiqet sipas detyrs
zyrtare.
Hetimi paraprak fillohet me vendim t prokurorit t shtetit nga neni 104.
Paragraft 1 dhe 2.
Informacionet n baz t t cilave prokurori i shtetit mund t filloj hetimin, i arrijn
atij, prve nga policia, edhe nga organet publike (shih komentin te neni 78), nga
persona (neni 79) apo nprmjet masmedieve.
Forma e vendimit, me t cilin prokurori i shtetit fillon hetimin paraprak, sht
aktvendim, nj kopje t t cilit ia drgon gjyqtarit t procedurs paraprake.
Neni 103 [Parimet e prgjithshme t fazs s hetimit]
1.
2.
3.
4.
Gjat fazs s hetimit, prokurori i shtetit mon jo vetm rrethanat dhe

provat fajsuese por edhe ato shfajsuese, dhe siguron marrjen e provave t
cilat mund t mos jen t mundshme n shqyrtim gjyqsor.
Qllimi i hetimit sht q t mblidhen provat dhe t dhnat e nevojshme pr
t vendosur nse duhet t ngritet aktakuza apo t pushohet procedura dhe
pr t mbledhur prova t cilat mund t jet e pamundshme apo e vshtir
q t riprodhohen n shqyrtim gjyqsor.
do person pr t cilin prokurori i shtetit ka dyshim t arsyeshm se ka
kryer vepr penale duhet t ceket si i pandehur n aktvendimin pr fillimin
e hetimit. do i pandehur i cekur n vendim gzon t gjitha t drejtat q i
takojn t pandehurit me kt Kod.
Nse prokurori i shtetit mson pr kryerjen e nj vepre tjetr penale ose
pr nj t dyshuar tjetr gjat hetimit, prokurori i shtetit mund t filloj nj
hetim t ri pr veprn e re penale apo t dyshuarit, ose mund t zgjeroj
hetimin ekzistues. Prokurori i shtetit njofton gjyqtarin e procedurs
paraprake pr aktvendimet e reja apo t ndryshuara.
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 t ktij neni pothuajse sht e njjt n prmbajtje me
dispozitn e nenit 7. Sipas ktyre dispozitave, prokurori i shtetit n punn e tij
procedurale nuk bn t kufizohet vetm n vlersimin dhe vrtetimin e fakteve
(rrethanave) fajsuese, por duhet t vrtetoj saktsisht dhe trsisht faktet q jan t
rndsishme pr marrje t vendimit t ligjshm. N kt drejtim, prokurori i shtetit, i
cili merr pjes n procedur penale, detyrohet q, me vmendje dhe me prkushtim
maksimal profesional e me prkujdesje t njjt, t vrtetoj faktet kundr t
pandehurit si dhe ato n favor t tij. Sipas paragrafit 2, detyr vijuese e prokurorit t
300
Ejup Sahiti
shtetit sht t sigurohet se sht marr prova e cila mund t mos jet n dispozicion n
shqyrtim gjyqsor.
Paragrafi 2.
Dispozita e paragrafit 2 t ktij neni prcakton qllimin e hetimit. Sipas saj, qllimi i
hetimit manifestohet n tri drejtime dhe ka t bj me mbledhjen e provave dhe t
dhnave t nevojshme pr t vendosur pr: a) ngritjen e aktakuzs, b) pushimin e
procedurs dhe c) mbledhjen e provave, sigurimi i t cilave n shqyrtimin gjyqsor do
t ishte i pamundur ose i vshtirsuar. Ska dyshim se ka prova t cilat, po t mos
mblidhen gjat fazs s hetimit, sigurimi i tyre n shqyrtim gjyqsor do t ishte i
pamundur ose i vshtirsuar. N kt drejtim, duke pasur parasysh rolin dhe funksionin
e prokurorit n hetim (si zbatues dhe kontrollues i hetimit, e jo vetm si iniciues pr
zbatim t hetimit, si ka qen kur hetimin e zbatonte gjyqtari hetues), shtrohet pyetja a
thua prokurori i shtetit, gjat hetimit, realisht duhet t kufizohet n mbledhje vetm t
provave pr t cilat ekziston rreziku nse shtyhen pr m von. Nga fjalia e fundit e
paragrafit 2 do t mund t nxirrej nj konfirmim i till. Mirpo, me nj interpretim
sistematik t dispozits s paragrafi 2 n trsi, si dhe t dispozitave t tjera t KPP-s,
q kan t bjn me autorizimet e prgjithshme t prokurorit t shtetit si zbatues i
hetimit dhe si subjekt q ushtron funksionin e akuzimit, konsiderojm se prokurori i
shtetit gjat hetimit nuk duhet t kufizohet n mbledhje vetm t provave sigurimi i t
cilave n shqyrtimin gjyqsor do t ishte i pamundur ose i vshtirsuar. N t vrtet,
prokurori i shtetit zbaton hetimin pr t mbledhur prova dhe t dhna t nevojshme pr
t vendosur nse n rastin konkret duhet ngritur aktakuz apo duhet pushuar procedura.
Prcaktimi i prokurorit pr ngritje t aktakuzs duhet t mbshtetet gjithsesi n prova t
cilat aktakuzn e bjn akt valid gjat gjykimit, dhe q mundsojn realizimin e
pretendimit t aktakuzs. Prandaj prokurori i shtetit gjat hetimit procedon provat q
disponon, varsisht nga vlersimi i tij pr sukses t aktakuzs, pa u kufizuar n
paragrafi 2. Mbledhjen e provave sigurimi i t cilave n shqyrtimin gjyqsor do t ishte
i pamundur ose i vshtirsuar, prokurori i shtetit do t duhej ta bnte nprmjet
mundsis hetuese t veant.
Shikuar realisht dhe logjikisht, kufizimi eventual i prokurorit t shtetit vetm n
mbledhje t provave sigurimi i t cilave n shqyrtimin gjyqsor do t ishte i pamundur
ose i vshtirsuar, n shumicn e shtjeve penale do ti pamundsonte prokurorit t
vendoste nse duhet ngritur aktakuza apo duhet pushuar hetimi. Nga ana tjetr,
kufizimi eventual vetm n mbledhje t provave sigurimi i t cilave n shqyrtimin
gjyqsor do t ishte i pamundur ose i vshtirsuar, shpesh do t sillte zgjatjen e
procedurs penale duke shkaktuar shtyrje t shqyrtimit gjyqsor, n mnyr q t
mblidhen prova t tjera, t cilat kan mundur t mblidhen n hetim.
Paragraft 3 dhe 4.
Neni 19, paragrafi 1, nnparagraft 1.3 dhe 1.4, prkufizojn nocionet i dyshuar dhe i
pandehur.
Paragrafi 3 i nenit 103 personin e dyshuar e barazon me t pandehurin. Ajo me
prmbajtjen e saj i referohet koneksitetit (objektiv apo objektiv-subjektiv). N t
301
Ejup Sahiti
vrtet, do t dyshuar pr t cilt ekziston dyshim i arsyeshm se kan kryer vepr

penale, prokurori i shtetit duhet ta cek n aktvendim pr fillimin e hetimit dhe
personat e till gzojn t gjitha t drejtat q i takojn t pandehurit sipas KPP-s.
Hetimi kryhet vetm lidhur me veprn penale dhe me t pandehurin e caktuar n
aktvendimin mbi fillimin e hetimit apo n aktvendimin e ndryshuar.
Dispozita e paragrafit 4 prcakton mnyrn e veprimit t prokurorit t shtetit, kur gjat
hetimit mson pr ndonj vepr tjetr penale ose pr ndonj t dyshuar tjetr gjat
hetimit. N nj rast t till prokurori i shtetit ka dy mundsi veprimi: - mund t filloj
hetim t ri pr veprn e re penale apo t dyshuarit, ose - mund t zgjeroj hetimin
ekzistues. Pr cilindo opsion q t prcaktohet prokurori i shtetit lajmron gjyqtarin e
procedurs paraprake pr aktvendimet e reja apo t ndryshuara.
Pr mundsin e bashkimit t procedurs sipas koneksitetit dhe pr prparsit q i
ofron ajo, shih nenin 33 dhe komentin e tij.
shtja e gjykuar n form t prer kundr nj personi, nuk paraqet penges ligjore pr
zbatim apo zgjerim t hetimit kundr personit tjetr, madje pavarsisht nse sht
filluar procedura pr rishikim t procedurs penale kundr personit t dnuar n form
t prer (GJSV, K.1197/65, dat 30. IX 1965) 156
Neni 104 [Aktvendimi pr fillimin e fazs s hetimit]
1.
Hetimi fillohet me aktvendim t prokurorit t shtetit. Aktvendimi

prcakton personin kundr t cilit do t kryhet hetimi, kohn e fillimit t
hetimit, prshkrimin e veprs e cila tregon elementet e veprs penale,
emrtimin ligjor t veprs penale, rrethanat dhe faktet q e justifikojn
dyshimin e arsyeshm pr veprn penale, nse masat e fshehta dhe teknike
t vzhgimit apo hetimit jan autorizuar dhe provat me t dhnat e
mbledhura deri n at moment. Nj kopje e aktvendimit t hetimit i
drgohet pa vones gjyqtarit t procedurs paraprake.
Rezultatet e veprimeve fillestare t policis dhe mbledhjs s provave jan
pjes e lnds hetimore.
Pas nxjerrjes s aktvendimit nga ky nen, hetimi zbatohet dhe mbikqyret
nga prokurori i shtetit.
Prokurori i shtetit mund t ndrmarr veprime hetimore ose t autorizoj
policin q t ndrmarr veprime hetimore lidhur me mbledhjen e provave.
Hetimi kryhet vetm lidhur me veprn penale dhe me t pandehurin e
prcaktuar n aktvendimin mbi fillimin e hetimit apo n aktvendimin e
ndryshuar.
Aktvendimit nga ky nen mund ti bashkngjitet krkesa pr urdhr t
gjykats sipas nenit 105 t ktij Kodi.
Aktvendimit nga ky nen mund ti bashkngjitet krkesa pr urdhr t
gjykats sipas Kapitullit XVIII t ktij Kodi.
Aktvendimit nga ky nen mund ti bashkngjitet urdhri pr ngrirjen e
prkohshme t pasuris n pajtim me Kapitullin XVII t ktij Kodi.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
156
Petri 1, fq. 323.
302
Ejup Sahiti
Paragrafi 1.
Prokurori i shtetit merr aktvendim pr zbatimin e hetimit dhe nj kopje t tij ia drgon
pa vones gjyqtarit t procedurs paraprake. Drgimi i kopjes s aktvendimit mbi
zbatimin e hetimit tek gjyqtari i procedurs paraprake, ka rndsi si pr t pandehurin
ashtu edhe pr prokurorin e shtetit. Dihet se aktvendimi pr fillim t hetimit nuk i
dorzohet t pandehurit. Prandaj, pr t pandehurin sht me rndsi q prokurori i
shtetit t njoftoj gjykatn. Sa i prket prokurorit, dorzimi i kopjes s aktvendimit ka
rndsi pr faktin se nga marrja e aktvendimit mbi fillimin e hetimit rrjedh afati pr
zbatimin e hetimit.
Marrja e aktvendimit pr zbatimin e hetimit do t thot se prokurori i shtetit ka t drejt
dhe e ka pr detyr t zbatoj t gjitha veprimet hetimore t nevojshme lidhur me
veprn penale pr t ciln ka filluar hetimi, dhe lidhur me personin e prfshir n
aktvendim. Orientimi i hetimit dhe rrethanat q duhen hetuar, prcaktohen n
aktvendimin mbi fillimin e hetimit dhe prokurori i shtetit vepron n at drejtim.
Renditjen e veprimeve hetimore e prcakton prokurori i shtetit. I pandehuri apo i
dmtuarit gjat hetimit mund t bjn propozime pr marrjen e provave (neni 219,
paragraft 4 dhe 5).
Paragraft 2 deri 4.
Pas nxjerrjes s aktvendimit pr fillimin e hetimit, hetimi zbatohet dhe mbikqyret nga
prokurori i shtetit. Mirpo, prokurori i shtetit mund t autorizoj policin q t
ndrmarr veprime hetimore. Rezultatet e veprimeve hetimore lidhur me mbledhjen e
provave si dhe rezultatet e veprimeve fillestare, jan pjes e lnds hetimore.
Paragrafi 5.
Dispozita e paragrafit 5 shpreh domosdoshmrin pr respektim t identitetit objektiv
dhe subjektiv gjat gjith hetimit, sikundr q edhe procedura e mtejshme mund t
zhvillohet vetm lidhur me veprn penale dhe lidhur me personin kundr t cilit sht
marr aktvendimi pr zbatim t hetimit. Gjithashtu aktakuza mund t ngrihet vetm
kundr personit dhe pr vepr penale pr t ciln sht zbatuar hetimi, prve kur mund
t ngrihet aktakuz e drejtprdrejt pr vepr (vepra) penale, pr t ciln nuk parashihet
dnimi me mbi tre vjet burgim (neni 101, paragrafi 2) apo sipas nenit 240, paragrafi 1.
Kualifikimin e veprs penale pr t ciln zhvillohen hetimet, e prcakton prokurori i
shtetit n aktvendim mbi fillimin e hetimit, por kjo nuk sht penges q, pas zbatimit
t hetimit, t bhet cilsim tjetr i veprs, nse dika e till imponohet nga faktet e
vrtetuara gjat mbledhjes s provave n hetim.
Identiteti objektiv mohet n baz t elementeve q prbjn figurn e veprs penale.
N qoft se policis i sht besuar kryerja e veprimeve hetimore dhe nse gjat kryerjes
s veprimeve t tilla tregohet se hetimi do t duhej zgjeruar edhe pr ndonj vepr
penale ose pr ndonj person tjetr, ajo,, nuk sht e autorizuar t veproj sipas
paragrafit 5 t ktij neni. N nj rast t till policia mund t veproj sipas dispozitave t
nenit 70, sipas dispozits s nenit 107, paragrafi 4 ose sipas nenit 112. Ksisoj,
informatat e policis, t nxjerra n baz t veprimeve t ndrmarra sipas neneve t
303
Ejup Sahiti
siprprmendura, kan ndikim dhe kuptim juridik relevant vetm nse, n baz t tyre,
prokurori i shtetit zgjeron hetimin.
Paragraft 6 deri 8.
Aktvendimit pr fillim t hetimit mund ti bashkngjiten: a) urdhri i gjykats pr
kontroll ose sekuestrim t prkohshm, sipas nenit 105, prkatsisht urdhri i gjykats
pr konfiskim, sipas kapitullit XVIII t KPP; b) urdhri (i prokurorit apo i gjykats) pr
ngrirje t prkohshme t pasuris, n pajtim me kapitullin XVII t KPP.
B. Kontrolli dhe konfiskimi
Dispozitat e neneve 105 - 120 rregullojn shtjen e kontrollit si veprim hetimor dhe t
sekuestrimit t prkohshm. Kontrolli paraqet veprim provues juridikisht t rregulluar,
nprmjet t cilit sigurohen provat materiale. Pr tu mbrojtur qytetart nga kontrollet e
pabazuara, nga nj an, dhe pr t siguruar prdorim procedural t rezultateve t
arritura gjat kontrollit, nga ana tjetr, sht me rndsi q kontrolli t zbatohet strikt
n prputhje me dispozitat specifike t tij.
Kontrolli sht veprim me t cilin ndrhyhet n t drejta q jan rregulluar me nenin 8
t Konvents Evropiane pr t Drejtat e Njeriut. Ndrhyrja mund t bhet n prputhje
me ligjin. N pajtim me nenin prkats, ligji duhet t jet i arritshm pr qytetart dhe
posarisht preciz kur ndrhyn n t drejtat e mbrojtura me nenin e till.(GjEDNJ:
Autrinic v. Svirzerlan, Kruslin v. France, Huving v. France).
Me nenin 8 mbrohet shtpia n kuptim t hapsirs fizike t caktuar, n t ciln
zhvillohet jeta private dhe familjare (GjEDNJ: Giacomelli v. Itayt), e t ciln, para s
gjithash, e prcakton lidhmria kohore e hapsirs dhe e personit t caktuar. (GjEDNJ,
Gillow v. The Unted Kindom). Dhe kshtu, n at prkufizim hyn edhe dhoma e hotelit
(GjEDNJ: ORurke v. The United Kingdom, ndrsa qllimi thelbsor sht q hapsira
e caktuar t prdoret si shtpi (GjEDNJ: Mucklej v. The united Kindom), Mirpo, sipas
pikpamjes s GjEDNJ-s, n rastin konkret mbrojtja mund t zgjerohet edhe n
hapsirn afariste nse ajo gjendet n shtpi (GjEDNJ: Niemitz v. Germany, Sallinen v.
Finland). 157
KEDNJ ngarkon, n rend t par, pushtetin publik me detyrimin q t prmbahet nga
ndrhyrja n fushn e mbrojtur. Kjo nuk prjashton q n raste t caktuara shteti t jet
kompetent/prgjegjs t mbroj sfern personale t individit nga ndrhyrjet e t tjerve
(GjEDNJ: X. and Y. v. Netherlands). N do rast mbrojtja duhet t jet reale efektive GjEDNJ: Golder v, The United Kindom; Airey v. Ireland).
N fushn e mbrojtur t privatsis pushteti shtetror mund t ndrhyj vetm po qe se
ekziston qllimi legjitim (legitimate aim), n prputhje me ligjin, n masn q sht e
domosdoshme n shoqrin demokratike (GjEDNJ: Olssom v. Sweden; Dudgeon v.
The United Kingdom).
157
Pavii 1, fq.580-581.
304
Ejup Sahiti
Neni 105 [Kontrolli dhe sekuestrimi i prkohshm]

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
I pandehuri n mnyr vullnetare mund t jap plqimin e tij me shkrim pr

kontrollin e prons nga ky kapitull. Sendet e gjetura gjat kontrollit nga ky
paragraf mund t sekuestrohen prkohsisht dhe jan prov e pranueshme
n shqyrtim gjyqsor dhe n procedur tjetr.
Sendet e gjetura gjat kontrollit pr t cilin i pandehuri nuk ka dhn
plqimin nuk mund t sekuestrohen prkohsisht dhe jan prov e
papranueshme, prve nse prcaktohet ndryshe me kt nen.
Me krkes t prokurorit t shtetit, n do koh gjat fazs s hetimit,
gjyqtari i procedurs paraprake mund t urdhroj kontrollin e nj shtpie,
t lokaleve t tjera dhe t prons s t pandehurit kur ekziston dyshim i
bazuar se personi i till ka kryer vepr penale dhe kur ka shkak t bazuar
q kontrolli do t rezultoj me arrestimin e personit t till ose me zbulimin
dhe sekuestrimin e provave t rndsishme pr procedurn penale.
Gjyqtari i procedurs paraprake mund t urdhroj kontrollin e nj shtpie
apo t lokaleve t tjera dhe t pasuris s nj personi q nuk dyshohet pr
vepr penale vetm n rastet kur:
4.1. ka gjasa reale se kontrolli do t rezultoj me arrestimin e t
pandehurit; ose
4.2. sht e nevojshme t ruhen provat e veprs penale apo t konfiskohen
sendet prkatse t cilat nuk mund t ruhen apo t sigurohen pa
zbatimin e kontrollit dhe kur ka gjasa reale se provat ose sendet e
tilla ndodhen n lokalet apo n pasurin q i nnshtrohet kontrollit.
Gjyqtari i procedurs paraprake mund t urdhroj kontrollin personal t
nj personi t caktuar kur ka gjasa reale se ky kontroll do t rezultoj n
zbulimin e gjurmve ose n konfiskimin e provave t nj vepre penale.
Urdhrkontrolli lshohet me shkrim n baz t krkess me shkrim t
prokurorit t shtetit, ndrsa n raste t ngutshme lshohet n baz t
krkess me shkrim t zyrtarit t autorizuar t policis
Urdhrkontrolli prfshin: identifikimin e vendit apo personit kundr t cilit
lshohet urdhri, prshkrimin e veprs penale pr t ciln lshohet urdhri,
shpjegimin e arsyeve pr shkak t bazuar n pajtim me kt nen,
prshkrimin e sendeve t krkuara me kontroll, prshkrimin e veant t
personit, t lokaleve apo t pasuris ku zbatohet kontrolli dhe
informacionin tjetr t nevojshm pr zbatimin e kontrollit.
Nse ka shkak t bazuar pr t kontrolluar pajisjet elektronike, prfshir
por pa u kufizuar n kompjutera, kamera, telefona celular, pajisje
elektronike mobile ose pajisje elektronike mobile pr ruajtje,
urdhrkontrolli duhet t autorizoj sekuestrimin e prkohshm t pajisjes
apo pajisjeve t tilla dhe duhet t prshkruaj llojin e t dhnave
elektronike pr t cilat zyrtari i autorizuar i policis mund t kontrolloj
dhe ti kopjoj.
Dispozitat e ktij neni dhe t neneve t tjera q i referohen kontrollit t
shtpis, lokaleve t tjera dhe prons zbatohen prshtatshmrisht gjat
305
Ejup Sahiti
kontrollit t vendeve t fshehta n vetura ose n mjete t tjera t

transportit.
Paragraft 1 dhe 2.
N baz t nenit 36, paragrafi 1, t Kushtetuts s Kosovs banesa sht e
pacenueshme, por nga paragrafi 2 i t njjtit nen del se hyrja n banes ose objekt
privat dhe kontrolli kundr vullnetit t pronarit, mund t bhet n shkall t
domosdoshme pr hetimin e krimit dhe vetm pas miratimit t gjykats. N vijim t
paragrafi 2, gjithashtu, prcaktohen situatat kur ka shmangie nga kjo rregull.
Dispozita e nenit 105 rregullon kontrollin e shtpis, lokaleve t tjera dhe t prons, si
dhe kontrollin personal.
Paragraft 1 e 2 t nenit 105 t KPP-s vn parimin, sipas t cilit, kur i pandehuri n
mnyr vullnetare jep plqimin e tij me shkrim pr kontrollin e prons, sendet e gjetura
gjat kontrollit nga ky paragraf, mund t sekuestrohen prkohsisht dhe jan prov e
pranueshme n shqyrtim gjyqsor dhe n procedur tjetr. Ndrsa kur i pandehuri nuk
e jep plqimin, sendet e gjetura nuk mund t sekuestrohen prkohsisht dhe jan prov
e papranueshme, prve nse prcaktohet ndryshe me kt nen.
Paragrafi 3.
N paragr. 3 sht parapar kontrolli: a) i shtpis, b) i lokaleve t tjera dhe c) i
prons s t pandehurit.
a) Me shtpi (banes) kuptohet do objekt i cili shrben pr banim, pavarsisht nga
lloji, kategoria, kualiteti dhe dimensionet e tij. Nuk ka ndikim rrethana ku gjendet
banesa, n qytet apo n fshat. Banes konsiderohen edhe barakat montazh n
vendpunime si dhe rimorkiot pr banim dhe kampim, shtpiza uikendi e t
ngjashme. Si banes konsiderohet edhe dhoma e hotelit, si dhe kabina n anije. Kur
sht fjala pr kontroll tek personi q sht qiramarrs, ather kontrolli duhet t
kufizohet n pjesn e hapsirs q e shfrytzon ai.
b) Me lokale t tjera kuptohen t gjitha lokalet e tjera t cilat i shrbejn pronarit t
baness pr fardo qllimi qoft, por jo pr banim. T tilla jan puntorit: objekti
hotelier, restoranti, godinat ekonomike, depot, hapsirat e bodrumet dhe tavani (t
pronarit t baness), si dhe do hapsir tjetr e mbyllur (oborri dhe hapsirat e
ngjashme t rrethuara, n t cilat nuk mund t hyhet pa kaprcyer ndonj penges),
q e shfrytzon personi ndaj t cilit sht lshuar urdhri pr kontroll. 158
c) Kontrolli i prons n kuptim t ktij paragrafi prfshin kontrollin e sendeve q
gjenden n hapsir t lir, si jan mali, ara, livadhi etj..
Kontrollin sipas paragrafi 1, e cakton me urdhr gjyqtari i procedurs paraprake me
krkes t prokurorit t shtetit. Baz pr kontroll sht: - ekzistimi i dyshimit t
bazuar se personi i till ka kryer vepr penale dhe se - ka shkak t bazuar q kontrolli
do t rezultoj me arrestimin e personit t till ose me zbulimin dhe sekuestrimin e
provave t rndsishme pr procedurn penale. far gjurmsh apo provash do t
gjenden nprmjet kontrollit, varet nga lloji i veprs penale.
158
Petri 1, fq. 407.
306
Ejup Sahiti
Sipas nenit 374, paragrafi 2, parimisht dhe n mnyr indirekte, lejohet kundrshtimi
ndaj urdhrit t gjyqtarit t procedurs paraprake tek kolegji i prbr prej tre gjyqtarve
n gjykatn themelore. Mirpo, kundr urdhrit pr zbatim t kontrollit, nuk parashihet
mjet juridik.
Pr mundsin e hyrjes n banes dhe pr zbatimin e kontrollit pa urdhrin e gjyqtarit t
procedurs paraprake apo n baz t lejes gojore t gjyqtarit kompetent, shih nenin
110.
Paragrafi 4.
Paragrafi 4 prcakton kushtet strikte kur mund ta urdhroj kontrollin gjyqtari i
procedurs paraprake ndaj nj personi q nuk dyshohet pr vepr penale. N nj rast t
till kontrolli urdhrohet vetm n rastet kur: a) ka gjasa reale se kontrolli do t
rezultoj me arrestimin e t pandehurit; ose b) sht e nevojshme t sigurohen provat e
veprs penale, t cilat nuk mund t sigurohen pa zbatimin e kontrollit dhe njhersh ka
gjasa reale se provat ose sendet e tilla ndodhen n lokalet apo n pasurin q i
nnshtrohet kontrollit.
Kontrolli mund t kryhet edhe tek dshmitart e privilegjuar, t cilt nuk mund t
merren n pyetje, sipas nenit 126, dhe t dshmitart e liruar nga detyrimi pr t
dshmuar, sipas nenit 127.
Paragrafi 5.
Edhe kontrollin personal ndaj nj personi t caktuar mund ta urdhroj gjyqtari i
procedurs paraprake. Kontrolli personal zbatohet n kushtet e parapara pr kontroll t
shtpis, kur ka gjasa se nprmjet tij do t sigurohen gjurm ose prova t rndsishme
pr veprn penale.
Nuk konsiderohet kontroll personal n kuptimin e ktij paragrafi kontrolli i
prkohshm pr siguri, sipas nenit 75, i cili zbatohet n mnyr siprfaqsore kur
ekziston rreziku se ai sht i armatosur ose ka mjet t rrezikshm, i cili mund t
prdoret pr sulm apo pr vetlndim.
Kontrollimi i personit prfshin si kontrollimin e veshmbathjes s personit dhe
kontrollimin e gjsendeve t tij (anta, valixhja etj.), ashtu edhe kontrollimin e trupit t
tij, me qllim t gjetjes s gjurmve me rndsi pr procedur penale,
Paragraft 6 dhe 7.
Paragrafi 6 krkon q krkesa pr kontroll si dhe urdhri pr kontroll t bhen me
shkrim. Sipas rreullit, krkesn pr kontroll e parashtron prokurori i shtetit. N raste t
ngutshme, krkesn pr kontroll mund ta paraqes zyrtari i autorizuar i policis.
Paragrafi 7 prcakton se far duhet t prmbaj krkesa me shkrim q i drejtohet
gjyqtarit t procedurs paraprake pr ta urdhruar kontrollin.
307
Ejup Sahiti
Paragrafi 8.
Kur ka shkak t bazuar pr t kontrolluar pajisjet elektronike (kompjuter, kamera,
telefona celular, pajisje elektronike mobile ose pajisje elektronike mobile pr ruajtje),
sipas paragrafit 8, uedhrkontrolli duhet t autorizoj: - sekuestrimin e prkohshm t
pajisjes a pajisjeve t tilla dhe - duhet t prshkruaj llojin e t dhnave elektronike,
pr t cilat mund t kontrolloj zyrtari i autorizuar i policis dhe ti kopjoj ato.
Paragrafi 9.
Paragrafi 9 parasheh zbatim prshtatshmrisht t dispozitave t nenit 105 dhe t neneve
t tjera q i referohen kontrollit t shtpis, lokaleve t tjera dhe prons, q zbatohen
gjat kontrollit t vendeve t fshehta n vetura ose n mjete t tjera t transportit.
Praktika gjyqsore
Prokurori special n ankes pretendonte se provat duhet t pranohen n shqyrtimin
gjyqsor, me q bastisja e dhoms s serverit sht kryer n prputhje me prjashtimin
ndaj kritereve t prezencs s dshmitarve sipas nenit 245 par 4 t KPPK, n at se
prania e tyre nuk ka mund t sigurohet menjher dhe do t kishte qen e rrezikshme
q t shtyhej bastisja pr shkak t rrezikut t humbjes s provave. Prokurori special
pretendoi se shkelja e kriterit procedural pr dshmitaret nuk ka qen e seriozitetit t
mjaftueshm q t i bj provat n fjal t pa pranueshme. Edhe pse n procesverbal
nuk prmendet asnj dshmitar, prokurori ka qen i pranishm dhe ka supozuar rolin e
ktyre dshmitarve.
Prokurori i Apelit, megjithat deklaroi se ka qen i pranishm nj dshmitar gjat
bastisjes dhe at personi q asokohe nuk ishte i dyshuar-G.Z., prandaj Kolegji e
analizoi edhe ket rrethan, nse prania e nj dshmitari n vend t dy sish do t
prmbush parakushtin nga neni 243 par.2 t KPPK, n kuptimin e urgjencs me t
ciln sht kryer bastisja.
Kolegji refuzoi arsyetimet e Prokurori. Sipas nenit 243 par 2.t KPPK-s, gjat
kontrollit t shtpis ose lokaleve domosdo duhet t jen t pranishm dy persona t
rritur si dshmitar, t cilt paralajmrohen q me kujdes t vzhgojn kontrollin,
njoftohen pr t drejtat pr t br vrejtje pr prmbajtjen e procesverbalit para se t
nnshkruhet.
Kolegji konsideron se vet Prokuroria e vonoi kontrollin, me q t njjtin e filloi pas
disa orve, dhe gjat ksaj kohe pati mundsi t siguroj dshmitar, derisa hetuesit
ishin n pritje t boshatisjes s Kuvendit, ndrtesa e Kuvendit t Kosovs gjendej pran
nj rruge t frekuentueshme dhe dshmitaret mund t siguroheshin menjher.
Kushti i pranis s dy dshmitarve nuk sht plotsuar me pranin e prokurorit, m q
roli i dshmitarit sht t vzhgoj me kujdes punn e Prokurorit dhe t policis, pr t
siguruar se ky kontroll sht kryer n prputhshmri me ligjin.
Kontrolli i dhomave t serverit n ndrtesen e Kuvendit t Kosovs me dt. 28.04.2010,
jan br n mnyr t paligjshme pa pranin e dy dshmitarve prandaj provat e
mbledhura jan t pa pranueshme n kuptim t nenit 246 par.5 t KPPK.
308
Ejup Sahiti
(Gjykata e Apelit, PN/KR NR.577/13, dt. 10 dhjetor 2013, n ankes ndaj Aktvendimit P.nr. 8/13, paragrafi 111-122.)
Neni 106 [Kufizimet n ekzekutimin e urdhrkontrollit]
1.
2.
Urdhrkontrollin e ekzekutojn zyrtart e autorizuar t policis me

ndihmn e nevojshme t zyrtarve t tjer t policis brenda dyzet e tet
orve nga lshimi i urdhrit.
N parim, zyrtart e autorizuar t policis e ekzekutojn urdhrin e
kontrollit brenda ors 06:00 dhe 22:00. Prjashtimisht, kontrolli mund t
zbatohet jasht ksaj kohe kur ka filluar brenda ksaj kohe e nuk sht
prfunduar n orn 22:00 ose kur ka arsye nga neni 110 i ktij Kodi, apo
nse gjyqtari i procedurs paraprake mon q vonesa do t mund t onte
n arratisjen e personit t krkuar ose n asgjsimin e gjurmve ose
provave t veprs penale dhe lejon kontroll jasht orarit t parapar nga ky
paragraf.
Paragrafi 1.
Konform me nenin 105, paragrafi 3 dhe 5, kontrollin e urdhron gjyqtari i procedurs
paraprake, me krkes t prokurorit t shtetit. Urdhrkontrollin e ekzekutojn zyrtart e
autorizuar t policis brenda dyzet e tet orve nga lshimi i urdhrit.
Paragrafi 2.
Ekzekutimi i urdhrit u nnshtrohet rregullave t caktuara. Koha e kryerjes s kontrollit
paraqet nj nga ato rregulla. Parimisht, sht rregull q kontrolli bhet ditn prej ors
gjasht deri n orn njzet e dy. Kodi prcakton kohn gjat dits, n mnyr t
unifikuar, pavarsisht nga llogaritja verore dhe dimrore e kohs.
Kontrolli i cili ka fillur ditn po q nuk ka prfunduar, mund t zbatohet edhe pas ors
njzet e dy. Urdhrkontrolli mund t ekzekutohet n cilndo dit t javs. Shmangia
nga koha gjasht - njzet e dy lejohet vetm kur n urdhr pr kontroll sht lejuar
shprehimisht kontrolli n cilndo koh. Kshtu, kontrolli jasht kohs s siprshnuar
mund t bhet nse gjyqtari i procedurs paraprake mon q vonesa do t mund t
rezultonte me: - arratisjen e personit t krkuar ose - me asgjsimin e gjurmve ose
provave t veprs penale. Kur ekzistojn arsyet pr kontroll pa urdhr t gjykats, sipas
nenit 110, kontrolli mund t bhet n cilndo koh.
Neni 107 [Procedura para fillimit t kontrollit dhe t drejtat e t pandehurit]
1.
2.
Para fillimit t kontrollit, zyrtari i autorizuar i policis ia prezanton

urdhrin personit t cilit i drejtohet ky urdhr dhe at e njofton se ka t
drejt t kontaktoj me avokatin i cili ka t drejt t jet i pranishm gjat
kontrollit.
Kur personi krkon pranin e avokatit gjat kontrollit, zyrtart e
autorizuar t policis shtyjn kontrollin derisa t arrij avokati, por jo m
309
Ejup Sahiti
3.
4.
shum se dy or nga njoftimi i avokatit pr kontroll. Ndrkoh, zyrtart e

autorizuar t policis mund t kufizoj lvizjen e personit prkats dhe
personave t tjer n lokalet q do t kontrollohen. N raste t ngutshme,
zyrtart e autorizuar t policis mund t fillojn kontrollin edhe para
mbarimit t afatit kohor pr ardhjen e avokatit.
Para fillimit t kontrollit, zyrtart e autorizuar t policis krkojn nga
personi q vullnetarisht t dorzoj personin ose sendet q krkohen.
Prjashtimisht, kontrolli mund t filloj pa prezantimin e urdhrit ose pa
krkes t mparshme pr dorzim t personit apo t sendeve t krkuara,
kur pritet rezistenc e armatosur ose kur ka mundsi t dshtoj efekti i
kontrollit nse ai nuk zbatohet menjher dhe pa paralajmrim ose kur
kontrolli zbatohet n lokale publike.
Paragraft 1 dhe 2.
Mnyrn si veprohet me rastin e fillimit t zbatimit t kontrollit, n situatat e
zakonshme e rregullon dispozita e paragrafi 1. Supozohet se zyrtari i autorizuar i
policis at ndaj t cilit, tek i cili ose n t cilin do t bhet kontrolli, sipas rregullit,
duhet ta njoftoj pr funksionin e vet dhe pr arsyen e ardhjes s tij dhe, sipas
paragrafit 1, ia prezanton urdhrin duke e njoftuar gjithashtu se ka t drejt t
kontaktoj me avokatin, i cili ka t drejt t jet i pranishm gjat kontrollit. Dispozita
e paragrafit 1 flet pr t drejtn e personit q t kontaktoj avokatin (nuk thuhet
mbrojtsin), sepse personi tek i cili ose ndaj t cilit zbatohet kontrolli, mund t mos jet
person i pandehur. N pritje pr arritjen e avokatit, zyrtart e autorizuar t policis e
shtyjn kontrollin, por jo m shum se dy or nga momenti i njoftimit t avokatit. N
nj situat t till, zyrtart e autorizuar t policis mund t kufizojn lvizjen e personit
prkats dhe t personave t tjer n lokalet q do t kontrollohen. N rast t ngutshm,
kontrolli mund t bhet edhe para skadimit t afatit pr ardhjen e avokatit.
Dorzimi i urdhrit pr kontroll dhe krkesa pr dorzim vullnetarisht t personit ose t
sendeve mund ti jepet vetm antarit madhor t familjes s personit, shtpia, lokalet e
tjera ose prona e t cilit kan pr tu kontrolluar. N qoft se personi refuzon t pranoj
urdhrin pr kontroll, duhet t veprohet n pajtim me nenin 480.
Paragrafi 3.
N qoft se personi me t cilin ka t bj urdhrkontrolli n krkes t zyrtarit t
autorizuar t policis, dorzon vullnetarisht personin ose sendet q krkohen, kontrolli,
sipas rregullit, nuk do t zbatohet, sepse sht arritur qllimi i kontrollit. Megjithat,
shtja nse duhet t zbatohet kontrolli edhe pse personi ka dorzuar vullnetarisht
personin ose sendet e krkuara, mbetet si shtje faktike, e cila varet nga vlersimi real
i zyrtarit t autorizuar t policis. Prandaj, pavarsisht nga dorzimi i sendeve sipas
ktij paragrafi, kur mohet realisht se nuk jan dorzuar t gjitha sendet q jan me
rndsi pr procedur penale, mundet dhe ka nevoj t zbatohet kontrolli.
310
Ejup Sahiti
Paragrafi 4.
Sipas paragrafit 4, kontrolli mund t filloj prjashtimisht pa prezantimin e urdhrit pr
kontroll ose pa krkes t mparshme pr dorzim t personit apo t sendeve t
krkuara, Ky prjashtim duhet zbatuar n mnyr restriktive, ndonse prjashtimi i till
nuk duhet shmangur kur sht objektivisht i arsyeshm. Kontrolli mund t filloj pa
prezantimin e urdhrit pr kontroll ose pa krkes t mparshme pr dorzim t personit
apo t sendeve t krkuara, kur: a) pritet rezistenc e armatosur, b) ka mundsi t
dshtoj efekti i kontrollit, nse ai nuk zbatohet menjher dhe pa paralajmrim, ose c)
kontrolli zbatohet n lokale publike.
Me lokale publike, n kuptim t paragrafit 4, duhet kuptuar secili lokal n t cilin
kan qasje individualisht nj numr i pacaktuar qytetarsh; t tilla jan objektet
hoteliere, qendrat tregtare, klubet, objektet sportive e t ngjashme.
Neni 108 [Kufizimet n kontroll]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Gjat kontrollit t shtpis ose t lokaleve t tjera personi, shtpia, lokalet

ose pasuria e t cilit kontrollohen ose prfaqsuesi i tij kan t drejt t jen
t pranishm.
Gjat kontrollit t personit, shtpis ose lokaleve t tjera krkohet t jen t
pranishm dy persona t rritur si dshmitar. Para fillimit t kontrollit,
dshmitart paralajmrohen q me kujdes t vzhgojn zbatimin e
kontrollit dhe njoftohen mbi t drejtn e tyre pr t br vrejtje, nse
kan, pr prmbajtjen e procesverbalit t kontrollit para se t nnshkruhet.
Kontrolli i nj femre zbatohet vetm nga zyrtarja policore femr dhe
dshmitart duhet t jen femra.
Kontrolli i lokaleve t banimit zbatohet me kujdes pr t mos prishur
qetsin. Lokalet e mbyllura, mobilet ose sendet tjera mund t hapen me
forc vetm kur pronari nuk sht i pranishm ose refuzon hapjen e tyre n
mnyr vullnetare. Gjat hapjes s ktyre objekteve me kujdes duhet
shmangur dmtimeve t panevojshme.
Kontrolli i personit mund t prfshij kontrollin intim, i cili zbatohet nga
mjeku ose infermieri i kualifikuar, n pajtim me rregullat e shkencs s
mjeksis dhe me respektim t plot t dinjitetit t personit.
Kur kontrolli zbatohet n lokalet e organit publik, kryesuesi i tij thirret t
jet i pranishm gjat kontrollit.
Pr do kontroll t personit, t shtpis ose t lokaleve prpilohet
procesverbali. Procesverbali i till nnshkruhet nga personi i kontrolluar
ose nga personi, lokalet apo pasuria e t cilit sht kontrolluar, avokati i tij
nse sht i pranishm gjat kontrollit dhe personat, prania e t cilve sht
e detyruar. Gjat zbatimit t kontrollit mund t konfiskohen vetm sendet
dhe shkresat lidhur me qllimin e kontrollit t caktuar. Sendet dhe shkresat
e konfiskuara prfshihen dhe prshkruhen qart n procesverbal dhe
shnohen n vrtetimin q menjher i jepet personit sendet dhe shkresat e
t cilit jan konfiskuar.
311
Ejup Sahiti
8.
Sendet dhe shkresat e konfiskuara gjat kontrolli mbahen n kontejnert

prkats ose n qese transparente t plastiks dhe zyrtari i autorizuar i
policis dhe prokurori i shtetit mbajn procesverbal mbi mbikqyrjen pr
secilin send apo grup t shkresave.
Paragrafi 1.
Me qllim q t sigurohet rregullsi n zbatimin e kontrollit t shtpis, lokaleve t tjera
ose prons n kt dispozit sht prcaktuar e drejta e personit tek i cili zbatohet
kontrolli, ose e prfaqsuesit t tij, q t jen t pranishm gjat kontrollit. Kodi nuk
elaboron m tutje si veprohet nse personat e till nuk jan t pranishm. Konsiderojm
se, n nj rast t till do t duhej thirrur nj antar i rritur i familjes ose fqinji. E drejta e
shfrytzuesit t lokaleve t tjera ose prons tjetr, q t jet i pranishm gjat kontrollit,
shoqrohet me obligimin e zyrtarit t autorizuar t policis, q ta lajmroj pr kt t
drejt.
N baz t nenit 124, paragrafi 3, detyr e dshmitarit sht obligim i karakterit t
prgjithshm, prandaj sht detyr e secilit q t pranoj detyrn e dshmitarit me
rastin e kontrollit, dhe q, sipas nevojs, t dshmoj pr faktet lidhur me kontrollin.
Mirpo, n qoft se ndonj person refuzon t jet i pranishm si dshmitar n kontroll,
ndaj tij nuk mund t zbatohen sanksione apo masa shtrnguese, sikurse ndaj
dshmitarit i cili refuzon t dshmoj pa baz ligjore. Sidoqoft, refuzimi i personave
t till, q t prezantojn n kontroll, nuk pengon zbatimin e kontrollit.
Paragrafi 2.
Pr shkak t rndsis q ka zbatimi me rregull i kontrollit, me rastin e zbatimit t tij
krkohet prania e dy dshmitarve, prve sipas nenit 110, paragrafi 4. Dshmitart e
till n teori quhen dshmitar gjyqsor ose dshmitar solenitet. Ndonse Kodi i
quan dshmitar, ata n kuptimin e plot t fjals nuk jan t till, sepse ata nuk
paraqiten n proces, n mnyr q deklarimet e tyre t shrbejn si prov, po paraqiten
si garant pr rregullsi dhe ligjshmri n kryerjen e veprimit procedural. Nj
konkludim i till del edhe nga detyrimi i zbatuesit t kontrollit q, para se t filloj
kontrollin, tu trheq vrejtjen dshmitarve q t ken kujdes se si zhvillohet
kontrolli dhe ti bj me dije se para nnshkrimit t procesverbalit mbi kontrollin, ata
mund t paraqesin vrejtjet e tyre lidhur me prmbajtjen e tij. Dshmitar solenitet nuk
mund t jen nga rrethi i personave q n rastin konkret jan liruar apo jan prjashtuar
nga obligimi pr dshmim dhe, pr shkak t paanshmris, as personeli zyrtar i
prokuroris ose i gjykats. Konsiderohet se dshmitart q prezantojn n kontroll, do
t duhej t jen jasht shrbimit t organit q kryen kontrollin, si dhe jasht shrbimit
ose organit t personit tek i cili ose n t cilin bhet kontrolli. Pr shkak t
kundrshtimeve t mundshme pr paanshmrin e ktyre dshmitarve, nuk sht e
udhs q polict, pavarsisht a jan n uniform apo civil, t caktohen si dshmitar t
kontrollit. N rast kontestimi t mvonshm prkitazi me ligjshmrin e kontrollit t
zbatuar, dshmitart e kontrollit paraqiten si mjet provues pr sa u prket rrethanave
dhe mnyrs s kryerjes t ktij veprimi procedural. Praktika gjyqsore tregon se, kur
kontrolli zbatohet pa dshmitar, n procedur nuk mund t merren n pyetje n vend
312
Ejup Sahiti
t tyre personat q kan kryer kontrollin, as q n deklarimet e tyre mund t mbshtetet

vendimi gjyqsor (Gjykata Supreme e Maqedonis, Vpp. 15/81) 159.
Paragraft 3 deri 6.
Zbatimi i kontrollit, prve respektimit t aspektit juridik, ngrthen n vete edhe
aspektin etik. Ekziston nevoja pr qasje etike gjat kontrollit, sepse kontrolli sht
veprim i cili nuk ndrhyn vetm n interes t personave t kontrolluar, por shkakton
shqetsim edhe tek t afrmit dhe fqinjt, prandaj, me rastin e zbatimit t kontrollit t
personit apo t kontrollit t shtpis, lokaleve t tjera ose prons, krkohet q t
respektohet dinjiteti dhe integriteti i individit q kontrollohet, pastaj krkohet t
veprohet me kujdes pr t mos prishur qetsin. Lokalet e mbyllura, mobilet ose sendet
e tjera mund t hapen me forc, (duke shmangur dmtimet e panevojshme), vetm kur
pronari nuk sht i pranishm ose refuzon hapjen e tyre n mnyr vullnetare.
Shprehimisht sht parapar q, me rastin e kontrollit t nj femre, kontrollin duhet ta
zbatoj femra dhe dshmitart gjithashtu duhet t jen femra. Po ashtu, sht parapar
shprehimisht q kontrolli intim (bie fjala pr vepra penale t dhunimit) duhet t
zbatohet nga mjeku ose infermieri i kualifikuar, n pajtim me rregullat e shkencs s
mjeksis dhe me respektim t plot t dinjitetit t personit.
Dispozita e paragrafi 6 krkon q, kur kontrolli zbatohet n lokalet e organit publik,
kryesuesi i tij thirret t jet i pranishm. Kur kontrolli zbatohet n lokalet e organit
publik, ather urdhri pr kontroll i dorzohet drejtuesit t atij organi, i cili thirret t
prezantoj gjat kontrollit. Drejtuesi mund t caktoj personin prgjegjs ose nj
person tjetr q t prezantoj gjat kontrollit. N qoft se drejtuesi i organit nuk do t
prezantoj, as q autorizon dik tjetr, kjo nuk pengon zbatimin e kontrollit.
Paragrafi 7.
N baz t nenit 294, paragrafi1, pr do veprim t ndrmarr gjat procedurs penale
shkruhet procesverbal. Paragrafi 7 parasheh gjithashtu q pr do kontroll t personit,
t shtpis ose t lokaleve, prpilohet procesverbal dhe njhersh sht prcaktuar
prmbajtja specifike e tij. Procesverbali pr kontrollin, prve prmbajtjes t karakterit
t prgjithshm t prcaktuar me neni 80, duhet t prmbaj edhe t dhnat nga
paragrafi 7, posarisht t dhnat se ku dhe n far kushtesh jan gjetur sendet
konkrete ose gjurmt, ka ndonjher mund t jet me rndsi vendimtare.
Procesmbajtsi (gjyqsor apo i prokuroris), sipas rregullit, prpilon procesverbalin n
t njjtn koh kur kryhet veprimi procedural, ose menjher pas kryerjes s veprimit
(neni 204, paragrafi 1). Mirpo, n paragrafi 2 t nenit 204, sht prcaktuar
shprehimisht q, kur bhet kontrolli i baness apo i personave, ndrsa procesmbajtsi
nuk mund t sigurohet, procesverbalin mund ta shkruaj personi q kryen veprimin.
Pr sendet apo pr shkresat e marra, i lshohet dhe i dorzohet menjher vrtetimi
personit, sendet ose shkresat e t cilit jan marr.
159
Sijeri-oli e t tjert, Komentar Zakona o krivinom postupku, Sarajevo, 1999, fq. 200-201.
313
Ejup Sahiti
Paragrafi 8.
Paragrafi 8 prcakton se ku duhet t ruhen sendet dhe shkresat e konfiskuara gjat
kontrollit. Zyrtari i autorizuar i policis dhe prokurori i shtetit mbajn procesverbal mbi
mbikqyrjen pr secilin send apo grup t shkresave.
Praktika gjyqsore
Kolegji prkujton prononcimet e mhershme se provat n kt lnd n prgjithsi do
t vlersohen sipas ligjit t procedurs penale q ka qen n fuqi gjat tr procedurs
pra n ket rast KPP. Megjithkt, kolegji vren se mund t ket prjashtime nga kjo
rregull e prgjithshme, mes tjerash kur normat e zhvillimit hetimor dhe normat t cilat
rregullojn pranueshmrin e provave t mbledhura gjat veprimit hetimor jan aq t
lidhura n mes vete sa q sht e pa mundur dhe e pa arsyeshme t ndahen nga njra
tjetra, Kolegji konsideron se ky prjashtim vlen pr bastisjen e shtpis.
Ligjvnsi n thelb i cilson disa rregulla aq t rndsishme sa q shkelja e tyre n
mnyr automatike do t rezultonte n papranueshmrin e provave. Kjo bhet n nj
dispozit t pavarur e cila iu referohet dispozitave t kaluara specifike t cilat lidhen
me kushtet dhe modalitetet e bastisjes s shtpis (neni 246 i KPPK dhe neni 111 i
KPP).
Bastisja e shtpis ka ndodhur me 28.04.2010, ligji procedural n fuqi KPPK dhe q n
ket pikpamje nuk sht n kundrshtim m KPP, do t zbatohet KPPK.
Nuk kontestohet fakti se bastisja e shtpis s F.L. n . sht kryer n baz t urdhrit
gojor t gjykatsit t procedurs paraprake, mirpo policia nuk kishte drguar raport
t shkruar prokurorit dhe gjykatsit n afat prej 24 prej bastisjes s prfunduar. N t
vrtet Policia i bri raport vetm prokurorit dhe ate me 5 maj 2010.
shtja para Kolegjit sht nse mosparaqitja e e nj kallzimi penal n baz t nenit
245 par.6 t KPPK e bn bastisjen n fjal t kundrligjshme, ndrsa provat e marra
gjat bastisjes t pa pranueshme. Neni 246 sht dispozita q bn fjal pr
papranueshmri, ku nuk prmendet veprimi nga neni 245 par. 6. Pr ket arsye
mosdorzimi i kallzimit penal brenda 24 orsh nuk rezulton me pa pranueshmrin e
provave. Gjykata duhet t vlersoj nse rrethanat konkrete kan lejuar bastisjen t
filloj pa urdhr t shkruar gjyqsor, vetm n baz t nj urdhri gojor.
Kolegji pajtohet me ankesn e prokurorit se ka qen e rndsis jetike q bastisjet e
shtpis n fjal t kryhen n t njjtn koh me qllim t ruajtjes s provave relevante.
I pandehuri duke qen n dijeni rreth bastisjeve q kishin filluar n lokacionet tjera, do
t kishte mundsin e fshehjes s provave nse shtpia nuk do t ishte bastisur n t
njjtn koh. (Vetm n ditn e organizimit t bastisjes s prons s F.L. hetuesia kishte
kuptuar se F.L. sht pronar edhe i shtpis n . e cila nuk ishte e prfshir n
Urdhresn me shkrim t gjykatsit t procedurs paraprake. Vrejtja e Xh.E.). Kolegji
gjen se ky sht rrezik substancial n kuptim t nenit 245 par. 3 t KPPK i cili
justifikon bastisjen e shtpis n baz t urdhrit gojor gjyqsor. Bastisja sht kryer n
mnyr t ligjshme ndrsa provat jan t pranueshme...
(Gjykata e Apelit, PN/KR NR.577/13, dt.10 dhjetor 2013, n ankes ndaj Aktvendimit
P.nr.8/13, paragrafi 86-99.)
314
Ejup Sahiti
N baz t nenit 153/ dhe nenit 246 par.1, 5 dhe 6 t KPPK-s, gjykata gjen se
kontrolli i rezidencs s C.D. Morava n rrugn, nr. 120 n Prizren, i kryer me 16
gusht 2010, sht i paligjshm, dhe gjen me tej se t gjitha provat e siguruara si
rezultat i kontrollit, prfshir armn e zjarrt, municionet dhe dokumentet, dhe do
prov dhe dshmi q ka rrjedhur nga paligjshmria dhe e marr si prov, jan t pa
pranueshme.
(Aktvendim i Gjykats s Qarkut Prizren, P.nr.165/11, dt.25 gusht 2011)
Neni 109 [Kontrabanda ose provat q nuk kan lidhje me bazn e kontrollit]
Nse gjat kontrollit t personit, shtpis ose lokaleve gjenden sende t cilat
nuk kan t bjn me veprn penale pr t ciln sht zbatuar kontrolli, por
q tregojn nj vepr tjetr penale q ndiqet sipas detyrs zyrtare, kto
sende gjithashtu prshkruhen n procesverbal, konfiskohen dhe menjher
lshohet vrtetimi pr konfiskim. Prokurorit t shtetit menjher i drgohet
njoftimi n mnyr q t filloj procedur penale apo t ndryshoj
procedurn penale ekzistuese. Sendet e konfiskuara kthehen menjher kur
prokurori i shtetit konstaton se nuk ka baz pr ndjekje penale, e as ndonj
baz tjetr ligjore pr konfiskimin e sendeve.
Me kt nen sht prcaktuar autorizimi pr personin q kryen kontrollin q t marr
sendet (objektet) q tregojn pr ndonj vepr penale tjetr, si dhe procedura n nj rast
t till. Gjetja dhe marrja e sendeve, t cilat tregojn pr ndonj vepr penale tjetr nga
ajo pr t ciln sht urdhruar ose sht kryer kontrolli, mund t bhet si n rastin kur
kontrolli zbatohet n baz t urdhrit pr kontroll (n. 105, paragrafi 3), ashtu edhe
ather kur ai zbatohet pa urdhr t gjyqtarit kompetent (n. 110)). N t dy rastet
trajtimi i sendeve t marra sht i njjt. Sendet q merren sipas ktij neni, prshkruhen
n procesverbal dhe menjher lshohet vrtetimi pr marrjen e tyre.
Pr sendet e sekuestruara njoftohet Prokurori i shtetit, n mnyr q t filloj
procedurn penale apo t ndryshoj procedurn penale. Fjalt t ndryshoj
procedurn penale do t duhen kuptuar si mundsi t Prokurorit t shtetit q, n baz
t provave materiale t cilat kan t bjn me vepr tjetr penale, ta zgjeroj hetimin
edhe pr veprn penale t till.
Njoftimi q i bhet Prokurorit t shtetit pr sendet e sekuestruara, n t vrtet, ka
efektin e kallzimit penal.
sht parapar kthimi menjher i sendeve kur prokurori konstaton se ska baz pr
ndjekje penale. Mirpo, nuk sht prcaktuar afati brenda t cilit Prokurori i shteti do t
duhet t vendos se a do t filloj procedurn penale apo jo. Konsiderohet se fjalt
kthehen menjher duhen kuptuar ashtu q kthimi i sendeve duhet t pasoj
menjher pas marrjes s vendimit nga ana e Prokurorit t shtetit pr hedhjen e
kallzimit penal
Si baz tjetr ligjore pr konfiskimin e sendeve n kt rast sht edhe dispozita e
nenit 69 t KPK-s.
315
Ejup Sahiti
Neni 110 [Arsyet pr kontroll pa urdhr t gjykats]

1.
2.
3.
4.
5.
6.
Kur sht e domosdoshme dhe n mas t nevojshme, zyrtart policor

mund t hyjn n shtpin dhe lokalet tjera t personit dhe t zbatojn
kontrollin pa urdhrin e gjyqtarit t procedurs paraprake nse:
1.1. Personi prkats me dije dhe me vullnet jep plqimin pr kontroll;
1.2. Personi thrret pr ndihm;
1.3. Kryersi i kapur n flagranc gjat kryerjes s veprs penale duhet
arrestuar pas ndjekjes;
1.4. Arsyet pr mbrojtjen e njerzve dhe pasuris e krkojn nj veprim
t till pr mnjanimin e rrezikut t drejtprdrejt dhe serioz pr
njerzit dhe pronn;
1.5. Personi kundr t cilit sht lshuar urdhrarrest nga gjykata
gjendet n shtpi apo n lokale t tjera.
N rastet nga paragrafi 1 i ktij neni nuk shkruhet procesverbal nse nuk
sht zbatuar kontrolli, por personit i jepet nj shnim zyrtar pr arsyen e
hyrjes n shtpi dhe n lokale t tjera.
Prjashtimisht, n rrethana t ngutshme, kur urdhri me shkrim pr
kontroll nuk mund t merret me koh dhe nse ekziston rrezik real pr
vones, q mund t rezultoj me humbjen e provave, ose rrezik ndaj jets
ose shndetit t njerzve, zyrtari i autorizuar i policis mund t filloj
kontrollin n baz t lejes gojore nga gjyqtari kompetent.
Prjashtimisht, kontrolli mund t zbatohet pa pranin e dshmitarve nse
prania e tyre nuk mund t sigurohet menjher dhe vonesa e fillimit t
kontrollit do t ishte e rrezikshme. Arsyet pr zbatimin e kontrollit pa
pranin e dshmitarve shnohen n procesverbal.
Policia mund t zbatoj kontrollin e personit pa urdhr ose pa pranin e
dshmitarve kur ekzekuton aktvendimin pr sjelljen forcrisht t personit
ose kur bn arrestimin e tij, nse ekziston dyshim i bazuar se personi mban
arm apo ndonj mjet pr sulm ose kur mund t mnjanoj, fsheh apo
asgjsoj sendet t cilat nga ai duhet t merren si prov n procedur
penale.
Kur policia ndrmerr kontroll pa urdhr t shkruar gjyqsor, brenda afatit
prej dymbdhjet orsh pas kontrollit i drgon raport lidhur me kt
prokurorit t shtetit dhe gjyqtarit kompetent nse pr kt shtje sht
caktuar ndonj gjyqtar n mnyr q t merret aprovimi retroaktiv
gjyqsor i kontrollit, n pajtim me dispozitat e Kushtetuts.
Paragraft 1 dhe 2.
N dispozitat e ktij neni jan rregulluar dy mnyra veprimi t zyrtarve policor pa
urdhr t gjyqtarit t procedurs paraprake. Ato jan hyrja m shtpi ose lokale t tjera
t personit, q arsyetohet pr shkaqe t siguris publike ose pr shkaqe procedurale,
dhe eventualisht zbatimi i kontrollit pas hyrjes. Sipas paragrafit 1, si shkaqe t natyrs
s siguris publike pr hyrje t zyrtarve t policis n shtpi ose lokale t tjera pa
urdhr, jan kur: a) personi prkats me dije dhe me vullnet jep plqimin pr kontroll.
316
Ejup Sahiti
Dhnia e plqimit me dije nnkupton kuptimin e plot t rrethanave q kan t bjn

me kontrollin, ndrsa plqimi me vullnet do t thot se vendimi lidhur me plqimin,
sht br n mnyr t lir pa ndonj shtytje ose dhun; b) dikush thrret pr ndihm,
sepse ata kan pr detyr tu afrojn ndihm qytetarve, veanrisht kur krkohet
ndihma; c) autori i kapur n flagranc gjat kryerjes s veprs penale duhet t
arrestohet gjat ndjekjes; ) mbrojtja e njerzve dhe pasuris krkon nj veprim t till
pr mnjanimin e rrezikut t drejtprdrejt dhe serioz; dhe d) personi kundr t cilit
sht lshuar urdhrarrest nga gjykata, gjendet n at shtpi. Hyrja e zyrtarit policor n
banes pa urdhr t gjyqtarit t procedurs paraprake, konform me paragrafin 1,
nnparagrafin 1.5. t ktij neni, duhet shikuar n lidhje me zbatimin e urdhrarrestit
sipas nenit 175, paragrafi 4. Ndr shkaqet e siprprmendura si shkaqe t natyrs
procedurale, jan: kur kryersi i veprs penale, kapur n flagranc, duhet t arrestohet,
apo kur personi kundr t cilit sht lshuar urdhrarrest nga gjykata, gjendet n shtpi
ose n lokale t tjera. Personi q duhet arrestuar nuk do t thot se ka hyr n banes
me plqimin e shfrytzuesit t baness, po ndoshta madje kundr dshirs s tij,
prandaj shpejtsia e veprimit arsyetohet aq m tepr.
Hyrja n shtpi ose lokale t tjera pa urdhr sht e mundshme me plqim t
vetdijshm dhe t vullnetshm t shfrytzuesit t shtpis (eventualisht edhe me
krkes t tij), kurse zbatimi eventual i kontrollit n at rast, vetm me vullnetin e
mbajtsit t shtpis. N raste t tjera mund t hyhet n shtpi pa urdhr, bile edhe
kundr vullnetit t shfrytzuesit t shtpis, por jo edhe t bhet kontrolli.
N qoft se hyhet n shtpi ose n lokale t tjera t personit, po hyrja nuk shoqrohet
me kontroll, me at rast nuk shkruhet procesverbal nse nuk sht zbatuar kontrolli,
mirpo personit i jepet nj shnim zyrtar pr hyrje n shtpi dhe n lokale t tjera.
Nga diksioni i paragrafi 2 kuptohet se, pr zbatim t kontrollit, duhet t shkruhet
procesverbali. Nj konkludim i till del edhe nga dispozita e nenit 208, paragrafi 7, ku
thuhet se pr do kontroll t personit, t shtpis ose t lokaleve prpilohet
procesverbali.
Paragraft 3 dhe 4.
Dispozitat e paragrafve 1 dhe 3 paraqesin shmangie nga rregulla se kontrolli bhet n
baz t urdhrit t gjyqtarit t procedurs paraprake. Nga paragrafi 1 u pa se rastet kur
sht e domosdoshme dhe n mas t nevojshme, zyrtart e policis mund t hyjn n
shtpi ose n lokale t tjera dhe t zbatojn kontrollin pa urdhr t gjyqtarit t
procedurs paraprake. Me plqimin e shfrytzuesit mund t kryejn edhe kontrollin.
Paragrafi 3 ofron nj zgjidhje mesatare ndrmjet zbatimit t kontrollit n baz t
urdhrit me shkrim apo pa urdhr t till. N t vrtet, kur rrethanat e rastit krkojn
veprim t ngutshm dhe kur ekziston rreziku real pr vones, kshtu q urdhri me
shkrim nuk mund t merret me koh, zyrtari i autorizuar i policis mund t filloj
kontrollin n baz t lejes gojore nga gjyqtari kompetent. Rreziku real pr vones
ngrthen n vete rrezikun pr humbje t provave ose rrezikun ndaj jets ose shndetit t
njerzve, nse nuk veprohet n mnyr t ngutshme.
N prputhje me krkesn q reflekton paragrafi 3 lidhur me veprim t shpejt pa
shkaktuar vones, n nj rast t till lejohet mundsia e zbatimit t kontrollit pa
317
Ejup Sahiti
dshmitar. Sidoqoft, pr tiu shmangur kritikave t pakndshme, zbatimi i kontrollit

pa dshmitar do t duhet reduktuar n minimum
Kontrolli i shtpis ose i lokaleve t tjera, sipas dispozitave t ktij neni, sht i njjt
sikurse kur zbatohet n baz t urdhrit pr kontroll, prveq kontrolli ndrmerret pa
urdhr (dhe pa dshmitar), ndrsa arsyet pr veprim t till duhet t shnohen n
procesverbal
Paragrafi 5.
Kontrolli personal mund t zbatohet pa urdhr ose pa pranin e dshmitarve, kur
plotsohet ndonjri prej kushteve vijuese: a) ekzekuton aktvendimin pr sjelljen
forcrisht t personit, b) kur bn arrestimin e tij, nse ekziston dyshim i bazuar se
personi mban arm apo ndonj mjet pr sulm, ose c) kur mund t mnjanoj, fsheh
apo asgjsoj sendet t cilat duhet t merren prej tij si prov n procedur penale.
Cilat dhe far provash do t sigurohen me hyrje pa urdhr n shtpi t huaj, varet nga
lloji i veprs penale, e kt e vlerson zyrtari i autorizuar i policis. Kshtu, p.sh., kur
ekziston dyshimi se personi ka kryer vepr penale - vjedhje xhepi, mund t jet kuleta e
vjedhur, ose tek vjedhja e rnd laptopi ose dika tjetr.
Paragrafi 6.
Paragrafi 6 parasheh obligimin e policis q, pr ndrmarrje t kontrollit pa urdhr t
shkruar gjyqsor (kontrolli n baz t paragrafve 1, 3, 5 t ktij neni), brenda afatit
prej dymbdhjet (12) orsh pas kontrollit q ti drgoj raport lidhur me kt
Prokurorit t shtetit dhe gjyqtarit kompetent, nse pr kt shtje sht caktuar ndonj
gjyqtar, n mnyr q t merret aprovimi retroaktiv gjyqsor i kontrollit, n pajtim me
dispozitat e Kushtetuts. Shih nenin 36 t KK-s.
Neni 111 [Pranueshmria e provave t marra gjat kontrollit]
1.
318
Provat e mbledhura nprmjet kontrollit jan t papranueshme nse:

1.1. Provat e marra gjat kontrollit, pa lejen e gjykats, jan t pa
pranueshme, nse kontrollimi nuk merr aprovim retroaktiv gjyqsor,
n pajtim me dispozitat e Kushtetuts
1.2. Kontrolli sht zbatuar pa urdhr t gjyqtarit kompetent n
kundrshtim me dispozitat e ktij Kodi;
1.3. Urdhri i gjyqtarit kompetent sht lshuar n kundrshtim me
procedurn e parapar me kt Kod;
1.4. Prmbajtja e urdhrit t gjyqtarit kompetent sht n kundrshtim
me kushtet e parapara me kt Kod;
1.5. Kontrolli sht zbatuar n kundrshtim me urdhrin e gjyqtarit
kompetent;
1.6. Personat, prania e t cilve sht e detyrueshme, nuk kan qen t
pranishm gjat kontrollit; ose
1.7. Kontrolli sht zbatuar n kundrshtim me nenin 108 t ktij Kodi.
Ejup Sahiti
Dispozita e nenit 111, n nnparagraft 1.1. deri 1. 7. prcakton situatat kur provat e
marra gjat kontrollit jan t papranueshme.
N Kodin e procedurs penale t mparshm ekzistonin numr i konsiderueshm
dispozitash t cilat prcaktonin kur nj prove sht e papranueshme. Njherit
rregullohej procedura pr veimin e proves s papranueshme nga shkresat e lnds. Me
dispozitn e nenit 154, parag. 6 t Kodit t procedurs penale t mparshm gjithashtu
parashihej se prova e cila me aktvendim ishte konstatuar si e pa pranueshme, n nj
faz t mvonshne t procedurs mund t konsiderohej si prov e pranushme.
Edhe Kodi i procedurs penale tani n fuqi i kushton rndsi pranueshmris dhe
papranueshmris s provave. Neni 257 prmban dispozitat e prgjithshme lidhur me
provat e papranueshme. Dipozita t tjera t Kodit prcaktojn kur nj prove konkrete
sht e papranueshme. Kshtu, prova e marr nprmjet mass s fsheht dhe teknike
t vzhgimit dhe hetimit sht e papranueshme nse urdhri pr masn dhe zbatimin e
saj sht i kundrligjshm (neni 97); provat e mbledhura nprmjet kontrollit jan t
papranueshme nse me rastin e kontrollit nuk jan plotsuar kushtet nga neni 111;
dshmia e dshmitarit sht e papranueshme nse sht vepruar n kundrshtim me
nenin 128; raporti i ekspertit i cili nuk sht n pajtim me me nenin 137 nuk sht i
pranueshm; nse marrja n pyetje e t pandehurit sht zbatuar me shkelje t
dispozitave nga neni 257, paragrafi 4 ose neni 152 i Kodit, deklarimet e t pandehurit
jan t papranueshme (neni 155); gjithashtu neni 259 prcakton se provat qartazi t
parndsishme apo thelbsisht t pa mbshtetshme jan t papranueshme.
Pasi q gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues t kt prjashtuar provat s
t papranueshme n pajtim me nenin 249 t KPP, provat e papranueshme ndahen nga
shkresat e lnds dhe mbyllen. Provat e tilla mbahen nga gjykata t ndara nga shkresat
dhe provat tjera. Provat e papranueshme nuk mund t shqyrtohen apo t shfrytzohen
n procedur penale, prve n rastin e ankess kundr aktvendimit mbi
papranueshmrin. Megjithat, provat e tilla mund t shqyrtohen nga gjykata gjat
rigjykimit nse aktvendimi i gjyqtarit t vetm gjykues ose i kryetarit t trupit gjykues
me t cilin jan prjashtuar pravat ndryshohet n procedurn e ankimit (nenet 249,
paragrqfi 4; 160, parag. 1). 160
160
Kolegji i Gjykats s Apelit, ka vendosur me Aktvendim (nr. i lnds 577/2013) lidhur me ankesat e
paraqitura kundr Aktvendimit nr. P8/13, t kryetarit t trupit gjykues t Gjykats themelore n Prishtin
me t cilin disa prova konkrete ishin shpallur prova t papranueshme.
Rrjedha e procedimit lidhur me pranueshmrin (papranueshmrin e provave n rastin prkats ishte si
vijon:
Prokurori Special i Prokuroris speciale t Kosovs me 16.11.2012 ka ngritur aktakuzn PPS nr. 425/09
pran (ish) gjykats s Qarkut t Prishtins. Me 03.12.2012 gjyqtari pr konfirmim t aktakuzs i EULEX-it
e ka kthyer aktakuzn tek prokurori special sipas nenit 306, paragrafi 2 t KPP q ishte n fuqi deri m
31.12.2012, dhe ka krkuar plotsimin e aktakuzs nga prokurori. Prokurori special ka ngritur verzionin e
ndryshuar t aktakuzs dhe pjesrisht ka ankimuar vendimin e gjyqtarit pr konfirmim t aktakuzs, t cilin
Kolegji i gjykats s Qarkut n Prishtin e ka anuluar me 18.12.2012.
N ndrkoh ka hyr n fuqi Kodi (i ri) i procedurs penale.
Tani kryetari i trupit gjykues, duke vepruar sipas dispozitave t Kodit t ri, ka mbajtur shqyrtimin fillestar
dhe shqyrtimin e dyt sipas neneve 245, 254 dhe 255 t KPP-s me datat: 08 prill, 10 prill, 17 maj dhe 10
qershor t vitit 2013. Gjat procedimit mbrojtja ka parashtruar kundrshtimet ndaj provave sipas nenit 249
dhe ka krkuar hedhjen e aktakuzs pr shkak t mungess s dyshimit t bazuar mir sipas nenit 250,
parag. 1, nnparag. 1.4. t KPP.
Me dat 01 korrik 2013 kryetari i trupit gjykues ka nxjerr Aktvendim nr. P8/13 lidhur me kundrshtimet
ndaj provave dhe krkesave pr hedhjen e aktakuzs. Kryetari i trupit gjykues ka gjetur se kundrshtimet
319
Ejup Sahiti
Neni 112 [Sekuestrimi i prkohshm]

1.
2.
3.
4.
5.
6.
Sendet q prkohsisht mund t sekuestrohen jan sende q mund t jen

prova gjat nj procedure penale, sende ose pasuri q kan mundsuar
kryerjen e veprs penale, ose sende q konsiderohen dobi pasurore e fituar
me kryerjen e veprs penale dhe pr t cilat ligji parasheh sekuestrimin.
Sendet, pasuria, provat apo parat mund ti nnshtrohen kufizimit t
prkohshm sipas urdhrit t prokurorit t shtetit q zgjat jo m shum se
pes dit nse zyrtart e autorizuar t policis msojn pr sendin, pasurin,
provat apo parat e tilla gjat kontrollit apo arrestit t ligjshm. Prokurori
i shtetit krkon urdhr t gjykats nga gjyqtari i procedurs paraprake q
sht n pajtim me paragrafin 3 t ktij neni.
Prokurori i shtetit mund t krkoj nga gjyqtari i procedurs paraprake q
t lshoj urdhr pr sekuestrimin e prkohshm t sendeve, pasuris,
provave apo parave. Krkesa e till duhet t cek me saktsi sendet,
pasurin, provat apo parat dhe duhet t prshkruaj si mund t jen kto
sende prova t veprs penale, si kto sende, pasuri apo para mund t
mundsojn kryerjen e veprs penale, ose si kto sende, pasuri apo para
prbjn dobi pasurore t fituar me vepr penale. Sendet, pasuria, provat
apo parat mund t sekuestrohen prkohsisht vetm me urdhr t
gjykats.
Sendet e sekuestruara prkohsisht fotografohen dhe mbahen n kontejnert prkats apo n qeset transparente t plastiks dhe zyrtari i
autorizuar i policis ose prokurori i shtetit mbajn regjistr t fotografive
dhe procesverbal mbi mbikqyrjen pr secilin send apo grup t shkresave.
Armt, automjetet, aeroplant ose sendet tjera t mdha t cilat jan
konfiskuar prkohsisht, fotografohen dhe mbahen n zonat e sigurta
prkatse dhe zyrtari i autorizuar i policis ose prokurori i shtetit mbajn
regjistr t fotografive dhe procesverbal mbi mbikqyrjen pr secilin send
apo grup t shkresave.
Ndrtesat apo prona e paluajtshme q sekuestrohet prkohsisht vendosen
njoftimet e vna n at ndrtes apo pron t paluajtshme q njoftojn
qytetart se prona i sht nnshtruar sekuestrimit t prkohshm, q hyrja
ndaj provave t parashtruara prej avokatve mbrojts jan pjesrisht t bazuara dhe ato i ka shpallur t
papraneshme.
Gjykata e Apelit, duke vendosur lidhur me ankesat e paraqitura nga prokurori, mbrojtsit e t akuzuarve dhe
t akuzuarit, duke pasur parasysh: prgjigjet n ankesa; propozimin e prokurorit t shtetit n kuadr t
Prokuroris s Apelit, konform nenit 412 t KPP; dhe parashtresat e mbrojtsve t parashtruara si prgjigje
ndaj propozimit t prokurorit t apelit, pjesrisht e ka pranuar ankesn e prokurorit special ashtu q pikn e
par dhe t dyt t paragrafit 1 t dispozitivit t aktvendimit t atakuar e ndryshon si n vijim:
- Provat e mbledhura gjat bastisjes s shtpis s F. L. n ., t kryer me 28.04.2010 prbjn PROV
T PRANUESHME.
- Procesverbali i marrjes n pyetje t t pandehurit F. L. para prokurorit special me dt. 04.09.2012 prbn
PROV T PRANUESHME.
Pjesn tjetr t ankess s prokurorit si dhe ankesat e mbrojtsve jan refuzuar si t pabaza dhe n at pjes
sht vrtetuar aktvendimi i atakuar i kryetarit t trupit gjykues.
Arsyetimi i aktvendimit t kolegjit t Gjykats s Apelit shkoqitet duke e shnuar me numr do pasus t
tekstit ashtu q arsyetimi prmban 228 pasuse - paragrafe.
320
Ejup Sahiti
7.
8.
9.
10.
11.
n t nuk sht e lejuar dhe q ata q hyjn pa leje mund ti nnshtrohen

arrestit.
Parat apo monedhat t cilat sekuestrohen prkohsisht fotografohen dhe
mbahen n kasafort dhe zyrtari i autorizuar i policis ose prokurori i
shtetit mbajn regjistr t fotografive dhe procesverbal mbi mbikqyrjen
pr secilin send apo grup t shkresave.
Parat e mbajtura n llogarin bankare e cila sht e sekuestruar
prkohsisht do t mbahen n nj llogari bankare e cila sht nn
autoritetin e gjykats.
Sendet dhe pasuria e sekuestruar prkohsisisht jan nn mbikqyrjen dhe
kontrollin e prokurorit t shtetit. Prokurori i shtetit mund tia delegoj
mbikqyrjen dhe kontrollin zyrtarit t autorizuar t policis pr sendet dhe
pasurin e sekuestruar prkohsisht nga paragrafi 5, 6 dhe 8 t ktij neni.
Kur sendet konfiskohen, duhet t tregohet se ku jan gjetur dhe ato sende
duhet t prshkruhen. Nse sht e nevojshme, vrtetohet identiteti i tyre
duhet t sigurohet n ndonj mnyr tjetr. Vrtetimi pr sekuestrimin
duhet t lshohet pr sendet e sekuestruara.
Nse personi apo organi i cili ka nn mbikqyrje sendin, pasurin, provat
apo parat q i nnshtrohen urdhrit t gjyqtarit t procedurs paraprake
nga ky nen refuzon tia dorzoj sendin, pasurin, provat apo parat
zyrtarit t autorizuar t policis q sht prgjegjs pr ekzekutimin e
urdhrit, personi apo organi i till mund t gjobitet nga gjyqtari i
procedurs paraprake deri n pesdhjet prqind (50%) t vlers s sendit,
pasuris, provave apo parave q jan objekt i kontestit. Personi apo organi
ndaj t cilit shqiptohet gjoba e till mund t paraqes ankes kundr gjobs
ose mund t shmang gjobn duke iu bindur urdhrit t gjyqtarit t
Neni 112 flet pr sekuestrim, kurse neni 115 pr konfiskim t sendeve. N t dy rastet
kemi t bjm me marrjen e sendit, por, derisa te sekuestrimi kemi t bjm me marrje
t prkohshme t sendit, tek konfiskimi sht fjala pr marrje t prhershme t sendit.
Ndonse grupi punues i Komisionit Legjislativ t Kuvendit t Kosovs kishte sugjeruar
me koh q, doher kur bhet fjal pr marrje t prkohshme t sendit, t prdoren
fjalt - sekuestrim i prkohshm, kurse, kur sht fjala pr marrje t prhershme t
sendit - konfiskim i prhershm, sepse n Kod her-her ka inkonsekuec pr sa i
prket prdorimit t termave sekuestrim dhe konfiskim. Kshtu, p.sh., n nenet 267,
105, paragrafi 4, nnparagrafi 4.2., n nenin 108, paragrafi 8 etj., flitet pr konfiskim
(t prkohshm) t sendeve gjat kontrollit, e realisht fjala sht pr sekuestrim t
sendeve. Gjithashtu n nenin 115, paragrafi 2, nnparagrafi 2.1 si dhe n paragrafi 3,
flitet pr sekuestrim t prhershm e fjala sht n t vrtet pr konfiskim, sepse, sipas
atyre dispozitave, marrja e sendit sht e prhershme.
Paragrafi 1.
Sipas dispozits s paragrafit 1, mund t sekuestrohen prkohsisht tri lloje sendesh: a)
sendet q mund t jen prova gjat nj procedure penale, b) sendet ose pasuria q
321
Ejup Sahiti
kan mundsuar kryerjen e veprs penale, ose c) sendet q konsiderohen si dobi

pasurore e fituar me kryerjen e veprs penale.
Sendet t cilat mund t jen prov n procedur penale, jan prova materiale q kan
regjim t posam, nse njkohsisht nuk jan sende t cilat duhet t merren sipas
Kodit penal. Sendet e tilla nuk sht e thn se duhet t shrbejn drejtprdrejt pr
qllim argumentimi. Mund t merren, p.sh., shkresat pr ti mundsuar ekspertit
krahasimin e dorshkrimit ose t nnshkrimit dhe dhnien e mendimit pr autencititetin
e tekstit t inkriminuar.
Paragraft 2 dhe 3.
Sekuestrimi i prkohshm i sendeve, pasuris, provave apo paras bhet me urdhr t
gjyqtarit t procedurs paraprake. Mirpo, pr gjsendet q jan objekt i kufizimit t
prkohshm, pr t cilat zyrtart e autorizuar t policis msojn me rastin e kontrollit
ose arrestit t ligjshm, kufizim t prkohshm mund t bj prokurori i shtetit pr nj
koh jo m shum se pes dit. Krahas ksaj, Prokurori i shtetit krkon urdhr pr
sekuestrim t prkohshm t tyre nga gjyqtari i procedurs paraprake. Krkesa e
prokurorit duhet t prmbaj me saktsi sendet, pasurin, provat apo parat, t cilat
mendon se duhet t sekuestrohen prkohsisht, dhe duhet t prshkruaj si gjsendet e
tilla mund t jen prova t veprs penale, si mundsojn ato kryerjen e veprs penale,
ose si prbjn dobi pasurore t fituar me vepr penale.
Paragraft 4 deri 9.
Paragraft vijues 4-9 rregullojn mnyrn e veprimit me sendet e sekuestruara
prkohsisht, e cila varet nga natyra e sendit t sekuestruar. Sendet e sekuestruara
prkohsisht fillimisht fotografohen dhe pastaj ruhen n kontejner ose n qeska
transparente plastike. Pr gjsendet e sekuestruara prkohsisht, mbahet regjistri i
fotografive dhe procesverbali lidhur me mbikqyrjen e secilit send ose grup t
shkresave. Pr sendet q nuk i nnshtrohen sekuestrimit t prkohshm, shih nenin 113.
Kur sht fjala pr arm, automjete, aeroplan ose sende t tjera me vllim t madh,
apo pr para ose monedha t sekuestruara prkohsisht, ato fotografohen dhe mbahen
n zona prkatse t sigurta, prkatsisht n kasaforta (parat, monedhat). Edhe kto
gjsende fotografohen dhe pr mbikqyrjen e tyre mbahet procesverbal.
Kur sht fjala pr sekuestrim t prkohshm t ndrtesave apo t prons tjetr t
paluajtshme, n to vendosen njoftimet me t cilat informohen qytetart se prona i sht
nnshtruar sekuestrimit t prkohshm dhe se duhet t ken kujdes pr kt fakt.
Mbikqyrja dhe kujdesi pr sendet e konfiskuara prkohsisht, sipas paragrafve 5, 6
dhe 8, bhet nga Prokurori i shtetit, i cili kto kompetenca mund ti a delegoj zyrtarit
t autorizuar t policis, ndrsa parat e mbajtura n llogarin bankare e cila sht
sekuestruar prkohsisht, mbahen n nj llogati bankare, e cila sht nn autoritetin
(mbikqyrjen) e gjykats.
322
Ejup Sahiti
Paragrafi 10.
Paragrafi 10 krkon q, me rastin e sekuestrimit t prkohshm t sendeve, ato t
prshkruhen hollsisht, n mnyr q t vrtetohet identiteti i tyre, dhe pr to i
lshohet vrtetimi me shkrim personit sendet e t cilit jan sekuestruar. Vrtetimi i
dorzuar ka efekt pr poseduesin e sendit, sepse ai i shrben atij si dokument-prov pr
sendet e sekuestruara, dhe, nga ana tjetr, pr zbatuesin e kontrollit paraqet nj nxitje
shtes pr kujdes m t madh pr sendet e sekuestruara.
Paragrafi 11.
M n fund, paragrafi 11 parasheh mundsin e gjobitjes s personit apo organit i cili
refuzon tia dorzoj sendin, pasurin, provat apo parat zyrtarit t autorizuar t
policis, q sht prgjegjs pr ekzekutimin e urdhrit. Gjobitjen e bn gjyqtari i
procedurs paraprake n lartsi deri n 50% t vlers s sendit pr t cilin sht lshuar
urdhri pr sekuestrim. Personi apo organi ndaj t cilit shqiptohet gjoba e till, mund t
parashtroj ankes kundr gjobs ose mund t shmang gjobn duke iu bindur urdhrit
t gjyqtarit t procedurs paraprake.
Neni 113 [Sendet q nuk mund t sekuestrohen prkohsisht]
1.
2.
Kto sende nuk mund t sekuestrohen prkohsisht:

1.1. komunikimet me shkrim ndrmjet t pandehurit dhe personave t
cilt sipas ktij Kodi nuk mund t dshmojn nga neni 126 i ktij
Kodi, ose jan t liruar nga detyrimi pr t dshmuar dhe kan
refuzuar t bjn nj gj t till n pajtim me nenin 127 t ktij Kodi;
1.2. shnimet nga personat e parapar n nenin 126 t ktij Kodi lidhur
me informacionin e fsheht q u sht besuar atyre nga i pandehuri;
dhe
1.3. sende t tjera, t mbrojtura me t drejtat e personave nga nenet 126
dhe 127 t ktij Kodi.
Kto kufizime zbatohen vetm nse sendet e tilla jan nn mbikqyrjen e
personit q nuk mund t dshmoj sipas nenit 126 t ktij Kodi ose q
lirohet nga detyrimi pr t dshmuar dhe ka refuzuar dhnien e dshmis
sipas nenit 127 t ktij Kodi. Sendet e mbrojtura nga e drejta e personave t
parapar n nenin 127, paragrafi 1, nnparagrafi 1.5. i ktij Kodi
gjithashtu nuk i nnshtrohen sekuestrimit nse ato jan nn mbikqyrjen e
ndonj spitali ose ndonj instituti tjetr mjeksor. Kufizimet nuk zbatohen
kur personat q nuk mund t dshmojn sipas nenit 126 t ktij Kodi ose q
jan liruar nga detyrimi i dshmimit dhe kan refuzuar dhnien e dshmis
sipas nenit 127 t ktij Kodi, dyshohen pr nxitje apo bashkpunim, pr
pengim t drejtsis, pr pranimin e mallrave t vjedhura ose kur sendet
prkatse jan marr me vepr penale, jan prdorur ose jan parapar t
prdoren pr kryerjen e veprs penale apo jan rezultat i veprs penale.
323
Ejup Sahiti
Paragrafi 1.
Paragrafi 1 ndalon sekuestrimin e tri lloje t sendeve: N grupin e par prfshihen
komunikimet me shkrim, lidhur me raportet ndrmjet t pandehurit dhe dshmitarve
t privilegjuar (e q kan t bjn me ruajtjen e fshehtsis shtetrore ose ushtarake
derisa organi kompetent t mos e liroj nga ky obligim), prkatsisht t dshmitarve t
liruar nga obligimi pr t dshmuar sepse kan refuzuar t dshmojn. N grupin e dyt
bjn pjes shnimet e mbrojtsit lidhur me informacionin e fsheht q i sht besuar
nga i pandehuri. N grupin e tret bjn pjes sendet e tjera, t mbrojtura me t drejtat e
personave nga nenet 126 dhe 127 t ktij Kodi.
Paragrafi 2.
Sipas paragrafit 2, kufizimet e cekura m sipr (pamundsia e sekuestrimit), zbatohen
vetm nse sendet e tilla jan nn mbikqyrjen e personit, i cili nuk mund t
dshmoj ose q lirohet nga detyrimi pr t dshmuar dhe ka refuzuar dhnien e
dshmis. Gjithashtu, sendet e mbrojtura nga e drejta e personave t parapar n nenin
127, paragrafi 1, nnparagrafi 1.5., nuk i nnshtrohen sekuestrimit nse ato jan nn
mbikqyrjen e ndonj spitali ose ndonj instituti tjetr mjeksor.
Kufizimet nuk zbatohen kur personat q nuk mund t dshmojn ose q jan liruar
nga detyrimi i dshmimit dhe kan refuzuar dhnien e dshmis, dyshohen pr nxitje
apo bashkpunim, pr pengim t drejtsis, pr pranimin e mallrave t vjedhura ose,
kur sendet prkatse jan marr me vepr penale, jan prdorur ose jan parapar t
prdoren pr kryerjen e veprs penale, apo jan rezultat i veprs penale.
Neni 114 [Kufizimet n zbulimin e shkresave]
1.
2.
Organet publike mund t krkojn nga gjyqtari i procedurs paraprake q

t shtyj apo t rishqyrtoj urdhrin pr zbulimin e dosjeve apo shkresave
nse konsiderojn se zbulimi i prmbajtjes s tyre do t dmtonte interesin
e prgjithshm. Gjyqtari i procedurs paraprake duhet t baraspeshoj
dmtimin e interesit t prgjithshm me interesin publik pr gjykim me
koh t procedurs penale, t drejtat e njeriut t t pandehurit ose t drejtat
e t dmtuarit. Duhet t ket prezumim n favor t zbulimit t dosjeve apo
shkresave t organeve publike. Organi publik mund t kundrshtoj tek
paneli shqyrtues refuzimin e gjyqtarit t procedurs paraprake q t shtyj
apo t rishqyrtoj urdhrin e tij. Paneli shqyrtues merr vendimin prfundimtar.
Organizatat afariste dhe personat juridik mund t krkojn q t dhnat
lidhur me afarizmin e tyre t mos publikohen nse nj gj e till sht e
ndjeshme apo prmban t dhna personale t pals s tret.
Paragrafi 1.
Dispozita prkatse e legjislacionit penal procedural t mparshm parashihte
mundsin q organet shtetrore t refuzojn tregimin ose drgimin e shkresave t
324
Ejup Sahiti
tyre, ose dokumenteve t tjera, kur konsiderojn se zbulimi i prmbajtjes s tyre do t

rrezikonte interesin e prgjithshm.
N t vrtet, edhe shkresat e organeve shtetrore si dhe dokumentet e tjera, n kuptim
t nenit 112 konsiderohen sende, dhe ato mund t sekuestrohen. Me shkresa t
organeve publike (shtetrore) kuptohet gjith materiali i shkruar, i cili gjendet tek
organi shtetror, i cili ka t bj me fushn e veprimtaris s atij organi. T tilla
konsiderohen t gjitha aktet administrative, raportet, analizat, dokumentacioni
financiar, materiali arkiv, regjistrat, libri i drgesave etj.. Nuk sht prjashtuar as
dokumentacioni konfidencial, as ai tepr konfidencial ose arkivi. 161 Mirpo, dispozita e
paragrafi 1. nuk parasheh mundsin q organet publike t refuzojn prezantimin ose
dorzimin e shkresave. Sipas saj organet publike mund t krkojn nga gjyqtari i
procedurs paraprake q t shtyj apo t rishqyrtoj urdhrin pr zbulimin e dosjeve
a shkresave, nse konsiderojn se zbulimi i prmbajtjes s tyre do t dmtonte interesin
e prgjithshm.
Duhet theksuar fakti se, pr sa i prket zbulimit apo jo t dosjeve ose shkresave t
organeve publike, paragrafi 1, vendos prezumimin n favor t zbulimit t dosjeve
apo t shkresave t organeve publike. Kur organi publik ushtron krkes pr shtyrje
apo rishqyrtim t urdhrit, gjyqtari i procedurs paraprake vepron sipas parimit t
prioritetit, meq ai duhet t baraspeshoj ndrmjet dmit q i shkaktohet interesit t
prgjithshm, nga nj an, dhe interesit publik pr gjykim me koh n procedur
penale, duke pasur parasysh t drejtat e t pandehurit dhe t t dmtuarit. N qoft se
gjyqtari i procedurs paraprake, duke vepruar sipas parimit t prioritetit, megjithat
refuzon krkesn e organit publik q t shtyj apo t rishikoj urdhrin pr zbulimin e
dosjeve a shkresave, urdhri mund t kundrshtohet tek paneli shqyrtues, vendimi i t
cilit sht prfundimtar.
Paragrafi 2.
Organizatat afariste dhe personat juridik nuk mund t krkojn shtyrje apo rishqyrtim
t urdhrit, por mund t krkojn q t dhnat q kan t bjn me afarizmin e tyre, t
mos publikohen. Krkesa pr mospublikim t t dhnave lidhur me afarizmin, mund t
bhet pr dy arsye: - nse nj gj e till sht e ndjeshme apo - prmban t dhna
personale t pals s tret. Fjalt: nse nj gj e till sht e ndjeshme nnkuptojn
situatn kur t dhnat e tilla kan t bjn me zbulim t fshehtsis profesionale ose t
fshehtsis s puns. Nse sht paraqitur krkes e till, ajo duhet t respektohet dhe
kshtu t dhnat e tilla t shqyrtohen n shqyrtim gjyqsor, nga i cili prjashtohet
publiku (neni 294).
Neni 115 [Konfiskimi i prhershm i sendeve t konfiskuara prkohsisht]
1.
161
Sendet, pasuria, provat apo parat e konfiskuara prkohsisht sipas nenit

112 n fund t procedurs penale i kthehen pronarit apo poseduesit sipas
nenit 116, prve nse veprimet jan marr sipas paragrafit 2 apo nse
ndonj veprim tjetr i lejuar me ligj do t ofronte bazn pr t mos kthyer
sendet, pasurin, provat apo parat.
Petri 1, fq. 420.
325
Ejup Sahiti
2.
Gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues urdhron konfiskimin e

prhershm t sendeve n pajtim me ligjin, nse prokurori i shtetit:
2.1. Prcakton n aktakuz ato sende, pasuri, prova apo para t cilat i
nnshtrohen konfiskimit t prhershm;
2.2. Nse gjat shqyrtimit gjyqsor vrtetohet se sendet, pasuria, provat
apo parat e sekuestruara prkohsisht kan mundsuar kryerjen e
veprs penale ose prbjn dobi pasurore t fituar me kryerjen e
veprs penale; dhe
2.3. Ligji lejon konfiskimin e tyre.
Sendet, pasuria apo provat pr t cilat sht br konfiskimi i prhershm
shiten dhe t ardhurat nga kto shitje prdoren pr kompensimin e t
dmtuarve dhe pjesa e mbetur derdhet n buxhetin e shtetit.
Parat pr t cilat sht br konfiskimi i prhershm prdoren pr
kompensimin e t dmtuarve dhe pjesa e mbetur derdhet n buxhetin e
shtetit.
Armt dhe sendet e kontrabanduara shkatrrohen me prjashtim t
sendeve q mund t prdoren nga shoqria pasi t mos ken m vler si
prova n shqyrtim kryesor apo n procedurn e ankimimit, n pajtim me
nenin 282, paragrafi 3 t ktij Kodi.
Me krkes t prokurorit t shtetit, automjetet apo aeroplant pr t cilt
sht br sekuestrim i prhershm mund ti transferohen Qeveris s
Kosovs pr shfrytzim, nse transferimi i till nuk e zbeh mundsin e t
dmtuarit pr t siguruar kompensimin.
3.
4.
5.
6.
Paragrafi 1.
Neni 115 prcakton konfiskimin e prhershm t sendeve t cilat jan sekuestruar
prkohsisht gjat procedurs penale. Bazuar n paragrafin 1, gjsendet (sendet,
pasuria, provat apo parat) e sekuestruara prkohsisht, n fund t procedurs penale
parimisht i kthehen pronarit apo poseduesit kur nuk ka baz ligjore pr konfiskimin e
tyre. Pr mnyrn e kthimit t sendit t sekuestruar n rastin kur procedura penale
pezullohet pr shkak t arratisjes s t pandehurit, flet neni 116, paragrafi 2. Baza
ligjore pr konfiskim t gjsendeve t sekuestruara prkohsisht, qndron n paragrafin
2 t nenit 115 apo n ndonj dispozit tjetr ligjore, si p.sh. neni 69 apo nenet 237, 264,
266, 267, 275, 294 t KPK etj.
Paragrafi 2.
Konfiskimin e prhershm 162 t sendeve n procedur penale e urdhron gjyqtari i
vetm gjykues ose trupi gjykues. Mirpo, ktu duhet cekur fakti se, pr t urdhruar
konfiskimin e prhershm, gjykatsit i nevojitet iniciativa e prokurorit t shtetit. S
pari, krkohet q prokurori i shtetit t prcaktoj (dhe t prshkruaj) n aktakuz
sendet, pasurin, provat apo parat, t cilat i nnshtrohen konfiskimit t prhershm. S
dyti, duhet q n shqyrtim gjyqsor t vrtetohet se gjsendet e sekuestruara
prkohsisht, t cilat jan prcaktuar n aktakuz, kan mundsuar kryerjen e veprs
162
Pr sekuestrim t prkohshm dhe konfiskim t prhershm shih komentin n fillim t nenit 112.
326
Ejup Sahiti
penale ose prbjn dobi pasurore t fituar nga vepra penale. S treti, duhet t ekzistoj
baza ligjore pr konfiskimin e tyre, e cila zakonisht gjendet n KPK.
Pr pasurin q i nnshtrohet automatikisht konfiskimit, shih nenin 282.
Paragraft 3 deri 5.
Paragraft 3 deri 5 prcaktojn si duhet t veprohet me sendet e konfiskuara. Kshtu,
sendet, pasuria apo provat pr t cilat sht br konfiskimi i prhershm, shiten dhe t
ardhurat nga kto shitje, apo parat pr t cilat sht br konfiskimi i prhershm,
prdoren pr kompensimin e t dmtuarve dhe, pjesa e mbetur, derdhet n buxhetin e
shtetit. Ndrkaq, armt dhe sendet e kontrabanduara, parimisht, shkatrrohen.
Prjashtimisht, ndonse sendet m nuk kan vler si prova n shqyrtim kryesor apo n
procedurn e ankimimit, ato, kur mund t prdoren nga shoqria n mnyr t
dobishme, nuk shkatrrohen.
Konform me nenin 282, sendet (pasuria) t cilat, pr shkak t rrezikshmris s madhe
t tyre ose pr faktin se jan t paligjshme, i nnshtrohen automatikisht konfiskimit,
pavarsisht nse i pandehuri shpallet fajtor ose jo. Sipas paragrafi 3 t nenit 282, sendet
e konfiskuara automatikisht, edhe kur jan t nevojshme pr shfrytzim si prova n
shqyrtim gjyqsor, shkatrrohen ose n ndonj mnyr tjetr sigurohen. N nj rast t
till fotografit, testet laboratorike ose ekspertiza shrbejn si prova t pranueshme pr
ekzistimin, identitetin dhe prbrjen e mjetit qensisht t rrezikshm. Pr sendet nga
neni 282, paragrafi 2, nnparagraft 2.2,, 2.3., 2.4. dhe 2.5., nj mostr e vogl ruhet.
Paragrafi 6.
Krahas paragrafve 3-5, t cilt prcaktojn mnyrn e veprimit me sendet, pasurin,
provat, parat apo armt e konfiskuara, paragrafi 6 prcakton mnyrn e veprimit kur
objekt konfiskimi t prhershm kan qen automjetet ose aeroplant. N raste t tilla,
me krkes t prokurorit t shtetit, automjetet apo aeroplant mund ti transferohen
Qeveris s Kosovs pr shfrytzim, nse transferimi i till nuk e zbeh mundsin e t
dmtuarit pr t siguruar kompensimin.
Neni 116 [Kthimi i sendeve t sekuestruara prkohsisht]
1.
2.
Sendet e sekuestruara prkohsisht gjat procedurs penale i kthehen

pronarit ose poseduesit kur procedura pezullohet ose pushohet dhe kur nuk
ka baz pr konfiskimin e tyre.
Kur pezullimi i procedurs penale bhet pr shkak t arratisjes s t
pandehurit ose paaftsis s tij mendore apo kur ka gjasa t arsyeshme q
hetimi i pezulluar t rifilloj, prokurori i shtetit mund t krkoj afat shtes
pr sekuestrimin dhe gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues
mund t lejoj pr kthimin e sendit t sekuestruar kur ka arsye t forta
327
Ejup Sahiti
Paragrafi 1.
Sipas paragrafi 1, sendet e sekuestruara prkohsisht i kthehen atij nga i cili jan marr,
n qoft se procedura pezullohet ose pushohet - kur nuk ka baz pr konfiskim t
prhershm t tyre. Sipas nenit 284, paragrafi 1., gjyqtari i vetm gjykues ose trupi
gjykues, s bashku me aktgjykimin lshon edhe urdhrin e arsyetuar, q prcakton
nse duhet t konfiskohen apo t lirohen ndrtesat, pasurit e paluajtshme, pasurit e
luajtshme apo asetet e prcaktuara n aktakuz, n pajtim me nenin 241, paragrafi 1,
nnparagrafi 1.9. Pr faktin nse n fund t shqyrtimit gjyqsor duhet t kthehen sendet
e sekuestruara prkohsisht apo asetet pr t cilat sht lshuar urdhri pr ndalim
afatgjat, sipas nenit 266, gjykata vendos pavarsisht se cilin lloj t aktgjykimit e ka
marr n rastin konkret.
N raste t aktgjykimit fajsues, sendet e sekuestruara prkohsisht mund t merren si
dobi pasurore e fituar nga vepra penale (n. 96 i KPK).
N vendimin e Gjykats Supreme t Vojvodins Kz 1526/ 58 sht marr qndrimi q
sendet e marra nga i pandehuri t cilat nuk kishin lidhje me veprn penale, duhej ti
ktheheshin t pandehurit gjat procedurs penale, apo para prfundimit t saj, kshtu q
ato, edhe nse nuk i jan kthyer, nuk mund t prdoreshin pr kompensim t krkess
pasurore juridike 163.
Paragrafi 2.
Neni 157 prcakton kushtet pr pezullim t hetimit, t cilin e bn prokurori i shtetit.
Paragrafi 2 i nenit 116 flet pr pezullim t procedurs penale, mirpo edhe pr
rifillimin e hetimit t pezulluar. Konsiderojm se, edhe kur n kt paragraf jan
prdorur fjalt pezullimi i procedurs penale, sht menduar pr pezullim t hetimit.
N t vrtet, shkaqet q sjellin n pezullimin e hetimit, mund t paraqiten n
procedur penale edhe pas prfundimit t hetimit. Kur ndonjri nga shkaqet pr
pezullim t hetimit paraqitet pas prfundimit t hetimit, shtrohet pyetja se kush e
pezullon procedurn penale. Duke pasur parasysh faktin se, bazuar n parimin
akuzator, procedura penale vihet n lvizje dhe zbatohet n baz t akuzs s prokurorit
t shtetit, nga nj an, si dhe faktin se, sipas nenit 160, kur gjat rrjedhs s procedurs
penale vrtetohet se i pandehuri ka vdekur, prokurori i shtetit me aktvendim pushon
procedurn penale, konsiderojm se edhe pezullimin e procedurs penale duhet ta bj
prokurori i shtetit.
Me rastin e pezullimit t procedurs penale, kur ka gjasa t arsyeshme q hetimi i
pezulluar t rifilloj, prokurori i shtetit mund t krkoj afat shtes pr sekuestrimin e
prkohshm. N nj rast t till gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues
mund t lejoj afat shtes pr kthimin e sendit t sekuestruar, nse ka arsye t forta se
hetimi mund t rifilloj.
163
Pavlica-Lutovac, op. cit., fq. 328.
328
Ejup Sahiti
Neni 117 [Sendet pronsia e t cilave nuk krkohet]

1.
2.
3.
4.
Kur sendi i gjetur tek i pandehuri i takon nj personi tjetr i cili sht i
panjohur, organi i cili drejton procedurn penale e prshkruan sendin dhe
e shpall prshkrimin n tabeln e njoftimeve t kuvendit t komuns n
territorin e s cils i pandehuri jeton dhe n territorin e s cils sht kryer
vepra penale. N njoftimin e till pronari thirret t paraqitet brenda nj viti
nga dita e shpalljes s njoftimit ose n t kundrtn sendi shitet. Parat e
fituara nga shitja derdhen n buxhet.
Kur sendet kan vler t konsiderueshme, njoftimi mund t shpallet edhe
n shtypin e prditshm.
Kur sendi mund t prishet ose mirmbajtja e tij krkon shpenzime t
konsiderueshme, ather shitet sipas dispozitave q vlejn pr procedurn
prmbaruese dhe parat e fituara transferohen pr ruajtje n nj llogari
bankare q sht nn kontrollin e gjykats.
Paragrafi 3 i ktij neni zbatohet edhe pr sendet q i prkasin t pandehurit
i cili sht arratisur ose nj kryersi t panjohur.
Paragraft 1 dhe 2.
Me dispozitat e ktij neni sht rregulluar procedura q duhet t ndiqet prkitazi me
sendet e gjetura tek i pandehuri, ose t hedhura nga ai, por q nuk jan n lidhje me
veprn penale pr t ciln zhvillohet procedura penale dhe nuk dihet t kujt jan. Kjo
procedur zbatohet vetm ather kur n ndonj mnyr tjetr nuk mund t vrtetohet
kush sht pronari i sendit. Qllimi i zbatimit t ksaj procedure sht q ti
mundsohet gjykats t shqyrtoj dhe t spastroj situatn lidhur me sendet e
sekuestruara, pr t cilat nuk ka mundur t merret vendim konkret, meq nuk dihet
pronari i tyre. N qoft se pas shpalljes, paraqitet pronari i sendit dhe vrtetohet se i
pandehuri at send e ka siguruar me vepr penale, ska penges q kundr t pandehurit
t fillohet procedur penale edhe pr at vepr.
Sipas paragrafit 1, organi i cili drejton procedurn penale, pasi ta prshkruaj sendin e
gjetur tek i pandehuri, i cili i takon personit tjetr t panjohur, e shpall prshkrimin n
tabeln e njoftimeve t kuvendit t komuns, n territorin e s cils jeton i pandehuri
dhe n territorin e s cils sht kryer vepra penale, dhe e thrret pronarin q t
paraqitet brenda nj viti nga dita e shpalljes s njoftimit.
Njoftimi mund t shpallet edhe n shtypin e prditshm, kur sendet kan vler t
konsiderueshme. Sipas vlersimit t organit q zbaton procedurn penale, shpallja
mund t bhet edhe nprmjet radios ose televizionit. Mirpo, edhe kur shpallja bhet
nprmjet masmedieve, duhet t bhet edhe shpallja n tabeln e njoftimeve t
kuvendit komunal 164.
Paragraft 3 dhe 4.
sht parim q sendi shitet pas kalimit t nj viti nga dita e shpalljes n tabelen e
njoftimeve t kuvendit komunal, nse brenda ksaj kohe nuk sht paraqitur pronari.
164
Petri 1, fq. 425.
329
Ejup Sahiti
Mirpo, kur sendi mund t prishet ose mirmbajtja e tij krkon shpenzime t
konsiderueshme, sht br prjashtim i arsyeshm. N nj rast t till sendi shitet
sipas dispozitave q vlejn pr procedurn prmbaruese. Parat e fituara transferohen
pr ruajtje n nj llogari bankare, q sht nn kontrollin e gjykats, derisa t kaloj nj
vit nga koha e shpalljes. Nse brenda ksaj kohe nuk paraqitet pronari, mjetet derdhen
n buxhet.
Shitja para kalimit t afatit prej nj viti bhet edhe pr sendet q i prkasin t
pandehurit, i cili sht arratisur ose nj kryersi t panjohur.
Neni 118 [Sendet q nuk krkohen]
1.
2.
Nse brenda nj viti askush nuk ka pretendime mbi sendin ose pr t

ardhurat nga shitja, gjykata merr aktvendim q sendi ti kalohet organit
publik kompetent ose fitimi nga shitja t derdhet n buxhet.
Pronari ka t drejt q n kontest civil t krkoj kthimin e sendit ose t
fitimit nga shitja. Afati i parashkrimit t ksaj t drejte fillon t ec nga dita
e shpalljes s njoftimit.
Paragrafi 1.
Fakti q brenda nj viti nuk sht paraqitur askush si pretendues pr sendin ose pr
parat nga shitja, nuk do t thot se sendi sht i t pandehurit. N nj rast t till sendi
shitet dhe parat derdhen n buxhet. Duhet theksuar se n procedur pr veprim me
sendet e dyshimta, nuk ka kushte pr zgjidhje materiale t shtjes s pronsis s
sendeve, prandaj kjo shtje nuk zgjidhet n procedur penale, prve nse ka t bj
ekskluzivisht me t pandehurin, por udhzohet n kontest civil.
Ndrmjet dispozits s nenit 117, paragrafi1, dhe 118 ekziston nj doz
papajtueshmrie. Sipas paragrafi 1 t nenit 117, pas kalimit t afatit prej nj viti, sendi
shitet dhe t hollat derdhen n buxhet. Neni 118, paragrafi 1. nuk thot se sendi shitet,
por thot se gjykata merr aktvendim q sendi t bhet pron e organit publik kompetent
(krahaso n. 115, paragraft 5 dhe 6) apo q fitimi nga shitja (e sendeve q mund t
prishen, ose mirmbajtja e t cilave krkon shpenzime t konsiderueshme) t derdhet
n buxhet, nga i cili financohet organi procedural. Deklarimi i sendit pron e organit
publik kompetent mendojm se nuk e zhvlerson mundsin e shitjes s sendit sipas
nenit 117.
Dispozita e nenit 118 sht identike me dispozitn e nenit 217 t LPP-s, t
aplikueshm n Kosov para hyrjes n fuqi t Kodit t prkohshm t procedurs
penale, me nj ndryshim se sendi nuk bhet pron shoqrore po pron e organit publik
kompetent. N tekstin shqip t ksaj dispozite, pr dallim nga ai n gjuht serbe dhe
angleze, n mnyr jo t sakt jan prdorur fjalt: q sendi ti kalohet organit
publik n vend q t thuhej q sendi bhet pron e organit publik.
Aktvendimi me t cilin sendi shpallet pron e organit publik dhe bhet shitja e tij, i
drgohet t pandehurit, i cili mund ta kundrshtoj me ankes. Meq ktu kemi t
bjm me pronar t panjohur, aktvendimi shpallet n tabeln e gjykats dhe, pas
kalimit t afatit prej tri ditsh, aktvendimi merr formn e prer.
330
Ejup Sahiti
Paragrafi 2.
Paragrafi 2 promovon t drejtn e pronarit t sendit q t krkoj kthimin e sendit ose
t fitimit nga shitja. Pronari kt t drejt mund ta realizoj n kontest civil brenda
afatit t prcaktuar me ligjin mbi obligatat.
C. Marrja e provave para ngritjes s aktakuzs
Neni 119 [Marrja e provave gjat hetimit]
1.
2.
3.
4.
5.
Pas fillimit t hetimit, prokurori i shtetit merr n pyetje dhe merr

deklaratat nga dshmitart, autorizon marrjen e deklaratave dhe raporteve
nga eksperti dhe mbledh prova tjera t lejuara me ligj.
Nse gjat hetimit i dyshuari apo i pandehuri bashkpunon me prokurorin
e shtetit, bazuar n at bashkpunim prokurori i shtetit mund t filloj
hetim t ri.
Gjat hetimit, prokurori i shtetit mund t urdhroj apo t krkoj masat
nga neni 88 t ktij Kodi, t cilat zbatohen prshtatshmrisht.
Gjat hetimit, i pandehuri apo mbrojtsi i tij mund t krkojn nga
prokurori i shtetit q t merr apo t ruaj provat t cilat mund t jen apo
ka arsye t pritet q do t jen shfajsuese.
Gjat hetimit, i dmtuari mund t krkoj nga prokurori i shtetit q t
merr ose t ruaj provat t cilat mund t tregonin apo ka arsye t pritet q
provat e tilla do t tregonin dmin e shkaktuar me vepr penale, dhembjen
apo vuajtjen e psuar nga viktima, apo shpenzimet tjera t ndrlidhura me
vepr penale.
Neni 119 i KPP-s ka t bj me marrjen e provave gjat hetimit nga ana e prokurorit
t shtetit. Pas fillimit t hetimit, prokurori i shtetit procedon provat me vetiniciativ,
urdhron zbatimin e masave t fshehta dhe teknike t hetimit dhe vzhgimit. Sipas
krkess s t pandehurit ose t mbrojtsit t tij prokurori i shtetit merr ose ruan provat
shfajsuese dhe, sipas krkess s t dmtuarit, merr ose ruan provat q do t tregonin
dmin e shkaktuar nga vepra penale.
Paragraft 1 dhe 3.
Dispozita e paragrafit 1 prcakton se pas fillimit t hetimit, prokurori i shtetit me
vetiniciativ merr n pyetje (interviston) dhe merr deklaratat nga dshmitart (merr n
pyetje), autorizon marrjen e deklaratave dhe raporteve nga eksperti dhe mbledh prova
t tjera t lejuara me ligj. Prova t tjera t lejuara me ligj mund t jen provat materiale
t siguruara nga vendi i ngjarjes, me rastin e kontrollit t baness ose personit, me
rastin e zbatimit t masave t fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit etj..
Dispozita e paragrafit 2 parasheh mundsin q, kur gjat hetimit, i dyshuari apo i
pandehuri bashkpunon me prokurorin e shtetit, bazuar n at bashkpunim, prokurori i
shtetit mund t filloj hetim t ri.
331
Ejup Sahiti
N kuadr t aktivitetit t tij gjat hetimit, prokurori i shtetit mund t urdhroj apo t
krkoj masat nga neni 88 i ktij Kodi, t cilat zbatohen prshtatshmrisht.
Paragrafi 4.
Prve provave t cilat prokurori i shtetit i merr sipas detyrs zyrtare konform me
paragraft 1-3, dispozita e paragrafit 4 parasheh q, gjat hetimit, i pandehuri apo
mbrojtsi i tij mund t krkojn nga prokurori i shtetit q t marr apo t ruaj provat
q mund t jen apo ka arsye t pritet q do t jen shfajsuese.
Marrjen apo ruajtjen e provave konkrete mund ta krkoj i pandehuri ose mbrojtsi i tij
edhe sipas nenit 216. Nse prokurori i shtetit refuzon krkesn pr marrjen e provs, ai
merr aktvendim me t cilin arsyeton shkaqet e refuzimit dhe e njofton t pandehurin. I
pandehuri ndaj aktvendimit t till mund t ankohet tek gjyqtari i procedurs
paraprake.
Paragrafi 5.
Sipas dispozits s paragrafit 5 t ktij neni, gjat hetimit edhe i dmtuari mund t
krkoj nga prokurori i shtetit q t marr ose t ruaj provat t cilat mund t tregonin
apo ka arsye t pritet q provat e tilla do t tregonin: a) dmin e shkaktuar nga vepra
penale; b) dhembjen apo vuajtjen e psuar nga viktima; apo c) shpenzimet e tjera t
ndrlidhura me vepr penale.
Nse prokurori i shtetit refuzon krkesn pr marrjen e provs, ai merr aktvendim t
arsyetuar dhe njofton t dmtuarin, prfaqsuesin e autorizuar t pals s dmtuar ose
mbrojtsin e viktims, t cilt mund t ankohen ndaj aktvendimit t till te gjyqtari i
Neni 120 [Identifikimi i personave apo sendeve]
1.
2.
3.
4.
5.
332
Kur sht e nevojshme t vendoset se nj dshmitar a e njeh personin ose

sendin, nga dshmitari i till s pari krkohet t prshkruaj dhe tregoj
tiparet dalluese t personit ose t sendit t till.
Dshmitarit pastaj i tregohet personi me persona t tjer t panjohur pr
dshmitarin ose fotografit e tyre apo sendi me sende t tjera t llojit t
njjt ose fotografit e tyre.
Dshmitarit i bhet me dije se nuk detyrohet t zgjedh personin ose sendin
apo ndonj fotografi dhe se sht po aq e rndsishme pr t treguar se nuk
e njeh personin, sendin ose fotografin ashtu sikurse t thoshte se e njeh.
Procesverbali mbahet pr prshkrimin e marr sipas paragrafit 1 t ktij
neni, prfshir kohn dhe datn e ktij prshkrimi dhe personat e
pranishm me rastin e ktij prshkrimi. Procesverbali mbahet edhe pr
prshkrimin sipas paragrafit 2 t ktij neni, prfshir kohn dhe datn e
identifikimit dhe fotografit e personave apo sendeve tjera.
Identifikimi i peronit apo sendit nga ky nen mund t mbikqyret nga policia
apo nga prokurori i shtetit. Procesverbali nga paragrafi 3 t ktij neni futet
n shkresat e lnds.
Ejup Sahiti
Paragraft 1 deri 3.
Pr dallim nga i pandehuri, nga i cili mund t krkohet t bj njohjen e sendit (neni
154, paragrafi 7), nga dshmitari mund t krkohet njohja e personave apo e sendeve.
Njohja shrben pr vrtetim t njjtsis s personave dhe t sendeve me personin ose
sendin q sht par m par, n mnyr q t verifikohet deklarimi. Njohja nuk ka t
bj me ballafaqimin.
Njohja e personit ose e sendit sht veprim hetimor dhe veprim kriminalistik. Ajo
mund t realizohet drejtprdrejt, duke i treguar dshmitarit personin e dyshuar s
bashku me persona t tjer, t cilt nuk kan lidhje me veprn penale apo sendin q ka
lidhje me veprn penale (sendi sht fituar me vepr penale ose sht prdorur pr
kryerje t veprs penale, ktu nuk sht fjala pr sende t humbura) s bashku me
sendet tjera. Konform me nenin 120, njohja mund t bhet edhe n mnyr t trthort
nprmjet fotografis.
Procesi i njohjes s personave dhe t sendeve nga ana e dshmitarit sht pjes e
veprimit hetimor t marrjes n pyetje t dshmitarit. Njohja mund t kryhet vetm kur
jan plotsuar kushtet pr kryerje t veprimit hetimor t marrjes n pyetje t
dshmitarit nga ana e personit t autorizuar pr kryerje t veprimit t till.
Me rastin e zbatimit t procesit t njohjes s personit apo sendit, dshmitari duhet, sa
sht e mundshme m detajisht, ta prshkruaj personin ose sendin. sht me rndsi t
veant t prshkruhet, kur dihet, ndonj karakteristik specifike e personit apo e
sendit. Pastaj dshmitarit i tregohet personi me persona t tjer t panjohur pr
dshmitarin ose fotografit e tyre apo sendi me sende t tjera t llojit t njjt ose
fotografit e tyre. Kur bhet njohja e personit, ather personat tjer duhet t jen t s
njjts mosh dhe madhsi, me fizionomi dhe veshje pak a shum t njjt. N at grup
i pandehuri nuk bn t jet me asgj i specifikuar (i lidhur, i siguruar nga polic, me
veshje t burgosuri etj.).
Gjithashtu, kur sht fjala pr njohje t sendeve n mnyr q ato t shrbejn si prov,
sht e nevojshme q sendet t ruhen t padmtuara, q gjat procesit t mos
ndryshohen, q formalisht t fiksohet ku, te kush dhe si jan gjetur. Procesi i njohjes s
sendeve ka disa faza:
- prshkrimi detal i sendit, posarisht i karakteristikave sipas t cilave sendi
konkret dallohet nga sendet e llojit t njjt (shenja e fabrikimit, numri etj.,
ndonse pak ka njerz t cilt e din ose e kan shnuar numrin e fabrikimit t
gjsendeve t tyre apo q n to t ken vn shenjn e tyre personale),
- njohja e sendit ndrmjet sendeve t tjera t llojit t njjt t cilat nuk kan lidhje
me rastin konkret,
- prcaktimi sipas cilave karakteristikave dalluese sht njohur sendi.
Procesi i njohjes zbatohet me qllim q t shihet nse dshmitari e njeh personin ose
sendin e prezantuar me persona ose me sende t tjera. Sipas paragrafi 3, dshmitari nuk
ka detyrim t zgjedh personin ose sendin apo ndonj fotografi q i ofrohet pr njohje.
Pr kt fakt si dhe pr faktin se, n aspektin procedural, sa sht me rndsi t thuhet
se e njeh personin, sendin apo fotografin e tyre, po aq me rndsi sht t thuhet se
nuk e njeh.
333
Ejup Sahiti
Paragraft 4 dhe 5.
Pr prshkrim t personave dhe t sendeve apo t fotografive t personave apo t
sendeve t tjera, prfshir kohn dhe datn e ktij prshkrimi dhe personat e pranishm
me rastin e ktij prshkrimi, mbahet procesverbal, i cili u bashkngjitet shkresave t
lnds.
Procesi i identifikimit t personit apo sendit nprmjet njohjes, mund t mbikqyret
nga policia apo nga prokurori i shtetit.
Praktika gjyqsore:
I akuzuari nuk ishte prezantuar si duhet para palve t dmtuara pr qllime t
identifikimit si parashihet nga ligji i procedurs penale, p.sh rreshtimi identifikues
apo ndonj proces tjetr. Pr shkak se kjo procedure e identifikimit kishte t meta q n
fazn e hetimeve t rastit, t bazuarit n kt dshmi n fazn e gjykimit gjithashtu
prmban t meta dhe sht e pa rndsishme. Krahas ksaj, nuk ka dshmi t tjera q
jan prezantuar n mbshtetje t veprs s kryer penale. Aktgjykimi bazohet plotsisht
n identifikimin me t meta t t akuzuarit.
Gjykatat e t dy shkallve kan vepruar n kundrshtim me dispozitat e nenit 233 t
Ligjit pr procedure penale q krkon q kur sht e nevojshme q t vrtetohet nse
dshmitari e njeh personin ose sendin krkohet nga ai q s pari t prshkruaj dhe t
paraqes shenjat sipas t cilave dallohen e pastaj i tregohen pr njohje s bashku me
personat tjer q ai nuk i njeh, respektivisht kur kjo gj nuk sht e mundur, s bashku
me sendet e llojit t njjt.
Pr shkak se aktgjykimi i Gjykats s Shkalls s Par bazohet plotsisht n
identifikimin me t meta t t akuzuarit ai nuk qndron dhe si i till duhet t prishet.
Gjithashtu duhet t prishet edhe aktvendimi i Gjykats Supreme me t cilin pranohet
aktgjykimi i gabuar i gjykats s shkalls s par
(Aktgjykim i Gjykats Supreme t Kosovs, PKL. nr. 4/2004, dt. 6 prill 2004. Bot. n
Buletinin i Praktiks Gjyqsore, 2004/2005.)
65. KPP i Shqipris rregullon qarte organizimin e nje parade identifikimi. Gjykata
do te shqyrtoje nse mnyra n t ciln parada e identifikimit ne rastin e aplikantve u
krye ne prputhje me krkesat pr t qen t drejta t Nenit 6.
66. N radh t par, aplikantve dhe B.L. iu krkua t qndronin n radh duke
veshur kapu t bardh dhe blu, t ngjashme n ngjyr me ato t veshura nga autort e
krimit. Dy personat tjer n radh kishin veshur kapu te zinj, n kontrast t fort me
kaput e bardh dhe blu q kishin aplikantt dhe B.L t cilt u akuzuan pr kryerjen e
krimit. Ndryshimi i pozicionit t personave n radh nuk rezultoi me ndonj rezultat t
ndryshm pr aplikantt, sepse iu krkua gjith kohs t vishnin kapelat (shih
paragrafin 13 me sipr) me t njjtn ngjyr (bardh e blu). Gjykata gjen se parada e
identifikimit ishte e barabart me nj ftes pr dshmitaret pr t drejtuar gishtin e fajit
drejt t dy aplikantve dhe B.L. si autort e krimit.
67. Pr m tepr, parada e identifikimit u krye n munges t avokatve t aplikantve.
nga dosja e shtjes nuk del se aplikantt kishin hequr dor me vullnetin e tyre t lir,
shprehimisht apo trrthorazi, t drejtn pr ndihm ligjore n kohn e parads s
334
Ejup Sahiti
identifikimit (shiko, n kontrast, Kwiatkowska kundr Italis (vendim), nr. 52868/99, 30

nentor 2000).
68. Gjykata vren n kt lidhje se edhe pse Gjykata e Rrethit pranoi se kishte pasur
parregullsi n fazn e hetimit, duke dnuar aplikantt ajo u mbshtt mbi identifikimin
pozitiv te aplikantve t kryer nga dshmitaret okular n paradn e identifikimit (shih
Salduz, cituar m sipr, 58).
69. Nuk pati mbikqyrje t pavarur t drejtsis s procedurs apo ndonj mundsi pr
t protestuar kundr parregullsive flagrante. Gjykata gjen se injorimi i qart i s
drejts pr mbrojtje ne kt faz paragjykoi n mnyr t pakthyeshme drejtsin e
gjyqit penal q pasoi.
70. S fundi, Gjykata vren q nuk sht shpjeguar se pse krkesat e aplikantve q
kapelat e prdorura gjat parads s identifikimit t nxirreshin prpara Gjykats u
refuzuan. Ndrkoh q sht e vrtet se e drejta pr nxjerrjen e provave prkatse nuk
sht absolute, Gjykata duhet t kontrolloj procedurn e vendim-marrjes pr tu
siguruar nse, pr aq sa ishte e mundur, procedura prputhej me krkesat pr t
siguruar procedime kundrshtuese, barazi t mjeteve dhe prfshinte mbrojtje adekuate
pr t mbrojtur interesat e t akuzuarit (shih Jasper, cituar me sipr 52-53)
(shtja Laska dhe Lika, kundr Shqipris, Apliki m nr. 12315/04 dhe 17605/04,
Strasbourg, 20 prill, 2010)
I akuzuari n thniet ankimore sjell n dyshim gjetjet e gjykats s shkalls s par
q policia pa urdhres pr kontroll personal, prej tij ka marre material inkriminues
marihuan, t ciln e ka pasur n xhepin e jakns. Policia ka theksuar se i pandehuri
vullnetarisht ka nxjerr nga xhepi sendet q ka pasur, n t vrtet kemi nj urdhres t
pakundrshtueshme q te i dyshuari nn rrethanat e ndjenjs s inferioriteti, mund t
ket karakter shtrngimi dhe nuk kemi t bjm me vullnetin e lir. Nse ka vepruar
kshtu policia kjo do t jet prov e papranueshme n t ciln nuk mund t mbshtetet
vendimi gjyqsor.
(upanijski Sud u Koprivnici, K. 168/03, dt. 22 svibnja 2003.)
Personi i cili tregohet pr prnjohje eventuale nuk jep asnj deklarim, ai nuk jep
asnj informat t veten, ky person sht vetm objekt i prnjohjes, prandaj m q nuk
deklarohet, nuk ka nevoj as t kshillohet.
Megjithat, kur i pandehuri e bn prnjohjen, sht obligim i trupit procedues q ta
kshilloj m par n kuptim t dispozitave t nenit 225a t LPP, sikurse edhe
dshmitarin, kur bn prnjohjen, q duhet t kshillohet sipas nenit 243a te LPP.
(VSRH, I Kz 30/05 -3, dt. 8. ozujka 2006. botuar n Policijska sigurnost Zagreb,
god.18/2009/ br.1,str.93/98).
Neni 121 [Marrja e provave para marrjes s deklarats n procedur paraprake]
1.
Kur sht e mundur, prokurori i shtetit ne pajtim me ligjin merr t gjitha

dokumentacionet q jan prova relevante para marrjes s deklarats n
procedur paraprake. Dokumentacionet e tilla prfshijn, por nuk
kufizohen n;
1.1. Pasaporta, letrnjoftime ose t dhnat kufitare t hyrjeve;
335
Ejup Sahiti
1.2.
1.3.
1.4.
1.5.
1.6.
1.7.
2.
T dhnat financiare;
T dhnat ose fotografit e vzhgimit;
T dhnat e pronsis s toks;
T dhnat e pronsis s automjeteve;
T dhnat e korporatave ose t subjekteve afariste;
Dokumentet elektronike, si jan emailat, mesazhet me tekst apo
fotografit;
1.8. T dhnat mjeksore;
1.9. Shnime, ditar ose kalendar; ose
1.10. do dokument tjetr q sht marr n mnyr t ligjshme sipas ktij
Kodi t Procedurs Penale.
Nse sht e mundur, prokurori i shtetit ligjrisht merr t gjitha provat
materiale para marrjes s deklaratave prkats n procedur paraprake.
Provat e tilla material prfshijn, por nuk kufizohen n:
2.1. Prova materiale t siguruara n vendin e ngjarjes;
2.2. Prova materiale t siguruara nga kontrolli i lokaleve t t
pandehurit;
2.3. Prova materiale t siguruara nga kontrolli i t pandehurit para apo
gjat arrestimin t tij;
2.4. Fotografit apo raportet mjeko-ligjore lidhur me provat materiale;
ose
2.5. do prov tjetr materiale e siguruar n mnyr t ligjshme,
ekzistimi dhe forma e t cilave ofron prova t rndsishme pr
hetimin sipas ktij Kodi t Procedurs Penale
Konform me nenin 119, prokurori i shtetit, pas fillimit t hetimit dhe gjat zbatimit t
tij, merr n pyetje (interviston), merr deklarata nga dshmitart, autorizon marrjen e
deklaratave dhe raporteve nga eksperti dhe mbledh prova t tjera t lejuara me ligj. Pr
ta realizuar me sukses veprimin procedural t marrjes s deklarats n procedur
paraprake, prokurori i shtetit ka autorizime, sipas nenit 121, q, para marrjes s
deklarats n procedur paraprake, t marr dokumentacionet q jan prov e
rndsishme ose provat materiale t tjera. 165
Paragrafi 1.
Marrja e deklarats n procedur paraprake (nga i pandehuri, nga dshmitari ose nga
eksperti) sht veprim hetimor i rndsishm pr ndriimin dhe zgjidhjen e shtjes
penale. Prokurori i shtetit fillon hetimin n baz t kallzimit penal t policis apo
burimeve t tjera, nse ka dyshim t arsyeshm se sht kryer vepr penale, ose se po
ndodh ose ka gjas t ndodh n nj t ardhme t afrt vepra penale, e cila ndiqet sipas
detyrs zyrtare. Pr t lvizur nga dyshimi i arsyeshm drejt besueshmris nse i
165
Neni 121 n paragrafin 1 flet pr dokumentacionet q prokurori i shtetit i merr para fillimit t marrjes s
deklarats dhe n paragrafin 2 pr marrjen e provave materiale q jan t rndsishme pr hetimin e shtjes
penale. Shikuar nga aspekti i teoris s procedurs penale, edhe dokumentet dhe regjistrimet teknike n
procedur penale konsiderohen prova materiale - Sahiti, Argumentimi n procedur penale, botimi i dyt,
Prishtin 2006, fq. 282-290.
336
Ejup Sahiti
pandehuri ka kryer veprn penale pr t ciln ngarkohet ose jo, prokurori i shtetit i
qaset marrjes s deklarats n procedur paraprake. Pr t arritur efektin e nevojshm
nprmjet veprimit procedural t marrjes s deklarats n procedur paraprake,
prokurori i shtetit paraprakisht duhet t kujdeset pr t dhnat ekzistuese pr shtjen
penale.
N kt drejtim, paragrafi 1 i nenit 121 autorizon prokurorin e shtetit q, kurdo q t
jet e mundur, t marr t gjitha dokumentacionet q jan prov relevante pr marrjen e
deklarats n procedur paraprake. Dokumentacionet e tilla jan renditur n mnyr
joshteruese n nnparagraft 1.1-1.10 t paragrafit 1.
Paragrafi 2.
Pr arritje t efektivitetit t marrjes s deklarats n procedur paraprake, paragrafi 2 i
nenit 121 gjithashtu autorizon prokurorin e shtetit q, kurdo q sht e mundur, t
marr n mnyr ligjore provat materiale (t siguruara: n vendin e ngjarjes; nga
kontrolli i lokaleve t t pandehurit; nga kontrolli i t pandehurit para apo gjat
arrestimit t tij; fotografit ose raportet mjekoligjore lidhur me provat materiale; ose
do prov tjetr materiale t siguruar n mnyr t ligjshme, t cilat ndihmojn pr
hetimin e shtjes penale.
Neni 122 [Marrja dhe ruajtja e t dhnave apo provave nga dshmitart]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Prokurori i shtetit mund t marr n pyetje dshmitarin nga neni 131 para
marrjes s deklarats n procedur paraprake, ose mund t udhzoj
policin q t zbatoj marrjen n pyetje.
Prokurori i shtetit mund t caktoj marrjen e deklarats nga dshmitari ose
i pandehuri n procedur paraprake sipas neneve 132-133.
Nse prokurori i shtetit dyshon se dshmitari mund t mos jet n
dispozicion n t ardhmen, qoft pr shkak t smundjes, vdekjes s
pashmangshme ose mundsis s largimit nga Kosova, mund t krkoj nga
gjyqtari i procedurs paraprake q t zbatoj mundsin hetuese t veant
nga neni 149.
Provat nga ekspertiza mund t paraqiten me raportin nga neni 138 ose
mund t sqarohen me ekspertizn e procedurs paraprake.
Gjat hetimit formal, i pandehuri ose mbrojtsi i tij mund t krkojn nga
prokurori i shtetit q t merr apo t ruaj dshmit n procedur
paraprake q mund t jen apo ka arsye t pritet q do t jen shfajsuese.
Gjat hetimit, viktima, prfaqsuesi i viktims apo mbrojtsi i viktimave
mund t krkojn nga prokurori i shtetit q t merr apo t ruaj provat t
cilat mund t tregojn apo ka arsye t pritet q provat e tilla do t tregonin
dmin e shkaktuar me vepr penale, dhembjen apo vuajtjen e psuar nga
viktima, apo shpenzimet tjera t ndrlidhura me vepr penale.
Derisa neni 121 autorizon prokurorin e shtetit q, kurdo q sht e mundshme, para
marrjes s deklarats n procedur paraprake t marr t gjitha dokumentacionet dhe
337
Ejup Sahiti
provat materiale, neni 122 i referohet marrjes dhe ruajtjes s t dhnave a provave nga
dshmitart.
Paragrafi 1.
Gjat zbatimit t hetimit, prokurori i shtetit mund t marr n pyetje (t intervistoj)
dshmitart, viktimat, dshmitart bashkpunues, dshmitart e mbrojtur dhe ekspertt,
q t japin informacione n procedur paraprake, q jan t rndsishme pr procedur
penale, ose mund t udhzoj policin q t zbatoj intervistimin.
Paragrafi 2.
Nga numri i prgjithshm i personave t intervistuar prokurori i shtetit mund t
prcaktohet dhe t caktoj marrjen e deklarats n procedur paraprake nga dshmitari
ose i pandehuri konkret, sipas neneve 132-133, t cilat rregullojn marrjen e deklarats
n procdur paraprake dhe prcaktojn kushtet e seancs pr marrjen e deklarats n
procedur paraprake.
Paragrafi 3.
Sipas nenit 8, paragrafi 2, gjykata merr vendim n baz t provave q shqyrtohen dhe
verifikohen n shqyrtim gjyqsor. Prandaj edhe provat e marra gjat hetimit,
shqyrtohen dhe verifikohen n shqyrtim gjyqsor. Pra, shqyrtimit dhe verifikimit n
shqyrtim gjyqsor i nnshtrohet, sipas rregullit, edhe deklarata e marr n procedur
paraprake.
Provat e siguruara gjat deklarats n procedur paraprake mund t prdoren si baz
pr t forcuar urdhrat hetues n procedur paraprake, urdhrat pr paraburgim dhe
aktakuzn. Deklarata n procedur paraprake pranohet gjat shqyrtimit kryesor pr
marrjen e trthort n pyetje t dshmitarit t njjt dhe mund t prdoret si prov e
drejtprdrejt gjat shqyrtimit kryesor, nse dshmitari nuk sht n dispozicion pr
shkak t vdekjes, smundjes, privilegjeve a mungess s pranis s tij n Kosov, por
nuk mund t prdoret si prov e vetme apo vendimtare fajsuese pr dnimin e t
pandehurit (neni 123, paragrafi 3).
Dispozita e paragrafit 3 t nenit 122 rregullon mundsin e zbatimit t mundsis
hetuese t veant, sipas nenit 149 t Kodit. Mundsin hetuese t veant e zbaton
gjyqtari i procedurs paraprake n baz t krkess s prokurorit t shtetit vetm kur
procedura penale zbatohet pr hetimin e veprave penale nga neni 90 i KPP. Prokurori i
shtetit (apo personat nga paragrafi 1 i nenit 149) krkon zbatimin e mundsis hetuese
t veant, kur dyshon se: dshmitari mund t mos jet i pranishm n t ardhmen,
qoft pr shkak t smundjes, vdekjes s pashmangshme ose t mundsis s largimit
nga Kosova. Pr mospajtimin e gjyqtarit t procedurs paraprake me krkesn pr
zbatim t mundsis hetuese t veant, mund ti paraqitet ankes kolegjit shqyrtues.
338
Ejup Sahiti
Paragrafi 4.
Sipas dispozits s paragrafit 4 t ktij neni, provat nga analizat e ekspertimit mund t
paraqiten me raportin e ekspertit nga neni 138, ose mund t sqarohen me rastin e
marrjes s deklarats n procedur paraprake. 166
Paragrafi 5.
Prve provave t cilat i procedon prokurori i shtetit me vetiniciativ pr t mbshtetur
vendimet e tij lidhur me ushtrimin e ndjekjes penale, gjat hetimit formal, edhe i
pandehuri ose mbrojtsi i tij mund t krkojn nga prokurori i shtetit q t marr apo t
ruaj dshmit n procedur paraprake, q mund t jen ose ka arsye t pritet q do t
jen shfajsuese.
Paragrafi 6.
Sipas paragrafit 6, gjat hetimit, viktima, prfaqsuesi i viktims apo mbrojtsi i
viktimave po ashtu mund t krkojn nga prokurori i shtetit q t marr apo t ruaj
provat t cilat mund t tregojn apo ka arsye t pritet q provat e tilla do t tregonin
dmin e shkaktuar nga vepra penale, dhembjen apo vuajtjen e psuar t viktims, ose
shpenzimet e tjera t ndrlidhura me vepr penale. Si shpenzime t tjera t ndrlidhura
me vepr penale mund t jen shpenzimet e mjekimit t t dmtuarit pr pasojat e
shkaktuara nga vepra penale etj.
Neni 123 [Marrja n pyetje n procedur paraprake, deklarata n procedur
paraprake dhe mundsia hetuese e veant]
1.
2.
Gjat fazs s hetimit mund t merren prova nga dshmitart dhe ekspertt
n njrn nga kto tri mnyra: marrja n pyetje n procedur paraprake,
deklarata n procedur paraprake ose mundsia hetuese e veant.
Marrja n pyetje n procedur paraprake zbatohet nga prokurori i shtetit.
Procesverbali i ksaj marrje n pyetje vendoset n shkresat e lnds. Provat
e siguruara gjat marrjes n pyetje n procedur paraprake mund t
prdoren si baz pr t forcuar urdhrat hetues n procedur paraprake,
vendimet pr paraburgim dhe aktakuzn. Provat e siguruara gjat marrjes
n pyetje n procedur paraprake nuk mund t prdoren si prov e
drejtprdrejt gjat shqyrtimit kryesor, por mund t prdoret gjat
marrjes s trthort n pyetje pr vnien n dyshim t dshmitarve nse
dshmitari ka dshmuar ndryshe nga dshmia e dhn gjat marrjes n
pyetje n procedur paraprake.
166
Teksti aktual i paragrafit 4 Provat nga ekspertiza mund t paraqiten me raportin nga neni 138 ose mund
t sqarohen me ekspertizn e procedurs paraprake nuk prkon me tekstin e paragrafit prkats t tekstit n
gjuhn angleze dhe t atij n gjuhn serbe. Fjalt: ose mund t sqarohen me ekspertizn e procedurs
paraprake duhet t jen: ose t sqarohen nprmjet marrjes s daklatats s ekspertit n procedur
paraprake.
339
Ejup Sahiti
3.
4.
5.
6.
Deklarata n procedur paraprake zbatohet nga prokurori i shtetit n

pajtim me nenet 132-133. Deklarata n procedur paraprake audio
incizohet, audio dhe video incizohet ose transkriptohet fjal pr fjal.
Provat e siguruara gjat deklarats n procedur paraprake mund t
prdoren si baz pr t forcuar urdhrat hetues n procedur paraprake,
urdhrat pr paraburgim dhe aktakuzn. Deklarata n procedur
paraprake pranohet gjat shqyrtimit kryesor pr marrjen e trthort n
pyetje t dshmitarit t njjt dhe mund t prdoret si prov e
drejtprdrejt gjat shqyrtimit kryesor nse dshmitari nuk sht n
dispozicion pr shkak t vdekjes, smundjes, privilegjeve apo mungess s
pranis s tij n Kosov, por nuk mund t prdoret si prov e vetme apo
vendimtare fajsuese pr dnimin e t pandehurit.
Mundsua hetuese e veant zbatohet pran kolegjit prej tre gjyqtarsh q
kryesohet nga gjyqtari i procedurs paraprake n pajtim me nenin 149.
Provat e siguruara nga mundsia hetuese e veant audio incizohen, audio
dhe video incizohen ose transkriptohen fjal pr fjal. Provat e siguruara
gjat mundsis hetuese t veant mund t prdoren si baz pr t forcuar
urdhrat hetues n procedur paraprake, urdhrat pr paraburgim dhe
aktakuzn. Provat e siguruara nga mundsia hetuese e veant jan
plotsisht t pranueshme gjat shqyrtimit kryesor nse s paku njri nga
gjyqtart e kolegjit gjykues q ka dgjuar dshmit sht gjyqtar n trupin
gjykues n shqyrtim kryesor dhe nse dshmitari nuk sht n dispozicion
pr shkak t vdekjes, smundjes, privilegjeve apo mungess s pranis s tij
n Kosov. Nse trupi gjykues n shqyrtim kryesor nuk prfshin s paku
nj prej gjyqtarve q ka shrbyer n Kolegjin pr Mundsin e Veant t
Hetimit, provat trajtohen si prova t marra nga deklarata n procedur
paraprake nga paragrafi 3.
Deklaratat e dhna nga i pandehuri n fardo konteksti, nse jan dhn
n mnyr vullnetare dhe pa shtrngim, jan prova t pranueshme gjat
shqyrtimit kryesor kundr t pandehurit, por jo edhe kundr t
bashkpandehurve. Deklaratat e tilla nuk mund t shrbejn si prov e
vetme fajsuese apo vendimtare pr dnimin e t pandehurit.
Pas ekspertizs, ekspertt mund t merren n pyetje, t japin deklarata n
procedur paraprake ose n mundsin hetuese t veant.
Dispozitat e nenit 123 rregullojn procesin e marrjes n pyetje (intervistimit) n

procedur paraprake, t marrjes s deklarats n procedur paraprake dhe t mundsis
hetuese t veant.
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 prcakton tri mnyra pr marrje t provs gjat fazs s hetimit
nga dshmitart dhe ekspertt, pikrisht nprmjet: a) marrjes n pyetje (intervistimit)
n procedur paraprake, b) marrjes s deklarats n procedur paraprake ose c)
mundsis hetuese t veant.
340
Ejup Sahiti
Paragrafi 2.
Dispozita e paragrafit 2 rregullon mnyrn e par t marrjes s provs gjat fazs s
hetimit - marrjen n pyetje n procedur paraprake (intervistimin), q e zbaton
prokurori i shtetit dhe prcakton vlern provuese t intervistimit. Procesverbali i
intervistimit vendoset n shkresat e lnds. Vlera provuese e provave t siguruara
nprmjet intervistimit n procedur paraprake mund t jet e ndryshme. Ato mund t
prdoren: 1) si baz pr t forcuar urdhrat hetues n procedur paraprake, pr t
prforcuar vendimet pr paraburgim dhe pr aktakuzn. 2) n shqyrtim kryesor 167
gjat marrjes s trthort n pyetje pr vnien n dyshim t personalitetit t dshmitarit,
kur ai dshmon ndryshe nga dshmia e dhn gjat marrjes n pyetje n procedur
paraprake.
Paragrafi 3.
Dispozita e paragrafit 3 ka t bj me mnyrn e dyt t marrjes s provs gjat fazs
s hetimit - deklarats n procedur paraprake. Marrja e deklarats n procedur
paraprake zbatohet nga prokurori i shtetit n pajtim me nenet 132-133. Deklarata e till
audio-incizohet, audio- dhe video- incizohet ose transkriptohet fjal pr fjal (shnohet
n mnyr stenografike). Edhe prdorimi i provave t siguruara gjat deklarats n
procedur paraprake, mund t jet i ndryshm. Ato mund t prdoren: a) si baz pr t
forcuar urdhrat hetues n procedur paraprake, urdhrat pr paraburgim dhe
aktakuzn. b) deklarata n procedur paraprake pranohet gjat shqyrtimit kryesor pr
marrjen e trthort n pyetje t dshmitarit t njjt dhe c) mund t prdoret si prov e
drejtprdrejt gjat shqyrtimit kryesor, nse dshmitari nuk sht n dispozicion pr
shkak t vdekjes, smundjes, privilegjeve apo mungess s pranis s tij n Kosov,
mirpo nuk mund t prdoret si prov e vetme apo vendimtare fajsuese pr dnimin e
t pandehurit.
Paragrafi 4.
Mnyra e tret e marrjes s provs gjat fazs s hetimit sht mundsia hetuese e
veant, e cila zbatohet pran kolegjit prej tre gjyqtarsh, q kryesohet nga gjyqtari i
procedurs paraprake, n pajtim me nenin 149. Edhe provat e siguruara nprmjet
mundsis hetuese t veant, sikurse edhe deklarata n procedur paraprake, sipas
paragrafit 3 t ktij neni, audio-incizohen, audio- dhe video-incizohen ose
transkriptohen fjal pr fjal (stenografohen). Prdorimi i provave t siguruara gjat
mundsis hetuese t veant mund t jet i ndryshm. Ato mund t prdoren: 1) n
procedur paraprake si baz pr t forcuar urdhrat hetues n procedur paraprake,
urdhrat pr paraburgim dhe aktakuzn, dhe 2) n shqyrtim gjyqsor si prov e
pranueshme. Provat e siguruara nga mundsia hetuese e veant jan plotsisht t
167
N dispozitat e KPP, prve n nenin 123, paragraft 2-5, pr fjalt n tekstin anglisht main trial (n
gjuhn serbe glavni pretres) n tekstin n gjuhn shqipe sht prdorur shprehja shqyrtim gjyqsor.
Fakti se prkthyesi n nenin 123 prdor prkufizimin shqyrtim kryesor nuk ndryshon asgj, sepse
shprehja shqyrtim kryesor n aspektin juridik ka kuptimin e shqyrtimit gjyqsor i cili, sipas nenit 68,
paraqet fazn e tret t procedurs penale - fazn e shqyrtimit gjyqsor.
341
Ejup Sahiti
pranueshme gjat shqyrtimit kryesor nse kumulativisht plotsohen dy kushte: a/ nse

s paku njri nga gjyqtart e kolegjit gjykues 168 q ka dgjuar dshmit sht gjyqtar
n trupin gjykues n shqyrtim kryesor dhe b) nse dshmitari nuk sht n dispozicion
pr shkak t vdekjes, smundjes, privilegjeve apo mungess s pranis s tij n
Kosov.
N shtjen penale n t ciln sht zbatuar mundsia hetuese e veant, neni 149,
paragrafi 3, krkon q njri nga dy gjyqtart e panelit (kolegjit) t caktohet si kryetar i
trupit gjykues ose antar i trupit gjykues. Mirpo, nse trupi gjykues n shqyrtim
kryesor nuk prfshin s paku nj prej gjyqtarve q ka shrbyer n Kolegjin pr
Mundsin e Veant t Hetimit, provat trajtohen si prova t marra nga deklarata n
procedur paraprake nga paragrafi 3.
Paragrafi 5.
Dispozita e paragrafit 5 parasheh q deklaratat e dhna vullnetarisht dhe pa shtrngim
nga i pandehuri, jan prova t pranueshme gjat shqyrtimit kryesor kundr t
pandehurit, por jo edhe kundr t bashkpandehurve. Mirpo, deklaratat e tilla nuk
mund t shrbejn si prov e vetme fajsuese apo vendimtare pr dnimin e t
pandehurit.
Paragrafi 6.
Pas ekspertimit, ndaj ekspertit mund t zbatohet cilado nga tri format pr sigurimin e
provs n procedur paraprake, t parapar sipas ktij neni.
Neni 124 [Thirrja e dshmitarve]
1.
2.
3.
Si dshmitar thirret personi pr t cilin besohet se mund t jep informata

pr veprn penale, pr kryersin dhe pr rrethanat e rndsishme pr
procedurn penale.
I dmtuari mund t merren n pyetje si dshmitar.
do person i thirrur si dshmitar detyrohet ti prgjigjet thirrjes, e kur me
kt Kod nuk sht caktuar ndryshe, detyrohet edhe t dshmoj.
Dshmitari si mjet provues dhe pjesmarrs n procedurn penale, dhe dshmia e tij si
prove, jan t pranishme n t gjitha procedurat penale me sistem provues racional.
Shikuar historikisht, aktualiteti i dshmis s dshmitarit si prov, si dhe qndrimi
kritik ndaj saj, kan qen t pranishme n t gjitha procedurat penale. Ajo sht
prdorur q n fazat e para t reagimit shoqror, pr ndriimin dhe demaskimin e
eksceseve dhe t kryersve t tyre, ndrsa prania e saj n procedur provuese, n mas
t vogl ose m t madhe, mund t ndiqet npr t gjitha monumentet juridike, q nga
168
Neni 123, paragrafi paragrafi 4 njher flet p kolegjin gjykues q ka dgjuar dshmit, hern tjetr
flet pr kolegjin e mundsis s veant t gjykimit ndrsa n nenin 149, paragrafi paragrafi 3 pr
Panelin pr mundsin hetuese t veant. Ska dyshim se kudo sht fjala pr nj kolegj n t cilin
procedohet dshmia e dshmitarit apo ekspertimi sipas mundsis hetuese t veant. Andaj nj
inkoherenc e till terminologjike e konsiderojm t pa arsyeshme.
342
Ejup Sahiti
paraqitja e procedurs penale, juridikisht t rregulluar. Dshmitari dhe dshmia e tij

edhe sot jan aktuale n procedurn penale, si pr teorin dhe legjislacionin, ashtu edhe
pr praktikn gjyqsore.
Rndsia e dshmis s dshmitarit si prov n procedurn penale, sht evidente.
Dshmia shum shpesh paraqitet si prov, e jo rrall ajo paraqitet si prov e vetme pr
ndriimin e nj shtjeje penale konkrete. Ska dyshim se ajo edhe m tutje do t
shrbej si pikmbshtetje pr gjyqsin penale. sht fakt se, me rastin e marrjes,
vlersimit dhe prdorimit t dshmis si prov n procedur penale, prov e cila,
sikurse edhe deklarimi i t pandehurit, varet nga ligjshmrit e psikologjis s
deklarimit, shfaqen vshtirsi t konsiderueshme.
N procedurn penale t popujve t vjetr dshmia e dshmitarit si prov ka qen e
njohur. N kushtet e zbatimit t teoris s vlersimit t lir t provave, dshmia
gjithsesi ka zn vend t rndsishm me rastin e argumentimit t fakteve. Numri i
dshmitarve t nevojshm pr t provuar ndonj fakt, nuk ishte i prcaktuar n mnyr
t prer, edhe pse, bazuar n monumentet e vjetra juridike, sipas rregullit, i shmangej
provimit me dshmi t nj dshmitari t vetm. 169
N procedurn penale romake t periudhs perandorake bhen ndryshime t
rndsishme, ndryshime q jan karakteristik e procedurs inkuizitore. Gjyqtari, t
cilin e emronte pushteti qendror perandorak, angazhohej n procedurn provuese,
duke e marr n pyetje dshmitarin (me gjith faktin q at edhe m tej e pyesnin palt)
dhe t pandehurin. Aq m tepr, ndaj disa shtresave t njerzve t lir, t cilt
paraqiteshin n cilsi t t pandehurit, filloi t aplikohej tortura, ndrsa kur ishte fjala
pr fyerje t lartmadhris (crimen majestatis), edhe ndaj dshmitarve t lir. 170 N
at periudh u konsolidua rregulla sipas t cils dshmia e nj dshmitari nuk ka
kurrfar vlere. Rrjedha e mtejme e procesit t t provuarit me dshmitar, sht
zhvilluar n drejtim t inaugurimit t rregulls se dshmia e dy dshmitarve pa t
meta, paraqet prov t plot. M von, n kohn e Frankve, n t drejtn gjermane si
dhe n t drejtat e tjera, t cilat mbshteteshin n mjetet iracionale t provs, provimi
me dshmitar ishte dukuri m e rrall. N at t drejt, sipas rregullit, nuk ishin t
njohur dshmitart e rastsishm. 171 Ekzistonin dshmitart e ftuar, t cilt i thrriste
pala q t prezentonin me rastin e hartimit t ndonj veprimi juridik, me qllim q t
dshmonin n rastin e duhur. Me dshmitar t till pala lidhte kontrat, me t ciln
fiksohej obligimi pr t dshmuar dhe shprblimi pr dshmim.
Reforma e procedurs provuese, e realizuar n Kuvendin e Lateranit nga Papa Inoenti
i Tret, n vitin 1215, me t ciln qen anuluar mjetet iracionale t proves, dhe
pamundsimi i m vonshn i shqiptimit t dnimit t rnd n baz t provave
indirekte-indicieve, pati shtuar vlern provuese t provave t drejtprdrejta, e n kt
kontekst edhe t dshmis s dshmitarit. Disa provave u njihej epiteti i provs s
plot. Ksisoj, pohimi i t pandehurit, pa marr parasysh se a ishte dhn lirisht apo
nn tortur, konsiderohej prov e plot apo mbretresh e provave (regina
169
Konkludimi pr rndsi t madhe t dshmis n sistem provues t asaj kohe mund t nxirret nga analiza
e dispozitave t monumenteve t vjetra juridike (Neni 3 i Kodit t Hamurabit; Ligji XII tabelave: VIII/20,
XX/3; Ligjit Salik n. XVIII etj.) nga t cilat shihet se pr dshmi t rreme dshmitari ka mundur t
ndshkohet edhe me vdekje.
170
Bayer, Povijesni razvoj fq. 31.
171
Dshmitart e rastsishm i njihte vetm e drejta e Frankve Salik, shih Bayer, Povijesi razvoj, fq.33.
343
Ejup Sahiti
probatiorum). Po qe se m tutje shikohen provat sipas rndsis s tyre, pason

dshmia, veanrisht kur at, para gjykate, e ofronin dy ose tre dshmitar t
besueshm 172 dhe, si e till ajo gjithashtu, konsiderohej prov e plot. Pr dshmim
nevojitej t sigurohen dy dshmitar juridikisht pa t meta, ose, thn ndryshe, t
sigurohej dshmia e dy t ashtuquajturish dshmitar klasik. Ajo ishte dshmi e dhn
nga persona t ndryshm, t cilt meritonin besim t plot dhe t cilt dshmonin n
prputhje pr ndonj fakt. Ata ishin persona kundr t cilve nuk mund t paraqitej
asnj nga numri i shumt i shkaqeve ligjore pr diskualifikim nga dshmia. 173
Dshmitart e till dshmonin nn betim.
Varsisht nga virtytet q duhej ti plotsonte dshmitari pr ti besuar, n legjislacionet
me teori ligjore t vlersimit t provave, dalloheshin shum lloje t dshmitarve.
Ksisoj, regjistri i kategorive t personave, t cilt nuk mund t ishin dshmitar, ishte
mjaft i gjer i gjat.
N procedurn penale inkuizitore, pr dshmi t rreme, parashikoheshin dnime mjaft
t ashpra. Ato kishin t bnin me prbuzjen morale, prgjegjsin materiale dhe me
prgjegjsin penale.
Reforma e procedurs penale, e mbshtetur n pikpamjet e reja shoqrore, e realizuar
pas fitores s Revolucionit Borgjez Francez, ka sjell ndryshime thelbsore n kt
lm. Zgjidhjet e reja u shprehn prfundimisht n Cod dinstructione criminelle t
Napoleon Bonaparts, t vitit 1808, i cil, si dihet, ka shrbyer si mostr edhe e t
drejtave t tjera t procedurs penale n Evropn Kontinentale. Me Kodin e prmendur
sht formuar tipi mikst i procedurs penale, i cili paraqet sintezn e dy antitezave174
dhe sht pasoj e zhvillimit historik t s drejts s procedurs penale, kurse
inovacionet e tij, njhersh, jan rezultat i nevojave t bots bashkkohore- t shtetit. 175
Meqense procedura penale, e rregulluar me Kodin e procedurs penale t Kosovs i
takon tipit mikst t procedurs penale, n vijim jan rregulluar shtjet t cilat kan t
bjn me prcaktimin kush mund t paraqitet si dshmitar n procedur penale, kush
konsiderohen dshmitar t privilegjuar (personat t cilt nuk mund t pyeten si
dshmitar, ata q kan t drejt t mos dshmojn), dhe me shtje t tjera q kan t
bjn me pasojat pr mosdshmim ose pr dshmim t rrejshm.
Paragrafi 1.
Pr dshmitarin si mjet provues i shpesht ekzistojn definicione t shumta, si n teori
ashtu edhe ne legjislacion t procedurs penale. Disa autor, n vend t nocionit
dshmitar, definojn nocionin dshmi, ku gjithashtu flasin pr dshmitarin. sht fakt
se, me rastin e paraqitjes s definicionit pr ndonj dukuri (institut), duhet prpjekur
pr prfshirjen e elementeve qensore t asaj dukurie apo atij instituti. Me at rast
172
Sipas nenit18 t Pravds Ruse Po qe se dik e akuzojn pr vrasje, nse ky sht i pafajshn, ather
duhet t dshmoj me shtat dshmitar; kurse sipas nenit 19: Po qe se sht ndonj i huaj, mjaftojn dy.
Sipas Jerome Frank (cituar sipas Aimovi-it, Postizanje istinitosti presuda..., fq. 236), nj koh pr gjykim
t ipeshkvit nevojiteshin dshmit e 72 dshmitarve, kurse sipas s drejts s Karolins, pr shkels t
martess, mund t dnohej vetm n baz t dshmimit t shtat dshmitarve okular.
173
Zlatari-Damaka, Rjenik krivinog prava i postupka, Zagreb, 1966, fq. 130; Krahaso edhe nenin 66 t
Constitutio Criminalis Carolina.
174
Bayer 1, fq. 7.
175
Dimitrijevi, Krivino procesno pravo, Beograd, 1982, fq. 64.
344
Ejup Sahiti
shpesh paraqiten vshtirsi rreth zgjedhjes s elementeve t rndsishme, t cilat duhen

prfshir n definicion, n mnyr q definicioni t jet gjithprfshirs, nga nj an, e
t mos vuaj nga prfshirja e elementeve t parndsishme, nga ana tjetr. Ksisoj
ndodh q ndonj element, t cilin e hasim te nj autor, nuk e gjejm te autori tjetr. As
definicioni q jep Kodi i procedurs penale, sipas t cilit Si dshmitar thirret personi
pr t cilin besohet se mund t jap informacione pr veprn penale, pr kryersin dhe
pr rrethanat e rndsishme pr procedurn penale, nuk e prcakton nocionin e
prgjithshm as q prfshin t gjitha cilsit q e karakterizojn dshmitarin.
N definicionet ekzistuese vihet n pah se dshmitari sht person fizik, i
pazvendsueshm, i cili nuk sht subjekt (kryesor) procedural, se ai sht person i
ndryshm nga i pandehuri, i cili ka dika t njohur, ose sht e besueshme se mund t
ofroj t dhna t dobishme, i cili, i thirrur nga gjykata, sht i obliguar t dshmoj
(tregoj) pr perceptimet e veta shqisore lidhur me faktet e rndsishme nga e kaluara,
sipas rregullit, t fituara rastsisht dhe spontanisht jasht procedurs penale. N disa
definicione theksohet fakti se dshmitari sht person fizik, i ndryshm nga i
pandehuri, i thirrur nga gjykata, dhe se ai duhet t dshmoj n baz t vrojtimit vetjak
t fakteve etj..
Po qe se kihet parasysh fakti se, prve n t drejtn procedurale angleze, i pandehuri
nuk mund t jet dshmitar n shtjen e vet, ather mund t shtrohet me arsye pyetja
se a thua ka nevoj t theksohet fakti se dshmitari sht person i ndryshm nga i
pandehuri. Mirpo, kur nisemi nga fakti tjetr se, sipas Kodit t procedurs penale, si
dshmitar, thirret personi pr t cilin besohet se mund t jap informacione pr veprn
penale, pr kryersin dhe pr rrethanat e rndsishme pr procedurn penale, sht e
pamohueshme se n shumicn drrmuese t rasteve edhe i pandehuri sht person pr
t cilin besohet se mund t jap t dhna..., aq m tepr n rastet kur ai sht kryes i
veprs penale. N t vrtet, t dhnat q mund ti ofroj i pandehuri pr veprn penale
dhe pr personalitetin e tij, nuk injorohen, por ato t dhna sigurohen nprmjet nj
veprimi tjetr procedural - pyetjes s t pandehurit n cilsi t t pandehurit e jo si
dshmitar. Prandaj, vshtruar nga ky knd, theksimi i faktit se dshmitari sht person i
ndryshm nga i pandehuri, ka arsye.
N procedur penale, sipas rregullit, dshmitari paraqet perceptimet e veta shqisore pr
ndonj vepr a person, pr t cilat ka msuar rastsisht. Mirpo, njohjen e fakteve t
caktuara dshmitari mund ta arrij edhe n baz t faktit se nga ai krkohet q, duke
prezantuar me rastin e ndrmarrjes s veprimeve procedurale, t vshtroj mnyrn e
ndrmarrjes s tyre dhe, sipas nevojs, t dshmoj pr to. Ktu, n t vrtet, kemi t
bjm me nj form t posame t dshmis, sepse dshmitart e till i fton organi
procedues (te kontrollet e ndryshme), n mnyr q t vihen n cilsi t dshmitarit.
Shum proceduralist mendojn se dshmitari guxon t'i paraqes vetm rrethanat e
perceptuara, e jo edhe gjykimin e vet pr to. Megjithkt, duhet pasur parasysh fakti
se edhe dshmitari m qllimmir, qndrimi i t cilit sht neutral me ambicie q t'i
paraqes vetm faktet e zhveshura", n t vrtet, i tregon gjykimet e veta t
pavetdijshme, t formuara me rastin e vshtrimit t fakteve. Ksisoj mendimi i
dshmitarit integrohet me veprimin e shqiss perceptive, prandaj vrtetsia, saktsia,
besnikria dhe plotsia e deklarimit t dshmitarit varen edhe nga ajo se n 'mas jan
t sakta gjykimet e dshmitarit. 176 Duke u nisur nga definicioni ligjor se si dshmitar
176
Vodineli, op. cit., fq. 16.
345
Ejup Sahiti
thirret personi pr t cilin besohet se mund t jap informacione pr veprn penale, pr

kryersin dhe pr rrethanat e rndsishme pr procedurn penale, del se asnj kategori
personash nuk sht eliminuar si absolutisht e paaft pr dshmim. Vrtet, paaftsia
absolute pr dshmim mund t ekzistoj te personat e smur psikikisht ose te personat
n gjendje t pavetdijshme (pr shkak t alkoolit, narkotikve etj.), gjersa gjendja e
till ekziston, si edhe te personat t cilt jan fizikisht t smur, prandaj pr at shkak,
nuk jan n gjendje t dshmojn, si jan shurdh-memect, por vetm pr faktet q
mund t dgjohen, ose t verbrit pr ato fakte t cilat vetm mund t shikohen etj..
Pra,edhe pse Kodi i procedurs penale paraprakisht nuk i v dshmitarit kurrfar
kushtesh psikofizike pr dshmim, megjithat paaftsia absolute mund t ekzistoj
nga mungesa e vetive natyrore, fizike e shpirtrore, t cilat jan t domosdoshme, n
mnyr q dshmitari t mund ti vrej faktet dhe ato tia paraqes organit q e merr
n pyetje, ose nga mungesa e supozimeve morale t nevojshme pr tua falur besimin
deklaratave t tyre. Se a do ta pyes n rastin konkret apo do ta refuzoj dshmimin e
nj dshmitari me t meta fizike ose psikike, varet nga rasti konkret. Mirpo, edhe kur
gjykata vendos t mos i pyes personat e till, refuzimi nuk mbshtetet n ndales
ligjore pr marrjen n pyetje t kategoris s caktuar t personave si dshmitar, por n
faktin se si dshmitar thirret personi pr t cilin supozohet se mund t ofroj t dhna t
dobishme pr shtjen penale. Prandaj, kur gjykata mon se, pr shkak t gjendjes
shpirtrore t nj personi, ai nuk mund t ofroj t dhna t dobishme, duhet ta refuzoj
marrjen e tij n pyetje.
Me rolin e dshmitarit nuk mund t bashkngjitet kurrfar roli tjetr n procedur
penale, prve rolit t t dmtuarit (paragrafi 2 i ktij neni), si dhe t prfaqsuesve t
tyre, sepse nevoja pr shqiptim t aktgjykimit t drejt dhe autoritativ, imponon
nevojn pr ndarje t drejt dhe t sakt t roleve ndrmjet t gjitha kategorive t
pjesmarrsve n procedur.
Pr shkak t rndsis jashtzakonisht t madhe q ka funksioni i dshmitarit, atij i
jepet prparsi kur gjendet n kolizion me ndonj funksion tjetr procedural. Ksisoj,
n nj shtje penale sht inkompatibil funksioni i dshmitarit me funksionin e
prokurorit t shtetit, t gjyqtarit, t gjyqtarit porot ose t procesmbajtsit. sht e qart
se doher kur n nj person bashkohet funksioni i dshmitarit me funksionin e
ndonjrit prej subjekteve t prmendur m sipr, po qe se ekziston nevoja q ai t
thirret pr dshmim, duhet br zvendsimi i prokurorit t shtetit, i gjyqtarit, i
gjyqtarit porot ose i procesmbajtsit. Prandaj, kurdo q paraqitet nevoja q dikush nga
personat e siprprmendur t pyetet si dshmitar, personi i till duhet t prjashtohet
patjetr nga funksioni i vet, n dobi t funksionit t dshmitarit n at shtje penale.
Funksioni i dshmitarit, po ashtu, nuk mund t bashkohet me funksionin e mbrojtsit,
prve nse sipas kodit sht i liruar nga obligimi pr t dshmuar dhe po qe se ka
deklaruar se nuk do t dshmoj, ose nse mbrojtsi si dshmitar i privilegjuar pyetet si
dshmitar n rastin e nenit 126, paragrafi, nnparagrafi 1.2 (neni 56, paragrafi 1).
Ksisoj, pra, funksioni i dshmitarit shkon para funksionit t mbrojtsit. Mbrojtsi i
zgjedhur duhet t heq dor nga funksioni i vet, kurse dshmitari i thirrur pr dshmim,
nuk mund ti qaset funksionit t mbrojtjes.
Kur kemi t bjm me prkthyesin ose me ekspertin si pjesmarrs t procedurs
penale, nse nuk mund t zvendsohet me persona t tjer, funksioni i dshmis nuk
sht plotsisht i pangjitshm me funksionet e tyre n t njjtn shtje.
346
Ejup Sahiti
Paragrafi 2.
Sa u prket pjesmarrsve t tjer t procedurs penale, shtja qndron ndryshe. N t
vrtet, i dmtuari mund t pyetet si dshmitar, meqense funksioni i tij nuk sht i
pangjitshm me funksionin e dshmitarit. Analogjikisht, duhet t veprohet edhe me
prfaqsuesit procedural t t dmtuarit. Me nj rregullim t till, kodi ka zgjidhur nj
nga shtjet mjaft me rndsi, duke ia ln gjykats q t vendos se n cilat raste do ti
qaset pyetjes s ktyre dshmitarve. Mirpo, kur ti qaset thirrjes s dshmitarit pr ta
pyetur n at cilsi, ai faktikisht sht barazuar n t drejta, obligime dhe prgjegjsi,
me dshmitart e tjer. Nevoja pr ta pyetur t dmtuarin si dshmitar, n praktik
shpeshher paraqitet si e pashmangshme. Nj situat e till mund t vij sidomos n ato
raste n t cilat, pr vepr penale konkrete, prve deklarimit t viktims, nuk ka prova
t tjera pr t vendosur n procedur penale, prandaj marrja n pyetje e t dmtuarit
sht e pashmangshme. Ska dyshim se, me rastin e pyetjes s dshmitarit - viktims s
veprs penale kundr dinjitetit t personalitetit, nevojitet maturi e pyetsit lidhur me
pyetjet e shtruara q i prkasin sfers intime t viktims, pyetje t cilat mund t
shkaktojn edhe ndjenj turpi pr viktimn ose t afrmit e saj i ekspozojn turpit,
veanrisht kur ato nuk kan lidhje me veprn penale. sht fakt se i dmtuari si
dshmitar okular, percepton n mnyr m t plot dhe mban mend m shum sesa
dshmitari i rndomt, por duhet pasur parasysh edhe fakti se deklarimi i t dmtuarit
si dshmitar, sht deklarim i personit t interesuar pr rrjedhn e procedurs penale
dhe, si i till, mund t jet jo objektiv. Mirpo, megjithkt, pr ndrmarrjen e disa
aktiviteteve q kan pr qllim zhvillimin e suksesshm t procedurs penale,
deklarimi i tij rrallher mund t lihet anash.
Kumulimi i funksionit t t dmtuarit dhe funksionit t dshmitarit, kur personi i till
duhet q, nn presionin e sanksionit penal, t deklaroj drejt, pra edhe ather kur ai
tregim nuk shkon n favor t tij, e shtron pyetjen a thua me kt i dmtuari si pal
procedurale sillet n pozit t pabarabart me paln tjetr procedurale, me t
pandehurin i cili nuk mund t pyetet si dshmitar n shtjen penale t tij. Mirpo,
derisa n rastin e t pandehurit interesi i liris pr mbrojtje konsiderohet si interes
publik i rendit t par, para t cilit bie obligimi pr dshmim, interesi i t dmtuarit
sht m tepr interes individual sesa social dhe ai interes trhiqet para obligimit pr
dshmim, edhe pse, parimisht, me vend zgjidhja e ktill e sjell n pikpyetje vlern
praktike t ktyre dshmitarve si persona proceduralisht t interesuar. Pavarsisht nga
kjo, vlen t vihet n pah fakti se hulumtimet kan treguar se vetm 50% t t
dmtuarve- dshmitar, n esenc, japin deklarim t sakt. 177
Paragrafi 3.
Dispozita e paragrafit 3 t nenit 124 parasheh detyrimin e do personi t thirrur si
dshmitar, q ti prgjigjet thirrjes dhe, kur me Kod nuk sht prcaktuar ndryshe, edhe
ka obligimin q t dshmoj dhe t tregoj t vrtetn.
177
347
Ejup Sahiti
Neni 125 [Paralajmrimet t cilat duhet lexuar dshmitarit, dshmitarve ekspert,

t pandehurve dhe dshmitarve bashkpunues]
1.
2.
3.
348
N fillim t marrjes n pyetje n procedur paraprake, seancs pr

deklarat n procedur paraprake ose mundsis hetuese t veant,
prokurori i shtetit i lexon dshmitarit kt paralajmrimin: "Ky sht nj
hetim penal. Ju jeni i detyruar t dshmoni. Ju jeni i detyruar t tregoni t
vrtetn. Nse ju nuk tregoni t vrtetn, mund t ndiqeni sipas nenit 390
ose 391 t Kodit Penal. Nse besoni se ju mund t fajsoni veten si rezultat i
prgjigjeve n pyetje, ju mund t refuzoni t prgjigjeni. Nse besoni se
keni nevoj pr ndihmn e avokatit si rezultat i prgjigjes n nj pyetje, ju
mund t angazhoni dhe t kshilloheni me nj avokat. Ky hetim penal
krkon t gjej t vrtetn dhe kujtesn sa m t sakt t fakteve q ju
mund t ofroni. Nse ju nuk e kuptoni pyetjen q u sht br, ju duhet t
krkoni q pyetja t ju bhet ndryshe. Nse besoni se ka nj dokument ose
prova t tjera q mund t'iu ndihmojn pr tu prgjigjur n pyetje sa m
sakt apo tiu kujtohen faktet m qart, ju jeni t detyruar t na tregoni.
Nse keni nevoj pr ndihm, prkthim, apo pushim t shkurtr dhe t
arsyeshm nga kjo seanc, ju duhet t krkoni at. A i kuptoni kto t
drejta?"
prokurori i shtetit i lexon ekspertit kt paralajmrimin: "Ky sht nj
hetim penal mbi veprimet pr t cilat ju keni njohuri t specializuara. Ju
jeni t detyruar t dshmoni. Ju jeni t detyruar t tregoni t vrtetn. Nse
ju nuk tregoni t vrtetn, mund t ndiqeni sipas nenit 390 ose 391 t Kodit
Penal. Ju jeni t detyruar t shpjegoni hapat q keni ndrmarr pr
sigurimin e njohurive t specializuara q keni n kt rast. Ky hetim penal
krkon t gjej t vrtetn dhe kujtesn sa m t sakt t fakteve q ju
mund t ofroni. Nse ju nuk e kuptoni pyetjen q u sht br, ju duhet t
krkoni q pyetja t ju bhet ndryshe. Nse besoni se ka nj dokument ose
prova t tjera q mund t'ju ndihmoj pr tu prgjigjur n pyetje sa m
sakt apo tiu kujtohen faktet m qart, ju jeni t detyruar t na tregoni.
Nse keni nevoj pr ndihm, prkthim, apo pushim t shkurtr dhe t
arsyeshm nga kjo seanc, ju duhet t krkoni at. A i kuptoni kto t
drejta?"
prokurori i shtetit i lexon t pandehurit kt paralajmrimin: "Ky sht nj
hetim penal i veprave q ju mund t keni kryer. Ju keni t drejt t jepni
deklarat, mirpo poashtu keni t drejt t heshtni dhe t mos prgjigjeni
n asnj pyetje, prve dhnies s informatave mbi identitetin tuaj. Ju keni
t drejt t mos e fajsoni veten tuaj. Nse ju zgjedhni t jepni deklarat
apo t prgjigjeni n pyetje, ju do t jeni nn betim. Informatat e dhna
mund t prdorn si dshmi n gjykat. Nse keni nevoj pr prkthyes, do
tiu sigurohet falas. Nse besoni se ju mund t fajsoni veten apo t afrmin
Ejup Sahiti
4.
5.
6.
7.
tuaj si rezultat i prgjigjeve n pyetje, ju mund t refuzoni t prgjigjeni. Ju

keni t drejt t keni mbrojts dhe t konsultoheni me t para dhe gjat
marrjes n pyetje. Nse ju nuk e kuptoni pyetjen q u sht br, ju duhet
t krkoni q pyetja t ju bhet ndryshe. Nse keni nevoj pr ndihm,
prkthim, apo pushim t shkurtr dhe t arsyeshm nga kjo seanc, ju
duhet t krkoni at. Nse nuk i kuptoni kto t drejta, konsultohuni me
mbrojtsin tuaj.
deklaratn n procedur paraprake ose mundsis hetuese t veant,
prokurori i shtetit i lexon personit t shpallur dshmitarit bashkpunues
kt paralajmrimin: "Ky sht nj hetim penal i veprave pr t cilat ju
mund t keni njohuri t drejtprdrejt. Ju jeni pajtuar t bashkpunoni n
kt hetim. Nse shfrytzoni t drejtn tuaj pr t heshtur, ju nuk do t jeni
m dshmitar bashkpunues. Nse ju nuk thoni t vrtetn, kjo mund t
merret parasysh gjat prcaktimit t dnimit tuaj dhe ju mund t ndiqeni
sipas nenit 392 t Kodit Penal. Mbrojtsi juaj sht i pranishm. Nse
besoni se keni nevoj t kshilloheni me mbrojtsin tuaj, ju mund t bni
kt. Ky hetim penal krkon t gjej t vrtetn dhe kujtesn sa m t sakt
t fakteve q ju mund t ofroni. Nse ju nuk e kuptoni pyetjen q u sht
br, ju duhet t krkoni q pyetja t ju bhet ndryshe. Nse besoni se ka
nj dokument ose prova t tjera q mund t'iu ndihmoj pr tu prgjigjur n
pyetje sa m sakt apo t ju kujtohen faktet m shum, ju duhet t na
tregoni. Nse keni nevoj pr ndihm, prkthim, apo pushim t shkurtr
dhe t arsyeshm nga kjo seanc, ju duhet t krkoni at. A i kuptoni kto
t drejta?"
Paralajmrimet nga ky nen shnohen n procesverbalin e seancs pr
deklaratn n procedur paraprake.
Paralajmrimet e bra n baz t ktij neni, duhet ti dorzohen edhe me
shkrim t pandehurit n nj gjuh q ai e kupton, s bashku me thirrjen
para marrjes n pyetje.
Paralajmrimet e bra n baz t ktij neni duhet t futen n regjistrin e
seancs preliminare t dshmis.
Paragraft 1 deri 4.
Dispozitat e nenit 125 jan t reja. Ato kan t bjn me paralajmrimet q duhet tua
lexoj prokurori i shtetit dshmitarit, dshmitarve ekspert (ekspertit), t pandehurve
dhe dshmitarve bashkpunues n fillim t marrjes n pyetje n procedur paraprake,
n fillim t seancs pr deklarat n procedur paraprake, ose n fillim t seancs pr
mundsi hetuese t veant. Paralajmrimi lidhur me faktin se zhvillohet hetim penal, u
bhet t gjithve. Paralajmrimi se ekziston obligimi pr t deklaruar t vrtetn, i
bhet dshmitarit dhe ekspertit, ndrsa pr t drejtn q t jap deklarat, t hesht ose
t mos u prgjigjet pyetjeve, prve dhnies s informacioneve mbi identitetin, i bhet
t pandehurit. Dshmitarit bashkpunues i bhet me dije fakti se sht pajtuar t
bashkpunoj n hetimin prkats si dhe si dhe fakti se, nse shfrytzon t drejtn pr
t heshtur, nuk do t jet m dshmitar bashkpunues. N vazhdim prokurori i shtetit
349
Ejup Sahiti
lexon t drejtat e tjera t dshmitarit, t ekspertit, t t pandehurit dhe t dshmitarit

bashkpunues, sipas paragrafve 1-4 t ktij neni.
Paragraft 5 deri 7.
Paralajmrimet nga ky nen shnohen n procesverbalin e seancs pr deklaratn n
procedur paraprake. Shnimi ka t bj me konstatimin n procesverbal se pr
subjektin prkats jan lexuar paralajmrimet, sipas nenit 125. Ato duhet ti dorzohen
edhe me shkrim t pandehurit n nj gjuh q ai e kupton, s bashku me thirrjen para
marrjes s deklarats, dhe pastaj i bashkngjiten procesverbalit pr marrjen e deklarats
n procedur paraprake.
Neni 126 [Dshmitart e privilegjuar]
1.
Si dshmitar nuk mund t merret n pyetje:

1.1. personi i cili me deklarimin e vet do t shkelte detyrn e ruajtjes s
fshehtsis zyrtare ose ushtarake, derisa organi kompetent nuk e
liron nga ky detyrim;
1.2. mbrojtsi, pr at q i pandehuri ia ka besuar atij n cilsi t
mbrojtsit t vet, prve kur krkon vet i pandehuri; dhe
1.3. i bashkpandehuri derisa zbatohet procedur e prbashkt.
M par sht vn n pah se e drejta procedurale penale pozitive, prve t

pandehurit, nuk prjashton asnj kategori personash si absolutisht t paaft pr
dshmim. N t vrtet ekziston paaftsia relative pr dshmim kur prputhet funksioni
i dshmitarit me funksione t tjera n procedur penale. Mirpo, inkompatibiliteti i till
i funksioneve ka t bj vetm me nj rast penal konkret. Megjithat, paaftsia absolute
e dshmitarit mund t ekzistoj n rast se atij i mungon ndonjra prej cilsive natyrore,
t cilat jan t nevojshme pr tia br t mundur vrojtimin dhe riprodhimin e fakteve.
Sidoqoft, nse, duke pasur parasysh rrethanat e rastit, pritet q edhe nga personat t
cilt ndodhen n gjendje t posame shndetsore ose n mosh t shtyr apo
jomadhore, do t mund t nxirrej material i dobishm, gjykata do ti marr n pyetje,
kurse gjendjen e dshmitarit do ta ket parasysh me rastin e muarjes s saktsis s
deklarimeve t tilla. sht krejtsisht e ndar shtja se a do t ket dhe far vlere
provuese do t ket deklarimi i ktyre dshmitarve.
KPP i Republiks s Shqipris (neni 155), duke folur pr zotsin pr t dshmuar,
prcakton se do person ka zotsi pr t dshmuar, me prjashtim t atyre q pr
shkak t t metave mendore ose fizike, nuk jan n gjendje t dshmojn. Pr
verifikim t aftsive fizike ose mendore pr dshmim, gjykata mund t urdhroj
verifikime prkatse.
Nga tr ajo q sht thn deri tash, del se dshmimi sht obligim qytetar, t cilin,
sipas rregullit, duhet ta prmbush personi q thirret n at cilsi. Mirpo, nga obligimi
i prgjithshm pr dshmim, Kodi i procedurs penale veon dy kategori personash:
personat t cilt, sipas rregullit, nuk mund t pyeten si dshmitar, dhe personat t cilt,
po qe se nuk dshirojn t dshmojn, jan t liruar nga obligimi pr t dshmuar. Pr
sa u prket raporteve t tjera, si jan interesi, varshmria dhe raportet afektive, ato nuk
350
Ejup Sahiti
shrbejn si shkak pr t mnjanuar nj person nga dshmia. Por, dshmit e dhna nn

ndikimin e rrethanave t tilla, si dhe t gjitha deklarimet e tjera, gjykata i mon sipas
bindjes s lir, natyrisht me nj kujdes t shtuar.
Sipas nenit 126 t KPP-s nuk mund t pyeten si dshmitar:
a) personi i cili me deklarimin e vet do t shkelte detyrn e ruajtjes s fshehtsis
zyrtare ose ushtarake, derisa organi kompetent t mos e liroj nga ky detyrim;
b) brojtsi i t pandehurit prkitazi me at q atij n cilsi t mbrojtsit ia ka besuar i
pandehuri, prve kur krkon vet i pandehuri; dhe
c) I bashkpandehuri derisa zbatohet procedur e prbashkt.
N kushte t prcaktuara me neni 160, paragrafi 4, edhe fmija duhet t prjashtohet
nga dshmimi.
Largimi nga dshmimi n baz t nevojs pr ruajtjen e sekretit
Pr shkak t kushtzimit dhe t kufizimit t ndrsjell n marrdhniet shoqrore,
shtjellimi i shtjes s esencs s sekretit shoqror krkon shtruarjen e tij n kohezion
me publicitetin. Harmonia ndr raportet e tyre, harmonia e prcaktimit t kufijve t
shtrirjes s tyre pa eliminuar sekretin, duke hiperbolizuar publicitetin, imponohet si
nevoj shoqrore. 178 Nevoja e ruajtjes s sekretit zyrtar ose ushtarak sht parashikuar
si penges absolute pr marrjen n pyetje t nj personi n cilsi t dshmitarit derisa
organi kompetent t mos e liroj nga obligimi i ruajtjes s fshehtsis. Zbulimi i
paautorizuar i sekretit prbn vepr penale. Personi i till duhet ti prgjigjet thirrjes,
mirpo, pr sa u prket shtjeve q paraqesin sekret, duhet t refuzoj prgjigjen, ose
organi procedues nuk mund ta pyes pr to prderisa t ekzistoj obligimi i ruajtjes s
sekretit.
Nnparagrafi 1 i nenit 126 flet pr fshehtsi zyrtare ose ushtarake si shkak pr largim
nga dshmimi. N realitet, me ligj ose me akt tjetr t prgjithshm sht normuar
gjithashtu nevoja e ruajtjes edhe t fshehtsive t tjera, si jan: fshehtsia ekonomike,
profesionale, shkencore, artistike e fshehtsi t tjera. Shtrohet pyetja a thua fshehtsia
si shkak pr largim t dshmitarit nga dshmimi, duhet kuptuar ngusht, kshtu q
prpikt ti prmbahemi sekretit zyrtar ose ushtarak, apo me sekret do t duheshin
prfshir edhe fshehtsit e tjera. Pr kt shtje n teori t procedurs penale dhe n
praktik ekzistojn mendime dhe qndrime t ndryshme. Derisa disa konsiderojn se
shtja e sekretit n procedur penale duhet kuptuar n mnyr restriktive, duke e
marr si shkak pr largim nga dshmimi vetm sekretin zyrtar (shtetror) dhe sekretin
ushtarak, t tjert mendojn se nocioni sekret duhet kuptuar n mnyr ekstensive,
kshtu q sekreti duhet t prfshij edhe fshehtsin ekonomike si dhe fshehtsin e
puns.
Me rastin e normimit t shtjes se konsiderohet sekret, organi kompetent udhhiqet
nga interesi i prgjithshm shoqror, prandaj interesi i njjt edhe shtron nevojn pr
ruajtjen e atij sekreti. Mirpo, nuk duhet harruar fakti se edhe funksioni gjyqsor ka rol
t pazvendsueshm n shoqri. Duke e trajtuar shtjen e sekretit, gjithnj duhet
pasur parasysh edhe fakti se interesi shoqror po ashtu krkon zhvillim efikas t
procedurs penale, kur pr kt krijohen kushtet e nevojshme. Duke e pasur parasysh
interesin e prgjithshm pr rrjedhn e procedurs penale, nga nj an, dhe nevojn e
178
Najman, Velizar, Drutvena sutina tajne u svetlosti kohezije sa javnou, JRKKP nr. 2/1967, fq. 245.
351
Ejup Sahiti
ruajtjes s fshehtsis s caktuar, kur kemi t bjm me interesin shoqror pr ruajtjen

e sekretit zyrtar ose ushtarak, ligjvnsi sht prcaktuar pr ruajtje t interesit n fjal
si interes parsor n krahasim me procedurn penale. Po qe se n ndonj rast konkret
mbizotron interesi shoqror pr konstatimin e s vrtets n procedur penale n
raport me interesin shoqror pr ruajtjen e sekretit zyrtar ose ushtarak, primatin e fiton
interesi i procedurs penale. S kndejmi, konsiderojm se, si shkak pr largim nga
dshmimi, duhen marr pashmangshmrisht vetm sekreti zyrtar (shtetror) dhe sekreti
ushtarak.
Pr sa u prket llojeve t tjera t sekretit, si jan sekreti profesinal, ekonomik etj.,
mendojm se obligimi pr ruajtje t sekreteve t tilla ka t bj me publikun e gjer,
prandaj nuk sht shkak pr largim t dshmitarit nga dshmimi. N nj prfundim t
till mund t arrihet, po qe se kemi parasysh mundsin q, kur e krkojn interesat e
ruajtjes s sekretit, personi i cili zbaton veprimin hetimor t pyetjes u urdhron
detyrimisht personave q asistojn gjat realizimit t atij veprimi, ti ruajn si sekret t
dhnat q i kan msuar me at rast. Njkohsisht ua trheq vrejtjen se zbulimi i
sekretit prbn vepr penale. Gjithashtu nevoja pr ruajtjen e t dhnave sekrete q i
paraqet dshmitari, krijon obligim pr prjashtim t publikut nga shqyrtimi gjyqsor
dhe gjithashtu obligim pr ruajtje t atij sekreti edhe nga ana e pjesmarrsve n
shqyrtim, me se do t duhej t sigurohej ruajtja e mtejme e atij sekreti.
Konsiderojm se paraqitja e fshehtsis profesionale ose e ndonj fshehtsie tjetr n
procedur penale, varsisht nga rasti konkret, kur dika t till gjykata e vlerson t
nevojshme, nuk prbn zbulim t paautorizuar t sekretit, i inkriminuar si vepr
penale. Nevoja pr zbulimin e sekretit q gjykata e mon t arsyeshm, sipas mendimit
ton, ia heq atij veprimi tiparin esencial t paautorizuar". Ktu, natyrisht, nuk sht
fjala pr fshehtsin profesionale t mbrojtsit. Fshehtsia e mbrojtsit, si baz e
posame pr largim nga dshmimi, sikurse do t shihet m posht, sht penges
absolute pr dshmim, t ciln mund ta eliminoj vetm i pandehuri.
Pavarsisht nga t gjitha sa u than deri tash pr interpretimin restriktiv t shtjes s
sekretit, megjithat duhet t pranohet patjetr se kjo shtje sht shum e ndjeshme
dhe e ndrlikuar. Me gjith garancit e siprprmendura, q ofron procedura penale pr
ruajtjen e sekretit t zbuluar n t, personi i cili pyetet si dshmitar, me rastin e
zbulimit t fshehtsis s caktuar, mund t gjendet n dilem etike ndrmjet parimeve
q atij ia imponon profesioni pr ruajtjen e t dhnave t caktuara, dhe krkess
gjyqsore q t tregoj pr ato t dhna n procedurn penale. Prandaj, konsiderojm se
organi procedues duhet t kujdeset rreptsisht pr at q marrjes n pyetje t personave
t till tu qaset vetm n situata tejet t domosdoshme, madje vetm ather kur fakti i
rndsishm nuk mund t vrtetohet me prova t tjera. Nga ana tjetr, si sht
theksuar m par, duhet t merret masa e prjashtimit t publikut, pr t siguruar q
sekretin t mos e msojn personat e tret, t cilt nuk jan pjesmarrs t procedurs.
Kur me rastin e marrjes n pyetje t dshmitarit, gjykata e mon t nevojshm zbulimin
e sekretit, pr ruajtje t t cilit ka obligim dshmitari, ajo duhet ti drejtohet zyrtarisht
me krkes organit kompetent pr lirimin e dshmitarit nga ruajtja e fshehtsis.
Besohet me arsye se gjykata duhet ti drejtohet organit kompetent edhe ather kur
konsideron se dshmitari, me arsyetimin se me deklarim t vet do ta cenonte obligimin
e ruajtjes s sekretit, i bn leqe pa arsye dhnies s dshmis. Duke iu drejtuar organit
kompetent, gjykata i v atij n pah rrethanat pr t cilat dshmitari nevojitet t
352
Ejup Sahiti
deklaroj, prandaj, po qe se deklarimi pr ato t dhna paraqet sekret t cilin dshmitari

sht i obliguar ta ruaj, t krkoj q dshmitari t lirohet nga obligimi i ruajtjes s
sekretit. shtja se a do t lejohet dshmimi pr at q paraqet sekret zyrtar ose
ushtarak apo jo, sht shtje faktike pr t ciln vendos organi kompetent prkats.
Largimi i mbrojtsit t t pandehurit nga dshmimi
Nnparagrafi 2 i nenit 126 ndalon marrjen n pyetje t mbrojtsit t t pandehurit pr
at q ai i ka treguar mbrojtsit.
Pr realizim t suksesshm t funksionit t mbrojtjes n procedur penale, prve
angazhimi t vet t dretprdrejt, i pandehuri mundet, e n situata t caktuara duhet
patjetr, ta shfrytzoj mbrojtjen profesionale, duke angazhuar mbrojts. Funksioni i
mbrojtjes profesionale sht i rndsishm dhe i domosdoshm, si pr interes t t
pandehurit, ashtu edhe pr interes t mirvajtjes s procesit gjyqsor. Meq shoqria
sht e interesuar pr rrjedh t drejt dhe ligjore t procedurs penale, ajo nuk mund t
jet indiferente ndaj mnyrs se si ushtrohet n t funksioni i mbrojtjes.
Realizimi me sukses i funksionit t mbrojtjes supozon krijimin e nj raporti afrsie dhe
t mirbesimit ndrmjet t pandehurit dhe mbrojtsit t tij, ku i pandehuri do t ishte i
sigurt se mund ti besoj dhe ti rrfehet lirisht mbrojtsit t vet pr veprn pr t ciln
akuzohet, pa frik se ajo q i tregon n mirbesim, mund t shfrytzohet n dm t tij.
Nga ana tjetr, edhe efikasiteti i mbrojtjes profesionale varet bukur shum nga ajo se
far raporti mirbesimi vendoset ndrmjet t pandehurit dhe mbrojtsit t tij.
Ksisoj, duke u udhhequr nga nevoja e krijimit t mirbesimit t plot, si pr interes
individual ashtu edhe pr interes shoqror, sht parashikuar q nuk mund t merret n
pyetje si dshmitar mbrojtsi i t pandehurit pr at q i pandehuri ia ka besuar si
mbrojts q e ka, prve kur kt e krkon vet i pandehuri.
Zgjidhjes ligjore me t ciln lejohet mundsia q, me krkes decidive t t pandehurit,
t pyetet mbrojtsi i tij pr at q ai i ka treguar, shikuar nga aspekti i mbrojtjes, mund
ti bhen vrejtje serioze. Pavarsisht nga fakti se zgjidhja e till arsyetohet me
interesin e t pandehurit, ajo nuk mban llogari pr pozitn e mbrojtsit si dshmitar. N
t vrtet, po qe se tregimi i mbrojtsit do t shkonte n dm t t pandehurit,
pavarsisht nga ajo se sa e dmton reputacionin e mbrojtsit konkret, tregimi i till bie
ndesh me etikn e mbrojtsit, etik e cila nga mbrojtsi krkon qe at q e ka dgjuar
nga i pandehuri, t mos ua tregoj personave t tjer, aq m pak, po qe se ajo nuk
shkon n favor t t pandehurit. Nga ana tjetr, edhe sikur mbrojtsi t dshmonte
sakt, e dshmia e till t ishte n favor t t pandehurit, pr arsye t interesimit t
mbrojtsit pr t pandehurin si pal dhe klient t tij, deklaratn e tij gjykata mund ta
hedh si jo objektive. Sidoqoft, pyetja e mbrojtsit t t pandehurit si dshmitar, sht
kushtzuar me vullnetin e t pandehurit. N t kundrtn, ndalimi pr mbrojtsin pr t
dshmuar ekziston edhe pas prfundimit t funksionit t mbrojtjes.
Largimi i t bashkpandehurit nga dshmimi
Ndalesa nga dispozita e nnparagrafi 3 t nenit 126 synon pengimin e shfrytzimit t
deklarimit t t bashkakuzuarve, prkatsisht t personave t cilt kan marr pjes
bashkrisht n veprn penale dhe n raste t tjera t koneksitetit, me kusht q t jen
353
Ejup Sahiti
aplikuar dispozitat pr bashkim dhe ndarje t procedurs. Sikur t mos ekzistonte

ndalesa e till, i pandehuri do t vihej n situat q t deklaronte si dshmitar lidhur me
rrethanat e veprs penale n t ciln ka marr pjes vet ose lidhur me veprn penale t
prbashkt me personin tjetr, kundr t cilit zhvillohet procedur e prbashkt. Nga
dispozita n fjal, del se asnj person kundr t cilit zhvillohet procedur e prbashkt,
nuk mund t merret n pyetje si dshmitar pr sa i prket cilsdo vepr penale ose
cilitdo bashk t akuzuar n at procedur. Ndalesa n fjal nuk mund t anashkalohet
me shikim n shkresa t lnds. 179
Largimi i fmijs nga dshmimi
Kodi i procedurs penale nuk e lidh mundsin pr tu br dshmitar me kurrfar
moshe t vjetrsis, as q v far kufizimesh n at drejtim. Kshtu, si dshmitar mund
t paraqitet personi i shtyr n mosh, i mituri, fmija e kategori t tjera personash. N
kt drejtim njihet vetm mituria e dshmitarit pr tu betuar. N t vrtet, fmija dhe
personi pr t cilin sht vrtetuar t ket kryer vepr penale ose dyshohet me arsye se
ka kryer vepr penale, ose se ka marr pjes n kryerjen e veprs penale pr t ciln
merret n pyetje, - nuk i nnshtrohet betimit (neni 340, paragrafi 1).
Fmija i cili gjendet n lidhje farefisnore me t pandehurin konform m nenin 127,
fakultativisht sht i liruar nga obligimi pr t dshmuar (ktu nocioni fmij sht
m i gjer se nocioni fmij sipas Kodit penal dhe prfshin edhe t miturin). Mirpo,
mundsia e till e lirimit nga dshmimi, n kushte t caktuara ngrihet n obligim. N t
vrtet, pr t vendosur se a do t dshmoj apo jo, kur Kodi i mundson q t mos
dshmoj, dshmitari duhet ta posedoj mundsin faktike t gjykimit dhe t
vendosjes, N qoft se n gjykat paraqitet si dshmitar fmija, gjykata ex officio e
vlerson se, duke pasur parasysh moshn dhe zhvillimin e tij intelektual, a sht i aft
ta kuptoj rndsin e asaj se nuk sht i obliguar t dshmoj. Po qe se konstatohet se
fmija si dshmitar nuk sht n gjendje ta kuptoj rndsin e autorizimit q ia njeh
Kodi pr mosdshmim, nuk mund ta marr n pyetje, prve kur gjykata mon se ai
sht i aft t kuptoj se i nnshtrohet detyrimit pr t treguar t vrtetn.
Aftsia q fmija t vendos me vetdije pr mosdshmim, sht e ndryshme nga
aftsia q fmija t paraqitet n rolin e dshmitarit. Pr heqje dor nga mundsia pr
lirim nga dshmimi, fmija duhet t zhvilloj nj operacion mendor, ti kuptoj pasojat
q mund t rrjedhin nga vendimi i tij dhe t vij n prfundim t drejt. Sa sht i aft
fmija pr dhnie t deklarats s till, sht shtje faktike, t ciln e mon gjykata,
ndrsa vendimin e vet e arsyeton n aktgjykim. Me sa shihet, marrja e vendimit lidhur
me at se a do t dshmoj nj fmij, sht e lidhur me vlersimin dhe, eventualisht,
me vendimin e gjykats n rastin konkret. Andaj, kur gjykata konsideron se fmija i
till nuk sht i obliguar t dshmoj, personi i till faktikisht kalon n radhn e
personave q nuk mund t pyeten si dshmitar.
179
Pavii 3, fq. 332.
354
Ejup Sahiti
Neni 127 [Dshmitart e liruar nga detyrimi pr t dshmuar]

1.
2.
3.
4.
5.
Nga detyra e dshmimit jan t liruar:

1.1. Bashkshorti ose bashkshorti jashtmartesor i t pandehurit, prve
kur procedura zbatohet pr vepr penale pr t ciln mund t
shqiptohet dnimi me t paktn pes vjet burgim dhe ai sht i
dmtuar me at vepr penale;
1.2. Personi i gjinis s gjakut n vij t drejt me t pandehurin, bashkshorti ose bashkshorti jashtmartesor; paraardhsit, pasardhsit,
motrat, vllezrit, axht, dajt, tezet, hallat, fmijt e motrave dhe
vllezrve; ose t afrmit: vjehrra, vjehrri, dhndrri, nusja, motra e
burrit/gruas, vllai i burrit/gruas, kumbari, kumbarja, njerka, njerku; prve kur procedura zbatohet pr vepr penale pr t ciln
mund t shqiptohet dnimi me t paktn dhjet vjet burgim apo nse
sht dshmitar i veprs penale kundr fmijs i cili bashkjeton apo
sht i afrm me t apo me t pandehurin;
1.3. Prindi adoptues ose fmija i adoptuar i t pandehurit, prve kur
procedura zbatohet pr vepr penale pr t ciln mund t shqiptohet
dnimi me t paktn dhjet vjet burgim, ose ai sht dshmitar i
veprs penale kundr fmijs q bashkjeton ose sht i afrt me t
apo me t pandehurin;
1.4. Personi fetar pr at ka i pandehuri apo nj person tjetr i sht
rrfyer;
1.5. Mbrojtsi, mbrojtsi i viktimave, mjeku, puntori social, psikologu
ose ndonj person tjetr pr faktet q i kan msuar gjat ushtrimit
t veprimtaris s tyre kur detyrohen ta ruajn si fshehtsi at q e
kan msuar me rastin e ushtrimit t profesionit; dhe
1.6. Gazetari apo botuesi, i cili punon n media apo nj ose m shum nga
bashkpuntort e tij n pajtim me ligjin e zbatueshm.
Personi i cekur n paragrafin 1, nnparagraft 4, 5 ose 6 t ktij neni nuk
mund t refuzoj dshmimin kur ekziston baz ligjore pr ta liruar nga
detyrimi i mbajtjes s fshehtsis.
Organi kompetent q zbaton procedurn detyrohet q personat e cekur n
paragrafin 1 t ktij neni, para marrjes s tyre n pyetje ose sapo t msoj
pr marrdhnien e tyre me t pandehurin, t'i bj me dije pr t drejtn e
tyre pr t mos dshmuar. Paralajmrimi dhe prgjigjja shnohen n
procesverbal.
Fmija i cili, duke pasur parasysh moshn dhe zhvillimin intelektual, nuk
sht i aft t kuptoj domethnien e t drejts pr t refuzuar dshmimin
nuk mund t pyetet si dshmitar, prve kur gjykata mon se ata jan t
aft pr t kuptuar se i nnshtrohen detyrimit pr t treguar t vrtetn.
Personi i cili ka t drejt t mohoj dshmimin ndaj njrit nga t
pandehurit, lirohet nga detyrimi i dshmimit edhe ndaj t pandehurve t
tjer kur dshmia e tij, duke marr parasysh shtjen, nuk mund t
kufizohet n t pandehurit tjer.
355
Ejup Sahiti
Prve personave t cilt detyrimisht duhet t prjashtohen nga dshmimi (neni 126),
ekzistojn edhe kategori personash t tjer t cilt, kur gjenden n raport t caktuar
juridik ose farefisnor me t pandehurin, ose n kontakt t caktuar fetar, jan t liruar
nga obligimi q t dshmojn. Me fjal t tjera, peronat e till mund t prjashtohen
nga dshmia. Disa persona jan t liruar nga dshmia edhe sipas s drejts
ndrkombtare. T gjith personat q lirohen nga obligimi pr dshmim, n realitet
jan t aft dhe mund t bhen dshmitar, por a do t dshmojn apo jo n rastin
konkret, varet prej vullnetit t tyre.
Paragrafi 1.
Dispozitat e paragrafit 1, nnparagrafi 1.1. - 1.6. t nenit 127 t Kodit t procedurs
penale, prcaktojn personat q lirohen nga detyrimi pr t dshmuar. Ktu gjithsesi
duhen pasur parasysh edhe kufizimet pr mundsin e shfrytzimit t ksaj t drejte, t
cilat i parashohin nnparagrafi 1.1, 1.2 dhe 1.3 t ktij neni.
Raportet e afrsis gjinore, t rndsishme pr lirim nga dshmimi, kan vler t
prhershme. Ndrkaq, ekzistimi i raporteve t tjera nuk do t thot se sht me karakter
t prhershm. Prandaj, pr lirim nga detyrimi i dshmimit, krkohet ekzistimi i
raportit juridik prkats n momentin e dshmimit. Ekzistimi faktik i raportit prkats
(p.sh. konkubinati) ose shkputja e raportit juridik (shkputja e martess etj.) si dhe
marrdhniet e miqsis, jets n banes t prbashkt e t ngjashme, mund t jen me
ndikim vetm pr vlersimin e besueshmris s deklarimit, ka i mbetet gjykats q
n do rast konkret ta peshoj me rastin e vendosjes. sht e drejta, nga dshmimi
jan liruar personat t cilt jan n raport t caktuar me t pandehurin, por jo edhe
personat q jan n raport t till me paditsin dhe t dmtuarin.
E drejta e t afrmit gjinor, prindrve dhe fmijve, q t mos dshmojn njri kundr
tjetrit, mund t ndiqet q nga burimet e s drejts romake, nprmjet s drejts
mesjetare, gjithnj deri n ditt tona. Shpesh merrej se t afrmit gjinor t t
pandehurit nuk lejohet t merren n pyetje si dshmitar. Si arsye merrej rreziku q
deklarimi i tyre mund t paraqiste pr njohjen e s vrtets. Sot mbizotron mendimi se
personat e theksuar kan interes t arsyeshm q t mos dshmojn. Po ashtu
mbizotron mendimi, t cilin e konsiderojm t justifikueshm, se arsyeja pr
mundsin e lirimit nga dshmimi qndron n arsyet humane ndaj ndjenjave t
personave t afrm dhe n kujdesin e ligjvnsit pr ruajtjen e lidhjeve familjare. Meq
shoqria nuk duhet t jet indiferente ndaj ktyre marrdhnieve, sht parapar
privilegji i mosdshmimit. Mirpo, arsyet humanitare, piksynim i t cilave sht
ruajtja e marrdhnieve familjare ndrmjet dshmitarit dhe t pandehurit, edhe pse t
rndsishme, nuk jan t vetmet arsye pr ekzistimin e privilegjit t mosdshmimit.
Arsyeja vijuese konsiston n nevojn pr tiu shmangur mundsis q personat e
prmendur t japin dshmi t rrejshme, qoft n dobi apo n dm t t pandehurit,
far, duke pasur parasysh raportin reciprok t tyre, mund t jet e pritshme. Si faktor
vijues mjaft me rndsi pr prjashtim nga dshmimi, ceket edhe fakti se dshmia e
dshmitarit t till vlen pak. 180 Sido q t jet, me nj zgjidhje t ktill dshirohet t
shmanget situata konfliktore, e cila shkaktohet n psikikn e dshmitarit, si i afrm
gjinor i t pandehurit, me rastin e dshmimit. N t vrtet, dshmitari, i afrt gjinor i
180
Vasiljevi: Sistem..., fq. 359.
356
Ejup Sahiti
t pandehurit, mund t gjendet n dilem ndrmjet detyrimit q ta tregoj t vrtetn

dhe ksisoj, ti bj keq t pandehurit, dhe nevojs pr ruajtjen e solidaritetit familjar e
t jap dshmi t rrejshme.
shtja e privilegjit t dshmitarit q t mos dshmoj, sht zgjidhur n mnyr
identike ndaj t gjith subjekteve q mund ta shfrytzojn at. Detyra e organeve
proceduese ndaj kyre subjekteve si dhe t drejtat e tyre, jan identike, pa marr
parasysh karakterin dhe shkalln e afrsis.
Lirimi nga detyrimi i dshmimit prfshin lirimin e dshmitarit nga dhnia e deklarimit
nse nuk dshiron, por jo edhe lirimin nga detyrimi q ti prgjigjet thirrjes. Me rastin e
do fillimi t marrjes n pyetje t dshmitarit, para se t fillohet t pyetet pr shtjen
kryesore, vrtetohet identiteti i dshmitarit. Me at rast vrtetohet edhe raporti i
dshmitarit me t pandehurin dhe t dmtuarin. Kur pyetsi, i cili zhvillon veprimin
procedural, konstaton ekzistimin e ndonjrit prej raporteve t siprprmndura
ndrmjet dshmitarit dh t pandehurit, sht i obliguar ta bj me dije dshmitarin se
nuk sht i detyruar t dshmoj. Po qe se dshmitari shfrytzon privilegjin e nuk
dshmon, nga veprimi i tij nuk bn t nxirret kurrfar prfundimi, as q shfrytzimi i
ksaj t drejte nga ana e dshmitarit, mund t interpretohet n dm t t pandehurit.
Po qe se dshmitari vendos ta shfrytzoj privilegjin e vet, ather nuk sht e lejuar t
ndikohet n t q t dshmoj. Kur dshmitari heq dor nga privilegji i tij, n cilindo
stad t procedurs penale dhe dshiron t dshmoj, ather, sa u prket detyrimeve
procedurale dhe prgjegjsis, ai barazohet me dshmitart e tjer. Konstatimi pr
njoftimin e br, si dhe prgjigjja e pyetjes s br rreth asaj se a do t dshmoj apo
jo, shnohen n procesverbal (neni 128, paragrafi1, nnparagrafi 1.2). Lshimet
eventuale nga ana e pyetsit n kt drejtim, e bn dshmin t papranueshme dhe n t
nuk mund t mbshtetet vendimi gjyqsor. Veprimi n mnyr t kundrt, paraqet
shkelje esenciale t dispozitave t KPP (neni 384, paragrafi 1, nnparagrafi 1.8). Kto
formalitete procedurale jan t domosdoshme me rastin e do pyetjeje t dshmitarit.
Mundsia e lirimit nga dshmia i sht ofruar personit t thirrur n cilsi t dshmitarit
e jo t pandehurit. E drejta e dshmitarit q t lirohet nga dshmimi, atij i ofron
mundsin e zgjidhjes s dilems ndrmjet dshmimit t sakt, me se do ta ngarkonte
t pandehurin, t afrm t vet, ose futjes n dshmim t rrejshm, me se veten ia
ekspozon rrezikut t ndjekjes penale pr dhnie t deklarimit t rrejshm. Prandaj,
mund t thuhet se e drejta e personit t till q t mos dshmoj, nse nuk dshiron,
ekziston pr ta liruar at nga ai detyrim i rnd. I pandehuri nuk ka t drejt t ndikoj
n dshmitar se a do ta shfrytzoj privilegjin e vet apo jo.
N rast se dshmitari vendos ta shfrytzoj privilegjin e mosdshmimit dhe refuzon t
dshmoj, ai nuk sht i detyruar ta arsyetoj pse e refuzon dshmimin, as q nga fakti
i refuzimit bn t nxirren prfundime t pavolitshme lidhur me mbrojtjen e t
pandehurit.
Si sht theksuar edhe m hert, personat t cilve u sht ofruar mundsia e heqjes
dor nga dshmia, mund t dshmojn. Mirpo, pr tu kuptuar qllimi i atij privilegji,
vet mundsia e heqjes dor me t vrtet supozon kuptim t thell t ndjeshmris
personale pr rndsin e saj, dhe njhersh supozon aftsi t caktuar gjykimi si dhe
zhvillueshmri shpirtrore. N kt drejtim, gjykats i takon obligimi q, kur ti qaset
pyetjes s t afrmit t t pandehurit, me rastin e paralajmrimit pr privilegjin e tij,
njoftimi ti prshtatet gjendjes intelektuale, moshs dhe zhvillimit trupor t dshmitarit.
357
Ejup Sahiti
Por, duhet pasur parasysh edhe fakti se ekzistojn aso gjendjesh shpirtrore dhe aso
moshe, tek t cilat prshtatja sht krejtsisht iluzore. 181
N kategori t dshmitarve t cilt jan t liruar nga obligimi pr t dshmuar, por t
cilt mund t dshmojn nse dshirojn, bn pjes edhe personi fetar (i konfesionit q
njeh institutin e rrfimit) lidhur me at q atij i sht rrfyer i pandehuri apo ndonj
person tjetr. Duhet t theksohet se mundsia e mosdshmimit t personit fetar pr
prmbajtjen e rrfimit n legjislacion t disa shteteve, sht parapar si ndales
absolute pr dshmim, si p.sh. neni 284 i Ligjit t procedurs penale t Republiks s
Kroacis etj..
Kategori t posame t personave q prjashtohen nga obligimi pr t dshmuar,
paraqet personeli diplomatik dhe konsullor. Duke pasur parasysh sovranitetit shtetror,
shtja e dshmimit t disa kategorive t personave dhe t lirimit t tyre nga dshmimi,
sht rregulluar me t drejtn ndrkombtare. Sipas nenit 3,1 paragrafi 2, t Konvents
s Vjens mbi Marrdhniet Diplomatike nga viti 1962 agjenti diplomatik nuk sht i
obliguar t dshmoj. Me agjent diplomatik kuptohet shefi i misionit ose antart e
misionit diplomatik, t cilt kan cilsi diplomatike. Prandaj, gjykatat e shtetit pranues
nuk kan t drejt ti thrrasin agjentt diplomatik q t dshmojn. Mirpo, edhe pse
agjenti diplomatik nuk sht i detyruar t dshmoj, po qe se dshiron, mund t jap
deklarim me shkrim.
Nga ana tjetr, sipas Konvents s Vjens mbi Marrdhniet Konsullore, t vitit 1963
antart e konsullats mund t thirren q t dshmojn n procedur gjyqsore dhe
administrative. Npunsit konsullor dhe antart e personelit konsullor, sipas
rregullit, nuk duhet t refuzojn q t dshmojn. Mirpo, nse funksionari konsullor
refuzon t dshmoj, kundr tij nuk mund t aplikohet kurrfar mase shtrnguese ose
ndonj sanksion tjetr. Kurdo q sht e mundur, dshmia e funksionarit konsullor
mund t pranohet n banes t tij ose n Konsullat, ose t pranohet deklarimi i tij me
shkrim. Veanrisht theksohet se antart e konsullats nuk jan t detyruar t
dshmojn pr faktet t cilat kan t bjn me ushtrimin e funksioneve t tyre, as q ti
japin pr shikim korrespondencn dhe dokumentet zyrtare.
Paragrafi 2.
Personat e cekur n paragrafi 1, nnparagrafi 1.4 (personi fetar pr at q i pandehuri
ose ndonj person tjetr i sht rrfyer); nnparagrafi 1.5 (mbrojtsi, mbrojtsi i
viktims, mjeku, puntori social, psikologu ose ndonj person tjetr, pr faktet q i
kan msuar gjat ushtrimit t veprimtaris s tyre, kur detyrohen ta ruajn si fshehtsi
at q kan msuar me rastin e ushtrimit t profesionit; dhe nnparag. 1.6 ( gazetari ose
botuesi, i cili punon n medie apo nj ose m shum nga bashkpuntort e tij, n
pajtim me ligjin, nuk mund t refuzojn dshmimin kur ekziston baz ligjore pr ta
liruar nga detyrimi i mbajtjes s fshehtsis.
181
Damaka: Okrivljenikov iskaz kao dokaz u savremenom krivinom procesu, Zagreb, 1962, fq. 62.
358
Ejup Sahiti
Paragraft 3 dhe 4.
Paragrafi 3 parasheh obligimin pr organin kompetent q zbaton procedurn q ti
bjn me dije personat nga paragrafi 1 pr t drejtn e tyre q t mos dshmojn, dhe
q njoftimin e br ta shnoj n procesverbal.
Pr paragrafin 4, shih: komentin tek neni paraprak 126.
Paragrafi 5.
Paragrafi 5 parasheh mundsin pr personin q ka t drejt t mos dshmoj ndaj
njrit nga t pandehurit, q t mos dshmoj edhe ndaj t pandehurve t tjer, kur
dshmia e tij nuk mund t kufizohet n t pandehurit e tjer.
Neni 128 [Rrethanat kur deklarata sht e papranueshme]
1.
Dshmia e dshmitarit sht e papranueshme nse:

1.1. Personi nuk mund t pyetet si dshmitar;
1.2. Personi sht i liruar nga dshmimi, por nuk sht vn n dijeni pr
kt ose shprehimisht nuk ka hequr dor nga kjo e drejt, apo kur
udhzimi dhe heqja dor nuk sht shnuar n procesverbal;
1.3. Personi sht fmij, i cili nuk kupton t drejtn e tij pr t refuzuar
dshmimin; ose
1.4. Dshmia e dshmitarit sht marr me forc, me kanosje ose me
ndonj mnyr tjetr t ndaluar.
N nenin 128 jan renditur rrethanat kur dshmia e dshmitarit sht e papranueshme.
Shih: komentin e nenit 257.
Neni 129 [Dshmitari nuk sht i detyruara pr t fajsuar veten apo t afrmin]
Dshmitari nuk ka detyrim t prgjigjet n pyetje konkrete kur ka gjasa se
me kt e v veten ose ndonj person t afrm t tij para turpit t rnd,
dmit t konsiderueshm material ose ndjekjes penale. Gjykata apo
prokurori i shtetit pr kt t drejt e njofton dshmitarin.
Dispozita e nenit 129 parasheh privilegj vijues pr dshmitarin. N t vrtet, prve
kategorive t caktuara t personave t cilt nuk mund t pyeten si dshmitar, ose t
atyre q jan liruar nga obligimi pr t dshmuar, e drejta e procedurs penale ia
mundson dshmitarit, duke e kuptuar me kt rast do person i cili ka detyrim t
dshmoj n shtjen konkrete, q ta mohoj prgjigjen pr ndonj pyetje, po qe se
sht e besueshme se me t do tia ekspozonte veten ose t afrmin gjinor; a) turpit t
rnd, b) dmit t konsiderueshm material ose c) ndjekjes penale.
Kur qytetart thirren n cilsi t dshmitarit, interesi i prgjithshm shoqror krkon q
ata ta thon t vrtetn dhe gjith t vrtetn, pra tr at q din lidhur me rrethanat e
rastit penal. Me gjith interesin e theksuar shoqror n at drejtim, ekziston edhe
interesi i individit, q disa shtje t caktuara ti mbaj konfidenciale. Kolizionin e
359
Ejup Sahiti
interesave t siprshenuar Kodi e ka zgjidhur ashtu q dshmitarit i jepet e drejta t

mos i prgjigjet ndonj pyetjeje. Kjo sht e kuptueshme, sepse obligimi pr dshmim
dhe tregimi i s vrtets, nuk duhet t shndrrohet pr dshmitarin n vetakuzim.
Zgjidhja e ktill e mbron dshmitarin gjat pyetjes nga keqprdorimi eventual i
dispozitave procedurale dhe duhet t pengoj sjelljen e tij n pozit q ta pranoj
veprn penale apo ti ekspozohet prgjegjsis penale pr dshmi t rrejshme.
N t vrtet, duke u nisur nga llojllojshmria e problemeve lidhur me privilegjin e
mosdhnies s prgjigjes pr ndonj pyetje, dhe nga kompleksiteti i saj, ligji e l t
hapur shtjen se prfshijn nocionet dm i konsiderueshm material, turp i
madh. shtja e ekzistimit t dmit t konsiderueshm material sht shtje faktike
dhe, para s gjithash, ajo varet nga mundsit materiale t dshmitarit. Mendojm se,
me rastin e vlersimit t ktij kriteri, m tutje duhet pasur parasysh pesha e veprs
penale, e cila sht objekt dshmie si dhe rndsia e dshmis si prov pr provimin e
saj. Vshtirsit shfaqen edhe tek prcaktimi m i afrt si dhe tek vrtetimi i ekzistimit
t rrethans turp i madh. Ktu me siguri sht fjala pr turp t intensitetit t lart, e jo
pr fardo turpi.
Meqense me rastin e marrjes n pyetje t dshmitarit, gjykata nuk e di se cila pyetje
mund t ket pasoj t dmshme pr dshmitarin, praktika mbshtet qndrimin se nuk
mund t prjashtohet mundsia e shtruarjes s pyetjes n kt drejtim. N t vrtet,
pikpamja e till sht e pranuar vetm me kusht q dshmitarit ti bhet me dije pr
privilegjin e mosdhnies s prgjigjes pr ndonj pyetje. Prandaj, kur i shtrohet pyetja,
dshmitari ka t drejt t mos prgjigjet. N kt drejtim, mund t lindin disa
vshtirsi, meq pr lirim nga prgjigjja pr ndonj pyetje sht e nevojshme q, n
njfar mase, gjykata t bindet se dhnia e prgjigjes pr pyetjen konkrete dshmitarin
ose t afrmin e tij gjinor do ta sjell n gjendje turpi t madh, dmi t konsiderueshm
material ose ndjekjeje penale.
Me sa shihet, gjykata, para se t filloj marrjen n pyetje t dshmitarit, duhet tia bj
me dije patjetr se nuk sht i obliguar ti prgjigjet ndonj pyetjeje. Se kur do ta
pranoj gjykata si t justifikueshme mosdhnien e prgjigjes pr ndonj pyetje, sht
shtje faktike. Po qe se dshmitari, duke u mbshtetur n kt privilegj, refuzon
prgjigjen pr ndonj pyetje, gjykata nuk duhet t insistoj pr prgjigje, duke e
arsyetuar insistimin me faktin se prgjigjen nuk do ta shnoj n procesverbal, e t
ngjashme. Po qe se gjykata kaprcen pa ia br me dije dshmitarit, e megjithat e
mbshtet vendimin n at dshmi, konsiderohet se me nj veprim t till nuk sht
shkelur e drejta e t pandehurit pr mbrojte, po ktu kemi t bjm me shkeljen e s
drejts personale t dshmitarit. Mirpo, kjo, nga ana tjetr, e hap shtjen rreth asaj se
a ka nevoj pr vllimin ekzistues t privilegjit t prmendur.
N nj pjes t teoris proceduralo-penale sht shprehur rezerv, sipas mendimit ton
e arsyeshme, rreth shtjes s ekzistimit t privilegjit t dshmitarit pr mosdhnie t
prgjigjes pr ndonj pyetje me pikmbshtetje n mundsin e shkaktimit t dmit
material ose t lndimit t nderit, prve t tjerash, edhe nga shkaku se t drejtat e tjera
pozitive rreth ksaj shtjeje nuk shkojn kaq gjer, sikurse KPP. 182 Nevoja e
182
Sipas shkrimit t prof. Damaka: Obavetenja gradjana..., fq. 201-202, e drejta austriake, sikurse edhe
LPP, parasheh t njjtat shkaqe pr mosdhnie t prgjigjes pr pyetje konkrete, vetm jo si t drejt t
dshmitarit, por si mundsi t ciln e vlerson gjykata. Nga ana tjetr, e drejta e Gjermanis - neni 55
360
Ejup Sahiti
ekzistimit t ktyre shkaqeve (t dmit material dhe t turpit) duhet trajtuar n lidhmni
reciproke me nevojn e efikasitetit t procedurs penale, prandaj de lege ferenda
ndoshta do t duhej prcaktuar vetm pr mundsin e mosdhnies s prgjigjes pr
shkak t rrezikut nga ekspozimi i ndjekjes penale. Konsiderojm se mbrojtja e
interesave t dshmitarit rreth shtjeve t siprprmendura mund t sigurohet me
prjashtim t publikut pr at koh, ose ksisoj pasoja negative mund t zbutet.
Dyshimi n arsyen e ekzistimit t ktij privilegji, si v n pah Damaka, gjithsesi do t
gjej shprehjen kur t fillojn m shpesh t thirrn dshmitart n t.
Duke e trajtuar kt t drejt t dshmitarit, duhet vn n pah edhe rreziku q i
kanoset t pandehurit indirekt. N t vrtet, me rastin e vlersimit t mosdhnies s
dshmis pr shkak t rrezikut nga ekspozimi pr ndjekje penale, trupi gjykues mund t
formoj bindje se dshmitari, si bashk ekzekutues, sht fajtor, e, gjykuar sipas ksaj,
edhe i pandehuri. Prandaj fardo zgjidhjeje ligjore q t pranohet, duhet t jet e atill
q dshmitarit ti mundsoj mosdhnien e dshmis kundr vetes.
Neni 130 [Kushtet e prgjithshme pr marrjen n pyetje n procedur paraprake,
marrjen e deklarats n procedur paraprake ose mundsin hetuese t
veant]
1.
2.
3.
4.
5.
Dshmitari pyetet ndamas dhe pa pranin e dshmitarve t tjer.

Dshmitari detyrohet ti jep prgjigjet gojarisht.
Pas ksaj, dshmitari pyetet pr emrin dhe mbiemrin, emrin e babait dhe t
nns, numrin e letrnjoftimit, profesionin, vendbanimin, vendlindjen,
moshn dhe marrdhnien e tij me t pandehurin dhe me t dmtuarin.
Dshmitarit i bhet me dije detyrimi i tij pr t lajmruar gjykatn pr do
ndryshim t vendbanimit ose vendqndrimit.
Dispozita e paragrafit 2 t ktij neni nuk zbatohet kur sht n
kundrshtim me masat pr mbrojtjen e t dmtuarve dhe dshmitarve si
parashihet me kt Kod.
Zyrtart e policis jan t detyruar q t japin t dhnat nga paragrafi 3
por informohen pr t drejtn e tyre, q n vend t adress s banimit t
japin adresn e stacionit t tyre policor.
Me rastin e marrjes n pyetje t personit i cili nuk ka mbushur moshn
tetmbdhjet vjet, sidomos kur ai sht dmtuar me veprn penale
veprohet me kujdes q pyetja t mos ndikoj dmshm n gjendjen e tij
mendore. Kur sht e nevojshme, ai pyetet me ndihmn e psikologut pr
fmij ose pedagogut pr fmij apo ekspertit tjetr profesional.
Paragraft 1 deri 3.
Veprimi procedural i marrjes n pyetje t dshmitarit (marrja e deklarats), i cili
zbatohet gojarisht, sht detyr mjaft e ndrlikuar. Marrja e deklarats bhet ndaras dhe
pa pranin e dshmitarve t tjer. Rndsia e dshmis si prov imponon nevojn q,
paragrafi paragrafi 1 rreth ksaj shtjeje parasheh si shkak vetm ekspozimin ndaj rrezikut nga ndjekja
penale. As e drejta anglosaksone nuk shkon kaq gjer sikurse KPP.
361
Ejup Sahiti
me rastin e pyetjes, pyetsi ti qaset asaj me plan paraprak t prgatitur mir e t

definuar qart.
Me qllim q t vrtetohet identiteti i dshmitarit dhe i lidhjeve e marrdhnieve t tij
me pjesmarrsit prkats procedural, dshmitarit s pari i bhen pyetje t
prgjithshme (quoad personalia ose generalia). Kshtu, dshmitari pyetet pr emrin e
mbiemrin, emrin e babait dhe t nns, numrin e letrnjoftimit, profesionin,
vendqndrimin, vendlindjen, moshn dhe marrdhnien e tij me t pandehurin dhe me
t dmtuarin. Dshmitarit i bhet me dije detyrimi i tij pr t lajmruar gjykatn pr
do ndryshim t vendbanimit ose vendqndrimit. Krahas ksaj, varsisht nga rasti
konkret, sht e nevojshme t sqarohen edhe lidhjet e tjera eventuale, si jan punsimi
n vend t njjt t puns, aktiviteti sportiv, hobi i prbashkt etj.. Konsiderojm se,
pr vlersim t drejt dhe objektiv t dshmis, gjykata duhet t futet m thell n
raportet e prditshme t ndrsjella ndrmjet dshmitarit dhe t pandehurit, t cilat
ndodh t jen me ndikim vendimtar pr dshmi. 183
N kuadr t pyetjeve t prgjithshme lidhur me identitetin, dshmitarit i bhen edhe
paralajmrime prkatse, se sht i obliguar t thot t vrtetn dhe se nuk guxon t
hesht asgj, si dhe paralajmrimi se dshmimi i rrejshm prbn vepr penale. Me
arsye mendohet se kontakti i par me dshmitarin nuk duhet t jet tejet zyrtar dhe i
ftoht, as q, me rastin e paralajmrimeve, bn t lihet prshtypja se q n fillim
dyshohet n dshmin e tij. Jo rrall, kur thirret nj person n cilsi t dshmitarit, nse
pr her t par kontakton me organin procedues, i cili duhet ta pyes, ai mund t jet i
shqetsuar dhe mund t ket nj doz tensioni, i cili manifestohet n form t
pasiguris, zbehjes, dridhjes s duarve e t kmbve etj.. Pr qetsim t tensionit t
till, pyetsi duhet t prpiqet q ndrmjet tij dhe dshmitarit t krijoj raport
mirbesimi. Prandaj, stabiliteti dhe gjakftohtsia me rastin e pyetjes duhet t jen
gjithnj pranishme, pavarsisht nse dshmitari i vrteton ose i zbulon rrethanat e reja
apo orientohet n dshmi t rrejshme.
Dshmitarit i bhet me dije detyrimi i tij pr t lajmruar gjykatn pr do ndryshim t
vendbanimit ose vendqndrimin. Kur merret n pyetje zyrtari i policis n cilsi t
dshmitarit ai ka t drejt q, n vend t adress s banimit, ta jep adresn e stacionit t
tij policor. Gjykata duhet ta njoftoj pr kt t drejt (paragrafi 4 i ktij neni.
Pas pyetjeve t prgjithshme, kalohet n marrjen n pyetje pr shtjen kryesore, dhe
dshmitari thirret q t paraqes tr at q di pr faktin prkats. Me rastin e pyetjes s
dshmitarit, duhet t kihet parasysh nevoja q kjo veprimtari t rrjedh me nj rend, pa
kufizime dhe ndarje t theksuara t ndonj faze t procesit t pyetjes. Gjithsesi, pyetsi
duhet ti ket parasysh dhe ti respektoj specifikat n fushn e psikologjis s disa
kategorive t dshmitarve, si jan fmijt, t miturit, personat e moshuar dhe rrethana
t tjera, t cilat kan rndsi pr vlersim t dshmis s dshmitarit. Pr kt arsye,
mnyra e pyetjes s dshmitarit duhet ti prshtatet psikologjis s personit. Nga ana
183
N kt drejtim, Petriqi (Komentar I, fq., 443) me t drejt v n pah se me rastin e vlersimit t

marrdhnieve ndrmjet t pandehurit dhe dshmitarit dhe objektivitetit t dshmitarit duhet pasur parasysh
nse sht fjala pr personat t cilt gjenden n t njejtn organizat punuese..., a jan n raport subordinimi
dhe t nnshtruar, a jan n raport t puns dhe t veprimtaris s prbashkt..., a jan simpatizues t flakt
t t njjtit klub apo t klubeve kundrshtare, t shoqats profesionale ose t shoqats tjetr, a jan
ideologjikisht dhe profesionalisht n konfrontim, a kan lidhje gjinore (t gjakut, krushqis ose shpirtrore
etj.), a kan orientime identike (radioamator, filatelist, gjuetar, e t ngjashme.).
362
Ejup Sahiti
tjetr, kjo imponon nevojn pr njohje t psikologjis gjyqsore dhe posedim t taktit e
t prvojs n shfrytzimin e kategorive t ndryshme t dshmitarve.
Me rastin e marrjes n pyetje, dshmitarit duhet ti mundsohet q, lirisht dhe pa
pengesa, ti paraqes faktet q kan t bjn me veprn penale dhe prgjegjsin penale
t kryersit, t cilat i kan ngelur n kujtes. Edhe pse kjo pjes e dshmis sht jo e
plot dhe e prgjithsuar, megjithat paraqet at pr se dshmitari sht m s teprmi i
sigurt. Dshmitarit mund ti lejohet q, n deklarimin e tij, t jet m i gjer, pa u
lshuar n tregim historik pr ngjarjen, ndrsa sht shtje e pyetsit q t shnoj n
procesverbal vetm at q sht e rndsishme pr faktet.
Gjat paraqitjes s dshmis, sipas rregullit, dshmitari nuk duhet t ndrpritet dhe
duhet shmangur shtrimin e pyetjeve. Me t drejt vihet n pah se ka dshmitar t cilt,
n t vrtet, nuk jan n gjendje ti parashtrojn objektivisht perceptimet e veta, po qe
se nuk shkojn sipas nj rendi t caktuar, m s shpeshti duke renditur ngjarjen
kronologjikisht. Megjithat, biseda e lir e dshmitarit mund t ndrpritet, sidomos
nse ai flet pr shtje t parndsishme pr shtjen penale. Me rastin e pyetjes s
dshmitarit, mund t paraqitet nevoja q, pas prfundimit t pyetjes (nganjher edhe
gjat deklarimit), t shtrohen pyetje kontrolluese ose plotsuese, qllimi i t cilave
sht ngacmimi ose orientimi i deklarimit, plotsimi i zbraztive t caktuara, sqarimi i
situats kur dshmia nuk prputhet me faktet dhe rrethanat e vrtetuara m par,
saktsimi i shtjes etj..
Me rastin e marrjes n pyetje t dshmitarit, duhen pasur parasysh ndalesat nga neni
128.
Gjykata, gjithashtu duhet ta mbroj dshmitarin nga nprkmbja e palve dhe e
mbrojtsit t t pandehurit. Nuk bn ti lejohet pals q, me qllim t zhvlersimit t
dshmis, e cila nuk shkon n favor t saj, t tentoj me do kusht, pa i zgjedhur
mjetet, ta prbuz dhe t nnmoj personalitetin e dshmitarit.
Dshmitari okular
Nocioni dshmitar sht nocion i prgjithshm, i cili ngrthen n vete kategori t
ndryshme personash (t dmtuarin si dshmitar, dshmitarin okular, dshmitarin sipas
dgjimit etj.). Dallimi ndrmjet dshmitarit okular dhe atij jookular qndron n faktin
se, me rastin e pyetjes s dshmitarit, far rrethanash - si objekt dshmimi, synohet t
vrtetohen. N rend t par, aty hyjn rrethanat e vet ndodhjes s veprs penale
(prshkrimi i ngjarjes, vendi, koha, mnyra, mjeti, pasoja etj.). Informacionet e
dshmitarit okular kufizohen n ngjarjen penale t vzhguar. Ndrkaq, dshmitari jo
okular disponon informacione q ka marr jo me perceptim t drejtprdrejt t vet
kryerjes s veprs, por me perceptim t ndodhive dhe fakteve t tjera, t cilat jan t
lidhura trthorazi me ngjarjen penale 184 Nj person bhet dshmitar okular vetm nse
ngjarja, q ka vshtruar, ka karakter juridiko-penal, q do t thot se konsiderohet si
vepr penale ose dyshohet n at drejtim. Kodi i procedurs penale he as teoria e s
drejts s procedurs penale nuk flasin drejtprdrejt pr dshmitarin okular. Sipas
rregullit, dshmitari pyetet prej nga e di ose e ka msuar at pr t ciln dshmon.
Pyetja e till shtrohet pr arsye se sht e nevojshme t vrtetohet burimi i njohjes,
d.m.th. a thua dshmitari i komunikon faktet q i ka vrejtur me shqisa t veta.
Nevojitet t dihet se, n rastin konkret, sht fjala pr dshmitar direkt, pr dshmitar t
184
363
Ejup Sahiti
veprs, i cili e ka vrejtur me shqisa t veta rrjedhn e veprs pr t ciln deklaron, apo
at q e tregon, e ka dgjuar nga dikush tjetr, e q n nj situat t till kemi t bjm
me dshmitar sipas dgjimit. N praktik dhe n teori prdoret mjaft shpesh termi
dshmitar okular, edhe pse deri sot nuk ekziston prkufizim i caktuar konkret. N t
vrtet, dshmitart i krijon vet rasti, fakti se n momentin kur dhe n vendin ku sht
kryer vepra penale, jan ndodhur aty dhe me shqisat e tyre, me shikim apo dgjim, e
kan vrejtur at q ka ngjar. Prandaj dshmitar okular konsiderohen ata persona t
cilt tregojn pr perceptimet e veta shqisore t drejtprdrejta lidhur me faktet juridike
relevante n procedurn penale.
Dshmitari sipas dgjimit
M par sht theksuar se dhmitari dshmon n procedur penale pr perceptimin e
vet t drejtprdrejt shqisor t fakteve juridike relevante. N t vrtet, n baz t
perceptimit t drejtprdrejt shqisor dshmojn t gjith dshmitart, pa marr parasysh
se a sht fjala pr dshmitar okular apo pr dshmitar sipas dgjimit. Mirpo,
dshmitari sipas dgjimit (dshmitari ex audity) nuk e ka peceptuar vet rrjedhn e
veprs, por flet pr tregimin e personave t tret, t cilt i kan treguar pr zhvillimin e
veprs.
Me rastin e trajtimit t analizs s pyetjes s dshmitarit sipas dgjimit, paraqiten nj
mori pyetjesh, si jan: a thua dshmitari burimor i ka thn fare dika dshmitarit
sipas dgjimit; a thua deklarata primare e prcjell nprmjet dshmitarit sipas
dgjimit, i prgjigjet s vrtets; a thua dshmitari sipas dgjimit ka riprodhuar
prmbajtsisht dhe n mnyr korrekte deklarimin e par t dshmitarit origjinalburimor? T gjitha kto pyetje, me rastin e vlersimit t dshmis s till, shkaktojn
vshtirsi t caktuara.. Meq dshmitari sipas dgjimit nuk e ka vrejtur ngjarjen
kontestuese, por flet pr deklaratn pr t ciln ka dgjuar, ekziston mundsia q ai
komunikim t bhet me prmbajtje t shtrembruar. Kur ksaj i shtohen edhe gabimet
eventuale, vese gjithsesi t mundshme gjat riprodhimit, aq m par nse deklarata
bhet n sistem zinxhiror nprmjet shum personave, ather me t drejt prfundohet
se dshmimi sipas dgjimit nuk mund t jet surrogat i mir pr dshmitarin origjinal
burimor. 185 Psikologjia ka vn n pah se rezultati i gabimeve me rastin e dshmimit
vetm n baz t shqiss s dgjimit, sht nj her e gjysm m i madh sesa te
deklarimi i dshmitarit q mbshtetet n shqisn e t pamit. Nga ana tjetr, disa autor
nnvizojn me t drejt faktin se njerzit dgjojn sipas kuptimit, madje sipas atij
kuptimi q vet ua japin fjalve t thna. Kjo gjithsesi vshtirson riprodhimin e
drejtprdrejt dhe konsekuent t asaj q ka thn personi i tret, ndrsa kjo te pyetja e
dshmitarit sipas dgjimit, sipas natyrs s shtjes, sht m e theksuar. Me sa shihet,
prve burimeve t shumta t lajthitjeve, t cilat jan karakteristik e deklarimit t
dshmitarit origjinal-burimor, paraqiten edhe t meta t tjera karakteristike pr dshmi
sipas dgjimit. Prandaj n shkencn procedurale penale me t drejt shtrohet shtja e
lejueshmris s ksaj mnyre t argumentimit t fakteve.
Pr kt shtje ekziston mendimi, me t cilin edhe ne pajtohemi, se parimisht nuk
lejohet shfrytzimi i dshmis s till, edhe pse nuk sht e mundur dhe as reale q t
eliminohet plotsisht nga prdorimi. N t vrtet, me rastin e procedimit t provave, e
drejta procedurale penale prpiqet pr realizimin e parimit t drejtprdrejt, i cili
185
364
Ejup Sahiti
krkon q n procedurn penale t prdoren ato mjete t provs, t cilat jan m s

afrmi me burimin e njohjes s fakteve t rndsishme. Kjo praktikisht do t thot q,
kur ekziston dshmitari, i cili i ka vrejtur drejtprdrejt faktet q jan objekt dshmimi,
duhet t prpiqemi gjithmon q po ai person t pyetet drejtprsdrejti.
Duhet t pranojm se kjo nuk sht e mundur doher t realizohet. Prandaj, Kodi i
procedurs penale nuk e ndalon shprehimisht pyetjen e dshmitarit sipas dgjimit.
Edhe pse dshmitart e till jan mjaft jo t sigurt, nuk prjashtohet mundsia q
ndalesa absolute n at drejtim do t mund ta mbyllte nj rrug t muar pr ta njohur
t vrtetn. S kndejmi, deklarimit t dshmitarit sipas dgjimit, kur paraqitet nevoja e
domosdoshme pr t, i duhet qasur me kujdes. N t vrtet, pyetja e dshmitarit sipas
dgjimit nuk mund ta zvendsoj deklarimin e dshmitarit burimor si dshmitar
parsor. Mirpo, kur dshmitari burimor sht i paarritshm nuk mund t gjendet, ska
penges t pyetet dshmitari sipas dgjimit pr at ka ka msuar nga burimi origjinal,
sepse n nj rast t till dshmitari sipas dgjimit sht m s afrmi me burimin e
provs prkitazi me rrethanat prkatse. Megjithat, n krkim pr personit i cili sht
m s afrmi me burimin, organi procedural duhet t ket kujdes pr pyetjen e
dshmitarit ex audity aliena, d.m.th. pyetja e personit i cili deklaron at q i ka treguar
personi tjetr pr at q ka dgjuar nga dshmitari burimor. Dshmitari i till, me t
drejt konsiderohet asi relej i cili q nga fillimi ka pengesa serioze t prhershme dhe
pson deformime. 186 Nga sa u tha m sipr, konsiderojm se, kurdo q sht e
mundur, duhet shmangur marrja n pyetje e dshmitarit sipas dgjimit.
Konsiderohet se, me qllim t vrtetimit t provs s proceduar, ska penges q,
krahas me dshmitarin burimor, ose krahas me t pandehurin, t pyetet edhe dshmitari
sipas dgjimit. Kjo do t mund t realizohej kur, p.sh., pr ndonj arsye dshmitari
sht br i njanshm, sa koh q nuk ka qen ksisoj n kohn kur i ka treguar dika
t till dshmitarit sipas dgjimit, ose kur dshmitari sipas dgjimit ka memorie m t
mir se dshmitari origjinal. 187
Sipas paragrafi 3, dispozita e paragrafi 2 nuk zbatohet kur sht n kundrshtim me
masat pr mbrojtjen e t dmtuarve dhe t dshmitarve (Kapitulli XXI, nenet 220226).
Paragrafi 4.
Kur merret n pyetje zyrtari i policis n cilsi t dshmitarit, ai ka t drejt q, n vend
t adress s banimit, t jap adresn e stacionit t tij policor. Gjykata duhet ta njoftoj
pr kt t drejt.
Paragrafi 5.
Dispozita e paragrafit 5 krkon kujdes t posam me rastin n marrjes n pyetje t
dshmitarit i cili nuk i ka mbushur 18 vje, sidomos kur ai sht dmtuar me vepr nga
vepra penale. Dispozita n fjal synon ta kursej t dmtuarin e till nga i ashtuquajturi
186
Ibid.
Damaka, Obavetenja dana organima unutranjih poslova i dokazivanje u krivinom postupku,
JRKKP, nr. 2/1969, fq. 98.
187
365
Ejup Sahiti
viktimizim i dyt. Prandaj krkon q, kur sht e nevojshme, ai t pyetet me ndihmn e

psikologut ose t pedagogut pr fmij, apo t nj personi tjetr profesional.
Neni 131 [Marrja n pyetje n procedur paraprake]
1.
2.
3.
4.
5.
Gjat fazs s hetimit, prokurori i shtetit mund t thrret dshmitart,

viktimat, dshmitart bashkpunues, dshmitart e mbrojtur dhe ekspertt
q t japin informata n marrjen n pyetje n procedurn paraprake q
sht relevante pr procedurn penale.
Prokurori i shtetit mund t lejoj mbrojtsin, viktimn apo mbrojtsin e
viktimave q t merr pjes n marrjen n pyetje n procedur paraprake.
Gjat marrjes n pyetje, prokurori i shtetit mund t pyes personin i cili
merret n pyetje lidhur me provat materiale. Provat materiale duhet t
identifikohen qart n procesverbalin, transkriptin ose raportin mbi
marrjen n pyetje.
Marrja n pyetje n procedur paraprake mund t incizohet audio, t
incizohet audio dhe video, t transkriptohet fjal pr fjal ose t
prmblidhet n nj raport. Incizimi, transkripti apo raporti jan n pajtim
me Kapitullin XI dhe i bashkngjiten shkresave t lnds.
Personi i cili merret n pyetje nga ky nen mund t dshmoj m von gjat
marrjes s deklarats n procedur paraprake ose n mundsin hetuese t
veant.
Terminologjia e prdorur me rastin e emrtimit t neneve 131 dhe 132 n tekstin n

gjuhn shqipe ka shkaktuar konfuzion pr sa i prket veprimit procedural q ka t bj
me marrjen n pyetje n procedur penale. Dispozitat e neneve 131 dhe 132 veprimin
procedural t marrjes n pyetje gjat procedurs paraprake e zbrthejn n: intervistim paraprak (q n gjuhn shqipe sht quajtur marrje n pyetje n procedur
paraprake); dhe n marrje t deklarats n procedur paraprake. N Kod m tutje flitet
pr marrjen n pyetje t dshmitarit apo ekspertit n shqyrtim gjyqsor (neni 330) dhe
pr marrjen n pyetje t t akuzuarit (neni 346). Marrja n pyetje e dshmitarit,
ekspertit apo t akuzuarit n shqyrtim gjyqsor, pr sa i prket efektit prmbajtjesor
procedural, sht e njjt me marrjen e deklarats n procedur paraprake e jo me
marrjen n pyetje (intervistimin) n procedur paraprake.
Pr prkufizimin marrje n pyetje n procedur paraprake dhe pr marrje t
deklarats n procedur paraprake, shih: edhe fusnotn te komentimi i nenit 257,
paragrafi 1
Jemi koshient se dispozitat ligjore dhe terminologjia e prdorur n to obligojn.
Mirpo, ne e konsiderojm t domosdoshme q, me qllim t eliminimit t konfuzionit
n kt drejtim, me rastin e ndryshimit dhe t plotsimit t KPP-s n t ardhmen
marrja e deklarats n procedur paraprake nga neni 132 t emrtohet marrja n
pyetje, ndrsa pr marrje n pyetje n procedur paraprake nga neni 131 t thuhet
Intervistimi n procedurn paraprake.
366
Ejup Sahiti
Paragraft 1 dhe 2.
Prokurori i shtetit mund t thrras gjat fazes s hetimit personat e prmendur n
paragrafin 1 t ktij neni, q t japin informacione relevante n marrjen n pyetje (gjat
intervistimit) n procedurn paraprake. Intervistimi sipas ktij neni zbatohet kryesisht
pr marrjen fillestare n pyetje t nj rrethi m t gjer t dshmitarve, n mnyr q
t shihet se cilt prej tyre ofrojn informacione t nevojshme pr procedur penale.
Gjat marrjes n pyetje (intervistimit) n procedur paraprake, prokurori i shtetit mund
t lejoj mbrojtsin, viktimn apo mbrojtsin e viktimave q t marrin pjes.
Paragraft 3 dhe 4.
Provat materiale t cilat sigurohen nprmjet marrjes n pyetje (intervistimit). duhet t
identifikohen qart n procesverbalin, transkriptin ose raportin mbi marrjen n pyetje.
Vet procesi i marrjes n pyetje n procedur paraprake mund t incizohet audio, t
incizohet audio dhe video, t transkriptohet fjal pr fjal ose t prmblidhet n nj
raport n pajtim me Kapitullin XI, i cili ka t bj me Procesverbalet, dhe i
bashkngjiten shkresave t lnds.
Provat e siguruara gjat marrjes n pyetje n procedur paraprake, mund t prdoren si
baz pr t forcuar urdhrat hetues n procedur paraprake, vendimet pr paraburgim
dhe aktakuzn. Ato nuk mund t prdoren si prov e drejtprdrejt gjat shqyrtimit
kryesor, por mund t prdoret gjat marrjes s trthort n pyetje pr t vn n dyshim
dshmitart nse dshmitari ka dshmuar ndryshe nga dshmia e dhn gjat marrjes
n pyetje n procedur paraprake (neni 123, paragrafi 2).
Paragrafi 5.
Dispozita e paragrafit 5 t ktij neni parasheh q personi i cili merret n pyetje
(intervistohet) nga ky nen, mund t dshmoj m von gjat marrjes s deklarats n
procedur paraprake ose n mundsin hetuese t veant. N t vrtet, pas marrjes n
pyetje (intervistimit) n procedur paraprake t dshmitarve, prokurori i shtetit
prcaktohet se nga cilt persona t intervistuar do t marr deklaratn n procedur
penale apo t krkoj q t zbatohet mundsia hetuese e veant.
Pr mundsin e prdorimit t provs s siguruar gjat deklarats n procedur
paraprake apo gjat mundsis hetuese t veant, shih nenin 123, paragraft 3 dhe 4.
Neni 132 [Marrja e deklarats n procedur paraprake]
1.
2.
3.
Gjat fazs s hetimit, prokurori i shtetit thrret dshmitart, viktimat,

ekspertt dhe t pandehurin apo t pandehurit pr t dhn deklarat n
procedur paraprake lidhur me procedurn penale.
Gjat fazs s hetimit, prokurori i shtetit merr n pyetje dshmitart e
mbrojtur dhe dshmitart bashkpunues duke siguruar sigurin e
prshtatshme pr ta.
Dshmitari thirret duke ia drguar thirrjen me shkrim n t ciln shnohet
emri, mbiemri dhe profesioni i dshmitarit, koha dhe vendi ku duhet t
367
Ejup Sahiti
4.
5.
6.
7.
paraqitet, lnda penale pr t ciln thirret, shnimi se thirret si dshmitar

dhe paralajmrimi pr pasojat e mungess pa arsye.
Thirrja si dshmitar e personit q nuk ka mbushur moshn
gjashtmbdhjet vjet bhet nprmjet prindrve t tij apo prfaqsuesit
ligjor, prve kur kjo nuk sht e mundur pr shkak t nevojs pr veprim
t ngutshm ose pr shkak t rrethanave t tjera.
Dshmitari i cili pr shkak t pleqris, smundjes ose t metave t rnda
trupore nuk mund ti prgjigjet thirrjes, mund t pyetet jasht gjykats.
Prokurori i shtetit e njofton me shkrim pes dit m hert t pandehurin,
mbrojtsin, t dmtuarin dhe mbrojtsin e viktimave lidhur me datn,
kohn dhe vendin ku do t merret deklarata n procedur paraprake.
Kopje e njoftimit i bashkngjitet shkresave t lnds.
Mospjesmarrja e pajustifikuar e t pandehurit, mbrojtsit, t dmtuarit
apo mbrojtsit t viktimave n seancn pr marrjen e deklarats n
procedur paraprake, pasi t ket pranuar njoftimin nga paragrafi 6, ia
mohon atij t pandehuri, mbrojtsi, t dmtuari apo mbrojtsi t viktims
q t kundrshtoj pranueshmrin e dshmis n nj faz t mvonshme t
procedurs penale. Kto pasoja ceken n njoftimin nga paragrafi 6.
Marrja n pyetje e dshmitarit si veprim hetimor ose veprim gjyqsor gjat shqyrtimit
gjyqsor, supozon respektimin e forms s caktuar procedurale. N kt drejtim
vmendje t posame meritojn shtjet q kan t bjn me sigurimin e pranis s
dshmitarit, me vendin dhe kohn e marrjes n pyetje, me organin i cili e pyet, me
lndn e dshmis, me prgjegjsin penale pr deklarim t rrejshm, me prgjegjsin
procedurale pr shkak t refuzimit pa arsye q t dshmoj etj..
Paragraft 1 dhe 2.
M prpara sht theksuar se, sipas nenit 131, paragrafi 1, gjat hetimit prokurori i
shtetit mund ti thrras dshmitart, viktimat, dshmitart bashkpunues, dshmitart
e mbrojtur dhe ekspertt, q t japin informata n marrjen n pyetje n procedurn
paraprake q sht relevante pr procedurn penale, dhe se personi q sht marr n
pyetje (sht intervistuar), mund t dshmoj m von gjat marrjes s deklarats n
procedur paraprake.
Dispozita e paragrafit 1 t nenit 132 parasheh detyrimin gjat hetimit prokurori i shtetit
t thrras 188 dshmitart, viktimat, ekspertt dhe t pandehurin apo t pandehurit pr
t dhn deklarat n procedur paraprake lidhur me procedurn penale. Procesi i
marrjes n pyetje t dshmitarit t mbrojtur dhe t dshmitarit bashkpunues duhet t
ofroj sigurin e prshtatshme pr ta.
Paragraft 3 deri 5.
Dispozitat e nenit 132 i referohen thirrjes si mas pr sigurimin e pranis s dshmitarit
n procedur penale. Ajo duhet t bhet me shkrim dhe duhet t prfshij t dhnat nga
188
Prokurori i shtetit bn prrzgjedhjen e dshmitarve q i ka marr n pyetje (q i ka intervistuar), n

mnyr q nga ata t marr deklarat n procedur penale.
368
Ejup Sahiti
paragrafi 3, t cilat kan t bjn me identitetin e tij, me kohn dhe vendin 189 ku duhet
t paraqitet, me lndn penale pr t ciln thirret, me faktin se thirret si dshmitar n
shtje penale konkrete dhe pr pasojat e mungess pa arsye.
Paragrafi 4 v rregulln sipas s cils dshmitari i cili nuk ka mbushur moshn 16 vje,
sipas rregullit, thirret nprmjet prfaqsuesit ligjor, kurse paragrafi 5 parasheh
mundsin e marrjes n pyetje jasht gjykats, n qoft se dshmitari, pr shkaqe
shndetsore, nuk mund ti prgjigjet thirrjes.
Paragraft 6 dhe 7.
Dispozita e paragrafit 6 t ktij neni obligon prokurorin e shtetit q t njoftoj me
shkrim pes dit m hert t pandehurin, mbrojtsin, t dmtuarin dhe mbrojtsin e
viktimave lidhur me datn, kohn dhe vendin ku do t merret deklarata n procedur
paraprake. N njoftim ceken edhe pasojat pr mosardhje t pajustifikueshme. Prokurori
ka obligim gjithashtu q kopjen e njoftimit tua bashkngjis shkresave t lnds.
Mosardhja e pajustifikuar e personit q ka pranuar njoftimin sipas paragrafi 6 t ktij
neni, ka pr pasoj q personi i till nuk mund t kundrshtoj pranueshmrin e
dshmis n nj faz t mvonshme t procedurs penale.
Neni 133 [Kushtet e seancs pr marrjen e deklarats n procedur paraprake]
1.
2.
3.
4.
Procesverbali i seancs pr marrjen e deklarats n procedur paraprake

mbahet n pajtim me Kapitullin XI. Nse n procedur penale hetohet
vepra penale pr t ciln parashihet dnimi maksimal me tre apo m shum
vjet burgim, deklarata n procedur paraprake audio incizohet, video
incizohet ose transkriptohet. Nse n procedur penale hetohet vepra
penale pr t ciln parashihet dnim maksimal me m pak se tre vjet
burgim, deklarata n procedur paraprake mund t audio incizohet, video
incizohet, transkriptohet ose t prmblidhet n procesverbalin e hetimit
paraprak.
Prokurori i shtetit s pari merr n pyetje dshmitart q i ka caktuar vet.
Nse mbrojtja ka krkuar q t merret deklarata n procedur paraprake
nga dshmitari, ather s pari mbrojtja merr n pyetje ata dshmitar.
Nse viktima apo mbrojtsi i viktimave ka krkuar q t merret deklarata
n procedur paraprake nga dshmitari, ather s pari mbrojtsi i
viktimave merr n pyetje ata dshmitar.
189
Sipas Kodit t procedurs penale t Kosovs, vendi ku duhet t paraqitet dshmitari pr tu marr n
pyetje, sipas rregullit, sht selia e organit q e thrret dshmitarin. Mirpo, dshmitari i cili, pr shkak t
pleqris, smundjes ose t metave t rnda trupore, nuk mund ti prgjigjet thirrjes, mund t pyetet jasht
gjykats (neni 132, paragrafi paragrafi 5).
Sipas nenit 162 t KPP t Republiks s Shqipris, pr disa personalitete t shquara vendi i marrjes s
dshmis sht ose mund t jet selia ku ushtrohet detyra e tyre. Kshtu, dshmia e Presidentit t
Republiks merret n selin ku ai ushtron funksionin e kryetarit t shtetit, ndrsa dshmia e kryetarit t
Parlamentit, kryetarit t Kshillit t Ministrave, kryetarit t Gjykats Kushtetuese, ose kryetarit t Gjykats
s Lart, me krkes t tyre, mund t realizohet n selin ku ushtrojn detyrn e tyre. Pr sa i prket
realizimit t procesit t njohjes ose t ballafaqimit, procedohet n format e zakonshme.
369
Ejup Sahiti
5.
6.
7.
8.
9.
Secils pal duhet ti jepet mundsia q ti shtroj pyetje dshmitarit t

pyetur nga pala tjetr.
Gjat marrjes n pyetje t dshmitarit, neni 154 i ktij Kodi zbatohet
prshtatshmrisht.
Dshmitart pyeten lidhur me provat materiale dhe dokumentuese t
rndsishme.
Dshmitari mund t ballafaqohet n pajtim me nenin 334.
I dmtuari i cili merret n pyetje si dshmitar pyetet nse dshiron t
realizoj krkesn pasurore juridike n procedur penale.
Dispozitat e nenit 133 prcaktojn kushtet pr mbajtjen e seancs pr marrjen e

deklarats n procedur paraprake, t cilat kan t bjn me mnyrn e fiksimit t
deklarats, si dhe me procedurn e marrjes n pyetje t dshmitarit
Paragrafi 1.
Me rastin e mbajtjes s seancs pr marrje t deklarats n procedur paraprake,
hartohet procesverbali n pajtim me Kapitullin XI t Kodit. Pastaj, varsisht nga pesha
e veprs penale pr t ciln hetohet (pr vepr penale pr t ciln parashihet dnimi
maksimal me tre vjet burgim apo m shum), deklarata n procedur paraprake duhet
t audio-incizohet, video- incizohet ose transkriptohet; ndrsa kur hetohet pr vepr
penale t ndshkueshme me m pak se tre vjet burgim, deklarata mund t audioincizohet, video-incizohet ose transkriptohet, ose t prmblidhet n procesverbalin e
hetimit paraprak.
Paragraft 2 deri 5.
N Ligjin e procedurs penale m par t aplikueshm n Kosov, pr veprimin
procedural t marrjes n pyetje n plotni vlente maksima inkuizicionale. Sipas tij
marrjen n pyetje n procedur penale e bnte gjyqtari (hetues apo kryetari i trupit
gjykues). Palt dhe disa pjesmarrs t tjer procedural mund ti bnin pyetje t
pyeturit nprmjet gjyqtarit.
N procedurn penale bashkkohore ekzistojn dallime t konsiderueshme rreth
procedimit t provave (propozimit dhe administrimit t tyre).
Kodi i procedurs penale, duke e transferuar procesin e marrjes n pyetje n
kompetenc t palve sipas tipit adversial, bn ndryshim rrnjsor pr sa i prket
zbatimit t ktij procesi, me se n kt segment e prafron procedurn penale t
Kosovs me sistemin anglosakson. N kt proces aktiviteti rreth administrimit t
provave sht n kompetenc t palve, dhe ky aktivitet i cili zhvillohet nprmjet
pyetjes s quajtur pyetje kryqzore. Gjykata, sipas rregullit, sht pasive. Gjyqtari e
drejton procesin e t provuarit. Ai kujdeset pr natyrn e pyetjeve q shtrojn palt, dhe
me at rast lejon ose mund t ndaloj shtruarjen e ndonj pyetjeje.
Paragraft 2-4 t nenit 133 prcaktojn rendin e marrjes s deklarats s dshmitarit n
procedur paraprake. Fillimisht prokurori i shtetit merr deklaratn nga dshmitart q i
ka caktuar vet. Mirpo, kur mbrojtja ose viktima apo mbrojtsi i viktimave ka krkuar
370
Ejup Sahiti
q t merret deklarata n procedur paraprake nga dshmitari, ather dshmitarin s

pari e merr n pyetje mbrojtsi, prkatsisht mbrojtsi i viktimave.
Secils pal duhet ti jepet mundsia q ti shtroj pyetje dshmitarit t pyetur nga pala
tjetr.
Paragrafi 6.
Dispozita e paragrafit 6 synon ta ruaj dinjitetin e dshmitarit me rastin e marrjes s
deklarats. Pr mjetet dhe metodat e ndaluara me rastin e marrjes n pyetje, shih
komentin te nenet 257 dhe 154).
Paragrafi 7.
Sipas dispozits s paragrafit 7 dshmitart pyeten lidhur me provat materiale dhe
dokumentuese t rndsishme. Dihet se n procedur penale ekziston ndarja n prova
personale dhe n prova materiale, dhe se dshmia e dshmitarit bn pjes n provat
personale. M tutje qndron fakti se me prova (personale dhe materiale) vrtetohen
faktet e rndsishme procedurale. Provat materiale n aspektin provues kan rndsi t
posame. Andaj dispozita e paragrafit 7 synon q, nprmjet marrjes s deklarats n
procedur paraprake nga dshmitari, t zbulohen dhe t ndriohen provat materiale.
Paragrafi 8.
Paragrafi 8 parasheh mundsin e ballafaqimit t dshmitarit, n pajtim me nenin 334
t KPP. 190
N aspektin procedural ballafaqimi (confrontatio) i dy dshmitarve bhet kur
dshmit e tyre nuk prputhen esencialisht. T ballafaquarit pyeten ve e ve pr
seciln rrethan pr t ciln dshmit e tyre nuk prputhen, dhe prgjigjja e tyre
shnohet n procesverbal. Me rastin e ballafaqimit, merren n pyetje n t njjtn koh
dy persona, gj q paraqet prjashtim nga rregulla se dshmitart merren n pyetje nj
nga nj, pa pranin e dshmitarit tjetr. Nevojn pr ballafaqim e vlerson organi
procedural. Ai i qaset ksaj mnyre t pyetjes ather kur pret me arsye se kjo do ti
kontribuoj sqarimit t fakteve kontestuese. Pr do rrethan pr t ciln deklarimet
nuk prputhen, t ballafaquarit posarisht merren n pyetje dhe prgjigjet e tyre
shnohen n procesverbal. N t njjtn koh mund t ballafaqohen vetm dy persona dshmitari me dshmitar. 191
190
Paragrafi 8 i nenit 133 flet pr mundsin e ballafaqimit t dshmitarit n pajtim me nenin 334. Mirpo,
neni 334, i cili ka t bj me marrjen e trthort n pyetje t dshmitarve, flet pr mundsin e pals e cila
bn marrjen e trthort n pyetje t dshmitarit, t pyes dshmitarin t konfirmoj ose t mohoj nj fakt.
Nse dshmitari jep prgjigje q sht n kundrshtim me provn e pranueshme, pala e cila bn marrjen e
trthort n pyetje pastaj mund tia paraqes ose tia lexoj dshmitarit provn q sht n kundrshtim. Me
at rast pala e cila zbaton marrjen e trthort n pyetje, ose gjykata mund t krkoj nga dshmitari q t
shpjegoj mosprputhjet.
Me sa shihet, ballafaqimi sipas nenit 133, paragrafi paragrafi 7 ka t bj me ballafaqim t dshmitarit me
provn q sht n kundrshtim me dshmin e dshmitarit.
191
Me kt rast duhet t cekim faktin se me LPP t aplikueshm m par n Kosov (neni 220) ka ekzistuar
mundsia e ballafaqimit edhe me rastin e marrjes n pyetje t t pandehurit, me rast mund t bhej
ballafaqimi i dy t pandehurve ose i t pandehurit dhe dshmitarit. Zgjidhje t till sot kan legjislacionet
371
Ejup Sahiti
Me ballafaqim dshirohet t vrtetohet se personi i marr n pyetje, i cili ka dhn

deklarimin e caktuar, a thue sht n gjendje edhe n prani t personit tjetr, i cili
gjithashtu i njeh ato fakte, t prsris ose do t ndryshoj deklarimin e vet.
Konsiderohet se dikush q pr tjetrin ka folur t pavrtetn pas shpins s tij, m
vshtir mund tia thot kt para sysh. Ballafaqimi zbatohet ashtu q personat,
deklarimet prkitazi me faktet e rndsishme t t cilve nuk prputhen, vendosen
prball njri-tjetrit dhe nga ata krkohet q njri - tjetrit (jo gjykatsit) tia prsrisin
qndrimin sa u prket pikave kontestuese t deklarimit.
Ballafaqimi mund t vshtirsoj mbajtjen e disiplins, e cila gjat gjith zbatimit t tij
duhet t mbetet n duart e gjyqtarit. Sidoqoft, ai si regjisor i mir, nganjher, me
qllim mund ti lshoj frert nga dora e tu mundsoj t ballafaquarve t cilt kan
arritur n gjendje afekti, q t bisedojn lirisht, sepse n bised t rrmbyer e t
pamenduar mir mund t thon edhe ndonj t vrtet t ciln ndryshe do ta
heshtnin. 192
Ndryshimet q manifestohen te personat q ballafaqohen, t cilat manifestohen n
sjelljet e jashtme t dshmitarit, si jan: qndrimi, zri, hutimi, frika, mungesa e
logjiks n t shprehur etj., jan komponent t rndsishme t ktij veprimi
procedural. Komponentet e tilla kan rndsi pr vlersim t deklarimit.
Paragrafi 9.
I dmtuari si pal dhe pjesmarrs procedural, ka t drejtat e prcaktuara me nenet 62,
214 dhe 217, pr realizimin e t cilave njoftohet ose thirret me rastin e ushtrimit t
veprimeve procedurale t caktuara, veanrisht n shqyrtim gjyqsor. I dmtuari q
merret n pyetje si dshmitar, pyetet nse dshiron t realizoj krkesn pasurore
juridike n procedur penale.
Neni 134 [Dshmitart me nevoja t veanta]
N qoft se marrja n pyetje e dshmitarve bhet nprmjet prkthyesit,
ose kur dshmitari sht shurdh ose memec, pyetja e tij bhet n mnyrn e
parapar n nenin 153 t ktij Kodi.
Shih: komentet e nenit 153.
Neni 135 [Mosparaqitja e dshmitarit]
1.
Kur dshmitari i cili sht thirrur me rregull nuk paraqitet, e

mosparaqitjen nuk e arsyeton, ose pa leje dhe shkak t arsyeshm largohet
nga vendi ku duhet t pyetet, ather mund t detyrohet t paraqitet dhe
mund t dnohet me gjob deri 250 EURO pr do her qe nuk paraqitet.
procedurale t Sllovenis (neni 229), t Kroacis (neni 277-278), Serbis (neni 97), t Malit t Zi (neni 90),
t Shqipris (nenet 169-170. KPP i Shqipris prcakton rregullat e ballafaqimit pa specifikuar personat t
cilt mund t ballafaqohen). Heshtjen e Kodit t procedurs penale t Kosovs, pr sa i prket ballafaqimit
t t pandehurit me t pandehurin tjetr ose me dshmitarin, e konsiderojm si lshim.
192
Vodineli, Vlado: Kriminalistika (prkthin shqip), Prishtin, 1972, fq. 168.
372
Ejup Sahiti
2.
3.
4.
Nse dshmitari paraqitet kur sht thirrur, por pasi t jet br me dije
pr pasojat refuzon t dshmoj pa arsyetim ligjor, mund t dnohet me
gjob deri n 250 EURO. Kur edhe pas ksaj refuzon t dshmoj, ather
mund t burgoset. Burgimi zgjat derisa dshmitari nuk pranon t dshmoj
apo derisa dshmimi i tij bhet i panevojshm, ose derisa procedura t
prfundoj, por jo m shum se nj muaj.
Pr ankes kundr aktvendimit me t cilin shqiptohet dnimi me gjob ose
me burgim vendos kolegji shqyrtues. Ankesa nuk e pezullon ekzekutimin e
aktvendimit. Dnimi nga paragraft 1 dhe 2 t ktij neni shqiptohet nga
gjyqtari.
Pjestart e forcave ushtarake dhe pjestart e policis nuk mund t
burgosen, por pr refuzimin e dshmimit t tyre njoftohet komanda e tyre
prkatse.
Neni 124, paragrafi 3, parasheh detyrim pr do person q thirret si dshmitar, q ti

prgjigjet thirrjes. Gjithashtu, nse me Kod nuk sht caktuar ndryshe, parasheh
detyrimin e tij q t dshmoj. Neni 135 parasheh pasoja t caktuara n rast se
dshmitari pa arsye nuk i prgjigjet thirrjes apo nuk do t dshmoj.
Paragrafi 1.
Pasojat e pakndshme pr dshmitarin e padisiplinuar gjejn shprehjen n dy situata
procedurale: a) kur dshmitari, i cili sht thirrur me rregull, nuk paraqitet, e
mosparaqitjen nuk e arsyeton, ose b) kur ai, pa leje dhe shkak t arsyeshm, largohet
nga vendi ku duhet t pyetet. N t dy kto situata procedurale, dshmitari mund t
detyrohet (t shoqrohet forcrisht) q t paraqitet dhe gjithashtu mund t dnohet me
gjob deri 250 Euro pr do radh q nuk paraqitet.
Paragrafi 2.
Kur dshmitari sht paraqitur (i sht prgjigjur thirrjes ose sht shoqruar
forcrisht), ai duhet t bhet me dije se, nse pa arsyetim ligjor (kur nuk sht fjala pr
dshmitar t privilegjuar sipas neneve 126-127) refuzon t dshmoj, mund t gjobitet.
N qoft se edhe pas ksaj vazhdon t refuzoj, ather mund t burgoset.193
Kohzgjatja e burgimit mund t jet e ndryshme: a) derisa dshmitari nuk pranon t
dshmoj; b) derisa dshmimi i tij bhet i panevojshm (meq fakti kontestues
193
shtja e burgosjes s dshmitarit pr shkak t refuzimit pa shkak ligjor q t dshmoj, sht shtje e
diskutueshme n teorin procedurale, e cila ka sjell zgjidhje t ndryshme n legjislacionet bashkkohore.
Sipas Kodit t procedurs penale t Serbis, neni 101, paragrafi paragrafi 2, kur dshmitari ka ardhur, dhe
pasi i sht trhequr vrejtja pr pasojat e refuzimit pa shkak ligjor t dshmimit, gjykata mund ta gjobis
at, e kur edhe pas ksaj refuzon t dshmoj, mund ta gjobis edhe nj her me denim t njjt.
Sipas ligjit t procedurs penale t Republiks s Maqedonis, neni 224 paragrafi paragrafi 2, pr
mosdshmim pa shkak ligjor, dshmitari dnohet me gjob me shum t caktuar parash, e kur edhe pas
ksaj refuzon t dshmoj, gjobitet me t njjtn shum parash. Kur dshmitari, edhe pas gjobitjes s dyt,
refuzon t dshmoj, ndrsa procedura zbatohet n gjykat, mund ti shqiptohet dnimi me burgim deri n
30 dit.
Sipas Ligjit t procedurs penale t Republiks Federale t Gjermanis, neni 70, paragrafi paragrafi 2,
dnimi me heqje t liris pr mosdshmim nuk mund t zgjas m shum se gjasht muaj.
373
Ejup Sahiti
ndrkoh sht provuar me prova t tjera); c) derisa procedura t prfundoj, por m s

shumti nj muaj.
Paragrafi 3.
Dnimin pr mosardhje ose dnimin pr refuzim dshmimi, e shqipton gjykata me
aktvendim. Pr ankes kundr ktij aktvendimi, vendos kolegji prej tre gjyqtarsh.
Ankesa nuk pezullon ekzekutimin e aktvendimit.
Paragrafi 4.
Paragrafi 4 prjashton mundsin e burgosjes s pjestarit t forcave ushtarake dhe
pjestarit t policis, por pr refuzimin e dshmimit t tyre, q t dshmojn, duhet t
njoftohet komanda prkatse. Dispozita n fjal nuk qartson m tutje pse njoftohet
komanda prkatse. 194
Neni 136 [Ekspertimi]
1.
2.
3.
4.
Pr prdorimin e ekspertizs nga prokurori i shtetit:

1.1. Duhet t jet n pyetje fajsia ose pafajsia e t pandehurit ose
shkalla e dmit t shkaktuar me vepr penale;
1.2. Prgjigja n pyetjen nga nnparagrafi 1 mund t jepet vetm nga
ekspertiza e specializuar ose teknike;
1.3. Eksperti duhet t ket prvoj ose trajnim t specializuar q sht
relevant dhe aktual;
1.4. Eksperti duhet t ket analizuar provat e siguruara n mnyr t
ligjshme;
1.5. Gjat ekspertizs, eksperti duhet t ket prdorur praktika
prgjithsisht t pranuara n fushn e tij ose t ket baz shkencore
apo teknike; dhe
1.6. Eksperti duhet t hartoj raport, n t cilin prmblidhen metodat e
prdorura t analizs dhe prfundimet.
Eksperti nuk mund t shpreh mendimin e tij lidhur me fajsin ose
pafajsin e t pandehurit.
I pandehuri ose mbrojtsi i tij mund ti krkojn prokurorit t shtetit q t
merr deklarat nga eksperti.
Viktima ose mbrojtsi i viktimave mund t krkoj nga prokurori i shtetit
q t merr deklarat nga eksperti.
Detyr themelore n procedurn penale sht vrtetimi i fakteve juridike relevante,

nprmjet t cilave arrihet vrtetimi i gjendjes faktike dhe gjetja e s vrtets materiale.
Me rastin e vrtetimit t fakteve, gjyqtari pikspari udhhiqet nga njohurit q ia ofron
profesioni i tij prej juristi. Mirpo, n procedur gjyqsore shpeshher, pr vrtetim t
194
N dispozitn e nenit 237, al. 4 t LPP t aplikueshm m par n Kosov thuhej ... pr refuzimin e tyre
q t dshmojn njoftohet komanda e tyre kompetente pr ti dnuar. Shihet se edhe ktu kemi t bjm
me nj lshim t fjalve pr ti dnuar, sepse vetm njoftimi si njoftim nuk ka efekt procedural.
374
Ejup Sahiti
disa fakteve, krkohet njohuri e posame, njohuri jo juridike t ciln gjyqtari si jurist
nuk e posedon. Domosdoshmria juridike, q n procedurn penale t vrtetohen sakt
dhe plotsisht t gjitha faktet q jan t rndsishme pr marrjen e vendimit t
ligjshm, pra edhe t atyre fakteve pr njohjen e t cilave gjyqtari nuk posedon njohuri
t mjaftueshme profesionale, n procedurn penale ka shtruar nevojn, e shpeshher
edhe domosdoshmrin, pr zbatim t ekspertimit si veprimtari e posame, t ciln e
ushtron eksperti. 195 Mirpo, edhe pse gjyqtari nuk sht ekspert edhe i fushave t
ndryshme shkencore jojuridike, megjithat duhet t posedoj njohuri themelore edhe
nga ato fusha shkencore, n mnyr q t vlersoj se a sht i nevojshm angazhimi i
ekspertit, sa mund t kontribuoj eksperti pr gjetjen e s vrtets n procedurn penale
konkrete dhe, po qe se e emron ekspertin, t dij t'i formuloj pyetjet q ia shtron atij.
N teori t s drejts s procedurs penale ekzistojn pikpamje t ndryshme lidhur me
prcaktimin e nocioneve ekspertim, ekspert, deklarim i ekspertit dhe ekspertiz.
Dallimet ekzistojn si pr sa i prket prmbajtjes ashtu edhe pr sa i prket prcaktimit
t vijs dalluese ndrmjet tyre. Ekspertimi sht veprimtari, mjet provues. Rezultat i
ekspertimit sht raporti i ekspertit i cili, prve t tjerash, prmban prfundimin
(konkluzionin) lidhur me mendimin e ekspertit prkitazi me pyetjet n paragrafin 2 t
nenit 138, ose q shpjegon pr se nuk sht arritur t jepen prgjigje pr ato pyetje. 196
Raporti i ekspertit sht prov n procedur penale. N praktik dhe n Kod (neni 136,
paragrafi 1) pr nocionin ekspertim si proces, veprimtari, prdoret fjala ekspertiz, q e
konsiderojm t pavend.
Pikpamja se ekspertimi sht veprimtari mund t pranohet me kusht q nocioni
"veprimtari" t kuptohet m gjer sesa prfshin aktiviteti i ekspertit. N t vrtet,
ekspertimi nnkupton kryerje t veprimtaris s caktuar nga eksperti, pr vrtetimin ose
vlersimin e ndonj fakti juridik relevant n situatn kur, pr vrtetimin ose pr
vlersimin e tij, krkohet njohuri ose mjeshtri profesionale e posame. Mirpo,
ekspertimi, si veprimtari procedurale, nuk konsiston vetm n veprimin e ekspertit
rreth zbulimit dhe vrtetimit t fakteve kontestuese, po prfshin edhe aktivitetin e
organit procedues, i cili manifestohet n caktimin e ekspertimit, emrimin e ekspertit,
udhheqjen e ekspertimit dhe n vlersimin kritik t rezultateve t ekspertimit. N baz
t ksaj q u tha, mund t prfundohet se nocioni ekspertim mund t prcaktohet n
kuptim t ngusht dhe n kuptim t gjer. N kuptim t ngusht nocioni ekspertim
prfshin vetm veprimtarin e ekspertit n ndriimin dhe vrtetimin e fakteve n
procedurn penale. Aktiviteti i till i ekspertit sht rregulluar si me norma juridike,
ashtu edhe me ato etike. Nocioni ekspertim n kuptimin e gjer, prve veprimtaris s
ekspertit, prfshin edhe aktivitetin juridikisht t rregulluar t organit procedues, i cili
manifestohet n prcaktimin e objektit t ekspertimit, n shtruarje t pyetjeve t
195
Me t drej shkruan Spasovi: "Deti i dituris njerzore sht i pafund, andaj sht e domosdoshme
ndarja e prpikt e puns. Nj kok, nj mendje nuk sht n gjendje t'i depozitoj mijra pjes t cilat jan
grumbulluar shekuj t tr nga eksperienca e begatshme njerzore...Po qe se gjykatsit ose ndonj njeriu
tjetr i shfaqet nevoja pr njohuri nga ndonj lm tjetr profesional, ather, n vend q t filloj ta
studioj tr at lm profesional dhe kshtu, si thuhet, t udhtoj pr t zbuluar Amerikn, mund t'i
drejtohet drejtprdrejt specialistit prkats...".
(Cituar sipas Stevanovi: Vetaenje u krivinom postupku, botim Savramena Administracija, Beograd,
1976, fq. 74).
196
Duket se referenca e nenit 138, paragrafi 1, nnparagrafi paragrafi 1.7, e cila i referohet paragrafi
paragrafi 2 t ktij neni ka t bj me nnparagrafin 1.2 t paragrafit 1 t ktij neni.
375
Ejup Sahiti
ekspertit etj. 197 Gjithsesi aktiviteti i organit procedues duhet t jet adekuat me
veprimtarin e ekspertit. Organi procedues nuk bn t przihet n procesin shkencorkrkimor t ekspertit, sikundrq veprimtaria e ekspertit nuk bn t anashkalohet nga
interesimi permanent i organit procedues. "Prandaj n procesin e ekspertimit duhet t
arrihet patjetr n harmonizimin e veprimtaris s ekspertit dhe t aktivitetit t organit
procedues, n bashkpunimin e ngusht t tyre, n mnyr q t realizohet sa m mir
detyra proceduralo-penale, d.m.th. ndriimi dhe zgjidhja e ngjarjes penale". 198
Duke pasur parasysh faktin se zhvillimi i marrdhnieve shoqrore n botn
bashkkohore shoqrohet me zhvillim dinamik t shkencave teknike, natyrore e t
shkencave t tjera, kuptohet se t arritur nga zhvillimi i till nuk kan mundur t
anashkalohen dhe t mbeten pa u reflektuar edhe n procedurn penale. sht shtje
krejt tjetr nse ky zhvillim n kt drejtim t jet reflektuar n mas dhe me kualitet t
duhur. Sidoqoft, sht e vrtet se deprtimi i ekspertimit n procedurn gjyqsore, si
veprimtari e posame, paraqet pikrisht refleksionin e zhvillimit shkencor t
lartprmendur. Andaj, sht pr tu pritur se nevoja pr angazhim t ekspertit pr
zbatim t ekspertimit n t cilin do t sigurohej mendimi i ekspertit si prov e veant
n procedurn gjyqsore, do t jet gjithnj m e theksuar.
Me vendimin, me t cilin organi procedues cakton ekspertimin, njhersh prcaktohen
edhe korniza brenda t cilave duhet t kryhet ekspertimi. N to prcaktohen objektet q
do t ekspertohen, detyrat q shtrohen para ekspertit dhe vllimi i puns q duhet t
kryej ai.
Objektin e ekspertimit e prbjn faktet q kan t bjn me ndriimin dhe zgjidhjen e
shtjes penale konkrete si dhe faktet q kan t bjn me shtje t tjera, q jan n
lidhje me veprn penale e q kontribuojn n marrjen e vendimit gjyqsor lidhur me
shqiptimin e masave t caktuara. Shikuar n mnyr analitike, si objekt ekspertimi n
procedurn penale mund t paraqiten sendet (sendet me t cilat sht kryer vepra
penale, ose sendet q kan qen objekt i veprs s kryer apo sendet n t cilat gjenden
provat pr veprn e kryer penale etj., kur ekzaminimi i fakteve n to nuk mund t bhet
me kqyrje t drejtprdrejt t organit procedues, por nevojitet njohuri e posame
profesionale). Gjithashtu objekt ekspertimi mund t jet edhe gjendja biologjike ose
psikologjike e personave t caktuar, me 'rast ekzaminohen dhe vrtetohen faktet, t
cilat kan t bjn me ann subjektive t shtjes penale. M n fund, objekt ekspertimi
mund t jen edhe t dhnat q figurojn n ndonj prov tjetr, si jan deklarimi i t
pandehurit, dshmia e dshmitarit ose shkresa, n qoft se pr vrtetimin e t dhnave
t tilla nevojitet njohuri e posame profesionale. 199
Nj prej shtjeve t rndsishme q paraqiten me rastin e ekspertimit, sht edhe
shtja e prkufizimit t fushveprimit ndrmjet organit procedues (gjykats) dhe
ekspertit. N kt drejtim n teori t s drejts s procedurs penale ekzistojn
pikvshtrime t ndryshme. Nj pjes e saj konsideron se eksperti n mendimin e tij
duhet t kufizohet vetm n shtjet faktike, se ai duhet t merret me ann objektive t
veprs, ndrkaq zgjidhja e shtjeve juridike bn pjes n kompetenc ekskluzive t
organit procedues. Mendimi i dyt, i kundrt me t parin, t cilin e mbshtesin
teoricien nga lmi i mjeksis dhe praktikan nga lmi i drejtsis, prpiqet q n nj
197
Stevanovi, op. cit., fq. 9.

Ibid.
199
Stevanovi, op. cit., fq. 9-11.
198
376
Ejup Sahiti
mnyr t zgjeroj fushveprimin e aktivitetit t ekspertit n vrtetimin e fakteve n

lmin e mjeksis. Kshtu, ata konsiderojn se eksperti n ekspertimin mjeko-ligjor ka
autorizime t verifikoj jo vetm natyrn e vdekjes ose t lndimit trupor etj., por edhe
t bj kualifikimin e vdekjes apo t lndimit trupor (nse sht fjala pr vrasje,
vetvrasje ose rast tragjik; pr lndim t rnd a t leht trupor). N ekspertimin
psikiatrik t t pandehurit ithtart e ksaj pikpamjeje gjithashtu krkojn nga eksperti
q ti prgjigjet edhe pytjes nse i pandehuri n kohn e kryerjes s veprs penale ka
pasur prgjegjshmri, apo ka pasur prgjegjshmri t zvogluar, ose nuk kishte
prgjegjshmri fare. Me gjith faktin se teoria e s drejts s procedurs penale nuk
sht unanime, duket se kriteri themelor pr prkufizim t kompetencs ndrmjet
ekspertit dhe gjykats sht ai se eksperti ekzaminon dhe vrteton ann faktike t
veprs, kurse gjykata trajton ann juridike t saj. N kt drejtim, duhet t kihet
parasysh gjithsesi fakti se, m n fund, vetm gjykata vendos pr shtjen penale dhe
se ajo bart tr prgjegjsin pr vendimin e vet.
Q nga fillimi i trajtimit t problematiks s ekspertimit si mjet provues, n literatur
njihen pikpamje t ndryshme, disa prej t cilave i takojn historis. 200
200
Koo, Nova, Proedura penale RPSH (pjesa e prgjithshme) II, Tiran, 1970, fq. 267.
M hert disa ekspertin e kan konsideruar "gjyqtar shkencor" dhe mendimin e dhn prej tij "vendim
gjyqsor". Sipas ksaj pikpamjeje, gjyqtari sht i lir vetm ta caktoj ekspertimin apo ta emroj
ekspertin, por nuk sht i aft ti vlersoj rezultatet e ekspertimit, meq gjyqtari nuk ka arritur ato rezultate
me mbshtetje n njohurin e vet profesionale. Ska dyshim se pikpamja e ktill sot nuk sht aktuale.
Pikpamja tjetr e njjtson ekspertimin me kqyrjen gjyqsore. Thelbi i ksaj pikpamjeje qndron n
faktin se, me rastin e kqyrjes, organi procedues i percepton drejtprdrejt faktet pr t cilat nuk nevojitet
njohuri e posame jojuridike, ndrsa eksperti, sikurse organi procedues, gjithashtu i percepton drejtprdrejt
faktet, me dallimin q ai kt e bn n mbshtetje t dituris profesionale. Prandaj, mendimin e ekspertit e
konsideron vetm plotsim t perceptimit personal t gjyqtarit. Si rezultat i rezonimit t till, n ligje t
procedurs penale nj koh t gjat normat q rregullonin kqyrjen, paraqiteshin s bashku me normat mbi
ekspertimin n kapitull t prbashkt. Sikurse botkuptimi i mparshm, ashtu edhe ky, gati sht ln pas
dore n teori t s drejts s procedurs penale.
Pikpamja vijuese e njjtson ekspertin me dshmitarin. Kt pikpamje e akcepton teoria procedurale
anglosaksone. Sipas saj konsiderohet se eksperti sht dshmitar profesional. N t vrtet, ndrmjet
deklarimit t ekspertit si prov dhe dshmis s dshmitarit, ekzistojn ngjashmri dhe dallime t
rndsishme. Kshtu ekziston ngjashmri e rndsishme ndrmjet deklarimeve t siprprmendura, meq
edhe te njra edhe te prova tjetr bhet perceptimi i drejtprdrejt i fakteve nga persona t tjer, t ndryshm
nga organi procedues, t cilt pastaj perceptimet e veta ia paraqesin organit procedues. N t vrtet, edhe
kjo ngjashmri e rndsishme shoqrohet me dallimin sa i prket mundsis juridike pr ofrim t mendimit.
Dihet se eksperti, prve konstatimit, duhet t paraqes edhe mendimin e vet, ndrsa dshmitari jo, edhe pse
n praktik realisht sht vshtir t eliminohet mendimi i dshmitarit, nga i cili prshkohet dshmia e tij.
M tutje, si mendimi i ekspertit ashtu edhe dshmia e dshmitarit, radhiten n grupin e provave personale.
Megjithat, ndrmjet deklarimit t ekspertit dhe deklarimit t dshmitarit ekzistojn dallime t rndsishme.
S pari, dshmitari i percepton faktet jasht procedurs penale, rastsisht, pa dijeni se pr perceptimet e veta
m von do t duhej t dshmoj n procedur penale, me 'rast perceptimin mund ta bj do person,
sepse, pr perceptim t till, sipas rregullit, nuk krkohet ndonj njohuri ose mjeshtri e posame
profesionale. Ndryshe nga dshmitari, eksperti kte e bn n kuadr t procedurs penale n baz t
vendimit gjyqsor, me t cilin detyrohet ta kryej ekspertimin (t'i perceptoj faktet e caktuara kontestuese)
me mbshtetje n njohurin ose mjeshtrin e tij profesionale dhe pr to t'i paraqes organit procedues
konstatimin dhe mendimin. M tutje, derisa dshmitari dshmon duke i riprodhuar nga kujtesa e vet faktet e
perceptuara nga e kaluara, eksperti deklaron pr faktet e perceptuara n kuadr t procedurs penale, n
baz t shikimit paraprak t lnds s ekspertimit (n baz t shikimit t sendeve, asistimit n ushtrimin e
ndonj veprimi ose eventualisht n baz t shikimit t shkresave t lnds, q n realitet edhe pozitn e
ekspertit n procedur penale e dallon nga pozita e dshmitarit).
377
Ejup Sahiti
M n fund, ekziston botkuptimi, sot m i prhapuri n teori t t drejts s

procedurs penale, i cili me t drejt konsideron se ekspertimi sht veprimtari
ndihmse n procesin e t provuarit dhe se deklarimi i ekspertit sht prov e
mvetsishme, prov e cila, sipas rregullit, manifestohet n konstatimin dhe mendimin
e ekspertit. Pr sa i prket efektit q prodhon, prve vrtetimit t fakteve kontestuese
n rastin konkret, mendimi i ekspertit mund t ket ndikim edhe n parandalimin e
kriminalitetit, sikurse edhe caktimi jo me koh i ekspertimit ose gabimet n ekspertim,
mund t ndikojn ose t favorizojn kryerjen e veprave t caktuara penale.
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 t nenit 136 prkufizon prdorimin e ekspertimit nga prokurori
i shtetit lidhur me pyetjet q kan t bjn me fajsin ose pafajsin e t pandehurit,
ose me shkalln e dmit t shkaktuar nga vepra penale. Prgjigjen pr pyetjet e tilla
mund ta jap vetm eksperti profesionalisht ose teknikisht i specializuar, eksperti i cili
ka prvoj t duhur. shtjet e sipr prmendua jan prcaktuese edhe me rastin e
angazhimit t ekspertit sipas nenit 137, paragrafi 1.
N procesin e ekspertimit eksperti duhet ti analizoj provat e siguruara n mnyr t
ligjshme. Eksperti duhet t prdor praktika (metodologji) prgjithsisht t pranuara n
fushn profesionale ose teknike t tij.
Pr ekspertimin e zbatuar eksperti duhet t hartoj raport, n t cilin prmblidhen
metodat e prdorura t analizs dhe prfundimet. Eksperti i drgon prokurorit t shtetit
me shkrim raportin e ekspertizs, n pajtim me nenin 138. Raporti i ekspertit i zbulohet
t pandehurit ose mbrojtsit t tij dhe t dmtuarit jo m pak se pes dit para fillimit t
seancs pr marrje t deklarats s ekspertit n procedur paraprake, por jo m von se
dhjet dit pasi q prokurori i shtetit t ket pranuar raportin e ekspertit (neni 138,
paragrafi 5).
Paragrafi 2.
shtja e konstatimit nse ekziston fajsia e t pandehurit ose jo, sht kompetenc e
gjykats, prandaj, sipas paragrafit 2, eksperti nuk mund t shpreh mendimin e tij
lidhur me fajsin ose pafajsin e t pandehurit.
Paragraft 3 dhe 4.
Dispozitat e paragrafit 3 dhe 4 i mundsojn t pandehurit ose mbrojtsit t tij,
prkatsisht viktims ose mbrojtsit t viktimave, t krkoj nga prokurori i shtetit q
t marr deklarat nga eksperti. Deklarata e ekspertit n procedur paraprake merret n
pajtim me rregullat e cilsdo deklarat t dhn n procedur paraprake nga dshmitari.
I pandehuri ose viktima mund t pranoj prfundimet e raportit t ekspertit. Nse t
gjitha palt pranojn prfundimet e raportit t ekspertit, nj gj e till shnohet n
procesverbal dhe nuk merret deklarat (neni 140, paragrafi 2).
Pavarsisht nga ngjashmrit, dallimet ekzistuese ndrmjet deklarimit t ekspertit dhe deklarimit t
dshmitarit, arsyetojn mosnjjtsimin e tyre dhe trajtimin e tyre si prova t posame n procedurn penale
(Sahiti, Argumentimi n procedurn penale, Prishtin, 2006, fq. 279-280).
378
Ejup Sahiti
Neni 137 [Vendimi pr angazhimin e ekspertit]

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Para angazhimit t ekspertit, prokurori i shtetit nxjerr vendim n t cilin:

1.1. I paraqet ekspertit pyetje specifike n t shkruar apo nj sr
pyetjesh q jan t rndsishme pr fajsin ose pafajsin e t
pandehurit ose shkalln e dmit t shkaktuar me vepr penale;
1.2. E prcakton emrin e ekspertit dhe paraqet bazn pr ekspertizn e
specializuar t ekspertit, prfshir shkollimin e tij, prvojn dhe
shrbimin e mparshm si ekspert i gjykats; dhe
1.3. I siguron ekspertit qasje n provat e duhura pr ekspertizn e
specializuar apo teknike.
I pandehuri, mbrojtsi, viktima ose mbrojtsi i viktimave mund t
kundrshtoj przgjedhjen e ekspertit bazuar n kualifikimet e tij apo
konfliktin potencial t interesit duke paraqitur kundrshtim tek gjyqtari i
procedurs paraprake. Gjyqtari i procedurs paraprake merr aktvendim
mbi przgjedhjen e ekspertit brenda dhjet ditve prej momentit t
caktimit t ekspertit.
Nse ndonj lloj i caktuar i ekspertizs i prgjigjet fushs s ndonj
institucioni profesional apo ekspertiza mund t bhet brenda nj organi
publik t caktuar, kjo detyr, posarisht nse sht detyr e ndrlikuar, si
rregull i besohet institucionit t till profesional apo organit publik.
Institucioni profesional apo organi publik cakton nj apo disa ekspert pr
t kryer ekspertizn.
Po qe se sht e mundur dhe nse nuk krijohet konflikt interesi, ekspertt
caktohen nga institucionet profesionale ose organet publike t cilat ofrojn
ekspertt e tyre kur nj gj e till krkohet nga to.
Nse eksperti n fjal sht i punsuar nga Qeveria e Kosovs n cilsin e
ekspertit t mjeksis ligjore ose ekzaminuesit mjeko-ligjor, ai zbaton
ekspertizn e specializuar si prcaktohet me ligj, me urdhr t gjykats
apo me urdhr t prokurorit t shtetit.
Nse n institucionin profesional apo organet publike nuk ekziston
ekspertiza prkatse, eksperti me ekspertizn prkatse angazhohet dhe
kompensohet nga fondet publike. Shpenzimet e ekspertit i shtohen
shpenzimeve t procedurs.
Eksperti zbaton ekspertizn pa vones dhe i drgon prokurorit t shtetit me
shkrim raportin e ekspertizs n pajtim me nenin 138.
Dispozitat e nenit 137 kan t bjn me angazhmin 201 e ekspertit nga ana e prokurorit
t shtetit, me mundsin e t pandehurit, mbrojtsit, viktims ose mbrojtsit t
201
shtja lidhur me at se kush urdhron ekspertimin dhe cakton ekspertin n procedur penale, i sht
shtruar vazhdimisht ndryshimit. Sipas ish- LPP t RSFJ-s t aplikueshm n Kosov, ekspertimi mund t
caktohej me urdhr me shkrim nga ana e organit i cili zhvillonte procedurn. Sipas Kodit t Prkohshm t
procedurs penale t Kosovs, ekspertimin e urdhronte gjykata me shkrim n baz t krkess s
prokurorit t shtetit, t mbrojtsit ose sipas detyrs zyrtare. Pavarsisht nga paanshmria e tij, eksperti n
syt e shumkujt sht par si dor e zgjatur e gjykats.
379
Ejup Sahiti
viktimave q t kundrshtojn przgjedhjen e ekspertit, me at se kush mund t zbatoj

ekspertimin etj.
N Kodin e ri t procedurs penale, procedurat pr caktimin e ekspertve dhe
standardet q vlejn pr ekspertim, kan ndryshuar pr t zn hapin me praktikat
ndrkombtare. Mund t thuhet se, ndr fushat ku Kodi i procedurs penale sht
ndryshuar n mnyr domethnse, sht fusha e ekspertimit. Gjyqtari m nuk sht
sponsorizuesi i ekspertit. I pandehuri dhe pala e dmtuar kan m shum mundsi pr
ti sfiduar ekspertt. 202
Pr ekspertimin e zbatuar eksperti jep mendimin e tij. Ai nuk e ka par as q ka dgjuar
rrfimin e askujt se si ka ndodhur vepra penale. N vend t ksaj, atij i bhen pyetje, i
mundsohet qasja n prova pr t br analiza, n mnyr q, n baz t analizave t
tilla, t jap mendimin. Ky mendim ndikohet nga tri gjra: (1) pyetja e parashtruar, (2)
provat e analizuara, dhe (3) zgjidhjet e bra nga eksperti gjat analizave. Kta faktor
gjithashtu varen nga arsimimi, prvoja dhe animet profesionale t ekspertit. 203 Pr
shkak t ndikimit t ktyre faktorve, trendi ndrkombtar sht q ekspertt t
sigurojn raporte me shkrim para dhnies s deklarimit t tyre. N disa shtete gjykatat
caktojn ekspert, kurse n shtete t tjera i lejojn prokurorin dhe t pandehurin q t
ken ekspert konkurrent. 204 sht e qart se Kodi i procedurs penale, pr sa i prket
caktimit t ekspertit, prfaqson qasjen e dyt.
KPP n fuqi autorizon prokurorin e shtetit t caktoj ekspertimin (nenet 136, 137, 139
paragrafi 1). I pandehuri, mbrojtsi, viktima ose mbrojtsi i viktimave mund t
kundrshtoj przgjedhjen e ekspertit, bazuar n kualifikimet e tij apo konfliktin
potencial t interesit, duke paraqitur kundrshtim tek gjyqtari i procedurs paraprake.
Gjyqtari i procedurs paraprake merr aktvendim mbi przgjedhjen e ekspertit brenda
dhjet ditsh prej momentit t caktimit t ekspertit (neni 137, paragrafi 2).
Nga ana tjetr, KPP edhe t pandehurit i l mundsin pr t ndikuar n angazhimin e
ekspertit. I pandehuri s pari mund t krkoj nga prokurori i shtetit q t caktoj
ekspertiz q sht relevante pr mbrojtjen e tij. Nse prokurori i shtetit refuzon, i
pandehuri mund t kundrshtoj kt vendim tek gjyqtari i procedurs paraprake. S
dyti i pandehuri mund t marr dhe t paguaj vet pr ekspertiz. Eksperti duhet t
veproj n pajtim me nenin 138, dhe prokurori i shtetit duhet t marr kopjen e raportit
t ekspertit t mbrojtjes brenda katrmbdhjet ditsh nga prfundimi i saj. Nse jan
dy ekspert me mendime t kundrta, gjykata apo prokurori i shtetit mund t krkojn
mendimin e nj eksperti tjetr. 205
Paragrafi 1.
Sipas dispozits s paragrafit 1 t nenit 136, prokurori i shtetit, para angazhimit t
ekspertit, nxjerr vendim n t cilin i paraqet ekspertit pyetje pr fajsin ose pafajsin
e t pandehurit ose pr shkalln e dmit t shkaktuar nga vepra penale; prcakton emrin
202
Jon Smibert, Udhzues pr Kodin e procedurs penale t Kosovs (2013) dhe Kodi i procedurs penale
t Kosovs, Prishtin, 2013, fq. 58.
203
Smibert, op. cit., fq 56.
204
Ibid.
205
Smibert, op. cit., fq. 57.
380
Ejup Sahiti
e ekspertit, bazn pr ekspertim, shkollimin dhe prvojn e ekspertit; i siguron ekspertit

qasje n provat e duhura pr ekspertizn.
Paragrafi 2.
Dispozita e paragrafit 2 i mundson t pandehurit, mbrojtsit, viktims ose mbrojtsit
t viktimave q t sfidojn przgjedhjen e ekspertit tek gjyqtari i procedurs paraprake,
i cili merr aktvendim mbi przgjedhjen e ekspertit brenda dhjet ditsh prej momentit
t caktimit t ekspertit.
Paragraft 3 deri 5.
Dispozitat e paragrafve 3-6 prcaktojn se kush sipas rregullit, do t duhej t bj
ekspertimin.
Sipas paragrafve 3-4, kur ndonj lloj i caktuar i ekspertizs i prgjigjet fushs s
ndonj institucioni profesional, apo ekspertiza mund t bhet brenda nj organi publik
t caktuar, kjo detyr, si rregull, i besohet institucionit t till profesional apo organit
publik. Pastaj institucioni profesional apo organi publik cakton ekspertt.
Nse eksperti n fjal sht i punsuar nga Qeveria e Kosovs n cilsin e ekspertit t
mjeksis ligjore ose ekzaminuesit mjeko-ligjor, ai zbaton ekspertizn me urdhr t
gjykats apo me urdhr t prokurorit t shtetit.
Paragrafi 6.
N qoft se n institucionin profesional apo n organet publike nuk zbatohet ekspertim
prkats, ather eksperti angazhohet dhe kompensohet nga fondet publike, por me at
rast shpenzimet e ekspertit u shtohen shpenzimeve t procedurs.
Paragrafi 7.
Dispozita e paragrafit 7 ndaj ekspertit t angazhuar shtron dy detyra. S pari, eksperti
duhet t zbatoj ekspertimin pa vones t paarsyeshme dhe, s dyti, duhet ti drgoj
prokurorit t shtetit me shkrim raportin e ekspertizs me prmbajtje t prcaktuar me
nenin 138.
Neni 138 [Raporti i ekspertit]
1.
Raporti i ekspertit prmban:

1.1. T dhnat mbi identitetin e ekspertit dhe t dhnat mbi hetimin;
1.2. Pyetjet e rndsishme q kan t bjn me fajsin ose pafajsin e t
pandehurit apo shkalln e dmit t shkaktuar me vepr penale;
1.3. Prvoja dhe trajnimet e specializuara t ekspertit, arsyet pse kto
jan relevante dhe sa sht aktuale ajo prvoj apo ato trajnime;
1.4. Prshkrimi i provave q jan analizuar;
381
Ejup Sahiti
1.5.
2.
3.
4.
5.
Prshkrimi i ekspertizs, prfshir fotografit relevante, vizatimet,

tabelat prmbledhse, radioskopin, imazhet, rezultatet laboratorike
ose t dhnat tjera shkencore apo teknike q jan t rndsishme.
1.6. Shpjegimin se praktikat analitike jan kryesisht t pranuara n
fushn e ekspertit ose kan baz shkencore apo teknike; dhe
1.7. Prfundimin q paraqet mendimin e ekspertit lidhur me pyetjet n
paragrafin 2, ose q shpjegon prse nuk sht arritur t jepen
prgjigje n ato pyetje.
Eksperti nuk shpreh n raport mendimin e tij lidhur me fajsin apo
Raporti i ekspertit i cili nuk sht n pajtim me kt nen nuk sht i
pranueshm.
Raporti i ekspertit i bashkngjitet shkresave t lnds.
Raporti i ekspertit i zbulohet t pandehurit apo mbrojtsit t tij dhe t
dmtuarit jo m pak se pes dit para fillimit t seancs pr deklarat n
procedur paraprake nga eksperti, por jo m von se dhjet dit pasi q
prokurori i shtetit t ket pranuar raportin e ekspertit.
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 n 7 nnparagraf prcakton prmbajtjen e raportit t ekspertit.
Aty nuk shprehet mendimi i ekspertit pr fajsin a pafajsin e t pandehurit. Raporti i
ekspertit i cili nuk sht n pajtim me paragrafin 1, nuk sht i pranueshm.
Paragraft 2 deri 4.
Prmbajtja e raportit t ekspertit, si u theksua m lart, sht prcaktuar me paragrafin
1 t ktij neni. N raport eksperti nuk shpreh mendimin e tij lidhur me fajsin a
pafajsin e t pandehurit. Raporti i cili nuk sht n pajtim me kt nen, nuk sht i
pranueshm.
Paragrafi 5.
Afatet e parapara n paragrafin 5 pr zbulim t raportit t ekspertit ndaj t pandehurit
apo mbrojtsit t tij dhe ndaj t dmtuarit, jan n funksion t mbrojtjes s interesave t
t pandehurit dhe t dmtuarit dhe i shrbejn efikasitetit t procedurs penale.
Neni 139 [Urdhrat e nevojshm pr shqyrtimin e provave nga eksperti]
1.
2.
382
Autopsia bhet nga ekzaminuesi i kualifikuar mjeksor n baz t urdhrit

t prokurorit t shtetit. Autopsia nuk mund ti besohet mjekut i cili e ka
mjekuar t vdekurin. Ministria e Drejtsis nxjerr udhzime dhe standarde
lidhur me autopsin.
Analizat toksikologjike laboratorike t mostrave t viktims mund t
urdhrohen nga prokurori i shtetit.
Ejup Sahiti
3.
4.
5.
Nse i pandehuri nuk jep plqimin me shkrim pr t dhn mostrn e

gjakut, indin trupor, ADN-n apo t ngjashme, ose nuk jep plqimin me
shkrim pr tiu nnshtruar ekzaminimit fizik t lndimeve si krkohet n
hetim, prokurori i shtetit krkon nga gjyqtari i procedurs paraprake q t
lshoj urdhr pr marrjen e mostrs q nevojitet apo pr ekzaminimin n
Mostrat e marra n pajtim me urdhrin nga paragrafi 3 mund ti
nnshtrohen ekzaminimit molekular dhe gjenetik, pr aq sa masat e tilla
jan t nevojshme pr t prcaktuar origjinn ose pr t vrtetuar nse
gjurmt e gjetura jan t t pandehurit ose t dmtuarit. Ekzaminimi i till
molekular apo gjenetik mund t zbatohet vetm sipas urdhrit t gjyqtarit t
Nse t dhnat mjeksore ka gjas t prmbajn informata relevante pr
procedurn penale, prokurori i shtetit krkon nga gjyqtari i procedurs
paraprake q t lshoj urdhr q t dhnat ti jepen prokurorit t shtetit.
Neni 139 i Kodit t procedurs penale prcakton kush urdhron caktimin e ekspertit pr
shqyrtimin e provave. Konform me t, urdhrin e jep prokurori i shtetit. N rastet nga
paragrafi 3 i ktij neni, urdhrin pr ekspertim e jep gjyqtari i procedurs paraprake.
Paragraft 1 dhe 2.
Autopsia (obduksioni) sht metod e shikimit (inspektimit) t trupit t vdekur (shikim
i jashtm dhe i brendshm), me qllim vrtetimi t shkakut dhe mnyrs s vdekjes.
Ekzistojn dy lloje t autopsis: klinike dhe mjeko-ligjore. Autopsia klinike bhet n
rastet kur vdekja ka ardhur n mnyr natyrore, kurse ajo mjeko-ligjore kur ekziston
dyshimi se vdekja sht shkaktuar nga vepra penale ose kur ajo ka lidhje me veprn e
kryer penale.
Kodi e parasheh autopsin si t detyrueshme vetm ather kur ekziston dyshimi ose
sht e qart se vdekja sht shkaktuar nga vepra penale, apo kur ajo ka lidhje me
veprn e kryer penale. Shkalla e dyshimit nuk sht prcaktuar, por edhe dyshimi m i
vogl i arsyeshm, obligon pr ekspertim.
Me rastin e zbatimit t autopsis mjeko-ligjore, krkohet t sqarohen shtje juridike e
mjeksore t ndryshme. Kto mund t jen vrtetimi i identitetit t kufoms s
panjohur, konstatimi i kohs s vdekjes, verifikimi i gjurmve t dhuns, i peshs s
lndimit dhe ndikimi i tij n shkaktimin e vdekjes etj.. N qoft se kufoma sht
varrosur, pr verifikim t shtjeve juridike mjeksore t siprprmendura, urdhrohet
zhvarrosja e kufoms s varrosur.
Kodi prcakton disa pyetje, t cilat duhet ti bhen domosdo ekspertit, ndonse nuk kjo
kufizon mundsin e pyetjeve t tjera. Pyetjet e tilla jan me rndsi pr vlersim nse
vdekja sht shkaktuar nga vepra penale ose ajo sht n lidhje me veprn penale. Kjo
do t thot se eksperti (ekspertt) n raportin e tyre duhet t shnojn n veanti: cili
sht shkaku i drejtprdrejt i vdekjes; ka e ka shkaktuar at; kur sht shkaktuar
vdekja. Prve ksaj, n qoft se n trupin e kufoms ka ndonj lndim (ose disa
lndime), eksperti ka pr detyr t vrtetoj mjetin me t cilin sht br lndimi,
specifikat e tij, dhe sidomos lidhjen kauzale ndrmjet lndimit - lndimeve dhe
383
Ejup Sahiti
vdekjes. Mendimi i ekspertit pr pyetjet e tjera shrben pr t vrtetuar nse sht fjala
pr vepr penale, pr t vrtetuar prgjegjsin penale t t pandehurit dhe pr t
verifikuar deklarimet e tij e t materialit tjet provues, i cili ka t bj me prgjegjsin
e t pandehurit.
N qoft se mendimi i ekspertve pr sa u prket pyetjeve themelore, sht jo i qart,
me rastin e marrjes s deklarats s ekspertit n procedur paraprake, duhet t
insistohet t jepet prgjigje e qart. Nse ekspertt nuk jan n gjendje q ta definojn
qart shkakun e drejtprdrejt t vdekjes, ata duhet t paraqesin fakte t cilat, n nj
shkall t caktuar t besueshmris, jan t lidhura n mnyr kauzale me pasojn
vdekjeprurse t shkaktuar. Kur, me gjith kto veprime, nuk merret prgjigje e
knaqshme, veprohet sipas nenit 142.
shtja e ofrimit me koh t ndihms ka rndsi q t provohet nse ekziston ose jo
prgjegjsia penale pr vepr penale - mosdhnia e ndihms (neni 191 i KP), braktisja
e personit t paaft (neni 192 i KP), mosdhnia e ndihms mjeksore (neni 261 i KP).
Konstatimet q arrihen nprmjet autopsis, shpesh duhet t plotsohen edhe me
analiza mikroskopike, bakteriologjike, toksikologjike e analiza t tjera.
Sipas paragrafit 1, prokurori i shtetit urdhron zbatimin e autopsis dhe, sipas
paragrafit 2, analizat toksikologjike laboratorike.
Paragraft 3 dhe 4.
Gjat zbatimit t hetimit, mund t paraqitet nevoja pr marrjen e mostrs s gjakut, t
indit trupor e t ngjashme nga i pandehuri, ose pr tiu nnshtruar ekzaminimit fizik t
lndimeve t tij, kur ka gjasa reale q i pandehuri t ket kryer vepr penale dhe ka
shkak t bazuar pr t besuar se mostrat do t sigurojn prova t veprs penale ose
identitetin e kryersit, apo ekzistojn prova t tjera mjeko-ligjore q mund t
krahasohen me mostrat e urdhruara. Nse i pandehuri nuk e jep plqimin me shkrim
pr t dhn mostrn e gjakut, indin trupor, ADN-n e t ngjashme, ose nuk jep
plqimin me shkrim pr tiu nnshtruar ekzaminimit fizik t lndimeve, prokurori i
shtetit krkon nga gjyqtari i procedurs paraprake q t lshoj urdhr pr marrjen e
mostrs q nevojitet apo pr ekzaminimin, n pajtim me nenin 144.
Mostrat e marra n pajtim me urdhrin e gjyqtarit t procedurs paraprake nga paragrafi
3, mund ti nnshtrohen edhe ekzaminimit molekular dhe gjenetik, i cili mund t bhet
vetm me urdhr t gjyqtarit t procedurs paraprake. Ekzaminimi molekular dhe
gjenetik, pr aq sa masat e tilla jan t nevojshme, bhet pr t prcaktuar origjinn ose
pr t vrtetuar nse gjurmt e gjetura jan t t pandehurit ose t dmtuarit.
Paragrafi 5.
Gjat zhvillimit t hetimit, prokurori i shtetit mund t ndiej nevojn q t shfrytzoj
t dhnat mjeksore nga dokumentacioni mjeksor, kur ka gjas se ato prmbajn
informacione relevante pr procedurn penale. Dokumentacionin mjeksor e prbjn
t dhnat pr mjekimin e t lnduarit ose pr ndihmn q i sht dhn n entin
shndetsor, bashk me rezultatet e ekzaminimit mjeksor, incizimet dhe procedurat e
tjera prkatse me rastin e pranimit dhe gjat mjekimit.
384
Ejup Sahiti
Dokumentacioni mjeksor nuk sht ekspertim, sepse ai nuk sht sajuar n baz t
urdhrit gjyqsor as nn drejtimin gjyqsor. Kjo shpesh ka t bj me certifikatn nga
evidenca e entit shndetsor lidhur me ndihmn e ofruar ose ekstraktin nga historia e
smundjes. 206 Mirpo, kur t dhnat mjeksore ka gjas t prmbajn informacione
relevante pr procedurn penale, prokurori i shtetit krkon nga gjyqtari i procedurs
paraprake q t lshoj urdhr q t dhnat ti jepen prokurorit t shtetit.
Neni 140 [Deklarata e ekspertit n procedur paraprake]
1.
2.
3.
4.
5.
Eksperti mund t thirret pr t dshmuar n seancn pr marrjen e

deklarats n procedur paraprake nse:
1.1. mendimi i dhn n raportin e ekspertit mbshtet prfundimin mbi
fajsin e t pandehurit;
1.2. mendimi i dhn n raportin e ekspertit mbshtet prfundimin mbi
pafajsin e t pandehurit;
1.3. mendimi i dhn n raportin e ekspertit mbshtet prfundimin q
identifikon t pandehurin, viktimn ose personin tjetr q sht i
rndsishm pr hetimin; ose
1.4. mendimi i dhn n raportin e ekspertit mbshtet nj prfundim q
sht i rndsishm pr hetimin.
I pandehuri ose viktima mund t pranoj prfundimet e raportit t
ekspertit. Nse t gjitha palt pranojn prfundimet e raportit t ekspertit,
nj gj e till shnohet n procesverbal dhe nuk merret deklarat.
Deklarata e ekspertit n procedur paraprake merret n pajtim me
rregullat e cilsdo deklarate t dhn n procedur paraprake nga
dshmitari.
Eksperti merret n pyetje nga prokurori i shtetit, mbrojtsi, viktima dhe
mbrojtsi i viktimave.
Procesverbali, transkripti ose incizimi i deklarats i bashkngjitet
shkresave t lnds.
Paragraft 1 deri 3.
Marrja e deklarats s ekspertit n procedur paraprake zbatohet konform me nenet
123, paragrafi 3, 132 dhe 133. I pandehuri dhe mbrojtsi i tij mund t krkojn nga
prokurori i shtetit q t marr deklarat nga eksperti (neni 136, paragrafi 3). Mirpo,
nse, pasi u sht zbuluar raporti i ekspertit t pandehurit dhe viktims, t gjitha palt
pranojn prfundimet e raportit t ekspertit, fakti se palt pajtohen me raportin,
shnohet n procesverbal dhe nuk merret deklarata nga eksperti, (paragrafi 2 i ktij
neni).
Dispozita e paragrafit 1 t ktij neni prcakton arsyet pr t cilat mund t merret
deklarata nga eksperti. Kshtu, deklarata e ekspertit n procedur paraprake mund t
merret nse mendimi i dhn n raportin e ekspertit mbshtet prfundimin: a) mbi
fajsin e t pandehurit; b) mbi pafajsin e t pandehurit; c) q identifikon t
pandehurin, viktimn ose personin tjetr q sht i rndsishm pr hetimin; ose ) q
206
385
Ejup Sahiti
mendimi i dhn n raportin e ekspertit, mbshtet nj prfundim q sht i rndsishm

pr hetimin.
Paragraft 4 dhe 5.
Eksperti merret n pyetje nga prokurori i shtetit, mbrojtsi, viktima dhe mbrojtsi i
viktimave. Procesverbali, transkripti ose incizimi i deklarats u bashkngjiten
shkresave t lnds.
Neni 141 [Angazhimi i ekspertit nga i pandehuri]
1.
2.
I pandehuri mund t krkoj nga prokurori i shtetit q t paraqes krkes

pr ekspertiz q sht relevante pr mbrojtjen e tij. Nse prokurori i
shtetit refuzon, i pandehuri mund t kundrshtoj kt vendim tek gjyqtari
i procedurs paraprake.
I pandehuri mund t merr dhe t paguaj vet pr ekspertiz. Eksperti
duhet t veproj n pajtim me nenin 138 dhe prokurori i shtetit duhet t
pranoj kopjen e raportit t ekspertit t mbrojtjes brenda katrmbdhjet
ditve nga prfundimi i saj.
Paragrafi 1.
Gjat hetimit formal, si sht cekur m prpara, ekspertin e angazhon prokurori i
shtetit, przgjedhjen e t cilit mund ta kundrshtoj i pandehuri, mbrojtsi, viktima ose
mbrojtsi i viktimave bazuar n kualifikimet e tij apo n konfliktin potencial t interesit
tek gjyqtari i procedurs paraprake (neni 137, paragraft 1 dhe 2, neni 139, paragrafi 1
dhe 2).
Dispozita e paragrafit 1 t ktij neni i mundson t pandehurit q t krkoj nga
prokurori i shtetit t caktoj 207 ekspertimin, i cili sht relevant pr mbrojtjen e tij.
Vendimi i prokurorit me t cilin refuzohet krkesa e t pandehurit, mund t
kundrshtohet te gjyqtari i procedurs paraprake.
Paragrafi 2.
Dispozita e paragrafit 2 t ktij neni, duke i mundsuar t pandehurit t marr dhe t
paguaj vet pr ekspertiz, paraqet nj prej ndryshimeve m radikale n procesin e t
provuarit n procedur penale.
N teori t procedurs penale flitet se procesi penal gjyqsor sht nj kontest ndrmjet
dy palve. Aktualisht ekziston mendimi tek shum jurist kontinental se sistemi
anglosakson sht sistem i pastr i tipit akuzator, ndonse edhe n at sistem ekzistojn
207
Bazuar n tekstin e dispozits s nenit 141, paragrafi 1, i pandehuri mund t krkoj nga prokurori i
shtetit q t paraqes krkes pr ekspertiz, q sht relevante pr mbrojtjen e tij. Formulimi i till i
tekstit n gjuhn shqipe t ksaj dispozite, ku i pandehuri mund t krkoj nga prokurori i shtetit q t
paraqes krkes pr ekspertim, mund t shkaktoj huti rreth fakti se kujt do t duhej ti paraqes prokurori
i shtetit krkes pr ekspertim. Fjalt t paraqes krkes pr ekspertim duhen marr n kuptimin e
caktimit t ekspertimit nga ana e prokurorit t shtetit sipas krkess s t pandehurit, kur ekspertimi sht i
rndsishm pr mbrojtjen e t pandehurit.
386
Ejup Sahiti
elemente inkuizitore (shembull i elementeve t tilla n procedurn penale t ShBA-s

jan hetimet q i zbaton porota e madhe, si dhe stadi i shqyrtimit gjyqsor, i cili i
dedikohet shqiptimit t dnimit). Nga ana tjetr, po kjo vlen edhe pr procedurat penale
t tipit mikst t Evrops kontinentale, t shikuar nga perspektiva e juristve
angloamerikan. Juristve anglosakson u duket se procedurat evrokontinentale anojn
nga modeli i rregullimit t njanshm nga organi shtetror. At Ajo q juristt
evrokontinental e radhisin si tip t przier t procedurs penale, juristve
angloamerikan u duket si variant i prshtatjes n kohn aktuale t tipit tradicional
inkuizitor. 208
Edhe eksperti i angazhuar nga i pandehuri, duhet t veproj n pajtim me nenin 138.
Prokurori i shtetit duhet t marr kopjen e raportit t ekspertit t mbrojtjes brenda
katrmbdhjet ditsh nga prfundimi i saj.
Neni 142 [Kundrthniet n mes t ekspertve]
N qoft se t dhnat n konstatimin e ekspertve ndryshojn thelbsisht,
ose kur konstatimet e tyre jan t paqarta, jo t plota apo n kontradikt
me vetveten ose me rrethanat e shqyrtuara, e n rast se kto t meta nuk
mund t mnjanohen me marrjen e srishme n pyetje t ekspertve, mund
t krkohet mendimi i ekspertve tjer.
Neni 142 i Kodit t ri sht identik me nenin 184 t Kodit t mparshm t procedurs
penale. N Kodin e mparshm t procedurs penale ekzistonte edhe neni 185, i cili, n
shikim t par, disave u dukej se ishte i njjt me nenin 184! N t vrtet, kto dy
nene nuk ishin t njjta. Ndoshta kjo ka br q n Kodin e ri t prfshihet vetm ishneni 184. Neni 184 i referohej situats kur t dhnat n konstatimin e ekspertve
ndryshojn thelbsisht, ndrsa neni 185 rregullonte situatn kur ekzistonte dyshim i
arsyeshm pr saktsin e mendimit t dhn t ekspertit. Sidoqoft, n interpretimin e
dispozits s nenit 142 t Kodit t tanishm duhet prfshir, prve kur ka
kundrthnie n konstatimin e ekspertve, edhe kur kundrthniet ekzistojn n
mendimet e ekspertve. Nj qndrim t ktill e mbshtesim n nenin 138, paragrafi 1,
nnparagrafi 1.7, sipas t cilit raporti i ekspertit prmban prfundimin q paraqet
mendimin e ekspertit lidhur me pyetjet e shtruara. Dispozita e siprprmendur n nj
mas integron konstatimin dhe mendimin e ekspertit.
Nga sa u tha m lart, n mosprputhjen e t dhnave sipas ktij neni duhet prfshir
mosprputhjet q zgjojn dyshim t arsyeshm pr saktsin e mendimit t dhn kur
ekspertimi sht kryer nga m shum ekspert prkatsisht kur ekspertimi kryhet nga
ekip ekspertsh. Konstatimi mund t jet jo i qart, jo i plot apo n kontradikt me
vetveten ose me rrethanat e shqyrtuara, si ather kur ekspertimin e kryen nj ekspert
ashtu edhe ather kur at e kryejn shum ekspert. Pr at se a do t prsritet
ekspertimi me ekspert t njejt apo me t tjer vendos organi i cili e ka caktuar
ekspertimin. 209
208
Damaka, Mirjan, O miljenju inkvizitornih i akuzatornih procesnih formi, HLJKPP, Zagreb, 1977, vol.
4, nr. 2, fq. 381.
209
Gjykata e Qarkut n Prishtin duke proceduar n shqyrtim gjyqsor n shtjen penale vrasje e trnd
nga neni 147 t KP-s, sipas aktakuzs PP. nr. 114-2/2009 dt. 08.02.2010, pr shkak se eksperti i mjeksis
387
Ejup Sahiti
N mendimin e tij eksperti, sipas mundsis, duhet t paraqes qart shkalln e

besueshmris me t ciln nxjerr konkluzionet e veta. N rastin kur gjat ekspertimit
marrin pjes m shum ekspert, ata duhet t japin mendimin unik. Mendimi unik
arrihet nprmjet shqyrtimit t gjithanshm dhe, eventualisht, nprmjet krkimeve
plotsuese, po jo prmes votimit. 210
Vlersimi i mendimit t ekspertit sht nj shtje mjaft delikate dhe e rndsishme, si
n kuadr t vlersimit t provave n procedurn penale, ashtu edhe pr sa i prket
ekspertimit n prgjithsi. Dihet se mendimi i ekspertit sht nj prej provave me t
ciln vrtetohen faktet kontestuese n procedurn penale. Edhe pse mendimi i ekspertit
praktikisht ka ndikim t konsiderueshm n procesin e t provuarit, megjithat ai,
sikurse edhe provat e tjera, i nnshtrohet vlersimit gjyqsor sipas rregullave t
prgjithshme pr vlersimin e lir t provave. Mirpo, meqense mendimi i ekspertit
pr nga natyra dhe prmbajtja e tij, sht rezultat i aplikimit t njohurive t posame
profesionale n vrtetimin e fakteve kontestuese t caktuara, me rastin e vlersimit t
tij, me arsye mund t shtrohet pyetja: Si mund ta vlersoj mendimin e ekspertit
gjyqtari i cili nuk posedon njohuri profesionale n at drejtim, dhe far sht qndrimi
i gjykats ndaj tij?
sht e vrtet se gjyqtari nuk ka njohuri shkencore jojuridike n at nivel, sa nevojitet
pr zbatim t ekspertimit, mirpo, kjo ende nuk do t thot se gjyqtari duhet ta marr si
t pakontestueshm deklarimin e ekspertit. Megjithq mundsit faktike t gjyqtarit q
ta vlersoj mendimin e ekspertit n krahasim me provat e tjera jan minimale, e
nganjher n fakt nuk do t ekzistojn fare, detyrimi pr vlersimin e tij del si nga
dispozitat ligjore (neni 142), ashtu edhe nga fakti se deklarimi i ekspertit sht objekt
shqyrtimi kontradiktor (neni 142) dhe n shqyrtim gjyqsor, ku palt kan mundsi t
shprehin mendimin e tyre pr vlern e tij. muarja e vlers provuese t mendimit t
ekspertit (konstatimit dhe mendimit), sht vlersim kritik, i cili ka pr qllim t fundit
pranimin ose mospranimin e ksaj prove. Me rastin e vlersimit t mendimit t
ekspertit, gjykata, n rend t par, duhet t kujdeset nse puna e ekspertit ka qen
objektive dhe e paanshme. Gjithashtu duhet t ket parasysh faktin nse materiali, pr
nga kualiteti dhe kuantiteti, ka qen i mjaftueshm pr ekspertim dhe t sigurohet pr
autenticitetin e tij. Ve ksaj, gjykata sht e detyruar q, me rastin e vlersimit t
mendimit t ekspertit, t ket kujdes pr mbshtetjen profesionale t metods s
aplikuar me rastin e ekzaminimit t materialit, pr mundsin q shkalla e zhvillimit
shkencor e nj lmi mund t ofroj n nj moment historik etj.. N analizn kritike t
konstatimit dhe t mendimit, gjykata duhet ta kontrolloj procesin e konkludimeve t
ekspertit dhe, ksisoj, t zbuloj nse n konstatim apo mendim ka kundrthnie ose n
mendim ka mangsi, ose ekziston dyshimi i bazuar n saktsin e mendimit t dhn.
Kundrthniet mund t figurojn ndrmjet vet konkludimeve t ekspertit ose ndrmjet
gjendjes s konstatuar dhe konkludimeve t paraqitura n mendim. N kt drejtim,
gjykata mund t vrej gjithashtu kundrshti ndrmjet fakteve t vrtetuara nprmjet
konstatimit e mendimit t ekspertit dhe fakteve t vrtetuara me ann e provave t tjera.
Nga e gjith kjo, shihet se, edhe pse gjykata nuk posedon njohuri jojuridike n nivel t
ligjore i EULEX-it, n raportin e autopsis nr. 09. 051. dt. 12.02.2009 nuk ka paraqitur mendimin pr
shkakun e vdekjes, me aktvendim P. nr. 38/2011 ka caktuar ekspertimin me ekspert t QKU-s n Prishtin,
me qllim q t vrtetohet shkaku i vdekjes s viktims.
210
Marina, op. cit., fq. 236-237.
388
Ejup Sahiti
duhur profesional, megjithat ajo nuk duhet ta pranoj a priori, e aq m pak ta hedh
mendimin e ekspertit, por at duhet ta vlersoj me qasje kritike dhe, po qe se ai nuk
mund t inkorporohet me provat e tjera, mund t dyshoj n saktsin e tij. Mirpo,
dyshimi i till, edhe pse sht kategori subjektive, megjithat duhet t mbshtetet n
prova dhe rrethana t caktuara. Sepse, vlersimi i lir", megjithq nnkpton
mungesn e rregullave juridike formale pr vlersim, kjo ende nuk do t thot se
gjykata, me rastin e vlersimit, nuk sht e lidhur me kurrfar rregullash. N kt
drejtim, ajo sht e lidhur me rregullat e prgjithshme t mendimit dhe t eksperiencs
njerzore. Nuk mjafton q konkludimi i gjyqtarit me rastin e vlersimit t provave, t
jet n harmoni vetm me bindjen e tij. sht e nevojshme q konkludimi i tij t jet i
atill q, sipas mendimit t gjykats, mund ta pranoj secili qytetar i udhzuar dhe i
paanshm. sht e vrtet se gjykata nuk sht e lidhur me konstatimin dhe mendimin
e ekspertit, gjithnj derisa at t mos e pranoj si zgjidhje objektive-reale t shtjes s
caktuar penale. Mirpo, q nga momenti kur e ka pranuar konstatimin dhe mendimin e
ekspertit, gjykata sht e lidhur me prmbajtjen dhe rezultatin e tij, prandaj m nuk
mund t marr vendim t kundrt me prmbajtjen e ekspertizs. Kjo, nga ana tjetr,
imponon nevojn q doher kur konkludimet e gjyqtarit nuk prputhen me mendimin
e ekspertit, ato duhet t arsyetohen bindshm. Pr eliminim t dilemave t paraqitura n
kt drejtim, nse objektivisht sht e mundur, gjykata mund t vendos q ekspertimi
t prsritet me t njjtin ekspert ose me nj (ose m shum) ekspert t tjer.
Megjithkt, shtrohet pyetja se far qndrimi, m n fund, duhet t marr gjykata
ndaj mendimit t ekspertit, n qoft se, edhe pas prsritjes s ekspertimit apo pas
ekspertimeve plotsuese, mbesin dilemat rreth saktsis s deklarimit t tij. N kt
drejtim, n teori t s drejts s procedurs penale ekzistojn pikpamje kundrthnse.
Nj botkuptim i hershm niset nga premisa e prgjithshme se konstatimi dhe mendimi
i ekspertit sht vetm nj nga provat se gjykata i vlerson lirisht provat, prandaj ajo
duhet ta vlersoj edhe mendimin e ekspertit. Prfaqsuesit e ktij botkuptimi
konsiderojn se, meq, sipas tyre, gjykata nuk sht e obliguar t caktoj ekspertimin,
ajo mund t'i vrtetoj faktet kontestuese me provat e tjera, prfshir ktu edhe
mendimin e vet, q do t thot se mendimin e ekspertit mund ta zvendsoj me
mendimin e vet t kundrt.
Pikpamja e dyt niset po ashtu nga qndrimi i prgjithshm se gjykata i vlerson
provat sipas bindjes s brendshme, pra, edhe t dhnat q figurojn n mendim t
ekspertit. Mirpo, ithtart e ksaj pikpamjeje konsiderojn se gjykata sht e obliguar
q disa fakte kontestuese t'i vrtetoj vetm me ekspertim, pr 'arsye edhe cakton
ekspertimin. Prandaj, n qoft se kto fakte nuk mund t zbulohen dhe t vrtetohen n
kt mnyr, gjykata ato nuk mund t'i vrtetoj me prova t tjera, pra, as me mendimin
e vet. N t vrtet, sipas botkuptimit t ktyre teoricienve, n nj rast t till gjykata
duhet t aplikoj patjetr parimin in dubio pro reo (shih komentin te neni 3, paragrafi
2). Kshtu, p.sh., n qoft se eksperti n mendimin e tij shpreh qndrimin se i
pandehuri n momentin e kryerjes s veprs penale ka qen shpirtrisht i smur dhe se
smundja ka qen e asaj natyre saq i pandehuri nuk ka mundur ta kuptoj rndsn e
veprs s vet, ose nuk ka mundur t'i kontrolloj veprimet e veta, n at rast gjykata nuk
mund ta kosideroj t pandehurin shpirtrisht t shndosh dhe me prgjegjshmri. Me
t drejt konsiderohet se qndrimi i ktill, n realitet, nnkupton varshmrin e
389
Ejup Sahiti
gjykats ndaj mendimit (konstatimit dhe mendimit) t ekspertit dhe se, ksisoj, atij i
jepet rndsi e provs formale.
N kuadr t vlersimit t mendimit t ekspertit, si shtje e rndsishme dhe aktuale
paraqitet vlersimi i rezultateve t ekspertimit psikologjik t dshmis s dshmitarit.
sht evidente se konkludimet e psikologjis gjyqsore, n t cilat ka arritur ajo n
baz t analizs s rasteve t shumta, mund t ndihmojn me sukses n vlersimin e
dshmis, meq ato tregojn se n 'drejtim duhet prqendruar vmendja. Mirpo,
aplikimi mekanik dhe jo mjaft inteligjent i rezultateve t krkimeve psikologjikegjyqsore, jo vetm q nuk e on gjyqtarin drejt arritjes s vlersimit t drejt t
provs, por sjell rrezikun q tek ai t krijohen paragjykime siprfaqsore. Vlersimi i
drejt i deklarimit, megjithat dhe para s gjithash, qndron n inteligjencn dhe
mendjemprehtsin e t gjyqtarit. 211
M n fund, duhet t theksojm faktin se shpeshher n teorin dhe n praktikn
gjyqsore, mendimi i ekspertit fetishizohet, duke i dhn rndsi t posame n
krahasim me provat e tjera. Edhe ne e konsiderojm mendimin e ekspertit prov mjaft
t rndsishme n procedurn penale. Mirpo, nuk duhet t heqim nga mendja faktin se
as kjo prov, sikurse as edhe provat e tjera, nuk sht imune nga mangsit q mund ta
zgjojn dyshimin n vlern e saj. Prandaj, pa dashur t minimizojm rolin e ekspertit
dhe vlern reale t mendimit t tij, konsiderojm se ska arsye q kjo prov t
absolutizohet dhe t ngrihet n piedestal, duke e mbivlersuar n krahasim me provat e
tjera.
Neni 143 [ Analizat toksikologjike]
1.
do ekzaminim apo analiz nga ky nen i nnshtrohet rregullave t

ekspertizs dhe deklarats s ekspertit nga nenet 136-142 t ktij Kodi.
Kur dyshohet pr helmim, prokurori i shtetit urdhron q materiet e
dyshimta t gjetura n kufom ose n ndonj vend tjetr t drgohen n
institutin pr hulumtime toksikologjike pr ekspertim.
Me rastin e analizave t materieve t dyshimta, eksperti prqendrohet n
veanti n prcaktimin e llojit, sasis dhe efektit t helmit t gjetur. Kur
materiet e dyshimta jan gjetur n trup, ather sasia e helmit t prdorur
duhet t prcaktohet kudo q t jet e mundur.
2.
3.
Paragrafi 1.
do ekzaminim apo analiz toksikologjike nga ky nen zbatohet sipas rregullave t
Paragrafi 2.
Ekspertimi n rastet e veprave penale t kryera me prdorim t helmit bazuar n
paragrafin 1 t ktij neni zbatohet sipas dispozitave t prgjithshme pr ekspertim,
kurse ktu jan parapar vetm disa veori. Ekspertimi toksikologjik ndrmerret si n
rastin e vdekjes nga helmimi ashtu edhe n rast t lndimit t rnd nga helmimi. Ky
211
Vasiljevi, Sistem..., fq. 366.
390
Ejup Sahiti
lloj i ekspertimit t obligueshm duhet ti besohet institutit pr hulumtime toksikologjike, t cilit detyrimisht i drgohen edhe materialet e dyshimta.
Paragrafi 3
Kjo dispozit prcakton detyrimet e ekspertit me rastin e ekspertimit toksikologjik.
Detyrat t cilat me kt rast numrohen hyjn n fushn e toksikologjis forenzike
(gjyqsore). Qllimi i tyre sht q me analiza kualitative dhe kunantitative t helmit n
materialin biologjik t vrtetohet ekzistimi i tij dhe t sqarohet ndikimi i tij.
Konstatimi dhe mendimi i ekspertit duhet t prmbaj prgjigjet n pyetjet t
parashtruara n paragrafin 3. Ai duhet t prqndrohet n veanti n prcaktimin e
llojit, t sasis dhe t efektit t helmit t gjetur.
Neni 144 [Ekzaminimi i lndimeve trupore dhe ekzaminimi fizik]
1.
2.
3.
4.
do ekzaminim ose analiz nga ky nen i nnshtrohet rregullave t

Nse lndimet trupore relevante pr procedurn penale kan qen t
trajtuara nga nj mjek, ai mjek mund t thirret pr t dhn deklarat n
procedur paraprake bazuar n t dhnat e marra n rrjedhn normale t
trajtimit mjeksor, t cilat do t merren me urdhr t gjykats apo me
plqim. Nse policia ka marr fotografi t lndimeve, mjeku trajtues mund
t merret n pyetje n baz t atyre fotografive dhe t ofroj mendime t
bazuara n arsimimin dhe prvojn e tij. Mjeku ose mjekt mund t
nxjerrin nj raport ekspertimi me gjetjet e tyre n pajtim me nenin 138, por
nuk jan t detyruar pr ta br kt.
Nse lndimet trupore apo gjendja fizike e personit nuk jan trajtuar apo t
dhnat mjeksore nuk jan t plota, prokurori i shtetit mund t krkoj nga
gjyqtari i procedurs paraprake t urdhroj t bhet nj ekzaminim fizik.
Gjyqtari i procedurs paraprake mund t urdhroj ekzaminimin fizik nse
ka arsye t bazuara pr t besuar se ekzaminimi fizik do t rezultoj me
prova t rndsishme pr procedurn penale. Personi q do t ekzaminohet
mund t jep plqimin pr ekzaminimin fizik pa urdhr t gjykats.
Institucioni profesional, mjeku ose mjekt do t nxjerrin nj raport
ekspertimi me gjetjet e tyre n pajtim me nenin 138.
Gjyqtari i procedurs paraprake mund t urdhroj marrjen e mostrave t
gjakut ose indeve apo mostra t tjera mjeko-ligjore ose mjeksore nga nj i
pandehur, vetm nse ka gjasa reale q i pandehuri ka kryer vepr penale
dhe ka shkak t bazuar pr t besuar se mostrat do t sigurojn prova t
veprs penale ose identitetin e kryersit, apo ekzistojn prova t tjera
mjeko-ligjore q mund t krahasohen me mostrat e urdhruara q t
merren. Integriteti personal i t pandehurit do t respektohet gjat
ekzekutimit t urdhrit nga ky paragraf. Institucioni profesional, mjeku ose
mjekt do t nxjerrin nj raport ekspertimi me gjetjet e tyre n pajtim me
nenin 138.
391
Ejup Sahiti
5.
6.
7.
8.
9.
10.
Kur sht e nevojshme mostra e flokut dhe e folikuls, pshtyms, urins,

sekretit t hunds, pjess siprfaqsore t lkurs duke prfshir edhe
zonn e ijve, thonjt e mostra t pjess s poshtme t thoit si dhe mostra t
tjera t ngjashme, t cilat nuk prbjn ndrhyrje trupore, ato mund t
merren gjat ekzaminimit fizik pa urdhr t veant t gjykats.
Ekzaminimi fizik q ndrlidhet me ndrhyrjet trupore, si sht marrja e
mostrave t gjakut gjat ekzaminimit fizik, mund t bhet vetm me urdhr
t gjykats ose me plqimin e vullnetshm t personit n fjal.
Ekzaminimi fizik nga ky nen zbatohet nga mjeku, infermieri ose nga
tekniku i kualifikuar n pajtim me rregullat e shkencs s mjeksis, duke
pasur respekt t plot pr dinjitetin e personit dhe konsideratn ndaj
ndikimeve fizike dhe psikologjike n lndimin e tij.
Dispozita e nenit 139, paragrafi 2 i ktij Kodi zbatohet prshtatshmrisht
n rastet kur personi, prpos t pandehurit, refuzon q ti shtrohet
kontrollit t urdhruar nga gjykata. Detyrimi mund t prdoret vetm me
urdhr t posam t gjykats.
Ministria e Drejtsis mban t gjitha mostrat e marra si rezultat i urdhrave
t gjykats dhe plqimit vullnetar pr nj periudh prej nj viti pas marrjes
s aktvendimit prfundimtar n procedur penale, n t ciln koh mostrat
do t asgjsohen. Mostrat do t jen n dispozicion dhe do t prdorn
vetm pr ritestim t urdhruar nga gjykata.
Ministria e Drejtsis mban regjistr t t gjitha rezultateve mjeko-ligjore
t marra n baz t urdhrave t gjykatave apo me plqim vullnetar, vetm
kur personi i cili i shtrohet testimit mjeko-ligjor shpallet fajtor.
Paragrafi 1.
Dispozita e nenit 144 ka t bj me ekzaminimin e lndimeve trupore dhe ekzaminimin
fizik. T dy kto ekzaminime ndrmerren kur sht e nevojshme t vrtetohen faktet e
rndsishme pr procedur penale. Ekzaminimi apo analiza sipas ktij neni, sikurse do
ekzaminim apo analiz tjetr e parapar me nenet 145-148, i nnshtrohen rregullave t
prgjithshme pr ekspertim dhe dhnien e deklarats s ekspertit sipas neneve 136-142.
Paragraft 2 dhe 3.
Dispozitat e paragrafit 2 dhe 3 t ktij neni i referohen ekzaminimit t lndimeve
trupore relevante pr procedur penale qoft t t lnduarit i cili sht trajtuar nga nj
mjek apo t atij q nuk sht trajtuar.
Sipas paragrafit 2 kur lndimet trupore relevante pr procedurn penale kan qen t
trajtuara nga nj mjek, ai mjek mund t thirret pr t dhn deklarat n procedur
paraprake bazuar n t dhnat e marra n rrjedhn normale t trajtimit mjeksor. T
dhnat lidhur me rrjedhn normale t trajtimit mjeksor merren me plqim (t
Institucionit profesional, mjekut ose mjekve) apo me urdhr t gjykats. Mirpo, nse
policia ka br fotografi t lndimeve, mjekut trajtues mund ti bhen pyetje lidhur me
ato fotografi si dhe pr arsimimin dhe prvojn e tij. M n fund, n vend t deklarimit
mjeku ose mjekt mund t nxjerrin nj raport ekspertimi me gjetjet e tyre n pajtim me
392
Ejup Sahiti
nenin 138. Paraqitja e nj raporti t till nuk sht e domosdoshme me qen, se t

dhnat pr trajtimin e lndimeve merren me plqim apo me urdhr t gjykats.
N rastet kur lndimet trupore apo gjendja fizike e personit nuk jan trajtuar apo t
dhnat mjeksore nuk jan t plota, prokurori i shtetit mund t krkoj nga gjyqtari i
procedurs paraprake t urdhroj t bhet ekzaminimi fizik. Edhe personi q do t
ekzaminohet mund t jap plqimin pr ekzaminimin fizik pa urdhr t gjykats.
Sipas paragrafit 3 pr lndimet trupore apo gjendjen fizike t personit, t cilat nuk jan
trajtuar apo t dhnat mjeksore nuk jan t plota mund t bhet nj ekzaminim fizik i
t lnduarit. Me at rast pr institucionin profesional, mjekun ose mjekt dhe paraqitja
e raportit t ekspertimit prkitazi me gjetjet konform nenit 138 sht e domosdoshme.
Paragrafi 4.
N procesin e vrtetimit t fakteve relevante gjat zhvillimit t procedurs penale mund
t shtrohet nevoja pr marrje t mostrave t gjakut ose t indeve apo t mostrave t
tjera mjekoligjore. Dispozita e paragrafit 4 parasheh mundsin q me urdhr t
gjyqtarit t procedurs paraprake t merren mostra gjaku ose t indeve apo mostra t
tjera mjeko-ligjore nga nj i pandehur vetm nse: a) ka gjasa reale q i pandehuri ka
kryer vepr penale; b) ka shkak t bazuar pr t besuar se mostrat do t sigurojn prova
t veprs penale ose identitetin e kryersit; c) ekzistojn prova t tjera mjeko-ligjore q
mund t krahasohen me mostrat q urdhrohet t merren.
Me qllim t prcaktimit t identitetit n procedur penale, indet qelizore mund t
merren nga personi i pandehur pr identifikimin e ADN-s n pajtim me nenin 144
(neni 145, paragrafi 3)
Ekzaminimi fizik q ndrlidhet me ndrhyrjet trupore, si sht marrja e mostrave t
gjakut gjat ekzaminimit fizik, mund t bhet me plqimin e vullnetshm t personit n
fjal (parag. 6 i ktij neni).
Me rastin e zbatimit t urdhrit lidhur me marrjen e mostrave nga ky paragraf duhet t
respektohet integriteti personal i t pandehurit.
Edhe pr analizat t cilat bhen sipas paragrafit 4 institucioni profesional, mjeku ose
mjekt prpilojn raport ekspertimi prkitazi me gjetjet e tyre n pajtim me nenin 138.
E drejta pr mosinkriminim t vetvets sht garantur me nenin 30 parag. 6 t
Kushtetuts s Kosovs dhe me nenin 323 t KPP. Privilegji i mos inkriminimit t
vetvets ka t bj me situatn kur me rastin e marrjes n pyetje t t akuzuarit, i
akuzuari nuk e shfrytzon t drejtn e tij q t hesht por deklarohet lidhur me shtjen.
N rast t till i akuzuari njoftohet se nuk detyrohet ta inkriminoj vetvetn ose t
afrmin e tij apo t pranoj fajsin.
Shtrohet pyetja ka prfshin privilegji i mos vetinkriminimit. Athue ky privilegj vie n
shprehje vetm gjat procesit t marrjes n pyetje t t pandehurit apo ai ka t bj
edhe me marrjen e mostrave t gjakut ose indeve apo mostrave t tjera mjeko ligjore
kur ato merren me urdhr t gjyqtarit t procedurs paraprake. Konsiderojm se
privilegji i t pandehurit q t mos akuzoj vetvetn ka t bj vetm me rastin e
marrjes s tij n pyetje kur ai pr mbrojtjen e vet nuk zgjedh heshtjen por prcaktohet
q t deklaroj.
Prezenca e t pandehurit n procedur penale, sipas rregullit, sht e domosdoshme,
meq personaliteti i tij mund t shrbej si burim njoftimesh t rndsishme pr
393
Ejup Sahiti
procedur penale. Jan t shumta mnyrat se si personaliteti i t pandehurit mund t

shrbej si burim njoftimesh pr veprn penale. I pandehuri mund t shrbej si mjet
provues pasiv dhe aktiv.
I pandehuri shrben si mjet provues pasiv n rastet kur ndaj tij, me qllim verifikimi t
t dhnave t rndsishme pr gjendjen e tij shndetsore (fizike e shpirtrore) apo pr
sigurimin e provave materiale, bhet shikimi (kontrollimi) i tij ose i sendeve t tij apo
bhet fotografimi ose merren vijat papilare t tij, marrja e mostrave t gjakut etj. T
dhnat e siprprmendura objektivisht ekzistojn. Sigurimi i tyre nuk sht e thn t
jet rezultat i plqimit dhe i bashkpunimit t pandehurit me organin procedues. Ska
dyshim se mnyra e ktill e vrtetimit t fakteve nprmjet personalitetit t t
pandehurit, n nj mas, i jep atij cilsi t objektit procedural, por si form veprimi
procedural n prgjithsi sht e pranuar.212
Paragrafi 5.
Sikurse tek ekzaminimi fizik dhe te marrja e mostrave t gjakut ose indeve apo t
mostrave t tjera mjekoligjore, ratio legis ekziston e njjta procedur edhe pr sa i
prket marrjes s mostrave t flokut dhe folikuls, pshtyms, urins, sekretit t
hunds, pjess siprfaqsore t lkurs duke prfshir edhe zonn e ijeve, thonjt e
mostra t pjess s poshtme t thoit si dhe mostra t tjera t ngjashme, t cilat nuk
prbjn ndrhyrje trupore, marrja e tyre mund t bhet gjat ekzaminimit fizik, edhe
pa urdhr t gjyqtarit.
Paragraft 6 dhe 7.
Paragrafi 6 prcakton kush urdhron ekzaminimin fizik q ndrlidhet me ndrhyrje
trupore, ndrsa paragrafi 7 prcakton at se kush e zbaton ekzaminimin fizik sipas ktij
neni.
Ekzaminimi fizik sht veprim i cili n mas t caktuar paraqet aktivitet delikat pr sa i
prket paprekshmris s integritetit trupor t garantuar me kushtetut. Dispozita e
paragrafit 7 t ktij neni, duke parapar mundsin pr zbatim t ekzaminimit fizik,
prcakton kushtet t cilat me at rast patjetr duhet t respektohen. Ajo krkon q
ekzaminimi: a) t kryhet nga mjeku ose nga infermieri i kualifikuar, b) t kryhet n
pajtim me rregullat e shkencs s mjeksis, c) t respektohet dinjiteti i personit, dhe )
t ket konsiderat ndaj ndikimeve fizike dhe psikologjike t lndimit t tij.
Paragrafi 8.
Dispozita e nenit 139, paragrafi 2, e cila ka t bj me analizat toksikologjike
laboratorike t mostrave t viktims, zbatohet prshtatshmrisht n rastet kur personi,
prpos t pandehurit, refuzon q ti shtrohet kontrollit t urdhruar nga gjykata.
Detyrimi mund t prdoret vetm me urdhr t posam t gjykats.
212
M gjrsisht pr kt shih: komentet lidhur me marrjen n pyetje t t pandehurit n procedur paraprake

t shnuara para nenit 151 t KPP.
394
Ejup Sahiti
Paragraft 9 dhe 10.

Dispozita e paragrafit 9 obligon Ministrin e Drejtsis q ti mbaj t gjitha mostrat e
marra si rezultat i urdhrave t gjykats apo plqimit vullnetar pr nj periudh prej nj
viti pas marrjes s aktvendimit 213 prfundimtar n procedur penale. Mostrat do t jen
n dispozicion dhe prdorn vetm pr ritestim t urdhruar nga gjykata. Pas kalimit t
nj viti nga forma e prer e vendimit mostrat asgjsohen.
Dispozita e paragrafit 10 obligon Ministrin e Drejtsis q t mbaj regjistr t t
gjitha rezultateve mjekoligjore t marra n baz t urdhrave t gjykatave apo me
plqim vullnetar, vetm kur personi i cili i shtrohet testimit mjekoligjor shpallet fajtor.
Neni 145 [Analizat molekulare e gjenetike dhe analizat e ADN-s]
1.
2.
3.
4.
5.
6.

Gjykata mund t urdhroj q materiali i siguruar me masat nga neni 144 i
ktij Kodi ti nnshtrohet ekzaminimeve molekulare dhe gjenetike pr aq sa
masat e tilla jan t nevojshme pr t prcaktuar prejardhjen ose pr t
vrtetuar nse gjurmt e gjetura i prkasin t pandehurit apo t dmtuarit.
Me qllim t prcaktimit t identitetit n procedur penale, indet qelizore
mund t merren nga personi i pandehur pr identifikimin e ADN-s n
Indi i marrur qelizor mund t prdoret vetm pr identifikimin e ADN-s,
si sht parapar n paragrafin 1 ose 2 t ktij neni; ai shkatrrohet pa
vones kur m nuk sht i nevojshm pr at qllim. Informacionet tjera,
prve atyre q krkohen pr t prcaktuar kodin e ADN-s, nuk
prcaktohen gjat ekzaminimit dhe jan t papranueshme.
Provat e gjetura, t siguruara apo t kapura n vendin e kryerjes s veprs
penale apo q kan lidhje me procedurn penale mund t ekzaminohen dhe
mostrat mund ti nnshtrohen ekzaminimit molekular dhe gjenetik sipas
urdhrit t prokurorit t shtetit.
Rezultatet nga ekzaminimi molekular dhe gjenetik i mostrave t siguruara
sipas paragrafit 5 t cilat nuk prputhen me t dyshuarin apo t
pandehurin mund t ruhen nga Ministria e Drejtsis deri n nj koh t
till kur ato t prputhen me t dyshuarin apo t pandehurin dhe derisa ai i
dyshuar apo i pandehur t lirohet apo t shpallet fajtor. Ministria e
Drejtsis lshon rregullore mbi ruajtjen e rezultateve t ekzaminimit
molekular dhe gjenetik sipas ktij paragrafi.
213
Pr dallim nga teksti i ktij paragrafi n gjuhn angleze dhe serbe ku sht prdorur fjala vendim n
tekstin shqip sht prdorur fjala aktvenim. Afati nj vit pr ruajtjen e mostrave pas forms s prer t
vendimit ka t bj me nj vendim i cili pr kah forma mund t jet aktgjykim apo aktvendim. Prdorimi i
fjals aktvendim (si n tekstin shqip t ktij paragrafi) n vend t fjals vendim eliminon mundsin e
prfshirjes aty edhe t aktgjykimit ka sht joreale.
395
Ejup Sahiti
Paragraft 1 dhe 2.
Ekzaminimet molekulare dhe gjenetike dhe analizat e ADN-s jan lloje specifike t
reja t ekspertimit. Si do ekzaminim ose analiz tjetr ashtu edhe fardo ekzaminimi
ose analiz nga ky nen i nnshtrohet rregullave t ekspertizs dhe deklarats s
ekspertit nga nenet 136-142 t ktij Kodi.
Ekzaminimin molekular - gjenetik e urdhron gjykata kur materiali biologjik i siguruar
sipas nenit 144 t Kodit kur veprimi i till sht i nevojshm: a) pr t prcaktuar
prejardhjen e tyre, ose b) pr t konstatuar nse gjurmt e gjetura i prkasin t
pandehurit ose t dmtuarit.
Paragraft 3 dhe 4.
N kuadr t metodave pr identifikim t personit n procedur penale bn pjes edhe
metoda e ADN-s. Kur kjo metod zbatohet sipas rregullave t shkencs, konsiderohet
metoda m e mir pr identifikim. N krahasim me daktiloskopin, e cila konsiderohej
metod parsore e shekullit XX pr identifikim t personave, metoda e ADN-s, tani
pr tani, konsiderohet metod e shekullit XXI.
Paragrafi 3 i ktij neni flet pr mundsin e marrjes s indit qelizor nga i pandehuri pr
identifikimin e ADN-s n pajtim me nenin 144.
Pr mnyrn e sigurimit t indit qelizor shih: komentet e nenit 144.
Paragrafi 4 kufizon prdorimin e indit t marr qelizor vetm pr nevoja t
identifikimit t kodit t ADN-s, si sht parapar n paragrafin 1 dhe 2 t ktij
neni. 214 Kur indi i marr qelizor m nuk sht i nevojshm pr identifikim t AND-s
ai shkatrrohet pa vones, sepse ekzaminime t tjera jan t papranueshme.
Paragrafi 5.
Deri sa sipas paragrafit 2 t ktij neni materiali i siguruar me masat nga neni 144 me
urdhr t gjykats mund ti nnshtrohet ekzaminimeve molekulare dhe gjenetike, sipas
paragrafit 5 t ktij neni, provat e gjetura, t siguruara apo t kapura n vendin e
kryerjes s veprs penale apo q kan lidhje me procedurn penale mund t
ekzaminohen dhe mostrat mund ti nnshtrohen ekzaminimit molekular dhe gjenetik
sipas urdhrit t prokurorit t shtetit.
Paragrafi 6.
Nga paragraft 9 dhe 10 t nenit 144 sht par se Ministria e Drejtsis mban t gjitha
mostrat e marra si rezultat i urdhrave t gjykats dhe plqimit vullnetar pr nj
periudh prej nj viti apo Ministria mban regjistr t t gjitha rezultateve mjekoligjore
t marra n baz t urdhrave t gjykatave apo me plqim vullnetar, vetm kur personi i
cili i shtrohet testimit mjekoligjor shpallet fajtor.
Paragrafi 6 i ktij neni parasheh mundsin q Ministria e Drejtsis t ruaj rezultatet
nga ekzaminimi molekular dhe gjenetik i mostrave t siguruara sipas paragrafit 5, t
cilat nuk prputhen me t dyshuarin apo t pandehurin deri t prputhen me t
214
Duket se referanca do duhej t jet n paragrafin 3 t ktij neni.
396
Ejup Sahiti
dyshuarin apo t pandehurin dhe derisa pr at t dyshuar apo t pandehur t vendoset

n mnyr meritore.
Pr ruajtjen e rezultateve t ekzaminimit molekular dhe gjenetik sipas ktij paragrafi
Ministria e Drejtsis lshon rregullore.
Neni 146 [Analizat psikologjike]
1.
2.
3.
4.
5.
6.

Nse gjendja psikologjike q lidhet me procedur penale ka qen e
vlersuar ose trajtuar nga nj psikolog apo mjek, ai psikolog apo mjek do t
thirret nga prokurori i shtetit pr t dhn deklarat n procedur
paraprake bazuar n t dhnat e marra n rrjedhn normale t trajtimit, t
cilat do t merren n baz t urdhrit t gjykats apo me plqim. Psikologu
apo mjeku mund t jap mendime bazuar n arsimimin dhe prvojn e tij.
Psikologu apo mjeku mund t nxjerr nj raport ekspertimi me gjetjet e
tyre n pajtim me nenin 138, por nuk sht i detyruar pr ta br kt.
Personi i cili sht vlersuar mund t kundrshtoj thirrjen para gjyqtarit
t procedurs paraprake nse ka shqetsime t privatsis q nuk tejkalojn
rndsin e procedurs penale.
Nse gjendja relevante psikologjike e nj personi nuk sht trajtuar,
prokurori i shtetit mund t krkoj nga gjyqtari i procedurs paraprake t
urdhroj q t bhet vlersimi psikologjik. Gjyqtari i procedurs
paraprake mund t urdhroj vlersimin psikologjik nse ka shkak t
bazuar pr t besuar se vlersimi psikologjik do t rezultoj me prova
relevante pr procedurn penale. Personi q do t vlersohet mund t jep
plqimin pr vlersimin psikologjik pa urdhr t gjykats. Institucioni
profesional, psikologu apo mjeku do t nxjerrin nj raport ekspertimi me
gjetjet e tyre n pajtim me nenin 138.
Gjyqtari i procedurs paraprake mund t urdhroj vlersimin psikologjik
t t pandehurit vetm nse ka gjasa reale q i pandehuri ka kryer vepr
penale, ka shkak t bazuar pr t besuar se gjendja psikologjike e t
pandehurit sht paaftsuar ose ka qen e paaftsuar n kohn e kryerjes s
veprs penale, dhe q paaftsimi i till psikik sht i rndsishm pr
procedurn penale ose pr t drejtn e t pandehurit pr nj gjykim t
drejt. Psikologu apo mjeku do t nxjerrin nj raport ekspertimi me gjetjet
e tyre n pajtim me nenin 138.
Ekzaminimi psikologjik bhet nga psikologt ose mjekt profesionist t
trajnuar n psikologji apo psikiatri. Ekzaminimet kryhen n nj mnyr q
respekton t drejtn e privatsis.
N procedur penale ekzistojn disa prezumime (natyrore dhe juridike) t cilat, sipas
rregullit, nuk sht e nevojshme t provohen n procedur meq merret se ato
ekzistojn. Provimi i tyre vjen n konsiderim vetm po qe se paraqitet dyshimi n
saktsin e prezumimit n rastin konkret. N kt drejtim si prezumim natyror mjaft i
rndsishm sht prezumimi i prgjegjshmris s t pandehurit. N t vrtet
397
Ejup Sahiti
konsiderohet se do person sht i prgjegjshm. Mirpo, sipas nenit 18 t KP Personi

i cili ka kryer vepr penale konsiderohet i paaft mendrisht nse n kohn e kryerjes
s veprs penale lngonte nga nj smundje mendore e prkohshme ose e prhershme,
nse kishte rregullim mendor apo ngecje n zhvillimin mendor, q e ka prekur
funksionimin e tij mendor, dhe, si pasoj e ksaj, nuk ka qen n gjendje ti kuptoj ose
ti kontrolloj veprimet ose mosveprimet e tij apo t kuptoj se kryen vepr penale.
Paragrafi 2 i t njjtit nen prcakton kur nj person q ka kryer vepr penale
konsiderohet se ka aftsi t zvogluar mendore. Prandaj sipas nenit 508 t KPP-s n
do koh gjat procedurs, duke prfshir kohn gjat shqyrtimit gjyqsor, nse
ekziston dyshimi se i pandehuri ka qen n gjendje t paaftsis mendore ose n
gjendje t aftsis s zvogluar mendore n kohn e kryerjes s veprs penale, apo nse
ka ndonj rregullim mendor, ather gjykata sipas detyrs zyrtare ose me propozim t
prokurorit t shtetit apo t mbrojtsit, mund t caktoj ekspert pr t kryer ekzaminimin
psikiatrik t t pandehurit me qllim q t konstatohet nse:
1 N kohn e kryerjes s veprs penale i pandehuri ka qen n gjendje t paaftsis
mendore ose t aftsis s zvogluar mendore, ose
2 I pandehuri sht i paaft pr t prballuar gjykimin (neni 508).
Ekspertimi psikologjik i parapar me nenin 146 t KPP-s n fuqi nuk rregullohej fare
me Kodin e prkohshm t procedurs penale. Me nenin 258 t LPP-s s RSFJ
rregullohej ekspertimi psikiatrik. Fakti se Kodi rregullon ekspertimin psikologjik nuk
do t thot se ekspertimi psikiatrik sht ln ansh. Prkundrazi, ekspertimi
psikologjik nnkupton edhe ekspertimin psikiatrik sepse paragrafi 6 i nenit 146
prcakton se ekzaminimi psikologjik bhet nga psikologt ose mjekt profesionist t
trajnuar n psikologji apo psikiatri. Pastaj neni 508 rregullon zbatimin e ekzaminimit
psikiatrik.
Mirpo n qoft se sipas mendimit t eksperteve nevojitet observim m i gjat n
institucion t kujdesit shndetsor, ose nse i pandehuri refuzon ekzaminimin
psikologjik, eksperti i paraqet krkes t arsyetuar gjykats pr marrjen e aktvendimit
pr ndalim n institucionin e kujdesit shndetsor. Pas dgjimit t prokurorit t shtetit
dhe t mbrojtsit gjykata mund t marr aktvendim pr ndalimin e t pandehurit n
institucionin shndetsor deri n dy jav (neni 508, paragrafi 4). Sipas procedurs s
prparshme qndrimi n institutin shndetsor mund t vazhdohej edhe pr dy jav
tjera.
Paragrafi 1.
Ekzaminimi apo analiza sipas ktij neni, sikurse do ekzaminim apo analiz tjeter e
parapar me nenet 145-148, i nnshtrohen rregullave t prgjithshme pr ekspertim dhe
dhnien e deklarats s ekspertit sipas neneve 136-142.
Paragraft 2 dhe 3.
shtja e vlersimit psikologjik mund t zhvillohet si vijon: nse gjendja psikologjike
q lidhet me procedur penale ka qen e vlersuar ose trajtuar nga nj psikolog apo
mjek, ai psikolog apo mjek do t thirret nga prokurori i shtetit pr t dhn deklarat n
procedur paraprake bazuar n t dhnat e marra n rrjedhn normale t trajtimit, t
398
Ejup Sahiti
cilat merren n baz t urdhrit t gjykats apo me plqim. N vend t deklarats

psikologu apo mjeku mund t nxjerr nj raport ekspertimi me gjetjet e tyre n pajtim
me nenin 138, por nuk sht i detyruar pr ta br kt.
Dispozita e paragrafit 3 i mundson personit pr t cilin jepet vlersimi t kundrshtoj
thirrjen te gjyqtari i procedurs penale (e psikologut apo t mjekut pr t dhn
deklarat) nse ka shqetsime t privatsis q nuk tejkalojn215 rndsin e procedurs
penale. Personi pr t cilin bhet vlersimi me rastin e paraqitjes s kundrshtimit,
udhhiqet me shqetsimet q i ka lidhur me privatsin. Mirpo, shtja nse
shqetsimet e privatsis tejkalojn apo jo rndsin e procedurs penale sht shtje
t ciln e vlerson gjyqtari i procedurs paraprake me rastin e vendosjes lidhur me
kundrshtimin.
Paragrafi 4.
Nse gjendja relevante psikologjike e nj personi nuk sht trajtuar, prokurori i shtetit
mund t krkoj nga gjyqtari i procedurs paraprake t urdhroj q t bhet vlersimi
psikologjik. Gjyqtari i procedurs paraprake mund t urdhroj vlersimin psikologjik
nse ka shkak t bazuar pr t besuar se vlersimi psikologjik do t rezultoj me prova
relevante pr procedurn penale. Personi q do t vlersohet, mund t jap plqimin pr
vlersimin psikologjik pa urdhr t gjykats.
Pr dallim nga paragrafi 2 i ktij neni, sipas t cilit psikologu apo mjeku n vend t
deklarats mund t nxjerr nj raport ekspertimi me gjetjet e tyre n pajtim me nenin
138, sipas paragrafit 4 institucioni profesional, psikologu apo mjeku do t nxjerrin nj
raport ekspertimi me gjetjet e tyre n pajtim me nenin 138 (hartimi i raportit sht i
domosdoshm).
Paragraft 5 dhe 6.
Sipas paragrafit 4 t ktij neni, n krkes t prokurorit t shtetit, gjyqtari i procedurs
paraprake urdhron q t bhet vlersimi psikologjik i personit i cili nuk sht trajtuar.
Gjyqtari i procedurs paraprake mund t urdhroj vlersimin psikologjik t t
pandehurit vetm nse: a) ka gjasa reale q i pandehuri ka kryer vepr penale; b) ka
shkak t bazuar pr t besuar se gjendja psikologjike e t pandehurit sht paaftsuar
ose ka qen e paaftsuar n kohn e kryerjes s veprs penale; dhe c) paaftsimi i till
psikik sht i rndsishm pr procedurn penale ose pr t drejtn e t pandehurit pr
nj gjykim t drejt. Edhe sipas paragrafit 5 psikologu apo mjeku nxjerr raport
ekspertimi me gjetjet e tyre n pajtim me nenin 138.
Mendimi i ekspertit psikologjik duhet domosdo t sigurohet edhe para se gjykata t
marr aktvendim pr aftsin e t pandehurit pr tiu nnshtruar gjykimit si dhe pr t
vendosur sipas propozimit t prokurorit t shtetit pr caktimin e mass s trajtimit t
detyrueshm psikiatrik (nenet 508, 513).
215
Fjalt n tekstin e paragrafit 3 t nenit 146 n gjuhn anglese: if there are privacy concerns that ar not
surpassed the relevecy to the criminal proceeding n gjuhn shqipe jan prkthyar: nse ka shqetsime t
privatsis q nuk tejkalojn rndsin e procedurs penale; ndrsa n gjuhn serbe: ako postoje privatni
razlozi koji imaju prevagu nad relevantnou krivinog postupka.
399
Ejup Sahiti
Neni 147 [Analiza kompjuterike]

1.
2.
3.
4.

Pr pajisjet kompjuterike, pajisjet elektronike t ruajtjes apo pajisje t
ngjashme q jan marr n mnyr t ligjshme nprmjet nj urdhri t
gjykats ose me plqim, prokurori i shtetit mund t autorizoj zyrtarin e
policis apo ekspertin pr t shqyrtuar, analizuar dhe krkuar pr
informata ose t dhna q gjenden brenda pajisjeve kompjuterike, pajisjeve
elektronike pr ruajtje ose pajisjeve t ngjashm.
Zyrtari i autorizuar i policis ose eksperti tjetr duhet t ket arsimim,
trajnim ose prvoj n analizat dhe krkimin kompjuterik.
Zyrtari i autorizuar i policis ose eksperti tjetr nxjerr raport ekspertimi
me gjetjet e tyre n pajtim me nenin 138, q do t prfshij t dhnat e
mposhtme:
4.1. Zyrtari i autorizuar i policis ose eksperti tjetr prshkruan pajisjet
kompjuterike, pajisjet pr ruajtjen e t dhnave, ose dosjet e veanta
kompjuterike t ekzaminuara, prfshir edhe ndonj emr
identifikimi, numra ose etiketa t provave.
4.2. Zyrtari i autorizuar i policis ose eksperti tjetr prshkruan se ku
dhe si jan marr nga policia pajisjet kompjuterike, pajisjet pr
ruajtje t dhnave ose dosjet e veanta kompjuterike.
4.3. Zyrtari i autorizuar i policis ose eksperti tjetr prshkruan radhn e
mbikqyrjes s pajisjeve kompjuterike, pajisjeve pr ruajtjen e t
dhnave ose dosjeve t veanta kompjuterike.
4.4. Zyrtari i autorizuar i policis ose eksperti tjetr prshkruan
informacionin specifik faktik pr t cilin ka qen i autorizuar pr t
krkuar n pajisje kompjuterike, pajisje pr ruajtje t t dhnave ose
dosje t veanta kompjuterike.
4.5. Zyrtari i autorizuar i policis ose eksperti tjetr prshkruan hapat e
ndrmarr n prputhje me praktikat m aktuale n fushn e
forenziks kompjuterike pr t realizuar krkimin n mnyr t
sakt dhe t besueshme, prfshir por pa u kufizuar n hapat e
ndrmarr pr t mbrojtur kundr humbjes s dosjeve, deshifrimit t
dosjeve, rikthimit t dosjeve t fshira apo marrjen e t dhnave nga
dosjet kompjuterike ose emailat.
4.6. Zyrtari i autorizuar i policis ose eksperti tjetr prshkruan
rezultatet e krkimit dhe i bashkngjet kopjen elektronike t dosjeve
kompjuterike q jan t rndsishme pr krkimet.
Paragrafi 1.
Ekzaminimi apo analiza sipas ktij neni, sikurse do ekzaminim apo analiz tjetr e
400
Ejup Sahiti
Paragraft 2 dhe 3.
Sipas paragrafit 2 analiza kompjuterike paraqet lloj t posam t ekspertimit i cili ka
t bj me pajisjet kompjuterike, pajisjet elektronike t ruajtjes apo pajisje t ngjashme
q jan marr ligjrisht nprmjet urdhrit gjyqsor ose me plqimin e mbajtsit t
pajisjeve t tilla. Prokurori i shtetit mund ta autorizoj zyrtarin e policis apo ekspertin
pr t shqyrtuar, analizuar dhe krkuar informata ose t dhna q gjenden brenda atyre
pajisjeve.
Zyrtari i autorizuar i policis ose eksperti tjetr duhet t ket arsimim, trajnim ose
prvoj n analiza dhe krkim kompjuterik. Pr gjetjet gjat analizave dhe krkimeve
kompjuterike paraqitet raport n pajtim me nenin 138, ku prfshihet prshkrimi:
1/ i pajisjeve kompjuterike, i pajisjeve pr ruajtjen e t dhnave, ose i dosjeve t
veanta kompjuterike t ekzaminuara, prfshir edhe ndonj emr identifikimi,
numra ose etiketa t provave;
2/ se ku dhe si jan marr nga policia pajisjet;
3/ i mbikqyrjes strikte t pajisjeve;
4/ informacionin specifik faktik pr t cilin ka qen i autorizuar pr t krkuar n
pajisje;
5/ i hapave t ndrmarr n prputhje me praktikat m aktuale n fushn e forenziks
kompjuterike pr t realizuar krkimin n mnyr t sakt dhe t besueshme, e
prfshir por pa u kufizuar n hapat e ndrmarr pr t mbrojtur kundr humbjes
s dosjeve, deshifrimit t dosjeve, rikthimit t dosjeve t fshira apo marrjen e t
dhnave nga dosjet kompjuterike ose emailat; dhe
6/ i rezultateve t krkimit, dhe ai i bashkngjit kopjet elektronike t dosjeve
kompjuterike q jan t rndsishme pr krkimet.
Neni 148 [Analiza financiare]
1.
2.

Pr t dhnat financiare q jan marr n mnyr t ligjshme nprmjet
urdhrit t gjykats ose me plqim, prokurori i shtetit mund t autorizoj
zyrtarin e policis ose ekspertin pr t shqyrtuar, analizuar dhe
prmbledhur t dhnat financiare. Prokurori i shtetit specifikon nse
zyrtari i autorizuar i policis ose eksperti tjetr do t prcaktoj:
2.1. Nse mjetet financiare jan dobi pasurore nga veprat e supozuara
penale ose jan prdorur n kryerjen e veprave t supozuara penale;
2.2. Lvizja e mjeteve financiare q mund t jen dobi pasurore nga
veprat e supozuara penale ose mund t ken qen prdorur n
kryerjen e veprave t supozuara penale;
2.3. Nse mjetet financiare mungojn pr shkak t veprave t supozuara
penale dhe, nse sht e mundur, mjetet dhe metodat e prdorura;
2.4. Dmi material i shkaktuar nga veprat e supozuara penale;
2.5. Prfitimi material nga veprat e supozuara penale;
2.6. Shuma e tatimeve apo tarifave doganore q mund ti ket detyrim i
pandehuri; ose
401
Ejup Sahiti
2.7. do shtje tjetr relevante pr procedurn penale.

Zyrtari i autorizuar i policis ose eksperti tjetr duhet t ket arsimim,
trajnim ose prvoj n analiza financiare apo n kontabilitet.
Zyrtari i autorizuar i policis ose eksperti tjetr nxjerr raport ekspertimi
me gjetjet e tyre n pajtim me nenin 138.
Nse krkohet kontroll auditimi i t dhnave financiare pr shkak t
shkalls s madhe t veprave penale financiare, llojit t madh apo t
ndrlikuar t t dhnave financiare ose nse t dhnat financiare duhet t
rindrtohen ose t rregullohen, prokurori i shtetit krkon nga gjykata q t
autorizoj auditivin me rast:
5.1. Urdhri i gjykats udhzon ekspertin pr qllimin dhe fushveprimin
e auditimit dhe faktet e rrethanat t cilat duhet t konstatohen.
Shpenzimet pr kt mbulohen nga ndrmarrja afariste ose personi
juridik.
5.2. Aktvendimin pr rregullimin e kontabilitetit e merr gjykata n baz
t raportit me shkrim nga eksperti i caktuar pr t kontrolluar librat
afariste. N aktvendim po ashtu saktsohet shuma q ndrmarrja
afariste apo personi tjetr juridik detyrohet tia deponoj gjykats si
paradhnie pr shpenzimet rreth rregullimit t kontabilitetit t tij.
Kundr ktij aktvendimi nuk lejohet ankes.
5.3. Pas rregullimit t kontabilitetit, gjykata, n baz t raportit t
ekspertve, merr aktvendimin me t cilin cakton lartsin e
shpenzimeve t krijuara pr shkak t rregullimit t kontabilitetit dhe
urdhron q kt shum ta paguaj ndrmarrja afariste ose personi
tjetr juridik. Ndrmarrja afariste apo personi tjetr juridik mund t
ankohen pr bazueshmrin e vendimit lidhur me kompensimin dhe
shumn e shpenzimeve. Pr ankes vendos kolegji prej tre
gjyqtarsh.
5.4. Arktimi i shpenzimeve, po qe se shuma e tyre nuk ka qen
paradhn, bhet n dobi t organit i cili q m par ka paguar
shpenzimet dhe ka br pagesn pr ekspertt.
3.
4.
5.
Ekonomia sht themel i do shoqrie. Gjendja dhe ecuria e ekonomis n sfern e

prodhimit, t ndarjes dhe t kmbimit manifestohet drejtprdrejt n t gjitha lmenjt e
jets shoqrore. Nga kjo rezulton edhe interesimi i shtetit q me masa t caktuara t
ndikoj n zhvillimin dhe mirvajtjen e ekonomis. Ky interesim manifestohet edhe
nprmjet dispozitave t Kodit Penal (Kapitulli XXV) me t cilat jan inkriminuar disa
veprime q cenojn apo dmtojn ekonomin e vendit. 216
Kodi i procedurs penale, krahas rregullimit t llojeve t posame t ekspertimit n
dispozitat e mparshme, n nenin 148 posarisht rregullon edhe ekspertimin e librave
afariste pr t cilat gjithashtu zbatohen rregullat e prgjithshme pr ekspertim. Kshtu,
urdhri pr ekspertim t librave afariste duhet ta prcaktoj qart qllimin, vllimin dhe
kahun e ekspertimit, periudhn kohore e cila duhet t prfshihet ne ekspertiz, dhe
udhzimet pr ekspertimin konkret. Si shihet, me obligimin ksisoj t organit i cili
urdhron ekspertimin e librave afariste dispozita e nenit 148 synon ta pengoj
216
Salihu, E drejta penale, - pjesa e posame, Prishtin 2009, fq. 297.
402
Ejup Sahiti
ekspertimin e atyre librave afariste t cilat, pr shkak t prmbajtjes s tyre t

prgjithsuar, do t ishin t strzgjatura dhe t padobishme pr procedur penale. Pra
analiza financiare nuk mund t reduktohet thjesht n verifikim t asaj se a jan t
sakta vzhgimet e kryera jasht procedurs penale (p.sh, t komisionit t formuar nga
vet ndrmarrja afariste ose personi tjetr juridik, t raportit t auditimit etj.). Eksperti
t gjitha kto i merr parasysh, por patjetr duhet t bj krkime t plota t pavarura
dhe t arrij konkluzione t pavarura.
Paragrafi 1.
Ekzaminimi apo analiza sipas ktij neni, sikurse do ekzaminim apo analiz tjetr e
Paragrafi 2.
Pr t dhnat financiare t siguruara nprmjet urdhrit t gjykats ose me plqim,
prokurori i shtetit mund ta autorizoj zyrtarin e policis ose ekspertin pr t shqyrtuar,
analizuar dhe prmbledhur t dhnat financiare. Prokurori i shtetit krkon q zyrtari i
autorizuar i policis ose eksperti tjetr t prcaktoj:
1) Nse mjetet financiare jan dobi pasurore e fituar me vepra penale t supozuara
ose jan prdorur n kryerjen e veprave t supozuara penale;
2) Lvizjen e mjeteve financiare q mund t jen dobi pasurore nga veprat e
supozuara penale ose mund t ken qen prdorur n kryerjen e veprave t
supozuara penale;
3) Nse mjetet financiare mungojn pr shkak t veprave t supozuara penale dhe,
nse sht e mundur, mjetet dhe metodat e prdorura;
4) Dmi material i shkaktuar nga veprat e supozuara penale;
5) Prfitimi material nga veprat e supozuara penale;
6) Shuma e tatimeve apo tarifave doganore q mund ti ket detyrim i pandehuri; ose
7) do shtje tjetr relevante pr procedurn penale.
Paragraft 3 dhe 4.
Dispozitat e paragrafit 3 dhe 4 krkojn q zyrtari i autorizuar i policis ose eksperti
tjetr t ket prgatitje (ose prvoj) t duhur profesionale dhe paraqitjen e raportit
lidhur me ekspertimin.
Paragrafi 5.
Librat afariste mund t jen t hartuara n mnyr klasike (t shkruara n letr), por ato
mund t jen t shnuara edhe n shkrimet elektronike prkatse. N praktik ndodh
q librat afariste nuk jan n rregull (nuk ekziston gjith dokumentacioni prkats,
veprimet afariste nuk jan evidentuar me rregull etj.) dhe n at rast sht e
domosdoshme q pr nevoja t ekspertimit dokumentacioni i till t rregullohet. N t
vrtet, nse paraqitet nevoja pr kontroll auditimi i t dhnave financiare pr shkak t;
403
Ejup Sahiti
a) vllimit t veprave penale financiare, b) llojit t madh apo t ndrlikuar t t dhnave

financiare ose c) nse t dhnat financiare duhet t rindrtohen ose t rregullohen,
prokurori i shtetit krkon nga gjykata q t autorizoj auditimin me rast procedohet
sipas nnparagrafeve 5.1 deri 5.4.
Nnparagrafi 5.1.
Me rastin e urdhrimit t analizs financiare gjykata udhzon ekspertin pr qllimin
dhe fushveprimin e auditimit dhe faktet e rrethanat t cilat duhet t konstatohen.
Shpenzimet pr kt mbulohen nga ndrmarrja afariste ose personi juridik. Shpenzimet
t cilat sipas ktij nnparagrafi kan t bjn me shpenzimet e krijuara me rastin e
rindrtimit ose t rregullimit t t dhnave financiare, dhe ato nuk kan t bjn me
shpenzimet e ekspertimit.
Nnparagrafi 5.2.
Rregullimin e kontabilitetit n at pjes pr t ciln sht caktuar ekspertimi e inicon
eksperti i cili duhet ta kryej ekspertimin e librave afariste, kurse aktvendimin pr kt
dhe pr shumn e paradhnies e merr gjykata. Shpenzimet pr rregullim t
kontabilitetit dallojn nga shpenzimet pr ekspertim. N aktvendim saktsohet shuma
q ndrmarrja afariste apo personi tjetr juridik detyrohet tia deponoj gjykats si
paradhnie pr shpenzimet rreth rregullimit t kontabilitetit t tij. Ato i paguan si
paradhnie ndrmarrja ose personi tjetr juridik librat afariste t t cilit ekspertohen,
dhe nuk mund ti ngarkohen t pandehurit, as si shpenzime t procedurs dhe as n
form t kompensimit t dmit. 217 Kundr aktvendimit pr deponim t paradhnies nuk
lejohet ankes.
Nnparagrafi 5.3.
Pas rregullimit t kontabilitetit, gjykata, n baz t raportit t ekspertve, merr
aktvendim me t cilin cakton lartsin e shpenzimeve t krijuara pr shkak t
rregullimit t kontabilitetit dhe urdhron q kt shum ta paguaj ndrmarrja afariste
ose personi tjetr juridik. Kundr aktvendimit me t cilin gjykata cakton lartsin e
shpenzimeve t krijuara pr shkak t rregullimit t kontabilitetit dhe urdhrit q kjo
shum t paguhet, ndrmarrja afariste apo personi tjetr juridik mund t ankohen pr
bazueshmrin e vendimit lidhur me kompensimin dhe pr shumn e shpenzimeve. Pr
ankes vendos kolegji prej tre gjyqtarsh.
Nnparagrafi 5.4.
Arktimi i shpenzimeve t krijuara me rastin e rregullimit t kontabilitetit, po qe se
shuma e tyre nuk ka qen e paradhn, bhet n dobi t organit i cili q m par i ka
paguar shpenzimet dhe ka br pagesn pr ekspertt.
217
Kshtu p.sh. V.SH K. 1525/66, Kreho, fq. 127. sepse sht detyr e ndrmarrjes ose e organit tjetr
juridik ta mbajn dokumentacionin n rregull.
404
Ejup Sahiti
Neni 149 [Mundsia hetuese e veant]

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Prjashtimisht, prokurori i shtetit, viktima, mbrojtsi i viktimave, i

pandehuri ose mbrojtsi i tij mund t krkoj nga gjyqtari i procedurs
paraprake t merr dshmi nga dshmitari ose t krkoj ekspertiz me
qllim t ruajtjes s provs kur ekziston nj mundsi e veant pr marrjen
e provs s rndsishme ose kur ka rrezik t konsiderueshm se kjo prov
nuk do t mund t merrej gjat shqyrtimit gjyqsor.
Gjyqtari i procedurs paraprake miraton krkesn nga paragrafi 1 vetm
kur procedura penale zbatohet pr hetimin e veprave penale t prcaktuar
n nenin 90 t ktij kodi.
Gjyqtari i procedurs paraprake cakton dy gjyqtar tjer n Panelin pr
Mundsin Hetuese t Veant.
Nse ngritet aktakuza n procedur penale, s paku njri prej dy
gjyqtarve nga paragrafi 3 caktohet si kryetar i trupit gjykues ose caktohet
n trupin gjykues.
Kolegjit shqyrtues mund ti paraqitet ankes kundr mospranimit t
gjyqtarit t procedurs paraprake pr marrjen e dshmis s till.
N rastet e Mundsis Hetuese t Veant sipas ktij neni, gjyqtari i
procedurs paraprake merr masat e nevojshme pr t siguruar efikasitetin
dhe trsin e procedurs, dhe n veanti pr t mbrojtur t drejtat e t
pandehurit. I pandehuri, mbrojtsi i tij dhe prokurori i shtetit jan t
pranishm n seancn e dgjimit pr marrjen e dshmis. Viktima dhe
mbrojtsi i viktimave njoftohen pr seancn e dgjimit dhe ata kan t
drejt t jen t pranishm. Marrja e dshmis nga gjyqtari i procedurs
paraprake zbatohet n pajtim me dispozitat q rregullojn marrjen e
dshmive n shqyrtim gjyqsor.
do deklarat e marr n Panelin e Mundsis Hetuese t Veant audio
incizohet ose audio dhe video incizohet, dhe ky incizim i bashkngjitet
shkresave t lnds.
Dshmia mund t merret me an t teknologjis q mundson videokonferencat nse dshmitari nuk gjendet n Kosov dhe ka gjas q mos t
kthehet n Kosov, apo n pajtim me masn pr mbrojtjen e dshmitarve.
Paragrafi 1.
Sipas nenit 9, paragrafi 2 t KPP-s, gjykata merr vendim n baz t provave q
shqyrtohen dhe verifikohen n shqyrtim gjyqsor. Paragrafi 1 i nenit 149 parasheh q
dshmia e dshmitarit ose mendimi i ekspertit, i cili sht marr gjat mundsis
hetuese t veant, sht plotsisht prov e pranueshme n shqyrtim gjyqsor, sepse
marrja e dshmis nga gjyqtari i procedurs paraprake zbatohet n pajtim me dispozitat
q rregullojn marrjen e dshmive n shqyrtim gjyqsor dhe se gjat mundsis
hetuese t veant i pandehuri ka mundur t konfrontohet me dshmitarin apo ekspertin
para s paku nj gjyqtari t trupit gjykues. N t vrtet, subjektet e prmendur n
paragrafin 1, me qllim t ruajtjes s provs, mund t krkojn nga gjyqtari i
procedurs paraprake t marr dshmi nga dshmitari ose t krkoj ekspertim kur: 405
Ejup Sahiti
ekziston nj mundsi e veant pr marrjen e provs s rndsishme ose - ka rrezik t

konsiderueshm se kjo prov nuk do t mund t merrej gjat shqyrtimit gjyqsor.
Mundsia e veant pr marrjen e provs s rndsishme mund ti ndihmoj prokurorit
t shtetit n rastet e krimit t organizuar dhe korrupsionit, si p. sh. i pandehuri pranon
fajsin dhe pranon t bhet dshmitar bashkpunues, prokurori i shtetit mund t
zgjedh q ta marr dshmin e dshmitarit bashkpunues n mundsin hetuese t
veant. 218
Paragrafi 2.
Sipas dispozits s paragrafit 2 gjyqtari i procedurs paraprake e miraton krkesn pr
zbatim t mundsis hetuese t veant vetm kur procedura penale zbatohet pr
hetimin e veprave penale t prcaktuar n nenin 90 t ktij kodi, pra pr t njjtn list
pr t ciln autorizohen masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit.
Paragraft 3 dhe 4.
Marrja e dshmis bhet n Panelin pr Mundsin Hetuese t Veant, t cilin e
formon gjyqtari i procedurs paraprake. Nse pr shtjen penale n t ciln sht
zbatuar mundsia hetuese e veant ngritet aktakuza n procedur penale, ather s
paku njri prej dy gjyqtarve antar t panelit caktohet si kryetar i trupit gjykues ose
caktohet n trupin gjykues.
Paragrafi 5.
Ndonse n paragrafin 1 t ktij neni flitet pr miratim t krkess pr zbatim t
mundsis hetuese t veant nga gjyqtari i procedurs paraprake, ndrsa n paragrafin
5 pr mospranim t krkess pa e specifikuar formn e vendimit, konsiderojm se si
miratimi ashtu edhe mospranimi duhet t vendoset me aktvendim. Kundr aktvendimit
me t cilin nuk pranohet krkesa pr marrjen e dshmis s till mund t ushtrohet
ankes te Kolegji shqyrtues.
Paragrafi 6.
Marrja e dshmis sipas mundsis hetuese t veant zbatohet n nj seanc
dgjimore n t ciln i pandehuri, mbrojtsi i tij dhe prokurori i shtetit duhet t jen t
pranishm. Viktima dhe mbrojtsi i viktimave njoftohen pr seancn e dgjimit dhe ata
kan t drejt t jen t pranishm. Marrja e dshmis nga gjyqtari i procedurs
paraprake zbatohet n pajtim me dispozitat q rregullojn marrjen e dshmive n
shqyrtim gjyqsor.
218
406
Ejup Sahiti
Paragraft 7 dhe 8.
Dispozita e paragrafit 7 parasheh se do deklarat e marr n Panelin e mundsis
hetuese t veant regjistrohet n audio ose n audio dhe video, pastaj regjistrimi i
bashkngjitet shkresave t lnds.
Paragrafi 8 parasheh mundsin q dshmia t merret me an t teknologjis q
mundson video-konferencat dhe at n dy situata: a) nse dshmitari nuk gjendet n
Kosov dhe ka gjas q mos t kthehet n Kosov, apo b) n pajtim me masn pr
mbrojtjen e dshmitarve. Gjykata mund t jap urdhr pr masa mbrojtse ndaj
dshmitarit, duke prfshir dhnien e dshmis prapa nj mburoje jo t tejdukshme
prmes pajisjeve pr ndryshimin e fotografis ose t zrit ose marrjen n pyetje t
njkohshme nga nj vend tjetr q komunikon me an t nj qarku t mbyllur televiziv.
Neni 150 [Kqyrja dhe rikonstruksioni]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Prokurori i shtetit mund t urdhroj kqyrjen ose rikonstruksionin e

vendit t ngjarjes pr t shqyrtuar provat e mbledhura ose pr t qartsuar
faktet e rndsishme pr procedurn penale.
Kqyrjen ose rikonstruksionin e till t vendit t ngjarjes e kryen prokurori
i shtetit ose policia. Prokurori i shtetit dhe policia mund t kryejn
kqyrjen ose rikonstruksionin e till pr tu njoftuar personalisht me
gjendjen, e cila do tu ndihmonte n prcaktimin e besueshmris ose
gjetjen e fakteve, por n rastin e till, rezultatet pr gjykatn jan t
papranueshme, prve nse sht n pajtim me paragrafin 3 ose 4.
Prokurori i shtetit mund ta prsris kqyrjen ose rikonstruksionin e till
me njoftim, si parashihet me kt nen, me rast rezultatet e tilla jan t
pranueshme.
Nse identiteti i tyre sht i njohur, prokurori i shtetit njofton t dyshuarin,
t pandehurin apo mbrojtsin e tij lidhur me kqyrjen dhe
rikonstruksionin. Mbrojtsi i t pandehurit ka t drejt t jet i pranishm
n kqyrje ose n rikonstruksion t vendit t ngjarjes.
Nse i dyshuari, i pandehuri apo mbrojtsi i tij jan t panjohur pr
prokurorin e shtetit, gjyqtari i procedurs paraprake merr pjes dhe
vzhgon kqyrjen dhe rikonstruksionin.
Rikonstruksioni kryhet me rikrijimin e fakteve ose t situatave nn
rrethanat e t cilave sht zhvilluar ngjarja, bazuar n provat e mbledhura.
Nse faktet ose situatat paraqiten ndryshe n dshmit e dshmitarve
konkret, n parim, rikonstruksioni i ngjarjes zbatohet vemas me secilin
dshmitar.
Gjat rikonstruksionit t ngjarjes duhet pasur kujdes q t mos shkelet ligji
dhe rendi, t mos fyhet morali publik apo t mos vihet n rrezik jeta ose
shndeti i njerzve.
Kqyrja ose rikonstruksioni i vendit t ngjarjes mund t ndihmohet nga
specialistt e mjeksis ligjore, trafikut dhe lmenjve t tjera q mund t
angazhohen pr t mbrojtur ose prshkruar provat, pr t br matjet dhe
incizimet e nevojshme, pr t br skicat apo pr t mbledhur informata t
407
Ejup Sahiti
8.
9.
10.
tjera. Dispozitat nga ky nen nuk prejudikojn kompetencat e policis pr t

ndrmarr hapa fillestar n mbledhjen e informatave, pr t br matje,
incizime, skica dhe pr t mbledhur prova mjeko-ligjore nga nenet 70-77.
T dhnat e marra sipas neneve 70-77 n nj raport q sht
prshtatshmrisht n pajtim m paragraft 1 dhe 2 t nenit 138 mund t
jen t pranueshme bazuar n shqyrtimin e gjyqtarit t procedurs
paraprake. Gjyqtari i procedurs paraprake mund t urdhroj kqyrje
dhe rikonstruksion minimal t vendit t ngjarjes pr t vrtetuar gjetjet n
raportin nga ky paragraf. Gjyqtari i procedurs paraprake urdhron q
raporti t jet i pranueshm.
Eksperti gjithashtu mund t thirret q t jet i pranishm n kqyrje apo n
rikonstruksion t vendit t ngjarjes kur prania e tij konsiderohet e
dobishme nga prokurori i shtetit ose nga gjykata.
Pas ngritjes s aktakuzs, kryetari i trupit gjykues mund t urdhroj
rikonstruksionin e vendit t ngjarjes nga ky nen vetm nse fajsia apo
pafajsia e t pandehurit krkon q trupi gjykues t ket njohuri t
drejtprdrejt nga rikonstruksioni i vendit t ngjarjes apo nga vizita n
vendin e kryerjes s veprs penale.
Paragrafi 1.
N kuptimin kriminalistik, kqyrja sht nj trsi veprimesh e ndrlikuar dhe nj
sistem i aplikimit t metodave dhe mjeteve t posame teknike me t cilat nprmjet
vzhgimit zbulohen, sigurohen, prshkruhen dhe regjistrohen sendet, gjurmt dhe
rrethanat tjera t rndsishme pr procedur penale. 219 Andaj, kqyrja dhe
rekonstruksioni jan veprime t rndsishme n procesin e t provuarit. Pr kqyrjen si
veprim provues sht me rndsi q at ta zbatoj subjekti i caktuar sipas rregullave t
caktuara.
Kur zbatohet kqyrja sht shtje e organit i cili e zbaton procedurn, zbatimi i saj nuk
kufizohet vetm pr disa vepra penale. Praktikisht ishte br rregull q kqyrja t bhet
para fillimit t procedurs penale, para marrjes s aktvendimit pr zbatimin e hetimit.
Nj praktik t till e kan imponuar rrethanat objektive meqense rezultati i kqyrjes
shpesh sht baz pr paraqitje t kallzimit penal dhe se provat materiale t gjetura n
vendin e ngjarjes rrall dhe vshtir mund t rrzohen.
Sipas dispozits s paragrafit 1 t ktij neni, prokurori i shtetit mund t urdhroj
kqyrjen ose rikonstruksionin e vendit t ngjarjes pr t shqyrtuar provat e mbledhura
ose pr t qartsuar faktet e rndsishme pr procedurn penale. Nn kushtet e
paragrafit 10 t ktij neni, pas ngritjes s aktakuzs, rikonstruksionin e vendit t
ngjarjes mund ta urdhroj kryetari i trupit gjykues me qllim q trupi gjykues t ket
njohuri t drejtprdrejt nga rikonstruksioni i vendit t ngjarjes apo nga vizita n
vendin e kryerjes s veprs penale.
219
Pavii 3, fq. 697. Baza e kqyrjes sht perceptimi (vzhgimi). Sipas nj pikvshtrimi (moniste)
kqyrja sht mjet provues rezultat i t cils sht prova e kqyrjes. Sipas pikvshtrimit t dyt (dualist),
kqyrja sht nj form e posame e vrtetimit t fakteve nprmjet prceptimit personal, t ndryshm nga
provimi.
408
Ejup Sahiti
Paragrafi 2.
Kqyrjen ose rikonstruksionin e vendit t ngjarjes e kryen prokurori i shtetit ose policia
pr tu njoftuar personalisht me gjendjen, e cila do tu ndihmonte n prcaktimin e
besueshmris ose pr gjetjen e fakteve. Kur kqyrja ose rekonstruksioni nuk jan
zbatuar n pajtim me paragrafin 3 ose 4 t ktij neni, rezultatet pr gjykatn jan t
papranueshme. Mirpo, pr t qen t pranueshme rezultatet e tilla, prokurori i shtetit
mund ta prsris kqyrjen ose rikonstruksionin duke i njoftuar personat nga paragrafi
3 ose 4 pr synimin q ta bj kqyrjen.
Paragraft 3 dhe 4.
Kur prokurori i shtetit urdhron kqyrjen ose rikonstruksionin e vendit t ngjarjes,
prokurori i shtetit e njofton t dyshuarin, t pandehurin apo mbrojtsin e tij kur
identiteti i tyre sht i njohur. Mbrojtsi i t pandehurit ka t drejt t jet i pranishm
n kqyrje ose n rikonstruksion t vendit t ngjarjes.
Kur identiteti i t dyshuarit, i t pandehurit apo i mbrojtsit t tij jan t panjohur pr
prokurorin e shtetit, gjyqtari i procedurs paraprake merr pjes dhe vzhgon kqyrjen
ose rikonstruksionin. Natyrisht se, pr t marr pjes dhe vzhguar kqyrjen ose
rikonstruksionin, ai duhet t jet njoftuar paraprakisht nga prokurori i shtetit.
Zbatimi i kqyrjes ose i rekonstruksionit n pajtim me paragrafin 3 ose 4 i bn
rezultatet e ktyre veprimeve provuese t pranueshme pr gjykatn.
Paragraft 5 dhe 6.
Rikonstruksioni i ngjarjes sht veprim teknik kriminalistik nprmjet t cilit shpesh
arrihen rezultate prkatse, t knaqshme.
Dallimi ndrmjet kqyrjes dhe rikonstruksionit qndron n at se kqyrja bhet
drejtprdrejt, ose s shpejti, pas ngjarjes me rast gjendja e shtjes n vend t ngjarjes
fiksohet ashtu si ajo (sipas rregullit) ka qen n realitetin objektiv. Rikonstruksioni
sht prsritje (krijim) i mvonshm i gjendjes dhe kushteve far kan qen n kohn
e ngjarjes, por n aspektin kohor pak a shum t larguar.
Rikonstruksioni ka t bj ose me prsritjen e mnyrs s kryerjes s veprs ose t
ndonj faze ose me vendosjen e sendeve dhe t personave n pozit t caktuar, n
mnyr q t verifikohen deklarimet e dhna. Nse faktet ose situatat paraqiten ndryshe
n dshmit e dshmitarve konkret, n parim, rikonstruksioni i ngjarjes zbatohet
vemas me secilin dshmitar.
do perceptim i m vonshm nuk sht rikonstruksion, sepse edhe perceptimi i
drejtprdrejt n interval kohor t mvonshm mund t jet kqyrje. N qoft se n
vend t ngjarjes (koh t gjat pas ngjarjes) verifikohet nse dshmitari, duke pasur
parasysh konfiguracionin e terrenit, ka mundur t shoh at q thot, ather kjo nuk
sht rikonstruksion, por sht kqyrje. 220
Rikoinstruksioni do t ishte i rrezikshm pr rendin, p.sh. nse pr shkak t pa
prgatitjes s popullats lokale pr veprimet q do t merren, do t shkaktohej
shqetsim i qytetarve, rikonstruksioni do t mund t fyente moralin publik kur sht
220
Petri 1, fq. 469.
409
Ejup Sahiti
fjala pr vepra penale kundr dinjitetit t personit, apo vnia n rrezik e jets ose
shndetit t njerzve, p.sh. tek rikonstruksioni i ndeshjeve n trafik. Patjetr duhet t
kihet kujdes edhe pr dmin q mund t shkaktohet n pasuri (eksperimentet lidhur me
zjarret ose lndt plasse). 221
Paragrafi 7.
Me rastin e zbatimit t kqyrjes ose t rikonstruksionit t vendit t ngjarjes mund t
shfrytzohet ndihma e specialistve nga lmi t ndryshme profesionale: - pr t
mbrojtur ose prshkruar provat, - pr t br matjet dhe incizimet e nevojshme, - pr t
br skicat apo - pr t mbledhur informata t tjera.
Fjalt nuk prejudikojn duhet kuptuar ashtu q, prcaktimi i autorizimeve rreth
kqyrjes dhe rikonstruksionit konform dispozitave t nenit 150, nuk shkojn n dm
apo nuk kufizojn autorizimet q i ka policia lidhur me hapat fillestar n mbledhjen e
informatave, pr t br matje, incizime, skica dhe pr t mbledhur prova mjeko-ligjore
sipas neneve 70-77.
Paragraft 8
Kqyrjen ose rikonstruksionin e vendit t ngjarjes e kryen prokurori i shtetit ose
policia. Kqyrja ose rikonsriksioni i till kryhet dhe vlera e tij mohet sipas paragafve
2-4 t ktij neni. Nj numr policsh jan trajnuar mir dhe kan prvoj pr kqyrjen
apo rikonstruksionin e vendit t ngjarjes. Pas zbulimit t veprs penale, ata mund ti
ken ekzaminuar dhe mbledhur provat n vendin e ngjarjes. Nse policia prpilon nj
raport i cili sht n pajtim me nenin 138, raporti dhe provat e tilla mund t jen t
pranueshme si prova. 222
Dispozita e paragrafit 8 t nenit 150 nuk sht krejtsisht e qart prsa i prket
shqyrtimit t t dhnave t marra sipas neneve 70-77 n nj raport prshtatshmrisht
me nenin 138. Sipas paragrafit 8 t dhnat e tilla mund t jen t pranueshme bazuar n
shqytimin e gjyqtarit t procedurs paraprake.
Dihet se gjat veprimeve hetimore t policis, pasi q policia t ket dyshim t
arsyeshm se sht kryer nj vepr penale e cila ndiqet kryesisht, ajo brenda 24 orve
duhet ti dorzoj nj raport policor prokurorit t shtetit. Megjithat, n kt nuk sht
plotsisht e qart se kur kt raport e shqyrton gjyqtari i procedurs paraprake pr t
urdhruar sipas paragrafit 8 q raporti t jet i pranueshm! Eventualisht mund t jet
fjala pr situatn kur gjyqtari i procedurs paraprake merr pjes gjat kqyrjes apo
rikonstruksionit t vendit t ngjarjes sipas parag. 4 t ktij neni kur i dyshuari, i
pandehuri ose mbrojtsi i tij jan t panjohur.
Paragrafi 9.
Paragrafi 9 parasheh mundsin q edhe eksperti t jet i pranishm n kqyrje apo
rikonstruksion t vendit t ngjarjes kur prania e tij konsiderohet e dobishme nga
prokurori i shtetit ose nga gjykata.
221
222
Vasiljevi, Gruba 1, fq. 406-407.

410
Ejup Sahiti
Paragrafi 10.
Sipas dispozits s paragrafit 10, pas ngritjes s aktakuzs kryetari i trupit gjykues
mund t urdhroj rikonstruksionin e vendit t ngjarjes vetm n rastet kur mon t
domosdoshme q trupi gjykues t ket njohuri t drejtprdrejt lidhur me fajsin apo
D. Marrja n pyetje e t pandehurit n procedur paraprake
do procedur penale sht e destinuar q me rastin e supozimit se sht kryer nj
vepr penale t konstatoj: a) sht kryer vepra penale, kush e ka kryer at dhe q ndaj
kryersit prgjegjs t veprs penale t aplikohet sanksioni prkats. Vet vepra penale
n realitet paraqet nj ngjarje ose ndryshim t caktuar, me 'rast manifestohen dukuri t
caktuara t lidhura mes veti q i paraprijn veprs penale (krcnimi i t pandehurit se
do ta kryej veprn penale, armatosja e tij, prezenca e tij n vend t ngjarjes etj.), apo
pasojn pas kryerjes s veprs penale (si pasoj e saj) ose me rastin e kryerjes s veprs
penale (dshmitari okular). 223 Dukurit e tilla si fakte procedurale kan n vete gjurm
t veprs penale. Me qllim vrtetimi t fakteve juridike relevante n procedur penale,
organet procedurale gjurmojn burimet e njohjes, duke krkuar gjurmt reale t
ngjarjes q kan ngelur n botn e jashtme, marrin n pyetje personat q supozohet se
din di pr ato fakte. N kt drejtim t pandehurit si subjekt procedural, t cilin e
ngarkon dyshimi se ka kryer vepr penale, pr ka sht vn n lvizje procedura
penale, i takon vend i posam.
Deklarimi i tij, si prov personale, shrben si prov n procedur penale. Meq
deklarimi i t pandehurit sht shum i rndsishm pr ndriimin dhe zgjidhjen e
shtjes penale, edhe pjesmarrja e tij n procedur, sht po ashtu e rndsishme,
qoft pr vrtetimin e fakteve q kan t bjn me ekzistimin apo mosekzistimin e
veprs penale, qoft pr vrtetimin e atyre fakteve q prcaktojn cilsit e kryersit t
veprs penale si, bie fjala, prgjegjsia penale, qndrimi ndaj veprs penale, gjendja
psikike e tij etj. Deklarimi i t pandehurit po ashtu ka rndsi edhe kur duhet vrtetuar
faktet t cilat jan t rndsishme pr prcaktimin e sanksionit penal, meq prpjekjet
bashkkohore t reagimit shoqror ndaj kriminalitetit nuk kan pr qllim t vetm
zbatimin e represionit ndaj kryersit t veprs penale, por, aty ku sht e mundur,
represioni duhet t zvendsohet me terapeutik, pr t arrihet risocializimi i t
pandehurit, ashtu q, pas mbajtjes s sanksionit, i pandehuri t kthehet n shoqri si
antar i dobishm i saj.
I pandehuri, sipas rregullit, duhet t jet i pranishm gjat zhvillimit t procedurs
penale. Prezenca e t pandehurit n procedur afron mundsin, q nprmjet marrjes
n pyetje (intervistimit) dhe marrjes s deklarats ti kundrshtoj arsyet e dyshimit
kundr tij dhe pr t nxjerr n pah faktet n favor t tij (neni 154 paragrafi 8). Bazuar
n dispozitn e paragrafit 8 t nenit 154 mund t konkludohet se KPP-ja marrjen n
pyetje t t pandehurit e konsideron si mjet mbrojtjeje pr t pandehurin. Megjithat,
kur shikohen edhe dispozitat e tjera procedurale, t cilat u mundsojn organeve
procedurale q t pandehurin ta marrin n pyetje n procedur paraprake ose n
223
Jeki, Zagorka, Krivino procesno pravo, Beograd, 1994, fq. 5.
411
Ejup Sahiti
shqyrtim gjyqsor, del se marrja n pyetje e t pandehurit sht di m tepr sesa mjet
pr mbrojtjen e t pandehurit. Marrja n pyetje e t pandehurit bhet pr shkak t
rndsis q ka deklarimi dhe pohimi i tij si prov pr ndriimin dhe zgjidhjen e
shtjes penale.
Prezenca e t pandehurit n procedur penale, sipas rregullit, sht e domosdoshme,
meq personaliteti i tij mund t shrbej si burim njoftimesh t rndsishme pr
procedur penale. Jan t shumta mnyrat se si personaliteti i t pandehurit mund t
shrbej si burim njoftimesh pr veprn penale. I pandehuri mund t shrbej si mjet
provues pasiv dhe aktiv.
I pandehuri shrben si mjet provues pasiv n rastet kur ndaj tij, me qllim verifikimi t
t dhnave t rndsishme pr gjendjen e tij shndetsore (fizike e shpirtrore) apo pr
sigurimin e provave materiale, bhet shikimi (kontrollimi) i tij ose i sendeve t tij apo
bhet fotografimi ose merren vijat papilare t tij etj. T dhnat e siprprmendura
objektivisht ekzistojn. Sigurimi i tyre nuk sht e thn t jet rezultat i plqimit dhe i
bashkpunimit t t pandehurit me organin procedues. Ska dyshim se mnyra e ktill
e vrtetimit t fakteve nprmjet personalitetit t t pandehurit, n nj mas, i jep atij
cilsi t objektit procedural, por si form veprimi procedural n prgjithsi sht e
pranuar.
Ekzistojn prova deri t t cilat organet proceduese mund t arrijn vetm me
pjesmarrjen aktive t t pandehurit, sepse ato prova zn fill dhe manifestohen
nprmjet veprimit t tij. Ktu pik s pari mendohet pr deklarimet e t pandehurit me
t cilat ai i shpreh njohurit e veta prkitazi me faktet e rndsishme. Prve shprehjes
verbale, ekzistojn edhe mundsi t shumta t shprehjes me gjestikulim, mimik, me
tr sjelljen e nj personi me rastin e pyetjes s tij. N t gjitha rastet e
siprprmendura organi procedues, nprmjet pjesmarrjes aktive t pandehurit,
shrbehet me t si burim njohjeje. Ksisoj, i pandehuri mund t konsiderohet si mjet
provues aktiv. 224
sht evidente se asnj e drejt, si n t kaluarn ashtu edhe sot, pr shkak t rndsis
q ka deklarimi i t pandehurit, nuk ka mundur krejtsisht 225 t heq dor nga marrja e
tij n pyetje n procedur penale. Kjo pr arsye se t pandehurit me s miri i sht e
njohur se a sht kryers i veprs penale apo jo. 226 N ann tjetr organet procedurale
nuk disponojn gjithher me mjaft prova t tjera me t cilat do t ndriohej shtja
penale, sepse sa m e rnd q sht vepra penale aq m tepr i pandehuri kujdeset q
t'i eliminoj provat, prandaj organet procedurale jan t orientuara edhe n deklarimin e
t pandehurit. Megjithat, qasja e KPP-s ndaj pyetjes s t pandehurit, n krahasim me
legjislacionin e mhershm, ka ndryshuar.
Kodi ka qasje t re ndaj deklarimit t t pandehurit n krahasim me provat tjera, sepse
parasheh q organet procedurale gjat krkimit dhe marrjes s provave, si n hetim
ashtu edhe n shqyrtim gjyqsor, nuk duhet t fokusohen ekskluzivisht n
224
Damaka, Okrivljenikov iskaz..., fq. 12.

N t drejtn angleze i pandehuri nuk merret n pyetje n cilsin e t pandehurit. Q nga fundi i
shekullit XIX t pandehurit i sht mundsuar q para gjyqi t paraqitet si dshmitar n shtjen e vet duke
u betuar me par se do t flas t vrtetn. M gjersisht pr kt shiko: Davor Krapac, Engleski kazneni
postupak, Zagreb, 1995, fq. 53; Bayer 2, fq. 127; Damaka; Okrivljenikov iskaz u suvremenom krivicnom
procesu, Zagreb, 1962, fq. 60; Vasiljevi, op. cit., fq. 235.
226
Bayer, Vladimir, Problemi u vezi sa iskazom okrivljenika kao dokaznim sredstvom, Zbornik Pravnog
fakulteta, Zagreb, br. 3/65, fq. 126.
225
412
Ejup Sahiti
personalitetin e t pandehurit dhe n deklarimin e tij. Konsekuenc e mtejme e ksaj

zgjidhjeje sht se, meq aktvendimi i prokurorit t shtetit pr fillimin e hetimit nuk i
drgohet t pandehurit. Kjo do t thot se ndaj t pandehurit mund t fillojn hetimet
pa qen n dijeni pr fillimin e hetimeve ndaj tij. 227 Kjo zgjidhje pa dyshim sht n
funksion t efikasitetit t procedurs penale.
Marrja n pyetje e t pandehurit n procedur paraprake sht veprim hetimor. Marrja
n pyetje e t pandehurit ka funksion t dyfisht, sepse t pandehurit i ofron mundsin
q t mbrohet dhe njherazi vjen n shprehje qndrimi i t pandehurit ndaj akuzs.
Secila pjes e ktij funksioni e ka rndsin e njjt, sepse nga momenti i marrjes n
pyetje t t pandehurit sipas rregullit fillon konfrontimi i akuzs (teza) dhe mbrojtjes
(antiteza), ka duhet t prfundoj me vendim gjyqsor (sinteza).
Pr ta shfrytzuar deklarimin e t pandehurit n procedur penale, marrja n pyetje
duhet t kryhet sipas dispozitave t KPP-s dhe nga organi i autorizuar pr marrje n
pyetje sipas Kodit. Deklarimi ose deklaratat e dhna para organeve t tjera
(inspeksioneve t ndryshme, n procedur pr kundrvajtje, n procedur disiplinore
etj.) nuk mund t shfrytzohen n procedur penale, pavarsisht nga fiksimi i tyre me
shkrim dhe nnshkrimi nga i pandehuri. 228
I pandehuri n procedur penale ka edhe nj varg t drejtash tjera, si jan e drejta t
atakoj vendimin gjyqsor me ankes apo me mjet t jashtzakonshm juridik. ndalesa
reformatio in peius, e cila i mundson t pandehurit q lirisht ta prdor mjetin juridik
kundr vendimit gjyqsor, pa frik se me ankes do ta keqsoj pozitn e vet,
beneficium cohaesionis (beneficioni i bashkngjitjes) etj.. Pr kto dhe t drejta t tjera
t pandehurit do t shkruhet me rastin e komentimit t neneve prkatse.
M n fund, duhet theksuar gjithashtu se, edhe prkundr t gjitha prpjekjeve dhe
kujdesit t shprehur prkitazi me zbatimin konsekuent t dispozitave t KPP-s me
rastin e gjykimit konkret, nuk prjashtohet mundsia q n procedur penale t dnohet
nj i pafajshm. Pr kt arsye KPP-ja ka parapar pr t pandehurin institutin e
kompensimit t dmit personit t gjykuar pa arsye ose t arrestuar pa baz (neni 15
etj.).
I pandehuri gjat zhvillimit t procedurs penale me rastin e marrjes n pyetje mund t
pranoj se ka kryer veprn penale ose mund ta pranoj si t vrtet ndonj fakt q e
ngarkon. S'ka dyshim se, i pandehuri me s miri e di t vrtetn lidhur me veprn e
akuzuar, prandaj deklarimi i tij, e posarisht pohimi i dhn n mnyr t sinqert, ka
rndsi t madhe pr ndriimin e shtjes penale. Pr kt arsye pohimi i t pandehurit,
konsiderohet si prov n procedur penale.
Pohimit t t pandehurit i sht kushtuar rndsi e theksuar n t gjitha sistemet (tipat)
e procedurs penale. 229
227
Lidhur me kt zgjidhje n grupin punues t Komisionit legjislativ t Kuvendit t Republiks s Kosovs

pr ndryshim dhe plotsim t KPP-s, pas nj debati n t cilin jan paraqitur argumente pr dhe kundr
ksaj zgjidhjeje, mbshtetje ka marr qndrimi i cili favorizon efikasitetin e procedurs penale.
228
Petri 1, fq. 427.
229
N procedur akuzatore, kur i pandehuri n fillim t gjykimit prgjigjej se e konsideron veten fajtor, n
baz t pohimit t tij menjher shpallej fajtor. N procedur inkuizitore pohimi konsiderohej si
mbretresh e provave dhe kishte fuqin e provs s plot. Pasi q i pandehuri nuk mund t dnohej n baz
t indiceve, me kmbngulje insistohej n fitimin e pohimit t tij, pa i zgjedhur mjetet, pra edhe nprmjet
zbatimit t torturs. Pohimi i t pandehurit ka rndsi dhe pesh edhe ne procedur bashkkohore.
413
Ejup Sahiti
Pavarsisht nga pranimi, deklarimi i t pandehurit n mnyra t ndryshme mund t

shrbej si burim njohjeje prkitazi me at se a sht i pandehuri kryers i veprs
penale apo jo. Shpeshher edhe nga mohimi i tij, nga gnjeshtra e vrtetuar apo edhe
nga shprehja jo verbale e tij me rastin e pyetjes, mund t fitohen disa mbshtetje pr
krijimin e bindj es gjyqsore lidhur me at se a sht i pandehuri kryers i veprs
penale ose, s paku, mund t arrihet ndonj mbshtetje pr orientim t veprimtaris
hetuese n drejtim t caktuar.
Pozita procedurale e t pandehurit n procedurn penale sht specifike, andaj proceset
psikike te ai shpesh jan mjaft intensive, ndrsa pr disa ndodhi t rndsishme
objektive dhe psikike, vetm nga ai mund t msohet.
N t drejtn e procedurs penale, bazuar n LPP-n t RSFJ-s, pohimit t t
pandehurit si nj ndr provat procedurale i kushtohej rndsi, por vlera e tij duhej t
mohej duke e krahasuar me provat tjera sipas bindjes s lir t gjykats. Mirpo, kur i
bhej nj vshtrim puns s gjykats e cila ishte e thirrur q t caktoj vlern provuese
t pohimit, edhe atbot shihej se ajo shpeshher i prmbahej parimit, sikur t kishte
dika magjike n at q i pandehuri ka pranuar veprn penale e cila i ngarkohej. Fitohej
prshtypja se gjykata konsideronte se me fitimin e pranimit ishte kryer pjesa m e
rndsishme e puns n procedur provuese. KPP-ja tani n fuqi, sikurse edhe Kodi i
prkohshm i procedurs penale, n krahasim me legjislacionin e mparshm, pohimit
t pandehurit edhe juridikisht i kushton rndsi m t madhe.
Pr efektin e pranimit t fajsis pas leximit t aktakuzs n shqyrtim fillestar shih
komentin te neni 248.
Neni 151 [Marrja n pyetje e t pandehurit n procedur paraprake]
1.
2.
Para ngritjes s aktakuzs, i pandehuri merret n pyetje n seancn e

marrjes s deklarats n procedur paraprake. Nse i pandehuri hetohet
pr vepr apo vepra penale pr t cilat dnimi maksimal i parapar sht jo
m shum se tre vjet burgim, mjafton q t pandehurit ti jepet mundsia
q t prgjigjet me shkrim.
Pas thirrjes, i pandehuri detyrohet t paraqitet para prokurorit t shtetit.
Neni 174, paragrafi 2 deri n 5 t ktij Kodi zbatohen prshtatshmrisht. I
pandehuri mund t paraqes ankes te gjyqtari i procedurs paraprake pr
t vendosur mbi ligjshmrin e detyrimit t tij pr tu paraqitur para
prokurorit t shtetit.
Paragrafi 1.
Sipas dispozits s paragrafit 1 t ktij neni, marrja n pyetje e t pandehurit para
ngritjes s aktakuzs bhet varsisht nga pesha e veprs penale me t ciln ngarkohet.
Rregulla sht se n rastet kur hetohet pr vepr penale ku parashihet dnimi me mbi
tre vjet burgim i pandehuri merret n pyetje n seancn e marrjes s deklarats n
procedur paraprake para se t ngritet aktakuza. N shtjet penale t dnueshme me
jo m shum se tre vjet burgim mjafton q t pandehurit ti jepet mundsia q t
prgjigjet me shkrim.
414
Ejup Sahiti
Paragrafi 2.
Ligjvnsi parasheh mundsin q organet procedurale ta thrrasin t pandehurin, e nn
kushtet e caktuara ligjore, ta shoqrojn pr ta marr n pyetje, edhe pse pasi t arrij te
organi i procedurs dhe t njoftohet se ka t drejt t hesht, i pandehuri mund t mos
deklarohet.
Dispozitat e nenit 174 rregullojn thirrjen gjyqsore si mas pr sigurimin e pranis s
t pandehurit n procedur penale. Neni 151, paragrafi 2 autorizon prokurorin e shtetit
t prdor thirrjen t cils i pandehuri duhet ti prgjigjet. Zbatimi prshtatshmrisht i
nenit 174, paragraft 2-5 do t thot se prokurori i shtetit thirrjen t pandehurit duhet
tia drgoj n form dhe me prmbajtje t prcaktuar ligjore, ku prfshihet udhzimi
pr t pandehurin i cili thirret pt tu marr n pyetje pr her t par pr t drejtn e tij
pr t angazhuar mbrojts, paralajmrimi se n rast t mosparaqitjes do t lshohet
urdhrarresti kundr tij ose do t sillet forcrisht etj.
I pandehuri mund t paraqes ankes te gjyqtari i procedurs paraprake pr t vendosur
mbi ligjshmrin e detyrimit t tij pr tu paraqitur para prokurorit t shtetit. 230
Neni 152 [Zbatimi i marrjes n pyetje t t pandehurit n procedur paraprake]
1.
2.
3.
4.
5.
T pandehurin e merr n pyetje prokurori i shtetit. Prokurori i shtetit

marrjen n pyetje mund tia besoj policis.
Para do marrjeje n pyetje, pavarsisht se a sht i ndaluar ose n liri, t
pandehurit i lexohet paralajmrimi nga neni 125, paragrafi 3.
Para do marrjeje n pyetje, i pandehuri informohet pr:
3.1. Veprn penale pr t ciln akuzohet; dhe
3.2. Faktin se ai mund t krkoj marrjen e provave pr mbrojtjen e tij.
Kur i pandehuri sht n paraburgim, para do marrjeje n pyetje ai
gjithashtu informohet pr t drejtn e tij pr t pasur mbrojts, nse
nuk mund ti paguaj shpenzimet pr ndihm juridike.
3.3. E drejta pr t heshtur dhe t mos prgjigjet n asnj pyetje, prve
se t jap informacion n lidhje me identitetin e tij / t saj.
I pandehuri ka t drejt t kshillohet me mbrojtsin e tij para dhe gjat
marrjes n pyetje.
Kur veprohet sipas ktij neni, do marrje n pyetje e t pandehurit nga
policia ose prokurori i shtetit incizohet audio ose video n pajtim me nenin
208 ose 209 t ktij Kodi. N rastet kur praktikisht kjo sht e pamundur,
procesverbali me shkrim i marrjes n pyetje bhet n pajtim me Kapitullin
230
Sipas nenit 3, parag. 1 t Ligjit pr Prokurorin e shtetit Prokurori i shtetit sht institucion i pavarur q
ushtron funksionet e veta n mnyr t paanshme. Sipas nenit 6 t poatij ligji Prokurori i shtetit ushtron
funksionet e veta n mnyr efikase dhe efektive dhe n pajtueshmri me Kushtetutn, ligjet e zbatueshme
dhe parimet e pranuara ndrkombtarisht pr mosdiskriminimin, t drejtat e njeriut dhe lirit themelore.
Sipas nenit 26 prokurort nuk angazhohen n ndonj funksion apo vepromtari politike. Sjellja e tyre duhet
t jet n prputhje me dispozitat e parashtruara n Kodin e Etiks dhe Sjelljes profesionale t prokurorve.
Fjalia e fundit e paragrafit 2 t nenit 151 t KPP-s i njeh t pandehurit t drejtn n ankes kur ai mon se
n thirrjen e prokurorit t shtetit ka hile (t natyrs politike etj.) t maskuar me nevojat e procedurs
penale.
415
Ejup Sahiti
XI t ktij Kodi dhe n procesverbal shnohen arsyet pse marrja n pyetje

nuk ka mund t incizohet audio ose video.
Paragraft 1 dhe 2.
T pandehurin gjat procedurs paraprake e merr n pyetje prokurori i shtetit.
Prokurori i shtetit marrjen n pyetje mund tia besoj policis. Paragrafi 1 niset nga
koncepti se marrja n pyetje e t pandehurit paraqet nj veprim hetimor t rndsishm,
t cilin do duhej ta zbatoj vet prokurori i shtetit ose pr kryerjen t ktij veprimi ta
autorizoj policin. Prandaj, e konsiderojm pa vend praktikn sipas s cils, kur
policia e ka marr n pyetje t dyshuarin, prokurori pas fillimit t hetimit t konsideroj
se marrja e till n pyetje e konsumon marrjen n pyetje t t pandehurit sipas nenit
151. Neni 151 paragrafi 1 parasheh qart se i pandehuri merret n pyetje n seancn e
marrjes s deklarats n procedur paraprake.
Dispozita e paragrafit 2 n nj nuanc paraqet risi. Sipas saj para do marrje n pyetje
n procedur paraprake, pavarsisht se a sht i ndaluar ose n liri, t pandehurit i
lexohet paralajmrimi nga neni 125, paragrafi 3. Paralajmrimi i till, krahas
paralajmrimit pr t drejtn n heshtje, pr mosakuzim t vetvetes, pr prkthyes, pr
mbrojts, prfshin edhe paralajmrimin q kur i pandehuri nuk e kupton pyetjen q i
sht br, t krkoj q pyetja ti bhet ndryshe. Pason njoftimi nse keni nevoj pr
ndihm, prkthim, apo pushim t shkurtr dhe t arsyeshm nga kjo seanc, ju duhet t
krkoni at. Nse nuk i kuptoni kto t drejta, konsultohuni me mbrojtsin tuaj. Risia
ka t bj edhe me faktin se, krahas asaj q paralajmrimet nga ky nen shnohen n
procesverbalin e seancs pr deklaratn n procedur paraprake, ato duhet ti
dorzohen edhe me shkrim t pandehurit n nj gjuh q ai e kupton, s bashku me
thirrjen para marrjes n pyetje dhe ato, si dshmi se paralajmrimi sht br n
mnyr t rregullt, duhet t futen n regjistrin e seancs preliminare t dshmis.
Paragraft 3 dhe 4.
Organi procedues (prokurori i shtetit apo policia kur asaj prokurori ia beson marrjen n
pyetje) para se t filloj ta marr n pyetje duhet ta informoj t pandehurin pr:
1 veprn penale pr t ciln akuzohet;
2 faktin se ai mund t krkoj marrjen e provave pr mbrojtjen e tij. Kur i pandehuri
sht n paraburgim, para do marrje n pyetje ai gjithashtu informohet pr t
drejtn e tij pr mbrojts, nse nuk mund ti paguaj shpenzimet pr ndihm
juridike.
3 t drejtn pr t heshtur dhe t mos prgjigjet n asnj pyetje, prve atyre q kan
t bjn me informacionin lidhur me identitetin e tij.
KPP-ja, duke e pranuar iden prmbajtsore t nenit 14 paragrafi 3 nnparagrafi a t
PNDCP-s dhe t nenit 6 paragrafi 2 nnparagrafi a t KEDNJ-s, si dhe duke e
precizuar se njoftimi duhet t bhet q n marrjen n pyetje pr her t par, parasheh
obligim pr organin procedural q me rastin e marrjes n pyetje t pandehurin, q n
marrjen e tij n pyetje pr her t par, ta bj me dije brenda nj afati sa m t shkurtr
dhe ta njoftoj n hollsi t pandehurin pr llojin dhe shkaqet e akuzs kundr tij.
Njoftimi duhet ti bhet n gjuhn q ai e kupton. Ndaj t pandehurit nuk mund t
416
Ejup Sahiti
zhvillohet procesi gjyqsor pa e njoftuar pr veprn penale pr t ciln akuzohet dhe

pr bazat q e arsyetojn dyshimin pr veprn q i ngarkohet. Obligimi ligjor i
siprprmendur i organit procedural reflekton mundsin pr nj mbrojtje cilsore nga
ana e t pandehurit. Ndrmarrja e veprimeve procedurale drejt ndriimit t fakteve mbi
t cilat mbshtetet dyshimi se i pandehuri ka kryer veprn penale, pa e informuar t
pandehurin me rastin e marrjes s tij n pyetje pr ka akuzohet, tek i pandehuri krijon
nj ndjenj frike dhe pasigurie pr fatin e tij. Nga psikologjia e emocioneve sht e
njohur mir se frika e gjat nga rreziku i panjohur, i cili parandjehet dhe i cili
paprcaktimisht kanoset, e bren stabilitetin mental t personalitetit shum m tepr se
fardo frike e cila vjen nga rreziku i cili sht i njohur. Shih pr kt dhe si reagim
ndaj procedurs penale t periudhs inkuizitore, n t ciln i pandehuri mund t merrej
n pyetje pa e informuar pr vepren pr t ciln akuzohej dhe pr bazat e dyshimit, n
KEDNj-n njoftimi pr veprn penale dhe pr bazat e akuzs sht prfshir n kuadr
t t drejtave minimale q duhet t plotsohen kurdo q dikush akuzohet pr vepr
penale, n mnyr q t realizohet nj e drejt themelore - e drejta pr proces t drejt.
Nisur nga obligimi i organit procedural q t pandehurin ta informoj pr veprn
penale pr t ciln akuzohet dhe pr shkaqet e akuzs kundr tij, shtrohet pyetja ka
duhet t kuptojm me llojin dhe shkaqet e akuzs? Athua organi procedural duhet n
fillim t procesit t marrjes n pyetje, t pandehurit ti tregoj t gjitha informacionet
q n at moment i di e q e rndojn at, apo ka mundsi t taktizoj n koh pr
njoftimet q duhet ti bhen t pandehurit. Ska dyshim se i pandehuri, n fillim t
marrjes n pyetje pr her t par, duhet t njoftohet pr veprn/veprat penale pr t
ciln/cilat akuzohet. Kjo nnkupton detyrimin e organit procedural q ti komunikoj t
pandehurit bazat reale dhe juridike t akuzs. Komunikimi i bazave reale t akuzs
supozon dy elemente: s pari, komunikimin e veprimit apo t mosveprimit, i cili e
ngarkon t pandehurin, s dyti njoftimi me provat me t cilat provohen faktet t cilat
prbjn figurn e veprs penale.
I pandehuri, gjithashtu, duhet t njoftohet pr bazn juridike t akuzs. (cilsimin
juridik), pavarsisht se gjykata nuk sht e lidhur m kualifikimin juridik t veprs t
cilin e ka prcaktuar paditsi i autorizuar. Kjo, pr arsye se edhe cilsimi juridik i
veprs sht me rndsi pr tu orientuar i pandehuri n pozit t till procedurale. 231
Njoftimin e jep verbalisht personi i cili e zbaton marrjen n pyetje pr her t par.
Ndonse prmbajtja konkrete e njoftimit pr llojin dhe shkaqet e akuzs me t cilat
ngarkohet i pandehuri nuk sht parapar n Kod, informimi i duhur pr veprn pr t
ciln ngarkohet, si u cek m lart, duhet ta prmbaj prshkrimin faktik t veprs,
dispozitat e legjislacionit penal pr t cilat besohet se do t aplikohen si dhe emrtimin
ligjor t veprs penale.
Kush do ta njoftoj t pandehurin pr t drejtn nga neni 152 varet nga situata
procedurale. Kt e bn prokurori i shtetit apo policia nse sht fjala pr hetim, ndrsa
n shqyrtim gjyqsor gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues (neni 345
paragrafi 2 lidhur me nenin 152 paragrafi 2).
Pr sa u prket shkaqeve t akuzs kundr tij, kjo n realitet nnkupton njoftimin me
provat me t cilat provohen faktet t cilat prbjn figurn e veprs penale prkatse.
Njoftimi me shkaqet e akuzs, varet nga materiali q posedohet n at moment.
231
Petri 1, fq. 19.
417
Ejup Sahiti
Gjithsesi, njoftimi duhet t jet i atill q mundson konkluzion real pr ekzistim t

shkaqeve t akuzs, si element esencial pr inicimin e procedurs.
Sidoqoft, prgjigja decidive prkitazi me momentin e komunikimit t ndonj prove
konkrete nuk sht aq e leht. Varsisht nga ajo se marrja n pyetje e t pandehurit a
konsiderohet mjet mbrojtjeje pr t pandehurin apo mjet provues pr gjetjen e t
vrtets n procedur penale. N teori t procedurs penale mendimet jan t ndara.
Ska dyshim se t gjith pajtohen se i pandehuri, q n fillim t marrjes n pyetje,
duhet t informohet pr veprn penale pr t ciln akuzohet. Mirpo, kur sht fjala pr
momentin e njoftimit me t dhnat q e mbshtesin nj akuz t till, mendimet jan t
ndara. Prfaqsuesit e pikpamjes s par, t cilt veprimin procedural t marrjes n
pyetje t pandehurin e konsiderojn si mjet mbrojtjeje t tij, mbrojn qndrimin se i
pandehuri q n fillim duhet ti bhet me dije pr t gjitha t dhnat q e ngarkojn. Na
thot mendja se kjo pikpamje do t mund t aprovohej n rastet kur faktet relevante
jan provuar me prova t tjera t pakontestueshme t mbledhura para marrjes n pyetje
t t pandehurit. Edhe prfaqsuesit e pikpamjes s dyt, t cilt veprimin procedural
t marrjes n pyetje t t pandehurit e konsiderojn si mjet provues sikurse edhe mjetet
tjera provuese, gjithashtu pajtohen se i pandehuri duhet t njoftohet q n marrjen e
par n pyetje, por nuk prjashtojn mundsin e taktizimit pr sa i prket momentit
kohor pr ti br njoftimet e duhura. Qllimi prfundimtar i procedimit penal sht
gjetja e t vrtets prkitazi me veprn penale dhe prgjegjsin e kryersit t saj dhe
efikasiteti i procedurs. Meq, jorrall intervistuesi, me rastin e marrjes n pyetje t t
pandehurit pr her t par, disponon me nj vllim dhe kualitet t dhnash, t cilat e
arsyetojn vetm dyshimin e bazuar se i pandehuri ka kryer vepn penale, hedhja n
tavolin e ktyre t dhnave n fillim t marrjes n pyetje mund ti sabotoj prpjekjet
pr t siguruar efikasitetin procedural.
Duhet potencuar faktin se dispozitat e cituara m prpara t PNDCP-s dhe KEDNj-s
q kan t bjn me obligimin pr ta njoftuar t pandehurin n koh sa m t shkurtr
pr natyrn dhe shkaqet e akuzs, pr dallim nga dispozita e nenit 152, paragrafit 3,
nnparagrafit. 3.1. t KPP-s konkretisht nuk kan t bjn me veprim procedural
konkret. KPP-ja n dispozitn e siprprmendur e prcakton obligimin n koh duke
urdhruar q njoftimi t bhet me rastin e marrjes n pyetje pr her t pare.
Dispozitn e paragrafit 1 prkitazi me momentin e dhnies s njoftimit duhet
interpretuar n pajtim me renditjen e veprimeve sipas nenit 152, paragrafi 3 nga t cilat
prbhet veprimi procedural i marrjes n pyetje.
Sa i prket prkufizimit akuz penale konform nenit 6 paragrafi 1 t KEDNj-s,
Komisioni Evropian pr t Drejtat e Njeriut dhe Gjykata Evropiane pr t Drejtat e
Njeriut e interpretojn mjaft gjer. N shtjen Eckle kundr RFGj-s (1982) Gjykata
ka deklaruar se nj akuz penale mund t karakterizohet si njoftim zyrtar q i jepet nj
individi nga autoriteti kompetent pr nj pretendim se ai ka kryer nj vepr penale.
Gjykata ka shkuar shum m tej kur n shtjen Foti e t tjer kundr Italis (1982),
kur ajo e zgjeroi nocionin pr t prfshir n t masa t tjera q prmbajn implikimin
e nj pretendimi t till dhe q po ashtu ndikojn konsiderueshm mbi gjendjen e t
dyshuarit. Komisioni dhe Gjykata kan konstatuar se standardi ndikim i konsiderueshm arrihet nga masa t tilla si nxjerrja e nj urdhri arresti ose kontrolli i
mjediseve ose personit. 232
232
Donna Gomien, op. cit., fq. 36.
418
Ejup Sahiti
Organi procedural, posa t jet siguruar mbrojtsi n pajtim me KPP-n, fillon t marr
n pyetje t pandehurin. I pandehuri ka t drejt t kshillohet me mbrojtsin e tij para
dhe gjat marrjes n pyetje.
Me rastin e marrjes n pyetje t pandehurit duhet t'i bhet e mundur q pa pengesa t
deklarohet pr t gjitha faktet q e ngarkojn dhe t paraqes t gjitha rrethanat q i
shrbejn pr mbrojtje. Kur i pandehuri e prfundon deklarimin e vet,po qe se sht e
nevojshme q t plotsohen zbraztit ose t evitohen kontradiktat dhe paqartsit n
deklarimin e tij, i bhen pyetje plotsuese. sht me rndsi t posame t theksohet se
marrja n pyetje duhet t zbatohet duke respektuar plotsisht dinjitetin e t pandehurit
(neni 154 paragrafi 3 lidhur me nenin 257).
Me rastin e marrjes n pyetje, t pandehurit duhet t'i bhen pyetjet n mnyr t qart,
t kuptueshme dhe t prpikt, ashtu q t'i kuptoj plotsisht. Me kt rast nuk lejohen
pyetjet kapcioze. Pyetja kapcioze nnkupton formulimin e pyetjes asisoj q me rastin e
shtruarjes s saj pyetsi niset nga supozimi se i pandehuri ka pohuar dika q n t
vrtet nuk e ka pohuar.
Paragrafi 5.
Marrja n pyetje e t pandehurit nga policia ose prokurori i shtetit incizohet audio ose
video n pajtim me nenet 208 dhe 209. Kur praktikisht incizimi nuk sht i mundur,
hartohet procesverbal pr marrjen n pyetje sipas neneve 204-212, n t cilin shnohen
edhe arsyet pse marrja n pyetje nuk ka mundur t incizohet n audio ose video.
M n fund KPP-ja n nenin 155 lidhur me nenin 257 paragrafi 3 dhe nenin 152
parasheh se kur nuk respektohen dispozitat rreth marrjes n pyetje, prova e marr me
shkelje t dispozitave procedurale sht e papranueshme dhe gjykata n te nuk mund ta
mbshtes vendimin gjyqsor. Prandaj gjykata detyrohet q gjat procedurs t siguroj
q asnj prov e papranueshme, reference a dshmi n provn e till t mos prfshihet
n shkresa ose t mos paraqitet n shqyrtim gjyqsor.
shtjen rreth pranueshmris s provs mund ta ngris pala kur prova i paraqitet
gjykats para shqyrtimit t dyt, me rast gjykata mund t krkoj q shtja t
paraqitet me shkrim. N munges t krkess s pals, gjykata duhet t vendos mbi
pranueshmrin e provs sipas detyrs zyrtare kurdoher q gjat procedurs lind
dyshimi pr ligjshmrin e provs. Shpallja e nj prove si prov t papranueshme bhet
me aktvendim i cili mund t kundrshtohet me ankes. Prova e papranueshme veohet
nga shkresat e lnds dhe vuloset. Prova e till ruhet n gjykat ndaras nga shkresat
dhe provat. Prova e veuar nuk mund t shqyrtohet as t prdoret n procedur, prve
n procedur t ankess kundr aktvendimit mbi pranueshmrin (neni 249 paragrafi
4).
Neni 153 [E drejta e t pandehurit n prkthim]
1.
2.
I pandehuri merret n pyetje me ndihmn e prkthyesit n rastet e

parapara nga ky Kod.
Kur i pandehuri sht shurdh ose memec, pyetjet i bhen nprmjet nj
prkthyesi t kualifikuar pr gjuhn e shenjave ose me shkrim. Nse marrja
n pyetje nuk mund t zbatohet n kt mnyr, personi i cili di t
419
Ejup Sahiti
3.
4.
komunikoj me t pandehurin ftohet n rolin e prkthyesit, por jo n rastet

kur ka konflikt interesi.
Nse prkthyesi nuk sht betuar m par, ai betohet se besnikrisht do t
prkthej pyetjet q i parashtrohen t pandehurit dhe deklarimet e dhna.
Prkthyesi vepron n pajtim me nenin 215 t ktij Kodi.
Paragraft 1 dhe 2.
E drejta e t pandehurit (akuzuarit) pr ndihm pa pages t nj prkthyesi, kur nuk flet
ose nuk kupton gjuhn n t ciln zhvillohet gjykimi sht garantuar me nenin 30,
paragrafit 1 nnparagrafit 4 t Kushtetuts s Kosovs.
E drejta e t pandehurit pr informim n hollsi n gjuhn q ai e kupton pr natyrn
dhe shkaqet e akuzs kundr tij, si dhe e drejta n ndihm t nj prkthyesi falas n
qoft se ai nuk e kupton ose nuk e flet gjuhn q prdoret n gjykat sht komponent
me rndsi pr gjykim fer/t drejt. Si e till sht rregulluar me nenin 6, paragrafi 3,
nnparagraft a. dhe e. t KEDNj-s.
Zgjidhjet ligjore t cilat figurojn n nenin 10, paragrafi 1, n nenin 450, paragrafi 5 e
6 dhe nenin 125, paragrafi 3, t KPP-s kan prmbajtje identike me zgjidhjet e
siprcekura t KEDNj-s.
Dispozita e nenit 153 i referohet t drejts s t pandehurit q t shfrytzoj ndihmn e
prkthyesit. Pr t pasur mundsi q i pandehuri me sukses t mbrohet, ai duhet t
njoftohet me rrjedhn e procedurs penale n gjuhn q ai e zotron. Andaj, marrja n
pyetje e t pandehurit duhet t zbatohet nprmjet prkthimit kurdo q i pandehuri nuk
e di gjuhn n t ciln zhvillohet procedura penale, ose at nuk e njeh mir.
Funksioni i prkthyesit sht i pangjitshm 233 me funksionin e gjyqtarit, t prokurorit
apo t mbrojtsit.
Prkthyes n procedur penale mund t jet edhe personi i cili n mnyr profesionale
nuk merret me msimdhnie t gjuhs prkatse (VSJ Km.414/71 t dats 24. II 1972).
Pr prjashtimin e prkthyesit shih nenin 45, paragrafi 1.
Paragrafi 2 parasheh q t pandehurit shurdh ose memec pyetjet ti parashtrohen
nprmjet prkthyesit t kualifikuar 234 pr gjuhn e shenjave ose me shkrim. Kur
marrja n pyetje n kt mnyr nuk sht e mundur, zbatohet mnyra e tret, n cilsi
t prkthyesit thirret personi i cili di t komunikoj me t pandehurin, por jo kur
ndrmjet tyre ka konflikt interesi.
Paragraft 3 dhe 4.
Prve nga dshmitari dhe eksperti, edhe nga prkthyesi mund t krkohet q t bj
betimin. Kur prkthyesi sht n marrdhnie t prhershme pune tek organi
procedural, ai njher betohet e pastaj n rastet e gjykimeve konkrete vetm i bhet me
233
Fakti se t pandehurit nuk kan krkuar caktimin e prkthyesit pr arsye se mbrojtsi i tyre sht
prkthyes gjyqsor nuk mund t jet shkak pr moscaktim t prkthyesit, sepse sht e palejueshme q
mbrojts,i cili kryen funksionin e mbrojtjes n procedur t kryej edhe funksionin e prkthzesit (vsv k.
164/69 t dats 11..VI .969) - Petri 1, fq. 442.
234
Sipas nenit 340, 5, fjalia e fundit, kur dshmitari dhe eksperti shurdh ose memec jan analfabet, betimi
bhet permes prkthyesit.
420
Ejup Sahiti
dije se sht nn betim. Prkthyesi pr komunikim me t pandehurin shurdh memec

zakonisht angazhohet pr rastin konkret dhe mund t jet prkthyes i cili nuk sht
betuar m hert. Nse prkthyesi nuk sht betuar m par, bazuar n paragrafin 3 ai
duhet t betohet se besnikrisht do ti prkthej pyetjet q i parashtrohen t pandehurit
dhe deklarimet e dhna.
Shih: komentet e nenit 215.
Dispozita e paragrafit 4 parasheh zbatim prshtatshmrisht t dispozitave t KPP-s t
cilat zbatohen ndaj ekspertve edhe pr prkthyes. Kjo do t thot se prkthyesit i
njihen shpenzimet e udhtimit dhe kompensimi pr fitimin e humbur, si dhe shprblimi
pr prkthimin e br. M tutje, zbatimi prshtatshmrisht i dispozitave t cilat vlejn
pr ekspertt edhe ndaj prkthyesve nnkupton edhe zbatimin e institutit t
prjashtimit. Megjithat, kur sht fjala pr prjashtim pr shkak t afrsis gjinore
(neni 39, paragrafi 1, nnparagrafi 1.2 dhe 1.3) konsiderojm se zbatimi
prshtatshmrisht lejon fleksibilitet n kt drejtim n rastet kur, prve antarve t
familjes, askush nuk di t komunikoj me t pandehurin shurdh ose memec. Sidoqoft,
edhe n rast t till prjashtimi i prkthyesit duhet t bhet nse ka konflikt interesi.
Neni 154 [Marrja n pyetje e t pandehurit gjat deklarats n procedur
Paraprake]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Gjat marrjes n pyetje pr her t par, i pandehuri duhet t tregoj

emrin dhe mbiemrin e tij dhe nofkn nse ka; emrin dhe mbiemrin e
prindrve t tij; mbiemrin e vajzris s nns; vendlindjen dhe
vendbanimin e tij; ditn, muajin dhe vitin e lindjes; numrin e tij personal t
identifikimit; kombsin dhe shtetsin; profesionin e tij dhe rrethanat
familjare; a di shkrim e lexim; shkollimin e tij; a ka t ardhura personale
edhe pozitn e tij materiale; a sht ndonj procedur penale kundr tij pr
ndonj vepr tjetr penale n zbatim e sipr; dhe nse sht i mitur,
identitetin e prfaqsuesit t tij ligjor. Ai informohet pr detyrimin e tij pr
t njoftuar pr do ndryshim adrese ose pr do qllim ndryshimi t
vendqndrimit.
I pandehuri merret n pyetje gojarisht. Gjat marrjes n pyetje atij mund
ti lejohet t mbaj shnime.
Marrja n pyetje zbatohet duke respektuar plotsisht dinjitetin e t
pandehurit.
T pandehurit pyetjet i parashtrohen n mnyr t qart, t kuptueshme
dhe t prpikt. Pyetjet t pandehurit nuk duhet parashtruar n baz t
supozimit q i pandehuri ka pranuar dika q ai nuk e ka pranuar. T
pandehurit mund ti krkohet q t pohoj ose t mohoj fakte t caktuara.
Ndalesat nga paragrafi 4 i ktij neni zbatohen pavarsisht nga plqimi i t
pandehurit.
T pandehurit i parashtrohen pyetje bazuar n provat dhe shkresat q jan
relevante pr procedurn penale. Gjat pyetjeve q kan t bjn me prova
apo dokumente, t pandehurit i paraqitet do prov ose shkres relevante.
Provat ose dokumentet identifikohen qart n procesverbal.
421
Ejup Sahiti
7.
8.
Sendet t cilat jan t lidhura me veprn penale ose t cilat shrbejn si

prov, pas prshkrimit nga i pandehuri atij i prezantohen pr njohje. Nse
kto sende nuk mund t sillen, i pandehuri drgohet n vendin ku ato
ndodhen.
Marrja n pyetje t pandehurit duhet ti ofroj mundsin pr ti
kundrshtuar arsyet e dyshimit kundr tij dhe pr t nxjerr n pah faktet
q jan n favor t tij.
Cilsin e t pandehurit n procedur penale mund ta fitoj do person fizik i cili

posedon aftsin pr t vepruar. Aftsia pr t vepruar e t pandehurit, sikurse aftsia
pr t vepruar e personave fizik n prgjithsi, manifestohet nprmjet moshs s
caktuar dhe gjendjes shndetsore e shpirtrore t tij. Mosha si karakteristik e fitimit
t cilsis s t pandehurit sht prcaktuar me t drejtn penale materiale.
Rrjedhimisht, personi i cili n momentin e kryerjes s veprs penale nuk i ka mbushur
14 vjet konsiderohet fmij dhe ndaj tij nuk mund t zhvillohet procedura penale.
Gjendja shndetsore e shpirtrore e t pandehurit sht e lidhur edhe me prgjegjsin
e kryersit t veprs penale. N t vrtet sipas t drejts penale materiale sht me
rndsi gjendja shndetsore e shpirtrore e t pandehurit n momentin kur e ka kryer
veprn penale, e po ashtu edhe n momentin e fillimit dhe zhvillimit t procedurs
penale. N kt drejtim ekziston prezumimi juridik se t gjith personat jan t
shndosh n pikpamje psikike, pra edhe i pandehuri. Mirpo ky prezumim juridik
mund t rrzohet. Po qe se n realitet paraqitet dyshimi lidhur me prgjegjsin penale
e t pandehurit, ather gjykata sht e obliguar q ta vrtetoj gjendjen e tij t
shndetit shpirtror nprmjet ekspertit psikiatrik-gjyqsor. Varsisht nga konstatimi i
arritur pas ekspertimit zhvillohet ose nuk zhvillohet, apo pezullohet ose pushohet
procedura e filluar.
Prve aftsis pr t vepruar t ciln duhet ta posedoj i pandehuri, e cila pr sa i
prket moshs nnkupton t pandehurin i cili i ka mbushur 14 vjet, pr zhvillimin e
suksesshm t procedurs penale duhet t bhet individualizimi i personalitetit t
pandehur. N t vrtet sht e domosdoshme q personaliteti i t pandehurit fizikisht
t prcaktohet. Nuk mund t paditen dy persona alternativisht, n mnyr q gjykata t
prcaktoj cili person sht kryes i veprs penale, nse at vepr penale ka mund ta
kryej vetm njri prej tyre.
Edhe identifikimi i personalitetit t t pandehurit ashtu si parashihet n paragrafi 1
duhet t vrtetohet n mnyr q t studiohet personaliteti i t pandehurit (e kaluara e
tij, gjendja e tij personale, familjare e materiale, veprat penale t cilat i ka kryer etj.).
do e dhn e parapar n paragrafin 1 e ka funksionin e vet prkats, ndaj sht e
domosdoshme q t dhnat e tilla jo vetm t mblidhen, (ka rregullisht msohen nga i
pandehuri) por sipas nevojs t verifikohen n mnyr t prshtatshme. Mirpo,
pamundsia e vrtetimit t identitetit t t pandehurit, kur ai fare nuk do t ofroj t
dhnat pr identitetin e tij, nuk sht penges pr zhvillimin dhe prfundimin e
procedurs penale ndaj tij.
E drejta e t pandehurit q t hesht dhe t mos prgjigjet n pyetjet e shtruara nuk
prfshin edhe mosdhnien e informacioneve pr identitetin e tij. Paragrafi 1
shprehimisht thot se gjat marrjes n pyetje pr her t par i pandehuri duhet t
tregoj emrin dhe mbiemrin e tij dhe t dhnat tjera personale e familjare t rnditura
422
Ejup Sahiti
aty, e t cilat jan t domosdoshme pr rrjedhn e mtejme t procedures dhe n rastin

e marrjes s aktgjykimit dnues. Kodi nuk parasheh ndonj pasoj procedurale pr t
pandehurin i cili refuzon ti jap t dhnat personale. Sidoqoft, as t dhnat e tilla nuk
mund t nxirren nprmjet prdorimit t ndonj mase shtrngimi apo mase tjetr t
ndaluar pr marrje t deklaimit. Si u tha m prpara, mosvrtetimi i identitetit t t
pandhurit i cili sht nxn n flagranc, nuk sht penges pr zhvillim t procedurs
penale ndaj tij. Bile nuk sht e domosdoshme as msimi i emrit t t pandehurit. E
drejta e shoqris pr mbrojtje duke shqiptuar sanksionin penal nuk mund t varet nga
ajo se i pandehuri a e ka treguar apo ka refuzuar tregimin e emrit apo t emrit t vrtet
t tij. Emri i t pandehurit mund t vrtetohet edhe n mnyra t tjera, p.sh. nprmjet
evidencs daktiloskopike, nse m par ka qen i dnuar, etj. 235 Tek e fundit, merren
gjurmt daktiloskopike t gishtave t t pandehurit dhe ato i bashkangjiten
procesverbalit mbi marrjen n pyetje t t pandehurit. N rast t till konsiderohet se
gjurmt daktiloskopike shrbejn si mjet i sigurt pr identifikimin e t pandehurit.
Vrtetimi i identitetit t t akuzuarit n fillim t shqyrtimit gjyqsor gjithashtu bhet
sipas paragrafit 1, me prjashtim q pr t dhnat mbi dnimet e mparshme dhe
dnimet e vuajtura nga i akuzuari nuk pyetet i akuzuari, por ato lexohen pas
prezantimit t provave. N t vrtet, t dhnat nga evidenca e t dnuarve si dhe t
dhnat tjera pr dnimet pr vepra penale mund t lexohen pas prfundimit t
procedurs s provave. Mirpo, kur i akuzuari pranon fajsin, t gjitha informatat
lidhur me dnimet e mparshme t t akuzuarit lexohen para se palt t paraqesin fjaln
prfundimtare. (nenet 321 dhe 349).
I pandehuri informohet pr detyrimin e tij pr t njoftuar pr do ndryshim adrese ose
pr do qllim ndryshimi t vendqndrimit. N t vrtet, njoftimi pr ndryshimin e
adress ose pr qllimin e ndryshimit t vendqndrimit jan rregulluar njjt edhe me
nenin 174, paragrafi 4, por ktu kemi t bjm edhe me nj obligim shtes q t
pandehurit ti bhet me dije pr pasojat nse vepron kundr obligimeve t tilla.
N qoft se nuk dihet vendbanimi apo vendqndrimi i t pandehurit, gjykata mund t
krkoj nga policia q t gjurmoj pr adresn e tij n baz t nenit 534, apo t lshoj
letrrreshtimin sipas nenit 535, paragrafi 1.
Marrja e deklarats nga i pandehuri, sipas rregulls, sht e domosdoshme n do
proces penal. I pandehuri merret n pyetje n cilsi t t pandehurit e jo si dshmitar n
shtjen e tij. Marrja n pyetje e t pandehurit zbatohet sipas rregulls, n lokalet e
organit procedural i cili e merr n pyetje, por ekziston mundsia q t merret n pyetje
edhe jasht lokalit t organit (me rastin e kqyrjes n vendin e ngjarjes,
rikonstruksionit) po edhe n ndonj vend tjet. Marrja n pyetje mund t bhet edhe n
vendin ku gjendet i pandehuri (neni 174, paragrafi5). Koha e marrjes n pyetje nuk
sht prcaktuar. At e cakton organi procedural. Sipas rregulls ajo bhet gjat orarit
t puns. N rast t arrestimit, marrja n pyetje nga policia mund t bhet n do koh.
N pritje pr ardhje t mbrojtsit marrja n pyetje mund t shtyhet pr dy prkatsisht
pr tri or nga njoftimi pr arrestim (neni 171, paragrafi 1).
T pandehurin n procedur paraprake e merr n pyetje prokurori i shtetit. Prokurori i
shtetit marrjen n pyetje mund tia besoj policis (neni 152, paragrafi 1). N seanc
gjyqsore gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues merr t dhnat
personale (ad personam) nga i akuzuari (neni 321, prag. 1), ndrsa n fund t
235
423
Ejup Sahiti
prezantimit t provave merret n pyetje prkitazi me shtjen penale (ad rem) ku

marrja n pyetje bhet nga palt n mnyr kryqzore me fillim nga mbrojtsi i t
akuzuarit. Gjyqtari mund t vazhdoj ti shtroj pyetje t akuzuarit nse n deklarim
ose n prgjigjet e tij ka zbrazsi, paqartsi apo kundrthnie. Pas ksaj edhe antart e
trupit gjykues mund ti bjn pyetje t drejtprdrejta t akuzuarit (neni 346).
I pandehuri pyetet edhe pr krkesn pasurore-juridike nse nj krkes e till sht
paraqitur.
Paragrafi 1.
Me rastin e marrjes n pyetje pr her t par duhet t vrtetohet identiteti i t
pandehurit dhe t gjitha t dhnat personale, familjare dhe ekonomike t cilat jan t
rndsishme n rrjedhn e mtejme t procedurs dhe n rast t marrjes s aktgjykimit
t dnuesit. T gjitha t dhnat e parashikuara n paragrafin 1 t ktij neni e kan
funksionin e vet prkats. Ato msohen nprmjet t t pandehurit dhe sipas nevojs
verifikohen n mnyr t prshtatshme.
I pandehuri informohet pr detyrimin e tij pr t njoftuar pr do ndryshim adrese ose
pr do qllim ndryshimi t vendqndrimit. I pandehuri mundet lirisht t ndrroj
adresn e banimit brenda vendqndrimit apo vendqndrimin, por pr do ndryshim n
kt drejtim ka pr detyr t njoftoj organin procedural
Paragraft 2 dhe 3.
T pandehurit merren n pyetje gojarisht, nj nga nj dhe pa pranin e t tjerve, duke
ndrmarr masa q t pengohet komunikimi i ndrsjell, ka pr dshmitart
shprehimisht sht parapar n nenin 130, paragrafi 1). Nse i pandehuri hetohet pr
vepr apo vepra penale pr t cilat dnimi maksimal i parapar sht jo m shum se
tre vjet burgim, mjafton q t pandehurit ti jepet mundsia q t prgjigjet me shkrim
(neni 151, paragrafi 1). Gjat marrjes n pyetje t pandehurit mund ti lejohet t mbaj
shnime.
Mundsia q i pandehuri ti shfrytzoj shnimet gjat marrjes n pyetje, nuk
nnkupton edhe mundsin q mbrojtjen e tij ta paraqes n form t shkruar. Marrja
n pyetje gojarisht e t pandehurit nuk do t thot se i pandehuri mund t paraqes
gjith at q dshiron ta thot e q n rastin konkret mund t jet irrelevante pr
procesin e t provuarit. Mirpo duhet pasur parasysh edhe faktin se disa njerz nuk
mund ta paraqesin e ta prshkruajn nj ngjarje konkrete po qe se nuk nisen me
prshkrimin e nj kohe para ngjarjes. N ann tjetr, duhet pasur parasysh edhe faktin
se, ndonjher, edhe nga tregimet e zgjeruara mund t fitohen t dhna t mueshme
pr vlersimin e personalitetit t t pandehurit.
T pandehurit do duhej lejuar t shrbehet me shnimet e tij kur sht fjala pr shtjet
t t cilat ka nevoj pr paraqitje t shifrave, t datave, t numrave t dokumenteve etj.
Nevoja e till paraqitet kur sht fjala pr vepra penale t kriminalitetit ekonomik. Nse
n lndn e caktuar sht zbatuar ekspertimi financiar, ather sipas rregulls sht e
nevojshme ti lejohet t pandehurit shfrytzimi i shnimeve t tij. 236
236
Petri 1, fq. 433,
424
Ejup Sahiti
Leja pr shfrytzim t shnimeve sht joformale. At e jep organi procedural dhe

vlen pr at pjes t marrjes n pytje pr t ciln sht dhn. Leja m tutje nuk vlen
(si e drejt) por mund t vazhdohet, e n rast t keqprdorimit mund t ndalohet. 237
Marrja n pyetje e t akuzuarit n procedur penale duhet t zbatohet duke respektuar
plotsisht dinjitetin e t pandehurit. Respektimi i personalitetit dhe dinjitetit njerzor n
procedur penale garantohet me Kushtetut. Neni 30, paragrafi 1, nnparagrafi 6 i
Kushtetuts s Kosovs prcakton se dokush q akuzohet pr vepr penale gzon t
drejtn t mos shtrngohet pr t dshmuar kundr vetvetes ose pr t pranuar fajsin
e vet. Dispozita e nenit 154, paragrafi 3 t KPP-s paraqet edhe nj vrtetim t ktij
parimi kushtetues. Dispozita n fjal krkon q procesi i marrjes n pyetje t zbatohet
duke e respektuar plotsisht dinjitetin e t pandehurit.
Mosrespektimi i dinjitetit t t pandehurit mund t manifestohet n mnyra t
ndryshme, si p.sh.: me arroganc, me ironi, me cinizm, me nnmim, me z t lart,
me prdorim t fjalve t ndyta etj. Pavarsisht si manifestohet mosrespektimi i
personalitetit t t pandehurit, veprimi i till qart tregon karakterin primitiv dhe
mungesn e kulturs t atij q sillet n mnyr t pahijshme. Veprimi i till sht edhe
lndim i detyrs s puns, ndrsa n rastet m t rnda edhe vepr penale, por gjithsesi
paraqet lndim dhe uljen e respektit t organit n emr t t cilit vepron. 238
Me kt rast duhet theksuar se, pavarsisht nga ajo se i pandehuri me rastin e marrjes
n pyetje a hesht apo deklaron, ligjvnsi rreptsisht e ndalon q, gjat intervistimit ose
marrjes n pyetje, liria e t pandehurit pr t formuluar dhe shprehur mendimin e tij t
ndikohet nprmjet keqtrajtimit, lodhjes s shkaktuar, ndrhyrjes fizike, prdorimit t
drogs, torturs shtrngimit ose hipnotizimit; q i pandehuri t kanoset me masa t
ndaluara me ligj; q ti premtohet ndonj prfitim jo i parapar me ligj; dhe q t
dobsohet kujtesa e t pandehurit ose aftsia e tij pr t kuptuar (neni 257, paragrafi 4).
Ekzistojn edhe dispozita juridike n nivel ndrkombtar dhe regjional lidhur me
respektimin e dinjitetit t t pandehurit. N kt drejtim shih nenin 7 dhe 10 t
PNDCP-s; nenin 3 t KEDNj-s; nenet 1, 2 etj. t Konvents kundr torturs, dhe
dnimeve t procedurave t tjera t vrazhda, jonjerzore dhe poshtruese, dhjetor 1984;
Konventn evropiane pr pengimin e torturs dhe t veprimit ose dnimit njerzor ose
poshtrues t Kshillit t Evrops, 1997, me t cilin formohet Kshilli evropian pr
pengimin e torturs dhe t veprimit ose dnimit njerzor ose poshtrues, dhe ktij
organi i jep kompetenc q nprmjet vizitave ta verifikoj sjelljen e autoriteteve ndaj
personave t privuar nga liria.
Dispozitat ligjore q ndalojn imponimin e pranimit t fajsis dhe t deklarimeve t
tjera: neni 257, paragrafi 4, neni 74 i KPP-s, krahaso edhe dispozitat e Kodit Penal t
Kosovs me t cilat inkriminohen veprat penale: Privimi i kundrligjshm i liris - neni
196, Marrja e deklarimit me an t shtrngimit, neni 197, Tortura neni 199 etj.
Pr pasojat procedurale t shkeljes s ndaless t prdorimit t dhuns nenet e KPP-s:
neni 257, paragrafi 2, i cili provat e marra me shkelje t dispozitave t procedurs
penale i konsideron t papranueshme dhe, si t tilla, n to nuk mund t mbshtetet
vendimi gjyqsor. Pr papranueshmrin: e dshmis s dshmitarit neni 128; t
deklarimit t pandehurit neni 155; pr papranueshmrin e provave t mbledhura
nprmjet kontrollit neni 111; pr papranueshmrin e provave t mbledhura nprmjet
237
238
Ibid.
Petri 1, fq. 434.
425
Ejup Sahiti
zbatimit t masave t fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe t hetimit nga neni 84-100,
kur urdhri pr masn dhe zbatimin e saj ka qen i paligjshm, neni 97 paragrafi 1.
Fakti se dikush sht marr si i pandehur objektivisht e sjell at n nj mas n pozit
varsie n raport me organin procedural si prfaqsues t shtrngimit shtetror. sht e
qart se raporti i till i jep organit q zhvillon procedurn prparsi dhe superioritet ndaj
t pandehurit. Organi procedural kt prparsi nuk bn ta shfrytzoj, aq m pak ta
keqprdor.
Paragraft 4 deri 6.
Prpilimi dhe paraqitja e pyetjeve t ashtuquajtura pyetje kontrolluese (t cilat duhet
t parashtrohen n mnyr t qart, t kuptueshme dhe t prpikt), supozon njohje t
thell t lnds procedurale dhe prcjellje me kujdes t deklarimit t t pandehurit. Kjo
pr faktin se pyetjet duhet t jen me prmbajtje dhe ta realizojn qllimin e vet., t
sqarojn paqartsit, t plotsojn zbrazsit, t mnjanojn kundrthniet, sepse n t
kundrtn do t ishin t teprta dhe t panevojshme.
Paragrafi 4 gjithashtu krkon q pyetjet e t pandehurit nuk duhet parashtruar n baz
t supozimit q i pandehuri ka pranuar dika q ai nuk e ka pranuar. Ktu sht fjala
pr t ashtuquajturat pyetjet kapcioze. Pyetje kapcioze quhen ato pyetje t cilat
supozojn se i pyeturi ka thn di q n realitet nuk e ka thn. P. sh. kur dyshohet se i
pandehuri mban sendin e vjedhur n vend q t pyetet A e posedon sendin e caktuar,
ai pyetet Ku e ke fshehur sendin e caktuar?. N kt rast rrethana se i pandehuri e ka
sendin e caktuar, me rastin e brjes s pyetjes, supozohet. Formulimi i till i pyetjes
mund ta zr t pyeturin n befasi. Si shihet, te pyetja kapcioze pyetsi v n themel t
supozimit di si fakt t sigurt ka ende nuk sht provuar se n realitet ka ndodhur. Me
rastin e shqyrtimit t pyetjeve kapcioze nuk duhet ta kemi parasysh vetm t
pandehurin fajtor, por edhe t pandehurin jo fajtor si dhe dshmitarin. N t vrtet,
mund t ndodh q, duke iu prgjigjur i pandehuri i pafajshm pyetjes kapcioze, t
supozohet di q pr shtjen penale (pr fajsin e tij) ka rndsi t madhe, ndrsa i
pandehuri, me rastin e prgjigjes, t ket menduar pr di tjetr. Me sa shihet, pyetjet
kapcioze jan pyetje dhelparake n t cilat fshihet kurthi pr t pyeturin. Ato mund t
paraqesin rrezik pr gjetjen e s vrtets. Prandaj, nga ky shkak dispozita e paragrafit 4
ndalon pyetjet kapcioze.
T pandehurit i parashtrohen pyetje bazuar n provat dhe shkresat q jan relevante pr
procedurn penale. Gjat pyetjeve t pandehurit i paraqitet do prov ose
shkres/dokument t cilat identifikohen qart n procesverbal.
Paragrafi 7.
Dispozita e paragrafit 7 parasheh q, me rastin e marrjes n pyetje t t pandehurit n
procedur paraprake, pas prshkrimit nga i pandehuri, atij ti prezantohen pr njohje
sendet t cilat jan t lidhura me veprn penale ose t cilat shrbejn si prov. Mirpo,
kur sendet e tilla nuk mund t sillen n lokalet ku i pandehuri merret n pyetje, i
pandehuri drgohet n vendin ku ato ndodhen. 239
239
Shikuar nga aspekti taktik, pyetja e t pandehurit menjher pas kryerjes s veprs penale n vend t
ngjarjes me rastin e kqyrjes sht shum e rndsishme, sepse si thot Grasbergeri (fq. 152), "te pohimi
426
Ejup Sahiti
Procesi pr njohje t sendit sht pjes prbrse e veprimit hetimor t marrjes n

pyetje t t pandehurit. Teksti ligjor i ktij paragrafi on drejt konkludimit se t
pandehurit duhet ti tregohen sendet q jan n lidhje me veprn penale ose q
shrbejn si prov e q i nnshtrohen procesit t njohjes. N t vrtet, dispozita
prkatse krkon q i pandehuri s pari ta prshkruaj sendin e pastaj ti tregohet pr
njohje. Prshkrimi paraprak i sendit ka t bj me prshkrimin e shenjave karakteristike
t cilat e identifikojn nj send, dhe njherit e dallojn nga sendet tjera t ngjashme t
t njjtit lloj. sht evidente se kur i pandehuri mohon pjesmarrjen e tij n kryerjen e
veprs penale nuk mund t pritet as prshkrimi i sendit t till. Nga teksti i ktij
paragrafi mund t konkludohet se tregimi i sendit pr njohje ka vend vetm kur i
pandehuri pranon veprn, ndrsa prshkrimi i sendit do duhej t shrbej pr vrtetim
t saktsis s pohimit. 240
Sa i prket sendit pr t cilin do t duhej t bhet identifikimi prmes njohjes, vendos
organi i cili zbaton procedurn. I pandehuri nuk sht i detyruar t bj prshkrimin e
sendit as t bj njohjen e sendit.
Njohja, sipas rregullit, bhet pr sa i prket sendeve t luajtshme. Njohja e sendeve n
vendin ku gjenden, ka t bj me sendet e paluajtshme, p.sh. ndrtesa etj.
Paragrafi 8.
Me rastin e trajtimit t personalitetit t t pandehurit, si burim njoftimesh n
procedurn penale, sht par se i pandehuri mund t jet mjet provues pasiv dhe aktiv.
Duke i pasur parasysh t drejtat dhe obligimet q i prkasin t pandehurit, n teori t
procedurs penale ka mendime t ndryshme pr natyrn juridike t pyetjes s t
pandehurit. Ekzistojn mendime se natyra juridike e pyetjes s t pandehurit qndron
n at se ajo sht mjet mbrojts pr t pandehurin. 241 Prkundr faktit se me rastin e
marrjes n pyetje, i pandehuri ka t drejt t hesht dhe ka t drejt t mos i prgjigjet
ndonj pyetje t br, sjellja e tij forcrisht nuk ka pr qllim t'i ofroj t pandehurit
mundsi pr t'u mbrojtur, por q organeve proceduese (kurse n shqyrtim gjyqsor
edhe subjekteve t tjera) t'u mundsohet pyetja e tij, me 'rast ai i ekspozohet rrezikut
q, nprmjet pyetjes s shkatht t organit procedues, t sillet n situat ta pranoj
veprn penale.
Prandaj, nisur nga kjo disa teoricien e potencojn at se marrja n pyetje e t
pandehurit ka karakter kompleks - t dyfisht: ajo sht mjet provues dhe mjet i
mbrojtjes. 242
Dispozita e paragrafit 8 potencon faktin se marrja n pyetje t pandehurit sht mjet i
mbrojtjes s t pandehurit.
n vendin e ngjarjes nuk sjell vetm trazimi i ndjenjave t zgjuara. Nganjher thyerja e kryersitkryersit
q mohon vepren n rend t par, mbshtetet n at se provat e zbuluara n vend t ngjarjes flasin shum
m qart sesa n shqyrtim kryesor".
240
Pavlica, Lutovac, op. cit., fq. 336.
241
242
Damaka, Okrivljenikov iskaz..., fq. 53; N teori t procedurs penale haset edhe mendimi sipas t cilit i
pandehuri ka obligim moral dhe juridik ta thot t vrtetn. Walder, H., Ispitivanje okrivljenog (vshtrim i.
Aleksiqit) JRKK, nr 2/65.
427
Ejup Sahiti
Neni 155 [Pranueshmria e deklaratave t t pandehurit]

Nse marrja n pyetje e t pandehurit sht zbatuar n shkelje t
dispozitave nga neni 257, paragrafi 4 ose neni 152 i ktij Kodi, deklarimet e
t pandehurit jan t papranueshme.
Po q se intervistimi ose marrja n pyetje sht zbatuar n kundrshtim me ndalesat
nga neni 257 ose neni 152, procesverbali i intervistimit ose i marrjes n pyetje sht i
papranueshm.
Dispozita e ktij neni prcakton at se kur gjat marrjes n pyetje t t pandehurit sht
shkelur dispozita e nenit 257, paragrafi 4 (e q ka t bj me ndikim n lirin t
pandehurit pr t formuluar dhe shprehur mendimin e tij nprmjet keqtrajtimit,
lodhjes s shkaktuar, ndrhyrjes fizike, prdorimit t drogs, torturs, shtrngimit ose
hipnotizimit), ose jan shkelur dispozitat e nenit 231, paragraft 2 dhe 3 (para marrjes
n pyetje, i pandehuri nuk sht informuar pr t drejtat e tij q i takojn me rastin e
marrjes n pyetje), apo sht shkelur dispozita e nenit 152, paragrafi 2 dhe 3 (jan
prdorur pyetjet kapcioze), deklarimi i t pandehurit sht i papranueshm.
Konsekuenca vijuese pr provn (deklarimin) e papranueshme sht se n t nuk mund
t mbshtetet vendimi gjyqsor,
KPP-ja gjithashtu ndalon edhe prdorimin e drogs (t ashtuquajtur narkoanaliz) gjat
marrjes s deklarimit t t pandehurit (ose t dshmitarit neni 128 paragrafi 4) t cilat
mund ta sjellin njeriun n gjendje narkotike t pa dshir, por ku megjithat ekziston
nj shkall e vetdijes n t ciln ai person orientohet q t flas pr disa ndodhi nga e
kaluara e tij. Prkundr efektit pozitiv q kto mjete mund t'i ken gjat prdorimit t
tyre n mjekimin e disa smundjeve shpirtrore n mjeksi, zbatimi i tyre n procedur
penale ndalohet pa kurrfar prjashtimi.
Narkoanaliza sht shprehje pr metodn me ndihmn e s cils nga nj person arrihet
e vrteta ashtu q atij (n form t injeksionit ose n mnyr tjetr) i jepen substanca
narkotike t cilat kan efekt q me ndihmn e tyre "mnjanohet censura e vetdijes" t
ai person. Mnjanimi i censurs s vetdijes quhet efekti q te kta persona kinse e
prodhojn substancat e prmendura, e t cilat kan t bjn me at q ata persona t
prgjigjen automatikisht n pyetjet e bra, pa menduar me par se a sht pr ta e
prshtatshme t thon dika apo jo.
Pr shkak t efektit t cilin, kinse, e kan kto mjete disa i quajn "serum i s vrtets".
Arsyet e ndalimit t zbatimit t ksaj metode pr marrje t deklarimit n procedur
penale qndrojn n faktin sepse kjo do t ishte fyerje pr t pandehurin ose dhun me
t ciln do t arrihej deklarimi kundr dshirs s tij, dhe se m n fund deklarimi i
dhn nn ndikimin e narkoanalizs nuk sht i sigurt, andaj nuk mund t shrbej si
prov n procedur penale. Po ashtu duhet theksuar se ndalohet gjithashtu prdorimi i
narkoanalizs pr qllime diagnostike (narkodiagnoza), me ann e t cils do t
vrtetohej ndonj fakt i rndsishm n procedur penale, si bie fjala prdorimi i
narkodiagnozs pr konstatimin e gjendjes shpirtrore t t pandehurit (VSJ Kz 9/58 t
dats 11. VI 1958).
Ndalesa q figurojn n nenin 157 prkitazi me marrjen n pyetje zbatohen pavarsisht
nga plqimi i t pandehurit. Pa plqimin e t pandehurit ose t dmtuarit mund t
zbatohet kontrolli mjeksor i tij. N kt drejtim, kur konsiderohet e nevojshme, mund
428
Ejup Sahiti
t merret mostra e flokut dhe e folikuls, pshtyms, urins, sekretit t hunds, pjess
siprfaqsore t lkurs, duke prfshir edhe zonn e ijve, thonjt e mostra t pjess s
poshtme t thoit si dhe mostra t tjera t ngjashme t cilat nuk prbjn ndrhyrje
trupore. Mirpo, ekzaminimi fizik q ndrlidhet me ndrhyrje trupore si sht marrja e
mostrave t gjakut mund t bhet vetm me urdhr t gjykats ose me plqimin e
personit n fjal (neni 144).
KPP-ja gjithashtu ndalon prdorimin e hipnozs pr arsye se personi n gjendje
hipnotizuese (gjumin hipnotizues) nuk sht n gjendje t disponoj mendjen e vet,
sepse "Personi n gjendje hipnotizuese nuk ka kontroll mbi fjalt dhe mendimet e
veta". 243
Prova e papranueshme veohet nga shkresat e lnds dhe vuloset. Prova e till ruhet n
gjykat ndaras nga shkresat dhe provat. Prova e veuar nuk mund t shqyrtohet e as t
prdoret n procedur, prve n procedur t ankess kundr aktvendimit mbi
pranueshmrin.
Mbshtetja e vendimit gjyqsor n prov t papranueshme paraqet shkelje esenciale t
dispozitave t procedurs penale nga neni 384, paragrafi 1, nnparagrafi 1.8 t KPP-s.
E. Shqyrtimi, pezullimi, pushimi dhe afatet kohore t hetimit
Hetimi i filluar duhet t kt edhe prfundimin. Neni 159 parasheh se hetimi
maksimalisht mund t zgjas dy vjet prkatsisht dy vjet e gjysm. Prkundr intencs
s ligjvnsit pr nj veprimtari efikase n fazn e hetimit, pr shkak se shtjet penale
shpeshher jan mjaft t ndrlikuara, kufizimi strikt i kohzgjatjes s hetimit nuk
tregohet do her i prshtatshm pr prfundim t hetimit pr disa shtje penale
konkrete. Sidoqoft, nse brenda afateve t siprprmendura nuk ngritet aktakuza,
hetimi pushohet.
Varsisht nga rezultati deri t i cili mund t arrihet me ushtrimin e veprimeve hetimore,
hetimi i filluar mund t mbyllet n disa mnyra. Kshtu hetimi i filluar mbyllet kur
gjat zbatimit t hetimit konkludohet se ska baza ligjore pr vazhdimin e mtejm t
procedurs penale pr shkak t ekzistimit t pengesave procedurale ose mosekzistimit
t supozimeve procedurale pr ndjekje t mtejme, si dhe kur mohet se sht arritur
qllimi i hetimit, q d.m.th. se n baz t veprimeve t ndrmarra hetimore
konsiderohet se mund t vazhdohet procedura n fazat tjera. Rrjedhimisht hetimet
mund t pezullohen (t ndrpriten), t pushohen ose t prfundojn.
Neni 156 [Shqyrtimi i detyrueshm i lnds]
do tre muaj, prokurori i shtetit dhe kryeprokurori i zyrs s tij shqyrtojn
lndn dhe konstatojn nse hetimi duhet t mbetet i hapur, t pezullohet,
t pushohet apo t ngritet aktakuza.
Me dispozitn e nenit 156 t KPP-s n fuqi sht parapar nj zgjidhje e re q
konsiston n shqyrtim t kohpaskohshm dhe t detyrueshm t shtjes q sht
243
Petrovi, Petar, Hipnotizam i njegova praktina primena u medicini - pedagogiji - kriminalistici,

Beograd, 1974, fq. 242 dhe 244. Lidhur me kt shih: edhe Bayer 2, fq. 95-96.
429
Ejup Sahiti
objekt i hetimit. N t vrtet, sipas ksaj dispozite prokurori i shtetit kompetent, si

barts i hetimeve dhe kryeprokurori i zyrs prkatse, do tre muaj shqyrtojn lndn
dhe konstatojn nse ka nevoj q hetimet t mbetn t hapura, t pezullohen, t
pushohen apo t ngritet aktakuza nse jan plotsuar kushtet pr t ngritur aktakuz.
Me kt dispozit KPP-ja synon t disiplinoj prokuroret e shtetit q veprojn n
kuadr t zyrs prkatse prokuroris n drejtim t arritjes s gjykimit t drejt dhe n
koh t arsyeshme dhe ti bj m prgjegjs ndaj shtjes penale e cila sht objekt i
hetimit. Duhet theksuar se konstatimi nse hetimi duhet t mbetet i hapur, t
pezullohet, t pushohet apo t ngritet aktakuza sht shtje e prokurorit t shtetit dhe e
kryeprokurorit t zyrs prkatse, por jo e subjekteve t tjer procedural
Hetimi i filluar duhet t kt edhe prfundimin. Varsisht nga rezultati deri t i cili
mund t arrihet me ushtrimin e veprimeve hetimore, hetimi i filluar mund t ket epilog
t ndryshm. Kshtu hetimi i filluar pezullohet kur gjat zbatimit t hetimit
konkludohet se ska baza ligjore pr vazhdimin e mtejm t procedurs penale pr
shkak t ekzistimit t pengesave procedurale ose t prfundohet me pushim t hetimeve
pr shkak t mosekzistimit t supozimeve procedurale pr ndjekje t mtejme, si dhe t
prfundohet kur mohet se sht arritur qllimi i hetimit, q d.m.th. se n baz t
veprimeve t ndrmarra hetimore konsiderohet se mund t vazhdohet procedura n
fazat tjera. Rrjedhimisht hetimet mund t pezullohen (t ndrpriten), t pushohen ose t
prfundojn.
Neni 157 [Pezullimi i hetimit]
1.
2.
3.
4.
5.
Prokurori i shtetit mund t pezulloj hetimin me aktvendim nse i

pandehuri pas kryerjes s veprs penale vuan nga nj rregullim ose
paaftsi e prkohshme mendore ose nga ndonj smundje tjetr e rnd,
nse sht arratisur ose ekzistojn rrethana t tjera t cilat prkohsisht e
pengojn ndjekjen me sukses t t pandehurit.
Para se t pezullohet hetimi, mblidhen t gjitha provat e mundshme lidhur
me veprn penale dhe prgjegjsin penale t t pandehurit.
Prokurori i shtetit rifillon hetimin pas eliminimit t pengesave t cilat e
kan shkaktuar pezullimin.
Prokurori i shtetit bn nj shnim n procesverbalin e hetimit lidhur me
kohn dhe arsyet e pezullimit t hetimit dhe kohn e rifillimit t hetimit.
Prokurori i shtetit pa vones e njofton gjyqtarin e procedurs paraprake
pr pezullimin.
Koha derisa hetimi sht pezulluar nuk llogaritet n kohn pr zbatimin e
hetimit, e as n kohn pr parashkrimin e veprs penale.
Paragraft 1 deri 3.
Pezullimi i hetimit sht i mundshm vetm kur sht vendosur n form t prer
fillimi i hetimit. Andaj pezullimi i hetimit sht ndalje e prkohshme e puns n
hetim.
Hetimi mund t pezullohet ather kur pr zhvillimin e mtejm t t tij paraqiten
pengesa procedurale. Para se t pezullohet hetimi mblidhen t gjitha provat e
430
Ejup Sahiti
mundshme lidhur me veprn penale dhe prgjegjsin penale t t pandehurit. Po qe se

pengesa kalon hetimi vazhdohet.
Pezullimin e hetimit e bn prokurori i shtetit me aktvendim n kto raste:
1 kur i pandehuri pas kryerjes s veprs penale vuan nga nj rregullim ose paaftsi e
prkohshme mendore ose nga ndonj smundje tjetr e rnd, ose
2 kur i pandehuri sht arratisur ose ekzistojn rrethana t tjera t cilat prkohsisht e
pengojn ndjekjen me sukses t t pandehurit.
Konform paragrafit 1 pezullimi i hetimit parashihet si mundsi pr ka vendos
prokurori i shtetit me aktvendim. Konsiderojm se, kur pas kryerjes s veprs penale
tek i pandehuri paraqitet ndonj rregullim ose paaftsi e prkohshme mendore ose
ndonj smundje tjetr e rnd, prokurori do duhej t pezulloj hetimin, sepse kur tek i
pandehuri ekziston paaftsia mendore i pandehuri sht i paaft pr t prballuar
gjykimin.
Me rastin e pezullimit t hetimit ndaj t pandehurit gjithashtu nuk mund t shqiptohet
masa e trajtimit t detyrueshm psikiatrik sipas nenit 89 t KP-s, sepse masa e till
mund t shqiptohet vetm ndaj kryersit t paprgjegjshm i cili ka qen i till n
kohn e kryerjes s veprs penale.
Paaftsia mendore dhe paaftsia pr t prballur gjykimin e t pandehurit mund t
vrtetohet vetm nprmjet ekspertimit psikiatrik (neni 508, paragrafi 1).
Kur i pandehuri ndaj t cilit sht pezulluar hetimi pr shkak t paaftsis s tij
mendore gjendet n paraburgim, i pandehuri lirohet nga paraburgimi. Mirpo nse i
pandehuri, pr shkak t gjendjes n t ciln gjendet, sht i rrezikshm pr rrethin, para
heqjes s paraburgimit duhet siguruar aplikimin e masave prkatse t institucioneve t
shrbimit shndetsor.
Pezullimi i hetimit mund t bhet edhe kur i pandehuri sht n arrati. I pandehuri
sht n arrati kur e lshon vendqndrimit dhe nuk banon n adres t caktuar, por
bredh npr vend pa e lajmruar vendqndrimin, ose ik jasht shtetit dhe ksisoj
mund t konkludohet se i pandehuri ka ndr mend ti shmanget procedurs penale.
N situatn kur i pandehuri sht arratisur pezullimi sht fakultativ. N praktik
ndodhin situata kur nuk dihet vendqndrimi i t pandehurit si dhe situata kur i
pandehuri gjendet n arrati. Pezullimi i hetimit pr shkak se i pandehuri sht arratisur
bhet vetm pasi q t jen br prpjekje pr krkimin dhe gjetjen e adress s t
pandehurit (neni 534, paragrafi 1) ose q ai t gjendet nprmjet letrreshtimit (neni
535). Duhet pasur parasysh se nuk jan t njjta situatat kur nuk dihet adresa e t
pandehurit dhe situata kur ai sht n arrati. T pandehurit nuk i dihet vendbanimi ose
vendqndrimi kur ai, prkundr obligimit q ka sipas nenit 154, paragrafit 1, pr
detyrimin e tij pr t njoftuar pr do ndryshim adrese ose pr do qllim ndryshimi t
vendqndrimit, e ka ndrruar vendbanimin. N rast t till krkohet nga policia q t
krkoj adresn e t pandehurit dhe mund t lshohet urdhrarresti. Ndrsa i pandehuri
sht n arrati kur lshon vendbanimin dhe bredh npr vend pa u lajmruar askund se
ku banon, ose ik jasht vendit. N situat t till lshohet letrrreshtimi.
Pezullimi i hetimit mund t pasoj vetm pr shkak t pengesave t natyrs faktike
(nga paragrafi 1 i ktij neni) t cilt pengojn q hetimi t vazhdoj n mnyr
kontinuele dhe t prfundoj. N qoft se paraqitet ndonj penges e natyrs juridike
(amnistia, parashkrimi, imuniteti) ather hetimi pushohet 244 sipas nenit 158.
244
Petri 1, fq. 334.
431
Ejup Sahiti
N aktivitetin hetimor nga paragrafi 2 q zhvillohet para pezullimit t hetimit, duhet t

mblidhen t gjitha provat ekzistuese (t cilat ndoshta m von nuk do t mund t
merreshin), dhe t kryhen veprimet hetuese t mundshme. N kt drejtim, prve
mbledhjes s provave t mundshme lidhur me veprn penale dhe prgjegjsin penale
t t pandehurit, bjn pjes edhe ndrmarrja e masave pr sigurimin e krkesave
pasurore juridike dhe pr shpenzimet e procedurs penale.
Pavarsisht pr far shkaku prokurori i shtetit e ka pezulluar hetimin, aktvendimi pr
pezullim i drgohet gjyqtarit t procedurs paraprake.
Pavarsisht nga ajo se pezullimi i hetimit a ka qen obligator ose fakultativ, kur
pushojn pengesat t cilat kan shkaktuar pezullimin e hetimit, nevojitet q prokurori i
shtetit t marr aktvendim pr rifillimin e hetimit. Kodi nuk krkon shprehimisht
marrje t aktvendimit, por sipas logjiks nj vendim i till sht i nevojshm pr
vazhdim t hetimit t pezulluar n t cilin mjafton t konstatohet se kan pushuar s
ekzistuari pengesat t cilat e kan shkaktuar pezullimi e hetimit, dhe hetimi vazhdon pa
formalitete t tjera.
Paragraft 4 dhe 5.
Me rastin e pezullimit t hetimit prokurori i shtetit bn nj shnim n procesverbalin e
hetimit lidhur me kohn dhe arsyet e pezullimit si dhe pr kohn e rifillimit t hetimit.
Pezullimi i hetimit nuk sht shprehimisht i limituar n koh. Por duhet pasur parasysh
se koha e pezullimit t hetimit nuk llogaritet n afatin e hetimit as n afatin e
parashkrimit t veprs penale.
Mosardhja e t pandehurit n shqyrtim fillestar apo shqyrtim t dyt, gjithashtu sjell
deri te pezullimi i shqyrtimit gjyqsor derisa t arrestohet i pandehuri (neni 285,
paragrafi 4).
Neni 158 [Pushimi i hetimit]
1.
2.
3.
432
Prokurori i shtetit e pushon hetimin kurdo q sht vrtetuar nga provat e

mbledhura se:
1.1. Nuk ekziston dyshim i arsyeshm q personi konkret e ka kryer
veprn e till penale;
1.2. Vepra e kryer nuk sht vepr penale q ndiqet sipas detyrs zyrtare;
1.3. Ka kaluar afati i parashkrimit;
1.4. Vepra penale sht prfshir n falje ose n amnistin e lshuar para
miratimit t Kushtetuts s Republiks s Kosovs; ose
1.5. Vepra penale sht prfshir n amnistin e lshuar para miratimit t
Kushtetuts s Republiks s Kosovs.
1.6. Ekzistojn rrethana t tjera t cilat prjashtojn ndjekjen.
Prokurori i shtetit brenda tet ditsh pas pushimit t hetimit e lajmron t
dmtuarin pr kt fakt dhe arsyet pr kt. Prokurori i shtetit pa vones e
njofton gjyqtarin e procedurs paraprake pr pushimin e hetimit.
Hetimi pushon automatikisht me kalimin e afatit kohor nga neni 159 t
ktij Kodi.
Ejup Sahiti
Neni 6 paragrafi 2 i KPP-s shpreh parimin akuzator (nemo iudex sine actore) sipas t
cilit procedura penale mund t fillohet vetm me vendim t prokurorit t shtetit.
Krahas pezullimit t hetimit nga neni 157, hetimi pushohet pr shkak t mosekzistimit
t supozimeve procedurale pr ndjekje t mtejme. Neni 158 prcakton rastet kur
hetimi pushohet.
Paragrafi 1.
Hetimi pushohet me aktvendim t prokurorit t shtetit me 'rast, faktikisht, pushon
procedura penale n prgjithsi. Hetimi pushohet kurdo q sht vrtetuar nga provat e
mbledhura se ekziston ndonj baz nga nnparagraft 1.1 deri 1.6 t ktij paragrafi.
Shkaqet pr pushim t hetimit jan prcaktuar n mnyr t prgjithshme dhe mjaft t
gjer, ashtu q prokurori i shtetit mund t marr aktvendim pr pushim t hetimit n
do rast kur sipas gjendjes s shtjes gjen se ka baz pr pushim.
Nnparagrafi 1.1.
Hetimi pushohet kur konstatohet se nuk ekziston dyshim i arsyeshm se i pandehuri e
ka kryet veprn penale. Baz pr pushim t hetimit sht mosekzistimi i veprs penale.
Ekzistimi apo mosekzistimi i veprs penale mohet sipas dispozitave t Kodit Penal.
Me at rast gjithsesi duhet verifikuar nse n veprimet t cilat jan objekt akuze ka
elemente t figurs s veprs penale apo jo.
Sipas nenit 102, paragrafi 1 prokurori i shtetit mund t filloj hetimin kur ka dyshim t
arsyeshm se sht kryer vepr penale, 245 se po ndodh ose se ka gjas t ndodh n nj
t ardhme t afrt vepra penale. Kur gjat hetimit t zbatuar nuk sht vrtetuar
dyshimi i arsyeshm n nivel t besueshmris s nevojshme pr ta ngritur aktakuzn,
prkatsisht kur nuk ka elemente apo ndonj element q e prbjn figurn e veprs
penale t akuzuar, hetimi pushohet.
Si shihet, pr fillim t hetimit krkohet t ekzistoj dyshim i arsyeshm, ndrsa
pushimi i hetimit sipas nnparagrafitt 1 t ktij neni bhet kur nuk ekziston dyshim i
arsyeshm q personi konkret ka kryer veprn penale. Ska dyshim se pr t rrjedhur
shtja penale m tutje n fazat vijuese procedurale, duhet q dyshimi i arsyeshm si
baz pr fillim t hetimit t avancohet nprmjet procedimit t provave n hetim n
nivel t besueshmris se i pandehuri ka kryer veprn penale. Prandaj, n qoft se
provat t cilat prokurori i shtetit disponon lidhur me veprn penale dhe kryersin e saj
nuk paraqesin dyshim t arsyeshm mir, ather hetimi duhet t pushohet.
Nnparagrafi 1.2.
Sipas nnparagrafitt 1.2 hetimi pushohet n qoft se vepra e kryer nuk sht vepr
penale q ndiqet sipas detyrs zyrtare. Ekzistimi i ksaj baze pr pushim t hetimit
kishte kuptim n procedur penale kur krahas prokurorit publik si padits i autorizuar
figuronin edhe paditsi subsidiar dhe paditsi privat. Sipas Kodit n fuqi t gjitha
veprat penale ndiqen sipas detyrs zyrtare. Hetimi eventualisht do t pushohej sipas
245
N tekstin shqip t nenit 102, paragrafi 1 t KPP-s, si pasoj e lshimit redaktorial, mungojn fjalt: se
433
Ejup Sahiti
nnparagrafitt 1.2 nse prokurori ka filluar hetimin pa propozim t t dmtuarit pr

vepr penale ku propozimi i till sht i nevojshm.
Vepra me t ciln ngarkohet i pandehuri mund t mos jet fare vepr penale. Para s
gjithash fjala sht pr situatat kur vepra pr t ciln zbatohet hetimi nuk i prmban t
gjitha elementet e figurs s veprs penale, pastaj kur ekziston shkak pr prjashtim t
kundrligjshmris i parapar me legjislacionin penal. Shkaqet e tilla mund t jen t
rndsis s prgjithshme, ose t rndsis s posame t cilat vlejn vetm pr vepra
penale t caktuara 246.
Ndonse ekzistimi i rrethanave q prjashtojn prgjegjsin penale shprehimisht nuk
sht prmendur n paragrafin 1, duhet pasur parasysh faktin se ekzistimit i rrethans
s till sjell deri t pushimi i hetimit. Si rrethana t tilla mund t jen
paprgjegjshmria, mungesa e forms s parashikuar t fajit, lajthimi etj.
Gjendjet (situatat) nga neni 18 i KP-s, (t cilat kan t bjn me paaftsin mendore t
kryersit nse ai n kohn e kryerjes s veprs penale ka lnguar nga nj smundje
mendore e prkohshme ose e prhershme, nse kishte rregullim mendor apo ngecje n
zhvillimin mendor, q e ka prekur funksionimin e tij mendor, dhe, si pasoj e ksaj,
nuk ka qen n gjendje ti kuptoj ose ti kontrolloj veprimet a mosveprimet e tij apo
t kuptoj se kryen vepr penale), jan fakte t natyrs psikike, t cilat vrtetohen me
ndihmn e mjekut ekspert i psikiatris. Me at rast posarisht duhet t vrtetohet athua
pr shkak t ktyre gjendjeve, i pandehuri nuk ka qen n gjendje ta kuptoj rndsin
e veprs penale t tij ose se nuk ka mundur ti kontrolloj veprimet e veta. Gjithashtu
duhet t vrtetohet nse situatat e tilla kan ekzistuar n kohn e kryerjes s veprs
penale, me rast i pandehuri ska prgjegjsi penale, apo ato jan paraqitur pas
kryerjes s veprs penale.
Nnparagrafi 1.3.
Vepra penale sht parashkruar. Parashkrimi (relativ apo absolut) i veprs penale (neni
106 i KP-s) sht penges absolute pr zbatimin e hetimit. Pr afatin e parashkrimit
prokurori i shtetit duhet t kujdeset sipas detyrs zyrtare dhe nse gjat zbatimit t
hetimit kalon koha e parashkrimit merr aktvendim pr pushimin e hetimit.
Pr natyrn juridike t parashkrimit dhe t asaj se cils deg juridike i prket n teorin
juridike ekzistojn pikpamje t ndryshme. Gjithsesi duhet dalluar parashkrimin e
ekzekutimit t dnimit nga parashkrimi i ndjekjes penale. Natyra juridike e ekzekutimit
t dnimit qart ka kuptim juridiko-material. sht diskutabile natyra juridike e
parashkrimit t ndjekjes penale. Sipas disave parashkrimi i ndjekjes penale sht
institucion juridiko-material prmbajtja e t cilit ka t bj me shuarjen e t drejts s
shtetit n ndshkim pr shkak t kalimit t kohs. Ekziston edhe pikpamja e kundrt
sipas t cils parashkrimi sht institucion proceduralo-penal prmbajtja e t cilit ka t
bj me shuarjen e mundsis s shtetit pr ta realizuara t drejtn n ndshkim.
Pikpamja e tret parashkrimin e konsideron si institucion t przier juridiko-material
dhe juridiko- procedural, cili me ekzistimin e tij shpreh unitetin funksional t drejts
materiale dhe procedurale. Andaj sipas ksaj pikpamjeje parashkrimi paraqitet si
shkak pr anulim t dnimit, ndrsa n aspektin procedural si penges procedurale e
pamnjanueshme. M n fund duhet theksuar se institucioni i parashkrimit nuk sht
246
Pavii 1, fq. 285.
434
Ejup Sahiti
prligjur si favor pr kryersin, por pr shkak t arsyeshmris, sepse kalimi i kohs

nga kryerja e veprs deri te marrja e vendimit e rrit mundsin e gabimeve gjyqsore
etj. 247
Nnparagraft 1.4. deri 1.5.
Nnparagrafi 1.4 i referohet faljes dhe amnistis t lshuar para miratimit t
Kushtetuts s Republiks s Kosovs si rrethana t cilat me pranin e tyre shkaktojn
pushimin e hetimit. Bazuar n nenin 112 t KP-s me falje, n pajtim me ligjin pr
falje, personave t caktuar emrat e t cilve saktsohen u jepet lirimi i plot ose i
pjesshm nga ekzekutimi i dnimit, zvendsimi i dnimit me nj dnim m t but apo
dnimi me kusht ose shlyerja e dnimit.
Edhe nnparagrafi 1.5 i referohet amnistis s lshuar para miratimit t Kushtetuts s
Republiks s Kosovs si baz pr pushim t hetimit.
Kur i shikojm rastet sipas t cilave pushohet hetimi, vrejm se n nnparagraft 1.4
dhe 1.5 ka nj prsritje t panevojshme lidhur me pushimin e hetimeve kur vepra
penale sht prfshir ne amnistin t lshuar para miratimit t Kushtetuts s
Republiks s Kosovs.
Kufizimi i amnistis si shkak pr pushim t hetimeve t lshuar para miratimit t
Kushtetuts s Republiks s Kosovs, kishte arsye pr kohn sa amnistia si institucion
nuk njihej n legjislacionin ton. Edhe n kohn kur sht nxjerr KPP-ja n fuqi,
institucioni i amnistis nuk ishte juridikisht i rregulluar. Konsiderojm, se nxjerrja e
Ligjit pr amnistin e drogon kufizimin e amnistis si shkak pr pushim t hetimeve
vetm pr amnistin e lshuar para miratimit t Kushtetuts s Republiks s Kosovs.
Nnparagrafi 1.6.
Ekzistojn rrethana t tjera t cilat prjashtojn ndjekjen. Si rrethana tjera t cilat
sjellin te pushimi i hetimit mund t jen: mungesa e lejes s organit kompetent kur leja
sht kusht pr ndrmarrjen e ndjekjes, si sht fjala pr vepr penale t kryer jasht
territorit t Republiks s Kosovs - neni 117 i KP-s, ose kur sht fjala pr imunitetin
t cilin personi e gzon sipas Kushtetuts ose ligjit, pastaj kur me dispozita t veanta
sht prjashtuar ndjekja si sht rasti te vepr penale Bigamia nga neni 244, paragrafi
3 i KP-s ku nn kushtet e parapara aty ndjekja penale nuk fillohet, e nse ndjekja sht
filluar duhet t pushohet. 248 Ve tjerash hetimi pushohet edhe kur vrtetohet se sht
fjala pr shtje t gjykuar (neb is in idem) ose kur konstatohet vdekja e t pandehurit.
Sipas nenit 240, paragrafi 2, hetimin gjithashtu e pushon prokurori i shtetit kur, pas
prfundimit t hetimit nuk ka prova t mjaftueshme pr t mbshtetur dyshimin e
bazuar mir se i pandehuri ka kryer vepr penale.
247
Cf. Ibid. fq. 286

N tekstin e paragrafit 3 t nenit 244 t Kodit Penal n gjuhn shqipe dhe serbe prkthyesi ka prdorur
termin ndrpritet n vend t fjals pushohet. Ndrprerja sht sinonim i pezullimit e jo i pushimit.
248
435
Ejup Sahiti
Paragraft 2 dhe 3.
Pavarsisht pr far shkaqesh prokurori i shtetit pushon hetimin, ai duhet brenda tet
ditsh ta lajmroj t dmtuarin pr kt fakt (i dmtuari nuk ka t drejt t paraqitet n
cilsi t paditsit subsidiar). Po ashtu prokurori i shtetit pa vones e njofton gjyqtarin e
procedurs paraprake pr pushimin e hetimit.
Hetimi pushon automatikisht me kalimin e afatit kohor nga neni 159 i KPP-s.
Prokurori i shtetit i prfundon hetimet pasi t kt ndrmarr veprimet prkatse
hetimore t parapara me KPP-n, ndrkaq shtja penale n hetime sht sqaruar n at
mas sa q prokurori i shtetit mund t ngrit aktakuzn ose t pushoj hetimet.
Pushimi i hetimit faktikisht paraqet prfundim t procedimit penal lidhur me shtjen
penale konkrete. Prandaj n aktvendim mbi pushimin e hetimit duhet t zgjidhen
shtjet siq jan: shpenzimet e procedurs penale (nenet 450-451), marrja eventuale e
sendeve t konfiskuara (nenet 112), udhzimi n kontest civil i personave q kan
paraqitur krkes pasurore juridike (neni 463), heqja e dorzanis nse ajo ka qen
caktuar (neni 182, paragrafi 4), si dhe kthimi i dokumentit t udhtimit (neni 180,
paragrafi 5).
Neni 159 [Afatet kohore t hetimit]
1.
2.
3.
Kur fillohet hetimi, hetimi prfundon brenda dy viteve. Nse brenda dy

viteve nga fillimi i hetimit paraprak nuk sht ngritur aktakuz, ose nuk
sht pezulluar hetimi sipas nenit 157, hetimi menjher pushohet.
Gjyqtari i procedurs paraprake mund t autorizoj nj vazhdim deri n
gjasht muaj t hetimit nga paragrafi 1, n rastet kur hetimi penal sht i
ndrlikuar, prfshir por pa u kufizuar kur ka katr apo m shum t
pandehur, jan identifikuar disa t dmtuar, sht br krkesa pr ndihm
juridike ndrkombtare, apo ekzistojn rrethana tjera t jashtzakonshme.
Nse i pandehuri sht arrestuar dhe mbahet n paraburgim, gjyqtari i
procedurs paraprake nuk urdhron vazhdimin nga paragrafi 2 apo
vazhdimin e paraburgimit prve nse prokurori i shtetit tregon se hetimi
po zbatohet n mnyr aktive dhe vonesat jan jasht kontrollit t tij.
Prokurori i shtetit e prfundon hetimin duke pasur parasysh qllimin dhe detyrat e
hetimit t prcaktuara n nenin 103. Momenti kur prokurori i shtetit e prfundon
hetimin sht shtje faktike e cila varet nga rasti konkret dhe vlersimi real i
prokurorit se shtja sht sqaruar mjaft n mnyr q t ngritt aktakuza. Kjo
nnkupton sqarimin se pr ciln vepr penale sht fjala, kush sht kryersi, si dhe me
far provash disponihet. Kur prokurori konkludon se gjendja e shtjes sht sqaruar
mjaft, ai ngrit aktakuzn.
Paragraft 1 dhe 2.
Dispozita e paragrafit 1 t ktij neni, si dispozit e prgjithshme, e kufizon zbatimin e
hetimit brenda nj periudhe kohore prej dy viteve. Ndrkaq, nse brenda dy viteve nga
436
Ejup Sahiti
fillimi i hetimit paraprak nuk sht ngritur aktakuz, ose nuk sht pezulluar hetimi
sipas nenit 157 t KPP-s hetimi pushohet menjher.
Sipas paragrafit 2 t ktij neni, gjyqtari i procedurs paraprake prjashtimisht mund t
autorizoj vazhdim t hetimit edhe pr gjasht muaj n rastet kur hetimi penal sht i
ndrlikuar. I ndrlikuar konsiderohet rasti kur: - n nj hetim penal jan prfshir katr
e m shum t pandehur, - jan identifikuar disa t dmtuar, - sht br krkesa pr
ndihm juridike ndrkombtare, - apo ekzistojn rrethana tjera t jashtzakonshme. Si
rrethan tjetr e jashtzakonshme e cila do ti hapte rrug vendimit t gjyqtarit t
procedurs paraprake pr autorizim q afati i hetimit t vazhdohet, mund t merret
situata kur pr shkak t pengesave t natyrs faktike (vrshime, termet, epidemi etj.)
nuk ka mundur t prfundohet hetimi brenda afatit prej dy vitesh. Kjo do t thot se
hetimi mund t zgjas m s shumti dy vjet e gjysm.
Ndonse Kodi nuk prcakton ka duhet t prmbaj krkesa e prokurorit pr vazhdim
t hetimit, konsiderojm se prokurori n krkes duhet shnuar arsyen pse hetimi nuk
ka prfunduar brenda kohs s parapar prej dy vitesh dhe mundsisht ka pritet t
ndrmirret n vazhdim t hetimit.
Paragrafi 3.
Dispozita e paragrafit 3 t ktij neni posarisht ka parasysh situatn kur i pandehuri
gjendet n paraburgim. N rast t till, sipas rregulit, gjyqtari i procedurs paraprake
nuk urdhron vazhdimin edhe pr gjasht muaj apo vazhdimin e paraburgimit.
Vazhdimin e hetimit e autorizon prjashtimisht nse prokurori i shtetit tregon se hetimi
po zbatohet n mnyr aktive dhe vonesat jan jasht kontrollit t tij.
N intervalin kohor nga paraqitja e krkess pr vazhdim t hetimit deri t marrja e
vendimit pr vazhdim t hetimit prokurori i shtetit mund t kryej ndonj veprim
hetimor i cili nuk lejon shtyrje. Pr ndrmarrjen e veprimeve t tilla hetimore
menjher njoftohet gjyqtari i procedurs paraprake.
Prokurori i shtetit duhet q n procesverbalin e hetimit t shnoj kohn e krkess pr
vazhdimin e hetimit dhe do veprim hetimor t ndrmarr n at interval kohor.
Neni 160 [Vdekja e t pandehurit]
Kur gjat rrjedhs s procedurs penale vrtetohet se i pandehuri ka
vdekur, prokurori i shtetit merr aktvendim pr pushimin e procedurs
penale.
Kushti themelor dhe logjik (conditio sine qua non) pr t zhvilluar procedurn penale
kundr nj personi konkret sht q ai t posedoj subjektivitet juridik, n rend t par
t jet gjall, kurse vdekja e tij n cilndo faz t procedurs penale pamundson
zhvillimin e mtejshm t procedurs penale.
Prokurori i shtetit ushtron ndjekjen penale sipas parimit akuzator (nemo iudex sine
actore). Vdekja e t pandehurit sht penges reale apsolute pr zbatim t funksionit t
ndjekjes. Andaj prokurori i shtetit trhiqet nga ndjekja penale, sepse vdekja e t
pandehurit e bn t pa objekt akuzn e tij. N shikim t par, dispozita e nenit 160 e
transferon n kompetenc t prokurorit t shtetit marrjen e aktvendimit pr pushim t
437
Ejup Sahiti
procedurs penale kur i pandehuri vdes gjat rrjedhs s procedurs penale. Dispozita
n fjal i referohet situats kur i pandehuri vdes gjat rrjedhs s procedurs penale.
Mirpo, meqense neni 160 sht rradhitur n pjesn ku bhet fjal pr procedurn
hetimore sht logjike q kur i pandehuri vdes gjat zhvillimit t hetimeve, hetimet i
pushon prokurori i shtetit. Por, kur i pandehuri vdes pas ngritjes s aktakuzs dhe
drgimit t saj n gjykat, aktvendimin pr pushimin e procedurs, varsisht se n ciln
faz t procedurs vdes i pandehuri, do t duhej ta marr gjykata. (gjyqtari vetm
gjykues, kryetari i trupit gjykues, kolegji prkatsisht trupi gjykues i Gjykats s
Apelit).
Procedura pushohet edhe kur i pandehuri vdes gjat procedurs pr rishikim n dm t
tij (423, paragrafi 2), ndrsa kur vdes gjat rishikimit t procedurs penale t iniciuar
n favor t tij, mund ta vazhdojn personat t cilt sipas nenit 424, paragrafi. 1 mund t
krkojn rishikimin e procedurs penale pas vdekjes s t pandehurit.
Fakti i vdekjes s t pandehurit vrtetohet me certifikat nga Libri Am i t vdekurve.
N qoft se i dnuari vdes gjat vuajtjes s dnimit, nuk merret kurrfar vendimi por
vetm konstatohet fakti i till. Pr vdekjen e tij njoftohet organi kompetent pr
ekzekutim, shrbimi i ofiqaris dhe familja e t vdekurit.
438
Ejup Sahiti
Kapitulli X: Heqja e liris para ngritjes s aktakuzs dhe masat pr sigurimin

e pranis s t pandehurit
Kushtetuta e Kosovs n Kapitullin II rregullon t drejtat dhe lirit themelore. Neni 29
i saj garanton secilit t drejtn e liris dhe t siguris dhe shton se askush nuk mund t
privohet nga liria me prjashtim t rasteve t parapara me ligj dhe me vendim t
gjykats kompetente, duke i prcaktuar m tutje situatat kur mund t kufizohet liria.
Paragraft vijues prcaktojn t drejtat e personit t privuar nga liria. Paragrafi 2, ve
tjerash, parasheh q dokush q privohet nga liria pa urdhr t gjykats, brenda dyzet e
tet orsh duhet t drgohet prpara gjyqtarit i cili vendos pr paraburgimin ose lirimin
e tij, jo m von se dyzet e tet or nga momenti kur personi i privuar sht sjell para
gjykats.
Neni 22 i KK parasheh zbatim t drejtprdrejt t disa marrveshjeve dhe
instrumenteve ndrkombtare lidhur me t drejtat dhe lirit e njeriut. Pr sa i prket
liris dhe siguris s individit shih nenet 9 dhe 10 t Paktit ndrkombtar pr t drejtat
civile dhe politike t dats 19 dhjetor 1966 dhe nenin 5 t Konventn evropiane pr t
drejtat e njeriut dhe lirit themelore.
Konform KPP-s paraburgimi si form e privimit nga liria bhet vetm me vendim
gjyqsor. Kapitulli XXIV i KPP-s rregullon format tjera t privimit nga liria (arrestin
dhe ndalimin) t cilat i zbaton policia pa urdhr t gjyqtarit, por gjithnj duke ndjekur
procedurn strikte e cila on t vendimi gjyqsor lidhur me privimin nga liria.
Kapitulli i IX i Kodit t procedurs penale ka t bj me heqjen e liris personit t
dyshuar ose t pandehurit para ngritjes s aktakuzs dhe me masat pr sigurimin e
pranis s t pandehurit n procedur penale. N kuadr t ktij kapitulli ekzistojn
disa prkufizime pr sa i prket heqjes s liris n pritje t zhvillimit t procedurs
penale, si jan arrestimi i prkohshm dhe ndalimi policor (neni 161) pastaj
paraburgimi (neni 185). N kuadr t ktij kapitulli fillimisht prcaktohen disa parime
t prgjithshme me t cilat duhet t udhhiqet policia, prokurori i shtetit dhe gjykata me
rastin e heqjes s liris
N kuadr t kapitullit IX Kodi i procedurs penale rregullon edhe masat pr sigurimin
e pranis s t pandehurit n procedur penale.
1. Parimet e prgjithshme
Neni 161 [Parimi i interpretimit]
1.
Nenet nga ky kapitull interpretohen nga policia, prokurori i shtetit dhe

gjykatat duke u mbshtetur n kto parime:
1.1. e drejta e t pandehurit pr liri dhe siguri prcakton prezumimin n
favor t qndrimit n liri.
1.2. privimi nga liria sipas ktij kapitulli urdhrohet nga gjykata vetm
nse prokurori i shtetit paraqet prova nga ky kapitull q
mbipeshojn prezumimin nga nnparagrafi 1.1. t ktij paragrafi;
439
Ejup Sahiti
1.3.
1.4.
kur urdhrohet heqja e liris nga ky kapitull, policia, prokurori i

shtetit ose gjykata prdor kufizimet m t vogla t mundshme ndaj
liris.
ky nen zbatohet pr masat pr heqjen e liris apo pr sigurimin e
pranis s t pandehurit gjat procedurs penale.
Neni 161 prcakton disa parime t prgjithshme t cilat duhet t kihen parasysh nga
policia, prokurori i shtetit dhe gjykatat pr sa i prket interpretimit t dispozitave
procedurale me rastin e kufizimit t liris s t pandehurit. Ndonse n nenin 161 t
tekstit n gjuhn shqipe jan prdorur prkufizimet heqje e liris dhe privimi nga
liria ato kan kuptim identik.
Parimet e prgjithshme nga neni 161 zbatohen n mnyr komplementare me nenin
173, paragraft 2 dhe 3.
Nnparagrafi 1.1.
Nnparagrafi 1.1. pr sa i prket shtjes nse do duhej t kufizohet liria e t
pandehurit apo jo, inauguron prezumimin n favor t qndrimit t tij n liri;
Nnparagrafi 1.2.
Duke u nisur nga fakti se privimin nga liria sipas nnparagrafitt 1.2. e urdhron
gjykata, ktu faktikisht kemi t bjm me paraburgimin. Andaj privimi nga liria sipas
ktij kapitulli urdhrohet nga gjykata vetm nse prokurori i shtetit paraqet prova q
mbipeshojn prezumimin nga nnparagrafi 1.1. t ktij paragrafi;
Nnparagrafi 1.3.
Kur urdhrohet heqja e liris nga ky kapitull, policia, prokurori i shtetit ose gjykata
prdor kufizimet m t vogla t mundshme ndaj liris. Me kufizime m t vogla t
mundshme ndaj liris kuptohen alternativat e paraburgimit si dhe kohzgjatja sa m e
shkurtr e mundshme e heqjes s liris e cila sht prcaktuar n kuadr t afatit ligjor.
Nnparagrafi 1.4.
Prve pr masat pr heqjen e liris neni 161 zbatohet edhe pr masat pr sigurimin e
pranis s t pandehurit gjat procedurs penale.
2. Heqja e liris para ngritjes s aktakuzs
Neni 162 [Arrestimi i prkohshm dhe ndalimi policor]
Kur nj person kapet n flagranc gjat kryerjes s veprs penale e cila
ndiqet sipas detyrs zyrtare ose sht n ndjekje pr veprn e kryer penale,
policia ose do person tjetr sht i autorizuar ta arrestoj at prkohsisht
440
Ejup Sahiti
edhe pa urdhr t gjykats. Personi t cilit i sht hequr liria nga persona t
tjer prpos policis, menjher i dorzohet policis, e kur kjo sht e
pamundur menjher njoftohet policia ose prokurori i shtetit. Policia
vepron n pajtim me nenin 163 dhe 164 t ktij Kodi.
N baz t nenit 162 t KPP-s, policia dhe cilido person tjetr sht i autorizuar q pa
urdhr t gjykats ta arrestoj personi i cili kapet n flagranc gjat kryerjes s veprs
penale ose sht n ndjekje pr kryerjen e veprs penale.
ka do t thot kapja n flagrance nuk sht zgjidhur m tutje me dispozita juridike.
Situata in flagranti ekziston kur nj person sht par nga policia ose dikush tjetr n
momentin e ndrmarrjes s veprimeve me t cilat kryhet vepra penale. N situat t
tilla kryerja e veprs penale sht evidente. Me nj interpretim ekstensiv prkufizimi
flagranc mund t prdoret edhe n rastet kur nj person gjendet n vendin e kryerjes
s veprs penale n momentin kur vepra penale sht zbuluar; ose kur n momentin e
zbulimit t veprs penale nj person largohet nga vendi i kryerjes, duke ln gjurm t
caktuara; ose kur te nj person me rastin e kontrollit gjenden sendet t cilat paraqesin
vepr penale. Ka edhe situata t tjera t cilat nuk jan vepra penale t kryera n
flagranc por q jan t ngjashme me t, si p.sh. gjetja e sendeve q rrjedhin nga vepra
penale ose e mjeteve me t cilat sht kryer vepra penale (corpus delicti) 249.
Arrestimi n flagranc i kryersit t veprs penale sht parapar si e drejt, mundsi,
apo autorizim (prve pr policin, edhe pr do qytetar, por jo si detyrim. N situat t
till, qytetari prjashtimisht autorizohet t kryej nj veprim t funksionit publik, dhe
me at rast t prdor forc t nevojshme dhe t mjaftueshme. Kur personi t cilit i
sht hequr liria nga persona t tjer prpos policis, ai menjher i dorzohet policis.
Mirpo kur dorzimi sht i pamundur pr arrestim menjher njoftohet policia ose
prokurori i shtetit. N rast t till policia vepron n pajtim me nenin 163 dhe 164 t
Kodit (ka nnkupton verifikimin nse jan plotsuar kushtet ligjore pr arrestim dhe
procedimin e mtejshm lidhur me t drejtat e t arrestuarit si dhe me krkesn pr
caktimin e paraburgimit ndaj tij.
Mirpo, n qoft se deri t kufizimi i liris vjen n rast t mbrojtjes s nevojshme, pr
prdorim t forcs vlejn dispozitat pr mbrojtje t nevojshme (neni 12 i KP-s).
Mosdorzimi i t arrestuarit n flagranc apo moslajmrimi pr arrestin tek organet
kompetente paraqet vepr penale nga neni 196 t KP-s.
Neni 163 [Kufizimet n arrestimin e prkohshm dhe ndalimin policor]
1.
249
Policia nuk mund t privoj personin nga liria, prve nse:

1.1. arrestimi lejohet sipas nenit 162;
1.2. ka urdhr t gjykats pr t arrestuar personin;
1.3. ka urdhrarrest q duket t jet i vlefshm, t pranuar prmes
INTERPOL-it apo rrugve tjera diplomatike;
1.4. arrestimi sht i autorizuar nga neni 164; ose
1.5. privimi nga liria sht i shkurt dhe n pajtim me nenin 72 t ktij
Kodi.
441
Ejup Sahiti
2.
do person i privuar nga liria me arrest sipas ktij neni duhet q pa vones
ta sillet te gjyqtari i procedurs paraprake pr t vendosur mbi
paraburgimin. Vonesa nuk tejkalon dyzet e tet or.
Paragrafi 1.
Duke u mbshtetur n parimin e prgjithshm nga neni 161, paragrafi 1 nnparagrafi
1.1., i cili me rastin e prcaktimit nse do t caktohet arresti n rastin konkret, ka
parapar prezumimin n favor t qndrimit t t pandehurit n liri, neni 163, paragrafi
1 paraqet nj dispozit prmbajtja e t cils reflekton prezumimin e siprprmendur,
meq zbatimin e arrestit nga ana e policis e parasheh jo si dispozit parimore po si nj
lloj prjashtimi nga prezumimi i till i cili e shpreh qndrimin parimor. Ksisoj,
paragrafi 1 parasheh se policia nuk mund t privoj personin nga liria, prve nse:
a) arrestimi lejohet sipas nenit 162 apo autorizohet sipas nenit 164;
b) ka urdhr nga gjykata;
c) ka urdhrarrest q duket t jet i vlefshm, t pranuar prmes INTERPOL-it apo
rrugve tjera diplomatike;
d) sht fjala pr privim t shkurtr nga liria sipas nenit 72 t KPP-s (kur policia
mund t ndaloj dhe t mbledh informacione nga personat q gjenden n vendin e
kryerjes s veprs penale.
Paragrafi 2.
Kur policia arreston personin n baz t nenit 163 ajo detyrohet q t arrestuarin pa
vones ta sjell te gjyqtari i procedurs paraprake pr t vendosur mbi paraburgimin.
Fjalt pa vones duhet kuptuar n frymn e veprimit t prshpejtuar n mnyr q
sjellja e t arrestuarit tek gjyqtari i procedurs paraprake t bhet sa m shpejt q t jet
e mundur. Sidoqoft, vonesa nuk bn ti tejkaloj dyzet e tet or nga momenti i
arrestimit.
Neni 164 [Arrestimi gjat fazs s hetimit]
1.
442
Kur prokurori i shtetit autorizon hetimin, policia arreston dhe ndalon

personin vetm nse:
1.1. ka dyshim t bazuar se ai ka kryer vepr penale q ndiqet sipas
detyrs zyrtare; dhe
1.2. ka baza t artikulueshme pr t besuar se:
1.2.1. ka rrezik t arratisjes;
1.2.2. ai do t asgjsoj, fsheh, ndryshoj ose falsifikoj provat e
veprs penale, ose kur rrethanat e posame tregojn se ai do t
pengoj rrjedhn e procedurs penale duke ndikuar n
dshmitar, n t dmtuarit apo n bashkpjesmarrsit; ose
1.2.3. kur pesha e veprs penale, mnyra ose rrethanat n t cilat
sht kryer vepra penale, karakteristikat e tij personale, sjellja
e mparshme, ambienti dhe kushtet nn t cilat ai jeton ose
ndonj rrethan tjetr personale tregojn rrezikun se ai mund
Ejup Sahiti
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
ta prsris veprn penale, mund ta prfundoj veprn e

tentuar penale ose ta kryej veprn penale pr t ciln sht
kanosur ta kryej.
Arrestimi dhe ndalimi nga ky nen autorizohet nga prokurori i shtetit q ka
filluar hetimin, ose kur pr shkak t rrethanave t ngutshme autorizimi i
till nuk mund t merret para arrestimit, nga policia e cila menjher pas
arrestimit duhet t nformoj prokurorin e shtetit.
Personi i arrestuar sipas ktij neni gzon t drejtat e t pandehurit.
Me rastin e arrestimit, personi i arrestuar informohet:
4.1. gojarisht pr t drejtat e parapara n nenin 167 t ktij Kodi; dhe
4.2. me shkrim pr t drejtat tjera t cilat ai i gzon sipas ktij Kodi.
Ndalimi nga ky nen nuk mund t kaloj dyzet e tet or nga koha e
arrestimit. Pas kalimit t ktij afati, policia e liron t ndaluarin, prve
rasteve kur gjyqtari i procedurs paraprake ka urdhruar paraburgimin.
Sa m shpejt q sht e mundur pas arrestimit dhe jo m von se gjasht
(6) or nga koha e arrestimit, prokurori i shtetit i lshon personit t
arrestuar vendimin me shkrim mbi ndalimin, q prfshin emrin dhe
mbiemrin e personit t arrestuar, vendin, ditn dhe kohn e sakt t
arrestimit, veprn penale pr t ciln dyshohet dhe bazn juridike pr
arrestim.
Brenda njzet e katr (24) orve pas arrestimit, prokurori i shtetit i paraqet
gjyqtarit t procedurs paraprake krkesn pr caktimin e paraburgimit.
Krkesa pr caktimin e paraburgimit duhet t jet n pajtim me nenin 165
t ktij Kodi.
I pandehuri prfaqsohet nga mbrojtsi n seancn dgjimore pr
shqyrtimin e krkess pr caktim t paraburgimit. Mbrojtsi ka qasje n
shkresat e lnds s t pandehurit pr tu prgatitur pr seancn.
Sa m par q t jet e mundur, por jo m von se brenda dyzet e tet (48)
orve nga arresti, gjyqtari i procedurs paraprake mban seancn dgjimore
pr t vendosur nse i pandehuri duhet t mbahet n paraburgim.
Sa m par q t jet e mundur, por jo m von se brenda dyzet e tet (48)
orve nga seanca dgjimore sipas paragrafit 10, gjyqtari i procedurs
paraprake nxjerr aktvendim lidhur me caktimin apo jo t paraburgimit t
t pandehurit.
Gjyqtari i procedurs paraprake duhet t shqyrtoj nse mund t
urdhrohen masa m t buta pr sigurimin e pranis s t pandehurit nga
neni 173 t ktij Kodi.
Ndaj aktvendimit t gjyqtarit t procedurs paraprake pr caktim t
paraburgimit mund t paraqitet ankes n prputhje me dispozitat e nenit
189 paragrafi 3 t ktij Kodi.
Paragraft 1 dhe 2.
Hetimin si faz t par t procedurs penale e zbaton prokurori i shtetit. Prokurori i
shtetit mund ta autorizoj policin q t zbatoj hetimin t cilin ai e mbikqyr. Kur
443
Ejup Sahiti
prokurori i shtetit autorizon hetimin, policia ka autorizime ta arrestoj dhe t ndaloj

personin vetm nse:
a) ka dyshim t bazuar se ai ka kryer vepr penale q ndiqet sipas detyrs zyrtare dhe
b) ka baza t artikulueshme pr t besuar se:
ekzistojn kushte pr heqje t liris t parapara n nnparagrafin 1.2. kushte t cilat
jan pothuaj t njjta 250 me kushtet pr caktimin e paraburgimit sipas nenit 187,
paragrafit 1 nnparagrafi 1.2.
sht rregull se arrestimi dhe ndalimi autorizohet nga prokurori i shtetit i cili e ka
autorizuar hetimin. Mirpo, kur pr shkak t rrethanave t ngutshme, autorizimi i till
nuk mund t merret para arrestimit, policia cakton masn me vetiniciativ dhe
menjher pas arrestimit duhet t informoj prokurorin e shtetit. Ndonse Kodi nuk
prcakton m afr rrethanat e ngutshme, mojm se t tilla konsiderohen situatat kur
prolongimi i zbatimit t arrestit dhe t ndalimit do t kishte efekt negativ pr rrjedhn e
procedurs penale.
Paragraf 3 dhe 4.
Personi i arrestuar sipas ktij neni gzon t drejtat e t pandehurit.
Me rastin e arrestimit, personi i arrestuar informohet:
- gojarisht pr t drejtat e parapara n nenin 167 (ku jan prfshir t drejtat pr
informim n gjuhn q e kupton pr arsyet e arrestimit, pr t drejtn q t hesht,
pr prkthim falas, pr shfrytzim t ndihms s mbrojtsit, pr t lajmruar
antarin e familjes pr arrestim dhe pr kontroll dhe trajtim mjeksor); dhe
- me shkrim pr t drejtat tjera t cilat ai i gzon sipas KPP-s si p.sh. pr t drejtat
nga nenet 166,168, 169 etj.
Paragrafi 5.
Paragrafi 5 parasheh se koha maksimale e ndalimit nuk mund t kaloj dyzet e tet or
nga momenti i arrestimit. Mirpo, me kt rast duhet pasur parasysh faktin se sipas
nenit 29, paragrafit 2 t KK-s dokush q privohet nga liria pa urdhr t gjykats,
brenda dyzet e tet orsh duhet t drgohet prpara gjyqtarit i cili vendos pr
paraburgimin ose lirimin e tij, jo m von se dyzet e tet or nga momenti kur personi i
privuar sht sjell para gjykats. Prandaj, afati prej dyzet e tet orsh i imponon
policis zgjidhjen e ndalimit sipas njrs prej dy mundsive q pas kalimit t ktij afati
ta liroj t ndaluarin, apo q personi i ndaluar para se t kaloj ky afat t drgohet tek
gjyqtari i procedurs paraprake i cili vendos p paraburgimin ose lirimin e tij.
Paragrafi 6.
Koha prej dyzet e tet orsh sa maksimalisht mund t zgjas ndalimi sht e nevojshme
pr policin n mnyr q t ndrmerr disa veprime paraprake t cilat kan t bjn me
identifikimin e personit, verifikimin e alibis, mbledhjen e informacioneve dhe t t
250
Midis kushteve t parapara me nenin 164, parag. 1. nnparag. 1.2. dhe nenit 187, parag. 1 nnparag. 1.2.
ekziston dallim vetm pr sa i prket piks 1.2.1. t nenit 164 e cila kufizohet me situatn kur ka rrezik t
arratisjes.
444
Ejup Sahiti
dhnave pr veprn penale. Megjithat, kufizimi i liris sht shtje shum e

ndjeshme pr individin. Andaj, n iniciativ t personit t ndaluar duhet t mundsohet
kontrolli gjyqsor i kufizimit i liris nga policia ose nga prokurori i shtetit edhe para
skadimit t dyzet e tet orve.
N kt drejtim, dispozita e paragrafit 6 parasheh q sa m shpejt q sht e mundur
pas arrestimit, jo m von se gjasht or nga koha e arrestimit, prokurori i shtetit i
lshon personit t arrestuar vendim mbi ndalimin. Vendimi mbi ndalimin prfshin: emrin dhe mbiemrin e personit t arrestuar, - vendin, ditn dhe kohn e sakt t
arrestimit, - veprn penale pr t ciln dyshohet, dhe - bazn juridike pr arrestim. Kodi
tani n fuqi nuk parasheh t drejt ankese kundr vendimit mbi ndalimin sipas ktij
paragrafi (nj mundsi e till ekzistonte sipas nenit 212, paragrafi 6 t KPP-s s
mparshme ). Pavarsisht nga kjo, dispozita e nenit 29, paragrafi 4 i Kushtetuts s
Kosovs parasheh t drejtn e secilit q privohet nga liria me arrest ose ndalim q me
mjet juridik ti drejtohet gjykats pr t sfiduar ligjshmrin e arrestit ose t ndalimit.
Gjithashtu sipas nenit 12 t KPP-s paragrafi 2 do person i privuar nga liria me arrest
ose me ndalim, sipas procedurs s parapar me Kod, ka t drejt t ndrmarr masa
sipas t cilave pr ligjshmrin e arrestimit ose ndalimit t tij vendos gjykata n
procedur t prshpeshjtuar ose urdhron lirimin e tij kur ndalimi sht i
paligjshm.Meqense i ndaluari sht privuar nga liria prokurori i shtetit duhet t
sigurojn q ankesa e paraqitur realisht ti jet dorrzuar gjyqtarit t procedurs
paraprake i cili duhet t vendos pr ankes. Prolongimi i dorzimit t ankess deri n
ort e fundit t afatit, n praktik paraqet vshtirsi rreth vendosjes pr zgjidhjen e saj
brenda afatit t caktuar. sht fakt se, bazuar n frymn e Kushtetuts lidhur me
arrestin dhe ndalimin, zgjidhja e ankess ka efekt vetm po q se pr t vendoset pa iu
afruar skadimit t afatit prej dyzet e tet orve nga momenti i arrestimit. Sepse, si
thekson paragrafi 4, para skadimit t ktij afati, sipas rregullit, i ndaluari drgohet tek
gjyqtari i procedurs paraprake, i cili n seanc dgjimi duhet t urdhroj
paraburgimin ose lirimin e tij. Pr t mos ardhur n situat q zgjidhja e ankess t jet
pa efekt pr t ndaluarin, ka nevoj q, kur e kundrshton vendimin, atij ti sugjerohet
q, po q se ka ndrmend t ushtroj ankes, at ta paraqes sa m par. N ann tjetr
duhet krkuar ekspeditivitet nga prokurori i shtetit pr prcjellje me koh t ankess, n
mnyr q aprovimi eventual i saj t ket efekt real.
Paragraft 7 dhe-8.
Dispozita e paragrafit 7 dhe 8 parashohin obligim p prokurorin e shtetit q brenda
njzet e katr (24) orve pas arrestimit, ti paraqet gjyqtarit t procedurs paraprake
krkesn pr caktimin e paraburgimit. Krkesa duhet t jet n pajtim me nenin 165,
me rast prokurori i shtetit ka dy opcione veprimi: krkon q gjyqtari i procedurs
paraprake t zbatoj ndonj mas m t but pr sigurimin e pranis s t pandehurit
apo krkon caktimin e mass s paraburgimit.
Paragraft 9 dhe 10.
Krkesa e prokurorit t shtetit pr caktimin e mass s paraburgimit shqyrtohet n
seanc dgjimore n t ciln i pandehuri prfaqsohet nga mbrojtsi (mbrojtja
445
Ejup Sahiti
profesionale dht e detyrueshme (neni 57, paragrafi 1 nnparagrafi 1.2.). Mbrojtsi ka

qasje n shkresat e lnds s t pandehurit pr tu prgatitur pr seancn.
Seancn dgjimore e mban gjyqtari i procedurs paraprake sa m par q t jet e
mundur, por jo m von se dyzet e tet (48) or nga arresti, pr t vendosur nse i
pandehuri duhet t mbahet n paraburgim.
Paragraft 11 dhe 12.
Paragrafi 11 parasheh q gjyqtari i procedurs paraprake duhet t marr aktvendim
nse i pandehuri duhet t mbahet n paraburgim sa m shpejt q t jet e mundur, por
jo m von se dyzet tet or nga seanca dgjimore. N t vrtet, gjyqtari i procedurs
paraprake, kur ka elemente pr t vendosur, mund t marr aktvendimin pr
paraburgim n seanc dgjimore. N t kundrtn kt e bn m s largu brenda dyzet
tet orve nga seanca dgjimore.
Bazuar n paragrafin 10 gjat afatit dyzet tet orsh nga arresti deri t mbajtja e
seancs dgjimore kemi t bjm me ndalimin si form t kufizimit t liris. Ndaj t
pandehurit mund t vazhdoj heqja e liris n maksimum edhe pr dyzet tet or t
tjera deri t aktvendimi pr paraburgim sipas paragrafit 11. Shtrohet pyetja far sht
forma e privimit t liris nga seanca dgjimore deri t nxjerrja e aktvendimit pr
paraburgim. Meqense ndalimi maksimalisht mund t zgjas dyzet e tet or, ktu
sht fjala pr paraburgim provizor pr t cilin konsiderojm se duhet t krijohet baza
juridike pr vazhdim t kufizimit t liris me nj aktvendim i prkohshm i cili do t
kishte efekt deri te nxjerrja e aktvendimit pr paraburgim.
Para se t merret aktvendimi pr caktimin e paraburgimit duhet t shikohet nse mund
t urdhrohen masa m t buta pr sigurimin e pranis s t pandehurit si alternative e
paraburgimit.
Paragrafi 13.
Kundr aktvendimit mbi caktimin e paraburgimit sipas paragrafit 11 t ktij neni mund
t paraqitet ankes n prputhje me dispozitat e nenit 189 paragrafi 3 t KPP-s
Neni 165 [Krkesa pr caktimin e mass pr sigurimin e pranis s t pandehurit]
1.
2.
446
Nse prokurori i shtetit beson se duhet mas m e but pr sigurimin e

pranis s t pandehurit sipas nenit 173 t Ktij Kodi, ai paraqet krkes
pr masn m t but pr sigurimin e pranis s t pandehurit.
Nse prokurori i shtetit beson se duhet caktuar masn e paraburgimit, ai i
paraqet gjyqtarit t procedurs paraprake krkes pr caktim t
paraburgimit, e cila prfshin:
2.1. emrin dhe mbiemrin e personit t arrestuar;
2.2. vendin, datn dhe kohn e sakt t arrestimit;
2.3. veprn penale pr t ciln dyshohet i pandehuri;
2.4. prshkrimin e provave q mbshtesin dyshimin e bazuar se personi i
arrestuar ka kryer veprn e dyshuar penale;
Ejup Sahiti
2.5.
3.
4.
5.
prshkrimin e provave q mbshtesin bazat e artikulueshme pr t

besuar se:
2.5.1. ka rrezik t arratisjes;
2.5.2. personi i arrestuar do t asgjsoj, fsheh, ndryshoj ose
falsifikoj provat e veprs penale, ose kur rrethanat e posame
tregojn se ai do t pengoj rrjedhn e procedurs penale duke
ndikuar n dshmitar, n t dmtuarit apo n bashkpjesmarrsit; ose
ta prsris veprn penale, mund ta prfundoj veprn e
tentuar penale ose ta kryej veprn penale pr t ciln sht
kanosur ta kryej; dhe
2.6. prshkrimin e bazave t artikulueshme q bjn t besohet se masat
m t buta pr sigurimin e pranis s t pandehurit jan t
pamjaftueshme.
Nse prokurori i shtetit n krkesn pr caktimin e paraburgimit nuk arrin
t vrtetoj dyshimin e bazuar se personi i arrestuar ka kryer veprn e
dyshuar penale, gjyqtari i procedurs paraprake e liron t pandehurin.
t vrtetoj bazat e artikulueshme pr t besuar cilindo nga tri elementet n
paragrafin 2, nnparagrafi 2.5., gjyqtari i procedurs paraprake merr
parasysh dhe urdhron nj mas m t but nga neni 173 t ktij Kodi pr
t siguruar pranin e t pandehurit, e liron t pandehurin ose krkon
sqarime shtes nga prokurori i shtetit.
t vrtetoj bazat e artikulueshme q caktimi i mass m t but pr
sigurimin e pranis s t pandehurit sht i pamjaftueshm, gjyqtari i
procedurs paraprake merr parasysh dhe urdhron nj mas m t but
nga neni 173 t ktij Kodi pr t siguruar pranin e t pandehurit ose e
liron t pandehurin.
Neni 165 ka t bj me krkesn pr caktimin e mass pr sigurimin e pranis s t

pandehurit n procedur penale, t ciln e paraqet prokurori i shtetit.
Paragrafi 1.
Caktimi i masave pr sigurimin e pranis s t pandehurit n procedur penale nga neni
173 sht kompetenc e gjykats. Konform dispozits s paragrafit 1 t ktij neni
prokurori i shtetit mund t krkoj zbatim t mass m t but (nga paraburgimi) pr
sigurimin e pranis s t pandehurit.
ka kuptohet me mas m t but e prcakton neni 173, paragrafi 5.
447
Ejup Sahiti
Paragrafi 2.
Edhe paraburgimi si mas m e rnd urdhrohet n baz t krkess s prokurorit t
shtetit pr caktimin e paraburgimit. Krkesa i drejtohet gjyqtarit t procedurs
paraprake pr caktimin e paraburgimit. Krkesa prfshin t dhnat t cilat kan t
bjn me:
1. identitetin e personit t arrestuar;
2. vendin, datn dhe kohn e sakt t arrestimit;
3. veprn penale pr t ciln dyshohet i pandehuri;
4. prshkrimin e provave q mbshtesin dyshimin e bazuar se personi i arrestuar ka
kryer veprn e dyshuar penale;
5. prshkrimin e provave q mbshtesin bazat e artikulueshme pr t besuar se:
ekzistojn kushte pr heqje t liris, kushte pr caktimin e paraburgimit sipas nenit
187, paragrafi 1 nnparagrafi 1.2. shih komentin te paragrafi 1 dhe 2 t nenit 164.
6. prshkrimin e bazave t artikulueshme q e bjn t besohet se masat m t buta
pr sigurimin e pranis s t pandehurit jan t pamjaftueshme.
Paragrafi 3.
Prokurori i shtetit me rastin e paraqitjes s krkess pr caktimin e paraburgimit dhe t
prfaqsimit t saj n seanc dgjimore duhet t vrtetoj se ekziston dyshimi i bazuar
se personi i arrestuar ka kryer veprn e dyshuar penale. Nse prokurori nuk arrin t
vrtetoj dyshimin e bazuar, gjyqtari i procedurs paraprake e liron t pandehurin.
Paragrafi 4.
Dispozita e paragrafit 4 parasheh q kur prokurori i shtetit me krkesn pr paraburgim
nuk arrin t vrtetoj se ekziston ndonj kusht pr paraburgim sipas paragrafit 2,
nnparagrafi 2.5. t ktij neni gjyqtari i procedurs paraprake ka tri opcione veprimi:
mund t urdhroj nj mas m t but nga neni 173 t Kodit; mund ta liroj t
pandehurin; ose krkon sqarime shtes nga prokurori i shtetit.
Paragrafi 5.
Shikuar nga efekti i saj, dispozita e paragrafit 5 t ktij neni n nj mas paraqet
prsritje t paragrafit paraprak 4 prkitazi me caktimin e mass m t but pr
sigurimin e pranis s t pandehurit n procedur penale. Dallimi ndrmjet paragrafit 4
dhe paragrafit 5 qndron n at se sipas paragrafit 4 prokurori i shtetit n krkes duhet
t vrtetoj bazat e artikulueshme pr caktim t paraburgimit, ndrsa n paragrafin 5
bazat e artikulueshme q caktimi i mass m t but pr sigurimin e pranis s t
pandehurit sht i pamjaftueshm.
Kshtu, n qoft se prokurori i shtetit n krkesn pr caktim t paraburgimit nuk arrin
t vrtetoj se caktimi i mass m t but pr sigurimin e pranis s t pandehurit sht
i pamjaftueshm, gjyqtari i procedurs paraprake ka autorizim t urdhroj nj mas
m t but nga neni 173 i Kodit pr t siguruar pranin e t pandehurit ose e liron t
pandehurin.
448
Ejup Sahiti
Neni 166 [T drejtat e personit t arrestuar]

1.
2.
3.
4.
5.
Personi i arrestuar ka t drejt n ndihm t menjhershme t mbrojtsit

pas arrestimit sipas zgjedhjes s tij.
Kur personi i arrestuar nuk angazhon mbrojts dhe askush nuk angazhon
mbrojts pr t, atij i caktohet mbrojtsi me shpenzime publike.
Personi i arrestuar ka t drejt t komunikoj n mnyr konfidenciale me
mbrojtsin e tij gojarisht dhe me shkrim. Komunikimi ndrmjet t
arrestuarit dhe mbrojtsit t tij mund t vzhgohet, por jo t dgjohet nga
zyrtari i policis.
E drejta n ndihmn e mbrojtsit mund t hiqet n pajtim me nenin 53,
paragraft 3, 4 dhe 5 t ktij Kodi.
Kur personi i arrestuar dyshohet pr terrorizm ose krim t organizuar
dhe ka arsye pr t dyshuar se mbrojtsi i zgjedhur nga i arrestuari sht i
prfshir n kryerjen e veprs penale ose se do t pengoj zbatimin e
hetimeve, gjyqtari i procedurs paraprake me krkes t prokurorit t
shtetit mund t urdhroj caktimin e mbrojtsit tjetr q ta prfaqsoj t
arrestuarin m s shumti shtatdhjet e dy (72) or nga koha e arrestimit.
Paragraft 1 dhe 2.
Dispozita e paragrafit 1 i njeh personit t arrestuar t drejtn n mbrojtje profesionale
sipas zgjedhjes s tij menjher pas arrestimit. Konform nenit 53, paragrafi 1 i
dyshuari dhe i pandehuri kan t drejt n mbrojtje profesionale gjat gjith fazave t
procedur`s penale. Meqense sipas dispozitave t KPP-s (kapitulli V, nenet 53-61 etj.)
ekzistojn mbrojtja a dtyrueshme, mbrojtja fakultative dhe ajo e ashtuquajtur mbrojtja
pr t varfr, shtrohet pyetja far karakteri ka mbrojtja profesionale e t arrestuatit.
Me nj interpretim ekstenziv t paragrafit 1 do t mund t fitohej prshtypja se
mbrojtja profesionale e t arrestuarit sht fakultetive, sepse kur dikush gzon nj t
drejt prej varet se a do ta shfrytzoj at dhe n far kapaciteti. N ann tjetr, po i u
referuam nenit 57, i cili prcakton rastet kur mbrojtja profesionale sht e detyrueshme,
vrejm se aty nuk sht radhitur e drejta e t arrestuarit n ndihm t mbrojtsit.
Sidoqoft, e drejta e t arrestuarit n ndihm t menjhershme t mbrojtsit e parapar
me paragrafin 1 t ktij neni duhet t shikohet e ndrlidhur me paragrafin vijues t ktij
neni. N t vrtet, nga diksioni i paragrafit 2 shihet qart se kur personi i arrestuar nuk
angazhon mbrojts, e kt nuk e bn askush nga personat t cilt e kan kt autorizim
sipas nenit 53, paragrafi 8, ather organi procedues i cakton t arrestuarit mbrojtsin
sipas detyrs zyrtare n shpenzime publike. Caktimi i mbrojtsit sipas detyrs zyrtare
sipas dispozits s paragrafit 2 t ktij neni bhet pr faktin se i arrestuari dhe personat
e autorizuar pr angazhim t mbrojtsit nuk kan angazhuar mbrojts. Ndryshe nga ky
paragraf, neni 167, paragrafi 1, nnparagrafi 1.4. parasheh caktimin e mbrojtsit
personit t arrestuar nse ai nuk ka mundsi t paguaj pr ndihmn ligjore. N kt
drejtim me arsye shtrohet pyetja nse caktimi i mbrojtsit personit t arrestuar pr
shkak t mosangazhimit t mbrojtsit apo pr shkak se personi i arrestuar nuk ka mjete
ta paguaj mbrojtsin ka t bj me mbrojtje t detyrueshme. Duke pasur parasysh
faktin se me rastin e arrestimit t personit t dyshuar fillojn t rrjedhin afate t
449
Ejup Sahiti
prcaktuara me or (neni 171, paragrafi 1), realisht nuk sht n gjendje t verifikoj
mundsit reale t personit t arrestuar pr pagim t shrbimeve t mbrojtsit. Nga
gjith ajo q u tha m lart, konsiderojm se mbrojtja profesionale e t arrestuarit ka
karakter t mbrojtjes s detyrueshme.
Paragrafi 3.
Dispozita e paragrafit 3 normon t drejtn e personit t arrestuar pr komunikim
konfidencial me mbrojtsin e tij. Komunikimi mund t bhet gojarisht dhe me shkrim.
Konfidencialiteti i komunikimit nnkupton lirin e komunikimit t t arrestuarit dhe
mbrojtsit t tij pa u prgjuar biseda e tyre, por nuk prjashton mundsin e vzhgimitmonitorimit t procesit t bashkbisedimit. Nprmjet vzhgimit sigurohet kujdesi n
mnyr q mbrojtsi eventualisht mos ti jap t arrestuarit ndonj send t cilin i
arrestuari nuk ka t drejt ta mbaj, si p.sh. arm, celular etj. Pr komunikim t lir t t
pandehurit dhe mbrojtsit t tij shih nenin 61, paragrafi 2. Pr mundsi t caktimit t
mbrojtsit tjetr n vend t mbrojtsit t angazhuar nga i pandehurit shih paragrafin 5 t
ktij neni.
Paragrafi 4.
Dispozita e paragrafit 4 thot se e drejta n ndihmn e mbrojtsit mund t hiqet n
pajtim me nenin 53, paragraft 3, 4 dhe 5. Fjalt mund t hiqetn shikim t par nuk
jan aq preciz pr t kuptuar se kush mund ta heq t drejtn n ndihmn e mbrojtsit.
Mirpo nga paragraft e nenit 53 t cilve u referohet ky paragraf, shihet qart se aty
sht fjala pr mundsin e t dyshuarit ose t pandehurit q t heq dor nga ndihma e
mbrojtsit n rastet kur mbrojtja profesionale nuk sht e detyrueshme. Mirpo, kur
personi i arrestuar, i cili ka hequr dor nga e drejta n angazhimin e mbrojtsit e krkon
serish kt t drejt, ai kt mund ta ushtroj menjher (neni 53, paragrafi 7).
Paragrafi 5.
sht e drejt e personit t arrestuar (ose e personave nga neni 53, paragrafi 8) q t
angazhojn mbrojts t cilin ai vet e zgjedh. Dispozita e paragrafit 5 t ktij neni n
disa situata i mundson organit procedural ndrhyrjen e cila sjell deri te caktimi i
mbrojtsit tjetr, ka realisht paraqet nj situat t veant kur mbrojtsi caktohet sipas
detyrs zyrtare. Urdhri pr caktim t mbrojtsit tjetr mund t lshohet n situatat
vijuese kur:
- personi i arrestuar dyshohet pr terrorizm, - personi i arrestuar dyshohet pr krim
t organizuar. Situatat e sipr prmendura duhet t jen shoqruar edhe me faktin
se n rastin konkret: - ka arsye pr dyshim se mbrojtsi i zgjedhur nga i arrestuari
sht i prfshir n kryerjen e veprs penale, - ose se ai do t pengoj zbatimin e
hetimeve.
Pr t ekzistuar arsye pr dyshim do duhej q n veprimtarin e mbrojtsit t
angazhuar pr shtjen penale konkrete t jet manifestuar ndonj veprim i cili
dyshimin pr prfshirje t mbrojtsit n kryerjen e veprs penale ose n pengimin e
zbatimit t hetimeve e bn t mundshm. Caktimin e mbrojtsit tjetr n vend t
450
Ejup Sahiti
mbrojtsit t angazhuar nga i pandehuri, mund t urdhroj gjyqtari i procedurs

paraprake me krkes t prokurorit t shtetit. Autorizimi i prokurorit t shtetit, edhe i
prokurorit t EULEX -it, sht vetm t krkoj nga gjyqtari i procedurs paraprake i
cili vendos pr caktimin e mbrojtsit tjetr.
Mbrojtsi i caktuar mund ta prfaqsoj t arrestuarin m s shumti shtatdhjet e dy
or nga koha e arrestimit. Gjat vijimit t mtejshm t procedurs hetimore i arrestuari
mund t angazhoj mbrojts tjetr. N qoft se nuk angazhohet mbrojtsi, organi
procedural cakton mbrojts sipas dispozitave t prgjithshme pr caktimin e mbrojtsit
(neni 57, paragrafi 2-3).
Neni 167 [Njoftimi i personit t arrestuar pr t drejtat e tij]
1.
2.
Personi i arrestuar gzon kto t drejta:

1.1. t informohet n gjuhn q ai e kupton pr arsyet e arrestimit;
1.2. t hesht dhe t mos prgjigjet n asnj pyetje, prve dhnies s
informative mbi identitetin e tij;
1.3. ti sigurohet prkthim falas nse nuk e kupton ose nuk e flet gjuhn e
policit;
1.4. t shfrytzoj ndihmn e mbrojtsit dhe ti caktohet mbrojts nse
nuk ka mundsi t paguaj pr ndihm juridike;
1.5. pr arrestimin e tij t lajmroj ose t krkoj nga policia ta
lajmroj antarin e familjes ose ndonj person tjetr sipas zgjedhjes
s tij; dhe
1.6. t ket kontroll dhe trajtim mjeksor, duke prfshir edhe trajtimin
psikiatrik.
Kur personi i arrestuar sht shtetas i huaj, ai ka t drejt t njoftoj ose t
krkoj t njoftohet dhe t komunikoj gojarisht apo me shkrim me
ambasadn, zyrn ndrlidhse apo me misionin diplomatik t shtetit,
shtetas i t cilit sht ai, ose me prfaqsuesin e organizats kompetente
ndrkombtare kur ai sht refugjat ose sht nn mbrojtjen e ndonj
organizate ndrkombtare.
Paragrafi 1.
dokush q sht privuar nga liria me arrest ose paraburgim ka t drejt t inicioj
procedur gjyqsore n t ciln shpejt do t vendoset pr ligjshmrin e paraburgimit t
tij ose pr lshuarjen e tij n liri nse paraburgimi ka qen joligjor (neni 5. paragrafi 4
KEDNj). Ndonse kjo e drejt ka t bj si me personin e arrestuar, ashtu edhe me t
paraburgosurin, sipas natyrs s shtjes ajo n t vrtet ka t bj vetm me
hulumtimin e ligjshmris s paraburgimit. Duke iu referuar t drejts t secilit person
pr liri dhe siguri personale, dispozita e siprprmendur e KEDNj parasheh se kufizime
mund t bhen vetm n rastet dhe sipas procedurs s parapar me ligj.
Edhe dispozita e paragrafit 1 t nenit 169 konkretisht prcakton t drejtat q i takojn
personit t arrestuar. Kshtu, personi i arrestuar ka t drejt t informohet n gjuhn
q e kupton pr arsyet e arrestimit, t hesht dhe t mos prgjigjet n pyetjet t cilat
kan t bjn me shtjen (pyetjet ad rem), t ket prkthim falas kur nuk e di gjuhn e
451
Ejup Sahiti
procedimit, t shfrytzoj ndihmn e mbrojtsit dhe ti caktohet mbrojts n

shpenzime publike nse nuk ka mundsi t paguaj pr ndihm ligjore; t informoj
pr arrestimin e tij antarin e familjes ose ndonj person tjetr sipas zgjedhjes s tij,
dhe t ket kontroll dhe trajtim mjeksor duke prfshir edhe trajtimin psikiatrik.
Konform paragrafit 1, nnparagrafit 1.2. personi i arrestuar do duhej ti jap informatat
pr identitetin e tij. Shtrohet pyetja ka nse ai nuk i ofron informacionet lidhur me
identitetin e tij. Me kt rast duhet theksuar se detyrimi nga ky paragraf sht detyrim
deklarativ, andaj personit t arrestuar nuk und ti imponohet dhnia e informative t
tilla prkundr vullnetit t tij. Tek e fundit pamundsia e vrtetimit t identitetit t
personit t dyshuar nuk sht penges pr procedim kundr tij kur ka prova t
besueshme (p.sh. sht zn n flagranc) se ai sht kryers i veprs penale.
Personit t privuar nga liria, n pajtim me nenin 5, paragrafin 4 t KEDNj, duhet ti
komunikohen faktet m t rndsishme dhe bazat juridike pr privim nga liria, por me
nj gjuh t thjesht pa terma teknike, n mnyr q i privuari nga liria t mund ti
kuptoj.
Kur personi gjendet nn mbikqyrjen e policis, shteti merr pr sipr detyrn pozitive
q t siguroj mirqenien e tij. Ky parim aplikohet, a fortiori, kur personi i privuar lirie
sht i mitur pa t kaluar t dhunshme. do shkelje e prjetuar gjat mbikqyrjes
policore automatikisht i prshkruhet shtetit, prve nse Gjykata bindet se
institucioneve n Strasbug u sht paraqitur sqarim i besueshm n mnyr q t
kundrshtohet supozimi i till. Fakti se n procedurn vendore polici sht liruar nga
akuza, nuk mund ta liroj shtetin nga prgjegjsia e tij sipas KEDNJ. Edhe prkundr
ksaj, ai duhet ta bind GjEDNJ se shkelja e mparshme ka qen prgjigje proporcionale
n situatn prkatse (aktgjykimi i GjEDNJ, n rastin Rivas kundr Francs, t 1.
prillit 2004, shkresa numr 59584/00) 251.
Paragrafi 2.
Nga paragrafi i mparshm sht par se nj prej t drejtave q i gzon personi i
arrestuar sht e drejta e tij q pr arrestimin e tij t lajmroj ose t krkoj nga policia
ta lajmroj antarin e familjes ose ndonj person tjetr sipas zgjedhjes s tij. Kt t
drejt e gzon edhe personi i arrestuar i cili sht shtetas i huaj. Ka dallim pr sa i
prket subjektit q duhet t njoftohet pr arrestin e shtetasit t huaj si dhe pr sa i
prket mundsis s komunikimit t personit t arrestuar me at subjekt. N kt
drejtim, e drejta e personit t arrestuar shtetas i huaj ka t bj me t drejtn q t
njoftoj ose t krkoj t njoftohet dhe t komunikoj gojarisht a me shkrim me zyrn
e ndrlidhjes, me misionin diplomatik t shtetit, shtetas i t cilit sht ai ose me
prfaqsuesin e organizats kompetente ndrkombtare kur ai sht refugjat ose sht
nn mbrojtjen e ndonj organizate ndrkombtare.
Neni 168 [Njoftimi pr arrestimin]
1.
251
Personi i arrestuar ka t drejt q menjher pas arrestimit t lajmroj ose

t krkoj nga policia q t lajmrojn antarin e familjes ose ndonj
person tjetr sipas zgjedhjes s tij pr arrestimin dhe vendin e ndalimit dhe
Sijeri-oli dhe t tjert, op. cit., fq. 455.
452
Ejup Sahiti
2.
3.
4.
pr do ndryshim t mvonshm t vendit t ndalimit menjher pas

ndryshimit t till.
Kur personi i arrestuar nuk e ka mbushur moshn tetmbdhjet (18) vjet,
policia menjher pas arrestimit e lajmron prindin ose prfaqsuesin
ligjor t personit t arrestuar pr arrestimin dhe vendin e ndalimi dhe pr
do ndryshim t mvonshm t vendit t ndalimit menjher pas
ndryshimit t till. Kur lajmrimi i till sht i pamundur ose do t ishte i
dmshm pr interesat e personit t arrestuar, apo shprehimisht refuzohet
nga personi i arrestuar, policia e lajmron qendrn pr pun sociale.
Kur personi i arrestuar tregon shenja t rregullimit mendor ose t
paaftsis mendore, policia menjher pas arrestimit njofton personin e
caktuar nga personi i arrestuar dhe qendrn pr pun sociale pr
arrestimin dhe vendin e ndalimit dhe pr do ndryshim t mvonshm t
vendit t ndalimit menjher pas ndryshimit t till.
Lajmrimi i antarve t familjes dhe i personave t tjer prkats n
pajtim me paragrafin 1 t ktij neni mund t vonohet m s shumti deri n
njzet e katr (24) or kur prokurori i shtetit mon se kjo kushtzohet me
nevoja t jashtzakonshme pr hetimin e rastit. Vones t till nuk ka kur
personi i arrestuar sht nn moshn tetmbdhjet vjet ose tregon shenja
t rregullimit apo t paaftsis mendore.
Paragrafi 1.
Prmbajtja e paragrafit 1 t ktij neni n thelb prputhet me nenin 167, paragrafi 1,
nnparag, 1.5., por t drejts s personit t arrestuar pr njoftim pr arrestimin e tij i
shtohet edhe e drejta q t lajmroj ose t krkoj nga policia q t lajmrojn antarin
e familjes ose ndonj person tjetr sipas zgjedhjes s tij edhe pr vendin e ndalimit dhe
pr do ndryshim t mvonshm t vendit t ndalimit menjher pas ndryshimit t till.
E drejta e personit t arrestuar n kt drejtim konsiston n t drejtn e tij q t
lajmroj ose t krkoj nga policia q t lajmrojn personin sipas zgjedhjes s tij.
Shfrytzimi i ksaj t drejte varet nga vullneti i personit t arrestuar. Se a do ti lejohet
personit t arrestuar q lajmrimin ta bj ai vet, apo lajmrimin do ta bj policia
sht shtje faktike. Kur dyshohet me arsye se, duke e shfrytzuar kt t drejt, i
arrestuari n vend q t lajmroj antarin e familjes, do ta lajmronte
bashkpjesmarrsin e veprs penale dhe ksisoj do ti pronte sinjalin atij pr t ikur
apo pr shkatrrim t provave, ather njoftimin do duhej ta bj policia.
Njoftimi pr arrestim dhe pr vendin e ndalimit ka rndsi pr t arrestuarin, e vemas
ka efekt pozitiv pr familjen e t arrestuarit.
Paragrafi 2.
Kur sht fjala pr realizimin e t drejts sipas ktij paragrafi lidhur me personin e
arrestuar i cili nuk e ka mbushur moshn tetmbdhjet vjet, (e drejt e cila pak a
shum prputhet edhe me paragrafin paraprak, lajmrimin pr arrestimin dhe vendin e
ndalimit si dhe pr do ndryshim t mvonshm t vendit t ndalimit menjher pas
ndryshimit t vendit t ndalimit e bn policia. Policia, sipas rregullit, pr arrestimin dhe
453
Ejup Sahiti
pr vendin e ndalimit e njofton prfaqsuesin ligjor t t miturit t arrestuar. Mund t

ndodh q lajmrimi i till sht i pamundur meq i arrestuari i mitur nuk i ka
prindrit), ose lajmrimi do t ishte i dmshm pr interesat e personit t arrestuar apo
lajmrimi shprehimisht refuzohet nga personi i arrestuar. N situat t tilla policia e
lajmron qendrn pr pun sociale.
Pr personin e arrestuar i cili nuk i ka mbushur tetmbdhjet vjet - pr t miturin shih
nenin 2, paragrafi 1, nnparagrafi 1.2 t KDM-s.
Pr t arritur efektin real t t drejts nga paragraft 1 dhe 2 t ktij neni krkohet q
njoftimi t bhet menjher pas arrestimit. Pr mundsin eventuale t shtyrjes s ktij
njoftimi shih: komentet e paragrafit 4.
Paragrafi 3.
Dispozita e paragrafit 3 i referohet situats kur personi i arrestuar tregon shenja t
rregullimit mendor ose t paaftsis mendore. N situat t till policia menjher pas
arrestimit bn dy njoftime. Ajo njofton personin prkats t prcaktuar nga personi i
arrestuar si dhe qendrn pr pun sociale pr arrestimin dhe vendin e ndalimit dhe pr
do ndryshim t mvonshm t vendit t ndalimit menjher pas ndryshimit t till.
Paragrafi 4.
Paragraft 1-3 t ktij neni kan parapar njoftimin e personit t caktuar nga i arrestuar
pr faktin e arrestimit, pr vendin e ndalimit qoft pr t arrestuarin madhor (paragrafi
1), ose pr personin e arrestuar e i cili nuk i ka mbushur tetmbdhjet vjet (paragrafi
2) apo pr personin e arrestuar i cili tregon shenja t rregullimit mendor ose t
paaftsis mendore (paragrafi 3).
Paragrafi 4 parasheh se lajmrimi i antarit t familjes dhe i personave t tjer prkats
n pajtim me paragraft 1 dhe 2 t ktij neni mund t vonohet deri n 24 or kur
prokurori i shtetit mon se kjo kushtzohet me nevoja t jashtzakonshme pr hetimin e
rastit. Konsiderojm se si nevoja t jashtzakonshme pr hetimin e rastit, e cila do t
mundsonte shtyrje t njoftimit, do t mund t ekzistonte rreziku potencial pr
sigurimin e provave materiale. Ndodh q po q s nuk prolongohet njoftimi pr pak
koh, rezultati i veprimit hetimor - i kontrollit t shtpis, t lokaleve t tjera ose t
prons s t arrestuarit (neni 105, paragrafi. 5) do t dshtonte pr shkak se n
ndrkoh mund t asgjsohen, t fshehn ose t ndryshohen provat e veprs penale.
Si shihet nga paragrafi 4 lajmrimi mund t vonohet deri n 24 or n rastet nga
paragrafi 1 dhe 2 t ktij neni. Paragrafi 2, si dihet, ka t bj me personin e arrestuar i
cili sht nn moshn tetmbdhjet vjet. N ann tjetr, kur personi i arrestuar sht
nn moshn tetmbdhjet vjet ose tregon shenja t rregullimit a t paaftsis
mendore vones t till nuk lejohet. Duket se, sa i pr ket t arrestuarit nn moshn
tetmbdhjet vjet, fjalia e par e paragrafit 4 sht paksa n kontradikt me fjalin e
dyt t ktij paragrafi, sepse e para lejon vones, e dyta jo! Ne mendojm se edhe kur
sht fjala pr personin e arrestuar nn moshn tetmbdhjet vjet duhet t veprohet n
frymn e nenit 3 t Konvents pr t drejtat e fmijs i cili konsiston n at se t gjitha
veprimet q kan t bjn me fmijt duhet t mohen plotsisht me interesin m t
mir t fmijve.
454
Ejup Sahiti
Neni 169 [E drejta e personit t arrestuar pr kontrollim mjeksor]

1.
2.
3.
4.
5.
Personi i arrestuar ka t drejt q sipas krkess s tij t kontrollohet nga

mjeku ose dentisti sipas zgjedhjes s tij sa m shpejt q t jet e mundur
pas arrestimit dhe n do koh gjat ndalimit. Kur mjeku ose dentisti i till
nuk mund t sigurohet, ather policia cakton nj mjek ose dentist.
Personi i arrestuar ka t drejt n trajtim mjeksor, duke prfshir edhe
trajtimin psikiatrik kurdo q sht e nevojshme me krkes t personit t
arrestuar ose t antarve t familjes.
Policia gjithashtu cakton nj mjek pr t kryer kontrollin mjeksor ose
siguron trajtim mjeksor n do koh n rast t lndimit fizik ose nevojave
t tjera mjeksore. Kur personi i arrestuar refuzon ti nnshtrohet
kontrollit mjeksor ose t pranoj trajtimin mjeksor, mjeku merr vendim
prfundimtar lidhur me domosdoshmrin e ktij kontrolli ose trajtimi
duke pasur parasysh t drejtat e personit t arrestuar.
Kur personi i arrestuar tregon shenja t smundjes mendore, policia
menjher mund t urdhroj kontrollin nga nj psikiatr.
Rezultati i kontrollit mjeksor ose do trajtim mjeksor i kryer n pajtim
me kt nen sipas rregullit regjistrohet dhe shnimet e tilla i vihen n
dispozicion personit t arrestuar dhe mbrojtsit t tij.
Paragrafi 1 dhe 2.
Bazuar n nenin 169, paragrafin 1, nnparag. 1.6 personi i arrestuar gzon t drejtn t
ket kontroll dhe trajtim mjeksor duke prfshir edhe trajtimin psikiatrik. Neni 169
rregullon procedurn pr realizim t ksaj t drejt
Dispozita e paragrafit 1 ka t bj me t drejtn e personit t arrestuar pr kontrollim
mjeksor t caktuar, qoft nga mjeku ose nga dentisti sipas zgjedhjes s t arrestuarit.
Pr realizim e t drejts pr kontrollim nevojitet krkesa e personit t arrestuar, ndrsa
kjo e drejt duhet t sigurohet sa m shpejt q t jet e mundur dhe n do koh gjat
kohs s ndalimit. Kur mjeku ose dentisti i prcaktuar nga i arrestuari nuk mund t
sigurohet, ather policia cakton nj mjek ose dentist tjetr.
Dispozita e paragrafit 2 i njeh personit t arrestuar t drejtn n trajtim mjeksor ose n
trajtim psikiatrik kurdo q sht e nevojshme. Trajtimi mjeksor apo trajtimi psikiatrik
nnkupton mjekimin i cili nuk kufizohet vetm n nj kontrollim. Trajtimi mjeksor
apo psikiatrik caktohet me krkes t personit t arrestuar ose me krkes t antarve
t familjes s tij.
Paragraft 3 dhe 4.
Paragrafi 3 e autorizon policin t caktoj nj mjek pr t kryer kontrollin mjeksor ose
pr t siguruar trajtim mjeksor n do koh n rast t lndimit fizik ose nevojave t
tjera mjeksore. Kur personi i arrestuar refuzon ti nnshtrohet kontrollit mjeksor ose
t pranoj trajtimin mjeksor, vendimin prfundimtar lidhur me domosdoshmrin e
zbatimit t kontrollit ose t trajtimit mjeksor e merr mjeku.
455
Ejup Sahiti
Dispozita e paragrafit 4 gjithashtu autorizon policin q, n situatn kur personi i

arrestuar tregon shenja t smundjes mendore, t urdhroj kontrollin psikiatrik pa
krkesn nga paragrafi 2.
Paragrafi 5.
Sipas paragrafit 5 do kontroll ose trajtim mjeksor i kryer sipas nenit 169 duhet t
regjistrohet n mnyr t rregullt. Shnimet e tilla jan t disponueshme pr personin e
arrestuar dhe mbrojtsin e tij.
Bazuar n tekstin e paragrafit 5 n gjuhn angleze teksti n gjuhn shqipe dhe ai n
gjuhn serbe dallojn pr nj nuanc. N tekstin n gjuhn shqipe fjalt sipas rregullit
regjistrohen duhet kuptuar ashtu q shnimet pr do kontroll mjeksor dhe pr do
trajtim mjeksor regjistrohen n mnyr t rregullt, sepse kuptimi literar i fjalve
sipas rregullit l mundsin q regjistrimi t mos bhet doher, ndrsa porosia q
del nga ky paragraf sht regjistrimi n mnyr t rregullt i do kontrolli ose trajtimi
mjeksor.
Neni 170 [T drejtat e personit t arrestuar gjat ndalimit]
1.
2.
3.
4.
Personi i arrestuar veohet nga personat e dnuar ose nga personat e

paraburgosur.
Personat e ndaluar t gjinive t ndryshme nuk mbahen n t njjtn dhom.
Personit t ndaluar pr m shum se dymbdhjet (12) or i sigurohen tri
racione ushqimi n dit.
Brenda njzet e katr (24) orve, personi i arrestuar ka t drejt n s paku
tet or pushim pa ndrprerje dhe gjat ksaj kohe nuk merret n pyetje e
as nuk trazohet nga policia lidhur me hetimin.
Paragraft 1 dhe 2.
Paragrafi 1 i ktij neni parasheh se personat e arrestuar nuk bn t jen bashk me
personat e dnuar ose me ata t paraburgosur, ndrsa sipas paragrafit 2 personat e
ndaluar t gjinive t ndryshme nuk mbahen n t njjtn dhom. N kt drejtim shih
edhe nenin 197. Pr sa i prket vendosjes ndaras n institucionin korrektues t
personave t dnuar meshkuj dhe femra, t grave shtatzn, t grave q presin t lindin
fmij, t nnave q kujdesn pr fmijt e tyre, si dhe pr t miturit shih nenin 33 t
Ligjit pr ekzekutimin e sanksioneve penale.
Paragrafi 3.
Dispozita e paragrafit 3 obligon organin prkats ku ekzekutohet ndalimi q personit t
ndaluar pr m shum se dymbdhjet or ti siguroj tri racione ushqim n dit.
456
Ejup Sahiti
Paragrafi 4.
Sipas paragrafit 4 personi i arrestuar ka t drejt q brenda njzet e katr orve t ket
s paku tet or pushim t pandrprer. Pushimi i pandrprer do t thot se gjat kohs
s pushimit i arrestuari nuk merret n pyetje as q ndaj tij merret ndonj veprim tjetr
lidhur me hetimin. Dihet se bazuar n konceptin e prgjithshm t KPP-s lidhur me
privimin nga liria kemi arrestin, ndalimin dhe paraburgimin. (neni 164, 168). Ndrkaq
paragrafi 4 shihet se flet pr t drejtn e personit t arrestuar n pushim t
pandrprer brenda njzet e katr orve. M nj interpretim teleologjik (prcaktim t
arsyeshmris dhe zbulimit t qllimit t norms lidhur me realizimin e funksionit t
saj) t dispozitave t cilat kan t bjn me privimin nga liria, kuptohet se arrestimi
paraqet nj faz t shkurtr t kufizimit t liris, faz n t ciln pa kaluar gjasht or
nga momenti i arrestimit personit t arrestuar duhet ti lshohet vendimi pr ndalim
(neni 164, paragrafi 6). Nga ai moment e tutje personi i arrestuar konsiderohet person i
ndaluar. Sidoqoft, mendojm se nocioni personi i arrestuar i paragrafit 4 t ktij
neni mund t interpretohet ekstenzivisht n kuptim t privimit nga liria, sepse kur nj
personi i sht hequr liria pr njzet e katr or ose m shum, aty faktikisht sht fjala
pr person t ndaluar.
Pr pushim t pandrprer t t paraburgosurit shih nenin 199, paragrafin 1.
E drejta n pushim t pandrprer brenda njzet e katr orve ka t bj me sigurimin e
t arrestuarit - t paraburgosurit nga marrja n pyetje pr koh t gjat, t pandrprer
dhe rraskapitse (duke u ndrruar pyetsit), e cila objektivisht paraqet dhun ndaj t
privuarit lirie.
Neni 171 [T drejtat e personit t arrestuar gjat marrjes n pyetje nga policia]
1.
2.
3.
4.
Gjat do marrjeje n pyetje nga policia, personi i arrestuar ka t drejt n

pranin e mbrojtsit. Nse mbrojtsi nuk paraqitet brenda dy (2) orve pas
informimit pr arrestimin, policia i cakton mbrojts tjetr. M tutje, nse
mbrojtsi tjetr nuk paraqitet brenda nj ore pas informimit nga policia,
personi i arrestuar mund t merret n pyetje vetm nse prokurori i shtetit
ose policia mon se shtyrja e mtejshme do t rrezikonte seriozisht zbatimin
e hetimit.
Me rastin e marrjes n pyetje t personit t arrestuar prshtatshmrisht
zbatohen nenet 152 deri 155 t ktij Kodi.
Gjat marrjes n pyetje t personit t arrestuar bhen pushime t shkurtra
n intervale kohore prafrsisht dy (2) orshe. Pushimi mund t shtyhet kur
ka shkaqe t arsyeshme pr t besuar se shtyrja do t:
3.1. shkaktonte rrezik pr lndim t personave ose humbje apo dmtim t
rnd t pasuris;
3.2. shtynte pa nevoj ndalimin e personit ose prfundimin e marrjes n
pyetje; ose
3.3. prejudikonte rezultatin e hetimeve.
Gjat marrjes n pyetje nuk krkohet nga personi i arrestuar t qndroj
n kmb dhe nuk i mohohet ushqimi, uji dhe kujdesi i nevojshm
mjeksor.
457
Ejup Sahiti
Paragrafi 1.
Si sht theksuar m hert neni 166, paragrafi 1 parasheh t drejtn e personit t
arrestuar q menjher pas arrestimit t ket ndihmn e mbrojtsit sipas zgjedhjes s tij.
Pastaj neni 167, paragrafi1, nnparagrafi 4, limiton t drejtat e personit t arrestuar.
Ndr ato t drejta bn pjes edhe e drejta e tij q t shfrytzoj ndihmn e mbrojtsit
dhe ti caktohet mbrojts nse nuk ka mundsi t paguaj pr ndihm ligjore. Paragrafi
1 i nenit 171 e rithekson t drejtn e personit t arrestuar pr mbrojtje profesionale
duke potencuar pranin e mbrojtsit gjat cilsdo marrje n pyetje t tij nga policia.
Kshtu, kur mbrojtsi i zgjedhur nga personi i arrestuar nuk paraqitet brenda dy orve
pas informimit t tij pr arrestimin, policia i cakton mbrojts tjetr. N qoft se
mbrojtsi, edhe pas nj ore nga momenti kur sht informuar se sht caktuar nga
policia si mbrojts, nuk paraqitet, personi i arrestuar mund t merret n pyetje vetm
kur prokurori i shtetit ose policia mon se shtyrja e mtejshme do t rrezikoj seriozisht
zbatimin e hetimit.
Pr angazhim t mbrojtsit nga ana e personit t arrestuar ose pr caktimin e tij nga ana
e policis shih: komentet e nenit 166, paragrafi 1-2.
Paragrafi 2.
Me rastin e marrjes n pyetje t personit t arrestuar dispozita e paragrafit 2 parasheh
zbatim prshtatshmrisht t neneve 152 deri 155 t KPP-s.
Paragraft 3 dhe 4.
Paragraft 3 dhe 4 rregullojn shtjen e pushimit t nevojshm pr personin e
autorizuar gjat procesit t marrjes s tij n pyetje, si dhe pr at nse personi i
arrestuar duhet t qndroj n kmb gjat pyetjes.
Kshtu, paragrafi 3 si rregull, parasheh q gjat marrjes n pyetje t personit t
arrestuar t bhen pushime t shkurtra n intervale kohore prafrsisht dy orshe.
Megjithat, pushimi mund t shtyhet kur pyetsi mon se ka shkaqe t arsyeshme se: a)
shtyrja shkakton rrezik (pr lndim t personave ose pr humbje a dmtim t rnd t
pasuris); b) pyetsi mon se ndrprerja e marrjes n pyetje pr hir t pushimit sht e
panevojshme, me q pa nevoj do t shtyhej ndalimi i personit ose prfundimi i
marrjes n pyetje t tij; c) ndrprerja e procesit t marrjes n pyetje do t prejudikonte
rezultatin e hetimeve.
Dispozitn e paragrafit 4 duhet par n kontekst me nenin 194, paragrafi 1 i cili krkon
respektim t personalitetit dhe dinjitetit t t paraburgosurit si dhe trajtim human n
mnyr q t mbrohet shndeti fizik dhe psikik i tij. Ska dyshim se qndrimi n kmb
n nj vend pr koh t gjat i personit t arrestuar q merret n pyetje mund t
shkaktoj lodhje. Lodhja e till mund t karakterizohet si dhun ndaj personit t
arrestuar e cila mund t ndikoj n vullnetin e tij lidhur me deklarimin. Prandaj, sipas
paragrafit 4, gjat marrjes n pyetje nuk krkohet nga personi i arrestuar t qndroj n
kmb. Procesi i marrjes n pyetje t peronit t arrestuar nuk bn t shrbej si paravan
pr ti kufizuar atij t drejtn n ushqim, uji dhe kujdes t nevojshm mjeksor sipas
neneve 169, 170, paragrafi 3).
458
Ejup Sahiti
Neni 172 [Procesverbali i arrestimit dhe veprimeve t policis]

1.
2.
3.
4.
Policia mban nj procesverbal t vetm pr t gjitha veprimet e ndrmarra

lidhur me personin e arrestuar, duke prfshir:
1.1. t dhnat personale t t arrestuarit;
1.2. arsyet e arrestimit;
1.3. veprn penale pr t ciln dyshohet;
1.4. autorizimin ose njoftimin e prokurorit t shtetit;
1.5. vendin, datn dhe kohn e sakt t arrestimit;
1.6. rrethanat e arrestimit;
1.7. fardo vendimi t prokurorit t shtetit lidhur me ndalimin;
1.8. vendin e ndalimit;
1.9. identitetet prkatse t zyrtarve t policis dhe t prokurorit t
shtetit;
1.10. njoftimin gojor dhe me shkrim t personit t arrestuar mbi t drejtat
e tij t parapara n nenin 164, paragrafi 4 dhe nenin 167 t ktij
Kodi;
1.11. informimin mbi ushtrimin e t drejtave t parapara n
nnparagrafin 1.10 nga personi i arrestuar, veanrisht e drejta n
mbrojts dhe e drejta pr ti lajmruar antart e familjes ose
personat tjer prkats;
1.12. lndimet e dukshme apo shenjat tjera q shtrojn nevojn pr
ndihm mjeksore;
1.13. ndrmarrjen e nj ekzaminimi mjeksor ose sigurimin e trajtimit
mjeksor;
1.14. informacionin mbi kontrollin e prkohshm t siguris s personit
dhe prshkrimin e sendeve t marra nga personi n kohn e
arrestimit ose gjat ndalimit; dhe
1.15. pr daljen e personit t arrestuar nga objekti, prfshir kohn dhe
datn e sakt, nse personi sht liruar apo sht drguar para
gjyqtarit, apo nse sht transferuar n qendrn e paraburgimit.
Policia mban procesverbal pr do seanc t marrjes n pyetje t personit t
arrestuar, duke prfshir kohn e fillimit dhe t prfundimit t marrjes n
pyetje, identitetin e zyrtarit t policis i cili e ka marr n pyetje dhe
personat tjer t pranishm. Kur mbrojtsi nuk ka qen i pranishm, kjo
shnohet n mnyr t rregullt n procesverbal.
Procesverbalet nga paragrafi 1 i ktij neni nnshkruhen nga zyrtari
prkats i policis dhe nga personi i arrestuar. Kur personi i arrestuar
refuzon nnshkrimin e procesverbalit, organet policore shnojn refuzimin
e till dhe ia bashkngjisin shpjegimin ose komentet eventuale me shkrim
ose me goj t personit t arrestuar.
Procesverbalet nga paragraft 1 dhe 2 t ktij neni i vihen n dispozicion
personit t arrestuar dhe mbrojtsit t tij me krkesn e tyre, n gjuh t
kuptueshme pr t arrestuarin.
459
Ejup Sahiti
5.
Kto procesverbale ruhen n polici dhjet (10) vjet nga koha e prfundimit
zyrtar t procedurs penale ose nga lirimi i personit t ndaluar, nse lirimi
ka ndodhur m von se prfundimi i procedurs.
Paragrafi 1.
Paragrafi 1 inauguron detyrimin pr policin q t mbaj nj procesverbal t vetm pr
t gjitha veprimet e ndrmarra lidhur me personin e arrestuar. N kt paragraf shum
qart dhe n mnyr konkrete jan prcaktuar n hollsi shnimet t cilat duhet t
prfshihen n procesverbal. Andaj procesverbali zakonisht prbhet prej nj numri t
ndryshm shkresash (procesverbale, vendime, udhzime etj.).
T dhnat t cilat duhet t shnohen n procesverbal t policis prfshijn: a) t dhnat
personale - identitetin prkats (t personit t arrestuar, t zyrtarve t policis dhe t
prokurorit t shtetit); b) arsyet e arrestimit dhe veprn pr t ciln dyshohet; c)
autorizimin dhe njoftimin e prokurorit t shtetit pr arrestim dhe pr vendin, datn dhe
kohn e sakt t arrestimit; ) fardo vendimi t prokurorit t shtetit lidhur me ndalimi
dhe vendin e ndalimit; d) njoftimin me goj dhe me shkrim t personit t arrestuar mbi
t drejtat e tij t parapara n nenin 164, paragrafi 4 dhe nenin 167 t Kodit t
procedurs penale dhe informimin pr mundsin e ushtrimit t t drejtave t tilla; dh)
lndimet apo shenjat tjera q shtrojn nevojn pr ndihm mjeksore dhe zbatimin e
ekzaminimit mjeksor ose sigurimin e trajtimit mjeksor; e) informacionin mbi
kontrollin e prkohshm t siguris s personit dhe prshkrimin e sendeve t marra nga
personi n kohn e arrestimit ose gjat ndalimit; dhe ) daljen e personit t arrestuar
nga objekti, prfshir kohn dhe datn e sakt, nse personi sht liruar apo sht
drguar para gjyqtarit, apo nse sht transferuar n qendrn e paraburgimit.
Konform paragrafit 3 t ktij neni procesverbali nga paragrafi 1 nnshkruhet nga zyra
prkatse e policis dhe nga personi i arrestuar. Kur personi i arrestuar refuzon
nnshkrimin e procesverbalit, fakti i till shnohet nga autoriteti policor dhe s bashku
me shpjegimet ose komentet q i jep personi i arrestuar i bashkngjitet procesverbalit.
Paragrafi 2.
Prve dosjes nga paragrafi 1, bazuar n paragrafi 2, policia mban procesverbal pr
do seanc t marrjes n pyetje t personit t arrestuar. Dispozita n fjal gjithashtu
prcakton hollsisht gjith at ka duhet t prmbaj procesverbali i till.
Paragrafi 3.
Lidhur me kt paragraf shih: komentin e paragrafit 1 t ktij neni.
Paragrafi 4.
Paragrafi 4 i njeh t drejtn personit t arrestuar dhe mbrojtsit t tij q, sipas krkess
s tyre, tu mundsohet qasja n dosje si dhe n procesverbalet pr marrjen n pyetje t
personit t arrestuar. Vnia n dispozicion e ktyre shkresave duhet t bhet n gjuh t
460
Ejup Sahiti
kuptueshme pr t arrestuarin. Aplikimi i mirfillt i paragrafit 4 lidhur me gjuhn e

kuptueshme pr personin e arrestuar ka t bj me nj t drejt t rndsishme t tij.
Mbajtja e dosjes, shkrimi i procesverbalit dhe nnshkrimi i tij kan rndsi t
shumfisht. Ato kan rnds si pr t prcjell rregullsin dhe ligjshmrin e puns s
personave t autorizuar zyrtar t policis, ashtu edhe pr realizim t t drejts s
personit t arrestuar prkitazi me shkresat e tilla dhe gjithashtu pr mbrojtsin e tij.
Paragrafi 5.
Bazuar n parimet e prgjithshme procedurale, procedura penale zbatohet sipas parimit
gojor dhe kombinohet me parimin me shkrim. Parime t njjta vlejn edhe pr
veprimet e policis lidhur me personin e arrestuar. Andaj, procesverbalet e
siprprmendura nga paragraft e ktij neni ruhen n polici dhjet vjet nga koha e
prfundimit zyrtar t procedurs penale ose nga lirimi i personit t ndaluar, varsisht se
cili ka ndodhur m von. Me prfundim zyrtar t procedurs penale krahas forms s
prer t aktgjykimit duhet kuptuar gjithashtu pezullimin (ndrprerjen) dhe pushimin e
hetimit (nen. 157 dhe 158). Nuk sht e qart kur do t mund t ndodhte lirimi i
personi t ndaluar m von se q ka prfunduar procdura penale!.
3. Masat pr sigurimin e pranis s t pandehurit
A. Kushtet e prgjithshme
Gjith veprimtaria procedurale sht e orientuar drejt vrtetimit t drejt dhe t plot t
fakteve relevante, me ka synohet realizimi i qllimit t procedurs penale t
prcaktuar me nenin 1 t KPP-s. Mirpo duhet theksuar se derisa disa veprime
procedurale shrbejn pr vrtetimin e drejtprdrejt t fakteve t rndsishme
nprmjet t cilave konstatohet gjendja faktike, ndrmarrja e disa veprimeve tjera nuk
ka pr qllim vrtetimin e drejtprdrejt t fakteve relevante, por krijimin e kushteve
pr vrtetimin e fakteve relevante. S kndejmi, n grupin e veprimeve procedurale t
cilat hapin rrugn, apo krijojn kushtet pr ndrmarrjen e veprimeve procedurale me t
cilat vrtetohen faktet relevante, bjn pjes masat pr sigurimin e pranis s t
pandehurit n procedur penale. Masat n fjal nuk jan sanksione (edhe pse pas
shqiptimit t dnimit me burgim paraburgimi dhe arresti shtpiak duhet t llogaritet n
dnimin e shqiptuar), por masa q shrbejn pr realizimin e procedurs penale.
Procedura penale zhvillohet me pjesmarrjen e shum subjekteve procedural. Pr
sigurimin e pranis s tyre KPP-s parasheh disa masa. Masat e tilla jan t natyrs s
ndryshme dhe pikspari kan t bjn me thirrjen e subjektit procedural, mirpo ndaj
disa subjekteve mund t ndrmerren edhe masa t tjera deri t kufizimi i liris (ndaj t
pandehurit).
Masat pr sigurimin e pranis s t pandehurit jan t llojllojshme dhe mund t
zbatohen n t gjitha fazat e procedurs penale. Sipas nenit 173 t KPP-s ekzistojn
kto masa: thirrja, urdhrarresti, premtimi i t pandehurit se nuk do t braktis
vendqndrimin, ndalimi pr tiu afruar vendit ose personit t caktuar, paraqitja n
stacionin policor, dorzania, arresti shtpiak, diversioni dhe paraburgimi.
461
Ejup Sahiti
Gjykata, me rastin e vendosjes se ciln nga masat e siprprmendura do ta zbatoj pr

t siguruar pranin e t pandehurit, udhhiqet me parimin e ligjshmris, t
gradualitetit, t proporcionalitetit dhe t kontrollit gjyqsor ex officio t zbatimit t
tyre. 252 Prandaj gjykata duhet ti ket parasysh kushtet e prcaktuara ligjore pr masat
konkrete dhe t siguroj q t mos zbatoj mas m t rnd kur mjafton masa m e
but. Kto masa hiqen kur pushojn shkaqet q i kan shkaktuar, apo zvendsohen me
masa t tjera m t buta po qe se pr kt krijohen kushtet. Para ngritjes s aktakuzs
vendimet lidhur me kto masa i merr gjyqtari i procedurs paraprake, kurse pas ngritjes
s aktakuzs vendimet i merr kryetari i trupit gjykues, prve nse Kodi parasheh
ndryshe (neni 173 paragrafi 4). Ndonse paragrafi 4 i nenit 173 parasheh se pas ngritjes
s aktakuzs vendimet lidhur me masat pr sigurimin e pranis s t pandehurit n
procedur penale i merr kryetari i trupit gjykues, konsiderojm se pr kto masa
analogjikisht vendos edhe gjyqtari i vetm gjykues.
Neni 173 [Masat pr sigurimin e pranis s t pandehurit]
1.
2.
3.
4.
5.
252
Masat t cilat mund t prdoren pr t siguruar pranin e t pandehurit,

pr pengimin e rikryerjes s veprs penale dhe pr zbatimin e suksesshm
t procedurs penale jan:
1.1. thirrja;
1.2. urdhrarresti;
1.3. premtimi i t pandehurit se nuk do ta braktis vendqndrimin;
1.4. ndalimi pr tiu afruar vendit ose personit t caktuar;
1.5. paraqitja n stacionin policor;
1.6. dorzania;
1.7. arresti shtpiak
1.8. diversioni; dhe
1.9. paraburgimi.
Me rastin e vendosjes se ciln nga masat do ta zbatoj pr t siguruar
pranin e t pandehurit, gjykata detyrohet ti merr parasysh kushtet e
prcaktuara pr masat konkrete dhe t siguroj q t mos zbatoj mas m
t rnd kur mjafton masa m e but.
Kto masa hiqen kur pushojn shkaqet q i kan shkaktuar, apo
zvendsohen me masa t tjera m t buta po qe se pr kt plotsohen
kushtet.
Para ngritjes s aktakuzs vendimet lidhur me kto masa i merr gjyqtari i
procedurs paraprake, kurse pas ngritjes s aktakuzs vendimet i merr
kryetari i trupit gjykues, prve nse parashihet ndryshe me kt Kod.
Shprehja mas m e but pr t siguruar pranin e t pandehurit apo
masa m t buta pr qllim t ktij kodi nnkupton thirrjen, premtimin e
t pandehurit se nuk do ta braktis vendqndrimin, ndalimi pr tiu afruar
vendit ose personit t caktuar, paraqitjen n stacionin policor, dorzanin,
arrestin shtpiak dhe diversionin.
Pavii-Bertaccini, Le altre procedure penali, - Transizioni dei sistemi processuali penali, G.

Giappichelli Editore, Torino, 2002, fq. 272.
462
Ejup Sahiti
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 t ktij neni prcakton n mnyr taksative llojet e masave
nprmjet t cilave sigurohet prania e t pandehurit n procedur penale. Ato nuk jan
sanksione ndaj t pandehurit. Qllimi i tyre sht sigurimi i prezencs s t pandehurit
n procedur penale.
N kuadr t ktyre masave, n nnparagrafin 1.8. sht radhitur diversioni i cili nuk e
ka vendin aty. Shih: komentet e nenit 184.
N procedur penale ekzistojn kufizime t liris t cilat nuk jan paraburgim si sht
arresti i prkohshm sipas nenit 162, arresti dhe ndalimi policor sipas nenit 164.
Paragraft 2 dhe 3.
Masat pr sigurimin e pranis s t pandehurit mund t zbatohen n t gjitha fazat e
procedurs penale. Gjykata duhet ti ket parasysh kushtet e prcaktuara ligjore pr
masat konkrete dhe t siguroj q t mos zbatoj mas m t rnd kur mjafton masa
m e but. Kto masa hiqen posa t pushojn shkaqet q i kan shkaktuar, apo
zvendsohen me masa t tjera m t buta kur pr kt krijohen kushtet.
Paragrafi 4.
Paragrafi 4 prcakton subjektin i cili vendos pr paraburgim. Prve kryetarit t trupit
gjykues i cili vendos pr paraburgim pas ngritjes s aktakuzs, ktu duhet kuptuar edhe
gjyqtarin e vetm gjykues (kur ai zbaton shqyrtimin gjyqsor). Fjalt prve nse
parashihet ndryshe me kt Kod kan parasysh faktin se pas shpalljes s aktgjykimit
pr paraburgim vendos trupi gjykues (neni 367), pastaj nenet 402 paragrafi 4, 403
paragrafi 3.
Paragrafi 5.
Masat nga paragrafi 1 i ktij neni, prve urdhrarrestit dhe paraburgimit, paragrafi 5 i
konsideron m t buta pr sigurimin e pranis s t pandehurit.
B. Thirrja
Neni 174 [Thirrja]
1.
2.
Prania e t pandehurit n procedur penale sigurohet nprmjet thirrjes.

Thirrjen t pandehurit ia drgon gjykata n pajtim me Kapitullin XXVII.
T pandehurit thirrja i drgohet n letr t mbyllur e cila prfshin: emrin
dhe adresn e gjykats e cila e drgon thirrjen; emrin dhe mbiemrin e t
pandehurit; prcaktimin e veprs penale pr t ciln akuzohet; vendin,
ditn dhe orn kur duhet t paraqitet i pandehuri, njoftimin se thirret n
cilsi t t pandehurit; paralajmrimin se n rast t mosparaqitjes do t
463
Ejup Sahiti
lshohet urdhrarrest dhe do t sillet n gjykat forcrisht; vuln zyrtare

dhe emrin e gjyqtarit i cili lshon thirrjen.
Kur i pandehuri thirret pr her t par, n thirrje udhzohet pr t
drejtn e tij pr t angazhuar mbrojts dhe se mbrojtsi mund t jet i
pranishm gjat marrjes s tij n pyetje.
I pandehuri duhet menjher ta njoftoj gjykatn pr do ndryshim t
adress s tij ose pr qllimin e ndryshimit t vendqndrimit. I pandehuri
njoftohet pr kt detyrim n rastin e marrjes n pyetje pr her t par ose
me rastin e dorzimit t aktakuzs dhe njkohsisht paralajmrohet pr
pasojat e mosprmbushjes s detyrimit si sht parapar me kt Kod.
Kur i pandehuri nuk sht n gjendje ti prgjigjet thirrjes pr shkak t
smundjes ose pengess tjetr t paevitueshme, ai pyetet n vendin ku
gjendet ose drgohet n ndrtesn e gjykats apo n vendin tjetr ku sht
duke u zbatuar procedura ose shtyhet marrja e tij n pyetje.
3.
4.
5.
Paragrafi 1.
Kodi i procedurs penale nuk e njeh gjykimin n munges t t pandehurit i cili sht
n arrati dhe nuk mund t shtihet n dor. Prania e t pandehurit n procedur sigurohet
nprmjet thirrjes. Tirrja sht urdhres me shkrim e drguar t pandehurit nga
gjykata, 253 ndaj t cils nuk mund t paraqitet ankes. Thirrja pr t marr pjes n
shqyrtim gjyqsor gjykata mund ti komunikohet t akuzuarit edhe gojarisht sipas nenit
475 paragrafit 2.
Thirrja e prpiluar dhe e pranuar n mnyr t rregullt krijon obligim pr t pandehurin
q ti prgjigjet asaj dhe n koh t caktuar ti paraqitet gjykats q e ka thirrur.
Thirrjen t pandehurit i a drgon gjykata n pajtim me Kapitullin XXVII.
Paragrafi 2.
Thirrja i drgohet t pandehurit n letr t mbyllur, pavarsisht se n far mnyre i
drgohet (neni475). sht fakt se, pas shqyrtimit t gjendjes s shtjes, numr i
konsiderueshm i proceseve gjyqsore prfundohet me pushim t hetimeve ose me
aktgjykim lirues, andaj thirrja n cilsi t t pandehurit n mnyrn q do tu
mundsonte kt informacion edhe personave t tret, pa arsye do t mund ta
dmtonte prestigjin e t pandehurit. Thirrja prfshin t dhnat nga paragrafi 2, ku ve
tjerash njoftohet pr faktin se thirret n cilsi t t pandehurit dhe paralajmrohet se n
rast t mosparaqitjes do t urdhrohet urdhrarrest dhe do t sillet n gjykat forcrisht.
Kur shihet qartazi se i akuzuari i thirrur me rregull i shmanget paraqitjes s tij n
shqyrtimi gjyqsor, ndaj tij mund t caktohet paraburgimi deri n nj muaj (neni 307
paragrafi 2).
Paragrafi 3.
Kur i pandehuri thirret pr her t par, n thirrje udhzohet pr t drejtn e tij pr t
angazhuar mbrojts. Ndonse paragrafi n fjal nuk e thot, konsiderojm se t
253
464
Ejup Sahiti
pandehurit duhet ln koh t mjaftueshme (s paku tri dit) nga dita e dorzimit t
thirrjes pr ta prgatitur mbrojtjen dhe pr t angazhuar mbrojtsin.
I pandehuri duhet t ket mbrojts (nse nuk e ka siguruar, mbrojtsin i a cakton
gjykata) derisa merret n pyetje pr her t par kur ai sht memec, shurdh, i verbr
ose shpreh shnja t rregullimeve apo paaftsis mendore (neni 57 paragrafin 1 nnparag. 1.1.).
Paragrafi 4.
Paragrafi 4 prcakton detyrimin e t pandehurit q ta njoftoj gjykatn pr do
ndryshim t adress s tij ose pr qllimin e ndryshimit t vendqndrimit, si dhe
detyrimin e gjykats q ta njoftoj t pandehurin pr kt obligim me rastin e marrjes
n pyetje pr her t par dhe pr pasojat e mosprgjigjes s paarsyeshme n thirrje.
Pr detyrimin e palve q deri n prfundim t procedurs t njoftojn gjykatn pr do
ndryshim adrese shih: nenin 368 paragrafi 5
Paragrafi 5.
Obligimi pr tiu prgjigjur thirrjes t dorzuar n mnyr t rregullt nuk sht absolut,
sepse i pandehuri mund t jet i penguar me arsye q ti prgjigjet thirrjes pr shkak t
smundjes ose pengess tjetr t paevitueshme.
Si penges tjetr e pa evitueshme mund t jet smundja e antarit t familjes,
fatkeqsia elementare, ndrprerja e trafikut etj.
Kur i pandehuri sht i penguar ti prgjigjet thirrjes, ai pyetet n vendin ku gjendet ose
drgohet n ndrtesn e gjykats apo n vendin tjetr ku sht duke u zbatuar
procedura ose shtyhet marrja e tij n pyetje.
C. Urdhrarresti
Neni 175 [Urdhrarresti]
1.
2.
Gjyqtari i procedurs paraprake, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i

trupit gjykues sipas detyrs zyrtare mund t lshoj urdhrarrest me
krkes t prokurorit t shtetit, ose n rrethana t ngutshme me krkes t
policis kur ekzistojn kushtet nga paragrafi 1 i nenit 187 t ktij Kodi, ose
kur i pandehuri i cili pasi sht thirrur me rregull nuk paraqitet dhe nuk e
arsyeton mungesn e tij ose kur thirrja nuk ka mundur ti drgohet sipas
rregullit dhe kur sipas rrethanave sht e qart se i pandehuri i shmanget
pranimit t thirrjes.
Urdhrarresti lshohet me shkrim dhe prfshin: emrin dhe mbiemrin e t
pandehurit dhe t dhna t tjera personale t njohura pr gjyqtarin,
prcaktimin e veprs penale me t ciln ngarkohet duke iu referuar
dispozits prkatse t Kodit Penal, bazn mbi t ciln lshohet urdhri dhe
vuln zyrtare dhe nnshkrimin e gjyqtarit q lshon urdhrarrestin. Nse
465
Ejup Sahiti
3.
4.
5.
6.
7.
nuk prcaktohet ndryshe n urdhrarrest, urdhrarresti skadon n

mesnatn e dits s treqind e gjashtdhjet e pest (365) nga dita e lshimit.
Urdhrarrestin e ekzekuton policia.
Zyrtari i policis i ngarkuar pr ekzekutimin e urdhrit ia dorzon urdhrin
t pandehurit dhe krkon q i pandehuri ta shoqroj. Kur i pandehuri
kt e refuzon, ather drgohet forcrisht.
Urdhri pr paraqitje t detyrueshme t zyrtarve t policis ose t rojtarve
t institucionit ku personat mbahen n ndalim ekzekutohet nprmjet
ndrmjetsimit t komands ose eprorit t tyre.
N kohn e arrestimit, personi informohet n gjuhn q e kupton pr arsyet
e arrestimit dhe pr t drejtat nga neni 167 i ktij Kodi.
Menjher pas arrestimit, personi i arrestuar drgohet para gjyqtarit i cili e
ka lshuar urdhrin.
Paragrafi 1.
Urdhrarresti sht masa e dyt me t ciln sigurohet prania e t pandehurit n
procedur penale. Iniciativa pr lshim t urdhrarrestit mund t bhet ex officio nga
gjyqtari, me krkes t prokurorit t shtetit, ose n rrethana t ngutshme me krkes t
policis. Sipas paragrafit 1 t ktij neni urdhrarrestin e urdhron me shkrim gjyqtari
n tri raste. 1) nse sht marr aktvendimi pr paraburgim sipas nenit 187 paragrafi 1
t ktij Kodi; 2) nse i akuzuari i thirrur n mnyr t rregullt nuk paraqitet, e nuk e
arsyeton mungesn; dhe 3) kur thirrja nuk ka mundur ti drgohet n mnyr t rregullt
dhe kur sipas rrethanave sht e qart se i pandehuri i shmanget pranimit t thirrjes
(neni 307 paragrafin 2).
Urdhrarresti nuk do t thot se doher sjell te paraburgimi, as q paraburgimit
doher i paraprin urdhrarresti. Pas zbatimit t urdhrarrestit nuk prjashtohet
mundsia e aplikimit t ndonj mase m t but si alternative t paraburgimit.
Urdhrarresti mund t lshohet edhe ndaj dshmitarit i cili nuk paraqitet n thirrjen e
dorzuar n mnyr t rregullt.
Paragrafi 2.
Dispozita e paragrafit 2 prcakton formn me shkrim dhe elementet t cilat duhet ti
prfshij urdhrarresti si dhe kufizon vlefshmrin e urdhrarrestit n koh e cila
skadon n mesnatn e treqind e gjashtdhjet e pes ditsh nga dita e lshimit.
Fjalt nse nuk prcaktohet ndryshe n urdhrarrest na japin t kuptojm se n
urdhrarrest p.sh. pr shoqrimin e t akuzuarit, i cili pa arsye nuk paraqitet n
shqyrtim gjyqsor (e dihet vendndodhja e tij), lshimi dhe zbatimi i urdhrarrestit ka t
bj me dit dhe koh t caktuar.
Paragraft 3 dhe 4.
Urdhrarrestin e ekzekuton policia. Zbatimi i urdhrarrestit nuk do t thot se doher e
nnkupton prdorimin e forcs. Forca prdort vetm n rastin kur i pandehuri refuzon
t shkoj me zyrtarin e policis.
466
Ejup Sahiti
Paragrafi 5.
Kur sht fjala pr paraqitje t zyrtarve t policis ose t rojeve t burgut, paragrafi 5 i
ktij neni parasheh mnyr t posame pr sigurimin e ardhjes s tyre. Paragrafi n
fjal n vend t nocionit urdhrarrest prdor prkufizimin urdhri pr paraqitje t
detyrueshme t zyrtarve prkats.
Urdhri pr paraqitje t detyrueshme t zyrtarve t policis ose t rojtarve t
institucionit ku personat mbahen n ndalim ekzekutohet nprmjet ndrmjetsimit t
komands ose eprorit t tyre. Ndrmjetsimi do t thot se urdhri pr paraqitje t
dtyrueshme t zyrtarit konkret i drgohet institucionit t tij me rast komanda ose
eprori i tij ndrmerr masat me t cilat siguron paraqitjen e tij n gjykat.
Paragraft 6 dhe 7.
N momentin kur fillon zbatimi i urdhrarrestit i pandehuri/i dyshuari sht person i
arrestuar. Personi i till, sipas paragrafit 6 informohet n gjuhn q e kupton pr arsyet
e arrestimit dhe pr t drejtat nga neni 167 i ktij Kodi. Arsye e arrestimit do t jet
njri nga rastet nga paragrafi 1 i ktij neni pr t cilin lshohet urdhrarresti.
Drgimi menjher i personi t arrestuar para gjyqtarit i cili e ka lshuar urdhrin
nnkupton drgim pa vonesa t paarsyeshme.
D. Premtimi i t pandehurit se nuk do ta braktis vendqndrimin
Neni 176 [Premtimi i t pandehurit se nuk do ta braktis vendqndrimin]
1.
2.
3.
Gjykata gjat procedurs mund t krkoj nga i pandehuri premtimin se

nuk do t fshihet ose largohet nga vendqndrimi pa lejen e gjykats kur
ekziston dyshim i bazuar se ai ka kryer vepr penale dhe ka arsye pr
dyshim se i pandehuri mund t fshihet, t shkoj n vend t panjohur ose t
largohet nga Kosova. Premtimi i dhn shnohet n procesverbal.
Dokumenti i udhtimit t t pandehurit, i cili detyrohet me premtimin e
dhn nga paragrafi 1 i ktij neni, mund t konfiskohet prkohsisht.
Ankesa kundr aktvendimit pr konfiskimin e dokumentit t udhtimit nuk
e pezullon ekzekutimin e aktvendimit.
Me rastin e dhnies s premtimit, i pandehuri paralajmrohet se ndaj tij
mund t caktohet paraburgim po qe se e shkel kt premtim.
Paragrafi 1.
Premtimi i t pandehurit se nuk do t braktis vendqndrimin pa lejen e gjykats si
mas pr sigurimin e pranis s t pandehurit zbatohet kur ekzistojn kushtet vijuese:
a) ekziston dyshim i bazuar se ai ka kryer vepr penale dhe b) ka arsye pr dyshim se i
pandehuri mund t fshihet, t shkoj n vend t panjohur ose t largohet nga Kosova.
Zbatimi i ksaj mase doher krkon ekzistimin e kushtit nn a) dhe t ndonjrit nga tri
467
Ejup Sahiti
shkaqet nn b). Shkaqet e cekura nn b) n t vrtet jan shkaqe pr paraburgim nga

neni 187 paragrafin 1 nn-parag. 1.2. pika 1.2.1.
Fshehja ekziston n rastet kur i pandehuri megjithse nuk lshon vendbanimin ose
vendqndrimin, ai i shmanget n mnyr t ndryshme kontaktit me organin prkats
duke iu shmangur pranimit t thirrjes, duke prhapur lajmin se ka udhtuar jasht etj.
Shkuarja n vend t panjohur mund t bhet pr shkaqe t ndryshme si p.sh. pr
punsim pr mjekim, pr vizit familjare etj., ku me leje t gjykats mund t ndryshoj
vendqndrimin. N rast t till vazhdon premtimi q t mos braktiset vendqndrimi i ri.
Zbatimi i ksaj mase n rend t par varet nga pajtimi i t pandehurit, si dhe nga
vlersimi q ka gjyqtari pr situatn konkrete, pr intensitetin e rrezikut nga ikja, dhe
pr gatishmrin e t pandehurit q t ofroj premtimin se nuk do t braktis
vendqndrimin.
Premtimi nga ky paragraf zbatohet detyrimisht me rastin e ofrimit t dorzanis.
Premtimi i dhn i t pandehurit shnohet n procesverbal si dhe paralajmrimi q atij i
bhet sipas paragrafit 3 t ktij neni,
Paragrafi 2.
Si mas prforcuese (plotsuese, ad-hezione) e premtimit t pandehurit se nuk do t
braktis vendqndrimin mund t zbatohet edhe marrja e prkohshme e dokumentit t
udhtimit t t pandehurit. Pr zbatim t ksaj mase merret aktvendim. Ankesa kundr
aktvendimit nuk e ndal ekzekutimin e tij.
Paragrafi 3.
Shkelja e premtimit nga paragrafi 1 t ktij neni hap mundsin e caktimit t
paraburgimit ndaj t pandehurit. Andaj i pandehuri duhet t paralajmrohet pr kt.
E. Ndalimi pr tiu afruar vendit apo personit t caktuar
Neni 177 [Ndalimi pr tiu afruar vendit apo personit t caktuar]
1.
2.
468
Gjykata mund tia ndaloj t pandehurit pr tiu afruar vendit ose personit
t caktuar kur:
1.1. ekziston dyshim i bazuar se i pandehuri ka kryer vepr penale;
1.2. ekzistojn rrethanat nga neni 187, paragrafi 1, nn-paragrafi 1.2.2.,
ose 1.2.3. t ktij Kodi; dhe
1.3. ndalimi i till mund t zvogloj rrezikun q i pandehuri ti asgjsoj
provat e veprs penale, t ndikoj n dshmitar, n bashkkryers
ose n bashkpjesmarrs pas kryerjes s veprs, n prsritjen e
veprs penale, n prfundimin e veprs penale t tentuar ose n
kryerjen e veprs penale pr t ciln sht kanosur.
Gjykata vendos pr nj mas sipas ktij neni me aktvendim t arsyetuar.
Aktvendimi duhet t prmbaj arsyetimin q prcakton se jan plotsuar
kushtet nga paragrafi 1 i ktij neni dhe nevojn pr masn e till.
Ejup Sahiti
3.
4.
5.
6.
7.
8.
Gjykata me aktvendim prcakton largsin prkatse nga vendi i caktuar

ose nga personi t ciln i pandehuri duhet ta respektoj dhe nuk duhet ta
kaloj me qllim.
Aktvendimi i drgohet t pandehurit dhe ku sht e zbatueshme nj kopje i
drgohet personit t mbrojtur nn masn e till.
Gjykata urdhron paraburgim nse i pandehuri shkel aktvendimin. I
pandehuri gjithmon njoftohet me koh pr pasojat e mosbindjes.
Nse personi i mbrojtur me kt mas qllimisht cenon distancn t ciln i
pandehuri detyrohet ta respektoj, gjykata mund ta dnoj personin e
mbrojtur me gjob si parashihet n nenin 444 t ktij Kodi.
Prve kur ky nen parasheh ndryshe, dispozitat e ktij Kodi lidhur me
paraburgimin prshtatshmrisht zbatohen pr caktimin, kohzgjatjen,
vazhdimin dhe pushimin e mass nga ky nen.
Pr zgjatjen e mass nga ky nen para ngritjes s aktakuzs vendos gjyqtari
i procedurs paraprake sipas detyrs zyrtare ose me krkes t prokurorit
t shtetit.
Paragrafi 1.
Masa e katrt me radh pr sigurimin e pranis s t pandehurit n procedur penale
sht ndalimi t pandehurit pr tiu afruar vendit ose personit t caktuar.
Zbatimi i ksaj mase ka pr qllim q, krahas arritjes s qllimit klasik - sigurimit t
pranis s t pandehurit n procedur nprmjet ksaj mase, t pengohet obstrukcioni
q mund ti bhet procesit t t provuarit n nj an, dhe shqetsimi i personit t tret
n ann tjetr.
Me mundsimin e zbatimit t ksaj mase si dhe t masave nga neni 178 dhe 283, si
zgjidhje ligjore relativisht t reja, ligjvnsi i vn n dispozicion gjykats nj diapazon
bukur t gjer t masave me t cilat mund t zvendsoj disa forma t paraburgimit t
cilat kan t bjn me pengimin e obstrukcionit provues apo me shkaqet e paraburgimit
q mbshteten n nevojn e prevencionit special. 254
Zbatimi i ksaj mase sht parapar si mundsi pr t ciln vendos gjykata. Mundsia e
vendosjes nnkupton qasje alternative drejt zbatimit ose jo t mass. Mirpo, pr
prcaktim se a do t caktoj ndonj mas alternative t paraburgimit gjykata duhet t
marr parasysh kushtet e prcaktuara pr masat konkrete dhe t siguroj q t mos
zbatoj mas m t rnd kur mjafton masa m e but. Gjykata m tutje ka obligim ti
heq masat kur pushojn shkaqet q i kan shkaktuar, apo ato ti zvendsoj me masa
t tjera m t buta po qe se pr kt plotsohen kushtet (neni 173 parag 2 due 3).
Gjykata mund tia ndaloj t pandehurit pr tiu afruar vendit ose personit t caktuar
kur:
a) ekziston dyshim i bazuar se i pandehuri ka kryer vepr penale;
b) ekzistojn rrethanat nga neni 187, paragrafi 1, nn-paragrafi 1.2.2., ose 1.2.3. t
ktij Kodi 255; dhe
254

Referenca e parag. 1 nnparag. 1.2. e ktij neni e cila kat bj me kushtet e paraburgimit nga neni 187
n tekstin shqip dhe anglisht dallon nga teksti serbisht. Ky i fundit sht logjik dhe me vend. Referenca
duhet t jet: n nenin 187 parag. 1 nnparag. 1.2. pika 1.2.2. ose 1.2.3.
255
469
Ejup Sahiti
c) ndalimi i till mund t zvogloj rrezikun q i pandehuri ti bj obstrukcion

procesit t t provuarit, apo t prsris ose t prfundoj veprs penale t tentuar
ose t kryej veprn penale pr t ciln sht kanosur.
Masa nga ky nen, e cila ka t bj me ndalimin pr tiu afruar vendit apo personit t
caktuar, mund t jet mjaft e rndsishme pr t parandaluar kryerjen e srishme t
veprs penale pr t cilat sht karakteristike se zhvillohen n vend t caktuar ose n
ndonj situat t posame. Ndalimi pr tiu afruar vendit t caktuar mund t jet p.sh.
ndalimi q i pandehuri t frekuentoj lokalin ku servohet alkooli, sepse konsumimi i
alkoolit tek i pandehuri i caktuar krijon gjendje t dehur, e cila tek ai krijon prirje pr t
shkaktuar prishje t rendit dhe ngatrresa. Ndalimi pr tiu afruar personit t caktuar
vjen n shprehje p. sh. kur t pandehurit pr vepr penale dhuna n familje e kryer
kundr ish bashkshortes apo partnerit aktual me t cilin m nuk jeton bashk, mund ti
ndalohet frekuentimi i lagjes ku ish bashkshorti/ja banon apo punon. Veprimi i njjt
sht i mundshm edhe te nj numr i konsiderueshm i veprave penale pr t cilat
sht karakteristike se kryhen n vendin e caktuar, ose kryerja e veprave penale ka t
bj me personin konkret. 256
Paragraft 2 deri 5
Masn nga paragrafi 1 t ktij neni e cakton gjykata me aktvendim t arsyetuar lidhur
me kushtet dhe nevojn e caktimit t mass. N aktvendim caktohet largsia prkatse
nga vendi i caktuar ose nga personi t ciln i pandehuri duhet ta respektoj. Poenta e
fjalve n fund t paragrafit 3 t ktij neni: nuk duhet ta kaloj me qllim ndrlidhet
me qllimin q ka caktimi i ksaj mase. Kalimi i t pandehurit afr vendit me t cilin ka
t bj ndalimi ose npr lagjen ku banon personi i mbrojtur pr shkuarje n pun (pa
manifestuar ndonj veprimi shqetsues pr personin e mbrojtur) nuk konsiderohet
shkelje me qllim e ndaless.
Mosrespektimi i aktvendimit rezulton me caktimin e paraburgimit pr ka i pandehuri
duhet t njoftohet me koh.
Paragrafi 6.
Masa e caktuar sipas paragrafit 1 t ktij neni, prve q ka t bj me t pandehurin,
ajo sipas paragrafit 6, ka reflekse ndaluese edhe ndaj personit t mbrojtur pr sa i
prket respektimit t distances t ciln i pandehuri detyrohet ta respektoj. N qoft se
personi i mbrojtur qllimisht e cenon distancn prkatse gjykata mund ta dnoj me
gjob deri n 250 euro.
Paragraft 7 dhe 8.
Pr caktimin, kohzgjatjen, vazhdimin dhe pushimin e mass nga ky nen paragrafi 7
parasheh zbatim prshtatshmrisht t dispozitave pr paraburgimin. Pr zgjatjen e ksaj
mase para ngritjes s aktakuzs sht kompetent gjyqtari i procedurs paraprake.
256
470
Ejup Sahiti
F. Paraqitja n stacionin policor

Neni 178 [Paraqitja n stacionin policor]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Gjykata mund t urdhroj q i pandehuri t paraqitet her pas here n

koh t caktuar n stacionin policor, n rajonin ku i pandehuri e ka
vendbanimin apo vendqndrimin ose n vendin ku i pandehuri sht
ndodhur n momentin e urdhrit, nse:
1.1. ekziston dyshim i bazuar se i pandehuri ka kryer vepr penale; dhe
1.2. ka arsye pr t dyshuar se i pandehuri do t fshihet, do t shkoj n
vend t panjohur ose do t largohet nga Kosova.
Gjykata vendos pr nj mas sipas ktij neni me aktvendim t arsyetuar.
Aktvendimi i dorzohet t pandehurit dhe kopja i dorzohet stacionit
policor prkats n territorin e s cils masa duhet t zbatohet.
Gjykata mund t urdhroj paraburgim nse i pandehuri shkel
aktvendimin. I pandehuri gjithmon njoftohet me koh pr pasojat e
mosbindjes.
Prve kur ky nen parasheh ndryshe, dispozitat e ktij Kodi lidhur me
paraburgimin prshtatshmrisht zbatohen pr caktimin, kohzgjatjen,
vazhdimin dhe pushimin e mass nga ky nen.
Pr zgjatjen e mass nga ky nen para ngritjes s aktakuzs vendos gjyqtari
i procedurs paraprake sipas detyrs zyrtare ose me krkes t prokurorit
t shtetit.
Dokumenti i udhtimit i personit i cili i nnshtrohet aktvendimit sipas ktij
neni mund t konfiskohet prkohsisht. Ankesa kundr aktvendimit pr
konfiskimin e prkohshm t dokumentit t udhtimit nuk e pezullon
ekzekutimin.
Paragrafi 1.
Pr dallim nga masa e mparshme e rregulluar me nenin 177 e cila mund t caktohet
kur ekzistojn ndonjri prej shkaqeve pr paraburgim sipas nenit 187 paragrafit 1
nnparagrafit 1.2. pikat 1.2.2. dhe 1.2.3, masa e paraqitjes n stacionin policor caktohet
kur:
a) ekziston dyshim i bazuar se i pandehuri ka kryer vepr penale; dhe
b) ka arsye pr t dyshuar se i pandehuri do t fshihet, do t shkoj n vend t
panjohur ose do t largohet nga Kosova. Si po shihet, kushtet nn b) jan po ato
pr t cilat i pandehuri mund t propozoj zbatimin e mass premtimi i t
pandehurit se nuk do t braktis vendqndrimin.
Paragraft 2 deri 6.
Prmbajtja e paragrafve 2 - 6 t ktij neni, (prve q nj kopje e aktvendimit i
drgohet policis e cila e mbikqyr zbatimin e ksaj ase) sht e njjt me paragraft
471
Ejup Sahiti
2, 4-5, 7-8 t nenit 177. Pr to vlen ajo q sht thn lidhur me paragraft prkats t
nenit paraprak.
Paragrafi 7.
Si mas prforcuese pr masn: paraqitje n stacionin policor me aktvendim mund
merret prkohsisht (t sekuestrohet) dokumenti i udhtimit. Ankesa nuk e ndal
ekzekutimin.
G. Dorzania
Dorzania si mas pr sigurimin e pranis s t pandehurit n procedur penale
nnkupton deponimin e shums s caktuar t parave (ose t sendeve me vler t cilat
mund t shndrrohen n para) nga i pandehuri apo dikush tjetr n emr t tij si
zvendsim pr paraburgim kur paraburgimi do t caktohej apo sht caktuar pr shkak
t rrezikut nga ikja apo t rrezikut se do t kryej vepr penale t nj intensiteti t
caktuar.
Neni 179 [Dorzania]
1.
2.
3.
472
Gjykata mund t urdhroj q i pandehuri t mbrohet n liri me dorzani

ose t lirohet nga paraburgimi me dorzani kur:
1.2. baza e vetme pr paraburgim sht frika se i pandehuri mund t ik;
dhe
1.3. i pandehuri premton se nuk do t fshihet ose pa leje nuk do t
braktis vendqndrimin e tij.
Gjykata me aktvendim gjithashtu mund t urdhroj q i pandehuri t
mbrohet n liri me dorzani ose t lirohet nga paraburgimi me dorzani
kur:
2.2. i pandehuri nuk dyshohet pr vepr penale t dnueshme me t
paktn pes (5) vjet burgim sipas kapitujve XIV, XV, XVI, XVII, XX,
XXI, XXIX, XXX dhe XXXIII t Kodit Penal;
2.3. baza e vetme pr paraburgim sht rreziku se i pandehuri mund t
prsris veprn penale, t prfundoj veprn e tentuar penale ose t
kryej veprn penale t ciln sht kanosur ta kryej; dhe
2.4. i pandehuri ka premtuar se nuk do ta prsris veprn penale, nuk
do ta prfundoj veprn e tentuar penale ose nuk do ta kryej veprn
penale t ciln sht kanosur ta kryej.
Dorzania e urdhruar nga gjykata jepet nga i pandehuri ose personi tjetr
n emr t tij.
Ejup Sahiti
Paragrafi 1.
Dorzania si mas pr sigurimin e pranis s t pandehurit n procedur penale mund
t zbatohet n propozim t t pandehurit ose t personit tjetr n emr t tij. Dorzania
nuk caktohet sipas detyrs zyrtare.
Dorzania mund t jepet pr t mos e caktuar paraburgimin ndaj t pandehurit i cili
gjendet n liri ose q t pandehurit i cili sht paraburgosur ti hiqet paraburgimi. Pr
zbatim t mass s dorzanis sipas paragrafit 1 t ktij neni duhet t plotsohen
kushtet vijuese: - t ekzistoj dyshim i bazuar se i pandehuri ka kryer vepr penale; baz e vetme pr paraburgim t jet frika se i pandehuri mund t ik, dhe - i pandehuri
t premtoj se nuk do t fshihet ose pa leje t gjykats nuk do t braktis
vendqndrimin e tij.
Aplikimi i dorzanis nuk sht parapar si detyrim pr gjykatn. Mirpo, kur
plotsohen kushtet pr caktim t saj, del se gjykata do duhej ta caktoj dorzanin duke
u bazuar n nenin 173 paragrafin 3 e cila krkon zvendsimin e mass m t rnd me
mas m t leht kur pr kt krijohen kushtet.
Dorzania sipas paragrafit 1 t ktij neni nuk prjashtohet sa i prket asnj vepre
penale, as t ndonj kategorie t kryersve, as ndaj shtetasve t huaj, as ndaj
recidivistve. Mirpo, pavarsisht nga mungesa e ktyre kufizimeve, pr caktim t
dorzanis gjykata duhet n do rast konkret ti moj rrethanat e rastit dhe t vrtetoj
se a sht e mundur t pranohet propozimi pr dorzani ose jo. 257
Paragrafi 2.
Paragrafi 2 i ktij neni, nn kushte t caktuara, mundson aplikimin e dorzanis edhe
kur ekziston rrezik se i pandehuri do t prsris veprn penale. Kshtu, gjykata mund t
zbatoj dorzanin ather kur:
- ekziston dyshim i bazuar se i pandehuri ka kryer vepr penale;
- baz e vetme pr paraburgim sht rreziku se i pandehuri mund t prsris a t
prfundoj veprn penale ose t kryej veprn penale t ciln sht kanosur ta
kryej. N rast t till patjetr duhet pasur parasysh faktin se dorzania sipas ksaj
baze ka aplikim t kufizuar. Dorzania mund t aplikohet vetm kur nuk sht fjala
pr vepr penale t dnueshme me t paktn pes vjet burgim sipas kapitujve XIV,
XV, XVI, XVII, XX, XXI, XXIX, XXX dhe XXXIII t Kodit Penal t Kosovs;
dhe
- i pandehuri premton se nuk do ta prsris veprn penale, se nuk do ta prfundoj
veprn e tentuar penale ose nuk do ta kryej veprn penale t ciln sht kanosur ta
kryej.
Aktvendimi pr caktimin e dorzanis sipas paragrafit 1 dhe 2 t ktij neni merret pas
dgjimit t mendimit t prokurorit t shtetit, t pandehurit dhe mbrojtsit (neni 180
paragrafi 3).
T pandehurit me t cilin ka t bj aktvendimi pr caktimin e dorzanis i
sekuestrohet prkohsisht dokumenti i udhtimit n pajtim me nenin 180 paragrafin 5.
257
Petri 1, fq. 362.
473
Ejup Sahiti
Paragrafi 3.
Dorzania jepet nga i pandehuri ose personi tjetr n emr t tij. Personi tjetr mund t
jet i afrmi t pandehurit por nuk kufizohet me t. Personi tjetr mund t propozoj
zbatim t dorzanis pa e siguruar paraprakisht plqimin e t pandehurit, por i
pandehuri mund ta pengoj dorzanin e personit tjetr me mosdhnien e premtimit se
nuk do t fshihet apo se nuk do t braktis vendqndrimin.
Neni 180 [Aktvendimi mbi dorzanin]
1.
2.
3.
4.
5.
Gjykata me aktvendim t arsyetuar vendos mbi masn nga neni 179 i ktij
Kodi. Aktvendimi duhet t prmbaj arsyetimin q prcakton se jan
plotsuar kushtet nga neni 179 i ktij Kodi dhe nevojn pr masn e till.
Para ngritjes s aktakuzs, aktvendimi mbi dorzanin merret nga gjyqtari
i procedurs paraprake ndrsa pas ngritjes s aktakuzs nga gjyqtari i
vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues.
Aktvendimi me t cilin dorzania pranohet dhe aktvendimi me t cilin ajo
anulohet merren pas dgjimit t mendimit t prokurorit t shtetit, nse
vepra penale ndiqet sipas detyrs zyrtare, dhe mendimit t t pandehurit
ose mbrojtsit.
Aktvendimi i dorzohet t pandehurit.
Personit q i nnshtrohet aktvendimit me dorzani i konfiskohet
prkohsisht dokumenti i udhtimit, prve nse ka arsye bindse pr
gjykatn q t mos konfiskoj dokumentin e udhtimit. Ankesa ndaj
aktvendimit pr konfiskimin e prkohshm t dokumentit t udhtimit t
personit nuk e pezullon ekzekutimin.
Paragraft 1 deri 4.
Dorzania caktohet ose anulohet me aktvendim t arsyetuar. Para ngritjes s aktakuzs,
aktvendimin e merr gjyqtari i procedurs paraprake ndrsa pas ngritjes s aktakuzs
gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues.
Aktvendimi pr caktim apo anulim t dorzanis merret pas dgjimit t mendimit t
prokurorit t shtetit dhe mendimit t t pandehurit ose mbrojtsit.
Aktvendimi i dorzohet t pandehurit.
Paragrafi 5.
Si mas prforcuese (plotsuese, ad-hezione) pr dorzanin mund t zbatohet edhe
sekuestrimi i prkohshm i dokumentit t udhtimit t t pandehurit. Pr zbatim t
ksaj mase merret aktvendim. Ankesa kundr aktvendimit nuk e ndal ekzekutimin e tij.
Kur ekziston arsye bindse pr t mos sekuestruar dokumentin e udhtimit sht
shtje faktike e cila i sht ln pr vlersim gjykats. Situat e till do t ishte p. sh.
kur i pandehuri duhet patjetr ti nnshtrohet mjekimit n ndonj institucion
specialistik jasht vendit, kur pr mjekim t atij lloji nuk ekziston institucion mjeksor
474
Ejup Sahiti
adekuat, ose kur i pandehuri jasht duhet urgjent t jap deklarat pr trashgimin,
sepse n t kundrtn do ti ekspozohej dmit t madh material e t ngjajshme. 258
Neni 181 [Prmbajtja e dorzanis]
1.
2.
3.
Dorzania gjithmon prkufizohet si shum e parave e prcaktuar sipas

peshs s veprs penale, rrethanave personale dhe familjare t t
pandehurit dhe gjendjes materiale t personit q e jep dorzanin.
Dorzania mund t jepet me para t gatshme, me letra me vler, sende t
vlefshme dhe me pasuri t tjera t luajtshme me vler t konsiderueshme t
cilat leht mund t shndrrohen n para dhe t ruhen, me vnien e
hipoteks pr shumn e dorzanis mbi vlerat e paluajtshme t personit q
jep dorzani ose me detyrim personal t nj apo m shum personave q n
rast t ikjes s t pandehurit zotohen t paguajn shumn e caktuar t
dorzanis.
Nse i pandehuri ik, me aktvendim t gjykats caktohet q vlera e dhn si
dorzani t derdhet n fondin pr kompensimin e viktimave.
Paragrafi 1.
Paragrafi 1 i ktij neni parasheh kushtet e prgjithshme t cilat duhet t merren
parasysh me rastin e aplikimit t dorzanis. Dorzania prcaktohet si shum e parave e
cila prcaktohet: a) sipas peshs s veprs penale; b) sipas rrethanave personale dhe
familjare t t pandehurit; dhe c) sipas gjendjes materiale t personit q e jep
dorzanin.
Pesha e veprs penale mohet sipas dnimit t parapar pr vepr penale konkrete dhe
pasojs q ajo ka shkaktuar. Gjithashtu duhet pasur parasysh edhe rrethanat t cilat
veprn penale e bjn m t leht apo m t rnd.
Rrethanat personale t t pandehurit, t cilat duhet pasur parasysh, jan t dhnat nga
neni 154 paragrafi 1 t KPP dhe rrethanat nga neni 73 paragrafi 1 t KP-s e rrethana t
tjera t cilat mund t jen me ndikim n matjen e dnimit. Me at rast duhet shikuar
nse i pandehuri sht recidivist, a e ka kryer veprn penale me dashje apo nga
pakujdesia, dhe n far roli sht paraqitur me rastin e bashkpunimit n kryerjen e
veprs penale. 259
Rrethanat familjare t t pandehurit t pranishme me rastin e marrjes s vendimit duhet
t merren parasysh n prmasat q ato mohen me rastin e matjes s dnimit. Por me
rastin e vendosjes pr dorzani, gjykata nuk mund t bj verifikime t posame pr
rrethanat personale dhe familjare t t pandehurit.
Paragrafi 2.
Dorzania sipas paragrafit 2 mund t jet dorzani reale ose dorzani personale.
Pavarsisht nga lloji i saj, dorzania gjithher prcaktohet n nj shum parash t
caktuar.
258
259

Petri 1, fq. 363
475
Ejup Sahiti
Dorzania sht reale kur shuma pr caktimin e saj jepet me para t gatshme, me
lnien peng t sendeve me vler t konsiderueshme t cilat leht mund t shndrrohen
n para dhe t ruhen, ose me hipotek pr shumn e dorzanis mbi vlerat e
paluajtshme t personit q jep dorzanin.
Lartsia e shums s dorzanis nuk sht prcaktuar konkretisht. Pranimi ose
mospranimi i propozimit pr lirim nga paraburgimi me dorzani i sht ln vlersimit
t gjyqtarit, i cili nuk lejon dorzanin kur mon se ajo nuk sht e mjaftueshme t
siguroj pranin e t pandehurit. Andaj shuma e dorzanis nuk duhet t caktohet n
lartsi t ciln garanti nuk mund ta prmbush, as aq e ult sa nuk siguron pranin e t
pandehurit.
Pranimi i sendeve t vlefshme (stoli ari, para ari etj.) n depozitin gjyqsor do duhej t
kryhet n prani t personit profesional i cili mund t prcaktoj se pr far sendi sht
fjala dhe cila sht vlera e saj. Shpenzimet rreth prcaktimi t vlers s sendeve t
vlefshme i paguan propozuesi i dorzanis.
Pasuri t tjera t luajtshme me vler t konsiderueshme mund t konsiderohen
fotografit artistike, skulpturat dhe sendet tjera t artit t rndsishme dhe me vler,
pastaj koleksionet filatelistike dhe numizmatike, gjsende antike etj. 260 Edhe vlera e
ktyre sendeve prcaktohet sikurse u tha te prcaktimi i vlers s sendeve me vler.
Propozuesi i dorzanis siguron vlefshmrin e dorzanis duke i prezantuar gjykats
provn pr pronsin kur paluajtshmria sht objekt i dorzanis. Kur si dorzani
ofrohet hipoteka n sende t paluajtshme, dhnsi i hipoteks duhet ti prezantoj
gjykats proven se sht prfunduar procedura pr vnie nn hipotek.
Dorzania personale sht nj premtim personal me t cilin nj apo m shum persona
(jo i pandehurit) zotohet se n rast t ikjes s t pandehurit do t paguajn shumn e
caktuar t dorzanis, por q shumn e till paraprakisht nuk e paguajn as q viht
kufizimi n pasurin e tyre. Propozuesi i dorzanis personale i prezanton gjykats
deklaratn e vrtetuar me t ciln merr prsipr obligimin pr shumn sakt t
prcaktuar t dorzanis.
Paragrafi 3.
Paragrafi 3 prcakton se kur i pandehuri ka ik, mjetet e dorzanis - reale apo
personale derdhen n fondin pr kompensimin e viktimave. Gjykata me aktvendim
fillimisht duhet t konstatoj se i pandehuri ka ik, pastaj me t njjtin aktvendim
orienton mjetet tek fondi pr kompensimin e viktimave. Ktu duhet t kihet parasysh se
n fondin pr kompensimin e viktimave derdhet vetm shuma e dorzanis s hequr
pr shkak t ikjes s t pandehurit. Shuma e dorzanis s caktuar sipas nenit 179
paragrafi 2 dhe t prishur pr shkak t prsritjes, vazhdimit ose kryerjes s veprs
penale derdhet n buxhet (neni 182 paragrafi 2).
Kur sht fjala pr sende q jan objekt i dorzanis s hequr r, ato shitn sipas
procedurs prmbaruese. Te heqja e dorzanis personale, personi (ose personat) q ka
garantuar thirret t paguaj shumn e caktuar t dorzanis.
Konsiderohet se i akuzuari, i cili ka paguar pr dorzani dhe ka premtuar se pa leje t
gjykats nuk do t braktis vendqndrimin, ka ikur, nse pa lejen e gjykats ka shkuar
n botn e jashtme pr mjekim. I akuzuari sht dashur paraprakisht t krkoj leje nga
260
Petri 1, fq. 364.
476
Ejup Sahiti
gjykata pr udhtim jasht pr mjekim (aktvendimi i gjykats s Qarkut n Beograd,

K 1137/00 dat 19. qershor 2000.). 261
N qoft se i pandehuri ka ikur, pastaj shtihet n dor nprmjet letrreshtimit (neni
535) ose nprmjet procedurs s ekstradimit ai u dorzohet organeve tona, pavarsisht
se prania e tij ksisoj sht siguruar, mjetet e dorzanis nuk kthehen.
Me rastin e shitjes s sendeve q jan objekt i dorzanis e cila sht hequr, ndodh q
t inkasohen m pak apo m shum mjete se sa ishte shuma e prcaktuar e t hollave
pr dorzani. Kur nuk prmbushet shuma e dorzanis nuk mund t krkohet plotsim i
shums s dorzanis. Por, kur n proces t shitjes inkasohen m shum mjete, ather
teprica i kthehet personit q ka ofruar dorzanin. Mirpo, kur teprica realizohet n
rastin kur vet i pandehuri e ka dhn dorzanin, teprica e mjeteve mund t realizohet
nprmjet procedurs prmbaruese pr pagim t shpenzimeve t procedurs penale, pr
kompensim dmi ose pr konfiskim t dobis pasurore. 262
Neni 182 [Heqja e dorzanis]
1.
2.
3.
4.
5.
Kur urdhrohet dorzani nga neni 179, paragrafi 1 i ktij Kodi, i pandehuri
paraburgoset dhe dorzania hiqet, nse pas thirrjes me rregull ai nuk
paraqitet dhe mungesn nuk e arsyeton, nse prgatitet t ik ose kur gjat
kohs sa sht n liri paraqiten arsye t tjera ligjore pr paraburgimin e tij.
Kur urdhrohet dorzani nga neni 179, paragrafi 2 i ktij Kodi, i pandehuri
paraburgoset dhe shuma e dhn si dorzani me aktvendim derdhet n
buxhet, kur ai ka prsritur veprn penale, ka prfunduar veprn e tentuar
penale ose ka kryer veprn penale pr t ciln ai sht kanosur se do ta
kryej.
I pandehuri gjithmon njoftohet me koh pr pasojat e mosbindjes.
Dorzania hiqet kur procedura penale pushohet me aktvendim t forms s
prer ose me aktgjykim t forms s prer. Kur i pandehuri dnohet me
burgim, dorzania hiqet vetm pasi ai t ket filluar mbajtjen e dnimit.
Me heqjen e dorzanis, parat e gatshme t depozituara, letrat me vler,
sendet me vler dhe pasuri t tjera t luajtshme me vler t konsiderueshme
kthehen dhe hipoteka hiqet.
Paragrafi 1.
Kur urdhrohet dorzania sipas nenit 179 paragrafi 1 (pr shkak t rrezikut nga ikja),
dorzania hiqet dhe caktohet paraburgimi nse i pandehuri: - pas thirrjes me rregull nuk
paraqitet dhe mungesn nuk e arsyeton; - nse prgatitet t ik; - ose kur gjat kohs sa
sht n liri paraqiten arsye t tjera ligjore pr paraburgimin e tij. Dorzania hiqet
gjithashtu kur sht caktuar paraburgimi obligator (neni 367 parag. 2).
Dorzania hiqet edhe pa zvendsim t saj me paraburgim kur m nuk ekzistojn
kushtet pr paraburgim n baz t t cilave sht caktuar dorzania.
261
Simovi, Komentar zakona o krivinim/kaznenom posrupku u Bosni i Hercegovini, Sarajevo, 2005, fq.
398.
262
Petri, op. cit., fq. 365.
477
Ejup Sahiti
Paragraft 2 dhe 3.
Paragrafi 2 i ktij neni i referohet dorzanis s caktuar sipas nenit 179 paragrafi 2. N
t vrtet, kur i pandehuri ka prsritur veprn penale, ka prfunduar veprn e tentuar
penale ose ka kryer veprn penale pr t ciln ai sht kanosur se do ta kryej ai
paraburgoset. Me at rast shuma e dhn si dorzani me aktvendim derdhet n buxhet.
Shih: komentet te neni 181 paragrafi 3. Pr pasojat e mosbindjes i pandehuri gjithmon
njoftohet me koh.
Paragrafi 4.
Dispozita e paragrafit 4 t ktij neni si moment pr heqjen e dorzanis e prcakton
pushimin e procedurs penale me aktvendim t forms s prer ose prfundimin e
procedurs penale me aktgjykim t forms s prer. Mirpo, kur i pandehuri dnohet
me burgim, dorzania hiqet vetm pasi ai t ket filluar mbajtjen e dnimit.
Paragrafi 5.
Me heqjen e dorzanis, parat e gatshme t depozituara, letrat me vler, sendet me
vler dhe pasuri t tjera t luajtshme me vler t konsiderueshme kthehen dhe hipoteka
hiqet.
H. Arresti shtpiak
Neni 183 [Arresti shtpiak]
1.
2.
3.
4.
478
Gjykata mund t caktoj arrestin shtpiak pr t pandehurin nse:

1.1. ekziston dyshim i bazuar se i pandehuri ka kryer vepr penale; dhe
1.2. plotsohen kushtet nga neni 187, paragrafi 1, nn-paragrafi 1.2. i
ktij Kodi.
Gjykata me aktvendim t arsyetuar vendos mbi masn nga ky nen.
Gjykata me aktvendim vendos se i pandehuri nuk guxon t largohet nga
lokalet ku ai e ka vendbanimin ose vendqndrimin apo nga institucioni
publik pr trajtim ose prkujdesje. Gjykata mund ta kufizoj ose ndaloj
kontaktin ndrmjet t pandehurit dhe personave me t t cilt ai nuk jeton
apo t cilt nuk jan t varur nga i pandehuri. Prjashtimisht, gjykata
mund t lejoj t pandehurit q pr koh t caktuar t largohet nga lokalet
ku mbahet arresti shtpiak kur kjo sht domosdo e nevojshme pr
prmbushjen e nevojave jetsore ose pr kryerjen e ndonj pune.
Aktvendimi i dorzohet t pandehurit dhe nj kopje i dorzohet stacionit
policor prkats n territorin n t cilin duhet t zbatohet masa.
Ejup Sahiti
5.
6.
7.
8.
9.
Gjykata mund t caktoj paraburgim nse i pandehuri pa leje shkel

aktvendimin. I pandehuri pr kto pasoja gjithmon duhet njoftuar me
koh.
Gjykata e mbikqyr zbatimin e mass s arrestit shtpiak drejtprdrejt
ose nprmjet policis. Policia ka t drejt q n do koh t verifikoj
zbatimin e mass s arrestit shtpiak dhe rastsisht verifikon pranin e t
pandehurit n vendin e mbajtjes s arrestit shtpiak. Policia e njofton
gjykatn pa vones pr do cenim t mundshm t mass.
Prve nse ky nen parasheh ndryshe, dispozitat e ktij Kodi mbi
paraburgimin prshtatshmrisht zbatohen lidhur me caktimin,
kohzgjatjen, vazhdimin dhe pushimin e mass nga ky nen. Dispozitat e
Kodit Penal mbi prfshirjen e ndalimit n dnimin e shqiptuar gjithashtu
zbatohen prshtatshmrisht pr masn nga ky nen.
Pas ngritjes s aktakuzs, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues vendos n t gjitha rastet mbi vazhdimin e arrestit shtpiak n baz
t propozimit t arsyetuar t prokurorit t shtetit. I pandehuri dhe
mbrojtsi i tij, kur i pandehuri ka mbrojts, duhet njoftuar pr propozimin
brenda tre ditve nga kalimi i afatit t aktvendimit aktual mbi arrestin
shtpiak.
Personit n arrest shtpiak prkohsisht mund ti konfiskohet dokumenti i
udhtimit. Ankesa kundr aktvendimit mbi konfiskimin e prkohshm t
dokumentit t udhtimit nuk e pezullon ekzekutimin.
Paragraft 1 deri 3.
Gjykata me aktvendim t arsyetuar mund t caktoj masn e arrestit shtpiak pr t
pandehurin nse ekzistojn kushtet pr caktim t paraburgimit nga neni 187 paragragi 1
i ktij Kodi.
Derisa masa Ndalimi pr tiu afruar vendit apo personit mund t caktohet n rastin kur
ekziston ndonj shkak pr paraburgim nga neni 187 paragrafi 1 nnparag. 1. 2. pikat
1.2.2. (rreziku nga sabotimi i provave). dhe 1.2.3. (rreziku nga kryerja, prfundimi i
veprs penale), si dhe masa Paraqitja n stacionin policor pr rastin kur ekziston shkak
pr paraburgim nga neni 187 paragrafi 1 nnparag. 1. 2. pika 1.2.1. (rreziku nga ikja),
Arresti shtpiak mund t caktohet pr cilndo pik t nenit 187 parag, 1 nnparag. 1.2.
Me aktvendim me t cilin caktohet arresti shtpiak gjykata vendos se i pandehuri nuk
guxon t largohet nga:
- lokalet ku ai e ka vendbanimin ose vendqndrimin,
- apo nga institucioni publik pr trajtim ose prkujdesje.
Institucioni publik pr trajtim ose prkujdesje mund t jet institucioni mjeksor ku
sht n shrim i pandehuri, vemas institucioni pr shndetin mental ku i pandehuri
qndron pr ekzaminim psikiatrik sipas nenit 507 t Kodit.
Me rastin e caktimit t arrestit shtpiak gjykata gjithashtu mund ta kufizoj ose ta
ndaloj kontaktin ndrmjet t pandehurit dhe personave me t t cilt ai nuk jeton apo
t cilt nuk jan t varur nga i pandehuri. Zgjerimi i efektit t arrestit shtpiak edhe me
ndalimin e kontaktit t t pandehurit me personat sipas paragrafit 3 t ktij neni, n nj
mnyr, masn e arrestit shtpiak e lidh me masn e ndalimit pr tiu afruar personit t
479
Ejup Sahiti
caktuar. N t vrtet, gjat kohs s zgjatjes s mass, qndron e drejta e t pandehurit

q pa pengesa t shihet me antart e familjes t afrm t tij prve nse personat e till
jan prfshir me mas apo jan kufizuar me masn. Megjithat, mund t kufizohet
kontakti i t pandehurit me ndonj t afrm gjinor (bile edhe me fmijt) ose me
partnerin bashkshortor nse personat e till jan subjekt pasiv t veprs penale t t
pandehurit si p.sh. te dhuna n familje, te veprat penale kundr martess dhe familjes,
t ndonj vepr penale kundr jets dhe trupit etj., ku masa sht caktuar pikrisht pr
mbrojtjen e tyre. 263
Gjykata mund ti lejoj t pandehurit t largohet nga lokalet ku e mban arrestin
shtpiak kur largimi sht domosdo e nevojshme pr prmbushjen e nevojave jetsore
ose pr kryerjen e ndonj pune.
Paragraft 4 dhe 5.
Masa e arrestit shtpiak caktohet me aktvendim. Nga nj kopje e aktvendimit i
dorzohet t pandehurit dhe stacionit policor prkats n territorin n t cilin duhet t
zbatohet masa. Mosrespektimi i aktvendimit rezulton me caktim t paraburgimit. Pr
kt pasoj i pandehuri duhet t njoftohet me koh.
Paragrafi 6.
Mbikqyrja e zbatimit t mass s arrestit shtpiak bhet drejtprdrejt nga ana e
gjykats ose nprmjet policis. Policia n do koh mund t verifikoj pranin e t
pandehurit n vendin e mbajtjes s arrestit shtpiak dhe pr do cenim t mundshm t
mass pa vones e njofton gjykatn. Shprehja rastsisht sht prkthim bukval i
shprehjes anglisht randomly (serbisht nasumice) ka kuptim q policia pa prcaktim t
ndonj orari strikt pr verifikim e prcakton momentin kur t bj verifikimin.
Paragrafi 7.
Paragrafi 7 parasheh zbatim prshtatshmrisht t dispozitave t KPP mbi paraburgimin
lidhur me caktimin, kohzgjatjen, vazhdimin dhe pushimin e mass s arrestit shtpiak.
Gjithashtu pr masn e arrestit shtpiak parasheh zbatim prshtatshmrisht t
dispozitave t KP mbi llogaritjen e paraburgimit n dnimin e shqiptuar.
Paragrafi 8.
N t gjitha rastet (edhe gjat shqyrtimit gjyqsor, sepse thuhet n t gjitha rastet pas
ngritjes s aktakuzs) pr vazhdim t arrestit shtpiak vendos gjyqtari i vetm gjykues
ose kryetari i trupit gjykues n baz t propozimit t arsyetuar t prokurorit t shtetit.
Njoftimi q i jepet t pandehurit dhe mbrojtsit t tij, (kur ka mbrojts) me propozimin
e prokurorit t shtetit pr vazhdim t arrestit shtpiak brenda tre ditve nga kalimi i
afatit t aktvendimit aktual (t fundit) mbi arrestin shtpiak nuk sht n harmoni me
nenin 191 paragrafi 2 t Kodit, i cili parasheh q pr propozim t prokurorit t shtetit
263
480
Ejup Sahiti
pr vazhdim t paraburgimit njoftimi t bhet tri dit para skadimit t paraburgimit t

caktuar me aktvendimin e fundit.
sht e qart se dispozitat e nenit 183, t cilat e rregullojn arrestin shtpiak, jan
dispozita t posame q shprehin veorit e mass s arrestit shtpiak. Dispozitat e tilla
nuk ndikohen nga zbatimi prshtatshmrisht i dispozitave mbi paraburgimin sipas
paragrafit 7 t ktij neni. Por nuk sht e qart sa ka kuptim q i pandehuri dhe
mbrojtsi i tij t njoftohen me propozimin e prokurorit t shtetit pr vazhdim t arrestit
shtpiak brenda tri ditve pas skadimit t arrestit shtpiak, kur dihet se gjyqtari duhet t
vendos pr propozim pr vazhdimin e arrestit shtpiak m s largu n momentin e
skadimit t afatit.
Paragrafi 9.
Si mas prforcuese pr masn e arrestit shtpiak mund t merret prkohsisht (t
sekuestrohet) dokumenti i udhtimit me aktvendim. Me at rast ankesa nuk e ndal
ekzekutimin.
I. Diversioni
Neni 184 [Diversioni]
1.
2.
3.
I pandehuri i arrestuar pr vepr penale pr t ciln dnimi maksimal i

parapar sht jo m shum se nj vjet dhe i cili nuk ka dnime t
mparshme ose nuk ka marr pjes n diversion, mund ti caktohet
diversioni sipas urdhrit t gjyqtarit t procedurs paraprake. I pandehuri
ose prokurori i shtetit gjithashtu mund t propozojn diversionin. Nse
prokurori i shtetit pajtohet ose i propozon gjykats masn e diversionit,
gjyqtari i procedurs paraprake mund t pezulloj procedurn penale pr
nj vit dhe liron t pandehurin nn kushtet e mposhtme:
1.1. i pandehuri duhet t bj kompensimin e arsyeshm ndaj viktims s
veprs penale, nse ka ndonj, si prcakton gjyqtari i procedurs
paraprake;
1.2. i pandehuri lajmrohet rregullisht n stacionin policor q sht m s
afrmi prej vendbanimit t tij, n intervalet e caktuara nga gjyqtari i
procedurs paraprake;
1.3. i pandehuri merr pjes dhe prfundon kshillimin, trajtimin
psikologjik, trajtimin nga abuzimi me substanca narkotike,
arsimimin, ose veprimet tjera t cilat konsiderohen t prshtatshme
nga gjyqtari i procedurs paraprake.
Kur i pandehuri vepron n pajtim me kushtet e prcaktuara nga gjyqtari i
procedurs paraprake, procedura penale kundr t pandehurit pushohet
nga gjyqtari i procedurs paraprake gjat muajit t dymbdhjet t
diversitetit.
Nse i pandehuri shkel kushtet e prcaktuara nga gjyqtari i procedurs
paraprake, procedura penale rifillohet. Gjyqtari i procedurs paraprake,
481
Ejup Sahiti
nse sht e nevojshme, mund t lshoj urdhrarrest sipas nenit 175 t

ktij Kodi.
Paragrafi 1.
KPP diversionin e radhit n kuadr t masave pr sigurimin e pranis s t pandehurit n
procedur penale. Kur analizohet prmbajtja e nenit 184, i cili rregullon diversionin, duket
qart se diversioni m tepr ka karakter t nj procedure alternative se sa t nj mase pr
sigurimin e pranis s t pandehurit n procedur penale. Nprmjet diversionit
mundsohet zgjidhja efikase e shtjes penale konkrete pa dal n shqyrtim gjyqsor.
Pr zbatim t mass s diversionit fillimisht krkohet ekzistimi i dy parakushteve,
pastaj me rastin e shqiptimit t mass, nga i pandehuri krkohet plotsimi i kushteve t
caktuara.
Parakushtet pr shqiptim t ksaj mase jan: - I pandehuri sht arrestuar pr vepr
penale pr t ciln sht parapar dnimi jo m shum se nj vjet burgim; - I pandehuri
nuk bn t jet i dnuar m par as t jet shqiptuar ndaj tij mas diversiteti. Kur
plotsohen kto parakushte gjyqtari i procedurs paraprake mund t caktoj
diversionin. Propozimin pr zbatim t ksaj mase mund ta japin edhe i pandehuri ose
prokurori i shtetit.
Nse prokurori i shtetit pajtohet (me propozimin e t pandehurit apo me mendimin e
gjyqtarit pr t caktuar mesn) ose i propozon gjykats masn e diversionit, gjyqtari i
procedurs paraprake mund t pezulloj procedurn penale pr nj vit dhe liron t
pandehurin nn kushtet e mposhtme:
a) i pandehuri duhet t bj kompensimin e arsyeshm ndaj viktims s veprs penale
si prcakton gjyqtari i procedurs paraprake;
b) i pandehuri lajmrohet rregullisht n stacionin policor n intervalet kohore t
caktuara nga gjyqtari i procedurs paraprake;
c) i pandehuri merr pjes dhe prfundon kshillimin, trajtimin psikologjik, trajtimin
nga abuzimi me substanca narkotike, arsimimin, ose veprimet tjera t cilat
konsiderohen t prshtatshme nga gjyqtari i procedurs paraprake.
Kodi i procedurs penale si forma t kufizimit t liris parasheh arrestin, ndalimin dhe
paraburgimin. Duket se fjala arrest e prdorur n paragrafin 1 t ktij neni nnkupton
edhe ndalimin policor. Kur e themi kt kemi parasysh faktin se arrestimi sht
kufizim i liris pr nj koh t shkurt, arrest pr t cilin gjyqtari i procedurs
paraprake as q din. Meqense gjyqtari i procedurs paraprake kupton pr arrestin (i
cili sht shndrruar n ndalim) pasi q prokurori i shtetit ti paraqet atij krkes pr
caktim t paraburgimit (neni 164 paragrafi 7), gjyqtari i procedurs paraprake tani ka
mundsi ta caktoj masn e diversionit.
Paragraft 2 dhe 3.
Nn kushtet e parapara me paragrafin 1 t ktij neni procedura penale, si u pa m
lart, mund t pezullohet pr nj vit. Nse i pandehuri i prmbush kushtet e prcaktuara
nga procedura penale kundr t pandehurit pushohet nga gjyqtari i procedurs
paraprake gjat muajit t dymbdhjet t diversitetit. Fjalt: gjat muajit t
dymbdhjet ln pr t kuptuar se gjyqtari i procedurs paraprake kur sheh se i
482
Ejup Sahiti
pandehuri i ka plotsuar kushtet, e pushon procedurn pa e pritur prfundimin e muajit

t dymbdhjet.
Nse i pandehuri nuk i prmbush kushtet e prcaktuara, procedura penale rifillohet.
J. Paraburgimi
Dispozitat kushtetuese lidhur me kufizimin e liris gjndn n nenin 29 t Kushtetuts
s Kosovs. Paragrafi 1 i nenit n fjal secilit i garanton t drejtn e liris. Askush nuk
mund t privohet nga liria me prjashtim t rasteve t parapara me ligj dhe me vendim
t gjykats kompetente.
Marr n prgjithsi paraburgimi mund t jet obligator dhe fakultativ. Paraburgimi
obligator parashihet vetm pas prfundimit t gjykimit n shkall t par ose n
Gjykat t Apelit kur i akuzuari sht dnuar me burgim pes vjet ose m shum (neni
367 paragrafi 2). Dyshimi pr ekzistim t rrezikut t llojit t caktuar, i cili krkohet pr
paraburgim fakultetiv, te paraburgimi obligator sht zvndsuar me supozim t
parrxueshm t rrezikut i cili mbshtetet n peshn e dnimit t shqiptuar.
Paraburgimi n procedur ndaj t miturve, rregullohet me nenin 66 i KDM.
Paraburgimi n procedur pr rishikim t shtjes penale rregullohet me nenin 427
paragrafi 5.
Paraburgimi n procedur t ekstradimit, rregullohet me neni 19 dhe 20 i Ligjit pr
bashkpunim juridik ndrkombtar n shtjet penale.
Neni 185 [Paraburgimi]
1.
2.
3.
4.
5.
Paraburgimi mund t caktohet vetm nn kushtet dhe n pajtim me

procedurat e parapara me kt Kod.
Paraburgimi duhet t reduktohet n kohn sa m t shkurtr t mundshme.
Kur i pandehuri mbahet n paraburgim, t gjitha organet q marrin pjes
n procedurn penale dhe organet q ofrojn ndihmn juridike detyrohen
t veprojn me nguti t posame.
Paraburgimi hiqet dhe i paraburgosuri lirohet n do faz t procedurs
posa t pushojn shkaqet e caktimit t tij.
Neni 166, paragraft 2 dhe 3, neni 167 paragrafi 2, neni 168, neni 169, neni
170, paragrafi 3 dhe neni 171, paragraft 3 dhe 4 t ktij Kodi gjithashtu
zbatohen gjat kohs s paraburgimit.
Me rastin e arrestimit, personi q i nnshtrohet paraburgimit informohet:
5.1. gojarisht dhe me shkrim pr t drejtat nga neni 167 i ktij Kodi; dhe
5.2. me shkrim pr t drejtat tjera q i gzon sipas ktij Kodi.
Paragrafi 1.
Paragrafi 1 i ktij neni shpreh parimin e ligjshmris me rastin e caktimit t
paraburgimit. Kushtet pr paraburgim dhe procedura pr caktimin e tij jan prcaktuar
me dispozitat procedurale n kuadr t njsis s paraburgimit. Ligjshmria e mbajtjes
s t pandehurit n paraburgim mohet nga prizmi i ekzistimit t kushteve pr
483
Ejup Sahiti
paraburgim, jo me mnyrn e prfundimit t procedurs penale. Mnyra e prfundimit

t procedurs penale (me aktgjykim lirues apo fajsues) ka rndsi pr procedurn pr
kompensim dmi sipas nenit 525 t KPP.
Privimi i kundrligjshm i liris paraqet vepr penale nga neni 196 i KP.
Paragrafi 2.
Paragrafi 2 krkon q t kihet kujdes pr parimin e proporcionalitetit, kujdes pr
baraspesh midis peshs s veprs penale t kryer, dnimit i cili sipas t dhnave q i
ka gjykata do t mund t pritej dhe nevojs pr caktim t paraburgimit. N kt
drejtim krkohet reduktimi i paraburgimit n kohn sa m t shkurtr t mundshme si
dhe veprimi me nguti i t gjitha organeve q ofrojn ndihmn juridike n procedur
penale.
Koh sa m t shkurtr e mundshme pr reduktim t paraburgimit nga ky paragraf
sht ajo koh e cila mundson prmbushjen me sukses t qllimit t procedurs
penale. Kt shtje e vlerson gjyqtari i cili vendos pr paraburgimin.
Veprimi me nguti nnkupton dhnie t prparsis veprimtaris n lndt penale n t
cilat sht caktuar paraburgimi.
Paragrafi 3.
Paragrafi 3 prcakton klauzoln rebus sic stantibus. Paraburgimi zgjat derisa
ekzistojn kushtet sipas t cilave sht caktuar. Po sa t pushojn shkaqet e caktimit t
tij, paraburgimi hiqet dhe i pandehuri lirohet. Pr heqje t paraburgimit nuk sht i
domosdoshm propozimi i palve. Gjykata n do faz t procedurs shqyrton sipas
detyrs zyrtare a ekzistojn kushtet pr paraburgim. Kurdo q gjen se kushtet pr
paraburgim m nuk ekzistojn, me aktvendim e heq paraburgimin.
N qoft se gjat rrjedhs s paraburgimit pushon s ekzistuari kushti n baz t t cilit
sht caktuar paraburgimi, por paraqitet ndonj baz tjetr pr paraburgim, ather
merret aktvendim i ri i arsyetuar pr paraburgim. 264
Pr t drejtn pr kompensim dmi personit t arrestuar, ndaluar ose paraburgosur n
mnyr t kundrligjshme shih: nenin 15 dhe 529 paragrafi 1 nnparagraft 1.1., 1.3.,
1.4.
Paragrafi 4.
Dispozitat ligjore t cilave u referohet paragrafi 4 kan t bjn me disa t drejta q i
gzon personi i arrestuar, t drejta t cilat konform paragrafit 4 t ktij neni zbatohen
edhe ndaj personit t paraburgosur. Ktu sht fjala pr t drejtn e t arrestuarit q ti
caktohet mbrojtsi me shpenzime publike dhe e drejta q lirisht t komunikoj me
mbrojtsin; e drejta e t arrestuar shtetas t huaj pr t njoftuar zyrn ndrlidhse apo
misionin diplomatik t shtetit t tij; e drejta pr njoftim pr arrestimin; e drejta e
personit t arrestuat pr kontrollim mjeksor; e drejta n pushim pa ndrprerje prej tet
orsh brenda 24 orve; e drejta n pushim t caktuar gjat marrjes n pyetje dhe e
drejta n ushqim.
264
484
Ejup Sahiti
Paragrafi 5.
Dispozita e nenit 29, paragrafi 2 e Kushtetuts s Kosovs parasheh q dokush q
privohet nga liria, duhet t vihet n dijeni menjher, pr arsyet e privimit, n gjuhen
q ajo/ai e kupton. Njoftimi me shkrim mbi arsyet e privimit duhet t bhen sa m
shpejt q t jet e mundur.
Arresti pr t cilin flet paragrafit 5 ka t bj me arrestimin n baz t urdhrarrestit
pr paraburgim (neni 175). Prandaj, sipas ksaj dispozite, me rastin e arrestimit,
personi q i nnshtrohet paraburgimit informohet: a) gojarisht dhe me shkrim pr t
drejtat nga neni 167 i ktij Kodi (informimi n gjuhn q e kupton pr t drejtn pr tu
mbrojtur n heshtje, pr prkthim fala, pr mbrojtje profesionale etj.); dhe b) me shkrim
pr t drejtat tjera q i gzon sipas ktij Kodi. Pr t drejtat tjera shih: sqarimin te
paragrafi paraprak.
Nevoja pr informim pr arsyet e arrestit qoft me goj apo me shkrim sht e
pakontestueshme. Shtrohet pyetja cili sht momenti i informimit kur kihet parasysh
fakti se dispozita prkatse e Kushtetuts thot: sa m shpejt q t jet e mundur,
ndrsa dispozita prkatse e Kodit t procedurs penale thot: me rastin e
arrestimit Arrestimin e bn policia sipas nenit 163. Pr informim me shkrim pr t
drejtat e personit t arrestuar policia prgatit ekzemplar prkats. Prkundr ksaj
sht e qart se te arrestimi i prkohshm sipas nenit 162, kur personi kapet n
flagranc gjat kryerjes s veprs penale ose sht n ndjekje pr kryerjen e veprs
penale, nuk sht reale t pritet informimi edhe me shkrim n momentin e arrestimit.
Informimi me shkrim duhet t bhet sa m shpejt q t jet e mundur, gjithsesi para se
personi i arrestuar t intervistohet.
Njoftimi me arsyet pr ndalim bhet sipas nenit 164, paragrafi 6. t KPP-s.
Praktika gjyqsore
Ankesa e t pandehurit ndaj caktimit t paraburgimit u aprovua, ashtu q
paraburgimi ndaj tij u ndrpre dhe u lshua menjher n liri, nga arsyet se Gjykata e
shkalls s par me rastin e vazhdimit t paraburgimit nuk pati parasysh raportin n
mes t rndsis s veprs dhe dnimit t shqiptuar. N rastin konkret dnimi i
shqiptuar prej 6 muaj burgim, kur i pandehuri kishte kaluar 3 muaj n paraburgim pr
t njjtn shtje, ndrsa vendimi i shkalls s par ende nuk ishte shkruar duke pasur
parasysh kohn pr t vendour n procedurn ankimore, shum leht sht e
mundshme q i pandehuri t mbetet n paraburgim edhe me gjat se sa dnimi i
shqiptuar me aktgjykim q nuk ka marr form t prere
(S u Koprivnici, I K 385/06, dt. 14 prosinca 2006.)
Gjykata Supreme duke vendosur sipas detyrs zyrtare e ne baze te nenit 415 par. 1
pika 4 lidhur me nenin 404 par.1 pika 6 te KPP,gjen se ne dem te akuzuarit G.L. sht
shkelur ligji penal dhe neni 73 te KPK, sepse ne dnimin e shqiptuar nuk I sht
llogaritur koha e kaluar ne paraburgim
(Aktgjykim i Gjykats Supreme, Ap.nr.89/2005, dt.24.05.2005. Buletini 2004/2005.)
485
Ejup Sahiti
Nse i dyshuari n periudhn jo t plot 3 vjeare, 3 her me aktgjykim t

plotfuqishm sht gjykuar, nj here pr vepr penale t lndimit t rnd trupor, tjetr
her pr shkak t veprs penale kundr jets e trupit, pastaj pr veprn penale t sulmit
t personit zyrtar gjat kryerjes s detyrs, ather t gjitha s bashku me veprn e
tanishme t vrasjes n tentative, pr t ciln zhvillohen hetimet, arsyeton prfundimin
q i dyshuari mund ta prsrit veprn penale dhe me kt jan plotsuar kushtet pr
vazhdimin e paraburgimit nga neni 146 al. 1 pika c t LPP t B.H
(Aktvendim i Gjykats Supreme t B.H., nr.Kv.10/2005, dt. 23.05.2005.)
Kur sht n pyetje propozimi pr vazhdimin e paraburgimit, sht e drejt e secilit
person t paraburgosur qe te del para gjyqtarit ne mbshtetje t nenit 5 parag.1 t
Konvents e cila nnkupton dhnien e mundsis atij personi q t deklarohet pr
propozimin e prokurorit, t jap arsyet e kundrshtimit te thnieve te prokurorit n
pikpamje t ekzistimit t prezumimeve ligjore pr vazhdimin e paraburgimit duke
prfshir edhe ekzistimin e dyshimit t bazuar se i akuzuari t ket kryer veprn penale.
Ekzistimi i dyshimit t bazuar pr vazhdimin e paraburgimit prher vlersohet n
vshtrim t provave ne momentin e vlersimit dhe paraqet kushtin e prgjithshm pr
vazhdimin e paraburgimit. Prandaj respektimi i t drejtave t personit t paraburgosur
t prcaktuar ne kuptim t dispozits s prmendur t Konvents nnkupton edhe
dhnien e mundsis personit t till prkatsisht mbrojtsit t tij q t deklarohet mbi
ekzistimin e dyshimit t bazuar se i akuzuari t ket kryer veprn penale dhe n kuadr
t saj, mbi ligjshmrin e provave t caktuara n t cilat mbshtetet dyshimi i bazuar,
po ashtu obligimin e gjykats q ti vlersoj pretendimet e tilla t personit t
paraburgosur dhe mbrojtsit t tij.
(Aktvendim i Gjykats Supreme t B.H.,Kz 172/05 dt. 104.2005.)
Me propozim t prokurorit publik pr vazhdimin e paraburgimit, prokurori ka t
drejt t propozoj vazhdimin pr ato baza ligjore q konsideron se ekzistojn edhe
arsyet. Nse gjykata vlerson se ekzistojn faktet dhe rrethanat q paraqesin arsye pr
vazhdim t paraburgimit, ather do t vazhdoj paraburgimin, sikurse edhe n rastin,
nse me aktvendimin e plotfuqishm t mparshm mbi caktimin apo vazhdimin e
paraburgimit pr kto baza ligjore nuk ishte caktuar apo vazhduar paraburgimi
(Aktvendim i Gjykats Supreme t B.H. 070.0. Kz. 06. 000526, dt.9.10.2006.)
Prfundimi mbi ekzistimin e rrethanave t veanta t cilat arsyetojn frikn pr
prsritjen e veprs penale si baz pr paraburgimin, mund t ekzistoj edhe n rastin
kur me vendim gjyqsor t forms s prer sht vrtetuar se i mituri i dyshuar ka
kryer veprn penale te njjt ose t njllojta para se te kryej veprn pr t ciln po i
caktohet paraburgimi. Pr kt arsye prfundimi i vendimit t ankimuar i cili bazohet
n rrethann se i mituri i dyshuar sht i evidentuar n polici si kryes i mundshm i
shum veprave penale nuk mund t jet baz pr caktimin e paraburgimit
(Aktvendim i Gjykats Supreme t B.H, Kz. 15/2004, dt. 19.01.2004.)
Prfundimi mbi ekzistimin e friks q e dyshuara do t pengoj hetimet duke
ndikuar n dshmitar ose bashkkryes, duhet t konkretizohet me fakte, t cilat
tregojn qe e dyshuara personalisht t ket tentuar t ndikoj n ndonjrin prej
486
Ejup Sahiti
dshmitarve ose bashkkryesve prkatsisht q at ndikim t ket tentuar ta bj

prmes personit tjetr. Prandaj vazhdimi i paraburgimit ne ket baz sht i drejt
vetm kur jan verifikuar faktet drejtprdrejt ose trthort pr tentimin e t dyshuars
q t ndikoj n dshmitar ose bashkkryes e jo vetm q t supozohen si t mundshme
veprimet e tilla, m q me at rast edhe pse sipas natyrs s vet paraburgimi sht
fakultativ, n mnyr t kundrligjshme do t shndrrohej n obligator
(Aktvendim i Gjykats Supreme t B.H.,Kz. 164/04, dt. 14.05.2004.)
Rrethana t ciln e paraqiti n propozim prokurori pr caktimin e paraburgimit se I
dyshuari momentalisht jeton n territorin e Republiks Serbe dhe nga dokumentet
personale ka vetm lejen e vozitjes, vetvetiu nuk tregojn ne rrezikun e arratis si baz
pr caktimin e paraburgimit
(Aktvendim i Gjykats Supreme t B.H.,Kv 4/2004, dt.24.02.2004.)
T pa bazuara jan pretendimet e t pandehurit se nuk ka baz ligjore pr caktimin
e paraburgimit ndaj tij duke arsyetuar se vepra penale sht kryer 11 vite m par, dhe
vazhdimisht me t dmtuarat jeton n bashksi familjare. Kjo pr arsye se vepra penale
sht zbuluar tani dhe pas zbulimit dhe fillimit t procedurs penale ekziston rrezik qe i
dyshuari mund t pengoj zhvillimin e procedurs penale duke ndikuar n dshmitar
n rast se kthehet n shtpi
(S u Koprivnici, Kv.89/04 2, dt.23 rujna 2004.)
Nuk ka baz pr caktim t paraburgut nse i pandehuri ve ndodhet n paraburgim
sipas vendimit tjetr gjyqsor, e ky fakt gjykats i sht i njohur.
(S u Koprivnici, K 165/06, dt. 23 svibnja 2006.)
E palejueshme sht t caktohet paraburgimi ndaj t pandehurit me arsyetim se me
qndrimin e tij n liri do t ndikoje n bashkekzekutort e panjohur. Prokurori publik
n propozimin e tij pr paraburgim nuk arsyetoi me ka i akuzuari do t ndikoje n
bashkekzekutor dhe si do t pengoje procedurn penale
(S u Koprivnici II K 312/06 dt. 22 rujna 2006.)
Meqense i pandehuri n seancat kryesore t m parm sht deklaruar pr bazat e
akuzs, ndrkaq thirrja nuk ka mundur ti drgohet pr shkak t mosparaqitjes s
ndrrimit t vendbanimit, n arsyetimin e aktvendimit nuk shnohej se prezenca e tij n
seanc ishte e domosdoshme dhe kishte mundsi q seanca t mbahej n munges t t
pandehurit, meq kishim t bjm me procedur t shkurtr, paraburgimi ishte i
paarsyeshm sipas bazs se ikjes n ket rast.
(S u Kporivnici I K 104/06 dt.6 ozujka 2006.)
Me rastin e vendosjes nga kolegji penal pr ankesn ndaj paraburgimit, mund t
shqyrtoj vetm nga arsyet e aktvendimit mbi caktimin e paraburgimit dhe nuk guxon
me ndryshuar aktvendimin duke bazuar paraburgimin n nj baz t re e cila nuk ka
qen e prfshir me aktvendimin e atakuar, e as q mund t anuloj aktvendimin e
atakuar q organi i cili ka caktuar paraburgimin t bie aktvendim t ri sipas bazs
tjetr.
487
Ejup Sahiti
Qndrim parimor nr. 6/81, XVIII Seanc e prbashkt e Gjykats Federative dhe
Gjykatave supreme republikane dhe krahinore dhe Gjykats ushtarake, dt. 25 dhe 26
qershor 1981./Botuar n Komentar Zakona o kaznenom postupku B I H, Sarajevo
2005, fq. 435.
Neni 186 [Njoftimi i organit kompetent pr mirqenie sociale pr arrestin,
kur kjo sht e nevojshme]
Kur sht e nevojshme t ndrmerren masa pr mbrojtjen e fmijve dhe t
antarve t tjer t familjes s personit t arrestuar t cilt jan nn
kujdesin e tij, pr arrestim njoftohet organi kompetent pr mirqenie
sociale.
Kufizimi i liris s nj personi nuk e godet vetm personin e arrestuar. Pasojat e
arrestimit reflektohen t fmijt dhe antart e familjes s personit t arrestuar. Andaj
kur ka nevoj t ndrmerren masa pr mbrojtjen e fmijve dhe t antarve t familjes
t cilt jan nn kujdesin e personit t arrestuar, pr arrest njoftohet organi kompetent
pr mirqenie sociale.
Neni 187 [Kushtet e nevojshme pr caktimin e paraburgimit]
1.
488
Gjykata mund t caktoj paraburgim ndaj nj personi vetm nse n

mnyr t qart ka gjetur se:
1.1. ekziston dyshim i bazuar se personi i till ka kryer vepr penale;
1.2. prmbushet njri nga kushtet e mposhtme:
1.2.1. kur ai fshihet, kur identiteti i tij nuk mund t vrtetohet ose
kur ekzistojn rrethana t tjera q tregojn se ekziston rrezik i
ikjes s tij;
1.2.2. kur ka arsye pr t besuar se ai do t asgjsoj, fsheh,
ndryshoj ose falsifikoj provat e veprs penale, ose kur
rrethanat e posame tregojn se ai do t pengoj rrjedhn e
procedurs penale duke ndikuar n dshmitar, n t
dmtuarit apo n bashkpjesmarrsit; ose
ta prsris veprn penale, ta prfundoj veprn e tentuar
penale ose ta kryej veprn penale pr t ciln sht kanosur ta
kryej.
1.3. masat m t buta pr sigurimin e pranis s t pandehurit t
parapara n nenin 173 t ktij Kodi do t ishin t pamjaftueshme pr
t siguruar pranin e personit t till, t parandaloj prsritjen e
veprs penale dhe t siguroj zbatimin e suksesshm t procedurs
penale.
Ejup Sahiti
2.
3.
N rastin nga paragrafi 1, nn-paragrafi 1.2. i ktij neni, paraburgimi i

caktuar vetm pr shkak t mosvrtetimit t identitetit t personit hiqet
posa t vrtetohet identiteti i tij. N rastin nga paragrafi 1, nn-paragrafi
1.2. i ktij neni, paraburgimi hiqet posa t merren ose sigurohen provat pr
t cilat sht caktuar paraburgimi.
Nse i pandehuri ka shkelur njrn prej masave m t buta pr sigurimin e
pranis s t pandehurit t parapara n nenin 173 t ktij Kodi, gjykata n
mnyr t posame kt e merr parasysh gjat vrtetimit t ekzistimit t
rrethanave nga paragrafi 1, nn-paragraft 1.2. dhe 1.3. t ktij neni.
Paragrafi 1.
Me dispozitat e ktij neni jan zgjidhur shtjet themelore pr caktimin e paraburgimit
n procedur penale. Me to jan fiksuar kushtet materiale pr paraburgim si mas pr
sigurimin e pranis s t pandehurit n procedur penale. Procedurn pr caktim,
vazhdim ose heqje t paraburgimit e rregullojn nenet pasuese.
Dispozita e paragrafit 1 t ktij neni prcakton kushtet pr paraburgim fakultativ.
Pr caktim t paraburgimit paragrafi 1 i ktij neni krkon q n mnyr kumulative t
plotsohen tri kushte: a) ekzistimi i dyshimit t bazuar (si kusht bazik) se personi
konkret ka kryer vepr penale; b) ekzistimi i s paku ndonjrit prej kushteve t
parapara n paragrafin 1 (si baz t veant) pr caktimin e paraburgimit; dhe c)
vlersimi se n rastin konkret zbatimi i masave m t buta si alternativ t paraburgimit
do t ishte i pamjaftueshm pr sigurimin e pranis s t pandehurit n procedurn
penale.
Nnparagrafi 1.1.
Ekzistimin apo mosekzistimin e dyshimit t bazuar si kusht themelor pr caktim t
paraburgimit e mon gjyqtari. Mirpo, vlersimi i tij nuk bn t jet arbitrar, ai duhet t
mbshtetet n fakte dhe t dhna t cilat dyshimin e bjn t arsyeshm. Kushtet
(bazat) pr caktim t paraburgimit nuk duhet t vlersohen n mnyr abstrakte duke i
parafrazuar dispozitat ligjore. Ato duhet posarisht t shpjegohen n arsyetim t
aktvendimit pr paraburgimin.
Nnparagrafi 1.2.
Ndonse n paragrafin 1 nnparagrafi 1.2. kushtet pr paraburgim jan parapar n tri
pika, nuk do t thot se ekzistojn vetm tri kushte pr paraburgim fakultativ. N t
vrtet secila pik prfshin numr t caktuar kushtesh t cilat funkcionalisht jan t
pavarura dhe nuk kumulohen me kushtet tjera nga pika prkatse. Ndonj baz tjetr
pr paraburgim nuk vjen n shprehje. Gjykata sht e lir n vlersim se a ekzistojn
kushtet pr paraburgim, por kur vlerson se kushtet ekzistojn, duhet t caktoj
paraburgimin Paraburgimi vetm n kt kuptim sht fakultativ. 265
Ndonse paraburgimi sht mas (m e rnd) pr sigurimin e pranis s t pandehurit
n procedur penale, kur analizohen kushtet e posame pr paraburgim, shihet se ato
265
489
Ejup Sahiti
kan qllim t diferencuar. Kshtu, kushtet nga pika 1.2.1. kan t bjn me sigurimin
e pranis; kushtet nga pika 1.2.2. me zhvillim t suksesshm t procedurs, ndrsa pika
1.2.3. sht m tepr mas pr mbrojtje t interesave shoqro se sa mas procedurale.
Pika 1.2.1.
Paragrafi 1 nnparagrafi 1.2. pika 1.2.1. si kushte t posame pr paraburgim t
personit pr t cilin ekziston dyshim i bazuar se ka kryer vepr penale parasheh
fshehjen, mosvrtetimin e identitetit t t pandehurit, ose ekzistimin e rrethanave t
tjera q tregojn se ekziston rrezik i ikjes s tij.
Kur fshihet do t thot se personi, pr shkak se i shmanget konntaktit me organet
kompetente shtetrore ose me qytetar, nuk mund t gjendet n vendbanimin apo
vendqndrimin e tij edhe pse ai nuk sht arratisur. Konsiderohet se i pandehuri fshihet
kur i shmanget pranimit t thirrjes s organit kompetent, megjithse sht vrtetuar se
ai gjendet n adresn e njohur. Konsiderohet se fsheht edhe kur e ndryshon adresn
(neni 174 paragrafi 4) dhe pr kt nuk e lajmron gjykatn. Edhe kur i pandehuri
krkohet sipas nenit 534 konsiderohet se fsheht.
Vrtetimi i identitetit t nj personi bhet me dokumente personale dhe nprmjet
zbatimit t metodave bashkkohore t identifikimit (fotografi, daktiloskopi, AND).
Dhnia e informatave pr identitetin nuk sht prfshir n t drejtn e t pandehurit q
me rastin e marrjes n pyetje, t hesht dhe t mos prgjigjet n pyetjet e shtruara (neni
162 paragrafi 3 nnparag. 3.3. dhe neni 171 paragrafi 2). Nga i pandehuri pritet ti jap
t dhnat pr identitetin e tij, por t dhnat e tilla nuk mund t sigurohen me dhun.
Mungesa e tyre n rrethana t caktuar shkakton paraburgimin.
Prve fshehjes dhe mos vrtetimit t identitetit t t pandehurit, rrethana t tjera q
tregojn ekzistimin e rrezikut nga ikja mund t jen t ndryshme si p.sh. manifestimi i
mos disiplins ndaj urdhrave t organeve kompetente, rrethanat personale (jeta e
mparshme, sjellja e t pandehurit), dhe rrethanat familjare t cilat mund t jen me
rndsi pr vlersim se a ekziston rrezik pr ikje.
Me rastin e vlersimit t rrezikuar pr ikje gjithashtu duhet pasur parasysh edhe peshn
e veprs penale dhe sanksionin e parapar, dmin e shkaktuar me vepr penale etj.
Pika 1.2.2.
Kjo pik parasheh t ashtuquajturin paraburgimin koluziv. Sipas ksaj baze
paraburgimi mund t caktohet gjat zhvillimit t procedurs deri n prfundim t
gjykimit n shkall t par.
Sipas pikes 1.2.2. t nnparagrafit 1.2. ekzistojn dy baza (kushte) pr caktim t
paraburgimit: a) kur ka arsye pr t besuar se ai do t asgjsoj, fsheh, ndryshoj ose
falsifikoj provat e veprs penale (ka t bj me provat materiale); b) ose kur rrethanat
e posame tregojn se ai do t pengoj rrjedhn e procedurs penale duke ndikuar n
dshmitar, n t dmtuarit apo n bashkpjesmarrsit (ka t bj me provat
personale).
Kur ka arsye pr t besuar se do t thot se ka ndonj indikacion (apo rrethan
konkrete) i cili bn q t dyshohet se lnja e t pandehurit n liri do t kishte pr pasoj
shkatrrimin e provave (gjurmve) t veprs penale. Me prova t veprs penale, t cilat
490
Ejup Sahiti
dyshohet se do t asgjsohen, fshehen, ndryshohen ose falsifikohen nse nuk caktohet

paraburgimi, kuptohet do gjurm materiale, do send, do ndryshim (fizik ose kimik)
n sende, mbetje t materjes ose t sendit, si dhe do ndryshim t substancs e cila
mund t ket rndsi pr vrtetimin e cilitdo fakt relevant e q mund t shrbej si
prov n procedur penale. 266
Baza e dyt pr caktim t paraburgimit sipas ksaj pike e lidhur me provat sht kur
rrethanat e posame tregojn se i pandehuri do t pengoj rrjedhn e procedurs
penale duke ndikuar n dshmitar, n t dmtuarit apo n bashkpjesmarrsit.
Pyetja pr sa i prket ndikimit n subjekte t caktuar mund t shtrohet n do
procedur penale, sepse rrall ndodh q n procedur penale t mos ket prova
personale. Pr ekzistim t ndikimit sipas dispozits n fjal nuk mjafton ekzistimi i nj
frike (besueshmrie) t thjesht. Ekzistimi i rrethanave t posame t cilat tregojn pr
rrezikun e ndikimit duhet t jen rrethana konkrete. P.sh. tentimi i vrtetuar pr
realizim t kontaktit me ndonj dshmitar, t dmtuar, apo bashkpjesmarrs, qoft
direkt qoft indirekt nprmjet personave tjer, dhe at si para ashtu edhe pasi q
personi i caktuar sht marr n pyetje; friksimi i tyre; prpjekja q t blihet
dshmitari; prgatitja e alibis; angazhimi i dshmitarve t rrejshm etj. 267 Ndikimi
mund t bhet edhe nprmjet kanosjes, shantazhit, friksimit, shqetsimit etj.
Me bashkpjesmarrs si persona n t cilt mund t ndikohet duhet kuptuar
bashkkryersit - neni 31 i KP, shtytsit - neni 32 i KP, ndihmsit - neni 33 i KP, dhe
personat e prfshir n marrveshjen pr t kryer vepra penale - neni 36 i KP.
Paraburgimi i caktuar sipas piks 1.2.2. hiqet posa t merren ose sigurohen provat pr
t cilat sht caktuar paraburgimi (paragrafi 2 i ktij neni).
Pika 1.2.3.
Pika 1.2.3. parasheh mundsin e paraburgimit n tri situata vijuese n t cilat ekziston
rrezik se i pandehuri: a) mund ta prsris veprn penale; b) mund ta prfundoj
veprn e tentuar penale; ose c) mund ta kryej veprn penale pr t ciln sht kanosur
ta kryej.
Rreziku se i pandehuri mund t prsris, ta prfundoj ose ta kryej veprn penale
mohet sipas peshs s veprs penale, mnyrs s kryerjes ose rrethanave n t cilat
sht kryer vepra penale, si dhe sipas rrethanave q e karakterizojn personalitetin e
kryersit (sjellja e mparshme, ambienti dhe kushtet nn t cilat ai jeton etj.).
Me rastin e vlersimit t rrezikut se i pandehuri do t prsris veprn penale merren
parasysh edhe gjykimet e mparshme pr vepra penale t njjta si dhe motivi i kryerjes
s veprs penale. Fakti se i pandehuri tri her sht dnuar pr vepr penale t vjedhjes,
dhe se drejtprdrejt pas gjykimit t fundit prap ka kryer vepr penale t vjedhjes
arsyetojn dyshimin se ekziston rreziku pr prsritje t veprs penale (vendimi VsS
K II 303/83). N vendimin e VsBiH K 949/ 68 sht marr qndrimi se frikn e till
e arsyeton edhe fakti se i pandehuri n nj period kohore t shkurt ka kryer disa
vjedhje t rnda. 268
266
Petri 1, fq. 375.

268
267
491
Ejup Sahiti
Frika se do t prfundohet vepra penale mohet n baz t rrethanave pr shkak t t

cilave vepra ka ngel n tentativ, motivit t veprs dhe mundsis reale q vepra t
prfundohet. 269
Caktimi i paraburgimit pr shkak t friks s i pandehuri do t kryej veprn penale pr
t ciln sht kanosur ta kryej varet nga rrezikshmria e veprs penale pr t ciln
kanoset dhe nga serioziteti i kanosjes. Gjykatat jan prcaktuar se pr caktim t
paraburgimit sipas ksaj baze sht relevante sjellja e mparshme e t pandehurit,
gjykimet e mparshme, numri i veprave penale pr t cilat zhvillohet procedura dhe
motivi i kryerjes s veprs penale (VSS, K II 303/00, date 5.Vi 200), pastaj se i
pandehuri sht i varur nga droga ose alkooli. 270
Nnparagrafi 1.3.
Nnparagrafi 1.3. i paragrafit 1 t ktij neni pr caktim t paraburgimit prcakton edhe
nj kusht t natyrs negative. N t vrtet, gjykata cakton paraburgimin, si mas m t
rnd pr sigurim t pranis s t pandehurit kur masat m t buta (alternativat e
paraburgimit sipas nenit 173) do t ishin t pamjaftueshme pr t siguruar pranin e tij,
ose pr t parandaluar prsritjen e veprs penale dhe pr t siguruar zbatimin e
suksesshm t procedurs penale.
Paragrafi 2.
Dispozita e paragrafit 2 t ktij neni prcakton se paraburgimi i caktuar vetm pr
shkak t mos vrtetimit t identitetit t personit hiqet posa t vrtetohet identiteti i tij,
ndrsa paraburgimi i caktuar pr shkak t pengimit t rrjedhs s procedurs penale
duke i shkatrruar provat apo duke ndikuar n dshmitar etj. hiqet posa t mblidhen
provat prkatse.
Paragrafi 2 pr t dy rastet e siprprmendura me t drejt i referohet paragrafit 1,
nnparagrafit 1.2., por si e till sht jo i plot. Referenca e par ka t bj me:
paragrafin 1, nnparagrafin 1.2., pika 1.2.1. dhe referenca e dyt me paragrafin 1,
nnparagrafin 1.2., pika 1.2.2.
Paragrafi 3.
Marrja parasysh n mnyr t posame e faktit se sht shkelur masa m e but duhet
kuptuar se shkelja e mass m t but ka pesh t posame pr gjykatn me rastin e
vlersimit nse do ta caktoj paraburgimin. Fjala rrethan n kt paragraf ka kuptim
t kushtit, shkakut, ose t bazs pr paraburgim.
Edhe referenca n kt paragraf sht jo e plot n frymn e asaj q e kemi thn te
pasragrafi 2 i ktij neni, me ndryshim se referenca ka t bj me pikat 1.2.2. dhe 1.2.3.
269
270
Ibid.
Gruba, Vukovi, Komentar Zakonika o krivinom postupku Crne Gore, Cetinje, 2006, fq. 314.
492
Ejup Sahiti
Praktika gjyqsore
Kur i pandehuri sht shtetas i huaj i cili ka falsifikuar dokumentet personale, keto
jane rrethana qe tregojne per rrezikun e arratisjes se te akuzuarit po te ndodhej ne
liri.
Aktvendim i Gjykats Supreme te Serbise, Kz ll 13/2005, dt. 6.01.2005.
http//www.sudskapraksa.com/odluke/akt_krivicno.htm
N shtator te vitit 1999, parashtruesit (Jan e Maria onka dhe femijt e tyre me
prejardhje rome nga Sllovakia, krkues t azilit n Belgjik), ju arrin thirrja qe te
paraqiten ne polici me 1 tetor 1999 pr kompletimin e dokumentacionit lidhur me
azilin.
Kur arrijn n polici arrestohen n prezenc t perkthyesit dhe informohen q duhet ta
lshojne territorin e Belgjiks dhe t kthehen ne Sllovaki. Me 5 tetor 1999
parashtruesit me fmijt e tyre kthehen ne Sllovaki.
Duke u mbshtetur n nenin 5 dhe 13 t Konvents dhe nenin 4 t Protokollit 4 jan
ankuar n kushtet e arrestit dhe dbimit n Sllovaki.
GJEDNJ gjeti se procedura policore q t josh familjet sht n kundrshtim me
parimet e prgjithshme t Konvents. Gjykata konsideron se nuk ishte e rastit por me
par e menduar mnyra q t sigurojn ardhjen e m shum familjeve q t sigurojn
sukses n prfshirjen pr dbim, duke menduar se po vijn n polici pr arsye tjetr. N
ket mnyre sht cenuar e drejta e garantuar me nenin 5/1 t Konvents.
Gjykata po ashtu gjeti se n stacionin policor u jan komunikuar arsyet e paraburgimit
dhe mjeteve juridike, andaj nuk ka shkelje te nenit 5/2 te Konvents.
Avokati mbrojts i informuar mbi rastin n momentin kur nuk kishte kuptim t
ushtrohej ankesa, meq ankesa sht shqyrtuar nj dit pas dbimit nga Belgjika.
Ashtu q ka shkelje t nenit 5/4 t Konvents. Mjetet juridike me t cilat jan udhzuar
parashtruesit nuk kan pasur veprim suspenziv, m q ata u detyruan ta lshojn
Belgjikn menjher, nuk kan pasur koh dhe mundsi q t ushtrojn fardo lloji t
mjetit juridik. Organet kompetente nuk kan treguar asnj intenc (kujdes) qe t
pezullojn deprtimin, derisa Kshilli Shtetror nuk merr vendim. N t vrtet sht
obligim i Kshillit Shtetror q t vrtetoj qllimet e organeve shtetrore dhe t
reagoj n mnyr adekuate, ka nuk e ndrmori.
(Vendim i GJEDNJ, Rasti onka kundr Belgjiks, parashtresa nr.51564/99).
Neni 188 [Procedura pr urdhrin pr paraburgim]
1.
2.
Paraburgimin e cakton gjyqtari i procedurs paraprake i gjykats

kompetente n baz t krkess me shkrim t prokurorit t shtetit pas
seancs dgjimore.
Pasi q personi i arrestuar t jet sjell te gjyqtari i procedurs paraprake,
ai menjher e informon personin e till pr t drejtat e tij nga neni 167 i
ktij Kodi. N procesverbal shnohet koha e sakt e arrestimit dhe koha
kur sht sjellur personi te gjyqtari i procedurs paraprake.
493
Ejup Sahiti
3.
4.
5.
6.
Pastaj, gjyqtari i procedurs paraprake zbaton seancn dgjimore mbi

paraburgimin. Prokurori i shtetit dhe mbrojtsi jan t pranishm gjat
seancs dgjimore.
Kur personi i arrestuar nuk angazhon mbrojts brenda njzet e katr (24)
orve nga koha e njoftimit pr kt t drejt ose deklaron se nuk do t
angazhoj mbrojts, gjykata ia cakton mbrojtsin sipas detyrs zyrtare.
N seancn dgjimore pr paraburgim, prokurori i shtetit paraqet arsyet
pr krkim t paraburgimit. I pandehuri dhe mbrojtsi i tij mund t
prgjigjen duke prezantuar argumentet e tyre.
Gjyqtari i procedurs paraprake vendos mbi propozimin e palve pasi palt
t jen deklaruar pr t gjitha shtjet t cilat mund t jen t rndsishme
pr zbatimin e masave nga ky kapitull.
Paragraft 1 deri 4.
N procedur paraprake paraburgimin e cakton gjyqtari i procedurs paraprake i
gjykats kompetente. Pas ngritjes s aktakuzs dhe prfshirjes n t t propozimit pr
caktim t paraburgimit (neni 241, paragrafi 2), pr paraburgim vendos gjat shqyrtimit
fillestar gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues (neni 245, paragrafi 3).
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues vendos pr paraburgim gjat
shqyrtimit gjyqsor sipas nenit 307, paragrafi 2, si dhe pas shpalljes s aktgjykimit
sipas nenit 367. Paraburgimin e cakton ose e heq Gjykata e Apelit (neni 403, paragrafi
3). Kur me rastin e lejimit t rishikimit t procedurs penale konstatohet se ekzistojn
kushtet pr paraburgim, at e cakton kolegji gjyqsor (neni 427, paragrafi 5).
Pr caktim t paraburgimit, krahas plotsimit t kushteve materiale nga neni 187 i
Kodit, duhet t plotsohen edhe dy kushte t natyrs procedurale. Kushti i par sht
paraqitja e krkess me shkrim nga prokurori i shtetit pr caktim t paraburgimit.
Kushti i dyt sht mbajtja e seancs dgjimore nga gjyqtari i procedurs paraprake.
Mbajtja e seancs dgjimore n kt faz fillestare t procedurs mundson ardhjen
n shprehje t parimit kontradiktor dhe t parimit t drejtprdrejt.
N seanc dgjimore n t ciln prokurori i shtetit dhe mbrojtsi jan t pranishm,
gjyqtari i procedurs paraprake menjher (do t thot posa t hap seancn dgjimore)
e informon personin e pandehur pr t drejtat e tij nga neni 167 i ktij Kodi. Fjalt
jan t pranishm nnkuptojn domosdoshmrin e prezantimit n seanc dgjimore
t prokurorit t shtetit, t mbrojtsit, si dhe t pandehurit.
Mbrojtja profesionale me rastin e caktimit t paraburgimit sht e detyrueshme (neni
57, paragrafi 1, nnparag. 1.2.). Nse i pandehuri nuk ka angazhuar mbrojts, e kt
nuk e bn askush nga personat n nenin 53, paragrafi 8 t KPP, ai caktohet sipas
detyrs zyrtare.
N seanc dgjimore prpilohet procesverbal n t cilin shnohet koha e sakt e
arrestimit dhe koha kur sht sjellur personi te gjyqtari i procedures paraprake.
Paragraft 5 dhe 6.
Seanca dgjimore sht rregulluar sipas perimeve: akuzator, t drejtprdrejt dhe
kontradiktor. N t fillimisht prokurori i shtetit paraqet arsyet pse krkon paraburgimin.
494
Ejup Sahiti
Paraqitja e arsyeve pr paraburgim prfshin analizn e fakteve t cilat kan t bjn

me dyshimin e bazuar se i pandehuri ka kryer vepr penale, si dhe analiza e kushteve
(bazave) pr caktim t paraburgimit. Pastaj i pandehuri dhe mbrojtsi i tij mund t
prgjigjen duke prezantuar argumentet e tyre.
Pasi q palt deklarohen pr t gjitha shtjet t cilat mund t jen t rndsishme pr
zbatimin e masave pr sigurimin e pranis n procedur penale, gjyqtari i procedurs
paraprake vendos mbi propozimin e palve. Me at rast ai cakton paraburgimin ose
ndonj mas alternative t paraburgimit.
Neni 189 [Prmbajtja e aktvendimit pr caktimin e paraburgimit dhe ankesa
kundr tij]
1.
2.
3.
4.
Paraburgimi caktohet me aktvendimin me shkrim i cili prfshin: emrin dhe

mbiemrin e personit i cili paraburgoset dhe t dhnat e tij personale t
njohura pr gjyqtarin e procedurs paraprake; kohn e sakt t arrestimit;
kohn e sjelljes te gjyqtari i procedures paraprake; kohn e marrjes n
pyetje pr paraburgim; veprn penale pr t ciln akuzohet; bazn ligjore
pr paraburgim; njoftimin pr t drejtn n ankes; dhe arsyetimin e t
gjitha fakteve vendimtare q e kan shkaktuar paraburgimin, duke
prfshir edhe arsyet pr dyshim t bazuar se personi ka kryer vepr
penale dhe faktet vendimtare nga neni 187, paragrafi 1, nn-paragrafi 1.2. i
ktij Kodi.
Aktvendimi mbi paraburgimin I dorzohet personit prkats, mbrojtsit t
tij dhe prokurorit t shtetit. Koha e dorzimit t aktvendimit personit
prkats shnohet n shkresat e lnds.
Secila pal mund t paraqes ankes brenda njzet e katr (24) orve nga
koha e dorzimit t aktvendimit. Ankesa nuk e pezullon ekzekutimin e
aktvendimit. Nse ankohet vetm njra pal, gjykata ia drgon ankesn
pals tjetr e cila argumentet e veta mund tia paraqes gjykats brenda
njzet e katr orve (24) nga dorzimi i ankess. Pr ankes vendoset
brenda dyzet e tet orve nga paraqitja e saj.
Kur gjyqtari i procedurs paraprake e refuzon krkesn e prokurorit t
shtetit pr caktimin e paraburgimit, gjyqtari i procedurs paraprake mund
t urdhroj cilndo mas tjetr nga ky kapitull.
Paragraft 1 dhe 2.
Paragrafi 1 prcakton prmbajtjen e aktvendimit me t cilin caktohet paraburgimi.N
aktvendim shnohen t dhnat personale pr personin e paraburgosur t njohura pr
gjyqtarin e procedurs paraprake. T dhnat e tilla merren nga krkesa e prokurit t
shtetit. Pastaj shnohet koha kur personi sht arrestuar, sht sjellur n gjykat dhe
sht marr n pyetje pr paraburgimin; vepra penale pr t ciln akuzohet; dhe baza
ligjore pr paraburgim sipas nenit 187, paragrafi 1 nnparagrafi 1.2.
N arsyetim t aktvendimit pr paraburgimin duhet t prfshihen t dhnat t cilat
tregojn se ekziston dyshimi i bazuar se personi ndaj t cilit sht caktuar paraburgimi
495
Ejup Sahiti
ka kryer vepr penale, si dhe analiza konkrete e fakteve vendimtare (bazs, kushteve)
t cilat kan shkaktuar caktimin e paraburgimit.
Aktvendimi mbi paraburgimin i dorzohet t paraburgosurit, mbrojtsit t tij dhe
prokurorit t shtetit. Shnimi i kohs s dorzimit t aktvendimit t paraburgosurit n
shkresat e lnds sht me rndsi sepse nga momenti i dorzimit fillon t rrjedh afati
i ankess.
Paragraft 3 dhe 4.
Pr shkak t rndsis q ka liria e personit, afati pr ankes, pr prgjigje n ankes
(kur sht ankuar vetm njra pal) dhe pr marrje t vendimit lidhur me ankes sht
reduktuar n or. Afati 24 orsh pr paraqitje t ankess kundr aktvendimit mbi
caktimin e paraburgimit paraqet prjashtim nga rregulla e prgjithshme pr paraqitje t
ankess kundr aktvendimit, i cili sht afat prej tri dite (neni 409, paragrafi 2).
Shtrohet pyetja cili sht qllimi i shkurtimit t afatit pr paraqitje t ankess kundr
aktvendimit pr paraburgim. Pa mdyshje se kjo sht br pr shkak t
domosdoshmris pr vendimmarrje t shpejt lidhur me kt mas e cila e godet
personin e paraburgosur dhe mund t shkaktoj pasoja serioze pr personin e till.
Ankesa nuk ka karakter suspenziv.
Dispozitat e Kodit t provedurs penale nuk prcaktojn kush duhet t vendos lidhur
me ankes kundr aktvendimit pr caktimin apo vazhdimin e paraburgimit. Kjo shtje
sht rregulluar me neni 18 t Ligjit pr gjykatat sipas t cilit Gjykata e Apelit sht
kompetente t shqyrtoj t gjitha ankesat e ushtruara kundr vendimeve t gjykatave
themelore. Gjykata e Apelit duke vendosur lidhur me ankesat e palve kundr
aktvendimit t gjyqtarit t procedurs parprake me t cilin sht caktuar paraburgimi
prkatsisht sht ndrprer paraburgimi mund t aprovoj 271 prkatsisht t refuzoj
ankesat e palve.
271
Shih: Aktvendimet e Gjykats s Apelit:

Aktvendimin nr. PN1. nr. 870/13, dt. 19.06.2013, me t cilin Kolegji i Gjykats s Apelit t KosovsDepartamenti pr Krime t rnda, duke vendosur n shtjn penale sipas ankess s Prokurorit t
Prokuroris Themelore n Prishtin, t ushtruar kundr aktvendimit t gjyqtarit t procedurs paraprake t
Gjykats Themelore n Prishtin - Depatamenti pr Krime t Rnda PPRKR. nr. 127/13, dt. 11.06.2013, ka
marr Aktvendim me t cilin e ka aprovuar ankesn e Prokurorit t Prokuroris Themelore n Prishtin Departamenti pr Krime t Rnada PPI. nr. 462/2013, dt. 13.06.2013 dhe ka ndryshuar aktvendimin e
atakuar, me t cilin masa e arrestit shtepiak zvendsohet me masn e paraburgimit.
Aktvendimin PN1. nr. 1638/13, dt. 09.10.2013; me t cilin Kolegji i Gjykats s Apelit t KosovsDepartamenti pr krime t rnda, duke vendosur n shtjn penale sipas ankess Prokurorit t Prokuroris
Themelore n Gjakov-Departament pr Krime t Rnda, PP/I. nr. 175/13, dt. 30.09.2013, t ushtruar
kundr aktvendimit t gjyqtarit t procedurs paraprake t Gjykats Themelore n Gjakov - Depatamenti
pr Krime t Rnda PPrKR. nr. 94/13, dt. 27.09.2013, ka marr Aktvendim me t cilin e ka aprovuar ankesn
e Prokurorit dhe ka ndryshuar aktvendimin e atakuar, me t cilin ka caktuar paraburgimin kundr t
pandehurve;
Aktvendimin PN1. nr. 1897/13, dt. 14.11.2013; me t cilin Kolegji i Gjykats s Apelit t KosovsDepartamenti pr Krime t Rnda, duke vendosur n shtjn penale sipas ankess s mbrojtsit t t
pandehurit, t paraqitur kundr aktvendimit t Gjykats Themelore n Prishtin - Depatamenti pr Krime t
Rnda PPRKR. nr. 350/13, dt. 08.11.2013, ka marr Aktvendim me t cilin e ka aprovuar ankesn e
mbrojtsit t t pandehurit dhe ka ndryshuar aktvendimin e atakuar ashtu q ka ndrprer - masn e
paraburgimit dhe njhersh ka caktuar masn e pr paraqitjen n stacionimn policor.
Aktvendimin PAKR. nr. 101/13, dt. 04. 08. 2013, me t cilin Kolegji i Gjykats s Apelit, duke vendosur n
shtjn penale sipas ankess s mbrojtsve t t akuzuarve, t paraqitur kundr akgjykimit t Gjykats
496
Ejup Sahiti
Pr shqyrtim t ankess s prokurorit t shtetit t paraqitur kundr aktvendimit t

gjyqtarit t procedurs paraprake me t cilin ai e ndrpren paraburgimin sipas detyrs
zyrtare, vendos kolegji shqyrtues (neni 192, parag. 1).
Krkesa e prokurorit t shtetit pr caktimin e paraburgimit imponon vendimin
gjyqsor. Mirpo, ajo nuk sjell domosdo caktimin e paraburgimit. Kur gjyqtari i
procedurs paraprake refuzon krkesn pr caktim t paraburgimit, ai mund t
urdhroj cilndo mas tjetr pr sigurimin e pranis s t pandehurit n procedur
penale.
Kundr aktvendimit me t cilin gjyqtari i procedurs paraprake e refuzon krkesn e
prokurorit t shtetit pr caktimin e paraburgimit, prokurori ka t drejt ankese n
Gjykatn e Apelit. Kur Gjykata e Apelit e aprovon krkesn e prokurorit t shtetit dhe
cakton paraburgimin, konform nenit 189 parag. 3 lejohet ankesa n Gjykatn Supreme
t Republiks s Kosovs sipas nenit 411 parag. 6 t KPP-s. Mohimi t drejts s
pandehurit q t paraqes ankes kundr aktvendimit t Gjykats s Apelit pr caktim
t paraburgimit (si vepronin gjyqtaret e EULEX-it) cenon t drejtn e pandehurit t
garantuar me nenit 29 parag. 4 t Kushtetuts s Kosovs dhe me nenin 5 parag. 4 t
Konvents Evropiane pr t Drejta dhe Lirit e Njeriut.
N kt drejtim shih: Mendimin Juridk t Gjykats Supreme t Republiks s Kosovs
t dt. 14.02.2014 t paraqitur te komentet e nenit 411.
Neni 190 [Afatet kohore t paraburgimit]
1.
2.
3.
I paraburgosuri mund t mbahet n paraburgim m s shumti nj (1) muaj

nga dita e arrestimit n baz t urdhrit nga neni 188. Pas ksaj kohe, ai
mund t mbahet n paraburgim vetm me aktvendim t gjyqtarit t
procedurs paraprake, gjyqtarit t vetm gjykues ose kryetarit t trupit
gjykues me t cilin urdhrohet vazhdimi i paraburgimit.
Para ngritjes s aktakuzs, paraburgimi nuk mund t zgjas m shum se:
2.1. katr (4) muaj kur procedura zbatohet pr vepr penale t
dnueshme me m pak se pes (5) vjet burgim;
2.2. tet (8) muaj kur procedura zbatohet pr vepr penale t dnueshme
me m shum se pes (5) vjet burgim.
N raste t jashtzakonshme kur procedura zbatohet pr vepr penale t
dnueshme me s paku pes (5) vjet burgim dhe kur rasti sht i ndrlikuar
si prkufizohet n nenin 19, e zvarritja e procedurs nuk mund ti
atribuohet prokurorit t shtetit, prve afateve t parapara n paragrafin 2
para ngritjes s aktakuzs paraburgimi mund t vazhdohet m s shumti
deri n katr (4) muaj pr nj maksimum t prgjithshm t paraburgimit
prej dymbdhjet (12) muaj.
Qarkut n Prishtin P. nr. 82/2012 dt. 05.11.2012, ka marr aktvendim me t cilin ndaj t akuzuarve ka
ndrprer paraburgimin dhe t njjtit i ka liruar pr tu mbrojtur n liri dhe Aktvendimin PN1. nr. 53/2013. dt
14.05.2013, me t cilin Kolegji i Gjykats s Apelit n Prishtin-Departamenti pr Krime t Rnad, duke
vendosur n shtjn penale sipas ankess s mbrojtsit t t pandehurit, t paraqitur kundr aktvendimit t
Gjykats Themelore n Gjakov - Departamenti pr Krime t Rnda Pn. nr. 5/13 dt. 07.05.2013, ka marr
aktvendim me t cilin e ka aprovuar ankesn e mbrojtsit t pandehurit dhe e ka ndryshuar aktvendimin e
atakuar, m rast ka ndrprer paraburgimin dhe e ka liruar t akuzuarin pr tu mbrojtur n liri.
497
Ejup Sahiti
4.
5.
Kur ka shkak t bazuar dhe binds pr t besuar se ekziston rrezik i

prgjithshm apo rrezik i dhuns nse lirohet i pandehuri n procedur
paraprake, vazhdimi i paraburgimit nga paragrafi 3 mund t vazhdohet
edhe pr gjasht muaj tjer pr nj maksimum t prgjithshm t
paraburgimit prej tetmbdhjet (18) muaj.
Nse aktakuza nuk ngritet para kalimit t afateve t parapara n
paragraft 2, 3 dhe 4 t ktij neni, i paraburgosuri lirohet.
Paragrafi 1.
Kodi i procedurs penale shtjen e kohzgjatjes s paraburgimit e rregullon n dy
mnyra. S pari, ekzistojn kufijt t zgjatjes s paraburgimit t cilt mund t quhen
kufij funksional. Ata nuk jan prcaktuar me afate kohore strikte, por me qndrim
kriminalo-politik t ligjvnsit ndaj ndonj baze pr paraburgim ose paraburgimit n
prgjithsi. 272
Kufizimet n aspektin funksional t zgjatjes s paraburgimit jan parapar me
dispozitat e nenit 173, paragraft 2 dhe 3 sipas t cilave krkohet q me rastin e
vendosjes se ciln mas pr sigurim t pranis do ta zbatoj, gjykata duhet t mos
zbatoj mas m t rnd kur mjafton masa m e but; dhe q kto masa duhet ti heq
kur pushojn shkaqet q i kan shkaktuar, apo ti zvendsoj me masa t tjera m t
buta po qe se pr kt plotsohen kushtet. Me kt rast duhet theksuar se Kodi
parasheh masa alternative t paraburgimit kur ai caktohet pr shkak t rrezikut nga ikja
(jo pr shkak t rrezikut koluziv) dhe kushtimisht pr shkak t rrezikut t vazhdimit,
prsritjes ose kryerjes s veprs penale ku mund t aplikohet dorzania (neni 179,
paragrafi 2).
Kufizimi funksional vijues ka t bj me paraburgimin koluziv ku prcaktohet se
paraburgimi hiqet posa t merren ose t sigurohen provat pr t cilat sht caktuar
paraburgimi (neni 187, paragrafi 2).
S dyti, kufizimet kohore pr paraburgim jan prcaktuar n afate strikte prtej t cilave
paraburgimi nuk mund t zgjas, pavarsisht a sht arritur qllimi i tij apo jo. 273
Zgjatja e paraburgimit n do rast konkret varet nga nj varg rrethanash, por
paraburgimi kurrsesi nuk mund t zgjas m shum se afati ligjor i parapar pr
paraburgim.
Nga prmbajtja e dispozits s paragrafit 1 del se pr caktim dhe vazhdim t
paraburgimit n gjykat merret vendimi n mnyr individuale. 274 Dispozita prcakton
kohn fillestare prej m s shumti nj muaj sa i paraburgosuri mund t mbahet n
paraburgim me aktvendim t gjyqtarit t procedurs paraprake. Pas ktij afati, deri te
ngritja e aktakuzs paraburgimin e vazhdon gjyqtari i procedurs paraprake, ndrsa pas
ngritjes s aktakuzs at e vazhdon gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues.
272
Simovi, Komentar ZKP BiH, fq. 436.

Ibid.
274
Pr paraburgim vendoset n mnyr kolegjiale n baz t nenit 367, parag. 2, 403, parag. 3 dhe 427.
parag. 5. t KPP.
273
498
Ejup Sahiti
Paragrafi 2.
Dispozitat e paragrafve 2-4 prcaktojn kohzgjatjen maksimale t paraburgimit para
ngritjes s aktakuzs. N kt drejtim ekzistojn dy situata lidhur me zgjatjen
maksimale t paraburgimit: a) pr vepra penale pr t cilat sht parashikuar dnimi me
m pak se pes vjet kshtu paraburgimi mund t zgjas m s shumti katr muaj; b) pr
vepr penale t dnueshme me m shum se pes vjet burgim kohzgjatja e
paraburgimit, varsisht nga rrethanat e procedurs penale, sht n intervale kohore t
ndryshme. Pr vepra t tilla Kodi fillimisht parasheh mundsin e zgjatjes s
paraburgimit m s shumti deri n tet muaj, dhe pret q aktakuza t ngritet brenda asaj
kohe. Mirpo, kufizimi i paraburgimit n tet muaj nuk paraqet pikn minimale as
maksimale t paraburgimit para ngritjes s aktakuzs. Pa dyshim, prcaktimi i afatit n
kt paragraf ka pr synim dhe manifeston krkesn e ligjvnsit pr procedim hetimor
pa zvarritje t paarsyeshme n mnyr q brenda ktij afati t ngritet aktakuza. Pr
arsyet e paraqitura n paragraft 3 dhe 4 t nenit 190 paraburgimi mund t zgjas
maksimalisht 12 prkatsisht 18 muaj.
Paragrafi 3.
Paraburgimi n fazn e hetimit formal (para ngritjes s aktakuzs) mund t vazhdohet
vetm kur edhe m tutje ekziston ndonj nga bazat pr caktimin e paraburgimit, dhe
nse njkohsisht ekzistojn shkaqe t posame q arsyetojn vazhdimin e
paraburgimit. Ksisoj, dispozitat e paragrafit 3 dhe 4 parashohin mundsin q n raste
t jashtzakonshme afati i paraburgimit t vazhdohet prtej tet muajsh.
Paragrafi 3 i ktij neni vazhdimin e paraburgimit e lidh me ekzistim t disa kushteve:
- q procedura t zbatohet pr vepr penale t dnueshme me s paku pes (5) vjet
burgim;
- q rasti t jet i ndrlikuar. Rast i ndrlikuar konsiderohet procedura penale q
prfshin por nuk kufizohet n m shum se dhjet t pandehur, aktivitet t
organizuar kriminal, korrupsion, ose hetimi i s cils krkon prova t shumta
mjeko-ligjore, analiza kontabiliteti ose bashkpunim ndrkombtar;
- q zvarritja e procedurs nuk mund ti atribuohet puns neglizhente dhe joefikase
t prokurorit t shtetit.
Nn kushtet e siprtheksuara paraburgimi para ngritjes s aktakuzs mund t vazhdohet
prtej tet muajve m s shumti edhe deri n katr muaj n kuadr t maksimumit prej
dymbdhjet muajsh.
Paragrafi 4.
Kur gjat procedurs paraprake ka shkak t bazuar pr t besuar se ekziston rrezik i
prgjithshm apo rrezik i dhuns nse lirohet i pandehuri, dispozita e paragrafit 4
mundson vazhdimin e paraburgimit prtej dymbdhjet muaj edhe pr gjasht muaj t
tjer, kshtuq, maksimumi i prgjithshm i paraburgimit para ngritjes s aktakuza
sht tetmbdhjet muaj.
Pr prkufizimin shkak i bazuar shih nenin 19, paragrafin 1 nnparag. 1.10.
499
Ejup Sahiti
Paraburgimi mund t vazhdohet edhe disa her n kuadr t kufirit maksimal t afatit t
prcaktuar me ligj. Pr far kohe do t vazhdohet paraburgimi varet nga t gjitha
rrethanat e rastit konkret. Gjykata nuk sht e lidhur me propozimin pr sa i prket
kohzgjatjes s vazhdimit t paraburgimit. Ajo mund ta vazhdoj paraburgimin pr
koh m t shkurt se sa q sht propozuar.
N qoft se deri n skadimin e afateve maksimale pr zgjatje t paraburgimit n hetim
nuk ngritet aktakuza, i pandehuri lirohet nga paraburgimi.
Neni 191 [Vazhdimi i paraburgimit]
1.
2.
3.
Paraburgimi mund t vazhdohet vetm nga gjyqtari i procedurs

paraprake, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues n baz t
krkess s prokurorit t shtetit, i cili tregon se ka baz pr paraburgim nga
neni 187 i ktij Kodi, se ka filluar hetimi dhe se jan ndrmarr t gjitha
veprimet e arsyeshme pr t prshpejtuar zbatimin e hetimit. I dmtuari
apo mbrojtsi i viktimave mund t krkoj formalisht apo joformalisht nga
prokurori i shtetit q t krkoj vazhdimin e paraburgimit.
I pandehuri dhe mbrojtsi i tij informohen me propozimin jo m von se tri
dit para skadimit t paraburgimit t caktuar me aktvendimin e fundit.
Ndaj do aktvendimi mbi vazhdimin e paraburgimit mund t ushtrohet
ankes. Neni 189, paragraft 3 dhe 4, zbatohen prshtatshmrisht.
Paragrafi 1.
Aktvendimi pr vazhdim t paraburgimit merret n mnyr individuale ose kolegjiale.
N mnyr individuale vendos gjyqtari i procedurs paraprake gjat fazs s hetimit,
ndrsa gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues pas ngritjes s aktakuzs.
Mirpo, kur shqyrtimin gjyqsor e zhvillon trupi gjykues pr paraburgim gjat
shqyrtimit vendoset n mnyr kolegjiale nga ana e trupit gjykues (neni 193, paragrafin
1, 367, paragrafin 4-6)).
Gjat fazs s hetimit paraburgimi vazhdohet vetm n baz t krkess s prokurorit t
shtetit. Krkesa eventuale e t dmtuarit apo e mbrojtsit t viktimave pr paraburgim i
drejtohet prokurorit t shtetit, i cili mon nse n at rast do t krkoj vazhdimin e
paraburgimit.
Prokurori i shtetit n krkes paraqet bazn (kushtin) pr paraburgim, pastaj faktin se
pr shtjen penale konkrete ka filluar hetimi dhe se jan ndrmarr t gjitha veprimet
e arsyeshme pr t prshpejtuar zbatimin e hetimit.
Pas ngritjes s aktakuzs paraburgimi vazhdohet ose hiqet edhe pa propozimin e palve
(propozimi nuk prjashtohet). N t vrtet gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i
trupit gjykues ka pr detyr q pasi t kalojn dy muaj nga aktvendimi i fundit pr
paraburgim t shqyrtoj nse ende ekzistojn arsyet pr paraburgim dhe sipas detyrs
zyrtare ta vazhdoj ose ta heq paraburgimin (neni 193, paragr. 2).
500
Ejup Sahiti
Paragrafi 2.
Me propozim 275 pr vazhdim t paraburgimit informohen i pandehuri dhe mbrojtsi i tij
jo m von se tri dit para skadimit t paraburgimit t caktuar me aktvendimin e fundit.
Krahaso nenin 183, paragrafin 8 dhe komentin e tij.
Paragrafi 3.
Edhe kundr aktvendimit mbi vazhdimin e paraburgimit mund t ushtrohet ankes.
Neni 189, paragraft 3 dhe 4, zbatohen prshtatshmrisht.
Neni 192 [Mbikqyrja e paraburgimit nga gjykata]
1.
2.
3.
4.
N do koh, derisa hetimi sht duke u zbatuar, gjyqtari i procedurs

paraprake mund t ndrprej paraburgimin sipas detyrs zyrtare, pasi t
ket paralajmruar prokurorin e shtetit tre dit m par. Prokurori i shtetit
mund t paraqes ankes te kolegji shqyrtues kundr aktvendimit t
gjyqtarit t procedurs paraprake pr t ndrprer paraburgimin. Kolegji
shqyrtues nxjerr aktvendim brenda dyzet e tet orsh nga pranimi i
ankess s prokurorit t shtetit.
I paraburgosuri ose mbrojtsi i tij n do koh mund ti ankohen gjyqtarit
t procedurs paraprake, gjyqtarit t vetm gjykues, kryetarit t trupit
gjykues ose kryetarit t gjykats themelore q t vendos mbi ligjshmrin
e paraburgimit ose mbi ligjshmrin e kushteve t paraburgimit.
Nse i pandehuri ankohet pr ligjshmrin e paraburgimit, gjyqtari i
procedurs paraprake, gjyqtari i vetm gjykues, kryetari i trupit gjykues
ose kryetari i gjykats themelore mund t zbatoj seanc dgjimore n
pajtim me neni 188, paragraft 3, 4, 5 dhe 6 t ktij Kodi nse n shikim t
par me ankes vrtetohet se:
3.1. arsyet pr paraburgim nga neni 187 i ktij Kodi q nga vendimi i
fundit gjyqsor pr paraburgim pushojn s ekzistuari pr shkak t
ndryshimit t rrethanave ose zbulimit t fakteve t reja; ose
3.2. ndalimi pr ndonj arsye tjetr sht i kundrligjshm.
Nse i pandehuri ankohet pr ligjshmrin e paraburgimit, gjyqtari i
procedurs paraprake, gjyqtari i vetm gjykues, kryetari i trupit gjykues
ose kryetari i gjykats themelore n seanc dgjimore urdhron lirimin e
menjhershm t t paraburgosurit kur:
4.1. pushojn s ekzistuari arsyet e paraburgimit nga neni 187 i ktij
Kodi;
4.2. ka kaluar afati i paraburgimit i urdhruar nga gjykata;
4.3. afati i paraburgimit i caktuar nga gjykata kalon afatin e parapar n
nenin 190; ose
4.4. ndalimi pr ndonj arsye tjetr sht i kundrligjshm.
275
N nenin 191, paragrafi 1 t KPP flitet pr krkes t prokurorit t shtetit pr vazhdim t paraburgimit,
ndrsa n paragrafin 2 flitet pr propozim. N aspektin prmbajtsor, sa i prket ktij neni, nuk ka dallim
ndrmjet ktyre dy prkufizimeve.
501
Ejup Sahiti
5.
6.
7.
8.
Nse i pandehuri ankohet pr ligjshmrin e kushteve t paraburgimit,

gjyqtari i procedurs paraprake, gjyqtari i vetm gjykues, kryetari i trupit
gjykues ose kryetari i gjykats themelore mund t zbatoj nj seanc
dgjimore ose vizit n institucionin ku mbahet paraburgimi nse ankesa n
shikim t par vrteton se kushtet e paraburgimit nuk plotsojn kushtet e
prcaktuara me kt Kod ose nse ekzistojn kushte t cilat nuk jan n
pajtim me Konventn Evropiane pr t Drejtat e Njeriut dhe Lirit
Themelore, si interpretohet nga vendimet e Gjykats Evropiane pr t
Drejtat e Njeriut.
Nse i pandehuri ankohet pr ligjshmrin e kushteve t paraburgimit,
gjyqtari i procedurs paraprake, gjyqtari i vetm gjykues, kryetari i trupit
gjykues ose kryetari i gjykats themelore n seancn dgjimore apo gjat
vizits n institucionin ku mbahet paraburgimi urdhron ndryshimin e
kushteve t paraburgimit nse kushtet nuk jan n pajtim me interpretimin
e arsyeshm t kushteve t prcaktuara me kt Kod ose nse ekzistojn
kushte t cilat nuk jan n pajtim me Konventn Evropiane pr t Drejtat e
Njeriut dhe Lirit Themelore, si interpretohet nga vendimet e Gjykats
Evropiane pr t Drejtat e Njeriut.
Seancat dgjimore ose vizitat nga ky nen mbahen brenda shtat (7) ditve
nga pranimi i ankess.
Ankesa e cila sht substancialisht e ngjashme me ankesn e mparshme
menjher hudhet sipas detyrs zyrtare.
Paragrafi 1.
Vet natyra e kufizimit t liris krkon mundsin e kontrollimit t srishm t
ligjshmris s paraburgimit n distanca kohore t arsyeshme. Gjat zbatimit t hetimit
gjyqtari i procedurs paraprake mund ta ndrpres paraburgimin sipas detyrs zyrtare,
me kusht q pr kt ta ket paralajmruar prokurorin e shtetit tre dit m par.
Ndonse dispozita e paragrafit 1 t ktij neni nuk e thot, konsiderojm se arsyeja e
paralajmrimit sht q prokurorit t shtetit ti mundsohet shprehja e mendimit t tij
para se t ndrpritet paraburgimi. Sikurse krkesa e prokurorit t shtetit pr caktim t
paraburgimit ashtu edhe qndrimi eventual i tij kundr heqjes s paraburgimit, nuk
paraqet penges pr gjyqtarin q ta heq paraburgimin. Paralajmrimi pr prokurorin e
shtetit nuk krkohet kur gjyqtari e heq paraburgimin pr shkak t skadimit t afatit pr
t cilin sht caktuar.
Kundr aktvendimit t gjyqtarit t procedurs paraprake me t cilin sht ndrprer
paraburgimi, prokurori i shtetit mund t paraqes ankes te kolegji shqyrtues.
Paragrafi 2.
Derisa paragrafi 1 rregullon heqjen ex officio t paraburgimit, paragrafi 2 i mundson t
paraburgosurit ose mbrojtsit t tij q n do koh t krkoj 276 nga gjyqtari 277 q t
276
N paragraft 2-6 t nenit 192 sht prdor folja ankohen - ankohet Pr fjal ankohen n tekstin n
gjuhn angleze sht prdorur fjala petition, ndrsa n serbishte zahtev - krkes. Nga prmbajtja e
502
Ejup Sahiti
vendos mbi ligjshmrin e paraburgimit ose mbi ligjshmrin e kushteve t

paraburgimit.
Paragraft 3 dhe 4.
Pr shqyrtim t ankimit (krkess) s t pandehurit lidhur me ligjshmrin e
paraburgimit, gjyqtari mund t zbatoj seanc dgjimore sipas nenit 188. Seanca
dgjimore zbatohet nse n shikim t par nga ankimi vrtetohet se kan pushuar s
ekzistuari kushtet pr paraburgim pr shkak t ndryshimit t rrethanave ose zbulimit t
fakteve t reja; ose nse ndalimi pr ndonj arsye tjetr sht i kundrligjshm.
Fjalt nse n shikim t par nga ankimi vrtetohet l t kuptojm se nga leximi i
ankimit (krkess) shihet se ka vend pr ti shqyrtuar arsyet sipas t cilave sht
caktuar paraburgimi.
Mund t thuhet se me marrjen e provave pr shkak t t cilave sht caktuar
paraburgimi koliziv kan ndryshuar rrethanat dhe se mbajtja e mtejshme e t
pandehurit n paraburgim sht e kundrligjshme.
Gjyqtari, n baz t ankimit t t pandehurit pr ligjshmrin e paraburgimit, n seanc
dgjimore urdhron lirimin e tij kur: a) konstaton se kan pushuar s ekzistuari kushtet
pr paraburgim; b) ka kaluar afati i paraburgimit i urdhruar nga gjykata. Caktimi dhe
vazhdimi i paraburgimit mund t bhet vetm n suazat e afateve t prcaktuara me
Kod. Nse eventualisht gjykata e ka caktuar paraburgimin n kohzgjatje e cila kalon
afatin e parapar me nenin190 t Kodit (paraburgimi para ngritjes s aktakuzs), i
paraburgosuri lirohet me kalimin e afatit ligjor t paraburgimit; c) ndalimi pr ndonj
arsye tjetr sht i kundrligjshm.
Paragraft 5 dhe 6.
N baz t ankimit t t pandehurit pr ligjshmrin e kushteve t paraburgimit gjyqtari
mund t zbatoj nj seanc dgjimore ose vizit n institucionin ku mbahet
paraburgimi nse nga ankimi n shikim t par konstatohet278 se kushtet e paraburgimit
nuk i plotsojn kushtet e prcaktuara me kt Kod ose ka kushte t cilat nuk jan n
dispozitave t nenit 192 shihet qart se aty sht fjala pr krkes (lutje) pr shqyrtim t ligjshmris s
paraburgimit e jo pr ankes.
277
Sipas paragrafit 2 krkesa i paraqitet gjyqtarit t procedurs paraprake, gjyqtarit t vetm gjykues,
kryetarit t trupit gjykues ose kryetarit t gjykats themelore. Me legjislacionin e mparshm kryetarit t
gjykats kan mundur ti referohen individualisht paknaqsit e t paraburgosurve me rastin kur ai
vizitonte t paraburgosurit. Dispozita e paragrafit 2 i jep autorizim kryetarit t gjykats themelore t
vendos pr ligjshmrin e paraburgimit. N kt drejtim shtrohet pyetja athua kjo paraqet ndrhyrje n
pavarsin e gjyqtarit pr sa i prket vendimmarrjes? Si gjyqtar kryetari i gjykats mund t paraqitet n
rolin e gjyqtarit t vetm gjykues apo t kryetarit t trupit gjykues. N rast t till krkesa pr shqyrtim t
ligjshmris s paraburgimit i drgohet atij, porn cilsi t gjyqtarit t lnds.
278
N paragrafin 5 sht prdorur fjala vrteton (nse n shikim t par vrteton se). Konsiderojm se
ktu sht fjala pr konstatim t gjyqtarit deri te i cili ai vjen me rastin e leximit t ankimit, me rast mon
se t dhnat e prezantuar n ankim duhet verifikuar dhe vrtetuar n seanc dgjimi apo nprmjet vizits
n institucionin ku mbahet paraburgimi. Sikur t dhnat prima facie t vrtetonin se kushtet e paraburgimit
nuk jan plotsuar, mund t shtrohej pyetja pse t caktohej sance dgjimore ose t vizitohej institucioni ku
mbahet paraburgimi.
503
Ejup Sahiti
pajtim me Konventn Evropiane pr t Drejtat e Njeriut dhe Lirit Themelore, si

interpretohet nga vendimet e Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut.
Gjyqtari duke vepruar sipas ankimit t t pandehurit pr ligjshmrin e kushteve t
paraburgimit mban seanc dgjimore apo e viziton institucionin ku mbahet
paraburgimi. Nse me at rast vrteton se kushtet nuk jan n pajtim me kushtet t
prcaktuara me Kod dhe me Konventn Evropiane pr t Drejtat e Njeriut dhe Lirit
Themelore, si interpretohet nga vendimet e Gjykats Evropiane pr t Drejtat e
Njeriut, urdhron ndryshimin e kushteve t paraburgimit.
Paragraft 7 dhe 8.
Paragrafi 7 i ktij neni, n kuptim t asaj se procedura penale n t ciln i pandehuri
gjendet n paraburgim ka prioritet n krahasim me lndt tjera penale, parasheh afat
prej shtat ditsh (nga pranimi i ankimit - krkess pr shqyrtim t ligjshmris s
paraburgimit) brenda t cilit gjyqtari e mban seancn dgjimore ose kryen vizitat sipas
ktij neni.
Kodi i procedurs penale nuk prcakton sa her dhe kur i pandehuri mund t paraqes
krkes pr t vendosur mbi ligjshmrin e paraburgimit. I paraburgosuri ose mbrojtsi
i tij e mon momentin kur t paraqes ankes. Fakti se i paraburgosuri ose mbrojtsi i
tij n do koh mund t krkojn nga gjyqtari q t vendos pr ligjshmrin e
paraburgimit, paraqitja nj pas nj e krkess do t paraqiste penges pr zhvillim
efikas t procedurs. Me qllim q t pengohet keqprdorimi, duke pasur parasysh se i
paraburgosuri praktikisht do dit do t mund t paraqes krkes pr heqje t
paraburgimit, dispozita e paragrafit 8 t ktij neni parasheh q, kur ankimi sht
substancialisht i ngjashm me ankimin e mparshm, ankimi menjher hidhet sipas
detyrs zyrtare.
Neni 193 [Caktimi i paraburgimit pas ngritjes s aktakuzs]
1.
2.
504
Pas ngritjes s aktakuzs dhe deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor,

paraburgimi mund t caktohet, vazhdohet ose t hiqet vetm me aktvendim
t gjyqtarit t vetm gjykues, kryetarit t trupit gjykues ose trupit gjykues
n seanc. Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues s pari
dgjon mendimin e prokurorit t shtetit kur procedura sht filluar me
krkesn e tij dhe mendimin e t pandehurit ose mbrojtsit. Kundr
aktvendimit palt kan t drejt ankese. Neni 189, paragraft 3 dhe 4 t
ktij Kodi zbatohen prshtatshmrisht.
Pasi t kalojn dy (2) muaj nga aktvendimi i fundit pr paraburgim,
gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues edhe pa propozimin e
palve shqyrton nse ende ekzistojn arsyet pr paraburgim dhe merr
aktvendim pr vazhdimin ose heqjen e paraburgimit. Kundr aktvendimit
palt kan t drejt ankese. Neni 189, paragraft 3 dhe 4 t ktij Kodi
zbatohen prshtatshmrisht.
Ejup Sahiti
Paragrafi 1.
Kodi i procedurs penale vetm pr stadin e hetimit parasheh afate kohore t
prcaktuara n mnyr absolute (neni 190). Pr vazhdim t paraburgimit para ngritjes
s aktakuzs shih nenin 191, paragrafin 1).
Pas ngritjes s aktakuzs Kodi nuk e kufizon paraburgimin me afate maksimale, por
kohzgjatja e tij lidhet me ekzistimin e mtejshm t kushteve pr paraburgim dhe me
zgjatjen e procedurs penale. Pas ngritjes s aktakuzs deri n prfundim t shqyrtimit
gjyqsor, paraburgimi mund t caktohet, vazhdohet ose t hiqet, pasi q t jet dgjuar
mendimi i prokurorit t shtetit, i t pandehurit ose i mbrojtsit, vetm me aktvendim t
gjyqtarit t vetm gjykues, kryetarit t trupit gjykues ose trupit gjykues n seanc. Fjala
seanc n kt paragraf ka kuptim t shqyrtimit gjyqsor. Gjat shqyrtimit gjyqsor
n t cilin gjykon trupi gjykues pr paraburgim vendos trupi gjykues.
Paragrafi 2.
Pas ngritjes s aktakuzs paraburgimi vazhdohet ose heqet ex officio edhe pa
propozimin e palve (propozimi nuk prjashtohet). N t vrtet gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues ka pr detyr q pasi t kalojn dy muaj nga
aktvendimi i fundit pr paraburgim t shqyrtoj nse ende ekzistojn arsyet pr
paraburgim dhe sipas detyrs zyrtare ta vazhdoj ose ta heq paraburgimin.
N procedur ndaj t miturve paraburgimi urdhrohet vetm si mas e fundit pr nj
koh sa m t shkurtr t mundshme. Paraburgimi urdhrohet ndaj t miturit kur
ekzistojn arsyet (kushtet) pr paraburgim sipas nenit 187 t KPP-s; kur alternativat e
paraburgimit nga neni 173 i KPP-s apo masat adekuate pr ti mbrojtur t drejtat dhe
mirqenien e t miturit sipas nenit 6 t KDM-s nuk do t ishin t mjaftueshme pr t
siguruar pranin e t miturit n procedur.
I mituri mund t mbahet n paraburgim me aktvendim t gjyqtarit pr t mitur m s
shumti deri n 30 dit, ndrsa at mund ta vazhdoj kolegji pr t mitur i gjykats
kompetente deri n 60 dit. I mituri nuk mund t mbahet n paraburgim m shum se
12 muaj. Kolegji pr t mitur ka pr detyr ta rishqyrtoj aktvendimin pr paraburgim
brenda 30 ditve nga marrja e aktvendimit. Rishqyrtimi bhet n seanc dgjimore n
pranin e t miturit, mbrojtsit t tij dhe prokurorit (neni 66 dhe 67, paragrafi 2 i KDMs).
4. Zbatimi i paraburgimit
Dispozitat e neneve 194-203 rregullojn shtjen e trajtimit t personave t privuar lirie
para dhe gjat zhvillimit t procedurs penale. Kto dispozita zbatohen n mnyr
komplementare me aktet nnligjore (me Urdhres administrative t Minmistris s
Drejtsis t ciln e nxjerr n baz t nenit 196, paragrafi 5) dhe me Ligjin pr
ekzekutimin e sanksioneve penale.
Pozita e t pandehurit t paraburgosur dallon nga pozita e t pandehurit i cili nuk
gjendet n paraburgim edhe pse edhe njrin edhe tjetrin i mbron prezumimi i
pafajsis. Me qllim q pozita e personave t paraburgosur t jet sa m e favorshme
505
Ejup Sahiti
dhe pr ti penguar keqprdorimet e mundshme n trajtimin e t paraburgosurve Kodi i

procedurs penale e ka rregulluar zbatimin e paraburgimit.
Neni 194 [Trajtimi dhe kushtet pr personat e paraburgosur]
1.
2.
Personaliteti dhe dinjiteti i t paraburgosurit nuk guxon t fyhet gjat

mbajtjes n paraburgim. I paraburgosuri duhet t trajtohet n mnyr
humane dhe duhet mbrojtur shndetin e tij fizik dhe psikik.
Ndaj t paraburgosurit mund zbatohen vetm ato kufizime q jan t
nevojshme pr t penguar ikjen ose komunikimet q do t mund t ishin t
dmshme pr zbatimin efektiv t procedurs.
Paragrafi 1.
Kushtetuta e Republiks s Kosovs n nenin 23 parasheh: Dinjiteti i njeriut sht i
pacenueshm dhe sht baz e t gjitha t drejtave dhe lirive themelore t njeriut.
Dispozita e paragrafit 1 t ktij neni me qllim mbrojtjeje t personalitetit dhe t
dinjitetit t t pandehurit, krkon trajtim human dhe mbrojtjen e integritetit fizik dhe
psikik t t paraburgosurit gjat gjith zhvillimit t procedurs penale. N kt drejtim
gjithnj duhet pasur parasysh prezumimin e pafajsis.
Paragrafi 2.
Cilat dhe far masash kufizuese jan t nevojshme pr t penguar ikjen ose
komunikimet sht shtje faktike e cila varet nga rrethana t caktuara. N masa t tilla
bjn pjes sigurimi fizik i t paraburgosurve, ndalimi i vizitave personit t
paraburgosur, ndalimin e drgimit dhe t pranimit t letrave dhe t drgesave t tjera
ose vnien e kontaktit q sht i dmshm pr zhvillimin e procedurs penale (neni
200, paragrafi 1 dhe 4).
Pr zhvillim t drejt t procedurs penale sht i dmshm do komunikim
(marrveshje) q ka pr qllim fshehjen e fakteve relevante, shtrembrimin e tyre,
prshtatjen e deklarimeve etj.
Neni 195 [Institucioni i paraburgimit]
1.
2.
506
Pranimi n institucionin ku mbahet paraburgimi (n tekstin e mtejm:

institucioni i paraburgimit) bazohet n aktvendimin me shkrim t
gjyqtarit.
Institucioni i paraburgimit detyrohet t mbaj evidenc pr kohn e ardhjes
s personit t paraburgosur n institucionin e paraburgimit dhe pr kohn
e skadimit t paraburgimit dhe t informoj t paraburgosurin dhe
mbrojtsin e tij pr datn e skadimit. Nse institucioni i paraburgimit nuk e
merr aktvendimin e gjykats pr vazhdimin e paraburgimit pasi t ket
skaduar afati nga aktvendimi, institucioni menjher duhet ta liroj t
paraburgosurin dhe pr kt t lajmroj gjykatn kompetente.
Ejup Sahiti
Paragraft 1 dhe 2.
Institucioni i paraburgimit me rastin e pranimit t t paraburgosurit bazohet n
aktvendimin me shkrim me t cilin sht caktuar paraburgimi.
Paragrafi 2 obligon institucionin e paraburgimit t mbaj evidenc pr kohn e ardhjes
s personit t paraburgosur n institucionin e paraburgimit dhe pr kohn e skadimit t
paraburgimit. Kur nuk pason aktvendimi pr vazhdim t paraburgimit, institucioni
menjher duhet ta liroj t paraburgosurin dhe pr kt ta lajmroj gjykatn
kompetente.
Neni 196 [T dhnat lidhur me t paraburgosurit]
1.
2.
3.
4.
5.
Me qllim t zbatimit t ligjshm dhe t drejt t paraburgimit, institucioni

i paraburgimit mbledh, prpunon, ruan dhe mirmban bazn e t dhnave
pr t paraburgosurit.
Baza e t dhnave nga paragrafi 1 i ktij neni prfshin t dhnat:
2.1. mbi identitetin dhe gjendjen personale t t paraburgosurit;
2.2. mbi aktvendimin e paraburgimit;
2.3. mbi punn e kryer gjat kohs s paraburgimit;
2.4. mbi pranimin n institucionin e paraburgimit dhe kohzgjatjen,
vazhdimin apo heqjen e paraburgimit; dhe
2.5. mbi sjelljen e t paraburgosurit dhe pr masat disiplinore.
Informacionet nga baza e t dhnave ruhen dhe prdoren derisa zgjat
paraburgimi. Pas heqjes s paraburgimit, t dhnat arkivohen dhe
prgjithmon ruhen.
Institucioni i paraburgimit ia drgon t dhnat nga paragrafi 2 i ktij neni
bazs qendrore t t paraburgosurve dhe t dhnat e tilla mund t prdoren
vetm nga persona t tjer t autorizuar pr prdorimin e bazs s t
dhnave sipas ligjit apo lejes me shkrim ose krkess s personit t cilit i
referohen t dhnat.
Ministria e Drejtsis nxjerr urdhres administrative me t ciln m
hollsisht do t definohen t dhnat nga paragrafi 2 i ktij neni dhe
procedurat n pajtim me kt nen.
Paragraft 1 dhe 3.
Paragrafi 1 parasheh detyrim pr institucionin e paraburgimit q t mbaj bazn e t
dhnave pr t paraburgosurit.
Paragrafi 2 prcakton prmbajtjen e bazs s t dhnave. Ajo prfshin t dhnat: 1. pr
identitetin dhe gjendjen personale t t paraburgosurit; 2. pr aktvendimin e
paraburgimit; 3. pr punn e kryer gjat kohs s paraburgimit; 4. pr pranimin n
institucionin e paraburgimit dhe kohzgjatjen, vazhdimin apo heqjen e paraburgimit;
dhe 5. pr sjelljen e t paraburgosurit dhe pr masat disiplinore.
Informacionet nga baza e t dhnave prdoren derisa zgjat paraburgimi. Pas heqjes s
paraburgimit, ato arkivohen dhe ruhen n mnyr permanente.
507
Ejup Sahiti
Paragrafi 4.
Paragrafi 4 i ktij neni krkon centralizimin e bazs s t dhnave nga paragrafi 2 t
ktij neni n bazn qendrore t t paraburgosurve. Qasja n bazn qendrore dhe
prdorimi i t dhnave mund t bhet: - nga personat e autorizuar pr prdorimin e
bazs s t dhnave sipas ligjit; - n baz t lejes me shkrim; ose - n baz t krkess
s personit t cilit i referohen t dhnat.
Paragrafi 5.
Paragrafi 5 obligon Ministrin e Drejtsis q t nxjerr urdhres administrative me t
ciln m hollsisht do t definohen t dhnat nga paragrafi 2 i ktij neni dhe procedurat
n pajtim me kt nen.
Neni 197 [Veimi i t paraburgosurve]
1.
2.
3.
Paraburgimi mbahet n objekte t posame t paraburgimit ose n pjes t

ndar t institucionit pr mbajtjen e dnimeve me burgim.
Persona t gjinive t ndryshme nuk mund t mbahen n t njjtn dhom.
N parim, personat q kan marr pjes n kryerjen e veprs s njjt
penale nuk vendosen n dhom t njjt dhe personat q mbajn dnimin
nuk vendosen n dhom t njjt me t paraburgosurit. Po qe e mundur,
personat q kan prsritur veprn penale nuk vendosen n dhom t njjt
me personat tjer n paraburgim tek t cilt mund t ndikojn negativisht.
Gjykata kompetente, me propozim t drejtorit t qendrs s paraburgimit
n t ciln sht vendosur i paraburgosuri, mund ta transferoj t
paraburgosurin nga lokalet e nj institucioni t paraburgimit n tjetrin pr
shkaqe sigurie, rendi dhe mbajtjeje t disiplins ose pr zbatim t
suksesshm dhe t arsyeshm t procedurs penale.
Paragraft 1 dhe 2.
Dispozitat e nenit 197 prashohin q institucionet ku mbahet paraburgimi duhet t bjn
veimin detyrimor t t paraburgosurve npr dhoma t ndryshme n baz t gjinis.
Veimi gjithashtu bhet midis t paraburgosurve t mitur dhe personave madhor (neni
67 i KDM). Me qllim t pengimit t ndikimit dhe koordinimit t deklarimeve, veimi
bhet edhe pr sa i prket kryersve t veprave penale n bashkpunim (bashkkryers,
shtyts, ndihms). M tutje, pr tiu shmangur ndikimit negativ tek te paraburgosurit e
tjer, kurdo q sht e mundur, veohen edhe recidivistt.
Paragrafi 3.
Gjykata kompetente, me propozim t drejtorit t qendrs s paraburgimit n t ciln
sht vendosur i paraburgosuri, mund ta transferoj t paraburgosurin nga lokalet e nj
institucioni t paraburgimit n institucionin tjetr. Transferimi bhet pr shkaqe sigurie,
508
Ejup Sahiti
rendi dhe mbajtjeje t disiplins ose pr zbatim t suksesshm dhe t arsyeshm t

procedurs penale.
Institucioni i mbajtjes s paraburgimit mund t ndryshohet edhe kur, sipas krkess s
t paraburgosurit konform nenit 367, paragrafi 8, transferohet n institucionin pr
mbajtjen e dnimit para se aktgjykimi t marr formn e prer.
sht e drejt e personit t arrestuar q menjher pas arrestimit t lajmroj ose t
krkoj nga policia q ta lajmrojn antarin e familjes ose ndonj person tjetr sipas
zgjedhjes s tij pr vendin e ndalimit dhe pr do ndryshim t mvonshm t vendit t
ndalimit (neni 168, paragrafi 1). Konsiderojm se edhe pr transferim t t
paraburgosurit sipas paragrafit 3 n ndonj institucion tjetr t paraburgimit familja
duhet t informohet.
Neni 198 [Gjsendet t cilat t paraburgosurit kan t drejt t mbajn
dhe t shfrytzojn]
Gjat kohs s paraburgimit, i paraburgosuri mund t mbaj me vete dhe
t shfrytzoj sende pr prdorim personal, pr mbajtjen e higjiens,
pajisje pr dgjimin e mediave publike, publikime, literatur profesionale
dhe literatur tjetr, para dhe sende t tjera t cilat pr nga masa dhe sasia
mundsojn jet normale n hapsirn e qndrimit dhe q nuk i pengojn t
paraburgosurit e tjer. Gjat kontrollit personal t t paraburgosurit
sendet tjera konfiskohen dhe ruhen.
Dispozita e nenit 198 parasheh sendet t cilat i paraburgosuri mund ti mbaj me vete
me rastin dhe gjat paraburgimit, t cilat pr nga masa dhe sasia mundsojn jet
normale n hapsirn e qndrimit dhe q nuk i pengojn t paraburgosurve tjer.
Sigurimin e gjsendeve nga ky nen e bn i paraburgosuri ose familja e tij.
Dispozita n fjal nuk e prcakton m tutje procedurn e kufizimit pr mbajtje t
sendeve t tilla, prve q ato nuk duhet ti pengojn t paraburgosurit tjer. Sidoqoft,
kur eventualisht bhet kufizim, gjyqtari merr aktvendim n t cilin konkretisht paraqet
arsyet e kufizimit. Kufizimi i t drejts nga ky nen kurrsesi nuk guxon t ket pr
qllim ushtrimin e shtypjes ndaj t paraburgosurit n fardo forme qoft.
Neni 199 [E drejta e t paraburgosurve n pushim, lvizje dhe pages pr punn
e kryer]
1.
2.
I paraburgosuri ka t drejt n tet or pushim pa ndrprerje brenda

njzet e katr orve. Prve ksaj, atij i garantohet s paku dy or n dit
lvizje n ambient t hapur.
I paraburgosuri 0mund t kryej pun t nevojshme pr mbajtjen e rendit
dhe pastrtis n ambientin e tyre. T paraburgosurit mund ti lejohet t
punoj n aktivitete q i prgjigjen aftsive fizike dhe mendore brenda
mundsive dhe kushteve me t cilat disponon institucioni dhe me kusht q
t mos e dmtoj procedurn penale. Gjyqtari i procedurs paraprake,
gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues vendos pr kt n
marrveshje me drejtorin e institucionit.
509
Ejup Sahiti
3.
I paraburgosuri ka t drejt pagese pr punn e kryer. Ministria e

Drejtsis nxjerr urdhres administrative me t ciln prcakton mnyrn
dhe shumn e pagess.
Paragrafi 1.
Metod indirekte e prdorimit t dhuns fizike konsiderohet edhe marrja n pyetje e t
paraburgosurit pr nj koh t gjat. Dhun fizike indirekte gjithsesi konsiderohet edhe
krkesa e thjesht (pa krcnim) e pyetsit q i dyshimti ta pranoj veprn penale, me
rast krkohet prej tij q vazhdimisht t qndroj n kmb. Ska dyshim se pyetja pr
nj koh t gjat mund ta lodh t pandehurin n at mas sa q ai sillet n gjendje n
t ciln m nuk kundrshton, andaj leht mund ta ofroj pohimin. Meq kufijt e s
lejuars dhe jo t lejuars jan mjaft fluid, shtjen rreth asaj se kur konsiderohet se i
pandehuri sht i lodhur ligjvnsi nuk i len as t pandehurit e as organit procedues,
por vet ligjvnsi ka caktuar kufijt objektiv t zgjatjes s veprimit t pyetjes. 279
Dispozita e nenit 199, paragrafit 1 i ktij neni, e cila i garanton t pandehurit t
paraburgosur pushim pa ndrprerje prej tet orsh brenda 24 orve, ka pr qllim
pikrisht kufizimin e mundsis s pyetjes s pandrprer.
Pr intervale t shkurta pushimi gjat marrjes n pyetje t personit t arrestuar shih;
nenin 171, parag. 3.
Paragrafi 2.
I paraburgosuri mund t kryej pun t nevojshme pr mbajtjen e rendit dhe pastrtis
n ambientin e tyre. Mbajtjen e pastrtis n ambientin e t paraburgosurit duhet t
interpretohet n mnyr t ngusht ashtu q me ambient kuptohet dhoma e t
paraburgosurit e jo dhomat tjera, shkallt e hapsirat tjera t institucionit.
Puna pr persona t paraburgosur sht mundsi, jo obligim sikurse q sht pr
persona t dnuar sipas nenit 73 t Ligjit pr ekzekutimin e sanksioneve penale. T
paraburgosurit mund ti lejohet t punoj n aktivitete q i prgjigjen aftsive fizike
dhe mendore t tij. Pr lejim q i paraburgosuri t punoj vendos n marrveshje me
drejtorin e institucionit, para ngritjes s aktakuzs, gjyqtari i procedurs paraprake,
ndrsa pas ngritjes s aktakuzs gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues
me kusht q: a) puna e till ti prgjigjet mundsive dhe kushteve me t cilat disponon
institucioni dhe b) me kusht q t mos e dmtoj procedurn penale. Ndonse Kodi nuk
e thot, kuptohet se inciativa pr pun duhet t jepet nga i paraburgosuri n mnyr t
qart dhe shprehimore duke e prcaktuar edhe llojin e puns.
Marrveshja me drejtorin e institucionit sht e nevojshme pr t prcaktuar llojin e
puns pr t paraburgosurin dhe mundsit e sigurimit t t parburgosurit. Dmi pr
procedur penale do t mund ti shkaktohej me ikjen e t paraburgosurit ose me
krijimin e kontakteve t palejueshme.
279
Sahiti, Argumentimi..., fq. 127.
510
Ejup Sahiti
Paragrafi 3.
I paraburgosuri ka t drejt pagese pr punn e kryer. Ministria e Drejtsis nxjerr
urdhres administrative me t ciln prcakton mnyrn dhe shumn e pagess.
Neni 200 [Vizitat dhe e drejta pr t komunikuar]
1.
2.
3.
4.
5.
Me leje t gjyqtarit t procedurs paraprake, gjyqtarit t vetm gjykues

apo kryetarit t trupit gjykues dhe nn mbikqyrjen e tij ose nn
mbikqyrjen e ndonj personi t caktuar nga gjyqtari i till, i
paraburgosuri mund t vizitohet nga farefisi i afrm dhe me krkes t tij
mund t vizitohet nga mjeku apo nga persona t tjer, duke respektuar
rregullat e institucionit t paraburgimit. Vizita t tilla mund t ndalohen
nse mund t dmtojn zbatimin e procedurs penale.
Me dijenin e gjyqtarit t procedurs paraprake, gjyqtarit t vetm gjykues
apo kryetarit t trupit gjykues, prfaqsuesit e ambasads, zyrs
ndrlidhse ose t misionit diplomatik kan t drejt t vizitojn dhe t
bisedojn pa mbikqyrje me t paraburgosurin q sht shtetas i vendit t
tyre. Prfaqsuesit e organizatave ndrkombtare kompetente gzojn t
drejta t njjta t vizitojn dhe t bisedojn me t paraburgosurit t cilt
jan refugjat ose n ndonj mnyr tjetr jan nn mbrojtjen e organizats
s till ndrkombtare.
Ombudspersoni i Kosovs ose zvendsi i tij mund t vizitoj t
paraburgosurit dhe t korrespondoj me ta pa paralajmrim paraprak dhe
pa mbikqyrjen e gjyqtarit t procedurs paraprake, gjyqtarit t vetm
gjykues apo kryetarit t trupit gjykues ose personave t tjer t emruar
nga gjyqtari i till. Letrat e t paraburgosurit drguar Zyrs s
Ombudspersonit t Kosovs nuk mund t kontrollohen. Ombudspersoni i
Kosovs dhe zvendsi i tij mund t komunikojn gojarisht ose me shkrim
n mnyr konfidenciale me t paraburgosurit. Komunikimi ndrmjet t
paraburgosurit dhe Ombudspersonit ose zvendsit t tij mund t shikohet
nga zyrtari i policis, por jo t dgjohet.
T paraburgosurit mund t korrespondoj ose t ken kontakte t tjera me
persona jasht institucionit t paraburgimit me dijenin dhe nn
mbikqyrjen e gjyqtarit t procedurs paraprake, gjyqtarit t vetm
gjykues ose kryetarit t trupit gjykues. Gjyqtari i procedurs paraprake,
gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues, pasi t ket
konsultuar prokurorin e shtetit mund t ndaloj drgimin dhe pranimin e
letrave dhe t drgesave t tjera ose vnien e kontaktit q sht i dmshm
pr procedurn, por nuk mund tia ndaloj t paraburgosurit drgimin e
krkesave, ankesave ose komunikimin me mbrojtsin e tij.
Kur gjyqtari i procedurs paraprake, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari
i trupit gjykues refuzon vizitn n pajtim me paragrafin 1 t ktij neni ose e
ndalon komunikimin n pajtim me paragrafin 4 t ktij neni, i
paraburgosuri mund t krkoj nga kolegji shqyrtues ti jepet leje e till.
511
Ejup Sahiti
6.
Pas ngritjes s aktakuzs deri te forma e prer e aktgjykimit, gjyqtari i

vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues, vendos pr shtjet nga
paragrafi 1-4, t ktij neni, ndrsa paragrafi 5, i ktij neni zbatohet
prshtatshmrisht.
Dispozitat e nenit 200 rregullojn shtjen e vizitave q mund tu bhen t

paraburgosurve nga ana e personave t caktuar dhe korrespondencn e t
paraburgosurit. Pr disa vizita nevojitet leja e gjyqtarit, pr disa dijenia e gjyqtarit se
do t bhet vizita, si dhe zhvillimi i vizits pa paralajmrim. Gjyqtar kompetent, i cili
lshon lejen pr vizit, merr n dijeni se vizita do t bhet apo kur vizita bhet pa
paralajmrim paraprak dhe pa mbikqyrje t gjyqtarit, sht gjyqtari i procedurs
paraprake, gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues, ndrsa monitorimin
(kur lejohet monitorimi), mund ta bj edhe ndonj person i caktuar nga gjyqtari i till,
Personi i paraburgosur i gzon t drejtat sipas ktij neni nga fillimi i paraburgimit.
Paragrafi 1.
Me leje dhe nn mbikqyrjen e gjyqtarit kompetent ose nn mbikqyrjen e ndonj
personi t caktuar nga gjyqtari i till, i paraburgosuri mund t vizitohet nga farefisi i
afrm. Kush jan persona t afrm kodi ktu nuk e thot, por sipas analogjis t till do
mund t konsiderohen personat sipas nenit 127, paragrafi 1-3.
Pranimi i vizitave bhet n kufijt e rendit shtpiak, sipas rregulls n dit dhe
kohzgjatje t caktuar, me mundsi fleksibiliteti.
Me krkes e t paraburgosurit, at mund ta vizitoj mjeku apo ndonj person tjetr
(dentistit, psikiatrit etj.), duke respektuar rregullat e institucionit t paraburgimit.
shtja e vizits mjeksore sht shtje specifike dhe n nj mnyr delikate. N t
vrtet i paraburgosuri mund t krkoj vizit t mjekut kur vrtet ka nevoj pr t,
por krkesat e tij mund t jen megalomane. Prandaj, para se t lejohet vizita duhet t
konsultohet mjeku i burgut.
Vizita nga paragrafi 1 mund t ndalohen nse mund t dmtojn zbatimin e procedurs
penale. Kur vizitat e tilla e dmtojn zbatimin e procedurs penale sht shtje faktike
t ciln e mon gjykata n do rast konkret.
Mbrojtsi ka mundsi t komunikoj lirisht me t pandehurin gojarisht ose me shkrim
sipas kushteve q garantojn fshehtsin (neni 61, paragrafi 2). Mundsia q gjyqtari,
pasi ta ket konsultuar prokurorin e shtetit, ta ndaloj drgimin dhe pranimin e
shkresave apo kontaktin q sht i dmshm pr procedurn, nuk ka t bj me t
paraburgosurin pr sa i prket drgimit t shkresave ose komunikimit me mbrojtsin e
tij (neni 200, paragrafi 4 fjalia e fundit).
Paragrafi 2.
Me dijenin e gjyqtarit (nuk krkohet leje) prfaqsuesit e ambasads, zyrs
ndrlidhse ose t misionit diplomatik kan t drejt t vizitojn dhe t bisedojn pa
mbikqyrje me t paraburgosurin q sht shtetas i vendit t tyre. Edhe prfaqsuesit e
organizatave ndrkombtare kompetente gzojn t drejta t njjta t vizitojn dhe t
512
Ejup Sahiti
bisedojn me t paraburgosurit t cilt jan refugjat ose n ndonj mnyr tjetr jan
nn mbrojtjen e organizats s till ndrkombtare.
Paragrafi 3.
Ombudspersoni i Kosovs ose zvendsi i tij mund ti vizitoj t paraburgosurit dhe t
korrespondoj me ta pa paralajmrim paraprak dhe pa mbikqyrje. Letrat e t
paraburgosurit drguar Zyrs s Ombudspersonit t Kosovs nuk mund t
kontrollohen. Edhe pse n kt paragraf nuk thuhet, nprmjet analogjis me paragrafin
vijues t ktij neni, del se drgimi i letrave nuk mund t ndalohet. Komunikimi i
Ombudspersonit t Kosovs ose zvendsi i tij, qoft ai gojarisht ose me shkrim, bhet
n mnyr konfidenciale me t paraburgosurit.
Konstatimin n fillim t paragrafit 3 t ktij neni se Ombudspersoni i Kosovs ose
zvendsi i tij mund ti vizitoj t paraburgosurit dhe t korrespondoj me ta pa
paralajmrim paraprak dhe pa mbikqyrje sht relativizuar me fjalin e fundit t ktij
paragrafi, sipas s cils komunikimi ndrmjet t paraburgosurit dhe Ombudspersonit
ose zvendsit t tij mund t shikohet nga zyrtari i policis, por jo t dgjohet.
Paragrafi 4.
Dispozita e paragrafit 4 parasheh mundsin e t paraburgosurit q t korrespondoj
ose t ket kontakte t tjera me persona jasht institucionit t paraburgimit me dijenin
dhe nn mbikqyrjen e gjyqtarit. Rrethi i personave me t cilt i paraburgosuri mund t
korrespondoj nuk sht i kufizuar (mund t jen miqt, partneri biznesor, gazetari,
personi fetar q ai e zgjedh etj.), me kusht q drgimi dhe pranimi i shkresave dhe i
drgesave t tjera ose vnia e kontaktit t mos jet i dmshm pr procedur.
Kur gjyqtari, pasi ta ket konsultuar prokurorin e shtetit, mon se korrespondenca apo
kontakti jan t dmshm pr procedurn, ai e ndalon kt.
T paraburgosurit nuk mund ti ndalohet drgimi i krkesave, ankesave ose
komunikimi me mbrojtsin e tij.
Paragrafi 5.
Kur t paraburgosurit i refuzohet vizita ose i ndalohet komunikimi, i paraburgosuri
mund t krkoj nga kolegji shqyrtues ti jepet leje e till.
Ndalimi i drgimit apo i pranimit t drgess (letr, paket etj.) nuk bhet me vendim
formal (aktvendim, urdhr), por bhet me marrje faktike t shkress dhe futjen e saj n
shkresa bashk me nj shnim zyrtar pr shkaqet, vendin dhe kohen e marrjes. 280
Neni 201, paragrafi 4 prcakton rastet kur kufizimi ose ndalimi i vizits nuk zbatohet.
Paragrafi 6.
Nga paragraft e mparshm t ktij neni sht par cili gjyqtar vendos pr lejim t
vizits, pr korrespodenc ose pr kontakte t tjera. Paragrafi 6 prcakton kush vendos
pr kto shtje pas ngritjes s aktakuzs deri te forma e prer e aktgjykimit. Edhe
280
Petri 1, fq. 405.
513
Ejup Sahiti
logjikisht mund t konkludohej se kufirin e ndarjes s kompetencs funksionale pr

kto shtje midis gjyqtarit t procedurs paraprake dhe gjyqtarit t vetm gjykues ose
t kryetarit t trupit gjykues paraqet ngritja e aktakuzs. Sidoqoft, efekti i dispozits s
paragrafit 6 qndron n faktin se gjyqtari i vetm gjykues ose kryetarit i trupit gjykues
vendosin pr shtjet nga paragrafi 1-4 deri te forma e prer e aktgjykimit, dhe se
paragrafi 5 zbatohet prshtatshmrisht.
Neni 201 [Disiplina e t paraburgosurve]
1.
2.
3.
4.
5.

trupit gjykues mund t shqiptoj dnim disiplinor t ndalimit ose kufizimit
t vizitave apo korrespondencave ndaj t paraburgosurit q ka br shkelje
disiplinore.
Shkelja disiplinore prfshin:
2.1. sulmin fizik ndaj t paraburgosurve t tjer, ndaj puntorve t
institucionit t paraburgimit ose personave t tjer zyrtar;
2.2. prodhimin, pranimin ose futjen e sendeve pr sulm ose arratisje;
2.3. prodhimin ose futjen e pijeve alkoolike dhe narkotikve dhe
shprndarjen e tyre;
2.4. shkeljen e rregullave pr mbrojtjen n pun, mbrojtjen nga zjarri
dhe parandalimin e pasojave nga fatkeqsit natyrore;
2.5. prsritjen e shkeljes s rendit shtpiak t institucionit t
paraburgimit;
2.6. shkaktimin e qllimshm t dmit t madh material ose nga
pakujdesia e rnd; ose
2.7. sjelljen fyese dhe t padenj.
Kufizimi ose ndalimi i vizits apo i korrespondencs nuk zbatohet ndaj
vizitave ose korrespondencave me mbrojtsin, mjekt, Ombudspersonin e
Kosovs, prfaqsuesit e ambasads, zyrs ndrlidhse ose t misionit
diplomatik t shtetit, shtetas i t cilit sht i paraburgosuri, ose t
prfaqsuesve t organizats kompetente n rastin e refugjatit ose t
personit i cili n ndonj mnyr tjetr sht nn mbrojtjen e asaj organizate
ndrkombtare.
Kundr aktvendimit mbi dnimin e shqiptuar nga paragrafi 1 i ktij neni
mund ti paraqitet ankes kolegjit shqyrtues brenda afatit prej njzet e
katr (24) orve nga pranimi i aktvendimit. Ankesa nuk e pezullon
ekzekutimin e aktvendimit.
Kolegji n afat brenda 48 orve, t vendos pr ankesn.
Paragraft 1 dhe 2.
Pr dallim nga neni 200, paragrafi 1 dhe 4, kur mund t kufizohet ose t ndalohet vizita
ose korrespondenca e t paraburgosurve nga arsyeja se mund t dmtohet zbatimi i
procedurs penale, kufizimi ose ndalimi i vizitave ose i korrespondencs sipas nenit
201, paragrafi 1 dhe 2, sht rezultat i shkeljes disiplinore t t paraburgosurit.
514
Ejup Sahiti
Personat e paraburgosur duhet ta respektojn rendin shtpiak n institucionin ku

mbahet paraburgimi. Mosrespektimi i prsritur i rendit shtpiak dhe kryerja e
veprimeve tjera t caktuara paraqet shkelje disiplinore. Pr shkelje disiplinore gjyqtari
mund t shqiptoj dnim disiplinor t ndalimit ose kufizimit t vizitave apo
korrespondencave ndaj t paraburgosurit. Iniciativn p shqiptim t dnimit disiplinor e
jep drejtori i institucionit, i cili duhet ta prshkruaj shkeljen disiplinore dhe ta theksoj
dispozitn e rendit shtpiak e cila sht shkelur. 281
Gjyqtari i procedurs paraprake, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues
duhet ta dgjoj t paraburgosurin (audiatur et altera pars) para se t vendos pr
shqiptim t dnimit disiplinor.
Shkelja disiplinore prfshin nj gam bukur t gjer t veprimeve t t paraburgosurit.
Ato prfshijn:
a) sulmin fizik ndaj t paraburgosurve t tjer, ndaj puntorve t institucionit t
paraburgimit ose personave t tjer zyrtar;
b) prodhimin, pranimin ose futjen e sendeve pr sulm ose arratisje; si dhe prodhimin
ose futjen e pijeve alkoolike dhe narkotikve dhe shprndarjen e tyre;
c) shkeljen e rregullave pr mbrojtjen n pun, mbrojtjen nga zjarri dhe parandalimin
e pasojave nga fatkeqsit natyrore;
) prsritjen e shkeljes s rendit shtpiak t institucionit t paraburgimit;
d) shkaktimin e qllimshm t dmit t madh material ose nga pakujdesia e rnd; ose
dh) sjelljen fyese dhe t padenj.
Paragrafi 3.
Paragrafi 3 prjashton mundsin e kufizimit ose t ndalimit t vizits apo t
korrespondencs pr sa u prket subjeteve t renditur aty.
Paragraft 4 dhe 5.
Dnimi disiplinor ndaj t paraburgosurit shqiptohet me aktvendim kundr t cilit mund
ti paraqitet ankes kolegjit shqyrtues brenda afatit prej njzet e katr (24) orve nga
pranimi i aktvendimit. Ankesa nuk e ndal ekzekutimin e aktvendimit.
Kolegji n afat brenda 48 orve, t vendos pr ankesn.
Neni 202 [Zbatimi i Ligjit pr Ekzekutimin e Sanksioneve Penale
ndaj t paraburgosurve]
Me prjashtim t rasteve kur ky Kod dhe ligjet tjera t nxjerra sipas ktij
Kodi parashohin ndryshe, dispozitat ligjore t Ligjit pr Ekzekutimin e
Sanksioneve Penale, zbatohen prshtatshmrisht pr monitorimin,
prcjelljen, mbikqyrjen, mbajtjen e rendit dhe disiplins, prdorimin e
forcs, kontrollin personal dhe kontrollin e lokaleve n rastin e t
paraburgosurve.
281
Ibid.
515
Ejup Sahiti
Dispozitat e KPP lidhur me zbatimin e paraburgimit (nenet 194-203) dhe dispozitat e

neneve 64-68 t KDM jan dispozita procedurale baz q e rregullojn shtjen e
zbatimit t paraburgimit. Pr shtjet t tjera lidhur me zbatimin e paraburgimit (pr
monitorimin, prcjelljen, mbikqyrjen, mbajtjen e rendit dhe disiplins, prdorimin e
forcs, kontrollin personal dhe kontrollin e lokaleve n rastin e t paraburgosurve) neni
202 parasheh zbatim prshtatshmrisht t dispozitave t Ligjit pr ekzekutimin e
sanksioneve penale.
Neni 203 [Mbikqyrja e trajtimit t t paraburgosurve]
1.
2.
3.
Kryetari i gjykats themelore kompetente ka prgjegjsin prfundimtare

pr mbikqyrjen e trajtimit t t paraburgosurve.
Kryetari i gjykats themelore kompetente ose gjyqtari i cili ka urdhruar
paraburgimin, n do koh mund t vizitoj t paraburgosurit, t bisedoj
me ta dhe t pranoj ankesat e tyre.
Detyrimet nga ky nen nuk ndikojn n detyrimin e gjyqtarit kompetent nga
neni 192 pr t vlersuar ankesat e t pandehurve t cilt paraqesin ankesa
t vlefshme lidhur me kushtet e paraburgimit dhe ti korrigjoj ato kushte
t kundrligjshme.
Paragraft 1 2.
Mbikqyrja e trajtimit t t paraburgosurve n institucionin ku mbahet paraburgimi
sht prgjegjsi e kryetarit t gjykats themelore kompetente. Ajo ka t bj me
mbikqyrjen e gjendjes n institucionin e paraburgimit.
Qllimi i mbikqyrjes sht q nga dora e par nga t paraburgosurit t informohet pr
kushtet n t cilat mbahet paraburgimi dhe, n baz t gjetjeve sipas nevojs, t reagoj
te drejtoria ose edhe te organet tjera q t ndrmarrin masa pr prmirsimin e
parregullsive t konstatuara
Sipas paragrafit 2 kryetari i gjykats themelore kompetente ose gjyqtari i cili e ka
urdhruar paraburgimin, n do koh mund ti vizitoj t paraburgosurit, t bisedoj
me ta dhe ti pranoj ankesat 282 e tyre. Ndonse n kt nen nuk thuhet, sht fakt se
biseda me t paraburgosurit (t paraburgosurin) ka kuptim kur ajo zhvillohet pa pranin
e mbikqyrsve apo t rojs s t paraburgosurit.
282
Pr prkufizimin shqip pr ankes n tekstin anglisht t Kodit prdoret fjala appial. N nenin 203 t
KPP n tekstin shqip gjithashtu prdor fjaln ankes, kurse n tekstin anglisht complaunts.
Konsiderojm se n nenin 203 do duhej t prdorej fjala ankim n vend t fjals ankes. Dallimi ndrmjet
fjalve ankim dhe ankes nuk sht thjesht dallim n aspektin gjuhsor, por ato dallojn pr sa i prket
prmbajtjes s tyre. Ankesa sht mjet juridik me t ciln kundrshtohet nj vendim gjyqsor. N ann
tjetr, ankimi nuk drejtohet kundr vendimit gjyqsor konkret, por nprmjet tij shprehet paknaqsi pr sa i
prket sjelljeve (bie fjala t policis), zgjatjes s procedures, sjelljeve dhe kushteve n paraburgim) etj.
Kshtu ankimi sht nj lloj i veant i mjetit juridik.
Edhe n legjislacionet e rajonit ankimi nuk identifikohet me ankes. P.sh. n serbishte prituba, n
maqedonishte popllaka etj. Ankimi ngrthen n vete elemente t akuzs dhe t ankess, me mbizotrim t
fryms akuzuese.
N procedur t Pleqnis t zhvilluar sipas KLD n fillim pytet paditsi (kryefamiljari i familjes s
dmtuar): ka ankon? N fjalorin e gjyhs shqipe prdoret edhe fjala vaj (far vaji ke?)
516
Ejup Sahiti
Me rastin e shqyrtimit t ankimeve duhet pasur parasysh se psikoza e paraburgimit

ndikon n prirjen pr ti strmadhuar veprimet e pakndshme, por kjo nuk do t thot
se do ankim t t paraburgosurit duhet hedhur si t pabaz. 283
Paragrafi 3.
Vizitat, biseda dhe pranimi i ankimeve sipas ktij neni bhen pavarsisht nga vizitat t
cilat i bn gjyqtari i vetm gjykues,, kryetari i trupit gjykues ose kryetari i gjykats
themelore sipas nenit 192, paragrafi 5 dhe 6 i KPP-s.
Me ankes t vlefshme kuptohet ankimi i cili me prmbajtjen argumentuese t tij e
shtyn gjyqtarin kompetent t vendos pr mbajtje t seancs dgjimore me t
arrestuarin apo pr vizit t paraburgimit. N baz t vlersimit q e krijon lidhur me
kushtet e paraburgimit, gjyqtari kompetent ndrmerr hapa pr korrigjimin e tyre.
283
Petri 1, fq. 406.
517
Ejup Sahiti
Kapitulli XI: Procesverbalet

A. Krijimi dhe mbajtja e procesverbaleve
Neni 204 [Procesverbali i veprimeve n procedur penale]
1.
2.
3.
4.
5.
Pr do veprim t ndrmarr gjat procedurs penale shkruhet

procesverbal n t njjtn koh kur ushtrohet veprimi, e kur kjo nuk sht
e mundur, ather shkruhet menjher pas ksaj.
Procesverbalin e shkruan procesmbajtsi i gjykats, por kur veprimet
ushtrohen nga prokurori i shtetit, procesverbalin e shkruan procesmbajtsi
i zyrs s prokurorit t shtetit. Vetm kur bhet kontrolli i baness apo i
personave ose kur veprimi kryhet jasht lokalit zyrtar t organit publik apo
t autoritetit kompetent, e procesmbajtsi nuk mund t sigurohet,
procesverbalin mund ta shkruaj personi i cili e kryen veprimin.
Kur procesverbalin e shkruan procesmbajtsi, atij i tregon gojarisht
personi i cili kryen veprimin se ka duhet shnuar n procesverbal.
Personit q merret n pyetje i lejohet q personalisht ti jep prgjigjet n
procesverbal. N rast t keqprdorimit kjo e drejt mund ti mohohet.
Kur marrja n pyetje n procedur paraprake, marrja e deklarats n
procedur paraprake ose mundsia hetuese e veant duhet t regjistrohen
audio ose t regjistrohen audio dhe video, kopja e regjistrimit i
bashkngjitet procesverbalit.
Nj nga parimet e procedurs penale sht parimi gojor sipas s cilit sht zhvilluar
procedura penale q nga koht m t vjetra. Ky parim n tipin inkuizitor kombinohet
me parimin me shkrim. Zbatimi i parimit gojor mundson q me rastin e vendosjes
meritore pr faktet dhe pr shtjet juridike verbalisht dhe drejtprdrejt t konfrontohen
tezat e akuzs dhe t mbrojtjes, si dhe t gjitha provat. Prgatitjet pr vendim meritor
bhen duke ushtruar veprime hetimore dhe veprime tjera procedurale, t cilat patjetr
duhet t fiksohen me shkrim n procesverbal, n mnyr q t prdoren n
veprimtarin vijuese procedurale. Andaj, procesverbali shrben si pr fiksim t
veprimit procedural t ushtruar dhe pr shfrytzimin e tij gjat rrjedhs s procedurs
penale, ashtu edhe si prov pr mnyrn dhe formn e kryerjes s veprimit procedural.
Kodi i procedurs penale parasheh rregulla pr disa lloje procesverbalesh. Ktu sht
fjala pr procesverbale lidhur me veprimet procedurale. Lloji i dyt i procesverbaleve
n t vrtet ka t bj me trsin e parashtresave t shkruara,pr t cilat vlejn
rregullat mbi parashtresat. Shih: komentet te neni 442.
Paragrafi 1.
Paragrafi 1 ven rregulln e prgjithshme sipas s cils parashihet detyrimi q pr do
veprim t kryer gjat procedurs penale t shkruhet procesverbal n t njjtn koh kur
ushtrohet veprimi. Mirpo, nse nuk sht e mundur q procesverbali t shkruhet n
518
Ejup Sahiti
kohn kur ushtrohet veprimi, Kodi krkon q procesverbali t shkruhet menjher pas
kryerjes s veprimit, ka realisht paraqet prjashtim nga rregulla e prgjithshme.
Prpilimi i procesverbalit menjher pas kryerjes s veprimit procedural sht detyr e
organit posa t mnjanohen pengesat prkatsisht posa t krijohen kushtet pr nj gj t
till. Me at rast nuk guxon t lejohet interval i gjat kohor nga momenti i ushtrimit t
veprimit procedural deri te shkrimi i procesverbalit, sepse ndalja n kujtes e asaj q
sht prceptuar sht relative.
A sht e mundur q procesverbali t shkruhet n t njjtn koh kur ushtrohet veprimi
procedural apo jo sht shtje faktike t ciln e mon organi para t cilit zbatohet
procedura. Si shembull mund t merren kushtet e vshtira atmosferike dhe t terrenit,
mungesa e elementeve themelore materiale pr prpilim t procesverbalit etj.
Sidoqoft, prjashtimet duhet t jen t rralla, ndonse praktika pak m gjer
shfrytzon kt mundsi.
Procesverbali duhet t pasqyroj n mnyr besnike veprimin procedural t ushtruar.
Ai duhet t prmbaj at q ka qen thelbi i veprimit procedural, pa u lshuar n imtsi
t panevojshme. Procesverbali duhet t shkruhet qart dhe n prputhje me
terminologjin q e ka shfrytzuar pjesmarrsi, sidomos dshmitari.
Paragrafi 2.
Sipas paragrafit 2, procesverbalin e shkruan procesmbajtsi i gjykats apo i prokuroris
s shtetit (varsisht cili prej tyre e zbaton veprimin procedural). Pr procesmbajts
sipas rregullit merret puntori n organin i cili e harton procesverbalin. N rastet
urgjente shkrimi i procesverbalit mund ti besohet edhe personit tjetr i cili nuk sht
puntor i organit q ushtron veprimin. Mirpo, ky fakt duhet t shnohet n
procesverbal me sqarim pse personi i till sht marr pr procesmbajts.
Edhe sa i prket pranis s procesmbajtsit lejohet prjashtim, i cili gjithashtu nuk
duhet t aplikohet n mnyr ekstensive. Kshtu, nga rregulla e prgjithshme se
procesverbalin e shkruan procesmbajtsi ka dy prjashtime: a) kur bhet kontrolli i
baness apo i personave, mosangazhimi i procesmbajtsit mund t jet aktual dhe
realisht i mundshm, duke pasur parasysh karakterin e veprimit (nevoja pr veprim t
shpejt dhe t befasishm pr t kryer kontrollimin pa urdhr t gjykats - neni 110,
parag.1, nnparagraft 2-4), dhe b) kur veprimi kryhet jasht lokalit zyrtar t organit
me kusht q procesmbajtsi nuk mund t sigurohet. N t dy rastet procesverbalin
mund ta shkruaj personi i cili e kryen veprimin procedural, por sipas nenit 207
paragrafi 1 ai ka pr detyr ta lexoj procesverbalin dhe kt fakt ta shnoj n
procesverbal. Nevoja pr konstatim n procesverbalin e shkruar nga vet kryersi i
veprimit se sht lexuar procesverbali, sht pasoj e rrethans s pjesmarrsit me
rastin e ushtrimit t veprimit nuk e din prmbajtjen e shkruar n procesverbal, sepse
nuk sht shprehur me z sipas rregulls s prgjithshme t paragrafit 3 t ktij neni.
Paragrafi 3.
Sipas paragrafit 3 prmbajtjen e procesverbalit e prcakton personi zyrtar i cili e zbaton
veprimin procedural. Procesmbajtsi sipas dispozits n fjal ka dy funksione. S pari,
ai n kuptimin teknik fut n procesverbal vetm prmbajtjen e diktuar me z nga
519
Ejup Sahiti
personi zyrtar, dhe nuk ka autorizim t rezimoj ka duhet t shnohet n procesverbal.

Veprimi n kt mnyr e liron personin i cili zbaton veprimin procedural nga veprimi
teknik dhe i mundson atij t prqendrohet n prmbajtje t veprimit. S dyti,
procesmbajtsi njkohsisht sht garantues i shnimit drejt t rezultatit t veprimit
procedural, t cilin ia dikton personi zyrtar.
Diktimi me z nga personi i cili zbaton veprimin procedural ka rndsi t shumfisht.
Mnyra e till e shkruarjes s procesverbalit njkohsisht siguron kontrollin e
pjesmarrsve procedural prkitazi me prmbajtjen e procesverbalit, pasi q ata
dgjojn ka po diktohet dhe menjher mund t bjn vrejtje eventuale n mnyr q
t bhen prmirsime. Pavarsisht nga kjo, personi kundr t cilit zbatohet veprimi
procedural, personat q duhet t jen t pranishm n veprimin hetimor si dhe palt,
mbrojtsi dhe i dmtuari, po qe se jan t pranishm, kan t drejt ta lexojn
procesverbalin ose t krkojn q tu lexohet. Personi q ushtron veprimin hetimor
detyrohet ti paralajmroj ata pr kt t drejt, kurse n procesverbal shnohet se a
sht br paralajmrimi dhe a sht lexuar procesverbali. Procesverbali lexohet
gjithmon kur nuk ka pasur procesmbajts dhe kjo shnohet n procesverbal (neni 207,
paragrafi 1).
Paragrafi 4.
Prve prcaktimit t prmbajtjes s procesverbalit duke diktuar me z, paragrafi 4 i
jep t drejt personit q merret n pyetje q personalisht ti jap prgjigjet n
procesverbal. Mirpo, n rast t shprdorimit kjo e drejt mund ti mohohet. shtja e
shprdorimit t ksaj t drejte, ku si rezultat i tij pason mohimi i saj, sht shtje
faktike t ciln e vlerson personi i cili e zbaton veprimin procedural. Lejimi q
personalisht ti jap prgjigjet n procesverbal zakonisht vjen n shprehje n ato raste
kur personi q merret n pyetje tregon pr faktet t cilat kan t bjn me profesionin e
tij ose me specifika t posame, sepse n rast t till me riprodhim t deklarimit mund
t shkaktohen gabime gjat shnimit n procesverbal. sht evidente se kur personi i
cili merret n pyetje personalisht dikton prgjigjet n procesverbal, autenticiteti i
deklarimit dhe besimi pr t sht m i madh.
N procedur penale duhet br dallimi mes deklarimit (t pandehurit, dshmitarit,
ekspertit), i cili n aspektin psikologjik i ka fazat e formimit (prceptimin, kujtesn,
riprodhimin dhe mendimin) dhe sht rezultat i procesit t marrjes n pyetje, dhe
deklarats - shprehjes s vullnetit n ndonj mnyr tjetr. Aty hyjn, para s gjithash,
komunikimet e pjesmarrsve procedural t cilat nuk jan dhn duke i marr n
pyetje.
N nenin 208 sht parapar mundsia q seancat e zbatueshme t marrjes s
deklarats n procedur paraprake ose t mundsis hetuese t veant, apo marrjes
tjetr n pyetje sipas nevojs, t regjistrohen me video ose audio.
Lidhur me procesverbalin pr kshillimin dhe votimin e trupit gjykues vlejn dispozita
t posame (neni 320), kurse pr procesverbal t shqyrtimit gjyqsor vlejn dispozitat e
posame (nenet 315-319).
520
Ejup Sahiti
Neni 205 [Shnimet n procesverbal]

1.
2.
3.
4.
5.
6.
N procesverbal shnohet emrtimi i organit kompetent para t cilit

ushtrohet veprimi, vendi ku ushtrohet veprimi, data dhe ora kur ka filluar
dhe prfunduar veprimi, emrat e mbiemrat e personave t pranishm dhe
n far cilsie jan t pranishm, si dhe numri i lnds penale n t ciln
ushtrohet veprimi.
Me rastin e ushtrimit t veprimit konkret procedural n pajtim me ligjin,
pala duhet t informohet pr t drejtn q i takon sipas ligjit. Fakti se
njoftimi i till sht br duhet t shnohet n procesverbal, ashtu si duhet
t shnohet edhe nse pala e ka shfrytzuar at t drejt.
Faktin se i sht mundsuar prdorimi i t drejts e cila i takon me ligj,
pala e vrteton me nnshkrim.
Procesverbali duhet t prmbaj t dhnat thelbsore pr zbatimin dhe
prmbajtjen e veprimit t ushtruar. Kur me rastin e zbatimit t veprimit
jan konfiskuar sendet ose shkresat, kjo shnohet n procesverbal, kurse
sendet e marra i bashkngjiten procesverbalit ose shnohet se ku gjenden
pr tu ruajtur.
Me rastin e ndrmarrjes s veprimit procedural, si sht kqyrja e vendit
ku sht kryer vepra penale, kontrolli i baness, automjetit apo i personit,
ose identifikimi i personave apo i sendeve, dhe t dhna me rndsi pr
natyrn e veprimit ose vrtetimin e identitetit t sendit (prshkrimi,
prmasat dhe madhsia e objekteve ose e gjurmve, e etiketave n objekte
etj.), gjithashtu shnohen n procesverbal; e kur bhen skica, vizatime,
plane, fotografi, incizime filmike ose incizime t tjera teknike, ato po ashtu
shnohen n procesverbal dhe i bashkngjiten procesverbalit.
Shkresat ose sendet t cilat ceken gjat marrjes n pyetje n procedur
paraprake, marrjes s deklarats n procedur paraprake ose mundsis
hetuese t veant identifikohen me numra t provave. Shkresat ose sendet
ceken sipas numrave t tyre gjat marrjes n pyetje n procedur
paraprake, marrjes s deklarats n procedur paraprake ose mundsis
hetuese t veant, dhe n procesverbal shnohen sipas numrit t tyre.
N nenin 204, paragrafi 2 flitet pr organin publik ose autoritetin kompetent i cili
zbaton kontrollin, ndrsa n nenin 205, paragrafi 1 pr organin kompetent para t
cilit zbatohet veprimi. Neni 80 i Ligjit t mparshm t procedurs penale i
aplikueshm n Kosov para hyrjes n fuqi t KPPPK-s, si edhe ligjet procedurale t
shteteve tjera t dala nga RSFJ-ja flasin pr organin shtetror. Prve n kt
segment, prmbajtja e ktyre dy neneve nuk ndryshon shum. Ather shtrohet pyetja
pse n dy nenet e sipr prmendura n Kod t prkohshm t procedurs penale kemi
duplifikim: organ/organ publik, autoritet/pushtet kompetent, me ka sht krijuar nj
huti n praktik. Duhet t kemi parasysh faktin se n kohn kur sht hartuar Kodi i
prkohshm i procedurs penale t Kosovs, statusi i Kosovs nuk ka qen ende i
zgjidhur. Pikrisht pr kt arsye n Kod sht dashur ti shmangemi prdorimit t
nocionit shtet - organ shtetror, t cilat do t asocionin n statusin shtetror t Kosovs.
Ksisoj, n Kod kudo q sht dashur t prdoret termi organ shtetror sht prdor
521
Ejup Sahiti
termi organ publik. Bazuar n nenin 19, paragrafi 1, nnparagrafi 1.18. t KPP-s me
prkufizimin organ publik kuptohet nj organ i Qeveris s Republiks s Kosovs
ose nj organ njjt i autorizuar pr t vepruar sipas Ligjit pr Policin apo Ligjit pr
Kompetencat, Przgjedhjen e Rasteve dhe Caktimin e Lndve t Gjyqtarve dhe
Prokurorve t EULEX-it n Kosov.
N veprimtari t karakterit procedural ose q ka ndikim n procedur penale (p.sh. n
fazn e zbulimit t veprave penale veprojn organet doganore, pastaj agjencione t
ndryshme, ose pr marrje t vendimit n disa procedurave t veanta, nn kushte t
caktuara ligjore, kyet edhe organi publik kompetent n fushn e gjyqsis, q tani
kupton Ministrin e Drejtsis etj.
Pas shpalljes s pavarsis s Kosovs, ndonse nuk ka pasur penges pr prdorim t
prkufizimit organ shtetror n nenin 204 dhe 205, hartuesi vetm i ka prsritur
nenet 86 dhe 87 t KPPP-s.
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 t ktij neni prcakton ka duhet t prmbaj pjesa e par e
procesverbalit dhe ka karakter t nj dispozite t prgjithshme lidhur me prmbajtjen e
hyrjes s tij. N baz t ksaj dispozite mund t shihet nse veprimin e ka kryer organi
shtetror kompetent, pastaj n cilin vend sht kryer veprimi, dita dhe ora kur veprimi
ka filluar dhe sht kryer, identiteti i personave t pranishm dhe n far cilsie kan
vepruar. Gjithashtu duhet t shnohet lidhur me ciln shtje penale sht ndrmarr
veprimi procedural.
Kur sht e domosdoshme t ndrpritet veprimi procedural, n procesverbal shnohet
sakt koha kur sht ndrprer veprimi si dhe koha kur ka vazhduar ndrmarrja e
veprimit. Definimi i qart i ktyre t dhnave ka rndsi t madhe pr vlersim t
kundrshtimeve eventuale t mvonshme. se p.sh. i paraburgosuri brenda 24 orve nuk
i ka pasur tet or pushim t pa ndrprer (neni 199, paragrafi 1).
Paragraft 2 dhe 3.
Dispozitat e paragrafve 2 dhe 3, potencojn faktin se me rastin e ushtrimit t veprimit
konkret procedural, pala duhet t informohet pr t drejtn q i takon sipas ligjit (si
jan me rastin e marrjes n pyetje: t drejtat e t pandehurit sipas neneve 11, 152,
parag. 2; t drejtat e dshmitarit sipas neneve 126, 127, 129; etj). E dhna prkitazi me
faktin se informimi sht br, si dhe e dhna nse pala sht shrbyer me at t drejt
gjithashtu duhet t shnohet n procesverbal dhe t vrtetohet me nnshkrim t pals.
Paragrafi 4.
Dispozita e paragrafit 4 ka t bj me pjesn e dyt t procesverbalit - me prmbajtjen e
tij.Prmbajtjen e procesverbalit e formulon organi q e ndrmerr veprimin procedural i
cili i dikton procesmbajtsit at q duhet ta shnoj n procesverbal. Prmbajtja ka t
bj me objektin e veprimit i cili sht rregulluar me dispozita procedurale. Kur kemi
t bjm me procesverbale t cilat hartohen n baz t marrjes n pyetje t t
522
Ejup Sahiti
pandehurit ose dshmitarit, e me qllim q t ruhet autenticiteti i deklarimit t tyre, ato

sipas rregulls shnohen n procesverbal n form tregimi n vetn e par
Kodi e obligon personin i cili e ndrmerr veprimin procedural q ta prmbledh n
mnyr koncize, ta transformoj, ta shkurtoj, e ksisoj ta ndryshoj formn burimore
t deklarimit. Kjo pr arsye se krkohet q n procesverbal t futet vetm prmbajtja
thelbsore e deklarimeve t dhna. Qndrimi i till arsyetohet me nevojn pr
ekonomizim t procedurs. Megjithat, duhet pasur parasysh at se pr vlersim t
plot kritik t besueshmris s deklarimit, sipas rregulls jan shum me rndsi
pikrisht detajet ansore t deklarimit. Mirpo, kjo ende nuk do t thot se n
procesverbal duhet t shnohet gjith prmbajtja e deklarimit. Ktu duhet gjetur masn
e duhur me rastin e przgjedhjes s asaj q do t shnohet n procesverbal, n mnyr
q deklarimi esencialisht mos t psoj n prmbajtje.
Shikuar n aspektin kriminalistik, pr sa i prket asaj se cila prmbajtje thelbsore e
deklarimeve dhe e deklaratave duhet t shnohet n procesverbal, duhet t thuhet se aty
hyjn t gjitha ato prmbajtje t cilat kan t bjn me t ashtuquajturat pyetjet e arta t
kriminalistiks. T tilla jan ato pyetje me prgjigjet e t cilave n parim sqarohet
vepra penale e cila sht lnd kryesore e procedurs penale konkrete. Ato pyetje
ndahen n objektive dhe subjektive. Objektive jan pyetjet vijuese: a) aspekti objektiv
identifikues - ka ka ndodhur?; b) aspekti lokal - ku ka ndodhur?; c) aspekti kohor
(temporal) - kur ka ndodhur?; ) aspekti i modalitetit - si sht kryer vepra penale?; d)
aspekti instrumental - me ka sht kryer vepra penale?. Subjektive jan pyetjet
vijuese: a) aspekti subjektiv identifikues - kush e ka kryer veprn penale?; b) aspekti
viktimologjik - kush sht viktim e veprs penale, prkatsisht i dmtuar me vepr
penale n kuptimin procedural; c) aspekti motivues - pse sht kryer vepra penale? T
gjitha prgjigjet n cilndo nga pyetjet e prmendura doher dhe pa prjashtim kan t
bjn me prmbajtjen thelbsore t deklarimit dhe do her duhet prpjekur q
prgjigjet e tilla (kur sht e mundur) t sigurohen, ndonse n shum situata personi i
cili merret n pyetje nuk di ose nuk mund t ofroj prgjigje n t gjitha ato pyetje. 284
Procesverbali duhet t jet nj pasqyr autentike e rezultatit t veprimit procedural. Kur
kemi t bjm me procesverbalin e marrjes n pyetje t t pandehurit ose t
dshmitarit, ather posarisht duhet pasur kujdes pr autenticitetin e procesverbalit.
Personi i cili merr n pyetje, me dshir q procesverbali t hartohet m mir dhe n
mnyr profesionale, dikton n procesverbal me asi stili dhe prdor shprehje t cilat i
pyeturi qartazi nuk i ka prdorur. Shpesh pohohet n mnyr kritike se procesverbali i
till m shum paraqet pasqyr t atyre q e hartojn, se sa t vet dhnsve t
deklarimit. Andaj, sht shum me rndsi q personi i cili harton procesverbalin t
fus n t jo vetm at q sht prmbajtje thelbsore e deklarimit t dhn, por edhe
at q e karakterizon personin i cili deklaron. Ska dyshim se n kt drejtim ai duhet t
ket eksperienc t nevojshme, por edhe ndjenjn pr at se si ta ndaj thelbsoren nga
jothelbsorja, ashtu edhe pr njohjen e atyre pjesve t deklarimit t cilat jan
karakteristike pr dhnsin dhe mundsojn krijimin e pasqyrs reale t deklarimit.
Ndonse n dispozitat e nenit 205 nuk sht thn asgj pr mnyrn e shnimit n
procesverbal t pyetjeve t shtruara, bazuar n parimin e ekonomizimit procedural,
mendojm se me rastin e marrjes n pyetje, pyetjet duhet t shnohen n procesverbal
vetm nse sht e nevojshme t kuptohet prgjigja. Por, kur sht e nevojshme (kur
284
kuli 1, fq. 617.
523
Ejup Sahiti
sht e nevojshme e mon si shtje faktike personi q e ndrmerr veprimin

procedural), lejohet t shnohet n procesverbal pyetja e paraqitur dhe prgjigja q
sht dhn.
Paragrafi 5.
Dispozita e paragrafit 5 u referohet disa veprimeve procedurale pr t cilat Kodi
parasheh rregulla t posame, si jan: kqyrja e vendit t ngjarjes (neni 150), leximi i
procesverbaleve (neni 344), kontrolli i baness, apo i personit (nenet 105, paragrafi 2,
108, paragrafi 7); ose identifikimi i personave apo i sendeve (neni 120). Me rastin e
kryerjes s veprimeve prkatse nevojitet q n procesverbal t shnohen t dhnat t
cilat jan me rndsi pr natyrn e veprimit dhe pr identitetin e sendit i cili sht
marr, ose t sendeve t gjetura t rndsishme pr procedur penale. Nse jan br
skica, plane, fotografi, incizime filmike ose incizime t tjera teknike ato shnohen n
procesverbal dhe i bashkngjiten atij, ashtu q t shihet qart si kan ardhur n
procesverbal n mnyr q n rast nevoje t mund t bhet identifikimi i tyre. Kto
dokumente kan forc provuese vetm si pjes prbrse e procesverbalit.
Procesverbalet nganjher mbahen n formular t shtypur, n t cilt me rastin e
kryerjes s veprimit procedural, sipas nevojs, fshihen ose shtohen t dhna t
caktuara.
Pr nnshkrim t procesverbalit, shih nenin 207 dhe komentimin e tij.
Paragrafi 6.
Shkresat ose sendet t cilat ceken gjat intervistimit n procedur paraprake, marrjes s
deklarats n procedur paraprake ose mundsis hetuese t veant si prova
identifikohen me numra. Shkresat ose sendet ceken sipas numrave t tyre dhe n
procesverbal shnohen sipas numrit t tyre.
Neni 206 [Ruajtja i procesverbalit]
1.
2.
Procesverbali duhet t mbahet me rregull; n t nuk bn t shlyhet, t

shtohet ose t ndryshohet asgj. Vendet e vijzuara duhet t mbeten t
lexueshme.
T gjitha ndryshimet, korrigjimet dhe shtesat shnohen n fund t
procesverbalit dhe ato duhet t vrtetohen nga personat q e nnshkruajn
procesverbalin.
Mbajta me rregull e procesverbalit ka t bj si me ann teknike ashtu edhe me ann

prmbajtsore. Rregullsia teknike ka t bj me pamjen e procesverbalit i cili duhet t
prpilohet sipas rregullave t tekniks daktilografike, dhe pr kt sht prgjegjs
procesmbajtsi. Rregullsia prmbajtsore me mnyrn dhe kualitetin e diktimit t
procesverbalit, dhe pr kt sht prgjegjs personi i cili e zbaton veprimin
procedural. Megjithat, n pik t fundit personi i cili zbaton veprimin procedural ka
prgjegjsi pr rregullsin e procesverbalit n trsi.
524
Ejup Sahiti
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 ndalon shlyerjen (mnjanimin fizik ose kimik t tekstit),
shtimin (futjen n procesverbal t ndonj pjese t re e cila fare nuk ka qen e shnuar)
ose ndryshimin e procesverbalit (futja e tekstit t ri n vend t tekstit t prparshm).
Gabimet eventuale n procesverbal, t cilat gjithashtu mund t jen teknike ose
materiale, jan t mundshme. Ndodh q edhe daktilografisti m i mir, duke dgjuar
gabimisht at q i diktohet, apo pa dashje gabimisht shtyp numr t gabuar n
procesverbal. N rast t till, personat e pranishm n veprimin procedural drejtprdrejt
mund t reagojn kur di diktohet gabimisht ose kur n fund t veprimit lexohet
procesverbali. Mirpo, as n rast t till nuk guxon t fshihet asgj nga procesverbali,
fjala,(ose fjalt) e shkruara duhet t mbesin t lexueshme.
Paragrafi 2.
Sipas paragrafit 2 prmirsimet n procesverbal mund t bhen para nnshkrimit t tij
ashtu q ndryshimet, korrigjimet dhe shtesat shnohen n fund t procesverbalit dhe ato
duhet t vrtetohen nga personat q e nnshkruajn procesverbalin. Prmirsimi i
procesverbalit nuk mund t krkohet pas prfundimit t veprimit procedural.
Prmirsimin e procesverbalit duhet dalluar nga deklaratat e m vonshme me t cilat
ndryshohen deklarimet e dhna m hert.
Neni 207 [Shqyrtimi i procesverbalit]
1.
2.
3.
4.
Personi kundr t cilit zbatohet veprimi procedural, personat q duhet t

jen t pranishm n veprimin hetimor, si dhe palt, mbrojtsi dhe i
dmtuari, po qe se jan t pranishm, kan t drejt ta lexojn
procesverbalin ose t krkojn q tu lexohet. Personi q ushtron veprimin
hetimor detyrohet ti paralajmroj ata pr kt t drejt, kurse n
procesverbal shnohet se a sht br paralajmrimi dhe a sht lexuar
procesverbali. Procesverbali lexohet gjithmon kur nuk ka pasur
procesmbajts dhe kjo shnohet n procesverbal.
Procesverbalin e nnshkruan personi q merret n pyetje. Kur
procesverbali prbhet nga m shum se nj faqe, personi i pyetur
nnshkruan seciln faqe.
N fund, procesverbalin e nnshkruajn prkthyesi, nse ka pasur,
dshmitart prania e t cilve ka qen e detyruar me rastin e kryerjes s
veprimit hetimor, kurse me rastin e kontrollit at e nnshkruan edhe
personi q kontrollohet ose banesa e t cilit kontrollohet. Kur
procesverbalin nuk e nnshkruan procesmbajtsi, procesverbalin e
nnshkruajn personat q marrin pjes n procedur. Kur nuk ka persona
t till ose kur ata nuk jan n gjendje t kuptojn prmbajtjen e
procesverbalit, procesverbalin e nnshkruajn dy dshmitar, prve kur
nuk sht e mundur t sigurohet prania e tyre.
Personi analfabet n vend t nnshkrimit v shenjn e gishtit tregues t
dors s djatht, kurse procesmbajtsi nn kt shenj shkruan emrin dhe
525
Ejup Sahiti
5.
6.
7.
8.
9.
mbiemrin e tij. Kur nuk ka mundsi q t vihet shenja e gishtit tregues t

djatht, vihet shenja e ndonj gishti tjetr ose shenja e gishtit t dors s
majt dhe n procesverbal shnohet se nga cili gisht dhe nga cila dor sht
marr shenja.
N qoft se personi i pyetur nuk i ka t dy duart, ai e lexon procesverbalin,
e kur sht analfabet, procesverbali i lexohet dhe kjo shnohet n
procesverbal.
Kur veprimi hetimor nuk ka mund t kryhet pa ndrprerje, n
procesverbal shnohet dita dhe ora kur sht br ndrprerja si dhe dita
dhe ora kur ka vazhduar veprimi hetimor.
Po qe se ka pasur vrejte rreth prmbajtjes s procesverbalit, n
procesverbal shnohen edhe ato vrejtje.
N fund, procesverbalin e nnshkruan personi q e ka ushtruar veprimin
hetimor dhe procesmbajtsi.
Kur personi i cili sipas ktij Kodi duhet t nnshkruaj procesverbalin,
kundrshton ta nnshkruaj at ose t vendos shenjn e gishtit, organi i
procedurs shnon n procesverbal shkaqet e refuzimit.
Disa persona konkret kan t drejt t ushtrojn shikim n procesverbal, prkatsisht

t drejt ta lexojn ose t krkojn q tu lexohet procesverbali.
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 t ktij neni parasheh t drejtn pr ta lexuar procesverbalin. E
drejta pr ta lexuar procesverbalin, krahas diktimit t prmbajtjes me z, sht form e
dyt e kontrollimit t prmbajtjes s tij. E drejta e till i takon:
a) personit kundr t cilit zbatohet veprimi procedural.
Pr dallim nga LPP-ja i aplikueshm n Kosov dhe ligjet/kodet e vendeve t
rajonit t cilt i referohen personit q sht marr n pyetje, paragrafi 1 i nenit
207 i KPP-s s Kosovs i referohet personit kundr t cilit zbatohet veprimi
procedural si person i cili ka t drejt t lexoj procesverbalin ose t krkoj q ti
lexohet procesverbali. Arsyeja pse dispozita e paragrafit n fjal ka t bj me
personin kundr t cilit zbatohet veprimi procedural e nuk kufizohet n
personin q sht marr n pyetje, sht se edhe procesverbale t tjera t cilat
nuk kan t bjn me marrje n pyetje mund t krkohet q t lexohen, si bie fjala
procesverbali mbi kontrollimin e shtpis ose t lokaleve t tjera;
b) personit i cili duhet t jet i pranishm gjat kryerjes s veprimit hetimor;
c) palve;
) mbrojtsit dhe t dmtuarit nse jan t pranishm.
Personat e till kan t drejt vet ta lexojn procesverbalin ose t krkojn q tu
lexohet. E drejta pr ta lexuar procesverbalin nuk nnkupton at se procesverbali
lexohet doher. Procesverbali sipas rregulls lexohet vetm kur ndonjri nga personat
nga paragrafi 1 e krkon kt. Pr t drejtn pr ta lexuar procesverbalin duhet ti
paralajmroj personit i cili ushtron veprimin hetimor. N procesverbal detyrimisht
shnohen dy t dhna: a) a sht br paralajmrimi (njoftimi), b) a sht lexuar
procesverbali. Procesverbali detyrimisht lexohet, pavarsisht a e krkojn kt personat
526
Ejup Sahiti
e autorizuar, n rastet kur nuk ka pasur procesmbajts, d. m. th. Kur kemi t bjm me
rastin nga neni 204, parag. 2, kur procesverbalin e ka shkruar vet personi i cili e ka
ushtruar veprimin.
Personat t cilt duhet t jen t pranishm n veprimin hetimor jan dshmitart sipas
nenit 108, paragrafi 2 dhe 3; personi, shtpia, lokalet ose pasuria e t cilit kontrollohet
ose prfaqsuesi i tij, apo drejtuesi i organit publik kur kontrolli bhet n lokalet e
organit publik - nenet 107, paragrafi 1, 108, paragrafi 6; mjeku ose infermieri i
kualifikuar kur kontrolli i personit prfshin kontrollin intim, neni 108, parag.5, dhe
indirekt neni 76, paragrafi 4.
Leximin e procesverbalit sipas nenit 207, paragrafi 1 mund ta krkojn jo vetm
personat analfabet, por edhe kur din shkrim-lexim, mirpo pr ndonj arsye nuk
dshirojn vet ta lexojn procesverbalin
Paragraft 2 dhe 3.
Paragraft 2 dhe 3 kan t bjn me personat t cilt e nnshkruajn procesverbalin.
Kshtu, personi i cili sht marr n pyetje e nnshkruan procesverbalin dhe me t
vrteton se n procesverbal besnikrisht sht shnuar ajo q sht deklaruar. Kur
procesverbali ka m shum faqe i pyeturi e nnshkruan do faqe (jo edhe personi q
ushtron veprimin, as procesmbajtsi). Nnshkrimi duhet t jet i plot, me emr dhe
mbiemr.
Paragrafi 3 ofron zgjidhje pr disa situata. Kur ka pasur prkthyes, procesverbalin e
nnshkruan edhe prkthyesi. N rast t till duhet t shnohet n procesverbal nga cila
gjuh sht prkthyer. Gjithashtu duhet t shnohet nse ka qen prkthyesi
(interpretuesi) sipas nenit 153, paragrafi 2 ose nenit 128 me rastin e marrjes n pyetje t
pandehurit ose dshmitarit shurdh memec. M n fund duhet t shnohet a ka qen
prkthyesi gjyqsor apo jo dhe a sht betuar. M tutje, procesverbalin e nnshkruajn
dshmitart, prania e t cilve ka qen e detyrueshme me rastin e kryerjes s veprimit
hetimor, kurse me rastin e kontrollit at e nnshkruan personi q kontrollohet ose
personi banesa e t cilit kontrollohet.
Zgjidhjet vijuese t paragrafit 3 t ktij neni ofrojn rrugdalje pr situat konkrete kur
nuk mund t sigurohet personi i cili ftohet ta nnshkruaj procesverbalin. Dihet se sipas
kushteve t parapara n nenin 207, paragrafi 2, procesverbalin mund ta shkruaj personi
i cili ushtron veprimin procedural. Sipas dispozits s paragrafit 3 t nenit 207 kur
procesverbalin nuk e nnshkruan procesmbajtsi (sepse nuk ka pasur procesmbajts),
ather procesverbalin e nnshkruajn personat q marrin pjes n procedur.
Persona t till munden t jen ata t cilt kan t drejt t jen t pranishm me rastin
e ushtrimit t veprimit procedural (mbrojtsi, i pandehuri, i dmtuari) ose dshmitar t
ftuar (tek kontrollet). Ka mundsi q personat e till t mungojn. Me at rast
procesverbalin e nnshkruajn dy dshmitar, prve kur nuk sht e mundur t
sigurohet prania e tyre. sht pikpyetje far gjasash do t ket personi q e zbaton
veprimin pa procesmbajts, sepse nuk ka mund ta gjej nj person pr procesmbajts,
ti gjej dy dshmitar si dshmitar t veprimit procedural.
527
Ejup Sahiti
Paragraft 4 deri 6.
Paragraft 4 deri 6 rregullojn mnyrn e nnshkrimit t procesverbalit n rastet kur
personi i cili duhet ta nnshkruaj at nuk di shkrim lexim. Kshtu, personi analfabet,
n vend t nnshkrimit, v shenjn (gjurmn daktiloskopike) e gishtit tregues t dors
s djatht, kurse procesmbajtsi nn kt shenj shkruan emrin dhe mbiemrin e tij. N
qoft se pr fardo arsye nuk mund t merret shenja e gishtit t dors s djatht, vihet
shenja e gishtit tjetr ose e gishtit t dors s majt. N procesverbal shnohet arsyeja
pse sht marr shenja nga gishti tjetr.
Dispozita e cila vlen pr personat q nuk din t shkruajn aplikohen, nse sht e
mundshme, edhe pr personat t cilt nuk jan n gjendje t nnshkruhen (p.sh. dorn e
ka n gips etj).
N rastin kur personi q merret n pyetje nuk i ka t dy duart (p.sh. ka psuar n
aksident apo duart i jan marr), ai e lexon ose i lexohet procesverbali dhe ky fakt
konstatohet n procesverbal.
Paragrafi 7.
Vrejtjet e apostrofuara n procesverbal duhet patjetr t shnohen n procesverbal.
Paragraft 8.
N fund, sipas paragrafit 8, procesverbalin detyrimisht e nnshkruan personi i cili e ka
ushtruar veprimin hetimor dhe procesmbajtsi. Kjo m tutje do t thot se
nnshkruaesit e procesverbalit sipas ktij paragrafi patjetr duhet t jen t pranishm
me rastin e kryerjes s veprimit.
Paragrafi 9.
Dispozita e paragrafit 9 niset nga fakti se n praktik mund t ndodh q personi i cili
do duhej t nnshkruaj ndonj procesverbal, t refuzoj nnshkrimin e tij. Pavarsisht
a i paraqet shkaqet e refuzimit apo jo, ai nuk mund t detyrohet pr di t till dhe ndaj
tij nuk mund t merren kurrfar masash ndshkuese. Mungesa e nnshkrimit nuk e bn
procesverbalin t mangt as nul. Mirpo, vrejtjet eventuale rreth prmbajtjes s
procesverbalit duhet t shnohen n procesverbal.
Neni 208 [Regjistrimi i seancave me incizim audio dhe me incizim audio
dhe video]
1.
528
Seancat e zbatueshme t marrjes s deklarats n procedur paraprake ose

t mundsis hetuese t veant, apo marrja tjetr n pyetje sipas nevojs,
regjistrohet me video ose audio n prputhje me procedurn vijuese:
1.1. Personi q merret n pyetje njoftohet n gjuhn q ai e kupton dhe e
flet se marrja n pyetje do t regjistrohet me incizim audio ose video.
1.2. Incizimi duhet t prmbaj t dhnat nga neni 205, paragrafi 1 i ktij
Kodi dhe njoftimin nga neni 125 i ktij Kodi, si dhe informatat e
Ejup Sahiti
2.
3.
4.
5.
6.
nevojshme pr identifikimin e peronave deklarimet e t cilve

incizohen. Kur incizohen deklarimet e m shum personave, duhet
siguruar q nga incizimi t mund t identifikohet se kush e ka dhn
deklarimin.
1.3. N rast ndrprerjeje gjat marrjes n pyetje, ndrprerja dhe koha e
ndrprerjes regjistrohet para se t prfundoj incizimi audio ose
video, si dhe rifillimi i marrjes n pyetje;
1.4. N fund t marrjes n pyetje, personit t pyetur duhet ofruar
mundsin q t sqaroj at q e ka thn ose t shtoj at q
dshiron. Me krkesn e personit t marr n pyetje, incizimi
menjher riprodukohet dhe incizohen korrigjimet apo shpjegimet e
personit. Koha e prfundimit t marrjes n pyetje gjithmon
shnohet.
N baz t diskrecionit t prokurorit t shtetit apo sipas urdhrit t gjyqtarit
t procedurs paraprake, gjyqtarit t vetm gjykues ose kryetarit t trupi
gjykues, prmbajtja e kasets mund t transkriptohet. N rast se
transkriptohet prmbajtja, transkripti bhet sa m par q t jet e
mundur pas prfundimit t marrjes n pyetje dhe me krkesn e personit t
pyetur nj kopje e transkriptit i drgohet atij.
S paku katr kopje t incizimit audio apo t incizimit audio dhe video nga
ky nen kopjohen n CD ose DVD disqe, apo n mjet t ngjashme me to, dhe
s bashku me procesverbalin me shkrim t marrjes n pyetje vihen n
shkresat e lnds. Nj kopje origjinale mbetet gjithmon n shkresat e
lnds, nj kopje i jepet secilit mbrojts kur ngritet aktakuza, nj kopje i
sigurohet mbrojtsit t viktims apo prfaqsuesit t viktims dhe nj kopje
mbahet nga prokurori i shtetit.
Procesverbali i shkruar i marrjes n pyetje prmban:
4.1. Faktin se marrja n pyetje sht incizuar n mnyr audio ose video;
4.2. Emrin e personit i cili e ka br incizimin;
4.3. Emrin e personave t pranishm gjat seancs s incizimit;
4.4. Faktin se personi q merret n pyetje sht njoftuar m par pr
vendimin e incizimit t marrjes n pyetje;
4.5. Nse incizimi sht riprodukuar;
4.6. Prmbledhjen e deklarats;
4.7. Kopjet e provave t cilat i jan treguar personit i cili sht marr n
pyetje; dhe
Pas shumzimit t kopjeve, procesmbajtsi e mbyll kopjen origjinale t
incizimit dhe e nnshkruan, si dhe ia bashkangjet deklaratn se incizimi
nuk sht ndryshuar dhe s sht incizim i vrtet i seancs.
Nse ndodh ndonj gabim teknik gjat incizimit audio ose incizimit audio
dhe video, personi marrja n pyetje e t cilit sht duke u incizuar njoftohet
pr kt gabim teknik gjat incizimit dhe rimerret n pyetje prap lidhur
me shtjet apo prgjigjet incizimi i t cilave sht ndikuar nga gabimi
teknik, ose lejohet q t bj korrigjime lidhur me shtjet apo prgjigjet
incizimi i t cilave sht ndikuar nga gabimi teknik.
529
Ejup Sahiti
7.
8.
Incizimi audio apo incizimi audio dhe video i seancs nuk mund t
ndryshohet apo t redaktohet. N rast se n procedurn penale lidhur me t
ciln sht incizuar seanca sht ngritur aktakuz, kryetarit i trupit gjykues
mund t vendos q incizimi audio ose incizimi audio dhe video i seancs t
jet i papranueshm kur ka shkak t bazuar pr t besuar se incizimi sht
ndryshuar apo redaktuar. Shkaku i bazuar nga ky paragraf nuk mund t
mbshtetet vetm n dallimet n deklaratat e dshmitarit.
T dhnat personale t t pandehurit, t dmtuari apo dshmitarit jan
konfidenciale dhe mund t prdoren vetm gjat procedurs penale.
Shkelja nga ky paragraf konsiderohet si shkelje e detyrimeve etike t
profesionistit t prfshir dhe mund t sanksionohet nga gjykata.
N procedur penale kryhen veprime procedurale t llojllojshme t cilat i ushtrojn

subjektet procedurale. Pr kt arsye edhe vet procedura penale sht definuar si trsi
e veprimeve t kryera n mnyr sistematike nga subjekte t ndryshme procedural.
Mirpo nse i vshtrojm veprimet procedurale n trsin e tyre vrejm se edhe pse,
m n fund, t gjitha i shrbejn realizimit t detyrs procedurale, megjithat vlera dhe
synimi i tyre funksional nuk sht gjithher e njjt. Kshtu, disa syresh kontribuojn
pr drejtimin dhe zhvillimin e procedurs, kurse t tjerat supozojn marrjen e vendimit
dhe zgjidhjen e shtjes. Mirpo, duhet pasur parasysh faktin se secili veprim
procedural, pa marr parasysh vlern procedurale t tij, duhet t ndrmerret sipas
forms s caktuar me ligj.
Pr sa i prket forms, strukturs dhe mnyrs s kryerjes s veprimeve procedurale n
KPP dallojm tri lloj dispozitash: dispozitat t cilat kan t bjn me formn e
veprimeve procedurale, me vendin dhe me kohn e kryerjes. Neni 208 i KPP-s ka t
bj me formn/mnyrn e ushtrimit t veprimit procedural t marrjes n pyetje.
E drejta e procedurs penale sht e drejt formale e cila ka pr detyr t bj
rregullimin e procedurs penale duke parapar form t caktuar pr veprimet
procedurale, form t cils duhet t'i prmbahen t gjitha subjektet procedurale. Mirpo
prcaktimi i forms pr kryerjen e ndonj veprimi proceduralo-penal konkret nuk sht
qllim n veti, por forma prcaktohet me qllim q nprmjet saj t arrihet prmbajtja.
Duke e ndrmarr veprimin procedural sipas forms s prcaktuar ligjore, dshirohet
q me m pak prpjekje, shpenzime dhe humbje t kohs t realizohen t drejtat dhe
detyrat e subjekteve procedural.
Forma e veprimeve procedurale sht e prcaktuar n dy mnyra: duke i prcaktuar
rregullat e prgjithshme mbi formn dhe duke parapar formn pr nj veprim
procedural konkret. S'ka dyshim se me rastin e prcaktimit t forms gjat ndrmarrjes
s veprimit procedural ligjvnsi duhet ti ket parasysh edhe t arriturat shkencoreteknike m t reja. Gjithsesi me kt rast duhet t kihen parasysh lirit dhe t drejtat e
njeriut t garantuara me dispozitat juridike (ndrkombtare dhe vendore).
Rregullat e prgjithshme mbi formn e veprimeve procedurale prcaktohen me nenet
204 - 212 t KPP-s. Me to p.sh. prcaktohet forma me shkrim e veprimeve
procedurale (prpilimi i procesverbalit) si form me e shpesht, regjistrimi audio ose
video, shnimi n mnyr stenografike i shqyrtimit gjyqsor etj. Me dispozitat e
siprprmendura prcaktohet edhe prmbajtja e procesverbalit, mnyra e prmirsimit
t gabimeve eventuale t shnuara n t, nnshkrimi i tij etj.
530
Ejup Sahiti
KPP-ja krkon q gjykata me konsekuenc t kujdeset pr respektimin e forms

proceduralo-penale. Kshtu parashihet q kur n KPP sht caktuar se nj prov
konsiderohet e papranueshme, n t nuk mund t bazohet vendimi gjyqsor (neni 257,
parag. 3). Kur nj prov shpallet prov e papranueshme, prova e till veohet nga
shkresat e lnds dhe ruhet n gjykat ndaras nga shkresat dhe provat. Kundr
aktvendimit mbi veimin e provs lejohet ankes (neni 249 parag. 6). Prova e
papranueshme nuk mund t shikohet as t shfrytzohet n procedur, prve n rastin e
ankess kundr aktvendimit mbi pranueshmrin sipas nenit 249, parag. 6 dhe nenit
260, parag. 1 t KPP-s. 285
Shikuar historikisht procedura gjyqsore dhe veprimet n kuadr t saj fillimisht, sipas
rregullit, jan zhvilluat sipas parimit gojor. M von ka pasuar kombinimi i ktij parimi
me parimin me shkrim, i cili paraqet formn klasike t fiksimit t rezultateve t
veprimeve procedurale t kryera. Instrumentet pr kt kan qen t ndryshme dhe
gradualisht jan zhvilluar (shkrimi me dor, me makin shkrimi, me kompjuter,
regjistrimi nprmjet shiritit magnetofonik etj). Procedura penale bashkkohore sht
n situat q, m tepr se kurdoher m par, ti shfrytzoj arritjet e shkencave
biologjike, teknike e t shkencave t tjera. Zhvillimi i shkencs edhe m tutje do t
hap perspektiva t reja, prandaj duhet pritur q ato pozitivisht t reflektohen edhe n
zhvillimin e mtejshm t procesit t t provuarit n kuadr t procedurs penale.
Neni 208 parasheh mundsin e fiksimit t veprimit t marrjes n pyetje me nj metod
bashkkohore, nprmjet regjistrimit teknik me video ose audio, dhe njherit rregullon
procedurn e zbatimit t saj. Regjistrimi teknik i procesit t marrjes n pyetje
shoqrohet me procesverbal t shkruar lidhur me ecurin e regjistrimit teknik, me t
dhnat t cilat e identifikojn at dhe me t dhna t tjera t rndsishme pr
shfrytzimin e tij.
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 parasheh q seancat e zbatueshme t marrjes s deklarats n
procedur paraprake, ose t mundsis hetuese t veant apo merrja tjetr n pyetje
regjistrohet me video ose audio. Dispozita n fjal rregullon shtje procedurale t cilat
n nj far mnyre paraqesin hyrje t incizimit.
S pari, personi i cili merret n pyetje njoftohet n gjuhn q e kupton se marrja n
pyetje do t regjistrohet teknikisht. Arsyeja pr njoftim sht e karakterit psikologjik
sepse tregimi para kamere pak a shum krijon emocione tek i pyeturi.
S dyti, incizimi duhet t prmbaj: a) emrtimin e organit para t cilit ushtrohet
veprimi, vendin ku ushtrohet veprimi, ditn dhe orn kur ka filluar dhe prfunduar
veprimi, emrat e mbiemrat e personave t pranishm dhe n far cilsie jan t
pranishm, si dhe shnimi i lnds penale n t ciln ushtrohet veprimi (neni 205,
parag. 1; b) njoftimet (vrejtjet) pr: dshmitar (pr detyrimin q t flas t vrtetn,
se dshmia e rreme sht vepr penale, se nuk ka detyrim t prgjigjet n ndonj pyetje
nga neni 125, parag. 1 dhe neni 129, pr ekspert q lndn e ekspertimit ta shqyrtoj
me kujdes, q mendimin ta parashtroj objektivisht, se ekspertimi i rrem paraqet vepr
penale (neni 125, parag. 2, pr t pandehurin pr t drejtat e tij sipas nenit 125, parag.
285
Sahiti, Murati, op. cit., fq. 175-176.
531
Ejup Sahiti
3, neni 152, parag. 2; c) informatat e nevojshme pr identifikimin e personave

deklarimi i t cilve incizohet n mnyr q mos t ngatrrohen incizimet.
S treti, koha e fillimit, e ndrprerjes eventuale, e rifillimit dhe e prfundimit t
incizimit audiovizual regjistrohet n incizim.
S katrti, incizimi i prfunduar, me krkesn e personit t marr n pyetje menjher
riprodukohet. Personit t pyetur duhet ofruar mundsin q ta sqaroj at q e ka thn
dhe t shtoj at q dshiron. Korrigjimet apo shpjegimet gjithashtu incizohen.
Paragrafi 2.
Dispozita e paragrafit 2 parasheh q, sa m shpejt t jet e mundur pas prfundimit t
marrjes n pyetje, prmbajtja e kasets t hidhet n letr. Me krkesn e t pyeturit nj
kopje e transkriptit i dorzohet atij.
Pr prshkruarje t regjistrimit audio t shqyrtimit gjyqsor shih: nenin 315, parag. 3 4.
Paragrafi 3.
Sipas dispozits s paragrafit 3 t ktij neni me rastin e incizimit video apo t incizimit
audio dhe video, prve origjinalit i cili mbetet n shkresat e lnds, duhet t bhen
edhe s paku katr kopje n CD ose n DVD apo n mjet t ngjashm me to. Kur
ngritt aktakuza nga nj kopje i drgohet secilit mbrojts, mbrojtsit/prfaqsuesit t
viktims, dhe nj kopje mbahet te prokurori i shtetit. Duke pasur parasysh faktin se i
pandehuri mund t ket deri n tre mbrojts (neni 55, parag. 2), n rastin kur i
pandehuri e ka shfrytzuar kt t drejt dhe ka angazhuar tre mbrojts, ather
nevojitet edhe kopje shtes e incizimit.
Paragrafi 4.
Dispozita e paragrafit 4 i dedikohet procesverbalit i cili shkruhet me rastin e incizimit
t marrjes n pyetje. Procesverbali i till dallon nga procesverbali i rndomt pr faktin
se n t nuk shnohet prmbajtja esenciale e deklarimit, por t dhnat vijuese: faktin se
marrja n pyetje sht incizuar n mnyr audio ose video; emrin e personit i cili e ka
br incizimin; emrin e personave t pranishm gjat seancs s incizimit; faktin se
personi q merret n pyetje sht njoftuar m par pr vendimin se marrja n pyetje do
t incizohet; nse incizimi sht riprodukuar; prmbledhjen e deklarats dhe kopjet e
provave t cilat i jan treguar personit i cili sht marr n pyetje.
Paragrafit 5
Sipas paragrafit 3 t ktij neni, krahas origjinalit bhen edhe kopje t incizimit. Pasi q
shumzohen kopjet, procesmbajtsi e mbyll kopjen origjinale t incizimit n zarf dhe e
nnshkruan.
Incizimet i bashkngjitn dosjes penale.
532
Ejup Sahiti
Paragraft 6 dhe 7.
Gjat incizimit audio ose incizimit audio dhe video ndodh t bhet ndonj gabim
teknik. Me at rast, sipas paragrafit 6 t ktij neni, personi marrja n pyetje e t cilit
sht duke u incizuar njoftohet pr gabimin teknik. N rast t till ai rimerret n pyetje
ose lejohet q t bj korrigjime lidhur me shtjet apo prgjigjet incizimi i t cilave
sht ndikuar nga gabimi teknik.
Incizimi audio apo incizimi audio dhe video i seancs nuk mund t ndryshohet apo t
redaktohet. N qoft se pr shtjen n t ciln sht br incizimi sht ngritur
aktakuz, kryetarit i trupit gjykues mund t vendos q incizimi audio ose incizimi
audio dhe video i seancs t jet i papranueshm kur ka shkak t bazuar pr t besuar
(kur ka informacion i cili bind nj vzhgues objektiv) se incizimi sht ndryshuar apo
redaktuar.
Paragrafi 8.
Sipas nenit 295, parag. 2 dhe 3 gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues
mund t lejoj q n shqyrtimin gjyqsor n t ciln sht prjashtuar publiku t marrin
pjes zyrtar t caktuar, akademik, figura publike dhe, me krkesn e t akuzuarit,
mund t lejoj pjesmarrjen e bashkshortit/bashkshortes ose bashkshortit/bashkshortes jashtmartesor si dhe t afrmit e tij. Me at rast gjyqtari paralajmron personat
q marrin pjes n shqyrtimin gjyqsor t mbyllur se detyrohen t ruajn fshehtsin e
informatave t cilat i kan msuar n shqyrtimin gjyqsor dhe se zbulimi i informats
s till prbn vepr penale.
Dispozita e paragrafit 8 e nenit 208 edhe t dhnat personale t t pandehurit, t
dmtuarit apo dshmitarit t zbuluara me rastin e incizimit i konsideron konfidenciale.
Ato mund t prdoren vetm gjat procedurs penale. Shkelja nga ky paragraf
konsiderohet si shkelje e detyrimeve etike t profesionistit t prfshir n incizim dhe
mund t sanksionohet nga gjykata.
Neni 209 [Regjistrimi i veprimeve me incizim audio ose incizim audio dhe video]
Prokurori i shtetit, gjyqtari i procedurs paraprake, gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues mund t urdhroj q, prpos marrjes
n pyetje, t incizohen n mnyr audio apo video edhe veprime t tjera
hetimore. Neni 208 i ktij Kodi zbatohet prshtatshmrisht.
Kodi ka parapar n nenin 208 mundsin dhe ka prcaktuar procedurn pr regjistrim
t veprimit procedural t marrjes n pyetje me incizim video ose audio.
Dispozita e nenit 209 autorizon prokurorin e shtetit, gjyqtarin e procedurs paraprake,
gjyqtarin e vetm gjykues ose kryetarin e trupit gjykues q incizimin audio ose vizual
ta zbatojn edhe me rastin e ndrmarrjes s veprimeve tjera hetimore (p.sh. t kqyrjes
n vendin e ngjarjes, t kontrollit t baness ose t personit, t marrjes n pyetje t
dshmitarit etj.).
Neni 209 ndr subjektet q mund t urdhrojn incizimin n mnyr audio apo video
t veprimeve prfshin edhe gjyqtarin e procedurs paraprake. Gjyqtari i procedurs
533
Ejup Sahiti
paraprake do t mund t urdhroj incizim me rastin e ndrmarrjes s veprimit

procedura sipas mundsis hetuese t veant (neni 146).
Neni 210 [Stenografimi me dor apo me makin dhe transkriptimi]
Prokurori i shtetit, gjyqtari i procedurs paraprake, gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues mund t urdhroj q veprimi hetimor
n procedur ose pjes t tij t stenografohen me dor apo me makin
stenografike. Procesverbali stenografik brenda dyzet e tet orsh
transkriptohet, kontrollohet dhe i bashkngjitet procesverbalit.
Shnimi i veprimit procedural n mnyr stenografike, q e parasheh dispozita e nenit
210, krahas procesverbalit ose incizimit me video ose audio, paraqet form t posame
pr fiksim. Mundsia e shnimit stenografik t veprimit hetimor sht zgjidhje e re,
sepse m prpara ka mundur t bhej shnimi stenografik vetm i shqyrtimit gjyqsor
ose i disa pjesve t tij.
Pr shnim stenografik t shqyrtimit gjyqsor neni 315, parag. 2.
Me urdhr t personit nga neni 210 mund t bhen shnimet stenografike me dor ose
me makin stenografike, por vetm si plotsim i procesverbalit pr kryerjen e veprimit
procedural Pra, mbajtja e shnimeve stenografike nuk e liron organin procedural q t
shkruaj procesverbalin pr veprimin prkats procedural. Kjo pr arsye se pr do
veprim t kryer gjat procedurs penale shkruhet procesverbal n t njjtn koh kur
ushtrohet veprimi, e kur kjo nuk sht e mundur, ather shkruhet menjher pas ksaj
(neni 204, parag. 1).
Shnimet stenografike (pr shkak t ndikimit t tekstit anglisht, ku jan prdorur fjalt
the stenograpfic record, n nenin 210 thuhet procesverbali stenografik) brenda dyzet
e tet orsh duhet t prshkruhen, shikohen dhe ti bashkngjiten procesverbalit.
Shikimi i shnimeve stenografike nuk nnkupton krahasimin dhe barazimin e tyre me
stenogramin si origjinal, por si krahasim me procesverbalin dhe si prkujtues pr
antart e trupit gjykues. N qoft se shnimet stenografike nuk prputhn me
procesverbalin, vlen procesverbali.
Neni 211 [Incizimi nga t tjert]
1.
2.
3.
534
Gjyqtari i procedurs paraprake mund tu lejoj personave t tjer q kan

interes legjitim t regjistrojn n mnyr audio ose video veprime t
veanta hetimore, nse nj gj e till do t kishte ndikim t parndsishm
mbi t drejtat, veanrisht t jets private t t pandehurit, t dmtuarit,
dshmitarve dhe pjesmarrsve t tjer n procedur. T dhnat personale
pr t pandehurin, t dmtuarin ose dshmitarin jan fshehtsi dhe mund t
prdoren vetm gjat procedurs penale.
Me propozim t pals ose ab initio, kryetari i gjykats prjashtimisht mund
t lejoj incizime nga paragrafi 1 i ktij neni n ndonj shqyrtim gjyqsor
konkret.
Palt dhe mbrojtsit mund t bjn incizim audio t shqyrtimit gjyqsor t
hapur. T dhnat personale t regjistruara pr t pandehurin, t dmtuarin
Ejup Sahiti
4.
ose dshmitarin jan fshehtsi dhe mund t prdoren vetm gjat

procedurs penale. Dgjimi i incizimit audio i br sipas ktij paragrafi nuk
i lejohet dshmitarit.
Kur lejohet incizimi i shqyrtimit gjyqsor, gjyqtari i vetm gjykues ose
kryetari i trupit gjykues, pr arsye t justifikueshme, mund t ndaloj
incizimin e pjesve t posame t seancs.
Dispozitat e ktij neni kan t bjn me mundsin e incizimet audio ose video t
shqyrtimit gjyqsor nga persona t tjer q kan interes legjitim.
Paragrafi 1.
Sipas paragrafit 1 gjyqtari i procedurs paraprake mund tu lejoj personave t tjer
(personave t cilt nuk jan t involvuar si pjesmarrs t procedurs penale) q kan
interes legjitim q me mjete audio ose video t regjistrojn veprime t veanta
hetimore. Gjyqtari i procedurs paraprake mund t lejoj veprimin e till vetm ather
kur mon se ai do t ket ndikim t parndsishm pr t drejtat dhe pr jetn private t
pandehurit, t dmtuarit, dshmitarve dhe pjesmarrsve tjer n procedur.
Persona t cilt mund t ken interes pr regjistrim audio ose video mund t jen
pjesmarrsit n procedur edhe personat tjer q kan interes legjitim. Paragrafi 1 i
referohet kategoris s dyt. Si persona tjer q kan interes legjitim mund t jen
puntort shkencor, organizatat joqeveritare, gazetart etj.
far ndikimi do t mund t ket regjistrimi audio ose video i personave tjer tek
pjesmarrsit procedural sht shtje faktike t ciln e mon gjyqtari i procedurs
paraprake. Ska dyshim se nevoja pr transparenc n punn e organeve shtetrore
paraqet interes t prgjithshm shoqror. N ann tjetr, qndron edhe nevoja pr
efikasitet n procedur penale, ka gjithashtu sht interes i prgjithshm. Nevoja pr
efikasitet procedural e bn veprimtarin procedurale, sidomos gjat stadit t hetuesis,
shum t ndjeshme, pr ka duhet pasur shum kujdes. Midis nevojes pr transparenc
dhe t asaj pr efikasitet procedural, dispozita e parag. 1 afron nj zgjidhje kompromisi.
Me q leja pr regjistrim audio ose video mund tu jepet personave t tjer pr
veprime t veanta hetimore, kjo dispozit nuk duhet t interpretohet n mnyr
ekstensive.
Kur lejohet regjistrimi, t dhnat pr t pandehurin, t dmtuarin ose dshmitarin jan
fshehtsi dhe si t tilla duhet t ruhen.
Paragrafi 2.
Sipas dispozits s paragrafit 2 t ktij neni incizime nga paragrafi 1 prjashtimisht
mund t lejohen edhe n ndonj shqyrtim gjyqsor. Me at rast pr lejim t incizimit
vendos kryetari i gjykats n propozim t pals ose sipas detyrs zyrtare.
Paragrafi 3.
Dispozita e paragrafit 3 u njeh t drejtn palve dhe mbrojtsit q t bjn incizim
audio t shqyrtimit gjyqsor t hapur. Edhe n rast t till t dhnat personale t
535
Ejup Sahiti
regjistruara pr t pandehurin, t dmtuarin ose dshmitarin jan fshehtsi dhe mund t

prdoren vetm gjat procedurs penale. Mirpo, dgjimi i incizimit audio i br sipas
ktij paragrafi nuk i lejohet dshmitarit.
Paragrafi 4.
Dispozita e paragrafit 4 t ktij neni, edhe kur sht lejuar incizimi i shqyrtimit
gjyqsor, i mundson gjyqtarit t vetm gjykues ose kryetarit t trupit gjykues q, pr
arsye t justifikueshme, t ndaloj incizimin e pjesve t posame t shqyrtimit.
Si arsye e justifikueshme, para s gjithash mund t jet ndikimi i mundshm i
incizimit n pjesmarrsit procedural. Ndryshe, gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i
trupit gjykues mund t ndaloj incizimin vetm t ndonj pjese, e jo incizimin e
shqyrtimit gjyqsor n trsi. Kshtu gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit
gjykues mund t veproj pr t shtuar efektin e mbrojtjes s dshmitarit nga neni 130,
parag. 3 dhe 5, veanrisht kur dshmitari i mitur sht viktim e veprs penale.
Neni 212 [Shkresat e lnds]
1.
2.
3.
T gjitha procesverbalet, regjistrimet, transkriptet, provat, urdhrat,

aktvendimet, krkesat, ankesat, aktgjykimet apo shkresat tjera t
rndsishme pr procedurn penale mbahen n shkresat e lnds.
Shkresat e lnds mbahen n mnyr t rregullt nga procesmbajtsi
prgjegjs.
Kshilli Prokurorial i Kosovs dhe Kshilli Gjyqsor i Kosovs jan
kompetent pr t prcaktuar rregulla mbi trajtimin e brendshm t
shkresave t lndve n kuadr t zyrave prokuroriale, respektivisht
gjykatave.
Dispozitat e nenit 212 i referohen formimit dhe prmbajtjes s shkresave t lnds

(dosjes penale), mbajtjes s tyre n mnyr t rregullt dhe autorizimit t Kshillit
Prokurorial t Kosovs dhe Kshillit Gjyqsor t Kosovs pr t prcaktuar rregulla
mbi trajtimin e brendshm t shkresave t lndve n kuadr t zyrave prokuroriale,
respektivisht t gjykatave.
Prcaktimi i rregullave mbi trajtimin e brendshm t shkresave t lnds kshillat
prkats e bjn me rregullore prkatse.
B. Shikimi i procesverbalit dhe shkresave t lnds
Me rastin e trajtimit t mbrojts s t pandehurit si nj t drejt themelore t tij, sht
konstatuar se mbrojtja mund t jet materiale ose formale (profesionale) varsisht kush
e realizon at - vet i pandehuri apo me ndihmn e mbrojtsit t tij. Dispozita e nenit
213 i referohet qasjes s t dyshuarit dhe t pandehurit si dhe t mbrojts profesionale
q ti shikoj shkresat e lnds, n mnyr q me sukses t realizohet funksioni i
mbrojtjes n procedur penale.
536
Ejup Sahiti
E drejta e t pandehurit n mbrojtje profesionale n procedur penale - e drejta pr

angazhim t mbrojtsit t pavarur, me prvoj dhe me kompetenc n prputhje me
llojin e veprs penale dhe sipas kushteve t parapara me Kod, sht parapar me nenin
11 dhe pastaj m pr s afrmi sht rregulluar me Kapitullin e V (nenet 53-61).
Ushtrimi i mbrojtjes (qoft t mbrojtjes materiale apo t asaj formale) n nivel t duhur
profesional supozon nevojn q, gjat rrjedhs s procedurs penale, i pandehuri
prkatsisht mbrojtsi i tij t ket qasje n shkresat e lnds. Dispozitat e nenit 213 t
KPP-s (e kur sht fjala pr mbrojtsin edhe neni 61, parag. 3) i mundsojn t
pandehurit dhe mbrojtsit t tij realizimin e t drejts q ti shikoj shkresat dhe provat
e shtjes n pajtim me dispozitat e Kodit dhe n varshmri me fazat e procedurs
penale.
Neni 213 [Qasja e t dyshuarit dhe t pandehurit n shkresat e lnds]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Gjat hapave fillestar t policis, i dyshuari duhet t ket qasje n

dshmit q jan duke u mbledhur me krkes t tij, prve rasteve ku
paragrafi 6 ose 7, i ktij neni mund t aplikohet mutatis mutandis.
Me fillimin e hetimit, prokurori i shtetit sht i detyruar q ti siguroj
cilitdo t pandehur apo mbrojtsve t tyre qasje n shkresat e lnds,
prve prjashtimeve t parapara me kt nen.
N asnj faz t hetimit mbrojtjes nuk mund ti mohohet shikimi i
shkresave lidhur me procesin e marrjes n pyetje t t pandehurit, shikimi i
materialit t marr nga i pandehuri apo materialit q i prket atij, shikimi i
materialit lidhur me veprimet hetimore n t cilat sht lejuar ose sht
dashur t lejohet pjesmarrja e mbrojtsit ose shikimi i ekspertizave.
Pas prfundimit t hetimit, mbrojtja ka t drejt t shikoj, t kopjoj ose
ti fotografoj t gjitha shkresat dhe provat materiale me t cilat disponon
gjykata.
Pas ngritjes s aktakuzs, t pandehurit ose t pandehurve t cekur n
aktakuz mund tu sigurohet kopja ose kopjet e shkresave t lndve.
Prve t drejtave q i gzon mbrojtja nga paragraft 2, 3 dhe 4 t ktij
neni, mbrojtjes i lejohet nga prokurori i shtetit q t shikoj, t kopjoj ose
t fotografoj shkresa, libra, dokumente, fotografi dhe objekte t tjera
materiale n posedim, ruajtje ose kontroll t prokurorit t shtetit, materiale
t cilat shrbejn pr prgatitjen e mbrojtjes ose t cilat kan pr qllim q
t shfrytzohen nga prokurori i shtetit si prova gjat shqyrtimit gjyqsor,
ose q jan marr nga i pandehuri apo kan qen pron e tij, varsisht nga
rasti. Prokurori i shtetit mund ti refuzoj mbrojtjes shikimin, kopjimin ose
fotografimin e shkresave t caktuara, t librave, dokumenteve, fotografive
dhe objekteve t tjera materiale n posedim, ruajtje ose nn kontroll t tij,
nse ka gjasa reale se shikimi, kopjimi ose fotografimi mund t rrezikoj
qllimin e hetimit, jetn ose shndetin e njerzve. N rast t till, mbrojtja
mund t krkoj nga gjyqtari i procedurs paraprake, gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues q t lejoj shikimin, kopjimin ose
fotokopjimin. Vendimi i gjyqtarit sht prfundimtar.
537
Ejup Sahiti
7.
8.
Informacionet mund t redaktohet ose t shnjohen nga prokurori i shtetit

me vij t trash t zez pr t fshehur t dhna t caktuara n kopjet e
shkresave t cilat prmbajn t dhna t ndjeshme. I pandehuri mund t
kundrshtoj redaktimin te gjyqtari i procedurs paraprake, gjyqtari i
vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues brenda tre ditve nga pranimi i
kopjes s redaktuar. Prokurorit t shtetit i jepet mundsia q t shpjegoj
bazn ligjore t redaktimit pa zbuluar informacionin e ndjeshm. Gjyqtari
shqyrton informacionin e ndjeshm dhe merr vendim brenda tre ditve
nse redaktimi sht ligjrisht i arsyetuar.
Dispozitat e ktij neni varen nga masat pr mbrojtjen e t dmtuarve,
dshmitarve dhe privatsis s tyre si dhe pr mbrojtjen e informacioneve
konfidenciale, si parashihet me ligj.
Paragrafi 1.
Sipas Kodit t procedurs penale veprimtaria krkimore e hetuese para ngritjes s
aktakuzs zhvillohet n dy etapa: nprmjet veprimeve fillestare t policis dhe
nprmjet hetimeve q fillohen me vendim t prokurorit t shtetit.
N fazn e hetimit fillestar t policis, sipas paragrafit 1 t ktij neni, i dyshuari duhet
t ket qasje n provat: - q jan duke u mbledhur me krkes t tij; prve rasteve kur
paragrafi 6 ose 7, i ktij neni mund t aplikohen mutatis mutandis.
Paragrafi 2.
N fazn zhvillimit t hetimit formal, q nga fillimi i hetimit, prokurori i shtetit duhet ti
siguroj t pandehurit apo mbrojtsit t tij qasje n shkresat e lnds, prve
prjashtimeve t parapara n paragraft 6-8 t ktij neni.
Paragrafi 3.
Paragrafi 3 i referohet t drejts s mbrojtjes pr shikim t shkresave lidhur me
kryerjen e disa veprimeve procedurale gjat hetimit. Sipas ktij paragrafi, mbrojtjes n
asnj faz t hetimit nuk mund ti mohohet shikimi: a) i shkresave lidhur me procesin e
marrjes n pyetje t t pandehurit; b) i materialit q sht marr nga i pandehuri, apo
materialit q i prket atij; c) i materialit lidhur me veprimet hetimore n t cilat sht
lejuar ose sht dashur t lejohet pjesmarrja e mbrojtsit; dhe ) i analizave t
ekspertve.
Shtrohet pyetja nse regjistrimi teknik prkatsisht transkripti i tij prfshihet n
shikimim t shkresave sipas paragrafit 3. Transkripti i regjistrimit teknik n
kuptimin procedural sht shkres. Prandaj, kur transkripti i regjistrimit teknik
ka t bj me marrjen n pyetje t t pandehurit konsiderojm se mund t merret
si shkres, shikimi i t cils nuk mund t i mohohet mbrojtjes. N kt kuptim,
regjistrimet teknike t siguruara nprmjet masave t fshehta dhe teknike t
vzhgimit dhe t hetimit shprehimisht nuk prfshihen n dispozitn e paragrafit 3
t ktij neni.
538
Ejup Sahiti
Si e till, dispozita e paragrafit 3 shpreh qndrimine prgjithshm se n asnj faz

t hetimit, mbrojtjs nuk mund ti mohohet shikimi i shkresave nga paragrafi 3.
Megjithat, meqense ndrmjet prokurorit t shtetit dhe mbrojtjes, n ndonj
rast konkret mund t ket dallime pr sa i prket vlersimit pr mundsin e
rrezikimit t qllimit t hetimit, t jets ose shendetit t njerzve, prokurori shtetit
duke mbshetur n vlersimin pr rrezikimin e qllimit t hetimit mund ta refuzoj
krkesn e mbrojtjes pr shikim t shkresave. Mirpo, nse prokurori i shtetit e
refuzon shikimin e shkresave mbrojtja ka t drejt t paraqes ankese t gjyqtari.
Paragrafi 4.
Paragrafi 4 i ktij neni promovon t drejtn e mbrojtjes q, pas prfundimit t hetimit,
t shikoj, t kopjoj ose ti fotografoj t gjitha shkresat dhe provat materiale me t
cilat disponon gjykata. Dispozita e paragrafit 4 t drejtn e mbrojtjes pr kopjim dhe
fotografim t shkresave dhe t provave materiale e lidh n nj an me prfundimin e
hetimit ndrsa n ann tjetr me shkresat dhe provat materiale me t cilat disponon
gjykata. Momenti i prfundimit t hetimit dhe momenti kur gjykata disponon me
shkresat dhe me provat materiale n aspektin kohor nuk sht moment i njjt. Gjykata
njoftohet me lndn penale pasi q i sht paraqitur aktakuza, meqense me rastin e
drgimit t aktakuzs prokurori i shtetit i drgon gjykats edhe lndn komplete e
hetimit. Andaj, vetm pas ksaj mbrojtja do t jet n situat q kt t drejt ta
realizoj nprmjet gjykats. Me fjal t tjera kjo realisht do t thot se mbrojtsi ka t
drejt t shikoj, t kopjoj ose ti fotografoj shkresat dhe provat materiale me t cilat
disponon gjykata pasi q lnda penale (fashikulli) t arrij n gjykat.
Nn kushtet e parashikuara n paragrafin 6 t ktij neni, mbrojtjes i lejohet q t
shikoj, t kopjoj ose t fotografoj materialet q jan n posedim, ruajtje dhe kontroll
t prokurorit t shtetit.
Shikimi nnkupton njoftim vizual me shkresat dhe provat materiale si dhe leximin e
tyre. N kt nen nuk bhet fjal pr prshkrim t shkresave, si ekziston n disa ligje
t procedurs penale t vendeve t tjera. Prshkrim i shkresave sht futja e prmbajtjes
nga shkresa n nj material tjetr. Praktikisht pothuajse sht e pa mundur t
prshkruhet fashikulli n trsi, prve prmbajtjes s ndonj shkrese t shkurt, por ka
mundsi t merren shnime pr t dhna t caktuara. Kopjimi i shkresave nnkupton
fotokopjimin e tyre, d.m.th brje t kopjes s shkress nprmjet prdorimit t aparatit
pr fotokopjim, apo ngjashm me fotokopjim sht edhe fotografimi i shkresave, por
ky nuk realizohet me shfrytzim t aparatit fotokopjues, por me prdorim t
fotoaparatit klasik ose digjital, ka mundson brje t kopjeve mikrofilmike t shkress
s caktuar.
Jo m von se nga ngritja e aktakuzs, prokurimi i shtetit i siguron mbrojtsit apo
mbrojtsit kryesor materialet nga neni 244 ose kopjet e tyre t cilat jan n posedim, n
kontroll ose n mbrojtje t tij, nse materialet e tilla nuk i jan dhn mbrojtsit gjat
hetimit.
539
Ejup Sahiti
Paragrafi 5.
Pas ngritjes s aktakuzs edhe t pandehurit ose t pandehurve t prfshir n aktakuz
mund tu sigurohet kopja ose kopjet e shkresave t lndve.
Paragrafi 6.
Paragrafi 6 i ktij neni ia shton lists s t drejtave t mbrojtsit t prcaktuar me
paragraft 2, 3 dhe 4 t ktij neni edhe t drejta t tjera realizimin e t cilave e lejon
prokurori i shtetit. N t vrtet prokurori i shteti i lejon mbrojtsit t shikoj, t
kopjoj ose t fotografoj shkresa, libra, dokumente, fotografi dhe objekte t tjera
materiale n zotrim, ruajtje ose kontroll t prokurorit t shtetit, materiale t cilat
shrbejn pr prgatitjen e mbrojtjes ose t cilat prokurori i shtetit synon ti prdor si
prova n shqyrtim gjyqsor, e t cilat jan marr nga i pandehuri apo kan qen pron e
tij.
Fjalt mbrojtjes i lejohet nga prokurori i shtetit e prdorur n fillim t parag. 6 t
tekstit n gjuhn shqipe nuk kan konotacion obligues pr prokurorin e shtetit q ti
lejoj mbrojtsit ushtrimin e veprimeve q kan t bjn me shikim kopjimin ose
fotografimin t shkresave, me q si shihet nga pjesa e fundit e parag. 6, prokurori i
shtetit mund ti refuzoj mbrojtsit shikimin, kopjimin ose fotografimin e shkresave t
caktuara, t librave, dokumenteve, fotografive dhe objekteve t tjera materiale n
zotrim, ruajtje ose nn kontroll t tij, nse ka gjasa reale se shikimi, kopjimi ose
fotografimi mund t rrezikoj: a) qllimin e hetimit, b) jetn ose shndetin e njerzve.
N rast t till, mbrojtsi mund t krkoj nga gjyqtari (gjyqtari i procedurs paraprake,
gjyqtari vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues)t lejoj shikimin, kopjimin ose
fotografimin. Vendimi i gjyqtarit sht prfundimtar.
Konsiderojm se prokurori i shtetit refuzimin pr shikim, kopjim ose fotografim duhet
ta bj me aktvendim, n mnyr q mbrojtsit ti krijohet mundsia pr paraqitje t
ankess, e cila nuk ka karakter suspenziv.
N fjalin e parafundit t parag. 6 t tekstit n gjuhn shqipe si dhe n parag. 2 t nenit
214 n tekstin shqip dhe anglisht, fjala fotokopjim sht prdor gabimisht n vend t
fjals fotografim.
Lshimi i lejes pr shikim, kopjim ose fotografim nuk nnkupton edhe lejen pr
publikim t t dhnave q msohen me rastin e kryerjes s ktij veprimi. Shikimi i
shkresave t llojit tjetr, p.sh. pr ndonj grup veprash penale, ose pr nj vepr penale
n nj interval kohor t caktuar me qllim t krkimeve shkencore ose t ndonj
krkimi tjetr, nuk mund t lejohet n baz t ktij neni. Pr kt vendos kryetari i
gjykats si drejtues i administrats gjyqsore
Paragrafi 7.
Me rastin e lshimit t lejes pr shikim, kopjim ose fotografim t shkresave t lnds
sipas ktij neni, informacionet mund t redaktohet ose t shnjohen (mbulohen) nga
prokurori i shtetit me vij t trash t zez pr t fshehur t dhna t ndjeshme.
Veprimin e till t prokurorit t shtetit i pandehuri mund t kundrshtoj te gjyqtari i
procedurs paraprake, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues brenda tre
540
Ejup Sahiti
ditve nga pranimi i kopjes s redaktuar. Pr arsyeshmrin ligjore t redaktimit t

informacionit t ndjeshm vendos gjyqtari pasi q prokurorit t shtetit ti jet dhn
mundsia q t shpjegoj bazn ligjore t redaktimit.
Paragrafi 8.
E drejta e t pandehurit dhe e mbrojtsit pr tu njoftuar me shkresat e lnds penale n
kuptim t nenit 213 nuk sht e drejt e karakterit absolut.
Sipas parag. 8 zbatimi i dispozitave t ktij neni varet nga domosdoshmria ekzistuese
ligjore pr mbrojtjen e t dhnave t caktuara t parapara me masat pr mbrojtjen e t
dmtuarve, dshmitarve dhe privatsis s tyre si dhe pr mbrojtjen e informacioneve
konfidenciale si parashihet me ligj.
Neni 214 [Qasja e t dmtuarit dhe mbrojtsit t viktims n shkresat e lnds]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
I dmtuari, prfaqsuesi i tij ligjor apo prfaqsuesi i autorizuar, ose

mbrojtsi i viktims kan t drejt t shikojn, kopjojn ose fotografojn
shkresat dhe provat materiale q i disponon gjykata ose prokurori i shtetit
nse ka interes legjitim pr t br nj gj t till.
Gjykata ose prokurori i shtetit mund t refuzojn lejimin e shikimit, t
kopjimit ose t fotokopjimit t shkresave ose provave materiale nse
interesi legjitim i t pandehurit dhe i personave t tjer kalon interesin e t
dmtuarit, ose nse ka gjasa reale q shikimi, kopjimi ose fotokopjimi
mund t rrezikoj qllimin e hetimit ose jetn dhe shndetin e njerzve apo
do t zvarriste n mnyr t konsiderueshme procedurn dhe nse i
dmtuari ende nuk sht pyetur si dshmitar.
Nse prokurori i shtetit refuzon shikimin e shkresave, i dmtuari mund ti
paraqes ankes gjyqtarit t procedurs paraprake. Vendimi i gjyqtarit t
procedurs paraprake sht prfundimtar.
Nse gjyqtari i procedurs paraprake refuzon shikimin e shkresave me t
cilat disponon gjykata, ather mund t paraqitet ankes n kolegjin
shqyrtues.
T dhnat mund t redaktohen apo t shnjohen nga prokurori i shtetit me
vij t trash t zez pr t fshehur t dhna t caktuara n kopjet e
shkresave t cilat prmbajn t dhna t ndjeshme.
Dispozitat e ktij neni varen nga masat pr mbrojtjen e t dmtuarve,
dshmitarve dhe privatsis s tyre si dhe mbrojtjen e informacioneve
konfidenciale si parashihet me ligj, prfshir Kapitullin XIII t ktij Kodi.
Paragraft 1 deri 4.
Paragrafi 1 i nenit 214 ua njeh t dmtuarit, prfaqsuesit t tij procedural
(prfaqsuesit ligjor apo prfaqsuesit t autorizuar) ose mbrojtsit t viktims t
drejtn q ti shikojn, kopjojn ose fotografojn shkresat dhe provat materiale q i
disponon gjykata ose prokurori i shtetit me kusht q t legjitimohet interesi i krkess.
541
Ejup Sahiti
Ekzistimi i interesit legjitim (interesit t arsyeshm) i t dmtuarit, si kusht pr lejim t

shikimit t shkresave, sht shtje faktike pr t ciln vendos organi procedural.
Interes legjitim mundt jet, nevoja pr realizim t krkess pasurore juridike, shkaqet
e natyrs morale etj. Organi procedural duhet pasur kujdes q i dmtuari n procedur
penale mos t psoj t ashtuquajturin viktimizim t dyt.
Organi procedural mund ta refuzoj t dmtuarin q ti shikoj, kopjoj ose fotografoj
shkresat: a) kur interesi legjitim i t pandehurit dhe i personave t tjer (p.sh. t
dshmitarit t mbrojtur) e kalon interesin e t dmtuarit. N kt rast rndsin e
interesit t cilin duhet mbrojtur n momentin e caktuar e vlerson organi procedural
duke u udhhequr me parimin e prioritetit; b) kur ekzistojn gjasa reale q shikimi
mund t rrezikoj qllimin e hetimit a jetn dhe shndetin e njerzve; c) kur shikimi i
shkresave do t zvarriste n mnyr t konsiderueshme procedurn dhe ) nse i
dmtuari ende nuk sht pyetur si dshmitar.
Prokurori i shtetit, me aktvendim mund t refuzoj t dmtuarin q ti shikoj, kopjoj
ose fotografoj shkresat ose provat materiale kur lnda penale gjendet tek ai. I dmtuari
mund t paraqes ankes kundr aktvendimit, te gjyqtari i procedurs paraprake.
Vendimi i gjyqtarit t procedurs paraprake (i cili pr kah forma gjithashtu merret n
form t aktvendimit) sht prfundimtar.
Konsiderojm se dispozita e parag. 4 duhet t riformulohet pr sa i prket asaj se kush
duhet t refuzoj t dmtuarin ti shikoj shkresat kur ato gjenden n gjykat.
N t vrtet, sipas dispozits s paragrafit 4, kur shkresat e lnds gjenden n gjykat
dhe gjyqtari i procedurs paraprake e refuzon t dmtuarin ti shikoj shkresat, ather
mund t paraqitet ankes n kolegjin shqyrtues. Duket se dispozita e parag. 4 nuk sht
kompozuar n mnyr adekuate. Gjyqtari i procedurs paraprake nuk sht sinonim i
ish-gjyqtarit hetues, jo vetm pr sa i prket emrtimit, por as pr sa i prket
autorizimeve q i ka n procedur. Gjat procedurs paraprake lnda penale formsohet
nga prokurori i shtetit e jo nga gjyqtari i procedurs paraprake. Mandej, pas
prfundimit t hetimit dhe ngritjes s aktakuzs lnda nuk i drgohet gjyqtarit t
procedurs paraprake, po gjyqtarit t vetm gjykues apo kryetarit t trupit gjykues. M
n fund, lnda i drgohet kryetarit t trupit gjykues. Nuk ka logjik q kur lnda
gjendet te kryetari i trupit gjykues ose te trupi gjykues, pr refuzim shikimi t
shkresave t vendos gjyqtari i procedurs paraprake.
Paragraft 5 dhe 6.
Pr paragrafin 5 t kij neni shih: komentet e neni 213, paragrafi 7.
Sipas parag. 6, zbatimi i dispozitave t ktij neni varet nga domosdoshmria ekzistuese
ligjore pr mbrojtjen e t dhnave t caktuara t parapara me masat pr mbrojtjen e t
dmtuarve, dshmitarve dhe privatsis s tyre si dhe pr mbrojtjen e informacioneve
konfidenciale si parashihet me ligj, prfshir edhe Kapitullin XIII - nenet 220-224 t
KPP-s.
542
Ejup Sahiti
Neni 215 [Kualifikimet e interpretve ose prkthyesve]

1.
2.
Personi i cili shrben si interpret ose prkthyes nga ky Kod duhet t jet i
kualifikuar pr t interpretuar ose prkthyer si n vijim:
1.1. Nse sht n dispozicion, interpreti ose prkthyesi duhet t
certifikohet si interpret ose prkthyes n gjuht prkatse n pajtim
me rregullat nga paragrafi 2 i ktij neni;
1.2. Nse interpreti ose prkthyesi nga paragrafi 1, nnparagrafi 1.1. nuk
sht n dispozicion, interpreti ose prkthyesi duhet t jet i
diplomuar n gjuhn ose gjuht prkatse dhe t ket s paku dy vjet
prvoj si prkthyes;
1.3. Nse interpreti ose prkthyesi nga paragrafi 1, nnparagraft 1.1.
dhe 1.2. nuk sht n dispozicion, interpreti ose prkthyesi duhet t
ket s paku katr vjet prvoj si prkthyes n gjuhn ose gjuht
prkatse;
1.4. Nse interpreti ose prkthyesi nga paragrafi 1, nnparagraft 1.1.,
1.2. dhe 1.3. nuk sht n dispozicion, interpreti ose prkthyesi duhet
t ket treguar aftsi t mjaftueshme pr t prkthyer sakt dhe pa
anim n gjuht prkatse.
Ministria e Drejtsis ka kompetenc pr t nxjerr rregullore mbi
ertifikimin e interpretve ose prkthyesve q jan kompetent pr t
interpretuar ose prkthyer profesionalisht n procedura penale n ato
gjuh q kryesisht prdoren n procedura penale.
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 t ktij neni krkon q interpreti 286 ose prkthyesi t jet i
kualifikuar. Kualifikimi prkats t cilin krkohet q interpreti ose prkthyesi ta ket
sht prcaktuar me katr nnparagrafe ku, varsisht nse interpreti ose prkthyesi
sht n dispozicion, n mnyr graduale sht prcaktuar kualifikimi t cilin duhet ta
plotsoj interpreti ose prkthyesi.
Nnparagrafi 1.1.
Dispozita e nnparagrafit 1.1. i referohet interpretit ose prkthyesit q sht n
dispozicion. Personi i till duhet t certifikohet si interpret ose prkthyes n gjuh q
kryesisht prdorn n procedur penale n pajtim me rregulloren nga paragrafi 2 t
ktij neni.
286
Kodi i procedurs penale n fuqi i Kosovs, krahas prkufizimit prkthyes,e rikthen edhe prkufizimin
e kahmotshm interpret. N t vrtet, n procedur penale jo rrall paraqitet nevoja pr prkthim gojor
(nga gjuha q e prdor pjesmarrsi procedural n gjuhn zyrtare t gjykats) t veprimeve procedurale si
jan p.sh. marrja n pyetje e t pandehurit ose marrja n pyetje e dshmitarit etj. N ann tjetr n procedur
penale gjithashtu mund t paraqitet nevoja edhe pr prkthim t ndonj teksti t shkruar. Pr t dy kto
situata n tekstin e Kodit t prkohshm t procedurs penale ishte prdorur prkufizimi prkthyes Tani
Kodi prdor prkufizimin interpret pr prkthimin gojor, ndrsa prkufizimin prkthyes pr prkthim nga
teksti i shkruar (shkresa, libra, dokumente etj.).
543
Ejup Sahiti
Me interpret ose prkthyes n dispozicion kuptohet interpreti ose prkthyesi i

certifikuar i cili mund t jet i punsuar me pun t prhershme n gjykat apo ai i cili
sht certifikuar si interpret ose prkthyes gjyqsor pr t interpretuar ose prkthyer n
gjuh prkatse sipas nevojave dhe urdhrit t gjykats.
Nnparagraft 1.2. deri 1.4.
N ndonj gjykim konkret edhe interpreti ose prkthyesi i certifikuar mund t mos jet
n dispozicion. Andaj paragraft vijues prcaktojn n mnyr sukcesive kushtet q
duhet ti plotsoj interpreti ose prkthyesi i cili nuk sht n dispozicion.
Kshtu krkohet q interpreti ose prkthyesi:
- t jet i diplomuar n gjuhn ose gjuht prkatse dhe t ket s paku dy vjet
prvoj si prkthyes; ose
- t ket s paku katr vjet prvoj si prkthyes n gjuhn ose gjuht prkatse; apo
- t ket treguar aftsi t mjaftueshme pr t prkthyer sakt dhe pa anim n gjuht
prkatse.
Paragrafi 2.
Dispozita e paragrafit 2 t ktj neni e autorizon Ministrin e Drejtsis t nxjerr
rregullore mbi ertifikimin e interpretve ose prkthyesve n procedura penale n ato
gjuh q kryesisht prdoren n procedura penale. Nxjerrja e rregullors s till sht
obligim i Ministris s Drejtsis.
544
Ejup Sahiti
Kapitulli XII: Provat gjat hetimit

A. Krkesa e t pandehurit ose t dmtuarit pr marrjen apo ruajtjen e provave
Hetimin formal e zbaton prokurori i shtetit, vet ose me ndihmn e policis. Gjat
veprimtaris hetuese prokurori i shtetit mbledh prova t nevojshme pr ta mbshtetur
aktakuzn. Konform nenit 7 prokurori i shtetit dhe policia t cilt marrin pjes n
procedurn penale detyrohen q saktsisht dhe trsisht ti vrtetojn faktet t cilat jan
t rndsishme pr marrjen e vendimit t ligjshm. Ata m tutje detyrohen q me
vmendje dhe me prkushtim maksimal profesional dhe me prkujdesje t njjt t
vrtetojn faktet kundr t pandehurit si dhe ato n favor t tij, dhe para fillimit t
procedurs dhe gjat zhvillimit t saj ti mundsojn t pandehurit dhe mbrojtsit t tij
shfrytzimin e t gjitha fakteve dhe provave q jan n favor t t pandehurit.
Prkundr ksaj, i pandehuri ose i dmtuari gjat zbatimit t hetimit mund t ndiejn
nevojn pr marrje t ndonj prove konkrete e cila nuk sht prfshir n repertorin e
provave q i mbledh prokurori i shtetit pr rastin konkret. Nenet 216 dhe 217 t KPPs i mundsojn t pandehurit apo t dmtuarit q t krkoj nga prokurori i shtetit
marrjen apo ruajtjen e ndonj prove konkrete dhe prcaktojn procedurn e mtejme n
rast se prokurori i shtetit refuzon krkesn e till.
Neni 216 [Krkesa e t pandehurit pr marrjen apo ruajtjen e provave]
1.
2.
3.
4.
Gjat hetimit, i pandehuri mund t krkoj nga prokurori i shtetit marrjen

e ndonj prove konkrete.
Prokurori i shtetit merr provn apo dshmin e till nse sht e
rndsishme pr procedurn dhe:
2.1. kur ekziston rrezik pr humbjen e provs apo dshmis ose kur ka
gjasa q t mos jet e mundshme n shqyrtim gjyqsor;
2.2. kur prova e till arsyeton lirimin e t pandehurit nga paraburgimi;
2.3. kur ka gjasa t arsyeshme q prova apo dshmia q krkohet t
merret t jet shfajsuese; ose
2.4. kur ekzistojn shkaqe t tjera t arsyeshme pr marrjen e provs apo
dshmis s till.
Nse i pandehuri ose mbrojtsi i tij krkon nga prokurori i shtetit q t
merr prova t caktuara t cilat gjenden jasht Kosovs, prokurori i shtetit
mund t mbledh provat e tilla n pajtim me nenin 219 t ktij kodi.
Nse prokurori i shtetit refuzon krkesn pr marrjen e provs, ai merr
aktvendim t arsyetuar dhe njofton t pandehurin. I pandehuri mund t
ankohet te gjyqtari i procedurs paraprake ndaj aktvendimit t till.
Paragraft 1 dhe 2.
Gjat hetimit i pandehuri mund t krkojn nga prokurori i shtetit marrjen e ndonj
prove konkrete.
545
Ejup Sahiti
Prokurori i shtetit merr provn e till nse plotsohet nj kusht i prgjithshm i cili ka
t bj me faktin se prova e till sht e rndsishme pr procedurn penale. Se prova
procedimi i t cils krkohet nga i pandehuri sht apo jo e rndsishme pr procedur
penale e vlerson prokurori i shtetit. Prve plotsimit t kushtit t prgjithshm t
siprtheksuar, nevojitet t plotsohet edhe ndonjri prej kushteve vijuese: - ekzistimi i
rrezikut pr humbjen e proves ose kur ka gjasa q prova e till t mos jet e
mundshme n shqyrtim gjyqsor; - kur prova e till arsyeton lirimin e t pandehurit
nga paraburgimi; - kur ka gjasa t arsyeshme q prova apo dshmia q krkohet t
merret t jet shfajsuese; ose kur ekzistojn shkaqe t tjera t arsyeshm pr marrjen e
provs s till.
Paragrafi 3.
I pandehuri ose mbrojtsi i tij mund t krkoj nga prokurori i shtetit q t marr prova
t caktuara t cilat gjenden jasht Kosovs. Me at rast prokurori i shtetit mund t
mbledh provat e tilla n pajtim me nenin 219 t ktij kodi. N t vrtet, sa m par q
t jet e mundur fillohet procedura pr ndihm juridike ndrkombtare n pajtim me
Ligjin pr bashkpunim juridik ndrkombtar n shtjet penale dhe n konsultim dhe
pajtim me Departamentin pr Bashkpunim ndrkombtar t Ministris s Drejtsis.
Me at rast Ministri i Drejtsis ka t drejtn e miratimit prfundimtar t t gjitha
krkesave ndrkombtare q i paraqiten qeverive t huaja.
Paragrafi 4.
arsyetuar dhe njofton t pandehurin. I pandehuri mund t ankohet te gjyqtari i
procedurs paraprake ndaj vendimit t till.
Neni 217 [Krkesa e t dmtuarit pr marrjen apo ruajtjen e provave]
1.
2.
3.
4.
546
Gjat hetimit, i dmtuari mund t krkoj nga prokurori i shtetit marrjen e

ndonj prove konkrete.
Prokurori i shtetit merr provn apo dshmin e till nse sht e
rndsishme pr procedurn dhe:
2.1. kur ekziston rrezik pr humbjen e provs apo dshmis ose kur ka
gjasa q t mos jet e mundshme n shqyrtim gjyqsor;
2.2. kur prova e till mund t jet e efektshme pr tu marr s bashku
me prova tjera nga prokurori i shtetit; ose
2.3. kur sht drejtprdrejt e rndsishme pr krkesn e paraqitur nga i
dmtuari n procedur penale.
Nse i dmtuari krkon nga prokurori i shtetit q t merr prova t caktuara
t cilat gjenden jasht Kosovs, prokurori i shtetit mund t mbledh provat e
tilla n pajtim me nenin 219.
Nse prokurori i shtetit refuzon krkesn pr marrjen e provs, ai merr
aktvendim t arsyetuar dhe njofton t dmtuarin, prfaqsuesin e
autorizuar t pals s dmtuar ose mbrojtsin e viktims. I dmtuari,
Ejup Sahiti
prfaqsuesi i autorizuar i t dmtuarit ose mbrojtsi i viktims mund t

ankohet te gjyqtari i procedurs paraprake ndaj aktvendimit t till.
Paragraft 1 dhe 2.
Gjat hetimit i dmtuari mund t krkojn nga prokurori i shtetit marrjen e ndonj
prove konkrete.
Prokurori i shtetit merr provn e till nse plotsohet nj kusht i prgjithshm i cili ka
t bj me faktin se prova e till sht e rndsishme pr procedurn penale, dhe pastaj
nevojitet t plotsohet edhe ndonjri prej kushteve vijuese: - ekzistimi i rrezikut pr
humbjen e provs apo kur ka gjasa q prova e till t mos jet e mundshme n shqyrtim
gjyqsor; - kur prova e till mund t jet e efektshme pr tu marr s bashku me prova
tjera nga prokurori i shtetit ose kur sht drejtprdrejt e rndsishme pr krkesn
pasurore juridike t paraqitur nga i dmtuari n procedur penale.
Sipas paragrafit 2 prokurori i shtetit, duke vepruar sipas krkess s t dmtuarit, merr
provn kur at e konsideron t rndsishme pr procedur penale. Pastaj n nnparag.
2.2. flet pr provn q sht e efektshme. Prova ose dshmia e rndsishme luan rol t
veant n procesin e vrtetimit t fakteve relevante n procedur penale. Prov e
efektshme konsiderohet prova e cila n procesin e vrtetimit t fakteve ndihmon n
mnyr plotsuese.
Paragrafi 3.
I dmtuari mund t krkoj nga prokurori i shtetit q t marr prova t caktuara t cilat
gjenden jasht Kosovs. Me at rast prokurori i shtetit mund t mbledh provat e tilla n
pajtim me nenin 219 t ktij kodi. N t vrtet, sa m par q t jet e mundur fillohet
procedura pr ndihm juridike ndrkombtare n pajtim me Ligjin pr bashkpunim
juridik ndrkombtar n shtjet penale dhe n konsultim dhe pajtim me
Departamentin pr Bashkpunim ndrkombtar t Ministris s Drejtsis. Me at rast
Ministri i Drejtsis ka t drejtn e miratimit prfundimtar t t gjitha krkesave
ndrkombtare q i paraqiten qeverive t huaja.
Paragrafi 4.
arsyetuar dhe njofton t dmtuarin, prfaqsuesin e autorizuar t tij ose mbrojtsin e
viktims, t cilt mund t ankohet te gjyqtari i procedurs paraprake ndaj aktvendimit
t till.
Neni 218 [Deklarimi i dmit nga i dmtuari]
1.
Gjat fazs s hetimit ose brenda gjashtdhjet ditve prej ngritjes s

aktakuzs, i dmtuari mund t paraqes nj deklarat t thjesht t dmit
t shkaktuar nga vepra penale. Mbrojtsi i viktimave mund t ndihmoj t
dmtuarin n paraqitjen e deklarats s dmit. Zyra e mbrojtsve t
547
Ejup Sahiti
2.
3.
4.
5.
6.
viktimave mund t nxjerr nj form standarde pr deklarimin e dmit q

sht n pajtim me kt nen.
Deklarimi mund t paraqitet edhe n mnyr anonime nse lejohet nga
gjykata dhe nse identiteti i viktims i zbulohet gjykats.
Deklarimi i dmit duhet t prmbaj:
3.1. Emrin e personit i cili ka shkaktuar dmin;
3.2. Mnyrn se si ka ardhur deri te dmi;
3.3. Si sht shkaktuar dmi nga vepra penale apo si ka qen dmi
rezultat i parashikuar i veprs penale; dhe
3.4. Nse ka pasur shpenzime t shkaktuara si rezultat i dmit apo
humbjeve t shkaktuar nga vepra penale, n deklarat caktohet
vlersimi i arsyeshm i shpenzimeve apo humbjeve.
Gjykata mund t mos urdhroj kompensimin e t dmtuarit i cili nuk
paraqet deklaratn e dmit n mnyrn e duhur.
I dmtuari nuk konsiderohet nga gjykata si pal n procedur penale nse
nuk ka paraqitur deklaratn e dmit.
Nse deklarata e dmit prmban vlersimin e shpenzimeve apo humbjeve,
gjithashtu shrben si krkes pasurore.
Dispozita e nenit 218 me prmbajtjen e saj sht krejtsisht e re. Ajo, krahas
autorizimeve dhe t drejtave t tjera q i dmtuari i gzon sipas KPP-s si p.sh. t
drejts pr paraqitje t propozimit pr realizimin e krkess pasurore juridike sipas
nenit 460, i mundson atij q brenda nj afati t caktuar t paraqes nj deklarat t
thjesht (me prmbajtje t prcaktuar n parag. 3 t ktij neni) t dmit t shkaktuar me
vepr penale. Paraqitja e deklarats s dmit nga i dmtuari sipas nenit 218 parashihet
si mundsi e tij. Mirpo, mosparaqitja e deklarats s dmit mund t shkaktoj pasoja
t caktuara t parapara n nnparagraft 4 dhe 5 t ktij neni, ka n ann tjetr
faktikisht i krijon mundsin gjykats pr t mos e zgjidhur krkesn pasurore juridike
n procedur penale.
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 parasheh mundsin q i dmtuari, gjat fazs s hetimit ose
brenda gjashtdhjet ditve prej ngritjes s aktakuzs, t paraqes nj deklarat t
thjesht t dmit t shkaktuar nga vepra penale. N kt drejtim, paragrafi n fjal
autorizon Zyrn e mbrojtsve t viktimave q t nxjerr n pajtim me kt nen nj form
standarde pr deklarimin e dmit n mnyr q t ndihmoj t dmtuarin n paraqitjen
e deklarats s dmit.
Paragrafi 2.
Dmi i shkaktuar (i prjetuar) me vepr penale pr sa i prket cilsis dhe vllimit
mund t jet i ndryshm. Ai mund t jet edhe shum i madh. Varsisht nga vlersimi
q ka i dmtuari pr situatn, me rastin e paraqitjes s deklarats pr dmin e
shkaktuar, ai mund t shpreh dshirn q t paraqitet edhe n mnyr anonime nse
548
Ejup Sahiti
plotsohen dy kushte: - nse kt e lejon gjykata, dhe - nse identiteti i viktims i

zbulohet gjykats.
Paragrafi 3.
Dispozita e paragrafit 3 t ktij neni n katr nnparagraft e tij prcakton prmbajtjen
t ciln duhet ta ket deklarimi i dmit t shkaktuar. Kshtu, deklarimi i dmit duhet t
prmbaj: emrin e personit i cili ka shkaktuar dmin; mnyrn se si ka ardhur deri te
dmi; dhe si sht shkaktuar dmi nga vepra penale apo si ka qen dmi rezultat i
parashikuar i veprs penale. Nse ka pasur shpenzime t shkaktuara si rezultat i dmit
apo humbjeve t shkaktuar nga vepra penale, n deklarat caktohet vlersimi i
arsyeshm i shpenzimeve apo humbjeve.
Sipas parag. 1 t ktij neni Zyra e mbrojtsve t viktimave mund t nxjerr nj forme
standarde pr deklarimin e dmit
Paragraft 4 dhe 5.
Mosparaqitja me koh e deklarimit t dmit mund t sjell pasoja t caktuara sipas
nnparagrafve 4 dhe 5 t ktij neni. S pari, si pasoj gjykata mund t mos urdhroj
kompensimin e t dmtuarit. S dyti, i dmtuari nuk konsiderohet nga gjykata si pal
n procedur penale. Moskonsiderimi i t dmtuarit si pal n procedurn penale sipas
paragrafit 5 ka t bj vetm pr sa i prket mundsis s realizimit t krkess
pasurore juridike.
Mundsia e parapar pr gjykatn q t mos e urdhroj kompensimin e t dmtuarit
ose at t mos e konsideroj si pal kur nuk e ka paraqitur deklarimin e dmit, krahas
mundsis q gjykata e ka pr moszgjidhje t krkess pasurore juridike sipas nenit
463, parag. 2 dhe 3, realisht krijon edhe nj pretekst shtes pr gjykatn q pr zgjidhje
t krkess pasurore juridike t dmtuarin ta udhzoj n kontest civil.
Paragrafi 6.
Sipas dispozits s paragrafit 6 kur deklarata e dmit prmban vlersimin e
shpenzimeve apo humbjeve, gjithashtu shrben si krkes pasurore.
Neni 219 [Krkesat ndrkombtare]
1.
2.
3.
Prokurori i shtetit ose gjyqtari kompetent, sa m par q sht e mundur,

fillon krkesat pr ndihm juridike ndrkombtare, krkesat pr
ekstradime, krkesat pr transferimin e t burgosurve ose krkesat pr
ekzekutimin e aktgjykimeve.
T gjitha krkesat ndrkombtare bhen n pajtim me Ligjin pr
Bashkpunim Juridik Ndrkombtar n shtje Penale, Ligji nr. 04/L-31
ose me ligjet pasuese.
Prokurori i shtetit ose gjyqtari kompetent paraqet t gjitha krkesat
ndrkombtare n konsultim dhe pajtim me Departamentin pr
549
Ejup Sahiti
4.
5.
6.
7.
Bashkpunim Juridik Ndrkombtar t Ministris s Drejtsis, ose

organin pasues.
Ministri i Drejtsis ka t drejtn e miratimit prfundimtar t t gjitha
krkesave ndrkombtare q i paraqiten qeverive t huaja.
Prokurori i shtetit ose gjyqtari kompetent nuk flasin pr media lidhur me
krkesat ndrkombtare q jan n procedur e sipr por i drejtojn
mediat te Ministria e Drejtsis.
Provat e siguruara prmes rrugve joformale nga qeverit e huaja, organet
pr zbatimin e ligjit, prokurorit apo gjykatat jan t pranueshme nse
atyre provave u bashkngjitet deklarata nga qeverit e huaja, organet pr
zbatimin e ligjit, prokuroria apo gjykatat q tregon se provat jan t
bazuara dhe jan marr n pajtim me ligjin e atij shtetit t huaj. Provat e
tilla nuk mund t jen baz e vetme apo vendimtare pr gjetjen e fajsis.
T dhnat e tilla n shqyrtim gjyqsor shoqrohen me mbshtetje t
pohimit nga neni 263.
Nse Departamenti pr Bashkpunim Juridik Ndrkombtar pranon apo
miraton krkesn e qeveris s huaj pr ndihm juridike, Departamenti pr
Bashkpunim Juridik Ndrkombtar i drgon krkesn prokurorit
kompetent t shtetit, i cili fillon procedurn penale me qllimin e kufizuar
n sigurimin e informacioneve t krkuara apo kryerjen e veprimit t
krkuar. Nse krkesa apo veprimi i krkuar nuk lejohet me ligj ose nuk
sht e mundur t sigurohet apo t kryhet, prokurori i shtetit njofton
Departamentin pr Bashkpunim Juridik Ndrkombtar dhe pushon
procedurn penale.
Dispozitat e nenit 219 t KPP-s rregullojn shtjen e paraqitjes dhe procedurn e

zbatimit t krkesave ndrkombtare prkitazi me ndihmn juridike ndrkombtare, me
ekstradimin, me transferimin e t burgosurve ose me krkesat pr ekzekutimin e
aktgjykimeve. M tutje i referohen kushteve pr pranueshmrin e provave t siguruara
prmes rrugve joformale nga qeverit e huaja ose organet procedurale.
Paragraft 1 deri 4.
Prokurori i shtetit ose gjyqtari kompetent, sa m par q sht e mundur, fillon krkesat
nga parag. 1 i ktij neni duke u bazuar n Ligjin pr Bashkpunim Juridik
Ndrkombtar n shtje Penale, Ligji nr. 04/L-31 ose me ligjet pasuese.
Prokurori i shtetit ose gjyqtari kompetent paraqet t gjitha krkesat ndrkombtare n
konsultim dhe pajtim me Departamentin pr Bashkpunim Juridik Ndrkombtar t
Ministris s Drejtsis. Me at rast Ministri i drejtsis vendos prfundimisht pr t
gjitha krkesave ndrkombtare q i paraqiten qeverive t huaja.
Paragrafi 5.
Dispozita e paragrafit 5, shtjen e komunikimit m media lidhur me krkesat
ndrkombtare q jan n procedur e vn n kompetenc t Ministris s Drejtsis.
550
Ejup Sahiti
Paragrafi 6.
Neni 216, parag. 3 dhe neni 217, parag. 3, si sht theksuar m prpara, parashohin
mundsin q i pandehuri apo i dmtuari t krkojn nga prokurori i shtetit q t marr
prova t caktuara t cilat gjenden jasht Kosovs. Prokurori i shteti mbledh provat e
tilla n pajtim me nenin 219 t KPP-s dhe me Ligjin pr bashkpunim juridik
ndrkombtar n shtjet penale. Konform paragrafit 6 t nenit 219 provat e siguruara
prmes rrugve joformale nga qeverit e huaja, organet pr zbatimin e ligjit,
prokurorit apo gjykatat jan t pranueshme nse atyre provave u bashkngjitet
deklarata nga organet e siprprmendura e cila tregon se provat jan t bazuara dhe
jan marr n pajtim me ligjin e atij shtetit t huaj. Provat e tilla nuk mund t jen baz
e vetme apo vendimtare pr gjetjen e fajsis. T dhnat e tilla n shqyrtim gjyqsor
shoqrohen me mbshtetje t pohimit nga neni 263.
Paragrafi 7.
Nse Departamenti pr Bashkpunim Juridik Ndrkombtar pranon apo miraton
krkesn e qeveris s huaj pr ndihm juridike, Departamenti i drgon krkesn
prokurorit kompetent t shtetit, i cili fillon procedurn penale me qllimin sigurimi t
informacioneve t krkuara apo kryerjeje t veprimit t krkuar. Kur krkesa apo
veprimi i krkuar nuk lejohet me ligj ose nuk sht e mundur t sigurohet apo t kryhet,
prokurori i shtetit njofton Departamentin pr Bashkpunim Juridik Ndrkombtar dhe
pushon procedurn penale.
551
Ejup Sahiti
Kapitulli XIII: Mbrojtja e t dmtuarve dhe dshmitarve

M hert kemi theksuar se dshmimi n procedur gjyqsore sht obligim qytetar i
dshmitarit dhe se ai, prve kur KPPK-ja parasheh ndryshe, kur thirret q t dshmoj
duhet t dshmoj. Gjithashtu sht theksuar se i dmtuari mund t pyetet si dshmitar.
Meq nga dshmitari, nn kanosjen e gjobitjes ose t burgimit (neni 124, parag. 3, 135)
krkohet q t dshmoj drejt, shoqria patjetr duhet ti afroj atij mbrojtje, n
mnyr q t mos psoj konsekuenca t pakndshme pr shkak t dshmimit.
N Kapitullin XIII Kodi ka prcaktuar q dshmitari i rrezikuar pr shkak t dshmimit
n procedur penale konkrete t gzojn mbrojtje t posame. Ndonse aplikimi i
dispozitave lidhur me t dmtuarin ose dshmitarin e mbrojtur n nj rast konkret
mund t paraqitet si domosdoshmri, duhet t pranohet fakti se zbatimi i ksaj mase n
procedur penale sht mjaft i ndjeshm, sepse ktu kemi t bjm me kolizion
interesash ndrmjet t pandehurit dhe t dmtuarit ose dshmitarit. N t vrtet, n
cilindo stad t procedurs penale palt, mbrojtsi, i dmtuari ose dshmitari mund ti
paraqesin gjyqtarit krkes me shkrim pr caktim t mass mbrojtse ose pr urdhr
pr anonimitet kur ekziston rrezik serioz pr t dmtuarin, dshmitarin bashkpunues,
dshmitarin ose pr antarin e familjes s tij.
Dshmitari i mbrojtur nuk paraqet ndonj kategori t posame t dshmitarit por ai
sht person, i cili sipas rregullave procedurale t prgjithshme, ka status t
dshmitarit, por sa i prket atij, pr shkak t ekzistimit t rrethanave t caktuara, me
rastin e marrjes n pyetje, n baz t vendimit gjyqsor, ndrmerren masa t veanta
mbrojtjeje me t cilat dukshm shmangn nga rregullat e zakonshme pr marrje n
pyetje t dshmitarit. Masat mbrojtse mund t ndrmerren edhe kur merret n pyetje
dshmitari bashkpunues.
Parimi i barazis s armve i jep t akuzuarit t drejt ti pyes ose t krkoj q t
pyetn dshmitart e akuzs dhe ti mundsohet prezenca dhe pyetja e dshmitarve n
dobi t tij nn kushte t njjta me dshmitart e akuzs (neni 6 parag. 3 d i KEDNj-s
dhe neni 9, parag. 2 i KPP-s). Mirpo, qndron gjithashtu fakti se gjyqsia penale
bashkkohore e ballafaquar me kriminalitet t organizuar nuk mund t jet efikase n
ndriimin dhe luftimin e kriminalitetit t till po qe se t dmtuarit ose dshmitarit nuk
i sigurohet mbrojtje adekuate pr dshmim n procedur penale. Prandaj kolizionin e
interesave t siprprmendura gjyqtari duhet ta zgjidh n do rast konkret sipas
parimit t proporcionalitetit duke e peshuar interesin e secils pal n koherenc me
interesin e prgjithshm.
Procedurn rreth mbrojtjes s t dmtuarve dhe t dshmitarve e rregullojn nenet
220-227 t KPK-s. 287 Kshtu, sipas nenit 221 prokurori i shtetit, i pandehuri,
mbrojtsi, i dmtuari, dshmitari bashkpunues apo dshmitari n cilndo faz t
procedurs mund ti paraqesin gjyqtarit krkes me shkrim, e cila prmban deklaratn e
pretendimeve faktike, pr zbatimin e mass mbrojtse ose t urdhrit pr anonimitet kur
ka rrezik serioz pr t dmtuarin, dshmitarin apo pr antart e familjeve t tyre.
Gjyqtari (gjyqtari i procedurs paraprake apo gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i
287
N kohn kur ka hyr n fuqi Kodi i Prkohshm i Procedurs Penale kto dispozita ishin ndr t parat
n regjion, t cilat i referohen mbrojtjes s t dmtuarve dhe dshmitarve.
552
Ejup Sahiti
trupit gjykues) n nj seanc dgjimore t mbyllur mund t urdhroj mas t

prshtatshme mbrojtse t cilat parashihen me nenin 221. Po qe se ato masa mbrojtse
nuk jan t mjaftueshme pr t garantuar mbrojtjen e dshmitarit, gjyqtari n rrethana
t jashtzakonshme dhe nn kushtet e parapara me nenet 223-224 mund t marr
urdhr pr anonimitet t dshmitarit.
T dhnat nga procesverbali i seancs s mbyllur hiqen nga procesverbali, vulosen dhe
ruhen si fshehtsi zyrtare menjher pas identifikimit dhe para marrjes n pyetje t
dshmitarit.
1.
Pr qllime t ktij Kapitulli, shprehjet e mposhtme kan kt kuptim:

1.1. Rrezik serioz do t thot frik e justifikueshme pr rrezikim t
jets, shndetit fizik apo mendor, prons s t dmtuarit, dshmitarit
bashkpunues, dshmitarit ose antarit t familjes s t dmtuarit
apo t dshmitarit, si pasoj q pritet pr faktin se i dmtuari,
dshmitari bashkpunues ose dshmitari ka dhn prova gjat
marrjes n pyetje apo dshmimit n gjykat;
1.2. Antar i familjes sht bashkshorti, bashkshorti jashtmartesor,
personi n gjini t gjakut n vij t drejt, prindi adoptues, fmija i
adoptuar, vllai, motra ose prindi birsues;
1.3. Anonimitet do t thot mungesa e informatave t dhna pr
identitetin ose vendndodhjen e t dmtuarit, dshmitarit
bashkpunues apo t dshmitarit, identitetin ose vendndodhjen e
antarit t familjes s t dmtuarit, dshmitarit bashkpunues apo
dshmitarit, ose identiteti i cilitdo personi q ka lidhje me t
dmtuarin, dshmitarin bashkpunues apo me dshmitarin.
Prkufizimet rrezik serioz, antar i familjes, dhe anonimitet t bra n kt nen

vlejn pr nenet e kapitullit XIII t Kodit t procedurs penale si dhe pr Ligjin Nr.
04/-L-015 pr mbrojtjen e dshmitarve (neni 3 i ktij ligji).
Neni 221 [Krkesa pr mas mbrojtse apo anonimitet]
1.
2.
3.
Prokurori i shtetit, i pandehuri, mbrojtsi, i dmtuari, dshmitari

bashkpunues apo dshmitari, n cilndo faz t procedurs mund ti
paraqesin gjyqtarit kompetent krkes me shkrim pr masn mbrojtse ose
urdhrin pr anonimitet kur ka rrezik serioz pr t dmtuarin, dshmitarin
bashkpunues, dshmitarin apo antart e familjeve t tyre.
Krkesa prmban deklaratn e pretendimeve faktike. Gjyqtari kompetent
evidencon krkesn dhe deklaratn n nj zarf t mbyllur dhe prmbajtjeve
t tyre gjat rrjedhs s procedurs kan mundsi tu qasen vetm gjyqtari
kompetent dhe prokurori i shtetit.
Pas marrjes s krkess, gjyqtari kompetent mund t urdhroj masa t
prshtatshme mbrojtse pr t dmtuarin, dshmitarin bashkpunues ose
dshmitarin, e nse ai e sheh t nevojshme para se t marr vendim pr
553
Ejup Sahiti
4.
5.
krkesn, thrret seanc dgjimore t mbyllur pr t dgjuar informata

shtes nga prokurori i shtetit, i pandehuri, mbrojtsi, t dmtuarit,
dshmitart bashkpunues ose dshmitart. N rast t dorzimit t krkess
me t ciln krkohet urdhr n pajtim me nenet 223 dhe 224 t ktij Kodi,
gjyqtari kompetent thrret seanc t mbyllur dgjimore.
Gjyqtari mund t urdhroj masn mbrojtse pr t dmtuarin,
dshmitarin bashkpunues ose dshmitarin kur ai konstaton se:
4.1. Ekziston rrezik serioz pr t dmtuarin, dshmitarin bashkpunues,
dshmitarin ose pr antarin e familjes s tij; dhe
4.2. Masa mbrojtse sht e domosdoshme pr t parandaluar rrezikun
serioz pr t dmtuarin, dshmitarin bashkpunues, dshmitarin ose
antarin e familjes s tij.
Prokurori i shtetit njoftohet menjher nga gjyqtari kompetent pr do
krkes t br nga i pandehuri, mbrojtsi, i dmtuari, dshmitari
bashkpunues ose dshmitari dhe ai ka t drejt t bj rekomandime e
deklarata lidhur me faktet te gjyqtari kompetent n seanc dgjimore, ose
me shkrim nse nuk sht urdhruar seanc dgjimore nga gjyqtari
kompetent.
Paragraft 1 dhe 2.
Paragrafi 1 i nenit 221 rregullon shtjen e paraqitjes s krkess dhe dhnies s urdhrit
pr caktim t mass mbrojtse apo t urdhrit pr anonimitet pr t dmtuarin,
dshmitarin bashkpunues, dshmitarin apo pr antart e familjeve t tyre. Krkesn
me shkrim mund ta paraqesin prokurori i shtetit,i pandehuri, mbrojtsi, i dmtuari apo
dshmitari. Krkesa i paraqitet gjyqtarit (gjyqtarit t procedurs paraprake, gjyqtarit t
vetm gjykues apo kryetarit t trupit gjykues) n cilndo faz t procedurs. Ndonse
Kodi kur flet pr krkes me shkrim nuk prcakton qart mnyrn e dorzimit t saj
gjyqtarit, duke e pasur parasysh konfidencialitetin q duhet t sigurohet pr dshmitar
t mbrojtur, konsiderojm se nse krkesa nuk i dorzohet drejtprdrejt gjyqtarit, ajo
do duhej t mbyllej n zarf dhe t adresohet personalisht pr gjyqtarin prkats.
Krkesa duhet t prmbaj pretendimet faktike t paraqitsit lidhur me nevojn e
aplikimit t mass mbrojtse apo t urdhrit pr anonimitet. Pasi q gjyqtari evidencon
krkesn, at e mbyll n nj zarf dhe e vulos. Prmbajtja e krkess paraqet fshehtsi
n t ciln askush, prve gjyqtarit kompetent dhe prokurorit t shtetit, nuk ka qasje.
Zbulimi i ksaj fshehtsie paraqet vepr penale shkelje t fshehtsis s procedurs
sipas nenit 400 t KP-s. Fshehtsi paraqesin edhe pretendimet faktike t prokurorit t
shtetit kur ai krkon nga gjykata q nj person (i dyshuar apo i pandehur) t shpallet
dshmitar bashkpunues (neni 236 parag. 1 dhe 2). Zbulimi i fshehtsis lidhur me
pretendimet faktike t prokurorit t shtetit paraqet vepr penale zbulim i paautorizuar i
informacionit t besueshm nga neni 203 t KP-s. N rast t till ndjekjen penale e
bn prokurori i shtetit ex officio e jo sipas propozimit. Po ashtu duhet cekur se parag. 2
i neni 2-3 t KP-s, (q ka t bj me prjashtim t prgjegjsis penale pr personin q
ka zbuluar informatn n interes publik) nuk zbatohet kur sht fjala pr zbulim t
fshehtsis lidhur me dshmitarin bashkpunues.
554
Ejup Sahiti
Paragraft 3 deri 5.
Gjyqtari kompetent, pasi q pranon krkesn, por para se t vendos pr te, i ka dy
mundsi: a) kur e sheh t nevojshme mund ta thrras nj seanc dgjimi t mbyllur
pr t siguruar informacione shtes; b) kur krkohet marrja e urdhrit pr anonimitet
sipas nenit 171 dhe 172, gjyqtari duhet patjetr t thrret seanc dgjimi t mbyllur.
Baz faktike (kusht material) pr marrje dhe zbatim t urdhrit pr mas mbrojtse sipas
parag. 4 sht konstatimi se: ekziston rrezik serioz pr t dmtuarin, pr dshmitarin
ose pr antarin e familjes s tij dhe, masa mbrojtse sht e domosdoshme pr t
parandaluar rrezikun e till. (Krahaso me nenin 222 parag. 3) Neni 4 parag. 1 i Ligjit
pr mbrojtjen e dshmitarit parasheh se masat e mbrojtjes mund t zbatohen para, gjat
dhe pas procedurs penale pr personin e rrezikuar dhe njhersh prcakton lmenjt e
veprave penale (pa iu referuar kapitujve prkats t KP-s) si vijon: 1) vepra penale
kundr Kosovs dhe banorve t saj (t cilat n Kodin e Ri Penal titullohen: Veprat
penale kundr rendit kushtetues dhe siguris s Republiks s Kosovs); 2) vepr
penale kundr t drejts ndrkombtare; 3) vepr penale kundr ekonomis; 4) vepr
penale kundr detyrs zyrtare; 5) vepr penale pr t ciln me ligj parashihet dnimi me
pes vite burgim. Pr zbatim t masave mbrojtse parag. 2 i nenit 4 t LMD-s
gjithashtu krkon dy kushte: ekzistimin e rrezikut serioz (kusht i njjt me at n parag.
4, nnparag. 4.1. t neni 221 t KPP-s) dhe pranimin e personit q t bashkpunoj me
organet e hetuesis dhe t gjyqsis.
sht shtje faktike ajo se kur marrja n pyetje e personit konkret n cilsi t
dshmitarit paraqet rrezik serioz pr t (frik t justifikueshme pr rrezikim t jets,
shndetit fizik ose mendor, t prons t t dmtuarit ose t dshmitarit bashkpunues,
t dshmitarit ose t antarit t familjes s tij si pasoj q pritet pr faktin se dshmitari
ose i dmtuari kan dhn prova gjat marrjes n pyetje apo dshmimit n gjykat).
Frik e justifikueshme pr rrezikim jete ose shndeti t do t ekzistonte ather kur i
dmtuari, dshmitari ose antari i familjes s tyre n mnyr direkt krcnohet me
kanosje t karakterit t t caktuar, por edhe ather kur indirekt mund t konkludohet
se ndaj dshmitarit apo antarit t familjes s tij mund t shkaktohet pasoja e till. Nse
kanosja sht br n drejtim t shkaktimit t lndimeve trupore, ather kemi t bjm
me rrezikim t integritetit trupor ose t shndetit. Liria e dshmitarit ose e t afrmit t
tij gjithashtu do t rrezikohej nse u kanoset rreziku pr kidnapim ose pr privim t
kundrligjshm t liris. Me pron, si nj rrethan q justifikon aplikimin e mass
mbrojtse, do t duhej t kuptohet prona n nj vllim t konsiderueshm, e cila sht
me rndsi ekzistenciale pr dshmitarin apo pr t afrmin e tij, ose vlera e ndonj
sendi ka rndsi n raport me gjendjen pasurore t dshmitarit apo t antarit t
familjes s tij (shtpia, banesa, puntoria etj.).
Kodi gjithashtu prcakton personat t cilt konsiderohen si antar t familjes s
dshmitarit. T till jan: bashkshorti bashkshortja, bashkshorti bashkshortja
jashtmarte-sor/e, gjinia e gjakut n vij t drejt, prindi adoptues, fmija i adoptuar,
vllai, motra ose prindi birsues (neni 220, nnparag. 2). Bie n sy se afrsia e
prcaktuar me nnparag. 2 neni 220 lidhur me antart e familjes s dshmitarit nuk
sht krejtsisht identike me afrsin sipas nenit 127.
555
Ejup Sahiti
Kusht formal pr zbatim t mass mbrojtse sht marrja e urdhrit nga gjyqtari me t
cilin lejohet masa mbrojtse konkrete e n baz t t cilit dshmitari me t cilin ka t
bj urdhri bhet dshmitar i mbrojtur.
Parag. 5 i njeh t drejtn prokurorit t shtetit q gjyqtari ta njoftoj pr do krkes pr
mas mbrojtse t paraqitur nga cilido person sipas ktij paragrafi dhe, m tutje, t
drejtn t bj rekomandime e t jap deklarata n seancn dgjimore apo me shkrim
nse nuk sht thirrur seanc dgjimore.
Neni 222 [Urdhri pr masa mbrojtse]
1.
2.
3.
556
Gjyqtari kompetent mund t jep urdhr pr masa t tilla mbrojtse kur e

sheh t nevojshme, duke prfshir por pa u kufizuar n:
1.1. Lnien bosh ose shlyerjen e emrave, adresave, vendit t puns,
profesionit ose ndonj t dhne apo informate tjetr q mund t
prdoret pr t identifikuar t dmtuarin, dshmitarin bashkpunues
ose dshmitarin;
1.2. Moszbulimin e ndonj shkrese q identifikon t dmtuarin,
dshmitarin bashkpunues ose dshmitarin;
1.3. Prpjekjen pr t fshehur veorit ose prshkrimin fizik t t
dmtuarit, dshmitarit bashkpunues apo dshmitarit q jep
dshmin, duke prfshir dhnien e dshmis prapa nj mburoje jo t
tejdukshme apo prmes pajisjeve pr ndryshimin e fotografis ose t
zrit, ose marrjen n pyetje t njkohshme nga nj vend tjetr q
komunikon me gjykatoren me ann e qarkut t mbyllur televiziv, ose
videoregjistrimin para seancs dgjimore n pranin e mbrojtsit;
1.4. Caktimin e pseudonimit;
1.5. Seancn e mbyllur pr publikun;
1.6. Urdhrat ndaj mbrojtsit pr t mos zbuluar identitetin e t
dmtuarit, dshmitarit bashkpunues apo dshmitarit, ose pr t mos
zbuluar ndonj material apo informacion q mund t shpie n
zbulimin e identitetit;
1.7. Largimin e prkohshm t t pandehurit nga gjykatorja nse
dshmitari bashkpunues ose dshmitari refuzon t dshmoj n
prani t t pandehurit apo nse rrethanat ia bjn t ditur gjykats se
dshmitari nuk do ta flas t vrtetn n prani t t pandehurit; ose
1.8. Cilido kombinim i metodave t prmendura m lart pr t
parandaluar zbulimin e identitetit t t dmtuarit, dshmitarit
bashkpunues ose dshmitarit.
Dispozitat tjera t ktij Kodi nuk vlejn ather kur jan n kundrshtim
me masat mbrojtse nga paragrafi 1 i ktij neni.
Urdhri pr mas mbrojtse bhet me shkrim dhe nuk prfshin informata t
cilat mund t ojn n zbulimin e identitetit t t dmtuarit, dshmitarit
bashkpunues, dshmitarit ose t antarit t familjes s tij, ose t cilat mund
ta zbulojn ekzistimin ose seriozisht t rrezikoj sigurin e veprimeve
hetimore t policis dhe fshehtsin e tyre.
Ejup Sahiti
4.
Kur urdhrohet masa mbrojtse pr t dmtuarin, dshmitarin bashkpunues apo dshmitarin, pala q ka paraqitur krkesn mund t krkoj
ndryshimin e mass mbrojtse. Vetm gjyqtari kompetent n kt faz t
procedurs mund ti ndryshoj apo anuloj urdhrat, ose t autorizoj
dhnien e materialit t mbrojtur nj gjyqtari tjetr pr ta prdorur n
procedura t tjera. Nse n kohn kur bhet krkesa pr ndryshim apo
heqje gjykata fillestare nuk ka m kompetenc mbi rastin, gjyqtari
kompetent i gjykats q ka kompetenc mund t urdhroj ndryshimin apo
heqjen e till pasi t ket njoftuar me shkrim dhe t ket dgjuar fardo
argumenti t prokurorit t shtetit.
Paragraft 1 dhe 2.
Neni 222 prcakton prmbajtjen e urdhrit pr masa mbrojtse dhe pr mnyrn e
zbatimit t tij.
Parag. 1 n nnparagraft 1.1.-1.8. t tij, ndonse jo n mnyr shteruese (taksative),
bn konkretizimin e veprimeve dhe t metodave t cilat i ndrmerr gjyqtari pr t
parandaluar zbulimin e identitetit t t dmtuarit, t dshmitarit bashkpunues ose t
dshmitarit t mbrojtur.
Kreu II (nenet 5-14) i Ligjit pr mbrojtjen e dshmitarve rregullon llojet e masave
mbrojtse t cilat mund t zbatohen pr t siguruar mbrojtje t personit t mbrojtur.
Kur ndonj dispozit tjetr e Kodit sht n kundrshtim me masat mbrojtse nga
parag. 1 ather zbatohen dispozitat e kapitullit XIII.
Paragrafi 3.
Krahas mundsis s urdhrimit t mass mbrojtse pr shkak t ekzistimit t rrezikut
serioz me qllim t parandalimit t rrezikut t till (sipas nenit 221, parag. 4), parag. 3 i
nenit 222 afron edhe nj baz tjetr pr urdhrim t mass mbrojtse. N t vrtet
thuhet se n urdhr nuk bn t prfshihet informata e cilat mund t oj n zbulimin e
identitetit t t dmtuarit, t dshmitarit bashkpunues, t dshmitarit ose t antarit t
familjes s tij, e cila mund ta zbuloj: sigurin e veprimeve hetimore (t zbuloj faktin
se po zhvillohen hetime policore, ose seriozisht t rrezikoj sigurin e veprimeve
hetimore t policis dhe fshehtsin e tyre. N kt drejtim krahaso; me nenin 236,
parag. 3..
Paragrafi 4.
Masa mbrojtse e urdhruar pr t dmtuarin, dshmitarin bashkpunues ose pr
dshmitarin, me krkes t pals q at e ka krkuar, mund t ndryshohet. Pr shkak t
nevojs s mtejme pr ruajtjen e konfidencialitetit t t dhnave, ndryshimin ose
anulimin e saj apo dhnien e materialit t mbrojtur nj gjyqtari tjetr (p.sh. pr ta
prdorur n procedur lidhur m ankim kundr urdhrit pr anonimitet - neni 225, parag.
3), mund ta bj vetm gjyqtari i cili e cakton masn. Mirpo, n qoft se n kohn kur
sht br krkesa pr ndryshim ose heqje t mass mbrojtse kompetenca gjyqsore
rreth asaj shtje penale ka kaluar n kompetenc t nj gjykata tjetr (p.sh. kur me
557
Ejup Sahiti
riorganizimin e gjykatave shtja penale nga gjykata e qarkut ka kaluar n kompetenc

t gjykats themelore), ather gjykata kompetente mund t urdhroj ndryshimin ose
heqjen e mass, por pasi ta ket njoftuar me shkrim dhe t kt marr mendimin e
Neni 223 [Urdhri pr anonimitet nga publiku]
1.
2.
3.
Kur masat mbrojtse nga neni 222, paragrafi 1 i ktij Kodi jan t
pamjaftueshme pr t garantuar mbrojtjen e dshmitarit i cili sht
propozuar nga mbrojtja, n rrethana t jashtzakonshme gjyqtari
kompetent mund t urdhroj anonimitet, ku dshmitari t cilin e ka
propozuar mbrojtja mbetet anonim pr publikun, t dmtuarin dhe
prfaqsuesit e tij ligjor ose prfaqsuesit e autorizuar.
Para marrjes s urdhrit pr anonimitet, gjyqtari kompetent mban seanc
dgjimore me dyer t mbyllura, n t ciln merren n pyetje dshmitari
prkats dhe personat tjer t nevojshm, si jan personeli policor dhe
personeli ushtarak q kujdesen pr sigurin. Prve ktyre personave, t
pranishm mund t jen vetm prokurori i shtetit, personeli i domosdoshm
i gjykats e i prokuroris dhe mbrojtsi.
Gjyqtari kompetent mund t nxjerr urdhr pr anonimitet vetm kur ai
mon se:
3.1. Ekziston rrezik serioz pr dshmitarin ose antarin e familjes s tij
dhe anonimiteti i plot i dshmitarit sht i nevojshm pr t
parandaluar rrezikun e till serioz;
3.2. Dshmia e dshmitarit sht e rndsishme pr shtjen sa q e bn t
padrejt realizimin e mbrojtjes pa t;
3.3. Besueshmria e dshmitarit sht hetuar dhe zbuluar plotsisht pr
gjyqtarin n seanc t mbyllur; dhe
3.4. Nevoja pr anonimitetin e dshmitarit sht m e rndsishme pr
vnien e drejtsis se sa interesi i publikut apo t dmtuarit pr ta
ditur identitetin e dshmitarit n zbatimin e procedurs.
Paragrafi 1.
Urdhrin pr anonimitet mund ta marr gjyqtari kompetent n rrethana t
jashtzakonshme, kur masat mbrojtse nga neni 222, parag. 1 jan t pamjaftueshme
pr t garantuar mbrojtjen e dshmitarit i cili sht propozuar nga mbrojtja. Me rastin e
marrjes s urdhrit pr anonimitet, t cilit i paraprin seanca dgjimore me dyer t
mbyllura, pr sa i prket asistimit t personave n at seanc, gjyqtari udhhiqet me
parimin e gradualitetit. Zbatimi gradual shkon n drejtim t ngushtimit t rrethit t
pjesmarrsve procedural t pranishm n seancn dgjimore dhe varet nga ajo se
kush e ka propozuar urdhrin pr anonimitet (neni 223, parag. 2 dhe neni 224, parag. 1).
N rastin nga parag. 1 dshmitari i propozuar nga mbrojtja mbetet anonim pr
publikun, t dmtuarin dhe prfaqsuesit e tij ligjor ose prfaqsuesit e autorizuar.
Instituti i dshmitarit anonim nga publiku sipas nenit 223 zbatuar edhe n rastet e
ngritjes s aktakuzave: pr krime t lufts kundr popullsis civile prkatsisht pr
558
Ejup Sahiti
krimet e lufts n shkelje t rnd t konventave t Gjenevs nga neni 150 i KP-s 288;
krim t organizuar nga neni 283, vrasje e rnd nga neni 179, blerje, posedim,
shprndarje dhe shitje e paautorizuar e narkotikve nga neni 273 i KP-s 289; krim t
organizuar nga neni 283, trafikim me njrz nga neni 171, ushtrim i kundrligjshm i
veprimtaris mjeksore ose farmaceutike nga neni 262 i KP-s. 290
Konkretizimi i rrethanave q tregojn se n rast t marrjes n pyetje t dshmitarit sipas
parimit t publicitetit ekziston rrezik serioz pr jet, shndet, liri ose pron t
dshmitarit apo t antarit t familjes s tij, sht i nevojshm pr t sqaruar pse sht e
nevojshme q dshmitari t fitoj mbrojtje t posame. Sidoqoft, kur Kodi flet pr
rrethanat e jashtzakonshme, t cilat arsyetojn marrjen e urdhrit pr anonimitet, nuk
prcakton cilat jan ato rrethana. Pa dyshim, t tilla mund t jen ato rrethana t cilat e
vejn n rrezik jetn e dshmitarit apo t antarit t familjes s tij. Konsiderojm se
rrethan e till mund t jet p.sh. kur dshmitari ka marr letr anonime krcnuese pr
jet, ose kur policia apo prokurori i shtetit kan informacione pr prgatitje t
likuidimit fizik t dshmitarit, pr kidnapim t antarit t familjes s tij e t ngjashme.
Nuk sht e domosdoshme t sqarohet n detaje ekzistimi i rrezikut t till, meq di e
till n praktik shpesh nuk sht e mundshme, sepse aty zakonisht sht fjala pr
informacione operative. Megjithat gjithsesi sht e nevojshme t sqarohet ekzistimi
real i rrezikut pr dshmitarin apo pr antarin e familjes s tij.
Paragrafi 2.
Pr marrje t urdhrit pr anonimitet kusht sht q gjyqtari n seanc dgjimore t
mbyllur t marr n pyetje dshmitarin prkats dhe personat q konsiderohet se sht
e nevojshme t pyeten si sht policia dhe personeli ushtarak q kujdesen pr sigurin.
Prve ktyre personave, t pranishm mund t jen vetm prokurori i shtetit, personeli
i domosdoshm i gjykats e i prokuroris dhe mbrojtsi.
Bazuar n Ligjin pr gjykatat, n sistemin gjyqsor t Kosovs ekzistojn gjykatat
themelore, Gjykata e Apelit dhe Gjykata Supreme e Kosvs. N sistemin gjyqsor t
Kosovs nuk ekziston gjykat ushtarake.
N shtetin e Republiks s Kosov, megjithse ekzistojn Forcat e Armatosura t
Kosovs, tani pr tani Forcat e tilla nuk emrtohen si ushtri. Ather mund t shtrohet
pyetja pse n parag. 2 t ktij neni prmendet personeli ushtarak. Referenca e till
mbshtetej n faktin se KFOR-i si forc ushtarake n Kosov, n kuadr t ushtrimit t
mandatit t vet pr realizim t siguris, kishte autorizime t kufizoj lirin e
qytetarve, pastaj ata tua dorzoj organeve procedurale. N perspektiv, pjestarin e
Forcs s Armatosur t Kosovs e shohim si personel ushtarak i cili, n rrethana t
caktuara q do t kishin t bnin me t pandehurin e caktuar, mund t jet ai q afron
sigurin n seanc dgjimore t mbyllur. Krahaso nenin 126, nnparag. 1.1. i cili flet
pr ruajtjen e fshehtsis ushtarake n procedur penale.
Prshkrimi i rrethanave me t cilat ka t bj dshmimi paraqet shnim t lnds s
dshmimit, e cila sqarohet pr sa i prket pritjeve dhe kahjes s besueshme t
dshmimit, megjithse aty sipas rregullit nuk mund t pritet ndonj shkall e lart e
288
Shih: PPS. nr. 88/11.

290
Shih: PPS. nr. 02./09.
289
559
Ejup Sahiti
konkretizimit, sepse detajet do t sigurohen me veprim t pastajshm t marrjes n

pyetje t dshmitarit.
Paragrafi 3.
Marrja e urdhrit pr anonimitet sht mundsi t ciln e mon gjyqtari kompetent.
Parag. 3 prcakton kushtet t cilat duhet t plotsohen n mnyr kumulative pr t
marr urdhrin pr anonimitet. Ato jan: a) ekziston rrezik serioz pr dshmitarin dhe
antarin e familjes s tij; b) anonimiteti i plot i dshmitarit sht i nevojshm pr t
parandaluar rrezikun e till serioz; c) dshmia e dshmitarit sht e rndsishme pr
shtjen sa q mos procedimi i ktij mjeti provues do t ishte jo i drejt pr realizimin e
mbrojtjes; ) besueshmria e dshmitarit sht hetuar dhe zbuluar plotsisht pr
gjyqtarin n seanc t mbyllur dhe d) nevoja pr anonimitetin e dshmitarit sht m e
rndsishme se sa efekti i interesit t t dmtuarit, dhe prfaqsuesit ligjor ose
prfaqsuesit t autorizuar t tij pr ta ditur identitetin e dshmitarve n zbatimin e
procedurs.
Neni 224 [Urdhri pr anonimitet prej t pandehurit]
1.
2.
3.
4.
5.
560
Kur masat mbrojtse t parapara n neni 222, paragrafi 1 i ktij Kodi jan
t pamjaftueshme pr t garantuar mbrojtjen e t dmtuarit, dshmitarit
bashkpunues ose t dshmitarit i cili nuk sht propozuar nga mbrojtja,
gjyqtari kompetent n rrethana t jashtzakonshme mund t marr urdhr
pr anonimitet me t cilin i dmtuari, dshmitari bashkpunues ose
dshmitari mbetet anonim pr t pandehurin dhe mbrojtsin.
Prokurori i shtetit krkon urdhr pr anonimitet prej t pandehurit vetm
me propozim me shkrim t mbyllur ku paraqiten fakte t cilat tregojn se:
2.1. ekziston rrezik serioz pr t dmtuarin, dshmitarin bashkpunues
ose dshmitarin pr t cilin krkohet urdhri pr anonimitet; dhe
2.2. anonimiteti do t parandalonte rrezikun serioz pr t dmtuarin,
dshmitarin bashkpunues ose dshmitarin.
Gjykata nuk lshon urdhr nga ky nen bazuar n krkesn nga paragrafi 2
e cila bazohet n prshkrim t prgjithshm t rreziqeve q i kanosen
dshmitarve n raste t ngjashme.
Para se t merret urdhr pr anonimitet, gjyqtari kompetent zbaton seanc
dgjimore me dyer t mbyllura, n t ciln merren n pyetje i dmtuari,
dshmitari bashkpunues ose dshmitari n fjal dhe personat tjer t
nevojshm si sht personeli policor ose ushtarak q kujdesen pr rendin.
Prve ktyre personave, t pranishm mund t jen vetm prokurori i
shtetit, personeli i domosdoshm i gjykats dhe i prokuroris.
Gjyqtari kompetent mund t nxjerr urdhr t till pr anonimitet vetm
kur ai mon se:
5.1. Ekziston rrezik serioz pr t dmtuarin, dshmitarin bashkpunues
ose dshmitarin apo antarin e familjes s tij dhe anonimiteti i plot i
t dmtuarit, dshmitarit bashkpunues ose dshmitarit sht i
nevojshm pr t parandaluar rrezikun e till serioz;
Ejup Sahiti
5.2.
5.3.
5.4.
Dshmia e t dmtuarit, dshmitari bashkpunues ose dshmitarit

sht e rndsishme pr shtjen sa q e bn t padrejt realizimin e
ndjekjes pa t;
Besueshmria e t dmtuarit, dshmitarit bashkpunues ose
dshmitarit sht hetuar dhe zbuluar plotsisht pr gjyqtarin
kompetent n seanc t mbyllur; dhe
Nevoja pr anonimitetin e t dmtuarit, dshmitarit bashkpunues
ose dshmitarit sht m e rndsishme pr vnien e drejtsis se sa
interesi i t pandehurit pr ta ditur identitetin e t dmtuarit,
dshmitarit bashkpunues apo dshmitarit n zbatimin e mbrojtjes.
Paragrafi 1.
Si sht par m lart, parag. 1 i nenit paraprak rregullon marrjen e urdhrit pr
anonimitet t dshmitarit t propozuar nga mbrojtja dhe prcakton personat q mund t
jen t pranishm n seancn dgjimore t mbyllur. Shih komentin t neni 222, parag.
1. Paragrafi 1 i nenit 224 rregullon marrjen e urdhrit pr anonimitet t t dmtuarit, t
dshmitarit bashkpunues ose t dshmitarit t cilt nuk jan propozuar nga mbrojtja.
Kur n rast t till gjyqtari merr urdhr pr anonimitet, i dmtuari, dshmitari
bashkpunues ose dshmitari mbeten anonim pr t pandehurin dhe mbrojtsin.
Instituti pr shpallje t dshmitarit anonim nga i pandehuri dhe mbrojtsi sipas nenit
224 sht zbatuar n rastet e ngritjes s aktakuzave: pr krime t lufts kundr
popullsis civile prkatsisht pr krimet e lufts n shkelje t rnd t konventave t
Gjenevs nga neni 150 i KP-s 291; krim t organizuar nga neni 283, vrasje e rnd nga
neni 179, blerje, posedim, shprndarje dhe shitje e paautorizuar e narkotikve nga neni
273 i KP-s 292; krim t organizuar nga neni 283, trafikim me njrz nga neni 171,
ushtrim i kundrligjshm i veprimtaris mjeksore ose farmaceutike nga neni 262 i KPs. 293
Paragraft 2 dhe 3.
Kur n procedur paraqitet nevoja pr urdhr pr anonimitet prej t pandehurit,
prokurori i shtetit krkon urdhrin me propozim me shkrim t mbyllur ku i paraqet fakte
konkrete t cilat tregojn se: - ekziston rrezik serioz pr personin pr t cilin krkohet
urdhri pr anonimitet; dhe se - anonimiteti do t parandalonte rrezikun serioz pr
personin e till. Mirpo, gjykata nuk lshon urdhr pr anonimitet bazuar n krkesn e
prokurorit nga paragrafi 2 i ktij neni kur ajo bazohet n prshkrim t prgjithshm t
rreziqeve q i kanosen dshmitarve n raste t ngjashme.
Paragrafi 4.
Shih: komentet e paragrafit 2, t nenit 223.
291

293
292
561
Ejup Sahiti
Paragrafi 5.
Paragrafi 5 prcakton kushtet t cilat duhet t plotsohen n mnyr kumulative pr t
marr urdhrin pr anonimitet. Ato jan: a) ekzistimi i rrezikut serioz pr t dmtuarin,
dshmitarin bashkpunues, dshmitarin apo antarin e familjes s tij nse nuk ruhet
anonimiteti i plot i t dmtuarit, i dshmitarit bashkpunues a i dshmitarit, me rast
sht e nevojshme t parandalohet rreziku i till; b) dshmia sht aq e rndsishme pr
shtjen sa q e bn t padrejt realizimin e ndjekjes pa t; c) besueshmria e t
dmtuarit ose e dshmitarit sht hetuar dhe sht zbuluar plotsisht pr gjyqtarin n
seanc t mbyllur dhe ) nevoja pr anonimitetin e t dmtuarit, t dshmitarit
bashkpunues, ose t dshmitarit me qllim sigurimi t drejtsis vlen m shum se
interesi i t pandehurit pr t msuar identitetin e personit nn anonimitet gjat zbatimit
t mbrojtjes.
Neni 225 [Forma e urdhrit pr anonimitet]
1.
2.
3.
Urdhri pr anonimitet duhet br me shkrim dhe nuk prmban ndonj

informacion q mund t oj n zbulimin e identitetit t t dmtuarit,
dshmitarit bashkpunues, dshmitarit apo antarit t familjes s tij, ose q
do t mund t zbulonte ekzistimin ose do t ekspozonte ndaj nj rreziku
serioz sigurin operacionale t hetimit t fsheht t policis.
T dhnat nga procesverbali i seancs s mbyllur hiqen nga procesverbali,
mbyllen dhe ruhen si fshehtsi zyrtare menjher pas identifikimit dhe para
marrjes n pyetje t t dmtuarit, dshmitarit bashkpunues ose
dshmitarit.
T dhnat e kufizuara mund t inspektohen dhe t prdoren nga prokurori
i shtetit dhe gjyqtari kompetent vetm n procedurn e ankimit kundr
urdhrit t shqiptuar nga neni 223 ose 224 t ktij Kodi. Ankesa kundr
urdhrit pr anonimitet dhe prdorimi i metodave pr t parandaluar
zbulimin e identitetit ndaj publikut, t dmtuarit, dshmitarve, mbrojtsit
dhe t pandehurit mund ti paraqitet kolegjit shqyrtues kur urdhri sht
dhn nga gjyqtari i procedurs paraprake. N t kundrtn, mund t
ushtrohet ankes vetm kundr aktgjykimit.
Paragraft 1 dhe 2.
Qllimi kryesor i urdhrit pr anonimitet sht: 1) mbrojtja e identitetit t t dmtuarit,
t dshmitarit bashkpunues, t dshmitarit ose antarit t familjes s tij dhe 2)
mbrojtja nga ekzistimi ose ekspozimi ndaj nj rreziku serioz pr sigurin operacionale
t hetimeve t fshehta t policis. Andaj, pr ta arritur qllimin e synuar, duhet t hiqen
t dhnat nga procesverbali i sancs dgjimore t zhvilluar me dyer t mbyllura t cilat
do t zbulonin qllimin e caktuar. T dhnat e tilla menjher pas identifikimit por para
marrjes n pyetje t t dmtuarit ose dshmitarit vulosen dhe ruhen si fshehtsi zyrtare.
562
Ejup Sahiti
Paragrafi 3.
Paragrafi 3 i ktij neni parasheh mundsin e paraqitjes s ankess kundr urdhrit pr
anonimitet dhe prdorimit t metodave pr t parandaluar zbulimin e identitetit t
personit t mbrojrur ndaj publikut. Ankes mund t paraqesin i dmtuari, dshmitari,
mbrojtsi dhe i pandehuri. Me at rast vendos kolegjit shqyrtues kur urdhri sht dhn
nga gjyqtari i procedurs paraprake. Mirpo, kur urdhrin pr anonimitet e ka marr
gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues ai mund t atakohet vetm me
ankes kundr aktgjykimit.
T dhnat n t cilat qasja sht e kufizuar mund t shikohen dhe t prdoren nga
prokurori i shtetit dhe gjyqtari kompetent vetm n procedurn e ankimit kundr
urdhrit pr anonimitet.
Neni 226 [Ndalimi i parashtrimit t pyetjeve q mund t zbulojn identitetin]
Gjykata ndalon t gjitha pyetjet, prgjigja e t cilave mund t zbuloj
identitetin e t dmtuarit, dshmitarit bashkpunues ose t dshmitarit t
mbrojtur me masa mbrojtse apo t dhna t kufizuara.
Prve veimit t t dhnave dhe ruajtjes s tyre si fshehtsi zyrtare (neni 225, parag.
2), gjykata, gjat rrjedhs s procedurs, duhet t ket kujdes e t ndaloj do pyetje
prgjigja e t cils mund t zbuloj identitetin e dshmitarit t mbrojtur apo t dhnat e
kufizuara sipas nenit 225, parag. 3.
Neni 227 [Mbrojtja e dshmitarve]
Masat e veanta dhe t jashtzakonshme, mnyrat dhe procedurat pr
mbrojtje t dshmitarve dhe dshmitart bashkpunues rregullohen me
Ligjin pr Mbrojtje t Dshmitarve, Ligji nr. 04/L-015.
LMD-ja n nenin 4 prcakton bazat pr aplikimin e masave mbrojtse, ndrsa Kreu i II
i tij llojet e masave mbrojtse. N kapitujt vijues t ktij ligji rregullohet: themelimi i
Komisionit pr mbrojtjen e dshmitarve dhe kompetencat e tij; kompetenca e
Drejtoris pr mbrojtjen e dshmitarve; mnyra e zbatimit t Programit pr mbrojtjen
e dshmitarve; bashkpunimi ndrkombtar (n baz t marrveshjes ndrkombtare,
marrveshjes bilaterale dhe multilaterale, n baz t reciprocitetit, pas aprovimit nga
Komisioni edhe n raste tjera individuale) pr zbatimin e programit dhe financimi i tij
etj.
Neni 228 [Masat tjera mbrojtse n rastet e dhuns n familje]
Masat mbrojtse n rastet e dhuns n familje para gjykats themelore
rregullohen me Ligjin pr Mbrojtje nga Dhuna n Familje, Ligji nr. 03/L182.
563
Ejup Sahiti
Me dispozitat e neneve 4-27 t Ligjit pr mbrojtje nga dhuna n familje prcaktohen

llojet e masave mbrojtse, rregullohen procedurat e paraqitjes e t shqyrtimit t
krkess pr mas mbrojtse (mas mbrojtse, mas mbrojtse emergjente dhe mas
mbrojtse t prkohshme) dhe t shqiptimit t urdhr mbrojtjes, t urdhr mbrojts
emergjente ose t urdhrit pr mbrojtje t prkohshme emergjente.
564
Ejup Sahiti
Kapitulli XIV: Procedurat alternative

Kapitulli i XIV rregullon disa procedura alternative pr zgjidhje t disa shtjeve
penale. N t sht rregulluar veprimtaria procedurale rreth ndjekjes penale lidhur me
disa vepra penale, veprimtari e cila paraqet prjashtim nga parimi i legalitetit dhe
mbshtetet n parimin e arsyeshmris - oportunitetit. M kt i mundsohet prokurorit
t shtetit t veproj sipas parimit t arsyeshmris edhe jasht rasteve ku dispozita e
posame ligjore lejon trheqje nga ndjekja penale (nenin 52). Vendosja pr ndjekje
penale sipas parimit t arsyeshmris gjithashtu sht parapar me dispozitat e nenit
56, parag. 1 dhe 2 t LDM-s. Me rastin e muarjes s arsyeshmris prokurori duhet
t ket parasysh si interesin e t pandehurit ashtu edhe interesin shoqror.
Vshtrimi i dispozitave t procedurs penale n regjion dhe m gjer tregon se
procedurat alternative gjithnj e m shum vin n shprehje si alternativa pr zgjidhje
t shtjeve penale. Kshtu, n legjislacionet bashkkohore t procedurs penale
ekzistojn lloje t ndryshme t procedurave alternative t cilat gjejn zbatim n
praktik, ku me shum e ku m pak. Ndrkaq te ne, ndonse edhe n Kodin e
mparshm t procedurs penale ishin parashikuar disa lloje t procedurave alternative,
megjithat m sa duket fare pak jan zbatuar n praktik. KPP n fuqi, duke i vendosur
n nj vend t gjitha procedurat alternative, n nj mnyr tregon pr rndsin q kan
kto procedura n zgjidhjen e rasteve penale. 294
Dispozitat nga ky kapitull kan t bjn me pezullimin e prkohshm t procedurs
(neni 230), me mundsin e shmangies nga ndjekja penale (neni 231), me
procedurn e ndrmjetsimit (neni 232), me negocimin e marrveshjes mbi
pranimin e fajsis (neni 233), me lirimin nga dnimi,(neni 234), me dshmitart
bashkpunues (neni 235) dhe me diversionin (neni 184.
Prcaktimi nse do t zbatohet ndonjra nga procedurat alternative nga nenet 229-239
sht n kompetenc t prokurorit t shtetit, ndrsa pr procedurat alternative nga nenet
233-236, krahas krkess s prokurorit t shtetit, duhet edhe vendimi gjyqsor me t
cilin aprovohet krkesa e prokurorit t shtetit.
Neni 229 [Procedurat alternative]
Prokurori i shtetit shqyrton dhe shfrytzon procedurat alternative nga ky
kapitull ose diversionin nga neni 184 i ktij Kodi kur procedura e till apo
diversioni sht n pajtim me detyrat dhe kompetencat e prokurorit t
shtetit nga neni 49 i ktij Kodi.
N procedurat penale n regjion dhe m gjer, procedurat alternative gjithnj e m
shum vin n shprehje si alternativa t zgjidhjeve t shtjeve penale. N
legjislacionet bashkkohore t procedurs penale ekzistojn lloje t ndryshme t
294
Lidhur me disa risi dhe procedurat me procedurat alternative sipas KPP- s n fuqi shih: Sahiti, Ejup,
Murati Rexhep, Disa risi n Kodin e ri t Procedurs penale t Republiks s Kosovs, m vshtrim t
veant, n procedurat penale alternative, Zbornik Radova povodom 70. Godine ivota Berislava Paviia,
Pravni fakultet sveuilit u Rijeci, 2014.
565
Ejup Sahiti
procedurave alternative. N kt kontekst, edhe diversioni i cili sht parapar si mas

e sigurimit t pranis s t pandehurit n t vrtet, prbn nj procedur alternative
dhe si i till do duhej t vendosej n kapitullin mbi procedurat alternative. Prndryshe,
kjo mas fillimisht sht paraqitur n Holand dhe m pas ka gjet zbatim n SHBA.
Nga hyrja n fuqi e KPP-s, nuk ekziston ndonj e dhn e cila vrteton zbatimin e
ksaj mase n praktik!
Dispozita e nenit 229, me prmbajtjen e vet paraqet nj dispozit t prgjithshme me t
ciln autorizohet prokurori i shtetit t shfrytzoj procedurat alternative prfshir edhe
diversionin n pajtim me detyrat dhe kompetencat e prokurorit t shtetit t prcaktuara
me nenin 49 t KPP-s. Sipas nenit 49, prokurori i shtetit prve detyrave dhe
kompetencave themelore t prcaktuara n nenin 7 t Ligjit pr prokurorin e shtetit ka
edhe kto detyra dhe kompetenca shtes: a. prokurori i shtetit sht i autorizuar pr t
prfaqsuar interesat publike para gjykatave t Republiks s Kosovs dhe t krkojn
nga gjykata q t urdhroj masa n pajtim me KPP-n dhe b. n lidhje me veprat
penale t cilat ndiqen sipas detyrs zyrtare apo me propozimin e t dmtuarit, prokurori
i shtetit ka kompetenc q t negocioj dhe t pranoj marrveshje vullnetare pr
bashkpunim apo pranim t fajsis me t pandehurin.
Neni 230 [Pezullimi i prkohshm i procedurs]
1.
2.
3.
4.
Prokurori i shtetit, me plqimin e t dmtuarit mund t pezulloj ndjekjen

pr vepr penale t dnueshme me gjob ose me burgim deri n tre (3) vjet,
duke pasur parasysh natyrn, rrethanat dhe karakterin e veprs penale dhe
t kryersit, nse i pandehuri zotohet se do t sillet si sht udhzuar nga
prokurori i shtetit dhe se do ti prmbush detyrimet e caktuara q
paksojn ose mnjanojn pasojat e dmshme t veprs penale, duke
prfshir:
1.1. eliminimin ose kompensimin e dmit;
1.2. pagesn e nj kontributi ndaj nj institucioni publik ose humanitar
apo t fondeve pr kompensimin e dmit t viktimave t veprave
penale; ose
1.3. kryerjen e puns n interes t prgjithshm.
Nse brenda nj afati prej jo m shum se gjasht (6) muajsh i pandehuri i
prmbush detyrimet, kallzimi penal hudhet ose pushohet hetimi.
Kur i pandehuri nuk i ndrmerr veprimet n pajtim me paragrafin 1. t
ktij neni, prokurori i shtetit mund t rifilloj ndjekjen e veprs penale.
N rastet e dhuns n familje ose dhuns seksuale ky nen nuk zbatohet.
Paragrafi 1.
Pezullimi i ndjekjes vjen n shprehje n rastin kur prokurori i shtetit mon se n baz t
t dhnave t paraqitura n kallzim penal mund ta ngris aktakuzn (neni 101, parag.
2), por megjithat mendon se shtja do t mund t zgjidhej pa krkuar mbajtje t
shqyrtimit gjyqsor.
Prokurori i shtetit, duke pasur parasysh natyrn, rrethanat dhe karakterin e veprs
penale dhe t kryersit, mund t pezulloj ndjekjen pr vepr penale pr t ciln
566
Ejup Sahiti
parashihet dnimi me gjob ose me burgim deri n tre vjet nse plotsohen kushtet
vijuese: a) I dmtuari pajtohet me pezullim t ndjekjes; b) I pandehuri zotohet se do t
sillet ashtu si sht udhzuar nga prokurori i shtetit dhe do ti prmbush detyrimet e
caktuara. Zotimi i t pandehurit nnkupton miratimin dhe gatishmrin e tij q t
plotsoj njrn ose disa prej obligimeve nga parag. 1; dhe c) Vepra penale t mos jet
rast i dhuns familjare ose i dhuns seksuale (parag. 4). Detyrimet t cilat mund ti
jepen t pandehurit jan parapar n tre nnparagraf. Nnparagrafi 1.1. synon t
paksojn ose t mnjanojn pasojat e dmshme t veprs penale, sepse ka t bj me
detyrimin e t pandehurit q t eliminoj ose t kompensoj dmin e shkaktuar.
Obligimet q dalin pr t pandehurin nga dy nnparagraft vijues kan t bj me
pages t nj kontributi n favor t ndonj institucioni (publik, humanitar apo t
fondit pr kompensimin e dmit t viktimave t veprave penale), si dhe me kryerjen e
puns n interes t prgjithshm. Kur shikohet prmbajtja dhe natyra e ktyre
obligimeve duket se ato jan t ngjashme me dnimin me gjob dhe me punn n
interes t prgjithshm t parapara n kod penal si dnime alternative t cilat i shqipton
gjykata. Obligimet nga nnparagraft 1.2. dhe 1.3., ndonse e rndojn t pandehurin,
ato jan rezultat i nj lloj marrveshje ndrmjet prokurorit t shtetit, t pandehurit dhe
t dmtuarit, andaj, si t tilla nuk konsiderohen dnim n kuptimin e plot t fjals.
Kodi fare nuk prcakton sasin e kontributit t cilin do duhej ta paguaj i pandehuri n
baz t parag. 1, nnparag. 1.2. Shuma e kontributit varet nga rrethanat n t cilat sht
kryer vepra penale, nga qndrimi i t pandehurit pas kryerjes s veprs penale si dhe
nga mundsia materiale e t pandehurit. Gjithsesi, shuma e till duhet t jet
proporcionale me veprn penale konkrete.
Paragrafi 2.
I pandehuri duhet t prmbush obligimin e marr brenda afatit pr t cilin jan marr
vesh, por jo m shum se gjasht muajsh. Prmbushja me koh e obligimit rezulton me
hedhje t kallzimit penal ose me pushim t hetimit. N paragraft 1.2. dhe 1.3. flitet
pr hedhje t kallzimit penal ose pr pushim t hetimit kur i pandehuri prmbush
obligimin nga paragrafi 1. Pr t pushuar hetimin supozohet q zbatimi i hetimit t ket
filluar. Konform nenit 101, procedura penale q zhvillohet pr vepra penale pr t cilat
parashihet dnimi me gjob ose dnimi me burgim deri n tri vjet fillohet n baz t
aktakuzs s prokurorit t shtetit, e cila ngritt n baz t kallzimit penal. N
procedur pr zgjidhjen e veprave penale t tilla nuk zbatohen hetimet formale si faz
paraprake e procedurs. N ann tjetr pezullimi i ndjekjes penale sipas ktij neni
gjithashtu mund t bhet pr vepra penale t ndshkueshme me gjob ose me burgim
deri n tri vjet. Nuk sht e qart pse prdoret shprehja pushohet hetimi. Me arsye
mund t shtrohet pyetja si mund t pushohet hetimi aty ku sipas Kodit nuk zhvillohet
hetim. Eventualisht mund t ndodh q prokurori i shtetit t ket filluar hetimin pr nj
vepr penale pr t ciln zbatohet hetimi, dhe gjat hetimit konstaton se pr at vepr
penale nuk sht i domosdoshm hetimi. N situat t till pezullimi eventual i
ndjekjes mund t rezultoj me pushim t hetimit.
567
Ejup Sahiti
Paragrafi 3.
Dshtimi i t pandehurit n prmbushje t obligimit sipas paragrafit 1 i krijon mundsi
prokurorit t shtetit t rifilloj ndjekjen e veprs penale.
Paragrafi 4.
Prkundr efektit procedural q sjell pezullimi i prkohshm i procedurs po q se
prmbushet detyrimi nga paragrafi 1 (hedhja e kallzimit penal me ka faktikisht
pushohet procedimi i mtejshm prkitazi me shtjen e caktuar penale), pr shkaqe t
politiks s pengimit t kriminalitetit kjo procedur me arsye nuk zbatohet n rastet e
dhuns n familje ose t dhuns seksuale.
Neni 231 [Kushtet kur ndjekja nuk sht e detyrueshme]
1.
Prokurori i shtetit nuk detyrohet t filloj ndjekjen penale ose mund t

heq dor nga ndjekja:
1.1. kur ligji penal parasheh q gjykata mund ta liroj nga dnimi
kryersin e veprs penale dhe prokurori i shtetit mon se nga aspekti
i rrethanave aktuale t shtjes vetm gjykimi pa sanksion nuk sht
i nevojshm; ose
1.2. kur kryersi i veprs penale t dnueshme me gjob ose burgim deri
n nj (1) vit sinqerisht pendohet pr veprn penale dhe ndalon
pasojat e dmshme ose bn kompensimin e dmit, kurse prokurori i
shtetit mon se nga aspekti i rrethanave t shtjes sanksioni penal
nuk do t ishte i arsyeshm.
Dispozita e nenit 231 gjithashtu paraqet prjashtim nga parimi i legalitetit. Sipas ksaj
dispozite prokurori i shtetit, ndonse ekzistojn kushtet ligjore pr ndjekje t shtjes
penale konkrete, ka mundsi mos t filloj ndjekjen penale ose mund t heq dor
(trhiqet) nga ndjekja e filluar. Prokurori i shtetit mund t mos e filloj ndjekjen ose t
heq dor nga ndjekja n dy raste:
a) kur kemi t bjm me vepr penale pr t ciln bazuar n Kodin penal gjykata
mund ta liroj nga dnimi kryersin e veprs penale (nenet 77, 78, 29, 30, 34,
parag. 2 t KP -s), ndrsa prokurori i shtetit mon se, duke i pasur parasysh
rrethanat (lehtsuese) e shtjes, gjykimi pa sanksion nuk sht i nevojshm.
b) kur kryersi i veprs penale pr t ciln parashihet dnimi me gjob ose me burgim
deri n nj vit i plotson kushtet vijuese: - sinqerisht pendohet pr veprn e kryer, ndrmerr masa me t cilat ndalon pasojat e dmshme ose - kompenzon dmin e
shkaktuar, ndrsa prokurori i shtetit mon se n rastin e till sanksioni penal nuk
do t ishte i arsyeshm.
Neni 232 [Procedura e ndrmjetsimit]
1.
568
Prokurori i shtetit mund ta drgoj kallzimin penal pr nj vepr penale t

dnueshme me gjob ose me burgim deri n tre (3) vjet pr ndrmjetsim.
Ejup Sahiti
2.
3.
4.
5.
Para se t veproj kshtu, prokurori i shtetit merr parasysh llojin dhe

natyrn e veprs, rrethanat n t cilat ajo sht kryer, personalitetin e
kryersit dhe dnimet e mparshme t tij pr t njjtn vepr penale apo
pr vepra penale t ndryshme, si dhe nivelin e prgjegjsis penale t tij.
Ndrmjetsimi bhet nga ndrmjetsi i pavarur. Ndrmjetsi detyrohet ta
pranoj shtjen e drguar nga prokurori i shtetit dhe t ndrmarr masa
pr t siguruar se prmbajtja e marrveshjes sht n proporcion me
seriozitetin dhe pasojat e veprs.
Marrveshja mund t arrihet prmes ndrmjetsimit vetm me plqimin e
t pandehurit dhe t dmtuarit.
Me marrjen e njoftimit pr arritjen e marrveshjes, prokurori i shtetit e
hudh kallzimin penal. Ndrmjetsi detyrohet t informoj prokurorin e
shtetit pr dshtim n arritjen marrveshjes dhe pr arsyet e dshtimit t
till. Kohzgjatja pr arritje t marrveshjes nuk mund t kaloj tre (3)
muaj.
Procedura mbi zbatimin e ndrmjetsimit zbatohet prshtatshmrisht sipas
dispozitave t Ligjit mbi Marrdhniet e Detyrimeve, dhe Ligjin pr ndrmjetsim.
Neni 232 rregullon procedurn alternative e cila mundson zgjidhje t mosmarrveshjeve pr nj kategori t veprave penale nprmjet ndrmjetsimit. 295 Ndrmjetsimi
si veprimtari jashtgjyqsore sht nj lehtsim pr gjykatn dhe parandalon pasojat
juridike dhe shoqrore t padshirueshme. 296 Ndrmjetsimi ndrmjet viktims dhe
autorit zhvillohet jo vetm me an t praktikave jashtgjyqsore, por edhe brenda
sistemit t drejtsis penale.
Institucioni i ndrmjetsimit, i cili n vete ngrthen drejtsin dmshprblyese
(drejtsin restorative), paraqet nj tendenc bashkkohore t politiks kriminale. N
kt drejtim, lidhur me ndrmjetsimin, duhet t mbahen parasysh nj ser
rekomandimesh t Kombeve t Bashkuara dhe t institucioneve evropiane, mes tyre:
Parimet baz t Kombeve t Bashkuara lidhur me prdorimin e programeve t
Drejtsis Restauruese n shtjet penale dhe Rekomandimi i Komitetit t Ministrave
t Kshillit t Evrops (99)10 N lidhje me ndrmjetsimin n shtjet penale.
Ndrmjetsimi vjen n shprehje n ato raste kur palt bien dakord, me vullnet t lir
295
Ndrmjetsimi si form e zgjidhjes s mosmarrveshjeve ndrmjet viktims dhe kryersit t veprs penale
ka nisur n rekomandimet e Kshillit t Evrops dhe n deklaratn e Kombeve t Bashkuara Pr parimet
baz t drejtsis pr viktimat e krimeve dhe abuzimeve t pushtetit lidhur me ndrmjetsimin n shtjet
penale. Shumica e programeve lidhur me ndrmjetsimin n vende t ndryshme kan t bjn me vepra
penale t vogla t kryera nga t rinjt t cilt jan pr her t par kryers t veprs penale. N shum vende
ndrmjetsi viktim-autor ka nj baz ligjore ose sht si pjes e sistemit t drejtsis s t miturve ose si
pjes e kodit penal (Latifi, Elezi, Hysi, Politika e luftimit t krimit fq. 187 - teksti i cituar sipas Hysi-t).
Ndrmjetsimin si form t zgjidhjes s mosmarrveshjeve ndrmjet palve n konflikt e njeh edhe e drejta
zakonore shqiptare. E drejta zakonore shqiptare e prpunuar ndr shekuj me prvojn m t mir t
vetoeganizimit dhe qeverisjes, n mesjet mori formn e saj t normuar dhe ka shrbyar si rregullator i jets
s prbashkt n t gjitha viset shqiptare. N kushtet e sundimit t t huajve dhe n kuadr t prpjekjeve
pr vetorganizim e mbijetes, krahas institutive tjera, u prpunua edhe instituti i ndrmjetsimit pr t
parandaluar mosmarrveshjet dhe pr t zgjidhur konfliktet, me theks t veant n zgjidhjen e konfliktit t
gjakmarrjes e hakmarrjes, si plag m e rnd e shoqris shqiptare.
296
Zgjidhja e konflikteve dhe pajtimi i mosmarrveshjeve, Tiran, 2004, fq. 170-171.
569
Ejup Sahiti
dhe pasi t jen informuar pr t drejtat, natyrn e procesit dhe pasojat e mundshme
(paragrafi 1 dhe 10 i Rek). 297
N procedurn e ndrmjetsimit, me vullnetin e lir t palve arrihet marrveshja
ndrmjet kryersit dhe viktims lidhur me konfliktin ekzistues ndrmjet tyre dhe pr
kompensimin e dmit t shkaktuar me rastin e kryerjes s veprs penale me ka
realizohet drejtsia restorative. Ithtart e drejts restorative vejn n dukje se prve
efekteve t kqija pr shkelsit, pr familjet e tyre dhe pr shoqrin e gjer, sistemi i
ndshkimit mund ta intensifikoj konfliktin n vend q ta zgjidh at. N vend q t
ofroj palt m afr njra tjetrs, ai zgjeron hendekun q ndan ato. Efektiviteti i
marrveshjes s arritur mnjanon prplasjen e palve n gjykat, ku secila qndron me
ngulm n pozicionet e veta, dhe vendimi i gjykats pashmangshmrisht knaq njrn
pal dhe ndshkon tjetrn duke ln kshtu potencialisht t hapur shtegun e nj
konflikti social.
Procesi i ndrmjetsimit ka qllime m t mdha se sa nxitja e zgjidhjes me pajtim t
palve, ndonse kjo prmban qllimin final t procesit t ndrmjetsimit.
Ndrmjetsimi ka pr qllim ti ndihmoj palt t arrijn zgjidhje funksionale t cilat
jan n t mir t interesave t tyre t prbashkta, t reduktoj shtrirjen dhe amplitudat
e konfliktit t palve, t prmirsoj komunikimin ndrmjet tyre, t nxit ndarje t
drejt dhe racionale t prgjegjsive aktuale dhe t perspektivs. Thn shkurt, finalja e
ktij procesi do duhej t jet fitore pr t dy palt e jo pr njrn fitore e pr tjetrn
humbje. Ndrmjetsimi sht dialogu ose negocimi me prfshirjen e nj t treti, ku
prmes qndrimeve neutrale dhe komunikimit neutral por t qart, u tregohet palve se
mosmarrveshja sht e tyre dhe se ata jan zot n zgjidhjen e konfliktit t tyre.
Ndrmjetsimi pr zgjidhje me pajtim t konflikteve dhe t mosmarrveshjeve n rrug
jashtgjyqsore si alternativ sht m i arsyeshm dhe me efekt t madh edukues e
parandalues. Prparsit e ksaj alternative n krahasim me zgjidhjen gjyqsore jan t
dukshme, sepse palt jan t barabarta dhe, kur pajtohen, asnjra prej tyre nuk e ndjen
veten t fituar ose t humbur 298 Ndrmjetsimi shpesh her prshkruhet si rruga e
krijimit shkall-shkall t rendit dhe bashkpunimit midis palve. N qoft se t gjitha
shtjet q jan pjes e konfliktit zgjidhen prmes ndrmjetsimit, ka m shum t
ngjar se ajo q sht arritur dhe prfunduar, do ti rezistoj testit t kohs 299.
N Kosov ekziston edhe Ligji pr ndrmjetsim me t cilin rregullohet procedura e
ndrmjetsimit n prgjithsi, themelimi, organizimi, funksionimi i Komisionit t
ndrmjetsimit si dhe t drejtat dhe prgjegjsit e ndrmjetsuesve.
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 prcakton shtrirjen e zbatimit t ndrmjetsimit n procedur
penale duke i mundsuar prokurorit t shtetit ta drgoj kallzimin penal t paraqitur pr
vepr penale t dnueshme me gjob ose me burgim deri n tri vjet pr ndrmje297
Latifi, Elezi, Hysi, Politika e luftimit t kriminalitetit, Prishtin, 2012, fq. 188 (teksti i cituar sipas
Vasilika Hysi-t).
298
Elezi, Ismet, Ndrmjetsi pr pajtim n konfliktet penale, Tiran, 2004, fq. 77.
299
Beqiri, Rrahman,Viktimat e krimeve t vrasjeve n rajonin e Mitrovics gjat periudhs 2004-2009
(Punim diplome Master n dorshkrim, i mbrojtur n Fakultetin Juridik t Universitetit t Prishtins, 2011),
fq. 44.
570
Ejup Sahiti
tsim. 300 Prokurori i shtetit, para se t vendos nse kallzimin penal do ta drgoj pr
ndrmjetsim, duhet t merr parasysh: a) llojin dhe natyrn e veprs penale, b)
rrethanat n t cilat sht kryer vepra penale, c) personalitetin e kryersit, ) dnimet
e m parshme t kryersit pr vepr penale t njjt apo pr vepra penale t ndryshme
dhe d) nivelin e prgjegjsis penale t kryersit.
Paragraft 2 dhe 3
Kushtet t cilat krkohen ti plotsoj nj person pr tu licencuar si ndrmjets jan
prcaktuar me nenet 22 dhe 23 t Ligjit pr ndrmjetsim. Shikuar n aspektin penaloprocedural, ndrmjetsi duhet t pranoj shtjen e drguar nga prokurori i shtetit.
Konform paragrafit 3 marrveshja mund t arrihet vetm prmes ndrmjetsimit me
plqimin e t pandehurit dhe t dmtuarit. Nuk prjashtohet mundsia q gjat procesit
t ndrmjetsimit ndrmjetsi t prballt me krkesa joreale t ndonjrs pal. N rast
t till sht detyr e ndrmjetsit t ndrmarr masa t duhura n mnyr q
prmbajtja e marrveshjes t jet n proporcion me seriozitetin dhe pasojat e veprs.
Paragraft 4 dhe 5.
Ndrmjetsimi mund t prfundoj me sukses ose pa sukses. Pavarsisht a ka pasur
sukses ndrmjetsimi apo jo, ndrmjetsuesi ka pr detyr ta njoftoj prokurorin e
shtetit lidhur me kt. Nse ndrmjetsimi ka dshtuar ndrmjetsuesi duhet ta njoftoj
prokurorin e shtetit pr arsyet e dshtimit. Neni 14, paragrafi 1 i Ligjit pr
ndrmjetsim prcakton situatat kur ndrmjetsimi prfundon pa sukses, kurse
paragraft 4 dhe 5 t t njjtit nen prcaktojn fuqin e marrveshjes t arritur me
ndrmjetsim si dhe mundsin e anulimit eventual t marrveshjes nga ana e gjykats
ose e prokurorit.
Procedura pr ndrmjetsim sht rregulluar me nenet 8-14 t Ligjit pr ndrmjetsim.
Neni 233 [Negocimi i marrveshjes mbi pranimin e fajsis]
1.
N do koh para ngritjes s aktakuzs, prokurori i shtetit dhe mbrojtsi

mund t negociojn kushtet e marrveshjes s shkruar pr pranimin e
fajsis, n baz t s cils i pandehuri dhe prokurori i shtetit pajtohen pr
akuzat e prfshira n aktakuz dhe i pandehuri pajtohet t pranoj fajsin
n shkmbim pr:
1.1. pajtimin e prokurorit t shtetit q ti rekomandoj gjykats dnim
m t but, por jo nn minimumin e parapar me ligj ose minimumin
e prcaktuar n paragrafin 7 t ktij neni; ose
300
Lidhur me institutin e ndrmjetsimit, Gjykata Supreme e Republiks s Kosovs, me 23. 04. 2014, ka
marr Mendim juridik n t cilin theksohet: Gykata ka t drejt q shtjen ta adresoj n
ndrmjetsim, pasi q akti akuzues sht dorzuar n gjyakat edhe pa plqimin e prokurorit N
arsyetim t ktij Mendimi Juridik, n pikn III, m tutje theksohet: Gjykata ka t drejt q shtjen ta
adresoj te ndrmjetsuesi, kur plotsohen kushtet ligjore edhe pa plqimine prokurorit t shtetit, mirpo, ka
pr obligim, ta informoj at pr kt adresim. Kt e parasheh dispozita e nenit 9 par. 6 e Ligjit pr
ndrmjetsim, i cili ligj sht special n raport me KPPK, ngase ky ligj e rregullon shtjen e
ndrmjetsimit n t gjitha aspektet
571
Ejup Sahiti
1.2.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
572
konsiderime tjera n interes t drejtsis, si sht lirimi nga dnimi

sipas nenit 234 t ktij Kodi.
N do koh pas ngritjes s aktakuzs dhe para prfundimit t shqyrtimit
gjyqsor, prokurori i shtetit dhe mbrojtsi mund t negociojn kushtet e
marrveshjes s shkruar pr pranimin e fajsis, n baz t s cils i
pandehuri pranon fajsin n shkmbim pr:
m t but, por jo nn minimumin e parashikuar me ligj ose
minimumin e prcaktuar n paragrafin 7 t ktij nenin; ose
2.2. konsiderime tjera n interes t drejtsis, si sht lirimi nga dnimi
N rastet kur i pandehuri dshiron t arrij marrveshje mbi pranimin e
fajsis, mbrojtsi i t pandehurit, ose i pandehuri nse nuk prfaqsohet
nga mbrojtsi, krkon nga prokurori i shtetit nj takim paraprak pr t
filluar negocimin pr marrveshjen mbi pranimin e fajsis. N t gjitha
negociatat e tilla, i pandehuri duhet t prfaqsohet nga mbrojtsi, n
pajtim me paragrafin 1 t ktij neni.
Pas pranimit t krkess pr takim paraprak, prokurori i shtetit informon
kryeprokurorin e zyrs s tij prkatse, i cili jep autorizim me shkrim pr
mbajtjen e takimit pr diskutimet mbi pranimin e fajsis, n t cilin
deklaratave t t pandehurit do ti jepet imunitet i kufizuar, si parashihet
me paragrafin 11 t ktij neni. T gjitha marrveshjet mbi pranimin e
fajsis duhet t jen n form t shkruar dhe t pranuara nga
kryeprokurori i zyrs prkatse t prokuroris para se formalisht ti
ofrohen t pandehurit.
N rastet kur prokurori i shtetit dshiron t arrij marrveshje mbi
pranimin e fajsis, prokurori i shtetit merr miratimin e kryeprokurorit t
zyrs s tij prkatse pr t filluar negociatat pr marrveshjen mbi
pranimin e fajsis. Pas miratimit nga kryeprokurori i zyrs s tij
prkatse, prokurori i shtetit:
5.1. I drgon letr mbrojtsit t t pandehurit n t ciln prshkruhet
marrveshja e ofruar, prfshir kushtet e prcaktuara n paragrafin
12; ose
5.2. takohet me mbrojtsin dhe t pandehurin pr t negociuar
mundsin dhe kushtet e marrveshjes mbi pranimin e fajsis.
Paragrafi 4 zbatohet prshtatshmrisht.
Marrveshja me shkrim mbi pranimin e fajsis mund t prfshij
dispozitn q prokurori i shtetit, n pajtim me nenin 236 t ktij Kodi, do t
krkoj nga gjykata dhnien e urdhrit q t shpall t pandehurin si
dshmitar bashkpunues, si prkufizohet n nenin 235 t ktij Kodi.
Nse i pandehuri i ndihmon si dshmitar bashkpunues, prokurori i shtetit
do ti rekomandoj gjykats nj dnim m t but n pajtim me paragrafin
7 q reflekton nivelin e ndihms dhe bashkpunimit t dhn nga i
pandehuri, duke pasur parasysh shkalln e rrezikshmris s veprs penale.
N pajtim me marrveshjen me shkrim mbi pranimin e fajsis, prokurori i
shtetit mund t rekomandoj dnim m t but nga nen paragrafi 1.1, 2.1)
Ejup Sahiti
8.
9.
10.
11.
dhe 6, por vetm deri n at shkall q lejohet sipas formulimit t

mposhtm:
7.1. Pr marrveshjet mbi pranimin e fajsis t arritura n shqyrtim
gjyqsor, i pandehuri mund t dnohet s paku 90% t minimumit t
dnimit t prcaktuar me dispozitat prkatse t Kodit Penal.
7.2. Pr marrveshjet mbi pranimin e fajsis t arritura para shqyrtimit
gjyqsor, n rastet kur i pandehuri merr pjes si dshmitar
bashkpunues dhe siguron prova n procedur penale, i pandehuri
mund t dnohet s paku 60% t minimumit t dnimit t prcaktuar
me dispozitat prkatse t Kodit Penal.
bashkpunues n hetim t fsheht dhe siguron prova n procedur
penale, i pandehuri mund t dnohet s paku 40% t minimumit t
I pandehuri dhe mbrojtsi i tij duhet t jen t pranishm gjat takimeve
mbi negocimin e pranimit t fajsis dhe duhet t pajtohen me kushtet e
marrveshjes me shkrim mbi pranimin e fajsis para se ajo ti paraqitet
gjykats. Kur i pandehuri nuk merr pjes si dshmitar bashkpunues,
zbatohen kushtet e mposhtme. Prokurori i shtetit informon t dmtuarin
pr marrveshjen e arritur, pasi q marrveshja t jet n formn
prfundimtare. Kur i dmtuari ka paraqitur krkes pasurore juridike q
rrjedh nga vepra penale e cekur ne aktakuz, marrveshja mbi pranimin e
fajsis duhet ta adresoj krkesn e t dmtuarit dhe prokurori i shtetit
duhet t njoftoj t dmtuarin se i pandehuri krkon t arrij marrveshje
mbi pranimin e fajsis. T dmtuarit duhet ti jepet rasti q ti paraqes
deklarat gjykats mbi krkesn e till pasurore juridike para se gjykata ta
pranoj marrveshjen mbi pranimin e fajsis.
Kur i pandehuri merr pjes si dshmitar bashkpunues, prokurori i shtetit
siguron q krkesa pasurore juridike e t dmtuarit t trajtohet me
marrveshjen mbi pranimin e fajsis. Kur i dmtuari ka paraqitur krkes
pasurore juridike q rrjedh nga vepra penale e cekur ne aktakuz,
marrveshja mbi pranimin e fajsis duhet ta trajtoj krkesn e t
dmtuarit. T dmtuarit duhet ti jepet rasti q ti paraqes deklarat
gjykats mbi krkesn e till pasurore juridike para se gjykata ti shqiptoj
dnimin t pandehurit sipas marrveshjes mbi pranimin e fajsis.
Gjykata nuk merr pjes n negocimin e pranimit t fajsis, por mund t
caktoj afat t arsyeshm kohor, jo m t gjat se tre muaj, pr prfundimin
e negociatave n mnyr q t pengohen zvarritja e procedurs.
N do koh para se gjykata t pranoj marrveshjen mbi pranimin e
fajsis, prokurori i shtetit ose i pandehuri mund t refuzojn marrveshjen
mbi pranimin e fajsis dhe gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues do t caktoj shqyrtimin gjyqsor si parashihet me Kapitullin XIX
573
Ejup Sahiti
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
574
t ktij Kodi. N qoft se prokurori i shtetit dhe mbrojtsi apo i pandehuri

nuk arrijn marrveshje mbi pranimin e fajsis, ose nse marrveshja nuk
pranohet nga gjykata, deklaratat e t pandehurit t dhna gjat negocimit
t pranimit t fajsis, si parashihet n paragraft 3, 4 dhe 5 jan prov e
papranueshme n shqyrtim gjyqsor ose n procedur tjetr t ndrlidhur.
Marrveshja me shkrim mbi pranimin e fajsis duhet t prmbaj t
gjitha kushtet e marrveshjes, e cila duhet t jet e nnshkruar nga
kryeprokurori i zyrs prkatse, mbrojtsi dhe i pandehuri, dhe sht
detyruese pr t gjitha palt nnshkruese. Marrveshja mbi pranimin e
fajsis duhet s paku t prfshij:
12.1. pikat e aktakuzs pr t cilat i pandehuri pranon fajsin;
12.2. nse i pandehuri pranon t bashkpunoj;
12.3. t drejtat nga t cilat hiqet dor;
12.4. prgjegjsia e t pandehurit pr kompensimin e t dmtuarit dhe
konfiskimi i t gjitha pasurive t cilat i nnshtrohen konfiskimit nga
Kapitulli XVIII i ktij Kodi.
Marrveshja po ashtu mund t prfshij dispozitn ku palt pajtohen pr
kufijt e dnimit q do t propozohet nga ana e prokurorit t shtetit nse i
pandehuri bashkpunon substancialisht, ndrsa nse gjykata shqipton
dnim jashta ktyre kufijve n dm t ndonjrs prej palve, ajo pal ka t
drejt ankese kundr vendimit mbi dnimin.
Marrveshja me shkrim mbi pranimin e fajsis i paraqitet gjykats n
seance dgjimore t hapur pr publikun, prve n rastet e prcaktuara n
paragrafin 16 t ktij neni.
Nse marrveshja me shkrim mbi pranimin e fajsis negociohet para
ngritjes s aktakuzs, kundr t pandehurit i cili ka arritur marrveshje
paraqitet aktakuz e veant n t njjtn koh me marrveshjen mbi
pranimin e fajsis. T dy kto mund t paraqiten n zarf t mbyllur dhe t
vulosur. Shqyrtimi fillestar para gjyqtarit t vetm gjykues ose kryetarit t
trupit gjykues mund t shrbej gjithashtu si seanc dgjimore nga ky nen.
Gjykata zyrtarisht mund ta pranoj apo refuzoj marrveshjen mbi pranimin
e fajsis n pajtim me kushtet q duhet t merren parasysh nga paragrafi
18 i ktij neni. Marrveshja mbi pranimin e fajsis hyn n fuqi vetm pasi
q t evidentohet n procesverbal se sht pranuar zyrtarisht nga gjykata.
Nse i pandehuri pajtohet t jet dshmitar bashkpunues dhe kur masat e
parapara n Kapitullin XIII t ktij Kodi i jan siguruar atij, pas krkess
s cilsdo pal, gjykata mund t urdhroj q seanca dgjimore pr
shqyrtimin e marrveshjes mbi pranimin e fajsis t jet e mbyllur pr
publik dhe mund t urdhroj q marrveshja me shkrim pr pranim t
fajsis t jet e mbyllur.
Gjat shqyrtimit se a duhet pranuar marrveshjen mbi pranimin e fajsis,
gjykata duhet t dgjoj t pandehurin, mbrojtsin e tij dhe prokurorin e
shtetit dhe t prcaktoj nse:
18.1. I pandehuri ka kuptuar natyrn dhe pasojat e pranimit t fajsis;
18.2. pranimi i fajsis sht br vullnetarisht nga i pandehuri pas
konsultimeve t mjaftueshme me mbrojtsin e tij, nse ka mbrojts,
Ejup Sahiti
19.
20.
21.
22.
dhe se i pandehuri nuk ka qen i detyruar ose i shtrnguar n asnj

mnyr q t pranoj fajsin;
18.3. pranimi i fajsis mbshtetet n fakte dhe prova materiale t rastit
konkret, t cilat paraqiten n aktakuz, apo me provat materiale t
paraqitura nga prokurori pr plotsimin e aktakuzs dhe t pranuara
nga i pandehuri, si dhe me dshmi tjera, si mund t jen deklaratat e
dshmitarve t paraqitura nga prokurori apo i pandehuri; dhe
18.4. nuk ekzistojn asnj nga rrethanat e parapara n nenin 253,
paragraft 1 dhe 2 t ktij Kodi.
Me rastin e shqyrtimit t marrveshjes mbi pranimin e fajsis, gjykata
duhet t dgjoj pikpamjet e prokurorit t shtetit, mbrojtsit dhe t
dmtuarit. Nse marrveshja e t pandehurit pr bashkpunim dhe pranim
t fajsis sht e mbyllur n pajtim me paragrafin 17 t ktij neni, gjykata
i lejon t dmtuarit t jep deklarat n prfundim t bashkpunimit t t
pandehurit, para shqiptimit t dnimit.
Nse gjykata nuk bindet se jan prmbushur t gjitha kushtet e parapara
n paragrafin 18 t ktij neni, gjykata refuzon marrveshjen mbi pranimin
e fajsis dhe rasti vazhdon n gjykim t rregullt ashtu si parashihet me
kt Kod.
Nse gjykata bindet se jan prmbushur t gjitha kushtet e parapara n
paragrafin 18 t ktij neni, gjykata pranon marrveshjen mbi pranimin e
fajsis dhe urdhron q marrveshja t vendoset n shkresat e lnds n
gjykat. Gjykata cakton datn kur palt do t japin deklaratat e tyre n
lidhje me dnimin, pas s cils gjykata shqipton dnimin. Megjithat, kjo
dat mund t shtyhet n mnyr q i pandehuri t shrbej si dshmitar
bashkpunues.
Pas pranimit t marrveshjes me shkrim mbi pranimin e fajsis nga
gjykata, por para shqiptimit t dnimit, gjykata mund t mos i lejoj t
pandehurit trheqjen e pranimit t fajsis ose mund t mos i lejoj
prokurorit q t trheq marrveshjen mbi pranimin e fajsis, prve nse
gjykata mon se ndonj prej kushteve nga paragrafi 18 i ktij neni nuk
sht prmbushur. Pala e cila krkon t trhiqet nga marrveshja ka
barrn e t provuarit gjat parashtrimit t krkess s till n gjykat.
Marrveshja mbi pranimin e fajsis (plea bargaining) para s gjithash sht institut i
procedurs penale amerikane nprmjet t cilit gjykatat amerikane zgjidhin shumicn e
shtjeve penale. Konsiderohet se n procedurn penale amerikane mbi 90 % t
shtjeve penale zgjidhen nprmjet marrveshjeve mbi pranimin e fajsis. 301
Ndonse marrveshjet pr pranimin e fajsis n SHBA, kan nj tradit t gjat t
zbatimit, edhe m tutje ky institut sht objekt i debateve ndrmjet prkrahsve dhe
kundrshtarve t prfundimit t shtjeve penale me aktgjykim n baz t
marrveshjes pr pranimin e fajsis. 302
301
Nikoli, Danilo, Stranaki sporazum, Beograd, 2009, fq. 21; Bajovi, Vanja, Sporazum o priznanju
krivice, Beograd, 2009, fq. 55; Stephen C. Thaman, Miranda u komperativnom pravu, Hrvatski ljetopis
zakazneno pravo i praksu, Zagreb, vol. 9, nr.1/2002, 194.
302
Ibid.
575
Ejup Sahiti
Marrveshjet pr pranimin e fajsis n procedurn penale amerikane nuk kufizohen

me peshn e veprave penale ka do t thot se kto forma t zgjidhjes s shtjeve
penale vin n shprehje si pr vepra t lehta ashtu edhe pr vepra t rnda penale. Pr
m tepr nj numr i madh i marrveshjeve i referohet pikrisht veprave penale t
rnda. Ndrkaq, n legjislacionet e Evrops kontinentale marrveshjet pr pranimin e
fajsis vin n shprehje pr veprat penale t lehta ose mesatarisht t rnda. 303
Marrveshja pr pranimin e fajsis nnkupton marrveshjen ndrmjet palve n baz
t s cils n nj an prokurori i shtetit detyrohet t zbus aktakuzn duke br
kualifikimin juridik m t but t veprs penale ose trhiqet nga disa pika t akuzs
prkatsisht i propozon gjykats shqiptimin e nj dnimi m t but ndrkaq n ann
tjetr i pandehuri duhet t pranoj fajsin pr veprn penale duke hequr dor nga
shqyrtimi gjyqsor para juris. Heqja dor e t pandehurit nga shqyrtimi gjyqsor para
juris bn q shtja penale t zgjidhet m shpejt dhe n mnyr me efikase. Kjo
pikrisht sht arsye kryesore q edhe shtetet e Evrops kontinentale t pranojn kt
institucion m modalitete t ndryshme.
Marrveshjet mbi pranimin e fajsis n SHBA, m par jan paraqitur n praktikn
gjyqsore dhe ato duhet vshtruar n kontekst t parimit t oportunitetit t ndjekjes
penale sipas t cilit prokurori i shtetit edhe kur jan plotsuar kushtet ligjore pr
ndjekje nuk detyrohet t filloj ndjekjen por ka autorizime t gjra pr t vlersuar nse
do t filloj ose jo ndjekjen penale n rastin konkret. Me fjal t tjera, prokurori nuk
detyrohet t filloj ndjekjen edhe kur plotsohen kushtet ligjore pr ndjekje, pr dallim
nga sistemet e procedurave penale kontinentale, sikurse n rastin e procedurs ton
penale t rregulluar sipas KPP-s s mparshme, ku ai parimisht detyrohej patjetr t
ndrmarr ndjekjen nse jan plotsuar kushtet pr ndjekje. Si i till; parimi i
oportunitetit n procedurn penale amerikane i krijon hapsir t gjer prokurorit pr
koncesione t shumta ndaj t pandehurit duke e joshur at n kt mnyr pr t br
marrveshje pr pranimin e fajsis. Prokurori e as i pandehuri nuk jan t detyruar t
hyjn n marrveshje pr pranimin e fajsis, por ata jan shtrnguar t marrin
iniciativ pr arritjen e marrveshjes pr pranimin e fajsis n rastet kur nuk sht i
qart epilogu i gjykimit para juris. Si sht theksuar paditsi nuk detyrohet t hyj n
marrveshje pr pranim t fajsis me t pandehurin, por gjasat pr t negociuar me t
pandehurin dhe mbrojtjen sht aq m e madhe pr aq sa shtohet dyshimi pr epilogun
e gjykimit para juris. Ndr t tjera, arsye kryesore pse paditsi krkon t arrij
marrveshje pr pranim t fajsis sht mungesa e provave t besueshme pr t
vrtetuar fajsin e t pandehurit para juris. N ann tjetr, i pandehuri dhe mbrojtja i
shmangen gjykimit para juris duke llogaritur se me pranimin e fajsis ose me arritjen
marrveshje pr pranim t fajsis t pandehurit do ti shqiptohet nj dnim m i but
n krahasim me dnimin q eventualisht mund ti shqiptohet kur gjykohet para juris.
Pra, duke pas para sysh se gjyqtaret me rastin e matjes s dnimit, pranimin e fajsis e
marrin si rrethan lehtsuese, t pandehurit jo rrall pranojn fajsin edhe pa arritur
marrveshje paraprake pr pranim t fajsis. Si u theksua m par, gjykimi para juris
sht i pasigurt pr t dy palt epilogu i t cilit nuk lidhet gjithmon vetm me prova t
mjaftueshme dhe t besueshme por edhe nga nj mori faktorsh t tjer, si jan
shkathtsia e palve pr t prezantuar provat n mnyr sa m bindse para juris, pr
303
Damaka, Mirjan, Napomene o sporazumima u kaznenom postupku, HLJKPP, vol. 11, nr. 1/2004, fq.
61.
576
Ejup Sahiti
t kontestuar kredibilitetin e dshmitarve t pals tjetr dhe pr t kontestuar

ligjshmrin e provave t paraqitura nga pala kundrshtare etj.
Marrveshja pr pranimin e fajsis si sht theksuar m sipr sht produkt i
praktiks gjyqsore n t ciln sht zbatuar nj koh t gjat. Mirpo ky institucion
legjitimitetin e plot n procedurn penale amerikane e ka fituar pr her t par n
vitin 1970 n rastin Bradi v. United States. 304 N t vrtet, lidhur me kt rast,
Gjykata Supreme e SHBA-ve pr her t par ka theksuar shprehimisht se ky
institucion sht pjes prbrse e sistemit procedural penal t SHBA-ve i cili
thelbsisht i kontribuon efikasitetit t jurisprudencs penale.305
Marrveshjet pr pranim t fajsis jan zbatuar s pari n fillim t shekullit XIX n
rastet e shitjes s kundrligjshme t alkoolit pr tu br form dominuese e zgjidhjes
s t gjitha rasteve penale n fillim t shekullit XX. Marrveshja pr pranimin e
fajsis sht zhvilluar n at mnyr q s pari paraqitet marrveshja mbi aktakuzn
me t cilin paditsi merr pr sipr q t trhiqet nga disa pika t akuzs ose t zbus
aktakuzn n kmbim pr pranim t fajsis. Ndrkaq, n fund t shekullit t XIX kur
edhe gjyqtart i kan pranuar marrveshjet, sht kaluar n modelin e marrveshjeve
lidhur sanksionin. Duhet theksuar se marrveshjet pr sanksionin nuk kan qen n
favor t arritjes s marrveshjes ndrmjet paditsit dhe t pandehurit pr shkak t
autorizimeve tradicionalisht t mdha t gjyqtarve me rastin e caktimit t sanksioneve.
Gjyqtart kishin autorizime t mdha me rastin e caktimit t dnimeve pr arsye se
dnimet nuk parashiheshin pr vepra penale t caktuara dhe se hapsira pr dnim ishte
tejet e gjer. Autorizimet e mdha t gjyqtarve prkitazi me caktimin e dnimeve kan
br q paditsi nuk ka mund ti premtoj t pandehurit koncesione t qarta n kmbim
pr pranim t fajsis. N kt drejtim, prjashtim i vetm ishin ligjet e prohibicionit
me t cilat prcaktohej absolutisht sistemi i dnimeve, n baz t cilit gjyqtari ishte i
privuar nga autorizimet e mdha q i kishte m rastin e caktimit t dnimit. Prandaj,
marrveshjet pr pranimin e fajsis s pari u paraqiten n procedurat penale pr vepra
penale t tregtis s kundrligjshme me alkool ngase i siguronte palt se marrveshja e
tyre do t jetsohej n praktik. Pr kto vepra penale, gjyqtari kishte pr detyr vetm
t shqiptoj dnimin i cili ishte i prcaktuar me ligj.
Kshtu, rasti i par i marrveshjes pr pranim t fajsis sht shnuar n vitin 1808,
(rasti Stivens), ku paditsi t pandehurin e ngarkonte pr katr vepra penale t tregtis
s kundrligjshme me alkool. 306 N kt procedur palt kishin arritur marrveshje q i
pandehuri t pranoj fajsin pr nj vepr penale n kmbim t trheqjes s paditsit
nga ndjekja penale pr tri vepra penale t tjera, pr ka gjyqtari ishte i detyruar t
shqiptonte dnimin e parapar. Duke qen, se me asnj dispozit tjetr juridike nuk
caktoheshin n mnyr absolute dnimet, prve ligjeve pr tregti t paligjshme t
alkoolit (prohibicionit), kjo ka br q thuaja t gjitha rastet e tregtis s paligjshme me
alkool t zgjidhen nprmjet marrveshjeve pr pranimin e fajsis duke iu shmangur
kshtu gjykimit para juris.
Vlen t theksohet se pas procedurave pr tregti t paligjshme t alkoolit, marrveshjet
pr pranim t fajsis fillojn t zbatohen edhe n procedurat pr veprat m t rnda
penale - vrasjet. Rasti i par i nj marrveshje t till sht shnuar n vitin 1848, ku i
304
Bajovi, op.cit., fq. 56.

Ibid.
306
Ibid.
305
577
Ejup Sahiti
pandehuri fillimisht ka mohuar fajsin duke u deklaruar i pafajshm. Mirpo,

mbrojtsi i t pandehurit, pr tiu shmangur vshtirsive t argumentimit t ksaj vepre
penale para juris i ka premtuar paditsit se i pandehuri do t pranoj fajsin nse
paditsi e ndryshon prkatsisht e zbut aktakuzn e ngritur pr vepr penale t vrasjes
n vepr penale t vrasjes s kryer nga pakujdesia. Arsye kryesore pr paraqitjen e
marrveshjeve pr pranim t fajsis edhe n procedurat penale pr veprat penale t
vrasjeve qndron n faktin se sipas legjislacionit t athershm pr kt vepr penale
ka mund t shqiptohet dnimi me vdekje ose dnimi m burgim t prjetshm. N t
vrtet, gjyqtari me rastin e shqiptimit t dnimit kishte dy alternativa: t shqiptoj
dnim m vdekje ose dnim me burgim afatgjat. Kshtu, e vetmja mundsi pr tiu
shmangur i pandehuri ktyre dnimeve kapitale, ishte q paditsi t ndryshoj
aktakuzn prkatsisht kualifikimin e veprs penale t vrasjes m privim nga jeta, nga
vepra penale e vrasjes t kryer me dashje n veprn penale t kryer nga pakujdesia, pr
t ciln parashihej dnimi me 20 vjet burgim. 307 Pr kt arsye marrveshjet pr pranim
t fajsis gradualisht kan filluar t praktikohen edhe n procedurat penale pr vrasje
nga se ishin n favor t dy palve. Marrveshja e till ishte n favor t paditsit ngase
n kt mnyr paditsi i shmangej vshtirsive q lidheshin me argumentimin para
juris ndrkaq i pandehuri i shmangej dnimit me vdekje ose dnimit m burgim afat
gjat. Marrveshjet pr pranim t fajsis pr veprat penale kundr tregtis s
paligjshme dallojn nga marrveshjet pr pranim t fajsis pr veprat penale t
vrasjes. Kshtu, derisa te tregtia e paligjshme me pije alkoolike, paditsi heq dor nga
ndjekja nga akuzat pr disa vepra penale n kmbim t pranimit t fajsis pr disa
vepra t tjera penale, te vrasja kemi t bjm vetm me nj akuz nga e cila paditsi
nuk ka mund t heq dor, por ka mund vetm ta ndryshoj ose ta zbus akuzn. Lidhur
me mundsin e ndryshimit ose zbutjes s akuzs Gjykata Supreme e SHBA-ve n
vitin 1838 n nj vendim t saj ka konstatuar: Nse paditsi ka autorizim t heq dor
nga ndjekja pr disa vepra penale ai n mnyr analoge ka t drejt t heq dor nga
ndjekja pr disa elemente t veprs penale me t cilat ndryshohet kualifikimi i veprs
penale. 308 N kt mnyr Gjykata Supreme i ka vn bazat pr ndryshimin e
aktakuzave pr veprat m t rnda penale duke hapur kshtu mundsin e arritjes s
marrveshjeve pr pranim t fajsis edhe pr veprn penale t vrasjes. Por, marr n
trsi si arsye kryesore e paraqitjes s marrveshjeve pr pranim t fajsis
konsiderohet shtimi i kriminalitetit dhe rritja enorme e numrit t lndve me t cilat
jan ballafaquar paditsit n fillim t shekullit t nntmbdhjet. 309
Si sht theksuar m par, marrveshjet pr pranim t fajsis, s pari paraqiten n
procedurat penale kundr veprave penale me tregti t paligjshme me alkool dhe vrasjet,
ngase n procedurn pr kto vepra penale, paditsi kishte mundsi m t mdha pr ta
motivuar t pandehurin pr negociuar pr marrveshjen pr pranim t fajsis. N
procedurat penale pr veprat penale t tregtis s paligjshme me alkool, gjyqtari nuk
kishte kurrfar autorizimesh prkitazi me caktimin e dnimit, prandaj paditsi ka mund
ta siguroj t pandehurin se do ti shqiptohet dnimi i caktuar n kmbim pr pranim t
fajsis. N ann tjetr, n procedurn penale pr vepr penale t vrasjes paditsi ka
mund ta zbus aktakuzn duke e ndryshuar aktakuzn pr vepr penale t vrasjes n
307
Ibid., fq. 57.

Ibid., fq. 58.
309
Ibid.
308
578
Ejup Sahiti
vepr penale t vrasjes nga pakujdesia. Kto ishin arsyet kryesore, q n mesin e
shekullit t nntmbdhjet, nj numr fare i vogl i shtjeve penale t tregtis s
paligjshme me alkool t gjykohen para juris. Megjithat, gjyqtart n at koh kishin
qndrim t rezervuara ndaj prpjekjeve t paditsve pr t ndikuar n lartsin e
sanksionit duke e konsideruar kt veprim shkelje t parimit t ndarjes s pushteteve.
Duke mos u pajtuar me kt praktik Kongresi n vitin 1852 ka nxjerr ligjin m t cilin
prcaktohet se pr heqje dor t paditsit nga ndjekja penale krkohet plqimi i
gjykats. 310 Mirpo, paditsit duke qen t interesuar q t zgjidhin sa m shum raste
nprmjet t marrveshjeve pr pranim t fajsis, kan gjetur mnyra pr tiu
shmangur ksaj dispozite ligjore. Kshtu, ata kan hyr n marrveshje t fshehta me t
pandehurin, marrveshje e cila nnkupton q i pandehuri t pranoj fajsin ndrkaq
paditsi t detyrohet q t ler rastin e hapur (on file). 311 Kjo ka br q pa propozim t
paditsit t mos kalohet n fazn e shqiptimit t dnimit. Duke qen se, lnia e rastit t
hapur nuk ka nnkuptuar trheqje nga ndjekja, plqimi i gjykats nuk krkohej
prkatsisht nuk ka qen i domosdoshm. N ann tjetr praktika e lnies s rasteve
gjyqsore t hapura nuk u konvenonte paditsve sepse kjo do t thoshte m pak raste t
zgjidhura q negativisht mund t shprehej pr karriern e tyre profesionale. 312
Duhet theksuar se praktika e lnies t shtjes s hapur m tepr ka pas rndsi pr
paraqitjen dhe zhvillimin e nj instituti tjetr q m von do t emrtohet si dnim me
kusht i cili do t rregullohet me ligj. 313 N t drejtn anglosaksone dnimi me kusht
shqiptohet pa caktim paraprak t dnimit me burgim. N t vrtet, dnimi me burgim
gjykata ia cakton dhe shqipton t pandehurit vetm n rastet kur i pandehuri shkel
kushtet nn t cilat sht ln n liri. 314 N praktikn gjyqsore amerikane t asaj kohe
gradualisht kalohet nga rastet e marrveshjeve t hapura me padits n rastet sipas t
cilave t pandehurit pa kurrfar marrveshje paraprake me padits, pranonin fajsin t
bindur se gjykata do u shqiptoj dnim m kusht.
Mirpo, rritjes s numrit t pranimit t fajsis nga t pandehurit i ka kontribuar n
mas t madhe edhe mundsia e t pandehurve pr tu paraqitur n cilsi t
dshmitarve n shtjen e tyre penale. Kshtu, n fillim t shekullit t nntmbdhjet
n SHBA intensifikohet veprimtaria e nxjerrjes s ligjeve mbi dshmin e t pandehurit
n shtjen e tij penale, me t cilat pozita e t pandehurit i cili vendos t dshmoj para
juris barazohet plotsisht me pozitn e do dshmitari tjetr. Kjo praktikisht do t
thot se i pandehuri i cili merret n pyetje nn betim, i nnshtrohet prgjegjsis penale
pr dshmi t rreme, se paditsi sht i autorizuar q t nxjerr t dhnat prkitazi me
dnimet e mhershme, pr ta diskredituar t pandehurin para juris etj. 315
Konsiderohet, se kto ligje nuk i kan kontribuar pozits m t favorshme t pandehurit
pr dy arsye. Nse, i pandehuri i dnuar m par do t pranoj t dshmoj n shtjen
e tij, paditsi ishte i autorizuar ta njoftoj jurin lidhur me dnimet e tij, t mparshme
ndrkaq nse do t refuzonte pr tu deklaruar, juria mbrojtjen n heshtje do t mund
ta interpretonte si prov t pakontestueshme pr fajsin e tij. 316 Pr m tepr edhe t
310
Ibid., fq. 59.

Ibid.
312
Ibid.
313
Ibid., fq. 60.
314
Ibid.
315
Ibid.
316
Ibid., fq. 61.
311
579
Ejup Sahiti
pandehurit pa t kaluarn kriminale ishin n pozit t palakmueshme, nga se po t

vendosnin pr t dshmuar dhe juria gjen se jan fajtor, do t rrezikonin q paditsi ti
akuzonte pr dhnie t dshmis s rrejshme. Gjyqtari prkitazi me shqiptimin e
dnimit heshtazi do t merrte para sysh prpjekjen e t pandehurit pr t prolonguar
procedurn dhe pr ta vn n lajthitje jurin. Ndrkaq, nse i pandehuri pranon
fajsin ekzistonte mundsia q atij ti shqiptohet dnimi me kusht. Me fjal t tjera,
ligjet pr dshmin e t pandehurve n shtjen e tyre, n mas t madhe i kan
kontribuar pranimit t fajsis dhe zhvillimit dhe intensifikimit e zbatimit
marrveshjeve pr pranimin e fajsis. 317
Gjyqtart fillimisht ndaj pranimit t fajsis dhe marrveshjeve pr pranim t fajsis
ndrmjet palve kishin qndrim t rezervuar. Pr m tepr, gjyqtart ishin kundr
marrveshjeve pr pranim t fajsis duke konsideruar se m kto marrveshje
gjyqtart privohen nga e drejta pr t caktuar dhe shqiptuar dnimet. Gjyqtaret nuk
dshironin q t drejtn pr t prcaktuar dhe shqiptuar dnimet t ndajn me paditsit.
Gjykimi para juris prbnte nj t drejt t patjetrsueshme t pandehurit t garantuar
me Kushtetutn e SHBA-ve. Megjithat, n fund t shekullit nntmbdhjet dhe n
fillim t shekullit njzet situata ndryshon n favor t intensifikimit t marrveshjeve
pr pranimin e fajsis. Por, arsyet kryesore, si theksuam m par, t cilat ndikuan n
favor t pranimit t fajsis jan: numri gjithnj e m madh i shtjeve penale t
pazgjidhura dhe rregullat e shumta t procedurs dhe t provuarit. Kshtu, n vitet e
njzeta t shekullit t kaluar para gjykatave federale nj numr i madh i shtjeve
penale zgjidhej n baz t pranimit t fajsis. 318
Megjithat, duhet br dallim ndrmjet pranimit t fajsis i cili nuk sht rezultat i
marrveshjes pr pranim t fajsis dhe pranimit t fajsis i cili ka pr baz premtimin
e favoreve prkatse nga ana e paditsit n dobi t t pandehurit n kmbim pr pranim
t fajsis.
N kt kontekst, Gjykata Supreme e SHBA-ve, nj koh t gjat nuk i ka aprovuar
aktgjykimet e marra n baz marrveshjeve pr pranim t fajsis ndrmjet paditsit
dhe t pandehurit duke i konsideruar si kundr kushtetuese. Megjithat, Gjykata
Supreme e SHBA-ve n vitet e shtatdhjeta t shekullit t kaluar, si sht theksuar m
par e ndryshon esencialisht qndrimin e mparshm negativ ndaj marrveshjeve pr
pranim t fajsis, duke i legjitimuar marrveshjet pr pranim t fajsis dhe shprehur
n mnyr afirmative n nj numr t vendimeve t saja (shih: rastin Brady v.United
States 1970 dhe rastin Santobello v. New Youork 1971). Po ashtu edhe n teorin
amerikane marrveshjet mbi pranimin e fajsis do t gjejn mbshtetje duke u
konsideruar si kontrat klasike detyrimore t palve t barabarta. 319
N ann tjetr, Gjykata Supreme ka vrtetuar aktgjykimet q mbshteteshin n
pranimin e fajsis t pandehurit i cili nuk ishte rezultat i marrveshjes me paditsin.
N t vrtet, pasi gjyqtari pranimin e fajsis e konsideronte si rrethan lehtsuese
gjat matjes s dnimit, t pandehurit pranonin fajsin pa kurrfar marrveshje
paraprake me paditsin. Kshtu, gjyqtart n mbshtetje t Udhzimit pr shqiptimin e
317
Ibid.
Ibid., fq. 63.
319
Ibid., 66.
318
580
Ejup Sahiti
dnimeve kan qen t autorizuar q t pandehurit i cili pranon fajsin tia zbusin
dnimin pr dy shkall. 320
Ndonse pranimi i fajsis dhe marrveshjes pr pranimin e fajsis rregullohen me
Rregulln Federale t njjt t procedurs penale (11), megjithat Rregullat Federale t
procedurs penale bjn dallim t qart ndrmjet pranimit t fajsis dhe marrveshjes
pr pranimin e fajsis.
Kshtu, me Rregulln 11 (a) rregullohet deklarimi i t pandehurit mbi fajsin. Sipas
ksaj Rregulle i pandehuri n seancn pr deklarim mbi fajsin, mund t deklarohet i
fajshm, i pafajshm ose (me plqimin e gjykats) t jap deklaratn nolo contendere
(nuk i kontestoj konstatimet e akuzs). N rast se i pandehuri refuzon t deklarohet mbi
fajsin, ose nuk vjen n seancn lidhur me deklarimin mbi fajsin, gjykata do t
konsideroj se i pandehuri sht deklaruar i pafajshm.
Ndrkaq, me rregulln 11 (c) prcaktohet procedura e marrveshjes pr pranimin e
fajsis. Me rregulln 11 (c) (1) prcaktohet mundsia q paditsi dhe mbrojtsi
prkatsisht i pandehuri i cili nuk ka angazhuar mbrojts t lidhin marrveshje pr
pranim t fajsis. N prgatitjen dhe lidhjen e marrveshjes nuk mund t marr pjes
gjyqtari. Palt detyrohen q marrveshjen pr pranim t fajsis ta paraqesin n
seancn publike pr deklarim mbi fajsin, por, gjykata me propozim t palve mund t
lejoj q pr arsye t justifikueshme t prjashtohet publiku nga seanca (11) (c) (2). 321
Duhet theksuar se gjykatn nuk e detyron marrveshja e palve lidhur me sanksionin,
ashtu q gjykata marrveshjen mund ta pranoj, refuzoj ose ta shtyj deri sa shrbimi
pr prcaktimin e dnimit nuk sjell raportin n baz t cilit gjyqtari shqipton dnimin.
Kur gjyqtari refuzon marrveshjen pr fajsin e informon t pandehurin pr
mundsin e trheqjes s pranimit (11) (c) (3). N rast t mos trheqjes s pranimit
gjyqtari i shqipton t pandehurit sanksionin prkats i cili mund t jet m i rnd se
dnimi i parashikuar me marrveshjen mbi pranimin e fajsis. 322
N ann tjetr deri sa gjyqtari nuk e aprovon pranimin e fajsis, i pandehuri mund t
trheq pranimin pa dhn kurrfar arsye. Trheqja e pranimit ka pr pasoj caktimin e
gjykimit para juris. Por edhe pas aprovimit t pranimit t fajsis nga gjykata, e para
shqiptimit t dnimit i pandehuri n kushte t caktuara mund ta trheq pranimin.
Si mund t shihet n baz Rregullave Federale t procedurs penale lidhur me pranimin
e fajsis dhe marrveshjen pr pranimin e fajsis, gjykata mund t kt vlersim t
ndryshm. Kshtu, gjykata mund ta aprovoj pranimin e fajsis kur gjen se jan
plotsuar kushtet pr pranimin e fajsis, ndrkaq ta refuzoj marrveshjen e palve pr
sanksionin edhe pas pranimit t fajsis.
M par sht theksuar se me Rregullat Federale t procedurs penale, i pandehuri
mund t deklarohet i fajshm, i pafajshm ose se nuk i konteston thniet e aktakuzs
(nolo contendere). Me deklaratn nolo contendere i pandehuri nuk deklarohet fare
lidhur me fajsin prkatsisht as nuk e pranon e as nuk e mohon fajsin por vetm
pajtohet q kontesti t mos shqyrtohet para juris dhe q dnimi ti shqiptohet pa
mbajtur gjykim. Pr pranimin ose refuzimin e deklarats nolo contendere para se
gjithash krkohet leja e gjyqtarit (rregulla 11 (a) (1). Kshtu, kur gjyqtari nuk e pranon
deklaratn nolo kontendere, i pandehuri duhet q t deklarohet shprehimisht lidhur me
320
Ibid., 70.
Ibid.
322
Ibid.
321
581
Ejup Sahiti
fajsin dhe n rast t mohimit pr tu deklaruar pr fajsin do konsiderohet se i

pandehuri e mohon fajsin dhe shtja drgohet pr gjykuar para juris. Kur gjyqtari e
pranon deklarimin nolo contendere kjo deklarat e ka efektin e pranimit t fajsis dhe
ka t njjtat efekte sikurse edhe aktgjykimi dnues, por nuk mund t shfrytzohet si
prov n procedurat t tjera prcjellse p.sh. n procedurn civile, administrative etj. 323
Prve ksaj, aktgjykimi i shqiptuar n baz t deklarats nolo contendere nuk trheq
pasojat juridike t dnimit si jan p.sh. humbja e vendit t puns, privilegjet e
ndryshme etj.
Kur sht fjala pr pranimin e fajsis, vlen t theksohet se n procedurn penale
amerikane vjen n shprehje edhe nj form specifike e pranimit t fajsis q quhet
Pranimi i Alfordit. Pranimi i Alfordit, nnkupton pranimin e fajsis nga personi i cili
njkohsisht thekson shprehimisht se sht i pafajshm. N t vrtet, me kt form t
pranimit, i pandehuri heq dor nga e drejta n gjykim para juris duke pranuar q ti
shqiptohet dnimi ndonse njkohsisht mohon kryerjen e veprs penale e cila i
ngarkohet. Instituti i Pranimit t Alfordit e ka marr kt emrtim pr shkak t
precedentit gjyqsor North Carolina v. Alford (North Carolina v. Alford, 400 U.S. 25
(1970). 324 N t vrtet, Henri Alfordi n dhjetor t vitit 1963, sht akuzuar pr vrasje
t shkalls s par, vepr kjo q i prgjigjet vrasjes s rnd sipas KPK-s, pr t ciln
ka mund t shqiptohet dnimi me vdekje. T pandehurin e kan ngarkuar deklaratat e
dy dshmitarve t cilt kan vrtetuar se kan qen prezent kur ai ka dal nga banesa e
tij me revole duke thn se po shkon pr t qruar llogarit me nj person. I njjti pas
nj kohe sht kthyer duke thn se e ka kryer punn. N ndrkoh Alfordi, duke par
se kundr tij ekzistojn dshmi t fuqishme sht marr vesh me prokurorin q t
pranoj fajsin n kmbim t ndryshimit aktakuzs nga ana prokurorit n vrasje t
shkalls s dyt pr t ciln nuk mund t shqiptohet dnimi me vdekje. Kshtu, gjyqtari
e ka aprovuar pranimin e fajsis duke i shqiptuar dnimin m t rnd q mund ti
shqiptohet pr vepr penale t shkalls s dyt-dnimin me tridhjet vjet burgim. N
ndrkoh kundr ktij aktgjykimi i pandehuri ka paraqit ankes duke theksuar se
pranimi i tij sht rezultat i friks nga shqiptimi i dnimit me vdekje, duke e
konsideruar veten t pafajshm. Gjykata e ka refuzuar ankesn me arsyetim se pranimi
i fajsis sht zgjedhje e tij e vullnetshme dhe se nuk ka arsye q gjykata t mos
respektoj vullnetin e tij. M tutje gjykata ka gjetur se pranimi i fajsis vetm pr tiu
shmangur dnimit me vdekje, nuk do t thot se pranimi nuk ka qen pasoj e
zgjedhjes s vetdijshme dhe racionale e t pandehurit. 325
Si i till, ky institut, vshtir mund t kuptohet nga perspektiva e procedurs penale
kontinentale. Mirpo, n SHBA, ky institut sht n harmoni me modelin e procedurs
adversare (procedurn e palve), n t ciln parimisht nuk synohet konstatimi i s
vrtets, por synohet q t vrtetohet se cila pal ka t drejt n rastin konkret.
Mirpo, deklarimin nolo contendere duhet dalluar nga Pranimi i Alfordit q si u
theksua me par paraqet pranimin e fajsis nga personi i cili njkohsisht
shprehimisht thekson se sht i pafajshm.
Pranimi i Alfordit dhe deklarimit nolo contendere dallojn dukshm ndrmjet veti. Te
pranimi i Alfordit si sht theksuar i pandehuri shprehimisht pranon fajsin ndonse
323
Ibid., fq. 72.

Ibid., fq. 73.
325
Ibid.
324
582
Ejup Sahiti
njkohsisht thekson se sht i pafajshm. Ndrkaq te deklarimi nolo contendere i

pandehuri fare nuk deklarohet lidhur me fajsin, por vetm pajtohet q ti shqiptohet
dnimi duke i shmangur gjykimit para juris. N ann tjetr, pr dallim nga deklarimi
nolo contendere, aktgjykimi i marr n baz t Pranimit t Alfordit, mund t shrbej si
prov n procedurat t tjera prcjellse (procedurn civile administrative etj) si edhe se
trheq pasojat juridike t dnimit. 326 Po ashtu, aktgjykimi i marr n baz t Pranimit
t Alfordit, mund t merret si rrethan rnduese te rastet e recidivizmit pr dallim nga
aktgjykimi i marr n baz deklarimit nolo contendere.
Rasti i Pranimit t Alfordit ka aktualizuar shtjen e pengimit t gjykimit t personave
t pafajshm t cilt pranojn fajsin. N kt drejtim si penges formale pr gjykimin
e t pafajshmve t cilt pranojn fajsin sht krkesa q pranimi i fajsis t
mbshtetet n prova t tjera si sht prcaktuar me rregulln 11 (b) (3).
Si n praktik ashtu edhe n teori ekzistojn dilema lidhur me zbatimin e Pranimit t
Alfordit dhe deklarimit nolo conendere. Kshtu, n nj numr t shteteve kto dy
institute nuk zbatohen (Miigen, Indijana, Nju Gjersi). Ndrkaq, n shtetet n t cilat
pranohen formalisht, vetm nj numr i vogl prej gjithsej 05 % t lndve zgjidhen n
baz deklarimit nolo contendere dhe Pranimit t Alfordit. Ndonse, n nivel federal me
rregullat federale t procedurs penale, parashikohet mundsia e zbatimit t deklarimit
nolo contendere dhe Pranimit t Alfordit, megjithat zbatimi i tyre n praktik sht i
rrall. Zbatimit t rrall t ktyre deklarimeve n praktikn gjyqsore t SHBA-ve i ka
kontribuar edhe nxjerrja e Udhzimeve pr dnim sipas t cilave zbutja e dnimit mund
t bhet vetm mbi baz t pranimit t prgjegjsis q nnkupton ndjenjn e fajit dhe
prgjegjsin pr veprimet e veta. I pandehuri, n t dy rastet, i shmanget gjykimit para
juris duke qen i bindur se prokurori posedon prova t fuqishme kundr tij. Mirpo,
dallimi ndrmjet tyre qndron n faktin se te Pranimi i Alfordit i pandehuri e pranon
fajin para se gjithash pr tiu shmangur gjykimit para juris, por nuk pranon fajin n
kuptim t ndjenjes s fajit dhe marrjes s prgjegjsis pr veprimet e veta, ndrkaq te
deklarimi nolo kontendere i pandehuri fare nuk deklarohet pr fajsin. Pr t dy rastet,
e prbashkt sht se i pandehuri nuk merr prgjegjsin pr veprimet e veta, prandaj
sipas Rregullave federale pr dnim n baz t deklarimit nolo contendere dhe
Pranimit t Alfordit nuk mund t zbutet dnimi. 327
Zgjidhja e shtjeve penale n SHBA nprmjet t marrveshjeve pr pranimin e
fajsis, n prmasa aq t mdha ka br q edhe n procedurat penale t shteteve t
tjera, n veanti t shteteve t Evrops kontinentale, n t cilat tradicionalisht zbatohet
parimi i legalitetit t ndjekjes, t parashikohen forma t ndryshme alternative t
zgjidhjes s shtjeve penale n mnyr konsensuale (p.sh. shmangia, shkurtimi ose
prfundimi me marrveshje i procedurs penale). Ndrkaq, n disa legjislacione t
shteteve n tranzicion sht prfshir edhe instituti i pranimit t fajsis i ngjashm m
plea bargaining n SHBA (p.sh. n Bosne e Hercegovin dhe Kosov).
Megjithat, karakteristik e prgjithshme e zgjidhjeve konsensuale sipas legjislacioneve t shteteve t Evrops sht s ato dallohen dukshm nga zgjidhja e shtjeve
nprmjet t institutit t marrveshjes pr pranim t fajsis (plea bargaining) n
procedurn penale amerikane. Po ashtu, edhe format konsensuale pr zgjidhjen e
shtjeve penale t parashikuara n procedurat penale t shteteve t Evrops
326
327
Krstulovi, Antonija, Nagodbe stranaka u suvremenom kaznenom postupku, Zagreb, 2007, fq. 41.
Krahaso: Bajovi, op. cit., fq. 75.
583
Ejup Sahiti
kontinentale jan t shumta dhe t nduarnduarta t cilat dallohen ndrmjet veti para se
gjithash pr shkak t dallimeve q ekzistojn lidhur me rregullimin e procedurs
paraprake dhe shqyrtimin gjyqsor n nj an dhe autorizimeve t prokurorit t shtetit
prkitazi me fillimin e ndjekjes, n ann tjetr.
Format konsensuale t zgjidhjes s shtjeve penale sot zbatohen edhe n gjykimet
ndrkombtare por kjo mnyr e zgjidhjes s shtjeve penale sht prfshir edhe n
dokumentet e Kshillit t Evrops dhe Projektet akademike t Bashkimit Evropian.
Kshtu, para Tribunalit penal ndrkombtar t Hags pr ish-Jugosllavin (ICTY),
ekzistojn dy forma t marrveshjeve, e para sht ashtuquajtura pure guilty plea q
prfshin rastet kur i pandehuri e pranon akuzn ashtu si sht paraqitur, pajtohet pr
t bashkpunuar, shpreh pendimin dhe pranon prgjegjsin, pa premtimin shprehimor
t prokurorit t ndonj favori si kmbim pr pranim t fajsis. 328 N t vrtet, shtjet
juridike t pranimit t fajsis rregullohen me rregulln 62 bis t Rregullave mbi
procedurn dhe provat me t ciln parashikohet se cilat rrethana trupi gjykues duhet ti
vrtetoj para se t aprovoj pranimin e fajsis. Me kt rregull trupi gjykues vrteton
kto rrethana: nse deklarimi sht dhn n mnyr vullnetare, nse deklarimi sht i
qart dhe i pa mdyshje, nse ekziston baz e mjaftueshme faktike n baz t s cils
do mund t vrtetohet ekzistimi i veprs penale, si edhe nse veprn e ka kryer
pikrisht i pandehuri ose vetm ka marr pjes n kryerjen e saj. Gjendja e till faktike
duhet t dal ose nga indiciet q nuk varn nga pranimi i t pandehurit ose nga ajo se
ndrmjet palve nuk ekziston mospajtim esencial sa i prket fakteve. 329
Forma tjetr e marrveshjes plea agrement sht parapar me rregulln 62 ter t
Rregullave mbi procedurn dhe provat. Sipas ksaj marrveshje, i pandehuri i pranon
disa pika t aktakuzs ose vetm nj pik, n kmbim pr koncesione t ndryshme t
arritura me paditsin para lidhjes s marrveshjes. Kocensionet q mund ti marr i
pandehuri pas deklarimit mbi fajsin jan: ndryshimi i aktakuzs n harmoni me
marrveshjen (trheqja nga disa pika t aktakuzs), paditsi propozon lartsin e
dnimit ose kufijt e dnimi ose nuk do t kundrshtoj krkesn e t pandehurit pr
shqiptim t dnimit t caktuar ose dnimit n kufijt e caktuar. Marrveshja e arritur
ndrmjet palve shpallet n seancn e hapur para trupit gjykues, me prjashtim t
rasteve kur jan plotsuar kushtet pr mbajtje t seancs s mbyllur. Me kt
marrveshje nuk detyrohet trupi gjykues. Deri n fund t vitit 2004 shtatdhjet
persona t akuzuar nga Prokuroria e Tribunalit t Hags jan deklaruar t fajshm. N
kt periudh n praktikn e ICTY-s, nj e treta e aktgjykimeve dnuese sht marr
n baz marrveshjes pr pranimin e fajsis (plea bargaining). 330
Pr dallim nga Tribunali ndrkombtar penal pr ish-Jugosllavin (ICTY), ku jan
shnuar nj mori rastesh t zgjidhjeve t shtjeve penale nprmjet t marrveshjes
pr pranim t fajsis, n praktikn e Tribunalit ndrkombtar penal pr Ruandn
(ICTR) nj numr fare i vogl i t akuzuarve kan pranuar fajsin t ashtuquajtur pure
guilty plea, ndrkaq marrveshje pr pranim t fajsis (plea bargaining) lidhur me
prmbajtjen e aktakuzs nuk jan shnuar. 331
328
Krstulovi, op.cit., fq. 123.

Ibid., fq. 124.
330
Ibid., 125.
331
Ibid.
329
584
Ejup Sahiti
Po ashtu edhe me dispozitat e nenit 64 al. 8 dhe nenit 65 al. 1 t Statutit t Gjykats s
prhershme ndrkombtare penale t vitit 1998 t cilat i mundsojn t pandehurit q t
pranoj fajsin mund t kuptohen si institut i ngjashm me deklarimin mbi fajsin
guilty plea n sistemin anglosakson. N t vrtet, sipas nenit 64 al. 8 (a) t Statutit, n
fillim t gjykimit t akuzuarit i lexohet aktakuza e konfirmuar nga kolegji
paragjyqsor. Pas q trupi gjykues t bindet se i akuzuari e ka kuptuar aktakuzn, t
akuzuarit sipas dispozits s nenit 65 al. 1 i jepet mundsia pr t pranuar fajsin.
Duhet theksuar se sipas ksaj dispozite, trupi gjykues sht i detyruar t vrtetoj t
njjtat rrethana t cilat sipas rregulls 62 bis t Rregullave lidhur me procedurn dhe
provat duhet ti vrtetoj trupi gjykues i Tribunalit ndrkombtar penal t Hags pr
ish-Jugosllavin (ICTY). Me fjal t tjera, kushtet pr pranim t fajsis jan identike
me kushtet e parashikuara me Statutin dhe Rregullat mbi procedurn dhe provat t
ICTY-s. N baz t analizs s Statutit dhe Rregullave mbi procedurn dhe provat, del
se as Statuti dhe as Rregullat nuk parashikojn n mnyr shprehimore lidhjen e
marrveshjes pr pranim t fajsis. Megjithat, neni 65 i Statutit t Roms sikur e hap
kt mundsi. Por lidhjen e marrveshjes pr pranim t fajsis n mnyr shprehimore
fillimisht nuk parashikohej as me Statutin e as me Rregullat mbi procedurn dhe provat
t ICTY-s. N ndrkoh, si dihet, sht krijuar baza juridike ashtu q Rregullave t
procedurs dhe provave u sht shtuar edhe rregulla e cila n mnyr shprehimore
lejon mundsin e lidhjes s marrveshjes pr fajsin. Duke pas parasysh rndsin e
zgjidhjes s shtjeve penale nprmjet t marrveshjes mbi pranimin e fajsis dhe
praktikn e Tribunalit t Hags lidhur me marrveshjet, mund t pritet q edhe Gjykata
ndrkombtare penale do t veproj n mnyr t njjt. 332
Format e ndryshme pr shpejtim t procedimit penal kan gjetur mbshtetje edhe nga
Kshilli i Evrops. Kshtu, Kshilli i Evrops qysh n vitin 1987 sht deklaruar
nprmjet t rekomandimeve dhe sugjerimeve konkrete pr domosdon e zgjidhjes s
shtjeve penale nprmjet t formave t ndryshme konsenzuale (Council of Europe,
The simplification of criminal justice-Recommendation No. R(87) 18 adopted by the
Commitee of Ministres of the Council of Europe on 17 September 1987 and
Explanatory, Memorandum, Strasburg, 1988). Kto rekomandime para se gjithash
kan t bjn me thjeshtimin e formave t procedimit penal por edhe me format e
nduarnduarta t shmangies s procedimit penal prfshir edhe marrveshjen ndrmjet
paditsit si edhe gatishmrin e t pandehurit pr t prmbushur disa detyrime lidhur
me veprn penale t kryer. 333
Zgjidhja e shtjeve penale nprmjet marrveshjeve ndrmjet paditsit dhe t
pandehurit, pr t shkurtuar procedimin penal sht parashikuar edhe me Corpus juris
dhe Kartn e gjelbr t Bashkimit Evropian pr mbrojtjen e interesave t Bashkimit
Evropian 334
Me nenin 22 al. 2 p. b t Corpus Juris pr mbrojtjen e interesave t Bashkimit
Evropian, parashikohet mundsia dhe kushtet konkrete t lidhjes s marrveshjes
ndrmjet prokurorit publik evropian dhe t pandehurit. Po ashtu, me kt dokument
332
Krahaso: Krstulovi, op. cit., fq. 139.

Ibid.
334
Corpus juris 2000 - Green Paper on Criminal Law Protection of the Financial Interests of the Community and the Establishing of the European Prosecutor, Commission of the European Communities, Brussels,
2001.
333
585
Ejup Sahiti
parashikohen veprat penale pr t cilat nuk mund t lidhet marrveshja (p.sh. veprat
penale t kryera n recidiv, nprmjet t prdorimit t armve dhe ato q kapin shumn
50.000 e m tepr euro).
N ann tjetr Karta e gjelbr pr mbrojtjen e interesave financiare t Bashkimit
Evropian parashikon mundsin e trheqjes s Prokurorit publik evropian me
marrveshje jashtgjyqsore. I pandehuri me marrveshje mund t marr pr sipr q
n varsi nga vepra penale e kryer n dm t Bashkimit Evropian, t kompensoj
dmin financiar t shkaktuar kundr interesave financiare t Bashkimit Evropian, t
sendet t cilat n mnyr t paautorizuar i ka pranuar etj. Prmbushja vullnetare e
detyrimeve nga i pandehuri sht kusht pr trheqje t prokurorit publik nga ndjekja. 335
N vazhdn e trendve bashkkohore t zgjidhjeve t shtjeve penale nprmjet
zgjidhjeve t ndryshme alternative prfshir edhe marrveshjen pr pranim t fajsis,
edhe KPP-ja e Kosovs e ka aprovuar nj model t institutit t marrveshjes pr
pranimin e fajsis t ngjashm me institutin e pranimit t fajsis n procedurn
penale t SHBA-ve. N t vrtet, ky institut n trsi rregullohet me nenin 233 t
KPP-s n fuqi. 336 N kuadr t procedurave alternative m t rndsishme t
parashikuara me KPP-n n fuqi gjithsesi bn pjes edhe instituti marrveshjes pr
pranimin e fajsis. S kndejmi negocimi i marrveshjes pr pranimin e fajsis,
rregullohet me nenin 233 dhe me prmbajtjen e vet i prgjigjet nenit 308 A t
Marrveshjes mbi pranimin e fajsis, t rregulluar me Ligjin e vitit 2008 pr
ndryshimin dhe plotsimin t Kodit t prkohshm t procedurs penale. 337
Marrveshja pr pranimin e fajsis sipas nenit 233 parag. 1 dhe 2 nnkupton
negocimin e kushteve t marrveshjes me shkrim pr pranimin e fajsis ndrmjet
prokurorit t shtetit dhe t pandehurit, n baz t s cils i pandehuri dhe prokurori i
shtetit pajtohen pr akuzat e prfshira n aktakuz, ndrkaq i pandehuri pajtohet t
pranoj fajsin n shkmbim pr pajtimin e prokurorit t shtetit q ti rekomandoj
gjykats dnim m t but, ashtu si parashihet me ligj ose t marr parasysh
konsiderime t tjera n interes t drejtsis.
Kur sht fjala pr institutin e marrveshjes s pranimit t fajsis t rregulluar me
Kodin n fuqi t procedurs penale, q n fillim bie n sy se paragrafi 1 i nenit 233
sht krejtsisht i ri ngase me te rregullohet negocimi i marrveshjes pr pranimin e
fajsis para ngritjes s aktakuzs, zgjidhje kjo e cila nuk ekzistonte me KPP-n e
mparshme.
Ndrkaq, paragrafi 2 i nenit 233 t KPPs n fuqi paraqet modifikim t nenit 308 A t
paragrafit 1 t KPPs s mparshme me t ciln parashikohet mundsia e negocimit t
fajsis pas ngritjes s aktakuzs dhe para prfundimit t shqyrtimit gjyqsor.
Paragrafi 3 dhe 4 i nenit 233 nuk kan ndryshuar dhe jan identik me nnparagraft
prkats t nenit 308 A t KPP-s s mparshme..
Ndrkaq, paragrafi 5 i nenit 233 sht krejtsisht i ri ngase me te parashihet mundsia
q edhe me iniciativ t prokurorit t shtetit t negociohet marrveshja pr pranimin e
335
Krstulovi, op.cit. fq. 140.

Mirpo, marrveshja pr pranimin e fajsis pr her t par n Kosov sht rregulluar me nenin 6 t
Ligjit pr ndryshimin dhe plotsimin e Kodit t prkohshm t procedurs penale t Kosovs n at mnyr
q Kapitullit XXXII pas nenit 308 i sht edhe nj nnkapitull: 2. Marrveshja mbi pranimin e fajsis. Ky
institut m tutje sht rregulluar n kuadr t nenit 308 A t KPP-s t mparshme.
337
Ligji nr. 03/L-003, dt. 6 nntor 2008.
336
586
Ejup Sahiti
fajsis. Kjo si dihet nuk ishte e mundshme m par. N kt kontekst, n parag. 5.1.
dhe 5.2. precizohen detyrimet e prokurorit t shtetit pr arritjen e marrveshjes (si p.sh.
prokurori i shtetit i drgon letr mbrojtsit t t pandehurit dhe takohet me mbrojtsin e
t pandehurit). Por, ndryshim, pa dyshim m t rndsishm paraqet prmbajtja e nenit
7, me nnparagraft 7. 1 deri 7.4, ku precizohen prfitimet prkatsisht benefitet pr
arritjen e marrveshjes n mnyr suksesive sipas etapave n t cilat arrihet
marrveshja pr pranimin e fajsis. Kshtu, sipas nenit 233: - paragrafit 7.1. pr
marrveshjet mbi pranimin e fajsis t arritura n shqyrtim gjyqsor, i pandehuri
mund t dnohet s paku 90% t minimumit t dnimit t prcaktuar me dispozitat
prkatse t Kodit penal; paragrafi 7.2. pr marrveshjet mbi pranimin e fajsis t
arritura para shqyrtimit gjyqsor, i pandehuri mund t dnohet s paku 80% t
minimumit t dnimit t prcaktuar me dispozitat prkatse t Kodit penal; paragrafi
7.3. pr marrveshjet mbi pranimin e fajsis t arritura para shqyrtimit gjyqsor, n
rastet kur i pandehuri merr pjes si dshmitar bashkpunues dhe siguron prova n
procedur penale, i pandehuri mund t dnohet s paku 60% t minimumit t dnimit t
prcaktuar me dispozitat prkatse t Kodit penal dhe paragrafi 7.4. pr marrveshjet
mbi pranimin e fajsis t arritura para shqyrtimit gjyqsor, n rastet kur i pandehuri
merr pjes si dshmitar bashkpunues n hetim t fsheht dhe siguron prova n
procedur penale, i pandehuri mund t dnohet s paku 40% t minimumit t dnimit t
prcaktuar me dispozitat prkatse t Kodit penal. M tutje, n paragrafin e 9 i cili
pjesrisht i prgjigjet paragrafit 5 t nenit 308 A, prcaktohet se n rastet kur i
pandehuri merr pjes si dshmitar bashkpunues, prokurori i shtetit siguron q krkesa
pasurore juridike e t dmtuarit t shqyrtohet n marrveshjen pr pranimin e fajsis.
N pjest t tjera, dispozitat me t cilat rregullohet marrveshja pr pranimin e fajsis
mbeten t njjta, prve se n rastet kur prmendet kryetari i trupit gjykues prmendet
edhe gjyqtari i vetm gjykues i cili gjykon n Departamentin e prgjithshm t gjykats
themelore veprat penale t dnueshme me m pak se 10 vjet burgim. Megjithat,
dispozita e paragrafit 15 t nenit 233 sht krejtsisht e re dhe me formulim si n
vijim: Nse marrveshja me shkrim mbi pranimin e fajsis negociohet para ngritjes
s aktakuzs kundr t pandehurit i cili ka arritur marrveshje paraqitet aktakuz e
veant n t njjtn koh me marrveshjen mbi pranimin e fajsis. T dy kto
(aktakuza dhe marrveshja) mund t paraqitn n zarf t mbyllur dhe t vulosur. N
kt rast shqyrtimi fillestar para gjyqtarit t vetm gjykues ose kryetarit t trupit
gjykues mund t shrbej gjithashtu si seanc dgjimore.
Paragrafi 1.
N do koh para ngritjes s aktakuzs, prokurori i shtetit dhe mbrojtsi
mund t negociojn kushtet e marrveshjes s shkruar pr pranimin e
fajsis, n baz t s cils i pandehuri dhe prokurori i shtetit pajtohen pr
akuzat e prfshira n aktakuz dhe i pandehuri pajtohet t pranoj fajsin
n shkmbim pr:
m t but, por jo nn minimumin e parapar me ligj ose minimumin
e prcaktuar n paragrafin 7. t ktij neni; ose
587
Ejup Sahiti
1.2.

Me parag. 1 t ktij neni rregullohet negocimi i marrveshjes pr pranimin e fajsis

para ngritjes s aktakuzs. Sipas ksaj dispozite marrveshja pr pranimin e fajsis
nnkupton negocimin e kushteve t marrveshjes me shkrim pr pranimin e fajsis
ndrmjet prokurorit t shtetit dhe t pandehurit, n baz t s cils i pandehuri dhe
prokurori i shtetit pajtohen pr akuzat e prfshira n aktakuz, ndrkaq i pandehuri
pajtohet t pranoj fajsin n shkmbim pr pajtimin e prokurorit t shtetit q ti
rekomandoj gjykats dnim m t but, ashtu si parashihet me ligj ose t marr
parasysh konsiderime t tjera n interes t drejtsis.
Duhet theksuar se instituti i marrveshjes pr pranimin e fajsis sipas parag.1 t ktij
neni sht krejtsisht i ri ngase me te rregullohet negocimi i marrveshjes pr pranimin
e fajsis para ngritjes s aktakuzs, zgjidhje kjo e cila nuk ekzistonte me KPP-n e
mparshme. 338
Paragrafi 2.
N do koh pas ngritjes s aktakuzs dhe para prfundimit t shqyrtimit
gjyqsor, prokurori i shtetit dhe mbrojtsi mund t negociojn kushtet e
marrveshjes s shkruar pr pranimin e fajsis, n baz t s cils i
pandehuri pranon fajsin n shkmbim pr:
m t but, por jo nn minimumin e parashikuar me ligj ose
minimumin e prcaktuar n paragrafin 7. t ktij nenin; ose
338
N t vrtet, sipas nenin 308 A paragrafi 1 t KPP t mparshm parashikohej periudha kohore brenda
s cils mund arrihet marrveshja pr pranim t fajsis (n do koh para hapjes s shqyrtimit kryesor),
subjektet q kan t drejt t hyjn n marrveshje si edhe kushtet me shkrim t mbrojtjes mbi marrveshjen
pr pranimin e fajsis. Mirpo, prkundr intencs s ligjdhnsit pr t inkorporuar institutin e pranimit t
fajsis, ngjashm me modelin e marrveshjes pr pranim t fajsis i cili zbatohet n procedurn penale t
SHBA - ve dhe disa procedura penale t shteteve evropiane n tranzicion (si sht procedura penale e
Bosnjs dhe Hercegovins), megjithat m dispozitn e msiprme si mund t shihet ishte ln nj
hapsir procedurale relativisht e ngusht pr arritjen e marrveshjes pr pranim t fajsis, duke e parapar
mundsin e arritjes s marrveshjes pr pranim t fajsis, vrtet, n do koh, si theksohet me kt
dispozit, por vetm para hapjes s shqyrtimit kryesor. Kjo praktikisht do t thot se marrveshja pr
pranimin e fajsis mund t arrihej pasi aktakuza t marr formn e prer e deri t hapja e shqyrtimit
gjyqsor. Me fjal t tjera, marrveshja pr pranim t fajsis mund t arrihej vetm n fazn e prgatitjes
s shqyrtimit gjyqsor duke anashkaluar mundsin e arritjes s marrveshjes n fazat e mparshme t
procedurs penale prkatsisht para ngritjes s aktakuzs. Me nj zgjidhje t till sht prjashtuar
mundsia e arritjes s marrveshjes pr pranim t fajsis gjat tr stadit t procedurs paraprake (para dhe
gjat ngritjes s aktakuzs si edhe gjat kontrollimit aktakuzs.). Duke i ln nj hapsir kaq t ngusht pr
zbatim t ktij instituti, legjislacioni procedural penal i mparshm nuk i kishte kontribuar pritjeve q nj
numr i madh i shtjeve penale t zgjidhen nprmjet marrveshjes pr pranim t fajsis krahas formave
t tjera alternative t zgjidhjes s shtjeve penale si jan: pezullimi, pushimi ose shmangia nga ndjekja pr
vepra penale t lehta, i parashikuar n nenet 226 dhe 227, ndrmjetsimi i parashikuar n nenin 228 dhe
urdhri ndshkimor i parashikuar n nenin 476-480 t KPP-s s mparshme.
Prandaj pr realizimin e plot t qllimit t institutit t marrveshjes mbi pranimin e fajsis, ka qen e
domosdoshme q t zgjerohet hapsira procedurale pr arritjen e marrveshjes pr pranim t fajsis, prtej
kufijve t prcaktuar m KPP-n, prkatsisht q t lejohet negocimi i marrveshjes pr pranimin e fajsis
para ngritjes s aktakuzs ashtu si sht vepruar me KPP-n e vitit 2013.
588
Ejup Sahiti
2.2.

Me parag. 2 t ktij neni rregullohet negocimi i marrveshjes pr pranimin e fajsis

pas ngritjes s aktakuzs dhe para prfundimit t shqyrtimit gjyqsor. Sipas ksaj
dispozite marrveshja pr pranimin e fajsis nnkupton negocimin e kushteve t
marrveshjes me shkrim pr pranimin e fajsis ndrmjet prokurorit t shtetit dhe t
pandehurit, n baz t s cils i pandehuri pranon fajsin n shkmbim pr pajtimin e
prokurorit t shtetit q ti rekomandoj gjykats dnim m t but, por jo nn
minimumin e parashikuar me ligj ose minimumin e pacaktuar n parag. 7 t ktij neni
ose t marr parasysh konsiderime t tjera n interes t drejtsis, si sht lirimi nga
dnimi sipas nenit 234 t KPP-s.
Si mund t shihet, paragrafi 2 i nenit 233 t KPP-s n fuqi, paraqet modifikim t
nenit 308 A t paragrafit 1 t KPP-s s mparshme me t ciln parashikohet mundsia
e negocimit t fajsis pas ngritjes s aktakuzs dhe para prfundimit t shqyrtimit
gjyqsor.
Paragrafi 3.
N rastet kur i pandehuri dshiron t arrij marrveshje mbi pranimin e
fajsis, mbrojtsi i t pandehurit, ose i pandehuri nse nuk prfaqsohet
nga mbrojtsi, krkon nga prokurori i shtetit nj takim paraprak pr t
filluar negocimin pr marrveshjen mbi pranimin e fajsis. N t gjitha
negociatat e tilla, i pandehuri duhet t prfaqsohet nga mbrojtsi, n
pajtim me paragrafin 1. t ktij neni.
Duhet theksuar se parag. 3 i ktij neni, n krahasim me dispozitn e njjt (parag. 2 t
nenit 308 A t KPP-s s mparshme) nuk ka ndryshuar dhe sht plotsisht identike
N t vrtet, me dispozitn e paragrafit 3 t ktij nenit rregullohet procedura e arritjes
s marrveshjes mbi pranimin e fajsis me iniciativ mbrojtsit t t akuzuarit ose t
akuzuarit i cili nuk ka angazhuar mbrojts. Me dispozitn n fjal rregullohen dy
situata procedurale. N rastin e par kur i akuzuari dshiron t arrij marrveshje mbi
pranimin e fajsis ai nprmjet mbrojtsit inicion arritjen e marrveshjes me
prokurorin e shtetit. N rastin e dyt kur i akuzuari nuk ka angazhuar mbrojts, ai vet
mund t krkoj nga prokurori takim paraprak pr t filluar negocimin pr marrveshje
mbi pranimin e fajsis. N baz t ksaj dispozite, del se iniciativn pr negocim
mund ta paraqes si mbrojtsi i t akuzuarit ashtu edhe i akuzuari i cili nuk ka
angazhuar mbrojts n procedur penale. Pra, n dy rastet iniciativn pr negocim t
marrveshjes e ka si mbrojtsi i t pandehurit ashtu edhe vet i akuzuari i cili nuk ka
angazhuar mbrojts. Mirpo, vet fillimi dhe zhvillimi i negociatave pr pranim t
fajsis sht kushtzuar me prani t mbrojtsit. Pjesmarrja e mbrojtsit t t
akuzuarit, n kto raste arsyetohet me faktin se si pr fillimin e negocimit pr pranim t
fajsis, ashtu edhe gjat negocimit t pranimit t fajsis, t akuzuarit i nevojitet
ndihma profesionale e mbrojtsit pr t arritur marrveshje sa m t favorshme n
kmbim t pranimit t fajsis. Duke qen se prania e mbrojtsit t akuzuarit sht tejet
e rndsishme me rastin e fillimit t negocimit dhe gjat negocimit t marrveshjes pr
589
Ejup Sahiti
pranim t fajsis n nenin 3 t Ligjit pr ndryshimin dhe plotsimin e Kodit t

prkohshm t procedurs penale sht parashikuar edhe nj rast i mbrojtjes s
domosdoshme n t cilin thuhet: N t gjitha rastet kur i akuzuari pranon fajsin pr
vepr penale q mund t dnohet me nj ose m tepr vite burgim apo burgim afatgjat
duhet t jet i prfaqsuar nga mbrojtsi.
Paragrafi 4.
Pas pranimit t krkess pr takim paraprak, prokurori i shtetit informon
kryeprokurorin e zyrs s tij prkatse, i cili jep autorizim me shkrim pr
mbajtjen e takimit pr diskutimet mbi pranimin e fajsis, n t cilin
deklaratave t t pandehurit do ti jepet imunitet i kufizuar, si parashihet
me paragrafin 11. t ktij neni. T gjitha marrveshjet mbi pranimin e
fajsis duhet t jen n form t shkruar dhe t pranuara nga
kryeprokurori i zyrs prkatse t prokuroris para se formalisht ti
ofrohen t pandehurit.
Derisa m paragrafin paraprak rregullohet m afr iniciativa e t akuzuarit pr arritjen e
marrveshjes pr pranim t fajsis, me kt paragraf rregullohet procedimi lidhur me
krkesn e t akuzuarit pr arritjen e marrveshjes pr pranimin e fajsis n
prokurorin e shtetit. Marr n trsi, procedimi n prokurorin prkatse lidhur me
krkesn e mbrojtsit t t akuzuarit ose t akuzuarit i cili nuk ka angazhuar mbrojts
mbshtet n parimet e organizimit t prokuroris s shtetit si organ shtetror (si jan:
parimi hierarkik, subordinimit monokrat etj). Prokurori duke u mbshtetur n kto
parime, pas pranimit t krkess pr takim preliminar, do ta informoj kryeprokurorin e
prokuroris shtetrore prkatse. Kryeprokurori i prokuroris shtetrore prkatse do ti
jap autorizim me shkrim prokurorit t shtetit i cili prfaqson shtjen penale pr
mbajtjen e takimit paraprak pr t diskutuar mbi pranimin e fajsis. Me kt autorizim
njkohsisht deklaratave t akuzuarit do tù jepet imunitet i kufizuar, q nnkupton se
deklaratat e t akuzuarit t dhna n takimin paraprak lidhur me arritjen e marrveshjes
pr pranim t fajsis do t konsiderohen prova t papranueshme dhe si t tilla nuk
mund t prdorn gjat shqyrtimit gjyqsor ose n ndonj procedur tjetr si
parashikohet me paragrafin 11 t nenit 233 t KPPs. M tutje, me kt dispozit edhe
nj her ritheksohet domosdoja q marrveshja mbi fajsin t jet br me shkrim dhe
e njjta t jet pranuar nga kryeprokurori i zyrs s prokuroris prkatse t shtetit para
se formalisht ti jet ofruar t akuzuarit.
Paragrafi 5.
N rastet kur prokurori i shtetit dshiron t arrij marrveshje mbi
pranimin e fajsis, prokurori i shtetit merr miratimin e kryeprokurorit t
zyrs s tij prkatse pr t filluar negociatat pr marrveshjen mbi
pranimin e fajsis. Pas miratimit nga kryeprokurori i zyrs s tij prkatse
prokurori i shtetit:
590
Ejup Sahiti
5.1.
5.2.
i drgon letr mbrojtsit t t pandehurit n t ciln prshkruhet

marrveshja e ofruar, prfshir kushtet e prcaktuara n paragrafin
12. t ktij neni; ose
takohet me mbrojtsin dhe t pandehurin pr t negociuar
mundsin dhe kushtet e marrveshjes mbi pranimin e fajsis.
Paragrafi 4. i ktij neni zbatohet prshtatshmrisht.
Ndrkaq, paragrafi 5 i nenit 233 sht krejtsisht i ri ngase me te parashihet mundsia

q edhe me iniciativ t prokurorit t shtetit t negociohet marrveshja pr pranimin e
fajsis. Kjo si dihet nuk ishte e mundshme m par. Me fjal t tjera, n rastet kur me
iniciativ t prokurorit t shtetit synohet arritja e marrveshjes pr pranimin e fajsis,
prokurori i shtetit sikurse edhe n rastet kur marrveshja sht iniciuar nga i pandehuri
prkatsisht mbrojtsi i t pandehurit, prokurori i shtetit duhet t marr paraprakisht
miratimin e kryeprokurorit t zyrs s tij prkatse pr t filluar negociatat pr
marrveshjen mbi pranimin e fajsis. Pas miratimit nga kryeprokurori i zyrs s tij
prkatse prokurori i shtetit ndrmerr disa veprime procedurale: a. i drgon letr
mbrojtsit t t pandehurit n t ciln prshkruhet marrveshja e ofruar, prfshir
kushtet e prcaktuara n paragrafin 12. t nenit 233 ose b. takohet me mbrojtsin dhe t
pandehurin pr t negociuar mundsin dhe kushtet e marrveshjes mbi pranimin e
fajsis.
Prve ksaj, n nnparag. 2 t parag. 5 t ktij neni prcaktohet ngjashm sikurse edhe
n rastet kur synohet arritja e marrveshjes pr pranimin e fajsis me iniciativ t
pandehurit prkatsisht mbrojtsit t t pandehurit, q deklaratave t akuzuarit tù jepet
imunitet i kufizuar, q nnkupton se deklaratat e t akuzuarit t dhna n takimin
paraprak lidhur me arritjen e marrveshjes pr pranim t fajsis do t konsiderohen
prova t papranueshme dhe si t tilla nuk mund t prdorn gjat shqyrtimit gjyqsor
ose n ndonj procedur tjetr si parashikohet me paragrafin 11 t nenit 233 t KPPs.
Paragrafi 6.
Marrveshja me shkrim mbi pranimin e fajsis mund t prfshij
dispozitn q prokurori i shtetit, n pajtim me nenin 236 t ktij Kodi, do t
krkoj nga gjykata dhnien e urdhrit q t shpall t pandehurin si
dshmitar bashkpunues, si prkufizohet n nenin 235 t ktij Kodi.
Nse i pandehuri i ndihmon si dshmitar bashkpunues, prokurori i shtetit
do ti rekomandoj gjykats nj dnim m t but n pajtim me paragrafin
7. t ktij neni q reflekton nivelin e ndihms dhe bashkpunimit t dhn
nga i pandehuri, duke pasur parasysh shkalln e rrezikshmris s veprs
penale.
Me paragrafin 6 t ktij neni, sht parapar mundsia q n marrveshjen me shkrim
mbi pranimin e fajsis, prokurori i shtetit t krkoj nga gjykata q i akuzuari t
shpallet dshmitar bashkpunues n pajtim me nenin 236 t KPP-s. Sipas dispozitave
t nenit 235 t KPP-s, dshmitar bashkpunues, konsiderohet i dyshuari ose i
pandehuri pr t cilin nuk sht lexuar aktakuza n shqyrtimin gjyqsor i cili pritet t
591
Ejup Sahiti
dshmoj n gjykat kur ka gjasa pr parandalimin e veprave t tjera penale, ndjekjen e

suksesshme t kryersve t tjer t veprs penale etj. Nse jan plotsuar kushtet nga
neni 235 t KPP-s, gjykata (gjyqtari i procedurs paraprake, gjyqtari i vetm gjykues
ose kryetari i i trupit gjykues) me urdhr e shpall nj person dshmitar bashkpunues.
N rastet kur i pandehuri ndihmon prokurorin e shtetit n cilsi t dshmitarit
bashkpunues, prokurori i shtetit sht i autorizuar q ti rekomandoj gjykats nj
dnim t but q shpreh nivelin e ndihms dhe bashkpunimit t dhn nga i
pandehuri n prputhje me nivelin e rrezikshmris s veprs penale.
Paragrafi 7.
N pajtim me marrveshjen me shkrim mbi pranimin e fajsis, prokurori i
shtetit mund t rekomandoj dnim m t but nga paragrafi 1. nnparagrafi 1.1., paragrafi 2. nn-paragrafi 2.1. dhe paragrafi 6. t ktij neni
por vetm deri n at shkall q lejohet sipas formulimit t mposhtm:
7.1. pr marrveshjet mbi pranimin e fajsis t arritura n shqyrtim
7.2. pr marrveshjet mbi pranimin e fajsis t arritura para shqyrtimit
bashkpunues dhe siguron prova n procedur penale, i pandehuri
mund t dnohet s paku 60% t minimumit t dnimit t prcaktuar
me dispozitat prkatse t Kodit Penal.
bashkpunues n hetim t fsheht dhe siguron prova n procedur
penale, i pandehuri mund t dnohet s paku 40% t minimumit t
Ku sht fjala pr institutin e marrveshjes pr pranimin e fajsis, ndryshim, pa
dyshim m t rndsishm paraqet prmbajtja e nenit 7, me nnparagraft 7. 1. deri 7.4.
N t vrtet, n nnparag. 7.1. deri n 7.4. precizohen prfitimet prkatsisht benefitet
pr arritjen e marrveshjes n mnyr sukcesive sipas etapave t procedurs n t cilat
arrihet marrveshja pr pranimin e fajsis, forms dhe shkalls t bashkpunimit me
organet prkatse proceduese. Kshtu, sipas nenit 233 paragrafi 7.1. pr marrveshjet
mbi pranimin e fajsis t arritura n shqyrtim gjyqsor, i pandehuri mund t dnohet
s paku 90% t minimumit t dnimit t prcaktuar me dispozitat prkatse t Kodit
penal; paragrafi 7.2. pr marrveshjet mbi pranimin e fajsis t arritura para shqyrtimit
gjyqsor, i pandehuri mund t dnohet s paku 80% t minimumit t dnimit t
prcaktuar me dispozitat prkatse t Kodit penal; paragrafi 7.3. pr marrveshjet mbi
pranimin e fajsis t arritura para shqyrtimit gjyqsor, n rastet kur i pandehuri merr
pjes si dshmitar bashkpunues dhe siguron prova n procedur penale, i pandehuri
592
Ejup Sahiti
prkatse t Kodit penal dhe paragrafi 7.4. pr marrveshjet mbi pranimin e fajsis t
arritura para shqyrtimit gjyqsor, n rastet kur i pandehuri merr pjes si dshmitar
bashkpunues n hetim t fsheht dhe siguron prova n procedur penale, i pandehuri
prkatse t Kodit penal.
Paragrafi 8.
I pandehuri dhe mbrojtsi i tij duhet t jen t pranishm gjat takimeve
mbi negocimin e pranimit t fajsis dhe duhet t pajtohen me kushtet e
marrveshjes me shkrim mbi pranimin e fajsis para se ajo ti paraqitet
gjykats. Kur i pandehuri nuk merr pjes si dshmitar bashkpunues,
zbatohen kushtet e mposhtme. Prokurori i shtetit informon t dmtuarin
pr marrveshjen e arritur, pasi q marrveshja t jet n formn
prfundimtare. Kur i dmtuari ka paraqitur krkes pasurore juridike q
rrjedh nga vepra penale e cekur ne aktakuz, marrveshja mbi pranimin e
fajsis duhet ta adresoj krkesn e t dmtuarit dhe prokurori i shtetit
duhet t njoftoj t dmtuarin se i pandehuri krkon t arrij marrveshje
mbi pranimin e fajsis. T dmtuarit duhet ti jepet rasti q ti paraqes
deklarat gjykats mbi krkesn e till pasurore juridike para se gjykata ta
pranoj marrveshjen mbi pranimin e fajsis.
Me dispozitn e paragrafit 8 t ktij nen si kusht themelor pr arritjen e marrveshjes
pr pranimin e fajsis krkohet q i akuzuari dhe mbrojtsi t jen patjetr prezent
gjat takimeve mbi negocimin e pranimit t fajsis. Prve ksaj, negocimi pr
marrveshje pr pranim t fajsis duhet t ket pr epilog arritjen e pajtimit lidhur me
kushtet e marrveshjes m shkrim pr pranim t fajsis para se ajo si e till ti
paraqitet gjykats.
Mirpo, n rastet kur i pandehuri nuk merr pjes si dshmitar bashkpunues, prokurori
i shtetit detyrohet pr ta informuar paln e dmtuar me marrveshjen e arritur pasi n t
t jen prfshir t gjitha elementet e domosdoshme dhe ajo t ket arritur formn
prfundimtare. Si mund t shihet n kt rast, sipas KPP-s s prkohshme dhe
shprehimisht sipas KPP-s n fuqi, 339 i dmtuari konsiderohet pal, pr dallim nga
Ligji i procedurs penale q ishte n zbatim pas lufts n Kosov, i cili t dmtuarin
nuk e konsideronte shprehimisht pal. N t vrtet, sipas LPP-s i dmtuari ishte
vetm subjekt sekondar n procedurn penale me t drejt t kufizuar ankess kundr
aktgjykimit t gjykats s shkalls s par. 340
N rastet kur gjat procedurs penale pala e dmtuar ka ushtruar krkes pasurore
juridike q rrjedh nga vepra penale, marrveshja mbi pranimin e fajsis duhet t
prfshij edhe krkesn pasurore juridike t t dmtuarit. N t tilla raste, prokurori i
shtetit detyrohet ta lajmroj t dmtuarin se i pandehuri krkon t arrij marrveshje
pr pranimin e fajsis, mirpo nuk merr pjes n negociatat pr arritjen e marrveshjes
mbi pranimin e fajsis. Pr t qen krkesa pasurore juridike pjes e marrveshjes mbi
pranimin e fajsis, pals s dmtuar duhet ti mundsohet q t deklarohet mbi
339
340
Lidhur me nocionin pal sipas KPP-s n fuqi shih: komentet e nenit 19 parag 1. 15.
Shih: nenin 147 al. 5 t LPP-s.
593
Ejup Sahiti
krkesn pasurore juridike para se gjykata ta pranoj marrveshjen mbi pranimin e

fajsis.
Paragrafi 9.
Kur i pandehuri merr pjes si dshmitar bashkpunues, prokurori i shtetit
siguron q krkesa pasurore juridike e t dmtuarit t trajtohet me
marrveshjen mbi pranimin e fajsis. Kur i dmtuari ka paraqitur krkes
pasurore juridike q rrjedh nga vepra penale e cekur ne aktakuz,
marrveshja mbi pranimin e fajsis duhet ta trajtoj krkesn e t
dmtuarit. T dmtuarit duhet ti jepet rasti q ti paraqes deklarat
gjykats mbi krkesn e till pasurore juridike para se gjykata ti shqiptoj
dnimin t pandehurit sipas marrveshjes mbi pranimin e fajsis.
Deri sa me dispozitn e parag 8 t nenit 233 rregullohet krkesa pasurore juridike e t
dmtuarit n rastet kur i pandehuri nuk merr pjes si dshmitar bashkpunues, me
dispozitn e paragrafit 9 t nenit 233, rregullohet krkesa pasurore juridike e t
dmtuarit n rastet kur i pandehuri merr pjes si dshmitar bashkpunues. Sikurse edhe
n rastin kur i pandehuri nuk merr pjes si dshmitar bashkpunues, prokurori i shtetit
kujdeset q krkesa pasurore juridike e t dmtuarit t prfshihet n marrveshjen pr
pranimin e fajsis. Mirpo, sipas ksaj dispozite t dmtuarit duhet ti jepet rasti q ti
paraqes deklarat gjykats jo para pranimit t marrveshjes, nga ana e gjykats sikurse
n rastin parag. 8 t nenit 233 por para se gjykata ti shqiptoj dnimin t pandehurit
sipas marrveshjes mbi pranimin e fajsis.
Paragrafi 10.
Gjykata nuk merr pjes n negocimin e pranimit t fajsis, por mund t
caktoj afat t arsyeshm kohor, jo m t gjat se tre (3) muaj, pr
prfundimin e negociatave n mnyr q t pengohen zvarritja e
procedurs.
Marrveshja me shkrim mbi pranimin e fajsis arrihet ekskluzivisht nprmjet
negocimit t prokurorit t shtetit n nj an dhe t akuzuarit dhe mbrojtsit n ann
tjetr. Kjo do t thot se gjykata, ngjashm me procedurn penale anglosaksone nuk
merr pjes gjat negocimit pr arritjen e marrveshjes mbi pranimin e fajsis. Nse,
gjykata nuk merr pjes gjat negocimit t pranimit t fajsis, ajo megjithat, ka
autorizim pr t prcaktuar kohn brenda s cils duhet t prfundojn negociatat.
Kshtu, gjykata pr t prfunduar negociatat brenda nj kohe t arsyeshme dhe pr t
evituar zvarritjet eventuale mund t caktoj kufijt kohor brenda t cilve duhet t
prfundojn negociatat, koh kjo q nuk mund t jet m gjat se tre muaj. Duhet
theksuar se Kodi shprehimisht nuk thekson se prej cilit moment rrjedh ky afat por nga
interpretimi i dispozits s paragrafit 4 t nenit 233 del se afati prej tre muajve pr
negocim t marrveshjes pr pranim t fajsis rrjedh nga momenti kur kryeprokurori i
prokuroris prkatse jep autorizim me shkrim pr t filluar negociatat pr arritjen e
marrveshjes pr pranimit t fajsis.
594
Ejup Sahiti
Paragrafi 11.
N do koh para se gjykata t pranoj marrveshjen mbi pranimin e
fajsis, prokurori i shtetit ose i pandehuri mund t refuzojn marrveshjen
mbi pranimin e fajsis dhe gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues do t caktoj shqyrtimin gjyqsor si parashihet me Kapitullin XIX
t ktij Kodi. N qoft se prokurori i shtetit dhe mbrojtsi apo i pandehuri
nuk arrijn marrveshje mbi pranimin e fajsis, ose nse marrveshja nuk
pranohet nga gjykata, deklaratat e t pandehurit t dhna gjat negocimit
t pranimit t fajsis, si parashihet n paragraft 3., 4. dhe 5. t ktij neni
jan prov e papranueshme n shqyrtim gjyqsor ose n procedur tjetr t
ndrlidhur.
Marrveshja mbi pranim t fajsis e arritur ndrmjet prokurorit t shtetit dhe t
akuzuarit ndonse parimisht arrihet me vullnetin e dy palve nuk sht akt i
pandryshueshm. Me dispozitn e paragrafit 11 t nenit 233 prokurorit t shtetit dhe t
akuzuarit i sht ln mundsia pr ta refuzuar marrveshjen mbi pranimin e fajsis,
deri n nj moment t caktuar procedural duke i hapur kshtu rrug shqyrtimit t
shtjes n shqyrtim gjyqsor. N t vrtet, sipas dispozits n fjal, prokurori i shtetit
ose i akuzuari, kan mundsi q n do koh para se gjykata ta pranoj marrveshjen
mbi pranimin e fajsis, t trhiqen nga marrveshja mbi pranimin e fajsis (jo ta
refuzojn marrveshjen si theksohet n Kod). N rast t trheqjes s cilsdo pal nga
marrveshja, gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues detyrohet q ta
caktoj shqyrtimin gjyqsor pr t proceduar m tutje m shtjen si n rastet kur
ndrmjet palve nuk sht arritur marrveshje pr pranim t fajsis. Me dispozitn e
paragrafit 11 t nenit 233, prve ksaj sht parashikuar shprehimisht se n rastet kur
prokurori i shtetit dhe mbrojtsi apo i akuzuari dshtojn n prpjekjet pr t arritur
marrveshje pr pranimin fajsis ose n rastet kur marrveshja nuk pranohet nga
gjykata, deklaratat e t akuzuarit t dhna gjat negocimit t marrveshjes mbi
pranimin e fajsis, gzojn imunitet duke u konsideruar prova t papranueshme. N
kt kontekst, deklarimet e t akuzuarit t dhna gjat negocimit t pranimit t fajsis,
n takimet paraprake (sipas parag. 3, 4 dhe 5 t nenit 233, do t konsiderohen t
papranueshme dhe nuk do t mund t prdoren gjat shqyrtimit gjyqsor ose n
ndonj procedur tjetr gjyqsore (procedur civile ose administrative etj.).
Paragrafi 12.
Marrveshja me shkrim mbi pranimin e fajsis duhet t prmbaj t
gjitha kushtet e marrveshjes, e cila duhet t jet e nnshkruar nga
kryeprokurori i zyrs prkatse, mbrojtsi dhe i pandehuri, dhe sht
detyruese pr t gjitha palt nnshkruese. Marrveshja mbi pranimin e
fajsis duhet s paku t prfshij:
12.1. pikat e aktakuzs pr t cilat i pandehuri pranon fajsin;
12.2. nse i pandehuri pranon t bashkpunoj;
12.3. t drejtat nga t cilat hiqet dor;
595
Ejup Sahiti
12.4. prgjegjsia e t pandehurit pr kompensimin e t dmtuarit dhe

konfiskimi i t gjitha pasurive t cilat i nnshtrohen konfiskimit nga
Kapitulli XVIII i ktij Kodi.
N dispozitn e parag. 12 t nenit 233, jan prcaktuar kushtet minimale t cilat duhet
ti prmbaj marrveshja pr pranimin e fajsis. Kusht tjetr plotsues sht parapar
me dispozitn vijuese t parag. 13 t nenit 233. Kshtu, marrveshja mbi pranimin e
fajsis pr t qen n aspektin procedural valide duhet s paku t prmbaj kto
elemente: a. pikat kryesore pr t cilat i pandehuri pranon fajsin; b. nse i pandehuri
n cilsin e dshmitarit bashkpunues pranon t bashkpunoj; c. t drejtat nga t cilat
hiqet dor dhe . pranimin e prgjegjsis e t pandehurit pr t kompensuar dmin
pals s dmtuar dhe konfiskimin e t gjitha pasurive t cilat i nnshtrohen konfiskimit
nga Kapitulli XVIII i KPP-s. Pr t proceduar m tutje me marrveshje e cila i
prmban t gjitha kushtet e prmendura, marrveshjen pr pranimin e fajsis duhet ta
nnshkruajn kryeprokurori i zyrs prkatse, mbrojtsi dhe i akuzuari. Marrveshja e
arritur ndrmjet prokurorit t shtetit dhe t akuzuarit prkatsisht mbrojtsit t t
akuzuarit sht e detyruar pr t gjitha palt nnshkruese. Nga mnyra e rregullimit t
marrveshjes mund t konkludohet se marrveshja mbi pranimin fajsis sht akt
formal elementet minimale t s cils prcaktohen pikrisht me dispozitn t ciln po e
komentojm.
Paragrafi 13.
Marrveshja po ashtu mund t prfshij dispozitn ku palt pajtohen pr
kufijt e dnimit q do t propozohet nga ana e prokurorit t shtetit nse i
pandehuri bashkpunon substancialisht, ndrsa nse gjykata shqipton
dnim jasht ktyre kufijve n dm t ndonjrs prej palve, ajo pal ka t
drejt ankese kundr vendimit mbi dnimin.
N paragrafin paraprak, si theksuam prcaktohen kushtet minimale t marrveshjes
mbi pranimin e fajsis, ka do t thot se marrveshja mund t prmbaj edhe
elemente t tjera t prcaktuara me KPP-n. Duke pas parasysh llojllojshmrin dhe
specifikat e marrveshjeve, marrveshjet mbi pranimin e fajsis mund t prmbajn
edhe kushte t tjera t cilat nuk theksohen shprehimisht me KPP-n.
N kt kontekst, me dispozitn e parag. 13 t ktij neni, marrveshja me shkrim,
prve elementeve nga parag. 8, t nenit paraprak, mund ta prmbaj edhe dispozitn
sipas s cils palt pajtohen pr kufijt e dnimit q do t propozohen nga prokurori n
rastet kur i akuzuari bashkpunon n mnyr t gjithanshme dhe t plot. Po ashtu, n
marrveshje mund t parashikohet q nse gjykata shqipton dnim me t cilin dmtohet
njra pal, pala e dmtuar me vendimin e gjykats ka t drejt ankese kundr vendimit
mbi dnimin.
596
Ejup Sahiti
Paragrafi 14.
Marrveshja me shkrim mbi pranimin e fajsis i paraqitet gjykats n
seance dgjimore t hapur pr publikun, prve n rastet e prcaktuara n
paragrafin 16. t ktij neni.
N dispozitn e paragrafit 14 t ktij neni, prcaktohet shprehimisht detyrimi q
marrveshja me shkrim t prezantohet n gjykat dhe at n seanc t hapur publike.
Nga kjo rregull, prjashtim prbjn rastet kur i akuzuari pranon t jet dshmitar
bashkpunues si parashikohet me parag. 17 t ktij neni dhe jo n nenin 16 si
theksohet gabimisht n tekstin e ksaj dispozite.
Detyrimi q marrveshja e arritur ndrmjet prokurorit t shtetit dhe t akuzuarit
prkatsisht mbrojtsit t tij, duhet prezantuar para gjykats, shpjegohet me intencn e
ligjdhnsit pr transparenc sa m t madhe pr t evituar moskuptimet, dyshimet dhe
skepsat e ngritura n opinion mbi arsyeshmrin e institutit t pranimit t fajsis.
Paragrafi 15.
Nse marrveshja me shkrim mbi pranimin e fajsis negociohet para
ngritjes s aktakuzs, kundr t pandehurit i cili ka arritur marrveshje
paraqitet aktakuz e veant n t njjtn koh me marrveshjen mbi
pranimin e fajsis. T dy kto mund t paraqiten n zarf t mbyllur dhe t
vulosur. Shqyrtimi fillestar para gjyqtarit t vetm gjykues ose kryetarit t
trupit gjykues mund t shrbej gjithashtu si seanc dgjimore nga ky nen.
Duhet theksuar se dispozita e paragrafit 15 t nenit 233 sht krejtsisht e re dhe me t
rregullohen ato situata procedurale kur marrveshja me shkrim mbi pranimin e fajsis
negociohet para ngritjes s aktakuzs. N raste t tilla kundr t pandehurit i cili ka
arritur marrveshje mbi pranimin e fajsis paraqitet aktakuz e veant n t njjtn
koh dhe bashk me marrveshjen pr pranimin e fajsis. Si t tilla kto dy akte mund
ti paraqiten gjykats n zarf t mbyllur dhe t vulosur. N kt rast shqyrtimi fillestar
para gjyqtarit t vetm gjykues ose kryetarit t trupit gjykues mund t shrbej
gjithashtu si seanc dgjimore.
Paragrafi 16.
Gjykata zyrtarisht mund ta pranoj apo refuzoj marrveshjen mbi pranimin
e fajsis n pajtim me kushtet q duhet t merren parasysh nga paragrafi
18. i ktij neni. Marrveshja mbi pranimin e fajsis hyn n fuqi vetm pasi
q t evidentohet n procesverbal se sht pranuar zyrtarisht nga gjykata.
Sipas dispozits s parag. 16 t ktij neni, marrveshja pr pranimin e fajsis
kontrollohet nga gjykata ashtu q ajo zyrtarisht mund ta pranoj apo refuzoj
marrveshjen mbi pranimin e fajsis. Me rastin e marrjes s njrit prej vendimeve t
msiprme gjykata shikon nse jan prmbushur kushtet nga paragrafi 18 i nenit 233.
M tutje, me kt paragraf rregullohet n mnyr shprehimore se prej cilit moment
597
Ejup Sahiti
procedural, marrveshja pr pranimin e fajsis merr formn e prer. N t vrtet,

marrveshja mbi pranimin e fajsis do t konsiderohet se ka hyr n fuqi vetm pasi t
jet evidentuar n procesverbal se gjykata marrveshjen e ka pranuar zyrtarisht. Si
mund t shihet, arritja e forms s prer, sikurse te vendimet dhe aktet t tjera sht
kusht themelor pr t proceduar m tutje me marrveshjen mbi pranimin e fajsis.
Praktika gjyqsore
Gjykatsi refuzoi pranimin e fajsis s Lynddie England
Gjykatsi i Gjykats Ushtarake n Amerik, para t cilit rezervistja e Ushtris
Amerikane, Lynndie England u deklarua e fajshme n ndrrim t hedhjes t dy pikave
t aktakuzs lidhur me poshtrimin dhe torturn e t t burgosurve n Abu Gharib n
Bagdad, refuzoi marrveshjen pr pranimin e fajsis s saj me prokurorin.
Gjykatsi gjeti se deklarimi pohues i England, megjithat tregon se nuk ndjehet fajtore,
pr rolin q ka pasur n poshtrimin n burgun Abu Gharib. Kt bindje, gjykata e
gjeti pasi q ajo ne deklarimin e vet tha se ky raport ndaj te burgosurve ishte legjitim.
Nse nuk dshironi t deklaroheni fajtore, keni t drejt, por nuk mund t pranoni
fajsin dhe n t njjt koh t thoni se jeni e pafajshme, i tha t akuzuars gjykatsi
England,, dhe konstatoi n emr t saj se nuk pranon fajsin pr pikn e par t
aktakuzs dhe ndrpreu procesin e pranimit t fajsis.
File://F:Sudija odbio priznanje krivice Lynddie England.htm. dt. 05.05.2005.
Trupi gjykues i gjykats s B e H refuzoi marrveshjen pr pranimin e fajsis n mes
t akuzuarit D., av. H dhe Prokurorit se i akuzuari nuk ka pranuar fajsin pr t
gjitha pikat e aktakuzs, nga se n aktakuz qndronte pretendimi, se D-s i ishte
urdhruar t largohej nga vendi ku ndodhi ngjarja, pr n drejtim t Travnikut ku do t
bnte rojn, ndrkaq gjat deklarimit pr pranimin e fajsis do t shtoj: mua askush
nuk m urdhroi, por me vet iniciativ jam larguar, pasi q e kam ditur se ka do t
ndodh., www.bitno.ba/.../ dt. 15.01.2011.
Trupi gjykues i gjykats se qarkut ne Banjalluk, refuzoi marrveshjen per pranimin e
fajsise, ne mes te akuzuarit M.G. pr vepr penale krim i organizuar, falsifikim,
mashtrim dhe armmbajtje pa leje, pr burgimin me 4 vite e 6 muaj, 8000 M dhe
490.000 KM pr prfitim pasuror t paligjshm, pr shkak se nga pranimi i fajsis
nuk kuptohet kush sht organizator i bashkimit kriminal, ndrkaq disa te dyshuar
prmenden vetm me iniciale.
www.glassrpske.com/.../ dt.21.04.2010.
Trupi gjykues i Gjykats Kantonale n Zenic, refuzoi marrveshjen pr pranim t
fajsis n mes te akuzuarit G.D, av. M.V dhe Prokurorit kantonal, m q dnimi i
propozuar prej 3 vite e 6 muaj burgim pr vepr penale t plakitjes n tentativ nuk
sht adekuat. Dt. 25.05.2009.
Lnda Prokurori kundr D.O. Nr IT-02-60-T, par. 11 theksonD.O. dhe akuza jan
marre vesh dhe jan pajtuar se informacionet dhe deklarimet e t akuzuarit duhet t
598
Ejup Sahiti
jen absolut t vrteta, kjo d.m.th. nuk guxon ti minimizoj veprimet e veta e as t
thot t pavrteta pr pjesmarrjen e t tjerve.
fq.53, te lib. Haki Tribunal VI. Priznanje i Presude.
Vendimi i Gjykats Federale t Gjermanis, BGHSt 23.01.1991,,Gjykatsi ka qene i
obliguar ti njoftoj palt se ka ndrmend te mos prfill marrveshjen dhe t shqiptoj
dnim m t lart nga ai i prcaktuar n marrveshje, n mnyr qe ti mundsohet te
akuzuarit t trheq pranimin,,
(Vanja Banovic op.cit. fusnota 375.)
N SHBA sht i njohur dhe deklarimi i ALFORDIT si modus i pranimit t fajsis.
Henri Alford n dhjetor t vitit 1963, sht akuzuar pr vrasje t shkalls s par, pr
t ciln mund t shqiptohej dnim me vdekje. T pandehurin e kan ngarkuar
deklarimet e dy dshmitarve t cilt kan vrtetuar se kan qen prezent kur ai doli
nga banesa, ka marr revolen dhe ka thn se do t laj llogarit me dike dhe pas
kohe kur u kthye ka thn se kreva punn. Alford u mor vesh me prokurorin ashtu q
do t pranon fajsin n ndrrim qe akuza t kualifikoj veprn n vrasje t shkalls s
dyt e cila nuk mund t trheq dnimin me vdekje. Gjykatsi aprovoi pranimin dhe
shqiptoi dnimin m t lart t mundshm pr veprn e ri cilsuar 30 vite burgim. I
pandehuri u ankua se pranimi i fajsis s tij ishte rezultat i presionit dhe friks nga
dnimi me vdekje,dhe se n t vrtet sht i pafajshm. Kam pranuar fajsin vetm
pr ate se me than se ka prova t forta dhe t mjaftueshme kundr meje... Nuk kam
vrar asknd dhe po psoj nga veprimet e tjetrit Pranova fajsin m q m than n
t kundrtn, kur prokurori bind porotn q jam fajtor, do t prfundoj n karrigen
elektrike.
Megjithat gjykata refuzoi ankesn duke theksuar q pranimi paraqet faktin e zgjedhjes
s vullnetshme t tij, andaj nuk ka arsye q gjykata t mos respektoj zgjedhjen e tij.
Duke u ballafaquar me dy alternativa, i pandehuri e zgjodhi at q n at moment i
bhej m e pranueshme. Kjo q t pandehurit, si thekson ai ka pranuar fajsin vetm
q ti shmangt dnimit me vdekje, nuk do t thot q pranimi i tij nuk ka qen zgjedhje
e tij e vetdijshme dhe e arsyeshme 341.
Jurididikcionet qe kan rregulluar marrveshjen pr pranimin e fajsis krkojn q
pranimi t jet i vullnetshm. Vullneti ka dy elemente vlersuese, i akuzuari duhet t
jet mentalisht i aft q t kuptoj pasojat e veprimeve t veta kur deklarohet se ndihet
fajtor dhe e dyta deklarimi pohues i fajsis nuk guxon t jet rezultat i krcnimit apo
ngashnjimit, prve pritjes qe do t prfitoj nj dnim me te bute 342. I akuzuari qe
deklarohet se e ndien vetn fajtor, duhet t kuptoj natyren dhe pasojat e deklarimit t
vet edhe ne raport me veprn q po deklarohet i fajshm. Ne rastin Erdemov,
akuzuari pranoi fajesine duke shtuar se vepra per te cilen po ngarkohet e ka kryer nen
presion. Gjykatsit Mc Donald, Vohrah dhe Li, konstatuan se ky presion po t prbnte
tere mbrojtjen, pranimi do t ishte i dyshimte dhe nuk do t aprovohej. 343
341
Vendim i Gjykats, Rasti North Carolina v. Alford, 400 U.S. 25/1970/, Prshkruar, V.Bajovi, fq.72-74.
JOHN E. Ackerman e Eugene OSullivan, Practice and Procedure of the International Criminal Tribunal
for the Former Yugoslavia, prkth. Boshnjak, Sarajev 2002, fq.302.
343
Ibid., fq. 303.
342
599
Ejup Sahiti
Paragrafi 17.
Nse i pandehuri pajtohet t jet dshmitar bashkpunues dhe kur masat e
parapara n Kapitullin XIII t ktij Kodi i jan siguruar atij, pas krkess
s cilsdo pal, gjykata mund t urdhroj q seanca dgjimore pr
shqyrtimin e marrveshjes mbi pranimin e fajsis t jet e mbyllur pr
publik dhe mund t urdhroj q marrveshja me shkrim pr pranim t
fajsis t jet e mbyllur.
Me dispozitat e parag. 17 t ktij neni rregullohet shqyrtimi i marrveshjes mbi
pranimin e fajsis n seanc t mbyllur pr publikun. Prndryshe, shqyrtimi i
marrveshjes mbi pranimin e fajsis n seanc t mbyllur, sipas ktij paragrafi vjen n
shprehje n kto raste: a. kur i pandehuri pajtohet t jet dshmitar bashkpunues dhe
b. kur t pandehurit i jan siguruar masat pr mbrojtjen e t dmtuarve dhe
dshmitarve t parapara n kapitullin XIII t KPP-s.
Kur plotsohen kushtet pr mbajtjen e shqyrtimit t mbyllur gjyqsor, me krkes t
cilsdo pal, gjykata mund t urdhroj q seanca dgjimore pr t shqyrtuar
marrveshjen pr pranim t fajsis t jet e mbyllur pr publik. N kt rast gjykata
njkohsisht mund t urdhroj q marrveshja pr pranim t fajsis me shkrim t
mbahet n kovert t mbyllur.
Paragrafi 18.
Gjat shqyrtimit se a duhet pranuar marrveshjen mbi pranimin e fajsis,
gjykata duhet t dgjoj t pandehurin, mbrojtsin e tij dhe prokurorin e
shtetit dhe t prcaktoj nse:
18.1. i pandehuri ka kuptuar natyrn dhe pasojat e pranimit t fajsis;
18.2. pranimi i fajsis sht br vullnetarisht nga i pandehuri pas
konsultimeve t mjaftueshme me mbrojtsin e tij, nse ka mbrojts,
dhe se i pandehuri nuk ka qen i detyruar ose i shtrnguar n asnj
mnyr q t pranoj fajsin;
18.3. pranimi i fajsis mbshtetet n fakte dhe prova materiale t rastit
konkret, t cilat paraqiten n aktakuz, apo me provat materiale t
paraqitura nga prokurori pr plotsimin e aktakuzs dhe t
pranuara nga i pandehuri, si dhe me dshmi tjera, si mund t jen
deklaratat e dshmitarve t paraqitura nga prokurori apo i
pandehuri; dhe
18.4. nuk ekzistojn asnj nga rrethanat e parapara n nenin 253,
paragraft 1. dhe 2. t ktij Kodi.
N paragrafin 18 t ktij neni, rregullohet procedura e shqyrtimit t marrveshjes mbi
pranimin e fajsis. Kshtu, para pranimit eventual t marrveshjes pr pranimin e
fajsis, gjykata detyrohet q t dgjoj personalisht t akuzuarin, mbrojtsin e tij dhe
prokurorin e shtetit, pr t prcaktuar faktet, t ngjashme me ato nga neni 248 i KPPs, si n vijim: a. nse i pandehuri e ka kuptuar natyrn dhe pasojat e pranimit t
fajsis; b. nse pranimi i fajsis sht br me vullnetin e t akuzuarit pas
600
Ejup Sahiti
konsultimeve t mjaftueshme me mbrojtsin, nse i pandehuri ka mbrojts 344 dhe se i

pandehuri nuk ka qen i detyruar me forc q t deklaroj fajsin ose i shtrnguar n
fardo mnyre tjetr; c. nse pranimi i fajsis mbshtet n fakte dhe prova materiale
t rastit konkret, t cilat i prmban aktakuza, t prezantuara nga prokuroria t cilat jan
pranuar nga i pandehuri dhe fardo prove tjetr, si mund t jen deklaratat e
dshmitarve t prezantuara nga prokurori i shtetit ose i pandehuri dhe d. nse nuk
ekzistojn asnj nga rrethanat e parapara n nenin 253 parag. 1-2 t KPP-s 345. Gjykata
do t procedoj m tutje me marrveshjen mbi pranimin e fajsis varsisht nga
prmbushja ose jo e kushteve t prcaktuara n parag. 18 t ktij neni.
Paragrafi 19.
Me rastin e shqyrtimit t marrveshjes mbi pranimin e fajsis, gjykata
duhet t dgjoj pikpamjet e prokurorit t shtetit, mbrojtsit dhe t
dmtuarit. Nse marrveshja e t pandehurit pr bashkpunim dhe pranim
t fajsis sht e mbyllur n pajtim me paragrafin 17. t ktij neni, gjykata
i lejon t dmtuarit t jep deklarat n prfundim t bashkpunimit t t
pandehurit, para shqiptimit t dnimit.
N dispozitn e parag. 19 t ktij neni, rregullohen m tutje disa aspekte t shqyrtimit
t marrveshjes mbi pranimin e fajsis para se gjykata ta pranoj ose refuzoj
marrveshjen. Nse, instituti i marrveshjes mbi pranimin e fajsis marr n trsi
nnkupton zgjidhjen e shtjes penale jasht shqyrtimit gjyqsor, kjo nuk do t thot
njhersh se gjat shqyrtimit t marrveshjes prjashtohen edhe disa nga parimet
themelore mbi t cilat zhvillohet shqyrtimi kryesor si faz kryesore e procedurs
penale. N t vrtet, pikrisht m dispozitn e cila sht objekt i komentit ton,
promovohet zbatimi i parimit kontradiktor gjat shqyrtimit t marrveshjes mbi
pranimin e fajsis, nprmjet t t cilit krkohet q t dgjohet edhe pala tjetr
(audiatur et altera pars). Domosdoja pr t dgjuar para s gjithash paln
kundrshtare, para pranimit prkatsisht refuzimit t marrveshjes tjetr i mundson
gjykats q t vrtetoj nse marrveshja njmend sht shprehja e vullnetit t palve.
Prandaj, gjykata, gjat shqyrtimit t marrveshjes duhet t dgjoj pikpamjet e
prokurorit t shtetit, mbrojtsit dhe t pals s dmtuar. Pr m tepr, n rastet kur
marrveshja pr bashkpunimin dhe pranimin e fajsis nga ana e t akuzuarit sht e
mbyllur n pajtim me dispozitat e paragrafit 17 t nenit 233, gjykata zbaton parimin
kontradiktor duke i lejuar pals s dmtuar t jap deklaratn n prfundim t
bashkpunimit, por ekskluzivisht para shqiptimit t dnimit.
Paragrafi 20.
Nse gjykata nuk bindet se jan prmbushur t gjitha kushtet e parapara
n paragrafin 18. t ktij neni, gjykata refuzon marrveshjen mbi pranimin
344
Fjalt n nnparagrafin 18.2. "nse i pandehuri ka mbrojts jan t teprta sepse i pandehuri konform
parag. 3 t neni 233 duhet t prfaqsohet nga mbrojtsi n t gjitha negociatat pr pranimin e fajsis.
345
Lidhur me pranimin e fajsis m hollsisht shih: komentet e nenit 248.
601
Ejup Sahiti
e fajsis dhe rasti vazhdon n gjykim t rregullt ashtu si parashihet me

kt Kod.
N paragrafin 20 t ktij neni, rregullohet procedura e refuzimit t marrveshjes mbi
pranimin e fajsis. Ndonse gjykata nuk sht pjes e marrveshjes mbi pranimin
fajsis sipas KPP-s, ajo megjithat sht e autorizuar, si theksuam m par, t
prcaktoj nse jan prmbushur kushtet e parapara n parag. 18 t ktij neni pr
arritjen e marrveshjes mbi pranimin e fajsis. Kshtu, n rastet kur kto kushte sipas
mendimit t gjykats nuk jan prmbushur n trsi, gjykata e refuzon pranimin
fajsis. Refuzimin e marrveshjes nga ana e gjykats duhet kuptuar si dshtim para se
gjithash t palve pr prmbushjen e kushteve pr arritjen e marrveshjes pr pranimin
e fajsis. N t tilla raste, shtja penale duhet t procedohet n shqyrtim gjyqsor
ashtu si parashikohet me dispozitat prkatse t KPP-s.
Paragrafi 21.
Nse gjykata bindet se jan prmbushur t gjitha kushtet e parapara n
paragrafin 18. t ktij neni, gjykata pranon marrveshjen mbi pranimin e
fajsis dhe urdhron q marrveshja t vendoset n shkresat e lnds n
gjykat. Gjykata cakton datn kur palt do t japin deklaratat e tyre n
lidhje me dnimin, pas s cils gjykata shqipton dnimin. Megjithat, kjo
dat mund t shtyhet n mnyr q i pandehuri t shrbej si dshmitar
bashkpunues.
Derisa n paragrafin paraprak t ktij neni prcaktohen kushtet n t cilat gjykata mund
t refuzoj marrveshjen pr pranimin e fajsis, n paragrafin 21 t nenit 233,
prcaktohen kushtet nn t cilat gjykata mund ta pranoj marrveshjen. M tutje, n
kt paragraf prcaktohen detyrimet e gjykats pas pranimit t marrveshjes mbi
pranimin e fajsis. Kshtu, n rastet kur gjykata bindet se jan plotsuar t gjitha
kushtet e parashikuara n paragrafin 18, ajo mund ta pranoj marrveshjen pr
pranimin e fajsis dhe njkohsisht t urdhroj q marrveshja t vendoset n
shkresat e lnds n gjykat. Detyrimin e gjykats pr t evidentuar marrveshjen n
procesverbal bashk me detyrimin tjetr t gjykats pr ta vendosur marrveshjen pr
pranimin e fajsis, n shkresat e lnds, duhet konsideruar si veprime me t cilat bhet
pranimi zyrtar i marrveshjes nga ana e gjykats me ka njhersh marrveshja edhe
hyn n fuqi. Pasi q marrveshja t jet pranuar, gjykata do ta caktoj nj dat (termin)
kur palt do t japin deklaratat e tyre lidhur me dnimin dhe m pas gjykata shqipton
dnimin. Megjithat, n rastet kur n arritjen marrveshjes mbi pranimin fajsis merr
pjes edhe i pandehuri bashkpunues, duke pas parasysh qllimin e institutit t
dshmitarit bashkpunues, gjykata mund ta shtyj datn e shqiptimit t dnimit ndaj t
pandehurit vetm e vetm q i akuzuari t mund t shrbej gjykats edhe m tutje si
dshmitar bashkpunues.
N baz t ksaj q tha m sipr, mund t prfundohet se shqyrtimi i marrveshjes mbi
pranimin e fajsis nga ana e gjykats mund t ndahet n dy etapa: e para n t ciln
bhet pranimi prkatsisht refuzimi dhe e dyta n t ciln bhet caktimi i dnimit. Dhe,
602
Ejup Sahiti
pr tu zgjidhur shtja penale nprmjet t marrveshjes pr pranim t fajsis, ajo

duhet t kaloj npr kto dy etapa.
Paragrafi 22.
Pas pranimit t marrveshjes me shkrim mbi pranimin e fajsis nga
gjykata, por para shqiptimit t dnimit, gjykata mund t mos i lejoj t
pandehurit trheqjen e pranimit t fajsis ose mund t mos i lejoj
prokurorit q t trheq marrveshjen mbi pranimin e fajsis, prve nse
gjykata mon se ndonj prej kushteve nga paragrafi 18. i ktij neni nuk
sht prmbushur. Pala e cila krkon t trhiqet nga marrveshja ka
barrn e t provuarit gjat parashtrimit t krkess s till n gjykat.
Me dispozitn e paragrafit 22 t ktij neni, rregullohet mundsia e trheqjes s palve
pas pranimit zyrtar t marrveshjes mbi pranimin e fajsis nga ana e gjykats por para
shqiptimit t dnimit. M par sht theksuar se marrveshja pr pranim t fajsis,
ndonse sht shprehje e vullnetit t palve, megjithat nuk sht akt i
pandryshueshm. N kt kontekst, n baz t paragrafit 11 t ktij neni, prokurori i
shtetit ose i pandehuri, mund t trhiqen nga marrveshja mbi pranimin e fajsis n
do koh para se gjykata ta pranoj marrveshjen zyrtarisht (jo ta refuzojn
marrveshjen mbi pranimin fajsis, si thuhet n dispozitn prkatse t KPP-s). Dhe
pas trheqjes s ndonjrs nga palt kryetari i trupit gjykues cakton seancn pr
shqyrtim gjyqsor.
Mirpo, pr dallim nga trheqja e palve para se gjykata ta pranoj marrveshjen n
paragrafin 22 t cilin po e komentojm, bhet fjal pr nj form tjetr t trheqjes s
palve. N t vrtet, ktu sht fjala pr nj situat tjetr procedurale prkatsisht pr
ato raste kur palt trhiqen nga marrveshja pr pranimin e fajsis pas pranimit t
marrveshjes nga gjykata por, para shqiptimit t dnimit.
Me fjal t tjera, sipas dispozits s paragrafit 22 t ktij neni gjykata ka dy mundsi:
a. t mos lejoj palt fare t trhiqen nga marrveshja pr pranim t fajsis dhe b.
prjashtimisht t lejoj palt t trheqjen nga marrveshja mbi pranimin e fajsis n
rast se nuk jan prmbushur kushtet nga paragrafi 18 i ktij neni.
Gjykata lejon ose nuk lejon trheqjen e palve nga marrveshja mbi pranimin e fajsis
duke u mbshtetur n bindjen e vet t lir.
Nse i bhet nj vshtrim i shkurtr zbatimit t institutit t marrveshjes pr pranimin e
fajsis n praktikn e gjykatave t Republiks s Kosovs, pr peridhn 2008 deri
vitin 2011, rezulton se ky institut ka gjetur zbatim t kufizuar prkatsisht gjat ksaj
periudhe jan shnuar vetm disa raste t arritjes s marrveshjes pr pranimin e
fajsis n Regjionin e Prishtins, Pejs dhe t Gjilanit. 346 Ndonse instituti i
marrveshjes pr pranimin e fajsis hyri n legjislacionin ton procedural penal n
vitin 2008, n dy vitet e para nuk do t shnohet po thuajse asnj rast i zbatimit t
marrveshjes pr pranimin e fajsis. Megjithat, gjat vitit 2010 dhe 2011, n
regjionin e Prishtins do t lidhn disa marrveshje pr pranimin e fajsisis pr kto
vepra penale: lndimi trupor, vrasje n tentativ, posedim i paautorizuar i armve,
346
M gjrsisht shih: Etrur Maloku, Marrveshja mbi pranimin e fajsis, Prishtin 2012, fq. 58-65.
(punim i diploms master i mbrojtur me 14. 11. 2012, n Fakultetin Juridik t Universitetit t Prishtins.)
603
Ejup Sahiti
shprndarje e narkotikve, keqprdorim t detyrs zyrtare, trafikim me qenie njerzore

shfrytzim i sherbimeve seksuale t personave q jan viktim e trafikimit etj.(PP. nr.
76-4/2011; PP. nr. 923-1/2011; PP. nr. 39-2/2011; PP. nr. 9-2/2011; PP. nr 609-2/2011;
PP. nr.199-2-2011; PP. 196-4/2011). 347
N regjionin e Gjilanit para vitit 2011, instituti i marrveshjes pr praniin e fajsis
ishte zbatuar vetem n nj rast (Aktgjykimi P. nr. 114/2010)), ndrkaq n vitin 2011,
konsiderohet se nprmjet marrveshjes pr pranimin e fajsis jan zgjidhur m
shum se njzet e pes raste t ndryshme penale. N kuadr t ktyre rasteve, vlen t
prmendet rasti i akuzimit t pes personave pr veprn penale t kontrabandimit me
migrant n rajonin e Gjilanit (PP. nr. 18/2011) dhe rasti tjetr i akuzimit t dy
personave pr veprat penale t prvetsimit gjat ushtrimit t detyrs zyrtare,
shprdorim t detyrs zyrtare ose autorizimit dhe rastet e posame t falsifikimit t
dokumenteve (PP. nr. 173/2006). 348
N regjionin e Pejes, marrveshjet e para pr pranimin e fajsis ishin realizuar n vitin
2010, mirpo, konsiderohet se q nga fillimi i zbatimit t ktij instituti prkatsisht pr
pridhn 2008-2011, jan arritur m shum se njzet marrveshje pr pranimin e
fajsis, ndr t tjera edhe pr vepra penale e vrasjes, shprndarjes dhe shitjes s
narkotikve etj. Ndr rastet m karakteristike t aritjes s marrveshjes pr pranimin e
fajsis prbn rasti i arritjes s marrveshjes pr pranimin e fajsis pr nj vepr
penale t vrasjs t rnd (PP. nr. 349/10, dt. 17. 02. 2010). N t vrtet, prokurori i
Prokuroris s Qarkut n Pej, kishte arritur marrveshje, me dy t pandehura t cilat
akuzoheshin pr vrasje t rnd n bashkkryerje dhe me nj person tjetr i cili
akuzohej pr dhnie t ndihms bashkkryersve t ksaj vepre penale. N kt shtje
penale, ishin prfshir dy motra t cilat n bashkkryerje kishin vrar motrn e tyre n
mnyr mizore. N kryerje t ksaj vepre penale, i dashuri i njres prej ktyre motrave
u kishte ndihmuar atyre n kryerjen e veprs penale duke fshehur trupin e viktims dhe
hedhur at n lum. Tre t pandehurit e prfshir n kt rast penal kishin pranuar t
hyn n marrveshje pr pranim t fajsis me prokurorin duke pranuar fajin, Duhet
theksuar se dnimi i propozuar n marrveshje pr dy motrat ishte 11-15 vjet ndrkaq
pr ndihmsin 3-6 vjet. N ndrkoh, me 14. mars 2011, gjykata kishte pranuar
marrveshjen, mirpo trupi gjykues nuk i ishte prmbajtur dnimeve t rekomandura
ashtu q kryerset e vrasjes i kishte dnuar me 19 prkatsisht 18 vjet dnim me
burgim, ndrsa ndihmsin e kishte dnuar me 6 vjet burgim. 349 Kundr akygjykimit t
Gjykats Themelore n Pej, t dy palt (prokurori dhe mbrojtja) kishin paraqitur
ankes n Gjykats Supreme t Kosovs. 350 Gjykata Supreme e Kosovs kishte
refuzuar ankesat e t akuzuarve si t pabaza dhe kishte vertetuar aktgjykimin e
Gjykats Themelore n Pej. 351 Prve ksaj, t dnuarit kishin ushtruar krkesa pr
mbrojtjen e ligjshmris n Gjykatn Supreme t Kosovs, t cilat i kishte refuzuar si
t pa bazuara. 352
347
Krahaso: Ibid., fq. 62.

Krahaso: Ibid., fq. 62, 63.
Shih: Aktgjykimin e Gjykats s Qarkut n Pej, P. nr. 398/10, dt. 14.03.2014.
350
Krahaso: Ibid., fq. 57.
351
Shih: Akgtjykimin e Gjykats Supreme t Kosovs, Ap. nr. 275/2011, dt. 26.10.2011.
352
Shih: Aktgjykimin e Gjykats Supreme t Kosovs, Pkl. nr. 42/2012, dt. 11.09.2012.
348
349
604
Ejup Sahiti
Lidhur me kt rast penal t arritjes s marrveshjes, n praktikn gjyqsore m s

teprmi dilema dhe paqartsi kishte shkaktuar dispozita e parag. 8.1 e nenit 308 A, t
KPP t mparshm ( prkatsisht parag. 13 i nenit 233 i KPP n fuqi e cila n esenc
nuk ka ndrysuar n krahasim m KPP t mparshm), n t ciln thuhet: Marrveshja
po ashtu mund t prfshij dispozitn ku palt pajtohen pr kufijt e dnimit q do t
propozohet nga ana e prokurorit t shtetit nse i pandehuri bashkpunon
substancialisht, ndrsa nse gjykata shqipton dnim jasht ktyre kufijve n dm t
ndonjrs prej palve, ajo pal ka t drejt ankese kundr vendimit mbi dnimin.
Ndonse, kjo dispozit sht e qart sa i prket mundsis s pranimit t marrveshjes
dhe t shqiptimit t dnimit jasht kufive t marrveshjes pr pranimin e fajsis,
megjithat shum gjyqtar, prokuror dhe avokat nuk pajtohen me kt zgjidhje duke
theksuar se n rastet t tilla, gjykata duhet t refuzoj marrveshjen dhe jo t pranoj
marrveshjen duke shqiptuar dnim tjetr nga ai propozuar n marrveshje pr
pranimin e fajsis. 353
Neni 234 [Lirimi nga dnimi]
1.
Me krkes t prokurorit t shtetit, gjykata mund t liroj nga dnimi

kryersin i cili nuk sht dshmitar bashkpunues, ose kt dnim ta ul
n pajtim me nenin 75 t Kodit Penal, kur kryersi bashkpunon
vullnetarisht dhe kur bashkpunimi i tij ka parandaluar vepra t tjera
penale nga t tjert ose ka rezultuar me ndjekje t suksesshme t kryersve
t tjer t veprave penale.
Kur kryersi shpallet fajtor pr vepr penale pr t ciln mund t
shqiptohet dnim me t paktn dhjet (10) vjet burgim, gjykata nuk e
pezullon ose nuk e heq dnimin.
2.
Lirimi nga dnimi i kryersit t veprs penale ose ulja e dnimit, pa qen dshmitar
bashkpunues, n rastet e bashkpunimit vullnetar me prokurorin e shtetit, bn pjes n
procedurat alternative.
Me parag. 1 t ktij neni pikrisht rregullohen rastet e lirimit nga dnimi ose t uljes t
dnimi t kryersit t veprs penale n pajtim me nenin 75 t Kodit Penal, i cili nuk
sht dshmitar bashkpunues. N kt rast si kusht themelor pr lirimin e kryersit t
veprs penale sht q kryersi vullnetarisht t bashkpunoj me prokurorin e shtetit
dhe kur bashkpunimi i tij ka parandaluar vepra t tjera penale ose kur ka rezultuar me
ndjekje t suksesshme t kryersve t tjer t veprave penale.
Kjo dispozit sht identike me dispozitn e nenit 303 t KPP-s t mparshm, e cila
ishte vendosur n nenin e fundit t Kapitullit XXXI: me t cilin rregullohej materia
lidhur me Dshmitart bashkpunues.
Me Kodin n fuqi t procedurs penale, instituti i lirimit nga dnimi sht vendosur
ndrmjet dispozitave pr negocimin e marrveshjes pr pranimin e fajsis dhe
dispozitave lidhur me dshmitarin bashkpunues.
N kt rast si risi mund t konsiderohet se dispozita mbi lirimin nga dnimi sht
radhitur n rastet e zgjidhjeve alternative t shtjeve penale.
353
Ibid.
605
Ejup Sahiti
Neni 235 [Dshmitart bashkpunues]

1.
Sipas ktij kapitulli, shprehja dshmitar bashkpunues do t thot i

dyshuari ose i pandehuri pr t cilin ende nuk sht lexuar aktakuza n
shqyrtimin gjyqsor dhe i cili pritet t dshmoj n gjykat kur:
1.1. ka gjasa t parandaloj vepra t tjera penale nga personi tjetr;
1.2. ka gjasa t shpie drejt zbardhjes s t vrtets n procedurn penale;
1.3. sht br vullnetarisht dhe me marrveshje t plot pr t dshmuar
t vrtetn n gjykat;
1.4. sht vlersuar nga gjykata si e vrtet dhe e plot; ose
1.5. mund t shpie drejt ndjekjes s suksesshme t kryersve t tjer t
veprs penale.
Lufta e suksesshme kundr kriminalitetit t rnd, krimit t organizuar dhe korrupsionit

ka imponuar nevojn pr nxjerrjen e dispozitave me karakter penal material dhe penal
procedural.
N kuadr t dispozitave t procedurs penale, instituti i dshmitarit bashkpunues, si
sht theksuar m par, bn pjes n procedurat alternative dhe rregullohet me gjithsej
pes nene dhe at: nenin 235; nenit 236; nenit 237; nenit 238 dhe nenit 239. Si t tilla
kto dispozita nuk kan ndryshuar fare n krahasim me legjislacionin e mparshm.
Me fjal t tjera, instituti i dshmitarit bashkpunues edhe m tutje mbetet nj institut
me natyr juridike mikste t przier prkatsisht hibride, me elemente sa pr t
pandehurin aq edhe pr dshmitart.
N legjislacionet e bashkkohore pr dshmitart bashkpunues prdoren emrtime t
ndryshme. Kshtu, n t drejtn gjermane pr dshmitart bashkpunues prdoret
shprehja dshmitart e kurors ndrkaq n t drejtn italiane dhe kroate t
penduarit si dshmitar. 354 Sipas legjislacionit penal procedural kroat n fuqi, instituti i
dshmitarit bashkpunues rregullohet me Ligjin e procedurs penale 355 si edhe me nj
ligj t veant. 356 Me fjal t tjera, n legjislacionin kroat, me Ligjin e procedurs
penale parashikohet mundsia e zbatimit t instituti t dshmitarit bashkpunues,
ndrkaq me nj ligj t veant rregullohet procedura e zbatimit t ktij instituti.
Ndrkaq, sipas legjislacionit procedural penal n fuqi t Bosnj e Hercegovins,
dshmitari bashkpunues rregullohet n kuadr t dispozitave t s drejts s
dshmitarit pr t mos u prgjigjur n pyetje t caktuara. 357
N disa legjislacione t tjera, te instituti i dshmitarit bashkpunues dominojn
elementet e t pandehurit (p.sh. n legjislacionin serb) 358 Kshtu, sipas legjislacionit
serb n fuqi, shprehimisht prcaktohet se procesverbalet dhe shnimet t tjera mbi
deklarimet e mhershme t dshmitarit bashkpunues t cilat i ka dhn si i dyshuar
354
Vasiljevi, Gruba 2, fq. 988; Krapac, Davor, Kazneno ptocesno pravo, Zagreb, 2010 fq. 467; Sijerioli, Hadiomeragi, et. al., op. cit., fq. 261.
355
Shih: nenin 212 t Ligjit t procedurs penale t Kroacis n fuqi.
356
Shih: Ligjin e departamentit pr parandalimin e korrupsionit dhe krimit t organizuar (shkurtesa `n
gjuhen kroate ZUSKOK)
357
Shih: nenin 84 t Ligjit t procedurs penale n fuqi t Bosns e Hercegovins.
358
kuli 2, fq. 1258.
606
Ejup Sahiti
ose i pandehur, me vendim t kolegjit ndahen nga shkresat e lnds dhe ato nuk mund
t prdoren parimisht si prova n procedurn penale. 359
Ndrkaq, sa i prket deklarimit t dhn t t pandehurit para se t shpallt dshmitar
bashkpunues, KPP-ja n fuqi sikurse edhe KPP-ja e mparshme, nuk kan parapar
ndonj zgjidhje konkrete pr deklarimin e till t t pandehurit.
N nenin 235 prcaktohet nocioni dhe karakteristikat kryesore t dshmitarit
bashkpunues Kshtu, sipas nenit 235 t KPP-s me dshmitar bashkpunues duhet
kuptuar t dyshuarin ose t pandehurin pr t cilin ende nuk sht lexuar aktakuza n
shqyrtim gjyqsor dhe i cili pritet t dshmoj n gjykat kur ka gjasa t parandaloj
vepra t tjera penale nga persona t tjer; kur ka gjasa t shpie drejt zbardhjes s t
vrtets n procedur penale; kur dshmimi bhet vullnetarisht dhe me marrveshje t
plot pr t zbardhur t vrtetn; kur dshmia e till nga gjykata sht vlersuar si e
vrtet dhe e plot; ose kur ajo dshmi mund t shpie drejt ndjekjes s suksesshme t
kryersve tjer t veprs penale.
Pr dallim nga legjislacioni i yn, legjislacionit procedural penal aktual serb ka
parashikuar edhe nj kategori t veant t dshmitarit bashkpunues. Fjala sht pr
personin i cili m par sht dnuar me aktgjykim t forms s prer pr vepr penale t
krimit t organizuar. 360
Neni 236 [Krkesa pr shpalljen e personit dshmitar bashkpunues]
1.
2.
3.
4.
Prokurori i shtetit mund t bj krkes me shkrim pran gjykats pr t

urdhruar q personi t shpallet dshmitar bashkpunues. Krkesa
prfshin deklaratn e veant t pretendimeve faktike nga prokurori i
shtetit.
Prokurori i shtetit mund t bj krkes t arsyetuar pr urdhr q
pretendimet faktike n deklarim t mbahen t fshehta nga palt tjera dhe
mbrojtsit e tyre.
Gjykata n do koh pas pranimit t krkess s prokurorit t shtetit pr
fshehtsi, mund t urdhroj fshehtsin lidhur me pretendimet faktike t
prfshira n deklarat.
do shkelje e urdhrit pr fshehtsi e bazuar n paragrafin 2. t ktij neni
ndiqet nga prokurori i shtetit sipas nenit 202 t Kodit Penal dhe neni 202,
paragrafi 2. i Kodit Penal nuk zbatohet.
Paragrafi 1.
N parag. 1 t ktij neni prcaktohet q i vetmi subjekt i cili mund t paraqes krkes
q nj person t shpallet dshmitar bashkpunues sht prokurori i shtetit. Krkesa e
till duhet t bhet me shkrim dhe prfshin deklaratn e veant t pretendimeve
faktike t prokurorit t shtetit. N deklaratn e prokurorit t shtetit prcaktohen disa
nga faktet nga neni 235 si jan: gjasat pr parandalimin e veprave penale nga personi
tjetr, gjasat pr zbardhje t s vrtets n procedurn penale, se dshmia bhet
vullnetarisht dhe n marrveshje t plot pr t dshmuar t vrtetn n gjykat dhe se
359
360
Cf. Ibid., 1261.

Ibid., fq. 1269.
607
Ejup Sahiti
dshmia mund t shpie drejt ndjekjes s suksesshme t kryersve t tjer t veprs

penale.
Paragrafi 2.
Sipas parag. 2 t ktij neni, duke pas parasysh natyrn e institutit t dshmitarit
bashkpunues, prokurori i shtetit mund t bj krkes t arsyetuar gjykats pr t
nxjerr urdhr q faktet e paraqitura n deklarim t mbahen t fshehta si nga palt tjera
ashtu edhe nga mbrojtsit e tyre.
Paragrafi 3.
Duke proceduar me krkesn e prokurorit t shtetit, me t ciln krkohet q faktet e
paraqitura n deklaratn e prokurorit t shtetit t mbahen t fshehta, gjykata n do
koh mund t urdhroj fshehtsin lidhur me faktet e paraqitura n deklarat. Urdhrin
e gjykats detyrohen ta respektojn palt dhe mbrojtsit e tyre.
Paragrafi 4.
Domosdon e mbajtjes s fsheht t informacioneve mbi faktet e paraqitura n
deklaratn prokurorit t shtetit, KPP-ja nuk e ka prcaktuar vetm si detyrim moral t
palve dhe pjesmarrsve t tjer n procedurn penale por e ka br detyrim ligjor. N
t vrtet, do shkelje e urdhrit t gjykats pr t mbajtur t fshehta informacionet mbi
faktet e paraqitura n deklaratn e prokurorit t shtetit nga parag. 2 i ktij neni, paraqet
vepr penale t parapar sipas nenit 203 361 (dhe jo nenit 202 si theksohet gabimisht n
paragrafin e katrt t ktij neni) pr t ciln ndjekjen e bn prokurori i shtetit sipas
detyrs zyrtare.
Neni 237 [Procedura pr shpalljen e personit dshmitar bashkpunues]
1.
Pas marrjes s krkess, gjyqtari i procedurs paraprake, gjyqtari i vetm

gjykues ose kryetari i trupit gjykues dgjon krkesn n seanc t mbyllur.
Prokurori i shtetit dhe mbrojtsi i dshmitarit bashkpunues mund t jen
t pranishm n seancn dgjimore pr t vlersuar besueshmrin e
dshmitarit bashkpunues dhe pr t siguruar plotsimin e kushteve nga
neni 235 i ktij Kodi. Deklarimet e bra te gjyqtari gjat marrjes n pyetje
nuk mund t prdoren n procedur penale kundr dshmitarit
bashkpunues ose kundr ndonj personi tjetr si prova q mbshtesin
zbulimin e fajsis.
Dispozitat e zbatueshme pr marrjen n pyetje t dshmitarve zbatohen
prshtatshmrisht gjat marrjes n pyetje t dshmitarit bashkpunues dhe
marrja n pyetje shnohet n procesverbal n pajtim me dispozitat e ktij
Kodi.
N mbyllje t seancs dgjimore, gjyqtari i procedurs paraprake, gjyqtari i
vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues mund t urdhroj shpalljen e
2.
3.
361
Salihu Ismet, Zhitia Hilmi, Hasani Fejzullah, Komentari i Kodit Penal t Kosivs, fq. 557, 558 dhe 559.
608
Ejup Sahiti
4.
5.
6.
personit dshmitar bashkpunues kur ai mon se jan plotsuar kriteret

pr dshmitar bashkpunues nga neni 235 i ktij Kodi.
Urdhri prcakton:
4.1. veprat penale, me prshkrimin e veprimeve dhe t kualifikimit t tyre
pr t cilat urdhrohet ndalimi i fillimit ose i vazhdimit t procedurs
penale apo shqiptimi i dnimit;
4.2. ndalimin e fillimit ose t vazhdimit t procedurs penale kundr
dshmitarit bashkpunues dhe shqiptimit t dnimit ndaj dshmitarit
bashkpunues pr vepr penale t prcaktuar n urdhr;
4.3. natyrn dhe prmbajtjen e bashkpunimit t dhn nga dshmitari
bashkpunues; dhe
4.4. kushtet pr revokimin e urdhrit.
trupit gjykues nuk lshojn urdhr t till kur dshmitari bashkpunues
dyshohet nga prokurori i shtetit ose akuzohet me aktakuz si organizator
apo udhheqs i grupit prej dy (2) apo m shum personave t cilt kan
kryer vepr penale.
Urdhri nuk e ndalon fillimin apo vazhdimin e procedurs penale kundr
dshmitarit bashkpunues pr vepra penale t kryera pas lshimit t
urdhrit ose pr vepra penale q dnohen me t paktn dhjet (10) vjet
burgim.
Paragrafi 1.
N parag. 1 t ktij neni para se gjithash prcaktohet procedura e shpalljes s nj
personi pr dshmitar bashkpunues, subjektet e shpalljes s dshmitarit bashkpunues,
mnyra e shpalljes dhe personat t cilt mund t marrin pjes gjat shpalljes s
dshmitarit bashkpunues. N t vrtet, sipas parag. 1 t ktij neni, subjektet pr
shpallje t dshmitarit bashkpunues jan: gjyqtari i procedurs paraprake, gjyqtari i
vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues. do njri nga kta pasi t marr krkesn e
prokurorit t shtetit, cakton seancn dgjimore t mbyllur n t ciln shqyrtohet
krkesa e prokurorit t shtetit pr shpalljen e dshmitarit bashkpunues. N seancn
dgjimore mund t marrin pjes prokurori i shtetit dhe mbrojtsi i dshmitarit
bashkpunues pr t vlersuar besueshmrin e dshmitarit dhe pr t vrtetuar nse
jan plotsuar kushtet pr dshmitar bashkpunues nga neni 235 i KPP-s. Gjat
seancs dgjimore dshmitari bashkpunues merret n pyetje nga gjyqtari (gjyqtari i
procedurs paraprake, gjyqtari vetm ose kryetari i trupit gjykues) por deklarimet e tilla
nuk mund t prdorn n procedur penale kundr dshmitarit bashkpunues ose
kundr ndonj personi tjetr si prov q mbshtesin zbulimin e fajsis.
Paragrafi 2.
Dispozita e parag. 2 t ktij neni sht dispozit udhzuese, sipas s cils me rastin e
marrjes n pyetje t dshmitarve bashkpunues zbatohen prshtatshmrisht dispozitat
e prgjithshme pr marrjen n pyetje t dshmitarve. Prve ksaj, n kt rast,
krkohet q marrja n pyetje t shnohet n procesverbal n pajtim me KPP-n.
609
Ejup Sahiti
Vlersimi i dshmis s dshmitarit bashkpunues bhet sipas bindjes s lir t

gjykats, duke u mbshtetur n rregullat e prgjithshme pr vlersimin e provave. 362
Paragrafi 3.
Gjyqtari i procedurs paraprake, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues,
m t prfunduar seanca dgjimore, mund t urdhroj shpalljen e nj personi pr
dshmitar bashkpunues. Nj person do shpallt pr dshmitar bashkpunues vetm n
ato raste kur gjykata mon se jan plotsuar kriteret pr dshmitar bashkpunues nga
neni 235 i KPP-s. N vijim do t paraqesim disa raste t shpalljes s nj personi si
dshmitar bashkpunues nga praktika e gjykatave t Kosovs. Kshtu, n shtjen
penale PKR. nr. 196/13, pr veprat penale mundsimi i prostitucionit nga neni 201
parag. 1 lidhur me nenin 23, t shprdorimit t pozits zyrtare ose t autorizimit nga
neni 339 parag. 1 lidhur me nenin 23 etj t KP t mparshm, n baz t krkess me
shkrim t prokurorit special, gjykata ka shpallur pes persona dshmitar
bashkpunues, 363 ndrsa n shtjen penale PPS nr. 70/2010, pr veprat penale t
shprdorimit t detyrs zyrtare nga neni 339 parag. 1, marrje ryshfeti nga neni 343
parag. 1 t KP t mparshm, n baz t krkerss s prokurorit special, Gjykata e
Themelore n Mitrovic ka shpallur nj dshmitar bashkpunues. Po ashtu, instituti i
dshmitarit bashkpunues sht zbatuar edhe n rastet e ngritjes s aktakuzave: pr
krime t lufts kundr popullsis civile prkatsisht pr krimet e lufts n shkelje t
rnd t konventave t Gjenevs nga neni 150 i KP-s 364; krim t organizuar nga neni
283, vrasje e rnd nga neni 179, blerje, posedim, shprndarje dhe shitje e paautorizuar
e narkotikve nga neni 273 i KP-s 365; krim t organizuar nga neni 283, trafikim me
njrz nga neni 171, ushtrim i kundrligjshm i veprimtaris mjeksore ose
farmaceutike nga neni 262 i KP-s. 366
Paragrafi 4.
Shpallja e dshmitarit bashkpunues bhet me urdhr t gjykats, i cili prmban kto
elemente: a) veprat penale, me prshkrimin e veprimeve dhe t kualifikimit t tyre pr
t cilat urdhrohet shpallja e dshmitarit bashkpunues; b) ndalimin e fillimit ose t
vazhdimit t procedurs penale kundr dshmitarit bashkpunues dhe shqiptimit t
dnimit ndaj dshmitarit bashkpunues pr vepr penale t prcaktuar n urdhr; c)
natyrn dhe prmbajtjen e bashkpunimit t dhn nga dshmitari bashkpunues dhe d)
kushtet pr revokimin e urdhrit. Me fjal t tjera, n dispozitn e parag. 4, ndr t tjera
n urdhrin pr shpalljen e dshmitarit bashkpunues, precizohen prfitimet/benefitet e
dshmitarit bashkpunues pr dshmin e dhn para prokurorit t shtetit prkatsisht
gjykats. Kto benefite para se gjithash konsistojn n ndalimin e fillimit ose t
vazhdimit t procedurs penale kundr dshmitarit bashkpunues dhe shqiptimit t
362
Krahaso: kuli 2, fq. 1266.

Shih: Aktgjykimin e Gjykats Themelore-Departamenti pr krime t rnda, n Gjakov, nr. 196/13, dt.
22.04.2014.
364
365
366
Shih: PPS. nr. 02./09.
363
610
Ejup Sahiti
dnimit ndaj dshmitarit bashkpunues pr vepr penale t prcaktuar n urdhr. Si

mund t shihet prfitimet e dshmitarit bashkpunues pr bashkpunim me prokurorin
e shtetit jan t ndryshme dhe mund ti ofrohen atij n momente t ndryshme
procedurale dhe nga subjekte t ndryshme procedurale. Kshtu, ndalimin e fillimit
prkatsisht t vazhdimit t procedurs penale mund ta ofroj prokuroi i shtetit para
shqyrtimit gjyqsor ndrkaq vendimin mbi ndalimin e shqiptimit prkatsisht lirimin
nga dnimi gjykata mund ta shqiptoj ekskluzivisht n shqyrtimin gjyqsor.
Paragrafi 5.
Derisa n parag. 4 dhe 5 t ktij neni prcaktohen kushtet pr shpalljen e nj personi
pr dshmitar bashkpunues dhe prmbajtja e urdhrit me t cilin nj person shpallet pr
dshmitar bashkpunues, n parag. 5 t ktij neni prcaktohen decidivisht rastet kur
gjykata nuk mund t lshoj urdhr pr shpallje t dshmitarit bashkpunues. Kjo do t
thot q praktikisht gjykata (gjyqtari i procedurs paraprake, gjyqtari vetm ose
kryetari i trupit gjykues) nuk lshon urdhr pr shpallje t dshmitarit bashkpunues
kur dyshohet nga prokurori i shtetit ose akuzohet me aktakuz si organizator apo
udhheqs i grupit prej dy apo m shum personave t cilt kan kryer vepr penale. 367
Paragrafi 6.
N parag. 6 prcaktohen rastet t tjera kur urdhri me t cilin nj person shpallet pr
dshmitar bashkpunues nuk vlen prkatsisht nuk vjen n shprehje. Rrjedhimisht
urdhri nuk e ndalon fillimin apo vazhdimin e procedurs penale kundr dshmitarit
bashkpunues n kto raste: a. pr vepra penale t kryera pas lshimit t urdhrit ose b.
pr vepra penale q dnohen me t paktn dhjet vjet burgim. Mirpo, pr veprat
penale q dnohen m t paktn dhjet vjet burgim gjykata n baz nenit 74 parag. 3
nnparag. 3.9. t KP me rastin e matjes s dnimit merr parasysh si rrethan lehtsuese
bashkpunimin vullnetar t personit t dnuar n hetimin ose ndjekjen penale. 368
Neni 238 [Revokimi i shpalljes si dshmitar bashkpunues]
1.
2.
Me krkes t prokurorit t shtetit, urdhri i parapar n nenin 237 t ktij

Kodi mund t revokohet nga kolegji shqyrtues kur dshmia e dshmitarit
bashkpunues vrtetohet si e rreme n ndonj pjes t rndsishme t saj,
ose kur dshmitari bashkpunues nuk tregon t vrtetn e plot.
Dshmitari bashkpunues paralajmrohet pr pasojat e dhnies s
dshmis s rreme n ndonj pjes t rndsishme t saj ose kur qllimisht
nuk e tregon t vrtetn e plot para se t merret n pyetje nga gjyqtari i
procedurs paraprake sipas nenit 237, paragrafi 1. i ktij Kodi dhe para se
t dshmoj nn mbrojtjen e urdhrit. do dshmim i till duhet t jet ose
n form t shkruar n gjuhn e dshmitarit bashkpunues dhe e
367
N mnyr ngjashme edhe sipas legjislacionin, kroat dhe serb, dshmitar bashkpunues nuk mund t jet
personi pr t cilin ekziston dyshimi i bazuar s sht organizator i grupit t organizuar kriminal. Lidhur me
kt m hollsisht shih: Krapac, op. cit. fq. 468, 469; kuli 2, fq. 1258.
368
Salihu, Zhitia, Hasani, op.cit., fq. 262, 263, 264.
611
Ejup Sahiti
nnshkruar nga ai pr t vrtetuar saktsin e saj, ose e incizuar n audio

apo videotrak e cila pr gjykatn sht autentike.
Paragrafi 1.
N parag. 1 t ktij neni prcaktohet procedura e revokimit t dshmis s dshmitarit
bashkpunues prkatsisht prcaktohet organi kompetent pr revokim si edhe shkaqet e
revokimit t urdhrit pr shpalljen e dshmitarit bashkpunues. Deri sa urdhrin pr
shpallje t nj personi pr dshmitar bashkpunues e nxjerr gjyqtari i procedurs
paraprake, gjyqtari i vetm ose kryetari i trupit gjykues, revokimin e urdhrit pr
shpalljen e dshmitarit bashkpunues mund ta bj kolegji shqyrtues n rastet kur
plotsohen kushtet e parapara n paragrafin 1 t ktij neni. Kshtu, sipas parag. 1 t
ktij neni dshmia e dshmitarit bashkpunues nga neni 237, mund t revokohet nga
kolegji shqyrtues n kto dy raste: a) kur dshmia e dshmitarit bashkpunues
vrtetohet si e rreme e tera ose n ndonj pjes t rndsishme t saj, ose b) kur
dshmitari bashkpunues nuk tregon t vrtetn e plot.
Me fjal t tjera, n parag. 1 t ktij neni prcaktohen pasojat procedurale penale pr
dshmi t rreme t dshmitarit bashkpunues ose pr mos tregim t vrtets s plot
nga ana e dshmitarit bashkpunues.
Ndrkaq, pasojat juridike penale materiale prcaktohen me dispozitat e t drejts
penale materiale. Kshtu, pasoj juridiko-penale dhe materiale e drejtprdrejt e
deklarats s rreme t dshmitarit bashkpunues, sht se deklarata e rreme e
dshmitarit bashkpunues prbn vepr penale nga neni 392 t KP-s. 369
Paragrafi 2.
N parag. 2 t ktij neni prcaktohet detyrimi q dshmitari bashkpunues paraprakisht
t paralajmrohet pr pasojat e dhnies s dshmis se rreme. 370 Paralajmrimi pr
pasojat e dshmis s rreme 371 para se gjithash ka t bj me ndonj pjes t
rndsishme t dshmis s dshmitarit bashkpunues ose n rastet kur dshmitari
bashkpunues nuk e tregon t vrtetn e plot. Prve ksaj, sipas ksaj dispozite,
paralajmrimi pr pasojat e dshmis s rreme bhet para se dshmitari bashkpunues
t merret n pyetje nga gjyqtari i procedurs paraprake sipas nenit 237, parag. 1 dhe
para se dshmitari t dshmoj nn mbrojtjen e urdhrit. N vijim t ktij paragrafi
prcaktohet forma e dshmimit nga dshmitari bashkpunues. Kshtu, do dshmim i
dshmitarit bashkpunues duhet t jet br: a. n form t shkruar n gjuhn e
dshmitarit bashkpunues dhe e nnshkruar nga dshmitari bashkpunues pr t
vrtetuar saktsin e dshmis s till, ose b. e incizuar n audio apo videokaset (jo
videotrak si theksohet n kt dispozit) e cila pr gjykatn sht autentike.
369
Lidhur me v. p. t deklarimit t rrem t dshmitarit bashkpunues shih: Salihu, Zhitia, Hasani, op. cit.,
fq. 1118 dhe 1119.
370
Pr pasojat e dshmis rreme t dshmitarit i cili nuk sht shpallur pr dshmitar bashkpunues shih:
komentet e nenit 125 parag. 1.
371
Mirpo, paralajmrimin pr pasojat e dshmis s rreme t dshmitarit bashkpunues, sipas parag. 2 t
ktij neni duhet vshtruar n kontekst t paralajmrimit i cili duhet lexuar dshmitarit bashkpunues n
procedurn paraprake shih: komentet e nenit 125 parag. 4.
612
Ejup Sahiti
Neni 239 [Njoftimi i t pandehurit pr identitetin e dshmitarit bashkpunues]

T pandehurit kundr t cilit duhet t dshmoj dshmitari bashkpunues i
jepet nj kopje e urdhrit me t cilin personi i till sht shpallur dshmitar
bashkpunues para shqyrtimit gjyqsor t t pandehurit.
N nenin 239, prcaktohet detyrimi i gjykats pr ta njoftuar t pandehurin pr
identitetin e dshmitarit bashkpunues. N kt rast njoftimi bhet n at mnyr q
para shqyrtimit gjyqsor, t pandehurit kundr t cilit duhet t dshmoj dshmitari
bashkpunues, i jepet nj kopje e urdhrit me t cilin personi i till sht shpallur
dshmitar bashkpunues. Me fjal t tjera, i pandehuri m s largu deri para shqyrtimit
gjyqsor duhet t msoj pr identitetin e dshmitarit bashkpunues. Njoftimi me
identitetin e dshmitarit bashkpunues i mundson t pandehurit mbrojtje m t
suksesshme gjat shqyrtimit gjyqsor nga pretendimet e akuzs.
613
Rexhep Murati
Kapitulli XV: Faza e ngritjes s aktakuzs dhe deklarimit

Akuzimi sht faza e dyt e stadit t par t procedurs penale. Pas prfundimit t
hetimit paditsi paraqet akuzn n mnyr q shtja penale t kaloj n gjykat. N
procedurn ton penale me termin akuz (padi), nnkuptojm disa akte akuzuese t
posame.
Sipas KPP- s n fuqi si akte akuzuese n kuptim t gjer jan: propozimipr ndjekje i
t dmtuarit, aktakuza, propozimi i prokurorit t shtetit pr shqiptimin e mass
edukative apo dnimit pr t mitur 372 N kuadr t ktyre akteve paditse, aktakuza
paraqet aktin m t rndsishm padits t cilin e ngrit ekskluzivisht prokurori i shtetit
pr vepra penale t cilat ndiqen sipas detyrs zyrtare. Akti padits n procedurn pr t
mitur quhet propozimi i arsyetuar pr shqiptimin e dnimit ose mass edukative 373.
ndrkaq akti padits n procedurn kundr personave me paaftsi mendore sht
propozimi pr shqiptimin e mass s trajtimit t detyrueshm. 374
KPP-ja ka evituar mundsin e paraqitjes s propozimakuzs dhe padis private, para
se gjithash pr shkak se jan hequr dispozitat me t cilat rregullohet procedura e
shkurtr dhe sht hequr ndjekja me padi private. Me paraqitjen e aktakuzs (ose
padis tjetr) realizohet parimi akuzator nemo iudex sine actore.
Faza e akuzimit fillon me ngritjen e aktakuzs ndrkaq prfundon me prfundimin e
procedurs s kontrollimit t aktakuzs. Si e till faza e akuzs prbhet nga: 1) ngritja
e akuzs dhe 2) kontrollimi akuzs.375
Zbatimi konsekuent i parimit akuzator krkon q sipas do akuz t ngritur t caktohet
shqyrtimi gjyqsor duke mos u lshuar n shqyrtimin paraprak t bazueshmris s saj.
Mirpo, procedurat penale bashkkohore jo gjithmon zbatojn me konsekuenc
parimin akuzator, duke lejuar kontrollimin gjyqsor t akuzs s paditsit t autorizuar
para se t paraqitet n shqyrtim gjyqsor. 376 Kontrollimi i akuzs para se gjithash
arsyetohet me evitimin e procedurave sipas akuzave t pabazuara dhe t paligjshme, q
sht sa n interes t t pandehurit aq edhe n interesin publik.
Aktakuza sht akt formal juridik i prokurorit t shtetit e cila paraqitet n procedur t
rregullt e me t cilin krkohet nga gjykata kompetente q kundr personit t caktuar pr
vepr penale qe ndiqet sipas detyrs zyrtare t caktohet shqyrtimi gjyqsor n t cilin
do t vendoset lidhur me bazueshmrin e aktakuzs. Aktakuza sipas rregullit paraqitet
me shkrim e prjashtimisht mund t paraqitet edhe me goj n shqyrtimin gjyqsor
(neni 304 parag. 2 dhe nenit 350 dhe 351). Aktakuza duhet prpilohet n gjuhen zyrtare
t gjykats. Nse n gjykat jan n prdorim dy e m shum gjuh zyrtare, ather
aktakuza prpilohet n njrn nga kto gjuh.377
Qllimi i aktakuzs sht: a.) q shtja penale t bartet n stadin vijues t procedurs
penale prkatsisht n shqyrtimin gjyqsor pr t vendosur gjykata lidhur me
372
Sipas KPP-ss mparshme, prve akteve akuzuese t theksuara m sipr ekzistonin edhe propozimakuza dhe padia private.
373
Shih: neni 63 i Kodit t drejtsis pr t mitur, Kodi nr. 03/L-193, 8 korrik 2010.
374
Shih: nenin 512 i KPP-s.
375
376
Ibid.
377
Lidhur me prdorimin gjuhs n procedurn penale me hollsisht shih: komentet e nenit 14 t KPP-s.
614
Rexhep Murati
bazueshmrin e saj; b.) q t prkufizohet lnda e gjykimit ashtu q gjykata t mund

t marr vendim vetm lidhur me personin dhe veprn penale nga aktakuza dhe c.) q
t pandehurit ti bhet e ditur definitivisht se pr ka akuzohet, n mnyr q t mund
t prgatis mbrojtje t efektshme.
Me dispozitn e nenit 240 rregullohen dy lloje t aktakuzave: a. aktakuza e
drejtprdrejt, t cils sipas rregullit i paraprijn faza e hetimeve prkatsisht aktakuza
e cila ngritt pas zhvillimit hetimeve dhe b. aktakuza e drejtprdrejt t cils nuk i
paraprijn hetimet, n rastet kur prokurori i shtetit vlerson se informacionet me t cilat
disponon pr veprn penale dhe kryersin paraqesin dyshim t bazuar mir se i
pandehuri ka kryer nj apo m shum vepra penale dhe n rastet nga neni 304 parag. 2
dhe neni 350.
Gjykata sht e lidhur me akuzn dhe nuk mund t dal jasht suazave t akuzs. Pra,
gjykata sht e lidhur me personin dhe veprn penale nga aktakuza. Lidhmria e
aktgjykimit me personin e akuzuar quhet identitet subjektiv i aktgjykimit me aktakuzn
ndrkaq lidhmria e aktgjykimit me veprn penale nga aktakuza quhet identitet objektiv
i aktgjykimit m aktakuzn. Gjykata ka detyrim t respektoj identitetin subjektiv dhe
objektiv t aktgjykimit me aktakuzn, nga se kjo shkelje prbn shkelje esenciale
absolute t dispozitave t procedurs penale. 378
Me dispozitat nga neni 245-256 t KPP-s synohet kontrolli real i aktakuzs pr dallim
nga dispozitat e LPP-s q zbatoheshin pas Lufts n Kosov dhe dispozitat e KPP-s
s mparshme, t cilat ofronin vetm kontrollim formal t aktakuzs. Duke u nisur nga
ky fakt, sipas KPP-s n fuqi, kontrollimi efikas dhe gjithprfshirs i aktakuzs,
sigurohet nprmjet nj mori t dispozitave, me t cilat rregullohet shqyrtimi fillestar
dhe shqyrtimi i dyt. Me fjal t tjera, gjat procedurs s kontrollimit t aktakuzs, i
pandehuri mund t kundrshtoj provat n t cilat mbshtet aktakuza si edhe mund t
paraqes krkes pr hudhjen e aktakuzs. N fund t procedurs s kontrollimit t
aktakuzs, gjykata vendos nse aktakuza sht e bazuar dhe nse e gjen se aktakuza
sht e bazuar, shtja kalon n shqyrtim gjyqsor. N t kundrtn, kur gjykata e gjen
se aktakuza sht e pabazuar merr aktvendim pr hedhjen e aktakuzs dhe pushimin e
procedurs penale (neni 250).
Neni 240 [Gjykimi penal q zbatohet vetm pas ngritjes s aktakuzs]
1.
2.
378
Pas prfundimit t hetimit ose kur prokurori i shtetit konsideron se

informacionet me t cilat ai disponon pr veprn penale dhe kryersin e saj
paraqesin dyshim t bazuar mir se i pandehuri ka kryer vepr penale apo
vepra penale, procedura para gjyqit mund t zbatohet vetm n baz t
aktakuzs s ngritur nga prokurori i shtetit.
Nse hetimi ka prfunduar dhe nuk ka prova t mjaftueshme pr t
mbshtetur dyshimin e bazuar mir se i pandehuri ka kryer vepr penale
ose vepra penale, prokurori i shtetit nxjerr aktvendim pr pushimin e
hetimit.
Lidhur me kt institut m hollsisht shih: komentet e nenit 360 dhe neni 384 parag. 1 nnparag. 10.
615
Rexhep Murati
Paragrafi 1.
Me dispozitn e nenit 304 shprehet parimi akuzator sipas t cili nuk ka gjykim pa padiakuz (lat. nemo judex sine actore). Ky parim, si parim i prgjithshm proceduralopenal e zgjidh shtjen e fillimit dhe t zhvillimit t procedurs deri n zgjidhjen
definitive t shtjes penale. Sipas ktij parimi, procedura penale mund t fillohet dhe
t zhvillohet vetm mbi baz t krkess s paditsit t autorizuar. Domethnia
procedurale e ktij parimi nnkupton q gjykata asnjher sipas detyrs zyrtare nuk
mund t inicioj procedurn penale (ne eat judex ex officio). 379 Kshtu, pr tu
zhvilluar procedura penale para gjykats, sht e domosdoshme q m par paditsi i
autorizuar t ket iniciuar procedurn penale dhe kt iniciativ ta mbshtes gjat
procedurs penale. Ky parim mundson ndarjen precize t funksioneve themelore t
procedurs penale prkatsisht funksionit t ndjekjes, gjykimit t mbrojtjes. Parimi i
ndarjes s funksioneve t procedurs penale nnkupton q do subjekt themelor n
procedurn penale e ushtron funksionin prkats. Kshtu, n procedurat penale
bashkkohore funksionin e ndjekjes e ushtron paditsi i autorizuar (teza), t mbrojtjes i
pandehuri prkatsisht mbrojtsi (antiteza) dhe t gjykimit gjykata (sinteza). 380 Ky
parim i ka rrnjt n formn akuzatore t procedurs penale, pr dallim nga procedura
inkuizitore n t ciln funksionet themelore gjyqsore ishin t kumuluara n nj subjekt
themelor procedural penal. Si i till parimi akuzator ka vler t prhershme dhe sot
zbatohet n t gjitha procedurat penale t shteteve bashkkohse.
Paditsi i autorizuar dhe akti i tij padits prmbajtja e t cilit sht e rregulluar me ligj
jan supozim themelor si pr fillimin e procedurs penale ashtu edhe pr zhvillimin e
mtejm t saj. Vet fakti i ekzistimit t akuzs e detyron gjykatn q t vendos lidhur
me akuzn. Kshtu, gjykata gjat tr procedurs penale sipas detyrs zyrtare kujdeset
nse edhe m tutje ekziston paditsi i autorizuar dhe akuza n kuptimin procedural.
Paditsi i autorizuar, n t gjitha fazat e procedurs penale mund t trhiqet nga ndjekja
dhe ky veprim ka pr pasoj pushimin e procedurs penale. Pushimi i procedurs penale
n rastet e trheqjes s paditsit t autorizuar shpjegohet me zbatimin e parimit akuzator.
Parimi akuzator vjen n shprehje n shum dispozita t KPP-s. Kshtu parimi
akuzator prcaktohet me dispozitat nenit 6 parag. 2 t KPP-s. 381 Me kt dispozit
prcaktohet se procedura penale fillon vetm me krkes t prokurorit t shtetit. N
procedurn ton penale padits i autorizuar sht eksluzivisht prokurori i shtetit pr
dallim nga legjislacioni i mparshm sipas t cilit padits t autorizuar ishin prve
prokurorit publik edhe paditsi subsidiar dhe paditsi privat.382 Nga sa u tha rezulton se
padits i autorizuar nuk mund t jet do person. Me fjal t tjera, t drejt n padi ka
379
Pavii, Berislav, Krivino procesno pravo, 2011, fq. 34.

Petri, Prirunik za prmenu zakona o krivinom postupku, Beograd, 1985, fq. 13 - cit. sipas kuli
Milan, Krivino procesno pravo, Beograd, 2010, fq. 44.
381
Sahiti, Murati, op. cit., fq. 94.
382
Sipas legjislacionit t mparshm kta padits mund t ndaheshin n dy kategori themelore n prputhje
me veprat penale t cilat ndiqen kryesisht dhe sipas padis private. Pr veprat penale t cilat ndiqen
kryesisht, prokurori publik ishte padits primar, ndrkaq pr veprat penale t cilat ndiqen me propozim, po
ashtu prokurori publik sht padits i autorizuar, me kusht q t ekzistoj propozimi i till nga ana e t
dmtuarit. M tutje, pr veprat penale t cilat ndiqen kryesisht, i dmtuari me vepr penale mund t
paraqitet n cilsi t paditsit subsidiar (n vend t prokurorit publik) n rastet kur prokurori publik ose nuk
e fillon ndjekjen ose kur sht trhequr nga ndjekja. Ndrkaq, pr veprat penale t cilat sipas Kodit penal
ndiqen me padi private, padits i autorizuar ishte ekskluzivisht paditsi privat.
380
616
Rexhep Murati
vetm subjekti i parashikuar me KPP-n. Pamundsia q do person t mund t

paraqitet n cilsi t paditsit para se gjithash sht e motivuar me mbrojtjen e
qytetarve nga akuzat arbitrare. Pr shkak t kufizimit t drejts n padi, legjislacionet
bashkkohore qytetarve u njohin t drejtn n kallzim penal nprmjet t cilit ata
ndikojn n ndjekje penale (neni 79 parag. 1).
Parimi akuzator sht ekskluziv ngase n procedurat penale bashkkohse iniciativa
pr fillim t procedurs penale pa prjashtim sht n duart e paditsit t autorizuar. 383
N t vrtet, n procedurat penale bashkkohore prjashtimet nga parimi i akuzator
jan shum t rralla. Kto prjashtime vin n shprehje n procedurn e shkurtr
(sumare) dhe n procedurn pr t mitur Kshtu n disa procedura penale n regjion
shqyrtimi gjyqsor n procedurn e shkurtr mund t mbahet pa paditsin e autorizuar
apo procedura penale pr t mitur n kushtet e parapara me ligj, mund t iniciohet me
vendim t gjykats e cila si u theksua me par sht bartse e funksionit gjyqsor.
Prjashtime t tilla nga parimi akuzator ekzistonin edhe n Ligjin e procedurs penale
q ishte n zbatim n Kosov para hyrjes n fuqi t KPP-s. Kodi i procedurs penale i
Kosovs duke ndjekur trendt bashkkohore ka zbatuar me konsekuenc parimin
akuzator duke prjashtuar kshtu mundsin e zhvillimit t procedurs penale pa
padits t autorizuar.
Paragrafi 2.
Dispozita e parag. 2 t ktij neni sht dispozit krejtsisht e re. 384 N t vrtet, me
kt dispozit, prokurori i shtetit detyrohet t pushoj hetimin n rastet kur hetimi ka
prfunduar dhe nuk jan mbledhur prova t mjaftueshme pr t mbshtetur dyshimin se
i pandehuri ka kryer vepr ose vepra penale. N kt rast, prokurori i shtetit hetimin e
pushon me aktvendim mbi pushimin e hetimit. Lidhur me aktvendimin pr pushimin e
hetimit zbatohen dispozitat e parag. 2 t nenit 158. 385
Duke detyruar prokurorin e shtetit pr t pushuar procedurn penale n rastet e
prcaktuara n parag. 2 t ktij neni, ligjdhnsi ka plotsuar nj zbrazsi t ciln kan
mund ta shfrytzojn prokuroret, duke ln rastet gjyqsore t hapura, 386 duke ln t
383
Petri 1, fq. 13 - cit. sipas kuli 2, fq. 46.

N dispozitn e paragrafit 2 t nenit 304, t KPP-ss mparshme, prcaktohej zbatimi i analogjis
ligjore, sipas s cils dispozitat mbi aktakuzn zbatohen n mnyr identike edhe n rastet e ndjekjes nga
paditsi privat ose subsidiar. Me fjal t tjera, prkitazi me aktakuzn e paditsit subsidiar dhe padin
private t paditsit privat t ngritur n procedur t rregullt vlenin dispozitat t cilat zbatohen lidhur me
aktakuzn e ngritur nga prokurori publik. Mirpo, sipas paragrafit 2 t nenit 304 t KPP-ss mparshme,
vetm padia private e ngritur n procedur t rregullt do t duhej t kishte tiparet e aktakuzs. Ndonse
sipas legjislacionit t mparshm lejohej ndjekja me padi private, vetm pr nj numr t vogl t veprave
penale ndjekja bhej me padi private. Nga kjo rezulton se vetm pr nj numr tejet t vogl t veprave
penale ndjekja bhej me padi private dhe at n procedur t shkurtr. Andaj dispozita e paragrafit 2 t nenit
304 sipas s cils edhe lidhur me padin private t ngritur n procedur t rregullt duhet zbatuar dispozitat
lidhur me aktakuzn e prokurorit publik dukej e pakuptimt, pr shkak se me Kod penal nuk parashihej
mundsia e ngritjes s padis private n procedur t rregullt.
Prandaj zbatimi dispozitave mbi aktakuzn nga nenit 304 parag. 2 ekskluzivisht i referohej ndjekjes nga
paditsi subsidiar e jo ndjekjes me padi private pr shkak t pamundsis s ngritjes s padis private n
procedur t rregullt.
385
M hollsisht shih: komentet e nenit 158.
386
Pr lnien e gjyqit t hapur n procedurn penale inkuizitore m hollsisht shih: Sahiti, Murati, op. cit.,
fq. 46.
384
617
Rexhep Murati
pandehurit n nj situat procedurale t pa qart dhe t pa pasigurt, prkatsisht pa

vendim pr pushim t hetimit ose ngritje t aktakuzs ndaj tyre. S kndejmi, kjo
dispozit e re, sht n funksion t mbrojtjes s t drejtave dhe lirive t personit ndaj t
cilit ka filluar procedura penale.
Praktika gjyqsore
N ankesn e tij Prokurori special pretendon se ekzistojn prova t mjaftueshme pr
t mbshtetur dyshimin e bazuar mir, pr veprn penale Pastrim i parave, kundr F.
L. etj.
Prve tjerash prokurori thekson provat e shpenzimeve dhe stilit t jets s t
pandehurve t cilat i kalojn t ardhurat e tyre legjitime nuk shpijn n asnj
konkluzion tjetr prve atij se t pandehurit merrnin para t cilat ishin fituar nga
krimi. Kolegji refuzoi ankesn e Prokurorit.
Kolegji shpreh shqetsim pr konkluzionin e prokurorit se n fakt t jetuarit e nj jete
luksoze krahasuar me t ardhurat e tyre t paraqitura, tregon se t pandehurit kan
kryer vepr penale. Nj konkluzion i till i prgjithsuar pa prova t tjera t
konkretizuara nuk prbn asgj m shum se spekulim.
N thelb, Prokurori ndrton rastin mbi mosprputhjet midis fondeve t deklaruara t
vllezrve L. dhe shpenzimeve t teprta, duke uar prokurorin n konkluzion se
shpenzimet ishin paguar nga fonde t padeklaruara t cilat ishin marr prmes
aktiviteteve t paligjshme. Ndonse fondet me sa duket jan prtej t ardhurave t
deklaruara t t pandehurve, prokurori nuk tregon se (deri n standardin e dyshimit t
bazuar mir) ato n t vrtet jan fonde nga aktiviteti kriminal.
Nuk mund ti lihet Gjykats q ti supozoj elementet kye t veprs penale...procedura
penale nuk mund t bazohet n nj teori t prokurorit pa vrtetim t duhur t fakteve
dhe provave prkatse...
P.nr. 8/13, paragrafi 140-148)
Neni 241 [Aktakuza]
1.
618
Aktakuza prmban:
1.1. prcaktimin e gjykats ku do t mbahet shqyrtimi gjyqsor;
1.2. emrin dhe mbiemrin e t pandehurit dhe t dhnat e tij personale;
1.3. t dhnat nse sht shqiptuar paraburgimi dhe sa koh ka zgjatur
ose masat e urdhruara kundr t pandehurit pr sigurimin e pranis
s tij, nse ai ndodhet n liri dhe nse ai sht liruar para ngritjes s
aktakuzs, sa sht mbajtur n paraburgim.
1.4. kohn dhe vendin e kryerjes s veprs penale, objektin n t cilin
sht kryer dhe mjetin me t cilin sht kryer vepra penale, si dhe
rrethanat tjera t nevojshme pr t prcaktuar me saktsi veprn
penale;
1.5. emrtimin ligjor t veprs penale duke iu referuar dispozitave t
Kodit Penal;
Rexhep Murati
1.6.
2.
3.
Rekomandimin pr provat q duhet prezentuar n shqyrtimin

gjyqsor s bashku me emrat e dshmitarve dhe ekspertve,
shkresat q duhet lexuar dhe sendet q duhet marr si prov.
1.7. Shpjegimin e arsyeve pr ngritjen e aktakuzs bazuar n rezultatet e
hetimit dhe provat q vrtetojn faktet kryesore;
1.8. Nse sht zbatuar mundsia hetuese e veant, n aktakuz duhet t
ceken emrat e gjyqtarve t kolegjit q ka drejtuar mundsin
hetuese t veant.
1.9. Aktakuza prcakton me saktsi do ndrtes, pasuri t paluajtshme,
pasuri t luajtshme, fonde apo pasuri tjera q mund ti nnshtrohen
konfiskimit. Aktakuza po ashtu prshkruan provat e nevojshme q
krkohen pr t arsyetuar konfiskimin nga Kapitulli XVIII i ktij
Kodi.
Nse i pandehuri gjendet n liri, prokurori i shtetit n aktakuz mund t
propozoj q t jepet urdhri pr paraburgim, e kur i pandehuri gjendet n
paraburgim, prokurori i shtetit mund t propozoj q ai t lirohet.
Nj aktakuz mund t ngritt pr disa vepra t ndryshme penale ose ndaj
disa t pandehurve vetm kur n pajtim me nenin 35 t ktij Kodi mund t
zbatohet procedura e prbashkt.
Aktakuza sht akt formal me t cilin krkohet nga gjykata q t caktohet shqyrtimi
gjyqsor kundr personit t caktuar pr vepr penale t caktuar. Aktakuza sht akt
formal nga se prmbajtja e saj prcaktohet saktsisht me ligj. Duhet theksuar se
prcaktimi saktsisht me ligj i prmbajtjes s aktakuzs sht shprehje e parimit
akuzator n procedurs penale. N t vrtet, duke prcaktuar me ligj prmbajtjen e
aktakuzs njhersh prcaktohet lnda e kontestit e cila mandej pr shkak t identitetit
q duhet t ekzistoj ndrmjet aktgjykimit dhe t aktakuzs duhet t prfshihet me
aktgjykim. 387
Aktakuzn sipas KPP-s e prpilon me shkrim ekskluzivisht prokurori i shtetit. Ajo
mund t pasoj si rezultat i zhvillimit t hetimit ose si rezultat i faktit se prokurori i
shtetit konsideron se informacionet me t cilat ai disponon pr veprn penale dhe
kryersin e saj paraqesin dyshim t bazuar mir se i pandehuri ka kryer vepr penale.
(aktakuza e drejtprdrejt). M tutje, procedura n gjyq mund zbatohet vetm n baz
t aktakuzs s ngritur nga prokurori i shtetit (neni 240 parag. 1). N rastet kur hetimi
ka prfunduar dhe nuk ka prova t mjaftueshme pr t mbshtetur dyshimin e bazuar
mir se i pandehuri ka kryer vepr penale ose vepra penale, prokurori i shtetit, si sht
theksuar m par nxjerr aktvendim pr pushimin e hetimit (neni 240 parag. 2).
Prmbajtja e aktakuzs sht prcaktuar me nenin 241 t KPP-s. Sipas ktij neni radha
e elementeve prbrse t aktakuzs ka psuar ndryshime t dukshme n krahasim me
KPP-n e mparshme ashtu q radhitja e elementeve t aktakuzs n KPP sht n
prputhje me legjislacionet e procedurs penale bashkkohore dhe n prputhje me
387
Krahaso: Tomaevi, Goran, Kazneno procesno pravo: temeljni pojmovi i osnove praktine primjene,
Split, 1998, fq. 186.
619
Rexhep Murati
krkesat e praktiks gjyqsore. 388 Aktakuza sipas ktij neni prmban elementet e
domosdoshme dhe fakultative. 389
Elementet e detyrueshme duhet ti ket do aktakuz ndrkaq elementet fakultative nuk
jan t domosdoshme pr do aktakuz. Elementet e domosdoshme t aktakuzs
prcaktohen n paragrafin 1 t nenit 242 ndrkaq elementet fakultative n paragrafin 2
dhe 3 t nenit 243.
N grupin e elementeve t detyrueshme t aktakuzs bjn pjes:
1) prcaktimi i gjykats ku do t mbahet shqyrtimi gjyqsor. Prcaktimi i gjykats
para s cils do t mbahet shqyrtimi gjyqsor bhet n baz t rregullave pr
caktimin e kompetencs s gjykatave n shtjen penale konkrete. 390
2) emri dhe mbiemri i t pandehurit dhe t dhnat e tij personale. T dhnat personale
nga neni 233 jan me rndsi pr identifikimin e plot t akuzuarit, individualizimin e personalitetit t akuzuarit dhe matjen e dnimit. Nuk sht e lejuar
aktakuza alternative, prkatsisht akuzimi i dy e m tepr personave pr t njjtn
vepr penale, n mnyr q gjykata vetm njrin prej tyre ta shpall fajtor. Pra,
prcaktimi i t dhnave personale t t akuzuarit mundson q me aktgjykim t
prfshihet vetm personi i akuzuar (identiteti subjektiv ndrmjet aktgjykimit dhe
aktakuzs);
3) t dhnat nse sht caktuar paraburgimi dhe sa koh ka zgjatur ose masat e
urdhruara kundr t pandehurit pr sigurimin e pranis s tij, nse ai ndodhet n
liri dhe nse ai sht liruar para ngritjes s aktakuzs, sa sht mbajtur n
paraburgim. Paraqitje e t dhnave precize lidhur me caktimin e paraburgimit dhe
kohzgjatjen e tij, nnkupton saktsimin e ors, dits kur sht caktuar paraburgimi
dhe intervalin e kohzgjatjes s paraburgimit, e n rastet kur i pandehuri sht
liruar nga paraburgimi para ngritjes s aktakuzs, sa koh sht mbajtur n
paraburgim. Mirpo, nse ndaj t akuzuarit nuk sht caktuar fare paraburgimi kjo
e dhn duhet t precizohet sikurse t dhnat pr paraburgimin.. Prve ksaj, n
aktakuz duhet t shnohet e dhna nse ndaj t pandehurit sht shqiptuar ndonj
mas tjetr pr sigurimin e pranis s t pandehurit n procedurn penale.
388
Sipas nenit 305 t KPP-s s mparshme, elementet e detyrueshme aktakuzs i ishin prcaktuar me kt
radh: emri dhe mbiemri i t pandehurit me t dhnat personale t cilat merren me rastin e marrjes n pyetje
t pandehurit pr her t par (neni 233 i KPP-s s mparshme); t dhnat lidhur me paraburgimin ose
masat t tjera pr sigurimin e pranis s t pandehurit n procedurn penale; emrtimi ligjor i veprs penale;
prshkrimi faktik i veprs penale; arsyet pr ngritjen e aktakuzs; prcaktimi i gjykats ku do t mbahet
shqyrtimi gjyqsor dhe rekomandimi pr provat q duhet prezantuar n shqyrtimin gjyqsor s bashku me
emrat e dshmitarve dhe ekspertve, shkresat q duhet lexuar dhe sendet q duhet marr si prov. Duhet
theksuar elementet e domosdoshme t aktakuzs t numruara sipas radhs s prcaktuar n nenin 305
parag. 1 t KPP-ss mparshme, nuk i prgjigjen plotsisht radhs s elementeve t aktakuzave t hartuara
n praktikn gjyqsore. Kshtu p.sh, nuk ishte e logjikshme q kualifikimi juridik i veprs penale si element
prbrs i aktakuzs t theksohet para prshkrimit t veprs penale ose arsyetimi i aktakuzs para
propozimit t provave etj. Pr m tepr me rastin e prcaktimit t elementeve prbrse t aktakuzs nuk
ishte respektuar radha sipas s cils ishin mbarshtuar elementet e domosdoshme t aktakuzs n Ligjin e
procedurs penale i cili ishte n zbatim pas lufts n Kosov para hyrjes n fuqi t KPP-s s mparshm.
Kjo mnyr radhitjes s elementeve prbrse t aktakuzs nuk ekzistonte as n legjislacionet procedurale
penale t shteteve n regjion. Pr kto arsye, KPP-ja n fuqi ka prcaktuar radhn e elementeve t aktakuzs
si sht prcaktuar n nenin 241.
389
Krahaso: Gruba, op. cit., fq. 391.
390
Lidhur me caktimin e kompetencs lndore dhe territoriale t gjykats m hollsisht shih: komentet e
neneve 20-38.
620
Rexhep Murati
4) koha dhe vendi i kryerjes s veprs penale, objekti n t cilin sht kryer dhe
mjetin me t cilin sht kryer vepra penale, si dhe rrethanat tjera t nevojshme pr
t prcaktuar me saktsi veprn penale. Ky element i aktakuzs prfshin
prshkrimin faktik t veprs penale, pr t ciln duhet t mbahet shqyrtimi
gjyqsor. N t vrtet, prshkrimi i veprs penale prmban tiparet ligjore t veprs
penale konkrete e cila sht objekt i aktakuzs si sht; koha dhe vendi i kryerjes
s veprs penale, objekti n t cilin sht kryer dhe mjetin me t cilin sht kryer
vepra penale si edhe rrethanat tjera t nevojshme pr t precizuar me saktsi
veprn penale e cila i ngarkohet t akuzuarit. Ky prshkrim duhet t paraqes
elementet kryesore t veprs penale t cilat jan objekt i aktakuzs n baz t t
cilave kjo vepr penale prcaktohet dhe dallohet nga veprat tjera penale. Lidhur me
aktakuzn e drejtprdrejt, prokurori i shtetit prshkrimin e jep n baz t
materialeve t paraqitura bashk me kallzimin penal. Duhet theksuar se
prshkrimi i veprs penale prbn bazn faktike t aktakuzs me t ciln
prcaktohet lnda e aktakuzs prkatsisht lnda e shqyrtimit gjyqsor. Deri sa
kualifikimin juridik nga aktakuza gjykata mund ta pranoj ose t mos e pranoj
prkatsisht ta ndryshoj, ajo ekskluzivisht mund t gjykoj vetm pr ngjarjen e
prfshir n aktakuz. S kndejmi aktgjykimi i gjykats i referohet vetm veprs
penale e cila sht lnd e aktakuzs. Prshkrimi faktik i veprs penale nga
aktakuza sht baz pr ekzistimin e identitetit ndrmjet veprs penale nga
aktakuza dhe veprs penale q sht objekt i shqyrtimit gjyqsor (identitetit
objektiv ndrmjet aktgjykimit dhe aktakuzs).
5) emrtimi ligjor i veprs penale duke iu referuar dispozitave t Kodit penal.
Emrtimi ligjor i veprs penale dhe prcaktimi i dispozitave t Kodit penal q
duhet zbatuar prbn bazn juridike t aktakuzs. N t vrtet, emrtimi ligjor
nnkupton kualifikimin juridik prkatsisht prfshirjen e gjendjes faktike me
dispozitn me t ciln prcaktohet vepra penale prkatse. Emrtimi ligjor i veprs
penale prfshin emrtimin t cilin ligjdhnsi e prdor pr veprn penale konkrete
n Kodin penal. Emrtimi ligjor apo kualifikimi juridik nuk mund t prcaktohet
n mnyr alternative. Duhet theksuar se gjykata nuk sht e lidhur me
kualifikimin juridik t veprs penale nga aktakuza nga se gjykata kualifikimin
juridik t veprs penale mund ta ndryshoj sipas rezultatit t shqyrtimit gjyqsor.
Megjithat, kualifikimi juridik sht me rndsi pr caktimin e kompetencs s
gjykats. Duhet theksuar se, kualifikimi juridik nuk ndikon n vlersimin e
identitetit objektiv ndrmjet aktakuzs dhe aktgjykimit.
6) rekomandimi pr provat q duhet prezantuar n shqyrtimin gjyqsor s bashku me
emrat e dshmitarve dhe ekspertve, shkresat q duhet lexuar dhe sendet q duhet
marr si prov. Propozimi i provave nga prokurori i shtetit prbn njrin nga
elementet e detyrueshme t aktakuzs. Prokurori i shtetit n aktakuz propozon
provat pr shqyrtimin gjyqsor me t cilat mbshtetet aktakuza duke konkretizuar
dhe theksuar emrat e dshmitarve dhe ekspertve q duhet t thirrn n
shqyrtimin gjyqsor, shkresat t cilat duhet lexuar dhe sendet q duhet marr si
prov. N propozimin pr provat q duhet shqyrtuar n shqyrtimin gjyqsor duhet
prfshir si provat t cilat jan administruar gjat hetimeve ashtu edhe provat t
cilat nuk jan administruar gjat hetimeve.
621
Rexhep Murati
7) shpjegimi i arsyeve pr ngritjen e aktakuzs bazuar n rezultatet e hetimit dhe

provat q vrtetojn faktet kryesore Pra, aktakuza prmban edhe arsyetimin n
cilin prokurori i shtetit paraqet arsyet pr ngritjen e aktakuzs duke u bazuar n
provat e mbledhura gjat hetimeve me t cilat vrtetohen faktet kryesore. N
arsyetimin e aktakuzs prokuroi i shtetit paraqet si rrethanat t cilat e ngarkojn t
akuzuarin ashtu edhe ato t cilat jan n favor t mbrojtjes s tij. N arsyetimin e
aktakuzs n veanti duhet t paraqitet mbrojtja e t pandehurit dhe qndrimi i
prokurorit t shtetit lidhur me mbrojtjen e t pandehurit. N t vrtet, n arsyetim
prokurori i shtetit, n baz t provave me t cilat disponon dhe provave t
propozuara shpjegon arsyet e ekzistimit t dyshimi t bazuar se i pandehuri ka
kryer veprn penale pr t ciln akuzohet. N arsyetim nuk krkohet q t
theksohet prmbajtja e do prove ve e ve ngase gjyqtarit t vetm gjykues ose
kryetarit t trupit gjykues bashk me aktakuzn i drgohet edhe materiali tjetr n
t cilin mbshtet aktakuza. 391
8) nse sht zbatuar mundsia hetuese e veant, n aktakuz duhet t ceken emrat e
gjyqtarve t kolegjit q ka drejtuar mundsin hetuese t veant. Si mund t
shihet KPP-ja n fuqi prmbajtjen e aktakuzs e ka zgjeruar duke i shtuar edhe dy
elemente t reja t aktakuzs t prcaktuara nnparag. 8 dhe 9 t parag. 1 t ktij
neni. Sa i prket elementit t aktakuzs t prcaktuar n nnparag. 8, parag. 1 t
ktij neni, shpjegimin duhet krkuar n rolin e ri t kolegjit t mundsis hetuese t
veant 392 sipas KPP-s n fuqi. N t vrtet, kt element t aktakuzs duhet
vshtruar edhe n kontekst t dispozits s parag. 2 t nenit 242 sipas t cilit n
rastet kur sht zbatuar mundsia hetuese e veant, njri nga gjyqtart e kolegjit
caktohet si gjyqtar i vetm gjykues ose si kryetar i trupit gjykues ose si antar i
trupit gjykues. 393
9) N aktakuz prcaktohet me saktsi do ndrtes, pasuri t paluajtshme, pasuri t
luajtshme, fonde apo pasuri tjera q mund ti nnshtrohen konfiskimit. Po ashtu n
aktakuz prshkruhen provat e nevojshme q krkohen pr t arsyetuar
konfiskimin nga Kapitulli XVIII i KPP-s. Ndrkaq, elementin tjetr t ri t
aktakuzs t prcaktuar n nnparag. 9 t parag. 1 t ktij neni duhet shpjeguar me
rregullimin e ri t institutit t konfiskimit t pasuris. 394
Paragrafi 2.
Prve, elementeve t domosdoshme, aktakuza mund t prmbaj edhe kto elemente
fakultative: a). propozimin pr caktimin e paraburgimit ndaj t pandehurit i cili gjendet
n liri dhe b). propozimin q i pandehuri t lirohet nga paraburgimi nse ndaj tij sht
caktuar paraburgim. Kto elemente t aktakuzs konsiderohen si elemente fakultative
nga se kto propozime prokurori i shtetit mund ti paraqes bashk me aktakuz por
mund ti paraqes edhe pas ngritjes s aktakuzs.
391
Lidhur me elementet e aktakuzs t prcaktuara nga nnparg. parag. 1-7 parag. 1 t nenit 241, krahaso:
Vasiljevi, op. cit., fq. 580-581.
392
Shih: komentet parag. 4 t nenit 149.
393
Shih: komentet e parag. t nenit 242.
394
Shih: komentet e dispozitave t neneve 277-284, me t cilat rregullohet procedura e konfiskimit para dhe
pas ngritjes s aktakuzs.
622
Rexhep Murati
Si mund t shihet, me dispozitn e parag. 2 t ktij neni ndonse shprehimisht

parashikohet mundsia q prokurori i shtetit n aktakuz t propozoj caktimin e
paraburgimit ndaj t pandehurit i cili gjendet n liri ose propozimin pr lirimin e t
pandehurit, megjithat, nuk sht parashikuar subjekti procedural i cili do t vendoste
pr caktimin ose lirimin nga paraburgimi e as afati kohor brenda t cilit duhet vendosur
pr propozimin e prokurorit t shtetit. 395
Paragrafi 3.
Element tjetr fakultativ i aktakuzs sht propozimi pr zbatim t procedurs s
prbashkt sipas nenit 35. Po ashtu edhe ky element i aktakuzs konsiderohen si
elemente fakultativ nga se kto propozime prokurori i shtetit mund ti paraqes bashk
me aktakuz por mund ti paraqes edhe pas ngritjes s aktakuzs. Si mund t shihet,
me dispozitat e nenit 241 parag. 3 n veanti parashikohet mundsia e ngritjes s nj
aktakuze pr vepra t ndryshme penale ose pr disa t pandehur vetm kur n pajtim
me nenin 35 zbatohet procedura e prbashkt. 396
Pr dallim nga KPP-ja e mparshme e cila rregullonte kontrollimin formal t aktakuzs
nga ana e gjykats, 397 KPP-ja n fuqi ndonse ka parapar saktsisht prmbajtjen e
aktakuzs njhersh nuk ka parapar edhe detyrimin e gjykatse pr t kontrolluar nse
aktakuza i prmbush kushtet formale. 398
395
Pr dallim nga KPP-ja n fuqi, KPP-ja e mparshme kishte precizuar subjektin i cili kishte pr detyr t
vendos pr propozimin e prokurorit publik si edhe kishte precizuar afatin brenda t cilit duhej t vendosej
lidhur me propozimin e prokurorit publik. Kshtu, sipas nenit 306 parag. 5, n aktakuz prokurori publik
propozimin pr t vendosur lidhur me paraburgimin mund t jepte n dy drejtime: a. t caktohet
paraburgimi ndaj t pandehurit i cili gjendet n liri ose b. t lirohet i pandehuri nga paraburgimi nse
gjendet n paraburgim. Kshtu, n rastet kur paditsi n aktakuz kundr t pandehurit kishte br propozim
pr caktimin ose lirimin nga paraburgimi, lidhur me kt propozim vendos kolegji prej tre gjyqtaresh
brenda dyzet e katr orve nga ngritja e aktakuzs.
Mirpo, sipas nenit 306 parag. 6, n rastet kur i pandehuri ndodhet n paraburgim dhe paditsi n aktakuz
nuk kishte br propozim pr lirimin e tij, kolegji prej tre gjyqtarve sipas detyrs zyrtare brenda tri ditve
nga dita e pranimit t aktakuzs vendoste nse ende ekzistojn arsyet pr paraburgim dhe n varsi nga
rrethanat konkrete merrte aktvendim pr zgjatjen ose pushimin e paraburgimit. Ndrkaq, n rastet kur
paditsi n aktakuz propozonte vazhdimin e paraburgimit, ai duhej ta bnte t qart se pse me masa t tjera
m t buta nuk mund t sigurohej prania e t pandehurit n procedurn penale. N kt mnyr, gjykata
kishte mundsi q t mos e zgjat paraburgimin apriori dhe me inercion duke vepruar sipas parimit t
gradualitetit prkatsisht n prputhje me dispozitn e nenit 268 paragrafi 2 t KPP-ss mparshme sipas
s cils gjykata nuk zbaton masn m t rnd kur prania e t pandehurit n procedurn penale mund t
sigurohet masn m t but, dispozit kjo t ciln e ka ruajtur edhe KPP-ja n fuqi.
396
Lidhur me bashkimin e procedurs penale shih: komentet e nenit 35.
397
Shih: nenin 306 parag. 2 t KPP-s s mparshme me t cilin parashihej kontrollimi formal i aktakuzs.
398
Sipas nenit 306 parag. 2 t KPP-ss mparshme, gjyqtari pr konfirmimin e aktakuzs menjher pas
pranimit aktakuzs vrtetonte nse aktakuza i prmbushte kushtet formale prkatsisht nse aktakuza i
prmbante elementet e detyrueshme t parashikuara n nenin 305 parag. 1 t KPP-s s mparshme. Nse
aktakuza nuk i prmbante nj ose m shum elemente t detyrueshme, gjyqtari pr konfirmim ia kthente
paditsit (jo vetm prokurorit si theksohej gabimisht n Kod) pr ta korrigjuar apo plotsuar (e jo ndryshuar
si theksohej gabimisht n Kod,) n afat prej tri ditve. M propozim t paditsit (jo vetm t prokurorit si
theksohej n Kod) pr shkaqe t arsyeshme, kt afat gjyqtari mund ta shtyj. Se ka konsideroheshin
shkaqe t arsyeshme ishte shtje faktike. N praktikn gjyqsore si shkak i arsyeshm pr t krkuar
shtyrje t afatit pr prmirsim t aktakuzs konsiderohej rasti kur p.sh. prokurori publik kishte vshtirsi
objektive pr siguruar ndonj t dhn personale lidhur me t pandehurin nga neni 233 i KPP-s s
mparshme. Vlen t theksohet se pasojat e lshimit t afatit pr t korrigjuar-prmirsuar aktakuzn n
623
Rexhep Murati
S kndejmi, konsiderojm se, aktakuza si akt formal juridik, duhet ti nnshtrohet

kontrollit formal nga ana e gjykats, para se gjithash ngase se pa disa elemente formale
t domosdoshme t aktakuzs nuk mund t zhvillohet shqyrtimi gjyqsor ose mund t
zhvillohet m shum vshtirsi. Kshtu, si e met formale e aktakuzs me e
rndsishme, ndr t tjera konsiderohen rastet kur aktakuza nuk prmban prshkrimin
faktik t veprs penale me t gjitha tiparet ligjore, prkatsisht kur n prshkrim nuk
sht theksuar vendi dhe koha e kryerjes s veprs penale etj. Megjithat, kontrolli
formal i aktakuzs nga ana e gjykats njhersh nuk nnkupton edhe ndryshimin e saj
nga se aktakuza sht akti i prokurorit t shtetit. Ndryshimin eventual ose zgjerimin e
aktakuzs mund ta bj vetm prokurori i shtetit n raste e prcaktuara me KPP-n. 399
N munges t dispozitave m t cilat rregullohet kontrollimi formal i aktakuzs i
mbetet praktiks gjyqsore q t gjej zgjidhje pr t ushtruar kontrollin formal ndaj
aktakuzs.
Neni 242 [Procedura pr ngritjen e aktakuzs]
1.
2.
3.
4.
5.
Aktakuza i paraqitet gjykats kompetente n aq kopje sa ka t pandehur

dhe mbrojts t tyre dhe nj kopje shtes pr gjykatn. Gjithashtu, gjykats
i drgohet edhe lnda komplete e hetimit nga prokurori i shtetit.
Gjykata cakton gjyqtarin ose trupin gjykues me kryetarin e tij nprmjet
nj procesi transparent e t drejt pr caktimin e shtjeve, ashtu si duhet.
Nse sht zbatuar mundsia hetuese e veant, njri nga gjyqtart e
kolegjit caktohet si gjyqtar i vetm gjykues ose si kryetar i trupit gjykues
ose si antar i trupit gjykues.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues prcakton sipas
detyrs zyrtare nse ka kompetenc mbi shtjen q prbn aktakuzn.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues cakton menjher
shqyrtimin fillestar, i cili duhet t mbahet brenda tridhjet (30) ditve pas
ngritjes s aktakuzs.
Nse i pandehuri sht n mbajtje n paraburgim, shqyrtimi fillestar
mbahet n mundsin e par, jo m von se pesmbdhjet (15) dit pas
afatin prej tri ditve dhe afatit shtes ishin t ndryshme varsisht se cili nga paditsit e autorizuar e kishte
lshuar afatin. Kshtu, kur prokurori publik nuk e kishte respektuar afatin prkats, nuk kishte kurrfar
pasoja juridike pr aktakuzn ngase at mund ta paraqiste edhe pas kalimit t ktij afati. Me fjal t tjera, ky
afat pr prokurorin publik ishte afat instruktiv. Ndrkaq, nse afatin eventualisht e lshonte paditsi
subsidiar ose paditsi privat vlente pezumimi se paditsi subsidiar dhe privat jan trhequr nga ndjekja (e jo
kan hequr dor nga ndjekja si theksohet n KPP t mparshm), gj q ky veprim kishte pr pasoj
pushimin e procedurs penale. Si mund t shihet, ky afat pr paditsin subsidiar dhe privat ishte afat me
karakter prekluziv. N ann tjetr, nse paditsi e kthente aktakuzn t pa prmirsuar, gjyqtari pr
konfirmim n baz t nenit 83 parag. 3 KPP t mparshm me aktvendim e hidhte aktakuzn si do akt
tjetr t parregullt. Por nse ndodhte q paditsi prfshir edhe prokurorin publik t mos e kthej fare
aktakuzn, vlente pezumimi se paditsi sht trhequr nga ndjekja dhe si pasoj e zbatimit t parimit
akuzator (nemo judex sine actore) procedura penale pushonte. Pas q aktakuza kishte marr formn e prer
ajo nuk kthehej n prmirsim, ndrsa sqarimet ose korrigjimet eventuale prfshir edhe hedhja dhe
refuzimi mund t bheshin n shqyrtimin gjyqsor.
399
M hollsisht pr ndryshimin dhe zgjerimin e aktakuzs shih: komentet e neneve 252, 350, 351 dhe
nenin 393 parag. 5.
624
Rexhep Murati
6.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues njofton prokurorin e

shtetit, t pandehurit dhe mbrojtsit e tyre pr kohn dhe vendin e mbajtjes
s shqyrtimit fillestar.
Paragrafi 1.
Aktakuza i paraqitet gjykats kompetente n numr t caktuar t ekzemplareve n
varsi nga numri i t pandehurve dhe mbrojtsve dhe nj ekzemplar pr gjykatn. KPPja n fuqi, si mund t shihet nuk ka parapar ndonj pasoj procedurale pr mos
dorzim t aktakuzs n numr t nevojshm, pr dallim nga KPP-ja e mparshme e
cila kishte parapar pasoja t tilla. 400 Mosparashikimi i pasojave pr mosprmbushje t
detyrimit sipas parag. 1 t ktij neni shpjegohet me heqjen e institutit t paditsit privat
dhe subsidiar me t cilt kryesisht lidheshin pasojat procedurale prkatse pr
mosprmbushjes s detyrimeve. Duke qen se sipas KPP-s n fuqi i vetmi padits i
autorizuar sht prokurori i shtetit. N dispozitn e parag. 1 t ktij neni nuk jan
parapar kurrfar pasojash procedurale pr prokurorin e shtetit duke u nisur nga
supozimi se prokurori i shtetit me koh do ti dorzoj gjykats aktakuzn n
ekzemplar t mjaftueshm e nse kt nuk e bn me koh, ai kt do ta bj me
krkes t gjykats, me shpenzime t prokuroris prkatse shtetrore. Pr m tepr
edhe vet gjykata mund ta shumzoj aktakuzn n ekzemplar t mjaftueshm me
shpenzime t gjykats.
Nse eventualisht aktakuza i dorzohet gjykats jokompetente, ajo detyrohet q tia
dorzoj gjykats kompetente.
Paraqitja e aktakuzs gjykats n numr t caktuar pr tu dorzuar subjekteve t
theksuar n parag. 1 t ktij neni ndr t tjera mundson realizimin e parimit
kontradiktor n procedurn penale.
Prve ksaj, sipas parag. 1 t ktij neni bashk me aktakuzn gjykats i drgohet nga
prokurori i shtetit edhe lnda komplete e hetimit. Pr kt arsye si sht pa m par n
arsyetimin e aktakuzs (nparag. 7 parag. 1 i nenit 241) nuk krkohet q t theksohet
prmbajtja e do prove ve e ve.
Paragrafi 2.
Sipas dispozits s parag. 2 t ktij neni gjykata cakton gjyqtarin individual ose
kryetarin e trupit gjykues dhe trupin gjykues nprmjet nj procesi transparent e t
drejt pr caktimin e shtjeve. N vrtet me kt dispozit, e cila nuk sht formuluar
plotsisht n mnyr t qart dhe precize 401 prcaktohet nj komponent e rndsishme
e zbatimit n praktik t parimit t pavarsis s gjyqtarit pr gjykim t drejt dhe t
ligjshm. N sistemin gjyqsor t Kosovs n veanti pavarsia institucionale shprehet
nprmjet emrimit dhe shkarkimit nga detyra t gjyqtarve, mnyrs s shqiptimit t
400
Sipas KPP-s s mparshme, n rastet kur aktakuza nuk dorzohet n ekzemplar t mjaftueshm gjykata
e fton paditsin e autorizuar q n afat t caktuar t dorzoj ekzemplar t mjaftueshm dhe nse paditsi
nuk vepron sipas udhzimit t gjykats, gjykata nuk hedh aktakuzn por kopjon ekzemplart e nevojshm
m shpenzimet e paditsit (nenit 84 parag. 2).
401
Bie n sy se teksti i parag. 1 t ktij neni n gjuhn shqipe nuk sht formuluar qart dhe si duhet pr
dallim nga teksti n gjuhn serbe dhe angleze. Prkundr ksaj, ne kt dispozit po e komentojm sikur
formulimi t ishte korrekt.
625
Rexhep Murati
masave disiplinore ndaj gjyqtarve dhe mnyrs se ndarjes s lndve prkatsisht t

caktimit t lndve gjyqtarve. Sipas OSBE-s, pavarsia institucionale n Kosov, n
veanti gjat kohs s administrimit t UNMIK-ut, shkelej edhe n mnyrn se si
lndt u caktoheshin gjyqtarve dhe prokurorve ndrkombtar, pr dallim nga sistemi
gjyqsor i shteteve demokratike por edhe sistemi kosovar i drejtsis q drejtohej nga
vendoret ku lndt gjyqsore u ndahen gjyqtarve sipas sistemit t caktimit t lndve
gjyqsore n mnyr t rastsishme. N ann tjetr, pavarsia funksionale nnkupton
mosndrhyrjen e pushteteve t tjera jogjyqsore, si sht pushteti ekzekutiv dhe
legjislativ, n punn e gjykats. 402
Nga sa u tha m sipr, me kt dispozit garantohet parimi i pavarsis s gjyqtarit,
ndr t tjera, duke u caktuar gjyqtari pr t gjykuar n nj shtje penale n mnyr t
rastsishme dhe transparente, pa njohuri paraprake se n ciln lnd do t gjykoj.
Prve ksaj, me kt dispozit, (me fjalin e dyt t ksaj dispozite) rregullohet roli
dhe pozita procedurale e gjyqtarve t cilt n procedurn paraprake kan zbatuar
mundsin e veant hetuese. Kshtu, n rastet, kur sht zbatuar mundsia hetuese e
veant, njri nga gjyqtart e kolegjit caktohet si gjyqtar i vetm gjykues ose si kryetar
i trupit gjykues ose si antar i trupit gjykues. Detyrimi pr t caktuar njrin nga antart
e kolegjit i cili ka zbatuar mundsin hetuese t veant, si gjyqtar t vetm gjykues
ose si kryetar i trupit gjykues ose si antar i trupit gjykues, mund t shpjegohet me
vlern provuese t provs s marr nprmjet mundsis t veant. N nenin 123
parag. 1-4 sht prcaktuar vlera provuese e ktyre provave: marrja n pyetje n
procedurn paraprake, deklarata n procedurn paraprake, dhe mundsia e veant
hetuese. N kt kontekst n parag. 4 t n nenin 123 t KPP-s, caktohet edhe vlera
provuese e provs s siguruar nprmjet mundsis hetuese t veant. 403 Prandaj kt
zgjidhje duhet shikuar n kontekst edhe m t gjer, prkatsisht n kontekst t
dispozits s parag. 4 t nenit 149 si edhe t dispozits s nnparag. 8 t parag. 1 t
nenit 241. 404
Megjithat, interpretimi i ngusht i ksaj dispozite lidhur me prfshirjen e gjyqtarve t
cilt kan marr pjes n mundsin hetuese t veant dhe pa prjashtim ashtu si
parashikohet me kt dispozit, mund t krijoj vshtirsi n praktikn gjyqsore n
veanti, n rastet kur kta gjyqtar objektivisht nuk mund t angazhohen, si gjyqtar t
vetm ose kryetar t trupit gjykues prkatsisht pr antar t trupit gjykues, pr arsye
objektive (p.sh. smundjes, vdekjes etj.).
Paragrafi 3.
Sipas parag. 3 t ktij neni pasi q aktakuza ti paraqitet gjykats, gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues vlerson sipas detyrs zyrtare nse ka kompetenc
pr t proceduar mbi shtjen penale q prbn aktakuzn. Me fjal t tjera, gjyqtari i
vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues i caktuar n mnyrn e prcaktuar n parag.
2 t ktij neni s pari vlerson nse sipas ligjit ka kompetenc pr t proceduar me
402
M gjersisht pr parimin e pavarsis n sistemin gjyqsor t Kosovs shih: Murati, Rexhep,
Karakteristikat kryesore t sistemit gjyqsor penal n Kosov, E drejta-Law, nr. 1-2/2008, fq. 62-67.
403
Pr vlern provuese t provave t siguruara n procedurn paraprake m gjersisht shuh: komentet e
nenit 149 t KPP-s.
404
Shih: komentet parag. 4 t nenit 149 dhe dispozitn nnparag. 1.8 t parag. 1 t nenit 241.
626
Rexhep Murati
veprn e cila sht objekt i aktakuzs. Kjo pr arsye se kompetenca e gjykatave sht e
prcaktuar shprehimisht me ligj. Prndryshe, ekzistojn vepra penale t llojllojshme
pr nga rndsia e tyre dhe gjykata t ndryshme si pr nga lloji ashtu edhe pr nga
numri i tyre. Pr kt arsye sht e domosdoshme q ndrmjet gjykatave t bhet
ndarja e puns n shtjet penale n mnyr q t dihet se cila gjykat duhet t veproj
n nj shtje penale konkrete.
Pr prcaktimin e kompetencs s gjykats penale ekzistojn kritere t ndryshme:1)
lloji dhe rndsia e veprs penale; 2) vendi n t cilin gjykata e ushtron funksionin e
gjykimit; 3) cilsia e kryersit t veprs penale; dhe 4) lloji i veprimeve proceduralopenale.
Varsisht nga kriteret e tilla jan sendrtuar kto lloje t kompetencave: lndore,
territoriale, personale dhe funksionale. S kndejmi pr kompetenc lndore gjykata
duhet t kt kujdes gjat gjith rrjedhs s procedurs penale, ndrsa pr kompetencn
territoriale deri t forma e prer e aktakuzs (neni 38, parag. 2). 405 N t kundrtn
mosrespektimi i kompetencs lndore paraqet shkeljen esenciale t dispozitave t KPPs (neni 384 parag. 1 nnparag. 6). N ann tjetr edhe palt kan t drejt t paraqesin
kundrshtim lidhur me inkompetencn e gjykats.
Pr vepra penale pr t cilat sht parashikuar dnimi me gjob ose dnim me burgim
m pak se dhjet vjet, q gjykohen n Departamentin e prgjithshm i cili vepron n
seciln gjykat themelore si dhe n degt e gjykats themelore, vendos gjyqtari i vetm
gjykues, ndrsa pr vepra tjera nga kompetenca lndore e gjykats themelore, t cilat
gjykohen n departamentet tjera (pr krime t rnda, pr t mitur) vendos trupi gjykues
(neni 11 i LGjK). N kt gjykat ekziston edhe kolegji prej tre gjyqtarsh, i cili
vendos pr shtjet jasht shqyrtimit gjyqsor.
Pr shqyrtim t shtjeve administrative dhe t shtjeve ekonomike n tr Kosovn
jan kompetente departamentet prkatse t Gjykats Themelore n Prishtin, ndrsa
pr krime t rnda dhe pr t mitur departamentet prkatse n seciln gjykat
themelore. 406
Nj analiz t gjithanshme t dispozitave t KPP-s prkitazi me konstatimin e
inkompetencs (lndore ose territoriale) t gjykats del se gjykata, prfshir edhe
situatn procedurale e cila rregullohet me parag. 3 t ktij neni, as nuk e hedh as nuk e
refuzon akuzn. Por, n rase t till, posa gjykata t konstatoj se nuk sht kompetente
duhet t shpallet inkompetente dhe pasi aktvendimi t fitoj form t prer, duhet t'ia
drgoj lndn gjykats kompetente (neni 37 parag. 1).
Paragrafi 4.
N parag. 4 t ktij neni prcaktohet shprehimisht detyrimi pr gjyqtarin e vetm
gjykues ose kryetarin e trupit gjykues pr t caktuar menjher dhe pr t mbajtur
shqyrtimin fillestar brenda afatit t caktuar. N t vrtet, pasi q gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues t marr aktakuzn, ai menjher, pa humbur koh,
detyrohet q t caktoj shqyrtimin fillestar dhe nse eventualisht nuk mund ta mbaj
shqyrtimin gjyqsor menjher, ai ka mundsi q shqyrtimin fillestar ta mbaj m s
largu brenda tridhjet ditve nga ngritja e aktakuzs.
405
406
KPP n fuqi nuk prcakton shprehimisht se kur aktakuza e fiton formn e prer.
Krahaso: Sahiti, Murati, op.cit., fq. 139.
627
Rexhep Murati
Duke prcaktuar detyrimin q shqyrtimi fillestar t mbahet menjher e m s largu 30

dit pas ngritjes s aktakuzs, ligjdhnsi ka synuar prshpejtimin e procedurs n kt
faz t rndsishme procedurs penale, ndonse nuk ka parapar ndonj pasoj
procedurale pr gjyqtarin pr tejkalim t ktij afati.
N baz t analizs s dispozits s parag. 4 t ktij neni, rezulton se me te rregullohet
shqyrtimit fillestar nga gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari trupit gjykues n rastet kur
i pandehuri nuk gjendet n paraburgim, nga se, rastet kur i pandehuri gjendet n
paraburgim rregullohen shprehimisht me dispozitn vijuese t parag. 5 t ktij neni. Ky
prfundim mund t nxirret me interpretimin e ksaj dispozite sipas rregulls
argumentum a contrario. 407
Paragrafi 5.
Derisa sa me parag. 4 t ktij neni rregullohet koha e mbajtjes s shqyrtimit fillestar n
rastet kur i pandehuri nuk gjendet n paraburgim, n parag. 5 t ktij neni rregullohet
shprehimisht koha e mbajtjes s shqyrtimit fillestar n rastet kur i pandehuri gjendet n
paraburgim. Kshtu, n rastet kur i pandehuri gjendet n paraburgim, shqyrtimi fillestar
duhet t mbahet sa m par q sht e mundshme, por jo m von se pesmbdhjet
dit pas ngritjes s aktakuzs.
Detyrimi i gjykats pr t mbajtur shqyrtimin fillestar kur i pandehuri sht n
paraburgim m s largu brenda afatit prej pesmbdhjet ditve shpjegohet me
detyrimin e organeve proceduese dhe organeve q ofrojn ndihmn juridike pr t
vepruar shpejt dhe n mnyr efikase. 408
Paragrafi 6.
Pasi gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues ta ket caktuar shqyrtimin
fillestar, n kufijt e prcaktuar me parag. 5 t ktij neni, pasojn nj varg veprimesh q
kan t bjn para se gjithash me njoftimin (jo thirrjen) e subjekteve procedurale
penale, lidhur me kohn dhe vendin e mbajtjes s shqyrtimit fillestar. Kshtu, gjyqtari i
vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues njofton prokurorin e shtetit, t pandehurit
dhe mbrojtsit e tyre pr kohn dhe vendin e mbajtjes s shqyrtimit fillestar. Si mund t
shihet, me kt dispozit nuk parashikohet shprehimisht njoftimi i t dmtuarit si
subjekt procedural pr t marr pjes n shqyrtimin fillestar. Por, duke pas parasysh
qllimin rolin e shqyrtimit fillestar dhe shqyrtimit t dyt pr kontrollimin real t
aktakuzs, konsiderojm se nuk ka arsye pr t mos njoftuar edhe t dmtuarin pr t
marr pjes n shqyrtimin fillestar.
Neni 243 [Shkresat q plotsojn aktakuzn]
1.
407
N t njjtn koh me paraqitjen e aktakuzs, prokurori i shtetit paraqet

edhe dokumentet e mposhtme kur sht e nevojshme:
Pr rregulln argumentum a contrario, m gjersisht shih: Jeki, Zagorka, Krivino procesno pravo,
2001, fq. 20, 21.
408
M gjersisht shih: komentet e nenit 185 parag. 2.
628
Rexhep Murati
1.1.
2.
prokurori i shtetit paraqet mbshtetjen e pohimit nga neni 263 t

ktij Kodi s bashku me deklaratat e marra nga neni 132 t ktij
Kodi apo provat e siguruara nga neni 219, paragrafi 6. t ktij Kodi
t cilat synon ti paraqes si prova t drejtprdrejta pa pranin e
dshmitarve. Mbshtetja e pohimit prshkruan provat e pavarura
q vrtetojn deklaratat t cilat prokurori i shtetit synon ti paraqes
si prova t drejtprdrejta. Kjo mbshtetje e pohimit mund t
plotsohet ose t paraqitet n nj koh m t vonshme nse
dshmitari pr t cilin zbatohet kjo dispozit nuk sht m n
dispozicion pr t dshmuar n shqyrtim gjyqsor.
1.2. prokurori i shtetit paraqet krkes pr t vazhduar apo pr t
zbatuar ndonj nga masat pr sigurimin e pranis s t pandehurit.
Nenet 173 deri 193 t ktij Kodi zbatohen prshtatshmrisht pr
fardo krkese nga ky paragraf.
Prokurori i shtetit mund t paraqes mbshtetje t pohimit apo krkesa nga
ky nen edhe m pas nse nuk ka mundur ta dij bazn pr paraqitjen e
njoftimit apo krkess n kohn kur sht ngritur aktakuza.
Paragrafi 1.
Sipas 243 parag 1 dhe 2 t KPP, prokurori i shtetit n t njjtn koh me paraqitjen e
aktakuzs, kur sht e nevojshme, paraqet edhe kto dokumente shtes q plotsojn
aktakuzn:
a. provat mbshtetse nga neni 263 409 s bashk me deklaratat e marra nga procedura
paraprake nga neni 132 410 apo provat e siguruara lidhur me krkesat ndrkombtare
nga neni 219 paragrafi 6 411 t cilat synon ti paraqes si prova t drejtprdrejta pa
pranin e dshmitarve. Provat mbshtetse prshkruajn provat e pavarura q
mbshtesin deklaratat t cilat prokurori i shtetit synon ti paraqes si prova t
drejtprdrejta. Provat mbshtetse mund t plotsohen ose t paraqiten edhe m von
nse dshmitari pr t cilin zbatohet kjo dispozit nuk sht m n dispozicion pr t
dshmuar n shqyrtim gjyqsor
b. krkes pr t vazhduar apo pr t zbatuar ndonj nga masat pr sigurimin e pranis
s t pandehurit. N kt rast zbatohen prshtatshmrisht dispozitat lidhur masat pr
sigurimin e pranis s t pandehurit n procedurn penale (nenet 173 deri 193 ). 412
Paragrafi 2.
KPP paraqitjen e dokumenteve nga nnparag. 1 dhe 2 e ktij neni nuk e ka kushtzuar
eksluzivisht me ngritjen e aktakuzs. Kjo pr arsye se sipas parag. 2 t ktij neni
prokurori i shtetit mund t paraqes informatat pr provat mbshtetse apo krkesat nga
neni 219 parag. 6 edhe pas ngritjes s aktakuzs. Mirpo, prokurori i shtetit jo do her
409
Pr provat mbshtetse m gjersisht shih: komentet e nenit 263.

Lidhur me deklaratat e marra n procedurn paraprake m gjersisht shih: komentet e nenit 132.
411
Lidhur me krkesat ndrkombtare m gjersisht shih: komentet e nenit 219 parag. 6.
412
Lidhur me masat pr sigurimin e pranis s t pandehurit n procedurn penale m gjersish shih:
komentet e neve 173-193.
410
629
Rexhep Murati
mund t paraqes provat mbshtetse prkatsisht krkesat ndrkombtare nga ky nen,

sepse detyrim primar i tij sht q t gjitha informacionet mbi provat mbshtetse ti
paraqet bashk me paraqitjen e aktakuzs.
Megjithat, prokurori i shtetit, informacionet mbi provat mbshtetse prjashtimisht
mund ti paraqes edhe pas ngritjes s aktakuz me kusht q ka mundur ta dij bazn pr
paraqitjen e njoftimit apo krkess n kohn kur sht ngritur aktakuza. Duke mos
precizuar se deri n cilin moment procedural prokurori i shtetit mund t paraqes
dokumentet nga nnparag. 1 parag. 1 t ktij neni, atij praktikisht i lihet hapsir t
gjer t prdorimit t ktyre dokumenteve.
Neni 244 [Materialet t cilat i jepen t pandehurit me ngritjen e aktakuzs]
1.
2.
3.
4.
Jo m von se nga ngritja e aktakuzs, prokurori i shtetit i siguron

mbrojtsit apo mbrojtsit kryesor materialet e mposhtme ose kopjen e tyre
t cilat jan n posedim, n kontroll ose n mbrojtje t tij, nse kto
materiale nuk i jan dhn mbrojtsit gjat hetimit:
1.1. procesverbalet mbi deklarimet ose pohimet, t nnshkruara apo t
pannshkruara nga i pandehuri;
1.2. emrat e dshmitarve t cilt prokurori i shtetit ka ndrmend ti
thrret pr dshmim dhe do deklarim t mhershm t dhn nga
dshmitart e till;
1.3. t dhnat mbi identifikimin e personave pr t cilt prokurori i shtetit e
di se posedojn prova t pranueshme dhe shfajsuese ose informata
lidhur me shtjen dhe do procesverbal t deklarimeve, t nnshkruar
apo t pannshkruar nga personat e till pr kt shtje;
1.4. rezultatet e ekzaminimit fizik dhe mendor, testet shkencore ose
eksperimentet e bra lidhur me shtjen;
1.5. kallzimet penale dhe raportet e policis; dhe
1.6. prmbledhjet ose referencat pr provat materiale t mbledhura gjat
hetimit.
Deklarimet e dshmitarve i vihen n disponim t pandehurit n gjuhn q
ai e kupton dhe e flet.
Pas ngritjes s aktakuzs, prokurori i shtetit i siguron mbrojtsit fardo
materiali t ri t parapar n paragrafin 1. t ktij neni brenda dhjet (10)
ditve nga pranimi i tyre.
Pr dispozitat e ktij neni vlejn masat pr mbrojtjen e t dmtuarit,
dshmitarve, t privatsis s tyre dhe t dhnave konfidenciale, si
parashihet me ligj.
N dispozitat e nenit 244 dhe 256 sht parashikuar detyrimi i ndrsjell i palve pr ti
siguruar njra tjetrs materialin provues me t cilin disponojn, q t mund q do
njra prej tyre me sukses t ushtroj funksionin e vet themelor n procedurn penale,
prokurori i shtetit funksionin e ndjekjes ndrkaq i pandehuri funksionin e mbrojtjes.
Duhet theksuar se dispozitat me t cilat palt detyrohen q njra tjetrn ta furnizojn
me provat prkatse kan mbetur parimisht t njjta me dispozitat e KPP-s s
mparshme. Dallimi qndron sa i prket sistemimit t ktyre dispozitave. Kshtu,
630
Rexhep Murati
materialet t cilat i jepen t pandehurit me rastin e ngritjes s aktakuzs rregulloheshin

me dy nene, 413 sikurse edhe m KPP-n n fuqi, t cilat ishin sistemuar njra pas
tjetrs, pr dallim nga KPP-ja n fuqi e cila nuk e ka ndjekur kt sistemim para se
gjithash pr shkak ndryshimeve thelbsore t procedurs s kontrollimit t aktakuzs.
T drejtat dhe detyrimet sipas dispozitave t nenit 244 dhe 256 jan t rregulluara n
at mnyr q ajo q paraqet detyrim pr njrn pal sht njkohsisht e drejt e pals
tjetr dhe e kundrta ajo q sht e drejt e njrs pal sht detyrim pr paln tjetr.
N kt mnyr duke parapar t drejta dhe detyrime t ndrsjella pr palt n kt faz
t procedurs penale Kodi synon t zbatoj n praktik parimin kontradiktor dhe t
barazis s palve.
Pr t organizuar me sukses mbrojtjen i pandehuri dhe mbrojtsi duhet t ket n
dispozicion t gjitha provat n t cilat mbshtetet aktakuza e prokurorit t shtetit, sikurse
q, pr t mbshtetur me sukses tezn e aktakuzs n procedurn penale t mtejme
prokurori i shtetit duhet t dij se me far provash disponon mbrojtja prkatsisht se me
far provash do ta kundrshtoj akuzn. Prve ksaj, detyrimi i ndrsjell i palve pr
ti siguruar njra tjetrs prova dhe material tjetr provues sht n funksion t zhvillimit
t pandrprer dhe pa shtyrje t shqyrtimit gjyqsor. Pr m tepr kur mbrojtsi nuk
prmbush detyrimin pr ti vn n dispozicion prokurorit t shtetit provat e mbrojtjes e
gjykata nuk gjen arsye t justifikueshme pr mosprmbushje t ktij detyrimi ajo mund t
shqiptoj sanksionin prkats ashtu si sht prcaktuar n nenin 256 parag. 3. N ann
tjetr kur prokurori i shtetit nuk prmbush detyrimin nga neni 244 edhe sipas KPP-s n
fuqi nuk sht parapar ndonj pasoj procedurale pr mosprmbushje t ktij detyrimi.
Mirpo, pr t siguruar pozit t barabart t palve n procedurn penale, konsiderojm
se edhe pr prokurorin e shtetit do t duhej parapar ndonj mas procedurale (p.sh. pr
mos prmbushje t detyrimit prkats nga ana e prokurorit t shtetit, pr veprat penale q
ndiqen sipas detyrs zyrtare, do t duhej informuar prokurori m i lart i shtetit 414.
Megjithat, se sa sht e rndsishme prmbushja e detyrimeve t palve nga neni 244
dhe 256, flet fakti se gjykata gjat fazs s kontrollimit t aktakuzs shikon nse palt
kan prmbushur kto detyrime. Kshtu, sipas nenit 245 parag. 4, gjat shqyrtimit
fillestar, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues, siguron q prokurori i
shtetit ka prmbushur detyrimet prkatse q kan t bjn me zbulimin e provave nga
neni 244. Ndrkaq, si sht thn m par, kur mbrojtsi nuk prmbush detyrimet pr ti
siguruar prokurorit t shtetit provat prkatse, ndaj tij, gjykata sipas nenit 256 parag. 4
mund t shqiptoj gjobn deri n 250 Euro dhe t njoftoj Oden e Avokatve t Kosovs.
Pra, detyrimi i ndrsjell i palve pr ti vn n dispozicion provat dhe materialet t
tjera sht n prputhje edhe me parimin e ekonomizimit procedural. N kt kontekst,
sipas nenit 5 t KPP -s do person i dyshuar ose i akuzuar pr vepr penale ka t drejt
t krkoj procedur t paanshme t zbatuar n koh t arsyeshme. N nenin 6 t
KEPDNJ-s parashikohet detyrimi i gjykats, ndr t tjera pr t zgjidhur shtjen n
koh t arsyeshme. 415
413
Shih: nenin 307 dhe 308 t KPP-s mparshme.

Ndrkaq, pr paditsit t tjer t autorizuar t cilt ekzistonin sipas legjislacionit t mparshm (paditsin
privat dhe subsidiar) n mnyr anologe do t duhej shqiptuar sanksionin e parapar me nenin 308 parag. 2
t KPP-ss mparshme.
415
Lidhur me kt me hollsisht shih: komentet e nenit 5 t KPP-s.
414
631
Rexhep Murati
Detyrimi i palve pr tu njoftuar n mnyr t ndrsjell me materialin provues para

shqyrtimit gjyqsor sht detyrim i palve i cili parashikohet n procedurat penale
bashkkohore. Kshtu, n procedurn penale t SHBA-ve, si procedur penale
akuzatore sipas rregulls 16 t Rregullave Federale t Procedurs Penale, parashikohet
detyrimi i prokurorit pr ti siguruar mbrojtjes me krkes t saj kto materiale:
procesverbalet mbi deklarimet e mhershme t dhna policis, magjistratit ose
paditsit; t dhnat mbi dnimin e mparshm; provat materiale si gjurmt e vijave
papilare, gjurmt biologjike, dokumentet e ndryshme etj; konstatimin dhe mendimin e
ekspertit t cilin paditsi planifikon ta dgjoj para juris. 416 Prve ksaj, paditsi
detyrohet t njoftoj mbrojtjen me t gjitha provat n favor t saj pr t cilat ka msuar
nga hetimi joformal t cilin e ka br vet ose nga shkresat t cilat ia ka siguruar
policia. 417 Megjithat, lidhur me provat t tjera, si p.sh. me emra t dshmitarve q do
t dgjohen para juris, paditsi nuk detyrohet ta njoftoj t pandehurin dhe mbrojtsin.
Detyrimi i till i prokurorit synon sigurimin e barazis s palve n procedurn penale.
N procedurn penale t SHBA-ve palt detyrohen q n seancn paraprake e cila i
paraprin gjykimit t ndriojn provat t cilat planifikojn ti parashtrojn n gjykimin
para juris pr t shqyrtuar ligjshmrin e tyre. Megjithat, detyrimi i prokurorit i
theksuar m sipr pr ta njoftuar mbrojtjen dhe t pandehurin me provat n fjal vlen
vetm pr gjykimin para juris por jo edhe n rastet e lidhjes s marrveshjes mbi
pranimin e fajsis.
Paragrafi 1.
N dispozitn e nenit 244 parag. 1 parashikohen taksativisht llojet e materialeve t cilat
prokurori i shtetit duhet tia siguroj mbrojtsit apo mbrojtsit kryesor 418 nse kto
materiale ose kopjet e tyre nuk jan dhn mbrojtsit m hert prkatsisht gjat
hetimeve. Si mund t shihet me kt dispozit parashihet mundsia e dorzimit t
shkresave dhe materialeve t tjera, mbrojtsit apo mbrojtsit kryesor dhe jo t
pandehurit i cili nuk ka angazhuar mbrojts n procedurn penale. Prandaj,
konsiderojm se kt dispozit duhet plotsuar duke parashikuar detyrimin pr
prokurorin e shtetit q materialet n fjal tia dorzoj edhe t pandehurit n rastet kur i
pandehuri nuk ka angazhuar mbrojts.
Me dispozitn e paragrafit 1 t nenit 244, krahas materialeve q duhet ti sigurohen
mbrojtjes, prcaktohet edhe momenti procedural deri kur prokurori i shtetit ka detyrim
pr tia dorzuar materialet prkatse mbrojtsit apo mbrojtsit kryesor. N t vrtet
sipas parag. 1 t ktij neni, materialet n fjal i dorzohen mbrojtjes jo m von se nga
ngritja e aktakuzs, para se gjithash pr t mundur mbrojtja q ta ndertoj dhe
mbshtet tezn e mbrojtjes, si n shqyrtimin fillestar dhe shqyrtimin e dyt ashtu edhe
n shqyrtimin gjyqsor. Megjithat, me Kod si sht thn m sipr, nuk parashihet
kurrfar pasojash procedurale pr mos prmbushje me koh, prkatsisht pr
mosprmbushje fare t ktij detyrimi nga prokurori i shtetit.
416
Bajovi, op. cit., fq. 33.

Ibid.
418
Sipas nenit 307 parag 1 i KPP t mparshm materialet dhe shkresat prkatse i dorzoheshin vetm
mbrojtsit por jo edhe mbrojtsit kryesor ngase nuk ekzistonte instituti i mbrojtsit kryesor.
417
632
Rexhep Murati
Sikurse q sht theksuar me par, pr t disiplinuar prokurorin e shtetit duhet parapar

mas konkrete pr mosprmbushjen e detyrimit nga parag. 1 i ktij neni. Si mas e
mundshme pr mos prmbushje t ktij detyrimit, pr vepra penale t cilat ndiqen sipas
detyrs zyrtare, do t ishte p.sh. lajmrimi i prokurorit t shtetit m i lart.
Sipas kushteve t prcaktuar n nenin 244 parag. 1, prokurori i shtetit i siguron
mbrojtsit apo mbrojtsit kryesor kto materiale: 1) procesverbalet mbi deklarimet ose
pohimet, t nnshkruara apo t pannshkruara nga i pandehuri; 2) emrat e dshmitarve
t cilt prokurori i shtetit ka ndrmend ti thrret pr dshmim dhe do deklarim t
mhershm t dhn nga dshmitart e till; 3) t dhnat mbi identifikimin e personave
pr t cilt prokurori i shtetit di se posedojn prova t pranueshme dhe shfajsuese ose
informata t tjera lidhur me shtjen dhe do procesverbal t deklarimeve, t
nnshkruar apo t pannshkruar nga personat e till pr kt shtje; 4) rezultatet e
ekzaminimit fizik dhe mental, testet shkencore ose eksperimentet e bra lidhur me
shtjen; 5) kallzimet penale dhe raportet e policis dhe 6) prmbledhjet ose
referencat pr provat materiale t mbledhura gjat hetimit. Ndonse, n parag. 1 t ktij
neni, n mnyr taksative numrohen materialet t cilat duhet ti dorzohen mbrojtjes,
megjithat nuk prjashtohet mundsia e dorzimit edhe t ndonj materiale tjetr i cili
do t shkonte n favor t mbrojtjes.
Duhet theksuar se paraqitja me koh e emrave t dshmitarve dhe ekspertve dhe
provave t tjera, prve t tjerave i kontribuon para s gjithash prgatitjes m t mir t
shqyrtimit gjyqsor dhe shqyrtimit gjithprfshirs t shtjes penale.
Paragrafi 2.
I pandehuri n procedurn penale gzon nj mori t drejtash me t cilat synohet
sigurimi i pozits s barabart procedurale prball prokurorit t shtetit. Nj nga kto t
drejta, ndr t tjera, sht e drejta e personit t privuar lirie q menjher t njoftohet n
gjuhen q ai e kupton pr arsyet e arrestit, t drejtn e mbrojtjes etj. (neni 13). Kto t
drejta, po ashtu parashikohen me nenin 152 nnparag. 3. N kt kontekst duhet
vshtruar edhe deklarimet e dshmitarve t cilat sipas parag. 1 t ktij neni i vihen n
dispozicion t pandehurit n gjuhn q ai e kupton dhe e flet.
Paragrafi 3.
N vazhdn e prpjekjeve pr ti siguruar sa m tepr material provues mbrojtjes,
prokurori i shtetit edhe pas ngritjes s aktakuzs detyrohet ti siguroj; mbrojtsit dhe
t pandehurit fardo materiali t ri t theksuar n parag. 1 t nenit 244, n afat brenda
dhjet ditve nga pranimi i tyre. Si mund t shihet detyrimi i prokurorit t shtetit pr ta
furnizuar me material provues t mbrojtsin prkatsisht t pandehurin shtrihet prtej
momentit t ngritjes s aktakuzs prkatsisht edhe pas ngritjes s aktakuzs.
Paragrafi 4.
Duhet theksuar se dispozita e parag. 4 t ktij neni, kshtu si sht formuluar, ndonse
sht di m e qart se dispozita e njjt e KPP-s s mparshme 419, megjithat edhe
419
Shih: tekstin e parag. 4 t nenit 307 t KPP-s s mparshme.
633
Rexhep Murati
m tutje nuk shpreh n mnyr t qart dhe precize qllimin e ligjdhnsit.

Konsiderojm se formulimi i tekstit n gjuhn shqipe t ksaj dispozite sht pasoj,
para se gjithash e prkthimit jo adekuat nga gjuha angleze.
Megjithat, dispozitn e paragrafit 4 t ktij neni duhet kuptuar n at mnyr q me
rastin e prmbushjes s detyrimeve t prokurorit t shtetit ndaj mbrojtsit apo
mbrojtsit kryesor t t pandehurit nga parag. 1 i ktij neni, prokurori i shtetit
njkohsisht detyrohet t prfill masat me t cilat t dmtuarit dhe dshmitarit u
mbrohen jeta private dhe t dhnat t tjera konfidenciale, ashtu si parashihet me ligj.
Neni 245 [Shqyrtimi fillestar]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Gjat shqyrtimit fillestar duhet t jen t pranishm prokurori i shtetit, i

pandehuri apo t pandehurit dhe mbrojtsit.
Gjat shqyrtimit fillestar, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues i jep kopjen e aktakuzs t pandehuri apo t pandehurve, nse ata
nuk i kan pranuar kto kopje t aktakuzs m par.
Gjat shqyrtimit fillestar, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupi
gjykues vendos pr t gjitha propozimet pr t vazhduar apo zbatuar masat
pr sigurin e pranis s t pandehurit.
gjykues siguron q prokurori i shtetit t ket prmbushur detyrimet q
kan t bjn me zbulimin e provave nga neni 244 i ktij Kodi.
gjykues cakton shqyrtimin e dyt jo m hert se tridhjet (30) dit pas
shqyrtimit fillestar dhe jo m von se dyzet (40) dit pas shqyrtimit fillestar.
N t kundrtn, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues
mund t krkoj vetm paraqitjen e propozimeve deri n datn e caktuar e
cila nuk mund t jet m von se tridhjet (30) dit nga shqyrtimi fillestar.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues njofton t pandehurin
dhe mbrojtsin se para shqyrtimit t dyt, ata duhet q:
6.1. t paraqesin kundrshtimet e tyre pr provat e cekura n aktakuz;
6.2. t paraqesin krkesat pr hedhjen e aktakuzs nse sht e ndalur
ligjrisht; dhe
6.3. t paraqesin krkesat pr hedhjen e aktakuzs pr shkak t
mosprshkrimit t veprs penale sipas ligjit.
Asnj dshmitar apo ekspert nuk merret n pyetje dhe asnj prov nuk
paraqitet gjat shqyrtimit fillestar, prve nse dshmitari sht i
nevojshm pr marrjen e vendimit mbi vazhdimin ose zbatimin e masave
pr t siguruar pranin e t pandehurit nga paragrafi 3. t ktij neni.
Kontrollimi i akteve akuzuese prfshir edhe aktakuzn nga ana e gjykats mundson
mbrojtjen e t pandehurit nga akuzat e pa baza. Kshtu, n legjislacionet bashkkohore
haset n zgjidhje t ndryshme lidhur me procedurn e kontrollimit t akuzs.
Sipas nj zgjidhje bazueshmrin e do akuze t ngritur e shqyrton gjykata sipas
detyrs zyrtare. Sipas ksaj zgjidhje gjykata vendos nse nj akuz do procedohet n
shqyrtim gjyqsor ose do t pushohet procedura. Sipas zgjidhjes tjetr, akuza
634
Rexhep Murati
shqyrtohet ekskluzivisht n baz t krkess prkatsisht kundrshtimit t t

pandehurit. Te dy kto zgjidhje kan mangsit e veta t karakterit teorik dhe praktik.
Kshtu zgjidhja e par, sipas s cils gjykata sipas detyrs zyrtare e bn kontrollimin e
akuzs, nuk sht n prputhje me parimin akuzator, e pr m tepr zvoglon
prgjegjsin e prokurorit t shtetit dhe ngadalson procedurn penale. Zgjidhja tjetr,
pr shkak t keqprdorimeve t mundshme t t pandehurit dhe mbrojts me ushtrimin
e numrit t madh t kundrshtime prolongon procedurn penale dhe i kontribuon
kontrollit jo efikas t akuzave t paraqitura. 420
Prve ktyre zgjidhjeve, n legjislacione t procedurs penale jan t pranishme edhe
zgjidhje mikste t kontrollimit t akuzs. Kshtu, sipas Ligjit t procedurs penale i cili
zbatohej pas lufts n Kosov deri me hyrjen n fuqi t KPP-s s prkohshme t vitit
2004, kontrollimi i aktakuzs sipas rregullit bhej n baz t kundrshtimit t t
pandehurit apo mbrojtsit t tij 421 dhe vetm prjashtimisht me iniciativ t kryetarit t
trupit gjykues. 422 Sipas KPP-s s vitit 2004, kontrollimi i aktakuzs bhej nprmjet t
seancs s konfirmimit t aktakuzs 423. Ndrkaq, KPP-ja n fuqi, si mund t shihet ka
evituar kontrollin e aktakuzs nprmjet t procedurs s konfirmimit t aktakuzs
duke parashikuar nj koncept-model t ri t kontrollit t aktakuzs. Me fjal t tjera, n
KPP nuk figurojn shumica e dispozitave pr konfirmimin e aktakuzs t parashikuara
me KPP-n e mparshme, e n ann tjetr, jan shtuar dispozita t reja me t cilat
rregullohet kontrollimi i aktakuzs.
Nse i referohemi legjislacioneve bashkkohore, si theksuam m sipr, mund t shihet
se ato pa prjashtim prcaktojn dispozita pr kontrollimin e aktakuzs. Sipas KPP-s
n fuqi kontrollimi i aktakuzs bhet n dy etapa: a) n shqyrtimin fillestar dhe b)
shqyrtimin e dyt. 424 Risi t madhe paraqet fakti se kontrollimin e aktakuzs e bn
gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues (dhe jo gjyqtari pr konfirmim t
aktakuzs).
Paragrafi 1.
Shqyrtimi fillestar prbn fazn e par t kontrollimit t aktakuzs. Kontrollim i
aktakuzs n shqyrtimin fillestar realizohet me pjesmarrjen subjekteve procedural
prkats. Kshtu, sipas parag. 1 t ktij neni, gjat shqyrtimit fillestar duhet t jen t
pranishm prokurori i shtetit, i pandehuri apo t pandehurit dhe mbrojtsit e tyre. Me
fjal t tjera pa kta subjekt nuk mund t mbahet shqyrtimi gjyqsor. Ndonse, sipas
parag. 1 t ktij neni nuk parashihet n mnyr shprehimore prania e t dmtuarit,
konsiderojm se nuk ka penges ligjore q n shqyrtimin fillestar t jet i pranishm
edhe i dmtuari. Arsye pr kt sht se i dmtuari n procedurn penale sht pal
procedurale penale. 425
420
Krahaso: Gruba, op. cit., fq. 395-396.

Shih: nenin 267-276 t LPP-s.
Shih: nenin 277 t LPP-s.
423
Shih: nenin 309-318 t KPP-s.
424
Neni 245-256 t KPP-s.
425
M hollsisht shih: komentet e nenit 19 parag. 15.
421
422
635
Rexhep Murati
Paragrafi 2.
Sipas parag. 2 t ktij neni gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues gjat
shqyrtimit gjyqsor i jep kopjen e aktakuzs t pandehurit apo t pandehurve, nse
atyre nuk u sht drguar aktakuza m par. Me fjal t tjera, dorzimi i aktakuzs
sipas paragrafit. 2 t ktij neni jodomosdoshmrisht i dorzohet t pandehurit ose t
pandehurve gjat shqyrtimit fillestar. Aktakuza nuk i dorzohet t pandehurit ose t
pandehurve, gjat shqyrtimit fillestar n rastet kur gjykata m par, pasi t ket pranuar
aktakuzn, n kopje sa ka t pandehur dhe mbrojts, u ka dorzuar kopjen e saj t
pandehurve prkatsisht mbrojtsve t tyre.
Nga sa tha rezulton se sipas KPP-s n fuqi, ekzistojn dy momente procedurale n
cilat aktakuza i dorzohet t pandehurit prkatsisht t pandehurve: a) kur aktakuza i
paraqitet gjykats sipas parag. 1 t nenit 242 dhe b) gjat shqyrtimit fillestar sipas
parag. 2 t ktij neni. Dorzimi i aktakuzs n rastin e par sht rregull ndrkaq
dorzimi n rastin e dyt prbn prjashtim. Konsiderojm se aktakuza sipas rregullit
duhet ti dorzohet t pandehurit prkatsisht t pandehurve pasi aktakuza ti jet
dorzuar gjykats kompetente dhe jo t pritet q aktakuza t pandehurit prkatsisht t
pandehurve tu dorzohet n shqyrtimin fillestar. Arsye pr kt sht q i pandehuri t
ket sa m shum koh pr ta analizuar aktakuzn dhe pr t kundrshtuar provat n t
cilat mbshtet aktakuza si edhe pr t paraqitur krkes pr hudhje t aktakuzs.
Paragrafi 3.
Sipas parag. 2 t ktij neni, gjat shqyrtimit fillestar, gjyqtari i vetm gjykues ose
kryetari i trupi gjykues vendos pr t gjitha propozimet pr t vazhduar apo zbatuar
masat pr sigurimin e pranis s t pandehurit. Masat pr sigurimin e pranis s t
pandehurit n procedurn penale t parashikuara sipas neneve 173-193 i propozon
prokurori i shtetit ndrkaq i shqipton gjykata. N rastet kur gjat shqyrtimit fillestar ka
propozim nga prokurori i shtetit pr t vazhduar apo pr t zbatuar masat pr sigurimin
e pranis s t pandehurit, pr t gjitha kto propozime vendos gjyqtari i vetm gjykues
ose kryetari i trupit gjykues sipas dispozitave prkatse pr sigurimin e pranis s t
pandehurit n procedurn penale. Si mund t shihet vendosja e gjyqtarit t vetm
gjykues ose kryetarit t trupit gjykues pr propozimet lidhur me masat pr sigurimin e
pranis s t pandehurit, sht ndr veprimet e para gjat shqyrtimit fillestar. Arsye pr
kt qndron n faktin se me kto masa mundsohet zhvillimi i mtejm i procedurs
penale.
Paragrafi 4.
Me parag. 4 t ktij neni prcaktohet detyrimi i gjykats pr t kontrolluar nse
prokurori i shtetit i ka prmbushur detyrimet q kan t bjn me zbulimin e provave
nga neni 244. Me fjal t tjera, sipas ktij neni, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i
trupit gjykues autorizohet pr t kontrolluar nse prokurori i shtetit i ka prmbushur
detyrimet ndaj t pandehurit lidhur me zbulimin e provave. Me rastin e kontrollimit,
gjyqtari i vetm ose kryetari i trupit gjykues mund t konstatoj se: a) prokurori i shtetit
ka prmbushur detyrimet pr zbulimin e provave dhe b) prokurori i shtetit nuk ka
636
Rexhep Murati
prmbushur detyrimet pr zbulimin e provave. N rastin e par, prkatsisht kur

gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues gjen se prokurori i shtetit i ka
prmbushur detyrimet pr t zbuluar provat, do t procedohet m tutje me shqyrtimin
fillestar, ndrkaq n rastin e dyt kur prokurori i shtetit nuk i ka prmbushur detyrimet
prkatse, nga prokurori i shtetit do t krkohet q t prmbush detyrimet nga parag. 1 i
nenit 244.
Paragrafi 5.
N parag. 5 t ktij neni rregullohen disa veprime t tjera t rndsishme lidhur me
shqyrtimin fillestar. Kshtu, gjat shqyrtimit fillestar, gjyqtari i vetm gjykues ose
kryetari i trupit gjykues, ndr t tjera cakton shqyrtimin e dyt. N t vrtet, shqyrtimi
i dyt, sipas parag. 5 t ktij neni caktohet n afatin kohor jo m hert se tridhjet dit
pas shqyrtimit fillestar dhe jo m von se dyzet dit pas shqyrtimit fillestar. Nse
brenda ksaj periudhe nuk caktohet shqyrtimi i dyt, gjyqtari i vetm gjykues ose
kryetari i trupit gjykues mund t krkoj vetm paraqitjen e propozimeve deri n datn
e caktuar. Mirpo, ky termin nuk mund t jet m von se tridhjet dit nga shqyrtimi
fillestar. Kjo do t thot se shqyrtimi i dyt, si faz e dyt e kontrollimit t aktakuzs
nuk sht i detyrueshm.
Nga sa u tha m sipr del se shqyrtimi fillestar mund t mbahet n periudhn kohore
ndrmjet tridhjet dhe dyzet ditsh pas mbajtjes s shqyrtimit fillestar. Me caktimin
strikt t periudhs kohore brenda s cils duhet t mbahet shqyrtimi i dyt, Kodi synon
arritjen e dy qllimeve: a) mbrojtjen e t drejtave t pandehurit n procedurn penale
dhe b) efikasitetin e procedurs penale. Kshtu, caktimi i shqyrtimit t dyt jo m hert
se tridhjet dit nga mbajtja e shqyrtimit fillestar i mundson t pandehurit q t
kundrshtoj provat mbi t cilat mbshtet aktakuza nga neni 249 dhe t paraqes
krkes pr hedhje t aktakuzs nga neni 250. N ann tjetr, detyrimi i gjykats pr t
caktuar shqyrtimin gjyqsor jo m hert se tridhjet dit nga mbajtja e shqyrtimit
fillestar dhe jo m von se dyzet ditve pas mbajtjes s shqyrtimit fillestar i mundson
gjyqtarit t vetm gjykues ose kryetarit t trupit gjykues pr t prmbyllur fazn e
kontrollimit t aktakuzs, prkatsisht mundson efikasitetin e procedurs penale.
Megjithat, caktimi i shqyrtimit t dyt brenda tridhjet ditve pas mbajtjes s
shqyrtimit fillestar dhe dyzet ditve pas mbajtjes s shqyrtimit fillestar, nuk prjashton
mundsin e zvarritjes s procedurs s kontrollimit t aktakuzs, n rastet kur nuk
nevojitet koh kaq e gjat pr kontrollimin e aktakuzs.
Paragrafi 6.
M qellim t ushtrimit t kontrollit real mbi aktakuzn e paraqitur, sipas parag. 6t ktij
neni, prcaktohen disa detyrime shtes pr gjyqtarin e vetm gjykues ose kryetarin e
trupit gjykues. Kshtu, gjat shqyrtimit fillestar gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i
trupit gjykues detyrohet t njoftoj t pandehurin dhe mbrojtsin se para shqyrtimit t
dyt, ata duhet: a) t paraqesin kundrshtimet e tyre pr provat e paraqitura n aktakuz
n pajtim me nenin 249 parag. 1, 426 b) t paraqesin krkesat pr hedhjen e aktakuzs n
426
Sipas nnparag. 1 parag. 6 t nenit 245, t paraqesin kundrshtimet e tyre pr provat e cekura n
aktakuz.
637
Rexhep Murati
pajtim me nenin 250 parag. 1; 427 dhe t paraqesin krkesat pr hedhjen e aktakuzs pr
shkak t mosprshkrimit t veprs penale sipas ligjit (neni 245 parag. 6 nnparag. 3). 428
I pandehuri dhe mbrojtsi mund t paraqesin kundrshtimin e provave duke u bazuar
n arsyet nga neni 249 parag. 1-3. 429, krkesn pr hedhjen e aktakuzs duke u bazuar
n arsyet e nenit 250 430 dhe krkesn pr hedhjen e aktakuzs pr shkak t mos
prshkrimit t veprs penale sipas ligjit, duke u bazuar n nnparag. 4 parag. 4 t nenit
241. 431 Krkesa pr hedhje t aktakuzs pr shkak t mos prshkrimit t veprs penale
sipas ligjit nnkupton hedhjen e aktakuzs pr shkak se aktakuza nuk prmban nj
element formal t aktakuzs 432.
Paragrafi 7.
N parag. 7 t ktij neni bhet dallimi i qart ndrmjet shqyrtimi fillestar si etap e par
e kontrollimit t aktakuzs, n t ciln ndrmerren nj mori veprimesh procedurale
penale, pr t vendosur nse aktakuza do t procedohet n shqyrtimin gjyqsor ose
aktakuza do t hedhet sipas nenit 253. Shqyrtimi fillestar, ndonse n disa aspekte ka
ngjashmri me shqyrtimin gjyqsor, megjithat nuk sht shqyrtim gjyqsor.
Kshtu, pr dallim nga shqyrtimi gjyqsor, gjat shqyrtimit fillestar asnj dshmitar
apo ekspert nuk mund t merret n pyetje dhe asnj prov nuk paraqitet gjat
shqyrtimit fillestar. Prjashtim nga kjo rregull, paraqesin rastet kur sht e nevojshme
t dgjohet dshmitari ose t nxirret provat t tjera 433 pr t marr vendim mbi
vazhdimin ose zbatimin e masave pr t siguruar pranin e t pandehurit gjat
procedurs penale.
Nse, n shqyrtimin fillestar nuk mund t dgjohen dshmitart dhe ekspertet,
megjithat sipas nenit 256 paragrafi 1 nnparag. 3 t i pandehuri mund t paraqes
emrat e dshmitarve t cilt dshiron tì thrret n shqyrtim gjyqsor.
Neni 246 [Pranimi i fajsis]
1.
427
N fillim t shqyrtimit fillestar, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupi

gjykues e udhzon t pandehurin pr t drejtn e tij pr t mos u deklaruar
n shtjen e tij ose t mos prgjigjet n pyetje dhe nse ai deklaron pr
shtjen, se nuk ka pr detyr t inkriminoj vetveten ose t afrmin, as t
pranoj fajsin; t mbrohet vet ose nprmjet ndihms juridike nga
Sipas nnparag. 2 parag. 6 t nenit 245, t paraqesin krkesat pr hedhjen e aktakuzs nse sht e
ndaluar ligjrisht.
428
Sipas nnparag. 3 parag 6 t nenit 245 t paraqesin krkesat pr hedhjen e aktakuzs pr shkak t
mosprshkrimit t veprs penale sipas ligjit.
429
430
431
M hollsisht shih: komentet e nenit 241 parag. 1 nnparag. 4.
432
Pr prmbajtjen e aktakuzs shih: komentet e nenit 241 parag. 1.
433
Duhet theksuar se n dispozitn e parag. 7 t ktij neni gabimisht prdoret shprehja prve nse
dshmitari sht i nevojshm pr marrjen e vendimit mbi vazhdimin ose zbatimin e masave pr t siguruar
pranin e t pandehurit n procedurn penale. Kjo pr arsye se gjykata, prve dshmis s dshmitarit n
shqyrtimin fillestar, mund procedoj edhe provat t tjera me t cilat mund t vrtetohen faktet relevante
lidhur me vazhdimin ose caktimin e masave pr sigurimin e pranis s t pandehurit n procedurn penale.
638
Rexhep Murati
2.
3.
4.
mbrojtsi sipas zgjedhjes s tij; t kundrshtoj aktakuzn dhe pranueshmrin e provave t paraqitura n aktakuz.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupi gjykues pastaj mon nse e
drejta e t pandehurit n mbrojts sht respektuar dhe nse prokurori i
shtetit ka prmbushur detyrimet q kan t bjn me zbulimin e provave
nga neni 244 i ktij Kodi.
Pastaj prokurori i shtetit ia lexon aktakuzn t pandehurit.
Pasi q gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupi gjykues bindet se i
pandehuri e kupton aktakuzn, t pandehurit i ofron mundsin t pranoj
fajsin ose t deklarohet i pafajshm. Nse i pandehuri nuk e ka kuptuar
aktakuzn, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupi gjykues thrret
prokurorin e shtetit q tia shpjegoj aktakuzn t pandehurit n mnyr
q ai ta kuptoj pa vshtirsi. Nse i pandehuri nuk dshiron t bj ndonj
deklarim lidhur me fajsin e tij, konsiderohet se ai nuk e pranon fajsin.
Me nenin 246 rregullohen nj mori t drejtash, pr t cilat i pandehuri udhzohet para

leximit t aktakuzs si jan: e drejta n heshtje, e drejta n mbrojtje materiale dhe
formale, e drejta pr t kundrshtuar aktakuzn dhe pranueshmrin e provave n t
cilat mbshtetet aktakuza.
Po ashtu sipas ksaj dispozite, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues,
kujdeset edhe nse e drejta e t pandehurit n mbrojtje sht respektuar si edhe nse
prokurori i shtetit ka prmbushur detyrimet q kan t bjn me zbulimin e provave
nga neni 244.
N vijim, gjat shqyrtimit fillestar lexohet aktakuza dhe pasi q gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues t jet bindur se i pandehuri ka kuptuar aktakuzn,
t pandehurit i ofrohet mundsia pr t pranuar fajsin ose pr tu deklaruar i
pafajshm.
Paragrafi 1.
N dispozitn e parag. 1 t ktij neni, ngjashm me dispozitn e parag. 2 t nenit 323
me t ciln rregullohet procedura e fillimit t shqyrtimit gjyqsor, gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues e udhzon t pandehurin pr t drejtat e tij
themelore t mbrojtjes si jan: a) t drejta pr t mos u deklaruar n shtjen e tij
penale ose pr t mos u prgjigjur n pyetje b) nse deklarohet pr shtjen, nuk
detyrohet t inkriminoj vetveten ose t afrmit e tij e as t pranoj fajsin c) t
mbrohet vet ose nprmjet ndihms juridike nga mbrojtsi sipas zgjedhjes s tij d) t
kundrshtoj aktakuzn dhe pranueshmrin e provave t paraqitura n aktakuz. 434.
T drejtat e theksuara nn a dhe b, pr t cilat udhzohet i pandehuri nga gjyqtarii
vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues, prbjn t drejtn n heshtje (n anglisht
right to silence) prkatsisht privilegjin kundr vetakuzimit (n anglisht privilege
against self-inkrimination) q nnkupton se i pandehuri nuk detyrohet t paraqes
mbrojtjen e tij e as t prgjigjet n pyetjet parashtruara, 435 prkatsisht nuk detyrohet ta
inkriminoj vetvetn. N ann tjetr, e drejta pr t mos dhn deklarat mbshtetet n
434
435
M hollsisht lidhur me kto drejta t pandehurit shih: komentet e nenit 323 parag. 2 t KPP-s.
Sijeri-oli, Hajrija, op. cit., fq. 218.
639
Rexhep Murati
rregulln se askush nuk detyrohet t bashkpunoj pr ta shpallur veten fajtor- lat.

nemo tentur se ipsum accusare 436 ose rregulln se askush nuk detyrohet t ofroj prova
kundr vetvetes lat. nemo prodere se ipsum.
Prkundr ngjashmrive dhe lidhmris reciproke t drejts n heshtje dhe privilegjit
kundr vetakuzimit, megjithat kto garanci nuk jan krejtsisht identike. Kshtu e
drejta n mbrojtje me heshtje, nnkupton q i pandehuri nuk deklarohet para organeve
proceduese prkatsisht nuk paraqet mbrojtjen dhe nuk prgjigjet n pyetjet e
parashtruara. Duke qen se i pandehuri eksluzivisht e ka t drejtn n mbrojte, ai n t
vrtet, sht titullar i t drejts n mbrojtje. 437 Pr dallim nga e drejta n heshtje,
privilegji kundr vetakuzimit nnkupton t drejtn e individit q t mosparaqes prova
dhe fakte t cilat shkojn n dm t tij, e drejt kjo t ciln nuk e gzon vetm i
pandehuri po edhe dshmitart. 438 Kshtu, dshmitari nuk detyrohen t prgjigjen n
pyetje nse me kt vetn ose t afrmit do ti ekspozoj para turpit t rnd, dmit t
konsiderueshm material ose ndjekjes penale (neni 129).
Duhet theksuar se e drejta n heshtje sht komponent e prbrse e privilegjit kundr
vetakuzimit. Mirpo, privilegji kundr vetakuzimit prfshin n vete prve t drejts
n heshtje prkatsisht mosdeklarimit verbal edhe t drejtn q t prmbahet nga
paraqitja e far do provave kundr vullnetit t tij. 439
Prndryshe, e drejta n heshtje parashikohet n mnyr shprehimore n nenin 14 parag.
3 g t Paktit pr t drejtat civile dhe politike. Ndrkaq, n Konventn Evropiane pr
mbrojtjen e t Drejtave dhe Lirive Themelore t Njeriut, ndonse nuk parashihet
shprehimisht, kjo e drejt sipas Gjykats pr Drejtat dhe Lirit e Njeriut sht prfshir
n kuadr t nenit 6 t ksaj Konvente me t cilin prcaktohet parimi i gjykimit t
drejt. 440 Gjykata evropiane pr mbrojtjen e drejtave dhe lirive t njeriut, n praktikn e
deritashme ka gjetur se e drejta n heshtje, n procedurat penale t shteteve nacionale
sht shkelur n nj numr t rasteve. 441 Kshtu, Gjykata evropiane pr t drejtat e
njeriut ka gjetur se privilegji kundr vetakuzimit, si garanci kryesore e respektimit t
vullnetit t t pandehurit pr t deklaruar para organeve proceduese, sht shkelur n
rastin Allan c/a Britania e Madhe (aktgjykimi i dt. 5. XI. 2002. 48539/99). 442
E drejta n heshtje, n SHBA rregullohet me Amandamentin t pest t Kushtetuts.
Ndrkaq m aktgjykimin n shtjen Miranda v. Arizona t Gjykats Supreme t
SHBA-ve, sht rregulluar procedura lidhur m t dyshuarin i cili e gzon privilegjin
kundr vetakuzimit n mbshtetje t Amandamentit t pest. 443
436
Krapac, op. cit., fq. 216.

Krahaso: Bajovi, op. cit., fq. 26.
438
Ibid.
439
Cf. Ibid.
440
Krahaso: Pavii, Berislav 2, fq. 237, 238.
441
Trechsel Stefan, Human Rights in Criminal Procedings, Oxford University Press, Oxford, 2006, fq. 341550, cituar sipas Bajovi, op. cit., fq. 26, 27.
442
N rastin n fjal, policia, n burg, bashk me t dyshuarin e ka vendosur t burgosurin" tjetr
prkatsisht informatorin e vet, i cili e ka marr n pyetje t dyshuarin duke e nxitur pr t dhn deklarata
t ndryshme lidhur at se si ka marr pjes n nj vrasje. T gjitha kto deklarata jan icizuar dhe bashk
dshmin e tij t dhn lidhur me bisedat me t dyshuarin kan q prova, n t cilat gjykata ka mbshtetur
vendimin e fajsis, cituar sipas, Krapac, op. cit., fq. 218.
443
Miranda, 384, U.S., 439, cit. sipas Stephen C. Thaman, Miranda u komperativnom pravu, HLJKPP, vol.
9, nr. 1/2002, fq. 173.
437
640
Rexhep Murati
Po ashtu, me nenin 30 parag. 6 t Kushtetuts s Republiks s Kosovs n kuadr t

drejtave t t akuzuarit parashikohet e drejta n heshtje. Duhet theksuar se me KPP-n
n fuqi, e drejta n heshtje vjen n shprehje n situata t ndryshme procedurale.
Kshtu, e drejta n heshtje parashikohet: me nenin 125 parag. 3, 444 i cili prmban
paralajmrimin i cili i lexohet t pandehurit para marrjes n pyetje n procedurn
paraprake; nenin 167 parag. 1 nnparag. 2, 445 i cili prmban njoftimin pr t drejtat e
personit t arrestuar; nenin 323 parag. 1 nnparag. 1 dhe 2 446 i cili prmban udhzimet
pr t akuzuarin.
Paragrafi 2.
N dispozitat e nenit 246 paragrafi 2, prcaktohen dy detyrime t gjyqtarit t vetm
gjykues ose t kryetarit t trupit gjykues t cilat konsistojn n vlersimin a. nse sht
respektuar e drejta e t pandehurit n mbrojtje dhe b. nse prokurori i shtetit i ka
prmbushur detyrimet lidhur me zbulimin e provave nga neni 244.
E drejta e t pandehurit n mbrojtje si nj e drejt themelore e t pandehurit duhet
respektuar n t gjitha fazat e procedurs penale, prfshir edhe procedurn e
shqyrtimit fillestar. Nse sht shkelur e drejta n mbrojtje, gjyqtari i vetm gjykues
ose kryetari i trupit gjykues merr masa q e drejta e t pandehurit n mbrojtje t
respektohet. Shkelja e t drejts n mbrojtje sht shkelje esenciale e dispozitave t
procedurs penale (neni 384 parag 2 nparag. 2). 447
Paragrafi 3.
Pasi q gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues t ket ndrmarr
veprimet sipas parag. 1 dhe 2 t ktij neni, prokurori i shtetit ia lexon aktakuzn t
pandehurit. Leximi i aktakuzs nga ana e prokurorit t shtetit sht shprehje e parimit
akuzator n procedurn penale. Leximi i aktakuzs, n shqyrtimin fillestar ka pr
qllim q t pandehurit t cilit i sht dorzuar aktakuza m par, t njihet
drejtprsdrejti nga prokurori i shtetit me aktakuzn a paraqitur.
Paragrafi 4.
N dispozitn e parag. 4 t ktij neni, rregullohet shtja e pranimit ose e deklarimit t
pafajsis, pasi prokurori i shtetit t ket lexuar aktakuzn dhe gjyqtari i vetm gjykues
ose kryetari trupit gjykues t jet bindur se i pandehuri e ka kuptuar aktakuzn.
Duhet theksuar se kjo dispozit sht plotsisht identike me dispozitat e nenit 384
parag. 1 nnparag. 2, m t cilat rregullohet pranimi ose mospranimi i fajsis n
shqyrtimin gjyqsor pasi kryetari i trupit gjykues t jet bindur se i pandehuri e ka
kuptuar aktakuzn.
N t vrtet, sipas parag. 4 t ktij neni, pasi q gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i
trupit gjykues t jet bindur se i pandehuri e ka kuptuar aktakuzn, t pandehurit i
444

M hollsisht shih: komentet e nenit 167 parag. 1 nnparag. 2.
446
M hollsisht shih: komentet e nenit 323 parag. 1 nnparag. 1 dhe 2
447
M hollsisht pr shkeljen e s drejts n mbrojtje shih: komentet e nenit 384 parag. 2 nnparag.2.
445
641
Rexhep Murati
ofrohet mundsia q t pranoj fajsin ose t deklarohet i pafajshm. Mirpo, nse

gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues, bindet se i pandehuri nuk e ka
kuptuar aktakuzn, thrret prokurorin e shtetit q tia shpjegoj aktakuzn t pandehurit
n at mnyr q m leht ta kuptoj se pr far vepre penale akuzohet. N kt rast,
sikurse edhe n shqyrtimin gjyqsor prokurori i shtetit, n varsi nga niveli i arsimimit
t pandehurit do ti shmanget prdorimit t trminologjis juridike duke prdorur gjuh
dhe shprehje t cilat i pandehuri i kupton pa vshtirsi pr tia br me dije se far
vepre i ngarkohet me aktakuz. Me rastin e deklarimit lidhur me fajsin si theksuam
m par i pandehuri mund t pranoj fajsin ose t mund t deklarohet i pafajshm.
Mirpo, ekziston edhe nj mundsi e tret prkatsisht q i pandehuri t mos
deklarohet fare pr fajsin prkatsisht t mbrohet n heshtje. N rastet, kur i
pandehuri nuk dshiron t deklarohet fare lidhur me fajsin, sipas dispozits s parag.
4 t ktij neni duhet t konsiderohet se ai nuk e pranon fajsin.
Neni 247 [Marrveshjet mbi pranimin e fajsis gjat shqyrtimit fillestar]
1.
2.
3.
4.
Nse marrveshja mbi pranimin e fajsis nga neni 233 i ktij Kodi
paraqitet s bashku me aktakuzn, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i
trupit gjykues mon marrveshjen mbi pranimin e fajsis dhe e pranon
at, e refuzon at ose cakton shqyrtim t veant n pajtim me procedurat
nga neni 248 dhe neni 233 t ktij Kodi.
Nse i pandehuri deklarohet i pafajshm, gjykata nuk mund ta dnoj t
pandehurin, prve nse i pandehuri e ndryshon deklaratn e tij dhe
pranon fajsin, ose nse gjykata e shpall fajtor t pandehurin pas
shqyrtimit gjyqsor, pavarsisht nga marrveshja mbi pranimin e fajsis.
Shqyrtimet nga ky kapitull mund t mbahen nn masa t fshehta pas
krkess s prokurorit t shtetit nga Kapitulli XIII t ktij Kodi.
Marrveshja mbi pranimin e fajsis nga neni 233 i ktij Kodi ose pranimi i
fajsis nga neni 248 i ktij Kodi mund t shqyrtohen nga gjykata n do
koh para prfundimit t shqyrtimit gjyqsor.
Paragrafi 1.
Me dispozitn e parag. 1 t ktij neni, rregullohet m mir situata procedurale n rastet
kur marrveshja pr pranimin e fajsis paraqitet s bashku me aktakuzn. N kt rast
fjala sht pr marrveshjen pr pranimin e fajsis e cila rregullohet me nenin 233.
Mirpo, paraqitja e marrveshjes pr pranimin e fajsis bashk m aktakuzn
rregullohet edhe me parag. 15 t nenit 233, sipas t cilit n rastet kur marrveshja me
shkrim mbi pranimin e fajsis negociohet para ngritjes s aktakuzs, kundr t
pandehurit i cili ka arritur marrveshje paraqitet aktakuz e veant n t njjtn koh
me marrveshjen mbi pranimin e fajsis. Kto dy akte prkatsisht aktakuza bashk
me marrveshjen pr pranimin e fajsis paraqiten n zarf t mbyllur dhe t vulosur
ashtu q shqyrtimi fillestar para gjyqtarit t vetm gjykues ose kryetarit t trupit
gjykues mund t shrbej gjithashtu si seanc dgjimore pr shqyrtimin e marrveshjes
pr pranimin e fajsis.
642
Rexhep Murati
N nenin 233, parag. 7.1.-7.4. prcaktohen favoret pr t pandehurin pr arritjen e

marrveshjes pr pranimin e fajsis n mnyr suksesive sipas etapave n t cilat
arrihet marrveshja, forms dhe shkalls s bashkpunimit me organet prkatse
proceduese. Kshtu pr arritje t marrveshjes pr pranimin e fajsis, para shqyrtimit
gjyqsor, ku prfshihen edhe rastet e arritjes s marrveshjes sipas parag. 1 t ktij
neni, t pandehurit mund ti shqiptohet dnimi i prcaktuar me parag. 7 nnparag. 7. 3.
dhe 7.4. t nenit 233. Mirpo, sipas parag. 1 t ktij neni, kur marrveshja pr pranimin
e fajsis nga neni 233, sht paraqitur bashk me aktakuzn, nuk pritet q marrveshja
t shqyrtohet n shqyrtim gjyqsor, por kjo do t shqyrtohet n shqyrtimin fillestar.
Duke parashikuar mundsin e shqyrtimit t marrveshjes pr pranimin e fajsis n
shqyrtimin fillestar, n mas t madhe shpejtohet procedura pr zgjidhje t shtjeve
penale nprmjet marrveshjes pr pranimin e fajsis.
Me fjal t tjera, n rastet kur marrveshja mbi pranimin e fajsis nga neni 233 e KPPs paraqitet s bashku me aktakuzn, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues gjat shqyrtimit fillestar vlerson marrveshjen mbi pranimin e fajsis dhe
merr kto vendime a) e pranon marrveshjen, b) e refuzon marrveshjen ose c) cakton
shqyrtim t veant n pajtim me procedurat pr pranimin e fajsis nga neni 248 448
dhe procedurat pr negocim t fajsis nga neni 233 t KPP-s.
Paragrafi 2.
N parag. 2 t ktij neni rregullohet nj situat specifike lidhur me marrveshjen
prpranimin e fajsis. N t vrtet, n ato raste, kur marrveshja pr pranimin e
fajsis sht arritur para ngritjes s aktakuzs, si parashihet n parag. 2 t ktij neni
dhe si e till i dorzohet gjykats bashk me aktakuzn, mirpo gjat shqyrtimit
fillestar i pandehuri e ndryshon deklaratn me t ciln e ka pranuar fajsin, si
fondament i do marrveshje pr arritjen e marrveshjes duke e mohuar fajsin
prkatsisht duke u deklaruar i pafajshm. I pandehuri sipas rregullit nuk mund t
dnohet prkatsisht t shpallt fajtor. Megjithat, prjashtim nga ky rast prbjn
rastet kur a) i pandehuri e ndryshon deklaratn e tij dhe pranon fajsin ose b) ose nse
gjykata e shpall fajtor t pandehurin pas shqyrtimit gjyqsor, pavarsisht nga
marrveshja mbi pranimin e fajsis. Kto dy situata procedurale jan t ndryshme dhe
vijn n shprehje n faza t ndryshme procedurale. Situata procedurale nn a) vjen n
shprehje gjat shqyrtimit fillestar, n rastet kur i pandehuri e ndryshon deklaratn duke
pranuar fajsin m rast gjykata duke vlersuar marrveshjen mund ti shqiptoj
dnimin t pandehurit. Ndrkaq situata procedurale nn b) vjen n shprehje pas
shqyrtimin gjyqsor, kur gjykata e ka refuzuar marrveshjen duke vazhduar me
mbajtjen shqyrtimit gjyqsor n t cilin i pandehuri shpallet fajtor dhe i shqiptohet
dnimi i merituar.
Paragrafi 3.
Mbrojtja e t dmtuarve dhe dshmitarve parashikohet me nenet 220-228 t Kapitullit
XIII. 449 N parag. 3 t ktij neni, parashikohet q pr t gjitha format e shqyrtimeve t
448
449
M gjersisht shih: komentet e nenit 248.

M gjersisht shih: komentet e neneve 220-228.
643
Rexhep Murati
cilat mund t mbahen gjat shqyrtimin fillestar, si etap e par e kontrollimit t

aktakuzs zbatohen masat e fshehta sipas krkess s prokurorit t shtetit nga Kapitulli
XIII i KPP-s. N t vrtet, sipas parag. 3 t ktij neni parashikohet q shqyrtimi
fillestar nga neni 245 dhe 246, pranimi i fajsis dhe shqiptimi i dnimit nga neni 315
dhe shqyrtimi i dyt nga neni 254 mund t mbahet duke zbatuar masa t fshehta sipas
krkess s prokurorit t shtetit nga Kapitulli XIII i KPP-s.
Paragrafi 4.
N paragrafin 4 t ktij neni prcaktohet shprehimisht afati brenda t cilit prkatsisht
afati i fundit deri kur mund t shqyrtohet nga ana e gjykats marrveshja mbi pranimin
e fajsis nga neni 233 ose pranimi i fajsis nga neni 248. Kshtu, marrveshja mbi
pranimin e fajsis nga neni 233 i ose pranimi i fajsis nga neni 248 mund t
shqyrtohen nga gjykata n do koh para prfundimit t shqyrtimit gjyqsor. Duke
kufizuar afatin e shqyrtimit t ktyre dy veprimeve procedurale, deri n prfundimin e
shqyrtimit gjyqsor, ligjdhnsi njhersh ka prjashtuar mundsin e shqyrtimit t
ktyre veprimeve pas prfundimit t shqyrtimit gjyqsor.
Neni 248 [Pranimi i fajsis gjat shqyrtimit fillestar]
1.
2.
3.
4.
644
Kur i pandehuri pranon fajsin pr t gjitha pikat e aktakuzs sipas nenit

246 ose 247 t ktij Kodi, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues prcakton nse:
1.1. i pandehuri kupton natyrn dhe pasojat e pranimit t fajit;
1.2. pranimi bhet vullnetarisht nga i pandehuri pas kshillimeve t
mjaftueshme me mbrojtsin, nse i pandehuri ka mbrojts;
1.3. pranimi i fajit mbshtetet n faktet e shtjes q prmban aktakuza,
n materialet e prezantuara nga prokurori i shtetit pr plotsimin e
aktakuzs t pranuar nga i pandehuri dhe do prov tjetr, si sht
dshmia e dshmitarve e paraqitur nga prokurori i shtetit ose i
pandehuri; dhe
1.4. aktakuza nuk prmban asnj shkelje t qart ligjore ose gabime
faktike.
N vlersimin e pranimit t fajsis s t pandehurit, gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues mund t krkoj mendimin e
prokurorit t shtetit, mbrojtsit dhe t dmtuarit.
Kur gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues nuk bindet se
jan vrtetuar faktet nga paragrafi 1. i ktij neni, ai merr aktvendim me t
cilin refuzon pranimin e fajsis dhe procedon shqyrtimin fillestar sikur
pranimi i fajsis t mos ishte br.
Kur gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues bindet se jan
vrtetuar faktet nga paragrafi 1. i ktij neni, ai merr aktvendim me t cilin
pranon pranimin e fajsis nga i pandehuri dhe vazhdon me shqiptimin e
dnimit, caktimin e seancs pr vrtetimin e ndonj fakti relevant pr
dnimin ose pezullon dnimin deri n prfundimin e bashkpunimit t t
pandehurit me prokurorin e shtetit.
Rexhep Murati
5.
I pandehuri i cili nuk pranon fajsin gjat shqyrtimit fillestar mund t

ndryshoj deklaratn e tij dhe t pranoj fajsin n do koh. Pr cilindo
t pandehur q dshiron t pranoj fajsin nga ky paragraf, gjyqtari i
vetm gjykues ose kryetari i trupi gjykues zbaton prshtatshmrisht
shqyrtimin nga ky nen.
Paragrafi 1.
N baz t dispozitave t nenit 246 parag. 4, me rastin e deklarimit lidhur me
aktakuzn, i pandehuri ka tri mundsi: a) t pranoj fajin, b) t deklarohet i pafajshm
dhe c) t mos deklarohet fare lidhur me fajsin.
N parag. 1 t ktij neni bhet fjal pr rastin nn a) kur i pandehuri pranon fajsin pr
t gjitha pikat e aktakuzs sipas nenit 246 dhe 247. N kt rast gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues prcakton nse:
a) i pandehuri e kupton natyrn dhe pasojat e pranimit t fajit. Me fjal t tjera, kur i
pandehuri pranon fajsin pr t gjitha pikat e aktakuzs sipas nenit 246 dhe 247,
gjykata s pari duhet t bindet nse i pandehuri e ka kuptuar natyrn dhe pasojat e
pranimit t fajit. Kto rrethana gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues, para se gjithash i prcakton vetm pasi ta ket e njoftuar t pandehurin pr
pasojat konkrete t pranimit t fajsis si jan: se shqyrtimit gjyqsor mund t
mbahet pa kaluar n procedurn e provave, se gjykata pa shqyrtim gjyqsor do t
marr vendim pr marrjen e dobis pasurore, krkesn pasurore juridike dhe
shpenzimet e procedurs penale etj. Me fjal t tjera, i pandehuri, para pranimit t
fajsis informohet detalisht pr t gjitha pasojat e mundshme t pranimit t
fajsis dhe rrethanat t tjera lidhur me pranimin e fajsis, p.sh. nse i pandehuri
ka pasur koh t mjaftueshme pr t prgatitur mbrojtjen, prkatsisht pr t
zgjedhur mbrojtsin nga lista e avokatve n rastet e mbrojtjes s detyruar ose
mbrojtjes pr persona t varfr etj. Nse gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i
trupit gjykues gjen se nuk jan plotsuar kushtet nga nnparag. 1 parag. 1 t ktij
neni nuk aprovon pranimin e fajsis, prkatsisht refuzon pranimin e fajsis.
b) pranimi bhet vullnetarisht nga i pandehuri pas kshillimeve t mjaftueshme me
mbrojtsin, nse i pandehuri ka mbrojts. Prve rrethanave t theksuara m sipr,
kur i pandehur pranon fajsin, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues, vlerson nse pranimi sht br vullnetarisht dhe me vetdije t plot
dhe pas kshillimeve t mjaftueshme m mbrojtsin, n rastet kur i pandehuri ka
mbrojts. Me fjal t tjera, pa marr parasysh, nse i pandehuri ka pas mbrojts ose
jo pranimi nuk guxon t jet pasoj e krcnimit, shtrngimit, mosdijes, smundjes
s prhershme ose t prkohshme psikike t t pandehurit etj. Nse gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues gjen se nuk jan plotsuar kushtet nga
nnparag. 2 parag. 1 i ktij neni, nuk aprovon pranimin e fajsis, prkatsisht
refuzon pranimin e fajsis duke proceduar me shqyrtimin fillestar sikur pranimi i
fajit t mos ishte br fare.
c) pranimi i fajit t mbshtetet n faktet e shtjes q prmban aktakuza, n materialet
e prezantuara nga prokurori i shtetit pr plotsimin e aktakuzs s pranuar nga i
pandehuri dhe do prov tjetr, si sht dshmia e dshmitarve e paraqitur nga
prokurori i shtetit ose i pandehuri. Pr t vlersuar fajsin e t pandehurit, gjyqtari
645
Rexhep Murati
i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues duhet t vrtetoj nse pranimi i
fajsis ka mbshtetje n faktet q prmban aktakuza n materialet e prezantuara
nga prokurori i shtetit pr plotsimin e aktakuzs t pranuar nga i pandehuri dhe
do prov tjetr, si sht dshmia e dshmitarve e paraqitur nga paditsi ose i
pandehuri. Me fjal t tjera gjyqtari vrteton nse provat mbi t cilat mbshtetet
aktakuza e argumentojn fajsin e t pandehurit, nga se vetm personit penalisht
prgjegjs i cili e ka kryer veprn penale me dashje ose nga pakujdesia mund ti
shqiptohet sanksioni penal. Nse pranimi i fajsis nuk ka mbshtetje n faktet q
prmban aktakuza, ose n materialet e prezantuara nga prokurori i shtetit t
pranuara nga i pandehuri dhe do prov tjetr, t paraqitur nga prokurori i shtetit
ose i pandehuri, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues, nuk e
aprovon pranimin e fajsis prkatsisht refuzon pranimin e fajsis duke
proceduar me shqyrtimin fillestar sikur pranimi i fajsis t mos ishte br fare.
(parag. 3) dhe d) aktakuza nuk prmban asnj shkelje t qart ligjore ose gabime
faktike. Prcaktimi i rrethanave, me formulimin e paraqitur nn d) si t till e
konsiderojm t pakuptimta dhe jasht kontekstit t vlersimit pranimit t fajsis
sipas ktij neni. Pr kt arsye, konsiderojm s pr prcaktimin e ktyre
rrethanave duhet t merret n mnyr anologe formulimi nga nnparag.4 prag. 1 i
nenit 315 t KPP-s t mparshm. 450 i cili sipas mendimit ton ishte i qart dhe
nuk kishte paraqitur vshtirsi pr zbatim. Kshtu, formulimi nga nnparag. 4
parag.1 duhet t jet me sa vijon: aktakuza nuk prmban asnj rrethan pr
hudhjen e aktakuzs nga neni 253 parag. 1 Me prcaktimin se aktakuza nuk
prmban asnj rrethan pr hudhjen e aktakuzs, do t kompletohej mozaiku i
rrethanave t cilat duhet vrtetuar me rastin e pranimit t fajsis pr t gjitha pikat
e aktakuzs sipas nenit 246 dhe 247.
Kur sht fjala pr deklarimin e t pandehurit, n teorin e s drejts s procedurs
penale theksohet se deklarimi i t pandehurit ka natyr juridike t shumfisht ashtu q
n nj an sht mjet i mbrojtjes s t pandehurit dhe n ann tjetr sht mjet provues,
t cilin gjykata e merr parasysh me rastin e vrtetimit t fakteve. Deklarimi i t
pandehurit mund t jet deklarim me t cilin i pandehuri pranon ose mohon fajsin.
Gjat zhvillimit historik t procedurs penale, pranimi i fajsis kishte vler t
ndryshme procedurale. Kshtu, n procedurn penale inkuizitore pranimi i fajsis
ishte prov e plot (plena probationum) pr m tepr konsiderohej mbretresh e
provave (regina probationum).
N procedurn penale bashkkohore amerikane pranimi i fajsis ka rndsi t veant
nga se shtja e fajsis nuk shqyrtohet nse i pandehuri pranon fajsin, por
menjher kalohet n shqyrtim pr matjen e dnimit.
450
Shih: nein 315, parag. 1 nnparag. 4 t KPP t mparshm. Sipas ksaj dispozite si kusht i fundit q
gjyqtari t pranoj fajsin e t pandehurit ishte q t mos ekzistojn asnj nga rrethanat e prcaktuara n
nenin 316 paragrafi 1-3 t KPP-s. Me fjal t tjera krkohej q t mos jen prmbushur asnj nga shkaqet
nga t cilat gjyqtari merr aktvendim pr hudhjen e aktakuzs dhe pushimin e procedurs penale. Si dihet n
baz t nenit 316 parag. 1 gjyqtari merrte aktvendim pr hudhjen e e aktakuzs dhe pushimin e procedurs
penale n kto raste: a) vepra me t ciln akuzohet nuk prbn vepr penale, b) ekzistojn rrethana t cilat e
prjashtojn prgjegjsin penale, c) ka kaluar afati i parashkrimit, vepra sht prfshir me amnisti ose
falje apo ekzistojn rrethana t tjera t cilat e pengojn ndjekjen ose d) nuk ka prova t mjaftueshme q
mbshtesin dyshimin e bazuar se i pandehuri ka kryer veprn me t ciln akuzohet.
646
Rexhep Murati
N disa procedura penale, pranimi i fajsis nuk ka fuqi provuese vetvetiu por vetm
nse vrtetohet m prova t tjera. N procedurn ton penale ndonse pranimi i fajsis
nuk e ka vlern e provs supreme megjithat pranimi i fajsis i cili i prmbush kushtet
e prcaktuara n nenin 248, dukshm e shpejton procedurn penale. Ndrkaq, sipas
KPP-s, pr pranim t fajsis duhet t plotsohen kumulativisht kushtet e prcaktuara
n nenin 248. Me fjal t t tjera, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues,
duhet q n kontakt t drejtprdrejt me t pandehurin pr tu bindur m kualitetin e
pranimit t fajsis.
Paragrafi 2.
N shqyrtimin fillestar, si sht theksuar m par parimisht nuk merren n pyetje
dshmitart apo ekspertet dhe nuk prezantohen provat t tjera. Megjithat, sipas parag.
2 t ktij neni, me qellim t vlersimit t drejt t pranimit t fajsis, gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues mund t zbatoj parimin kontradiktor duke krkuar
mendimin e prokurorit t shtetit, mbrojtsit dhe t dmtuarit.
Paragrafi 3.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues duke vlersuar pranimin e fajsis
nga i pandehuri mund t marr vendime t ndryshme, varsisht nga bindja q e formon
lidhur me pranimin e fajsis. Kshtu, n rastet ku gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari
i trupit gjykues nuk bindet se jan vrtetuar faktet nga paragrafi 1. i nenit 248, ai merr
aktvendim me t cilin refuzon pranimin e fajsis dhe procedon me shqyrtimin fillestar
sikur pranimi i fajsis t mos ishte br fare. Kjo praktikisht do t thot se kur gjyqtari
i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues gjen se nuk jan prmbushur kushtet nga
paragrafi 1 i ktij neni ai procedon me shqyrtimin fillestar sikurse n rastet kur i
pandehuri sht deklaruar i pafajshm apo nuk sht deklaruar fare lidhur me fajsin.
Paragrafi 4.
Sipas parag. 4 t ktij neni, n rastet kur pranimi i fajsis i plotson kushtet e
prcaktuara n nenin 248 parag. 1 dhe gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues pajtohet me kto kushte, ai e formalizon kt qndrim duke marr aktvendim
m t cilin e aprovon pranimin e fajsis nga i pandehuri. Me fjal t tjera, kur gjyqtari
i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues bindet se jan vrtetuar faktet nga
paragrafi 1. i nenit 248, ai merr aktvendim me t cilin pranon pranimin e fajsis nga i
pandehuri dhe vazhdon me shqiptimin e dnimit, caktimin e seancs pr vrtetimin e
ndonj fakti relevant pr dnimin ose pezullon dnimin deri n prfundimin e
bashkpunimit t t pandehurit me prokurorin e shtetit. Rrjedhimisht, kur plotsohen
kushtet nga parag. 1 i ktij neni, q n kt faz t procedurs penale, gjyqtari i vetm
gjykues apo kryetari i trupit gjykues, edhe pr shtjet penale pr t cilat gjykon trupi
gjykues, t pandehurit mund ti shqiptoj dnimin. N praktikn gjyqsore pikrisht kjo
zgjidhje q nga fillimi, ka krijuar huti duke u kuptuar n mnyra t ndryshme. Kshtu,
n nj pjese t praktiks gjyqsore sht marr qndrim q n rastin nga neni 248
paragrafi 4, pr shtjet penale pr t cilat vendos trupi gjykues, t formohet trupi
647
Rexhep Murati
gjykues pr t shqiptuar dnimin. Pr shkak se kjo dispozit q nga fillimi i zbatimit t

saj sht interpretuar n mnyra t ndryshme dhe ka shkaktuar huti n praktikn
gjyqsore, Gjykata Supreme ka marr mendim juridik 451 sipas t cilit n rastin e
parashikuar n nenin 248 paragrafi 4, n t gjitha rastet prfshir edhe rastet kur pr
vepra t tilla ligji parashikon gjykimin n trup gjykues, dnimin e shqipton gjyqtari i
vetm gjykues prkatsisht kryetari i trupit gjykues.
Paragrafi 5.
Deklarata e t pandehurit pr pranim t fajsis sht zgjedhje e tij e lir dhe n
prputhje me interesin e tij personal n procedurn penale por nuk sht e
pandryshueshme. Kshtu, i pandehuri i cili nuk pranon fajsin gjat shqyrtimit
fillestar, mund ta ndryshoj deklaratn e tij dhe t pranoj fajsin n do koh pas
shqyrtimit fillestar. Kjo nnkupton q i pandehuri i cili nuk ka pranuar fajsin gjat
shqyrtimit fillestar t pranoj fajsin m pas prkatsisht para dhe gjat shqyrtimit t
dyt. N kt rast pr cilindo t pandehur q dshiron t pranoj fajsin nga neni 248 i
KPP-s, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupi gjykues zbaton prshtatshmrisht
procedurn e pranimit t fajsis nga neni 248 i KPP-s.
Neni 249 [Kundrshtimi i provave]
1.
2.
3.
4.
Para shqyrtimit t dyt, i pandehuri mund t paraqes kundrshtim ndaj

provave t caktuara n aktakuz, bazuar n kto arsye:
1.1. provat nuk jan marr n mnyr t ligjshme nga policia, prokurori i
shtetit ose organi tjetr qeveritar;
1.2. provat jan n kundrshtim me rregullat nga Kapitulli XVI i ktij
Kodi; ose
1.3. ka baz t artikulueshme q gjykata t moj provn si thelbsisht t
pambshtetshme.
Prokurorit t shtetit i jepet mundsia q ti prgjigjet kundrshtimit
gojarisht ose me shkrim.
Pr t gjitha provat pr t cilat sht paraqitur kundrshtim, gjyqtari i
vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues merr aktvendim me shkrim t
arsyetuar pr lejimin ose prjashtimin e provs.
Provat e papranueshme ndahen nga shkresat dhe mbyllen. Provat e tilla
mbahen nga gjykata t ndara nga shkresat dhe provat tjera. Provat e
451
Gjykata Supreme e Republiks s Kosovs, (GJA. nr. 207/13) n seancn e prgjithshme t dt. 19. 03.
2013, ka marr mendim juridik me kt prmbajtje: Nse i pandehuri ka pranuar fajsin n shqyrtimin
fillestar para gjyqtarit t vetm apo kryetarit t trupit gjykues dhe gjyqtari i vetm prkatsisht kryetari i
trupit gjykues, vlerson se pranimi sht br n pajtim me ligjin d. m. th jan prmbushur t gjitha
parakushtet ligjore pr pranimin e fajsis q krkohen me ligj, n nj situat t till, gjyqtari i vetm
prkatsisht kryetari i trupit gjykues mund t vazhdoj procedurn e shqiptimit t dnimit, pa shkuar fare n
shqyrtim si edhe pa plotsuar fare trupin gjykues edhe kur ligji pr vepra t tilla parashikon q trupin
gjykues ta prbjn tre (3) tre gjyqtar profesionist.
Prve ksaj, Kryetari i Gjykata Supreme t Republiks s Kosov n Qarkorn drejtuar t gjith
kryetarve t gjykatave themelore dhe Gjykats s Apelit (Gj. A-Su.A 194/2014, dt. 08.05.2014), me qllim
t zbatimit unik t nenit 248 parag. 4 t KPPK-s, ndr t tjera theksohet: n SHBA edhe dnimin m
vdekje e shqipton nj gjyqtar profesionist.
648
Rexhep Murati
5.
6.
papranueshme nuk mund t shqyrtohen apo t shfrytzohen n procedur

penale, prve n rastin e ankess kundr aktvendimit mbi pranueshmrin.
T gjitha provat kundr t cilave nuk sht paraqitur kundrshtim jan t
pranueshme n shqyrtim gjyqsor, prve nse gjykata sipas detyrs
zyrtare prcakton se pranu/eshmria e provs s caktuar do t cenonte t
drejtat e t pandehurit t garantuara me Kushtetutn e Republiks s
Kosovs.
Secila pal mund t paraqes ankes kundr aktvendimit nga paragrafi 3.
t ktij neni. Ankesa duhet t bhet brenda pes (5) ditve nga pranimi i
aktvendimit me shkrim.
N shumicn e t drejtave t procedurave penale t shteteve bashkkohore

parashikohen dispozita sipas t cilave provat e siguruara me shkelje t rnda t drejtave
dhe lirive themelore t njeriut ndaj t cilve zhvillohet procedura penale, konsiderohen
prova t paligjshme dhe si t tilla mbi kto prova nuk mund t mbshtetet vendimi
gjyqsor. 452
Pr provat mbi t cilat nuk mund t mbshtet vendimi, n t drejtat bashkkohore,
prdorn shprehje t ndryshme. Kshtu, p.sh. n t drejtn e procedurs penale kroate,
prdoret shprehja prova t paligjshme 453 ndrkaq n t drejtn ton t procedurs
penale prova t papranueshme.
Paragrafi 1.
Sipas nenit 249 parag. 1 t KPP-s, i pandehuri mund t paraqes kundrshtim ndaj
provave t caktuara n aktakuz para shqyrtimit t dyt, pr kto arsye: a) provat nuk
jan marr n mnyr t ligjshme nga policia, prokurori i shtetit ose organi tjetr
qeveritar. Para se gjithash, nj prov nuk e ka cilsin e provs s ligjshme kur sht
marr n kundrshtim me dispozitat e KPP-s. Kshtu, KPP-ja n fuqi prmban nj
numr t madh t dispozitave me t cilat rregullohen provat e papranueshme.454 Duke u
mbshtetur n kto dispozita i pandehuri mund t paraqes kundrshtim ndaj provave
prkatse n t cilat mbshtet aktakuza dhe pr kundrshtimin e provave t tilla vendos
gjykata n procedurn e kontrollimit t aktakuzs; b) provat jan n kundrshtim me
rregullat pr provat nga Kapitulli XVI i KPP-s. Ktu para se gjithash bhet fjal pr
dispozitat sipas s cilave provat e marra me shkelje t KPP-s ose ndonj dispozit t
ligjit, nga ana e gjykats, prokurorit t shtetit ose policis, konsiderohen prova t
papranueshme. N kt kontekst, p.sh. intervistimi ose marrja n pyetje e t pandehurit
n kundrshtim me dispozitat e KPP-s prbn prov t papranueshme. N prova t
papranueshme gjykata nuk mund ta mbshtes vendimin e saj (parag. 1 -7 i nenit 257).;
ose c) ka baz t artikulueshme q gjykata t moj provn si thelbsisht t
452

Sipas nenit 29 parag. t Kushtetuts s Republiks s Kroacis, provat e siguruara n mnyr t
paligjshme nuk mund t prdorn n procedurn penale. Ndrkaq, Ligji procedurs penale i Kroacis n
fuqi provat e paligjshme i prcakton n m shum dispozita. Kshtu, n nenin 10 t LPP-ss Kroacis
shprehimisht theksohet: vendimet gjyqsore nuk mund t mbshtetn n provat e siguruara n mnyr t
paligjshme (prova t paligjshme).
454
Shih: nenin 97, 111, 150 parag. 2, 257 parag. 2 etj.
453
649
Rexhep Murati
pambshtetshme. Me prov e pambshtetshme duhet kuptuar ato prova apo informata

t cilat jan thelbsisht t pambshtetshme n rastet kur origjina e provs apo
informats sht e pa njohur, bazohet n thashetheme apo n dukje t par prova apo
informata sht e pamundshme ose e pabesueshme (neni 19, paragrafi. 1 nnparagrafi
1. 29.).
Paragrafi 2.
Sipas parag. 2 t ktij neni, pr hir t zbatimit t parimit kontradiktor gjykata duhet ti
jap prokurorit t shtetit mundsi pr tiu prgjigjur kundrshtimit nga neni 249
gojarisht ose me shkrim. Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues i jep
prokurorit t shtetit afat prej nj jave pr t paraqitur prgjigje me shkrim ndaj
kundrshtimit t provave. Me fjal t tjera, kur sht fjala pr prgjigjen e prokurorit t
shtetit ndaj kundrshtimit t provave, sipas parag. 2 t ktij neni jan parapar dy
mundsi: a) q prgjigja t paraqitet me goj dhe b) q prgjigja t paraqitet me shkrim.
Duhet theksuar se prokurori i shtetit prgjigjn m goj sipas rregullit mund ta jap
gjat shqyrtimit t dyt ndrkaq prgjigjen me shkrim brenda nj jave nga pranimi i
kundrshtimit (neni 251 parag 2 dhe 3.).
Paragrafi 3.
Lidhur me do prov t paraqitur n kundrshtim gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari
i trupit gjykues merr aktvendim me shkrim t arsyetuar pr t lejuar ose pr t
prjashtuar provn prkatse. Duke vendosur gjykata lidhur m kundrshtimin e t
pandehurit lidhur me provat n t cilat mbshtet aktakuza, ajo njhersh ka mundsi
pr t ushtruar kontrollin real ndaj aktakuzs s prokurorit t shtetit. Kshtu, kontrollim
i aktakuzs n baz t kundrshtimit t t pandehurit mund t rezultoj me dy
aktvendime: a) aktvendimin me shkrim t arsyetuar m t cilin lejohet prova dhe b)
aktvendimin me shkrim t arsyetuar m t cilin prjashtohet prova prkatse.
Paragrafi 4.
Kur sht fjala pr provat e papranueshme, gjykata ato prova i ndan nga shkresat e
lnds dhe i mban t ndara nga shkresat dhe provat tjera. Duhet theksuar se provat e
papranueshme nuk mund t shqyrtohen apo t shfrytzohen n procedur penale,
prve n rastin e shqyrtimit t ankess kundr aktvendimit me t cilin sht vendosur
mbi pranueshmrin e provs prkatse.
Paragrafi 5.
Pr hir t efikasitetit t procedurs penale t gjitha provat kundr t cilave nuk sht
paraqitur kundrshtim, sipas KPP-s jan t pranueshme n shqyrtim gjyqsor.
Prjashtim nga kjo rregull prbjn rastet kur gjykata sipas detyrs zyrtare prcakton se
pranueshmria e provs s caktuar do t cenonte t drejtat e t pandehurit t garantuara
me Kushtetutn e Republiks s Kosovs.
650
Rexhep Murati
Paragrafi 6.
Palt mund t paraqesin ankes kundr aktvendimit me shkrim me t cilin sht
vendosur pr pranueshmrin e provs prkatse, brenda afatit prej pes ditve nga
pranimi i aktvendimit t till. Afati prej pes ditve kundr aktvendimit sipas KPP-s
n fuqi sht afat i ri dhe specifik 455 n krahasim me afatet e ankess kundr
aktvendimit sipas KPP-s t mparshm.
Ndaj ktyre aktvendime, si u tha mund t paraqitet ankes n Gjykatn e Apelit.
Gjykata e Apelit. Ankesa e till kundr aktvendimit ka karakter suspenziv sipas nenit
410. 456Mirpo, provat e prjashtuara prkatsisht t papranueshme nga gjyqtari i
vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues n pajtim me nenin 249, mund t
shqyrtohen nga gjykata vetm gjat rigjykimit, n rastet kur aktvendimi i gjyqtarit t
vetm gjykues ose i kryetarit t trupit gjykues pr t prjashtuar provat ndryshohet
sipas ankess nga Gjykata e Apelit m aktvendim me t cilin lejohet prova e till. 457
Ndrkaq, kur sht fjala pr ankesn ndaj aktvendimit t gjyqtarit t vetm gjykues ose
kryetarit t trupit gjykues me t cilin lejohet prova, Gjykata e Apeli, duke vendosu
lidhur me kt ankes mund t marr aktvendim pr t prjashtuar provn n t ciln
mbshtet aktakuza. N kt rast konsiderojm se duhet zbatuar n mnyr analoge
dispozitn e nenit 260 parag. 2 sipas s cils prova prkatse mund t shqyrtohet nga
gjyqtari i vetm gjykues apo trupi gjykues 458 gjat shqyrtimit kryesor nse nuk sht
prjashtuar sipas nenit 249 apo nse nuk sht e papranueshme sipas nenit 259. Me
fjal t tjera, nse prova mbi t ciln mbshtet aktakuza sipas ankess prjashtohet nga
Gjykata e Apelit, si e till kjo prov nuk merret n konsiderim n shqyrtimin kryesor
sikurse n rastet kur prova sht prjashtuar nga gjykata themelore n mbshtetje t
nenit 249 parag. 3.
Neni 250 [Krkesa pr hudhjen e aktakuzs]
1.
2.
Para shqyrtimit t dyt, i pandehuri mund t paraqes krkes pr hudhjen

e aktakuzs, bazuar n kto arsye:
1.1. vepra pr t ciln akuzohet nuk prbn vepr penale;
1.2. ekzistojn rrethana t cilat e prjashtojn prgjegjsin penale;
1.3. ka kaluar afati i parashkrimit t veprs penale, vepra penale sht e
prfshir n falje ose ekzistojn rrethana t tjera t cilat e pengojn
ndjekjen; ose
1.4. nuk ka prova t mjaftueshme pr t mbshtetur nj dyshim t bazuar
mir se i pandehuri ka kryer veprn penale pr t ciln akuzohet n
aktakuz.
Prokurorit t shtetit duhet ti jepet mundsia q t prgjigjet ndaj krkess
gojarisht apo me shkrim.
455
Pr afatet e rregullta kundr aktvendimit shih: nenin 409 parag. 2.

Shih: komentet e nenit 260 parag. 1.
458
Duhet theksuar se n kt dispozit, n tekstin n gjuhn shqipe, pr dallim nga teksti n gjuhn angleze
dhe serbe, gabimisht prdoret shprehjakryetari i trupit gjykues, nga se ktu sht fjala pr nj veprim t
cilin e ushtron ekskluzivisht trupi gjykues e jo kryetari i trupit gjykues.
456
457
651
Rexhep Murati
3.
4.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues merr aktvendim me

shkrim t arsyetuar me t cilin refuzon krkesn ose hudh aktakuzn.
Secila pal mund t paraqes ankes kundr aktvendimit nga paragrafi 3.
t ktij neni. Ankesa duhet t bhet brenda pes (5) ditve nga pranimi i
aktvendimit me shkrim.
Paragrafi 1.
Prve se i pandehuri mund paraqes krkes pr kundrshtim t provave para
shqyrtimit t dyt, ai mund t paraqes edhe krkes pr hedhjen e aktakuzs, pr kto
arsye: a) vepra pr t ciln akuzohet nuk prbn vepr penale; b) ekzistojn rrethana t
cilat e prjashtojn prgjegjsin penale; c) ka kaluar afati i parashkrimit t veprs
penale, vepra penale sht e prfshir n falje ose ekzistojn rrethana t tjera t cilat e
pengojn ndjekjen; ose d) nuk ka prova t mjaftueshme pr t mbshtetur nj dyshim t
bazuar mir se i pandehuri ka kryer veprn penale pr t ciln akuzohet n aktakuz.
Kur plotsohen kushtet e msiprme, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues sipas parag. 1 t nenit 253 duhet t marr aktvendim pr hedhjen e aktakuzs
dhe pushimin e procedurs penale.
Si mund t shihet me dispozitn e parag. 1 t ktij neni, krkohet q i pandehuri n
krkesn pr hedhje t aktakuzs t bj t qarta arsyet pr hedhje t aktakuzs. Kjo
dispozit sht e re n krahasim m KPP-n e mparshme, nga se me te synohet q t
vihet rregull n krkesat pr hedhje t aktakuzs, duke krkuar nga i pandehuri q t
formuloj dhe precizoj qart arsyet ligjore pr hedhje t aktakuzs. Paraqitja e
krkess pr hedhje t aktakuzs nga i pandehuri mbshtetur n arsyet ligjore i
mundson gjykats q m leht dhe m shpejt t marr vendim pr krkesn pr
hedhjen e aktakuzs.
Paragrafi 2.
Sipas parag. 2 t ktij neni, sikurse te kundrshtimi i provave nga ana e t pandehurit,
prokurorit t shtetit duhet ti jepet mundsia pr tu prgjigjur ndaj krkess pr hedhje
t aktakuzs gojarisht apo me shkrim. Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues i jep prokurorit t shtetit afat prej nj jave pr t paraqitur prgjigje me shkrim
ndaj krkess s t pandehurit pr hedhje t aktakuzs (neni 251 parag. 3). Prokurori i
shtetit n prgjigjen ndaj krkess pr hedhjen e aktakuzs nga neni 250, mund t
hedh 459 aktakuzn n rastet kur krkesa nga neni 250 e KPP-s sht e bazuar (neni
253 parag. 3).
Paragrafi 3.
Lidhur me krkesn pr hedhje t aktakuzs, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i
trupit gjykues merr aktvendim me shkrim t arsyetuar me t cilin a) refuzon krkesn e
t pandehurit dhe procedon m tutje me aktakuzn ose b) aprovon krkesn e t
459
Konsiderojm s n kt rast fjala: hedh duhet zvendsuar me fjaln trheq, nga se prokurori i
shtetit nuk e hedh aktin e vet padits por thjesht trhiqet n rastet kur konsideron se jan plotsuar kushtet
ligjore pr hedhjen e tij.
652
Rexhep Murati
pandehurit dhe e hedh aktakuzn nga shkaqet e theksuara m sipr. Kundr ktyre
aktvendimeve palt mund t paraqesin ankes n Gjykatn e Apelit. Gjykata e Apelit
duke vendos mbi ankesn kundr aktvendimit me t cilin hedhet aktakuza, mund ta
refuzoj ankesn e till me aktgjykim kur mson se ka arsye pr aktgjykim t till. 460
Me fjal t tjera, n t gjitha rastet kur prmbushen kushtet pr hedhjen e aktakuzs nga
neni 250 i KPP-s, gjyqtari vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues, mer
aktvendim pr hedhjen e aktakuzs dhe pushimin e procedurs penale. Mirpo, me
rastin e marrjes s vendimit pr hedhje t aktakuzs dhe pushimin e procedurs penale,
gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari trupit gjykues nuk detyrohen me cilsimin juridik
t veprs penale nga prokurori i shtetit.
Paragrafi 4.
Sikurse edhe te kundrshtimi i provave palt mund t paraqesin ankes
kundraktvendimit me shkrim me t cilin sht vendosur pr krkesn pr hedhjen e
aktakuzs, brenda afatit prej pes ditve nga pranimi i aktvendimit t till. Edhe afati
prej pes ditve kundr ktij aktvendimit sipas KPP-s n fuqi sht afat i ri dhe
specifik, sikurse afati i ankess kundr aktvendimit pr lejimin ose prjashtimin e
provs, n krahasim me afatet e ankess kundr aktvendimit sipas KPP-s s
mparshme.
Neni 251 [Prgjigjet]
1.
2.
3.
4.
Prokurorit t shtetit i jepet mundsia q t prgjigjet n kundrshtimin nga

neni 249 ose n krkesn nga neni 250 t ktij Kodi.
Prgjigja nga paragrafi 1. i ktij neni mund t bhet gojarisht gjat
shqyrtimit t dyt ose me shkrim.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues i jep prokurorit t
shtetit koh prej nj (1) jav pr t paraqitur prgjigje me shkrim ndaj
kundrshtimit nga neni 249 ose krkess nga neni 250 t ktij Kodi.
N vend t prgjigjes ndaj krkess nga neni 250, prokurori i shtetit mund
t paraqes aktakuz t ndryshuar nga neni 252 t ktij Kodi.
Paragrafi 1.
Sipas parag. 2 t nenit 249 prokurorit t shtetit i jepet mundsia q ti
prgjigjetkundrshtimit me goj ose me shkrim ndrkaq sipas parag.2 t nenit 250
prokurorit t shtetit i jepet mundsia pr t dhn prgjigje n krkesn e t pandehurit
pr hedhje t aktakuzs.
Derisa me dispozitat e msiprme ve e ve rregullohen prgjigjet e prokurorit t
shtetit, n parag. 1-4 t ktij neni, n nj vend rregullohen forma dhe afatet e
prgjigjeve t prokurorit t shtetit ndaj kundrshtimit t provave dhe prgjigjet ndaj
krkess s t pandehurit pr hedhje t aktakuzs.
N t vrtet, sipas parag. 1 t ktij neni gjykata detyrohet q prokurorit t shtetit ti
ofroj mundsin pr t dhn prgjigjet n kundrshtimin nga neni 249 ose pr t
460
M gjersisht shih: komentet e nenit 416 parag. 3.
653
Rexhep Murati
paraqitur prgjigje n krkesn nga neni 250. N t dy rastet, prgjigja e prokurorit t

shtetit sht shprehje e parimit konradiktor n procedurn penale, i cili mundson
shqyrtimin e gjithanshm t aktakuzs s paraqitur.
Paragrafi 2.
Sipas parag. 2 t ktij neni ekzistojn dy forma t prgjigjes: a) me goj dhe b) me
shkrim. Prgjigja e prokurorit t shtetit me goj mund t bhet ekskluzivisht n
shqyrtimin e dyt ndrkaq n t gjitha rastet t tjera prgjigja mund t bhet me shkrim.
Paragrafi 3.
N prag. 3 t ktij neni parashikohet afati brenda t cili prokurori i shtetit mund t
paraqes prgjigje ndaj kundrshtimit ose krkess s t pandehurit pr hudhje t
aktakuzs. N t vrtet, prokurori i shtetit sipas parag. 3 t ktij neni brenda nj jave
mund t paraqes prgjigje me shkrim ndaj kundrshtimit nga neni 249 ose krkess nga
neni 250.
Paragrafi 4.
Sipas parag. 4 t ktij neni prokurori t shtetit ka mundsi q n vend t prgjigjes
ndaj krkess nga neni 250, t paraqes aktakuz t ndryshuar nga neni 252. Me fjal t
tjera, kur sht fjala pr krkesn e t pandehurit pr hudhje t aktakuzs, i pandehuri
ka dy alternativa: a) t paraqes prgjigje me shkrim ose me goj sipas parag. 2 t nenit
252 dhe b) t ndryshoj aktakuzn sipas ktij neni dhe nenit vijues 252.
Neni 252 [Aktakuza e ndryshuar]
1.
2.
3.
4.
5.
654
Nse krkesa e paraqitur nga i pandehuri pr hudhjen e aktakuzs nga neni

250 t ktij Kodi mund t rregullohet me ndryshim t aktakuzs, prokurori
i shtetit paraqet aktakuz t ndryshuar n pajtim me nenin 241 t ktij
Kodi brenda nj (1) jave nga shqyrtimit i dyt.
Nse aktakuza e ndryshuar paraqitet kundr nj t pandehuri apo disa t
pandehurve, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues cakton
shqyrtim fillestar nga neni 245 i ktij Kodi sikurse aktakuza t ishte e re.
I pandehuri mund t paraqes kundrshtime t reja nga neni 249 ose
krkesa nga neni 250 i ktij Kodi por vetm pr ato pjes t aktakuzs t
cilat jan ndryshuar.
I pandehuri mund t paraqes srish kundrshtimet e mparshme nga neni
249 ose krkesat nga neni 250 i ktij Kodi. Nse i pandehuri nuk i paraqet
srish kundrshtimet apo krkesat e mparshme, gjyqtari i vetm gjykues
ose kryetari i trupit gjykues vendos q ato kundrshtime apo krkesa nuk
jan relevante pr aktakuzn e ndryshuar dhe nuk i shqyrtojn m tej.
Prokurori i shtetit mund t ndryshoj aktakuzn nj her, prve n rastet
kur siguron t dhna t reja q bjn t nevojshme ndryshimin e aktakuzs.
Rexhep Murati
Paragrafi 1.
M par sht theksuar se i pandehuri, sipas nenit 250 para shqyrtimit t dyt mund t
paraqes krkes pr hedhje t aktakuzs. N kt rast, sipas parag. 2 t nenit 251
prokurorit t shtetit duhet ti jepet mundsia q t prgjigjet ndaj krkess gojarisht apo
me shkrim. Prokurori i shtetit sipas parag. 4 t nenit 251 ka mundsi q n vend t
prgjigjes ndaj krkess s t pandehurit nga neni 250 t paraqes aktakuz t
ndryshuar n baz t nenit 252. S kndejmi, KPP n fuqi, pr her t par e
parashikon institutin e aktakuzs s ndryshuar, gjat procedurs s kontrollimit t
aktakuzs, pr dallim nga KPP i mparshm i cili kt institut nuk e njihte n kt faz
t procedurs penale.
Si mund t shihet instituti i aktakuzs s ndryshuar vjen n shprehje n procedurn e
kontrollimit t aktakuzs dhe rregullohet sipas parag. 1 t ktij neni. Kshtu, n rastet
kur krkesa e paraqitur nga i pandehuri pr hedhjen e aktakuzs nga neni 250, sipas
vlersimit t prokurorit t shtetit mund t zgjidhet me ndryshim t aktakuzs, ather
prokurori i shtetit paraqet aktakuz t ndryshuar n pajtim me nenin 241. N kt rast,
prokurori i shtetit detyrohet q aktakuzn e ndryshuar ta paraqes brenda afatit prej nj
jave nga shqyrtimit i dyt. Ndonse, prokurori sipas paragraf. 4 t ktij neni detyrohet
q aktakuzn e ndryshuar ta paraqes brenda afatit t caktuar, megjithat n kt
dispozit nuk sht parapar ndonj pasoj procedurale pr prokurorin e shtetit pr mos
paraqitje me koh t aktakuzs s ndryshuar.
Paragrafi 2.
Sipas parag. 2 t ktij neni n rastet kur aktakuza e ndryshuar paraqitet kundr nj t
pandehuri apo disa t pandehurve, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues
cakton shqyrtim fillestar nga neni 245 sikurse n rastet kur prokurori i shtetit ngrit
aktakuz t re. Me fjal t tjera prkitazi me aktakuzn e ndryshuar n mnyr analoge
zbatohen dispozitat me t cilat rregullohet shqyrtimi i fillestar nga neni 245, sikurse n
rastet e ngritjes s aktakuzs s re nga prokurori i shtetit.
Paragrafi 3.
Ndonse sipas parag. 2 t ktij neni, lidhur me aktakuzn e ndryshuar parimisht
zbatohen dispozitat pr shqyrtimin fillestar, sikurse n rastet kur prokurori i shtetit ngrit
aktakuz t re, megjithat, sipas parag. 3 t ktij neni, i pandehuri mund t paraqes
kundrshtime t reja nga neni 249 ose krkesa pr hedhje t aktakuzs nga neni 250
vetm pr ato pjes t aktakuzs t cilat jan ndryshuar. M fjal t tjera, me kt
dispozit prjashtohet mundsia e paraqitjes e kundrshtimeve apo e krkesave t reja
pr pjesn e aktakuzs s pandryshuar. Nse me kt dispozit prjashtohet mundsia e
paraqitjes s kundrshtimeve dhe krkesave ndaj pjess s aktakuzs s pa ndryshuar,
megjithat, nuk prjashtohet krejtsisht mundsia e paraqitjes s kundrshtimeve t
mparshme nga neni 249 ose e krkesave nga neni 250, por kjo mundsi, si mund t
shihet nuk rregullohet me kt paragraf por me paragrafin vijues.
655
Rexhep Murati
Paragrafi 4.
Duhet theksuar, se sipas parag. 4 t ktij neni i pandehuri megjithat mund t paraqes
srish kundrshtimet e mparshme nga neni 249 ose krkesat nga neni 250. Me fjal t
tjera, sipas ktij paragrafi t pandehurit i lejohet q t prsris kundrshtimet e
mparshme nga neni 249 ose krkesat nga neni 250. Mirpo, n rastet kur i pandehuri
nuk i paraqet srish prkatsisht abstenon nga kundrshtimet apo krkesat e
mparshme, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues vendos q ato
kundrshtime apo krkesa nuk jan t rndsishme prkatsisht relevante pr aktakuzn
e ndryshuar dhe si t tilla nuk i shqyrton m tutje gjat kontrollimit t aktakuzs. Kjo
nnkupton q objekt i shqyrtimit nga ana e gjyqtarit t vetm gjykues ose kryetarit t
trupit gjykues n procedurn e mtejme t kontrollimit t aktakuzs jan vetm
kundrshtimet ose krkesat q kan t bjn me ato pjes t aktakuzs t cilat jan
ndryshuar.
Paragrafi 5.
Dhe n fund, sipas parag. 5 t ktij neni, prokurori i shtetit mund t ndryshoj
aktakuzn vetm nj her, prve n rastet kur siguron t dhna t reja q bjn t
nevojshme ndryshimin e aktakuzs. Me fjal t tjera, prokurori i shtetit aktakuzn sipas
rregullit mund ta ndryshoj vetm nj her. Megjithat, prjashtimet nga kjo rregull
sipas ksaj dispozite lejohen n rastet kur prokurori i shtetit n ndrkoh siguron t
dhna t reja q mundsojn ndryshimin e aktakuzs.
Neni 253 [Hudhja e aktakuzs]
1.
2.
3.
656
Pr do krkes pr hudhjen e aktakuzs nga neni 250 i ktij Kodi, gjyqtari

i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues merr aktvendim pr hudhjen e
aktakuzs dhe pushimin e procedurs penale kur mon se:
1.1. vepra me t ciln akuzohet nuk prbn vepr penale;
1.2. ekzistojn rrethana t cilat e prjashtojn prgjegjsin penale;
1.3. ka kaluar afati i parashkrimit t veprs penale, vepra sht prfshir
me amnisti apo falje, ose ekzistojn rrethana t tjera t cilat e
pengojn ndjekjen; ose
1.4. nuk ka prova t mjaftueshme pr t mbshtetur nj dyshim t bazuar
mir se i pandehuri ka kryer veprn penale pr t ciln akuzohet n
aktakuz.
Me rastin e marrjes s aktvendimit nga ky nen, gjyqtari i vetm gjykues ose
kryetari i trupit gjykues nuk detyrohet me cilsimin juridik t veprs
penale si sht parashtruar nga prokurori i shtetit n aktakuz.
N prgjigjen ndaj krkess nga neni 250, prokurori i shtetit mund t
hudh aktakuzn nse krkesa nga neni 250 t ktij Kodi sht e bazuar.
Rexhep Murati
Paragrafi 1.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues n baz t nenit 253 parag. 1 merr
aktvendim pr hedhjen e aktakuzs dhe pushimin e procedurs penale n kto raste: a)
kur vepra me t ciln akuzohet nuk prbn vepr penale; b) kur ekzistojn rrethana t
cilat e prjashtojn prgjegjsin penale, c) kur ka kaluar afati i parashkrimit, vepra
sht prfshir me amnisti ose falje apo ekzistojn rrethana t tjera t cilat e pengojn
ndjekjen ose d) kur nuk ka prova t mjaftueshme q mbshtesin dyshimin e bazuar
mir se i pandehuri ka kryer veprn me t ciln akuzohet.
aa) Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues merr aktvendim pr
pushim t procedurs penale n rastet kur vepra penale pr t ciln akuzohet nuk
prbn vepr penale. Nj vepr nuk prbn vepr penale nse sht raport civiljuridik ose administrativ-juridik, kundvajtje, ose delikt disiplinor. Po ashtu, nj
veprim nuk prbn vepr penale nse sht ngjarje irelevante juridike
(vetvrasje ose fatkeqsi), ose kur veprs penale i mungon ndonj element tjetr
i nocionit t prgjithshm t veprs penale pr shkak t prjashtimit t
kundrligjshmris (mbrojtja e nevojshme, nevoja ekstreme), ose pr shkak t
rndsis s vogl t veprs penale (neni 11 i KP-s). Por, nj veprim, nuk
prbn vepr penale m s shpeshti pr shkak t mosekzistimit t ndonj
elementi t veant t veprs penale prkatse (p.sh. te vepra penale e vjedhjes,
kur sendi i vjedhur pr t cilin nj person akuzohet nuk sht i huaj etj.). 461
bb) Sipas ksaj baz, si rrethana t cilat prjashtojn prgjegjsin penale t t
pandehurit jan: mosha nn katrmbdhjet vjeare (neni 17 parag. 3 i KPK-s),
paprgjeshmria penale (neni 18 parag. 1.i KP-s), lajthimi faktik i
paevitueshm (neni 18 parag. 1 i KP-s), imuniteti materialo-juridik penal pr
mendimin e dhn n kuvendin e Kosovs (neni.75 parag. 1 i Kushtetuts s
RK-s).
Duhet theksuar se rrethanat t cilat prjashtojn prgjegjsin penale t t
pandehurit jan vetm n ato raste kur i pandehuri sht kryers i veprs penale
e cila sht parapar me ligj si vepr penale.
cc) Sipas ksaj baze gjyqtari merr aktvendim pr pushim t procedurs penale n
rastet kur sht shuar e drejta n dnim: parashkrimi 462 i ndjekjes s veprs
penale, falja 463 ose amnistia 464 sa i prket ndjekjes penale (abolicioni) dhe
rrethanat t tjera t cilat n mnyr t prhershme prjashtojn ndjekjen penale
si sht vdekja e t pandehurit (neni 145 i KPP-s), shtja e gjykuar, imuniteti
ndrkombtar juridik, ekstradimi i lejuar vetm pr disa vepra penale, etj. 465
Duhet theksuar se ktu nuk bjn pjes rrethanat t cilat vetm prkohsisht
pengojn ndjekjen penale, si sht smundja e prkohshme ose prhershme
psikike q sht paraqitur pas kryerjes s veprs penale, mungesa e propozimit
t t dmtuarit ose lejes s organit shtetror, mungesa e krkess s paditsit t
autorizuar etj. Pr t gjitha kto rrethana duhet t kujdeset prokurori i shtetit si
461

Shih: Salihu, Zhitia, Hasani, op. cit. fq. 329-334.
463
Shih: Ibid., fq. 343.
464
Shih: nenin 3 t Ligjit pr amnistin, nr. 04/L-209, 11 korrik 2013.
465
Krahaso: Vasiljevi, Gruba 1, fq. 562.
462
657
Rexhep Murati
dd)
466
barts i hetimeve, n mnyr q t evitohet nxjerrja e pabazuar e t pandehurit

n shqyrtim gjyqsor. 466
Kur nj person gzon imunitetin procedural penal, ndaj tij nuk mund t filloj e
as t zhvillohet procedura penale deri sa imuniteti vlen. Imuniteti procedural
penal vlen pr veprat penale pr t cilat zhvillohet procedura penale gjat kohs
s zgjatjes s imunitetit, pa marr parasysh nse vepra penale sht kryer gjat
kohs s zgjatjes s imunitetit apo m par.
Personi i cili gzon imunitet mund t thirret n imunitet gjat tr procedurs
penale. Kur personi i cili gzon imunitet, nuk thirret n imunitet gjykata
detyrohet q ta njoftoj me kt t drejt n kuptim t dispozits s nenit 16 t
KPP-s. Konsiderojm s t pandehurin ose pjesmarrsit e tjer n procedur
penale detyrohen ti njoftojn edhe organet e tjera proceduese para se gjithash
prokurorin e shtetit. Prandaj, dispozitn n fjal duhet ndryshuar dhe plotsuar
n kt drejtim. Duhet theksuar se personi i cili gzon imunitet mund t heq dor
nga imuniteti, por heqja dor nga imuniteti nuk e pengon kuvendin ose organin
tjetr kompetent, q gjat zhvillimit t procedurs penale ta rivendos
imunitetin. 467
ipas dispozits s parag. 1 nnparag. 4 t nenit 253 t KPP-s, ndonse ekziston
vepra penale, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues e pushon
procedurn penale n munges t provave t cilat mbshtesin dyshimin e bazuar
mir se i pandehuri ka kryer veprn penale me t ciln akuzohet. Me rastin e
pushimit t procedurs penale sipas ksaj baze, gjyqtari i vetm gjykues ose
kryetari i trupit gjykues njhersh nuk mund t lshohet n vlersimin e fuqis
provuese t provave kontradiktore duke konkluduar se i pandehuri nuk sht
kryers i veprs penale. Kjo rregull vlen edhe me rastin e vlersimit t fakteve
sipas bazave t tjera pr pushimin e procedurs penale, nga se vlersimi i
fakteve kontradiktore bhet vetm n shqyrtimin gjyqsor mbi baz t parimeve
t cilat mundsojn vlersimin e drejt dhe t gjithanshm t provave. 468
Duhet theksuar se kjo baz pr hedhjen e aktakuzs dhe pushimin e procedurs
njhersh sht baz edhe e rishikimit t drejt t procedurs penale t
prfunduar me aktvendim t forms s prer. N t vrtet, sipas nenit 422
parag. 2, 469n rastet kur aktakuza hudhet n munges t provave t mjaftueshme
pr t mbshtetur dyshimin e bazuar mir se i pandehuri ka kryer veprn penale
e cila i ngarkohet me aktakuz dhe n ndrkoh zbulohen ose msohen fakte dhe
prova t reja, aktakuza e re serish mund t ngritt nse kolegji shqyrtues vendos
se provat dhe faktet e reja e arsyetojn ngritjen e aktakuzs.
Duhet theksuar se i pandehuri nuk mund t krkoj q t gjykohet edhe pse
ekziston njra nga bazat pr shuarjen e t drejts n dnim ose ndonjra nga
bazat q prjashtojn ndjekjen penale, ngase funksioni i gjykimit sht shtje e
rendit juridik. 470
Ibid.
Ibid.
468
Ibid.
469
Shih: komentet e nenit 422 parag. 2.
470
467
658
Rexhep Murati
Bazat pr pushimin e procedurs penale t parashikuara me nenit 253 parag. 1

jan thuaja t ngjashme me bazat pr hedhjen e kallzimit penal nga neni 82
parag. 1. Dallimi ekziston vetm sa i prket bazs pr pushim q ka t bj me
provat, e cila nuk parashikohet te hedhja e kallzimit penal. Kjo sht e
kuptueshme, sepse kallzimi penal ka t bj pikrisht me fazn e zbulimit t
provave lidhur me veprn penale dhe kryersin.
Paragrafi 2.
Sipas dispozits parag. 2 t ktij neni, me rastin e marrjes s aktvendimit pr hedhje t
aktakuzs dhe pushimit t procedurs penale gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i
trupit gjykues nuk detyrohet t marr parasysh cilsimin juridik t veprs penale ashtu
si sht parashtruar nga prokurori i shtetit n aktakuz. Me fjal t tjera, sipas ksaj
dispozite nse gjykata me rastin e hedhjes s aktakuzs dhe pushimit t procedurs
penale detyrohet t marr parasysh gjendjen faktike t ciln i ngarkohet t pandehurit
nga prokurori i shtetit, ajo megjithat nuk detyrohet m cilsimin juridik t veprs
penale t parashtruar n aktakuz, gj q paraqet nj form t pavarsis s gjykats n
vendimmarrje lidhur me kualifikimin juridik t veprs penale. Pr m tepr gjykata
edhe me rastin e marrjes s aktgjykimit nuk detyrohet m propozimet e prokurorit t
shtetit lidhur me kualifikimin ligjor e veprs penale (neni 360 parag. 2).
Deri te dallimi sa i prket kualifikimit ligjor t veprs penale ndrmjet
prokurorit t shtetit dhe gjykats vjen pr shkak t nxjerrjes prfundimeve t ndryshme
nga t njjtat fakte. Kshtu, prfundimet e prokurorit t shtetit dhe gjykats mund t
jen t ndryshme sa i prket qndrimit lidhur me shtje t ndryshme juridike (p.sh.
nse vepra penale sht kryer me dashje ose nga pakujdesia, nse dmin konkret
material duhet konsideruar dm t prmasave t mdha ose jo, nse sht fjala pr
lndim t rnd ose t leht trupor, nse sht fjala pr bashkim veprash ose vepr
penale kolektive etj). 471
Paragrafi 3.
N parag. 3 t ktij neni parashikohet nj zgjidhje e cila nuk ka ekzistuar n KPP-n e
mparshme. N t vrtet, sipas ksaj zgjidhjeje prokurori i shtetit n prgjigjen ndaj
krkess s t pandehurit nga neni 250 mund t hedh 472 aktakuzn nse konsideron se
krkesa e till sht e bazuar. Mirpo, n kt rast, konsiderojm se m mir do t ishte
prdorimi i shprehjes trheqje n vend t shprehjes hedhjesepse shprehja e par
sht prputhje me natyrn e veprimeve dhe kompetencat e prokurorit t shtetit
ndrkaq shprehja e dyt n prputhje me rolin dhe kompetencat e gjykats. Megjithat,
pa marr parasysh se cila shprehje n kt rast prdoret, pasoja e ktij veprimi sht e
njjt - pushimi i procedurs penale. Rrjedhimisht, duke qen se aktakuza sht akt
471
Ibid., fq. 719.

Konsiderojm se n vend t fjals: hudh n KPP do duhet prdorur shprehjen trheqjesepse nga
aktakuza, t ciln e ka ngritur vet prokurori i shtetit, kur plotsohen kushtet pr hedhjen e saj mund t
trhiqet vetm prokurori i shtetit. N ann tjetr aktakuzn mund ta hedh vetm gjykata kur plotsohen
kushtet prkatse ligjore. Pra, prokurori i shtetit nuk e hudh aktakuzn t ciln e ka ngritur vet por vetm
ka mundsi t trhiqet nga aktakuza e paraqitur.
472
659
Rexhep Murati
padits t cilin e ngrit ekskluzivisht prokurori i shtetit kundr t pandehurit, pr nj ose

m shum vepra penale, nga ky akt padits prokurori i shtetit mund t trhiqet gjat
procedurs penale n baz t parimit t mutabilitetit. Derisa parimi i oficialitetit dhe i
legalitetit rregullojn shtjen e s drejts s prokurorit t shtetit pr t disponuar me
krkespadin para fillimit t procedurs penale, parimi mutabilitetit dhe parimi i
kundrt i imutabilitetit rregullojn shtjen e s drejts pr t disponuar me padi n
procedurn penale e cila tani m ka filluar. 473. Parimi i mutabilitetit n t drejtn ton
t procedurs penale vjen n shprehje n dispozitn e nenit 52, 474 sipas s cils
prokurori i shtetit mund t trhiqet nga ndjekja deri n prfundim t shqyrtimit
gjyqsor para gjykats themelore, kurse n procedurat para gjykats m t lart, ai
mund t trhiqet nga ndjekja vetm n rastet kur KPP-ja shprehimisht e parashikon
trheqjen nga ndjekja Trheqja e prokurorit t shtetit nga ndjekja, n do faz t
procedurs penale, pr shkak t zbatimit t parimit akuzator ka pr pasoj pushimin e
procedurs penale.
Neni 254 [Shqyrtimi i dyt dhe caktimi i shqyrtimit gjyqsor]
1.
N shqyrtimin e dyt marrin pjes prokurori i shtetit, i pandehuri ose t

pandehurit dhe mbrojtsit, prve nse gjyqtari i vetm gjykues apo
kryetari i trupit gjykues ka krkuar vetm paraqitjen e propozimeve deri
n datn e shqyrtimit t dyt.
Gjat shqyrtimit t dyt, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues sigurohet q mbrojtsi t ket prmbushur t gjitha detyrimet
lidhur me zbulimin e provave nga neni 256 i ktij Kodi.
gjykues shqyrton kundrshtimet nga neni 249 ose krkesat nga neni 250 t
ktij Kodi. Ai mund t krkoj nga prokurori i shtetit q t prgjigjet
gojarisht gjat shqyrtimit ose me shkrim, n pajtim me nenet 249-253 t
ktij Kodi.
gjykues cakton seanca dgjimore n pajtim me nenin 255 t ktij Kodi, nse
seancat e tilla jan t nevojshme.
Gjat shqyrtimit t dyt, gjyqtari i procedurs paraprake ose kryetari i
trupit gjykues cakton shqyrtimin gjyqsor, prve nse ende nuk ka marr
aktvendim mbi kundrshtimet e paraqitura nga neni 249 apo krkesat nga
neni 250 t ktij Kodi.
Nse gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues ende nuk ka
vendosur pr kundrshtimet nga neni 249 apo krkesat nga neni 250 t ktij
Kodi, ai merr aktvendim me shkrim t arsyetuar pr t gjitha propozimet e
pazgjidhura pas shqyrtimit t dyt. Ai cakton shqyrtimin gjyqsor me
urdhr me shkrim, t cilin e nxjerr n t njjtn koh me aktvendimin apo
aktvendimet me shkrim pr propozimet e lartprmendura.
Asnj dshmitar apo ekspert nuk merret n pyetje dhe nuk paraqiten prova
gjat shqyrtimit t dyt.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
473
474
M gjersisht pr parimin e mutabilitetit shih: Gruba, op. cit. fq, 142, 143.
660
Rexhep Murati
Paragrafi 1.
Sipas parag. 1 t ktij neni, shqyrtimi i dyt mbahet sipas rregullit n pranin e
prokurorit t shtetit, t pandehurit ose t pandehurit dhe mbrojtsit. Megjithat,
prjashtim nga kjo rregull prbjn rastet kur gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i
trupit gjykues ka krkuar vetm paraqitjen e propozimeve deri n datn e shqyrtimit t
dyt. N baz t analizs s ksaj dispozite rezulton se shqyrtimi i dyt n rastet kur
gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues ka krkuar vetm paraqitjen e
propozimeve deri n shqyrtimin e dyt, shqyrtimi i till mund t mos mbahet fare.
Paragrafi 2.
Sipas parag. 2 t ktij neni Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues,
gjatshqyrtimit t dyt sigurohet q mbrojtsi t ket prmbushur t gjitha detyrimet
lidhur me zbulimin e provave nga neni 256 i KPP-s. Kjo nnkupton q gjyqtari i
vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues, gjat shqyrtimit t dyt duhet t bindet nse
mbrojtsi i ka prmbushur n trsi detyrimet lidhur me zbulimin e provave ndaj
prokurorit t shtetit si parashikohet m nenin 256. N rast t mosprmbushjes s
ktyre detyrimeve dhe gjykata nuk gjen shkaqe t arsyeshme pr mosprmbushje t
ktyre detyrimeve, ajo n baz t parag. 3 t nenit 256 mund t shqiptoj gjob deri n
250 euro ndaj mbrojtsit dhe lidhur me kt e njofton Oden e Avokatve t Kosovs.
Paragrafi 3.
Sipas parag. 3 t ktij neni, gjat shqyrtimit t dyt, gjyqtari i vetm gjykues ose
kryetari i trupit gjykues shqyrton kundrshtimet nga neni 249 ose krkesat pr hedhje
t aktakuzs nga neni 250. Prve ksaj, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues gjat shqyrtimit t dyt, mund t krkoj nga prokurori i shtetit q t prgjigjet
gojarisht ose me shkrim, n pajtim me dispozitat me t cilat rregullohet procedura e
lidhur me kundrshtimin e provave dhe krkesn pr hedhje t aktakuzs nga nenet
249-253 t KPP-s. Me fjal t tjera, nse prokurori i shtetit prcaktohet pr t dhn
prgjigjen me goj, ai sipas ksaj dispozite prgjigjen me goj mund ta paraqes gjat
shqyrtimit t dyt.
Nga analiza e dispozitave me t cilat rregullohet prgjigja e prokurorit t shtetit ndaj
kundrshtimeve sipas nenit 249 dhe krkesave pr hedhje t aktakuzs sipas nenit 250
rezulton se prgjigjet me goj ose me shkrim t prokurorit t shtetit rregullohen me
dispozita t ndryshme 475 q vin n shprehje gjat procedurs s kontrollimit t
aktakuzs.
Paragrafi 4.
M tutje, sipas parag. 4 t ktij neni, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues ndrmerr nj mori t veprimeve procedurale penale me t cilat do t vendoset
lidhur me kundrshtimet e provave mbi t cilat mbshtet aktakuza ose krkesave t
pandehurit pr hedhje t aktakuzs. N funksion t vendosjes lidhur me kundrshtimet
475
Shih: parag. 2 t nenit 249, paarg. 2 t nenit 250 dhe parag. 2 t nenit 251.
661
Rexhep Murati
dhe krkesat n fjal t t pandehurit, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues cakton seanca dgjimore n pajtim me nenin 255. Gjyqtari i vetm gjykues ose
kryetari i trupit gjykues nuk detyrohet n t gjitha rastet t caktojn seanca t tilla
dgjimore. Se a do t mbahen seanca t tilla dgjimore, kjo varet nga gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues i cili vlerson sipas bindjes s vet t lir, nse
seancat e tilla jan t nevojshme
Paragrafi 5.
Sipas parag. 5 t ktij neni gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues
vazhdon t ndrmarr veprime t tjera procedurale t cilat i paraprin shqyrtimit
gjyqsor. N kt kontekst cakton shqyrtimin gjyqsor, si nj nga veprimet m t
rndsishme pr prgatitjen e shqyrtimit gjyqsor 476. Gjyqtari i vetm gjykues ose
kryetari i trupit gjykues nuk do t caktoj shqyrtimin gjyqsor n rastet kur ende nuk ka
marr aktvendim mbi kundrshtimet e provave nga neni 249 apo krkesat pr hedhje t
aktakuzs nga neni 250. Kjo sht e kuptueshme nga se aktakuza nuk mund t
procedohet n shqyrtim gjyqsor pa vendos gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i
trupit gjykues pr kundrshtimet e provave mbi t cilat mbshtet aktakuza dhe krkesat
e t pandehurit pr hedhje t aktakuzs, veprime kto me t cilat praktikisht prfundon
procedura e kontrollimit t aktakuzs.
Paragrafi 6.
Sipas parag. 6 t ktij neni n rastet kur gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues ende nuk ka vendosur lidhur me kundrshtimet nga neni 249 apo krkesat nga
neni 250, ndonse kt mundsi e ka pas sipas parag. 3 dhe 4, ai merr aktvendim me
shkrim t arsyetuar pr t gjitha propozimet e pazgjidhura pas shqyrtimit t dyt.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues n t njjtn koh me nxjerrjen e
aktvendimit apo aktvendimeve t theksuara m par cakton shqyrtimin gjyqsor me
urdhr me shkrim. Si mund shihet n kt rast KPP-ja ofron nj zgjidhje tejet
pragmatike e cila i kontribuon zgjidhjes m t shpejt t shtjes penale. Me fjal t
tjera, gjykata veprimet n fjal, prkatsisht aktvendimet lidhur me kundrshtimet e
provave ose krkesat pr hedhje t aktakuzs nga i pandehur nuk i ndrmerr n
momente t ndryshme procedurale, para se gjithash pr t prfituar n koh, por n t
njjtn koh, vetm e vetm pr shkak t zbatimit t parimit t ekonomizimit
procedural, si nj nga parimet me t cilin udhhiqet KPP-ja n fuqi.
Paragrafi 7.
Sipas parag. 7 t ktij neni sikurse edhe n shqyrtimin fillestar 477, asnj dshmitar apo
ekspert nuk merret n pyetje dhe nuk paraqiten prova gjat shqyrtimit t dyt. Me kt
dispozit synohet t bhet prkufizimi i qart ndrmjet shqyrtimit t dyt si nj veprim
me t cilin gjykata vlerson nse aktakuza e ngritur mund t procedohet n shqyrtim
476
477

Shih: komentet e prag. 7 t nenit 245.
662
Rexhep Murati
gjyqsor dhe shqyrtimit gjyqsor si nj veprim me t cilin vendoset pr shtjen

penale.
Neni 255 [Shqyrtimet pr prcaktimin e vlefshmris s propozimeve]
1.
2.
Nse gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues mon se sht e
nevojshme mbajtja e shqyrtimit pr t vlersuar kundrshtimet e t
pandehurit nga neni 249 apo krkesat nga neni 250 t ktij Kodi, ai cakton
dhe zbaton shqyrtimin e till sa m par q t jet e mundur dhe jo m von
se tre (3) jav nga dita e shqyrtimit t dyt.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues nxjerr aktvendim me
shkrim t arsyetuar sa m par q t jet e mundur pas shqyrtimit t
mbajtur sipas ktij neni dhe jo m von se tre (3) jav nga dita e mbajtjes s
shqyrtimit nga ky nen.
Paragrafi 1.
Si sht thn m sipr sipas rregullit pr kundrshtimet nga neni 249 dhe propozimet
250, vendos gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues n shqyrtimin e dyt.
Mirpo, n rastet kur nuk kan ekzistuar kushtet pr t vendosur gjat shqyrtimit t
dyt pr kundrshtimet dhe propozimet, ndrkaq gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i
trupit gjykues mon se sht e nevojshme mbajtja e shqyrtimit pr t vlersuar
kundrshtimet e t pandehurit nga neni 249 apo krkesat nga neni 250, ai cakton dhe
zbaton shqyrtimin e till sa m par q t jet e mundur dhe jo m von se tri jav nga
dita e shqyrtimit t dyt. N kt rast, caktimi dhe zbatimi i shqyrtimit t till do t
thot realisht mbajtje e nj shqyrtimi t tret rreth kontrollimit t aktakuzs. 478
Se kur do t caktohet seanca dgjimore pr shqyrtimin e kundrshtimeve apo krkesave
pr hudhje t aktakuzs sht shtje faktike, t ciln e mon gjyqtari i vetm gjykues
ose kryetari i trupit gjykues, prej rasti n rast. N t vrtet, n rastet m t ndrlikuara
pr t marr vendim pr kundrshtimet ose krkesat e t pandehurit pr hudhje t
aktakuzs t paraqitura para shqyrtimit t dyt, gjyqtarit t vetm gjykues ose kryetarit
t trupit gjykues realisht mund ti nevojitet m shum koh prkatsisht koh shtes pr
verifikimin e t dhnave. N nj situat t till procedurale, gjyqtari i vetm gjykues
ose kryetari i trupit gjykues mund t caktoj seanc dgjimore, pr t vendosur pr
kundrshtimet ose propozimet e t pandehurit pr hudhje t aktakuzs. 479
Nga sa u tha m sipr e gjith procedura rreth kontrollimit t aktakuzs e prcaktuar me
KPP-n, n shikim t par, duket pak sa e strzgjatur, mirpo procedimi i till siguron
t rris efikasitetin gjyqsor. Prokurori i shtetit duhet t prgatis aktakuzn dhe provat
mjaft hert, n mnyr q ti mundsohet t pandehurit q t prgatis fardo
kundrshtimi nga neni 249 ndaj provave t caktuara n aktakuz ose krkesave pr
hudhjen e aktakuzs nga neni 250. Sidoqoft, procedura e kontrollimit t aktakuzs
kontribuon pr nj rrjedh m normale dhe pa zvarritje t shqyrtimit gjyqsor.
478
479

Ibid., fq. 347.
663
Rexhep Murati
Paragrafi 2.
Duke vendosur lidhur me krkesat n fjal, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues nxjerr aktvendim me shkrim t arsyetuar sa m par q t jet e mundur pas
shqyrtimit t mbajtur sipas nenit 255 por jo m von se tre jav nga dita e mbajtjes s
shqyrtimit nga neni 255. Shikuar n aspektin teorik, pas prfundimit t procedurave
rreth kontrollimit t aktakuzs, prfshir edhe parag. 1 dhe 2 t ktij neni, aktakuza
faktikisht e fiton formn e prer, nse si e till nuk hedhet nga gjykata. N baz t
aktakuzs s till procedohet m tutje n shqyrtim gjyqsor. 480
Neni 256 [Paraqitja e materialeve nga mbrojtja]
1.
N shqyrtim t dyt, mbrojtja i paraqet prokurorit t shtetit:

1.1. njoftimin pr qllimin e prezentimit t alibit, duke precizuar vendin
ose vendet ku i pandehuri pohon t ket qen n kohn e kryerjes s
veprs penale dhe emrat e dshmitarve dhe do prov tjetr q e
mbshtet alibin;
1.2. njoftimin pr qllimin e prezentimit t arsyeve pr prjashtim t
prgjegjsis penale, duke precizuar emrat e dshmitarve dhe do
prove tjetr q e mbshtet arsyen e till; dhe
1.3. njoftimin pr emrat e dshmitarve t cilt mbrojtja synon ti thrret
pr t dshmuar.
N do koh para shqyrtimit gjyqsor, mbrojtsi mund t plotsoj me
shkrim informatat e dhna sipas paragrafit 1. t ktij neni prokurorit t
shtetit.
Nse mbrojtsi nuk kryen detyrimin nga paragraft 1. dhe 2. t ktij neni
ndrsa gjykata nuk gjen shkaqe t arsyeshme pr nj gj t till, gjykata
mund t shqiptoj gjob deri n dyqindepesdhjet (250) Euro ndaj
mbrojtsit dhe njofton Odn e Avokatve pr kt.
2.
3.
Paragrafi 1.
N parag. 1 t ktij neni parashikohet detyrimi i mbrojtsit pr t paraqitur n
shqyrtimin e dyt materialin provues t cilin e ka n dispozicion mbrojtja. Pr m
tepr, n kt dispozit numrohen taksativisht provat m t rndsishme t cilat, n
shqyrtimin e dyt, mbrojtja detyrohet tia paraqes prokurorin e shtetit. Kshtu,
mbrojtja prokurorin e shtetit duhet ta: a) njoftoj me qllimin e prezantimit t alibis,
duke precizuar vendin ose vendet ku i pandehuri pohon t ket qen n kohn e
kryerjes s veprs penale dhe emrat e dshmitarve me do prov tjetr q e mbshtet
alibin; b) njoftoj pr qllimin e prezantimit t arsyeve pr prjashtim t prgjegjsis
penale, duke precizuar emrat e dshmitarve dhe do prov q e mbshtet arsyen e till
dhe c) pr emrat e dshmitarve t cilt mbrojtja synon ti thrret pr t dshmuar.
Si mund t shihet nga kjo dispozit, ky detyrim shprehimisht parashikohet vetm pr
mbrojtsin por jo edhe pr t pandehurin i cili nuk ka angazhuar mbrojts. Detyrimi i
mbrojtjes pr ta njoftuar prokurorin e shtetit n kt faz t procedurs me materialin
480
Ibid., fq. 347.
664
Rexhep Murati
provues me t cilin disponon para se gjithash i kontribuon zhvillimit efikas dhe t

shpejt t procedurs penale si nj postulat i rndsishm i procedurs penale. Prve
ksaj furnizimi i prokurorit t shtetit me materialet e mbrojtjes i kontribuon shqyrtimit
t gjithanshm t shtjes penale. Njoftimi i prokurorit t shtetit me koh prkitazi me
provat e mbrojtjes zvoglon mundsin e taktizimit t mbrojtjes me paraqitjen e
provave dhe prolongimin e procedurs penale. Kshtu, njoftimi i paditsit me provat
kruciale t mbrojtjes (p.sh. alibin, provat pr prjashtim t prgjegjsis penale etj.)
m von prkatsisht n shqyrtim gjyqsor mund t shkaktoj shtyrjen e shqyrtimit
gjyqsor pr t mbledhur prova n favor t akuzs, me ka cenohet parimi i
ekonomizimit procedural.
Paragrafi 2.
Derisa n paragrafin paraprak bhet fjal pr provat t cilat mbrojtja duhet tia paraqes
prokurorit t shtetit n shqyrtimin e dyt, n pragrafin 3 t ktij neni bhet fjal pr
provat nga parag. 1 t cilat mbrojtja nuk ka arritur tia paraqes prokurorit t shtetit pr
arsye t ndryshme. Kshtu, n rastet kur mbrojtja nuk arrin q n shqyrtimin e dyt t
paraqes provat nga parag. 1 i ktij neni, mbrojtsi ka mundsi q n ndrkoh, para
shqyrtimit gjyqsor t plotsoj me shkrim informatat e dhna m par. Kjo zgjidhje i
mundson prokurorit t shtetit q para shqyrtimit gjyqsor t ket n dispozicion provat
e mbrojtjes, t cilat duhet ti marr parasysh gjat shqyrtimit gjyqsor.
Detyrimin e mbrojtjes pr ti siguruar provat prkatse prokurorit t shtetit sipas parag.
1 dhe 2 duhet shikuar edhe n kontekst t dispozits s nenit 7, sipas s cils, gjykata,
prokurori i shtetit dhe policia q marrin pjes n procedur penale detyrohen q me
vmendje dhe me prkushtim maksimal profesional dhe me prkujdesje t njjt t
vrtetojn faktet kundr t pandehurit si dhe ato n favor t tij, dhe para fillimit t
procedurs dhe gjat zhvillimit t saj ti mundsojn t pandehurit dhe mbrojtsit t tij
shfrytzimin e t gjitha fakteve dhe provave q jan n favor t t pandehurit.
Paragrafi 3.
Pr rndsin e prmbushjes s detyrimit t parashikuar n paragrafin 1 dhe 2 t ktij
neni flet fakti se mosprmbushja e detyrimit t mbrojtjes ndaj prokurorit t shtetit sht
sanksionuar me dispozitn e paragrafit 3 t ktij neni. Kshtu, kur mbrojtsi nuk
prmbush detyrimet nga paragrafi 1 dhe 2 t ktij neni dhe gjykata nuk gjen shkaqe t
arsyeshme pr mosprmbushje t ktij detyrimi, mund t shqiptoj gjob deri n 250
euro ndaj mbrojtsit dhe pr kt e informon Odn e Avokatve.
665
Ejup Sahiti
Kapitulli XVI: Provat

Kriminaliteti si dukuri shoqrore negative dhe e rrezikshme paraqet nj dukuri t
ndrlikuar q manifestohet n forma t ndryshme gjat ter rrjedhs s historis
njerzore.
Historikisht sht vrtetuar se, n prpjekje pr t siguruar ambient t prshtatshm pr
jet dhe prodhim, edhe para formimit t shtetit, q n bashksin primitive, kan
ekzistuar disa rregulla t pashkruara t sjelljes. Mirpo, format e shkeljes s rregullave
t tilla t sjelljes si dhe vet mnyra e reagimit ndaj autorve t sjelljeve t tilla gjat
zhvillimit t bashksis njerzore, kan ndryshuar n prputhje me ndikimin e lidhjeve
ekonomike dhe t atyre kulturore.
Nga t gjitha veprimet e kundrligjshme si dhe mjetet q i prdor shteti me qllim t
mbrojtjes s t mirave t caktuara, pr procesin e t provuarit sipas Kodit t procedurs
penale jan me interes ato veprime inkriminuese t cilat i kan tiparet e veprave penale
si dhe mnyra e reagimit t organeve shtetrore ndaj kryersve t atyre veprave penale.
Nj shoqri njerzore e organizuar n shtet, nprmjet inkriminimit t veprave penale
shpreh qndrimin parimor ndaj kriminalitetit. Me kalimin e kohs, krahas inkriminimit
t sjelljeve t caktuara t individit, q sht br me t drejtn penale, sht br edhe
prcaktimi i rregullave pr veprimtari procedurale. Prandaj, dispozitat t cilat e
rregullojn veprimtarin e subjekteve n procedur penale, e prbjn t drejtn e
procedurs penale, e cila paraqet nj hallk pa t ciln nuk mund t realizohet me
sukses lufta kundr kriminalitetit. Shikuar historikisht, q nga sistemi skllavopronar e
kndej, procedura penale ka qen juridikisht e rregulluar. N prpikri sht ditur se
kush sht padits i autorizuar, kush dhe si e ka zhvilluar procedurn penale, cilat kan
qen mjetet e provs etj. 481
Si shihet, prve nevojs pr hartim t rregullave t caktuara pr sjellje t individit,
lufta kundr kriminalitetit imponon nevojn e hartimit edhe t rregullave procedurale
pr veprimtarin e subjekteve t caktuara, pik s pari t gjykats dhe t organeve t
tjera, n mnyr q t vrtetohen faktet t cilat do t ofronin prgjigje pr pyetjet: a
sht kryer vepra penale? kush e ka kryer veprn penale? dhe a ekzistojn supozimet
pr shqiptimin e sanksionit penal ndaj kryersit t asaj vepre penale? S'ka dyshim se n
kt prpjekje shtja penale n prgjithsi, pastaj shtja e kryersit t veprs penale si
dhe shtja e prgjegjsis s tij, si fakte kye procedurale kan zn, e edhe sot zn,
vend dominant n veprimtarin procedurale. Prgjigjen n kto pyetje duhet ta jap
gjykata me aktgjykim pasi n procedur penale ti analizoj dhe ti vlersoj provat dhe
t'i vrtetoj faktet t cilat jan me rndsi pr zgjidhjen e shtjes penale konkrete.
Aktgjykimi duhet ta plotsoj krkesn pr drejtsi n mnyr q n opinionin publik
t krijoj bindje pr rregullsin dhe drejtsin e tij, sepse prve drejtsis s
aktgjykimeve, sht me rndsi q ato edhe t pranohen si t tilla. N t kundrtn
mungesa e prgjithshme e bindshmris ndaj aktgjykimeve njhersh e ul autoritetin e
gjykatave n shoqri.
S'ka dyshim se procesi i t provuarit n procedur penale gjyqsore, i cili gjithnj
rezulton me vendim gjyqsor, z vend qendror n at procedur. Prandaj, Kodi, me
481
Karanovi, Milivoje, Utvrivanje vinosti u krivinom postupku, Beograd, 1981, fq. 22.
666
Ejup Sahiti
rastin e rregullimit t procedurs penale, ka rregulluar edhe procesin e t provuarit argumentimin n prgjithsi si dhe procesin e marrjes s disa provave konkrete.
Ndriimi dhe zgjidhja e shtjes penale n procedur penale kupton ndrmarrjen e nj
sr veprimesh procedurale me ndihmn e t cilave, duke i vrtetuar rrethanat e
ngjarjes n prputhje me ndodhit reale nga e kaluara, gjykata duhet ta gjej t vrtetn
n procedurn penale. Realizimi i ktij qllimi themelor procedural, q n realitet
paraqet shkalln m t lart t siguris pr t vrtetn q mund t arrihet n procedurn
penale, krkon q t vrtetohen faktet juridike relevante, t cilat kan rndsi juridikopenale, materiale dhe procedurale si jan: ekzistimi i veprs penale, i cilsive t saj, si
t atyre t prgjithshme, ashtu edhe t atyre t veanta, pastaj ekzistimi i prgjegjsis
s kryersit t veprs penale etj. Vrtetimi i fakteve n procedurn penale arrihet me
ndihmn e provave.
Dispozitat e Kapitullit XVI kan t bjn me parimin e krkimit dhe t gjetjes
(vrtetimit) t vrtets n procedur penale. N t drejtn e procedurs penale shpesh
flitet pr nocionin e vrtet materiale. Prkufizimi i till sht i pranueshm, por
vetm si negacion i prkufizimit e vrtet formale.
Parimi i krkimit dhe vrtetimit t t vrtets pr shum koh sht konsideruar dhe
sht quajtur parim bazik (superior) i procedurs penale. Mirpo, n kohn
bashkkohore gjithnj e m tepr po potencohet parimi i gjykimit fair ose parimi i
gjykimit t drejt dhe n koh t arsyeshme. Kshtu, pr shkaqe pragmatike, parimi i t
vrtets materiale po ia l vendin parimit t gjykimit fair/t drejt dhe n koh t
arsyeshme. N kt drejtim vlen t prmendet nj pjes e vendimit t nj nga gjykatat
federale t apelit m me ndikim n Shtetet e Bashkuara t Ameriks. Gjyqtari i asaj
gjykate shkruan: Thuhet se vrtetimi i t vrtets sht thelbi i procesit n procedur
penale, por menjher shton: Ne kurr nuk e dim a e kemi gjetur t vrtetn. Ska t
vrtet objektive, e vrteta krijohet n proces. Andaj qllimi i vrtet i procedurs sht
q t arsyetoj shqiptimin e sanksionit penal. Kjo arrihet ashtu q i prmbahemi parimit
t sjelljes fair/t drejt. Nga gjith kjo del vendimi i kapshm pr t gjith, t cilin nuk
mund ta kundrshtoj as njra pal 482
Sipas Prof. Damaka kohve t fundit n ShBA sht arritur konkludimi se nuk mund
t zhvillohet procedur formale e plot pr t gjitha veprat penale, me q kjo do ta
onte gjyqsin n bankrotim. Ky fakt u ka dhn impuls ideve t ndryshme pr
procedura t shkurtuara.
Dihet se detyra themelore e procedurs penale konsiston n mbrojtjen e shoqris nga
kriminaliteti (tendenca e efikasitetit) dhe n mbrojtjen e t drejtave t njeriut. Qasja
drejt tendencs s mbrojtjes s t drejtave t njeriut n procedur sjell n mendje
procedurn fair/t drejt. Kur shikohet ka shkruhet pr procedur t drejt dhe, ajo q
del nga jurisprudenca e Gjykats Evropiane pr t drejta t njeriut n Strasburg, shihet
se aty potencohen prania e palve n veprimet procedurale; barazia e armve midis
akuzs dhe mbrojtjes; prjashtimi i provave t kundrligjshme; privilegji kundr
vetakuzimit etj.
Kodi i procedurs penale i Republiks s Kosovs me dispozitat e tij bn nj lvizje
prpara n t gjitha fazat e procedurs penale, si jan, p.sh.: roli prokurorit t shtetit n
hetim; masat e fshehta dhe teknike t hetimit dhe vzhgimit; marrveshja pr pranimin
e fajsis; transformimi i shqyrtimit gjyqsor n pajtim me eksperiencat e sistemit
482
Cituar sipas: Damaka, Mirjan, Dokazno pravo u kaznenom postupku: opis novih tendencija, fq. 3.
667
Ejup Sahiti
adversial; forcimi i rolit t palve n marrjen e provave; pyetja kryqzore etj. Kodi,
ndonse me nj numr t konsiderueshm rregullimesh ka zgjidhje t sistemit
adversial, megjithat ai nuk heq dor nga parimi i t vrtets (neni 248, parag. 1, 326,
parag. 2). Nj procedur penale konkrete mund t jet zhvilluar n aspektin ligjor krejt
n rregull, pa shkelje t Kodit penal dhe pa shkelje esenciale t dispozitave t
procedurs penale, por vendimi mund t jet jo i drejt n qoft se i dnuari nuk sht
kryers i veprs penale.
Ekzistojn rregulla t shumta q shrbejn pr gjetjen e t vrtets. N vijim po i
prmendim ato q konsiderohen si m t rndsishme. Roli aktiv i gjykats me rastin e
procedimit t provave (ndonse bukur i reduktuar - nenet 329, parag. 4, 334, parag.1,
nnparag. 1.2., 346, parag. 7); aplikimi i teoris s muarjes s lir t provave nga ana
e gjyqtarit; autorizimi i gjykats penale pr ti zgjedh shtjet prejudikuese; mundsia
e paraqitjes s provave t reja - beneficium novorum etj.
Nga tr ajo q sht thn deri tash pr t vrtetn n procedur penale, del se intencat
e shoqris, si n fazn e rregullimit t procedurs penale, ashtu edhe me rastin e
zbatimit t saj, jan t orientuara n drejtim t vrtetimit t plot dhe t sakt t
gjendjes faktike ka njherit siguron arritjen e t vrtets. Por, nevoja e domosdoshme
shoqrore pr zbulimin e s vrtets nuk mund t merret si absolute, si qllim i
vetvetes. Arritja e t vrtets nuk sht qllim i pakushtzuar, t cilit do t'i
nnshtroheshin t gjitha interesat e tjera. Jurisprudenca demokratike manifestohet n
at se qllimi i procedurs nuk sht njohja e that e t vrtets, por njohja e saj n
mnyr socio-etike t pranueshme. 483 Andaj, pr shkak t nevojs s mbrojtjes edhe t
interesave t tjera, n procedur penale mund t ket mossuksese t arsyeshme n
konstatimin e kryersit, ashtu sikurse edhe suksese t paarsyeshme. N t vrtet,
sikurse n jetn e prditshme, ashtu edhe n procedur penale shprehet kolizioni i
interesave t cilat i nnshtrohen renditjes hierarkike, renditje t ciln e kushtzojn
parimet shoqrore n shkall t caktuar kulture dhe konstalacionet komplekse
shoqrore. Andaj, krkimi i s vrtets assesi nuk nnkupton mundsin e krkimit t
saj pa i zgjedhur mjetet. N kt drejtim, duhet t vihet n pah se pr ndriimin dhe
zgjidhjen e nj shtje penale konkrete gjykata nuk mund t shrbehet me fardo
mjetesh t provs. Ajo mund ti prdor vetm mjetet e provs t lejuara me ligj apo
ato q dalin nga parimet dhe fryma e normave procedurale, njhersh duke i u
prmbajtur forms s parapar ligjore. Gjithsesi duhet t kihen parasysh edhe ndalesat
e caktuara q i referohen ruajtjes s integritetit t individit, mbrojtjes s lirive dhe t
drejtave t njeriut t garantuara me akte ndrkombtare dhe me dispozita t brendshme.
Kshtu, shprehimisht ndalohet q liria e t pandehurit pr t formuluar dhe shprehur
mendimin e tij t ndikohet nprmjet keqtrajtimit, lodhjes s shkaktuar, ndrhyrjes
fizike, prdorimit t drogs, torturs, shtrngimit ose hipnotizimit si dhe me masa t
ndaluara me ligj, nprmjet premtimit t ndonj prfitimi t pa parapar me ligj etj.
(neni 267, parag. 4-6). KPP-s parasheh edhe disa shmangie nga konstatimi i s
vrtets, t cilat jan t parashikuara me qllim t mbrojtjes s t drejtave individuale t
pandehurit dhe t personave tjer. Shmangiet e tilla aspak nuk e zvoglojn rndsin e
t vrtets. N kt drejtim vlen t prmendet ndalesa reformatio in peius (neni 395),
ndalesa e paraqitjes s pyetjeve kapcioze (neni 154, parag. 4 parag. 2), provimi i nj
fakti vetm me prov t caktuar (neni 423. parag. 3), ndalesa e pyetjes s dshmitarve
483
Damaka, Obavetenje, fq. 187.
668
Ejup Sahiti
t privilegjuar (nenet 126-127), ekzistimi i identitetit subjektiv dhe objektiv ndrmjet

aktgjykimit dhe aktakuzs (neni 384, parag. 1 nnparag. 1.7. dhe 1.10) etj.
Sipas nenit 7, gjykata, prokurori i shtetit dhe policia t cilt marrin pjes n procedur
penale duhet saktsisht dhe trsisht ti vrtetojn faktet q jan t rndsishme pr
marrjen e vendimit t ligjshm. Ata duhet me vmendje dhe me prkushtim maksimal
profesional dhe me prkujdesje t njjt t vrtetojn faktet relevante si ato kundr t
pandehurit ashtu edhe ato n favor t tij.
Dispozitat procedurale lidhur me provat prcaktojn lirin e gjykats lidhur me
procesin e t provuarit, e cila manifestohet n dy drejtime: S pari, liria n prcaktim t
provave t cilat duhet proceduar pr vrtetim t fakteve relevante. N kt drejtim
gjykata, sipas vlersimit t vet, mund t pranoj dhe t lejoj procedimin e do prov t
pranueshme q ajo mendon se sht e rndsishme pr procedurn penale konkrete. S
dyti, autorizimi pr muarje t lir t gjitha provave t proceduara me qllim t
prcaktimit t rndsis ose papranueshmris s tyre.
Provat q flasin pr saktsin e ndonj fakti juridik relevant n procedur penale
fitohen me ndihmn e mjeteve t provs, t cilat jan t lejuara me norma ligjore ose,
s paku, rrjedhin gjithnj me mbshtetje n parimet e procedurs penale. Mjeti i provs
paraqitet si burim i provs. Ai sht instrument nprmjet t cilit transmetohet
prmbajtja e provs nga burimi i saj deri te gjykata. Si mjete t provs, n procedur
penale paraqitn persona (p.sh., i pandehuri, dshmitari, eksperti t cilt japin
deklarime q shrbejn si prov), sende (shkresa, instrumente dhe objekte t ndryshme)
dhe veprime t ndryshme (marrja n pyetje, tortura, kqyrja etj.).
shtja e sistemimit t mjeteve t provs n procedur penale mund t rregullohet n
mnyr t ndryshme. T gjitha sistemet e kan t prbashkt at se gjyqtarit asnj her
nuk i lejohet liria e plot n zgjedhjen e mjeteve t provs. N t vrtet, mnyra e
fitimit t provave t cilat prdorn pr vrtetimin e fakteve dhe mjetet e provs
nprmjet t cilave ato prova paraqiten mund t prcaktohen shprehimisht me ligj, p.sh.
Kodi prcakton formn procedurale pr marrjen e deklarimit t pandehurit (nenet: 174175 dhe 151-155), formn procedurale t marrjes s dshmis s dshmitarit (nenet:
124-135), formn procedurale t marrjes s mendimit t ekspertit (nenet: 136-148) etj.
Pavarsisht nga kjo, konsiderohet se t gjitha mjetet e provs, t cilat mund ti ofrojn
gjykats burim njoftimesh prkitazi me ndonj fakt kontestues, jan t lejuara q t
shrbejn si prov, po qe se si t tilla shprehimisht nuk jan prjashtuar me ligj. N
pik t fundit edhe ato burime njohurish, t cilat ndihmojn vrtetimin e fakteve, por q
ligji nuk i njeh, n mnyr t dobishme mund t shrbejn n procedur penale. M n
fund, ato do t mund t radhiteshin nn ndonj prov t ciln ligji e prmend. 484
Sot mnyra e numrimit ligjor t mjeteve t mundshme t provs shfrytzohet gjithnj
e m pak, qoft pr arsye se numrimi i t gjitha mjeteve t provs sht i
pamundshm, meq me prparimin e njohurive njerzore q i ofron shkenca
bashkkohore, po zbulohen mjete t reja t provs, qoft pr arsye se kufizimi i
mjeteve t provs do tia ngushtonte gjykats mundsin q n rast konkret t
shfrytzoj tr at q kontribuon pr vrtetim m t mir t fakteve. Mirpo, pranimi
dhe aplikimi i mjeteve t reja, pr t cilat Kodi nuk flet konkretisht e q gjithnj e m
tepr i ofron shkenca, ndaj t cilave teoria e s drejts s procedurs penale dhe
legjislacioni nuk bn t mbeten t shurdhta, duhet t rrjedh n frymn e parimeve dhe
484
Grubia, injenino stanje u krivinom postupku, Zagreb, 1963, fq. 39-40.
669
Ejup Sahiti
t standardeve etike bashkkohore. N t vrtet, aplikimi i mjeteve teknike pr nevoja

t ndryshme sht shtje e prditshmris. Ato gjithnj e m tepr po fitojn shkall
m t gjer zbatimi. Ky fakt sht rezultat i prparimit teknik t bots s sotme me t
cilin patjetr duhet t llogaritet edhe n lmin e procedurs penale. 485 Mirpo, zbatimi i
tyre n procedur penale njkohsisht imponon nevojn q t kihen parasysh edhe
problemet e shumta t cilat paraqiten pr shkak t kolizionit t interesave. 486 Prdorimi
i mjeteve teknike pr zbulimin e veprave penale patjetr duhet t jet human dhe
procedur e kulturuar, e cila krkon ngritje profesionale dhe prvoj t madhe.
Prdorimi i tyre nuk bn t sjell n pikpyetje dinjitetin njerzor as integritetin e
individit, bile edhe me kusht q t mos zbulohet e vrteta. Trendi i zgjidhjes s ktij
problemi, gjithsesi, duhet t rrjedh n drejtim t zhvillimit t shoqris kah progresi
me qllim prfundimtar pr lirimin e njeriut, e jo n drejtim t robrimit t tij. 487
shtja e mjeteve t provs, prve rndsis procedurale, ka edhe rndsi shoqrore e
politike. Sado q vrtetimi i gjendjes faktike ka shum rndsi, ajo nuk bn t arrihet
me fardo qoft mjetesh t provs. Prandaj, me kt rast gjithsesi duhet pasur
parasysh at se, si thot Marina, 488 do burim i t dhnave nuk mund t jet mjet i
provs, me q nj gj e till do t thoshte pranim i maksims sipas t cils qllimi e
arsyeton mjetin, ka n procedur penale paraqet rrezik potencial pr arbitraritet n
procedim t provave.
Me rastin e trajtimit t mjeteve t provs gjithsesi duhet pasur parasysh edhe disa
kufizime ligjore lidhur me prdorimin e tyre. Jasht do kontesti sht se gjykata sht
e lidhur me ato forma dhe kufizime t mjeteve t provs.
Nga ka u tha m lart del se n procedur penale, me qllim t gjetjes s t vrtets,
varsisht nga situata e rastit konkret, sht e mundur t prdoret si prov do burim i
njohjes i cili kontribuon pr ndriimin e veprs dhe gjetjen e kryersit t saj dhe t
shrbehet me t gjitha ato mjete t provs t cilat nuk jan n kundrshtim me parimet
e procedurs penale, njhersh duke pasur kujdes t rrept pr ndalesat q i v ligji n
at drejtim.
Dihet se ligjet procedurale bashkkohore e ndalojn prdorimin e forcs, t krcnimit
dhe t mjeteve t tjera me qllim q nga i pandehuri t merret deklarimi ose pohimi.
Nxjerrja me dhun e deklarimit t t pandehurit ose dshmitarit sht inkriminuar si
vepr penale. 489 Mirpo, prkundr asaj se ndalesat ligjore n kt drejtim jan t qarta,
duke e pasur parasysh at se Kodi merret edhe me provat t cilat jan marr n rrug
joligjore, vetvetiu del konkludimi se n procedur penale, megjithat, nuk prjashtohet
mundsia q organi procedues n ndonj rast konkret t devijoj ashtu q mos ti
485
Damaka, Mirjan, Potajna upotreba aparata sprava za prisluskivanje u krivinom procesu, Zbornik
Pravnog Fakulteta Zagreb, nr. 3-4/1960. N faqen 206 Damashka me t drejt thekson: Sikur n
hulumtimin e veprave penale tepr leht ta hidhnim do prsosje teknike t veprimeve operative, me t
vrtet do t kishin t drejt ata t cilt do t na pyesnin pse i prdorni dylbit, radiostacionet lvizse dhe
mjetet transportuese kur i keni syt, gojn dhe kmbt.
486
Kobe, Peter, Rezultati prislukivanja kao dokaz u krivinom postupku, Naa zakonitost, nr. 11-12/1985,
fq. 1271, elih, Alenka, Problemi krivino pravne zatite privatnosti pri primeni kompjuterske tehnike,
JRKKP, nr. 2/1981, fq. 203.
487
Ibid.
488
Krivina postapka na SFRJ, Skopje, 1979, fq. 223.
489
Sdo mend se hartimi i normave juridike, t cilat ndalojn keqprdorimet dhe keqtrajtimet n procedur
penale sht m se i domosdoshm pr nj shoqri t organizuar n shtet. Mirpo, normat e tilla, nuk bn t
shrbejn vetm si dekor i ligjit, ato duhet t respektohen.
670
Ejup Sahiti
respektoj rregullat procedurale. Pr provat e mbledhura n mnyr kundrligjore

(deklarimin e t pandehurit ose t dshmitarit etj.), parashihen edhe pasoja t caktuara
procedurale, pasoja t cilat e bjn provn e till t papranueshme. N ato prova, sipas
rregullit, nuk mund t mbshtetet vendimi gjyqsor.
Vshtruar konkretisht, si prov n procedur penale paraqiten: deklarimi i t
pandehurit, dshmia e dshmitarit, deklarimi i ekspertit, t dhnat q i prmbajn
shkresat, regjistrimet e fituara nprmjet incizimit teknik, sendet, si dhe indicet. Palt
dhe gjykata duhet t angazhohen ashtu q t gjitha provat ekzistuese ti shtrojn dhe ato
t analizohen para se t merret vendimi gjyqsor i shkalls s par. N kt drejtim nuk
bn t lehet anash edhe roli aktiv q e ka gjykata. Megjithat, nevoja pr gjetjen e s
vrtets materiale n procedur nuk duron kufizime t rrepta kohore pr paraqitjen e
provave. Provat e reja, t quajtura beneficium novorum, mund t paraqiten n cilindo
stad t procedurs penale bile edhe pas forms s prer t vendimit gjyqsor, natyrisht
duke e arsyetuar vonesn.
Propozimi dhe procedimi i provave bhet gjat tr zhvillimit t procedurs penale.
Gjith veprimtaria e organeve procedurale n mbledhjen e provave dhe verifikimin e
tyre paraqet ann e jashtme t procesit t t provuarit, ndrsa veprimtaria mendore,
logjike, e cila sjell te njohja e fakteve dhe zbulimi i s vrtets lidhur me veprn penale,
prbejn ann e brendshme t ktij procesi. Ska dyshim se faza e fundit dhe m e
rndsishme e procesit t t provuarit sht faza e muarjes s provave. Pas muarjes
s provave, gjykata nj fakt kontestues e merr si t vrtet apo t pavrtet dhe ksisoj
konstaton t vrtetn n procedurn penale. muarja e provave 490 sht proces operimi
mendor i ndrlikuar pr realizimin e t cilit, prve njohuris s ligjshmrive t
mendimit logjik, sht e nevojshme edhe njohja e psikologjis gjyqsore, e cila merret
me studimin e ligjshmrive rreth formimit dhe manifestimit t vetdijes s
pjesmarrsve procedural. muarja definitive e provave, sipas rregullit, bhet me
rastin e procedimit t tyre n shqyrtim gjyqsor apo n seanc pr kshillim dhe votim.
490
Gjat historis jan ndrruar dy teori t muarjes s provave: teoria legale e vlersimit t provave dhe
teoria e muarjes s lir t provave. donjra nga kto dy teori kan qen prodhim i kushteve t caktuara
shoqrore ekonomike dhe politike dhe shprehje e tyre n t drejtn e procedurs penale.
N Ligjin e procedurs penale (neni 16) i aplikueshm m prpara n Kosov, parimi i muarjes s lir t
provave nnkuptonte q E drejta e gjykats dhe t organeve shtetrore t cilat marrin pjes n procedur
penale q t vlersojn ekzistimin ose mosekzistimin e fakteve nuk sht e lidhur as e kufizuar me rregulla
provuese formale t posame, ndrsa neni 152 i Kodit t procedurs penale t Republiks s Shqipris
prcakton se muarja e provave sht prcaktimi i vrtetsis dhe fuqis provuese t tyre. do prov i
nnshtrohet shqyrtimit dhe nuk ka vler t paracaktuar. Gjykata i mon provat sipas bindjes s formuar pas
shqyrtimit t tyre n trsi. Parimi i muarjes s lir t provave sipas Kodit t prkohshm t procedurs
penale t Kosovs ishte definuar paksa ndryshe. Parag. 2 i nenit 152 i KPPK-s, si sht cekur m lart,
krahas autorizimit t plot pr prcaktim lidhur me at se cilat prova duhet shqyrtuar n rastin konkret,
autorizon gjykatn q t vlersoj lirisht t gjitha provat e parashtruara me qllim t prcaktimit t
rndsis ose papranueshmris s tyre. Ndrsa Kodi i procedurs penale tani n fuqi n nenin 259 parasheh
se cilado prov q nuk ka t bj me t provuarit e ndonj elementi t veprs penale, dmit t shkaktuar me
vepr penale, mbrojtjen nga ndjekja apo ndonj shtjeje tjetr t rndsishme mund t mohet si prov
qartazi e parndsishme dhe sht prov e papranueshme (thellsisht e papranueshme) sipas nenit 19,
paragrafi, nnparagrafi 1.29.
Prvoja e gjat njerzore, e arritur n lmin e funksionimit t gjyqsis, ka treguar se vlersimi i drejt i
provave nuk duron kurrfar shabllonesh t ashpra, q m par t prcaktuara, por se ai duhet t jet detyr
dhe rezultat i puns s gjykats, e cila i analizon provat sipas parimit t drejtprdrejt dhe parimit
kontradiktor. Ska dyshim se me lnien e shtjes s vlersimit t provave n detyr t drejtprdrejt t
gjyqtarit, funksioni i tij bhet m prgjegjs.
671
Ejup Sahiti
Mirpo, organi procedural vjen n situat q n nj mas ta moj ndonj prov edhe
m hert. Kshtu, gjat procesit t marrjes dhe t analizs s provs konkrete, organi
procedural duhet t analizoj dhe t verifikoj seciln prov, n mnyr q, po qe se
paraqitet nevoja, t hulumtohet n at drejtim edhe ndonj prov tjetr. M tutje, meq
gjat rrjedhs s procedurs penale ekzistojn shkall t ndryshme intensiteti t
bindshmris se a sht i pandehuri kryers i veprs penale apo jo, organi procedural
vjen n situat q n nj mas ti vlersoj provat prej fillimit t procedurs penale. N
t vrtet zbatimi i hetimit bhet kur ekziston dyshimi i arsyeshm se personi i dyshuar
ka kryer vepr penale, kurse pr ngritjen e akuzs duhet t jet arritur shkalla e
besueshmris. Mirpo duhet pasur parasysh se konstatimi se i pandehuri sht kryers
i veprs penale duhet t jet rezultat i vendimit gjyqsor t mbshtetur n bindshmri t
plot, i cili merret n shqyrtim gjyqsor me rastin e gjykimit t shtjes penale.
Teoria e muarjes s lir t provave (teoria e bindjes s brendshme e gjyqtarit) pr kah
koncepti dhe rregullimi i saj sht e kundrt me teorin legale t vlersimit t provave.
Kjo teori bazohet n parimin e s vrtets materiale. Sipas saj gjykata nuk sht e
lidhur me kurrfar rregullash formale provuese pr sa i prket asaj se a do ta
tr materialin provues, i cili n procedur penale sht paraqitur si rezultat i
norma ligjore, vlersimi i provave nuk bn t jet vlersim arbitrar. Gjyqtari nuk bn ta
ngatrroj parimin e muarjes s lir t provave me lirim nga respektimi i rregullave
proceduar, por ai nuk mund t dal jasht kufijve ligjor q kan t bjn qoft me
mbledhjen e provave qoft me procedimin e tyre n shqyrtim gjyqsor. muarja e
provave patjetr duhet t mbshtetet n ligjshmri t prgjithshme t logjiks dhe t
gjykimit, ka duhet t shrbej si tend kundr keqprdorimeve me rastin e muarjes s
tyre pr marrjen e vendimit n procedur.
Vlersimi i lir i provave do duhej t sjell argumentimin me nj siguri dhe qartsi
logjike absolute, mohimi i t cils nuk do t ishte i mundshm. Pr argumentim t till
kushtimisht mund t flitet kur kemi t bjm me arritje t rezultateve t provimit me
ndihmn e shkencave ekzakte. Te grupi tjetr i provave bhet argumentimi me
mbshtetje psikologjike, q kupton bindshmrin m t lart deri te e cila mund t
arrihet. Q t dy llojet e vlersimit jan prezent n procedurn penale, por ato duhet t
mbshteten n aso faktesh q mund t perceptohen n botn e jashtme, t cilat mund t
kontrollohen n mnyr q t mos mbetet asnj shkak pr t dyshuar n saktsi. Andaj,
pa mbshtetje n fakte konkrete, bindja e lir nuk mund t aplikohet me rastin e marrjes
s aktgjykimit penal. Vlersimi i provave sipas bindjes s lir patjetr duhet t jet
shqyrtim dhe vlersim i gjithanshm logjik e psikologjik i t gjitha provave q jan
shqyrtuar n shqyrtim gjyqsor.
Kur procesin e muarjes s provave e zbrthejm n mnyr analitike vrejm se,
varsisht nga disa lloje t provave (provat personale, provat materiale etj.) ekzistojn
edhe ligjshmri t caktuara, studimin e t cilave e bjn disiplina t ndryshme
shkencore, si bie fjala, psikologjia gjyqsore, kriminalistika etj. Provat personale
672
Ejup Sahiti
dominojn n vrtetim t fakteve pr marrje t vendimit n shtjet penale. Provimi me

ndihmn e tyre nuk sht doher aq i sigurt, sepse ato sipas natyrs s tyre,
shoqrohen me numr t konsiderueshm vetish, si jan: aftsia e kufizuar e
perceptimit, e memorizimit e riprodhimit, prirja q boshllqet t plotsohen me
konkluzione logjike, prirja q t anohet kah i forti, sugjestibiliteti, kushtzimi i sjelljes
me lidhjet emocionale, ekzistimi i interesit t kundrt etj. Prkundr mangsive q i
shoqron provat personale, shum fakte n procedur penale nuk mund t vrtetohen
pa prdorimin e tyre. Prpjekjet pr ti zvogluar mangsit n kt drejtim bhen duke
e prcaktuar mnyrn prkatse t mbledhjes dhe shfrytzimit t provave t tilla.
Gjyqtari gjithsesi duhet t posedoj njohuri themelore nga psikologjia gjyqsore,
kriminalistika etj., sepse me rastin e muarjes s lir t provave, megjithat, bindja e tij
duhet t inkorporohet n ligjshmrit deri te t cilat ato kan arritur. Me rastin e
muarjes s lir t provave, gjyqtari gjithsesi prdor metodn e deduksionit logjik ose
metodn e induksionit logjik. Mirpo, vetm analiza logjike e provs nuk mjafton
sepse, pr shkak t mungess s ndrgjegjes dhe t vullnetit t mir, nj konstruksion
mund t jet logjik por jo i sakt. Prandaj, prve analizs logjike t provs ekziston
edhe analiza teknike e provs e cila realizohet me aplikimin e metodave teknike e
shkencore pr zbulimin dhe muarjen e vlers provuese t tyre me t cilat merret
kriminalistika. Metodat logjike dhe teknike t vlersimit t provave, kur sht fjala pr
prova personale, plotsohen edhe me muarje psikologjike t tyre. Gjyqtari ka nevoj
pr njohje t psikologjis gjyqsore, bile pr njohje m t mir sesa e njeh
kriminalistikn, sepse n lmin psikologjik, sipas rregullit, vepron vetm pa u
mbshtetur n ekspert. Mirpo, edhe pr kundr posedimit t njohuris s nevojshme,
faktor m i rndsishm pr procedim dhe muarje t drejt t provave sht prvoja e
gjyqtarit.
Me rastin e muarjes s provave personale si shtje qendrore paraqitet fakti nse
deklarimi sht i sakt. Dihet, p. sh. se pasaktsia e provave personale mund t jet
rezultat i deklarimit t rrem t kryer me vetdije, me rast deklarimi konsiderohet
subjektivisht i rrem. Ve ksaj, edhe prkundr qllimit t mir dhe dshirs s t
pyeturit q ta thot t vrtetn, ndodh q deklarimi t jet jo i sakt, me rast kemi
deklarim subjektivisht t sakt, por n realitet objektivisht t pasakt. Faktin se nj
deklarim mund t jet subjektivisht i sakt, por objektivisht jo i sakt gjyqtari gjithnj
duhet ta ket parasysh, sepse n rastin konkret kjo mund ti siguroj muarje t drejt
t provs. M tutje, me rastin e muarjes s deklarimit, jan me rndsi interesimi q e
tregon i pyeturi pr shtjen penale, burimet nga t cilat fitohen njoftimet si dhe
motivet e tjera t deklarimit. Saktsia apo pasaktsia e deklarimit (t pandehurit ose t
dshmitarit) n mas t madhe varet si nga faktor t ndryshm t jashtm ashtu edhe
nga vetit individuale t t pyeturit. N saktsi t deklarimit ndikojn edhe shum
faktor t tjer si jan: aftsia e perceptimit, kujtesa dhe riprodhimi i asaj q sht
perceptuar. rregullime t ndryshme mund t paraqiten gjithashtu kur ato kan lidhje
me ndonj fenomen n mendjen/psiken e t pyeturit. N ann tjetr, situata n t ciln
gjendet dshmitari me rastin e perceptimit t fakteve (largsia, ndriimi etj.) intervali i
kohs s kaluar nga momenti i perceptimit deri te reprodukimi, si dhe kushtet n t
cilat merret n pyetje po ashtu kan ndikim n deklarimin e tij. N t vrtet tregimi
spontan sht m pak i gjer por sht m i sakt nga tregimi i fituar duke e marr n
pyetje.
673
Ejup Sahiti
Shikuar n prgjithsi muarje e lir e provave mund t jet absolute dhe progresive491relative.
N t drejtn ton t procedurs penale muarja e provave bhet sipas teoris
progresive t muarjes s provave. Gjykata ka pr detyr q me ndrgjegje t vlersoj
do prov nj nga nj dhe n lidhje me provat tjera dhe n baz t vlersimit t till t
nxjerr konkluzionin se a sht provuar nj fakt (nenit 361 parag. 2). Gjykata sht e
obliguar q n arsyetim t aktgjykimit t'i paraqes n mnyr t qart dhe t plot se
cilat fakte dhe pr far arsyesh e merr nj fakt si t provuar ose si t pa provuar (neni
370 parag. 7). M n fund nse aktgjykimi nuk ka fare arsyetim pr faktet e
rndsishme ose ekziston kundrthnie ndrmjet dispozitivit dhe arsyetimit ather me
at aktgjykim sht br shkelje esenciale e dispozitave t procedurs penale (neni 384,
parag. 12 lidhur me nenin 370, parag. 6).
Subjektet procedurale t cilt vlersojn ekzistimin apo mosekzistimin e fakteve nuk
jan t lidhura me ndonj udhzim q nj fakt konkret mund ta provojn me prova t
llojit t caktuar. Prjashtimisht, Kodi krkon q rrethana t caktuara t vrtetohen me
mjete provuese t caktuara: - pr rishikim t procedurs penale n dobi t t dnuarit
(neni 422, parag. 1 dhe neni 423 parag. 1, nnparagraft 1.1. dhe 1.2.) rrethana se
aktgjykimi i forms s prer sht mbshtetur n deklarim t rrejshm t dshmitarit,
ekspertit ose prkthyesit apo aktgjykimi sht pasoj e veprs penale t kryer nga
gjyqtari ose personi q ka ndrmarr veprimet hetimore mund t vrtetohet me
aktgjykim t forms s prer me t cilin personi i till sht shpallur fajtor pr vepr
penale deklarimet e rrejshme (neni 392 i KP-s); - se nj fakt nuk mund t merret se
sht provuar nse prova t caktuara nuk jan n favor (p.sh. llojet e ekspertimit t
detyrueshm, nenet 139, 143, parag. 1); - provat e pa pranueshme n t cilat nuk mund
t mbshtetet vendimi gjyqsor, nenet: t cilat kan t bjn me t pandehurin, 257,
parag. 3, 262, 152, parag. 2 dhe 3, 155; me dshmitarin neni 128; me kqyrjen ose
rikonstruksionin neni 150, parag. 2; me kontrollin neni 111; me masa t fshehta t
hetimit dhe vzhgimit, neni 97, parag. 1; me pyetjet kapcioze, neni 154, parag. 4.
Fakti q neni 262 i KPP-s prcakton se n far provash t vetme nuk mund t
mbshtetet vendimi gjyqsor, se aplikimi i parimit in dubio pro reo n nj mnyr
nnkupton futjen e nj rregulle formale n procesin e t provuarit, apo se pr lejim e
rishikimit t procedurs penale krkon prov t caktuar, nuk e v n pyetje ekzistimin e
teoris s muarjes s lir t provave.
491
muarja e lir e provave mund t bhet n dy mnyra. Sipas mnyrs s par gjykata i mon provat
lirisht, pa qen e kufizuar me ndonj form ligjore, por vetm n baz t bindjes q e ka krijuar me rastin e
analizs s provs, pa pasur obligim q pr bindjen e vet t paraqes llogari. Nj mnyr e till e muarjes
s provave ekziston t juria (porota) klasike e tipit anglosakson nga e cila fare nuk krkohet arsyetimi i
verdiktit t saj. Mnyra e dyt e muarjes s lir t provave gjithashtu bazohet n bindjen e brendshme t
lir t gjykats, e cila pikspari sht rezultat i vlers objektive t provave, e cila shndrrohet n rezultat
subjektiv - bindje t lir t gjyqtarit. Mirpo bindja lir e krijuar n kt mnyr duhet t argumentohet
nprmjet arsyetimit t aktgjykimit n mnyr q dokush t njoftohet se si ka ardhur gjykata deri t bindja
konkrete. Prandaj bindja e lir e kuptuar n kt mnyr paraqet teorin progresive t muarjes s lir t
provave.
674
Ejup Sahiti
Neni 257 [Rregullat e prgjithshme pr prova]

1.
2.
3.
4.
5.
6.
Rregullat e provs t parapara n kt nen zbatohen n t gjitha procedurat

penale para gjykats dhe, n rastet kur e parasheh ky Kod, ato gjithashtu
zbatohen n procedurat para prokurorit t shtetit dhe policis.
Provat e marra me shkelje t dispozitave t procedurs penale jan t
papranueshme kur ky Kod ose dispozita t tjera t ligjit shprehimisht
parashikojn kshtu.
Gjykata nuk mund ta mbshtes vendimin e saj n prova t papranueshme.
Gjat do intervistimi ose marrjeje n pyetje ndalohet q:
4.1. Liria e t pandehurit pr t formuluar dhe shprehur mendimin e tij
t ndikohet nprmjet keqtrajtimit, lodhjes s shkaktuar, ndrhyrjes
fizike, prdorimit t drogs, torturs, shtrngimit ose hipnotizimit;
4.2. I pandehuri t kanoset me masa t ndaluara me ligj;
4.3. T premtohet ndonj prfitim q nuk parashihet me ligj; dhe
4.4. T dobsohet kujtesa e t pandehurit ose aftsia e tij pr t kuptuar.
Ndalesa nga paragrafi 4 i ktij neni zbatohet pavarsisht nga plqimi i
personit t intervistuar ose t marr n pyetje.
Kur intervistimi ose marrja n pyetje sht zbatuar n kundrshtim me
paragrafin 4 t ktij neni, procesverbali i intervistimit ose marrjes s till
n pyetje sht i papranueshm.
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 t ktij neni ka karakter prcaktues lidhur me at se cilat
organe procedurale duhet ti zbatojn dispozitat e Kapitullit XVI. Ato pikspari i
dedikohen gjykats n procedur penale, ndrsa prokurorit t shtetit dhe policis kur
kt e parasheh Kodi.
Me Kodin e prkohshm t procedurs penale t Kosovs, si dihet, ishte br
ristrukturimi i stadit t hetimeve dhe kalimi i kompetencave operative te prokurori
publik dhe policia. Veprimtaria hetimore, ndonse zhvillohej n procedur paraprake,
ajo ishte pjes e procedurs penale, andaj edhe pr t n parim vlenin rregullat t cilat
kishin t bnin me procedurn penale, e q kishin t bnin me respektimin e dinjitetit t
personalitetit t pandehurit dhe t pjesmarrsve tjer procedural dhe me njoftimet e
caktuara prkitazi me t drejtat q u takojn. 492
Bazuar n KPP-n n fuqi, provat i mbledhin organet procedurale (policia, prokurori i
shtetit, gjykata). Me rastin e paraqitjes s kallzimit penal policia paraqet provat q i
492
Ligji i procedurs penale i aplikueshm n Kosov para aprovimit t Kodit t prkohshm t procedurs
penale t Kosovs, reagimin e organeve shtetrore kundr kriminalitetit faktikisht e ndante n procedur
parapenale dhe n procedur penale. Pr veprimtarin e organeve t punve t brendshme n procedur
parapenale nuk aplikoheshin dispozitat e LPP-s, sepse sipas disa proceduralistve konsiderohej se procedura
parapenale nuk sht pjes e procedurs penale. Rregullat e provs, t parapara me LPP-n vlenin pr
gjykatn nga momenti kur gjyqtari hetues merrte aktvendimin pr zbatimin e hetimit. Ska dyshim se
problemi ky i procesit t t provuarit n at procedur ka qen fakti se, ndonse t dhnave t cilat i
mblidhnin organet e punve t brendshme ligji nuk ua njihte vlern n kuptimin provues, por vetm n
kuptimin njohs, ato t dhna bashk me kallzim penal dhe me krkes t prokurorit publik pr zbatim t
hetimit bheshin pjes e shkresave penale.
675
Ejup Sahiti
kadhe ndrmerr masa pr ti ruajtur gjurmt e veprs penale, sendet mbi t cilat ose me
ndihmn e t cilave sht kryer vepra penale, t cilat mund t shrbejn si prova dhe
mbledh t gjitha informacionet t cilat mund t prdorn n procedur penale (neni
78, parag. 2).
Sipas nenit 8, parag. 2 dhe nenit 361, parag. 1 gjykata e merr vendimin n baz t
provave q shqyrtohen dhe verifikohen n shqyrtim gjyqsor. Prandaj edhe, provat e
mbledhura nga policia ose nga prokurori i shtetit e fitojn vlern provuese pr
mbshtetje t vendimit gjyqsor vetm pasi t shqyrtohen dhe t verifikohen n
shqyrtim gjyqsor. Pr sa i prket deklarimit t t pandehurit dhn policis ose
prokurorit t shtetit, ai mund t jet prov e pranueshme n gjykat vetm kur sht
marr n pajtim me dispozitat e nenit 73, parag. 1, nenit 131 ose 132 dhe n pajtim me
nenet 151 deri 155. Deklarimet e tilla mund t prdoren pr ta kundrshtuar deklarimin
e t pandehurit n gjyq ose si prov e drejtprdrejt n pajtim me nenin 262, parag. 2
(neni 261, parag. 1). M tutje deklaratat e dhna nga i pandehuri n fardo konteksti,
nse jan dhn n mnyr vullnetare dhe pa shtrngim, jan prova t pranueshme gjat
shqyrtimit kryesor kundr t pandehurit, por jo edhe kundr t bashkpandehurve.
Deklaratat e tilla nuk mund t shrbejn si prov e vetme fajsuese apo vendimtare pr
dnimin e t pandehurit (neni 123, parag. 5).
Neni 123 i KPP-s rregullon shtjen e marrjes n pyetje (intervistimit), shtjen e
marrjes s deklarats n procedur paraprake 493 dhe shtjen e mundsis hetuese t
veant, t cilat, sipas nenit 261, paragraft 2, 3 dhe 4, mund t prdorn si prov n
shqyrtim kryesor si vijon: - provat e siguruara nprmjet marrjes n pyetje
(intervistimit) n procedur paraprake, n shqyrtim kryesor mund t prdorn gjat
marrjes s trthort n pyetje pr vnien n dyshim t dshmitarve nse dshmitari ka
dshmuar ndryshe nga dshmia e dhn gjat intervistimit n procedur paraprake. Deklarata e siguruar gjat procedurs paraprake pranohet gjat shqyrtimit kryesor pr
marrjen e trthort n pyetje t dshmitarit t njjt dhe mund t prdoret si prov e
drejtprdrejt gjat shqyrtimit kryesor nse dshmitari nuk sht n dispozicion pr
shkak t vdekjes, smundjes, privilegjeve apo mungess s pranis s tij n Kosov,
por nuk mund t prdoret si prov e vetme apo vendimtare fajsuese pr dnimin e t
pandehurit.
M n fund, provat e siguruara gjat mundsis hetuese t veant sipas nenit 149 jan
plotsisht t pranueshme gjat shqyrtimit kryesor nse s paku njri nga dy gjyqtart
493
Puna e jon sht t komentojm dispozitat e KPP-s e jo ta kritikojm at. Megjithat, n kt rast nuk
mund t kalojm pa e shprehur mendimin ton prkitazi me terminologjin e prdorur n Kod n gjuhn
shqipe prkitazi me marrjen n pyetje n procedur paraprake dhe me deklaratn n procedur paraprake, t
ciln e ka prdorur prkthyesi i Kodit. Kjo, pa dyshim, n fillim ka krijuar nj huti tek juristt. Pr veprimet
e siprprmendura Kodi i Prkohshm i procedurs penale i referohej intervistimit dhe marrjes n pyetje.
Mendojm se as n Kodin e ri nuk ka pasur arsye pr trajtim ndryshe t procesit t intervistimit dhe t atij t
marrjes n pyetje, aq m pak kur edhe Kodi i ri n nenin 257, parag. 4 i referohet intervistimit dhe marrjes
n pyetje. Dikush mund t shtroj pyetjen pse komentuesit e ktij Kodi nuk kan reaguar n kt drejtim
meqense ata kan qen t kyur n Grupin punues t Komisionit Legjislativ t Kuvendit t Kosovs pr
shqyrtim t Projektit t KPP-s. Dihet fakti se shumica drmuese e amendamenteve t aprovuara n Grupin
punues ishin t iniciuara dhe t arsyetuara nga ne profesort e procedurs penale. Mirpo, duhet pasur
parasysh se shqyrtimi i Projektit n nj an sht br nn presionin e kohs, e n ann tjetr nj numr i
konsiderueshm propozimesh tona nuk jan miratuar n Grupin punues me arsyetimin se, nse krkohet
amendamentim i 40% t dispozitave t Projektit do duhej t shkohet n ridraftim t Projektit pr ka m nuk
kishte koh!
676
Ejup Sahiti
antar t kolegjit gjykues (trupit gjykues) q ka dgjuar dshmit sht gjyqtar n

trupin gjykues n shqyrtim kryesor dhe nse dshmitari nuk sht n dispozicion pr
shkak t vdekjes, smundjes, privilegjeve apo mungess s pranis s tij n Kosov.
Nse trupi gjykues n shqyrtim kryesor nuk prfshin s paku nj prej gjyqtarve q ka
shrbyer n Kolegjin pr Mundsin e Veant t Hetimit, provat trajtohen si prova t
marra nga deklarata n procedur paraprake nga paragrafi 3 i nenit 123.
Paragraft 2 dhe 3.
Provat procedohen gjat gjith rrjedhs s procedurs penale. Ato i procedon policia,
prokurori i shtetit dhe gjykata. Informacionet dhe t dhnat t cilat i mbledh policia,
qoft me vetinisiativ apo me krkes t prokurorit t shtetit si dhe provat q i
mbledh prokurori i shtetit jan me rndsi pr ndriim dhe zgjidhje t shtjes penale.
Sipas paragrafit 1 t ktij neni, n rastet kur parasheh Kodi, rregullat e provs
gjithashtu zbatohen n procedurat para prokurorit dhe policis. Pavarsisht nga kjo, pr
shkak t karakterit adversial (akuzator) t procedurs penale, do prov n t ciln
gjykata synon ta mbshtes vendimin gjyqsor duhet t shqytohet dhe t verifikohet n
shqyrtim gjyqsor (neni 8, parag. 2, 361, parag. 1). Ndonse shfrytzimi i
informacioneve q i mbledh policia shpesh sht i domosdoshm pr procedur
penale, ato nuk e gzojn epitetin e provs n t cilin mund t mbshtetet vendimi
gjyqsor. 494
Sipas nenit 70 parag. 1 dhe 2) detyr themelore e policis sht q kur ekziston dyshim
i arsyeshm se sht kryer vepr penale q ndiqet sipas detyrs zyrtare, ajo ex officio
ose me krkes t prokurorit t shtetit ndrmerr t gjitha masat e nevojshme pr t
prcaktuar vendndodhjen e kryesit, pr t ndaluar kryesin ose ndihmsin e tij nga
fshehja ose arratisja, t gjej dhe t ruaj gjurmt dhe provat tjera t veprs penale dhe
sendet t cilat mund t shrbejn si prova dhe t mbledh t gjitha informacionet t
cilat mund t prdorn n procedur penale. M konkretisht pr autorizimet e policis
shih m tutje paragrafin 3 t nenit 70 t KPP-s.
Me qllim q t realizohet detyra themelore, policia mund t mbledh informacione nga
personat q jan n gjendje t'i ofrojn t dhnat e caktuara, informatat dhe provat pr
veprn penale dhe kryersin e saj. Policia aktivitetin e vet e ushtron, para s gjithash,
n procedur paraprake penale. Prandaj ajo sht e autorizuar q t krkoj
informacione nga qytetart. Si organe ndihmse t prokurorit t shtetit dhe t gjykats
policia ka rol t rndsishm n veprimtarin e ndjekjes penale. Mirpo, kur vepron n
kuadr t procedurs penale, nn kushte t caktuara, ka autorizime q t ushtrojn
veprime hetimore. Pavarsisht a vepron policia me vetiniciativ apo sipas krkess s
prokurorit t shtetit, rregullat e provs t prcaktuara me KPP-s zbatohen edhe n
procedimet policore. Pra, policia, nn kushtet q vlejn pr gjykatn dhe prokurorin e
shtetit, mund t intervistoj qytetar n cilsi t t dyshuarit - t pandehurit, dshmitarit
ose ekspertit.
494
sht fakt i pa mohueshm se n luft kundr kriminalitetit policia gjendet n vijen e par t frontit. Pr
realizim t suksesshm t asaj lufte ajo sht e thirrur q t ndrmarr nj aktivitet t paraprcaktuar.
Autorizimet e saj nuk jan gjithher t njejta, bile as n kuadr t nj shteti n distanca kohore dhe jan t
kushtzuara me qndrime dhe zgjidhje kriminalo-politike n luft kundr kriminalitetit.
677
Ejup Sahiti
N baz t intervistimit hartohet procesverbali ose shnimi zyrtar. Pastaj, t gjitha t

dhnat q i kan mbledhur, bashk me kallzimin penal, i dorzohen prokurorit t
shtetit. Prmbajtja e informacioneve i ofron prokurorit t shtetit, si pal n procedur,
t dhna t nevojshme, n mnyr q t vendos se a do ta vj n lvizje procedurn
penale apo do ta hedh kallzimin penal. Nse prokurori i shtetit mon t nevojshm
zbatimin e hetimit, ai fillon zbatimin e tij.
N Kod nuk sht prcaktuar shprehimisht mnyra si t shfrytzohen t dhnat e
mbledhura nga policia, por pr fazn e hetimit kjo nuk sht vshtir t kuptohet. Sa i
prket ekzistimit t ktij materiali n fashikullin penal gjat shqyrtimit gjyqsor
(materiali i cili ka t bj me t dhnat e mbledhura nga policia si dhe provat e
mbledhura gjat hetimit, arrijn n gjykat dhe mbeten prher n shkresa t lnds n
gjykat, prve provave t papranueshme, t cilat duhet t veohen nga shkresat e
lnds). sht e qart se dshirohet shfrytzimi i tij edhe n kt faz. N kt drejtim
imponohet pyetja athua t dhnat q i mbledh policia kan vler provuese n t cilat
do t mund t mbshtetej vendimi gjyqsor? Duke e pasur parasysh faktin se sipas
KPPs edhe veprimtaria e tyre sht veprimtari formale procedurale dhe se rregullat e
provs kan t bjn edhe me veprimtarin e policis, t dhnat q kan t bjn me
deklarime t personave kushtimisht konsiderohen prov n kuptimin juridikprocedural. 495 Ksisoj, sipas nenit 261, deklarimi i t pandehurit dhn policis ose
prokurorit t shtetit mund t shfrytzohet si prov e pranueshme n gjykat vetm kur
sht marr n pajtim me dispozitat e nenit 151 deri n 155 t KPP-s. Deklarimi i till
mund t prdoret pr ta kundrshtuar deklarimin e t pandehurit n gjyq.
N t vrtet KPP-ja (nenet 8 dhe 361 parag. 1) prcakton se gjykata e bazon
aktgjykimin vetm n faktet dhe n provat e proceduara n shqyrtim gjyqsor. Prandaj
edhe provat e mbledhura nga policia apo prokurori i shtetit duhet t shqyrtohen n
shqyrtim gjyqsor n pajtim me nenin 261. Varsisht nga kundr argumentet e
mbrojtjes, prova e mbledhur nga policia apo nga prokurori i shtetit mund t akceptohet
n gjykat ose jo.
Neni 7 i Paktit ndrkombtar pr t drejtat civile e politike krkon q me rastin e
marrjes s provs q konsiston n deklarim t respektohet personaliteti i t pyeturit.
Di t till e krkon edhe Kodi i procedurs penale i Kosovs, i cili prmban dispozita
me t cilat prcakton q, kur mnyra e caktuar e marrjes s ndonj prove e bn at t
papranueshme, sipas rregullit, prcakton edhe pasojat juridike n rast t prdorimit t
tyre me rastin e marrjes t vendimit gjyqsor (paragrafi 3 i ktij i ktij neni). N ann
tjetr, disa veprime me t cilat cenohet integriteti i personalitetit t t pandehurit ose
dshmitarit apo me t cilat kufizohen disa t drejtat e njeriut jan inkriminuar si vepra
penale.
495
Pr t'iu kundrvn kriminalitetit sipas nenit 30 t KPP-s t RSH-s "policia gjyqsore edhe me
iniciativn e vet duhet t marr dijeni pr veprat penale, t pengoj ardhjen e pasojave t mtejshme, ti
krkoj autort e tyre, t kryej hetime dhe t grumbulloj gjithka q i shrben zbatimit t ligjit penal". Me
urdhrin ose delegimin nga prokurori ajo kryen do veprim hetimor.
Aktet e ardhura n prokurori nga policia gjyqsore ruhen n nj fashikull t posam n sekretarin e
prokuroris (neni. 315 al. 3, fjalia e fundit).
Thniet e bra m par nga dshmitari para prokurorit ose policis gjyqsore dhe q ndodhen n fashikull t
prokuroris mund t prdoren n gjykim pr ta kundrshtuar pjesrisht ose trsisht dshmin, por vetm
pasi dshmitari ka dshmuar pr faktet q i kundrshton (neni 362, parag. 1 i KPP-s t RSH-s).
678
Ejup Sahiti
Paragrafi 3 prcakton se gjykata nuk mund ta mbshtes vendimin e saj n prova t

papranueshme. Nse gjykata eventualisht e mbshtet vendimin n prova t
papranueshme, veprimi i till paraqet shkelje esenciale t dispozitave procedurale sipas
nenit 384, parag. 1, nnparag. 1.8.
Paragraft 4 dhe 5.
Dispozita e paragrafit 4 t ktij neni parasheh q gjat do intervistimi ose marrje n
pyetje ndalohet q:
a) Liria e t pandehurit pr t formuluar dhe shprehur mendimin e tij t ndikohet
nprmjet keqtrajtimit, lodhjes s shkaktuar, ndrhyrjes fizike, prdorimit t
drogs, torturs, shtrngimit ose hipnotizimit;
b) I pandehuri t kanoset me masa t ndaluara me ligj;
c) T premtohet ndonj prfitim i paparapar me ligj; dhe
) T dobsohet kujtesa e t pandehurit ose aftsia e tij pr t kuptuar.
Ndalesat e siprprmendura zbatohen pavarsisht nga pelqimi i personit t intervistuar
ose t marr n pyetje (parag. 5 i ktij neni).
Paragrafi 4 i nenit 257 flet pr intervistim ose pr marrje n pyetje t t pandehurit.
Pr nocionin marrje n pyetje t dshmitarit (neni 131) ose t dshmitarit dhe t
ekspertit (nenet 342-343 etj.). Intervistimi, sa i prket prmbajtjes dhe taktiks, nuk
dallon nga marrja n pyetje gjat hetimit dhe n procedur penale. Mirpo, deklarimet
e dhna para policis apo n gjykat dallojn dukshm pr sa i prket vlers
procedurale (provuese).
Shikuar n aspektin penal, me nocionin intervist prgjithsisht kuptohet biseda e
zhvilluar n mnyr t orientuar dhe t planifikuar me nj ose m shum persona me
qllim q paraprakisht t fitohen lloje t caktuara informacionesh. Intervistimin e bjn
zyrtart policor. Intervista sistematike policore kupton brjen e pyetjeve t atilla t cilat
n nj mas prcaktojn shtjet pr t cilat do t bisedohet, pa sugjestion pr sa u
prket prgjigjeve t personit t intervistuar. Krejt kjo bhet me qllim q t zbulohen
veprimet e inkriminuara dhe dukurit t tjera t dmshme.
Pavarsisht far vlere provuese ka rezultati i arritur me kto veprime (deklarimi), me
rastin e zbatimit t tyre duhet t respektohen standardet q i ven dispozita e parag. 4 t
ktij neni:
Parag. 4 i nenit 257, n nnparag. 1 ndalon q liria e t pandehurit pr t formuluar dhe
shprehur mendimin e tij t ndikohet nprmjet: keqtrajtimit, lodhjes s shkaktuar,
ndrhyrjes fizike, prdorimit t drogs, torturs, shtrngimit ose hipnotizimit;
Tortura si institut juridik procedural, mjet pr krkimin e provs, sht zbatuar n
tipin inkuizitor t procedurs penale. N shekullin XVIII, nn ndikimin e
revolucioneve demokratike borgjeze, sht abroguar. Prkundr ksaj, nga tortura
shum e rrezikshme dhe johumane nuk sht imune as shoqria bashkkohore. Kjo
mund t thuhet posarisht pr regjimet diktatoriale dhe profashiste. Me tortur n
psikologji t procedurs penale nnkuptohet ajo mnyr e hetimit, tek e cila deklarimet
merren me dhun, duke shkaktuar dhimbje dhe vuajtje, edhe pse tortura, n t vrtet,
mund ti nnkuptoj t gjitha format e mundimit dhe format barbare t likuidimit. 496
496
Historiati i torturs sht mjaft i begatshm. Ajo manifestohet nprmjet shkaktimit t mundimeve m t
llojllojshme dhe kombinimit t tyre, duke filluar nga lidhja lmsh ose hark dhe futja n kafaz; zgjatja e
679
Ejup Sahiti
Ska dyshim se zbatimi i torturs paraqet sulm n t drejtat dhe lirit e njeriut.
Sipas nenit 27 t Kushtetuts s Kosovs askush nuk i nnshtrohet torturs, ndshkimit
a trajtimit mizor, njerzor ose poshtrues.
Organizata e Kombeve t Bashkuara sht marr me kt shtje dhe e ka ndaluar
torturn ose sjelljen mizore, t panjerzishme ose prulse (neni 5 i Deklarats s
Prgjithshme pr t Drejtat e Njeriut); jan ndaluar mundimi, veprimet dhe ndshkimet
e tjera mizore, jonjerzore ose poshtruese (neni 7 i Paktit ndrkombtar pr t drejtat
civile e politike). Ve ksaj, pr mbrojtjen e individve nga veprimet e msiprme, pas
Kongresit t OKB-s, t mbajtur me 1975, m Rezolutn 3452/XXX, Asambleja e
Prgjithshme ka aprovuar Deklaratn pr mbrojtjen e t gjith personave nga tortura
dhe veprimet tjera johumane dhe poshtruese, apo ndshkimi. N baz t dokumenteve
t siprprmendura, Asambleja e prgjithshme e KB n vitin 1984, ka aprovuar
Konventn kundr torturs dhe veprimeve t tjera mizore, johumane dhe poshtruese
apo ndshkuese, e cila ka hyr n fuqi m 26 qershor 1987. Kjo Konvent, sipas nenit
22 t Kushtetuts s Kosovs, zbatohet drejtprdrejt n Kosov. Konventa e definon
torturn si do akt q shkakton dhembje ose mundim (fizik ose psikik) t cilin e bn
ose e cyt personi zyrtar, n mnyr q nga personi i keqtrajtuar ose nga personi i tret
t fitoj informat ose pohim ose q personi i till t dnohet pr veprn e akuzuar
(neni 1 i Konvents). Akti i torturs konsiderohet cenim flagrant i s drejts s njeriut
t cilin duhet penguar do shtet. Konventa gjithashtu parasheh aktivitete komplekse
preventive n form t aktivitetit edukues dhe informativ, t mbikqyrjes sistematike
mbi organet hetuese dhe burgjet, t drejtn e ankess dhe kompensim viktimave t
toturs (nenet 10-16). sht themeluar edhe Komiteti kundr torturs si dhe organi
anketues dhe mbikqyrs pr zbatimin e ksaj konvente (nenet 17-24).
N procedur penale ekziston pajtueshmri rreth asaj se ndalohet prdorimi i masave
shtrnguese (forcs, kanosjes) pr arritje t deklarimit. Ekzistojn shum faktor q e
arsyetojn kt ndales. Edhe pse metodat e tilla n raste t caktuara mund t sjellin te
njohja e s vrtets n procedur penale, megjithat zbatimi i tyre mund t sjell edhe
rreziqe fatale n at drejtim (p.sh. deklarimi q sht marr me tortur nga i pandehuri
me t cilin pohon si bashkekzekutues t veprs personin e pafajshm). Ve ksaj,
prdorimi i dhuns pr fitim t deklarimit sht n kundrshtim jo vetm me
botkuptimet e sotme lidhur me personalitetin njerzor dhe me raportin e organeve
shtetrore ndaj qytetarit, por edhe me prpjekjet pr risocializimin e tij. Nga e tr kjo,
n shikim t par, duket se sht e teprt t merremi me trajtimin e aplikimit t dhuns
pr t ardhur deri te deklarimi i nj personi, kur kihet para sysh fakti se ajo ndalohet me
dispozita ligjore. Mirpo, kur kt problematik e shikojm m konkretisht nga prizmi
i ktyre dispozitave dhe i praktiks proceduese, shohim se kufijt e s lejuars dhe t
palejuars jan t lkundshm. Aty ku pushteti aktual ka premisa diktatoriale dhe
profashiste, leht nprkmben ndalesat ligjore, kshtu q tortura aplikohet n forma t
trupit dhe e organeve; varja n pozita t ndryshme; djegia; ekspozimi n diell, lagshti dhe t ftoht;
grimcimi, shpuarja, prerja, kputja e pjesve t ndryshme trupore, shkulja e mishit, rjepja e lkurs;
ekspozimi uris, ers s keqe e deri te rrahja, friksimi, errsimi, lodhja burgosja etj.( Hebing-Bauer sipas
Aqimoviqit, fq. 270; poashtu Bayer, Ugovor s djavlom, fq. 260-269.). Tortura bashkkohore m s shpeshti
u shmanget formave m t vrazhda t sakatimit. Ajo m tepr orientohet n drejtim t futjes sa m thell n
shpirtin e personit q pyetet dhe n heqjen e perdes nga fshehtsit e tij, duke krkuar nga ai sa m tepr
rrfime, duke e ndar nga ambienti n t cilin bnte pjes, duke e bindur n pavlersin e tij etj.
680
Ejup Sahiti
ndryshme, e shpeshher ajo manifestohet n formn m t vrazhd, me likuidim fizik,

pa procedur penale.
Dhuna nnkupton do veprim fizik t drejtuar ndaj nj personi, pr shkak t t cilit ai
sillet ose n gjendje t pavullnet, apo n gjendje t pavetdijshme ose detyrohet q
vullnetin e vet ta realizoj n mnyr t caktuar, d.m.th. se personi e humb mundsin e
kundrvnies dhe t zgjidhjes ndrmjet alternativave. Ska dyshim se nn kt
prkufizim hyjn edhe t gjitha mjetet e shtrngimit fizik direkt (dhuna direkte,
keqtrajtimet, rrahjet brutale etj.). Mirpo, n kuptimin dhun mund t hyjn edhe
keqtrajtimet fizike indirekte t llojllojshme si jan: ndalimi i ushqimit, ngacmimi i
etjes dhe ndalimi i ujit, verbrimi me drit t fort, rraskapitja me pyetje t
pandrprer, pyetja n ndonj pozit t paprshtatshme etj. Edhe pse disa t drejta (si
p.sh., ajo angleze) bjn dallim ndrmjet dhuns direkte dhe indirekte, meq rezultatet
e fituara me dhun direkte i konsiderojn absolutisht t pa prdorshme, ndrsa ato t
fituara me dhun indirekte i konsiderojn relativisht t paprdorshme, me arsye mund
t thuhet se ska dallim parimor ndrmjet tyre. Problemi nuk qndron n ndonj trajtim
parimot t ndryshm t dhuns direkte dhe indirekte por n prcaktimin e prezencs s
dhuns te ndikimi indirekt.
Metod klasike e prdorimit t dhuns fizike indirekte konsiderohet pyetja pr nj koh
t gjat. Dhun fizike indirekte gjithsesi konsiderohet edhe krkesa e pyetsit q i
dyshuari ta pranoj veprn penale, me rast krkohet prej tij q vazhdimisht t
qndroj n kmb. Ska dyshim se pyetja pr nj koh t gjat mund ta lodh t
pandehurin n at mas sa q ai sillet n gjendje n t ciln m nuk kundrshton, andaj
leht mund ta ofroj pohimin. Meq kufijt e s lejuars dhe jo t lejuars jan mjaft
fluid, shtja rreth asaj se kur konsiderohet se i pandehuri sht i lodhur nuk mund ti
lehet as t pandehurit as organit procedues, por duhet q ligjvnsi ti caktoj kufijt
objektiv t zgjatjes s veprimit t pyetjes. Dispozita e nenit 199 parag.1 t KPP-s, e
cila i garanton t pandehurit t paraburgosur pushim pa ndrprerje prej tet orsh
brenda 24 orve, ka pr qllim pikrisht kufizimin e mundsis s pyetjes s
pandrprer.
Me metodn e prdorimit t dhuns sht e lidhur ngusht edhe kanosja. do prdorim
i forcs dhe do keqprdorim i t pyeturit, sipas rregullit, i paraprin krcnimi m
dhun ose me keqtrajtim. Andaj, sikurse dhuna ashtu edhe kanosja ndalohet me
dispozita ligjore (nenet 257, parag. 4,, 128, parag. 4). Megjithat, vshtirsit paraqitn
me rastin e prkufizimit t kanosjeve n nj an dhe t udhzimeve si metoda t lejuara
me rastin e realizimit t seancs se pyetjeve. Athua mund t gjendet ndonj kriter q i
ndan? Ngjashm me mashtrimet dhe pyetjet sugjestive, as te kjo problematik nuk
mund t krkohet nga ligjvnsi q me dispozita gjenerale ti zgjidh problemet te t
cilat shumka varet nga rrethanat e rastit, kahja e ushtrimit t veprimit si dhe toni me
t cilin shtrohen pyetjet.
sht e vrtet se duke i krahasuar dispozitat ligjore bashkkohore mbi ndalimin e
prdorimit t disa metodave pr njohjen e s vrtets duke e prdorur personalitetin e t
pandehurit ose t dshmitarit nuk vrehet ndonj dallim esencial ndrmjet shteteve.
Mirpo, sht gjithashtu e vrtet se problemet e personalitetit njerzor nuk zgjidhen
vetm me hartimin e dispozitave dhe me proklamime formale. Realizimi real i tyre
varet nga njerzit t cilt vendosin pr zbatimin e tyre n praktik. Pr shkak t
681
Ejup Sahiti
vshtirsive pr ta provuar shkeljen e garancive procedurale, ndoshta nj gj e till

askund nuk sht e sakt sikur n kt fush procedurale.
Q nga koht e vjetra sht marr me mend se nn ndikimin e disa mjeteve dehse
njerzit flasin t vrtetn. Kronikat e vjetra tregojn se qmoti ato mjete jan prdorur
pr fitimin e informatave. Pse ato nuk jan prdorur n procedur penale, me gjas,
shkaku ekziston aty se organet proceduese kan disponuar mjete m efikase dhe
drastike q ti detyrojn personat t deklarojn, sepse kan disponuar mundsin e
zbatimit t torturs.
Pas Lufts s Par Botrore, nprmjet psikoanalizs, Sigmund Frojdi sht marr me
studimin e vetdijes s individve, me qllim mjekimi t obsesioneve dhe t narkozave
t ndryshme. Futja n vetdijen e pacientit me qllim zbulimi dhe mnjanimi t
shkaqeve t smundjes, bhej n baz t bisedave me pacient, t cilat mund t zgjatnin
koh t gjat. M von deprtimi n nnvetdijen e pacientit sht realizuar me
ndihmn e nj metode, e cila siguron rrug shum m t shkurtr. Fjala sht pr
metodn e quajtur,,narkoanaliz, e cila konsiston n at q pacientit me injeksion i
jepet ngadal nj sasi e caktuar e ndonj lloji t drogs (aminat, pentatol, skolpolamin
etj.) n ven derisa t sillet n gjendje gjysm narkotike. Pastaj fillohet me pyetjet,
meq tani sht m e leht futja n mendimet e pacientit dhe zbulimi eventual i
shkaqeve t kompleksit t tij (Aleksi, Kriminalistika, fq. 266). Metoda n fjal sht
zbatuar edhe gjat Lufts s Dyt Botrore, me rastin e mjekimit t narkozs. Metoda e
sipr prmendur, prve si metod pr shkurtimin e psikoanalizs, sht aplikuar edhe
pr zbulimin e smundjeve ose t rregullimeve neurologjike si dhe te simulimi i
psikozs. Kur metoda sht zbatuar pr qllimet e theksuara, ajo sht
quajtur,,narkodiagnoz. Me kalimin e kohs, aplikimi i ksaj metode nuk ka mbetur
pa u vrejtur edhe nga kriminalistt, veanrisht kur sht dashur t zbulohen
simulimet gjithnj e m t shumta t obliguesve ushtarak.
Prdorimi i drogs si metod me t cilin ndikohet n lirin e t pandehurit pr t
formuar dhe shprehur mendimin e tij, n teori t procedurs penale quhet narkoanaliz.
Nprmjet narkoanaliz kinse njihet e vrteta nga nj person, ashtu q atij i jepen n
form injeksioni ose n ndonj mnyr tjetr substanca t cilat kan efekt q me
ndihmn e tyre,,ta mnjanoj censurn e vetdijes s atij personi. Mnjanim i
censurs s vetdijes quhet efekti t cilin, kinse, e shkaktojn substancat e caktuara
narkotike te personi, e q ka t bjn me at q personi tu prgjigjet automatikisht
pyetjeve t shtruara pa menduar m pare se a sht pr te mir apo jo t thot di apo t
rezervohet nga deklarimi i asaj q e konsideron se pr ta nuk sht e prshtatshme ta
thot. Me fjal t tjera, substancat pr t cilat sht fjala kinse kan asi ndikimi mbi at
q i jepen sa q ai domosdo bhet i ndrgjegjshm, ashtu q t gjitha pyetjeve u
prgjigjet drejt. 497 Ekzistojn mjete narkotike t shumllojshme. Shumica e preparateve
t tilla jepen gradualisht n ven. Nn ndikimin e tyre shkaktohet dobsimi relativisht i
fort i dshirs, e nganjher shkaktohet harresa e ngjarjeve drejtprdrejt para
injeksionit, ndrsa pas zgjuarjes paraqitet instinkti pr rrfim. Kshtu, gjat procesit t
narkoanalizs mnjanohet qndresa, hiqet trsisht ndjenja e turpit, dshira dhe
kontrolli zvoglohen, dobsohet vetkritika racionale, e n ann tjetr shtohet nevoja
497
Bayer, 2, fq. 91.
682
Ejup Sahiti
pr deklarim dhe bised. 498 Me kalim nga psikoterapia n metodat hetuese t pyetjes,
narkoanaliza fillon t fitoj llagape t ndryshme si bie fjala,,serum i s
vrtets,,,shpric i s vrtets, droga e llomotitjes etj. edhe pse ska dyshim se deri
me sot nuk ekziston ndonj,,serum i s vrtets, ndonj mjet kimik pr leximin e
mendimeve. Testet me drog as pr s afrmi nuk e kan at shkall t siguris q e
gjejm te metodat,,klasike (te tortura) t t provuarit, prandaj fare nuk mund t
prdoren si mjet i provs n procedurn penale.
N literaturn juridike procedurale dhe n kriminalistik hasim mendime t ndryshme
rreth legjitimitetit t prdorimit t narkoanalizs n procedur penale. Ato silln prej
lejimit t saj (me rast vihen n pah rastet konkrete n t cilat prdorimi i
narkoanalizs ka shkaktuar pohimin e mvonshm t veprs penale apo deri te zbulimi
i provave si corpora delicti etj.) e deri te ndalimi i saj.
Argumentet e kundrshtarve t prdorimit t narkoanalizs mbshteten n shkaqet
etike dhe sociologjike t nivelit kulturor t zhvillimit t shoqris bashkkohore. N nj
pjes t konsiderueshme t literaturs me t drejt vihet n pah se me prdorimin e
drogs preket n lirin e deklarimit, ka as shtetit nuk i lejohet ta bj pr kurrfar
arsyesh. Meqense liria e deklarimit sht qndrim parimor, e jo privilegj procedural i
t pandehurit, i pandehuri nuk mund t heq dor nga qndrimi i till, as t pajtohet me
aplikimin e mjeteve narkotike apo at aplikim edhe ta krkoj. Ndryshe, sjellja e
personit i cili pyetet n gjendjen n t ciln e humb kontrollin e vetdijes n mnyr q
nga ai t,,nxirret e vrteta, barazohet me tortur.
E meta themelore e prdorimit t mjeteve narkotike, me rastin e pyetjes, sht se nn
ndikimin e tyre personi i pyetur nuk sht n gjendje q me konsekuenc t kufizohet
vetm rreth pyetjeve q atij i shtrohen, por shpesh kalon n shtjet q pr hetim jan
irelevante. Ksisoj dalin n shesh t metat e tij, dshirat e fshehta, botkuptimet e
fshehta. Shkurt, jeta e tij intime zbulohet n mas t pakontrolluar dhe t pakufizuar.
Me lejim eventual t prdorimit t mjeteve narkotike, organeve t procedimit do tu
mundsohej q deri n pakufi t grmojn npr jetn intime t nj rrethi t gjer
personash, veprimtari e cila nuk i shrben interesit t prgjithshm t nj shoqrie q
synon t jet demokratike.
Ndaless s prdorimit t mjeteve narkotike me rastin e pyetjes s t pandehurit ose t
dshmitarit, prve shkaqeve t siprprmendura, duhet shtuar edhe rrezikun i cili
kanoset nga ana e pyetsit pr dhnien e kahjes dhe t orientimit t thnieve t personit
t pyetur, si dhe pr keqprdorimin e saj n drejtim t caktuar.
Duke e prfunduar shtjen e trajtimit t zbatimit t narkoanalizs, duhet t
konkludojm s narkoanaliza sht e ndaluar n procedur penale pr hir t siguris s
personalitetit t t pyeturit si dhe pr arsye se efekti i saj sht i dyshimt, meqense
me zvoglimin e vullnetit dhe t kontrollit pr at q deklaron rritet sugjestibiliteti, me
rast mund t arrihet deklarimi jo i sakt. N ann tjetr, zbatimi i narkoanalizs do t
ishte fyerje pr t pandehurin ose dhun me t ciln kundr dshirs s tij do t arrihej
te deklarimi i tij. M n fund, si duket, personat me vullnet t fort pr ruajtje t
fshehtsis mund ti bjn ball narkoanalizs e t mos e pohojn at q krkohet prej
tyre.
498
Damaka, Iskaz okrivljenika, fq. 236; Aimovi, Psihologija zloina i suenja - sudska psihologija,
Beograd, 1988, fq. 268.
683
Ejup Sahiti
N kuadr t mjeteve prdorimin e t cilave e ndalon neni 257, parag. 4, nnparag. 4.1.
bn pjes edhe hipnoza. Edhe pse prdorimi i saj nuk konsiston n dhnie t ndonj
preparati personit q merret n pyetje, si ndodh te narkoanaliza, kur kihet parasysh
gjendja shpirtrore n t ciln sillet i pyeturi me rastin e zbatimit t ksaj metode dhe
kufizimet e mundsis s kontrollimit t deklarimit, megjithat ekziston ngjashmri me
narkoanalizn. Hipnoza sht gjendje e sugjestibilitetit shpirtror me nj gjendje t
vetdijes pak a shum t ndryshuar dhe me vullnet vendimi dukshm t zvogluar. 499
Personi i hipnotizuar gjendet n aso gjendje n t ciln nuk ka kontroll mbi fjalt dhe
mendimet e veta. 500 Edhe pse nuk sht identike me gjumin, gjendja hipnotizuese i
prngjan gjumit. Konsiderohet se ekzistojn rreth 15% t personave t rritur t cilt
tregohen si t prshtatshm pr hipnotizim. Me rastin e hipnotizimit nprmjet
sugjestionit personi mund t sillet n gjendje t ndryshimit funksional t ndjenjave, t
lvizjeve si dhe n lmin vegjetativ dhe n lmin e kujtess. 501
Prdorimi i hipnozs n procedur penale ndalohet 502 pr arsye se n gjendje
hipnotizuese, prve q njeriu nuk ka kontroll ndaj fjalve dhe mendimeve t veta, ai
ka mundsi ti prshkruaj vetm faktet e pastra dhe reale, e kurrsesi jo edhe motivet
dhe arsyet t cilat e kan shtyr dhe me t cilat sht udhhequr me rastin e kryerjes s
veprs penale. Nuk sht njsoj ta vrassh nj person n sulm grabitqar, qllimi i t
cilit sht interesi material apo ta vrassh personin n vetmbrojtje.
Paragrafi 1 i nenit 257 m tutje n nnparag. 4.2 deri.4. 4. ndalon q i pandehuri t
kanoset me masa t ndaluara me ligj; ti premtohet atij ndonj prfitim i paparapar me
ligj; dhe t dobsohet kujtesa e t pandehurit ose aftsia e tij pr t kuptuar.
Paragrafi 6.
Kur me rastin e intervistimit ose marrjes n pyetje nuk sht respektuar ndonjera nga
ndalesat e prmendura n paragrafin 4 t ktij neni, procesverbali i intervistimit ose i
marrjes n pyetje sht i papranueshm (paragrafi 6 i ktij neni; pastaj neni 128 dhe
138, parag. 3). N qoft se organi procedural e ka marr deklarimin e t pandehurit,
dshmitarit ose ekspertit n form t till, konsekuenca vijuese sht se n deklarim t
till nuk mund t mbshtetet vendimi gjyqsor. Nga kto dispozita del se deklarimet e
marra ksisoj nga i pandehuri, dshmitari ose eksperti, juridikisht jan prova t
papranueshme.
Prova e papranueshme ndahet nga shkresat e lnds, mbyllet dhe mbahet ndaras nga
shkresat dhe provat tjera. Ajo nuk mund t shqyrtohet apo t shfrytzohet n procedur
penale, prve n rastin e ankess kundr aktvendimit mbi pranueshmrin (neni 249,
parag. 4). Mirpo prova e till mund t prdoret n rigjykim t shtjes penale kur
aktvendimi i gjyqtarit t vetm gjykues ose i kryetarit t trupit gjykues me t cilin sht
prjashtuar prova sht ndryshuar n procedurn e ankess (neni 260, parag. 1).
499
Ehrhardt: Chemische und Psychische Aussagenbeeinflussung, fq. 10 - cituar sipas Aqimoviqit, fq. 267.
Petri, Petar: Hipnotizam op. cit., fq 242.
501
Hoftstatter: Psycholgic, fq.164 - sipas Aqimoviqit, fq. 267.
502
Aqimoviqi konsideron se mund t mendohet pr prdorim t hipnozs pr riprtrirje t kujtess lidhur
me at q sht harruar. Prkundr ksaj, ne mendojm se, pr shkak t pasiguris s rezultateve t fituara
me hipnoz, aplikimi i saj sht dhe duhet t mbetet i ndaluar si ndaj t pandehurit ashtu edhe ndaj
dshmitarit, pa marr parasysh se a bhet kjo me qllim parsor q t fitohet deklarimi apo me qllim q t
riprtrihet kujtesa.
500
684
Ejup Sahiti
Kodi i procedurs penale i konsideron t papranueshme provat vijuese:

1. Deklarimi i t pandehurit n rastet e nenit 155:
- Nse marrja n pyetje e t pandehurit sht zbatuar me shkelje t dispozitave t
nenit 257, paragraft 2, 3 dhe 6,
- Nse marrja n pyetje e t pandehurit sht br n kundrshtim me paragrafin 3 t
nenit 152, dhe
- Nse t pandehurit n kundrshtim me nenin 154, parag 4 i shtrohen pyetje
kapcioze;
2. Dshmia e dshmitarit n rastet nga neni 128:
- kur personi nuk mund t merret n pyetje si dshmitar (neni 126),
- kur personi nuk ka detyrim dshmimi (neni 127) e nuk sht vn n dijeni pr kt
ose shprehimisht nuk ka hequr dor nga kjo e drejt, apo kur udhzimi dhe heqja
dor nuk sht shnuar n procesverbal,
- kur personi sht fmij, i cili nuk kupton t drejtn e tij pr t refuzuar
dshmimin, ose
- kur dshmia e dshmitarit sht marr me forc, me kanosje ose me ndonj mjet
tjetr t ngjashm t ndaluar (neni 257, parag. 2);
3. Kqyrja ose rikonstruksioni i vendit t ngjarjes t ushtruar nga prokurori i shtetit ose
policia jan t papranueshme n rastin kur i pandehuri ose mbrojtsi i tij nuk jan
njoftuar pr ndrmarrjen e veprimit t till (neni 150 parag. 2);
4. Provat e mbledhura nprmjet kontrollit n kundrshtim me nenin 111, paragraft
1.1 - 1.7. jan t papranueshme;
5. Prova e marr nprmjet mass s fsheht dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit (neni
97) sht e pa pranueshme nse,
- prova e marr sipas urdhrit pr masn dhe zbatimin e saj sht i paligjshme,
- prova e cila sht marr nprmjet zbatimit t ndonjrs nga masat e prcaktuara
n paragrafin 2 t nenit 97 sht prdorur n procedur penale jasht nenit 82,
parag. 3 t KPP-s;
6. Me rastin e marrjes n pyetje t pandehurit, Kodi krkon q pyetjet t parashtrohen
n mnyr t qart, t kuptueshme dhe t prpikt, Ai gjithashtu ndalon shtruarjen e
pyetjeve n baz t supozimit q i pandehuri ka dika q ai nuk e ka pranuar (pyetje
kapcioze, neni 154, parag.42).
7. Provat qartazi t parndsishme apo thelbsisht t pambshtetshme (neni 259).
sht fakt i pamohueshm se n luft kundr kriminalitetit policia gjendet n vijen e
par t frontit. Pr realizim t suksesshm t asaj lufte ajo sht e thirrur q t
ndrmarr nj aktivitet t paraprcaktuar. Autorizimet e saj nuk jan gjithher t njjta,
bile as n kuadr t nj shteti n distanca kohore dhe jan t kushtzuara me qndrime
dhe zgjidhje kriminalo-politike n luft kundr kriminalitetit. 503 Sipas nenit 70, parag.
1 dhe 2, pas pranimit t informats pr nj vepr penale t dyshuar, policia heton nse
ka dyshim t arsyeshm se sht kryer vepr penale q ndiqet sipas detyrs zyrtare dhe
ndrmerr t gjitha masat e nevojshme pr t prcaktuar vendndodhjen e kryesit, pr t
ndaluar kryersin ose ndihmsin e tij nga fshehja ose arratisja, t gjej dhe t ruaj
gjurmt dhe provat tjera t veprs penale dhe sendet t cilat mund t shrbejn si prova
dhe t mbledh t gjitha informacionet t cilat mund t prdorn n procedur penale.
503
Lakevi, Duan, Organi unutranjih poslove i njihova delatnost u jugoslovenskom krivinom postupku,
Zagreb, 1985, fq. 10.
685
Ejup Sahiti
M konkretisht pr autorizimet e policis shih m tutje paragrafin 3 t nenit 70 t KPPs.

Me qllim q t realizoj detyrn themelore, policia mund t mbledh informacione nga
personat q jan n gjendje t'i ofrojn t dhnat e caktuara, informatat dhe provat pr
veprn penale dhe kryersin e saj. Policia aktivitetin e vet e ushtron, para s gjithash,
n procedur paraprake penale. Prandaj ajo sht e autorizuar q t krkoj
informacione nga qytetart. Si organe ndihmse t prokurorit t shtetit dhe t gjykats
policia ka rol t rndsishm n vprimtarin e ndjekjes penale. Mirpo, kur veprojn
n kuadr t procedurs penale, nn kushte t caktuara, kan autorizime q t ushtrojn
edhe veprime hetimore. Pavarsisht a vepron policia me vetiniciativ apo sipas
krkess s prokurorit t shtetit, rregullat e provs t prcaktuara n Kapitullin XVI t
KPP-s zbatohen edhe n procedimet policore kur kt e krkon Kodi. Pra, policia, nn
kushtet q vlejn pr gjykatn dhe prokurorin e shtetit, mund t intervistoj qytetar n
cilsi t t dyshuarit - t pandehurit, dshmitarit ose ekspertit.
N baz t intervistimit hartohet procesverbali ose shnimi zyrtar. Pastaj, t gjitha t
dhnat q i kan mbledhur, bashk me kallzimin penal, i dorzohen prokurorit t
shtetit. Prmbajtja e informacioneve i ofron prokurorit t shtetit, si pal n procedur,
t dhna t nevojshme, n mnyr q t vendos se a do ta vr n lvizje procedurn
penale apo do ta hedh kallzimin penal. Nse prokurori i shtetit mon t nevojshm
zbatimin e hetimit, ai fillon zbatimin e tij.
Provat i mbledhin organet procedurale (policia, prokurori i shtetit, gjykata). Me rastin e
paraqitjes s kallzimit penal policia paraqet provat q i di dhe ndrmerr masa pr ti
ruajtur gjurmt e veprs penale, sendet mbi t cilat ose me ndihmn e t cilave sht
kryer vepra penale, t cilat mund t shrbejn si prova dhe mbledh t gjitha
informacionet t cilat mund t prdorn n procedur penale (neni 78, parag. 2).
Pr prdorim t deklaratave t mparshme n shqyrtim gjyqsor shih nenin 261 dhe
komentimin e tij.
Neni 258 [Provat dhe rendi n gjykat]
1.
2.
3.
686
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues sht prgjegjs pr

funksionimin e mirfillt t shqyrtimit gjyqsor, prfshir marrjen e
provave.
Gjykata mund t ndaloj marrjen e provave nse:
2.1. Marrja e provave t tilla pr t plotsuar provat tjera sht e
panevojshme dhe e teprt sepse shtja n fjal sht e njohur n vija
t prgjithshme;
2.2. Fakti q do t provohet sht i parndsishm pr vendimin apo sht
provuar;
2.3. Prova sht trsisht e paprshtatshme, e pamundshme ose e
paarritshme; ose
2.4. Krkesa bhet pr t zvarritur procedurn.
Gjykata mund t ndaloj marrjen e provs apo t prjashtoj provn.
Ejup Sahiti
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 t ktij neni, duke parapar prgjegjsin e gjyqtarit t vetm
gjykues ose t kryetarit t trupit gjykues pr funksionimin e mirfillt t shqyrtimit
gjyqsor dhe pr marrjen e provave, prcakton rolin dominus litis t gjyqtarit n
drejtimin e shqyrtimit gjyqsor.
Paragraft 2 dhe 3.
Gjykata ka autorizim t pranoj dhe t marr do prov t pranueshme t ciln e
konsideron t nevojshme pr procedur penale konkrete. Prcaktimin pr provat q do
t procedohen gjyqtari e bn n baz t propozimit t palve ose sipas detyrs zyrtare.
Paragrafi 2 i ktij neni i referohet mundsis q gjykata t ndaloj marrjen e provave
kur: a) marrja e provs s till pr t plotsuar procesin e t provuarit sht e
panevojshme dhe e teprt, meq shtja sht sqaruar mjaftueshm; b) fakti q synohet
t provohet sht i parndsishm pr vendimin apo ai tanim sht provuar; c) prova
sht trsisht e paprshtatshme e pamundshme ose e paarritshme dhe ) krkesa bhet
pr t zgjatur procedurn.
Prve q mund t ndaloj marrjen e provs s caktuar, sipas paragrafit 3, gjykata
mund edhe t prjashtoj provn (nse ajo sht marr).
Neni 259 [Provat qartazi t parndsishme apo thelbsisht t pambshtetshme
jan t papranueshme]
1.
2.
Cilado prov q nuk ka t bj me t provuarit e ndonj elementi t veprs

penale, dmit t shkaktuar me vepr penale, mbrojtjes nga ndjekja apo
ndonj shtjeje tjetr t rndsishme mund t mohet si prov qartazi e
parndsishme dhe sht prov e papranueshme.
Cilado prov q sht thelbsisht e pambshtetshme, si prkufizohet n
nenin 19, paragrafi 1, nnparagrafi 1.29 sht prov e papranueshme.
Paragrafi 1.
Provat jan burim njohjeje pr faktet relevante n procedur penale. Dispozita e
paragrafit 1 t ktij neni prcakton se cilado prov q nuk ka t bj me t provuarit e
ndonj elementi t veprs penale (si fakt t rndsishm), dmit t shkaktuar me vepr
penale, mbrojtjes nga ndjekja apo ndonj shtjeje tjetr t rndsishme mund t
mohet si prov qartazi e parndsishme dhe sht prov e papranueshme. Si shtje
tjetr e rndsishme mund t jet p. sh. shtja e parashkrimit, shtja e paaftsis pr
tiu nnshtruar gjykimit (neni 510) etj.
Paragrafi 2.
Edhe paragrafi 2 e konsideron prov t papranueshme nse origjina e provs apo
informats sht e panjohur, bazohet n thashetheme apo n dukje t par prova apo
informata sht e pamundshme ose e pabesueshme (neni 19, parag. 1, nnparag. 1.29).
687
Ejup Sahiti
Praktika gjyqsore
Kryetari i Trupit gjykues me t drejt ka gjet se kto deklarata n Agjencionin
kosovar kundr korrupsion, nuk mund t deklarohen si deklarata t dshmitarit, ngase
M. Sh. nuk sht intervistuar n ket cilsi nga prokurori apo nga zyrtari i autorizuar
policor, pastaj nuk i sht dhn asnj paralajmrim pr dshmitaret, nuk i sht
vrtetuar identiteti, nuk ka shnime pr ket veprim dhe personi n fjal nuk ka
nnshkruar asnj dokument. Shkurt, kjo sht nj prov thelbsisht e pa mbshtetshme
pr shkak se nuk dihet origjina e saj dhe nuk mbshtetet n njoftimin dhe vrtetimet.
Prandaj materiali i till mund t trajtohet vetm si informat por jo prov.
P.nr. 8/13, paragrafi 75-81.)
Neni 260 [Shqyrtimi i provave t pranueshme n shqyrtim kryesor]
1.
2.
3.
Pasi q gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues t ket

prjashtuar provat n pajtim me nenin 249, ato prova mund t shqyrtohen
nga gjykata vetm gjat rigjykimit nse aktvendimi i gjyqtarit t vetm
gjykues ose kryetarit t trupit gjykues pr t prjashtuar provat
ndryshohet pas ankess.
Prova mund t shqyrtohen nga gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i
trupit gjykues gjat shqyrtimit kryesor nse nuk sht prjashtuar sipas
nenit 249 apo nse nuk sht e papranueshme sipas nenit 259.
Gjyqtari i vetm gjykues, kryetari i trupit gjykues apo antari i trupit
gjykues, mon besueshmrin, rndsin dhe vlern provuese t provs s
pranuar nga paragrafi 2.
Paragrafi 1.
Neni 249 i KPP-s rregullon shtjen e prjashtimit t provs s caktuar n aktakuz.
Prjashtimi bhet n shqyrtimin e dyt n baz t kundrshtimit t t pandehurit. Provat
e pakundrshtuara jan t pranueshme n shqyrtim gjyqsor, prve nse gjykata sipas
detyrs zyrtare prcakton se pranueshmria e provs s caktuar do t cenonte t drejtat
e t pandehurit t garantuara me Kushtetutn e Republiks s Kosovs.
Konform paragrafit 1 t nenit 260 prova e prjashtuara mund t shqyrtohet nga gjykata
vetm gjat rigjykimit nse aktvendimi i gjyqtarit t vetm gjykues ose kryetarit t
trupit gjykues pr t prjashtuar provn ndryshohet pas ankess.
Paragraft 2 dhe 3.
Sipas paragrafit 2, me prjashtim t provave t prjashtuara sipas nenit 249 apo t
papranueshme sipas nenit 159, gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues
mund t shqyrtoj provat tjera gjat shqyrtimit gjyqsor. Besueshmrin, rndsin dhe
vlern provuese t provs s pranuar sipas paragrafit 2 e bn gjyqtari.
688
Ejup Sahiti
Neni 261 [Prdorimi i deklaratave t mparshme n shqyrtim gjyqsor]

1.
2.
3.
4.
Deklarimi i t pandehurit dhn policis ose prokurorit t shtetit mund t

jet prove e pranueshme n gjykat vetm kur sht marr n pajtim me
dispozitat e nenit 73, paragrafi 1, nenit 131 ose nenit 132 dhe n pajtim me
nenet 151 deri 155 t ktij Kodi. Deklaratat e tilla mund t prdoren pr ta
kundrshtuar deklarimin e t pandehurit n gjyq ose si prov e
drejtprdrejt n pajtim me nenin 262, paragrafi 2 t ktij Kodi.
Marrja n pyetje n procedur paraprake mund t prdoret si prov n
pajtim me nenin 123, paragrafi 2 t ktij Kodi.
Deklarata n procedur paraprake mund t prdoret si prov n pajtim me
nenin 123, paragrafi 3 t ktij Kodi.
Mundsia hetuese e veant mund t prdoret si prov n pajtim me nenin
123, paragrafi 4 t ktij Kodi.
Paragrafi 1.
Sipas nenit 8, parag. 2 dhe nenit 361, parag. 1 gjykata e merr vendimin n baz t
provave q shqyrtohen dhe verifikohen n shqyrtim gjyqsor. Prandaj edhe, provat e
mbledhura nga policia ose nga prokurori i shtetit e fitojn vlern provuese pr
mbshtetje t vendimit gjyqsor vetm pasi t shqyrtohen dhe t verifikohen n
shqyrtim gjyqsor.
Pr sa i prket deklarimit t t pandehurit dhn policis ose prokurorit t shtetit, ai
mund t jet prov e pranueshme n gjykat vetm kur sht marr n pajtim me
dispozitat e nenit 73, parag. 1, nenit 131 ose 132 dhe n pajtim me nenet 151 deri 155.
Deklarimet e tilla mund t prdoren pr ta kundrshtuar deklarimin e t pandehurit n
gjyq ose si prov e drejtprdrejt n pajtim me nenin 262, parag. 2 (neni 261, parag. 1).
Mtutje deklaratat e dhna nga i pandehuri n fardo konteksti, nse jan dhn n
mnyr vullnetare dhe pa shtrngim, jan prova t pranueshme gjat shqyrtimit kryesor
kundr t pandehurit, por jo edhe kundr t bashkpandehurve. Deklaratat e tilla nuk
mund t shrbejn si prov e vetme fajsuese apo vendimtare pr dnimin e t
pandehurit (neni 123, parag. 5).
Paragraft 2 dhe 3.
Neni 123 i KPP-s rregullon shtjen e marrjes n pyetje (intervistimit), shtjen e
marrjes s deklarats n procedur paraprake dhe shtjen e mundsis hetuese t
veant, t cilat, sipas nenit 261, paragraft 2, 3 dhe 4, mund t prdorn si prov n
shqyrtim kryesor si vijon: - provat e siguruara nprmjet marrjes n pyetje
(intervistimit) n procedur paraprake, n shqyrtim kryesor mund t prdorn gjat
marrjes s trthort n pyetje pr vnien n dyshim t dshmitarve nse dshmitari ka
dshmuar ndryshe nga dshmia e dhn gjat marrjes n pyetje n procedur
paraprake. - Deklarata e siguruar gjat procedurs paraprake pranohet gjat shqyrtimit
kryesor pr marrjen e trthort n pyetje t dshmitarit t njjt dhe mund t prdoret si
prov e drejtprdrejt gjat shqyrtimit kryesor nse dshmitari nuk sht n dispozicion
pr shkak t vdekjes, smundjes, privilegjeve apo mungess s pranis s tij n
689
Ejup Sahiti
Kosov, por nuk mund t prdoret si prov e vetme apo vendimtare fajsuese pr
dnimin e t pandehurit.
Paragrafi 4.
M n fund, provat e siguruara gjat mundsis hetuese t veant sipas nenit 149 jan
plotsisht t pranueshme gjat shqyrtimit kryesor nse s paku njri nga gjyqtart e
kolegjit gjykues q ka dgjuar dshmit sht gjyqtar n trupin gjykues n shqyrtim
kryesor dhe nse dshmitari nuk sht n dispozicion pr shkak t vdekjes, smundjes,
privilegjeve apo mungess s pranis s tij n Kosov. Nse trupi gjykues n shqyrtim
kryesor nuk prfshin s paku nj prej gjyqtarve q ka shrbyer n Kolegjin pr
Mundsin e Veant t Hetimit, provat e siguruara npr mjet mundsis hetuese t
veant trajtohen si prova t marra nga deklarata n procedur paraprake nga paragrafi
3 i nenit 123.
Neni 262 [Provat pr prcaktimin e fajsis]
1.
2.
3.
4.
Gjykata nuk e shpall t akuzuarin fajtor duke u mbshtetur vetm n nj

dshmi ose duke i dhn rndsi vendimtare nj dshmie apo nj prove
tjetr e cila nuk mund t kundrshtohet nga i pandehuri ose mbrojtsi
prmes marrjes n pyetje gjat ndonj faze t procedurs penale.
Gjykata nuk e shpall t akuzuarin fajtor duke u mbshtetur vetm n nj
deklarat ose duke i dhn rndsi vendimtare deklarimit t dhn nga i
pandehuri n polici ose para prokurorit t shtetit.
Gjykata nuk e shpall t akuzuarin fajtor vetm n nj deklarat ose duke i
dhn rndsi vendimtare dshmis s dhn nga nj dshmitar, identiteti i
t cilit sht i panjohur pr mbrojtsin dhe t akuzuarin.
Gjykata nuk e shpall personin fajtor vetm mbi bazn e dshmis s dhn
nga dshmitari bashkpunues.
Paragraft 1 deri 4.
Neni 262 n paragraft e tij vn parimin sipas t cilit gjykata nuk e shpall t akuzuarin
fajtor duke i dhn rndsi vendimtare nj dshmie apo nj prove, e cila nuk mund t
kundrshtohet nga i pandehuri ose mbrojtsi prmes marrjes n pyetje gjat ndonj faze
t procedurs penale.
Ksisoj, gjykata nuk e shpall t akuzuarin fajtor duke u mbshtetur vetm ose duke i
dhn rndsi vendimtare:
a) deklarimit t pandehurit t dhn n polici ose para prokurorit t shtetit;
b) dshmis s dhn nga nj dshmitar, identiteti i t cilit sht i panjohur pr
mbrojtsin dhe t akuzuarin dhe
c) dshmis s dshmitarit bashkpunues.
Vlen t ceket se neni 262 ka t bj me rastet kur Kodi n mnyr prkatse dhe
racionale kufizon veprimin e parimit t muarjes s lir t provave pr sa i prket
marrjes s aktgjykimit dnues duke u bazuar vetm n deklarimin apo dshmin nga
paragraft e tij.
690
Ejup Sahiti
Praktika gjyqsore
Nse aktgjykimi mbshtetet n deklaratn e dshmitarit i cili sht liruar nga detyrimi
i dshmimit, sht br shkelje esenciale e dispozitave t procedurs penale.
(Aktgjykimi i Gjykats Supreme t M.Zi, Kzz.br.11/09, dt.11.10.2009.)
Aktgjykimi nuk mund t mbshtetet n deklarimin e t pandehurit t dhn n
procedurn paraprake n rrethanat kur t pandehurit kishin mbrojtsin e prbashkt,
duke pasur parasysh se t pandehurit jan mbrojtur n mnyra t ndryshme, ashtu qe
mbrojtsi i caktuar sipas detyrs zyrtare nuk ka pasur mundsi t mbroj njrin nga t
pandehurit pa dmtimin e interesave t tjetrit.
Kur te pandehurit /polic/ ne kryerjen e detyrave te veta e me qllim t nxjerrjes se
deklarimit me dhun nga i dmtuari, perdorin ndaj tij forcen, ashtu q pasi e sjellin n
lokalet e policies e rrahin duke kerkuar prej tij t dhnat per vendin se ku gjindet
personi i caktuar, kan kryer veper penale te marrjes se deklarimit me dhun.
(Aktgjykim i Gjykats Supreme te Serbise, Kz. 1524/02, dt. 10.09.2003.)
Http.www.sudskapraksa.com/odluke/akt_krivicno.htm
Parashtruesit pohojn se policia dhe prokuroria i kan krcnuar dshmitaret t
dshmonin n favor t akuzave, gj q ndodhi gjat gjykimit kur policia urdhroi
prangosjen e nj dshmitari dhe drgimin e tij n stacionin policor. Ata shtojn me tej
se Gjykata Supreme e injoroi dshmin e A.L. duke prseritur shumher se ka qen i
krcnuar dhe keqtrajtuar nga policia
Pohimi se policia dhe prokuroria i kan krcnuar dshmitaret pr t dshmuar n
favor t akuzave, gj q ndodhi kur policia urdhroi prangosjen e dshmitarit gjat
gjykimit dhe drgimin e tij n stacionin policor, nuk vrtetohet me asnj dshmi t
bashkngjitur n kerkes. As n vendimin e Gykats s Qarkut Pej e as n vendimin e
Gjykats Supreme nuk sht gjetur asnj pike referimi. Nuk sht permendur asnj
kundrshtim gjat gjykimit dhe nse ka ndodh cili ishte mjeti juridik.
Prandaj, kerkesa nuk prmban informacionin dhe dokumentet e nevojshme dhe
mbshtetse pr t vertetuar kt pohim. Me sa duket, parashtruesi nuk e ka
kundrshtuar shkeljen dhe prandaj hoqi dor nga e drejta pr ta permendur tani kt
lloj t shkeljes, nse ka.
(Aktvendim pr palejueshmri i Gjykats Kushtetuese t Kosovs, Ref.nr.AGJ 21/10.
Rasti nr.KI 07/09, dt.19.05.2010.)
Kur gjykata n shqyrtimin kryesor si prove lexon deklaratn e personit t ndgjuar
nga gjykatsi hetues n cilsi t dshmitarit, i cili n procedure e mtutjeshme fiton
statusin e t pandehurit, kemi t bjm me proven e papranueshme.
Nga arsyetimi
M t drejt me ankes atakohet aktgjykimi, pr shkak t cnimit esncial t dispozitave
t procedures penale nga neni 368 al. 1 pika 10 t KPP, m q aktgjykimi bazohet n
provat n t cilat sipas dispozitave t ktij Kodi nuk mund t mbshtetet.
691
Ejup Sahiti
Gjykata e shkalls s par n shqyrtimin kryesor ka administruar si prove, leximin e

deklaratave t dy personave q kan dhn deklarim n cilsi t dshmitarve.
Kto deklarime, gjykata ka qen e detyruar q ti veoj nga shkresat e lnds dhe nuk
ka guxuar ti shfrytzoj si prova, sepse po kta persona n procedurn e njjt tani
kan cilsin e t pandehurit.
(Aktvendim i Gjykats Supreme t Srbis, Kz.2048/05, dt.29.05.2006.)
Neni 263 [Mbshtetja e pohimit]
1.
2.
2.1.
2.2.
3.
Prokurori i shtetit i cili synon t mbshtetet n deklaratat e mparshme nga

neni 261 ose deklaratat e siguruara nga neni 219, paragrafi 6 i ktij Kodi,
duhet t paraqes mbshtetjen e pohimit.
Mbshtetja e pohimit prmban:
Prshkrimin e dshmive, deklaratn apo provn tjetr n t ciln prokurori
i shtetit synon t mbshtetet e q do t ishte e kufizuar sipas nenit 262 t
ktij Kodi;
Prshkrimin e shkurt t dshmis, shkress apo provs q vrteton t
dhnat fajsuese nga provat e cekura n nnparagrafin 2.1 t ktij
paragrafi.
Mbshtetja e pohimit paraqitet s bashku me aktakuz dhe jo m von se
deri n fillim t shqyrtimit gjyqsor.
Paragrafi 1.
Prokurori i shtetit i cili synon t mbshtetet n deklaratat e mparshme nga neni 261
duhet t paraqes mbshtetjen e pohimit. Prokurori i shtetit gjithashtu duhet t paraqes
mbshtetjen e pohimit edhe pr deklaratat e siguruara nga neni 219, paragrafi 6. N t
vrtet, provat e siguruara prmes rrugve joformale nga qeverit e huaja, organet pr
zbatimin e ligjit, prokurorit apo gjykatat jan t pranueshme nse atyre provave u
bashkngjitet deklarata nga qeverit e huaja, organet pr zbatimin e ligjit, prokuroria
apo gjykatat q tregon se provat jan t bazuara dhe jan marr n pajtim me ligjin e
atij shtetit t huaj.
Ndonse prkufizimi mbshtetje e pohimit n shikim t par asocion n mbshtetje
t pranimit t t pandehurit, ai ka kuptim m t gjer. Sipas nenit 19, parag. 1,
nnparag. 1.31 Mbshtetje e pohimit nnkupton dokument t paraqitur nga pala n
mbshtetje t dshmis apo provs q nuk sht drejtprdrejt e arritshme n shqyrtim
gjyqsor. Mbshtetja e pohimit cakton prova tjera t pranishme q mbshtesin
dshmin apo provn n fjal. Mbshtetja e pohimit ka pr qllim t tregoj se prova n
fjal nuk do t ishte prova e vetme apo vendimtare n mbshtetje t aktgjykimit me t
cilin i pandehuri shpallet fajtor.
Paragrafi 2.
Dispozita e paragrafit 2 prcakton prmbajtjen e mbshtetjes s pohimit.
Mbshtetja e pohimit prmban:
692
Ejup Sahiti
S pari, prshkrimin e dshmis, deklarats apo provs tjetr n t ciln prokurori i

shtetit synon t mbshtetet e cila do t ishte e kufizuar sipas nenit 262 (deklarimit t
dhn nga i pandehuri n polici ose para prokurorit t shtetit, dshmis s dhn nga
nj dshmitar, identiteti i t cilit sht i panjohur pr mbrojtsin dhe t akuzuarin dhe
dshmis s dhn nga dshmitari bashkpunues);
S dyti, prshkrimin e shkurtr t fardo dshmie, shkrese apo prove e cila vrteton t
dhnat fajsuese nga provat e cekura n nnparagrafin 2.1 t ktij paragrafi.
Paragrafi 3.
Me qllim t ekspeditivitetit t procesit t t provuarit, mbshtetja e pohimit paraqitet
s bashku me aktakuz dhe jo m von se deri n fillim t shqyrtimit gjyqsor.
693
Ejup Sahiti
Kapitulli XVII: Ngrirja e aseteve dhe urdhrat ndalues

Kodi i procedurs penale, me qllim t rrjedhs normale dhe efikase t procedurs
penale ka parapar mundsin e sekuestrimit ose t konfiskimit t sendit apo t marrjes
s dobis pasurore t fituar me vepr penale. Prkitazi me at se kur gjat rrjedhs s
procedurs do t vendos gjykata pr sekuestrim, pr konfiskim (t sendit apo t dobis
pasurore t fituar me vepr penale) varet nga rrethanat e rastit konkret dhe nga fakti
nse ligji detyrimisht parasheh konfiskimin. Pr fatin e mtejm t sendit t
sekuestruar, nse gjykata nuk ka vendosur pr kthimin e tij gjat rrjedhs s procedurs
penale, si dhe pr sendin e konfiskuar definitivisht vendos gjykata me vendimin me t
cilin e zgjidh shtjen penale kryesore. Sidoqoft, sekuestrimin (marrjen e
prkohshme e sendit) duhet dalluar nga ngrirja e aseteve sipas ktij kapitulli. Pr
sekuestrimin e prkohshm shih komentin te neni 112.
N situata t caktuara gjat hetimit mund t paraqitet nevoja pr ngrirje t aseteve dhe
pr urdhrat ndalues para se t vendoset pr konfiskim t sendit, n mnyr q t
sigurohet sendi objekt i konfiskimit. N t vrtet, kur pritet se gjat procedimit penal
me vendim pr zgjidhje t shtjes kryesore do duhej konfiskuar sendin, por ka rrezik
se deri ather do t pamundsohet ekzekutimi i vendimit pr konfiskim, prokurori i
shtetit mund t krkoj ngrirjen e aseteve dhe urdhrat ndalues.
KPP-ja e Kosovs n Kapitullin e XVII (nenet 264-266) rregullon ngrirjen e aseteve si
dhe urdhrat ndalues pr ngrirje t aseteve. Ngrirja e aseteve n procedur penale ka
karakter t dyfisht. Ajo n nj an shrben pr sigurim t provave, e n ann tjetr
paraqet mas pr sigurimin e interesave pasurore. Urdhri pr ngrirje t aseteve ka t
bj me ndrtesat, pasurin e paluajtshme, pasurin e luajtshme ose asetet (mjetet n
llogari financiare ose ndonj vler tjetr). Urdhri pr ngrirje t aseteve vjen n shprehje
nse hetimi zbatohet pr vepr penale nga neni 90 i KPP-s.
Lshimi i urdhrit pr ngrirje t aseteve mund t jet i prkohshm dhe afatgjat.
Ngrirjen e prkohshme t aseteve e urdhron prokurori i shtetit sipas nenit 264 dhe
gjyqtari i procedurs paraprake sipas nenit 265.
Urdhrin pr ndalim afatgjat pr secilin asset q krkohet e merr gjyqtari i procedurs
paraprake n prfundim t shqyrtimit kur konstatohet se ka prova t artikulueshme q
tregojn shkak t bazuar pr t arsyetuar urdhrin.
Neni 264 [Ngrirja e prkohshme e aseteve]
1.
2.
694
Nse hetimi sht autorizuar pr vepr penale nga neni 90, prokurori i
shtetit mund t lshoj urdhr pr ndalimin e shitjes, shkmbimit t
pronsis ose trheqjen nga llogaria t cilitdo send t prshkruar n
paragrafin 2 ose 3.
do ndrtes, pasuri e paluajtshme, pasuri e luajtshme ose aset pr t cilin
prokurori i shtetit ka prova t artikulueshme q tregojn dyshim t bazuar
se:
2.1. Ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti sht
prdorur n veprn penale nn hetim;
Ejup Sahiti
2.2.
3.
4.
5.
6.
7.
Ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti sht

prov e veprs penale nn hetim; ose
2.3. Ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti sht
fituar nga vepra penale nn hetim.
fardo llogarie financiare q i takon t pandehurit nn hetim, n t ciln
mund t ket mjete t cilat jan:
3.1. t ardhura nga vepra penale nn hetim; ose
3.2. prdorur n kryerjen e vazhdueshme t veprs penale nn hetim.
Urdhri i prokurorit t shtetit nga ky nen ka efektin e mposhtm:
4.1. do bank apo institucion financiar q pranon urdhrin nga ky nen
menjher ndalon fardo aktiviteti t mtejm t llogaris bankare
t prshkruar n urdhr. Banka nuk sht prgjegjse ndaj mbajtsit
t llogaris bankare pr veprimet e saj n pajtim me urdhrin nga ky
paragraf.
4.2. Cilado pal tjetr q pranon urdhrin nga ky nen duhet t ndrmerr
hapat e arsyeshm pr tiu bindur urdhrit.
Urdhri i prokurorit t shtetit nga ky nen mund t lshohet vetm nj her
dhe sht i vlefshm vetm pr shtatdhjet e dy or nga koha e lshimit t
urdhrit.
N urdhrin e prokurorit t shtetit prshkruhet ndrtesa, pasuria e
paluajtshme, pasuria e luajtshme, llogaria financiare ose aseti dhe i
urdhron pranuesit t urdhrit q t ndaloj shitjen, shkmbimin e pronsis
ose trheqjen nga llogaria pr shtatdhjet e dy or nga koha e lshimit t
urdhrit. N urdhr ceket koha e lshimit dhe koha e skadimit t urdhrit.
Urdhri nga ky paragraf mund t lshohet nga prokurori i shtetit nse ai i
paraqet krkes gjyqtarit t procedurs paraprake pr urdhr ndalues nga
neni 265 pr asetin e prcaktuar n urdhr.
Paragraft 1 deri 3.
Kur prokurori i shtetit pretendon se n rastin konkret duhet t bhet ngrirja e
prkohshme e aseteve, ai mund t lshoj urdhr pr ndalimin: 1) e shitjes ose t
shkmbimit t ndrtess, t pasuris s paluajtshme, ose t pasuris s luajtshme; 2) e
trheqjes nga llogaria kur pr sa i prket veprs penale q hetohet, sendi sht prdorur
pr kryerje t veprs penale ose sht prov e procedurs penale apo sht fituar me
vepr penale. Prokurori i shtetit gjithashtu mund t lshoj urdhr pr bllokim t
llogaris financiare t t pandehurit n t ciln mund t ket mjete t cilat jan t
ardhura nga vepra penale q hetohet ose jan prdorur pr kryerjen e saj.
Paragrafi 4.
Dispozita e paragrafit 4 prcakton efektin e urdhrit ndalues t prokurorit t shtetit.
Sipas ksaj dispozite efekti i urdhrit t prokurorit t shtetit pr ngrirje t prkohshme t
695
Ejup Sahiti
aseteve manifestohet ashtu q do bank apo institucion financiar apo cilado pal 504
tjetr q pranon urdhrin menjher ndalon fardo aktiviteti t mtejm t llogaris
bankare t prshkruar n urdhr ose pr shitje ose shkmbimin e prons. Pr veprimet e
kryera sipas urdhrit banka nuk sht prgjegjse ndaj mbajtsit t llogaris bankare.
Paragrafi 5.
Prokurori i shtetit mund t lshoj urdhrin pr ngrirje t prkohshme t aseteve vetm
nj her dhe urdhri sht i vlefshm vetm pr shtatdhjet e dy or nga koha e
lshimit t tij.
Paragrafit 6 dhe 7.
N urdhrin e prokurorit t shtetit pr ngrirjen e prkohshme t aseteve prshkruhen
ndrtesat, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme, llogaria financiare ose aseti dhe
me te i urdhron pranuesit t urdhrit (gjeodezis, institucionit financiar etj.) t ndaloj
shitjen, shkmbimin e pasuris ose trheqjen nga llogaria pr 72 or nga koha e
lshimit t urdhrit. Prokurori i cili lshon urdhrin pr ngrirje t prkohshme t aseteve
paralelisht i paraqet krkes gjyqtarit t procedurs paraprake pr urdhr ndalues
gjyqsor pr asetin prkats. N urdhr ceket koha e lshimit dhe koha e skadimit t
urdhrit.
Neni 265 [Urdhri ndalues]
1.
2.
3.
4.
5.
Prokurori i shtetit i cili lshon urdhrin pr ngrirjen e prkohshme t

aseteve nga neni 264 menjher i paraqet gjyqtarit t procedurs paraprake
krkes pr urdhr ndalues pr asetin e prcaktuar n urdhrin pr ngrirjen
e prkohshme t asetit.
Krkesa pr urdhr ndalues prmban:
2.1. Kopjen e urdhrit pr ngrirjen e prkohshme t aseteve;
2.2. Prshkrimin e provave t artikulueshme q arsyetojn urdhrin;
2.3. Prshkrimin e arsyeve q urdhri ndalues t ndaloj shitjen,
shkmbimin apo trheqjen nga llogaria e asetit t prshkruar; dhe
2.4. Identitetin e t gjith personave q kan interes pasuror n asetin e
prshkruar, si prcaktohet n regjistrat kadastral apo regjistrat
tjer qeveritar.
Gjyqtari i procedurs paraprake lshon urdhr ndalues pr secilin aset q
krkohet nse prokurori i shtetit me an t provave t artikulueshme tregon
shkak t bazuar pr t arsyetuar urdhrin.
Gjyqtari i procedurs paraprake refuzon ose lshon urdhrin ndalues para
skadimit t urdhrit pr ngrirjen e prkohshme t aseteve.
Urdhri ndalues i lshuar nga gjyqtari i procedurs paraprake n Kosov
vlen pr t gjith territorin e Kosovs.
504
N paragrafin 4, nnpargrafi 4.1. sht prdorur fjala pal e cila nuk ka t bj me paln procedurale
konform nenit 19, parag. 1, nnparagrafi 1.15. Ktu fjala pal ka t bj me person juridik si sht p.sh.
kadastri nprmjet t cilit bhet shitja ose shkmbimi i pasuris s paluajtshme.
696
Ejup Sahiti
6.
7.
8.
9.
Urdhri ndalues prcakton ndrtesn, pasurin e paluajtshme, pasurin e

luajtshme, llogarin financiare apo asetin dhe urdhron pranuesin e urdhrit
q t ndaloj shitjen, shkmbimin e pronsis ose trheqjen nga llogaria pr
tridhjet dit nga koha e lshimit t urdhrit. N urdhr ceket koha e
lshimit dhe koha e skadimit t urdhrit.
Urdhri i drgohet institucionit financiar ose pals tjetr pr t ciln sht
lshuar urdhri pr ngrirjen e prkohshme t aseteve.
Urdhri ndalues po ashtu i drgohet t pandehurit dhe t gjith personave q
kan interes n asetin e prcaktuar. Urdhri ndalues cakton shqyrtimin
brenda tre javsh dhe n t thuhet: Pasuria e prcaktuar n urdhrin
ndalues sht ngrir pr tridhjet dit. Shqyrtimi sht caktuar. Nse
pretendoni t kundrshtoni ngrirjen e ksaj pasurie, ju duhet t merrni
pjes n shqyrtim dhe do t keni mundsin t paraqitni argumentet tuaja
pr heqjen e ksaj ngrirjeje. Ndalimi afatgjat i ksaj pasurie mund t
urdhrohet n kt shqyrtim dhe kjo prek t drejtn tuaj n kt pasuri.
Urdhri ndalues nga ky nen ka efektin e mposhtm:
9.1. do bank apo institucion financiar q pranon urdhrin nga ky
paragraf menjher ndalon fardo aktiviteti t mtejm t llogaris
bankare t prshkruar n urdhr. Banka nuk sht prgjegjse ndaj
mbajtsit t llogaris bankar pr veprimet e saj n pajtim m
urdhrin nga ky paragraf.
9.2. Cilado pal tjetr q pranon urdhrin nga ky paragraf duhet t
ndrmerr hapat e arsyeshm pr tiu bindur urdhrit.
Paragraft 1 deri 4.
Kur prokurori i shtetit lshon urdhrin pr ngrirjen e prkohshme t aseteve ai
menjher i paraqet gjyqtarit t procedurs paraprake krkes pr urdhr ndalues pr
asetin e prcaktuar n urdhrin pr ngrirjen e prkohshme t asetit. Me sa shihet lshimi
i urdhrit nga prokurori i shtetit pr ngrirje t prkohshme t aseteve njkohsisht duhet
t pasohet me krkesn e prokurorit t drejtuar gjyqtarit t procedurs paraprake n
mnyr q ai t lshoj urdhr ndalues pr asetin e caktuar.
Krkesa e prokurorit t shtetit pr ngrirje t prkohshme t asetit t caktuar e drejtuar
gjyqtarit t procedurs paraprake duhet t prmbaj: kopjen e urdhrit t prokurorit t
shtetit pr ngrirje t prkohshme t aseteve; provat e artikulueshme (neni 19, parag. 1,
nnparag. 1.30) q e mbshtesin urdhrin; arsyetimin pr ndalimin e shitjes, shkmbimit
ose trheqjes nga llogaria e asetit t prshkruar; dhe identitetin e t gjith personave q
kan interes pasuror n asetin e prshkruar. Bazuar n provat e artikulueshme t
paraqitura nga prokurori i shtetit me t cilat ai tregon se ka shkak t arsyeshm (neni
19,nnparag.1..10), gjyqtari i procedurs paraprake lshon urdhr ndalues gjithashtu t
prkohshm pr ngrirje t aseteve ose e refuzon krkesn. Gjyqtari i procedurs
paraprake lshon urdhrin ndalues apo e refuzon krkesn para skadimit t urdhrit t
prokurorit t shtetit pr ngrirje t prkohshme t aseteve.
697
Ejup Sahiti
Paragrafi 5.
Urdhri ndalues i lshuar nga gjyqtari i procedurs paraprake n Kosov vlen pr t
gjith territorin e Kosovs.
Paragraft 6 dhe 7.
Urdhri ndalues prcakton objektin pr t cilin lshohet urdhri dhe njherit urdhron
pranuesin e urdhrit (institucionin financiar, kadastrn) q t ndaloj shitjen,
shkmbimin e prons ose trheqjen nga llogaria pr tridhjet dit nga koha e lshimit t
urdhrit.
Paragrafi 8.
Gjyqtari i procedurs paraprake kur lshon urdhrin ndalues pr ngrirje (t prkohshme)
t aseteve, n urdhr cakton shqyrtimin (seanc dgjimore n t ciln analizohen
pretendimet e prokurorit t shtetit t paraqitura n krkesn e tij pr lshim t urdhrit
pr ngrirje t aseteve) brenda tre javsh. N urdhr tekstualisht duhet t shnohet teksti
i paragrafit 8 i vn n thonjza. Pr hir t parimit kontradiktor, urdhri pr ngrirje t
asetit i drgohet t pandehurit dhe t gjith personave q kan interes n asetin e
prcaktuar.
Paragrafi 9.
Efekti i urdhrit ndalues t gjyqtarit t procedurs paraprake sht i njjt me efektin e
urdhrit ndalues t prokurorit t shtetit pr ngrirje t prkohshme t aseteve nga neni
264, parag. 4. T dy urdhrat ndalues (urdhri i prokurorit t shtetit dhe ai i gjyqtarit t
procedurs paraprake) jan urdhra t prkohshm. Dallimi shprehet n kohzgjatjen e
zbatimit t urdhrave t till.
Neni 266 [Shqyrtimi pr konfirmimin e ndalimit t pasuris]
1.
2.
3.
4.
698
Gjyqtari i procedurs paraprake mund t marr parasysh provat apo

dshmitart n mbshtetje t urdhrit ndalues t lshuar m par gjat
muarjes nse duhet lshuar urdhr pr ndalim afatgjat n prfundim t
shqyrtimit pr ndalim. Ai poashtu mbshtet urdhrin pr ndalim afatgjat
n provat e paraqitura gjat shqyrtimit pr ndalim nga paragraft 2, 3 dhe
4 t ktij neni.
Prokurori i shtetit paraqet prova ose dshmitar n mbshtetje t urdhrit
ndalues.
I pandehuri mund t paraqet prova ose dshmitar pr t kundrshtuar
provat n mbshtetje t urdhrit ndalues, ose mund t paraqes argumente
kundr bazs ligjore pr urdhrin ndalues.
Palt tjera q kan t drejta n pasuri paraqesin prova ose dshmitar pr
t kundrshtuar provat n mbshtetje t urdhrit ndalues, ose mund t
paraqesin argumente kundr bazs ligjore pr urdhrin ndalues.
Ejup Sahiti
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
Gjyqtari i procedurs paraprake lshon urdhr pr ndalim afatgjat pr

secilin aset q krkohet nse ka prova t artikulueshme q tregojn shkak t
bazuar pr t arsyetuar urdhrin.
N prfundim t shqyrtimit, gjyqtari i procedurs paraprake lshon
urdhr, me t cilin:
6.1. Refuzon ndalimin e pasuris dhe lshon urdhr pr lirimin e
menjhershm t pasuris; ose
6.2. Konfirmon ndalimin e pasuris dhe menjher lshon urdhr pr
ndalim afatgjat.
N prfundim t shqyrtimit, gjykata mund t urdhroj q pasuria t
administrohet nga Agjencia pr Administrimin e Pasuris s Sekuestruar
ose t Konfiskuar vetm nse gjykata sht e bindur se me urdhr ndalues
nuk do t arrihet t parandalohet q pasuria t mos largohet nga kompetenca territoriale e saj.
Prve mjeteve t mbajtura n llogari financiare t ngrir apo llogari
financiare t ndaluar, i pandehuri ose shfrytzuesi i pasuris vazhdon
shfrytzimin e pasuris por nuk mund ta shes apo ta shkmbej n ndonj
mnyr tjetr pronsin mbi pasurin.
Urdhri pr ndalim afatgjat i lshuar nga gjyqtari i procedurs paraprak
n Kosov vlen pr t gjith territorin e Kosovs.
Urdhri pr ndalim afatgjat i lshuar nga gjyqtari i procedurs paraprake
nuk skadon deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor, pushimit t hetimit
ose sipas paragrafit 11.
Nse pasuria e prcaktuar n urdhrin pr ndalim afatgjat nuk ceket n
aktakuzn nga neni 241, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues mund t vendos pr lirimin e pasuris pr t gjitha palt e prfshira
n urdhrin pr ndalim afatgjat.
Urdhri pr ndalim afatgjat mund t ankimohet n Gjykatn e Apelit
brenda dhjet ditve nga lshimi i urdhrit. Ankesa nuk e pezullon
ekzekutimin e urdhrit pr ndalim afatgjat.
Paragraft 1 deri 6.
Pr t vendosur nse duhet lshuar urdhrin ndalues afatgjat, gjyqtari i procedurs
paraprake mbshtetet n provat q i ka vlersuar te urdhri ndalues i prkohshm pr 30
dit, pastaj n provat e prokurorit t shtetit q ai i paraqet n shqyrtim si dhe n provat
e t pandehurit. Prova mund t paraqesin edhe personat tjer q kan t drejta n pasuri
q i nnshtrohet urdhrit ndalues. I pandehuri apo personat tjer mund t paraqesin
prova ose t propozojn dshmitar pr t kundrshtuar provat q mbshtesin urdhrin
ndalues ose mund t paraqesin argumente kundr bazs ligjore pr urdhrin ndalues.
N paragraft 2-5 parashihet mundsia q n shqyrtim ku trajtohet shtja se a duhet t
lshohet urdhri ndalues afatgjat apo jo, palt dhe personat tjer q kan t drejt n
pasurin e cila sht objekt i urdhrit ndalues, t paraqesin prova ose dshmitar apo
argumente. N kuptimin e prgjithsh prov konsiderohet edhe dshmia e
dshmitarit, ndrsa argumentimi konsiderohet sinonim i provs.
699
Ejup Sahiti
N fund t shqyrtimit gjyqtari i procedurs paraprake refuzon apo konfirmon ngrirjen e

asetit. Kur refuzon, urdhron lirimin e pasuris, ndrsa kur konfirmon ndalimin e
pasuris, ai menjher urdhron ndalimin afatgjat.
Paragrafit 7 dhe 8.
Sipas asaj q sht thn deri tani, urdhri ndalues pr ngrirje t aseteve ka t bj me
ndalimin e shitjes, shkmbimit t prons (ndrtess, pasuris s paluajtshme, pasuris
s luajtshme) ose trheqjen e aseteve nga llogaria. Ndalimin e till e bn institucioni
pr qarkullimin e prons apo institucioniet financiare.
Mirpo n rastin kur gjykata sht e bindur se me urdhr ndalues nuk do t arrihet t
parandalohet q pasuria t mos largohet nga kompetenca territoriale e saj, sipas
dispozits s paragrafit 7 gjykata mund t urdhroj q pasuria t administrohet nga
Agjencia pr Administrimin e pasuris s sekuestruar ose t konfiskuar.
sht me rndsi t ceket se, prve mjeteve t mbajtura n llogari financiare t ngrir
apo llogari financiare t ndaluar, i pandehuri ose shfrytzuesi i pasuris vazhdon
shfrytzimin e pasuris, por nuk mund ta shes ose ta shkmbej n ndonj mnyr
tjetr pasurin.
Paragraft 9 deri 11.
Urdhri pr ndalim afatgjat vlen n gjith territorin e Kosovs. Ai vlen deri te pushimi i
hetimit apo deri n fund t shqyrtimit gjyqsor. Mirpo, nse pasuria e prcaktuar n
urdhrin pr ndalim afatgjat, nuk ceket n aktakuz, gjyqtari i vetm gjykues ose
kryetari i trupit gjykues mund t vendos pr lirimin e pasuris pr t gjitha palt e
prfshira n urdhrin pr ndalim afatgjat. Urdhri pr ndalim afatgjat mund t
ankimohet n Gjykatn e Apelit brenda 10 dite nga lshimi i urdhrit, por ankesa nuk e
pezullon ekzekutimin e tij.
700
Rexhep Murati
Kapitulli XVIII: Konfiskimi

N nenin 69 parag. 1 t KP prcaktohet shprehimisht q sendet e prdorura apo t
destinuara pr kryerjen e veprs penale apo sendet t cilat jan rezultat i kryerjes s
veprs penale do t konfiskohen. Ndrkaq, n paragrafin 2 t ktij neni prcaktohen
kushtet kur sendet e tilla mund t konfiskohen edhe kur nuk jan pron e kryersit t
veprs penale. N t vrtet, sipas paragrafit 2 t nenit 69 KP-s, sendet n fjal mund
t konfiskohen edhe n rastet kur konfiskimi sht n dobi t siguris s prgjithshme
ose pr arsye t moralit e konfiskimi i sendeve nuk ndikon dmshm n t drejtat e
pals s tret pr t kompensuar dmin nga kryersi i veprs penale. N vijim me
dispozitn e nenit 69 parag. 3 theksohet se me ligj mund t prcaktohet marrja e
detyrueshme e sendit. Duhet theksuar se marrja e till e sendit sipas nenit 69 t KP-s
sht dnim plotsues. 505
N Kapitullin VII t KP-s, me nenet 96, 97, 98 dhe nenin 99 rregullohet konfiskimi i
dobis pasurore t fituar me an t kryerjes s veprave penale. Pr dallim nga marrja e
sendit, q sht njeri nga dnimet plotsuese, konfiskimi i dobis pasurore sht mase e
veant t cila i shqiptohet t pandehurit i cili ka realizuar dobin pasurore nprmjet
veprs penale. Pra, konfiskimi i dobis pasurore nuk sht sanksion penal ngase fajsia
nuk sht kusht pr konfiskim t pasuris. Me fjal t tjera, konfiskimi i dobis
pasurore sht mas sui generis,e bazuar n parimin e drejtshmris (pravinosti)
sipas t cilit askush nuk mund t mbaj dobin pasurore t fituar me vepr penale. 506
N nenin 96 parag. 1 t KP-s rregullohet baza e konfiskimit t dobis pasurore duke
prcaktuar shprehimisht q askush nuk mund t mbaj dobin pasurore t fituar me an
t kryerjes s veprs penale. Sipas n parag. 2 t ktij neni pr konfiskim vendos
gjykata e cila konstaton kryerjen e veprs penale. M tutje, n nenin 97 rregullohen
kushtet dhe mnyra e konfiskimit t dobis pasurore. Kshtu, sipas parag. 1 t ktij
neni kryersit i konfiskohet dobia pasurore apo kur konfiskimi nuk sht i mundshm,
kryersi detyrohet t paguaj shumn e t hollave e cila i prgjigjet dobis s fituar
pasurore. Ndrkaq, sipas parag. 2 t ktij neni dobia pasurore mund ti konfiskohet
personit t cilit i sht bartur pa kompensim ose me kompensim q nuk i prgjigjet
vlers reale, nse personi i till e ka ditur ose sht dashur ta dij se dobia pasurore
sht fituar me kryerjen e veprs penale. N rastet kur dobia pasurore sht bartur tek
antart e familjes, dobia pasurore po ashtu konfiskohet nga antart e familjes, prve
nse antart e familjes dshmojn se pr kompensim kan dhn vlern e plot. N
nenin 98 parashikohet mbrojtja e t dmtuarit dhe n nenin 99 rregullohet konfiskimi i
dobis pasurore nga personat juridik. 507 N pjesn e veant t KP-s, te disa vepra
penale sht parapar konfiskimi i detyrueshm, i cili prfshin sendet t cilat jan
prdorur pr kryerjen e veprave penale. 508
505
Lidhur me marrjen e sendit si dnim plotsues m hollsisht shih: Salihu, Ismet, Hasani, Fejzullah dhe
Zhitia, Hilmi, Komentar i Komentar i Kodit Penal t Kosovs, neni 69, fq. 247-350.
506
kuli, Milan, Komentar Zakonika o krivinom postupku, Beograg, 2011, fq. 1290.
507
Lidhur me kto dispozita m hollsisht shih: Salihu I., Hasani F., dhe Zhitia H., Komentar i KPK-s,
neni, 96, 97, 98 dhe 99, fq. 312-318.
508
Kshtu, p.sh. te veprat penale n vijim: pjesmarrja n rrahje, arma, mjeti i rrezikshm apo mjeti tjetr
konfiskohen (neni 190 parag. 4.); prgjimi i paautorizuar, pajisjet e prdorura pr kryerjen e veprs penale
701
Rexhep Murati
N kapitullin e XVIII t KPP-s rregullohet procedura e konfiskimit para dhe pas

ngritjes s aktakuzs. Analiza e dispozitave t ktij kapitulli dhe t dispozitave t tjera
lidhur me konfiskimin tregon qart se KPP-ja e tashme, n krahasim me KPP-n e
mparshme, ka sjell risi t rndsishme n rregullimin e ksaj materie, duke i
konfiskohen (neni 204 parag.3 ); fotografimi dhe incizimet tjera t paautorizuara, pajisjet e prdorura pr
kryerjen e ktyre veprave penale konfiskohen (neni 205 parag. 5); dhnia ose marrja e ryshfetit n lidhje me
votimin, dhurata konfiskohet (neni 215 parag. 5); kontrabandimi me migrant, pajisjet dhe mjetet
transportuese pr kryerjen e ksaj vepre penale do t konfiskohen (neni 170 parag. 10); ofrimi i materialit
pornografik personave nn moshn gjashtmbdhjet vjet, materiali pornografik konfiskohet (neni 237
parag. 2); prgatitja dhe dhnia e pandrgjegjshme e barrave, barrat konfiskohen (neni 264 parag. 7);
prodhimi dhe shprndarja e produkteve t dmshme mjeksore, produktet mjeksore dhe mjetet e prodhimit
konfiskohen (neni 266 parag. 8); prodhimi dhe vnia n qarkullim e artikujve t dmshm ushqimor,
artikujt dhe sendet e dmshme konfiskohen (267 parag. 8); blerja, posedimi, shprndarja dhe shitja e
paautorizuar e narkotikve, substancave, psikotropike dhe anologe, substancat narkotike, substancat
psikotrope ose substancat anologe dhe mjetet pr prodhimin, shprndarjen apo transportimin e tyre
konfiskohen (neni 273, parag. 5); prodhimi dhe prpunimi i paautorizuar i narkotikve, substancave
psikotropike, anaologe apo veglave, pajisjeve apo materialeve narkotike, substancat narkotike, psikotrope
ose substancat anologe dhe mjetet pr prodhimin, shprndarjen apo transportimin e tyre konfisohen (neni
274 parag. 5); posedimi i paautorizuar i narkotikve, substancave psikotrope ose anologe, substancat
narkotike, substancat psikotrope anologe kofiskohen (neni 275 parag. 3); kultivimit t bims s hashashit,
shkurrs s kokains ose t bimve t kanabisit, bima e hashashit, shkurrja e kokains ose bima e kanabisit
dhe furnizimet, pajisjet dhe materialet pr kultivimin e tyre konfiskohen (neni 278 parag. 2); konvertimi apo
transferimi i pasuris q rrjedh nga veprat penale nga kapitulli XXXIII, pasuria e konvertuar apo transferuar
(neni 280 parag. 2); falsifikimi i letrave me vler dhe instrumenteve t pagess, letrat me vler, instrumentet
e pagess dhe pajisjet pr prodhimin ose ndryshimin e tyre konfiskohen (neni 293 parag. 7); falsifikimi i
shenjave me vler, shenja me vler e falsifikuar dhe pajisjet pr prodhimin apo ndryshimin e tyre
konfiskohen (neni 294 parag. 7); cenimi i t drejtave t patents, sendet e prodhuara pr prdorimin e
paautorizuar konfiskohen (neni 295 parag. 2); mashtrimi i konsumatorve, sendet dhe pajisjet pr prodhimin
e tyre konfiskohen (neni 298 parag. 2); falsifikimi paras, paraja e falsifikuar dhe pajisjet pr prodhimin pr
ndryshimin e saj konfiskohen (neni 302 parag. 6); prodhimi, furnizimi, shitja, posedimi ose dhnia n
shfrytzim e mjeteve pr falsifikim, artikujt, mjetet dhe pajisjet pr prodhimin e tyre konfiskohen (neni 304
parag. 4); tregtia e ndaluar, mallrat dhe sendet nga tregtia e ndaluar konfiskohen (neni 305 parag. 2);
prodhimi i ndaluar, mallrat dhe pajisjet pr prodhimin ose prpunimin e paautorizuar konfiskohen (neni 306
parag. 2); marrveshja dhe mashtrimi me letrat me vler t Qeveris, dobia pasurore e prfituar konfiskohet
(neni 312 parag. 5); pranimi i paarsyeshm i dhuratave, dhurata ose shprblimi i pranuar konfiskohet (neni
315 parag. 4); dhnia e paarsyeshme e dhuratave, dhurata apo shprblimi i dhn konfiskohen, prve n
rastin e till kur dhurata apo shprblimi mund t kthehen personit i cili e kishte dhn (neni 316 parag. 4);
kontrabandimi i mallrave, mjetet e transportit apo mjetet pr bartjen e mallrave t cilat jan prdorur pr
transportimin e mallrave konfiskohen (neni 317 parag. 5); shmangia nga pagesa e tarifave t detyrueshme
doganore, mallra t cilat nuk jan deklaruar sakt apo vlera e pagess s shmangur konfiskohen (neni 318
parag. 4); Gjuetia e kundrligjshme, kafsht e egra dhe pajisjet e gjuetis s paligjshme konfiskohen, (neni
359 parag. 6); shitja ose nxjerrja e trofeve t kafshve t egra t jasht Republiks s Kosovs, trofet e
kafshve t egra konfiskohen, (neni 360 parag. 3); importi, eksporti, furnizimi, transportimi, prodhimi,
kmbimi, ndrmjetsimi ose shitja e paautorizuar e armve apo materialeve plasse, armt, mjetet pr
transportimin e armve dhe mjetet pr prodhimin e armve konfiskohen (neni 372, parag. 4); mbajtja n
pronsi, kontroll ose posedim t paautorizuar t armve, arma n pronsi, kontroll apo n posedim
konfiskohet (neni 374 parag 3); prdorimi i arms apo mjetit t rrezikshm, arma apo mjeti i rrezikshm
konfiskohen (neni 375 parag. 3); lejet, plqimet dhe licencat e rreme t armve dhe dhnia e informatave t
rreme, leja, licenca apo autorizimi tjetr i rrem, prfshir mjetet pr prodhimin e lejes, licencs apo
autorizimit tjetr t rrem konfiskohen (neni 376 parag. 4); dhnia e ryshfetit zyrtarit publik t huaj, dhurata
apo prfitimi i pranuar apo i ofruar konfiskohen (neni 430, parag. 4); ushtrimi i ndikimit, dhurata apo
prfitimi i pranuar apo i ofruar konfiskohen (neni 431 parag. 3) dhe mosraportimi ose raportimi i rrem i
pasuris, i t ardhurave, i dhuratave, dobis, tjetr materiale ose detyrimeve financiare, vlera e padeklaruar e
pasuris, t ardhurave ose t dobis pasurore tjetr pasurore, e cila sht fituar n mnyr jo ligjore
konfiskohet (neni 437 parag. 3).
702
Rexhep Murati
ndryshuar dhe plotsuar dispozitat e mparshme, n veanti kur sht fjala pr krimet e
rnda prfshir edhe krimin e organizuar. Me fjal t tjera, Kodi i ri i procedurs penale
materien e konfiskimit e rregullon n mnyr m gjithprfshirse.
Prve rregullimit t konfiskimit me KPP-n, para dhe pas ngritjes s aktakuzs, pr
shkak t rndsis q ka instituti i konfiskimit, materia e konfiskimit rregullohet edhe
me ligj t veant 509 n rastet kur procedurat e prcaktuara me KPP-n nuk jan t
mjaftueshme prkatsisht n rastet kur i pandehuri vdes, arratiset apo ka pasuri t
pashpjegueshme. Pr m tepr, pr administrimin e pasuris s konfiskuar, me ligj t
veant jan bartur kompetencat n Agjencin pr administrim me pasurin e
sekuestruar ose t konfiskuar. 510
1. Procedurat para ngritjes s aktakuzs
Neni 267 [Konfiskimi i prkohshm]
1.
2.
3.
4.
Ndrtesat, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme dhe asetet e

konfiskuara prkohsisht nga neni 112 i ktij Kodi duhet ose:
1.1. t i kthehen pronarit nga neni 116 i ktij Kodi;
1.2. t mbahen deri n shfrytzimin e tyre si prova dhe/apo deri n
konfiskimin e prhershm nga neni 268 i ktij Kodi.
Sendet e ndaluara t cilat jan sekuestruar prkohsisht sipas nenit 105 t
ktij Kodi nuk i kthehen pronarit dhe asgjsohen pasi t mos ket m
nevoj pr shfrytzim si prov.
Asetet e sekuestruara t cilat i nnshtrohen konfiskimit sipas ligjit konsiderohet
se jan sekuestruar ose konfiskuar prkohsisht nga ky Kapitull.
Brenda gjashtdhjet (60) ditve nga konfiskimi i ndrtess, pasuris s
paluajtshme, pasuris s luajtshm apo asetit, prokurori i shtetit krkon
mas t prkohshme pr sigurimin e pasuris nganeni 268 i ktij Kodi.
Paragrafi 1.
Gjat zbatimit t kontrollit n baz t nenit 105 t KPP-s, sipas rregulls me urdhr t
gjykats mund t bhet sekuestrimi i prkohshm i sendeve. N baz t nenit 112,
sekuestrimi i prkohshm prfshin:
a) sendet q mund t jen prov n procedurn penale;
b) sendet ose pasurit q kan mundsuar kryerjen e veprs penale; dhe
c) sendet q konsiderohen dobi pasurore t fituara me vepr penale pr t cilat me ligj
parashihet sekuestrimi.
Sipas nenit 112 parag. 2, n rastet kur policia gjat kontrollit ose arrestimit t
ligjshm ka msuar pr sende, pasuri,prova ose para, prokurori i shtetit mund t
urdhroj kufizimin e ktyre sendeve pr pes dit. Pas urdhrit pr kufizim t
prkohshm, prokurori i shtetit mund t krkoj urdhr nga gjyqtari i procedurs
509
Shih: Ligjin pr kompetencat e zgjeruara pr konfiskimin e pasuris s prfituar me vepr penale, Ligji
nr. 04/L-140, GZ e RPK, nr. 5, 8 mars 2013.
510
Shih: Ligjin pr administrimin e pasuris s sekuestruar ose t konfiskuar, nr. 03/L-141.
703
Rexhep Murati
paraprake pr sekuestrimin t prkohshm t sendeve, provave dhe t parave, me

arsyetim se ato mund t shrbejn si prov n procedurn penale,se kan mundsuar
kryerjen e veprs penale ose jan dobi pasurore t fituara me vepr penale. N kt rast
prokurori i shtetit krkon urdhr nga gjyqtari i procedurs paraprake pr sekuestrimin e
prkohshm t sendeve, pasuris, provave apo parave, nga se kto sende, mund t
sekuestrohen prkohsisht vetm me urdhr t gjykats.
N paragrafin 1 t ktij neni prcaktohet se si duhet t veproj gjykata n rastet e
sekuestrimit 511 t prkohshm t ndrtesave, pasuris s paluajtshme, pasuris s
luajtshme dhe aseteve sipas nenit 112 t KPP-s. N t vrtet, kur bhet sekuestrimi i
prkohshm i sendeve n fjal sipas nenit 112, paragrafi 1 i ktij neni prcakton se ato
duhet ose a) ti kthehen pronarit n pajtim me nenin 116 512 b) t mbahen deri n
shfrytzimin e tyre si prova apo deri n konfiskimin e prhershm n pajtim me nenin
268. Me fjal t tjera, sendet e sekusustruara gjat kontrollit n baz t nenit 112 i
kthehen t pandehurit n rastet kur nuk mund t shrbejn si prov n procedurn
penale, nuk e kan mundsuar kryerjen e veprs penale ose nuk kan qen rezultat i
veprs penale. Rrjedhimisht, ktu mund t prfshihen edhe ato sende q i nnshtrohen
konfiskimit t detyrueshm. N ann tjetr, sendet e sekustruara gjat kontrollit mund
t jen prova gjat procedurs penale por nuk sht e thn q ti nnshtrohen
konfiskimit.
Paragrafi 2.
N baz t nenit 112 prkohsisht mund t sekuestrohen, ndr t tjera edhe sende t
ndaluara, prkatsisht sende qensisht t rrezikshme ose t paligjshme ashtu si
prcaktohet n nenin 282. 513 N kt paragraf pikrisht prcaktohet se sendet e tilla nuk
i kthehen pronarit por asgjsohen pasi t mos ket nevoj pr shfrytzim si prov n
procedurn penale.
Paragrafi 3.
N paragrafin 3 t ktij neni precizohet se n baz t cilave dispozita rregullohet m
afr proceura e sekuestrimit t prkohshm prkatsisht e konfiskimit. Kshtu, t
gjitha, asetet e sekuetruara t cilat i nnshtrohen konfiskimit sipas ligjit n fuqi
konsiderohen se jan sekuestruar prkohsisht ose konfiskuar n pajtim me dispozitat e
kapitullit XVIII me t cilin rregullohet procedura e konfiskimit para ngritjes dhe pas
511
N vend t shprehjes konfiskim, konsiderojm se duhet prdorur shprehjen sekuestrim.

Sipas nenit 116 parag. 1, sendet e sekustruara prkohsisht i kthehen pronarit ose poseduesit n kto
raste: kur procedura pezullohet' ose pushohet, dhe kur nuk ka baz pr konfiskimin e tyre. Megjithat, nga
kjo rregull n parag. 2 t nenit 116, lidhur me kthimin e sendeve t konfiskuara prkohsisht sht
parashikuar nj prjashtim i rndsishm. Kshtu, sipas parag. 2 t nenit 116, n rastet e pezullimit t
procedurs penale pr shkak t arratisjes s t pandehurit ose paaftsis s tij mendore, apo n rastet kur
ekzistojn gjasa t arsyeshme q hetimi i pezulluar t rifilloj, prokurori i shtetit mund t krkoj q t
shtyhet kthimi i sendit t sekuestruar prkohsisht. N kt rast, gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i
trupit gjykues mund t lejoj vones pr kthimin e sendit t sekuestruar prkohsisht kur vlerson se kt e
arsyetojn rrethanat e rastit konkret.
513
Shih: komentet lidhur me nenin 282.
512
704
Rexhep Murati
Paragrafi 4.
Pasuria e konfiskuar prkohsisht n baz t nenit 112 t KPP-s, nga i pandehuri
mund n nj mnyr ose tjetr t shitet, t bartet, ose ti transferohet dikujt tjetr. Pr
kt arsye, sipas paragrafit 4 t ktij neni, prokurorit t shtetit i sht dhn autorizim
q brenda gjashtdhjet ditve nga konfiskimi i ndrtess, pasuris s paluajtshme,
pasuris s luajtshme apo asetit, t krkoj mas t prkohshme pr sigurimin e
pasuris n pajtim me nenin 268 t KPP-s. N kt krkes, prokurori i shtetit, duhet
ta prshkruaj pasurin ashtu si prcaktohet n nenin 268, pr t arsyetuar para
gjykats domosdoshmrin pr shqiptimin e masave t prkohshme. Prokurori i shtetit
para se t krkoj nga gjykata urdhrin pr mas t prkohshme duhet t konsultohet me
Agjencin pr administrimin e pasuris s sekuestruar dhe konfiskuar, pr t prcaktuar
mas sa m t prshtatshme q i prgjigjet rastit konkret.
Neni 268 [Krkesa pr masat e prkohshme pr sigurimin e pasuris]
1.
2.
3.
Pr ndrtesat, pasurit e paluajtshme, pasurit e luajtshme dhe asetet e

konfiskuara prkohsisht dhe t cilat do t shfrytzohen si prov ose t cilat
mund ti nnshtrohen konfiskimit t prhershm, prokurori i shtetit i
paraqet krkes me shkrim gjyqtarit t procedurs paraprake pr masa t
prkohshme pr sigurimin e pasuris.
N krkes pr mas t prkohshme prcaktohet:
2.1. ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti q
sht objekt i krkess,
2.2. dyshimi i bazuar se ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e
luajtshme apo aseti sht:
2.2.1. rrjedhoj e veprs penale nn hetim; ose
2.2.2. prdorur ose ka pasur pr qllim t prdoret n kryerjen e
veprs penale;
2.3. nse ka gjasa t konsiderueshme se ndrtesa, pasuria e paluajtshme,
pasuria e luajtshme apo aseti nuk do t jet e mundur t konfiskohet
n prfundim t procedurs penale ose q do t prdoret n kryerjen
e veprs penale nse nuk merren masa mbrojtse;
2.4. t gjith personat q kan ndonj t drejt ligjore n ndrtes, pasuri
t paluajtshme, pasuri t luajtshme apo aset; dhe
2.5. masat e prkohshme q propozohen t merren nga neni 269 i ktij
Kodi.
Prokurori i shtetit i drgon kopjen e krkess pr masn e prkohshme
secilit person t cekur n nn-paragrafin 2.4. paragrafi 2. i ktij neni. Nse
kopja e krkess pr mas t prkohshme nuk mund ti drgohet secilit
person nga paragrafi 2. nn-paragrafi 2.4. i ktij neni prokurori i shtetit
bn prpjekje t arsyeshme pr t njoftuar secilin person nga nn-paragrafi
2.4. i ktij neni pr ekzistimin dhe pasojat e krkess pr mas t
prkohshme.
705
Rexhep Murati
Paragrafi 1.
N paragrafin 1 t ktij neni prcaktohet autorizimi i prokurorit t shtetit pr ti
paraqitur krkes me shkrim gjyqtarit t procedurs paraprake pr masa t prkohshme
pr sigurimin e pasuris. Objekt i krkess jan: ndrtesat, pasurit e paluajtshme,
pasurit e luajtshme dhe asetet e konfiskuara prkohsisht, dhe t cilat do t
shfrytzohen si prov ose t cilat mund ti nshtrohen konfiskimit t prhershm.
Prokurori i shtetit krkesn pr masa t prkohshme e paraqet n rastet kur sendet dhe
pasuria tjetr e sekuestruar ka nevoj pr tu administruar me qllim t mirmbajtjes.
Arsyet pr domosdoshmrin pr mirmbajte mund t jen t ndryshme. Kshtu,
kamiont, autobust, automobilat, pajisjet e rnda, ekskavatort, aeroplant mund t
ndryshkn dhe humbasin vlern. Nj biznes i sekuestruar mund t vazhdohet t
administrohet nga shteti. Po ashtu, ndrtesat e sekuestruara duhet t mbikqyrn dhe
mirmbahen nga shteti. Kur sht fjala pr sendet q krkojn shpenzime t mdha pr
tu mirmbajtur ato duhet t shitn pr tua ruajtur vlern. Ndrkaq, sendet e mueshme
si jan: stolit e arit, t hollat e t tjer duhet t mbahen n vende t sigurta.514
Paragrafi 2.
Pr t mundur gjyqtari i procedurs paraprake t vendos lidhur me krkesn e
prokurorit t shtetit pr mas t prkohshme pr sigurimin e pasuris, krkesa e
prokurorit t shtetit duhet ti prmbaj elementet e prcaktuara n parag. 2 t ktij neni.
Krkesa e prokurorit t shtetit pr masa t prkohshme, si e till sht nj akt formal
ngase duhet ti prmbaj elementet taksativisht t prcaktuara n parag. 2 t ktij neni.
Kshtu, krkesa pr mas t prkohshme duhet ti prmbaj kto elemente: 1)
ndrtesn, pasurin e paluajtshme, pasurin e luajtshme ose asetin q sht objekt i
krkess, 2) dyshimin e bazuar se ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme
apo aseti sht: a) rrjedhoj e veprs penale nn hetim; ose b).e prdorur ose ka pasur
pr qllim t prdoret n kryerjen e veprs penale; 3) nse ka gjasa t konsiderueshme
se ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme apo aseti nuk do t jet e
mundur t konfiskohet n prfundim t procedurs penale ose q do t prdoret n
kryerjen e veprs penale nse nuk merren masa mbrojtse; 4) t gjith personat q kan
ndonj t drejt ligjore n ndrtes, pasuri t paluajtshme, pasuri t luajtshme apo aset;
dhe 5) masat e prkohshme q propozohen t merren n baz t nenit 269 t KPP-s.
Paragrafi 3.
Me sekuestrimin e prkohshm t ndrtesave, pasurive t paluajtshme, pasurive
tluajtshme apo aseteve t tjera mund t cenohen t drejtat e personave t parashikuara
me Kushtetut dhe ligj. Pr kt arsye prokurori i shtetit detyrohet tua drgoj nga nj
kopje t krkess pr masn e prkohshme personave q gzojn ndonj t drejt t
prcaktuar me ligj n sendet q jan objekt i konfiskimit sipas nenit 268 parag. 2
nnparag. 4. Mirpo, n rastet kur objektivisht kopja e krkess pr mas t
prkohshme nuk mund tu drgohet ktyre personave ve e ve, prokurori i shtetit bn
514
Krahaso: Jon Smibert, United States Department of Justice, Rruga drejt konfiskimit, Prishtin, 2013, fq.
20.
706
Rexhep Murati
prpjekje t arsyeshme pr t njoftuar secilin person nga neni 268 parag. 2 nnparagrafi
4 lidhur me ekzistimin e krkess pr mas t prkohshme dhe pr pasojat eventuale q
dalin nga paraqitja e krkess s till.
Neni 269 [Masat e prkohshme pr sigurimin e pasuris]
1.
2.
3.
4.
5.
Prokurori i shtetit mund t krkoj, dhe Agjencia pr Administrimin e

Pasuris s Sekuestruar ose t Konfiskuar sht prgjegjse pr
ekzekutimin e ktyre masave t prkohshme pr sigurimin e pasuris:
1.1. mbajtja e pasuris n kasafort;
1.2. mbajtja e pasuris n depo t sigurt;
1.3. mbajtja e pasuris s paluajtshme nga administratori i pasuris s
paluajtshme;
1.4. mbajtja e mjeteve n llogarin bankare t autorizuar nga gjykata;
1.5. tjetrsimin e pasuris nga paragrafi 2. ose 3. t ktij neni;
1.6. masa t arsyeshme pr mbajtjen e pasuris si prov; ose
1.7. masa t arsyeshme pr mbajtjen e pasuris ose ekuivalentit t saj si
aset.
Pr pasurin pr t ciln krkohen shpenzime t jashtzakonshme pr
administrimin, mirmbajtjen, ushqimin apo vendosja n depo, prokurori i
shtetit mund t krkoj mas t arsyeshme q do t minimizonte
shpenzimet e jashtzakonshme por do t ruante vler e pasuris. Prpjekjet
nga ky paragraf mund t prfshijn shitjen e pasuris pr vlern e saj
aktuale n treg, shitjen apo prerjen e bagtis ose prpunimin e t lashtave
n produkte pr konsum.
Pr pasurin e cila shpejt humb vlern ose q sht plotsisht e
zvendsueshme, prokurori i shtetit mund t krkoj mas t arsyeshme q
do t parandalonte humbjen e vlers apo shpenzimet e panevojshme t
mirmbajtjes. Prpjekjet nga ky paragraf mund t prfshijn shitjen e
pasuris pr vlern e saj aktuale n treg, przierjen e pasuris ose
prpunimin e t lashtave apomaterialeve n produkte.
Shitja e pasuris nga ky nen zbatohet n pajtim me nenin 8 t Ligjit pr
Administrimin e Pasuriss Sekuestruar ose t Konfiskuar, Ligji nr. 03/L141.
Mjetet nga shitja e pasuris nga ky nen mbahen n pajtim me nenin 9 t
Ligjit pr Administrimin ePasuris s Sekuestruar ose t Konfiskuar, Ligji
nr. 03/L-141.
Paragrafi 1.
N parag. 1 t ktij neni prcaktohen taksativisht masat e prkohshme pr sigurimin e
pasuris t cilat mund ti krkoj prokurori i shtetit. Duke qen se taksativisht me ligj
prcaktohen masat e prkohshme, sipas rregulls, prokurori i shtetit nuk mund t
krkoj nga gjykata t urdhroj masa t tjera. Masat e prkohshme t siguris t cilat
mund ti krkoj prokurori i shtetit ka prgjegjsi pr ti ekzekutuar Agjencia pr
Administrimin e Pasuris s Sekuestruar ose t Konfiskuar. Kshtu, prokurori i shtetit
707
Rexhep Murati
mund ti krkoj kto masa t prkohshme pr sigurimin e pasuris: a) mbajtje t

pasuris n kasafort; b) mbajtje t pasuris n depo t sigurt; c) mbajtje t pasuris s
paluajtshme nga administratori i pasuris s paluajtshme; ) mbajtje e mjeteve n
llogarin bankare t autorizuar nga gjykata; d) tjetrsimin e pasuris nga paragrafi 2.
ose 3. i nenit 269; e) masa t arsyeshme pr mbajtjen e pasuris si prov; ose f) masa t
arsyeshme pr mbajtjen e pasuris ose ekuivalentit t saj si aset.
Paragrafi 2.
Ndonse, masat e prkohshme pr sigurimin e pasuris nga parag. 1 i ktij neni, t cilat
mund ti krkoj prokurori i shtetit, jan precizuar, nj nga nj, megjithat, sipas parag.
2 t ktij neni prokurorit t shtetit i sht dhn mundsia q t jet m fleksibil me
rastin e propozimit t disa prej ktyre masave. Kjo para s gjithash duke pas parasysh
natyrn e sendeve t cilat i nnshtrohen sekuestrimit t prkohshm. Kshtu, kur sht
fjala pr pasurin pr t ciln krkohen shpenzime t jashtzakonshme pr
administrimin, mirmbajtjen, ushqimin apo vendosjen n depo, prokurori i shtetit mund
t krkoj mas t arsyeshme q do ti zvoglonte dukshm shpenzimet e
jashtzakonshme duke e ruajtur n kt mnyr vlern reale t pasuris. Ndonse Kodi
nuk i precizon t gjitha masat e mundshme, me t cilat do t zvogloheshin dukshm
shpenzimet pr t ruajtur vlern reale t pasuris, megjithat disa nga masat e
arsyeshme i prcakton shprehimisht. Kshtu, ndr t tjera prokurori i shtetit mund t
krkoj shitjen e pasuris pr vlern e saj aktuale n treg, shitjen apo prerjen e bagtis
ose prpunimin e t lashtave n produkte pr konsum t prgjithshm.
Paragrafi 3.
Pasurit q jan objekt i konfiskimit mund t jen t ndryshme dhe t shumta n
numr, por n parag. 3 t ktij neni bhet fjal pr ato pasuri t cilat pr shkak t disa
karakteristikave t tyre shpejt e humbin vlern e tyre reale, si p.sh. frutat sezonale, etj.
Prandaj, pr pasuri t tilla, t cilat shpejt e humbin vlern dhe q jan plotsisht t
zvendsueshme, prokurori i shtetit mund t krkoj masa t arsyeshme q konsistojn
dhe kan pr qllim para se gjithash ta parandalojn humbjen e vlers reale apo
shpenzimet e panevojshme t mirmbajtjes. Se cilat jan masat me t cilat do ruhet
vlera reale e nj pasurie sht shtje faktike q varet nga vet natyra e pasuris q
sht objekt i konfiskimit. Por, sipas ktij paragrafi, prokurori i shtetit, ndr t tjera,
mund t krkoj shitjen e pasuris pr vlern e saj aktuale n treg, przierjen e pasuris
ose prpunimin e t lashtave apo materialeve n produkte.
Paragrafi 4.
N paragrafin 4 t ktij neni prcaktohet shprehimisht se shitja e pasuris nga ky nen
zbatohet n pajtim me dispozitn e nenit 8 t Ligjit pr administrimin e pasuris s
sekuestruar ose t konfiskuar 515, me t ciln prcaktohet m afr procedura e shitjes s
pasuris. Procedura e shitjes s pasuris s sekuestruar ose t konfiskuar sipas ksaj
dispozite zhvillohet ashtu q: me propozim t Agjencis prokurori apo organi tjetr
515
Ligji nr. 03/L-141, 10 korrik 2009.
708
Rexhep Murati
kompetent krkon nga gjykata t vendos pr shitjen e nj pasurie q sht e

zvendsueshme dhe mund ta humb vlern n rast t magazinimit ose kur shpenzimet
e magazinimit jan jo proporcionale me vlern e pasuris s sekuestruar; gjykata ka pr
detyr ti njoftoj palt n procedur dhe Agjencin lidhur me vendimin pr shitjen e
pasuris s sekuestruar ose t konfiskuar dhe pas pranimit t vendimit t gjykats
kompetente lidhur me shitjen e pasuris, Agjencia zhvillon procedurn pr shitjen e
pasuris n pajtim me ligjet n fuqi.
Paragrafi 5.
N paragrafin 5 t ktij neni, po ashtu prcaktohet shprehimisht se mjetet nga shitja e
pasuris sipas ktij neni mbahen n pajtim me nenin 9 t Ligjit pr administrimin e
pasuris s sekuestruar ose t konfiskuar. N t vrtet, sipas nenit 9 t ktij ligji,
Agjencia pr administrimin e pasuris s sekuestruar ose t konfiskuar, pas shitjes s
pasuris s sekuestruar ose t konfiskuar duhet q shumn e parave t fituara ta
zvendsoj me vlern e pasuris s shitur dhe njhersh pr kt t informoj gjykatn
e cila ka marr vendim pr shitjen e pasuris. Pr ve ksaj Agjencia n fjal ka edhe
kto detyrime: t administroj do shum e cila fitohet nga shitja e pasuris s
konfiskuar; t hyrat e realizuara nga shitja t deponoj n xhirollogarin bankare t
Agjencis n Bankn Qendrore t Republiks s Kosovs; n rastet ku gjykata apo
organi tjetr kompetent vendos tia kthej pasurin pals n procedur, Agjencia
detyrohet q n afatin prej pesmbdhjet ditsh ti ekzekutoj vendimin dhe mjetet
nga shitja e pasuris s konfiskuar, pas vendimit prfundimtar t gjykats, derdhen n
Buxhetin e Kosovs.
Neni 270 [Kundrshtimet nga palt e treta]
1.
2.
3.
T gjith personat q kan ndonj t drejt n ndrtesn, pasurin e

paluajtshme, pasurin e luajtshme ose asetet nga neni 268, paragrafi 4. i
ktij Kodi duhet tu jepet mundsia pr t kundrshtuar masat e
prkohshme t propozuara nga prokurori i shtetit.
Nse pretendohet se ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme
ose aseti jan prdorur n kryerjen e veprs penale, personi i cili
kundrshton masn e prkohshme duhet t vrtetoj se:
2.1. ai nuk ka ditur pr prdorimin e pasuris n kryerjen e veprs
penale;
2.2. ai nuk ka mundur ta dij pr prdorimin e pasuris n kryerjen e
veprs penale;
2.3. pasuria nuk mund t prdoret prap pr vepr penale; dhe
2.4. masa e prkohshme e propozuar do t dmtonte n mnyr t
paarsyeshme t drejtat e personit q kundrshton at.
Nse pretendohet se ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme
ose aseti jan, dobi pasurore e fituar me vepr penale personi i cili
kundrshton masn e prkohshme duhet t vrtetoj se:
709
Rexhep Murati
3.1.
ai ka pasur t drejt pronsore n ndrtesn, pasurin e paluajtshme,

pasurin e luajtshme ose asetin pr m shum se gjasht muaj para
konfiskimit t prkohshm t pasuris;
3.2. ai ka paguar mimin e tregut pr t drejtn pronsore n ndrtes,
pasuri t paluajtshme, pasuri t luajtshme apo aset;
3.3. ai nuk ka ditur pr veprimet q kan mbshtetur veprn penale;
3.4. i dyshuari apo i pandehuri nuk do t mund t shfrytzonte,
shkmbente ose n ndonj form tjetr t siguronte qasje n ndrtesn,
pasurin e paluajtshme, pasurin e luajtshme ose asetin; dhe
3.5. masa e prkohshme e propozuar do t dmtonte n mnyr t
paarsyeshme t drejtat e personit q kundrshton at.
N kundrshtim mund t propozohet q t urdhrohet nj mas e
prkohshme m pak kufizuese ose q t mos urdhrohet asnj mas e
prkohshme.
N kundrshtim mund t kundrshtohet saktsia e prshkrimit t ndrtess,
pasuris s paluajtshme, pasuris s luajtshme ose asetit t prfshir n
krkes.
4.
5.
Paragrafi 1.
Prokurori i shtetit n krkesn pr masat e prkohshme pr sigurimin e pasuris, ndr t
tjera prcakton t gjith personat q kan ndonj t drejt sipas ligjit n fuqi n sendet
q jan objekt i sekuestrimimit ose i konfiskimit. 516 Ndrkaq, sipas parag. 1 t ktij
neni, pr hir t shqyrtimit t gjithanshm nga gjykata e masave t propozuara nga
prokurori i shtetit, t gjith personave q kan ndonj t drejt n ndrtesn, pasurin e
paluajtshme, pasurin e luajtshme ose aseteve, duhet tu jepet mundsia pr ti
kundrshtuar masat e prkohshme t propozuara nga prokurori i shtetit. Kundrshtimi i
masave t prkohshme sipas ktij paragrafi sht shprehje e parimit kontradiktor dhe ka
pr qllim mbrojtjen e t drejtave t personave t cilt gzojn t drejt n sendet q
jan objekt i sekuestrimit ose konfiskimit.
Paragrafi 2.
N nenin 288 shprehimisht prcaktohet se cilat elemente duhet ti prmbaj krkesa e
prokurorit t shtetit pr masat e prkohshme. Ndr t tjera, si sht theksuar m par
n krkesn e till, prokurori i shtetit prcakton dyshimin e bazuar se ndrtesa, pasuria
e paluajtshme, pasuria e luajtshme apo aseti sht prdorur ose ka pasur pr qllim t
prdoret n kryerjen e veprs penale. 517 Ndrkaq, n parag. 2 t ktij neni, prokurori i
shtetit pikrisht n rastet kur n krkesn e tij pr mas t prkohshme ka prcaktuar se
ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti jan prdorur n kryerjen
e veprs penale, personi i cili e kundrshton masn e prkohshme duhet ti vrtetoj
kto fakte: a) se ai nuk ka ditur pr prdorimin e pasuris n kryerjen e veprs penale;
b) se ai nuk ka mundur ta dij pr prdorimin e pasuris n kryerjen e veprs penale; c)
se pasuria nuk mund t prdoret prap pr vepr penale dhe ) se masa e prkohshme e
516
517
Neni 268 parag. 2 nnparag. 4.

Neni 268 parag. 2.2. nnparag. 2.2.2.
710
Rexhep Murati
propozuar do ti dmtonte n mnyr t paarsyeshme t drejtat e personit q

kundrshton masn n fjal. Nse personi i cili kundrshton krkesn e prokurorit t
shtetit pr mas t prkohshme arrin ti vrtetoj faktet negative nga parag. 2 i ktij
neni, gjasat pr ta mosaprovuar gjykata krkesn pr mas t prkohshme, dukshm do
t shtoheshin.
Paragrafi 3.
Deri sa n paragrafin 2 t ktij neni personat e tret e kundrshtojn masn e
prkohshme t prokurorit t shtetit pr shkak t dyshimit t bazuar se ndrtesa, pasuria
e paluajtshme, pasuria e luajtshme apo aseti sht prdorur ose ka pasur pr qllim t
prdoret n kryerjen e veprs penale, n paragrafin 3 t ktij neni, personat e tret, e
kundrshtojn masn e prkohshme t prokurorit t shtetit pr shkak t dyshimit t
bazuar se ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti jan dobi
pasurore e fituar me vepr penale. Mirpo, n kt rast personi i cili kundrshton masn
e prkohshme duhet ti vrtetoj kto fakte se: a) ai ka pasur t drejt pronsore n
ndrtesn, pasurin e paluajtshme, pasurin e luajtshme ose asetin pr m shum se
gjasht muaj para konfiskimit t prkohshm t pasuris; b) ai ka paguar mimin e
tregut pr t drejtn pronsore n ndrtes, pasuri t paluajtshme, pasuri t luajtshme
apo aset; c) ai nuk ka ditur pr veprimet q e kan mbshtetur veprn penale; ) i
dyshuari apo i pandehuri nuk do t mund t shfrytzonte, shkmbente ose n ndonj
form tjetr t siguronte qasje n ndrtesn, pasurin e paluajtshme, pasurin e
luajtshme ose asetin dhe d) masa e prkohshme e propozuar do ti dmtonte n mnyr
t paarsyeshme t drejtat e personit q kundrshton kt mas. N mnyr anologe,
sikurse n rastet nga parag. 2 t ktij neni, nse personi i cili kundrshton krkesn e
prokurorit t shtetit pr mas t prkohshme arrin ti vrtetoj faktet pozitive (jo
negative pr dallim nga parag 3 i ktij neni ), gjasat pr t mos e aprovuar gjykata
krkesn pr mas t prkohshme dukshm do t shtoheshin.
Paragrafi 4.
Personi i cili kundrshton krkesn e prokurorit pr mas t prkohshme, prve tjerash
mund t propozoj: a) q t urdhrohet nj mas e prkohshme m pak kufizuese ose b)
q t mos urdhrohet asnj mas e prkohshme. Se cila mas do t konsiderohet mas
m pak kufizuese, sht shtje faktike por gjithsesi prbn nj mas me ndrhyrje m
t vogl n ushtrimin e t drejts mbi sendin q sht objekt i sekuestrimit ose
konfiskimit.
Paragrafi 5.
Prve t tjerash, personi i tret n prpjekje pr ti mbrojtur t drejtat e tij t parapara
me ligj n kundrshtim mund ta kontestoj saktsin e prshkrimit t ndrtess,
pasuris s paluajtshme, pasuris s luajtshme ose asetit t prfshir n krkesn pr
mas t prkohshme.
711
Rexhep Murati
Neni 271 [Kundrshtimet nga i pandehuri]

1.
2.
I pandehuri mund t kundrshtoj krkesn pr mas t prkohshme nga

neni 268 i ktij Kodi.
N kundrshtim mund t kundrshtohet:
2.1. saktsia e prshkrimit t ndrtess, sendit t paluajtshm, sendit t
luajtshm ose asetit t prfshir n krkes.
2.2. nse ka dyshim t bazuar se ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria
e luajtshme ose aseti sht:
2.2.2. sht prdorur ose ka pasur qllim q t prdoret n kryerjen
e veprs penale.
2.3. nse ka gjasa t konsiderueshme se ndrtesa, pasuria e paluajtshme,
e veprs penale nse nuk merren masa t prkohshme;
2.4. nse masat e prkohshme t propozuara nga neni 269 i ktij Kodi
jan t arsyeshme ose t nevojshme.
Paragrafi 1.
Sipas nenit 268 parag. 1, prokurori i shtetit si sht theksuar m par i paraqet krkes
me shkrim gjyqtarit t procedurs paraprake pr mas t prkohshme pr sigurimin e
pasuris. Objekt i krkess s till jan: ndrtesat, pasurit e paluajtshme, pasurit e
luajtshme dhe asetet e konfiskuara prkohsisht dhe t cilat do t shfrytzohen si prov
ose t cilat mund ti nnshtrohen konfiskimit t prhershm. N parag. 1 t ktij neni,
shprehimisht rregullohet e drejta n kundrshtimin e t pandehurit kundr mass s
prkohshme t prokurorit t shtetit t paraqitur n baz t nenit 268 t KPP-s.
Paragrafi 2.
Derisa n parag. 1 t ktij neni rregullohet parimisht e drejta n kundrshtim pr mas
t prkohshme, n parag. 2 t ktij neni precizohen shkaqet n t cilat mund t
mbshtet kundrshtimi i paraqitur nga i pandehuri. Kshtu, i pandehuri n kundrshtim
mund ta kontestoj krkesn e prokurorit t shtetit pr mas t prkohshme n kto
aspekte: 1) saktsin e prshkrimit t ndrtess, sendit t paluajtshm, sendit t
luajtshm ose asetit t prfshir n krkes; 2). nse ka dyshim t bazuar se ndrtesa,
pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti sht: a). rrjedhoj e veprs penale
nn hetim; ose b). sht prdorur ose ka pasur qllim q t prdoret n kryerjen e
veprs penale; 3) nse ka gjasa t konsiderueshme se ndrtesa, pasuria e paluajtshme,
pasuria e luajtshme apo aseti nuk do t jet e mundur t konfiskohet n prfundim t
procedurs penale ose q do t prdoret n kryerjen e veprs penale nse nuk merren
masa t prkohshme dhe 4) nse masat e prkohshme t propozuara nga neni 269 i
KPP- s jan t arsyeshme ose t nevojshme.
712
Rexhep Murati
Neni 272 [Mbajtja e shqyrtimit pr urdhrin mbi masat e prkohshme]

1.
2.
3.
Gjyqtari i procedurs paraprake merr aktvendim mbi krkesn pr mas t

prkohshme t paraqitur nga prokurori i shtetit sipas nenit 273 t ktij
Kodi nse gjykata nuk pranon kundrshtim brenda katrmbdhjet (14)
ditve nga paraqitja e krkess.
Nse brenda katrmbdhjet (14) ditve nga paraqitja e krkess gjyqtari i
procedurs paraprake pranon kundrshtim nga i pandehuri ose nga pala e
tret, gjyqtari i procedurs paraprake mund t lshoj urdhr me shkrim
nga neni 273 i ktij Kodi pa mbajtur shqyrtim ose pas shqyrtimit.
Gjyqtari i procedurs paraprake mund t caktoj shqyrtim para se t
urdhroj masn e prkohshme nga neni 273 i ktij Kodi, nse i pandehuri
ose pala e tret ka ngritur shtje faktike q krkojn marrjen e provave
dhe sqarimin e fakteve.
Paragrafi 1.
N parag. 1 t ktij neni rregullohet procedura e vendosjes lidhur me krkesn e
prokurorit t shtetit pr mas t prkohshme pr sigurimin e pasuris, vetm pr ato
raste kur ndaj krkess pr mas t prkohshme nuk ushtrohet fare kundrshtimi. N t
vrtet, sipas ksaj dispozite gjyqtari i procedurs paraprake autorizohet t vendos 518
mbi krkesn pr mas t prkohshme, t paraqitur nga prokurori i shtetit sipas nenit
273 t KPP-s vetm n ato raste kur personat q kan t drejt n kundrshtim brenda
afatit prej katrmbdhjet (14) ditve nga paraqitja e krkess pr mas t prkohshme
nuk ushtrojn kundrshtim, prkatsisht gjykata nuk pranon kundrshtim nga kta
persona. Do t konsiderohet se nuk sht paraqitur kundrshtim, prkatsisht se gjykata
nuk ka pranuar kundrshtim edhe n kto raste: kur kundrshtimi paraqitet dhe gjykata
e hedh kundrshtimin si t parregullt, pr shkak se sht paraqitur nga personat e
paautorizuar ose kur sht paraqitur jasht afatit prej 14 ditsh. Nga interpretimi i
dispozits s parag. 1 t ktij neni del se gjyqtari i procedurs paraprake mund ta
urdhroj masn e prkohshme pa mbajtur shqyrtim.
Paragrafi 2.
N parag. 2 t ktij neni, pr dallim nga paragrafi paraprak, rregullohet procedura e
vendosjes lidhur me krkesn e prokurorit t shtetit pr mas t prkohshme pr
sigurimin e pasuris, vetm pr ato raste kur ndaj krkess pr mas t prkohshme n
afatin prkats ushtrohet kundrshtim dhe gjykata e pranon kt kundrshtim. Kshtu,
n rastet kur brenda katrmbdhjet ditve nga paraqitja e krkess gjykata pranon
kundrshtimin nga i pandehuri ose nga personat e tret, gjyqtari i procedurs paraprake
ka dy mundsi: a) t lshoj urdhr me shkrim nga neni 273 i KPP-s pa mbajtur
shqyrtim, dhe 2) pas shqyrtimit. N kt rast gjyqtari i procedurs paraprake, duke pas
parasysh rrethanat konkrete vendos t lshoj urdhr me shkrim pr shqiptim t mass
518
Sipas parag. 1 t nenit 272, (teksti n gjuhn shqipe) gjyqtari i procedurs paraprake lidhur me masn e
prkohshme vendos me aktvendim, ndrkaq n parag. 1 t nenit 273 shprehimisht theksohet se vendos me
urdhr. Konsiderojm se n kt rast gjykata duhet t vendos me urdhr n pajtim me nenin 273.
713
Rexhep Murati
s prkohshme pa mbajtur shqyrtim ose pas mbajtjes s shqyrtimit gjyqsor. Pa marr

parasysh se pr ciln alternativ prcaktohet gjyqtari i procedurs paraprake me rastin e
vendosjes lidhur me krkesn pr mas t prkohshme, urdhri pr mas t prkohshme
duhet t lshohet n form t shkruar.
Paragrafi 3.
Dispozitn e parag. 3 t ktij neni duhet vshtruar dhe interpretuar n kontekst t dy
paragrafve paraprake prkatsisht parag. 1 dhe 2 t ktij neni me t cilat rregullohet
shqiptimi i mass s prkohshme nga gjykata pa mbajtur shqyrtim ose pas mbajtjes s
shqyrtimit. Me kt dispozit, mund t thuhet se zgjidhen dilemat e mundshme n
praktikn gjyqsore se kur lidhur me krkesn pr mas t prkohshme mund t
vendoset pa mbajtur shqyrtim dhe kur pas shqyrtimit. Pr t urdhruar masn e
prkohshme nga neni 273, pa mbajtur shqyrtim gjyqsor ose pas mbajtjes s shqyrtimit
gjyqsor, para se gjithash duhet mbshtetur n vet prmbajtjen e kundrshtimit t
paraqitur nga i pandehuri ose personi i tret. Kshtu nse n kundrshtim nga i
pandehuri ose personi i tret ngriten shtje faktike q krkojn marrjen e provave dhe
sqarimin e fakteve, gjyqtari i procedurs paraprake mund ta caktoj shqyrtimin para se
ta urdhroj masn e prkohshme nga neni 273. N t kundrtn nse n kundrshtim
nuk ngriten shtje faktike, q krkojn marrjen e provave dhe shqyrtimin e fakteve,
gjykata do t vendos pr masn e prkohshme pa mbajtur shqyrtim gjyqsor.
Neni 273 [Urdhri pr mas t prkohshme]
1.
2.
714
Gjyqtari i procedurs paraprake urdhron, ndryshon ose refuzon krkesn

pr mas t prkohshme t paraqitur nga prokurori i shtetit sipas nenit 268
t ktij Kodi.
Urdhri nga paragrafi 1. i ktij neni me t cilin urdhrohet ose ndryshohet
masa e prkohshme e krkuar nga prokurori i shtetit sipas nenit 268 t
ktij Kodi, duhet t prcaktoj:
2.1. ndrtesn, pasurin e paluajtshme, pasurin e luajtshme apo asetin
q sht objekt i krkess;
2.2. dyshimin e bazuar se ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e ose
aseti sht:
2.2.2. sht prdorur ose ka pasur qllim q t prdoret n kryerjen
e veprs luajtshme penale.
2.3. nse ka gjasa t konsiderueshme q ndrtesa, pasuria e paluajtshme,
e veprs penale nse nuk merren masa mbrojtse;
2.4. masn e prkohshme nga neni 269 i ktij Kodi q duhet zbatuar;
2.5. urdhri po ashtu duhet t prmbaj arsyetimin pr refuzimin e
kundrshtimeve t pranuara nga neni 270 ose 271 i ktij Kodi, ose
arsyetimin pr ndryshimin e mass s prkohshme n baz t atyre
kundrshtimeve;
Rexhep Murati
2.6.
3.
4.
urdhri mund t prcaktoj nj afat kohor t arsyeshm pr masn e

prkohshme;
2.7. urdhri i drgohet Agjencis pr Administrimin e Pasuris s
Sekuestruar ose t Konfiskuar brenda dhjet (10) ditve.
2.8. Agjencia pr Administrimin e Pasuris s Sekuestruar ose t
Konfiskuar ekzekuton urdhrin brenda pesmbdhjet (15) ditve nga
lshimi i urdhrit, prve nse paraqitet ankes nga paragrafi 4. i ktij
neni.
Me urdhr nga paragrafi 1. i ktij neni me t cilin refuzohet masa e
prkohshme e krkuar nga prokurori i shtetit sipas nenit 268 t ktij Kodi
urdhrohet q pasuria ti lirohet pronarit apo poseduesit.
3.1. urdhri i drgohet Agjencis pr Administrimin e Pasuris s
Sekuestruar ose t Konfiskuar brenda dhjet (10) ditve.
3.2. Agjencia pr Administrimin e Pasuris s Sekuestruar ose t
Konfiskuar ekzekuton urdhrin brenda pesmbdhjet (15) ditve nga
lshimi i urdhrit, prve nse paraqitet ankes nga paragrafi 4. i ktij
neni.
Kundrshtimi i urdhrit pr mas t prkohshme nga ku nen mund t
dgjohet nga kolegji shqyrtues. Kundrshtimi e pezullon ekzekutimin e
urdhrit nga ky nen deri n marrjen e aktvendimit nga kolegji shqyrtues.
Paragrafi 1.
N dispozitn e parag. 1 t ktij neni prcaktohet subjekti dhe autorizimet e tij me
rastin e vedosjes lidhur me masat e prkohshme t propozuara nga prokurori i shtetit.
Kshtu, pr kto maa vendos gjyqtari i procedurs paraprake me urdhr, n shqyrtim
ose pa mbajtur shqyrtim. N rastet kur krkesn e prokurorit t shtetit pr mas t
prkohshme, e aprovon gjyqtari i prcedurs paraprake, ai urdhron ose ndryshon masn
e prkohshme t paraqitur nga prokurori i shtetit sipas nenit 268 t KPP-s. Ndrkaq,
kur krkesn e till pr mas t prkohshme gjyqtari i prcedurs paraprake e refuzon, ai
urdhron q pasuria e pronarit apo e poseduesit t lirohet (prag 3 i ktij neni).
Paragrafi 2
N parag. 2 t ktij neni rregullohet prmbajtja e urdhrit me cilin t urdhrohet
osendryshohet masa e prkohshme e krkuar nga prokurori i shtetit sipas nenit 268 t
KPP-s Ndrkaq, n parag. 3 t ktij neni rregullohet prmbajtja e urdhrit me t cilin
refuzohet krkesa e prokurorit t shtetit pr mas t prkohshme. Kto dy lloje t
urdhrave kan prmbajtje t ndryshme.
Kshtu, urdhri i gjykats nga parag.1 i ktij neni me t cilin urdhrohet ose ndryshohet
masa e prkohshme, t ciln e ka krkuar prokurori i shtetit sipas nenit 268 t KPP-s
duhet ti prmbaj kto elemente: 1) ndrtesn, pasurin e paluajtshme, pasurin e
luajtshme apo asetin q sht objekt i krkess; 2) dyshimin e bazuar se ndrtesa,
pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti sht: a) rrjedhoj e veprs penale
nn hetim; ose b) sht prdorur ose ka pasur qllim q t prdoret n kryerjen e veprs
s luajtshme penale; 3) nse ka gjasa t konsiderueshme q ndrtesa, pasuria e
715
Rexhep Murati
paluajtshme, pasuria e luajtshme apo aseti nuk do t jet e mundur t konfiskohet n

prfundim t procedurs penale ose q do t prdoret n kryerjen e veprs penale nse
nuk merren masa mbrojtse; 4) masn e prkohshme nga neni 269 i ktij Kodi q duhet
zbatuar; 5) urdhri po ashtu duhet t prmbaj arsyetimin pr refuzimin e
kundrshtimeve t pranuara nga neni 270 ose 271 i ktij Kodi, ose arsyetimin pr
ndryshimin e mass s prkohshme n baz t atyre kundrshtimeve; 6) urdhri mund t
prcaktoj nj afat kohor t arsyeshm pr masn e prkohshme; 7) urdhri i drgohet
Agjencis pr administrimin e pasuris s sekuestruar ose t konfiskuar brenda 10
ditve dhe 8) Agjencia pr administrimin e pasuris s sekuestruar ose t konfiskuar
ekzekuton urdhrin brenda 15 ditve nga lshimi i urdhrit, prve nse paraqitet ankes
nga paragrafi 4. t nenit 273.
Kur sht fjala pr afatin prej 10 ditve t drgimit t urdhrit, ndonse n KPP, nuk e
precizon se prej cilit moment rrjedh ky afat, konsiderojm se afatin prej 10 ditve
duhet llogaritur prej momentit kur gjykata ka marr masn e till.
Paragrafi 3.
Me dispozitn e parag. 3 t ktij neni rregullohet prmbajtja e urdhrit me t cilin
refuzohet krkesa e prokurorit t shtetit pr mas t prkohshme. Pr shkak t natyrs
s urdhrit me t cilin refuzohet krkesa e prokurorit t shtetit pr mas t prkohshme,
prmbajtja e tij dallon dukshm nga prmbajtja e urdhrit nga parag. 2 i ktij neni, me t
cilin aprovohet krkesa e prokurorit t shtetit pr mas t prkohshme. Urdhri me t
cilin refuzohet krkesa e prokurorit t shtetit pr mas t prkohshme prmban m pak
elemente n krahasim me urdhrin me t cilin aprovohet krkesa pr mas t
prkohshme. Kshtu, n rastet nga parag. 3 i ktij neni, kur refuzohet krkesa e
prokurorit t shtetit pr mas t prkohshme e paraqitur sipas nenit 268 t KPP-s,
gjyqtari i procedurs paraprake urdhron q pasuria e pronarit apo poseduesit t lirohet.
N kt rast urdhri i drgohet Agjencis pr administrimin e pasuris s sekuestruar ose
t konfiskuar brenda 10 ditve, prej lshimit t urdhrit. Ndonse KPP-ja, edhe n kt
rast nuk e precizon se prej t cilit moment rrjedh ky afat, konsiderojm se afatin prej 10
ditve duhet llogaritur prej momentit kur gjykata ka marr masn e till. M tutje,
Agjencia pr administrimin e pasuris s sekuestruar ose t konfiskuar detyrohet ta
ekzekutoj urdhrin brenda 15 ditve nga lshimi i urdhrit, prve nse paraqitet ankes
nga parag. 4 i nenit 273 t KPP-s.
Paragrafi 4.
N parag. 4 t ktij neni prcaktohet e drejta e palve pr ta kundrshtuar urdhrin e
gjykats pr mas t prkohshme. Karakteri devolutiv i kundrshtimit me kt
dispozit sht siguruar n at mnyr q lidhur me kundrshtimin e palve vendoset
n t njjtn instanc prkatsisht nga kolegji shqyrtues i t njjts gjykat. Gjithashtu
me kt dispozit prcaktohet shprehimisht se kundrshtimi i urdhrit ka karakter
suspenziv ngase kundrshtimi i urdhrit pezullon ekzekutimin e urdhrit deri sa lidhur me
kundrshtim nuk vendos kolegji shqyrtues.
716
Rexhep Murati
2. Procedurat pas ngritjes s aktakuzs

Neni 274 [Prfshirja n aktakuz, e pasuris q sht objekt i konfiskimit]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Nse ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti q sht

objekt i urdhrit nga neni 273 ose i urdhrit pr ndalim afatgjat nga neni
266 t ktij Kodi nuk ceket n aktakuz n pajtim me nenin 241, paragrafi
1. nn-paragrafi 1.9 t ktij Kodi, para shqyrtimit t dyt, pronari ose
poseduesi mund t paraqes krkes te gjyqtari i vetm gjykues ose
kryetari i trupit gjykues pr ti liruar pasurin pronarit apo poseduesit.
266 i ktij Kodi sht objekt i ndonj procedure tjetr ligjore t konfiskimit,
gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues refuzon krkesn nga
paragrafi 1. i ktij neni.
266 i ktij Kodi nevojitet si prov n shqyrtim gjyqsor, gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupi gjykues refuzon krkesn nga paragrafi 1. I
ktij neni.
266 i ktij Kodi mund t ceket n aktakuzn e cila ende nuk sht ngritur,
prokurori i shtetit njofton gjyqtarin e vetm gjykues ose kryetarin e trupit
gjykues. Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues pezullon
krkesn nga paragrafi 1. i ktij neni, por i lejon paraqitsit t krkess q
t riprtrij krkesn pas gjasht (6) muajve nse nuk ngritet aktakuz
tjetr.
Nse nuk ngritet aktakuz tjetr dhe paraqitsi i krkess riprtrin
krkesn pas gjasht (6) muajve, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i
trupit gjykues nxjerr urdhr nga paragrafi 6. t ktij neni. Prokurori i
shtetit mund t krkoj vazhdim prej tre (3) muajve vetm n rrethana t
jashtzakonshme.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues miraton krkesn nga
paragrafi 1. i ktij neni pasi t ket vrtetuar se ndrtesa, pasuria e
paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti q sht objekt i urdhrit nga
neni 273 ose i urdhrit pr ndalim afatgjat nga neni 266 i ktij Kodi nuk
sht cekur n aktakuzn n pajtim me nenin 241, paragrafi 1. nnparagrafi 1.9. t ktij Kodi
Urdhri nga ky nen mund t ankimohet. Ankesa nga ky paragraf nuk e
zvarrit procedurn penale ose ekzekutimin e urdhrit nga ky nen.
717
Rexhep Murati
Paragrafi 1.
Aktakuza sht akt formal prmbajtja e s cils taksativisht prcaktohet me ligj. 519 Si e
till aktakuza i prmban elementet e domosdoshme dhe ato fakultative. 520 N grupin e
elementeve t domosdoshme t aktakuzs bn pjes edhe prcaktimi me saktsi i do
ndrtese, pasurie t paluajtshme, pasuri t luajtshme, fonde apo pasuri t tjera q mund
ti nnshtrohen konfiskimit. N aktakuz, po ashtu prshkruhen provat e nevojshme q
krkohen pr t arsyetuar konfiskimin nga Kapitulli XVIII. 521 N kt kontekst mund
t ndodh n praktik q ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti
q sht objekt i urdhrit nga neni 273 ose i urdhrit pr ndalim afatgjat nga neni 266 t
KPP-s t mos jet prfshir n prmbajtjen e aktakuzs n pajtim me nenin 241,
paragrafi 1. nnparag. 9 t KPP-s, para shqyrtimit t dyt. N t tilla raste kur
aktakuzs i mungon ky element i domosdoshm, prkatsisht prcaktimi me saktsi i
do ndrtese, pasuri t paluajtshme, pasuri t luajtshme, fonde apo pasuri t tjera q
mund ti nnshtrohen konfiskimit si edhe provat e domosdoshme q e arsyetojn
konfiskimin, pronari ose poseduesi mund tia paraqes krkesn gjyqtarit t vetm
gjykues ose kryetarit t trupit gjykues pr tia liruar pasurin pronarit apo poseduesit.
Arsye kryesore e prfshirjes n aktakuz t pasurive t cilat mund ti nnshtrohen
konfiskimit, n t cilat i akuzuari ka t drejta pronsore, sht domosdoshmria pr ti
br me dije t akuzuarit se prokurori i shtetit para gjykats do t synoj t provoj se
pasurit e tilla duhet t konfiskohen. N t kundrtn nse, kto pasuri nuk prfshihen
n aktakuz, ato duhet ti kthehen t akuzuarit.
Paragrafi 2.
N parag. 2 t ktij neni rregullohen ato situata procedurale kur pasurit q jan objekt
i konfiskimit n ndonj procedur tjetr ligjore, pr shkak t rndsis s konfiskimit
n kto procedura, gjykata megjithat mund t refuzoj lirimin e pasurive t tilla. Me
fjal t tjera, n rastet kur ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti
q sht objekt i urdhrit pr mas t prkohshme nga neni 273 ose i urdhrit pr ndalim
afatgjat nga neni 266 i KPP-s sht objekt i ndonj procedure tjetr ligjore t
konfiskimit, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues mund t refuzoj
krkesn pr t liruar pasurin pronarit apo poseduesit, me arsyetim se sendi mund t
shrbej si prov n procedur, apo se do t prfshihet n nj aktakuz e cila ende nuk
sht ngritur por e cila n ndrkoh do t ngritet. 522
Paragrafi 3.
N parag. 3 t ktij neni precizohet prkatsisht saktsohet shkaku i refuzimit t
krkess s t akuzuarit pr t liruar pasurin e pronarit apo poseduesit nga gjyqtari i
vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues. N t vrtet, kur me rastin e shqyrtimit t
krkess pr lirim t pasuris, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupi gjykues
519
Shih: nenin 241 dhe 243 t KPP-s

Lidhur me elementet e domosdoshme m hollsisht shih: komentet lidhur nenin 241 t KPP-s.
521
Shih: nenin 241 parag. 1 nnparag. 1.9.
522
Krahaso: Smibert, op. cit., fq. 23.
520
718
Rexhep Murati
vlerson se ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti q sht

objekt i urdhrit nga neni 273 ose i urdhrit pr ndalim afatgjat nga neni 266 i KPP-s,
mund t shrbej si prov n shqyrtim gjyqsor, n nj situat t till procedurale mund
t refuzoj krkesn pr t liruar pasurin pronarit ose poseduesit.
Paragrafi 4.
N vazhdn e prjashtimeve nga parag. 2 dhe 3 pr t liruar pasurin pronarit apo
poseduesit sipas parag. 1 t ktij neni, n parag. 4 t ktij neni, si mund t shihet
prcaktohet edhe nj shkak shtes pr gjyqtarin e vetm gjykues ose kryetarin e trupit
gjykues pr t refuzuar lirimin e pasuris s pronarit apo poseduesit. Me fjal t tjera,
gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues, mund t refuzoj krkesn e
pronarit apo poseduesit pr ta liruar pasurin n rastet kur ndrtesa, pasuria e
paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti q sht objekt i urdhrit nga neni 273 ose i
urdhrit pr ndalim afatgjat nga neni 266 i KPP-s, eventualisht do t mund t
prfshihet n aktakuzn e cila ende nuk sht ngritur. Mirpo, n kt rast lidhur me
mundsin e prfshirjes s pasuris n aktakuzn e cila do t ngrihet n ndrkoh,
krkohet q prokurori i shtetit tanjoftoj gjyqtarin e vetm gjykues ose kryetarin e
trupit gjykues. N ann tjetr, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues,
mund t marr n konsiderim krkesn e prokurorit t shtetit ashtu q mund t vendos
q t pezulloj krkesn pr tia liruar pasurin pronarit apo poseduesit. Megjithat,
krahas pezullimit t krkess pr lirim t pasuris, nga parag. 1 i nenit 274, gjyqtari i
vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues njkohsisht me qllim t mbrojtjes s t
drejts n pronsi ose posedim, mund tia lejoj paraqitsit t krkess q t riprtrij
krkesn pas gjasht muajve, pas pezullimit t krkess s till me kusht q t mos
ngrihet aktakuz tjetr.
Paragrafi 5.
N parag. 5 t ktij neni sanksionohet n nj mnyr pasiviteti i prokurorit t shtetit pas
vendimit t gjykats pr t pezulluar lirimin e pasuris s pronarit apo poseduesit sipas
parag. 4 t ktij neni. Prandaj, n ato raste kur prokurori i shtetit nuk ngrit aktakuz
tjetr n t ciln do t prfshiheshin pasurit q mund t jen objekt i konfiskimit dhe
paraqitsi i krkess riprtrin krkesn pas 6 muajve, gjyqtari i vetm gjykues ose
kryetari i trupit gjykues nxjerr urdhr me t cilin miraton urdhrin pr lirimin e pasuris
s pronarit apo poseduesit nga paragrafi 6. i KPP-s. Mirpo, n kt rast prokurori i
shtetit mund t krkoj vazhdimin e pezullimit t krkess pr lirimin e pasuris prej 3
muajve vetm n rrethana t jashtzakonshme. Si mund t shihet, termi rrethana t
jashtzakonshme sht tepr i gjer dhe i pa prcaktuar m afr, ashtu q praktiks i
mbetet q t prcaktoj se kur ekzistojn rrethanat e jashtzakonshme pr t krkuar
prokurori i shtetit vazhdimin e pezullimit t krkess prej tre muajve.
Paragrafi 6.
Derisa n parag. 1 t ktij neni prcaktohet e drejta e pronarit apo poseduesit pr t
krkuar lirimin e pasuris e n parag. 2, 3 dhe 4 autorizimi i gjykats pr t refuzuar
719
Rexhep Murati
ose pezulluar krkesn pr lirim t pasuris, n parag. 6 t ktij neni prcaktohen

shprehimisht kushtet nn t cilat, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues
miraton krkesn nga parag. 1 t ktij neni. Me fjal t tjera, gjyqtari i vetm gjykues
ose kryetari i trupit gjykues miraton krkesn nga paragrafi 1. i ktij neni pasi t ket
vrtetuar se ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti q sht
objekt i urdhrit nga neni 273 ose i urdhrit pr ndalim afatgjat nga neni 266 t KPP-s
nuk sht prfshir n prmbajtjen e aktakuzs n pajtim me nenin 241, paragrafi 1
nnparag 9. t KPP-s.
Paragrafi 7.
N parag. 7 t ktij neni prcaktohet shprehimisht se urdhri nga neni 274 mund t
ankimohet. M tutje, theksohet se ankesa ndaj urdhrit nga neni 274 nuk e zvarrit
procedurn penale ose shtyn ekzekutimin e urdhrit.
Neni 275 [Provat e nevojshme pr konfiskimin e dobis pasurore, t fituar
me vepr penale]
1.
2.
3.
4.
Para se gjykata t lshoj urdhr prfundimtar pr konfiskimin penal t

ndrtess, pasuris s paluajtshme, pasuris s luajtshme ose aseteve t
prcaktuara n aktakuz, n aktakuz duhet t pretendohet dhe prokurori i
shtetit duhet ta provoj n shqyrtim gjyqsor se ndrtesa, pasuria e
paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti ka qen dobi pasurore e veprs
penale nn hetim, n pajtim me nenet 276-280 t ktij Kodi.
Prokurori i shtetit, i dmtuari ose i pandehuri mund t marrin n pyetje
dshmitart dhe t paraqesin prova n shqyrtim gjyqsor pr t mbshtetur
ose kundrshtuar provat nga paragrafi 1. i ktij neni.
N raportin nga neni 148 i ktij Kodi dhe gjat dshmis n shqyrtim
gjyqsor, eksperti financiar i kualifikuar mund t shpreh mendimin e tij
nse ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme apo aseti i
prcaktuar n aktakuz sht rrjedhoj e veprs penale q sht nn hetim.
Nse i dmtuari ka paraqitur krkes pasurore juridike pr rikthimin e
sendit t humbur nga vepra penale ose pr kompensimin monetar
ekuivalent pr vlern e sendit, kjo krkes pasurore juridike mund t
mbshtet dshmin q krkohet n paragrafin 1. t ktij neni, por nuk
mund t merret si prov e vetme apo vendimtare nga paragrafi 1. i ktij
neni.
Paragrafi 1.
Dispozita e parag. 1 t ktij neni prmban nj udhzim t prgjithshm se ka duhet
br prokurori i shtetit pr t vrtetuar se nj pasuri sht dobi pasurore e fituar me
vepr penale. N t vrtet, sipas ksaj dispozite, prokurori i shtetit para se gjykata t
lshoj urdhr prfundimtar pr t konfiskuar sendet q jan objekt i konfiskimit
detyrohet q n aktakuz por edhe n shqyrtim gjyqsor t paraqes prova me t cilat
do t provohet se ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti ka qen
720
Rexhep Murati
dobi pasurore e veprs penale. Me fjal t tjera, n aktakuz jo vetm q precizohet do

ndrtes, pasuri e paluajtshme, pasuri t luajtshme, fonde apo pasuri t tjera q mund
ti nnshtrohen konfiskimit, por njkohsisht paraqiten edhe provat e nevojshme me t
cilat arsyetohet konfiskimi. Duhet theksuar n kt rast se procedura e t provuarit
zbatohet n pajtim me dispozitat e neneve 276-280.
Paragrafi 2.
Derisa n parag. 1 jepen udhzime t prgjithshme pr prokurorin e shtetit pr t
argumentuar se nj pasuri sht dobi pasurore e fituar me vepr penale, n parag. 2 t
ktij neni konkretizohen subjektet t cilat n shqyrtimin gjyqsor mund t paraqesin
prova pr t mbshtetur ose kundrshtuar faktet q kan t bjn me konfiskimin e
dobis pasurore. Kshtu, palt prkatsisht prokurori i shtetit i dmtuari ose i pandehuri
n shqyrtimin gjyqsor n kuadr t procedurs s provave, kan t drejt pr t marr
n pyetje dshmitart dhe t paraqesin prova t tjera pr t mbshtetur ose kundrshtuar
provat lidhur me konfiskimin e dobis pasurore t fituar me vepr penale.
Paragrafi 3.
Sipas parag. 3 t ktij neni mund t krkohet nga eksperti i kualifikuar raport financiar
nga neni 148 dhe gjat dshmis n shqyrtimin gjyqsor pr t shprehur mendimin n
prpjekje pr t argumentuar nse pasuria e prcaktuar n aktakuz sht dobi pasurore
e fituar me vepr penale pr t ciln jan zhvilluar hetimet. Ndrkaq, lidhur me
ekzaminimin dhe analizat financiare nga neni 148 523 zbatohen t gjitha rregullat q
vlejn pr ekspertizn dhe deklaratn e ekspertit nga neni 136-142. 524
Paragrafi 4.
N parag. 4 t ktij neni vazhdohet me rregullimin e mnyrave t t provuarit n
shqyrtimin gjyqsor nse pasuria e cekur n aktakuz ka qen dobi pasurore e veprs
penale pr t ciln sht zhvilluar procedur penale. Mirpo, n kt rast si mund t
shihet, kjo bhet n kontekst t krkess pasurore juridike t paraqitur nga i dmtuari i
cili krkon rikthimin e sendit t prfituar me veprn penale ose kompensimin n t
holla q sht ekuivalente pr vlern e sendit, (por jo edhe anulimin e veprimit t
caktuar juridik). Si mund t shihet, n paragrafin 4 t ktij neni nuk prfshihet
shprehimisht krkesa pasurore juridike e cila konsiston n anulimin e veprimit t
caktuar juridik nga neni 458 parag. 2. Megjithat, n rastet kur i dmtuari me vepr
penale ka paraqitur krkes pasurore juridike pr rikthimin e sendit t prfituar me
veprn penale ose pr kompensimin n t holla e cila sht ekuivalente pr vlern e
sendit, sipas parag. 4 t ktij neni, krkess pasurore juridike t till i jepet vler e
caktuar provuese. Kjo nnkupton q m krkesn pasurore juridike t paraqitur nga i
dmtuari n kt rast mund t mbshtetn provat pr konfiskimin e dobis pasurore t
fituar me veprn penale q krkohen me paragrafin 1 t ktij neni. Mirpo, duhet
theksuar se krkesa pasurore juridike megjithat nuk mund t jet dhe t merret si
523
524
M hollsisht shih: komentet e nenit 148 t KPP-s.

M hollsisht shih: komentet e neneve 136-142 t KPP-s.
721
Rexhep Murati
prov e vetme apo vendimtare pr t mbshtetur konfiskimin nga paragrafi 1 i ktij

neni.
Neni 276 [Prcaktimi i dobis pasurore t fituar me vepr penale]
1.
Ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti q sht

fituar drejtprdrejt nprmjet veprimeve q prbjn vepr penale sht
dobi pasurore e fituar me at vepr penale.
Mjetet e prfituara drejtprdrejt si rezultat i veprimeve q prbjn vepr
penale jan dobi pasurore e fituar me at vepr penale.
Ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti q sht
bler me mjetet e prfituara drejtprdrejt nga veprimet q prbjn vepr
penale sht dobi pasurore e fituar me at vepr penale.
Mjetet e prfituara n mnyr indirekte si rezultat i veprimeve q prbjn
vepr penale, prfshir interesin, fitimin bruto, ose rritjen nga kursi
kmbimor i valuts, jan dobi pasurore e veprs penale nse mjetet e
prfituara n mnyr indirekte nuk do t krijoheshin pa mjete nga
paragrafi 2. i ktij neni.
Ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti i bler me
mjetet e prfituara n mnyr indirekte n pajtim me paragrafin 4. t ktij
neni sht dobi pasurore e fituar me at vepr penale.
2.
3.
4.
5.
Paragrafi 1.
N parag. 1 deri 4 t ktij neni synohet q t prcaktohen n mnyr t qart kriteret
nprmjet t cilave do t vlersohet nse nj send me t vrtet sht dobi pasurore e
fituar me vepr penale. Kshtu, n parag. 1 t ktij neni prcaktohet kriteri i par
nprmjet t cilit do pasuri e prfituar n mnyr t drejtprdrejt si produkt i
veprimeve q prbjn vepr penale duhet t konfiskohet. 525 Pr m tepr, sipas parag.
1 t ktij neni prcaktohet se ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose
aseti t ciln nj person e ka fituar drejtprdrejt nprmjet veprimeve q prbjn vepr
penale konsiderohet dobi pasurore e fituar me at vepr penale. Kshtu, p.sh.
automobili apo banesa e dhn si mito zyrtarit shtetror si shkmbim pr nj favor
sipas parag. 1 t ktij neni konsiderohet dobi pasurore e prfituar me vepr penale, t
cilat duhet t konfiskohen.
Paragrafi 2.
Derisa n parag. 1 t ktij neni bhet fjal pr pasurit e prfituara drejtprdrejt si
rezultat i veprimeve q prbjn veprn penale, n parag. 2 t ktij neni bhet fjal pr
parat apo fondet e prfituara drejtprdrejt si rezultat i veprs. Pra, n rastin nga parag.
2 i ktij parat apo fondet e prfituara drejtprdrejt si rezultat i veprs penale
konsiderohen si dobi pasurore e cila duhet t konfiskohet. Kshtu, p.sh. parat e dhna si
mito zyrtarit shtetror si shkmbim pr nj favor, sipas parag. 2 t ktij neni
konsiderohet dobi pasurore, t cilat duhet t konfiskohen.
525
Krahaso: Smibert, op. cit., fq. 24.
722
Rexhep Murati
Paragrafi 3.
Me parag. 3 t ktij neni vazhdohet me prcaktimin dhe specifikimin e veprime t tjera
q kan pr rezultat dobin pasurore t fituar me vepr penale. Kshtu, n parag. 3 t
ktij neni bhet e qart se edhe ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose
aseti q sht bler me mjetet e prfituara drejtprdrejt nga veprimet q prbjn vepr
penale konsiderohet dobi pasurore e fituar me at vepr penale. N kt rast sikurse n
rastet e parag. 1 dhe 2, dobia e till pasurore duhet t konfiskohet.
Paragrafi 4.
Derisa n parag. 1 deri n 3 bhet fjal pr sendet apo mjetet e prfituara drejtprdrejt
si rezultat i veprimeve q prbjn vepr penale, n parag. 4 bhet fjal pr mjetet e
prfituara n mnyr indirekte si rezultat i veprimeve q prbjn vepr penale. Ktu,
para se gjithash bjn pjes mjetet e prfituara n mnyr indirekte si rezultat i
veprimeve q prbjn vepr penale. Mjetet e prfituara n mnyr indirekte mund t
jen t shumta por, n grupin e ktyre prfitimeve sipas parag. 3 t ktij neni bjn
pjes interesi (kamatat), fitimi bruto, ose rritja nga kursi kmbimor i valuts. T gjitha
kto prfitime indirekte jan dobi pasurore si rezultat i veprs penale. Por, kriter pr
prcaktimin e mjeteve t prfituara n mnyr indirekte sht fakti nse mjetet e
prfituara n mnyr indirekte do t krijoheshin pa mjete nga paragrafi 2. i ktij neni.
Rrjedhimisht nse mjetet e prfituara n mnyr indirekte nuk do t krijoheshin pa
mjetet e prfituara drejtprdrejt si rezultat i veprs penale, bhet e qart se mjetet e tilla
duhet t konfiskohen.
Paragrafi 5.
N parag. 5 prcaktohen rastet e angazhimit t mjeteve t prfituara n mnyr
indirekte (si rezultat i veprimeve q prbjn vepr penale), pr t bler pasuri me vlera
t ndryshme. Kshtu, sipas parag. 5 t ktij neni bhet e qart se ndrtesa, pasuria e
paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti i bler me mjetet e prfituara n mnyr
indirekte n pajtim me paragrafin 4 t ktij neni konsiderohet dobi pasurore e fituar me
at vepr penale.
Neni 277 [Llogaritja e dobis pasurore t fituar me vepr penale]
1.
2.
Pr qllim t ktij Kodi, nse mjetet t cilat jan dobi pasurore e veprs
penale przihen me mjete q nuk jan dobi pasurore e veprs penale, do
shum q sht e mundshme pr konfiskim dhe e cila sht e barabart apo
m e ult se shuma e dobis pasurore konsiderohet si dobi pasurore e
veprs penale.
Gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues mbshteten n rregullat e
kontabilitetit dhe provat q kan n dispozicion pr t prcaktuar nj
vlersim t arsyeshm t shums s dobis pasurore t veprs penale.
723
Rexhep Murati
Paragrafi 1.
N parag. 1 t ktij neni rregullohen ato situata procedurale kur dobia pasurore e
prfituar me vepr penale przihet me mjete q nuk jan dobi pasurore e veprs penale.
Kjo praktikisht mund t ndodh kur i pandehuri, nj shum t caktuar t hollave t
marra nga mitoja e deponon n xhirollogarin bankare, n t ciln paraprakisht ka pas
mjete t tjera t pastra t cilat nuk kan qen rezultat i veprs penale. N kt rast sht
e qart se bhet fjal pr przierje t mjeteve t pista me mjetet e pastra. S kndejmi
shtrohet pyetja si mund t konfiskohen parat e pista kur ato jan przier me parat e
pastra. Ktu duhet zbatuar rregulln e prcaktuar n parag. 1 t ktij neni, sipas s cils
do shum q sht e barabart apo m e ult se shuma e dobis pasurore q duhet t
konfiskohet duhet t mbetet n xhirollogarin bankare pr tu konfiskuar. 526 Dobia
pasurore prkatse n shumn e caktuar t mjeteve sipas ksaj rregulle duhet t
konfiskohet pa marr para sysh se sa her i pandehuri n ndrkoh ka trhequr mjetet
q prbjn dobin pasurore dhe ka deponuar mjetet t cilat nuk prbjn dobin
pasurore t fituar me veprn penale. Po ashtu, duhet pritur q i pandehuri mjetet q
prbjn dobin pasurore ti bart prej nj xhirollogarie n tjetrn, duke i przier me
mjetet e pastra. N t gjitha kto raste prokurori i shtetit duhet t urdhroj ngrirjen e
mjeteve n kto xhirollogari pr t siguruar konfiskimin e dobis pasurore deri n
shumn q prbn dobin pasurore t fituar me vepr penale.
Paragrafi 2.
Dispozitn e parag. 2 t ktij neni duhet vshtruar n kontekst t dispozits s parag. 1
t ktij neni, me t cilin krkohet t llogaritet prkatsisht t prcaktohet dobia pasurore
n rastet kur mjetet t cilat jan dobi pasurore e veprs penale przihen me mjetet q
nuk jan dobi pasure e veprs penale. Kshtu, sipas parag. 2 t ktij neni gjyqtari i
vetm ose kryetari i trupit gjykues m rastin e prcaktimit t shums s dobis pasurore
t prfituar me vepr penale, udhzohet q t mbshtet rregullat e kontabilitetit dhe
provat q i ka n dispozicion, pr t dhn nj vlersim t arsyeshm t shums s
parave q duhet t konfiskohen.
Neni 278 [Dobia pasurore nga vepra penale q gjendet n posedim t pals s tret]
1.
Nse t ardhurat nga vepra penale i kalohen personit tjetr, organizats

afariste apo personit juridik para se t bhet konfiskimi, kto t ardhura
konfiskohen nse:
1.1. t ardhurat nga vepra penale jan kaluar nga posedimi i t pandehurit;
1.2. kalimi i t ardhurave nga vepra penale ka qen pr nj shum
substancialisht m t ult se sa mimi real i tregut; dhe
1.3. ka prova se i pandehuri ende kontrollon ose shfrytzon t ardhurat
nga vepra penale.
Nse t ardhurat nga vepra penale jan n posedim t ndonj personi tjetr,
organizate afariste apo personi juridik, kto t ardhura konfiskohen nse:
2.
526
Krahaso: Smibert, op. cit. fq. 24-25.
724
Rexhep Murati
2.1.
2.2.
personi, organizata afariste apo personi juridik ka siguruar posedimin

e t ardhurave nga vepra penale si rezultat i drejtprdrejt i veprs
penale;
ka prova se i pandehuri kontrollon ose shfrytzon t ardhurat nga
vepra penale ose mban kontrollin mbi organizatn afariste apo
personin juridik.
Paragrafi 1.
Nj pasuri mund t konfiskohet edhe n rastet kur nuk sht formalisht n pronsi t t
pandehurit por, mbahet nga personi tjetr. Kjo vjen n shprehje n ato raste kur personi
tjetr sht pjesmarrs n veprn penale apo n shprlarjen e pasuris q duhet t
konfiskohet. 527 Megjithat, jo gjithher konfiskohet pasuria e cila i kalohet personit
tjetr, sidomos n ato raste kur pasuria sht bartur me mirbesim 528 te personi tjetr
prkatsisht kur blersi ka paguar mimin e tregut dhe m pas ka marr kontrollin e
plot mbi at pasuri.
N nenin 278 prcaktohen kushtet e konfiskimit t dobis pasurore nga vepra penale e
cila gjendet n posedim t personave t tjer. Kshtu, n parag. 1 t ktij neni
prcaktohen kushtet n rastet kur t ardhurat nga vepra penale i kalohen personit tjetr,
organizats afariste apo personit juridik para se t bhet konfiskimi. N kt rast, sipas
ksaj dispozite t ardhurat e tilla konfiskohen kur plotsohen kto kushte: a) t ardhurat
nga vepra penale t jen kaluar nga posedimi i t pandehurit; b) kalimi i t ardhurave
nga vepra penale ka qen pr nj shum thelbsisht m t ult se sa mimi real i tregut
dhe c) ka prova t mjaftueshme se i pandehuri ende kontrollon ose shfrytzon t
ardhurat nga vepra penale.
Paragrafi 2.
Sipas parag. 2 t ktij neni po ashtu do t urdhrohet konfiskimi edhe n rastet kur t
ardhurat nga vepra penale jan n posedim t ndonj personi tjetr, organizate afariste
apo personi juridik. Mirpo, kto t ardhura konfiskohen n rastet kur prmbushen kto
kushte: a) personi, organizata afariste apo personi juridik ka siguruar posedimin e t
ardhurave nga vepra penale si rezultat i drejtprdrejt i veprs penale dhe b) ka prova
se i pandehuri kontrollon ose shfrytzon t ardhurat nga vepra penale ose mban
kontrollin mbi organizatn afariste apo personin juridik. N rastin nga ky paragraf si
edhe nga paragrafi 2 i ktij neni, blersit me mirbesim nuk i konfiskohet dobia
pasurore, i cili ka paguar mimin e tregut pr pasurin e bler. Kjo pr arsye se si u tha
m sipr, personi i tret e gzon mbrojtjen sipas dispozits s nenit 97 t KP-s dhe
nenit 5 parag. 4 t Ligjit pr kompetencat e zgjeruara t konfiskimit si edhe me
dispozitat e neneve vijuese 270 dhe 280 t KPP-s. 529
527
Smibert, op.cit., fq. 26-27.

Shih: nenin 97 parag. 2 t KP-s dhe nenin 5 parag. 4 i Ligjit pr kompetencat e zgjeruara pr konfiskimin e pasuris.
529
M hollsisht shih: komentet e nenit 279 dhe 280 t KPP-s.
528
725
Rexhep Murati
Neni 279 [T drejtat e pals s tret q posedon dobin pasurore nga vepra penale]
1.
2.
3.
4.
5.
Kur shqyrtohet konfiskimi i dobis pasurore t fituar me vepr penale,

personi t cilit i sht kaluar dobia pasurore si dhe prfaqsuesi i
organizats afariste ose personi juridik thirren pr tu marr n pyetje
gjat hetimit dhe n shqyrtim gjyqsor. N thirrje paralajmrohet se
procedura mund t zbatohet edhe pa pranin e tij.
Prfaqsuesi i organizats afariste ose personi juridik n shqyrtim gjyqsor
merret n pyetje pas t akuzuarit. N mnyr t njjt veprohet edhe me
personin t cilit i sht kaluar dobia pasurore e fituar me vepr penale, nse
ai nuk sht thirrur si dshmitar.
Personi t cilit i sht kaluar dobia pasurore dhe prfaqsuesi i organizats
afariste ose personi tjetr juridik kan t drejt t propozojn marrjen e
provave pr prcaktimin e dobis pasurore, dhe me lejen e gjyqtarit t
vetm gjykues ose kryetarit t trupit gjykues tu bjn pyetje t pandehurit,
dshmitarve dhe ekspertve.
Prjashtimi i publikut nga shqyrtimi gjyqsor nuk vlen pr personin n t
cilin ka kaluar dobia pasurore, prfshir prfaqsuesin e ndrmarrjes
afariste apo personin tjetr juridik.
Kur gjykata vetm n shqyrtim gjyqsor mson se sht ngritur shtja e
konfiskimit t dobis pasurore t fituar me kryerjen e veprs penale, e
ndrpret shqyrtimin gjyqsor dhe e thrret personin n t cilin ka kaluar
dobia pasurore e fituar me vepr penale ose prfaqsuesin e organizats
afariste apo personin tjetr juridik.
Paragrafi 1.
Si sht theksuar m par, dobia pasurore e fituar me an t kryerjes s veprs penale
konfisohet jo vetm nga kryersi i veprs penale por edhe nga personi t cilit i sht
kaluar dobia pasurore si edhe prfaqsuesi i organizats afariste ose personi juridik
(neni 97 parag. 1 dhe 2 dhe neni 99 i KP-s). Mirpo, kur dobia pasurore sht bartur
tek antart e familjes ose n persoat t tjer nuk konfiskohet nse kta persona
provojn se si kompensim kan dhn vlern e plot (neni 97 parag. 2 i KP-s).
N dispozitn e parag. 1 t ktij neni rregullohet pikrisht procedura e konfiskimit ndaj
personave fizik, prfaqsuesit t organizats afariste ose personave juridik tek t cilt
sht kaluar dobia pasurore. Kta persona sipas rregulls thirren pr tu marr n pyetje
gjat hetimit dhe n shqyrtim gjyqsor. Mirpo, marrja e tyre n pyetje prkitazi me
shqiptimin e mass pr konfiskim t dobis pasurore nuk sht prezumim i
domosdoshm procedural, nga se kta persona n thirrje paralajmrohen se procedura
pr konfiskim mund t mbahet edhe pa pranin e tyre. Me fjal t tjera, marrja n
pyetje e ktyre personave sht vetm nj mundsi e cila i jepet n favor t ktyre
personave pr tu deklaruar lidhur me dobin pasurore tek t cilt e ka bartur i
pandehuri, e cila duhet t merret. Kjo zgjidhje vjen n shprehje vetm n rastet kur
personi n fjal nuk e ka cilsin e dshmitarit, ndrkaq nse e ka cilsin e
726
Rexhep Murati
dshmitarit, zbatohen rregullat e prgjithshme t thirrjes dhe marrjes n pyetje t

dshmitarve. 530
Paragrafi 2.
N paragrafin 2 t ktij neni sht parapar marrja n pyetje e prfaqsuesit t
organizats afariste ose personit juridik n shqyrtim gjyqsor. Kshtu, personat e
theksuar n paragrafin 2 do merren n pyetje pas t akuzuarit i cili sht deklaruar se
nuk e konteston akuzn, ndrkaq n t kundrtn kur i akuzuari e konteston akuzn ose
merret se e konteston akuzn, n fillim t procedurs s provave. 531 N t njjtn
mnyr, gjykata vepron edhe me personin t cilit i ka kaluar dobia pasurore e fituar me
vepr penale, me kusht q t mos jet thirrur si dshmitar.
Paragraft 3 dhe 4.
Sipas paragrafit 3 t ktij neni, personi t cilit i sht kaluar dobia pasurore dhe
prfaqsuesi i organizats afariste ose personi tjetr juridik, prve mundsis pr t
dhn deklarata, kan t drejt t propozojn marrjen e provave pr t prcaktuar
dobin pasurore. Kta persona mund t propozojn vetm ato prova q kan t bjn
me prcaktimin e dobis pasurore. Prve ksaj, kta persona me lejen e gjyqtarit t
vetm gjykues ose kryetarit t trupit gjykues mund tu bjn pyetje t pandehurit,
dshmitarve dhe ekspertve, vetm lidhur me prcaktimin e dobis pasurore. N prag.
4 t ktij neni, prcaktohet se n rastet kur sht prjashtuar publiku nga shqyrtimi
gjyqsor, nga shqyrtimi gjyqsor nuk prjashtohen: personi n t cilin ka kaluar dobia
pasurore dhe prfaqsuesi i ndrmarrjes afariste apo personi tjetr juridik.
Paragrafi 5.
N parag. 5, sht parapar mundsia e ndrprerjes s shqyrtimit gjyqsor n rastet kur
gjykata vetm n shqyrtim gjyqsor mson se duhet shqyrtuar shtjen e konfiskimit t
dobis pasurore t fituar me vepr penale. N kt rast njkohsisht thirret personi n t
cilin ka kaluar dobia pasurore e fituar me vepr penale ose prfaqsuesi i organizats
afariste apo personit tjetr juridik.
Neni 280 [Procedura pr paln e tret q posedon dobin pasurore
nga vepra penale]
1.
2.
530
531
Gjykata mund t shqiptoj konfiskim t dobis pasurore t fituar me

kryerjen e veprs penale n aktgjykim me t cilin i akuzuari shpallet fajtor
ose n aktgjykim mbi vrejtjen gjyqsore, si dhe n aktvendim me t cilin
shqiptohet masa e trajtimit t detyrueshm pr rehabilitim t kryersve t
veprave penale t varur nga alkooli ose droga.
N dispozitivin e aktgjykimit ose t aktvendimit, gjykata prcakton shumn
e parave dhe sendin e konfiskuar. Kur ka shkaqe t arsyeshme, gjykata
kuli, Milan 1, fq. 1287.
Pavii, Berislav 1, fq. 948.
727
Rexhep Murati
mund t lejoj pages me kste t dobis pasurore t fituar nga veprat

penale dhe cakton afatin e pagess dhe shumn e saj.
Kur gjykata ka shqiptuar konfiskim t dobis pasurore t fituar me vepr
penale ndaj personit, organizats afariste apo ndaj personit tjetr juridik,
kopja e vrtetuar e aktgjykimit ose e aktvendimit i drgohet edhe personit
n t cilin ka kaluar dobia pasurore si dhe prfaqsuesit t organizats
afariste apo personit tjetr juridik.
3.
Paragrafi 1.
Me dispozitn paragrafit 1 t ktij neni prcaktohen vendimet me t cilat mund t
shqiptohet konfiskimi i dobis pasurore t fituar me vepr penale. Vendimet me t cilat
mund t shqiptohet kjo mas jan: aktgjykimi me t cilin i akuzuari shpallet fajtor,
aktgjykimi mbi vrejtjen gjyqsore dhe aktvendimi me t cilin shqiptohet masa e
trajtimit t detyrueshm pr rehabilitim t kryersve t veprave penale t varur nga
alkooli ose droga. N kt rast vlen t analizohet vendimi i fundit, prkatsisht
aktvendimi me t cilin shqiptohet masa e trajtimit t detyrueshm pr rehabilitim ndaj
kryersve t varur nga alkooli ose droga. Kjo para se gjithash pr arsye se kjo mas,
kshtu si sht prcaktuar n kt paragraf nuk mund t shqiptohet me aktvendim por
me aktgjykim. 532 Rjedhimisht, dispozita e parag. 1 t ktij neni, e cila prcakton se
dobia pasurore shqiptohet me aktvendim (dhe jo me aktgjykim) sht n kolizion me
dispozitn e nenit 503 parag. 1 sipas t cils gjykata me aktgjykim dnues (dhe jo me
aktvendim) mund t shqiptoj masn e trajtimit t detyrueshm pr rehabilitimin e
kryersve t varur nga alkooli ose nga droga. Konsiderojm se aktvendimi nga parag. 1
i ktij neni i referohet jo mass pr trajtim t detyrueshm rehabilitues t kryersve t
varur nga alkooli ose droga por mass pr trajtim t detyrueshm psikiatrik, mas kjo e
cila pikrisht shqiptohet me aktvendim (neni 514 parag. 3). Kjo pr arsye se dobin
pasurore t fituar me vepr penale nuk mund ta mbaj askush, prfshir edhe kryersit
me rregullime mendore.
Paragrafi 2.
Gjykata n dispozitivin e aktgjykimit ose t aktvendimit precizon shumn e parave dhe
sendin e konfiskuar. Kur gjykata vlerson se ekzistojn shkaqe t arsyeshme, personit
t cilit i konfiskohet dobia pasurore e fituar me vepr penale, mund ti lejoj q shumn
e parave n emr t dobis pasurore ta paguaj me kste duke caktuar afatin dhe duke
precizuar shumn e dobis pasurore. Se kur ekzistojn shkaqet e arsyeshme sht
shtje faktike t ciln gjykata e vlerson prej rastit n rast.
Paragrafi 3.
N paragrafin 3 t ktij neni prcaktohet detyrimi i gjykats pr tia drguar nj kopje
t aktgjykimit ose t aktvendimit personit n t cilin ka kaluar dobia pasurore si edhe
prfaqsuesit t organizats afariste apo personit tjetr juridik, n rastet kur ndaj ktyre
personave sht shqiptuar konfiskim i dobis pasurore t fituar me vepr penale. Kto
532
Shih: nenin 503 parag. 1.
728
Rexhep Murati
vendime i drgohen personave n fjal ngase sipas nenit 381, parag. 4, ankes ndaj
aktgjykimit apo ndaj aktvendimit mund t paraqes edhe personi pasuria e t cilit sht
konfiskuar ose nga i cili sht konfiskuar dobia pasurore e fituar me vepr penale si
edhe personi juridik, pasuria e t cilit sht konfiskuar. Duhet theksuar se n kt rast,
ndaj vendimit me t cilin sht shqiptuar masa e konfiskimit prshtatshmrisht
zbatohen dispozita t cilat vlejn pr ankesn kundr aktgjykimit, ndonse n KPP-n e
tashme, nga materia e konfiskimit, kan hequr dispozitn me t ciln shprehimisht
prcaktohet zbatimi prshtatshmrisht i dispozitave lidhur me ankes kundr
aktgjykimit pr dallim nga KPP-ja e mparshme e cila kishte parapar kt mundsi n
nenin 496. Po ashtu, KPP-ja e tashme pr dallim nga Kodi i mparshm i procedurs
penale i cili sipas nenit 495 i lejonte personit n t cilin ka kaluar dobia pasurore si
edhe prfaqsuesit t organizats afariste apo personit tjetr juridik, t paraqesin
krkes pr rishikim t procedurs penale, nj mundsi t till shprehimisht nuk e
lejon. Konsiderojm, se t drejtn n rishikim t procedurs penale duhet njohur edhe
personave t theksuar n nenin 279.
Neni 281 [Pasuria q rezulton nga veprimet korruptive]
1.
2.
3.
4.
N rastet kur procedura penale nuk prfundohet me aktgjykim me t cilin i

akuzuari shpallet fajtor, sendet e fituara me vepr penale nga neni 344 i
Kodit Penal dhe marrja ose dhnia e kundrligjshme e shprblimit,
dhurats ose prfitimit nga nenet 214, 314, 315, 428, 429, 430 dhe 431 t
Kodit Penal gjithashtu konfiskohen kur:
1.1. vrtetohen elementet ligjore t veprs penale nga neni 344 i Kodit
Penal ose vrtetohet se sende t caktuara jan fituar me vepr penale
nga neni 344 i Kodit Penal; ose
1.2. vrtetohen elemente ligjore t veprs penale nga nenet 214, 314, 315,
428, 429, 430 dhe 431 t Kodit Penal si dhe dhnia ose marrja e
shprblimit, dhurats ose dobis tjetr pasurore.
Me krkes t arsyetuar t prokurorit t shtetit, gjykata merr aktvendim t
osam pr konfiskim nga paragrafi 1. i ktij neni. Prokurori i shtetit n
krkes shnon t gjitha t dhnat dhe rrethanat e rndsishme pr
prcaktimin e dobis pasurore t fituar me vepr penale, t sendeve t
fituara nga vepra penale ose dhnies t kundrligjshme t shprblimit,
dhurats apo prfitimit.
Kopja e vrtetuar e aktvendimit me shkrim nga paragrafi 2. i ktij neni i
drgohet pronarit t parave ose pasuris s konfiskuar nse ai dihet. Kur
pronari nuk dihet, aktvendimi shpallet n stendn e gjykats dhe pas tet
ditve konsiderohet se i sht dorzuar pronarit t panjohur.
Pronart e parave ose t pasuris s konfiskuar kan t drejt ankese
kundr aktvendimit nga paragrafi 2. i ktij neni kur ata mendojn se nuk
ka baz ligjore pr konfiskim.
729
Rexhep Murati
Paragrafi 1.
Sipas rregullit sendet e fituara me vepr penale konfiskohen me aktgjykim me t cilin i
akuzuari shpallt fajtor (neni 365 parag. 4). Mirpo, n parag. 1 t ktij neni sht
parapar mundsia q sendet e fituara me vepr penale t konfiskohen edhe kur
procedura nuk prfundon me aktgjykim me t cilin i akuzuari shpallet fajtor. Kshtu,
sipas ktij paragrafi mund t konfiskohen sendet e fituara me an t kryerjes s veprs
penale edhe kur procedura nuk prfundon me aktgjykim fajsie nse sht fjala pr
sendet e fituara me an t kryerjes s ktyre veprave penale: blerje, pranim ose fshehje
e sendeve t prfituara me kryerjen e veprs penale nga neni 345 (referimi n nenin
344 sht i gabuar); keqprdorim i detyrs zyrtare gjat zgjedhjeve nga neni 214;
dhnie ose marrje e ryshfetit n lidhje me votimin nga neni 215 (referimi n nenin
314); pranimi i paarsyeshm i dhuratave nga neni 315; marrja e ryshfetit nga neni 428;
dhnia e ryshfetit nga neni 429; dhnie ryshfetit zyrtarit publik t huaj nga neni 430
dhe ushtrimi i ndikimit nga neni 431. Si mund t shihet konfiskimi n kt mnyr, n
krahasim me KPP-n e mparshme sht zgjeruar edhe pr dy vepra t tjera penale t
cilat i referohen zgjedhjeve prkatsisht veprs penale t keqprdorimit t detyrs
zyrtare gjat zgjedhjeve nga neni 214 dhe veprs penale dhnie ose marrje e ryshfetit
n lidhje me votimin nga neni 215 (referimi n nenin 314 si sht theksuar m sipr
sht i gabuar). Gjykata mund t konfiskoj sendet e fituara me an kryerjes s veprave
penale t theksuara m sipr, vetm nse jan prmbushur kushtet e prcaktuara n
paragrafin 1.1. dhe 1. 2.
Paragrafi 2.
Kur gjykata me aktgjykim me t cilin i akuzuari shpallt fajtor njkohsisht nuk vendos
pr konfiskim t sendit t fituar me an veprs penale, pr konfiskim t sendit gjykata
vendos me aktvendim t posam sipas krkess s arsyetuar t prokurorit t shtetit.
Prokurori i shtetit detyrohet q n krkes t shnoj t gjitha rrethanat e rndsishme
pr prcaktimin e dobis pasurore t fituar me vepr penale dhe t sendeve t fituara
nga vepra penale. Po ashtu, n krkes shnohen t gjitha rrethanat t rndsishme
lidhur me dhnien e kundrligjshme t shprblimit, dhurats ose prfitimit.
Paragrafi 3.
Gjykata ia drgon pronarit t parave ose pasuris s konfiskuar kopjen e aktvendimit t
posam me shkrim me t cilin sht vendosur pr konfiskim t sendit, nse pronari
sht i njohur pr gjykatn. Mirpo, n rastet kur pronari nuk sht i njohur sipas ktij
paragrafi sikurse edhe n disa raste t tjera, pr hir t efikasitetit procedural aktvendimi
shpallet n stendn e gjykats dhe pas kalimit t tet ditve nga shpallja konsiderohet
se aktvendimi i till i sht dorzuar pronarit t panjohur.
Paragrafi 4.
Aktvendimi me t cilin jan konfiskuar parat ose pasuria e e konfiskuar mund t
atakohet nga pronart e parave ose pasuris s konfiskuar, kur ata konsiderojn se nuk
730
Rexhep Murati
jan prmbushur kushtet ligjore pr konfiskim. N kt rast n mnyr analoge

zbatohen dispozitat lidhur me ankesn kundr aktgjykimit.
Neni 282 [Pasuria q i nnshtrohet automatikisht konfiskimit]
1.
2.
3.
4.
Pasuria q sht qensisht e rrezikshme ose e paligjshme i nnshtrohet

automatikisht konfiskimit, pa marr parasysh gjetjet e gjyqtarit t vetm
gjykues ose trupit gjykues lidhur me fajsin apo pafajsin e t
pandehurit. Poseduesi, shfrytzuesi ose i pandehuri nuk ka t drejt ankese.
Pasuria nga paragrafi 1. t ktij neni prfshin:
2.1. armt t cilat jan krijuar apo prdorur n veprn penale nga nenet
371 deri 376 t Kodit Penal.
2.2. kimikatet, sendet, substancat, pajisjet ose armt q jan krijuar apo
prdorur n veprn penale nga nenet 121, 122, 124, 125, 127, 128,
129, 135, 136, 137, 138, 139, 140, 143, 144, 147, 148, 149, 150, 151,
152, 153, 158, 159, 161, 163, 172, 173, 174, 175, ose 176 t Kodit Penal.
2.3. imikatet ose substancat e krijuara apo t prdorura n veprn penale
nga nenet 262, 263, 264, 265, 266, 269, 270, 346, 347, 348, 350, 353,
354 ose 355 t Kodit Penal, si dhkafsht, t lashtat, ushqimi apo uji i
kontaminuar me vepr penale.
2.4. kimikatet, fabrikat, pajisjet laboratorike apo substancat e krijuara
apo t prdorura n veprn penale nga nenet 272-280 t Kodit Penal.
2.5. parat apo sendet e falsifikuara t krijuara apo t prdorura n
veprn penale nga neni 292, 293, 301 303 ose i Kodit Penal.
Pr sendet e cekura n paragrafin 2. t ktij neni t cilat jan t nevojshme
pr shfrytzim siprova n shqyrtim gjyqsor, sendi shkatrrohet ose n
ndonj mnyr tjetr sigurohet, por fotografit, testet laboratorike ose
ekspertiza shrbejn si prova t pranueshme pr ekzistimin, identitetin dhe
prbrjen e mjetet qensisht t rrezikshm. Pr sendet nga paragrafi 2,
nnparagraft 2.2., 2.3., 2.4. dhe 2.5., t ktij neni nj mostr e vogl ruhet.
Policia njofton prokurorin e shtetit pr veprimet e ndrmarra sipas
paragrafit 3. t ktij neni brenda njzet e katr (24) orve.
Paragrafi 1.
Deri sa n nenin 281 prcaktohen kushtet pr konfiskimin e pasuris e cila rezulton nga
veprimet korruptive, n nenin 282 prcaktohen shprehimisht pasurit q i nnshtrohen
automatikisht konfiskimit. Konfiskimi i pasuris q rezulton nga veprimet korruptive
rregullohet n mnyr t ngjashme me dispozitn e nenit 498 t KPP-s s mparshme.
Ndrkaq, neni 282 me t cilin rregullohet pasuria e cila i nnshtrohet automatikisht
konfiskimit sht dispozit e re e cila nuk ekzistonte n KPP-n e mparshme. N t
vrtet, n parag. 1 t ktij neni prcaktohet decidivisht se do pasuri q sht qensisht
e rrezikshme ose e paligjshme automatikisht konfiskohet. N kt rast konfiskimi bhet
pa marr parasysh nse gjyqtari i vetm gjykues ose trupit gjykues ka vrtetuar fajsin
apo pafajsin e t pandehurit. Kundr vendimit me t cilin konfiskohen pasurit t
731
Rexhep Murati
cilat i nnshtrohen automatikisht konfiskimit, poseduesit prkatsisht, shfrytzuesit

eventual t ktyre pasurive ose i pandehuri nuk ka t drejt ankese.
Paragrafi 2.
N parag. 2 t ktij neni numrohen taksativisht pasurit t cilat i nnshtrohen
automatikisht konfiskimit sipas parag. 1 t ktij neni. Kto pasuri jan: 1) armt t cilat
jan krijuar apo prdorur lidhur me veprn penale nga nenet 371 deri 376 t Kodit
penal. 533
533
N grupin e ktyre veprave penale bjn pjes:

1) importi, eksporti, furnizimi, transportimi, prodhimi, kmbimi, ndrmjetsimi ose shitja e paautorizuar e
materialeve, e armve plasse nga neni 372; fshirja, heqja apo ndryshimi i kundrligjshm i shenjave n
arm t zjarrit apo municione nga neni 373; mbajtja n pronsi, kontroll ose posedim t paautorizuar t
armve nga neni 375; lejet, plqimet dhe licencat e rreme t armve dhe dhnia e informatave t rreme
nga neni 376,
2) kimikatet, sendet, substancat, pajisjet ose armt q jan krijuar apo prdorur lidhur me kto vepra
penale: sulmi kundr rendit kushtetues t Republiks s Kosovs nga neni 121; kryengritje e armatosur
nga neni 122; tradhtia ndaj vendit nga neni 124; rrezikimi i trsis territoriale t Republiks s Kosovs
nga neni 125; rrmbimi i prfaqsuesve t lart t Republiks s Kosovs nga neni 127; dhuna ndaj
prfaqsuesve t lart t Republiks s Kosovs nga neni 128; rrezikimi i rendit kushtetues me
shkatrrimin e instalimeve dhe pajisjeve publike nga neni 129; (neni 135 gabimisht prfshihet nga se n
te bhet prkufizimi i terrorizmit pr veprat penale nga nenet 121-145);) kryerja e veprs terroriste nga
neni 136; ndihma n kryerjen e terrorizmit nga neni 137; lehtsimi n kryerjen e terrorizmit nga neni
138; rekrutimi pr terrorizm nga neni 139; trajnimi pr terrorizm nga neni 140; organizimi dhe
pjesmarrja n grup terrorist nga neni 143; prgatitja e veprave terroriste ose veprave penale kundr
rendit kushtetues dhe siguris s Republiks s Kosovs nga neni 144; nxitja e urrejtja, prarjes ose
mos durimit kombtar, racor, fetar apo etnik nga neni 147; gjenocidi nga neni 148; krimet kundr
njerzimit nga neni 149; krimet e lufts n shkelje t rnd t konventave t Gjenevs nga neni 150;
krimet e lufts n shkelje t rnd t ligjeve dhe zakoneve q zbatohen n konfliktin e armatosur
ndrkombtar nga neni 151; krimet e lufts n shkelje t rnd t nenit 3 t prbashkt t konventave t
Gjenevs nga neni 152; krimet e lufts n shkelje t rnd t ligjeve dhe zakoneve q zbatohen n
konfliktet armatosura q nuk jan t karakterit ndrkombtar nga neni 153; prvetsimi i kundrligjshm
i sendeve nga t vrart ose t plagosurit n fushbetej nga neni 158; rrezikimi i negociatorve nga neni
159; prgjegjsia e komandantve dhe prgjegjsve t tjer nga neni 161; keqprdorimi i emblemave
ndrkombtare nga neni 163; fshehja e dokumenteve t identifikimit t viktimave t viktimave t
skllavris ose trafikimit me njerz nga neni 172; rrezikimi i personave nn mbikqyrjen e personave
nn mbrojtje ndrkombtare nga nenin 173; rrezikimi i personelit t Kombeve t Bashkuar dhe
personelit n marrdhnie me to nga neni 174; marrja e pengjeve nga neni 175 ose prvetsimi i
paligjshm, shfrytzimi, transferi dhe vendosja e materialeve nukleare nga neni 176 t Kodit penal,
3) kimikatet ose substancat e krijuara apo t prdorura lidhur me kto vepra penale; ushtrimi i
kundrligjshm i veprimtaris mjeksore ose farmaceutike nga neni 262; eksperimentimet e
kundrligjshme dhe testimi i barrave nga neni 263; prgatitja dhe dhnia e pandrgjegjshme e barrave
nga neni 264; transplatimi i kundrligjshm dhe trafikimi i organeve dhe qelizave njerzore nga neni
265; prodhimi dhe shprndarja e produkteve t dmshme mjeksore nga neni 266; dhnia ose prdorimi
i certifikats s rreme t mjekut apo veteranit nga neni 269; ndotja e ujit t pijshm nga neni 270;
plakitja e mjeteve motorike nga neni 346; ndotja degradimi ose shkatrrimi i mjedisit nga neni 347;
mbajtja e paligjshme e substancave dhe mbeturinave t rrezikshme nga neni 348; dmtimi i objekteve
dhe pajisjeve pr mbrojtjen e mjedisit nga neni 350; ushtrimi i kundrligjshm i shrbimeve veterinare
nga neni 253; moszbatimi i urdhrave pr luftimin e smundjeve t shtazve dhe bimve nga neni 354
dhe ndotja e ushqimit dhe ujit t shtazve nga neni 355 t Kodit Penal, si dhe kafsht, t lashtat, ushqimi
apo uji i kontaminuar me vepr penale,
4) kimikatet, fabrikat, pajisjet laboratorike apo substancat e krijuara apo t prdorura lidhur me kto vepra
penale: shrbimi me pije alkoolike i personave nn moshn gjashtmbdhjet vjet nga neni 272; blerja,
posedimi, shprndarja dhe shitja e paautorizuar e narkotikve, substancave psikotrope dhe anaologe nga
732
Rexhep Murati
Paragrafi 3.
N parag. 3 t ktij neni prcaktohet se si duhet vepruar me sendet taksativisht t
numruara n parag. 2 t ktij neni, n rastet kur ato mund t shfrytzohen si prov n
shqyrtim gjyqsor. N t vrtet, n rastet kur kto sende mund t shfrytzohen si
prov n shqyrtim gjyqsor, ato shkatrrohen ose n ndonj mnyr tjetr sigurohen
kur ka mundsi pr kt. Mirpo, n kt rast, n kt paragraf theksohet shprehimisht
se gjat shqyrtimit gjyqsor, fotografit, testet laboratorike ose ekspertiza e br
shrbejn si prova t pranueshme pr ekzistimin, identitetin dhe prbrjen e mjeteve
qensisht t rrezikshme. Ndrkaq, pr sendet nga paragrafi 2, nnparagraft 2.2., 2.3.,
2.4. dhe 2.5., t ktij neni nj mostr e vogl ruhet pr tu prdor si prov n
procedurn penale.
Paragrafi 4.
Veprimet lidhur me shkatrrimin e sendeve ose sigurimin e tyre kur ato mund t
shrbejn si prov n procedurn penale nga parag. 3 i ktij neni jan tejet t
ndrlikuara dhe rndom mund t kryhen me ndihmn e ndonj agjencie t specializuar.
Pa marr parasysh, se kush i ndrmerr kto veprime, ato gjithmon do t mbikqyrn
nga policia e cila ka pr detyr t njoftoj prokurorin e shtetit pr veprimet e tilla
brenda njzet e katr orve, prej ndrmarrjes s veprimeve t tilla.
Neni 283 [Provat q krkohen pr konfiskimin e pasuris s prdorur, n kryerjen
e veprs penale]
1.
2.
Para se gjykata t jep urdhrin prfundimtar pr konfiskimin penal t

ndrtess, pasuris s paluajtshme, pasuris s luajtshme apo asetit t
prcaktuar n aktakuz, n aktakuz duhet t pretendohet dhe prokurori i
shtetit duhet t provoj n shqyrtim gjyqsor se ndrtesa, sendi i
paluajtshm, sendi i luajtshm ose aseti sht prdorur n kryerjen e veprs
penale.
Pr qllim t ktij neni, ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e
luajtshme ose aseti sht prdor n vepr penale nse:
neni 273; prodhimi dhe prpunimi i paautorizuar i narkotikve, substancave psikotrope, anologe apo
veglave, pajisjeve apo materialeve narkotike nga neni 274; posedimi i paautorizuar i narkotikve,
substancave psikotrope ose anologe nga neni 275; intoksimi i personit tjetr me narkotik ose substanca
psikotrope nga neni 276; lehtsimi i sigurimit apo prdorimit t narkotikve, substancave psikotrope apo
anologe nga neni 277; kultivimi i bims s hashashit, shkurrs s kokains ose bimve t kanabisit nga
neni 278; organizimi, drejtimi apo financimi i trafikimit t narkotikve apo substancave psikotrope nga
neni 279 dhe konvertimi apo transferimi i pasuris q rrjedh nga veprat penale nga kapitulli XXIII
(veprat penale t narkotikve), nga neni 280 t Kodit Penal,
5) parat apo sendet e falsifikuara t krijuara apo t prdorura lidhur me kto vepra penale: komunikimi i
paautorizuar i sekretit tregtar nga neni 292; falsifikimi i letrave me vler dhe instrumenteve t pagess
nga neni 293; keqprdorimi i pozits s monopolit nga neni 301 dhe prodhimi dhe prdorimi i shenjave
t etiketimit, masave dhe peshave t rreme nga neni 303 ose prodhimi i ndaluar nga neni 306 i Kodit
Penal (me sa mund t shihet ky nen nuk sht prfshir n tekstin n gjuhen shqipe, pr dallim nga teksti
n gjuhn angleze dhe serbe ku sht prfshir n mnyr decidive).
733
Rexhep Murati
2.1.
3.
4.
5.
ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti sht

prdorur drejtprdrejt pr kryerjen e veprimit n mbshtetje t
veprs penale;
2.2. ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti ka
ofruar strehimin e nevojshm pr kryerjen e veprimit n mbshtetje
t veprs penale;
2.3. ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti sht
prdorur pr financimin e veprimit apo veprimeve n mbshtetje t
veprs penale; ose
2.4. ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti sht i
nevojshm pr t lehtsuar veprimin n mbshtetje t veprs penale.
Ndrtesa, sendi i paluajtshm, sendi i luajtshm ose aseti sht i
nevojshm pr lehtsimin e veprimit nse vepra penale nuk do t
kishte ndodhur po t mos ishte prdorur ndrtesa, sendi i
paluajtshm, sendi i luajtshm apo aseti.
Prokurori i shtetit, i dmtuari ose i pandehuri mund t merr n pyetje
dshmitart dhe t paraqes prova n shqyrtim gjyqsor pr t mbshtetur
apo kundrshtuar dshmit nga paragrafi 1. t ktij neni.
N raportin nga neni 148 i ktij Kodi dhe gjat dshmis n shqyrtim
gjyqsor, eksperti financiar I kualifikuar mund t shpreh mendimin e tij
nse ndrtesa, sendi i paluajtshm, sendi i luajtshm apo aseti i prcaktuar
n aktakuz sht rrjedhoj e veprs penale q sht nn hetim.
Nse i dmtuari ka paraqitur krkes pasurore juridike pr rikthimin e
sendit t humbur nga vepra penale ose pr kompensimin monetar
ekuivalent pr vlern e sendit, kjo krkes pasurore juridike mund t
mbshtet dshmin q krkohet n paragrafin 1., por nuk mund t merret
si prov e vetme apo vendimtare nga paragrafi 1. i ktij neni.
Paragrafi 1.
Dispozitat e ktij neni dhe nenit vijues duhet vshtruar n kontekst t nenit 241
parag.1. 9, (sipas t cilit n aktakuz prcaktohen me saktsi pasurit t cilat i
nnshtrohen konfiskimit si edhe provat t cilat krkohen pr t arsyetuar konfiskimin)
dhe nenit 365 parag. 1.4. (sipas t cilit n aktgjykimin me t cilin i akuzuari shpallet
fajtor, ndr t tjera shnohet urdhri pr konfiskimin e dobis pasurore).
Kshtu, sipas ktij neni gjykata pr t shqiptuar urdhrin pr konfiskimin e pasuris,
pasi t ket prcaktuar n aktakuz me saktsi pasurit t cilat duhet t konfiskohen dhe
provat t cilat krkohen pr konfiskimin e pasuris, duhet t provoj n shqyrtimin
gjyqsor prkatsisht t mbaj barrn e t provuarit (onus probandi) t sendit i cili
sht objekt i konfiskimit, sht prdorur n kryerjen e veprs penale.
Prafragrafi 2.
N parag. 2 t ktij neni prcaktohen mnyrat e prdorimit t sendeve q jan objekt i
konfiskimit n kryerjen e veprs penale. Mnyrat e prdorimit t sendeve t tilla pr
kryerjen e veprave penale mund t jen t shumta por n parag. 2 nnparag. 2.1-2.4
734
Rexhep Murati
numrohen disa nga mnyrat e prdorimit t sendeve pr kryerjen e veprs penale.

Kshtu, sipas parag. 2 t ktij neni ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme
ose aseti sht prdorur n kryerjen e veprs penale n rastet kur: 1) ndrtesa, pasuria e
paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti sht prdorur drejtprdrejt pr kryerjen e
veprimit n mbshtetje t veprs penale; 2) ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e
luajtshme ose aseti ka ofruar strehimin e nevojshm pr kryerjen e veprimit n
mbshtetje t veprs penale; 3) ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose
aseti sht prdorur pr financimin e veprimit apo veprimeve n mbshtetje t veprs
penale; ose 4) ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti sht i
nevojshm pr t lehtsuar veprimin n mbshtetje t veprs penale.
Dilemat e mundshme nse nj send sht prdorur pr kryerje t veprs penale mund t
tejkalohen n mbshtetje zgjidhjes e cila ofrohet n vijim parag. 4 t ktij neni. N t
vrtet, duhet konsideruar se ndrtesa, sendi i paluajtshm, sendi i luajtshm ose aseti
sht i nevojshm pr lehtsimin e veprimit kriminal n ato raste kur vepra penale nuk
do t ishte kryer po t mos ishte prdorur ndrtesa, sendi i paluajtshm, sendi i
luajtshm apo aseti.
Paragrafi 3.
N parag. 3 t ktij neni prcaktohen autorizimet e prokurorit t shtetit, t dmtuarit
dhe t pandehurit pr t mbshtetur apo kundrshtuar n shqyrtimin gjyqsor faktin,
nse sendi i cili sht objekt i konfiskimit, sht prdorur n kryerjen e veprs penale.
N kt rast prokurori i shtetit dhe i dmtari gjat shqyrtimit gjyqsor mund t marrin
n pyetje dshmitart n mbshtetje t pretendimit t tyre, ndrkaq i pandehuri merr n
pyetje dshmitart pr t kundrshtuar pretendimet e prokurorit t shtetit dhe t
dmtuarit. N kt rast mund t zbatohen format e marrjes n pyetje n nenin 333, 334
dhe 335 t KPP-s.
Paragrafi 4.
Prve dshmitarve gjat shqyrtimit gjyqsor mund merret n pyetje edhe eksperti si
edhe t shqyrtohen provat t tjera para se gjykata t jap urdhrin prfundimtar lidhur
me sendet q jan objekt i konfiskimit t pasuris. N kt kontekst eksperti financiar i
kualifikuar n raportin nga neni 148 por edhe gjat dshmis n shqyrtimin gjyqsor
mund t paraqet mendimin e tij nse ndrtesa, sendi i paluajtshm, sendi i luajtshm
apo aseti i prcaktuar n aktakuz sht rrjedhoj e veprs penale pr t ciln sht
zhvilluar hetimi. N rastet, kur krkohet analiza financiare nga eksperti i kualifikuar,
ekspertiza e ekspertit mund t jet prov vendimtare me rastin e vendosjes lidhur me
konfiskimin.
Paragrafi 5.
N parag. 5 t ktij neni rregullohen rastet kur i dmtuari ka paraqitur krkesn
pasurore juridike me t ciln krkon rikthimin e sendit t fituar me vepr penale ose pr
kompensimin n t holla ekuivalente pr vlern e sendit. Si mund t shihet me kt
735
Rexhep Murati
paragraf, nuk prfshihet n mnyr shprehimore krkesa pasurore juridike pr shkak t

anulimit t veprimit t caktuar juridik 534.
N baz t analizs s parag. 5 t ktij neni mund t prfundohet s krkess pasurore
juridike i jepet vler provuese e caktuar ashtu q ajo mund t prdoret si prov n
shqyrtimin gjyqsor se sendi i cili sht objekt i konfiskimit, sht prdorur n kryerjen
e veprs penale nga parag. 1 i ktij neni. Megjithat, vlera e ksaj prove sht kufizuar
nga se nuk mund t merret si prov vendimtare pr t vrtetuar se sendi sht prdoruar
n kryerjen e veprs penale nga parag. i ktij neni.
Neni 284 [Urdhri i arsyetuar pr konfiskimin e pasuris]
1.
Gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues, s bashku me aktgjykimin

lshon edhe urdhrin e arsyetuar q prcakton nse duhet t konfiskohen
apo t lirohen ndrtesat, pasurit e paluajtshme,pasurit e luajtshme apo
asetet e prcaktuara n aktakuz, n pajtim me nenin 241, paragrafi 1, nnparagrafi 1.9. t ktij Kodi
do ndrtes, pasuri e paluajtshme, pasuri e luajtshme apo aset i
prcaktuar n aktakuz n pajtim me nenin 241, paragrafi 1. nn-paragrafi
1.9. t ktij Kodi duhet t shqyrtohet vemas n urdhrin nga paragrafi 1. t
ktij neni.
Prokurori i shtetit mund t krkoj q ndrtesa, pasuria e paluajtshme,
pasuria e luajtshme ose aseti t shitet apo t likuidohet. Mjetet e
grumbulluara nga shitja apo likuidimi prdoren n pajtim me paragrafin 5.
t ktij neni.
Prokurori i shtetit mund t krkoj q ndrtesa, pasuria e paluajtshme,
pasuria e luajtshme ose aseti t mbahen pr shfrytzim nga Qeveria e
Kosovs.
Nse mjetet konfiskohen drejtprdrejt apo nprmjet paragrafit 3. t ktij
neni, prokurori i shtetit, I dmtuari ose mbrojtsi i viktimave mund t
krkoj q mjetet t prdoren pr kompensimin e t dmtuarit. Mjetet e
mbetura i kalohen buxhetit t shtetit.
Urdhri nga paragrafi 1. i ktij neni udhzon Agjencin pr Administrimin e
Pasuris s Sekuestruar ose t Konfiskuar q t shes, likuidoj ose t
mbaj ndrtesn, pasurin e paluajtshme, pasurin e luajtshme ose asetin.
Nse paraqitet krkes nga paragrafi 5. t ktij neni. Gjykata mund t
urdhroj kompensimin e t dmtuarit. Gjyqtari i vetm gjykues ose trupi
gjykues mund t prcaktoj kushte shtes lidhur m prdorimin e pasuris,
nse pasuria mbahet nga Qeveria.
Urdhri i drgohet cilitdo person q ka t drejt pronsore n ndrtesn,
pasurin e paluajtshme, pasurin e luajtshme ose asetin, i cili mund t
ankimoj urdhrin.
Nse nuk paraqitet ankes kundr urdhrin brenda nj (1) jave, urdhri i
drgohet pr ekzekutim Agjencis pr Administrimin e Pasuris s
Sekuestruar ose t Konfiskuar.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
534
Shih: nenin 458 parag. 2.
736
Rexhep Murati
Paragrafi 1.
N nenin 365 parag. 1 nnparag. 1-6, prcaktohen elementet e dispozitivit t
aktgjykimit fajsues. N kuadr, t ktyre elementeve n parag. 1 nnparag. 4 t ktij
neni duhet shnohet edhe urdhri pr konfiskimin e dobis pasurore e cila i nnshtrohet
konfiskimit t pasuris. Ndrkaq, sipas nenit 370 parag. 9, n rastet kur n aktakuz
prcaktohet pasuria q i nnshtrohet konfiskimit, aktgjykimi duhet prmbaj vendimin
me t cilin pasuria konfiskohet apo jo. Aktgjykimi i till prmban arsyetimin pr
konfiskimin e secils pasuri pr t ciln urdhrohet konfiskimi dhe arsyetimi pr
seciln pasuri pr t ciln nuk urdhrohet konfiskimi i pasuris. N kt kontekst duhet
vshtruar edhe dispozitn e nenit 184. N t vrtet, n parag. 1 t ktij neni
prcaktohet q s bashku me aktgjykimin gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues,
lshon edhe urdhrin e arsyetuar pr konfiskim. N kt rast n me urdhrin pr
konfiskim prcaktohet nse duhet t konfiskohen apo t lirohen ndrtesat, pasurit e
paluajtshme, pasurit e luajtshme apo asetet e prcaktuara n aktakuz, n pajtim me
nenin 241, paragrafi 1, nnparagrafi 9 t KPP-s.
N baz t vshtrimit t disa rasteve t konfiskimit t dobis pasurore t prfituar me
veprn penale n regjionin e Prishtins pr pridhn kohore 2008-2012, konfiskimi i
dobis pasurore i prfituar me vepr penale kryesisht ka konsistuar n sende t
lujtshme dhe n disa raste n sende t palujtshme si edhe konfiskime t prkohshme
(sekuestrime). Kshtu, n regjionin e Prishtins, n pridhn kohore n fjal, Gjykata e
Qarkut ka urdhuar konfiskimin e dobis pasurore, e cila i sht dorzuar Agjencionit
pr administrimin e dobis pasurore. 535
535
Lidhur me kt shih shtjet penale: P.nr. 436/2007, pr shkak t veprs penale kontrabandim me
migrant, nga neni 138 parag. 5 lidhur me parag. 1 dhe 2 t KPK-s, m rast sht konfiskuar shuma prej
1.875.00 E; P.nr. 492/08, pr shkak t veprs penale kontrabandim me migrant, nga neni 138 parag. 5
lidhur me parag. 1 dhe 2 lidhur me nenin 23 KPK-s m rast sht konfiskuar shuma prej 500.00 E; PP
GJPP. nr.143/2009, pr shkak t veprs penale kontrabandim me migrant nga neni 138 parag. 5 lidhur me
neni 23 t KPK-s, me rast sht konfiskuar shuma prej 3.760.00 E; GJPP. nr. 296/11, pr shkak t disa
veprave penale, prve t tjerash edhe pr veprn penale krim i organizuar nga neni 274 parag. 1 dhe 2
lidhur me nenin 23 t KPK-s, pr shka t veprs penale shprdorim i pozits apo autorizimit nga neni 339
parag. 1 dhe 3 lidhur me nenin 23 KP-s, me rast sht konfiskuar automjeti Range Sport 2.7; GJPP. nr.
283, pr shkak t veprs penale shprlarje e paras nga neni 32 pika 2.5 dhe 2.6 t Ligjit pr parandalimin e
shprlarjes s paras dhe finacimit t terrorizmit, me rast sht konfiskuar nj vetur t marks Audi A 6,
nj vetur WV 6, pasuri t paluejtshme n siprfaqe prej 01.11, 82 ha, pasuri t paluejtshme (dy ngastra
kadastrale t cilat gjendeshin n Ulqin-Mali i Zi, nj lokal afarist, n Klin me siprfaqe prej 39, 86 m2, nj
banes me siprfaqe prej 72 m2 e cila gjendej n Klin dhe n banes me siprfaqe prej 97,30 m2 e cila
gjendej n Prishtin); GJPP. 180/12 procedura penale ishte zhvilluar kundr disa t pandehurve pr shkak t
veprs penale krim i organizuar nga neni 274 parag. 2 lidhur me veprn penale mundsim i prostitucionit
nga neni 201 lidhur me nenin 23 t KPK-s si edhe pr shkak t veprs penale pastrim parash nga neni 32 i
Ligjit pr parandalimin e pastrimit t parave dhe financimit t terrorizmit, m rast ishte konfiskuar pasuria
e palujtshme lokali i definuar si restauratn Motel, i cili kishte mundsuars kryerjen e veprs penale t
mundsimit t prostitucionit; GJPP nr. 284/12, pr shkak t veprave penale, ve t tjerash edhe pr veprn
penale t grabitjes nga neni 255 parag. 2 lidhur me parag. 1 lidhur me nenin 23 t KPK-s, me rast ishte
urdhruar konfiskimin i sendeve t lujtshme dhe parave t cilat ishin sekuestruar nga t pandehurit dhe
konsideroheshin se jan sende t prdoruar pr kryerjen e veprs penale, nj vetur e marks Audi e cila
nuk ishte n pronsi t pandehurve por ishte prdorur pr kryerjen e veprs penale, nj vetur e marks
Golf 4, e e cila ishte prdorur pr kryerjen e veprs penale nga t pandehurit por q pronari i ligjshm nuk
dihej dhe para n shum 3.815,00 E; GJPP nr. 450/12, pr shkak t veprs penale, krimi i organizuar nga
neni 274 parag. 4 nnparag. 1 lidhur me parag. 2 t KPK-s lidhur me veprn penale pastrimi i parave nga
neni 32 parag 1 dhe 2 t Ligjit pr parandalimin e shprlarjes s paras dhe financimit t terrorizmit, m
737
Rexhep Murati
Paragrafi 2.
Sipas nenit 241 parag. 1.9. aktakuza prmban do ndrtes, pasuri t paluajtshme,
pasuri t luajtshme, fonde apo pasuri t tjera t cilat mund t konfiskohen nga gjykata.
Ndrkaq, sipas parag. 2 t ktij neni n urdhrin pr konfiskimin e pasuris duhet t
shqyrtohen ve e ve t gjitha pasurit e theksuara n aktakuz t cilat jan objekt i
mundshm i konfiskimit.
Paragrafi 3.
N kuadr t shqyrtimit t pasurive t cilat jan objekt i konfiskimit, prokurori i shtetit
mund t krkoj q ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti t
shitet apo t likuidohet. Se a do t prcaktohet prokurori i shtetit pr variantin q
pasuria prkatse t shitet apo t likuidohet, kjo para se gjithash varet nga natyra e
sendit i cili sht objekt i konfiskimit si edhe qllimi i konfiskimit. N kt rast, me
mjetet e siguruara nga shitja apo likuidimi, prokurori i shtetit, i dmtuari ose mbrojtsi
i viktimave mund t krkoj q kto mjete t prdorn pr kompensimin e t dmtuarit,
ndrkaq mjetet e mbetura mund ti kalohen Qeveris s Kosovs.
Paragrafi 4.
Prve propozimeve t prokurorit t shtetit nga paragrafi paraprak, prokurori i shtetit
sipas parag. 4 t ktij neni mund t krkoj q ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria
e luajtshme ose aseti t mbahen pr shfrytzim nga Qeveria e Kosovs. Ndonse, n
kt dispozit nuk prcaktohet m afr se kur prokurori i shtetit do t mund t krkoj
q pasuria e cila sht objekt i konfiskimit t mbahet n shfrytzim, pra t mos shitet
apo likuidohet, kjo praktikisht do t mund t vinte n shprehje n rastet kur i dmtuari
apo mbrojtsi i viktimave nuk kan krkuar kompensimin e dmit.
Paragrafi 5.
Dispozitn e parag. 3 dhe 5 t ktij neni duhet vshtruar n kontekst t prbashkt
ngase me to prcaktohet se si do t veprohet me mjetet e grumbulluara nga shitja apo
likuidimi prkatsisht, konfiskimi i drejtprdrejt i pasurive q jan objekt i
konfiskimit. Ndonse, me kto dispozita rregullohen shtje prafrsisht t njjta,
dispozita e parag. 5 n krahasim me dispozitn e parag. 3 t ktij neni sht m
gjithprfshirse. Kshtu, derisa me dispozitn e parag. 3 rregullohet se si veprohet me
mjetet e grumbulluara nga shitja ose likuidimi, me dispozitn e parag. 5 prcaktohet si
duhet vepruar n rastet kur mjetet konfiskohen n mnyr t drejtprdrejt por edhe n
rastet kur mjetet jan krijuar nga shitja apo likuidimi si prcaktohet m afr n
rast ishte urdhuar kofiskimi i nj banese me siprfaqe prej 62 m2 n Prishtin (e regjistruar n emr t
babait t pandehurit), nj banes me siprfaqe prej 62 m2 n Prishtin (e regjistruar n emr t bashkshorts
s t pandehurit) dhe nj shtpie me siprfaqe prej 336 m2 n Lipjan (e regjistruar n emr t bashkshorts
s t pandehurit)- cituar sipas Hamdi Ibrahimi, Sekuestrimi dhe konfiskimi i dobis pasurore t prfituar me
vepr penale ose q sht rezultat i veprs penale, teme e diploms mastr e mbrojtur n Fakultetin Juridik
t Universitetit t Prishtins m dt. 16.12.2014.
738
Rexhep Murati
paragrafin 3 t ktij neni. N t vrtet, n parag. 5 t ktij neni n rastet kur mjetet t
cilat jan objekt i konfiskimit konfiskohen drejtprdrejt apo konfiskimi bhet
nprmjet shitjes apo likuidimit si prcaktohen n prag. 3 t ktij neni, prokurori i
shtetit, i dmtuari ose mbrojtsi i viktimave mund t krkoj q mjetet t prdoren pr
kompensimin e t dmtuarit, ndrkaq, mjetet t tjera t mbetura i kalohen buxhetit t
shtetit.
Paragrafi 6.
N parag. 1 t ktij neni, si sht thn, prcaktohet se gjyqtari i vetm gjykues ose
trupi gjykues, s bashku me aktgjykimin lshon edhe urdhrin e arsyetuar me t cilin
prcaktohet nse duhet t konfiskohen apo t lirohen pasurit t cilat jan objekt i
konfiskimit sipas nenin 241, paragrafi 1, nn-paragrafi 1.9. t KPP-s. Me kt urdhr
mund t udhzohet Agjencia pr Administrimin e Pasuris s Sekuestruar ose t
Konfiskuar q t shes, likuidoj ose t mbaj ndrtesn, pasurin e paluajtshme,
pasurin e luajtshme ose asetin. N rastet kur paraqitet krkes nga prokurori i shtetit, i
dmtuari ose mbrojtsi i viktimave pr kompensim t viktimave, gjykata mund t
urdhroj kompensimin e t dmtuarit. N kt rast gjyqtari i vetm gjykues ose trupi
gjykues mund t prcaktoj kushte t tjera shtes lidhur m prdorimin e pasuris, nse
pasuria mbahet nga Qeveria.
Paragrafi 7.
Pasi q gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues t ket marr urdhrin pr
konfiskimin e pasuris, urdhri i drgohet cilitdo person q ka t drejt pronsore n
ndrtesn, pasurin e paluajtshme, pasurin e luajtshme ose asetin. Kta persona sipas
ktij paragrafi mund t paraqesin ankes kundr urdhrit t till.
Paragrafi 8.
Sipas parag. 8 t ktij neni, ankesa kundr urdhrit pr konfiskim mund t paraqitet
brenda afatit prej nj jave. Mirpo, n rastet kur personi i cili ka t drejt ankese kundr
urdhrit pr konfiskim, nuk paraqet brenda nj jave ankes kundr urdhrit, urdhri i
drgohet pr ekzekutim Agjencis pr administrimin e pasuris s konfiskuar ose t
konfiskuar.
739
Ejup Sahiti
Kapitulli XIX: Shqyrtimi gjyqsor

Kur Kodi i procedurs penale i referohet stadit dyt t procedures ai gjithher prdor
prkufizimin shqyrtim gjyqsor. Mirpo, duke pasur parasysh veprimtarin q
zhvillohet n kt stad, ktu kemi t bjm me procedur gjyqsore kryesore.
Procedura gjyqsore kryesore prfshin dispozitat e prgjithshme ligjore q kan t
bjn me prgatitjen e shqyrtimit gjyqsor, me publicitetin e shqyrtimit gjyqsor, me
drejtimin e shqyrtimit gjyqsor, me supozimet pr mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor, me
shtyrjen dhe ndrprerjen e shqyrtimit gjyqsor, me procesverbalin e shqyrtimit
gjyqsor, si dhe veprimtarin procedurale deri t drgimi i aktgjykimit palve.
Vet shqyrtimi gjyqsor mund t interpretohet si shqyrtim gjyqsor n kuptimin e gjer
dhe si shqyrtim gjyqsor n kuptimin e ngusht.
Shqyrtimi gjyqsor n kuptimin e gjer nnkupton seancn gjyqsore n t ciln
ndrmirren disa veprime procedurale t cilat i paraprijn ose e pasojn shqyrtimin
gjyqsor n kuptimin e ngusht (shqyrtimin gjyqsor kryesor).
Aktiviteti n shqyrtim gjyqsor n kuptimin e gjer (n seanc gjyqsore) prfshin:
1 Hapjen e seancs gjyqsore, verifikimin se a kan ardhur personat e thirrur,
verifikimi i identitetit t t akuzuarit dhe dhnja e udhzimeve prkatse,
2 Fillimin e shqyrtimit gjyqsor (kryesor) dhe deklarimi i t akuzuarit,
3 paraqitjen e provave (procedimi i provave q prfshin fjaln hyrse, provat e
paraqitura nga prokurori i shtetit, nga i dmtuari, nga mbrojtsi), si dhe fjaln
prfundimtare.
Shqyrtimi gjyqsor n kuptimin e gjer si faz t fundit prfshin marrjen, shpalljen,
hartimin dhe drgimin e aktgjykimit palve.
Shqyrtimi gjyqsor n kuptimin e ngusht prfshin aktivitetin procedural kryesor q
ka t bj me leximin e aktakuzs dhe deklarimin e t pandehurit pr aktakuzn, me
procedimin e provave, (vrtetimin e fakteve lidhur me ekzistimin e veprs penale dhe
t prgjegjsis s t akuzuarit) si dhe me fjaln prfundimtare t palve.
1. Prgatitja pr shqyrtim gjyqsor
Neni 285 [Caktimi i shqyrtimit gjyqsor]
1.
2.
3.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues me urdhr cakton

ditn, orn dhe vendin e shqyrtimit gjyqsor n pajtim me nenin 254.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues cakton fillimin e
shqyrtimin gjyqsor brenda nj (1) muaji nga shqyrtimi i dyt ose nga
urdhri i fundit i lshuar nga neni 254, paragrafi 5. i ktij Kodi.
Nse gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues mon se
shqyrtimi gjyqsor nuk mund t mbahet brenda afati kohor t prcaktuar
n paragrafin 2, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues
nxjerr aktvendim pr shtyrjen e shqyrtimit gjyqsor deri n datn e par t
mundshme.
740
Ejup Sahiti
4.
Nse gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues mon se

shqyrtimi gjyqsor nuk mund t mbahet brenda afatit kohor t prcaktuar
n paragrafin 2 pr shkak t mungess s t pandehurit, gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues lshon urdhrarrest pr t
pandehurin. Nse i pandehuri nuk ka qen i pranishm n shqyrtimin
fillestar apo shqyrtimin e dyt, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues nxjerr aktvendim pr pezullimin e shqyrtimit gjyqsor pr shkak t
mungess s t pandehurit. Shqyrtimi gjyqsor rifillon kur arrestohet i
pandehuri.
Shqyrtimi gjyqsor paraqet pjesn qndrore t procedurs penale N t shtja penale

shqyrtohet n mnyr t gjithanshme n frymen e parimeve themelore t procedurs
penale dhe merret vendimi. Objektivi themelor i dispozitave t neneve 285-292 sht
prgatitja e shqyrtimit gjyqsor n mnyr q rrjedha e tij t ket nj prfundim t
suksesshs dhe pa zhagitje t mdha.
Shqyrtimit gjyqsor, n t cilin ndriohet dhe zgjidhet shtja penale, i paraprin nj
aktivitet i gjyqtarit t vetm gjykues ose i kryetarit t trupit gjykues lidhur me
prgatitjen e shqyrtimit gjyqsor. Prgatitjet pr mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor
prfshijn prve caktimit t dits, ors dhe vendit t shqyrtimit gjyqsor, edhe nj
numr t madh t veprimeve tjera (p.sh. krkesa pr caktimin e gjyqtarit zvendsues neni 289, marrja n pyetje e dshmitarve ose ekspertve jasht gjykimit - neni 290
etj.).
Paragrafi 1.
N stadin e shqyrtimit gjyqsor t procedurs penale shtja penale shqyrtohet n
mnyr t gjithanshme n frymn e parimeve themelore t procedurs penale.
Shqyrtimi gjyqsor zhvillohet n gjykat themelore si gjykat e shkalls s par, ndrsa
n procedur q zhvillohet sipas disa mjeteve juridike n gjykat t shkalls s dyt
mund t mbahet shqyrtimi, i cili nuk sht krejt identik me shqyrtimin gjyqsor.
Ditn, orn dhe vendin pr mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor e cakton me urdhr gjyqtari i
vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues n shqyrtimin e dyt konform nenit 254.
Paragraft 2 dhe 3.
Gjyqtarit t vetm gjykues ose kryetatit t trupit gjykues i sht dhn afati pr fillimin
e shqyrtimit gjyqsor brenda nj muaj nga shqyrtimi i dyto ose nga urdhri i fundit i
lshuar q ka t bj me kundrshtimin e provave t caktuara n aktakuz apo me
krkesn e t pandehurit pr hedhjen e aktakuzs sipas nenit 254, paragrafi 5. Afati prej
nj muaji nuk vlen pr shtyrje t shqyrtimit gjyqsor, sepse shqyrtimi gjyqsor mund t
shtyhet pr afat t pacaktuar. N t vrtet, nse gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i
trupit gjykues mon se shqyrtimi gjyqsor nuk do t mund t mbahet n afatin e
parapar, gjyqtari me aktvendim e shtyn shqyrtimin gjyqsor deri n datn e par t
mundshme.
Te shtjet penale ku i pandehuri mbahet n paraburgim Kodi i jep prioritet caktimit t
shqyrtimit gjyqsor dhe zhvillimit t procedurs prkatse (p.sh. sipas nenit 185 parag.
741
Ejup Sahiti
2 t gjitha organet q marrin pjes n procedurn penale dhe organet q ofrojn

ndihmn juridike detyrohen t veprojn me nguti t posame; Veprimi shpejt dhe pa
vonesa krkohet edhe kur procedura zhvillohet ndaj t miturit - neni 40 i Kodit t
drejtsis pr t mitur).
Paragrafi 4.
Kur n shqyrtim gjyqsor nuk ka ardhur i pandehuri, gjyqtari i vetm gjykues ose
kryetari i trupit gjykues, varsisht nga situata, ka dy mundsi veprimi: lshon
urdhrarrest pr t pandehurin. Mirpo, nse i pandehuri q mungon n shqyrtim
gjyqsor, nuk ka qen i pranishm n shqyrtimin fillestar apo n shqyrtimin e dyt,
gjyqtari e shtyn shqyrtimin gjyqsor deri sa t arrestohet i pandehuri.
Neni 286 [Vendi i mbajtjes s shqyrtimit gjyqsor]
1.
2.
Shqyrtimi gjyqsor mbahet n selin e gjykats dhe n ndrtesn e gjykats.

Kur n raste t caktuara, lokalet n ndrtesn e gjykats nuk jan t
prshtatshme pr mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor pr shkak t mungess s
hapsirs ose pr shkaqe tjera t arsyeshme, kryetari i gjykats mund t
caktoj q shqyrtimi gjyqsor t mbahet n ndonj ndrtes tjetr.
Paragrafi 1.
Selia e gjykatave sht caktuar me nenet 9, 10, 17 dhe 21 t Ligjit pr gjykatat me t
cilin jan prcaktuar llojet e gjykatave dhe sht rregulluar struktura organizative e
gjykatave n Kosov.
Paragrafi 2.
Pr sa i prket rregulls s shqyrtimi gjyqsor mbahet n selin dhe n ndrtesn e
gjykats mund t ket prjashtime. N qoft se pr gjykim t rastit konkret ndrtesa e
gjykats, pr shkak t mungess s hapsirs, tregohet e paprshtatshme pr ti pranuar
pjesmarrsit t cilt duhet t marrin pjes n shqyrtim gjyqsor apo n ndrtesn e
gjykats nuk mund t ofrohet siguria e nevojshme etj. ather kryetari i gjykats (jo
gjyqtari i vetm gjykues as kryetari i trupit gjykues) mund t caktoj me aktvendim q
shqyrtimi gjyqsor t mbahet n ndonj ndrtes tjetr.
Shkaqe tjera t arsyeshme t cilat bjn q lokalet n ndrtesn e gjykats t jen t
paprshtatshme pr mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor mund t jen t ndryshme si p. sh.:
shkaqe t natyrs ekonomike nse numr i madh i dshmitarve sht nga vendi i
caktuar; nse lokalet n ndrtesn e gjykats renovohen apo kryhen fardo punimesh
q pamundsojn zhvillimin normal dhe pa pengesa t shqyrtimit gjyqsor.
742
Ejup Sahiti
Neni 287 [Personat e thirrur n shqyrtim gjyqsor]

1.
2.
3.
4.
5.
6.
N shqyrtim gjyqsor thirret i akuzuari dhe mbrojtsi i tij, prokurori i

shtetit, i dmtuari dhe prfaqsuesit e tyre ligjor, prfaqsuesit e autorizuar
si dhe prkthyesi. Dshmitart dhe ekspertt e propozuar nga prokurori i
shtetit n aktakuz dhe nga i akuzuari sipas nenit 256 thirren po ashtu n
shqyrtimin gjyqsor.
Lidhur me prmbajtjen e thirrjes pr t akuzuarin dhe dshmitart
zbatohen nenet 174 dhe 132 t ktij Kodi. N thirrje, t akuzuarit i bhet
me dije se do t konsiderohet se ka hequr dor nga ankesa nse nuk e
paralajmron ankesn brenda tet ditve nga dita e shpalljes s
aktgjykimit. Kur mbrojtja nuk sht e detyrueshme, i akuzuari n thirrje
udhzohet pr t drejtn e tij n mbrojts, por shqyrtimi gjyqsor nuk
mund t shtyhet nse mbrojtsi nuk vjen n shqyrtimin gjyqsor ose pr
shkak se i akuzuari ka angazhuar mbrojts n shqyrtimin gjyqsor.
T akuzuarit i drgohet thirrja jo m von se tet dit para shqyrtimit
gjyqsor q ai t ket koh t mjaftueshme ndrmjet drgimit t thirrjes
dhe dits s shqyrtimit gjyqsor pr prgatitjen e mbrojtjes. Me krkesn e
t akuzuarit ose t prokurorit t shtetit dhe me plqimin e t akuzuarit, ky
afat mund t shkurtohet.
Gjykata n thirrje e njofton t dmtuarin i cili nuk thirret si dshmitar se
shqyrtimi gjyqsor do t mbahet edhe pa pranin e tij dhe se deklarata e tij
pr krkesn pasurore juridike do t lexohet.
I akuzuari, dshmitari dhe eksperti njoftohen n thirrje pr pasojat e
mosparaqitjes n shqyrtimin gjyqsor.
Me krkes t Ombudspersonit t Kosovs, Ombudspersoni gjithashtu
njoftohet pr shqyrtimin gjyqsor me qllim t monitorimit t procedurs
penale n kufijt e autorizimeve t tij.
Paragrafi 1 dhe 2.
N kuadr t prgatitjeve pr shqyrtim gjyqsor vend t rndsishm zn thirrja e
palve dhe e pjesmarrsve tjer t rastit konkret, sepse me drgim t rregullt dhe me
koh t thirrjeve sigurohet mbajtja e shqyrtimit gjyqsor n kohn e planifikuar dhe
realizohet e drejta e palve pr t prgatitur mbrojtjen apo akuzn, si dhe e drejta e
pjesmarrsve t tjer n procedur pr ti planifikuar punt dhe obligimet e tyre. 536
Prania e disa personave n shqyrtim gjyqsor sht parakusht themelor pr mbajtjen e
shqyrtimit gjyqsor. Ktu kemi t bjm me palt dhe me mbrojtsin kur mbrojtja
sht e detyrueshme (neni 57), me t dmtuarin dhe prfaqsuesit procedural t tij
(prfaqsuesin ligjor dhe prfaqsuesin e autorizuar - nse autorizimi pr angazhim t
tyre gjendet n shkresa t lnds, si dhe sipas nevojs prkthyesi. Personat e sipr
prmendur ose jan barts t nj funksioni themelor (t ndjekjes, t mbrojtjes) ose kur
sht fjala pr t dmtuarin apo pr prfaqsuesin procedural t tij, ata veprojn n
funksion t akuzs potenciale.
536
Petri 2, fq. 34.
743
Ejup Sahiti
Prokurorit t shtetit vendimet dhe shkresat tjera i drgohen prmes Zyrs s

regjistrimit t prokurorit t shtetit (neni 248 parag. 1)
T akuzuarit, i cili mbrohet n liri, thirrja me shkrim pr shqyrtim gjyqsor me
prmbajtje t prcaktuar n nenin 174, sipas nenit 478 parag. 1 i dorzohet personalisht
me udhzim t detyrueshm pr pasojat e mosardhjes, ndrsa kur i pandehuri gjendet
n paraburgim, krahas thirrjes, lshohet edhe urdhri pr shoqrimin e tij n gjykat.
Sipas nenit 307, pavarsisht nga ekzistimi i kushteve pr paraburgim nga neni 185-203,
kur shihet qartazi se i akuzuari i thirrur me rregull i shmanget paraqitjes s tij n
shqyrtim gjyqsor, gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues mund t caktoj
paraburgim pr sigurimin e pranis s t akuzuarit n shqyrtimin gjyqsor. Ankesa nuk
e pezullon ekzekutimin e aktvendimit. Po qe se paraburgimi i till nuk hiqet m par, ai
zgjat derisa t shpallet aktgjykimi, por jo m shum se nj muaj.
Kur mbrojtja nuk sht e detyrueshme, i akuzuari n thirrje udhzohet pr t drejtn e
tij n mbrojts, dhe njherit bhet me dije se shqyrtimi gjyqsor nuk mund t shtyhet
nse mbrojtsi nuk vjen n shqyrtimin gjyqsor ose pr shkak se i akuzuari ka
angazhuar mbrojts n shqyrtimin gjyqsor.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues, pr hir t mirvajtjes s
shqyrtimit gjyqsor, nuk duhet t mjaftohet vetm me lshimin e urdhrit me t cilin
cakton shqyrtimin gjyqsor dhe cakton se cilt persona duhet t thirren, por duhet t
kujdeset nse thirrjet jan drguar dhe dorzuar me rregull n mnyr q n ditn kur
duhet t mbahet shqyrtimi gjyqsor puna t rrjedh sipas planifikimit.
I dmtuari mund t thirret n cilsi t dshmitarit. Me at rast ndaj tij zbatohen
dispozitat t cilat kan t bjn me dshmitarin (detyrimi pr tiu prgjigjur thirrjes dhe
mundsia e zbatimit t masave shtrnguese n rast t mosardhjes apo n rast t
dshmimit t rrejshm) t cilat nuk ndrmerren ndaj t dmtuarit i cili nuk sht thirrur
n cilsi t dshmitarit.
N shqyrtim gjyqsor thirren edhe dshmitart dhe ekspertt e propozuar nga
prokurori i shtetit apo nga mbrojtja. Seleksionimin e provave e bn gjykata. Nga
seleksionimi i provave, pra edhe nga przgjedhja e dshmitarve, varet rrjedha normale
dhe prfundimi i drejt i shqyrtimit gjyqsor, sepse duhet siguruar pranin vetm t
atyre dshmitarve dhe n at numr q jan t domosdoshm pr sqarim dhe vrtetim
t fakteve t rndsishme.
Dorzimi i thirrjes palve dhe pjesmarrsve tjer procedural duhet t bhet konform
dispozitave ligjore. N t kundrtn mosardhja e personit t thirrur nuk shkakton pasoja
pr t.
Paragrafi 2 parasheh se t akuzuarit n thirrje i bhet me dije se do t konsiderohet se
ka hequr dor nga ankesa nse nuk e paralajmron ankesn brenda tet ditve nga dita
e shpalljes s aktgjykimit. Ktu kemi t bjm me nj lshim teknik t ligjvnsit i cili
sht dashur ta heq kt fjali, pasi q instituti i paralajmrimit t ankess nuk sht
akceptuar n Kodin e tanishm.
Paragrafi 3.
N kt paragraf vetm pr t akuzuarin sht parapar intervali kohor (s paku tet
dit) ndrmjet dits s dorzimit t thirrjes dhe fillimit t shqyrtimit gjyqsor. Ky
interval kohor paraqet nj element t t drejts n mbrojtje t t akuzuarit n mnyr q
744
Ejup Sahiti
ai ta prgatit mbrojtjen e tij. Ai nuk sht afat absolut. sht afat minimal, sepse
intervali ndrmjet dorzimit t thirrjes dhe fillimit t shqyrtimit gjyqsor mund t jet
edhe m i gjat. Megjithat ky afat me vullnetin e t akuzuarit, i cili manifestohet n dy
modalitete, mund t shkurtohet. Afati mund t kufizohet me krkes t t akuzuarit,
prkatsisht n krkes t prokurorit t shtetit me rast nevojitet pelqimi i t akuzuarit.
Paragrafi 4 dhe 5.
Personat e thirrur n shqyrtim gjyqsor n thirrje njoftohen pr pasojat e mosardhjes.
Kur i dmtuari nuk thirret n cilsi t dshmitarit, n thirrje bhet me dije se mosardhja
e tij nuk pengon zhvillimin e shqyrtimit gjyqsor dhe se deklarata e tij pr krkesn
pasurore juridike do t lexohet.
Paragrafi 6.
Paragrafi 6 parasheh detyrim pr gjykatn q, me krkes t Ombudspersonit t
Kosovs, at ta njoftoj pr shqyrtimin gjyqsor. Ombudspersoni mund t monitoroj
procedurn penale n kufijt e autorizimeve t tij.
N nenin 287, ndr personat q thirren n shqyrtim gjyqsor fare nuk prmenden
personi n t cilin ka kaluar dobia pasurore as prfaqsuesi i organizats afariste ose i
personit tjetr juridik. Sidoqoft neni 279, i cili rregullon t drejtat e pals s tret q
posedon dobin pasurore nga vepra penale, n paragrafin 1 parasheh q n rastin kur
shqyrtohet konfiskimi i dobis pasurore t fituar me vepr penale, personi t cilit i
sht kaluar dobia pasurore si dhe prfaqsuesi i organizats afariste ose i personi
juridik thirren pr tu marr n pyetje gjat hetimit dhe n shqyrtim gjyqsor. N thirrje
paralajmrohet se procedura mund t zbatohet edhe pa pranin e tij.
Neni 288 [Krkesat pas caktimit t shqyrtimit gjyqsor]
1.
2.
3.
4.
Palt, mbrojtsi dhe i dmtuari edhe pas caktimit t shqyrtimit gjyqsor

mund t krkojn q n shqyrtim gjyqsor t thirren dshmitar dhe
ekspert t rinj ose t mblidhen prova t reja. Krkesa e palve duhet t
jet e arsyetuar dhe t shnoj se cilat fakte duhet provuar dhe me cilat
prova t propozuara.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues aprovon krkesn
nga paragrafi 1 nse dshmitari i ri, eksperti i ri apo prova e re ka qen e
panjohur n kohn e shqyrtimit t dyt, ose nuk e prsrit n mnyr t
konsiderueshme dshmitarin, ekspertin apo provn tjetr dhe e drejta e t
pandehurit n gjykim t drejt mund t dmtohet duke refuzuar krkesn.
Nse gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues e refuzon
krkesn pr mbledhjen e provave t rej, refuzimi i till mund t
ankimohet brenda dyzet e tet orve nga pranimi i urdhrit pr refuzimin e
krkess.
Palt dhe mbrojtsi njoftohen pr vendimin me t cilin urdhrohet
mbledhja e provave t reja para fillimit t shqyrtimit gjyqsor.
745
Ejup Sahiti
Paragrafi 1 dhe 2.
N interes t vrtetimit t s vrtets n shqyrtim gjyqsor duhet t procedohen t
gjitha provat q jan t rndsishme pr zgjidhjen e akuzs dhe pr ndriimin e fakteve
relevante t cilat jan t rndsishme pr marrjen e vendimit. Ksisoj, paraqitja e
provave t reja - beneficium novorum, n parim, nuk kufizohet n koh. Provat e reja
mund t paraqiten n shqyrtim gjyqsor (neni 329) dhe n ankes kundr aktgjykimit
(neni 382 parag. 3).
Sipas parag. 1 edhe pas caktimit t shqyrtimit gjyqsor palt, mbrojtsi dhe i dmtuari
mund t krkojn q n shqyrtim gjyqsor t thirren dshmitar dhe ekspert t rinj
ose t mblidhen prova t reja. Paraqitjes provave t reja u garanton palve t drejtn
pr gjykim t rregullt, por nuk mund t keqprdoret. Krkesa e palve duhet t
arsyetohet. N t shenohen faktet t cilat duhet provuar dhe provat e propozuara.
Ndonse paragrafi n fjal flet pr mundsin e thirrjes s dshmitarit ose t ekspertit
t ri ose mbledhjen e provave t reja edhe thirrja e dshmitarve dhe ekspertve t
rinj q nnkupton marrjen e tyre n pyetje nprmjet t cilit sigurohet deklarimi i tyre
si prov, realisht ka t bj me mbledhje t provave t reja.
Pr aprovim t krkess pr paraqitje t provave t reja pas caktimit t shqyrtimit
gjyqsor (deri para fillimit t shqyrtimit gjyqsor) paragrafi 2 parasheh plotsimin e
ndonjrit prej dy kushteve t natyrs negative dhe nj t natyrs pozitive. Dy kushtet e
para kan t bjn me at q: a) prova e re e propozuar duhet t ket qen e panjohur
n kohn e shqyrtimit t dyt, b) prova e re nuk e prsrit n mnyr t
konsiderueshme dshmitarin, ekspertin apo provn tjetr. Kushti i tret ka t bj me t
drejtn e t pandehurit n gjykim t drejt e cila do t mund t dmtohej me refuzimin
e krkess pr procedim t provs s re.
Paragraft 3 dhe 4.
Derisa paragrafi 2 rregullon mundsin e aprovimit t krkess pr mbledhje t
provave t reja pas caktimit t shqyrtimit gjyqsor, paragrafi 3 parasheh mundsin e
paraqitjes s ankess kundr urdhrit me t cilin gjyqtari e refuzon krkesn pr
mbledhje t provave t reja.
Palt dhe mbrojtsi njoftohen pr vendimin me t cilin urdhrohet mbledhja e provave
t reja para fillimit t shqyrtimit gjyqsor.
Neni 289 [Gjyqtart zvendsues]
Nse parashihet se shqyrtimi gjyqsor do t zgjas, kryetari i trupit gjykues
mund t krkoj nga kryetari i gjykats t caktoj nj gjyqtar pr t marr
pjes n shqyrtim gjyqsor n mnyr q t zvendsoj antart e trupit
gjykues n rast se nuk mund t marrin pjes n shqyrtim gjyqsor. Ky
gjyqtar quhet gjyqtar zvendsues. Nse mundsia hetuese e veant sht
zbatuar gjat procedurs penale, nj nga dy gjyqtart q kan shrbyer n
at kolegj, por q nuk kan qen gjyqtar n procedur paraprake, shrben
si antar i trupit gjykues ndrsa tjetri si gjyqtar zvendsues.
746
Ejup Sahiti
Kryetari i trupit gjykues, dhe antart e trupit gjykues duhet t jen gjithnj t
pranishm n shqyrtim gjyqsor n mnyr q n pranin e tyre t shqyrtohen dhe t
verifikohen t gjitha faktet t cilat shrbejn si baz pr vendim gjyqsor dhe t gjitha
provat me t cilat vrtetohen faktet e tilla. Kt e imponon parimi i drejtprdrejt, i cili
manifestohet prmes kontaktit t drejtprdrejt t gjykats me palt proceduralo penale
dhe me burimet personale t provave si dhe me provat materiale.
Kur n lndt penale t ndrlikuara pritet q shqyrtimi gjyqsor t zgjas m shum
dit (pr shkak t numrit t madh t t akuzuarve dhe t veprave penale, pr shkak t
vllimit t materialit provues etj.) sht e mundshme q pr shkak t ndonj pengese
ndonj gjyqtar t mos mund t merrte pjes n rrjedhn e mtejme t shqyrtimit
gjyqsor. Zvendsimi i atij gjyqtari me nj gjyqtar tjetr sipas rregulls do t sillte deri
te nisja e shqyrtimit gjyqsor nga fillimi, sepse nse n marrjen e vendimit ka marr
pjes gjyqtari i cili nuk ka qen i pranishm gjat gjith kohs s zhvillimit t
shqyrtimit gjyqsor, ather do t ekzistonte shkelje esenciale absolute e dispozitave t
procedurs penale sipas nenit 384 parag. 1 nnparag 1. Pr tiu shmangur situats s
till, neni 289 parasheh mundsin e caktimit t gjyqtarit zvendsues. N t vrtet,
kryetari i trupit gjykues n shtjet penale t ndrlikuara mund t krkoj nga kryetari i
gjykats t caktoj nj gjyqtar q t marr pjes n shqyrtim gjyqsor (si vzhgues - pa
autorizime q ka antari i trupit gjykues) dhe t zvendsoj antarin e trupit gjykues i
cili nuk mund t vazhdoj t marr pjes n shqyrtim gjyqsor.
Nse gjat procedurs penale sht zbatuar mundsia hetuese e veant sipas nenit 149,
parashihet q njri nga dy gjyqtart q kan marr pjes n at kolegj, por q nuk kan
qen gjyqtar n procedur paraprake, t jet si antar i trupit gjykues ndrsa tjetri si
gjyqtar zvendsues
Neni 290 [Marrja n pyetje e dshmitarve ose ekspertve jasht gjykimit]
1.
2.
Kur dshmitari ose eksperti i thirrur n shqyrtim gjyqsor nuk mund t

paraqitet pr shkak t smundjes kronike ose pr shkak t pengesave t
tjera, dshmitari i till ose eksperti mund t merret n pyetje n vendin ku
ai banon, prve nse dshmitari apo eksperti i till sht marr n pyetje
gjat mundsis hetuese t veant.
Palt, mbrojtsi dhe i dmtuari njoftohen pr kohn dhe vendin e marrjes
n pyetje nse kjo sht e mundshme duke pasur parasysh ngutin e
procedurs. Nse i akuzuari ndodhet n paraburgim, gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues vendos nse prania e tij gjat marrjes
n pyetje sht e nevojshme, duke siguruar q n munges t t akuzuarit,
mbrojtsi i tij t jet i pranishm. Kur palt, mbrojtsi dhe i dmtuari jan
t pranishm, ata i gzojn t drejtat nga neni 149, paragrafi 6 i ktij Kodi.
Paragrafi 1.
Provat me t cilat vrtetohen faktet n procedur penale dhe n baz t t cilave gjykata
merr vendim pr shtjen penale, sipas nenit 8 parag. 2, shqyrtohen dhe verifikohen n
shqyrtim gjyqsor. Kt e krkon parimi i drejtprdrejt si parim themelor i
procedurs. Mirpo, ndonjher ekzistojn situata reale jetsore t atilla sa q
747
Ejup Sahiti
determinojn shmangie nga parimi dhe krkojn zgjidhje procedurale prkatse. E till
sht edhe situata kur dshmitari ose eksperti i thirrur n shqyrtim gjyqsor nuk mund
t paraqitet pr shkak t smundjes kronike ose pr shkak t pengesave t tjera. Andaj
kur msohet se ndonj dshmitar ose ekspert i cili nuk sht marr n pyetje gjat
mundsis hetuese t veant (neni 149), mund t merret n pyetje n vendin ku ai
banon.
Smundja kronike e cila n kuptim t parag. 1 t nenit 290 e pengon dshmitarin ose
ekspertin t vij n shqyrtim gjyqsor, sipas karakterit t saj duhet t jet e atill q
vshtirson ose pamundson lvizjen e dshmitarit ose dshmitari patjetr duhet t jet
nn mbikqyrje t prhershme mjeksore pr arsye nuk mund ta lshoj vendin n t
cilin gjendet. etj. 537 Prcaktimi si shkak pr kryerje t ktij veprimi ekzistimin e
pengesave t tjera sht bukur i gjer. Andaj interpretimi i tij nuk duhet t bhet n
mnyr ekstenzive. Si penges tjetr mund t jet nevoja q dshmitari ose eksperti t
udhtoj n botn e jashtme pr koh t gjat pr pun ose e t huajit i cili duhet t
kthehet n vendin e tij, etj.
Marrjen n pyetje t dshmitarit ose ekspertit e bn gjyqtari i vetm gjykues apo
kryetari i trupit gjykues.
N qoft se n shqyrtim gjyqsor msohet se dshmitari ose eksperti i thirrur nuk mund
t vij n gjykat, marrja e deklarimit jasht gjykats bhet sipas nenit 343.
Deklarimi i marrur sipas ktij paragrafi apo sipas nenit 343 lexohet n shqyrtim
gjyqsor me mbshtetje n nenin338.
Paragrafi 2.
Edhe n kt faz t veprimit procedural parimi i kontradiktivitetit nuk duhet t lehet
ansh. Andaj palt, mbrojtsi dhe i dmtuari njoftohen pr kohn dhe vendin e marrjes
n pyetje t dshmitarit ose t ekspertit nse kjo sht e mundshme duke pasur
parasysh ngutin e procedurs. Nevoja pr veprim t ngutshm vjen n shprehje kur ka
rrezik t konsiderueshm se dshmia e dshmitarit apo mendimi i ekspertit si prov nuk
do t mund t merrej n shqyrtim gjyqsor. Sa i prket t akuzuarit i cili ndodhet n
paraburgim, gjyqtari vendos nse prania e tij sht e nevojshme, dhe siguron q n
munges t t akuzuarit, mbrojtsi i tij t jet i pranishm.
Gjykimi i drejt kupton nj proces gjyqsor n t cilin vjen n shprehje realizimi i t
drejtave t pjesmarrsve procedural, n veanti i t drejtave t t pandehurit.
Ndrlidhja e njoftimit t palve, t mbrojtsit dhe t dmtuarit pr kohn dhe vendin e
marrjes n pyetje me mundsin e marrjes n pyetje pa pranin e tyre n raste
procedurale t ngutshme paraqet prjashtim nga rregulla e prgjithshme procedurale
lidhur me pranin e palve me rastin e ndrmarrjes s veprimeve procedurale. Prandaj,
duhet theksuar se ky prjashtim nuk duhet t interpretohet n mnyr ekstenzive. Kjo
vlen gjithashtu edhe n situatn kur i akuzuari gjendet n paraburgim ndrsa dshmia
e dshmitarit ose mendimi i ekspertit ka t bj me faktet vendimtare.
Personat e njoftuar sipas ktij paragrafi pr vendin dhe kohen pr marrjen n pyetje t
dshmitarit ose t ekspertit, t cilt jan t pranishm, i gzojn t drejtat nga neni 149,
paragrafi 6 i ktij Kodi, q do t thot se kan t drejt t jen t pranishm me rastin e
537
kuli 2, fq. 899.
748
Ejup Sahiti
marrjes n pyetje t dshmitarit ose t ekspertit. Marrja n pyetje bhet n pajtim me

dispozitat q rregullojn marrjen e dshmive n shqyrtim gjyqsor.
Neni 291 [Shtyrja e shqyrtimit gjyqsor]
1.
2.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues pr shkaqe t

rndsishme mund ta shtyj ditn e shqyrtimit gjyqsor me propozim t
palve, t mbrojtsit ose sipas detyrs zyrtare.
Nse gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues shtyn ditn e
shqyrtimit gjyqsor nga paragrafi 1, ai mund t caktoj shqyrtime t
herpashershme pr t diskutuar rreth statusit t lnds, shtjeve t
pazgjidhura dhe pr t siguruar zgjedhjen n koh t lnds ose caktimin e
shqyrtimit gjyqsor.
Paragrafi 1.
Sipas parag. 1 fillimi i shqytimit gjyqsor mund t shtyhet pr shkaqe t rndsishme.
Sikurse caktimi i shqyrtimit gjyqsor ashtu edhe shtyrja e tij bhet me urdhr t
gjyqtarit t vetm gjykues ose t kryetarit t trupit gjykues. Me urdhr pr shtyrje t
shqyrtimit gjyqsor, kurdo q sht e mundshme, caktohet dita e shqyrtimit t ri. ka
mund t jet shkak i rndsishm pr ta shtyr shqyrtimin gjyqsor sht shtje
faktike. Gjithsesi duhet t jet fjala pr ndonj arsye serioze, si bie fjala, smurja e
gjyqtarit, njoftimi se njra nga palt ose pjesmarrsi prania e t cilit sht e
domosdoshme nuk do t vij/nuk ka ardhur n shqyrtim gjyqsor. Pr shtyrje t
shqyrtimit gjyqsor duhet t njoftohen personat e thirrur n mnyr q t kursehen nga
ardhja e panevojshme n gjykat dhe t mos u ekspozohen shpenzimeve t
panevojshme.
Pr shtyrje t shqyrtimit gjyqsor i cili ka filluar shih: nenet 310-311.
Paragrafi 2.
Paragrafi 2 e autorizon gjyqtarin e vetm gjykues ose kryetarin e trupit gjykues q kur
ta ket shtyr ditn e shqyrtimit gjyqsor nga paragrafi 1, t caktoj shqyrtime t
herpashershme pr t diskutuar rreth statusit t lnds, shtjeve t pazgjidhura dhe
pr t siguruar zgjidhjen n koh t lnds ose caktimin e shqyrtimit gjyqsor.
Neni 292 [Trheqja e aktakuzs para fillimit t shqyrtimit gjyqsor]
1.
2.
Prokurori i shtetit mund t trheq aktakuzn para fillimit t shqyrtimit

gjyqsor, nse paraqet njoftimin pr trheqjen nga aktakuza. N rast t
till, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues, e hedh
aktakuzn.
Aktakuza e trhequr nuk mund t paraqitet srish nga prokurori i shtetit.
749
Ejup Sahiti
Paragrafi 1 dhe 2.
Bazuar n parimin akuzator dhe n parimin e oficialitetit t ndjekjes penale, prokurori i
shtetit sht i vetmi padits i autorizuar n procedur penale. Prokurori i shtetit
disponon me aktakuzn, t ciln e paraqet dhe e prfaqson n gjyq. Sipas nenit 240
prokurori i shtetit, pas prfundimit t hetimit ose kur ai konsideron se informacionet
me t cilat disponon pr veprn penale dhe pr kryersin e saj paraqesin dyshim t
bazuar mir 538 se i pandehuri ka kryer vepr penale, ngrit dhe prfaqson aktakuzn
n gjykat. Ngritja e aktakuzs supozon ekzistimin e provave q arsyetojn
besueshmrin se i pandehuri ka kryer vepn penale pr t ciln akuzohet.
Paraqitja e aktakuzs n gjykat krijon obligim pr gjyqtarin q gjat zhvillimit t
procesit penal ti prgjigjet me vendim (aktgjykim, aktvendim) n mnyr q procesi
penal i filluar t prfundohet. Paragrafi 1 i mundson prokurorit t shtetit q para
fillimit t shqyrtimit gjyqsor t trheq aktakuzn pr ka ai duhet ta njoftoj
gjykatn. N rast t till gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues, e hedh
aktakuzn. Hedhja e aktakuzs bhet me aktvendim. N arsyetim t aktvendimit
theksohet vetm fakti se prokurori i shtetit sht trhequr nga aktakuza. N aktvendim
duhet t vendoset pr shpenzimet e procedurs penale (neni 451 parag. 1 dhe neni 454
parag. 1), si dhe pr krkesn pasurore juridike pr t ciln i dmtuari, nse e ka
paraqitur, udhzohet n kontest civil (neni 163 parag. 3)..
Paragrafi 2 i nenit 292 ka t bj me situatn kur prokurori i shtetit, pasi q ka ngritur
aktakuzn n baz t t cils sht caktuar shqyrtimi gjyqsor, trhiqet nga aktakuza
para fillimit t shqyrtimit gjyqsor. Mirpo, kur prokurori i shtetit sht trhequr nga
aktakuza, ai nuk mund ta paraqes srish aktakuzn e trhequr.
Nse prokurori i shtetit trhiqet nga aktakuza para se t filloj shqyrtimi gjyqsor,
gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues duhet ti lajmroj t gjith
personat t cilt jan thirrur pr shqyrtim gjyqsor.
Pr mundsin e trheqjes s prokurorit t shtetit nga ndjekja deri n prfundim t
shqyrtimit gjyqsor shih nenin 52, kurse pr trheqje nga aktakuza n seanc para
Gjykats s Apelit nenin 393 parag. 5.
N qoft se prokurori i shtetit trhiqet nga aktakuza gjat kohs kur shqyrtimi gjyqsor
sht shtyr, ather gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues po ashtu me
aktvendim e pushon procedurn penale. Shtyrja e shqyrtimit gjyqsor n nj mnyr
paraqet prgatitje pr shqyrtim gjyqsor n t cilin mund t merret aktvendimi pr
pushim t procedurs penale. Andaj, do t ishte formalizm i tepruar dhe jo e lejuar
sikur t detyrohej gjykata q ta vazhdoj shqyrtimin gjyqsor vetm pr t marr
aktgjykim refuzues 539
538
Dyshimi i bazuar mir sipas nenit 19 paragrafi 1 nnparagrafi 1. 12 pr ngritje t aktakuzs supozon
posedimin e proves s pranueshme q do t bindte nj vezhgues objektiv se nj vepr penale ka ndodhur
dhe q sht kryer nga i pandehuri.
539
Petri 2, fq. 42. Nj qndrim i ktill, sipas Petri, del edhe nga vendimet e GJ.S. t Kroacis K. 567/63
nga data 26. II 1963 dhe K. 1707/64 t dates 25.VIII.1964.
750
Ejup Sahiti
2. Karakteri publik i shqyrtimit gjyqsor

Dispozitat e KPP-s (nenet 293-296) kan objekt rregullimi publicitetin e shqyrtimit
gjyqsor si nj komponent demokratik t rndsishm t gjyqsis bashkkohore.
Publiciteti (parimi i gjykimit me dyer t hapura) n t drejtn e procedurs penale
konsiston n t drejtn dhe mundsin e qytetarve t interesuar q t prezantojn dhe
ta ndjekin veprimtarin e gjykats gjat ndriimit dhe zgjidhjes s shtjes penale
konkrete. Ky parim sht ngritur n rang t parimeve kushtetuese, meq sipas nenit 31
t KK-s dokujt i garantohet mbrojtja e barabart e t drejtave n procedur para
gjykatave, organeve t tjera shtetrore dhe bartsve t kompetencave publike, secili
gzon t drejtn pr shqyrtim publik lidhur me vendimet q kan t bjn me t drejtat
dhe obligimet e tij. Karakteri publik i shqyrtimit gjyqsor parashihet gjithashtu me
nenin 14 parag. 1 t Paktit ndrkombtar pr t drejtat politike dhe civile si dhe me
nenin 6 parag. 1 t KEDNJ-s.
Mnyra e realizimit t parimit t publicitetit, sa i prket veprimtaris s gjykatave, m
tutje sht rregulluar me nenin 7 parag. 4 t LGjK-s, ku thuhet se t gjitha seancat
gjyqsore do t jen t hapura pr publikun prpos nse ligji e prcakton ndryshe.
Brenda suazave t prcaktuara me ligj, transparenca vlen pr punn e prokuroris s
shtetit (neni 10 i Ligjit pr Prokurorin e shtetit).
Parimi i publicitetit n punn e gjykats manifestohet n forma t ndryshme. Nj form
e transparencs pr veprimtarin e gjyqsorit manifestohet nprmjet aktivitetit t
Kshillit gjyqsor t Kosovs. N t vrtet, Kshilli gjyqsor i Kosovs n kuadr t
kompetencave dhe t prgjegjsive t veta, n mbshtetje t nenit 4 paragrafi 1
nnparagraft 1.2., 1.25. dhe 1.26. t Ligjit pr Kshillin gjyqsor t Kosovs siguron
informacione dhe t dhna statistikore pr sistemin gjyqsor; raporton tek Kuvendi i
Kosovs, Presidenti dhe publiku pr punn e Kshillit dhe t gjyqsorit n prgjithsi
dhe prgatit raport vjetor pr veprimtarin e gjykatave. Forma tjetr e realizimit t
parimit t publicitetit manifestohet duke mundsuar pranin e personave t tret n
gjykim konkret. N vazhdim do t flitet pr publicitetin e procedurs penale me rastin e
ndriimit dhe t zgjidhjes s shtjes penale duke u prqendruar n fazat e procesit
penal ku ky parim vjen n shprehje.
Parimi i publicitetit vlen pr seancn pr kontrollim t aktakuzs (shqyrtimi i par dhe i
dyt - nenet 245, 254), pr shqyrtimin gjyqsor n gjykat t shkalls s par (neni
293), pr gjykim n gjykat t shkalls s dyt (neni 390 parag. 5), pr gjykim n
shkall t tret (neni 407 parag. 2) dhe pr shpalljen e vendimeve gjyqsore (neni 366
parag. 1). N seancat tjera t kolegjit ky parim nuk vjen n shprehje, as n seanc pr
kshillim dhe votim gjat ose pas prfundimit t shqyrtimit gjyqsor.
Publiciteti n procedur penale mund t jet: publiciteti i prgjithshm i kufizuar dhe i
palve.
Publiciteti i prgjithshm nnkupton t drejtn e qytetareve q t prezantojn n
shqyrtim gjyqsor me rastin e ndriimit dhe zgjidhjes s nj shtjeje penale konkrete,
natyrisht n kuadr t mundsis hapsinore t gjykatores n t ciln zhvillohet
gjykimi. Sipas nenit 293 t KPP-s n shqyrtim gjyqsor mund t asistojn personat
madhor. Kodi konsideron se asistimi i personave t mitur n shqyrtim gjyqsor
reflektohet negativisht tek ta, andaj ndalon pranin e tyre n shqyrtim gjyqsor. Kur
751
Ejup Sahiti
personi i mitur asiston n shqyrtim gjyqsor si dshmitar ose si i dmtuar, largohet nga
salla e gjykimit posa prania e tij nuk do t jet m e nevojshme.
Publiciteti i kufizuar ekziston kur n shqyrtim gjyqsor, prve personave pa t cilt
nuk mund t mbahet shqyrtimi gjyqsor, merr pjes edhe nj numr i kufizuar i
personave t tret. Zakonisht vjen n shprehje kur jan krijuar kushtet pr prjashtimin
e publicitetit t prgjithshm (neni 295 parag. 2) dhe n procedur pr t mitur (neni 71
i KDM-s). N t vrtet trupi gjykues mund t lejoj q n shqyrtim gjyqsor n t
cilin sht prjashtuar publiku t asistojn njerz t caktuar zyrtar, puntor publik
dhe t shkencs, e me krkesn e t akuzuarit, kt mund t'ia lejoj edhe bashkshortit
t saj dhe personave n gjini t afrme. Vlen t theksohet se afrsia me t akuzuarin si
baz pr asistim n shqyrtim gjyqsor sht shtje faktike pr t ciln vendos gjykata
n do rast konkret. Prndryshe t gjith personat t cilt asistojn n shqyrtim
gjyqsor nga i cili sht prjashtuar publiku detyrohen ta ruajn si fshehtsi at q e
kan msuar n shqyrtim. Lidhur me kt kryetari i trupit gjykues ua trheq vrejtjen
dhe ua bn me dije se zbulimi i fshehtsis sht vepr penale.
Publiciteti i palve nnkupton prezantim n procedur penale vetm t palve. Ky lloj i
publicitetit, sipas rregulls, vjen n shprehje n hetime, kurse n shqyrtim gjyqsor
doher, pa marr parasysh se a sht prjashtuar publiku apo jo, prve kur sht
shqiptuar ndonj mas nga neni 302. E drejta pr t qen i pranishm sipas pikpamjes
s GjEDNj-s sht thelbsore para s gjithash n procedur t shkalls s par me
rastin e vrtetimit t fakteve, por, nse gjykata e mjetit juridik vrteton fakte t
rndsishme pr prfundim t procedurs, ka t bj edhe me procedurn n at gjykat
(GjEDNj: Kemzow v. Austria). 540
E drejta n shqyrtim publik supozon zhvillimin e gjykimit gojarisht (GjEDNj: Fischer
v, Austria; Dondarini v. San Marino) 541 dhe prfshin t drejtn n gjykim me prani t
palve (GjEDNj: Ekbatani v, Sweden; Collozza v. Italy). 542
Publiciteti i shqyrtimit gjyqsor mbron palt nga zbatimi fshehurazi i t drejts dhe
mundson nj lloj kontrolli t gjyqsorit me rastin e gjykimit. Ai i shrben interesit t
prgjithshm sepse nprmjet tij zgjerohet njohuria pr ligjet dhe forcohet besimi n
jurisprudenc, i ofrohen garanci t pandehurit pr gjykim t drejt, pastaj ndikon n
mnyr preventive n drejtim t pengimit t kriminalitetit, afirmon moralin shoqror
dhe disiplinn shoqrore t qytetarve dhe s bashku me parimet tjera mundson
marrjen e vendimit t ligjshm.
Megjithat, parimi i publicitetit nuk mund t zbatohet n t gjitha rastet penale pa
prjashtim, sepse kjo mund t jet e dmshme qoft pr interesat e shoqris ose pr
interesat e rndsishme t individit. Neni 294 prcakton rastet kur mund t prjashtohet
publiku nga shqyrtimi gjyqsor.
sht me rndsi t theksohet se procedura penale pr t mitur gjithmon zhvillohet me
dyer t mbyllura. N t vrtet, pr dallim nga procedura penale ndaj t rriturve,
procedura penale pr t mitur zhvillohet pa publicitet t prgjithshm. Mirpo
publiciteti i kufizuar dhe publiciteti i palve sht i mundshm. S kndejmi trupi pr
t mitur mund t lejoj q n seanc t asistojn personat q merren me mbrojtjen dhe
edukimin e t miturve, ose me luftimin e kriminalitetit t tyre si dhe puntort
540
Pavii 1, fq. 831.

Cf. Ibid, fq. 832.
542
Ibid.
541
752
Ejup Sahiti
shkencor. Por gjat shqyrtimit gjyqsor trupi pr t mitur mund t urdhroj q prve
prokurorit t shtetit, mbrojtsit dhe prfaqsuesit t organit t kujdestaris nga seanca
t largohen personat tjer, kurse gjat marrjes s provave t ndryshme ose fjals s
palve mund ta largoj edhe t miturin (neni 71 parag. 3 i KDM).
Neni 293 [Publiciteti i shqyrtimit gjyqsor]
1.
2.
3.
Shqyrtimi gjyqsor sht i hapur.

N shqyrtim gjyqsor mund t marrin pjes personat madhor.
Personat e pranishm n shqyrtim gjyqsor nuk mund t mbajn arm ose
mjete t rrezikshme, me prjashtim t zyrtarve t policis q ruajn t
akuzuarin, t cilt mund t jen t armatosur.
Paragrafi 1.
Transparenca n punn e organeve shtetrore, pra edhe n shqyrtim gjyqsor, sht
parim kushtetues. 543
Gjykata duhet q n mnyr t prshtatshme me koh t shpall ditn dhe vendin e
mbajtjes s shqyrtimit gjyqsor n mnyr q ksisoj t mundsohet prania e publikut.
N shqyrtim gjyqsor, prpos regjistrimit zyrtar, parimisht, lejohet fotografimi,
filmimi, regjistrimi televiziv dhe regjistrime t tjera, prve kur gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues kt e kufizon me aktvendim t arsyetuar me
shkrim (neni 301 parag. 3).
Kur gjat seancs s shqyrtimit gjyqsor personat e pranishm (pjesmarrsit
procedural ose t pranishmit si dgjues) prish rendin ose nuk u bindet urdhrave t
gjyqtarit t vetm gjykues ose t kryetarit t trupit gjykues pr mbajtjen e rendit,
gjyqtari mund ti zbatoj masat nga neni 302. Largimi i personave (pavarsisht n far
cilsie marrin pjes n shqyrtim gjyqsor dhe pavarrasisht nga numri i t larguarve)
nuk paraqet prjashtim t parimit t publicitetit.
Pr shpallje t aktgjykimit n mnyr publike t aktgjykimit shih: nenin 366.
Paragrafi 2.
Sipas paragrafit 2 t ktij neni n shqyrtim gjyqsor mund t marrin pjes vetm
personat madhor. Kur gjykohet i mituri publiku gjithmon prjashtohet. 544 Me qllim
q t pengohet ndikimi negativ i cili do t shkaktohej tek t miturit nse i prezentojn
n shqyrtim gjyqsor si publik parag. 2 indirekt ndalon pjesmarrjen e t miturve n
shqyrtim gjyqsor. Kur prania e t miturit n shqyrtim gjyqsor sht e domosdoshme
(i mituri i dmtuar, dshmitar - dshmitari nn mbrojtje t veant) ather prania e tij
n shqyrtim gjyqsor sht reduktuar sipas nenit 339.
543
544
Neni 31 parag. 2 dhe 3 t KK.

Neni 71 parag. 1 KDM-s.
753
Ejup Sahiti
Paragrafi 3.
Personat t cilt asistojn n shqyrtim gjyqsor nuk lejohet t mbajn arm ose mjete t
rrezikshme, prve zyrtarve t policis q e ruajn t pandehurin. N kt drejtim n
gjykat ekziston sistemi i kontrollit. Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues gjithashtu mund t urdhroj kontrollin personal t personave t pranishm n
shqyrtimim gjyqsor (neni 301 parag. 1). T gjith t pranishmit detyrohen t sillen
korrekt dhe ta ruajn dinjitetin e gjykats, pr ka i njofton kryetari i trupit gjykues me
rastin e hapjes s seancs. N t kundrtn trupi gjykues mund t urdhroj nxjerrjen
jasht nga seanca t t gjith personave q asistojn si dgjues neni 301).
Neni 294 [Prjashtimi i publikut]
1.
Nga fillimi deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor, gjyqtari i vetm

gjykues ose trupi gjykues me propozimin e palve ose sipas detyrs zyrtare,
por gjithnj pas dgjimit t tyre, mund t prjashtoj publikun gjat gjith
shqyrtimit gjyqsor ose nga nj pjes e tij, kur kjo sht e nevojshme pr:
1.1. Ruajtjen e fshehtsis zyrtare;
1.2. Ruajtjen e informacionit t fsheht i cili do t rrezikohej nga shqyrtimi i hapur;
1.3. Ruajtjen e rendit dhe respektimin e ligjit;
1.4. Mbrojtjen e jets personale ose familjare t t akuzuarit, t
dmtuarit ose t pjesmarrsve t tjer n procedur;
1.5. Mbrojtjen e interesave t fmijve; ose
1.6. Mbrojtjen e t dmtuarve, dshmitarve bashkpunues ose dshmitarve, si parashihet n Kapitullin XIII t ktij Kodi.
Paragrafi 1.
N nenin 293, duke ndjekur frymen e dispozits s nenit 31 t Kushtetuts, sht
parapar se shqyrtimi gjyqsor sht i hapur. Paragrafi 3 i nenit 31 t KK-s parasheh
mundsin e prjashtimit t publikut kur gjykata, n rrethana t veanta konsideron se
n t mir t drejtsis sht i domosdoshm. Kushtetuta jep kornizat themelore n t
cilat Kodi mund t prcaktoj prjashtimin e publicitetit. Sidoqoft, rastet e
mundshme t prjashtimi t publikut duhet t prcaktohen me ligj.
Prjashtimi i publikut nga shqyrtimi gjyqsor n mnyr t kundrligjshme paraqet
shkelje esenciale t dispozitave t procedures penale sipas nenit 384 parag. 1 nnparag.
1.4.
Kompetenca funksionale pr t vendosur pr prjashtim t publikut gjat gjith
shqyrtimit gjyqsor ose nga nj pjes e tij i takon gjyqtarit t vetm gjykues ose
kryetarit t trupit gjykues.
N rastet kur procedura zhvillohet ndaj t miturve prjashtimi i publikut sht i
obligueshm.
Prjashtimi mund t bhet: a) me propozim t palve, b) sipas detyrs zyrtare, por
gjithnj pas dgjimit t palve. Dgjimi i palve lidhur me prjashtimin e publikut
754
Ejup Sahiti
sht i domosdoshm, por qndrimet e palve nuk jan t obligueshme pr

gjyqtarin/trupin gjykues. 545
Prjashtimi i publikut sipas ktij paragrafi ka t bj me publicitetin e prgjithshm.
Paragrafi 1 i nenit 294 prcakton shkaqe konkrete sipas t cilave mund t prjashtohet
publiku.
1 Prjashtimi i publikut me qllim t ruajtjes s fshehtsis zyrtare
Fshehtsin zyrtare e prbjn t dhnat zyrtare t cilat me dispozita ligjore
shprehimisht jan shpallur si sekrete ose pr t cilat sipas natyrs s tyre ekziston
interesi zyrtar q t mos u komunikohen personave t paautorizuar. Pr shkak t
rndsis s ndrsjell q kan n marrdhniet shoqrore, shtjellimi i esencs s
fshehtsis zyrtare krkon shtruarjen e saj n kohezion me publicitetin. Pa dyshim,
harmonia ndrvartse e tyre, harmonia e prcaktimit t kufijve t shtrirjes s tyre pa e
eliminuar fshehtsin duke hiperbolizuar publicitetin imponohet si nevoj shoqrore. 546
Puntori i organit administrativ dhe i organit shtetror i cili ka njohuri pr fshehtsi
zyrtare, ka pr detyr ta ruaj at fshetsi. Zyrtari i cili udhheq me organin
administrativ mund ta liroj t punsuarin nga detyrimi pr ruajtje t fshehtsis.
Kodi penal inkriminon zbulimin e fshehtsis zyrtare n nenin 433.
Pr fshehtsi zyrtare si shkak pr largim t dshmitarit t privilegjuar nga dshmimi
shih: nenin 126.
2 Prjashtimi i publikut me qllim t ruajtjes s informacionit t fsheht i cili do
t rrezikohej nga shqyrtimi i hapur.
Prve fshehtsis zyrtare ekzistojn edhe fshehtsi ekonomike, shkencore,
profesionale etj. Nnparagrafi 2, duke parapar mundsin e prjashtimit t publikut
nga shqyrtimi gjyqsor n mnyr q t ruhet informacioni i fsheht, mbron edhe
fshehtsit e siprprpmendura.
Neni 114, i cili ka t bj me kufizimin e zbulimit t shkresave t organeve publike dhe
t organizatave afariste, rregullon shtjen e urdhrit t gjyqtarit t procedurs paraprake
pr zbulimin e dosjeve apo t shkresave dhe procedurn pr mbrojtjen e tyre.
3 Prjashtimi i publikut me qllim t ruajtjes s rendit dhe respektimin e ligjit.
Prjashtimi i publikut pr shkak t ruajtjes s rendit publik sht parapar pr faktin se
kryerja e disa veprave penale shkakton shqetsim dhe revolt te qytetart, pr arsye
545
Pavlica-Lutovac, fq. 405. N vendimin e GjsS Km 201/77 sht marr qndrimi se lshimi q t pyeten
palt para se t vendoset pr prjashtimin e publikut nuk paraqet shkelje esenciale t dispozitave t
procedurs penale, as shkelje t t drejtave t mbrojtjes e cila ka ndikim n marrjen e vendimit t ligjshm
dhe t drejt kur ekziston ndonji shkak prjashtim t publikut.
546
Najman, op. cit., fq. 245, 246;
Matvski, Nikola, Branilac u krivinom postupku, Vranje, 1984, n fq. 161 cek se fshehtsia (sekreti) mund
t jet absolute dhe relative. Fshehtsia apsolute i nnkupton ato ligjshmri n natyr t cilat njeriu ende
nuk i ka njohur, edhe pse njohja e saktsis relative t tyre pr do dit e m shum tejkalohet. Me nocionin
fshehtsi relative nnkuptohen ato t dhna t cilat m nuk jan fshehtsi apsolute, por q pr dikend jan t
panjohura, pr arsye se ataa q kan arritur deri te njohja e tyre, e pr t cilt nuk paraqet t panjohur, kt
njohuri e ruajn.
Fshehtsia nga neni 294 parag. 1 nnparag. 1.1. ka t bj me ato t dhna t cilat disa njerz i ruajn nga t
tjert, dnth.se kemi t bjm me sekret relativ.
755
Ejup Sahiti
realisht mund t pritet se mbajtja e shqyrtimit gjyqsor me publicitet t prgjithshm do

t mund t rrezikonte rendin publik.
Ruajtja e rendit publik, si baz pr prjashtim t publikut, mund t ekzistoj n dy
drejtime: pr shkak t rrezikimit t rendit publik n gjykat dhe pr shkak t rrezikimit
t rendit publik n vendin e gjykats.
4 Prjashtimi i publikut me qllim t mbrojtjes s jets personale ose familjare t
t akuzuarit, t dmtuarit ose t pjesmarrsve tjer n procedur.
Jeta e njeriut sht e drejt absolute, e drejt natyrore. E drejta e jets sht e garantuar
me aktet ndrkombtare, me kushtetut dhe me ligj. E drejta pr jet sht para t
gjitha t drejtave t tjera. Me humbjen e jets humbin t gjitha t drejtat e tjera, humb
ekzistenca e njeriut. 547
Njeriu sipas rregullit lind, rritet dhe vdes n familje. N t antart jan t lidhur me
lidhje t shumta dhe t ndryshme. Juridikisht familja mund t prcaktohet si bashksi e
personave t lidhur me martes si institucion shoqror, dhe me gjini (t gjakut, t
krushqis ose t adoptimit). 548
Duke pasur parasysh rndsin q ka pr individin jeta dhe familja, nnparagrafi 4
parasheh mundsin e prjashtimit t publikut me qllim t mbrojtjes s jets personale
ose familjare t t akuzuarit, t dmtuarit ose t pjesmarrsve tjer n procedur. Si
pjesmarrs tjetr mund t jet p. sh. dshmitari i cili nuk sht dshmitar i mbrojtur
sipas Kapitullit XIII.
5 Prjashtimi i publikut me qllim t mbrojtjes s interesave t t miturve.
Prve personave madhor, si kryers t veprave penale paraqiten edhe personat e
mitur zhvillimi i gjithanshm fizik e psikik i t cilve dallon nga zhvillimi i personave
t rritur dhe karakterizohet me nj intensitet t lart pr sa i prket rritjes s tyre ashtu
edhe pr sa i prket lkundshmris lidhur me vlerat shoqrore. Pr shkak t
papjekuris s tyre, n ta mund t ndikohet si n aspektin pozitiv po ashtu edhe n at
negativ. Pr kt arsye n rastin kur t miturit kryejn vepra penale, t drejtat
bashkkohore parashohin rregulln e posame pr trajtimin e tyre. Qllimi i trajtimit
specifik t t miturve kryers t veprave penale pik s pari sht q i mituri t
risocializohet dhe t kompensohet ajo q n edukimin e tij sht lshuar, n mnyr q
t kthehet si antar i dobishm i shoqris. Trajtimi i posam i ksaj kategorie
kryesisht i veprave penale arsyetohet edhe me faktin se, duke e pasur parasysh moshn
e re t tyre ka m shum shpres pr prmirsim, e n ann tjetr se ata edhe nj koh
t gjat do t'i shkaktojn dm shoqris, po qe se nuk ndrmerren masa pr
prmirsimin e tyre. 549
Ndr veorit e procedurs ndaj t miturve sht se n procedur ndaj t miturit
prjashtohet publiku dhe se n t duhet t veprohet me urgjenc, sepse reagimi me
vones ndaj keqbrjes s t miturit nuk ofron rezultate t pritura. N kt drejtim,
shtyrja ose ndrprerja e seancs gjyqsore mund t bhet vetm prjashtimisht.
Gjyqtari pr t miturin e njofton kryetarin e gjykats pr do shtyrje ose ndrprerje t
seancs gjyqsore dhe pr arsyet e shtyrjes.
547
Salihu, Ismet, E drejta penale - pjesa e posame, Prishtin, 2009, fq. 101.
Baki, Vojislav, Porodino pravo, Beograd, 1962, fq. 24-25.
549
Vasiljevi, op. cit., fq. 700.
548
756
Ejup Sahiti
N kt nnparagraf, parashihet prjashtimi i publikut n mnyr q t mbrohen

interesat e t miturit. Neni 71 i Ligjit t drejtsis pr t mitur parasheh gjithashtu se
publiku gjithmon prjashtohet kur gjykohet i mituri. Prjashtimi i publikut kur
gjykohet i mituri prfshin gjith rrjedhn e procedurs pr t mitur (procedurn
prgatitore, shqyrtimin gjyqsor dhe procedurn para trupit gjykues t Gjykats s
Apelit).
Neni 71 parag. 2 i Ligjit t drejtsis pr t mitur autorizon trupin gjykues pr t mitur
q n shqyrtim gjyqsor t lejoj pjesmarrjen e ekspertve dhe personave t cilt
profesinalisht angazhohen pr mirqenie dhe edukim t t miturve ose pr luftimin e
sjelljes delikuente t t miturit (p.sh. edukator, sociolog, psikolog). Ktu sht fjala pr
publicitetin e kufizuar. N aktvendim me t cilin lejohet pjesmarrja e disa personave
n shqyrtim gjyqsor ndaj t miturit duhet t shnohet identiteti i atyre personave dhe
arsyet pr t cilat sht lejuar pjesmarrja.
N shqyrtim gjyqsor ndaj t miturit trupi gjykues mund t urdhroj q t gjith
personat apo personat e caktuar t largohen nga seanca, prve atyre q jan numruar
n parag. 3 t nenit 71 t Ligjit t drejtsis pr t mitur.
6 Prjashtimi i publikut me qllim t mbrojtjes s t dmtuarve, dshmitarve
bashkpunues ose dshmitarve, si parashihet n Kapitullin XIII.
Personi i thirrur si dshmitar, sipas rregulls, sht i obliguar t dshmoj. Ky obligim
sht prcaktuar duke u nisur nga rndsia q ka dshmitari si mjet provues dhe
dshmia e tij si prov me rastin e zhvillimit t procedurs penale.
Pr mosparaqitje pa arsye n thirrje t gjykats apo pr refuzim pa arsye ligjore q t
dshmoj, ndaj dshmitarit ndrmerren masat prkatse nga neni 135.
sht fakt se dshmimi jo vetm q mund t jet i pakndshm pr dshmitarin por
mund t jet edhe i rrezikshm pr te ose pr antarin e familjes s tij. Duke u nisur nga
rndsia q ka dshmia e dshmitarit pr zgjidhjen e shtjes penale n nj an, dhe
rreziku q mund ti kanoset dshmitarit pr shkak t dshmimit t tij, KPP-ja n
Kapitullin XIII (nenet 220-228) ka rregulluar procedurn pr mbrojtjen e t dmtuarve
dhe t dshmitarve, ndrsa me nenet 235-239 procedurn alternative prkitazi me
dshmitart bashkpunues.
Edhe prjashtimi i publikut i parapar me nnparag. 6 sht n funksion t mbrojtjes s
t dmtuarit, t dshmitarit ose t dshmitarit bashkpunues.
Neni 295 [Personat q nuk prjashtohen nga shqyrtimi gjyqsor dhe ruajtja
e fshehtsis]
1.
2.
Prjashtimi i publikut nuk zbatohet pr palt, t dmtuarin, prfaqsuesit e

tyre dhe mbrojtsin, prve nn kushtet e dispozitave pr mbrojtjen e t
dmtuarve, dshmitarve bashkpunues ose t dshmitarve, si parashihet
n kapitullin XIII t ktij Kodi.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues mund t lejoj q n
shqyrtimin gjyqsor n t ciln sht prjashtuar publiku t marrin pjes
zyrtar t caktuar, akademik, figura publike dhe, me krkesn e t
akuzuarit, mund t lejoj pjesmarrjen e bashkshortit ose bashkshortit
jashtmartesor si dhe t afrmit e tij.
757
Ejup Sahiti
3.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues paralajmron

personat q marrin pjes n shqyrtimin gjyqsor t mbyllur se detyrohen t
ruajn fshehtsin e informatave t cilat i kan msuar n shqyrtimin
gjyqsor dhe se zbulimi i informats s till prbn vepr penale.
Paragrafi 1 dhe 2.
Neni 295 ka t bj me situatn kur sht prjashtuar publiciteti i shqyrtimit gjyqsor.
N kushtet e ekzistimit t publicitetit t palve, dispozita n fjal mundson ardhjen n
shprehje t publicitetit t kufizuar.
Paragrafi 1 ka prcaktuar se prjashtimi i publikut nuk ka t bj me palt dhe me nj
numr t caktuar subjektesh.
Largimi nga shqyrtimi gjyqsor i t akuzuarit, mbrojtsit, t dmtuarit, prfaqsuesit
ligjor ose prfaqsuesit t autorizuar, dshmitarit, ekspertit, prkthyesit ose personit
tjetr q merr pjes n shqyrtim gjyqsor pr shkak se ai prish rendin ose nuk i bindet
urdhrave t gjyqtarit (neni 302), nuk bn t identifikohet me prjashtimin e publikut
nga shqyrtimi gjyqsor.
N paragrafin 2, n mnyr t prgjithshme jan paraqitur kategori t caktuara
personash nga rrethi i t cilve mund t paraqiten persona t interesuar pr t marr
pjes n shqyrtim gjyqsor nga i cili sht prjashtuar publiku. Ksisoj, gjyqtari i
vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues mund tu lejoj t marrin pjes n shqyrtim
gjyqsor personave: a) zyrtar t caktuar (gjyqtar, zyrtar t policis etj.); b)
akademik, figura publike (pedagog, psikolog, kriminolog, puntor social, jurist
dhe specialist t fardo lloji t interesuar pr lndn e shqyrtimit gjyqsor, politikan
etj.). Kta persona, prkatsisht institucionet t cilave u prkasin, nevojitet t paraqesin
krkes; c) me krkesn e t akuzuarit, gjykata mund t lejoj pjesmarrjen e
bashkshortit ose bashkshortit jashtmartesor si dhe t afrmit e tij.
Prania e ndonj personi zyrtar, puntori akademik ose publik lejohet kur sht me
interes pr shrbimin e tyre prkatsisht pr veprimtarin shkencore ose publike.
Gjykata kt e vlerson n mnyr diskrecionale, por aktvendimi duhet t jet n
prputhje me qllimin pr t cilin ky autorizim sht dhn. 550
Paragrafi 3.
Kur gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues lejon q n shqyrtim gjyqsor
n t cilin sht prjashtuar publiku t marr pjes ndonj person nga neni 295
paragrafi 2, ather gjyqtari i bn me dije personat e pranishm: - se duhet ta ruajn si
fshehtsi krejt ka msojn n shqyrtim gjyqsor, dhe - se zbulimi i fshehtsis
paraqet vepr penale.
Neni 296 [Aktvendimi pr prjashtimin e publikut]
1.
550
Vendimin pr mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor t mbyllur e merr gjyqtari i

vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues me aktvendim, i cili duhet t
arsyetohet dhe t shpallet publikisht.
758
Ejup Sahiti
2.
Aktvendimi pr mbajtjen e seancs s mbyllur mund t kundrshtohet

vetm me ankes kundr aktgjykimit.
Paragraf 1.
Vendimin pr prjashtim t publikut, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues e merr n form t aktvendimit, prmbajtja e t cilit, (sikurse edhe e
aktvendimeve t tjera, sipas nenit 299 paragrafi 6) shnohet n procesverbal t
shqyrtimit gjyqsor. Aktvendimi duhet t arsyetohet dhe publikisht tju komunikohet
palve. Pastaj largohen t gjith personat t cilve nuk u lejohet prania n shqyrtimin
gjyqsor.
Arsyetimi i aktvendimit duhet t jet konkret, pa ndonj qasje shablloni dhe rutinore.
Ai duhet t prmbaj bazn ligjore sipas t cils sht prjashtuar publiku, e baz
ligjore mund t jet vetm ndonjri prej shkaqeve t parapara n nenin 294. Kur
gjyqtari refuzon krkesn e pals pr prjashtim t publikut nuk merret aktvendim,
sepse paragrafi 1 i dedikohet aktvendimit met cilin sigurohet mbajtja e shqyrtimit
gjyqsor t mbyllur, e jo pr refuzim t krkess pr prjashtim.
Paragrafi 2.
Palt (as personat t cilt duhet t largohen nga shqyrtimi gjyqsor sipas aktvendimit
pr prjashtimin e publikut) nuk kan t drejt ankese t posame kundr aktvendimit.
Palt mund ta shprehin kundrshtimin e tyre ndaj aktvendimit vetm n ankes kundr
aktgjykimit.
I pandehuri n ankesn e tij kundr aktgjykimit mund t theksoj si shkelje esenciale t
dispozitave t procedurs penale edhe faktin se nuk sht lejuar prjashtimi i publikut.
3. Zbatimi i shqyrtimit gjyqsor
Dispozitat e neneve 297 deri 304 kan t bjn me drejtimin e shqyrtimit gjyqsor nga
ana e gjyqtarit t vetm gjykues ose t kryetarit t trupit gjykues si dhe me masat dhe
dnimet disiplinore (nenet 301, 302) me t cilat disponon gjyqtari kur prishet rendi dhe
manifestohen mosbindje ndaj urdhrave t gjykats.
Nenet 297 dhe 298 me prmbajtjen e tyre reflektojn parimin e drejtprdrejt.
Neni 297 [Shqyrtimi gjyqsor para gjyqtarit t vetm gjykues]
1.
2.
Gjyqtari i vetm gjykues, procesmbajtsi dhe gjyqtari zvendsues i

caktuar duhet t jen vazhdimisht t pranishm n shqyrtimin gjyqsor q
mbahet para gjyqtarit t vetm gjykues.
Gjyqtari i vetm gjykues detyrohet t vrtetoj nse gjykata sht prbr
n pajtim me ligjin dhe nse ka arsye pr prjashtimin e procesmbajtsit.
759
Ejup Sahiti
Paragrafi 1.
Krkesa pr prani t prhershme n shqyrtim gjyqsor pa ndrprerje t personave t
prmendur n paragrafin 1 t ktij neni sht pasoj e parimit t drejtprdrejt. Prania e
tyre e pandrprer sht e domosdoshme, me qen se provat sipas rregullit procedohen
drejtprdjet 551 n shqyrtim gjyqsor. N kt drejtim edhe vendimi i Gj.S. t RK Kzz
23/2003 i dats 28. X. 2003.
sht e pa qart pse n paragrafin 1 t ktij neni prmendet gjyqtari zvendsues.
Konsiderojm se gjyqtari zvendsues nuk do t duhej t jet i prfshir n kt
paragraf, sepse sipas nenit 289 caktimin e gjyqtarit zvendsues mund ta krkoj
kryetari i trupit gjykues dhe se gjyqtari zvendsues n rast nevoje e zvendson
antarin e trupit gjykues.
N ann tjetr kur ndrrohet kryetari i trupit gjykues, shqyrtimi gjyqsor duhet t niset
nga fillimi.
Paragrafi 2.
Detyra e gjyqtarit t vetm gjykues nga paragrafi 2 t ktij neni q t vrtetoj nse
gjykata sht e prbr n pajtim me ligjin, n rend t par manifestohet rreth kujdesit
nse shtja q sht objekt gjykimi sht n kompetenc gjykuese t gjyqtarit t vetm
gjykues n Departamentin e Prgjithshm t gjykats themelore (neni dhe paragrafi 2 i
KPP dhe neni 16 paragrafi 2 i Ligjit pr gjykatat). Pastaj vjen kujdesi nse ka arsye pr
prjashtimin e procesmbajtsit. Mirpo, sht e natyrshme q gjyqtari i vetm gjykues
t ket kujdes pr prjashtimin e tij, sepse ai duhet ti dij shkaqet pr prjashtimin e
gjyqtarit nga neni 39 i Kodit.
Neni 298 [Shqyrtimi gjyqsor para trupit gjykues]
1.
2.
Kryetari i trupit gjykues, antart e trupit gjykues, procesmbajtsi dhe

gjyqtari zvendsues i caktuar duhet t jen vazhdimisht t pranishm n
shqyrtimin gjyqsor q mbahet para trupit gjykues.
Kryetari i trupit gjykues detyrohet t vrtetoj nse trupi gjykues sht
prbr n pajtim me ligjin dhe nse ka arsye pr prjashtimin e antarit t
trupit gjykues ose procesmbajtsit.
Paragrafi 1.
Esenca e prmbajtjes s ktij paragrafi sht e ngjashme me paragrafin 1 t nenit
paraprak, vese ktu prfshihen edhe antart e trupit gjykues si persona t cilt
vazhdimisht duhet t jen t pranishm n shqyrtim gjyqsor. N marrjen e aktgjykimit
mund t marr pjes vetm gjyqtari i cili n shqyrtim gjyqsor ka marr pjes pa
ndrprer. Nse n marrjen e aktgjykimit ka marr pjes gjyqtari i cili nuk ka qen i
pranishm n shqyrtim gjyqsor, qndron shkelje esenciale e dispozitave t procedurs
551
Sipas Kodit, ndonjher, duke e lexuar procesverbalin mbi deklarimin e dhn m par ose t marrur
jasht shqyrtimit gjyqsor, prova prkatse procedohet n shqyrtim gjyqsor n mnyr indirekte (nenet
338, 343).
760
Ejup Sahiti
penale nga neni 384, shkelje pr t ciln Gjykata e Apelit e shqyrton ankesn sipas
detyrs zyrtare (neni 299).
Gjyqtari zvendsues jo vetm q fizikisht duhet t jet i pranishm gjat rrjedhs s
shqyrtimit gjyqsor, por ai duhet me vmendje dhe prkushtim maksimal t prcjell
gjykimin, n mnyr q ta zvendsoj antarin e trupit gjykues kur ai sht i penguar
t jet i pranishm n shqyrtim gjyqsor.
Pr dallim nga antart e trupit gjykues, personaliteti i procesmbajtsit mund t
zvendsohet gjat shqyrtimit gjyqsor, por procesmbajtsi duhet t jet vazhdimisht
n shqyrtim.
Paragrafi 2.
Detyr e kryetarit t trupit gjykues, n rend t par, sht q t vrtetoj nse trupi
gjykues sht i prbr n pajtim me ligjin. Vrtetimi ka t bj si pr sa i prket
numrit t antarve t trupit gjykues ashtu edhe pr sa i prket prbrjes profesionale t
tyre (pr gjykim t krimeve t rnda tre gjyqtar profesional, neni 25 i KPP, kurse pr
gjykim n Departamentin pr t mitur n gjykatn themelore gjyqtari pr t mitur, i cili
sht gjyqtar profesional dhe dy gjyqtar porot, neni 51 paragrafi 1 i Ligjit t
drejtsis pr t mitur).
Prbrja e gjykats me rastin e gjykimit (gjyqtar i vetm gjykues apo trup gjykues
prkats) sht shtje proceduralejuridike, jo shtje organizative, 552 sepse prbrja jo
e rregullt paraqe shkelje t dispotave procedurale nga neni 384 paragrafi 1 nnparagrafi
1.
Detyr vijuese e kryetarit t trupit gjykues sipas ktij paragrafi sht kujdesi nse ka
arsye pr prjashtimin e antarit t trupit gjykues ose procesmbajtsit.
Kryetari i trupit gjykues pr veti di nse ekziston ndonj shkak pr prjashtimin e tij,
me at rast, ai vepron sipas nenit 40.
Ndonse kryetari i trupit gjykues para fillimit t shqyrtimit gjyqsor duhet ta ket
studiuar dhe prgatitur lndn. Ai, sipas rregullit, nuk mund t dij pr lidhjet
personale e farefisnore t gjyqtarit me palt, dhe as q duhet t krkoj n do shtje
penale deklaratn e gjyqtarit antar t trupit gjykues prkitazi me ekzistimin e ndonj
shkaku pr prjashtim. Detyra e kryetarit t trupit gjykues rreth kujdesit se a ka arsye
pr prjashtim t antarit t trupit gjykues realizohet nprmjet komunikimit t
prbrjes s trupit gjykues n mnyr q eventualisht t mundsohet paraqitja e
krkess pr prjashtim. 553
Neni 299 [Kryesimi i shqyrtimit gjyqsor nga gjyqtari i vetm gjykues
ose kryetari i trupit gjykues]
1.
552
553
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues drejton shqyrtimin

gjyqsor dhe fton palt, t dmtuarin, prfaqsuesit ligjor, prfaqsuesit e
autorizuar, mbrojtsin dhe ekspertt pr ti prezantuar dshmit e tyre ose
pr t parashtruar pyetje.

761
Ejup Sahiti
2.
Antart e trupit gjykues mund ti parashtrojn pyetje cilitdo dshmitar

apo ekspert.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues detyrohet t kujdeset
pr shqyrtimin e gjithanshm dhe t drejt t shtjes n pajtim me
administrimin e provave si parashihet me kt Kod.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues siguron q provat t
merren n pajtim me Kapitullin XVI t ktij Kodi.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues vendos pr
propozimet e palve.
Aktvendimet e gjyqtarit t vetm gjykues ose kryetarit t trupit gjykues
gjithmon shpallen dhe shnohen n procesverbal t shqyrtimit gjyqsor
me sqarim t shkurtr.
3.
4.
5.
6.
Paragrafi 1.
Konform paragrafit 1 t ktij neni, funksioni i gjyqtarit t vetm gjykues ose i kryetarit
t trupit gjykues manifestohet nprmjet a) drejtimit t shqyrtimit gjyqsor, dhe b)
thirrjes s palve dhe personave t tjer t prcaktuar n paragrafin 1 pr t prezantuar
dshmit e tyre ose pr t parashtruar pyetje.
Kryesimi dhe drejtimi i shqyrtimit gjyqsor nnkupton edhe nj varg autorizimesh t
gjyqtarit t vetm gjykues ose t kryetarit t trupit gjykues si jan p. sh.: mbajtja e
rendit n shqyrtim gjyqsor, marrja e vendimeve lidhur me propozimet e palve (nse
pr to nuk vendos trupi gjykues), mbajtja e disiplins procedurale, prcaktimi i radhs
s paraqitjes s provave, kujdesi pr procesverbalin e shqyrtimit gjyqsor, ndalimi i
prgjigjes n pyetjet e palejuara, shpallja se administrimi i provave ka prfunduar,
dhnia palve e fjals prfundimtare dhe shkurtimi i saj nse sht e nevojshme dhe
shpallja e shqyrtimit gjyqsor ka prfunduar. 554
Gjyqtari (gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues) n sistemin e przier t
procedurs penale, duke studiuar shkresat e lnds, mon nevojn pr zbatim t
veprimeve t caktuara, njoftohet me bazat faktike t akuzs dhe me shtjet ligjore si
dhe u referohet provave t akuzs dhe t mbrojtjes. Ksisoj, gjyqtari n prgatitjen e
shqyrtimit ndikon fort n prmbajtjen e veprimeve n shqyrtim. Ai, pr dallim nga
gjyqtari shqyrtues n sistemin common law, nuk sht tabula rasa. 555
Pr sa i prket marrjes s provave Kodi n nenin 332 iniciativn provuese parsore e
parasheh pr palt. Mirpo, prve provave t propozuara nga palt, neni 329 paragrafi
4 parasheh edhe t drejtn e trupit gjykues q ta shqyrtoj provn t ciln e konsideron
t nevojshme pr vrtetimin e drejt dhe t plot t shtjes penale.
Paragrafi 2.
Neni 299 me paragraft e tit, prve me paragrafin 2, i referohet autorizimeve t
gjyqtarit t vetm gjykues ose t kryetarit t trupit gjykues n shqyrtim gjyqsor,
Paragrafi 2 ka t bj me antart e trupit gjykues t cilt mund ti parashtrojn pyetje
cilitdo dshmitar apo ekspert.
554
555
Petri 2, fq. 50.

Pavii 1, 2013, fq. 839.
762
Ejup Sahiti
Te marrja e trthort e dshmitarve n pyetje sipas nenit 334 paragrafi 1 nnparagrafi

1.2., krahas pals e cila zbaton marrjen e trthort n pyetje, edhe gjykata mund t
krkoj nga dshmitari q ti shpjegoj mosprputhjet. Ktu fjala gjykat, varsisht nga
shtja penale, nnkupton gjyqtarin e vetm gjykues, kryetarin e trupit gjykues ose
antart e trupit gjykues.
Paragrafi 3 dhe 4.
Paragrafi 3 obligon gjyqtarin (gjyqtarin e vetm gjykues ose kryetarin e trupit gjykues)
q t kujdeset pr shqyrtim t gjithanshm dhe t drejt t shtjes penale. Pr
detyrimin e prgjithshm pr vrtetimin e plot dhe t sakt t fakteve shih: nenin 7.
Prgatitja dhe studimi i lnds nga gjyqtari nuk bn t krijoj piknisje pr at se far
vendimi duhet t merr, por ajo shrben si baz vepruese pr shqyrtim, si hipotez pr
lndn e procedurs. 556
Sipas paragrafit 4, kujdesi dhe prgjegjsia pr marrjen e provave n pajtim me
Kapitullin e XVI (nenet 257-263) i takon gjyqtarit t vetm gjykues ose kryetarit t
trupit gjykues.
Paragrafi 5 dhe 6.
Gjat rrjedhs s shqyrtimit gjyqsor gjyqtari i i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues vendos pr shtjet q kan t bjn me drejtimin e shqyrtimit. N kt drejtim
ai vendos pr caktimin e shqyrtimit gjyqsor (neni 285 paragrafi 1); lshon urdhr
arrest pr t pandehurin (neni 285 paragrafi 4); pr shtyrjen/ndrprerjen e shqyrtimit
gjyqsor (nenet 310 paragrafi 1 dhe nenit 312 paragrafi 1); pr prpilim t
procesverbalit t veant lidhur me marrjen n pyetje t dshmitarit (neni 304 paragrafi
3) etj.
Me neni 327 sht prcaktuar rendi i paraqitjes s provave n shqyrtim gjyqsor.
Megjithat, neni 300 e autorizon gjyqtarin e vetm gjykues ose kryetarin e trupit
gjykues q pr shkaqe t arsyeshme t ndryshoj radhn e zakonshme t shqyrtimit t
provave, pr shkak t numrit t t akuzuarve, numrit t veprave penale ose t vllimit t
materialit provues.
N paragrafin 5 t ktij neni figuron dispozita e prgjithshme, sipas t cils pr
propozimet e palve vendos gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues.
Paragrafi 6 parasheh dy obligime pr gjyqtarin e vetm gjykues ose kryetarin e trupit
gjykues q aktvendimet ti shpall dhe me arsyetimin e shkurtr ti shnoj n
procesverbal.
Kundr aktvendimeve lidhur me drejtimin e shqyrtimit gjyqsor nuk lejohet ankes e
veant, por ato mund t kundrshtohen me ankes kundr aktgjykimit (neni 303,
paragrafi 2).
556
Ibid.
763
Ejup Sahiti
Neni 300 [Radha e shqyrtimit t provave n shqyrtimin gjyqsor]

Shqyrtimi gjyqsor zbatohet sipas rregullave t parapara me kt Kod. Por,
pr shkaqe t arsyeshme, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues mund t ndryshoj radhn e zakonshme t shqyrtimit t provave,
sidomos pr shkak t numrit t t akuzuarve, numrit t veprave penale ose
t vllimit t materialit provues.
Pr rendin e zakonshm t paraqitjes s provave shih: nenin 327.
Neni 300 parasheh tri rrethana t cilat n mnyr alternative i mundsojn gjyqtarit t
vetm gjykues ose kryetarit t trupit gjykues ta ndryshoj radhn e zakonshme t
shqyrtimit t provave. Ndryshimi i radhs s shqyrtimit t provave sht i mundshm
kur aktakuza prfshin disa vepra penale t ndrlikuara ose disa t akuzuar ose kur
sht fjala pr kompleksitetin subjektiv-objektiv, ku procesi zhvillohet kundr disa t
akuzuarve pr disa vepra penale, dhe gjykata e konsideron si t arsyeshme q
shqyrtimin pr ndonj vepr penale ose t akuzuar t bj n mnyr t posame.
Ksisoj, marrja e provave dhe shqyrtimi koncentrohet n vepr penale konkrete, dhe
gjendja faktike bhet e kapshme dhe e qart. 557
Neni 301 [Mbajtja e rendit dhe mediat n gjykatore]
1.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues detyrohet t kujdeset

pr mbajtjen e rendit n gjykatore dhe dinjitetin e gjykats. Ai menjher
pas hapjes s seancs paralajmron personat e pranishm n shqyrtimin
gjyqsor q t sillen si duhet dhe t mos e pengojn punn e gjykats.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues mund t urdhroj
kontrollin personal t personave t pranishm n shqyrtimin gjyqsor.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues mund t urdhroj
largimin e publikut nga shqyrtimi gjyqsor, kur me masat pr mbajtjen e
rendit t parapara me kt Kod nuk sht e mundur t sigurohet mbajtja
pa penges e shqyrtimit gjyqsor.
Fotografimi, filmimi, regjistrimi televiziv dhe regjistrime t tjera prpos
regjistrimit zyrtar t shqyrtimit gjyqsor lejohen, prve nse gjyqtari i
vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues kufizon fotografimin, filmimin,
regjistrimin televiziv ose regjistrimet tjera me aktvendim t arsyetuar me
shkrim.
2.
3.
Paragrafi 1.
Mbajtja e shqyrtimit gjyqsor n mnyr t rregullt krkon qetsi n gjykatore, pun
normale, respektim t dinjitetit t gjykats dhe siguri pr t gjith pjesmarrsit
procedural. Uniforma e gjyqtarit sht n funksion t theksimit t autoritetit gjyqsor.
Sipas paragrafit 1, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues pas hapjes s
seancs paralajmron personat e pranishm n shqyrtimin gjyqsor q t sillen si duhet
dhe t mos e pengojn punn e gjykats. Paralajmrimi i till - vrejtje e prgjithshme,
557
764
Ejup Sahiti
e pa orientuar individualisht, jepet do her n fillim t shqyrtimit gjyqsor. Gjat

rrjedhjes s shqyrtimit gjyqsor, sipas rrethanave t rastit, vrejtjet mund t
personifikohen. Si sjellje q e pengojn punn e gjykats p.sh. aprovimi ose mos
aprovimi me z i nj vendimi t gjyqtarit; pajtimi ose mospajtimi i shprehur me z me
nj deklarat t ndonj subjekti procedural (t akuzuarit, mbrojtsit, paditsit etj.); ose
friksimi i ndonj pjesmarrsi procedural etj. 558
Me dispozitn e nenit 293, paragrafi 3 sht parapar se personat e pranishm n
shqyrtim gjyqsor nuk mund t mbajn arm ose mjete t rrezikshme. N fjalin e
fundit t paragrafit 1 t nenit 301 sht parapar se gjyqtari i vetm gjykues ose
kryetari i trupit gjykues mund t urdhroj kontrollin personal t personave t
pranishm.
Pr masat t cilat mund ti ndrmerr gjyqtari ndaj pjesmarrsve q nuk i respektojn
urdhrat e tij, shih: nenin vijues 302.
Paragrafi 2.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues mund largoj publikun nga
shqyrtimi gjyqsor, kur me masat e parapara pr mbajtjen e rendit nuk mund t
sigurohet mbajtja pa penges e shqyrtimit gjyqsor.
Largimi i personave nga shqyrtimi gjyqsor nuk ka t bj me prjashtimin e publikut
sipas nenit 293.
Paragrafi 3.
Regjistrimet n shqyrtim gjyqsor, t cilat jan prmendur n paragrafin 3 t ktij neni,
parimisht lejohen. Kufizimin e regjistrimeve t tilla e bn gjyqtari i vetm gjykues ose
kryetari i trupit gjykues me aktvendim t arsyetuar me shkrim. Kufizimi i regjistrimit
ka t bj me nj shqyrtim konkret.
Si shkak i arsyeshm pr kufizim t regjistrimit mund t jet fakti se i akuzuari ose
dshmitari refuzon t deklaroj para kamere; nse regjistrimi ndikon negativisht n
koncentrimin e ndonj pjesmarrsi procedural; kur merret n pyetje personi i mitur etj.
Neni 302 [Prishja e rendit dhe mosbindja ndaj urdhrave t gjykats]
1.
2.
558
Kur i akuzuari, mbrojtsi, i dmtuari, prfaqsuesi ligjor ose prfaqsuesi i

autorizuar, dshmitari, eksperti, prkthyesi ose personi tjetr q merr pjes
n shqyrtim gjyqsor prish rendin ose nuk u bindet urdhrave t gjyqtarit t
vetm gjykues ose kryetarit t trupit gjykues pr mbajtjen e rendit, gjyqtari
i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues ia trheq vrejtjen. Kur
vrejtja sht e pasuksesshme, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues mund t urdhroj q i akuzuari t nxirret jasht gjykatores, kurse
personat tjer jo vetm q mund ti nxjerr jasht, por mund ti dnoj me
gjob deri n 1.000 EURO.
Me urdhr t gjyqtarit t vetm gjykues ose kryetarit t trupit gjykues, i
akuzuari mund t nxirret prkohsisht nga gjykatorja, por nse ai sht
Marina, op. cit. fq. 269.
765
Ejup Sahiti
3.
4.
5.
marr n pyetje n shqyrtimin gjyqsor, ather mund t nxirret gjat tr

kohs s shqyrtimit t provave. Para prfundimit t procedurs s provave,
gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues thrret t akuzuarin
dhe e njofton pr rrjedhn e shqyrtimit gjyqsor. Kur i akuzuari vazhdon
t prish rendin dhe t ofendoj dinjitetin e gjykats, gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues prsri mund ta nxjerr nga seanca.
N kt rast, seanca prfundon pa pranin e t akuzuarit, kurse
aktgjykimin ia komunikon gjyqtari i vetm gjykues, kryetari i trupit
gjykues ose gjyqtari antar i trupit gjykues n pranin e procesmbajtsit.
Mbrojtsit ose prfaqsuesit t autorizuar, gjyqtari i vetm gjykues ose
kryetari i trupit gjykues mund tia mohoj t drejtn pr t mbrojtur ose
prfaqsuar klientt e tyre n shqyrtim gjyqsor kur pas dnimit ata
vazhdojn t prishin rendin dhe n kt rast krkon nga pala q t
angazhoj nj mbrojts tjetr apo prfaqsues t autorizuar. Kur i
akuzuari nuk mund t angazhoj mbrojts tjetr menjher, apo kur
gjykata at nuk mund ta caktoj m von pa e dmtuar mbrojtjen,
shqyrtimi gjyqsor ndrpritet ose shtyhet. Aktvendimi pr kt shtje s
bashku me arsyetimin shnohet n procesverbalin e shqyrtimit gjyqsor.
Kundr ktij aktvendimi nuk lejohet ankes e veant.
Kur prokurori i shtetit e prish rendin, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari
i trupit gjykues pr kt e njofton mbikqyrsin e prokurorit t shtetit dhe
gjithashtu mund t pezulloj shqyrtimin gjyqsor dhe t krkoj nga
mbikqyrsi i prokurorit t shtetit q pr kt shtje t caktoj nj
prokuror tjetr t shtetit.
Kur gjykata e largon nga gjykatorja ose e gjobit antarin e Ods s
Avokatve apo avokatin praktikant pr prishjen e rendit, pr kt e njofton
Odn e Avokatve.
Paragrafi 1.
Vrejtja e prgjithshme e parapar me nenin 301 paragrafi 1, jo doher rezulton me
mbajtjen e rendit dhe respektimin e dinjitetit t gjykats n shqyrtim gjyqsor.
Neni 302 parasheh masa disiplinore dhe dnime disiplinore t cilat mund t shqiptohen
ndaj pjesmarrsve procedural dhe ndaj publikut t cilt gjat shqyrtimit gjyqsor nuk
i binden urdhrave t gjykats lidhur me mbajtjen e rendit n gjykatore. Mas
disiplinore sht vrejtja dhe largimi nga gjykatorja, ndrsa dnim disiplinor sht
gjoba.
Masat dhe dnimet disiplinore nuk mund t shqiptohen ndaj prokurorit t shtetit.
Dnimi me gjob nuk mund t shqiptohet ndaj t pandehurit.
Kur ndonjri nga personat e prmendur n paragrafin 1 t ktij neni nuk i bindet
urdhrave, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues e paralajmron (ia
trheq vrejtjen) me aktvendim t arsyetuar kundr t cilit nuk lejohet ankes.
Aktvendimi i till shnohet n procesverbal t shqyrtimit gjyqsor (neni 318 paragrafi
2). Kur vrejtja sht e pasuksesshme, personat e padgjueshm nxirren jasht dhe ata
(prve t akuzuarit), mund t gjobiten. Nxjerrja jasht dhe gjoba mund t shqiptohen
766
Ejup Sahiti
ndaras ose n mnyr kumulative. Gjoba mund t shqiptohet si e vetme ndaj mbrojtsit
ose prfaqsuesit t autorizuar (paragrafi 3 i ktij neni).
Paragrafi 2.
N paragrafin 1 t ktij neni kemi vrejtur se edhe i akuzuari i pa disiplinuar mund t
nxirret jasht gjykatores. Gjithsesi nxjerrja jasht duhet t reduktohet n masn q
sht e domosdoshme pr zhvillim t procesit t t provuarit.
Paragrafi 2 flet pr nxjerrje t prkohshme t tij nga gjykatorja (p.sh. deri sa t merret
n pyetje viktima). Nxjerrja jasht e t akuzuarit gjat gjith kohs s shqyrtimit t
provave mund t bhet me kusht q i akuzuari t jet marr n pyetje n shqyrtim
gjyqsor.
Nxjerrja jasht e t akuzuarit qoft prkohsisht apo gjat gjith kohs s shqyrtimit t
provave nuk e cenon parimin kontradiktor, ngase para prfundimit t procedurs s
provave, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues thrret t akuzuarin dhe e
njofton pr rrjedhn e shqyrtimit gjyqsor. Me at rast i akuzuari mund t shpreh
qndrimin e vet lidhur me provat e proceduara. Nse i akuzuari vazhdon me
mosbindjen e tij ndaj urdhrave t gjyqtarit, ai mund t largohet nga gjykatorja.
Shqyrtimi vazhdon dhe aktgjykimin ia komunikon gjyqtari i vetm gjykues, kryetari i
trupit gjykues ose gjyqtari- antar i trupit gjykues n pranin e procesmbajtsit.
Paragrafi 3.
Dispozita e paragrafit 3 sht e rndsishme pr mbrojtjen e t akuzuarit dhe
prfaqsimin e interesave t t dmtuarit. N qoft se mbrojtsi ose prfaqsuesi i
autorizuar edhe pas dnimit vazhdojn t prishin rendin, gjyqtari i vetm gjykues ose
kryetari i trupit gjykues mund tia mohoj t drejtn n mbrojtje ose n prfaqsim. N
rast t till pala thirret t marr mbrojts tjetr prkatsisht prfaqsues tjetr. Nse nuk
sht e mundur q i akuzuari kt ta bj menjher apo kur gjykata at nuk mund ta
caktoj m von pa e dmtuar mbrojtjen, shqyrtimi gjyqsor ndrpritet ose shtyhet. Me
at rast mbrojtsi ose prfaqsuesi i autorizuar mund t ngarkohen me shpenzimet t
cilat jan shkaktuar pr shkak t ndrprerjes ose shtyrjes.
Aktvendimi pr mohim t t drejts pr mbrojtje ose n prfaqsim n rastin konkret,
s bashku me arsyetimin shnohet n procesverbalin e shqyrtimit gjyqsor. Kundr
ktij aktvendimi nuk lejohet ankes e veant.
Paragrafi 4.
Pr mosrespektim t disiplins, prokurori i shtetit nuk mund t largohet nga gjykatorja
as t dnohet. Mnyra e vetme e reagimit ndaj sjelljeve t tij sht pezullimi
(ndrprerja) e shqyrtimit gjyqsor dhe krkimi q n shtjen penale prokurori t
zvendsohet me nj prokuror tjetr, pr t ciln vendos eprori i prokurorit.
767
Ejup Sahiti
Paragrafi 5.
Largimi apo gjobitja e avokatit pr prishje t rendit ndeshet edhe me rregullat e Kodit
t etiks s avokatve. Prandaj, pr largim apo pr gjobitje t antarit t Ods s
avokatve (i cili mund t ket qen n cilsi t mbrojtsit t t akuzuarit ose n cilsi t
prfaqsuesit t autorizuar t t dmtuarit) apo praktikantin e avokatis njoftohet Oda e
avokatve t Kosovs.
Pr masat q mund ti shqiptoj Oda e avokatve shih: nenin 18 t Ligjit pr
Avokatin.
Neni 303 [Ankesat kundr aktvendimeve n shqyrtim gjyqsor]
1.
2.
Kundr aktvendimit pr dnimin lejohet ankes dhe gjyqtari i vetm

gjykues ose trupi gjykues mund ta revokoj aktvendimin e till.
Kundr aktvendimeve lidhur me mbajtjen e rendit dhe drejtimin e
shqyrtimit gjyqsor nuk lejohet ankes.
Paragrafi 1dhe 2.
Pr sa i prket kundrshtimit t aktvendimeve t marra n shqyrtim gjyqsor lidhur me
prishjen e disiplins, neni 303 ofron dy zgjidhje t ndryshme. N paragrafin 2 shprehet
qndrimi i prgjithshm se kundr aktvendimeve lidhur me mbajtjen e rendit dhe
drejtimin e shqyrtimit gjyqsor nuk lejohet ankes. Prjashtim nga qndrimi i
prgjithshm paraqet paragrafi 1, i cili kundr aktvendimit pr dnimin (edhe
aktvendimi pr dnimin ka t bj me mbajtjen e rendit) lejon ankes. Ktu vlen t
theksohet se, kur aktvendimin e ankimuar e ka marr gjyqtari i vetm gjykues, ankesa
ka karakter devolutiv, mirpo, gjyqtari i vetm gjykues mund ta revokoj aktvendimin
e till. Aktvendimin lidhur me dnimin t cilin e ka marr kryetari i trupit gjykues
mund ta revokoj trupi gjykues.
Ankesa n situat t till ka karakter t dyfisht: Remonstrativ, ngase aktvendimin me
rastin e ankess mund ta revokoj gjyqtari i vetm gjykues apo trupi gjykues, dhe
devolutiv, kur dnimin nuk e ka revokuar gjyqtari i vetm gjykues apo trupi gjykues,
pr ankes vendos Gjykata e Apelit.
Neni 304 [Veprat penale t kryera n shqyrtim gjyqsor]
1.
2.
3.
768
Kur i akuzuari kryen vepr penale n shqyrtim gjyqsor, zbatohen

dispozitat e nenit 351 t ktij Kodi.
Kur personi, prpos t akuzuarit, kryen vepr penale n seanc t
shqyrtimit gjyqsor, gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues n baz t
akuzs gojore t prokurorit t shtetit mund ta ndrpres shqyrtimin
gjyqsor dhe menjher t gjykoj veprn e kryer penale ose ta shqyrtoj
kt pas prfundimit t shqyrtimit gjyqsor.
Kur ka arsye pr t dyshuar se dshmitari ose eksperti ka dhn dshmi t
rreme n shqyrtim gjyqsor, vepra e till penale nuk gjykohet menjher.
N rastin e till, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues mund
Ejup Sahiti
4.
t urdhroj q pr dshmin e dshmitarit apo t ekspertit t prpilohet

procesverbal i veant, i cili i drgohet prokurorit t shtetit.
Kur nuk sht e mundur q kryersi i veprs penale i cili ndiqet sipas
detyrs zyrtare t gjykohet menjher, njoftohet prokurori i shtetit q sht
kompetent pr ndrmarrjen e veprimeve t mtejshme.
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1, ka karakter udhzues, sepse i referohet nenit 351 i cili
rregullon mnyrn e veprimit kur i akuzuari kryen vepr penale n shqyrtimin
gjyqsor. Paragraft tjer t nenit 304 rregullojn veprimtarin kur dikush tjetr, jo i
akuzuari, kryen vepr penale n shqyrtim gjyqsor.
Paragrafi 2.
Kur n seancn gjyqsore (nga hapja e seancs, gjat shqyrtimit gjyqsor, deri n
prfundim t seancs gjyqsore) nj person tjetr, jo i akuzuari, kryen vepr penale.N
rast t till person - kryers i veprs penale mund t jet cilido pjesmarrs procedural,
person nga publiku ose roje e t akuzuarit. Me rastin e kryerjes s veprs penale n
seanc gjyqsore, aty kemi t bjm me faktin se sht kryer vepra penale, jo me
dyshim se sht kryer vepr penale. N situat t till ekzistojn dy mundsi veprimi
pr gjyqtarin e vetm gjykues ose pr trupin gjykues:
- N baz t akuzs gojore t prokurorit t shtetit mund ta ndrpres shqyrtimin
gjyqsor dhe menjher t gjykoj veprn e kryer penale, ose
- t prfundoj me shqyrtimin gjyqsor pr shtjen penale q ishte objekt gjykimi
dhe pastaj t shqyrtoj veprn e kryer penale.
Ciln nga kto dy opsione do t praktikoj gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues
pasi q sht paraqitur aktakuza gojore varet edhe nga ndrlikueshmria e shtjes
penale pr t ciln zhvillohet shqyrtimi gjyqsor. Kur pritet se gjykimi pr t dy
shtjet penale mund t prfundoj t njjtn dit, ather pr veprn e re penale
procedohet pasi t prfundohet me lndn e par. Mirpo, kur pritet se shqyrtimi
gjyqsor do t zgjas me dit, ather do duhej t ndrpritet ai shqyrtimi derisa t
zhvillohet shqyrtimi sipas aktakuzs gojore.
Paragrafi 2 prdor nocionin akuz gojore. Me akuz duhet t kuptohet aktakuza,
sepse sipas KPP t gjitha veprat penale i ndjek prokurori i shtetit me aktakuz. Dihet se
aktakuza sht akt formal q prpilohet me shkrim. Ajo i nnshtrohet kontrollit
gjyqsor n shqyrtimin fillestar (neni 245) dhe n shqyrtim t dyt (neni 254). Mirpo,
paragrafi 2, duke mundsuar paraqitjen e aktakuzs gojore t drejtprdrejt, bn
prjashtim lidhur me formn e paraqitjes s aktakuzs dhe procedurn rreth
kontrollimit t saj. Aktakuza gojore e paraqitur duhet t shnohet n procesverbal t
shqyrtimit gjyqsor.
Paragrafi 3,
Paragrafi 3 i referohet situats kur ka arsye pr t dyshuar se dshmitari ose eksperti ka
dhn dshmi t rreme n shqyrtim gjyqsor. Arsyeja pr t besuar nnkupton nj
769
Ejup Sahiti
dyshim t arsyeshm i cili sht m i ult sesa dyshimi i bazuar. Vepra e till penale e
dshmitarit ose e ekspertit nuk gjykohet menjher por, pr deklarimin e dshmitarit
apo t ekspertit gjyqtari mund t urdhroj q t prpilohet procesverbal i veant, i cili
i drgohet prokurorit t shtetit.
Procedura zhvillohet ndaras n mnyr q t pengohet ndikimi i palejueshm n
personat e till, veanrisht n dshmitar t cilt kan deklaruar ose duhet t merren
n pyetje, por edhe pr shkak t hetimeve t mtejshme t cilat n situata t tilla gati
doher jan t nevojshme. Pr ekzistim t veprs penale deklarimi i rrem nga neni
392 i KP nevojitet q deklarimi t ket t bj me faktet relevante pr marrje t vendimit
n procedur ku jepet deklarimi. 559
4. Parakushtet pr mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor
Neni 305 [Hapja e seancs]
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues hap seancn, shpall
shtjen pr gjykim n shqyrtim gjyqsor dhe prbrjen e trupit gjykues,
nse seanca mbahet nga trupi gjykues. Pastaj konstaton nse kan ardhur
t gjith personat e thirrur dhe kur nuk kan ardhur, verifikon se a u jan
dorzuar thirrjet dhe a i kan arsyetuar mungesat e tyre.
Hapja e seancs dhe shpallja e shtjes pr gjykim nnkupton informimin e personave
t pranishm pr emrin e t akuzuarit (t akuzuarve), pr lndn e gjykimit sipas
cilsimit juridik t br n aktakuz, dhe pr paditsin - prokurorin e shtetit si padits
t autorizuar.
Fjala seanc t ciln e hap gjyqtari, si kemi theksuar n fillim t trajtimit t
dispozitave q e rregullojn shqyrtimin gjyqsor, ka kuptim m t gjer se sa shqyrtimi
gjyqsor kryesor. Ajo prfshin veprimet sipas nenit 305, shqyrtimin gjyqsor i cili
fillon me leximin e aktakuzs (neni 324) dhe prfundon me fjaln prfundimtare t
palve (neni358), dhe marrjen dhe shpalljen e aktgjykimit (359 dhe 366)
Komunikimi i prbrjes s trupit gjykues (prej tre gjyqtarve profesional apo n
procedur ndaj t miturve prej 1 gjyqtari profesional dhe dy gjyqtarve porot),
prfshir edhe njoftimin kush sht kryetar i trupit gjykues, bhet pr tu mundsuar
palve q eventualisht t krkojn prjashtimin e ndonj gjyqtari.
Parakusht pr mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor sht prania e personave konkretisht t
prcaktuar. Prania e tyre gjat gjith kohs s mbajtjes s shqyrtimit gjyqsor
mundson shprehjen e parimit gojor dhe parimit t drejtprdrejt.
Pr mosardhje t prokurorit t shtetit, t akuzuarit ose t mbrojtsit n shqyrtim
gjyqsor, shih: nenet vijuese 306-308.
Prve gjyqtarit t vetm gjykues apo trupit gjykues dhe procesmbajtsit, si parakusht
pr mbajtje t shqyrtimit gjyqsor sht prania e prokurorit t shtetit; t akuzuarit;
mbrojtsit t tij, pavarsisht a sht mbrojtja e detyrueshme apo fakultative; dhe e
prkthyesit kur sht parapar me ligj. N shqyrtim gjyqsor thirren edhe i dmtuari
dhe prfaqsuesi ligjor ose prfaqsuesi i autorizuar i tij, kurse n procedur ndaj t
559
770
Ejup Sahiti
miturve, prindi i t miturit, prindi adoptues ose kujdestari, prfaqsuesi i organit t

kujdestaris dhe prfaqsuesi i shrbimit sprovues (neni 70 i LDM), por mosardhja e
tyre nuk paraqet parakusht pr mbajtje t shqyrtimit gjyqsor.
Mosardhja e dshmitarit ose e ekspertit, parimisht nuk sht penges pr hapje t
seancs dhe pr fillim t shqyrtimit gjyqsor. Ndodh q ata t vijn n ndrkoh.
Mirpo, kur sht e qart se dshmia e dshmitarit apo konstatimi dhe mendimi i
ekspertit q nuk ka ardhur n shqyrtim gjyqsor sht e rndsishme sa q gjykimi nuk
mund t prfundohet pa t, e n ann tjetr shoqrimi i dshmitarit apo i ekspertit nuk
mund t bhet pr nj koh t shkurtr, shqyrtimi gjyqsor fare nuk do duhej t filloj.
Neni 306 [Mosparaqitja e prokurorit t shtetit n shqyrtim gjyqsor]
Kur prokurori i shtetit nuk paraqitet n shqyrtim gjyqsor t caktuar n
baz t aktakuzs s prokurorit t shtetit, shqyrtimi gjyqsor shtyhet dhe
pr kt gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues e njofton
kryeprokurorin e prokurorit t shtetit.
Prania e prokurorit t shtetit n shqyrtimin gjyqsor t caktuar n baz t aktakuzs s
tij sht parakusht pr mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor. N rast t mosardhjes s
prokurorit t shtetit, mbajtja e shqyrtimit gjyqsor detyrimisht shtyhet. Mosardhja e
prokurorit nuk trheq pasoja procedurale. Ndaj tij, gjyqtari nuk mund t shqiptoj
kurrfar sanksioni. Megjithat, n rrafshin prokurorial mund t ftohet n prgjegjsi pr
shkak t kryerjes s pandrgjegjshme t detyrs s tij. Mbajtja e shqyrtimit gjyqsor pa
pranin e prokurorit t shtetit paraqet shkelje t dispozitave procedurale sipas nenit 384
paragrafi 1 nnparagrafi 1.2.
Pr shkakun e shtyrjes, njoftohet kryeprokurori i prokuroris s shtetit. Ligji pr
Prokurorin e shtetit n nenin 2, paragrafi 1 nnparagrafi 3 me prkufizimin
kryeprokuror nnkupton kreun e zyrs s prokurorit, duke prjashtuar Kryeprokurorin e
shtetit dhe Kryeprokurorin e prokuroris speciale. Prandaj, kryeprokurori i prokurorit
t shtetit, i cili sipas nenit 306 duhet t njoftohet pr mosardhje t prokurorit t shtetit
n shqyrtim gjyqsor, ka t bj me kryeprokurorin e zyrs prkatse t prokuroris.
Sipas praktiks s GjEDNj mospjesmarrja ` prokurorit t shtetit gjat shqyrtimit
gjyqsor sjell deri te shkelja e t drejts pr gjykim t` paanshm nga neni 6 i KEDNj
duke pasur parasysh se n situate t till vjen deri te dyshimi i arsyeshm i t
pandehurit n ushtrim in e funksioneve procedurale t ndjekjes dhe t mbrojtjes. N
lndt Ozetov v. Russia dhe Krivoshapkin v. Russia, gjyqtari shqyrtues, n munges t
prokurorit publik, vet e ka lexuar aktakuzn, ka marr n pyetje t pandehurit dhe ka
ndrmarr veprime t lidhura me procedimin e provave t prokuroris. Konstatimi i
mtejm sht se me veprimin e till nuk sht siguruar kontradiktiviteti i procedurs
dhe se jan przier funksionet e ndjekjes dhe t gjykimit. 560
560
Pavii 1, fq. 847.
771
Ejup Sahiti
Neni 307 [Mosparaqitja e t akuzuarit n shqyrtim gjyqsor]

1.
2.
Kur i akuzuari i thirrur me rregull nuk paraqitet n shqyrtim gjyqsor dhe

nuk e arsyeton mungesn, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues pr t akuzuarin lshon urdhrarrest n pajtim me nenin 175 t
ktij Kodi. Kur i akuzuari nuk mund t sillet menjher, gjyqtari i vetm
gjykues ose trupi gjykues e shtyn shqyrtimin gjyqsor dhe urdhron q i
akuzuari n seancn e ardhshme t sillet me forc. Kur i akuzuari e
arsyeton mungesn para arrestimit t tij, gjyqtari i vetm gjykues ose
kryetari i trupit gjykues e revokon urdhrarrestin.
Kur shihet qartazi se i akuzuari i thirrur me rregull i shmanget paraqitjes
s tij n shqyrtim gjyqsor dhe nuk ekzistojn shkaqe pr paraburgimin e
tij nga neni 187 i ktij Kodi, gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues
mund t caktoj paraburgim pr sigurimin e pranis s t akuzuarit n
shqyrtimin gjyqsor. Ankesa nuk e pezullon ekzekutimin e aktvendimit.
Pr paraburgimin i cili sht caktuar pr kto shkaqe, prshtatshmrisht
zbatohen dispozitat e neneve 185 deri 203 t ktij Kodi. Po qe se
paraburgimi i till nuk hiqet m par, ai zgjat derisa t shpallet aktgjykimi,
por jo m shum se nj (1) muaj.
Paragrafi 1.
Kodi i procedurs penale nuk parasheh mundsin e mbajtjes s shqyrtimit gjyqsor pa
pranin e t akuzuarit. Parimi i drejtprdrejt, parimi gojor dhe e drejta pr mbrojtje
(neni 11) krkojn q i pandehuri t jet i pranishm n shqyrtim gjyqsor n t cilin
merret vendimi pr veprn penale pr t ciln akuzohet.
Supozimi themelor pr prani t t akuzuarit n shqyrtim gjyqsor sht thirrja e tij n
mnyr t rregullt (neni 287). Mosardhja e t akuzuarit pa arsye krijon baz pr
gjyqtarin e vetm gjykues ose kryetarin e trupit gjykues q t ndrmarr masa
shtrnguese ndaj tij. Kur ka gjas se, duke e sjell forcrisht t akuzuarin, do t mund
t zhvillohej shqyrtimi gjyqsor brenda dite, gjyqtari lshon urdhrarrest sipas nenit
175 me t cilin krkon q i akuzuari t sillet forcrisht. Nse i akuzuari nuk mund t
sillet menjher, gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues e shtyn shqyrtimin gjyqsor
dhe urdhron q i akuzuari n seancn e ardhshme t sillet me forc. Urdhrarresti
revokohet nse i akuzuari e arsyeton mungesn para arrestimit t tij.
Paragrafi 2.
Mosardhja e t akuzuarit n shqyrtim, pr arsye lshohet urdhrarresti, nuk
nnkupton doher edhe prirjen e tij q ti shmanget gjykimit. Paragrafi 2 i ktij neni
rregullon situatn kur i akuzuari qartazi i shmanget paraqitjes n shqyrtim gjyqsor. N
kt rast i akuzuari nprmjet aktivitetit dhe sjelljes s caktuar manifeston qllimin e tij
pr tiu shmangur procedurs. Kur kemi t bjm me shmangie t qart sipas ktij
paragrafi sht shtje faktike pr t ciln vendos gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari
i trupit gjykues. N kt drejtim mund t merret situata kur i akuzuari gjendet n shtpi
ose n vend t puns, por kur tentohet kontakti me t del se ai nuk sht aty, kur i
772
Ejup Sahiti
akuzuari sht larguar nga shtpia pikrisht pr shkak se ka pritur se do t sillej

forcrisht n gjykat, kur ai vazhdimisht vjen n gjykat n gjendje t dehur sa q n
situat t till nuk mund t mbahet shqyrtimi, etj.
Pr ta siguruar pranin e t akuzuarit n shqyrtim gjyqsor, kur shihet qartazi se i
akuzuari i ftuar me rregull i shmanget paraqitjes s tij n shqyrtim gjyqsor, gjyqtari
mund t caktoj paraburgimin edhe kur nuk ekzistojn shkaqe pr paraburgim nga neni
187. Pr kt lloj t paraburgimit (paraburgim disiplinor) zbatohen prshtatshmrisht
dispozitat e Kodit lidhur me paraburgimin (nenet 185-203). Zbatimi prshtatshmrisht
do t thot n nj far mnyre prshtatje situats. Pr kt mas paraburgimi, merret
aktvendim ekzekutimin e t cilit ankesa nuk e pezullon ekzekutimin e tij. Koha e
zgjatjes s ktij paraburgimi sht e limituar dhe nuk mund t vazhdohet. Ai mund t
hiqet m hert ose hiqet kur shpallet aktgjykimi, por jo m shum se nj (1) muaj.
Neni 308 [Mosparaqitja e mbrojtsit n shqyrtim gjyqsor]
Kur n shqyrtim gjyqsor nuk paraqitet mbrojtsi i thirrur me rregull dhe
pr arsyet e mosardhjes nuk e njofton gjykatn posa t ket msuar pr ato,
ose nse mbrojtsi lshon shqyrtimin gjyqsor pa lejen e gjyqtarit t vetm
gjykues apo t trupit gjykues, gjykata krkon menjher nga i akuzuari q
t angazhoj mbrojts tjetr. Nse i akuzuari nuk e bn kt, kurse caktimi
i mbrojtsit nuk mund t bhet pa e dmtuar mbrojtjen, shqyrtimi gjyqsor
shtyhet.
Neni 308 ndrlidhet me nenin 11, paragrafi 2 i cili parasheh t drejtn e t pandehurit
n mbrojtje profesionale. Sipas nenit 287 paragrafi 2 kur mbrojtja nuk sht e
detyrueshme, i akuzuari n thirrje udhzohet pr t drejtn e tij n mbrojts, por
shqyrtimi gjyqsor nuk mund t shtyhet nse mbrojtsi nuk vjen n shqyrtimin
gjyqsor ose pr shkak se i akuzuari ka angazhuar mbrojts n shqyrtimin gjyqsor.
Neni 308 m tutje i prpunon kushtet pr mbajtje t shqyrtimit gjyqsor pa mbrojts.
Parakushtet pr nj veprim t till jan: mbrojtsi duhet t jet ftuar pr shqyrtimin
gjyqsor n mnyr t rregullt; pastaj ai t mos ket ardhur n shqyrtim as ta ket
njoftuar gjykatn pr shkaqet e pengimit posa ka marr vesh pr to; apo kur mbrojtsi pa
leje e braktis shqyrtimin (pavarsisht nse braktisja bhet pr shkak t ndonj
angazhimi tjetr t mbrojtsit apo pr shkak t paknaqsis s tij me ndonj vendim t
gjykats). N rast t till, gjykata krkon menjher nga i akuzuari q t angazhoj
mbrojts tjetr.
Mosardhja e mbrojtsit mund t jet moskujdes ose keqprdorim i pozits s
mbrojtsit, i cili n shikim t par duket se e godet t akuzuarin. Por, keqprdorimi
mund t bhet pr ti ndihmuar t pandehurit. T prjashtohet mbrojtja profesionale kur
nuk vjen mbrojtsi sht shtje e thjesht, por konsiderohet zgjidhje e gabuar.
Zgjidhja e drejt do ishte detyrimi i mbrojtsit q detyrn e vet ta kryej me korrektsi
ndaj gjykats, e nse kt nuk e bn, ai ti bart pasojat. sht e vrtet se kjo nuk
mund t arrihet me dnime me gjob (t cilat realisht i mbulon i pandehuri), e aq m
pak vetm duke e njoftuar Odn e avokatve. 561
561
773
Ejup Sahiti
Neni 308 i referohet mosardhjes s mbrojtsit n shqyrtim gjyqsor. Gjithsesi duhet t

bhet dallimi nse sht fjala pr mbrojtje fakultative apo obligative. Shqyrtimi
gjyqsor mund t mbahet pa mbrojts vetm kur mbrojtja sht fakultative dhe gjykata
mon se mungesa e mbrojtsit nuk e dmton mbrojtjen. Kur gjykata, n baz t
autorizimit q ia jep ky nen, ka mbajtur shqyrtimin pa mbrojts, kjo nuk do t thot se
mungesa e mbrojtsit interpretohet se shqyrtimi gjyqsor sht mbajtur pa pranin e
personave t duhur sipas nenit (neni 384 paragrafi 1 nnparagrafi 1.3.).
Krkesa pr angazhim t mbrojtsit tjetr nnkupton ndrprerje pr nj moment t
shqyrtimit gjyqsor. Sidoqoft, nuk sht pun e leht q aty pr aty t angazhohet
mbrojtsi tjetr. I akuzuari nuk ka n disponim avokat tjetr dhe mund t ndodh q
nuk njeh tjetr avokat. N ann tjetr, edhe sikur ta gjente nj avokat tjetr, varsisht
nga ndrlikueshmria e shtjes penale, atij do ti duhej koh pr studim t lnds. E
par nga ky kndvshtrim, me arsye mund t shtrohet pyetja, athua mund t merret
menjher mbrojts tjetr pa e dmtuar mbrojtjen.
Nse i akuzuari tek mbrojta fakultative nuk angazhon mbrojts tjetr, gjyqtari i vetm
gjykues apo trupi gjykues mund t vendos q shqyrtimi gjyqsor t mbahet pa
mbrojts. N rastin kur mbrojtja sht obligative gjykimi nuk mund t mbahet pa
pranin e mbrojtsit. Edhe n rastin kur nuk ka ardhur mbrojtsi i caktuar sipas detyrs
zyrtare, gjykata cakton mbrojtsin tjetr. Caktimi i mbrojtsit tjetr nga ana e gjykats
mund t vije n shprehje nse mbrojtsi q mungon pa arsye ka qen i caktuar sipas
detyrs zyrtare. Te mbrojtja obligative kur i akuzuari nuk merr mbrojts tjetr,
shqyrtimi gjyqsor shtyhet.
Neni 309 [Mosparaqitja e dshmitarit apo ekspertit n shqyrtim gjyqsor]
1.
2.
Kur dshmitari ose eksperti i thirrur me rregull nuk paraqitet n shqyrtim

gjyqsor pa arsye, gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues mund t
urdhroj sjelljen e tij t menjhershme me forc.
Shqyrtimi gjyqsor mund t filloj edhe pa pranin e dshmitarit ose
ekspertit t thirrur. N rast t till, gjyqtari i vetm gjykues ose trupi
gjykues gjat shqyrtimit gjyqsor vendos nse shqyrtimi gjyqsor duhet t
vazhdoj ose t ndrpritet apo t shtyhet pr shkak t mungess s
dshmitarit ose t ekspertit.
Paragrafi 1.
Gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues mund t urdhroj sjelljen me forc t
dshmitarit ose t ekspertit i cili pa arsye nuk paraqitet n shqyrtimin gjyqsor.
Paragrafi 2.
Prania e dshmitarit ose e ekspertit n fillim t seancs kryesore nuk sht kusht i
domosdoshm pr fillim t shqyrtimit gjyqsor. Shqyrtimi mund t filloj edhe pa
pranin e dshmitarve ose t ekspertve t ftuar. Pr mosardhjen e tyre vendoset gjat
shqyrtimit gjyqsor. Kshtu gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues mund t vendos
q t lexohet deklarimi i dshmitarit ose konstatimi dhe mendimi i ekspertit, nse jan
774
Ejup Sahiti
plotsuar kushtet nga neni 338. Pr shkak t mosardhjes s dshmitarit ose t ekspertit
t ftuar n mnyr t rregullt, gjykata mund ta ndrpret (e t urdhroj sjelljen me
force) apo ta shtyj shqyrtimin gjyqsor (kur konsiderohet se sigurimi i dshmis s
dshmitarit ose i mendimit t ekspertit nprmjet marrjes s n pyetje n mnyr t
drejtprdrejt sht e rndsishme pr zgjidhjen e shtjes penale.
5. Shtyrja dhe ndrprerja e shqyrtimit gjyqsor
Duke u mbshtetur n rndsin e shqyrtimit gjyqsor pr procedur penale krkohet
q shqyrtimi gjyqsor t rrjedh n kontinuitet ashtu q menjher pas prfundimit t tij,
t shpallet aktgjykimi. Nj rrjedh t till t shqyrtimit gjyqsor e krkon parimi i
ekonomizimit procedural dhe parimi i drejtprdrejt, i cili krkon q t gjitha provat t
cilat shrbejn si baz pr aktgjykim, brenda mundsis, t administrohen n gjykat
nprmjet burimit t provs apo ato t paraqiten n origjinal. Mirpo, pr shkaqe t
caktuara shqyrtimi gjyqsor megjithat mund t shtyhet me aktvendim t gjyqtarit t
vetm gjykues ose t trupit gjykues ose t ndrpritet.
Kodi i procedurs penale n nenet 310-314 rregullon arsyet pr shtyrjen e shqyrtimit
gjyqsor, ndryshimin e prbrjes s trupit gjykues gjat shtyrjes, ndrprerjen e
shqyrtimit gjyqsor, ndryshimin e prbrjes s trupit gjykues pr shkak t mungess s
kompetencs, dhe prcakton kohn pr prfundim t shqyrtimit gjyqsor.
Neni 310 [Arsyet pr shtyrjen e shqyrtimit gjyqsor]
1.
2.
3.
Prve rasteve t prcaktuara me kt Kod, shqyrtimi gjyqsor mund t

shtyhet me aktvendim t gjyqtarit t vetm gjykues apo t trupit gjykues,
kur duhet mbledhur prova t reja ose kur gjat shqyrtimit gjyqsor
vrtetohet se tek i akuzuar, pas kryerjes s veprs penale sht paraqitur
rregullim ose paaftsi mendore e prkohshme ose kur ekzistojn pengesa
t tjera pr zbatim t suksesshm t shqyrtimit gjyqsor.
Kur sht e mundur, n aktvendim me t cilin shtyhet shqyrtimi gjyqsor
caktohet dita dhe ora e vazhdimit t shqyrtimit gjyqsor. Me t njjtin
aktvendim, gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues mund t urdhroj
mbledhjen provave t cilat me kalimin e kohs mund t humbin.
Kundr aktvendimit nga paragrafi 2 i ktij neni nuk lejohet ankes.
Paragrafi 1.
Kodi i procedurs penale n nenet 291, 302 paragrafi 3, nenet 306, 308, 309 paragrafi
2, neni 326 paragrafi 6, neni 350 paragrafi 3, neni 351 paragrafi 2, neni 511 paragrafi 2,
ka parapar situata procedurale t posame kur shqyrtimi gjyqsor nevojitet t
ndrpritet ose t shtyhet. Me qen se me prcaktimin e situatave procedurale ku mund
t ndrpritet ose t shtyhet shqyrtimi gjyqsor sipas neneve t siprprmendura, nuk
jan shter t gjitha situatat procedurale t mundshme dhe t nevojshme ku mund t
shtyhet shqyrtimi gjyqsor, neni 310 m tutje prcakton arsyet pr shtyrjen e shqyrtimit
gjyqsor.
775
Ejup Sahiti
Si arsye t cilat e imponojn nevojn pr shtyrje t shqyrtimit gjyqsor paraqitn

nevoja pr mbledhjen e ndonj prove t re, bie fjala nevoja pr prgatitjen e mbrojtjes
(kur ka ardhur deri te ndryshimi ose zgjerimi i aktakuzs), ose kur gjat shqyrtimit
gjyqsor vrtetohet se te i akuzuari, pas kryerjes s veprs penale sht paraqitur
rregullim ose paaftsi mendore e prkohshme ose kur ekzistojn pengesa t tjera pr
zbatim t suksesshm t shqyrtimit gjyqsor.
Ndrprerja, prkatsisht shtyrja e shqyrtimit gjyqsor, pr mbledhjen e ndonj prove t
re mund t bhet me propozim t palve, t dmtuarit dhe me iniciativ t trupit
gjykues (neni 329 paragrafi 4). Prova e re e propozuar gjithsesi duhet t kt t bj me
vrtetim t fakteve t rndsishme q e prbjn figurn e veprs penale.
Edhe paraqitja e rregullimit ose paaftsis mendore t prkohshme si arsye pr shtyrje
t shqyrtimit gjyqsor patjetr duhet t verifikohet nga ana e ekspertit t psikiatris
gjyqsore.
Pengesat tjera t cilat mund t ojn deri te shtyrja mund t jen t ndryshme si p. sh.:
smundja e papritur e antarit t trupit gjykues n shtjen ku nuk ka pasur gjyqtar
zvendsues, aprovimi i krkess pr prjashtim t gjyqtarit, nevoja pr prgatitje
(njoftim me lndn penale) t gjyqtarit t posa caktuar, pamundsia e dorzimit t
thirrjes te t akuzuarit, pengimi q n shqyrtim t marr pjes eksperti etj.
Paragraft 2 dhe 3.
Pr shtyrje t shqyrtimit gjyqsor vendos gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues me
aktvendim me t cilin, sipas mundsis, caktohet edhe dita kur duhet t vazhdohet
shqyrtimi gjyqsor. Mirpo, kur ka nevoj t mblidhen provat t cilat me kalimin e
kohs do t humbnin (p.sh. dshmitari sht i smur rnd, etj.), ather gjyqtari i
vetm gjykues e merr provn e till, ndrsa trupi gjykues urdhron marrjen e provs s
till, t ciln sipas rregullit e procedon kryetari i trupit gjykues.
Kundr aktvendimit pr shtyrje t shqyrtimit gjyqsor nuk lejohet ankes.
Neni 311 [Ndryshimi i prbrjes s trupit gjykues gjat shtyrjes]
1.
2.
3.
776
Kur prbrja e trupit gjykues sht ndryshuar, shqyrtimi gjyqsor i shtyr

fillon rishtas. Por, n rastin e till, trupi gjykues pas dgjimit t palve
mund t vendos q dshmitart dhe ekspertt t mos merren srish n
pyetje dhe t mos bhet kqyrja e re e vendit, por t lexohen deklarimet e
dshmitarve dhe ekspertve t dhna n shqyrtimin e mparshm gjyqsor
apo t lexohet procesverbali i kqyrjes s vendit.
Kur prbrja e trupit gjykues nuk ka ndryshuar, shqyrtimi gjyqsor i
shtyr vazhdohet para t njjtit trup gjykues dhe kryetari i trupit gjykues
shkurtimisht paraqet rrjedhn e shqyrtimit gjyqsor t mparshm. Por,
edhe n kt rast, trupi gjykues mund t caktoj q shqyrtimi gjyqsor t
filloj rishtas.
Kur shtyrja ka zgjatur m shum se tre muaj ose kur shqyrtimi gjyqsor
mbahet para nj kryetari tjetr t trupit gjykues, shqyrtimi gjyqsor duhet
t filloj rishtas dhe prsri t shqyrtohen t gjitha provat.
Ejup Sahiti
Paragrafi 1.
shtja e vazhdimit t shqyrtimit gjyqsor t shtyr sht rregulluar varsisht nga
prbrja e trupit gjykues q e vazhdon at ose nga kohzgjatja pr t ciln sht shtyr
shqyrtimi gjyqsor, kshtu q shqyrtimi i shtyr duhet t filloj rishtazi ose mund t
vazhdohet aty ku ka mbetur. Esenca e prmbajtjes s paragrafit 1 t ktij neni sht q
t sigurohet kontinuiteti i shqyrtimit gjyqsor ku duhet t vij n shprehje parimi i
drejtprdrejt. Pr kt arsye, parashihet q kur prbrja e trupit gjykues sht
ndryshuar, shqyrtimi gjyqsor i shtyr, sipas rregullit, fillon rishtas. Trupi gjykues i
ndryshuar mund t nnkuptoj ndryshim t t gjith trupit gjykues ku formohet trup i
ri gjykues, ndryshimin e kryetarit t trupit gjykues ose ndryshimin e antarit/antarve
t trupit gjykues. N dy rastet e para shqyrtimi i shtyr fillon rishtazi. N rastin kur
sht ndryshuar antari i trupit gjykues, shqyrtimi gjithashtu fillon rishtazi, por trupi
gjykues pas dgjimit t palve mund t vendos q dshmitart dhe ekspertt t mos
merren srish n pyetje dhe t mos bhet kqyrja e re e vendit, por t lexohen
procesverbalet nga shqyrtimi i mparshm.
Mundsin ligjore, t parapar n nenin 338 paragrafi 1 nnparagrafi 3, me t ciln
parashihet mundsia q palt t heqin dor nga dgjimi i drejtprdrejt i dshmitarit ose
ekspertit dhe pajtimi q t lexohen procesverbalet e mparshme, nuk duhet identifikuar
me mundsin e leximit t procesverbaleve sipas paragrafit 1 t nenit 311.
Ndrrimi i prokurorit t shtetit, i mbrojtsit, i prfaqsuesit procedural, i prkthyesit
ose i procesmbajtsit nuk ka ndikim n vazhdimin e shqyrtimit gjyqsor.
N qoft se shqyrtimi gjyqsor i shtyr sht mbajtur me trup gjykues t ndryshuar dhe
merret aktgjykimi pa e prsritur (drejtprdrejt apo trthort) mbledhjen e provave,
ekziston shkelje esenciale nga neni 384 paragrafi 1 nnparagrafi 1, sepse n marrjen e
aktgjykimit ka marr pjes antari i trupit gjykues i cili nuk ka marr pjes n shqyrtim
gjyqsor (VS Slovenije K. 62/69, dt. 21. III 1969). Shqyrtimi gjyqsor prbn trsi
nga hapja e seancs kryesore deri te prfundimi i shqyrtimit gjyqsor, pavarsisht se a
ka pasur shtyrje t shqyrtimit ose jo, e n situat t till t gjith gjyqtart nuk kan
prezantuar gjat gjith shqyrtimit. Pr shkelje t till gjykata kujdeset sipas detyrs
zyrtare (VSS K. 219/57). 562
Paragrafi 2.
Paragrafi 2 i ktij neni i referohet situats kur shqyrtimi gjyqsor i shtyr vazhdon me
t njjtin trup gjykues. N rast t till kryetari i trupit gjykues shkurtimisht paraqet
rrjedhn e shqyrtimit gjyqsor t mparshm, ndonse trupi gjykues mund t caktoj q
shqyrtimi gjyqsor t filloj rishtas.
Paragrafi 3.
Dispozita e paragrafit 3 prcakton dy situata kur shqyrtimi gjyqsor i shtyr duhet t
filloj rishtas, me rast prsri duhet t shqyrtohen t gjitha provat. Rasti i par ka t
bj me situatn kur shtyrja ka zgjatur m shum se tre muaj, dhe rasti i dyt kur
shqyrtimi gjyqsor mbahet para nj kryetari tjetr t trupit gjykues.
562
777
Ejup Sahiti
Kur shqyrtimi gjyqsor fillon rishtazi, pjesmarrsit procedural kan mundsi ti

ushtrojn t gjitha t drejtat q i kishin n shqyrtimin gjyqsor t mparshm.
Neni 312 [Ndrprerja e shqyrtimit gjyqsor]
1.
2.
3.
Prve rasteve t prcaktuara me kt Kod, gjyqtari i vetm gjykues ose

kryetari i trupit gjykues mund t ndrpres shqyrtimin gjyqsor pr
pushim pr shkak t kalimit t orarit t puns, pr t lejuar nj koh t
shkurtr q t sigurohet prov konkrete ose pr prgatitjen e akuzs apo
mbrojtjes.
Shqyrtimi gjyqsor i ndrprer gjithmon vazhdon para t njjtit gjyqtar t
vetm gjykues apo trup gjykues.
Kur shqyrtimi gjyqsor nuk mund t vazhdoj para t njjtit trup gjykues,
ose kur ndrprerja e tij zgjat m tepr se tet dit, ather zbatohen
dispozitat nga neni 311 i ktij Kodi.
Paragrafi 1.
Ndrprerja e shqyrtimit gjyqsor bhet pr nj koh t shkurtr kur ekziston ndonjra
prej arsyeve t prmendura n kt paragraf.
Paragraft 2 dhe 3.
Shqyrtimi i ndrprer vazhdohet para t njjtit gjyqtar t vetm gjykues apo trup
gjykues. Po q se ka ndryshuar prbrja e trupit gjykues apo ndrprerja zgjat m tepr
se tet dit, veprohet si me rastin e shtyrjes s shqyrtimit.
Neni 313 [Ndryshimi i prbrjes s trupit gjykues pr shkak t mungess
s kompetencs]
Kur gjat shqyrtimit gjyqsor t drejtuar nga gjyqtari i vetm gjykues,
faktet n t cilat bazohet akuza tregojn se pr shqyrtimin e asaj vepre
penale sht kompetent trupi gjykues prej tre gjyqtarve, gjykimi i kalohet
trupit prkats n kuadr t gjykats themelore dhe shqyrtimi gjyqsor
fillon rishtas.
Shqyrtimi gjyqsor caktohet n baz t aktakuzs s prokurorit t shtetit. Nj prej
elementeve prbrse t aktakuzs sht emrtimi ligjor i veprs penale (neni 241
paragrafi 1, nnparagrafi 1.5.), n baz t t cilit caktohet kompetenca funksionale e
gjykats. Andaj, kur me rastin e zhvillimit t shqyrtimit gjyqsor t drejtuar nga
gjyqtari i vetm gjykues, faktet n t cilat bazohet akuza tregojn se pr shqyrtimin e
asaj vepre penale sht kompetent trupi gjykues prej tre gjyqtarve, gjykimi i kalohet
trupit prkats n kuadr t gjykats themelore dhe shqyrtimi gjyqsor fillon rishtas.
Fjala akuz nnkupton aktakuzn, ndrsa fjalt trup prkats nnkupton trupin gjykues
prej tre gjyqtarve i cili gjykon shtjet t cilat jan n kompetenc t Departamentit
pr krime t rnda n gjykatn themelore.
778
Ejup Sahiti
Neni 314 [Koha pr prfundimin e shqyrtimit gjyqsor]

1.
2.
3.
Prve n rastet kur gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues shtyn
shqyrtimin gjyqsor nga neni 310, shqyrtimi gjyqsor duhet t prfundoj
brenda ktyre afateve kohore:
1.1. Nse shqyrtimit gjyqsor mbahet para gjyqtarit t vetm gjykues,
shqyrtimi gjyqsor duhet t prfundohet brenda 90 ditsh, prve
nse gjyqtari i vetm gjykues nxjerr aktvendim t arsyetuar pr
vazhdimin e kohs pr shqyrtim gjyqsor pr shkak t ndonjrs prej
arsyeve nga paragrafi 2.
1.2. Nse shqyrtimit gjyqsor mbahet para trupit gjykues, shqyrtimi
gjyqsor duhet t prfundohet brenda 120 ditsh, prve nse trupi
gjykues nxjerr aktvendim t arsyetuar pr vazhdimin e kohs pr
shqyrtim gjyqsor pr shkak t ndonjrs prej arsyeve nga paragrafi
2.
Shqyrtimi gjyqsor mund t vazhdohet me aktvendimin t arsyetuar nga
paragrafi 1 kur ekzistojn rrethana t cilat krkojn m shum koh,
prfshir por pa u kufizuar n:
2.1. Numr t shumt t dshmitarve;
2.2. Dshmia e nj apo m shum dshmitarve sht shum e gjat;
2.3. Numri i provave sht jashtzakonisht i madh;
2.4. Siguria e shqyrtimit gjyqsor bn t nevojshme vazhdimin.
Shqyrtimi gjyqsor mund t vazhdohet pr tridhjet dit pr secilin
aktvendim nga paragrafi 1.
Paragraft 1 dhe 2.
Afatet e parapara n nenin 314 t KPP prkitazi me prfundimin e shqyrtimit gjyqsor
kan pr qllim azhurnimin e rrjedhs s shqyrtimit n mnyr q gjykimi t
prfundoj brenda nj afati t arsyeshm.
Sipas paragrafit 1, me prjashtim t rasteve kur shqyrtimi gjyqsor sht shtyr sipas
nenit 310, shqyrtimi gjyqsor parimisht duhet t prfundoj brenda afateve kohore
prej:
a) 90 ditsh kur shqyrtimi gjyqsor mbahet para gjyqtarit t vetm gjykues, dhe
b) 120 ditsh kur shqyrtimi gjyqsor mbahet para trupit gjykues.
Kur ekziston ndonjra prej rrethanave t parapara n paragrafin 2 t ktij neni, t cilat
krkojn m shum koh, afati prej 90 prkatsisht prej 120 ditsh mund t vazhdohet
me aktvendim t gjyqtarit t vetm gjykues prkatsisht t trupit gjykues edhe pr
tridhjet dit (paragrafi 3).
Paragrafi 3.
Si rrethana q arsyetojn vazhdimin e shqyrtimit gjyqsor prtej afateve t caktuara n
paragrafin 1, paragrafi 2 prmend disa rrethana q kan t bjn me mbledhjen e
provave (numri i shumt t dshmitarve; dshmia e nj apo m shum dshmitarve
sht shum e gjat; numri i madh i provave), dhe me sigurin e shqyrtimit gjyqsor.
779
Ejup Sahiti
6. Procesverbali i shqyrtimit gjyqsor

Procedura penale dhe shqyrtimi gjyqsor si pjes e atij procesi, zhvillohet sipas parimit
gojor, i cili kombinohet me parimin me shkrim. Zbatimi i parimit me shkrim n
procedur penale sjell deri te hartimi i shkresave penale t ndryshme. Shkresat penale
paraqesin gjurm me shkrim t veprimeve procedurale, t cilat e prbjn dosjen e
lnds penale. Pr gjith veprimtarin q zhvillohet n shqyrtim gjyqsor prpilohet
procesverbali me shkrim i shqyrtimit gjyqsor.
Procesverbali i shqyrtimit gjyqsor ka rndsi pr gjykatn e shkalls s par pr t
kontrolluar n kohn q jep aktgjykimin, saktsin e prshtypjeve lidhur me faktet e
caktuara, veanrisht n rastin kur shqyrtimi gjyqsor nuk ka prfunduar n nj seanc.
Mirpo, procesverbali i shqyrtimit gjyqsor ka rndsi t veant pr gjykatn e
shkalls s dyt (dhe eventualisht t tret) e cila, n baz t mjetit t rregullt ose t
jashtzakonshm juridik, verifikon saktsin e prfundimeve t gjykats s shkalls s
par nprmjet shqyrtimit t shkresave.
Neni 315 [Procesverbali i shqyrtimit gjyqsor]
1.
2.
3.
4.
5.
Procesverbali i shqyrtimit gjyqsor duhet t prpilohet me shkrim. N

procesverbal duhet t shnohet thelbi i rrjedhs s shqyrtimit gjyqsor.
Prve ksaj, shqyrtimi gjyqsor regjistrohet n mnyr audio ose video ose
n mnyr stenografike, prve nse ka shkaqe t arsyeshme pr t mos
br nj gj t till.
Procesverbali i shqyrtimit gjyqsor prfshin kopjen e transkriptit t
regjistrimit audio t shqyrtimit gjyqsor dhe shnimin mbi rrjedhn e
shqyrtimit gjyqsor, pjest kryesore t tij dhe vendimet e marra, si
parashihet n nenet 317, 318 dhe 319 t ktij Kodi.
Kur i akuzuari sht dnuar me burgim ose pas paralajmrimit t
paraqitjes s ankess n nj shkall m t lart, regjistrimet audio ose video
t shqyrtimit gjyqsor prshkruhen trsisht brenda tri ditve t puns nga
prfundimi i shqyrtimit gjyqsor. Ky afat mund t zgjatet nga gjyqtari i
vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues kur ekzistojn rrethana t
arsyeshme pr nj afat prej pesmbdhjet ditve. Gjyqtari i vetm gjykues
ose kryetari i trupit gjykues rishikon dhe konfirmon prshkrimin dhe at e
vendos n procesverbal si pjes prbrse t procesverbalit t shqyrtimit
gjyqsor.
Pr mnyrn e regjistrimit t shqyrtimi gjyqsor vendos gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues.
Paragraft 1 deri 3.
Neni 204 paragrafi 1 i KPP parasheh q pr do veprim t ndrmarr gjat procedurs
penale shkruhet procesverbal n t njjtn koh kur ushtrohet veprimi, e kur kjo nuk
sht e mundur, ather shkruhet menjher pas ksaj. Nenet 204-212 prmbajn
dispozita t cilat rregullojn prmbajtjen, ruajtjen, shqyrtimin dhe format e ndryshme t
780
Ejup Sahiti
procesverbaleve. M tutje nenet 213-214 rregullojn mundsin e shikimit t

procesverbaleve dhe t shkresave t lnds.
Shqyrtimi gjyqsor paraqet nj trsi procedurale, t prbr nga nj mori veprimesh t
subjekteve procedural. N procesverbal t shqyrtimit gjyqsor duhet t shnohen t
gjitha veprimet q jan ndrmarr dhe forma n t ciln ato jan ndrmarr. Aty hyjn:
1. Konstatimet: pr hapjen e seancs, pr paraqitje t shkurtr t rrjedhs s shqyrtimit
t mparshm n rastin nga neni 311, pr shqyrtimin e provave, pr komunikimin e
rezultatit t provave t proceduara jasht shqyrtimit gjyqsor, pr leximin e akteve dhe
t konstatimeve t tjera pr t cilat ligji krkon q t futen n procesverbal; 2.
Propozimet (pr sa u prket provave etj.) dhe aktet dispozitive t palve dhe t
pjesmarrsve procedural (trheqja nga akuza, ndryshimi i akuzs etj.), dhe
prmbajtja thelbsore e deklarimeve t palve. 3. urdhrat dhe t gjitha aktvendimet q
merren gjat rrjedhs s shqyrtimit gjyqsor 563 dhe dipozitivi i aktgjykimit.
N procesverbal t shqyrtimit gjyqsor duhet t shnohet thelbi i rrjedhs s shqyrtimit
gjyqsor.
Prve ksaj shqyrtimi gjyqsor mund t regjistrohet n mnyr auditive ose vizuale
ose n mnyr stenografike. Me at rast procesverbali i shqyrtimit gjyqsor prmban
edhe pjesn e shkruar t incizimit auditiv ose vizual ose t shnimit stenografik.
Paragrafi 4 dhe 5.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues vendos pr mnyrn e regjistrimit
t shqyrtimi gjyqsor.
N rastin kur sht lejuar regjistrimi audio ose video i shqyrtimit gjyqsor dhe i
akuzuari sht dnuar me burgim, regjistrimet e tilla duhet t prshkruhen trsisht n
procesverbal brenda tri ditve t puns nga prfundimi i shqyrtimit gjyqsor. Kur
ekzistojn rrethana t arsyeshme afati mund t zgjatet nga gjyqtari i vetm gjykues ose
kryetari i trupit gjykues pr nj afat prej pesmbdhjet ditve.
Rrethan e arsyeshme mund t jet fakti se n at shtje penale ka shum regjistrime
teknike sa q prshkrimi i tyre nuk mund t bhet brenda afatit tre ditsh etj. Paragrafi
4 i ktij neni, prshkrimin e regjistrimeve teknike e lidh edhe me paralajmrimin e
paraqitjes s ankess n nj gjykat m t lart. sht e qart se edhe ktu kemi t
bjm me lshim t ligjvnsit pr ta hequr kt pjes t fjalis nga kjo dispozit, sepse
Kodi tani n fuqi nuk e ka akceptuar institutin e paralajmrimit t ankess.
Teksti i prshkruar i regjistrimit teknik shikohet dhe konfirmohet nga gjyqtari dhe
pastaj i bashkngjitet procesverbalit t shqyrtimit gjyqsor si pjes prbrse e tij.
Neni 316[ Procesverbali tekstual]
1.
2.
563
Kur shqyrtimi gjyqsor regjistrohet vetm me shkrim, gjyqtari i vetm

gjykues ose kryetari i trupit gjykues, me propozim t pals ose sipas detyrs
zyrtare, mund t urdhroj q deklarimet q i konsideron t nj rndsie t
veant t prfshihen tekstualisht n procesverbal.
Kur sht e nevojshme, dhe veanrisht kur deklarimi sht shnuar
tekstualisht n procesverbal, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
781
Ejup Sahiti
gjykues mund t urdhroj q pjes t caktuara t procesverbalit t lexohen

menjher. Deklarimet e regjistruara tekstualisht lexohen menjher kur
krkon pala, mbrojtsi ose personi deklarimi i t cilit sht prfshir n
procesverbal.
Paragrafi 1.
Si sht pa m prpara, neni 315 paragrafi 1 si form themelore e regjistrimit t
shqyrtimit gjyqsor kaparapar formen me shkrim t procesverbalit n t cilin shnohet
thelbi i prmbajtjes s veprimevet ndrmarrura. Gjyqtari i vetm gjykues ose kryeteri
i trupit gjykues i dikton procesmbajtsit prmbajtjen q duhet shnuar n procedverbal.
Mirpo, n at rast gjyqtari, me propozim t pals ose sipas detyrs zyrtare, mund t
urdhroj q deklarimet q i konsideron t nj rndsie t veant t prfshihen
tekstualisht n procesverbal.
Shnimin e tekstit (fjal pr fjal) t deklaratave, t cilat konsiderohen t nj rndsie
t veant, do t duhej praktikuar n rastet kur deklarimi prmban fjalt q jan
element i veprs penale, si p.sh. te vepra penale nxitja e prarjes ose mos durimit
kombtar, racor, fetar ose etnik nga neni 147 t KP; ose kur sht fjala pr shtje
profesionale, pr terminologji profesionale t ciln gjyqtari nuk e njeh, ashtu q diktimi
i tyre nga ana e tij do t ndryshonte kuptimin, ose do t shprehte n mnyr jo t plot
at q i akuzuari, dshmitari ose eksperti e ka deklaruar, etj.
Paragrafi 1 i nenit 316 ndrlidhet edhe me nenin 204 paragrafi 4 i cili personit q
merret n pyetje i lejon t drejtn q personalisht ti jap prgjigjet n procesverbal, e
drejt e cila mund t kufizohet n rast keqprdorimi. Duke vepruar ksisoj sigurohet
besueshmri m e madhe e deklarimit, ndonse zbatimi i metods s till krkon m
shum koh.
Pr mbajtje t rregullt dhe pr prmbajtjen e procesverbalit sht prgjegjs gjyqtari i
vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues. Ai prcakton ka duhet t shkruhet n
procesverbal. Procesmbajtsi duhet t shnoj n procesverbal krejt at q i dikton ose
urdhron gjyqtari.
Paragrafi 2.
Me qllim q t verifikohet nse n procesverbal sht shnuar deklarata tekstualisht
si sht thn bhet leximi i procesverbalit ose i pjess s tij. Leximin mund ta
urdhroj gjyqtari, por kur leximin e tij e krkon pala, mbrojtsi ose personi deklarimi i
t cilit sht prfshir n procesverbal, deklarimet e regjistruara tekstualisht lexohen
menjher.
Neni 317 [Kontrollimi, korrigjimi dhe nnshkrimi i procesverbalit t shqyrtimit
gjyqsor, shqyrtimit fillestar dhe shqyrtimit t dyt]
1.
782
Procesverbali i shqyrtimit gjyqsor, shqyrtimit fillestar dhe shqyrtimit t

dyt prfundohet me mbarimin e seancs. Ai nnshkruhet nga procesmbajtsi, gjyqtari i vetm gjykues, kryetari i trupit gjykues dhe palt e
pranishme.
Ejup Sahiti
2.
3.
4.
Palt kan t drejt t kontrollojn procesverbalin e prfunduar dhe pjest

shtojc, t bjn komente mbi prmbajtjen dhe t krkojn korrigjimin e
tij.
Korrigjimet e emrave t shnuar gabimisht, t numrave jo t sakt dhe t
gabimeve t qarta n shkrim mund t bhen me urdhrin e gjyqtarit t
vetm gjykues ose kryetarit t trupit gjykues sipas detyrs zyrtare apo sipas
propozimit t pals ose t personit q merret n pyetje. Korrigjime ose
shtesa t tjera n procesverbal mund t urdhrohen vetm nga gjyqtari i
vetm gjykues ose trupi gjykues.
Komentet dhe propozimet e palve lidhur me procesverbalin, si dhe
korrigjimet dhe ndryshimet n procesverbal prfshihen si shtojc n
procesverbalin e prfunduar. N shtojc shnohen arsyet e mospranimit t
sugjerimeve dhe komenteve t caktuara. Shtojcn e procesverbalit e
nnshkruajn procesmbajtsi dhe gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i
trupit gjykues.
Paragrafi 1.
Paragrafi 1 i ktij neni trajton procesverbalet e shqyrtimit fillestar dhe t shqyrtimit t
dyt n mnyr t njjt sikurse procesverbalin e shqyrtimit gjyqsor.
Seanca kryesore fillon me hapjen e seancs dhe prfundon me komunikimin e
aktgjykimit dhe dhnien e udhzimit palve pr mjetin juridik (neni 314). Me
prfundimin e seancs, patjetr duhet t prfundoj dhe t nnshkruhet procesverbali i
shqyrtimit gjyqsor. Dispozita e nenit 204, e cila i mundson organit procedues q vet
ta shkruaj procesverbalin pas ushtrimit t veprimit procedural, nuk vlen pr
procesverbalin e shqyrtimit gjyqsor.
Procesverbalin e shqyrtimit gjyqsor e nnshkruajn gjyqtari i vetm gjykues
prkatsisht kryetari i trupit gjykues dhe palt e pranishme. Nnshkrimi i
procesverbalit edhe nga ana e palve sht n funksion t kufizimit t mundsis s
keqprdorimit eventual t tij.
Paragraft 2 dhe 3.
Gjyqtari i dikton me z procesmbajtsit at q duhet ta shnoj n procesverbal, me ka
sigurohet kontrollimi i procesverbalit nga ana e t pranishmve, andaj nuk ka nevoj t
lexohet procesverbali doher. Por palt kan t drejt t kontrollojn procesverbalin e
prfunduar dhe pjest e shtojcs. Kontrollimi i prmbajtjes s procesverbalit realizohet
nprmjet leximit t tij. Prandaj me krkes t pals duhet t mundsohet leximi i
procesverbalit ose i pjesve t tij n fund t shqyrtimit gjyqsor. Shikuar realisht, palt
kan mundsi t bjn komente edhe me rastin e diktimit t procesverbalit. Me rastin e
leximit t procesverbalit, palt mund t bjn komente mbi prmbajtjen dhe t krkojn
korrigjimin e tij. Vrejtjet ndaj procesverbalit mund t bhen si pr sa i prket asaj ka
sht shnuar n procesverbal, ashtu edhe pr at q nuk sht shnuar. Ndryshe,
komentet dhe vrejtjet mund t jen t natyrs formale (gabime t qarta) dhe materiale.
Materiale jan ato t cilat, nse aprovohen, e ndryshojn n thelb prmbajtjen e
783
Ejup Sahiti
deklarats s ndonj subjekti, dhe si t tilla mund t ken ndikim si n shtjet faktike
ashtu edhe n ato juridike q jan t rndsishme pr marrjen e vendimit.
Gjat shkrimit t procesverbalit, mund t prvidhen gabime n emra, n numra ose
gabime t qarta n shkrim. Gabimet e tilla i korrigjon gjyqtari i vetm gjykues ose
kryetari i trupit gjykues sipas detyrs zyrtare apo sipas propozimit t pals ose t
personit q merret n pyetje.
Pavarsisht me iniciativ t kujt bhen korrigjime t procesverbalit, t cilat i
bashkngjiten si shtojc, fakti se sht br korrigjimi duhet t shnohet n
procesverbal brenda kohs n t ciln shkruhet procesverbali i shqyrtimit gjyqsor n
mnyr q t dihet kush dhe me far qllimi i ka br ato.
Paragrafi 4.
Komentet dhe propozimet e palve lidhur me procesverbalin, t miratuara nga ana e
gjyqtarit, si dhe korrigjimet dhe ndryshimet q i bhen procesverbalit, prfshihen si
shtojc n procesverbalin e prfunduar. N shtojc shnohen gjithashtu arsyet e
mospranimit t sugjerimeve dhe komenteve t caktuara. Pr dallim nga procesverbali i
shqyrtimit gjyqsor, t cilin e nnshkruajn edhe palt e pranishme, shtojcn e
procesverbalit e nnshkruajn vetm procesmbajtsi dhe gjyqtari i vetm gjykues apo
kryetari i trupit gjykues.
Neni 318 [Prmbajtja e procesverbalit t shqyrtimit gjyqsor]
1.
2.
3.
784
Pjesa hyrse e procesverbalit t shqyrtimit gjyqsor duhet t prfshij:

gjykatn ku mbahet shqyrtimi gjyqsor, numrin e lnds, vendin dhe kohn
e seancs, emrin e gjyqtarit t vetm gjykues ose kryetarit t trupit gjykues,
t antarve t trupit gjykues, t procesmbajtsit, prokurorit t shtetit, t
akuzuarit dhe mbrojtsit t tij, t dmtuarit dhe prfaqsuesit t tij ligjor
ose prfaqsuesit t autorizuar, mbrojtsit t viktims dhe emrin e
prkthyesit, veprn penale q shqyrtohet dhe nse dgjimi zbatohet n
shqyrtim gjyqsor t hapur apo t mbyllur.
Procesverbali veanrisht prfshin t dhnat vijuese: identifikimin e
aktakuzs, nse prokurori i shtetit e ka ndryshuar apo e zgjeruar
aktakuzn, cilat propozime jan br nga palt dhe ka sht vendosur pr
to nga gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues ose trupi
gjykues, cilat prova jan paraqitur, nse provat ose shkrimet e tjera jan
lexuar ose nse regjistrimi audio dhe regjistrimet tjera jan riprodhuar, si
dhe komentet e palve pr kt. Nse publiku prjashtohet nga shqyrtimi
gjyqsor, n procesverbal shnohet se gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari
i trupit gjykues ka paralajmruar t pranishmit pr pasojat e zbulimit t
paautorizuar t informacionit t fsheht q e kan msuar n shqyrtimin
gjyqsor.
N procesverbal prfshihet vetm prmbajtja kryesore e deklarimit t
prokurorit, akuzuarit, dshmitarve dhe ekspertve. Me krkes t pals,
gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues urdhron leximin e
nj deklarimi t mparshm ose ndonj pjese t tij nga procesverbali.
Ejup Sahiti
4.
Me krkes t pals, n procesverbal shnohet edhe pyetja ose prgjigjja e

refuzuar si e palejueshme nga gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues.
Paragrafi 1.
Dispozita e ktij neni bashk me nenin 319 prcakton n mnyr t qart ka prmban
procesverbali i shqyrtimit gjyqsor. N paragrafin 1 t ktij neni konkretisht jan
caktuar elementet determinuese t cilat e prbjn hyrjen e ktij procesverbali. N
hyrje shnohen t dhnat q jan me rndsi pr organin i cili zhvillon shqyrtimin, pr
vendin dhe kohn e shqyrtimit, pr prbrjen e trupit gjykues, pr palt dhe pr
personat tjer t cilt shprehimisht prmenden aty, dhe pr veprn penale e cila sht
lnd gjykimi n procedur. Posarisht duhet t shnohet e dhna nse shqyrtimi sht
zhvilluar me dyer t hapura apo publiku ka qen i prjashtuar.
Paragrafi 2.
N paragrafin 2 sht dhn udhzimi si limit i detyrueshm pr at ka mund t jet
prmbajtja e vrtet e procesverbalit t shqyrtimit gjyqsor. Aty thuhet se procesverbali
veanrisht prfshin t dhnat, por, varsisht nga rasti konkret, procesverbali
mund t prmbaj edhe dika specifike q nuk sht prmendur n kt paragraf. Me sa
shihet paragrafi 2 prmban dispozitn e prgjithshme prkitazi me at se ka duhet t
shnohet n pjesn qendrore t procesverbalit.
Procesverbali i shqyrtimit gjyqsor patjetr duhet t prmbaj:
- identifikimin e aktakuzs dhe t dhnat lidhur me ndryshimin apo zgjerimin e saj;
- propozimet e palve dhe vendimet e gjykats lidhur me to;
- t dhnat e plota pr provat e proceduara, procesverbale ose shkresat tjera q jan
lexuar ose regjistrimet q jan riprodhuar, si dhe komentet e palve pr to;
- aktvendimin pr prjashtimin e publikut (si dhe aktvendimet tjera q jan marr
gjat shqyrtimit gjyqsor) dhe paralajmrimin e gjyqtarit q u bhet personave t
pranishm pr pasojat e zbulimit t paautorizuar t informacionit t fsheht q e
kan msuar n shqyrtimin gjyqsor;
- fjaln prfundimtare t palve, t mbrojtsit, t dmtuarit dhe t prfaqsuesit t
autorizuar;
- dispozitivin e aktgjykimit dhe faktin se aktgjykimi sht shpallur publikisht (neni
319 paragrafi 1); dhe vendimin pr paraburgimin (neni 319 paragrafi 2).
Me krkes t pals, n procesverbal shnohet edhe pyetja ose prgjigjja e refuzuar si e
palejueshme nga gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues.
Paragrafi 3.
Paragrafi 3 parasheh mnyr t posame t shnimit t deklarimit n procesverbal t
shqyrtimit gjyqsor, e cila dallon nga ajo e prcaktuar n nenin 205 para dhe paragrafi
4. N t vrtet, sipas nenit 205 paragrafi 4 procesverbali duhet t prmbaj t dhnat
thelbsore pr zbatimin dhe prmbajtjen e veprimit t ushtruar. Ska dyshim se
dispozita e till ka t bj edhe me marrjen e deklarimit (t pandehurit, t dshmitarit
etj.), i cili sigurohet nprmjet veprimit procedural t marrjes n pyetje. Andaj, edhe
785
Ejup Sahiti
prmbajtja e deklarimit q shnohet n procesverbal, duhet t prmbaj t dhnat

thelbsore q jan t rndsishme pr deklarim, - nj syzhe prmbledhse t tij e jo tr
deklarimin. N ann tjetr, sipas paragrafit 3 t ktij neni, n procesverbal t shqyrtimit
gjyqsor prfshihet vetm prmbajtja kryesore e deklarimit. Shikuar n prgjithsi,
ndrmjet t dhnave thelbsore t nenit 205 paragrafi 4 dhe prmbajtjes kryesore
n paragrafin 3 t nenit 318, nuk ka ndonj dallim t rndsishm kur deklarimi merret
pr her t par n shqyrtim gjyqsor. Megjithat, dallimi ekziston n rastin kur, krahas
deklarimit t dhn n shqyrtim gjyqsor, n shkresa t lnds ekziston deklarimi
(deklarimet) i dhn m prpara. N situat t till, kur deklarimi i dhn n shqyrtim
prputhet me deklarimin e mparshm, n procesverbal t shqyrtimit gjyqsor shnohet
konstatimi se deklaroi si n procesverbalin e mparshm (duke e shnuar datn, etj.).
Mirpo, kur deklarimi i dhn n shqyrtim gjyqsor prmban shmangie ose plotsim t
deklarimeve t mparshme, shnimi n procesverbal t shqyrtimit bhet duke shnuar
vetm prmbajtjen kryesore t asaj q paraqet shmangie ose plotsim t deklarimeve t
mparshme.
Me krkes t pals, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues urdhron
leximin e nj deklarimi t mparshm ose ndonj pjese t tij nga procesverbali.
Paragrafi 4.
Shih: komentin e paragrafit 2 t ktij neni.
Neni 319
Prfshirja e dispozitivit t aktgjykimit n procesverbalin e shqyrtimit gjyqsor
1.
2.
N procesverbal t shqyrtimit gjyqsor n trsi shnohet dispozitivi i

aktgjykimit dhe fakti se aktgjykimi sht shpallur publikisht. Formulimi i
dispozitivit t shkruar n procesverbal konsiderohet t jet origjinal.
Kur urdhrohet vendim pr paraburgim, ky vendim gjithashtu shnohet n
procesverbalin e shqyrtimit gjyqsor.
Paragrafi 1.
Dispozitivi i aktgjykimit duhet t jet identik me dispozitivin e shpallur dhe me
dispozitivin q sht vendosur n seanc pr kshillim dhe votim. N praktikn e
mhershme t gjykatave ka ndodhur t mos ket prputhshmri ndrmjet dispozitivit q
sht vendosur n seanc pr kshillim dhe votim dhe t dispozitivit t shpallur.
Dallimi ka mundur t shprehet edhe pr sa i prket dispozitivit t shpallur dhe atij t
shkruar n aktgjykim. Kjo pr faktin se marrja, shpallja dhe hartimi me shkrim i
aktgjykimit, sipas rregullit, bhet n intervale kohore t ndryshme.
Dispozita e paragrafit 1, si rregull e prgjithshme n mnyr precize, t qart dhe
praktike e ka zgjidhur shtjen e futjes s dispozitivit t aktgjykimit n procesverbal t
shqyrtimit gjyqsor, dhe njhersh ka prcaktuar ka paraqet origjinal t dispozitivit.
Ajo obligon gjyqtarin e vetm gjykues apo trupin gjykues q n procesverbal t
shqyrtimit gjyqsor n trsi t shnoj dispozitivin e aktgjykimit. Kjo do t thot se
dispozitivi i aktgjykimit me t gjitha elementet e tij duhet t jet i prfunduar dhe i
786
Ejup Sahiti
shkruar n procesverbal t shqyrtimit gjyqsor para se t komunikohet. Kur shqyrtimin

gjyqsor e zhvillon trupi gjykues, dispozitivi i aktgjykimit formulohet n seanc pr
kshillim dhe votim dhe shnohet n procesverbalin e asaj seance. Por, para se
procesverbali i posam i seancs pr kshillim dhe votim t mbyllet n zarf (neni 320
paragrafi 1 nnparagrafi 1.4.), prmbajtja e dispozitivit bartet n procesverbal t
shqyrtimit gjyqsor.
Formulimi i dispozitivit t shkruar n procesverbal t shqyrtimit gjyqsor konsiderohet
origjinal, t cilit duhet ti prgjigjet edhe dispozitivi i aktgjykimi t shkruar.
Paragrafi 2.
Paraburgimi si mas pr sigurimin e pranis s t pandehurit n procedur penale
caktohet, vazhdohet ose hiqet me vendim gjyqsor. Koha sa i akuzuari ka qndruar n
paraburgim para fillimit t shqyrtimit gjyqsor, gjat shqyrtimit, si dhe kur caktimi,
vazhdimi ose heqja e ksaj mase urdhrohet gjat shqyrtimit gjyqsor dhe vendimi pr
kt shnohet n procesverbalin e shqyrtimit gjyqsor. Shnimi n rend t par sht i
nevojshm pr gjykatn, sepse ajo duhet ta llogaris kohn e kaluar n paraburgim (duke
prfshir edhe arrestin dhe ndalimin policor) me rastin e shqiptimit t dnimit me
burgim.
Deklaratat e palve q jan br pas shpalljes s aktgjykimit dhe udhzimit pr mjetin
juridik, veanrisht ato q kan t bjn me heqjen dor nga ankesa, shnohen n
procesverbal vetm nse deklarata e till krijon efekt juridik.
Neni 320 [Procesverbali pr kshillim dhe votim i trupit gjykues]
1.
Kur shqyrtimi gjyqsor zbatohet para trupit gjykues:

1.1. Pr kshillim dhe votim t trupit gjykues prpilohet procesverbali i
veant.
1.2. Procesverbali pr kshillim dhe votimin e trupit gjykues prfshin
rrjedhn e votimit dhe vendimin e marr.
1.3. Procesverbalin e nnshkruajn t gjith antart e trupit gjykues dhe
procesmbajtsi. Mendimet e ndara i bashkngjiten procesverbalit pr
kshillim dhe votim, nse nuk jan shnuar n procesverbal.
1.4. Procesverbali pr kshillim dhe votim i trupit gjykues mbyllet n zarf
t posam. Qasje n kt procesverbal ka vetm gjykata m e lart
kur vendos lidhur me mjetin juridik dhe n kt rast detyrohet q
procesverbalin ta mbyll prsri n zarf t posam n t cilin shnon
se e ka shqyrtuar procesverbalin.
Paragrafi 1.
N rastin kur shqyrtimin gjyqsor e mban trupi gjykues, dispozita e nenit 320
prcakton detyrimin q n seanc pr kshillim dhe votim t hartohet procesverbal i
veant, i cili prfshin rrjedhjen e votimit dhe vendimin e marr. Procesverbalin e
nnshkruajn t gjith antart e trupit gjykues dhe procesmbajtsi. Pr procedurn e
marrjes s vendimeve n seanc pr kshillim dhe votim, shih: nenin 471.
787
Ejup Sahiti
N seanc pr kshillim dhe votim mund t ket ndonj mendim t veant. Mendimi i
ndar mund t jet kudr mendimit t shumics ose pro atij mendimi, por me baz
tjetr argumentuese. Me qllim t nxitjes s zhvillimit t mendimit juridik, neni 320
parasheh q mendimet e veanta, kur nuk jan shnuar n procesverbal, ti
bashkngjiten procesverbalit pr kshillim dhe votim.
Opinioni i ndar publikohet s bashku me opinionin e shumics. 564
Edhe vendimi i Gjykats s Apelit nnshkruhet nga t gjith gjyqtart e kolegjit. Me
at rast nj gjyqtar i kolegjit mund t jep mendim t ndar, mospajtues ose pajtues pr
shtjet juridike ose faktike lidhur me ankesn, dhe mendimi i till i bashkngjitet
vendimit kryesor (neni 398 paragrafi 4).
Pr ruajtjen e procesverbalit t seancs pr kshillim dhe votim dhe sigurimin e
informacionit q ka t bj me votimin dhe marrjen e vendimit nga ana e trupit gjykues
sht parapar procedur e veant. Procesverbali mbyllet n zarf t posam. Qasje n
kt procesverbal ka vetm gjykata m e lart kur vendos lidhur me mjetin juridik. Pas
qasjes n t gjykata e mjetit juridik duhet procesverbalin ta mbyll prsri n zarf t
posam dhe n t t shnoj se e ka shqyrtuar procesverbalin.
7. Fillimi i shqyrtimit gjyqsor dhe deklarimi i t akuzuarit
Dispozitat e neneve 321-323, ndonse jan vendosur nn titullin Fillimi i shqyrtimit
gjyqsor dhe deklarimi i t akuzuarit, rregullojn shtje t cilat i paraprijn fillimit t
shqyrtimit gjyqsor dhe si t tilla nuk jan pjes e shqyrtimit gjyqsor. Shqyrtimi
gjyqsor fillon me leximin e aktakuzs (neni 324) dhe prfundon me fjal
prfundimtare t palve (neni357).
Neni 321 [Prania e personave t thirrur n shqyrtim gjyqsor dhe vrtetimi
i identitetit t t pandehurit]
Kur gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues konstaton se n
shqyrtim gjyqsor jan t pranishm t gjith personat e thirrur, ose kur
gjyqtari i vetm gjykues apo trupi gjykues vendos q shqyrtimi gjyqsor t
mbahet n munges t ndonj personi t thirrur apo vendimin pr kto
shtje e ka ln pr m von, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues e thrret t akuzuarin dhe prej tij merr t dhnat personale, prve
t dhnave mbi dnimet e mparshme, pr t vrtetuar identitetin e tij.
Hapjen e seancs gjyqsore sipas neni 305 duhet dalluar nga fillimi i shqyrtimit
gjyqsor sipas nenit 324. Andaj veprimet procedurale nga ky nen bjn pjes n seanc
gjyqsore e jo n shqyrtim gjyqsor.
shtje me rndsi e cila q n fillim duhet t shqyrtohet sht gjuha me t ciln i
akuzuari do t shrbehet dhe sigurimi i interpretuesit.
Kodi obligon gjyqtarin e vetm gjykues ose kryetarin e trupit gjykues q t verifikoj
pranin e personave t thirrur (neni 305). Kur jan plotsuar parakushtet pr fillim t
shqyrtimit gjyqsor (nenet 305-309), gjyqtari i vetm gjykues apo trupi gjykues mund
564
Donna Gomien, op. cit., fq. 143.
788
Ejup Sahiti
t vendos q shqyrtimi gjyqsor t filloj pa pranin e ndonj personi t thirrur,

prkatsisht q vendimin pr kt ta len pr m von.
Obligimi vijues i gjyqtarit t vetm gjykues ose i kryetarit t trupit gjykues sht q ta
ftoj t akuzuarin dhe prej tij t marr t dhnat personale, prve t dhnave mbi
dnimet e mparshme, pr t vrtetuar identitetin e tij. Shtruarja e pyetjeve t
prgjithshme sipas nenit 154 paragrafi 1 t ktij Kodi pr t vrtetuar identitetin e t
akuzuarit nuk shrben vetm pr vrtetim t identitetit. Marrja e prgjigjeve n pyetjet
e tilla shrben edhe pr t fituar nj pamje t prgjithshme pr personalitetin e t
akuzuarit.
Kur i akuzuari ka pranuar fajsin, t dhnat pr dnimet e mparshme lexohen para se
palt ta paraqesin fjaln prfundimtare, ndrsa kur i akuzuari nuk pranon fajsin ato
lexohen pas prfundimit t procedurs s provave (neni 349). Me zgjidhje t till Kodi
synon t parandaloj krijimin e paragjykimit eventual lidhur me fajsin e t akuzuarit.
Neni 322 [Udhzimet fillestare t gjykats lidhur me dshmitart dhe t dmtuarit]
1.
2.
3.
Pasi t vrtetohet identiteti i t akuzuarit, gjyqtari i vetm gjykues ose

kryetari i trupit gjykues i drgon dshmitart dhe ekspertt n vendin e
caktuar pr ta dhe ata presin derisa t ftohen pr t dshmuar. N rast
nevoje, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues mund ti ndal
ekspertt n gjykatore q t prcjellin zbatimin e shqyrtimit gjyqsor.
Kur i dmtuari sht i pranishm dhe ende nuk ka paraqitur krkesn
pasurore juridike, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues e
udhzon se mund t paraqes propozim pr realizimin e ksaj krkese n
procedurn penale.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues mund t ndrmarr
masat e nevojshme pr t penguar marrveshjen e fsheht midis
dshmitarve, ekspertve dhe palve.
Paragrafi 1.
T gjitha veprimet sipas ktij neni i ndrmerr gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i
trupit gjykues.
Pasi t vrtetohet identiteti i t akuzuarit dshmitart dhe, sipas rregullit, ekspertt
largohen nga salla n mnyr q deklarimet e tyre t mos ndikohen nga marrja n
pyetje e t akuzuarit/t akuzuarve. Ata presin n vendin e caktuar pr ta derisa t ftohen
pr t dshmuar.
Ndalja e ekspertve n gjykatore q t prcjellin zbatimin e shqyrtimit gjyqsor bhet
varsisht nga lloji i ekspertizs dhe nevoja e ekspertit pr t fituar t dhna plotsuese
pr ekspertiz prkatsisht pr t dgjuar deklarimin e t akuzuarit ose t dshmitarve
i cili eventualisht mund ti prmbaj t dhnat e nevojshme.
Paragrafi 2.
I dmtuari, i pranishm n shqyrtim gjyqsor, pavarsisht a merr pjes thjesht si i
dmtuar apo n cilsi t dshmitarit, i cili ende nuk ka paraqitur krkesn pasurore
789
Ejup Sahiti
juridike, udhzohet se mund t paraqes propozim pr realizimin t ksaj krkese n

kuadr t procedurs penale
Paragrafi 3.
Nse gjyqtari vlerson se dshmitart mund t merren vesh ndrmjet veti, mund t
urdhroj q ata t veohen e t presin deri sa ti thrret gjyqi pr t dshmuar. Sipas
nevojes gjyqtari mund t ndrmarr masat e nevojshme pr t penguar marrveshjen e
fsheht midis dshmitarve, ekspertve dhe palve. Masat jan t drejtuara drejt
pengimit t marrveshjes s personave para marrjes s tyre n pyetje, si dhe t
marrveshjes ndrmjet personit q sht marr n pyetje dhe t atij i cili tek duhet t
merret n pyetje. Personi i cili ende nuk sht marr n pyetje nuk di far pyetjesh dhe
me far radhe do ti shtrohen pyetjet. N kt drejtim, pengimi i marrveshjes midis
tyre sht me rndsi pr procedur. Sidoqoft, dispozita e paragrafit 3, pr shkak t
mundsive teknike t kufizuara n aspektin hapsinor etj. t gjykats, nuk aplikohet sa
duhet.
Neni 323 [Udhzimet pr t akuzuarin]
1.
2.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues e fton t akuzuarin t

prcjell me vmendje zbatimin e shqyrtimit gjyqsor dhe e udhzon se
mund t paraqes fakte, tu shtroj pyetje t bashkakuzuarve,
dshmitarve dhe ekspertve, t bj vrejtje dhe t jep shpjegime rreth
deklarimeve t tyre.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues pastaj e udhzon t
akuzuarin se:
2.1. Ka t drejt t mos deklarohet lidhur me shtjen e tij ose t mos
prgjigjet n asnj pyetje;
2.2. Nse deklarohet lidhur me shtjen, ai nuk detyrohet t inkriminoj
vetveten ose t afrmin e tij, e as t pranoj fajsin; dhe
2.3. Ai mund t mbrohet personalisht ose nprmjet ndihms juridike t
mbrojtsit sipas zgjedhjes s tij.
Paragrafi 1.
I akuzuari sht subjekt themelor n procedur penale dhe njhersh pal procedurale.
Pozita e pals supozon rol aktiv. Sipas paragrafit 1 t ktij neni, i akuzuari n shqyrtim
gjyqsor disponon me disa t drejta specifike, pr mundsin e shfrytzimit t t cilave
duhet t udhzohet nga gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues. Udhzimi
nga ky nen duhet t jepet pavarsisht a ka i akuzuari mbrojts apo jo. Nevoja q i
akuzuari t prcjell me vmendje zbatimin e shqyrtimit gjyqsor sht parakusht pr
shfrytzim me sukses t t drejts q t paraqes fakte, tu shtroj pyetje t
bashkakuzuarve, dshmitarve dhe ekspertve, t jap vrejtje dhe t jap shpjegime
rreth deklarimeve t tyre.
Paragrafi 1 i ktij neni n tekstin n gjuhn shqipe, ndr t tjera, flet pr mundsin e t
akuzuarit q t paraqes fakte. Ndrkaq teksti prkats n gjuhn angleze:he or she
790
Ejup Sahiti
may state his or her case. Sidoqoft, e drejta e t akuzuarit q t paraqes fakte apo q
ta paraqes shtjen e tij prfshin t drejtn e t akuzuarit q t paraqes fakte dhe t
propozoj prova pr mbrojtjen e tij.
Edhe pse n paragrafin 1 flitet pr t drejtn e t akuzuarit q t bj vrejtje dhe t
jap shpjegime rreth deklarimeve t bashkakuzuarve, dshmitarve dhe ekspertve, kjo
e drejt ka t bj me t gjitha provat e proceduara n shqyrtim gjyqsor, 565 sepse kjo
paraqet thelbin e parimit t kontradiktivitetit, t t drejts n mbrojtje, t barazis s
palve dhe t gjykimit fer. Mirpo, paraqitja e pyetjeve duhet t bhet sipas rregullave
t marrjes direkt dhe t marrjes kryqzore (indirekte) n pyetje. 566
Paragrafi 2.
Udhzimi i t akuzuarit prkitazi me realizimin e mbrojtjes n shqyrtim gjyqsor i
parapar n paragrafin 2 t ktij neni n nj far mnyre sht prsritje e udhzimeve
dhe paralajmrimeve q i bhen t dyshuarit prkatsisht t pandehurit sipas neneve:
125 paragrafi 3, neni 152 paragrafi 2, neni 164 paragrafi 4, nenet 167, 171 paragrafi 2
etj.
Edhe prkundr ktyre udhzimeve, i akuzuari nuk sht i detyruar t paraqes
mbrojtjen e tij.
Neni 324 [Leximi i aktakuzs]
Shqyrtimi gjyqsor fillon me leximin e aktakuzs nga prokurori i shtetit
kundr t pandehurit. I pandehuri mund t heq dor nga leximi i akuzave
kundr tij.
Si sht konstatuar m prpara, fillimit t shqyrtimit gjyqsor i paraprijn nj mori
aktivitetesh t gjyqtarit t vetm gjykues ose t kryetarit t trupit gjykues, t cilat
ndrmerren me rastin e hapjes s seancs gjyqsore sipas neneve 321-323.
Me qen se sipas nenit 324 leximi i aktakuzs nga prokurori i shtetit paraqet fillimin e
shqyrtimit gjyqsor, para se ta ftoj prokurorin e shtetit ta lexoj aktakuzn, gjyqtari
konstaton n procesverbal t shqyrtimit gjyqsor se shqyrtimi gjyqsor filloi.
Mundsia q i pndehuri t heq dor nga leximi i akuzave kundr tij paraqet risi n
krahasim KPP t mparshm.
Neni 325 [Deklarimi i t pandehurit pr aktakuzn]
1.
2.
Gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues bindet se i akuzuari e

kupton aktakuzn dhe t akuzuarit i jep mundsin t pranoj ose t mos e
pranoj fajsin.
Kur i akuzuari nuk e kupton akuzn, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i
trupit gjykues krkon nga prokurori q ta shpjegoj at n mnyr q i
akuzuari t mund ta kuptoj pa vshtirsi.
565

Kaurinovi, Komentari zakona o krivinom/kaznenom postupku u Bosni i Hecegovini, Sarajevo, 2005,
fq. 666.
566
791
Ejup Sahiti
3.
Kur i akuzuari nuk dshiron t bj deklarat lidhur me fajsin e tij,

konsiderohet se nuk e pranon fajsin.
Paragrafi 1 dhe 2.
Aktakuza sht akt i prokurorit t shtetit e jo i gjykats. Me t realizohet funksioni i
ndjekjes penale. Supozim themelor pr ushtrim t konceptit t mbrojtjes ashtu si e
dshiron i akuzuari sht q ai ta kuptoj aktakuzn n t gjitha pikat e saj. Pr kt
arsye, pas leximit t aktakuzs nga prokurori i shtetit, gjyqtari i vetm gjykues apo
kryetari i trupit gjykues vlerson nse i akuzuari e ka kuptuar aktakuzn apo jo. Kur
gjyqtari bindet se i akuzuari e ka kuptuar aktakuzn, ai i jep mundsin t akuzuarit ta
pranoj ose t mos e pranoj fajsin.
N ann tjetr, n rastin kur gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues
mendon se i akuzuari nuk e kupton akuzn, krkon nga prokurori q srish tia
shpjegoj at n mnyrn q i akuzuari t mund ta kuptoj.
Paragrafi 3.
Sipas paragrafit 1 t ktij neni, kur gjyqtari bindet se i akuzuari e kupton aktakuzn, i
jep mundsin t akuzuarit t pranoj fajsin ose jo. Mirpo, nse i akuzuari nuk
dshiron t deklarohet lidhur me fajsin e tij, konsiderohet se nuk e pranon fajsin.
Varsisht nga ajo se a e pranon i akuzuari fajsin ose jo, kodi (nenet 326 paragrafi 4,
345) prcakton mnyrn e veprimit t mtejm n shqyrtimin gjyqsor.
Neni 326 [Pranimi i fajsis nga i pandehuri n shqyrtim gjyqsor]
1.
2.
3.
4.
5.
792
Kur i akuzuari pranon fajsin pr t gjitha pikat e aktakuzs n shqyrtim

gjyqsor, trupi gjykues vendos nse jan prmbushur krkesat nga neni
248, paragrafi 1 i ktij Kodi.
N shqyrtimin e pranimit t fajsis s t akuzuarit, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues mund t dgjoj mendimin e prokurorit t
shtetit, t mbrojtsit dhe t dmtuarit.
Kur trupi gjykues vlerson se krkesat nga neni 248, paragrafi 1 i ktij
Kodi nuk jan prmbushur, ather procedohet sikur pranimi i fajsis t
mos ishte br.
Kur trupi gjykues vlerson se krkesat nga neni 248, paragrafi 1 i ktij
Kodi jan prmbushur, shqyrtimi gjyqsor vazhdon me fjaln prfundimtare t palve.
Kur ka disa t pandehur dhe nj apo m shum prej tyre pranojn fajsin,
shqyrtimi gjyqsor vazhdon vetm pr t pandehurit t cilt jan deklaruar
t pafajshm. Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues shtyn
shqiptimin e dnimit pr t pandehurit t cilt pranojn fajsin n fillim t
shqyrtimit gjyqsor deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor. Nse provat
t cilat jan paraqitur ne shqyrtimin gjyqsor e inkriminojn te pandehurin
i cili ka pranuar fajsin, por nuk jan prova relevante kundr te
Ejup Sahiti
6.
pandehurve t tjer te cilet nuk e kane pranuar fajsine, provat e tilla nuk
mund te merren parasysh kundr te pandehurve tjer.
Kur i pandehuri pranon fajsin sipas marrveshjes mbi pranimin e fajsis, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues zbaton prshtatshmrisht nenin 233 dhe nenin 247.
Paragraft 1 dhe 2.
Pranimi i fajsis dhe marrveshja pr pranimin e fajsis sipas nenit 233 t ktij kodi
nuk bn t identifikohen. Pranimi i fajsis n shqyrtim gjyqsor sht rezultat i
shprehjes s lir t t akuzuarit pr veprim t till, e jo rezultat i negocimit t
marrveshjes pr pranimin e fajsis. M tutje duhet cekur se deklarata e t akuzuarit
n shqyrtimin gjyqsor pr pranim ose jo t fajsis pr t gjitha pikat e aktakuzs
sht form e posame e deklarimit, e ndryshme nga deklarimi i fituar nprmjet
marrjes n pyetje t akuzuarit n procedur provuese. Me deklarat t till i akuzuari
shpreh qndrimin e vet ndaj aktakuzs.
Si pik e aktakuzs merret vepra penale. Te vepra penale, dnimi pr bashkim t
veprave penale (neni 80 i KP), veprat penale t prfshira n aktakuz shnohen me
numra rendor si pika t veanta t aktakuzs. Pr vepr penale n vazhdim (neni 81 i
KP) duhet t merret se do veprim q hyn n prbrje t veprs penale n vazhdim
konsiderohet pik e aktakuzs.
Prandaj kur t akuzuarit i ofrohet mundsia q t deklarohet se a e pranon apo jo
fajsin (a e pranon aktakuzn) kur aktakuza prfshin nj vepr penale, i akuzuari i ka
tri mundsi: a) zgjedh heshtjen, nuk deklarohet pr aktakuzn; b) jep deklarat me t
ciln e konsideron veten fajtor pr veprn q i ngarkohet; dhe c) jep deklarat me t
ciln nuk e konsideron veten fajtor. I akuzuari i cili ngarkohet me m shum vepra
penale e ka edhe nj mundsi: t pranoj fajsin pr ndonj vepr penale e pr tjerat
jo. 567
Pavarsisht se sipas paragrafit 1 trupi gjykues vendos nse pranimi i fajsis pr t
gjitha pikat e aktakuzs n shqyrtim gjyqsor i prmbush krkesat nga neni 248,
paragrafi 1 i ktij Kodi, aty n cilsi t vendimmarrsit mund t jet po ashtu gjyqtari i
vetm gjykues kur mbajtja e shqyrtimit gjyqsor i takon atij. Konkludimi i till mund t
nxirret edhe nga fakti se sipas paragrafit 2 t ktij neni, me rastin e shqyrtimit t
pranimit t fajsis gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues mund t
dgjoj mendimin e prokurorit t shtetit, t mbrojtsit dhe t dmtuarit.
Paragraft 3 dhe 4.
Edhe paragraft 3 dhe 4 vlersimin nse jan prmbushur krkesat pr miratim ose jo t
pranimit t fajsis e bn trupi gjykues, aty n mnyr alternative duhet kuptuar edhe
gjyqtarin e vetm gjykues kur ai zhvillon shqyrtimin gjyqsor.
Varsisht nga vlersimi q ka gjyqtari i vetm gjykues apo trupi gjykues prkitazi me
prmbushjen e krkesave nga neni 248, paragrafi 1, pranimi i fajsis nuk pranohet ose
pranohet. Kur pranimi i fajsis nuk pranohet, veprohet sikur pranimi i fajsis t mos
ishte br. Konsekuenca vijuese sht se vazhdohet me procedimin e provave, ndrsa i
567
Pavii 1, fq. 864-865.
793
Ejup Sahiti
akuzuari merret n pyetje n fund t procedurs s provave. Mirpo, kur vlersohet se

krkesat pr pranim t fajsis jan plotsuar, anashkalohet procedimi i provave dhe
kalohet n fjaln prfundimtare.
Paragrafi 5.
Paragrafi 5 rregullon shtjen e pranimit t fajsis kur procedura zbatohet sipas
koneksitetit objektiv apo atij subjektivo objektiv. N t vrtet, kur procedura penale
zhvillohet kundr disa t pandehurve 568 ndodh q ndonjeri prej tyre pranojn fajsin,
ndrsa t tjert pretendojn pafajsin. N situat t till vazhdon shqyrtimi gjyqsor
pr ata q nuk e kan pranuar fajsin, ndrsa shqiptimi i dnimit pr ata q e kan
pranuar fajsin shtyhet deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor.
N qoft se gjat shqyrtimit gjyqsor, jan paraqitur prova t cilat e inkriminojn t
pandehurin i cili ka pranuar fajsin, prova e till nuk krijon efekt kundr t
pandehurve q nuk e kan pranuar fajsin.
Paragrafi 6.
Prve pranimit t fajsis, nga i pandehuri n fillim t shqyrtimit gjyqsor, sipas
paragrafve paraprak t ktij neni, dispozita e paragrafit 6 t ktij neni kur i pandehuri
n shqyrtim gjyqsor pranon fajsin sipas marrveshjes mbi pranimin e fajsis,
parasheh q gjyqtari t zbatoj prshtatshmrisht nenin 233 dhe nenin 247.
8. Radha e paraqitjes s provave
Neni 327 [Rendi i paraqitjes s provave n shqyrtim gjyqsor]
1.
Provat n shqyrtim gjyqsor paraqiten sipas radhs s mposhtme:

1.1. Fjala hyrse;
1.2. Provat e paraqitura nga prokurori i shtetit;
1.3. Provat e paraqitura nga i dmtuari, nse ka t dmtuar;
1.4. Provat e paraqitura nga mbrojtsi; dhe
1.5. Fjala prfundimtare.
Neni 327 prcakton rendin e paraqitjes s provave n shqyrtim gjyqsor. Kodi aktual i
procedurs penale, i cili hyri n fuqi me 1. Janar 2013, fjaln hyrse si elemet t ri t
shqyrtimit gjyqsor e radhit nn numrin 1. Fjala hyrse vjen n shprehje n rastin kur i
pandehuri nuk e pranon fajsin n fillim t shqyrtimit gjyqsor.
568
Nuk sht e qart pse Kodi prdor prkufizimin i pandehur n vend t prkufizimit i akuzuar kur ktu
kemi t bjm me shqyrtim gjyqsor. Konsideroj se fjala sht pr lshim redaktues, sepse paragrafi 5 flet
pr pranimin e fajsis n shqyrtimin gjyqsor.
794
Ejup Sahiti
9. Fjala hyrse
Neni 328 [Fjala hyrse]
1.
2.
3.
Nse i pandehuri nuk e pranon fajsin n fillim t shqyrtimit gjyqsor,

gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues thrret prokurorin e
shtetit, t dmtuarin dhe mbrojtsin pr t prmbledhur provat q
mbshtesin rastin apo krkesn e tyre. Prokurori i shtetit flet i pari, pastaj i
dmtuari dhe mbrojtsi.
Personat n fjaln hyrse mund tu referohen provave t pranueshme, ligjit
n fuqi dhe mund t prdorin tabela, diagrame, transkripte t kasetave t
lejuara nga gjykata, prmbledhje dhe krahasime t provave nse ato
bazohen n prova t pranueshme, si dhe zmadhim t ekzemplarve t tyre
pr ti demonstruar ose pr ti paraqitur si ilustrim n gjykat.
Prezantimi i fjalve hyrse nga palt mund t kufizohet n koh nga
Paragrafi 1.
Fjalt hyrse jan rregulluar me paragrafin 1. Ato vijn n shprehje ather kur i
pandehuri n fillim t shqyrtimit gjyqsor nuk e pranon fajsin. N rast t till gjyqtari
i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues thrret prokurorin e shtetit, t dmtuarin
dhe mbrojtsin t paraqesin fjaln hyrsi. N fjaln hyrse prmblidhen provat q
mbshtesin rastin apo krkesn e atij q paraqet fjaln hyrse.
Prokurori i shtetit flet i pari, pastaj i dmtuari dhe mbrojtsi. Edhe pse i akuzuari nuk
prmendet n paragrafin 1, kur gjykimi zhvillohet pa mbrojts ai e paraqet fjaln
hyrse.
Paragrafi 2.
Prmbajtja e fjalve hyrs sht prcaktuar me paragrafin 2 t ktij neni.
Personat n fjaln hyrse mund tu referohen: - provave t pranueshme n form t
prmbledhur dhe n aspektin krahasues; - ligjit n fuqi, - mund t prdorin tabela,
diagrame, transkript t kasetave apo incizimeve t lejuara nga gjykata, si dhe zmadhim
t ekzemplarve t tyre. Me fjal tjera, palt mund t theksojn se cilat fakte
vendimtare synojn ti provojn, ti vn n dukje provat q do ti procedojn, shtjet
juridike t cilat do ti shqyrtojn, etj.
Fjala hyrse n nj far mnyre sht udhrrfyes pr procedurn e provave n
shqyrtimin gjyqsor. Ajo shrben pr tu njoftuar prkitazi me at q do t jet lnd e
provimit. Palt n fjaln hyrse nuk duhet t deklarohet pr provat e pals
kundrshtare. 569
569
Pavii 1, fq. 866.
795
Ejup Sahiti
Paragrafi 3.
Duka pasur parasysh karakterin informues q ka fjala hyrse pr aktivitetin t cilin pala
synon ta zhvilloj n procesin e t provuarit, gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i
trupit gjykues mund ta kufizoj n koh prezantimin e fjals hyrse.
10. Paraqitja e provave
Duke e caktuar objektin e provs KPP nenin 7 parasheh se n procedur penale duhet
t vrtetohen faktet q kan rndsi pr marrjen e vendimit t ligjshm. M tutje, neni
329 paragrafi 1 prcakton se argumentimi prfshin t gjitha faktet pr t cilat gjykata
konsideron se jan t rndsishme pr gjykim t drejt. S kndejmi, pasi do shtje
penale i ka specifikat e veta edhe objekti i provs mund t ndryshoj prej nj shtje
penale n tjetrn. Megjithat te t gjitha shtjet penale objekt i provs paraqiten faktet
juridike relevante. Andaj, faktet t cilat nuk jan t rndsishme, pr ndriimin dhe
zgjidhjen e shtjes penale (faktet irelevante juridike), sipas rregullit, nuk jan objekt i
t provuarit, sepse argumentimi i tyre pa nevoj e zvarrit procedurn penale.
N prcaktimin e objektit t provs gjykata ka rol t posam, sepse ajo prcakton cilat
fakte konsiderohen si t rndsishme n rastin konkret. N baz t ksaj q u tha mund
t konkludohet se objekt i provs (thema probandi) jan faktet juridike relevante, si
bie fjala shtja penale - prshkrimi faktik i veprs penale q nnkupton vrtetimin e
elementeve q e prbjn figurn e veprs penale, karakteristikat e kryersit t saj dhe
t gjitha faktet dhe rrethanat e rndsishme pr ndriimin dhe zgjidhjen e ligjshm t
saj. Faktet indice dhe faktet plotsuese, vrtetohen vetm pr shkak t lidhjes s tyre
me faktet juridike relevante.
Gjykata nprmjet normave juridike arrin njohuri se cilat fakte duhet vrtetuar, apo
ciln trsi faktesh duhet vrtetuar n nj shtje penale konkrete. Faktet n t cilat
tregojn normat juridike jan fakte vendimtare, fakte juridike relevante. Trsia e tyre
sht quajtur gjendje faktike. Normat ligjore nuk prcaktojn m tutje se cilat fakte t
tjera t rndsishme duhet vrtetuar. Mirpo, kur gjyqtari ka msuar pr faktet
vendimtare t cilat duhet vrtetuar, ai, para s gjithash, duhet ta ket t qart se cilat
fakte vetvetiu do ti konsideroj t vrtetuara (faktet e qarta, faktet notore, prezymimet
natyrore e juridike, etj. pastaj do t dij se faktet vendimtare t mbetura duhet patjetr
ti vrtetoj. Sipas rrethanave t rastit, do t konstatoj se cilat fakte do ti vrtetoj
drejtprdrejt me prova, e cilat do t mund ti vrtetoj vetm me konkludim nga faktet
tjera, njhersh duke u prcaktuar konkretisht pr to. Edhe kto fakte t tjera jan fakte
t rndsishme, t cilat ndryshe konsiderohen edhe si fakte-indice. Pra, nevojn pr
vrtetimin e tyre nuk e v n pah norma ligjore, por gjendja faktike t ciln duhet
vrtetuar. M n fund, rrethanat konkrete t ndonj rasti (kundrshtimet e palve,
dyshimi i gjyqtarit etj.) tregojn nevojn e vrtetimit edhe t fakteve t tjera po ashtu t
rndsishme, me ndihmn e t cilave do t hulumtohej saktsia e ndonj prove me t
ciln sht vrtetuar ekzistimi i ndonj fakti vendimtar ose t ndonj fakti indice. Kjo,
n t vrtet, n pik t fundit paraqet hulumtimin e rregullsis s vrtetimit t faktit
vendimtar ose t vrtetimit t faktit indice dhe, si sht potencuar m lart, ka t bj
me vrtetimin e fakteve ndihmse.
796
Ejup Sahiti
Prcaktimi i objektit t t provuarit pikspari mbshtetet n aktin akuzues t

prokurorit t shtetit, dhe n propozimet e t pandehurit dhe t mbrojtsit t tij dhe n
propozimet e t dmtuarit dhe t prfaqsuesit t tij, t cilat gjykata i mon t
rndsishme. Mirpo, prcaktimi nuk duhet t jet formal, mekanik, i vendosur q m
par dhe prfundimisht. Ai varet nga veorit e do shtjeje konkrete. Prandaj, faktet e
rndsishme pr shtjen mund t ndryshojn, rrethi i tyre mund t zgjerohet dhe t
kufizohet. N kt drejtim, gjykata sht e autorizuar ta bj przgjedhjen e fakteve t
cilat duhet vrtetuar dhe t provave q duhet proceduar.
Me rastin e shqyrtimit konkret t objektit t provs, q n fillim duhet pasur parasysh
faktin se do vendim gjyqsor duhet t mbshtetet n norma ligjore konkrete. Ato
tregojn se cilat fakte duhet t verifikohen n rastin konkret, prandaj faktet relevante t
cilat duhet provuar n procedurn penale jan si faktet e natyrs penale materiale ashtu
edhe ato t natyrs procedurale penale.
Faktet relevante q dalin nga e drejta penale materiale, n rend t par, prfshijn t
gjitha cilsit n t cilat manifestohen elementet e prgjithshme (objektive e
subjektive) t veprs penale, t cilat jan t njjta pr t gjitha veprat penale, pra edhe
pr veprn penale e cila sht objekt gjykimi. Kto fakte mund t jen fakte t jashtme
dhe fakte t brendshme (psikologjike). Ndrkaq, si fakte t cilat duhet vrtetuar te do
vepr penale reflektohen: veprimi i inkriminuar, koha, vendi i atij veprimi, mjeti,
pasojat etj., fakte t cilat mohen si fakte t jashtme. Verifikimi i fakteve t jashtme
bhet me analiz dhe shqyrtim t drejtprdrejt. Faktet e brendshme i prkasin jets s
brendshme t individit, si jan: prgjegjshmria, motivi, neglizhenca, paramendimi,
etj. Edhe pse vrtetimi i fakteve t brendshme, n krahasim me vrtetimin e fakteve t
jashtme, sht m i vshtir, vrtetimi i tyre sht i domosdoshm. Vrtetimi i fakteve
t brendshme realizohet duke e zbuluar subjektivitetin e kryersit t veprs penale,
personalitet i cili zbulohet ashtu q i pandehuri me fjal t veta e rikonstrukton jetn e
vet t brendshme, e prshkruan rrjedhn e prjetimeve nga e kaluara dhe kshtu i
ndihmon gjykats ti rikonstruktoj faktet, ose me pyetjen ndaj t pandehurit me
ndihmn e personave t tjer (pyetja nga aspekti psikiatrik dhe psikologjik), ose me
konkludime t fakteve t brendshme, t cilat gjyqtari i nxjerr nga faktet e jashtme t
vrtetuara. 570
Si fakte t cilat duhet provuar n nj shtje penale konkrete pasojn faktet t cilat kan
t bjn me elementet e posame t veprs penale. Kshtu, p.sh., me rastin e zhvillimit
t procedurs penale pr vepr penale t vjedhjes, 571 si fakte t rndsishme t cilat
duhet vrtetuar paraqitn: sendi i huaj, sendi i luajtshm, marrja e sendit, dashja e cila
nnkupton qllimin e kryersit pr prvetsim, etj. M n fund, si fakte relevante t
natyrs penale materiale paraqiten t gjitha faktet q kan t bjn me sanksionin penal
si, p.sh. rrethanat rnduese dhe lehtsuese si dhe shtjet tjera q kan t bjn me
ashprsimin apo zbutjen e dnimit etj. t cilat mundsojn individualizimin e dnimit.
Faktet e natyrs juridiko-procedurale q duhet vrtetuar i hasim do her kur gjykata
duhet t vendos pr shtje procedurale. Me at rast, si fakt i rndsishm paraqitet
ajo pr ka duhet marr vendim. Kshtu, p.sh. me rastin e caktimit t paraburgimit, si
fakt paraqitet dyshimi i bazuar se i pandehuri ka kryer vepr penale dhe se ekziston
ndonj shkak pr paraburgim (rreziku nga ikja, rreziku pr prsritje t veprs penale,
570
571
Vasiljevi, Sistem, fq. 295.

Neni 325 i KPK.
797
Ejup Sahiti
etj.); te aktvendimi pr prjashtim t gjyqtarit nga gjykimi i veprs penale konkrete,

verifikimi nse ekziston shkaku ligjor pr prjashtim; pastaj shtja e kompetencs, etj.
sht e nevojshme t theksohet se t gjitha faktet, t cilat shrbejn si baz pr vendim
gjyqsor, sipas rregullit, duhet t provohen para gjykats n mnyr t drejtprdrejt.
Mirpo, nga kjo rregull ekzistojn edhe disa prjashtime. N t vrtet, ekzistojn fakte
t cilat jan t rndsishme pr shtjen penale dhe si t tilla shrbejn si themel pr
vendimin gjyqsor, por nuk sht e nevojshme t provohen, sepse gjykata konsideron
se ato ekzistojn, edhe pse n rastin konkret nuk jan provuar. Rrjedhimisht
konsiderohet se nuk sht e nevojshme t provohen faktet vijuese:
a) Faktet e qarta (te padyshimta). - Fakte t qarta konsiderohen ato fakte t cilat jan
t njohura kshtu q nuk ka nevoj t vrtetohen. p.sh. nuk sht e nevojshme t
provohet se personi i shtyr n mosh sht madhor;
b) Faktet notore. - Fakte notore jan ato fakte nga e kaluara ose nga e tanishmja t
cilat u jan t njohura nj rrethi t gjer personash, pr 'arsye nuk sht e
nevojshme t provohet ekzistimi ose mosekzistimi i tyre. P.sh. sht fakt notor se 1
Janari sht fest, dhe se at dit, nuk kan punuar institucionet shtetrore, po
ashtu data n t ciln ka filluar ose ka prfunduar lufta, data kur ka ndodhur
trmeti, vrshimet etj. Njohja e faktit notor sht fakt relativ sepse rrethi i
personave q e din at fakt mund t jet pak a shum i kufizuar. Prandaj po qe se
paraqitet dyshimi se a sht notor nj fakt, duhet t vrtetohet se a ekziston apo jo.
c) Prezumimet. - Disa fakte n procedur penale n baz t eksperiencs s
prgjithshme, q me par supozohen, prezumohen, merren se ekzistojn pa u
vrtetuar n rastin konkret. Faktet e tilla i quajm prezumime. Prezumimi nuk
sht hipotez, nuk prmban nj etap n veprimtarin provuese q e lehtson at,
por e shkurton veprimtarin provuese.
N teori zakonisht flitet pr prezumimet natyrore dhe juridike. Prezumim natyror do t
ishin prezumimet t cilat q m par merret se nj fakt ekziston, dhe se at nuk duhet
provuar, sepse pr ekzistimin e atij fakti flet rrjedha natyrore e shtjes, eksperienca e
arritur n nj numr t madh t rasteve nga jeta. Prezumimi m i rndsishm n kt
drejtim sht prezumimi se kryersi i veprs penale sht njri normal dhe me gjendje
shndetsore mendore t shndosh, prandaj ky fakt nuk ka nevoj t vrtetohet.
Megjithat, nse ekziston dyshimi se i pandehuri ka qen n gjendje t paaftsis
mendore ose n gjendje t aftsis s zvogluar mendore n kohn e kryerjes s veprs
penale, fakti i till duhet t vrtetohet (nenet 511, 512).
Prezumimi juridik ekziston ather kur ligji prezumon (supozon) se ekziston nj fakt
relevant t cilin nuk ka nevoj pr ta provuar. Baz pr fardo prezumimi sht ajo q
m s shpeshti ndodh n raste prkatse. Ligjvnsi shpesh shfrytzon prezumimet pr
t prforcuar sigurin juridike t qytetarve n mnyr q personat n favor t t cilve
vepron prezumimi ti liroj nga obligimi q ti provojn t drejtat e tyre dhe ksisoj
barrn e provs ta kalojn te personat q kontestojn t drejtn e till. Varsisht nga ajo
se lirimi nga mundsia e provimit a sht i prhershm apo i prkohshm, prezumimet
juridike mund t jen absolute dhe relative (jo t rrzueshme dhe t rrzueshme).
Prezumimet juridike absolute (praesumtiones juris et de jure) ndalojn mundsin e
provimit t t kundrts. Lirimi sht absolut sepse nuk lejohet provimi i t kundrts
s asaj q prezumohet. Bile edhe sikur t provohej e kundrta, kjo do t ishte e
parndsishme, p.sh. prezumimi i pazotsis vepruese t t miturit. Meq t miturit m
798
Ejup Sahiti
s shpeshti jan t paaft t mendojn n mnyr t pjekur pr veprimet juridike t tyre,

q nga e drejta romake deri me sot sht krijuar prezumimi absolut se t gjith t
miturit jan pa aftsi veprimi. 572 Prezumimi juridik relativ (praesumtiones juris
tantum) ekziston vetm prkohsisht derisa t mos provohet e kundrta. Te prezumimi
juridik personi i cili shfrytzon prezumimin nuk sht i obliguar ta provoj at por
personi i cili pohon t kundrtn.
Nj prej prezumimeve mjaft t rndsishme n procedur penale sht prezumimi i
pafajsis s t pandehurit. Shih: komentin te neni 3 i ktij Kodi.
Pasi fillimit t shqyrtimit gjyqsor (neni 324) dhe pas deklarats t t akuzuarit pr
aktakuzn (neni 325) dhe pr pranimin e fajsis (neni 326), kur i akuzuari nuk e
pranon fajsin, kalohet n fazn e paraqitjes s provave (procedur provuese administrim t provave). Faza e paraqitjes s provave sht pjesa qendrore e shqyrtimit
gjyqsor. N t procedohen dhe vrtetohen t gjitha faktet (materiale juridike dhe
procedurale juridike) t cilat gjykata i konsideron t rndsishme pr nj gjykim t
sakt dhe t drejt.
Qllimi i procesit t t provuarit sht formimi i bindjes pr saktsin e asaj q t
akuzuarit i ngarkohet - vrtetimi i fakteve t rndsishme t shtjes penale. Rndsia e
procesit t t provuarit, prve tjerash, shihet edhe nga fakti se gjykata merr vendim n
baz t provave q shqyrtohen n shqyrtimin gjyqsor (neni 8 paragrafi 2), pastaj se
paraqitja e provave sht nj faz e posame e ndar nga fazat tjera t shqyrtimit
gjyqsor.
Neni 329 [Rregullat e prgjithshme t paraqitjes s provave]
1.
2.
3.
4.
Prezentimi i provave prfshin t gjitha faktet q gjykata i konsideron t

rndsishme pr nj gjykim t sakt dhe t drejt.
Gjat shqyrtimit gjyqsor zbatohen rregullat e procedimit t provave t
parapara n Kapitullin XIV t ktij Kodi.
Deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor, palt dhe i dmtuari mund t
propozojn shqyrtimin e fakteve t reja, mbledhjen e provave t reja dhe t
prsrisin propozimet t cilat gjyqtari i vetm gjykues, kryetari i trupit
gjykues ose trupi gjykues m hert i ka refuzuar.
Prve provave t propozuara nga palt dhe i dmtuari, trupi gjykues ka t
drejt t shqyrtoj provn q e konsideron t nevojshme pr verifikimin e
drejt dhe t plot t shtjes penale.
Paragrafi 1.
Faktet t cilat gjykata i konsideron t rndsishme pr nj gjykim t sakt dhe t drejt,
t cilat shqyrtohen dhe vrtetohen n fazn e prezantimit t provave, mund t jen t
ndryshme. Vllimi dhe kahja e vrtetimit t fakteve varet nga vlersimi i gjykats pr
relevancn e tyre pr zgjidhjen e shtjes penale. Cilat fakte do t vrtetohen vendos
gjykata. Gjykata nuk ka detyrim ti shqyrtoj t gjitha provat q i propozojn palt.
Faktet mund t jen t natyrs juridike materiale dhe juridike procedurale.
572
Pravna Enciklopedija 2, Beograd, 1989, fq. 1288.
799
Ejup Sahiti
Faktet juridike materiale, n rend t par, kan t bjn me elementet e prgjithshme

dhe t posame t veprs penale dhe me format e veprs penale, me faktin e kryerjes
apo t moskryerjes s veprimit nga ana e t akuzuarit, me prgjegjsin penale (format
e dashjes dhe t pakujdesis - neni17 KP, me paaftsin mendore dhe aftsin e
zvogluar mendore t t akuzuarit - neni 18 KP, me shkaqet t cilat e prjashtojn
ekzistimin e veprs penale (vepra e rndsis s vogl, neni - 11 i KP, mbrojtja e
nevojshme - neni 12 i KP, nevoja ekstreme - neni 13 i KP, dhuna ose kanosja - neni 14
i KP, veprat e kryera nn shtrngim - neni 15 i KP, me prjashtimin e prgjegjsis
penale (lajthimi faktik - neni 25 KP etj.), me shqiptimin e masave t trajtimit t
detyrueshm, me ekzistimin e rrethanave lehtsuese ose rnduese, me krkesn
pasurore juridike, me marrjen e dobis pasurore t fituar me vepr penale, etj.
Faktet juridike procedurale jan ato fakte n t cilat e drejta e procedurs penale
ndrlidh pasoja t caktuara, qofshin ato fakte t cilat duhet t ekzistojn n mnyr q
t mund t zhvillohet procedura penale, ose ato jan shkak pr ta pushuar procedurn
penale ose jan fakte nga t cilat varet ushtrimi i ndonj veprimi procedural- penal. 573
Si fakt i natyrs procedurale- penale sht shtja e kompetencs, e lejes pr ndjekje
etj.
N procedur provuese, sipas rregullit, nuk ka nevoj t vrtetohen faktet e qarta, faktet
notore dhe prezumacionet ligjore t rrzueshme (Praesumtiones juris tantum). Pr
prezumcionet juridike jo t rrzueshme (Praesumtiones juris et de jure) nuk mund t
vrtetohet e kundrta. Gjithashtu sipas rregullit, ska nevoj t vrtetohen prezumcionet
natyrore, por mund t provohet se fakti q prezumohet, n ndonj rast konkret,
megjithat nuk ekziston (se personi i cili akuzohet sht i pa aft mendrisht.
Paragrafi 2.
Pr procedim t provave n shqyrtim gjyqsor, paragrafi 2 parasheh zbatim t
rregullave pr procedim t provave t parapara n Kapitullin XIV t ktij Kodi.
Referenca n kapitullin XIV sht gabim (me gjas gabim shtypi), sepse referenca ka t
bj me Kapitullin XVI (nenet 257-263).
Gjykata merr vendim n baz t provave q shqyrtohen n shqyrtim gjyqsor (neni 8
paragrafi 2).
Paragrafi 3.
Realizimi i nj procesi penal, ku do t vinin n shprehje parimi i ekonomizimit
procedural dhe parimi i gjykimit t drejt dhe n koh t arsyeshme, krkon nga gjykata,
prokurori i shtetit dhe policia t cilt marrin pjes n procedurn penale q saktsisht
dhe trsisht ti vrtetojn faktet t cilat jan t rndsishme pr marrjen e vendimit t
ligjshm. Vrtetimi i fakteve bhet nprmjet procedimit t provave. Provat mblidhen
gjat fazs s veprimeve fillestare t policis, gjat fazs s hetimit formal dhe n
shqyrtimin gjyqsor. Paraqitja me koh e provave nga ana e palve kontribuon pr
azhuritetin e procedurs penale.
Parimi i krkimit dhe gjetjes s t vrtets n procedurn penale, si nj parim themelor
i procedurs, nuk lejon kufizim kohor pr paraqitje t provave t reja (beneficium
573
Pavlica-Lutovac, op. cit., fq. 439-440.
800
Ejup Sahiti
novorum). N kt drejtim, paragrafi 3 i ktij neni parasheh mundsin q, deri n

prfundim t shqyrtimit gjyqsor, palt dhe i dmtuari t propozojn: - shqyrtimin e
fakteve t reja, - mbledhjen e provave t reja dhe - t prsrisin propozimet t cilat
gjyqtari i vetm gjykues, kryetari i trupit gjykues ose trupi gjykues m hert i ka
refuzuar.
Pr paraqitje t fakteve dhe provave t reja n ankes, shih nenin 382 paragrafi 3,
ndrsa pr fakte dhe prova t reja n shqyrtim pran Gjykats s Apelit, neni 393
paragrafi 4.
Paragrafi 4.
Pr dallim nga forma akuzuese e procedurs penale, ku roli i gjykats n procedimin e
provave ishte pasiv, n procedur inkuizitore roli i saj bhet aktiv. Edhe n sistemin
mikst - t przier, gjykata ka rol aktiv. N kohn bashkkohore ekziston tendenc e
shprehur e cila synon prafrimin e sistemit t przier me sistemin akuzator adversiar. 574 Prve ktyre tri formave historike t procedurs penale, sot bhet fjal
574
Sistemi i palve kundrshtare n procedurn gjyqsore (adversary system of adjudication) nnkupton q

gjykata (gjyqtari dhe juria) sht neutrale n vendimmarrje dhe ka vetm rolin e shqyrtimit t fakteve dhe t
kontrollit t ligjshmris s procedurs, ndrsa palt paraqesin faktet dhe materiale t tjera (Weaver et al, fq.
692), po kshtu, shih: Dressler, fq. 22-23. N sistemin gjyqsor t palve (adversar) vendimet zakonisht i
jep juria (e cila vendos pr faktet) dhe gjyqtari (q vendos pr shtjet juridike), ndrsa palt ndrgjyqsore
jan prokurori dhe i pandehuri. Pas Revolucionit Amerikan dhe krijimit t SHBA-s, ather kur krimi filloi
t konsiderohej krim publik t cilin shteti duhej ta rrnjoste, si padits i autorizuar paraqitet zakonisht
prokurori shtetror, ndryshe nga sistemi anglez fillestar n t cilin padits i autorizuar ishte nj person privat
(La Fave, Israel, fq. 35). Pr historin e ktij institucioni q i ka rrnjt n t drejtn angleze (the English
Common Law), bazn e tij juridike si edhe dallimet n mes t s drejts amerikane dhe asaj angleze shih:
Cf. Ibid., 35, 36. Vendimmarrsi n sistemin e kulluar t palve (adversar) zakonisht vepron si arbitr i
paanshm, i cili shqyrton rastin n baz t provave dhe fakteve q i paraqesin palt para tij, duke i ln palt
t lira q t zgjedhin shtjet pr t cilat do t debatojn dhe mnyrn e zhvillimit t betejs (Ibid). Me fjal
t tjera, gjyqtari dhe juria kan rol pasiv ndaj palve (Guarnieri, Pederzoli, op. cit., fq. 89). Nga ana tjetr,
palt i hetojn faktet, pyesin dshmitart, konsultohen me ekspert t fushave t ndryshme, etj. Secila pal
parashtron faktet n t mir t vet, interpreton ligjin sa m shum q sht e mundur n favor t vet, duke
krkuar kundr argumente dhe me ndihmn e pyetjeve kryqzore (cross-examination) kundrshton
vrtetsin e argumenteve dhe t provave t tjera t paraqitura kundr saj. Gjykata dhe juria kan pr detyr
t gjykojn paanshm n baz t fakteve dhe provave t paraqitura (La Fave, Israel, fq. 35, 36), megjithse
sistemi gjyqsor amerikan sot nuk sht nj sistem i kulluar adversar, por i modifikuar dhe i rirregulluar, ku
gjyqtari nuk sht krejtsisht joaktiv dhe nuk u lejon palve q ato vet ta strukturojn rastin (Ibid). Prandaj
ky sistem, ndonse i modifikuar, n krahasim me sistemin inkuizitor evropian mund t karakterizohet si
mjaft adversar.
Sot ky sistem sa lavdrohet, po aq edhe kritikohet. Si prparsi e tij duhet konsideruar fakti q palt e
kundrta, duke iu kundrvn njra-tjetrs, zbulojn m shum fakte dhe n kt mnyr mund t mblidhen
m shum informata t dobishme pr vendimmarrje (jurin dhe gjyqtarin), pr shkak se vendimmarrsi n
kt sistem nuk merr pjes n procesin e paraqitjes s fakteve (Ibid). N ann tjetr, kritikat e mdha q i
bhen ktij sistemi bazohen n faktin se, duke ln shqyrtimin e shtjes penale n duar t palve t
konfrontuara, t cilat pr realizimin e interesave t tyre t ngushta lajthitin vendimmarrsit, fshehin t
vrtetn dhe u kanosen dshmitarve (Ibid). Njkohsisht pr mundsin e modifikimit t ktij sistemi dhe
afrimin e tij me sistemin e procedurs penale n Evrop, si edhe pr krahasimin e ktyre sistemeve shih:
Gordon, fq. 403, 405-406, 407-409, 410, 413-415, 415-420, 548-551. Pr rndsin e zbulimit t s vrtets
n procedurn penale shih: Freedman, op. cit., fq. 2-4, 9, si edhe Hodes, op. cit., fq. 53, 57 - 62.
Sistemi gjyqsor amerikan sht rregulluar n at mnyr q t jet sa adversar, aq edhe akuzator. Koncepti
i procesit gjyqsor t palve (adversar), si edhe procedura penale akuzatore plotsojn njra-tjetrn, por n
thelb nuk jan t njjta (La Fave, Israel, fq. 37; kt pikpamje e mbshtet pak a shum edhe Dressler, fq.
801
Ejup Sahiti
edhe pr procedurn penale t ciln duhet bazuar n modelin akuzues me disa

prmbajtje t modelit hetues, procedur kjo n t ciln n mnyr t veant duhet
zbatuar kontradiktoritetin, duke zgjidhur njkohsisht akuzn penale n mnyr t qet,
me marrveshje kudo q sht shoqrisht e pranueshme. 575
N procedurn penale, provat i propozojn palt, duke prfshir ktu edhe t
dmtuarin. Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues, duke e aprovuar ose
refuzuar propozimin, vendos cilat prova t procedohen. Dispozita e paragrafit 4 edhe
m tutje e mban n jet t ashtuquajturn maksim inkuizicionale sipas t cils trupi
gjykues (ktu duhet kuptuar edhe gjyqtarin e vetm gjykues) ka t drejt t shqyrtoj
provn q e konsideron t nevojshme pr verifikimin e drejt dhe t plot t shtjes
penale.
Neni 330 [Marrja n pyetje e dshmitarit apo ekspertit pa pranin e dshmitarve
t tjer]
N parim, dshmitari i cili ende nuk sht marr n pyetje, nuk sht i
pranishm gjat shqyrtimit t provave dhe eksperti i cili ende nuk ka dhn
konstatimin dhe mendimin e tij, nuk mund t jet i pranishm n seanc
derisa eksperti tjetr t jep deklarimin e tij mbi shtjen e njjt.
Ndalimi i pranis s dshmitarit ose ekspertit n shqyrtim gjyqsor i prcaktuar me
kt nen, ka pr qllim shmangien e mundsis q dshmia e dshmitarit t ndikohet
nga dshmit tjera.
Pas hapjes s seancs gjyqsore dhe vrtetimit t identitetit t pjesmarrsve, edhe
ekspertt presin jasht gjykatores derisa ti thrret gjykata, Sipas nenit 322 paragrafi 1,
si sht par m prpara, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues, n rast
nevoje, mund ti ndal ekspertt n gjykatore q t prcjellin zhvillimin e shqyrtimit
gjyqsor. Mirpo, dispozita e nenit 330 ndikimit n mendim, ndalon pranin e ekspertit
i cili ende nuk e ka dhn konstatimin dhe mendimin n shqyrtim gjyqsor derisa
eksperti tjetr jep deklarimin e tij pr shtjen e njjt.
22). Derisa elementet adversare t procedurs penale ngarkojn palt me prgjegjsi pr t shqyrtuar
shtjet ligjore dhe faktike, elementet akuzatore t procedurs penale ua ngarkojn palve prgjegjsin pr
ta bindur gjykatn lidhur me shtjet e fajsis. N procedurn penale akuzatore prokurori publik mban
barrn kryesore t provave dhe ka prgjegjsi m t madhe n procedurn e vrtetimit t fajsis s t
pandehurit, me rast sht i detyruar t parashtroj faktet e mjaftueshme me t cilat do ta bind gjykatn se
i pandehuri sht fajtor (Ibid). N ann tjetr, i pandehuri gzon privilegjin q t mos e fajsoj veten,
d.m.th. t drejtn e prezumimit t pafajsis, e cila nnkupton se do person sht i pafajshm derisa t mos
vrtetohet e kundrta. Sipas Gjykats Supreme t SHBA-s, Qeveria n kontest me individin mban mbi
vete tr barrn (Ibid). - cituar sipas Murati, Rexhep, Rishikimi i procedurs penale pr shkak t fakteve
dhe provave t reja, Prishtin, 2006, fq. 52.
575
Pavii, Berislav, Komentar Zakona o kaznenom postupku, Rijeka, 2003, Hyrja, XXXIII; Pavii,
Kazneni postupak u republici Hrvatskoj: pogled na reformu iz 1997 godine, s posebnim osvrtom na
predistrani postupak i istragu, HLJKPP, Zagreb, 2000, vol. 7, nr. 2, fq. 564.
802
Ejup Sahiti
Neni 331 [Dshmit e dhna nga dshmitart n shqyrtim gjyqsor]

1.
2.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues cakton radhn e

marrjes n pyetje t dshmitarve, duke filluar me dshmitart e propozuar
nga prokurori i shtetit, dshmitart e propozuar nga i dmtuari apo
mbrojtsi i viktimave, dhe n fund me dshmitart e propozuar nga i
pandehuri apo mbrojtsi i tij. Po qe se sht e mundshme, dshmitart
thirren duke respektuar radhn e propozuar nga prokurori i shtetit, i
dmtuari, mbrojtsi i viktimave, i pandehuri dhe mbrojtsi.
Prokurori i shtetit, i pandehuri apo i dmtuari mund t krkojn nga
gjykata q t dgjoj dshmitart pr t kundrshtuar dshmit apo provat
e paraqitura nga pala e kundrt sipas paragrafit 1.
Paragrafi 1.
Sipas paragrafit 1 t ktij neni, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues
cakton radhn e marrjes n pyetje t dshmitarve. Marrja n pyetje e dshmitarve
bhet sipas rendit t prcaktuar n kt paragraf. Po q se sht e mundshme, rendi i
till duhet t respektohet.
Caktimi i radhs s marrjes n pyetje ka t bj me konfirmim t rendit t prcaktuar
me kt paragraf.
Paragrafi 2.
Gjat marrjes n pyetje t dshmitarve n shqyrtim gjyqsor mund t paraqiten
dshmi apo prova pr t cilat pala tjetr ndien nevojn pr ti kundrshtuar. N kt
drejtim, me qllim t kundrshtimit t dshmis apo provs s paraqitur, prokurori i
shtetit, i pandehuri apo i dmtuari mund t krkojn nga gjykata q t dgjoj edhe
dshmitar t tjer. Pr faktin se a do t mund t merren n pyetje t gjith dshmitart
e propozuar nga subjektet e apostrofuara n paragrafin 1, vendos gjyqtari.
Neni 332 [Marrja e drejtprdrejt n pyetje, marrja e trthort n pyetje
dhe rimarrja n pyetje e dshmitarit]
1.
2.
3.
4.
Pala e cila paraqet provn merr n pyetje dshmitarin ose paraqet provn e
para.
Palve tjera pastaj u jepet mundsia pr marrjen e trthort n pyetje t
dshmitarit ose kundrshtimin e besueshmris s dshmitarit.
Pals e cila ka paraqitur provn i jepet mundsia n fund q t sqaroj
prgjigjet me dshmitarin ose t rehabilitoj besueshmrin e dshmitarit.
Nse pala prfaqsohet nga m shum se nj mbrojts, vetm mbrojtsi
kryesor mund t marr n pyetje dshmitart, tu parashtroj pyetje t
trthorta dhe t rehabilitoj besueshmrin e dshmitarve.
Me rastin e marrjes n pyetje dshmitart e akuzs s pari i merr n pyetje prokurori i

shtetit, kurse mbrojtja s pari i merr n pyetje ata q ajo i ka propozuar. Me at rast,
803
Ejup Sahiti
secila pal ka mundsi ti shtroj pyetje dshmitarve t pyetur nga pala tjetr. Ve
ksaj, gjykata (gjyqtari i vetm gjykues, kryetari i trupit gjykues dhe antart e trupit
gjykues) pas palve mund ti bjn pyetje dshmitarit t cilat i konsiderojn t
nevojshme pr sqarim t shtjes. Mirpo, meq KPP edhe m tutje udhhiqet me
nevojn pr krkim dhe gjetjen e t vrtets n procedur penale (shih nenet 248,
paragrafi 2, 326, paragrafi 1 etj.) roli aktiv i gjykats, ndonse sht reduktuar, nuk
sht eliminuar n trsi. N kt drejtim, gjykata ka kompetenc q ex officio t'i
administroj edhe provat t cilat palt nuk i kan propozuar. N situatn kur dshmitari
sht ftuar me propozim t gjykats, kryetari i trupit gjykues i shtron pyetjet i pari.
Kryetari i trupit gjykues gjithashtu merr n pyetje dshmitarin nn moshn
gjashtmbdhjet vjeare. Prokurori i shtetit ose mbrojtsi pyetjet pr dshmitarin e
till ia paraqesin gjyqtarit, ndonse ai mund t lejoj shtruarjen e pyetjes n mnyr t
drejtprdrejt.
Pjesmarrsit tjer procedural si jan i dmtuari, prfaqsuesit procedural, i
bashkpandehuri ose eksperti, mund ti drejtojn pyetjet dshmitarve n mnyr
direkte vetm me leje t gjyqtarit. Zgjidhja e till gjithsesi ka parasysh nevojn pr
mbajtje t rendit dhe pr zbatim t qet t procesit t marrjes n pyetje.
Neni 332 bashk me nenet vijuese 333-335 t KPP, ka t bj me vrtetimin e fakteve
t cilat jan t lidhura me strukturn e t drejts penale procedurale angleze. E drejta
penale procedurale angleze konsiderohet si procedur e pastr akuzatore e palve.576
Ndr karakteristikat kryesore t tipit t till t procedurs penale bjn pjes: deklarimi i theksuar pr sa i prket autonomis s palve dhe kontrollit t procedurs; nevoja pr rregullim juridik t balancimit deri diku t dyluftimit t palve 577 dhe
synimi pr t siguruar nj pozit maksimalisht t paanshme 578 t gjyqsorit.
N kt procedur, sipas rregullit, palt prcaktojn bazn faktike t krkesave t tyre
dhe prcjellin procesin e vrtetimit t fakteve. Andaj sistemi i till vetm prjashtimisht
i jep mundsi gjyqtarit q me vetiniciativ t fut n lndn e shqyrtimit faktet t cilat
nuk i ka propozuar asnjra pale (p.sh. shtjen e shndetit mental t ndonjrit nga
pjesmarrsit e procedurs penale). N ann tjetr kjo mnyr e vrtetimit t fakteve i
jep prparsi iniciativs s palve dhe at e rregullon n pajtim me parimin
kontradiktor, nprmjet marrjes n pyetje n mnyr kryqsore t dshmitarit dhe t
ekspertit.
576
Krapac, Davor, Engleski kazneni postupak, Pravni Fakultet u Zagrebu, 1995, fq. 64-65.
Dihet se do procedur e pastr akuzatore sht ndrtuar n form t kontestit ndrmjet dy palve i cili
zhvillohet para gjyqtarit. Legjitimiteti i vendimit prfundimtar gjen mbshtetjen n faktin se vendimi
bazohet n respektimin e rregullave procedurale t` dyluftimit t palve, e jo n rregullsin e saj materiale,
si sht n sistemin inkuizitor. Mirpo, me qen se n realitet sht vshtir q para gjyqtarit t
konfrontohen dy kundrshtar procedural plotsisht t njjt, paraqitet rreziku q rrjedha e kontestit t tyre t
jet rezultat i aktivitetit t pals m t fort dhe m t shkatht.
578
Pozita e paanshme dhe objektiviteti i gjyqsorit jan komponent e do procedure t provave nga ana e
palve. E drejta angleze ka zhvilluar numr t konsiderueshm t garancive procedurale pr paanshmri dhe
objektivitet t gjyqtarit. Kshtu, p.sh. ajo ia merr gjyqtarit fardo iniciative provuese, e cila do ta orientonte
at n procedim t provave n dobi t njrs apo pals tjetr.
KPP i Republiks s Kosovs me prcaktimin e marrjes s drejtprdrejt n pyetje, marrjes s trthort n
pyetje dhe rimarrjes n pyetje t dshmitarit n procesin e vrtetimit t fakteve ka marr zgjidhjen nga
sistemi anglez i procedimit t provave. KPP n nenin 329, parag. 4 duke prcaktuar se, prve provave t
propozuara nga palt dhe i dmtuari, trupi gjykues ka t drejt t shqyrtoj provn q e konsideron t
nevojshme pr vrtetimin e drejt dhe t plot t shtjes penale, n nj mas edhe m tutje qndron n
nevojn e krkimit t t vrtets materiale n procedur penale.
577
804
Ejup Sahiti
N sistemin provues n t cilin procedimi i provave sht n kompetenc t palve,

gjyqtari vendos pr lejueshmrin e ndonj prove n shqyrtim dhe pr situatn se
ndonj prov a do t jet n kornizn njohse t gjyqtarit - trupit gjykues i cili vendos
pr shtjen. Sipas nenit 249, paragrafi 4, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues vendos me aktvendim me shkrim t arsyetuar pr lejimin ose prjashtimin e
provs s kundrshtuar nga i pandehuri. N rastet kur gjyqtari i vetm gjykues ose
kryetari i trupit gjykues ka vendos pr prjashtim t provs s caktuar, n procesin e
m tejshm me rastin e vlersimit t provave gjyqtari do t duhej t harroj
prmbajtjen e saj.
Para se t procedohet nj prov t ciln n shqyrtim gjyqsor njra pal dshiron ta
shfrytzoj n dobi t pretendimeve t veta, gjyqtari shpesh duhet t zgjidh shtjen e
lejueshmris t procedimit t saj. Pastaj gjat procedimit duhet t kujdeset q t
respektohen rregullat procedurale t cilat sigurojn parimin kontradiktor. Dihet se
marrja n pyetje e dshmitarit n procedurn penale kontinentale zhvillohet ashtu q
dshmitari jep dshmin e tij nprmjet nj tregimi t pa ndrprer t nxitur me
vrejtjet e gjyqtarit q t tregoj krejt ka di pr rrethanat pr t cilat dshmon,
eventualisht i plotsuar me pyetje plotsuese t gjyqtarit dhe t palve me qllim t
sqarimit dhe plotsimit t pjesve t paqarta t dshmis. Ndrkaq, n procedur
gjyqsore angleze marrja n pyetje e dshmitarit zhvillohet n form t dialogut
ndrmjet pyetsit dhe dshmitarit. Dshmitari nuk jep dshmi n nj tregim t
pandrprer lidhur me at ka di pr faktet, por prgjigjet n pyetjet konkrete t
pyetsit. Dshmitarin nuk e pyet gjyqtari por s pari pala e cila e ka propozuar, e pastaj
kundrshtari procedural i saj.
Neni 332 i KPP pr sa i prket procedimit t provave prvetson sistemin anglosakson.
Marrja e provave sht n kompetenc t palve dhe zhvillohet n tri etapa: s pari pala
e cila e ka propozuar dshmitarin bn marrjen e drejtprdrejt n pyetje t dshmitarit,
pastaj pala procedurale e kundrt merr n pyetje dshmitarin n mnyr t trthort
(marrja n pyetje n mnyr kryqsore (cross egzamination), dhe n fund pala e cila e
ka marr n pyetje drejtprdrejt bn rimarrjen n pyetje t dshmitarit.
Palve u takon iniciativa pr procedim t marrjes n pyetje t dshmitarit jo vetm n
shqyrtim gjyqsor sipas neneve 332-335, por edhe gjat marrjes s deklarats n
procedurn paraprake (nenet 132-133). Marrjen n pyetje t dshmitarit n procedur
paraprake e bn prokurori i shtetit. Mirpo, kur marrjen e deklarats nga dshmitari e
ka krkuar mbrojtja, viktima apo mbrojtsi i viktimave ather s pari e merr n pyetje
mbrojtja, viktima apo mbrojtsi i viktimave. Me rastin e marrjes n pyetje, secils pal
duhet ti jepet mundsia q ti bj pyetje dshmitarit t pyetur nga pala tjetr.
Dispozitat e neneve 332-335 i referohen marrjes n pyetje t dshmitarit. Vetm n
nenin 334, parag. 4, krahas dshmitarit dispozita i referohet edhe ekspertit. N t
vrtet procesi i marrjes n pyetje t dshmitarit ka t bj edhe me ekspertin.579
Neni 140, paragrafi 3 parasheh se deklarata e ekspertit n procedur paraprake merret
n pajtim me rregullat e cilsdo deklarat t dhn n procedurn paraprake nga
dshmitari.
579
Mos renditja e ekspertit kurdo q me dispozitat e neneve 332-335 prmendet dshmitari nuk sht pasoj
e ekskludimit t ekspertit nga ky proces. Prkundrazi, ai nnkuptohet edhe pa e thn sepse n sistemin
anglosakson edhe eksperti konsiderohet dshmitar - dshmitar profesional.
805
Ejup Sahiti
N nenin 364 t KPPPK parashihej mundsia pr gjyqtarin dhe pr palt, q kur

dshmitarit ose ekspertit nuk i kujtohen faktet t cilat i ka prezantuar m par gjat
marrjes n pyetje ose kur i shmanget deklarimit t mparshm, tia trheqin vrejtjen
pr deklarimin e mparshm dhe t krkojn sqarim prse tani deklaron ndryshe.
Prmbajtja e ksaj dispozite sht shkrir n nenet 332-336 t Kodit aktual.
Paragraft 1 dhe 2.
M prpara sht cekur se n shqyrtim gjyqsor, palt i propozojn provat kurse
gjyqtari vendos pr lejueshmrin e tyre. Kur n shqyrtim gjyqsor sht lejuar marrja
e provs ose marrja n pyetje e dshmitarve, ather pala e cila paraqet provn merr
n pyetje dshmitarin ose paraqet provn e para. Pas prfundimit me pyetje nga pala e
cila e ka propozuar dshmitarin, palve tjera (prokurorit ose mbrojtsit - njrit prej tyre
i cili nuk e ka propozuar dshmitarin dhe t dmtuarit apo prfaqsuesit procedural t
tij u mundsohet. merrja n pyetje e dshmitarit n mnyr t trthort ose
kundrshojn besueshmrin e dshmitarit.
Paragraft 3 dhe 4.
Pas marrjes s drejtprdrejt n pyetje t dshmitarit dhe marrjes s trthort t tij n
pyetje pals e cila ka paraqitur provn i jepet mundsia n fund q t sqaroj prgjigjet
me dshmitarin ose t rehabilitoj besueshmrin e dshmitarit.
Kur i pandehuri ka m shum se nj mbrojts (ka mundsi t ket deri tre mbrojts, neni 55, paragrafi 2) vetm mbrojtsi kryesor mund ta marr n pyetje drejtprdrejt
dshmitarin dhe t rehabilitoj besueshmrin e tij (kur mbrojtja e ka propozuar
dshmitarin). N rastet kur prokurori i shtetit apo i dmtuari e ka propozuar
dshmitarin, gjithashtu vetm mbrojtsi kryesor mund ta marr n pyetje n mnyr t
trthort dshmitarin.
Neni 333 [Marrja e drejtprdrejt n pyetje e dshmitarve]
1.
2.
3.
4.
Dshmitari merret n pyetje s pari nga pala e cila e ka propozuar.

Pala e cila merr n pyetje dshmitarin mund ti parashtroj pyetje n
pajtim me rregullat pr procedimin e provave.
Pala mund ti paraqes dshmitarit provn materiale n pajtim me nenin
336.
Nse dshmitari apo eksperti nuk mund t rikujtoj faktet t cilat i ka
paraqitur n dshmimet e mparshme, pala e cila ka propozuar dshmitarin
mund ti paraqes provn e pranueshme pr tia rifreskuar kujtesn.
Neni 333 e rregullon marrjen e drejtprdrejt n pyetje t dshmitarit. Marrja e

drejtprdrejt n pyetje ka t bj me marrjen kryesore n pyetje t dshmitarit examination in chief n mnyr q me dshmin e tij t sheshohet e vrteta e thnieve
t tij. 580
580
Neni 420 i Ligjit t Procedurs penale t Kroacis parasheh se pyetjet e pale kundrshtare q i bhen
dshmitarit dhe ekspertit sipas rregullit kufizohen dhe kan t bjn vetm n rrethanat pr t cilat
806
Ejup Sahiti
Paragraft 1 dhe 2.
Dshmitarin e merr n pyetje s pari pala e cila e ka propozuar. Marrsi n pyetje mund
ti parashtroj pyetje dshmitarit n pajtim me rregullat pr procedim t provave t
prcaktuara n Kapitullin e XVI (nenet 257-263) t KPP.
Ka disa rregulla te marrja n pyetje e dshmitarit: - ndalim i pyetjeve sugjestive, kufizimi i mundsis q t freskohet memoria e dshmitarit dhe - ndalim i marrjes s
trthort n pyetje t dshmitarit t vet me qllim diskreditimi. 581KPP me rastin e
rregullimit t procesit t t provuarit hesht pr sa i prket mundsis apo ndalimit t
shtruarjes s pyetjeve sugjestive. Mirpo, prcaktimi i Kodit pr marrje n pyetje n
mnyr kryqsore indirekt e bn aktuale shtjen e pyetjeve sugjestive. N sistemin
provues n t cilin procedimi i provave bhet nga palt si sht sistemi i jon, pyetjet
sugjestive jan t ndaluara gjat marrjes s drejtprdrejt (marrjes kryesore) n pyetje,
sepse nprmjet tyre dshmitarit gnjeshtar mund ti bhet me dije far prgjigje pritet
prej tij, kurse dshmitarin e vrtet t sjell n situat q, pr shkak t pakujdesis, t
jap prgjigje t gabuar. N ann tjetr, pala q e merr n pyetje drejtprdrejt
dshmitarin ka pasur mundsi m prpara t kontaktoj e t bisedoj me dshmitarin pa
ndonj kufizim pr sa u prket pyetjeve sugjestive.
Paragraft 3 dhe 4.
Me rastin e marrjes n pyetje t dshmitarit pala mund ti paraqes provn materiale n
pajtim me nenin 336. Neni 336 i referohet provave materiale (dokumente, tabela,
prmbledhje procesverbalesh, videokaseta, audiokaseta apo prova tjera materiale), t
cilat s pari mund ti paraqitn dshmitarit pr ti identifikuar dhe pr t shpjeguar si
sht krijuar prova, dhe t vrtetoj se prova sht e vrtet, e bazuar dhe paraqet
saktsisht provn e pranueshme origjinale.
Neni 334 [Marrja e trthort n pyetje e dshmitarve]
1.
Pala e cila bn marrjen e trthort n pyetje t dshmitarit mund:

1.1. Ti parashtroj pyetje dshmitarit n pajtim me rregullat pr
procedimin e provave; dhe
1.2. T pyes dshmitarin t konfirmoj ose t mohoj nj fakt. Nse
dshmitari jep prgjigje q sht n kundrshtim me provn e
pranueshme, pala e cila bn marrjen e trthort n pyetje pastaj mund
tia paraqet ose tia lexoj dshmitarit provn q sht n kundrshtim.
Pala e cila zbaton marrjen e trthort n pyetje ose gjykata mund t
krkoj nga dshmitari q t shpjegoj mosprputhjet.
dshmitari ose eksperti kan deklaruar gjat marrjes kryesore n pyetje. Kryetari i trupit gjykues mund t
lejoj pyetje pr t cilat dshmitari ose eksperti nuk ka folur gjat marrjes kryesore n pyetje nse rrethanat
e tilla jan t lidhura ngusht me rrethanat e paraqitura gjat marrjes kryesore n pyetje ose nse jan t
drejtuara n prcaktimin e besueshmris s dshmitarit. Pyetjet gjat marrjes plotsuese n pyetje mund ti
prkasin vetm pyetjeve t paraqitura gjat marrjes n pyetje n mnyr kryqsore.
581
Krapac, op. cit, fq. 82-83.
807
Ejup Sahiti
1.3.
2.
Ti parashtroj dshmitarit pyetje t cilat shqyrtojn besueshmrin

e dshmis s dshmitarit apo paragjykimet q dshmitari mund t
ket.
Provat materiale t prdorura gjat marrjes s trthort n pyetje duhet t
identifikohen qart pr gjykatn dhe prdorimi i provs s till shnohet n
procesverbal.
Neni 334 ka t bj me marrjen e trthort n pyetje t dshmitarit (kundr marrja n

pyetje - marrja n pyetje n mnyr kryqsore - cross ezamination) n mnyr q nga
dshmitari t fitohen prgjigje t cilat e dobsojn deklarimin e dhn gjat marrjes s
drejtprdrejt n pyetje t tij, e her her edhe q t fitohet prgjigje m e mire sa i
prket pretendimeve personale.
Paragrafi 1.
Marrjen e dshmitarit n pyetje n mnyr t trthort e bn pala e kundrt me paln q
e ka propozuar dshmitarin. Qllim i marrjes s trthort n pyetje sht q t
verifikohet vrtetsia e thnieve t dshmitarit t paraqitura me rastin e marrjes s
drejtprdrejt n pyetje t tij. Me at rast, ai mund t prdor teknika t ndryshme t
marrjes n pyetje t cilat kan t bjn me: zbulimin e kundrthnieve dhe mangsive
n deklarim, shkaktimin e dyshimit n besueshmrin e dshmis, bile edhe t
hijezohet personaliteti i dshmitarit. 582
Bazuar n nenin 334, paragrafi 1 pala e cila dshmitarin e merr n pyetje n mnyr t
trthort, me rastin e shtruarjes s pyetjeve ka disa mundsi: 1) ti parashtroj pyetje
dshmitarit n pajtim me rregullat e procedimit t provave dhe 2) gjat marrjes s
trthort n pyetje pala mund ta pyes dshmitarin t konfirmoj ose t mohoj ndonj
fakt (mundsia e pyetjes nnkupton detyrimin e dshmitarit q t prgjigjet nse nuk ka
ndonj baz ligjore q t mos prgjigjet - neni 129). Prgjigjet e dshmitarit n rastin
konkret mund t jen n kundrshtim me provn e pranueshme. N at rast pala q e
merr n pyetje n mnyr t trthort mund ti paraqes ose tia lexoj dshmitarit
provn e till. Pas paraqitjes apo leximit t provs, pala q e merr n pyetje n mnyr
kryqsore ose gjykata mund t krkoj nga dshmitari ti shpjegoj mosprputhjet; 3)
Sipas nnparagrafit 1.3. t nenit 334 pala e cila merr n pyetje dshmitarin mund ti
parashtroj atij pyetje q kan t bjn me besueshmrin e dshmis s dshmitarit
apo paragjykimet q dshmitari mund ti ket.
Paragrafi 2.
Te neni 333, paragrafi 3 sht thn se me rastin e marrjes s drejtprdrejt n pyetje
dshmitarit mund ti paraqitet prova materiale sipas nenit 336. Neni 336, paragrafi 1
582
Krapac, op. cit., fq. 83. Sipas Krapac n t drejtn angleze edhe te kundr marrja n pyetje ekzistojn
disa kufizime: pyetjet q e prishin nderin dhe dinjitetin e dshmitarit nuk mund t paraqitn, prve kur pr
kt ekziston ndonj shkak i arsyeshm - n rast t till mund t shtrohet vetm nj pyetje; n gjykim pr
dhunim ose pr ndonj vepr penale tjetr kundr dinjitetit t personaliteti dhe moralit mbrojtja nuk guxon,
pa leje t posame t gjyqtarit, ti paraqes pyetje viktims pr prvojat e saj t mparshme n jetn seksuale
me cilindo person prve me t pandehurin; t pandehurit mund ti bhen pyetje pr karakterin e tij ose pr
dshmimet e mparshme, vetm kur kt e lejojn ndonj nga dispozitat ligjore.
808
Ejup Sahiti
parasheh mundsin q dshmitarit ti paraqitet prova materiale dhe ti shtrohen pyetje

lidhur me at prove materiale gjat t tri fazave t marrjes n pyetje (t drejtprdrejt,
t trthort dhe t rimarrjes) t dshmitarit.
Dispozita e paragrafit 2 t nenit 334 parasheh q kur pala kundrshtare gjat marrjes s
trthort n pyetje ka prdorur provat materiale, ato duhet t identifikohen qart pr
gjykatn dhe prdorimi i provs s till shnohet n procesverbal.
N qoft se pala kundrshtare nuk ndrmerr marrjen kryqsore n pyetje, konsiderohet
se pranon saktsin e dshmimit t arritur me marrjen e drejtprdrejt n pyetje. 583
Neni 335 [Rimarrja n pyetje]
Pas marrjes s trthort n pyetje t dshmitarit, pala e cila ka propozuar
dshmitarin ka mundsin q ti parashtroj pyetje t cilat sqarojn
dshmin e paqart, shpjegojn mosprputhjet n dshmi, dyshimet lidhur
me besueshmrin e dshmis s dshmitarit apo fardo paragjykimi q i
dshmitari mund t ket.
Neni 335 rregullon fazn e tret (t fundit) t procesit t marrjes n pyetje t
dshmitarit, e cila ka t bj me rimarrjen n pyetje (re examination) nga pala e cila e
ka marr n pyetje drejtprdrejt.
Me rastin e rimarrjes n pyetje pala sht e lidhur me lndn e kundr pyetjeve t
paraqitura me rastin e pyetjeve kryqzore. Pals i jepet rasti q edhe nj her ta pyes
dshmitarin n mnyr q t konstatohet kuptimi i plot i prgjigjeve t cilat dshmitari
i ka dhn gjat marrjes s trthort n pyetje. Mundsia e rimarrjes n pyetje t
dshmitarit i ofron mundsin pals q me pyetjet e tij disi ta rehabilitoj dshmitarin e
drmuar gjat marrjes s trthort n pyetje nga ana e pals kundrshtare.
Pyetjet t cilat mund ti paraqiten dshmitarit me rastin e rimarrjes s tij n pyetje kan
t bjn me sqarimin e dshmis s paqart, me shpjegimin e mosprputhjeve n
dshmi, me dyshimet lidhur me besueshmrin e dshmis s dshmitarit apo t
fardo paragjykimi q dshmitari mund ta ket.
11. Rregullat pr dshmitart
Neni 336 [Provat materiale q mbshtesin dshmin e dshmitarit]
1.
2.
3.
583
Pala mund ti paraqes dshmitarit provn materiale dhe ti parashtroj

pyetje dshmitarit lidhur me at prov materiale gjat marrjes n pyetje,
marrjes s trthort n pyetje ose rimarrjes n pyetje.
Prov materiale mund t jet dokumenti, tabela, prmbledhja, videokaseta,
audiokaseta apo prova tjetr materiale.
do prov materiale q prmbledh ose tregon prov t pranueshme q
sht e shumt, e madhe apo q sht asgjsuar s pari i paraqitet
dshmitarit i cili mund t identifikoj kt provn t pranueshme, t
809
Ejup Sahiti
4.
shpjegoj si sht krijuar prova dhe t vrtetoj se prova sht e vrtet, e

bazuar dhe paraqet saktsisht provn e pranueshme origjinale.
Cilado prov nga paragraft 2 apo 3 sht e pranueshme nse sht e
vrtet, e bazuar dhe paraqet saktsisht provn e pranueshme origjinale.
Prova materiale shnohet n procesverbal nse nuk sht shnuar m par.
Nenet 332-335 si u pa m prpara, kan autorizuar palt pr procedim t provave, e n

kt kuadr edhe pr marrjen n pyetje t dshmitarit (dhe t ekspertit) n procedurn
penale.
Paragrafi 1.
Pala e cila e merr n pyetje dshmitarin n cilndo faz t marrjes n pyetje (pyetjes s
drejtprdrejt, pyetjes s trthort ose t rimarrjes n pyetje), me qllim t mbshtetjes
s dshmis s dshmitarit (ose me qllim t sqarimit t kundrshtis s dshmis s tij
me prov t pranueshme, mund ti paraqes dshmitarit provn materiale dhe ti shtroj
pyetje lidhur me at prov.
Pr mbshtetje t provave personale shih: komentet e nenit 263 t emrtuar mbshtetje
e pohimit.
Paragrafi 2.
Dispozita e paragrafit 2 shpjegon ka mund t jet prov materiale q mund t prdoret
pr mbshtetje t dshmis s dshmitarit.
Marr n prgjithsi, vendimi gjyqsor nuk duhet t mbshtetet n nj prov t vetme.
Neni 262 posarisht potencon disa prova konkrete n baz t t cilave gjykata nuk e
shpall t akuzuarin fajtor duke u mbshtetur vetm n nj dshmi ose duke i dhn asaj
rndsi vendimtare. T tilla jan: a) nj dshmi apo nj prov tjetr e cila nuk mund t
kundrshtohet nga i pandehuri ose mbrojtsi prmes marrjes n pyetje gjat ndonj faze
t procedurs penale; b) deklarimi i dhn nga i pandehuri n polici ose para prokurorit
t shtetit; c) dshmia e dhn nga nj dshmitar, identiteti i t cilit sht i panjohur pr
mbrojtsin dhe t akuzuarin; dhe ) dshmia e dhn nga dshmitari bashkpunues.
Neni vijues 263 rregullon shtjen e mbshtetjes s pohimit i cili ka kuptimin e
forcimit t provs s paraqitur.
Paragrafi 3.
Dispozita e paragrafit 3 prcakton mnyrn e procedimit me provn materiale me rastin
e marrjes n pyetje t dshmitarit. Sipas saj do prov materiale q prmbledh ose
tregon prov t pranueshme t cilat mund t jen t shumta, e madhe apo q sht
asgjsuar, s pari i paraqitet dshmitarit pr identifikimin e saj, pastaj t tregoj si sht
krijuar prova dhe t vrtetoj se prova sht e vrtet dhe origjinale.
810
Ejup Sahiti
Paragrafi 4.
Dispozita e paragrafit 4 parasheh q do prov nga paragraft 2 dhe 3 t ktij neni sht
prove e pranueshme nse sht e vrtet, e besuar dhe paraqet saktsisht provn e
pranueshme origjinale. Prova e till shnohet n procesverbal nse nuk sht shnuar
m par.
Neni 337 [Prdorimi i dshmis s mparshme t dshmitarit]
1.
2.
3.
4.
5.
Pala mund t propozoj marrjen e provs n shqyrtim gjyqsor nga

dshmia e mparshme e dshmitarit, nse dshmia e till sht marr gjat
mundsis hetuese t veant nga neni 149.
Pala mund t propozoj marrjen e provs n shqyrtim gjyqsor nga
dshmia e mparshme e dshmitarit nse dshmia e till sht marr gjat
seancs pr marrjen e deklarats n procedur paraprake nga neni 132,
dshmitari nuk sht n dispozicion pr t dshmuar dhe sht paraqitur
mbshtetje e pohimit n pajtim me nenin 263.
Prokurori i shtetit mund t propozoj marrjen e provs n shqyrtim
gjyqsor nga audiokasetat apo videokasetat e t akuzuarit t marra n
pajtim me nenin 88 ose nenin 92.
Nse sht br videokaseta ose audiokaseta e dshmis ose deklarats nga
paragrafi 1 deri 3, ajo reprodukohet n trsi gjat shqyrtimit gjyqsor,
prve nse gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues vendosin q dgjimi i
trsishm i videokasets apo audiokasets prmban tepr shum informata
t parndsishme. N rast t till, gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues
mund t urdhroj q pjes t veanta dhe t rndsishme t videokasets
apo audiokasets t reprodukohen n shqyrtim gjyqsor.
Ky nen nuk ndalon prdorimin e deklaratave t mparshme t dshmitarit
gjat marrjes s trthort n pyetje t atij dshmitari.
Paragraft 1 dhe 2.
Neni 337 rregullon mundsin q nprmjet leximit, t prdoret dshmia e mparshme
e dshmitarit e dhn jasht shqyrtimit gjyqsor. Sipas paragrafit 1 dhe 2 pala (cilado
prej palve) mund t propozoj n dy raste marrjen e provs n shqyrtim gjyqsor e
cila ka t bj me dshmin e mparshme e dshmitarit: 1) nse dshmia e till sht
marr gjat mundsis hetuese t veant nga neni 149 dhe 2) nse dshmia e till
sht marr gjat seancs pr marrjen e deklarats n procedur paraprake nga neni
132. Pr shfrytzim t dshmis s mparshme t dshmitarit nn numrin 2) nevojitet
plotsimi edhe i dy kushteve tjera: Kushti i par ka t bj me faktin se dshmitari nuk
mund t merret n pyetje pr arsye se nuk sht n dispozicion pr t dshmuar, ndrsa
kushti i dyt ka t bj me faktin se sht paraqitur mbshtetje e asaj dshmie
(mbshtetje e pohimit) n pajtim me nenin 263.
811
Ejup Sahiti
Paragrafi 3.
Prokurori i shtetit mund t propozoj marrjen e provs n shqyrtim gjyqsor nga
audiokasetat apo videokasetat e t akuzuarit t cilat jan marr n baz t urdhrit pr
zbatim t masave t fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit n pajtim me nenin
88 ose nenin 92.
Paragrafi 4.
Kur me rastin e merrjes s dshmis gjat mundsis hetuese t veant ose gjat
seancs pr marrje t deklarats n procedurn paraprake apo gjat zbatimit t masave
t fshehta dhe teknike t vzhgimit dhe hetimitsht br videokaseta ose audiokaseta,
ajo reprodukohet n trsi gjat shqyrtimit gjyqsor. Mirpo, kur kaseta prmban
shum informata t parndsishme, gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues mund t
urdhroj q n shqyrtim gjyqsor t reprodukohen pjes t veanta dhe t rndsishme
t videokasets apo audiokasets.
Paragrafi 5.
Pavarsisht nga kushtet e paragrafit 2 t ktij neni q kan t bjn me mundsin e
marrjes s dshmis s mparshme t marr n seancn pr marrje t deklarats n
procedur paraprake, me rastin e marrjes s trthort n pyetje t dshmitarit, nuk ka
ndales pr prdorim t deklaratave t mparshme t atij dshmitari.
Praktika gjyqsore
N shqyrtimin kryesor, gjykata mund t lejoj marrjen n pyetje t ndonj personi si
dshmitar, jo vetm n rrethanat n t cilat dshmitari ka pasur njohuri t
drejtprdrejt, por edhe n rrethanat n t cilat dshmitari ka marr njohuri nga
personi tjetr /hersay/.
Nga arsyetimi
Ligji procedural nuk prmban ndales pr dgjimin e dshmitarit, sipas dgjimit,
prve n rastin kur me ligj sht parapar ndryshe/personat q nuk mund t merren
n pyetje etj. Kjo d.m.th. jasht ndalesave t tilla lejohet dgjimi i dshmitarve t
cilve u sht thn dika ose kan dgjuar dika. Kjo rrjedh nga dispozita e nenit 95.
paragrafi 1 t LPP t F B.H., n t ciln sht parapar, q si dshmitar mund t
dgjohen personat pr t cilt ekziston besueshmri q me deklarimin e vet mund t
japin informacion mbi veprn penale, kryersin dhe fakteve tjera t rndsishme. Nuk
ka dilem q kjo q u tha ka t bj edhe me dshmitaret sipas dgjimit ose n pjes t
deklarimeve t dshmitarit t cilt kan ndonj njohuri jasht t vrejturit t
drejtprdrejt, e kjo ka t bj me deklarimet e dshmitarve N.Z., I.G., dhe K.A, n t
cilat jan deklaruar pr at ka u sht thn, prkatsisht ka kan dgjuar. Prandaj
sipas vlersimit t ksaj gjykate, gjykata e shkalls s par ka vendosur drejt, kur
edhe kto pjes t deklarimeve t dshmitarve t prmendur i ka shqyrtuar /sikurse
edhe pjest tjera t dshmive/ dhe i ka vlersuar s bashku me prova tjera n t cilat
812
Ejup Sahiti
mbshtetet n arsyetimin e aktgjykimit t ankimuar, prandaj sht n kundrshtim me

qndrimin e paraqitur gabimisht n ankesn e t akuzuarit.
(Vendimi i Gjykats Supreme F. T B.H.,Kz.495/05 t dt.16.03.2006.)
Gjykatat e shkalls s par n praktik kan shfrytzuar me t madhe materialin e
mbledhur nga policia dhe i kan dhn vler t provs n procedurn penale n formn
e shnimeve zyrtare, parashtrimin e pyetjeve duke iu trhequr vrejtjen n
palogjikshmrin e deklarimit, duke dgjuar qytetaret n cilsi t dshmitarit ose t t
pandehurve, duke marr deklarim pr pranimin e veprs penale, me rast nuk
aplikoheshin garancit themelore procedurale.
Me ndihmn e ktij materiali, jan vrtetuar deklarimet e t pandehurve dhe
dshmitarve n shqyrtimin kryesor, e n mnyr t trthort, dgjimin e pjestarve t
policis t cilt kan mbledhur informacionet n cilsi t dshmitarve, me rast t
gjitha prpjekjet bheshin q t vrtetohet se personi n fjal e ka dhn apo jo para
policis, duke mos pasur parasysh se ai deklarim ishte dhn pa garanci procedurale.
Gjykatat Supreme ket praktik e konsideronin t kundrligjshme, dhe i kan hequr
vlern provuese ktij materiali.
(Prof. dr. Momcilo Grubac, Doc.dr. Branko Vuckovic, Komentar Zakonika o
Krivicnom Postupku Crne Gore, Cetinje, 2006, fq. 484.)
Neni 338 [Leximi i deklaratave t tjera t dhna m par]
1.
2.
Prve rasteve t parapara me kt Kod, procesverbalet mbi deklarimet e

dshmitarve, t bashkakuzuarve ose pjesmarrsve t dnuar pr vepr
penale, si dhe procesverbalet dhe shkresat tjera mbi konstatimin dhe
mendimin e ekspertit, sipas vendimit t trupit gjykues mund t lexohen
vetm n kto raste:
1.1. Kur personat e marr n pyetje kan vdekur, kan rregullime ose
paaftsi mendore, nuk mund t gjenden ose ardhja e tyre n gjykat
sht e pamundur apo dukshm e vshtirsuar pr shkak t pleqris,
smundjes ose shkaqeve t tjera t rndsishme;
1.2. Kur dshmitart ose ekspertt, pa arsye ligjore, nuk dshirojn t
dshmojn n shqyrtim gjyqsor; ose
1.3. Kur palt pajtohen q, n vend t marrjes s drejtprdrejt n pyetje
t dshmitarit apo ekspertit i cili nuk sht i pranishm, pavarsisht
se ka qen i thirrur, t lexohet procesverbali mbi dshmin e tij t
mparshme.
Procesverbalet mbi marrjen e mparshme n pyetje t personave t cilt
jan liruar nga detyra e dshmimit nuk lexohen nse kta persona nuk jan
thirrur n shqyrtim gjyqsor ose nse kan deklaruar se nuk dshirojn t
dshmojn n shqyrtimin gjyqsor. Kur personat e till, pasi t ken
dshmuar m par, e prdorin t drejtn e tyre pr t mos dshmuar n
shqyrtim gjyqsor, ose nse nuk kan ardhur n shqyrtim kur jan thirrur,
procesverbali mbi dshmin e mparshme sht prov e papranueshme.
813
Ejup Sahiti
3.
Arsyet e leximit t procesverbalit shnohen n procesverbalin e shqyrtimit

gjyqsor, e me rastin e leximit tregohet nse dshmitari ose eksperti sht
betuar.
Paragrafi 1.
Dispozita e ktij neni, bashk me disa dispozita t tjera t Kodit, paraqet shmangie ose
prjashtim t domosdoshm nga parimi i drejtprdrejt, prjashtim i cili sht i
kushtzuar me rrethana objektive t cilat nuk mund t evitohen.
Raste t veanta ku lejohet leximi i procesverbaleve pr deklarimet e dhna m hert
shprehimisht jan parapar n nenet: 311 paragrafi 1, 318 paragrafi 3, dhe neni 344
paragrafi 1 t KPP.
N baz t vendimit t trupit gjykues (ose t gjyqtarit t vetm gjykues 584), mund t
lexohen procesverbalet kur ekzistojn rrethanat nga paragrafi 1 i ktij neni. Mund t
lexohen deklarimet q jan dhn n procedur penale e cila sht duke rrjedh ose
sht n lidhje me te. Nuk mund t lexohen procesverbale t hartuara n ndonj
procedur tjetr (n procedur pr kundrvajtje, n procedurn tjetr penale, n
procedur kontestimore, jashtkontestimore etj.).
Leximi i procesverbaleve dhe i shkresave tjera mund t bhet kur ekzistojn rrethanat
nga paragrafi 1. me rast flitet pr shkresat tjera mbi konstatimin dhe mendimin e
ekspertit mendohet pr dokumentacionin mjeksor nga neni 144.
N paragrafin 1 nnparagraft 1.1. dhe 1.2. jan parapar rastet kur trupi gjykues
(gjyqtarii vetm gjykues) pa plqimin e palve dhe pa u deklaruar ato vendos ta lexoj
procesverbalin ose konstatimin dhe mendimin e ekspertit.
Situatat nga nnparagrafi 1.1, si jan vdekja, rregullimi ose paaftsia mendore,
pleqria, smundja etj. vrtetohen me mjete provuese, si p.sh. vdekja vrtetohet me
certifikat nga libri am i t vdekurve, por mund t vrtetohet edhe me deklarat t t
afrmve ose t fqinjve t tij. Pleqria e personit, si gjendje n vete, nuk sht e
mjaftueshme pr ta lexuar deklarimin e mparshm, por sht e nevojshme q pleqria
ta pamundsoj lvizjen, ose prballimin e vshtirsive q i shkakton ardhja n gjykat.
Si shkak tjetr i rndsishm mund t jet p. sh. qndrimi i personit n nj vend t
largt, qndrimi pr shkak t puns atje, etj.
Arsyet ligjore pr mosdeklarim t dshmitarit ose t ekspertit sipas nnparagrafit 1.2.
jan prcaktuar me nenin 126 (dshmitart e privilegjuar), me nenin 127 (dshmitart e
liruar nga detyrimi pr t dshmuar) si dhe me nenin 129 (sipas t cilit dshmitari
mund t mos prgjigjet n ndonj pyetje t shtruar gjat marrjes n pyetje pr arsye se
ai nuk sht i detyruar pr ta fajsuar vetn apo t afrmin e tij).
N nnparagrafin 1.3. leximi mund t bhet kur palt pajtohen pr ti lexuar ato.
Pajtimi duhet t jet i qart dhe i prer.
584
Paragrafi 1 flet vetm pr trupin gjykues. Konsiderojm se aty duhet kuptuar edhe gjyqtarin e vetm
gjykues, sepse n shtjet ku gjykimi sht n kompetenc t gjyqtarit t vetm gjykues, ky gjyqtar ka
kompetencat e kryetarit t trupit gjykues dhe t trupit gjykues.
814
Ejup Sahiti
Paragrafi 2.
Sipas nenit 127 disa kategori personash jan t liruar nga detyrimi pr t dshmuar.
Paragrafi 2 ofron zgjidhje t ndryshme pr sa i prket leximit t procesverbalit mbi
marrjen e mparshme n pyetje t personave t cilt jan liruar nga detyra e dshmimit,
si dhe n rastin tjetr pr sa i prket efektit t dshmis s dhn m prpara. N t
vrtet, kur personi i liruar nga detyra e dshmimit nuk e ka shfrytzuar kt t drejt
dhe ka dshmuar, dshmia e tij nuk mund t lexohet nse personi i till nuk sht
thirrur n shqyrtim gjyqsor (sepse dshmitari ka t drejt t shfrytzoj privilegjin pr
mosdshmi), ose nse n shqyrtimin gjyqsor e ka shfrytzuar privilegjin pr
mosdshmi. Prdorimi i t drejts pr mosdshmi n shqyrtimin gjyqsor, pasi q
dshmitari ka dshmuar m par, ose kur personi i till sht ftuar por nuk ka ardhur n
shqyrtim, procesverbali mbi dshmin e mparshme sht prov e papranueshme.
Paragrafi 3.
Arsyet pr lexim t procesverbalit mbi marrjen n pyetje, jan paraqitur n paragrafin 1
t ktij neni n mnyr shteruese. Andaj arsyet e leximit t procesverbalit shnohen n
procesverbalin e shqyrtimit gjyqsor. Me rastin e leximit jepet informacioni nse
dshmitari ose eksperti sht betuar.
Pas do leximi t procesverbalit mbi marrjen e mparshme n pyetje t dshmitarit,
palt pyeten nse kan vrejtje.
Neni 339 [Dshmitart nn mbrojtje t veant]
1.
2.
3.
N shqyrtimin gjyqsor nuk lejohet marrja n pyetje e personit nn moshn

gjashtmbdhjet vje q sht viktim e veprs penale nga Kapitulli XX i
Kodit Penal, nse dshmia e tij ve sht marr sipas nenit 132 ose nenit 149
dhe nse trupi gjykues mon se marrja e srishme n pyetje nuk sht e
nevojshme. Nse dshmitari i till merret n pyetje, trupi gjykues mund t
vendos t prjashtoj publikun.
Kur fmija sht i pranishm n seanc si dshmitar ose si i dmtuar, ai
largohet nga gjykatorja posa prania e tij t mos jet m e nevojshme
Masat pr mbrojtjen e t dmtuarve dhe dshmitarve, si parasheh
kapitulli XIII i ktij Kodi, zbatohen gjat shqyrtimit gjyqsor.
Paragrafi 1.
Objektivi i ktij neni sht mbrojtja e veant e fmijve dshmitar ose viktim e
veprs penale. Paragrafi 1 i ktij neni synon kursimin e viktims (me mosh nn
gjashtmbdhjet vje) s veprs penale, q ka t bj me integritetin seksual, nga
shqetsimet vijuese q do ti shkaktonte marrja e saj n pyetje.
Paragrafi 1 thot N shqyrtim gjyqsor nuk lejohet marrja n pyetje Efekti
ndalues i ksaj dispozite vjen n shprehje pasi t plotsohen n mnyr kumulative dy
kushte vijuese: a) dshmia e viktims sht marr sipas nenit 132 (marrja e deklarats
n procedur paraprake) ose sipas nenit 149 (mundsia hetuese e veant), dhe b) trupi
815
Ejup Sahiti
gjykues (ose gjyqtari i vetm gjykues) mon se marrja e srishme n pyetje nuk sht e
nevojshme.
Kur vlersohet se marrja e srishme n pyetje sht e nevojshme, gjat marrjes n
pyetje t viktims, mund t prjashtohet publiku.
Paragrafi 2.
Largimi i fmijs dshmitar nga gjykatorja, posa prania e tij t mos jet m e
nevojshme, bhet me qllim t mbrojtjes s fmijs nga ndikimet negative q do t
mund ti shkaktonte prania e tij n shqyrtimin gjyqsor.
Paragrafi 3.
Me qen se neni 339 merret me dshmitart nn mbrojtje t veant, paragrafi 3 i tij
prkujton se masat pr mbrojtjen e t dmtuarve dhe dshmitarve, si parasheh
kapitulli XIII i ktij Kodi, zbatohen gjat shqyrtimit gjyqsor.
Neni 340 [Betimi]
1.
2.
3.
4.
5.
816
Para marrjes n pyetje t dshmitarit, gjyqtari i vetm gjykues, kryetari i

trupit gjykues ose gjyqtari i procedurs paraprake kur vepron sipas nenit
149 t ktij Kodi, nga dshmitari mund t krkoj dhnien e betimit.
Fmija dhe personi pr t cilin sht vrtetuar t ket kryer vepr penale
ose me arsye dyshohet se ka kryer vepr penale ose ka marr pjes n
kryerjen e veprs penale pr t ciln merret n pyetje, nuk i nnshtrohet
betimit. Nse dshmitari sht betuar n procedur paraprake, n shqyrtim
gjyqsor i bhet me dije se sht nn betim.
Teksti i betimit t dshmitarit sht: I ndrgjegjshm pr rndsin e
dshmis sime dhe prgjegjsin time ligjore, solemnisht betohem se do t
them t vrtetn, gjith t vrtetn dhe vetm t vrtetn dhe se nuk do t
fsheh asgj pr t ciln kam dijeni.
Para marrjes n pyetje t ekspertit, gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i
trupit gjykues mund t krkoj nga ai dhnien e betimit. Para shqyrtimit
gjyqsor, eksperti mund t betohet vetm para gjykats dhe vetm kur
ekziston rreziku se ai nuk do t jet i pranishm n shqyrtim gjyqsor.
Arsyeja e dhnies s betimit shnohet n procesverbal. Ekspertit t
prhershm, i cili ka dhn betim t prgjithshm pr ekzaminime
prkatse, n shqyrtimin gjyqsor vetm i prkujtohet betimi i dhn.
Teksti i betimit t ekspertit sht: I ndrgjegjshm pr rndsin e
deklarats sime dhe prgjegjsin time ligjore, solemnisht betohem se do t
kryej ekspertizn me ndrgjegje dhe me aq sa kam njohuri dhe
konstatimin e mendimin tim do ta paraqes saktsisht dhe plotsisht.
Dshmitari dhe eksperti memec q din shkrim dhe lexim e bjn betimin
me nnshkrim t tekstit t betimit, ndrsa dshmitari dhe eksperti shurdh e
lexojn tekstin e betimit. Nse dshmitari dhe eksperti shurdh ose memec
jan analfabet, betimi bhet prmes prkthyesit.
Ejup Sahiti
Pr realizim t suksesshm t obligimit t dshmis, sipas rregullit, sht parapar edhe

betimi i dshmitarit. Betimi sht vrtetim solemn i saktsis s nj deklarate ose
premtim se do t jepet deklarat e till. 585 Shikuar historikisht betimi paraqitet si mjet
provues joracional i pavarur ose si mjet provues arsyetues, q do t thot betim me t
cilin vrtetohet ndonj deklarat. N procedur penale at e bnte nj rreth i gjer i
njerzve (conjuratores, betart) duke i prfshir edhe palt. Sot betimi nuk paraqitet si
prov e pavarur, por si prforcim (garanci) i ndonj prove tjetr. 586
Paragrafi 1.
N paragrafin 1 t ktij neni kemi t bjm me betimin si mjet provues premtimi, i cili
bhet para dhnies s deklarimit t dshmitarit. Me t dshmitari betohet se do t thot
t vrtetn, gjith t vrtetn dhe vetm t vrtetn dhe se nuk do t fsheh asgj pr t
ciln ka dijeni. Brja e betimit sht mundsi pr t ciln vendos gjyqtari. Betimi bhet
n shqyrtim gjyqsor kur kt nga dshmitari e krkon gjyqtari i vetm gjykues ose
kryetari i trupit gjykues ose n procedur paraprake gjat mundsis hetuese t veant
kur at e krkon gjyqtari i procedurs paraprake. N shqyrtim gjyqsor dshmitari i
betuar n procedurn paraprake bhet me dije se sht nn betim.
Betimi bhet gojarisht. Prjashtimet nga kjo rregull jan parapar n paragrafin 5 t
ktij neni. Gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues lexon tekstin ligjor t
betimit, ndrsa dshmitari q bn betimin e prsrit t njjtin tekst ose teksti i betimit
i jepet dshmitarit i cili e lexon me z. Fakti se sht br betimi shnohet n
procesverbal t shqyrtimit gjyqsor.
Kodi i procedurs penale nuk parasheh ndonj pasoj procedurale pr dshmitarin i cili
nuk don t betohet. sht n kompetenc t gjyqtarit q, pasi ti analizoj arsyet e
dshmitarit q t mos betohet, si do ta vlersoj dshmin prkatse.
Paragrafi 1 m tutje prcakton kush nuk i nnshtrohet betimit. Nuk i nnshtrohet
betimit fmija (person i cili nuk i ka mbushur 18 vjet - neni 2 paragrafi 1 nnparagrafi
1.1. i Kodit t drejtsis pr t mitur) dhe personi pr t cilin sht vrtetuar t ket
kryer vepr penale ose me arsye dyshohet se ka kryer vepr penale ose ka marr pjes
n kryerjen e veprs penale pr t ciln merret n pyetje.
Paragrafi 2.
Paragrafi 2 prmban tekstin e betimit t dshmitarit. Askush (as gjyqtari) nuk mund ta
ndryshoj tekstin e betimit.
Betimit sht akt formal, pa elemente religjioze, i prshtatshm pr dshmitar me
bindje t ndryshme, sepse mbshtetet n ndrgjegje si vler morale. Betimi, krahas
vrejtjes pr t folur t vrtetn dhe paralajmrimit se dshmimi i rrejshm sht vepr
penale, paraqet mjet provues plotsues me t cilin prforcohet dhnia e dshmis s
sakt.
585
586

Sahiti, Dshmia e dshmitarit si prove n procedurn penale, Prishtin, 1993, fq. 105.
817
Ejup Sahiti
Paragrafi 3.
Gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues mund t krkojn edhe nga
eksperti betimin premtues (promisor). Para shqyrtimit gjyqsor, eksperti mund t
betohet vetm para gjykats me rastin e zhvillimit t mundsis hetuese t veant dhe
vetm kur ekziston rreziku se ai nuk do t jet i pranishm n shqyrtimin gjyqsor.
Ekspertit t prhershm, i cili ka dhn betim t prgjithshm pr ekzaminime
prkatse, n shqyrtimin gjyqsor vetm i prkujtohet betimi i dhn.
Paragrafi 4.
Paragrafi 4 prmban tekstin e betimit t ekspertit.
Paragrafi 5.
Paragrafi 5 prcakton mnyrn e betimit t dshmitarit dhe t ekspertit memec, shurdh
apo t dshmitarit dhe t ekspertit memec ose shurdh i cili sht analfabet! Mund t
ndodh q dshmitari t jet memec, i shurdht ose shurdhmemec dhe analfabet.
Eksperti memec mund t jet njohs i mir n nj lm si p.sh. i kompjuterit. Duke
pasur parasysh faktin se eksperti caktohet n baz t njohuris profesionale ose t
shkathtsis s tij, teorikisht mund t imagjinohet situata kur caktohet eksperti i
shurdhr (por n praktik nuk do t duhej t ndodh). Por nuk sht e qart se si eksperti
mund t jet shurdh memec dhe analfabet. 587
Neni 341 [Deklarimi i ekspertit]
1.
2.
3.
Eksperti ia komunikon gjykats konstatimin dhe mendimin e tij nprmjet

raportit t prpiluar sipas nenit 138.
N shqyrtim gjyqsor, raporti futet n procesverbal. Eksperti prshkruan
konstatimet dhe shpjegon analizat e tij. Eksperti mund t prdor provat
materiale n mbshtetje t dshmis s tij.
Pala e cila nuk ka krkuar ekspertizn mund t bj marrjen e trthort n
pyetje t ekspertit lidhur me raportin, analizat, arsimimin, prvojn, ose
bazn e ekspertizs s tij.
Paragraft 1 dhe 2.
N procedurn e ndriimit dhe t vrtetimit t fakteve relevante t nj shtjeje penale
shpeshher gjykats i nevojiten njohurit nga shkenca natyrore ose teknike, njohuri t
cilat gjyqtari si jurist nuk i disponon. Prandaj pr vrtetimin e tyre me vendim t
587
Dispozita e paragrafit 5 t nenit 340 burimin e ka n nenin 325 alineja 6 t Ligjit t procedurs penale t
Jugosllavis, i cili sht ligj i aplikueshm n Kosov deri t hyrja n fuqi e Kodit t prkohshm t
procedurs penale t Kosovs. Paragrafi 5 i nenit 340 t KPP t Kosovs, duke e akceptuar dispozitn e
LPPJ, bn nj plotsim diskutabil t saj - krahas dshmitarit e shton edhe ekspertin! N kt drejtim sht
me rndsi t theksohet se nga shtetet e derivuara nga Jugosllavia dispozitn n fjal t LPPJ (e cila ka t
bj vetm me dshmitarin, jo edhe me ekspertin) n formn burimore t saj e ka ruajtur vetm LPP i
Republiks s Maqedonis. T tjert e kan hequr fare.
818
Ejup Sahiti
gjykats mund t angazhohen n procedur personat t cilt, n baz t kualifikimit

profesional dhe t shkathtsis s fituar n profesion, i vshtrojn faktet, rrethanat ose
dukurit dhe pr to japin mendimin e vet. Personat e till quhen ekspert. Eksperti, pra,
sht person profesional i cili sht i thirrur q n procedur penale t jep konstatimin
dhe mendimin pr faktet kontestuese konkrete. Ekspertimi prbhet prej dy pjessh:
prej konstatimit dhe mendimit. Konstatimi ka t bj me perceptimin e fakteve n baz
t vzhgimit t drejtprdrejt t tyre, ndrsa mendimi prfshin konkludimet e ekspertit
deri t t cilat ka ardhur n baz t eksperiencs s vet, por njhersh duke i respektuar
edhe dispozitat e KPP. 588
Eksperti ja komunikon gjykats rezultatet e ekspertimit t tij nprmjet raportit me
shkrim me prmbajtje t caktuar sipas nenit 238. Raporti i paraqitur futet n
procesverbal t shqyrtimit gjyqsor. Futja e raportit t ekspertit n procesverbal t
shqyrtimit gjyqsor nnkupton konstatimin se raporti sht pjes prbrse e
procesverbalit dhe si i till i bashkngjitet atij.
Pr drgimin e raportit t ekspertimit prokurorit t shtetit shih nenin 137 paragrafi 7.
Eksperti me rastin e marrjes s tij n pyetje n shqyrtim gjyqsor sipas parimit gojor
shpjegon konstatimet e tij lidhur me faktet q kan qen objekt i ekspertimit dhe
konkluzionet deri t t cilat ka ardhur gjat procesit t ekspertizs. Me at rast, eksperti
mund t prdor provat materiale n mbshtetje t deklarimit t tij.
Paragrafi 3.
Me qllim krijimi t barazis reale n procesin e t provuarit n procedur penale, neni
141 t KPP parasheh mundsin q edhe i pandehuri t marr dhe t paguaj vet
ekspertin. Paragrafi 3 i nenit 341 parasheh mundsin e pals e cila nuk ka krkuar
ekspertimin t bj marrjen e trthort n pyetje t ekspertit lidhur me raportin,
analizat, arsimimin, prvojn, ose bazn e ekspertizs s tij.
Neni 342 [Prania e dshmitarve n gjykatore]
1.
2.
Dshmitart dhe ekspertt e marrur n pyetje mbeten n gjykatore, prpos

nse gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues, pas marrjes n
pyetje t palve, i lejon t shkojn ose prkohsisht t largohen nga
gjykatorja.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues, me propozim t
palve ose sipas detyrs zyrtare, mund t urdhroj q dshmitart dhe
ekspertt e marrur n pyetje t largohen nga gjykatorja dhe m von t
thirren prsri dhe t merren n pyetje edhe nj her n prani ose n
munges t dshmitarve dhe ekspertve t tjer.
Paragrafi 1.
Pasi t marren n pyetje dshmitart dhe ekspertt qndrimi i tyre i mtejshm n
gjykatore, largimi i prkohshm i tyre apo lirimi i tyre q t shkojn varet nga vendimi
i gjyqtarit t vetm gjykues ose i kryetarit t trupit gjykues. fardo vendimi q merr
588
Sahiti, E drejta e procedurs penale, Prishtin, 2005, fq. 172.
819
Ejup Sahiti
gjyqtari, patjetr duhet t komunikohet dhe t shnohet n procesverbal t shqyrtimit

gjyqsor. Ndalja n gjykatore e dshmitarve dhe ekspertve t pyetur ka pr qllim
pengimin e marrveshjes midis atyre q jan marr n pyetje dhe t atyre q ende nuk
jan marr n pyetje. Kur lirohen t shkojn, ata mund t mbesin n gjykatore si publik
ose t shkojn nga gjykata.
Paragrafi 2.
Gjyqtari, sipas detyrs zyrtare ose me propozim t palve mund t urdhroj largimin e
prkohshm nga gjykatorja t dshmitarve ose t ekspertve t pyetur, kur mon se ka
nevoj q ata t pyeten prsri. Neni 322 paragrafi 1 zbatohet edhe n kt rast. Nevoja
procedurale pr ta marr prsri n pyetje dshmitarin ose ekspertin mund t paraqitet
pr shembull: pr shkak t paqartsis ose kundrthnieve n deklarim; pr shkak t
shmangies thelbsore nga deklarimi i mparshm; pr shkak t nevojs s qart pr
ballafaqim, ngase deklarimi i nj dshmitari dallon dukshm nga deklarimet e
dshmitarve t tjer, edhe pse n t njjtn koh dhe nga vendi i njjt e kan
vzhguar ngjarjen. 589
Neni 343 [Provat e marra jasht gjykats]
1.
Kur n shqyrtim gjyqsor msohet se dshmitari ose eksperti i thirrur nuk

mund t vij n gjykat ose kur paraqitja e tij do t shkaktonte vshtirsi t
konsiderueshme, gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues, kur mon se
deklarimi i tij sht i rndsishm, urdhron q ta merr n pyetje gjyqtari i
vetm gjykues, kryetari i trupit gjykues ose gjyqtari antar i trupit gjykues
jasht shqyrtimit gjyqsor, ose marrja n pyetje t bhet nga gjyqtari i
procedurs paraprake brenda kompetencs territoriale ku banon
dshmitari apo eksperti.
Kur sht e nevojshme t zbatohet kqyrja ose rikonstruksioni jasht
shqyrtimit gjyqsor, kt e bn gjyqtari i vetm gjykues, kryetari i trupit
gjykues ose gjyqtari antar i trupit gjykues.
Palt dhe i dmtuari gjithmon njoftohen kur dhe n cilin vend do t
merret n pyetje dshmitari apo do t zbatohet kqyrja ose rikonstruksioni
dhe njoftohen se kan t drejt t jen t pranishm n kto veprime. Kur
palt dhe i dmtuari jan t pranishm gjat kryerjes s ktyre veprimeve,
ata gzojn t drejtat e parapara n nenin 149, paragrafi 2 i ktij Kodi.
2.
3.
Paragrafi 1.
Kushtet pr aplikim t dispozits s paragrafit 1 t ktij neni pr marrje n pyetje t
dshmitarit ose t ekspertit jasht shqyrtimit gjyqsor jan q gjykata n shqyrtim
gjyqsor ka marr vesh se dshmitari ose eksperti a) nuk mund t vij n gjykat; ose se
b) ardhja e tij do ti shkaktonte vshtirsi t konsiderueshme; dhe c) mohet se
589
820
Ejup Sahiti
deklarimi sht i rndsishm. N rast t till gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues
urdhron 590 marrjen n pyetje jasht shqyrtimit gjyqsor.
Marrja n pyetje jasht shqyrtimit gjyqsor sipas paragrafit 1 parimisht vjen n
shprehje kur dshmitari ose eksperti m prpara nuk sht marr n pyetje. Nse sht
marr n pyetje m hert, deklarimi mund t lexohet sipas nenit 337 paragrafi 1 dhe 2.
Megjithat, ndodh q nga leximi i procesverbalit shihet si e domosdoshme marrja e
serishme n pyetje pr ti sqaruar paqartsit eventuale n procesverbal.
Kur dhe n far situate dshmitari ose eksperti nuk mund t vij n gjykat, apo kur
ardhja e tij n gjykat do ti shkaktonte vshtirsi t konsiderueshme sht shtje
faktike. M s shpeshti varet nga karakteri dhe intensiteti i smundjes apo i pleqris s
dshmitarit ose t ekspertit. Nuk mund t vij n gjykat, pr shembull: kur personi
sht i palvizshm e nuk dihet a do t jet dhe kur do t jet i aft t vij n gjykat,
ndrsa shkaktohen vshtirsi t konsiderueshme kur dshmitari ose eksperti nuk mund
t ec pa ndihmn e tjetrit, ose sht nn kontroll mjeksore t vazhdueshme etj,
Paragrafi 2.
Kur sht e nevojshme t zbatohet kqyrja ose rikonstruksioni (neni 150) jasht
shqyrtimit gjyqsor, at e bn gjyqtari i vetm gjykues, kryetari i trupit gjykues ose
gjyqtari antar i trupit gjykues. Duhet t theksohet se kqyrja gjat shqyrtimit
gjyqsor n mas t konsiderueshme dallon nga kqyrja n procedur paraprake, sepse
n mas t konsiderueshme e humb karakterin kriminalistik dhe prafrohet me
rikonstruktimin e ngjarjes. 591
Paragrafi 3.
N paragrafin 3 sht parapar cilt persona njoftohen pr marrje n pyetje, pr kqyrje
dhe pr rikonstruksion. Aty nuk prmendet mbrojtsi. Konsiderojm se edhe me kt
rast njoftimi pr vendin dhe kohn kryerjes s veprimeve procedurale nga paragraft 1
dhe 2 duhet ti bhet edhe mbrojtsit sikurse kt t drejt e ka sipas nenit 61 paragarafi
3.
Me rastin e prezantimit gjat kryerjes s veprimeve procedurale, personat nga paragrafi
3 gzojn t drejtat e parapara me Kod (kan t drejt t shtrojn pyetje, t krkojn
sqarime, t bjn vrejtje etj.). Referenca e paragrafit 3 n nenin 149 paragrafi 2 duket
t jet joadekuate. N vend t referencs n paragrafin 2 referenca logjikisht do t
duhej tishte paragrafi 6 i nenit 149.
590
Kur sht fjala pr shqyrtim gjyqsor t cilin e zhvillon gjyqtari i vetm gjykues urdhrin e lshon i njjt
njjtnjjti gjyqtar, ndrsa zbatimin e tij e bn vet gjyqtari i vetm gjykues ose gjyqtari i procedurs
paraprake n kompetencn territoriale t t cilit gjendet vendi ku banon dshmitari ose eksperti. N ann
tjetr, urdhrin e trupit gjykues pr marrje n pyetje jasht shqyrtimit gjyqsor e zbatin kryetari i trupit
gjykues ose antari i trupit gjykues ose gjyqtari i procedurs paraprake.
591
821
Ejup Sahiti
Neni 344 [Leximi i procesverbaleve ose riprodhimi i regjistrimeve]

1.
2.
Procesverbalet pr kqyrjen e vendit jasht shqyrtimit gjyqsor, pr

kontroll t lokaleve dhe t personit, marrjen e sendeve, dokumenteve,
librave, dosjeve dhe shkresave t tjera si dhe incizime teknike me vler
provuese lexohen ose riprodhohen n shqyrtim gjyqsor pr vrtetimin e
prmbajtjes s tyre. Trupi gjykues gzon t drejt diskrecioni t lejoj
prezentim t prmbledhur gojor t ktyre t dhnave, si dhe riprodhim t
regjistrimit audio ose video t rrjedhs s ktyre veprimeve hetimore.
Dokumentet q kan rndsin e provs, sipas mundsis, dorzohen n
form origjinale.
Sendet q gjat shqyrtimit gjyqsor mund t shrbejn pr sqarimin e
shtjes, mund ti tregohen t akuzuarit, e n rast nevoje, edhe
dshmitarve dhe ekspertve.
Paragrafi 1.
Neni 338, si sht par m prpara, rregullon shtjen e leximit n shqyrtim gjyqsor
t procesverbaleve mbi deklarimin e dshmitarve, t bashkakuzuarve ose t t
dnuarve pr vepr penale si dhe t shkresave t tjera mbi konstatimin dhe mendimin e
ekspertit
Paragrafi 1 i nenit 344 n mnyr taksative prcakton procesverbalet dhe shkersat tjera
t cilat mund t lexohen n shqyrtim gjyqsor. Shkresat pr t cilat flitet n kt
paragraf, prmbajn rezultatin e provs s proceduar m hert, e cila m nuk mund t
prsritet, ose nuk mund t prsritet pa vshtirsi (procesverbali mbi kqyrjen e vendit
t ngjarjes, kontrollin e baness, kontrollin e personit, marrjen e sendit etj.), ose paraqet
prov n vete (fatura, korrespodenca etj.). Procesverbalet lexohen n shqyrtim gjyqsor
n formn e tyre integrale. Por, trupi gjykues (gjyqtari i vetm gjykues) gzon t drejt
diskrecioni t lejoj prezantim t prmbledhur gojor t ktyre t dhnave, si dhe
riprodhim t regjistrimit audio ose video t rrjedhs s ktyre veprimeve hetimore.
Dokumentet q kan rndsin e provs, sipas mundsis, dorzohen n form
origjinale. Kur librat afarist dhe dokumentacioni tjetr shrben pr veprimtarin e
rndomt t personit juridik ato fotokopjohen dhe ato shrbejn m tutje pr
veprimtarin e rndomt, ndrsa origjinali merret dhe futet n materialin provues.
Shfrytzimi eventual i fotokopjes varet nga mundsia e sigurimit t origjinalit.
Pas leximit t do shkrese gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues duhet
ti pyes palt a kan ndonj vrejtje. Vrejtjet eventuale shnohen n procesverbal.
Pr leximin e t dhnave penale t t akuzuarit nga evidenca e t dnuarve, shih: nenin
349.
Paragrafi 2.
Sende nga paragrafi 2 t ktij neni, jan si ato t prcaktuara me KP (sendet e
prdorura apo t destinuara pr kryerjen e veprs penale apo sendet t cilat jan rezultat
i kryerjes s veprs penale - neni 69 paragrafi 1 i KP), ashtu edhe sendet t cilat gjat
shqyrtimit gjyqsor mund t shrbejn si prov (provat materiale). Sendet e tilla
822
Ejup Sahiti
procedohen si prov n shqyrtim gjyqsor dhe ato mund ti tregohen t akuzuarit, e n

rast nevoje, edhe dshmitarve dhe ekspertve. Shih: nenin 120 t ktij Kodi.
Neni 345 [Marrja n pyetje e t akuzuarit pas paraqitjes s provave]
1.
2.
3.
Pas marrjes n pyetje t dshmitarve e ekspertve dhe pas prezentimit t

provave materiale vazhdohet me marrjen n pyetje t t akuzuarit i cili nuk
ka pranuar fajsin.
Dispozitat e zbatueshme gjat marrjes n pyetje t t pandehurit n
procedur paraprake zbatohen prshtatshmrisht edhe gjat marrjes n
pyetje t t akuzuarit n shqyrtim gjyqsor.
T bashkakuzuarit t cilt ende nuk jan marr n pyetje nuk do t jen t
pranishm gjat pyetjes s t akuzuarit.
Paragrafi 1.
Kodi i procedurs penale, procedurn e shqyrtimit t provave e ka rregulluar sipas
procedurs akuzative - adversiare, sipas t cils provat n shqyrtim gjyqsor i
procedojn palt.
Kodi i procedurs penale (si ai i prkohshmi ashtu edhe i riu), n krahasim me zgjidhjet
ligjore q ekzistonin n kohn e mhershme, prfaqsojn nj koncept t ri pr sa i
prket marrjes n pyetje t t akuzuarit n shqyrtim gjyqsor. Koncepti i ri ka t bj si
me vlern provuese q Kodi i a njeh pohimit t t akuzuarit ashtu edhe me momentin
kohor kur i akuzuari merret n pyetje n shqyrtim gjyqsor.
Duke i pasur parasysh t drejtat dhe obligimet q i prkasin t akuzuarit, n teori t
procedurs penale ka mendime t ndryshme pr natyrn juridike t marrjes n pyetje t
t akuzuarit. Ekzistojn mendime se natyra juridike e pyetjes s t pandehurit qndron
n at se ajo sht mjet i mbrojts pr t akuzuarin. 592 Prfaqsuesit e ktij mendimi
kt e arsyetojn me faktin se i akuzuari ka t drejt me hesht; se ndalohet prdorimi i
trysnis dhe i formave t tjera t ndikimit n vullnetin e t akuzuarit pr t arritur te
deklarimi i tij etj. Mirpo, prkundr faktit se me rastin e pyetjes, i akuzuari ka t drejt
t hesht dhe se ka t drejt t mos i prgjigjet n ndonj pyetje t br, sjellja e tij
forcrisht nuk ka pr qllim t'i ofroj t akuzuarit mundsi pr t'u mbrojtur, por q
organeve proceduese (n shqyrtim gjyqsor edhe subjekteve t tjera) t'u mundsohet
shtruarja e pyetjeve atij, me 'rast ai i ekspozohet rrezikut q, nprmjet pyetjes s
shkatht t organit procedues, t sillet n situat ta pranoj veprn penale. 593
Prandaj, nisur nga kjo disa teoricien e potencojn at se marrja n pyetje e t
pandehurit ka karakter kompleks - t dyfisht: ajo sht mjet provues dhe mjet i
mbrojtjes. 594
Pavarsisht nga ekzistimi i pikpamjeve t ndryshme, mund t thuhet se ekziston vetm
nj qllim i marrjes n pyetje t t akuzuarit, e ai sht vrtetimi i fakteve t
592

Bayer, Okrivljenik kao procsni subjekt..., fq. 165.
594
Damaka, Okrivljenikov iskaz..., fq. 53; N teori t procedurs penale haset edhe mendimi sipas t cilit i
pandehuri ka obligim moral dhe juridik ta thot t vrtetn, Dr. H. Walder, Ispitivanje okrivljenog (vshtrim
i . Aleksiqit) JRKK, nr 2/65.
593
823
Ejup Sahiti
rndsishme n procedurn penale. Natyra juridike e marrjes n pyetje n thelb sht

ajo se marrja n pyetje sht mjet pr njohjen e s vrtets, ajo sht mjet provues. 595
Sidoqoft, marrja e drejtprdrejt n pyetje e t akuzuarit nga mbrojtsi kryesor, e vetm
pastaj nga prokurori i shtetit n mnyr t trthort (neni 346 paragrafi 2 dhe 3), si dhe
fakti se sipas paragrafi 8 t t njjtit nen gjyqtari e pyet t akuzuarin nse ka dika pr
t shtuar pr mbrojtjen e tij, jep t kuptohet se Kodi e trajton marrjen e t akuzuarit n
pyetje si mjet i mbrojtjes t t akuzuarit.
I akuzuari, sipas rregullit, n shqyrtim gjyqsor deklarohet lidhur m shtjen penale
n dy etapa. Pas hapjes s seancs kryesore dhe vrtetimit t identitetit t t akuzuarit
(marrja n pyetje ad personam) fillohet me shqyrtimin gjyqsor ku, pas leximit t
aktakuzs, i akuzuari deklarohet pr aktakuzn si dhe pr fajsis (neni 325 dhe 326).
Nse i akuzuari n kt etap nuk e pranon fajsin (apo trupi gjykues - gjyqtari i
vetm gjykues konsideron se nuk jan plotsuar kushtet pr ta pranuar pranimin e
fajsis), marrja n pyetje e t akuzuarit lidhur me shtjen penale (marrja n pyetje ad
rem) bhet n fund t procedurs provuese (pasi t jen marr n pyetje dshmitart
ekspertt dhe pas prezentimit t provave materiale).
Paragraft 2 dhe 3.
Dispozitat e zbatueshme gjat marrjes n pyetje t t pandehurit n procedur
paraprake (nenet 151-155) zbatohen prshtatshmrisht edhe gjat marrjes n pyetje t
t akuzuarit n shqyrtim gjyqsor.
Me qllim t shmangies s prshtatjes dhe harmonizimit t deklarimeve ndrmjet t
akuzuarit dhe t bashkakuzuarve t cilt ende nuk jan marr n pyetje, t
bashkakuzuarit largohen nga gjykatorja gjat marrjes n pyetje t t akuzuarit.
Neni 346 [Marrja n pyetje e t akuzuarit]
1.
I akuzuari ka t drejt q t mos deklaroj. Nse ai zgjedh q t deklaroj,

marrja e tij n pyetje zbatohet n pajtim me paragrafin 2 deri 4.
Mbrojtsi kryesor merr n pyetje t pandehurin n pajtim me nenin 333.
Prokurori i shtetit merr n pyetje t pandehurin n pajtim me nenin 334.
Nse ka t bashkpandehur, ata mund t marrin n pyetje t pandehurin n
I dmtuari mund t marr n pyetje t pandehurin n pajtim me nenin 334.
Mbrojtsi mund t rimerr n pyetje t pandehurin n pajtim me nenin 335.
Pasi gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues sigurohet se palt
nuk kan pyetje t tjera, ai mund t vazhdoj ti shtroj pyetje t akuzuarit
nse n deklarimin ose n prgjigjet e tij ka zbraztsi, paqartsi apo
kundrthnie. Pas ksaj, antart e trupit gjykues mund ti bjn pyetje t
drejtprdrejta t akuzuarit.
Pas prfundimit t marrjes n pyetje, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i
trupit gjykues e pyet t akuzuarin nse ka dika pr t shtuar pr
mbrojtjen e tij. Kur i akuzuari shtjellon m tej mbrojtjen e tij, mund t
pyetet prsri.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
595
Sahiti, Argumentimi, fq. 213-214.
824
Ejup Sahiti
Paragrafi 1.
Nj prej t drejtave t akuzuarit sht e drejta q t mos deklaroj (t hesht). Pr kt
t drejt i pandehuri njoftohet para do marrje n pyetje gjat procedurs paraprake
(neni 152 paragrafi 3 nnparagrafi 3.3.), si dhe me rastin e hapjes s seancs kryesore
(para se t filloj shqyrtimi gjyqsor me leximin e aktakuzs neni 323 paragrafi 2
nnparagrafi 2.1.).
Nse i akuzuari zgjedh q t deklaroj, marrja e tij n pyetje zbatohet n pajtim me
paragrafin 2 deri 4 t ktij neni.
Paragraft 2 deri 6.
Paragraft 2 deri 6 prcaktojn radhn dhe mnyrn e marrjes n pyetje (marrjen n
pyetje n mnyr kryqzore) t t akuzuarit nga ana e subjekteve procedurale duke iu
referuar fazave t marrjes n pyetje (marrjes s drejtprdrejt n pyetje, marrjes s
trthort n pyetje dhe rimarrjes n pyetje).
N shqyrtim gjyqsor t pandehurin 596 s pari e merr n pyetje drejtprdrejt mbrojtsi
kryesor n pajtim me nenin 333. Pastaj prokurori i shtetit e merr n pyetje t trthort
n pajtim me nenin 334.
Edhe t bashkakuzuarit (nse ka) dhe i dmtuari mund t bjn marrjen e trthort n
pyetje t t akuzuarit n pajtim me nenin 334.
M n fund, mbrojtsi mund ta rimerr n pyetje t pandehurin n pajtim me nenin 335.
Paragrafi 7.
Edhe prkundr faktit se n sistemin provues t prcaktuar me dispozitat e Kodit t
procedurs penale shqyrtimi i provave sht n kompetence t palve, bazuar n
prmbajtjen e paragrafit 7 t ktij neni, e ashtuquajtura maksima inkuizicionale edhe
m tutje sht e pranishme n kt proces. Maksima inkuizicionale shpreh rolin aktiv t
gjykats me rastin e procedimit t provave, i cili manifestohet edhe me rastin e marrjes
n pyetje t t akuzuarit n shqyrtim gjyqsor.
N kt drejtim, pas prfundimit t pyetjeve t palve, gjyqtari i vetm gjykues ose
kryetari i trupit gjykues mund ti shtroj pyetje t akuzuarit nse n deklarimin ose n
prgjigjet e tij ka zbrazsi, paqartsi apo kundrthnie. Pas ksaj, edhe antart e trupit
gjykues mund ti bjn pyetje t drejtprdrejta t akuzuarit. 597
596
Neni 346 n paragraft 1, 7 dhe 8 prdor shprehjen i akuzuari, ndrsa n paragraft 2 deri 6 prdor
shprehjen i pandehur. Pavarsisht se shprehja i pandehur n kuptimin e prgjithshm, sipas nenit 19,
parag. 1 nnparag. 1.4. prfshin t pandehurin, t akuzuarin dhe personin e dnuar, kur nj person
akuzohet pr vepr penale dhe shtja arrin n shqyrtim gjyqsor ai sht person i akuzuar.
597
N neni 372, parag. 2 t Kodit t Prkohshm t procedurs penale parashihej q kur i akuzuari i cili
merret n pyetje n shqyrtim gjyqsor shmanget nga deklarimet e tij t mparshme, prokurori ose kryetari i
trupit gjykues ia trheqin vrejtjen pr deklarimin e mparshm dhe krkon shpjegim prse deklaron
ndryshe dhe kur sht e nevojshme, t akuzuarit i lexon deklarimin e mparshm ose pjes t atij deklarimi.
KPP tani n fuqi nuk e ka kt dispozit, por prmbajtja e saj figuron n nenet 346 ku i akuzuari merret n
pyetje konform neneve 332-335. Me at rast palt q marrin n pyetje mund ti paraqesin t pyeturit provat
q mbshtesin deklarimin, ose mund tia paraqet ose tia lexoj provn q sht n kundrshtim.
825
Ejup Sahiti
Paragrafi 8.
Pas prfundimit t marrjes n pyetje, gjyqtari e pyet t akuzuarin nse ka dika pr t
shtuar pr mbrojtjen e tij. Kur i akuzuari shtjellon m tej mbrojtjen e tij, mund t pyetet
prsri. Shprehja shtjellon sht prkthim i shprehjes n gjuhen angleze elaborate.
N kontekstin q sht prdorur ajo nnkupton situatn kur gjyqtari pas pyetjes s
fundit q i drejton t akuzuarit: nse ka dika pr t shtuar pr mbrojtjen e tij, i
akuzuari n mbrojtje i referohet fakteve, rrethanave ose provave t cilat nuk jan
elaboruar gjat marrjes s tij n pyetje. N situat t till mund t ndjehet nevoja pr
pyetje plotsuese ndaj t akuzuarit.
Neni 347 [Marrja n pyetje e t bashkakuzuarit]
1.
2.
Pas prfundimit t marrjes n pyetje t t akuzuarit t par, secili prej t

akuzuarve t tjer, nse ka, merren n pyetje me radh n pajtim me nenin
346. do i akuzuar ka t drejt tu bj pyetje t bashkakuzuarve t tjer t
pyetur m par.
Deklarimet e mparshme t t bashkakuzuarve gjat shqyrtimit gjyqsor
mund t prdoren nga palt sipas nenit 334. Kur deklarimet e t
bashkakuzuarve pr rrethana t njjta ndryshojn, gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues mund t bj ballafaqimin e t
bashkakuzuarve.
Paragrafi 1.
Paragrafi 1 prcakton rendin e marrjes n pyetje n shqyrtim gjyqsor kur akuzohen m
shum persona. N rast t till fillohet me t akuzuarin e par pa pranin e t
bashkakuzuarve tjer. I akuzuari q merret n pyetje n shqyrtim gjyqsor si i akuzuar i
par nuk do t thot t jet i akuzuari i par i renditur n aktakuz. Cili i akuzuar do t
merret n pyetje i pari, varet nga ajo se a e ka pranuar fajsin ndonjri nga t
akuzuarit, sepse n fund t procedurs provuese merren n pyetje vetm t akuzuarit t
cilt nuk e kan pranuar fajsin (neni 326 paragrafi 5). Pas prfundimit me marrjen n
pyetje t t akuzuarit t par, vazhdohet me marrjen n pyetje t akuzuarve tjer n
pajtim me nenin 346. Me at rast do i akuzuar ka t drejt tu bj pyetje t
bashkakuzuarve t tjer t pyetur m par.
Paragrafi 2.
Paragrafi 2 parasheh mundsin q palt ti prdorin deklarimet e mparshme t t
bashkakuzuarve gjat shqyrtimit gjyqsor me rastin e marrjes n pyetje n mnyr t
trthort.
Gjyqtari mund t bj ballafaqimin, si nj form t posame t marrjes n pyetje, e t
bashkakuzuarve kur pr rrethana t njjta ka deklarime t ndryshme. Pr ballafaqim t
dshmitarve shih: nenin 133 paragrafi 8.
826
Ejup Sahiti
Neni 348 [Propozimet pr plotsimin e procedurs s provave]

1.
2.
Pas prfundimit t procedurs s provave, gjyqtari i vetm gjykues ose

kryetari i trupit gjykues i pyet palt dhe t dmtuarin nse kan propozim
pr plotsimin e procedurs s provave.
Nse askush nuk ka propozim pr plotsim t procedurs s provave, ose
propozimi refuzohet dhe gjykata mon se shtja sht sqaruar, gjyqtari i
vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues shpall t prfunduar
procedurn e provave.
Paragrafi 1.
Me prfundimin e pyetjeve t akuzuarit gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues i pyet palt dhe t dmtuarin nse kan propozim pr plotsimin e procedurs
s provave. Propozimi eventual pr plotsim t procedurs s provave mund t jet i
nxitur me faktin se, derisa nuk sht marr n pyetje i akuzuari, nuk sht ditur pr
ekzistimin e provave t tilla. Mirpo, palt mund t prsrisin edhe propozimin pr
shqyrtim t provave t reja kur propozimi i till nuk sht aprovuar sipas nenit 288
paragrafi 1, ose sipas nenit 329 paragrafi 3.
Propozimi pr plotsim t procedurs provuese duhet t jet i qart, konkret (duhet t
caktohet sakt cilat fakte do duhej t vrtetohen dhe cilat prova propozohen t
procedohen), dhe i arsyetuar. Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues
mon propozimet eventuale dhe, varsisht nga kualiteti i propozimeve dhe niveli i
shqyrtimit dhe vrtetimit t fakteve, merr aktvendim me t cilin i aprovon t gjitha
propozimet, ose ato i aprovon pjesrisht e pjesrisht i refuzon, ose i refuzon n
trsi. 598
Paragrafi 2.
Gjyqtari shpall t prfunduar procedurn provuese kur nuk ka propozim pr plotsim t
procesit t t provuarit ose kur propozimi refuzohet dhe gjykata mon se shtja sht
sqaruar.
Neni 349 [T dhnat penale t t akuzuarit]
T dhnat penale nga evidenca e t dnuarve, si dhe t dhnat tjera pr
dnimet pr vepra penale mund t lexohen pas prfundimit t procedurs
s provave. Kur i akuzuari pranon fajsin, t gjitha informatat lidhur me
dnimet e mparshme t t akuzuarit lexohen para se palt t paraqesin
fjaln prfundimtare.
Me rastin e marrjes n pyetje gjat deklarats n procedur paraprake sipas nenit 154
paragrafi 1, midis pyetjeve q i bhen t pandehurit pr vrtetimin e identitetit t tij,
sht edhe pyetja: a zbatohet ndonj procedur penale kundr tij pr ndonj vepr tjetr
598
Petri 1, fq. 114.
827
Ejup Sahiti
penale. Mirpo, kur vrtetohet identiteti i t akuzuarit n fillim t shqyrtimit gjyqsor

(neni 321) nuk bn ti shtrohet pyetja lidhur me t dhnat mbi dnimet e mparshme.
T dhnat pr dnimet e mparshme t t akuzuarit gjithsesi jan me rndsi pr
studimin e personalitetit t t akuzuarit. Neni 349 prcakton momentin procedural kur
t dhnat e tilla lexohen n shqyrtim gjyqsor. Koha kur duhet t lexohen ato t dhna
varet nga fakti se a e ka pranuar i akuzuari fajsin sipas nenit 326 apo jo. Kur i
akuzuari pranon fajsin pr t gjitha pikat e aktakuzs dhe gjyqtari e pranon pranimin
e fajsis, gjyqtari lexon t dhnat pr dnimet e mparshme t t akuzuarit, pastaj
palt paraqesin fjaln prfundimtare. Mirpo, t dhnat penale nga evidenca e t
dnuarve, si dhe t dhnat tjera pr dnimet pr vepra penale mund t lexohen pas
prfundimit t procedurs s provave.
N fjalin e par t nenit 349 flitet pr t dhnat nga evidenca e t dnuarve dhe pr t
dhnat tjera pr dnimet. Pr mbajtjen e evidencs s personave t dnuar shih nenin
491. Me shprehjen t dhna tjera pr dnimet mund t prfshihen edhe
dnimi/dnimet tjera t shqiptuara kundr t akuzuarit, ku aktgjykimi ende nuk e ka
fituar formn e prer dhe si rrjedhoj, dnimi ende nuk sht regjistruar n evidencn e
t dnuarve.
M tutje, pr rastin kur i akuzuari pretendon pafajsin thuhet: t dhnat mund t
lexohen, ndrsa kur ai e ka pranuar fajsin thuhet: lexohen. Nuk sht e qart pse
sht ky dallim. Mendojm se kur i akuzuari pretendon pafajsin ndrsa gjykata
vrteton fajsin e tij, aq m tepr ka rezon t lexohen t dhnat pr dnimet e
mparshme t tij.
12. Ndryshimi dhe zgjerimi i aktakuzs
Aktakuza n baz t s cils zhvillohet shqyrtimi gjyqsor nuk sht e
pandryshueshme. Kodi n kuadr t ktij titulli, parasheh mundsin e ndryshimit t
aktakuzs (neni 350), prkatsisht t zgjerimit t aktakuzs (neni 351).
Neni 350 [Ndryshimi i aktakuzs n shqyrtim gjyqsor]
1.
2.
3.
828
Kur prokurori i shtetit gjat shqyrtimit gjyqsor konstaton se provat e

shqyrtuara tregojn se gjendja faktike e paraqitur n aktakuz sht
ndryshuar, ai n shqyrtim gjyqsor mund ta ndryshoj aktakuzn gojarisht
dhe mund t propozoj q shqyrtimi gjyqsor t ndrpritet pr prgatitjen
e aktakuzs s re.
Nse trupi gjykues lejon ndrprerjen e shqyrtimit gjyqsor pr prgatitjen
e aktakuzs s re, ather cakton afatin kur prokurori i shtetit detyrohet t
paraqes aktakuzn e re. T akuzuarit i drgohet kopja e aktakuzs s re.
Nse prokurori i shtetit n afatin e caktuar nuk paraqet aktakuz t re,
gjykata vazhdon shqyrtimin gjyqsor n baz t aktakuzs s mparshme.
Kur ndryshohet aktakuza, i akuzuari ose mbrojtsi mund t propozojn
ndrprerjen e shqyrtimit gjyqsor pr prgatitjen e mbrojtjes. Trupi
gjykues mund t ndrpres shqyrtimin gjyqsor pr prgatitjen e mbrojtjes
kur thelbi i aktakuzs sht ndryshuar ose sht zgjeruar.
Ejup Sahiti
Paragrafi 1.
shtja e ndryshimit t aktakuzs sht e drejt diskrecionale e prokurorit t shtetit.
Gjykata nuk mund ta urdhroj prokurorin e shtetit ta ndryshoj aktakuzn, Gjykata
sht e lidhur me identitetin subjektiv dhe objektiv t aktakuzs pr sa i prket t
akuzuarit dhe veprs penale t prfshir n aktakuz. Ndryshimi i aktakuzs mund t
bhet gjat shqyrtimit gjyqsor, deri n prfundimin e tij, por me s shpeshti gjat
procedurs provuese. Ndryshimi bhet kur prokurori i shtetit gjat shqyrtimit gjyqsor
konstaton se provat e analizuara tregojn se gjendja faktike e paraqitur n aktakuz
sht ndryshuar. Ndryshimi i aktakuzs vjen n shprehje kur ndryshojn elementet e
veprs penale t cilat veprs ia japin form m t leht apo m t rnd (por ngjarja dhe
i akuzuari mbeten t njjtit), kur ndryshon forma e fajit - me dashje ose nga pakujdesia
e t ngjashme.
Prokurori i shtetit mund ta ndryshoj aktakuzn gojarisht (n rast t till shqyrtimit
gjyqsor vazhdon) ose mund t propozoj q shqyrtimi gjyqsor t ndrpritet pr
prgatitje me shkrim t aktakuzs s re.
Paragrafi 2.
Ndrprerjen e shqyrtimit gjyqsor (neni 312 paragrafi 1) pr prgatitje t aktakuzs s
re mund ta lejoj trupi gjykues vetm kur ka ndryshime pr sa i prket gjendjes faktike
t cilat krkojn ndryshime vllimore dhe t ndrlikuara t aktakuzs. 599
Me rastin e ndrprerjes s shqyrtimit gjyqsor pr prgatitje t aktakuzs s re, trupi
gjykues (gjyqtari i vetm gjykues) cakton afatin pr paraqitje t aktakuzs s re. Derisa
t mos paraqitet aktakuza e re, aktakuza e par mbetet (nuk anulohet). Ajo ekziston por
nuk prodhon efekt. Mosrespektimi i afatit pr paraqitje t aktakuzs s re bn q
gjykata t vazhdoj gjykimin sipas aktakuzs s mparshme dhe t marr aktgjykimin.
T akuzuarit i drgohet kopja e aktakuzs s re e prpiluar me shkrim.
Paragrafi 3.
Ndrprerjen e shqyrtimit gjyqsor pr shkak t ndryshimit t aktakuzs mund ta
krkoj edhe i akuzuari apo mbrojtsi i tij. Trupi gjykues (gjyqtari i vetm gjykues)
mund t ndrpres shqyrtimin gjyqsor pr prgatitjen e mbrojtjes kur thelbi i
aktakuzs sht ndryshuar ose sht zgjeruar. Ndryshimi i thelbit t aktakuzs
nnkupton ndryshim rrnjsor, t rndsishm t aktakuzs.
Praktika gjyqsore
I akuzuari U.M. pranoi fajsin sipas t gjitha pikave t aktakuzs pr veprat penale
shkaktimi i rrezikut t prgjithshm nga neni 291 al.1 lidhur me al.5 e 3 t KPK dhe
armmbajtje pa leje nga neni 328 par.2 t KPK, sipas aktakuzs s PPQ n Prizren,
PP.nr.212/05, t dt. 18.10.2005, n fillim t shqyrtimit kryesor.
599
Petri 1, vep. e cit, fq. 116.
829
Ejup Sahiti
Prokurori publik n fjaln prfundimtare, paraqiti ndryshimin e aktakuzs ashtu q

tani U.M. e akuzoi pr vepr penale t vrasjes n tentativ nga neni 147 lidhur me
nenin 20 t KPK, ndrkaq pr veprn e dyt ngeli pran aktakuzs.
Gjykata duke marr parasysh se i akuzuari ka pranuar fajsin sipas t gjitha pikave t
aktakuzs dhe t njjtn e aprovoi, prandaj nuk u lshua n procedurn e provave,
shqyrtimin e tyre dhe vlersim. Gjykata nuk pranoi ndryshimin e aktakuzs nga
prokurori publik n fjaln prfundimtare, me q ndryshimi i aktakuzs mund t bhet
kur paditsi gjat shqyrtimit kryesor konstaton se provat e shqyrtuara tregojn se
gjendja faktike e paraqitur n aktakuz sht e ndryshuar, n rastin konkret nuk pati
procedim t provave, prandaj nuk mund t bhej ndryshimi i aktakuzs.
(Aktgjykim i Gjykats s Qarkut n Prizren,P.nr165/05, dt.08.12.2005.)
Neni 351 [Zgjerimi i aktakuzs n shqyrtimin gjyqsor]
1.
2.
3.
Nse i akuzuari gjat shqyrtimit gjyqsor kryen vepr penale ose nse
vepra penale e mparshme e t akuzuarit zbulohet gjat shqyrtimit
gjyqsor, trupi gjykues n shqyrtimin gjyqsor mund t prfshij edhe kt
vepr n baz t akuzs s prokurorit t shtetit, e cila mund t paraqitet
edhe gojarisht.
N rastin e till, gjykata mund t ndrpres shqyrtimin gjyqsor pr ti
dhn koh mbrojtjes pr tu prgatitur, e pas dgjimit t palve, mund t
vendos q pr veprn nga paragrafi 1 i ktij neni t gjykoj vemas t
akuzuarin.
Nse pr gjykimin e shtjes nga paragrafi 1 i ktij neni sht kompetent
departamenti tjetr n kuadr t gjykats themelore, trupi gjykues, pas
dgjimit t palve, vendos se a do tia drgoj shtjen pr t ciln sht
duke e drejtuar shqyrtimin gjyqsor gjykats drejtprdrejt m t lart
kompetente pr t marr vendim.
Paragrafi 1.
Pr dallim nga ndryshimi i aktakuzs sipas nenit 350 ku ndryshim ka t bj me t
njjtn vepr penale, zgjerimi i aktakuzs bhet duke e prfshir n aktakuz vepr
penale t re. Vepra penale e re mund t jet vepr e kryer nga i akuzuari n shqyrtim
gjyqsor ose vepr penale e tij e zbuluar n shqyrtim gjyqsor (jo vepr penale pr
ekzistimin e t cils prokurori i shtetit ka pasur dijeni para ngritjes s aktakuzs).
Pr ta zhvilluar procedurn pr vepr penale t re bashk me veprn penale pr t ciln
shqyrtimi gjyqsor sht duke u mbajtur, kusht i domosdoshm sht zgjerimi i
aktakuzs n mnyr q me te t prfshihet edhe vepra penale e re. Aktakuza e zgjeruar
mund t paraqitet gojarisht (e cila shnohet n procesverbal t shqyrtimit gjyqsor), ose
me shkrim.
N baz t aktakuzs s zgjeruar t prokurorit t shtetit trupi gjykues (gjyqtari i vetm
gjykues) vazhdon gjykimin duke e zgjeruar shqyrtimin gjyqsor me prfshirjen edhe t
veprs penale t re.
830
Ejup Sahiti
Paragrafi 2.
Prve mundsis q ka gjykata sipas paragrafit 1 t ktij neni pr gjykim t prbashkt
t veprs s re dhe t asaj m par t akuzuar, gjykata mund t ndrpres shqyrtimin
gjyqsor pr prgatitje t mbrojts (jo pr hartim me shkrim t aktakuzs s zgjeruar,
sepse prokurori i shtetit si pal ka t drejt t krkoj q pr veprn penale t re t
gjykohet vemas). Ndrprerja e shqyrtimit pr prgatitje t mbrojtjes mund t tregohet
e arsyeshme kur n shqyrtim gjyqsor zbulohet vepr penale e re e t akuzuarit.
Mundsia vijuese sht q gjykata, pas dgjimit t palve, t vendos q pr veprn nga
paragrafi 1 i ktij neni t gjykoj vemas t akuzuarin.
Paragrafi 3.
Vepra penale nga paragrafi 1 ndodh t jet m e rnd, pr gjykimin e t cils sht
kompetent departamenti tjetr n kuadr t gjykats themelore. N rast t till trupi
gjykues (gjyqtari i vetm gjykues, pas dgjimit t palve, vendos se a do tia drgoj
edhe shtjen pr t ciln zhvillohet shqyrtimi gjyqsor departamentit tjetr. 600
13. Fjala prfundimtare
Nenet 352 - 356 e rregullojn fjaln prfundimtare t palve dhe t disa personave
tjer. Fjala prfundimtare sht faza e fundit e shqyrtimit gjyqsor. Qllimi i fjals
prfundimtare sht shpjegimi dhe muarja e rezultateve t shqyrtimit gjyqsor nga ana
e palve, para se t merret vendimi gjyqsor.
Duke u mbshtetur n rezultatet e procedurs provuese, palt n fjaln prfundimtare
gojarisht paraqesin dhe i arsyetojn prfundimet n t cilat ato kan arritur lidhur me t
gjitha shtjet pr t cilat duhet t vendos gjykata. Fjala prfundimtare e palve
posarisht ka t bj me trajtimin e fakteve dhe shtjeve juridike, ku palt propozojn
pranimin ose refuzimin e ndonj prove, analizojn dhe propozojn zgjidhje pr dilemat
juridike t karakterit material ose procedural.
Fjala prfundimtare paraqitet gojarisht. Me at rast, mund t prdorn shnime. Leximi
i fjals prfundimtare t prgatitur n trsi me shkrim nuk vjen n shprehje, sepse
sipas nenit 252 paragrafi 1 gjyqtar i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues ua jep
fjaln palve, t dmtuarit dhe mbrojtsit pr ti prmbledhur argumentet e tyre.
Megjithat, sa shnime do t mund ti mjaftonin personit pr ti paraqitur argumentet
n mnyr t prmbledhur varet nga pesha, karakteri dhe ndrlikueshmria e shtjes
penale n nj an dhe nga prvoja dhe shkathtsia e personit pr ti komunikuar idet
dhe pikpamjet e veta. 601
600
Fjalia e fundit e paragrafit 3 thot: trupi gjykuesvendos se a do tia drgoj shtjen pr t ciln sht
duke e drejtuar shqyrtimin gjyqsor gjykats drejtprdrejt m t lart kompetente pr t marr vendim.
Edhe ktu kemi t bjm me nj lshim redaktorial, sepse pr gjykim n shkall t par ka kompetenc
vetm gjykata themelore. Andaj, n kontekst t paragrafit 3 si gjykat drejtprdrejt m t lart duhet kuptuar
departamentin e gjykats themelore e cila ka kompetenc pr vepra m t rnda - Departamentit pr krime
t rnda.
601
831
Ejup Sahiti
Fjala prfundimtare nuk duhet t prmbaj t dhna t reja. Ajo duhet ti referohet
provave t proceduara n shqyrtim gjyqsor, analizs s tyre, vlersimit kritik etj.
Neni 352 [Fjala prfundimtare e palve]
1.
2.
Pas prfundimit t procedurs s provave, gjyqtari i vetm gjykues ose

kryetari i trupit gjykues u jep fjaln palve, t dmtuarit dhe mbrojtsit pr
ti prmbledhur argumentet e tyre. S pari, fjaln e merr prokurori i
shtetit, pastaj i dmtuari, mbrojtsi dhe n fund i akuzuari.
Personat n fjaln prfundimtare mund tu referohen provave t
pranueshme, si dhe procedurs, ligjit n fuqi, karakterit dhe sjelljes s
dshmitarve gjat procedurs gjyqsore; ata mund t prdorin tabela,
diagrame, prshkrime incizimesh t lejuara nga gjykata, prmbledhje dhe
krahasime t provave nse ato bazohen n prova t pranueshme, si dhe
zmadhim t ekzemplarve t tyre pr ti demonstruar ose pr ti paraqitur
si ilustrim n gjykat.
Paragrafi 1.
Paragrafi 1 prcakton personat dhe rendin e paraqitjes s fjals prfundimtare. S pari,
fjaln e merr prokurori i shtetit, pastaj i dmtuari, mbrojtsi dhe n fund i akuzuari.
Paragrafi 2.
Paragrafi 2, prcakton lndn e cila mund t jet objekt trajtimi n fjaln
prfundimtare. Kshtu, personat mund tu referohen: a) provave t pranueshme potencohen provat t cilat e prforcojn tezn e akuzs ose tezn e mbrojtjes, si dhe ato
q eliminojn thniet e pals tjetr); b) procedurs - kompetenca e gjykats, etj); c)
ligjit n fuqi - analizohen posarisht elementet e veprs penale, rrethanat t cilat
prjashtojn ekzistimin e veprs penale, faktet pr cilsim juridik t drejt t veprs
penale; rrethanat q kan t bjn me prgjegjsin penale etj.); dhe ) karakterit dhe
sjelljes s dshmitarve gjat procedurs gjyqsore. Me at rast, n mbshtetje t
pretendimeve t tyre, personat mund t prdorin si ilustrim tabela, diagrame,
prshkrime incizimesh t lejuara nga gjykata, prmbledhje dhe krahasime t provave
nse ato bazohen n prova t pranueshme, si dhe zmadhim t ekzemplarve t tyre.
Neni 353 [Fjala prfundimtare e prokurorit t shtetit]
1.
832
Prokurori i shtetit n fjaln e tij prfundimtare paraqet vlersimin e tij pr

provat e shqyrtuara n shqyrtim gjyqsor, shpjegon konkluzionet e tij mbi
faktet e rndsishme pr marrjen e vendimit, paraqet dhe arsyeton
propozimin e tij pr prgjegjsin penale t t akuzuarit, pr dispozitat e
Kodit Penal t cilat duhet zbatuar si dhe pr rrethanat lehtsuese dhe
rnduese q duhet t merren parasysh me rastin e caktimit t dnimit.
Prokurori i shtetit nuk mund t propozoj lartsin e dnimit, por mund t
Ejup Sahiti
2.
propozoj shqiptimin e vrejtjes gjyqsore ose ndonj dnim alternativ nga

neni 49 i Kodit Penal.
N rastet kur i akuzuari i cili sht dshmitar bashkpunues pranon
fajsin n baz t marrveshjes mbi fajsin, prokurori mund t
rekomandoj gjykats kufijt e dnimit, qortimin gjyqsor ose njrn nga
dnimet alternative t parashikuara me Kodin Penal t Kosovs.
Paragrafi 1.
N fjaln e tij prokurori i shtetit paraqet vlersimin prkitazi me provat e prezantuara
n shqyrtim gjyqsor, pastaj paraqet konkluzionet e veta pr faktet e rndsishme pr
vendim, paraqet dhe e arsyeton mendimin e vet prkitazi me prgjegjsin penale t t
akuzuarit, pr dispozitat prkatse t Kodit penal, t cilat, sipas mendimit t tij, duhet
t aplikohen n rastin konkret. Posarisht duhet t caktoj kufijt midis dashjes
eventuale dhe pakujdesis me vetdije; kufijt e tejkalimit t mbrojtjes s nevojshme;
t v n pah rrethanat lehtsuese dhe rnduese q duhet pasur parasysh me rastin e
caktimit t dnimit etj.
Me fjal t tjera, prokurori i shtetit n fjaln prfundimtare bn analizn dhe muarjen
e provave nga pikpamja e tij n mnyr t hollsishme, prcakton qndrimin e tij
lidhur me besueshmrin dhe fuqin provuese t provave t caktuara lidhur me faktet e
rndsishme. Pasi prokurori ti kt analizuar provat n baz t cilave gjen se sht
provuar fajsia e t akuzuarit, kalon n cilsimin juridik t veprs penale. N kt rast
ai duhet t justifikoj se veprimtaria e t akuzuarit prmban elementet e figurs s
caktuar t veprs penale. N kt drejtim qndrimi i prokurorit t shtetit duhet t jet i
qart. Nuk lejohet far alternative q d.m.th. se nuk lejohen variante t ndryshme pr
cilsimin juridik t veprs penale. Prokurori i shtetit duhet t prcaktohet pr cilsim
konkret.
Prokurori i shtetit nuk mund t propozoj lartsin e dnimit, por mund t propozoj
shqiptimin e vrejtjes gjyqsore ose ndonj dnim alternativ nga neni 49 i KP.
Kur kalon te krkesa pr masn e dnimit, e cila sipas mendimit t tij duhet t
shqiptohet ndaj t akuzuarit, prokurori i shtetit duhet t ndalet n disa tregues t cilt
jan baz pr individualizimin e dnimit. Kshtu, ai duhet t prcaktoj shkalln e
rrezikshmris shoqrore t veprs s kryer nga i akuzuari, rolin q ai ka luajtur n
kryerjen e veprs penale, motivet nga t cilat sht udhhequr me rastin e kryerjes s
saj etj. Varsisht nga rezultatet e procedurs provuese, prokurori i shtetit mund t
trhiqet nga aktakuza (neni 363 paragrafi 1 nnparagrafi 1) ose t qndroj pran
aktakuzs s vet dhe t krkoj q i akuzuari t dnohet sipas ligjit (neni 353 paragrafi
1 dhe 2), pr ndryshim ose zgjerim t aktakuzs (nenet 350-351).
Prokurori i shtetit trhiqet nga ndjekja penale n fjaln prfundimtare t tij kur
rezultatet e procedurs provuese nuk argumentojn tezn e akuzs.
Paragrafi 2.
Sipas paragrafit 2 t ktij neni, prokurori i shtetit mund ti rekomandoj gjykats
kufijt e dnimit, vrejtjen gjyqsore ose njrn nga dnimet alternative t parashikuara
833
Ejup Sahiti
me KP, kur i akuzuari i cili sht dshmitar bashkpunues pranon fajsin n baz t
marrveshjes mbi negocimin e fajsis.
Neni 354 [Fjala prfundimtare n emr t t dmtuarit]
I dmtuari ose prfaqsuesi i tij i autorizuar, n fjaln e tij prfundimtare
mund t shpjegoj krkesn e tij pasurore juridike dhe potencon provat q
ndrlidhen me prgjegjsin penale t t akuzuarit.
N procedurn penale, i dmtuari gzon t drejtn n kompensim dmi nga i pandehuri
i cili ka pranuar fajsin ose sht shpall fajtor pr veprn penale me t ciln sht
shkaktuar dmi (neni 62). M tutje, kur i dmtuari sht i pranishm n shqyrtim
gjyqsor dhe ende nuk ka paraqitur krkesn pasurore juridike, gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues e udhzon at se mund t paraqes propozim pr
realizimin e ksaj krkese n procedurn penale (neni 322 paragrafi 2). Paraqitja e
krkess do t thot edhe ofrim t provave lidhur me t.
Neni 354 ofron mundsin t dmtuarit ose prfaqsuesi t tij (prfaqsuesit ligjor apo
prfaqsuesit t autorizuar) q n fjaln prfundimtare t arsyetoj krkesn pasurore
juridike (jo ta paraqes si ka qen dikur) dhe t v n dukje provat pr prgjegjsin
penale t t akuzuarit. Prfaqsuesi i autorizuar sipas rregullit e paraqet fjaln
prfundimtare, por kur fjaln e ka marr i dmtuari, nuk i takon fjala edhe prfaqsuesit
t autorizuar.
Krkesa pasurore juridike mund t prfshij kompensimin e dmit, kthimin e sendit ose
anulimin e veprimit t caktuar juridik (neni 458 paragrafi 2). Arsyetimi i krkess
pasurore juridike nnkupton detyrimin e t dmtuarit apo t prfaqsuesit t tij q ta
konkretizoj krkesn e paraqitur n frymn e nenit t siprprmendur dhe sakt ta
prcaktoj.
Neni 355 [Fjala prfundimtare dhe komentet n emr t t akuzuarit]
1.
2.
3.
4.
Mbrojtsi ose i akuzuari n fjaln prfundimtare paraqet personalisht

argumente pr mbrojtjen tij dhe mund t komentoj pretendimet e
prokurorit dhe t dmtuarit.
Pasi mbrojtsi t ket prezentuar argumentet pr mbrojtjen, i akuzuari ka
t drejt t deklarohet personalisht nse pajtohet me mbrojtjen e
prezentuar nga mbrojtsi i tij dhe mbrojtjen e till ta plotsoj.
Prokurori i shtetit dhe i dmtuari kan t drejt t prgjigjen n mbrojtje,
kurse mbrojtsi apo i akuzuari kan t drejt q kto prgjigje ti
komentojn.
Fjaln e fundit gjithmon e merr i akuzuari.
Paragrafi 1.
Mbrojtsi ose vet i akuzuari paraqesin n fjaln prfundimtare argumentet n favor t
mbrojtjes dhe mund t komentojn pretendimet e prokurorit dhe t dmtuarit.
834
Ejup Sahiti
Mbrojtsi sht i pavarur nga i akuzuari. Ai duhet ta ushtroj funksionin e mbrojtjes n

mnyr korrekte. N ushtrimin plotsues t funksionit t mbrojtjes, ai mbshtetet n
bindjen e vet t brendshme. Megjithat ky duhet patjetr t ket parasysh pozitn e t
akuzuarit e t mos veproj n kundrshtim me interesat e tij. Kjo do t thot se
mbrojtsit nuk i lejohet q ti konsideroj t vrtetuara faktet t cilat i ka mohuar i
akuzuari. Mbrojtsi n fjaln prfundimtare, duke u mbshtetur n provat e
administruara, sheshon dhe i potencon ato t dhna t cilat i kontribuojn pozits s t
akuzuarit. N fjaln e tij ai duhet ti lidh dhe ti v n pah t dhnat t cilat kan t
bjn me veprn penale dhe me kryersin e saj n mnyr q gjykata t krijoj bindje t
plot dhe t favorshme pr faktet. Prndryshe mbrojtsi ka t drejt ti hesht faktet t
cilat shkojn n dm t t akuzuarit.
Pr dallim nga prokurori i shtetit, mbrojtsi n fjaln prfundimtare mund t propozoj
dy ose m tepr alternativa pr cilsimin juridik t veprs, duke i a ln przgjedhjen e
fundit gjykats. Ai gjithashtu mund t propozoj alternativisht edhe llojin e aktgjykimit
si dhe llojin dhe lartsin e dnimit. 602
Paragrafi 2.
Pas mbrojtsit, fjala i jepet t akuzuarit, i cili deklarohet se a e aprovon mbrojtjen e
mbrojtsit, apo sipas nevojs, e plotson at. Kshtu, duke folur i fundit i akuzuari ka
mundsi t vlersoj nga pikpamja e mbrojtjes s interesave t tij rezultatet e
procedurs provuese, ndrsa gjykata, gjithashtu, sht e interesuar t dgjoj mendimin
e t akuzuarit dhe qndrimin e tij prfundimtar pikrisht para se t trhiqet pr t marr
vendim. N fjaln prfundimtare i akuzuari mund t merret me do shtje e cila sipas
tij meriton vmendje nga ana e gjykats, mjafton q kto t ken lidhje me shtjen
penale. N qoft se i akuzuari n fjaln e tij zbulon fakte t reja q kan rndsi pr
shtjen, gjykata ka t drejt q sipas detyrs zyrtare ose me propozim t ndonjrs
pal t rifilloj procedurn provuese me qllim q t provohen ato.
Paragraft 3 dhe 4.
N fjaln prfundimtare mund t bhet edhe replik. Prokurori i shtetit dhe i dmtuari
kan t drejt t prgjigjen n pretendimet e mbrojtjes, kurse mbrojtsi apo i akuzuari
kan t drejt q kto prgjigje ti komentojn. N kt faz t shqyrtimit gjyqsor do
her fjala e fundit i takon t akuzuarit.
Neni 356 [Paraqitja e fjalve prfundimtare]
1.
2.
602
Paraqitja e fjals prfundimtare nga palt mund t kufizohet n koh nga

Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues, pasi t ket br
vrejtje paraprake, mund t ndrpres personin i cili n fjaln e tij
prfundimtare fyen rendin publik dhe moralin, fyen personin tjetr,
prsrit ose jep shpjegime t gjata t cilat qartazi nuk ndrlidhen me
Marina, op. cit, fq. 305.
835
Ejup Sahiti
3.
4.
shtjen. N procesverbal t shqyrtimit gjyqsor shnohet koha dhe arsyeja

e ndrprerjes s fjals prfundimtare.
Kur akuzn e prfaqsojn disa persona ose mbrojtjen e prfaqsojn disa
mbrojts, vetm prokurori apo mbrojtsi kryesor ose mbrojtsi i caktuar
nga mbrojtsi kryesor mund t paraqet fjaln prfundimtare n emr t
pals s tyre.
Pas paraqitjes s fjals prfundimtare nga t gjith, gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues pyet nse ndokush ka edhe ndonj
deklarat tjetr.
Paragraft 1 dhe 2.
Sipas paragrafit 1, paraqitja e fjals prfundimtare e palve mund t kufizohet n koh.
Mirpo, me qen se paraqitja e fjals prfundimtare, ku palt analizojn dhe vlersojn
materialin provues prkitazi me shtjen penale, limitimi i kohs nuk do duhej t bhet
penges pr prezantim t opinioneve t palve n fjaln prfundimtare. Sidoqoft, pr
arsyet e parapara n paragrafin 2, gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues,
pasi ti ket br vrejtje, mund tia ndrpres fjaln prfundimtare t personit. Koha
dhe arsyeja e ndrprerjes s fjals prfundimtare shnohet n procesverbal t
shqyrtimit gjyqsor.
Fyerja e personit tjetr si arsye pr t kufizuar fjaln prfundimtare mund t jet fyerja
qoft e pjesmarrsit n procedur, qoft e personit q merr pjes n shqyrtim gjyqsor.
Paragrafi 3.
Aktakuza sht akt formal t ciln e harton prokurori i shtetit dhe e prfaqson n
gjykat. Kur akuzn e prfaqsojn disa persona, vetm prokurori mund t paraqet
fjaln prfundimtare n emr t prokuroris
N procedur penale i pandehuri mund t ket deri n tre mbrojts, por e drejta n
mbrojtje konsiderohet se sht e mjaftueshme kur n procedur merr pjes njri nga
mbrojtsit (neni 55 paragrafi 2). Edhe kur ka m shum se nj mbrojts, para gjykate
paln e prfaqson vetm nj mbrojts. Kur i pandehuri ka m shum se nj mbrojts,
ai cakton njrin prej tyre si mbrojts kryesor. Nse i pandehuri nuk cakton mbrojtsin
kryesor, at e cakton gjyqtari kompetent (neni 55 paragrafi 3). Me dorzimin mbrojtsit
kryesor t dokumenteve dhe t i shkresave t cilat duhet ti zbulohen t pandehurit,
konsiderohet se dorzimi u sht br t gjith mbrojtsve q prfaqsojn paln (neni
19, paragrafi 1 nnparagrafi 1.28.
Sipas paragrafit 3 t ktij neni, n rastin kur mbrojtjen e prfaqsojn disa mbrojts,
vetm mbrojtsi kryesor ose mbrojtsi i caktuar nga mbrojtsi kryesor mund t paraqet
fjaln prfundimtare.
Paragrafi 4.
Kur prfundon paraqitja e fjals prfundimtare nga t gjith, para se gjyqtari t shpall
shqyrtimin gjyqsor t prfunduar, ai pyet nse ndokush ka edhe ndonj deklarat
tjetr. Palt mund t paraqesin propozime pr plotsim t procedurs provuese,
836
Ejup Sahiti
ndonse ajo sht prfunduar (neni 348 paragrafi 2), por nuk ka prfunduar seanca
gjyqsore. Gjykata e aprovon apo e refuzon propozimin varsisht nga rndsia q
propozimi ka pr zgjidhjen e drejt t shtjes penale.
Sipas dispozits s paragrafit 1 t ktij neni, plotsimi i procedurs provuese mund t
bhet edhe kur gjykata pas fjals prfundimtare mon se duhet prsri t hapet
procedura e provave.
Gjykata mund t vendos t hap serish shqyrtimin gjyqsor pr plotsim t procedurs
ose pr sqarim t ndonj shtjeje konkrete edhe gjat kshillimit dhe votimit (neni 358
paragrafi 1).
Neni 357 [Prfundimi i shqyrtimit gjyqsor, kshillimi dhe votimi]
1.
2.
Nse pas prfundimit t fjals prfundimtare t palve, gjyqtari i vetm

gjykues ose trupi gjykues nuk mon se duhet marr prova t tjera, gjyqtari
i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues shpall shqyrtimin gjyqsor t
prfunduar.
Pas ksaj, gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues trhiqet pr kshillim
dhe votim pr marrjen e aktgjykimit.
Paragrafi 1 dhe 2
Dispozita e paragrafit 1 t ktij neni prcakton se kur gjyqtari i vetm gjykues apo
kryetari i trupit gjykues mon se nuk duhet t merren prova t tjera, e shpall shqyrtimin
gjyqsor t prfunduar. Pastaj trupi gjykues trhiqet n seanc pr kshillim dhe votim
pr t marraktgjykimin.
Neni 358 [Hudhja e aktakuzs]
1.
2.
Trupi gjykues me aktvendim e hudh aktakuzn kur:

1.1. Procedura sht zbatuar pa krkesn e prokurorit t shtetit;
1.2. Ka munguar propozimi i krkuar i t dmtuarit ose leja e organit
publik kompetent, apo nse organi publik kompetent e ka trhequr
lejen; ose
1.3. Ekzistojn rrethana t tjera t cilat e pengojn ndjekjen.
Aktvendimin mbi hudhjen e aktakuzs mund ta merr gjyqtari i vetm
gjykues ose trupi gjykues edhe pas caktimit t shqyrtimit gjyqsor.
Paragrafi 1.
Neni 358 i KPP parasheh q edhe pas caktimit t shqyrtimit gjyqsor trupi gjykues
(gjyqtari i vetm gjykues) e hedh aktakuzn kur ekziston ndonjra nga arsyet e
prcaktuara n paragrafin 1 t ktij neni. Risia qndron n faktin se n rastet e sipr
prmendura gjykata e hedh akuzn (nuk e refuzon) sepse pa u plotsuar kushtet q i
thekson neni 358 aktakuza juridikisht sht inekzistente, andaj n rast t till gjykata
ska ka t refuzoj.
837
Ejup Sahiti
Pavarsisht nga kjo u tha m sipr, dispozita e nenit 358, kshtu si sht sistemuar n
Kod, sht jo adekuate dhe e panevojshme. Duke pas parasysh faktin se aktgjykimi me
t cilin refuzohet aktakuaza sht aktgjykim jo meritor shkaqet pr t cilat sipas nenit
358 hudhet aktakuza do duhej t parashihen si shkaqe pr refuzim t aktakuzs.
Sipas paragrafit 1 aktakuzn e hedh trupi gjykues. Aty duhet t kuptohet edhe gjyqtari i
vetm gjykues, sikurse q sht prfshir n paragrafin 2.
Shkaqet nga nnparagrafi.2. praktikisht paraqesin raste kushtzimi t parimit t
oficialitetit t ndjekjes penale, sepse procedura penale mund t vihet n lvizje pasi q
t jet plotsuar kushti paraprak n form t propozimit pr ndjekje t t dmtuarit apo
n form t lejes s nevojshme nga organi publik. Pr propozimin e t dmtuarit pr
ndjekje shih: neni 6 paragrafi 3. Pr lejen pr ndjekje shih nenin 117 t KP.
Kodi nuk prcakton cilat mund t jen rrethana tjera t cilat e pengojn ndjekjen.
Si nj rrethan tjetr e cila e pengon ndjekjen mund t jet vdekja e t akuzuarit.
Paragrafi 2.
Dispozita e paragrafit 2 potencon faktin se aktvendimi pr hedhjen e aktakuzs merret
edhe pas caktimit t shqyrtimit gjyqsor. N kontekst t ktij paragrafi, marrja e
aktvendimit mbi hedhjen e aktakuzs edhe pas caktimit t shqyrtimit gjyqsor ka t
bj me vet shqyrtimin gjyqsor, sepse deri sa nuk hapet seanca gjyqsore (ku shpallet
prbrja e trupit gjykues) trupi gjykues nuk ekziston n aspektin funksional.
838
Ejup Sahiti
Kapitulli XX: Aktgjykimi

1. Marrja e aktgjykimit
N Kapitullin XX i cili ka t bj me aktgjykimin, jan parapar njsit vijuese: 1.
marrja e aktgjykimit, 2. llojet e aktgjykimit, 3. shpallja e aktgjykimit, dhe 4. prpilimi
dhe dorzimi i aktgjykimit.
Aktgjykimi sht vendim gjyqsor i cili merret dhe shpallet n emr t popullit.
Aktgjykimi prfaqson zbatimin e Kodit penal n shtjet penale konkrete. Nprmjet
tij zbatohen masat e shtrngimit shtetror kundr atyre q sht vrtetuar se kan kryer
ndonj vepr penale. Aktgjykimi i forms s prer ka fuqin e ligjit pr shtjen
konkrete penale q sht zgjidhur me te dhe si i till sht i detyrueshm pr t gjith.
Dhnia e aktgjykimit sht e drejt ekskluzive e gjykats. Me te bhet formimi faktik
dhe juridik i shtjes penale. Aktgjykimi merret pas prfundimit t shqyrtimit gjyqsor.
Vetm n disa raste aktgjykimi merret jasht shqyrtimit gjyqsor, si sht aktgjykimi
pr urdhr ndshkimor t cilin e merr gjyqtari i vetm gjykues (neni 493 paragrafi 1,
neni 495 paragrafi 1). Po ashtu aktgjykimi i kolegjit prej tre gjyqtarsh pr revokimin e
dnimit me kusht (519 paragrafi 4), aktgjykimi i kolegjit t Gjykats s Apelit me
rastin e shqyrtimit t ankess (neni 308), aktgjykimi i kolegjit me rastin e rishikimit jo
t drejt t procedurs penale (neni 420 paragrafi 5), aktgjykimi i kolegjit prej tre
antarsh pr njohje dhe ekzekutim t sanksionit t shqiptuar me vendim t gjykats s
huaj. 603
Vetm n raste t pakta shqyrtimi gjyqsor i filluar, apo shtja e shtruar n te zgjidhet
me aktvendim, si bie fjala kur hedhet akuza sipas nenit 358 t KPP ose kur shqiptohet
masa edukuese ndaj t miturit (neni 73 paragrafi 3 i KDM) etj.
shtja penale pr t ciln vendoset me aktgjykim sht individualizuar me aktakuz.
Ndrmjet aktakuzs dhe aktgjykimit duhet t ekzistoj identiteti objektiv, sikurse edhe
pr sa i prket personit t akuzuar duhet t ekzistoj identiteti subjektiv.
Lejohen shmangie dhe ndrhyrje t caktuara t gjykats n gjendjen faktike, ose n
cilsimin juridik t prcaktuar n aktakuz. GjEDNj ka vlersuar se nuk paraqet shkelje
t Konvents rasti n t cilin gjykata m e lart e ka ndryshuar cilsimin juridik t
veprs n baz t fakteve t cilat nga fillimi kan qen t njohura pr t pandehurit
(GjEDNj: De Salvador Torres v. Spain). Prkundrazi ekziston shkelje nse gjykata m
e lart, duke e ndryshuar aktgjykimin lirues t gjykats m t ult, e ndryshon cilsimin
juridik pa mundsuar prgatitje t nevojshme t mbrojtjes (GjEDNj: Pelissier and Sassi
v. Frace). 604
Objekt i aktgjykimit (primar dhe sekondar) sht vepra/veprat penale e prfshir n
aktakuzn e paraqitur fillimisht, t ndryshuar ose t zgjeruar n shqyrtimin gjyqsor.
Sanksionin penal mund ta shqiptoj vetm gjykata n procedur t filluar dhe t
zbatuar sipas Kodit (neni 2). Sanksioni penal mund t shqiptohet vetm me aktgjykim.
603
604
Neni 65 i Ligjit pr bashkpunim juridik ndrkombtar n shtjet penale.

Pavii 1, fq. 906.
839
Ejup Sahiti
Neni 359 [Marrja dhe shpallja e aktgjykimit]

1.
2.
Nse gjykata gjat kshillimit mon se nuk nevojitet q prsri t hapet

shqyrtimi gjyqsor pr plotsimin e procedurs ose pr sqarimin e ndonj
shtjeje konkrete, ather e merr aktgjykimin.
Aktgjykimi merret dhe shpallet n emr t popullit.
Paragrafi 1.
Gjykata n seanc pr kshillim dhe votim mund t konstatoj se ka nevoj t
plotsohet procedura (neni 472 paragrafi 1) dhe si rrjedhoj e ksaj vendos q prsri t
hapet shqyrtimit gjyqsor. Rihapja e shqyrtimit gjyqsor bhet me aktvendim me t
cilin specifikohen provat pr t cilat sht par nevoja q t shqyrtohen. Aktvendimi
pr hapjen e serishme t shqyrtimit gjyqsor u komunikohet palve n vend q tu
komunikohet aktgjykimit. Po q se ekzistojn mundsit, shqyrtimi gjyqsor hapet
menjher. N t kundrtn shqyrtimi pr zbatimin e plotsimeve shtyhet. Gjat
shqyrtimit t rihapur palt kan autorizimet q atyre u takojn gjat shqyrtimit
gjyqsor.
Paragrafi 2.
Ndonse disa shtete n regjion shpalljen e aktgjykimit e bjn n emr t shtetit t tyre
(p. sh. Bosnja dhe Hercegovina: N emr t Bosnjs dhe Hercegovins; Kroacia: N
emr t Republiks s Kroacis) Kodi i procedurs penale i Kosovs e ka mbajtur
formulimin e mparshm, sipas t cilit, aktgjykimi merret dhe shpallet n emr t
popullit.
Neni 360 [Identiteti subjektiv dhe objekti i aktgjykimit me aktakuzn]
1.
2.
3.
Aktgjykimi mund ti referohet vetm personit t akuzuar dhe vetm veprs

q sht objekt i akuzs t prfshir n aktakuzn e paraqitur fillimisht, t
ndryshuar ose t zgjeruar n shqyrtimin gjyqsor.
Gjykata nuk detyrohet me propozimet e prokurorit t shtetit lidhur me
kualifikimin ligjor t veprs.
Gjykata nuk detyrohet me marrveshje ndrmjet prokurorit t shtetit dhe
mbrojtjes lidhur me ndryshimin e akuzs ose pranimin e fajit, prve
marrveshjes mbi pranimin e fajsis t pranuar nga gjykata sipas nenit
233.
Paragraft 1 dhe 2.
Me rastin e marrjes s aktgjykimit, gjykata duhet t ket kujdes n mnyr q t ket
prputhshmri ndrmjet asaj ka krkon aktakuza dhe pr at ka vendos gjykata me
aktgjykim. N t vrtet aktgjykimi mund t'i prkas vetm personit i cili sht akuzuar
- identiteti subjektiv dhe vetm veprs e cila sht objekt i akuzs t prmbajtur n
aktakuzn e parashtruar, apo t ndryshuar ose t zgjeruar n shqyrtim gjyqsor 840
Ejup Sahiti
identiteti objektiv. Ekzistimin e identitetit juridik (pr sa i prket cilsimit t veprs)

neni 360 nuk e krkon. Gjykata nuk sht e lidhur me propozimet e prokurorit t shtetit
n pikpamje t cilsimit juridik t veprs penale.
N procedurn ndaj t miturve, shtja e identitetit objektiv sht rregulluar ndryshe.
Trupi gjykues pr t mitur sht i autorizuar t marr vendim n baz t gjendjes
faktike t vrtetuar n shqyrtim gjyqsor, pavarsisht se prokurori i shtetit nuk e ka
ndryshuar propozimin apo nuk ka paraqitur propozim t ri - neni 70 paragrafi 2 i KDM.
Paragrafi 3.
Gjykata, prve n rastet kur arrihet marrveshja mbi pranimin e fajsis t pranuar nga
gjykata, sipas nenit 233, nuk sht e lidhur me ndonj marrveshje tjetr eventualisht t
arritur ndrmjet prokurorit t shtetit dhe mbrojtjes lidhur me ndryshimin e aktakuzs
ose pranimin e fajit.
Neni 361 [Baza e aktgjykimit]
1.
2.
Gjykata e bazon aktgjykimin vetm n faktet dhe n provat e proceduara

n shqyrtimin gjyqsor.
Gjykata detyrohet q me ndrgjegje t vlersoj do prov nj nga nj dhe
n lidhje me provat e tjera, dhe n baz t vlersimit t till t nxjerr
prfundim nse fakti konkret sht provuar.
Paragrafi 1.
Me rastin e marrjes s aktgjykimit, gjykata e bazon at vetm mbi faktet dhe provat t
cilat jan shqyrtuar n shqyrtim gjyqsor. Obligimi i gjykats pr t bazuar vendimin
gjyqsor n prova dhe fakte q shqyrtohen dhe verifikohen n shqyrtim gjyqsor
ekziston edhe sipas nenit 8 paragrafi 2. Kshtu, bie fjala, deklarimi i nj dshmitari t
pyetur n hetim ose nj dokument i marr kryesisht nga ana e gjykats nuk jan t
vlefshme pr ta mbshtetur aktgjykimin n to nse kto nuk jan shqyrtuar dhe
verifikuar n shqyrtimin gjyqsor.
Paragrafi 2.
Vendimi gjyqsor duhet t pasqyroj t vrtetn, zbulimi i s cils mund t bhet n
qoft se njoftimet pr faktet dhe rrethanat n t cilat mbshtetet gjykata jan
objektivisht t vrteta. Faktet rnduese n t cilat gjykata e bazon aktgjykimin, duhet t
provohen plotsisht. Po q se pr saktsin e tyre mbetet edhe nj fije dyshimi, gjykata,
n baz t parimit in dubio pro reo - n rast dyshimi t veprohet n dobi t t
pandehurit, duhet t veproj sikurse ai fakt nuk ekziston fare.
Sipas nenit 7 paragrafi 2 gjykata detyrohet q me vmendje dhe me prkushtim
maksimal profesional dhe me prkujdesje t njjt t vrtetojn faktet kundr t
pandehurit si dhe ato n favor t tij. N kt drejtim gjykata duhet q me ndrgjegje t
moj do prov nj nga nj dhe n lidhje me provat e tjera dhe n baz t vlersimit t
till t nxjerr konkluzionin se a sht provuar nj fakt. Duke i vlersuar provat sipas
841
Ejup Sahiti
bindjes s brendshme gjykata nuk gjykon sipas prshtypjes s prgjithshme, as q i

pranon faktet si t vrtetuara sipas vlersimit diskrecional, por provat i vlerson ashtu
si sht parapar n paragrafin 2 t ktij neni.
Teoria e muarjes s lir t provave (teoria e bindjes s brendshme t gjyqtarit) pr kah
koncepti dhe rregullimi i saj sht e kundrt me teorin legale t vlersimit t provave.
Kjo teori bazohet n parimin e s vrtets materiale. Sipas saj, gjykata nuk sht e
lidhur me kurrfar rregullash formale provuese pr sa i prket asaj se a do ta
tr materialin provues, i cili n procedur penale sht paraqitur si rezultat i
norma ligjore, 605 vlersimi i provave nuk bn t jet vlersim arbitrar. Gjyqtari nuk bn
ta ngatrroj parimin e muarjes s lir t provave me lirim nga respektimi i rregullave
proceduar, por ai nuk mund t dal jasht kufijve ligjor q kan t bjn qoft me
mbledhjen e provave qoft me procedimin e tyre n shqyrtim gjyqsor. muarja e
provave patjetr duhet t mbshtetet n ligjshmri t prgjithshme t logjiks dhe t
gjykimit, ka duhet t shrbej si tend ndalese kundr keqprdorimeve me rastin e
muarjes s tyre pr dhnien e vendimit n procedur. 606
Aktgjykimi mund t merret jasht shqyrtimit gjyqsor n tri situata: a) kur i akuzuari
gjat shqyrtimit fillestar ka pranuar fajsin, b) me rastin e dhnies s aktgjykimit me
urdhr ndshkues dhe c) me rastin e rishikimit jo t drejt t procedurs penale. Me
rastin e pranimit t fajsis n shqyrtim fillestar, pranimi i fajsis mohet n frymen e
nenit 248, te urdhri ndshkues mohen provat e paraqiitura nga prokurori i shtetit dhe
t rishikimi jo i drejt i procedurs penale nuk vlersohen provat por vetm ndryshohet
aktgjykimi sa prket vendimit mbi dnimin sipa nenit 420.
Praktika gjyqsore
Dshmitaret e ksaj ngjarjeje-polict duke u gjetur para ksaj situate, meq
gjendeshin n vend ku kishte qarkullim t madh t njerzve nga frika se i akuzuari F.
do ta aktivizonte granatn detyrohen ti lshojn t akuzuarit t largohet nga vendi i
ngjarjes. Nga kjo rezulton se i akuzuari F. ditn e ngjarjes posedonte granatn e dors
ndrsa duke pasur parasysh mnyrn se si sht zhvilluar ngjarja, faktin se i akuzuari
sht arrestuar disa jav nga dita e ngjarjes sht irelevante se atij nuk i sht
konfiskuar apo gjetur granata.
(Aktgjykim i Gjykats Supreme t Kosovs, Ap. nr. 47/2005, dt.19.04.2005. Bot. ne
Buletinin 2004/2005, fq. 84.)
605
Fakti q aplikimi i parimit in dubio pro reo n nj mnyr nnkupton futjen e nj rregulle formale n
procesin e t provuarit, apo se neni 422 parag. 1 dhe neni 423 parag. 3 pr lejim e rishikimit t procedurs
penale krkon prov t caktuar, nuk e v n pyetje ekzistimin e teoris s muarjes s lir t provave.
606
842
Ejup Sahiti
2. Llojet e aktgjykimeve
Neni 362 [Forma e aktgjykimit]
1.
2.
Me aktgjykim ose refuzohet akuza, ose i akuzuari lirohet nga akuza, ose
shpallet fajtor.
Kur akuza prfshin disa vepra penale, n aktgjykim shnohet nse dhe pr
ciln vepr sht refuzuar akuza, apo nse dhe pr ciln vepr i akuzuari
lirohet ose shpallet fajtor.
Nga tri llojet e aktgjykimit aktgjykimi lirues dhe aktgjykimi me t cilin i akuzuari
shpallet fajtor (aktgjykimi fajsues - dnues) jan aktgjykime meritore, sepse me t
zgjidhet shtja kryesore - lnda e aktakuzs. Me aktgjykim refuzues, pr shkak t
ekzistimit t ndonj pengese procedurale, refuzohet akuza ashtu q lnda e akuzs
mbetet e pazgjidhur.
Pr t njjtn vepr penale aktgjykim nuk mund t jet meritor dhe formal, e as lirues
dhe dnues. Mirpo, kur akuza prfshin disa vepra penale, (me qen se pr t gjitha
veprat penale vendoset me nj aktgjykim) aktgjykimi pr nj vepr penale mund t jet
dnues, pr tjetrn lirues apo refuzues. N qoft se n procedurn penale aktgjykimi
prfshin lloje t ndryshme t aktgjykimit, n aktgjykim shnohet pr ciln vepr sht
refuzuar akuza, apo pr ciln vepr i akuzuari lirohet ose shpallet fajtor.
Neni 363 [Aktgjykimi refuzues]
1.
Gjykata merr aktgjykim me t cilin akuza refuzohet kur:

1.1. Prokurori i shtetit sht trhequr nga akuza nga hapja deri n
prfundim t shqyrtimit gjyqsor;
1.2. I akuzuari pr t njjtn vepr sht gjykuar me aktgjykim t forms
s prer ose procedura kundr tij sht pushuar me aktvendim t
forms s prer; ose
1.3. Ka kaluar afati i parashkrimit dhe vepra prfshihet n amnisti ose falje,
ose kur ekzistojn rrethana t tjera q prjashtojn ndjekjen penale.
Karakteristik themelore e ktij lloji t aktgjykimit sht se me te refuzohet akuza dhe

shtja penale e cila sht objekt gjykimi mbetet e pazgjidhur. Refuzimi i aktakuzs
bhet pr shkak t ekzistimit t ndonj pengese procedurale.
Nnparagrafi 1.1.
Pas prfundimit t hetimit ose kur prokurori i shtetit konsideron se informacionet me t
cilat ai disponon pr veprn penale dhe kryersin e saj paraqesin dyshim t bazuar
mir se i pandehuri ka kryer vepr penale apo vepra penale, procedura para gjyqit
mund t zbatohet vetm n baz t aktakuzs s ngritur nga prokurori i shtetit.
Ekzistimi i aktakuzs sht kusht pa t cilin nuk ka zhvillim t procedurs gjyqsore.
Prokurori i shtetit disponon me aktakuzn e paraqitur n gjykat. N kt drejtim ai
angazhohet pr realizimin e tezs s akuzs. Mirpo, konform nenit 52, prokurori i
843
Ejup Sahiti
shtetit mund t trhiqet nga ndjekja deri n fund t shqyrtimit gjyqsor para gjykats
themelore. Trheqja trsisht apo pjesrisht nga aktakuza apo ndryshimi i saj mund t
bhet edhe n shqyrtim t Gjykats s Apelit (neni 393 paragrafi 5. Kur prokurori i
shtetit trhiqet nga aktakuza nga hapja deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor,
gjykata merr aktgjykim me t cilin refuzon akuzn. 607
Deklarata e prokurorit t shtetit duhet t jet kategorike, e shprehur n mnyr t qart
se trhiqet nga aktakuza. Trheqja e aktakuzs eliminon bazn juridike pr vazhdim t
gjykimit (nemo iudex sine actore).
Pr momentin e fillimit dhe t prfundimit t shqyrtimit gjyqsor, shih: nenet 324 dhe 357.
Nnparagrafi 1.2.
Nnparagrafi 1.2. ka t bj me parimin res iudicata, parim i cili ndalon gjykimin e
serishm pr t njjtn vepr penale. Prandaj, kur gjykata konstaton se pr veprn
penale e cila sht objekt gjykimi, i akuzuari sht gjykuar me aktgjykim t forms s
prer ose procedura kundr tij sht pushuar me aktvendim t forms s prer, merr
aktgjykim me t cilin e refuzon aktakuzn.
Procedura penale e pushuar me aktvendim t forms s prer para fillimit t shqyrtimit
gjyqsor, mund t rishikohet nn kushtet e prcaktuara n nenin 422.
Nnparagrafi 1.3.
Nnparagrafi 1.3. i ktij neni prmban tri baza sipas t cilave merret aktgjykimi refuzues.608
Baza e par ka t bj me institutin juridiko penal material t parashkrimit. Parashkrimi
i ndjekjes penale, fillimi, afatet, rrjedha, ndrprerja, parashkrimi absolut dhe t gjitha
shtjet tjera q kan t bjn me parashkrimin duhet t mohen n kuptim t neneve
106-107 t Kodit penal.
Baza e dyt ka t bj gjithashtu me institucionet juridiko penale materiale t amnistis
dhe faljes. Pr faljen shih: nenet 112 dhe 113 t KP dhe Ligjin pr Faljen, ndrsa pr
amnistin- Ligjin pr Amnistin. 609
Si baz e tret kur ekzistojn rrethana t tjera q prjashtojn ndjekjen penale.
607
Lidhur me theqjen e t dmtuarit nga propozimi pr ndjekje, Gjykata Supreme e Republiks s Kosovs
me 23.04. 2014, ka marr Mendim Juridik n t cilin theksohet; I dmtuari mund t trhiqet nga propozimi
pr ndjekje penale deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor. N situatn e till pavarsisht asaj se prokurori
shtetror e trheq apo jo aktin akuzues, merr aktgjykim refuzues Ndrkaq, n arsyetim t ktij Mendimi
Juridik, theksohet se; Sipas Kodit penal t Kosovs pr disa vepra penale ligjdhnsi ka ln n vullnetin e
t dmtuarit se don apo jo t ndrmirret ndjkeja, dmth. vepra penale ndiqet oficialisht, por iniciativa duhet
t vij nga i dmtuari. Meqense Ligji nuk ka limituar kohn se deri n ciln faz t procedurs penale i
dmtuari mund t trhiqet nga propozimi pr ndjekje penale, ai mund t trhiqet gjat gjith procedurs
penale, deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor n shkall t par (deri n fjaln prfundimtare). N
situatn kur i dmtuari trhiqet nga propozimi n shqyrtimin gjyqsor edhe nse prokurori i shtetit nuk e
trheq aktakuzn, gjykata prkundr faktit se kt, nuk e thot neni 363 i KPPK-s, duhet t marr
aktgjykim refuzues duke u thirr n kt dispozit, ngase shtja n shqyrtim gjyqsor prfundon vetm me
aktgjykim, m prjashtim kur kemi t bjm me vdekjen e t pandehurit, shtja prfundon m aktvendim.
608
Lidhur me ekzistimin e bazava t tjera pr refuzimin e aktakuzs m hollsisht shih: Komentet e nenit
384 parag. 1.6.
609
Lidhur me refuzimin e aktakuzs, shih; Aktgjykimin e Gjykats Themelore n Prishtin - Departamenti
pr krime t rnda, nr. PKR, 14./13, dt. 04.03.2014 (II. Pjesa liruese) Aktgjykimin e Gjykats Themelore n
Prishtin - Departamenti pr krime t rnda, PKR. nr. 74/13 (pjesa I).
844
Ejup Sahiti
Rrethan e till mund t jet p. sh. fakti se me rastin e ekstradimit mund t vihen
kufizime pr sa i prket ndjekjes pr vepr penale tjetr prve asaj pr t ciln lejohet
ekstradimi (neni 36 i Ligjit pr bashkpunim juridik ndrkombtar n shtjet penale).
Bazuar Kodin penal, pr veprat penale t caktuara q jan kryer jasht territorit t
Republiks s Kosovs dhe ndaj personave t huaj t cilt kryejn vepra penale jasht
territorit t Republiks s Kosovs, procedura penale nuk fillohet nse ekzistojn
kushtet nga neni 117 paragrafi 2 nnparagraft 1.1. deri 1.3. t Kodit penal. Nse sht
filluar procedura dhe gjat shqyrtimit gjyqsor vrtetohet se ekziston ndonj fakt
(kusht) nga paragraft e siprprmendur, gjykata duhet ta refuzoj aktakuzn.
Paraburgimi, pavarsisht bazs pr t ciln sht caktuar, hiqet posa t jet dhn
aktgjykimi refuzues (neni 367 paragrafi 4 nnparagrafi 1.6.).
M par sht folur pr vshtirsit q pr ligjzbatuesit i shkakton fakti se mungesa e
kompetencs lendore nuk sht parapra si shkak pr refuzim t aktakuzs sipas nenit
463. Vshtirsi paraqitn edhe pr sa u prket shkaqeve pr hudhje t aktakuzs n
shqyrtim gjyqsor sipas nenit 358 (pr sa i prket trheqjes s t dmtuarit nga
propozimi pr ndjekje) n raport me refuzimin e aktakuzs sipas nenit 367 parag. 4,
nnparag.4. 6. dhe faktin se neni 363 nuk e ka rradhitur moskompetencs lndore si
shkak pr refuzim t aktakuzs. N kt drejtim, Gjykata Supreme e Republiks s
Kosovs, me dt. 21. 01. 2014, ka marr Mendim Juridik n cilin konstaton se n situata
t tilla duhet t mererret aktgjykim refuzues.
Neni 364 [Aktgjykimi lirues]
1.
Gjykata merr aktgjykim me t cilin i akuzuari lirohet nga akuza nse:

1.1. Vepra me t ciln i akuzuari akuzohet nuk prbn vepr penale;
1.2. Ka rrethana q prjashtojn prgjegjsin penale; ose
1.3. Nuk sht provuar se i akuzuari ka kryer veprn penale pr t ciln
akuzohet.
N kt nen parashihen tri arsye (baza) pr marrje t aktgjykimit me t cilin i akuzuari

lirohet nga akuza
Bazat pr marrje t aktgjykimit lirues t parapara n nnparagraft 1 - 3 jan baza t
vetme pr vendim t till. Ato kurrsesi nuk mund t zgjerohen me interpretim
ekstensiv, as nprmjet analogjis as n ndonj mnyr tjetr. 610
Aktgjykimi lirues sipas nnparagrafi 1.1. t ktij neni mund t shqiptohet vetm
ather kur veprimi i prshkruar n aktakuzn e paraqitur apo n aktakuzn e ndryshuar
n shqyrtim gjyqsor nuk paraqet vepr penale. Me fjal tjera aktgjykimi lirues merret
kur nuk jan realizuar elementet e prgjithshme (kundrligjshmria, prcaktuar
ardhmria me ligj si vepr penale) dhe tiparet e posame q e prbjn figurn e veprs
penale; kur ekzistojn rrethana t cilat e prjashtojn kundrligjshmrin si jan:
mbrojtja e nevojshme (neni 12 i KP), nevoja ekstreme (neni 13 KP), dhuna ose kanosja
(neni 14 KP), veprat e kryera nn shtrngim (neni 15 KP), dhe urdhrat nga lart (neni
16 KP).
Aktgjykim lirues merret n rastet kur Kodi penal prcakton se kryersi i veprs penale
nuk dnohet sepse kjo prjashton kundrligjshmrin dhe aty nuk ka vepr penale, si
610
Petri, 2, op. cit., fq. 142.
845
Ejup Sahiti
sht p. sh. rasti nga neni 389 paragrafi 2 KP i cili ka t bj me dhnien e ndihms
personit t akuzuar nga Tribunali Ndrkombtar penal nga t afrmit e tij. Aktgjykim
lirues gjithashtu merret edhe kur dispozita e Kodit penale thot nuk sht penalisht
prgjegjs sepse sht prjashtuar prgjegjsia penale (lajthimi juridik - neni 26;
moslajmrimi i prgatitjes s veprs penale - neni 385 paragrafi 3; moslajmrimi i
veprave penale apo i kryersve t tyre - neni 386 paragrafi 3; moslajmrimi i personit
t akuzuar nga tribunali ndrkombtar penal - neni 387 paragrafi 2; dhnia e ndihms
kryesve pas kryerjes s veprs penale - neni 388 paragrafi 5).
Kur n Kod penal thuhet lirohet nga dnimi (neni 77, 29, 30,134 t KP etj.), merret
aktgjykimi me t cilin i akuzuari shpallet fajtor por nuk i shqiptohet dnimi.
Nnparagrafi 1.2.
Rrethanat t cilat e prjashtojn prgjegjsin penale nga nnparagrafi 2 t ktij neni
jan prcaktuar me Kod penal. Rrethanat e tilla vijn n shprehje si baz pr lirim nga
aktakuza vetm kur vrtetohet ekzistimi i veprs penale dhe fakti se i akuzuari sht
kryers i saj. Si rrethan e cila prjashton prgjegjsin penale m s shpeshti merret
paaftsia mendore e t akuzuarit pr t kuptuar natyrn dhe rndsin apo pasojn e
veprimeve t tij, ose t kontrolloj veprimet e tij apo t kuptoj se kryen vepr penale neni 18 paragrafi 1 i KP. Rrethana tjetr sht p.sh. mosha nn katrmbdhjet vje e
kryersit - neni 18 paragrafi 2 i KP; lajtihimi faktik - neni 25 i KP etj.
Kur tek i akuzuari konstatohet ekzistimi i paaftsis mendore n kohn e kryerjes s
veprs penale, prokurori i shtetit nn kushtet e parapara me nenet 89-90 t KP, paraqet
propozim pr shqiptim t mass s trajtimit t detyrueshm psikiatrik.
Nnparagrafi 1.3.
Gjykata para se t marr aktgjykim lirues sipas nnparagrafit 3 t ktij neni duhet ti
analizoj dhe ti vlersoj t gjitha provat e paraqitura n shqyrtim gjyqsor prkitazi me
shtjen penale konkrete. Fakti se a ka apo jo prova t mjaftueshme se i akuzuari e ka
kryer veprn penale pr t ciln akuzohet sht shtje e gjykats pr ka ajo vendos
sipas bindjes s lir gjyqsore.
Me rastin e marrjes s aktgjykimit lirues sipas ktij nnparagrafi, shtja e ekzistimit t
veprs penale nuk sht kontestuese. Vepra penale ekziston, por nuk ka prova t
mjaftueshme se i akuzuari e ka kryar at.
Kur i akuzuari lirohet nga akuza, ai nuk shpallet i pafajshm. Krkesa e prokurorit t
shtetit e shprehur n aktakuz pretendon se i akuzuari ka kryer veprn penale dhe ai ka
prgjegjsi penale pr kryerjen e veprs. Kur n shqyrtim gjyqsor nuk sht provuar
se i akuzuari ka kryer veprn penale pr t ciln akuzohet dhe gjykata ka marr
aktgjykim lirues, prezumimi i pafajsis qndron sepse ai nuk sht rrzuar.
Krahas aktgjykimit lirues, aktgjykimit refuzues apo aktvendimit mbi pushimin e
procedurs, gjykata merr edhe aktvendim pr lirimin e t akuzuarit nga paraburgimi.
846
Ejup Sahiti
Neni 365 [Aktgjykimi fajsues]

1.
2.
Gjykata, n aktgjykimin me t cilin t akuzuarin e shpall fajtor shnon:

1.1. Veprn penale pr t ciln shpallet fajtor, s bashku me faktet dhe
rrethanat q prbjn figurn e veprs penale, si dhe faktet dhe
rrethanat nga t cilat varet zbatimi i dispozits prkatse t Kodit
Penal;
1.2. Emrtimin ligjor t veprs penale dhe dispozitat e ligjit penal t
zbatuara gjat marrjes s aktgjykimit;
1.3. Dnimin e shqiptuar t akuzuarit, duke prfshir edhe dnimin
alternativ nga Kodi Penal ose lirimin nga dnimi;
1.4. Urdhrin pr shqiptimin e mass pr trajtim t detyrueshm rehabilitues t kryersve t varur nga droga dhe alkooli, ose pr konfiskimin e dobis pasurore q i nnshtrohet konfiskimit;
1.5. Vendimin pr llogaritjen e paraburgimit ose dnimit t mparshm
n lartsin e dnimit; dhe
1.6. Vendimin pr shpenzimet e procedurs penale, pr krkesn pasurore juridike, si dhe prcaktimin se a duhet shpallur aktgjykimin e
forms s prer n shtyp, n radio apo n televizion.
Kur i akuzuari dnohet me gjob, n aktgjykim shnohet afati kur duhet
paguar gjoba dhe mnyra e zvendsimit t gjobs kur gjoba forcrisht nuk
mund t arktohet.
Paragrafi 1 i ktij neni prcakton elementet t cilat, sipas rregullit, i prmban

dispozitivi i aktgjykimit fajsues. 611 N t vrtet, do aktgjykim fajsues duhet t
prmbaj elementet nga nnparagraft 1.1. deri 1.3. t ktij paragrafi, por elementet
nga nnparagraft 1.4. deri 1.6. nuk do t thot se duhet e as q mund ti prmbaj do
dispozitiv i aktgjykimit. Mirpo, kur dispozitivi i aktgjykimit fajsues nuk prmban
ndonjrin nga tri elementt e para, ose ndonjrin nga elementt pasues kur ata duhet t
shnohen n dispozitiv, kjo sipas rregullit paraqet shkelje esenciale t dispozitave t
procedurs penale nga neni 384 paragrafi 1 nnparagrafi 1.12.
Aktgjykimi me t cilin i akuzuari shpallet fajtor pr at q e ngarkon aktakuza, mund t
ket format e paraqitjes s saj. 612
- Aktgjykimi me t cilin i akuzuari shpallet fajtor dhe gjykohet me llojin dhe
lartsin e dnimit, ose caktohet dnimi pa ekzekutimin e tij - dnimi me kusht neni 51 i KP, ose dnimi i shqiptuar zvendsohet me urdhrin pr pun n dobi t
prgjithshme - neni 60 i KP;
611
Neni 365 aktgjykimin me t cilin t akuzuarin e shpall fajtor e emrton si aktgjykim fajsues. N teori t
procedurs penale n gjuhn shqipe dhe n praktik prdoren edhe emrtimet: aktgjykim gjykues dhe
aktgjykim dnues. Prdorimit t prkufizimit aktgjykim gjykues n aspektin procedural mund ti bhet
vrejtje pr faktin se edhe n rastin kur merret aktgjykimi me t cilin i akuzuari lirohet nga akuza, ndaj t
akuzuarit sht zhvilluar gjykimi. Prkufizimi aktgjykim dnues kishte shtrirje prdorimi m t gjer,
ndonse edhe prdorimit t tij mund ti bhen vrejtje pr faktin se procedura penale e prfunduar me
aktgjykim me t cilin i akuzuari shpallet fajtor nuk nnkupton domosdo edhe shqiptimin e dnimit - neni 77
i KP. Megjithat, duhet cekur se Kodi her her prdor edhe prkufizimin aktgjykim dnues, si p.sh. n
nenin 503 parag. 1.
612
Sijeri, oli, Komentari zakona o krivinom/kaznenom postupku u Bosni i Hercegovini, fq. 734.
847
Ejup Sahiti
Me kt aktgjykim i akuzuari, i cili sht shpallur fajtor pr vepr penale t

caktuar, mund t lirohet nga dnimi - neni 77, 29, 30,134 t KP etj.;
Gjykata mund t marr aktgjykim me t cilin jep urdhrin ndshkimor (neni 493).
Nnparagrafi 1.1.
shtje themelore n procedur e cila duhet t zgjidhet me aktgjykim sht vrtetimi se
a sht kryer vepra penale dhe kush sht kryersi i saj. Andaj, prshkrimi i veprs
penale pr t ciln i akuzuari shpallet fajtor duhet t prmbaj t gjitha faktet dhe
rrethanat t cilat e prbjn figurn e veprs penale - elementet t cilat e karakterizojn
dhe e individualizojn veprn penale nga veprat tjera penale dhe e bjn veprn penale
t t privilegjuar apo t rnd. Ndr elementet e posame t veprs penale bjn pjes
edhe vendi dhe koha e kryerjes s veprs penale, mnyra e kryerjes s veprs etj.
Prshkrimi i fakteve dhe rrethanave q e prbjn figurn e veprs penale, si dhe i
fakteve dhe i rrethanave nga t cilat varet zbatimi i dispozits konkrete t Kodit penal
nnkupton prshkrimin faktik t veprs, prshkrim i cili paraqet bazn faktike t
aktgjykimit. Mbi bazn faktike t konstatuar zbatohen dispozitat penale prkatse. 613
Edhe pse pr sa i prket prshkrimit faktik t veprs duhet t ekzistoj identiteti
ndrmjet aktakuzs dhe aktgjykimit, kjo nuk do t thot se aktgjykimi duhet ta merr n
mnyr mekanike dhe tekstualisht tekstin nga aktakuza.
Nnparagrafi 1.2.
N nnparagrafin 1.2. sht parapar baza juridike e aktgjykimit e cila del nga baza
faktike e veprs. Kto dy baza jan t lidhura ngusht dhe n mnyr t pandashme
ashtu q baza juridike duhet pa tjetr ti prgjigjet bazs faktike.
do vepr penale e ka emrtimin e vet n Kod penal. N aktgjykim shnohet emrtimi
ligjor i veprs penale dhe numri i nenit prkats. Me fjal t tjera, bhet cilsimi
(kualifikimi) juridik pr gjendjen faktike t vrtetuar. Aty shnohen edhe dispozitat
tjera t cilat aplikohen me rastin e marrjes s aktgjykimit q kan t bjn me matjen e
dnimit, me zbutjen, me dnimin me kusht, me lirimin nga dnimi, me bashkimin e
veprave penale etj.
Pr sa i prket cilsimit juridik t veprs penale gjykata nuk sht e lidhur me cilsimin
e shprehur n aktakuz.
Nnparagrafi 1.3.
Nnparagrafi 1.3. parasheh sanksionin penal si element t tret t cilin duhet ta ket
dispozitivi i aktgjykimit fajsues. far lloji i dnimit dhe n far kohzgjatje ai mund
t shqiptohet, sht prcaktuar me nenin 42 t KP. Dnimet mund t jen kryesore,
alternative dhe plotsuese. Si sanksion i llojit t veant sht edhe vrejtja gjyqsore neni 85 -86 i KP.
613
N kt drejtim shih: Aktgjykimin PKR. nr. 74/13 (pjesa e II) t Gjykats Themelore n PrishtinDepartamenti pr Krime t Rnda; Aktgjykimin P. nr. 101/12 t Gjykats Themelore n Prishtin:
Aktgjykiminn PKR. nr. 355/13 t Gjykats Themelore n Prishtin - Departamenti pr Krime t Rnda;
Aktgjykimin PKR. nr. 38/13 t Gjykats Themelore n Prishtin - Departamenti pr Krime t Rnda.
848
Ejup Sahiti
N rastin e koneksitetit subjektiv, kur i akuzuari dnohet pr disa vepra penale, dnimi
duhet t shqiptohet ve e ve pr seciln vepr penale dhe pastaj pr t gjitha veprat
penale shqiptohet dnimi unik sipas nenit 80 t KP.
Gjykata bn individualizimin (matjen) e dnimit. Me rastin e shqiptimit t dnimit
gjykata merr parasysh shkalln e prgjegjsis penale; motivet pr kryerjen e veprs;
intensitetin e rrezikut apo t dmit t vlers s mbrojtur; rrethanat n t cilat sht kryer
vepra; sjelljen e mparshme t kryersit; pranimin e fajit dhe rrethanat personale t
kryersit dhe sjelljen e tij pas kryerjes s veprs penale etj. - neni 73 i KP. Gjithashtu
duhet t merren parasysh rregullat e prgjithshme pr zbutjen ose ashprsimin e
dnimit - nenet 74, 75, 79 t KP; apo pr bazat e posame t lirimit nga dnimi - neni
78 i KP.
Lirimi i t akuzuarit nga dnimi - neni 77 i KP bhet prkundr faktit se i akuzuari
sht shpallur fajtor. Lirimi nga dnimi bhet vetm kur kjo shprehimisht sht
prcaktuar me ligj.
Me rastin e shqiptimit t dnimit me kusht, n aktgjykim duhet t prcaktohet koha pr
t ciln ekzekutimi i dnimit shtyhet, mnyra e verifikimit (dnimi me kusht me urdhr
pr mbikqyrje t shtuar nga shrbimi sprovues - 58 i KP), si dhe urdhrin pr t
prmbushur ndonjrin nga llojet e detyrimeve t caktuara n dnimin me kusht sipas
nenit 59 t KP.
Nse ndaj t akuzuarit sht shqiptuar dnimi me gjob, ather n dispozitiv duhet t
shnohet afati i pagess dhe mnyra si do t zvendsohet dnimi me gjob n rast t
pamundsis s inkasimit t saj - neni 46 paragrafi 2 dhe 3 i KP.
Nnparagrafi 1.4.
Kodi penal i Kosovs parasheh dy masa t trajtimit t detyrueshm: trajtimin e
detyrueshm psikiatrik (i cili ka dy variante: trajtimin e detyrueshm psikiatrik me
ndalim n institucionin e kujdesit shndetsor dhe trajtimin e detyrueshm psikiatrik n
liri), dhe trajtimin me an t rehabilitimit t detyrueshm t personave t varur nga
droga ose alkooli. Konform Kodit penal masat n fjal nuk jan sanksion (as dnim),
por jan masa me karakter t rehabilitimit shndetsor. 614
Pr procedurn penale ku prfshihen kryers me rregullime mendore shih Kapitullin
XXXIII t KPP (nenet 506 - 518).
Procedurn ndaj personave t cilt kan kryer vepr penale nn ndikimin e alkoolit ose
drogs dhe trajtimin e tyre e rregullon Kapitulli i XXXII (nenet 503-505).
Gjykata mund t shqiptoj masn e trajtimit t detyrueshm pr rehabilitimin e
kryersit t varur nga alkooli ose nga droga, nse gjykata, pas raportit t shrbimit
sprovues, se faktori kryesor i cili ka motivuar kryerjen e veprs penale sht i lidhur me
varsin e tij nga droga ose alkooli dhe se trajtimi i suksesshm do t zvoglonte
rrezikun pr kryerjen e veprs s re penale. Urdhri pr shqiptimin e ksaj mase duhet t
prfshihet n dispozitiv t aktgjykimit dnues. Me at rast gjykata cakton periudhn
614
Konform legjislacionit penal t RSFJ t zbatueshm n Kosov para se t nxirret Kodi i prkohshm
penal i Kosovs masa e trajtimit t detyrueshm psikiatrik dhe masa e trajtimit me an t rehabilitimit t
detyrueshm t personave t varur nga droga ose alkooli, bashk me disa masa t tjera konsideroheshin si
masa t sigurimit. Masat e sigurimit konsideroheshin si lloj i sanksionit penal.
849
Ejup Sahiti
gjat t cils programi pr trajtim t detyrueshm duhet t filloj dhe t prfundoj neni 57 i KP.
Kapitulli XVIII - nenet 267 - 273 rregullojn procedurn e konfiskimit para ngritjes s
aktakuzs, ndrsa nenet 274 - 284 rregullojn procedurn e konfiskimit pas ngritjes s
aktakuzs. Sipas nenit 276 paragrafi 1 t KPP dobi pasurore e fituar me vepr penale
sht ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme ose aseti q sht fituar
drejtprdrejt nprmjet veprimeve q prbjn veprn penale. Dobi pasurore e fituar
me vepr penale konsiderohet edhe ndrtesa, pasuria e paluajtshme, pasuria e luajtshme
ose aseti i cili sht bler me mjetet e prfituara drejtprdrejt nga veprimet q prbjn
veprn penale (neni 276).
Dobia pasurore e fituar me vepr penale, pasuria q rezulton nga veprimet korruptive
(neni 281) dhe pasuria q i nnshtrohet automatikisht konfiskimit (neni 282) duhet t
shnohen n aktakuz. N baz t ksaj gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues, s
bashku me aktgjykim lshon urdhrin e arsyetuar q prcakton nse duhet t
konfiskohen apo t lirohen ndrtesat, pasurit e paluajtshme, pasurit e luajtshme apo
asetet e prcaktuara n aktakuz.
N dispozitiv t aktgjykimit dnues duhet t shnohet edhe urdhri pr konfiskimin e
dobis pasurore t prfituar me vepr penale (kur masa e till sht shqiptuar) konform
nenit 96 dhe 97 t KP.
Nnparagrafi 1.5.
T pandehurit gjat zhvillimit t procedurs penale, nn kushtet e caktuara me Kod,
mund ti kufizohet liria n pritje t gjykimit. Kufizimi i liris ka t bj me arrestin e
prkohshm, me ndalimin policor (neni 164), me arrestin shtpiak (neni 183), dhe me
paraburgimin (neni 185). Sipas nenit 172 policia mban nj procesverbal pr t gjitha
veprimet e ndrmarra lidhur me personin e arrestuar n t cilin, prve t dhnave t
tjera shnohen: vendi, data dhe koha e arrestimit; rrethanat e arrestimit; fardo
vendimi t prokurorit t shtetit lidhur me ndalimin dhe vendin e ndalimit. Ksisoj
doher sigurohen t dhnat pr kohn e arrestimit.
Me paraburgimin barazohet edhe koha e kaluar n institucionin shndetsor me qllim
t ekspertimit psikiatrik (neni 508).
Koha e kufizimit s liris, nga arresti, gjat arrestit shtpiak dhe paraburgimit, llogaritet
n dnimin e shqiptuar me burgim, n burgimin pr t mitur dhe n dnimin me gjob.
Gjithashtu, kur n baz t lutjes s shtetit ton i pandehuri ekstradohet n vendin ton,
koha e qndrimit t t pandehurit n paraburgim n shtetin tjetr gjat zbatimit t
procedurs pr ekstradim llogaritet n dnimin e shqiptuar. Vendimi pr llogaritjen e
paraburgimit sht nj prej elementeve t dispozitivit t aktgjykimit fajsues.
N dispozitiv t aktgjykimit, n kuadr t dnimit t shqiptuar prfshihet edhe dnimi i
cili sht shqiptuar m prpara n form t prer - neni 82 i KP, i cili ende nuk sht
ekzekutuar. Me at rast duhet t shnohen t dhnat lidhur me numrin e aktgjykimit
mbi dnimin e mparshm dhe gjykata e cila e ka dhn aktgjykimin.
Dnimi me burgim ose dnimi me gjob t cilin personi i dnuar e ka mbajtur,
prkatsisht e ka paguar pr kundrvajtje ose pr delikt ekonomit, prfshihet n
dnimin e shqiptuar pr vepr penale, kur elementet e saj prfshijn edhe elementet e
kundrvajtjes apo t deliktit ekonomik - neni 83 paragrafi 2 i KP.
850
Ejup Sahiti
Nnparagrafi 1.6.
Nnparagrafi 1.6. prcakton se n dispozitiv t aktgjykimit fajsues duhet t shnohet
edhe vendimi pr objektin sekondar t procedurs - vendimi pr shpenzimet e
procedurs penale, - vendimi pr krkesn pasurore juridike, si dhe prcaktimi se a
duhet shpallur aktgjykimin e forms s prer n shtyp, n radio apo n televizion.
shtjen e obligimit pr ti paguar shpenzimet e procedurs n trsi apo nj pjes t
tyre Kodi e zgjidh duke u bazuar n fajin e subjekt i cili i ka shkaktuar ato.
Me do aktgjykim ose aktvendim me t cilin prfundohet procedura penale duhet
prfshir edhe vendimin pr mbulimin e shpenzimeve t procedurs dhe shumn e tyre.
Vendimi pr pagimin e shpenzimeve t procedurs penale duhet t jet pjes e
dispozitivit t aktgjykimit i cili sipas rregullit obligon subjektin konkret (ose subjektet
konkret) t paguaj n emr t shpenzimeve procedurale shumn sakt t prcaktuar.
Mirpo, kur mungojn t dhnat pr shumn e shpenzimeve, procesmbajtsi merr
aktvendim t posam pr shumn e shpenzimeve, i cili aprovohet nga gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues kur sigurohen t dhnat (neni 451 paragrafi 1 dhe
2).
Kur me shpenzime t procedurs ngarkohet personi i cili me vetdije ka paraqitur
kallzimin e rrem (neni 454 paragrafi 2) ather vendimi pr pagimin e shpenzimeve
duhet t prfshihet n aktgjykim apo aktvendim me t cilin vendoset pr shtjen.
N qoft se pr pagim t shpenzimeve detyrohet ndonj subjekt tjetr nga neni 452
paragrafi 1, prve t pandehurit, ather merret aktvendim i posam kundr t cilit
mund t paraqitet ankes tek kolegji shqyrtues.
Krkesa pasurore juridike mund t prfshij kompensimin e dmit, kthimin e sendit
ose anulimin e nj veprimi t caktuar juridik. Ajo mund t paraqitet jo m von se deri
n prfundim t shqyrtimit gjyqsor
Vendimin pr krkesn pasurore juridike mund ta merr vetm gjykata me aktgjykim
fajsues. Kur merret aktgjykimi lirues ose aktgjykimi refuzues, apo aktvendim me t
cilin pushohet procedura, i dmtuari me krkesn pasurore juridike t tij udhzohet n
kontest civil.
Kur gjykata prcaktohet pr shpallje t aktgjykimit t forms s prer n shtyp, radio
apo n televizion, n dispozitiv t aktgjykimit duhet n mnyr precize t shnohet a
duhet t shpallet teksti integral i aktgjykimit, ose vetm dispozitivi, ose dispozitivi dhe
pjes e caktuar e aktgjykimit.
Shqiptimin e dnimit plotsues - urdhrit pr publikimin e aktgjykimit nga neni 70 i KP
nuk duhet identifikuar me marrjen e vendimit pr shpalljen e aktgjykimit t forms s
prer n shtyp, radio apo n televizion t parapar me nenin 365 paragrafi 1
nnparagrafi 1.6.sepse aty kemi t bjm me situata t ndryshme. Urdhri pr
publikimin e aktgjykimit nga neni 70 i KP sht dnim plotsues, t cilin e urdhron
gjykata kur mon se publikimi sht n interes t prgjithshm, n interes t t
dmtuarit ose t personave tjer. Andaj kur gjykata shqipton kt dnim, ai prfshihet
n dispozitiv t aktgjykimit sipas nnparagrafi 1.3. t ktij neni.
Sa i prket shpalljes s aktgjykimit t forms s prer nprmjet mjeteve t informimit
sipas nnparagrafit 1.6. duhet theksuar se aty sht fjala pr nj mas e cila nuk paraqet
sanksion penale, por nj form t kompensimit t t ashtuquajturit dm moral.
851
Ejup Sahiti
Paragrafi 2.
Dnimi me gjob sht lloj i dnimit kryesor - neni 43 i KP. Si i till ai do t mund t
shnohej n dispozitiv edhe sipas nnparagrafit 1.3. t ktij neni. Sidoqoft, paragrafi 2
i ktij neni i referohet rastit kur shqiptohet dnimi me gjob. N rast t till n
dispozitiv t aktgjykimit duhet t shnohet afati kur duhet paguar gjoba dhe mnyra e
zvendsimit t gjobs kur gjoba forcrisht nuk mund t arktohet.
Pr afatin e pagimit t gjobs, pr mundsin e pagimit me kste, pr mnyrn e
zvendsimit t dnimit me gjob me dnimin me burgim apo me urdhr pr pun n
dobi t prgjithshme shih nenin 46 t KP.
Pr llogaritjen e paraburgimit n dnimin me gjob shih komentin te nnparagrafi 1.5.
t ktij neni.
Praktika gjyqsore
N pjesn e arsyetimit ku flitet pr gjendjen faktike, e cila dallon nga gjendja faktike e
prshkruar n dispozitiv t t njjtit aktgjykim, nuk jan cekur n mnyr t plot faktet
e vrtetuara gjat seancs kryesore, nuk jan paraqitur qart dhe n mnyr t plot se
cilat fakte dhe pr far arsye konsiderohen si t vrtetuara apo t pavrtetuara. Pra,
n arsyetimin e ktij aktgjykimi nuk jan dhen arsyet lidhur me faktet vendimtare, si
parashikohet me nenin 396 parag.7 t KPPPK (me q sht fjala pr veprn penale t
rrezikimit t trafikut publik sht dashur q n dispozitiv t thuhet se far shpejtsie
sht zhvilluar n momentin kritik dhe cila shpejtsi sht e lejuar n vendin e ngjarjes,
t cilat mungonin). Kto lshime prbjn shkelje esenciale t dispozitave t
procedurs penale, parashikuar nga neni 403 parag.1 pika 12 t KPPPK, si thuhet me
t drejt n krkesn e mbrojtsit t t akuzuarit.
(Aktgjykimi i Gjykats Supreme t Kosovs Pkl. nr. 12/2004 dt. 9.11.2004, Buletini i
praktiks gjyqsore 2004/2005, fq.15.)
N shqiptimin e aktgjykimit t shkalls s pare sht vendosur q gjykimi me kusht do
t revokohet nse I pandehuri n afat prej tre muaj prej plotfuqishmris s ktij
aktgjykimi nuk paguan prfaqsueses ligjore, nns s te miturve D.E. dhe E.E. te
gjitha ratat e arritura me t cilat sht obliguar n emr t obligimit pr mbajtjen e
vajzs s mitur madje pr periudhn 30 shtator 2005 deri 16 prill 2008.
Ky shqiptim i aktgjykimit sht i paqart m q gjykata e shkalls s pare nuk ka
shnuar shumn e prgjithshme t ciln do ta paguaj n kohn e caktuar, nn
krcnimin e revokimit t gjykimit me kusht dhe ekzekutimin e dnimit t caktuar me
burg n kohzgjatje prej 30 ditsh. Ky lshim i gjykats s shkalls s pare q t
prcaktoj shumn e detyrimit n t holla t ciln I pandehuri obligohet ta paguaj e
bn aktgjykimin t pakuptueshm, gj q paraqet shkelje esenciale t dispozitave t
procedurs penale nga neni 376 al.1 pika 11 t LPP, pr ka aktgjykimi i ankimuar nuk
mund t shqyrtohet.
(Aktgjykim I Gjykats s Lart n Podgoric, Kz. Br.1950/09, dt.18.11.2009.)
N shqiptim t aktgjykimit t shkalls s pare, gjykata ka shpall fajtor t
pandehurin dhe e ka gjykuar t pandehurin P.B., me dnim burgu n kohzgjatje prej
852
Ejup Sahiti
tre muaj, pr shkak t veprs penale t lndimit t leht trupor nga neni 152 al.2 lidhur
al.1 t Kodit Penal.
Gjykata duke dhn arsyet n pikpamje t vendimit pr dnimin n fq. e gjasht n
pasusin e katrt, thekson se i pandehuri P.B. gjykohet pr vepr penale t sjelljes
huligane nga neni 399 al.2 lidhur me al.1 t Kodit Penal, gjithashtu me dnim burgu
n kohzgjatje prej 3 muaj burg. Kshtu gjykata e shkalls s pare n arsyetimin e
aktgjykimit t ankimuar t pandehurin e gjykon pr vepr penale tjetr pr t ciln
sht shpall fajtor, me ka jan shkel esencialisht dispozitat e procedurs penale nga
neni 376 al.1 pika 11 t LPP.
(Aktvendim i Gjykats s Lart n Podgoric, Kz.br.2104/08, dt.31.08.2009.)
Praktika:
Rrezikshmria shoqrore sipas vlersimit t ksaj Gjykate sht element i veprs
penale ashtu si me t drejt cek mbrojtsi i t akuzuarve n prgjigjen e dhn ndaj
ankess s prokurorit, ndrsa m q n ankes nuk ceket ndonj rrethan tjetr
rnduese n ann e t akuzuarve, e as q kjo Gjykat gjen, pretendimet q t akuzuarve
tu shqiptohen dnime m t ashpra jan t pa bazuara.
(Aktgjykim i Gjykats Supreme t Kosovs, Ap. nr. 71/2005, dt. 5.04.2005. Buletini
2004/2005, fq.108.)
Duke e vlersuar aktgjykimin e ankimuar prkitazi me vendimin pr dnimin, kjo
Gjykat i pranon t gjitha rrethanat e konstatuara dhe drejt t vlersuara pr t
akuzuarin G.L., se sht i ri, i pa pune, gjer me tani i pa gjykuar, si rrethana
lehtsuese, dhe prej rrethanave rnduese se kto vepra penale n Kosov jan n rritje
e sipr, kurse rrethann se me kryerjen e veprs ka dasht t prfitoj pasuri t
kundrligjshme, duke shfrytzuar pozitn e rnd t dmtuars, kto prbjn elementet
e veprs penale /trafikimit/, prandaj si t tilla nuk mund t qndrojn.
(Aktgjykim i Gjykats Supreme, Ap.nr.89/2005, dt.24.05.2005. Buletini 2004/2005,
fq.112.)
Sipas vlersimit t ksaj Gjykate, Gjykata e Shkalls s par i ka mbivlersuar
rrethanat lehtsuese/ mosha e re, se m par nuk ka qen i gjykuar, sjelljet korrekte
para gjykats, ndrsa rrethana renduese nuk ka gjetur, dhe ka shqiptuar nj sanksion
penal /nj gjob prej 400 euro/ q nuk sht n prpjestim me intensitetin e
rrezikshmris shoqrore t veprs s kryer penale dhe me shkalln e prgjegjsis
penale t t akuzuarit, si ekzekutor, duke pasur parasysh se tek i akuzuari sht gjetur
arma dhe municioni t cilat fare nuk u lejohen qytetareve, gj q paraqesin
rrezikshmri t lart shoqrore.
(Aktgjykimi i Gjykats Supreme t Kosovs, Ap. nr. 464/2004, dt. 8.02.2005. Bot. n
Buletinin 2004/2005, fq.175.)
Gjykata Supreme mon se dnimi i shqiptuar /500 euro gjob pr vrasje n tentativ,
nga neni 30 i LPK lidhur me nenin 19 te LPJ/ sht i but, q i ka shqiptuar gjykata e
shkalls s par, bazuar n rrethanat n t cilat sht kryer vepra penale n prani t
disa fmijve, pastaj intensiteti i rrezikimit t t mirs s mbrojtur, /lndimet q i kishte
853
Ejup Sahiti
psuar i dmtuari kan qen serioze/, si dhe shkalln e prgjegjsis penale t t

miturit si kryes, i mitur madhor /tani ka mbushur moshn 21 vjet e dnon 600 euro/.
(GJS e Kosovs, Apm.1/2005, dt.15.11.2005. Bot. n Buletinin e GJS KORRIK
/SHKURT 2005/, fq. 9.)
3. Shpallja e aktgjykimit
Neni 366 [Shpallja e aktgjykimit]
1.
2.
3.
4.
5.
Pasi gjykata merr aktgjykimin, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i

trupit gjykues e shpall menjher. Kur gjykata nuk ka mundsi q n t
njjtn dit pas prfundimit t shqyrtimit gjyqsor t marr aktgjykimin,
shpalljen e aktgjykimit e shtyn m s shumti tri dit dhe e cakton kohn dhe
vendin e shpalljes s aktgjykimit.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues n prani t palve, t
prfaqsuesve t tyre ligjor, t prfaqsuesve t autorizuar dhe t
mbrojtsve lexon n seanc t hapur dispozitivin dhe shkurtimisht prezenton arsyet e aktgjykimit.
Shpallja e aktgjykimit bhet edhe kur pala, prfaqsuesi ligjor, prfaqsuesi i autorizuar ose mbrojtsi nuk jan t pranishm. Gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupi gjykues mund t urdhroj q t akuzuarit i cili
nuk sht i pranishm tia komunikoj gojarisht aktgjykimin ose ti
drgohet me shkrim aktgjykimi.
Kur publiku sht prjashtuar nga shqyrtimi gjyqsor, dispozitivi i aktgjykimit gjithmon lexohet n seanc t hapur. Trupi gjykues vendos se a
do ta prjashtoj publikun me rastin e prezentimit t arsyeve t aktgjykimit
dhe n mas e prjashton.
T gjith t pranishmit e dgjojn leximin e dispozitivit t aktgjykimit duke
qndruar n kmb.
Paragraft 1 deri 3.
Aktgjykimi, sipas rregullit, shpallet menjher pas prfundimit t shqyrtimit gjyqsor,
ose, s paku, brenda t njjts dit. N shtjet penale t ndrlikuara ose kur procedura
zhvillohet pr shum vepra penale apo kur ka m shum t akuzuar dhe dosja penale
prfshin material t gjer, gjykata mund ta shtyj shpalljen e aktgjykimit m s shumti
tri dit.
Tejkalimi i afatit treditor nuk ka pasoja procedurale prve q palt mund ta theksojn
n ankes si shkelje relative t procedurs penale (neni 384 paragrafi 2). Me at rast
Gjykata e Apelit mon nse ky lshim ka ndikuar ose ka mundur t ndikoj n marrjen
e aktgjykimit t ligjshm dhe t drejt.
Me rastin e shtyrjes s shpalljes t aktgjykimit, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i
trupit gjykues duhet t caktoj kohn dhe vendin e shpalljes s aktgjykimit.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues n prani t personave nga
paragrafi 2 i ktij neni e lexon publikisht dispozitivin e aktgjykimit nga procesverbali i
854
Ejup Sahiti
shqyrtimit gjyqsor dhe shkurtimisht prezanton arsyet e aktgjykimit t cilat kan

ndikuar n marrjen e llojit prkats t aktgjykimit.
Shpallja bhet edhe kur personat nga paragrafi 3 i ktij neni nuk jan t pranishm.
Shpallja gojarisht e aktgjykimit sht n funksion t njoftimit t palve dhe t publikut
me prmbajtjen e aktgjykimit. Ndryshe, akti i shpalljes nuk ka ndonj rndsi juridike
procedurale. Aktgjykimi i shpallur duhet sipas nenit 369 t prpilohet me shkrim dhe
tu dorzohet palve n kopje t vrtetuar.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupi gjykues mund t urdhroj q t akuzuarit
i cili nuk sht i pranishm tia komunikoj gojarisht aktgjykimin ose ti drgohet me
shkrim aktgjykimi.
Paragraft 4 dhe 5.
Pavarsisht nse publiku ka qen i prjashtuar n shqyrtim gjyqsor, dispozitivi i
aktgjykimit gjithmon lexohet n seanc publike. Mirpo me rastin e prezantimit t
arsyetimit t aktgjykimit, nse publiciteti ka qen i prjashtuar n shqyrtimin gjyqsor,
trupi gjykues (ose gjyqtari i vetm gjykues) vendos se a do ta prjashtoj dhe n
mas e prjashton publikun.
Qndrimi n kmb i t gjith personave q prezantojn n gjykatore derisa lexohet
dispozitivi i aktgjykimit manifeston respektin ndaj gjykats dhe vendimit t saj q
duhet pasur ndaj pushtetit gjyqsor. Mosrespektimi eventual i dispozits s paragrafit 5
nuk ndikon n rregullsin juridike t procesit t shpalljes s aktgjykimit.
Neni 367 [Paraburgimi pas shpalljes s aktgjykimit]
1.
2.
3.
4.
Me rastin e marrjes s aktgjykimit me t cilin i akuzuari dnohet me

burgim, gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues:
1.1. Cakton, vazhdon paraburgim kur ekzistojn kushtet nga neni 187,
paragrafi 1 i ktij Kodi; ose
1.2. Ndrpren paraburgimin nse i akuzuari ndodhet n paraburgim kur
pushojn s ekzistuari shkaqet pr t cilat sht paraburgosur.
Nse gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues shqipton dnim prej pes
ose m shum vjet burg t akuzuarit ia cakton paraburgimin, nse ai nuk
gjendet n paraburgim, ose ia vazhdon at kur i akuzuari gjendet n
paraburgim.
Nse dnimi i shqiptuar sht m i ult s pes vjet, ather paraburgimi
caktohet ose vazhdohet nse jan plotsuar kushtet e prcaktuara me nenin
187 par. 1 i ktij kodi.
Trupi gjykues gjithmon ndrpren paraburgimin dhe urdhron lirimin e t
akuzuarit nse:
4.1. sht liruar nga akuza;
4.2. sht deklaruar fajtor, por sht liruar nga dnimi;
4.3. sht dnuar vetm m gjob ose i sht shqiptuar vrejtja
gjyqsore;
4.4. I sht shqiptuar nj nga dnimet alternative, prve dnimit me
gjysmliri nga neni 61 i Kodit Penal;
855
Ejup Sahiti
4.5.
5.
6.
7.
8.
Pr shkak t llogaritjes s paraburgimit n lartsin e dnimit, ai ve

e ka mbajtur dnimin; ose
4.6. Akuza sht refuzuar, prve n rastin kur sht refuzuar pr shkak
t moskompetencs s gjykats.
Para caktimit ose heqjes s paraburgimit nga paragrafi 3 ose 4 i ktij neni,
gjyqtari i vetm gjykues ose trupi gjykues s pari dgjon mendimin e
prokurorit t shtetit, nse procedura sht filluar me krkesn e tij, dhe
pastaj dgjon t akuzuarin apo mbrojtsin e tij.
Kur i akuzuari gjendet n paraburgim dhe gjyqtari i vetm gjykues ose
trupi gjykues mon se ende ekzistojn shkaqet pr t cilat ishte caktuar
paraburgimi, paraburgimin e vazhdon me aktvendim t posam.
Gjithashtu, me aktvendim t posam e cakton ose e heq paraburgimin.
Ankesa kundr aktvendimit nuk e pezullon ekzekutimin e aktvendimit.
Paraburgimi i caktuar ose i vazhduar sipas dispozitave t paragrafve 3
deri 6 t ktij neni mund t zgjas derisa aktgjykimi t marr form t
prer, por jo m shum se koha e dnimit t shqiptuar n aktgjykimin e
gjykats themelore.
I akuzuari i dnuar me burgim, i cili gjendet n paraburgim, me krkesn e
tij mund t transferohet me aktvendim t gjyqtarit t vetm gjykues ose t
kryetarit t trupit gjykues n institucionin pr mbajtjen e dnimit para se
aktgjykimi t marr form t prer.
Paragrafi 1.
Paraburgimi sht masa m e rnd pr sigurimin e pranis s t pandehurit n
procedur penale ngase me t bhet kufizimi i liris s tij. S'ka dyshim s liria sht nj
prej t drejtave themelore t individit e garantuar me t drejtn ndrkombtare dhe me
t drejtn vendore. Mirpo, nn kushtet dhe n procedurn e prcaktuar me ligj (neni
12, neni 185 i KPP), megjithat, mund t bhet kufizimi i liris, me rast personi i
privuar lirie ka t drejt q pr ligjshmrin e kufizimit t liris s tij t vendos gjykata.
KPP n nenin 164 dhe 187 paragrafi 1 parasheh mundsin e kufizimit t liris s t
pandehurit dhe prcakton kushtet nn t cilat mund t caktohet paraburgimi. S'ka
dyshim se shtja e heqjes paraprake t liris sht nj prej shtjeve me delikate n
procedur penale. Paraburgimi duhet t hiqet n do faz t procedurs posa t
pushojn shkaqet pr caktimin e tij (neni 185).
Paragrafi 1 autorizon gjyqtarin e vetm gjykues ose trupin gjykues q me rastin e
marrjes s aktgjykimit me t cilin i akuzuari shpallet fajtor dhe dnohet me burgim, t
caktoj ose t vazhdoj paraburgimin kur ekzistojn kushtet nga neni 187, paragrafi 1 i
KPP; ose t ndrpres paraburgimin nse pushojn s ekzistuari shkaqet pr t cilat
sht caktuar paraburgimi..
Pr kushtet pr paraburgim shih: komentin te neni 187.
Paragraft 2 dhe 3.
Kodi i procedurs penale i takon grupit t drejtave pozitive t cilat i prmbahen sistemit
taksativ t prcaktimit t shkaqeve pr paraburgim. KPP ka prcaktuar kushtet sipas t
856
Ejup Sahiti
cilave mund t paraburgoset nj person dhe e autorizon gjykatn (gjyqtarin e

procedurs paraprake) q, sipas krkess me shkrim t prokurorit t shtetit pas seancs
dgjimore, t caktoj paraburgimin kur vlerson se kushtet e parapara jan plotsuar.
Paragrafi 2 i ktij neni parasheh paraburgimin obligator. Pr paraburgim obligator
sht me rndsi lartsia e dnimit t shqiptuar me burgim, jo lartsia e dnimit t
parashikuar me ligj. Kur gjykata shqipton dnim me burgim prej pes ose m shum
vitesh, t akuzuarit i a cakton apo ia vazhdon paraburgimin varsisht nga ajo se i
akuzuari a sht n liri apo gjendet n paraburgim.
Dnimi me burgim prej pes ose m shum vitesh mund t jet dnim i shqiptuar pr
nj vepr penale ose pr vepra penale n bashkim apo dnim me t cilin sht prfshir
edhe dnimi i shqiptuar m prpara me aktgjykim t forms s prer por ende i
paekzekutuar.
Paraburgimi sht obligator edhe n procedur ndaj t miturve, kur sht shqiptuar
dnimi burg pr t mitur prej pes ose m shum vitesh. Kjo pr arsye se n Kodin e
drejtsis pr t mitur nuk ka dispozit t posame e cila do ta rregullonte n mnyr
tjetr kt shtje. - neni 5 i KDM.
Kur i akuzuari sht dnuar me pes vjet burgim ose m shum, lartsia e dnimit
shkakton rrezik potencial pr mundsin e ikjes s tij nse mbetet n liri. Sidoqoft,
paraburgimi obligator nuk mund t zvendsohet me dorzani nga neni 179. n kt
drejtim edhe vendimi i GjS t Kroacis (VSH K. 221/62 dat 31. I 1962). 615
Paragrafi 3 parasheh paraburgimin fakultativ. Sipas tij, kur sht shqiptuar dnim m i
ult s pes vjet, ather paraburgimi caktohet ose vazhdohet nse jan plotsuar
kushtet e prcaktuara me nenin 187 paragrafi 1 i ktij kodi.
Paragrafi 4.
Paragrafi 4 prcakton rastet e heqjes detyrimisht t paraburgimit. Kurdo q trupi
gjykues (apo gjyqtari i vetm gjykues) ka t bj me ndonj rast t parapar n
nnparagraft 4.1. deri 4.6. ndrpren paraburgimin.
Paraburgimi n rend t par ndrpritet me rastin e marrjes s disa llojeve t aktgjykimit
(a/ aktgjykimi lirues; b/ aktgjykimi fajsues ku i akuzuari sht liruar nga dnimi - neni
77 i KP, sht dnuar me gjob - neni 46 i KP, i sht shqiptuar vrejtja gjyqsore neni 85 i KP, apo i sht shqiptuar nj nga dnimet alternative - neni 49 i KP, prve
dnimit me gjysm liri nga neni 61 i KP; dhe c/ aktgjykimi refuzues. Pastaj
paraburgimi ndrpritet kur me llogaritjen e tij n lartsin e dnimit, ai ve e ka
mbajtur dnimin.
Sipas nn-paragrafit 4.6. t paragrafi 4 ndrpritet paraburgimi kur akuza sht refuzuar,
prve n rastin kur sht refuzuar pr shkak t mos kompetencs s gjykats. Ky
prjashtim sht i panevojshm. Teksti n fjal paraqet nj mbetje nga legjislacioni i
m hershm, i cili nuk prkon me zgjidhjen q e kishte Kodi i prkohshm i procedurs
penale as me zgjidhjen e KPP tani n fuqi pr sa i prket rasteve kur merret aktgjykimi
refuzues. Mos kompetenca e gjykats nuk sht shkak pr marrje t aktgjykimit
refuzues sipas nenit neni 363, por shkakton procedimin pr drgim t lnds gjykats
kompetente (neni 37).
615
Petri 2, fq. 154.
857
Ejup Sahiti
Paragrafi 5.
Para caktimit ose heqjes s paraburgimit nga paragrafi 3 ose 4 i ktij neni, gjyqtari i
vetm gjykues ose trupi gjykues s pari dgjon mendimin e prokurorit t shtetit, t
akuzuarit apo t mbrojtsit t tij. Mendimi i prokurorit t shtetit, i t akuzuarit apo i
mbrojtsit t tij nuk e obligon gjykatn. Gjykata vendos n baz t vlersimit q ka pr
rastin
Paragrafi 6.
Dispozita e paragrafit 6 parasheh q, me rastin e marrjes s aktgjykimit me t cilin i
akuzuari dnohet me burgim, me aktvendim t posam t vendoset pr vazhdim t
paraburgimit (kur ende ekzistojn shkaqet pr paraburgim); t caktohet paraburgim
(nse i akuzuari ka qen n liri dhe paraburgimi caktohet sipas paragrafit 2 dhe 3); ose
t ndrpritet paraburgimi (kur i akuzuari ka qen n paraburgim dhe paraburgimi hiqet
sipas paragrafit 4 apo m nuk ekzistojn shkaqet pr paraburgim.
Aktvendimi i posam lidhur me paraburgimin ekzekutohet menjher, sepse ankesa
kundr tij nuk e pezullon ekzekutimin.
Paragrafi 7.
Paraburgimi i caktuar sipas dispozitave t ktij neni (prve paraburgimit obligator)
nse nuk sht heq m hert, zgjat derisa aktgjykimi t marr form t prer, por jo
m shum se koha e dnimit t shqiptuar n aktgjykimin e gjykats themelore.
Dispozita e prgjithshme pr urgjenc t procedurs kur bhet fjal pr paraburgimin
(neni 185 paragrafi 2), pr zvendsim t mass m t rnd me mas m t leht (neni
173 paragrafi 3), dhe pr heqjen e paraburgimit posa t pushojn shkaqet pr t cilat ka
qen i caktuar (neni 190 paragrafi 3) vlejn edhe pr veprimtarin pas shpalljes s
aktgjykimit. N kt drejtim sht parapar edhe detyrimi pr Gjykatn e Apelit q, kur
i akuzuari sht n paraburgim, vendimin dhe shkresat tia drgoj gjykats themelore
jo m von se tre muaj nga dita e marrjes s shkresave nga kjo gjykat (neni 405
paragrafi 2).
Paragrafi 8.
Transferimi i t akuzuarit t dnuar me burgim nga institucioni i paraburgut n
institucionin pr mbajtjen e dnimit para se aktgjykimi t marr form t prer mund t
bhet vetm me krkes t t akuzuarit i cili gjindet n paraburgim. Pr aprovim apo
mos aprovim t krkess s t akuzuarit vendos me aktvendim gjyqtari i vetm gjykues
apo kryetari i trupit gjykues. Krkesa nuk e obligon gjykatn.
I akuzuari i cili sipas paragrafit 8 drgohet n institucionin pr mbajtjen e dnimit i
nnshtrohet regjimit i cili vlen pr personat t cilt e mbajn dnimin. I akuzuari
juridikisht edhe m tutje sht i paraburgosur, dhe nse n Gjykat t Apelit merret
ndonjri prej vendimeve sipas t cilave, bazuar n paragrafin 4 t ktij neni,
paraburgimi detyrimisht hiqet, i akuzuari lirohet nga paraburgimi.
858
Ejup Sahiti
Mirpo, kur Gjykata e Apelit e anulon aktgjykimin e gjykats themelore dhe urdhron
rigjykimin dhe merr aktvendim pr vazhdimin e paraburgimit (neni 402 paragrafi 1 dhe
4), i akuzuari m nuk mund t qndroj n institucionin e ekzekutimit t dnimit.
Neni 368 [Udhzimet dhe paralajmrimet q shoqrojn aktgjykimin]
1.
2.
3.
Pas shpalljes s aktgjykimit, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit

gjykues i udhzon palt pr t drejtn n ankes. Udhzimi shnohet n
procesverbal t shqyrtimit gjyqsor.
Kur shqiptohet dnim alternativ nga neni 49 i Kodit Penal, gjyqtari i vetm
gjykues ose kryetari i trupit gjykues paralajmron t akuzuarin pr
rndsin e dnimit dhe kushtet t cilat duhet respektuar.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues prkujton palt pr
detyrimet e tyre q, deri n prfundim t procedurs, t njoftojn gjykatn
pr do ndryshim t adress.
Paragrafi 1.
Dispozita e nenit 368 parasheh udhzimet (paragrafi 1) dhe paralajmrimet (paragraft
2 dhe 3) t cilat gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues i a jep t
akuzuarit. Udhzimi pr t drejtn n ankes i jepet edhe t dmtuarit. Udhzimi gojor
pas shpalljes s aktgjykimit ka t bj me njoftimin pr t drejtn n ankes, pr afatin
e paraqitjes s saj dhe pr at se kujt i drgohet ankesa. Udhzimi i br shnohet n
procesverbal t shqyrtimit gjyqsor. Udhzimi u jepet subjekteve prkats edhe pse
kopja e vendimeve kundr t cilave ekziston e drejta n ankes u drgohet me
udhzimin pr t drejtn n ankes (neni 369 paragrafi 3), n mnyr q t njoftohen
pr kt t drejt, si dhe pr pasojat e mosveprimit t tij nse ai, pr shkak t mosdijes,
nuk e shfrytzon t drejtn e tij (neni 16).
Ndonse paragrafi 1 i ktij neni nuk e thot, konsiderojm se udhzimi pr t drejtn n
ankes do duhej ti jepet edhe personit t pranishm me rastin e shpalljes s
aktgjykimit t cilit i sht konfiskuar sendi me aktgjykim, si dhe personit juridik t cilit
i sht konfiskuar dobia pasurore e fituar me vepr penale (neni 369 paragrafi 4).
Lshimi i dhnies s udhzimit gojor apo i shnimit t tij n procesverbal nuk trheq
pasoja procedurale pr vendimin.
Paragrafi 2.
Me rastin e shqiptimit t dnimit alternativ, i akuzuari paralajmrohet pr rndsin e
dnimit t till dhe pr kushtet t cilat duhet respektuar. Pr rndsin dhe qllimin e
dnimeve alternative shih: nenin 50 t KP; pr kushtet t cilat duhet t respektohen me
rastin e shqiptimit t dnimit me kusht shih nenin 51 paragrafi 3 dhe nenin 52 t KP;
ndrsa pr llojet e detyrimeve t caktuara n dnimin me kusht nenin 59 t KP.
859
Ejup Sahiti
Paragrafi 3.
Prkujtimi q u bhet palve pr detyrimet e tyre q, deri n prfundim t procedurs,
t njoftojn gjykatn pr do ndryshim t adress ka konotacion t paralajmrimit.
Mirpo, me qen se t pandehurit paralajmrimi pr detyrimin q ta njoftoj gjykatn
pr do ndryshim t adress s tij ose pr qllim t ndryshimit t vendqndrimit i sht
br me rastin e marrjes s tij n pyetje pr her t par ose me rastin e dorzimit t
aktakuzs (neni 174 paragrafi 4), dispozita e paragrafit 3 e nenit 368 krkon q kjo ti
prkujtohet t akuzuarit.
Pamundsia e dorzimit t aktgjykimi personalisht t akuzuarit pr shkak t
mosdhnies s adress hap rrug pr vnien e vendimit n stendn e gjykat dhe pas
tet ditsh konsiderohet se dorzimi sht br n mnyr t rregullt (neni 478
paragrafi. 4).
4. Prpilimi dhe dorzimi i aktgjykimit
Neni 369 [Koha dhe dorzimi i aktgjykimit me shkrim]
1.
2.
3.
4.
5.
Aktgjykimi i shpallur duhet t prpilohet me shkrim brenda pesmbdhjet

ditve nga shpallja e tij, kur i akuzuari gjendet n paraburgim ose i sht
caktuar paraburgimi, ndrsa n raste t tjera brenda 30 ditve nga dita e
shpalljes. Kur rasti sht i ndrlikuar, gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari
i trupit gjykues mund t krkoj nga presidenti i gjykats q t zgjas
afatin pr prpilimin me shkrim t aktgjykimit deri n gjashtdhjet dit.
Aktgjykimin e nnshkruajn gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit
gjykues dhe procesmbajtsi.
Kopja e vrtetuar e aktgjykimit e cila prmban udhzimin pr t drejtn n
ankes i drgohet palve.
Kopja e vrtetuar e aktgjykimit, s bashku me udhzimin pr t drejtn n
ankes i drgohet t dmtuarit, personit t cilit i sht konfiskuar sendi me
aktgjykim, si dhe personit juridik t cilit i sht konfiskuar dobia pasurore
e fituar me vepr penale.
Kur gjykata gjat zbatimit t dispozitave pr caktimin e dnimit unik pr
vepra penale n bashkim shqipton aktgjykim duke i marr parasysh edhe
aktgjykimet q i kan shqiptuar gjykatat tjera, atyre gjykatave u drgon
kopje t vrtetuara t aktgjykimit t forms s prer.
Paragraft 1 dhe 2.
Afati pr shpalljen e aktgjykimit sht caktuar me nenin 366, paragrafi 1. Paragrafi 1 i
nenit 369 parasheh afat tjetr pr prpilim t aktgjykimit me shkrim. Konform ksaj
dispozite afati pr prpilim me shkrim t aktgjykimit sht pesmbdhjet dit nga
shpallja e aktgjykimit kur i akuzuari sht n paraburgim, prkatsisht tridhjet dit n
rastet tjera.N rastet e ndrlikuara, gjyqtari vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues
mund t krkoj nga kryetari i gjykats zgjatjen e ktij afati deri n gjashtdhjet dit.
860
Ejup Sahiti
Detyra e kryetarit t gjykats sht q ti moj arsyet para se t vendos pr zgjatje t

afatit pr ankes.
N krahasim me afatet e mhershme, Kodi n fuqi sht m dorlir pr sa i prket
afatit pr prpilim me shkrim t aktgjykimit.
Aktgjykimin e nnshkruajn gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues dhe
procesmbajtsi.
Paragraft 3 deri 5.
Dispozitat e paragrafve 3 deri 5 prcaktojn subjektt t cilve duhet tu drgohet
kopja e vrtetuar e aktgjykimit.
Kopja e vrtetuar e aktgjykimit bashk me udhzimin pr ankes u drgohet: palve, t
dmtuarit, personit t cilit i sht konfiskuar sendi me aktgjykim, si dhe personit
juridik t cilit i sht konfiskuar dobia pasurore e fituar me vepr penale.
Neni 369 nuk e prfshin mbrojtsin midis subjekteve q u drgohet kopja e vrtetuar e
aktgjykimit! Mirpo, sipas nenit 478 paragrafi 2 dhe 4, kur i pandehuri ka mbrojts
aktgjykimi i drgohet mbrojtsit dhe t pandehurit n pajtim me dispozitat e nenit 477
t ktij Kodi. N rastin e till, afati pr ushtrimin e mjetit juridik apo t prgjigjes n
ankes rrjedh nga dita e dorzimit t shkress t pandehurit.
Kur ka t drejt i dmtuari t paraqes ankes kundr aktgjykimit dhe n drejtim
mund ta kundrshtoj aktgjykimin e prcakton neni 381 paragrafi 3.
Kur gjykata n dnimin unik t shqiptuar ka llogaritur edhe dnimet e shqiptuar nga
gjykatat tjera, kopja e vrtetuar e aktgjykimit t forms s prer u drgohet edhe atyre
gjykatave.
Neni 370 [Prmbajtja dhe forma e aktgjykimit me shkrim]
1.
2.
3.
4.
Aktgjykimi i prpiluar me shkrim duhet t jet n prputhje me aktgjykimin

e shpallur. Aktgjykimi prfshin hyrjen, dispozitivin dhe arsyetimin.
Hyrja e aktgjykimit prfshin: shnimin se aktgjykimi merret n emr t
popullit, emrin e gjykats, emrin dhe mbiemrin e gjyqtarit t vetm gjykues
ose kryetarit dhe t antarve t trupit gjykues dhe t procesmbajtsit,
emrin dhe mbiemrin e t akuzuarit, veprn penale pr t ciln i akuzuari
sht dnuar dhe nse ka qen i pranishm n shqyrtimin gjyqsor, ditn e
shqyrtimit gjyqsor, nse shqyrtimi gjyqsor ka qen i hapur, emrin dhe
mbiemrin e prokurorit t shtetit, mbrojtsit, prfaqsuesit ligjor dhe t
prfaqsuesit t autorizuar t cilt kan qen t pranishm n shqyrtim
gjyqsor, datn e shpalljes s aktgjykimit t shqiptuar dhe datn e
prpilimit t aktgjykimit.
Dispozitivi i aktgjykimit prfshin t dhnat personale t t akuzuarit dhe
vendimin me t cilin i akuzuari shpallet fajtor pr vepr penale pr t ciln
akuzohet, ose me t cilin lirohet nga akuza pr at vepr apo me t cilin
refuzohet aktakuza.
Kur i akuzuari sht dnuar, dispozitivi i aktgjykimit prfshin t gjitha t
dhnat e nevojshme t parapara n nenin 365 t ktij Kodi, ndrsa kur ai
sht liruar nga akuza ose akuza sht refuzuar, dispozitivi i aktgjykimit
861
Ejup Sahiti
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
prfshin prshkrimin e veprs pr t ciln sht akuzuar dhe vendimin pr

shpenzimet e procedurs penale dhe krkesn pasurore juridike, nse nj
krkes e till sht paraqitur.
N rastin e gjykimit t veprave penale n bashkim, gjykata n dispozitivin e
aktgjykimit shnon dnimet e shqiptuara pr seciln vepr penale, e pastaj
dnimin pr t gjitha veprat n bashkim.
Gjykata n arsyetimin e aktgjykimit paraqet arsyet pr do pik t
aktgjykimit.
Gjykata paraqet qart dhe n mnyr t plot se cilat fakte dhe pr far
arsyesh i konsideron t vrtetuara apo t pavrtetuara. Gjykata gjithashtu,
n mnyr t veant vlerson saktsin e provave kundrthnse, arsyet e
mosmiratimit t propozimit konkret t palve, si dhe arsyet n t cilat sht
bazuar me rastin e zgjidhjes s shtjeve juridike, veanrisht me rastin e
vrtetimit t ekzistimit t veprs penale dhe prgjegjsis penale t t
akuzuarit, si dhe me rastin e zbatimit t dispozitave t caktuara t ligjit
penal ndaj t akuzuarit dhe veprs s tij.
Kur i akuzuari dnohet me burgim, arsyetimi prfshin rrethanat t cilat
gjykata i ka marr parasysh me rastin e caktimit t dnimit. Gjykata
veanrisht arsyeton se n cilat shkaqe sht bazuar kur ka konstatuar se
ka t bj veanrisht me rast t rnd dhe se duhet shqiptuar dnim m t
rnd se dnimi i parapar, ose ka konstatuar se sht e nevojshme t ul
apo t heq dnimin, t shqiptoj dnim alternativ ose masn pr trajtim t
detyruar rehabilitimi ose t konfiskohet dobia pasurore e fituar me vepr
penale.
Kur n aktakuz prcaktohet pasuria q i nnshtrohet konfiskimit,
aktgjykimi prcakton nse pasuria konfiskohet apo jo. Aktgjykimi
prmban arsyetimin pr konfiskimin e secils pasuri pr t ciln urdhrohet
konfiskimi dhe arsyetimin pr seciln pasuri pr t ciln nuk urdhrohet
konfiskimi.
Kur i akuzuari lirohet nga akuza, n arsyetim veanrisht shnohet arsyeja
e parapar n nenin 364 t ktij Kodi sipas s cils ka vepruar.
N arsyetimin e aktgjykimit me t cilin refuzohet akuza, gjykata nuk e
vlerson shtjen kryesore, por kufizohet vetm n arsyet e refuzimit t
akuzs.
Paragrafi 1.
Akti m i rndsishm n procedurn penale sht aktgjykimi. Me t sipas rregullit
zgjidhet shtja penale n mnyr meritore. Pr shkak t rndsis q ka aktgjykimi,
dispozitat e nenit 370 prcaktojn formn dhe prmbajtjen e tij.
Paragrafi 1 i ktij neni, v rregulln sipas t cils aktgjykimi i prpiluar me shkrim
duhet t jet n prputhje me aktgjykimin e shpallur. Shpallja e aktgjykimit bhet duke
e lexuar dispozitivin e aktgjykimit nga procesverbali i shqyrtimit gjyqsor. Andaj, edhe
aktgjykimi i shpallur duhet t jet n prputhje me dispozitivin e aktgjykimit t shnuar
n procesverbal t shqyrtimit gjyqsor, i cili konsiderohet t jet origjinal (neni 319
paragrafi 1.
862
Ejup Sahiti
Paragrafi 1 pastaj cakton se aktgjykimi prfshin hyrjen, dispozitivin dhe arsyetimin.

Secili aktgjykim duhet t prmbaj kto tri pjes. Nse aktgjykimi nuk sht prpiluar
n pajtim me kt nen, konsiderohet se ekziston shkelje esenciale e dispozitave t
procedurs penale nga neni 384 paragrafi 1 nnparagrafi 1.12.
Paragrafi 2.
Hyrja e aktgjykimit prfshin shnimin e t dhnave sipas renditjes q e jep paragrafi 2
i ktij neni.
Shnimi n hyrje t aktgjykimit i veprs penale me t ciln i akuzuari akuzohet 616
nnkupton shnimin e emrtimit ligjor t veprs penale sipas Kodit penal.
T dhnat t cilat kan t bjn me individualizimin e pjesmarrsve n shqyrtim
gjyqsor duhet t shnohen me emr dhe mbiemr si dhe funksioni proceduralo penal
q e kan pasur n procedur.
Paragrafi 3.
Pjesa bazike dhe m e rndsishme e aktgjykimit sht dispozitivi.
Sipas paragrafit 3, n dispozitiv shnohen t dhnat personale t t akuzuarit dhe
vendimi pr veprn q akuzohet (fajsues, lirues ose refuzues). T dhnat personale t
t akuzuarit jan siguruar gjat procedurs paraprake me rastin e marrjes s deklarats
ose n fillim t seancs gjyqsore. Prandaj kto t dhna merren nga aktakuza apo nga
procesverbali i shqyrtimit gjyqsor.
Paragrafi 4.
Paragrafi 4, varsisht nga lloji i aktgjykimit q merret, prcakton prmbajtjen e
mtejshme t dispozitivit.
Dispozitivi i aktgjykimit me t cilin i akuzuari shpallet fajtor prfshin t dhnat nga
neni 365 t KPP. Neni 365 sht plotsim i rndsishm i nenit 370. Shih komentin e
nenit 365.
Dispozitivi i aktgjykimit me t cilin i akuzuari lirohet nga akuza ose dispozitivi i
aktgjykimit me t cilin akuza sht refuzuar prfshin: 1. prshkrimin e veprs pr t
ciln sht akuzuar; 2. vendimin pr shpenzimet e procedurs penale; dhe 3. vendimin
pr krkesn pasurore juridike, nse sht paraqitur krkes e till.
616
Teksti shqip dhe teksti anglisht i paragrafit 2 t nenit 370 q ka t bj me veprn penale e cila duhet t
shnohet n hyrje t aktgjykimit prdorin fjalt: veprn penale pr t ciln i akuzuari sht dnuar, ndrsa
teksti serbisht veprn penale pr t ciln sht akuzuar. N kt rast teksti n gjuhn serbe sht me vend.
Arsyeja qndron n faktin se ka lloje t ndryshme t aktgjykimit. Te t gjitha llojet e aktgjykimit, ka hyrje t
aktgjykimit. N hyrje t aktgjykimit lirues apo t aktgjykimit refuzues ska logjik t shnohet prkufizimi
vepra penale pr t ciln i akuzuari sht dnuar, por aty sht fjala pr veprn penale pr t ciln i
akuzuari sht akuzuar. Konsiderohet se veprn penale duhet shnuar n hyrje t aktgjykimit ashtu si
sht shnuar n aktakuz. Nse cilsimi juridik i gjykats pr veprn dallon, kjo do t bhet e qart n
dispozitiv t aktgjykimit, ndrsa arsyet pr tjetr cilsim juridik shnohen n arsyetim t aktgjykimit.
863
Ejup Sahiti
Paragrafi 5.
Paragrafi 5 i ktij neni n nj mnyr reflekton frymn e nenit 80, paragrafi 1 t KP
lidhur me shqiptimin e dnimit unik pr vepra penale n bashkim.
Paragrafi 6.
Dispozitat e paragrafve 6 deri 11 t ktij neni rregullojn pjesn e tret t aktgjykimit
- arsyetimin e aktgjykimit. N arsyetimin e aktgjykimit gjykata paraqet n mnyr t
detajuar arsyet pr do pik t aktgjykimit. Paraqitja e arsyeve ka t bj me arsyet
faktike dhe juridike. Arsyetimi i ans faktike t aktgjykimit mbshtetet n muarjen e
lir t provave. Gjykata duhet t analizoj do prov ve e ve, duke prfshir trsin
e tyre, raportin ndrmjet provave, dhe t shprehet qart se cilat prova dhe pr far
arsyesh i ka pranuar ose nuk i ka pranuar.
Ana juridike arsyetohet me interpretim dhe konkretizim t dispozitave juridike.
Arsyetimi juridik sht i domosdoshm pr prcaktim t cilsimit juridik si dhe pr
shkak t krkesave t aktakuzs dhe t mbrojtjes, si dhe pr vendimet q kan t bjn
me lndn kryesore dhe sekondare. Mirpo, qartsia dhe konkretizimi i arsyeve t
aktgjykimit t shkalls s par nuk do t thot se ajo duhet ti interpretoj gjersisht e
ti reprodukoj provat, por duhet t prmbledh trsin argumentuese t vlersimit t
tyre (VSRH K 402/2010 dat 8. VII. 2010). 617
Paragrafi 7.
Paragrafi 7 krkon q n arsyetim t paraqiten qart dhe n mnyr t plot faktet q i
konsideron dhe arsyet pse i konsideron t vrtetuara apo t pavrtetuara. Me at rast
gjykata ka pr detyr q n mnyr t veant t vlersoj: a) saktsin e provave
kundrthnse, b) arsyet e mosmiratimit t propozimit konkret t palve, dhe c) arsyet
n t cilat sht bazuar me rastin e zgjidhjes s shtjeve juridike, veanrisht me rastin
e vrtetimit t ekzistimit t veprs penale dhe prgjegjsis penale t t akuzuarit, si
dhe me rastin e zbatimit t dispozitave t caktuara t ligjit penal ndaj t akuzuarit dhe
veprs s tij.
Fjalt n mnyr t veant, veanrisht tregojn se gjykata n arsyetim fokusimin
e saj duhet ta prqendroj n faktet t cilat potencohen n kt paragraf.
Paragrafi 8.
Dispozita e paragrafit 8 krkon arsyetimin e rrethanave t cilat gjykata i ka marr
parasysh me rastin e individualizimit t dnimit. Rrethanat e tilla si t mundshme i
parashohin nenet 73-74 t KP. Me at rast krkohet q n mnyr t veant t
arsyetohen rrethanat n baz t t cilave gjykata ka konstatuar se ka t bj me
recidivin e shumfisht (neni 79 i KP), me rast ka shqiptuar dnim m t rnd se
dnimi i parapar. N mnyr t veant duhet t arsyetohen edhe rrethanat n baz t
t cilave gjykata e ul apo e heq dnimin, shqipton dnim alternativ ose masn pr
trajtim t detyruar rehabilitimi ose konfiskon dobin pasurore t fituar me vepr penale.
617
Pavii 1, vep. e cit., fq. 936.
864
Ejup Sahiti
Fjalt veanrisht me rast t rnd aludojn n veprn penale - rast veanrisht t

rnd - nga neni 47 i Ligjit penal t RSFJ, i cili nuk figuron n Kodin penal t Kosovs.
Paragrafi 9.
Kur n aktakuz prcaktohet pasuria q i nnshtrohet konfiskimit (neni 241 paragrafi 1
nnparagrafi 1.9.), aktgjykimi prcakton nse pasuria konfiskohet apo jo (neni 365
paragrafi 1 nn-paragrafi 1.4. fjalia e fundit). Pr seciln pasuri pr t ciln urdhrohet
apo pr t ciln nuk urdhrohet konfiskimi, duhet t jepet arsyetimi.
Paragraft 10 dhe 11.
Dispozitat e paragrafve 10 dhe 11 kan t bjn me arsyetimin e aktgjykimit lirues
dhe refuzues. Te aktgjykimi lirues baza pr lirim shnohet n arsyetim t aktgjykimit,
ndrsa te aktgjykimi refuzues, arsyetimi kufizohet vetm n shkaqet e refuzimit t
aktakuzs.
Neni 371 [Gabimet e imta n aktgjykim]
1.
2.
3.
Gabimet n emra dhe numra, gabimet tjera n shkrim dhe llogaritje,

parregullsit n mnyrn e prpilimit t aktgjykimit me shkrim dhe
mosprputhja e aktgjykimit me shkrim me origjinalin, me krkes t
palve, t mbrojtsit ose sipas detyrs zyrtare prmirsohen nga gjyqtari i
vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues me aktvendim t posam.
Nse gabimet e imta apo t padmshme n aktgjykim jan objekt i
ankess, Gjykata e Apelit mund ta prmirsoj aktgjykimin nga neni 403.
Kur t dhnat nga neni 365, paragrafi 1, nnparagraft 1 deri n 4 dhe
nnparagrafi 6 i ktij Kodi n aktgjykimin e prpiluar me shkrim
ndryshojn nga origjinali, aktvendimi pr prmirsim u drgohet
personave nga neni 369 i ktij Kodi. N rastin e till, afati i ankess kundr
aktgjykimit llogaritet nga dita e dorzimit t aktvendimit. Kundr ktij
aktvendimi nuk lejohet ankes e posame.
Paragraft 1 dhe 2.
Dispozita e paragrafit 1 n rend t par rregullon prmirsimin e gabimeve teknike (n
emra, numra, llogaritje dhe n mnyrn e prpilimit t aktgjykimit me shkrim). Ajo
rregullon gjithashtu mosprputhjen e aktgjykimit me shkrim me origjinalin. Gabimet e
siprprmendura, sipas krkess s palve, t mbrojtsit ose sipas detyrs zyrtare, i
prmirson gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit gjykues me aktvendim t
posam.
Kur gabimet e imta apo t padmshme n aktgjykim jan objekt i ankess, ato mund
ti prmirsoj Gjykata e Apelit me aktgjykimin nga neni 403.
Me gabime t imta apo t padmshme nnkuptohen gabimet teknike t cilat nuk jan
gabime prmbajtsore t aktgjykimit.
865
Ejup Sahiti
Paragrafi 3.
T paragrafi 1 i ktij neni sht thn se pr prmirsim t gabimeve (teknike dhe t
mosprputhjes s aktgjykimit t prpiluar me shkrim me origjinalin e aktgjykimit duhet
t merret aktvendim i posam.
Kur marrja e aktvendimit t posam ka t bj me t dhnat nga neni 365, paragrafi 1
nn-paragraft 1.1. deri n 1.4. dhe nn-paragrafi 1.6. (t cilat i prkasin aktgjykimit
fajsues), aktvendimi u drgohet personave nga neni 369 i ktij Kodi. N rastin e till,
afati i ankess kundr aktgjykimit (jo kundr aktvendimit) llogaritet nga dita e
dorzimit t aktvendimit.
Pr origjinalin e aktgjykimit, shih: nenin 319 paragrafi 1.
Neni 372 [Ekzekutimi i sanksioneve penale]
1.
2.
Kur gjykata vendos pr vazhdimin ose caktimin e paraburgimit pas

shpalljes s aktgjykimit dhe i akuzuari pajtohet me kt, ose kur gjykata e
cakton dnimin konform dispozits s nenit 369 paragrafit 5 t ktij kodi,
konsiderohet s i akuzuari sht n vuajtje t dnimit konform dispozitave
t Ligjit pr ekzekutimin e sanksioneve penale.
Kur me aktgjykim shqiptohet sanksioni penal nga neni 367, paragrafi 2 ose
3, ose kur me aktgjykim t forms s prer me shkrim shqiptohet dnimi
nga neni 369, paragrafi 5, ndrsa i akuzuari ka ikur jasht Kosovs apo i
shmanget mbajtjes s dnimit, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues lshon urdhrarrest pr t akuzuarin n pajtim me nenin 175.
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 t ktij neni sht komplementare me nenin 367, paragrafi 8 t
Kodit. Ajo parasheh q statusi i t akuzuarit t paraburgosur pr paraburgim t
vazhduar ose t caktuar pas shpalljes s aktgjykimit (me kusht q i akuzuari pajtohet),
ose kur gjykata shqipton dnimin pr vepra penale n bashkim, (ndonse aktgjykimi
ende nuk e ka fituar formn e prer) t ndryshoj n status t t dnuarit ndaj t cilit
zbatohet Ligji pr ekzekutimin e sanksioneve penale, e jo dispozitat procedurale pr
mbajtjen e paraburgimit.
Paragrafi 2.
Sipas paragrafit 2 ekzistojn dy situata kur gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues lshon urdhrarrest sipas nenin 175 pr t akuzuarin i cili ka ikur nga Kosova
apo i shmanget mbajtjes s dnimit. Urdhrarrest, sipas ktij neni, pikspari lshohet
kur me aktgjykim sht shqiptuar dnimi me burgim sipas nenit 367 paragrafi 2 dhe 3.
Po themi dnim me burgim sepse sanksioni penal i cili shqiptohet sipas ktyre dy
paragrafve sht dnimi me burgim. Referenca n paragraft e nenit 367 indirekt l
pr t kuptuar se n rast t till jan plotsuar kushtet pr paraburgim obligator apo
fakultativ. Situata tjetr ka t bj me rastin kur me aktgjykim t forms s prer, me
shkrim, shqiptohet dnimi nga neni 369, paragrafi 5.
866
Ejup Sahiti
Pr dallim nga rasti i par, n rastin e dyt krkohet q dnimi t jet shqiptuar me
aktgjykim t forms s prer- me shkrim. Nuk sht e qart pse prdorn fjalt me
shkrim kur dihet fakti se, pasi t shpallet, aktgjykimi prpilohet me shkrim. Me arsye
shtrohet pyetja a mund t ket aktgjykim n form t prer pa qen i prpiluar me
shkrim.
Neni 373 [Aktgjykimi kundr personave juridik dhe ekzekutimi i aktgjykimit]
Investitort, aksionart apo kreditort e personit juridik nuk mund t
kundrshtojn aktgjykimet dhe ekzekutimin e tyre kundr personit juridik,
prve nse personi i till sht prfaqsues i personit juridik t pandehur
nga neni 20 i Ligjit pr Prgjegjsin e Personave Juridik pr Vepra
Penale, Ligji nr. 04/L-030 ose ligji pasues.
Prgjegjsia e personave juridik pr vepra penale, pastaj sanksionet penale t cilat
mund t zbatohen ndaj personave juridik dhe dispozitat e posame q e rregullojn
procedurn penale t zbatueshme ndaj personit juridik rregullohen me Ligjin pr
prgjegjsin e personave juridik pr vepra penale. Neni 20 i ktij ligji prcakton kush
mund t jet prfaqsues i personit juridik t pandehur.
Neni 373 t drejtn n kundrshtim kundr aktgjykimit ose ekzekutimit t tij kundr
personit juridik nuk ua njeh investitorve, aksionarve apo kreditorve t personit
juridik, prve nse personi i till sht prfaqsues i personit juridik t pandehur.
867
Rexhep Murati
Kapitulli XXI: Mjetet juridike

Gjykata e shkalls s par, me gjith prpjekjet dhe garancit procedurale pr t marr
aktgjykim t drejt dhe t ligjshm, jo gjithmon e arrin kt qellim ashtu q prvoja
shekullore e jurisprudencs tregon se aktgjykimi i gjykats s shkalls s par shpesh
her prmban gabime faktike dhe juridike. Shkaqet m t shpeshta q mund t sjellin te
aktgjykimi jo i drejt dhe jo i ligjshm jan: lajthitjet e ndryshme, muarja e gabuar e
provave, dalja n shesh e provave t panjohura deri pas marrjes s aktgjykimit,
mungesa e profesionalizmit, mbingarkesa e gjykats e t tjera. 618 Pr t evituar
gabimet faktike dhe juridike n aktgjykimin e shkalls s par, n procedurat penale
bashkkohore jan miratuar sisteme t ndryshme t mjeteve juridike. E drejta e
prdorimit t mjeteve juridike n procedurn penal bashkkohore sht nj e drejt
themelore e t pandehurit kundr t cilit zbatohet procedimi penal. Me realizimin e
ksaj t drejte, n fakt mbrohen t drejtat dhe lirit e njeriut.619 T drejt n paraqitjen e
mjeteve juridike, prve t pandehurit e ka edhe pala kundrshtare por pr shkaqe t
caktuara i dmtuari dhe disa persona t tjer. Shqyrtimi i vendimit gjyqsor n shkall
t dyt nuk sht i detyrueshm. Vendimi i gjykats s shkalls s par shqyrtohet
parimisht n kufijt e mjetit juridik t personave t autorizuar dhe prjashtimisht jasht
kufijve t mjetit juridik (neni 394).
Pr dallim nga e drejta anglosaksone e cila e ka ruajtur parimin common law, sipas t
cilit mjeti juridik nuk mund t paraqitet kundr aktgjykimit lirues dhe ku ekzistojn
kufizime t caktuara pr paraqitje t ankess kundr aktgjykimit dnues, sipas KPP-s
nuk ekzistojn kufizime t tilla, ashtu q ankesa mund t paraqitet jo vetm kundr
aktgjykimit refuzues dhe aktgjykimit dnues por edhe kundr aktgjykimit lirues. 620
Pr rndsin e mjeteve juridike flet fakti se e drejta e prdorimit t tyre parashihet me
kushtetutat e shteteve bashkkohore dhe dokumentet m t rndsishme ndrkombtare
pr t drejtat e njeriut. Kshtu, Kushtetuta e Republiks s Kosovs n nenin 32 e
parashikon t drejtn e do personi pr t prdorur mjetet juridike kundr vendimeve
gjyqsore dhe administrative me t cilat cenohen t drejtat e tij n procedurn e
prcaktuar me ligj.
N nenin 14, pika 5 t Paktit Ndrkombtar pr t Drejtat Civile dhe Politike
parashikohet q do person i deklaruar fajtor ose i dnuar pr nj vepr penale t
caktuar ka t drejt t krkoj nga gjykata m e lart ta shqyrtoj vendimin e fajsis
apo dnimit n pajtim me ligjin. Po, kshtu, sipas nenit 13 t Konvents Evropiane pr
Mbrojtjen e t Drejtave dhe Lirive Themelore t Njeriut, do person t cilit i shkelen t
drejtat dhe lirit e parashikuara me kt Konvent, gzon t drejtn e prdorimit t nj
mjeti juridik efektiv. Pr m tepr, sipas Protokollit nr. 7 t nenit 2, paragrafi 1 t
618
Lidhur me karakteristikat e sistemit gjyqsor t Kosov m gjrsisht shih: Murati, Rexhep, Main
Characteristics of the Judicial Criminal System in Kosovo, Deccenium Moztanicense, Rijeka, 2008, fq.
337-352.
619
Lidhur me mbrojtjen e t drejtave t njeriut n procedurn penale m gjrsisht shih: Murati, Rexhep,
Judicial criminal system in Kosova and the protection of human rights and fundamental freedoms, DIRdiritto&diritti, 08/12/2011; Murati, Rexhep, Some Aspects of Human Rights and Freedoms Protection in
Criminal Proceedings, Uni percorso di studio sui diritti umani, Prishtina 2008 - Bergamo 2010.
620
868
Rexhep Murati
Konvents Evropiane, do person i dnuar nga nj gjykat pr vepr penale ka t drejt

q vendimi i dhn t shqyrtohet nga nj gjykat e instancs m t lart. Prve ksaj,
sipas nenit 4, paragrafi 2 t Protokollit nr. 7, shprehimisht parashikohet mundsia e
rishikimit t procedurs penale n prputhje me ligjin e procedurs penale t shtetit
prkats, nse ekzistojn prova t reja apo t zbuluara rishtas. Po ashtu, sipas t njjts
dispozit, aktgjykimi i forms s prer mund t rishqyrtohet edhe n rastet kur n
procedurn e mparshme jan br shkelje esenciale t ligjit t cilat kan mundur t
ndikojn n zgjidhjen e drejt t shtjes penale.
Mjetet juridike jan veprime procedurale me t cilat personat e autorizuar, prkatsisht
bartsit e t drejts n mjetin prkats juridik, atakojn vendimin t cilin e konsiderojn
jo t drejt dhe jo t ligjshm duke krkuar nga gjykata e cila vendos lidhur me mjetin
juridik q ta ndryshoj ose prish vendimin e atakuar (aktgjykimin ose aktvendimin), me
vendim t vet. 621 Si e till, procedura me mjetet juridike sht e lidhur me parimin
shumshkallsh sipas t cilit pr nj shtje vendosin gjykatat e instancave t
ndryshme. N kt mnyr duke vendosur pr t njjtn shtje gjykatat e instancave t
ndryshme krijohet mundsia pr tu eliminuar t metat eventuale t aktgjykimit t
shkalls s par.
N teorin e t drejts s procedurs penale konsiderohet se arsyetimi dhe qllimi
kryesor i ekzistimit t mjeteve juridike sht eliminimi i pasojave t vendimit gjyqsor
t padrejt dhe t paligjshm dhe krijimi i kushteve pr t marr vendim t drejt dhe t
ligjshm. 622 N ann tjetr, vet ekzistimi i mjeteve juridike ndikon n mnyr
preventive q gjykatat e shkalls s par t marrin vendime t drejta dhe t ligjshme.
Nuk sht e pa rndsishme pr gjykatn e shkalls s par se far do t thot gjykata
e instancs m t larat lidhur me vendimin e atakuar. Pr m tepr, n teori nuk
prjashtohet mundsia e ndikimit negativ t mjeteve juridike n marrjen e vendimit t
drejt dhe t ligjshm. Kshtu, gjyqtari i shkalls s par n vend q t marr vendimin
sipas bindjes s vet t lir ai vendos nn opsesionin s ka do t thot gjykata e shkalls
s dyt q n nj mnyr relativizon parimin e bindjes s lir t gjykats. 623
Mjetet juridike ndahen n mjete juridike n kuptim t ngusht dhe mjete juridike n
kuptim t gjer. Mjete juridike n kuptim t ngusht jan t gjitha mjetet juridike me t
cilat atakohet vendimi gjyqsor N mjetet juridike n kuptim t ngusht bjn pjes
mjetet e rregullta dhe t jashtzakonshme. Me mjete juridike t rregullta atakohet
vendimi gjyqsor i cili nuk ka marr formn e prer. Mjetet e rregullta juridike
pengojn arritjen e forms s prer t vendimit gjyqsor. Sipas KPP-s mjet i rregullt
juridik sht ankesa kundr aktgjykimit dhe ankesa kundr aktvendimit. Ndrkaq, me
mjetet juridike t jashtzakonshme atakohet vendimi i cili ka marr formn e prer. N
mjete t jashtzakonshme juridike sipas KPP-s bjn pjes: krkesa pr rishikim t
procedurs penale (nenet 419-428), krkesa pr zbutje t jashtzakonshme t dnimit
(nenet 429- 431) dhe te krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris (nenet 432-441). Si
mund t shihet, kriter kryesor i ndarjes s ktyre mjeteve juridike, sht forma e prer e
vendimit gjyqsor. Ndrkaq mjetet juridike n kuptim t gjer prfshijn prve
mjeteve juridike n kuptim t ngusht (mjetet e rregullta dhe t jashtzakonshme) edhe
621

Ibid., fq. 555; Sijeri-oli, Hajrija, Hadiomeragi Malik, Jurevi Marinko, Simovi Miodrag, op.
cit., fq. 124.
623
Vasiljevi, Gruba 2, op. cit., fq. 553.
622
869
Rexhep Murati
krkesat t tjera t lejuara me ligj (p.sh. krkesa pr kthim n gjendje t mparshme

dhe kundrshtimi i urdhrit t gjyqtarit t procedurs paraprake etj). Duhet theksuar se
kundr t njjtit vendim njkohsisht nuk mund t paraqitet edhe mjeti i rregullt juridik
edhe mjeti i jashtzakonshm juridik. M tutje, mjetet juridike ndahen n mjete
juridike me efekt devolutiv dhe jo devolutiv, me efekt suspenziv dhe josuspenziv, n
mjete juridike t plota dhe jo t plota dhe n mjete juridike me efekt ekstensiv apo t
zgjeruar si sht rasti i institucionit (beneficium cohaesionis).
Me mjete juridike me efekt devolutiv duhet kuptuar ato mjete juridike pr t cilat
vendoset parimisht para gjykats m t lart (lat. iudex ad quem), e jo para gjykats e
cila ka nxjerr aktgjykimin e atakuar (lat.iudex a quo). 624 Mjetet juridike me efekt jo
devolutiv jan ato pr t cilat vendos e njjta gjykat e cila e ka marr vendimin e
atakuar. Kshtu, mjetet e rregullta juridike sipas rregullit kan karakter devolutiv.
Karakter devolutiv kan edhe mjetet juridike t jashtzakonshme prve krkess pr
rishikim t procedurs penale.
Me mjete juridike me efekt suspenziv duhet kuptuar ato mjete me t cilat shtyhet
ekzekutimi i vendimit t atakuar. N ann tjetr, mjetet juridike me efekt jo suspenziv
duhet kuptuar ato mjete juridike t cilat nuk shtyjn ekzekutimin e vendimit gjyqsor.
Duhet theksuar se sipas rregullit mjetet e rregullta juridike kan efekt suspenziv
ndrkaq mjetet e jashtzakonshme juridike nuk kan efekt suspenziv.
Mjete juridike t plota jan ato mjete juridike t cilat mund t paraqitn nga t gjitha
bazat ligjore (pr arsye faktike dhe juridike), ndrkaq mjetet juridike jo t plota jan at
mjete juridike t cilat mund t paraqitn vetm nga disa baza ligjore. Sipas rregullit, n
mjetet juridike t plota bjn pjes mjetet e rregullta juridike ndrkaq n mjete juridike
jo t plota juridike bjn pjes mjetet e jashtzakonshme.
Procedimi lidhur me ankesn sht i njjt, pa marr parasysh se cila gjykat do vendos
pr te.
Ankesn n procedurn penale mund ta paraqesin vetm personat e autorizuar n afat
prej pesmbdhjet ditsh nga dita e dorzimit t kopjes s aktgjykimit. Afati i
paraqitjes s ankess parimisht fillon t rrjedh nga dita e dorzimit t kopjes s
aktgjykimit por prjashtimisht ky afat mund t rrjedh edhe nga nj moment tjetr
procedural, nga dorzimi i aktvendimit me t cilin sht prmirsuar aktgjykimi (neni
371, paragrafi 3).
Afati pr paraqitje t ankess kundr aktgjykimit nuk mund t shtyhet, mirpo i
akuzuari (por jo edhe mbrojtsi dhe personat tjer t autorizuar pr paraqitje t
ankess) ka t drejt nn kushtet e parashikuara n nenet 447-449, t krkoj kthimin
n gjendje t mparshme pr ankes kundr aktgjykimit ose aktvendimit pr
konfiskimin e dobis pasurore nse i lshon kto afate pr shkaqe t arsyeshme.
Nse gjat afatit t paraqitjes s ankess ndryshon personaliteti i prfaqsuesve t
palve, pjesmarrsve procedural ose mbrojtsit (p.sh. ndryshimi i prfaqsuesve
ligjor, prfaqsuesve t autorizuar ose mbrojtsit); deklaratat e dhna koh m par t
ktyre subjekteve (heqja dor ose trheqja etj) duhet t respektohen me prpikri nga
prfaqsuesit e ri procedural. Kjo pr arsye se afatet e reja pr kt subjekt nuk rrjedhin
ndrkaq afatet ekzistuese nuk mund t vazhdohen.
624
870
Rexhep Murati
Objekt i mjetit juridik sht vendimi gjyqsor prkatsisht dispozitivi i aktgjykimit, si

pjes qendrore e aktgjykimit n t cilin sht vendosur pr shtjen penale. Me mjetin
juridik synohet t ndryshohet pikrisht kjo pjes e aktgjykimit.
E drejta n ankes ka karakter absolut q nnkupton se me ligj e as me ndonj akt t
prgjithshm juridik, e drejta pr ankes nuk mund t prjashtohet, prkatsisht
personave t autorizuar pr paraqitje t ankess nuk mund tju kufizohet e drejta e
ushtrimit t ankess 625.
1. Mjetet juridike
Me Kodin e ri t procedurs penale, dispozitave q kishin t bnin me mjetet juridike t
Kodit t Procedurs s Penale t mparshm, prve pak ndryshimeve e plotsimeve n
dispozitat ekzistuese, n fillim t kapitullit u jan shtuar edhe nenet 374-379, si
dispozita krejtsisht t reja. Kto dispozita synojn t vjn rregull n procedim me
mjete juridike n procedur penale por nuk sht mjaft i qart efekti i zbatimit t tyre
n praktik. 626
Procedura me mjete juridike sipas nenit 68, paraqet fazn e katrt t procedurs
penale. Dispozitat e Kodit t Prkohshm t procedurs penale lidhur me mjetet
juridike (t rregullta dhe t jashtzakonshme) me pak ndryshime, ishin dispozitat q
ishin akceptuar nga LPP i RSFJ. N baz t dispozitave t tilla, procedura penale lidhur
me mjetet juridike sht zbatuar pa vshtirsi t mdha.
Sidoqoft, dispozitat e neneve 374-379 synojn t jen dispozita t prgjithshme dhe
ato nuk ndikojn n rastet kur me Kod parashihet ndryshe. Por si t tilla edhe kto
dispozita t reja kan karakter obligativ. Mosrespektimi i tyre rezulton me pasoja t
caktuara procedurale, sepse asnj kundrshtim apo krkes, asnj prgjigje n
kundrshtim apo n krkes q nuk sht n pajtim me nenet 376 deri 378 nuk
shqyrtohet.
Neni 374 [Llojet e mjeteve juridike]
1.
Prve rasteve kur parashihet ndryshe me kt Kod, pala mund t paraqes

mjetin juridik n gjykatn e shkalls drejtprdrejt m t lart prmes:
1.1. Ankess kundr aktgjykimit t Gjykats Themelore n Gjykatn e
Apelit.
625
kuli 1, fq. 1046.

Me rastin e shqyrtimit t Projektit t Kodit t procedurs penale n Grupin punues t Komisionit pr
Legjislacion t Kuvendit t Kosovs, ne profesort autor t ktij Komentari, si antar t grupit punues t
Komisionit Legjislativ, kishim propozuar shumicn drmuese t amendamenteve t cilat u aprovuan n
Kuvendin e Kosovs me rastin e aprovimit t KPP. Kishte propozime edhe pr amendamente t tjera por q
nuk u morn parasysh me arsyetim se kjo do t onte n amandamentim t mbi 40% t dispozitave t Kodit
dhe ather do t duhej t hartohet draft i ri. Pr hartim t draftit t ri m nuk kishte koh, sepse Kodi pas
aprovimit u shpall n Gazetn Zyrtare Nr. 37, m 28 Dhjetor 2012, ndrsa hyri n fuqi m 1 Janar 201.
Pr sa i prket dispozitave t neneve 374-379, ne kishim propozuar n grupin punues q ato t hiqen fare
nga Kodi me arsyetim se ato m shum shkaktojn huti n procedur t mjeteve juridike bukur t
konsoliduar se sa q i ndihmojn ksaj faze t procedurs penale. Mendim t njjt kishin edhe antart e
grupit nga praktika gjyqsore por, me rastin e votimit shumica ishte q kto dispozita t mbetn n Kod.
Sidoqoft, kto dispozita nuk sht leht t komentohen.
626
871
Rexhep Murati
1.2.
2.
Ankess kundr aktgjykimi t Gjykats s Apelit n Gjykatn

Supreme t Kosovs sipas paragrafit 1 t nenit 407, ose kur me
aktgjykim shqiptohet dnimi me burgim t prjetshm.
1.3. Ankess kundr aktvendimit t Gjykats Themelore n Gjykatn e
Apelit.
1.4. Krkess pr mjetin e jashtzakonshm juridik nga Gjykata
Themelore apo Gjykata e Apelit n Gjykatn Supreme t Kosovs.
Kur lejohet me kt Kod, urdhri i gjyqtarit t procedurs paraprake mund
t shqyrtohet nga kolegji i prbr prej tre gjyqtarve t gjykats
themelore. Urdhri i shqyrtuar nga kolegji shqyrtues nga ky paragraf mund
t shqyrtohet nga Gjykata e Apelit apo Gjykata Supreme vetm me rastin e
ankess kundr aktgjykimit t gjykats themelore.
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 t ktij neni shpreh karakterin devolutiv t mjetit juridik ankess dhe krkess (pr mjet t jashtzakonshm juridik), ndonse karakteri
devolutiv i ankess n mnyr indirekte kuptohet edhe nga nenet 388, 389 dhe 407,
kurse pr mjet t jashtzakonshm nga nenet 431 dhe 435.
Sipas dispozits s paragrafit 1 pala mund t paraqes ankesn nprmjet gjykats q
ka marr aktgjykimin t cilin e atakon me ankes, drejtprdrejt, n gjykatn m t
lart. Kshtu, ankesa kundr aktgjykimit t Gjykats Themelore paraqitet pr Gjykatn
e Apelit; ankesa kundr aktgjykimit t Gjykats s Apelit paraqitet pr Gjykatn
Supreme t Kosovs. Ankesa kundr aktvendimit t Gjykats Themelore paraqitt pr
Gjykatn e Apelit.
Nga paragrafi 1, nnparagrafi 1.4., po t interpretohej si dispozit e izoluar, do t mund
t konkludohet se pr krkes t paraqitur pr mjet t jashtzakonshm juridik vendos
Gjykata Supreme e Kosovs. Konkludimi i till vlen pr sa i prket Krkess pr zbutje
t jashtzakonshme t dnimit dhe pr Krkesn pr mbrojtje t ligjshmris, por jo
edhe pr sa i prket Krkess pr rishikim t procedurs penale. Krkesa pr rishikim
t procedurs penale paraqitet pr shkak t lajthimeve t natyrs faktike, andaj pr t
vendos gjykata e cila e ka marr aktgjykimin e forms s prer (neni 427, paragrafi 3).
Paragrafi 2.
Sipas nenit 24 t Kodit t procedurs penale, gjyqtari i procedurs paraprake n
departamentin e prgjithshm apo departamentin pr krime t rnda mund t nxjerr
vendime apo urdhra. Vendimet e gjyqtarit t procedurs paraprake, n baz t ankess
mund t shqyrtohen n Gjykat t Apelit. Mirpo, kur pala e kundrshton urdhrin e
gjyqtarit t procedurs paraprake, kundrshtimi mund t shqyrtohet nga kolegji
shqyrtues i t njjtit departament. Afati pr paraqitje t kundrshtimit sht dyzet tet
or, ndrsa pr ankes pes dit nga momenti kur pala pranon urdhrin apo vendimin e
gjyqtarit t procedurs paraprake.
Sipas paragrafit 2 t nenit 374 urdhri i gjyqtarit t procedurs paraprake mund t
shqyrtohet nga kolegji shqyrtues t gjykats themelore. Urdhri i shqyrtuar nga kolegji
872
Rexhep Murati
shqyrtues i gjykats themelore mund t shqyrtohet nga Gjykata e Apelit apo Gjykata
Supreme vetm me rastin e ankess kundr aktgjykimit t gjykats themelore.
2. Rregullat e prgjithshme t procedurs ankimore
Neni 375 [Paanshmria n shqyrtimin e mjetit juridik]
1.
2.
3.
Asnjra pal nuk lejohet t ket komunikim n prezencn e vetm njrs

pal me kolegjin shqyrtues, Gjykatn e Apelit apo Gjykatn Supreme
lidhur me kundrshtimin apo krkesn pr mjet juridik q pret zgjidhjen
nga kolegji shqyrtues, Gjykata e Apelit ose Gjykata Supreme, apo t ciln
pala pretendon ta paraqes te kolegji shqyrtues, Gjykata e Apelit ose
Gjykata Supreme.
Asnj gjyqtari i kolegjit shqyrtues, Gjykats s Apelit apo Gjykats
Supreme nuk komunikon lidhur me kundrshtimin apo krkesn pr mjet
juridik me paln e cila ka interes n kt mjet juridik q pret vendimin e
Gjykats s Apelit apo Gjykats Supreme, apo t ciln pala pretendon ta
paraqes para kolegjit shqyrtues, Gjykats s Apelit apo Gjykats Supreme.
Gjyqtari me t cilin pala tenton t komunikoj pa pranin e pals tjetr, n
kundrshtim me paragrafin 1 ose 2 t ktij neni, refuzon komunikimin
menjher dhe informon palt tjera pr tentimin e pals pr t komunikuar
pa pranin e tyre.
Paragraft 1 deri 3.
Sipas nenit 5, paragrafi 1 t KPP, do person i dyshuar ose i akuzuar pr vepr penale,
ka t drejt t krkoj procedur t paanshme penale t zbatuar n koh t arsyeshme.
(pr objektivitetin dhe paanshmrin e gjykats shih komentin e ktij neni).
Neni 375 me dispozitat e tij synon q paanshmrin e gjykats n shqyrtimin e mjetit
juridik ta bj realisht m t efektshm. N kt drejtim sipas paragrafit 1, asnjrs
pal nuk i lejohet t ket komunikim pa pranin e pals tjetr me kolegjin shqyrtues, me
Gjykatn e Apelit apo me Gjykatn Supreme t Kosovs (varsisht nga ajo se n ciln
gjykat lnda sht n shqyrtim) lidhur me kundrshtimin apo krkesn e paraqitur e
cila pret zgjidhje, apo t ciln pala pretendon ta paraqes n gjykat.
N ann tjetr, sipas paragrafit 2, asnj gjyqtar i kolegjit shqyrtues, i Gjykats s Apelit
apo i Gjykats Supreme nuk komunikon lidhur me kundrshtimin apo krkesn pr
mjet juridik me paln e cila pret vendimin e gjykats apo q pretendon ta paraqes pr
shqyrtim.
M n fund, paragrafi 3 parasheh q gjyqtari me t cilin pala tenton t komunikoj, pa
pranin e pals tjetr, refuzon komunikimin menjher dhe informon palt tjera pr
tentimin e pals pr t komunikuar pa pranin e tyre.
873
Rexhep Murati
Neni 376 [Forma e kundrshtimit apo krkesa pr mjet juridik]

1.
Si rregull e prgjithshme, kundrshtimi apo krkesa pr mjet juridik duhet

t prmbaj:
1.1. Numrin e lnds;
1.2. Emrin e t pandehurit;
1.3. Prshkrimin e statusit ligjor t lnds, prfshir shnimin nse
kundrshtimi apo krkesa sht paraqitur brenda afatit kohor t
lejuar;
1.4. Prshkrimin e fakteve t rndsishme q jan t prfshira n
procesverbal;
1.5. Prshkrimin e bazs ligjore t kundrshtimit apo krkess;
1.6. Prshkrimin e mjetit juridik q krkohet;
1.7. Prshkrimin e bazs ligjore t mjetit juridik;
1.8. Nse kundrshtimi apo krkesa paraqitet n emr t t pandehurit,
duhet t bashkngjitet deklarata e t pandehurit me t ciln jep
plqimin pr ankesn apo krkesn.
Kundrshtimi apo krkesa duhet t identifikoj qart t dhnat n pajtim
me paragrafin 1.
Kundrshtimi apo krkesa paraqitet n gjykat themelore, e cila ia drgon
ankesn apo krkesn pals s kundrt.
Asnj kundrshtimi apo krkes q nuk sht n pajtim me kt nen nuk
shqyrtohet.
2.
3.
4.
Neni 376 prcakton formn e kundrshtimit apo t krkess pr mjet juridik, e cila n
kuptimin e prgjithshm konsiston n prpilimin e ktyre veprimeve procedurale n
form t shkruar dhe si shkresa penale drgohen n gjykat.
Shkresat penale jan gjurm me shkrim t veprimeve procedurale penale t kryera n
procedur dhe prpilohen sipas ligjit dhe krkesave t procedurs penale. N procedur
penale ekzistojn shkresa penale t duar-duart. T gjitha ato, sipas rregullit,
karakterizohen me formn e tyre shkrimore ose paraqiten gojarisht dhe shnimin e tyre
n procesverbal. Trsia e shkresave penale e prbn dosjen (fashikullin) penale.
Shkresat penale, sikurse edhe veprimet procedurale, varsisht nga qllimi konkret i cili
synohet t arrihet me to mund t klasifikohen n mnyr t ndryshme. Shkresat penale
mund t ndahen n akte akuzuese, n vendime gjyqsore dhe n mjete juridike dhe
parashtresa tjera. 627
N Kod t procedurs penale pr disa shkresa penale konkretisht sht prcaktuar
prmbajtja e tyre (pr aktakuz neni 241, pr aktgjykim dnues neni 365, pr ankes
kundr aktgjykimit neni 382, pr krkes pr rishikim t procedurs penale neni 425,
paragrafi 2, etj.).
Paragraft 1 dhe 2.
Dispozita e paragrafit 1 t ktij neni prcakton prmbajtjen e kundrshtimit apo t
krkess pr mjet juridik e cila prfshin t dhnat e prezantuara n nnparagraft 1.1.627
874
Rexhep Murati
1.8. Andaj kundrshtimi apo krkesa duhet ti identifikoj qart t dhnat nga paragrafi
1. Specifikimi n kundrshtim apo krkes i t dhnave nga paragrafi 1 i ofron
mundsin gjykats q me rastin e shqyrtimit t kundrshtimit apo t krkess t
fokusohet n pikat e rndsishme t shtjes, me ka kontribuohet pr azhuritet dhe
efikasitet procedural.
N tekstin e nenit 376 n gjuhn angleze dhe n gjuhn serbe, gjithnj jan prdorur
prkufizimet kundrshtim dhe krkes. N tekstin n gjuhn shqipe (n paragrafin 1,
nnparagrafi 1.8. dhe n paragrafin 3) n fillim gjithashtu jan prdorur prkufizimet
kundrshtim dhe krkes, por n vazhdim n vend t prkufizimit kundrshtim sht
prdorur prkufizimi ankes. Kjo e shton dilemn ekzistuese rreth asaj se ka duhet
kuptuar me kundrshtim n kt nen. Athua me kundrshtim duhet kuptuar vetm
kundrshtimin ndaj urdhrit t gjyqtarit t procedurs paraprake nga neni 24, paragrafi
2, apo me kundrshtim duhet kuptuar edhe ankesn. Duke pasur parasysh faktin se n
tekstin anglisht t nenit 376 (n t ciln fillimisht sht hartuar paraprojekti i KPP dhe
pastaj sht prkthyer n gjuhn shqipe dhe serbe) prdoret vetm termi objection
(kundrshtim), konsiderojm se kundrshtimi nuk e nnkupton edhe ankesn. Krkesa
pr mjet juridik nnkupton ankesn dhe mjetet e jashtzakonshme juridike. Sipas nenit
382 paragrafi 1 ankesa kundr aktgjykimit duhet t jet n pajtim me nenin 376 t
Kodit, por prfshin edhe t dhnat nga neni 382. Prmbajtja q krkohet ta ket
kundrshtimi apo krkesa pr mjet juridik (ose bie fjala ankimi i t pandehurit t
paraburgosur ose i mbrojtsit t tij pr ligjshmrin e paraburgimit t tij ose pr
ligjshmrin e kushteve t paraburgimit) krkesa sht e logjikshme dhe e arsyeshme,
sepse vetm paraqitja e nj kundrshtimi apo krkese t that vshtir q mund t
rezultoj me efekt t nevojshm procedural. Pr kt arsye, paragrafi 4 i nenit 376 thot
se kundrshtimi apo krkesa q nuk sht n pajtim me kt nen nuk shqyrtohet.
Sikur me prkufizimin kundrshtim t kuptohet edhe ankesa, ather shtrohet pyetja,
pse t nnkuptohet edhe ankesa kur prmbajtja e ankess sht prcaktuar me nenin
382.
Gjat rrjedhs s procedurs penale, para shqyrtimit t dyt, i pandehuri mund t
paraqes kundrshtim ndaj provave t caktuara n aktakuz (neni 249, paragrafi 1).
Kundrshtimi i provave sht kundrshtim i cili nuk njjtsohet me kundrshtimin nga
nenet 376 dhe 378.
Paragraft 3 dhe 4.
N frymn e parimit kontradiktor, kundrshtimi apo krkesa paraqitet n gjykat
themelore e cila at ia drgon pals s kundrt pr prgjigje n kundrshtim apo
krkes. Mos respektimi pr sa i prket prmbajtjes s kundrshtimit apo t krkess
bn q kundrshtimi apo krkesa fare t mos shqyrtohen.
Neni 377 [Forma e prgjigjes n kundrshtim apo n krkesn pr mjet juridik]
1.
Prgjigja n kundrshtimin ose n krkesn pr mjet juridik duhet t

prmbaj:
1.1. Numrin e lnds;
1.2. Emrin e t pandehurit;
875
Rexhep Murati
1.3.
2.
3.
4.
Prshkrimin e statusit ligjor t lnds, prfshir shnimin nse

prgjigja sht paraqitur brenda afatit kohor t lejuar;
1.4. Prshkrimin e fakteve t rndsishme q jan t prfshira n
procesverbal;
1.5. Prshkrimin e bazs ligjore t kundrshtimit apo krkess s
paraqitur nga ankuesi apo pala krkuese;
1.6. Prshkrimin e mjetit juridik t krkuar nga pala krkuese;
1.7. Prshkrimin e bazs ligjore t mjetit juridik t krkuar nga pala
krkuese;
Prgjigja n kundrshtim apo n krkes duhet t identifikoj qart t
dhnat n pajtim me paragrafin 1.
Prgjigja n kundrshtim apo n krkes paraqitet n gjykat themelore, e
cila ia drgon prgjigjen pals kundrshtare.
Asnj prgjigje n kundrshtim apo n krkes q nuk sht n pajtim me
kt nen nuk shqyrtohet.
Paragraft 1 dhe 2.
Dispozita e paragrafit 1 t ktij neni prcakton prmbajtjen e prgjigjes n kundrshtim
apo n krkess pr mjet juridik e cila prfshin elementet e prezantuara n
nnparagraft 1.1.-1.7. Andaj prgjigja n kundrshtim apo n krkesa duhet ti
identifikoj qart t dhnat nga paragrafi 1. Specifikimi brenda prgjigjes me t dhnat
e parapar me paragrafin 1 i ofron gjykats mundsin q me rastin e shqyrtimit t
kundrshtimit apo t krkess dhe t prgjigjes n to t fokusohet n pikat e
rndsishme t shtjes, me ka kontribuohet pr azhuritet dhe efikasitet procedural.
Paragraft 3 dhe 4.
Prgjigja n kundrshtim apo n krkes paraqitet n gjykat themelore e cila at ia
drgon pals s kundrt. Mos respektimi pr sa i prket prmbajtjes s prgjigjes n
kundrshtimit apo n krkess bn q prgjigjja fare t mos shqyrtohet.
Neni 378 [Afati pr paraqitjen e kundrshtimit, krkess pr mjet juridik
dhe prgjigjes]
1.
2.
3.
4.
5.
876
Kundrshtimi i cili shqyrtohet nga kolegji shqyrtues duhet t paraqitet

brenda dyzet e tet orve, prve nse prcaktohet ndryshe me ligj.
Krkesa e cila shqyrtohet nga Gjykata e Apelit duhet t paraqitet brenda
pes ditve nga aktgjykimi apo aktvendimi i forms s prer, prve nse
prcaktohet ndryshe me ligj.
Krkesa e cila shqyrtohet nga Gjykata Supreme e Kosovs duhet t
paraqitet brenda dhjet ditve, prve nse prcaktohet ndryshe me ligj.
Prgjigja n kundrshtim duhet t paraqitet brenda njzet e katr orve
nga kundrshtimi i cili shqyrtohet nga kolegji shqyrtues.
Prgjigja n krkes duhet t paraqitet brenda pes ditve nga krkesa e
cila shqyrtohet nga Gjykata e Apelit.
Rexhep Murati
6.
Prgjigja n krkes duhet t paraqitet brenda dhjet ditve nga krkesa e

cila shqyrtohet nga Gjykata Supreme e Kosovs.
Neni 378 ka t bj me afatin pr paraqitjen e kundrshtimit, t krkess pr mjetin

juridik dhe t prgjigjes n kundrshtim apo krkes. Afatet pr paraqitje t
kundrshtimit apo krkess sipas ktij neni vlejn po q se pr to me ligj nuk sht
prcaktuar ndryshe.
Kundrshtimi i cili shqyrtohet nga kolegji shqyrtues, duhet t paraqitet brenda dyzet e
tet (48) orve, ndrsa prgjigja n kundrshtim brenda njzet e katr orve.
Pr paraqitje t krkess e cila shqyrtohet n Gjykat t Apelit si dhe pr prgjigje n
krkes afati sht pes dit, ndrsa pr paraqitje t krkess e cila shqyrtohet n
Gjykatn Supreme t Kosovs si dhe pr prgjigje ndaj krkess, afati sht dhjet dit.
Neni 379 [T gjitha kundrshtimet, krkesat pr mjet juridik dhe prgjigjet
duhet t jen n pajtim]
Asnj mendim, kundrshtim, krkes pr mjet juridik apo prgjigje q nuk
sht n pajtim me nenet 375 deri 378, nuk shqyrtohet nga gjyqtari i
gjykats themelore, kolegji shqyrtues, Gjykata e Apelit apo Gjykata
Supreme e Kosovs.
Neni 379 paraqet prsritje t prmbajtjes s paragrafve 4 t neneve 376 dhe 378 sipas
t cilve asnj kundrshtim apo krkes si dhe asnj prgjigje n kundrshtim apo n
krkes q nuk sht n pajtim me nenet prkatse - nuk shqyrtohet.
3. Ankesa kundr aktgjykimit
Ankesa kundr aktgjykimit sht nj e drejte themelore e njeriut e cila garantohet me
dokumentet ndrkombtare pr mbrojtjen e t drejtave t njeriut. N baz t ankess
kundr aktgjykimit, gjykata e shkalls s dyt vendos nse vendimi i gjykats s
shkalls s par sht i drejt dhe i ligjshm para se t marr formn e prer. Si e till,
ankesa kundr aktgjykimit t gjykats s shkalls s par sht mjet i rregullt,
devolutiv, suspenziv dhe mjet i plot juridik i palve dhe personave t tjer t
autorizuar, me t cilin krkojn nga gjykata m e lart q pr shkak t t metave n
aktgjykimin e gjykats s shkalls s par ose n procedurn e shkalls s par,
aktgjykimin e till ta ndryshojn ose ta anuloj n trsi ose pjesrisht dhe ta
zvendsoj me aktgjykimin e vet ose t urdhroj gjykimin para gjykats s shkalls
s par. 628
628
Gruba, op.cit., fq. 445, 446.
877
Rexhep Murati
Neni 380 [Ankesa kundr aktgjykimit]

1.
Kundr aktgjykimit t marr n nga gjyqtari i vetm gjykues ose trupi

gjykues i gjykats themelore, ankes mund t paraqesin personat e
autorizuar brenda pesmbdhjet (15) ditsh nga dita e dorzimit t kopjes
s aktgjykimit.
Ankesa e personit t autorizuar e paraqitur brenda afatit t caktuar e
pezullon ekzekutimin e aktgjykimit.
2.
Paragrafi 1 dhe 2.
Sipas paragrafi 1 t ktij neni kundr aktgjykimit t marr nga gjyqtari i vetm gjykues
ose kryetari i trupit gjykues i gjykats themelore, ankes mund t paraqesin bartsit e t
drejts n ankes, brenda afatit prej pesmbdhjet ditsh nga dita e dorzimit t kopjes
s aktgjykimit. Ky afat i ankess sht prekluziv ka do t thot se n nj an nuk
mund t zgjatet dhe n ann tjetr me skadimin e tij, personi i cili ka lshuar kt afat
nuk mund t paraqes ankes kundr aktgjykimit. Megjithat, KPP lejon mundsin e
sanimit t ksaj pasoje procedurale, duke i lejuar paraqitjen e ankess vetm t
pandehurit (neni 447) 629
N dispozitn e nenit 380, paragrafi 2 prcaktohet q ankesa e personit t autorizuar e
paraqitur n afat e pezullon ekzekutimin e aktgjykimit. Rrjedhimisht, ankesa e
paraqitur n afat kundr aktgjykimit nga personat e autorizuar, e shtyn ekzekutimin e
aktgjykimit derisa gjykata e shkalls s Apelit nuk vendos lidhur me ankesn kundr
aktgjykimit. Ankesa e paraqitur jasht afatit t ankess dhe ankesa e paraqitur nga
personi i paautorizuar nuk e shtyn ekzekutimin e aktgjykimit.
Neni 381 [Personat e autorizuar pr t paraqitur ankes kundr aktgjykimit]
1.
Ankes mund t paraqesin prokurori i shtetit, i akuzuari, mbrojtsi,

prfaqsuesi ligjor i t akuzuarit dhe i dmtuari.
Prokurori i shtetit mund t paraqes ankes n dm dhe n dobi t t
akuzuarit.
I dmtuari mund t ushtroj ankes ndaj aktgjykimit vetm pr vendimin e
gjykats lidhur me sanksionet penale pr veprat penale kundr jets dhe
trupit, kundr integritetit seksual, kundr siguris s trafikut publik dhe
pr shpenzimet e procedurs penale.
Ankes mund t paraqes edhe personi, pasuria e t cilit sht konfiskuar
ose nga i cili sht konfiskuar dobia pasurore e fituar me vepr penale, si
dhe personi juridik, pasuria e t cilit sht konfiskuar.
2.
3.
4.
Paragrafi 1.
Me dispozitat e nenit 381, paragrafi 1, prcaktohen decidivisht bartsit e t drejts n
ankes kundr aktgjykimit t gjykats s shkalls s par. Sipas ksaj dispozite, barts
t drejts n ankes kundr aktgjykimit jan: prokurori i shtetit, i akuzuari, mbrojtsi,
629
878
Rexhep Murati
prfaqsuesi ligjor i t akuzuarit dhe i dmtuari. Me rastin e prcaktimit t subjekteve

n fjal, ligjdhnsi ka marr parasysh dy kritere: a) pozitn procedurale t do subjekti
dhe b) interesin e drejtprdrejt juridik t subjektit pr t parashtruar ankes kundr
aktgjykimit i cili nuk ka marr formn e prer 630. Kjo do t thot se do njri nga kta
subjekt t ankess mund ta atakoj aktgjykimin ose ndonj vendim n kuadr t
aktgjykimit (p.sh. vendimin mbi fajsin, vendimin mbi sanksionin penal, shpenzimet e
procedurs penale etj.) vetm n ato raste kur subjekti prkats ka interes t
drejtprdrejt juridik. Me fjal tjera, do subjekt i ankess mund ta atakoj aktgjykimin
vetm nse me te i sht shkelur ndonj interes juridik i drejtprdrejt i tij por jo edhe
n dobi t interesit juridik t pals kundrshtare631. Nse eventualisht bartsi i t drejts
n ankes e atakon aktgjykimin n interes t pals kundrshtare, kjo do ta cenonte para
se gjithash t drejtn e pals kundrshtare pr t vlersuar vet nse aktgjykimi sht n
dm t saj dhe nse do t parashtronte fare ankes kundr aktgjykimit. Prandaj pr kto
arsye, ankesa e till sht e palejuar dhe duhet hedhur me aktvendim (neni 400).
Prfaqsuesi ligjor i t akuzuarit mund t paraqes ankes n dobi t akuzuarit
(paragrafi 1).
KPP nuk prmban asnj dispozit t veant me t ciln parashikohet e drejta n
ankes kundr aktgjykim lirues por ankesa e till nuk prjashtohet shprehimisht.
Prandaj nuk prjashtohet mundsia e paraqitjes s ankess nga i akuzuari edhe kundr
aktgjykimit lirues. Por sikurse te do ankes edhe pr paraqitje t ankess nga i
akuzuari ndaj aktgjykimit lirues, kusht themelor sht q me aktgjykimin lirues t jet
cenuar interesi juridik i drejtprdrejt i t akuzuarit. Kjo pr arsye se me KPP mbrohet
interesi juridik i drejtprdrejt i do bartsi t ankess, duke prfshir edhe t
akuzuarin. Sipas nenit 364 t KPP-s gjykata e liron t akuzuarin nga akuza nga tri
baza. Dy bazat e para jan t karakterit juridik, ndrkaq baza e tret sht e karakterit
faktik. Baza e tret, nga neni 364, paragrafi 3 - ngase nuk sht provuar se i akuzuari ka
kryer vern penale pr t ciln akuzohet sht m e volitshme se baza nga paragrafi 2se vepra penale pr t ciln i akuzuari akuzohet nuk sht vepr penale dhe baza nga
paragrafi 2 - se ekzistojn rrethana q prjashtojn prgjegjsin penale. Prandaj, kur
aktgjykimi lirues mbshtet n bazn juridike p.sh. se i akuzuari ka vepruar n mbrojtje
t nevojshme ose se ka qen i paprgjegjshm penalisht (neni 364, paragrafi 1 dhe 2), i
pandehuri ka interes t drejtprdrejt juridik pr t atakuar aktgjykimin lirues nga baza
faktike p.sh. se i akuzuari nuk e ka kryer fare veprn penale (neni 364, paragrafi 3).
Interes i drejtprdrejt juridik i t akuzuarit pr t krkuar lirimin nga akuza nga baza
faktike e jo nga dy bazat t tjera juridike gjen mbshtetjen edhe n dispozitn e nenit
472 paragrafi 2, sipas s cils me rastin e vendosjes pr shtjen kryesore, gjykata s
pari vendos nse i akuzuari ka kryer veprn penale. Mirpo, vetm nse i akuzuari nuk
lirohet nga kjo baz, ather vin n shprehje dy bazat t tjera. Me rastin e marrjes s
aktgjykimit lirues gjykata duhet t respektoj radhn e prcaktimit t bazave pr
shqiptimin e aktgjykimit lirues. Pr m tepr, shkelja nga ana e gjykats e radhs
prkatse t prcaktimit t bazave t aktgjykimit, prbn shkelje esenciale relative e
dispozitave t procedurs penale (neni 384, paragrafi 2). Mirpo, i akuzuari nuk mund
t paraqes ankes n dm t tij ngase ankesa e tij sht n kundrshtim me pozitn e t
630
631
Pavii 1, op. cit. fq. 947.

Vasiljevi, Gruba 2, op. cit. fq. 766.
879
Rexhep Murati
akuzuarit lidhur me funksionin e mbrojtjes t cilin e realizon n procedurn penale 632.

Kshtu, nuk sht e lejuar ankesa e t akuzuarit me t ciln krkohet ndryshimi i
aktgjykimit lirues n aktgjykim dnues, ose ndryshimi i aktgjykimit dnues n
aktgjykim dnues me dnim m t rnd i cili pr arsye personale mund t jet me i
volitshm pr t akuzuarin p.sh. dnim m burgim n vend t dnimit me t holla,
dnim me burgim n vend t dnimit me kusht etj 633. Po ashtu, i akuzuari nuk ka t
drejt pr ankes ndaj aktgjykimit refuzues, i cili sht marr pr shkak t trheqjes s
prokurorit t shtetit. Megjithat, ndaj aktgjykimit refuzues i akuzuari mund t paraqes
ankes p.sh. n rastet kur me aktgjykim sht refuzuar akuza n vend se t shqiptohet
aktgjykimi lirues. Po ashtu i akuzuari mund t paraqes ankes ndaj aktgjykimit
refuzues me t ciln krkon q nj baz e refuzimit t akuzs p.sh. parashkrimi t
zvendsohet me bazn tjetr p.sh. shtjen e gjykuar) 634.
I akuzuari dhe mbrojtsi i tij, mund ta atakojn aktgjykimin pr shkak t vendimit mbi
krkesn pasurore juridike. Me fjal t tjera, ankesa e t akuzuarit nuk prjashton
ankesn e mbrojtsit ose e m shum mbrojtsve 635.
Paragrafi 2.
Prokurori i shtetit sht padits i autorizuar pr veprat penale q kryesisht ndiqen. Ai
n procedurn penale, ka rol t dyfisht, prkatsisht sht pal dhe organ shtetror.
Cilsia e t qenit organ shtetror e detyron prokurorin, gjykatn dhe policin pr t
vrtetuar faktet q jan t rndsishme pr marrjen e vendimit t drejt dhe t ligjshm
(neni 7 paragrafi 1). Prve ksaj, prokurori i shtetit dhe policia detyrohen q m
vmendje dhe prkushtim maksimal profesional t vrtetojn edhe faktet kundr t
pandehurit po ashtu edhe ato n favor t tij (neni 7 paragrafi 2). Nga cilsia e t qenit
organ shtetror i cili vepron n dobi t shqyrtimit objektiv t shtjes penale, buron
njhersh e drejta e prokurorit t shtetit n ankes n dm dhe n dobi t akuzuarit.
Prokurori i shtetit sht i autorizuar t paraqes ankes pa marr para sysh s
aktgjykimi i marr nga gjykata sht n prputhje me propozimin e prokurorit t
shtetit. Pr m tepr, prokurori i shtetit mund t atakoj aktgjykimin refuzues i cili
sht marr pr shkak t trheqjes s tij nga akuza.
I pandehuri nuk mund ta pengoj prokurorin e shtetit pr t parashtruar ankes n dobi
t tij ngase prokurori i shtetit n procedurn penale nuk vepron n emr t t pandehurit
por vepron n mnyr t pavarur dhe n interes t prgjithshm.
Ankes mund t paraqes edhe prokurori i shtetit si u cek m lart. Po ashtu, prokurori
m i lart i shtetit mund t trhiqet nga ankesa e paraqitur nga prokurori m i ult i
shtetit. Prokurori m i lart i shtetit mund t ushtroj ankes vetm me kusht q
prokurori m i ult i shtetit nuk ka hequr dor nga ankesa, prkatsisht nuk sht
trhequr nga ankesa e paraqitur.
Prokurori i shtetit nuk mund t ushtroj ankes kundr vendimit mbi krkesn pasurore
juridike, sikurse q nuk mund t paraqes propozim pr realizimin e krkess pasurore
juridike (neni 459 paragrafi 2.) N praktikn gjyqsore sht konsideruar se sht n
632
Krahaso: Pavii 1, fq. 947.

Ibid.
634
Ibid., fq. 948.
635
633
880
Rexhep Murati
kundrshtim me ligjin q prokurorit t shtetit ti lejohet e drejta n ankes kundr

vendimit mbi krkesn pasurore juridike, ndrkaq t dmtuarit ti mohohet kjo e
drejt.(GjSKr. AP. nr. 2330/56). Qndrimi sipas t cilit, prokurorit t shtetit nuk duhet
lejuar t drejtn pr ankes kundr vendimit mbi krkesn pasurore juridike gjen
mbshtetjen n faktin se prokurori i shtetit n procedurn penale i realizon interesat e
prcaktuara me t drejtn penale.
Paragrafi 3.
Me dispozitn e paragrafit 3 t ktij neni, rregullohet e drejta pr ankes e t dmtuarit
t thjesht, pa atribute t tjera. Kshtu, sa i prket t dmtuarit, me kt dispozite t
KPP sht zgjeruar e drejta pr ankes ndaj aktgjykimit n krahasim me Ligjin e
mparshm t procedurs penale i cili sht zbatuar pas lufts n Kosov, deri me
nxjerrjen e Kodit t prkohshm t procedurs penale. N t vrtet, i dmtuari, prve
ankess kundr aktgjykimit lidhur me shpenzimet e procedurs penale ka t drejt t
paraqes ankes ndaj aktgjykimit edhe lidhur me sanksionet penale por duke u
prkufizuar vetm n ankes pr veprat penale kundr jets dhe trupit, kundr
integritetit seksual, kundr sigurimit t trafikut publik.
Paragrafi 4.
Gjykata me aktgjykim, sipas Kodit Penal, mund tju shqiptoj personave t tjer fizik
dhe juridik masa pr konfiskim t pasuris ose t dobis pasurore. Me dispozitn e
paragrafit 4 t ktij neni, prcaktohen bartsit t tjer t drejts n ankes si jan:
personi, pasuria e t cilit sht konfiskuar (neni 69, paragrafi 2) ose nga i cili sht
konfiskuar dobia pasurore e fituar me vepr penale (neni 97, paragrafi 2 i KP-s) si dhe
personi juridik, pasuria e t cilit sht konfiskuar (neni 99 i KP-s). Kta persona mund
t parashtrojn ankes t kufizuar kundr aktgjykimit, prkatsisht aktgjykimit t
limituar (vetm lidhur me vendimet n fjal) dhe jo ankes nga t gjitha bazat. Kshtu,
me rastin e marrjes s dobis pasurore p.sh. personi t cilit i sht marr dobia pasurore
mund t theksoj se nuk ka realizuar fare dobi pasurore ose se ajo nuk ka qen aq sa i
sht ngarkuar me aktgjykim.
Neni 382 [Prmbajtja e ankess kundr aktgjykimit]
1.
2.
Ankesa kundr aktgjykimit duhet t jet n pajtim me nenin 376 t ktij

Kodi por prfshin edhe:
1.1. t dhnat mbi aktgjykimin i cili ankimohet;
1.2. arsyet pr kundrshtimin e aktgjykimit nga neni 383 i ktij Kodi;
1.3. propozimin pr anulim t trsishm apo t pjesrishm t aktgjykimit ose pr ndryshim t tij; dhe
1.4. nnshkrimin e ankuesit.
Kur ankesn e paraqet i akuzuari ose i dmtuari i cili nuk prfaqsohet nga
mbrojtsi, dhe ankesa nuk sht prpiluar n pajtim me dispozitat e
paragrafit 1. t ktij neni, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues krkon nga ankuesi q n afat t caktuar t ndryshoj ankesn me
881
Rexhep Murati
3.
4.
parashtresn me shkrim. Nse ankuesi nuk e prmbush krkesn e till,

ndrsa ankesa nuk prfshin informatat nga neni 376 t ktij Kodi ose
paragrafi 1. i ktij neni, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues e hudh ankesn nse t dhnat nuk mund t zbulohen leht.
N ankes mund t paraqiten fakte dhe prova t reja, por ankuesi detyrohet
t arsyetoj prse ato nuk i ka paraqitur m par. Kur ankuesi thirret n
fakte t reja, ai detyrohet t paraqes prova me t cilat kto fakte mund t
provohen, e kur u referohet provave t reja, detyrohet t paraqes faktet q
ai synon ti vrtetoj me to.
Kur ankuesi pretendon n ankes arsye t cilat nuk i ka ngritur n gjykatn
themelore gjat shqyrtimit fillestar, shqyrtimit t dyt apo shqyrtimit
gjyqsor, ankuesi nuk mund t ankohet mbi kto baza, prve nse vrteton
se ka pasur shkaqe t jashtzakonshme apo prova ose fakte t reja nga
paragrafi 3. t ktij neni.
Paragrafi 1.
Sipas KPP-s me nocionin prmbajtja e ankess nnkupton elementet prbrse t
ankess t cilat duhet ti prmbaj do ankes me t ciln atakohet aktgjykimi i
gjykats s shkalls s par. Sipas nenit 382, paragrafi 1, ankesa kundr aktgjykimit
duhet t jet n pajtim me nenin 376 por prfshin edhe t dhnat nga neni 382.
Kshtu, ankesa e cila i prmban t gjitha elementet e parashikuara me nenin 376 dhe
382, paraqet baz pr t vendosur gjykata e Apelit lidhur me ankesn. Elementet e
ankess nga neni 382 mund t ndahen n dy grupe: 1. elementet e domosdoshme t
ankess dhe 2. elementet fakultative t ankess 636.
N elemente t domosdoshme t ankess bjn pjes:
a) identifikimi i aktgjykimit i cili atakohet me ankes prkatsisht t dhnat mbi
aktgjykimin i cili atakohet; b) arsyet prkatsisht bazat e kundrshtimit t aktgjykimit;
c) arsyetimin e ankess 637; d) propozimin pr anulim t trsishm apo t pjesrishm
t aktgjykimit ose pr ndryshim t tij dhe e. nnshkrimin e ankuesit.
N elementet fakultative t ankess bjn pjes faktet dhe provat t cilat mund t
parashtrohen n ankes (paragrafi 3).
a.a) N t dhnat e aktgjykimit bjn pjes numri i aktgjykimit, gjykata e cila e ka
shqiptuar aktgjykimin, data e shpalljes s aktgjykimit etj. T dhnat e theksuara t
aktgjykimit mund mungojn por ankesa megjithat mund t konsiderohet valide,
n rastet kur nga t dhnat t tjera msohet se cili aktgjykim atakohet me ankes
(paragrafi 2).
b.b) Ankuesi duke paraqitur arsyet (ndonse konsiderojm se Kodi do t duhej t
prdorte termin bazat) e ankess n t vrtet prcakton drejtimin dhe vllimin e
shqyrtimit t aktgjykimit nga gjykata e shkalls s dyt. N rastet kur ankuesi
636
kuli 2, op. cit., fq. 1046.

KPP n fuqi nuk e prmban shprehimisht kt element t rndsishm t ankess, pr dallim nga KPP i
mparshm. Mos prfshirjen e ktij elementi t ankess e konsiderojm si lshim teknik t cilin duhet
korrigjuar me rastin e ndryshimit dhe plotsimit t KPP-s. N situatn e tanishme ligjore, arsyetimi i
ankess do t duhej t jet pjes e arsyeve-bazs t ankess kundr aktgjykimit (nenit 382 paragrafi 1
nnparagrafi1.2).
637
882
Rexhep Murati
shprehimisht nuk e ka theksuar arsyen-bazn e ankess, gjykata bazn e ankess

do ta prcaktoj nga prmbajtja e vet ankess. Shkaqet e paraqitjes s ankess
duhet dalluar nga arsyet-baza e paraqitjes s ankess 638. T gjitha shkaqet e
ankess t cilat mund t theksohen n ankes, ndahen n katr grupe t mdha,
prkatsisht n arsye-baza t paraqitjes s ankess si vijon: n shkelje t
dispozitave t procedurs penale, n shkelje t ligjit penal, n vrtetim t
gabueshm ose jo t plot t gjendjes faktike ose n shqiptim jo t drejt t
sanksioneve penale etj. Theksimi vetm i arsyeve-bazave t ankess (p.sh. pr
shkelje t dispozitave t procedurs penale - neni 384, pa konkretizuar shkakun e
ankess nuk sht e mjaftueshme pr t vendosur gjykata e shkalls s dyt lidhur
me ankesn, pr arsye se ekzistojn shkelje t panumrta t dispozitave t
procedurs penale, t cilat duhet konkretizuar. Prandaj, pr tu marr n konsiderim
ankesa, nuk mjafton vetm theksimi i arsyes-bazs pa e theksuar edhe shkakun
konkret t ankess. Ndonse, arsyet-bazat e ankess sipas KPP-s jan element
prbrs i ankess, n teori ka mendime se theksimi i shkaqeve konkrete t
ankess e bn t teprt dhe t panevojshm theksimin e arsyes-bazs s ankess.
Kjo pr arsye se nga ankuesi pa njohuri juridike krkohet q prve prshkrimit t
shkeljes s br me aktgjykimin e shkalls s par t bj edhe kualifikimin juridik
t shkeljes s till, gj t ciln sipas rregullit nuk mund ta bj do barts i t
drejts pr ankes. Kualifikimin juridik t shkeljes do t mund ta bnte vetm kur
mbrojtsi i t pandehurit paraqet ankes.
Ankesa sipas rregullit prpilohet me shkrim ose gojarisht n procesverbal (neni
442 paragrafi 1).
c.c) N arsyetimin e ankess si pjes prbrse t ankess, ankuesi v n dukje para se
gjithash shkaqet pr t cilat atakohet aktgjykimi duke i prshkruar shkeljet ligjore
dhe mangsit tjera n aktgjykim dhe n procedurn e marrjes s aktgjykimitprgatitjes s shqyrtimit gjyqsor, gjat shqyrtimit gjyqsor dhe gjat marrjes s
aktgjykimit. N kt mnyr arsyetimi i ankess i mundson gjykats s Apelit ta
shqyrtoj aktgjykimin n pjest e goditura me ankes. S kndejmi vlen rregulla se
do pretendim ankimor duhet t arsyetohet ngase n t kundrtn gjykata e Apelit
nuk e di se far vrejtjesh ka ankuesi n aktgjykim. Megjithat, kjo nuk do t
thot s gjykata e Apelit nuk do ta shqyrtoj aktgjykimin sipas detyrs zyrtare,
edhe n pikpamje t bazave t tjera t ankess (neni 394). N literatur, theksohet
se ankesa nuk sht arsyetuar kur n ankes nuk jan parashtruar kurrfar arsyesh
pr bazat e atakimit t aktgjykimit. Po ashtu, ankesa konsiderohet se nuk sht
arsyetuar, kur vrtet disa shkaqe jan dhn n at mnyr q nga ato nuk shihet
n mnyr t qart dhe konkretisht se me ka ka t bj paligjshmria ose
parregullsia e aktgjykimit (p.sh. kur n ankes sht theksuar se i akuzuari gjat
tr procedurs penale e ka mohuar kryerjen e veprs penale, se mbrojtjes s t
pandehurit do t duhej kushtuar m tepr kujdes etj.
d.d) Ankuesi n ankes detyrohet t paraqet edhe propozimin se far vendimi krkon
t marr gjykata e Apelit duke vendosur me ankes. Kshtu, ai mund t propozoj
q Gjykata e Apelit t marr vendim: n favor ose n dm t t akuzuarit, t bj
propozim lidhur me prshkrimin faktik, kualifikimin juridik, vendimin mbi
sanksionin penal dhe t propozoj mnyrn se si duhet t vendos gjykata e
638
883
Rexhep Murati
shkalls s dyt- anulim t plot ose t pjesshm ose ndryshim t aktgjykimit. N

literatur, ka mendime se propozimi i ankess nuk sht element i domosdoshm i
ankess, ngase ky propozim del nga pjest tjera t prmbajtjes s ankess.
e.e) Element i domosdoshm i ankess sipas paragrafit 5 sht edhe nnshkrim i
ankuesit. Nnshkrimi i ankess nga ankuesi prcakton identitetin e bartsit t
ankess. Nuk krkohet q nnshkrimi t jet i lexueshm, por mjafton q ankesa t
jet nnshkruar n mnyr t zakonshme.
N nenin 382 jan prcaktuar elementet prbrse t ankess sipas radhs s
prshkruar m sipr. Megjithat, radha e prmbajtjes s ankess e prcaktuar n
nenin 382, nuk sht e detyrueshme pr ankuesin, ashtu q ankuesi mundet q
ankesn ta prpiloj me tjetr radhitje, p.sh. s pari t paraqes propozimin e
ankess pr t vazhduar me elementet tjera t ankess.
Paragrafi 2.
Ankesa mund t prmbaj t meta t prgjithshme dhe t meta t veanta. T metat e
prgjithshme jan t mundshme te t gjitha parashtresat duke prfshir edhe ankesn.
Ndrkaq, t metat e veanta jan t lidhura me t metat me rastin prpilimit t ankess.
Kur ankesa prmban t meta t prgjithshme, t cilat i shoqrojn edhe parashtresat
tjera, gjykata do t veproj n prputhje me nenin 442, paragrafi 4. Kur ankesa
prmban t meta t veanta, prkatsisht kur ankesa nuk i prmban elementet e
parashikuara n nenin 382 paragrafi 1, sht parashikuar procedur e veant, n baz
t nenit 382 paragrafi 2, lidhur me ankesn e till. Mirpo, procedura pr evitimin e t
metave t ankess pr t gjitha rastet nuk sht zgjidhur n mnyr t njjt por n
varsi nga subjekti i ankess dhe rrethanat tjera t prcaktuara n nenin 401 paragrafi 2.
Kshtu, n rastet kur ankesn e ka paraqitur i akuzuari, i cili nuk ka mbrojts, ose kur
ankesn e ka paraqitur i dmtuari, i cili nuk prfaqsohet nga mbrojtsi, ndrsa ankesa
sht e mangt, prkatsisht nuk prmban elementet nga neni 382 paragrafi 1, gjyqtari i
vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues krkon nga ankuesi q brenda afatit t
caktuar t plotsoj ankesn me parashtres me shkrim. Nse ankuesi nuk e prmbush
krkesn e till, ndrsa ankesa nuk prmban informatat prkitazi me aktgjykimin nga
neni 376, ose nga neni 382, paragrafi 1, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues e hedh posht ankesn nse t dhnat nuk munden leht t vrtetohen (neni
382, paragrafi 2).
Paragrafi 3 dhe 4.
Sipas nenit 382 paragrafi 3, n elementet fakultative t ankess bjn pjes faktet dhe
provat e reja t cilat mund t paraqitn pr t mbshtetur pretendimet e ankess dhe
propozimet e ankuesit pr marrjen e vendimit sa m t favorshm nga gjykata e
shkalls s dyt. Mundsia pr t paraqitur fakte dhe prova t reja nnkupton institutin
beneficium novorum, me ann e t cilit ankuesi synon ta vej n dyshim gjendjen
faktike t vrtetuar me aktgjykimin e gjykats s shkalls s par. N t kundrtn,
vrtetimi i gjendjes tjetr faktike do t mund t bhej vetm n kuadr t rishikimit t
procedurs penale. S kndejmi, beneficium novorum, ka t bj me fakte dhe prova t
reja. Por, sikur n rastet kur paraqitn fakte te reja ashtu edhe n rastet kur paraqitn
884
Rexhep Murati
prova t reja, ankuesi detyrohet t paraqet arsye pse faktet dhe provat e reja nuk i ka
paraqitur m par. Mirpo, pr mos dhnie t arsyeve pse m par nuk jan paraqitur
faktet dhe provat e reja, nuk jan parapar kurrfar pasojash procedurale. Faktet e reja
dhe provat e reja, duhet kuptuar si fakte ose prova t paraqitura rishtas, noviter relata
(facta probatio) dhe fakte ose prova t zbuluara rishtas (facta probatin). 639
N literatur, krkesa pr t paraqitur arsyet pse faktet dhe provat e reja nuk jan
paraqitur m par, ka t bj vetm me faktet dhe provat rishtas t paraqitura, pr t cilat
ankuesi m par i ka ditur. Ndrkaq, sa i prket fakteve dhe provave rishtas t zbuluara,
paraqitja e ktyre arsyeve nuk sht e mundur, prandaj krkesa pr arsyetim pse faktet
dhe provat e reja nuk jan paraqitur m hert nuk vlen. Prndryshe, paraqitja e fakteve
dhe e provave t reja n ankes kushtzohet nga arsyet e ndryshme. N kt kontekst,
vmendje t veant duhet kushtuar taktiks s mbrojtjes n paraqitjen e fakteve dhe
provave t reja. Duhet theksuar se paraqitja e fakteve dhe provave t reja, ndonse
mund t ndikojn n zvarritje t procedurs, megjithat kjo nuk nnkupton gjithmon
dhe zvarritjen e procedurs penale. Me fakte t reja duhet t kuptohen t gjitha faktet
q vrtetohen n procedurn penale: faktet vendimtare, faktet indicie dhe faktet
ndihmse. Po ashtu, kufizim i veant pr paraqitje t provave dhe fakteve t reja vlen
pr t akuzuarin i cili gjat procedurs penale n trsi i ka pranuar t gjitha pikat e
akuzs.
Po ashtu, me dispozitn e nenit 382 paragrafi 3, shprehimisht krkohet q nse n
ankes paraqitn faktet e reja, ankuesi duhet t jap njkohsisht shpjegime se me cilat
prova faktet e tilla duhet t vrtetohen, e nse mbshtetet n prova t reja sht e
domosdoshme q ankuesi t prcaktoj se cilat fakte duhet t vrtetohen me provat e
tilla. Nse kt nuk e bn ankuesi, gjykata e shkalls s dyt, konstatimet e tilla pa
mbshtetje n fakte dhe prova konkrete nuk i merr parasysh.
Pr dallim nga e drejta anglosaksone, ku mund t krkohet me ankes rishqyrtimi i
aktgjykimit t gjykats s shkalls s par vetm pr shkak t metave juridike, por jo
edhe pr shkak t metave faktike, sipas Kodit ton t procedurs penale, si sht
theksuar m par, n ankes mund t paraqitn fakte dhe prova t reja t cilat nuk jan
paraqitur m par duke prfshir edhe shqyrtimin gjyqsor, t cilat gjykata e shkalls s
dyt mund ti marr parasysh duke vendosur lidhur me ankesn.
Mirpo, n rastet kur ankuesi pretendon n ankes t paraqes arsye t cilat nuk i ka
paraqitur para gjykats themelore gjat shqyrtimit fillestar, shqyrtimit t dyt apo
shqyrtimit gjyqsor, parashtruesi i ankess nuk mund t ankohet mbi kto baza, prve
nse vrteton se ka pasur shkaqe t jashtzakonshme apo prova t reja nga neni 382
paragrafi 3 (neni 382 paragrafi 4).
Neni 383 [Arsyet pr ushtrimin e ankess ndaj aktgjykimit]
1.
639
Ndaj aktgjykimit mund t ushtrohet ankes:

1.1. pr shkak t shkeljes esenciale t dispozitave t procedurs penale;
1.2. pr shkak t shkeljes s ligjit penal;
1.3. pr shkak t vrtetimit t gabueshm ose jo t plot t gjendjes
faktike; ose
Krahaso: Pavii 1, op. cit., fq. 960.
885
Rexhep Murati
1.4.
2.
pr shkak t vendimit lidhur me sanksionet penale, konfiskimit t

dobis pasurore t fituar me vepr penale, shpenzimeve t procedurs penale, krkesave pasurore juridike, si dhe pr shkak t vendimit
mbi publikimin e aktgjykimit.
Ndaj aktgjykimit nuk mund t ushtrohet ankes pr shkak t vrtetimit t
gabueshm ose jo t plot t gjendjes faktike kur ka marrveshje mbi
pranim t fajsis apo kur i akuzuari ka pranuar fajsin pr t gjitha pikat
e aktakuzs dhe trupi gjykues sht pajtuar me pranimin e till.
Paragrafi 1.
N paragrafin 1 t ktij neni prcaktohen arsyet-bazat pr paraqitjen e ankess, si nj
nga elementet e domosdoshme t ankess. Duke qen se Kodi ka prcaktuar
taksativisht arsyet- bazat e ankess kundr aktgjykimit, kjo nnkupton se aktgjykimi i
gjykats s shkalls s par nuk mund t atakohet nga arsyet- bazat tjera. Arsyet-bazat
e prcaktuara n nenin 383, paragrafi 2, mund t jen t natyrs juridike (error iuris)
ose faktike (error fakti) dhe t prziera (faktike-juridike).
Arsyet juridike t mjetit juridik paraqesin gabimet lidhur me zbatimin e ligjit dhe
konsistojn n moszbatimin ose zbatimin e gabuar t ligjit. Arsyet-bazat e natyrs
juridike n t vrtet kan t bjn me gabimet lidhur me zbatimin e drejts s
procedurs penale (gabimet gjat procedimit ose error in procedendo ) ose t drejts
penale materiale (gabimet n zbatimin e s drejts penale materiale prkatsisht
gabimet e bra gjat gjykimit ose error in iudiciando)- paragrafi 1 nnparagrafi 1.1 dhe
1.2. Gjat zhvillimit t procedurs penale mund t bhen shkelje t shumta ligjore, por
t gjitha shkeljet nuk jan baz e ankess. Baz e ankess mund t jen vetm shkeljet
esenciale t ligjit formal ose material. Por edhe t gjitha shkeljet esenciale t ligjit nuk
kan rndsi t njjt. Sipas rndsis s shkeljeve, ato ndahen n shkelje absolute dhe
relative. Shkeljet absolute konsiderohen t gjitha shkeljet e KP (neni 385) dhe disa
shkelje taksativisht t numruara n KPP (neni 384 paragrafi 1). Shkeljet absolute jan
ato shkelje t cilat prbjn prezumimin e pa kundrshtueshm t ndikimit negativ n
aktgjykim, pr arsye, gjykata e shkalls s dyt, kur konstaton kt shkelje duhet ta
anuloj aktgjykimin ose ta ndryshoj, pa u lshuar n t provuarit e ndikimit t ksaj
shkeljeje n aktgjykimin e atakuar. Shkeljet relative rregullohen me dispozitn e nenit
384, paragrafi 2. Shkeljet relative t dispozitave t procedurs penale jan ato shkelje te
t cilat nuk ekziston prezumimi i ndikimit negativ t shkeljes n vendimin gjyqsor,
por gjykata kt ndikim e vrteton n do rast konkret. Si t tilla shkeljet relative kan
t bjn vetm me shkeljet e dispozitave t procedurs penale, ngase shkeljet e
dispozitave t ligjit penal, si sht theksuar m par jan t gjitha absolute. Pr t qen
baz e ankess, shkeljet esenciale absolute dhe relative t dispozitave t procedurs
penale duhet t jen edhe aktuale. Kshtu, aktgjykimi mund t atakohet pr shkak t
shkeljeve t bra gjat prgatitjes s shqyrtimit gjyqsor, gjat zhvillimit t shqyrtimit
gjyqsor ose gjat marrjes s aktgjykimit.
Arsyet-bazat e natyrs faktike kan t bjn me vrtetimin e gabueshm dhe jo t plot
t gjendjes faktike (paragrafi 1, nnparagrafi 1.3). N procedurn penale duhet br
dallimin ndrmjet zgjidhjes s shtjeve faktike dhe atyre juridike. Zgjidhja e shtjeve
faktike nnkupton vrtetimin e gjendjes prkatse faktike, prkatsisht vrtetimin e
886
Rexhep Murati
atyre rrethanave konkrete nga jeta reale t cilat e prbjn veprn penale, t cilat jan t
lidhura ngusht me kryersin e veprs penale. Pr dallim nga shtjet faktike, zgjidhja
e shtjeve juridike nnkupton vlersimin nga ana e gjykats, nse fakti i vrtetuar apo
m shum fakte n procedurn penale i prgjigjet nocionit t norms juridike.
Ndrmjet, shtjeve faktike dhe juridike ekziston lidhje reciproke.
Ndrkaq, arsyet-bazat e natyrs s przier (faktike-juridike) kan t bjn me
sanksionet penale, konfiskimin e dobis pasurore t fituar me vepr penale, shpenzimet
e procedurs penale, krkesat pasurore juridike, si dhe me vendimin mbi publikimin e
aktgjykimit.
Arsyet - bazat e ankess paraqiten sipas radhs s prcaktuar n dispozitn e nenit 383,
paragrafi 1. Kriter kryesor i radhitjes n kt mnyr sht rndsia q kan bazat e
ankess n krahasim me njra tjetrn. N hierarkin e bazave t ankess, primat i sht
dhn shkeljeve esenciale t dispozitave t procedurs penale 640. Kur Gjykata e shkall
e Apelit konstaton se jan br shkeljet esenciale t dispozitave t procedurs penale,
parimisht duhet ta anuloj aktgjykimin, prve rasteve shprehimisht t prcaktuar n
nenin 403 t KPP-s. Veprimet procedurale q i kan paraprir aktgjykimit t till jan
t pa vlefshme (nule) duke prfshir edhe vet aktgjykimin, e gjykats s shkalls s
par. Pr kt arsye, nse Gjykata e Apelit konstaton s jan shkelur dispozitat e
procedurs penale, nuk mund t lshohet n shqyrtimin e bazave t tjera t ankess,
prkatsisht t shqyrtoj rregullsin e zgjidhjeve t shtjeve tjera faktike dhe juridike,
ndonse n praktikn gjyqsore nganjher veprohet ndryshe.
N literaturn e s drejts s procedurs penale, konsiderohet me t drejt se Kodi
gabimisht ka radhitur bazn faktike t ankess n vendin e tret prkatsisht pas
shkeljes t ligjit penal. Kjo para se gjithash pr shkak t raportit q ekziston ndrmjet
gjendjes faktike dhe shtjeve juridike. Duke qen se zgjidhja e shtjeve faktike
kushtzon zgjidhjen e shtjeve juridike prkatsisht zbatimin e t drejts, sht
plotsisht e arsyeshme q vrtetimi i gabueshm dhe jo i plot i gjendjes faktike si baz
e ankess t vendoset n vend t dyt, pra para shkeljes s ligjit penal 641. N rastet kur
ankuesi ka atakuar aktgjykimin e shkalls s par nga t gjitha bazat (kumulativisht),
Gjykata e Apelit, kur gjen se nuk ekzistojn shkelje esenciale t dispozitave t
procedurs penale, i hyjn shqyrtimit t ankess sipas bazave t tjera, prkatsisht
vrtetimit t gabuar dhe jo t plot t gjendjes faktike. Kur Gjykata e Apelit gjen se
pretendimet e ankess lidhur me gjendjen faktike nuk jan t bazuara, ather kalon n
shqyrtimin ankess pr shkak t shkeljes s ligjit penal. N fund, Gjykata e Apelit
shqyrton ankesn sipas bazs s katrt t prcaktuar n paragrafin 4 t nenit 383.
Paragrafi 2.
I akuzuari mund ta atakoj aktgjykimin e gjykats themelore sipas rregullit nga t
gjitha bazat pr paraqitjen e ankess. Prjashtim i vetm nga kjo rregull, prbn
pikrisht dispozita e nenit 383 paragrafi 2, sipas s cils i akuzuari i cili ka pranuar
fajsin pr t gjitha pikat e aktakuzs dhe trupi gjykues sht pajtuar me pohimin e
till, ndaj aktgjykimit t till nuk mund t ushtrohet ankes pr shkak t vrtetimit t
gabueshm ose jo t plot t gjendjes faktike. Ndonse, n dispozitn n fjal
640
641

Ibid.
887
Rexhep Murati
prmendet vetm i akuzuari, ankes me t ciln atakohet aktgjykimi i shkalls s par

pr shkak t gjendjes faktike po ashtu nuk mund t paraqes n mnyr analoge edhe
mbrojtsi i t pandehurit. Ratio legis pr nj zgjidhje t till qndron n eliminimin e
mundsis pr zvarritje t procedurs penale nga i pandehuri n rastin e nenit 383
paragrafi 2. Prve ksaj, kjo zgjidhje rezulton edhe nga vlera dhe rndsia q Kodi i
ka dhn pohimit t t pandehurit si prov n procedurn ton penale kur prmbushen
kushtet e nenit 248 t KPP-s. 642
Prndryshe kjo dispozit sht e re, dhe si e till nuk ka ekzistuar ne legjislacionin ton
t mparshm procedural penal. Pr m tepr, me kt formulim nuk haset as n
legjislacionet e procedurale penale t shteteve n regjion.
Nse i akuzuari nuk mund ta atakoj aktgjykimin e gjykats s shkalls s par, pr
shkak t gjendjes faktike n procedurn lidhur me ankes n rastet kur ka pohuar
fajsin pr t gjitha pikat e akuzs, atij i mbetet alternativa tjetr q kundr
aktgjykimit t forms s prer t paraqes krkesn pr rishikim pr shkak t fakteve
dhe provave t reja.
Neni 384 [Shkelja esenciale e dispozitave t procedurs penale]
1.
642
Shkelje esenciale e dispozitave t procedurs penale konsiderohet nse:

1.1. prbrja e gjykats nuk ka qen n pajtim me ligjin ose kur n
marrjen e aktgjykimit ka marr pjes gjyqtari i cili nuk ka qen i
pranishm n shqyrtimin gjyqsor, ose kur me vendim t forms s
prer sht prjashtuar nga gjykimi;
1.2. n shqyrtim gjyqsor ka marr pjes gjyqtari i cili sht dashur t
prjashtohet;
1.3. shqyrtimi gjyqsor sht mbajtur pa personat, prania e t cilve n
shqyrtim gjyqsor krkohet me ligj, ose kur t akuzuarit apo
mbrojtsit, pavarsisht nga krkesa e tij, i sht mohuar prdorimi i
gjuhs s vet n shqyrtim gjyqsor dhe prcjellja e zbatimit t
shqyrtimit gjyqsor n gjuhn e tij;
1.4. publiku sht prjashtuar nga shqyrtimi gjyqsor n kundrshtim
me ligjin;
1.5. gjykata ka shkelur dispozitat e procedurs penale lidhur me shtjen
nse ekziston akuza e prokurorit t autorizuar, propozimi i t
dmtuarit ose leja e organit publik kompetent;
1.6. aktgjykimin e ka marr gjykata e cila nuk ka pasur kompetenc
lndore pr gjykimin e shtjes.
1.7. gjykata me aktgjykim nuk e ka gjykuar plotsisht lndn e akuzs;
1.8. aktgjykimi bazohet n prov t papranueshme;
1.9. i akuzuari i thirrur t deklarohet mbi fajsin nuk e ka pranuar
fajsin pr t gjitha pikat e akuzs ose ndonj pik t saj dhe sht
marr n pyetje para prezentimit t provave;
1.10. aktgjykimi ka tejkaluar akuzn;
1.11. me aktgjykim sht shkelur dispozita e nenit 395 t ktij Kodi; ose
1.12. aktgjykimi nuk sht prpiluar n pajtim me nenin 370 t ktij Kodi.
Lidhur me pohimin e t pandehurit m hollsisht shih: komentet e nenit 248.
888
Rexhep Murati
2.
Shkelje esenciale e dispozitave t procedurs penale konsiderohet edhe kur

gjat procedurs penale, duke prfshir edhe procedurn paraprake,
gjykata, prokurori i shtetit dhe policia:
2.1. nuk kan zbatuar ndonj dispozit t ktij kodi ose kan zbatuar
gabimisht; ose
2.2. kan shkelur t drejtat e mbrojtjes, dhe kjo ka ndikuar ose ka
mundur t ndikoj n marrjen e aktgjykimit t ligjshm dhe t
drejt.
Me dispozitat e nenit 384 rregullohen shkeljet e dispozitave t procedurs penale (ligjit

formal), jo t gjitha, dhe t shkaktuara n t gjitha fazat, por vetm ato q jan br
gjat prgatitjes s procedurs penale, kundr t cilave palt nuk kan t drejt n
ankes t veant (neni 408 paragrafi 4), gjat shqyrtimit gjyqsor dhe shkeljet me
rastin e marrjes s aktgjykimit. Me fjal t tjera, baz e ankess nuk jan t gjitha
shkeljet e mundshme, t llojllojshme dhe t pa numr t dispozitave t procedurs
penale q mund t ndodhin gjat zhvillimit t procedurs penale por vetm ato q sipas
dispozitave t nenit 384 konsiderohen esenciale. Ekzistojn dy kategori t shkeljeve
esenciale t dispozitave t procedurs penale. N kategorin e par bjn pjes shkeljet
absolute t dispozitave t procedurs penale, t prcaktuara taksativisht n nenin 384
paragrafi 1. Kto shkelje konsiderohen absolute ngase vlen prezumimi i pa
kundrshtueshm s kan ndikuar negativisht n marrjen e aktgjykimit t drejt dhe t
ligjshm. Pr m tepr, kto shkelje nuk shqyrtohen konkretisht nse kan ndikuar n
marrjen e vendimit t drejt dhe t ligjshm por pa prjashtim vlen prezumimi se kto
shkelje kan ndikuar negativisht n marrjen e vendimit t drejt dhe t ligjshm.
Shkeljet absolute ndahen n: a) shkelje pr t cilat Gjykata e Apelit kujdeset sipas
detyrs zyrtare dhe b) n shkelje pr t cilat gjykata e Apelit kujdeset vetm n rastet
kur jan theksuar n ankes. Shkeljet absolute t dispozitave t procedurs penale pr
t cilat Gjykata e Apelit kujdeset sipas detyrs zyrtare jan prcaktuar me nenin 394 643.
N kategorin tjetr bjn pjes shkeljet relative esenciale t dispozitave t procedurs
penale. Kto shkelje nuk numrohen taksativisht por jan rregulluar me nj formulim t
prgjithshm me dispozitn e nenit 384 paragrafi 2. Pr dallim nga shkeljet absolute
esenciale, me rastin e shkeljeve relative, gjykata do her vrteton konkretisht nse
shkelja esenciale ka ndikuar n marrjen e aktgjykimit t drejt dhe t ligjshm. Me fjal
t tjera, te shkeljet relative nuk prezymohet se shkelja prkatse automatikisht ka
ndikuar n marrjen e aktgjykimit jo drejt dhe jo i ligjshm, por kt lidhje kauzale
duhet provuar n do rast ve e ve. Nuk konsiderohet do shkelje e dispozitave t
Kodit t procedurs penale, shkelje relative por shkelje relative konsiderohen vetm ato
t cilat sipas vlersimit t Gjykats s Apelit kan ndikuar ose ka mund t ndikoj n
marrjen e vendimit t drejt dhe t ligjshm. Pr tu konsideruar nj shkelje si shkelje
relative e dispozitave t procedurs penale, duhet t plotsohen dy kushte:a) q t jen
shkelur dispozitat e procedurs penale t cilat nuk konsiderohen shkelje absolute dhe b)
q kjo shkelje ka ndikuar ose ka mund t ndikoj n marrjen e vendimit t drejt dhe t
ligjshm. Kto dy kushte duhet t plotsohen n mnyr kumulative. Nse gjykata nuk
e provon ndikimin negativ t ksaj shkelje n vendimin e shqiptuar, prkatsisht nse
vendimi do t ishte i njjt edhe sikur shkelja relative e dispozitave t procedurs
643
Lidhur me kt m hollsisht shih: komentet e nenit 394.
889
Rexhep Murati
penale t mos kishte ndodhur, ajo nuk do t lshohet shqyrtimin e aktgjykimit sikurse
edhe t shkeljet t tjera jo esenciale t dispozitave t procedurs penale. N t
kundrtn, nse ndikimi i shkeljes relative n vendimin gjyqsor do t provohet,
gjykata e shkalls s dyt do t vendos lidhur me ankes.
Paragrafi 1.
Shkeljet esenciale absolute t dispozitave t procedurs prcaktohen me nenin 384
paragrafi 1, nnparagrafi 1.1.- 1.12. Shkelje e esenciale t dispozitave t procedurs
penale konsiderohet, nse:
Nnparagrafi 1.1.
Prbrja e gjykats nuk ka qen n pajtim me ligjin ose kur n marrjen e aktgjykimit ka
marr pjes gjyqtari i cili nuk ka qen i pranishm n shqyrtimin gjyqsor, ose kur me
vendim t forms s prer sht prjashtuar nga gjykimi.
Kjo shkelje ka disa forma: e para ka t bj me prbrjen e pa rregullt gjykats. Me
dispozitn e nenit 24 parashikohet n cilat raste dhe n far prbrje gjykojn
gjykatat 644. Kur sht shkelur dispozita lidhur me prbrjen e rregullt t gjykats, n t
vrtet sht br shkelje esenciale t dispozitave t procedurs penale. N praktikn
gjyqsore kjo shkelje ekziston kur n vend t trupit gjykues gjykon gjyqtari i vetm
gjykues. Po ashtu, n praktikn gjyqsore jan t mundshme rastet kur prokurori i
shtetit n shqyrtimin gjyqsor e ndryshon aktakuzn (neni 350 ) duke ia ngarkuar t
akuzuarit veprn m t rnd penale pr t ciln sht kompetente gjykata n prbrje
kolegjiale. Dhe, nse eventualisht gjyqtari individual do t vazhdonte gjykimin dhe do
t marrte aktgjykimin, n kt rast do t bnte shkelje esenciale t dispozitave t
procedurs penale. Por, n praktikn gjyqsore mund t ndodh edhe e kundrta q
prokurori i shtetit ta ndryshoj aktakuzn n at mnyr q n vend t veprs m t
rnd penale t akuzuarit tia ngarkoj veprn m t leht penale e cila sht n
kompetenc t gjyqtarit t vetm gjykues. N kt rast, sikurse edhe n rastet t tjera
kur n vend t gjyqtarit t vetm gjykues vendos trupi gjykues, konsiderohet se nuk
ekziston shkelje esenciale nga ky paragraf, ngase gjykimi n prbrje m t gjer nga
q sht parapar me ligj, ofron m shum garanci procedurale se gjykimi do t jet i
drejt dhe i ligjshm. Megjithat, n teori nuk prjashtohet krejtsisht mundsia q
gjykimi n prbrje m t gjer nga q sht parapar me ligj t keqsoj situatn
procedurale t pandehurit n procedurn penale. Po ashtu, shkelje nga ky paragraf do t
prbnin rastet nga praktika gjyqsore kur p.sh. gjykimin e ka zhvilluar gjyqtari i cili
nuk sht emruar n mnyr t rregullt, prkatsisht formalisht nuk sht emruar n
funksion t gjyqtarit, t cilit i sht ndrprer mandati i gjyqtarit, pr shkak t kalimit t
kohs pr t ciln sht emruar, sht shkarkuar nga funksioni i gjyqtarit, kur n
procedurn pr t mitur trupi gjykues ka qen n kundrshtim me dispozitn nenin 51
paragrafi 3 t Kodit t drejtsis pr t mitur prkatsisht.kur pr gjyqtar porot n
trupin gjykues pr t mitur nuk emrohen persona nga mesi i arsimtarve, edukatorve,
puntorve social, psikologve dhe personave t tjer q kan prvoj n edukimin e t
miturve ose kur aktgjykimin e merr praktikanti i gjykat e tjer. Po ashtu konsiderohet,
644
Shih: Nenet 11-23 t Ligjit pr gjykatat.
890
Rexhep Murati
se gjykata nuk ka qen n prbrje t rregullt, nse n marrjen e aktgjykimit nuk ka

marr pjes procesmbajtsi etj 645.
Forma e dyt prbn rastet kur n marrjen e aktgjykimit ka marr pjes gjyqtari i cili
nuk ka qen i pranishm n shqyrtimin gjyqsor. Kjo shkelje esenciale ndrlidhet me
domosdon e zbatimit t parimit t drejtprdrejt t prcaktuar n dispozitn e nenit 332,
sipas s cils kryetari, antart e trupit gjykues, procesmbajtsi si dhe gjyqtart dhe
gjyqtart rezerv duhet t jen vazhdimisht t pranishm n shqyrtimin gjyqsor.
Shkelja esenciale nga paragrafi 1 ekziston si n rastet kur n marrjen e aktgjykimit,
ndonjri nga gjyqtart gjat shqyrtimit gjyqsor nuk ka marr pjes fare ose nga nj
pjes e shqyrtimit gjyqsor. Kshtu, n rastet kur gjyqtari pr nj koh t shkurtr
largohet nga shqyrtimi gjyqsor, kryetari i trupit gjykues detyrohet ta ndrpres
shqyrtimin gjyqsor prderisa gjyqtari i cili ka munguar nuk kthehet n shqyrtim
gjyqsor 646. N t kundrtn, do t ekzistonte shkelje esenciale nga neni 384, paragrafi
1. N kt kontekst, parimi i drejtprdrejt krkon q edhe kur shqyrtimi gjyqsor i
shtyr sht mbajtur para trupit gjykues n prbrje tjetr si edhe n rastet kur shtyrja
ka zgjatur m shum se tre muaj ose kur shqyrtimi gjyqsor mbahet para nj kryetari
tjetr t trupit gjykues, shqyrtimi gjyqsor duhet t filloj rishtas dhe shqyrtohen t
gjitha provat (neni 311). Nse veprohet n kundrshtim me dispozitn e nenit 345,
ekziston shkelje esenciale nga neni 384 paragrafi 1.(Gj. S. e Sllovenis, AP. 62./69, dt.
21. III. 1969). Ndrkaq, pa rregullsit lidhur me mos pranin e procesmbajtsit n
shqyrtimin gjyqsor si edhe pjesmarrjen e tij n shqyrtimin gjyqsor edhe kur do t
duhej t prjashtohet nga gjykimi (neni 45 paragrafi 1) nuk prbjn shkelje esenciale
absolute nga neni 384, paragrafi 1 nparagrafi 1.1, por shkelje esenciale relative nga
neni 384 paragrafi 2. Forma e tret e ksaj shkeljeje ekziston n rastet kur gjyqtari,
ndonse sht prjashtuar nga gjykimi me aktvendim t forms s prer, megjithat
merr pjes n marrjen e aktgjykimit. Kt form t shkeljes, si baz t ankess duhet
dalluar nga shkelja esenciale absolute e dispozitave t procedurs penale nga neni 384
paragrafi 1 nnparagrafi 1.2. N rastin e dispozits s nenit 403 paragrafi 1 nparagrafi
1 shkelja konsiston n marrje t aktgjykimit nga gjyqtari i cili me aktvendim t forms
s prer sht prjashtuar nga gjykimi, ndrkaq rastin e dispozits s nenit 384
paragrafi 1 nnparagrafi 1.2 shkelja konsiston n marrjen aktgjykimit nga ana e
gjyqtarit i cili sht dashur t prjashtohet nga gjykimi sipas nenit 39 paragrafi 1 dhe
nnparagrafi 1.2. Duhet theksuar se Gjykata e Apelit, ankesn sipas ksaj baze e merr
n shqyrtim jo vetm nse sht theksuar n ankes por sipas detyrs zyrtare (neni
394).
Nnparagrafi 1.2.
N shqyrtim gjyqsor ka marr pjes gjyqtari i cili sht dashur t prjashtohet (neni
39, paragraft 1 dhe 2);
Kjo shkelje ekziston vetm n rastet kur jan plotsuar kushtet pr prjashtim t
detyrueshm t gjyqtarit nga neni 39, paragrafi 1 dhe 2 dhe gjykata nuk ka marr
vendimi pr prjashtim t gjyqtarit. Kjo shkelje esenciale mund t bhet vetm ather
kur krkesa pr prjashtim gjat shqyrtimit gjyqsor sht refuzuar pa arsye, ndrkaq
645
646

Ibid., 784.
891
Rexhep Murati
nuk ka ankes t veant kundr aktvendimit pr refuzim t krkess, por ajo mund t
paraqitet n ankesn kundr aktgjykimit (neni 408, paragrafi 3) 647. Duhet theksuar se
kt shkelje gjykata e shqyrton vetm sipas ankess s pals dhe jo sipas detyrs
zyrtare. Si sht theksuar m sipr, kt shkelje duhet dalluar nga shkelja nga neni 384
paragrafi 1, nnparagrafi 1.1, ngase n rastin e par ekziston aktvendimi i forms s
prer pr prjashtim, por gjyqtari megjithat ka br shkelje esenciale duke marr pjes
n gjykim, ndrkaq n rastin nga neni 384 paragrafi 1 nnparagrafi 1.2., aktvendimi pr
prjashtim nuk sht marr fare ndonse sht dasht t merret pr shkak t ekzistimit t
shkaqeve pr prjashtim. N kt rast, arsyet pr prjashtim fakultativ nga neni 39
paragrafi 3 nuk vijn n shprehje. Kjo dispozit ka t bj vetm me gjyqtarin por jo
edhe me personat tjer t cilt duhet t prjashtohen (prokurori i shtetit, mbrojtsi
procesmbajtsi etj.). Si mund t shihet me kt dispozit, sht sanksionuar
pjesmarrja e gjyqtarit n gjykim n rastet kur jan plotsuar kushtet pr prjashtim t
detyrueshm, pa marr parasysh nse pala ka krkuar prjashtimin e gjyqtarit. N kt
kontekst, nse n shqyrtim gjyqsor ka marr pjes gjyqtari individual ather shkelja
n fjal mund ti prshkruhet gjyqtarit individual, ndrkaq nse sht fjala pr vendosje
kolegjiale, ather shkelja mund ti prshkruhet kryetarit t trupit gjykues.
Nnparagrafi 1.3.
Shqyrtimi gjyqsor sht mbajtur pa personat, prania e t cilve n shqyrtim gjyqsor
krkohet me ligj, ose kur t akuzuarit apo mbrojtsit, pavarsisht nga krkesa e tij, i
sht mohuar prdorimi i gjuhs s vet n shqyrtim gjyqsor dhe prcjellja e zbatimit t
shqyrtimit gjyqsor n gjuhn e tij (neni 14 i KPP);
Pr t ekzistuar shkelja absolute nga neni 484, paragrafi 1 nnparagrafi 1.3. kusht me
rndsi sht q shqyrtimi gjyqsor t jet mbajtur pa pranin e personave prania e t
cilve n shqyrtimin gjyqsor sht e detyrueshme, pa marr parasysh se ata nuk jan
thirrur fare ose jan thirrur po nuk i jan prgjigjur thirrjes. Shkelja n kt rast ka t
bj me detyrimin pr t marr pjes n shqyrtimin gjyqsor t ktyre subjekteve: t
pandehurit, mbrojtsit, prokurorit t shtetit dhe prkthyesit. Pr t ekzistuar shkelja
tjetr absolute nga kjo dispozit, krkohet q pjesmarrsve procedural prkats tu jet
mohuar prdorimi i gjuhs dhe prcjellja e shqyrtimit gjyqsor n gjuhn e tyre.
N shqyrtimin gjyqsor duhet t jen t pranishm prokurori i shtetit (neni 306
paragrafi 1), i pandehuri (neni 307 paragrafi 1 dhe 2), mbrojtsi (neni 308) dhe
prkthyesi (neni 153 paragrafi 1 dhe 2). Konsiderojm se n vend t termit prkthyesi
duhet prdorur termin interpreti, term ky i cili m mir i prgjigjet funksionit t ktij
subjekti procedural. Nse shqyrtimi gjyqsor mbahet pa pranin e ndonjrit prej
subjekteve t theksuara m sipr, ekziston shkelja nga neni 384 paragrafi 1
nnparagrafi 1.3. Kshtu, konsiderohet se ekziston shkelja nga dispozita e nenit 384
paragrafi 1 nnparagrafi 1.3. kur vetm nj pjes e shqyrtimit gjyqsor sht mbajtur pa
pranin e t pandehurit. Pr m tepr, sht e pa rndsishme nse i pandehuri ka
munguar gjat marrjes n pyetje t dshmitarit ose vetm gjat prfshirjes s deklarats
s t pandehurit n procesverbal dhe se pr ekzistimin e ksaj shkeljeje nuk sht e
rndsishme nse mbrojtsi sht pajtuar ose jo me kto veprime (Gjykata Supreme e
Kroacis, Ap.- 896/84). Po ashtu, kur n shqyrtimin gjyqsor t pandehurin e ka
647
Lidhur me shkaqet pr prjashtim, m hollsisht shih: komentet e nenit 40.
892
Rexhep Murati
mbrojtur praktikanti i cili e ka dhn provimin e judikaturs, n vend t mbrojtsit,

ekziston shkelje esenciale absolute nga neni 384 paragrafi 1 nnparagrafi 1.3. Kjo, pr
arsye s sipas dispozits s nenit 70 paragrafi 1, mbrojts mund t jet vetm avokati.
Gjykata ka pr detyr q t akuzuarit me rregullime mendore apo paaftsi mendore
tia caktoj mbrojtsin sipas detyrs zyrtare (neni 57 paragrafi 1). Shqyrtimi gjyqsor
sht zhvilluar pa pranin e personit prania e t cilit ka qen e detyrueshme, nse gjykata
posa ka vrejtur se i akuzuari sht i smur psikik, nuk ia ka caktuar mbrojtsin sipas
detyrs zyrtare (Gjykata Supreme e Kroacis, Ap-28/64.).
Mos prania e mbrojtsit n shqyrtimin gjyqsor si shkak i ankess nga neni 384,
paragrafi 1 nnparagrafi 3, sht ngusht e lidhur me llojin e mbrojtjes e cila i ofrohet
t pandehurit. Kshtu, kur sht fjala pr mbrojtje t detyrueshme, mosprania
mbrojtsit n shqyrtimin gjyqsor parimisht prbn shkeljen esenciale absolute nga
neni 384 paragrafi 1 nnparagrafi 1.3, ndrkaq kur sht fjala pr mbrojtjen fakultative,
mosprania e mbrojtsit n shqyrtimin gjyqsor parimisht nuk e prbn kt shkelje.
Megjithat, vlersimi i gabuar i gjykats se gjykimi n munges t mbrojtsit nuk do t
shprehet negativisht pr mbrojtjen e t pandehurit, mund t jet shkelje esenciale
absolute nga neni 384 paragrafi 1 nnparagrafi 1.3.).
Forma tjetr e shkeljes ka t bj me shkeljen e dispozitave t nenit 14 prkitazi me
prdorimin e gjuhs n procedurn penale. Sipas nenit 14 paragrafi 2 personi q merr
pjes n procedurn penale i cili nuk flet gjuhn e procedimit, ka t drejt t flas
gjuhn e vet dhe t jet i informuar nprmjet prkthimit pa pages me faktet, provat
dhe procedurn. Lidhur me kt t drejt, gjykata duhet ta njoftoj personin i cili merr
pjes n procedurn penale. Kta persona mund t heqin dor nga e drejta n prkthim
nse e din gjuhn n t ciln zhvillohet procedura penale. Udhzimi pr t drejtn n
prkthim dhe deklarata e pjesmarrsit shnohet n procesverbal. Si mund t shihet n
KPP, t drejtn n prkthim si nj e drejt themelore t njeriut, nuk e ka rezervuar
vetm pr subjekt t caktuar procedural (p.sh. pr t pandehurin, mbrojtsin, dhe t
dmtuarin) por kt t drejt ua njeh t gjith personave q marrin pjes n procedurn
penale. Prandaj, mohimi i ksaj t drejte t cilitdo person q merr pjes n procedurn
penale paraqet shkelje esenciale absolute t dispozitave t procedurs penale nga neni
384 paragrafi 1 nnprag. 1.3. Lidhur me kt, m hollsisht shih: komentet e nenit 14.
Duhet theksuar ekzistimin e disa shkeljeve, por jo t gjithave t ksaj dispozite si shkak
pr paraqitjen e ankess, gjykata e shkalls s dyt i shqyrton sipas detyrs zyrtare: a).
nse shqyrtimi gjyqsor sht mbajtur n munges t t akuzuarit n kundrshtim me
dispozitat e KPP-s, b). nse n rastin e mbrojtjes s detyrueshme shqyrtimi gjyqsor
sht mbajtur pa pranin e mbrojtsit (neni 394 paragrafi 1 nnparagrafi 1.3.). Ndrkaq,
shkeljet tjera Gjykata e Apelit i shqyrton sipas dispozicionit t vullnetit t palve.
Nnparagrafi 1.4.
Publiku sht prjashtuar nga shqyrtimi gjyqsor n kundrshtim me ligjin;
Me dispozitn e nenit 31, paragrafi 2 t Kushtetuts s Republiks s Kosovs sht
prcaktuar se gjykimi sht publik, me prjashtim t rasteve kur gjykata n rrethana t
veanta konsideron se, n t mir t drejtsis sht e domosdoshme prjashtimi i
publikut, ose i prfaqsuesve t medieve, sepse prania e tyre do t prbnte rrezik pr
rendin publik ose sigurin kombtare, interesat e t miturve, ose mbrojtjen e jets
893
Rexhep Murati
private t palve n proces, n mnyrn e prcaktuar me ligj. M dispozitat nenit 293 296 KPP-s rregullohet publiciteti i shqyrtimit gjyqsor, si nj element i rndsishm i
gjykimit t drejt dhe t paanshm. Dispozitat KK sikurse edhe dispozitat e KPP mbi
publicitetin e gjykimit, jan shprehje e dispozits s nenit 6 paragrafi 1 t Konvents
pr Mbrojtjen e t Drejtave dhe Lirive Themelore t Njeriut (KEDNJ) dhe nenit 14
paragrafit 1 t Paktit Ndrkombtar pr Drejtat Civile dhe politike (PNDCP), me t
cilat garantohet e drejta e publicitetit t shqyrtimit publik.
KPP prve t drejts n publicitet t shqyrtimit gjyqsor e njeh edhe t drejtn n
publicitet para kolegjit t Gjykats s Apelit (neni 390 paragrafi 5) dhe para kolegjit t
Gjykats Supreme (neni 393 paragrafi 2). Duke u mbshtetur n Konventat pr t
drejtat e njeriut t theksuara m sipr dhe Kushtetutn e RK, KPP n dispozitn e nenit
294, ka parashikuar shprehimisht rastet e prjashtimit t publicitetit nga shqyrtimi
gjyqsor duke rregulluar n hollsi edhe procedurn e prjashtimit t publikut. Kshtu,
kur jan plotsuar kushtet ligjore pr prjashtim t publicitetit, gjyqtari i vetm
gjykues, prkatsisht kryetari i trupit gjykues i gjykats themelore, kolegji i Gjykats
s Apelit, dhe trupi gjykues i Gjykats s Apelit kur hap shqyrtim gjyqsor si dhe
Kolegji i Gjykats Supreme, merr aktvendim mbi prjashtimin e publikut prkatsisht
pr shqyrtim gjyqsor t mbyllur 648. Vendimin pr mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor t
mbyllur e merr trupi gjykues me aktvendim t cilin duhet arsyetuar dhe shpallur
publikisht (neni 296, paragrafi 1). Aktvendimi pr prjashtim arsyetohet, pr t par
nse vrtet kan ekzistuar arsyet ligjore pr prjashtim t publikut. Ndrkaq,
aktvendimi i till mund t kundrshtohet vetm me ankes kundr aktgjykimit. Dhe,
nse ndodh q pa ekzistuar shkaqet pr prjashtim prkatsisht n kundrshtim me
ligjin, t prjashtohet publiku, ather ekziston shkelje esenciale absolute nga neni 385,
parag. 1 nnparagrafi 1.4. Pra, kjo shkelje ekziston n rastet kur sht marr aktvendim
pr prjashtim t publikut, ndonse nuk kan ekzistuar kushtet ligjore pr prjashtim
Gjithashtu, kjo shkelje ekziston edhe kur kan ekzistuar shkaqet pr prjashtim dhe
publiku sht prjashtuar, por ky veprim i gjykats nuk sht shoqruar me aktvendim
pr prjashtim 649. Pra, shkelja n kt rast ekziston ngase nuk sht prmbushur nj
kusht formal - nuk sht respektuar procedura pr prjashtim t publikut. Ndrkaq, n
situatn tjetr procedurale kur shqyrtimi sht mbajtur publikisht ndonse sipas KPP-s
sht dashur t prjashtohet publiku, nuk konsiderohet shkelje nga parag. 1
nnparagrafi 1.4 i nenit 384. Pr m tepr, n kt rast konsiderohet se nuk ekziston as
shkelje relative e dispozitave t procedurs penale nga neni 403, paragrafi 2, pr arsye
se sht e pamundshme t provohet se mbajtja e shqyrtimit gjyqsor n prani t
publikut ka ndikuar ose ka mund t ndikoj n marrjen e vendimit t drejt dhe t
ligjshm. 650 Ajo q sht synuar t arrihet me gjykimin e mbyllur i sht br e njohur
publikut ashtu q me anulimin e aktgjykimit t shkalls s par dhe mbajtjen e
shqyrtimit me prani t publikut ky lshim procedural nuk mund t korrigjohet 651.
Pr dallim nga procedura e rregullt ku gjykimi parimisht mbahet publikisht, me
prjashtim t rasteve t parashikuara me ligj, n procedurn pr t mitur gjykimi pa
prjashtim mbahet pa prani t publikut (neni 71 paragrafi 1 i KDM).
648
Shih: Me hollsisht shih: komentet e nenit 294.

650
Ibid.
651
Ibid.
649
894
Rexhep Murati
Duhet theksuar se pr shkeljen nga neni 384 paragrafi 4, gjykata nuk kujdeset sipas
detyrs zyrtare.
Nnparagrafi 1.5.
Gjykata ka shkelur dispozitat e procedurs penale lidhur me shtjen nse ekziston
akuza e prokurorit t shtetit 652, propozimi i t dmtuarit ose leja e organit publik
kompetent;
Shkelja nga neni 384 paragrafi 1 nnparag. 1.5, prbn shkeljen e parimit akuzator n
procedurn penal, sipas t cilit procedura penale fillon vetm me vendim t prokurorit
t shtetit kur ekziston dyshimi i bazuar se sht kryer vepr penale. 653
Kjo shkelje vjen n shprehje n tri situata procedurale: a) kur gjykata ka shkelur
dispozitat e procedurs penale lidhur me shtjen nse ekziston akuza e prokurorit t
shtetit, b) nse ekziston propozimi i t dmtuarit ose c) nse ekziston leja e organit
publik kompetent.
Konsiderohet se gjykata ka shkelur dispozitat lidhur me ekzistimin e akuzs t
prokurorit t shtetit, kur ka mbajtur shqyrtimin gjyqsor pa prokurorin e shtetit, ose pas
trheqjes s prokurorit t shtetit.
Pr nj numr t veprave penale taksativisht t caktuara me KP, ndjekjen e bn
prokurori i shtetit vetm me propozim t t dmtuarit me veprn penale. Nse ndodh
q prokurori i shtetit pr kto vepra penale t ndrmarr ndjekjen pa propozim paraprak
t dmtuarit ekziston shkelja esenciale absolute nga neni 384 paragrafi 1 nnparagrafi
1.5.
Po ashtu, prokurori i shtetit nuk mund t ndrmarr ndjekjen n rastet kur me ligj sht
parashikuar s pr ndjekjen e personave t caktuar sht e nevojshme leja e organit
publik kompetent. Nse n kundrshtim, me kt, mbahet shqyrtimi gjyqsor dhe t
pandehurit i shqiptohet aktgjykimi, ekziston shkelja nga neni 384 paragrafi 1
nnparagrafi 1.5.
Ndrkaq, kryetari i trupit gjykues i gjykats themelore, para dhe gjat shqyrtimit, kur
gjen se ekzistojn shkaqet nga neni 358, merr aktvendim me t cilin e hedhe aktakuzn.
Si mund shihet, KPP, me kt zgjidhje ka evituar mundsin e marrjes s aktgjykimit
refuzues, zgjidhje kjo q ekzistonte n legjislacionin ton procedural penal t
mparshm para hyrjes n fuqi t KPP-s s prkohshme.
Nnparagrafi 1.6.
Aktgjykimin e ka marr gjykata e cila nuk ka pasur kompetenc lndore pr gjykimin e
shtjes.
Gjykata detyrohet t kontrolloj kompetencn e vet lndore dhe territoriale dhe posa t
konstatoj se nuk ka kompetenc, shpallet jokompetente dhe pasi aktvendimi merr
formn e prer, ia drgon lndn gjykats kompetente (neni 38 paragrafi 2). Pasi
aktakuza t marr form t prer, gjykata nuk mund t shpallt jokompetente n
pikpamje territoriale dhe palt nuk mund t paraqesin kundrshtim pr shkak t
moskompetencs territoriale (neni 37 paragrafi 3).
652
653
N KPP gabimisht prdoret shprehja akuza e prokurorit t autorizuar.

895
Rexhep Murati
Dispozitat e KPP lidhur me kompetencat jan shprehje e dispozits s nenit 6 t

KDLNJ-s dhe neni14 paragrafi 1 t PNDCP -s, sipas t cilave procedura penale
duhet t zhvillohet para gjykats me kompetenc lndore dhe trupit gjykues t
prcaktuar me ligj. Me dispozitat e ktyre konventave sigurohet q prkitazi me
aktakuzn e ngritur pr vepr penale t vendos gjykata e caktuar q m par dhe n
trupin gjykues t prcaktuar me ligj dhe jo t prcaktuar drejtprdrejt pr nj rast
konkret.
Shkelja nga neni 384, paragrafi 1 nparagrafi 1.6, vjen n shprehje kur aktgjykimin e
ka marr gjykata e cila nuk ka pas kompetenc. N kt rast bhet fjal vetm pr
shkelje t dispozitave lidhur me kompetencn lndore, por jo edhe pr kompetencn
territoriale e cila nuk mund t shqyrtohet pasi q aktakuza t marr formn e prer (neni
37 paragrafi 2).
Me rastin e vlersimit t kompetencs, gjykata nuk sht e lidhur me kualifikimin
juridik t cilin e ka dhn prokurori i shtetit n aktakuz, por vetm me prshkrimin
faktik t dhn n aktakuz
Pr kt shkelje, gjykata kujdeset sipas detyrs zyrtare (neni 394 paragrafi 1).
Prndryshe, pr rastet kur gjykata gjat marrjes s aktgjykimit konstaton se nuk ka
kompetenc lndore pr t vendosur, KPP nuk ka parapar zgjidhje konkrete,
prkatsisht mos kompetencn lndore nuk e ka parapar as si shkak t refuzimit t
akuzs me aktgjykim (neni 363) e as si shkak pr hedhje t aktakuzs me aktvendim t
trupit gjykues (neni 358). Pr dallim nga kjo zgjidhje, n Ligjin e procedurs penale t
mparshm, i cili zbatohej pas lufts n Kosov, si ligj i zbatueshm, mos kompetenca
lndore ishte radhitur si shkak i par n grupin e shkaqeve pr refuzim t aktakuzs me
aktgjykim (neni 349). N baz t analizs s nenit 384 paragrafi 1 nnparagrafi 1.6.
mund t prfundohet s mos kompetenca lndore duhet t parashihet si shkak pr
refuzimin e aktgjykimit. 654 Mirpo, n kt rast nuk prjashtohet mundsia q t jet
edhe njri nga shkaqet e hedhjes s aktakuzs me aktvendim nga ana e trupit gjykues
(neni 358). Kur sht fjala pr kt shkelje, vlen t theksohet se shumica e
legjislacioneve procedurale- penale t shteteve n regjion, mos kompetencn lndore t
gjykats e kan parashikuar si shkak pr refuzimin e akuzs me aktgjykim, por ka edhe
legjislacione si (p.sh. ai i Serbis) q mos kompetencn e kan parashikuar
shprehimisht si shkak pr hedhje t aktakuzs.
Nnparagrafi 1.7.
Gjykata me aktgjykim nuk e ka gjykuar plotsisht lndn e akuzs;
Me kt dispozit synohet zgjidhja e aspektit kuantitativ t raportit ndrmjet akuzs
dhe aktgjykimit duke detyruar gjykatn q me aktgjykim t zgjidh lndn e akuzs n
trsi duke mos ln pa zgjidh asnj element t prmbajtjes s akuzs t paraqitur
fillimisht prkatsisht t ndryshuar, t zgjeruar ose t plotsuar. Duke qen se akuza
dhe aktgjykimi duhet t jen n pikpamje t prmbajtjes ekuivalente, gjykata
detyrohet ta zgjidh lndn e akuzs n trsi, duke prfshir me aktgjykim t gjitha
654
Ky konstatim gjem mbshtetje edhe n Mendimin juridik t Seancs s Prgjithshme t Gjykats

Supreme t Republiks s Kosovs, t dt. 23.01.2012, n t cilin, n kuadr t piks IV theksohet: Nse
Gjykata konstaton gjat shqyrtimit gjyqsor se nuk ka kompetenc lndore pr t gjykuar shtjen penalejuridike, ajo duhet t jap aktgjykim me t cilin refuzon akuzn.
896
Rexhep Murati
veprat penale dhe t gjith t akuzuarit nga akuza e paraqitur ose eventualisht t
ndryshuar ose t zgjeruar n shqyrtimin gjyqsor. Gjykata duke vendosur lidhur me
ankes, vlersimin nse sht zgjidhur n trsi lnda e akuzs, e bn n baz t
prshkrimit t dhn n aktin padits t prokurorit t shtetit. Kjo nnkupton se gjykata
nuk sht e lidhur me kualifikimin juridik t dhn nga prokurori i shtetit, ashtu q m
shum vepra penale nga aktakuza, me aktgjykim mund ti kualifikoj si nj vepr
penale n vazhdim, vepr penale e prbr ose kolektive me t tjer.
Shkelja nga neni 384 paragrafi 1 nnparag. 1.7, ekziston kur gjykata nuk vendos pr
njrn nga m shum vepra penale t kryera n bashkim. Kshtu, konsiderohet se kjo
shkelje ekziston kur p.sh. me rastin e akuzs se i pandehuri e ka sulmuar t dmtuarin
duke i shkaktuar lndim t leht trupor, me qellim q tia marr sendet dhe t hollat,
gjykata ka gjetur se i pandehuri nuk e ka kryer veprn penale t grabitjes dhe e ka liruar
t pandehurin pr vepr penale t grabitjes, por n ann tjetr nuk e ka shpallur fajtor
pr vepr penale t lndimit t leht trupor, kryerja e s cils sht provuar para
gjykats 655. Po ashtu, kjo shkelje ekziston edhe n ato raste kur gjykata ndonse ka
gjetur se nuk ekziston vepra penale e grabitjes pr t ciln prokurori i shtetit ka ngritur
akuzn dhe pr t njjtn nuk e liron nga akuza, por duke e tejkaluar aktakuzn, e
shpall t pandehurin fajtor pr vepr penale t lndimit t leht trupor, ndonse vepra
penale e lndimit t leht trupor nuk ka qen e prfshir n prshkrimin faktik t veprs
n aktakuz (GJSKr, Ap.625/63 dt. 11. IV. 1963) 656. Kur sht fjala pr veprn penale
t vazhduar, gjykata nuk e ka zgjidhur n trsi lndn e akuzs, n rastet kur n
dispozitivin e aktgjykimit nuk e ka theksuar veprn penale prkatse pr t ciln e ka
liruar t akuzuarin ndrkaq pr veprat t tjera penale q e prbjn trsin e veprs
penale t vazhduar e ka shpallur fajtor. Te vepra penale e prbr, n rastet kur gjykata
merr aktgjykim lirues, duhet vendosur pr t gjitha pjest nga t cilat prbhet vepra
penale e prbr. Kur vepra penale sht kryer me shum veprime ndaj m shum
personave, me aktgjykim duhet t vendoset lidhur me t gjitha veprimet. N ann
tjetr, konsiderohet se nuk ekziston shkelja n fjal nse gjykata n dispozitiv vrtet
nuk i prfshin disa veprime t cilat e prbjn veprn penale unike, mirpo i shpjegon
shkaqet e mos prfshirjes s ktyre veprimeve. Kur gjykata nuk vendos pr ndonj fakt
vendimtar q prbn veprn penale konkrete, nuk bn shkelje nga neni 384, paragrafi 1
nnparagrafi 1.7, por n kt rast sht fjala pr vrtetimin jo t drejt t gjendjes
faktike e sipas rrethanave t rastit konkret, edhe shkeljen e ligjit penal.
Pr kt shkelje, gjykata nuk kujdeset sipas detyrs zyrtare (neni 394, parag. 1).
Nnparagrafi 1.8.
Aktgjykimi bazohet n prov t papranueshme;
KPP n kapitullin lidhur me parimet themelore t procedurs, krahas dispozitave t
tjera parimore nuk prmban dispozitn me t cilat n mnyr t qart rregullohet
shtja e provave t papranueshme. Pr dallim nga kjo, KPP, n kapitullin e XVI, n
kuadr t dispozitave t prgjithshme lidhur me provat, ka prfshir edhe dispozitat
lidhur me provat e papranueshme n procedurn penale. Prve ksaj, provat e
papranueshme rregullohen edhe me dispozitat t veanta t KPP-s me t cilat
655
656

Ibid., fq. 790.
897
Rexhep Murati
rregullohen veprimet prkatse penale procedurale (marrja n pyetje e t pandehurit,

dshmitarit, ekspertit etj)..
Si mund t shihet, provat e marra n kundrshtim me dispozitat e KPP-s,
konsiderohen prova t papranueshme (neni 257 paragrafi 2). N prova t papranueshme
gjykata nuk mund ta mbshtes vendimin e saj. (neni 257 paragrafi 3). Kto prova n
legjislacionet t tjera, n veanti n legjislacionet e procedurs penale t shteteve n
regjion emrtohen si prova t paligjshme dhe rregullohen n kuadr t dispozitave
parimore prkatsisht dispozitave hyrse dhe dispozitave t veanta me t cilat
rregullohen veprimet prkatse penale procedurale. N kt kontekst, konsiderojm se
pr t nnvizuar m shum pasojat e dmshme t prdorimit t provave t pa
pranueshme, kto prova n KPP duhet t emrtohen si prova t pa ligjshme (ndonse
provat e papranueshme n brendin e tyre jan t papranueshme pikrisht ngase jan
marr n kundrshtim me dispozitat e KPP-s) dhe t parashikohen n kuadr t
dispozitave parimore t procedurs penale.
KPP ka prcaktuar nj numr t rasteve kur aktgjykimi nuk mund t bazohet n provat
e papranueshme (nenet 155, 128, 249 paragrafi 4, dhe 111). Dhe pikrisht shkelja e
ktyre dispozitave prbn shkelje esenciale absolute nga neni 384 paragrafi 1
nnparagrafi 1.8. Gjykata e Apelit kur e konstaton kt shkelje, nuk lshohet
konkretisht n vrtetimin nse kjo shkelje ka ndikuar n marrjen e vendimit t drejt
dhe t ligjshm, ngase si dihet t gjitha shkeljet absolute prmbajn prezumimin ligjor
t pa kundrshtueshm se shkelja e till ka ndikuar n marrjen e vendimit, pr ka
vendimi i till duhet t prishet prkatsisht t anulohet.
KPP nuk bn dallimin nse shkelja ka qen n dm ose n dobi t pandehurit, por duke
pasur parasysh natyrn e shkeljes, konsiderohet se kjo shkelje mund t bhet sipas
rregullit n dm t t pandehurit.
Pr t ekzistuar kjo shkelje, kshtu si sht parapar, n nenin 384, paragrafi 1
nnparagrafi 1.8, nuk krkohet q prdorimi i provs s papranueshme t ket pasur rol
vendimtar n marrjen e aktgjykimit. Mjafton q gjykata ta ket mbshtet aktgjykimin
n provn e papranueshme. 657
Pr kt shkelje, gjykata kujdeset sipas detyrs zyrtare (neni 394 paragrafi 1).
Nnparagrafi 1.9.
I akuzuari i thirrur t deklarohet mbi fajsin, nuk e ka pranuar fajsin pr tr akuzn
ose ndonj pik t saj, dhe sht marr n pyetje para prezantimit t provave;
KPP n nenin 384 ka parapar 12 shkelje esenciale absolute. LPP (i cili ishte n zbatim
para aprovimit t KPP-s t prkohshme), kishte parapar gjithsej 11 shkelje esenciale
absolute, t cilat pa prjashtim jan prfshir edhe n KPP n grupin e shkeljeve
esenciale absolute. Mirpo, shkeljeve ekzistuese esenciale absolute, n nenin 384
paragrafi 1 t KPP-s u sht shtuar edhe shkelja nga nnparagrafi 1.9., duke rritur
kshtu numrin e shkeljeve ne 12 shkelje esenciale absolute. Kjo shkelje esenciale
absolute sht prfshir edhe n KPP-n n fuqi.
Rrjedhimisht, kjo shkelje prbn sanksion procedural pr shkelje t dispozits pr
marrje n pyetje t t pandehurit gjat shqyrtimit gjyqsor i cili nuk ka pranuar fajsin
657
M gjersisht lidhur me provat, e n veanti pr provat e papranueshme shih: komentet e nenit 249
parag. 4.
898
Rexhep Murati
nga neni 345 paragrafi 1 ose shkeljes s dispozits nga neni 325, paragrafi 3 658.
Prandaj nse n kt rast nuk zbatohen n mnyr konsekuente dispozitat pr marrje
pyetje t akuzuarit, prkatsisht nse i akuzuari i cili ka mohuar pranimin e fajsin ose
konsiderohet se nuk ka pranuar fajsin, merret n pyetje para prezantimit t provave,
ekziston shkelja nga neni 484, paragrafi 1 nnparagrafi 1.9.
Nga sa u tha m sipr, mund t jepet prfundim se deklarimi i t akuzuarit lidhur me
fajsin ka ndikim t drejtprdrejt n rrjedhn e shqyrtimit gjyqsor. Kshtu, kur i
akuzuari pranon fajsin, n vijim do t pasoj marrja e tij n pyetje. Kjo nnkupton se
deklarimin pr fajsin duhet dalluar nga marrja n pyetje. Mirpo, nse i akuzuari ka
mohuar pranimin e fajsis ose konsiderohet se nuk e ka pranuar fajsin dhe
prkundr ksaj merret n pyetje para prezantimit t provave, n kt rast, do t
konsiderohet se gjykata ka br shkelje esenciale absolute, nga neni 484, paragrafi 1
nnparagrafi 1.9.
Pr kt shkelje, gjykata kujdeset sipas detyrs zyrtare (neni 394, paragrafi 1).
Nnparagrafi 1.10.
Aktgjykimi ka tejkaluar akuzn (neni 360, paragrafi 1);
Me dispozitn e nenit 360 paragrafi 1 prcaktohet domosdoja e ekzistimit t identitetit
objektiv dhe subjektiv ndrmjet aktgjykimit dhe aktakuzs. Mosekzistimi i identitetit
objektiv dhe subjektiv ndrmjet aktgjykimit dhe aktakuzs prbn shkelje absolute nga
neni 348, paragrafi 1 nnparagrafi 1.10.
Tejkalimi i aktakuzs n kuptimin objektiv nnkupton tejkalimin e aktakuzs kur me
aktgjykim prfshihet edhe ndonj vepr tjetr penale e cila nuk ka qen objekt i
aktakuzs, prkatsisht kur gjykata gjykon pr ngjarjen tjetr nga e kaluara ose pr
prshkrimin tjetr faktik dhe jo pr ngjarjen dhe prshkrimin faktik t dhn n
aktakuzn e paraqitur fillimisht ose aktakuzn e ndryshuar ose t zgjeruar n
shqyrtimin gjyqsor. Kshtu gjykata, nuk mundet vet ta ndryshoj prshkrimin faktik t
veprs, duke prfshir n te ose duke ln pjes t cilat do t shpinin te kualifikimi m i
rnd i veprs penale nga prshkrimi faktik i veprs penale n aktakuz. Gjykata ka
tejkaluar akuzn kur i akuzuari sht shpallur fajtor pr formn e kualifikuar t veprs
penale, kur n prshkrimin e veprs penale n aktgjykim jan shtuar rrethanat
kualifikuese t cilat nuk kan ekzistuar n akuz (Gj.S. e B. e H., Ap.-76/81, Bilten
1/89. Po ashtu, asnjher gjykata nuk mund t shpall fajtor t akuzuarin pr vepr
tjetr penale nga ajo q i ngarkohet me aktakuz, pa marr parasysh nse sht fjala
vepr penale m t leht ose m t rnd nga vepra penale e cila i ngarkohet me
aktakuz. Mirpo, vetm prjashtimisht gjykata mund ta shpall fajtor nj person pr
vepr t ndryshme, e cila sht njsoj e rnd ose e leht n krahasim me veprn e
prshkruar n aktakuz, me kusht q kto ndryshime nuk kan t bjn me elementet
thelbsore t veprs penale. 659
Ndrkaq, tejkalimi i aktakuzs n kuptim subjektiv nnkupton kur me aktgjykim sht
prfshir edhe ndonj person i cili nuk ka qen i prfshir me aktakuz ose i cili fare
nuk ka qen i akuzuar. Lidhur me identitetin subjektiv n praktikn gjyqsore nuk ka
vshtirsi ngase shtjet kontestuese q lidhn me identitetin subjektiv t aktakuzs me
658
659
M gjersisht shih: Komentet e nenit 345 parag. 1 dhe nenit 325, parag. 3.
899
Rexhep Murati
aktgjykim zgjidhn praktikisht me vrtetimin e i identitetit t akuzuarit. Mirpo,

tejkalimi i akuzs mund t jet i kombinuar n rastet kur me aktgjykim sht prfshir
vepra penale e cila nuk ka qen objekt i akuzs prkatsisht ngjarja tjetr dhe jo ngjarja
e paraqitur n aktakuz dhe n kt rast kto elemente objektive i prshkruhen personit
i cili fare nuk ka qen i akuzuar. Por, tejkalimi i aktakuzs ekziston edhe n rastet kur
personit i cili sht i akuzuar pr nj form t caktuar t pjesmarrjes n kryerjen e
veprs penale, i prshkruhet forma m e rnd e pjesmarrjes n kryerjen e veprs
penale. Kshtu, p.sh. kur nj person akuzohet si ndihms n kryerjen e veprs penale,
ndrkaq gjykata e dnon si nxits, ose kur akuzohet si nxits ndrkaq shpallet fajtor si
kryers i veprs penale.
N ann tjetr, nuk ka tejkalim t akuzs, nse gjykata n prshkrimin e veprs penale
ka prfshir detaje t cilat nuk i prmban akuza dhe shrbejn pr t precizuar m afr
veprn penale.
Identiteti i aktakuzs me aktgjykim, nuk nnkupton lidhshmrin e gjykats me
kualifikimin juridik t veprs penale dhe se mosprfillja e kualifikimit juridik t veprs
nga gjykata nuk nnkupton tejkalim t aktakuzs.
Nga sa u theksua, mund t konkludojm se tejkalimi i akuzs nga neni 384, paragrafi 1
nnparagrafi 1.10, paraqet sanksion pr cenimin e dispozits s nenit 360, paragrafi 1
me t ciln prcaktohet se aktgjykimi mund ti referohet vetm personit t akuzuar dhe
vetm veprs q sht objekt i akuzs, t prfshir n aktakuzn e paraqitur fillimisht,
t ndryshuar ose t zgjeruar n shqyrtimin gjyqsor 660. Duhet theksuar se domosdoja e
ekzistimit t identitetit objektiv dhe subjektiv t aktgjykimit me aktakuz sht pasoj e
zbatimit t parimit akuzator n procedurn penale. Sipas parimit akuzator prokurori i
shtetit jo vetm q e fillon procedurn penale por e prcakton vllimin dhe objektin,
prkatsisht prcakton kufijt e vendosjes s gjykats.
Pr kt shkelje, gjykata kujdeset sipas detyrs zyrtare.
Praktika gjyqsore
Ka shkelje esenciale t dispozitave t procedurs penale, tejkalim i aktakuzs, kur
gjykata nga prshkrimi faktik t veprs penale t vrasjes, nga neni 169, par.1 dhe
vrasjes n tentativ nga neni 166, par. 1 lidhur me nenin 28, t LP t BeH kur ka
lshuar fjalt, q i akuzuari ka vepruar me dashje q t dmtuarin ta privoj nga
jeta dhe ather veprimet e tilla juridikisht ti cilsoj si vepr penale t rrezikimit t
rnd kundr siguris s njerzve dhe pasuris, nga neni 308, par. 2 lidhur me nenin
304, par. 1 t LP t B.H. Kjo pr arsye, q aktgjykimi mundet t referohet vetm veprs
e cila n kt rast sht lnd e aktakuzs s ndryshuar (objekt mbrojts i s cils sht
jeta dhe trupi i njerzve), prandaj, gjykata nuk ka mundur ta bj modifikimin e till t
prshkrimit faktik t veprs dhe t akuzuarin ta shpall fajtor pr veprn tjetr penale,
pavarsisht q sht m e leht, nga arsyet se objekti mbrojts sht krejtsisht tjetr
pra, siguria e pasuris dhe njerzve.
(Aktvendim i Gjykats Supreme t B.H., nr. Kz.350/05, t dt. 16.05.2006.)
660
Lidhur me identitetin objektiv dhe subjektiv, ndrmjet aktgjykimit dhe aktakuzs m hollsisht shih:
komentet e nenit 386.
900
Rexhep Murati
Prokurori mund ta ndryshoj aktakuzn, pavarsisht q pr ket veprim procedural

nuk ka mbshtetje nga procedimi i provave n shqyrtimin kryesor. Pr ket ndryshim t
prokurorit sht i mjaftueshm vlersimi subjektiv i provave t proceduara, prandaj
gjykata drejt ka vepruar kur ka lejuar ndryshimin e prshkrimit t gjendjes faktike t
veprs penale nga aktakuza e ngritur.
N ankes i akuzuari thekson, q gjykata e shkalls s par nuk sht dashur q t
lejoj prokurorin t ndryshoj prshkrimin faktik t veprs nga akuza, pr arsye se
dika e till nuk ka pasur mbshtetje n provat e proceduara n shqyrtimin kryesor. Me
kt sht hapur shtja, se a mundet prokurori t modifikoj prshkrimin faktik t
veprs nga aktakuza e ngritur, e me at rast n shqyrtimin kryesor nuk ka pasur
ndryshim t prmbajtjes s provave t proceduara ose nuk jan paraqitur prova t
reja, t cilat do t tregojn pr nevojn e ndrmarrjes s veprimit t till. N dhnien e
prgjegjs n kt shtje, kjo gjykat mendon, q prokurori ka t drejt ligjore q t
bj ndryshimin e substratit faktik t veprs nga akuza dhe n baz t vlersimit
subjektiv t ri, t provave t mbledhura, prkatsisht t provave t proceduara n
shqyrtimin kryesor. Kjo rrjedh nga prcaktimi ligjor, sipas s cils prokurori mundet
n shqyrtimin kryesor ta ndryshoj akuzn, nse gjat shqyrtimit kryesor gjen q provat
e proceduara tregojn se gjendja faktike nga aktakuza sht ndryshuar. Norma e till
ligjore n kt pjes padyshim bazohet tek substrati i fakteve t veprs nga akuza dhe
nuk paraqet vetm trsi t rrethanave objektive por edhe i prfundimeve pr rndsin
e tyre, e t cilat mbshteten n vlersimin subjektiv t lir t prokurorit.
(Vendim i Gjykats Supreme B.H., Kz. 550/05, dt. 22.06.2006.)
Nnparagrafi Me aktgjykim sht shkelur dispozita e nenit 395 t KPP-s.
Shkelje tjetr absolute t dispozitave t procedurs penale paraqet shkelja e ndaless
reformatio in peius (ndalimin e mos keqsimit t pozits s t pandehurit n
procedurn penale) e cila sht prcaktuar n dispozitn e nenit 395. 661 Sipas ksaj
dispozite n qoft se sht paraqitur ankes vetm n dobi t t akuzuarit, aktgjykimi
pr sa i prket vlersimit juridik t veprs penale dhe sanksionit penal nuk mund t
ndryshohet n dm t tij.
Ndalesa reformatio in peius mund t shkelet si nga Gjykata e Apelit ashtu edhe nga
gjykata themelore. N gjykatn themelore kjo ndales mund t shkelt n ato raste kur
pas anulimit t aktgjykimit t gjykats themelore nga ana e Gjykats s Apelit, n
gjykatn e themelore mbahet shqyrtimi i ri gjyqsor (neni 406). Por, ndalesa reformatio
in peius mund t shkelet edhe n rastin e rishikimit t procedurs penale t lejuar n
dobi t pandehurit (neni 428 paragrafi 4) si edhe n shqyrtimin gjyqsor pas anulimit t
aktgjykimit sipas krkess pr mbrojtjen e ligjshmris (neni 440, paragrafi 4).
Pr dallim nga e drejta e procedurs penale anglo-amerikane e cila nuk ka pranuar
institutin reformatio in peius, n t drejt ton t procedurs penale, krahas
legjislacioneve t shteteve n regjion dhe m gjer kjo ndales paraqet njrn nga
privilegjet m t rndsishme t t pandehurit n procedurn penale.
Pr kt shkelje absolute, gjykata kujdeset sipas detyrs zyrtare (neni 394).
661
Pr ndalesn reformatio in peius me gjersisht shih: Supra, Komentet e nenit 395.
901
Rexhep Murati
Nnparagrafi 1.12.
Aktgjykimi nuk sht prpiluar n pajtim me nenin 370.
Kjo shkelje absolute ka t bj me pa rregullsit formale t aktgjykimit. Ndonse, edhe
me KPP t mparshm, 662 kjo shkelje kishte t bnte me parregullsit formale, KPP n
fuqi e ka shndrruar kt shkelje absolute n nj shkelje edhe m formale prkatsisht
tejet formale. Kjo shkelje ekziston n rastet kur aktgjykimi nuk sht n prputhje me
prmbajtjen dhe formn e prcaktuar n nenin 370 KPP-s. Me fjal t tjera, t metat e
aktgjykimit kryesisht i prkasin aktgjykimit me shkrim i cili duhet hartuar n baz t
nenit 370.
Prndryshe, kjo shkelje prbnte shkeljen m t shpesht n praktikn gjyqsore, pr t
ciln shkelje gjykatat m t larta i anulonin vendimet e gjykatave t shkalls s par.
Paragrafi 2.
Sipas paragrafit 2 t ktij neni, shkelje esenciale e dispozitave t procedurs penale
konsiderohet edhe kur gjat procedurs penale, duke prfshir edhe procedurn
paraprake, gjykata, prokurori i shtetit dhe policia: a) nuk kan zbatuar ndonj dispozit t
ktij kodi ose kan zbatuar gabimisht; ose b) kan shkelur t drejtat e mbrojtjes, dhe kjo
ka ndikuar ose ka mundur t ndikoj n marrjen e aktgjykimit t ligjshm dhe t drejt.
Si mund t shihet shkeljet esenciale relative t dispozitave t procedurs penale,
rregullohen me paragrafin 2 t ktij neni. N grupin e ktyre shkeljeve, bjn pjes t
gjitha shkeljet t tjera t dispozitave t procedurs penale, t cilat nuk jan prcaktuar
taksativisht, kur gjykata, prokurori dhe policia nuk kan zbatuar ndonj dispozit t
procedurs penale ose gabimisht e kan zbatuar dhe kjo ka ndikuar ose mund t ndikoj
n marrjen e vendimit t ligjshm dhe t drejt.
Me kt dispozit prcaktohen fazat e procedurs penale n t ciln vin n shprehje
shkeljet esenciale relative, subjektet t cilt mund ti shkaktojn kto shkelje dhe
format e ktyre shkeljeve. Shkeljet relative vijn n shprehje: a) gjat tr procedurs
penale prfshir edhe fazn e prgatitjes s shqyrtimit gjyqsor ndrkaq subjektet e
mundshm t ktyre shkeljeve jan: b) gjykata, prokurori i shtetit dhe policia. Ndrkaq,
662
Sipas nenit 403, parag. 1 nnparag. 12 kjo shkelje ekzistonte n rastet kur dispozitivi i aktgjykimit sht i
pakuptueshm, kundrthns n brendin e tij ose me arsyet e aktgjykimit, kur aktgjykimi nuk prfshin
arsyetimin ose n t nuk jan paraqitur arsyet lidhur me faktet vendimtare, kur arsyet jan plotsisht t
paqarta ose kundrthnse n mas t konsiderueshme, kur pr faktet vendimtare ka kundrthnie t
konsiderueshme ndrmjet asaj q paraqitet n arsyetimi e aktgjykimit lidhur me prmbajtjen e shkresave
ose t procesverbaleve pr deklarimet e dhna n procedur dhe vet ktyre shkresave dhe procesverbaleve.
Shkelja absolute nga neni 403 parag. 1 nnparag. 12 nga KPP t mparshm kishte t bnte me parregullsit
formale n dispozitivin dhe arsyetimin e aktgjykimit me shkrim, t meta kto q pamundsojn shqyrtimin
nse aktgjykimi sht i drejt dhe i ligjshm. Aktgjykimi pr shkak t ksaj shkeljeje anulohej jo pr shkak
se aktgjykimi ishte i paligjshm dhe i gabuar por pr shkak se nga aktgjykimi nuk mund t shihej se pr ka
dhe si sht gjykuar nj person. Shkeljet nga neni 403 parag. 1 nparag. 12, ishin t shumta dhe t
llojllojshme dhe ndaheshin n 6 grupe: a) kur dispozitivi i aktgjykimit sht i pakuptueshm, b) kur
dispozitivi i aktgjykimit sht kundrthns n brendin e tij ose me arsyet e aktgjykimit, c. kur aktgjykimi
nuk prfshin arsyetimin d) kur n aktgjykim nuk jan paraqitur arsyet lidhur me faktet vendimtare, e. kur
arsyet e aktgjykimit jan plotsisht t paqarta ose kundrthnse n mas t konsiderueshme dhe f) kur pr
faktet vendimtare ka kundrthnie t konsiderueshme ndrmjet asaj q paraqitet n arsyetim t aktgjykimit
lidhur me prmbajtjen e shkresave ose t procesverbaleve pr deklarimet e dhna n procedur dhe vet
ktyre shkresave dhe procesverbaleve.
902
Rexhep Murati
sa i prket mnyrs se shkeljeve esenciale relative, Kodi prcakton dy mnyra

themelore t shkeljeve relative: a) kur gjykata, prokurori dhe policia nuk ka zbatuar
ndonj dispozit KPP ose ajo sht zbatuar gabimisht ose b) kur jan shkelur t drejtat
e mbrojtjes; dhe kjo ka ndikuar ose ka mund t ndikoj n marrjen e aktgjykimit t
ligjshm dhe t rregullt.
Me dispozitn e nenit 364 paragrafi 2 t LPP-s i cili ishte n zbatim n Kosov para
hyrjes n fuqi t KPP-s, shkeljet esenciale relative jan prkufizuar prkatsisht jan
shtrir vetm n fazn e prgatitjes s shqyrtimit gjyqsor, gjat shqyrtimit gjyqsor
dhe gjat shqiptimit t aktgjykimit dhe se shkelje e relative sht konsideruar vetm
nse sht shkelur e drejta n mbrojtje e t pandehurit gjat shqyrtimit gjyqsor.
Shkeljet relative n mnyr t njjt rregulloheshin edhe legjislacionin procedural t
disa shteteve n regjion (Kroaci, Bosnje dhe Hercegovin etj.). KPP i mparshm,
prfshir edhe KPP n fuqi shkeljet esenciale relative pr dallim, nga LPP dhe nj
numr i shteteve t regjionit, i ka shtrir gjat tr procedurs penale prfshir edhe
prgatitjen e shqyrtimit gjyqsor dhe se shkelje relative konsiderohet shkelja e t
drejts n mbrojtje e t pandehurit jo vetm gjat shqyrtimit gjyqsor por gjat t
procedurs penale q nnkupton t gjitha fazat e procedurs para dhe pas shqyrtimit
gjyqsor. N kt rast, si shkelje relative nuk duhet t merret do shkelje e s drejts n
mbrojtje, por vetm nse kjo shkelje ka ndikuar ose ka mund t ndikoj n marrjen e
vendimit t ligjshm dhe t drejt. M kt dispozit, pa dyshim sht zgjeruar
dukshm mundsia e palve, pr ta atakuar aktgjykimin e shkalls s par pr shkak t
shkeljeve esenciale relative. Kjo, ka rndsi n veanti pr t pandehurin si pal i cili,
tani mund t atakoj me ankes aktgjykimin e gjykats themelore pr shkak t shkeljeve
t bra gjat tr procedurs penale duke zgjeruar kshtu mundsin pr t krkuar
shqyrtimin e aktgjykimit nga ana t gjykats s shkalls s dyt. Kur sht fjala pr
shkeljet relative t dispozitave t procedurs penale, sht e domosdoshme q n
ankes t theksohen jo vetm veprimet dhe lshimet me t cilat shprehet moszbatimi
ose zbatimi i gabuar i t dispozitave prkatse t KPP, por q me ankes t tregohet se
n far kuptimi dhe pr far arsye kjo shkelje ka ndikuar ose ka mund t ndikoj n
marrjen e aktgjykimit t ligjshm dhe t drejt. Nse kshtu nuk do t veprohej
shqyrtimi lidhur me shkeljen relative do t shndrrohej n shqyrtim sipas detyrs
zyrtare. 663 (Gjykata Kantonale e Tuzlls, Ap.-165/2000. Bilten 2/2000).
Pr ekzistimin e shkeljes relative esenciale t dispozitave t procedurs penale nuk
sht e domosdoshme q veprimi i gabuar i gjykats, prokurorit t shtetit ose policis t
jet shprehur kumulativisht si n marrjen e vendimit ligjshm ashtu edhe n marrje t
vendimit t rregullt., Por, pr t ekzistuar shkelja prkatse, mjafton q t ekzistoj
njra nga kto pasoja.
Ka mendime se shkelja relative e dispozitave t procedurs penale n t vrtet prbn
bazn pr atakim indirekt t aktgjykimit pr shkak t vrtetimit t gabuar dhe jo t
plot t gjendjes faktike. N kt kontekst konsiderohet se gjykata nuk sht e
autorizuar t konstatoj ndikimin real t ksaj shkeljeje n aktgjykim, por sht e
autorizuar t konstatoj vetm nse shkelja e till ka mund t ndikoj n aktgjykim.
Sipas mendimit tjetr t kundrt, konsiderohet se ekzistojn pa dyshim shkelje relative
t cilat shprehen n gjendjen faktike dhe shkelje t cilat nuk kan lidhje me gjendjen
faktike, por t cilat kan ndikuar ose kan mund t ndikojn n aktgjykim. Nuk ka
663
Gjykata Kantonale e Tuzlls, Ap.-165/2000. Bilteni 2/2000.
903
Rexhep Murati
dilema se gjykata e shkalls s dyt mund t konstatoj se ndonj parregullsi

procedurale ka ndikuar n ligjshmrin e aktgjykimit dhe jo vetm se ka mund t
ndikoj n ligjshmrin e aktgjykimit. Po ashtu, konsiderohet se nuk ka dilema se
gjykata e shkalls s dyt mund t vrtetoj se ndonj parregullsi procedurale ka br
q t mos mund t vrtetohet ndonj fakt q ka pr pasoj mos vrtetimin e plot t
gjendjes faktike ose vrtetimin gabuar t gjendjes faktike dhe se kjo ka pas ndikim n
marrjen e aktgjykimit. Dhe n rastet kur nuk ka mbshtetje t fort pr t vrtetuar
ekzistimin e shkeljeve relative, gjykata e shkalls s dyt detyrohet t marr pr baz
besueshmrin e ndikimit e cila duhet t mbshtet n faktet konkrete 664.
N praktikn gjyqsore si raste tipike t shkeljeve relative konsiderohen kur gjykata n
rastin e mbrojtjes s detyrueshme, drejtprdrejt para shqyrtimit gjyqsor n t cilin
sht marr vendimi, ia cakton t akuzuarit mbrojtsin, n vend t mbrojtsit t caktuar
me par, duke mos i mundsuar q paraprakisht t njihet ne shkresat e lnds 665; kur i
pandehuri merret n pyetje pr her t par dhe nuk i sht trhequr vrejta n kuptim
t dispozitave t nenit 323, paragrafi 2 se nuk sht i detyruar t paraqes mbrojtjen
dhe as t prgjigjet n pyetjet e parashtruara; kur gjykata e shkalls s dyt me rastin e
vendosjes lidhur me ankes, nuk e merr para sysh se n shkresat e lnds gjendet edhe
prgjigjn n ankes 666, etj.
Neni 385 [Shkelja e ligjit penal]
1.
Shkelje e ligjit penal ekziston kur:

1.1. vepra pr t ciln i akuzuari ndiqet nuk sht vepr penale;
1.2. ekzistojn rrethana q prjashtojn prgjegjsin penale;
1.3. ekzistojn rrethana q prjashtojn ndjekjen penale, e sidomos nse
ndjekja penale sht parashkruar ose sht prjashtuar pr shkak t
amnistis apo faljes, ose m par sht gjykuar me aktgjykim t
forms s prer;
1.4. lidhur me veprn e gjykuar penale sht zbatuar ligji i cili nuk mund
t zbatohet;
1.5. n marrjen e vendimit pr dnim, dnim alternativ, vrejtje
gjyqsore ose n marrjen e vendimit pr masn e trajtimit t
detyrueshm pr rehabilitim apo pr konfiskim t dobis pasurore t
fituar me vepr penale gjykata ka tejkaluar kompetencat ligjore; ose
1.6. jan shkelur dispozitat mbi llogaritjen e paraburgimit dhe t dnimit
t mbajtur.
Me shkelje t ligjit penal duhet kuptuar shkeljet e dispozitave t Kodit penal ose t
dispozitave t ligjeve t tjera t cilt prmbajn dispozita t karakterit material-juridik
penal. 667 Shkelja e dispozitave t ligjit penal konsiston n mos zbatimin e dispozitave
664

Gjykata Supreme e Kroacis, Ap. 791/80, dt. 14.I.1981.
Gjykata Supreme e Kroacis, P KML. 39/70, dt. 14.I.1971.
667
Lidhur me mbrojtjen e t drejtave t njeriut sipas Kodit penal dhe t Kodit t procedurs penale m
gjersisht shih: Murati, Rexhep, Protection of Human Rights Under Kosovos Criminal Code and Criminal
Procedure Code, Chicago-Kent Law Review, Volume 80, Number 1, 2005.
665
666
904
Rexhep Murati
t Kodit penal t Kosovs ose dispozitave t ligjeve t tjera me karakter materialjuridik penal t cilat do t duhej zbatuar n rastin konkret ose n zbatimin e gabuar t
ktyre dispozitave. Shkeljet e ligjit penal nuk kan t bjn me shkeljen e dispozitave
t karakterit procedural, t cilat nga nj her gjenden n Ligjet materiale (nenin 116,
117, dhe dispozita t tjera t Kodit penal.). N dispozitat e nenit 385 taksativisht
numrohen shkeljet e mundshme t ligjit penal, shkelje kto t cilat mund t bhen
vetm n dm 668 t t akuzuarit. Pr ta shqyrtuar gjykata e shkalls s dyt ekzistimin e
shkeljes s dispozitave t ligjit penal, kusht sht q gjendja faktike n aktgjykim t
jet vrtetuar me procedur n mnyr t drejt. Dhe, vetm pas vrtetimit t gjendjes
faktike, n mnyr t drejt, mund t vlersohet zbatimi i drejt i dispozitave t s
drejts materiale.
Shkeljet e ligjit penal n dm t t akuzuarit shqyrtohen sipas detyrs zyrtare (neni 415
paragrafi 1). Pr t ekzistuar shkelja e dispozitave t Kodit penal, shkelja duhet t jet
prfshir n dispozitiv t aktgjykimit. N rastet kur gjykata e shkalls s dyt vrteton
se ekzistojn shkeljet e Kodit penal t parashtruara n ankes, aktgjykimin e atakuar
nuk e anulon, por e ndryshon kur plotsohen kushtet nga neni 426, paragrafi 1.
T gjitha shkeljet e ligjit penal jan t prfshira n nj paragraf dhe ato pa prjashtim
konsiderohen shkelje absolute.
Shkelje e ligjit penal ekziston kur:
Nnparagrafi 1.1. Vepra pr t ciln i akuzuari ndiqet nuk sht vepr penale;
Kjo shkelje ekziston kur gjykata gabimisht gjen se veprimet e t pandehurit prbjn
vepr penale, ndonse do t duhej t gjente se veprimi i till nuk prbn vepr penale.
Me fjal t tjera, shkelje n dm t t pandehurit konsiderohen ato raste t shkeljeve
kur gjykata gabimisht ka marr qndrim se veprimi i t pandehurit sht vepr penale,
ndonse sipas zbatimit t drejt t ligjit penal do t duhej t konsiderohej se veprimi i
till nuk prbn vepr penale. Shkelja n kt rast prbn shkelje n dm t t
pandehurit 669. Kjo shkelje paraqitet n tri forma: 1) si vlersim i gabuar juridik se nj
vepr sht vepr penale 2). si vlersim i gabuar juridik i ekzistimit t figurs ligjore t
veprs penale dhe 3. si vlersim i gabuar i ekzistimit t shkaqeve pr prjashtimin e
kundrligjshmris. Ndryshe, kt shkelje t ligjit penal sipas KPP n fuqi, gjykata
mund ta bj vetm n dm t t pandehurit.
N rastin e par, pr t ekzistuar vepra penale sht e domosdoshme t prmbushen t
gjitha e elementet e nocionit t prgjithshm t veprs penale (neni 6 i KPK) dhe t
gjitha elementet e veanta t veprs penale e cila sht objekt i akuzs. Kjo shkelje
ekziston nse gjykata gabimisht vlerson ekzistimin e ktyre elementeve t
domosdoshme. Kjo form e shkeljes ekziston, kur gjykata gabimisht vlerson se nj
veprim prbn vepr penale, ndrkaq veprimi i till p.sh. sht kundrvajtje, delikt
668
Pr dallim nga KPP i mparshm, (prfshir edhe legjislacioni procedural penal n regjion), n veanti
shkeljet nga neni 404 parag. 1 nnparag. 1-2, ashtu si ishin formuluar, mund t bheshin si n dobi ashtu
n dm t t pandehurit. Me fjal t tjera, gjykatat mund ta shkelnin ligjin penal duke marr gabimisht se
nj veprim prbn vepr penale, ndonse nuk sht dhe e kundrta se nj veprim nuk sht vepr penale
ndonse sht. Lidhur me shkeljet e ligjit penal n dm dhe n dobi, shih. vep. e cit.
669
N t kundrtn, shkelja n dobi t t pandehurit ekziston n rastet kur gjykata merr qndrim se veprimi i
t pandehurit nuk prbn veprn penale, ndonse me zbatimin e drejt t s drejts penale veprimi i till do
t duhej konsideruar si vepr penale.
905
Rexhep Murati
disiplinor, raport juridiko civil ose ngjarje irelevante juridike. Po ashtu, kjo form e
shkeljes ekziston edhe n ato raste kur gjykata gabimisht vlerson se jan shfuqizuar
dispozitat juridiko penale t ligjeve t Kosovs ose se ato dispozita nuk mund t
zbatohen.
N rastin e dyt, shkelja e ligjit penal ekziston kur gjykata gabimisht ka konkluduar se
jan realizuar t gjitha tiparet e veprs penale t parashikuara n ligj.
Dhe, n rastin e tret, vlersimi i gabuar juridik i mosekzistimit t shkaqeve pr
prjashtim t kundrligjshmris, mund t jet shkelje e ligjit penal.
N kuptimin procedural, duhet pasur parasysh tiparet ligjore t veprs penale si fakte
nga t cilat varet ekzistimi i veprs penale. Kto fakte, jan fakte t cilat shkojn n
dm t pandehurit dhe si t tilla duhet t vrtetohen me saktsi. N t kundrtn,
shkaqet q prjashtojn kundrligjshmrin si fakte q shkojn n favor t t
pandehurit mjafton q t jen t besueshme dhe nse kjo besueshmri nuk arrihet t
rrzohet, do t konsiderohet se ato ekzistojn. Kjo sht shprehje e rregulls in dubiom
pro reo e prcaktuar n nenin 3, parag. 2. 670
Lidhur me kt shkelje, Gjykata e Apelit kujdeset sipas detyrs zyrtare.
Nnparagrafi 1.2. Ekzistojn rrethana q prjashtojn prgjegjsin penale;
Kjo shkelje ekziston n ato raste kur gjykata gabimisht i vlerson bazat pr prjashtim
t prgjegjsis penale. Gjithashtu edhe kt shkelje t ligjit penal, gjykata mund ta
bj vetm n dm t t pandehurit. 671 Shkelje e ligjit penal n dm t t pandehurit
ekziston kur gjykata gabimisht ka gjetur se nuk ekzistojn rrethanat t cilat e
prjashtojn prgjegjsin penale duke e shpallur t pandehurin gabimisht fajtor.
Bazat e prjashtimit t prgjegjsis penale jan: pakujdesia kur me ligj nuk
parashikohet prgjegjsia pr kt form t fajsis (neni 17, paragrafi 3, i KP),
paprgjegjshmria (neni 18, paragrafi 1), dhe lajthitja faktike (neni 25, i KP). Analiza e
ktyre dispozitave tregon se vetm te lajthitja reale prcaktohet shprehimisht se
ekzistimi i saj prjashton prgjegjsin penale. Ndrkaq, sa i prket pakujdesis dhe
paprgjegjshmris konkludimi mbi prjashtimin e prgjegjsis penale duhet t nxirret
n mnyr indirekte prkatsisht me interpretimin e dispozitave ligjore.
Duhet theksuar se n pikpamje t ksaj shkeljeje t ligjit penal duhet pasur parasysh
se faktet n baz t t cilave vlersohet qllimi dhe pakujdesia, si fakte t cilat shkojn
n dm t t pandehurit, duhet t vrtetohen saktsisht, ndrkaq faktet lidhur me
paprgjegjshmrin dhe lajthitjen, t cilat shkojn n dobi t t pandehurit, mjaftojn
q t jen t besueshme ngase n kto raste vjen n shprehje rregulla in dubio pro reo.
Lidhur me kt shkelje, gjykata e shkalls s dyt kujdeset sipas detyrs zyrtare.
Nnparagrafi 1.3. Ekzistojn rrethana q prjashtojn ndjekjen penale, e sidomos nse
ndjekja penale sht parashkruar ose sht prjashtuar pr shkak t amnistis apo
faljes, ose m par sht gjykuar me aktgjykim t forms s prer;
670

N t kundrtn, shkelje e ligjit penal n dobi t pandehurit ekziston n ato raste kur gjykata gabimisht
gjen se ekzistojn rrethanat t cilat prjashtojn prgjegjsin penale, ndonse ato nuk ekzistojn dhe t
pandehurin gabimisht e liron nga akuza.
671
906
Rexhep Murati
Kjo shkelje nnkupton vlersimin e gabuar t rrethanave t cilat prjashtojn ndjekjen

penale. Kt shkelje Kodi e ka konceptuar n at mnyr q m par me nj dispozit
t prgjithshme ka prcaktuar se kjo shkelje ekziston nse ekzistojn rrethanat t cilat
prjashtojn ndjekjen penale, duke apostrofuar n veanti disa nga bazat e prjashtimit
t ndjekjs penale. Kjo do t thot se Kodi n kt dispozit shprehimisht ka theksuar
disa nga bazat e prjashtimit t ndjekjes duke mos prjashtuar edhe ndonj baz tjetr
t mundshme t prjashtimit t ndjekjes. Kshtu, Kodi si baza t prjashtimit t
ndjekjes penale t cilat m s shpeshti vin n shprehje, n veanti i numron:
parashkrimin e ndjekjes penale (neni 106 dhe 107 i KP), amnistin 672, faljen (neni 112 i
KP) dhe shtjen e gjykuar (res judicata). Kuptohet se ekzistimin e parashkrimit t
ndjekjes penale, gjykata e vlerson n prputhje me rrethanat e rastit konkret
mbshtetur n dispozitat (e nenit 106 dhe 107 t KP), e duke pasur parasysh se n baz
t nenit 111 t KP, instituti i parashkrimit nuk vlen te ndjekja penale pr gjenocid,
krime t lufts dhe krime kundr njerzimit, si edhe pr vepra penale t tjera pr t cilat
sipas t drejts ndrkombtare nuk mund t zbatohet parashkrimi.
Duhet theksuar se ndrmjet ksaj dispozite dhe dispozits s nenit 363 me t ciln
rregullohet marrja e aktgjykimit refuzues pr shkak t pengesave procedurale ekziston
ngjashmri prmbajtsore. Kshtu, e njjta rrethan n procedurn para gjykats
themelore merret si shkelje e dispozitave t procedurs penale, ndrkaq n procedurn
lidhur me mjetin juridik si shkelje e ligjit penal. Me fjal t tjera, me Kodin penal
parashkrimi, amnistia dhe falja konsiderohen si prezumime materialo juridike
prkatsisht si pengesa t ndjekjes penale apo t fillimit t procedurs penale. N ann
tjetr, disa shkelje t cilat po ashtu jan prezumime me karakter materialo juridik penal
si sht leja e organit publik pr fillimin e procedurs penale, krkesa e prokurorit t
shtetit, propozimi i t dmtuarit n procedurn para gjykats s shkalls s par
konsiderohen si shkelje esenciale t dispozitave t procedurs penale (neni 384,
paragrafi 1 nnparagrafi 1.5).
Se n nj rast konkret bhet fjal pr shtjen e gjykuar, kjo mund t vrtetohet vetm
n baz t aktgjykimit ose t aktvendimit t forms s prer. Gjykata e Apelit kur gjen
se ekziston kjo shkelje e Kodit penal, e ndryshon aktgjykimin e gjykats s shkalls s
par dhe merr aktgjykim me t cilin e refuzon akuzn.
Nnparagrafi 1.4:- Lidhur me veprn e gjykuar penale sht zbatuar ligji i cili nuk
mund t zbatohet;
Shkelja e Kodit penal e parashikuar n nenin 385, paragrafi 1 nnparagrafi 1.4,
nnkupton zbatimin e gabuar t ligjit penal n gjendjen faktike t vrtetuar drejt. Me
zbatim t gabuar t ligjit para se gjithash duhet kuptuar kualifikimin e gabuar t ligjit
ose do zbatim tjetr t dispozitave materiale juridike, duke prfshir edhe dispozitat e
prgjithshme t Kodit penal. Kshtu, ligji penal sht shkelur kur gjykata n vend t
veprs penale t vazhduar ka marr se ekzistojn m shum vepra penale t veanta ose
e kundrta n vend se t vlersoj se ekzistojn m shum vepra penale t veanta ka
vlersuar se ekziston vepra penale e vazhduar. Kjo shkelje e Kodit penal ka dy forma:
1) zbatimi i ligjit i cili nuk ka mund t zbatohet 2) zbatimi i ligjit i cili do t duhej
zbatuar, por zbatimi sht br n mnyr t gabuar. T dy kto shkelje kan pr pasoj
672
Shih: Ligjin pr amnistin Ligji Nr. 04/L-209, dat 11 korrik 2013
907
Rexhep Murati
kualifikimin e gabuar t veprs penale. Kjo do t thot se i akuzuari shpallet fajtor dhe
se veprimet e tij vlersohen si vepr penale, mirpo n kto raste ligji sht zbatuar n
mnyr t gabuar.
Ndrmjet shkeljeve t Ligjit penal nga neni 385, paragrafi 1 dhe shkeljeve nga
paragrafi 4, ekzistojn dallime thelbsore. Kshtu, prkitazi me shkeljen nga paragrafi
1 ligji penal nuk mund fare t zbatohet, ndrkaq prkitazi me shkeljen nga paragrafi 4,
ligji penal ka mund t zbatohet por jo ai i cili sht zbatuar por ligji tjetr.
Duhet theksuar se shkeljet neni 385, paragrafi 1 nnparagrafi 1.4 kan t bjn vetm
me rrethanat kualifikuese dhe privilegjuese t veprs penale, q do t thot se jo edhe
me elementet konstituive, sepse n kt rast fjala sht pr shkeljen e ligjit penal nga
neni 404 paragrafi 1 nnparagrafi 1.1. Pr t zbatuar ligjin m t ashpr pr shkak t
cilsive t veanta t kryersit dhe pr shkak t rrethanave t veanta n t cilat sht
kryer vepra penale, cilsit e tilla prokurori duhet ti theksoj me rastin e prshkrimin
t do vepre penale. Prndryshe, zbatimi i ligjit m t but pa i theksuar kto cilsi dhe
rrethana, paraqet shkelje t ligjit penal nga neni 403 paragrafi 1 nnparagrafi 1.4 673.
Kshtu, nuk sht fjala pr veprn penale t vjedhjes s imt por sht fjala pr vepr
penale t marrjes se sendit t huaj, kur kryersi e ka marr dhe e ka mbajtur lejen e
vozitjes s automobilit (Gjykata Supreme e Kroacis, Ap. 1866/73 dt. 28. XI. 1973.
N rastet kur sht shkel ligji penal dhe sht zbatuar ligji i cili nuk ka mund t
zbatohet, gjykata e shkalls s dyt e ndryshon aktgjykimin e atakuar sa i prket
kualifikimit juridik dhe e zbaton ligjin penal t cilin duhet zbatuar. Mirpo, nse pr
aplikimin e drejt t ligjit penal sht e domosdoshme t ndryshohet gjendja faktike, n
kt rast nuk sht fjala pr shkeljen nga neni 404, paragrafi 1 nnparagrafi 4, por
shkeljen nga neni 405.
Nnparagrafi 1.5. N marrjen e vendimit pr dnim, dnim alternativ, vrejtje
gjyqsore ose n marrjen e vendimit pr masn e trajtimit t detyrueshm pr
rehabilitim apo pr konfiskim t dobis pasurore t fituar me vepr penale, gjykata ka
tejkaluar kompetencat ligjore;
Shkelja nga neni 385, paragrafi 1 nnparagrafi 1.2. ekziston n ato raste kur gjykata
shqipton dnimin prkatsisht sanksionin tjetr penal ose masat t tjera n mnyr t
paligjshme. Me fjal t tjera, kjo shkelje ekziston kur gjykata me aktgjykim shqipton
sanksionin cili nuk ekziston fare n Kodin penal (p.sh. dnimi trupor, dnimi me pun
t detyrueshme, konfiskimi i pasuris, dnimi me vdekje etj.). Kjo shkelje ekziston
edhe n rastet kur gjykata ka shqiptuar dnimin i cili ndonse ekziston n Kodin penal,
n kt rast nuk mund t shqiptohet (p.sh. dnimi nn ose mbi minimumin e
prgjithshm ose t veant, prkatsisht maksimumin, dnimi pre 7 ditve ose 60
vjetve burg). Po ashtu, kjo shkelje ekziston edhe n rastet kur gjat matjes s dnimit
gjykata ka shkelur dispozitat t tjera t Kodit penal (p.sh. mbi zbutjen e dnimit,
shndrrimit t nj dnimi n llojin tjetr t dnimit, shqiptimit t dnimit me kusht,
marrjes s detyrueshme t dobis pasurore, shqiptimit t dnimit plotsues bashk me
dnimin kryesor etj). Prve ksaj kjo shkelje ekziston nse gjykata kryersit i cakton
kushte plotsuese ose i cakton detyrime t cilat t cilat nuk jan parapar me ligj.
Kshtu, kryersit t veprs penale pr mos ekzekutim t vendimit gjyqsor pr kthim
673
Gjykata Supreme e B e H, Ap.-68/97, Bilteni 2/97.
908
Rexhep Murati
n pun nuk mund ti imponohet detyrimi pr t kthyer n pun puntort, ngase kjo
nuk sht parapar me dispozitat e Ligjit Penal. (Gjykata Supreme e Kroacis, Ap.
15/81 dt. 12. V. 1981).
Kto shkelje kan t bjn me shkelje t dispozitave si t pjess s prgjithshme po
ashtu edhe t veanta t legjislacionit penal. Por, kt shkelje duhet gjithsesi dalluar
nga shkelja nga neni 387, si baz e katrt pr paraqitje t ankess. N dispozitn e nenit
384, paragrafi 1 nnparagrafi 1.5. bhet fjal pr sanksionin apo masn tjetr t
shqiptuar n mnyr t paligjshme, ndrkaq shkelja nga neni 387 konsiston n
shqiptimin e sanksionit ose mass tjetr n mnyr t ligjshme por q me rastin e
shqiptimit t tyre, gjykata ka gabuar gjat matjes s dnimit duke mos marr parasysh
rrethanat rnduese dhe ato lehtsuese n rastin konkret.
Nnparagrafi 1.6. Jan shkelur dispozitat mbi llogaritjen e paraburgimit dhe t dnimit
t mbajtur.
Kjo shkelje konsiston n vlersimin e gabuar t nevojs pr t llogaritur paraburgimin
ose dnimin e mbajtur n aktgjykim (neni 83 i KP). Me fjal t tjera, kjo shkelje
ekziston n ato raste kur gjykata e bn vlersimin e gabuar juridik lidhur me llogaritjen
e kohs t ciln i pandehuri e ka kaluar n paraburgim ose n mbajtje t dnimit,
prkatsisht nse kto forma t privimit nga liria duhet ose nuk duhet llogaritur n
dnimin e shqiptuar me burg, burgimin e prjetshm, dnimin pr t mitur ose dnimin
me t holla.
Duhet theksuar se me dispozitn e nenit 83 t KP, sht parashikuar se koha e kaluar n
paraburgim si edhe do periudh e heqjes nga liria me veprn penale llogariten n
dnimin e shqiptuar me burgim t prjetshm dhe dnim me gjob. Dispozitat e KP
mbi prfshirjen e ndalimit n dnimin e shqiptuar gjithashtu zbatohen edhe lidhur me
masn e arrestit shtpiak (neni 183, paragrafi 7 - fjalia e dyt). Gjykata bn shkelje t
ligjit penal nga neni 385, paragrafi 1 nnparagrafi 1.6, kur nxjerr prfundim juridik t
gabuar se nuk duhet br llogaritjen e kohs s kaluar n paraburgim ose n mbajtje t
dnimit n dnimin e shqiptuar, ndonse jan plotsuar kushtet pr llogaritjen e ktyre
formave t privimit t liris n dnimin e shqiptuar. Kur Gjykata e Apelit, duke
vendosur lidhur me ankes gjen se ekziston kjo shkelje, ajo n seanc t kolegjit e
ndryshon aktgjykimin e gjykats s shkalls s par duke br llogaritjen prkatse.
Konsiderohet se nuk ekziston shkelje nga nnparagrafi 1.6. i ktij neni kur gjykata fare
nuk i ka vrtetuar rrethanat q kan t bjn me zbatimin e dispozitave mbi llogaritjen
e paraburgimit, kohs s privimit t liris ose dnimit, ngase n kt rast nuk sht fjala
pr vlersim t gabuar juridik, por pr lshim t gjykats i cili nuk konsiderohet shkelje
e ligjit penal. Prandaj, n raste t tilla kolegji i Gjykats s Apelit, nuk mund q n
dnimin e shqiptuar t llogaris kohn e kaluar n paraburgim por mundet q n
arsyetim t aktgjykimit t gjykats s shkalls s dyt t caktoj q llogaritjen e kohs
s paraburgimit ta bj kryetari i trupit gjykues me aktvendim t veant n kuptim t
nenit 489 t KPP. Prve ksaj, nuk ekziston shkelje nga nnparagrafi 1.6 paragrafi 1 t
ktij neni edhe n rastet kur n vendimin lidhur me llogaritjen e paraburgimit n
dnimin e shqiptuar gabimisht llogaritet p.sh. koha e kaluar n paraburgim. Kjo pr
arsye se kjo shkelje paraqet vrtetim t gabuar t gjendjes faktike. Gjykata e Apelit n
kt rast sipas ankess e anulon vendimin mbi llogaritjen e paraburgimit n dnimin e
909
Rexhep Murati
shqiptuar dhe cakton q kryetari i trupit gjykues t bj llogaritjen e paraburgimit me

aktvendim t veant n kuptim t dispozits s nenit 489, paragrafi 1.
Neni 386 [Vrtetimi i gabueshm ose jo i plot i gjendjes faktike]
1.
2.
3.
Aktgjykimi mund t kundrshtohet pr shkak t vrtetimit t gabueshm

ose jo t plot t gjendjes faktike.
Vrtetimi i gabuar i gjendjes faktike ekziston kur gjykata ka vrtetuar
gabimisht ndonj fakt t rndsishm apo kur prmbajtja e dokumentit,
procesverbalit mbi provat e shqyrtuara ose t incizimit teknik vn n
pikpyetje saktsin ose bazueshmrin e vrtetimit t fakteve t
rndsishme.
Vrtetimi jo i plot i gjendjes faktike ekziston kur gjykata nuk ka vrtetuar
ndonj fakt t rndsishm..
Paragrafi 1.
Shkelja nga neni 386, bn pjes n grupin e gabimeve faktike prkatsisht t metat
faktike t aktgjykimit t cilat kan t bjn me vrtetimin e gjendjes faktike, pr dallim
nga gabimet juridike q kan t bjn me t metat lidhur me zbatimin e dispozitave t
procedurs penale ose dispozitave t ligjit penal (neni 484 dhe 485).
Angazhimi i gjykats n vrtetimin e gjendjes faktike paraqet nj veprimtari tejet t
rnd dhe t ndrlikuar. Pr kt arsye, gjykata gjat shqyrtimit gjyqsor pjesn m t
madhe t kohs ia kushton vrtetimit t drejt dhe t plot t gjendjes faktike. N
gjendjen faktike t vrtetuar drejt dhe n mnyr t plot mund t zbatohet drejt ligji
material, ndonse nuk prjashtohet mundsia q n gjendjen faktike t vrtetuar drejt
t zbatohet ligji n mnyr t gabuar. Prkundr prpjekjeve t gjykats pr t vrtetuar
drejt dhe n mnyr t plot gjendjen faktike, megjithat kjo n disa raste pr arsye t
ndryshme nuk sht e mundshme. T metat n vrtetimin e gjendjes faktike
manifestohen n dy forma themelore: a) gjendje e vrtetuar n mnyr t gabuar dhe b)
gjendje e vrtetuar n mnyr jo t plot. Se kur ekziston njra nga kto t meta
themelore mund t dihet nga dispozitat e ligjit procedural dhe material q sht zbatuar
ose q sht dasht t zbatohen, n rastin konkret. Me fjal t tjera, nga ligji procedural
ose material shihet se cilat fakte vendimtare duhet vrtetuar lidhur me shtjen q sht
objekt i gjykimit. Vrtetimi i ktyre fakteve prbn vrtetimin e gjendjes faktike, n t
ciln zbatohet ligji material ose formal. Faktet vendimtare vrtetohen n mnyr t
drejtprdrejt (direkt) dhe t trthort (indirekte). Kshtu, faktet vendimtare vrtetohen
n mnyr t drejtprdrejt (direkt), me an t provave dhe nprmjet vrojtimit t
drejtprdrejt t gjykats si form tjetr vrtetimit t drejtprdrejt. Ndrkaq, vrtetimi
i fakteve vendimtare n mnyr t trthort (indirekte) bhet nga faktet t tjera (faktet indice, prkatsisht faktet kontrolluese). Faktet -indice mundsojn q me an t
konkludimit logjik t vrtetohet fakti vendimtar. Faktet - indice jan prova me t cilat
vrtetohen faktet vendimtare por njhersh jan edhe fakte t cilat mund t vrtetohen:
1. prova 2. indice t tjera. Duhet theksuar se indicet n shumicn e rasteve paraqitn n
numr m t madh. N procedurn penale prve vrtetimit t fakteve vendimtare,
fakteve-indice vrtetohen edhe faktet ndihmse. Konsiderohet se faktet ndihmse pr
910
Rexhep Murati
shkak t funksionit t tyre ndryshe quhen edhe fakte kontrolluese dhe shrbejn: 1) pr
zbulimin e provave ose indiceve 2) pr vlersimin e besueshmris s provave ose
indiceve 3) pr vlersimin e rregullsis s gjendjes faktike 4) pr qllime t tjera 674.
Ka mendime se gjendjen faktike prve gjykats e vrtetojn subjektet tjera n
procedurn penale. Megjithat, me gjendje faktike t vrtetuar, duhet kuptuar trsin e
fakteve vendimtare t vrtetuar nga ana e gjykats. Dhe, vetm ato fakte vendimtare t
cilat jan vrtetuar me aktgjykim mund t konsiderohen se ekzistojn, por jo edhe ato
t cilat ekzistojn jasht aktgjykimit. Ndonse, faktet vendimtare rezultojn nga provat
e shqyrtuara, gjithmon dhe pa prjashtim duhet t nxirret prfundimi lidhur me
ekzistimin e tyre sepse n t kundrtn, do t konsiderohet se gjendja faktike nuk sht
vrtetuar (Gjykata Supreme e B e H, A.p.-259/97, Bilten 2/97) 675.
Pr dallim nga procedurat penale t Evrops kontinentale, ku bn pjes edhe procedura
e jon penale, n procedurn anglo-amerikane nuk shtrohet shtja e vrtetimit t
gabuar dhe jo t plot gjendjes faktike. Kjo para se gjithash pr shkak se n procedurn
penale anglo-amerikane gjykimi i shtjes penale ndahet ndrmjet juris dhe gjyqtarit.
Kshtu, gjyqtari vendos pr shtjet juridike ndrkaq juria pr shtjet faktike. Pas
prfundimit t shqyrtimit gjyqsor juria merr vendimin mbi fajsin e t pandehurit
(verdiktin). N procedurn penale anglo-amerikane, kundr vendimit t fajsis ose
pafajsis mund t paraqitet ankesa me t ciln mund t krkohet kontrollimi i
vendimit gjyqsor sa prket zgjidhjes s shtjeve juridike por jo atyre faktike. Detyr
e gjyqtarit sht q pasi juria t ket marr vendimin e pafajsis dhe pasi t kt
konstatuar n procesverbal se sht marr vendim i pafajsis, duhet ta liroj t
akuzuarin. N kt rast procedura prfundon pa kurrfar aktgjykimi t veant. N
mnyr t ngjashme vepron edhe gjyqtari kur juria merr vendim t fajsis, ashtu q
gjyqtari kt vetm e konstaton n procesverbal por nuk e arsyeton n aktgjykim ngase
nuk e din epilogun e votimit t juris 676.
Paragrafi 2.
Vrtetimi i gabuar si baz e paraqitjes s ankess ekziston n ato raste kur gjykata gjat
procedurs s provave i merr n shqyrtim t gjitha faktet vendimtare dhe i nxjerr t
gjitha provat q i ka n dispozicion pr vrtetimin e ktyre fakteve, por m pas e
vlerson gabimisht domethnien e provave t shqyrtuar duke nxjerr prfundime t
gabuara lidhur me ekzistimin ose mos ekzistimin e fakteve. Gjykata nj prov e
vlerson gabimisht kur p.sh. konsideron se deklarimi i dshmitarit sht i besueshm
dhe n te e mbshtet aktgjykimin, ndrkaq po ta vlersonte drejt deklarimin ajo do t
duhej t vinte n prfundim se deklarimi i tij sht i gabuar dhe i rrejshm dhe e
kundrta 677. Me fjal t tjera, vrtetimi i gabuar i gjendjes faktike prmban n vete
kundrshtimin e rregullsis s ekzistimit t prfundimeve mbi ekzistimin prkatsisht
mos ekzistimin e fakteve. Kshtu, gjendja faktike e vrtetuar n mnyr t gabuar ka n
ato raste kur ndonj fakt vendimtar nuk sht vrtetuar saktsisht. Vlersimin nse
gjendja faktike sht vrtetuar n mnyr t gabuar mund ta jap vetm kolegji i
674

676
Ibid.
677
Gruba, op. cit., 453.
675
911
Rexhep Murati
gjykats s shkalls s dyt me kusht q shqyrtimi i gjendjes faktike t jet krkuar me

ankes. Me rastin e vlersimit nse gjendja faktike sht vrtetuar n mnyr t gabuar,
gjykata e shkalls s dyt zbaton kriterin subjektiv ashtu q n baz t kundrshtimeve
t paraqitura n ankes vlerson nse nj fakt vendimtar i prgjigjet rezultateve t
provave t shqyrtuara. Po ashtu, me kt rast vlerson nse ndonj fakt vendimtar do t
vrtetohej m ndryshe po t nxirreshin edhe prova t tjera ose po t vrtetoheshin edhe
fakte t tjera. Kur gjykata e shkalls s dyt shqyrton bazueshmrin e kundrshtimeve
ankimore lidhur me pohimin nse ndonj fakt-indice ose ndonj fakt ndihmskontrollues sht vrtetuar n mnyr t gabuar, paraprakisht duhet t vrtetoj nse
kto fakte vrtet jan vrtetuar n mnyr t gabuar. Nse gjykata vrteton se faktetindice ose fakte ndihmsekontrolluese jan vrtetuar n mnyr t gabuar, ather
duhet t vlersoj nse vlersimi i gabuar i ktyre fakteve ka pas pr pasoj nxjerrjen e
prfundimit t gabuar lidhur me ekzistimin e faktit vendimtar. Mirpo, n rastet kur
ndonj indice-fakt ose fakt ndihms-kontrollues sht vrtetuar n mnyr t gabuar,
por kjo nuk e vn n pyetje vrtetimin e faktit vendimtar ngase ekzistimi faktit
vendimtar p.sh. sht vrtetuar me m shum indice-fakte ose fakte ndihmsekontrolluese, n kt rast gjykata e shkalls s dyt nuk mund t prish aktgjykimin e
atakuar me ankes. Nse, Gjykata e Apelit, n t kundrtn do e anulonte aktgjykimin
ajo n kt rast jo vetm q do t zbatonte kriterin objektiv, sipas t cilit mjafton q n
fakt-indice ose fakti ndihms-kontrollues t vrtetohet n mnyr t gabuar por
njkohsisht nuk do t vepronte n prputhje me dispozitn e nenit 386 paragrafi 2,
sipas s cils aktgjykimi mund t atakohet pr shkak t vrtetimit t gabuar t gjendjes
faktike vetm kur ndonj fakt vendimtar sht vrtetuar gabimisht.
Gjykata e mjetit juridik duke vlersuar vrtetimin e gabuar t gjendjes faktike nuk
vendos prfundimisht nse gjendja faktike sht vrtetuar n mnyr t gabuar, ngase
ky vendim mund t merret vetm n shqyrtimin gjyqsor n t cilin sht vrtetuar
gjendja faktike. N t vrtet, gjykata e cila vendos lidhur me mjetin juridik, mund t
vendos vetm se ekziston dyshim n rregullsin e vrtetimit t gjendjes faktike, prandaj
pr tu evituar ky dyshim duhet serish t rivrtetohet gjendja faktike. Format m t
shpeshta t dyshimit n rregullsin e vrtetimit t gjendjes faktike ekzistojn kur
gjykata: 1) nuk ka vlersuar drejt rezultatin e provave t nxjerra 2) nuk ka vlersuar
drejt autenticitetin e provs, 3) nuk ka vlersuar fare provn ose nj pjes t provave
4) nuk ka nxjerr prfundimet logjike lidhur me ekzistimin ose mos ekzistimin e faktit
vendimtar nga faktet-indice 5) nuk ka marr parasysh t gjitha indicet dhe faktet
ndihmse-kontrolluese 6) nuk ka nxjerr ndonj prov t vrtetuar ndonj fakt-indice
ose fakt-ndihms ose kontrollues. Mirpo, kur me ankes atakohet aktgjykimi vetm
pr shkak t rregullsis s vrtetimit t nj fakti vendimtar, gjykata e mjetit juridik ka
t drejt t dal jasht suazave t ankess duke e shqyrtuar trsin e fakteve t
prmbajtura n at pjes t aktgjykimit n t ciln gjendet edhe fakti vendimtar q
sht objekt i ankimimit 678.
Nga teksti ligjor me t cilin prcaktohet vrtetimi i gabuar i gjendjes faktike si baz pr
ankes, (neni 386 paragrafi 2) rezulton se vrtetimi i gabuar sht nj form e
vrtetimit jo t drejt t gjendjes faktike dhe dyshimi n rregullsin dhe besueshmrin e
vrtetimit t faktit vendimtar, form tjetr e ksaj pa drejtsie. N t vrtet, ktu bhet
fjal pr t njjtn situat procedurale, prkatsisht dyshimin n drejtshmrin e
678
Pavii 2, fq. 464.
912
Rexhep Murati
vrtetimit t gjendjes faktike. Si form tjetr e atakimit t aktgjykimit me ankes sht

vrtetimi jo i plot i gjendjes faktike. Kjo baz e ankess ekziston n rastet kur gjykata
nuk ka vrtetuar ndonj fakt t rndsishm (neni 404 paragrafi 3). Vrtetimi jo i plot
i gjendjes faktike ekziston n rastet kur nuk sht vrtetuar ndonj fakt vendimtar q ka
t bj me veprn penale, fajsin, ose sanksionin juridiko penal ose kur nuk vrtetohet
ndonj fakt me karakter procedural penal 679. Kshtu, n literatur si fakte negative me
karakter procedural theksohen ato fakte p.sh. nga t cilat varet vendimi i gjykats pr
caktimin e kompetencs (vendi i kryerjes s veprs penale, vendbanimi ose
vendqndrimi i t pandehurit, vendimi mbi paraburgimin nse ekziston rreziku nga ikja
ose i ndikimit n dshmitar, vendimi mbi prjashtmin e gjyqtarit nse sht i dmtuar
me vepr penale, ose sht i afrm me gjyqtarin i cili ka zhvilluar hetimet, vendimi mbi
ankesn (se sht paraqitur pas skadimit t afatit etj). N kt kontekst, mos vrtetimin
e faktit vendimtar duhet dalluar nga vrtetimi negativ prkatsisht vrtetimi i
mosekzistimit t faktit vendimtar. N rastet e fakteve negative, duhet vrtetuar se nj
dukuri, nj ngjarje nj veprim nuk ka ekzistuar (p.sh. n literatur theksohet rasti kur
prindrit nuk e ushqejn foshnjn dymuajshe dhe pr kt arsye foshnja vdes). Faktet
negative provohen m vshtir se faktet pozitive.
Konsiderohet se te vrtetimi jo i plot i gjendjes faktike sht pasoj e qasjes s gabuar
juridike t gjykats. Kshtu, vrtetimi jo i plot i gjendjes faktike ekziston kur gjykata
nuk e interpreton drejt kuptimin dhe prmbajtjen e dispozits ligjore, ashtu q sipas
rregullit, dispozitn e interpreton ngusht dhe shum rrall n mnyr t gjer,
prkatsisht i interpreton faktet n suaza t gabuara, t cilat sipas zbatimit t drejt t
ligjit nuk jan fakte vendimtare. Form tjetr tipike e vrtetimit jo t plot t gjendjes
faktike vjen n shprehje kur gjykata nuk ka vrtetuar qart se cilin ligj duhet zbatuar
dhe pr shkak t ktij lshimi nuk ka vrtetuar faktet vendimtare. Me fjal t tjera,
vrtetimi jo i plot i gjendjes faktike ekziston n ato raste kur gjykata disa fakte fare
nuk i vrteton, ndonse ka qen e detyruar ose ka mund ti vrtetoj ose i ka vrtetuar
por n aktgjykim nuk i ka marr parasysh, ose provat lidhur me faktet prkatse nuk i
ka nxjerr n trsi ndonse ka ditur pr to (p.sh. ka refuzuar marrjen e ndonj prove).
Mirpo, vrtetimi jo i plot i gjendjes faktike nuk mund ti prshkruhet gjithmon
gabimeve t gjykats. Kjo ndodh edhe n ato raste kur gjykata gjat procedurs
provuese pr disa fakte vendimtare dhe pr disa prova nuk ka ditur dhe as nuk ka
mundur ta dij. Gjendja faktike jo e plot n t tilla raste argumentohet me paraqitjen e
fakteve dhe provave t reja (beneficium novorum 680).
Lidhur me t drejtn e paraqitjes s provave n procedurn lidhur me mjetet juridike
ekzistojn mendime t ndryshme. Kshtu, sipas nj mendimi, palve nuk duhet lejuar
t drejtn n paraqitjen e fakteve dhe provave t reja (beneficium novorum). Arsyetimi
pr kt qndron para se gjithash n faktin se te vrtetimi jo i plot i gjendjes faktike
vjen shpesh jo pr shkak t lshimeve t gjykats por pr shkak t lshimeve t palve,
t cilat, nuk i paraqesin provat me koh para gjykats s shkalls s par, por
taktizojn, ashtu q si p.sh. mbrojtja nj pjes t provave e ruan pr ta paraqitur si
befasi para gjykats s mjetit juridik. Me kt veprim mbrojtja prpiqet ta prish
aktgjykimin dhe ta kthej shtjen n rigjykim duke zvarritur kshtu procedurn
penale. Megjithat, ekzistojn nj mori argumentesh pr t lejuar palve t drejtn n
679
680
Ibid., fq. 465.

913
Rexhep Murati
ankes pr t paraqitur prova dhe fakte t reja (beneficium novorum). Kshtu, pr ta

konstatuar se gjendja faktike ka qen jo e plot, sht e mundshme edhe pa paraqitjen e
fakteve dhe provave t reja. N munges t fakteve dhe provave t reja nuk do t
konstatohej e vrteta me ka do t cenohej si interesi i prgjithshm ashtu edhe interesi
individual. Mosparaqitja e fakteve dhe provave para gjykats s shkalls s par, nuk
mund ti prshkruhet gjithmon spekulimeve t palve, pr m tepr vrtetimi jo i plot
sht para se gjithash rezultat i rrethanave prkatse q nuk mund ti prshkruhet as
lshimeve t gjykats e as t palve. N shum raste, konsiderohet se vrtetimi jo i
plot sht rezultat i mos dijes s palve prkitazi me faktet vendimtare t cilat i
vrteton gjykata 681.
KPP me t drejt ka pranuar institutin beneficium novorum, ashtu, q palt kan t
drejt t paraqesin provat t reja n ankes kundr aktgjykimit t shkalls s par por
edhe pas forms s prer t aktgjykimit prkatsisht n procedurn e rishikimit t
procedurs penale. Kshtu, sipas nenin 382 paragrafi 3, palt n ankes mund t
paraqesin fakte dhe prova t reja nse prmbushen kto kushte: 1) kur ankuesi bazohet
n fakte, ai detyrohet t paraqes prova me t cilat kto fakte mund t provohen 2) kur
ankuesi u referohet provave t reja, detyrohet t paraqes faktet q ai synon ti vrtetoj
3) ankuesi detyrohet t arsyetoj prse faktet dhe provat prkatse nuk i ka paraqitur
m par. Si mund t shihet pr mos prmbushje t kushtit t fundit me Kod nuk
parashikohet kurrfar sanksioni procedural. Me fjal t tjera, kur ankesa nuk prmban
arsyetimin e pals se prse faktet dhe provat nuk i ka paraqitur m par ose n rastet
kur arsyetimi sht i papranueshm, gjykata nuk mund ta refuzoj ankesn.
Duhet theksuar se gjykata e shkalls s dyt asnjher nuk e shqyrton gjendjen faktike
sipas detyrs zyrtare por vetm nse ankuesi e atakon aktgjykimin nga kjo baz dhe n
kufijt e prcaktuar nga ankuesi. Mirpo, kur aktgjykimi i gjykats s shkalls s par
atakohet pr shkak t vrtetimit t gabuar ose jo t plot t gjendjes faktike, gjykata e
shkalls s dyt ka mundsi q n kuadr t atakimit me ankes, t urdhroj
shqyrtimin e fakteve n t cilat nuk tregon ankuesi si edhe t urdhroj t nxirren provat
n t cilat nuk tregon ankuesi me kusht q t mos shkelet ndalesa reformatio in pius e
prcaktuar n dispozitn e nenit 395.
N rastet kur Gjykata e Apelit gjen se ankesa sht e bazuar, sipas rregullit e anulon
vendimin e gjykats s shkalls s par dhe shtjen ia kthen gjykats themelore n
rigjykim. Por, prjashtimisht Gjykata e Apelit n rastet e prcaktuara me Kod mund t
ndryshoj gjendjen faktike t vrtetuar nga gjykata themelore (neni 392 parag. 1). N
kt rast Gjykata e Apelit gjendjen faktike mund ta ndryshoj n shqyrtim gjyqsor
sipas rregullave pr zhvillimin e shqyrtimit gjyqsor para gjykats s shkalls s par.
Prve ksaj, Gjykata e Apelit mund t vrtetoj gjendje faktike tjetr edhe n seancn
e kolegjit pa mbajtur shqyrtim nse nuk nevoj pr t marr prova t reja apo pr t
prseritur shqyrtimin e provave (nenit 403.parag.1.2.) N mnyr ngjashme edhe sipas
nenit 424 parag.4 t KPP t mparshm, n seancn e kolegjit t shkalls s dyt mund
t ndryshohej gjendja faktike.
681
Ibid.
914
Rexhep Murati
Neni 387 [Ankesa kundr aktgjykimit lidhur me vendimin mbi sanksionin penal
dhe vendimeve t tjera]
1.
2.
3.
4.
5.
Ndaj aktgjykimit mund t ushtrohet ankes lidhur me vendimin mbi

shqiptimin e dnimit ose vrejtjes gjyqsore kur gjykata, duke pasur parasysh t gjitha rrethanat prkatse, prkundr mostejkalimit t kompetencave
ligjore nuk e ka caktuar drejt dnimin ose vrejtjen gjyqsore.
Ndaj aktgjykimit gjithashtu mund t ushtrohet ankes kur gjykata ka
zbatuar ose nuk ka zbatuar dispozitat pr zbutjen ose lirimin nga dnimi
apo t vrejtjes gjyqsore.
Vendimi pr masn e trajtimit t detyrueshm rehabilitues t personave t
varur nga droga ose alkooli ose pr konfiskimin e dobis pasurore t fituar
me vepr penale mund t kundrshtohet kur gjykata, prkundr faktit se
nuk ka br shkelje t nenit 385, nn-paragrafi 1.5. i ktij Kodi, ka marr
vendim jo t drejt ose nuk e ka shqiptuar masn e trajtimit t detyrueshm
me rehabilitim pr personat e varur nga droga ose alkooli ose masn pr
konfiskimin e dobis pasurore t fituar me vepr penale, prkundr ekzistimit t bazs ligjore pr kt.
Ndaj vendimit mbi shpenzimet e procedurs penale mund t ushtrohet
ankes kur gjykata pr shpenzimet e tilla ka vendosur n mnyr jo t
drejt ose n kundrshtim me dispozitat e ktij Kodi.
Ndaj vendimit mbi krkesn pasurore juridike ose vendimit mbi publikimin
e aktgjykimit mund t ushtrohet ankes kur gjykata pr shtjet e tilla ka
marr vendim n kundrshtim me dispozitat ligjore.
Baza e katrt e ankess kundr aktgjykimit t gjykats s shkalls s par sht

parashikuar me dispozitat e nenit 387 paragrafi 1-4 lidhur me dispozitat e nenit 383,
paragrafi 4. Kjo baz e ankess sht mikste- e przier ashtu q ankesa mund t
paraqitet pr shkaqe faktike dhe juridike. Kshtu, disa vendime nga dispozitivi i
aktgjykimit nga kjo baz mund t atakohen vetm kur jan t gabuara dhe n rastet
tjera edhe kur jan t paligjshme. Duhet theksuar shprehjet e prdorura n dispozitat e
ktij neni si jan: prkundr ekzistimit t bazs ligjore ose n kundrshtim me
dispozitat e ktij Kodiduhet kuptuar si vendime t paligjshme, t marra jo vetm n
kundrshtim me dispozitat e ligjeve penale dhe t procedurs penale por edhe n
kundrshtim me dispozitat e t drejts pasurore. N grupin e par bjn pjes vendimet
lidhur me dnimin, dnimin alternativ (ndonse dnimi me kusht shprehimisht nuk
theksohet n nenin 387 paragrafi 1) dhe vrejtjen gjyqsore, vendimin pr masn e
trajtimit t detyrueshm rehabilitues t personave t varur nga droga ose alkooli dhe
konfiskimin e dobis pasurore (neni 387, parag. 1 dhe 2). N grupin e dyt bjn pjes
vendimet lidhur me shpenzimet e procedurs penale, krkesn pasurore juridike dhe
vendimet mbi shpalljen e aktgjykimit nprmjet shtypit, radios ose televizionit. N t
vrtet, kto vendime mund t atakohen duke pasur parasysh rastin konkret, jo vetm si
t padrejta, por edhe t paligjshme. Kjo pr arsye se gabimet e ksaj natyre nuk mund
t subsumohen n shkelje t ligjit penal, ngase Kodi nuk i numron si shkelje t ligjit
penal duke pasur parasysh faktin se kto vendime nuk kan karakter juridiko penal.
Ndrkaq, sa i prket, vendimin mbi publikimin e aktgjykimit, q sipas nenit 70 t KP
915
Rexhep Murati
paraqet njrin nga dnimet plotsuese, q si i till nuk e ka vendin n kt grup t

arsyeve t ankess. Pr m tepr, n mnyr t veant nuk duhet t theksohet as n
raste t tjera ngase sht e prfshir me nocionin e dnimeve nga paragrafi 1 i ktij
neni.
Duhet theksuar se ankesa nga kjo baz nuk e v n pyetje gjendjen e vrtetuar faktike
ose t drejtn e zbatuar, por vetm vlersimin t cilin n rastin konkret e ka dhn
gjykata n kuadr t autorizimeve t veta. Sipas ankess s paraqitur nga kjo baz e
ankess, gjykata e shkalls s dyt mund ta ndryshoj aktgjykimin e gjykats s
shkalls s dyt.
Paragraft 1 dhe 2.
Sipas dispozits s nenit 387, paragrafi 1 kjo shkelje ekziston n rastet kur gjykata
dnimin e prfshir edhe dnimin me kusht (ndonse dnimi me kusht nuk theksohet
shprehimisht n nenin 387, paragrafi 1) ose vrejtjen gjyqsore i ka caktuar duke mos
tejkaluar kompetencat ligjore nga neni 385, paragrafi 5, por megjithat nuk i ka caktuar
drejt duke pasur parasysh rrethanat q ndikojn n lartsin e dnimit (q dnimi t
jet m i lart ose m i ult) ose vrejtjen gjyqsore ose pr shkak se gjykata ka zbatuar
ose nuk ka zbatuar dispozitat pr zbutjen ose heqjen e dnimit apo vrejtjes gjyqsore
prkundr ekzistimit t bazs ligjore pr t marr kto vendime. Pr kt arsye, sipas
ksaj baze kto vendime t gjykats mund t atakohen vetm nse nuk jan t drejta
prkatsisht kur vendimi sht shqiptuar n kuadr t ligjit por nuk i prgjigjet
rrethanave t rastit.
Kt baz t ankess duhet dalluar nga baza e ankess e prcaktuar n nenin 385,
paragrafi 5, duke pasur parasysh se sipas nenit 387, paragrafi 1, sanksionet prkatse
jan shqiptuar n prputhje me ligjin, por duke mos i marr parasysh rrethanat e rastit
konkret. Ndrkaq, baza e ankess sipas nenit 385, paragrafi 5, nnkupton rastet kur me
vendimin lidhur me dnimin, dnimin alternativ (ndonse dnimi me kusht nuk
theksohet shprehimisht n nenin 387, paragrafi 1) ose vrejtjen gjyqsore sht
tejkaluar autorizimi ligjor. Me fjal t tjera, ankesa nga kjo baz mund t paraqitet nse
gjykata ka shqiptuar sanksionin penal (dnimin, dhe vrejtjen gjyqsore), n prputhje
me ligjin po duke mos ia prshtatur rastit konkret. Kshtu, ankes nga kjo baz mund t
paraqitet kur gjykata me rastin e shqiptimit t dnimit ose dnimit alternativ nuk e mat
drejt dnimin duke pasur parasysh rrethanat rnduese ose lehtsuese, t cilat ndikojn
q dnimi t jet m i lart ose m i ult. Po ashtu, ankes nga kjo baz mund t
paraqitet edhe n rastet kur gjykata ka zbatuar ose nuk ka zbatuar dispozitat pr zbutjen
(neni 76 i KP) ose lirimin nga dnimi (nen 77 i KP) apo vrejtjes gjyqsore (neni 85
dhe 86 i KP) prkundr ekzistimit t bazs ligjore pr t marr kto vendime.
Kshtu, ankuesi parashtron ankes sipas ksaj baze kundr aktgjykimit pr vepr
penale t vjedhjes s rnd, pr t ciln parashikohet dnimi me burgim prej 3 muajve
deri n 7 vjet (neni 327, paragrafi 1 nnparagrafi 1.1 i KP), ngase gjykata ka shqiptuar
dnim prej gjasht muajve ndonse ka gjetur nj mori t rrethanave rnduese dhe asnj
rrethan lehtsuese. N kt rast gjykata, vrtet, ka shqiptuar dnim n prputhje me
ligjin por me rastin e shqiptimit t dnimit nuk ka marr parasysh rrethanat rnduese q
do t ndikonim n ashprsim t dnimit.
916
Rexhep Murati
Dispozitn e neni 387 paragrafi 1, ku theksohet se gjykata nuk ka zbatuar dispozitat

lidhur me shqiptimin e vrejtjes gjyqsore ndonse kan ekzistuar kushtet pr t marr
nj vendim t till, nuk duhet kuptuar ashtu q gjykata sht e detyruar q t shqiptoj
vrejtjen gjyqsore kur plotsohen kushtet ligjore ose kur nuk ka pengesa ligjore.
Ankuesi n ankes mund t theksoj jo vetm se kan ekzistuar kushtet ligjore pr
shqiptim t vrejtjes gjyqsore por njkohsisht se kan ekzistuar edhe rrethanat
prkatse q n rastin konkret t shqiptohet vrejtja gjyqsore. Prndryshe, kur gjykata
shqipton vrejtjen gjyqsore edhe n rastet kur nuk kan ekzistuar kushtet ligjore ose
kur ka refuzuar ta shqiptoj vrejtjen gjyqsore edhe kur kan ekzistuar kushtet formale
pr shqiptimin e saj, ekziston shkelja nga neni 385, paragrafi 5.
Duhet theksuar se matja e dnimit paraqet nj veprimtari tejet t ndrlikuar t gjykats
e cila prbhet nga: 1) vrtetimi i fakteve- bazave pr vendimin mbi dnimin, 2)
subsumimi i fakteve-bazave pr vendim mbi dnimin nn dispozitn ligjore, dhe 3)
vlersimin, nse do t merret vendim ashtu si parashikohet me dispozitat ligjore. N
kt kontekst, faktet t cilat n aspektin procedural jan baz pr vendimin mbi
dnimin, jan parapar n nenin 73 t KP. Me fjal t tjera, kto fakte jan rrethan
rnduese dhe lehtsuese. Kto fakte pr kah rndsia jan fakte vendimtare, t cilat
duhet t provohen sikurse edhe faktet tjera vendimtare. N rastet kur ekziston
parregullsi n vrtetimin e ktyre fakteve, kt t met duhet evituar me ankes pr
shkak t vrtetimit t gabuar ose jo t plot t gjendjes faktike, q pr pasoj ka
anulimin e aktgjykimit t atakuar. Ndrkaq, gabimet q kan t bjn me subsumimin e
fakteve baz pr vendim mbi dnimin, nn dispozitn ligjore t theksuara nn pikn 2.
prbn shkelje t ligjit penal nga neni 385, paragrafi 1 nnparagrafi 1.5. Prandaj, asnj
nga t metat e theksuara nn pikn 1 dhe 2 nuk prbn bazn pr ankes nga neni 387
paragrafi 1. Por, si baz e ankess nga neni 387 paragrafi 1 jan gabimet e theksuara
nn 3. vlersimi i fakteve- bazave pr dnim n kuptim t nenit 73 t KP- rrethanave
lehtsuese - rnduese.
Analiza e bazave t ankess nga neni 387 paragrafi 1 tregon se kjo parregullsi ka dy
forma: 1) matja jo e drejt e dnimit n kuptim t ngusht dhe 2) gabimet gjat zbatimit
t dispozitave pr zbutje t dnimit, lirimit nga dnimi, vrejtjes gjyqsore ose dnimit
me kusht (ndonse dnimi me kusht nuk theksohet shprehimisht n nenin 387 paragrafi
1).
Paragrafi 3.
Sipas nenin 387 paragrafi 2, si objekt i atakimit me ankess mund t jen: 1) vendimi
pr masn e trajtimit t detyrueshm rehabilitues t personave t varur nga droga ose
alkooli ose 2) vendimi pr konfiskimin e dobis pasurore t fituar me vepr penale.
Masa pr trajtim t detyrueshm rehabilitues t personave t varur nga droga
parashikohet me dispozitn e nenit 91 t KP ndrkaq, masa e dobis pasurore t fituar
me vepr penale me dispozitn e nenit 96 dhe 97 t KK. Vendimi i cili mund t
atakohet nga kjo baz e ankess mund t jet vetm vendimi i pa drejt por jo edhe
vendimi i paligjshm. Vendimet e paligjshme jan baz e atakimit t aktgjykimit pr
shkak t shkeljeve t ligjit penal nga neni 385, paragrafi 1 nnparagrafi 1.5. Sipas ksaj
dispozite vendimet n fjal mund t atakohen nse jan t pa drejta sa i prket
vrtetimit t gjendjes faktike dhe rrethanave t rastit konkret por jo edhe nse ekziston
917
Rexhep Murati
shkelja e ligjit penal nga neni 385, paragrafi 5. Marrja e dobis pasurore sht e
detyrueshme sipas nenit 96 dhe 97 t KP. Ndrkaq, lidhur me vendimin pr
konfiskimin e dobis pasurore duhet t vrtetohen faktet q prbjn realizimin e
dobis pasurore me vepr penale. Me fjal t tjera, sipas ksaj baze t ankess
aktgjykimi i gjykats s shkalls s par mund t atakohet si n rastet kur masat n fal
jan shqiptuar n mnyr t padrejt n kuptimin e prshkruar m sipr ashtu edhe n
rastet kur nuk jan shqiptuar fare, ndonse kan ekzistuar kushtet ligjore pr shqiptimin
e tyre.
Paragrafi 4.
Sipas nenit 387, paragrafi 3, si objekt i atakimit me ankes mund t jet vendimi mbi
shpenzimet e procedurs penale. Pr dallim nga dispozitat e paragrafit 1 dhe 2 t ktij
neni ku objekt i ankess mund t jet vetm vendimi i padrejt, sipas paragrafit 3 t
ktij neni, objekt i ankess mund t jet jo vetm kur vendimi mbi shpenzimet e
procedurs penale sht i padrejt por edhe kur vendimi i till sht i paligjshm.
Vendimi mbi shpenzimet e procedurs penale mund t atakohet si n rastet kur sht
vrtetuar n mnyr t gabuar ose jo t plot gjendja faktike sa i prket fakteve nga t
cilat varet vendimi pr shpenzimet e procedurs penale ashtu edhe n rastet kur jan
shkelur dispozitat e procedurs penale lidhur me shpenzimet e procedurs penale (neni
458-466). Ndrkaq, t metat lidhur me shpenzimet e procedurs penale jasht ktyre
rasteve nuk prbjn bazn e ankess nga neni 387, paragrafi 3.
Sipas paragrafit 3 t ktij neni lejohet atakimi i vendimit mbi shpenzimet e procedurs
penale edhe kur vendimi i till sht marr n kundrshtim me dispozitat e KPP. Kjo
pr arsye se kto shkelje nuk mund t subsumohen n shkelje t dispozitave t ligjit
penal, ngase materia q po shqyrtohet nuk sht e karakterit penal. Prandaj, sikur me
kt dispozit t mos lejohej e drejta n ankes kundr vendimit mbi shpenzimet e
procedurs penale, ankuesi praktikisht do t privohej nga e drejta pr ta atakuar
vendimin mbi shpenzimet e procedurs penale si t paligjshm.
Paragrafi 5.
Si baza t veanta t ankess, sipas nenit 387, paragrafi 4, jan vendimi mbi krkesn
pasurore juridike dhe vendimi mbi shpalljen e aktgjykimit nprmjet shtypit, radios ose
televizionit. Pr t ushtruar ankes nga kto baza krkohet q vendimet n fjal t jen
prve t padrejta t jen marr n kundrshtim me dispozitat ligjore. Vendimi mbi
krkesn pasurore juridike sht marr n kundrshtim me dispozitat ligjore, nse sht
marr n kundrshtim me dispozitat nenit 458-466 KPP, ndrkaq kur sht fjala pr
vendimin mbi shpalljen e aktgjykimit nprmjet shtypit, radios ose televizionit,
vendimi sht i paligjshm kur sht marr n kundrshtim me dispozitat e nenit 61 t
KP. Por, vendimi mbi krkesn pasurore juridike sht i paligjshm edhe kur jan
shkelur dispozitat e t drejts pasurore.
Ankes ndaj aktvendimit mbi krkesn pasurore juridike mund t paraqesin i
pandehuri, prkatsisht mbrojtsi i tij dhe prfaqsuesi ligjor kur me aktgjykim dnues
i pandehuri detyrohet t prmbush krkesn pasurore plotsisht ose pjesrisht dhe i
dmtuari. N funksion t realizimit t mbrojtjes, t pandehurit i mundsohet e drejta n
918
Rexhep Murati
ankes pr ta atakuar vendimin mbi krkesn pasurore juridike. Lidhur me vendimin

mbi shpalljen e aktgjykimit nprmjet shtypit, radios ose televizionit, si baz e ankess
vlen ajo q sht thn n komentet hyrse t nenit 387, se vendimin mbi publikimin e
aktgjykimit, pasi sipas KP paraqet njrin nga dnimet plotsuese, si i till nuk e ka
vendin n kt grup t arsyeve t ankess dhe nuk duhet t theksohet n mnyr t
veant as n kt dispozit e as n dispozitat tjera ngase sht prfshihet me nocionin
e dnimeve nga paragrafi 1 i ktij neni.
Neni 388 [Procedura pr paraqitjen e ankess kundr aktgjykimit]
1.
2.
3.
4.
Ankesa kundr aktgjykimit paraqitet n gjykatn e cila ka nxjerr aktgjykimin.

Kjo gjykat i drgon nj kopje t ankess palve kundrshtare, t cilat
mund t paraqesin prgjigje n ankes brenda tet (8) ditve nga pranimi i
kopjes s ankess.
Kjo gjykat i prcjell ankesn, prgjigjn dhe shkresat tjera prkatse n
gjykatn q sht kompetente pr shqyrtimin e ankess.
Ankesa apo krkesa nga ky nen paraqitet n numr t mjaftueshm t
kopjeve pr gjykatn dhe palt kundrshtare.
Procedura e ankimit rregullohet sipas dispozitave t nenit 388-429. Procedura lidhur

me ankes ndahet n dy pjes: 1) n procedur n gjykatn e shkalls s par (judex a
quo) dhe 2) n procedur n gjykatn shkalls s dyt (judex ad quem). Rrjedha e
procedurs penale sipas ankess dukshm ndryshon nga rrjedha e procedurs e cila
zhvillohet n gjykatn themelore. Kshtu, lndn e gjykimit dhe kufijt e shqyrtimit
para gjykats themelore i prcakton prokurori i shtetit me aktin e tij padits. Ndrkaq,
procedura sipas ankess para Gjykats s Apelit zhvillohet n kufijt e prcaktuar me
ankes, ngase kjo procedur sht procedur sipas ankess dhe jo procedur sipas aktit
padits.
Paragrafi 1.
Ankesa i paraqitet gjykats themelore e cila e ka marr aktgjykimin. N rastet kur
ankesa i paraqitet drejtprdrejt Gjykats s Apelit, ajo ankesn e till ia drejton
gjykats themelore. N t njjtn mnyr do t veproj edhe gjykata jokompetente ose
organi tjetr. Ankesa e till do t konsiderohet se sht dorzuar me koh nse gjykats
kompetente i arrin gjat afatit t ankess (neni 380, paragrafi 1). Ndrkaq, n rastet kur
ankesa pr shkak t mosdijes ose t gabimit t qart t drguesit i sht drguar
gjykats jokompetente para kalimit t afatit, do t konsiderohet se sht dorzuar me
koh, edhe pse gjykats kompetente i arrin pas afatit t ankess (neni 445 paragrafi 3).
Ankesa prve me shkrim mund t paraqitet edhe n procesverbal vetm para gjykats
themelore (neni 442 paragrafi 1). Ankesa mund t dorzohet n mnyra t ndryshme
(posts rekomande, telegramit ose ndonj mjet tjetr- teleks, telefaks etj). 682 N rastet
kur i pandehuri gjendet n paraburgim ankesn mund ta jep n procesverbal para
gjykats ose tia dorzoj drejtoris s burgut. Ndrkaq, personi i cili sht duke e
682
M hollsisht lidhur me mnyrat e drgimit t ankess shih: komentet lidhur me nenin 445 parag. 3.
919
Rexhep Murati
mbajtur dnimin ose masn tjetr, deklaratn e till mund tia drgoj drejtoris s
institucionit n t cilin sht vendosur (neni 445, paragrafi 4). N rastet kur i akuzuari
ka m shum mbrojts (neni 55 paragrafi 2) nuk krkohet q ankesa ti dorzohet do
njrit prej tyre, por mjafton q ankesa ti dorzohet njrit prej tyre (neni 478, paragrafi
5).
Paragraft 2 dhe 3.
Gjykata themelore ua drgon palve kundrshtare ankesn. Sipas paragrafit 2 t ktij
neni, t drejt n paraqitje t prgjigjes n ankes kan ekskluzivisht palt. Kt t
drejt e ka edhe mbrojtsi i t pandehurit dhe i dmtuari n rastet kur ka t drejt n
ankes. Asnj subjekt tjetr nuk e gzon t drejtn pr t paraqitur prgjigjen n
ankes. Sepse, sipas ksaj dispozite, n mnyr shprehimore krkohet q ankesa ti
drgohet pals kundrshtare, n baz t rregulls agumentum a contrario rezulton se
ankesa nuk i drgohet pals identike pr t dhn prgjigjen n ankes p.sh. ankesa e
njrit t akuzuar t akuzuarit tjetr dhe mbrojtsit t tij, ose ankesa e t dmtuaritprokurorit t shtetit. Kjo dispozit sht shprehje e realizimit t parimit kontradiktor
(adiatur et alltera pars) n kt faz t procedurs penale e cila sht kryesisht me
shkrim. Me realizimin e ktij parimi, pala kundrshtare mson pr ekzistimin dhe
prmbajtjen e ankess. Kshtu, duke pasur t njohur prmbajtjen e ankess, pala
kundrshtare mund t paraqes prgjigje ndaj ankess n t ciln i paraqet kundr
argumentet duke i prfaqsuar t drejtat dhe interesat e veta n procedurn lidhur me
ankesn. N ann tjetr, mendimi i parashtruar n prgjigje n ankes lidhur me
shtjet faktike dhe juridike, i ndihmon Gjykats s Apelit t marr qndrim objektiv
lidhur me ankesn dhe aktgjykimin e atakuar.
E drejta pr t dhn prgjigje n ankesn e pals kundrshtare, ekziston pavarsisht
nga shkaqet e ankess. Mirpo, n rastet kur prgjigja n ankes sht dhn brenda
afatit t ankess, prgjigjen e till duhet konsideruar si ankes ose plotsim t ankess.
Pala mund t heq dor nga e drejta n prgjigje n ankes edhe para se ti dorzohet
ankesa e pals kundrshtare. Po ashtu, pala mund t trhiqet nga prgjigja ndaj ankess
t ciln e ka parashtruar koh m par. Sipas paragrafit 2 t ktij neni, afati pr t
paraqitur prgjigjen ndaj ankes sht tet dit nga dita e pranimit. Mirpo n rastet kur
ankesa paraqitet jasht ktij afati, prgjigja e till nuk hedhet por i drgohet Gjykats s
Apelit, e cila e merr n shqyrtim nse nuk ka prfunduar procedura lidhur me ankes.
Gjykata themelore prgjigjen ndaj ankess ia drgon Gjykats s Apelit, por
njkohsisht nuk ia drgon parashtruesit t ankess. Duke qen se prgjigja ndaj
ankess i mundson pals kundrshtare dhe mbrojtsit q t deklarohet lidhur me
ankesn, prmbajtja e prgjigjes ndaj ankess sillet parimisht n kufijt e pretendimeve
ankimore, me qllim q ato t kontestohen, mbshtetn ose t tregohen m ndryshe nga
ato t paraqitura n ankes. Pr kt arsye, n procedurn lidhur me ankesn vendoset
lidhur me ankesn dhe jo lidhur me prgjigjen ndaj ankess. Konsiderohet se ky
konstatim del edhe nga dispozita e nenit 394, sipas s cils parimisht Gjykata e Apelit e
shqyrton aktgjykimin n pjesn pr t ciln sht ushtruar ankes. Prve ksaj,
konsiderohet se ky konstatim gjen mbshtetje edhe n nenin 398.
Konsiderohet se shkelja e t drejts n prgjigje n ankes prbn shkelje relative t
dispozitave t procedurs penale nga neni 384, paragrafi 2. Por, ka raste kur shkelja e
920
Rexhep Murati
s drejts n prgjigje n ankes, n praktikn gjyqsore sht marr si shkelje absolute

e dispozitave t procedurs penale (p.sh. Gjykata Supreme e Kroacis).
Paragrafi 4.
Sipas paragrafit 4 t ktij neni, ankesa apo krkesa duhet t paraqitet n numr t
mjaftueshm t kopjeve pr gjykatn dhe palt kundrshtare. Mirpo, kur ankesa nuk
sht dorzuar n numr t mjaftueshm kopjesh, gjykata e fton paraqitsin q n afat
t caktuar t dorzoj kopje t mjaftueshme. Ndrkaq, nse parashtruesi i ankess nuk e
prmbush kt detyrim brenda afatit t caktuar, ankesa do t shumzohet me
shpenzime t parashtruesit t ankess (neni 443, paragrafi 2). Gjykata e cila e pranon
ankesn nuk mund ta refuzoj pranimin ankess edhe kur nga ankesa shihet qart se ajo
sht pa afat, e palejueshme ose e pa bazuar. Pr m tepr, ankesn e till gjykata sht
e detyruar ta pranoj ngase vet pranimi i ankess prbn vetm nj veprim teknik t
cilin duhet dalluar nga veprimi i vendosjes lidhur me afatshmrin, prkatsisht
lejueshmrin e saj. Pas pranimit, ankesa mund t hidhet nga Gjykata e Apelit, sipas
nenit 400 t KPP-s n fuqi e jo nga gjykata themelore prkatsisht gjykata e shkalls
s par si parashihej sipas KPP-s t mparshm 683.
Neni 389 [Procedura lidhur me ankesn kundr aktgjykimit n gjykatn e apelit]
1.
2.
3.
4.
Kur Gjykata e Apelit pranon lndn me ankes, ato ia dorzon kryetarit t

kolegjit t caktuar sipas orarit t gjykats.
Kryetari i kolegjit t apelit cakton seancn e kolegjit.
Me rastin e kthimit t lnds, prokurori i shtetit mund t paraqes propozim
ose t deklaroj se at do ta paraqes n seancn e kolegjit t apelit.
Gjyqtari raportues, sipas nevojs, mund t krkoj nga gjykata themelore
raport pr shkeljen e dispozitave t procedurs penale, e nprmjet ksaj
683
N t vrtet, sipas dispozits s paragrafit 2 t nenit 407, kryetari i trupit gjykues i gjykats themelore
duhej t vrtetonte nse ankesa ishte e afatshme dhe e lejuar. Kryetari i trupit gjykues duke vendosur lidhur
shtjen nse ankesa ishte e afatshme dhe e lejuar mund t marr aktvendim me t cilin hidhte ankesn n
dy situata procedurale: a) kur ankesa ishte e paafatshme prkatsisht kur ishte e paraqitur pas skadimit t
afatit ligjor t ankess b) kur ankesa ishte e palejueshme, prkatsisht kur konstatohej se sht paraqitur nga
personi pa t drejt ankese ose personi q ka hequr dor nga ankesa, apo kur ankesa sht trhequr, ose kur
ankesa e trhequr paraqitet srish apo ankesa sipas ligjit nuk ishte e lejuar. Kundr aktvendimit me t cilin
hidhej ankesa, ishte e lejuar ankesa n afatin prej tri ditve nga dorzimi i aktvendimit mbi hedhjen e
ankess. N rast t paraqitjes s ankess s till ishte siguruar dyshkallshmria nga se pr ankesn kundr
aktvendimit mbi hedhjen e ankess vendos Gjykata e Apelit n seanc t kolegjit. Kshtu, kur kryetari i
trupit gjykues i gjykats themelore nuk ka marr aktvendim mbi hedhjen e ankess s paafatshme dhe t
palejuar, ndonse kan ekzistuar kushtet pr t marr nj vendim t till ose kur gabimisht vlerson se
ankesa sht e afatshme dhe e lejuar, aktvendimin pr hedhje t ankess do ta marr kolegji i Gjykats s
Apelit n baz t nenit 421 dhe 422 t KPP-s s mparshm. Nga sa u theksua m sipr, mund t
prfundohet se detyrim primar pr t marr aktvendim mbi hedhjen e ankess si t paafatshme dhe t
palejuar e kishte kryetari i trupit gjykues i gjykats s shkalls s par ndrkaq detyrim sekondar e ka
kolegji i gjykats s shkalls s dyt... Pr t gjitha ankesat kundr aktvendimit, kryetari i trupit gjykues mbi
hedhjen e ankess vendos kolegji i Gjykats s Apelit me nj aktvendim, n mnyr analoge me dispozitn
e nenit 420 paragrafi paragrafi 2, sipas s cils gjykata e shkalls s dyt pr t gjitha ankesat kundr t
njjtit aktgjykim vendos me nj vendim. Kur nj person paraqet me shum ankesa nga baza t ndryshme,
afatshmria e tyre vlersohet pr donjrn ve e ve.
921
Rexhep Murati
5.
gjykate ose n ndonj mnyr tjetr t vrtetoj pretendimet e ankess

lidhur me provat dhe faktet e reja ose ai siguron raportet dhe dokumentet e
nevojshme nga organet ose nga persona t tjer juridik.
Nse i akuzuari sht n paraburgim, gjyqtari raportues brenda pes (5)
ditsh pas pranimit t shkresave t lnds shqyrton sipas detyrs zyrtare
nse ende ekzistojn arsyet pr mbajtje n paraburgim.
Paragraft 1 dhe 2.
Me dispozitat e nenit 389 rregullohet fillimi i procedurs para Gjykats s Apelit. Me
t arritur ankesa, s bashku me shkresat e lnds n Gjykatn e Apelit, ato i dorzohen
kryetarit t kolegjit (jo gjyqtarit raportues si parashihej me paragrafin 1 t nenit 409,
t KPP t mparshm), t caktuar sipas orarit t gjykats. Sipas paragrafit 2 t ktij
neni, kryetari i kolegjit t Gjykats Apelit pasi t ket marr shkresat e lnds, cakton
seancn e kolegjit. Caktimi i seancs s kolegjit, si veprim procedural, n mnyrn e
prcaktuar me dispozitn e nenit 389, paragrafi 2, nuk sht zgjidhje adekuate, ngase
seanca e kolegjit do t duhej t caktohej vetm pasi q gjyqtari raportues t ket
siguruar dhe mbledhur t dhnat e nevojshme lidhur me shkeljet e dispozitave t
procedurs penale dhe pasi t ket vrtetuar nse ekzistojn faktet dhe provat e reja t
paraqitura n ankes etj.
Ndonse sipas paragrafit 2 t ktij neni, kryetari i kolegjit e cakton seancn e kolegjit,
megjithat nuk theksohet shprehimisht se kush e cakton gjyqtarin raportues. Pr t
evituar dilemat e mundshme n praktikn gjyqsore, konsiderojm q me dispozitn n
fjal, duhet t prcaktohet se gjyqtarin raportues e cakton kryetari i kolegjit ankimor, i
cili m tutje do t procedoj shkresat e lnds.
Paragrafi 3.
Sipas paragrafit 3 t ktij neni rregullohen veprimet e prokurorit t shtetit me rastin e
kthimit t lnds, ndonse me paragraft e mparshm (paragrafi 1 dhe 2) nuk
prcaktohet detyrimi i gjykats pr tia drguar shkresat e lnds prokurorit t shtetit
kompetent, i cili pas shqyrtimit t tyre do t duhej tia kthente gjykats. Megjithse, n
dispozitat e paragrafit 1 dhe 2 t ktij neni nuk precizohet ky detyrim i gjykats, nga
mnyra e formulimit t tekstit nga paragrafi 3 i ktij neni, rezulton se gjykata
paraprakisht shkresat e lnds ia drgon prokurorit t shtetit.
Pas shqyrtimit t lnds, me rastin e kthimit t lnds, prokurori i shtetit mund t
paraqes propozim ose t deklaroj se propozimin do ta paraqes n seancn e kolegjit
t apelit. M fjal t tjera, prokurori i shtetit detyrohet t shqyrtoj shkresat e lnds dhe
pas shqyrtimit t tyre mund: a) t paraqes propozim ose b) t deklaroj se propozimin
do ta paraqes n seancn e kolegjit t apelit. Nga prokurori i shtetit do t varet nse
fare do t bj propozim, n cilin nga kto momente do t parashtroj propozim dhe n
far forme do ta parashtroj propozimin lidhur me ankesn. Kshtu, prokurori i shtetit
me rastin e kthimit t shkresave t lnds, p.sh. mund t propozoj q eventualisht t
caktohet shqyrtimi gjyqsor para Gjykats s Apelit, ose q gjykata t marr njrin nga
llojet e vendimeve nga neni 398. Prve ksaj, prokurori i shtetit, n propozimin e tij
mund t trhiqet nga ankesa e prokurorit t shtetit m t ult, pjesrisht ose plotsisht
922
Rexhep Murati
duke br propozime t tjera. Kshtu, p.sh. n propozim mund t theksohet se ankesa

sht e paafatshme ose e pa lejuar, se e drejta n ndjekje n ndrkoh sht
parashkruar, se sht dhn falja ose amnistia etj. Konsiderohet se prokurori i shtetit
nuk mund ta zgjeroj ankesn e parashtruar nga prokurori m i ult i shtetit duke
theksuar ose bazuar n shkaqe t reja t ankess. Po ashtu, prokurori i shtetit nuk mund
q paraqes fakte dhe prova t reja t cilat mund t paraqitn vetm gjat afatit t
rregullt pr ankes. Mirpo, n kt rast, konsiderohet se prokurori i shtetit pas kalimit
t afatit pr ankes nuk mund t paraqes ankes, nse nuk ka ekzistuar paraprakisht
ankesa e prokurorit t shtetit m t ult.
Mirpo, n praktik ndodh q prokurori i shtetit mund t mbaj shkresat m tepr se
duhet, prandaj konsiderojm q prokurorit t shtetit duhet ti caktohet nj afat
konkret pr kthim t shkresave t lnds pr t evituar kshtu mundsin e zvarritjes s
panevojshme t procedurs. Prve ksaj, kur prokuroi i shtetit i vonon shkresat e
lnds mund t ushtrohet ankimim tek prokurori m i lart i shtetit i cili mund t marr
masa adekuate ndaj prokurorit t shtetit m t ult pr t prshpejtuar procedurn
penale para Gjykats s Apelit.
Paragrafit 4 dhe 5.
Gjyqtari raportues ka pr detyr t studioj shkresat e lnds dhe prmbajtjen e tyre ta
paraqes n seancn e kolegjit (neni 390, paragrafi 3) ose n shqyrtimin gjyqsor (neni
392, paragrafi 1). Gjyqtari raportues pr seancn e kolegjit e prgatit shtjen vet ose
nprmjet t subjekteve t tjer. Kshtu, gjyqtari raportues mund t krkoj nga gjykata
themelore raport pr shkelje t dispozitave t procedurs penale. Prve ksaj,
nprmjet gjykats themelore, mund t krkohet vrtetimi i t dhnave lidhur me faktet
dhe provat e reja t paraqitura n ankes. Gjyqtari raportues, vrtetimin e pohimeve
lidhur me faktet e reja t paraqitura n ankes e bn nprmjet gjykats themelore ose
n ndonj mnyr tjetr duke shqyrtuar nse ekzistojn faktet dhe provat e reja ashtu
si paraqitn n ankes etj. Kshtu, gjyqtari raportues mbledh shkresa dhe t dhna t
nevojshme pr t vendosur lidhur me afatshmrin dhe lejueshmrin e ankess (p.sh.
siguron fletdrgesat, fletkthimet etj). M n fund, gjyqtari raportues mund t krkoj
nga organet tjera dhe personat juridik raporte t nevojshme dhe shkresa t ndryshme.
Kto dhe veprime t tjera q i ndrmerr gjyqtari raportues, jan n funksion t
mbarvajtjes s seancs s kolegjit, caktimi i s cils duhet t bhet, me nj radh
tjetr, ashtu si kemi propozuar n komentet e paragrafit paraprak. Kjo do t thot se
seanca e kolegjit duhet t caktohet vetm pasi q gjyqtari raportues t kt br
prgatitjet e nevojshme, duke prfshir sigurimin e shkresave dhe t dhnave t tjera t
domosdoshme pr mbarvajtjen e seancs s kolegjit.
N baz t dispozitave t nenit 392, Gjykats s Apelit, nuk i sht dhn shprehimisht
mundsia q n rastet kur n shkresat e lnds gjendn prova t papranueshme, t
njjtat t veohen nga shkresat e lnds (neni 249, paragrafi-). Konsiderojm se kt
mundsi duhet dhn edhe Gjykats s Apelit n prputhje me nenin 149 paragrafi 3.
Dispozita e paragrafit 5 sht dispozit e re me t ciln autorizohet gjyqtari raportues
q n rastet kur i akuzuari sht n paraburgim, gjyqtari raportues brenda pes (5)
ditsh pas pranimit t shkresave t lnds, shqyrton sipas detyrs zyrtare nse ende
ekzistojn arsyet pr mbajtje n paraburgim.
923
Rexhep Murati
Praktika gjyqsore
Pr shkak se propozimi i prokurorit t Apelit ka paraqitur argumente t reja, pr t
garantuar t drejtn e mbrojtjes pr tu prgjigjur, ky propozim i sht drguar
mbrojtjes t cils i sht dhn mundsia pr ti parashtruar me shkrim vrejtjet e veta
ndaj propozimit.
P. nr 8/13, paragrafi 13.)
Nga shkresat e lnds, konkretisht nga aktgjykimi i Gjykats se Shkalls se Dyt
rezulton se n seancn e kolegjit avokati dhe klienti i tij nuk kan marre pjes, ngase
pr avokatin ftesa sht kthyer e pa dorzuar, ndrsa pr t akuzuarin, fletkthesa nuk
sht kthyer n Gjykat. Nga kjo del se Gjykata e Shkalls se Dyt seancn e kolegjit
e ka mbajtur pa pranin e t akuzuarit dhe mbrojtsit t tij, prkundr faktit se n
ankese kan propozuar qe t njoftohen pr seancn e kolegjit, Dispozita e nenit 410
par. 4 t KPPPK, parashikon se gjykata e shkalls s dyt ka t drejt t mbaje
seancn e kolegjit pa pranin e palve qe kan krkuar qe t marrin pjese n seanc,
vetm n rastet kur palt njoftohen pr seancn e rregullt. Prandaj, Gjykata e Shkalls
se Dyt duke vepruar n kundrshtim me nenin 410 par. 4 t KPPPK, me aktgjykimin e
shkalls s dyt ka shkelur t drejtn e mbrojtjes, t parashikuar nga neni 403 par. 2
pika 2 t KPPPK.
praktiks gjyqsore 2004/2005, fq. 15.)
Prokura e posame, e lshuar para noterit, nga babai i t pandehurit pr mbrojtsin e
tij, bazuar n nenet 48 e 410/2 t KPP prbn nj akt prfaqsimi t vlefshm pr
ushtrimin e rekursit n Gjykatn e Lart. Mospranimi i ankimit t mbrojtsit t caktuar
me kt akt prfaqsimi e bn procesin gjyqsor t parregullt nga pikpamja
kushtetuese.
(Vendim i Gjykats Kushtetuese te Shqipris, nr. 48 dt. 28.07.2000. Pjes e bot. n
Mungesa e njoftimit pr ankimin e prokurorit dhe pr datn e gjykimit n gjykatn e
apelit, ka sjell pr krkuesin mohimin e disa t drejtave themelore t parashikuara
nga Kushtetuta dhe Konventa evropiane pr t drejtat e njeriut, si e drejta pr tu
mbrojtur /neni 31/b i Kushtetuts dhe neni 6.3 i Konvents/ dhe e drejta pr tu dgjuar
para se t gjykohet/ neni 33 i Kushtetuts dhe neni 6/1 i Konvents/. Kto shkelje e
bjn procesin gjyqsor t parregullt, sipas nenit 42/1 t Kushtetuts.
(Vendim i Gjykats Kushtetuese t Shqipris, nr. 17 dt. 4.04.2001. Pjes e botuar n
Parashtruesit thon m tej se gjykimi kundr tyre nuk ishte i drejt. Gjykata
Kushtetuese konsideron se pretendimi sht vetm nj konkluzion q nuk shte
vrtetuar. Gjykata Kushtetuese nuk mund t hamendsoj cila e drejt ne nenin 6 t
KEDNJ ishte shkelur, si dhe pse ishte shkelur. Sugjerimet e parashtruesve n Gjykatn
Kushtetuese pr t par dosjen e lnds n t cilat mund t gjenden shkeljet e sipr
924
Rexhep Murati
permendura nuk e prmbushin boshllkun. N fakt nuk sht prgjegjsi e Gjykats q

t zvendsoj parashtruesit pr ti treguar faktet dhe ndrtuar argumentet lidhur me
shkeljen e supozuar t nenit 6 t KEDNJ.
(Aktvendim pr palejueshmri t Gjykats Kushtetuese te Kosovs, Ref. nr. AGJ
21/10. Rasti nr. KI 07/09, Dt. 19.05.2010.)
Neni 390 [Seanca para kolegjit t apelit]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Kur t akuzuarit i sht shqiptuar dnimi me burgim, njoftimi pr seancn

e kolegjit t apelit I drgohet prokurorit kompetent t shtetit, t dmtuarit,
t akuzuarit dhe mbrojtsit t tij.
N qoft se i akuzuari i cili gjendet n paraburgim ose n mbajtje t dnimit
dshiron t marr pjes n seanc, pjesmarrja i mundsohet atij.
Seanca e kolegjit fillon me raportim t gjyqtarit raportues mbi faktet.
Kolegji mund t krkoj nga palt dhe mbrojtsi q prezantojn n seanc
sqarime t nevojshme lidhur me pretendimet e tyre n ankes. Palt dhe
mbrojtsi mund t propozojn q pr plotsim t raportit t lexohet ndonj
shkres dhe mund t japin shpjegime t nevojshme pr qndrimet e tyre n
ankes apo prgjigje n ankes, pa prsritur prmbajtjen e raportit.
Mosardhja e palve t njoftuara me rregull nuk pengon mbajtjen e seancs
s kolegjit. Kur i akuzuari nuk e ka njoftuar gjykatn pr ndrrimin e
adress ose t vendqndrimit, seanca e kolegjit mund t mbahet edhe pa
njoftimin e t akuzuarit.
Publiku mund t prjashtohet nga seanca e kolegjit q mbahet me prani t
palve vetm nn kushtet e parapara me kt kod.
Procesverbali i seancs i bashkngjitet shkresave t gjykats.
Aktvendimet nga nenet 399 dhe 400 t ktij Kodi mund t merren edhe pa
njoftimin e palve pr seancn e kolegjit.
Paragrafi 1.
Me dispozitn e paragrafit 1 t ktij neni rregullohet njoftimi palve, (prokurori i
shtetit, i akuzuari, i dmtuari) dhe mbrojtsi pr seancn e kolegjit t Gjykats s
Apelit. Ky detyrim, para se gjithash del nga dispozitat e nenit 6 t KEDNj-s dhe nenit
14 paragrafi 1 dhe 5 e PNDCP-s, me t cilat parashikohet caktimi dhe mbajtja e
seancs publike para kolegjit t Gjykats s Apelit.
Sipas dispozits s nenit 390, paragrafi 1, pr seancn e kolegjit nuk njoftohen t gjith
subjektet q kan t drejt t paraqesin ankes kundr aktgjykimit, sipas nenit 381. Pra,
njoftimi pr seancn e kolegjit bhet n mnyr t diferencuar, varsisht se pr cilat
subjekte t ankess bhet fjal. Kshtu, n rastet kur t akuzuarit i sht shqiptuar
dnimi me burgim, njoftimi pr seancn e kolegjit t apelit i drgohet prokurorit
kompetent t shtetit, t dmtuarit, t akuzuarit dhe mbrojtsit t tij.
Sipas rregullit, subjektet e ankess t prcaktuar n paragrafi 1 t ktij neni, pr
mbledhjen e seancs s kolegjit informohen nprmjet t drgimit t njoftimit me
shkrim, por informimi mund t bhet edhe me goj p.sh. me rastin e shtyrjes s seancs
s kolegjit ose n rrug elektronike. Kshtu, kusht themelor pr mbajtjen e seancs s
925
Rexhep Murati
kolegjit sht q t ekzistoj prova me shkrim (p.sh. fletdrgesa, konstatimi n

procesverbal mbi shtyrjen e seancs s kolegjit, shnimi zyrtar etj.) nga t cilat mund t
shihet se subjektet prkats jan njoftuar me rregull pr seancn e kolegjit. N munges
t ktyre provave me shkrim, n praktikn gjyqsore konsiderohet se p.sh. i pandehuri
sht ftuar me rregull nse mbrojtsi i tij n gjykat deklaron se i akuzuari sht i
njoftuar pr ditn dhe orn e mbajtjes s seancs s kolegjit. N t njjtn mnyr, n
praktikn gjyqsore konsiderohet s mbrojtsi i t akuzuarit sht njoftuar me rregull
n rastet kur i akuzuari para gjykats deklaron se lidhur me mbajtjen seancs s kolegjit
e ka njoftuar me koh mbrojtsin.
Prkundr detyrimit q e ka i pandehuri pr t lajmruar gjykatn pr ndryshimin e
adress, prkatsisht pr qllimin e ndryshimit t vendqndrimit (neni 154 paragrafi 1),
ai megjithat ndodh q para caktimit t seancs s kolegjit t ndryshoj adresn
prkatsisht vendqndrimin, duke mos e lajmruar gjykatn. Pasi n kto raste, t
pandehurit nuk mund ti drgohet njoftimi mbi mbajtjen e seancs s kolegjit, kryetari i
kolegjit t Gjykats s Apelit nuk mund ta informoj t pandehurin duke e vn n
stendn e gjykats dhe pas ksaj t mbaj seancn e kolegjit. Kjo para se gjithash ngase
nj veprim i till vjen n kundrshtim me dispozitn e nenit 6 t KEDNj-s, sipas t
cils i pandehuri ka t drejt ta parashtroj ankesn e vet dhe t jap prgjigje ndaj
ankess. Prandaj, n kt rast gjykata m par do t duhej t bj prpjekje maksimale,
pr ta gjetur adresn e re t t pandehurit dhe vetm nse nuk arrin ta gjej, ather
mundet q njoftimi t vihet n stendn e gjykats, ashtu q pas tet dit t qndrimit n
stend t konsiderohet se sht drguar me rregull. 684
Kur pala e ftuar me rregull nuk vjen n seancn e kolegjit, mosprania e saj nuk sht
penges pr mbajtjen e seancs s kolegjit. Ndrkaq, kur palt nuk jan ftuar me rregull
ose kur nuk u sht drguar fare njoftimi, mbajtja e seancs s kolegjit do t
konsiderohet si shkelje relative e dispozitave t procedurs penale nga neni 403,
paragrafi 2.
Lidhur me pranin e palve n procedurn e shkurtr n seancn e kolegjit t gjykats e
shkalls s dyt m hollsisht shih: komentet e nenit 475 paragrafi 1.
Paragrafi 2.
Sipas dispozits s paragrafit 2 t ktij neni, prania e t akuzuarit i cili gjendet n
paraburgim ose n mbajtje t dnimit sht e detyrueshme n seancn e kolegjit. Prania
e tij n seancn e kolegjit arsyetohet me faktin se n seancn e kolegjit t Gjykats s
Apelit mund t jap shpjegime t dobishme. Nga dispozita e paragrafit 2 t ktij neni,
del se prania e t akuzuarit, n seancn e kolegjit sht e detyrueshme, pa marr para
sysh nse i akuzuari ka mbrojts. Sipas dispozits s nenit 57 paragrafi 2, i pandehuri
duhet t ket mbrojts me rastin e caktimit t paraburgimit si dhe gjat kohs sa gjendet
n paraburgim. Prandaj kur akuzuari i cili gjendet n paraburgim ose n mbajtje t
dnimit, shpreh vullnetin pr t marr pjes n seancn e kolegjit, kryetari i kolegjit
prkatsisht kolegji duhet ti mundsoj t marr pjes n seancn e kolegjit. Duke qen
se n kt situat procedurale i pandehuri duhet t kt mbrojts, ngase mbrojtja sht e
detyruar, n seancn e kolegjit jan t pranishm i pandehuri dhe mbrojtsi. Pr kt
arsye, nuk mjafton q t akuzuarit vetm ti drgohet njoftimi mbi pjesmarrjen e tij n
684
Aktgjykimi i GJS B e H. Ap.195/99.
926
Rexhep Murati
seancn e kolegjit por duhet t merren masa adekuate q i akuzuari vrtet t jet
prezent n seancn e kolegjit.
Paragrafi 3.
Me dispozitn e paragrafit 3, prcaktohet se seanca e kolegjit fillon me raportim t
gjyqtarit raportues mbi faktet. N kuadr t prgatitjes pr mbajtjen e seancs publike
t kolegjit kryetari i kolegjit vrteton nse jan prmbushur supozimet themelore pr
mbajtjen e seancs publike. N kt kontekst, ai e vrteton nse palve u jan drguar
me rregull njoftimet pr pjesmarrje n seancn e kolegjit, pastaj vrteton pranin ose
mospranin e palve si edhe shikon nse jan plotsuar kushtet pr hedhjen e ankess.
Prndryshe, raporti i gjyqtarit raportues duhet t prmbaj rrjedhn e qart dhe n pika
kryesore t procedurs penale para gjykats themelore, arsyet e ankess dhe
propozimet e ankess. N kuadr t raportit t paraqitur para kolegjit, gjyqtari
raportues, sipas vlersimit t vet mund t lexoj prmbajtjen e provave nga shkresat e
lnds. N rast, t ekzistimit t m shum ankesave, gjyqtari raportues duhet q me
saktsi t paraqes prmbajtjen e do prove ve e ve. N kt kontekst, kur gjyqtari
raportues gjen se ekziston shkelje absolute e dispozitave t procedurs penale, pr t
cilat gjykata kujdeset sipas detyrs zyrtare ose kur kjo shkelje sht paraqitur n
ankes, ai do t prcaktoj se n cilat shkaqe mbshtet kjo shkelje. N ann tjetr,
kolegji mund t krkoj nga palt dhe mbrojtsi sqarime t nevojshme lidhur me
shkeljen prkatse. Kolegji merr vendim varsisht nga provat e mbledhura n shkresat
e lnds, duke vazhduar me shqyrtimet e mtejme kur kjo sht e domosdoshme ose n
rastet kur bindet se ekziston shkelja prkatse, merr vendim duke mos u lshuar n
analizn e bazave t tjera t ankess. M tutje, kolegji n varsi nga vllimi i shkresave
t lnds, mund t vendos q s pari t paraqitet rrjedha e procedurs, pastaj prmbajtja
e ankesave, t lexohen shkresat dhe t krkohen shpjegimet e palve pr qndrimet e
tyre n ankes ose prgjigje n ankes. N rastet kur palt dhe mbrojtsi konsiderojn
se raporti nuk sht i plot, mund t propozojn t lexohet ndonj shkres
(procesverbali, dokumentet, aktvendimet etj.) dhe mund t japin shpjegime t
nevojshme pr qndrimet e tyre n ankes apo prgjigje ndaj ankess, duke mos e
prsritur prmbajtjen e raportit. Prkitazi me propozimet e palve, kolegji vendos
duke pasur parasysh faktin se n far mase kto propozime do t ndikojn n sqarimin
shtjes penale.
N vijim, n seancn e kolegjit, pala mund t jep shpjegime pr qndrimet e paraqitura
n ankes ose prgjigje ndaj ankess. Por, propozimet e palve n seancn e kolegjit
mund t bhen vetm n kuadr t arsyeve t ankess t paraqitura n ankes. Palt nuk
mund t zgjerojn ankesn me baza t reja dhe shkaqe t reja e as t paraqesin fakte t
reja dhe prova t reja t cilat nuk i kan theksuar n ankes 685 me kusht q t mos jet
fjala pr shkeljet pr t cilat gjykata kujdeset sipas detyrs zyrtare. Pala mund ti jap
shpjegimet pr qndrimet e paraqitura n ankes, vetm me lejen e kryetarit t kolegjit.
Kshtu, kryetari i kolegjit sht i autorizuar t mos jap leje nse shpjegimet e tilla nuk
jan t dobishme ose t trheq lejen me t ciln i sht mundsuar pals pr t dhn
shpjegime n ato raste kur pala i tejkalon kufijt e ankess, prkatsisht prgjigjes ndaj
ankess.
685
GjS Kr. Ap. 1346/70.
927
Rexhep Murati
Prve ksaj, kryetari i kolegjit dhe antart e kolegjit, mund t krkojn nga gjyqtari
raportues, shpjegime prkatsisht plotsimin e raportit pasi t ket prfunduar me
paraqitje t raportit.
Po ashtu, sikurse q palt mund t krkojn shpjegime gjat seancs s kolegjit nga
kolegji, n t njjtn mnyr mund t krkohen shpjegime nga palt lidhur me
pretendimet e ankess, por n kt rast, shpjegimet nuk kan karakter t marrjes n
pyetje. Ndrkaq, kur nga i pandehuri krkohen shpjegimet, ai para se t jap
shpjegimet, udhzohet se nuk detyrohet t prgjigjet, prkatsisht t jap shpjegime.
Paragrafi 4.
Me dispozitn e paragrafit 4, shprehimisht prcaktohet se mbajtja e seancs s kolegjit
nuk kushtzohet me pranin e palve, me prjashtim t rastit kur i pandehuri gjendet n
paraburgim. Me fjal t tjera, kur palt njoftohen me rregull dhe nuk vijn n seancn e
kolegjit, seanca mbahet pa prani t publikut. Kjo para se gjithash ndodh ngase sipas
ksaj dispozite palt nuk thirren (nuk u dorzohen thirrjet) por vetm njoftohen pr
seancn e kolegjit dhe nga vullneti i tyre i lir varet nse ato do t jen t pranishm n
seancn e kolegjit. Po ashtu, edhe n rastet kur i akuzuari nuk e ka njoftuar gjykatn
pr ndrrimin e adress ose t vendqndrimit, seanca e kolegjit mund t mbahet edhe
pa njoftimin e t akuzuarit.
Paragrafi 5.
N seancn e kolegjit, n gjykatn e shkalls s dyt, vlen parimi i publicitetit t
prgjithshm i cili nnkupton q n seancn e kolegjit prve palve dhe mbrojtsit
mund t marrin pjes edhe personat e rritur dhe prfaqsuesit e mjeteve t informimit.
Megjithat, publiku mund t prjashtohet nga seanca e kolegjit vetm kur jan
prmbushur kushtet pr prjashtimin e publicitetit t prgjithshm nga nenet 294, deri
296 t KPP-s.
Paragraft 6 dhe 7.
N seancn e kolegjit t Gjykats s Apelit mbahet procesverbal i cili prpilohet n dy
kopje, nj pr gjykatn themelore dhe nj pr Gjykatn e Apelit.
Gjykata e Apeli me aktvendim e hedh ankesn e paafatshme (neni 399) dhe t
palejueshme (neni 400). Nga dispozitat e nenit 408 paragrafi 1, del se kundr
aktvendimit t Gjykats s Apelit, ankesa nuk sht e lejuar 686.
Neni 391 [Vendimet e kolegjit t apelit t marra n seanc apo n shqyrtim]
1.
2.
686
Gjykata e Apelit merr vendim n seanc t kolegjit ose n shqyrtim.

Gjykata e Apelit n seanc t kolegjit vendos nse do ta mbaj shqyrtimin.
928
Rexhep Murati
Paragrafi 1.
Gjykata e Apelit, lidhur me ankes vendos n dy mnyra: n seanc t kolegjit ose n
shqyrtim gjyqsor. Para se t marr vendim lidhur me ankes, kolegji i Gjykats s
Apelit i largon palt dhe mbrojtsin. Kt vendim kolegji i Gjykats s Apelit e merr
n pjesn jo publike t seancs s Gjykats s Apelit (neni 473) dhe at pas kshillimit
me goj dhe votimit (neni 471). Kolegji i Gjykats s Apelit mund t marr njrin nga
vendimet lidhur me ankes t parashikuara n nenin 398. Vendimi i Gjykats s Apelit
parimisht sht i parevokueshm prej momentit kur vendimi prfshihet n
procesverbalin pr kshillim dhe votim. 687
Kur n seancn e kolegjit vendoset q n Gjykatn e Apelit t mbahet shqyrtim
gjyqsor pr shkak t metave faktikike n aktgjykimin e gjykats s shkalls s par
dhe Gjykata e Apelit nuk e sheh t arsyeshme q shtjen ta kthej n gjykatn e
shkalls s par s pari me aktvendim anulon aktgjykimin e shkalls s par dhe n
dispozitiv qart konstaton se do mbahet shqyrtim n Gjykatn e Apelit. Pasi q
aktvenimi i till tu dgohet palve kjo Gjykat cakton shqyrtim gjyqsor pr
procedimin e provave, sipas rregullave t procedurs penale q vlen n shkall t par
por n prmasa m t ngushta duke u proceduar vetm ato prova q gjykata i
konsideron t nevojshme.
Paragrafi 2.
Nse do t mbahet shqyrtim gjyqsor n Gjykatn e Apelit, gjithmon vendoset n
seancn e kolegjit t Gjykats s Apelit. Me fjal t tjera, vendimin pr mbajtjen e
shqyrtimit gjyqsor nuk e merr as kryetari i kolegjit e as gjyqtari raportues por
ekskluzivisht kolegji n seancn e kolegjit. Vendimet e Gjykats s Apelit merren n
baz t dispozitave t nenit 470-474. N gjykatn e shkalls s tret, nuk vlejn
dispozitat pr mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor para Gjykats s Apelit (neni 407,
paragrafi 2).
Neni 392 [Arsyet pr mbajtjen e shqyrtimit n gjykatn e apelit]
1.
Shqyrtimi para Gjykats s Apelit mbahet vetm kur sht e nevojshme q,

pr shkak t vrtetimit t gabueshm ose jo t plot t gjendjes faktike, t
merren prova t reja ose t prsritn provat e marra m par dhe kur
ekzistojn shkaqe t arsyeshme q lnda t mos i kthehet gjykats
themelore n rigjykim.
687
Prjashtim nga kjo rregull prbnin rastet kur nj shtje nga praktika gjyqsore kthehej serish n
rivotim, nse isht n kundrshtim me praktikn gjyqsore, ose nse pr shtje t njt kishte dy vendime
t ndryshme nga kolegjet e ndryshme. N t vrtet, sipas nenit 197 t Rregullores mbi veprimtarin e
brendshme t gjykatave t vitit 1981 (e cila sht shfuqizuar me Rregullorn e Kshillit gjyqsor t Kosovs
e cila ka hyr n fuqi me 4 janar 2013), derisa vendimi t mos t drgohej nga gjykata, lidhur me shtjen
prkatse, mund t vendosej prsri, por n prbrjen e njjt t kolegjit. Po ashtu, sipas nenit 200 n rastet
kur n degn e gjykats vhej n dukje se vendimi i marr ishte shmangur nga praktika e gjykats, kryetari i
kolegjit prsri e paraqite shtjen n seancn e kolegjit. Dhe nse kolegji nuk e ndryshonte vendimin,
lnda i drgohej udhheqsit t degs s gjykats pr tu paraqitur n seancn e degs.
929
Rexhep Murati
2.
3.
N shqyrtim t Gjykats s Apelit thirren i akuzuari dhe mbrojtsi i tij,

prokurori i shtetit, i dmtuari, prfaqsuesi ligjor dhe prfaqsuesi i
autorizuar i t dmtuarit, si dhe dshmitart dhe ekspertt t cilt gjykata
me propozim t palve apo sipas detyrs zyrtare vendos ti pyes.
N qoft se i akuzuari gjendet n paraburgim ose n mbajtje t dnimit,
kryetari i trupit gjykues i Gjykats s Apelit ndrmerr masa t nevojshme
pr t siguruar pranin e t akuzuarit n shqyrtim.
Paragrafi 1.
N dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni, prcaktohen kushtet pr mbajtjen e shqyrtimit
para Gjykats s Apelit. Kshtu pr mbajtjen e shqyrtimit para Gjykats s Apelit
duhet plotsohen kumulativisht kto kushte: 1) q aktgjykimi t atakohet pr shkak t
vrtetimit t gabueshm ose jo t plot t gjendjes faktike, 2) q pr shkak t vrtetimit
t gabueshm ose jo t plot t gjendjes faktike t merren prova t reja ose t prsritn
provat e marra m par, 3) q t ekzistojn shkaqe t arsyeshme q lnda t mos i
kthehet gjykats themelore n gjykim t serishm dhe 4) q kolegji t ket marr
vendim pr t mbajtur shqyrtim para Gjykats s Apelit. Mbajtja e shqyrtimit para
Gjykats s Apelit nuk sht e detyrueshme ngase mbajtja e shqyrtimit varet
ekskluzivisht nga vendimi i kolegjit t Gjykats s Apelit. Analiza e shkaqeve pr
mbajtjen e shqyrtimit tregon se Gjykata e Apelit asnjher nuk kujdeset sipas detyrs
zyrtare pr gjendjen faktike. Ndrkaq si kusht pr mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor jan
jo vetm provat e reja ose prsritja e provave t nxjerra m par, prkatsisht t dyja
s bashku, por edhe vrtetimi i fakteve t reja. N kt kontekst, me provat duhet
kuptuar edhe provat - indice.
Gjykata e Apelit lidhur me ankesn, sipas rregullit, vendos n seanc t kolegjit dhe
vetm prjashtimisht me shqyrtim. Gjykata e Apelit, vendos me shqyrtim n rastet kur
ka dyshim n vrtetimin e drejt t gjendjes faktike ose kur gjen se gjendja faktike nuk
sht vrtetuar n mnyr t plot, pa marr para sysh nse ankesa sht paraqitur n
dm ose n dobi t t pandehurit. Kur Gjykata e Apelit ka dyshim n vrtetimin e
gjendjes faktike, n shumicn e rasteve ajo e anulon aktgjykimin e gjykats themelore
dhe me aktvendim lndn e kthen n rigjykim. Megjithat, kur jan plotsuar kushtet
nga paragrafi 1 i ktij neni prjashtimisht mund t mbahet shqyrtimi para Gjykats s
Apelit. Kto shkaqe duhet t jen t arsyeshme, pr t justifikuar mbajtjen e shqyrtimit
gjyqsor para Gjykats s Apelit. Se kur konsiderohet se jan plotsuar kushtet pr
mbajtjen e shqyrtimit n Gjykatn e Apelit sht shtje faktike. Prbrja e Gjykats s
Apelit n rastet kur gjykon n shqyrtim gjyqsor prcaktohet me dispozitat e nenit 19
paragrafi 1 t Ligjit pr gjykatat.
Shqyrtimi para Gjykats s Apelit i ka disa specifika n krahasim me shqyrtimin para
gjykats themelore. Kshtu, derisa shqyrtimi para gjykats themelore zhvillohet sipas
padis s prokurorit t shtetit, shqyrtimi para Gjykats s Apelit zhvillohet sipas
ankess kundr aktgjykimit t shkalls s par. Si i till shqyrtimi para Gjykats s
Apelit nuk paraqet gjykim t serishm t shtjes themelore, por sht gjykim sipas
ankess. Prve, ksaj n shqyrtim para Gjykats s Apelit, nuk vijn n shprehje t
gjitha parimet n t cilat mbshtet shqyrtimi para gjykats themelore. Rrjedhimisht
ndonse n kt shqyrtim n mas t konsiderueshme, vjen n shprehje parimi i
930
Rexhep Murati
publicitetit dhe parimi kontradiktor, megjithat parimi i drejtprdrejt gjen m pak

zbatim n krahasim me shqyrtimin para gjykats s shkalls s par. 688 N shqyrtimin
para Gjykats s Apelit shqyrtohen vetm shtjet kontestuese t parashtruara n
ankes prkatsisht n prgjigje ndaj ankess. Kjo bn q rrjedha e shqyrtimit gjyqsor
para Gjykats s Apelit t dalloj nga rrjedha e shqyrtimit gjyqsor para gjykats
themelore. Rrjedha dhe zhvillimi i shqyrtimit n shkall t dyt rregullohet me
dispozitat e nenit 393.
Prndryshe, shqyrtimi para gjykats e shkalls s dyt deri me tash n praktikn
gjyqsore sht mbajtur shum rrall.
Po ashtu, n procedurn pr t mitur parashikohen rastet kur Gjykata e Apelit vendos
n shqyrtim gjyqsor (neni 78, paragrafi 2 i KDM). Kshtu, kur me aktvendim ose me
aktgjykim n shkall t par nuk sht shqiptuar burgim pr t mitur, Gjykata e Apelit
mund t shqiptoj burgim pr t mitur vetm me kusht q t jet mbajtur shqyrtim
gjyqsor. Po ashtu, n rastet kur me aktvendim ose me aktgjykim n shkalln e par
nuk sht shqiptuar ndonj mas edukative institucionale, Gjykata e Apelit mund ta
shqiptoj masn edukative institucionale vetm nse mbahet shqyrtimi gjyqsor.
Paragrafi 2.
N paragrafin 2 t ktij neni shprehimisht prcaktohen subjektet t cilt ftohen n
shqyrtim pran Gjykats s Apelit. Kshtu, me propozim t palve apo sipas detyrs
zyrtare, n shqyrtim t Gjykats s Apelit thirren i akuzuari dhe mbrojtsi i tij,
prokurori i shtetit, i dmtuari, prfaqsuesi ligjor dhe prfaqsuesi i autorizuar i t
dmtuarit, si dhe dshmitart dhe ekspertt. N shqyrtim nuk thirren palt t cilat
aktgjykimin e gjykats themelore nuk e kan atakuar me ankes, ngase aktgjykimi ndaj
tyre ka marr formn e prer. Po ashtu, gjykata, nuk detyrohet t thrras t gjith
dshmitart e propozuar n ankes ose n prgjigjen n ankes. Pr m tepr gjykata
nuk sht e detyruar t thrras t gjith dshmitart t cilt jan marr n pyetje n
procedurn e gjykats themelore. Gjykata n seanc t kolegjit n t ciln vendos pr
shqyrtim njhersh vendos se cilt dshmitar ose ekspert do t thirren. Gjykata mund
t urdhroj marrjen n pyetje t srishme t dshmitarit ose ekspertit kur dyshon n
deklaratat e tyre ose kur sht e domosdoshme q t merren n pyetje n mnyr t
drejtprdrejt.
N shqyrtim thirret i dmtuari prkatsisht prfaqsuesi i autorizuar kur ka parashtruar
ankes (neni 381, paragrafi 3).
Paragrafi 3.
Me dispozitn e paragrafit 3 t ktij neni, n mnyr t veant rregullohet thirrja e t
akuzuarit pr shqyrtim para Gjykats s Apelit n rastet kur i akuzuari gjendet n
paraburgim ose n vuajtje t dnimit. Sipas ksaj dispozite, prania e t akuzuarit dhe e
mbrojtsit t tij, kur mbrojtja sht e detyruar (neni 57) n shqyrtim - sht e
detyrueshme. Kryetari i trupit gjykues i Gjykats s Apelit, pr t siguruar pranin e t
akuzuarit i cili gjendet n paraburgim ose n vuajtje t dnimit, ndrmerr masa t
nevojshme. Kshtu, kur i akuzuari gjendet n paraburgim, kryetari i kolegjit t
688
Gruba, op.cit. fq. 463
931
Rexhep Murati
Gjykats s Apelit, jep urdhr q i akuzuari t sillet n shqyrtim. Kt urdhr e

zbatojn personat zyrtar n institucionin ku i akuzuari mban paraburgimin. Ndrkaq,
n rastet kur i akuzuari gjendet n mbajtje t dnimit, kryetari i kolegjit t Gjykats s
Apelit n mnyr t ngjashme merr masa pr t siguruar pranin e t akuzuarit n
shqyrtim.
Neni 393 [Shqyrtimi para kolegjit t apelit]
1.
2.
3.
4.
5.
Shqyrtimi para Gjykats s Apelit fillon me raportim t gjyqtarit raportues, i cili paraqet gjendjen faktike pa dhn mendimin e tij pr bazueshmrin e ankess.
Aktgjykimi ose pjesa e tij pr t ciln sht ushtruar ankes, dhe sipas
nevojs, edhe procesverbali i shqyrtimit gjyqsor lexohet me propozim ose
sipas detyrs zyrtare.
Pas ksaj thirret ankuesi ta arsyetoj ankesn dhe pastaj pala kundrshtare
q ti prgjigjet. i akuzuari dhe mbrojtsi i tij gjithmon e kan fjaln t
fundit.
Palt gjat shqyrtimit mund t paraqesin prova dhe fakte t reja.
Prokurori i shtetit, mbshtetur n rezultatet e shqyrtimit, mund t trhiqet
trsisht ose pjesrisht nga aktakuza ose ta ndryshoj at n dobi t t
akuzuarit.
Me dispozitat e nenit 393, parashikohet rrjedha e procedurs s shqyrtimit para

Gjykats s Apelit. Kshtu, shqyrtimi n Gjykatn e Apelit prfshin kto etapa: a)
raportin i gjyqtarit raportues, b) leximin e aktgjykimit t ankimuar prkatsisht t
pjess s aktgjykimit pr t ciln sht ushtuar ankes c) arsyetimin e ankess nga
ankuesi dhe prgjigjn n ankes t pals kundrshtare dhe d) fjaln prfundimtare t
palve.
Lidhur me shqyrtimin para Gjykats s Apelit, n teori ekzistojn mendime t
ndryshme, t cilat kryesisht kundrshtojn mbajtjen e shqyrtimit para Gjykats s
Apelit. Po ashtu, edhe praktika gjyqsore, n legjislacionet ku ekziston mundsia e
mbajtjes s shqyrtimit gjyqsor para Gjykats s Apelit, ka shprehur rezerv ndaj
zbatimit t dispozitave me t cilat parashikohet shqyrtimit para Gjykats s Apelit duke
iu shmangur pr arsye t ndryshme mbajtjes s shqyrtimit gjyqsor. Megjithat ka
legjislacione t cilat prpiqen q mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor n disa situata ta bjn
t detyrueshme, pr dallim nga zgjidhja q ekziston n KPP, ku mbajtja e shqyrtimit
gjyqsor parimisht sht fakultative. Kshtu, me nenin 377, paragrafi 5 i Kodit aktual
t procedurs penale t Serbis, parashikohet q shqyrtimi para Gjykats s Apelit
duhet t mbahet kur n t njjtin lnd penale aktgjykimi sht anuluar.
Paragrafi 1.
Shqyrtimi para Gjykats s Apelit fillon me raportim t gjyqtarit raportues pr gjendjen
faktike. Duke paraqitur raportin pr gjendjen faktike, gjyqtari raportues nuk jep
mendim pr bazueshmrin e ankess. Gjyqtari raportues nuk jep mendim pr
bazueshmrin e ankess para se gjithash pr t mos prejudikuar vendimin e Gjykats
932
Rexhep Murati
s Apelit lidhur me ankes. Raporti i gjyqtarit raportues prfshin kto elemente: 1)

paraqitjen e rrjedhs s procedurs 2) paraqitjen e fakteve 3) shkeljen e ligjit dhe bazat
tjera t ankess 4) dhe rrethanat t tjera pr t vendosur. Duhet theksuar se kolegji n
nj mnyr e ka t njohur shtjen e cila sht objekt i shqyrtimit ngase n kolegj sht
vendosur pr tu mbajtur shqyrtimi gjyqsor. N shqyrtim nuk lexohet ankesa, por
gjyqtari raportues n raport paraqet prmbajtjen e ankess. Shqyrtimi n Gjykatn e
Apelit dallon nga shqyrtimi i gjykats themelore ngase gjykimi n Gjykatn e Apelit
sht gjykim sipas ankess, n t cilin tek duhet t zgjidhet ankesa. Pr dallim nga
gjykimi n Gjykatn e Apelit, gjykimi n gjykatn themelore prfshir edhe rigjykimin
(neni 406) prve se sht gjykim sipas akuzs, sht gjykim i cili vjen n shprehje
vetm pasi t jet vendosur lidhur me ankesn.
Gjykata e Apelit sht e lidhur me kufijt e ankess, ankuesi n shqyrtimin gjyqsor
nuk mund t paraqes baza t reja t ankess, ngase shqyrtimi para Gjykats s Apelit
nuk sht gjykim i plot por sht gjykim sipas ankess. Marr n trsi, gjykimi para
Gjykats s Apelit, diskutimet dhe propozimet jan t prkufizuar me prmbajtjen e
ankess prve atyre shkeljeve pr t cilat gjykata kujdeset sipas detyrs zyrtare. N nj
mnyr kufijt e ankess varn nga parashtruesi i ankess. Kshtu, kur prokurori i
shtetit e paraqet ankesn, ai sht i lidhur me kufijt e ankess duke qen i lidhur me
identitetin objektiv t aktgjykimit dhe aktakuzs. Kjo njhersh nnkupton q prokurori
i shtetit n shqyrtimin para Gjykats s Apelit nuk mund t vrtetoj vepr t ndryshme
m t rnd pr t akuzuarin e as vepr tjetr m t rnd nga vepra penale e prfshir
me aktakuz. N ann tjetr, n kt situat procedurale dhe n situatat t tjera, i
pandehuri mund t paraqes fakte dhe prova me t cilat mund t vrtetohet ekzistimi i
veprs penale tjetr ose t ndryshme m t leht, ose lirim nga akuza ose refuzim t
aktakuzs. Me fjal t tjera, kur ankesn e ka paraqitur i pandehuri, prokurori, nuk do
mund t paraqes faktet dhe provat q dalin jasht aktakuzs e as prova dhe fakte t
cilat shkojn n dm t t pandehurit. N kt rast, megjithat prokurori i shtetit mund
t nxjerr faktet dhe provat me t cilat konteston n pretendimet ankimore si edhe
pohimet e paraqitura n shqyrtim para Gjykats s Apelit.
N shqyrtim, gjykata merr aktgjykim, por mund t marr edhe do vendim tjetr i cili
merret sipas ankess. Gjykata gjat marrjes s vendimit mund t vlersoj ndryshe
vetm ato prova t cilat i ka nxjerr vet.
Paragrafi 2.
Aktgjykimi ose pjesa e tij pr t ciln sht ushtruar ankes dhe sipas nevojs edhe
procesverbali i shqyrtimit gjyqsor para Gjykats s Apelit nuk lexohen gjithmon dhe
n do rast. N t vrtet sipas dispozits s paragrafi 2 t ktij neni, leximi i
aktgjykimit ose i ndonj pjese t tij ose i procesverbalit t shqyrtimit gjyqsor, bhet
vetm kur sht propozuar nga palt ose kur gjykata e konsideron t nevojshm
leximin e tyre. Kshtu, leximi i aktgjykimit ose pjess s tij prkatsisht procesverbalit
t shqyrtimit gjyqsor, mund t bhet me propozim t gjyqtarit raportues sipas detyrs
zyrtare ose sipas propozimit t palve dhe vendimin mbi leximin e merr gjykata.
933
Rexhep Murati
Paragrafi 3.
Pasi q gjyqtari raportues paraqet raportin dhe pas leximit t aktgjykimit ose pjess s
tij, thirret ankuesi pr ta arsyetuar ankesn. Si mund t shihet, ankuesi nuk e lexon
ankesn por vetm e arsyeton ankesn, nse sht i pranishm n shqyrtim. Kur
ankuesi nuk sht prezent n shqyrtim, gjykata mjaftohet me prmbledhjen e shkurtr
t ankess t dhn nga gjyqtari raportues n raport. Pr dallim nga shqyrtimi para
Gjykats s Apelit, n seancn e mbyllur t kolegjit parashtruesi i ankess t drejtn e
arsyetimit t ankess nuk e ka. N ann tjetr, t drejts s ankuesit pr ta arsyetuar
ankesn i prgjigjet edhe e drejta e pals kundrshtare pr ta arsyetuar prgjigjen n
ankes. Fjala prfundimtare, i takon t pandehurit ashtu si prcaktohet me nenin 355,
paragrafi 4. Mirpo, pr dallim nga fjala prfundimtare n shqyrtimin gjyqsor t
gjykats themelore, n shqyrtimin e Gjykats s Apelit, fjaln prfundimtare mund ta
paraqes n trsi mbrojtsi i t pandehurit.
Paragrafi 4.
Gjat shqyrtimit, palt dhe mbrojtsi mund t paraqesin prova dhe fakte t reja t cilat i
nxjerr gjykata sipas rregullave q vlejn pr shqyrtimin kryesor para gjykats
themelore. Me fjal t tjera, provat n shqyrtim nxirren parimisht n mnyr t
drejtprdrejt dhe n mnyr jo t drejtprdrejt sipas kushteve t cilat vlejn pr
shqyrtimin gjyqsor. Marrja n pyetje e t akuzuarit bhet sipas rregullave me t cilat
vlejn pr marrjen e t akuzuarit n shqyrtimin gjyqsor para gjykats themelore. Po
ashtu edhe pr nxjerrjen e provave t tjera vlejn dispozitat pr zhvillimin e shqyrtimit
kryesor n gjykatn t shkalls s par. Kshtu, kur duhet vrtetuar ndonj fakt t ri
vendimtar ose fakt-indice, me an t s cils do t vrtetohet fakti i ri vendimtar, t
provuarit n shqyrtim duhet prkufizuar vetm n kt fakt. N ann tjetr nse me
provn e re duhet t vrtetohet fakti prkats nga procedura e shkalls s par, t ciln
nuk e ka vrtetuar gjykata themelore ose ka nxjerr provat por nuk i ka vlersuar,
Gjykata e Apelit duhet t nxjerr jo vetm provat e reja por edhe ato t cilat jan
nxjerr lidhur me at fakt n gjykatn e shkalls s par. Po ashtu edhe n rastet kur
Gjykata e Apelit vrteton ndryshe ndonj fakt vendimtar nga q sht vrtetuar n
gjykatn themelore, pa tjetr duhet q t nxjerr dhe t vlersoj t gjitha provat e
administruara n shqyrtim dhe ato n aktgjykimin e atakuar. Dhe kur sht fjala pr
kundr provn, faktin negativ ose faktin i cili prjashton ekzistimin e faktit t vrtetuar
n aktgjykimin e shkalls s par, Gjykata e Apelit do t prkufizohet vetm n kt
fakt.
Me fjal t tjera, kur Gjykata e Apelit dshiron t ndryshoj gjendjen faktike, duhet q
t prsris t gjitha provat e nxjerra para gjykats themelore n t cilat jan mbshtetur
konkluzionet mbi faktet prkatse. Por, n kt rast mund t prjashtohen provat
dukshm t pa rndsishme si edhe n ann tjetr ndaras t nxirren provat lidhur me
faktet t cilat mund t ndahen, si t pavarura, mirpo n kt rast, sa i prket fakteve t
tjera duhet ti marr pr baz faktet e vrtetuara nga gjykata themelore. Ky autorizim i
Gjykats s Apelit, del nga fakti se kt vlersim Gjykata e Apelit mund ta bj edhe n
934
Rexhep Murati
seancn e kolegjit. Nse kt autorizim e ka kolegji i Gjykats s Apelit, aq m par e

ka gjykata n rastet kur vendos n shqyrtim gjyqsor. 689
Po ashtu sikurse n rastin e shqyrtimit gjyqsor, vendimi merret n seancn jo publike.
Paragrafi 5.
Me dispozitn e paragrafit 5 sht parapar mundsia e trheqjes ose e ndryshimit t
aktakuzs nga prokurori i shtetit edhe n shqyrtim para Gjykats s Apelit duke u
mbshtetur n rezultatet e shqyrtimit. Ndonse n procedurn e ankess aktakuza sht
konsumuar me aktgjykimin, megjithat n kt faz t procedurs vlen parimi i
mutabilitetit, sipas t cilit prokurori i shtetit mund t trhiqet trsisht ose pjesrisht
nga aktakuza ose aktakuzn ta ndryshojn ekskluzivisht n dobi t t pandehurit.
Autorizimi i prokurorit t shtetit pr tu trhequr nga akuza prkatsisht pr ta
ndryshuar akuzn n procedurn lidhur me ankes n aspektin teorik konsiderohet e
papranueshme. Kjo pr arsye se aktakuza n shqyrtim para Gjykats s Apelit nuk
shqyrtohet fare ngase sht konsumuar me aktgjykim duke u zvendsuar praktikisht
me aktgjykim. Prandaj, gjykata n shqyrtimin para Gjykats s Apelit e shqyrton
regullsin dhe ligjshmrin e aktgjykimit, prkatsisht bazueshmrin e ankess dhe
jo bazueshmrin e aktakuzs. Pr m tepr, trheqja e prokurorit t shtetit nga
aktakuza, n rastet kur ka paraqitur ankes kundr aktgjykimit lirues, hap mundsin q
Gjykata e Apelit t marr aktgjykim refuzues, duke sjell kshtu t pandehurin n pozit
m t pavolitshme. Kjo me gjas, ishte arsye q n legjislacionin procedural penal
kroat aktual t mos pranohet zgjidhja sipas s cils prokurorit t shtetit i mundsohet t
trhiqet ose ta ndryshoj aktakuzn n shqyrtim para Gjykats s Apelit.
Neni 394 [Kufijt e shqyrtimit t ankess nga gjykata e apelit]
1.
2.
689
Gjykata e Apelit shqyrton aktgjykimin n pjesn pr t ciln sht ushtruar

ankes, por do her sipas detyrs zyrtare shqyrton:
1.1. nse ekziston shkelje e dispozitave t procedurs penale nga neni 384,
paragrafi 1., nn-paragraft 1.1., 1.2., 1.6. dhe 1.8. deri n 1.12. t
ktij Kodi;
1.2. nse shqyrtimi gjyqsor sht mbajtur n munges t t akuzuarit n
kundrshtim me dispozitat e ktij Kodi;
1.3. nse n shtjen e mbrojtjes s detyrueshme sht mbajtur shqyrtimi
gjyqsor pa pranin e mbrojtsit; dhe
1.4. nse sht shkelur ligji penal n dm t t akuzuarit.
Nse ankesa e paraqitur n dobi t t akuzuarit nuk prfshin t dhnat nga
neni 382, paragrafi 1., nn-paragrafi 1.2. ose 1.3. i ktij Kodi, Gjykata e
Apelit kufizohet vetm n shqyrtimin e shkeljeve nga paragrafi 1. nnparagraft 1.1. deri n 1.4. t ktij neni dhe n shqyrtimin e vendimit pr
dnimin, caktimin e mass pr trajtim t detyrueshm pr rehabilitim dhe
konfiskimin e dobis pasurore t fituar me vepr penale.
935
Rexhep Murati
Paragrafi 1.
Gjykata e Apelit asnjher nuk e shqyrton aktgjykimin e gjykats themelore sipas
detyrs zyrtare por vetm n baz t ankess s afatshme dhe t lejuar t personit t
autorizuar pr paraqitje t ankess. Me fjal t tjera, Gjykata e Apelit detyrohet ta
shqyrtoj aktgjykimin e gjykats themelore sipas detyrs zyrtare vetm n baz s paku
t nj ankese t subjektit t autorizuar pr paraqitje t ankess. Kjo do t thot se
Gjykata e Apelit e shqyrton ankesn sipas detyrs zyrtare jo vetm n baz t ankess
s palve por edhe ankess s t dmtuarit. Pr m tepr, gjykatat m t larta pa mjet
juridik t personit t autorizuar nuk mund t evitojn edhe gabimet m t rnda n
vendimet e gjykatave m t ulta. Kur asnj person i autorizuar pr t paraqitur ankes,
nuk paraqet ankes, aktgjykimi i gjykats m t ult hyn n fuqi dhe prodhon efekte
juridike, pa marr parasysh se mund t jet i pa ligjshm dhe i padrejt. Arsye ligjore e
ekzistimit t ksaj dispozite sht q t evitohen parregullsit dhe pa ligjshmrit e
aktgjykimit t gjykats s shkalls m t ult para se aktgjykimi t marr formn e
prer. Lidhur me prmasat e shqyrtimit t aktgjykimit t gjykats s shkalls m t ult
nga gjykata m e lart ekzistojn tri zgjidhje.
Sipas zgjidhjes s par, gjykata m e lart sht e autorizuar ta shqyrtoj aktgjykimin e
gjykats s shkalls m t ult vetm n kufijt e mjetit juridik t paraqitur prkatsisht
vetm sipas atyre bazave t paraqitura n ankes (tantum devollutum quantum
appellatum). Me fjal t tjera, sikundr q gjykata m e lart nuk mund ta shqyrtoj
aktgjykimin e gjykats m t ult pa ankes, po ashtu gjykata m e lart nuk mund ta
shqyrtoj aktgjykimin e gjykats m t ult jasht kufijve t prcaktuar n ankes. Kjo
zgjidhje njhersh nnkupton q pjest prkatse t aktgjykimit t gjykats m t ult
t cilat nuk jan atakuar me ankes, n ndrkoh marrin formn e prer, ashtu q n
procedurn penale lidhur me mjetet e rregullta juridike pr kto pjes nuk mund t
vendoset. Si e till, kjo zgjidhje, nuk merr parasysh faktin se vendimet e gjykatave m
t ulta mund t prmbajn t meta t atilla t cilat duhet t evitohen n interes t
prgjithshm.
Sipas zgjidhjes s dyt, n rastet kur paraqitet ankesa kundr aktgjykimit, gjykata m e
lart e shqyrton aktgjykimin n trsi dhe jo vetm n kufijt e mjetit juridik t
paraqitur. N kt rast mjeti juridik sht vetm shkas q gjykata m e lart ta shqyrtoj
aktgjykimin sipas detyrs zyrtare, n t gjitha aspektet duke evituar do parregullsi dhe
paligjshmri, jo vetm ato t theksuara n ankes. E met kryesore e ksaj zgjidhjeje
sht se gjykatat t cilat zbatojn kt zgjidhje do t ngarkoheshin me pun tej mase,
ngarkes kjo t ciln me vshtirsi do ta prballonin n punn e tyre. Prve, ksaj kjo
zgjidhje n mas t konsiderueshme do t keqsonte pozitn procedurale t palve n
kt faz t procedurs penale si edhe do t rrezikonte prdorimin e lir t mjetit
juridik. Kjo praktikisht do t thot se n procedurn penale sipas mjeteve juridike n t
ciln vendimet gjyqsore do t shqyrtohen vetm sipas detyrs zyrtare, palt nuk do t
ishin plotsisht t lira prkatsisht do t nguronin pr t paraqitur mjetin juridik, pr t
mos i dhn shkas gjykats m t lart q vendimin e gjykats s shkalls m t ult ta
ndryshoj n dm tyre.
Sipas zgjidhjes s tret, e cila synon t evitoj t metat e dy zgjidhjeve t mparshme,
gjykata e shkalls m t lart e shqyrton n parim vendimin e gjykats m t ult n
kufijt e ankess s paraqitur, prkatsisht n pjesn pr t ciln sht ushtruar ankes,
936
Rexhep Murati
nga bazat e atakimit dhe n drejtimin e atakimit, por njhersh n interes t

prgjithshm sipas detyrs zyrtare shqyrton nse vendimi i till prmban disa shkelje
taksativisht t prcaktuara me ligj. Kt zgjidhje e ka prvetsuar e drejta e jon e
procedurs penale. Kshtu, n rastet kur gjykata e lart gjen se ekzistojn shkeljet
prkatse t dispozitave t KPP-s, ather merr vendim pr anulimin ose ndryshimin e
vendimit t gjykats m t ult. Pra, sipas ksaj zgjidhje, shqyrtimi i aktgjykimit t
gjykats themelore nga ana e Gjykats s Apelit, sipas rregullit bhet n kufijt e
ankess s paraqitur do t thot q Gjykata e Apelit duke vendosur lidhur me ankes
nuk mund t tejkaloj bazat e theksuara dhe propozimet e bra n ankes. Me fjal t
tjera, gjykata m e lart, nuk mund ta shqyrtoj aktgjykimin e atakuar sipas nj baze
krejtsisht tjetr t ankess e as t vendos n kundrshtim me propozimin e
parashtruesit t ankess, me prjashtim t rasteve kur ndryshe sht prcaktuar n KPP.
Megjithat, aktgjykimi i gjykats themelore, prjashtimisht mund t shqyrtohet nga
Gjykata e Apelit n kundrshtim me bazat e ankess si edhe n kundrshtim me
propozimin e paraqitur n ankes, vetm n rastet taksativisht e prcaktuara n nenin
394 t KPP. N kt rast shqyrtimi sipas detyrs zyrtare vjen n konsiderim si n rastet
kur ankesa sht paraqitur n dobi ashtu edhe rastet kur ankesa sht paraqitur n dm
t akuzuarit. N t vrtet, sipas dispozits s nenit 394, Gjykata e Apelit, prve se e
shqyrton aktgjykimin n pjesn pr t ciln sht ushtruar ankes, sipas detyrs zyrtare
duhet gjithmon ta shqyrtoj: a) Nse ekzistojn shkelje absolute t dispozitave t
procedurs penale, jo t gjitha por vetm ato taksativisht t prcaktuara- neni 394
paragrafi 1 nnparagrafi 1.1,1.2 1.6 dhe 1.8 deri n 1.12 t KPP-s (Shkelje t tjera
absolute dhe t gjitha shkeljet relative, shqyrtohen vetm nse parashtruesi i ankess
kto shkelje i ka theksuar n ankes); b) Nse shqyrtimi gjyqsor sht mbajtur n
munges t t akuzuarit- neni 394 paragrafi 1 nnparagrafi 1.2. N procedurn penale
t rregullt kusht themelor pr zhvillimin i procedurs penale sht prania e t akuzuarit.
Duke qen se n procedurn penale t rregullt shqyrtimi gjyqsor nuk mund t mbahet
pa pranin e t akuzuarit, sipas ksaj dispozite, Gjykata e Apelit n procedurn lidhur
me ankes detyrohet q sipas detyrs zyrtare ta shqyrtoj aktgjykimin e gjykats
themelore; c) Nse n shtjen e mbrojtjes s detyrueshme sht mbajtur shqyrtimi
gjyqsor pa pranin e mbrojtsit- neni 394 paragrafi 3. E drejta n mbrojtje e t
pandehurit sht nj e drejt themelore e cila i garanton t akuzuarit gjykim t drejt dhe
t ligjshm. Pr t evituar pasojat e gjykimit n munges t mbrojtsit, n rastet kur
mbrojtja sht e detyrueshme, Gjykata e Apelit duke vendosur lidhur me ankesn,
detyrohet ta shqyrtoj aktgjykimin sipas detyrs zyrtare; d) Nse, n dm t t
akuzuarit sht shkelur ligji penal- neni 394, paragrafi 4. N procedurn lidhur me
ankesn, shkeljet e dispozitave t ligjit penal t bra n dobi t t akuzuarit shqyrtohen
vetm, nse parashtruesi i ankess kto shkelje i thekson n ankes. Gjykata e Apelit,
sipas KPP-s n fuqi, edhe shkeljet m t rnda t ligjit penal n dobi t akuzuarit
asnjher nuk i shqyrton sipas detyrs zyrtare, pr m tepr nuk i shqyrton fare ngase
shkeljet e ligjit penal lejohen vetm n dm t akuzuarit, si sht p.sh. kualifikimi i
gabuar i veprs penale, zbutja e dnimit me shkeljen e dispozitave t ligjit penal q
kan t bjn me zbutjen e dnimit, zbatimi i dnimit me kusht ndonse nuk kan
ekzistuar kushtet e parapara me KP, mos shqiptimi i mass s marrjes s dobis
pasurore ndonse kan ekzistuar kushtet ligjore pr shqiptimin e ksaj mase.
Aktgjykimi me kto t meta mund t ndryshohet eventualisht n procedurn lidhur
937
Rexhep Murati
krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris, mirpo n kt rast vendimi nuk ka karakter

konstituiv por ka karakter deklarativ.
Gjykata e Apelit asnjher nuk e shqyrton sipas detyrs zyrtare gjendjen faktike t
vrtetuar nga ana e gjykats themelore. Kur gjendja faktike nuk sht atakuar me
ankes, do t konsiderohet se gjykata themelore e ka vrtetuar gjendjen drejt faktike N
kt rast Gjykata e Apelit nuk mund ta ndryshoj vet gjendjen faktike e as ta anuloj
aktgjykimin duke ia kthyer gjykats themelore n rigjykim pr t vrtetuar drejt
gjendjen faktike.
Po ashtu, Gjykata e Apelit nuk e shqyrton rregullsin e matjes s dnimit, mass pr
trajtim t detyrueshm rehabilitues, konfiskim t dobis pasurore nse kjo nuk
parashikohet shprehimisht me Kod sikurse n paragrafin 2 t ktij neni. Sipas
dispozitave t nenit 394, Gjykata e Apelit e shqyrton aktgjykimin e gjykats themelore
vetm sipas ankess kundr aktgjykimit.
N rastet kur ekziston vetm nj ankes kundr aktgjykimit nga e cila bartsi i ankess
trhiqet para se t vendos Gjykata e Apelit, ankesa e till hedhet posht. N kt rast
nuk vjen n shprehje shqyrtimi i aktgjykimit sipas detyrs zyrtare. Po ashtu, edhe n
rastet kur Gjykata e Apelit i refuzon t gjitha pretendimet ankimore, megjithat mund
t anuloj ose t ndryshoj aktgjykimin n mbshtetje t autorizimeve nga neni 394.
Gjykata e Apelit duke e shqyrtuar aktgjykimin e gjykats themelore sipas detyrs
zyrtare asnjher nuk mund t marr aktgjykim n dm t akuzuarit por vetm n dobi
t t akuzuarit (si n rastin kur sht shkelur ligji penal n dm t tij nga neni 394,
paragrafi 4).
Paragrafi 2.
Me dispozitn e nenit 394 paragrafi 4, prcaktohet se n far aspektesh Gjykata e
Apelit e shqyrton aktgjykimin e gjykats themelore kur ankesa e paraqitur n dobi t t
akuzuarit sht e mangt, prkatsisht nuk i prmban disa nga elementet e detyrueshme
t ankess. N t vrtet, kur ankesa e till e t akuzuarit nuk prmban arsyet-bazn
dhe arsyetimin (n KPP gabimisht propozimin) nga neni 394 paragrafi 2, Gjykata e
Apelit do t kufizohet vetm n shqyrtimin e vendimit pr dnimin, masn e trajtimit t
detyrueshm pr rehabilitim dhe konfiskimin e dobis pasurore t fituar me vepr
penale.
Praktika gjyqsore
Gjykata e shkalls se dyt ka br shkelje esenciale t dispozitave t procedurs
penale nse nuk ka vendosur pr t gjitha ankesat kundr aktgjykimit t njjt.
Gjykata e shkalls s dyt ka br shkelje esenciale t dispozitave t procedurs
penale kur ka lshuar rastin q pr seancn e Kolegjit ta informoj t akuzuarin i cili
n ankes ka propozuar mbajtjen e shqyrtimit para gjykats s shkalls se dyt
(Aktgjykimi i Gjykats Supreme t M.Zi, Kzz.br.12/09, dt.26.09.2009.)
938
Rexhep Murati
Neni 395 [Reformatio in Peius]

N qoft se sht paraqitur ankes vetm n dobi t t akuzuarit, aktgjykimi pr sa i prket cilsimit juridik t veprs dhe sanksionit penal nuk
mund t ndryshohet n dm t tij.
Ndalimi reformatio in peius prbn privilegjin m t rndsishm t t pandehurit, q
gjen zbatim n procedurn sipas mjeteve juridike. Kt privilegj e parashikojn
shumica e legjislacioneve bashkkohore. Mirpo, kushtet dhe vllimi i zbatimit t ktij
institucioni jan t rregulluara n mnyra t ndryshme n legjislacionet bashkkohore
proceduralo penale. Prve ksaj, prmbajtja e ktij institucioni varet nga rregullimi i
mjeteve juridike dhe i pozits q ka i pandehuri n prgjithsi n procedurn penale
sipas legjislacionit t shtetit prkats. Prmbajtja konkrete e ksaj lehtsie t
rndsishme parashikohet nga ligjet e procedurs penale t vendeve t veanta. Thelbi i
ktij institucioni qndron n faktin se, n kushtet e caktuara, ndalohet ndryshimi i
vendimit gjyqsor t kundrshtuar, prkatsisht keqsimi i pozits procedurale n dm
t t pandehurit, n rastet kur sht paraqitur mjeti juridik vetm n favor t tij.
Ndalimi reformatio in peius i prcaktuar n kt mnyr sht nj prjashtim i
rndsishm nga parimi i krkimit t s vrtets n procedurn penale. Rregullimi i
ndryshm i ktij institucioni, prkatsisht shtjeve t caktuara lidhur me ndalimin
reformatio in peius n legjislacionet e sotme trheq vmendjen si t teoris, ashtu edhe
t praktiks.
N dispozitn nenit 395, prcaktohet kuptimi i ndalimit reformatio in peius. N t
vrtet, me kt dispozit parashikohet q n rastet kur ankesa sht paraqitur vetm n
favor t t pandehurit, aktgjykimi nuk mund t ndryshohet n dm t tij pr sa i prket
vlersimit juridik t veprs, ashtu edhe n lidhje me sanksionin e dhn penal.
Megjithat, nj prkufizim i till i ktij institucioni krijon dilema t caktuara rreth
interpretimit t vet dispozits me t ciln prcaktohet ky institut.
Ndalimi reformatio in peius sht nj institucion juridik procedural i s drejts
bashkkohore. Ky institucion lindi n procedurn penale inkuizitore nga fundi i
zbatimit t ksaj procedure. Pr t parn her sht parashikuar me Kodin penal
austriak t vitit 1803 e pastaj me Kodin penal t Prusis t vitit 1805. Zhvillimi historik
i procedurs penale tregon se e drejta romake nuk e ka njohur reformatio in peius, e
cila prkundrazi parashikonte dnime me gjob pr palt q ankoheshin nga mria. 690
Krijimi i ktij institucioni n procedurn penale inkuizitore, si nj e drejt e posame e
t pandehurit bie ndesh me tiparet themelore t procedurs penale inkuizitore. N
legjislacionet e vendeve t veanta t Evrops kontinentale, ndalimi reformatio in peius
vendoset pas Revolucionit Francez, prkatsisht pas mendimit t Kshillit Shtetror
Francez t vitit 1806. Megjithkt, Kodi francez i procedurs penale (Code
dinstruction criminelle) i vitit 1808 nuk e parashikon kt institucion, por ai ka gjetur
vend n legjislacionin francez vetm n Ligjin e procedurs penale t vitit 1958.
Institucioni reformatio in peius sht miratuar shprehimisht n legjislacionin modern t
disa vendeve, ndrsa disa t tjera nuk jan shprehur pr kt ndalim. N rastet kur ky
institucion as sht pranuar as prjashtuar n legjislacionet e caktuara, teoris dhe
690
Vasiljevi, Sistem, fq. 579; Marina 1 - Marina, Panta, Krivina postapka na SFRJ, Shkup, 1979,
fq.504; Marina 2 - Marina, Panta, Reformatio in peius, GPFSk, 1959, fq. 64-65.
939
Rexhep Murati
praktiks i bie barra q t konstatoj nse ky ndalim ekziston apo jo. Megjithat, n
disa legjislacione n nj an lejohet ndalimi reformatio in peius, kurse n ann tjetr
efektet e tij neutralizohen n nj mas t konsiderueshme me nj institucion t kundrt,
si ndodh n t drejtn penale procedurale t Italis. N fakt sipas nenit 597, paragrafi
3 t KPP t Italis lejohet zbatimi i ndalimit reformatio in peius, por n t njjtn koh
me nenin 597, prokurorit t shtetit i jepet e drejta pr apel incidentor, me t cilin para
gjykats s apelit q duhet t vendos pr apelin, megjithse prokurori i shtetit m i
ult nuk ka br apel me koh, mund t kundrshtoj ato pjes t aktgjykimit, t cilat i
kundrshton edhe vet i akuzuari. Prandaj e drejta e prokurorit t shtetit pr apel
praktikisht ia heq mundsin t akuzuarit pr t zbatuar favoret reformatio in peius. 691
N legjislacionin e disa vendeve q do t formojn m von Jugosllavin, ndalimi
reformatio in peius sht huazuar nga e drejta austriake.
N t drejtn procedurale penale t ish - Jugosllavis, t krijuar pas Lufts s Dyt
Botrore, ndalimi reformatio in peius miratohet n Ligjin e procedurs penale t vitit
1948, kurse me Ligjin e procedurs penale t 1953-s bhet riformulimi apo redaktimi i
ri i ktij institucioni. Dispozita e LPP t 1953 (neni 355) sht marr trsisht n Ligjin
e procedurs penale t vitit 1976. Me LPP t ish-Jugosllavis t vitit 1985 bhen
ndryshime t caktuara t ktij institucioni. Dhe s fundmi, dispozita e nenit 378 t LPP
t ish-Jugosllavis, me t ciln rregullohet reformatio in peius me t njjtn prmbajtje
sht trashguar n ligjet e procedurs penale t vendeve q kan fituar pavarsin pas
shprbrjes s ish - RSFJ-s.
Si prjashtim mund t prmendet KPP kroat, q ka mnjanuar dilemat ekzistuese rreth
zbatimit t reformatio in peius dhe ka vn n dukje qart se kur bhet vetm ankimi
n favor t t akuzuarit, aktgjykimi nuk mund t ndryshohet n dm t tij. Pr shkak t
dilemave q ekzistonin n lidhje me veprimin e ndalimit reformatio in peius, ky
institucion do t duhej saktsuar si n ligjet penale procedurale t ktyre vendeve, ashtu
edhe n KPP t Kosovs.
Baza e ndalimit reformatio in pius sht drejtsia, d.m.th. garancia q i jepet t
akuzuarit se ankimi i br n favor t tij nuk mund t veproj n dm t tij. 692 Me fjal
t tjera n themel t ndalimit reformatio in peius qndrojn arsyet e drejtsis dhe
nevoja procedurale pr ti dhn t pandehurit liri t plot n paraqitjen e mjeteve t
caktuara juridike dhe pr ta siguruar se me mjetin e paraqitur juridik n favor t tij nuk
do t keqsohet pozita e tij n procedurn penale. Pra arsyetimin e zbatimit t ktij
favori duhet krkuar n qndrimin human ndaj t pandehurit, t cilit n procedurn e
zhvilluar sipas mjeteve juridike duhet ti lejohet e drejta e mbrojtjes dhe liria e plot,
prkatsisht siguria procedurale q me mjetin juridik t paraqitur n t mir t tij nuk
mund t keqsohet pozita e tij, n t ciln ndodhej para prdorimit t mjetit t caktuar
juridik. Lirimi nga kjo frik sht supozimi i par q ankimi t jet nj mjet i mbrojtjes
s t pandehurit n procedurn penale. 693
Arsyetimi i mtejshm i ekzistimit t institucionit t ndalimit reformatio in peius
qndron n parimin e dispozicionit t palve q me nismn e vet, duke paraqitur mjete
t caktuara juridike, ta fillojn procedurn penale para Gjykats s Apelit. Gjykata q
691

Pavii 3, fq. 486.
693
Bayer, Vladimir, Jugoslavensko krivino procesno pravo, libri i par: Uvod u teoriju krivinog
procesnog prava, botimi i nnt, Zagreb, 1991, fq. 177.
692
940
Rexhep Murati
vendos pr mjetin juridik n parim sht e detyruar q aktgjykimin e kundrshtuar t

gjykats m t ult ta shqyrtoj vetm n ato pjes q kundrshtohen me ankim (tantum
devolutum quantum apellatum) dhe vetm pr shkaqet ankimore nga t cilat
kundrshtohet aktgjykimi (ne eat judex ultra partium petita), prve rasteve t
parashikuara n mnyr t veant n ligj. N kt mnyr, pjest e vendimit q nuk
jan sulmuar nga mjeti juridik, marrin form t prer relative me t kaluar t afatit
ligjor pr paraqitjen e mjetit juridik dhe nuk mund t shqyrtohen as t ndryshohen n
procedurn sipas mjeteve juridike. Pr kt arsye, mundsia e forms s prer relative
apo t pjesshme t vendimit gjyqsor theksohet si nj nga arsyet juridike n favor t
ndalimit reformatio in peius. 694
N teorin e s drejts procedurale penale ka edhe mendime q thon se reformatio in
peius duhet t konsiderohet nj institucion i prgjithshm, i cili vlen pr t dyja palt
(t akuzuarin dhe paditsin) e jo vetm si nj privilegj i t pandehurit. Kjo do t thot
se me kt institucion arrihet ndalimi i prgjithshm i rndimit t pozits s pals n
lidhje me mjetin juridik t paraqitur n dobi t tij. Pozita e palve n procedur nuk
mund t ndryshohet pr m keq nga mjeti i vet juridik, por vetm eventualisht nga
mjeti juridik i pals s kundrt. 695
Krahas argumenteve n favor t arsyeshmris s ndalimit reformatio in peius, vihen
n dukje edhe shum shkaqe kundr prdorimit t ktij institucioni. Si shkak m me
rndsi kundr ndalimit reformatio in peius zakonisht prmendet fakti se ky privilegj i
t pandehurit sht nj nga prjashtimet m t rndsishme nga parimi i zbulimit t s
vrtets, si parim themelor i pranishm n do procedur penale. Kjo shmangie nga
parimi i krkimit t s vrtets parandalon moskeqsimin e pozits procedurale t t
pandehurit n procedurn e mjeteve juridike. Ndalimi reformatio in peius, si nj
shmangie m e rndsishme nga parimi i krkimit t s vrtets n procedurn penale,
tregon se ky parim megjithat nuk ka karakter absolut, t cilit do tì nnshtroheshin
parimet tjera t procedurs penale. Pastaj, si shkak i rndsishm kundr zbatimit t
ndalimit reformatio in peius prmendet nevoja pr efikasitetin e procedurs penale ose
pr mbrojtjen e shoqris nga kriminaliteti q sht funksion parsor i do procedure
penale. Me zbatimin e ndalimit reformatio in peius bhet e pamundur q t pandehurit
ti jepet dnimi i merituar, me ka ulet efikasiteti i procedurs penale dhe rrjedhimisht
mbrojtja adekuate e shoqris nga kriminaliteti. Mirpo, mos efikasiteti i procedurs
penale ose pengesa n rrugn e dhnies s dnimit adekuat pr t pandehurin pr shkak
t aplikimit t reformatio in peius, kompensohet n at mnyr q prokurori i shtetit si
organ shtetror ka n dispozicion mjete t jashtzakonshme juridike, me t cilat mund
t siguroj shqiptimin e dnimeve t merituara dhe t ligjshme. 696
N teorin e s drejts procedurale penale ekziston nj mendim, sipas t cilit ndalimi
reformatio in peius ka kuptim dhe sht i arsyeshm vetm n ligjet q parashikojn
rishqyrtimin e vendimit t gjykats m t ult n trsi, pa marr parasysh prmbajtjen
e mjetit juridik. 697 N ann tjetr, kur palt kan n dispozicion pa kufizim nj mjet
694
Stefanovi-Zlati, Milica, Povlastice Okrivljenog u jugoslovenskom krivinom postupku, Beograd,

1982, fq. 124.
695
696
Marina, Panta, Krivina postapke n SFRJ, Skopje, 197, fq. 60, 61.
697
Stefanovi-Zlati, Milica, op. cit., fq. 125.
941
Rexhep Murati
juridik, q nnkupton situatn kur gjykata m e lart nuk mund t dal jasht kufijve t
mjetit juridik, prcaktimi i posam i ndalimit reformatio in peius konsiderohet i teprt.
KPP i Kosovs n parim ka ruajtur dispozicionin e palve n prdorimin e mjeteve
juridike, duke parashikuar q Gjykata e Apelit shqyrton aktgjykimin n at pjes, e cila
kundrshtohet me ankim. Mirpo ky parim dispozitiv sht kufizuar nga detyrimi i
gjykats m t lart, q n rastet e parashikuara me ligj, t shqyrtoj kryesisht
aktgjykimin jasht caqeve t ankimit (neni 394).
Shqyrtimi gjithprfshirs i shtjes s ndalimit reformatio in peius nnkupton
domosdoshmrin e vshtrimit t shtrirjes s veprimit dhe prmasave t zbatimit t
ktij parimi. Si sht theksuar, legjislacioni bashkkohor i procedurs penale tregon se
prmbajtja dhe vllimi i zbatimit t ktij institucioni sht rregulluar n mnyra t
ndryshme. Gjithashtu n teorin e s drejts procedurale penale ndeshen mendimet e
kundrta n lidhje me vllimin e zbatimit t ndalimit reformatio in peius. Kshtu
shtrohet pyetja nse ndalimi reformatio in peius mund t kufizohet vetm me ndalimin
e keqsimit t cilsimit juridik dhe dnimit apo ky institucion mund ti referohet edhe
ndalimit t t gjitha formave t tjera t keqsimit t mundshm t pozits s t
pandehurit n procedurn penale kur bhet ankimi vetm n favor t tij.
Pikpamja e par sipas s cils gjykata n shqyrtimin gjyqsor nuk mund t konstatoj
nj gjendje t re t fakteve, e cila do t ishte m e pavolitshme pr t pandehurin sesa
ajo q sht konstatuar n aktgjykimin paraprak, na duket m e pranueshme, sepse i
prgjigjet m shum thelbit t institucionit reformatio in peius. Duhet thn se
pikpamjet e ndryshme n lidhje me ndalimin e reformatio in peius, posarisht
prkitazi me prcaktimin ndryshe t gjendjes faktike n radh t par jan rezultat i
mendimeve t ndryshme pr shtjen e identitetit t veprave penale. N literaturn e
procedurs penale, vepr e njjt konsiderohet njjtsia e veprimit dhe e pasojs,
kshtu q ndryshimet sasiore dhe cilsore t ndonj tipari t veprs krijojn nj vepr
tjetr penale, prkatsisht formn e saj cilsuese. 698 Pastaj, n favor t prqafimit t
pikpamjes s par, arsyet e drejtsis diktojn q i pandehuri t sigurohet se me
ankimin e tij nuk do t keqsohet pozita e tij apo t lirohet nga frika se mos do ta
dmtoj veten me ankimin si mjet i mtejshm i mbrojtjes s tij n procedurn
penale 699.
N shqyrtimin e ri gjyqsor, gjykata mund ta ndryshoj gjendjen faktike si n drejtim t
t njjts vepr dhe t forms s saj cilsuese, ashtu edhe n drejtim t nj vepre tjetr
ose t re, si ngjarje tjetr e s kaluars. Kshtu kur bhet ndryshimi i gjendjes faktike
pr sa i takon veprs s njjt, ose vetm t ndonj veorie t saj, fjala sht pr vepr
t njjt, por me nj form cilsuese m t rnd, sepse ekzistojn edhe m tej t njjtat
elemente q e bjn at vepr penale themelore. Nuk ka dyshim se me ndryshimin e
gjendjes faktike n lidhje me nj vepr t njjt, por t forms s saj t cilsuar, vlen
ndalimi reformatio in peius. Ai vlen vetm rebus sic stantibus, d.m.th. me kusht q i
pandehuri n procedimin e rishikimit t mos ngarkohet me nj vepr tjetr t re m t
rnd penale. 700
Mund t konkludohet se aktgjykimi i ri mund t jet m i pafavorshm pr t
pandehurin edhe jasht kuptimit t cilsimit m t rnd t veprs dhe t dnimit m t
698
Ibid.
Grubia 1, fq. 207.
700
Pavii 1, fq. 487.
699
942
Rexhep Murati
rnd, sidomos kur kemi t bjm me konstatimin e disfavorshm t fakteve, q pr t

pandehurin mund t sjell pasoja t pavolitshme juridike (p.sh. pamundsia e
shfrytzimit t amnistis dhe t parashkrimit), ose me kt mund ti bhet nj dm
moral. 701
Nga qndrimet e parashtruara, lidhur me ndalimin reformatio in peius, duhet pranuar
at pikpamje q i prgjigjet m shum thelbit dhe natyrs s ktij institucioni. Kjo do
t thot se ndalimi reformatio in peius ka t bj me do ndryshim t aktgjykimit q
shkon n dm t t pandehurit, pra jo vetm me dnimin sipas nj ligji m t ashpr,
por edhe me ndshkimin m t rnd.
Sipas dispozits KPP ndalimi i reformat in peius vlen n procedurn e mjeteve t
rregullta juridike, kurse n procedurn sipas mjeteve t jashtzakonshme juridike t
paraqitura n favor t t pandehurit, vetm te rishikimi dhe krkesa pr mbrojtjen e
ligjshmris, por q nuk vlen te zbutja e jashtzakonshme e dnimit. Kur sht
vendosur, ky ndalim vlen n procedurn ankimore si para Gjykats s Apelit (neni
395), ashtu edhe para gjykats themelore pas prishjes s aktgjykimit ku ka rndsi t
veant (neni 406, paragrafi 4), dhe te rishikimi n favor t t dnuarit (neni 428,
paragrafi 4) si edhe sipas krkess pr mbrojtjen e ligjshmris t paraqitur n dobi t
t pandehurit (neni 436 paragrafi 3)
Ndalimi reformatio in peius si sht prcaktuar n ligj, vlen pr t gjitha sanksionet:
dnimet, masat edukuese, dnimin me kusht dhe vrejtjen gjyqsore. Ky ndalim nuk
vlen pr masat e tjera t ligjit penal q nuk kan karakter t sanksioneve penale, si
jan: konfiskimi i prfitimit pasuror, shpallja e aktgjykimit me an t shtypit, radios ose
televizionit etj. Pikpamja e parashtruar bazohet n prkufizimin ligjor t ndalimit
reformatio in peius, sipas s cilit aktgjykimi nuk mund t ndryshohet n dm t t
pandehurit as pr sa i prket cilsimit juridik, as n lidhje me sanksionin e dhn penal
(neni 395). Megjithat, po t kufizohej ky ndalim si sht br p.sh. n nenin 389 t
LPP kroat, ather reformatio in peius do ti referohej dispozitivit t aktgjykimit n
trsi, duke prfshir t gjitha elementet e tij. 702 Megjithkt, konsiderohet se Gjykata
e Apelit nuk mund t ndryshoj kto masa n dm t t pandehurit, ngase ajo sht e
detyruar t veproj brenda suazave t ankess (neni 384). Analiza e mtejshme e
dispozits prkatse t KPP-s t Kosovs tregon se kjo rregull nuk ka t bj edhe me
vendimin pr krkesn juridike pasurore dhe pr shpenzimet e procedurs penale. Nj
qndrim i till, me gjas, bazohet n mendimin se krkesa pasurore juridike sht
shtje civile q zgjidhet n procedurn penale adezive, kshtu q nuk ekziston asnj
penges ligjore q i dmtuari n rishqyrtimin gjyqsor t paraqes nj krkes t re
pasurore juridike, ta ndryshoj apo ta zgjeroj at dhe q me kt t mos e rndoj
pozitn e t pandehurit.
Ndalimi i rndimit t pozits s t pandehurit i referohet n radh t par aktgjykimit,
me t cilin i akuzuari deklarohet fajtor. Mirpo ky ndalim mund t zbatohet edhe te
aktgjykimi me t cilin refuzohet akuza dhe te aktgjykimi me t cilin i akuzuari lirohet
nga akuza n ato ligje q lejojn ankes kundr aktgjykimit t pafajsis. 703
Ndalimi reformatio in peius u referohet dispozitave juridike materiale, me t cilat
veprat ndrlidhen me ligjin dhe me dnimin, por nuk ka t bj me dispozitat juridike
701
Grubia, Mladen, Krivin postupak - postupak o pravnim lekovima, Zagreb, 1987, fq. 208.
Pavii 1, fq. 487.
703
Vasiljevi, Sistem , fq. 580.
702
943
Rexhep Murati
procedurale. Arsyeja qndron n faktin se konsiderohet q dispozitat procedurale jan

jasht kritereve t dnimit m t rnd (n dm) dhe dnimit m t leht (n dobi). 704
Shkeljet e ligjit procedural, t cilat gjykata m e lart me nismn e vet i merr parasysh
nuk jan t lidhura drejtprdrejt me ndalimin (neni 395).
N teorin e s drejts procedurale penale prkrahet pikpamja, sipas s cils ndalimi i
rndimit t pozits s t pandehurit ka efekt absolut. Efekti absolut i ktij ndalimi
qndron n faktin se kur nj her paraqitet n nj shtje t caktuar penale, ai vlen deri
n zgjidhjen prfundimtare t shtjes penale. Me fjal t tjera, efekti absolut i ktij
ndalimi pasqyrohet n faktin se ndalimi reformatio in peius, q ka lindur n nj shtje
penale, vlen pr at shtje deri n fund, d.m.th. prderisa t mos kryhet prfundimisht
procedura, e cila sht nisur me mjetin juridik t paraqitur vetm n favor t t
pandehurit. 705 Kshtu, n procedurn sipas mjetit t rregullt juridik, veprimi absolut i
ktij ndalimi vlen deri te aktgjykimi i forms s prer. Pasojat eventuale t dmshme q
mund t lindin pr shkak t veprimit absolut t ndalimit t keqsimit t pozits s t
pandehurit, si sht aktgjykimi i padrejt gjyqsor i forms s prer, mund t
mnjanohen n procedurn e mtejshme t mjeteve t jashtzakonshme juridike. Nj
ndr kto mjete sht rishikimi, n t cilin aktgjykimi i forms s prer mund t
ndryshohet n dm t t pandehurit n qoft se mjeti i till i jashtzakonshm sipas
ligjit t procedurs penale mund t paraqitet n dm t t pandehurit.
N ann tjetr, n teorin e s drejts procedurale penale n lidhje me veprimin e
ndalimit t ndryshimit pr m keq ka edhe mendime t kundrta, sipas t cilave ky
ndalim efektin e tij absolut e pron m tej n procedur sipas mjeteve t
jashtzakonshme juridike. 706 Kjo do t thot se ky ndalim prbn nj lehtsi t
qndrueshme dhe t sigurt t t pandehurit n procedurn penale dhe se efekti i
favorshm i saj nuk mund t mnjanohet as me prdorimin e mjeteve t
jashtzakonshme t prcaktuara n ligj, si jan: krkesa e rishikimit dhe krkesa pr
mbrojtjen e ligjshmris. 707 Sipas ktij kndvshtrimi, rishikimi nuk mund t bhet pr
shkak t ekzistimit t fakteve dhe t provave t reja nse ato do t sillnin si pasoj
dnimin sipas nj ligji m t ashpr ose ndshkimin m t rnd, sepse pr shkak t
veprimit t ndalimit reformatio in peius kto fakte dhe prova t reja nuk kan mundur
t prdoren n procedurn e mparshme, megjithse kan qen t njohura n kohn e
dhnies s aktgjykimit. Ndrsa kur sht fjala pr krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris
t paraqitur n dm t t pandehurit, gjykata vetm konstaton se ekziston shkelja e
ligjit, mirpo nuk e prek vendimin e forms s prer (neni 438, paragrafi 2). Megjithat
kur kemi t bjm me krkesn e rishikimit n dm t t dnuarit mbshtetur n faktet
dhe provat e reja, konsiderohet se mund t evitohen efektet e veprimit t ndalimit
reformatio in peius nga procedura e mparshme, me ka mundsohet prcaktimi dhe
shfrytzimi i gjendjes s pavolitshme faktike pr t dnuarin. 708 Kuptohet se kjo
zgjidhje sht e pranishme n ato ligje procedurale, t cilat lejojn rishikimin n dm t
t dnuarit. Dhe s fundi, zgjidhja sipas s cils ndalimi reformatio in peius nuk kalon
704
Pavii 1, fq. 486.

Bayer 1, fq. 177.
706
707
Stefanovi-Zlati, Milica, op.cit., fq. 130.
708
Grubia 2, fq. 228.
705
944
Rexhep Murati
nga procedura e rregullt n procedurn e rishikimit i prgjigjet plotsisht zgjidhjes s

pranuar n Kodin e ri t procedurs penale t Kosovs.
Pr sa u takon legjislacioneve, t cilat e lejojn rishikimin vetm n favor t t dnuarit,
aktgjykimi n dm t tij nuk ndryshohet pr shkak t veprimit t mtejshm t ndalimit
reformatio in peius, por ekskluzivisht pr shkak t mundsis ligjore t rishikimit
vetm n favor t t dnuarit, ashtu si sht parashikuar n disa ligje moderne t
procedurs penale.
Mund t prfundohet se ndalimi reformatio in peius zbatohet edhe pas aktgjykimit t
forms s prer, ather kur mjeti prkats i jashtzakonshm juridik paraqitet n favor
t t dnuarit. N kt mnyr ndalimi reformatio in peius vlen n procedurn e
rishikimit pr dhnien e aktgjykimit t shkalls s par n procedurn e re, ashtu edhe
pr dhnien e aktgjykimit t shkalls s dyt dhe aktgjykimeve t tjera eventuale n t
njjtn procedur, q sht vazhdim i procedurs s ngritur me krkesn e rishikimit n
favor t t dnuarit (neni 428, par 4). Ndalimi reformatio in peius vlen edhe n rastin
kur prokurori i shtetit ka paraqitur ankes kundr aktgjykimit t ri n dm t personit t
dnuar. Megjithat aktgjykimi mund t ndryshohet n dm t t pandehurit nse pas
aktgjykimit t forms s prer lidhur me krkesn e rishikimit n favor t t pandehurit,
prokurori i shtetit bn krkes pr rishikim n dm t t pandehurit. 709
Pr analizn e mtejshme t gjersis s zbatimit dhe t veprimit t reformatio in peius,
sht e domosdoshme q, prve t tjerash, tu hedhim nj sy autorizimeve t gjykats
m t lart pr t shqyrtuar aktgjykimin, si rregull n at pjes, e cila kundrshtohet me
ankes dhe kryesisht n rastet e prcaktuara saktsisht n ligj. Me fjal t tjera, sipas
autorizimeve t parashikuara n nenin 494, paragrafi 1 dhe 2, Gjykata e Apelit, duke
shqyrtuar kryesisht ankimin kundr aktgjykimit t shkalls s par, mund t vendos n
dm t ankuesit dhe n kundrshtim me ankesn me t ciln goditet aktgjykimi. Por
duhet nnvizuar se nj vendim i till i disfavorshm ka t bj ekskluzivisht me
prokurorin si paraqits i ankimit, e jo me t akuzuarin, pr shkak se ai mbrohet nga
vendimi i till i disfavorshm me an t ndalimit reformatio in peius. Pr kt arsye
konsiderohet se ndalimi reformatio in peius n procedurn e shkalls s dyt sht i
teprt ngase vet suazat e vendimmarrjes ankimore prmbushin qllimin e tij 710. Kur
sht fjala pr refuzimin e ankimit t prokurorit jasht kufijve t kundrshtimit t tij, n
kt rast i akuzuari nuk mund t ket kurrfar dmi nga refuzimi i till i ankess, por
edhe prej ksaj ankese mund t ket dobi n raport me detyrimin e Gjykats s Apelit
pr shqyrtimin e shkeljeve t ligjit penal n dm t tij sipas detyrs zyrtare, por edhe
jasht saj. 711
Veprimi i ndalimit t ndryshimit pr m keq t pozits s t pandehurit pasqyrohet
edhe n rastin e mos kompetencs lndore t gjykats nse sht br vetm ankimi n
favor t t dnuarit. N t vrtet nse sht br vetm ankimi n favor t t akuzuarit,
por q konstatohet se pr gjykim n shkall t par sht kompetente gjykata m e
lart, aktgjykimi i shkalls s par nuk mund t prishet vetm pr kt arsye (neni 402).
Arsyeja kryesore e miratimit t ksaj zgjidhjeje qndron n faktin q gjykata m e lart,
pr shkak t veprimit t ndalimit reformatio in peius, nuk mund ti bj nj cilsim m
t rnd veprs nga aktgjykimi i mparshm as t jap nj dnim m t rnd. Ksaj
709
Bayer 1, fq. 177.

Pavii 1, fq. 486.
711
Ibid.
710
945
Rexhep Murati
pikpamjeje i kundrvihet mendimi, sipas t cilit aktgjykimi i gjykats themelore duhet

prishur dhe njherazi duhet zhvilluar procedura para gjykats m t lart, n mnyr q
gjykata kompetente e shkalls s dyt t konstatoj edhe ndonj shkelje t ligjit n dm
t t akuzuarit, e cila do t prmirsonte pozitn e tij n procedurn penale. 712 N kt
rast procedura para Gjykats s Apelit do t zhvillohet pavarsisht nse ankimi sht
paraqitur n favor t t akuzuarit dhe nse shkeljen e dispozitave t kompetencs
lndore e ka paraqitur ankuesi apo e ka konstatuar Gjykata e Apelit kryesisht 713. S
fundmi duhet thn se n teorin e s drejts procedurale penale ka mendime q
zgjidhja e parashikuar ligjore sht m e pranueshme, sepse ajo thjeshtson dhe
prshpejton procedurn penale, kurse nga ana tjetr nuk vjen n kundrshtim me
institucionin reformatio in peius. 714
Si e kemi thn m sipr, kushti themelor i zbatimit t ndalimit reformatio in peius
sht ekzistimi i ankess ose i nj mjeti tjetr juridik vetm n favor t t akuzuarit apo
t t dnuarit. Kjo mnyr e prcaktimit t ndalimit reformatio in peius n ligjet e
vendeve t caktuara sht tradicionale dhe pr shum vjet me radh ka kaluar nga nj
ligj n ligjin tjetr. Mirpo, me interpretimin e formulimit t tekstit t nenit 395 del se
aktgjykimi mund t ndryshohet n dm t t akuzuarit ather kur, prve ankess n
favor t tij, ekziston edhe ankesa n dm t tij, pa marr parasysh se n cilin drejtim
sht br dhe pavarsisht nga fakti nse ajo sht pranuar ose refuzuar plotsisht apo
pjesrisht. 715 Arsyeja qndron te formulimi i pasakt i nenit 417, sipas t cilit ndalimi
reformatio in peius nuk lidhet me suksesin e ankimit kundr aktgjykimit t shkalls s
par, por vetm me ekzistimin e ankimit n dm t t akuzuarit. Ska dyshim se lidhja e
ndalimit reformatio in peius me ekzistimin e thjesht t ankimit n dm t t
pandehurit prjashton aplikimin e ktij ndalimi n favor t t pandehurit. Prandaj n
ligj duhet saktsuar shprehimisht se i pandehuri me ankimin e tij kurr nuk mund ta
keqsoj pozitn e vet, por q nj gj e till mund t rezultoj vetm n lidhje me
ankimin e suksesshm q sht paraqitur n dm t tij. 716 N kt kuadr, ndryshimet
n dm t t akuzuarit nuk mund t lejohen si n lidhje me pjest e aktgjykimit q nuk
jan kundrshtuar me ankesn n dm t tij, ashtu edhe n lidhje me bazat ankimore
pr shkak t t cilave aktgjykimi nuk sht kundrshtuar. Aq m pak kur nga vet
ekzistimi i ankimit n dm t t pandehurit pavarsisht nga fati i tij i mtejshm,
ankimi duhet t sjell ndryshimin e aktgjykimit n dm t tij. Prandaj, kushtet pr
zbatimin efektiv t ndalimit reformatio in peius jan q ankimi t mos jet br fare n
dm t t akuzuarit; nse ankimi n dm t t akuzuarit sht hedhur posht si i
palejuar ose jasht afatit, ose ather kur ankimi n dm t t akuzuarit sht refuzuar
si i pabaz. 717 Lidhur me kushtin e fundit, d.m.th. kur ankimi n dm t t akuzuarit
sht refuzuar pr shkak se vlersohet i pabazuar, duhet vn n dukje n mnyr t
veant, sepse n teori sht e pranishme nj pikpamje e gabuar, sipas s cils vet
ankimi i paraqitur n dm t t akuzuarit e prjashton veprimin e ndalimit. E kjo do t
thot se n rastin kur ankimi n dm t t akuzuarit refuzohet si i pabazuar, ndalimi
712

Vasiljevi, Sistem, 625.
715
Ibid.
716
Ibid.
717
Pavii 1, fq. 486.
713
714
946
Rexhep Murati
prjashtohet dhe si pasoj mund t keqsohet pozita e tij nga ankimi t cilin e ka
paraqitur vet, gj q sht krejtsisht e papranueshme. 718
Mund t konkludohet se ndalimi vlen vetm n ato raste kur ankimi i paraqitur n dm
t t akuzuarit ka rezultuar me sukses. Cenimi i ndalimit reformatio in peius prbn nj
shkelje thelbsore t dispozitave t procedurs penale nga neni 384, nnparagrafi 1.10.
Dhe s fundmi parashtrimi pr institucionin reformatio in peius te ankimi si mjet i
rregullt juridik vlen njsoj edhe te krkesa e rishikimit si mjet juridik i
jashtzakonshm.
Praktika gjyqsore
Nse ankesa sht ushtruar vetm n dobi t pandehurit, aktgjykimi nuk guxon t
ndryshohet n dm t tij n aspektin e cilsimit t veprs penale dhe sanksionit penal.
(Aktgjykimi i Gjykats Supreme t M. t Zi, Kzp.br.25/10, dt.15.3.2010.)
sht e vrtet qe me ankimin e tij, t pandehurit nuk mund ti rndohet pozita, por ky
parim shrben si garanci kur mjetin e ankimit e ka prdorur i pandehuri dhe nuk mund
t shrbej si i till kur mjetin e ankimit e ka prdorur prokurori. At qe nuk mund ta
bnte n rastin konkret gjykata e apelit pr shkak t kufizimit procedural, t
parashikuar nga neni 425/3 i Kodit t Procedurs Penale, e realizoi Gjykata e Lart, e
cila sipas nenit 432 pranon rekurset kundr vendimeve t forms s prer t gjykatave
t apeleve e t rretheve dhe vendos pr shtjet ligjore sipas neneve 434 e 441 t
KPP.
(Vendim i Gjykats Kushtetuese t Shqiprise nr. 96 t dt. 27.07.2001, pjese e botuar
n KPP me praktik gjyqsore, Tiran 2008, fq. 471/472.)
Neni 396 [Efekti shtes i ankess s paraqitur pr shkak t vrtetimit
t gabueshm ose jo t plot t gjendjes faktike ose shkeljes s ligjit penal]
Ankesa e paraqitur n dobi t t akuzuarit pr shkak t vrtetimit t
gabueshm ose jo t plot t gjendjes faktike, ose pr shkak t shkeljes s
ligjit penal prfshin edhe ankesn kundr vendimit lidhur me dnimin,
trajtimin e detyrueshm pr rehabilitim dhe marrjen e dobis pasurore t
fituar me vepr penale.
Me kt dispozit prcaktohet se ankesa e paraqitur pr shkak t vrtetimit t gabuar
ose jo t plot t gjendjes faktike, ose pr shkak t shkeljes s ligjit penal n dobi t t
akuzuarit, prfshin edhe ankesn kundr vendimit lidhur me dnimin, trajtimin e
detyrueshm pr rehabilitim dhe marrjen e dobis pasurore t fituar me vepr penale
(neni 378). N t vrtet, n kt rast vlen prezumimi se nse parashtruesi i ankess
nuk sht i knaqur me gjendjen faktike prkatsisht me zbatimin e dispozitave
materiale juridike penale, aq m pak sht i knaqur me dnimin, trajtimin e
detyrueshm pr rehabilitim dhe marrjen e dobis pasurore t fituar me vepr penale.
Pr kt arsye, me kt dispozit, parashikohet veprimi i zgjeruar i ankess bazuar n
favor defensionis, n rastet kur i akuzuari, mbrojtsi i tij dhe prokurori i shtetit, (ky i
718
Ibid.
947
Rexhep Murati
fundit ndonse shum rrall n praktik - neni 381 paragrafi 2 dhe 5) paraqesin ankes
n dobi t t akuzuarit. Duhet theksuar se sipas ksaj dispozite veprim t zgjeruar ka
vetm ankesa pr shkak t vrtetimit t gabuar dhe jo t plot t gjendjes faktike dhe
pr shkak t shkeljes s ligjit penal e paraqitur ekskluzivisht n dobi t t akuzuarit, pa
marr para sysh se cili barts i ankess e ka parashtruar ankesn. Si mund t shihet,
veprimi i zgjeruar ka t bj vetm sa i prket vendimit mbi dnimin, trajtimin e
detyrueshm pr rehabilitim ose marrjen e dobis pasurore por jo edhe me vendimet t
tjera t aktgjykimit si jan: shpenzimet e procedurs penale, krkesa pasurore juridike
dhe vendimi mbi shpalljen e aktgjykimit nprmjet shtypit dhe radios. Kolegji i
Gjykats s Apelit s pari vendos pr bazueshmrin e ankess s till dhe nse
vlerson se ajo sht e pabazuar ose se sht e bazuar vetm sa i prket shkeljeve t
ligjit penal, m pastaj vendos n kuptim t dispozits s nenit 396, q t marr n
shqyrtim vendimin lidhur me dnimin, trajtimin e detyrueshm pr rehabilitim dhe
marrjen e dobis pasurore t fituar me vepr penale. Me fjal t tjera, Gjykata e Apelit,
duke refuzuar ankesn si t pa bazuar lidhur me shkeljet e ligjit penal dhe gjendjes
faktike sipas detyrs zyrtare mund t ndryshoj aktgjykimin e gjykats themelore n
mbshtetje t nenit 394, dhe t nenit 396. Ndrkaq, nse kolegji i Gjykats s Apelit
vlerson se ankesa e till sht e bazuar sa i prket vrtetimit t gabuar dhe jo t plot
t gjendjes faktike n kt rast me aktvendim e prish aktgjykimin e gjykats themelore
dhe urdhron mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor (neni 398, paragrafi 1 nnparagrafi 1.3).
N kt rast, n kuptim t ksaj dispozite nuk mund t shqyrtohet vendimin lidhur me
dnimin, trajtimin e detyrueshm pr rehabilitim dhe marrjen e dobis pasurore t
fituar me vepr penale.
Kur Gjykata e Apelit duke vendosur prkitazi me ankesn pr shkak t gjendjes faktike
ose t shkeljeve t ligjit penal, nuk e shqyrton edhe vendimin lidhur me dnimin,
trajtimin e detyrueshm pr rehabilitim dhe marrjen e dobis pasurore t fituar me
vepr penale, konsiderohet se ka br shkelje nga neni 384, paragrafi 2.
Neni 397 [Beneficium Cohaesionis]
Kur me rastin e paraqitjes s ankess s cilitdo t akuzuar, Gjykata e Apelit
mon se arsyet pr t cilat ka marr vendim n dobi t t akuzuarit, e q
nuk jan t natyrs personale, shkojn n dobi edhe t ndonjrit nga t
bashkakuzuarit i cili nuk ka paraqitur ankes ose nuk e ka paraqitur n at
drejtim, gjykata vepron sipas detyrs zyrtare sikurse ankesa e till t ishte
paraqitur edhe nga i bashkakuzuari.
I pandehuri n procedurn penale gzon nj numr privilegjesh, t cilat synojn arritjen
e nj baraspeshe t caktuar me prokurorin e shtetit si organ shtetror. Nj nga kto
privilegje, ndr m t rndsishmet sht edhe rregulla beneficium cohaesionis
(beneficioni i bashkngjitjes).
Beneficium cohaesionis bn t mundshm veprimin e zgjeruar t nj mjeti t caktuar
juridik mbi bashk t pandehurit q nuk e kan paraqitur kt mjet juridik, n qoft se
jan plotsuar kushtet e caktuara me ligj. Prandaj pr zbatimin e beneficium
cohaesionis duhet t plotsohen kto kushte: q vendimi gjyqsor t jet dhn n baz
t mjetit juridik t paraqitur n favor t t pandehurit dhe q arsyet e ktij vendimi t
948
Rexhep Murati
favorshm t ekzistojn edhe pr t bashkpandehurin, i cili nuk ka paraqitur ndonj

mjet juridik apo nj mjet i till nuk sht ushtruar n lidhje me t 719.
KPP i Kosovs prmban disa dispozita q rregullojn aplikimin e beneficium
cohaesionis. Ky favor s pari parashikohet n procedurn sipas mjeteve t rregullta
juridike, kurse n procedurn me mjete t jashtzakonshme juridike vetm te krkesa e
rishikimit dhe e mbrojtjes s ligjshmris. Pra, ky institucion parashikohet
shprehimisht te ankimi kundr aktgjykimit (neni 397), te rishikimi (neni 427, paragrafi
2) dhe n procedurn sipas krkess pr mbrojtjen e ligjshmris (neni 436 paragrafi
2).
sht e qart se zbatimi i ksaj lehtsie parashikohet n procedurn sipas mjeteve
juridike t rregullta dhe t jashtzakonshme, gj q njherazi krkon shqyrtimin e
posam t ktij institucioni n seciln procedur. Kjo do t thot se natyra juridike e
ksaj lehtsie sht e ndryshme te mjetet e caktuara juridike, ashtu sikurse jan t
ndryshme edhe kushtet pr zbatimin e saj n raport me t bashkpandehurin.
Kshtu Kodi i procedurs penale n nenin 397 ka prcaktuar nocionin e ktij
institucioni dhe e ka rregulluar n at mnyr q, kur Gjykata e Apelit n lidhje me
ankimin, konstaton se arsyet t cilat nuk jan plotsisht t natyrs personale, pr t cilat
e ka dhn vendimin, shkojn n favor t t akuzuarit apo t ndonjrit prej t
bashkakuzuarve q nuk ka br ankim ose nuk e ka br pr kt qllim, ajo vepron
kryesisht sikur i bashkakuzuari t kishte paraqitur nj ankim t till. Nga kjo del se
beneficium cohaesionis synon njsimin e pozits s t bashkakuzuarve. 720 Sipas ksaj
rregulle, gjykata vepron ashtu sikur t ekzistonte ankimi: i bashkakuzuarit q nuk ka
br ankim; i bashkakuzuari, ankimi i t cilit sht hedhur posht si i palejuar ose
jasht afatit dhe n kushte t caktuara, ankimi i t bashkakuzuarit q ka hequr dor prej
tij. Si mund t shihet, sipas nenit 397, me t akuzuarin q nuk sht ankuar duhet t
barazohet ai person i akuzuar, ankimi i t cilit sht hedhur posht si i palejuar ose
jasht afatit. Kur sht fjala pr ankimin e t bashkakuzuarit q ka hequr dor nga
ankimi theksohet se favori i bashkngjitjes vjen n konsiderim vetm ather kur i
bashkakuzuari ka hequr dor nga ankimi n t cilin si baz ankimore ka paraqitur
shkeljet e ligjit, pr t cilat Gjykata e Apelit kujdeset kryesisht kur e shqyrton cilndo
ankes. 721 Gjykata duhet ti marr parasysh shkeljet e ligjit penal q jan br n dm
t t akuzuarit edhe ather kur i akuzuari ka hequr dor nga ankimi, n t cilin ka
parashtruar ato shkelje. Mirpo, n literaturn e s drejts s procedurs penale ka
mendime 722 se kur i bashkakuzuari sht trhequr nga ankimi me t cilin e ka
kundrshtuar aktgjykimin pr arsyet pr t cilat Gjykata e Apelit kryesisht nuk kujdeset
(sidomos kur sht fjala pr gjendjen faktike), ndrsa Gjykata e Apelit duke vendosur
pr ankimin e nj t akuzuari tjetr, konstaton se arsyet e njjta jan t bazuara, n kt
rast nuk vlen favori i bashkngjitjes. Kjo arsyetohet me faktin se do t ishte n
kundrshtim me dispozicionin e palve q me privilegjin e bashkangjitjes t
bashkakuzuarit ti pranohet arsyea nga e cila parashtruesi i ankess me vullnetin e tij
sht trhequr.
719

Pavii 1, fq. 486.
721
Cf. Ibid., 488.
722
Ibid.
720
949
Rexhep Murati
Megjithat, qndrimi i msiprm nuk gjen mbshtetje n praktikn gjyqsore t

gjykatave t Kosovs. Kjo mund t ilustrohet me kt shembull: n nj proces penal dy
persona akuzohen si bashkkryes t veprs penale vrasje n mnyr mizore. T dy
bashkkryersit paraqesin ankesa kundr aktgjykimit nga t gjitha bazat. Mirpo,
ndrkoh njri nga bashkkryersit trhiqet nga ankesa e parashtruar. Gjykata e Apelit
duke vendosur lidhur me ankesn e t akuzuarit tjetr e aprovon ankesn dhe anulon
aktgjykimin e ankimuar, me arsyetim se vihen n dilem faktet q kan t bjn me
mizorin, fakte kto q nuk jan personale dhe nuk i prkasin vetm t akuzuarit t par
por edhe atij q e ka thequr ankesn. Prandaj, nse n rigjykim vrtetohet fakti se nuk
ka pas mizori, n rrethanat e tilla nuk mundet i akuzuari q ka trheq ankesn t
shpallet fajtor pr kt cilsim edhe pse sht trhequr nga ankesa. Kjo para se gjithash
nga se n kt rast faktet e vrtetuara e evitojn mizorin nga cila rrethan varet edhe
cilsimin juridik i veprs penale.
Me fjal t tjera, favori i bashkngjitjes i prcaktuar n nenin 397, siguron veprimin e
zgjeruar t ankimit edhe pr t bashkakuzuarin q nuk sht ankuar ose nuk sht
deklaruar n lidhje me ankimin e suksesshm t t bashkakuzuarit tjetr. 723 Pra burimi i
rregulls procedurale beneficium cohaesionis gjendet te parimi i drejtsis dhe i
barazis s personave t bashkpandehur para ligjit. Me fjal t tjera, me an t ktij
favori sigurohet trajtimi i njjt i t gjith t akuzuarve n t njjtn procedur penale
n lidhje me t njjtn shtje juridike. N kt mnyr eliminohet mundsia q t
pandehurit t vihen n pozit t pabarabart.
Institucioni i favorit t bashkngjitjes u referohet t bashkakuzuarve q jan prgjegjs
pr vepra penale t njjta ose t ndryshme, por sht me rndsi q ata t jen prfshir
n aktakuz t njjt dhe q kundr tyre t jet zbatuar nj procedur unike ose t jen
prfshir n nj aktgjykim t njjt.724 N kt rast nuk krkohet q t akuzuarit t ken
marr pjes n t njjtn vepr. 725 Ndrkaq n rastet kur bashkkryersit dhe
bashkpjesmarrsit jan gjykuar n procedura t ndara, nuk aplikohet favori i
bashkngjitjes.
Institucioni i favorit t bashkngjitjes n parim ka t bj me t gjitha vendimet e
prfshira n aktgjykim, me t cilat zgjidhet shtja themelore penale, n radh t par
me vendimet pr prcaktimin e prgjegjsis penale dhe dhnien e sanksioneve penale.
I vetmi prjashtim i mundshm n kt drejtim sht vendimi pr krkesn pasurore
juridike, n lidhje me t ciln nuk sht prjashtuar plotsisht zbatimi i favorit t
bashkngjitjes. 726 N t vrtet ky favor nuk parashikohet n procedurn kontestimore,
prandaj edhe n procedurn penale krkesa pasurore juridike nuk mund t vendoset
ndryshe nga procedura kontestimore. Me fjal t tjera, favori i bashkngjitjes i
referohet vetm shtjes kryesore t procedurs penale e jo edhe krkess pasurore
juridike, sepse kontesti sht bashkuar me shtjen penale pr t cilin vlen rregulla e s
drejts civile mbi dispozicionin e palve etj. 727 Nse ankimi e ka ndryshuar vendimin
723
Sijeri-oli Hajrija, Hadiomeragi Malik, Jurevi Marinko, Kaurinovi Damjan i Simovi, op. cit.
fq. 494.
724
Pavii 1, fq. 488.
725
Ibid.
726
Vasiljevi, Tihomir-Gruba Momilo, Komentar Zakona o krivinom postupku, Beograd, 1999, fq. 653;
Petri 2, fq. 246.
727
Pavii 1, fq. 488.
950
Rexhep Murati
pr veprn penale dhe fajsin (p.sh. aktgjykimi i pafajsis), vendimi i till do t

ndikoj edhe n krkesn pasurore juridike. 728
Beneficium cohaesionis zbatohet n lidhje me t gjitha shkaqet e atakimit t
aktgjykimit, e m s shpeshti pr shkak t shkeljeve esenciale t dispozitave t
procedurs penale nga neni 384, paragrafi 1, si edhe t vendimit mbi sanksionin penal.
Mirpo, konsiderohet se te prcaktimi i gabuar i gjendjes faktike aplikimi i ktij
institucioni sht m i rrall. Duhet thn se beneficium cohaesionis sht zbatuar
shum rrall n praktikn gjyqsore t ish-Jugosllavis edhe ather kur jan plotsuar
kushtet ligjore. 729
Kjo rregull si nj lehtsi e rndsishme e t pandehurit sht nj institucion i pranuar
nga t gjith edhe n procedurat penale t shumics s vendeve bashkkohore. Ndrkaq
ka dallime midis tyre si n lidhje me kushtet e vllimin e zbatimit t tij, ashtu edhe pr
sa u takon pasojave juridike pr t bashkakuzuarin. Arsyeja sht se n ligjet e vendeve
bashkkohore nuk sht prcaktuar plotsisht vllimi i aplikimit dhe pasojat juridike t
ksaj lehtsie. Po kjo gj vlen pr procedurn penale t ish - Jugosllavis dhe t
shteteve q jan krijuar pas shprbrjes s saj, duke prfshir edhe procedurn q ishte
n zbatim n Kosov pas vitit 1999. Pr kt arsye, n teorin e procedurs penale dhe
n praktikn gjyqsore, ende ka mospajtime pr shum shtje lidhur me aplikimin e
rregulls beneficium cohaesionis.
Aplikimi i institucionit beneficium cohaesionis arsyetohet me prjashtimin e
formalizmit n procedur dhe me mnjanimin e pasojave eventuale t mos informimit
t t pandehurve n procedurn ankimore ose n nj procedur tjetr. Qllimi i ktij
institucioni sht q n procedurn e ankimit t pengohet trajtimi i ndryshm i t
akuzuarve q ndodhen n t njjtn situat juridike dhe prgjigjen pr t njjtn shtje
penale dhe n t njjtn procedur 730.
Megjithat, si arsye kryesore kundr ktij favori prmendet cenimi i parimit t forms
s prer t aktgjykimit. N t vrtet, zbatimi i beneficionit t bashkngjitjes ka si
pasoj ndrhyrjen n pjesn e pakundrshtueshme t aktgjykimit (thyerjen e forms s
prer relative). 731 Prve ksaj, mendohet se aplikimi i beneficium cohaesionis vjen n
kundrshtim, prkatsisht prjashton dy rregulla t rndsishme t procedurs penale:
kufizimin e gjykats m t lart q n zgjidhjen e ankimit t shqyrtoj vetm pjesn e
kundrshtuar t aktgjykimit (tantum devolutum quntum apellatum) dhe arsyet pr t
cilat kundrshtohet aktgjykimi (ne eat judex ultra partium petita). 732
Rishikimi n baz t beneficium cohaesionis sht i vetmi rast i rishikimit sipas detyrs
zyrtare. N literaturn e procedurs penale 733 vihet n dukje se shtja e ktij privilegji
te rishikimi (neni 408, al. 2 i LPP-s t mparshm, si edhe neni 427 paragrafi 2 i KPPs t sotm) nuk zgjidhet n mnyr identike si n procedurn ankimore. Me fjal t
tjera, te rishikimi ky favor vlen vetm n raport me t bashkdnuarin q nuk ka br
krkes, mirpo ktu nuk e parasheh fare mundsin e vlefshmris s ktij favori edhe
pr t bashkdnuarit q kan br krkes pr ndonj arsye tjetr e jo pr arsyen pr t
728
Ibid.
Grubia 3, Grubia, Mladen, Beneficium cohaesionis i njegove pravne posljedice u krivinom postupku,
NZ, 1978., nr. 3, fq. 23.
730
Vasiljevi-Gruba 2, fq.653.
731
Grubia 3, fq. 15, 20; Pavii 1, fq. 488
732
Grubia 2, fq. 100; Grubia 1, fq. 278; Pavii 1, fq. 488.
733
Grubia 1, fq. 355.
729
951
Rexhep Murati
ciln lejohet rishikimi, gj q sht e mundshme n procedurn ankimore. Prandaj, n

kt rast, me t drejt konsiderohet se favori i prngjitjes duhet t zgjerohet n mnyr
t njjt edhe te rishikimi n lidhje me t bashkdnuarit q kan br krkes pr
ndonj shkak tjetr, e jo pr shkaqe pr t cilat lejohet rishikimi. Kur sht fjala pr
vllimin e zbatimit t ksaj rregulle, ndryshe nga procedura sipas ankess, ky favor n
procedurn e rishikimit duhet t interpretohet n mnyr sa m t ngusht, prkatsisht
gjat aplikimit t tij duhet udhhequr vetm nga ato arsye pr t cilat gjykata ka lejuar
rishikimin ndaj t dnuarit q ka br krkes.
Institucioni beneficium cohaesionis mund t prdoret si n procedurn sipas mjeteve t
rregullta juridike, ashtu edhe n procedurn sipas krkess pr rishikim. Si sht
thn, ky institucion n procedurn e rishikimit parashikohet nga dispozita e nenit 446,
paragrafi 2, e cila prcakton q ky privilegj mund t shfrytzohet me kusht q gjykata
t ket konstatuar se arsyet pr t cilat i lejohet rishikimi n favor t t akuzuarit
ekzistojn edhe pr ndonjrin nga t bashkakuzuarit q nuk ka br krkes. N lejimin
e rishikimit, gjykata sht e lidhur shprehimisht me shkaqet ligjore, t cilat vet i
akuzuari i ka paraqitur n krkes, mirpo nuk sht e autorizuar t shqyrtoj disa
shkaqe t tjera t rishikimit jasht krkess.
Kur sht fjala pr procedurn sipas krkess s rishikimit, sht theksuar se vet
procedura kalon n dy faza, q jan: lejimi i rishikimit dhe vet rishikimi. Analiza e
dispozits ligjore q rregullon institucionin beneficium cohaesionis tregon se kjo
lehtsi vlen kur merret vendimi pr lejimin e rishikimit, por jo edhe n vet procesin e
rishikimit. Prandaj, kur beneficium cohaesionis nuk zbatohet n marrjen e vendimit pr
lejimin e rishikimit, konsiderohet se kjo nuk mund t bhet as m von n shqyrtimin
gjyqsor kur t jepet aktgjykimi i ri, megjithse ekzistojn t gjitha kushtet ligjore.734
N kt rast konsiderohet se, duke pasur parasysh rishikimin n favor t t dnuarit, i
cili nuk sht lidhur me afat pr paraqitjen e krkess s rishikimit, t dnuarit tjetr i
mbetet mundsia q m von t bj krkes pr t njjtat arsye q kan sjell nj
aktgjykim m t volitshm pr t dnuarin q kishte krkuar m par rishikimin.
Interpretimi i prmendur del nga vet prmbajtja e dispozits s nenit 446, paragrafi 2.
Po pikrisht pr shkak q vllimi i zbatimit t ktij institucioni sht mjaft i kufizuar,
d.m.th. shtrihet vetm n procedurn e vendimmarrjes pr lejimin e rishikimit e jo edhe
n procedurn e vet rishikimit, ka arsye pr ndryshimin e dispozits me t ciln
rregullohet beneficium cohaesionis, n at mnyr q kjo lehtsi t gjej prdorim edhe
n vet rishikimin gjat shqyrtimit gjyqsor, sepse kjo i prgjigjet m shum thelbit t
ktij privilegji, qllimi i t cilit sht trajtimi i njjt i t pandehurve n procedurn e
rishikimit. Me fjal t tjera, beneficium cohaesionis, si sht parashikuar nga ligji,
vlen vetm n nj pjes t procedurs s rishikimit e jo pr tr procedurn e rishikimit,
gj q sht n kundrshtim me vet qllimin e ktij privilegji t rndsishm.
N fund, n literaturn e procedurs penale ekziston mendimi se praktika gjyqsore
nuk shfrytzon sa duhet mundsit e gjera ligjore pr zbatimin e ktij privilegji t
rndsishm. Arsyeja qndron pjesrisht n prcaktimin e paplot dhe t paqart t
shtrirjes s aplikimit t ksaj lehtsie. Nga ana tjetr, ka mendime se ky institucion
zbatohet kryesisht pr bashkryersit e nj vepre t njjt penale dhe fare rrall pr t
bashkakuzuarit e veprave t ndryshme penale.
734
Stefanovi-Zlati, Milica, op.cit. fq. 144.
952
Rexhep Murati
Neni 398 [Vendimi i Gjykats s Apelit lidhur me ankesn ndaj aktgjykimit

t gjykats themelore]
1.
2.
3.
4.
Gjykata e Apelit n seanc t kolegjit ose n baz t shqyrtimit:

1.1. e hudh ankesn si t paafatshme ose t palejuar;
1.2. e refuzon ankesn si t pabaz dhe e vrteton aktgjykimin e gjykats
themelore;
1.3. e anulon aktgjykimin dhe shtjen ia kthen gjykats themelore pr
rigjykim dhe vendim; ose
1.4. e ndryshon aktgjykimin e gjykats themelore.
Gjykata e Apelit mund t urdhroj gjykatn themelore q t caktoj nj
tjetr gjyqtar t vetm gjykues, kryetar t trupit gjykues ose trup gjykues
sipas nj sistemi t caktimit t lndve q t jet objektiv dhe transparent,
nse Gjykata e Apelit vlerson se gjyqtari i vetm gjykues, kryetari i trupit
gjykues ose trupi gjykues q e ka gjykuar rastin n mnyr t vazhdueshme
nuk e ka zbatuar ligjin si duhet, ka vlersuar shum gabimisht provat ose
moscaktimi i gjyqtarit apo trupit gjykues tjetr do t rezultonte n
keqprdorim t drejtsis ose konflikt t interesit.
Gjykata e Apelit vendos pr t gjitha ankesat kundr t njjtit aktgjykim
me nj vendim.
Vendimi i Gjykats s Apelit nnshkruhet nga t gjith gjyqtart e kolegjit,
prve vendimit t marr sipas nenit 399 ose 400 t ktij Kodi. Nj antar i
kolegjit mund t jep mendim t ndar, mospajtues ose pajtues pr shtjet
juridike ose faktike lidhur me ankesn, dhe mendimi i till i bashkngjitet
vendimit kryesor.
Paragrafi 1.
Gjykata e Apelit lidhur me ankesn vendos n kolegj ose n shqyrtim gjyqsor.
Vendimet e Gjykats s Apelit, t cilat merren n kolegj ose shqyrtim gjyqsor mund t
ndahen n vendime formale dhe meritore.
Vendimet formale jan aktvendimet me t cilat ankesa hedhet si e paafatshme ose e
palejuar. Ankes e paafatshme sipas nenit 399, sht ankesa e cila sht paraqitur pas
kalimit t afatit ligjor. Ndrkaq, ankes e palejueshme sht: a) ankesa e paraqitur nga
personi pa t drejt ankese ose nga personi q ka hequr dor nga ankesa, b) kur ankesa
sht trhequr, ose kur ankesa e trhequr paraqitet srish dhe c) kur ankesa nuk sht e
lejuar me ligj. Si t tilla kto vendime jan formale ngase gjykata nuk vendos n
mnyr meritore. N t gjitha kto raste gjykata e apelit n seanc t kolegjit e hedh
ankesn e paafatshme ose t palejuar. Prve ksaj, vendim formal sht edhe
aktvendimi me t cilin anulohet aktgjykimi i atakuar me ankes dhe shtja kthehet n
rigjykim (neni 402). Pr dallim nga dy vendimet e para, ku gjykata nuk lshohet n
bazueshmrin e ankess, me kt vendim ndonse shqyrtohet bazueshmria e ankess
megjithat nuk vendoset n mnyr meritore.
Vendime meritore t kolegjit t Gjykats s Apelit jan aktgjykimi me t cilin
refuzohet ankesa si e pabazuar dhe vrtetohet aktgjykimi i gjykats themelore (neni
953
Rexhep Murati
401) dhe aktgjykimi me t cilin aprovohet ankesa ose sipas detyrs zyrtare, ndryshohet
aktgjykimi i gjykats themelore (neni 402).
Ndrkaq, n rastet kur kolegji i Gjykats s Apelit e aprovon ankesn dhe me
aktvendim e anulon aktgjykimin e gjykats themelore (neni 402), Gjykata e Apelit
mund t vendos edhe n shqyrtim gjyqsor. N t vrtet, kur Gjykata e Apelit vendos
n shqyrtim, mund ti merr t njjtat vendime q i merr gjykata themelore n shqyrtim
gjyqsor. Nga kto vendime, vetm aktgjykimi refuzues (neni 363) sht vendim
formal, ndrkaq vendime meritore jan aktgjykimi lirues (neni 364) me t cilin i
akuzuari lirohet nga akuza dhe aktgjykimi dnues me cilin i akuzuari shpallt fajtor
(neni 304).
Paragrafi 2.
Me rastin e anulimit t aktgjykimit t gjykats themelore, Gjykata e Apelit mund t
urdhroj gjykatn themelore q t caktoj nj tjetr gjyqtar t vetm gjykues, kryetar
t trupit gjykues ose trup gjykues sipas nj sistemi t caktimit t lndve q t jet
objektiv dhe transparent. Ratio legis pr kt veprim sht q Gjykata e Apelit t ket
vlersuar se gjyqtari i vetm gjykues, kryetari i trupit gjykues ose trupi gjykues i cili e
ka gjykuar rastin n mnyr t vazhdueshme nuk e ka zbatuar ligjin n mnyr
adekuate, ka vlersuar shum gabimisht provat ose mos caktimi i gjyqtarit apo trupit
gjykues tjetr do t rezultonte me keqprdorim t drejtsis ose konflikt t interesit. Se
kur do t plotsohen kushtet nga paragrafi 2 i ktij neni, sht shtje faktike.
Paragrafi 3.
Me kt dispozit rregullohet mnyra e vendosjes s Gjykats s Apelit n rastet kur
kundr aktgjykimit t njjt jan paraqitur m shum ankesa. N t vrtet, sipas ksaj
dispozite, nse kundr aktgjykimit t njjt jan paraqitur m shum ankesa, pr t
gjitha ankesat vendos kolegji i Gjykats s Apelit me nj vendim. N kt rast
vendimet e Gjykats s Apelit sipas prmbajtjes mund t jen t thjeshta dhe t prbra
prkatsisht t kombinuara. Kshtu, vendimet e thjeshta kan vetm nj lloji t
prmbajtjes ashtu si prcaktohet n paragrafin 1 t ktij neni, ndrkaq ato t prbra
prkatsisht t kombinuara prmbajn n vete elemente t m shum modeleve t
vendimeve (p.sh. me aktgjykim refuzohet ankesa e prokurorit t shtetit dhe pjesrisht
aprovohet ankesa e t akuzuarit dhe i shqiptohet dnimi m i but me burgim).
Paragrafi 4.
Me kt dispozit prcaktohet qart se vendimet e Gjykats s Apelit parimisht i
nnshkruajn t gjith gjyqtart e kolegjit m prjashtim t vendimeve me t cilat
hedhet ankesa si paafatshme ose e palejuar (neni 400). Nse, me kt dispozit
prcaktohet se sipas rregullit vendimet e Gjykats s Apelit nnshkruhen nga t gjith
gjyqtart e kolegjit, njhersh nuk prcaktohet shprehimisht se kush i nnshkruan
vendimet me t cilat hedhet ankesa si e pa afatshme dhe e pa lejuar nga neni 422 dhe
423. Me interpretimin e ksaj dispozite n baz t rregulls argumentum a contrario,
954
Rexhep Murati
rezulton se vendimet m t cilat hedhet ankesa e pa lejuar nnshkruhen vetm nga

kryetari i kolegjit.
Prve ksaj, sipas ksaj dispozite, njri antar i kolegjit mund t jep mendim tjetr,
mospajtues ose pajtues pr shtjet juridike ose faktike lidhur me ankesn i cili i
bashkngjitet vendimit kryesor. Me kt zgjidhje synohet t rregullohen ato situata
procedurale n praktikn gjyqsore, kur gjyqtart n baz t parimit t bindjes s lir
paraqesin dhe shprehin mendimet e tyre t ndryshme nga gjyqtart tjer t kolegjit
lidhur me shtjet juridike dhe faktike, mendime kto t cilat i bashkngjitn vendimit
kryesor.
Neni 399 [Hudhja e ankesave t paafatshme]
Gjykata e Apelit me aktvendim e hudh ankesn si t paafatshme kur konstaton se sht paraqitur pas kalimit t afatit ligjor.
Gjykata e Apelit, vlerson afatshmrin e ankess dhe nse gjen se ankesa sht
paraqitur jasht afatit ligjor, nuk sht e autorizuar q shkresat e lnds tia kthej
kryetarit t trupit gjykues pr t marr aktvendim pr hedhje t aktvendimit, por vet
vendos me aktvendim m t cilin e hedh ankesn. Si e till kjo zgjidhje, vrtet e
shpejton procedurn penale por n ann tjetr pala e pa knaqur humb mundsin pr
t paraqitur ankes kundr aktvendimit me t cilin hidhet ankesa. Pamundsia pr t
atakuar aktvendimin e Gjykats s Apelit me t cilin hidhet ankesa kompensohet n at
mnyr q n gjykatn e Apelit vendos kolegji. Gjykata e Apelit duke e hedhur
ankesn si t paafatshme, njhersh nuk mund t lshohet n vlersimin e
arsyeshmris s shkaqeve t ankess prfshir edhe rastet e shkeljeve ligjore pr t
cilat gjykata kujdeset sipas detyrs zyrtare (neni 394). Kjo pr arsye se aktvendimi mbi
hedhjen e ankess sht vendim tejet formal. Gjykata e Apelit me rastin e hedhjes s
ankess nuk lshohet n shqyrtimin eventual t ekzistimit prkatsisht mos ekzistimit
t shkeljeve eventuale t dispozitave ligjore, pr shkak t tretmanit t ndryshm dhe t
pabarabart t atyre rasteve ku gjykata themelore ka hedhur me koh ankesn si t
paafatshme, ku nuk ekziston praktikisht mundsia e shqyrtimit t shkeljeve ligjore dhe
t atyre rasteve ku shkeljet do t shqyrtoheshin sipas ankesave t cilat me gabimin e
gjykats themelore kan arritur n gjykatn e shkalls s dyt.
N kt kontekst, i akuzuari sipas kushteve t prcaktuara n nenin 442 ka t drejt t
paraqes krkes pr kthim n gjendje t mparshme (restitutio in integrum).
Pr dallim subjektet e theksuar m par, prokurori i shtetit dhe mbrojtsit n aktgjykim
nuk udhzohen pr t drejtn e ankess ngase se vlen supozimi se kta subjekt i njohin
dispozitat me t cilat rregullohen afatet pr ndrmarrjen e veprimeve procedurale. Pr
kt arsye do t konsiderohet e paafatshme ankesa e prokurorit t shtetit dhe e
mbrojtsit kur paraqitet pas afatit ligjor, ndonse sht n prputhje me udhzimin e
gabuar t gjykats.
955
Rexhep Murati
Neni 400 [Hudhja e ankess s palejueshme]

Gjykata e Apelit me aktvendim e hudh ankesn si t palejueshme kur
konstaton se sht paraqitur nga personi pa t drejt ankese ose nga personi
q ka hequr dor nga ankesa, apo kur ankesa sht trhequr, ose kur ankesa
e trhequr paraqitet srish apo ankesa nuk sht e lejuar me ligj.
Me dispozitat e nenit 381 prcaktohen decidivisht personat q mund t paraqesin
ankes kundr aktgjykimit t gjykats themelore. S kndejmi do ankes e paraqitur
nga personat t tjer konsiderohet ankes e paraqitur nga personat e paautorizuar.
Ankesn e till e hedh me aktvendim kolegji i Gjykats s Apelit. Kshtu, ankes e
palejuar sht ankesa e paraqitur nga personi i paautorizuar (neni 381), ose kur ankesa
sipas ligjit nuk sht e lejuar (p.sh. ankesa e t akuzuarit n dm t tij ose ankesa e t
dmtuarit e paraqitur jasht rasteve t prcaktuara n nenin 381 paragrafi 3).
Neni 401 [Refuzimi i ankess s pabaz dhe vrtetimi i aktgjykimit
t gjykats themelore]
Gjykata e Apelit me aktgjykim refuzon ankesn si t pabaz dhe vrteton
aktgjykimin e gjykats themelore kur vrteton se nuk ekzistojn shkaqet
pr t cilat sht ushtruar ankes ndaj aktgjykimit dhe nuk ka shkelje t
ligjit sipas nenit 394, paragrafi 1. i ktij Kodi.
Sipas ksaj dispozite, Gjykata e Apelit, duke vendosur lidhur me ankes merr
aktgjykim meritor, dispozitivi i s cils prmban vendimin me t cilin refuzohet ankesa
si e pa bazuar dhe vendimin me t cilin vrtetohet aktgjykimi i gjykats themelore. Pr
t marr Gjykata e Apelit kto vendime duhet t plotsohen kumulativisht dy kushte: 1)
t mos ekzistojn shkaqet pr t cilat sht ushtruar ankes ndaj aktgjykimit dhe 2) t
mos ket shkelje t ligjit sipas nenit 394 paragrafi 1. Mirpo, nse nuk sht plotsuar
kushti i dyt, prkatsisht kur Gjykata e Apelit sipas detyrs zyrtare konstaton se
ekzistojn shkeljet prkatse ligjore nga neni 394 paragrafi 1, n kt rast me
aktgjykimin e Gjykats s Apelit refuzohet ankesa si e pa bazuar dhe aktgjykimi i
gjykats themelore prishet prkatsisht ndryshohet. N t njjtn mnyr do t veproj
Gjykata e Apelit kur e ndryshon aktgjykimin e gjykats s shkalls themelore lidhur
me vendimin prkitazi me sanksionin penal ose vendimin prkitazi me konfiskimin e
mass pasurore sipas nenit 396.
Me fjal t tjera, Gjykata e Apelit e merr aktgjykim sipas ktij neni, kur vrteton se nuk
ekzistojn shkaqet pr t cilat sht ushtruar ankes ndaj aktgjykimit e as shkeljet
ligjore pr t cilat gjykata kujdeset sipas detyrs zyrtare. Rrjedhimisht nuk ekzistojn
shkaqet pr t cilat sht ushtruar ankes n rastet kur pretendimet e ankess nuk kan
t bjn me lndn e aktgjykimit t kundrshtuar. Shkaqet e kundrshtimit t
aktgjykimit ekzistojn vetm nse shprehen n dispozitivin e aktgjykimit, prkatsisht
kur prmbajtja e dispozitivit pjesrisht ose n trsi sht e pa drejt, pr shkak t
ekzistimit t ktyre shkaqeve. Me fjal t tjera, nuk ekziston shkaku i ankess kur
vetm n arsyetim ka mangsi dhe kto t meta nuk shprehen njkohsisht edhe n
dispozitivin e aktgjykimit. Pr m tepr, e meta me t ciln ka t bj ankesa nuk sht
956
Rexhep Murati
e thn q domosdoshmrisht t paraqitet n dispozitivin e aktgjykimit, por mjafton q

ajo t ket sjell tek aktgjykimi i padrejt, ose kur pr shkak t mungess s arsyeve t
aktgjykimit sht e pamundur t shqyrtohet dispozitivi i aktgjykimit.
Aktgjykimi i Gjykats s Apelit me t cilin ankesa refuzohet si e pa bazuar dhe
vrtetohet aktgjykimi i gjykats themelore, bn pjes n t ashtuquajturat vendimet e
thjeshta. Pr dallim nga aktgjykimi i thjesht, i cili vjen n shprehje n dispozitn e
ktij neni, aktgjykimi i prbr prfshin m shum vendime. Gjykata e Apelit merr
aktgjykim t prbr kur, p.sh. kolegji i Gjykats s Apelit n nj an n baz t nenit
400 e hedh ankesn e prokurorit t shtetit si t paafatshme, ndrkaq n ann tjetr
ankesn e t akuzuarit e refuzon si t pa bazuar dhe e vrteton aktgjykimin e Gjykats
s Apelit.
Neni 402 [Anulimi i aktgjykimit t gjykats themelore]
1.
2.
3.
4.
Gjykata e Apelit, n raste t caktuara, anulon aktgjykimin e gjykats themelore dhe shtjen e kthen n rigjykim kur vrteton se:
1.1. ekziston shkelje esenciale e dispozitave t procedurs penale, dhe
Gjykata e Apelit nuk mund t procedoj sipas nenit 403 t ktij Kodi;
ose
1.2. pr shkak t vrtetimit t gabueshm ose jo t plot t gjendjes
faktike duhet urdhruar shqyrtim t ri gjyqsor n gjykat themelore
dhe Gjykata e Apelit nuk mund t procedoj sipas nenit 403 t ktij
Kodi.
Gjykata e Apelit me aktvendim e anulon aktgjykimin e gjykats themelore
edhe refuzon aktakuzn nse konstaton rrethanat nga neni 358, paragrafi 1.
i ktij Kodi. Gjykata e Apelit procedon n t njjtn mnyr kur gjen se
gjykata themelore nuk ka pasur kompetenc lndor pr gjykimin e rastit,
prve kur ankesa sht paraqitur vetm n favor t t akuzuarit.
Gjykata e Apelit mund t anuloj pjesrisht aktgjykimin e gjykats themelore kur pjes t posame t aktgjykimit mund t veohen pa ndonj pasoj
pr gjykim t drejt.
N qoft se i akuzuari gjendet n paraburgim, Gjykata e Apelit shqyrton
nse ende ekzistojn shkaqet pr paraburgim dhe vendos me aktvendim pr
vazhdimin ose heqjen e paraburgimit. Kundr ktij aktvendimi nuk lejohet
ankes.
Paragrafi 1.
Gjykata e Apelit duke miratuar ankesn e anulon aktgjykimin e shkalls s par dhe
shtjen e kthen n rigjykim 735 n kto raste: 1) kur vrteton se ekzistojn shkelje
735
Shih: Aktvendimin e Gjykats s Apelit PAKR. nr. 178/2014, dt. 14.05.2014, me t cilin anulohet
aktgjykimi i Gjykats Themelore n Prishtin P. nr. 301/2009, PKR. nr. 34/2013, t dt. 04.11.2013 dhe
shtja i kthehet gjykats s shkalls s par n rigjykim Aktvendimin e Gjykats Supreme t Kosovs, Ap.
nr. 464/2012, dt. 13 dhjetor 2012, me t cilin anulohet, aktgjykimi i Gjykats s Qarkut n Prizren, P. nr.
149/2012 dt. 25 korrik dhe shtja i kthehet gjykats s shkalls s par n rigjykim; Aktvendimin e
Gjykats Supreme t Kosovs, Ap. nr. 135/2012, dt. 6 qershor, 2012, me t cilin anulohet, aktgjykimi i
Gjykats s Qarkut n Prishtin, P. nr. 619/2011, dt. 3 shkurt 2012 dhe shtja i kthehet gjykats s shkalls
957
Rexhep Murati
esenciale t dispozitave t procedurs penale dhe Gjykata e Apelit nuk mund ta

ndryshoj aktgjykimin e gjykats themelore, sipas nenit paragrafi 1 dhe 2 t nenit 403
dhe 2) kur vrteton se pr shkak t vrtetimit t gabueshm ose jo t plot t gjendjes
faktike duhet urdhruar shqyrtim t ri gjyqsor n gjykatn themelore. Si mund t
shihet, sipas paragrafit 1 t ktij neni, baz e par pr anulimin e aktgjykimit t
gjykats themelore sht ekzistimi i shkeljeve esenciale t dispozitave t procedurs
penale, nga neni 403. Me fjal t tjera, kur gjykata duke vendosur lidhur me ankesn
ose sipas detyrs zyrtare gjen se ekzistojn shkeljet esenciale t dispozitave t
procedurs penale, pr t cilat anulohet aktgjykimi i gjykats themelore, Gjykata e
Apelit nuk i shqyrton bazat tjera t ankess duke prfshir shkeljet e ligjit penal n dm
t t pandehurit ose vrtetimin e gabuar ose jo i plot t gjendjes faktike. N kt rast,
shkeljet esenciale kan pr pasoj anulimin jo vetm t aktgjykimit por edhe t
procedurs n t ciln sht marr aktgjykimi i till. Prandaj, sipas ksaj dispozite,
aktgjykimi i gjykats themelore, anulohet ngase shkeljet n fjal nuk mund t evitohen
pa mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor e n ann tjetr nuk mund t evitohen me ndryshim
t aktgjykimit (neni 403).
Po ashtu, kur Gjykata e Apelit duke vendosur lidhur me ankes gjen se gjendja faktike
sht vrtetuar n mnyr t gabuar ose jo t plot, e anulon aktgjykimin dhe urdhron
mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor para gjykats themelore ngase nuk ka autorizim q
gjendjen faktike ta ndryshoj n seanc t kolegjit (390). N rastet kur Gjykata e Apelit
e anulon aktgjykimin e gjykats themelore pr shkak t vrtetimit t gabuar ose jo t
plot t gjendjes faktike, kjo gjykat nuk e shqyrton ankesn pr shkak t shkeljeve t
ligjit penal, nga q nuk mund t shqyrtohet aplikimi i drejt ose jo i ligjit penal pa ditur
se far gjendje faktike do t vrtetohet n shqyrtimin gjyqsor para gjykats
themelore. Mirpo, kur Gjykata e Apelit gjen se nuk ekzistojn shkeljet esenciale ose
vrtetimi i gabuar dhe jo i plot i gjendjes faktike, ose kto shkelje n ankes nuk jan
theksuar, shkeljet e ligjit penal t theksuara n ankes, gjykata i eviton me ndryshimin
e aktgjykimit
Nse zgjidhjet e msiprme t KPP-s krahasohen me sistemin anglo-amerikan t
procedurs penale, mund t prfundohet se edhe n sistemin anglo-amerikan Gjykata e
s par n rigjykim; Aktvendimin e Gjykats Supreme t Kosovs, Ap. nr. 146/2011 me t cilin anulohet,
aktgjykimi i Gjykats s Qarkut n Gjilan, P. nr. 31/2008, dt. 15 shkurt 2011 dhe shtja i kthehet gjykats
s shkalls s par n rigjykim; Aktvendimin e Gjykats Supreme t Kosovs, Ap. nr. 171/2012, dt. 21
qershor, 2012, me t cilin anulohet, aktgjykimi i Gjykats s Qarkut n Prizren, P. nr. 39/2012, dt. 7 mars
2012 dhe shtja i kthehet gjykats s shkalls s par n rigjykim; Aktvendimin e Gjykats Supreme t
Kosovs, Ap. nr. 464/2011, dt. 5 janar, 2011, me t cilin anulohet, aktgjykimi i Gjykats s Qarkut n
Prishtin, P. nr. 273/2011 dt. 13 korrik 2011 dhe shtja i kthehet gjykats s shkalls s par n rigjykim;
Aktvendimin e Gjykats Supreme t Kosovs, Ap. nr. 464/2011, dt. 5 janar, 2011, me t cilin anulohet,
aktgjykimi i Gjykats s Qarkut n Prishtin, P. nr. 273/2011, dt. 13 korrik 2011 dhe shtja i kthehet
gjykats s shkalls s par n rigjykim; Aktvendimin e Gjykats Supreme t Kosovs, Ap. nr. 368/2011,
dt. 1 shkurt, 2012, me t cilin anulohet, aktgjykimi i Gjykats s Qarkut n Pej, P. nr. 266/2008, dt. 16
qershor 2011 dhe shtja i kthehet t njjts gjykat n rigjykim; Aktvendimin e Gjykats Apelit t
Kosovs, PAKR. nr. 356/2014, dt. 15 shtator 2014, me t cilin anulohet, aktgjykimi i Gjykats Themelore
n Prishtin, PKR. nr. 38/13, dt. 23.01.2014 dhe shtja i kthehet t njjts gjykat n rigjykim;
Aktvendimin e Gjykats Apelit t Kosovs, PAKR. nr. 521/2013, dt. 05 mars 2014, me t cilin anulohet,
aktgjykimi i Gjykats s Qarkut n Prishtin, P. nr. 101/12, dt. 30.05.2012 dhe shtja i kthehet t njjts
gjykat pr rigjykim; Aktvendimin e Gjykats Apelit t Kosovs, PAKR. nr. 67/2014, dt. 04.03.2014, me t
cilin anulohet, aktgjykimi i Gjykats Themelore n Prishtin, PKR. nr. 74/2013, dt. 14.10.2013 dhe shtja i
kthehet t njjts gjykat n rigjykim.
958
Rexhep Murati
Apelit mund t aprovoj ankesn e mbrojtsit t akuzuarit pr shkak t shkeljeve t

procedurs penale dhe ta anuloj aktgjykimin sikurse edhe n procedurn ton penale.
Mirpo, pr dallim nga procedura e jon penale, ku lejohet atakimi i aktgjykimit pr
shkak t vrtetimit t gabuar ose jo t plot t gjendjes faktike, n sistemin e
procedurs penale anglo-amerikane palt nuk kan t drejt ta atakojn drejtprsdrejti
aktgjykimin pr shkak t vrtetimit t gabuar ose jo t plot t gjendjen faktike.
Paragrafi 2.
N procedurn para gjykats themelore sipas nenit 358 parag 1, trupi gjykues me
aktvendim e hedh aktakuzn nse plotsohen kto kushte: 1) kur procedura sht
zbatuar pa krkesn e prokurorit t shtetit 2) kur ka munguar propozimi i krkuar i t
dmtuarit ose leja e organit publik kompetent apo nse organi publik kompetent e ka
trhequr lejen ose 3) kur ekzistojn rrethana t tjera t cilat prkohsisht e pengojn
ndjekjen. N vijim t ktij neni prcaktohet se gjyqtari i vetm gjykues ose trupi
gjykues mund t marr aktvendimin pr hedhjen e aktakuzs, edhe pas caktimit t
shqyrtimit gjyqsor.
Ndrkaq, n paragrafin 2 t ktij neni n nj an synohet t rregullohen rastet kur
Gjykata e Apelit n procedurn e shqyrtimit t ankess gjen se ekzistojn rrethanat nga
neni 358, paragrafi 1 dhe n ann tjetr rregullohen rastet kur Gjykata e Apelit
konstaton se gjykata themelore nuk ka kompetenc lndore pr ta gjykuar shtjen
penale.
Nga interpretimi bukval i ksaj dispozite rezulton se n rastin e par, Gjykata e Apelit
vepron n at mnyr q e anulon aktgjykimin e gjykats themelore me aktvendim dhe
e refuzon aktakuzn, (trupi gjykues i gjykats themelore e hudh me aktvendim
aktakuzn), ndrkaq n rastin e dyt, Gjykata e Apelit vepron parimisht n mnyr t
njjt, ashtu q e anulon me aktvendim aktgjykimin e gjykats themelore dhe refuzon
aktakuzn n rastet kur konstaton se gjykata themelore nuk ka kompetenc lndore pr
t gjykuar shtjen, m prjashtim t atyre rasteve kur ankesa sht paraqitur vetm n
dobi t t akuzuarit. Kjo do t thot se n kt rast Gjykata e Apelit, duke vendosur
lidhur me ankes t paraqitur vetm n dobi t akuzuarit, nuk e anulon aktgjykimin e
gjykats themelore vetm pr shkak t moskompetencs lndore por e len ashtu si
sht. Ratio legis e ktij veprimi t gjykats, si theksohet n nj pjes t literaturs
qndron n faktin se nuk ka kuptim t prishet aktgjykimi i gjykats pr ta drguar n
gjykatn kompetente e cila nuk mund ti shqiptoj as sanksion m t pavolitshm e as
sanksion sipas ligjit m t pavolitshm para se gjithash pr shkak t ndaless
reformatio in peius 736
Mirpo, parag. 2, kshtu si sht formuluar sht tejet i paqart dhe si i till mund t
krijoj vshtirsi dhe dilema pr zbatuesit e ligjit. Kjo pr arsye se sipas ksaj
dispozite, Gjykata e Apelit duke vendosue lidhur me ankes, autorizohet q
njkohsisht me aktvendim mund t anuloj aktgjykimin e gjykats themelore dhe t
refuzoj aktakuzn kur prmbushn kushtet nga neni 385 parag. 1. N t njjtn
mnyr, Gjykata e Apelit autorizohet t veproj edhe kur gjen se gjykata themelore nuk
ka pas kompetenc lndor pr gjykimin e rastit, prve kur ankesa sht paraqitur
vetm n favor t t akuzuarit. Me fjal t tjera, Gjykata e Apelit, duke vedosur lidhur
736
Krahaso: Vasiljevi, Gruba 2, fq. 857-858.
959
Rexhep Murati
me ankes nuk mund q nj vendim njkohsisht t anuloj dhe t ndryshoj nga se

kto nocione jan t kundrta dhe prjashtohen ndrmjet veti. Kshtu, me aktvendim n
Gjykatn e Apelit vendoset vetm n kto raste: a) kur anulohet aktgjykimi ankimuar
dhe shtja kthehet n rigjykim b) kur vendoset n shqyrtim n Gjykatn e Apelit dhe
c) kur procedura penale pushohet pr shkak t vdekjes s t pandehurit. N t gjitha
rastet tjera Gjykata e Apelit vendos me aktgjykim. Kshtu, kur Gjykata e Apelit duke
vendosur lidhur me ankes e refuzon aktakuzn, n kt rast e ndryshon aktgjykimin e
gjykats themelore eksluzivisht me aktgjykim, ngase akgjykimi i gjykats themelore
nuk mund t ndryshohet me aktvendim, si prcaktohet gabimisht n parag. 2 t ktij
neni.
Prve ksaj, sipas dispozits s parag. 2 ndalohet refuzimi i aktakuzs kur ankesa
sht paraqitur n favor t t akuzuarit. Kjo zgjidhje si e till mund t jet n dm t
interesit t t akuzuarit, ngase kur refuzohet aktakuza i pandehuri para gjykats
komepetente sht i mbrojtur me ndalesn reformatio in peius e n ann tjetr, nuk
prjashtohet mundsia q gjykata kompetente t akuzuarit ti shqiptoj dnim m t but
se ai q i kishte shqiptuar gjykata e shkalls s par. Pr kto arsye pr ti mundsuar t
akuzuarit q nprmjet aktgjykimit refuzues t arrij eventualisht dnim m t but,
kt mundsi (shqiptimin e aktgjykimit refuzues) duhet parashikuar si n rastet kur
ankesa sht paraqitur n dm t akuzuarit ashtu edhe n rastet kur sht parqitur vetm
n favor t t akuzuarit. Kjo praktikisht mund t arrihet duke hequr nga parag. 2 i ktij
neni formulimin:prve kur ankesa sht paraqitur vetm n favor t t akuzuarit
Paragrafi 3.
Gjykata e Apelit mund ta anuloj aktgjykimin n trsi ose pjesrisht. Me dispozitn e
paragrafit 3 t ktij neni parashikohet mundsia q Gjykata e Apelit ta anuloj
pjesrisht aktgjykimin e gjykats themelore. Anulimi i pjesshm vjen n shprehje n
situata t ndryshme procedurale por kusht themelor pr anulim t pjesshm t
aktgjykimit sht q nj pjes e aktgjykimit t mund t ndahet duke mos u shpreh
negativisht n gjykimin e drejt t asaj pjese t aktgjykimit i cili sht anuluar. Kshtu,
Gjykata e Apelit n rastin e koneksitetit objektiv prkatsisht kur m shum persona
kryejn nj vepr penale, mund ta vrtetoj aktgjykimin ndaj disa personave ndrkaq
ndaj t tjerve ta anuloj aktgjykimin. Aktgjykimi n pjesn q sht vrtetuar e merr
formn e prer, ndrkaq lidhur me pjesn tjetr q sht anuluar pjesrisht do
zhvillohet rigjykim para gjykats themelore. Aktgjykimi ndonse n pjesn q sht
vrtetuar merr formn e prer, ai si till nuk mund t ekzekutohet, prderisa aktgjykimi
n trsi nuk merr formn e prer. Me fjal t tjera kur Gjykata e Apelit anulon
pjesrisht aktgjykimin e gjykats themelore, kjo do t thot se aktgjykimi n pjesn e
anuluar nuk ekziston juridikisht. Pr kt arsye, lidhur me pjesn e anuluar, Gjykata e
Apelit urdhron mbajtje t shqyrtimit gjyqsor.
Paragrafi 4.
Gjykata e Apelit, me rastin e anulimit t aktgjykimit t gjykats themelore sipas
detyrs zyrtare duhet t shqyrtoj nse edhe m tutje ekzistojn shkaqet pr paraburgim
(neni 187) dhe m pas merr aktvendim pr vazhdim ose heqje t paraburgimit. Me
960
Rexhep Murati
rastin e vlersimit t ekzistimit t kushteve pr paraburgim, Gjykata e Apelit shqyrton

jo vetm nse ekzistojn shkaqet pr paraburgim nga t cilat sht caktuar ose
vazhduar paraburgimi por edhe nse eventualisht jan paraqitur shkaqet t reja pr
paraburgim. Gjykata e Apelit, nse gjen se ekziston njeri nga kushtet pr paraburgim
nga neni 187 e vazhdon paraburgimin me aktvendim dhe n t kundrt nse gjen se nuk
ekziston asnj nga shkaqet pr paraburgim e me aktvendim e heq paraburgimin.
Kundr aktvendimit t Gjykats s Apelit me t cilin vazhdohet ose hiqet paraburgimi,
nuk sht e lejuar ankesa.
Duhet theksuar se sipas ksaj dispozite Gjykata e Apelit nuk sht e autorizuar q ndaj
t akuzuarit i cili gjendet n liri t caktoj paraburgimin. Por, gjykata themelore, t
cils i sht kthyer shtja n rigjykim, mund t marr aktvendim pr caktimin e
paraburgimit nse prmbushen kushtet pr paraburgim nga neni 187. N kt mnyr
analoge zbatohen dispozitat e nenit 367 paragrafi 2 dhe 3 me t cilat rregullohet
caktimi, vazhdimi ose heqja e paraburgimit pas shpalljes s aktgjykimit deri sa
aktgjykimi t marr formn e prer.
N rast se Gjykata e Apelit ka marr aktvendim pr vazhdimin e paraburgimit,
aktvendimi i till mbi vazhdimin e paraburgimit i nnshtrohet kontrollit periodik t
gjykats themelore n mbshtetje t nenit 287, paragrafi 2.
Praktika gjyqsore
N pjesn e arsyetimit ku flitet pr gjendjen faktike, e cila dallon nga gjendja faktike e
prshkruar n dispozitiv t t njjtit aktgjykim, nuk jan cekur n mnyr t plot faktt
e verttuara gjat seancs kryesore, nuk jan paraqitur qart dhe n mnyr t plot se
cilat fakt dhe pr fare arsye konsiderohen si t verttuara apo t paverttuara. Pra,
n arsyetimin e ketij aktgjykimi nuk jan dhen arsyet lidhur me faktet vendimtare, si
parashikohet me nenin 396 par.7 t KPPPK (me q sht fjala pr veprn penale t
rrezikimit t trafikut publik sht dashur q n dispozitiv t thuhet se far shpejtsie
sht zhvilluar n momentin kritik dhe cila shpejtsi sht e lejuar n vendin e ngjarjes,
t cilat mungonin). Kto lshime prbjn shkelje esenciale t dispozitave t
procedurs penale, parashikuar nga neni 403 par.1 pika 12 t KPPPK, si thuhet me t
drejt n krkesn e mbrojtsit t t akuzuarit.
praktiks gjyqsore 2004/2005, fq.15.)
N shqiptimin e aktgjykimit t shkalls s pare sht vendosur q gjykimi me kusht do
t revokohet ns i pandehuri n afat prej tre muaj prej plotfuqishmris s ktij
aktgjykimi nuk paguan perfaqsueses ligjore, nns s te miturve D.E. dhe E.E. te
gjitha ratat e arritura me t cilat sht obliguar n emer t obligimit pr mbajtjen e
vajzs s mitur dhe ate pr periudhen 30 shtator 2005 deri 16 prill 2008.
Ky shqiptim i aktgjykimit sht i paqart m q gjykata e shkalls s pare nuk ka
shnuar shumn e prgjithshme t ciln do ta paguj n kohn e caktuar, nn krcnimin
e revokimit t gjykimit me kusht dhe ekzekutimin e denimit t caktuar me burg n
kohzgjatje prej 30 ditsh. Ky lshim i gjykats s shkalls s pare q t prcaktoj
shumn e detyrimit n t holla t ciln i pandehuri obligohet ta paguaj e bn
aktgjykimin t pakuptueshm, gj q paraqet shkelje esnciale t dispozitave t
961
Rexhep Murati
procedures penale nga neni 376 al.1 pika 11 t LPP, pr ka aktgjykimi i ankimuar nuk
mund t shqyrtohet.
(Aktgjykim i Gjykats s Lart n Podgoric, Kz. Br.1950/09, dt.18.11.2009.)
N shqiptim t aktgjykimit t shkalls s pare, gjykata ka shpall fajtor t pandehurin
dhe e ka gjykuar t pandehurin P.B., me denim burgu n kohzgjatje prej tre muaj,
prshkak t veprs penale t lndimit t leht trupor nga neni 152 al.2 lidhur al.1 t
Kodit Penal.
Gjykata duke dhn aresyet n pikpamje t vendimit pr dnimin n fq. e gjasht n
pasusin e katrt, thekson se i pandehuri P.B. gjykohet pr vepr penale t sjelljes
huligane nga neni 399 al.2 lidhur me al.1 t Kodit Penal, gjithashtu me denim burgu
n kohzgjatje prej 3 muaj burg. Kshtu gjykata e shkalls s pare n arsyetimin e
aktgjykimit t ankimuar t pandehurin e gjykon pr veper penale tjeter pr t ciln
sht shpall fajor, me ka jan shkel esencialisht dispozitat e procedures penale nga
neni 376 al.1 pika 11 t LPP.
(Aktvendim i Gjykats s Lart n Podgoric, Kz.br.2104/08, dt.31.08.2009).
Rrezikshmria shoqrore sipas vlersimit t ksaj Gjykate sht element i vepres
penale ashtu si me t drejt cek mbrojtsi i t akuzuarve n pergjigjen e dhn ndaj
ankeses s prokurorit, ndrsa m q n ankes nuk ceket ndonj rrethan tjeter
rnduese n anen e t akuzuarve, e as q kjo Gjykat gjen, pretendimet q t
akuzuarve tu shqiptohen dnime m t ashpra jan t pa bazuara.
(Aktgykim i Gjykates Supreme t Kosovs, Ap. nr. 71/2005, dt. 5.04.2005. Buletini
2004/2005, fq.108).
Duke e vlersuar aktgjykimin e ankimuar perkitazi me vendimin pr dnimin, kjo
Gjykat i pranon t gjitha rrethanat e konstatuara dhe drejt t vlersuara pr t
akuzuarin G.L., se sht i ri, i pa pune, gjer me tani i pa gjykuar, si rrethana
lehtsuese, dhe prej rrethanave rnduese se kto vepra penale n Kosov jan n rritje
e sipr, kurse rrethanen se me kryerjen e vepres ka dasht me perfitu pasuri t
kundrligjshme, duke shfrytzuar pozitn e rnd t dmtuares, kto perbjn elementet
e vepres penale /trafikimit/, prandaj si t tilla nuk mund t qendrojn.
(Aktgjykim i Gjykats Supreme, Ap.nr.89/2005, dt.24.05.2005. Buletini 2004/2005,
fq.112.)
Sipas vlersimit te ksaj Gjykate, Gjykata e Shkalles se pare i ka mbivlersuar rrethanat
lehtesuese/ mosha e re, se me par nuk ka qen i gjykuar, sjelljet korrekte para
gjykates, ndersa rrethana rnduese nuk ka gjetur, dhe ka shqiptuar nj sanksion penal
/nje gjobe prej 400 euro/ q nuk sht n perpjestim me intensitetin e rrezikshmerise
shoqerore t veprs se kryer penale dhe me shkallen e prgjegjesis penale t t
akuzuarit, si ekzekutor, duke pasur parasysh se tek i akuzuari eshte gjetur arma dhe
municioni te cilat fare nuk u lejohen qytetarve, gj qe paraqesin rrezikshmeri te lart
shoqerore.
(Aktgjykimi i Gjykates Supreme t Kosoves, Ap. nr. 464/2004, dt. 8.02.2005. Bot. ne
Buletinin 2004/2005, fq.175.)
962
Rexhep Murati
Gjykata Supreme mon se denimi i shqiptuar /500 euro gjobe per vrasje n tentativ
nga neni 30 i LPK lidhur me nenin 19 te LPJ/ sht i but, qe i ka shqiptuar gjykata e
shikalles s par, bazuar n rrethanat n te cilat sht kryer vepra penale ne prani te
disa femijeve, pastaj intensiteti i rrezikimit te mirs se mbrojtur, /lendimet qe i kishte
psuar i demtuari kan qen serioze/, si dhe shkalln e prgjegjesis penale te miturit
si kryrs, i mitur madhor /tani ka mbushur moshn 21 vjet e denon 600 euro/.
(GJS E Kosoves, Apm.1/2005, dt.15.11.2005. Bot.ne Buletinin e GJS korrik /shkurt
2005/, fq. 9.)
Neni 403 [Ndryshimi i aktgjykimit t gjykats themelore]
1.
2.
3.
Gjykata e Apelit e ndryshon aktgjykimin e gjykats themelore me aktgjykim kur vrteton se gjykata themelore ka br vrtetim t gabuar apo jo
t plot t fakteve, dhe pr kt qllim:
1.1. n baz t krkess s palve ose sipas detyrs zyrtare, zbaton shqyrtim pr t marr prova t reja apo pr t prsritur shqyrtimin e provave n mnyr q t vlersoj drejt dhe t moj provat materiale;
ose
1.2. mund t vrtetoj dhe t moj provat materiale pa mbajtur shqyrtim, nse nuk ka nevoj pr t marrprova t reja apo pr t prsritur shqyrtimin e provave.
Kur Gjykata e Apelit mon se ekzistojn kushtet ligjore pr shqiptimin e
vrejtjes gjyqsore, e ndryshon aktgjykimin e gjykats themelore me aktgjykim dhe shqipton vrejtjen gjyqsore.
Kur pr shkak t ndryshimit t aktgjykimit t gjykats themelore ka arsye
pr caktimin ose heqjen e paraburgimit, pr kt Gjykata e Apelit merr
aktvendim t posam. Kundr ktij aktvendimi nuk lejohet ankes.
Paragrafi 1.
Gjykata e Apelit duke vendosur lidhur me ankesn, prve vendimeve t theksuara m
par mund t marr edhe vendim me t cilin e ndryshon aktgjykimin e gjykats
themelore. Kt vendim kolegji i Gjykats s Apelit e merr n form t aktgjykimit me
t cilin n mnyr meritore vendoset shtja penale. Pr t marr kolegji kt vendim,
duhet t plotsohen kushtet nga paragrafi 1 i ktij neni: Kshtu Gjykata e Apelit e
ndryshon aktgjykimin e gjykats themelore me aktgjykim n rastet kur vrteton se
gjykata themelore ka br vrtetim t gabuar apo jo t plot t fakteve, dhe n kt rast:
a) n baz t krkess s palve ose sipas detyrs zyrtare, zbaton shqyrtim pr t marr
prova t reja apo pr t prsritur shqyrtimin e provave n mnyr q t vlersoj drejt
dhe t moj provat materiale; ose 2) mund t vrtetoj dhe t moj provat materiale
pa mbajtur shqyrtim, nse nuk ka nevoj pr t marr prova t reja apo pr t prsritur
shqyrtimin e provave. Me fjal t tjera, Gjykata e Apelit, aktgjykimin e gjykats
themelore mund ta ndryshoj n dy mnyra: a) duke zbatuar shqyrtimin pr t marr
prova t reja apo pr t prsritur shqyrtimin e provave n mnyr q t vlersoj drejt
dhe t moj provat materiale dhe b) n seanc t kolegjit kur mund t vrtetoj dhe t
moj provat materiale pa mbajtur shqyrtim, nse nuk ka nevoj pr t marr prova t
963
Rexhep Murati
reja apo pr t prsritur shqyrtimin e provave. N rastin e par kolegji duke ndryshuar
aktgjykimin e gjykats themelore zgjidh shtje faktike ndrkaq n rastin e dyt zgjidh
vetm shtje juridike.
Marr n trsi, gjykatat n punn e tyre n zbatimin e ligjit zgjidhin si shtjet faktike
ashtu edhe shtjet juridike. shtjet faktike kan t bjn me rrethanat konkrete nga
jeta reale, ndrkaq, shtjet juridike kan t bjn me vlersimin prkatsisht
konkludimin nse nj rrethan reale nga jeta i prgjigjet nocionit prkats nga norma
juridike. Pra, zbatimi i ksaj dispozite krkon nga Gjykata e Apelit q t bj dallimin e
qart ndrmjet shtjeve juridike dhe atyre faktike. Kshtu, pr dallim nga shtjet
juridike, t cilat mund t vendoset n baz shkresave t lnds, pr shtjet faktike
mund t vendoset vetm n shqyrtimin gjyqsor. N t kundrtn, nse pr shtjet
faktike do t mund t vendosej n kolegj, kjo zgjidhje do t ishte n kundrshtim me
parimin e drejtprdrejt, kontradiktor, gojor dhe me parimin e gjetjes s vrtets.
Me fjal t tjera, kjo dispozit prfshin shkeljet e dispozitave t Kodit penal (neni
385) si edhe rastet e ankess lidhur me dnimin, e masn e trajtimit t detyrueshm
rehabilitues t personave t varur nga alkooli edhe kur nuk sht shkelur ligji (neni
387). 737 si edhe ankesn lidhur me shpenzimet e procedurs penale, krkess pasurore
juridike, publikimit t aktgjykimit etj Prve ksaj kjo dispozit prfshin edhe
ndryshimin e aktgjykimit pr shkak t disa shkeljeve t dispozitave t procedurs
penale pr t cilat nuk krkohet anulimi i aktgjykimit dhe caktimi i shqyrtimit
gjyqsore para gjykats themelore.
Gjykata e Apelit duke e ndryshuar aktgjykimin ndryshon vendimin mbi fajsin n
varsi nga lloji i aktgjykimit. Kshtu, kur gjen se jan br shkeljet nga neni 404
paragrafi 1-4, aktgjykimin lirues e ndryshon n aktgjykim dnues ose n aktgjykim me
t cilin refuzohet akuza, aktgjykimin dnues n aktgjykim lirues ose n aktgjykim m
t cilin refuzon akuzn
Duhet theksuar se aktgjykimi me t cilin ndryshohet aktgjykimi i gjykats themelore ka
prmbajtje t ndryshme varsisht nga vendimi t cilin e merr Gjykata e Apelit. Kshtu,
kur aktgjykimi dnues ndryshohet n aktgjykim lirues ose n aktgjykim me t cilin
akuza refuzohet, Gjykata e Apelit nuk i shqyrton bazat e tjera m t ulta t ankess.
Por, nse Gjykata e Apelit merr aktgjykimi lirues ose aktgjykimi refuzues sipas detyrs
zyrtare, n kt rast nuk vjen n konsiderim shqyrtimi i ankess ngase ankesa bhet e
pa lnd. N rastet tjera, kur Gjykata e Apelit aprovon ankesn ose kur sipas detyrs
zyrtare, merr vendim lidhur me kualifikimin e veprs penale, kjo ka pr pasoj marrjen
e vendimit edhe lidhur me sanksionet penale dhe vendimet t tjera.
N kuptim t dispozits q po e komentojm, nse Gjykata e Apelit duke vendosur
lidhur me ankesn, gjen se gjendja faktike sht vrtetuar drejt nga gjykata themelore,
detyrohet q t vendos pr shtjet juridike prkatsisht nuk mund t anuloj
aktgjykimin e gjykats themelore. Kshtu, kur Gjykata e Apelit, vrteton s n
ndrkoh, pas shqiptimit t aktgjykimit t gjykats themelore, lidhur m veprn penale
me t cilin sht shpallur fajtor, sht paraqitur parashkrimi i ndjekjes penale, detyrohet
t ndryshoj aktgjykimin dnues n aktgjykim m t cilin refuzohet aktakuza 738. N
ann tjetr, Gjykata e Apelit mund ta liroj t akuzuarin nga akuza pr veprn penale t
737
Lidhur me ndryshimin e aktgjykimit t gjykats themelore nga ana Gjykats s Apelit sa i prket
vendimit mbi dnimin shih: Aktgjykimin e Gjyakats s Apelit, PAKR nr. 348/2014, dt. 30.09.2014.
738
GJ.S.Kr. P.p. 1048/683 dt. 29.X.1968.
964
Rexhep Murati
shmangies nga tatimi kur gjen se nuk sht fjala pr vepr penale por pr marrdhnie
juridiko-civile. Gjykata e Apelit, n kt rast, do t mund ta lironte t akuzuarin pa
shkelur ligjin vetm me kusht q t konsideroj se faktet vendimtare n aktgjykimin e
gjykats themelore, jan vrtetuar drejt, por nuk munden q n seanc t kolegjit t
vrtetoj faktet vendimtare ndryshe nga q i ka vrtetuar gjykata themelore (GJ.S.Kr.,
P. m. l. 1/71-2, dt. 1. VI. 1971).
Duke vendosur lidhur me ndryshimin e aktgjykimit, gjykata themelore sht e lidhur
me ndalesn reformatio in peius.
Paragrafi 2.
Me dispozitat e neneve 87 dhe 86 t KP t Kosovs prcaktohet qllimi, nocioni i
shqiptimit t vrejtjes gjyqsore, ndrkaq me dispozitat e neneve 498-502 prcaktohet
procedura e shqiptimit t vrejtjes gjyqsore si sanksion penal. N t vrtet, me
dispozitn nenin 498 prcaktohet decidivisht se vrejtja gjyqsore shqiptohet me
aktgjykim. N kuptim t ksaj dispozite, kur Gjykata e Apelit, duke vendosur lidhur
me ankesn, vlerson se ekzistojn kushte ligjore pr shqiptimin e vrejtjes gjyqsore,
e ndryshon aktgjykimin e shkalls s par me aktgjykim 739 dhe shqipton vrejtjen
gjyqsore.
Paragrafi 3.
Vendimi i Gjykats s Apelit m t cilin ndryshohet aktgjykim i gjykats themelore
mund t ket pr pasoj caktimin prkatsisht ndrprerjen e paraburgimit. Pr dallim
nga dispozita e nenit 402, paragrafi 4, sipas s cils Gjykata e Apelit mund t vendos
vetm pr vazhdimin ose heqjen e paraburgimit, paragrafi 3 t ktij neni Gjykata e
Apelit n rastet kur pr shkak t ndryshimit t aktgjykimit t shkalls s par ka arsye
pr caktimin ose heqjen e paraburgimit (neni 367, paragrafi 2 dhe 3), merr aktvendim
t posam kundr t cilit nuk lejohet ankes.
Neni 404 [Arsyetimi i vendimeve t Gjykats s Apelit]
1.
2.
3.
N arsyetim t aktgjykimit apo t aktvendimit, Gjykata e Apelit vlerson

pretendimet e ankess dhe tregon shkeljet e ligjit t cilat i ka shqyrtuar
sipas detyrs zyrtare.
Kur aktgjykimi i gjykats themelore anulohet pr shkak t shkeljeve esenciale t dispozitave t procedurs penale, n arsyetim shnohen dispozitat e
shkelura dhe n ka konsistojn shkeljet, n pajtim me nenin 384 t ktij
Kodi.
Kur aktgjykimi i gjykats themelore anulohet pr shkak t vrtetimit t
gabueshm ose jo t plot t gjendjes faktike, n arsyetim shnohen t metat
n vrtetimin e gjendjes faktike apo arsyet prse provat dhe faktet e reja
jan t rndsishme dhe me ndikim n marrjen e vendimit t drejt.
739
Ndrkaq n nenin 426 paragrafi paragrafi 2 t KPP-s s mparshm gabimisht theksohet se Gjykata e
Apelit e ndryshon aktgjykimin e gjykats themelore me aktvendim nga se sht e pakuptimt q me
aktvendim t ndryshohet aktgjykimi.
965
Rexhep Murati
Paragrafi 1.
Me kt dispozit prcaktohet se arsyetimi i aktgjykimit (por edhe t aktvendimit
ndonse nuk theksohet shprehimisht n kt dispozit) t Gjykats s Apelit duhet t
prmbaj: 1) vlersimin e t gjitha thnieve t ankess dhe 2) shkeljet e ligjit t cilat i
ka shqyrtuar sipas detyrs zyrtare. Nga dispozita e nenit 404, paragrafi 1 mund
kuptohet se arsyetimi i aktgjykimit t Gjykats s Apelit duhet t prmbaj vetm
shkeljet e dispozitave t Kodit t procedurs penale t cilat i ka shqyrtuar sipas detyrs
zyrtare. Megjithat, arsyetimi i aktgjykimit t Gjykats s Apelit duhet t prmbaj
krahas shkeljeve t dispozitave t KPP edhe shkeljet e dispozitave t KP t cilat
Gjykata e Apelit i ka shqyrtuar sipas detyrs zyrtare. Kjo pr arsye se q n paragrafin
2 t ktij neni theksohet se kur aktgjykimi i gjykats themelore anulohet pr shkak t
shkeljeve esenciale t dispozitave t procedurs penale, n arsyetim shnohen
dispozitat e shkelura dhe n ka konsistojn shkeljet e tilla. Me fjal t tjera, vlersimi i
thnieve t ankess dhe paraqitja e shkeljeve t ligjit t cilat Gjykata e Apelit i merr
parasysh sipas detyrs zyrtare jan prmbajtje e detyrueshme e do aktgjykimi t
Gjykats s Apelit. N t vrtet, kjo prmbajtje e aktgjykimit i prgjigjet prmbajtjes
s aktgjykimit t gjykats s shkalls t par t prcaktuar me nenin 370.
Qllimi i arsyetimit t aktgjykimit (prkatsisht aktvendimit) t Gjykats s Apelit
konsiston n nj an n paraqitjen e arsyeve n t cilat mbshtetet vendimi i Gjykats
s Apelit dhe n ann tjetr pr ti treguar gjykats themelore, t cils i kthehet lnda
n rigjykim se cilat shkelje duhet ti evitoj n procedimin e mtejm. Prve ksaj,
arsyetimi shrben pr t bindur ankuesin se gjykata i ka shqyrtuar t gjitha thniet e
ankess si edhe shkeljet eventuale t ligjit pr t cilat gjykata kujdeset sipas detyrs
zyrtare
N dispozitn e paragrafit 1 jepen vetm drejtimet kryesore n t cilat duhet t
prqendrohet arsyetimi i aktgjykimit (ose i aktvendimit). Kshtu kur sht fjala pr
aktgjykimin, n pjesn hyrse t tij paraqitet prmbajtja e aktgjykimit t atakuar, bazat
e ankess dhe propozimi i ankess pa paraqitur arsyet e ankess. Ndrkaq n pjesn
qendrore t aktgjykimit gjykata analizon shkaqet e ankess duke i argumentuar
qndrimet lidhur me bazueshmrin e tyre. Gjykata e Apelit shqyrtimet i zhvillon sipas
radhs s bazave prkatse t ankess (neni 383) dhe n ann tjetr shqyrtimin e bn
sipas detyrs zyrtare (neni 394). Kshtu, kur gjykata gjen se baza m e lart e ankess
sht e bazuar n t tilla raste, gjykata nuk lshohet n arsyetimin e bazave m t ulta
prkatsisht nuk i shqyrton bazat tjera t ankess. N arsyetim n veanti duhet t
theksohet qart nse ankuesi n ankes i ka paraqitur argumentet pr t gjitha bazat e
atakimit t ankess. Por nse nuk i ka paraqitur kto argumente, ka sht rast i
shpesht n praktik, n t tilla raste nuk mund t konsiderohet se ankuesi ka
parashtruar ankes nga ajo baz e ankess ngase nuk ka arritur ta argumentoj.
Aktgjykimi i Gjykats s Apelit nuk paraqet prsritje t aktgjykimit t gjykats
themelore. Pr m tepr, Gjykata e Apelit nuk detyrohet t shqyrtoj n hollsi do
pohim t ankess. N arsyetim Gjykata e Apelit duhet t marr para sysh dhe t jep
prgjigje n konstatimet e vrteta t ankess duke marr para sysh edhe prgjigjn n
ankes. Gjykata e Apelit n vendimin e vet lidhur me ankes, n veanti kur sht fjala
pr gjendjen faktike, duhet t marr qndrim t qart dhe preciz pr do baze t ankess
duke mos u lshuar n detale t cilat theksohen n ankes. Kshtu, kur ankuesi i
966
Rexhep Murati
kundrshton faktet prkatse me prsritje t argumenteve, Gjykata e Apelit, n raste t

tilla prgjigjet duke analizuar esencn e tyre. Pr m tepr, n kto raste Gjykata e
Apelit mund t bazohet edhe n vlersimet dhe qndrimet e gjykats themelore.
N pjesn prfundimtare t aktgjykimit, paraqitn qndrimet lidhur me ankesn dhe
rregullsin dhe ligjshmrin e aktgjykimit t atakuar, bazuar prmbajtjen e aktgjykimit
e Gjykats s Apelit, vlersimet e pretendimeve ankimore dhe rezultatet e shqyrtimeve
sipas detyrs zyrtare
Gjykata e Apelit n dispozitivin e aktvendimit mbi anulimin aktgjykimit t gjykats
themelore, n rastet kur aktgjykimi nuk anulohet n trsi duhet t prcaktoj se cilat
pjes t aktgjykimit i anulon. Prndryshe, gjykata themelore n shqyrtimin gjyqsor e
merr pr baz t gjykimit vetm at pjes t aktakuzs q ka t bj me pjesn e anuluar
t aktgjykimit.
Gjykata e Apelit n aktvendimin me t cilin e anulon aktgjykimin e gjykats themelore
dhe e kthen shtjen n rigjykim nuk jep vlersimin prfundimtar lidhur me
besueshmrin e dshmive t dshmitarve t cilt jan marr n pyetje para gjykats
themelore, por vetm mund t shpreh dyshimin n vlersimin e gjykats themelore t
dshmive, tia trheq vrejtjen n lshime gjat vlersimit t dshmive dhe ta
udhzoj gjykatn e shkalls s par q serish t vlersoj dshmit e dshmitarve,
dhe t tregoj se n far drejtim duhet marr n pyetje dshmitart 740.
Paragrafi 2.
Sipas paragrafit 2 t ktij neni, n arsyetimin e aktvendimit t Gjykats s Apelit me t
cilin anulohet aktgjykimi i gjykats themelore, krkohet n veanti q n arsyetim t
ktij aktvendimi n rastet kur aktgjykimi i gjykats themelore anulohet pr shkak t
shkeljeve esenciale t dispozitave t procedurs penale, saktsisht t shnohen kto
shkelje dhe n ka konsistojn ato. Kjo nnkupton q s pari duhet t prshkruhet
shkeljet prkatse t dispozitave t procedurs penale e mandej t prcaktohet
prmbajtja e ktyre shkeljeve, prkatsisht paraqitet veprimi i Gjykats s Apelit me t
cilin sht br shkelja n fjal.
Paragrafi 3.
Ndrkaq, n paragrafin 3, parashikohet detyrimi i Gjykats s Apelit q n rastet kur
aktgjykimi i gjykats themelore anulohet pr shkak t vrtetimit t gabueshm ose jo t
plot t gjendjes faktike, n arsyetim t aktvendimit m t cilin anulohet aktgjykimi i
gjykats themelore, t shnohen t metat konkrete n vrtetimin e gjendjes faktike apo
arsyet konkrete prse provat dhe faktet e reja jan t rndsishme dhe me ndikim n
marrjen e vendimit t drejt. N kt rast, Gjykata e Apelit duhet t paraqes arsyet
prse provat dhe faktet e reja jan t rndsishme pr marrjen e vendimit t drejt.
740
GJSKR. Ap. 201/72 dt. 11.V.1972.
967
Rexhep Murati
Neni 405 [Rikthimi i vendimeve n gjykat themelore pr tua drguar palve]

1.
Gjykata e Apelit ia kthen t gjitha shkresat gjykats themelore bashk me

kopje t mjaftueshme t vrtetuara t vendimit t saj pr tua drguar
palve dhe personave t tjer t interesuar.
N qoft se i akuzuari sht n paraburgim, Gjykata e Apelit ia drgon
vendimin dhe shkresat gjykats themelore jo m von se tre (3) muaj nga
dita e marrjes s shkresave nga kjo gjykat.
2.
Paragrafi 1.
Sipas paragrafi 1 t ktij neni Gjykata e Apelit t gjitha shkresat bashk me vendimin e
vet ia drgon gjykats themelore n kopje t mjaftueshme t vrtetuara pr tua drguar
palve dhe personave t tjer t interesuar. Me persona t tjer t interesuar sipas nenit
405 paragrafi 1, duhet kuptuar para se gjithash ata persona t cilve sipas nenit 369
paragrafi 3, 4 dhe 5 u drgohet aktgjykimi i gjykats themelore. Prve ksaj, vendimi i
Gjykats s Apelit, kur sht e nevojshme i drgohet edhe gjykatave t tjera nse jan
prmbushur kushtet nga neni 369 paragrafi 6.
Si mund t shihet Gjykata e Apelit nuk komunikon n mnyr t drejtprdrejt me palt
ose personat t tjer t interesuar, por komunikon drejtprsdrejti me gjykatn e
themelore, duke ia drguar shkresat bashk me vendimin e saj. M tutje, gjykata
themelore vendimet e vrtetuara ua drgon palve dhe personave t tjer t interesuar
ashtu si u drgohet aktgjykimi i gjykats themelore (neni 369 paragrafi 3-6). Duhet
theksuar se kur sht fjala pr padin publike, pal sht prokurori i shtetit i cili sht
kompetent pr t vepruar lidhur me veprn penale e cila sht objekt i aktakuzs. Me
fjal t tjera, pal sht ai prokuror i shtetit i cili e ka filluar procedurn penale dhe jo
prokurori i shtetit i cili e ka prfaqsuar akuzn para Gjykats s Apelit. Pr kt arsye,
vendimi i Gjykats s Apelit i drgohet prokurorit t shtetit i cili vepron para gjykats
themelore i cili e ka t drejtn n ankes. Prokurori i shtetit m i lart e ka t drejtn n
ankes vetm n ato raste kur e shfrytzon t drejtn e devolucionit. N kt rast, afati
pr ankes rrjedh prej momentit kur vendimi i sht dorzuar prokurorit t shtetit
kompetent, ndrkaq prokurori i shtetit m i lart mund t ankohet n afatin prkats
nse e shfrytzon t drejtn e devolucionit. Rrjedhimisht prokurori i shtetit m i lart
lidhur me vendimin e Gjykats s Apelit mund t paraqitet si pal vetm nse m
parashtres t veant deklaron se do ta shfrytzoj t drejtn e prokurorit t shtetit m
t ult dhe n kt rast vendimet i drgohen vetm atij.
Paragrafi 2.
Sipas paragrafi 2 t ktij neni, kur i akuzuari sht n paraburgim, Gjykata e Apelit
detyrohet q vendimin e saj bashk me shkresat e lnds, tia drgoi gjykats themelore
jo m von se tre muaj nga dita e marrjes s shkresave nga kjo gjykat. Ky afat sht
afat instruktiv ngase me Kod nuk parashikohen kurrfar sanksionesh pr tejkalimin e
ktij afati. N t vrtet, ky afat shpreh intencn e prgjithshme pr zhvillimin m
shpejt t procedurs penale n t gjitha fazat e procedurs penale 741.
741
Lidhur me afatet shih: komentet e nenit 445.
968
Rexhep Murati
Neni 406 [Procedura e rigjykimit n Gjykat Themelore sipas aktvendimit

t Gjykats s Apelit]
1.
2.
3.
4.
5.
Gjykata themelore t cils i sht drguar lnda pr gjykim procedon n

baz t aktakuzs s mparshme. Kur aktgjykimi i gjykats themelore
anulohet pjesrisht, gjykata merr pr baz at pjes t akuzs q ka t bj
me pjesn e anuluar t aktgjykimit.
N shqyrtim t ri gjyqsor palt kan t drejt t prezentojn fakte dhe
prova t reja.
Gjykata themelore ndrmerr t gjitha veprimet procedurale dhe shqyrton
t gjitha shtjet kontestuese t theksuara n vendimin e Gjykats s Apelit.
Me rastin e marrjes s aktgjykimit t ri, gjykata themelore detyrohet me
ndalesn e parapar n nenin 395 t ktij Kodi.
N qoft se i akuzuari sht n paraburgim, kolegji i gjykats themelore
procedon sipas nenit 193, paragrafi 2. i ktij Kodi.
Paragrafi 1.
Gjykata themelore t cils i sht drguar lnda pr gjykim n shqyrtim t ri gjyqsor e
cakton shqyrtimin gjyqsor i cili do t zhvillohet n baz t aktakuzs s mparshme,
kur aktgjykimi i gjykats themelore sht anuluar n trsi. Mirpo, kur aktgjykimi i
gjykats themelore sht anuluar vetm pjesrisht ather shqyrtimi i ri gjyqsor do t
zhvillohet n baz asaj pjese t akuzs q ka t bj me pjesn e anuluar t aktgjykimit.
Si mund t shihet n shqyrtimin e ri gjyqsor vlen parimi akuzator (neni 6, paragrafi 2).
Rrjedhimisht shqyrtimi gjyqsor prsritet n trsi, n rastet kur aktgjykimi sht
anuluar n trsi ose prsritet pjesrisht kur aktgjykimi i gjykats themelore sht
anuluar pjesrisht. Shqyrtimi i ri gjyqsor zhvillohet parimisht sipas rregullave q
vlejn pr shqyrtimin e mparshm gjyqsor. Megjithat, n shqyrtimin e ri gjyqsor
vlejn kto kufizime: 1) n te nuk mund t shqyrtohet shtja e kompetencs nse
lidhur me te sht deklaruar Gjykata e Apelit; 2) nuk mund t shqyrtohen pjest e
aktgjykimit t cilat nuk jan anuluar dhe si t tilla kan marr formn e prer (forma e
prer relative); 3) nuk guxon t shkelet ndalesa reformatio in peius, kur anulimi i
aktgjykimit dhe kthimi i shtjes n shqyrtim gjyqsor sht br vetm sipas ankess
s paraqitur n dobi t t akuzuarit dhe 4) duhet t zbatohen t gjitha veprimet
procedurale dhe t shqyrtohen t gjitha shtjet kontestuese t theksuara n vendimin e
Gjykats s Apelit.
Kur prokurori i shtetit n shqyrtimin gjyqsor n baz t gjendjes faktike t re e
ndryshon aktakuzn, gjykata me rastin e marrjes s vendimit duhet t respektoj
ndalesn reformatio in peius. Me fjal t tjera, nuk ka pengesa juridike q prokurori i
shtetit t ndryshoj aktakuzn n shqyrtimin e ri gjyqsor n dm t t akuzuarit, por n
kt rast, gjykata duhet t ket parasysh ndalesn reformatio in peius. Kjo pr arsye se
reformatio in peius vlen pr gjykatn dhe jo pr prokurorin e shtetit.
N shqyrtimin e ri gjyqsor, nuk prjashtohet mundsia e zgjerimit t aktakuzs sipas
nenit 351 n rastet kur nuk vlen ndalesa reformatio in peius.
969
Rexhep Murati
Paragrafi 2.
N shqyrtim t ri gjyqsor palt kan t drejt t prezantojn fakte dhe prova t reja pr
t cilat vendos gjykata themelore. Shqyrtimi i ri gjyqsor sht gjykim i ri para
gjykats themelore, i cili zhvillohet sipas rregullave pr zhvillimin e shqyrtimit
gjyqsor t mparshm para gjykats themelore me kufizimet e theksuara me par (n
komentet lidhur me paragrafin 1). Shqyrtimi i ri gjyqsor nuk sht gjykim sipas
ankess, i cili duhet t zhvillohet n suazat e ankess. Palt mund t prezantojn faktet
dhe provat prkundr atyre t theksuar n ankes, ndrkaq gjykata e ka lirin e plot
pr t vendosur pavarsisht nga prmbajtja e ankess s mparshme. N shqyrtimin e ri
gjyqsor, palt kan t drejt t ushtrojn t gjitha autorizimet q i gzojn si pal.
Kshtu, prokurori i shtetit n shqyrtimin e ri gjyqsor mund t trhiqet nga aktakuza
dhe gjykata n kt rast detyrohet q n kt pjes t aktgjykimit ta refuzoj aktakuzn.
Gjithashtu, kundr aktgjykimit t marr n baz t shqyrtimit t ri gjyqsor, personat e
autorizuar mund t paraqesin ankes.
Paragrafi 3.
N komentet e paragrafi 1 sht theksuar se shqyrtimi i ri gjyqsor zhvillohet parimisht
sipas rregullave q vlejn pr shqyrtimin e mparshm gjyqsor t cilit nuk i ka
paraprir anulimi i aktgjykimit me disa prjashtime t cilat para se gjithash jan pasoj
e anulimit t aktgjykimit t marr n shqyrtimin e mparshm gjyqsor. N paragrafin
3 t ktij neni pikrisht bhet fjal pr njrin nga kto prjashtime i cili nnkupton q
gjykata themelore duhet t ndrmerr t gjitha veprimet procedurale dhe t shqyrtoj t
gjitha shtjet kontestuese t theksuara n vendimin e Gjykats s Apelit. Kshtu,
gjykata themelore detyrohet t ndrmarr t gjitha veprimet procedurale dhe t
shqyrtoj t gjitha shtjet kontestuese t theksuara n vendimin e Gjykats s Apelit,
pa marr para sysh bindjet e saj nse kto veprime duhet ndrmarr n rastin konkret.
Me fjal t tjera, gjykata themelore detyrohet t ndrmerr t gjitha veprimet
procedurale dhe t shqyrtoj t gjitha shtjet kontestuese t theksuara n vendimin e
gjykats themelore vetm me kusht q gjendja e shtjes t mos ket ndryshuar
esencialisht edhe pas anulimit t aktgjykimit (rebus sic stantibus). N t kundrtn,
nse gjendja e shtjes ka ndryshuar esencialisht, Gjykata themelore nuk sht e lidhur
me urdhrin e Gjykats s Apelit 742.
Duhet theksuar se nse gjykata themelore detyrohet t ndrmarr t gjitha veprimet
prkatse procedurale dhe t shqyrtoj t shtjet kontestuese t theksuar aktvendimin
e Gjykats s Apelit, ajo njkohsisht nuk detyrohet t pranoj edhe qndrimet e
Gjykats s Apelit lidhur me vlersimin nse ekziston ose nuk ekziston nj fakt ose
lidhur me vlersimin lidhur me zbatimin e ligjit. Me fjal t tjera, botkuptimi juridik i
gjykats s shkalls s dyt i shprehur n aktvendimin me t cilin anulohet aktgjykimi i
gjykats s shkalls s par nuk e detyron gjykatn e shkalls s par. Kshtu, Gjykata
themelore, mund t pranoj ose t mos pranoj botkuptimin juridik t gjykats s
shkalls s dyt. N ann tjetr, Gjykata e Apelit, ka autorizim q aktgjykimin e
gjykats themelore ta anuloj por edhe q shtjen ta gjykoj sipas botkuptimit t vet.
Pra, Gjykata e Apelit ka mundsi q qndrimin e vet juridik ta zbatoj drejtprdrejt
742
Pavii 2, fq. 497.
970
Rexhep Murati
dhe jo nprmjet gjykats themelore e cila nuk e pranon botkuptimin juridik t

gjykats s shkalls s dyt. N kt mnyr, gjykata e shkalls s par sht plotsisht
e pavarur ndaj Gjykats s Apelit, pr t zbatuar dispozitat ligjore sipas bindjes s vet
t lir. N ann tjetr edhe Gjykata e Apelit ka mundsi q t zbatoj ligjin, sipas
bindjes s vet, duke gjykuar sipas ankess vet shtjet gjyqsore. N kt mnyr
gjykatat e shkalls dyt duke gjykuar rastet konkrete sipas ankess, n vrtet ndikojn
n unifikimin e praktiks gjyqsore
Paragraft 4 dhe 5.
N kt paragraf shprehimisht prcaktohet detyrimi i gjykats themelore pr t
respektuar ndalesn reformatio in peius me rastin e marrjes s aktgjykimit t ri. 743 N
t vrtet, sipas ktij paragrafi reformatio in peius, prbn kufizimin m t rndsishm
pr shqyrtimin e ri gjyqsor. Kshtu, n shqyrtimin e ri gjyqsor, n t ciln vlen
ndalesa reformatio in peius, mund t vrtetohen faktet vendimtare mbi t cilat mund t
mbshtet vendimi gjyqsor dhe mund t vrtetohen faktet t cilat shkojn n dm t
akuzuarit. Mirpo, gjykata themelore, m rastin e marrjes s aktgjykimit t ri duhet t
respektoj kt ndales ashtu si duhet respektoj identitetin objektiv t aktakuzs me
aktgjykim. Kjo do t thot se faktet t cilat gjykata i ka vrtetuar n kundrshtim me
ndalesn reformatio in peius nuk mund ti marr pr baz t aktgjykimit t ri. N ann
tjetr, gjykata themelore n shqyrtimin e ri duhet t refuzoj prezantimin e provave t
cilat jan n kundrshtim me ndalesn reformatio in peius. Mirpo, kur nuk sht e
mundur t vlersohet se cilat prova eventualisht mund t shkojn n dm t t
akuzuarit, rezultatet e provave q tregojn pr ekzistimin e fakteve q shkojn n dm
t t akuzuarit, gjykata nuk do ti marr para sysh me rastin e marrjes s aktgjykimit t
ri. N kt rast, gjykata themelore n arsyetimin e aktgjykimit t ri do t theksoj arsyet
q e kan detyruar q t mos e vrtetoj faktin prkats. N kt aspekt ndalesa vlen si
pr shqyrtimin e ri gjyqsor ashtu edhe pr shqyrtimin para Gjykats s Apelit. Nga sa
u tha mund t prfundohet se gjykata themelore n shqyrtimin e ri gjyqsor nuk mund
t pranoj as ndryshimin e as zgjerimin e akuzs n dm t t akuzuarit.
Lidhur me caktimin e paraburgimit, trupi gjykues i gjykats themelore vepron sipas
nenit 193, paragrafi 2 t KPP.
Neni 407 [Ankesa n Gjykatn Supreme kundr aktgjykimit t Gjykats s Apelit]
1.
2.
3.
743
Ankes kundr aktgjykimit t Gjykats s Apelit mund t paraqitet n

Gjykatn Supreme t Kosovs n rastin kur Gjykata e Apelit e ndryshon
aktgjykimin lirues t gjykats themelore dhe e zvendson me aktgjykim
dnues pr t akuzuarin ose kur me aktgjykimin e Gjykats Themelore, ose
Gjykats s Apelit i sht shqiptuar dnimi me burg t prjetshm.
Nenet 389 deri 406 t ktij Kodi zbatohen prshtatshmrisht pr procedurn ankimore para Gjykats Supreme.
Aktgjykimet e Gjykats Supreme nnshkruhen nga t gjith gjyqtart e
kolegjit. Nj antar i kolegjit mund t paraqes mendim t ndar, mospajtues
M gjersisht lidhur me ndalesn reformatio in peius shih: komentet e nenit 395.
971
Rexhep Murati
ose pajtues mbi shtje ligjore ose faktike lidhur me ankesn dhe mendimi i
till i bashkngjitet aktgjykimit.
Paragrafi 1
Me mbshtetje n t drejtn ndrkombtare, n procedurn penale ekziston rregulla e
prgjithshme sipas t cils secilit i garantohet e drejta n ankes kundr vendimeve t
gjykatave me t cilat vendoset pr t drejtn ose interesin e tij t bazuar n ligj. KPP ka
prcaktuar sipas rregullit parimin e gjykimit t nj shtje penale n dy shkall dhe
vetm prjashtimisht ka lejuar gjykimin n shkalls t tret. Kjo do t thot se derisa
kundr aktgjykimit t gjykats themelore ankesa sht gjithmon e lejuar, ankesa
kundr vendimit t Gjykats s Apelit sipas rregullit nuk sht e lejuar ashtu q shtja
penale n shumicn e rasteve prfundon n form e prer n momentin e marrjes s
vendimit nga Gjykata e Apelit. Me fjal t tjera, kundr vendimit t till t Gjykats s
Apelit nuk mund t paraqitn mjetet e rregullta juridike por vetm mund t paraqitn
eventualisht mjetet juridike t jashtzakonshme. Kundr aktvendimeve t Gjykats
Supreme t Kosovs nuk sht e lejuar ankesa pa kurrfar prjashtimi (neni 408),
ndrkaq kundr aktgjykimeve t Gjykats s Apelit ankesa sht e lejuar prjashtimisht
n dy rastet taksativisht t prcaktuara n nenin 430, paragrafi 1 nnparagr. 1 dhe 2.
Me marrjen e aktgjykimit t shkalls s dyt, sipas rregullit, shtja penale
konsiderohet shtje e gjykuar; res judicata, sepse aktgjykimi e fiton formn e prer.
Megjithat, n disa raste t caktuara, KPP lejon mundsin e tri shkallve, apo
mundsin e paraqitjes s ankess kundr aktgjykimit t Gjykats s Apelit. N t
vrtet ankesa kundr aktgjykimit t Gjykats s Apelit, sipas nenit 407 t KPP, mund
t paraqitet n rastet vijuese:
1. kur Gjykata e Apelit ndryshon aktgjykimin lirues t gjykats themelore dhe e
zvendson me aktgjykim dnues pr t akuzuarin ose
2. kur me aktgjykimin e gjykats Themelore ose Gjykats s Apelit i sht shqiptuar
dnimi me burgim t prjetshm.
Si mund t shihet, KPP n fuqi ka reduktuar rastet e paraqitjes s ankess kundr
vendimeve t Gjykats s Apelit, nga tri raste sa ishin sipas KPP t mparshm vetm
n dy raste 744.
Ankesa kundr aktgjykimit t Gjykats s Apelit mund t paraqitet sipas t gjitha
bazave pr ankes por jo edhe pr shkak t krkess pasurore juridike, shpenzimeve t
procedurs penale ose vendimit mbi shpalljen e aktgjykimit, sepse ankesa n shkall t
tret sht dhn pr shkak t dnimit.
Lidhur me ankesn kundr aktgjykimit t Gjykats s Apelit vendos Gjykata Supreme
e Kosovs n seanc t kolegjit n prshtatshmri me dispozitat e nenit 389, dhe 406,
q vlejn pr procedurn para Gjykats s Apelit. M n fund, vlen t potencohet se
vendimi i gjykats s shkalls s dyt nnshkruhet nga t gjith antart e kolegjit. Nj
antar i kolegjit mund t jap mendim tjetr, mospajtues ose pajtues, pr shtjet
744
Prve rasteve t theksuar m sipr, sipas nenit 430, paragrafi paragrafi 2 t KPP t mparshm, ankesa
kundr aktgjykimit t gjykats s shkalls s dyt, lejohej edhe n rastet kur gjykata e shkalls s dyt pas
shqyrtimit gjyqsor vrteton ndryshe gjendjen faktike nga gjykata e shkalls s par dhe aktgjykimin e
bazon n gjendjen e till faktike t vrtetuar.
972
Rexhep Murati
juridike ose faktike lidhur me ankesn t cilat i bashkngjitn aktgjykimit (neni 407,
paragrafi 3).
Paragraft 2 dhe 3.
KPP ka prcaktuar sipas rregullit parimin e gjykimit t nj shtje penale n dy shkall
dhe vetm prjashtimisht ka lejuar gjykimin n shkalls t tret. Kjo do t thot se
derisa kundr aktgjykimit t gjykats themelore ankesa sht gjithmon e lejuar, ankesa
kundr vendimit t Gjykats s Apelit sipas rregullit nuk sht e lejuar ashtu q shtja
penale n shumicn e rasteve prfundon n form e prer n momentin e marrjes s
vendimit nga Gjykata e Apelit. Me fjal t tjera, kundr vendimit t till t Gjykats s
Apelit nuk mund t paraqitn mjetet e rregullta juridike por vetm mund t paraqitn
eventualisht mjetet juridike t jashtzakonshme. Kundr aktvendimeve t Gjykats
Supreme t Kosovs nuk sht e lejuar ankesa pa kurrfar prjashtimi i (neni 408),
ndrkaq kundr aktgjykimeve t Gjykats s Apelit ankesa sht e lejuar prjashtimisht
n dy rastet taksativisht t prcaktuara n nenin 430, paragrafi 1 nnparagrafi 1 dhe 2.
Analiza e dispozitave t nenit 407 me t cilat rregullohet e drejta n ankes kundr
aktgjykimit t Gjykats s Apelit tregon, se kto dispozita nuk prmbajn ndonj
dispozit t veant sa i prket t drejts n ankes, prmbajtjes, dhe bazave t ankess.
Pr m tepr sipas paragrafi 2 t ktij neni n procedurn ankimore para Gjykats
Supreme zbatohen prshtatshmrisht dispozitat lidhur me ankesn kundr aktgjykimin
n Gjykatn e Apelit bazuar n nenet 389-406.
Duhet vn n dukje, se me dispozitn e paragrafi 3 t ktij neni n nj mnyr
plotsohen dispozitat e nenit 471, 472 dhe 473, me t cilat rregullohet procedura e
marrjes s vendimit n seancn pr kshillim dhe votim. Dispozitat n fjal, plotsohen
konkretisht kur sht fjala pr marrjen e vendimit, ashtu q nj antar i kolegjit mund
t paraqes mendim t ndar, mospajtues ose pajtues mbi shtje ligjore ose faktike
lidhur me ankesn, i cili i bashkngjiten aktgjykimit.
Po ashtu, me kt dispozit plotsohet edhe dispozita e nenit 395 paragrafi 2 lidhur me
nnshkrimin e aktgjykimit ashtu q n paragrafin 3 t ktij neni shprehimisht
prcaktohet se Aktgjykimet e Gjykats Supreme nnshkruhen nga t gjith gjyqtart e
kolegjit.
Prbrja e kolegjit, kur gjykata Supreme e Kosovs vendos lidhur me ankesn kundr
aktgjykimit t Gjykats s Apelit, rregullohet me dispozitn e nenit 21, t Ligjit pr
gjykatat e rregullta.
4. Ankesa kundr aktvendimit
Gjat zhvillimit t procedurs penale organet proceduese mund t marrin tri lloje t
vendimeve: aktgjykime, aktvendime dhe urdhresa. Ankesa kundr aktgjykimit t
gjykats themelore si mjet i rregullt juridik sht gjithmon e lejuar ndrkaq ankesa
kundr aktgjykimit t Gjykats s Apelit sht e lejuar vetm prjashtimisht. Ankesa
ndaj nj numri t aktvendimeve, parimisht sht e lejuar ndrkaq ndaj disa t tjerave
parimisht nuk sht e lejuar.
973
Rexhep Murati
Karakteristik tjetr e ankess ndaj aktvendimit sht se ankesa ndaj aktvendimit

parimisht ka karakter devolutiv ngase sipas rregullit pr ankes vendos Gjykata e
Apelit. N disa situata procedurale taksativisht t prcaktuara me Kod, aktvendimin e
gjykats e shkalls t par mund ta ndryshoj edhe gjykata themelore. Karakteristik
tjetr e ankess ndaj aktvendimit sht se ajo e shtyn ekzekutimin e aktvendimit m
prjashtim t rasteve kur me Kod prcaktohet se ankesa e till nuk e shtyn
ekzekutimin e aktvendimit. Rastet kur ankesa ndaj aktvendimit prjashtimisht nuk e
shtyn ekzekutimin e aktvendimit, kan t bjn me ato situata procedurale kur ankesa
ndaj aktvendimit pa nevoj mund t zvarrit zhvillimin e procedurs penale si edhe n
ato raste kur aktvendimi duhet menjher t ekzekutohet pr shkak t natyrs s
shtjes me t ciln ka t bj ankesa.
Afati pr paraqitje t ankess, sipas rregullit, sht tri dit nga dorzimi i aktvendimit.
Ky afat mund t jet me i gjat dhe m i shkurtr, varsisht nga lloji i aktvendimit.
Lidhur me subjektet e ankess kundr aktvendimit, duhet theksuar se rrethi i subjekteve
t autorizuar pr ankes kundr aktvendimit sht m i gjer s sa te ankesa kundr
aktgjykimit ngase n grupin e subjekteve t t drejts pr ankes bjn pjes prve
palve edhe personat t tjer t drejtat e t cilve jan shkelur. Pr t drejtat e
personave t tret sipas rregullit vendoset me aktvendim t veant dhe jo me
aktgjykim krahas shtjes kryesore. Kjo pr arsye se personat e tret nuk kan t drejt
n ankes kundr aktgjykimit (p.sh. dshmitart, ekspertet, prkthyesi etj).
Karakteristik tjetr e aktvendimeve sht se lidhur me ankesn kundr aktvendimit
vendoset vetm n dy instanca ashtu q lidhur me ankes kundr aktvendimit asnjher
nuk vendoset n instanc t tret. Kundr aktvendimit t Gjykats s Apelit sht e
lejuar ankesa n situata procedurale t prashikuar me Kod (neni 411 parag, 6 dhe 8).
Ndrkaq, kundr aktgjykimit t Gjykats s Apel mund t paraqitet ankes vetm n
rastet e parashikuara me Kod (neni 407 parag. 2).
Neni 408 [Llojet e aktvendimeve q mund t ankimohen]
1.
2.
3.
4.
Kundr aktvendimeve t gjyqtarit t procedurs paraprake dhe kundr

aktvendimeve tjera t gjykats themelore, palt dhe personat t drejtat e t
cilve jan shkelur, n pajtim me nenin 411 t ktij Kodi mund t paraqesin
ankes, me prjashtim kur me dispozitat e ktij Kodi shprehimisht nuk
lejohet ankes e till.
Kundr aktvendimit t marr n procedur paraprake nga kolegji
shqyrtues i prbr nga tre (3) gjyqtar nuk lejohet ankes, me prjashtim
t rasteve kur ky Kod parasheh ndryshe.
Aktvendimet q merren pr prgatitjen e shqyrtimit gjyqsor dhe t
aktgjykimit mund t kundrshtohen vetm me ankes kundr aktgjykimit,
prve kur ky Kod parasheh ndryshe.
Kundr aktvendimit t Gjykats Supreme t Kosovs nuk lejohet ankes.
Paragraft 1 deri 4.
Sipas paragrafit 1 t ktij neni, kundr aktvendimeve t gjyqtarit t procedurs
paraprake dhe kundr aktvendimeve tjera t gjykats themelore, palt dhe personat t
974
Rexhep Murati
drejtat e t cilve jan shkelur, n pajtim me nenin 411 t ktij Kodi, mund t paraqesin
ankes, me prjashtim t rasteve kur me dispozitat e KPP-s shprehimisht nuk lejohet
ankes e till. N ann tjetr, sipas paragrafit 2 t nenit 408 kundr aktvendimit t
marr n procedur paraprake nga kolegji shqyrtues i prbr nga tre gjyqtar nuk
lejohet ankes, me prjashtim t rasteve kur me KPP parashihet ndryshe. Ndrkaq,
sipas paragrafit 3, aktvendimet q merren pr prgatitjen e shqyrtimit gjyqsor dhe t
aktgjykimit, mund t kundrshtohen vetm me ankes kundr aktgjykimit, prve kur
me KPP parashihet ndryshe. Me fjal t tjera, me dispozitn e nenit 408, rregullohet e
drejta pr ankes ndaj disa kategorive t aktvendimeve t cilat i merr gjykata n
procedurn penale. Kshtu, t gjitha aktvendimet t cilat merren n procedurn penale
ndahen n katr kategori: 1) aktvendimet e gjyqtarit t procedurs paraprake si dhe
aktvendimeve tjera t gjykats themelore, kundr t cilave mund t paraqitet ankes me
prjashtim t rasteve kur me dispozitat e KPP-s shprehimisht nuk lejohet ankes e
till; 2) aktvendimet e kolegjit shqyrtues (i prbr nga tre gjyqtar) kundr t cilave
nuk lejohet ankes n procedurn paraprake, me prjashtim t rasteve kur me KPP
parashihet ndryshe; 3) aktvendimet q merren pr prgatitjen e shqyrtimit gjyqsor dhe
t aktgjykimit, kundr t cilave nuk mund t paraqitet ankes e veant dhe 4)
aktvendimet t Gjykats Supreme t Kosovs kundr t cilave nuk lejohet ankes:
N kategorin e par t aktvendimeve bjn pjes aktvendimet e gjyqtarit t procedurs
paraprake dhe aktvendimet tjera t gjykats themelore kundr t cilave mund t
paraqitet ankes nse me Kod shprehimisht nuk sht parashikuar se ankesa e till nuk
sht e lejuar. Pra, n kt kategori t aktvendimeve bjn pjes aktvendimet e gjyqtarit
t procedurs paraprake dhe aktvendimet tjera t gjykats themelore kundr t cilave
parimisht sht e lejuar ankesa.
N kategorin e par t aktvendime kundr t cilave shprehimisht sht prjashtuar
ankesa, bjn pjes aktvendimet e prcaktuara me kto dispozita t KPP-s n: nenin
35 paragrafi 8; nenin 36 paragrafi 3; nenin 42 paragrafi 3, nenin 59 paragrafi 3; nenin
448 paragrafi 2; nenin 310 paragrafi 3; neni etj.
N kategorin e dyt t aktvendimeve bjn pjes aktvendimet e kolegjit shqyrtues
kundr t cilave parimisht ankesa nuk sht e lejuar, me prjashtim t rasteve kur me
KPP parashihet ndryshe.
N kategorin e tret t aktvendimeve, hyjn aktvendimet q merren lidhur prgatitjen
e shqyrtimit gjyqsor dhe t aktgjykimit, kundr t cilave nuk mund t ushtrohet
ankes e veant, por mund kundrshtohen vetm me ankes kundr aktgjykimit,
prve kur me Kod parashihet ndryshe. Duke qen se kto aktvendime merren me
qellim t prgatitjes s shqyrtimit gjyqsor dhe aktgjykimit, KPP pr arsye t
efikasitetit procedural nuk ka parashikuar mundsin e paraqitjes s ankess s veant
kundr ktyre aktvendimeve. N kt rast moslejimi i ankess s veant nuk duhet
kuptuar si mos ekzistim i t drejts pr ankes. N t vrtet, ankesa e veant gjat
prgatitjes s shqyrtimit gjyqsor dhe aktgjykimit do t thot zvarritje e procedurs
penale. Pr kt arsye, e drejta pr ankes n kto raste sht shtyr deri te marrja e
aktgjykimit. Pas marrjes s aktgjykimit, e drejta pr ankes kundr ktyre
aktvendimeve realizohet duke ushtruar ankes ndaj aktgjykimit. Duhet theksuar se kto
aktvendime mund t kundrshtohen vetm me ankesn n aktgjykim n rastet kur
gjykata n mnyr t pa drejt dhe t kundrligjshme i ka marr kto vendime.
Aktvendimet kundr t cilave nuk lejohet ankes e veant jan para se gjithash
975
Rexhep Murati
aktvendimet t cila jan marr me shkelje esenciale relative t dispozitave t procedurs

penale. N kt kategori t aktvendimeve hyn: aktvendimi mbi prjashtimin e
publicitetit nga neni 296 paragrafi 2 etj.
N kategorin e katrt t aktvendimeve bjn pjes aktvendimet e Gjykats s Apelit
dhe Gjykats Supreme kundr t cilave ankesa nuk sht e lejuar. 745 Konsiderojm s
n t gjitha rastet kur gjykata m e lart prfshir edhe Gjykatn Supreme vendos si
gjykat e shkalls s par duhet lejuar ankesn kundr aktvendimit ngase me kt
palve dhe personave t tjer t interesuar u mundsohet q shqyrtimi i shtje t bhet
n dy instanca gjyqsor e drejt kjo e garantuar me dokumentet m t rndsishme pr
mbrojtjen e t drejtave dhe lirive t njeriut. N raste t tilla, legjislacionet
bashkkohore t procedurs penale, lejojn prjashtimisht ankesn edhe ndaj
aktvendimeve t Gjykatave Supreme (p.sh. neni 110, paragrafi 1 i Ligjit t procedurs
penale t Kroacis etj.).
Neni 409 [Afati pr ankes kundr aktvendimit]
1.
2.
Ankesa i paraqitet gjykats e cila ka marr aktvendimin.

Me prjashtim t rasteve kur ky Kod parasheh ndryshe, ankesa kundr
aktvendimit paraqitet brenda tri (3) ditve nga dita e dorzimit t aktvendimit.
Paragraft 1 dhe 2.
Me dispozitn e nenit 409 paragrafi 1 shprehimisht sht parapar q kundr
aktvendimit gjithmon ankesa i paraqitet gjykats e cila e ka marr aktvendimin.
N dispozitn e nenit 432 paragrafi 2 sht parashikuar afati i prgjithshm i ankess
kundr aktvendimit i cili sipas rregullit sht tri dit. Ankesa i paraqitet gjykats e cila
e ka marr aktvendimin n afat prej tri ditve nga dorzimi i aktvendimit, me
prjashtim t rasteve kur me KPP parashihet ndryshe. Mirpo afati i ankess kundr
aktvendimit mund t jet me i shkurtr dhe m i gjat se afati prej tri ditve.
Kshtu, p.sh. kundr aktvendimit me t cilin caktohet paraburgimi ankesa mund t
paraqitet brenda 24 orve prej momentit t dorzimit t aktvendimit (neni 189 paragrafi
3). Po ashtu afati i ankess kundr aktvendimit me t cilin gjyqtari i procedurs
paraprake ose kryetari i trupit gjykues shqipton dnimin disiplinor ndaj t
paraburgosurit sht 24 or nga momentit t pranimit t aktvendimit (neni 201
paragrafi 4 ). Ndrkaq kundr aktvendimit me t cilin shqiptohet masa edukuese ndaj t
miturit, afati i ankess kundr aktvendimit sht tet dit nga momenti i pranimit t
aktvendimit (neni 77 paragrafi 1i KDM).
Afatet e ankess rrjedhin nga momenti i pranimit t aktvendimit. dhe jo nga momenti i
komunikimit me goj t aktvendimit. (neni 474).
T gjitha afatet e ankess jan afate ligjore dhe si t tilla nuk mund t ndryshohen e as
t zgjatn. Kjo nnkupton q lshimi i ktyre afateve nnkupton humbjen e t drejts
pr ankes. Palt dhe personat tjer t interesuar t cilat e humbin t drejtn pr ankes
nuk e gzojn t drejtn pr kthim n gjendje t mparshme.
745
Shih: nenin 402, paragrafi paragrafi 4 dhe nenin 403, paragrafi paragrafi 3.
976
Rexhep Murati
Aktvendimi sikurse edhe aktgjykimi duhet t prmbaj udhzimin pr ankes. Nse

aktvendimi nuk prmban udhzimin pr mjetin juridik, ose prmban udhzimin e
gabuar, duhet t zbatohen dispozitat t cilat vlejn pr ankesn kundr aktgjykimit.
Neni 410 [Efekti suspenziv i ankess kundr aktvendimit]
Me prjashtim t rasteve kur ky Kod parasheh ndryshe, paraqitja e ankess
pezullon ekzekutimin e aktvendimit ndaj t cilit sht ushtruar ankes.
Ankesa kundr aktvendimit sipas rregullit ka karakter suspenziv, prkatsisht e
pezullon ekzekutimin e aktvendimit, prve rasteve kur me KPP parashihet ndryshe.
N rastet kur ankesa kundr aktvendimit sht e lejuar, karakteri suspenziv i ankess
vjen n shprehje q nga momenti i marrjes s aktvendimit dhe jo nga momenti i
paraqitjes s ankess. Me fjal t tjera, aktvendimi kundr t cilit sht e lejuar ankesa
nuk ekzekutohet n momentin e marrjes s aktvendimit, para s gjithash pr shkak t
ekzistimit t afatit pr paraqitje t ankess. Kjo njhersh nnkupton se gjat kohs s
rrjedhs s afatit t ankess, aktvendimi pushon prkatsisht sht suspenduar. N
rastet kur palt dhe personat tjer t interesuar nuk kan paraqitur ankes, aktvendimi
merr formn e prer dhe bhet i ekzekutueshm n momentin e skadimit t afatit pr
paraqitje t ankess. Ndrkaq, n rastet kur ankesa sht paraqitur nga personat e
autorizuar aktvendimi merr formn e prer dhe bhet i ekzekutueshm n momentin e
hedhjes s ankess si t paafatshme dhe t palejueshme.
Nga rregulla se ankesa kundr aktvendimit ka karakter suspenziv, ekzistojn nj mori
prjashtimesh. Kshtu, sipas KPP ankesa kundr aktvendimit nuk ka karakter
suspenziv n rastet nga: neni 164 paragrafi 6; neni 189 paragrafi 3; neni 201 paragrafi
4; 467 paragrafi 3; neni 489 paragrafi 1 etj.
Duhet theksuar se aktvendimet kundr t cilave nuk lejohet ankesa marrin formn e
prer dhe bhen t ekzekutueshme n momentin e marrjes s tyre. Aktvendimet t cilat
kan marr formn e prer dhe jan br te ekzekutueshme i zbaton gjykata.
N disa raste, sht parashikuar karakteri i kushtzuar suspenziv i ankess. Ktu bjn
pjes ato raste n t cilat sht parashikuar q ankesa nuk e pezullon ekzekutimin e
aktvendimit por me at rast kur gjykata sht e autorizuar t vendos ndryshe (neni 489
paragrafi 1).
Vlen t theksohet se ankesa n aktvendim ka rndsi edhe n ato raste, kur ankesa nuk
e pezullon ekzekutimin e aktvendimit. Rndsia e ankesave t cilat nuk e pezullojn
ekzekutimin e aktvendimit, pasqyrohet n ato raste kur kolegji t Gjykats s Apelit
gjen se aktvendimi i marr n gjykatn themelore ka qen i kundrligjshm dhe se
zbatimi i aktvendimit t till ka ndryshuar dukshm situatn e shtjes. N kto raste,
me aktvendimin e Gjykats s Apelit pr anulimin e aktvendimit t gjykats themelore,
gjendja e krijuar me aktvendimin e paligjshm, kthehet n gjendje t mparshme.
Rrjedhimisht aktvendimi i Gjykats s Apelit me t cilin sht vrtetuar se aktvendimi i
gjykats themelore ka qen i paligjshm mund t ndikoj n marrjen e vendimit pr
prgjegjsin penale ose disiplinore t personit zyrtar, i cili e ka marr aktvendimin e
till t paligjshm. Pr m tepr, aktvendimi i Gjykats s Apelit mund t ndikoj edhe
n prcaktimin e prgjegjsis s personit zyrtar pr kompensimin e dmit.
977
Rexhep Murati
Neni 411 [Procedura pr paraqitjen e ankess kundr aktvendimit]

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
Pala e autorizuar paraqet ankes n pajtim me kt Kapitull.

Ankesa e cila nuk paraqitet n pajtim me kt Kapitull mund t hudhet
menjher nga Gjykata e Apelit pasi t jet siguruar se n ankes nuk
ngritet ndonj shtje e rndsishme lidhur me t drejtat kushtetuese t
garantuara.
Ankesa kundr vendimit t gjykats themelore paraqitet nga ankuesi n
gjykat themelore.
Gjykata themelore i drgon pals kundrshtare kopjen e ankess.
Gjykata themelore i prcjell ankesn, prgjigjen dhe shkresat e ndrlidhura Gjykats s Apelit.
Ankesa mbi aktvendimin e Gjykats s Apelit paraqitet nga pala e autorizuar n Gjykatn eApelit.
Gjykata e Apelit i drgon pals kundrshtare kopjen e ankess.
Gjykata e Apelit i prcjell ankesn, prgjigjen dhe shkresat e ndrlidhura
Gjykats Supreme.
Ankesa e paraqitur nga paragrafi 6. i ktij neni q nuk sht n pajtim me
kt Kapitull mund t hudhet menjher nga Gjykata Supreme pasi t ket
siguruar se n ankes nuk ngritet ndonj shtje e rndsishme lidhur me t
drejtat kushtetuese t garantuara.
N rastet nga paragrafi 2. ose paragrafi 9. i ktij neni kur ankesa ngrit
shtje t rndsishme pr t drejtat e garantuara kushtetuese, por nuk
sht n pajtim me kt Kapitull, ankuesit i jepet mundsia q t korrigjoj
ankesn.
Ankesa apo krkesa nga ky nen paraqitet n numr t mjaftueshm t
kopjeve pr gjykatn dhe palt kundrshtare.
Paragraft 1 deri 10.

KPP n fuqi pr dallim nga KPP i mparshm, institutin e ankess kundr aktvendimit
e rregullon n mnyr m gjithprfshirse duke prcaktuar nj mori t dispozitave t
reja me t cilat synohet t rregullohen aspekte t ndryshme procedurale lidhur me
ankesn kundr aktvendimit. Kshtu, me dispozitat e nenit 411 rregullohen kushtet e
paraqitjes s ankess kundr aktvendimit. Me kt dispozit prcaktohet me sa vijon:
pala e autorizuar paraqet ankes n pajtim me dispozitat e KPP lidhur me ankesn
kundr aktvendimit; ankesa e cila nuk paraqitet n pajtim me dispozitat e KPP lidhur
me ankesn kundr aktvendimit mund t hudhet menjher nga Gjykata e Apelit pasi t
jet siguruar se n ankes nuk ngritet ndonj shtje e rndsishme lidhur me t drejtat
kushtetuese t garantuara; ankesa kundr vendimit t gjykats themelore paraqitet nga
ankuesi n gjykat themelore; gjykata themelore i drgon pals kundrshtare kopjen e
ankess; gjykata themelore i prcjell ankesn, prgjigjen dhe shkresat e ndrlidhura
Gjykats s Apelit; ankesa kundr aktvendimit t Gjykats s Apelit paraqitet nga pala
e autorizuar n Gjykatn e Apelit; gjykata e Apelit i drgon pals kundrshtare kopjen
e ankess; gjykata e Apelit i prcjell ankesn, prgjigjen dhe shkresat e ndrlidhura
978
Rexhep Murati
Gjykats Supreme; 746 ankesa e paraqitur kundr Gjykats s Apelit e cila nuk sht n
pajtim me dispozitat e KPP lidhur me ankesn kundr aktvendimit mund t hudhet
menjher nga Gjykata Supreme pasi t ket siguruar se n ankes nuk ngritet ndonj
shtje e rndsishme lidhur me t drejtat kushtetuese t garantuara; n rastet kur
ankesa ngrit shtje t rndsishme pr t drejtat e garantuara kushtetuese, por nuk
sht n pajtim me dispozitat e KPP lidhur me ankesn kundr aktvendimit, ankuesit i
jepet mundsia q t korrigjoj ankesn dhe ankesa apo krkesa n fjal paraqitet n
numr t mjaftueshm t kopjeve pr gjykatn dhe palt kundrshtare.
Neni 412 [Procedura lidhur me ankes kundr aktvendimit n Gjykatn e Apelit]
1.
2.
3.
Kur Gjykata e Apelit pranon lndn me ankes, ajo ia drgon lndn prokurorit kompetent tshtetit n kuadr t Prokuroris s Apelit, i cili e
shqyrton lndn dhe pa vones ia kthen gjykats.
Me rastin e kthimit t lnds, prokurori i shtetit mund t paraqes propozim ose t deklaroj se at do ta paraqes n seancn e kolegjit t apelit.
Pasi q prokurori i shtetit e kthen lndn, kryetari i kolegjit t apelit cakton
seancn e kolegjit.
746
Lidhur me ankesn kundr aktvendimit t Gjykats s Apelit me t cilin ndaj t pandehurit sht caktuar
paraburgimi, Gjykata Supreme e Republiks s Kosovs, m 14. 02. 2014, ka marr Mendim Jurdik n t
cilin theksohet: Kur Gjykata e Apelit duke vendosur sipas ankess s Prokurorit t Shtetit, t paraqitur ndaj
vendimit t gjyqtarit t procedurs paraprake me t cilin nuk sht pranuar krkesa pr caktimin e
paraburgimit, ka miratuar ankesn dhe ndaj t pandehurit ka caktuar paraburgimin, i pandehuri kundr
vendimit t till ka t drejt ti paarqes ankes Gjykats Supreme t Kosovs. Ndrkaq, n arsyetim t
ktij Mendimi Juridik, theksohet: Gjyqtart e EULEX-it po hedhin ankesat e t pandehurve si t
palejueshme, kur ankesat jan paraqitur, ndaj aktvendimit t Gjykats s Apelit e cila duke vendosur
prkitazi me ankesn e Prokurorit t Shtetit e paraqitur ndaj aktvednimit t gjyqtarit t procedurs paraprake
t gjykats themelore i cili ka refuzuar propozimin pr caktimin e paraburgimit dhe kjo Gjyakt ndaj t
pandehurit po cakton paraburgimin. Prfundimet e tilla jan t gabuara pr arsye t mposhtme. N
dispozitat e nenit 189 par. 3 t KPPK thuhetNdaj vendimit pr caktimin e paraburgimit, secila pal ka t
drejt t paraqes ankes brenda 24 orve, nga momenti i marrjes s aktvendimit Me asn dispozit ligjore
nuk u sht mohuar e drejata e paraqitjes s ankess, ndaj vendimit pr caktimin e paraburgimit, nga ana e
Gjykats s Apelit, prkundrazi nj e drejt e till me ligj i sht njohur palve, kt e dshmon edhe
dispoziat e nenit 411 t KPPK, ku n paragrafin 6 thuhet se ndaj aktvendimit (jo ndaj aktgjykimit) t
Gjykats s Apelit, mund t paraqitet ankes n Gjykats Supreme (parag. 8 i KPPK) nuk sht
konkretizuar ndaj cilit, por ndaj aktvendimit n prgjithsi (cili aktvendim tjetr i Gjykats s Apelit do t
mund t atakohej me ankes, nse jo aktvendimi pr caktimin e paraburgimit, kur t pandehurit pr her t
par po i caktohej paraburgimi?) N vijim t ktij Mendimi Juridik theksohet: Me ligj, t pandehurit i
sht mohuar e drejta e paraqitjes s ankess ndaj aktvendimit t Gjykats s Apelit pr caktimin e
paraburgimit, vetm ather, kur kjo Gjykat, duke vendosur sipas ankess ndaj aktgjykimt t gjykats
themelore, e ndryshon at dhe t pandehurit i cakton pataburgimin (psh. ka ndryshuar aktgjykimin lidhur me
vendimin pr dnimin dhe i ka shqiptuar dnimin mbi (5) pes vjet burgim, ku paraburgimi sht i
detyrueshm), ndaj ktij vendimi nuk sht e lejuar ankesa, ngase ligji n situatn e till shprehimisht t
pandehurin e ka zhvesh nga nj e drejt e till-neni 403, n t gjitha rastet t tjera t pandehurit nuk mund
ti mohohet e drejta n ankes, kur atij i caktohet paraburgimi, ngase me dispozit ligjore nj e drejt e till
nuk i sht mohuar. Mohimi i t drejts s t pandehurit pr t ushtruar ankes ndaj vendimit pr caktimin e
paraburgimit, n situata t tilla (kur Gjykata e Apelit miraton ankesn e prokurorit t paraqitur ndaj
vendimit t gjyqtarit t procedurs paraprake me t cilin sht refuzuar krkesa pr paraburgim), tangon t
drejta e tij t garantuara me Kushtetutn e Republiks s Kosovs, neni 29 par. 4, neni 5 para. 4 t
Konvents Evropiane e t Drejtave t Njeriut, dispozitat e nenit 189 para. 3 dhe dispozita e nenit 411 par. 6
t KPPK
979
Rexhep Murati
Paragraft 1 deri 3.
Procedura lidhur me ankesn kundr aktvendimit n Gjykatn e Apelit zbatohet
ngjashm sikurse edhe me ankesn kundr aktgjykimit t gjykats themelore. Kshtu,
n rastet kur Gjykata e Apelit pranon lndn me ankes, ajo ia drgon lndn
prokurorit kompetent t shtetit n kuadr t Prokuroris s Apelit, i cili e shqyrton
lndn dhe pa vones ia kthen gjykats. Prokurori i shtetit me rastin e kthimit t lnds,
mund t paraqes propozim ose t deklaroj se propozimin do ta paraqes n seancn e
kolegjit t apelit. M tutje, pasi q prokurori i shtetit e kthen lndn, kryetari i kolegjit
t apelit cakton seancn e kolegjit pr t vendosur lidhur me ankesn kundr
aktvendimit.
Neni 413 [Aktvendimet e kolegjit t apelit bazuar n shkresat e paraqitura
apo t marra gjat seancs]
1.
2.
3.
Gjykata e Apelit merr aktvendim bazuar n ankesn dhe propozimet e

paraqitura ose gjat seancs s kolegjit.
Gjykata e Apelit merr aktvendim bazuar n ankesn dhe propozimet e
paraqitura vetm kur:
2.1. nuk ka ndonj kundrshtim ligjor apo faktik; ose
2.2. kolegji mon se aktvendimi sht aq i qart sa q mbajtja e seancs
do t ishte e panevojshme.
Aktvendimi i kolegjit t Gjykats s Apelit n pajtim me paragrafin 2. t
ktij neni duhet t prmbaj arsyetimin pr aktvendimin nga paragrafi 2. i
ktij neni
Paragraft 1 deri 3.
Gjykata e Apelit lidhur me ankesn kundr aktvendimit, sipas dispozitave t nenit 413
dhe 414 t KPP, vendos n dy mnyra:
1) merr aktvendim bazuar n ankesn dhe propozimet e paraqitura ose
2) merr aktvendim n seanc t zhvilluar para kolegjit t apelit.
Duke vendosur lidhur me ankes Gjykata e Apelit merr aktvendim bazuar n ankesn
dhe propozimet e paraqitura vetm kur: nuk ka ndonj kundrshtim ligjor apo faktik;
ose kolegji mon se aktvendimi sht aq i qart sa q mbajtja e seancs do t ishte e
panevojshme. Aktvendimi i kolegjit t Gjykats s Apelit me t cilin vendoset vetm
n baz t shkresave t lnds dhe pa mbajtur seanc duhet t prmbaj arsyetimin
(neni 413). Duhet theksuar se kjo mnyr e vendosjes n Gjykatn e Apelit synon
efikasitetin e vendosjes lidhur me ankesn
Neni 414 [Seanca para kolegjit t apelit]
1.
980
Kur Gjykata e Apelit pranon ankes kundr aktvendimit kolegji mund t

vendos pr mbajtjen e seancs n t ciln njoftohen: prokurori kompetent i
shtetit, t dmtuarit, t akuzuarit dhe mbrojtsit e tij.
Rexhep Murati
2.
3.
4.
5.
6.
7.
N qoft se i akuzuari i cili gjendet n paraburgim ose n mbajtje t dnimit

dshiron t merr pjes n seanc, atij i mundsohet pjesmarrja.
Kolegji mund t krkoj nga palt dhe mbrojtsi q prezantojn n seanc
sqarime t nevojshme lidhur me pretendimet e tyre n ankes. Palt dhe
mbrojtsi mund t japin shpjegime t nevojshme pr qndrimet e tyre n
ankes apo prgjigjen n ankes
Mosardhja e palve t thirrur me rregull nuk pengon mbajtjen e seancs s
kolegjit. Kur i akuzuari nuk e ka njoftuar gjykatn pr ndrrimin e adress
ose t vendqndrimit, seanca e kolegjit mund t mbahet edhe pa njoftimin e
t akuzuarit.
Publiku mund t prjashtohet nga seanca e kolegjit q mbahet me prani t
palve vetm nn kushtet e parapara me kt kod.
Procesverbali i seancs i bashkngjitet shkresave t gjykats.
Aktvendimet nga nenet 399 dhe 400 t ktij Kodi mund t merren edhe pa
njoftimin e palve pr seancn e kolegjit.
Paragraft 1 deri 7.
N rastet kur Gjykata e Apelit pranon ankes kundr aktvendimit, kolegji mund t
vendos pr mbajtjen e seancs por n t ciln njoftohen: prokurori kompetent i shtetit,
t dmtuarit, t akuzuarit dhe mbrojtsit t tij. Nse i akuzuari i cili gjendet n
paraburgim ose n mbajtje t dnimit dshiron t marr pjes n seanc, t akuzuarit n
kt rast i mundsohet pjesmarrja. Gjat procedimit lidhur me ankesn, kolegji mund
t krkoj nga palt dhe mbrojtsi t prezantojn n seanc e t japin sqarime t
nevojshme lidhur me pretendimet e tyre n ankes. Po ashtu, palt dhe mbrojtsi mund
t japin shpjegime t nevojshme pr qndrimet e tyre n ankes apo prgjigjen n
ankes. Nse palt jan ftuar me rregull n seanc por nuk i prgjigjen thirrjes, seanca e
kolegjit mund t mbahet edhe n munges t tyre. Ndrkaq, kur i akuzuari nuk e ka
njoftuar gjykatn pr ndrrimin e adress ose t vendqndrimit, seanca e kolegjit mund
t mbahet edhe pa njoftimin e t akuzuarit.
Nga seanca e kolegjit q mbahet me prani t palve, publiku mund t prjashtohet
vetm nn kushtet e parapara me KPP. Shkresave t gjykats i bashkngjitet
procesverbali i seancs s kolegjit. Dhe n fund, aktvendimet lidhur me ankesat e
paafatshme dhe t palejuara mund t merren edhe pa njoftimin e palve pr mbajtjen e
seancs s kolegjit.
Neni 415 [Arsyet e ankess kundr aktvendimit]
1.
Aktvendimi i gjyqtarit t procedurs paraprake, gjyqtarit t vetm gjykues,

kryetarit t trupit gjykues ose trupit gjykues mund t ankimohet kur ai
aktvendim shkel:
1.1. t drejtn e cila i njihet pals me Kushtetutn e Republiks s Kosovs;
1.2. t drejtn thelbsore t pals t parapar me kt Kodi;
1.3. t drejtn thelbsore t pals t parapar me ndonj ligj tjetr t
Kosovs; dhe
981
Rexhep Murati
1.4.
2.
3.
t drejtn procedurale q ka pr qllim garantimin e t drejts nga

nn-paragraft 1.1. deri 1.3. t ktij neni;
Pala e cila kundrshton aktvendimin e gjykats themelore duhet t demonstroj se shkelja e s drejts i shkakton asaj dm t parevokueshm.
Nse arsyet e ankess nuk jan n pajtim me paragraft 1. dhe 2. t ktij
neni, Gjykata e Apelit mund t hedh ankesn. Ankesa e cila hudhet sipas
ktij paragrafi mund t paraqitet srish me ankes kundraktgjykimit nga
neni 380 i ktij Kodi.
Ndaj aktvendimit t gjyqtarit t procedurs paraprake, gjyqtarit t vetm gjykues,

kryetarit t trupit gjykues ose trupit gjykues, mund t paraqitet ankes n rastet kur me
kt aktvendim shkelet: e drejta e cila i njihet pals me Kushtetutn e Republiks s
Kosovs; e drejta thelbsore e pals e parapar me KPP; e drejta thelbsore e pals e
cila sht parapar me ndonj ligj tjetr t Kosovs; dhe e drejta procedurale q ka pr
qllim garantimin e t drejtave m sipr t theksuara. N kt rast, krkohet q pala e
cila kundrshton aktvendimin e gjykats themelore duhet t tregoj se shkelja e s
drejts se garantuar me ligj dhe Kushtetut i shkakton asaj dm t parevokueshm.
Ankesa e paraqitur duhet t prmbaj shkeljet e theksuara m sipr dhe t ofroj prova
t vlefshme pr t argumentuar shkeljet prkatse. N t kundrtn, Gjykata e Apelit
mund t hedh ankesn. Nse ankesa n kt rast hidhet, ajo mund t paraqitet serish
me ankes kundr aktgjykimit nga neni 380 i KPP.
Neni 416 [Vendimet mbi ankesn kundr aktvendimit]
1.
2.
3.
4.
Me prjashtim t rasteve kur parashihet ndryshe me kt Kod, ankesat

kundr aktvendimit t gjykats themelore vendosen n seanc t kolegjit t
Gjykats s Apelit.
Kur vendos pr ankes, gjykata me aktvendim mund ta hedh ankesn si t
paafatshme ose t papranueshme, ta refuzoj si t pabaz, ta aprovoj
ankesn dhe ta ndryshoj aktvendimin ose ta anuloj dhe, sipas nevojs,
shtjen ta kthej pr rivendosje.
Kur vendos mbi ankesn kundr aktvendimit me t cilin hudhet aktakuza,
gjykata mund t refuzoj ankesn e till me aktgjykim nse mson se ka
arsye pr aktgjykim t till.
Kur e shqyrton ankesn, gjykata interesohet sipas detyrs zyrtare pr t
msuar nse gjykata themelore ka pasur kompetenc lndore pr marrjen e
aktvendimit dhe nse aktvendimi sht marr nga organi i autorizuar.
Paragraft 1 deri 4.
Duhet theksuar se lidhur me ankesat kundr aktvendimit t gjykats themelore sipas
rregullit vendoset n seanc t kolegjit t Gjykats s Apelit, me prjashtim t rasteve
kur parashihet ndryshe me KPP. Duke vendosur lidhur me ankesn kundr
aktvendimit, Gjykata e Apelit mund t vendos: ta hedh me aktvendim ankesn si t
paafatshme ose t papranueshme, ta refuzoj si t pabaz, ta aprovoj ankesn dhe ta
982
Rexhep Murati
ndryshoj aktvendimin ose ta anuloj dhe, sipas nevojs, shtjen ta kthej pr

rivendosje.
N rastet kur vendos mbi ankesn kundr aktvendimit me t cilin hidhet aktakuza,
gjykata mund t refuzoj ankesn e till me aktgjykim nse mson se ka arsye pr
aktgjykim t till. Po ashtu, duke shqyrtuar ankesn, gjykata kujdeset sipas detyrs
zyrtare pr t msuar nse gjykata themelore ka pasur kompetenc lndore pr marrjen
e aktvendimit dhe nse aktvendimi i till sht marr nga organi i autorizuar.
Neni 417 [Shqyrtimi nga kolegji shqyrtues i gjykats themelore]
1.
2.
3.
4.
5.
Kundrshtimi kundr urdhrit t gjyqtarit t procedurs paraprake vendoset nga kolegji shqyrtues i gjykats s njjt nse ashtu parashihet me
kt Kod.
Kryetari i gjykats themelore cakton kolegjin shqyrtues prej tre (3) gjyqtarsh. Kta tre (3) gjyqtar jan kompetent pr t shqyrtuar kundrshtimin. Gjyqtari i procedurs paraprake apo cilido gjyqtar q ka marr
pjes n mundsin hetuese t veant nuk lejohet t marrin pjes n
kolegjin shqyrtues.
Prve nse prcaktohet ndryshe me kt Kod, kolegji shqyrtues i shqyrton
kundrshtimet e palve brenda tre (3) dit nga paraqitja e ankess.
Prve nse prcaktohet ndryshe me kt Kod, kolegji shqyrtues merr
aktvendim mbi ankesn e palve brenda nj jave (1) nga paraqitja e
kundrshtimit.
Prve nse prcaktohet ndryshe me kt Kod, aktvendimi i kolegjit
shqyrtues mbi kundrshtimin shqyrtohet nga Gjykata e Apelit vetm n
baz t ankess kundr aktgjykimit t gjykats themelore.
Paragraft 1 deri 5.
N nenin 417 rregullohen autorizimet e kolegjit shqyrtues t gjykats themelore.
Kshtu, pr kundrshtimin kundr urdhrit t gjyqtarit t procedurs paraprake vendoset
n kolegjin shqyrtues t gjykats s njjt nse ashtu parashihet me KPP. Kolegjin
shqyrtues prej tre antarve t gjykats themelore e cakton kryetari i gjykats
themelore. Ky kolegj sht kompetent pr t shqyrtuar kundrshtimet e palve n
kolegjin shqyrtues nuk merr pjes gjyqtari i procedurs paraprake apo cilido gjyqtar q
ka marr pjes n mundsin hetuese t veant.
Kolegji shqyrtues i shqyrton kundrshtimet e palve brenda tre ditve nga paraqitja e
tyre, prve n rastet kur prcaktohet ndryshe me KPP. Ndrkaq, kolegji shqyrtues
merr aktvendim mbi ankesn e palve brenda nj jave nga paraqitja e kundrshtimit.
Aktvendimi i kolegjit shqyrtues mbi kundrshtimin shqyrtohet nga Gjykata e Apelit
vetm n baz t ankess kundr aktgjykimit t gjykats themelore, prve nse
prcaktohet ndryshe me KPP.
983
Rexhep Murati
5. Mjetet e jashtzakonshme juridike

Neni 418 [Mjetet e jashtzakonshme juridike]
1.
2.
3.
4.
Pala mund t krkoj rishikimin e procedurs penale brenda dy vjetsh nga

aktgjykimi i forms s prer ose aktvendimi i forms s prer pr pushimin
e procedurs penale. Pala i paraqet krkesn gjykats themelore e cila ka
nxjerr aktgjykimin e forms s prer, e cila ia prcjell t gjithakrkesat e
vlefshme Gjykats Supreme.
Pala mund t krkoj zbutjen e jashtzakonshme t dnimit n do koh
gjat periudhs s mbajtjes s dnimit, por jo kur kan mbetur edhe
gjasht (6) muaj deri n prfundim t dnimit me burgim. Pala i paraqet
krkesn gjykats themelore e cila ka nxjerr aktgjykimin e forms s prer,
e cila ia prcjell t gjitha krkesat e vlefshme Gjykats Supreme.
Pala mund t paraqes krkesn pr mbrojtje t ligjshmris brenda tre (3)
muajsh nga aktgjykimi i forms s prer ose aktvendimi i forms s prer
kundr t cilit krkohet mbrojtja e ligjshmris. Pala paraqet krkesn n
gjykatn themelore e cila ka nxjerr aktgjykimin e forms s prer, e cila ia
prcjell t gjitha krkesat e vlefshme Gjykats Supreme.
Nenet 375, 376, 377, 378 dhe 379 t ktij Kodi zbatohen pr t gjitha
krkesat nga ky nen.
Paragraft 1 deri 4.
KPP n nenin 418 me disa dispozita t karakterit t prgjithshm synon ta rregulloj
materien e mjeteve t jashtzakonshme juridike. Mirpo, kto dispozita kshtu si jan
konceptuar jan tejet konfuze dhe t paqarta dhe si t tilla mund t shkaktojn dilema
rreth zbatimit t tyre n praktik. N kt kontekst vlersojm se dispozita e nenit 418
paragrafi 1, si dispozit e prgjithshme sht n kundrshtim t plot me dispozitn e
nenit 423 paragrafi 2 dhe dispozitn e nenit 424 paragrafi 2, si dhe me dispozitn e
nenit 425 paragrafi 1, si dispozita t veanta. Kto dispozita jan kontradiktore
ndrmjet veti para se gjithash sa i prket afateve brenda t cilave palt mund t
krkojn rishikimin e procedurs penale si edhe kompetencs pr vendosje lidhur me
rishikimin e procedurs penale. Kshtu, dispozita e prgjithshme pr rishikim t
procedurs penale parasheh afate t ndryshme nga q para-shihen me dispozita t
veanta pr rishikim dhe ngatrron kompetencn gjyqsore pr t vendosur lidhur me
rishikimin e procedurs penale. Prandaj, si zgjidhje pr ta tejkaluar kt situat,
propozojm q praktika gjyqsore duhet t mbshtetet ekskluzivisht n dispozitat e
veanta, si dispozita speciale, zbatimi t cilave n kt rast prjashton zbatimin e
dispozitave t prgjithshme.
984
Rexhep Murati
A. Rishikimi i procedurs penale

Neni 419 [Dispozita e prgjithshme]
Procedura penale e prfunduar me aktvendim t forms s prer ose me
aktgjykim t forms s prer mund t rishikohet me krkesn e personave
t autorizuar vetm n rastet dhe sipas kushteve t parapara me kt Kod.
Sipas nenit 419 rishikimi parimisht lejohet vetm kundr aktvendimeve t forms s
prer me t cilat pushohet procedura penale dhe aktgjykimeve t forms s prer, q do
t thot se nuk lejohet pr t gjitha vendimet q merren n procedurn penale. N
procedurn penale merren tri lloje t vendimeve: urdhra, aktvendime dhe aktgjykime.
N dispozitn e nenit 419 prcaktohet se procedura penale e prfunduar me aktvendim
apo me aktgjykim t forms s prer, me krkes t personit t autorizuar, mund t
rishikohet vetm n rastet dhe n kushtet e parashikuara n KPP. Ndrkaq, disa
vendime t tjera nuk mund t rishikohen, ngase me to nuk vendosen shtjet, por jan
vendime procedurale me karakter t prkohshm, t cilat si t tilla konsumohen me
aktvendimin e mvonshm pr pushimin e procedurs ose me aktgjykimin. Prve
ksaj, rishikimi nuk sht i mundur as kundr disa vendimeve, t cilat gjithashtu nuk
marrin fuqi juridike, ngase me to drejtohet procedimi dhe nuk mund t kundrshtohen
me ankim t mvetsishm. Si t tilla, kto vendime mund t trhiqen e t
zvendsohen me vendime t tjera me nismn e gjykats ose t palve.
Neni 420 [Ndryshimi i aktgjykimit t forms s prer pa rishikim
t procedurs penale]
1.
2.
Aktgjykimi i forms s prer mund t ndryshohet edhe pa rishikimin e

procedurs penale kur:
1.1. n dy ose m shum aktgjykime t t njjtit person t dnuar jan
shqiptuar n formt prer disa dnime pa i zbatuar dispozitat pr
shqiptimin e dnimit unik pr vepra penale n bashkim;
1.2. me rastin e shqiptimit t dnimit unik sipas dispozitave pr vepra
penale n bashkim, dnimi i prfshir n dnimin e shqiptuar sipas
nj aktgjykimi t mparshm pr vepra penale n bashkim gjithashtu
sht marr parasysh; ose
1.3. aktgjykimi i forms s prer me t cilin pr disa vepra penale sht
shqiptuar dnim unik pjesrisht nuk mund t ekzekutohet pr shkak
t amnistis, faljes ose pr shkaqe t tjera.
N rastin nga paragrafi 1. nn-paragrafi 1.1. i ktij neni, gjykata me
aktgjykim t ri e ndryshon aktgjykimin e mparshm pr dnimet e
shqiptuara dhe shqipton dnim unik. Marrja e aktgjykimit t ri sht
kompetenc e gjykats themelore q ka gjykuar shtjen ku sht shqiptuar
lloji m i rnd i dnimit. Kur jan shqiptuar dnime t llojit t njjt,
aktgjykimi i ri merret nga gjykata e cila kashqiptuar dnim m t rnd,
ndrsa kur dnimet jan t njjta, aktgjykimi merret nga gjykata e cila e
fundit ka shqiptuar dnimin.
985
Rexhep Murati
3.
4.
5.
6.
N rastin nga paragrafi 1. nn-paragrafi 1.2. i ktij neni, aktgjykimin e

ndryshon gjykata e cila me rastin e shqiptimit t dnimit unik ka prfshir
gabimisht dnimin i cili sht prfshir n ndonj aktgjykim t mparshm.
N rastin nga paragrafi 1. nn-paragrafi 1.3. i ktij neni, gjykata q gjykon
n shkall t par ndryshon aktgjykimin e mparshm sa i prket dnimit
dhe shqipton dnim t ri, ose vendos cila pjes e dnimi t shqiptuar me
aktgjykim t mparshm duhet ekzekutuar.
Aktgjykimin e ri e merr gjykata n seanc t kolegji shqyrtuest me
propozim t prokurorit t shtetit kur procedura sht filluar me krkesn e
tij ose t t akuzuarit, por pas dgjimit t pals kundrshtare.
Kur n rastet nga paragrafi 1. nn-paragrafi 1.1. ose 1.2. i ktij neni me
rastin e shqiptimit t dnimit jan marr parasysh aktgjykimet e gjykatave
t tjera, kopja e vrtetuar e aktgjykimit t ri t forms s prer u drgohet
atyre gjykatave.
Duhet theksuar se te rishikimi jo i drejt, prkatsisht te ndryshimi i aktgjykimit t

forms s prer, pa rishikim faktikisht nuk prsritet shqyrtimi gjyqsor n trsi, por
vetm ndryshohet aktgjykimi i forms s prer lidhur me vendimin e dnimit. N kt
procedim, m von zbatohen dispozitat pr bashkimin e dnimeve pr veprat penale t
kryera n bashkim, n rastet kur n dy a m shum aktgjykime kundr nj personi t
njjt t dnuar jan dhn n form t prer disa dnime pa i zbatuar dispozitat pr
dhnien e dnimit unik. N kt mnyr, me rishikim jo t drejt prjashtohet mundsia
e bashkimit t dnimeve dhe e zbatimit t pjess s pa ekzekutueshme t dnimit,
prkatsisht prjashtohet mundsia e ekzekutimit dyfish t dnimit t llogaritur gabim.
Prandaj rishikimi jo i drejt n thelb sht ndryshim i dnimit t dhn n form t
prer, prkatsisht ri dhnia e nj dnimi t ri pr vepra penale t kryera n bashkim
real e jo ideal. Me fjal t tjera, ky rishikim nuk u referohet fakteve t vrtetuara me
aktgjykim t forms s prer as shtjeve juridike, por vetm vendimit lidhur me
dnimin.
Rrjedhimisht rishikimi jo i drejt ka t bj vetm me aktgjykime t forms s prer me
t cilat sht dhn dnimi, por jo edhe me aktvendime qoft edhe n situatat kur ato
jan adekuate me aktgjykimin. Ky rishikim nuk ka t bj as me aktgjykimet me t
cilat i akuzuari sht deklaruar fajtor, por sht liruar nga dnimi. N kt procedim,
vendimi merret n form t aktgjykimit nga kolegji shqyrtues prej tre gjyqtarsh, e jo
n shqyrtimin gjyqsor. Premisa themelore e zbatimit t ktij mjeti juridik sht q
dnimi t jet dhn n form t prer. Aktgjykimi nuk jepet kryesisht, por vetm me
krkesn e prokurorit t shtetit ose t personit t dnuar.
Kundr vendimit t marr n procedur t rishikimit jo t drejt lejohet ankesa, me t
ciln mund t kundrshtohet vetm vendimi i dnimit. Prandaj gjykata lidhur me kt
rishikim vendos vetm pr vendimin e dnimit, sepse nuk ka autorizime pr t
vendosur pr shtje t tjera, si jan shtjet juridike dhe faktike.
Paragraft 1 dhe 2.
Sipas nenit 420, paragrafi 1 nnparagraft 1.1, 1.2, 1.3. t KPP-s aktgjykimi i forms
s prer mund t ndryshohet pa e br rishikimin n kto raste:
986
Rexhep Murati
a) Kur n dy ose m shum aktgjykime t t njjtit person t dnuar jan shqiptuar n

form t prer disa dnime pa i zbatuar dispozitat pr shqiptimin e dnimit unik pr
vepra penale n bashkim;
b) Kur me rastin e shqiptimit t dnimit unik sipas dispozitave pr vepra penale n
bashkim, dnimi i prfshir n dnimin e shqiptuar sipas nj aktgjykimi t
mparshm pr vepra penale n bashkim gjithashtu sht marr parasysh; ose
c) Kur aktgjykimi i forms s prer me t cilin pr disa vepra penale sht shqiptuar
dnim unik pjesrisht nuk mund t ekzekutohet pr shkak t amnistis, faljes ose
pr shkaqe t tjera.
N nenin 420 paragrafi 1 nnparagrafi 1.1. prcaktohen ato raste kur gjykata me dy a
m shum aktgjykime t t njjtit person ka dhn n form t prer m shum dnime
pa i zbatuar dispozitat pr bashkimin e dnimeve. N t vrtet, gjykata n rastin e par
niset nga dnimet e caktuara n form t prer ve e ve duke dhn dnimin unik.
Vendimi i dnimit unik duhet t mbshtetet vetm n ato rrethana, t cilat gjykata i ka
pasur parasysh n procedurn penale n t ciln sht dhn dnimi i vetm. N
dhnien e dnimit unik nuk mund t merren parasysh rrethanat e reja q kan dal pas
aktgjykimit t forms s prer. Rrethanat e reja mund t shrbejn, eventualisht, si baz
pr zbutjen e jashtzakonshme t dnimit. Duhet nnvizuar se prcaktimet e ligjit
material-penal pr dhnien e dnimit unik mund t zbatohen vetm nj her. Nse kjo
dispozit ka gjetur zbatim n nj aktgjykim, kurse n tjetrin jo, si baz pr aplikimin e
dnimit unik duhet marr dnimet e caktuara ve e ve. Kur gjykata e jep dnimin
unik, nuk vendos pr llojin e sanksionit penal-juridik, por vetm bn harmonizimin
teknik t aktgjykimeve me dispozitat e ligjit material-penal lidhur me dnimin unik. N
kt rast, gjykata nuk sht e autorizuar q dnimin me burg ta shndrroj n dnim me
gjob, ose t jap dnim me kusht. Por nse me nj aktgjykim sht dhn dnimi me
kusht, kurse me aktgjykimin tjetr dnimi me burg, gjykata vendos nse do ta jap
dnimin unik n kuadr t dnimit me kusht apo dnimit efektiv. N praktikn
gjyqsore, m shpesh ndeshet rishikimi jo i drejt nga neni 420, paragrafi 1.
nnparagrafi 1.1. Vendimin e dnimit e ndryshon kolegji shqyrtues i prbr nga tre
gjyqtar. Ligji nuk e cakton prbrjen e kolegjit shqyrtues, mirpo praktika gjyqsore i
prmbahet qndrimit q ky kolegj duhet t prbhet nga tre gjyqtar t prhershm.
Kushti kryesor pr kt lloj rishikimi sht q aktgjykimi t ket marr form t prer.
Pr ndryshimin e aktgjykimeve t mparshme dhe dhnien e dnimit unik kompetente
sht gjykata themelore q ka gjykuar veprn penale pr t ciln ka dhn llojin m t
ashpr t dnimit. Po kur dnimet jan t nj lloji, kompetente sht gjykata q ka
dhn dnimin m t rnd, ndrsa kur dnimet jan t njjta, gjykata e cila e fundit ka
dhn dnimin. Ky lloj rishikimi parashikohet vetm n favor t t pandehurit. Pr
prdorimin e ksaj forme t mjetit t jashtzakonshm juridik nuk jan parashikuar
afate as kufizime t tjera.
Paragrafi 3.
N nenin 420 paragrafi 1 nnparagrafi 1.2. prcaktohen ato raste kur me rastin e
shqiptimit t dnimit unik pr disa vepra penale n bashkim, gjykata ka gabuar dhe pr
kt arsye duhet ndryshuar dnimi i till i shqiptuar me aktgjykimin e forms s prer.
Dnimi unik mund t jepet gabimisht n qoft se gjat zbatimit t dispozitave prkatse
987
Rexhep Murati
sht marr si i prcaktuar edhe dnimi i prfshir n dnimin sipas aktgjykimit t

mparshm. Si shkak pr ndryshimin e aktgjykimit t forms s prer n kt rast sht
dnimi i caktuar dyfish. Me dhnien e dnimit n kt rast shmanget kontesti dhe
procedura komplekse e marrjes s vendimit n baz t krkess pr mbrojtjen e
ligjshmris. Pr dhnien e aktgjykimit n kt rast kompetente sht gjykata, e cila me
rastin e caktimit t dnimit unik gabimisht ka marr parasysh dnimin e prfshir n
ndonj aktgjykim t mparshm.
Paragrafi 4.
N nenin 420, paragrafi 1 nnparagrafi 1.3 prcaktohen ato raste kur dnimi unik i
dhn me aktgjykim t forms s prer pr disa vepra penale nuk mund t ekzekutohet
n nj pjes pr shkak t amnistis, faljes etj. N kt rast gjykata themelore mund ta
ndryshoj aktgjykimin e mparshm dhe t jap nj dnim t ri ose t prcaktoj far
mund t ekzekutohet nga dnimi i dhn me aktgjykimin e mparshm. Me fjal t
tjera, n nenin 420, paragrafi 1, nnparagrafi 1.3, parashikohet nj procedur e kundrt
me at t paragrafit 1, nnparagrafit 1.1 t ktij neni, sepse n kto raste nga dnimet e
bashkuara prjashtohet nj apo m shum dnime pr shkak t amnistis, faljes dhe
arsyeve t tjera dhe jepet nj dnim i ri, i cili logjikisht duhet t jet m i leht se
dnimi paraprak.
Edhe nj her duhet theksuar se te rishikimi i drejt lidhur me dnimin unik pr veprat
n bashkim, gjykata nuk vlerson rregullsin e dnimeve t veanta, por do ti marr si
t prcaktuara dnimet e dhna n form t prer me aktgjykime t veanta, d.m.th. nuk
i prek dnimet e dhna. Po kshtu n bashkimin e dnimeve sipas rregullave prkatse,
nuk mund t merren parasysh rrethanat q kan lindur pas forms s prer t
aktgjykimit. Kjo pr arsye se n kt lloj rishikimi vese zbatohen dispozitat e ligjit
penal mbi bashkimin e dnimeve pr vepra penale n bashkim.
Paragraft 5 dhe 6.
N t gjitha rastet kur gjykata merr aktgjykim t ri, ajo jep aktgjykim me t cilin
ndryshohet aktgjykimi i mparshm n lidhje me dnimin dhe cakton nj dnim t
vetm pr veprat penale n bashkim. Dnimi i bashkuar n t tri rastet e theksuar m
sipr jepet me propozimin e prokurorit t shtetit ose t t pandehurit, me kusht q
gjykata n seanc t kolegjit shqyrtues t dgjoj paln e kundrt para se t marr
vendim. Por n kt rast, konsiderojm se aktgjykimi i ri mund t merret edhe me
propozim t mbrojtsit t t pandehurit.
Me dispozitn e nenit 420, paragrafi 6 parashikohet detyrimi q t informohen ato
gjykata, aktgjykimet e t cilave jan marr pr baz pr veprat penale n bashkim.
Kshtu, kur n rastet e ndryshimit t aktgjykimit n mbshtetje t nenit 420 paragrafi 1
nnparagrafi 1.1. ose 1.2, dhe t shqiptimit t dnimit jan marr pr baz edhe
aktgjykimet e gjykatave t tjera, sipas paragrafit 6 t ktij neni, kopja e vrtetuar e
aktgjykimit t ri t forms s prer u drgohet edhe atyre gjykatave.
988
Rexhep Murati
Neni 421 [Vazhdimi i procedurs]

Kur aktakuza hudhet sipas nenit 253, paragrafi 1. nn-paragrafi 1.2. ose
nenit 358 t ktij Kodi, me krkesn e prokurorit t shtetit vazhdohet
procedura posa t pushojn arsyet pr marrjen e aktvendimit t till.
Paragrafi 1.
N dispozitn e nenit 421 parashikohet mundsia e vazhdimit t procedurs penale.
Mirpo, vazhdimi i procedurs penale nuk konsiderohet rishikim i drejt i procedurs
penale, por sht vetm nj form e procedimit e ngjashme me rishikimin. Megjithse
vazhdimi i procedurs rregullohet 0me dispozitat e rishikimit, kjo form e procedimit
nuk sht rishikim i drejt. N nj prfundim t till mund t arrihet n baz t analizs
s prmbajtjes s nenit 421.
Vazhdimi i procedurs penale sipas nenit 421 mund t bhet n dy raste: kur aktakuza
sht hedhur sipas nenit 253, paragrafi 1 nnparagrafi 1.2. ose kur aktakuza sht
hedhur sipas nenit 358, paragrafi 1.
Sipas nenit 253, paragrafi 1 nnparagrafi 1.2. gjat procedurs s kontrollimit, gjyqtari
i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues merr aktvendim pr hudhje t aktakuzs
dhe pushimin e procedimit penal nse konstaton se ekzistojn rrethana t cilat
prjashtojn prgjegjsin penale.
Ndrkaq, n baz t nenit 358 paragrafi 1 nnparagrafi 1.1, 1.2 dhe 1.3, gjyqtari i
vetm gjykues ose trupi gjykues pas caktimit t shqyrtimit gjyqsor, prkatsisht gjat
shqyrtimit gjyqsor me aktvendim hedh aktakuzn n kto raste:
a) kur procedura sht zbatuar pa krkesn e prokurorit t shtetit,
b) kur ka munguar propozimi i krkuar i t dmtuarit ose leja e organit publik
kompetent, apo nse organi publik kompetent e ka trhequr lejen', ose
c) kur ekzistojn rrethana t tjera t cilat e pengojn ndjekjen.
S kndejmi me hedhjen e aktakuzs n nenin 421 krijohet mundsia e vazhdimit t
procedimit me krkes t prokurorit t shtetit sapo t pushojn arsyet pr t cilat sht
hedhur aktakuza.
Vazhdimi i procedurs n kt rast nuk sht kufizuar me afat, prandaj praktikisht
vazhdimi sht i mundur deri te parashkrimi i ndjekjes s veprs penale ose krijimi i
rrethanave t tjera q prjashtojn prgjegjsin penale.
Nga sht thn m sipr, mund t prfundohet se vazhdimi i procedurs penale n
baz t dispozits t nenit 421 mund t bhet vetm n dm t t pandehurit. Pasi
shkaqet nga t cilat mund t vazhdohet procedura penale sipas nenit 421 jan t
prcaktuara taksativisht, vazhdimi jasht ktyre shkaqeve nuk sht i mundur. Kundr
aktvendimit mbi vazhdimin e procedurs penale i pandehuri ka t drejt n ankes. Pasi
q aktvendimi t marr formn e prer procedimi penal vazhdon nga aty ku sht
ndrprer 747.
Vazhdimi i till sht n funksion t efikasitetit t procedurs penale. Nga ana tjetr,
pushimi i prkohshm e procedurs n rastet e caktuara me ligj sjell si pasoj
pasigurin e personit t cilit i sht pushuar procedimi, duke ln t hapur mundsin e
vazhdimit t procedimit n do koh. Pr kt arsye organet kompetente n procedurn
747
Krahaso: Pavii 2, fq. 505; Vasiljevi, Sistem..., fq. 643.
989
Rexhep Murati
paraprake, pr sa i prket vlersimit t kushteve pr fillimin e procedimit kundr t

pandehurit, duhet t veprojn me prgjegjsi dhe me kujdes maksimal, n mnyr q t
mos fillohet fare procedura pa u prmbushur paraprakisht pik pr pik kushtet e
parashikuara nga ligji. Prandaj, pasiguria e personit q procedohet penalisht mund t
shmanget kur ndjekja penale nuk fillon nga prokurori i shtetit, nse mungon propozimi
i t dmtuarit, ose pa lejen e nevojshme pr ndjekje. Fillimi i ndjekjes duhet t ndalohet
edhe ather kur ekzistojn rrethanat tjera q e pengojn at prkohsisht. N ann
tjetr, pa u plotsuar kushtet e prcaktuara n ligj, gjykata nuk duhet t pushoj
procedurn kundr t pandehurit pr ta vazhduar at pas nj kohe, q sidoqoft do t
ndikonte negativisht n pozitn procedurale t tij. Por nj procedim i till korrekt dhe i
vmendshm i organit procedues parakupton nj sistem t drejtsis penale shum m
t organizuar dhe m efikase.
Neni 422 [Rishikimi i procedurs penale t pushuar me aktvendim t forms
s prer]
1.
2.
Procedura penale e pushuar n form t prer para fillimit t shqyrtimit

gjyqsor mund t rishikohet kur prokurori i shtetit trhiqet nga aktakuza
dhe vrtetohet se trheqja sht pasoj e veprs penale t keqprdorimit t
pozits zyrtare t prokurorit t shtetit. Gjat provimit t veprs penale
zbatohen dispozitat nga neni 423, paragrafi 2. i ktij Kodi.
Kur aktakuza hidhet bazuar n munges provash t mjaftueshme pr t
mbshtetur dyshimin e bazuar mir se i pandehuri ka kryer veprn penale
t prshkruar n aktakuz dhe nse zbulohen dhe mblidhen fakte dhe
prova t reja, mund t ngritet aktakuz e re kur kolegji shqyrtues vendos se
provat dhe faktet e reja e arsyetojn kt.
Paragrafi 1.
N nenin 422 dhe 423 parashikohen dy forma t rishikimit t drejt t procedurs
penale 748 Ndonse n t dyja rastet bhet fjal pr rishikimin e drejt, rishikimi sipas
nenit 442 ka t bj me procedurn e prfunduar me aktvendim t forms s prer,
ndrsa neni 443 bn fjal pr rishikimin e procedurs penale t prfunduar me
aktgjykim t forms s prer.
Rishikimi i procedurs penale t prfunduar me aktvendim t forms s prer n baz
t nenit 442 t KPP, paraqet formn e par t rishikimit t drejt. Sipas paragrafit 1 t
ktij neni procedura penale e pushuar n form t prer para fillimit t shqyrtimit
gjyqsor mund t rishikohet n rastet kur prokurori i shtetit trhiqet nga aktakuza dhe
vrtetohet se trheqja sht pasoj e veprs penale t keqprdorimit t pozits zyrtare t
prokurorit t shtetit. N kt rast pr t provuar veprn penale t prokurorit t shtetit
zbatohen dispozitat nga neni 423 paragrafi 2 749.
748
Neni 403 dhe 404 i Ligjit t procedurs penale (LPP) i cili sht zbatuar deri me hyrjen n fuqi t Kodit
t prkohshm t procedurs penale t Kosovs.
749
Shih: komentet e paragrafit 2, t nenit 423.
990
Rexhep Murati
Paragrafi 2.
Gjat procedurs s kontrollimit t aktakuzs, aktakuza mund t hudhet nga shkaqet e
prcaktuara n nenin 253, paragrafi 1 nnparagrafi 1.1-1.4. S kndejmi, n rastet e
hedhjes s aktakuzs nga neni 423 nnparagrafi 1.3, bazuar n munges provash t
mjaftueshme pr t mbshtetur dyshimin e bazuar mir se i pandehuri ka kryer vepr
penale t prshkruar n aktakuz dhe nse n ndrkoh zbulohen dhe mblidhen prova
t reja, mund t ngritt aktakuz e re. N kt rast, pr ngritje t aktakuzs s re
krkohet q cilsia e provave dhe fakteve t jet e atill q t bind kolegjin shqyrtues
q provat dhe faktet e reja e arsyetojn ngritjen e aktakuzs s re.
Lidhur me aktakuzn e re zbatohen dispozitat pr kontrollimin e aktakuzs t
parashikuara me nenet 245-256.
Neni 423 [Rishikimi i procedurs penale t prfunduar me aktgjykim t forms
s prer]
1.
1.5.
2.
Procedura penale e prfunduar me aktgjykim t forms s prer mund t

rishikohet vetm nse:
1.1. provohet se aktgjykimi sht mbshtetur n dokument t falsifikuar
ose n deklarim t rrem t dshmitarit, ekspertit ose prkthyesit;
1.2. provohet se aktgjykimi sht pasoj e veprs penale t kryer nga
gjyqtari ose personi q ka ndrmarr veprimet hetimore;
1.3. zbulohen fakte t reja ose paraqiten prova t reja, t cilat vet ose s
bashku me provat e mparshme ka t ngjar t arsyetoj pafajsin e
personit t dnuar ose dnimin e tij sipas nj dispozite m t but
penale;
1.4. personi pr t njjtn vepr sht gjykuar disa her ose kur disa
persona jan dnuar pr vepr t njjt t ciln ka mund ta kryej
vetm nj person ose disa prej tyre; ose
n rastin e dnimit pr vepr penale n vazhdim ose vepra tjera penale t
cilat sipas ligjit prfshijn disa veprime t njjta ose t ndryshme, zbulohen
fakte t reja ose paraqiten prova t reja q tregojn se i dnuari nuk ka
kryer veprimin q sht prfshir n veprn penale pr t ciln ai sht
dnuar dhe ekzistimi i fakteve t tilla do t ishte me ndikim vendimtar n
caktimin e dnimit.
Procedura penale e prfunduar me aktgjykim t forms s prer mund t
rishikohet vetm n favor t t pandehurit, prve nse vrtetohet q
rrethanat nga paragrafi 1. nn-paragraft 1.1. dhe 1.2. t ktij neni jan
pasoj e veprs penale t kryer nga i pandehuri ose personi q vepron n
emr t tij kundr nj dshmitari, eksperti, prkthyesi, prokurori t shtetit
ose gjyqtari apo t afrmve t tyre, me rast procedura penale e
prfunduar me aktgjykim t forms s prer mund t rishikohet kundr t
pandehurit. Rishikimi i procedurs penale kundr t pandehurit lejohet
vetm brenda pes (5) vjetve nga koha e shpalljes s aktgjykimit t forms
s prer.
991
Rexhep Murati
3.
N rastet nga paragrafi 1. nn-paragrafi 1.1. dhe 1.2. ose paragrafi 2. i ktij
neni, me aktgjykim t forms s prer duhet vrtetuar se personat e till a
jan shpallur fajtor pr veprat penale prkatse. Kur procedura kundr
ktyre personave nuk mund t zbatohet pr shkak se kan vdekur ose
ekzistojn rrethana q prjashtojn ndjekjen penale, faktet nga paragrafi 1.
nn-paragrafi 1.1. dhe 1.2. ose paragrafi 2. i ktij neni mund t vrtetohen
edhe me prova t tjera.
Rishikimi i procedurs penale i prfunduar me aktgjykim t forms s prer paraqet

formn m t rndsishme t rishikimit t drejt dhe ka t bj me t gjitha llojet e
aktgjykimeve. N baz t dispozits t nenit 423 paragrafi 2, procedura penale e
prfunduar me aktgjykim t forms s prer parimisht mund t rishikohet n favor t t
pandehurit, e vetm prjashtimisht n dm t tij. Rishikimi sht i mundur edhe n rast
se sht dhn aktgjykimi, me t cilin i akuzuari sht deklaruar fajtor, por sht liruar
nga dnimi, ose kur i sht dhn dnimi me kusht apo nse tashm e ka vuajtur
dnimin etj. 750 Rishikimi i procedurs penale i prfunduar me aktgjykim t forms s
prer mund t bhet me krkes pr rishikim si mjet juridik i jashtzakonshm m i
rndsishm dhe fondamental me t cilin mund t ndryshohet aktgjykimi i forms s
prer. sht karakteristike se rishikimi ka t bj me aktgjykimin e forms s prer si
trsi, e jo vetm me disa prej pjesve t tij. N baz t fakteve dhe provave t reja t
paraqitura, gjykata mund t modifikoj gjendjen faktike t konstatuar n aktgjykimin e
mparshm t forms s prer.
Me rastin e parashtrimit t krkess n favor t dnuarit, i dnuari nuk ka asnj
kufizim, kshtu q krkesn mund ta parashtroj edhe pasi ta ket vuajtur dnimin, pa
marr parasysh parashkrimin, amnistin dhe faljen. Pasi rishikimi sipas nenit 423,
paragrafi 2 parimisht sht i lejuar n dobi t t dnuarit, n procedurn e rishikimit,
praktikisht sht e mundur q i pandehuri t lirohet nga akuza pr veprn pr t ciln
sht dnuar me vendim t forms s prer, prkatsisht t refuzohet akuza kundr tij
apo ai t dnohet n baz t ligjit penal m t favorshm se i prparshmi me t cilin
sht dnuar. S kndejmi, me parashikimin e rishikimit n favor t t dnuarit,
parimisht sht prjashtuar mundsia e ndryshimit t aktgjykimit t forms s prer n
dm t tij, prkatsisht personit t liruar me vendim t forms s prer nuk mund ti
jepet dnimi n procedurn e rishikuar, e as q mund ti shtohet dnimi. Meqense
rishikimi parimisht mund t bhet vetm n dobi t t dnuarit, n vijim do t flitet pr
kt form t rishikimit.
Pr ta ndryshuar gjykata gjendjen e konstatuar faktike dhe pr t marr vendim t drejt
dhe t ligjshm, sht e domosdoshme q n krkesn e rishikimit t paraqiten fakte
dhe prova t reja q kan t bjn me faktet vendimtare pr marrjen e vendimit. N
dispozitn e nenit 423 paragrafi 1 me t ciln parashihen kushtet e rishikimit, kto
kushte jan caktuar n mnyr taksative, andaj nuk mund t zgjerohen. Rishikimi sipas
ktij neni, si u theksua m sipr, mund t krkohet vetm pr aktgjykimin si trsi dhe
vendimet themelore t tij e jo pjesrisht, aq m pak jo pr vendimet dytsore (krkesa
pronsore - juridike dhe shpenzimet e procedurs penale).
Lidhur me shkaqet e rishikimit t parashikuara me nenin 423, sht e prbashkt ajo q
ato paraqesin baza t reja t cilat nuk kan qen t njohura n kohn e marrjes s
750
Sijeri-oli, Vuleta, Hadiomeragi 1, fq. 514, 515.
992
Rexhep Murati
aktgjykimit, prkatsisht jan paraqitur pas marrjes s aktgjykimit t mparshm. 751

Rrjedhimisht, rastet e rishikimit nga neni 423, mund t radhiten n tri grupe: rishikimi
pr shkak t veprave penale (si fakte t reja n kuptim t gjer); rishikimi pr shkak t
fakteve dhe provave t reja (n kuptim t ngusht) dhe rishikimi pr shkak t
kontradiktave ndrmjet m shum aktgjykimeve. 752
N nenin 423, paragrafi 1, nnparagraft 1.1 dhe 1.2 sht parashikuar mundsia e
rishikimit pr shkak t veprave penale t disa pjesmarrsve n procedurn penale.
Andaj sipas ligjit, baz pr rishikim jan veprat e veanta penale q i kan kryer disa
pjesmarrs n procedurn penale, t cilat njkohsisht paraqesin lidhjen shkaksore
ndrmjet ktyre veprave penale dhe aktgjykimit t forms s prer pr t cilin krkohet
rishikimi. Duke u nisur nga kjo, rishikimi mund t bhet n kto raste:
Paragrafi 1.
Nnparagrafi 1.1.
Nse provohet se aktgjykimi sht mbshtetur n dokument t falsifikuar ose n
dshmi t rreme t dshmitarit, ekspertit ose prkthyesit. N kt rast rishikimi mund t
bhet pr shkak t veprs penale q paraqet fakt t ri n kuptimin e gjer. 753 Pr kt
rishikim duhet t plotsohen kumulativisht dy kushte, prkatsisht duhet t ekzistojn
dy aktgjykime t forms s prer: njri - me t cilin konstatohet se dokumenti sht i
rrem, se dshmia e dshmitarit, ekspertit ose e prkthyesit sht e rreme, dhe i dyti se sht i bazuar n prova t rreme. 754 Me fjal t tjera, nuk mjafton q ndonj person
t jet i dnuar pr prova t rreme, por sht e nevojshme q aktgjykimi i forms s
prer kundr t cilit krkohet rishikimi t jet mbshtetur pikrisht n kt prov t
rreme. Me rastin e konstatimit t ktyre fakteve, gjykata s pari prcakton bazueshmrin n ndonj dokument ose prov t rreme e pastaj konstaton gnjeshtrsin e
tyre. 755
Aktgjykimi konsiderohet i bazuar n nj prov ather kur ekskluzivisht mbshtetet n
nj prov. Mirpo, nse aktgjykimi bazohet n dshmi t rreme dhe n disa prova t
tjera, gjykata detyrimisht vlerson se n far mase ka ndikuar prova e rreme pr
dhnien e vendimit. 756 N praktik, ka raste kur aktgjykimi nuk bazohet gjithher n
provn haptazi t rreme. Fjala sht pr provn q ka t bj me ndonj fakt dytsor ose
751
Grubia 1, fq. 320; Pavii 1, fq. 510.

Grubia 1, fq. 320.
753
Pavii 1, fq. 510.
754
Pr tu lejuar rishikimi q bazohet n thniet e rreme t dshmitarit, sht e nevojshme q kumulativisht
t plotsohen dy parakushte, prkatsisht t ekzistojn dy aktgjykime t forms s prer: i pari n t cilin
sht konstatuar dshmia e rreme dhe i dyti, q bazohet n kt dshmi. Andaj, procedura penale e
prfunduar me aktgjykim t forms s prer mund t rishikohet nse konstatohet se aktgjykimi sht bazuar
n dshmi t rreme t dshmitarit, kurse pavrtetsia e ksaj dshmie duhet t provohet me aktgjykim t
forms s prer me t cilin dshmitari sht deklaruar fajtor pr shkak se ka br thnie t rreme. Mirpo,
thnia e nj dshmitari i cili pohon se tjetri ka dshmuar rrejshm nuk merret si shkak pr rishikim,
prvese n rastin kur fillimi i procedurs penale nuk sht i mundur; vendimi i Gjykats s Qarkut n
Zagreb, Kz. 157/79 e dt. 22 shkurt 1979; cituar sipas Kramari 1, fq. 471.
755
Pavii 1, fq. 510.
756
Sahiti, Argumentimi..., fq. 128.
752
993
Rexhep Murati
fakt t rndsishm q sht vrtetuar me prova t tjera t njmendta. 757 S kndejmi,

te kjo baz, sikur edhe te bazat e tjera t parashikuara me nenin 423, paragrafi 1,
nnparagrafi 1.2, sht karakteristike se pr rishikim krkohet q t provohet edhe
vepra penale, edhe lidhja kauzale ndrmjet saj dhe aktgjykimit t forms s prer pr t
cilin krkohet rishikimi, por q pr t dyja sht arritur nj siguri e plot, ndryshe nga
rastet e parashikuara n nnparagrafi 1.3 dhe 1.5 paragrafi 1 t nenit 423, sipas t cilave
pr rishikim mjafton q faktet dhe provat e reja t mundsojn ndryshimin e
aktgjykimit t forms s prer gj q, n t vrtet, ka t bj me besueshmrin e
ndikimit t tyre n aktgjykimin e forms s prer, prkatsisht besueshmrin e
ekzistimit t tyre me rastin e vendosjes lidhur me krkesn. 758 Ekzistimi i veprs penale
vrtetohet, si rregull, me aktgjykim t forms s prer me t cilin personat e prmendur
deklarohen fajtor, ndrkaq nuk sht e nevojshme q t jen t dnuar (neni 423,
paragrafi 3).
Nga ana tjetr, vrtetimi i lidhjes shkaksore ndrmjet veprs penale dhe aktgjykimit t
forms s prer kundr t cilit krkohet rishikimi, si rregull, bhet n baz t ekzistimit
t aktgjykimit t forms s prer me t cilin nj person deklarohet fajtor, por jo edhe n
t gjitha rastet. Kshtu, nse vet aktgjykimi me t cilin nj person deklarohet fajtor
nuk paraqet lidhje shkaksore n raport me aktgjykimin e forms s prer pr t cilin
krkohet rishikimi, gjykata do t konstatoj, n baz t bindjes s vet, nse ekziston
apo jo kjo lidhje shkaksore, me rast sht e detyruar t konstatoj sigurin e plot t
ekzistimit t fakteve t caktuara. Me fjal t tjera, vet ekzistimi i veprs penale,
prkatsisht vrtetimi i ekzistimit t saj, nuk nnkupton vetvetiu rishikimin. N
praktikn gjyqsore ndodh q dokumenti t jet i rrem ose q dshmitari dhe eksperti
t japin dshmi t rreme, por n ann tjetr ekzistojn prova t tjera t shumta n t
cilat bazohet aktgjykimi, kshtu q edhe sikur t mungonin dshmia dhe dokumenti i
rrem, megjithat do t jepej aktgjykim i njjt. S kndejmi, n kto raste nuk mund t
bhet fjal pr ekzistimin e lidhjes s drejtprdrejt shkaksore ndrmjet ktyre
veprave penale dhe prmbajtjes s aktgjykimit, q ka pr pasoj pamundsin e
rishikimit n lidhje me kt aktgjykim t forms s prer.
Vlen t theksohet se thnia e rreme e t pandehurit dhe e bashkpjesmarrsit nuk
mund t barazohen me thnien e rreme t dshmitarit, kshtu q nuk mund t jen baz
pr rishikim n kuptim t nenit 423, paragrafi 1 nnparagrafi 1.1. Mirpo, kto thnie
eventualisht mund t jen baz pr rishikimin sipas nenit 423, paragrafi 1 nnparagrafi
1.3. T provuarit e dokumenteve dhe dshmive t rreme bhet me aktgjykim t forms
s prer me t cilin pala deklarohet fajtore, e kjo nnkupton se ky person nuk duhet
edhe t dnohet. Pra, kusht pr prgjegjsin penale t personit q ka kryer vepr
penale t dhnies s deklarats s rreme sht q ky person me rastin e dhnies s
deklarats s rreme t ket qen i vetdijshm se jep deklarat t rreme, e kjo do t
thot se momenti i thnies s rreme duhet t jet i prfshir n dashjen e personit q ka
kryer veprn penale. 759 S kndejmi, nuk mjafton q dshmia t jet vetm objektivisht
e rreme, 760 por sht e domosdoshme q ajo edhe subjektivisht t jet e till. Kshtu
kur sht fjala pr thnien objektivisht t rreme t dshmitarit ose t ekspertit, nuk
757

Grubia 1, fq. 321.
759
760
Thnia sht objektivisht e rreme kur dshmitari ose eksperti besojn se e thon t vrtetn.
758
994
Rexhep Murati
mund t bhet rishikimi sipas nenit 423, paragrafi 1, nnparagrafi 1.1, por rishikimi
mund t bhet sipas nenit 423, paragrafi 1, nnparagrafi 1.3, meq n kt rast nuk
ekziston vepra penale, por ekzistojn fakte dhe prova t reja. 761
Nnparagrafi 1.2.
Nse provohet se aktgjykimi sht pasoj e veprs penale t kryer nga gjyqtari ose
personi q ka ndrmarr veprimet hetimore. Kjo baz presupozon ekzistimin e
keqprdorimit specifik t detyrs nga ana e subjekteve t prmendura. T provuarit e
veprs penale t ktyre personave, bhet sikur edhe n rastin paraprak, kshtu q nuk
mund t supozohet lidhja shkaksore ndrmjet veprs penale t gjyqtarit ose personit
tjetr q ka zhvilluar hetimet dhe aktgjykimit t forms s prer pr t cilin krkohet
rishikimi, por faktet duhen vrtetuar pr secilin rast konkret. Vlen t theksohet se, si n
kt rast, ashtu edhe n rastin e prmendur m sipr duhet t vrtetohet se personat pr
t cilt bhet fjal, jan deklaruar fajtor pr veprat penale prkatse.
N literaturn e s drejts procedurale penale, vihet n dukje se veprat penale t
gjyqtarit dhe ndikimi i tyre i hapur n aktgjykim jan t rralla, kshtu q ato shum m
shpesh shfaqen n form m pak t hapur dhe n mnyr indirekte p.sh., kur gjyqtari i
merr pr baz faktet e pasigurta dhe t cilave qartazi nuk mund tu besohet, kur e
anashkalon ose refuzon ti administroj provat q do t ndikonin n marrjen e nj
aktgjykimi tjetr, kur me qllim nuk e pyet dshmitarin pr faktin i cili do ta ndrionte
krejtsisht ndryshe shtjen, kur me pyetje sugjestive nxjerr nga dshmitari nj thnie
tjetr nga ajo q do ta jepte, kur e detyron t akuzuarin t pranoj veprn ose
7dshmitarin pr t br nj thnie t caktuar, kur n procesverbal shnon thniet e t
akuzuarit ose dshmitarit, prkatsisht ekspertit, ndryshe nga ajo q sht thn etj.762
Mirpo, n literatur ekziston pajtueshmria se nxjerrja me dhun e dshmis s rreme
paraqet nj baz rishikimi sipas ktij paragrafi.763 Rastet e prmendura dhe ato t
ngjashme tregojn se sa sht e vshtir q n praktik t konstatohet lidhja shkaksore
me mjete t tjera e jo me aktgjykim t forms s prer, pr shkak t veprs penale t
ktyre personave dhe aktgjykimit t forms s prer ndaj t cilit krkohet rishikimi.
Nnparagrafi 1.3.
Rishikimi pr shkak t fakteve dhe provave t reja n praktik paraqet bazn me t
shpesht rishikimi n krahasim me bazat t tjera t rishikimit. Sipas dispozits s nenit
442, paragrafi 1, nnparagrafi 3 e KPP, rishikimi mund t bhet nse n krkesn pr
761

Ibid, Pavii 1, fq. 510.
763
Nse i pandehuri n krkesn e vet pr rishikimin e v n dyshim rregullsin e veprimit t organeve t
punve t brendshme, t cilat n procedurn e zhvilluar kundr t dnuarit gjat hetimeve kan kryer disa
veprime hetimore (e kan keqtrajtuar, detyruar t pranoj, ia kan vn dshmit e rreme etj.), q, po ashtu,
e v n dyshim rregullsin e veprimit t ekspertve q kan kryer ekspertimin daktiloskopik, prkatsisht
vrtetsin e konstatimeve dhe t mendimeve t tyre, ather, meq nj veprim i till i ktyre organeve do t
prbnte vepr penale, kto fakte mund t argumentohen vetm me aktgjykim t forms s prer me t cilin
personat e prmendur jan deklaruar fajtor pr veprat penale prkatse, vetm nse kundr tyre nuk do t
mund t zhvillohej procedura penale pr shkak se kan vdekur ose rrethanave t tjera q prjashtojn
ndjekjen penale; VSH, Kz.1735; cituar sipas Kramari 1, fq. 471.
762
995
Rexhep Murati
rishikim paraqiten fakte e prova t reja, t cilat vetm ose s bashku me provat e
mhershme ka t ngjar se e arsyetojn lirimin e personit t dnuar ose dnimin e tij
sipas nj dispozite m t but penale. Rishikimi sipas ksaj dispozite, nuk mund t
lejohet n baz t fardo faktesh e provash, por vetm n baz t fakteve e provave t
reja relevante t cilsis s caktuar. Andaj, pr rishikimin e procedurs penale t
prfunduar me aktgjykim t forms s prer, nuk mjafton q i dnuari vetm t
theksoj ndonj prov ose kundr prov, por me propozimin e provave t reja duhet ta
bj t besueshme se ngjarja ka ndodhur ndryshe n krahasim me mnyrn e prcaktuar
me aktgjykimin e forms s prer. S kndejmi, ka mendime se pas prfundimit t
procedurs penale me aktgjykim t forms s prer barra e t provuarit bie mbi t
dnuarin, e jo mbi paditsin. 764 Edhe pse ligji bn fjal n shums pr fakte dhe prova
t reja, kjo nuk do t thot se vetm nj prov ose nj fakt nuk mund t jet baz pr
rishikim. 765 ka sht m e rndsishmja, kto fakte dhe prova duhet t jen t nj
rndsie dhe cilsie t atill q t mund t vn n dyshim aktgjykimin e forms s
prer, prkatsisht q t mund t shkaktojn ndryshimin e tij.
Me fjal t tjera, rishikimi mund t bhet nse paraqiten fakte dhe prova t reja, t cilat
vet ose n lidhje me provat dhe faktet 766 e mhershme jan t prshtatshme q
aktgjykimin me t cilin i akuzuari sht deklaruar fajtor ta shndrrojn n aktgjykim
lirues ose n dnim sipas ligjit m t but penal, prkatsisht n aktgjykimin me t cilin
akuza refuzohet. Megjithat, kjo dispozit ligjore edhe m tutje nuk e prmend
shprehimisht aktgjykimin me t cilin refuzohet akuza, si nj nga variantet po ashtu t
favorshme pr t dnuarin. S kndejmi, duhet prkrahur qndrimin i cili prfaqsohet
n teorin e procedurs penale 767 se rishikimi, prve n rastet e prmendura, duhet t
lejohet edhe n rastet kur n krkesn e rishikimit paraqiten fakte e prova q mund t
bjn q akuza t refuzohet, ngase nj vendim i ktill i gjykats, gjithsesi, sht n
interesin e t pandehurit. Mirpo, ka mendime q rishikimi nuk duhet t lejohet me
qllim q, n vend t aktgjykimit lirues sipas nj baze, t arrihet aktgjykimi lirues sipas
bazs tjetr. 768
Pr rishikimin pr shkak t fakteve e provave t reja q jan t prshtatshme q dnimi
t bhet sipas ligjit m t but, duhet t paraqiten fakte e prova t tilla, t cilat mund t
ndikojn q dnimi t bhet sipas nj dispozite m t leht n krahasim me dispozitn
n baz t s cils personi sht deklaruar fajtor. 769 Me fjal t tjera, kto fakte dhe
764
VSH, K 128/83, dat 28 korrik 1983, cituar sipas Kramari 1, fq. 473.
Pavii 1, fq. 510.
766
KPPP i Kosovs, sikur edhe LPP i mhershm i Kosovs nuk i prmend faktet, gj q n literatur me t
drejt konsiderohet si nj mangsi ligjore q duhet t plotsohet.
767
768
769
Zbutja e dnimit sht institucion i s drejts penale q sht e njohur si n teorin e s drejts penale,
ashtu edhe n legjislacionet e shum vendeve bashkkohore. N lidhje me zbutjen e dnimit, pos tjerash
jan t ndara mendimet n lidhje me at se a duhet q zbutja t lejohet n rastet saktsisht t caktuara ose,
nevojn pr zbutjen e dnimit duhet ta vlersojn vet gjykatat. N t drejtn penale t ish Jugosllavis ky
institucion ishte rregulluar me nenin 42 t LP t RSFJ, si institucion i prgjithshm dhe i veant. Si
institucion i prgjithshm, sipas LP t ish Jugosllavis, prmendej n dy raste: 1. Te tejkalimi i kufijve t
mbrojtjes s nevojshme (neni 9, al. 3) tejkalimi i kufijve t nevojs ekstreme (neni 10, al. 3), zvoglimi i
dukshm i prgjegjshmris (neni 12, al. 2), lajthitja juridike (neni 17), tentativa (neni 19, al. 2), dhnia e
ndihms (neni 24, al. 1). Po ashtu, zbutja e dnimit sht e mundshme n t gjitha rastet n t cilat sht
parapar mundsia e lirimit nga dnimi, si sht rasti me tentativn e paprshtatshme dhe heqjen dor me
vullnet; 2. kur ekzistojn rrethana veanrisht lehtsuese t cilat tregojn se edhe me dnimin e zbutur mund
765
996
Rexhep Murati
prova t reja me prmbajtjen e vet duhet t sjellin nj cilsim tjetr, m t but juridik
t veprs. 770 Mirpo, rishikimi nuk mund t krkohet na baz t fakteve dhe provave q
ojn te nj vepr tjetr penale, q sht e rnd sikur edhe vepra pr t ciln i gjykuari
sht deklaruar fajtor, as n baz t provave dhe fakteve q, n kuadr t kualifikimit t
njjt t veprs, mundsojn dhnien e nj dnimi m t but ose heqjen e dnimit. 771
Kjo do t thot se me prova dhe fakte t reja nuk mund t krkohet p.sh. zbatimi i
dispozitave pr zbutjen e dnimit prkatsisht pr lirimin nga dnimi nga neni 75, 77
dhe 78 t KP-s, prkatsisht zbatimi i dispozitave lidhur me tejkalimin e kufijve t
mbrojtjes s nevojshme nga neni 12, paragrafi 4, tejkalimi i kufijve t nevojs ekstreme
nga neni 13, paragrafi 3, dispozitave lidhur me zvoglimin e dukshm t
prgjegjshmris nga neni 18, paragrafi 2, 772 lajthitjes juridike nga neni 26 dhe zbatimi
i dispozitave lidhur me heqjen dor me vullnet nga neni 30 i KP-s. Nse faktet dhe
provat e paraqitura do t shkaktonin vetm zbutjen ose rritjen e dnimit sipas dispozits
tjetr ligjore t s njjts pesh, n kt rast rishikimi nuk mund t lejohet. 773 Kshtu, si
rrethan q mund t shkaktoj gjykimin e t pandehurit sipas nj ligji m t favorshm
mund t konsiderohet fakti se kryersi i veprs penale t pengimit t personave zyrtar
n ushtrimin e detyrs sht provokuar me sjelljen e paligjshme dhe t ashpr t
personit zyrtar. 774 Mirpo, si u theksua m sipr, ndryshimi i ligjit penal si n kuptim
m t but, ashtu edhe n kuptim m t ashpr, si dhe ndryshimi i qndrimeve juridike
t gjykatave pr shtjet e ngjashme penale q sht br pasi aktgjykimi ka marr
formn e prer, nuk mund t konsiderohet fakt i ri n vshtrim t dispozits s nenit
423, paragrafi 1, nnparagrafi 1.3 t KPP-s, andaj edhe nuk mund t merret si baz pr
rishikim. Kto shkaqe eventualisht, mund t jen baz pr paraqitjen e krkess pr
mbrojtjen e ligjshmris.
M tutje, sipas praktiks gjyqsore, 775 provat dhe faktet e reja q jan t prshtatshme
q personi i dnuar t lirohet ose t dnohet sipas ligjit m t favorshm, duhet ti
paraqes vet i dnuari ose personi tjetr i autorizuar pr t propozuar rishikimin.
Gjykata nuk sht e autorizuar q me iniciativn e vet t siguroj prova t reja.
M n fund, koncepti i propozuar pr rregullimin e institucionit t rishikimit n KPP t
Kosovs, para s gjithash, bazohet n zgjidhjet e prfshira n disa prej ligjeve t
procedurs penale t shteteve q kan dal nga ish Jugosllavia (Kroacia, Bosnja e
Hercegovina dhe Sllovenia). Parashikimi i rishikimit kryesisht n dobi t t pandehurit,
n t vrtet, tregon se jan marr parasysh vrejtjet themelore, t cilat i ka vn n
dukje teoria e s drejts s procedurs penale dhe jan dshmuar edhe n praktik.
t arrihet qllimi i dnimit. Mirpo, zbutja e dnimit si institucion i veant sht parapar, pr disa vepra
penale, n dispozitat e pjess s veant t LP.
770
Faktet dhe provat e reja mbi t cilat bazohet krkesa pr rishikim duhet t jen t atilla q vetm ose s
bashku me provat dhe faktet e mhershme t ndikojn n kualifikimin m t but t veprs; vendimi i VSH.
Kz-1285/56, cituar sipas Kramari, fq. 472.
771
Grubia l, fq. 329.
772
Kshtu, zbatimi eventual i dispozitave lidhur me prgjegjshmrin e zvogluar nga neni 12, al. 2 i LP t
RSFJ, nuk nnkupton gjykimin sipas ligjit m t but, pasi kjo dispozit paraqet vetm nj baz fakultative
pr zbutjen e dnimit. S kndejmi, rrethana e re se i dnuari sht me prgjegjshmri esencialisht t
zvogluar mundet, eventualisht, t vlersohet n procedurn pr zbutjen e jashtzakonshme t dnimit;
Vendimi i VSV, K. 1196/72.
773
Vasiljevi, Sistem..., fq. 649; Vasiljevi, Gruba 2, fq. 695.
774
Petri 2, fq. 293; vendimi i VSJ, K. 138/1956.
775
VSH, Kz. 1469/78; Kramari 1, fq. 472.
997
Rexhep Murati
Andaj, rishikimi kryesisht n favor t t pandehurit n procedurn penale paraqet edhe

nj privilegj pr t pandehurin n procedurn penale q sht n frymn e konceptit t
ri pr t drejtat e njeriut 776.
Analiza e procedurave bashkkohore penale tregon se n disa prej tyre rishikimi n
favor t t dnuarit ka koh q sht i pranishm, e te disa t tjera vrehet tendenca e
aplikimit t rishikimit ose ekskluzivisht 777 n favor t t pandehurit ose kryesisht n
favor t t pandehurit, si sht rasti me KPP t Kosovs dhe disa ligje t tjera
bashkkohore t procedurs penale.
Nnparagrafi 1.4.
N nenin 423 paragrafi 1 nnparagrafi 1.4 parashikohet mundsia e rishikimit n rastet
ku ka disa aktgjykime kundrthnse. N t vrtet, sipas ksaj dispozite, rishikimi
mund t bhet nse nj person sht dnuar disa her pr t njjtn vepr apo nse disa
persona jan gjykuar pr t njjtn vepr, t ciln ka mundur ta kryej vetm nj person
ose disa prej tyre.
Te kjo baz e rishikimit pasqyrohen dy situata procedurale:
a) Situata e par ka t bj me rastin kur i njjti person sht gjykuar disa her pr t
njjtn vepr. Pra, kusht rishikimi pr kt shkak sht q aktgjykimet kundrthnse ti referohen t njjtit person dhe s njjts vepr. Procedura sipas ksaj
baze rishikohet ngase kto gjykime jan n kundrshtim me parimin ne bis in idem,
sipas t cilit nj person nuk mund t gjykohet m shum her pr t njjtn vepr
penale. S kndejmi, ky rishikim ka pr qllim q t prjashtoj mundsin q nj
person t gjykohet disa her pr nj vepr penale.
N literaturn e s drejts procedurale penale, ka pikpamje se te kjo baz e rishikimit,
me rastin e marrjes s vendimit gjyqsor, duhet q identiteti i veprs t shtrohet m
gjersisht sesa n nenin 386, paragrafi 1. Me fjal t tjera, kuptimi i veprs nuk duhet t
bazohet n veprn penale si nocion juridik, por identiteti i saj duhet t mbshtetet n
autenticitetin e ngjarjes kriminale. 778 Kusht tjetr pr rishikim sipas ksaj baze sht q
aktgjykimet t ken marr formn e prer, gj q me ligj nuk sht parashikuar
shprehimisht, por n kt rast forma e prer vetvetiu nnkuptohet.
Rishikimi sipas ksaj baze nnkupton gjykimin e ri dhe prfshin t gjitha aktgjykimet
kundrthnse. 779 sht e qart se ligji, duke u prcaktuar pr kt mnyr t rregullimit t rishikimit, synon gjetjen e s vrtets, duke prjashtuar zbatimin e kritereve
mekanike, prkatsisht duke ln n fuqi aktgjykimin q pr t pandehurin sht m i
volitshmi ose i cili i pari e ka marr formn e prer dhe i cili sht m i drejt dhe m i
ligjshm etj. 780
Krkesa pr rishikim mund t paraqitet kundr dy ose m shum aktgjykimeve.
Mirpo, kolegji shqyrtues q vendos pr krkesn, n t gjitha kto raste duhet t lejoj
rishikimin, n mnyr q pastaj t prsritet gjykimi pr veprn me t ciln kan t
776
M hollsisht pr privilegjet e t pandehurit n procedurn penale shih: Murati, Rexhep, Rishikimi i

procedurs penale pr shkak t fakteve dhe provave t reja, 2006, Prishtin, fq. 75-106.
Si sht rasti me KPP t RF t Jugosllavis t vitit 2002.
778
Grubia 1, fq. 324.
779
Pavii 1, fq. 511.
780
Vasiljevi, Gruba 2, fq. 697, Grubia 1, fq. 324.
777
998
Rexhep Murati
bjn aktgjykimet e forms s prer. 781 N procedurn n t ciln sht i lejuar

rishikimi si n dobi ashtu edhe n dm t t pandehurit, kur ekziston nj aktgjykim i
favorshm dhe nj i disfavorshm, prokurori i shtetit do t krkoj natyrisht marrjen e
aktgjykimit m t pavolitshm. Ndrkaq, kur sht fjala pr aktgjykimin me t cilin i
gjykuari sht dnuar n baz t ligjit m t ashpr dhe i sht dhn dnim m i rnd,
si edhe pr aktgjykimin me t cilin i gjykuari dnohet n baz t ligjit m t volitshm,
natyrisht se i pandehuri sht i interesuar q nprmjet rishikimit t gjykohet n baz t
ligjit m t but dhe t marr nj dnim m t leht.
b) Situata tjetr procedurale ka t bj me rastin kur disa persona jan dnuar pr t
njjtn vepr penale, t ciln ka mundur ta kryej vetm nj person ose disa prej
tyre. 782
N literaturn e procedurs penale, kur kemi t bjm me kt baz, ka mospajtime
lidhur me llojet e aktgjykimeve pr t cilat duhet t lejohet rishikimi. Kshtu, sipas nj
pikpamjeje, 783 duhet t ekzistojn dy ose m shum aktgjykime t forms s prer me
t cilat t pandehurit deklarohen fajtor, dhe me at rast aktgjykimet nuk duhet t jen
patjetr dnuese. Mirpo, sipas pikpamjes tjetr, 784 n dallim nga situata paraprake,
kjo baz e rishikimit nnkupton kundrthnien ekskluzivisht ndrmjet aktgjykimeve
dnuese. S kndejmi, nse nj person sht dnuar pr ndonj vepr, kurse personi
tjetr pr t njjtn vepr sht liruar nga akuza ose akuza ndaj tij sht refuzuar,
rishikimi sipas ksaj baze nuk sht i lejuar. Andaj, sipas pikpamjes s dyt, ligji nuk
lejon ekzistimin e dy ose m shum aktgjykimeve dnuese pr t njjtn vepr, t ciln
ka mundur ta kryej nj person ose vetm njri prej tyre, por sht indiferent nse n
kt konkurrenc gjenden aktgjykimi dnues me at lirues ose me aktgjykimin
refuzues, njlloj sikur n nj konkurrenc t till t ndodheshin dy aktgjykime lirues
ose refuzuese, q u jan dhn personave t ndryshm pr t njjtn vepr t ciln ka
mundur ta kryej vetm njri prej tyre. 785 M tutje, mospajtimi ekziston edhe lidhur me
shtjen se pr cilin, prej m shum aktgjykimeve kontradiktore, duhet t lejohet
rishikimi.
Sipas pikpamjes s par, procedura rishikohet lidhur me aktgjykimin e padrejt, e kjo
do t thot se nuk duhet t prishen t gjitha aktgjykimet kundrthnse, ngase ndonjri
prej tyre, si rregull, sht i drejt dhe personi q sht dnuar me t nuk do t krkoj
rishikimin. Mirpo, ktij qndrimi i kundrvihet pikpamja q na duket m e drejt,
sipas s cils kolegji shqyrtues gjyqsor i cili vendos krkesn pr rishikimin e dy ose
m shum aktgjykimeve dnuese pr t njjtn vepr, nuk sht i autorizuar q n
781
Sijeri-oli, Vuleta, Hadiomeragi 1, fq. 516.

Si shembull i kundrthnieve t ktilla n literatur prmenden kto raste: 1. T dmtuarn n nj rast e
ka dhunuar mashkulli i panjohur dhe ndrkoh gjykata ka konstatuar se ai sht A i cili pastaj dnohet pr
kt vepr. Pak m von, edhe personi B deklarohet fajtor si kryers i po ksaj vepre; 2. Disa persona kan
marr pjes n rrahjen gjat s cils i dmtuari sht goditur dy her me thik dhe secila prej plagve i kan
shkaktuar lndime t rnda trupore. sht e qart se n kt rast lndimet e rnda trupore kan mundur tia
shkaktojn t dmtuarit vetm dy vet, ndrkaq pjesmarrsit tjer mund t shpallen fajtor vetm pr
pjesmarrje n rrahje. Mirpo, nse tre prej pjesmarrsve n rrahje shpallen fajtor pr lndimet e rnda
trupore dhe aktgjykimi merr formn e prer, sht plotsisht e sigurt se njri prej tyre nuk sht dashur t
dnohet pr lndimet e rnda trupore. S kndejmi, kjo mund t jet shkak pr rishikim mbi bazn pr t
ciln bhet fjal; Grubia 1, fq. 325.
783
Vasiljevi 1, fq. 651.
784
Grubia 1, fq. 325.
785
Ibid.
782
999
Rexhep Murati
seancn e kolegjit shqyrtues t konstatoj dhe t vlersoj se cili prej tyre sht i drejt
apo i padrejt, n mnyr q t lejohet rishikimi pr aktgjykimin e padrejt, meq n
kt mnyr kolegji shqyrtues do t prejudikonte vendimin lidhur me kt krkes, i
cili, si u tha m sipr, merret n shqyrtimin gjyqsor dhe n baz t rezultateve t tij.
Me fjal t tjera, kur kolegji shqyrtues vendos pr krkesn pr rishikim nuk sht i
autorizuar t vlersoj se cili aktgjykim sht i drejt, por duhet t lejoj rishikimin
ndaj t gjith personave t dnuar me aktgjykime t forms s prer q jan n konflikt
t ndrsjell. Me kt rast, nuk sht me rndsi se cili prej t dnuarve e ka paraqitur
krkesn, ngase ndaj t gjith ktyre duhet t rishikohet procedura. N kt mnyr,
vetm n gjykimin e prsritur trupi gjykues do t vendos se cili prej ktyre
aktgjykimeve do t mbetet n fuqi, e cili do t shfuqizohet dhe zvendsohet me
aktgjykim t ri, me t cilin ndonj person do t lirohet nga akuza. 786
Duhet theksuar se rishikimi sipas nenit 423 paragrafi 4, mund t bhet vetm n dobi t
t dnuarit, ashtu q n procedurn e rishikuar nj person mund t shpallt fajtor
ndrkaq tjetri duhet t lirohet. Pr m tepr do njeri nga t pandehurit ka interes t
krkoj rishikimin pr tu liruar nga akuza.
Nnparagrafi 1.5.
Krahas rishikimit pr shkak t provave dhe fakteve t reja n baz t nenit 422,
paragrafi 1, nnparagrafi 1.3 t KPP, rishikimi lejohet pr shkak t provave dhe fakteve
t reja edhe n baz t paragrafit 1, nnparagrafit 1.5. t po ktij neni. N t vrtet,
sipas KPP, rishikimi mund t lejohet edhe te vepra penale e vazhduar dhe veprat e
ngjashme pr shkak t paraqitjes s fakteve dhe provave t reja dhe n kt mnyr
mund t bhet korrigjimi i aktgjykimit t forms s prer n lidhje me gjendjen faktike.
Pr dallim nga KPP n fuqi e cila e ka parashikuar veprn penale t vazhduar n
legjislacionin e ish-RSFJ-s 787 dhe n legjislacionet e shteteve t krijuara pas zhbrjes
s ish-RSFJ-s, nuk prmendej shprehimisht institucioni i veprs penale t vazhduar,
pos n dispozitat pr rishikimin. LPP i mhershm i Kosovs kt institucion e ka
prmendur vetm n lidhje me rishikimin. Po ashtu, Kodi i prkohshm penal i
Kosovs nuk e prcaktonte kuptimin e veprs penale t vazhduar, duke vepruar kshtu
kryesisht sipas shembullit q e kan ndjekur legjislacionet penale t shum shteteve
bashkkohore, t cilat fare nuk e kan rregulluar institucionin e veprs penale t
vazhduar. Sipas KPP-s, nocioni i veprs penale t vazhduar prkatsisht t veprs
penale n vazhdim sht prcaktuar n nenin 81 paragrafi 1 sipas t cilit vepra penale
786

Vshtrimi mbi t drejtn penale bashkkohore n pikpamje t veprs s vazhduar penale tregon se
ekzistojn m shum zgjidhje. Kshtu n grupin e par bjn pjes vendet (Franca, Austria, Gjermania etj.),
q institucionin e veprs s vazhduar penale nuk e kan rregulluar fare as n legjislacionin e mhershm e
as n at t tanishm. Grupin e dyt e prbjn vendet (Finlanda, Italia, Brazili dhe Greqia), t cilat n
mnyr konstante e kan rregulluar me ligj institucionin e veprs s vazhduar penale. N grupin e tret
bjn pjes ato vende q n ligjet e vjetra penale kan pasur dispozita lidhur me veprn e vazhduar penale,
por q n ligjet m t reja ato nuk i kan prfshir. Dhe n fund, n grupin e katrt bjn pjes vendet q me
ligj nuk e kan rregulluar veprn e vazhduar penale, por q m von kt institucion e kan prfshir n
legjislacionet e veta (Buturovi, Jovan, Produeno krivino djelo, doktorska disertacija, Beograd, 1977, str.
2.). N ndrkoh disa nga kto shtete e kan prfshir veprn penale t vazhduar n legjislacionet e tyre, si
sht rasti me KP-n e Kosovs.
787
1000
Rexhep Murati
n vazhdim prbhet nga disa vepra penale t njjta ose t ngjashme t kryera n
lidhshmri kohore nga i njjti kryers dhe t cilat paraqesin nj trsi.
Edhe n teorin e s drejts penale ekzistojn pikpamje t shumta dhe, njkohsisht t
ndryshme lidhur me veprn e vazhduar penale. Prkundr ksaj, ndr ata q e njohin
institucionin e veprs s vazhduar penale, ekziston mendimi i njjt vetm pr at se
kjo vepr penale prbhet prej disa veprave penale t kryera nga i njjti kryes.
N teorin e s drejts penale, megjithat, dominon pikpamja se vepra e vazhduar
penale sht vepr unike penale. Vshtrimi i praktiks gjyqsore n ish-RSFJ-s tregon
se praktika e ka njohur veprn e vazhduar penale si fiksion t krijuar n teorin e s
drejts penale me qllim q t shmanget zbatimi i dispozits lidhur me bashkimin e
veprave penale. 788 N lidhje me veprn e vazhduar penale KPP i Kosovs n nenin
423, paragrafi 1, nnparagrafi 1.5. e ka parashikuar mundsin e rishikimit. Ksisoj,
rishikimi mund t bhet nse n lidhje me dnimin e dhn me aktgjykimin e forms s
prer pr veprn e vazhduar penale ose veprn tjetr penale, e cila sipas ligjit prfshin
disa veprime t njllojshme 789 ose disa veprime t llojllojshme 790, paraqiten fakte e
prova t reja q dshmojn se i dnuari nuk e ka br veprimin q sht prfshir n
veprn pr t ciln sht dhn dnimi, kurse ekzistimi i ktyre fakteve do t kishte
ndikim qensor pr caktimin e dnimit. Si mund t shihet n kt rast rishikimi lejohet
vetm n favor t t dnuarit. Pr kt rishikim duhet t plotsohen kto kushte: t
ekzistojn fakte e prova t reja q tregojn se i dnuari nuk e ka kryer veprimin e
prfshir n veprn pr t ciln sht dnuar dhe se prjashtimi i disa prej veprimeve
nga vepra penale e gjykuar mund t ket ndikim t konsiderueshm n caktimin e
dnimit.
Po ashtu, vepra e re, prkatsisht veprimi i ri i zbuluar q bn pjes n kuadr t veprs
s vazhduar penale, duhet t jet e kryer para se aktgjykimi t marr formn e prer. 791
Prndryshe, nse zbulohet se pas aktgjykimit t forms e prer i gjykuari ka kryer n
vazhdimsi me veprn e mparshme edhe ndonj veprim apo vepr n kuadr t veprs
penale pr t ciln sht gjykuar, mund t dnohet vetm nse fillohet procedura e re
penale. 792 Pa plotsimin e ktyre kushteve, nuk mund t bhet korrigjimi i gjendjes
faktike, e rrjedhimisht as ndryshimi i aktgjykimit t forms s prer t gjykats.
Rishikimi lejohet vetm pr ato vepra penale, t cilat n baz t ligjit prfshijn disa
veprime t njjta, e kjo kryesisht ka t bj me veprn e vazhduar penale si dhe me
788
Bai, fq. 371. Duke e shkoqitur hollsisht problematikn mjaft t ndrlikuar t veprs s vazhduar
penale, autori thekson kta shembuj karakteristik t veprs s vazhduar penale: arktari n nj ndrmarrje
gjat nj intervali t caktuar kohor ka marr disa her t holla nga arka; ndihmsja shtpiake pr do dit e
vjedh pundhnsen e vet; dikush pr disa net me radh hyn n nj shtpi, banuesit e s cils gjenden n
pushim vjetor, nga e cila merr gjsende, ose vjedhja e prditshme e rryms, gazit ose e ujit; dikush bn
dhunimin e t njjtit person disa her gjat nj intervali t shkurtr kohor etj.
789
Si shembull pr veprime t njllojshme mund t prmenden: t ashtuquajturat vepra penale kolektive t
cilat kryhen n form zeje ose profesioni. N kt grup bjn pjes veprat penale si jan: ushtrimi i
kundrligjshm i veprimtaris mjeksore nga neni 262, dhnia e kundrligjshme e ndihms juridike nga
neni 419 etj. Gjithashtu n kt grup hyjn edhe veprat penale te t cilat nuk sht me rndsi se sa her
sht prsritur veprimi i kryerjes si jan: tregtia e ndaluar nga neni 305, prodhimi i ndaluar nga neni 306 i
KPP t Kosovs.
790
Si shembull i veprs penale q prfshin disa veprime t llojllojshme mund t prmendet krimi i
organizuar nga neni 283, shprdorimi i pozits zyrtare nga neni 422 i KPP t Kosovs etj.
791
Grubia 1, fq. 336.
792
Ibid.
1001
Rexhep Murati
rastet e bashkimit n dukje t veprave, por q rishikimi nuk ka t bj me veprat penale

t njmendta komplekse as me bashkimin e veprave penale. 793
Kur kemi t bjm me dispozitn q rregullon rishikimin pr veprn e vazhduar penale,
ekzistojn pikpamje se kjo dispozit nuk prputhet me natyrn juridike t rishikimit,
ngase mundson q vendimi i dnimit t ndryshohet pa e ndryshuar cilsimin juridik t
veprs s gjykuar penale, gj q m tepr nnkupton zbutjen, prkatsisht ashprsimin
e dnimit sesa rishikimin. 794
Krkesa e rishikimit n dobi t t dnuarit sipas nenit 423, paragrafi 1, nnparagrafi
1.5. m s shpeshti mund t bazohet n paraqitjen e fakteve, indiceve dhe mjeteve t
tjera provuese, me t cilat kundrshtohet konstatimi se i dnuari ka kryer disa prej
veprave t prfshira n kuadr t veprs s vazhduar penale pr t cilat sht dnuar,
duke mohuar kryerjen e veprave t caktuara ose duke kundrshtuar ndonj karakteristik konstitutive. Prve ksaj, krkesa pr rishikim mund t bazohet n fakte t reja
vendimtare q prjashtojn kundrligjshmrin ose prgjegjsin penale pr nj vepr
t caktuar n lidhje me t ciln atakohet aktgjykimi i forms s prer. M tutje, krkesa
pr rishikim mund t bazohet n fakte e prova t reja q mohojn ekzistimin e
prezumimeve t caktuara procedurale, prkatsisht tregojn ekzistimin e pengesave
procedurale me qllim t shfajsimit t t pandehurit pr disa prej veprave, prkatsisht
veprimeve t prfshira n veprn e vazhduar penale, pr t ciln sht dnuar me
aktgjykim t forms s prer.
Vlen t theksohet se i dnuari te rishikimi n favor t t dnuarit sipas nenit 423,
paragrafi 1, nnparagrafi 1.3. pr sa u prket fakteve dhe provave t reja sht i
barazuar me t dnuarin te rishikimi sipas nenit 423, paragrafi 1, nnparagrafi 1.5.
Dallimi ndrmjet rishikimit nga neni 423, paragrafi 1, nnparagrafi 1.3. dhe rishikimit
nga neni 423, paragrafi 1, nnparagrafi 1.5. qndron vetm n faktin se n rastin e par,
krkesa ka t bj vetm me dnimin sipas ligjit m t favorshm, kurse n rastin e
dyt edhe me shtjen nse prjashtimi i nj veprimi apo vepre t caktuar mund t
ndikoj esencialisht n caktimin e dnimit.
Kur gjykata konstaton se rishikimi sht i bazuar, aktgjykimi pjesrisht shfuqizohet pr
pjesn pr t ciln i dnuari sht deklaruar fajtor pr veprimin, kshtu q kryersi
lirohet nga prgjegjsia pr kt veprim pr t cilin sht dnuar. N kt rast sht e
qart se prjashtimi i ndonj vepre ndikon n ndryshimin e gjendjes faktike, e pr
rrjedhoj, edhe n ndryshimin e kualifikimit juridik t veprs, q m pas sjell
shfuqizimin e vendimit t gjykats q ka t bj me kualifikimin juridik. E gjith kjo n
fund t fundit ka pr pasoj ndryshimin e vendimit t dnimit dhe dhnien e dnimit t
ri pr tr veprn penale t vrtetuar n trsi. Aktgjykimi i marr n procedurn e
rishikimit s bashku me aktgjykimin e marr m par, n pjesn pr t ciln aktgjykimi
i mparshm nuk sht shfuqizuar, duhet t prbj nj trsi, meq vepra e vazhduar
penale sht nj vepr e vetme penale.
Paragrafi 2.
N paragrafin 2 t ktij neni prcaktohet rregulla sipas s cils procedura penale e
prfunduar me aktgjykim t forms s prer parimisht mund t rishikohet vetm n
793
794
Pavii 1, fq. 511.

1002
Rexhep Murati
dobi t t pandehurit. Megjithat, me t njjtn dispozit prcaktohet prjashtimi nga

kjo rregull duke u lejuar rishikimi edhe n dm t t pandehurit. N t vrtet, rishikimi
n dm t t pandehurit vjen n shprehjen nse vrtetohet q rrethanat nga paragrafi 1
nnparagrafi 1.1. dhe 1.2. t ktij neni (prkatsisht se aktgjykimi sht mbshtetur n
dokumentin e falsifikuar ose n deklarim t rrem t dshmitarit, ekspertit ose
prkthyesit; dhe provohet se aktgjykimi sht pasoj e veprs penale t kryer nga
gjyqtari ose personi q ka ndrmarr veprimet hetimore) jan rezultat i veprs penale t
kryer nga i pandehuri ose personi q vepron n emr t tij kundr dshmitarit, ekspertit,
prkthyesit, prokurorit t shtetit ose gjyqtarit apo t afrmve t tyre. N kt rast,
rishikimi i procedurs penale kundr t pandehurit lejohet vetm brenda pes vjetve
nga koha e shpalljes s aktgjykimit t forms s prer.
Paragrafi 3.
N paragrafin 3 t ktij neni n mnyr imperative krkohet q n rastet nga paragrafi
1. nnparagrafi 1.1. ose 1.2. me aktgjykim t forms s prer t vrtetohet se personat
n fjal jan shpallur fajtor pr veprat penale prkatse. Me fjal t tjera, n kt rast
krkohet q nse dokumenti ka qen i falsifikuar ose se deklarata e rreme t provohet
me aktgjykim t forms s prer me t ciln nj person sht shpallur fajtor mirpo nuk
krkohet q edhe t jet dnuar. 795 Nga kjo mund t prfundohet se n t drejtn ton t
procedurs penale edhe m tutje sht ruajtur nj premis e teoris ligjore t vlersimit
t provave. Mirpo, vetm n rastet kur procedura kundr ktyre personave nuk mund
t zbatohet pr shkak se kan vdekur ose ekzistojn rrethana q prjashtojn ndjekjen
penale, lejohet megjithat q faktet nga paragrafi 1. nnparag. 1.1. dhe 1.2. ose
paragrafi 2. i ktij neni t vrtetohen edhe me prova t tjera (neni 423 paragrafi 3).
Duhet vn n dukje se t provuarit me prova t tjera sht i vshtir, n veanti kur
ekzistojn pengesa pr zhvillimin e procedurs penale, pr shembull, nse kemi t
bjm me deklaratn e personit nn moshn 14 vje, parashkrimin, amnistin,
imunitetin etj.
Neni 424 [Personat e autorizuar pr t krkuar rishikimin e procedurs penale]
1.
2.
3.
795
Rishikimin e procedurs penale mund ta krkojn palt dhe mbrojtsi. Pas

vdekjes s t dnuarit, rishikimin mund ta krkoj prokurori i shtetit,
bashkshorti, bashkshorti jashtmartesor, personi n gjini gjaku n vij
direkte deri n shkall t par, prindi adoptues, fmija i adoptuar, vllai,
motra ose prindi birsues i t dnuarit.
Rishikimi i procedurs penale mund t krkohet edhe pasi i dnuari mban
dnimin, pavarsisht nga afati i parashkrimit, amnistis ose faljes.
Kur gjykata kompetente pr t vendosur mbi rishikimin e procedurs
penale mson se ekzistojn shkaqe pr rishikimin e procedurs penale, pr
kt e njofton t dnuarin apo personin e autorizuar pr paraqitje t
krkess
1003
Rexhep Murati
Paragrafi 1.
Me dispozitn e nenit 424, paragrafi l, para s gjithash, rregullohet shtja e personave
t autorizuar pr parashtrimin e krkess s rishikimit nga nenet 422 dhe 423. N
mnyr analoge kjo dispozit vlen edhe pr rishikimin e procedurs s prfunduar me
aktgjykim t forms s prer pr caktimin e vrejtjes gjyqsore, me aktvendimin e
forms s prer mbi pushimin e shqyrtimit gjyqsor n procedimin ndaj personave t
mitur, me aktvendimin e forms s prer, pr zbatimin e masave edukuese ndaj
personave t mitur, si dhe me aktgjykimin e forms s prer me t cilin i jepet dnimi
personit t mitur (neni 78 i Ligjit penal pr t miturit).
Me dispozitn e nenit 424, paragrafi 1 prcaktohet rrethi i personave t autorizuar pr
parashtrimin e krkess pr rishikim. Sipas ksaj dispozite ligjore, krkesn e
rishikimit pr t dnuarin mund ta parashtrojn palt - prokurori i shtetit, i dnuari si
dhe mbrojtsi i t dnuarit, kurse pas vdekjes s t dnuarit krkesn mund ta
parashtrojn prokurori i shtetit, bashkshorti dhe bashkshorti jashtmartesor, 796 gjinia
e afrt n vij direkte deri n shkalln e par, adoptuesi, i adoptuari, vllai e motra dhe
prindi birsues 797 i personit t dnuar.
N rrethin e personave t autorizuar pr paraqitjen e krkess pr rishikim, edhe pse
ligji kt nuk e parashikon shprehimisht, bn pjes edhe prfaqsuesi ligjor. Ai mund t
parashtroj krkes n kto raste: n procedurn ndaj t miturve ose ndaj personit t
paprgjegjshm, t cilit i sht caktuar masa e mjekimit t detyrueshm psikiatrik n
institucionin shndetsor nga, neni 89 i KP-s.
KPP, duke e caktuar pas vdekjes s t dnuarit edhe bashkshortin jashtmartesor si
person t autorizuar pr paraqitjen e krkess s rishikimit, n t vrtet e ka zgjeruar
rrethin e personave t autorizuar pr parashtrimin e krkess, e n ann tjetr, duke i
caktuar si persona t autorizuar pr parashtrimin e krkess vetm gjinin e afrt n
vij direkte deri n shkalln e par, jo t afrmit n vij t trthort dhe t krushqis e
ka kufizuar numrin e personave t autorizuar pr t br krkes rishikimi. 798
Vrehet se personat q mund t parashtrojn krkesn pr rishikim pas vdekjes s
personit t dnuar, n t vrtet, kan t drejt q lidhur me rishikimin t konkurrojn
si midis tyre, ashtu edhe n raport me prokurorin e shtetit. Krkess pr rishikim q e
parashtron njri nga kta persona mund ti bashkohen edhe personat e tjer q jan t
autorizuar pr t paraqitur nj krkes t till. Po ashtu, krkess pr rishikim t ngritur
nga prokurori i shtetit mund ti bashkohen edhe personat e tjer q jan t autorizuar
pr kt. Si pal, pos t dnuarit, duhet kuptuar prokurorin e shtetit dhe t dmtuarin.
Mbrojtsi i t pandehurit i angazhuar mund t bj krkes pr rishikim vetm n dobi
t pandehurit. Mirpo, konsiderohet se i dnuari nuk sht i autorizuar t krkoj
rishikimin n dm t tij. 799
796
Sipas dispozits identike t LPP t mparshm, gruaja jashtmartesore pas vdekjes s burrit jashtmartesor, nuk ka mundur t parashtroj krkes rishikimi, meq n nenin 360, paragrafi 2, kjo sht
parashikuar vetm pr bashkshortin; vendimi i VSH, K. 712/63.
797
N vend termit prindit birsues mendojm se duhet prdorur termi prindi ushqyes sikurse n nenin 40,
paragrafi 1 nnparagrafi 3.
798
Sipas dispozits s nenit 405, al. 1 i LPP t mhershm, krkes pr rishikim pas vdekjes s t dnuarit
kan mundur t parashtrojn personat e prmendur n nenin 360, al. 2, prkatsisht bashkshortja e tij,
farefisi n vij t drejt, adoptuesi, i adoptuari, vllai, motra dhe ushqyesi.
799
Cf. Ibid, fq. 290.
1004
Rexhep Murati
Sipas interpretimit t dispozits s nenit 424, paragrafi 1 me t ciln caktohen personat

e autorizuar pr parashtrimin e krkess pr rishikim del se pr t gjall t pandehurit
rishikimin mund ta krkojn paditsi i autorizuar, i pandehuri dhe mbrojtsi i tij. Pas
vdekjes s t dnuarit rishikimin mund ta krkojn prokurori i shtetit dhe farefisi i
personit t dnuar t caktuar me ligj. Duke marr parasysh se n baz t dispozits s
nenit 423, paragrafi 2 t KPP-s rishikimi, n parim, mund t lejohet vetm n favor t
t pandehurit, e prjashtimisht n raste t caktuara me ligj n dm t tij, prokurori i
shtetit n prputhshmri me kt zgjidhje mund t parashtroj krkesn pr rishikim n
parim vetm n favor t t pandehurit. Mirpo, dispozita e mparshme identike e LPP
sht interpretuar ashtu q sht konsideruar se prokurori i shtetit, si dhe t gjith
paditsit tjer, pr t gjall t t pandehurit mund t bjn krkes pr rishikim vetm
n dm, e jo edhe n favor t t pandehurit. 800 Megjithat n literatur kan qen t
pranishme edhe pikpamjet, sipas t cilave prokurori i shtetit ka mundur t krkoj
rishikimin si n favor, ashtu edhe n dm t t pandehurit pr veprat penale pr t cilat
ndjekja bhet kryesisht, duke prfshir edhe veprat penale pr t cilat si padits i
autorizuar sht paraqitur i dmtuari. 801 Me rastin e shqyrtimit t ksaj shtjeje duhet
t kihet parasysh se rishikimi sipas ligjit t mhershm ka qen i lejuar si n favor,
ashtu edhe n dm t t pandehurit. 802
Nga ana tjetr, n lidhje me dispozitn e nenit 424, paragrafi 1 me t ciln caktohen
personat tjer t autorizuar (pos palve dhe mbrojtsve) pr paraqitjen e krkess pr
rishikim, prkatsisht me t ciln caktohen familjart e autorizuar t personit t dnuar,
edhe m tutje jan aktuale disa pikpamje q kan qen t pranishme n nj pjes t
teoris t s drejts procedurale penale. Kshtu, sipas nj interpretimi, dispozitn
ligjore me t ciln caktohen personat e autorizuar pr paraqitjen e krkess pr
rishikim, duhet kuptuar n at mnyr q pr t gjall t t dnuarit, familjart nga neni
424, paragrafi 1 nuk mund t paraqesin krkes pr rishikim. N pajtim me kt, as
bashkshorti e as bashkshorti jashtmartesor i t pandehurit nuk jan t autorizuar t
parashtrojn krkesn pr rishikimin e procedurs penale derisa i dnuari sht gjall,
pa marr parasysh veprn penale pr t ciln sht dnuar. S kndejmi, personat nga
neni 424, paragrafi 1 derisa sht gjall i pandehuri nuk mund t parashtrojn krkesn,
kuptohet n favor t t pandehurit madje as nprmjet mbrojtsit, t cilin, eventualisht,
800
Grubia 1, fq. 345; Petri 1, fq. 296; Pavlica, Lutovac, op. cit., fq. 587.
Vasiljevi, Sistem..., fq. 652; Vasiljevi, Gruba 2, fq. 701.
802
Vlen t theksohet se, te rishikimi sipas LPP, ekzistimi i krkess n favor t t dnuarit nuk ishte
penges pr paraqitjen e krkess n dm t t dnuarit. Po qe se jan n konkurrenc dy krkesa, gjykata
mund ta marr parasysh vetm njrn prej ktyre dhe n kt mnyr ti lejoj njrit prej parashtruesve
rishikimin Kur kemi t bjm me rishikimin n favor t t dnuarit, vlen t theksohet se ai nuk ishte i lidhur
me ndonj afat. Pra, rishikimi ishte i mundur edhe pas vuajtjes s dnimit, parashkrimit, amnistis dhe
faljes, madje edhe pas vdekjes s tij. Me fjal t tjera, institucioni i parashkrimit dhe i faljes prjashtohet
shprehimisht te rishikimi n favor t t dnuarit. Kjo do t thot se, me qllim t arritjes s drejtsis, t
dnuarit i mundsohet rehabilitimi i plot, pa marr parasysh se a sht gjall dhe a ka pengesa procedurale;
cituar sipas Grubia 1, 347.
Nga ana tjetr, kur sht fjala pr krkesn e rishikimit t paraqitur n dm t t dnuarit, rishikimi sht
kufizuar me parashkrimin e ndjekjes penale, si edhe me kufizimin e parashikuar n dispozitn e nenit 405,
paragrafi 2 t LPP. Me kt dispozit prcaktohet q rishikimi n dm t personit t dnuar ose t liruar nuk
lejohet nse ka kaluar afati m i gjat se 6 muaj nga dita kur paditsi i autorizuar ka marr n dijeni pr
faktet e reja ose provat e reja. Ndrkaq kur prokurori i shtetit paraqet krkes pr rishikim n favor t t
pandehurit, ai nuk sht i lidhur me asnj afat.
801
1005
Rexhep Murati
do ta autorizonin n emr t t dnuarit pr t paraqitur krkes rishikimi. 803 N

kundrshtim me kt pikpamje, 804 ka pasur mendime se personat nga neni 424,
paragrafi 1 derisa sht gjall i pandehuri nuk munden vet t parashtrojn krkesn
pr rishikim, por kt mund ta bjn nprmjet mbrojtsit q ata do ta angazhonin. Po
ashtu, sipas ksaj pikpamjeje, nj krkes t ktill do t mund ta parashtronte
prfaqsuesi ligjor i t pandehurit.
Si mund t shihet, me dispozitn e nenit 424, paragrafi 1 kjo shtje nuk sht
zgjidhur n mnyr t qart, prandaj - sipas interpretimit strikt t dispozits n fjal - sa
ka arsye pr t prqafuar pikpamjen e par, d.m.th. q personat e prfshir n nenin
424, paragrafi 1 nuk mund t parashtrojn krkesn pr rishikim derisa i dnuari sht
gjall, madje as nprmjet mbrojtsit - disa mendojn se ka arsye t pranohet
pikpamja e dyt, sipas s cils kjo e drejt duhet tu njihet ktyre personave.
Megjithat, ne mendojm se pr zgjidhjen e ksaj shtjeje t diskutueshme duhet nisur
nga vet qllimi i rishikimit. S kndejmi, me qllim q t arrihet ndryshimi eventual i
aktgjykimit t forms s prer n favor t t dnuarit, de lege ferenda ndoshta do duhej
lejuar rishikimin edhe n baz t krkess s familjarve t caktuar n nenin 424,
paragrafi 1 kur pr kt plotsohen kushtet e parashikuara me ligj, pa pritur vdekjen e
t dnuarit.
Andaj, nse pr rishikim plotsohen kushtet e parashikuara me ligj n t gjall t t
pandehurit, q ather duhet lejuar parashtrimin e krkess pr rishikim si personave
nga neni 424, paragrafi 1, ashtu edhe mbrojtsit t t dnuarit t cilin do ta angazhonin
kta persona. Kjo mund t arsyetohet para s gjithash me faktin se personave nga neni
424, paragrafi 1 pr t gjall t t dnuarit duhet tu jepet mundsia q t ndikojn,
qoft edhe trthorazi, n ndryshimin e aktgjykimit t forms s prer t gabuar, me t
cilin m s shumti sht goditur i dnuari, ngase vetm n kt mnyr rishikimi si
mjet juridik i jashtzakonshm ka kuptim dhe mund t realizoj m s miri qllimin e
vet.
Tanim u theksua se rishikimi nuk mund t bhet nse vendimi kundr t cilit krkohet
rishikimi nuk e ka marr formn e prer. S kndejmi, rishikimi nuk mund t bhet
nse i pandehuri ka vdekur para se vendimi t marr formn e prer. Sipas dispozits s
nenit 160, prokurori i shtetit sht i detyruar ta pushoj procedurn me aktvendim nse
konstaton se gjat procedurs penale i pandehuri ka vdekur. Mirpo, nse gjat
procedurs s rishikimit vdes i dnuari, t cilit i sht lejuar krkesa e rishikimit,
ather procedura nuk do t pushohet, por do t prfundoj me aktgjykim, edhe pse, si
u tha m sipr, procedura e rregullt penale n raste t tilla patjetr pushon pr shkak t
vdekjes s t pandehurit. 805
Personi i autorizuar i cili ka parashtruar krkesn pr rishikim mund t heq dor nga
krkesa e rishikimit derisa t vendoset pr t. N qoft se krkesa miratohet dhe
rishikimi lejohet, ather nuk mund t ket trheqje, ngase me kt shtja sht kthyer
n fazn e shqyrtimit gjyqsor dhe kur sht fjala pr veprn penale q ndiqet
kryesisht, akuza sht n dorn e prokurorit t shtetit. 806
803
Vendimi i VSH, K 1513/68.

805
Petri 2, fq. 296.
806
Gjykata e Qarkut n Lubjan K 63/62, dat 5.II. 1963; cituar sipas Vasiljevi, Gruba 1, fq. 701; Petri
2, fq. 297.
804
1006
Rexhep Murati
Paragrafi 2.
Me rastin e parashtrimit t krkess n favor t dnuarit, pr t dnuarin nuk ekziston
asnj kufizim, ashtu q krkesn pr rishikim mund ta parashtroj edhe pasi ta ket
mbajtur dnimin, pa marr parasysh parashkrimin, amnistin dhe faljen. Pasi rishikimi
sipas nenit 423, paragrafit 2 parimisht sht i lejuar n dobi t t dnuarit, n
procedurn e rishikimit, praktikisht sht e mundur q i pandehuri t lirohet nga akuza
pr veprn pr t ciln sht dnuar me vendim t forms s prer, prkatsisht t
refuzohet akuza kundr tij apo ai t dnohet n baz t ligjit penal m t favorshm se i
prparshmi me t cilin sht dnuar. S kndejmi, me parashikimin e rishikimit n
favor t t dnuarit, parimisht sht prjashtuar mundsia e ndryshimit t aktgjykimit t
forms s prer n dm t t dnuarit.
Paragrafi 3.
Nse gjykata kompetente pr t vendosur pr rishikimin mson se ekzistojn shkaqet
pr rishikim, do ta njoftoj pr kt t dnuarin, prkatsisht personin tjetr t
autorizuar pr parashtrimin e krkess (neni 424, paragrafi 3). Lidhur me kt nuk
sht me rndsi se n mnyr gjykata ka marr dijeni pr shkaqet e rishikimit, por
njoftimi pr ekzistimin e shkaqeve duhet t drgohet n mnyr t sigurt. 807 N kt
rast, detyrimi i gjykats pr ta njoftuar personin e interesuar pr ekzistimin e shkaqeve
pr rishikim paraqet nj modifikim specifik t parimit t beneficionit t bashkngjitjes
(beneficium cohaesionis), mirpo ky beneficion nuk nnkupton q gjykata t procedoj
sikur t ekzistonte krkesa, ngase kjo mundsi sht parashikuar me nenin 427,
paragrafi 2. 808
Neni 425 [Prmbajtja e krkess pr rishikim t procedurs penale dhe gjykata
q vendos pr t]
1.
2.
3.
Krkesa pr rishikimin e procedurs penale vendoset nga kolegji shqyrtues

i gjykats themelore e cila ka gjykuar n procedurn e mparshme.
N krkes duhet shnuar bazn ligjore sipas s cils krkohet rishikimi, si
dhe provat me t cilat argumentohen faktet n t cilat mbshtetet krkesa.
Nse krkesa nuk i prmban kto t dhna, gjykata e thrret parashtruesin
q brenda afatit t caktuar t plotsoj krkesn.
Me rastin e vendosjes s krkess pr rishikim, n kolegj nuk merr pjes
gjyqtari i cili ka marr pjes n marrjen e aktgjykimit n procedurn e
mparshme.
Paragrafi 1.
Pr krkesn e rishikimit vendos kolegji shqyrtues i gjykats themelore prej tre
gjyqtarsh i shkalls s par, e cila ka gjykuar n procedurn e mparshme. 809 Mirpo,
807
Pavii 1, fq. 512.

Petri 2, fq. 297.
809
Neni 425, paragrafi 1.
808
1007
Rexhep Murati
zgjidhjes ligjore, sipas s cils krkesa e rishikimit vendoset nga e njjta gjykat q ka
vendosur n shkalln e par, mund ti bhen vrejtje, para s gjithash sa i prket
objektivitetit t vendimit. Por, n favor t ksaj zgjidhjeje flet fakti se te rishikimi nuk
bhet fjal pr rishqyrtimin e t njjtave fakte dhe prova, kshtu q vendimi pr
krkesn merret n baz t fakteve e provave t reja, t cilat gjykata nuk i ka marr
parasysh me rastin e vendosjes s shtjes penale n procedurn e mparshme.
N ann tjetr, n disa legjislacione objektiviteti n vendosjen e krkess t rishikimit
sigurohet ashtu q pr kt krkes vendosin gjykatat m t larta. Pr ant pozitive dhe
negative t zhvillimit t procedurs sipas krkess pr rishikim para s njjts gjykat,
e cila ka gjykuar n shkalln e par ose para gjykats m t lart, m hollsisht u b
fjal m sipr.
Si rregull, pr rishikimin vendos gjykata q ka kompetenc lndore e territoriale n
kohn e paraqitjes s krkess s rishikimit. 810 Lidhur me lejimin e krkess pr
rishikim vendos gjykata e cila n procedurn e mparshme ka gjykuar n shkalln e
par, pa marr parasysh se ndrkoh sht ndryshuar kompetenca lndore n favor t
gjykats m t lart ose m t ult. Megjithat, me rastin e vendosjes pr lejimin e
rishikimit, nuk bhet fjal pr shtjen e kompetencs, ngase n kt procedur nuk
gjykohet pr shtjen penale. shtja lidhur me kompetencn lndore paraqitet kur, pas
aktvendimit t forms s prer pr lejimin e rishikimit, vjen te rishikimi t cilin e bn
gjykata e cila n at moment ka kompetencn lndore. 811
Ndryshimi i sistemit t gjykatave ose i rrjetit t gjykatave mund t shkaktoj
mosekzistimin e gjykats themelore dhe n kto raste, lidhur me lejimin e rishikimit,
vendos gjykata q ka marr kompetencat e gjykats s mhershme. Mirpo, n rast t
ndryshimit t territorit t gjykatave pr shkak t ndarjes ose bashkimit t pjesve t
territorit, pr lejimin e rishikimit vendos gjykata n territorit t s cils i sht bashkuar
vendi n t ciln sht kryer vepra penale. 812
Paragrafi 2.
Krkesa pr rishikim duhet t prmbaj t dhnat themelore lidhur me aktgjykimin e
forms s prer, n mnyr q t mund t vrtetohet cilit aktgjykim i referohet. Po
kshtu ajo duhet t prmbaj bazn ligjore, pr shkak t s cils krkohet rishikimi dhe
provat q i mbshtesin faktet mbi t cilat bazohet krkesa. Po qe se krkesa nuk i
prmban t dhnat e prmendura, gjykata do ta ftoj paraqitsin q at ta plotsoj
brenda afatit t caktuar (neni 425, paragrafi 2). Mirpo, nse krkuesi i rishikimit nuk
vepron sipas urdhrit t gjykats, krkesa do t hidhet posht me aktvendim (neni 426,
paragrafi 1).
Paragrafi 3.
N paragrafin 3 t ktij neni, pr t siguruar nj objektivitet m t madh n shkalln e
par, me rastin e shqyrtimit t krkess pr rishikim, sht prcaktuar qe gjyqtari i cili
810
Petri 2, fq. 298.

Mendimi juridik i Kuvendit t Prgjithshm t Gjykats Supreme t Sllovenis, dat 18.X.1967; cituar
sipas Kreho, fq. 250.
812
VSH, K 1695, dat 3.7.1956.
811
1008
Rexhep Murati
ka marr pjes n dhnien e aktgjykimit n procedurn e mparshme, nuk mund t

marr pjes n punn e kolegjit shqyrtues q e shqyrton krkesn pr rishikim (neni
425, paragrafi 3). Me fjal t tjera, n paragrafi 3 t ktij neni sht prjashtuar do
mundsi pr pjesmarrjen e gjyqtarit i cili e ka marr aktgjykimin ne procedurn e
mparshme. 813
Neni 426 [Baza dhe procedura pr hedhjen e krkess pr rishikim
t procedurs penale]
1.
2.
Gjykata me aktvendim hudh krkesn kur n baz t saj dhe shkresave t

procedurs s mparshme vrteton se:
1.1. krkesn e ka parashtruar personi i paautorizuar;
1.2. nuk ka baz ligjore pr rishikim t procedurs;
1.3. faktet dhe provat n t cilat mbshtetet krkesa jan paraqitur n
krkesn e mparshme pr rishikim t procedurs e cila sht
refuzuar me aktvendim t forms s prer;
1.4. faktet dhe provat nuk ofrojn aryse pr lejim t rishikimit t
procedurs; ose
1.5. parashtruesi i krkess pr rishikim t procedurs nuk ka vepruar
sipas nenit 425, paragrafit 2. t ktij Kodi.
Kur gjykata nuk e hudh krkesn, kopja e krkess i drgohet prokurorit
t shtetit ose pals kundrshtare, e cila ka t drejt q brenda tet (8) ditve
t prgjigjet n krkes. Pasi gjykata t marr prgjigje n krkes ose kur
kalon afati pr paraqitjen e prgjigjes, kryetari i kolegjit shqyrtues
urdhron gjurmimin dhe shqyrtimin e fakteve dhe provave t paraqitura
n krkes dhe n prgjigje.
Paragrafi 1.
Q krkesa pr rishikim t mund t merret n shqyrtim, ajo duhet ti plotsoj kushtet e
prcaktuara me ligj. Andaj, nse n procedurn mbi lejimin e krkess pr rishikim
konstatohet se ajo nuk i plotson kushtet e parashikuara me ligj, kolegji shqyrtues
gjyqsor do ta hedh posht krkesn. Kshtu hedhja posht e krkess mund t bhet
pr shkaqe procedurale dhe faktike.
N procedurn sipas krkess pr rishikim, gjykata themelore pasi t vrtetoj se sht
kompetente, bn shqyrtimin e lejueshmrin s krkess dhe, nse konstaton pa
bazueshmrin e saj, do ta hedh posht me aktvendim. Nse krkesa nuk hidhet
posht, ather procedura vazhdon, prkatsisht vendoset mbi bazueshmrin e
krkess. Krkesa mund t hidhet posht pr shkaqe procedurale n kto raste: kur
813
Prkundrazi, LPP i mhershm i Kosovs i cili zbatohej n Kosov pas lufts si ligj i zbatueshm ka
parashikuar q, sipas mundsis, t mos marr pjes gjyqtari i cili ka marr pjes n marrjen e vendimit t
mparshm (neni 406, paragrafi 2). Si mund te shihet, sipas ksaj zgjidhjeje ligjore, megjithat, gjyqtari i
cili e ka marr vendimin n shkalln e par nuk ka qen formalisht i prjashtuar nga procedura lidhur me
krkesn pr rishikimin e saj, si me rastin e lejimit t rishikimit, ashtu edhe me rastin e vendosjes pr
shtjen penale kryesore, q bhet pas lejimit t rishikimit. Nse n procedurn e vendosjes lidhur me
krkesn pr rishikim ka marr pjes gjyqtari i cili ka vendosur n procedurn e mparshme, sht
konsideruar se ai nuk do t duhej t ishte gjyqtar referues.
1009
Rexhep Murati
sht paraqitur nga personi i paautorizuar, kur nuk ekzistojn kushte ligjore pr
rishikim dhe kur paraqitsi i krkess nuk ka vepruar sipas nenit 423, paragrafi 2.
Sipas dispozitave t nenit 424, paragrafi 1, shprehimisht jan prcaktuar personat e
autorizuar q mund t bjn krkes rishikimi, si dhe kushtet pr paraqitjen e saj.
Andaj, do krkes e paraqitur nga persona t tjer q nuk jan prfshir me kt
dispozit, hidhet posht si e palejuar. Si u tha m sipr, KPP prcakton n mnyr t
sakt si personat q mund t parashtrojn krkesn e rishikimit derisa i dnuari sht
gjall, ashtu edhe personat q mund ta bjn krkesn pas vdekjes s tij, andaj
mosrespektimi i ksaj dispozite ka pr pasoj hedhjen posht t krkess. 814
KPP i ka caktuar n mnyr strikte kushtet e rishikimit n nenet 422 dhe 423. Nse
krkesa pr rishikim paraqitet pa i respektuar kto kushte, gjykata hedh posht
krkesn e till me aktvendim. Kushtet pr rishikim nuk jan plotsuar po qe se faktet
dhe provat e reja nuk jan vrtet t reja n kuptim t nenit 423, paragrafi 1,
nnparagraft 1.3. dhe 1.5. Kshtu, nuk jan plotsuar kushtet ligjore pr rishikim kur
krkesa n dm t t pandehurit paraqitet pas kalimit t afatit t prcaktuar n nenin
423 paragrafi 1. Po ashtu, edhe zvendsimi i bazs me rastin e paraqitjes s disa prej
mjeteve juridike t jashtzakonshme mund t jet shkak pr hedhjen posht t krkess.
Kjo do t thot se - nse krkesa pr rishikim mbshtetet n ndonj baz tjetr, e cila
eventualisht do t mund t ishte shkak pr paraqitjen e nj mjeti tjetr juridik - kjo po
ashtu mund t jet shkak pr hedhjen posht t krkess. Mirpo, ktu bn pjes edhe
rasti kur krkesa pr rishikim e paraqitur n dm t t pandehurit bazohet n faktet dhe
provat e reja, t cilat mund t vrtetojn kryerjen e nj vepre penale krejtsisht tjetr,
m t rnd, ngase pr t dnuar nj person pr vepr tjetr n krahasim me veprn
penale nga aktgjykimi i forms s prer duhet iniciuar procedur t re penale
prkatsisht duhet ngritur akuz t re. 815
Sipas paragrafit 2 t ktij neni, krkesa pr rishikim duhet t prmbaj bazn pr
rishikim, si dhe provat me t cilat argumentohen faktet n t cilat mbshtetet krkesa.
Nse krkesa nuk prmban kto elemente, gjykata e thrret parashtruesin q brenda
afatit t caktuar ti mnjanoj t metat dhe ta plotsoj krkesn. N qoft se ai nuk i
prgjigjet thirrjes n afatin e caktuar nga gjykata, krkesa hidhet posht me aktvendim.
Vlen t theksohet se me rastin e vendosjes pr krkesn, gjykata merr parasysh vetm
shkaqet e parashtruara n krkes, kshtu q krkesa nuk mund t pranohet pr ndonj
shkak tjetr. Po ashtu, gjykata, duke vendosur pr lejueshmrin e krkess sht e
lidhur me provat n t cilat mbshtetet krkesa pr rishikim, q d.m.th. se nuk sht e
autorizuar q t siguroj prova me nismn e vet, ndryshe nga gjykata themelore, e cila
sht e autorizuar q me nismn e vet t gjej dhe t administroj provat.816
N lidhje me paraqitjen e fakteve nuk ka kufizime, prve rasteve nga neni 422,
paragrafi 1 dhe neni 423, paragrafi 1, nnparagraft 1.1. dhe 1.2, kur pr rishikim
krkohet si prov aktgjykimi i forms s prer me t cilin personat n fjal jan
deklaruar fajtor pr veprn e caktuar penale. Mirpo, vet ekzistimi i aktgjykimit t
814
N rrethin e personave nga neni 360, al. 2 i LPP t mparshm t cilt pas vdekjes s t pandehurit mund
t parashtrojn krkesn pr rishikim n favor t t pandehurit nuk ka qen i prfshir edhe partneri
jashtmartesor e t pandehurit. N t vrtet, si u tha m sipr, KPP ia njeh t drejtn pr parashtrimin e
krkess pr rishikim edhe bashkshortit jashtmartesor.
815
Grubia 1, fq. 350.
816
Grubia 1, fq. 352.
1010
Rexhep Murati
forms s prer me t cilin kta persona jan deklaruar fajtor, nuk do t thot
automatikisht se sht plotsuar kushti pr rishikim. Andaj pr rishikim n rastet e
prmendura, sht e nevojshme q t konstatohet lidhja shkaksore ndrmjet veprave
penale t gjykuara dhe aktgjykimit t forms s prer pr t cilin krkohet rishikimi. 817
N ann tjetr, nse n procedurn rreth lejimit t krkess s rishikimit konstatohet se
krkesa mbshtetet n t njjtat fakte e prova q jan theksuar n krkesn e
mparshme t refuzuar me aktvendim t forms s prer, ajo hidhet posht. 818 N kt
rast gjykata nuk merret me vlersimin dhe rndsin e ktyre fakteve e provave, ngase
ato tanim kan qen objekt shqyrtimi n procedurn e mparshme lidhur me krkesn
e refuzuar me vendim t forms s prer. Andaj, hedhja posht n kt rast ka pr
qllim t pengoj prsritjen disa her t krkesave t njjta. 819 Prmbajtja e ktyre
krkesave mund t jet plotsisht ose n mas t konsiderueshme identike, prandaj kjo
rrethan duhet t kihet parasysh si dhe fakti se a sht paraqitur apo jo krkesa e re pr
rishikim pr t njjtin shkak. 820 Sikur q mund t shihet, ligji parashikon hedhjen
posht t krkess s prsritur pr shkak t vnies n pah t fakteve dhe provave t
njjta sikur edhe n krkesn e mhershme q sht refuzuar me aktvendim t forms
s prer, por nuk parashikohet shprehimisht hedhja posht e krkess n rastet kur nj
krkes e till sht hedhur posht me aktvendim t forms s prer n procedurn e
mparshme (neni 426, paragrafi 1, nnparagrafi 1.3). Mirpo, prkitazi me krkesn e
prsritur e t bazuar n t njjtat fakte dhe prova, duhet prkrahur qndrimin e
prfaqsuar n teori, sipas t cilit prshtatshmrisht me hedhjen posht t krkess m
hert t refuzuar me aktvendim t forms s prer, sikundr q shprehimisht
parashikohet me ligj, duhet mundsuar po ashtu hedhjen posht t krkess edhe n
rastet e parashtrimit t krkess s prsritur pr rishikim, m hert t hedhur posht
me aktvendim t forms s prer.
Megjithat, n teori vihet n dukje dallimi ndrmjet krkess q bazohet n t njjtat
fakte e prova, pr t cilat sht refuzuar m par dhe krkess s njjt s cils i jan
shtuar edhe disa fakte e prova q mund t forcojn efektin e fakteve dhe t provave t
mparshme. Po kshtu vihet n pah edhe rasti kur n krkesn e re paraqiten t njjtat
fakte e prova, pr t cilat krkesa sht refuzuar n procedurn e mparshme, por q
tani krkohet rishikimi pr nj shkak krejt tjetr. T tilla mund t jen ato situata
817
Mundsia e vrtetimit t fakteve edhe me prova t tjera t caktuara ekziston vetm nse ndjekja,
prkatsisht gjykimi i personave t caktuar pr veprat prkatse penale nuk mund t bhet ngase nuk sht e
mundur ose e lejuar (neni 442, paragrafi 3). Si mund t shihet, dispozita n fjal sht n kundrshtim me
parimin e vlersimit t lir t provave, ngase apriori cakton vlern e provs, q pr pasoj ka prcaktimin e
s vrtets formale n procedurn penale. Si e till, kjo zgjidhje paraqet prjashtim nga parimi i prcaktimit
t s vrtets n procedurn penale. Po ashtu, kjo zgjidhje prmban premisat e teoris ligjore mbi provat.
Aktgjykimin e forms s prer, si prov t krkuar nga ligji, duhet marr si prov q do t vlersohet n
kuadr t shum provave t tjera.
818
N praktikn gjyqsore kishte raste kur disa t dnuar, m s shpeshti ata q vuajn dnime me burgim
afatgjat, vazhdimisht parashtrojn t njjtat krkesa pr rishikim, me t njjtn prmbajtje, duke krkuar
lirimin nga vuajtja e mtejme e dnimit me arsyetim se nuk jan fajtor edhe pr rastet kur n mnyr t
qart dhe t pamohueshme sht vrtetuar fajsia e tyre. Mirpo, kmbngulsia q i karakterizon disa prej
t dnuarve nuk dshmon gjithher edhe pr arsyeshmrin e krkesave t tyre, dhe pikrisht pr kt,
gjykata ato i hedh posht rregullisht. Pr kto prirje tek disa t gjykuar shih: Grasberger, op. cit. fq. 353
dhe 354.
819
Pavii 1, fq. 513.
820
Ibid.
1011
Rexhep Murati
procedurale kur, n vend t lirimit t t dnuarit, krkohet gjykimi sipas ligjit m t

favorshm penal. 821
Me rastin e vendosjes mbi lejueshmrin e krkess, kolegji shqyrtues sht i
autorizuar t vlersoj nse provat dhe faktet e paraqitura jan t prshtatshme pr t
lejuar rishikimin. N t vrtet kolegji shqyrtues vlerson nse faktet dhe provat e
theksuara n krkes mund t vn n dyshim gjendjen faktike t prcaktuar n
procedurn e mparshme, prkatsisht autenticitetin e provave t paraqitura pr
prcaktimin e gjendjes faktike.
Vlersimin e paprshtatshmris s fakteve e t provave kolegji shqyrtues e bn n
baz t vet krkess dhe shkresave t procedurs s mparshme. Paprshtatshmria e
provave dhe e fakteve t paraqitura n krkesn e rishikimit duhet t jet e qart. 822
Kt vlersim kolegji shqyrtues e bn para se pala kundrshtare n prgjigjen e saj t
shprehet lidhur me kt krkes, pra para se t ekzaminohen faktet e nevojshme dhe t
merren provat e nevojshme (neni 426, paragrafi 2). S kndejmi, ligji krkon q kolegji
shqyrtues me rastin e vlersimit t paprshtatshmris s fakteve e t provave t
paraqitura t zbatoj kritere rigoroze, n mnyr q qysh n kt faz t procedimit t
mos bhet i pamundur rishikimi. Ky kriter nnkupton qndrimin e kolegjit shqyrtues q
rishikimi t mos pengohet me fardo arsye, por vetm n rastet kur faktet dhe provat
jan haptas t paprshtatshme.
S kndejmi, nse kolegji shqyrtues gjen se faktet e provat nuk vn n dyshim
gjendjen faktike t prcaktuar n procedurn e mparshme, ather fjala sht pr fakte
dhe prova haptas t paprshtatshme, kshtu q n baz t tyre nuk mund t lejohet
rishikimi, prandaj krkesa hidhet posht me aktvendim. 823 Kolegji shqyrtues, kur mon
prshtatshmrin e fakteve dhe t provave lidhur me lejueshmrin e krkess pr
rishikim nuk e jep vlersimin prfundimtar, ngase vlera e fakteve dhe e provave
prcaktohet prfundimisht n baz t shqyrtimit kontradiktor. 824
Si u theksua m sipr, n krkesn e rishikimit, prve bazs ligjore, pala duhet t
tregoj provat, me t cilat argumenton faktet n t cilat mbshtetet krkesa. Sipas nj
qndrimi t prfaqsuar n praktikn gjyqsore, krkesa e pals nuk mund t refuzohet
pr shkak se nuk ia ka bashkngjitur provat e aq m pak pr shkak t llojit t provave t
administruara n form t deklaratave t dshmitarit t dhna privatisht, ose mendimit
t ekspertit t marr n mnyr private.825 Nga ana tjetr, n praktikn gjyqsore sht i
pranishm edhe nj qndrim krejtsisht i kundrt, sipas t cilit, p.sh. nse dshmitari
nuk merret n pyetje sipas dispozitave t LPP-s, deklarata e tij nuk do t mund t
shfrytzohej n shqyrtimin gjyqsor, andaj konsiderohet se deklaratat private nuk mund
t vlersohen si t rndsishme n procedur, as vendimi gjyqsor nuk mund t
mbshtetet n to. 826 Edhe pse t dyja kto pikpamje kan argumentet e veta, pr ne
sht m e pranueshme ajo, sipas s cils n procedurn e rishikimit duhet t
821
Grubia 1, fq. 351.

Pavii 1, fq. 513.
823
Deri sa ishte n fuqi LPP i mhershm n teorin e procedurs penale, si fakte e prova qartazi t
paprshtatshme jan konsideruar faktet dhe provat q i ka paraqitur prokurori n dm t t dnuarit,
prkatsisht t t liruarit ose n dm t personit ndaj t cilit sht refuzuar akuza pas skadimit t afatit prej 6
muajsh nga dita kur prokurori ka msuar pr provat ose faktet e reja (neni 405, paragrafi 2).
824
VSH, K. 833/66, dat 2.6.n.1966; cituar sipas Vasiljevi, Gruba 1, fq. 703.
825
VSH, Kz. 1.864/73, dat 21.2.1974; cit, sipas Kreho, fq. 251.
826
VSV, Kz. 248/74, dat 19.3.1974; cituar sipas Kreho, fq. 252.
822
1012
Rexhep Murati
eliminohen sa t jet e mundur m shum kufizimet formale n procedurn e rregullt

dhe t merret parasysh do fakt e prov e re q mund t ndikoj n prcaktimin e s
vrtets n procedurn penale. 827 Vlen t theksohet se, kur kolegji shqyrtues e hedh
posht krkesn, n dispozitivin e aktvendimit vetm konstaton se e hedh posht
krkesn, ndrkaq bazn konkrete ligjore e tregon n arsyetimin e aktvendimit.
S fundmi, pa marr parasysh nse krkesa e rishikimit sht hedhur posht pr arsye
procedurale apo faktike, ajo mund t prsritet: n rastin e par, pas mnjanimit t t
metave, kurse n rastin e dyt n baz t fakteve e provave t reja, prve atyre pr t
cilat sht refuzuar ose hedhur posht. Krkesa pr rishikim hidhet posht me
aktvendim. Kundr ktij aktvendimi mund ti paraqitet ankes gjykats s lart, brenda
afatit prej 3 ditsh (neni 409, paragrafi 2). Mirpo, nse kalon afati pr paraqitjen e
ankess, konsiderohet se rivendosja n gjendjen e mparshme nuk sht e lejuar. 828
Paragrafi 2.
Kur kolegji shqyrtues nuk e hedh posht krkesn, kopja e krkess i drgohet pals
kundrshtare, e cila ka t drejt t prgjigjet n afatin prej 8 ditsh. N prgjigje pala
mund t paraqes fakte e prova me t cilat kundrshton bazueshmrin e rishikimit. Pr
parashtruesin e prgjigjes lidhur me krkesn nuk vlejn kriteret e paraqitjes s fakteve
e t provave t reja q vlejn pr parashtruesin e krkess s rishikimit. Mirpo n
prgjigjen e krkess, nuk sht e domosdoshme q faktet dhe provat t jen t reja, e
kjo do t thot se mund t paraqiten faktet e vrtetuara n procedurn paraprake ose
provat q tashm jan paraqitur n procedurn paraprake. Kalimi i afatit pr prgjigje,
si dhe plqimi i dhn pr rishikim nuk kan kurrfar rndsie juridike, sepse kolegji
shqyrtues kryesisht shqyrton ekzistimin e kushteve pr rishikim 829. Po kshtu
konsiderohet se mos drgimi i krkess pals kundrshtare nuk ndikon n vlefshmrin
e aktvendimit. 830
Krkesa pr rishikim t procedurs penale si dhe prgjigja n krkes n aspektin
formal juridik duhet t prmbajn t dhnat prkatse nga nenet 376, 377 t KPP.
Kur kolegji shqyrtues e merr prgjigjen lidhur me krkesn, apo pasi t kaloj afati i
prgjigjes, kryetari i kolegjit shqyrtues urdhron q faktet dhe provat e theksuara n
krkes dhe n prgjigjen e dhn pr krkesn t merren dhe t ekzaminohen (neni
426, paragrafi 2). Me ekzaminim duhet kuptuar vetm verifikimin e ekzistimit t
fakteve t paraqitura n krkes apo n prgjigjen ndaj saj dhe mbledhjen e provave q
jan parashtruar n t. Mirpo, gjurmimi nuk ka t bj me prcaktimin e fakteve jasht
ksaj krkese ose me paraqitjen dhe vlersimin e fakteve t tjera. 831 KPP nuk e ka
827
KPPP i Kosovs n nenin 152, paragrafi 2 ka parashikuar se gjykata, sipas vlersimit s vet, mund t
pranoj dhe marr parasysh do prov t pranueshme q mendon se sht e rndsishme dhe se ka vler
provuese me nj procedur penale. Gjykata sht e autorizuar qe n mnyr t lir ti vlersoj t gjitha
provat e paraqitura me qllim t caktimit t vlefshmris s tyre. N ann tjetr, n nenin 153, paragrafi 1
thuhet se prov e papranueshme sht ajo prov q sht marr duke shkelur dispozitat e procedurs penale,
kur me KPPP ose dispozitat e tjera ligjore shprehimisht parashikohet kshtu. Ndonse, dispozitat e
prmendura jan kundrthnse, mendojm se ato krejtsisht nuk prjashtojn mundsin q deklarata e
dshmitarit i cili nuk sht marr n pyetje sipas KPPP-s, mund t merret si prov n procedurn penale.
828
Petri 2, fq. 300.
829
830
Petri 2, fq. 300.
831
Pavii 1, fq. 513.
1013
Rexhep Murati
caktuar personin konkret q do t kryej ekzaminimin. Mirpo, duke pasur parasysh

natyrn e puns dhe ndarjen e punve n kolegjin shqyrtues, kt do ta bj gjyqtari t
cilin e cakton kryetari i kolegjit shqyrtues. 832 Me fjal t tjera, me dispozitn e nenit
426, paragrafi 2, sht rregulluar q ekzaminimin e fakteve dhe t provave e urdhron
kryetari i kolegjit shqyrtues, mirpo nuk sht prcaktuar q ekzaminimin apo marrjen
e provave e bn edhe vet kryetari i kolegjit shqyrtues, si sht prcaktuar
shprehimisht n dispozitn identike t LPP t Kroacis. 833
Mirpo, nuk ka penges q kjo dispozit n praktik t interpretohet ashtu q kryetari i
kolegjit shqyrtues, nse mund t urdhroj ekzaminimin dhe marrjen e provave, ai
njkohsisht mund edhe ti ndrmarr vet kto veprime. Megjithat, m s miri do t
ishte q kjo mundsi t parashihej shprehimisht me dispozitn n fjal.
Me fjal t tjera, nuk sht prjashtuar mundsia q vendimi lidhur me krkesn t
nxirret edhe pa gjurmim. 834 Gjurmimi si i till, prkatsisht veprimet e ekzaminimit
ndrmerren sipas dispozitave q vlejn pr hetime, po megjithat ekzaminimi nuk ka
karakter hetimi. Pr kt arsye konsiderohet se nuk vlejn dispozitat pr pjesmarrjen e
palve n veprimet hetimore dhe njoftimin e tyre pr t marr pjes n kto veprime
hetimore gjat gjurmimit. 835 Ky konstatim argumentohet me faktin se gjyqtari q ka
br ekzaminimin nuk sht prjashtuar nga pjesmarrja n t vendosurit lidhur me
bazueshmrin e krkess, si sht parashikuar pr prokurorin e shtetit n nenin 39,
paragrafi 1, nnparagrafi 1.4. Sidoqoft, gjurmimi dallon thelbsisht nga veprimet
hetimore dhe kjo del qart nga qllimi q dshirohet t arrihet me kto dhe me veprime
t tjera. Kshtu, derisa veprimet e kqyrjes kan pr qllim grumbullimin e materialeve
q do t bjn t mundur marrjen e vendimit t gjykats lidhur me shtjet e caktuara,
hetimet kan pr qllim sigurimin e materialit pr procedurn n trsi. 836
Objekt gjurmimi mund t jen vetm ato fakte dhe prova q jan theksuar n krkesn
pr rishikimin e procedurs penale, prkatsisht n prgjigjen ndaj krkess. Andaj, n
procedurn e vendosjes lidhur me lejueshmrin e rishikimit, kolegji shqyrtues nuk e
ka autorizimin e kolegjit shqyrtues i cili sipas nenit 329, paragrafi 4, si u theksua m
sipr, me nismn e vet mbledh dhe administron prova q nuk jan propozuar ose nga t
cilat propozuesi ka hequr dor. Mirpo, gjurmimet nuk nnkuptojn vrtetimin e
fakteve t tilla, as administrimin dhe vlersimin e provave t paraqitura. 837
N literaturn e procedurs penale si shembuj kqyrjeje prmenden rastet kur bhet
verifikimi i dokumenteve private, deklaratave me shkrim t personave t caktuar dhe
ekspertimeve jashtgjyqsore, prandaj pr kt qllim merren n pyetje dshmitart,
dhnsit e deklaratave dhe t dokumenteve t tilla, si edhe mund t krkohet marrja e
ekspertimit formal. 838
Pas prfundimit t ekzaminimit t fakteve dhe provave t theksuara n krkes, kolegji
shqyrtues menjher vendos lidhur me krkesn e rishikimit, prkatsisht e miraton
apo e refuzon at.
832
Dimitrijevi, Stefanovi, Zlati, Lazin, fq. 302.

Pavii 1, fq. 513.
834
Ibid.
835
VSH I, Kz. 1187/72, dat 27.12.1972, VSH I, Kz 1434/72, dat 6.12.1972; cituar sipas Vasiljevi,
Gruba 2, fq. 704.
836
837
Grubia 1, fq. 353.
838
Ibid.
833
1014
Rexhep Murati
Neni 427 [Vendimet e kolegjit lidhur me krkesn pr rishikim]

1.
2.
3.
4.
5.
Bazuar n rezultatet e hetimit, gjykata aprovon krkesn dhe lejon rishikimin e procedurs penale ose e refuzon krkesn.
Kur gjykata mon se shkaqet pr t cilat ka lejuar rishikimin e procedurs
jan edhe n dobi t nj t bashkakuzuari i cili nuk ka paraqitur krkes
pr rishikim t procedurs, vepron sipas detyrs zyrtare sikur krkesa e
till t ishte paraqitur.
N aktvendim me t cilin lejohet rishikimi i procedurs penale, gjykata
urdhron caktimin e menjhershm t shqyrtimi t ri gjyqsor ose kthimin
e shtjes n fazn e hetimit, apo fillimin e hetimit kur hetimi nuk sht
zbatuar m par.
Gjykata urdhron q ekzekutimi i aktgjykimit t shtyhet ose t ndrpritet
nse duke u bazuar n provat e paraqitura mon se:
4.1. i dnuari n procedur t prsritur mund t dnohet me dnim t
till q pas llogaritjes s dnimit t mbajtur do t duhej t lirohet;
4.2. ai mund t lirohet nga akuza; ose
4.3. akuza e ngritur kundr tij mund t refuzohet.
Kur aktvendimi me t cilin lejohet rishikimi i procedurs penale merr
form t prer, ather pushohet ekzekutimi i dnimit. Por, nse ekzistojn
kushtet nga neni 187 paragrafi 1. i ktij Kodi, gjykata cakton paraburgimin.
Paragrafi 1.
Gjykata, varsisht nga rezultatet e shqyrtimit, nxjerr aktvendim me t cilin krkesa
miratohet dhe lejohet rishikimi ose krkesa refuzohet (neni 427, paragrafi 1). N qoft
se gjat procedurs mbi lejueshmrin e rishikimit, kolegji shqyrtues, megjithat,
konstaton se ekziston ndonj arsye q krkesa t hidhet posht, ather ai n kt faz
t procedurs me aktvendim do ta hedh posht krkesn. Nga ana tjetr, nse kolegji
shqyrtues konkludon se ekziston besueshmri se faktet dhe provat e theksuara n
krkes mund t shkaktojn ndryshimin e aktgjykimit t forms s prer, merr
aktvendim me t cilin lejohet rishikimi. N t kundrtn, nse kolegji shqyrtues nuk e
ka kt bindje, krkesa do t refuzohet. N procedurn mbi lejueshmrin e krkess
pr rishikim kolegji shqyrtues vendos n seanc t mbyllur dhe pa prani t palve.
Me rastin e vendosjes meritore mbi bazueshmrin e krkess s rishikimit, kolegji
shqyrtues mund t gjendet n situata t ndryshme procedurale. Kshtu krkesa pr
rishikim mund t bazohet n veprn penale t prokurorit t shtetit nga neni 422,
paragrafi 1 dhe n veprat penale q i kan kryer personat nga neni 423, paragrafi 1,
nnparagrafi 1.1. dhe 1.2. N kto raste, krkesn pr rishikim kolegji shqyrtues mund
ta marr parasysh n kushte t caktuara. Kushti i par pr miratimin e krkess sht q
kolegji shqyrtues ti ket n dispozicion aktgjykimet e forms s prer me t cilat jan
dnuar personat nga neni 422, paragrafi 1 dhe neni 423, paragrafi 1, nnparagrafi 1.1.
dhe 1.2. Pr rishikim n kto raste krkohet edhe m shum, prkatsisht krkohet q t
jet provuar lidhja shkaksore ndrmjet veprave t gjykuara penale dhe aktgjykimit t
forms s prer t padrejt dhe t paligjshm, ndaj t cilit krkohet rishikimi. Nse kjo
1015
Rexhep Murati
lidhje nuk mund t vrtetohet me siguri, ather nuk mund t miratohet krkesa pr
rishikim. N rast se kundr personave nga neni 423 paragrafi 1 nnparagrafi 1.1. dhe
1.2 dhe paragrafi 2, nuk mund t zhvillohet procedura, ose kur kta persona nuk mund
t dnohen me aktgjykim t forms s prer pr shkak se kan vdekur apo ngaq
ekzistojn rrethana q e prjashtojn ndjekjen, kryerja e ktyre veprave penale mund t
argumentohet edhe me prova t tjera, porse pr vrtetimin e ktyre fakteve krkohet nj
siguri e plot. 839 N rastin e krkess q bazohet n nenin 423, paragrafi 1,
nnparagrafi 1.4, kolegji shqyrtues do t gjendet n situat q t vrtetoj identitetin e
veprs nga aktgjykimet kontradiktore, prkatsisht t vrtetoj pamundsin q t
njjtn vepr penale ta ken kryer dy ose m shum persona. 840
Kur krkesa e rishikimit mbshtetet n nenin 423, paragrafi 1, nnparagrafi 1.3. dhe
1.5, sikur edhe n rastet e tjera nga neni 422, paragrafi 3, kolegji shqyrtues duhet t
vlersoj nse faktet dhe provat e reja jan t cilsis s till, e cila mundson
ndryshimin e vendimit t forms s prer. Me fjal t tjera, vlersimi i kolegjit
shqyrtues lidhur me faktet dhe provat e reja ka t bj me mundsin e ndryshimit,
prkatsisht t nxjerrjes s nj aktgjykimi tjetr. Si u tha m sipr, nga kjo pikpamje
ligji mjaftohet q kolegji shqyrtues t krijoj vetm besueshmrin se faktet dhe provat
jan t prshtatshme dhe mund t rezultojn me ndryshimin e aktgjykimit t forms s
prer. Nse kolegji shqyrtues formon kt bindje, ather do ta miratoj krkesn,
prndryshe do ta refuzoj at.
N procedurn e vendosjes mbi lejueshmrin e krkess pr rishikim, krkesa e
paraqitur n favor t t pandehurit nuk gzon asnj prparsi sa i prket besueshmris
n sukses, ngase n kt rast prjashtohet zbatimi i parimit in dubio pro reo. N t
vrtet, n kt pikpamje krkesa e t dnuarit sht barazuar plotsisht me krkesn e
prokurorit t shtetit sa i prket rishikimit t suksesshm.
Vlersimin definitiv pr tu siguruar se kto fakte dhe prova vrtet mund t ndryshojn
aktgjykimin e forms s prer e jep trupi gjykues, i cili n baz t shqyrtimit gjyqsor
dhe me ndihmn e instrumenteve t tij, mund t arrij nj siguri t till. 841
Nga sht thn m lart duhet konkluduar se aktvendimi me t cilin lejohet rishikimi
i procedurs penale ka karakter preliminar, ngase me t nuk vendoset prfundimisht
mbi prshtatshmrin e provave pr ndryshimin e vendimit t forms s prer. Me
aktvendimin e forms s prer pr lejimin e rishikimit vendoset vetm se ka baz pr
rishikim, mirpo a do t sjellin provat dhe faktet e parashtruara n krkes ndryshimin
e vendimit t forms s prer apo jo, kjo varet n radh t par nga trupi gjykues q
vendos n baz t shqyrtimit gjyqsor. Kolegji shqyrtues nuk mund t vendos
asnjher n seanc t kolegjit shqyrtues q ta ndryshoj aktgjykimin e forms s prer,
sepse vlersimin definitiv t vrtetsis s provave dhe fakteve pr t ndryshuar
vendimin e forms s prer e jep vetm trupi gjykues. Vlen t theksohet se vendimi
mbi lejueshmrin e rishikimit nuk prcakton fatin e aktgjykimit t forms s prer,
ndaj t cilit sht krkuar rishikimi, as lejimi i rishikimit nuk do t thot se aktgjykimi
sht i padrejt, por vetm nj dyshim serioz n arsyeshmrin e tij. 842
839
Cf. Ibid; fq. 354.

Ibid.
841
Ibid.
842
Vasiljevi l, fq. 657; Gruba l, fq. 705.
840
1016
Rexhep Murati
Paragrafi 2.
Kur kolegji shqyrtues vendos q rishikimi t lejohet, n kt rast vlen rregulla
beneficium cohaesionis. Kshtu nse gjykata konstaton se arsyet pr t cilat e ka lejuar
rishikimin shkojn edhe n favor t t bashkakuzuarit, i cili nuk ka parashtruar krkes
rishikimi, procedon kryesisht sikur personi n fjal ta kishte paraqitur nj krkes t
till (neni 427, paragrafi 2). N kt faz nuk e ka parashikuar zbatimin e ndalimit
reformatio in peius, pasi kolegji shqyrtues, duke vendosur mbi lejueshmrin e
krkess pr rishikim, nuk mund t ndryshoj aktgjykimin e forms s prer n asnj
aspekt, duke qen se nj vendim eventual m i pavolitshm pr t pandehurin mund t
merret vetm n shqyrtimin gjyqsor (n situatat kur lejohet rishikimi n dm t t
pandehurit).
Vlen t theksohet se kjo lehtsi nuk sht parashikuar me ligj n lidhje me procedurn
e pushuar me aktvendim t forms s prer (neni 422), ngase n kto situata rishikimi
bhet gjithher n dm t t dnuarit.
Me krkesn e rishikimit, si dihet, mund t pretendohet vetm vendosja pr shtjet
faktike, ndrkoh q kolegji shqyrtues mund t vendos si pr shtjet faktike, ashtu
edhe pr ato juridike. shtjet juridike, t cilave kolegji shqyrtues duhet tu jap
prgjigje mund t jen: nse nj fakt sht veori konstituese ose cilsuese/
privilegjuese e nj vepre penale t caktuar, ose nse faktet e reja t paraqitura jan t
tilla q t prjashtojn kundrligjshmrin, prkatsisht prgjegjsin penale etj. 843 Nga
kjo del se gjykata n procedurn e rishikimit vendos si pr shtjet faktike, ashtu edhe
pr ato juridike. Varsisht nga mnyra e vendosjes pr shtjet e caktuara juridike,
kolegji shqyrtues do ta miratoj ose refuzoj krkesn pr rishikim. Mirpo, si n teori
ashtu edhe n praktikn gjyqsore, shtjet faktike edhe juridike fare pak dallohen, gj
q ka pr pasoj zbatimin e gabuar t ligjit, ndaj edhe marrjen e vendimit t padrejt
dhe t paligjshm gjyqsor. Pr kt arsye sht e domosdoshme q t bhet nj dallim
adekuat i ktyre nocioneve n procedurn penale. 844
N procedurn penale angleze dallimi i shtjeve faktike nga ato juridike ose ligjore
sht me rndsi t veant pr ndarjen e veprimtaris s gjykimit midis gjyqtarit dhe
juris, meq gjyqtari sht kompetent t vendos pr t gjitha shtjet juridike, kurse
juria pr t gjitha shtjet faktike. 845
Paragrafi 3.
Si u theksua n paragrafin 1 t ktij neni, gjykata - duke vendosur lidhur me krkesn
pr rishikim, mund ta miratoj ose ta refuzoj at me aktvendim. Me aktvendimin me t
cilin miratohet krkesa kolegji shqyrtues vendos q menjher t caktohet shqyrtimi
gjyqsor ose q shtja t kthehet n gjendje t hetimeve, prkatsisht t zhvillohen
hetimet po qe se ato nuk jan br. Kundr aktvendimit pr hedhjen posht, miratimin
843
Grubia 1, fq. 355.

M hollsisht lidhur me shtjet faktike e juridike shih: Grubia 2, fq. 132-165.
845
Kshtu, gjykata s pari duhet t zgjidh shtjen faktike, prkatsisht se a ka ekzistuar me t vrtet
ndonj fakt apo jo (p.sh. a e ka thyer i akuzuari tempore criminis xhamin e dritares dhe ka hyr n lokalin
nga i cili ka marr disa sende); s dyti duhet q kt zgjidhje ta bazoj n normn juridike, prkatsisht ta
zgjidh shtjen juridike (p.sh. a i ka tiparet e veprs penale t vjedhjes thyerja e xhamit t dritares, hyrja n
lokal dhe marrja e sendeve); cituar sipas Krapac 2, fq. 69.
844
1017
Rexhep Murati
ose refuzimin e krkess mund ti paraqitet ankes gjykats m t lart (neni 426,
paragrafi 1, dhe neni 427, paragrafi 1). Gjykata e Apelit, duke vendosur sipas ankess,
aktvendimin mund ta vrtetoj, ta anuloj ose ta ndryshoj. Vetm pasi aktvendimi me t
cilin lejohet rishikimi t marr form t prer, shtja kthehet n fazn e hetimeve ose n
shqyrtimin gjyqsor. Aktvendimi i forms s prer me t cilin sht miratuar krkesa pr
rishikim dhe me t cilin sht vendosur kthimi n gjendje t hetimeve, prkatsisht
zhvillimi i tyre, kur ato nuk jan zbatuar n procedurn paraprake ose caktimi i shqyrtimit
gjyqsor, detyron si prokurorin e shtetit, ashtu edhe trupin gjykues q duhet ta mbaj
shqyrtimin gjyqsor. N t vrtet ky aktvendim i obligon t gjitha subjektet derisa n
procedurn e mbrojtjes s ligjshmris nuk do ta suprimoj ose ndryshoj Gjykata
Supreme. 846 S kndejmi, pasi aktvendimi i lejimit t rishikimit t marr form t prer,
gjykata s cils i sht drejtuar shtja nuk mund t vlersoj arsyeshmrin e tij, por
sht e detyruar ta ekzekutoj, t caktoj shqyrtimin dhe t jap aktgjykimin.
Kur e pranon krkesn, kolegji shqyrtues merr aktvendim me t cilin lejon rishikimin
dhe vendos q shtja t kthehet n gjendje t hetimeve (pr plotsimin ose
prfundimin e tyre), prkatsisht pr zhvillimin e hetimeve nse ato nuk jan zhvilluar
ose t caktoj shqyrtimin e ri gjyqsor. N procedurn e re pr hetimet dhe rishqyrtimin
gjyqsor vlejn dispozitat prkatse t zbatuara n procedurn e mparshme.
shtja kthehet n fazn e hetimeve kur ato nuk kan qen t plota ose nuk kan
prfunduar. 847 Kthimi i shtjes n fazn e hetimeve n baz t aktvendimit me t cilin
sht lejuar rishikimi, n fakt nnkupton plotsimin apo prfundimin e hetimeve n
rastet kur hetimet nuk jan uar deri n fund n procedurn e mparshme. Nga ana
tjetr zhvillimi i hetimeve nnkupton se ato m par nuk jan kryer dhe se tani duhet t
bhen.
Plotsimi dhe zhvillimi i hetimeve i besohet prokurorit t shtetit i cili, n lidhje me
kt, zbaton dispozitat q vlejn pr hetime. 848 Prokurori i shtetit sht i detyruar ti
kryej hetimet. 849 Ai nuk mund t mos pajtohet me vendimin e gjykats pr kthimin e
shtjes n gjendje t hetimeve ose pr zhvillimin e hetimeve. 850 Kshtu, gjat
hetimeve ai mbledh si provat e propozuara n krkesn pr rishikim, ashtu edhe ato q
do ti propozoj pala kundrshtare, por edhe t gjitha provat tjera q i konsideron t
rndsishme pr t vendosur lidhur me rishikimin. T drejtat dhe detyrat e prokurorit t
shtetit jan po ato q vlejn pr hetime. Po ashtu, palt kan t njjtat t drejta q i kan
gjat hetimeve, kurse gjat hetimeve ato mund t bjn propozime t caktuara. Nse
procedura nuk pushohet, kalohet n fazn e akuzs, 851 prkatsisht n fazn e
kontrollimit t aktakuzs. 852
N procedurn e vendosjes lidhur me lejueshmrin e rishikimit, si u theksua m sipr,
njri prej vendimeve t kolegjit shqyrtues mund t jet caktimi i shqyrtimit t ri gjyqsor.
Shqyrtimi i ri gjyqsor caktohet me aktvendim kundr t cilit sht e lejuar ankesa.
Mirpo, me kt aktvendim nuk mund t caktohet njkohsisht edhe koha e mbajtjes s
846
Gjykata Supreme e Sllovenis K 793/56, Kreho, fq. 253; cituar sipas Sijeri-oli, Vuleta,
Hadiomeragi 1, fq. 521.
847
Pavii 1, fq. 515.
848
Nenet 220-225 t KPPP.
849
Sipas LPP t mhershm hetimet i ka zhvilluar gjyqtari hetues.
850
Pavii 1, fq. 515.
851
852
1018
Rexhep Murati
shqyrtimit gjyqsor, ngase kundr tij lejohet ankesa. 853 Caktimi i shqyrtimit t ri gjyqsor
mund t bhet nse procedura e mparshme ka prfunduar me aktgjykim, e po ashtu edhe
nse ka prfunduar me aktvendim pr pushimin e procedurs. Kshtu, gjykata merr
aktgjykim t ri n at mnyr q ose e prish aktgjykimin e mparshm apo nj pjes t tij,
ose e konfirmon aktgjykimin e mparshm (neni 428, paragrafi 3)854. S kndejmi, kjo
dispozit ligjore synon q shtja menjher t kthehet n gjendjen e shqyrtimit gjyqsor
(e jo n gjendje t hetimeve ose akuzs), kshtu q koha e mbajtjes s shqyrtimit do t
caktohet vetm pasi aktvendimi t marr form t prer. 855
Si prfundim del se gjykata mund t vendos lidhur me aktgjykimin e mparshm me
aktgjykim t ri n rastet kur procedura e mparshme ka prfunduar me aktgjykim.
Mirpo, nse procedura e mparshme ka prfunduar me aktvendim pr pushimin e
procedurs, sipas natyrs s shtjes ky aktvendim nuk duhet t prishet, prkatsisht t
shfuqizohet me aktgjykim t ri, ngase ai sht anuluar n mnyr implicite me
aktvendimin pr lejimin e rishikimit. 856
Kundr aktvendimit pr lejimin e rishikimit sht e lejuar ankesa brenda afatit prej tri
ditsh, pr t ciln vendos Gjykata e Apelit.
Paragrafi 4.
Si u tha m sipr, mjetet e jashtzakonshme juridike parimisht nuk kan efekt
suspenziv. Me fjal t tjera, n dallim nga mjetet e rregullta juridike (ankesat) q
parimisht kan efekt suspenziv, me paraqitjen e mjeteve t jashtzakonshme juridike
nuk shtyhet ekzekutimi i vendimit t kundrshtuar. N kt kontekst edhe krkesa e
rishikimit si mjet i jashtzakonshm juridik, si rregull, nuk ka veprim suspenziv.
Mirpo, nga kjo rregull ekzistojn prjashtime, t parashikuara me dispozitn e nenit
427, paragraft 4 e 5 t KPP-s, me t ciln jan prcaktuar dy lloje t shtyrjes s
detyrueshme 857 ose t ndrprerjes s ekzekutimit t aktgjykimit, prkatsisht dnimit.
Si u tha m sipr, vet krkesa e rishikimit nuk ka efekt suspenziv. 858 Kjo do t thot se
para se t vendoset lejimi i rishikimit, gjykata nuk mund t marr asnj vendim n lidhje
me ekzekutimin e aktgjykimit kundr t cilit krkohet rishikimi i procedurs. N t
vrtet, para marrjes s aktvendimit me t cilin lejohet rishikimi gjykata nuk mund t
vendos n lidhje me ekzekutimin e aktgjykimit kundr t cilit sht parashtruar krkes
rishikimi. 859
853
Pavii 1, fq. 515.

Me dispozitn e nenit 409, al. 3 t LPP t mhershm sht prcaktuar se kur gjykata n procedurn e re
merr aktgjykim, do t konstatohet se aktgjykimi i mparshm shfuqizohet ose mbetet n fuqi pjesrisht ose
plotsisht.
855
Pavii 1, fq. 515.
856
Grubia 1, fq. 357.
857
Pr dallim nga dispozitat identike t nenit 408, al. 4 e 5 t LPP t mparshm, me t cilat ishin parapar
dy lloje t shtyrjeve, prkatsisht t ndrprerjes s ekzekutimit t aktgjykimit, n njrin rast shtyrja
fakultative, kurse n tjetrin e detyrueshme, prkatsisht t ndrprerjes s ekzekutimit t aktgjykimit. N t
vrtet, n al. 4 t nenit 408 t LPP t mparshm ishte parapar shtyrja fakultative, kurse n paragrafin 5
shtyrja e detyrueshme.
858
859
Me prjashtim t disa autorizimeve q n lidhje me kt i kan pasur prokurorit publike n ish
Jugosllavi (RSFJ). N t vrtet, ktu sht fjala pr autorizimet e prokurorve publik n ish Jugosllavi
(para s gjithash t prokurorit federativ dhe prokurorve t republikave e t krahinave) q, n rast t
854
1019
Rexhep Murati
N rastin e par, shtyrja ose ndrprerja e zbatimit t aktgjykimit sipas nenit 427,
paragrafi 4 i KPP gjen shprehje n lidhje me marrjen e aktvendimit me t cilin lejohet
rishikimi, kurse n rastin e dyt, shtyrja ose ndrprerja e ekzekutimit t dnimit sipas
nenit 427, paragrafi 5 gjen shprehje pas forms s prer t aktvendimit me t cilin
lejohet rishikimi.
Para se aktvendimi pr rishikim n dobi t t dnuarit t marr formn e prer, gjykata
duhet t vlersoj ndikimin e aktgjykimit t forms s prer n pozitn e t dnuarit. N
kt rast gjykata shqyrton aktgjykimin e forms s prer pa marr parasysh se a sht i
dnuari n liri apo n vuajtje t dnimit dhe, kur konsideron se jan plotsuar kushtet
nga neni 427, paragrafi 4, urdhron q ekzekutimi i aktgjykimit t shtyhet ose t
ndrpritet.
S kndejmi, nga marrja e aktvendimit pr rishikim n dobi t t pandehurit e derisa ai
t marr form t prer, nse gjykata n baz t provave t paraqitura konstaton se i
gjykuari n procedurn e rishikuar mund t dnohet me nj dnim t till q kur t
llogaritet dnimi i mbajtur, ai mund t lirohet, ose t lirohet nga akuza apo akuza t
refuzohet, do t vendos shtyrjen e ekzekutimit t aktgjykimit nse nuk ka filluar, ose
ndrprerjen e ekzekutimit nse sht n vazhdim e sipr (neni 427, paragrafi 4). Vlen t
theksohet se arsyet pr t cilat ligji mundson shtyrjen ose ndrprerjen e zbatimit t
aktgjykimit apo t dnimit, para s gjithash kan pr qllim q i dnuari t mos e mbaj
dnimin, nga i cili mund t lirohet n procedurn e rishikuar, prkatsisht q t mos e
vuaj dnimin m gjat sesa sht caktuar me aktgjykim t ri. Mirpo, n nenin 429,
paragrafi 4, si theksohet me t drejt n literatur, 860 nuk jan prmendur edhe disa
raste t tjera, t cilat gjithashtu do t mund t shtynin ose ndrpritnin ekzekutimin e
aktgjykimit t forms s prer n kto raste: kur i pandehuri n procedurn e rishikuar
mund t dnohet me gjob, t lirohet nga dnimi apo kur t pandehurit mund ti jepet
dnimi me kusht ose vrejtja gjyqsore.
Si mund t shihet, n nenin 427 paragrafi 4 bhet fjal pr shtyrjen ose ndrprerjen e
ekzekutimit t aktgjykimit, kurse n nenin 427, paragrafi 5, bhet fjal pr pushimin e
ekzekutimit t dnimit. N lidhje me kt, n literatur konsiderohet se, pa marr
parasysh kto dallime terminologjike, shtyrja, prkatsisht ndrprerja e ekzekutimit
nuk ka t bj ekskluzivisht me dnimin, por edhe me shtyrjen, prkatsisht
ndrprerjen e ekzekutimit t aktgjykimit n trsi, andaj edhe sa u prket t gjitha
vendimeve t tjera n lidhje me aktgjykimin e mparshm - vendimi mbi marrjen e
dobis pasurore, krkesat pronsore juridike dhe shpenzimet e procedurs penale, pr
ka flet edhe vet dispozita e nenit 427, paragrafi 4.
N baz t asaj q u tha m sipr, konsiderojm se shtyrja apo ndrprerja e ekzekutimit
t aktgjykimit t mparshm zbatohet jo vetm kur pritet lirimi nga akuza ose refuzimi
i akuzs, por edhe kur pritet dhnia e dnimit m t but. Me shtyrjen e ekzekutimit t
aktgjykimit t mparshm pr shkak t pritjes s aktgjykimit lirues, aktgjykimit
refuzues ose dnimit m t but, njkohsisht bhet shtyrja ose ndrprerja e
shkeljes s ligjeve (federative, republikane ose krahinore) apo t ndonj kontrate ndrkombtare, kur
ekziston baza pr prdorimin e mjetit juridik kundr vendimit gjyqsor ekzekutues ose vendimit t marr n
procedurn e ekzekutimit ose n procedur tjetr, t gjith ata mund t krkojn q t shtyhet, prkatsisht
t ndrpritet ekzekutimi i ktij vendimi, nse me ekzekutimin e tij do t shkaktoheshin pasoja t rnda. M
hollsisht lidhur me kt shih: Vasiljevi 1, fq. 657.
860
1020
Rexhep Murati
ekzekutimit edhe t vendimeve t tjera n lidhje me aktgjykimin e mparshm. Nga ana

tjetr, droja e bazuar se i dnuari - me fshehjen ose tjetrsimin e pasuris - do t mund
t pengonte ekzekutimin e vendimeve t tjera t prmendura t gjykats, duhet t
mnjanohet me masat e siguris q vlejn n procedurn prmbaruese. 861 Sikur q
mund t shihet, n rastet nga neni 427, paragrafi 4 nuk sht parashikuar mundsia e
caktimit t paraburgimit. Mirpo, nse plotsohen kushtet pr caktimin e paraburgimit,
n at rast gjykata nuk do t shtyj ose ndrpres ekzekutimin e aktgjykimit. 862
Rasti i dyt i pushimit t obligueshm t ekzekutimit t dnimit pason kur aktvendimi
me t cilin lejohet rishikimi merr form t prer. N t vrtet sipas nenit 427,
paragrafi 5, pas hyrjes n fuqi t aktvendimit pr lejimin e rishikimit gjykata vendos ta
shtyj ekzekutimin e dnimit nse m par, sipas nenit 427, paragrafi 4 nuk e ka
caktuar ndrprerjen pa marr parasysh se a sht fjala pr rishikimin n dobi apo n
dm t t dnuarit dhe pavarsisht nga pesha e veprs penale ose dnimit t dhn. N
kt mnyr, zbatimi i aktgjykimit t mparshm shtyhet derisa aktgjykimi i ri me t
cilin vendoset pr fatin e aktgjykimit t mparshm t marr form t prer. Shtyrja e
ekzekutimit t dnimit sipas nenit 427, paragrafi 5 mund t bhet n kto raste: nse
sht lejuar rishikimi q mund t ndikoj n lirimin e t dnuarit ose refuzimin e
akuzs apo q i pandehuri t dnohet sipas ligjit penal m t but ose m t ashpr. N
t gjitha kto raste konsiderohet se gjykata duhet t shtyj ekzekutimin e dnimit, duke
prfshir edhe veprat m t rnda penale ose dnimet m t rnda t dhna apo dnimet
q mund t jepen nse krkesa e t pandehurit miratohet, 863 pr arsye se shtyrja e
ktill e ekzekutimit t dnimit paraqet nj lehtsi t veant pr t pandehurin.
Vendimi mbi shtyrjen e ekzekutimit t aktgjykimit apo dnimit prfshihet n
aktvendimin pr lejimin e rishikimit, edhe pse vendimi mbi shtyrjen hyn n fuqi vetm
pasi aktvendimi pr lejimin e rishikimit t marr form t prer. Mirpo, nuk
prjashtohet mundsia q, pasi ky aktvendim t marr form t prer, gjykata t
vendos me aktvendim t veant pr shtyrjen e ekzekutimit t aktgjykimit,
prkatsisht t dnimit.
Paragrafi 5.
Vlen t theksohet se shtyrja ose ndrprerja e ekzekutimit t aktgjykimit sipas nenit 427,
paragrafi 4, apo pushimi i ekzekutimit t dnimit i parashikuar me nenin 427, paragrafi
5, paraqesin nj lehtsi t rndsishme pr t t pandehurin (favor defensionis). Mirpo,
q i pandehuri t mos e keqprdor kt favor duke qndruar n liri, n nenin 427,
paragrafi 5 sht parashikuar q gjykata, n rast t ndalimit t ekzekutimit t dnimit,
mund t caktoj paraburgimin pr t dnuarin kur plotsohen kushtet nga neni 187. Si
u theksua edhe m par, n baz t nenit 427, paragrafi 4, gjykata nuk do t duhej t
caktonte shtyrjen ose ndrprerjen e ekzekutimit t dnimit nse ekziston ndonjri prej
shkaqeve pr caktimin e paraburgimit nga neni 187, kurse n baz t nenit 427,
paragrafi 5 gjykata jo vetm q sht e detyruar ta pushoj ose ndrpres ekzekutimin e
861
Ibid.
Nga ana tjetr, kur kemi t bjm me interpretimin e dispozits s mhershme t nenit 408, al. 4
ekzistonin pikpamje se, nse ekzistojn arsyet pr caktimin e paraburgimit, n at rast nuk vjen n shprehje
mundsia e shtyrjes fakultative t ekzekutimit t dnimit; cituar sipas Vasiljevi, Gruba, 1, fq. 706.
863
Grubia 1, fq. 359.
862
1021
Rexhep Murati
dnimit, por ka pr detyr q kryesisht ose me krkesn e prokurorit t shtetit ta caktoj

paraburgimin nse jan plotsuar kushtet e parashikuara me neni 187. 864
Dispozita e nenit 427, paragrafi 5 n lidhje me caktimin e paraburgimit duhet t
interpretohet n at mnyr q paraburgimi mund t caktohet n rastin kur rishikimi
sht lejuar n dobi t t dnuarit, po edhe n dm t tij nse ekzistojn kushtet nga
neni 187, paragrafi 1. Andaj, paraburgimi mund t caktohet jo vetm kur rishikimi
sht lejuar n dobi t t pandehurit me qllim q ai t lirohet ose t refuzohet akuza
kundr tij, por edhe kur lejimi sht br n dm t tij pr ta dnuar pr veprat, pr t
cilat n procedurn e mparshme sht liruar ose akuza kundr tij sht refuzuar me
aktgjykim t forms s prer. Mirpo, si mund t shihet, caktimi i paraburgimit mund
t bhet me nismn e gjykats pa nj propozim t veant t prokurorit t shtetit.
Lidhur me paraburgimin vendoset me aktvendim t veant, por nse kjo nuk bhet,
paraburgimi mund t caktohet gjat hetimit t ri, prkatsisht shqyrtimit t ri
gjyqsor. 865 Kundr aktvendimit mbi paraburgimin lejohet ankesa e cila nuk ka efekt
suspenziv dhe lidhur me kt vendos gjykata. Vendosja me aktvendim t veant mbi
paraburgimin mundson zhvillimin e procedurs s veant n baz t ankess.
Vlen t theksohet se n lidhje me vazhdimin ose heqjen e paraburgimit vlejn
dispozitat prkatse mbi paraburgimin, varsisht nga ajo se a drgohet shtja pr
lejimin e rishikimit n fazn e hetimeve ose n shqyrtimin gjyqsor. 866
Neni 428 [Rregullat pr procedurn e re t rishikimit]
1.
2.
3.
4.
Pr procedurn e re q zbatohet n baz t aktvendimit me t cilin lejohet

rishikimi i procedurs penale vlejn dispozitat e njjta si ato t procedurs
s mparshme. N procedurn e re, gjykata nuk detyrohet me aktvendimet
e marra n procedurn e mparshme.
N qoft se procedura e re pushohet para fillimit t shqyrtimit gjyqsor,
aktgjykimi i mparshm anulohet me aktvendimin mbi pushimin e procedurs.
Me rastin e marrjes s aktgjykimit t ri, gjykata anulon aktgjykimin e
mparshm apo vetm nj pjes t tij, ose e l n fuqi aktgjykimin e
mparshm. N dnim t shqiptuar me aktgjykim t ri, gjykata i llogarit t
akuzuarit dnimin e mbajtur, e kur lejohet rishikimi vetm pr ndonj
vepr pr t ciln i akuzuari ka qen i dnuar ose i liruar, gjykata shqipton
dnim t ri unik sipas dispozitave t Kodit Penal.
Gjykata n procedurn e re detyrohet me ndalesn e parapar n nenin 395
t ktij Kodi.
Paragrafi 1.
Pasi t marr formn e prer aktvendimi me t cilin sht vendosur q shtja t
drgohet n shqyrtim gjyqsor, shkresat e lnds i drgohen kryetarit t trupit gjykues
t gjykats themelore pr ta caktuar shqyrtimin gjyqsor. Pas marrjes s shkresave,
864
Krahaso: Dimitrijevi, Stefanovi - Zlati, Lazin, fq. 172.

Grubia 1, fq. 360.
866
Ibid.
865
1022
Rexhep Murati
kryetari i trupit gjykues cakton kohn pr mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor, i cili

zhvillohet sipas rregullave t prgjithshme t procedurs s mparshme. N kt rast
pr gjykatn nuk jan t detyrueshme aktvendimet nga procedura e mparshme (neni
428, paragrafi 1).
Para shqyrtimit t hollsishm t vendimit t trupit gjykues sipas krkess pr rishikim,
si dhe lidhur me fatin e vendimit t forms s prer pr t ciln sht lejuar rishikimi,
sht e domosdoshme t analizohen dispozitat prkatse, n baz t t cilave do t
zhvillohet shqyrtimi gjyqsor si dhe pr prmasat e shqyrtimit gjyqsor sipas
aktgjykimit t forms s prer t atakuar me krkes.
Paragrafi 2.
Me do vendim t gjykats mbi prfundimin e procedurs s rishikuar, njhersh duhet
shqyrtuar edhe fati i aktgjykimit t mparshm. Kshtu, nse pushimi i procedurs s re
bhet gjat prgatitjeve ose para fillimit t shqyrtimit gjyqsor, n kt rast gjykata
duhet t vendos edhe pr fatin e aktgjykimit t mhershm, ashtu q me aktvendimin
mbi pushimin e procedurs njkohsisht do ta anuloj aktgjykimin e mparshm (neni
428, paragrafi 2). Prndryshe, nse aktgjykimi i mparshm nuk anulohet, konsiderohet
se ky aktgjykim deri ather ekziston n mnyr latente. 867
Paragrafi 3.
Mirpo, nse shtja vjen n shqyrtimin gjyqsor, gjykata duhet t nxjerr aktgjykim t
ri. Fatin e aktgjykimit t forms s prer n shqyrtimin e ri gjyqsor gjykata e zgjidh
ashtu q me aktgjykim t ri vendos q aktgjykimi i mparshm t anulohet n trsi,
vetm nj pjes e tij ose q t vrtetohet aktgjykimi i mparshm (neni 428, paragrafi
3). N dnimin q e cakton me aktgjykim t ri gjykata t akuzuarit ia llogarit pjesn e
vuajtur t dnimit, e nse rishikimi sht lejuar vetm pr ndonjrn prej veprave pr t
cilat i akuzuari sht dnuar ose liruar, gjykata i jep dnimin e ri unik sipas dispozitave
t ligjit penal (neni 428, paragrafi 3).
Nse n baz t provave t administruara n shqyrtimin gjyqsor pason ndryshimi i
gjendjes faktike, prkatsisht nse rezultati i shqyrtimit gjyqsor tregon se krkesa pr
rishikim, megjithat, sht e bazuar, gjykata ndryshon aktgjykimin e mparshm t
forms s prer n dobi ose n dm t t akuzuarit. Mirpo, nse faktet dhe provat e
reja t theksuara n krkes nuk shkaktojn nj ndryshim t ktill t gjendjes faktike
t prcaktuar me aktgjykimin e forms s prer, n kt rast krkesa nuk mund t
miratohet, prandaj duhet t refuzohet.
Si dihet, ndryshimi i aktgjykimit t forms s prer n dm t t pandehurit mund t
bhet vetm prjashtimisht dhe n rastet e caktuara me ligj, po qe se rishikimi sht i
lejuar n dm t t pandehurit. Me fjal t tjera, gjykata, n baz t provave dhe fakteve
t paraqitura n krkesn pr rishikim, mundet n vend t aktgjykimit dnues, t marr
aktgjykim lirues ose aktgjykim me t cilin akuza refuzohet apo, n vend t aktgjykimit
me t cilin t pandehurit i sht dhn dnim m i rnd, t marr aktgjykim me t cilin
i jepet dnim m i but dhe anasjelltas, kur kemi t bjm me rishikimin n dm t
pandehurit - ne vend t aktgjykimit lirues, prkatsisht refuzues, mund t marr
867
Pavii 1, fq. 516.
1023
Rexhep Murati
aktgjykim dnues prkatsisht n vend t dnimit t dhn n baz t ligjit penal m t

favorshm, mund ti jap dnimin n baz t ligjit m t ashpr. N t gjitha kto raste
anulohet, prkatsisht shfuqizohet n trsi aktgjykimi i mparshm.
Se n far mase do t anulohet apo shfuqizohet aktgjykimi i mparshm i forms s
prer varet, para s gjithash nga fakti se a ka ekzistuar apo jo koneksiteti (objektiv ose
subjektiv). Nse nuk ka ekzistuar koneksiteti objektiv e as subjektiv, aktgjykimi i
mparshm i forms s prer mund t shfuqizohet n trsi. Nga ana tjetr, nse ka
ekzistuar koneksiteti, aktgjykimi i mparshm i forms s prer mund t shfuqizohet
vetm pjesrisht. Gjykata n dispozitivin e aktgjykimit t ri, krahas marrjes s ndonjrit
prej vendimeve t prmendura (p.sh. lirimi nga akuza ose refuzimi i akuzs), duhet t
vendos q aktgjykimi t anulohet trsisht ose pjesrisht. S kndejmi, sikur q u tha
m sipr, kur me aktgjykimin e ri gjykata jep dnimin, personit t dnuar do tia
llogaris edhe dnimin e vuajtur, e nse rishikimi sht lejuar vetm pr disa vepra
penale pr t cilat sht dnuar i akuzuari, gjykata do ta jap dnimin e ri unik sipas
dispozitave t ligjit penal n fuqi, duke i marr si t prcaktuara dnimet e dhna me
aktgjykimin e mparshm pr veprat penale pr t cilat nuk sht i lejuar rishikimi. 868
Vlen t theksohet se aktgjykimi i ri q merret n procedurn e rishikimit, me
aktgjykimin e mparshm duhet t formoj nj trsi nse aktgjykimi i mparshm nuk
sht shfuqizuar. 869
S kndejmi, aktgjykimi i mparshm shfuqizohet pjesrisht ose n trsi, varsisht
prej rezultatit t shqyrtimit ose vllimit t ndryshimit t gjendjes faktike. Gjykata
themelore bn shkeljen e dispozitave t procedurs penale nga neni 428, paragrafi 3
nse nuk shfuqizon aktgjykimin e mparshm t forms s prer, po qe se jan
plotsuar kushtet e prcaktuara me ligj pr anulimin, prkatsisht shfuqizimin e
vendimit. 870 N baz t praktiks gjyqsore nj gabim i till paraqet shkelje absolute t
dispozitave t procedurs penale nga neni 384, paragrafi 1, nnparagrafi 1.12. N favor
t ksaj flet edhe qndrimi i Gjykats Supreme t Kroacis i marrur n vendimet 871,
sipas s cilave Gjykata e Apelit, n baz t ankess s palve ose lidhur me ankesn
sipas detyrs zyrtare, do ta ndryshoj aktgjykimin e ri me t cilin nuk sht shfuqizuar
aktgjykimi i mparshm.
Pa marr parasysh se a sht drguar n shqyrtim gjyqsor drejtprdrejt ose pas
hetimeve t kryera, gjykata duhet t marr aktgjykim t ri me t cilin vendos pr fatin e
aktgjykimit t mparshm t forms s prer. Kshtu, trupi shqyrtues, varsisht nga
rezultati i shqyrtimit gjyqsor mund t miratoj krkesn pr rishikim, pr ka u fol m
lart, ose ta refuzoj at. Nse gjykata gjen se krkesa sht e pabazuar merr aktgjykim
t ri me t cilin vendos q krkesa pr rishikim t refuzohet, kurse aktgjykimi i
mparshm i forms s prer t mbetet n fuqi. Me fjal t tjera, nse krkesa nuk ka
sukses, trupi gjykues refuzon krkesn dhe e vrteton, prkatsisht e l n fuqi
aktgjykimin e mparshm t forms s prer, duke e konstatuar kt n dispozitivin e
aktgjykimit t ri pa e deklaruar srish fajtor t pandehurin me aktgjykim t ri.
S kndejmi, nse faktet dhe provat e paraqitura n krkesn pr rishikim, megjithat,
nuk ndikojn n ndryshimin e gjendjes faktike t konstatuar me aktgjykimin e
868
Vendimi i VSH, K, 1121/55; cituar sipas Pavlica, Lutovac, fq. 593.

870
Vendimi i VSM, Kzz 7/82.
871
VSH.Kz. 11/702 dhe Kz. 1938/71.
869
1024
Rexhep Murati
mparshm, gjykata duhet ta vrtetoj aktgjykimin e mparshm. Trupi gjykues vendos

kshtu kur gjen se provat dhe faktet e reja t administruara gjat shqyrtimit nuk e vn
n dyshim gjendjen faktike t konstatuar me aktgjykimin e forms s prer,
prkatsisht nse ato nuk mund ta rrzojn rregullsin e gjendjes faktike t kontestuar
n aktgjykimin e forms s prer. 872 Mirpo, nse n lidhje me kt gjykata nuk vendos
ta vrtetoj aktgjykimin e mparshm, konsiderohet se ka br shkelje t dispozits s
nenit 428, paragrafi 3, ngase gjykata me kt dispozit obligohet q aktgjykimin e
mparshm ta vrtetoj nse nuk jan plotsuar kushtet e domosdoshme pr
ndryshimin e aktgjykimit t forms s prer, prkatsisht nse n procedurn e re nuk
konstatohet nj gjendje tjetr faktike, si veprohet n praktikn gjyqsore. 873 S
kndejmi, nse gjendja faktike n shqyrtimin e ri gjyqsor nuk pson kurrfar
ndryshimi, kjo nnkupton se trupi gjykues nuk mund ta ndryshoj as vlersimin juridik
edhe me kusht q t jet miratuar ligji m i but, e as dnimin nga aktgjykimi i
mparshm, 874 ngase lejimi i rishikimit vetvetiu nuk ndikon n aktgjykimin e
mhershm t forms s prer nse n procedurn e re nuk konstatohen fakte t reja
relevante. 875
Nse kolegji shqyrtues l n fuqi aktgjykimin e mparshm, gjithashtu konsiderohet se
nuk guxon ti prek vendimet tjera t ktij aktgjykimi, duke prfshir edhe vendimin
mbi dnimin, gj q gjykatat e bjn n praktik, madje edhe ather kur faktet q kan
dal nga shqyrtimi ofrojn mundsin pr dhnien e nj dnimi krejtsisht tjetr, m t
but ose m t rnd. 876 N kt rast, i dnuari n favor t vet mund t shfrytzoj
krkesn pr zbutjen e jashtzakonshme t dnimit. 877 Nga ana tjetr, derisa t merret
aktgjykimi mund t ndryshohet ligji dhe vepra. Sipas ligjit t ri, mund t trajtohet si
vepr m e leht e madje mund t pushoj t jet vepr penale, andaj n lidhje me kt,
n teori propozohet zgjidhja q nnkupton se aktgjykimi i mparshm t mbetet n
fuqi, kurse t dnuarit duhet ti jepet mundsia q t parashtroj krkesn pr mbrojtjen
e ligjshmris. 878
N shqyrtimin e ri gjyqsor objekt shqyrtimi i palve, prkatsisht i vrtetimit t
fakteve dhe i administrimit t provave mund t jen jo vetm faktet dhe provat e reja q
jan prezantuar n krkes ose n prgjigjen n krkes, por edhe t gjitha faktet dhe
provat tjera q kan qen objekt shqyrtimi n procedurn e mparshme, si dhe ato q
do ti paraqesin palt n shqyrtimin e ri gjyqsor, prkatsisht ato prova q trupi
gjykues i administron kryesisht. Mirpo, n raste t caktuara objekt shqyrtimi n
gjykimin e ri mund t jen vetm faktet dhe provat q jan paraqitur n krkes. N t
vrtet, kto mund t jen faktet vendimtare, t cilat, pa prekur gjendjen faktike t
prcaktuar me aktgjykim t forms s prer, mund t ojn n ndryshimin e tij. Ksisoj,
trupi gjykues do t kufizohet ekskluzivisht n shqyrtimin, t provuarit dhe vrtetimin e
fakteve mbi t cilat mbshtetet krkesa q sht lejuar n dobi t t dnuarit, po qe se
vet vrtetimi i ekzistimit t ktyre fakteve ka pr pasoj lirimin, refuzimin e akuzs
ose dnimin sipas ligjit m t but. Kto fakte vendimtare mund t jen: faktet q
872
Grubia 2, fq. 259.

Vendimi i VSH, K. 244/68.
874
Petri 2, fq. 304.
875
VSH, K. 552/63, dat 11.4.1963.
876
Grubia 2, fq. 259.
877
Ibid.
878
Ibid.
873
1025
Rexhep Murati
prjashtojn kundrligjshmrin (p.sh. nevoja ekstreme), prgjegjsin penale (p.sh.

paprgjegjshmrin) ose ndjekjen penale (p.sh. parashkrimi) ose paraqesin aso tiparesh
q privilegjojn veprn etj. 879
S kndejmi, vrtetimi i fakteve vendimtare m sipr t prmendura nuk prek gjendjen
e vrtetuar faktike, por shkakton marrjen e nj aktgjykimi krejtsisht tjetr. N t
njjtn mnyr trupi gjykues do t veproj edhe pr sa u prket fakteve vendimtare t
paraqitura n krkes n dm t t dnuarit. Nga ana tjetr, provat, prkatsisht faktetindicet po ashtu mund t jen objekt i shqyrtimit gjyqsor nse mjaftojn q t
prjashtohet ekzistimi i fakteve vendimtare mbi t cilat mbshtetet aktgjykimi i
mparshm (alibi, paraqitja e personit pr vdekjen e t cilit sht dnuar i akuzuari,
gjetja e sendit pr zhdukjen e t cilit sht dnuar i akuzuari etj). 880 N shqyrtimin e ri
gjyqsor nuk analizohen vetm faktet dhe provat e reja, por edhe faktet dhe provat e
mhershme t cilat gjykata i konsideron t rndsishme pr zgjidhjen e shtjes penale.
Megjithkt n shqyrtimin e ri gjyqsor nuk prsritet e tr procedura provuese.
Shqyrtimi i ri gjyqsor, si edhe ai i mparshmi, zhvillohet mbi parimet themelore t
procedurs penale si jan: parimi i publicitetit, parimi i drejtprdrejt, parimi gojor etj.
Rishikimi i procedurs, vetvetiu, nuk mund t jet arsye q parimi gojor n procedur
t zvendsohet me leximin e shkresave pos n rastet e parashikuara me ligj. Gjykata
nuk mund t kufizohet n shqyrtimin dhe provimin vetm t disa fakteve, e sa u prket
t tjerave t konsideroj se jan prcaktuar me aktgjykimin e mparshm dhe ti
referohet ktij aktgjykimi. 881 N praktikn gjyqsore konsiderohet se sht br shkelje
esenciale e dispozitave t procedurs penale nga neni 384 paragrafi 1 nnparagrafi
1.12. i KPP-s s mparshm, nse gjykata n procedurn e rishikuar kufizohet vetm
me prcaktimin e fakteve e t provave t reja e jo t t gjitha fakteve e provave dhe n
aktgjykimin e ri thekson se gjendja faktike sht si n aktgjykimin e par. 882
N shqyrtimin gjyqsor gjykata nuk sht e lidhur me vendimet mbi miratimin ose
refuzimin e administrimit t provave t caktuara n shqyrtimin gjyqsor t mparshm.
Po ashtu, n shqyrtimin e ri gjyqsor palt mund t propozojn prova t reja, nga t
cilat kan hequr dor n shqyrtimin e mparshm gjyqsor ose t propozojn ato prova
q trupi gjykues i ka refuzuar n procedurn e mparshme, e nuk jan prfshir n
krkesn pr rishikim. Ve ksaj, i dmtuari q nuk e ka paraqitur n procedurn e
mparshme krkesn pasurore juridike mund ta bj kt n shqyrtimin e ri gjyqsor.
Shqyrtimi i ri gjyqsor q ka t bj me rishikimin, si sht thn lart, zhvillohet sipas
dispozitave t prgjithshme q vlejn pr shqyrtimin gjyqsor. Kshtu, n shqyrtimin
gjyqsor prokurori i shtetit mund ta ndryshoj ose ta zgjeroj akuzn (nenet 350 dhe
351). Te rishikimi n dobi t t dnuarit, pr shkak t ndikimit t ndalimit reformatio in
peius, prokurori i shtetit nuk mund ta ndryshoj aktakuzn n kuptim t nj vepre m t
rnd se vepra penale nga aktgjykimi i mparshm i forms s prer. N t vrtet,
prokurori i shtetit mund ta ndryshoj aktakuzn n kuptim t nj vepre penale m t
leht ose veprs njsoj t rnd, por t ndryshme nga ajo q sht prcaktuar me
aktgjykimin e forms s prer, por jo edhe pr t vrtetuar nj vepr tjetr penale, sepse
879
Grubia 1, fq. 365.

Ibid.
881
VSH, K. 1531/58, dat 25.9.1958; Vasiljevi, Gruba 1, fq. 707.
882
GVSV, K. 143/87, dat 21.5.1987; Ibid.
880
1026
Rexhep Murati
n kt rast mund t ngritt procedura e re. 883 Mirpo, te rishikimi i lejuar n dm t t

dnuarit ose n dm t personit t liruar nn kushtet e nenit 423, paragrafi 2 apo ndaj t
cilit sht refuzuar akuza, paditsi mund ta ndryshoj aktakuzn n drejtim t nj vepre
penale q sht m e rnd nga ajo e vrtetuar me aktgjykimin e forms s prer,
prkatsisht m t rnd se ajo pr t ciln sht liruar i akuzuari, prkatsisht sht
refuzuar akuza, por si n rastin e par, jo pr t vrtetuar nj vepr tjetr penale. 884
Nga sht thn sipr n lidhje me ndryshimin e aktakuzs, pr sa i takon identitetit
objektiv prokurori i shtetit nuk mund t shkoj aq larg q nj vepr e caktuar t
shndrrohet n nj vepr penale tjetr nga ajo pr t ciln personi sht liruar apo sht
refuzuar akuza. 885
Nga ana tjetr, kur kemi t bjm me zgjerimin e aktakuzs, vlen t theksohet se
prokurori n shqyrtimin gjyqsor, n baz t dispozitave t nenit 351, mund t zgjeroj
aktakuzn pr do vepr t kryer, ngase n kt rast kemi t bjm me fillimin e
procedurs s re pr vepr tjetr, ku nuk vlen ndalimi reformatio in peius. 886
Mundsia e trheqjes s paditsit t autorizuar nga ndjekja gjat procesit t rishikimit
n praktikn gjyqsore shkakton dilema dhe paqartsi t shumta. Mirpo, sipas
dispozitave n fuqi t KPP, prokurori i shtetit disponon ndjekjen penale, andaj trheqja
e prokurorit t shtetit n procedurn e rishikuar nuk sht e kufizuar, madje mund t
thuhet se sht e lejuar. Kshtu prokurori i shtetit mund t trhiqet nga ndjekja derisa t
prfundoj shqyrtimi gjyqsor para gjykats themelore, ndrkaq para gjykats m t
lart n rastet kur kjo sht parashikuar shprehimisht me ligj (neni 52). Nj rast i till i
trheqjes s prokurorit t shtetit nga akuza gjat shqyrtimit gjyqsor sht shnuar n
procedurn e rishikimit q sht zhvilluar para Gjykats s Qarkut n Prishtin. 887
Mirpo, n teorin e s drejts procedurale penale ka mendime se paditsi i autorizuar
nuk ka t drejt t trhiqet nga ndjekja n rastin e rishikimit, ngase ktu kemi t bjm
me procedurn sipas mjetit juridik n t ciln nuk bhet ndjekja penale, por shqyrtimi i
ligjshmris s aktgjykimit t forms s prer. 888
Gjat kohs s rishikimit padia n esenc nuk ekziston, ngase sht konsumuar me
aktgjykimin e forms s prer q edhe m tutje sht n fuqi. 889 Nga ana tjetr,
konsiderohet se - po qe se paditsit t autorizuar i jepet mundsia t trhiqet nga
ndjekja gjat rishikimit t ngritur n favor t t dnuarit - kjo do t thot se ai mund t
realizoj aktgjykimin me t cilin akuza refuzohet dhe ksisoj t pengoj q t merret
aktgjykimi me t cilin i dnuari lirohet nga akuza, i cili, si i till, sht m i volitshm
pr mbrojtjen e interesave t tij. 890 S kndejmi, pr arsye t prmendura sipr,
propozohet q t ndryshohet dispozita e prgjithshme me t ciln rregullohet trheqja
nga akuza n procedurn e rishikimit n favor t t dnuarit, n at mnyr q paditsit
883
Ibid.
Ibid.
885
Cf., Ibid., fq. 364.
886
Ibid.
887
Lidhur me shtjen penale P. 93/82, n procedurn e rishikimit para Gjykats s Qarkut n Prishtin, me
krkesn e prokurorit publik, me aktvendimin e Gjykats s Qarkut n Prishtin P. 143/82 - P. 14/82, sht
lejuar rishikimi i procedurs penale n dm t t dnuarit. Mirpo, n rishikimin e procedurs, n
shqyrtimin gjyqsor prokurori publik ka trhequr akuzn n lidhje me dy vepra penale - t vjedhjes s rnd
nga neni 135, al. 1 pika 1 i LP t Kosovs nga viti 1977.
888
Gruba 3, fq. 91.
889
Ibid.
890
Ibid.
884
1027
Rexhep Murati
t autorizuar n procedurn e re t mos i lejohet trheqja nga ndjekja, duke e

inkorporuar nj dispozit t re n pjesn mbi rishikimin ose nprmjet ndryshimit
prkats t nenit 52. 891
Nj kujdes t veant e meriton qndrimi, sipas t cilit paditsit t autorizuar duhet ti
pamundsohet trheqja nga ndjekja gjat rishikimit, pos tjerash, edhe pr shkak t
tendencs s theksuar q n procedurat penale bashkkohore rishikimi kryesisht lejohet
n dobi t t pandehurit. Meq rishikimi n dobi t t pandehurit sht nj mundsi pr
lirimin e tij jo vetm nga nj vendim i padrejt dhe i paligjshm i gjykats, por q ndaj
tij n kt procedur t merret nj vendim m i volitshm, pikrisht mundsia e
trheqjes s paditsit t autorizuar nga ndjekja mund ta vr n dyshim marrjen e nj
vendimi m t volitshm pr t pandehurit, si p.sh. n rastin kur n vend t aktgjykimit
lirues merret aktgjykimi me t cilin refuzohet akuza.
N shqyrtimin e ri gjyqsor, si u theksua m sipr, parimi i oficialitetit gjen shprehje
t plot, ngase trupi gjykues, me nismn e vet, mund t paraqes prova t reja,
pavarsisht nga palt. Trupi gjykues mund t nxjerr edhe provat, t cilat m par i ka
refuzuar dhe anasjelltas, ti refuzoj provat q m par i ka pranuar. Por cilin prej
ktyre veprimeve do ta ndrmarr konkretisht, kjo do t varet nga rrethanat konkrete t
shtjes s caktuar penale.
Pala s cils iu ka pranuar krkesa e rishikimit, mund t propozoj q t administrohen
edhe provat q nuk jan prfshir n krkes. Vlen t theksohet se trupi gjykues, por
edhe palt jan t kufizuara n marrjen e provave dhe shqyrtimin e fakteve t caktuara,
varsisht nga ajo se n far drejtimi sht lejuar rishikimi. Prandaj n rastin kur
rishikimi lejohet n favor t t dnuarit, trupi gjykues mund ti paraqes ato fakte q
mund ti paraqes edhe vet i dnuari, ndrkaq kur rishikimi lejohet n dm t tij - trupi
gjykues mund ti parashtroj po ato prova si edhe vet paditsi n shqyrtimin e ri
gjyqsor.
Kur kemi t bjm me koneksitetin objektiv, prkatsisht kur n aktgjykim jan
prfshir disa persona pr kryerjen e s njjts vepr penale, procedura e re zhvillohet
vetm ndaj t dnuarit pr t cilin sht lejuar rishikimi, nse gjykata, me zbatimin e
beneficium cohaesionis, nuk ka lejuar rishikimin pr ndonjrin ose pr disa prej t
dnuarve q nuk e kan paraqitur krkesn. 892 Nga ana tjetr, kur kemi t bjm me
koneksitetin subjektiv, prkatsisht kur n aktgjykim jan prfshir disa vepra penale
n bashkim, procedura e re zhvillohet vetm pr at vepr (ose vepra) pr t ciln sht
lejuar rishikimi n qoft se nuk sht lejuar pr aktgjykimin n trsi.893
Aktgjykimi q merret n procedimin e rishikimit sht plotsisht i pavarur nga
aktgjykimi i mparshm. S kndejmi, me aktgjykim t ri, q, sht nj vendim
plotsisht i pavarur, duhet t shqyrtohet fati i aktgjykimit t mparshm t forms s
prer, t cilin, si u tha m sipr, trupi gjykues mund ta shfuqizoj trsisht ose
pjesrisht ose ta lr n fuqi, varsisht nga rezultati i shqyrtimit. Se n mas do t
shfuqizohet aktgjykimi i mparshm i forms s prer, kjo varet si u tha m par nga
fakti nse ka pasur apo jo koneksitet. N qoft se nuk ka pasur koneksitet objektiv ose
subjektiv, aktgjykimi i mparshm mund t shfuqizohet n trsi, por nse koneksiteti
ka ekzistuar, ai shfuqizohet vetm n pjesn q sht prfshir n aktgjykimin e ri,
891
Ibid.
Petri 2, fq. 304.
893
Cf. Ibid., fq. 303.
892
1028
Rexhep Murati
ashtu q aktgjykimi i mparshm dhe i riu jan komplementar midis tyre. 894 Ndrmjet
aktgjykimit t mparshm dhe aktgjykimit t ri mund t ket lidhshmri apo koherenc
vetm n rast se ekziston koneksiteti objektiv dhe subjektiv, kur nj pjes e aktgjykimit
t mparshm ka mbetur pa u shqyrtuar n procedurn e re. 895
Kundr aktgjykimit q jepet pas shqyrtimit t ri gjyqsor lejohet ankesa sipas t gjitha
bazave nga neni 387, ndrkaq kundr aktgjykimit q ka marr formn e prer lejohen t
gjitha mjetet e jashtzakonshme juridike. S kndejmi, nse trupi gjykues i gjykats
themelore nuk e shfuqizon aktgjykimin e mparshm, prkatsisht nuk e l n fuqi kur
jan plotsuar kushtet, kt do ta bj Gjykata e Apelit duke vendosur sipas ankess n
baz t nenit 394, paragrafi 1, nnparagrafi 1.1. Nj gabim i till i trupit gjykues, si u
theksua m sipr, n disa vendime gjyqsore konsiderohet shkelje absolute e
dispozitave t procedurs penale nga neni 403 paragrafi 1 nnparagrafi 1.12. (neni 364,
al. 1 pika 11 t LPP t mparshm). 896
Nse Gjykata e Apelit nuk e shfuqizon aktgjykimin e mparshm ose kur aktgjykimi i
ri merr formn e prer pa ankes, kjo shkelje mund t mnjanohet vetm me ann e
krkess pr mbrojtjen e ligjshmris. 897
Paragrafi 4.
N fund, te rishikimi n dobi t t dnuarit vlen ndalimi i ndryshimit n dm t t
dnuarit (reformatio in peius). Kjo do t thot se gjykata duhet ti prmbahet ksaj
rregulle me rastin e marrjes s aktgjykimit t ri. Nga ana tjetr, nuk ekziston ndalimi
pr ndryshimin n dobi t t pandehurit, prkatsisht ekziston mundsia q me rastin e
rishikimit n dm t t pandehurit t merret aktgjykimi me t cilin i pandehuri lirohet
nga dnimi. 898 N baz t dispozits s nenit 428, paragrafi 1, n shqyrtimin gjyqsor
zbatohet dispozita e nenit 329, paragrafi 4, sipas t cils palt deri n prfundimin e
shqyrtimit gjyqsor mund t propozojn q t gjurmohen faktet e reja dhe t sigurohen
prova t reja t domosdoshme. Edhe pse n shikim t par fitohet prshtypja se palt
kan t drejt t njjt dhe t pakufizuar lidhur me paraqitjen e provave dhe t fakteve
n shqyrtimin e ri gjyqsor, megjithat, kjo sht e mundur vetm teorikisht, sepse n
praktik paraqitja e fakteve dhe provave sht kufizuar me at se rishikimi sht lejuar
n dobi ose n dm t t dnuarit. 899 Kshtu, nse rishikimi sht lejuar n favor t t
dnuarit, natyrisht se prokurori i shtetit prpiqet q me paraqitjen e fakteve dhe t
provave t caktuara t prgnjeshtroj krkesn, prkatsisht t kundrshtohen faktet
dhe provat n baz t t cilave krkohet lirimi nga akuza, prkatsisht dnimi m i leht
ose refuzimi i akuzs. Para s gjithash, prpjekja e prokurori i shtetit ka pr qllim q t
provoj se i dnuari ka kryer veprn penale pr t ciln sht dnuar dhe kt n
mnyrn e vrtetuar n aktgjykimin e forms s prer. Mirpo, te rishikimi i procedurs
penale n favor t t akuzuarit, faktet dhe provat e reja nuk mund t vrtetojn nj
vepr m t rnd nga vepra pr t ciln i dnuari sht deklaruar fajtor n procedurn
894
Cf. Ibid., fq. 304.

Ibid.
897
VSM, K. 7/82, VSSl K. 793/56.
898
Ibid.
899
Grubia 1, fq. 364.
895
896
1029
Rexhep Murati
e mparshme, ngase prcaktimin e veprs m t rnd e pamundson zbatimi i ndalimit

reformatio in peius. Prokurori i shtetit, n baz t pozits q e ka n procedur (pal
ose organ shtetror), sikur edhe vet i dnuari, n shqyrtimin gjyqsor mund t
paraqes ato fakte e prova q shkojn n favor t t dnuarit, duke prfshir edhe ato q
mund t ndikojn n vrtetimin e nj vepre m t leht, e madje edhe t nj vepre tjetr,
por m t leht. 900 Mirpo, prokurori i shtetit, mundet, pr arsye taktike - nse ka
prshtypjen se krkesa e t dnuarit do t ket sukses, pra q i dnuari t marr
aktgjykim lirues ose aktgjykim me t cilin akuza refuzohet pr veprn pr t ciln sht
dnuar - do t paraqes fakte e prova t reja, q mund t ndikojn n vrtetimin e nj
vepre m t leht, vetm q i dnuari t dnohet s paku pr nj vepr m t leht. 901
N ann tjetr, kur sht fjala pr t dnuarin, vlen t theksohet se ai mund t paraqes,
si fakte me t cilat e prgnjeshtron veprn pr t ciln sht dnuar me aktgjykim t
forms s prer, ashtu edhe fakte q shpien n vepr m t leht, e madje edhe n vepr
tjetr, por m t leht se vepra e vrtetuar me aktgjykimin e forms s prer. 902
Mirpo, kur kemi t bjm me rishikimin e lejuar n dm t t dnuarit, prokurorin e
shtetit nuk e pengon ndalimi reformatio in peius. N t vrtet, ai mund t paraqes
fakte e prova, t cilat mund t ndikojn q vepra penale t prcaktohet ndryshe, madje
edhe m rnd se n aktgjykimin e mparshm t forms s prer, q sht
kundrshtuar me krkesn e rishikimit. Nga ana tjetr, i dnuari te rishikimi i lejuar n
dm, sikurse edhe n favor t tij, mund ti paraqes t gjitha ato fakte e prova q mund
ti shkojn n favor pa marr parasysh nse ato prgnjeshtrojn veprn pr t ciln
sht dnuar ose ndikojn q t prcaktohet nj vepr tjetr, apo vepr m e leht se ajo
q figuron n aktgjykimin e forms s prer. 903 Kjo mund ta vj gjykatn n situat q
shqyrtimin dhe vendosjen ta mbshtes n baza krejtsisht tjera n krahasim me ato pr
t cilat sht lejuar rishikimi. 904
M tutje, n baz t nenit 428, paragrafi 1, gjykata zbaton dispozitat e nenit 329,
paragrafi 4 sipas t cilave, pavarsisht nga propozimi i palve, kryesisht mund t
mbledh fakte e prova t reja. N kt rast, gjykata, sipas nenit 7, paragrafi 2 t KPP t
Kosovs ka pr detyr ti ekzaminoj me kujdes t njjt si faktet q e ngarkojn t
pandehurin, ashtu edhe ato q jan n favor t tij. N rast t shfrytzimit t pakufizuar
t provave e fakteve t reja edhe vet gjykata mund t has n pengesa njlloj sikurse
edhe vet palt, varsisht nga ajo se a kemi t bjm me rishikimin e lejuar n favor
apo n dm t t dnuarit. Me fjal t tjera, te rishikimi n favor t t dnuarit, n lidhje
me paraqitjen e fakteve me vetiniciativ vlen kriteri se gjykata, kryesisht, mund ti
paraqes vetm ato fakte q mund ti paraqes edhe vet i dnuari, ndrkaq kur sht
fjala pr rishikimin e lejuar n dm t tij, gjykata mundet, kryesisht t parashtroj
vetm prova t reja si edhe vet paditsi. 905
Vlen t theksohet se n shqyrtimin e ri gjyqsor, shtja e identitetit objektiv t veprs
nuk zgjidhet sikur n procedurn e mparshme, n t ciln gjykata sht e lidhur me
aktakuzn e mparshme. Si u theksua m sipr, kur vendoset pr shtjet q kan t
900
Ibid.
Ibid.
Ibid.
903
Ibid.
904
Ibid.
905
Grubia 1, fq. 365.
901
902
1030
Rexhep Murati
bjn me nj vepr m t leht ose m t rnd, t njjt ose t ndryshme, ose vepr
tjetr, gjykata shkputet plotsisht nga aktakuza, ngase ajo i zgjidh kto shtje sipas
veprs penale t vrtetuar me aktgjykimin e forms s prer. Nj prfundim i till, pos
tjerash del nga dispozita e nenit 428, paragrafi 1, q ka t bj me gjykimin e ri n
procedurn e rishikuar, me t ciln sht prcaktuar se gjykata m nuk i detyrohet
aktakuzs s mparshme, ndryshe nga dispozita e nenit 4406, paragrafi 1 dhe e nenit
440, paragrafi 1, t cilat - pas prishjes s aktgjykimit t mparshm pr shkak t
miratimit t mjeteve prkatse juridike - n gjykimin e ri, prkundrazi, prcaktojn
lidhjen strikte t gjykats me veprn nga aktakuza. S kndejmi, kur kemi t bjm me
krkesn e parashtruar n dobi t t pandehurit, gjykata nuk mund ta dnoj t
pandehurin me aktgjykim t ri pr nj vepr m t rnd se ajo q sht prcaktuar me
aktgjykim t forms s prer pr shkak t ndalimit reformatio in peius. Mirpo, kur
kemi t bjm me krkesn n dm t t dnuarit, prkatsisht t personit t liruar ose
t personit kundr t cilit sht refuzuar akuza, ai, n krahasim me aktgjykimin e
forms s prer, mund t dnohet pr t njjtn vepr (pr t ciln sht liruar ose sht
refuzuar akuza), pastaj pr nj vepr m t rnd, por vepr t ndryshme (n krahasim
me veprn pr t ciln sht dnuar, ose sht liruar apo sht refuzuar akuza), ndrkaq
nuk mund t dnohet assesi pr vepr tjetr q nuk sht prfshir n aktgjykimin e
forms s prer. 906 Andaj, sht plotsisht jo relevante vepra e prfshir n aktakuzn,
n baz t s cils sht marr aktgjykimi i forms s prer. 907
B. Zbutja e jashtzakonshme e dnimit
Neni 429 [Lejimi i zbutjes s jashtzakonshme t dnimit]
Zbutja e jashtzakonshme e dnimit lejohet kur pas forms s prer t
aktgjykimit paraqiten rrethana t cilat nuk kan ekzistuar n kohn e
marrjes s aktgjykimit ose, megjithse kan ekzistuar n at koh, gjykata
nuk ka qen n dijeni pr to, kurse ato dukshm do t ndikonin n dnim
m t ult.
Zbutja e jashtzakonshme e dnimit sht mjet i jashtzakonshm juridik me t cilin
atakohet aktgjykimi i forms s prer sa i prket vendimit mbi dnimin. Prve se
aktgjykimi i forms s prer mund t atakohet, pr shkak t shqiptimit t dnimit t
paligjshm, aktgjykimi i forms s prer mund t atakohet edhe pr shkak t shqiptimit
t dnimit t pa rregullt. Aktgjykimi sht shqiptuar n mnyr t parregullt, edhe n
rastet kur aktgjykimi nuk prmban kurrfar shkelje ligjore, por gjykata nuk ka marr
parasysh ose nuk i ka vlersuar drejt rrethanat t cilat ndikojn n matjen e dnimit
prkatsisht nuk ka vlersuar drejt rrethanat t cilat ndikojn n marrjen e dnimit m
t but ose m t rnd. Aktgjykimi pr shkak t rrethanave t cilat kan qen t
njohura n momentin e shqiptimit t dnimit mund t atakohet me mjete t rregullta
juridike. Mirpo, dnimi i shqiptuar mund t jet i pa rregullt edhe pr shkak se gjat
matjes s dnimit, gjykata nuk ka ditur pr t gjitha rrethanat e nga t cilat varet lloji
906
907
Cf. Ibid, fq. 363.

Ibid.
1031
Rexhep Murati
dhe lartsia e dnimit ose ngase n ndrkoh jan paraqitur rrethana t cilat nuk kan
ekzistuar n momentin shqiptimit t dnimit. Pr kt arsye me zbutje t
jashtzakonshme t dnimit, aktgjykimi i forms s prer n t cilin nuk jan marr para
sysh t gjitha rrethanat q ndikojn n lartsin e dnimit, mund t ndryshohet sa i
prket vendimit mbi dnimin. Me fjal, t tjera, me krkesn pr zbutjen e
jashtzakonshme t dnimit mund t krkohet zbutja e jashtzakonshme e dnimit n
kuadr t kualifikimit t njjt t veprs penale t prcaktuar me aktgjykim, ngase pas
forms s prer t aktgjykimit jan paraqitur rrethana lehtsuese t cilat ose nuk kan
ekzistuar n momentin e marrjes s aktgjykimit ose kan ekzistuar por pr to gjykata
nuk ka ditur, e kto rrethanat jan t atilla q dukshm do t ndikonin n marrjen e
dnimit m t but.
Me krkesn pr zbutje t jashtzakonshme t dnimit, nuk atakohet vendimi i gjykats
mbi kualifikimin juridik dhe fajsin por atakohet vendimi mbi dnimin. Kshtu, si
baz e krkess pr zbutje t jashtzakonshme t dnimit jan faktet vendimtare, t
cilat ligji i quan rrethana vendimtare nga t cilat varet vendimi mbi dnimin. Rrethanat
n t cilat mbshtet krkesa pr zbutje t jashtzakonshme t dnimit vrtetohen n
seancn e kolegjit ndrkaq faktet n aktgjykimin e forms s prer n shqyrtimin
gjyqsor.
Ky mjet i jashtzakonshm ka ekzistuar dhe sht zbatuar nj koh t gjat n
legjislacionin procedural penal t ish Jugosllavis, i cili n ndrkoh n disa
legjislacione t shteteve t krijuara pas shkatrrimit t ish Jugosllavis, nuk figuron si
mjet i jashtzakonshm juridik 908 ose sht prcaktuar si nj nga arsyet e rishikimit jo
t drejt t procedurs penale 909.
Zbutja e jashtzakonshme e dnimit bazohet n faktet vendimtare n cilat mbshtetet
vendimi pr dnimin. Pikrisht kjo karakteristik e dallon zbutjen e jashtzakonshme t
dnimit nga mjetet tjera t jashtzakonshme. N t vrtet, kur gjykata vendos pr
zbutje t dnimit, ka t njjtat detyra t cilat i ka me rastin e marrjes s vendimit mbi
dnimin. Zbutja e dnimit ka t bj si me dnimet kryesore ashtu dhe dnimet
sekondare. Mirpo, kur sht fjala veprat penale t kryera n bashkim, gjykata e cila
vendos pr krkesn pr zbutjen e dnimit vendos edhe pr zbatim t dispozitave pr
bashkim t veprave penale. 910
Zbutja e jashtzakonshme e dnimit dallon nga krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris
ngase kjo krkes nuk paraqitet pr kurrfar shkelje ligjore. Ndrkaq, nga rishikimi i
908
N legjislacionin procedural penal aktual Kroat dhe t Bosnje dhe Hercegovin zbutja e jashtzakonshme e dnimit nuk sht parashikuar si mjet i jashtzakonshm juridik.
909
Pr dallim nga legjislacioni kroat n t cilin ky mjet i jashtzakonshm ku nuk parashikohet n grupin e
mjeteve t jashtzakonshme, megjithat n legjislacionin serb sht ruajtur duke u prcaktuar si nj nga
shkaqet pr rishikimin jo t drejt procedurs penale (neni 405 i KPP t Serbis t vitit 2009). Ksaj
zgjidhje, mund ti bhen vrejte ndr t tjera edhe nga se n procedurn e rishikimit jo t drejt, mund t vij
te nj situat absurde ku gjykata e shkalls s par mund t ndryshoj vendimin e gjykats s shkall m t
lart, sa i prket vendimit mbi dnimin. Prve, ksaj n legjislacionin serb sht parashikuar nj risi
prkatsisht nj arsye tjetr pr rishikim jo t drejt procedurs penale. N t vrtet, n legjislacionin serb
(t shtatorit t vitit 2009), lejohet q n cilsin e dshmitarit bashkpunues ta fitoj edhe personi i cili sht
dnuar pr vepr penale t krimit t organizuar. Kshtu, prokurori publik sht i detyruar q brenda nj
muaj nga forma e prer e aktgjykimit n baz t t cilit dshmitari bashkpunues sht dnuar, t paraqet
krkes pr ndryshimin e aktgjykimit me t cilin sht dnuar n rastet kur dshmitari bashkpunues ka
dshmuar kundr pjesmarrsve t tjer t grupit kriminal (neni 405 a dhe 504 ).
910
Pavii 3, fq. 431.
1032
Rexhep Murati
procedurs penale dallon ngase rishikimi parimisht nuk mund t krkohet me qllim t
arritjes s dnimit m t rnd ose m t leht nse gjendja faktike njkohsisht nuk
mundson dnimin sipas ligjit penal m t but prkatsisht ndryshimin e kualifikimit
juridik (neni 442 paragrafi 1 nnparagrafi 1.3.) Pr kt arsye, vrtetimi i gabuar i
gjendjes faktike n aktgjykimin e forms s prer, pa tjetr nuk sjell te rishikimi i
procedurs penale. Kshtu rishikimi i procedurs penale nuk mund t krkohet pr ato
vepra penale te t cilat shuma e dmit t shkaktuar nuk ka ndikim n kualifikimin
juridik si jan llojet e ndryshme t shprdorimeve, vjedhjeve mashtrimeve etj. 911 N
kto raste, eventualisht do mund t krkohej zbutja e jashtzakonshme e dnimit.
Prve, ksaj, konsiderohet se krkesa pr zbutjen e jashtzakonshme t dnimit mund
t paraqitet edhe n baz t fakteve t cilat nuk ndryshojn asgj n ngjarjen kriminale
e cila sht objekt i gjykimit por ekzistojn pavarsisht nga ngjarja kriminale, duke
mos qen t lidhura as me koh me ngjarjen kriminale, por n nj mnyr ose n nj
mnyr tjetr mund t ndikojn n matjen e dnimit. Zbutja e jashtzakonshme mund
t krkohet n baz t rrethanave lehtsuese t cilat nuk kan ekzistuar me rastin
marrjes s aktgjykimit ose edhe pse kan ekzistuar gjykata nuk i ka ditur n momentin
e shqiptimit t aktgjykimit. N kt rast nuk ka rndsi q i akuzuari ose pjesmarrsit
t tjer procedural mund t ken ditur pr rrethanat q mund t sjellin t zbutja e
jashtzakonshme e dnimit. Rrethanat duhet t jen t atilla q n mnyr t qart do t
sjellin te dnimi m i ult. Mirpo, zbutja e jashtzakonshme nuk mund t lejohet n
baz rrethanave t njohura pr gjykatn n momentin e shqiptimit t aktgjykimit, por t
cilat gjykata nuk i ka marr parasysh ose kur ato gabimisht i ka vlersuar. Pr t evituar
kto lshime, sikurse sht theksuar m sipr, i pandehuri ka n dispozicion e mjetet e
rregullta juridike. Pra, si sht theksuar me sipr, rrethanat duhen t jen t reja, t
atilla q nuk ndikojn n kualifikimin juridik t veprs penale, por q ndikojn n
matjen e dnimit m t but n kuadr t kualifikimit t veprs penale t prcaktuar me
aktgjykim t forms s prer. N t vrtet, rrethanat t cilat mund t jen baz t
zbutjes s jashtzakonshme t dnimit, jan rrethana lehtsuese (neni 74 paragrafi 3
dhe neni 75 t KP), rrethana kto t cilat ndikojn q dnimi t jet dukshm m i but.
Zbutjen e dnimit gjykata mund ta bj n mnyra t ndryshme: ose duke e zvogluar
dnimin e shqiptuar me aktgjykim t forms s prer deri n minimumin e parashikuar
sipas dispozits me ciln sht shqiptuar, ose me zbutjen e dnimit nn minimumin e
parashikuar me at dispozit, ose me shqiptimin e llojit m t but t dnimit, ose me
lirimin nga dnimi, ose me shqiptimin e dnimit me kusht. Por, dnimi mund t zbutet
jo vetm duke shqiptuar llojin m t but t dnimit por edhe duke shqiptuar vrejtjen
gjyqsore. Prndryshe, rrethanat n baz t t cilave do t mund t zbutet dnimi jan
rrethana objektive q kan t bjn me veprn penale ose rrethana subjektive q kan
bjn me kryersin e veprs penale, (p.sh. rrethanat personale dhe familjare t t
dnuarit mund t jet: smundja e rnd e t dnuarit pas shqiptimit t dnimit, vdekja
ose smundja e rnd e antarit t familjes, ose keqsimi drastik i gjendjes ekonomike
dhe sociale e t dnuarit ose familjes s tij, etj). Mirpo, shqiptimi i llojit m t but t
dnimit, lirimi nga dnimi ose shqiptimi i dnimit me kusht sht i mundshm vetm
nse kto mnyra t zbutjes s dnimit kan mund t zbatohen edhe n procedurn para
se aktgjykimi t ket marr formn e prer. Kto rrethana duhet t jen jo fardo
rrethana por t atilla q dukshm do t sjellin te shqiptimi i dnimit m t but. Mirpo,
911
1033
Rexhep Murati
kto rrethana nuk sht me rndsi se kur jan krijuar, por sht m rndsi q t jen
t reja. N literatur megjithat, ka mendime se nuk mund t lejohet zbutja e
jashtzakonshme n baz rrethans se i dnuari sht sjell mir gjat mbajtjes s
dnimit, ose se sht br m i moshuar dhe m i pafuqishm etj, ngase kto rrethana
nuk jan rrethana t pa pritshme apo rrethana t cilat nuk kan mund t
parashikohen. 912 Me fjal t tjera, n kt rast prezumohet se gjykata kto rrethana i ka
marr para sysh dhe nse eventualisht nuk i ka marr para sysh, aktgjykimin ka mund
ta atakoj me ankes. Pra, rrethanat n baz t cilave mund t krkohet zbutja e
jashtzakonshme e dnimit mund q t mos ken ekzistuar n momentin shqiptimit t
dnimit por t jen paraqitur n ndrkoh pas shqiptimit t dnimit, ose t ken
ekzistuar edhe n kohn e shqiptimit t aktgjykimit por pr t cilat gjykata nuk ka ditur.
N te dy rastet kusht pr t lejuar gjykata zbutjen e dnimit sht q rrethanat t jen t
reja.
Instituti i zbutjes s dnimit dallon nga falja para se gjithash ngase sht mjet i
jashtzakonshm juridik pr t cilin vendos gjykata e cila detyrohet ta zbatoj nse
plotsohen kushtet e prcaktuar me ligj duke e zbutur dnimin n kufijt e prcaktuar
me ligj. Ndrsa, falja sht akt i presidentit t shtetit t cilin e merr sipas vlersimit t
lir pavarsisht nse jan paraqitur rrethana t reja, duke e ndryshuar dnimin e
shqiptuar.
Instituti i zbutjes s dnimit dhe i faljes zbatohen sipas bazave t ndryshme dhe si t
tilla nuk prjashtohen ndrmjet veti. Kshtu, i dnuari mund krkoj dhe t realizoj
njkohsisht ose sukcesivisht zbutjen e dnimit edhe faljen.
Duhet theksuar s krkesa pr zbutjen e dnimit nuk e shtyn ekzekutimin e dnimit.
N praktik mund t ndodh q dnimet afatshkurtra me burgim, pr shkak t numrit t
madh t krkesave pr zbutje dhe mbingarkess s gjykats, t ekzekutohen para se
gjykata t ket vendosur pr krkesn pr zbutje.
Krkesn pr zbutje t jashtzakonshme mund ta paraqes prokurori i shtetit kur n
procedurn penale ka marr pjes si pal, i pandehuri dhe mbrojtsi i tij por jo edhe
personat tjer.
Duke vendosur prkitazi me krkesn pr zbutje t jashtzakonshme t dnimit, gjykata
e refuzon krkesn kur nuk plotsohen kushtet pr zbutje t cilat krkohen sipas ligjit.
Krkesa pr zbutje, si sht theksuar m par mund t prsritet pa kufi kur paraqiten
rrethana t reja t cilat jan paraqitur n ndrkoh, ose rrethana t cilat m par nuk
jan paraqitur. Kur gjykata vlerson rrethanat t cilat m par jan vlersuar, nuk
lshohet n vlersimin e rrethanave t paraqitura m par por e refuzon krkesn ngase
sht paraqitur nga t njjtat rrethana. Mirpo, sipas qndrimit tjetr gjykata nuk mund
ta refuzoj krkesn pr shkak t paraqitjes s t njjtave rrethana nga t cilat sht
refuzuar krkesa, por prkitazi me krkesn n fjal do t vendos n mnyr meritore
ngase kolegji n kt rast nuk sht lidhur me vlersimin e mparshm rrethanave.
Me krkesn pr zbutje t jashtzakonshme, si mjet i jashtzakonshm juridik mund t
zbutn vetm dnimet por jo edhe masat edukative. Kshtu, objekt i zbutjes s dnimit
mund t jen: dnimi m t holla, dnimi me burg, prfshir edhe dnimin me burg pr
t mitur. N kt rast mund t zbutet si dnimi kryesor ashtu edhe dnimi alternativ apo
kto dy lloje t dnimeve s bashku. Kur sht fjala pr dnimin me kusht, ky dnim
zbutet ashtu q shqiptohet dnim m i but, ekzekutimi i t cilit serish shtyhet, ose me
912
1034
Rexhep Murati
zvoglimin e afatit t verifikimit ose me lirim nga dnimi. Nuk ka penges q t

krkohet zbutja e dnimit edhe pr dnimin i cili sht zbut m par nj e m shum
her. Megjithat, vrejtja gjyqsore nuk mund t zbutet ngase nuk konsiderohet dnim.
Gjithashtu, nuk mund t krkohet zbutja e dnimit lidhur me krkesn pasurore juridike
si edhe shpenzimet e procedurs penale, ngase edhe krkesa pasurore juridike dhe
shpenzimet e procedurs penale jan vendime gjyqsore por nuk jan dnime.
Zbutja e jashtzakonshme e dnimit duhet t mbshtet n rrethanat q kan t bjn me
rrethanat faktike dhe jo rrethanat juridike. Kshtu, pasojat e ndryshimeve t natyrs
juridike nuk mund t jen baz e zbutjes s dnimit si p.sh. dekriminalizimi i veprs
penale pas forms s prer t aktgjykimit. 913
Praktika gjyqsore ka marr qndrim se disa rrethana nuk mund t jen baz pr
paraqitje t krkess pr zbutje t jashtzakonshme. Kshtu, nuk mund t jet baz pr
zbutje t jashtzakonshme rrethana se gjat vuajtjes s dnimit t dnuarit i sht
keqsuar gjendja shndetsore, kur keqsimi i gjendjes shndetsore sht pasoj e
vetlndimit t dnuarit (GjS e B e H, Ap. 290?/71, dt. 10. XI, 1971). Po ashtu, baz
pr zbutje t jashtzakonshme nuk mund t jet rrethana se i pandehuri ka prmbushur
detyrimin e prcaktuar me vendimin e gjykats si p.sh. ka paguar dnimin n t holla,
shpenzimet e procedurs penale etj. sepse kjo sht nj rrethan t ciln gjykata e ka
ditur se do t paraqitet (GjF. Psp. 23/86, dt.10.VI 1986). Baz pr zbutje t
jashtzakonshme t dnimit nuk paraqet as rrethana se i dnuari gjat mbajtjes s
dnimit ka pas sjellje t mira (GJSS. Psp. 1003/01, dt.1.XI.2001).
Se a do t ndikoj nj rrethan q dnimi t jet m i rnd ose m i but, e vlerson
gjyqtari dhe ky vlersim sht subjektiv. N ann tjetr, aq m subjektiv sht
vlersimi i pals e cila e paraqet rrethann e caktuar si baz pr zbutje t
jashtzakonshme. Duke qen se pala mund ta paraqes krkesn pr zbutje m shum
her, i vetmi kufizim n kt drejtim sht kushti i prcaktuar n Kod q t paraqitn jo
fardo rrethanash por vetm ato rrethana t cilat dukshm do t ndikonin shqiptimin e
dnimit m t ult. Me fjal t tjera rrethanat e reja duhet t jen t prshtatshme q t
sjellin zbutje t pa rndsishme, pr m tepr fardo zbutje, por nj zbutje dukshm
m t madhe, nga q vetm ather ka kuptim instituti i zbutjes s jashtzakonshme.
Zbutja e dnimit mund t zbatohet edhe ndaj dnimit me burgim pr t mitur duke
shqiptuar dnim m kohzgjatje m t shkurtr, por kur gjykata mundet q n vend t
dnimit pr t mitur t shqiptoj; masn edukative. Ndrkaq, kur sht fjala pr masat
edukative, gjykata e cila ka shqiptuar masn edukative, mund t vazhdoj apo t
pushoj ekzekutimin e mass edukative apo ta zvendsoj me nj mas m t leht
(neni 128, parag. 5 i LDM). Mirpo, nse pas marrjes s vendimit mbi shqiptimin e
mass edukative, zbulohen rrethana t reja ose fakte t reja ose fakte q kan ekzistuar
por q nuk kan qen t njohura n kohn kur vendimi sht marr, e t cilat n mnyr
t qart do t ndikonin n zgjedhjen e mass, gjykata shqyrton vendimin dhe mund t
pushoj ekzekutimin e mass apo at mund ta zvendsoj me ndonj mas tjetr
edukative. N kt rast, gjykata nuk mund t shqiptoj mas m t rnd n baz t
rishqyrtimit t provave t reja. (neni 129 parag. 1 i LDM).
Me krkesn pr zbutjen e denimeve plotsuese, ndons e dnimet plotsuese sipas KP
konsiderohen dnime, megjithat nuk mund t krkohet zbutja e tyre, ngase me zbutjen
913
Cf. Ibid., fq. 888.
1035
Rexhep Murati
e tyre do ndryshohej karakteri i tyre. Zbutja e dnimit nuk ka t bj as me pasojat

juridike t dnimit.
Zbutja e dnimit nuk mund t lejohet pas mbajtjes prkatsisht pas dnimit t
ekzekutuar. Po ashtu, zbutja e dnimit nuk lejohet edhe n rastet e faljes, parashkrimit
t dnimit kryesor ose alternativ, edhe pse edhe ather nuk prjashtohen disa efekte
pozitive pr t dnuarin (Mendim parimor juridik i GJSJ, dt. 22 dhe 23 XII 1969). Po
ashtu, zbutja nuk mund t krkohet edhe pas vdekjes s t dnuarit. N t vrtet,
ndonse Kodi parashikon mundsin q disa persona t autorizuar mund t paraqesin
krkesa t caktuara pas vdekjes s t pandehurit (neni 424 paragrafi 1), megjithat n
kt rast nuk sht prfshir zbutja e jashtzakonshme e dnimit. Zbutja e dnimit ka
kuptim vetm deri sa dnimi nuk sht ekzekutuar. Kur sht fjala pr dnimin me t
holla dhe i pandehuri ka paguar nj pjes t dnimit n kt rast, zbutja mund t bhet
vetm pr pjesn e pa paguar t dnimit me t holla.
Duke pasur parasysh se zbutja e dnimit me burgim ka kuptim vetm n ato raste kur
nuk sht ekzekutuar dnimi me burgim, Kodi i ri i procedurs penale t Kosovs (i cili
ka hyr n fuqi 1.01.2013), n dispozitn e nenit 418, paragrafi 2, ka prcaktuar se pala
mund ta krkoj n do koh zbutjen e jashtzakonshme t dnimit gjat periudhs s
mbajtjes s dnimit, prve n ato raste kur kan mbetur edhe gjasht (6) muaj deri n
prfundim t dnimit me burgim.
Kur gjykata aprovon krkesn pr zbutje t jashtzakonshme ashtu q dnimin me burg
e zvendson me dnim me kusht, n kt rast koha pr t ciln sht shtyr ekzekutimi
i dnimit t shqiptuar fillon t rrjedh nga dita kur gjykata ka marr vendim pr zbutje
t dnimit. Mirpo, kur gjykata gjat vendosjes lidhur me krkesn pr zbutje t
jashtzakonshme t dnimit, e shkurton kohen e shtyrjes s ekzekutimit t dnimit, n
kt rast kjo koh llogaritet nga e forms s prer aktgjykimit me t cilin sht
shqiptuar dnimi me kusht.
KPP nuk parasheh institutin e kundrt me zbutjen e dnimit sipas t t cilit n baz
rrethanave t reja rnduese do t ashprsohej dnimi. Zbutja e jashtzakonshme e
dnimit nuk vjen n shprehje edhe me rastin zbatimin e ndaless reformatio in peius
Duhet theksuar se dispozitat mbi zbutjen e jashtzakonshme e dnimit kan karakter
procedural. Ndrkaq, sa i prket dispozitave materiale mbi zbutjen e dnimit, gjykata
n procedurn e vendosjes lidhur me zbutjen e jashtzakonshme duhet tu prmbahet
dispozitave t prgjithshme dhe t posame t Kodit penal, t cilat i referohen rastit
konkret. Kshtu, gjykata krkesn pr zbutje t jashtzakonshme t dnimit nuk do ta
aprovoj edhe kur prmbushn t gjitha kushtet, nse t dnuarit tanim i sht
shqiptuar dnimi m i ult sipas ligjit, i cili mund t shqiptohet pr at vepr penale.
I dnuari t cilit i sht zbutur dnimi nuk ka t drejt n kompensimin e dmit pr
dnim t pa arsyeshm, ngase ky kompensim i njihet vetm personit t liruar n
procedurn e rishikimit si mjet i jashtzakonshm.
Kur sht fjala pr dnimet e shqiptuara pr veprat penale n bashkim, gjykata e cila
vendos pr zbutje t dnimit, do i zbut dnimet pr veprat penale t veanta, n rastet
kur gjen se rrethanat e reja ndikojn n zvoglimin e dnimeve t shqiptuara pr veprat
penale t caktuara dhe m pas do t shqiptoj dnimin e prbashkt t zbutur. Ndrkaq,
kur gjykata gjen se dnimet pr veprat penale prkatse, duke pasur parasysh rrethanat
e reja, jan shqiptuar drejt, por q vetm dnimin e prbashkt duhet ndryshuar, n
kt rast do e zbus vetm dnimin e prbashkt. Mirpo, kur me zbutje t dnimit
1036
Rexhep Murati
ndryshohet lloji i dnimit, paraprakisht duhet t zbutn dnimet e prcaktuara pr

veprat penale t kryera n bashkim, t cilat m nuk i prgjigjen sipas llojit dhe lartsis
s dnimit dhe m pas duhet shqiptuar dnimin e prbashkt m t but.
Instituti beneficium cohaesionis nuk vjen n shprehje te zbutja e jashtzakonshme e
dnimit, ngase procedura e zbutjes dhe e matjes s dnimit ka t bj me personin e
caktuar. Kshtu, shkaqet pr zbutje t dnimit jan t ndryshme dhe si t tilla nuk mund
t bartn n t tjert, por duhet q n do rast konkret t vlersohen ve e ve.
Neni 430 [Personat e autorizuar pr t krkuar zbutjen e jashtzakonshme
t dnimit dhe efektet e saj]
1.
2.
Krkes pr zbutje t jashtzakonshme t dnimit mund t paraqes prokurori i shtetit kur procedura sht zbatuar me krkes t tij, i dnuari dhe
mbrojtsi i tij.
Krkesa pr zbutje t jashtzakonshme t dnimit nuk e pezullon ekzekutimin e dnimit.
Paragrafi 1.
N paragrafin 1 parashikohen personat e autorizuar pr paraqitje t krkess pr zbutje
t jashtzakonshme t dnimit. Kshtu, krkesn pr zbutje t dnimit mund ta
paraqesin prokurori i shtetit, i dnuari dhe mbrojtsi. Kodi duke prcaktuar personat e
autorizuar pr paraqitje t krkess njhersh nuk ka prcaktuar edhe afatin brenda t
cilit do t duhet t paraqitet ky mjet t jashtzakonshm juridik. Megjithat, Kodi i ri i
procedurs penale pr dallim nga Kodi i mparshm i cili nuk ka prcaktuar kurrfar
afati lidhur me krkesn pr zbutje t dnimit, n dispozitn e prgjithshme pr mjetet
e jashtzakonshme (neni 418 paragrafi 2) duke pasur parasysh rastet e shpeshta t
paraqitjes s krkess pr zbutje t dnimit n praktikn gjyqsore, pak koh para
skadimit t ekzekutimit t dnimit me burgim, ka parapar nj zgjidhje t re sipas s
cils krkesn pr zbutje t dnimit me burgim pala nuk ka t drejt ta paraqes n
gjasht muajt e fundit t mbajtjes s dnimit me burgim. N t vrtet, me kt
dispozit, sht prcaktuar se pala mund t krkoj zbutje t jashtzakonshme t
dnimit, n do koh me prjashtim t atyre rasteve kur deri n prfundim t dnimit
me burgim kan mbetur vetm edhe 6 muaj. Kjo zgjidhje sht n prputhje t plot
me qndrimin se krkesa pr zbutje t dnimit, mund t paraqitet vetm gjat mbajtjes
s dnimit me burgim dhe se nuk mund t paraqitet pasi t jet ekzekutuar n trsi
dnimi ose t ket vdekur i dnuari. Sipas qndrimit tjetr, edhe pas mbajtjes s
dnimit, i dnuari mund t kt interes juridik pr tìu shqiptuar dnim m i but, ngase
prve efekteve pozitive q dalin nga dnimi m i but, dnimi m i but ka edhe
efekte t tjera q kan ndikim n prmirsimin e pozits s tij juridike.
Mbrojtsi, mund t paraqes krkes pr zbutje t jashtzakonshme t dnimit nn
kushtet e parashikuar n nenin 376, paragrafi 1.8. N t vrtet, sipas ksaj dispozite
krkohet q krkess pr zbutje t jashtzakonshme ti bashkngjitet deklarata e t
pandehurit me t ciln i pandehuri jep plqimin pr krkes pr zbutje t
jashtzakonshme t dnimit. Krkesa pr zbutje t dnimit mund t paraqitet m shum
1037
Rexhep Murati
her, por parimisht nga shkaqet jo t njjta. Krkesat e refuzuar ose t hedhura mund t
prsriten duke u bazuar n rrethana t reja.
Paragrafi 2.
Sipas paragrafit 2, krkesa pr zbutje t jashtzakonshme nuk pezullon ekzekutimin e
dnimit. Mirpo, si e till kjo dispozit, bn q disa dnime afatshkurta me burg, pr
shkak t numrit t madh t krkesave dhe mbingarkess s gjykats me pun, disa
dnime me burg t mbahen ose dnimet me gjob t paguhen duke e br kshtu
krkesn t pa efektshme. Megjithat personi i cili ka paraqitur krkesn pr zbutje t
jashtzakonshme t dnimit ka mundsi q t krkoj q t shtyhet ekzekutimi i
dnimit sipas dispozitave pr ekzekutim t dnimit, deri sa gjykata t vendos lidhur me
krkesn pr zbutjen e jashtzakonshme t dnimit
Neni 431 [Procedura lidhur me krkesn pr zbutjen e jashtzakonshme
t dnimit dhe vendimet e Gjykats Supreme]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
Pr krkesn mbi zbutjen e jashtzakonshme t dnimit vendos Gjykata

Supreme e Kosovs.
Krkesa pr zbutje t jashtzakonshme t dnimit n pajtim me nenin 376
t ktij Kodi i paraqitet gjykats themelore e cila ka marr aktgjykimin.
Gjykata themelore ia drgon krkesn prokurorit t shtetit, i cili prgjigjet
n pajtim n pajtim me nenin 377 t ktij Kodi.
Gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues t gjykats themelore
e hudh krkesn q nuk sht n pajtim me nenin 376 t ktij Kodi.
Gjykata themelore vrteton se a ekzistojn shkaqet pr zbutje t jashtzakonshme t dnimit, e pastaj shkresat me propozimin e arsyetuar ia
drgon Gjykats Supreme t Kosovs.
Gjykata Supreme e Kosovs refuzon krkesn kur mon se nuk ka baza
ligjore pr zbutje t jashtzakonshme t dnimit. Kur e aprovon krkesn,
gjykata me aktvendim e ndryshon aktgjykimin e forms s prer lidhur me
vendimin mbi dnimin.
Paragrafi 1.
Sipas paragrafit 1 t ktij neni, pr krkesn pr zbutjen e jashtzakonshme t dnimit
vendos gjykata Supreme e Kosovs. Pr kompetencn lndore t Gjykats Supreme t
Kosovs, shih nenin 22, t Ligjit pr Gjykatat.
Paragrafi 2.
Krkesa pr zbutje t jashtzakonshme t dnimit i paraqitet gjykats themelore e cila
ka marr aktgjykimin n shkall t par. Pr dallim nga Kodi i mparshm i procedurs
penale i cili nuk parashihte formn prkatse pr mjete e jashtzakonshme juridike
prfshir edhe krkesn e pr zbutjen e dnimit (ndonse n nenin 401 parashihte
formn e ankess ), Kodi i Ri i procedurs penale n nenin 376, me qellim t
1038
Rexhep Murati
disiplinimit palve pr t paraqitur akte t rregullta para gjykats, ka parapar formn e

kundrshtimeve apo t krkesave prfshir edhe krkesn pr zbutjen e
jashtzakonshme t dnimit. Kshtu, krkesa pr zbutje t dnimit duhet kt kto
elemente: numrin e lnds; emrin e t pandehurit; prshkrimin e statusit ligjor t
lnds, prfshir shnimin nse kundrshtimi apo krkesa sht paraqitur brenda afatit
kohor t lejuar; prshkrimin e fakteve t rndsishme q jan t prfshira n
procesverbal; prshkrimin e bazs ligjore t kundrshtimit apo krkess; prshkrimin e
mjetit juridik q krkohet; prshkrimin e bazs ligjore t mjetit juridik; nse
kundrshtimi apo krkesa paraqitet n emr t t pandehurit, duhet t bashkngjitet
deklarata e t pandehurit me t ciln jep plqimin pr ankesn apo krkesn (neni 376).
N nenin 376, paragrafin 4, parashikohen pasojat pr mosrespektim t forms s
prcaktuar me kt dispozit. Kshtu, sipas ksaj dispozite asnj krkes pr zbutje t
jashtzakonshme e cila e cila nuk prmban formn prkatse gjykata nuk e merr n
shqyrtim
Paragrafi 3.
Sipas paragrafi 3, gjykata themelore, ia drgon krkesn prokurorit t shtetit i cili jep
prgjigje me shkrim n krkesn pr zbutje t dnimit. Prgjigja n krkes duhet t
ket kto elemente: numrin e lnds; emrin e t pandehurit; prshkrimin e statusit ligjor
t lnds, prfshir shnimin nse prgjigja sht paraqitur brenda afatit kohor t
lejuar; prshkrimin e fakteve t rndsishme q jan t prfshira n procesverbal;
prshkrimin e bazs ligjore t kundrshtimit apo krkess s paraqitur nga ankuesi apo
pala krkuese; prshkrimin e mjetit juridik t krkuar nga pala krkuese dhe
prshkrimin e bazs ligjore t mjetit juridik t krkuar nga pala krkuese (neni 377). N
nenin 377, paragrafin 4, parashikohen pasojat pr mosrespektim t forms s prgjigjes
t prcaktuar me kt dispozit. Kshtu, sipas ksaj dispozite asnj prgjigje n krkes
prfshir edhe krkesn pr zbutje t jashtzakonshme (ose n kundrshtim) e cila nuk
prmban formn prkatse gjykata nuk e merr n shqyrtim
Paragrafi 4
Duke qen se krkesa pr zbutje t jashtzakonshme t dnimit sht akt formal,
gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues t gjykats themelore e hedh
krkesn e cila nuk prmban elementet e prcaktuara n nenin 376 t KPP-s. Kjo
nnkupton q gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues krkesn, ndr t
tjera, mund ta hedh edhe kur krkesn e paraqet personi i paautorizuar pr paraqitjen e
krkess ose kur krkesa e paraqitur n emr t pandehurit nuk prmban deklaratn e t
pandehurit me t ciln jep plqimin pr paraqitje t krkess (neni 376, paragrafi 1.8.).
Paragrafi 5.
Krkesa pr zbutje t jashtzakonshme t dnimit, ndonse i paraqitet gjykats
themelore ajo nuk sht kompetente pr t vendosur pr krkesn pr zbutje t dnimit
por ka autorizim pr t vrtetuar nse jan plotsuar kushtet pr zbutje t
jashtzakonshme t dnimit. Pr t vrtetuar nse ekzistojn kushtet pr zbutje t
1039
Rexhep Murati
jashtzakonshme, kolegji shqyrtues m par dgjon prokurorin e shtetit, personin e

dnuar dhe mbrojtsin. Sipas paragrafi 5 t ktij neni, gjykata themelore n kolegj
shqyrtues vrteton se a ekzistojn shkaqet pr zbutje t jashtzakonshme t dnimit, e
pastaj shkresat me propozimin e arsyetuar ia drgon Gjykats Supreme t Kosovs. N
paragrafin 5 t nenit 431, vrtet, nuk prcaktohet forma e propozimit t arsyetuar,
mirpo, gjithsesi se n kt rast gjykata nuk merr aktvendim, por nj shkres n hyrje
t s cils theksohet kolegji prkatsisht prbrja e kolegjit i cili ka vendosur t paraqes
propozimin e arsyetuar Gjykats Supreme t Kosovs. 914
Paragrafi 6.
Gjykata Supreme e Kosovs sht kompetente pr t vendosur pr krkesn pr zbutje
t jashtzakonshme t dnimit (nenin 22 Ligjit pr Gjykatat). Gjykata Supreme refuzon
ose e aprovon krkesn pr zbutje t jashtzakonshme t dnimit. N rastet kur Gjykata
Supreme e Kosovs mon se nuk ka baza ligjore pr zbutje t jashtzakonshme t
dnimit e refuzon krkesn. Ndrkaq, kur e aprovon krkesn, gjykata me aktvendim e
ndryshon aktgjykimin e forms s prer lidhur me vendimin mbi dnimin. N t dy
rastet kundr vendimit t Gjykats Supreme nuk sht e lejuar ankesa.
Gjykata Supreme duke vendosur lidhur me zbutjen e jashtzakonshme t dnimit sht
n situat t njjt me gjykatn e shkalls s par ose gjykats m t lart kur vendos
pr dnimin. N t vrtet, gjykata n procedurn pr zbutjen e jashtzakonshme t
dnimit, duhet t vrtetoj: a. nse ekzistojn rrethana t caktuara, b. nse rrethanat
sipas natyrs s tyre jan rrethana lehtsuese ose privilegjuese dhe c. nse jan
prshtatshme pr dnim m t but. Detyrimi i gjykats pr t vrtetuar rrethanat e
prcaktuara n a. dhe b. jan t natyrs faktike ndrkaq, nn c.e natyrs juridike. 915
Duhet theksuar se zbutja e dnimit sht kryesisht fakultative dhe prjashtimisht e
detyruar n rastet kur jan prmbushur kushtet faktike pr t cilat shprehimisht sht
parashikuar lirimi nga dnimi 916.
C. Krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris
Krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris sht mjet i jashtzakonshm juridik me t cilin
mund t evitohen shkeljet ligjore n vendimet e forms s prer. Me fjal, t tjera
krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris bazohet n shkeljet e ligjit material dhe formal si
edhe n shkeljet e procedurs t cilat i kan paraprir vendimit t forms s prer.
Rrjedhimisht ky mjet i jashtzakonshm sht parashikuar n legjislacionin ton ngase
ndaj disa vendimeve gjyqsore nuk mund t ngritt mjet i rregullt juridik (p.sh. ndaj
disa urdhresave, aktvendimeve, disa vendime kundr t Gjykats s apelit etj. ). Arsye
tjetr e ekzistimit t ktij mjeti juridik sht se edhe kur lejohet ankese kundr
aktgjykimit t shkalls s par ajo lejohet vetm pr shkak t shkeljeve esenciale dhe jo
pr fardo shkelje t dispozitave t procedurs penale. Prve, ksaj gjykata duke
vendosur lidhur me ankesn sipas rregullit sht e lidhur me shkaqet e ankess
914
Krahaso: Vasiljevi-Gruba, II, Komentar Zakonika e krivicnom postuku, Beograd, 2002, fq. 794.
Pavii 2, fq. 520.
916
Ibid.
915
1040
Rexhep Murati
prkatsisht me parimin tantum devolutum quantum appellatum, (me prjashtim t

rasteve kur Gjykata e Apelit sipas detyrs zyrtare shqyrton aktgjykimin edhe n ato
pjes q nuk sht atakuar me ankes-neni 394) ashtu q gjykata duke vendosur lidhur
me ankesn nuk mund t evitoj do shkelje ligjore.
Krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris mund t paraqitet ndaj t gjitha vendimeveaktgjykimeve, aktvendimeve t forms s prer dhe urdhrit. Sipas KPP t mparshm,
kishte dilema nse ndaj urdhrit si vendim gjyqsor mund t paraqitet krkesa pr
mbrojtjen e ligjshmris pr shkak se urdhri parimisht nuk e merrte formn e prer.
Mirpo, KPP i ri e ka zgjidhur kt dilem duke lejuar ankesn edhe kundr urdhrit.
Shih: komentet e nenit 24 t KPP.
N ann tjetr, ky mjet i jashtzakonshm nuk sht i detyrueshm as pr prokurorin
publik e as pr pandehurin dhe mbrojtsin.
Krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris, sipas legjislacionit procedural penal t ish
Jugosllavis ka mund ta paraqes ekskluzivisht prokurori publik. KPP i mparshm
monopolin e prokurorit publik pr t disponuar ekskluzivisht me krkesn pr
mbrojtjen e ligjshmris e ka hequr duke lejuar q edhe i pandehuri dhe mbrojtsi n
kushte t caktuara t paraqesin kt mjet t jashtzakonshm juridik. Kt zgjidhje e ka
aprovuar edhe KPP i ri. Kshtu, sipas KPP t ri, krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris
mund ta paraqesin prokurori shtetit, i pandehuri dhe mbrojtsi dhe pas vdekjes s t
pandehurit, personat nga neni 424, paragrafi 1.
Vendimi mbi krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris parimisht ka karakter konstituiv
por n disa raste ka karakter. deklarativ. Se kur vendimi mbi krkesn pr mbrojtjen e
ligjshmris ka karakter konstituiv dhe kur deklarativ, shih: komentet lidhur me nenin
438. Krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris mund t paraqitet pa marr parasysh
amnistin, faljen apo vdekjen e t dnuarit.
Neni 432 [Arsyet pr paraqitje t krkess pr mbrojtje t ligjshmris]
1.
2.
3.
4.
Kundr vendimit gjyqsor t forms s prer ose kundr procedurs

gjyqsore e cila i ka paraprir marrjes s vendimit t till, pas prfundimit
t procedurs penale n form t prer mund t paraqitet krkes pr
mbrojtjen e ligjshmris n rastet vijuese:
1.1. n rast t shkeljes s ligjit penal;
1.2. n rast t shkeljes esenciale t ligjit t procedurs penale nga neni
384, paragrafi 1. i ktij Kodi; ose
1.3. n rast t shkeljeve t tjera t dispozitave t procedurs penale kur
shkeljet e tilla kan ndikuar n ligjshmrin e vendimit gjyqsor.
Krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris nuk mund t ushtrohet pr shkak t
konstatimit t gabueshm ose jo t plot t gjendjes faktike, as kundr
vendimit t Gjykats Supreme t Kosovs me t ciln sht vendosur mbi
krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris.
Pavarsisht nga dispozitat e paragrafit 1. t ktij neni, Kryeprokurori i
Shtetit mund t paraqes krkes pr mbrojtjen e ligjshmris pr cilndo
shkelje ligjore.
Pavarsisht nga dispozitat e paragrafit 1. t ktij neni, krkes pr mbrojtje
t ligjshmris mund t paraqitet, gjat procedurs penale e cila nuk ka
1041
Rexhep Murati
prfunduar n form t prer, vetm kundr vendimeve t forms s prer

lidhur me caktimin ose vazhdimin e paraburgimit.
Paragrafi 1.
N paragrafin 1 t ktij neni, n mnyr shprehimore prcaktohen arsyet pr paraqitjen
e krkess pr mbrojtjen e ligjshmris. N t vrtet, sipas paragrafi 1 t ktij neni me
arsye duhet kuptuar si vendimet dhe procedurat gjyqsore ndaj t cilave mund t
paraqitet krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris, ashtu edhe shkaqet konkrete n t cilat
duhet mbshtetur krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris.
Kshtu, krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris mund t paraqitet: 1. ndaj vendimeve
gjyqsore q kan marr formn e prer dhe 2. kundr procedurs q i ka paraprir
marrjes s vendimit t forms s prer, pas prfundimit t procedurs penale n form
t prer. Krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris mund t mbshtet n kto shkaqe:a. pr
shkak t shkeljes s ligjit penal; b. pr shkak t shkeljes esenciale t ligjit t procedurs
penale nga neni 384, paragrafi 1 i KPP-s; pr shkak t shkeljeve t tjera t dispozitave
t procedurs penale kur shkeljet e tilla kan ndikuar n ligjshmrin e vendimit
gjyqsor.
Nga sa u tha m sipr, si baz e prgjithshme pr paraqitjen e krkess pr mbrojtjen e
ligjshmris jan shkeljet e ligjit penal dhe shkeljet e ligjit formal. N shkelje t ligjit
material bjn pjes t gjitha shkeljet e nenit 385 t KPP-s. Ndrkaq, n shkeljet e
ligjit formal bjn pjes para se gjithash shkeljet esenciale absolute nga neni 384
paragrafi 1 dhe t gjitha shkeljet t tjera q kan ndikuar n ligjshmrin e vendimit
gjyqsor. Sa i prket dispozitave t tjera t cilat nuk kan karakter penal, ato mund t
jen baz pr paraqitje t krkess pr mbrojtje t ligjshmris ather kur nocionet nga
kto dispozita jan tipare t veprs penale.
Krkesa pr mbrojtje t ligjshmris, si sht theksuar m sipr mund t ngritt ndaj
vendimeve t forms s prer dhe ndaj procedurave t cilat i kan paraprir vendimeve
t tilla. Mirpo, pr t ushtruar kt mjet t jashtzakonshm nuk sht me rndsi nse
ndaj ktyre vendimeve kan qen t lejuara mjetet e rregullta juridike dhe nse palt e
kan shfrytzuar t drejtn e paraqitjes s mjeteve t rregullta juridike. Bazat pr
paraqitje t krkess pr mbrojtje t ligjshmris jan dukshm m t gjra se bazat e
paraqitjes s ankess. Sipas paragrafit 1 t ksaj dispozite, parimisht nuk prjashtohet
asnj shkelje e ligjit por nuk krkohet q t ekzistoj lidhja kauzale ndrmjet shkeljes
s shkaktuar dhe vendimit t marr ose procedurs s zbatuar. Krkesa pr mbrojtjen e
ligjshmris mund t paraqitet m shum her, por me kusht q t mos prsritet baza e
paraqitjes s krkess pr mbrojtjen e ligjshmris.
Paragrafi 2.
N kt paragraf theksohet n mnyr shprehimore se krkesa pr mbrojtje t
ligjshmris nuk mund t paraqitet pr shkak t konstatimit t gabueshm ose jo t
plot t gjendjes faktike. Me kt dispozit u bhet e qart palve se kur vendimi i
forms s e prer prmban t meta faktike prkatsisht kur me aktgjykimin e forms s
prer sht konstatuar n mnyr t gabuar ose jo t plot gjendja e faktike, palt kan
n dispozicion rishikimin e procedurs penale si mjet t jashtzakonshm dhe jo
1042
Rexhep Murati
krkesn pr mbrojtje t ligjshmris. N ann tjetr, n vijim t ktij paragrafi bhet e

qart se krkesa pr mbrojtje t ligjshmris parimisht nuk lejohet edhe kundr
vendimit t Gjykats Supreme t Kosovs me t cilin sht vendosur mbi krkesn pr
mbrojtjen e ligjshmris. Me kt zgjidhje synohet q vendimi i Gjykats Supreme t
Kosovs lidhur me krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris t jet vendim prfundimtar.
Paragrafi 3.
Sipas paragrafit 1 t ktij neni, parimisht si baz e paraqitjes s krkess pr mbrojtje t
ligjshmris duhet kuptuar shkeljet dispozitave t karakterit penal material dhe
procedural, megjithat nuk prjashtohet mundsia q edhe dispozitat q nuk kan
karakter procedural penal t jen baz e krkess pr mbrojtje t ligjshmris, n rastet
kur dispozitat e tilla jan zbatuar prkitazi me marrjen e vendimit t forms s prer.
Sado q me dispozitn e paragrafi 1 t ktij neni, ligjdhnsi ka prcaktuar baz
juridike t gjer pr paraqitjen e krkess pr mbrojtjen e ligjshmris, megjithat n
paragrafi 3 t ktij neni e ka zgjeruar mundsin e paraqitjes s ktij mjeti t
jashtzakonshm juridik edhe pr cilndo shkelje tjetr ligjore t prfshir n
aktgjykimin e forms s prer. Me fjal t tjera, shkelja e ligjit ka kuptim m t gjer se
shkelja e ligjit material dhe formal t prcaktuar n paragrafi 1 t ktij neni. Kshtu, si
baz pr paraqitje t krkess pr mbrojtje t ligjshmris duhet marr edhe rastet kur n
gjendjen faktike t vrtetuar me vendimin e forms s prer: 1. sht zbatuar ligji n
mnyr t gabuar; 2. sht zbatuar ligji i cili nuk sht dasht t zbatohet dhe 3. nuk
sht zbatuar ligji i cili sht dasht t zbatohet. Kjo sht m rndsi pr t dalluar
situatat e aktgjykimeve t paligjshme ku n kuptim t gjer sht prfshir zbatimi i
drejt i ligjit n gjendjen faktike t vrtetuar n mnyr t gabuar 917.
Paragrafi 4.
N paragrafi 1 t ktij neni n mnyr shprehimore sht parashikuar mundsia e
paraqitjes s krkess pr mbrojtjen e ligjshmris kur prmbushen kushtet prkatse
ligjore. Nga prmbajtja e ksaj dispozite del se kusht themelor pr paraqitjen e krkess
pr mbrojtjen e ligjshmris sht q vendimi gjyqsor t ket marr formn e prer
prkatsisht q procedura e cila i ka paraprir ktij vendimi t ket prfunduar n form
t prer. Si mund t shihet, KPP nuk ka qen konsekuent deri n fund n zbatimin e
qndrimit sipas t cilit krkesa pr mbrojtje t ligjshmris mund t paraqitet vetm
ndaj procedurs penale t prfunduar n form t prer, ngase n paragrafin 4 t ktij
neni ka lejuar paraqitjen e krkess pr mbrojtjen e ligjshmris edhe gjat procedurs
e cila nuk ka prfunduar n form t prer dhe at vetm n rastet kur gjykata ka marr
aktvendimit t forms s prer me t cilin: a. sht caktuar paraburgimi b. ose sht
vazhduar paraburgimi. Shmangia nga qndrimi parimor i prcaktuar n paragrafi 1
arsyetohet me mundsin e privimit t kundrligjshm nga liria t nj personi, e cila
shkelje ligjore mund t evitohet me krkes pr mbrojtje t ligjshmris, si mundsi e
fundit pr t shqyrtuar ligjshmrin e caktimit ose t vazhdimit t paraburgimit.
917
Pavii, Komentar ZKP, Rijeka, 2011, fq. 900.
1043
Rexhep Murati
Neni 433 [Personat e autorizuar pr t paraqitur krkes pr mbrojtje

t ligjshmris]
1.
2.
3.
4.
Krkes pr mbrojtje t ligjshmris mund t paraqes Kryeprokurori i

Shtetit, i pandehuri dhe mbrojtsi i tij. Pas vdekjes s t pandehurit,
krkes pr mbrojtje t ligjshmris n emr t tij mund t paraqesin
personat e parapar n nenin 424, paragrafi 1. fjalia e fundit e ktij Kodi.
Kryeprokurori i shtetit, i pandehuri, mbrojtsi i tij dhe personat e parapar
n nenin 424, paragrafi 1. fjalia e fundit e ktij Kodi mund t paraqesin
krkes pr mbrojtje t ligjshmris brenda tre (3) muajve nga dita kur t
pandehurit i sht dorzuar vendimi gjyqsor i forms s prer. Nse
kundr vendimit t gjykats themelore nuk paraqitet ankes, afati rrjedh
nga dita kur vendimi merr form t prer.
Kur me vendim t Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut sht
vrtetuar se me vendim prfundimtar jan shkelur t drejtat e njeriut n
dm t t pandehurit, afati pr paraqitjen e krkess pr mbrojtjen e
ligjshmris rrjedh nga dita kur vendimi i Gjykats Evropiane pr t
Drejtat e Njeriut i dorzohet t pandehurit.
Pavarsisht nga dispozitat e nenit 432, paragrafi 2. i ktij Kodi, krkes pr
mbrojtje t ligjshmris nga paragrafi 3. i ktij neni mund t paraqitet edhe
kundr vendimit t Gjykats Supreme t Kosovs.
Paragrafi 1.
N paragrafin 1 t ktij neni prcaktohen shprehimisht subjektet e s drejts n krkes
pr mbrojtjen e ligjshmris. T drejt pr t paraqitur krkes pr mbrojtje t
ligjshmris, n t gjall t pandehurit kan kta subjekt: Kryeprokurori i shtetit, i
pandehuri dhe mbrojtsi. Ndrkaq, pas vdekjes s t pandehurit, krkesn pr mbrojtje
t ligjshmris n emr tij mund ta paraqesin: prokurori i shtetit, bashkshorti,
bashkshorti jashtmartesor, personi n gjini gjaku n vij direkte deri n shkall t
par, prindi adaptues, fmija i adaptuar, vllai, motra ose prindi birsues i t dnuarit
(neni 424 parag. 1).
Krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris sipas legjislacionit procedural penal t ish
Jugosllavis ishte mjet i jashtzakonshm ekskluzivisht n duart e prokurorit publik. Po
ashtu, sipas legjislacioneve t shteteve t krijuara pas shkatrrimit t ish Jugosllavis,
prokurorit publik sht i vetmi subjekt i autorizuar pr t paraqitur krkesn pr
mbrojtjen e ligjshmris. Ndrkaq, n Kosov, pas lufts, pr her t par sipas Kodit
t prkohshm t procedurs penale, prokurori publik nuk ka m monopol n paraqitjen
e krkess pr mbrojtjen e ligjshmris, nga se prve prokurorit publik kt drejt e
gzon edhe i pandehuri mbrojtsi i tij. Kjo zgjidhje sht e pranishme edhe n KPP t ri
dhe me te i sigurohet t pandehurit pozit e barabart me prokurorin e shtetit edhe me
rastin e paraqitjes s ktij mjeti t jashtzakonshm.
N t vrtet, sipas ish LPP-s, pr hir t zbatimit t parimit t barazis s armeve n
anglisht (equality of arms) ndrmjet prokurorit publik dhe t pandehurit, n procedurn
penale lidhur me mjetet e jashtzakonshme jurdike, t pandehurit i njihej t drejta pr
t paraqitur llojin e katrt t mjetit t jashtzakonshm juridik: krkesn pr
1044
Rexhep Murati
rishqyrtimin e jashtzakonshm t aktgjykimit t forms s prer, pasi q i pandehuri

nuk mund t paraqiste krkes pr mbrojtje t ligjshmris.. Me KPP t mparshm,
hiqet ky mjet i jashtzakonshm jurdik dhe e drejta n krkes pr mbrojtje t
ligjshmris i njihet edhe t pandehurit. Mirpo sipas ktij Kodi, ngritja e krkess pr
mbrojtjen e ligjshmris kur sht fjala pr prokurorin, nuk ishte e lidhur me afat pr
dallim nga i pandehuri i cili duhej t ngriste kt mjet juridik n afat t caktuar. 918
Ndrkaq, sipas KPPK-s n fuqi, edhe prokurori i shtetit sht i kufizuar me afat 919
ashtu n situata procedurale t caktuara nuk prjashtohet mundsia q pikrisht t
dmtohet interesi e i pandehurit. Kufizimi i afatit pr paraqitje t krkess pr
mbrojtjen e ligjshmris edhe pr prokurorin e shtetit mund ta dmtoj pikrisht
interesin e t pandehurit. Kjo pr arsye se jo doher shkeljet e ligjit nga Zyra e
Kryeprokurorit t shtetit mund t konstatohen brenda ktij afati. Pr m tepr, edhe
sikur t zbuloheshin shkeljet ligjore materiale ose procedurale n dm t pandehurit,
pas ktij afati nuk do mund t evitoheshin, e n ann tjetr edhe n rastet kur krkesa
pr mbrojtjen e ligjshmris do t paraqitej n dm t t pandehurit pozita procedurale
penale e tij nuk ndryshon, ngase n rastet t tilla vetm konstatohet shkelja me
aktgjykim. 920
Kufizimi i afatit prej tre muajve pr paraqitje t krkess pr mbrojtje t ligjshmris
edhe pr prokurorin e shtetit, mund t ket ngjar pr dy arsye: a) mundsia e paraqitjes
s ktij mjeti t jashtzakonshm juridik n do koh, kur konstatohet shkelja do t
krijonte pasiguri juridike pr t pandehurin ose b) ligjdhnsi nuk ka pas parasysh
faktin se edhe n rastet kur konstatohet se krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris e
paraqitur n dm t t pandehurit, sht e bazuar, kjo nuk ka ndikim n vendimin e
forms s prer (neni 438 parag. 2).
Nga sa u tha m sipr, mund t prfundohet se ndonse kjo zgjidhje ka synuar pr t
barazuar prokurorin e shtetit me t pandehurin sa i prket afatit t paraqitjes s krkess
pr mbrojtjen e ligjshmris, megjithat n paraktikn gjyqsore jan shenuar raste kur
kjo zgjidhje pikrisht dmton interesin juridik t pandehurit. 921
Paragrafi 2.
Derisa n paragrafin paraprak t ktij neni prcaktohen bartsit e s drejts s krkess
pr mbrojtjen e ligjshmris, n parag. 2 t ktij neni precizohet afati brenda t cilit
subjektet e krkess pr mbrojtjen e ligjshmris mund t ushtrojn kt mjet t
jashtzakonshm juridik. N t vrtet, sipas parag. 2 t ktij neni afati pr paraqitjen e
krkess pr mbrojtje t ligjshmris sht i ndryshm varsisht nse ndaj vendimit t
shkalls s par sht paraqitur ose jo ankesa, si mjet i rregullt juridik. Kshtu, n rastet
kur kundr vendimit t gjykats themelore sht paraqitur ankes, Kryeprokurori i
shtetit, i pandehuri, mbrojtsi i tij dhe personat e parapar n nenin 424, (prokurori i
918
Neni 452 I KPP t mparshm.

Neni 433 parag. 2.
920
M hollsisht shih: komentet e nenit 438 para. 2.
921
P.sh. n nj gjykat t Kosovs ishte zhvilluar proces gjyqsor ndaj nj qytetari t Kosovs i punsuar n
UNMIK (pr vepr penale rrezikimi i trafikut publik) dhe pr kundr faktit se ai ishte thirr n imunitet,
gjykata nuk e kishte marr n konsiderim dhe vendimi kishte marr formn e prer. N fazn e ekzekutimit t
vendimit kishte reaguar admninstrata e UNMIK-ut duke u thirr me t drejt n rregullore, se personi n
fjal nuk ka mund t vhet para prgjegjsis penale pa iu marr imuniteti nga autoritet e UNMIK-ut.
919
1045
Rexhep Murati
shtetit, bashkshorti, bashkshorti jashtmartesor, personi n gjini gjaku n vij direkte

deri n shkall t par, prindi adaptues, fmija i adaptuar, vllai, motra ose prindi
birsues i t dnuarit), mund t paraqesin krkes pr mbrojtje t ligjshmris brenda
tre muajve nga dita kur t pandehurit i sht dorzuar vendimi gjyqsor i forms s
prer. Ndrkaq, n rastet, kur nuk sht paraqitur ankes ndaj vendimit t gjykats
themelore, afati pr paraqitjen e krkess pr mbrojtjen e ligjshmris rrjedh nga dita
kur vendimi merr form t prer.
Paragrafi 3.
Mbikqyrja e vendimeve gjyqsore dhe administrative me t cilat shkelen t drejtat dhe
lirit e njeriut realizohet nprmjet Gjykats Kushtetuese t Kosovs, ndrkaq
mbikqyrja ndrkombtare e respektimit t drejtave dhe lirive t njeriut t prcaktuara
me KEDLNJ, realizohet nprmjet Gjykats Evropiane pr t drejtat e njeriut. Si mund
shihet, respektimi i t drejtave dhe lirive t njeriut pr shkak t rndsis s tyre gzon
mbikqyrje t brendshme dhe ndrkombtare. 922 N kt kontekst, me parag. 3 t ktij
neni rregullohet nj afat specifik pr paraqitjen e krkess pr mbrojtjen e t drejtave
dhe lirive t njeriut n rastet kur me vendim t Gjykats Evropiane pr t Drejtat e
Njeriut sht vrtetuar se me vendim prfundimtar t gjykatave penale t Kosovs jan
shkelur t drejtat e njeriut n dm t t pandehurit. N rast t till, afati pr paraqitjen e
krkess pr mbrojtjen e ligjshmris rrjedh nga dita kur vendimi i Gjykats Evropiane
pr t Drejtat e Njeriut i dorzohet t pandehurit.
Paragrafi 4.
Krkesa pr mbrojtje t ligjshmris, sipas nenit 432, parag. 2, parimisht nuk mund t
ushtrohet pr shkak t konstatimit t gabueshm ose jo t plot t gjendjes faktike e as
kundr vendimit t Gjykats Supreme t Kosovs me t ciln sht vendosur mbi
krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris. Prjashtimi nga kjo rregull, pikrisht rregullohet
me dispozitn e parag. 4 t ktij neni. N t vrtet, ky prjashtim vjen n shprehje,
pavarsisht nga dispozita e nenit 432, parag. 2, n rastet kur me vendim t Gjykats
Evropiane pr t Drejtat e Njeriut sht vrtetuar se me vendim prfundimtar t
gjykatave penale t Kosovs jan shkelur t drejtat e njeriut n dm t t pandehurit
(parag. 3)..
Neni 434 [Paraqitja e krkess pr mbrojtje t ligjshmris n gjykat themelore]
1.
Krkesa pr mbrojtje t ligjshmris i paraqitet gjykats themelore q ka

marr vendimin.
trupit gjykues i gjykats themelore me aktvendim hedh krkesn pr
mbrojtje t ligjshmris nse:
2.1. krkesa sht paraqitur kundr vendimit t Gjykats Supreme t
Kosovs nga neni 432, paragrafi 2. i ktij Kodi, me prjashtim t
rasteve t parapara n nenin 433, paragrafi 4. i ktij Kodi;
2.
922
Sahiti, Murati, op. cit., fq. 58, 59.
1046
Rexhep Murati
2.2.
3.
4.
krkesa sht paraqitur nga personi i paautorizuar nga neni 433,

paragrafi 1. i ktij Kodi; ose
2.3. krkesa sht paraqitur jasht afatit nga neni 433, paragrafi 2. i ktij
Kodi.
Kundr ktij aktvendimi mund t paraqitet ankes n Gjykatn e Apelit.
Varsisht nga prmbajtja e krkess, gjykata themelore mund t vendos
q ekzekutimi i vendimit gjyqsor i forms s prer t shtyhet apo t
ndrpritet.
Paragraft 1 dhe 2.
N paragraft 1 dhe 2 rregullohet paraqitja e krkess pr mbrojtjen e ligjshmris dhe
kushtet q duhet prmbushur pr paraqitjen e krkess pr mbrojtjen e ligjshmris.
Procedura pr mbrojtjen ligjshmris ndahet n dy pjes: a. procedurn para gjykats
themelore dhe b. procedurn para Gjykats Supreme t Kosovs. Si mund t shihet
procedura para gjykats s shkalls s par i paraprin procedurs kryesore e cila
zhvillohet para Gjykats Supreme t Kosovs, n t ciln vendoset pr krkesn pr
mbrojtjen e ligjshmris (nenit 435)
Sipas paragrafit 1, krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris i paraqitet gjykats themelore e
cila ka marr vendimin n shkall t par. Si e till krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris,
n gjykatn themelore i nnshtrohet kontrollit formal para se t procedohet n Gjykatn
Supreme. Nse krkesa i prmbush kushtet formale t prcaktuara n paragrafi 2,
Gjykata Supreme vendos n mnyr meritore pr kt mjet t jashtzakonshm.
Ndrkaq, nse krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris nuk i prmbush kushtet e
parashikuar n paragrafi 2 nuk procedohet n Gjykatn Supreme. Kshtu, gjyqtari i
procedurs paraprake, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues i gjykats
themelore me aktvendim hedh krkesn pr mbrojtje t ligjshmris n kto raste: a.
kur krkesa sht paraqitur kundr vendimit t Gjykats Supreme t Kosovs nga neni
432, paragrafi 2. me prjashtim t rasteve t parapara n nenin 433, paragrafi 4; b. kur
krkesa sht paraqitur nga personi i paautorizuar nga neni 433, paragrafi 1.; ose c. kur
krkesa sht paraqitur jasht afatit nga neni 433, paragrafi 2.
Paragrafi 3.
N paragrafin 3 rregullohet e drejta n ankes kundr aktvendimit t gjykats
themelore me t cilin sht hedhur krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris. N kt rast, i
sht ln mundsia pals s pa knaqur me aktvendimin mbi hedhjen e krkess pr
mbrojtjen e ligjshmris pr t paraqitur ankes Gjykats s Apelit.
Paragrafi 4.
Krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris si mjet i jashtzakonshm juridik sipas rregullit
nuk e shtyn ekzekutimin e vendimit gjyqsor pr dallim nga ankesa si mjet i rregullt
juridik e cila sipas rregullit e shtyn ekzekutimin e vendimit gjyqsor. Me dispozitn e
ktij paragrafi, megjithat autorizohet gjykata themelore, q varsisht nga prmbajtja e
1047
Rexhep Murati
krkess n raste t caktuara mund t vendos q ekzekutimi i vendimit gjyqsor i

forms s prer t shtyhet apo t ndrpritet.
Neni 435 [Shqyrtimi i krkess pr mbrojtje t ligjshmris nga kolegji
i Gjykats Supreme]
1.
2.
3.
4.
Pr krkesn e mbrojtjes s ligjshmris vendos Gjykata Supreme e

Kosovs n seanc t kolegjit.
Gjykata Supreme e Kosovs me aktvendim e hedh krkesn pr mbrojtjen
e ligjshmris nse krkesa sht e papranueshme ose sht paraqitur
jasht afatit nga neni 434, paragrafi 2. i ktij Kodi. N t kundrtn, kopjen
e krkess ia drgon pals kundrshtare, e cila n afat prej pesmbdhjet
(15) ditve nga dita e dorzimit t krkess mund t paraqes prgjigje n
krkes.
Para marrjes s vendimit mbi krkesn, gjyqtari raportues, sipas nevojs,
mund t krkoj raport pr shkeljet e pretenduara ligjore.
Varsisht nga prmbajtja e krkess, Gjykata Supreme e Kosovs mund t
caktoj shtyrjen ose ndrprerjen e ekzekutimit t vendimit gjyqsor t
forms s prer.
Paragrafi 1.
N paragrafin 1 t ktij neni, shprehimisht prcaktohet se pr krkesn pr mbrojtjen e
ligjshmris vendos Gjykata Supreme e Kosovs n seanc t kolegjit. Gjykata
Supreme e Kosovs shqyrton dhe gjykon lndt n kolegj nga tre gjyqtar profesionist,
m prjashtim kur me ligj parashihet nj numr m i madh i gjyqtarve 923 Prandaj, n
procedurn e vendosjes, n Gjykatn Supreme, sht prjashtuar mundsia e vendosjes
n shqyrtimin gjyqsor. Me dispozitn e paragrafit 1 t ktij neni, njhersh nuk
rregullohet prania e palve n kolegj n t cilin vendoset pr krkesn pr mbrojtjen e
ligjshmris. Kjo do t thot se kolegji mund t vendos vetm n baz t shkresave t
lnds.
N disa legjislacione t ish Jugosllavis, n t cilat krkesn pr mbrojtjen e
ligjshmris e paraqet ekskluzivisht prokurori i shtetit, pr seancn e kolegjit
lajmrohet gjithmon prokurori i shtetit. 924
Paragrafi 2.
Krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris pasi t arrij n Gjykatn supreme edhe nj her
innshtrohet kontrollit formal pr t par nse krkesa i plotson kushtet formale t
prcaktuara me ligj. Me fjal, t tjera Gjykata Supreme e Kosovs me aktvendim e
hedh krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris nse krkesa sht e papranueshme
prkatsisht nuk sht paraqitur nga personat e prcaktuar nenin 433 paragrafi 1 ose
sht paraqitur jasht afatit nga neni 434, paragrafi 2. Kur krkesa i prmbush kushtet
923
Neni 21, paragrafi paragrafi 5 i Ligjit pr Gjykatat i cili sht n zbatim nga 1.01.2013.
Neni 510 paragrafi 4 i Ligjit t procedurs penale t Kroacis t vitit 2011 dhe neni 422, paragrafi 3 t
Kodit t procedurs penale t vitit 2009.
924
1048
Rexhep Murati
ligjore, gjykata nj ekzemplar t krkess ia drgon pals kundrshtare, e cila n afat

prej pesmbdhjet ditve nga dita e dorzimit t krkess mund t paraqes prgjigje
n krkes. N kt rast prgjigja n ankes nga pala kundrshtare sht shprehje e
parimit kontradiktor i cili mundson shqyrtimin e krkess para kolegjit n baz
provave dhe fakteve palve kundrshtare.
Paragrafi 3.
N gjykatn Supreme, gjyqtari raportues ka t thuaja t njjtin funksion sikurse edhe n
Gjykatn e Apelit. Ai para se t vendoset n seancn e kolegjit, sipas nevojs mund t
krkoj raport pr shkeljet ligjore t theksuara n krkesn pr mbrojtjen e
ligjshmris. Ndonse, n paragrafin 3, shprehimisht nuk theksohet se kush e cakton
gjyqtarin raportues, t njjtin e cakton kryetari i kolegjit i cili sht kompetenc pr t
vendosur pr krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris.
Paragrafi 4.
Sipas paragrafit 4 t ktij neni, Gjykata Supreme e Kosovs, varsisht nga prmbajtja e
krkess pr mbrojtjen e ligjshmris mund t vendos q t shtyj ose t ndrpres
ekzekutimin t vendimit t forms s prer deri sa t marr vendim pr krkesn pr
mbrojtje t ligjshmris. T njjtin autorizim e ka edhe gjykata themelore me rastin e
vlersimit nse krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris i plotson kushtet ligjore sipas
nenit 434. Prve sipas detyrs zyrtare, shtyrja ose ndrprerja mund t bhet edhe me
propozimin e palve prkatsisht t prokurorit t shtetit ose t pandehurit. Prokurori i
shtetit mund t krkoj shtyrjen ose ndrprerjen e vendimit t forms s prer, kur
prokurori i shtetit paraqet krkes pr mbrojtje t ligjshmris n dobi t t pandehurit.
N kt rast, shtyrja ose ndrprerjen duhet kuptuar si nj indikacion s krkesa pr
mbrojtjen e ligjshmris do t zgjidhet pozitivisht.
Neni 436 [Favoret e t pandehurit prkitazi me krkesn pr mbrojtje
t ligjshmris]
1.
2.
3.
Me rastin e vendosjes mbi krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris, Gjykata

Supreme e Kosovs kufizohet vetm n verifikimin e shkeljeve ligjore n t
cilat paraqitsi i krkess pretendon.
Kur Gjykata Supreme e Kosovs vrteton se shkaqet pr t cilat ka marr
vendim n dobi t t pandehurit ekzistojn edhe pr ndonjrin nga t
bashkakuzuarit q nuk ka paraqitur krkes pr mbrojtjen e ligjshmris,
vepron sipas detyrs zyrtare sikurse krkesa e till t ishte paraqitur nga
personi i till.
Kur krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris sht paraqitur n dobi t t
pandehurit, Gjykata Supreme e Kosovs me rastin e vendosjes detyrohet
me ndalesn e parapar n nenin 395 t ktij Kodi.
1049
Rexhep Murati
Paragrafi 1.
Gjykata Supreme me rastin e vendosjes pr krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris,
rreptsisht sht e lidhur me shkeljet e theksuara n krkesn pr mbrojtje t
ligjshmris ashtu q nuk mund t zgjeroj shqyrtimin edhe pr shkaqet t cilat nuk
jan theksuar n krkes. Gjykata Supreme, me rastin e vendosjes pr krkesn pr
mbrojtjen e ligjshmris, sht e lidhur me shkeljet e ligjit dhe kahet e atakimit t
vendimit ose procedurs, t theksuara n krkes pr mbrojtjen e ligjshmris. Kjo do
thot q lnda dhe kufijt e vendosjes pr krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris jan t
prcaktuar ekskluzivisht me krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris. Gjykata n kt rast
nuk mund t tejkaloj kufijt e krkess pr mbrojtjen e ligjshmris. Nga sa u theksua
m lart, del se Gjykata Supreme nuk shqyrton sipas detyrs zyrtare shkeljet e ligjit ose
shkeljet t tjera procedurale ashtu si vepron Gjykata e Apelit me rastin e vendosjes
lidhur me ankesn (shih: komente e nenit 394).
Paragrafi 2.
Instititi beneficium cohaesionis vlen edhe n procedurn pr krkesn pr mbrojtjen e
ligjshmris. (Lidhur me kt institut me gjersisht shih: komentet e nenit 397).
Gjykata Supreme kt institut detyrohet ta zbatoj sipas detyrs zyrtare kur
prmbushen kushtet prkatse ligjore. Kshtu kur Gjykata Supreme vrteton se shkaqet
pr t cilat ka marr vendim n dobi t t pandehurit ekzistojn edhe pr ndonjrin nga
t bashkakuzuarit q nuk ka paraqitur krkes pr mbrojtjen e ligjshmris, vepron
sipas detyrs zyrtare sikurse krkesa e till t ishte paraqitur nga i bashkakuzuari.
Paragrafi 3.
Me rastin e vendosjes pr krkess pr mbrojtjen e ligjshmris t paraqitur n dobi t
t pandehurit, gjykata detyrohet t zbatoj ndalesn reformati in peius. Por, n
literaturn e drejts s procedurs penale ka mendime se ndalesa e reformatio in peius
nga paragrafi 3 i nenit 436, vshtir mund t zbatohet n procedurn para Gjykats
Supreme, ngase gjykata kur sht fjala pr krkesn e paraqitur n dobi t pandehurit
duhet t vrtetoj nse ekziston ose jo shkelja n dm t t pandehurit (sipas paragrafi
1) dhe assesi nuk mund t marr vendim se sht shkelur ligji n drejtim t kundrt nga
q konsideron parashtruesi i krkess pr mbrojtje t ligjshmris. Sipas ktij mendimi,
ndalesa reformatio in peius mund zbatohet, vetm me rastin e anulimit t aktgjykimit
dhe kthimit t shtjes n shqyrtim gjyqsor (neni 438). 925 M hollsisht pr ndalesn
reformatio in peius shih komentet e nenit 395.
Neni 437 [Refuzimi i krkess pr mbrojtje t ligjshmris]
Gjykata Supreme e Kosovs me aktgjykim refuzon si t pabaz krkesn
pr mbrojtjen e ligjshmris kur vrteton se nuk ekziston shkelje e ligjit pr
t ciln pretendon paraqitsi i krkess, ose kur krkesa sht paraqitur pr
925
Vasiljevi-Gruba, Komentar ZKP, Beograd, 2011.
1050
Rexhep Murati
shkak t vrtetimit t gabuar ose jo t plot t gjendjes faktike nga nenet

386 dhe 432, paragrafi 2. i ktij Kodi.
Gjykata Supreme e Kosovs me rastin e vendosjes lidhur me krkesn pr mbrojtjen e
ligjshmris merr vendime meritore dhe jo meritore. Vendimet meritore mund t jen
vendime negative dhe pozitive. Vendim i par meritor negativ sht aktgjykimi me t
cilin gjykata e refuzon si t pa baz krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris. Sipas ktij
paragrafi, krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris sht e pabazuar kur gjykata vlerson se
nuk ekziston shkelje e ligjit ose kur sht paraqitur krkes pr shkak t vrtetimit t
gabuar ose jo t plot t gjendjes faktike nga nenet 386 dhe 432, paragrafi 2. Po ashtu,
gjykata merr aktgjykim refuzues edhe n rastet kur ka gjetur se ekzistojn shkelje, por
n kto shkelje nuk mbshtetet krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris. Vendimi i dyt
meritor pozitiv sht aktgjykimi t cilin gjykata e merr n baz t nenit 436, kur
vrteton se krkesa pr mbrojtje t ligjshmris sht e bazuar. Ndrkaq, vendimin jo
meritor deklarativ, gjykata e merr n baz t nenit 436, paragrafi 3.
Neni 438 [Aktgjykimi mbi krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris]
1.
2.
3.
Kur Gjykata Supreme e Kosovs vrteton se krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris sht e bazuar, merr aktgjykim me t cilin, duke pasur parasysh
llojin e shkeljes:
1.1. ndryshon vendimin e forms s prer;
1.2. n trsi ose pjesrisht anulon vendimin e gjykats themelore dhe t
gjykats m t lart ose vetm vendimin e gjykats m lart dhe
lndn pr vendim t ri ose pr rigjykim ia kthen gjykats themelore
ose gjykats m t lart; ose
1.3. kufizohet vetm n vrtetimin e shkeljes s ligjit.
Kur Gjykata Supreme e Kosovs mon se krkesa e paraqitur pr mbrojtjen e ligjshmris n dm t t pandehurit sht e bazuar, vetm konstaton
shkeljen e ligjit pa ndikuar n vendimin e forms s prer.
Kur Gjykata e Apelit sipas ktij Kodi nuk ka pasur t drejt ta mnjanoj
shkeljen e ligjit e cila sht br me vendim t shkalls s par ose n
procedur gjyqsore q i ka paraprir atij vendimi dhe Gjykata Supreme e
Kosovs vrteton se krkesa e paraqitur n dobi t t akuzuarit sht e
bazuar dhe se pr mnjanimin e asaj shkelje duhet anuluar ose ndryshuar
vendimin e shkalls s par, Gjykata Supreme e Kosovs e anulon ose e
ndryshon edhe vendimin e Gjykats s Apelit, edhe pse me t nuk sht
shkelur ligji.
Paragrafi 1.
Gjykata Supreme sipas paragrafit 1 t ktij neni, kur gjen se krkesa sht e bazuar
merr vendime me prmbajtje t ndryshme varsisht nga lloji dhe natyra e shkeljes. N
kt rast, gjykata mund t veproj n njrn nga kto mnyra, t parashikuar me ligj: a.
t ndryshoj vendimin e forms s prer b. t anuloj n trsi ose pjesrisht vendimin
e gjykats themelore dhe t gjykats m t lart ose vetm vendimin e gjykats m lart
1051
Rexhep Murati
dhe lndn pr vendim t ri ose pr rigjykim tia kthej gjykats themelore ose gjykats
m t lart; ose c. t kufizohet vetm n vrtetimin e shkeljes s ligjit. Kur sht fjala
pr shkelje t ligjit material, Gjykata Supreme parimisht nuk e anulon vendimin e
forms s prer por vetm e ndryshon. Kshtu, kur gjat procedurs s shqiptimit t
dnimit para se aktgjykimi t ket marr formn e prer, sht shkelur ligji penal n dm
t t pandehurit, gjykata n procedurn lidhur me krkesn pr mbrojtjen e
ligjshmris, mund ta ndryshoj aktgjykimin e forms s prer duke i shqiptuar t
pandehurit dnimin sipas ligjit. Ndrkaq, kur sht fjala pr shkelje t ligjit formal,
gjykata e anulon vendimin e forms s prer n rastet kur krkesa pr mbrojtje t
ligjshmris sht paraqitur n dobi t t pandehurit. Kur gjykata gjen se jan br
shkelje t dispozitave t procedurs penale e anulon n trsi ose pjesrisht vendimin e
gjykats themelore dhe t gjykats m t lart ose vetm vendimin e gjykats m lart
dhe lndn pr vendim t ri ose pr rigjykim ia kthen gjykats themelore ose gjykats
m t lart. N t vrtet, kur n shkresat e lnds gjendet vendimi i gjykats themelore
dhe vendimi i Gjykats s Apelit, gjykata mund t anuloj ose vetm vendimin e
Gjykats s Apelit ose vendimin e Gjykats Themelore dhe t Gjykats s Apelit s
bashku, varsisht se me cilin nga kto vendime sht shkelur ligji. N shkresat e
lnds, mund t gjendet vetm vendimi i Gjykats Themelore e kjo ndodh n ato raste
kur kundr vendimit t gjykats n shkall t par nuk sht paraqitur ankes. Por, n
shkresat e lnds mund t gjenden edhe vendimet e m shum gjykatave t larta, kur
nj shtje sht gjykuar n m shum instanca gjyqsore. N rastet kur prve
vendimit t Gjykats s Apelit, anulohet edhe vendimi i gjykats themelore, lnda i
drgohet gjykats themelore nprmjet Gjykats s Apelit (neni 440, paragrafi 5).
Sipas paragrafit 3 t ktij neni gjykata kur gjen se sht shkelur ligji n dm t t
pandehurit vetm kufizohet n vrtetimin e shkeljes s ligjit. M hollsisht pr kt
shih komentet e paragrafit vijues.
Paragrafi 2.
N paragrafin 2 t ktij neni, rregullohet aktgjykimi deklarativ. Aktgjykimi deklarativ
sht aktgjykim i Gjykats Supreme me t cilin nuk preket n formn e prer t
aktgjykimit kundr t cilit sht paraqitur krkes pr mbrojtje t ligjshmris. Kshtu,
gjykata gjithmon merr aktgjykim deklarativ: a. kur sht paraqitur krkes n dm t
t pandehurit dhe b. kur gjen se krkesa e paraqitur n dm t t pandehurit sht e
bazuar. Sipas ksaj dispozite, pa marr parasysh peshn dhe natyrn e shkeljes,
aktgjykimi i forms s prer nuk mund t ndryshohet n dm t t pandehurit. Kjo
zgjidhje sht n prputhje nenin 14 paragrafi 3 t Paktit pr t drejtat civile dhe
politike, sipas t cilit askush nuk mund t ndiqet penalisht ose t dnohet pr veprn
penale pr t ciln sht liruar nga fajsia ose sht dnuar me aktgjykim t forms s
prer. Ky qndrim vlen parimisht edhe n procedurn e rishikimit t procedurs penale.
Krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris sht n dm t t pandehurit jo vetm kur
paraqitet kundr aktgjykimit lirues por edhe kur paraqitet kundr aktgjykimit refuzues
dhe aktvendimit mbi pushimin e procedurs penale. Megjithat, aktgjykimi deklarativ
nuk shqiptohet vetm n rastet kur paraqitet krkesa n dm t t pandehurit por edhe
n rastet kur krkesa paraqitet n dobi t t pandehurit por pr shkak t natyrs s
shkeljes nuk krkohet ndryshimi ose anulimi i aktgjykimit.
1052
Rexhep Murati
Aktgjykimi deklarativ si i till nuk ka karakter konstituiv ngase me te nuk preket n

pozitn juridike t t pandehurit t prcaktuar me aktgjykimin e forms s prer.
Qllimi i aktgjykimit deklarativ sht q t evitohen shkeljet n t ardhmen dhe t
njsohet praktika gjyqsore.
Paragrafi 3.
N paragrafin 3 rregullohet nj situat procedurale specifike kur Gjykata Supreme e
anulon ose ndryshon edhe vendimin e Gjykats s Apelit edhe pse me t nuk sht
shkelur ligji. Kshtu, duke e shqyrtuar ankesn kundr aktgjykimit t Gjykats
Themelore, Gjykata e Apelit mund t konstatoj shkelje si gjat procedurs ashtu edhe
n aktgjykim, shkelje kto t cilat n procedurn e apelit jo gjithmon mund ti
korrigjoj. Pamundsia pr ta korrigjuar vendimin e gjykats s shkalls s par
kushtzohet me faktin se nuk sht paraqitur ankes n kt drejtim, e n ann tjetr,
nuk ka mundsi ligjore q aktgjykimi t shqyrtohet sipas detyrs zyrtare. N kt rast
Gjykata e Apelit vendimin e gjykats s shkalls s par duhet ta vrtetoj dhe me
vendimin e Gjykats s Apelit nuk sht shkelur ligji por ligji sht shkelur me
procedurn ose vendimin e Gjykats Themelore. N t vrtet, sipas paragrafit 3, n
rastet kur Gjykata e Apelit sipas dispozitave me t cilat rregullohet procedura e apelit,
nuk ka pasur t drejt ta mnjanoj shkeljen e ligjit e cila sht br me vendim t
shkalls s par ose n procedurn gjyqsore q i ka paraprir atij vendimi dhe Gjykata
Supreme e Kosovs vrteton se krkesa e paraqitur n dobi t t akuzuarit sht e
bazuar dhe se pr mnjanimin e asaj shkeljeje duhet anuluar ose ndryshuar vendimin e
shkalls s par, Gjykata Supreme e Kosovs e anulon ose e ndryshon edhe vendimin e
Gjykats s Apelit, edhe pse me t nuk sht shkelur ligji. Nga sa u theksua, pr
zbatimin e dispozits s paragrafit 3, duhet t plotsohen kto kushte: a. Gjykata
Supreme ka gjetur se ekziston shkelja e ligjit n aktgjykimin e gjykats s shkalls s
par ose n procedurn e cila i ka paraprir aktgjykimit t till b. se Gjykata e Apelit
nuk ka qen e autorizuar pr t evituar kt shkelje c. q pr t evituar shkeljet e bra
duhet anuluar ose ndryshuar vendimin e gjykats s shkalls s par.
Neni 439 [Pasojat e dyshimit mbi saktsin e fakteve n vendimin
q kundrshtohet me krkes]
Kur me rastin e vendosjes mbi krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris ka
dyshim t konsiderueshm lidhur me saktsin e fakteve vendimtare t
vrtetuara n vendimin kundr t cilit sht paraqitur krkes, Gjykata
Supreme e Kosovs me aktgjykim me t cilin vendos mbi krkesn pr
mbrojtjen e ligjshmris anulon vendimin dhe urdhron mbajtjen e
shqyrtimit t ri gjyqsor n gjykatn e njjt ose n gjykatn tjetr themelore.
Krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris, si sht theksuar, sht mjet juridik i
jashtzakonshm me t cilin mund t mnjanohen ekskluzivisht shkeljet materiale dhe
procedurale t ligjit. Mirpo, me dispozitn e nenit 439 t KPP, sht parapar nj
prjashtim i rndsishm nga kjo rregull. Kshtu sipas krkess pr mbrojtjen e
1053
Rexhep Murati
ligjshmris, n raste t caktuara gjendja faktike e konstatuar n aktgjykimin e forms

s prer mund t korrigjohet. 926 Nga ana tjetr, si dihet, vrtetimit t sakt dhe t plot
t gjendjes faktike i jepet rndsi e madhe n procedurn penale, ngase prej saj m s
shpeshti varet zbatimi i drejt i ligjit. Prandaj, kjo dispozit m t cilin parashihet ky
prjashtim qartazi dshmon pr rndsin q i jep ligjvnsi vrtetimit t sakt t
fakteve edhe n procedurn e vendosjes lidhur me krkesn pr mbrojtjen e
ligjshmris.
N t vrtet, nse n procedurn e vendosjes pr krkesn e mbrojtjes s ligjshmris
paraqitet dyshimi n saktsin 927 e fakteve t vrtetuara vendimtare 928 n vendimin e
atakuar, Gjykata Supreme e Kosovs me aktgjykimin me t cilin vendos pr krkesn
pr mbrojtjen e ligjshmris anulon kt vendim dhe urdhron q t mbahet shqyrtimi
gjyqsor para gjykats s njjt ose gjykats tjetr kompetente t shkalls s par (neni
439). Kjo form e veant e rishikimit sht specifike pr faktin se rishikimi nuk bhet
sipas krkess s rishikimit, por gjykata kompetente duke vendosur krkesn pr
mbrojtjen e ligjshmris, e prish vendimin e shkalls m t ult dhe pa u marr
drejtprdrejt me shkeljen e ligjit urdhron mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor para gjykats
s njjt ose n nj gjykat tjetr kompetente t shkalls s par. sht karakteristik se
ky lloj i rishikimit bhet kryesisht, por pa paraqitjen e fakteve dhe t provave t reja,
pr t shqyrtuar srish rregullsin e gjendjes s vrtetuar faktike, q prndryshe, si
rregull, nuk ndodh te rishikimi. Kjo praktikisht do t thot se rishikimi bhet n baz t
provave t vjetra q i nnshtrohen rivlersimit, pr dallim nga rishikimi i drejt, q
bhet ekskluzivisht n baz t provave t reja.
Kusht ligjor pr zbatimin e ktij lloji t rishikimit sht ekzistimi i dyshimit t
konsiderueshm n saktsin e fakteve t vrtetuara. Ky nuk sht nj institucion i
pavarur, por paraqet korelat (ndrlidhje shkaksore-rrjedhimore) t vendimit gjyqsor,
por jo edhe i krkess pr mbrojtjen e ligjshmris dhe rrjedh vetm nga vendimi
gjyqsor prkitazi me krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris. 929 Me fjal t tjera, kt
institucion e zbaton gjykata me nismn e vet n procedurn pr mbrojtjen e
ligjshmris t ciln e ka filluar personi i autorizuar pr paraqitjen e krkess pr
mbrojtjen e ligjshmris. Kuptohet se vendimi i gjykats sipas paragrafit 1 t nenit 439
mund t pasoj vetm nse gjykata ka konstatuar se kan mundur t bhen shkelje t
caktuara ligjore t parashikuara n nenin 436, paragrafi 1. 930 Prndryshe, palt nuk
mund t krkojn revidimin e vendimit t forms s prer t gjykats me qllim q
926
Gjykata n procedurn sipas mjeteve juridike t rregullta nuk sht e autorizuar t rishikoj me
vetiniciativ konstatimin e gabuar ose jo t plot t gjendjes faktike. Nga ana tjetr, edhe n procedurn
sipas mjeteve t tjera juridike t jashtzakonshme, po ashtu, nuk sht e autorizuar q ti vlersoj ndryshe
provat dhe faktet tashm t vlersuara.
927
N LPP t Kroacis aktualisht ky institut nuk figuron pr dallim nga KPP t Serbis ku sht ruajtur me
t njjtn prmbajtje q kishte n LPP t ish Jugosllavis. N dispozitn e nenit 440 t LPP-s t Kroacis i
cili ishte m par n zbatim prdorej shprehja saktsia e fakteve vendimtare, sikurse edhe me Kodin e
prkohshm t procedurs penale. Pasi kjo shprehje ligjore ishte e dykuptimshme n krahasim me kuptimin
e njmendt t saktsis s fakteve vendimtare, n teori kishte propozime q n vend t shprehjes n fjal t
prdorej shprehja i drejt dhe i plot- cituar sipas Pavii 1, fq. 524.
928
N dispozitn e nenit 458, n tekstin serbisht, mungon fjala fakte vendimtare, edhe pse kjo fjal n
tekstin shqip sht prdorur pr t treguar faktet vendimtare. N tekstin anglisht sht prdorur fjala
determination.
929
Petri 2, fq. 322.
930
Ibid.
1054
Rexhep Murati
provat e vjetra me t cilat sht konstatuar gjendja faktike ti nnshtrohen vlersimit t

ri nga ana e gjykats. S kndejmi, konsiderohet se formalisht procedurn pr zbatimin
e ktij institucioni nuk mund ta filloj as prokurori publik, edhe pse ka vendime nga
praktika gjyqsore q tregojn se prokurori publik mund t ushtroj krkesn pr
mbrojtjen e ligjshmris pr shkak t dyshimeve t konsiderueshme n vrtetsin e
fakteve vendimtare t aktgjykimit, por n kt rast ka pr detyr vetm ti tregoj
arsyet e dyshimit. 931 Vlersimin lidhur me ekzistimin e dyshimit n saktsin e fakteve
vendimtare t konstatuara n aktgjykimet e gjykatave m t ulta e jep gjykata q
vendos krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris, e cila m s shpeshti mund t
konkludoj se faktet vendimtare nuk jan konstatuar qartazi dhe pa asnj dyshim, porse
nj vlersim i till bazohet n supozime. 932
M sipr u tha se ky institucion sht nj prjashtim i dyfisht, kshtu q n njrn an
kryesisht bhet i mundur rishikimi i gjendjes faktike, i cili n procedurn e rregullt do
t ishte zhvilluar nprmjet ankess, kurse n ann tjetr rishqyrtohet i njjti material
faktik, e kjo plotsisht prjashtohet te rishikimi. 933 Pr kt arsye, dispozitave t nenit
439 u bhen vrejtje si nga aspekti teorik ashtu edhe praktik. Vrejtja themelore teorike
ka t bj me at se gjykats q vendos lidhur me shkeljen e ligjit i jepet autorizimi q
ta prish aktgjykimin e kundrshtuar pr shkak t dyshimeve t konsiderueshme n
saktsin e fakteve vendimtare, prkatsisht pr shkak t vrtetimit t gabuar t fakteve
n t cilat bazohet aktgjykimi. Pra, n kt nen sht e lejuar prishja e aktgjykimit pr
shkak t dyshimit t konsiderueshm n vrtetsin e fakteve vendimtare, gj q nuk
sht dashur t lejohet, ndrsa n ann tjetr nuk lejohet prishja e aktgjykimit pr shkak
t mos vrtetimit t ndonjrit prej fakteve vendimtare, prkatsisht prishjes pr shkak t
vrtetimit t gjendjes jo t plot faktike, gj q sht e nevojshme t bhet.934 N lidhje
me kt, duhet t prkrahet qndrimi, sipas t cilit me rastin e vendosjes mbi krkesn
pr mbrojtjen e ligjshmris duhet t bhet e mundur prishja e aktgjykimit si pr shkak
t vrtetimit t gjendjes faktike n mnyr t gabuar ose jo t vrtet, ashtu edhe pr
shkak t vrtetimit jo t plot. 935
Nga analiza e pjess fillestare t tekstit t nenit 458, del se rishikimi i fakteve
vendimtare mund tu referohet t gjitha vendimeve q nxirren n procedurn penale.
Megjithat n vazhdim t tekstit n mnyr pak m t qart vihet n pah se ktu kemi
t bjm me aktgjykimin e shkalls s par pr t cilin ekziston dyshimi i
konsiderueshm n prcaktimin e vrtetsis s fakteve vendimtare. Shqyrtimi i
vrtetsis s fakteve vendimtare mund t urdhrohet n lidhje me t gjitha veprat
penale t prfshira me aktgjykim pa marr parasysh q krkesa pr mbrojtjen e
ligjshmris sht miratuar vetm lidhur me disa prej tyre. N lidhje me kt, nuk sht
me rndsi se a jan kto fakte n dm apo n dobi t t pandehurit. 936 Mirpo, duke
pasur parasysh obligimin e gjykats nga neni 439, al. 2 i LPP t Kroacis, 937 n rast se
931

Ibid.
933
Ibid.
934
Grubia 1, fq. 414.
935
Ibid.
936
Vasiljevi, Gruba 2, fq.727, Pavii 3, fq. 521.
937
N t vrtet, sipas dispozits n nenit 457, paragrafi 2, kur gjykata konstaton se sht e bazuar krkesa
pr mbrojtjen e ligjshmris e paraqitur n dm t t pandehurit, ajo duhet t konstatoj vetm se ekziston
shkelja e ligjit, duke mos prekur formn e prer t vendimit.
932
1055
Rexhep Murati
sht paraqitur krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris n favor t t pandehurit, ndrkaq

paraqitet dyshimi sa i prket vrtetsis s fakteve n dm t tij, n at rast nuk mund t
prishet vendimi dhe t urdhrohet shqyrtimi gjyqsor, sepse kjo do t ishte n
kundrshtim me dispozitn e prmendur nga neni 439, al. 2, kshtu q n kt rast do t
refuzohet krkesa, kurse n arsyetim do t shnohet se ekziston dyshimi n vrtetsin
e fakteve t konstatuara. 938 Megjithat, Gjykata Supreme e cila vendos lidhur me
krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris mund ta prish aktgjykimin e gjykats s
shkalls m t ult dhe shtjen tia kthej gjykats s shkalls s par, q t mbahet
shqyrtimi i ri gjyqsor me kusht q t ekzistoj mundsia q n procedurn e re t
merret nj vendim i ri q sht m i volitshm pr t pandehurin pavarsisht nga fakti
se krkesa sht ushtruar n dm t t pandehurit.
Konsiderohet se gjykata e cila vendos lidhur me krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris
mund t urdhroj kt mas si n rastin kur e refuzon krkesn pr mbrojtjen e
ligjshmris si t pabazuar, ashtu edhe kur e miraton krkesn dhe e merr aktgjykimin
me t cilin ndryshohet vendimi i forms s prer ose kur nxjerr aktgjykimin
deklarativ. 939 Nga kjo del se procedura sipas krkess pr mbrojtjen e ligjshmris dhe
procedura pr rishikimin e saktsis s gjendjes s vrtetuar faktike mund t zhvillohen
n mnyr plotsisht t ndar njra nga tjetra. 940
Gjat zbatimit t ktij institucioni gjen shprehje beneficium cohaesionis. Kundr
vendimit t ri, i cili gjithher merret n form t aktgjykimit, mund t shfrytzohen
mjetet juridike t rregullta dhe t jashtzakonshme.
Neni 440 [Anulimi i aktgjykimit t forms s prer t gjykats themelore]
1.
2.
3.
4.
5.
N qoft se aktgjykimi i forms s prer anulohet dhe lnda kthehet pr

gjykim t ri, procedura merr pr baz aktakuzn e mparshme ose at
pjes t saj q ka t bj me pjesn e anuluar t aktgjykimit.
Gjykata detyrohet ti ndrmerr t gjitha veprimet procedurale dhe ti
shqyrtoj t gjitha shtjet pr t cilat e ka paralajmruar Gjykata
Supreme e Kosovs.
N gjykat themelore apo n Gjykat t Apelit palt kan t drejt t paraqesin fakte dhe prova t reja.
Me rastin e marrjes s vendimit t ri, gjykata detyrohet me ndalesn e
parapar n nenin 395 t ktij Kodi.
Kur krahas vendimit t Gjykats s Apelit anulohet edhe vendimi i gjykats
themelore, lnda i drgohet gjykats themelore nprmjet Gjykats s
Apelit
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 prkatsisht dispozitat e ktij neni i referohen atyre rasteve kur
aktgjykimi i forms s prer anulohet dhe vendimi kthehet pr gjykim t ri, ngjashm si
n rastet kur aktgjykimi i shkalls s par anulohet me vendimin e gjykats s apelit n
938
Pavii 1, fq. 524.

940
Ibid.
939
1056
Rexhep Murati
prputhje me dispozitat e nenit 402, dhe shqyrtimi i ri gjyqsor mbahet n prputhje me

dispozitat e nenit 406. 941 N gjykimin e ri, gjykata merr pr baz aktakuzn e
mparshme ose at pjes t aktakuzs q ka t bj me pjesn e anuar t aktgjykimit
kundr t cilit sht paraqit krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris. Me fjal t tjera,
objekt i aktakuzs sht aktakuza e mparshme ose ajo pjes e aktakuzs me t ciln ka
t bj aktgjykimi i anuluar. Rrjedhimisht, dispozitat e ktij paragrafi prkatsisht t
ktij neni kan t bjn me rastet kur aktgjykimi sht anuluar sipas dispozitave t
nenit 438, prkitazi me krkesn pr mbrojtjen e ligjshmris dhe rastin e veant t
anulimit t aktgjykimit pr shkak vrtetimit t saktsis s fakteve sipas nenit 439.
Paragrafi 2.
Gjykata para se cils zhvillohet shqyrtimi i ri gjyqsor e cila zhvillon procedurn n
baz t vendimit t anuluar sht e detyruar t ndrmerr t gjitha veprimet procedurale
dhe t shqyrtoj t gjitha shtjet pr t cilat ia ka trhequr vrejtjen Gjykata Supreme.
Paragrafi 3
N procedurn e cila mbahet para gjykats themelore ose t Gjykats s Apelit palt
kan t drejt t paraqesin fakte dhe prova t reja. Mundsia e paraqitjes s fakteve dhe
provave n kt procedur nnkupton se instituti beneficium novorum vlen pa kurrfar
kufizimesh (Shih komentet e nenit 406).
Paragrafi 4.
Gjykata para s cils mbahet shqyrtimi i ri me rastin e marrjes s vendimit detyrohet
me ndalesn reformatio in peius nga neni 395. Shih komentet e nenit 395, 329, 332.
Paragrafi 5.
Me dispozitn e ktij paragrafi rregullohet nj shtje teknike juridike q ka t bj me
gjykatat e instancave t ndryshme prkatsisht t gjykatave m t ulta dhe t gjykats
m t lart. Kshtu, n ato raste kur krahas vendimit t Gjykats s Apelit anulohet
edhe vendimi i gjykats themelore, lnda i drgohet gjykats themelore nprmjet
Gjykats s Apelit.
Neni 441 [Kushtetuta e Republiks s Kosovs, Konventa Evropiane pr t
Drejtat e Njeriut dhe Gjykata Evropiane pr t Drejtat e Njeriut]
Krkes pr mjet t jashtzakonshm juridik sipas ktij kapitulli mund t
paraqitet n baz t t drejtave t siguruara me kt Kod dhe t mbrojtura
me Kushtetutn e Republiks s Kosovs ose Konventn Evropiane pr t
Drejtat e Njeriut dhe protokollet e saj, si dhe me vendimet e Gjykats
Evropiane pr t Drejtat e Njeriut.
941
1057
Rexhep Murati
Si mund t shihet ky nen sht vendosur n kuadr t dispozitave me t cilat

rregullohet krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris. Megjithat nga prmbajtja e tij del se
kjo dispozit paraqet nj dispozit t prgjithshme e cila nuk i referohet vetm krkess
pr mbrojtjen e ligjshmris por t gjitha mjeteve juridike t jashtzakonshme. Kshtu,
sipas dispozitave t ktij neni krkes pr mbrojtje t ligjshmris mund t paraqitet n
baz t t drejtave t siguruara me Kodin e procedurs penale dhe t mbrojtura me
Kushtetutn e Republiks s Kosovs ose Konventn Evropiane pr t Drejtat e Njeriut
dhe protokollet e saj, si dhe me vendimet e Gjykats Evropiane pr t Drejtat e Njeriut.
1058
Ejup Sahiti
Pjesa e tret: Administrimi i procedurs

Kapitulli XXII: Parashtresat
Neni 442 [Forma e paraqitjes s parashtresave]
1.
2.
3.
4.
5.
Aktakuzat, propozimet pr ndjekje, aktvendimet e prokurorve, mjetet

juridike dhe deklaratat e njoftimet tjera paraqiten me shkrim ose gojarisht
n procesverbal.
Parashtresa e paraqitur nga paragrafi 1 mund t drgohet n form
elektronike nse zyra e regjistrimit t gjykats ka mundsi pr administrimin
e parashtresave elektronike. Kshilli Gjyqsor i Kosovs prcakton mundsit e gjykatave pr t administruar parashtresat elektronike dhe nxjerr
urdhres pr lejimin e parashtresave t tilla elektronike, si dhe prcakton
rregulloret pr parashtresat e tilla.
Parashtresat nga paragrafi 1 i ktij neni duhet t jen t kuptueshme dhe t
prmbajn do gj t nevojshme q t mund t veprohet sipas tyre.
Nse me kt Kod nuk sht parapar ndryshe, gjykata thrret paraqitsin
e parashtress s pakuptueshme ose q nuk prmban at q sht e
nevojshme q t mund t veprohet n baz t saj, q ta korrigjoj apo ta
plotsoj parashtresn, e nse ai nuk e bn kt brenda afatit t caktuar,
gjykata e hudh posht parashtesn.
N thirrjen pr korrigjim apo pr plotsimin e parashtress paraqitsit i
trhiqet vrejtja pr pasojat e mosveprimit.
Kodi i procedurs penale prmban dispozita lidhur me at se kur personat q marrin

pjes n procedur jan t obliguar t komunikojn gojarisht me gjykatn, prkatsisht
me organin i cili vepron n procedurn paraprake. N raste t tilla, komunikimi
gojarisht sht i domosdoshm dhe sht prjashtuar forma tjetr e komunikimit.
Konform parimit me shkrim veprimet procedurale n procedur gjyqsore, pavarsish
kur ato ushtrohen gojarisht, duhet t marrin formn e shkruar. Ksisoj, n procedur
penale hartohen shkresa penale nga t cilat formohet lnda (fashikulli) penale. Pra,
shkresat penale paraqesin gjurm me shkrim t veprimeve procedurale. N kuadr t
shkresave penale hyjn aktet akuzuese, vendimet gjyqsore, mjetet juridike dhe
parashtresat tjera.
Me prkufizimin parashtres kuptojm nj prmbajtje mendore t caktuar, e cila jepet
n form t propozimit, lutjes, krkess, kallzimit, komunikimit, ankess,
kundrshtimit ose t cilitdo qndrim tjetr lidhur me ndonj shtje n procedur, e cila
formsohet n form t caktuar me shkrim dhe si e till i drgohet organit i cili e
zhvillon procedurn penale. Prmbajtja e caktuar mendore mund t jepet edhe
nprmjet deklarimit n procesverbal pran organit procedural.
Parashtresat e prpiluara me shkrim i dorzohen organit t autorizuar pr pranim shkrimores s organit kompetent, para s gjithash gjykats dhe prokuroris s shtetit
drejtprdrejt ose me post. Dorzimi direkt i parashtresave t shkruara bhet gjat
1059
Ejup Sahiti
orarit t puns s organit q i dorzohet. Mirpo, koha e dorzimit t parashtresave t

shkruara ose pranimi i deklaratave n procesverbal pr parashtresat e lidhura me afat,
nuk mund t kufizohet n or t caktuara gjat orarit t puns. Nse parashtresa
paraqitet drejtprdrejt, si prov pr dorzim t parashtress duhet t shnohet n kopjen
e parashtruesit e dhna se parashtresa sht dorzuar dhe koha e dorzimit t saj.
Paragrafi 1.
Sipas dispozits s paragrafit 1, t gjith pjesmarrsit procedural deklaratat dhe
komunikimet e veta munden sipas dshirs s tyre ti japin n form t parashtress s
shkruar ose n procesverbal. N Kod t procedurs penale pr disa deklarata
shprehimisht thuhet se ato mund t jepen n procesverbal (kallzimi penal -neni 80,
paragrafi 2), ndrsa t tjerat (p.sh. te ankesa kundr aktgjykimit) dispozit t till nuk
ka, kurse pr disa deklarata prcakton kur do t jepen me shkrim si parashtres e kur
sht e mundur dhnia e saj n procesverbal (aktakuza e prokurorit t shtetit). Shtrohet
pyetja pse krahas dispozits s prgjithshme t paragrafit 1 t nenit 83 pr mundsin e
dhnies s deklarats n procesverbal, t ekzistojn edhe kto dispozita t posame?
Sidoqoft, dhnia e deklaratave n procesverbal pr t gjitha shtjet tjera
prjashtohet. 942
Duhet theksuar se deklaratat mund t jepen vetm tek ai organ tek i cili duhet t
ndrmerret veprimi procedural, e jo tek organi i cili (pr shkak t afrsis) sht m i
prshtatshm pr paln. Pranimi i deklaratave n procesverbal nse bhet fjal pr
paln e cila nuk ka shkathtsi juridike, nuk sht vetm veprim teknik i shkrimit dhe
vrtetimit, por kjo kupton sht pun n t ciln aktit prkats duhet ti jepet prmbajtja
sipas vullnetit t pals. Me fjal t tjera, shnimi n procesverbal i deklarats
nnkupton afrimin jo vetm t ndihms teknike por edhe t ndihms juridike.
Paragrafi 2.
Neni 475 rregullon mnyrn e drgimit t shkresave n procedurn penale. Paragrafi 1 i
ktij neni parasheh se n parim, shkresat drgohen me post dhe se drgesa mund t
bhet edhe nprmjet organit kompetent komunal, zyrtarit t organit q ka marr
vendimin ose drejtprdrejt prmes atij organi.
Dispozita e paragrafit 2 t nenit 442 parasheh mundsin e drgimit t shkresave nga
paragrafi 1 i ktij neni n form elektronike nse zyra e regjistrimit t gjykats ka
mundsi pr administrimin e parashtresave elektronike.
Kshilli gjyqsor i Kosovs duhet t krijoj mundsin q gjykatat t administrojn
parashtresat n mnyr elektronike, dhe n kt drejtim duhet t nxjerr rregullore
prkatse.
Paragraft 3 dhe 4.
Paragrafi 3 i nenit 442 afron formn e parashtresave n prgjithsi prve t atyre pr
t cilat ekzistojn dispozita t posame. Krkesat nga paragrafi 3 kan t bjn me at
q sht m elementare: t jen t kuptueshme dhe t prmbajn do gj t nevojshme
942
1060
Ejup Sahiti
q t mund t veprohet sipas tyre. Parashtresa duhet t jet e qart si n pikpamje t

mundsis pr t prcaktuar shtjen penale me t ciln ka t bj, ashtu edhe me vet
krkesn. Aty ku sht e nevojshme, parashtresa duhet t prmbaj edhe arsyetimin dhe
provat. Parashtresa nuk guxon t prmbaj ofendim ose fyerje pr gjykatn as pr paln
tjetr. Prfshirja eventuale e fyerjes n parashtres nuk sht penges pr t vepruar
sipas saj, mirpo paraqitsi i nnshtrohet dnimit disiplinor sipas nenit 444.
Prkitazi me formn e disa parashtresave Kodi prmban dispozita t posame: pr
prmbajtje t aktakuzs neni 241; pr prmbajtje t ankess nenet 382; pr prmbajtje
t krkess pr rishikim t procedurs penale neni 425, paragrafi 2; pr prmbajtje t
propozimit t prokurorit t shtetit t cilin ia paraqet trupit gjykues pr shqiptim t
mass edukative apo t dnimit neni 63 paragrafi 2 i Kodit pr drejtsin e t miturve;
etj.
Ndonse dispozita e paragrafit 3 krkon q parashtresat t jen t kuptueshme dhe t
prmbajn do gj t nevojshme q t mund t veprohet sipas tyre, organet procedurale
n praktik mund t ballafaqohen me parashtres t pakuptueshme ose q nuk prmban
at q sht e nevojshme q t mund t veprohet n baz t saj. N situat t till
dispozita e paragrafit 3, si dispozit e karakterit t prgjithshm, parasheh detyrim pr
gjykatn q ta thrret paraqitsin e parashtress q ta korrigjoj ose q ta plotsoj at.
Ekzistojn edhe dispozita t posame pr kthim t parashtresave t caktuara pr
prmirsim (p.sh. t aktgjykimit - neni 371, t ankess - neni 382, paragrafi 2 dhe 3).
Hedhja e parashtress bhet me aktvendim n t cilin pala ka t drejt ankese. Mirpo,
parashtresa nuk mund t hedhet pr shkak t parregullsis pa tentim paraprak q
mangsit t mnjanohen. Mnjanimi i mangsive pa e kthyer parashtresn mund t
bhet ashtu q thirret parashtruesi (i cila ka vendbanimin ose vendqndrimin n selin e
organit) gojarisht ose me telefon q t mnjanoj mangsit n parashtres. Me at rast
bhet nj shnim zyrtar pr thirrjen e br. Ndryshe, parashtresa e pa kuptueshme
kthehet n mnyr q t mnjanohen mangsit. Kur parashtruesi nuk mnjanon
mangsit brenda afatit t caktuar, parashtresa hedhet.
Kur parashtresa nuk sht dorzuar n kopje t mjaftueshme, gjykata kopjon
ekzemplart e nevojshm me shpenzime t paraqitsit t saj (neni 443, paragrafi 2).
Paragrafi 5.
N thirrjen pr korrigjim ose plotsim t parashtress parashtruesit duhet ti trhiqet
vrejtja pr pasojat e mosveprimit.
Neni 443 [Drgimi i parashtresave n kopje t mjaftueshme]
1.
2.
Parashtresat t cilat n baz t ktij Kodi i drgohen pals kundrshtare, i

dorzohen gjykats n numr t mjaftueshm kopjesh pr gjykatn dhe pr
paln tjetr.
Kur parashtresat e tilla nuk i jan dorzuar gjykats n numr t
mjaftueshm kopjesh, gjykata e urdhron paraqitsin q n afat t caktuar
t dorzoj kopje t mjaftueshme. N qoft se paraqitsi nuk vepron sipas
urdhrit t gjykats, gjykata kopjon ekzemplart e nevojshm n shpenzime
t paraqitsit.
1061
Ejup Sahiti
Paragrafi 1.
Pr zhvillim me rregull t procedurs secila pal duhet t njoftohet pr propozimet dhe
krkesat e pals kundrshtare, n mnyr q t deklarohet pr propozimin ose krkesn,
prkatsisht t prcaktoj veprimtarin e vet. Mirpo, palt apo subjektet e caktuara n
procedur nuk komunikojn direkt ndrmjet veti por nprmjet gjykats. Andaj efekt
procedural kan vetm ato akte t palve t cilat u jan dorzuar nprmjet gjykats.
Pr kt arsye, sht prcaktuar detyrimi pr dorzim t disa parashtresave n m
shum kopje, n mnyr q gjykata kopjen tia drgoj subjektit prkats. 943
Sipas Kodit t procedurs penale, pals tjetr apo subjektit tjetr procedural i drgohen:
1/ aktakuza - neni 242, paragrafi 1; 2/ propozimi i arsyetuar pr shqiptim t mass
edukative ose pr dnim t t miturit - neni 49, paragrafi 2 i KDM; 3/ ankesa kundr
aktgjykimit - nenet 388, paragrafi 2, nenet 407, 388, paragrafi 2; 4/ ankesa kundr
vendimit mbi shqiptimin e mass s diversitetit ose aktvendimit mbi shqiptimin e
mass edukative - neni 77, paragrafi 1 i KDM; 5/ aktgjykimi prkatsisht aktvendimi
mbi konfiskimin e dobis pasurore t fituat me vepr penale - neni 280, paragrafi 3.
Lidhur me at se n sa ekzemplar duhet t dorzohet parashtresa shih: pr aktakuz
nenin 242, paragrafi 1; pr ankesn kundr aktgjykimit nenin 388, paragrafi 2.
Paragrafi 2.
Dispozita e paragrafit 4 t nenit 442, si u pa, parasheh hudhjen e parashtress nse
mangsit prmbajtsore t saj nuk mnjanohen brenda afatit t caktuar nga gjykata.
Dispozita t paragrafit 2 t nenit 443 parasheh q parashtresat t cilat n baz t Kodit i
drgohen pals kundrshtare nuk dorzohen n kopje t mjaftueshme apo kur
parashtruesi n afat t caktuar nuk siguron kopje t mjaftueshme sipas urdhrit t
gjykats, gjykata kopjon ekzemplart e nevojshm me shpenzime t paraqitsit.
Neni 444 [Dnimet pr parashtresat me shkrim ose pr paraqitjet gojore
me prmbajtje ofenduese]
Gjykata e dnon me gjob deri n 250 EURO mbrojtsin ose t dmtuarin i
cili n parashtres ose gojarisht ofendon ose fyen gjykatn apo personin q
merr pjes n procedur. Aktvendimin lidhur me dnimin e merr gjyqtari
apo kolegji para t cilit sht dhn deklarata, e kur ajo sht br n
parashtres e merr gjykata e cila duhet t vendos pr parashtresn.
Kundr ktij aktvendimi lejohet ankes. Kur prokurori i shtetit e ofendon
tjetrin, pr kt njoftohet prokurori kompetent i shtetit q e mbikqyr at.
Pr dnimin e avokatit apo t praktikantit t avokatis njoftohet Oda e
Avokatve.
Procedura penale ka rndsi t madhe pr sistemin juridik. Gjykata penale jo vetm q
duhet t zhvilloj procedurn penale me ndrgjegje dhe n mnyr ligjore, por ajo
gjithashtu duhet maksimalisht t kujdeset n mnyr q mos t cenohet dinjiteti i
943
Petri 1, fq. 158.
1062
Ejup Sahiti
gjykats si nj form e pushtetit shtetror si dhe dinjitet i palve dhe i pjesmarrsve

tjer procedural.
Kodi i procedurs penale prmban disa dispozita pr ndshkim disiplinor ose pr masa
t tjera ndaj personave q marrin pjes n procedur penale t cilt ofendojn ose
fyejn gjykatn ose pengojn rrjedhn normale t procedurs. Qllimi i tyre sht q t
siguroj sjellje adekuate nprmjet t cils sigurohet disiplina procedurale e
pjesmarrsve gjat rrjedhs s procedurs penale, n komunikim gojor ose me shkrim
me gjykatn ose me subjektet tjer procedural. Dnimi procedural i gjobitjes sht
ndshkim pr pjesmarrsin procedural pr shkak t ofendimit ose fyerjes s gjykats
apo t personit q merr pjes n procedur: a) n parashtres, b) gojarisht, c) fyerja me
shenja - fyerja reale, e cila mund t jet edhe e karakterit konkludent, ) pr shkak t
prishjes s rendit n shqyrtim gjyqsor (neni 302). Si dnime procedurale n kuptimin
e gjer t fjals mund t merren edhe dnimet e karakterit ekzekutiv nga nenet 135,
112, paragrafi 11 t KPP.
Neni 444 parasheh q: gjykata e dnon me gjob mbrojtsin ose t dmtuarin i cili
n parashtres ose gojarisht e ofendon ose e fyen gjykatn ose personin tjetr q merr
pjes n procedur. N nenin 302, paragrafi 1 etj. parashihet q kur, mbrojtsi, i
dmtuari, prfaqsuesi ligjor ose prfaqsuesi i autorizuar, dshmitari, eksperti,
prkthyesi ose personi tjetr q merr pjes n shqyrtim gjyqsor prish rendin ose nuk u
bindet urdhrave t gjyqtarit pr mbajtjen e rendit, gjyqtari (pas trheqjes s vrejtjes)
mund ti dnoj me gjob deri n 1.000 EURO.
Dallimi sht qensor sepse shqiptimi i dnimit disiplinor sipas nenit 444 sht
parapar n mnyr obligative, ndrsa n rastet tjera n mnyr fakultative. N rastet
nga neni 444 fjala sht pr ofendim ose fyerje direkte, ndrsa n rastet e pengimit t
puns gjat shqyrtimit gjyqsor kemi t bjm me sjellje e cila ndikon negativisht n
kushtet e puns dhe mund t manifestohet me ndrhyrje, ndrprerje t fjals, komentim
me z e t ngjashme, por pa shprehje fyese.
Ndaj t pandehurit jo t disiplinuar nuk mund t shqiptohet dnimi me gjob, por mund
t shqiptohen masa tjera nga neni 302.
Kur prokurori i shtetit e ofendon tjetrin, pr kt njoftohet prokurori kompetent i shtetit
q e mbikqyr at. Me fjalt: ofendon tjetrin duhet kuptuar edhe ofendimin e
gjykats.
Pr dnimin e avokatit apo t praktikantit t avokatis njoftohet Oda e Avokatve.
Nse parashtresa me shkrim ka prmbajtje fyese, paraqitsi i parashtress s till nuk
thirret pr korrigjim apo pr plotsim t parashtress, sipas nenit 442 paragrafi 4 sepse
fyerja sht br, as q mund t hedhet si e pakuptushme nse prmban do gj q
sht e nevojshme q t mund t veprohet sipas saj.
Nse personi tjetr q merr pjes n shqyrtimin gjyqsor (dshmitari, eksperti, personi
profesional, prkthyesi) bjn fyerje, atij nuk mund ti shqiptohet dnimi procedural
sipas nenit 444, por kur kjo paraqet penges pr veprim t rregullt, ather mund t
dnohet sipas nenit 302.
Kodi i procedurs penale nuk bn diferencimin e parashtresave sipas llojit, as sipas
stadeve t procedurs, as sipas llojeve t procedurs (procedur e rregullt, procedur
ndaj t miturve), kshtu q n cilndo parashtres, nga fillimi i procedurs penale deri
t forma e prer e vendimit, me rastin e mjeteve t jashtzakonshme juridike, si dhe n
t gjitha procedurat e posame, ofendimi ose fyerja e br dnohet sipas nenit 444.
1063
Ejup Sahiti
Meqense paraqitja e parashtresave ka t bj me proces penal, duhet t supozohet se

procedura sht vn n lvizje, kshtu q shprehja fyese n kallzim penal t paraqitur
me shkrim nuk do t mund t dnohej sipas nenit 444. N kt drejtim, Gjykata e
Qarkut n Zagreb, duke vendosur (K 2196/80 nga 29. X 1980) pr ankesn e avokatit
t ushtruar kundr aktvendimit me t cilin ai sht dnuar sipas nenit prkats, ka
vendosur se gjykata nuk ka mundur ta gjobis avokatin pr shkak t fyerjes s
pjesmarrsit n procedur, kur deklarata fyese ka pasuar pas pushimit t procedurs
penale dhe jasht gjykatores. 944
Aktvendimin lidhur me dnimin sipas nenit 444 e merr gjyqtari apo kolegji/trupi
gjykues para t cilit sht dhn deklarata ofenduese. Kur deklarata e till sht br n
parashtres, aktvendimin e merr gjykata e cila duhet t vendos pr parashtres.
Kundr ktij aktvendimi lejohet ankes drejtprdrejt gjykats m lart.
944
Perti 1, fq. 160.
1064
Ejup Sahiti
Kapitulli XXIII: Afatet

Neni 445 [Afatet]
1.
2.
3.
4.
5.
Afatet e parapara me kt Kod nuk mund t vazhdohen, prve kur kt

shprehimisht e lejon ligji. N qoft se afati pr realizimin e t drejts s
mbrojtjes dhe t drejtave t tjera procedurale t t pandehurit sht
parapar me ligj, me krkesn e tij me shkrim ose gojarisht n procesverbalin e gjykats ky afat mund t shkurtohet.
Kur deklarata sht e lidhur me afat, konsiderohet se sht dhn brenda
afatit nse i sht dorzuar marrsit t autorizuar para kalimit t afatit.
Kur deklarata drgohet nprmjet posts, posts rekomande apo telegramit
ose me ndonj mjet tjetr si teleks, telefaks ose mjete t tjera t ngjashme,
dita e postimit ose e drgimit konsiderohet si dit e dorzimit pr personin
q i sht drguar. Drguesi i deklarats konsiderohet se nuk e ka lshuar
afatin kur personi t cilit tentohet ti drgohet deklarata nuk e ka marr me
koh pr shkak t gabimeve n mjetet e drgimit pr t cilat drguesi nuk
ka qen n dijeni.
I pandehuri i cili gjendet n paraburgim, gjithashtu mund t jep deklarat
q sht e lidhur me afat duke e prfshir at n procesverbalin e gjykats
q zbaton procedurn ose duke e drguar n drejtorin e burgut, kurse
personi i cili gjendet n mbajtje t dnimit ose ndodhet n ndonj
institucion tjetr me urdhr pr trajtim t detyrueshm pr rehabilitim,
mund tia drgoj deklaratn e till drejtoris s institucionit ku sht
vendosur ai. Dita kur sht prpiluar procesverbali i till apo kur deklarata
i sht drguar drejtoris s institucionit konsiderohet si dit e dorzimit t
marrsit t autorizuar.
Kur parashtresa dorzimi i s cils sht i lidhur me afat, pr arsye t
mosdijes ose t gabimit t qart t drguesit i sht drguar gjykats
jokompetente para kalimit t afatit, konsiderohet se sht dorzuar me
koh, prkundr faktit se te gjykata kompetente arrin pas kalimit t afatit
t parapar.
Efikasiteti dhe ekonomizimi i procedurs krkojn disiplin procedurale t caktuar e

cila sigurohet, midis tjerash, edhe me prcaktimin e afateve brenda t cilave duhet t
kryhen veprimet procedurale t caktuara. N t vrtet, procedura penale sht e
konstruktuar ashtu q rrjedha e saj paraqet nj ecje graduale prej nj faze n fazn
tjetr, nj rrjedh n t ciln zakonisht veprimet procedurale duhet t kryhen me nj
rend t caktuar. Organet procedurale veprojn gjat gjith vitit, ditve t puns, gjat
orarit t puns, por disa veprime procedurale, t cilat nuk lejojn shtyrje, ndrmerren n
do koh, pa marr parasysh a sht dit pun apo fest dhe pa marr parasysh kohn
dhe orarin e puns.
Procedura penale prbhet prej nj mori veprimesh procedurale t cilat jan t radhitura
njra pas tjetrs sipas nj rendi dhe sistemi logjik. Pr kryerjen e veprimeve t tilla jan
1065
Ejup Sahiti
parapar afate procedurale. Afatet procedurale pikspari kan t bjn me veprimet

procedurale t palve proceduralo penale dhe t subjekteve tjer.
Mirpo n procedur penale hasim edhe afatet t cilat kan t bjn me disa veprime t
gjykats dhe t organeve tjera t cilat nuk jan afate n kuptimin e plot t fjals, por
jan afate instruktive. Lshimi i afateve instruktive nuk ka pasoja prekluzive.
Megjithat, kjo nuk nnkupton se mosrespektimi i afateve t tilla mund t jet pa
kurrfar pasojash. S pari, kryetari i gjykats kompetente duhet t ndrmarr masa t
nevojshme n mnyr q t respektohen afatet instruktive (si bie fjala- afati pr
prpilim t aktgjykimit me shkrim), pastaj gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit
gjykues t cilit pr prpilimin me shkrim t aktgjykimit n ndonj rast t ndrlikuar i
nevojitet koh shtes, ai mund t krkoj nga kryetari i gjykats q t zgjas afatin pr
prpilim me shkrim t aktgjykimit (neni 369, paragrafi 1). M tutje, gjyqtari i cili n
mnyr sistematike dhe t vazhdueshme nuk i respekton afatet instruktive mund ta sjell
n dyshim funksionin e tij prej gjyqtari.
Afat n kuptimin procedural sht koha (intervali) brenda t cilit duhet t ndrmerret
nj veprim procedural. Po qe se pjesmarrsi procedural nuk ndrmerr veprimin
procedural brenda afatit t caktuar, sipas rregullit, e humb t drejtn e ndrmarrjes s
mtejshme t atij veprimi. Nga afati duhet t dallojm seancn pr shqyrtim (hearing) e
cila paraqet nj moment t caktuar, n t cilin personi i cili merr pjes n procedur,
duhet t jet n gjykat n mnyr q t marr pjes n kryerjen e veprimit procedural.
Seanca t tilla, jan shqyrtimit fillestar dhe shqyrtimi i dyt e t tjer n cilat ushtrohen
veprime lidhur kontrollimin e aktakuzs.
Afatet mund t ndahen n:
1. afate juridike materiale dhe procedurale. Afatet materiale kan t bjn me
institutet e t drejts penale materiale (p.sh. afati i parashkrimit t ndjekjes penale,
t ekzekutimit t dnimit etj.), ku me kalimin e afatit shuhet n baz e drejta e
caktuar. Afatet procedurale kan t bjn me ndrmarrjen e veprimeve procedurale
dhe jan parapar n kodet procedurale.
Afatet t cilat i rregullon Kapitulli XXIII i KPP kan t bjn me afatet
procedurale.
2. Afate ligjore dhe gjyqsore. Si pik mbshtetje pr kt ndarje t afateve merret e
dhna se kush e prcakton afatin. Afate ligjor jan ato afate fillimin e t cilit Kodi
e len t varur nga nj ngjarje konkrete dhe kohzgjatja e t cilave prcaktohet me
ligj, p. sh. afati pr paraqitjen e ankess kundr aktgjykimit t gjykats s shkalls
s par, sipas rregullit, sht pesmbdhjet dit. Afate gjyqsore konsiderohen ato
afate t cilat i prcakton gjykata duke u bazuar n autorizimet q i afron ligji, p.sh.
afati pr prmirsimin e ankess (neni 382, paragrafi 2, 3 etj). Afatet ligjore dhe
afatet gjyqsore kan t bjn vetm me palt dhe subjektet tjera, por jo edhe me
gjykatn, prkatsisht me veprimtarin gjyqsore. Sa i prket gjykats, si u tha m
prpara, ekzistojn afatet instruktive. Pavarsisht a sht fjala pr afat ligjor apo
pr afat gjyqsor, fillimi, rrjedha dhe prfundimi i afatit llogariten n t njjtn
mnyr dhe gjith ajo q vlen pr afatin ligjor n mas dhe mnyr t njjt vlen
edhe pr afatin gjyqsor. Momenti prej kur fillojn t rrjedhin afatet ligjore sht
prcaktuar do veprim procedural i lidhur me afat. Afati gjyqsor, nse gjyqtari
nuk ka caktuar fillimin e afatit, rrjedh nga momenti i dorzimit ose komunikimit t
aktvendimit me t cilin caktohet afati.
1066
Ejup Sahiti
3. Afate prekluzive dhe joprekluzive. Kjo ndarje mbshtett n efektin q mund ta

kt afati lidhur me veprimin procedural konkret. Afat prekluziv konsiderohet ai
afat lshimi i t cilit pr subjektin prkats paraqet humbje t s drejts s tij q t
ndrmerr veprimin procedural konkret. Afatet prekluzive jan t rrepta. Ato
njhersh jan afate ligjore t cilat, sipas rregullit, nuk mund t zgjaten.
Prjashtimisht, pasojat e dmshme pr shkak t lshimit t afatit ligjor mund t
mnjanohen, n raste t caktuara me Kod dhe sipas procedurs s caktuar, ashtu q
mund t lejohet rivendosja e afatit (neni 447, paragrafi 1). Afat joprekluziv
konsiderohet afati lshimi i t cilit nuk ka pr pasoj humbjen e mundsis s
ndrmarrjes s veprimit procedural sepse, varsisht nga rrethanat e arsyeshme t
rastit konkret, gjykata mund ta vazhdoj at afat, p.sh: afati pr prmirsimin e
ankess nga i pandehuri (neni 382) etj.
4. Afate objektive dhe subjektive. Afatet objektive fillojn t ecin nga paraqitja e
ngjarjes s caktuar, kurse afatet subjektive llogariten nga marrja n dijeni t nj
personi pr nj rrethan konkrete. Llogaritja dhe caktimi i afateve, prve n kt
kapitull, sht rregulluar edhe n dispozitat tjera t Kodit.
N kuadr t afateve procedurale hasim edhe disa afate faktike, t cilat nuk jan
caktuar me njsi kohore, por ashtu q fillimi apo prfundimi, ose zgjatja e prgjithshme
e tyre prcaktohet duke pasur parasysh nj moment procedural konkret. Kshtu p.sh.
propozimi pr realizim t krkess pasurore juridike n procedur penale mund t
paraqitet jo m von se deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor n gjykatn e shkalls
s par (neni 109, paragrafi 2. Sipas nenit 187, paragrafi 1, nnparagrafi 2, pika 1.2.1.
dhe 1.2.2.) si dhe paragrafi 2, caktimi i paraburgimit kur identiteti i personit nuk mund
t vrtetohet ose kur ka arsye pr t besuar se ai do t asgjsoj, fsheh, ndryshoj ose
falsifikoj provat e veprs penale, ose kur rrethanat e posame tregojn se ai do t
pengoj rrjedhn e procedurs penale duke ndikuar n dshmitar, n t dmtuarit apo
n bashk pjesmarrsit, zgjat vetm deri sa t vrtetohet identiteti i personit apo deri
sa provat, pr sigurimin e t cilave sht caktuar paraburgimi t sigurohen.
Kodi i procedurs penale i Kosovs pr disa situata procedurale prmban dispozita
procedurale me t cilat prcakton modalitetin e rrjedhs s veprimit. Kshtu ai n disa
situata udhzon paln ose organin q, pr kryerje t veprimit ose pr marrje t vendimit
t veprojn n interval kohor t shkurt, dhe me at rast prdor prkufizimet
menjher (nenet 162, 164, paragrafi 2, 174, paragrafi 3 etj.); pa vones (neni 80,
paragrafi 3); veprojn me nguti t posame (neni 185, paragrafi 2); shpejt (neni
40 KDM) t cilat nuk mund t konsiderohen si afate.
N kt kapitull Kodi nuk prcakton cilat jan pasojat e lshimit t afateve. Kjo sht
prcaktuar n mnyr t posame te afatet konkrete.
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 t nenit 445, si dispozit e prgjithshme, thot se afatet e
parapara me Kod nuk mund t vazhdohen. Me fjal t tjera, afatet ligjore jan t rrepta,
prekluzive. Megjithat, dispozita n fjal prjashtimisht lejon mundsin e vazhdimit t
afatit t skaduar apo me krkesn e t pandehurit t shkurtohet afati i caktuar. Pr
mundsin e vazhdimit t afatit ligjor (rivendosjes s afatit) shih: komentet e nenit 447,
paragrafi 1.
1067
Ejup Sahiti
Afati pr dorzim t thirrjes t akuzuarit pr shqyrtim gjyqsor dhe kohs s mbajtjes

s shqyrtimit gjyqsor nga neni 287, paragrafi 3 mund t shkurtohet me krkes t
akuzuarit ose t prokurorit t shtetit, por me plqimin e t akuzuarit.
Paragrafi 2.
Dispozita e paragrafit 2, v rregulln se deklarata e lidhur me afat, konsiderohet se
sht dhn brenda afatit (sht e afatshme) nse i sht dorzuar marrsit t autorizuar
para kalimit t afatit. Dispozita flet pr dorzim t parashtress q prmban deklarimin
e caktuar marrsit t autorizuar e jo organit kompetent, sepse ka dallim ndrmjet
tyre. Dallimi qndron n faktin se parashtresa adresohet pr organin i cili ka
kompetenc t vendos pr t, mirpo rruga pr t arritur deri te ky organ sht e
ndryshme dhe shum shpesh supozon drgimin e parashtress nprmjet marrsit t
autorizuar i cili, prve kur dorzimi bhet direkt n shkrimoren e organit kompetent,
sht person juridik tjetr.
Kompetenca pr pranim t deklaratave dhe parashtresave sht e ndryshme varsisht
nga lloji i tyre, e krahas ksaj edhe afatet jan t ndryshme. Kallzimi penal apo
propozimi pr ndjekje i t dmtuarit i paraqitet prokurorit t shtetit (neni 80, paragrafi
1, neni 6 paragrafi 3); ankesa i paraqitet gjykats e cila ka marr aktgjykimin (ose
aktvendimin) n shkalln e par (nenet 388, paragrafi 1, 408, paragrafi 1, neni 77,
paragrafi 1 i KDM); krkesa pr rishikim t procedurs ose krkesa pr zbutje t
jashtzakonshme t dnimit i paraqitet gjykats e cila ka marr aktgjykim n shkall t
par (nenet 425, paragrafi 1, 431, paragrafi 2); krkesa pr shlyerje t dnimit gjykats e cila ka vendosur n shkall t par (neni 523, paragrafi 2).
Dorzimi direkt i parashtress (me shkrim ose n procesverbal) nnkupton dorzimin e
saj n shkrimore t gjykats n dit t puns dhe gjat orarit t puns. Andaj, n koh t
puns, sipas orarit t puns, gjykata ka pr detyr t pranoj parashtresat.
Sipas praktiks s Gjykats supreme t Kroacis (VSH K 3427/55 t dats 31 I 1966),
ankesa e paraqitur n afat konsiderohet e afatshme edhe ather kur brenda afatit, n
vend t gjykats s shkalls s par, i sht dorzuar gjykats s shkalls s dyt.
Paragrafi 3.
Bazuar n paragrafin 3 paraqitsi ka autorizim q deklaratn - parashtresn ta drgoj
nprmjet posts, posts rekomande a telegramit ose me ndonj mjet tjetr (teleks,
telefaks ose mjete t tjera t ngjashme). Me at rast, dita e postimit ose e drgimit
konsiderohet si dit e dorzimit personit q i sht drguar.
Bie n sy se dispozita e paragrafi 3, pr dallim nga dispozita prkatse e aplikueshme
m par, kur sht fjala pr drgim t deklarats nprmjet posts, nuk kufizohet vetm
n drgimin me post rekomande pr t konsideruar se dita e dorzimit posts
konsiderohet dit e dorzimit organit q i adresohet. Ndryshe, drguesi i deklarats nuk
i bart pasojat kur personi t cilit duhet ti drgohet deklarata at nuk e ka marr me
koh pr shkak t gabimeve n mjetet e drgimit pr t cilat drguesi nuk ka qen n
dijeni.
1068
Ejup Sahiti
Paragrafi 4.
Dispozita e paragrafit 4 i referohet mnyrs s dorzimit t deklarats nga i pandehuri i
cili gjendet n paraburgim, n mbajtje t dnimit apo q gjendet n ndonj institucion
tjetr me urdhr pr trajtim t detyrueshm pr rehabilitim. N raste t tilla i pandehuri
mund ti drgoj deklaratn drejtoris s institucionit ku sht vendosur. Dita kur sht
prpiluar procesverbali lidhur me deklaratn ose deklarata sht drguar n
institucionin prkats konsiderohet si dit e dorzimit, marrsit t autorizuar.
Paragrafi 5.
Paragrafi 5 parasheh se n situatn kur, pr shkak t mosdijes ose t gabimit t qart t
drguesit, parashtresa i sht drguar gjykats jokompetente para kalimit t afatit,
konsiderohet se sht drguar me koh edhe nse n gjykat kompetente arrin pas
kalimit t afatit. Faktori i mosdijes ose i gabimit t qart jan shtje faktike t cilat
duhet interpretuar n kuadr t t gjitha rrethanave objektive (p.sh. kur organe t
ndryshme gjenden n t njjtn ndrtes etj.) dhe t rrethanave subjektive, ku rol t
posam kan lloji dhe shkalla e arsimit t paraqitsit t parashtress, eksperienca e
prgjithshme jetsore e tij, pastaj nse ka eksperienc lidhur me procedurat gjyqsore
etj. 945
Neni 446 [Llogaritja e afateve]
1.
2.
3.
4.
Afatet llogariten me or, me dit, me muaj dhe me vite.

Ora ose dita kur sht br dorzimi, njoftimi apo kur ka ndodhur ngjarja
q konsiderohet si fillim i afatit nuk llogaritet n afat, por pr fillim t afatit
merret ora apo dita e par vijuese. Pr nj dit llogariten njzet e katr or,
kurse muaji llogaritet sipas kalendarit.
Afatet e caktuara me muaj apo vite kalojn n muajin ose vitin e fundit n
fund t dits s njjt t muajit kur ka filluar afati. Nse nj dit e till nuk
ekziston n muajin e fundit, afati kalon n ditn e fundit t atij muaji.
Kur dita e fundit e afatit bie n dit feste zyrtare, t shtunn ose t dieln
ose n ndonj dit tjetr kur organi kompetent nuk punon, afati kalon n
fund t dits pasuese t puns.
N kuadr t kapitullit, pr afatet kemi t bjm me afatet procedurale e jo me ato

materiale. Afatet procedurale mund t jen afat objektiv dhe subjektiv. Afatet
objeketive gjithher jan m t gjata dhe fillojn t rrjedhin nga fakti i prcaktuar me
Kod (p.sh. momenti kur prokurori i shtetit e hedh kallzimin penal sipas nenit 82,
paragrafi 1, ose ai trhiqet nga ndjekja - neni 253 paragrafi 3, pastaj kur krkohet kthim
n gjendje t mparshme sipas nenit 447 etj.). Me kalimin e afatit, humbet mundsia e
ndrmarrjes s veprimit procedural. Afatet subjektive jan m t shkurta dhe fillojn t
rrjedhin nga marrja n dijeni pr faktin relevant juridik i cili gjithashtu sht prcaktuar
n Kod. Afatet subjektive, pavarsisht nga marrja n dijeni, skadojn m s largu n
kohn kur skadon afati objektiv.
945
kuli 2, fq. 632.
1069
Ejup Sahiti
Llogaritja e afatit procedural ekziston vetm ather kur ai sht prcaktuar me njsi
formale kohore. Kur kemi t bjm me afat material, ather fillimi ose prfundimi i tij
vrtetohet me konstatim se ka arritur momenti i caktuar procedural. Pr llogaritje t
afatit jan me rndsi parametrat vijues: a) njsit kohore me t cilat prcaktohet afati,
b) momenti i fillimit t afatit, c) momenti i prfundimit t afatit. N Kod ekzistojn
edhe rregulla t posame t cilat kan t bjn me dhnie t deklaratave dhe me
dorzim t parashtresave t cilat jan t lidhura me afat.
Paragraft 1 dhe 2.
Dispozita e paragrafit 1, duke iu referuar njsis kohore si parametr pr llogaritjen e
afatit, parasheh se afatet llogariten n or, dit, muaj dhe vite. Fillimi i llogaritjes s
afatit ligjor nis nga ngjarja e prcaktuar me Kod ose nga momenti q afatin e cakton
gjykata, kur kemi t bjm me afat gjyqsor. Megjithat, afatet nuk fillojn t rrjedhin
n t gjitha situatat nga momenti i njjt. Sepse kur afati sht caktuar n or ose n
dit, ora ose dita kur sht br drgimi ose njoftimi apo kur ka ndodhur ngjarja nga e
cila duhet t filloj llogaritja e afatit, nuk llogaritet n afat. N rast t till si fillim i
afatit merret ora e par apo dita e par vijuese. N nj dit llogariten 24 or, kurse
muaji sipas kohs kalendarike. Prandaj, duke mos e llogaritur orn ose ditn kur
dorzimi apo komunikimi sht br, afati i prcaktuar prej 24 orsh ose afati prej 15
ditsh de fakto mund t jet pr nj pjes t ors ose t dits ma i gjat, me rast shkon
n favor t paraqitsit t parashtress. Afati i caktuar n dit, prfundon n ora 24 t
dits kur ai skadon.
Fillimi i afatit mund t ndodh edhe n ditn kur gjykata nuk punon (p.sh. nse
shrbimi drgues i posts dorzon shkresn ditn e shtun). Me at rast afati fillon t
rrjedh, megjithse gjykata nuk punon dhe pavarsisht se dita vijuese sht e diel,
sepse ditt kur nuk punohet ose ditt e festave nuk kan ndikim n fillimin e rrjedhs s
afatit. N do situat procedurale, gjykata ka pr detyr q pr afatet t kujdeset sipas
detyrs zyrtare. Prkitazi me shtjen nse sht respektuar apo sht lshuar afati
konkret, gjithsesi, duhet shikuar t gjitha rrethanat, duke filluar nga fletdrgesa dhe
shnimi zyrtar, deri t provat tjera lidhur me pranimin ose marrjen n dijeni t vendimit
nga i cili rrjedh afati.
Vmendje t posame duhet kushtuar afateve t cilat llogariten n or, sepse te afatet e
tilla, mundsia e gabimit sht m e madhe.
Paragrafi 3.
Paragrafi 3 prcakton mnyrn e llogaritjes s afateve t cilat jan caktuar n muaj ose
n vite.
Afatet e caktuara me muaj apo me vite, prfundojn me kalimin e asaj dite t muajit t
fundit, apo t vitit i cili i prgjigjet dits ose vitit kur ka filluar afati. Dihet se muajt
kalendarik kan 28-29 (muaji shkurt), apo 30 ose 31 dit Po qe se nuk ekziston kjo dit
n muajin e fundit, afati prfundon ditn e fundit t atij muaji. (p.sh. kohzgjatja e
paraburgimit t caktuar me aktvendim t gjyqtarit t procedurs paraprake (neni 190,
paragrafi 1.) mund t zgjas nj muaj. N qoft se aktvendimi sht marr me 31 janar,
afati skadon me 28 apo 29 shkurt, varsisht sa dit ka muaji shkurt.
1070
Ejup Sahiti
Paragrafi 4.
Dispozita e paragrafit 4, e cila parasheh zgjatjen e afatit, kur dita e fundit t afatit bie:
a) n festn zyrtare, b) n ditn e shtun ose t dieln, c) n ndonj dit tjetr kur organi
zyrtar nuk ka punuar. N raste t tilla, afati zgjatet deri edhe ditn vijuese t puns.
Zgjatja ksisoj e afatit, ka t bj vetm me veprimet e palve, e jo me veprimet e
gjykats. Ndonse gjykata dhe organet tjera procedurale veprojn ditve t puns, gjat
orarit t puns, ka situata kur ato duhet t veprojn jasht orarit t puns dhe gjat
vikendit apo fests shtetrore. Ksisoj, pr ankesn e t pandehurit t paraqitur kundr
aktvendimit mbi caktimin ose vazhdimin e paraburgimit, gjykata duhet t vendos
brenda 48 orve, pa marr parasysh vikendin ose festn.
Sa i prket dits kur organi kompetent nuk punon nuk ka rndsi pr far shkaqesh
organi nuk ka punuar, me arsye ose pa arsye (pengesa teknike, vrshim, ceremoni etj.).
Neni 447 [Krkesa pr kthim n gjendje t mparshme]
1.
2.
Nse i pandehuri pr shkaqe t arsyeshme nuk paraqet ankes kundr

aktgjykimit ose aktvendimit pr konfiskimin e dobis pasurore brenda
afatit, gjykata i lejon kthim n gjendje t mparshme pr paraqitjen e
ankess nse brenda tet ditsh nga pushimi i shkaqeve pr mosrespektimin
e afatit i pandehuri paraqet krkes pr kthim n gjendje t mparshme
dhe paraqet paralajmrimin pr ankes ose ankesn s bashku me krkes.
Krkesa pr kthim n gjendje t mparshme nuk mund t paraqitet nse
kan kaluar tre muaj nga dita e kalimit t afatit.
Qllimi themelor i cili synohet t arrihet me parashikimin dhe respektimin e afateve n

procedur penale sht zhvillimi i procedurs (i veprimeve procedurale) pa zhagitje,
duke u udhhequr me parimin e prshpejtimit dhe t ekonomizimit procedural. Prandaj
nse i shikojm afatet nga ky aspekt, arrijm n prfundim se rndsia e tyre pr
zhvillimin dhe prfundimin e suksesshm t procedurs penale sht evidente.
Pikrisht pr kt arsye afatet ligjore jan t rrept, prekluziv dhe lshimi i tyre
shkakton pasoja t caktuara pr pjesmarrsin procedural me t cilin ka t bj afati.
Me fjal t tjera, prkundr efektit pozitiv q ka afati pr zhvillimin e procedurs,
lshimi i tij ndonjher mund t ket efekt negativ pr pjesmarrsin procedural.
Andaj, duke pasur parasysh kt fakt Kodi mban nj qndrim m t but pr sa i prket
lshimit t afatit pr ankes. Pasojat negative t lshimit t afatit me s teprmi vrehen
t lshimi i afatit pr paraqitjen e ankess, meq gjykata a limine e hedh at pa e
marr n shqyrtim. Pra, meqense shkaqet t cilat e imponojn lshimin e afatit mund
t jen t arsyeshme, Kodi parasheh mundsin q kur i pandehuri lshon afatin pr
ushtrimin e ankess kundr aktgjykimit ose aktvendimit t krkojn kthimin n gjendje
t mparshme duke krkuar nga gjykata q t lejoj rivendosjen e afatit n mnyr q
t eliminohet pasoja e pakndshme e afatit t lshuar. Prandaj rivendosja e afatit sht
mjet juridik i posam me t cilin eliminohen pasojat e pakndshme q i jan shkaktuar
t pandehurit pr shkak t lshimit t afatit pr ushtrimin e ankess.
Dispozita e nenit 445 prfshin nj rast t kthimit n gjendje t mparshme (rivendosje
e afatit - restitution in integrum) pr shkak t lshimit t afatit.
1071
Ejup Sahiti
Paragrafi 1.
Sipas paragrafit 1, kthim n gjendje t mparshme mund ta krkoj i pandehuri pr
shkak t lshimit t afatit pr paralajmrimin 946 e ankess ose pr paraqitjen e ankess.
Ankesn si mjet t rregullt juridik, sipas nenit 381, mund ta paraqesin shum persona.
Mirpo ktu duhet potencuar faktin se kthimin n gjendje t mparshme pr shkak t
lshimit t afatit pr paraqitjen e ankess mund ta krkoj vetm i pandehuri, e jo
personat tjer t autorizuar pr paraqitje t ankess. Kt t drejt nuk e kan as
personat t cilt mund t paraqesin ankes n dobi t pandehurit, pavarsisht nga
pengesat q mund ti ken pasur. N t vrtet, t pandehurit, i cili pr shkaqe t
arsyeshme e ka lshuar afatin pr paraqitjen e ankess kundr aktgjykimit ose
aktvendimit pr konfiskimin e dobis pasurore, gjykata i lejon kthimin n gjendje t
mparshme pr paraqitjen e ankess nse brenda afatit prej tet ditsh (afat subjektiv)
pas pushimit t shkakut pr t cilin e ka lshuar afatin, paraqet krkes pr kthim n
gjendje t mparshme, e me t paraqet edhe ankesn.
Sa u prket aktvendimeve, dispozita n fjal fokusohet vetm n lshimin e paraqitjes
s ankess kundr aktvendimit pr konfiskim t dobis pasurore, ndonse i pandehuri
mund t ket interes pr kthim n gjendje t mparshme edhe tek ankesa kundr
aktvendimeve t tjera (p.sh. aktvendimi mbi caktimin ose vazhdimin e paraburgimit).
Kthimi n gjendje t mparshme paraqet nj intervenim n rrjedhn me rregull t
procedurs dhe nj rregullim n ritmin e saj. Me qllim t pengimit t keqprdorimeve
t cilat kan pr qllim zhagitjen e procedurs penale, Kodi shprehimisht ka prcaktuar
subjektin dhe rastin ku mund t krkohet rivendosja e afatit. Kjo m tutje do t thot se
nuk mund t zgjerohet fushveprimi i ktij instituti, dhe se n kt drejtim nuk lejohet
as analogjia.
M prpara, n dispozitn prkatse t LPP t aplikueshm, ka figuruar edhe
aktvendimi mbi shqiptimin e mass edukuese ndaj t miturit. Meq problematika e
kriminalitetit t t miturve sht rregulluar me Kodin e drejtsis pr t mitur,
aktvendimi mbi shqiptimin e mass edukuese nuk sht prfshi n paragrafin 1 t nenit
96. Dika e till nuk sht prcjell as n KDM. Duke pasur parasysh kt q e tham,
edhe prkundr konstatimit ton t shprehur m sipr, se instituti i kthimit n gjendje t
mparshme nuk mund t zgjerohet nprmjet analogjis n raste tjera jasht atyre
shprehimisht t prcaktuara me Kod, mendojm se kur sht fjala pr aktvendim me t
cilin shqiptohet mas edukuese institucionale (neni 27 - drgimi n institucionin
edukativ dhe neni 28 - drgimi n institucionin edukativo-korrektues), duhet lejuar
kthimin n gjendje t mparshme, sipas dispozitave t prgjithshme pr kt institut.
Dispozita n fjal, flet pr shkaqe t arsyeshme por nuk elaboron m tutje rastet,
situatat, shkaqet t cilat mund t jen shkaqe t arsyeshme. Shtrohet pyetja: athua
shkaqe t tilla duhet t ket m shum, meq n paragrafin 1 sht prdor shumsi.
Aplikimi praktik shumvjear i ksaj dispozite qndron n at se kthimi n gjendje t
mparshme mund t lejohet edhe kur ekziston nj shkak i vetm nse sht i
arsyeshm. Kodi supozon q shkaku me efektin e tij sht paraqitur pa fajin e ankuesit.
946
Instituti i paralajmrimit t ankess ekzistonte sipas neneve 393, paragrafi paragrafi 1 dhe 400 t Kodit t
prkohshm t procedurs penale t Kosovs. Me qen se Kodi tani n fuqi nuk e ka prvetsuar kt
institut, figurimi n paragrafin 1 t ktij neni se lshimi i afatit pr paralajmrimin e ankess si shkak pr
rivendosje t afatit sht i teprt dhe i pa efekt.
1072
Ejup Sahiti
ka mund t jet shkak i arsyeshm sht shtje faktike t cilin e mon gjykata. Me
rastin e vendosjes gjykata vlerson arsyeshmrin e shkakut, dhe kur konstaton se
shkaku sht i arsyeshm duhet ta lejoj kthimin n gjendje t mparshme, e kur
konstaton se nuk ka arsye duhet ta refuzoj. 947
Shkaqet e arsyeshme n baz t cilave mund t krkohet kthimi n gjendje t
mparshme jan t ndryshme dhe t shumta. Ato mund t radhitn n tre grupe:
a) N grupin e par hyjn t gjitha shkaqet t cilat jan pasoj e fuqis madhore (vis
major), si p.sh. ndrprerja e trafikut pr shkak t kushteve t kqija atmosferike,
etj,
b) pasojn shkaqet t cilat kan t bjn me personalitetin e t pandehurit p.sh.:
smundja e papritur e rnd e tij ose e ndonj personi t afrm t tij, gabimi lidhur
me shnimin e afatit, fatkeqsia n trafik me rastin e tentimit pr t dorzuar
ankesn, etj,
c) m n fund, pasojn shkaqet q kan t bjn me gabimet e gjykats ose t organit
tjetr, p.sh: udhzimi juridik i gabueshm pr afatin n t cilin do duhej t paraqitet
ankesa; shnimi gabimisht n flet dorzim i dits kur sht dorzuar aktgjykimi.
Ktu hyn edhe rasti kur pr shkak t parregullsis s shrbimit t postes
autorizimi t cilin i pandehuri ia ka dhn mbrojtsit t tij q ai t paraqes ankes
nuk ka arritur me koh, pastaj greva e shrbimit t posts, e cila nuk ka mundur t
parashikohet. 948
Mund t ekzistoj situata kur te mbrojtja obligatore sht caktuar mbrojtsi sipas
detyrs zyrtare, por q me ri cilsimin e veprs penale nga ana e prokurorit t shtetit n
fjaln prfundimtare dhe akceptimit t atij ri cilsimi nga ana e gjykats mbrojta m
nuk sht obligatore. Me at rast pushon funksioni i mbrojtsit sipas detyrs zyrtare.
N qoft se gjykata pr kt nuk e ka lajmruar t pandehurin, kurse i pandehuri, duke
menduar se ka mbrojts, lshon afatin pr paraqitje t ankess, situata e till paraqet
shkak t arsyeshm pr t lejuar kthim n gjendje t mparshme. 949
Gjithsesi nj shkak pr tu konsideruar i arsyeshm duhet q efekti (pengues) i tij t
ket qen i pranishm gjat gjith rrjedhs s afatit t lshuar e jo nse me ndikimin e
tij gjat rrjedhs s afatit vetm e ka shkurtuar at. Shkak i arsyeshm konsiderohet,
ve tjerash, edhe udhzimi i gabueshm i gjykats pr afatin pr ankes, sepse gjykata
duhet tu jep udhzime t sakta t pandehurit dhe pjesmarrsve tjer n procedur, n
mnyr q ata mos ti humbin t drejtat q i kan (neni 16).
Paragrafi 2.
Dispozita e paragrafit 2 kufizon mundsin e paraqitjes s krkess pr kthim n
gjendje t mparshme me afat objektiv prej tre muaj nga dita e kalimit t afatit. Afati
subjektiv prej tet ditsh nga paragrafi 1 fillon t llogaritet nga momenti kur sht
eliminuar shkaku q ka qen penges pr paraqitje t ankess, por nuk mund ta kaloj
afatin objektiv.
947
Petri 1, fq. 187.

Marina, Komentar, fq. 89-90.
949
VSV K.849/67 e dats 15. IV 1968, dhe dega penale e VSS dat 29-30. V 1968 - Petri, ibid.
948
1073
Ejup Sahiti
Neni 448 [Aktvendimi pr kthim n gjendje t mparshme]

1.
2.
3.
Kryetari i trupit gjykues, i cili ka marr aktgjykimin ose aktvendim kundr

t cilit sht ushtruar ankes, merr aktvendim pr kthim n gjendje t
mparshme.
Kundr aktvendimit me t cilin lejohet kthimi n gjendje t mparshme
nuk lejohet ankes.
Kur i pandehuri paraqet ankes kundr aktvendimit me t cilin refuzohet
kthimi n gjendje t mparshme, gjykata detyrohet q kt ankes ose
ankesn kundr aktgjykimit apo aktvendimit pr konfiskimin e dobis
pasurore, prgjigjen n ankes dhe t gjitha procesverbalet tia drgoj
gjykats m t lart pr marrjen e vendimit.
Paragrafi 1.
Sipas paragrafit 1 pr kthim n gjendje t mparshme vendos kryetari i trupit gjykues
(ose gjyqtari i vetm gjykues) i cili ka marr aktgjykimin ose aktvendimin q goditet
me ankes. Gjyqtari verifikon t dhnat dhe provat e paraqitura n krkes, n mnyr
q t vlersohet arsyeshmria e tyre.
Paragraft 2 dhe 3.
Dispozitat e paragrafit 2 dhe 3 i referohen ankess e cila ka t bj me aktvendimin pr
krkesn pr kthim n gjendje t mparshme.
Kundr aktvendimit me t cilin lejohet kthimi n gjendje t mparshme nuk lejohet
ankes.
Kthimi n gjendje t mparshme i cili do t lejohej, edhe pse nuk kan ekzistuar
kushtet ligjore, ose i cili do t lejohej n baz t krkess s paafatshme, mund t
sulmohet me krkes pr mbrojtje t ligjshmris.
Kundr aktvendimit me t cilin refuzohet krkesa pr kthim n gjendje t mparshme
lejohet ankes. Mirpo, kur i pandehuri ka paraqitur ankes kundr aktvendimit me t
cilin sht refuzuar kthimi n gjendje t mparshme, gjykata ka pr detyr q kt
ankes, s bashku me ankesn kundr aktgjykimit ose aktvendimit mbi konfiskimin e
dobis pasurore, bashk me prgjigjn n ankes si dhe t gjitha shkresat e lnds, t'ia
drgoj gjykats m t lart pr marrje t vendimit.
Kur ankesa e t pandehurit kundr aktvendimit me t cilin krkesa pr kthim n gjendje
t mparshme sht refuzuar si e pa baz, ankesa e tij kundr aktgjykimit ose kundr
aktvendimit mbi konfiskimin e dobis pasurore m nuk sht lnd shqyrtimi n
gjykat m t lart, sepse ajo definitivisht konsiderohet e paafatshme.
Mirpo, n qoft se ankesa kundr aktvendimit me t cilin sht refuzuar krkesa pr
kthim n gjendje t mparshme aprovohet, ather procedura kthehet n at gjendje n
t ciln ka qen para krkess. T gjitha vendimet t cilat gjykata i ka marr n baz t
afatit t kaluar anulohen (p.sh. aktvendimi me t cilin sht hedh ankesa kundr
aktgjykimit si e paafatshme). Me fjal t tjera, kur sht aprovuar ankesa kundr
aktvendimit me t cilin ishte refuzuar krkesa pr kthim n gjendje t mparshme,
1074
Ejup Sahiti
gjykata m e lart vendos edhe pr ankesn e t pandehurit t paraqitur kundr

aktgjykimit ose aktvendimit mbi konfiskimin e dobis pasurore,
Aktvendimi pr kthim n gjendje t mparshme, qoft pozitiv ose negativ, i drgohet t
pandehurit dhe paditsit. Kur i pandehuri ankohet kundr aktvendimit, ankesa e till
nuk i drgohet paditsit pr prgjigje, sepse ankesat kundr aktvendimeve t tilla nuk
drgohen pr prgjigje. Prgjigja n ankes e cila prmendet n paragrafin 3, ka t
bj me prgjigjen n ankes t ushtruar kundr aktgjykimit ose aktvendimit sipas
nenit 447, paragrafi 1.
Privilegji i bashkngjitjes (beneficium cohaesionis) nuk ekziston, edhe nse t njjtat
shkaqe t pengess figurojn te secili nga shum t pandehur.
Neni 449 [Efekti i krkess pr kthim n gjendje t mparshme]
N parim, krkesa pr kthim n gjendje t mparshme nuk e pezullon
ekzekutimin e aktgjykimit apo ekzekutimin e aktvendimit pr konfiskimin
e dobis pasurore, por gjykata kompetente pr marrjen e vendimit lidhur
me krkesn mund t vendos ndrprerjen e ekzekutimit derisa t merret
vendimi lidhur me krkesn.
Pas kalimit t afatit pr paraqitje t ankess kundr aktgjykimit ose aktvendimit (neni
447, paragrafi 1), vendimi merr formn e prer dhe duhet t drgohet pr ekzekutim.
Andaj paraqitja e krkess pr kthim n gjendje t mparshme, sipas rregullit, nuk ka
karakter suspenziv. Mirpo, gjykata kompetente pr zgjidhjen e krkess mund t
vendos q t pezullohet ekzekutimi i aktgjykimit apo aktvendimit mbi konfiskimin e
dobis pasurore deri sa t vendos pr krkesn pr kthim n gjendje t mparshme.
Fjalt t pezullohet ekzekutimi duhet kuptuar si shtyrje pr fillim t ekzekutimit t
sanksionit e jo edhe ndrprerje t ekzekutimit t sanksionit i cili sht duke u
ekzekutuar.
N nenin 449 nuk sht prcaktuar se kur do t vendos gjykata pr shtyrje t
ekzekutimit. Kjo i sht ln vlersimit t lir t gjykats. Vendimi pr pezullim mund
t merret sipas propozimit t t pandehurit ose sipas detyrs zyrtare. Gjykata do duhej
t vendos pr shtyrje t ekzekutimit t vendimit kur n shikim t par (prima facie)
sht e qart dhe e pritshme se, jo vetm krkesa pr kthim n gjendje t mparshme do
t zgjidhet pozitivisht, por se edhe ankesa e t pandehurit, e cila i sht bashkangjitur
krkess, sipas t gjitha gjasave do t ket efekt pozitiv pr t pandehurin. Sidoqoft,
fakti se sht shtyr ekzekutimi nuk i garanton t pandehurit se krkesa ose ankesa e tij
do t zgjidhet pozitivisht.
Pr pezullim t ekzekutimit vendos kolegji prej tre antarsh (nenet 22, paragrafi 3,
24, paragrafi 2), e jo kryetari i trupit gjykues i cili vendos pr krkes pr kthim n
gjendje t mparshme. Pr pezullim t ekzekutimit t vendimit nevojitet aktvendim i
posam, bile edhe ather kur pr ekzekutim sht kompetente e njjta gjykat, n
mnyr q t dihet pse nuk i sht qasur ekzekutimit t vendimit. Kur pr ekzekutim t
aktgjykimit ose aktvendimit mbi konfiskimin e dobis pasurore sht kompetente
organi tjetr, aktvendimi pr pezullim t ekzekutimit i drgohet atij organi.
1075
Ejup Sahiti
Kapitulli XXIV: Shpenzimet e procedurs penale

Neni 450 [Lloji i shpenzimeve t procedurs penale]
1.
3.
4.
5.
6.
7.
1076
Shpenzimet e procedurs penale jan shpenzime t bra gjat procedurs

penale dhe shpenzimet e shkaktuara lidhur me t.
2.
Shpenzimet e procedurs penale prfshijn:
2.1. Shpenzimet pr dshmitar, ekspert, prkthyes, specialist, stenografim, regjistrime teknike dhe pr kqyrjen e vendit;
2.2. Shpenzimet e transportit t t pandehurit;
2.3. Shpenzimet pr shoqrimin e t pandehurit apo t personit t
paraburgosur;
2.4. Shpenzimet e transportit dhe t udhtimit t personave zyrtar;
2.5. Shpenzimet e mjekimit t t pandehurit gjat kohs sa gjendet n
paraburgim ose n institucionin shndetsor n baz t vendimit t
gjykats, si dhe shpenzimet e lindjes s fmijs;
2.6. Shpenzimet paushalle;
2.7. Shprblimet dhe shpenzimet e nevojshme t mbrojtsit; dhe
2.8. Shpenzimet e nevojshme pr t dmtuarin dhe prfaqsuesin e tij
ligjor, si dhe kompensimet dhe shpenzimet e nevojshme t prfaqsuesit t autorizuar.
Shuma paushalle caktohet nga Kshilli Gjyqsor i Kosovs me urdhres
administrative duke pasur parasysh zgjatjen dhe ndrlikueshmrin e
procedurs dhe gjendjen financiare t personit q ngarkohet me mbulimin
e ktyre shpenzimeve.
Shpenzimet nga nnparagraft 1 deri n 5 t paragrafit 2 t ktij neni dhe
shprblimi apo shpenzimet e nevojshme t mbrojtsit t caktuar dhe t
prfaqsuesit t autorizuar t t dmtuarit parapaguhen nga fondet e
policis, t prokuroris s shtetit ose t gjykats q e zbaton procedurn
penale, kurse arktohen m von nga personat q detyrohen ti paguajn
sipas dispozitave t ktij Kodi. Organi q e zbaton procedurn penale
detyrohet t shnoj t gjitha shpenzimet e parapaguara n listn e cila i
bashkngjitet shkresave.
Shpenzimet e prkthimit n gjuhn e t pandehurit, t dshmitarit dhe t
personit tjetr i cili merr pjes ne procedur penale q shkaktohen me
zbatimin e dispozitave t ktij Kodi nuk arktohen nga personat q sipas
dispozitave t ktij neni detyrohen ti paguajn shpenzimet e procedurs
penale.
Shpenzimet e prkthimit nuk i ngarkohen t pandehurit i cili nuk e di ose
nuk e flet gjuhn n t ciln zbatohet procedura penale.
Shprblimi dhe shpenzimet e nevojshme t mbrojtsit t caktuar nga neni
57, paragrafi 2 apo 3 ose neni 58 i ktij Kodi paguhen nga mjetet buxhetore
e jo nga i pandehuri.
Ejup Sahiti
Zhvillimi i procedurs penale shkakton shpenzime, disa prej t cilave paguhen

paraprakisht nga mjetet e organit i cili zbaton procedurn, ndrsa disa t tjera i
paguajn vet pjesmarrsit n procedur.
Kodi i procedurs penale i Kosovs, n nenin 450, paragrafi 1, nuk i lidh shpenzimet
me fillim dhe prfundim t procedurs penale, por me shpenzime t bra gjat
procedurs penale dhe shpenzime t shkaktuara lidhur me t. Qasja e till sht refleks
i ristrukturimit t fazs s hetuesis, me rast autorizimet operative hetimore nga
gjyqtari hetues kan kaluar tek prokurori i shtetit dhe me delegim nga ana e tij edhe tek
policia. Kodi, n nenin 221, paragrafi 1, parasheh se hetimi formal fillon me aktvendim
t prokurorit t shtetit nj kopje e t cilit i drgohet pa vones gjyqtarit t procedurs
paraprake. Disa veprime hetimore, n raste t ngutshme, mund ti ndrmerr policia pa
urdhr t shkruar t gjyqtarit t procedurs paraprake (p.sh. kontrollin sipas nenit 110,
paragrafi 6 me kusht q brenda 12 orsh ta njoftoj gjyqtarin, ose q me urdhr t
prokurorit t shtetit t zbatoj mas t fsheht dhe teknike t hetimit dhe vzhgimit nga
neni 91, paragrafi 1). N rast t till urdhri i prokurorit t shtetit e humb fuqin nse
brenda njzet e katr orve nuk konfirmohet nga gjyqtari i procedurs paraprake.
Duke pasur parasysh ristrukturimin e fazs hetimore, logjikisht konkludohet se
shpenzimet e krijuara me rastin e ushtrimit t veprimeve hetimore nga prokurori i
shtetit ose nga policia (kur ushtrimi i tyre delegohet nga prokurori) jan pjes e
shpenzimeve procedurale penale.
N kapitullin XXIV jan prcaktuar elementet nga t cilat prbhen shpenzimet e
procedurs penale.
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 prcakton n mnyr t prgjithshme at se ka prfshin
shpenzimet e procedurs penale. Sipas saj shpenzimet e procedurs penale jan
shpenzimet e krijuara gjat procedurs penale dhe shpenzimet e shkaktuara lidhur me
t. Ndryshe mund t thuhet se shpenzimet e procedurs penale jan harxhimet e
shkaktuara me rastin e shqyrtimit t lnds kryesore (objektit themelor) dhe sekondar
t procedurs penale. N shpenzime t procedurs penale, m tutje, jan prfshir
shpenzimet prkitazi me mjetet e jashtzakonshme juridike.
Lnd e procedurs penale sht materia e cila shqyrtohet n procedur dhe pr t ciln
duhet marr vendim. Gjith materien q paraqitet si lnd e procedurs penale e
ndajm n objekt themelor dhe objekt sekondar t procedurs penale.
Objekt themelor sht shtja penale (causa criminalis) ose disa shtje penale.
shtja penale sht ngjarje reale, e cila me prmbajtjen e vet tregon nj vepr penale
konkrete dhe kryersin e saj, pr t cilin zhvillohet procedura penale. Objekti themelor
i procedurs penale mund t jet lnd shqyrtimi dhe vrtetimi vetm n procedurn
penale. Prndryshe, shtjet tjera ndshkimore si jan kundrvajtjet, deliktet
ekonomike dhe deliktet disiplinore nuk prfshihen n objektin e procedurs penale.
Posa paraqitet dyshimi i bazuar se sht kryer nj vepr penale, paditsi i autorizuar e
fillon procedurn penale n t ciln gjykata duhet t analizoj shtjen penale nga
aspekte t ndryshme, n mnyr q ta ndrioj at. Gjykata duhet t vrtetoj elementet
e prgjithshme dhe ato t posame t veprs penale, si dhe faktet q kan t bjn me
vendin dhe kohn e kryerjes s veprs penale, mjetin me t cilin sht kryer vepra dhe
1077
Ejup Sahiti
mnyrn e kryerjes, pastaj faktet q kan t bjn me kryersin e veprs penale,

prgjegjsin penale t tij, motivin pr kryerjen e veprs, etj.
N realitet, ndodh t kryhen shum vepra penale prej nj personi, apo nj vepr penale
ta kryejn shum persona. N situat t till fjala sht pr koneksitet - lidhshmrin e
veprave penale (forum conexitalis). Pasi q te koneksiteti ekziston njfar lidhshmrie
ndrmjet veprave penale apo kryersve t veprave penale, ekziston mundsia e
bashkimit t procedurs ashtu q prnjher t zhvillohet nj procedur pr t gjitha
veprat apo pr t gjith kryersit. Veprimi n mnyrn e sipr theksuar arsyetohet me
faktin se gjykimi i prnjhershm mundson kursim n koh, d.m.th. shpejtim t
procedurs dhe kursim n shpenzime, shfrytzim t prnjhershm t provave dhe
eliminon mundsin q t lindin kundrthnie 950, nse do t merreshin shum vendime
ve e ve. Mirpo duhet theksuar se bashkimi i procedurs te koneksiteti nuk sht
obligim por vetm mundsi.
Nga rndsia q ka objekti themelor i procedurs penale, del se doher kur flitet pr
lndn e procedurs penale mendohet pr objektin themelor, krahas t cilit sht e
mundshme, por nuk sht e domosdoshme, ose nuk sht e domosdoshme q n koh
t njjt, t zgjidhen edhe shtjet sekondare.
Si shihet, me rastin e zhvillimit t procedurs pr ndriimin dhe zgjidhjen e shtjes
penale si lnd kryesore, nevojitet q gjykata t marr vendim edhe pr disa shtje
tjera, t cilat, po t mos ekzistonte vepra penale, fare nuk do t shqyrtoheshin n kuadr
t procedurs penale. Meq pr to nuk fillohet procedura penale, por pr to vendoset n
kuadr t procedurs s filluar pr zgjidhjen e shtjes penale si objekt themelor,
shtjet e tilla i konsiderohen objekt sekondar i procedurs penale. Rrjedhimisht, objekt
sekondar i procedurs penale sht: krkesa pasurore juridike (padia civile); shtjet
paraprake (prejudikuese) dhe shpenzimet e procedurs penale.
Paragrafi 2.
N paragrafin 2 n mnyr analitike jan prcaktuar t gjitha harxhimet t cilat hyjn
n shpenzime t procedurs penale. Me qllim q, me rastin e vendosjes, t posedohen
t dhnat pr llojin dhe lartsin e shpenzimeve, n do shtje penale duhet t mbahet
lista e shpenzimeve, e cila i bashkngjitet shkresave t lnds. Organi i cili e zhvillon
procedurn ka pr detyr t kujdeset pr regjistrim n mnyr t rregullt dhe t sakt t
shpenzimeve.
Pr sigurim t ktyre t dhnave dhe pr t vendos pr to, shih: edhe nenin 451,
paragrafi 2.
Sipas paragrafit 2 t nenit 450, shpenzimet e procedurs penale konkretisht jan
paraqitur n nnparagraft 2.1. deri 2.8.
Nnparagrafi 2.1.
Dispozita e nnparagrafit 2.1. prfshin shpenzimet pr dshmitar, ekspert, prkthyes, stenografi dhe regjistruesi teknik, ku prfshihen:
- shpenzimet e domosdoshme si jan shpenzimet e udhtimit, shpenzimet pr
ushqim dhe qndrim n selin e gjykats apo t organit kompetent q zbaton pro950
1078
Ejup Sahiti
cedur n fazn paraprake. Shpenzimet e udhtimit prfshijn mimin e udhtimit

nga vendbanimi deri n selin e organit dhe anasjelltas. Kompensimi pr ushqim,
eventualisht edhe pr fjetje caktohet varsisht nga mimi q ekziston pr shrbime
t tilla n selin e organit;
kompensimin pr fitimin e humbur, lartsia e t cilit caktohet n baz t lartsis s
t ardhurave personale dhe ajo me arsye nuk sht emrtuar si mditje, sepse di e
till, me apo pa arsye, do t mund t krijonte opinionin e pals s dshmitari
dshmon pr mditje;
shprblimin pr ekspert, prkthyes, stenografi dhe regjistrues teknik;
shpenzimet e kqyrjes s vendit t ngjarjes.
Nnparagrafi 2.2. shpenzimet e transportit t pandehurit nga vendbanimi ose

vendqndrimi i tij, deri n selin e organit procedural;
Nnparagrafi 2.3. shpenzimet pr shoqrimin e t pandehurit apo t personit t
paraburgosur;
Nnparagrafi 2.4. shpenzimet e transportit dhe t udhtimit t personave zyrtar Ktu
hyjn shpenzimet t cilat i kan pasur personat zyrtar me rastin e kryerjes s
veprimeve procedurale konkrete jasht selis s gjykats apo t organit tjetr
procedural. Me at rast sht irelevante n cilin stad t procedurs ushtrohet veprimi
procedural. P.sh. mbajtja e shqyrtimit gjyqsor jasht selis s gjykats neni 286,
paragrafi 2, marrja n pyetje e dshmitarit ose e ekspertit jasht shqyrtimit gjyqsor neni 343).
Nnparagrafi 2.5. shpenzimet e mjekimit t pandehurit t paraburgosur dhe shpenzimet
e lindjes. Neni 169 rregullon t drejtn e personit t arrestuar pr kontroll dhe trajtim
mjeksor.
Nnparagrafi 2.6. lidhur me paragrafin 3 t ktij neni prcaktojn parametrat pr
caktimin e lartsis s shums paushalle e cila caktohet duke pasur parasysh zgjatjen
dhe ndrlikueshmrin e procedurs dhe gjendjen financiare t personit q ngarkohet
me mbulimin e ktyre shpenzimeve.
Nnparagrafi 2.7. shprblimet dhe shpenzimet e nevojshme t mbrojtsit.
Nnparagrafi 2.8. shpenzimet e nevojshme 951 pr t dmtuarin, pr prfaqsuesin e tij
ligjor dhe pr prfaqsuesin e autorizuar, si dhe - shprblimin pr prfaqsuesin e
autorizuar t tij
Ndonse me rastin e numrimit t asaj ka prfshijn shpenzimet e procedurs penale
n paragrafin 2 nuk jan prmendur shprehimisht, shpenzimet e procedurs penale q
prfshijn edhe harxhimet q kan t bjn me aktivitete t posame gjat procedimit
951
Shpenzimet e nevojshme sipas nnparagrafitt 2.7. dhe nnparagrafit 2.8. n t vrtet jan shpenzime
t domosdoshme, t cilave pjesmarrsit procedural me rastin e zhvillimit t procedurs penale nuk mund
tu shmangen.
1079
Ejup Sahiti
rreth shtjes kryesore (si p.sh. shpenzimet e procesit t prjashtimit, t kthimit n

gjendje t mparshme, 952 konfliktit dhe delegimit t kompetencs, shpenzimet rreth
zbatimit t mass pr sigurim t interesit pasuror t cilat, kur masa nuk caktohen
kryesisht, i paguan propozuesi.
Paragrafi 3.
Kornizn (minimale dhe maksimale) t shums paushale e cakton Kshilli gjyqsor i
Kosovs me urdhres administrative duke pasur parasysh:
- zgjatjen dhe nrlikueshmrin e procedurs, dhe
- gjendjen financiare t personit q ngarkohet me mbulimin e ktyre shpenzimeve.
N rast t prishjes s aktgjykimit (ose t aktvendimit), shpenzimet e gjykimit t
serishm i ngarkohen t pandehurit (nse shpallet fajtor), pa marr parasysh se me
ankes t cilit person sht prish vendimi. 953 N kt rast nuk vlen favori reformatio in
peius, sepse n nenin 395 nuk sht parapar pr shpenzime t procedurs penale.
Sipas qndrimit t Degs penale t Gjykats Supreme Federative t dats 20. XII 1972,
harxhimet t cilat jan krijuar para fillimit t procedurs penale me rastin e vrtetimit t
nivelit t alkoolit tek kryersi i veprs penale kundr siguris n trafik bjn pjes n
shpenzime t procedurs penale, sepse me veprimin e till sht vrtetuar nj fakt me
rndsi pr procedur penale dhe objektivisht paraqet nj lloj ekspertimi.
Paragrafi 4.
Sipas paragrafit 4, shpenzimet nga paragrafi 2, nnparagraft 2.1. deri n 2.5. t ktij
neni dhe shprblimi dhe shpenzimet e nevojshme t mbrojtsit t caktuar dhe t
prfaqsuesit t autorizuar t t dmtuarit paguhen paraprakisht nga mjetet e organit q
e zbaton procedurn (t policis, t prokurorit t shtetit ose t gjykats). Pr to nuk
krkohet paradhnie nga i dmtuari. Prjashtimi ekziston tek ekspertimi - kontrolli
financiar (neni 148). M von vendoset kush duhet t ngarkohet me pagimin e tyre.
Pr shpenzime definitivisht vendoset n fund t procedurs penale, varsisht nga
prfundimi i saj.
Shpenzimet pr ekzekutim t vendimit nuk jan pjes e shpenzimeve procedurale
penale, me q shtja e ekzekutimit sht rregulluar me Ligjin mbi ekzekutimin e
sanksioneve penale.
952
Vasiljevi, Gruba 1, fq. 164. Neni 95 i LPP i RSFJ i aplikueshm n Kosov para hyrjes n fuqi t
Kodit t prkohshm t procedurs penale t Kosovs shpenzimet i prkufizonte: Shpenzime t procedurs
penale jan harxhimet q jan br n lidhje me procedurn penale nga fillimi deri te prfundimi i saj dhe
harxhimet pr veprime hetimore t ndrmarra para hetuesis. Konsiderohej se procedura penale fillon me
aktvendimin e gjyqtarit hetues pr zbatimin e hetimit (kishte edhe pikpamje se ajo fillon me krkesn e
prokurorit publik t drejtuar gjyqtarit hetues pr zbatimin e hetimit). Ksisoj, shpenzimet t cilat krijoheshin
tek prokurori publik ose tek organet e punve t brendshme n t ashtuquajturn procedur parapenale, me
rastin e ndrmarrjes s veprimeve sipas 151 (tani neni 70 i KPP) nuk bnin pjes n shpenzime t
procedurs penale.
953
Petri 1, fq.193.
1080
Ejup Sahiti
Paragraft 5 dhe 6.
Dispozitat e paragrafve 5-6, me qllim realizimi t drejts pr prdorim t gjuhs,
prjashtojn mundsin e ngarkimit me shpenzimet e prkthimit t personave q marrin
pjes n procedur, t cilt sipas dispozitave t Kodit detyrohen ti paguajn
shpenzimet e procedurs penale.
Paragrafi 7.
Paragrafi 7 parasheh se shprblimi dhe shpenzimet e domosdoshme t mbrojtsit t
caktuar paguhen nga mjetet buxhetore.
Neni 451 [Aktvendimi pr shpenzimet e procedurs penale]
1.
2.
3.
N do aktgjykim ose aktvendim me t cilin prfundohet procedura penale

duhet prfshir edhe vendimin pr mbulimin e shpenzimeve t procedurs
dhe shumn e tyre.
Kur mungojn t dhnat pr shumn e shpenzimeve, procesmbajtsi merr
aktvendim t posam pr shumn e shpenzimeve, i cili aprovohet nga
gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues kur sigurohen t
dhnat. Krkesa me shnimet pr shumn e shpenzimeve mund t paraqitet
brenda tre muajsh nga dita e dorzimit t aktgjykimit ose t aktvendimit t
forms s prer pr personin q ka t drejt t paraqes krkes t till.
Kur pr shpenzimet e procedurs penale sht vendosur me aktvendim t
posam, pr ankes kundr atij aktvendimi vendos kolegji.
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafit 1 t nenit 451 sht parimore. Ajo i vn detyr gjykats q
doher, kur vendos pr shtjen kryesore t procedurs penale (me aktgjykim ose me
aktvendim me t cilin pushohet procedura penale) t marr vendim pr at se kush
duhet ti paguaj shpenzimet e procedurs penale dhe sa sht shuma e tyre. N kt
dispozit detyrimi pr pagim t shpenzimeve ka t bj me palt, jo me pjesmarrsit
tjer, sepse kur personat e tret mund t ngarkohen me ndonj pjes t shpenzimeve t
procedurs (neni 452, paragrafi 2), ngarkimi me ato shpenzime bhet me aktvendim t
posam.
Prkufizimi n do aktgjykim ka t bj me t gjitha llojet e aktgjykimit (lirues,
dnues ose refuzues). N qoft se gjykata konstaton se i mungon kompetenca, lnda i
drgohet gjykats kompetente, e cila vendos pr shpenzime t procedurs. Sa i prket
aktvendimit me t cilin pushohet procedura penale duhet kuptuar do aktvendim me t
cilin pushohet procedura n form t prer, pavarsisht a e ka marr prokurori i shtetit
aktvendimin pr pushim t hetimit (nenet 158, 160). Pr shpenzime t procedurs
penale duhet t vendoset edhe me aktvendimin me t cilin gjyqtari i vetm gjykues ose
trupit gjykues n baz t nenit 358 e hedh aktakuzn.
Me rastin e vendosjes pr shpenzimet e procedurs penale, si pjes e aktgjykimit ose
aktvendimit mbi pushimin e procedurs penale domosdo duhet t jet vendimi lidhur
1081
Ejup Sahiti
me at se kush ka pr detyr ti paguaj shpenzimet dhe, mundsisht edhe vendimi pr

at se sa sht shuma e tyre. Me qen se realisht kemi t bjm me dy vendime t
ndryshme pr shpenzime, vendimet mund t merren edhe ndaras. Gjithsesi, vendimi
me t cilin caktohet baza (kush duhet ti paguaj), duhet t pasohet me vendim i cili
cakton shumn e tyre. sht e preferuar q edhe vendimi pr shumn e shpenzimeve t
jet pjes e aktgjykimit ose aktvendimit me t cilin pushohet procedura.
Paragrafi 2.
Megjithat, sipas paragrafit 2, kur mungojn t dhnat pr shumn e shpenzimeve, pr
to mund t vendoset me aktvendim t posam, pasi t sigurohen t dhnat e
nevojshme. N rastet nga neni 452, paragrafi 2, gjithher duhet t vendoset me
aktvendim t posam n kuadr t procedurs penale, sepse pr realizim t
shpenzimeve t procedurs penale pala nuk mund t udhzohet n kontest civil.
Dispozita e paragrafi 2, ofron nj zgjidhje t re n krahasim me at t mparshmen. N
t vrtet, n rastet kur mungojn t dhnat pr shumn e shpenzimeve, ajo autorizon
procesmbajtsin t marr aktvendim t posam pr to. Aktvendimi i till aprovohet 954
nga kryetari i trupit gjykues (natyrisht pas verifikimit ku mund t ket edhe vrejtje ose
sugjerime). Arsyeja pr nj rregullim t till qndron n faktin se mbajtja e evidencs
pr shpenzimet e procedurs penale sht pun teknike me t ciln nuk do duhej t
ngarkohet gjyqtari. Zgjidhja n fjal supozon nj procesmbajts me kualifikime
juridike (recording clerk of the court) far aktualisht nuk ekziston n gjyqsin
kosovare. Sidoqoft, pr ecje drejt risive gjithher duhet qitur hapin e par.
Aktvendimi i posam pr lartsin e shpenzimeve duhet t specifikoj llojin dhe
shumn e shpenzimeve. Nuk mjafton t paraqitet vetm shuma e prgjithshme e tyre.
Shuma e prgjithshme duhet t shnohet n dispozitiv t aktvendimit, ndrsa
specifikimi i tyre n arsyetim.
Pr shpenzimet t parapaguara nga mjetet e organit procedural. sipas nenit 450,
paragrafi 1.1.-1.5. si dhe pr pjesn paushale (parag 1.6.) gjykata vendos sipas detyrs
zyrtare. Pr shpenzimet nga neni 450, paragrafi 1.7.-1.8. gjykata merr vendim n baz
t krkess t pals s interesuar. Krkesa me shnimet pr shumn e shpenzimeve
mund t paraqitet n afat prej tre muajsh nga dita e dorzimit t aktgjykimit ose t
aktvendimit t forms s prer, personit q ka t drejt n krkes t till. Pas kalimit t
ktij afati, e drejta pr kompensim t shpenzimeve mund t krkohet n procedur
kontestimore, derisa nuk arrin parashkrimi.
Pr mundsin e detyrimit t t miturit q ti paguaj shpenzimet e procedurs shih
nenin 75 i KDM.
Paragrafi 3.
Bazuar n paragrafi 3 kudr aktvendimit t posam lejohet ankes, zgjidhja e s cils
nuk bhet n gjykat t shkalls s dyt por n kolegj shqyrtues prej tre gjyqtarsh
954
Teksti n gjuhn serbe i paragrafit 2 t nenit 451, nuk sht identik me tekstin shqip dhe anglisht. Pr
dallim nga tekstet n gjuhn shqipe dhe n gjuhn angleze, teksti n gjuhen serbe parasheh q kur mungojn
t dhnat pr shumn e shpenzimeve, aktvendimin e merr gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i trupit
gjykues pasi ti siguroj t dhnat e nevojshme!
1082
Ejup Sahiti
Neni 452 [Pagimi i shpenzimeve sipas fajit t personit q i ka shkaktuar]

1.
2.
I pandehuri, i dmtuari, mbrojtsi, prfaqsuesi ligjor, prfaqsuesi i

autorizuar, dshmitari, eksperti, prkthyesi dhe specialisti, pavarsisht nga
rezultati i procedurs penale, paguajn shpenzimet e shoqrimit t tyre
forcrisht, t shtyrjes s nj veprimi hetimor, shpenzimet tjera t
procedurs t shkaktuara me fajin e tyre, si dhe pjesn prkatse t shums
paushalle.
Pr shpenzimet nga paragrafi 1 i ktij neni merret aktvendim i posam,
prve kur pr shpenzimet q i paguan i pandehuri vendoset me vendim
pr shtjen kryesore.
Paragrafi 1.
N procedur penale vlen parimi se shpenzimet e procedurs duhet t'i paguaj pala apo
personi i cili ato i ka shkaktuar me fajin e vet. Andaj edhe prcaktimin nse i pandehuri
do t ngarkohet me shpenzime t procedurs bhet varsisht nga ajo se ai a sht
shpallur fajtor apo sht liruar nga akuza. N rastin kur shpenzimet jan shkaktuar me
fajin e ndonj subjekti tjetr, subjekti i till ngarkohet me ato shpenzime, sepse nuk
sht e arsyeshme q i pandehuri t ngarkohet edhe me shpenzime q jan shkaktuar
me fajin e tjetrit.
Pjesmarrsit procedural t cilt shprehimisht jan apostrofuar n dispozitn e
paragrafi 1, pavarsisht nga mnyra e prfundimit t procedurs penale, i bartin
shpenzimet e procedurs penale t cilat i kan shkaktuar me fajin e vet. Ata mund t
jen: 1) disa nga palt: 1) i pandehuri, 2) subjektet t cilat prfaqsojn persona tjer n
procedur: a) mbrojtsi, b) prfaqsuesi ligjor, apo c) prfaqsuesi i autorizuar; 3)
subjektet t cilat gjenden n funksione provuese t caktuara: a) dshmitari, b) eksperti,
c) prkthyesi, d) specialisti. Kta persona, prve me shpenzime t cilat i kan
shkaktuar me fajin e vet, n mnyr proporcionale ngarkohen edhe me pjesn
paushalle. 955
Ngarkimi i subjekteve t siprprmendur me shpenzime nuk sht vetm mundsi e
cila varet nga vlersimi diskrecional i organit q zhvillon procedurn, por sht
detyrim. Gjykata me rastin e marrjes s aktvendimit lidhur me shpenzimet sipas ktij
neni udhhiqet me vlersimin e lir pr sa i prket shpenzimeve t shkaktuara.
Megjithat, kriter themelor duhet t jen shpenzimet reale t cilat jan shkaktuar me
shtyrjen e veprimit procedural ose t shqyrtimit gjyqsor. Aty hyjn p.sh. shpenzimet e
nevojshme (shpenzimet e udhtimit dhe fitimi i humbur t personave t cilt jan
prgjigjur n thirrje, por q serish duhet t vijn, shpenzimet e sigurimit etj.
I pandehuri, sipas rregullit, sht i obliguar ti kompensoj shpenzimet e procedurale
kur shpallet fajtor (neni 451, paragrafi 1). Edhe n paragrafin 1 t nenit 452 prmendej
i pandehuri si pjesmarrs procedural i cili me aktvendim t posam ngarkohet me
shpenzimet t cilat i ka shkaktuar me fajin e vet. Si sht cekur m prpara, edhe i
pandehuri mund t shkaktoj shpenzime ekstra (shpenzimet e shoqrimit t tij
forcrisht, shpenzimet e shtyrjes s ndonj veprimi procedural). sht fakt se edhe
shpenzimet e tilla prfshihen n shpenzime t prgjithshme me t cilat ngarkohet i
955
kuli 2, fq. 655.
1083
Ejup Sahiti
pandehuri i shpallur fajtor. Mirpo, arsyeja e potencimit se pr shpenzimet ekstra t

shkaktuara me fajin e t pandehurit vendoset me aktvendim t posam, qndron n aty
se i pandehuri duhet ti kompensoj shpenzimet q i ka shkaktuar me fajin e vet edhe
ather kur sht marr aktgjykimi lirues ose aktgjykimi me t cilin refuzohet akuza, si
dhe kur procedura pushohet.
Si raste kur krijohen shpenzime t panevojshme, n paragrafin 1 prmenden:
shoqrimit forcrisht, shtyrja a veprimit hetimor, shpenzimet tjera t procedurs. Aty
shprehimisht nuk prmendet shtyrja e shqyrtimit gjyqsor! Sigurisht sht fjala pr
lshim teknik me rastin e hartimit t ksaj dispozite. Ska dyshim se shpenzimet e
panevojshme, m s shpeshti dhe m t shumta, shkaktohen me rastin e shtyrjes s
shqyrtimit gjyqsor, shtyrja e t cilit mund t jet rezultat i fajit t ndonj pjesmarrsi
procedural. Pavarsisht nga kjo, shtyrja e shqyrtimit gjyqsor, si rast kur mund t
krijohen shpenzime t panevojshme, mund t prfshihet nn formulimin shpenzime
tjera t procedurs. Sa u prket shpenzimeve tjera procedurale t shkaktuara me fajin e
ndonjrit nga pjesmarrsit procedural, kjo pjes e dispozits nuk sht aplikuar n
praktik dhe rreth saj nuk sht deklaruar se n cilat raste tjera mund t shkaktohen
shpenzime me fajin e tjetrit. Megjithat, si rast i till mund t merret rasti kur rrethana
t caktuara imponojn nevojn e prsritjes s veprimit procedural t caktuar, si p.sh.
eksperti ka vdekur ose sht smur psikikisht.
Para se t vendoset pr kompensim shpenzimesh sipas nenit 452, duhet t vrtetohet
faji i pjesmarrsit procedural. shtja e fajit sht shtje faktike, e cila n do situate
duhet t mohet vemas.
Duhet theksuar se detyrimi pr kompensim t shpenzimeve t shkaktuara me faj, nuk
prjashton ndshkimin e subjektit konkret pr sjellje t padisiplinuar, t cilat qartazi
synojn zhagitjen e procedurs penale (neni 64, paragrafi 1).
Paragrafi 2.
Sipas dispozits s paragrafit 2 pr shpenzimet e prshkruara n kt nen merret
aktvendim i posam, prve kur pr shpenzimet q i paguan i pandehuri vendoset me
vendim pr shtjen kryesore. Kundr ktij aktvendimi ekziston mundsia e paraqitjes
s ankess sipas nenit 408, paragrafi 1 dhe 409, paragrafi 2). Marrja e aktvendimit t
posam arsyetohet me nevojn q personave t tret, t cilt nuk jan pal
procedurale, tu mundsohet paraqitja e ankess. Sikur t parashihej q edhe pr kto
shpenzime t vendoset me vendim me t cilin zgjidhet shtja kryesore, do t
komplikohej puna rreth shtjes kryesore dhe personat e tret (dshmitari, eksperti etj.)
do t privoheshin nga e drejta n ankes.
Aktvendimin mund ta marr: prokurori i shtetit (neni 158, paragrafi 1) si dhe gjykata
sipas nenit 456.
1084
Ejup Sahiti
Neni 453 [Efekti i vendimit fajsues n kompensimin e shpenzimeve]

1.
2.
3.
4.
Kur gjykata e shpall t pandehurin fajtor, me aktgjykim vendos se detyrohet ti kompensoj shpenzimet e procedurs penale.
Personi i cili sht fajsuar pr disa vepra penale nuk ngarkohet me kompensim t shpenzimeve lidhur me veprat pr t cilat sht liruar nga akuza
po qe se kto shpenzime mund t veohen nga shpenzimet e prgjithshme.
N aktgjykimin me t cilin disa t pandehur jan shpallur fajtor, gjykata
cakton pjesn e shpenzimeve q duhet paguar secili prej tyre, e kur kjo nuk
sht e mundur, urdhron q t gjith t pandehurit t ngarkohen me
shpenzime n mnyr solidare. Pagesa e shums paushalle caktohet vemas
pr secilin t pandehur.
N vendimin me t cilin vendoset pr shpenzimet, gjykata mund ta liroj t
pandehurin nga detyrimi i kompensimit, n trsi ose pjesrisht, t
shpenzimeve t procedurs penale nga neni 450, paragrafi 2, nnparagraft
1 deri n 6 t ktij Kodi, nse pagesa e tyre do t rrezikonte gjendjen
materiale t t pandehurit ose t personave q ai detyrohet ti mbshtes
materialisht. Kur kto rrethana konstatohen pas marrjes s vendimit lidhur
me shpenzimet, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues me
aktvendim t posam mund t liroj t pandehurin nga detyrimi i
kompensimit t shpenzimeve t procedurs penale ose ti lejoj q ato ti
paguaj me kste.
N do procedur penale, me rastin e ndriimit dhe t zgjidhjes s shtjes penale,

shkaktohen shpenzime procedurale, lloji dhe mnyra e pagess s t cilave sht
prcaktuar me nenin 450. Nga dispozita e nenit 453, si dhe nga t tjerat q pasojn del
parimi se nga mnyra e prfundimit t procedurs penale varet edhe vendimi pr at se
kush ngarkohet me shpenzime n nj procedur penale konkrete.
Paragrafi 1.
Paragrafi 1 parasheh detyrim pr gjykatn q, kur e shpall t pandehurin fajtor, t
vendos n aktgjykim se ai duhet ti kompensoj shpenzimet procedurale. N rast t till
nuk mund t arbitrohet sa i prket detyrimit pr kompensim t shpenzimeve, sepse
dispozita ka karakter imperativ. sht shtje krejt tjetr mundsia q i pandehuri, nn
kushte t caktuara t lirohet nga barra e shpenzimeve procedurale. Pra, i pandehuri
ngarkohet me shpenzime t procedurs kur shpallet fajtor, pavarsisht nga lloji i
dnimit t shqiptuar (dnim kryesor, alternative, plotsues - neni 42 i KP; kur sht
shpallur fajtor e sht liruar nga dnimi - neni 77 i KP; kur shqiptohet vrejtja
gjyqsore neni 86 i KP; si dhe kur ndaj tij sht shqiptuar masa e trajtimit t
detyrueshm psikiatrik ku prfshihen kryers me rregullime mendore - neni 87 KP. I
pandehuri, i cili nuk sht shpallur fajtor, nuk ngarkohet me shpenzime procedurale
(pavarsisht nga pengesat formale q kan sjell te aktgjykimi refuzues, apo nga
pengesat faktike -smundja e tij shpirtrore me rastin e kryerjes s veprs penale ose n
kohn e gjykimit etj. Ai nuk ngarkohet as me shpenzimet e shkaktuara me fajin e
personit tjetr (nenet 452, 454). Mirpo, i pandehuri, megjithse nuk sht shpallur
1085
Ejup Sahiti
fajtor, ngarkohet me ato shpenzime t cilat i ka shkaktuar me fajin e vet (neni 452,
paragrafi 1).
Paragraft 2 dhe 3.
Paragraft 2-3 kan t bjn me koneksitetin - kur i pandehuri gjykohet pr kryerje t
disa veprave penale, ose kur disa t pandehur gjykohen p nj ose m shum vepra
penale. N t vrtet, kur i pandehuri gjykohet pr disa vepra penale dhe pr disa prej
tyre shpallet fajtor, e pr nj ose disa vepra lirohet nga akuza, ai nuk mund t ngarkohet
me shpenzimet pr veprat penale pr t cilat sht liruar nga akuza, po q se kto
shpenzime mund t veohen nga shpenzimet e prgjithshme. N kt drejtim, ekziston
parimi themelor se gjykata duhet ti vrtetoj shumn e shpenzimeve t krijuara me
rastin e kryerjes s veprimeve procedurale lidhur me veprn ose veprat penale pr t
cilat i pandehuri shpallet fajtor. Posarisht duhet t prcaktoj shumn e shpenzimeve
pr vepra penale pr t cilat lirohet nga akuza ose akuza refuzohet dhe t marr vendim
se ato jan ngarkes e mjeteve buxhetore. Disa shpenzime procedurale t cilat kan t
bjn me nj vepr penale konkrete (pr t ciln sht liruar nga akuza) mund dhe
duhet t ndahen si p.sh. kur dshmitart ose eksperti jan marr n pyetje apo kqyrja
sht br vetm pr at vepr penale.
Kur pr disa t pandehur (bashkekzekutor, ndihms, shtyts, organizator) t cilt kan
kryer nj vepr penale zhvillohet procedur e prbashkt, gjykata parimisht duhet t
caktoj pjesn e shpenzimeve q duhet paguar secili prej tyre. Ndarja e shpenzimeve
nuk paraqet problem kur ato shkaktohen gjat kryerjes s veprimit procedural i cili ka
t bj me nj t pandehur konkret, si p.sh. kur analiza e AND-s sht kryer vetm
ndaj nj t pandehuri, kur pr ndonjrin sht br ekspertimi psikiatrik, ose ekspertimi
financiar, ose sht mjekuar derisa ka qen n paraburgim etj. dhe pr at vepr penale
sht liruar nga akuza. Por, me qen se n praktik gjykata mund t prballet me raste
ku nuk sht e mundur t ndahen shpenzimet pr secilin t pandehur, paragrafi 3 e
autorizon gjykatn q ngarkimi me shpenzime ta bj n mnyr solidare. Me rastin e
marrjes s vendimit pr ngarkim me shpenzime procedurale penale n mnyr solidare
patjetr duhet pasur kujdes q ndonj i pandehur mos t ngarkohet me pagim t
shpenzimeve t cilat objektivisht nuk sht i detyruar ti bart.
Pjesa paushall caktohet vemas pr secilin t pandehur. Ngarkimi me kto shpenzime
nuk mund t bhet n mnyr solidare.
Edhe kur procedura e prbashkt zhvillohet pr disa t pandehur, t cilt kan kryer
disa vepra penale, ndarja e shpenzimeve duhet t bhet sipas kritereve t njjta sikuese
kur shum persona akuzohen se kan kryer nj vepr penale (paragrafi 3). Mirpo, n
rast t till situata sht m e komplikuar pr shkak t unitetit t procesit provues, ashtu
q nganjher ndarja e shpenzimeve do t jet e parealizueshme. 956
shtje e posame sht raporti i pohimit apo i mohimit t disa t pandehurve dhe
ndikimi i atij raporti n shkaktimin e shpenzimeve dhe n shprndarjen e tyre. P.sh. nj
i pandehur pohon n detaje faktet relevante t kryerjes s veprs penale, kurse tjetri
kategorikisht i mohon ato. Ekspertimi i caktuar pr at rrethan, i cili ka qen shum i
ndrlikuar dhe i kushtueshm, prkundr mospranimit kategorik t njrit t pandehur,
vrteton gjendjen ashtu si ka pohuar i pandehuri tjetr. N rast t till secili i pandehur
956
Petri 1, fq. 200.
1086
Ejup Sahiti
ka shfrytzuar t drejtn n mbrojtje e cila sipas vlersimit t tij i sht prshtatur.

Mirpo, rreth njrs mbrojtje ka qen e domosdoshme t caktohet ekspertimi i cili
kushton, kurse pr tjetrn nuk ka pasur nevoj pr ekspertim. Prandaj sht pikpyetje
nse i pandehuri, i cili ka pohuar veprn, sht i detyruar ti kompensoj shpenzimet t
cilat, sa i prket mbrojtjes s tij, nuk kan qen t nevojshme.
Shikuar n prgjithsi, duhet thn se me rastin e marrjes s vendimit pr shpenzimet
procedurale do her duhet pasur parasysh disa fakte t rndsishme si jan: a) shtja
e fajit; b) shtja e mundsis s ndarjes s shpenzimeve n raport midis veprave
penale ose midis t pandehurve; c) faji pr shpenzime konkrete; dhe ) ekzistimi ose
mosekzistimi i bazs pr lirim nga detyrimi pr kompensim t shpenzimeve
procedurale. T gjitha faktet e prmendura duhet t jen objektivisht dhe realisht t
pranishme n do vendim konkret pr shpenzime procedurale. Vetm parafrazimi i
dispozitave ligjor nuk i jep vendimit prmbajtje dhe objektivitet. 957
Paragrafi 4.
Paragrafi 4 parasheh mundsin e lirimit n trsi ose t pjesshm t t pandehurit nga
shpenzimet procedurale sipas nenit 450, paragrafi 2, nnparagrafi 2.1.-2.6., t cilat do
duhej ti kompensoj kur sht shpallur fajtor. Pr shpenzimet pr t cilat merret
aktvendim i posam sipas nenit 452 nuk mund t ket lirim.
Vendimi pr lirim nga detyrimi pr kompensim t shpenzimeve procedurale duhet t
merret n baz t fakteve objektivisht t vrtetuara (kurrsesi jo n baz t vlersimit t
lir apo n mnyr arbitrare), t cilat arsyetojn konkludimin se n rastin konkret jan
plotsuar kushtet ligjore pr nj vendim t till. Pr lirim t pandehurit nga obligimi q
ti kompensoj shpenzimet procedurale nevojitet t ekzistoj njra prej dy rrethanave:
a) nse pagesa e shpenzimeve do t rrezikonte gjendjen materiale t vet t pandehurit,
i cili jeton vetm dhe nuk ka detyrim ta mbaj asknd, dhe b) nse pagesa e tyre do t
rrezikonte gjendjen materiale t personave t cilt i pandehuri duhet ti mbshtes
materialisht.
Me rrezikim t gjendjes materiale duhet t kuptojm mungesn e mjeteve t
nevojshme pr t jetuar, ka mund t jet e pranishme te i pandehuri ose te personat t
cilt ai duhet ti mbaj. Mbajtja nnkupton sigurim t nj minimumi t nevojshm pr
ekzistenc. Thn ndryshe, rrezikimi i gjendjes materiale reflektohet n mbajtjen e t
pandehurit, apo t personave t cilt ai duhet ti mbaj. N kt rast kemi t bjm me
situatn kur ka mundsi q, me pagim t shpenzimeve procedurale, duke pasur
parasysh gjendjen materiale dhe mundsin e fitimit t t ardhurave, i pandehuri do t
sillej n situat q nuk mund t mbaj vetn e tij ose personat, t cilt sipas ligjit, duhet
ti mbaj.
Kur rrethanat t cilat kan t bjn me lirim n trsi ose t pjesshm t pandehurit nga
detyrimi pr kompensim t shpenzimeve procedurale konstatohen pas marrjes s
vendimit lidhur me shpenzimet, gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues
me aktvendim t posam mund t liroj at nga detyrimi i kompensimit t
shpenzimeve t procedurs penale ose ti lejoj q ato ti paguaj me kste.
M n fund duhet theksuar se, ndonse dispozita e paragrafi 4 thot se gjykata mund
ta liroj t pandehurin nga detyrimi i kompensimit, n trsi ose pjesrisht, t
957
Cf. Ibid., fq. 201.
1087
Ejup Sahiti
shpenzimeve procedurale, kuptimi i ksaj dispozite sht se gjykata patjetr duhet t

hetoj a ekziston nevoja e till. Nse bindet se i pandehuri me pagim t shpenzimeve
procedurale do t sillte n pikpyetje mbajtjen e tij ose t personave, t cilt sipas ligjit,
duhet ti mbaj, ather gjykata duhet ta liroj t pandehurin trsisht ose pjesrisht nga
detyrimi q ti kompensoj shpenzimet procedurale. Veprimi n t kundrtn do t
ishte n kundrshtim me parimin e zhvillimit t drejt t procedurs penale (neni 1,
paragrafi 2, neni 5, paragrafi 1).
Neni 454 [Efekti i vendimeve t tjera lidhur me kompensimin e shpenzimeve]
1.
2.
3.
Kur pushohet procedura penale apo kur merret aktgjykimi me t cilin i

pandehuri lirohet nga akuza ose me t cilin refuzohet akuza, gjykata n
aktvendim apo n aktgjykim shnon se shpenzimet e procedurs penale nga
neni 450, paragrafi 2, nnparagrafi 1 deri n 5 t ktij Kodi, shpenzimet e
nevojshme t t pandehurit dhe kompensimi i shpenzimeve t nevojshme t
mbrojtsit paguhen nga mjetet buxhetore, prve n rastet e caktuara n
paragraft vijues t ktij neni.
Personi i cili me vetdije ka paraqitur kallzim t rrem i paguan
shpenzimet e procedurs penale.
I dmtuari i cili sht trhequr nga propozimi pr ndjekje penale dhe si
rrjedhoj e ksaj procedura pushon, detyrohet ti paguaj shpenzimet e
procedurs penale nse i pandehuri nuk ka paralajmruar se do ti paguaj
ato.
Me dispozitat e ktij neni rregullohet shtja e kompensimit t shpenzimeve

procedurale kur procedura penale pushohet dhe kur merret aktgjykimi me t cilin i
pandehuri lirohet nga akuza ose akuza refuzohet.
Paragrafi 1.
Bazuar n paragrafin 1, kur procedura penale sht zhvilluar n baz t aktakuzs s
prokurorit t shtetit dhe n at rast procedura penale pushohet ose prfundon me
aktgjykim lirues ose me aktgjykim refuzues, shpenzimet paraprakisht t paguara nga
mjetet buxhetore t organit procedural (neni 450, paragrafi 2, nnparagrafi 2.1.-2.5.),
nuk kompensohen nga prokuroria e shtetit, por definitivisht mbeten t paguara nga
mjetet buxhetore t saj. Kur n rastet e sipr prmendura akuza nuk ka pasur sukses,
nn kusht t caktuara ligjore gjithashtu shpenzimet e nevojshme t pandehurit si dhe
shpenzimet e nevojshme dhe shprblimi i mbrojtsit, paguhen nga mjetet buxhetore.
Shpenzimet e mbrojtjes profesionale t pandehurit duhet ti njihen pavarsisht a ka
qen mbrojtja e detyrueshme apo fakultative. Shuma e tyre llogaritet sipas Tarifs mbi
kompensimet dhe shprblimet e avokatit n procedurn penale.
Paragrafi 2.
Sipas paragrafit 2, personi i cili me vetdije ka paraqitur kallzim t rrem i paguan
shpenzimet e procedurs penale. Me paraqitje t kallzimit penal t rrejshm vhet n
1088
Ejup Sahiti
lvizje aktiviteti procedural penal, me rast tek organi procedural, dhe eventualisht t
pandehurit, shkaktohen shpenzime. sht logjike q shpenzimet e tilla ti kompensoj
personi i cili me vetdije ka paraqitur kallzim penal t rrem. Andaj, kallzuesi i
rrem ka pr dtyr ti paguaj t gjitha shpenzimet nga neni 450, paragrafi 2,
nnparagrafi 2.1.-2.8.
Kallzimi penal i rrem nga paragrafi 2 mund t jet e paraqitur nga i dmtuari ose nga
personi i tret.
N teorin procedurale, t shprehur n komentar t kodit t procedurs penale,
ekzistojn dy pikpamje t ndryshme rreth asaj se cili moment duhet t merret se sht
br kallzim i rrem, n mnyr q paraqitsi i tij t ngarkohet me shpenzimet
procedurale (n procedur t zhvilluar sipas kallzimit t rrem). Disa 958 mendojn se,
pavarsisht nga fakti se kodi nuk e thot shprehimisht, vendimi pr kompensim t
shpenzimeve t shkaktuara me kallzim t rrejshm mund t merret vetm kur me
aktgjykim t forms s prer vrtetohet se personi konkret ka paraqitur kallzim t
rrem.
T tjert 959 mendojn se pr marrje t vendimit n kuptim t paragrafi 2 nuk sht e
domosdoshme t jet marr vendimi pr vepr penale kallzim i rrem. shtja nse
kallzimi penal sht i rrem apo jo zgjidhet si shtje paraprake me vler vetm
prkitazi me detyrimin pr kompensim t shpenzimeve. Zgjidhja e till sht
pragmatike, e cila t dyshuarin pr kallzim t rrem nuk e shpall fajtor.
Pikpamjen e dyt e konsiderojm t arsyeshme, sepse n rastin konkret nevoja pr t
vendosur pr shpenzimet procedurale n shtjen penale t zhvilluar n baz t
kallzimit penal t rrem, sht aktuale. Nuk do t ishte logjike pritja derisa aktgjykimi
pr kallzim t rrem t marr formn e prer.
Paragrafi 3.
Sipas paragrafi 3 trheqja e t dmtuarit nga propozimi pr ndjekje penale, e cila
rezulton me pushimin e procedurs, nuk e liron t dmtuarin nga detyrimi q ti
kompensoj shpenzimet, prve nse i pandehuri ka paralajmruar se do ti paguaj ato.
Neni 455 [Shprblimi dhe shpenzimet e nevojshme t mbrojtsit
ose t prfaqsuesit t autorizuar]
1.
2.
958
959
Shprblimi dhe shpenzimet e nevojshme t mbrojtsit ose t dmtuarit

detyrohet ti paguaj personi i prfaqsuar pavarsisht se kush detyrohet t
paguaj shpenzimet e procedurs penale n baz t urdhrit t gjykats,
prve kur mbrojtsi caktohet sipas nenit 57, paragrafi 2 ose 3 apo nenit 58
t ktij Kodi.
Mbrojtsi ose prfaqsuesi i autorizuar, t cilt nuk jan antar t Ods s
Avokatve, nuk kan t drejt n kompensim. Ata kan t drejt n
shpenzimet e nevojshme, kurse antart e Ods s Avokatve kan t drejt
edhe n fitimin e humbur.
Petri 1, fq. 204, kuli 2, fq. 659.

Vasilevi-Gruba 1, fq. 174; Marina, op. cit., fq. 98.
1089
Ejup Sahiti
Paragrafi 1.
Mbrojtsi apo prfaqsuesi i autorizuar jan persona profesional t cilt n procedur
penale angazhohen pr tu afruar ndihm juridike personave t prfaqsuar. M hert
sht thn se raporti midis mbrojtsit dhe t pandehurit dhe raporti ndrmjet
prfaqsuesit t autorizuar dhe personit t prfaqsuar sht raport kontraktues pr
autorizim dhe afrim t ndihms juridike. Prandaj shuma e asaj q i pandehuri ose i
prfaqsuari duhet tia paguaj avokatit t tij nuk caktohet me vendim mbi shpenzimet e
procedurs penale. Ajo sht shtje e kontrats, e nse nuk ka kontrat, ather sipas
tarifs pr shprblimin e avokatve. N rast kontesti, shtja mund t paraqitet n
procedurn kontestimore.
Rregulla e prgjithshme sht se shpenzimet pr mbrojtje dhe pr prfaqsim n
procedur penale i paguan personi i prfaqsuar (i pandehuri ose i dmtuari),
pavarsisht kush detyrohet me vendim gjyqsor ti paguaj shpenzimet procedurale. Nga
rregulla e prgjithshme ekziston prjashtim nga obligimi pr pagim t shpenzimeve t
nevojshme dhe t shprblimit pr mbrojtsin e caktuar sipas detyrs zyrtare. Ekzistojn
tri situata procedurale ku gjykata apo organi i cili zbaton procedurn paraprake t
pandehurit i cakton mbrojts n shpenzime publike. N situat t tilla shpenzimet e
nevojshme dhe shprblimi pr mbrojtsin nuk mund ti ngarkohen t pandehurit.
Mbrojtsi n shpenzime publike caktohet: kur mbrojtja profesionale sht e
obligueshme, ndrsa i pandehuri as t afrmit e tij nuk kan angazhuar mbrojts; kur i
pandehuri gjat procedurs ka mbetur pa mbrojts (neni 57. paragrafi 2 dhe 3); si dhe
kur organi procedural n baz t krkess s t pandehurit cakton mbrojts kur mbrojtja
nuk sht e detyruar. Nse policia ose prokurori i shtetit refuzon krkesn e t
pandehurit pr caktim t mbrojtsit n shpenzime publike kur mbrojtja nuk sht e
detyrueshme, i pandehuri mund ti ankohet gjyqtarit t procedurs paraprake (neni 58).
Gjithashtu, kur i pandehuri shpallet fajtor dhe ngarkohet me shpenzime t procedurs
penale, ather edhe shpenzimet e nevojshme dhe shprblimi i prfaqsuesit t
autorizuar 960 hyjn n kuadr t shpenzimeve t gjithmbarshme, t cilat i paguan i
pandehuri. Me kt rast duhet cekur se detyrimi pr ti kompensuar shpenzimet e
nevojshme dhe shprblimin e mbrojtsit apo t prfaqsuesit t autorizuar nuk
realizohet nprmjet pagess direkt personit n dobi t cilit sht deklaruar vendimi pr
shpenzimet procedurale nga ky nen. Ato paguhen n buxhet. Pastaj personi i
autorizuar, brenda tre muajsh nga dita e dorzimit t aktgjykimit ose aktvendimit t
forms s prer mund t krkoj nga gjykata kompensimin e tyre (neni 451, paragrafi
2).
Sa i prket lirimit nga detyrimi pr kompensim t shpenzimeve pr mbrojtje duhet br
dallim midis mbrojtsit t zgjedhur (nga i pandehuri ose nga personat sipas nenit 53,
paragrafi 8) dhe mbrojtsit t caktuar nga organi procedural sipas nenit 57 ose 58. Po
ashtu duhet pasur parasysh nse mbrojtja ka qen e detyrueshme apo jo. Mbrojtsin e
960
Dispozita e nenit 82 t Kodit t prkohshm t procedurs penale parashihte detyrimisht prfaqsuesin e

autorizuar n disa raste dhe pr disa vepra penale. Kur n rastet e prfaqsimit t detyrueshm i dmtuari
apo prfaqsuesi i tij ligjor nuk angazhonte prfaqsues t autorizuar, kryetari i gjykats apo autoriteti
kompetent q zbaton procedurn paraprake caktonte prfaqsues t autorizuar n shpenzime publike. Kodi
tani n fuqi m nuk specifikon raste ku prfaqsuesi i autorizua do t ishte i obligueshm. Kodi n nenin 63
parasheh se i dmtuari mund t prfaqsohet nga prfaqsuesi antar i Ods s Avokatve t Kosovs, nga
mbrojtsi i viktimave, dhe ta prfaqsoj veten.
1090
Ejup Sahiti
zgjedhur doher e paguan personi q e ka angazhuar, pavarsisht a ka qen mbrojta e

detyrueshme apo jo.
Dihet se mbrojtsi caktohet te mbrojtja e detyrueshme nn kushtet e nenit 57; pastaj
kur i pandehuri nuk mund ti paguaj shpenzimet e mbrojtjes dhe me at rast krkon ti
caktohet mbrojts n shpenzime publike; si dhe kur organi procedural vlerson se
caktimin e mbrojtsit n shpenzime publike e krkojn interesat e drejtsis (neni 58).
Shtrohet pyetja si qndron puna me shpenzimet pr mbrojtje (shprblim dhe shpenzime
t nevojshme t mbrojtsit) n rastet kur mbrojtsin e ka caktuar organi procedural.
Shpenzimet e mbrojtjes s ashtuquajtur pr t varfr paguhen nga mjetet buxhetore
edhe ather kur i pandehuri pasi q sht shpallur fajtor sht ngarkuar me shpenzimet
procedurale. Nuk sht logjike q i pandehuri t ngarkohet edhe me shpenzimet e
mbrojtjes kur mbrojtsi sht caktuar pikrisht pr shkak t gjendjes s dobt materiale
t t pandehurit. N ann tjetr, sa i prket caktimit t mbrojtsit kur mbrojtja sht e
detyrueshme, organi procedural nuk udhhiqet me gjendjen materiale t pandehurit, por
gjendet n situat q duhet ta caktoj mbrojtsin pr arsye se askush nga personat e
autorizuar nuk ka angazhuar mbrojts, ndrsa n rastin konkret gjykimi nuk mund t
mbahet pa mbrojts.
Pr dallim nga zgjidhja q figuronte n LPP t RSFJ, 961 dispozita e paragrafi 1 e nenit
455 t KPP, duke i u referuar nenit 57, paragrafi 2 dhe 3, dhe nenit 450, paragrafi 2,
nnparagrafi 2.7. reflekton nj qasje tjetr nga zgjidhja e m prparshme, sepse
parasheh q shpenzimet e mbrojtsit t caktuar paguhen nga mjetet buxhetore e jo nga i
pandehuri.
Mundsia e angazhimit t mbrojtsit n procedur penale sht e drejt themelore pr
mbrojtje e t pandehurit, t ciln ai e shfrytzon sipas gjykimit-vlersimit t vet. I
pandehuri harton strategjin e vet pr mbrojtje. N at strategji, pr shkaqe t njohura
atij, mund mos t gjej vend angazhimi i mbrojtsit (mund t jet n shenj revolte pr
zhvillim t procedurs penale kundr tij, se ksisoj dshiron ta sfidoj gjykatn etj.).
N kt drejtim duhet pasur parasysh faktin se realizimi i mbrojtjes profesionale n
procedur penale nuk ka t bj thjesht vetm me nj t drejt t pandehurit, me nj t
drejt dispozitive t tij, t ciln ai sipas vullnetit t vet e shfrytzon ose jo. Te mbrojtja
e detyrueshme ekzistimi i mbrojtsit n procedur penale sht obligim i parapar si n
interes t pandehurit, ashtu edhe n interes t funksionimit t mir t gjyqsis. Andaj,
n rast se tek mbrojtja e detyrueshme i pandehuri (ose personat nga neni 53, paragrafi
8) nuk angazhon mbrojts, atij i caktohet (i imponohet) mbrojtsi t cilin do duhej ta
pranoj. Mbetet pr t par far kostoje t shpenzimeve pr buxhet shkakton caktimi i
mbrojtsit n shpenzime publike ather kur t pandehurit, t vetdijshm se me
mosangazhim t mbrojtsit i cili kushton, barrn materiale ia hedhin shoqris. Shih:
komenttet e neni 58.
Megjithat, nga e drejta pr t pasur mbrojts mund t hiqet dor nn kushtet e nenit
53, paragrafi 3. Mirpo, n rastet e mbrojtjes s detyruar, mund t hiqet dor nga e
drejta pr t pasur mbrojts n qoft se nj avokat mbrojts mbahet pr t vepruar si
961
N legjislacionin m prpara t aplikueshm n Kosov, i pandehuri me gjendje t mir materiale,

prkundr faktit se te mbrojtja e detyrueshme nuk ka dashur t angazhoj mbrojts, dhe si rezultat i ksaj
sht caktuar mbrojtsi sipas detyrs zyrtare, ka mundur t ngarkohet edhe me pagim t shprblimit dhe t
shpenzimeve t nevojshme t mbrojtsit t caktuar.
1091
Ejup Sahiti
"avokat n gatishmri" me prgjegjsi pr t kshilluar t pandehurin gjat procedurs,

dhe n qoft se i pandehuri trheq heqjen dor, avokati n gatishmri bhet mbrojts.
Me qen se Kodi tani parasheh angazhim t prfaqsuesit t autorizuar n mnyr
fakultative, e nuk parasheh caktim t tij sipas detyrs zyrtare, shpenzimet e nevojshme
dhe shprblimin e prfaqsuesit t autorizuar i paguan i dmtuari. Konform nenit 451,
paragrafi 2, i dmtuari ka t drejt t krkoj kompensimin e tyre. 962 Me at rast shuma
e shprblimit t prfaqsuesit t autorizuar prcaktohet sipas tarifs pr shprblimin e
avokatve.
Paragrafi 2.
Dispozita e paragrafit 2 t nenit 445 parasheh se mbrojtsi ose prfaqsuesi i
autorizuar, t cilt nuk jan antar t Ods s Avokatve, nuk kan t drejt n
shprblim /kompensim/. Ata kan t drejt n shpenzimet e nevojshme, kurse antart e
Ods s Avokatve kan t drejt edhe n fitimin e humbur. Dispozita prkatse e ligjit
t aplikueshm para hyrjes n fuqi t KPPK i referohej mbrojtsit ose prfaqsuesit t
autorizuar, t cilt nuk jan avokat (sipas saj mbrojts ka mundur me qen edhe
juristi i diplomuar i cili nuk kishte titullin avokat). Kjo dispozit mekanikisht sht
transferuar n Kod me ndryshim t fjalve t cilt nuk jan avokat nt cilt nuk
jan antar t Ods s Avokatve.
Po q se dispozitn e paragrafit 2, e vendosim n raport me nenin 54, paragrafi 1, i cili
parasheh se pr mbrojts mund t angazhohet vetm avokati i cili sht antar i Ods s
Avokatve, si dhe me nenin 63 me arsye shtrohet pyetja nse fare ka nevoj q ajo t
ekzistoj.
Neni 456 [Vendimi prfundimtar mbi detyrimin pr pagesn e shpenzimeve]
1.
2.
3.
4.
Vendimin prfundimtar lidhur me detyrimin pr pagesn e shpenzimeve q

shkaktohen n gjykatn themelore e merr gjyqtari apo kolegji kompetent i
gjykats themelore n pajtim me kt Kapitull.
shkaktohen n Gjykatn e Apelit e merr kryetari i kolegjit t Gjykats s
Apelit n pajtim me kt Kapitull.
shkaktohen n Gjykatn Supreme e merr kryetari i kolegjit t Gjykats
Supreme n pajtim me kt Kapitull.
Kushtet e ktij Kapitulli zbatohen prshtatshmrisht pr shpenzimet e
shkaktuara n procedurn e mjeteve t jashtzakonshme juridike.
Dispozitat e nenit 456 prcakton at se kush merr vendim prfundimtar pr pagimin e

shpenzimeve q shkaktohen npr instancat gjyqsore prkatse.
962
N procedur penale, gjykata nuk sht e autorizuar t dmtuarin me krkesn pr kompenzim t

shpenzimeve procedurale ta udhzoj n procedur kontestimore (VSS K 1521/73 t dt. 11.IX1973 - Petri
1, fq. 207). Gjykata duhet ti zgjidh t gjitha shtjet lidhur me shpenzimet me vendim prkats sipas
dispozitave t procedurs penale.
1092
Ejup Sahiti
Paragrafi 1.
N gjykat themelore vendimin prfundimtar lidhur me detyrimin pr pagesn e
shpenzimeve t shkaktuara n at gjykat e merr gjyqtari ose kolegji kompetent sipas
dispozitave t kapitullit XXIV. Gjyqtar kompetent sipas rregullit sht gjyqtari i vetm
gjykues apo kryetari i trupit gjykues kur para shqyrtimit t dyt marr aktvendim pr
hedhjen e aktakuzs dhe pushimin e procedurs sipas nenit 253. N kt kontekst,
gjyqtari i vetm gjykues sht gjyqtar kompetent pr t marr vendim prfundimtar pr
ngarkim me shpenzime t procedurs n shtjet penale gjykimi i t cilave sht n
kompetenc t tij.
Paragraft 2 dhe 3.
Vendimin prfundimtar lidhur me detyrimin pr pagesn e shpenzimeve t shkaktuara
n Gjykat t Apelit apo n Gjykat Supreme t Kosovs e merr kryetari i kolegjit t
gjykats prkatse sipas dispozitave t kapitullit XXIV.
N procedur t ankimit shpenzimet shkaktohen kur gjykata e shkalls s dyt, apo
gjykata e shkalls s tret mban seanc kolegji (neni 390), dhe kur mbahet shqyrtimi
gjyqsor n Gjykat t Apelit (neni 392). Shpenzimet procedurale kur Gjykata e Apelit
vendos n seanc kolegji kan t bjn me shoqrimin e t pandehurit i cili gjendet n
paraburgim ose n mbajtje t dnimit (neni 390, paragrafi 2). N qoft se n seanc
kolegji kan marr pjes palt (kur i pandehuri mbrohet n liri) dhe mbrojtsi,
shpenzimet e tyre nuk jan shpenzime procedurale t gjykats m t lart, sepse gjykata
kta persona vetm i njofton pr seanc, kurse ardhja e tyre n seanc nuk sht e
detyrueshme. 963
N kt stad procedural, shpenzimet prcaktohen sipas natyrs s vendimit (llojit t
aktgjykimit) q merret n Gjykat t Apelit. I pandehuri, ankesa e t cilit ka rezultuar e
suksesshme, pr sa i prket ndryshimit t llojit dhe mass s dnimit, por nuk ka arritur
ta ndryshoj karakterin e vendimit (aktgjykimi edhe m tej ka ngel dnues), i paguan
shpenzimet e procesit ankimor.
Pala e cila trhiqet nga ankesa duhet ti kompensoj pals tjetr shpenzimet e krijuara
lidhur me ankes.
N qoft se ankesa aprovohet dhe aktgjykimi i gjykats s shkalls s par prishet,
shtja kthehet n gjykim t srishm. Me at rast shpenzimet e gjykimit t serishm i
paguan personi i cili me nj detyrim t till ngarkohet me vendim t ri. Vetm kur
gjykata e aprovon ankesn, ose kur duke vepruar sipas detyrs zyrtare (neni 394), e
ndryshon aktgjykimin e shkalls s par dhe t pandehurin e liron nga akuza, ose e
refuzon akuzn, ather merr vendim pr shpenzime procedurale ndryshe nga gjykata e
shkalls s par.
Pr shpenzimet e shkaktuara n procedur t ankimit gjykata e mjetit juridik vendos
me vendim me t cilin zgjidhet shtja kryesore. Vendimi pr shpenzime t procedurs
nuk mund t apelohet, prve me ankes kundr vendimit me t cilin sht vendosur
shtja kryesore, kur vendimi i till mund t apelohet (neni 407).
963
Sijeri-oli, Vuleta, Hadiomerovi, Komentar, fq. 131.
1093
Ejup Sahiti
Paragrafi 4.
Paragrafi 4 parasheh aplikim prshtatshmrisht t dispozitave t kapitullit XXIV (nenet
450-457) pr shpenzimet e shkaktuara n procedur q ndrlidhen me mjetet e
jashtzakonshme juridike.
Neni 457 [Rregulloret pr shpenzimet]
Kshilli Gjyqsor i Kosovs nxjerr urdhres administrative me t ciln
rregullohen m detajisht shtjet e pagess s shpenzimeve t shkaktuara n
procedurn penale n gjykat, e cila mund t ndryshohet pr do vit.
Pr rregulla m t detajuara prkitazi me pagimin e shpenzimeve, dispozita e nenit 457,
autorizon Kshillin Gjyqsor t Kosovs t nxjerr nj urdhrese administrative.
N dispozitat t cilat rregullojn kompensimin e shpenzimeve dhe t shprblimit t
avokatit jan rregulluar n mnyr t detajuar t gjitha shtjet, si ato q kan t bjn
me ndonj parashtres, po ashtu edhe pr ndonj veprim procedural, si dhe pr
pjesmarrjen n procedur.
1094
Ejup Sahiti
Kapitulli XXV: Krkesat pasurore juridike

Objekt themelor i procedurs penale sht shqyrtimi i raportit penalo juridik t
shkaktuar me kryerjen e veprs penale. Me fjal tjera, kur dyshohet se sht kryer nj
vepr penale, organet procedurale, pr t marr vendim pr shtjen penale, duhet t
sigurojn prgjigjen n disa pyetje t rndsishme si jan: a sht kryer vepra penale,
a sht personi kundr t cilit zbatohet procedura- kryers i asaj vepre penale, kryersi i
veprs penale a ka prgjegjsi penale. Nse fitohet prgjigja pozitive n kto tri pyetje,
ather kryersit t veprs penale duhet ti shqiptohet sanksioni i parapar. N
procedur penale njkohsisht shqyrtohen edhe shtjet tjera t cilat jan t karakterit
adeziv dhe paraqesin objekt sekondar t procedurs. N procedur penale doher
duhet t vendoset pr shpenzime t procedurs penale dhe pr konfiskimin e dobis
materiale t fituar me kryerje t veprs penale, nse kjo e fundit nuk sht prfshi me
krkesn pasurore juridike, sepse nuk ka procedur tjetr pr shqyrtimin e tyre. Mirpo,
vepra penale mund t ket nj varg pasojash t cilat jan relevante pr t drejtn civile
pr t cilat rregullisht bhet shqyrtimi n kontest civil. Ksisoj, me rastin e kryerjes s
veprs penale nga i pandehuri, personit t dmtuar mund t'i shkaktohet dm material
dhe moral. Pavarsisht nga pesha e veprs penale ndjekja e kryersit t saj bhet sipas
detyrs zyrtare. N disa raste ndjekja sipas detyrs zyrtare sht kushtzuar me
propozimin pr ndjekje t t dmtuarit. Pr dmin e shkaktuar si pasoj e kryerjes s
veprs penale vendoset n kuadr t procedurs penale, 964 n procedur t ashtuquajtur
adhezione- t bashkngjitjes, me propozimin e personave t autorizuar n qoft se kjo
nuk e zvarrit procedurn n mnyr t konsiderueshme.
Riparimi i dmit t shkaktuar me vepr penale mud t bhet n procedur penale n
qoft se propozimi pr realizim t krkess pasurore juridike paraqitet nga personi i cili
sht i autorizuar pr ta ushtruar krkesn e till n kontest civil (neni 459, paragrafi 1).
Nga ka u tha m lart del se kur paraqitet krkesa pasurore juridike pr zgjidhje n
kuadr t procedurs penale gjykata penale duhet, krahas ndriimit t shtjes penale,
t ndrioj edhe t dhnat t cilat kan t bjn me krkesn pasurore juridike dhe n
fund, t vendos edhe lidhur me kt krkes. Baza pr t vendosur pr dy krkesa n
procedur penale - pr akuz t paditsit kundr t pandehurit dhe pr krkes pasurore
juridike t dmtuarit n t njjtn koh dhe n t njjtn gjykat qndron n veprimin
me t cilin sht kryer vepra penale dhe njhersh sht shkatuar dmi. Mirpo, n
qoft se zgjidhja e saj e zvarrit procedurn penale n mnyr t konsiderueshme, e n
ann tjetr shtja penale sht ndriuar, ather gjykata penale vendos pr shtjen
penale, ndrsa t dmtuarin me krkes pasurore juridike e udhzon n kontest civil.
N Kod flitet pr krkes pasurore juridike dhe pr propozim pr realizim t saj n
procedur penale. Krkesa pasurore juridike pr kah prmbajtja sht padi civile. Me
qen se paraqitet pr shqyrtim n procedurn penale, Kodi e quan krkes pasurore
964
N praktikn gjyqsore, te disa shtete gjermane mesjetare, gjat shek. XVI-XVII ka ekzistuar mundsia e
zhvillimit t procedurs adhezione, dmth. mundsia e realizimit t krkess pr dmtim n procedurn
penale. Instituti i njohur franez action civil si institut juridik nprmjet t cilit i dmtuari i realizon krkesat
pasurore juridike n procedur penale sht kodifikuar me Ordonansen e Luigjit t XIV kah fundi i shek.
Nntmbdhjet. (Marina, Odabrani temi..., fq. 21).
1095
Ejup Sahiti
juridike e jo padi civile. Propozimi pr realizim t krkess pasurore juridike reflekton

dshirn e personit t autorizuar q lnda e cila sht objekt i krkess pasurore
juridike t shqyrtohet n procedur penale.
Parashkrimi i krkess pasurore juridike n procedur penale, varet nga lloji i krkess
s paraqitur dhe ajo caktohet sipas rregullave t s drejts civile. Me fjal tjera,
parashkrimi i krkess sht i ndar nga parashkrimi i ndjekjes penale pr vepr penale
nga e cila rezulton krkesa. Ndrprerja e parashkrimit pr vepr penale ka pr pasoj
edhe ndrprerjen e parashkrimit t krkess pr kompensim dmi.
Krkesa pasurore juridike dallon nga konfiskimi i dobis pasurore t fituar me an t
kryerjes s veprs penale nga neni 96 i KP. Pr masn e konfiskimit t dobis pasurore
gjykata vendos sipas detyrs zyrtare. I dmtuari sipas nenit 98, paragrafi 3 t KP ka t
drejt t paguhet pr krkes pasurore juridike nga konfiskimi i dobis pasurore.
I dmtuari gjithashtu ka t drejt n kompensimin e arsyeshm t urdhruar nga gjykata
prej t pandehurit q jan shpallur fajtor. Nse gjykata nuk mund t urdhroj
kompensimin nga i pandehuri apo t pandehurit pr shkak t pamundsis s tyre pr t
paguar, mungess s kompetencs s gjykats ose vdekjes, i dmtuari ka t drejt q t
krkoj nga gjykata q t drgoj urdhrin pr kompensim te koordinatori i fondit pr
kompensimin e viktimave (neni 62).
Shkaqet themelore q arsyetojn ekzistimin e procedurs adezione jan:
- Objekti i krkess pasurore juridike ka t bj me dmin e shkaktuar me vepr
penale. I dmtuari, i vetdijshm se realizimi i krkess s tij varet nga
prgjegjsia e t pandehurit, me aktivitetin e vet mund ti ndihmoj prokurorit t
shtetit n mbledhjen e provave pr vrtetim t fakteve pr prgjegjsin penale t
akuzuarit.
- Te disa vepra penale shuma e dmit t shkaktuar paraqet element q e prbn
figurn e veprs penale ose element kualifikues t saj, andaj shuma e dmit
vrtetohet sipas detyrs zyrtare dhe kjo njhersh shkon n dobi t dmtuarit
- Shqyrtimi i njkohshm i t dy krkesave zvoglon mundsin e marrjes s
vendimeve kundrthnse dhe i shrben ekonomizimit procedural.
N procedur penale i dmtuari ka t drejta t tjera t konsiderueshme (nenet 62-63
etj.).
Krahas autorizimeve dhe t drejtave t tjera q i dmtuari i gzon sipas KPP, dispozitat
e nenit 218 (t cilat jan me prmbajtje krejtsisht t re), i mundsojn t dmtuarit q
brenda nj afati t caktuar t paraqes nj deklarat t thjesht (me prmbajtje t
prcaktuar n paragrafi 3 t ktij neni) t dmit t shkaktuar me vepr penale. Paraqitja
e deklarats s dmit nga i dmtuari sipas nenit 218 parashihet si mundsi e tij. Mirpo,
mosparaqitja e deklarats s dmit mund t shkaktoj pasoja t caktuara t parapara n
nnparagraft 4 dhe 5 t ktij neni, me rast n ann tjetr faktikisht i krijon
mundsin gjykats pr t mos e zgjidhur krkesn pasurore juridike n procedur
penale.
Neni 458 [Krkesat pasurore juridike]
1.
1096
Krkesa pasurore juridike si rrjedhoj e kryerjes s veprs penale vendoset

me propozimin e personave t autorizuar n procedurn penale n qoft se
kjo nuk e zvarrit procedurn n mnyr t konsiderueshme.
Ejup Sahiti
2.
Krkesa pasurore juridike mund t prfshij kompensimin e dmit,

kthimin e sendit ose anulimin e nj veprimi t caktuar juridik.
N kuadr t prkufizimit krkesat pasurore juridike Kodi n kapitullin XXV

rregullon kontestin civil i cili i bashkngjitet procedurs penale. Sipas natyrs juridike
ktu kemi t bjm me shtje civile pr t ciln vlejn rregullat e t drejts civile
krahas rregullave t posame t Kodit t procedurs penale. Supozimet materiale pr
marrje t vendimit pr krkesn pasurore juridike gjenden n dispozitat t cilat
rregullojn materien e t drejts civile. N procedur penale gjykata vlerson
bazueshmrin e krkess pasurore juridike, duke i aplikuar dispozitat e t drejts
civile n gjendjen faktike t ciln e ka vrtetuar n procedur penale. Ksisoj, kur sht
fjala pr krkes pasurore juridike, n nj far mnyre, kemi t bjm me nj procedur
civile kontestimore n kuadr t procedurs penale. Megjithat, duke pasur parasysh
faktin se pr krkes pasurore juridike shqyrtimi bhet n kuadr t procedurs penale,
aty bhen devijime t rndsishme nga rregullat e ligjit mbi procedurn kontestimore
dhe procedura zbatohet sipas dispozitave t Kodit t procedurs penale.
Shqyrtimi i krkess pasurore juridike n procedur adezione sht i mundshm kur
plotsohen kushtet vijuese: a) propozimi pr realizim t krkess pasurore juridike n
procedur penale ta ket paraqitur personi i autorizuar, b) baza e krkess pasurore
juridike t jet n veprn penale pr t ciln zhvillohet procedura penale, c) krkesa
pasurore juridike t drejtohet ndaj t pandehurit, ) lnd e krkess pasurore juridike
t jet kompensimi i dmit, kthimi i sendit, ose prishja e veprimit juridik t caktuar,
ndonse ato mund t prfshihen n mnyr kumulative, d) krkesa pasurore juridike
nuk e prolongon dukshm procedurn penale.
Kur jan plotsuar kushtet e sipr prmendura, gjykata penale duhet t vendos pr
krkes pasurore juridike me aktgjykim dnues dhe nuk ka autorizim q t dmtuarin ta
udhzoj n kontekst civil. 965
Paragrafi 1.
Propozimin pr realizim t krkess pasurore juridike mund ta paraqes personi i
autorizuar sipas nenit 459, e ai sht personi i cili sht i autorizuar pr ta ushtruar kt
krkes n kontest civil. M s shpeshti person i autorizuar sht i dmtuari (neni 19,
paragrafi 1, nnparagrafi 1.7.). Mirpo, krkesn pasurore juridike n procedur penale
mund ta paraqesin edhe personat t cilt nuk jan t dmtuar me vepr penale, por q
n ta ka kaluar krkesa pr dmin e shkaktuar me vepr penale.
Personi i autorizuar pr paraqitje t propozimit pr realizim t krkess pasurore
juridike, pr dmin e shkaktuar me vepr penale, ka mundsi diskrecionale t zgjedh
midis paraqitjes s krkesn n procedur penale dhe ngritjes s padis n procedur
965
Pikpamja e till sht shprehur n vendimin e Gjykats supreme t Jugosllavis - VsJ, Kz. 86/63, sipas
Pavlica - Lutovac, Komentar, fq. 187 (e cila sht n prputhje me nenin 458, paragrafi paragrafi 1 dhe
463, paragrafi paragrafi 2). N Vendim thuhet se nga dispozitat ligjore del konkludimi se gjykata, kur merr
aktgjykim me t cilin e shpall fajtor t pandehurin ndrsa t dhnat n procedur penale afrojn baz t
sigurt pr gjykim t krkess pasurore juridike, ka pr detyr t marr vendim pr gjykim t krkess
pasurore juridike n dobi t personit t autorizuar. N rast t till i dmtuari nuk mund t udhzohet q
krkesn pasurore juridike ta realizoj n kontest civil, sepse vendimi i till sht i mundshm vetm kur t
dhnat n procedur penale nuk afrojn baz t sigurt pr gjykim t krkess pasurore juridike.
1097
Ejup Sahiti
kontestimore civile. Mirpo, nse shqyrtimi pr krkes pasurore juridike sht duke u
zhvilluar n gjykat n procedur penale, ather pr t njjtn krkes nuk mund t
fillohet edhe kontesti civil, prve nse peroni i autorizuar trhiqet nga krkesa e tij n
procedur penale (neni 461, paragrafi 1). Dika e till nuk mund t krkohet as
anasjelltas. Nuk mund t paraqitet propozimi pr realizim t krkess pasurore juridike
deri sa pr t njjtn shtje zhvillohet kontesti civil.
Propozimi pr realizim t krkess pasurore juridike n procedur penale nuk ka
ndonj form t caktuar, por n t duhet t precizohen lnda e krkess dhe provat.
Gjykata q zbaton procedurn merr n pyetje t pandehurin pr faktet e deklaruara n
propozim dhe heton rrethanat q jan t rndsishme pr vrtetimin e krkess pasurore
juridike. Por gjykata edhe para paraqitjes s propozimit t till detyrohet t mbledh
prova dhe t kryej hetimin e nevojshm pr marrjen e vendimit lidhur me krkesn
(neni 462, paragrafi 1).
Provat me t cilat vrtetohet baza e krkess merren sipas detyrs zyrtare, apo
shfrytzohen provat t cilat shfrytzohen edhe pr shqyrtim t shtjes penale si objekt
themelor i procedurs penale. I dmtuari dhe i pandehuri mund t propozojn prova pr
shqyrtim t krkess pasurore juridike, por gjykata i procedon ato kur kjo nuk do ta
zvarris procedurn penale. N qoft se hetimi i krkess pasurore juridike do t
zvarriste procedurn penale n mas t konsiderueshme, gjykata kufizohet n
mbledhjen e atyre t dhnave, vrtetimi i t cilave m von nuk do t ishte i mundur
ose do t ishte dukshm i vshtirsuar (neni 462, paragrafi 2).
shtja nse shqyrtimi i krkess pasurore juridike e zvarrit procedurn n mnyr t
konsiderueshme ose jo, sht shtje faktike pr t ciln vendos gjykata. Koha dhe
numri i veprimeve procedurale t cilat do duhej t ndrmerren pr ndriim t krkess
pasurore juridike jan faktor me rndsi pr prcaktim nse do t zgjidhet krkesa n
procedur penale. Shqyrtimi i krkess pasurore juridike n procedurn penale ka disa
prparsi. S pari, i dmtuari me aktivitetin e vet n procedur prkitazi me krkesn
mund t ndihmoj n sqarimin e fakteve relevante dhe vrtetimit t t vrtets. S dyti,
shqyrtimet ndaras t shtjes penale n procedur penale dhe i krkess pasurore n
procedur civile krijon mundsin e marrjes s vendimeve kundrshtuese, n kuptim t
asaj se pr shtjen penale mund t merret aktgjykimi dnues, kurse pr shtjen
pronsore t hedhet padia, ose e kundrta. M tutje, ekonomizimi procedural krkon
veprim unik dhe mundson koncentrim provash.
Ska dyshim se krahas nevojs q t procedohet shpejt dhe n mnyr efikase, duhet
pasur kujdes edhe pr interesin e t dmtuarit, me qen se pr t nuk sht krejt njjt a
do ta realizoj t drejtn e vet n procedur penale ose civile. N praktik nuk jan t
rralla rastet kur personi i autorizuar udhzohet ta realizoj krkesn pasurore juridike
n kontest civil edhe ather kur t dhnat n procedur penale afrojn mbshtetje pr
zgjidhjen e saj. N kt drejtim, nuk duhet neglizhuar rrethann se njerzit, pra edhe
gjyqtart, kan prirje pr m pak pun, andaj dispozita e till ligjore u shkon pr shtati.
Mendojm se n praktik gjykata penale duhet m me vendosmri t'i qaset zgjidhjes s
krkess pasurore juridike n kuadr t procedurs penale, sepse i dmtuari vshtir
vendos q n shpenzime t veta t zhvilloj kontest civil t shtrenjt, n t cilin sht
mjaft e pasigurt, edhe nse arrin sukses, se a do t mundet t inkasoj krkesn e
gjykuar. N ann tjetr udhzimi i t dmtuarit q krkesn pasurore juridike ta
realizoj n kontest civil, te i dmtuari i pa udhzuar mund t krijoj bindje se krkesa
1098
Ejup Sahiti
e tij do t refuzohet edhe n procedur kontestimore. M kt rast posarishtvlen t

potencohet nevoja pr zgjidhje t krkess pasurore juridike n procedur penale.. N
nj sistem shoqror juridikisht t rregulluar nuk lejohet vetgjyqsia por, kontestet dhe
mosmarrveshjet ndrnjerzore duhet t zgjidhen n kuadr t dispozitave ligjore. Sa i
prket ambientit ton shoqror mendojm se gjykata, me rastin e shqyrtimit t shtjes
penale dhe shpalljes s t pandehurit fajtor, njkohsisht do duhej t bj prpjekje
serioze q ta zgjidh edhe krkesn pasurore juridike t dmtuarit, e mos ta udhzoj
n kontest civil. Zgjidhja paralele dhe e njhershme e shtjes penale dhe e krkess
pasurore juridike ka efekt pozitiv pr mbyllje reale t konfliktit.
N rastin kur lartsia e dmit t shkaktuar paraqet element t figurs s veprs penale
ose element kualifikues apo privilegjues t veprs penale pr t ciln zhvillohet
procedura, (p.sh. vepra penale grabitja /neni 329 KP/, mashtrimi /neni335 KP/, Hyrja
n sistemet kompjuterike /neni 339 KP/), gjykata duhet sipas detyrs zyrtare ta
vrtetoj lartsin e dmit. Pasi q gjykata n rast t till t ket vrtetuar lartsin e
dmit, nuk do t kishte kurrfar arsye q mos t vendos edhe pr krkes pasurore
juridike. Gjykata gjithashtu duhet t vrtetoj sipas detyrs zyrtare shumn e dmit kur
vjen n shprehje zbatimi i mass konfiskimi i dobis pasurore (nenet 96-99 t KP).
Propozimi pr realizim t krkess pasurore juridike mund ta paraqitet si akt i pavarur
(me shkrim ose me goj n procesverbal). I dmtuari mund ta bj kt n kallzim
penal ose gjat rrjedhs s procedurs penale n procesverbal - me rastin e marrjes n
pyetje n cilsi t dshmitarit, n hetim ose n shqyrtim gjyqsor, ose n parashtres t
posame e cila mund t paraqitet, m s voni deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor
n gjykatn themelore (neni 460, paragrafi 2). I dmtuari, i cili ende nuk ka paraqitur
krkes pasurore juridike, udhzohet se mund t paraqes propozim pr realizim t
krkess s till (neni 322, paragrafi 2).
I dmtuari mund ti realizoj t drejtat n procedur edhe nprmjet prfaqsuesit t
autorizuar (neni 63, paragrafi 1).
Krkesa pasurore juridike e cila paraqitet n procedur penale patjetr duhet t rrjedh
nga vepra penale. Pala nuk mund t krkoj q, n aktgjykim pr nj shtje penale, t
shqyrtohet edhe krkesa pasurore juridike e tij pr kompensim dmi t cilin gjat
rrjedhs s procedurs penale e ka prjetuar pr shkak t puns joligjore ose jo t drejt
t organit procedural, megjithse pr dm t till mund t zhvillohet procedur
kontestimore. N procedur adezione nuk mund t vendoset as pr shtjet t cilat
vendosen n procedur administrative si p.sh. te vepra penale shmangia nga tatimi
(neni 313 i KP) organi komunal nuk mund t paraqes krkes pasurore juridike, sepse
obligimi tatimor prcaktohet n procedur administrative. 966 N procedur adezione po
ashtu mund t krkohet vetm prishja e veprimit juridik i cili ka karakter pasuror, e jo
ndonj veprim juridik tjetr, si sht prishja e martess etj., me qen se shtja e
prishjes s martess vendoset sipas rregullave t drejts martesore.
Krkesa pasurore juridike n procedur penale mund t paraqitet vetm ndaj t
pandehurit. Gjykata sipas detyrs zyrtare duhet t ket kujdes si pr legjitimacion aktiv
ashtu edhe pr at pasiv (p.sh, kur dihet kush gjat rrahjes ka shkaktuar lndimin e
rnd trupor, pr dmin e shkaktuar nuk mund t prgjigjet edhe personi i cili sht
akuzuar vetm pr pjesmarrje n rrahje). Kur m shum persona marrin pjes n
kryerje t veprs penale, krkesa mund t drejtohet kundr t gjith personave ndaj t
966
Petri 1, fq. 212.
1099
Ejup Sahiti
cilve zhvillohet procedura penale, ose vetm kundr disa prej tyre, sepse t gjith
personat q marrin pjes n kryerje t veprs penale, qoft si bashkekzekutor,
organizator, apo bashkpunues (shtyts, ndihms) prgjigjen n mnyr solidare pr
dmin e shkaktuar me vepr penale.
Paragrafi 2.
N paragrafin 2 t ktij neni, sht prcaktuar prmbajtja e krkess pasurore juridike,
e cila mund paraqitet n tri drejtime: me t personi i autorizuar mund t krkoj
kompensimin e dmit t shkaktuar, kthimin e sendit ose prishjen e veprimit juridik t
caktuar.
Sipas t drejts civile dmi mund t jet material dhe jo material - moral. N emr t
kompensimit t dmit, i dmtuari mund t krkoj kompensim si t dmit material
(dmin real - damnum emergens), fitimin e humbur (lucrum cesans) e po ashtu edhe
kompensimin e dmit moral i cili ka t bj me lndimin e ndonj t mire personale,
nderit, prestigjit, prjetimit t dhembjes fizike ose shpirtrore etj. Kompensimi i dmit
mund t bhet pr t gjitha format dhe llojet e dmit pr t cilat mund t zhvillohet
procedur kontestimore.
Kthimi i sendit, si lloj i krkess pasurore juridike, nnkupton kthimin tek i dmtuari t
sendit i cili i sht marr me rastin e kryerjes s veprs penale. Kthimi i sendit
zakonisht krkohet te veprat penale kundr pasuris (p.sh. te vepra penale e vjedhjes,
neni 325 KP) n qoft se sendi i cili sht marr sht n gjendje t rregullt. S'ka
dyshim se i dmtuari edhe n kt rast mund t krkoj kompensimin e dmit. Mirpo,
duke pasur parasysh faktin se sendi i marr me rastin e kryerjes s veprs penale mund
t kt vler t posame pr te (sepse. sendi sht unikat ose i dmtuari sht i lidhur n
mnyr emocionale me sendin konkret, p.sh. orn e vjedhur e ka kujtim prej ndokujt
dhe at nuk kishte pr ta dhn as pr shumfishin e vlers s saj), ai mund t mos jet
i knaqur me kompensimin e dmit. Prandaj, kur i dmtuari mon se mund ta kthej
sendin e vjedhur, mund mos t jet i interesuar pr kompensim dmi por krkon
kthimin e tij. Vet i dmtuari vendos pr cilin solucion do t prcaktohet. N qoft se
sendi sht dmtuar dhe ka humbur vlern ose sht zvogluar vlera e tij, ather mund
t krkohet kompensimi i dmit.
Prishja e veprimit juridik t caktuar ka t bj me restituimin e nj marrdhnie
pronsore juridike n at gjendje n t ciln ka qen para kryerjes s veprs penale.
Anulimi i till mund t krkohet vetm n rastin kur lidhja e veprimit juridik
(kontrats) sht rezultat i kryerjes s veprs penale. P.sh. kontrata e shitblerjes sht
lidhur me dhun apo me mashtrim etj. Me at rast duhet t kihet parasysh dispozita e
nenit 465 e cila parasheh se me rastin e prishjes s veprimit juridik nuk bn t
cenohen t drejtat e personave t tret.
N procedur penale gjykata nuk sht e autorizuar ta refuzoj ose ta hedh krkesn
pasurore juridike. Gjykata ka mundsi vetm t vendos pr krkesn pasurore juridike
(n trsi ose pjesrisht), ose t dmtuarin ta udhzoj se krkesn pasurore juridike
mund ta realizoj n kontest civil. Udhzimi n kontest as q mund t bhet kur
propozimi prmban krkesa t cilat nuk mund t shqyrtohen n procedur
kontestimore.
1100
Ejup Sahiti
Nuk mund t aprovohet krkesa pasurore juridike e t dmtuarit me vepr penale

Mashtrimi (neni 335 i KP), kur ai t hollat ia ka dhn kryersit t veprs penale pr t
realizuar qllime t palejueshme. 967
Neni 459 [Personat e autorizuar pr paraqitjen e propozimit pr realizimin
e krkess pasurore juridike]
1.
2.
Propozimin pr realizimin e krkess pasurore juridike n procedur

penale mund ta paraqes personi i cili sht i autorizuar pr ta ushtruar
kt krkes n kontest civil.
N qoft se me vepr penale sht dmtuar pasuria n pronsi publike,
shtetrore ose shoqrore, organi ose personi kompetent i cili sht i
autorizuar me ligj t kujdeset pr mbrojtjen e ksaj pasurie, mund t
marr pjes n procedur penale n pajtim me autorizimet q ka n baz t
ligjit t till.
Paragrafi 1.
Procedura adezione faktikisht sht procedur e shkurt kontestimore brenda
procedurs penale, e drejtuar vetm ndaj t pandehurit, n t ciln mund t realizohen
vetm ato krkesa t cilat mund t realizohen n kontest.
Prkufizimi person i autorizuar sipas paragrafi 1, ndonse e prfshin, nuk sht
identik me personin e dmtuar. Sipas nenit 19 i dmtuar ose viktima sht personi t
cilit fardo e drejte personale ose pasurore i sht shkelur ose i sht rrezikuar me
veprn penale. Mirpo i dmtuari n kuptim t nenit 19, megjithat, nuk mund t
paraqes krkes n procedur penale nse nuk ka autorizim q krkesn e njjt ta
paraqes n procedur kontestimore.
Person i autorizuar mund t jet personi q ka psuar dmin, ose sht pronar ose
mbajts i sendit t cilin duhet kthyer, ose person i cili ka marr pjes n punn juridike
t ciln duhet anuluar, apo me t ciln ka t bj puna juridike, personi t cilit krkesa i
sht proceduar ose n t cilin ka kaluar me trashgim.
Personi i autorizuar duhet t ket interes legjitim, n t cilin do t mbshtetej autorizimi
i tij pr fillim t procedurs kontestimore si dhe pr paraqitje t propozimit pr realizim
t krkess pasurore juridike. Pr faktin se a ka personi i autorizuar legjitimitet aktiv
apo jo gjykata duhet t kujdeset sipas detyrs zyrtare. Gjykata n procedur penale deri
t marrja e vendimit pr shtjen penale, nuk mund t deklarohet pr propozim pr
realizim t krkess pasurore juridike. Po ashtu n vendim me t cilin zgjidhet shtja
kryesore, krkesa pasurore juridike nuk mund t hedhet pr shkak se at e ka paraqitur
personi i paautorizuar. Personit t paautorizuar nuk i jepet mundsia t marr pjes n
procedur si pretendues i krkess, kurse ekzistimi i propozimit t tij nuk ka kurrfar
ndikimi n rrjedhn e procedurs penale.
Kur sht fjala pr propozim pr realizim t krkess pasurore juridike t paraqitur nga
personi i autorizuar, konsiderohet se gjykata duhet t shfrytzoj mundsin nga neni
442 q paln, parashtresa e t cils prmban propozimin pr realizim t krkess
pasurore juridike por nga ajo nuk shihet interesi legjitim, ta ftoj at q parashtresn ta
967
VsH, I K 1944/73,- Jermi, op.cit., fq. 124.
1101
Ejup Sahiti
prmirsoj ose ta plotsoj. 968 Nse pala kt nuk e bn n afatin e caktuar, gjykata
do duhej ta hedh parashtresn e saj. N rast t till kemi t bjm me hedhje t
parashtress, jo me hedhje t krkess pasurore juridike. Nse gjykata konsideron se
personi i cili ka paraqitur propozim pr realizim t krkess pasurore juridike nuk ka
legjitimacion aktiv, nuk mund ta hedh as ta refuzoj at, por e udhzon n kontest
civil. Nuk mund t konsiderohet se propozimi sht i paprcaktuar dhe jopreciz nse
paraqitsi i propozimit njher e ka precizuar propozimin e vet dhe n deklaratat e
mtejme, po edhe n procedur pas prishjes s aktgjykimit, vetm ka deklaruar se
krkon q i pandehuri t kompensoj dmin. 969
Propozimin pr realizim t krkess pasurore juridike t pasuar pr shkak t kryerjes s
veprs penale mund ta paraqes personi fizik dhe personi juridik dhe at qoft me
kallzim penal qoft me parashtres t posame. Kodi nuk e prcakton formn e
krkess. Megjithat, nga krkesa duhet t shihet: kush sht i dmtuar; far vepre
penale sht kryer; si sht shkaktuar dmi, lloji dhe shuma e dmit, apo veprimi
(puna) juridik prishja e t cilit krkohet; kryersi i veprs penale, provat n baz t
cilave mund t vrtetohet dmi i shkaktuar dhe propozimin pr kompensim t dmit.
Me krkes, ose edhe pas paraqitjes s saj, mund t propozohet marrja e aktvendimit
pr mas t prkohshme pr sigurim t krkess pasurore juridike (neni 467).
Paragrafi 2.
N qoft se me vepr penale sht dmtuar pasuria n pronsi publike, shtetrore ose
shoqrore, organi ose personi kompetent, i cili sht i autorizuar me ligj t kujdeset pr
mbrojtjen e ksaj pasurie, mund t marr pjes n procedurn penale n pajtim me
autorizimet q ka n baz t ligjit t till.
Pasuria shoqrore si kategori juridike ekziston edhe m tutje dhe ka t bj me mjetet
t cilat jan n pronsi shoqrore prkatsisht mbi t cilat ekziston e drejta e pronsis
shoqrore, e cila tani me shpejtsi po eliminohet dhe nprmjet procesit t privatizimit
po kalon n pronsi private, ndrsa nj pjes e saj n pronsi shtetrore. Pronsia
shtetrore paraqet t drejtn e shtetit mbi disa sende t caktuara t luajtshme ose t
paluajtshme.
Prve pronsis shtetrore ose t pronsis shoqrore, n paragrafi 2 flitet edhe pr
pronsin publike. Pronsi publike konsiderohet prona me t cilat disponon qyteti (si
bashksi komunash) ose komuna.
Kush sht i autorizuar t paraqes propozim pr realizim t krkess pasurore juridike
n procedur penale n situatat nga paragrafi 2 sht rregulluar me dispozita t veanta.
Pr personin juridik, sipas rregullit, organ ose person kompetent i autorizuar q t
kujdeset pr mbrojtjen e pasuris sht caktuar me statut t personit juridik prkats.
968
VsH 1855/71, Jermi, op. cit., fq.122.

Sipas vendimit t Gjykats supreme t Jugosllavis (VsJ Ks 13/75) - cit. sipas Pavlica-Lutovac, op.cit.,
fq. 191.
969
1102
Ejup Sahiti
Neni 460 [Paraqitja e propozimit pr realizimin e krkess pasurore juridike]

1.
2.
3.
4.
Propozimi pr realizimin e krkess pasurore juridike n procedur penale

i paraqitet organit kompetent t cilit i sht parashtruar kallzimi penal ose
gjykats para s cils zbatohet procedura.
Propozimi mund t paraqitet jo m von se deri n prfundim t shqyrtimit
gjyqsor n gjykatn themelore.
Personi i autorizuar pr paraqitjen e propozimit detyrohet ta parashtroj
n mnyr t qart krkesn e vet dhe t paraqes prova.
Kur personi i autorizuar nuk e ka paraqitur propozimin pr realizimin e
krkess pasurore juridike n procedur penale para ngritjes s aktakuzs,
ai duhet njoftuar se propozimin mund ta paraqes deri n prfundim t
shqyrtimit gjyqsor. Kur me vepr penale sht shkaktuar dm n pasurin
n pronsi publike, shtetrore ose shoqrore dhe nuk sht paraqitur
propozim, gjykata pr kt e njofton organin ose personin kompetent sipas
nenit 459, paragrafi 2 i ktij Kodi.
Paragraft 1 dhe 2.
I dmtuarit ose personi tjetr i autorizuar pr paraqitje t propozimit pr realizim t
krkess pasurore juridike ka mundsi t zgjedh procedurn gjyqsore (penale ose
civile) n t ciln do ta realizoj dmin e shkaktuar me vepr penale. Ai gjithashtu ka
mundsi t vlersoj kur do ta paraqes krkesn.
Kur i dmtuari dshiron ta realizoj krkesn pasurore juridike n procedur penale, ai
propozimin ia paraqet: a) organit kompetent (prokurorit t shtetit ose policis) t cilit i
sht paraqitur kallzimi penal ose b) gjykats para t cils zbatohet procedura. Organ
kompetent t cilit i paraqitet kallzimi penal sht prokurori i shtetit, por nse kallzimi
penal (dhe bashk me t edhe propozimi pr realizim t krkess pasurore juridike) i
sht paraqitur gjykats, policis ose prokurorit t shtetit jokompetent, ai duhet t
pranohet dhe pa vones i drgohet prokurorit t shtetit kompetent (neni 80, paragrafi 1
dhe 3). Pra, personi i autorizuar nuk ka nevoj t pres fillimin e hetimit, ngritjen e
aktakuzs ose shqyrtimin gjyqsor pr ta paraqitur krkesn pasurore juridike.
Sidoqoft, momenti i fundit pr paraqitje t krkess sht deri t prfundimi i
shqyrtimit gjyqsor n gjykat themelore.
Shqyrtimi gjyqsor prfundon n momentin kur kryetari i trupit gjykues apo gjyqtari i
vetm kt e shpall dhe trupi gjykues trhiqet n seanc pr kshillim dhe vendim.
Konsiderohet se krkesa sht paraqitur n afat kur ajo i sht paraqitur organit
kompetent t shtetit t huaj. Ktu sht fjala pr situatn kur organet proceduese
vendore, sipas krkess dhe lnds penale t shtetit t huaj, ndrmarrin ndjekjen penale
ndaj banorit t Kosovs pr vepr penale t kryer jasht n baz t nenit 37 dhe 38
lidhur me nenin 43, paragrafi 1 t Ligjit pr bashkpunim juridik ndrkombtar pr
shtjet penale.
I dmtuari ka t drejt q gjat t gjitha fazave t procedurs penale t prezantoj t
gjitha faktet dhe t propozoj prova pr vrtetimin e veprs penale, pr gjetjen e
kryersve t veprs penale, ose pr vrtetimin e krkess s tij pasurore juridike.
1103
Ejup Sahiti
I dmtuari gjat hetimit mund t krkoj nga prokurori i shtetit t marrjen e ndonj
prove konkrete. Prokurori i shtetit e merr provn e till kur ekziston rrezik pr humbjen
e saj ose kur sht e drejtprdrejt e rndsishme pr krkesn e paraqitur nga i dmtuari
n procedur penale. Mirpo, nse prokurori i shtetit refuzon krkesn e t dmtuarit
pr marrjen e provs (refuzimi duhet t bhet me vendim t arsyetuar) me t e njofton
t dmtuarin. Kundr vendimit t till, i dmtuari mund ti paraqes ankes gjyqtarit t
procedurs paraprake (neni 217).
I dmtuari edhe pas caktimit t shqyrtimit gjyqsor mund t krkoj q n shqyrtim
gjyqsor t thirrn dshmitar dhe ekspert t rinj ose t mblidhen prova t reja (neni
288, paragrafi 1).
Edhe pse propozimi pr realizim t krkess pasurore juridike mund t paraqitet m s
voni deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor, krkesa do duhej t paraqitet m hert.
Shikuar realisht paraqitja e saj pas procedimit t provave dhe pas fjals prfundimtare
t palve rezulton me udhzim n kontest civil. Krkesa e paraqitur n fund t
shqyrtimit gjyqsor nuk mund ta kthej mbrapa rrjedhn e procedurs pr ta shqyrtuar
krkesn, sepse kjo do t zvarriste procedurn. Mirpo, nse n procedur t ankimit
sht prishur aktgjykimi dhe shtja sht kthyer n gjykim t serishm, nuk ka
penges q n procedurn e prsritur t paraqitet krkesa pasurore juridike edhe pse
nuk sht paraqitur m hert. N situat t till, faktikisht, kemi t bjm edhe m tutje
me procedim n gjykat t shkalls s par.
Paragrafi 3.
Propozimi pr realizim t krkess pasurore juridike duhet t jet i qart dhe preciz, si
pr sa i prket llojit ashtu edhe lartsis s dmit. Te kompensimi i dmit nevojitet t
prshkruhet mnyra si sht shkaktuar dmi dhe shuma e sakt e tij; te kthimi i sendit
nevojitet t bhet prshkrimi i sendit, mnyra e marrjes s tij dhe, nse dihet, shnohet
ku gjendet ai; te prishja e veprimit juridik duhet cekur pr far veprimi juridik sht
fjala, n far kushtesh sht lidhur dhe far jan pasojat. Prpilimi n mnyr t
paprcaktuar i krkess pr sa i prket llojit dhe lartsis s dmit t shkaktuar nuk
mjafton. N qoft se i dmtuari deklaron se ia len gjykats vendimin pr lartsin e
dmit t shkaktuar, gjykata nuk mundet n baz t krkess s till t paprcaktuar t
marr vendim me t cilin do ti gjykonte t dmtuarit shum t caktuar n emr t
kompensimit t dmit. I dmtuar, i cili ka paraqitur propozim t paprcaktuar pr
realizim t krkess pasurore juridike, gjat rrjedhs s procedurs (me rastin e marrjes
n pyetje si dshmitar ose gjat shqyrtimit gjyqsor) duhet t udhzohet se duhet t
bj prcaktim t qart dhe t konkretizoj krkesn (nenet 16, 442, paragrafi 2-3). N
rast se i dmtuari nuk e bn konkretizimin e krkess, udhzohet n kontest civil.
Krkesa pasurore juridike vendoset me aktgjykim dnues. Kur jan plotsuar kushtet
ligjore, gjykata mund ta aprovoj krkesn n trsi ose pjesrisht. N qoft se palt n
shqyrtim gjyqsor merren vesh pr krkesn pasurore juridike, ather marrveshja
futet n aktgjykim. Gjykata penale asnjher nuk mund ta refuzoj krkesn pasurore
juridike, por mund ta udhzoj t dmtuarin n kontest civil.
Pr krkes pasurore juridike nuk mund t vendoset me aktgjykim me t cilin i
pandehuri lirohet nga akuza ose me t cilin akuza refuzohet apo kur me aktvendim
pushohet procedura. N raste t tilla, i dmtuari udhzohet n kontest.
1104
Ejup Sahiti
Fillimi dhe zhvillimi i procedurs penale varet nga ekzistimi i akuzs s prokurorit t
shtetit. Trheqja nga akuza rezulton me marrje t aktvendimit pr pushim t procedurs
ose me aktgjykim refuzues, varsisht se n ciln faz t procedurs ka pasuar trheqja
(neni 463, paragrafi 2).
Paragrafi 4.
Dispozita e paragrafit 4 parasheh q personi i autorizuar, i cili nuk ka paraqitur
propozim pr realizim t krkess pasurore juridike n procedur penale para ngritjes
s aktakuzs, njoftohet se propozimin e till mund t paraqes deri n fund t
shqyrtimit gjyqsor.
Kur me vepr penale sht shkaktuar dm n pasurin n pronsi publike, shtetrore
ose shoqrore dhe nuk sht paraqitur propozim pr realizim t krkess pasurore
juridike, gjykata pr kt e njofton organin ose personin kompetent sipas nenit 459,
paragrafi 2.
Neni 287, paragrafi 4 dhe n nenet 16, 322, paragrafi 2 prcaktojn qart si do ta bj
informimin gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues kur i dmtuari nuk
thirret si dshmitar apo kur ai sht i pranishm n shqyrtim gjyqsor dhe ende nuk e
ka paraqitur krkesn pasurore juridike.
Neni 461 [Trheqja dhe heqja dor nga propozimi pr realizimin e krkess
pasurore juridike]
1.
2.
Personat e autorizuar mund t trhiqen nga propozimi pr realizimin e

krkess pasurore juridike n procedur penale deri n prfundim t
shqyrtimit gjyqsor dhe at ta realizojn n kontest civil. Kur propozimi
trhiqet, i njjti propozim nuk mund t paraqitet prsri, prve nse me
kt Kod sht parapar ndryshe.
N qoft se pas paraqitjes s propozimit dhe para prfundimit t shqyrtimit
gjyqsor e drejta n krkes pasurore juridike sipas rregullave t s drejts
pasurore i ka kaluar personit tjetr, ai person thirret t deklarohet se a
mbetet pran propozimit. N qoft se personi i thirrur me rregull nuk i
prgjigjet thirrjes, konsiderohet se ka hequr dor nga propozimi.
Paragrafi 1.
I dmtuari dhe personat tjer t autorizuar (neni 108, paragrafi 1) disponojn me
propozimin pr realizim t krkess pasurore juridike. Kjo mundsi sht rezultat i
aplikimit konsekuent t parimit t dispozicionit t pals. Andaj palt mund ti
rregullojn marrdhniet e veta pasurore juridike, pra edhe ato q rrjedhin nga vepra
penale, me marrveshje para ose gjat rrjedhs s procedurs penale, sikurse q ato
mund ti rregullojn nprmjet procedurs gjyqsore. Marrveshja e till, qoft edhe
ekzekutimi direkt i saj nuk ka ndikim te ndjekja ex officio, por mund t merret si
rrethan lehtsuese pr peshimin e dnimit.
Personat e autorizuar mund t trhiqen nga propozimi i paraqitur gjat rrjedhs s
procedurs (deri n fund t shqyrtimit gjyqsor) ose at objektivisht mund ta
1105
Ejup Sahiti
ndryshojn. Ndryshimi n aspektin subjektiv, d.m.th. pr sa i prket personit q ka

legjitimitet pasiv nuk sht i mundshm, sepse n procedur penale kjo krkes
doher paraqitet ndaj t pandehurit. Personi i autorizuar, me rastin e trheqjes nga
propozimi, nuk ka detyrim ta arsyetojn trheqjen, as q akti i trheqjes t shoqrohet
me ndonj pasoj t dmshme, pr krkesn pasurore juridike n procedurn penale ose
n procedurn civile. Pasoja juridike e vetme e trheqjes sht pamundsia e shtruarjes
s serishme t propozimit pr realizim t krkess pasurore juridike n procedur
penale. Pr kt, sht me rndsi t shnohet n procesverbal se i dmtuari trhiqet
nga propozimi pr realizim t krkess pasurore juridike, e jo se trhiqet nga krkesa
pasurore juridike, sepse KPP nuk flet pr trheqje nga krkesa pasurore juridike.
Paragrafi 2.
N rast se krkesa pasurore ka kaluar tek personi i tret para fillimit t procedurs,
personi i till vet drejtprdrejt mund t paraqes propozimin pr gjykim t krkess
pasurore juridike. Dispozita e paragrafit 2 ka t bj me rastin kur sipas rregullave t
drejts civile prmbajtja e krkess pasurore juridike e t dmtuarit, pas paraqitjes s
saj n procedur penale, por para prfundimit t shqyrtimit gjyqsor, ka kaluar te
ndonj person tjetr. N rast t till gjykata ka pr detyr ta thrras at person q t
deklarohet se a do t mbetet pran propozimit. Mos prgjigjja nndaj ftess s rregullt
krijon supozimin se sht trhequr nga propozimi.
Neni 462 [Shqyrtimi i propozimit pr realizimin e krkess pasurore juridike]
1.
2.
Gjykata q zbaton procedurn penale merr n pyetje t pandehurin pr

faktet e deklaruara n propozim dhe heton rrethanat q jan t
rndsishme pr vrtetimin e krkess pasurore juridike. Por gjykata edhe
para paraqitjes s propozimit t till detyrohet t mbledh prova dhe t
kryej hetimin e nevojshm pr marrjen e vendimit lidhur me krkesn.
N qoft se hetimi i krkess pasurore juridike do t zvarriste procedurn
penale n mas t konsiderueshme, gjykata kufizohet n mbledhjen e atyre
t dhnave, vrtetimi i t cilave m von nuk do t ishte i mundur ose do t
ishte dukshm i vshtirsuar.
Paragrafi 1.
Procedura adezione ka t bj me kontestin civil n procedur penale. N t i pandehuri
duhet t ket statusin e pals, dhe at n at mas e cila siguron t drejtat e tij. Fillimi i
procedurs adezione varet nga dispozicioni i personit t autorizuar pr paraqitje t
propozimit pr realizim t krkess pasurore juridike, por rrjedha e mtutjeshme e saj
ec sipas detyrs zyrtare. Andaj, organi i cili e zbaton procedurn penale, krahas
procedimit t provave q kan t bjn me vrtetimin e fakteve relevante pr zgjidhjen
e shtjes kryesore, ka pr detyr t mbledh dhe t hetoj gjith at q sht e
nevojshme pr t vendosur mbi krkesn pasurore juridike edhe para paraqitjes s
propozimit pr realizimin e saj. Procesi i t provuarit t krkess pasurore juridike
prfshin t gjitha mjetet provuese q procedohen n procedur penale: t pandehurit,
1106
Ejup Sahiti
dshmitarin, ekspertin, kqyrjen etj., pa marr parasysh a i ka propozuar personi i

autorizuar apo jo.
Cilat rrethana do ti hetoj gjykata gjat shqyrtimit t propozimit pr realizim t
krkess pasurore juridike sht shtje faktike t ciln e vlerson gjykata. Aty, para s
gjithash, duhet t hetohen rrethanat t cilat jan t rndsishme pr propozimin si dhe
ato q kan t bjn me mbrojtjen. I dmtuari dhe i pandehuri mund t propozojn
prova pr ndriim t krkess, por gjykata n do rast vlerson cilat prova duhet t
procedohen. Pr vrtetim t krkess pasurore juridike vlejn rregullat provuese t
procedurs penale pr vrtetim t sakt dhe t trsishm t fakteve q jan t
rndsishme pr marrje t vendimit t ligjshm (neni 7 paragrafi 1), si dhe rregullat e
procedurs penale pr vlersim t provave sipas bindjes s lir.
N kuadr t procesit t t provuarit t pandehurit si pal procedurale, duhet ti afrohet
mundsia t deklarohet pr krkes pasurore juridike. 970 Lidhur me kt duhet t
merret n pyetje n shqyrtim gjyqsor nga gjyqtari i vetm gjykues apo nga kryetari i
trupit gjykues. Me rastin e marrjes n pyetje t t pandehurit duhet pasur parasysh
faktin se i pandehuri ka t drejt me hesht dhe t mos prgjigjet n pyetje (neni 231,
paragrafi 3 nnparagrafi 3.3).
Nse i padituri pohon padin n procedur kontestimore, gjykata pa shqyrtim t
mtejshm e aprovon at. Mirpo sa i prket procedurs penale, ekziston pikvshtrimi
t cilin e konsiderojm t arsyeshm, se prkundr asaj q i pandehuri n shqyrtim
gjyqsor ka deklaruar se pajtohet t prmbush krkesn pasurore juridike, vetm
deklarimi i till nuk sht baz e mjaftueshme pr gjykatn q ti gjykoj t dmtuarit
krkesn pasurore juridike. Pr vlern provuese t pohimit t pandehurit shih: nenet
247, 248).
Palt (i pandehuri dhe personi i autorizuar pr paraqitje t propozimit) mund t merren
vesh pr krkes pasurore juridike para gjykats. Marrveshja e arritur para shqyrtimit
gjyqsor e eliminon krkesn, kurse marrveshja e arritur n shqyrtim gjyqsor futet n
aktgjykim.
Paragrafi 2.
Dispozita e paragrafit 2 shpreh konceptin e prioritetit prkitazi me shqyrtimin e
shtjes kryesore n procedur penale dhe prpjekjen pr eliminim nga procedura t
gjith asaj q do ta zvarriste procedurn n mas t konsiderueshme. Bazuar n kt
koncept, kur hetimi i rrethanave q kan t bjn me vrtetimin e krkess pasurore
juridike do ta zvarriste procedurn n mas t konsiderueshme, dispozita n fjal
afron mundsin q gjykata t kufizohet n mbledhjen e atyre t dhnave, vrtetimi i t
cilave m von nuk do t ishte i mundur ose do t ishte dukshm i vshtirsuar. Nga
kjo kuptohet se rreziku i zgjatjes n mnyr t konsiderueshme t procedurs penale, i
970
Sipas vendimit t Gjykats supreme t Kroacis (VsH 774/72) - Jermi op. cit., fq. 123 sht shkaktuar
shkelje esenciale e dispozitave t procedurs penale nga neni i athershm 334, paragrafi paragrafi 2 (tani
neni 384, paragrafi paragrafi 2 i Kodit t procedurs penale t Kosovs) kur gjykata gjat gjykimit ka
prcaktuar pr t dmtuarin n emr t krkess pasurore juridike, shuma t caktuara parash, e me at rast
nuk e ka marr n pyetje t akuzuarin pr faktet e parashtruara n propozim pr realizim t krkess
pasurore juridike n procedurn penale dhe nuk i ka hetuar rrethanat t cilat jan me rndsi pr vrtetim t
krkess pasurore juridike n kuptim t nenit (tani 462, paragrafi paragrafi 1).
1107
Ejup Sahiti
cili duhet t vlersohet n do rast konkret, paraqet arsye q krkesa pasurore juridike
mos t zgjidhet n kt procedur (neni 458, paragrafi 1).
Cilat prova m von nuk mund t mblidhen ose mbledhja e tyre do t ishte e
vshtirsuar sht shtje faktike t ciln gjykata e vlerson varsisht nga situata. Kjo
mund t ndodh vetm kur zgjidhja e krkess pasurore juridike varet nga administrimi i
nj varg provash t cilat kan t bjn vetm me kt objekt sekondar t procedurs
penale, e jo njherazi edhe me objektin kryesor t procedurs. Megjithat, nse lartsia
e dmit t shkaktuar ose e prvetsimit sht element prbrs i figurs s veprs
penale ose rrethan kualifikuese e veprs penale, ather ato duhet t vrtetohen,
pavarsisht si do t ndikojn n zgjatjen kohore t procedurs penale. Ksisoj njhersh
vrtetohen edhe faktet e rndsishme pr vendim lidhur me krkesn pasurore juridike.
Neni 463 [Vendimi mbi propozimin pr realizimin e krkess pasurore juridike]
1.
2.
3.
Pr krkesat pasurore juridike vendos gjykata.

N aktgjykim me t cilin i akuzuari shpallet fajtor, gjykata mund t
vendos pr krkesn pasurore juridike t t dmtuarit n trsi ose
pjesrisht dhe pr pjesn e mbetur e udhzon n kontest civil. Kur t
dhnat e mbledhura n procedur penale nuk paraqesin baz t sigurt pr
gjykim t plot e as t pjesrishm, gjykata e udhzon t dmtuarin q
krkesn pasurore juridike mund ta realizoj n kontest civil.
Kur gjykata merr aktgjykim me t cilin i pandehuri lirohet nga akuza ose
me t cilin akuza refuzohet apo kur me aktvendim pushohet procedura
penale, e udhzon t dmtuarin q krkesn pasurore juridike ta realizoj
n kontest civil. Kur gjykata shpallet jokompetente pr procedurn penale,
e udhzon t dmtuarin q krkesn pasurore juridike ta ushtroj n
procedur penale t filluar ose t vazhduar nga gjykata kompetente.
Paragrafi 1.
Propozimi pr realizim t krkess pasurore juridike mund t paraqitet te do organ
para t cilit zbatohet procedura por pr t vendos vetm gjykata penale.
Me rastin e vendosjes pr propozim pr realizim t krkes pasurore juridike, gjykata i
prmbahet prmbajtjes (petitum) s prcaktuar n propozim. Paraqitja e propozimit
sht e drejt diskrecionale e t dmtuarit ose e personit tjetr t autorizuar. Andaj,
gjykata me rastin e vendosjes nuk mund t tejkaloj suazat e propozimit e t vendos
pr dika q nuk sht krkuar me propozim (ultra petitum). Gjykata gjithashtu nuk
mundet ta refuzoj ose ta hedh krkesn pasurore juridike.
Paragrafi 2.
Cili dhe far vendimi nga ato t apostrofuara n paragrafi 2 t ktij neni do t merret
varet, para s gjithash, nga koha e zgjatjes s procedurs penale pr zgjidhje t shtjes
kryesore dhe nga lloji i vendimit q do t merret pr t.
Me rastin e marrjes s aktgjykimit me t cilin i pandehuri shpallet fajtor, vendimi
lidhur me propozimin pr realizim t krkes pasurore juridik mund t jet: - krkesa
1108
Ejup Sahiti
pasurore juridike gjykohet n trsi, - krkesa pasurore juridike gjykohet pjesrisht,

dhe - pr krkes pasurore juridike n trsi (ose pr pjesn e pazgjidhur) personi i
autorizuar udhzohet se krkesn pasurore juridike mund ta realizoj n kontest civil.
Me rastin e marrjes s aktgjykimit me t cilin t akuzuarin e shpall fajtor, gjykata e
udhzon personin e autorizuar n kontest civil n dy situata: a) nse marrja e vendimit
pr krkes pasurore juridike do ta zvarriste n mnyr t konsiderueshme procedurn
pr zgjidhjen e shtjes kryesore. Megjithat, ktu duhet t kihet parasysh se kur
lartsia e dmit paraqet element t figurs s veprs penale ose sht kualifikues t
veprs penale shuma e dmit t shkaktuar duhet patjetr t vrtetohet. b) kur t dhnat e
mbledhura n procedur penale nuk paraqesin baz t sigurt pr gjykim t plot e as t
pjesrishme t krkess pasurore juridike gjykata e udhzon t dmtuarin q krkesn
pasurore juridike ta realizoj n kontest civil.
Nse gjykata nuk vendos fare pr krkes pasurore juridike n aktgjykim me t cilin i
pandehuri shpallet fajtor, sht shkaktuar shkelje esenciale e dispozitave t procedurs
penale sipas nenit 384, paragrafi 1, nnparagrafi 1.12, sepse edhe vendimi pr krkes
pasurore juridike sht pjes e dispozitivit t aktgjykimit me t cilin zgjidhet shtja
kryesore (shih nenin 365, paragrafi 1, nnparagrafi 6 n lidhje me nenin 370, paragrafi
4).
N qoft se gjykata dnimin e shqiptuar me kusht e kushtzon me detyrimin e t
pandehurit q n afat t caktuar ta kompensoj dmin, duhet patjetr n t njjtin
vendim ta shqyrtoj dhe ta zgjidh edhe krkesn pasurore juridike, prve kur ajo
sht shqyrtuar me aktgjykim civil t forms s prer. 971
Kur i dmtuari n aktgjykim me t cilin i akuzuari sht shpallur fajtor sht udhzuar
n kontest civil pr arsye se nuk ka mundur ta argumentoj bazn dhe shumn e dmit
t shkaktuar, e aktgjykimi i atakuar vetm me ankes t pandehurit prishet, n gjykim
t srishm i dmtuari mund t provoj bazn dhe lartsin e dmit. N situat t till
gjykata mund ta ngarkoj t pandehurin me krkesn pasurore juridike.
Zgjidhja e krkess pasurore juridike nuk i sht ln vlersimit diskrecional t
gjyqtarit q t prcaktohet se a do t vendos pr t n procedur penale apo do ta
udhzoj n kontest civil. Ekziston interesi i prgjithshm dhe individual (i t
dmtuarit) q krkesa pasurore juridike t zgjidhet n procedur penale. Prandaj, nisur
nga argumentum a contrario, kur n procedurn penale ekziston baz e sigurt
provuese, gjykata duhet t vendos pr krkes pasurore juridike dhe t dmtuarin nuk
mund ta udhzoj n kontest civil.
Paragrafi 3.
Dispozita e paragrafi 3 t ktij neni i referohet situatave procedurale kur personi i
autorizuar pr realizim t krkess pasurore juridike udhzohet n kontest civil. Duhet
dalluar situatat kur gjykata n procedur penale duhet e kur mund ta udhzoj personin
e autorizuar n kontest. Gjykata duhet ta udhzoj personin e autorizuar n kontest, bile
edhe nse i pandehuri e ka pohuar krkesn pasurore juridike: - kur merr aktgjykim
lirues ose refuzues; - kur me aktvendim e pushon procedurn penale; - kur ndaj t
miturit shqipton masn edukuese, prve nse i mituri ka t ardhura financiare ose
pron. Gjykata mund ta udhzoj personin e autorizuar n kontest: - nse mon se
971
VSS, K. 2250/65, Vasiljevi-Gruba 1, fq. 197.
1109
Ejup Sahiti
shqyrtimi i krkess do ta zvarriste n mnyr t konsiderueshme procedurn; - kur

ekziston kontesti midis m shum t dmtuarve lidhur me pronsin e sendit; dhe - kur
faktet t cilat i ka vrtetuar nuk afrojn baz t sigurt pr zgjidhje t krkess.
Kur gjykata shpallet jokompetente pr procedurn penale, e udhzon t dmtuarin q
krkesn pasurore juridike ta ushtroj n procedur penale t filluar ose t vazhduar
nga gjykata kompetente.
I dmtuari nuk mund t ankohet kundr vendimit t gjykats pr krkesn pasurore
juridike (neni 381, paragrafi 3).
Pr vendim mbi krkesn pasurore juridike n procedurn ndaj t miturve (neni neni 75
i KDM).
Pr ekzekutim t aktgjykimit pr sa i prket krkess pasurore juridike (neni 483).
Neni 464 [Kthimi i sendit]
Kur krkesa pasurore juridike ka t bj me kthimin e sendit dhe gjykata
konstaton se sendi i takon t dmtuarit dhe se gjendet tek i pandehuri ose
tek njri nga pjesmarrsit n veprn penale apo te personi t cilit ia kan
dhn pr ta ruajtur, me aktgjykim urdhron q sendi ti dorzohet t
dmtuarit.
Kthimi i sendit paraqet njrn prej tri formave t krkess pasurore juridike dhe pr t
mund t vendoset vetm n baz t propozimit t personit t autorizuar. Kur i dmtuari
krkon kthimin e sendit, gjykata nuk mund t vendos pr kompensim dmi n vend t
kthimit t sendit. Sendi, i cili do duhej t jet objekt kthimi, mund t gjendet: - tek i
pandehuri ose tek ndonjri nga pjesmarrsit n veprn penale (bashkekzekutori,
shtytsi, ndihmsi, udhheqsi i grupi kriminal); ose - tek personi t cilit ata ia kan
dhn pr ta ruajtur.
Dispozita e paragrafi 1, duke iu referuar personit t cilit sendi i sht dhn pr ta
ruajtur, fut n procedur persona t cilt nuk jan pal as pjesmarrs t procedurs.
Kodi nuk e rregullon m tutje pozitn procedurale t ktyre personave. Duke pasur
parasysh faktin se personi i tret me aktgjykim mund t ngarkohet pr ta kthyer sendin,
megjithse kundr tij nuk sht paraqitur krkes pasurore juridike dhe as q ka qen
pal n procedur me mundsi kyjeje n shqyrtim, dispozita e ktill pr sa i prket
pikpamjes kushtetuese juridike dhe doktrinare sht diskutabile, Vendimet q merren
sipas ksaj dispozite, t cilat kan t bjn ma marrjen e sendit nga personat e tret, nuk
kan kurrfar gjase pr tu pranuar nga shtetet tjera. 972 Urdhri pr kthim t sendit nga
personat e tret apo nga bashkekzekutori ose bashkpunuesi t cilt nuk jan prfshi n
nj procedur me t pandehurit ose jan gjykuar n procedur t pavarur ose procedura
kundr tyre fare nuk ka filluar, nnkupton marrje t vendimit pr t drejtn e personit i
cili nuk merr pjes n procedur dhe i cili nuk mund t ankohet kundr vendimit.
Mirpo ndaj personit t tret mund t caktohet masa e prkohshme sigurimi t cilat
vlejn pr procedur penale (neni 469).
Pr kthim t sendit personit t dmtuarit duhet t plotsohen n mnyr kumulative
disa kushte: S pari, duhet t ekzistoj propozimi i t dmtuarit pr kthim t sendit. S
dyti, sendi duhet ti takoj t dmtuarit, ka do t thot se sendi ka qen n pronsi t
972
Pavii 3, fq. 174.
1110
Ejup Sahiti
dmtuarit ose n detencion t tij. Fakti i pronsis nuk vrtetohet me vendim as si

shtje paraprake (prejudikuese). Mjafton konstatimi se i dmtuari ka qeveris me
sendin n momentin e kryerjes s veprs penale. S treti, Sendi gjendet tek i pandehuri
ose tek ndonjri nga pjesmarrsit n kryerjen e veprs penale (me kusht q ndaj tyre t
jet zhvilluar procedur e prbashkt) ose tek personi t cilit ata ia kan dhn pr ta
ruajtur. Ndonse Kodi nuk e thot shprehimisht, logjikisht mund t konkludohet se pr
ta kthyer sendin, nevojitet q ai sipas llojit dhe destinimit t tij t jet n at form n t
ciln ishte kur ka qen n detencion t t dmtuarit. N t kundrtn mund t krkohet
kompensimi i dmit.
Vendimi pr kthim t sendit merret me aktgjykim me t cilin i pandehuri shpallet
fajtor. Kur merret aktgjykim lirues ose aktgjykim refuzues i dmtuari pr realizim t
kthimit t sendit udhzohet n kontest civil. Me at rast hiqet masa pr sigurim t
prkohshm t krkess.
Krkesn pasurore juridike e cila ka t bj me kthimin e sendit duhet dalluar nga
dnimi plotsues: Marrja e sendit nga neni 69 i KP. Aty sendet merren kur jan pron e
kryersit, apo pavarsisht pron e kujt jan nse: - prokurori i shtetit prcakton n
aktakuz ato sende, pasuri, prova apo para t cilat i nnshtrohen konfiskimit t
prhershm; - nse gjat shqyrtimit gjyqsor vrtetohet se sendet, pasuria, provat apo
parat e sekuestruara prkohsisht kan mundsuar kryerjen e veprs penale ose
prbjn dobi pasurore t fituar me kryerjen e veprs penale; dhe - dhe kur ligji lejon
konfiskimin e tyre (neni 115, paragrafi 2). Kthimin e sendit si form t krkess
pasurore juridike gjithsesi duhet dalluar nga sendet t cilat kan bjn me pasurin e
cila sipas nenit 282 i nnshtrohet automatikisht konfiskimit. Kur kemi t bjm me
aktvendim mbi pushimin e procedurs ose me aktgjykim lirues ose refuzues marrja e
sendit doher bhet me aktvendim t posam..
N qoft se me propozim pr realizim t krkess pasurore juridike nuk sht krkuar
kthimi i sendit, marrja e sendit mund t bhet, prve kur shqiptohet dnimi plotsues Marrja e sendit, edhe n baz t mass Marrja e dobis pasurore t prfituar me vepr
penale (neni 96 KP).
Pr mundsin e kompensimit t krkess pasurore juridike nga dobia pasurore e
konfiskuar, pr afatet pr paraqitje t krkess pr kompensim shih nenin 98 t KP.
Sendet t cilat gjat rjedhs s procedurs jan marr si prov, nn kushtet e parapara
n nenin 468 mund ti kthehen t dmtuarit edhe para prfundimit t procedurs, nse
ai zotohet se do ta kthej kur ti krkohet.
Kodi n nenet 468 dhe 113 parasheh dispozita pr procedim me sendet t cilat
shrbejn si prov, ndrsa n nenet 117, 118 dispozita t veanta pr procedim me
sendet e dyshimta q gjenden tek i pandehuri e nuk dihet kujt i takojn. Situatat e sipr
prmendura nuk kan t bjn me krkesn pasurore juridike - kthimi sendit.
Sipas vendimit t gjykats Supreme t Kroacis 973 nuk sht n rregull t merret
vendimi pr marrje t sendit, n baz t nenit 61, pika 1 t KP (tani sht neni 69,
paragrafi 1 i KP), t cilat jan gjetur dhe jan marr nga i akuzuari, e q i akuzuari i ka
prvetsuar me kryerjen e veprs penale, kur ekziston krkesa e t dmtuarit-pronarit t
sendit pr kthim t tyre.
973
VsH, K. 1063/68 - Jermi, op. cit., fq. 124.
1111
Ejup Sahiti
Neni 465 [Anulimi i veprimit t caktuar juridik]

Kur krkesa pasurore juridike ka t bj me anulimin e veprimit t caktuar
juridik, kurse gjykata mon se krkesa sht e bazuar, me aktgjykim e
urdhron anulimin e plot ose t pjesrishm t atij veprimi juridik me
pasojat q rrjedhin nga veprimi i till, pa cenuar t drejtat e personave t
tret.
N procedur penale (adezione) mund t anulohet vetm ai veprim juridik i cili sht
produkt i veprs penale (i lidhur nn ndikimin e dhuns, kanosjes mashtrimit etj.),
pasojat e t cilit jan t dmshme ndaj personit t autorizuar pr paraqitje t krkess
pasurore juridike. Nuk sht me rndsi far sht natyra e veprimit juridik (veprim
juridik me ngarkes, pa ngarkes, i dyanshm, i njanshm, i lidhur midis t gjallve
ose pr rast vdekje).
Prishja i veprimit juridik ka pr pasoj sanimin e efekteve t dmshme t tij. Anulimi
bhet vetm sa i prket t pandehurit. Pr anulim vendoset me aktgjykim. Me at rast
duhet pasur kujdes mos t preket n t drejtat e personave t tret, meq ata nuk marrin
pjes n procedur dhe nuk do t mund t ushtronin ankes. Krkesa pr prishje t
veprimit procedural ndaj personave t tret mund t paraqitet n kontest civil.
N aktgjykim me t cilin i pandehuri shpallet fajtor, nse krkesa sht e bazuar,
gjykata vendos prishjen e plot ose t pjesshm t veprimit juridik t caktuar. Nse
merret aktgjykim lirues, refuzues ose aktvendim me t cilin procedura pushohet,
ather pr kt krkes pasurore juridike mund t vendoset vetm n kontest civil.
Prve kushtit q veprimi juridik i cili prishet t jet rezultat i nj vepre penale
konkrete, nevojitet gjithashtu q veprimi juridik n baz t jet i karakterit pasuroro
juridik, e jo ndonj veprim juridik tjetr. Si theksojn Pavlica-Lutovac, fq. 196,
dispozita e nenit 114 shum rrall sht aplikuar n praktik. Sipas tyre sht
evidentuar vetm nj vendim (VsH K 58/83) n t cilin sht shprehur qndrimi se
lidhja e martess nuk paraqet veprim juridik i cili do t mund t prishej n procedurn
penale, andaj martesa nuk do t mund t prishej as ather kur zhvillohet procedur
penale pr vepr penale t bigamis.
N procedurn penale nuk ka mundsi q prishja e veprimit juridik t bhet kryesisht e
t merret vendimi pa krkes t t dmtuarit (si kishte mundsi te konfiskimi i dobis
pasurore (neni 96 KP) dhe te marrja e sendit (neni 69 KP), sepse te prishja e veprimit
juridik kemi t bjm me veprime pasurore juridike ku doher ekziston i dmtuari, e
jo me akte juridike publike. Gjykata nuk mund t anuloj me aktgjykim dokumentet e
falsifikuara (certifikat, diplom etj,) t cilat kan karakter publik. Aktet e tilla
anulohen n procedura prkatse t rregullta (administrative e tjera) n baz t
aktgjykimit me t cilin i akuzuari sht shpallur fajtor.
Masa pr sigurim t krkess pasurore juridike pr prishje t veprimit juridik gjithashtu
mund t caktohet vetm me propozim t autorizuar e jo kryesisht.
Nse ka penges pr zhvillim t procedurs penale (mungesa e lejes pr ndjekje,
imuniteti i brendshm ose i jashtm, parashkrimi, falja), shtja e prishjes s veprimit
juridik mund t krkohet n kontest. Nse ekzistimi i pengess s caktuar konstatohet
1112
Ejup Sahiti
gjat rrjedhs s procedurs, ather n aktvendim mbi pushimin e procedurs ose n

aktgjykim me t cilin refuzohet akuza i dmtuari udhzohet n kontest civil. 974
Neni 466 [Ndryshimi i aktgjykimit t forms s prer lidhur me krkesn
pasurore juridike]
1.
2.
Gjykata q zbaton procedurn penale, mund ta ndryshoj aktgjykimin e

forms s prer me t cilin sht vendosur pr krkesn pasurore juridike
vetm n rastin e rishikimit t procedurs penale ose krkess pr
mbrojtjen e ligjshmris.
N t gjitha rastet tjera, i dnuari apo trashgimtart e tij mund t krkojn ndryshimin e aktgjykimit t forms s prer t gjykats penale me t
cilin sht vendosur pr krkesn pasurore juridike vetm n kontest civil,
me kusht t ekzistimit t arsyeve pr rishikim sipas dispozitave t zbatueshme n procedurn kontestimore civile.
Paragrafi 1.
Vendimi gjyqsor i forms s prer nuk mund t goditet me ankes si mjet t rregullt
juridik. Nn kushte t caktuara ligjore, ai mund t sulmohet me mjete t
jashtzakonshme juridike.
N procedur penale nuk ka mundsi t ndryshohet aktgjykimi i forms s prer vetm
pr sa i prket vendimit mbi krkesn pasurore juridike. Vendimi i till mund t
ndryshohet vetm me rastin e rishikimit t procedurs penale ose krkess pr
mbrojtjen e ligjshmris lidhur me objektin kryesor t procedurs penale. N procedur
t re vendimi pr krkesn pasurore juridike, pavarsisht se krkesa pr rishikim a
sht paraqitur n dm apo n favor t t dnuarit (t gjykuarit), mund t jet m i
favorshm ose i pafavorshm pr t pandehurin, sepse ndalesa reformatio in peius nuk
ka t bj me krkesn pasurore juridike.
Paragrafi 2.
Nse n rastin konkret nuk ekzistojn parakushtet pr paraqitje t mjetit t
jashtzakonshm juridik, i dnuari dhe trashgimtart e tij mund ta krkojn
ndryshimin e aktgjykimit me form t prer t gjykats penale pr sa i prket vendimit
mbi krkesn pasurore juridike vetm n procedur kontestimore, po q se ekzistoj
kushtet pr rishikim sipas dispozitave q vlejn n procedur kontestimore.
Pra, dispozita e paragrafit 2 t nenit 466 nuk i jep t drejt t dmtuarit dhe
trashgimtarve t tij q ta ankimojn aktgjykimin n pjesn q ka t bj me krkesn
pasurore juridike megjithse, si sht theksuar m prpara, vetm ata kan legjitimitet
aktiv pr krkesn pasurore juridike. N kt rast, duket se Kodi niset nga supozimi se
n kt dispozit nuk ka nevoj t prfshihen i dmtuari dhe trashgimtart e tij, sepse
edhe kur krkesa e tyre nuk zgjidhet n procedur penale ose ajo zgjidhet pjesrisht,
rrugn pr n kontest civil e kan t hapur.
974
Petri 1, fq. 225.
1113
Ejup Sahiti
I dmtuari nuk mund t krkoj rishikim t procedurs pr sa i prket krkess pasurore

juridike sipas dispozitave t procedurs penale. Kur sht aprovuar krkesa e tij, nuk ka
arsye t krkoj rishikim, ndrsa kur krkesa nuk sht aprovuar ose sht aprovuar
pjesrisht, ai sht udhzuar q krkesn e vet ta realizoj n kontest, t ciln mund ta
realizoj derisa nuk parashkruhet krkesa. Mirpo, kur krkesa sht aprovuar n trsi,
nuk mund t krkohet sipas t njjts baz m shum se sa ka krkuar, sepse shtja
konsiderohet e gjykuar - res judicata.
Neni 467 [Masat e prkohshme pr sigurimin e krkess pasurore juridike]
1.
2.
3.
Masat e prkohshme pr sigurimin e krkess pasurore juridike si rrjedhoj e kryerjes s veprs penale mund t urdhrohen n procedur penale
sipas dispozitave t zbatueshme pr procedurn e prmbarimit me
propozimin e personave t autorizuar nga neni 459 i ktij Kodi.
Aktvendimi nga paragrafi 1 i ktij neni merret n procedurn paraprake
nga gjyqtari i procedurs paraprake. Pas ngritjes s aktakuzs, aktvendimin e merr gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues pr
rastet jasht shqyrtimit gjyqsor, kurse n shqyrtim gjyqsor aktvendimin
e merr i tr trupi gjykues.
Kundr aktvendimit t trupit gjykues pr masat e prkohshme t sigurimit
t krkess nuk lejohet ankes. N raste t tjera, pr ankes vendos kolegji
prej tre gjyqtarsh. Ankesa nuk e pezullon ekzekutimin e aktvendimit.
Paragrafi 1.
Shqyrtimi dhe vendosja pr krkes pasurore juridike ka karakter t kontestit civil i cili
i bashkngjitet procedurs penale. Krkesa pasurore juridike realizohet n baz t
aktgjykimit t forms s prer, ka do t thot se nga shkaktimi i dmit deri te
ekzekutimi i krkess kalon koh e gjat. I pandehuri - debitor gjat asaj kohe mund t
pengoj ose ta vshtirsoj ekzekutimin. Prandaj, shpeshher ekziston nevoja q n
procedurn penale t shfrytzohen masat e prkohshme pr sigurim t interesit pasuror
t cilat shfrytzohen n procedur prmbaruese.
Procedura penale rregullon vetm shtjen e autorizimit dhe t kompetencs pr
sigurim, ajo nuk prcakton kushtet pr sigurim dhe mnyrn e sigurimit, sepse n kt
drejtim vlejn dispozitat e ligjit pr procedurn prmbaruese.
Propozimi pr zbatim t mass s prkohshme pr sigurim t krkess pasurore
juridike mund t paraqitet nga personi i autorizuar gjat gjith rrjedhs s procedurs
deri te forma e prer e vendimit gjyqsor. Ai mund t paraqitet me kallzim penal, s
bashku me propozimin pr realizim t krkess pasurore juridike ose si parashtres e
pavarur. Pavarsisht kur sht paraqitur propozimi pr zbatim t mass, ajo caktohet
me vendim gjyqsor.
Masa e prkohshme pr sigurim mund t krkohet pr t gjitha llojet e krkess
pasurore juridike sipas nenit 458, paragrafi 2 dhe masa mund t caktohet ndaj pasuris
s luajtshme dhe t paluajtshme.
1114
Ejup Sahiti
Pr sigurim t prkohshm t krkess pasurore juridike, doher duhet t ekzistoj

propozimi i personit t autorizuar, pa marr parasysh a sht fjala pr pron publike,
shtetrore ose shoqrore apo pr pron private.
Ndonse n Kod nuk sht prcaktuar prmbajtja e propozimit pr caktim t mass s
prkohshme pr sigurim, pr caktimin e saj nevojitet t plotsohen dy kushte: s pari,
nga propozimi duhet t rezultoj bazueshmria e krkess pasurore juridike si rezultat i
veprs penale, dhe s dyti, ekzistimi i rrezikut se i pandehuri do t pamundsoj ose do
ta vshtirsoj realizimin e saj. Kto kushte gjykata i mon sipas vlersimit t lir. Nga
masat e prkohshme pr sigurim n praktik m s shpeshti propozohen dhe zbatohen:
ndalimi i disponimit, tjetrsimit ose ngarkimit t sendeve t luajtshme, ruajtja e
sendeve t luajtshme, dhe ndalimi i tjetrsimit ose i ngarkimit t sendeve t
paluajtshme duke e shnuar kt n librat kadastrale. N procedurn pr mas t
prkohshme sigurimi, shpenzimet e zbatimit t sigurimit i paguan propozuesi.
Paragraft 2 dhe 3.
N dispozitn e paragrafi 2 sht prcaktuar kompetenca funksionale pr marrje t
aktvendimit lidhur me propozimin pr caktimin e masave t prkohshme pr sigurimin
e krkess pasurore juridike. Aktvendimin pr caktim t mass n procedurn
paraprake e merr gjyqtari i procedurs paraprake. Pas ngritjes s aktakuzs aktvendimin e merr gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues pr rastet jasht
shqyrtimit gjyqsor, kurse n shqyrtim gjyqsor aktvendimin e merr trupi gjykues. Me
qen se shqyrtim gjyqsor zhvillon edhe gjyqtari i vetm gjykues, ai ka gjithashtu
kompetenc t marr aktvendimin e siprprmendur. Aktvendimi duhet t merret pa
marr parasysh a aprovohet propozimi apo jo.
Dispozita e paragrafit 3 nuk lejon ankes kundr aktvendimit t trupit gjykues pr
shqiptim t mass s prkohshme pr sigurim t krkess pasurore juridike. Kundr
aktvendimit t gjyqtarit t procedurs paraprake, t gjyqtarit t vetm gjykues apo t
kryetarit t trupit gjykues palt me legjitimitet aktiv ose pasiv kan t drejt ankese tek
kolegji prej tre gjyqtarsh - kolegji shqyrtues nga neni 24, paragrafi 2. Ankesa nuk ka
karakter suspenziv.
Masa mbetet n fuqi deri te vendimi eventual i ri i gjykats prkatsisht deri te forma e
prer e vendimit gjyqsor dhe fati i saj i mtejshm varet nga lloji i vendimit me t
cilin prfundon procedura penale. Nse me aktgjykimi sht vendosur t prmbushet
krkesa pasurore juridike, ather masa mbetet dhe shrben pr ekzekutim t
aktgjykimit. Mirpo, kur procedura sht pushuar, ose sht shqiptuar aktgjykimi lirues
ose refuzues, masa hiqet.
Neni 468 [Kthimi i pasuris t dmtuarit]
1.
2.
N qoft se krkesa prfshin sendet t cilat padyshim i takojn t dmtuarit

e nuk shrbejn si prov n procedur penale, sendet e tilla i dorzohen t
dmtuarit edhe para prfundimit t procedurs.
N qoft se pronsia e sendeve kontestohet nga disa t dmtuar, ata
udhzohen n kontest civil, ndrsa gjykata n procedur penale urdhron
vetm ruajtjen e sendeve si mas t prkohshme pr sigurimin e krkess.
1115
Ejup Sahiti
3.
Sendet q shrbejn si prov prkohsisht sekuestrohen dhe i kthehen

pronarit pas prfundimit t procedurs. Kur sendi i till sht shum i
nevojshm pr pronarin, ai mund ti kthehet edhe para prfundimit t
procedurs nse ai zotohet se do ta kthej kur ti krkohet.
Me dispozitat e ktij neni rregullohet procedura me sendet q i takojn t dmtuaritt, t

cilat gjat zhvillimit t procedurs penale gjenden tek organi i cili zbaton procedurn
ose t ai t cilit organi procedural ia ka dhn pr ti ruajtur, dhe nuk ka kontest midis
shum t dmtuarve.
Paragrafi 1.
Kur sht fjala pr sendet t cilat pa dyshim i takojn t dmtuarit e nuk shrbejn si
prov n procedur penale ato i kthehen t dmtuarit edhe para prfundimit t
procedurs penale. Fjala krkes e prdorur n paragrafin 1 t ktij neni nuk figuron
n dispozitat e nenit 113 t LPP t RSFJ prej nga e ka prejardhjen ky nen. Krkesa e
cekur sipr e t dmtuarit, nn kushtet e paragrafit 1 t 468, sjell deri t kthimi i sendi
(pasuris) edhe para prfundimit t procedurs. Andaj, krkesa e till nuk sht krkes
pasurore juridike n kuptimin e plot t fjals, pr kthimin e sendit, sepse pr krkes
pasurore juridike, vendos gjykata me vendim me t cilin e zgjidh shtjen penale.
N qoft se n procedur nuk dihet kujt i takon sendi (pronari i panjohur) dhe ksisoj
nuk ka baz pr vendim pr kthim t sendit, ather veprohet sipas neneve 117, 118.
N procedur penale si sende t cilat prkohsisht mund t konfiskohen (merren) jan:
- sendet t cilat shrbejn si prove n procedur penale, - sende ose pasuri e cila ka
mundsuar kryerjen e veprs penale, ose - sendet t cilat konsiderohen si dobi pasurore
e fituar me vepr penale. Sendet e konfiskuara prkohsisht gjat fazs paraprake t
procedurs ruhen nn mbikqyrjen e prokurorit t shtetit (neni 112 paragrafi 4 dhe 9).
Kur sht fjala pr sekuestrim t prkohshm t parave t mbajtura n llogarin
bankare, ato mbahen n nj llogari bankare e cila sht nn autoritetin e gjykats (neni
112, paragrafi 8).
Ruajtjen e sendeve ose t pasuris s konfiskuar si mbrojtje t prkohshme t krkess
pr konfiskim t dobis pasurore t fituar me vepr penale mund ta urdhroj edhe
gjykata. Procedurn pr ruajtjen e sendit dhe t pasuris t urdhruar me vendim
gjyqsor sipas nenit 112 e prcakton organi publik kompetent n lmin e shtjeve
gjyqsore.
Dispozita e paragrafit 1 flet pr sendet t cilat pa dyshim i takojn t dmtuarit.
Shprehja i takojn nuk nnkupton domosdo pronsin e sendit si element prcaktues
pr dorzim t tij. Kjo pr arsye se i dmtuari mund ta mbaj sendin sipas bazave
juridike t tjera edhe pse nuk sht pronar.
Sendet i dorzohen (kthehet) t dmtuarit me aktvendim. Vlersimi se sendi i takon t
dmtuarit sht vlersim i prkohshm i organit. Me q me at rast shtja e pronsis
nuk vendoset, aktvendimi nuk e prejudikon at. Pr pronsi gjithher mund t
zhvillohet kontesti.
Aktvendimin pr dorzim (kthim t sendit), kur plotsohen kushtet, e merr organi
procedural para t cilit zhvillohet procedura n momentin e dorzimit-kthimit t sendit.
Me kt vendim nuk paragjykohet shtja e pronsis. Marrja e aktvendimit sht e
1116
Ejup Sahiti
nevojshme sepse duhet mundsuar t drejtn n ankes: t dmtuarit, nse krkesa e tij
pr dorzim t sendit sht refuzuar, apo t pandehurit, i cili konsideron se t dmtuarit
nuk duhet kthyer sendin. Aktvendimi i nevojitet edhe atij tek i cili sendi gjendet n
ruajtje, n mnyr q t ket arsyetim pr dorzim t sendit.
shtja e ankess zgjidhet analogjikisht me nenin 467, paragrafi 2-3. Kshtu, pr
ankes vendos kolegji prej tre gjyqtarsh ndrsa kur aktvendimin e ka marr trupi
gjykues nuk lejohet ankes.
Paragrafi 2.
N paragrafi 2 t ktij neni sht e qart se sendi nuk sht i t pandehurit dhe se ai i
takon ndonjrit nga t dmtuarit, por nuk dihet cilit. Prandaj, kur n procedur penale
m shum persona kontestohen ndrmjet veti pr pronsin e sendit, shtja e pronsis
duhet t udhzohet pr ta shqyrtuar n procedurn kontestimore. Mirpo, nse sht
fjala pr kontest midis t pandehurit dhe t dmtuarit, gjykata penale mund ta shqyrtoj
kt shtje, posarisht kur kjo ka rndsi pr t vrtetuar nse ekziston vepra penale.
Vendimi pr kt shtje prejudikuese trajtohet n arsyetim t aktgjykimit (krahaso: me
komentet e neni 18).
Paragrafi 3.
N paragrafin 3 zgjidhen shtjet q kan t bjn me sendet t cilat shrbejn si prov,
e t cilat jan marr nga pronari. Ato munden me qen t pandehurit, t dmtuarit ose
t personit t tret t cilat jan siguruar n mnyr t ndryshme: - me dorzim t tyre
nga ana e ktyre personave, - nprmjet kontrollit, ose - me rastin e kqyrjes. Sa i
prket t dmtuarit, sendet e tij nuk i ka marr i pandehuri por organi shtetror. Sendet
t cilat me vepr penale jan marr nga i dmtuari dhe jan gjetur te i pandehuri, duhet
ti kthehen t dmtuarit n baz t nenit 468, paragrafi 1 dhe 3.
Pronari, pr ta kthyer sendin para se t prfundoj procedura penale, duhet t paraqes
krkes dhe t provoj se sendi sht shum i nevojshm pr t, kurse organi duhet t
vendos nse ka baz q sendi ti kthehet apo jo. Kur vendoset ti kthehet sendi,
pronari duhet t zotohet se at do ta kthej organit po q se di e till i krkohet atij.
Vendimi merret n form t aktvendimit kundr t cilit gjithashtu mund t paraqitet
ankes.
Me rastin e marrjes s vendimit pr kthim t sendeve para prfundimit t procedurs, t
cilat jan marr sipas paragrafi 3 t ktij neni, duhet pasur kujdes pr sigurim t provs.
Do ishte gabim po q se sendet e tilla i kthehen pronarit para prfundimit t procedurs
penale, kur ka rrezik t shkatrrohet prova t ciln e mban sendi ose t shkatrrohet
sendi ose, kur ekzistojn kushtet pr marrje t ktyre sendeve sipas nenit 69 t KP, apo
sipas nenit 112, paragrafi 1.
N procedur penale nuk sht e mundur q nga i pandehuri me aktgjykim t merret
sendi e ti kthehet t dmtuarit, dhe njkohsisht ai t ngarkohet me kompensim dmi
ose ti konfiskohet dobia e fituar n lartsi t vlers s sendit. Veprimi i till pa arsye
do ta sillte t pandehurin n situat q pa t drejt ti dyfishohet detyrimi. I pandehuri
do t mund t detyrohej q, krahas kthimit t sendit, ta kompensoj dmin vetm nse
sendi i kthyer sht dmtuar.
1117
Ejup Sahiti
Pala e dmtuar, e cila gjat procedurs penale nuk e ka paraqitur krkesn pasurore
juridike, mund t krkoj kompensim nga vlera e dobis pasurore t konfiskuar nn
kushtet e nenit 98, paragrafi 3 t KP.
Neni 469 [Masat pr sigurimin e prkohshm t krkess pasurore juridike
t drejtuar kundr personave t tret]
1.
2.
N qoft se i dmtuari ka parashtruar krkes kundr personit t tret pr

shkak se ai disponon me sendet q i ka fituar me vepr penale ose prmes
veprs penale ka realizuar dobi pasurore, gjykata n procedur penale, me
propozimin e personave t autorizuar dhe sipas dispozitave q zbatohen n
procedurn e prmbarimit, mund t urdhroj masa t prkohshme pr
sigurimin e krkess kundr asaj pale t tret. N kt rast zbatohen edhe
dispozitat e nenit 467, paragraft 2 dhe 3 t ktij Kodi.
N aktgjykim me t cilin i akuzuari shpallet fajtor, gjykata revokon masat
nga paragrafi 1 i ktij neni nse nuk jan revokuar m par ose e udhzon
t dmtuarin n kontest civil, n t cilin rast kto masa revokohen, prpos
nse kontesti civil nuk sht filluar brenda afatit t caktuar nga gjykata.
Paragrafi 1.
Me dispozitat e ktij neni n nj mas mbrohen interesat e t dmtuarit me vepr
penale edhe ndaj personave t tret kundr t cilve nuk mund t drejtohet propozimi
pr realizim t krkess pasurore juridike. Mbrojtja sht e kufizuar n pamundsimin
e personit t tret q ta pengoj t dmtuarin n realizimin e krkess pasurore juridike.
Nuk jan t rralla rastet kur gjat zhvillimit t procedurs penale sendet e marra duke
kryer vepr penale m nuk gjendn te kryersi i veprs penale, dhe se nga ai nuk mund
t kompensohet dmi. Pr kt arsye Kodi i mundson gjykats penale q n baz t
propozimit t t dmtuarit t caktoj masn e prkohshme pr sigurim t interesit
pasuror edhe ndaj personit tek i cili gjendet sendi i t dmtuarit ose ka arritur dobi
pasurore me vepr penale. Caktimi i mass bhet sipas dispozitave q zbatohen n
procedurn e prmbarimit.
Kush sht person i autorizuar pr paraqitje t propozimit shih: komentet nenit 467.
Person i tret sht personi i cili nuk ka cilsi t pandehurit, pavarsisht nga shkaqet
pr t cilat kundr tij nuk zhvillohet procedur penale.
Kjo dispozit largohet nga rregulla se n procedur adezione pal me legjitimitet pasiv
mund t jet vetm i pandehuri.
N procedur penale nuk mund t paraqitet propozimi pr realizim t krkess pasurore
juridike kundr personit t tret, sepse gjykata penale nuk sht e autorizuar t vendos
n kt drejtim. Gjykata penale ka autorizim t vendos vetm pr caktim t mass s
prkohshme pr sigurim dhe at n baz t propozimit t personit t autorizuar.
Shqyrtimi i krkess bhet n procedur kontestimore.
Paraqitja e propozimit t t dmtuarit pr caktim t mass s prkohshme pr sigurim
t interesit t tij pasuror krkon plotsimin e disa kushteve: - sendet q jan marr me
vepr penale gjenden te personi i tret, - nevojitet q propozimi i personave t
autorizuar ti paraqitet gjykats penale n mnyr q ajo t caktoj masn e
1118
Ejup Sahiti
prkohshme pr sigurim t interesit pasuror ndaj personit t tret, - propozuesi duhet ta

bj t besueshm ekzistimin dhe lartsin e krkess dhe, t ket rrezik pr realizim t
krkess s tij nse nuk mbrohet krkesa n mnyr prkatse.
Paragrafi 2.
Kushtet dhe procedura pr caktim t mass s prkohshme t sigurimit sipas ktij neni
jan t njjta sikurse edhe kur bhet fjal pr masat nga neni 467.
1119
Ejup Sahiti
Kapitulli XXVI: Marrja dhe komunikimi i vendimeve

N procedurn penale kryhen veprime procedurale t llojllojshme t cilat i ushtrojn
subjektet procedural. N teori t procedurs penale, krahas subjekteve procedural dhe
veprimeve procedurale, edhe vendimet gjyqsore llogaritn si pjes themelore t
procedurs penale. Procedura penale definohet si trsi e veprimeve juridikisht t
rregulluara q kryhen n mnyr sistematike nga subjekte t ndryshm procedural t
cilat ndrmerren me rastin e supozimit konkret se sht kryer vepr penale, qllimi i t
cilave sht konstatimi se a sht kryer vepra penale, nse po, q ndaj kryersit t
zbatohet dnimi ose masat tjera t cilat i prcakton e drejta penale materiale. Mirpo,
nse i vshtrojm veprimet procedurale n trsin e tyre vrejm se edhe pse, m n
fund, t gjitha i shrbejn realizimit t detyrs procedurale, megjithat vlera dhe synimi
i tyre funksional nuk sht gjithher e njjt. Kshtu, disa syresh kontribuojn pr
drejtimin dhe zhvillimin e procedurs, kurse t tjerat supozojn marrjen e vendimit dhe
zgjidhjen e shtjes. Prandaj duhet theksuar se me rastin e kryerjes s veprimeve
procedurale, pa marr parasysh vlern procedurale t tyre, subjektet procedural, si ata
themelor, ashtu edhe ata sekondar, i realizojn t drejtat dhe detyrat e veta vetm n
kuadr t autorizimeve ligjore dhe sipas forms s prcaktuar me ligj. Me kt rast
subjektet procedural po ashtu duhet t kujdesen q veprimet procedurale t'i ndrmarrin
me koh, n vendin dhe sipas mnyrs se prcaktuar me ligj.
Nganjher n teori vihet n pah se veprimet procedurale penale pasqyrohen me
veprim ose me mosveprim t subjekteve procedural. Megjithat mosveprimi nuk
paraqet veprim proceduralo penal, por vetm moskryerje t veprimit, moskryerje e cila
mund por nuk sht e domosdoshme t ket edhe pasoj t caktuar apo t ket efekt
juridik bile edhe faktik, p.sh. mbrojtja personale e t pandehurit sht e drejt e tij jo
edhe obligim. Nga i pandehuri varet a do t mbrohet dhe si do t mbrohet. I pandehuri
ka t drejt t jap deklarim n procedur (dhe kjo duhet ti mundsohet), mirpo, ai
mund t mbrohet edhe n heshtje. Sjellja e till n aspektin procedural paraqet munges
t plot t veprimit t mundshm, por nuk shoqrohet me ndonj pasoj t posame
procedurale, ndonse mund t ket ndonj pasoj faktike. N ann tjetr, kur
dshmitari pa baz ligjore refuzon t dshmoj, ai mund t ndshkohet (neni 136,
paragrafi 2), dhe n rast t till mungesa e veprimit procedural n procedur prodhon
efekte t caktuara procedurale, juridike dhe faktike.
Varsisht nga lloji i vendimit sht prcaktuar edhe mundsia e paraqitjes s ankess.
Kundr aktgjykimit t gjykats s shkalls s par dhe aktvendimit me t cilin zgjidhet
shtja kryesore (aktvendimit pr shqiptim t mass edukative, aktvendimit mbi
shqiptimin e mass s trajtimit t detyrueshm psikiatrik) lejohet ankes pa prjashtim,
ndrsa kundr aktgjykimit t Gjykats s Apelit vetm n rastet e parapara n nenin
407. Kundr aktvendimit, sipas rregullit, ekziston e drejta pr ankes, prve rasteve
kur Kodi shprehimisht e ndalon at, ndrsa kundr urdhrit fare nuk ka ankes.
Vendimet gjyqsore merren n mnyr individuale dhe kolegjiale. N mnyr
individuale vendos gjyqtari i procedurs paraprake, gjyqtari i vetm gjykues, kryetari i
trupit gjykues, ndrsa n mnyr kolegjiale trupi gjykues dhe kolegji prej tre
1120
Ejup Sahiti
gjyqtarsh. Me rastin e vendosjes n mnyr kolegjiale, vendimi merret pas kshillimit

dhe votimit me shumic votash.
Pr rregullat t cilat vlejn pr kshillim dhe votim si dhe pr renditjen e shtjeve pr
t cilat n at rast duhet t vendos gjykata, bjn fjal nenet 470-473.
Pr komunikimin e vendimeve neni 474, kurse pr drgimin e shkresave nenet 475 483.
Procedura penale e filluar duhet t prfundoj me vendim gjyqsor. Qllimi prfundimtar i t drejts penale n kuptimin e gjer, pra edhe i procedurs penale sht q
ndaj kryersit prgjegjs pr vepr penale t zbatohet sanksioni i merituar. Mirpo pr
t arritur deri te zbatimi i sanksionit penal duhet q m par t zhvillohet procedura
penale dhe t merret vendimi gjyqsor. Kshtu derisa sht marr vendimi, i cili duhet
t ekzekutohet, procedura penale ka mund t kaloj npr shkall t par, t dyt dhe
eventualisht t tret. Prandaj me vendosjen e nj shtjeje penale n procedur penale
n form t prer konsiderohet se ajo shtje sht shtje e gjykuar (res indicate-ne
bis in idem), shtje pr t ciln nuk mund t zhvillohet serish procedur penale. Nj
zgjidhje t till e imponon interesi i ruajtjes s siguris juridike t qytetarve dhe i
unitetit t rregullimit juridik. Prandaj pr prfundimin e procedurs penale dhe vnien e
aktgjykimit ose t aktvendimit n jet lidhur me nj shtje penale konkrete sht e
nevojshme q vendimi t kt klauzol pr formn e prer dhe ekzekutueshmrin.
Aktgjykimi e fiton formn e prer kur m nuk mund t atakohet me ankes, ose kur
ankesa nuk sht e lejuar (neni 485 paragrafi 1). Sidoqoft, aktgjykimi e fiton formn e
prer n momente t ndryshme: kur palt kan hequr dor nga mundsia e paraqitjes s
ankess, kur ka kaluar afati ligjor pr ankes e ai nuk sht shfrytzuar, kur pasi q
sht paraqitur ankesa ankuesi sht trhequr nga ajo para se t merret vendimi
gjyqsor lidhur me te, kur ankesa e paraqitur sht hedh si e paafatshme ose e
palejuar, apo kur ajo sht refuzuar si e pabaz.
Aktgjykimi para se t ekzekutohet patjetr duhet t fitoj formn e prer. Aktgjykimi
me form t prer ekzekutohet kur t bhet dorzimi i tij dhe kur pr ekzekutimin e tij
nuk ka pengesa ligjore.
Forma e prer dhe ekzekutimi i vendimeve ka t bj edhe me aktvendimin. Sipas
rregullit, edhe aktvendimet para se t ekzekutohen duhet ta fitojn formn e prer.
Mirpo derisa aktgjykimi asnjher nuk mund t ekzekutohet pa e fituar formn e
prer, disa aktvendime ekzekutohen edhe pa e fituar formn e prer, si p.sh. aktvendimi
mbi caktimin ose heqjen e paraburgimit, aktvendimi mbi zbatimin e hetimit etj. N t
vrtet dihet se me aktvendim mund t zgjidhen nj spektr i gjer shtjesh n
procedur penale, prej atyre q kan t bjn me drejtimin e procedurs, deri t zgjidhja
shtjes penale. Prandaj aktvendimet t cilat kan t bjn me drejtimin e procedurs,
sipas rregullit, jan t paatakueshme dhe si t tilla menjher ekzekutohen. Pr sa u
prket aktvendimeve me t cilat zgjidhet shtja penale, shqiptohet sanksioni etj., ato
mund t atakohen me ankes, prandaj ekzekutimi i tyre mund t bhet vetm pasi q
aktvendimi t fitojn formn e prer (neni 488).
Nqoftse kundr urdhrit nuk sht praqitur kundrshtim sipas nenit 24 paragrafit 2, ai
n momentin e marrjes ka form t prer dhe sht i ekzekutueshm.
Kur aktgjykimi dhe aktvendimi fiton formn e prer dhe bhet i ekzekutueshm, sipas
rregullit, nuk mund t ndryshohet m von, ndrsa urdhri, ndonse ka form t prer n
momentin e lshimit, mund t ndryshohet derisa nuk sht ekzekutuar.
1121
Ejup Sahiti
Pr mnyrn e ekzekutimit t sanksionit t shqiptuar n procedur penale KPP

prmban disa dispozita udhzuese (neni 485, paragrafi 4, nenet 486-489). M tutje, me
ekzekutimin e sanksioneve penale merret e drejta e ekzekutimit t sanksioneve penale
si deg e posame juridike, e cila sht rregulluar me Ligjin mbi ekzekutimin e
sanksioneve penale.
Neni 470 [Llojet dhe marrja e vendimeve]
1.
2.
3.
N procedurn penale vendimet merren n form t aktgjykimit, t aktvendimit dhe t urdhrit.

Aktgjykimin mund ta marr vetm gjykata, aktvendimin mund ta marr
edhe prokurori i shtetit, ndrsa urdhrin mund marrin edhe organet e tjera
publike q marrin pjes n procedurn penale.
Urdhri merret dhe shpallet n pajtim me dispozitat e ktij kodi.
Paragrafi 1.
Gjykata si subjekt themelor dhe aktiv zhvillon nj veprimtari t gjer n procedur
penale nprmjet t cils e ushtron funksionin e gjykimit. Veprimtaria e saj ka t bj
si me drejtimin e procesit penal ashtu edhe me ndriimin dhe zgjidhjen e shtjes
penale, ka realizohet nprmjet marrjes s vendimeve t caktuara. N procedur
penale merren vendime t cilat pr kah forma e tyre mund t jen: aktgjykime,
aktvendime dhe urdhra. Aktgjykimin e merr vetm gjykata, kurse aktvendimet dhe
urdhrat i marrin edhe organet tjera q marrin pjes n procedur penale (neni 470). Me
vendim kuptojm shprehjen e vullnetit t gjykats ose t organit tjetr shtetror n
procedur penale me t cilin zbatohet ligji n nj rast konkret.
Kodi nuk bn definimin e vendimeve t ndryshme procedurale. Shprehja vendim
sht kuptim gjenerik - i prgjithshm, pr t gjitha format e vendimmarrjes gjyqsore.
Shprehja nuk sht prkufizuar n nenin 19. Kodi nuk jep prkufizime pr llojet
konkrete t vendimeve. N Kod pr situata konkrete m s shpeshti caktohet n far
forme do t merret vendimi. do lloj i vendimit mund t ket ndarje t mtutjeshme.
Sa i prket forms s vendimeve gjyqsore Kodi ka dispozita t prgjithshme vetm
pr prpilimin me shkrim t aktgjykimit dhe pr prmirsimin e tij (nenet 369-371).
Kodi nuk ka dispozit t prgjithshme pr formn dhe pr prmbajtjen e aktvendimit
dhe t urdhrit, por pr disa raste konkrete t aktvendimit cakton ka duhet t
prmbajn.
N Kod nuk ka ndonj dispozit t prgjithshme e cila do t rregullonte mnyrn e
nnshkrimit t vendimeve. Me dispozit t posame (neni 369, paragrafi 2) sht
zgjidhur shtja e nnshkrimit t aktgjykimit. Rregull sht se vendimet t cilat i merr
gjyqtari i procedurs paraprake, gjyqtari i vetm gjykues (kur vendos n cilsi t
kryetarit t trupit gjykues, p.sh. urdhron sjelljen e t pandehurit), kryetari i trupit
gjykues, gjyqtari pr t mitur, ose kryetari i gjykats - i nnshkruajn vet ata, kurse
vendimet e trupit gjykues i nnshkruajn kryetari i trupit gjykues dhe procesmbajtsi.
Marrja e vendimit n procedur penale, sipas rregullit, ka t bj me: - marrjen e
vendimit; - shpalljen (komunikimin) e tij; dhe - me prpilimin me shkrim t vendimit.
N kapitullin XXVI Kodi i rregullon dy aktivitetet e para (marrjen dhe shpalljen e
1122
Ejup Sahiti
vendimeve). Pr prpilim me shkrim t vendimit ekzistojn dispozita t posame pr

lloje t caktuara vendimesh. (p.sh. nenet 189, paragrafi 1, 104, paragrafi 1, 370).
Marrja e vendimit n procedur penale bhet n mnyr individuale ose kolegjiale.
Kodi nuk ka dispozit pr at se kush e harton me shkrim vendimin gjyqsor.
Vendimet e gjykats s shkalls s par i harton gjyqtari i vetm gjykues apo kryetari i
trupit gjykues ose antari i trupit t cilin ai e cakton. Me rastin e vendosjes n kolegj
jasht shqyrtimit gjyqsor ose n kolegj t shkalls s dyt, vendimin e shkruan antari i
trupit t kolegjit t cilin e cakton kryetari i kolegjit. Pr caktim t gjyqtarit pr hartim t
vendimit nuk sht me rndsi far ka qen vota e tij lidhur me vendimin. N gjykata
ekzistojn edhe bashkpuntort profesional, jurist t diplomuar me prvoj t caktuar
dhe me provim t jurispodencs, t cilt n raste t caktuara me ligj munden n mnyr
t pavarur ti kryejn disa veprime gjyqsore, dhe praktikantt, me fakultet juridik t
kryer, t cilt e ushtrojn detyrn n gjykat. Atyre mund tu besohet hartimi me
shkrim i vendimeve nn mbikqyrjen dhe prgjegjsin e gjyqtarit. Bashkpuntort
profesional dhe praktikantt gjyqsor prcaktohen me rregullore t Kshillit gjyqsor
t Kosovs (neni 33 i Ligjit mbi gjykatat).
Paragraft 2 dhe 3.
sht me rndsi t theksohet se aktgjykimi si form e vendimit gjyqsor, sipas
rregullit, merret kur zgjidhet shtja penale, ndrsa aktvendimi dhe urdhri shrbejn
pr drejtimin e procedurs penale. Prjashtimisht ekzistojn aktgjykime me t cilat
zgjidhn vetm shtjet procedurale e jo shtja penale kryesore (aktgjykimi refuzues neni 363), dhe aktvendime me t cilat zgjidhet shtja kryesore (aktvendimi mbi
pushimin e hetimeve - neni 158; mbi shqiptimin e mass s diversitetit ose t mass
edukative - nenet 69, 72, paragrafi 3; mbi shqiptimin e mass s trajtimit t
detyrueshm psikiatrik - neni 514, paragrafi 3).
Aktgjykimi sht vendim gjyqsor me t cilin zgjidhet shtja penale konkrete. Me te
zgjidhn si shtjet juridiko-penale ashtu edhe shtjet proceduralo-penale. Prandaj
aktgjykimi i forms s prer ka fuqin e ligjit pr shtjen konkrete penale dhe
nprmjet tij zbatohen masat e shtrngimit shtetror kundr atyre q sht vrtetuar se
kan kryer ndonj vepr penale. Prjashtim nga kjo bn aktgjykimi me t cilin akuza
refuzohet (neni 363), t cilin e merr gjykata pa u lshuar n zgjidhjen e shtjes
kryesore, por pr shkak t ekzistimit t ndonj pengese procedurale e refuzon akuzn.
Pr shkak t rndsis s posame q ka aktgjykimi n procedur penale KPP
prcakton n mnyr t detajuar llojet, formn dhe prmbajtjen e tij (nenet 359-373).
Pr aktgjykim t Gjykats s Apelit ose t Gjykats Supreme t Kosovs nenet 398407.
Aktvendimi sht gjithashtu vendim gjyqsor me t cilin sipas rregullit zgjidhn
shtjet procedurale e jo shtja kryesore. Me aktvendim pikspari vendosen shtjet
t cilat kan t bjn me drejtimin e procedurs penale si p.sh. aktvendimi mbi
zbatimin e hetimit (neni 104), aktvendimi mbi shtyrjen ose ndrprerjen e shqyrtimit
gjyqsor (neni 310, paragrafi 2) dhe shtjet tjera t cilat mund t paraqiten n form t
mospajtimit t gjykats dhe palve proceduralo penale etj. Aktvendimet mund t
merren gjat zhvillimit t procedurs penale. Prjashtimisht me aktvendim mund t
1123
Ejup Sahiti
zgjidhet shtja kryesore penale p.sh. aktvendimi mbi pushimin e hetimit dhe
aktvendimi mbi shqiptimin e mass edukative ndaj t miturit etj.
Prve gjykats aktvendim mund t marrin edhe organet tjera p.sh. prokurori i shtetit
kur e hedh kallzimin penal (neni 82), kur cakton, pezullon apo pushon hetimin (nenet
104, 157 etj).
Forma dhe prmbajtja e aktvendimit nuk sht prcaktuar me dispozit t
prgjithshme, por me dispozit t posame pr raste konkrete si p.sh. pr aktvendim:
pr fillimin e hetimit (neni 104), pr caktimin e paraburgimit (189), pr prjashtimin e
publicitetit (296) etj.
Urdhri sht vendim i gjykats ose i ndonj organi tjetr i cili nuk sht as aktgjykim
as aktvendim. Ndonj dallim parimor ndrmjet aktvendimit dhe urdhrit nuk ka. Edhe
urdhri zakonisht prdoret pr drejtimin e procedurs penale dhe pr kah forma sht
vendim i thjesht, i cili sipas rregullit, nuk prmban fare arsyetim. Ekzistojn shum
situata n procedur penale n t cilat vendoset me urdhr (nenet: 88, paragrafi 1 dhe 3,
89, paragrafi 1 dhe 2, 105, 139, paragrafi 1, 175, 221, paragrafi 4, 222, paragrafi 1,
285, paragrafi 1, 288, paragrafi 3, 536, paragrafi 1 etj.).
Aktgjykimet dhe aktvendimet doher duhet ta ken arsyetimin, kurse urdhri vetm
ather kur shprehimisht sht parapar me Kod ( p.sh. urdhri pr shoqrimin e t
pandehurit (neni 175), urdhri pr kontrollim t baness (neni 105).
Urdhri merret dhe shpallet n pajtim me dispozitat e KPP.
Neni 471 [Procedura pr marrjen e vendimeve n seanc pr kshillim dhe votim
nga trupi gjykues]
1.
2.
3.
4.
Vendimi i trupit gjykues merret pas kshillimit gojor dhe votimit. Vendimi
miratohet kur pr t voton shumica e antarve t trupit gjykues.
Kryetari i trupit gjykues drejton kshillimin dhe votimin, kurse vet voton i
fundit. Ai detyrohet t kujdeset pr shqyrtimin e trsishm t t gjitha
shtjeve nga do kndvshtrim.
Kur votat pr ndonj shtje individuale pr t ciln duhet votuar ndahen
n disa mendime t ndryshme, kshtu q asnjri prej tyre nuk e ka
shumicn, shtjet ndahen dhe votimi prsritet derisa t arrihet shumica e
votave. Nse n kt mnyr nuk arrihet shumica, ather merret vendim
sipas t cilit votat t cilat jan m t pafavorshme pr t pandehurin u
shtohen votave t cilat jan m pak t pafavorshme se kto derisa t arrihet
shumica e nevojshme.
Antart e trupit gjykues nuk mund ta refuzojn votimin pr shtjet q i
parashtron kryetari i trupit gjykues, por antari i trupit gjykues i cili ka
votuar pr lirimin e t akuzuarit ose pr revokimin e vendimit dhe ka
mbetur n pakic nuk detyrohet t votoj pr dnimin. N qoft se ai nuk
voton, konsiderohet se pajtohet me votn q sht m e favorshme pr t
pandehurin.
Parimi i kolegjialiteti nnkupton marrje t vendimit nga trupi (kolegji) gjyqsor, ku

manifestohet vullneti i m shum personave. Pr formim t vendimit t organit
kolegjial nevojiten dispozita sipas t cilave n baz t shprehjes s vullnetit t m
1124
Ejup Sahiti
shum personave krijohet nj vendim. Dispozitat e neneve 120-122 t ktij kapitulli,

synojn t arrijn kt qllim.
Dispozitat pr kshillim gojor dhe votim kan t bjn me t gjitha rastet n procedur
penale kur vendimin e merr trupi gjykues ose kolegji shqyrtues nga neni 24, paragrafi
2.
Paragrafi 1.
Procesi i marrjes s vendimit n trup gjykues zhvillohet sipas nj rendi procedural t
caktuar, ku vijn n shprehje dy segmente t vendimmarrjes: vendosja preliminare dhe
vendosja meritore. N fazn e par vendoset nse ekziston kompetenca lndore e
gjykats, nse ka nevoj t plotsohet procedura dhe pr shtjet paraprake
(prejudikuese) nse ka shtje t tilla. Vetm pas vendosjes pr kto shtje kalohet n
marrje t vendimit meritor prkatsisht n vendosje t shtjes kryesore. Pastaj trupi
gjykues shikon se a ekziston vepra penale, a sht i akuzuari kryers i asaj vepre
penale, a sht prgjegjs dhe a mund t'i shqiptohet sanksioni, t ngarkohet me
shpenzime t procedurs, me krkesn pasurore juridike etj.
Me rastin e marrjes s aktgjykimit gjykata duhet t ket kujdes pr identitetin subjektiv
dhe objektiv t aktgjykimit me aktakuz. N t vrtet, aktgjykimi mund t'i prkas
vetm personit i cili sht akuzuar dhe vetm veprs e cila sht objekt i akuzs t
prmbajtur n aktakuzn e parashtruar, apo t ndryshuar ose t zgjeruar n shqyrtim
gjyqsor (neni 360). Prndryshe, gjykata nuk sht e lidhur me propozimet e prokurorit
t shtetit n pikpamje t cilsimit juridik t veprs. Gjykata po ashtu nuk sht e
lidhur me marrveshjen ndrmjet prokurorit t shtetit dhe mbrojtjes lidhur me
ndryshimin e akuzs ose pranimin e fajit. Gjithashtu sht me rndsi t theksohet se
me rastin e marrjes s aktgjykimit gjykata e bazon at vetm mbi faktet dhe provat t
cilat jan shqyrtuar n shqyrtim gjyqsor. Kshtu, bie fjala, deklarimi i nj dshmitari
t pyetur n hetim ose nj dokument i marr kryesisht nga ana e gjykats nuk jan t
vlefshme pr ta mbshtetur aktgjykimin n to nse kto nuk jan shqyrtuar dhe
verifikuar n shqyrtim gjyqsor. Gjykata ka pr detyr q me ndrgjegje t moj do
prov nj nga nj dhe n lidhje me provat tjera dhe n baz t vlersimit t till t
nxjerr konkluzionin se a sht provuar nj fakt. Andaj vendimi gjyqsor duhet t
pasqyroj t vrtetn, zbulimi i s cils mund t bhet n qoft se njoftimet pr faktet
dhe rrethanat n t cilat mbshtetet gjykata jan objektivisht t vrteta. Faktet rnduese
n t cilat gjykata e bazon aktgjykimin duhet t provohen plotsisht. Po qe se pr
saktsin e tyre mbetet edhe nj fije dyshimi gjykata, n baz t parimit in dubio pro
reo - n rast dyshimi t veprohet n dobi t pandehurit, duhet t veproj sikurse ai fakt
nuk ekziston fare.
Paragrafi 2.
Gjith procesi i kshillimit dhe i votimit zhvillohet nn drejtimin e kryetarit t trupit
gjykues. Drejtimi nnkupton shtruarjen e pyetjeve pr shqyrtim dhe drejtimin e
diskutimit, duke pasur kujdes q t gjitha pyetjet t shqyrtohen n mnyr t
trsishm, ndrsa drejtimi i votimit nnkupton ndarjen e pyetjeve pr t cilat do t
1125
Ejup Sahiti
votohet, mbledhjen e votave t antarve t trupit gjykues sipas rendit t prcaktuar,

dhe vrtetimin e rezultatit t votimit.
Numrimi i votave, t cilin e bn kryetari i trupit gjykues, sht veprim i thjesht
matematikor. Me at rast n aspektin procedural nuk jan me rndsi shkaqet pr dhe
kundr n t cilat mbshtetet vota e antarit t trupit gjykues. Kodi i procedurs penale
nuk krkon votim unanim (me konsensus) pr ndonj shtje, si ekziston n disa t
drejta pr dnimin m t rnd si p.sh. neni 140, paragrafi 1 i LPP t Kroacis.
Paragrafi 3.
Pr t gjitha shtjet q i parashtron kryetari i trupit gjykues antart tjer t trupit
duhet t deklarohen me votim, prve gjyqtarit i cili ka votuar pr lirimin e t akuzuarit
dhe ka mbetur pakic. Ai nuk sht i obliguar t votoj pr dnim. Nse nuk voton
merret se ai pajtohet me sanksionin me t favorshm pr t pandehurin.
Vendimi merret me shumic votash. Me qen se trupat gjykuese - kolegjet gjithher
jan me numr tek t antarve, sht logjike se shumica arrihet vetm kur ka dy
mendime. Mirpo, kur ka m shum mendime duhet aplikuar rregulla t posame pr
tejkalim t situats s till, e cila zgjidhet me dispozitn e paragrafi 3 t ktij neni. Po
qe se me rastin e votimit pr nj pyetje konkrete nuk arrihet shumica, shtjet ndahen
dhe votimi prsritet derisa t arrihet shumica e votave. Mirpo nse edhe ashtu nuk
mund t arrihet shumica, vendimi merret ashtu q votat t cilat jan m t pavolitshme
pr t pandehurin do t'u bashkohen votave q jan m pak t pavolitshme dhe kshtu
sigurohet shumica e nevojshme.
Vlersimi lidhur me at se cili mendim sht m i favorshm nuk ka t bj vetm te
dnimin, por edhe me vendimin pr ekzistimin e veprs penale dhe pr kualifikimin
ligjor t saj, pr prgjegjsin penale si dhe pr ndonj pyetje tjetr pr t ciln
posarisht votohet. Kshtu, p.sh. nse veprimi i t pandehurit ka t bj me marrjen e
sendit t luajtshm, me rast nj antar i trupit gjykues konsideron se sht fjala pr
vepr penale vjedhje t rnd nga neni 327 t KP, antari i dyt mon se ekziston vepra
penale vjedhja grabitqare nga neni 328 KP, ndrsa i treti pr vepr penale grabitja nga
neni 329 KP, ather vota e cila sht pr grabitje si m e pafalshme pr t pandehurin i
bashkohet vots e cila sht pr vjedhje grabitqare si pak m e pafavorshme dhe kshtu
arrihet shumica.
Procesi (radha) e votimit nuk sht prcaktuar plotsisht. sht prcaktuar vetm fakti
se kryetari i trupit gjykues voton i fundit. Zgjidhja e till pa dyshim paraqet nj mas
efikase pr t evituar ndikimin e vots s kryetarit t trupit gjykues tek antart tjer. 975
Paragrafi 4.
Antart e trupit gjykues kan pr detyr t votojn pr t gjitha pyetjet q i shtron
kryetari i trupit gjykues (ata nuk mund t refuzojn as t abstenojn nga votimi).
Megjithat, nn rrethanat e prcaktuara n paragrafi 4 t ktij neni, gjyqtari i cila ka
votuar pr lirimin e t pandehurit, sht i liruar nga votimi pr sanksionin penal.
975
Praktika gjyqsore, derisa ekzistonin gjyqtart porot, ka fut edhe elementin e moshs, kshtu q votimi
nisej nga gjyqtari porot m i ri.
1126
Ejup Sahiti
N mnyr analoge, me dispozitn 4 t ktij neni, gjyqtari antar i kolegjit t gjykat s

shkalls s dyt nuk sht i detyruar t votoj pr dnimin n rastet vijuese:
a) nse ka votuar q aktgjykimi dnues i gjykats s shkalls s par t ndryshohet
dhe i pandehuri t lirohet nga akuza sipas nenit 364 nnparagrafi 1.1. dhe 1.21.,
derisa antart tjer t trupit gjykues kan qen pr vrtetim t aktgjykimit sa i
prket vendimit mbi ekzistimin e veprs penale dhe t prgjegjsis penale t
pandehurit, apo q vendimi t ndryshohet sa i prket kualifikimit juridik,
b) nse ka votuar pr vrtetim t aktgjykimit t shkalls s par me t cilin i
pandehuri sht liruar nga akuza n baz t nenit 364 nnparagrafi 1-2, ndrsa t
tjert kan votuar pr ndryshim t aktgjykimit n aktgjykim dnues dhe
c) kur ka votuar q aktgjykimi i shkalls s par t prishet pr shkak t vrtetimit jo t
plot t gjendjes faktike, kurse shumica pr vrtetim sa i prket ekzistimit t veprs
penale dhe prgjegjsis penale, apo q vendimi t ndryshohet sa i prket
kualifikimit juridik. 976 Pr t gjitha pyetjet tjera ky gjyqtar duhet t votoj.
Gjykata e mjetit juridik nuk mund ta prish aktgjykimin vetm pr shkak t vendimit
mbi dnimin.
Pr pasojat e pjesmarrjes eventuale n marrjen e aktgjykimit t antarve t trupit
gjykues, t cilt nuk kan marr pjes n shqyrtim gjyqsor, neni 384, paragrafi 1,
nnparagrafi 1.1.
Pr shnim t mendimeve t ndara t antarve t trupit gjykues n procesverbal, neni
320, paragrafi 1, nnparagrafi 1.3.
Neni 472 [Radha e shqyrtimit t shtjeve pr t cilat votohet]
1.
2.
3.
Me rastin e marrjes s vendimit, s pari votohet pr kompetencn e gjykats, pastaj pr nevojn e plotsimit t procedurs dhe pr shtje t tjera
paraprake.
Me rastin e marrjes s vendimit pr shtjen kryesore, s pari votohet se a e
ka kryer i akuzuari veprn penale dhe a sht ai penalisht prgjegjs,
pastaj votohet pr dnimin, pr sanksionet tjera penale ose masat pr
trajtim t detyruar, pr shpenzimet e procedurs penale, pr krkesn
pasurore juridike dhe pr shtje t tjera pr t cilat duhet marr vendim.
Nse nj person akuzohet pr disa vepra penale, s pari votohet pr
prgjegjsin e tij penale dhe dnimet pr seciln vepr penale, pastaj
votohet pr nj dnim unik pr t gjitha veprat penale.
Paragrafi 1.
shtjet e kompetencs lndore t gjykats, t plotsimit t procedurs dhe pyetjeve
tjera paraprake t cilat mund t paraqitn me rastin e vendosjes s shtjes nuk
paraqesin shtje prejudikuese nga neni 19. Kto jan pyetje t cilat duhet t zgjidhen
para t tjerave, pyetje nga zgjidhja paraprake e t cilave varet rrjedha e m tejme e
kshillimit dhe votimit.
976
Konkludimet e Kshillimit t gjyqtarve t Degs penale t Gjykat supreme t Jugosllavis, s bashku

me prfaqsues t degve t gjykatave e supreme t republikave t dats 26-27.XII.1968.
1127
Ejup Sahiti
Plotsimi i procedurs mund t bhet pr vrtetim t shtjeve faktike ose t atyre

juridike si dhe pr t gjitha pyetjet q kan t bjn me konstatimin e t vrtets n
procedur penale. Pr hapje t serishme t shqyrtimit gjyqsor me qllim t plotsimit
t procedurs ose t sqarimit t pyetjeve t caktuara neni 359.
shtje tjera t procedurs sipas rregullit jan shtjet procedurale si p. sh.: ekzistimi
i akuzs s paditsit t autorizuar, a ekzistojn pengesa pr zhvillim t procedurs
penale (imuniteti, shtja e gjykuar, parashkrimi, amnistia, falja,) ose mungesa e lejes
pr ndjekje kur ajo sht e nevojshme (neni 117 KP). Kur vendoset pr shtje
paraprake mnyra e votimit dhe detyrat e antarve t trupit gjykues jan t njjta me
ato n nenin 471.
Paragrafi 2.
Dispozita e paragrafi 1 t ktij neni ka t bj me t gjitha kshillimet dhe votimet, jo
vetm lidhur me aktgjykimin. Paragrafi 2 ka t bj me marrjen e aktgjykimit pr
shtjen kryesore t procedurs penale (in media res), proces i cili zhvillohet sipas nj
rendi t caktuar.
shtjen kryesore e prbjn pyetjet t cilat konsiderohen meritore. Ato, para s
gjithash jan: a) a ekziston vepra penale e cila sht lnd e akuzs me t gjitha
elementet e saj, b) a sht i akuzuari kryers i asaj vepre penale dhe a sht penalisht i
prgjegjshm, c) votimi pr sanksionin penal ose pr masat e trajtimit t detyrueshm.
Renditja e pyetjeve pr votim rreth shtjes kryesore ka karakter prjashtues pr sa u
prket pyetjeve tjera, sepse vetm kur vrtetohet se vepra penale ekziston, kalohet n
votim pr pyetjen vijuese. Prgjigjja negative n ndonj pyetje ndrpret votimin e
mtejshm, p. sh. kur me votim konstatohet se vepra e cila sht objekt akuze nuk ka
cilsit objektive t veprs penale, nuk votohet pr fajsin e t akuzuarit, sikurse q
kur nuk votohet se i akuzuari sht fajtor pr vepr penale t akuzuar, nuk votohet pr
dnim as pr pyetjet tjera.
Votimi gjithashtu prfshin shtjen e shpenzimeve t procedurs penale, krkesn
pasurore juridike dhe shtje t tjera pr t cilat duhet marr vendim.
Ndr shtje t tjera pr t cilat duhet merr vendim mund t jet prcaktimi se a
duhet shpallur aktgjykimin e forms s prer n shtyp, n radio apo n televizion; nse
duhet shqiptuar masn e marrjes s dobis pasurore t fituar me vepr penale etj.
Paragrafi 3.
Dispozita e paragrafi 3 siguron individualizim prkats dhe t drejt t sanksionit penal
n rast bashkimi t veprave penale (neni 80 i KP).
Kur kemi t bjm me koneksitet subjektiv t veprave penale, ku i akuzuari ngarkohet
me aktakuz pr m shum vepra penale ather votohet pr prgjegjsin e tij penale
dhe pr dnimet pr seciln vepr penale, pastaj votohet pr nj dnim unik pr t
gjitha veprat penale. Ndonse n paragrafi 3 shprehimisht nuk sht thn, n rast
bashkimi t veprave penale duhet gjithsesi t votohet pr seciln vepr penale q sht
objekt i aktakuzs, e pastaj pr fajsin dhe dnimin. Mnyra e peshimit t dnimit
bhet sipas neneve 80 t KP.
1128
Ejup Sahiti
Neni 473 [Seanca e mbyllur pr kshillim dhe votim]

1.
2.
Kshillimi dhe votimi mbahen n seanc t mbyllur.

N salln ku gjykata mban kshillimin dhe votimin, t pranishm mund t
jen vetm antart e trupit gjykues dhe procesmbajtsi.
Paragraft 1 dhe 2.
Kshillimi dhe votimi t cilit i paraprin shqyrtimi gjyqsor gjithher zhvillohet n
seanc me dyer t mbyllura. N seanc marrin pjes vetm antart e trupit gjykues dhe
procesmbajtsi. Trupi gjykues prkatsisht kolegji duhet t jet i kompozuar dhe i
pranishm n seanc me numr prkats t gjyqtarve (si dhe t gjyqtarve porot n
procedur pr t mitur).
N seanc pr kshillim dhe votim nuk marrin pjes as paditsi i autorizuar as gjyqtart
zvendsues t emruar sipas nenit 289, nse nuk e zvendson gjyqtarin e penguar.
Votimi doher bhet gojarisht, a rezultati i tij shnohet n procesverbal t seancs pr
kshillim dhe votim, t cilin e nnshkruajn t gjith antart e trupit gjykues dhe
procesmbajtsi.
Pr shkak t ndrlikueshmris s shtjes penale ose pr shkak t kalimit t orarit t
puns seanca pr kshillim dhe votim mund t ndrpritet e t vazhdohet konform nenit
366, paragrafi 1.
Kur mbahet shqyrtimi n gjykat t shkalls s dyt (neni 392), vendimin e merr trupi
gjykues para t cilit sht zhvilluar shqyrtimi, dhe pr kshillim dhe votim vlen ajo q
m lart sht thn pr seanc pr kshillim dhe votim pas mbajtjes s shqyrtimit
gjyqsor.
Ligji pr gjykatat (neni 19, paragrafi 1) pr Gjykatn e Apelit e ka prcaktuar prbrjen
e kolegjit me tre gjyqtar profesionist prve nse me ligj parashihet ndryshe.
Ndryshe sht parapar prbrja e trupit gjykues n procedur pr t mitur q prbhet
prej 1 gjyqtari profesionist (gjyqtarit pr t mitur) dhe dy gjyqtarve porot.
Sa i prket marrjes s vendimit n seanc t kolegjit, i cili gjykon n shkall t dyt,
antart e kolegjit t cilt duhet t vendosin, duhet t jen t pranishm gjat kohs s
raportimit t gjyqtarit raportues.
Pr fshehtsi t procesverbalit t seancs pr kshillim dhe votim shih; nenin 320,
paragrafi 4.. Pr shkelje t fshehtsis s procedurs, shih: nenin 400 t KP-s.
Shtrohet pyetja n cilin moment konsiderohet se sht marr vendimi. N teori
ekzistojn dy pikpamje: Sipas njrs konsiderohet se vendimi sht marr kur pas
kshillimit dhe votimit t rregullt sht shnuar n procesverbal t kshillimit dhe
votimit ose n procesverbal t shqyrtimit gjyqsor (nse vendimi sht marr n
shqyrtim gjyqsor apo n shqyrtim t gjykats s shkalls s dyt), apo n procesverbal
t seancs s kolegjit - nenet 318, 319. Pas konstatimit t vendimit n procesverbal nuk
sht e mundur t intervenohet n vendim edhe me kusht q t gjith antart e trupit
gjykues t pajtohen pr kshillim dhe votim t srishm. 977 Pikpamja e dyt
prfaqson mendimin se derisa aktgjykimi nuk sht komunikuar, mund t prsritet
977
Vasiljevi-Gruba 1, fq. 211; Dolenc, Teoria sudskog krivinog postupka, fq. 22.
1129
Ejup Sahiti
kshillimi dhe votimi, bile edhe aktgjykimi i marr mund t zvendsohet me tjetrin,
sepse deri te komunikimi i tij ai paraqet shtje interne t trupit gjykues. 978
N praktik mund t ndodh situata kur pas marrjes s aktgjykimit dhe shnimit t tij n
procesverbal t seancs pr kshillim dhe votim, antart e trupit gjykues t mojn se
aktgjykimi duhet t ket prmbajtje tjetr. Shikuar n aspektin praktik, deri sa
aktgjykimi nuk sht shpallur ose nuk u sht drguar palve, aktgjykimi do t mund t
ndryshohej duke e prsritur kshillimin dhe votimin dhe duke hartuar procesverbal t
ri. Ne, n librin ton t procedurs penale, kemi anuar pr pikpamjen e dyt.
Megjithat, kur kt shtje e kemi analizuar m thell, jemi n dilem nse animi pr
kt pikpamje sht me vend. Pavarsisht nga fakti se, me rastin e marrjes s
aktgjykimit n seanc pr kshillim dhe votim, ndodh t prvidhet ndonj lshim i cili
nuk prkon me gjendjen faktike, konsiderojm se pas mbylljes s seancs pr kshillim
dhe votim nuk bn t prmirsohet aktgjykimi. N favor t nj qndrimi t ktill flet
fakti se dispozitivi i aktgjykimit i formuar n seanc pr kshillim dhe votim, para se t
mbyllet procesverbali n zarf, shnohet n procesverbal t shqyrtimit gjyqsor nga i cili
duhet t bhet shpallja e aktgjykimit. Neni 206, paragrafi 1 krkon q procesverbali t
mbahet me rregull, n t nuk bn t shlyhet, t shtohet ose t ndryshohet asgj, dhe se
vendet e vijzuara duhet t mbeten t lexueshme. Duke e peshuar dobin (pr rastin
konkret) dhe dmin (pr reputacion t gjyqsorit dhe mundsin e keqprdorimit) q
mund t shkaktoj ndryshimi arbitrar i aktgjykimit n kohn midis marrjes dhe
shpalljes s tij, zgjidhjen duhet krkuar n baz t parimit t prioritetit. Gabimi
eventual n nj rast konkret mund t prmirsohet n procedur t ankimit, por pasojat
e erozionit q keqprdorimi eventual mund ti shkaktoj sistemit gjyqsor jan shum
t rnda dhe t pariparueshme pr shoqrin.
Neni 474 [Komunikimi i vendimeve]
1.
2.
3.
N qoft se ky Kod nuk parasheh ndryshe, vendimet u komunikohen palve

t interesuara gojarisht nse jan t pranishm, e kur mungojn atyre u
drgohet kopja e vrtetuar.
Kur vendimi komunikohet gojarisht shnohet n procesverbal ose n
shkres, kurse personi t cilit i sht drguar vendimi marrjen e vrteton
me nnshkrimin e tij. Kur personi i interesuar deklaron se nuk do t
ankohet, kopja e vrtetuar e vendimit t komunikuar gojarisht nuk i
drgohet po qe se me kt Kod nuk sht parapar ndryshe.
Kopjet e vendimeve kundr t cilve lejohet ankes drgohen s bashku me
udhzim pr t drejtn n ankes.
Paragrafi 1.
Komunikimi (shpallja) i vendimit ka t bj me njoftimin e personave konkret me
prmbajtjen e vendimit. Kodi prcakton q personave t cilt kan interes juridik
vendimet mund tu komunikohen n dy mnyra: duke i komunikuar me goj kur jan t
pranishm dhe, duke ua drguar kopjen e vrtetuar t vendimit kur nuk jan t
978
ubinski, Mihajlo, Nauni i praktini komentar Zakonika o sudskom krivinom postupku Kraljevine
Jugoslavije, Beograd, 1933, fq. 496; Markovi, Boidar, Udbenik sudskog krivinog postupka, fq. 238.
1130
Ejup Sahiti
pranishm. Shpallja nprmjet komunikimit sht m e thjesht por m pak e sigurt.

Personi t cilit i dedikohet vendimi e ka vshtir t kuptoj dhe t mbaj n mend
gjith at q n nj interval kohor t shkurt i lexohet, as q mund ti vrej t metat e
vendimit pr ti kundrshtuar me sukses me ankes, sepse nuk ka n dor tekstin e
vendimit.
Krahas komunikimit me goj pals i drgohet, sipas detyrs zyrtare, edhe kopja e
vrtetuar e aktgjykimit prfshir edhe vendimin e shqiptuar n procedur ndaj t
miturit.
Kopja e vrtetuar e vendimit gjithashtu u drgohet personave tjer t cilt kan interes
t arsyeshm. T till jan pjesmarrsit tjer procedural (i dmtuari, mbrojtsi) si dhe
personat nga neni 381, paragrafi 4 ndaj t cilve sht shqiptuar dnimi plotsues
marrja e sendit apo masa konfiskimi i dobis pasurore t prfituar me vepr penale, si
dhe personi juridik, pasuria e t cilit sht konfiskuar.
Sa i prket komunikimit t vendimeve vlen rregulla se ato shpallen n mnyrn e
prcaktuar pr shpallje t ndonj vendimi konkret. Dispozitat e nenit 474 aplikohen
vetm pr ato vendime pr t cilat n mnyr t posame nuk sht parapar mnyra e
komunikimit t tyre.
Si shembull pr dispozita t posame pr shpallje t vendimeve mund t prmenden:
- nenet 188, 189, sipas t cilve aktvendimi pr caktim t paraburgimit merret n
seanc dgjimi pr paraburgim dhe kopja e vrtetuar e tij u dorzohet personave
prkats;
- neni 105, sipas t cilit urdhri i arsyetuar pr kontroll t shtpis jepet me shkrim
dhe, sipas rregullit, i dorzohet personit banesa e t cilit do t kontrollohet para
fillimit t kontrollit;
- neni 137, paragrafi 1 dhe 5 sipas t cilit vendimi pr caktim t ekspertimit gjithher
jepet me shkrim;
- neni 302, vendimet q kan t bjn me drejtimin e shqyrtimit gjyqsor (prve kur
merret aktvendim mbi dnimin) komunikohen me goj, shnohen n procesverbal,
dhe nuk dorzohen n kopje t vrtetuar, sepse kundr tyre nuk lejohet ankes;
- neni 405, gjykata e shkalls s dyt, komunikimin e vendimit nuk e bn me goj
por me drgim t kopjeve t nevojshme t vrtetuara t vendimit pr tua drguar
palve dhe personave t tjer t interesuar;
- aktvendimi me t cilin shqiptohet masa e trajtimit t detyrueshm psikiatrik n
entin shndetsor i drgohet edhe gjykats kompetente pr t marr vendim pr
privimin nga zotsia pr veprim;
- neni 25 i Ligjit pr bashkpunim juridik ndrkombtar n shtjet penale sipas t
cilit, kur n procedur gjyqsore lejohet ekstradimi, vendimi i drgohet ministrit t
Drejtsis, i cili vendos pr ekstradimin.
Procedura e shpalljes, e prpilimit me shkrim dhe e dorzimit t aktgjykimit sht
rregulluar me nenet 366-370.
Pr gjuhn n t ciln shpallen dhe drgohen vendimet gjyqsore, neni 15.
Paragrafi 2.
Komunikimi me goj i vendimit shnohet n procesverbal ose n shkres. Personi t
cilit i sht br komunikimi me goj kt fakt e vrteton me nnshkrimin e vet.
1131
Ejup Sahiti
Paragrafi 2 i ktij neni, m tutje parasheh se n rastin kur pala e interesuar deklaron se
nuk do t ankohet, kopja e vrtetuar e vendimit t komunikuar gojarisht nuk i drgohet
po qe se me kt Kod nuk sht parapar ndryshe 979. Fjalt po q se me kt Kod nuk
sht parapar ndryshe, jan relikt i zgjidhjeve ligjore t mparshme.
Paragrafi 3.
Udhzimi pr t drejtn n ankes sht pjes prbrse e vendimit kundr t cilit sht
lejuar ankes. Prkitazi me mungesn e udhzimit ekzistojn dy pikpamje. S pari,
pasoja e mungess s udhzimit t till, n rast t personit i cili nuk e njeh t drejtn,
sht supozim se dorzimi i vendimit sht br n mnyr jo t rregullt prandaj at
duhet prsritur. sht obligim ligjor i gjykats ta njoftoj paln pr afat t ankess.
Mosprmbushja eventuale e ktij detyrimi mund t sanohet me drgim t ri t vendimit
n t cili shnohet udhzimi pr ankes. 980 S dyti, n situat kur vendimi pa udhzim
pr t drejt ankese i dorzohet personit i cili ka njohuri juridike apo prfaqsohet nga
personi i till, situata sht ndryshe. T dy kto koncepte meritojn qasje kritike, sepse
mungesa e udhzimit pr t drejtn e ankimit n rast t caktuar mund t shkaktoj
lshimin e afatit t ankess. Andaj me t drejt theksohet se kt rrethan duhet
vlersuar n do rast konkret nprmjet institutit t kthimit n gjendje t mparshme.981
si sht vepruar n rastin kur, pr shkak t udhzimit juridik jo t plot, ankesa e
paraqitur sht marr njkohsisht si lutje pr kthim n gjendje t mparshme.
Nga mungesa e udhzimit pr ankes, duhet dalluar udhzimin e gabueshm pr t
drejt t till. Sipas praktiks gjyqsore, afatshmria e ankess duhet patjetr t
shikohet nga aspekti se cilit person i drgohet udhzimi pr t drejt n ankes. N t
vrtet, n kopjen e aktgjykimit t vrtetuar e cila i drgohet prokurorit t shtetit apo
mbrojtsit nuk shnohet udhzimi juridik sepse ata i njohin dispozitat ligjore, dhe pr
ata vlen afati ligjor pr paraqitje t ankess. Udhzimi eventual i gabueshm pr afat t
ankess ktyre personave nuk mund tu krijoj t drejt n ankes jasht afatit ligjor. 982
979
Dispozita e nenit 474 sht identike me nenin 119 t LPP t RSFJ i cili nj koh ishte ligj i aplikueshm
n Kosov. N nenin 361 t atij ligji ishte parapar mundsia q kur palt, nn kushte t caktuara, heqin
dor nga ankesa, gjykata nuk kishte detyrim tua drgoj kopjen e vrtetuar t aktgjykimit). Pr Kodin e
prkohshm t procedurs penale fjalt po q se me kt Kod nuk sht parapar ndrysheishin t teprta
dhe t pa nevojshme, sepse neni 400 kishte qasje tjetr nga ajo e ish neni 361. Neni 400 rregullonte shtjen
e paralajmrimit t ankess dhe heqjen dor nga ankesa. Mirpo, heqja dor nga ankesa nuk rezultonte me
mos drgim t kopjes s vrtetuar t aktgjykimit, por (n kushte t caktuara) me mosprpilim t arsyetimit
t aktgjykimit.
980
Kshtu vendimi VSH, K. 1305/68 - Vasiljevi-Gruba, 1, fq. 212.
981
Vendimi: VsS K, I 100/56 dhe K.I 608/81 (Pavlica-Lutovac, fq. 207).
982
Kshtu edhe vendimi VS FBiH, K. 574/ 97, - Sijeri-oli e t tjert, fq. 15 (kshtu edhe VS FBiH,
K. 574/ 97, - Sijeri-oli e t tjert, fq.150).
1132
Ejup Sahiti
Kapitulli XXVII: Drgimi i shkresave

Neni 475 [Mnyra e drgimit t shkresave]
1.
2.
3.
N parim, shkresat drgohen me post. Drgesa mund t bhet edhe

nprmjet organit kompetent komunal, zyrtarit t organit q ka marr
vendimin ose drejtprdrejt prmes atij organi.
Thirrja pr t marr pjes n shqyrtim gjyqsor ose thirrjet tjera gjykata
mund tia komunikoj edhe gojarisht personit i cili gjendet n gjykat s
bashku me udhzimin pr pasojat e mosparaqitjes s tij. Thirrja e br n
kt mnyr shnohet n procesverbal t cilin personi i thirrur e
nnshkruan, prve kur kjo thirrje sht shnuar n procesverbalin e
shqyrtimit gjyqsor. Kjo mnyr konsiderohet si drges e rregullt.
Gjykata apo prokurori i shtetit mund t urdhroj Policin e Kosovs q t
bj drgimin e shkresave, nse pas prpjekjes s par nga paragrafi 1 ose 2
drgimi sht i pasuksesshm, sht e paqart nse drgimi ka qen i
suksesshm ose personi i thirrur nuk paraqitet. Gjykata mund t urdhroj
Policin e Kosovs pr t drguar thirrjen pa shfrytzuar mundsit nga
paragrafi 1 ose 2 nse mon se personi me gjas nuk do t veproj n pajtim
me thirrjen nga paragrafi 1 dhe 2.
Dispozitat lidhur me drgim-dorzimin e shkresave (nenet 475-484) rregullojn

mnyrn e dorzimit t shkresave gjyqsore, d.m.th. t shkresave t cilat gjykata duhet
tua drgoj palve, apo subjekteve tjer procedural. Kto dispozita nuk rregullojn
situatn e kundrt - dorzimin e shkresave gjykats, sepse pr kt vlejn dispozita t
tjera (nenet 442, 443 etj.).
Drgimi i shkresave ka t bj me dorzimin e tyre n mnyr ligjore personave t
caktuar, me ka atyre u mundsohet: njoftimi zyrtar me prmbajtjen e tyre, shfrytzimi
i mundsive t caktuara juridike nga momenti i pranimit t tyre, apo nga ai moment
rrjedhin pasojat procedurale tjera t prcaktuar me Kod, rrjedhin afatet etj.
Paragrafi 1.
Sa i prket mnyrs s drgimit t shkresave paragrafi 1 i ktij neni parasheh: a)
drgim me post; b) drgim nprmjet organit kompetent komunal; c) drgim
nprmjet zyrtarit t organit q ka marr vendimin; ose ) dorzimi drejtprdrejt n at
organ. Objekt dorzimi mund t jen vendimet, parashtresat dhe korrespondenca tjetr,
p.sh. njoftimi pr kohn dhe vendin e ndrmarrjes s veprimit procedural (neni 288,
paragrafi 4 etj.).
Sipas legjislacionit t disa shteteve, ekzistojn organizata t specializuara t cilat me
kontrat autorizohen nga organi kompetent pr dorzim t shkresave lidhur me
procedurn penale.
Dorzimi i shkress nprmjet zyrtarit t organit i cili drgon shkresn bhet kur organi
mon se dorzimi i till sht m i sigurt, m i shpejt dhe m ekonomik. Shprehja q
1133
Ejup Sahiti
ka marr vendimin nuk sht adekuate, sepse n procedur penale nuk drgohen
vetm vendimet por edhe shkresa t tjera. Drgimi nprmjet organit komunal (zyrs s
vendit) sht parapar pr dorzim t shkresave personave n vende rurale ku nuk ka
shrbim t posts.
Mnyra si do t zbatohet dorzimi caktohet n urdhrdrgim t organit i cili urdhron
drgimin. Vendi i dorzimit nuk sht prcaktuar qart me kt dispozit, por kjo mund
t msohet nga dispozitat tjera t Kodit (nenet 476, 477, 480). Sa i prket kohs s
dorzimit t shkress Kodi po ashtu nuk ka dispozit t posame. Sidoqoft, dorzimi
bhet, sipas rregullit, n dit t puns dhe gjat dits n kohn e cila zakonisht shrben
pr kryerje t punve. Pr dorzim natn duhet t ekzistojn shkaqe posarisht t
arsyeshme, ose vullneti i mir i t adresuarit q ta pranoj shkresn.
Sipas vendimit t Gjykats Supreme t Kroacis 983 sht shkelur e drejta pr mbrojtje e
t akuzuarit, e me at sht br edhe shkelje esenciale e dispozitave t procedurs
penale nga neni i athershm 334, paragrafi 2 (tani neni 384, paragrafi 2) kur shqyrtimi
gjyqsor sht mbajtur pa iu dorzuar aktakuza personalisht t akuzuarit.
Paragrafi 2.
Thirrja pr t marr pjes n shqyrtim gjyqsor ose thirrjet tjera gjykata mund tia
komunikoj edhe gojarisht personit i cili gjendet n gjykat. Thirrja gojarisht ka t bj
edhe me personat t cilt jan t pranishm n shqyrtim gjyqsor, nse shqyrtimi
gjyqsor ndrpritet ose shtyhet (nenet 310-312). Thirrja e br me goj shnohet n
procesverbal t cilin personi i thirrur e nnshkruan, por jo edhe procesverbalin e
shqyrtimit gjyqsor. Mirpo, kur i pandehuri thirret pr her t par pr shqyrtim
gjyqsor, thirrja duhet t bhet me shkrim (nenet 287, paragrafi 3).
Thirrja e kryer sipas paragrafi 2 nuk ka efekt juridik nse nuk prcillet me udhzimin
pr pasojat e mosparaqitjes.
N vijim po i prkujtojm disa dispozita t cilat kan t bjn me dorzim t shkresave
subjekteve t ndryshm.
- Pr drgim t thirrjes pr shqyrtim gjyqsor, t thirrjes tjetr dhe t vendimit pr
shtyrje t shqyrtimit gjyqsor prmes telekomunikimit (me telegram, me telefon,
me teleks ose me telefaks) neni 484, paragrafi 2.
- Dorzimi policve, rojeve t institucionit ku mbahen personat e privuar lirie, t
punsuarve n transportin toksor, ujor dhe ajror: neni 481, paragrafi 1.
- Dorzimi personave t cilve u sht hequr liria: neni 481, paragrafi 2.
- Dorzimi nprmjet Ministris s punve t brendshme personave t cilt gzojn
t drejtn e imunitetit (fjala sht pr imunitet diplomatik dhe konsullor ose pr
imunitet tjetr sipas t drejts ndrkombtare) n Republikn e Kosovs: neni 481,
paragrafi 3.
Pas pavarsis s Kosovs n dispozitn e nenit 481 sht dashur t rregullohet edhe
dorzimin nprmjet prfaqsive diplomatike dhe konsullor t Republiks s Kosovs
shtetasve t Kosovs n botn e jashtme.
- Dorzimi i vendimit ose i ankess nprmjet shpalljes n stendn e gjykats: neni
478, paragrafi 3, fjalia e fundit.
983
VsH, I K. 1215/72 - Jermi, op. cit., fq.133
1134
Ejup Sahiti
Dorzimi mbrojtsit t caktuar pr procedim lidhur me ankes: neni 478, paragrafi

4.
Paragrafi 3.
Krahas mnyrs s dorzimit t shkresave sipas paragrafve 1 dhe 2, dispozita e
paragrafit 3 t ktij neni parasheh edhe nj mnyr tjetr t drgimit t shkresave drgimin nprmjet Policis s Kosovs. Drgimin e shkress nprmjet policis, sipas
rregullit, mund ta urdhroj gjykata apo prokurori i shtetit tek pasi q prpjekja e par
pr drgim sipas paragrafve paraprak: - sht e pasuksesshm, - kur sht e paqart se
a ka qen drgimi i suksesshm ose - kur personi i ftuar nuk paraqitet. Mirpo, gjykata
mund t urdhroj drgimin e thirrjes nprmjet policis pa shfrytzuar mundsit nga
paragrafi 1 ose 2 nse mon se personi me gjas nuk do t veproj n pajtim me
thirrjen nga paragrafi 1 dhe 2.
Neni 476 [Dorzimi personal i shkresave]
Shkresa, q sipas ktij Kodi duhet dorzuar personalisht, i jepet direkt
personit t cilit i sht adresuar. N qoft se personi, t cilit shkresa duhet
dorzuar personalisht nuk gjendet n vendin ku duhet br dorzimi,
drguesi mson se kur dhe ku mund t gjendet ai person dhe le njoftimin
me shkrim te ndonjri nga personat e parapar n nenin 477 t ktij Kodi,
q marrsi i shkress t gjendet n banesn e tij ose n vendin e puns n
ditn dhe orn e caktuar pr t pranuar shkresn. Kur edhe pas ksaj
drguesi nuk e gjen personin t cilit duhet dorzuar shkresn, ai vepron
sipas dispozitave t nenit 477, paragrafi 1 i ktij Kodi dhe dorzimi i till
konsiderohet se sht kryer.
Kodi i procedurs penale parasheh dy mnyra t dorzimit t shkresave, dorzim
personalisht /direkt/ (neni 476) dhe dorzim t trthort (neni 477). Dorzimi
personalisht sht cilsisht m i rndsishm, sepse afron garanci se personi me t cilin
shkresa ka t bj, realisht e ka marr shkresn, ndrsa dorzimi n mnyr t trthort
nuk afron siguri t till. Shkresat t cilat duhet direkt ti dorzohen t pandehurit jan
parapar n nenin 478, paragrafi 1 dhe 2. Pr pjesmarrsit tjer procedural nuk sht
parapar dorzimi personal.
Dorzimi personalisht nnkupton tentimin e domosdoshm q shkresa drejtprdrejt ti
dorzohet personit t cilit i adresohet. N qoft se tentimi nuk rezulton me sukses,
duhet ti lehet njoftimi me shkrim ciln dit dhe n far kohe duhet t jet i pranishm
pr tia dorzuar shkresn. Vetm kur ky tentim dshton, mund t bhet n mnyr
indirekte sipas nenit 477.
Dy fjalit e para t ktij neni kan t bjn me situatn kur dihet adresa e sakt e
personit t cilit duhet dorzuar shkresn, por q n momentin e tentimit pr ti dorzuar
shkresn ai nuk gjendet aty. N situat t till varsisht nga situata, rruga pr dorzim
t shkress mund t marr rrjedh n dy drejtime. S pari, drguesi mson se kur dhe ku
mund t gjendet ai person dhe l njoftimin me shkrim te ndonjri nga personat e
parapar n nenin 477 (te antari i rritur i familjes, te kujdestari, fqinj etj), q marrsi i
1135
Ejup Sahiti
shkress t gjendet n banesn e tij ose n vendin e puns n ditn dhe orn e caktuar
pr t pranuar shkresn. Nse nuk arrihet sukses n kt drejtim, bhet dorzimi
indirekt, sipas nenit 477, paragrafi 1. Mirpo kur drguesi konstaton se personi t cilit
duhet dorzuar shkresn personalisht, m nuk banon n adresn e shnuar ose fare nuk
ka banuar aty, shkresn ia kthen gjykats. Prpjekjet pr t msuar adresn e sakt
duhet t vazhdojn.
sht irelevante pse personi nuk gjendet n vendin ku duhet ti dorzohet shkresa, a
sht mungesa me arsye apo jo. Pavarsisht nga kjo, dorzuesi duhet t veproj n
mnyrn e prcaktuar me kt nen. Vetm dorzimi i kryer sipas dispozits s ktij
neni, mund t konsiderohet i rregullt dhe prodhon efekt t caktuar juridik. Nuk sht
br dorzimi n mnyr t rregullt, nse drguesi pas njoftimit pr ditn dhe orn kur
do t bhet dorzimi, shkresn nuk e dorzon sipas nenit 477, paragrafi 1, por shkresn
e fut n fahun (kutin) postale. 984
N qoft se n shtjet penale ku mbrojta sht e detyrueshme gjykata nuk ka marr
deklarat nga i akuzuari pr at se cilit tia drgoj kopjen e aktgjykimit, ather nga
nj kopje e aktgjykimit i drgohet t akuzuarit dhe mbrojtsit t tij.
Situatn kur marrsi refuzon t nnshkruaj fletdrgesn e rregullon neni 479, paragrafi
3; ndrsa kur refuzon t pranoj shkresn neni neni 480.
Neni 477 [Alternativat e dorzimit personal]
1.
Shkresa, pr t ciln me kt Kod nuk sht parapar dorzim detyrues

personal, dorzohet gjithashtu personalisht, por kur marrsi nuk gjendet
n banes ose n vendin e puns, shkresa e till mund ti dorzohet
ndonjrit nga antart e rritur t familjes s tij i cili detyrohet ta pranoj
shkresn. N qoft se ata nuk gjenden n shtpi, shkresa i dorzohet
kujdestarit ose fqinjit, n qoft se ai pajtohet ta pranoj at. Kur drgimi
bhet n vendin e puns s personit i cili duhet t pranoj shkresn, ndrsa
ai nuk gjendet aty, mund ti dorzohet personit t autorizuar pr marrjen e
posts i cili detyrohet ta pranoj shkresn, ose personit t punsuar n t
njjtin vend pune n qoft se ai pajtohet ta pranoj shkresn.
Kur shkresa nuk mund tu dorzohet personave nga paragrafi 1 i ktij
neni, marrsit i lihet njoftimi pr postn se ku mund t merret shkresa dhe
afati deri kur mund t marr at shkres. Shkresa e cila nuk merret brenda
afatit t parapar kthehet.
Kur vrtetohet se mungon personi t cilit duhet ti drgohet shkresa dhe se
personat nga paragrafi 1 i ktij neni nuk mund tia dorzojn atij shkresn
me koh, shkresa kthehet me shnimin se ku gjendet personi q mungon.
2.
3.
Dispozitat e ktij neni zbatohen n mnyr subsidiare edhe n rastet kur dorzimi i
shkresave, t cilat duhet t dorzohen personalisht, nuk ka mundur t bhet me sukses.
N kt drejtim udhzon neni 478.
Dorzimi n mnyr t trthort gjithashtu fillimisht nnkupton dorzimin personalisht,
por kur dorzimi personalisht nuk ka mundur t realizohet n tentimin e par, dorzimi
mund t bhet indirekt nprmjet personave tjer. Dorzimi indirekt ka t bj me at
984
Vendimi VSH K.1479/69 - Petri, I, fq. 243.
1136
Ejup Sahiti
se, n vend t personit q i dedikohet, shkresa i dorzohet ose lehet personit tjetr, me
efekt sikur ti ishte dorzuar personi q i dedikohet. Pr dorzim indirekt nevojiten dy
parakushte: - personi t cilit i dedikohet shkresa ka banes (shtpi) ose vend pune ku
kalon kohn, - sht tentuar dorzimi personal, por personi nuk sht gjetur n banes
ose n vend t puns. Me rastin e dorzimit indirekt dorzuesi duhet t kt kujdes q
shkresa objektivisht t arrij tek personi q i adresohet, e jo vetm sa pr t plotsuar
ann formale t dorzimit. Nuk do duhej t bhet dorzimi indirekt kur drguesi
informohet nga t tjert se personi t cilit i adresohet shkresa, pr shkak t smundjes,
udhtimit zyrtar etj. nuk do t jet pr nj koh t gjat n banes ose n vend pune.
Paragrafi 1.
N paragrafi 1 sht parapar mundsia e dorzimit indirekt t shkresave pr t cilat
shprehimisht nuk sht parapar se duhet t dorzohen personalisht. Shkresa t tilla
mund t jen p.sh. thirrja pr prezantim n kqyrje ose n rikonstruksion, kopja e
ankess pr t dhn prgjigjen ndaj saj, urdhri pr plotsim t procedurs provuese,
prshkrimi i konstatimit dhe mendimit t ekspertit etj.
N paragrafi 1 jan parapar dy kategori personash si marrs subsidiar qoft n banes
apo n vend pune. N kategorin e par hyjn antart e rritur t familjes, t cilt
jetojn bashk me personin q i dedikohet shkresa (nuk sht kusht q t jen antar t
familjes s ngusht, por nuk mund t jet mysafir) dhe personat e autorizuar pr pranim
t posts n firm ose person tjetr juridik. Kta persona kan pr detyr t pranojn
shkresn. N kategorin e dyt hyjn kujdestari i ndrtess, natyrisht nse ekziston),
personi i cili sht i punsuar n t njjtin vend pune dhe fqinji. Dorzimi indirekt
nprmjet kategoris s dyt bhet vetm me pajtimin e tyre.
Personat t cilt kryejn transmisionin e shkress nga drguesi tek personi t cilit i
adresohet nuk kan detyrim ta informojn organin nse kan pasur sukses n dorzim.
Po q se paraqitet nevoja pr verifikim t rregullsis s dorzimit, ata mund t
dgjohen si dshmitar. N qoft se dorzimi indirekt i shkress sht br n mnyrn e
parapar, merret se dorzimi i sht br personit q i adresohet.
Paragraft 2 dhe 3.
Dispozita e paragrafin 2 t ktij neni sht e re. Ajo gjendet edhe n LPP t Sllovenis.
Ajo n nj mnyr paraqet plotsim t procesit t drgim-dorzimit me an t posts
(neni 475, paragrafi 1). N t vrtet, kur dorzimi (personalisht ose indirekt) nuk ka
mund t bhet sipas paragrafi 1 t ktij neni, marrsit i lihet njoftimi pr postn se ku
mund t merret shkresa dhe afati deri kur mund t marr at shkres. Shkresa e cila nuk
merret brenda aftit t parapar kthehet. Afati i cili prmendet n kt dispozit nuk
sht afat n kuptimin procedural (afat ligjor, gjyqsor), por sht interval kohor t
cilin e cakton posta pr trheqje t drgesave t posts.
N paragrafin 3 rregullohen situatat kur nuk ka mundur t bhet dorzimi indirekt, pr
shkak se mungon personi t cilit duhet ti drgohet shkresa dhe pr kt arsye personat
nga paragrafi 1 nuk mund tia dorzojn atij shkresn me koh. Mungesn e personit t
cilit do duhej dorzuar shkresn dorzuesi e konstaton n baz t deklaratave t
personave q gjenden n banes, t kujdestarit ose t fqinjit apo t personit n vendin e
1137
Ejup Sahiti
puns dhe me at rast konstaton nga kush e ka marr informacionin. N qoft se

drguesi siguron informacionin se ku gjendet personi, at e shnon n shkres t ciln
ia kthen drguesit, n mnyr q t tentohet dorzimi n adres t re.
Pr nnshkrimin e fletdrgess nga ana e marrsit lidhur me dorzimin e br, neni
479.
Neni 478 [Shkresat q duhet dorzuar personalisht]
1.
2.
3.
4.
5.
T pandehurit personalisht i dorzohet thirrja pr marrje n pyetje n

procedur paraprake dhe pr shqyrtim gjyqsor.
T pandehurit i cili nuk ka mbrojts i drgohet personalisht aktakuza,
aktgjykimi dhe vendimet tjera pr t cilat afati i ankess fillon nga dita e
dorzimit, duke prfshir edhe ankesn e pals kundrshtare t dorzuar
pr prgjigje. Me krkesn e t pandehurit, aktgjykimi dhe vendimet tjera i
dorzohen personit t caktuar nga ai.
N qoft se t pandehurit i cili nuk ka mbrojts duhet dorzuar aktgjykimin
me t cilin i sht shqiptuar dnimi me burgim, kurse aktgjykimi nuk mund
ti drgohet n adresn e tij t mparshme, gjykata menjher i cakton
mbrojts t pandehurit, i cili e ushtron kt detyr derisa t gjindet adresa e
re e t pandehurit. Mbrojtsit t caktuar i lihet afat i nevojshm pr tu
njoftuar me shkresat, e pastaj i dorzohet aktgjykimi dhe vazhdon
procedura. N rast t ndonj vendimi tjetr pr t cilin data e dorzimit
konsiderohet si dat e fillimit t ecjes s afatit pr parashtrimin e ankess,
ose n rastin e ankess s pals kundrshtare e cila dorzohet pr prgjigje
dhe drguesi nuk ka mund ta gjej adresn e re t t pandehurit, vendimi
apo ankesa vihet n stendn e gjykats dhe pas tet ditve nga dita e vnies
n stend drgesa konsiderohet valide.
N qoft se i pandehuri ka mbrojts, shkresa nga paragrafi 2 i ktij neni i
drgohet mbrojtsit dhe t pandehurit n pajtim me dispozitat e nenit 477
t ktij Kodi. N rastin e till, afati pr ushtrimin e mjetit juridik apo t
prgjigjes n ankes rrjedh nga dita e dorzimit t shkress t pandehurit.
Kur t pandehurit nuk mund ti dorzohet vendimi apo ankesa pr shkak t
mosdhnies s adress, ato vihen n stendn e gjykats dhe pas tet ditve
nga dita e vnies n stend drgesa konsiderohet valide.
Kur shkresa duhet dorzuar mbrojtsit t t pandehurit dhe i pandehuri ka
m shum se nj mbrojts, mjafton ti dorzohet njrit prej tyre.
N kt nen, jan prcaktuar shkresat t cilat n mnyr t obligueshme i dorzohen t

pandehurit personalisht, pavarsisht a ka mbrojts apo jo. Kuptimin e dorzimit
personalisht t shkresave e prcakton neni 476.
Paragrafi 1.
T pandehurit personalisht i dorzohet thirrja: - pr marrje n pyetje n procedur
paraprake (neni 151), - pr prezantim n shqyrtim fillestar (neni 245, paragrafi 1) dhe pr shqyrtim gjyqsor (neni 287, paragrafi 3).
1138
Ejup Sahiti
Thirrja pr shqyrtim gjyqsor sht n rregull kur prmban t gjitha t dhnat nga neni
174 lidhur me nenin 287, paragrafi 2.
Duke e pasur parasysh dispozitn e nenit 392, paragrafi 2, sa i prket ftess, pr
shqyrtim n gjykat t shkalls s dyt, vlejn me prshtatshmri dispozitat pr
shqyrtimin gjyqsor.
Paragraft 2 deri 4.
Mnyra e dorzimit t aktakuzs, t aktgjykimit dhe t vendimeve tjera pr t cilat afati
i ankess fillon nga dita e dorzimit t pandehurit, prfshir ktu edhe ankesn e pals
kundrshtare t dorzuar pr prgjigje, varet nga ajo se a ka i pandehuri mbrojts apo
jo.
a) N qoft se i pandehuri nuk ka mbrojts, dorzimi bhet personalisht. Gjykata nuk
mund t urdhroj t pandehurin as pjesmarrsin tjetr n procedur t caktoj
prfaqsuesin pr ti pranuar drgesat. Por, me krkes t pandehurit, aktgjykimi
dhe vendimet tjera i dorzohen personit t cilin ai e cakton.
N qoft se t pandehurit duhet dorzuar aktgjykimin me t cilin i sht shqiptuar
dnimi me burgim efektiv, por aktgjykimi nuk mund ti drgohet n adresn e tij t
mparshme, gjykata sipas detyrs zyrtare i cakton mbrojts t pandehurit, i cili e
ushtron kt detyr derisa t gjendet adresa e re e t pandehurit. Mbrojtsit t
caktuar i lihet afat i nevojshm pr tu njohur me shkresat e lnds, pastaj i
dorzohet aktgjykimi dhe procedura vazhdon m tutje.
Kur i pandehuri nuk mund t gjendet, kurse fjala sht pr aktgjykime t tjera (t
cilat nuk kan t bjn me dnimin me burgim efektiv), ose pr ndonj vendim
tjetr nga dorzimi i t cilit fillon t ec afati pr ankes, ose pr dorzim t
ankess pr prgjigje - nuk caktohet mbrojts por vendimi apo ankesa q sht
dashur t drgohet pr prgjigje vihet n stendn e gjykats dhe pas tet ditve nga
dita e vnies n stend drgesa konsiderohet valide.
b) Kur i pandehuri ka mbrojts aktakuza, aktgjykimi dhe vendimet tjera pr t cilat
afati i ankess fillon nga dita e dorzimit, si dhe ankesa e pals kundrshtare e
dorzuar pr prgjigje i drgohen t pandehurit dhe mbrojtsit n mnyrn e
prcaktuar me nenin 477 (dorzimi indirekt). N pamundsi q t pandehurit ti
dorzohet vendimi apo ankesa pr shkak t mosdhnies s adress, ato vihen n
stendn e gjykats dhe pas tet ditve nga dita e vnies n stend drgesa konsiderohet valide.
Ndonse sipas paragrafi 4 shkresat e sipr prmendura i drgohen t pandehurit
dhe mbrojtsit, kur sht fjala pr paraqitje t mjetit juridik apo t prgjigjes ndaj
ankess, afati ec nga dita e dorzimit t shkress te i pandehuri. Duke e lidh afatin
e ankess me dorzimin e shkress t pandehurit, Kodi e sjell t pandehurin n
situat q ta njoftoj mbrojtsin pr dorzimin e shkress, sepse mbrojtsit akoma
mund t mos i jet dorzuar shkresa.
Konform dispozits s nenit 19, nnparagrafi 1.28, kur i pandehuri ka m shum se
nj mbrojts, vetm nj mbrojts (mbrojtsi kryesor i cili si i till caktohet nga i
pandehuri apo, kur i pandehuri nuk bn nj gj t till, mbrojtsin kryesor e
cakton gjykata kompetente - neni 55, paragrafi 3) prfaqson paln para gjykats
ose gjat procedurave penale. Kur mbrojtsit kryesor i dorzohen dokumentet,
1139
Ejup Sahiti
prfshir aktakuzat, krkesat, prgjigjet, ankesat dhe dokumentet tjera t cilat

duhet ti zbulohen t pandehurit, konsiderohet se dorzimi u sht br t gjith
mbrojtsve q prfaqsojn paln.
Shkresa mund ti dorzohet n zyrn e avokatit do personi q punon n at zyr,
pra edhe bashkshortes / it t avokatit nse gjendet n zyr. 985
Paragrafi 5.
Sipas dispozits s paragrafit 5, kur ka nevoj q ndonj shkres konkrete ti dorzohet
mbrojtsit, kurse i pandehuri ka m shum se nj mbrojts (neni 71, paragrafi 2),
ather mjafton q shkresa ti dorzohet njrit prej tyre. Megjithat, ktu duhet pasur
parasysh edhe dispozitn e re t paragrafit 3 t nenit 55, e cila parasheh q kur i
pandehuri ka m shum se nj mbrojts, njri nga ata caktohet si mbrojts kryesor nga i
pandehuri, e n rast se i pandehuri nuk bn nj gj t till, gjyqtari kompetent cakton
mbrojtsin kryesor, t cilit i drgohen shkresat.
Pavarsisht nga fakti se i pandehuri mund t ket deri n tre mbrojts, mbrojtja sht e
unifikuar dhe me informimin e mbrojtsit kryesor nga gjykata, konsiderohet se jan
informuar t gjith.
N qoft se i pandehuri qysh para shpalljes s aktgjykimit t shkalls s par me
parashtres t posame ka krkuar nga gjykata q t gjitha shkresat n at shtje
penale n t ardhmen ti drgohen nprmjet mbrojtsit t cilit ia ka dhn autorizimin
ta mbroj n procedur, nuk ka nevoj q i pandehuri pas shpalljes s aktgjykimit t t
paraqes krkes t re q kopja e vrtetuar e aktgjykimit ti drgohet mbrojtsit t tij,
por gjykata duhet n baz t deklarats s mparshme t pandehurit tia drgoj kopjen
e vrtetuar t aktgjykimit. 986
Pr shkak t imunitetit q e gzojn personat me marrveshje ndrkombtare (antart
e UNMIK -ut, t KFOR-it, t EULEX-it) n lokalet e organizats ndrkombtare nuk
mund t bhet dorzimi personal i thirrjes (neni 481, paragrafi 3, fjalia e fundit).
Praktika gjyqsore
Avokati mbrojts paraqiti Krkes pr mbrojtje t ligjshmris kundr aktgjykimit t
gjykats komunale duke pretnduar se prmban shkelje esenciale t dispozitave t
procedurs penale t nenit 123 paragrafi 2 dhe nenit 125 paragrafi 1 t LPP, me
pretendim se t gjykuarit nuk i sht dorzuar personalisht aktgjykimi i gjykats s
shkalls s par.
Gjykata Supreme mon se n rastin konkret nuk ka shkelje t nenit 123 paragrafi 2
dhe t nenit 125 paragrafi 1.t LPP, sepse Gjykata e Shkalls s Par ka vepruar
konform dispozits s nenit 123 par. 3 t LPP ( tani neni 127 paragrafi 3 t KPP ), me
t cilat parashihet se, kur pr shkaqe t ndryshme t pandehurit nuk mund ti
dorzohen vendimet nga drgimi i t cilit rrjedh afati pr ankim, vendimi do t shpallet
n tabeln e shpalljeve t Gjykats dhe pasi t kalojn tet dit nga dita e shpalljes,
konsiderohet se sht br drgimi i plotfuqishm.
985
986
VSM K. 458/71, VSH K 1291/ 76 - Petri, I, fq. 244.

VSJ K 11/70 - Petri, I, fq. 248.
1140
Ejup Sahiti
(Aktgykimi i Gjykats Supreme t Kosovs Pkl. nr. 23/2004 i dt. 18.03.2005. Bot.
Buletini i praktikes gjyqsore 2004/2005, fq. 33.)
Urdhri pr thirrjen dhe njoftimi i t pandehurit pr t marr pjes n gjykimin n apel
sht nj detyrim ligjor dhe jo fakultativ pr gjykatn
T gjitha aktet e krijuara nga gjykata e apelit jan absolutisht t pavlefshme, kur nuk
sht njoftuar dhe thirrur i pandehuri, sipas prcaktimeve ligjore.
(Vendim Unifikues i Kolegjeve t Bashkuara t Gjykats s Lart, nr. 1, dt.
15.02.2001. Botuar pjesrisht n KPP me praktik gjyqsore Tiran 2002, fq.
254/255.)
Kolegji Penal i Gjykats s Lart, duke par n trsin e tij, mon se vendimi i
Gjykats se Apelit Durrs sht marr n kundershtim me dispozitat e K. Pr. Penale.
Gjykata e Apelit Durrs ka zhvilluar gjykimin ne mungese te gjykuarit, pa e njoftuar
at. Ne dosje ndodhen vetm 2 flet thirrje, qe i jan komunikuar avokatve t t
pandehurit.
Sipas nenit 426/l te K. P. Penale, kryetari i kolegjit t gjykats s apelit urdhron
thirrjen e t pandehurit, si dhe t mbrojtsve t tyre dhe pr gjykatn, ky sht nj
detyrim ligjor. Sigurimi i pjesmarrjes s t pandehurit dhe drgimi i tij n gjykatn e
apelit sht i domosdoshm, pasi sipas nenit 427 t K. Pr. Penale, gjykata e apelit
vepron edhe si gjykat fakti. Gjithashtu, gjykata e apelit ka vepruar n kundrshtim
edhe me nenet 139, 141 te K. Pr. Penale. Arsyetimi i gjykats s apelit meqense
gjykimi n shkall t par sht br n munges dhe nuk ka qen i nevojshm njoftimi
n gjykatn e apelit, sht n kundrshtim me prmbajtjen e dispozitave te K. Pr.
Penale t cituara m sipr.
Njoftimi i t pandehurve, pjesmarrja dhe drgimi i tyre n gjykim, sht nj e drejt
Kushtetuese, q ka t bj me t drejtn q ka i pandehuri pr nj proces t rregullt
ligjor. Mos respektimi i dispozitave t K. Pr. Penale, t siprcituar, sjell si pasoj
pavlefshmrin e t gjitha akteve t realizuara nga gjykata e apelit n kt gjykim,
ashtu si pretendohet dhe n nenin 128/ e t K. Pr. Penale.
Pr kto arsye
Kolegji Penal i Gjykats s Lart, mbshtetur n nenin 441/ t K. Pr. Penale
VENDOSI
Prishjen e vendimit nr. 228, dat 10.09.2002 t Gjykats s Apelit Durrs dhe drgimin
e akteve pr rishqyrtim po n at gjykat, me tjetr trup gjykues.
(Vendim i Kolegjit Penal t Gjykats s Lart t R.SH., nr. 626/33 i Regj. Themeltar,
nr. 53 i Vendimit. Botuar n Vendimet e Gjykats s Lart t R.SH. nr. 2-shkurt
2003, Tiran, fq. 271/272.)
Lshimi i drgimit t ankess si prgjigje e mbrojtsit t t akuzuarit sht shkelje
esenciale e dispozitave t procedurs penale nga neni 376, paragrafi 2 t KPP, dhe
cenimi i t drejts n mbrojtje.
(Aktgjykimi i Gjykats Supreme t M.Zi, Kzp. br. 67/09, dt. 9.12.2009.)
1141
Ejup Sahiti
Mosdorzimi i aktgjykimit dhe ankess t akuzuarit paraqet shkelje esenciale t

dispozitave t procedurs penale nga neni 376 paragrafi 2 t KPP.
(Aktgjykimi i Gjykats Supreme t M.Zi, Kzp.br.48/09, dt. 1.06.2009.)
Nga shkresat e lnds, konkretisht nga aktgjykimi i Gjykats se Shkalls se Dyt
rezulton se n seancn e kolegjit avokati dhe klienti i tij nuk kan marre pjes, ngase
pr avokatin thirrja sht kthyer e pa dorzuar, ndrsa pr t akuzuarin, fletkthesa
nuk sht kthyer n Gjykat. Nga kjo del se Gjykata e Shkalls se Dyt seancn e
kolegjit e ka mbajtur pa pranin e t akuzuarit dhe mbrojtsit t tij, prkundr faktit se
n ankese kan propozuar qe t njoftohen pr seancn e kolegjit, Dispozita e nenit 410
par. 4 t KPPPK, parashikon se gjykata e shkalls s dyt ka t drejt t mbaj
seancn e kolegjit pa pranin e palve q kan krkuar q t marrin pjes n seanc,
vetm n rastet kur palt njoftohen pr seancn e rregullt. Prandaj, Gjykata e Shkalls
s Dyt duke vepruar n kundrshtim me nenin 410, par. 4 t KPPPK, me aktgjykimin
e shkalls s dyt ka shkelur t drejtn e mbrojtjes, t parashikuar nga neni 403, par. 2
pika 2 t KPPPK.
praktiks gjyqsore 2004/2005, fq. 15.)
Neni 479 [Procedura e dorzimit]
1.
Marrsi dhe drguesi e nnshkruajn fletdrgesn pr t vrtetuar

dorzimin. Marrsi n fltdrges shnon personalisht datn e pranimit.
N qoft se marrsi nuk di shkrim ose nuk sht n gjendje t nnshkruaj
emrin e tij, pr t nnshkruhet drguesi duke e shnuar ditn e dorzimit
dhe arsyen prse sht nnshkruar n vend t marrsit.
Kur marrsi refuzon t nnshkruaj fletdrgesn, drguesi kt e shnon
n fletdrges si dhe ditn e dorzimit t drgess, ndrsa drgimi konsiderohet valid.
2.
3.
Paragrafi 1.
Fletdrgesa ka rndsi t madhe pr organin i cili bn drgimin, sepse dorzimi me
rregull mundson rrjedhn e mtejme t procedurs. Pr personin q i dorzohet
shkresa e caktuar, dorzimi gjithashtu ka rndsi sepse ai prodhon pasoja t caktuara
procedurale e juridike.
Fletdrgesa e parapar n nenin 129 nnkupton drgimin dhe dorzimin (pranimin) e
shkress. Ajo mundet me qen e prhershme (kur vrteton pranimin e shkress pr t
ciln rrjedh afati) dhe duhet t ruhet n shkresa t lnds. Fjala sht pr aktvendim dhe
aktgjykim pr t cilat n procedur t ankimit doher duhet pasur prov pr afatin dhe
autorizimin pr paraqitje t mjetit juridik. Fletdrgesa mundet me qen edhe e
prkohshme, kur ka t bj me zbatim t nj veprimi procedural konkret, pas kryerjes
s t cilit fletdrgesa m nuk sht e rndsishme. Pr kt arsye ajo nuk ruhet n
shkresa, sepse nga procesverbali pr kryerjen e veprimit procedural mund t shihet
kush ka qen i pranishm gjat zbatimit t tij. 987
987
Petri 1, fq. 250.
1142
Ejup Sahiti
Fletdergesa sht prov pr dorzimin e kryer t shkress nga ana e organit i cili bn
drgimin personit t caktuar, por jo prov absolute dhe e pakontestueshme. Kur
paraqitet shkak i arsyeshm pr dyshim n saktsin e t dhnave n fletdrges,
posarisht rreth procesit t dorzimit, vjen n shprehje edhe argumentimi me mjete t
tjera provuese. N qoft se drgimi bhet me post, fletdrgesn e zvendson
vrtetimi i posts lidhur me dorzimin. Fletdrgesen, si prov se drgimi dhe dorzimi
sht br, e nnshkruajn marrsi dhe drguesi. Marrsi (vetm ai, jo drguesi as
dikush tjetr nga antart e familjes) gjithashtu shnon personalisht ditn (muajin dhe
natyrisht vitin) e pranimit.
Fletdrgesa n t ciln marrsi nuk e ka shnuar vet datn e pranimit, por dikush
tjetr ose drguesi, ka vler provuese derisa marrsi nuk e konteston saktsin e saj.
Paragraft 2 dhe 3.
Drguesi nnshkruan pr marrsin n qoft se ai nuk di shkrim ose nuk sht n
gjendje t nnshkruaj emrin e tij n momentin e pranimit (dora e paralizuar ose e
lnduar, smundja e rnd, etj.). Drguesi doher duhet t shnoj shkakun e mos
nnshkrimit t fletdrgess, pr t pasur mundsi m von me e vlersuar
arsyeshmrin e mos nnshkrimit.
N paragrafi 3 flitet pr rastin kur personi, t cilit i dedikohet shkresa, refuzon ta
nnshkruaj fletdrgesn (megjithse shkresn e pranon. N nenin 480 sht rasti kur
marrsi ose antari madhor i familjes refuzon pranimin e shkress.
N rast t humbjes ose shkatrrimit t fletdorzimit pas kryerjes s dorzimit t
shkress, data e dorzimit mund t vrtetohet me mjete t tjera provuese. 988
Nse dorzimi nuk sht kryer me rregull, ather dorzimi duhet t prsritet. Pr kt
organi i cili e ka marr vendimin pr drgim (jo shkrimorja e gjykats) duhet t marr
vendim t ri.
Neni 480 [Refuzimi i marrjes s shkress]
Kur marrsi ose antari i rritur i familjes s tij refuzon marrjen e shkress,
drguesi shnon n fletdrges ditn, orn dhe shkakun e refuzimit t
marrjes dhe shkresn e l n banesn e marrsit ose n vendin e tij t puns.
Dorzimi i till konsiderohet valid.
N paragrafi n 3 t nenit 479 sht caktuar si veprohet kur marrsi refuzon ta
nnshkruaj fletdrgesn, por nuk refuzon pranimin e shkress. Me dispozitn e ktij
neni sht rregulluar shtja e dorzimit ather kur marrsi ose antari madhor i
familjes refuzon ta pranoj shkresn. Personi i till fizikisht nuk mund t detyrohet ta
pranojn shkresn nse nuk ka dshir pr kt, por mund ti bart pasojat e refuzimit
t pranimit t shkress (p.sh. sillet me forc pr shkak se nuk sht prgjigjur n thirrje,
ban pasojat q mund t dalin nga mungesa e ankess etj.).
Procedura penale ka rrjedhn e vet, e cila kalon npr stade t caktuara. N t,
pavarsisht nga obstruksioni eventual i ndonj subjekti procedural, duhet siguruar
kryerjen e veprimeve procedurale sipas rendit t caktuar me ligj.
988
VSJ Kz 24/70; VSM K. 252/76 - Vasiljevi-Gruba 1, fq. 222.
1143
Ejup Sahiti
Dorzimi i shkresave sipas ksaj dispozite paraqet prjashtim nga rregullat e

prgjithshme pr dorzim direkt sipas nenit 476, ose pr dorzim indirekt sipas nenit
477, andaj duhet pasur kujdes q kjo mnyr e dorzimit t shfrytzohet vetm n
rastet kur sht objektivisht e arsyeshme.
Kur marrsi ose antari i rritur i familjes s tij refuzon pranimin e shkress, drguesi
shnon n fletdrges ditn, orn dhe shkakun e refuzimit t pranimit (nse e di),
pastaj shkresn e l n banesn e marrsit ose n vendin e tij t puns.
Lnia e shkress n banes mund t jet e pamundur (sepse bartsi i baness nuk i lejon
drguesit t hyj n banes. Banesa n kuptimin e nenit 105, paragrafi 3 nnkupton
shtpin (lokalet e banimit), lokale t tjera dhe pronn e nj personi. Kodi vet nuk e
parasheh si do t veprohet m tutje, por udhzon n Ligjin pr procedur kontestimore,
i cili n situat t till zbatohet n mnyr subsidiare dhe plotsuese. Pra, kur marrsi
refuzon pranimin e shkress, ndrsa drguesi at nuk mund ta l n banes, ather n
baz t nenit 482 dorzimi bhet sipas dispozitave q vlejn pr procedurn
kontestimore. Drguesi n rast t till, e ngjet shkresn (me ngjits ose n ndonj
mnyr tjetr e prforcon n der), dhe ksisoj konsiderohet se dorzimi sht valid.
Marrsi nuk mund ta refuzoj pranimin e shkress pr shkak se ka penges pr tiu
prgjigjur thirrjes, ose pr t ndrmarr veprimin q i urdhrohet ose pr t cilin i hapet
mundsia. Marrsi duhet ta pranoj shkresn, pastaj t krkoj shtyre t seancs, zgjatje
t afatit ose nse ka vend t krkoj kthim n gjendje t mparshme.
Neni 481 [Drgimi i shkresave n rrethana t veanta]
1.
2.
3.
Zyrtarve t policis, rojeve n institucionet ku mbahen personat e privuar

lirie, t punsuarve n transportin toksor, ujor dhe ajror u drgohen
thirrjet nprmjet komands s tyre apo eprorit t drejtprdrejt dhe, sipas
nevojs, n kt mnyr mund tu drgohen edhe shkresat tjera.
Personave t burgosur u dorzohet thirrja nprmjet gjykats ose
nprmjet institucionit ku ata mbahen t burgosur.
Prve rasteve kur me marrveshje ndrkombtare sht caktuar ndryshe,
personave q gzojn t drejtn e imunitetit n Kosov u drgohen thirrjet
n pajtim me dispozitat e ktij kapitulli. N lokalet e organizats ndrkombtare t mbrojtur me t drejtn apo marrveshjen ndrkombtare
nuk mund t bhet dorzimi personal i thirrjes.
Dispozitat e ktij neni rregullojn shtjen e dorzimit t thirrjes ose t shkresave t

tjera n mnyr t posame, t cilat jan t domosdoshme n mnyr q mos t
rregullohet funksionimi i disa shrbimeve apo institucioneve ose mos t shkelen
detyrimet ndrkombtare. Dispozitat e posame nuk e kufizojn t drejtn e organit i
cili zhvillon procedur q t caktoj kohn e zbatimit t veprimeve procedurale, por e
obligojn q thirrjen e disa personave ta bj n mnyr t caktuar.
Mnyra e posame e drgimit t thirrjeve ka t bj me drgimin e daj zyrtarve t
policis, rojeve t institucioneve ku mbahen personat e privuar lirie, t punsuarve n
transportin toksor, ujor dhe ajror, personave t burgosur, si dhe personave q sipas t
drejts ndrkombtare, gzojn imunitet n Kosov.
1144
Ejup Sahiti
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafi 1 ka t bj me drgimin e thirrjes zyrtarve t policis, rojeve n
institucionet ku mbahen personat e privuar lirie dhe punsuarve e firmave t trafikut
(toksor dhe ajror), pa marr parasysh a jan t punsuar n trafik urban apo ndrurban,
t cilt gjinden n lvizje t prhershme. Puntor n transport konsiderohen vetm
puntort e trafikut n firma t caktuara, jo puntort e shrbimeve administrative, t
kontabilitetit etj.
Me person t privuar lirie kuptohen peronat e arrestuar ose t ndaluar nga policia sipas
Kapitullit X -nenet 162-172 t KPP me personat e paraburgosur me vendim gjyqsor
(nenet 185-193 etj.), me personat t cilt gjenden n mbajtjen e dnimit me burgim (pa
marr parasysh a jan dnuar pr vepr penale apo pr kundrvajtje) ose me personat
ndaj t cilve sht shqiptuar masa edukuese institucionale, apo masa e trajtimit t
detyrueshm (kapitulli V i KP).
Roje n institucione ku mbahen personat e privuar lirie konsiderohen vetm
prfaqsuesit ekzekutiv t rojs, jo edhe personat q kryejn pun administrative pr
nevoja t rojs.
Dispozita prkatse, m par e aplikueshme n Kosov, n paragrafi 1, si kategori t
cilve thirrjet u drgohen n mnyr t posame, n rend t par prfshinte ushtarakt. 989
Drgimi n mnyrn e parapar me paragrafi 1 t ktij neni bhet vetm kur sht fjala p
dorzim t thirrjes personave t caktuar. Dorzimi i shkresave tjera n kt mnyr mund t
bhet nse organi i cili urdhron drgimin e shkress mon se kjo sht e arsyeshme.
Thirrja n mnyr t posame e ktyre personave koincidon me specifikat e shrbimit t
institucioneve t caktuara apo me llojin e puns q e kryejn, n mnyr q mungesa n
vendin e puns ose nga komanda t koordinohet me nevojat pr zvendsim t tyre.
Personave t prcaktuar n paragrafi 1 dorzimi i thirrjeve pa tjetr duhet t bhet
indirekt nprmjet organeve t theksuara. Dorzimi nuk mund t bhet n mnyrn e
parapar n nenet 476, 477, dhe 480.
Paragrafi 2.
Paragrafi 2, kur sht fjala pr persona t privuar lirie, krahas drgimit nprmjet
institucionit ku ata mbahen, parasheh edhe mundsin e dorzimit t thirrjes direkt n
gjykat, varsisht nga prcaktimi i organit i cili urdhron drgimin.
Paragrafi 3.
Dispozita e paragrafi 3 t ktij neni ka t bj me dorzim eventual t thirrjes t gjitha
kategorive t personave t cilt gzojn t drejtn e imunitetit sipas t drejts
ndrkombtare.
989
Me rastin e hartimit t Kodit t prkohshm t procedurs penale, pr shkak t statusit ather t pa

definuar t Kosovs, nuk ka qen e mundur n dispozitn e parag. 1 t ktij neni t mbetet fjala:
ushtarakve as t zvendsohet me fjalt Trupave Mbrojtse t Kosovs, sepse ather di e till
konsiderohej si paragjykim pr shtetsin e Kosovs.
Konsiderojm se kur sht fjala pr drgim t ftess ose t ndonj shkrese tjetr drejtuar pjestarve t
Forcs s Siguris t Kosovs, organet q zbatojn procedurn penale duhet t veprojn n mnyr analoge
me mnyrn e dorzimit t saj pr polict dhe rojet n institucionet ku mbahen personat e privuar nga liria.
1145
Ejup Sahiti
Sipas t drejts ndrkombtare imunitet gzojn shefat e shteteve t huaj kur gjenden
n vendin ton, prfaqsuesit diplomatik, prfaqsuesit e shteteve n Kombet e
Bashkuara, pastaj kategori t ndryshme personash t cilt veprojn t organizatat tjera
ndrkombtare, gjyqtart e gjykatave penale ndrkombtare etj. Imuniteti i till mund
t jet absolut kur ka t bj me cilndo vepr penale ose relativ kur ka t bj vetm
me disa vepra penale t caktuara. Te imuniteti relativ kemi t bjm me t
ashtuquajturin imunitet funksional, i cili shtrihet vetm n procedur pr vepra penale
t kryera me rastin e kryerjes s detyrave t caktuara, si sht imuniteti diplomatik.
Disa imunitete veprojn (kan efekt) t pakushtzuar, kurse t tjerat varen nga plqimi i
organit ose i personit t caktuar. Prndryshe imuniteti sipas t drejts ndrkombtare,
prve imunitetit t personave, prfshin edhe paprekshmrin e objekteve t caktuara
(lokaleve, arkivit, valixheve etj.) t personave q gzojn imunitet.
Imuniteti i prfaqsuesve diplomatik n trsi rregullohet me Konventn e Vjens mbi
marrdhniet diplomatike t dats 18. 04. 1962, ndrsa i prfaqsuesve konsullor me
Konventn e Vjens mbi marrdhniet konsullore t dats 24. o4. 1963.
Dispozitat e kontratave mbi ndihmn juridike (marrveshjet bilaterale) ose konventat
multilaterale, pr sa i prket drgimit t thirrjes, kan prparsi n krahasim me kt
dispozit. Shih: komenttet e nenit 492. Sidoqoft, ftesa dhe shkresat tjera drgohen
nprmjet rrugs diplomatike.
N rast dyshimi se a gzon imunitet nj person KPP (neni 492 paragrafi 2) parasheh q
organi i cili e zhvillon procedurn ti drejtohet pr sqarim Ministris pr Pun t
jashtme.
Imuniteti i pjestarve t UNMIK-ut; KFOR-it; Zyrave t ndrlidhjes dhe i Banks
Botrore dhe zyrtarve t saj rregullohet me Rregulloret prkatse t UNMIK-ut. 990
N lokalet e organizats ndrkombtare t mbrojtur me t drejtn apo me marrveshje
ndrkombtare (n lokalet e Administrats s Prkohshme t UNMIK-ut, t KFOR-it,
t EULEX-it) nuk mund t bhet dorzimi personal i thirrjes.
N nenin 131 t Kodit t prkohshm t procedurs penale t Kosovs, pr shkak t
statusit ather ende t pa zgjidhur t Kosovs, nuk sht prfshi paragrafi 4 i nenit 127
t LPP m par t aplikueshm, i cili kishte t bj me procesin e dorzimit t thirrjes
shtetasit t Kosovs i cili gjendet n shtetin tjetr. Nj zgjidhje e till mbeti edhe n
Kodin tani n fuqi. Pas shpalljes s pavarsis s Kosovs sht dashur (dhe
vazhdimisht mbetet aktual) q n kt nen t prfshihet n mnyr adekuate edhe
rregullimi i ksaj shtjeje.
Neni 482 [Drgimi i shkresave prokurorit t shtetit]
1.
2.
990
Prokurorit t shtetit vendimet dhe shkresat tjera i drgohen prmes zyrs

s regjistrimit t prokurorit t shtetit.
N rastin e drgimit t vendimeve ose shkresave t tjera pr t cilat afati
fillon t rrjedh nga dita e dorzimit, dita e dorzimit t shkress n zyrn e
regjistrimit t prokurorit t shtetit konsiderohet dit e dorzimit.
Rregullore Nr. 2000/44 Mbi privilegjet dhe imunitetet e Banks Botrore dhe t zyrtarve t saj;
Rregullore nr. 2000/47 Pr statusin, privilegjet dhe imunitetin e KFOR-it, UNMIK-ut dhe pjestarve t
tyre, si dhe Urdhresa Administrative e UNMIK-ut nr. 2002/18 mbi zbatimin e ksaj Rregulloreje.) dhe me
konventat ndrkombtare lidhur me imunitetin ndrkombtar.
1146
Ejup Sahiti
3.
Prokurorit t shtetit, me krkesn e tij, i drgohen pr shqyrtim shkresat e

shtjes penale. Kur afati pr ushtrimin e mjetit t rregullt juridik rrjedh
ose kur kjo sht e nevojshme pr arsye t tjera procedurale, gjykata mund
t caktoj nj afat kur prokurori i shtetit detyrohet ti kthej shkresat.
Paragraft 1 dhe 2.
N nenin 482 sht parapar mnyr e posame pr drgim t vendimeve dhe t
shkresave t tjera q i dorzohen prokurorit t shtetit.
Prokurori i shtetit nuk sht vetm pal n procedur penale pr ndjekje t kryersve t
veprave penale t cilat ndiqen sipas detyrs zyrtare, por sht edhe organ shtetror.
Prokuroria e shtetit dhe gjykata jan t ndara n aspektin organizativ dhe funksional
pavarsisht a jan t vendosura n t njjtn ndrtes apo jo. Kodi, sipas rregullit, i
referohet prokurorit t shtetit. N dispozitn e paragrafit 1 t ktij neni prmendet
prokurori i shtetit si institucion. Neni 46 parasheh se kompetencat dhe struktura e
Prokurorive Themelore, t Prokuroris speciale, t Prokuroris s Apelit dhe t Zyrs
s prokurorit t shtetit pr t hetuar dhe ndjekur shtjet penale prcaktohen me
Kapitullin IV t Ligjit pr Prokurorin e shtetit.
Drgimi i shkresave prokurorit t shtetit sht rregulluar ndryshe dhe n mnyr m t
thjesht nga drgimi t pandehurit dhe personave tjer, sepse ato nuk i dorzohen atij
personalisht por i dorzohen shkrimores s prokuroris s shtetit. Fakti i dorzimit
formalisht vrtetohet me vul t ciln n shkres e v npunsi i autorizuar i
shkrimores t prokuroris s shtetit dhe me evidentim n librin prkats pr pranim t
drgesave. Gjykata duhet tia drgoj shkrimores s prokuroris s shtetit t gjitha
vendimet dhe shkresat tjera nprmjet fletdrgess n t ciln vrtetohet pranimi
zyrtar i tyre. Fletdrgesa duhet t futet n shkresa t lnds n mnyr q n do koh
t dihet kur sht pranuar vendimi ose shkresa n prokurorin e shtetit.
Me rastin e drgimit t vendimeve ose t shkresave t tjera pr t cilat fillon t ec afati
nga dita e dorzimit, si dit e dorzimit konsiderohet dita e dorzimit n shkrimore t
Kto dispozita nuk kan t bjn me pranimin e shkresave dhe t drgesave t tjera t
cilat i dedikohen drejtprdrejt prokurorit t shtetit (kallzimi penal, t dhnat
informacionet, lajmrimet etj.) pr t vepruar.
Paragrafi 3.
Paragrafi 3 i ktij neni, shpreh t drejtn e prokurorit t shtetit pr ti shqyrtuar shkresat
e lnds (fashikullit) ose t pjess s tyre, prve procesverbalit t seancs pr
kshillim dhe votim dhe mendimit t ndar nse ka t till. N kt drejtim, prokurori i
shtetit mund t krkoj dorzimin e lnds pr shqyrtim. Pr dorzim t fashikullit t
lnds n origjinal vendos gjykata n baz t krkess s prokurorit t shtetit.
Prokurori i shtetit nuk mund t krkoj dorzim t dosjes penale (fashikullit) pr
shqyrtim n shtjen penale pr t ciln shqyrtimi gjyqsor sht n rrjedh e sipr, as
ndrprerje t shqyrtimit gjyqsor pr tia drguar atij shkresat pr shqyrtim, sepse kjo
do t ishte e paarsyeshme. Prokurori i shtetit si pal ka t drejt ti shikoj shkresat dhe
sypozohet se ai do duhej ta njef lndn dhe se ka kopje t konsiderueshme t
1147
Ejup Sahiti
shkresave. Megjithat, prokurori i shtetit mund t krkoj ndrprerje t shqyrtimi

gjyqsor me qllim q t prgatitet aktakuza e ndryshuar (neni 350).
Gjykata, n baz t krkess s prokurorit t shtetit, ka pr detyr tia drgoj atij
shkresat e lnds. N qoft se afati pr paraqitje t ankess sht n rrjedh e sipr ose
nse kt e krkojn interesat tjera t procedurs, gjykata mund t caktoj afat pr
kthim t lnds. Si interes tjetr i procedurs (ose si thot paragrafi 3 kur kjo sht e
nevojshme pr arsye t tjera t procedurs t cilt imponojn caktimin e afatit pr
kthim t lnds mundet me qen: nevoja pr prshpejtim t procedurs pr shkak t
urgjencs s rastit; pengimi i zvarritjes tendencioze t procedurs etj.
Koha sa do t qndroj lnda te prokurori i shtetit caktohet me marrveshje ndrmjet
gjykats dhe prokurorit t shtetit, e cila varet nga vllimi i lnds dhe ndrlikueshmria
e saj.
Neni 483 [Dorzimi sipas dispozitave t procedurs kontestimore]
Pr rastet q nuk jan parapar n mnyr t veant me kt Kod, drgimi
bhet sipas dispozitave q vlejn pr procedurn kontestimore.
Dispozitat e neneve 475-481 t Kodit t procedurs penale rregullojn mnyrn e
dorzimit t shkresave penale (dorzimi personalisht, indirekt dhe rastet e posame t
dorzimit) palve dhe subjekteve tjer n situata t ndryshme.
Me dispozitn e nenin 483 sht parapar aplikimi subsidiar i dispozitave pr drgim
q vlejn n procedur kontestimore, n rastin kur Kodi nuk prmban rregulla pr
situat t caktuar. Aplikimi i dispozitave t procedurs kontestimore jasht ktij neni,
ndonse n situate t caktuar mund t duket m efikas, rezulton me dorzim jo t
rregullt.
Kur pala gjat zhvillimit t procedurs penale e ndryshon adresn e banimit ose
vendqndrimin, e pr kt nuk e lajmron gjykatn, as q drguesi ka mundur t
msoj pr adres t re, gjykata duhet t prpiqet n mnyr adekuate t msoj
adresn e re t marrsit (duke pyetur qytetart fqinj, n fqinjsi, n firm ose n
organin ku ka qen i punsuar etj.). Kur as kjo prpjekje nuk jep rezultat, ather
shkresa varet (ngjitet) n stend (tabel) t gjykats, dhe me kt konsiderohet se
dorzimi sht br n mnyr t rregullt.
Neni 484 [Dorzimi i shkresave nprmjet pjesmarrsve t tjer n procedur]
1.
2.
1148
Thirrjet dhe vendimet e marra para prfundimit t shqyrtimit gjyqsor dhe

t adresuara pr personin q merr pjes n procedur, prpos t
pandehurit, mund ti dorzohen nj pjesmarrsi n procedur i cili pranon
tia dorzoj personit t adresuar, kur organi prkats konsideron se n
kt mnyr marrja e tyre sht e sigurt.
Personat nga paragrafi 1 i ktij neni mund t njoftohen pr thirrjen pr
shqyrtim gjyqsor ose pr thirrjet tjera, si dhe pr vendimin pr shtyrje t
shqyrtimit gjyqsor apo t veprimeve t tjera t planifikuara prmes
telekomunikimit, nse nga rrethanat mund t sigurohet se njoftimi i br n
kt mnyr do t pranohet nga personi t cilit i sht adresuar.
Ejup Sahiti
3.
4.
N procesverbal bhet shnim zyrtar se thirrja ose vendimi jan drguar n

mnyrn e parapar n paragraft 1 dhe 2 t ktij neni.
Personi i cili sht njoftuar ose t cilit i sht drguar vendimi n pajtim me
paragrafin 1 ose 2 t ktij neni mund t vuaj pasojat e dmshme pr shkak
t mosndrmarrjes s veprimeve vetm nse vrtetohet se ai e ka marr
thirrjen apo vendimin me koh dhe sht njoftuar pr pasojat e
mosndrmarrjes s veprimit.
Paragrafi 1.
Dispozita e paragrafi 1. ka t bj vetm me thirrjen dhe me vendime t cilat merren
deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor. Formulimi i till prfshin procedurn
paraprake dhe rrjedhn e shqyrtimit gjyqsor. Krahas organeve zyrtare t autorizuara
pr drgim t shkresave sipas nenit 124 paragrafi 1. kjo dispozit, pr shkaqe t
arsyeshmris dhe t azhuritetit t procesit, krijon edhe nj pjesmarrs procedural
jozyrtar i cili vullnetarisht pranon ti bj shrbim organit procedural dhe t cilit
drgimi i till shpeshher i konvenon. Dorzimi sipas ksaj dispozite paraqet nj lloj
dorzimi me procedim t shkurtr. Me q ktu kemi t bjm me drgim t thirrjes ose
t vendimit deri n prfundim t shqyrtimit gjyqsor, sht e qart se kshtu mund t
drgohen vetm ato vendime pr dorzimin e t cilave nuk sht e domosdoshme q
gjykata t ket fletdrges, apo nga pranimi i t cilave nuk ec afati pr ankes. 991
Pr dorzim indirekt t thirrjes ose t vendimit, deri n prfundim t shqyrtimit
gjyqsor, pjesmarrsit procedural nprmjet pjesmarrsit tjetr procedural, duhet t
plotsohen tri kushte: a) q n at mnyr mos t thirret i pandehuri apo atij mos ti
dorzohen vendimet q kan t bjn me procesin deri n prfundim t shqyrtimit
gjyqsor; b) q pjesmarrsi procedural me vet dshir pranon ti drgoj thirrjen ose
vendimin; dhe c) organi prkats procedural konsideron se n kt mnyr pranimi i
tyre sht i sigurt.
Me rastin e aplikomit t ksaj dispozite duhet pasur kujdes kujt i besohet kryerja e
drgess.
Paragrafi 2.
Paragrafi 2 i ktij neni parasheh mnyr t posame teknike pr thirrje t personave apo
pr njoftimet pr shtyrje t shqyrtimit gjyqsor ose t ndonj veprimi m par t
caktuar. Pr thirrjen pr shqyrtim gjyqsor ose pr thirrjet tjera, si dhe pr vendimin pr
shtyrje t shqyrtimit gjyqsor a t veprimeve t tjera t planifikuara, t gjith
pjesmarrsit procedural, prve t pandehurit, mund t njoftohen prmes
telekomunikimit (me telegram, me telefon, me teleks ose me telefaks, dhe me prues
tjer elektronik t porosive) nse sipas rrethanave mund t supozohet se njoftimi i br
n kt mnyr do t pranohet nga personi t cilit i sht adresuar. shtja e besimit se
njoftimi do t arrij te personi i duhur sht shtje faktike, t ciln n rastin konkret e
mon organi procedural duke u mbshtet edhe n prvojn e vet n kt drejtim.
Dorzimin prmes disa formave t telekomunikimit mund ta prcjellin vshtirsi t
caktuara, p.sh. te thirrja me telefon mund t paraqitn vshtirsi rreth identifikimit t
991
Petri 1, fq. 256.
1149
Ejup Sahiti
bashkbiseduesve (pr gjykatn nse bashkbiseduesi sht personi q e krkon, ndrsa

pr marrsin nse thirrja telefonike vrtet vjen nga gjykata apo sht fjala pr ndonj
dredhi t dikujt).
Paragrafi 3.
Dorzimi sipas ktij neni sht fakultativ si pr organin i cili mund t propozoj
mnyrn e till t dorzimit ashtu edhe p pjesmarrsin. Ky lloj drgimi i porosis
bhet pa fletdrges. Megjithat, pr t mbetur gjurm pr drgimin e br domosdo
duhet t bhet nj shnim zyrtar n shkresa t lnds. N shnim zyrtar duhet prfshir
t dhnat pr llojin e thirrjes ose t vendimit, pr mnyrn e dorzimit t tyre, apo pr
mnyrn e drgimit t njoftimit nga pararagrafi 2 q sht zbatuar n rastin konkret.
Paragrafi 4.
Dorzimi ose njoftimi i kryer sipas ktij neni konsiderohet se sht n rregull. Kundr
personit i cili sht njoftuar ose t cilit vendimi i caktuar i sht drguar sipas paragrafi
1 dhe 2, mund t ket pasoja t caktuara (p.sh. shoqrimi forcrisht, kalimi i afatit pr
ankes etj.) vetm nse plotsohen dy kushte: s pari vrtetohet se me koh ka pranuar
thirrjen, njoftimin ose vendimin, s dyti ka qen i njoftuar pr pasojat e lshimit.
1150
Ejup Sahiti
Kapitulli XXVIII: Ekzekutimi i vendimeve

Neni 485 [Forma e prer dhe ekzekutueshmria e vendimit]
1.
2.
3.
4.
Aktgjykimi merr form t prer kur m nuk mund t kundrshtohet me

ankes ose kur nuk lejohet ankes.
Aktgjykimi i forms s prer ekzekutohet kur sht br dorzimi dhe kur
pr ekzekutimin e tij nuk ka pengesa ligjore. N qoft se nuk sht
parashtruar ankes ose palt kan hequr dor nga e drejta n ankes apo
jan trhequr nga ankesa e parashtruar, aktgjykimi konsiderohet i
ekzekutueshm pas kalimit t afatit pr ankes apo nga dita e heqjes dor
ose e trheqjes s ankess.
N qoft se gjykata e cila ka marr aktgjykimin n shkall t par nuk sht
kompetente pr ekzekutimin e tij, kopjen e vrtetuar t aktgjykimit ia
drgon organit kompetent pr ekzekutim s bashku me vrtetimin q lejon
ekzekutimin.
Dispozitat q zbatohen pr ekzekutimin e sanksioneve penale prcaktohen
me ligj t posam.
Procedura penale e fiton prmbajtjen e vet prfundimtare me vendim t forms s

prer. N aspektin teorik, forma e prer mund t jet formale dhe materiale. Dispozita
e ktij paragrafi ka t bj me ann formale t forms s prer.
Form e prer n aspektin formal (plotfuqishmria formale) nnkupton aktgjykimin
kundr t cilit nuk mund t paraqitet ankes ose kur ankesa nuk sht e lejuar.
Aktgjykimi e fiton formn e prer n momente t ndryshme: kur palt kan hequr dor
nga mundsia e paraqitjes s ankess, kur ka kaluar afati ligjor pr ankes e ai nuk
sht shfrytzuar, kur pasi q sht paraqitur ankesa, ankuesi sht trhequr nga ajo
para se t merret vendimi gjyqsor lidhur me te, kur ankesa e paraqitur sht hedh si e
paafat ose e palejuar, apo kur ajo sht refuzuar si e pabaz. Ana materiale e forms s
prer t aktgjykimit do me thn se palt, raporti materialo juridik i t cilave sht
shqyrtuar me aktgjykim t forms s prer, nuk mund t krkojn q pr t njjtn
shtje penale t zhvillohet procedur e re. 992 N procedur penale arritja n aspektin
formal e forms s prer t aktgjykimit me t cilin sht shqyrtuar nj raport penal
materialo juridik, njkohsisht arrin edhe forma e prer n aspektin material sa i prket
zgjidhjes s atij raporti. Ndikimi juridik q e prodhon plotfuqishmria materiale e
aktgjykimit nnkupton zgjidhjen prfundimtare t asaj q deri n at moment ka qen
kontestuese dhe e dyshimt dhe pr t ciln sht zhvilluar procedura penale. Ilustrimi
tipik i ndikimit t till t forms s prer sht pushimi i ndikimit t prezumimit t
pafajsis n momentin kur aktgjykimi e fiton formn e prer.
Vetm pas forms s prer, ajo q sht vrtetuar me aktgjykim konsiderohet e vrtet
sipas parimit res judikata pro veritate accipitur. 993
992
993
Petri 1, fq. 261.

Ulpianus - 1, 5, 2.
1151
Ejup Sahiti
N procedur penale nj vendim gjyqsor mund ta fitoj formn e prer n mnyr

aktive ose pasive. Rruga aktive nnkupton paraqitjen e mjetit t rregullt juridik kundr
aktgjykimit t gjykats s shkalls s par (prjashtimisht kundr aktgjykimit t
gjykats s n shkalls s dyt) me rast aktgjykimi e mbijeton procesin e ankess kur gjykata m e lart refuzon ankesn dhe e vrteton aktgjykimin, apo e aprovon
ankesn por vetm e ndryshon aktgjykimin e atakuar. Mnyra pasive e forms s prer
arrihet duke e lshuar afatin pr paraqitje t ankess, ose duke hequr dor personat e
autorizuar nga e drejta pr paraqitje t ankess, apo duke u trhequr nga ankesa e
paraqitur.
Forma e prer n aspektin material e disa pjesve t aktgjykimit penal mund t arrij,
pavarsisht se aktgjykimi ende nuk e ka fituar formn e prer n aspektin formal.
Mirpo, edhe kur disa pjes t aktgjykimit e fitojn formn e prer n aspektin
material, ato nuk jan t prshtatshme pr ekzekutim deri sa aktgjykimi n trsi nuk e
fiton formn e prer n mnyr formale. Pra, aktgjykimi penal mund t fitoj pjesrisht
formn e prer, por nuk mund t ekzekutohet pjesrisht.
Aktgjykim i cili prmban vendimin pr m shum vepra penale ose vendime t
ndryshme pr nj vepr penale (pr dnim, pr shpenzime procedurale, pr krkes
pasurore juridike etj.) mund t atakohen pr disa vepra penale ose pr disa vendime pr
nj vepr penale. N pjesn e pa atakuar, nse nuk sht fjala pr shqyrtim sipas
detyrs zyrtare sipas nenit 394, aktgjykimi n aspektin material e fiton formn e prer.
Gjithashtu kur aktgjykimi atakohet me ankes n trsi, por pas shqyrtimit t ankess
ai prishet pjesrisht, pjesa e mbetur e fiton formn e prer. Kjo pjes e aktgjykimit nuk
mund t jet lnd shqyrtimi n gjykim t serishm as q mund t atakohet me ankes
pas gjykimit t srishm.
Paragraft 1 dhe 2.
Pr ekzekutim t aktgjykimit penal duhet t plotsohen tri kushte themelore:
a) Aktgjykimi ta ket fituar formn e prer. N kt drejtim, ekziston pikpamja se
drgimi t akuzuarit, i cili gjendet n paraburgim, n institucionin pr mbajtje t
dnimit sipas krkess s tij (neni 367, paragrafi 8) n realitet paraqet ekzekutim t
aktgjykimit pe e fituar formn e prer. Pikpamja e till sht e papranueshme,
sepse aty nuk kemi t bjm me ekzekutim t aktgjykimit, por me zhvendosje t t
akuzuarit nga paraburgimi n institucionin ndshkimor. Ndaj t akuzuarit t till
nuk zbatohen dispozitat pr ekzekutim t sanksioneve penale, por ende mund t
zbatohen masa t tjera pr sigurim t pranis s t akuzuarit n procedur penale,
t cilat shrbejn si alternative e paraburgimit.
b) Kushti i dyt pr tiu qasur ekzekutimit sht kusht q aktgjykimi t jet ekzekutiv
- kur pr ekzekutimin e tij nuk ka pengesa ligjore. P.sh. n qoft se i akuzuari
sht dnuar me dnim me gjob, n aktgjykim duhet t caktohet afati pr pagim t
dnimit me gjob, i cili nuk mund t jet m i shkurt se pesmbdhjet dit e as
m i gjat se tre muaj, mirpo, n rrethana t arsyeshme gjykata mund t lejoj q i
dnuari ta paguaj dnimin me gjob edhe me kste, por afati i pagess nuk mund t
jet m i gjat se dy vjet (neni 46, paragrafi 2 i KP ngjashm edhe neni 365,
paragrafi 2 i KP ). N situat kur afati pr pagim t kstit t dnimit me gjob ende
nuk ka arritur, ndonse aktgjykimi ka form t prer, ai nuk mund t ekzekutohet.
1152
Ejup Sahiti
Ka mundsi q aktgjykimi i cili ka fituar formn e prer dhe sht br i

ekzekutueshm, n ndrkoh prkohsisht t humb cilsin e ekzekutueshmris
me shtyrje ose ndrprerje (pezullim) t ekzekutimit (nenet 21-26, 29-30, 102, 195198 etj, t Ligjit pr ekzekutimin e sanksioneve penale t Kosovs).
c) Kushti vijues sht q gjykata e cila ka marr aktgjykimin n shkall t par t
urdhroj ekzekutimin e dnimit. Aktgjykimi ekzekutohet sipas dtyrs zyrtare n
baz t konstatimit me shkrim t kryetarit t gjykats se ai sht i ekzekutueshm.
N ekzekutim t aktgjykimit t forms s prer mund t ndikoj edhe paraqitja e
mjeteve t jashtzakonshme juridike, t cilat nganjher mund t shkaktojn shtyrje, e
ndonjher ndrprerje t ekzekutimit t dnimit (pas paraqitjes s krkess pr rishikim
t procedurs penale gjykata /e shkalls s par, sepse ajo vendos pr krkes pr
rishikim/ urdhron q ekzekutimi i aktgjykimit t shtyhet ose t ndrpritet nse jan
plotsuar kushtet nga neni 427, paragrafi 4; krkesa pr zbutje t jashtzakonshme t
dnimit nuk e pezullon ekzekutimin e dnimit (neni 430, paragrafi 2; kur sht paqitur
krkes pr mbrojtje t ligjshmris Gjykata Supreme e Kosovs vendos pr shtyrje
ose ndrprerje t ekzekutimit (neni 435, paragrafi 4).
Dita kur aktgjykimi e fiton formn e prer n shum raste ka rndsi t madhe si p.sh.
pr falje apo amnisti, pr parashkrim, pr rehabilitim ose, pr shlyerje t dnimit.
N qoft se nuk sht parashtruar ankes ose palt kan hequr dor nga e drejta n
ankes ose jan trhequr nga ankesa e parashtruar, aktgjykimi konsiderohet i
ekzekutueshm pas kalimit t afatit pr ankes apo nga dita e heqjes dor ose e
trheqjes s ankess.
Paragraft 3 dhe 4.
Paragrafi 3 i ktij neni e obligon gjykatn e shkalls s par n rastin kur nuk ka
kompetenc pr ekzekutim t aktgjykimit, q tia drgoj gjykats kompetente kopjen e
vrtetuar t tij me vrtetim (klauzol) pr ekzekutim. Dispozita e paragrafi 4 ka
karakter udhzues. Ajo tregon se dispozitat q zbatohen pr ekzekutim t sanksioneve
penale prcaktohen me ligj t veant, ai sht Ligji pr ekzekutimin e sanksioneve
penale.
Neni 486 [Ekzekutimi i dnimit me gjob]
Kur gjoba e shqiptuar me kt Kod nuk mund t arktohet as detyrimisht,
gjykata e ekzekuton duke zbatuar nenin 46 t Kodit Penal.
Dispozita e ktij neni sipas prmbajtjes sht norm ekzekutive. Ajo ka t bj me
gjobn e shqiptuar me Kod t procedurs penale. Andaj dnimi me gjob i shqiptuar
sipas ksaj dispozite ka t bj me gjobitje procedurale t pjesmarrsve procedural
pr shkak t prishjes s disiplins procedurale (nenet 135, paragrafi 1 dhe 2, 302,
paragrafi 1).
Dnimet procedurale me gjob duhet dalluar nga dnimi me gjob i shqiptuar sipas
nenit 46 t Kodit penal t Kosovs. Afrsia ndrmjet tyre ekziston pr faktin se
dnimet me gjob t shqiptuara pr prishje t disiplins procedurale ekzekutohen ex
officio sipas procedurs s parapar, n nenin 46 t KP. Kshtu, n rast se gjoba nuk
1153
Ejup Sahiti
mund t arktohet as detyrimisht, bhet zvendsimi i saj me dnim me burgim ashtu

q gjykata cakton nj dit burgim pr do 20 euro t gjobs, me kusht q afati i
burgimit t mos kaloj tri vjet. N qoft se i dnuari ka paguar vetm nj pjes t
dnimit me gjob, pjesa e mbetur proporcionalisht shndrrohet n dnim me burgim.
Aktvendimin pr shndrrim t dnimit me gjob n dnim me burgim e merr kolegji tre
antarsh i gjykats kompetente.
Neni 487 [Ekzekutimi i aktgjykimit lidhur me shpenzimet e procedurs penale,
konfiskimin i dobis pasurore dhe krkesn pasurore juridike]
1.
2.
3.
4.
5.
N rastin e shpenzimeve t procedurs penale, konfiskimit t dobis pasurore dhe krkess pasurore juridike, aktgjykimi ekzekutohet nga gjykata
kompetente sipas dispozitave t zbatueshme n procedurn e prmbarimit.
Arktimi i detyrueshm i shpenzimeve t procedurs penale q duhet
derdhur n buxhet bhet sipas detyrs zyrtare. Shpenzimet e arktimit t
detyrueshm fillimisht mbulohen nga mjetet buxhetore t gjykats.
N qoft se me aktgjykim shqiptohet dnim plotsues i konfiskimit t sendit,
sendet e tilla menjher kalojn n pronsi t shtetit. Kopja e ertifikuar e
aktgjykimit t forms s prer menjher i drgohet Agjencis pr
Administrimin e Pasuris s Sekuestruar ose t Konfiskuar, e cila mund t
bj shitjen e sendeve ose dorzimin e tyre pr shfrytzim nga Qeveria. T
ardhurat e fituara nga shitja e sendeve t tilla derdhen n buxhet.
Kur merret vendim pr konfiskimin e sendeve n baz t Kapitullit XVIII,
pika 2 t ktij Kodi, paragrafi 3 i ktij neni zbatohet prshtatshmrisht.
Prve rishikimit t procedurs penale ose krkess pr mbrojtje t
ligjshmris, urdhri i forms s prer pr konfiskimin e sendit mund t
ndryshohet n kontest civil nse paraqitet kontest lidhur me pronsin e
sendit t konfiskuar.
Paragraft 1 dhe 2.
Aktgjykimi, prve vendimit pr shtjen kryesore, prmban edhe vendime pr shtjet
q e prbjn objektin sekondar t procedurs, t cilat gjithashtu jan objekt
ekzekutimi. Dispozitat e ktij neni rregullojn shtjet t cilat kan t bjn me
ekzekutimin e aktgjykimit t forms s prer lidhur me: - shpenzimet e procedurs
penale; - krkesn pasurore juridike; - konfiskimin e dobis pasurore; dhe me dnimin
plotsues konfiskimi i sendit.
Arktimi i shpenzimeve procedurale dhe ekzekutimi i krkess pasurore juridike bhet
pas forms s prer t vendimit, sipas dispozitave q vlejn pr procedur prmbaruese.
Pr ekzekutim nevojitet krkesa e personit n dobi t t cilit sht vendosur pr
shpenzime t procedurs (neni 451, paragrafi 2) apo pr krkes pasurore juridike, dhe
me at rast paraqitsi i krkess duhet paraprakisht ti paguaj shpenzimet e
ekzekutimit. Vetm arktimi me forc i shpenzimeve procedurale n dobi t buxhetit
bhet sipas detyrs zyrtare, ndrsa shpenzimet e ekzekutimit paraprakisht paguhen nga
mjetet buxhetore.
1154
Ejup Sahiti
Ekzekutimi i vendimit pr shpenzime t procedurs penale bhet ashtu q personit i cili

sht ngarkuar me shpenzime procedurale zakonisht i lehet nj afat prej 15 ditsh pr
ti paguar ato. N qoft se personi i cili duhet ti paguaj shpenzimet procedurale ato
nuk i paguan brenda afatit, pason arktimi i tyre me dhun.
Pr personat t cilt ngarkohen me krkesn pasurore juridike (pr kompensim dmi
ose pr kthim t sendit, Kodi nuk parasheh afat, por kjo nuk do t thot se n kt
drejtm nuk mund t caktohet afati, si ekziston n procedur kontestimore ose n
procedur pr arktim t dnimit me gjob (neni 46, paragrafi 2 i KP).
Paragraft 3 deri 5.
N qoft se n aktgjykim sht shqiptuar dnimi plotsues konfiskimi i sendit, sendet e
tilla menjher kalojn n pronsi t shtetit. Me at rast kopja e vrtetuar e aktgjykimit
t forms s prer menjher i drgohet Agjencis pr Administrimin e Pasuris s
Sekuestruar ose t Konfiskuar. Agjensioni n fjal vendos pr fatin e mtejm t
sendeve t konfiskuara, i cili alternativisht mund t jet: a) shitja e sendit sipas
dispozitave t cilat vlejn n procedur prmbaruese; ose b) dorzimin e tyre pr
shfrytzim nga Qeveria. T ardhurat e fituara nga shitja e sendeve t tilla derdhen n
buxhet. 994
Agjensioni pr Administrimin e Pasuris s Sekuestruar ose t Konfiskuar shitjen e
sendit apo dorzimin e tyre pr shfrytzim nga Qeveria e bn me vendim. Bazuar n
frymn e nj vendimi t Gjykats Supreme t Sllovenis 995 dhe n disa vendime
gjyqsore t tjera prjashtohet ankesa n nj vendim t till me arsyetim se ankesa n
kt vendim nuk lejohet pr arsye se nuk sht fjala pr vendim mbi konfiskimin e
sendit, por pr at se si do t veprohet me sendet e konfiskuara.
Sipas dispozits s paragrafit 4 t ktij neni, kur merret vendim pr konfiskimin e
dobis pasurore t fituar me vepr penale, paragrafi 3 i ktij neni zbatohet
prshtatshmrisht. Gjithashtu kur merret vendim pr konfiskim t sendeve sipas nenit
489 t KPP-s, paragrafi 3 nenit 137 zbatohet prshtatshmrisht.
Paragrafi 5. i ktij neni, parasheh mundsin pr ndryshim t vendimit pr konfiskim t
sendeve, prve n procedur sipas krkess pr rishikim t procedurs penale ose
sipas krkess pr mbrojtje t ligjshmris, edhe n kontest civil, nse lind
mosmarrveshje rreth pronsis s sendeve t konfiskuara. 996 Kjo mundsi paraqet nj
rast interesant ku gjykata civile mund ta ndryshoj n nj pjes vendimin e procedurs
penale. N procedur civile barra e provs i takon personit i cili pretendon pronsin e
sendit i cili sht marr me vendim t gjykats penale.
994
Para lufts s fundit n Kosov, n kuadr t Fakultetit Juridik t Universitetit t Prishtins ka ekzistuar
Institutit pr krkime shoqrore e juridike si njsi krkimore e Fakultetit. N kuadr t atij Instituti
ekzistonte Muzeu kriminalistik ku ishin eksponuar nj numr i konsiderueshm i eksponateve, t cilat si
corpora delicti ishin sjell nga gjykatat kosovare dhe shrbenin pr msim demonstrativ t studentve t
drejtsis. Aty ishte siguruar edhe nj aparatur e sofistikuar pr ekspertime balistike dhe ekspertime t tjera
(ambiciet ishin dhe punohej pr t themeluar Institutin pr ekspertiza gjyqsore). Fatkeqsisht, eksponatet e
ktij Muzeu dhe aparatura e prmendur jan plakitur nga ana e pushtetit serb t Millosheviqit pas vnies s
masave t dhunshme me t cilat ishte serbizuar msimi n ambientet e Universitetit t Prishtins. Pas lufts
n Kosov, prkundr disa prpjekjeve, Instituti dhe n kuadr t tij Muzeu kriminalistik m nuk mundn t
ngritn n kmb.
995
Vs Sl. K.113/66, Vasiljevi-Gruba, fq. 186.
996
Kshtu edhe vendimi nga praktika gjyqsore (VS BiH, K. 1147/73).
1155
Ejup Sahiti
Veprat penale tek t cilat sipas Kodit penal t Kosovs duhet t konfiskohen sendet
jan:
- Marrja e sendit (si dispozit e prgjithshme), neni 69,
- Prgatitja dhe dhnia e paprgjegjshme e barnave, neni 264,
- Prodhimi dhe vnia n qarkullim e produkteve t dmshme mjeksore, neni 266,
- Prodhimi dhe vnia n qarkullim e artikujve t dmshm ushqimor, neni 267,
- Blerja, posedimi, shprndarja dhe shitja e paautorizuar e narkotikve, substancave
psikotrope dhe analoge, neni 273,
- Prodhimi dhe prpunimi i paautorizuar i narkotikve, substancave psikotrope,
analoge apo veglave, pajisjeve apo materialeve narkotike, neni 274,
- Konfiskimi apo transferimi i pasuris q rrjedh nga veprat penale kundr
narkotikve, neni 280,
- Falsifikimi i shenjave me vler, neni 294,
- Cenimi i t drejts s patents, neni 295
- Falsifikimi i t drejtave t autorit, neni, 296,
- Shmangia e masave teknologjike, neni 297,
- Mashtrimi i konsumatorve, neni 298,
- Falsifikimi i paras, neni 302,
- Prodhimi dhe shfrytzimi i shenjave t etiketave, masave dhe peshave t rreme,
neni 303,
- Prodhimi, furnizimi, shitja, posedimi ose dhnia n shfrytzim e mjeteve pr
falsifikim, neni 304,
- Prodhimi i ndaluar, neni 305,
- Marrveshja dhe mashtrimi me letrat me vler t Qeveris, nen 312,
- Pranimi i paarsyeshm i dhuratave, neni 315,
- Dhnia e paarsyeshme e dhuratave, neni 316,
- Kontrabandimi i mallrave, neni 317,
- Shmangia nga pagesa e tarifave t detyrueshme doganore, neni 318,
- Gjuetia e kundrligjshme, neni 359,
- Shitja ose nxjerrja e trofeve t kafshve t egra jasht Kosovs, neni 360,
- Peshkimi i kundrligjshm, neni 362,
- Importi, eksporti, furnizimi, transporti, prodhimi, kmbimi, ndrmjetsimi ose
shitja e paautorizuar e armve apo e materialeve plasse, neni 372,
- Fshirja, heqja apo ndryshimi i kundrligjshm i shenjave n arm t zjarrit apo n
municion, neni 373,
- Prdorimi i arms apo mjetit t rrezikshm, neni 375,
- Lejet, plqimet dhe licencat e rreme t armve dhe dhnia e informative t rreme,
neni 376.
Neni 488 [Ekzekutimi i aktvendimit dhe i urdhrit]
1.
2.
1156
N qoft se ky Kod nuk parasheh ndryshe, aktvendimi ekzekutohet kur

merr formn e prer. Urdhri ekzekutohet menjher, prpos rasteve kur
organi q lshon urdhrin vendos ndryshe.
Aktvendimi merr formn e prer kur ndaj tij m nuk mund t ushtrohet
ankes ose kur nuk lejohet ankes.
Ejup Sahiti
3.
Nse nuk sht parapar ndryshe, aktvendimet dhe urdhrat ekzekutohen

nga organet q i kan marr ato vendime. Kur gjykata ka vendosur pr
shpenzimet e procedurs penale me aktvendim, arktimi i ktyre shpenzimeve bhet sipas dispozitave t nenit 487, paragraft 1 dhe 2 t ktij Kodi.
Dispozitat e nenit 488 rregullojn ekzekutimin e aktvendimit dhe t urdhrit si lloje t

vendimeve gjyqsore. Te neni 485 sht par se aktgjykimet asnjher nuk mund t
ekzekutohen pa e fituar formn e prer. Edhe pr sa u prket aktvendimeve ekzistojn
rregullat sipas t cilave aktvendimet parimisht ekzekutohen pasi t fitojn formn e
prer, po q se me Kod nuk sht parapar ndryshe. Gjat zhvillimit t procedurs
penale merren shum aktvendime nga organe t ndryshme si jan policia, prokurori i
shtetit, gjyqtari i procedurs paraprake, gjyqtari i vetm gjykues, kryetari i trupit
gjykues, trupi gjykues apo kolegji gjyqsor.
Paragraft 1 dhe 2.
Kundr aktvendimit parimisht mund t ushtrohet ankes. Mirpo, n raste procedurale
t caktuara sht prjashtuar efekti suspenziv i ankess, i cili do t pengonte realizimin
e qllimit q synohet t arrihet me aktvendim. Kur sht fjala pr aktvendime t cilat
kan t bjn me shtjet procedurale nuk parashihet mundsia e atakimit me ankes.
Efekti suspenziv i ankess do t mund t pengonte realizimin me sukses t mass ose t
veprimit q duhet t zbatohet nprmjet zbatimit t aktvendimit, e aktvendime t tilla
jan ato nga nenet: 467, paragrafi 3, 489, paragrafi 1, 137, paragrafi 3, 189, paragrafi 3,
367, paragrafi 5. etj. Sa i prket ekzekutimit t aktvendimit pa e fituar formn e prer nuk
lejohet analogjia. Me fjal tjera, nuk lejohet jasht numrit t prcaktuar me Kod t
zgjerohet numri i aktvendimeve t cilat mund t ekzekutohen pa klauzol pr ekzekutim.
Gjat rrjedhs s procedurs penale, sidomos n shqyrtim gjyqsor, merret numr m i
konsiderueshm i aktvendimeve t cilat kan t bjn me drejtimin e procedurs dhe
kan karakter procedural. Me qen se me aktvendime t tilla asgj nuk vendoset
prfundimisht, ather ka arsye pr prjashtim t ankess, n mnyr q mos t
zvarritet e t komplikohet procedura.
Pr formn e prer t aktvendimeve kundr t cilave sht lejuar ankesa dhe pr
momentet kur fitohet forma e prer vlen ajo q sht thn pr formn e prer t
aktgjykimit. Shih: komentet e nenit 485.
Urdhri ka form t prer n momentin e shqiptimit, andaj ekzekutohet menjher,
prve rasteve kur organi i cili lshon urdhrin vendos ndryshe. Urdhri pr shoqrim
forcrisht t t pandehurit ose t dshmitarit mund t ekzekutohet menjher por,
varsisht nga situata, mund t ekzekutohet n koh t caktuar; urdhri pr kontroll t
baness ose t personit, sipas rregullit ekzekutohet menjher; urdhri pr ekspertim ka
karakter t prhershm dhe vlen deri te prfundimi i ekspertimit, etj.
Paragrafi 3.
Aktvendimet dhe urdhrat ekzekutohen nga organet q i kan marr ato vendime, nse
Kodi nuk parasheh ndryshe. Urdhrin pr shoqrim forcrisht e merr gjykata, ndrsa e
zbaton policia, urdhrin pr kontroll t baness e lshon gjykata, e cila vet mund ta
1157
Ejup Sahiti
zbatoj at ose ekzekutimin ia beson policis. Urdhrin pr zbatim t masave t fshehta

dhe teknike t vzhgimit dhe hetimit e jep gjyqtari i procedurs paraprake, ndrsa ato i
zbaton policia.
Pr shpenzime t procedurs penale (neni 450 paragrafi 2, nnparagrafi 1-5) vendoset
me aktgjykim dhe pr pagimin e tyre, sipas rregullit, ngarkohet i pandehuri.
Pr arktim t shpenzimeve procedurale vlejn dispozitat e nenit 487.
Neni 489 [Mdyshjet pr ekzekutimin e vendimit dhe korrigjimet e tij]
1.
Kur ka mdyshje lidhur me lejimin e ekzekutimit t vendimit gjyqsor apo

pr llogaritjen e dnimit, ose kur me aktgjykimin e forms s prer nuk
sht vendosur pr llogaritjen e paraburgimit apo t dnimit t mbajtur m
par apo llogaritja nuk sht br n mnyr t sakt, kryetari i trupit
gjykues q ka gjykuar shtjen n shkall t par pr kto shtje vendos
me aktvendim t posam. Ankesa nuk pezullon ekzekutimin e aktvendimit,
prve nse gjykata vendos ndryshe.
Kur ka mdyshje lidhur me interpretimin e vendimit gjyqsor, pr kt
vendos gjykata q ka marr vendimin e forms s prer.
2.
Paragrafi 1.
N paragrafin 1 t ktij neni sht parapar aplikimi i dispozitave t posame n rast
dyshimi lidhur me ekzekutimin e vendimit t marr. Sipas ksaj dispozite vendimi
gjyqsor plotsohet me elemente t cilat n rastin konkret nuk paraqesin gjykim t
shtjes, por jan elemente pr t cilat nuk sht vendosur, ndonse sht dashur t
vendoset, ose kur vendimi sht jo i plot.
Objekt dyshimi n kuptim t paragrafi 1 munden me qen: - a) lejimi i ekzekutimit t
vendimit gjyqsor (p.sh. paraqitet dyshimi pr at se a sht llogaritur mir afati pr
ankes, ose, kur sht fjala pr koneksitet subjektiv ose objektiv, a sht vendosur me
aktgjykim t shkalls s dyt pr t gjith t pandehurit dhe pr t gjitha veprat penale;
- b) llogaritja e dnimit (dyshimi mund t paraqitet pr rregullsin e llogaritjes s
dnimit pr veprn ose pr veprat penale q kan qen objekt akuze; - c) llogaritja e
paraburgimit a t dnimit t vuajtur m par apo llogaritja nuk sht br n mnyr t
sakt 997 (ktu mund t jet fjala edhe pr situatn kur nuk sht llogaritur dnimi i
shqiptuar n procedur pr kundrvajtje, ose koha e qndrimit n vzhgim pr vrtetim
t prgjegjsis penale).
N praktik gjyqsore sht marr qndrim q n dnimin plotsues Ndalimi i drejtimit
t automjetit (neni 67 i KP) t llogaritet koha gjat t cils i sht marr prkohsisht
leja e vozitjes.
shtja e lejueshmris s ekzekutimit mund t shtrohet si n gjykatn e cila duhet ta
drgoj aktgjykimin n ekzekutim, ashtu edhe n gjykatn n t ciln sht drguar
aktgjykimi pr ekzekutim. Pr shtjet e apostrofuara n paragrafi 1, kryetari i trupit
gjykues i gjykats s shkalls s par vendos sipas detyrs zyrtare me aktvendim t
posam, pavarsisht nse pr ankes ka vendosur gjykata e shkalls s dyt ose e
shkalls s tret.
997
kuli, Komentar..., op. cit., fq. 646.
1158
Ejup Sahiti
Kundr aktvendimit t posam lejohet ankes por ajo nuk ka karakter suspenziv,
prve nse gjykata nuk vendos ndryshe.
Kjo dispozit nuk ka t bj me marrjen e aktvendimit t posam pr shpenzime t
procedurs penale (nenet 451, 453, paragrafi 4), pr konfiskim t sendit, pr marrje t
aktvendimit pr prmirsim t aktgjykimit (neni 371, paragrafi 1).
Kryetari i trupit gjykues gjithashtu vendos pr at se a ka arritur parashkrimi pr
ekzekutim t sanksionit penal, e jo organi i cili ekzekuton sanksionin penal. 998
Paragrafi 2.
Rastet nga paragrafi 2 t ktij neni kan t bjn me interpretimin e vendimit gjyqsor,
thn m konkret, interpretimi ka t bj vetm me dispozitivin e vendimit, jo me
arsyetimin, sepse dispozitivi sht lnd e ekzekutimit. Nprmjet interpretimit nuk
mund t ndryshohet, t prmirsohet as t plotsohet dispozitivi i vendimit, ose t
anulohet vendimi, por vetm jepen sqarime pr prmbajtjen e tij q sht vendosur n
dispozitiv t vendimit. 999
Pr dallim nga paragrafi 1, ku aktvendimin e merr kryetari i trupit gjykues, i cili ka
gjykuar n gjykatn e shkalls s par, sipas paragrafi 2 interpretimin e jep gjykata.
Duket se dallimi nuk sht vetm terminologjik por sht prmbajtjesor. Dallimi sht
prmbajtjesor sepse doher nuk mund t identifikohet gjykata e cila ka vendosur n
shkall t par me gjykatn e cila e ka mare aktgjykimin e forms s prer. Gjykatat e
tilla jan identike kur aktgjykimi ka fituar formn e prer n shkall t par (me q nuk
ka pasur ankes ose ankesa sht hedh ). Edhe kur ankesa sht refuzuar vendimi
sht i gjykats s shkalls s par, sepse gjykata e shkalls s dyt e ka vrtetuar at.
N situat t till, interpretimin e jep kolegji shqyrtues tre antarsh me aktvendim t
posam ku arsyetohet pikpamja se si duhet t kuptohet dispozitivi i vendimit dhe si
t ekzekutohet.
Mirpo, kur gjykata e mjetit juridik e ka ndryshuar aktgjykimin e shkalls s par,
ather gjykata e shkalls s par nuk sht identike me gjykatn e cila ka marr
aktgjykim t forms s prer. N situat till interpretimin do duhej ta jep kolegji i
gjykats s mjetit juridik. 1000
Kundr aktvendimit pr interpretim lejohet ankes, prve kur aktvendimin e ka marr
Gjykata Supreme e Kosovs.
Neni 490 [Lshimi i kopjes s vrtetuar t vendimit lidhur me krkesn
pasurore juridike]
Kur vendimi mbi krkesn pasurore juridike merr formn e prer, i
dmtuari mund t krkoj nga gjykata e cila ka marr vendimin n shkall
t par q atij ti lshoj kopjen e vrtetuar t vendimit me shkrim q thot
se vendimi mund t ekzekutohet.
998
VS BiH, Kvlz. 459/87, Kreho, fq. 76.

Petri 1, fq. 267.
1000
Ibid.
999
1159
Ejup Sahiti
T dmtuarit i nevojitet nj kopje e aktgjykimit me shnim se sht i ekzekutueshm,

n mnyr q t krkoj ekzekutimin e krkess pasurore juridike te gjykata
kompetente, ose t realizoj krkess pasurore juridike n procedur kontestimore kur
krkesa nuk sht zgjidh ose sht zgjidh pjesrisht.
T dmtuarit i drgohet kopja e vrtetuar e aktgjykimit sipas detyrs zyrtare kur ka t
drejt ankese (neni 369, paragrafi 4 lidhur me nenin 381, paragrafi 3). Aktgjykimi i
forms s prer gjithashtu i drgohet t dmtuarit n krkes t tij, t ciln ai mund ta
paraqes me rastin e komunikimit t aktgjykimit ose m von.
Neni 491 [Mbajtja e evidencs pr personat e dnuar]
Evidencn mbi procedurat penale dhe evidencn e personave t dnuar e
mban organi publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore. Mnyra e
mbajtjes s evidencs caktohet me akt nnligjor.
Pr ekzekutim t sanksioneve ekziston Ligji Nr. 03/L/191 pr ekzekutimin e sanksioneve penale.
Dispozita e ktij neni sht sistemore dhe ka t bj me evidencn pr procedurat
penale dhe pr personat e dnuar pr vepr penale t kryera n territorin e Republiks
s Kosovs, si dhe pr persona t dnuar pr vepr penale nga gjykatat e huaja, nse
aktgjykimet u jan drguar organeve t Republiks s Kosovs. Ajo prbhet nga
shkresat dhe kartoteka n sistemin e prpunimit elektronik t t dhnave.
Natyra e evidencs s t dnuarve dhe nevoja praktike pr t cilat ajo shrben, krkojn
rregullim t unisuar pr gjith vendin. Prandaj parimi themelor pr mbajtje t evidencs
s t dnuarve pr qytetart e Republiks s Kosovs sht se ajo mbahet sipas
vendlindjes s t dnuarit, jo sipas vendit ku jeton. Evidenc e posame duhet t
mbahet pr qytetart e Republiks s Kosovs t lindur jasht vendit, pastaj pr shtetas
t huaj dhe persona pa shtetsi.
N baz t autorizimeve q i jep ky nen, organi publik kompetent n lmin e shtjeve
gjyqsore (sot Ministria e Drejtsis e n kuadr t saj ministri i drejtsis), prcakton
mnyrn e mbajtjes s evidencs me akt nnligjor.
1160
Ejup Sahiti
Kapitulli XXIX: Dispozitat tjera

Neni 492 [Imuniteti sipas t drejts ndrkombtare]
1.
2.
Pr prjashtimin e ndjekjes penale t personave t huaj, t cilt gzojn

imunitet, zbatohen rregullat e s drejts ndrkombtare.
N rast t dyshimi nse nj person gzon imunitet, sipas paragrafit 1 t ktij
neni, organi q e zhvillon procedurn i drejtohet pr sqarim Ministris pr
Pun t Jashtme.
Angazhimi i shtetit pr ruajtjen e rregullimit juridik, ka nnkupton mbrojtjen e

marrdhnieve shoqrore, mbrojtjen e t drejtave t individit apo t grupeve t
individve sht e drejt dhe detyr e tij. E drejta e shtetit q ti inkriminoj veprat
penale dhe t parasheh sanksionet penale pr kryersit e tyre paraqet pushtet represiv
shtetror dhe rregullohet me t drejtn penale materiale. N pjesn m t madhe
pushteti ndshkues shtetror prputhet me juridiksionin e tij. Mirpo, n disa raste
shteti ka pushtetin ndshkues, por jo edhe juridiksionin, qoft pr shkak se ai sht
prjashtuar, ose shteti heq dor nga ai, apo ia lshon juridiksionin shtetit tjetr.
Imuniteti sipas t drejts ndrkombtare praktikisht sht shembulli m i mir i
ndarjes s pushtetit ndshkues dhe juridiksionit.
Bazuar n parimin e legalitetit, Kodi i procedurs penale i mundson prokurorit t
shtetit t filloj ndjekjen penale kur ekziston dyshim i arsyeshm se sht kryer vepr
penale (neni 6, paragrafi 2). E drejta dhe detyra e prokurorit t shtetit q t ndjek
kryersit e veprave penale manifestohet si n momentin fillimit t ndjekjes penale,
ashtu edhe n vazhdimin e saj gjat rrjedhs s procedurs penale. Megjithat, n
procedurn ton penale, n rastet kur prokurori i shtetit mon se m nuk ekzistojn
kushtet ligjore pr ndjekje, parashihet mundsia q t trhiqet nga ndjekja e filluar
(neni 52).
Imuniteti procedural-penal sht institut me ndihmn e t cilit bhet prkufizimi i
vlefshmris s ligjeve proceduralo penale n lidhje me personat. Imuniteti nuk
prjashton vlefshmrin e kodit penal pr personin q e gzon at. Vlefshmria e kodit
penal sht prjashtuar n rast t paprgjegjsis si baz pr prjashtim t pushtetit
shtetror ndshkues. Pr dallim nga kjo, n rast t imunitetit sjellja e personit e cila
sht e prshkruar si vepr penale nuk e humb kuptimin pr shkak se ekziston
imuniteti. Imuniteti ndikon vetm n ndjekje penale si realizim i juridiksionit, por
ndjekja sht e mundshme ndaj bashkkryersit n veprn penale, dhe po ashtu, pr
personin q gzon imunitet ndjekja n shtetin e tij.
Prjashtimi nga ndjekja penale, prfshin t gjitha veprimet si n procedur parapenale
ashtu edhe gjat procedurs penale.
Personi i cili gzon imunitet nuk mund t heq dor nga ai, sepse imuniteti nuk sht
parapar n interes t personit, por me qllim q ushtrimi i veprimtaris s atij personi
t realizohet pa pengesa. E drejta pr t hequr dor sht e drejt ekskluzive e shtetit
ose e organizats prkatse ndrkombtare.
1161
Ejup Sahiti
Paragrafi 1.
Dispozitat e Kapitullit XXIX, i cili ka vetm nenin 492, rregullojn materie
procedurale q ka t bj me disa persona q gzojn imunitet sipas t drejts
ndrkombtare pr t cilt prjashtohet ndjekja penale
Sipas t drejts ndrkombtare imunitet gzojn shefat e shteteve t huaj kur gjenden
n vendin ton, prfaqsuesit diplomatik, prfaqsuesit e shteteve n Kombet e
Bashkuara, gjyqtart e gjykatave penale ndrkombtare. 1001 Imunitet sipas t` drejts
ndrkombtare gzojn edhe personat t cilt thirren n cilsi t dshmitarit (i
ashtuquajtur salvus conduktus). Imuniteti t cilin e gzojn kategori personash t
ndryshm sipas t drejts ndrkombtare sht imunitet absolut. Kundr personit q e
gzon kt imunitet nuk mund t zhvillohet procedur penale pran gjyqsorit vendor.
Imuniteti sipas t drejts ndrkombtare, prve imunitetit t personave, prfshin edhe
paprekshmrin e objekteve t caktuara (lokaleve, arkivit, valixheve etj.) t personave
q gzojn imunitet.
Imuniteti i prfaqsuesve diplomatik n trsi rregullohet me Konventn e Vjens mbi
marrdhniet diplomatike t dats 18. IV. 1962.
N Republikn e Kosovs edhe disa kategori personash t tjer gzojn imunitet sipas
t drejts ndrkombtare. Krahaso: me komentet e nenit 481, paragrafi 3.
Krahas kategorive t personave q sipas normave t prgjithshme t t drejts
ndrkombtare kan imunitet, n Kosov imunitet gzojn edhe pjestart e UNMIKut; t KFOR-it; t EULEX-it, dhe t Banks Botrore dhe zyrtarve t saj ka sht
rregulluar me Rregulloret prkatse t UNMIK-ut. 1002
Paragrafi 2.
N rast dyshimi se a gzon imunitet nj person sipas t drejts ndrkombtare, organi
q e zhvillon procedurn i drejtohet pr sqarim Ministris pr Pun t jashtme.
1001
Shih: Statutin e Gjykats Penale Ndrkombtare n Rom, Statutin e Gjykats penale ndrkom-btare
n Hag etj.
1002
Rregullore nr. 2000/44 Mbi privilegjet dhe imunitetet e Banks Botrore dhe t zyrtarve t saj;
Rregullore nr. 2000/47 Pr statusin, privilegjet dhe imunitetin e KFOR-it, UNMIK-ut dhe pjestarve t
tyre, si dhe Urdhresa Administrative e UNMIK-ut nr. 2002/18 mbi zbatimin e ksaj Rregulloreje.
1162
Ejup Sahiti
Pjesa e katrt: Procedurat e veanta

Prve veprimtaris procedurale themelore dhe asaj pr t mitur, q kan pr objekt
veprn penale dhe kryersin e saj, t cilat zhvillohen me qllim t ndriimit dhe t
zgjidhjes s shtjes penale, ekzistojn edhe procedurat e veanta. Procedurat e veanta
rregullojn zgjidhjen e lndve procedurale t posame dhe plotsuese, pas prfundimit
t veprimtaris sipas lnds procedurale themelore ose gjat rrjedhs s asaj veprimtarie.
Kodi i procedurs penale n pjesn e katrt rregullon procedurat e veanta. Kodi
parasheh si procedura t veanta procedurat vijuese: Procedurn pr dhnien e urdhrit
ndshkimor (kapitulli XXX, nenet 493-497); Shqiptimin e vrejtjes gjyqsore
(Kapitulli XXXI, nenet 498-502); Procedurn ndaj personave t cilt kan kryer vepr
penale nn ndikimin e alkoolit ose t drogs (Kapitulli XXXII, nenet 503-505);
Procedurn penale ku prfshihen kryers me rregullime mendore (Kapitulli XXXIII,
nenet 506-518); Procedurn pr revokimin e dnimeve alternative (Kapitulli XXXIV,
neni 519); Procedurn pr marrjen e vendimit pr shlyerjen e dnimit nga evidenca
(Kapitulli XXXV, nenet 520-524); Procedurn pr kompensim dmi, rehabilitim dhe
pr ushtrimin e t drejtave t tjera t personave t dnuar ose t arrestuar pa arsye
(Kapitulli XXXVI, nenet 525-533); dhe Procedurn pr dhnien e letrarrestimit dhe t
shpalljeve publike (Kapitulli XXXVII, nenet 534-538).
N kuadr t procedurave t veanta, si u pa, jan prfshir edhe rregullimi i
procedurs pr dhnien e urdhrit ndshkimor si dhe shqiptimi i vrejtjes gjyqsore.
Duket se ligjvnsi, pa u prqendruar n prmbajtjen e tyre, mekanikisht i lidh kto
procedura me procedurat e veanta. N t vrtet, procedura pr dhnien e urdhrit
ndshkimor ka t bj me zgjidhjen e shtjes kryesore, apo shqiptimi i vrejtjes
gjyqsore ka t bj me shqiptimin e sanksionit (si pjes e zgjidhjes s vepr penale si
shtje kryesore) dhe si t tilla, pr sa i prket aspektit prmbajtjesor, ato jan m afr
me procedurn e rndomt (sepse urdhri ndshkimor e zgjidh shtjen penale, kurse
vrejtja gjyqsore sht sanksion i cili gjithashtu ka t bj me shtjen kryesore). N
ann tjetr, procedurat e tjera t veanta rregullojn zgjidhjen e lndve procedurale t
posame dhe plotsuese, t cilat vijn n shprehje pas prfundimit t veprimtaris sipas
lnds procedurale themelore ose gjat rrjedhs s asaj veprimtarie.
1163
Ejup Sahiti
Kapitulli XXX: Procedurat pr dhnien e urdhrit ndshkimor

KPP rregullon institutin procedural - urdhrin ndshkimor, me t cilin sht hapur
mundsia e prfundimit t shtjes penale me vendim gjyqsor pa mbajtur shqyrtimin
gjyqsor dhe pa i v n pikpyetje t drejtat e t pandehurit. Qllimi i zgjidhjes s till
ligjore sht prshpejtimi i zgjidhjes s shtjes penale e cila sht objekt gjykimi n
procedur gjyqsore duke shqiptuar sanksione penale t caktuara kryersve t veprave
penale t caktuara pa mbajtur shqyrtim gjyqsor.
Specifika e dispozitave pr shqiptimin e urdhrit ndshkimor qndron n at se a) me
aktgjykim vendoset pr shtjen penale pa hapur shqyrtim gjyqsor, b) aktgjykimi
merret n baz t provave t besueshme nga kallzimi penal, dhe c) t dhnat dhe
provat nuk jan proceduar sipas parimit t drejtprdrejt, gojor dhe t kontradiktivitetit.
Aktgjykimi pr urdhrin ndshkimor mund t sulmohet me mjet t posam juridik- me
kundrshtim, i cili nuk prodhon efektin e beneficionit reformation in peius.
Neni 493 [Krkesa pr urdhr ndshkimor]
1.
2.
Pr veprat penale pr t cilat parashihet dnim me gjob ose burgim deri n

tri vjet, pr t cilat prokurori i shtetit sht informuar n baz t provave t
besueshme nga kallzimi penal, prokurori i shtetit mund t krkoj n
aktakuz q gjykata t jep urdhr ndshkimor, n t cilin t akuzuarit do ti
shqiptoj dnim prkats pa e mbajtur shqyrtimin gjyqsor.
Prokurori i shtetit mund t krkoj shqiptimin e nj ose m shum masave
vijuese: dnim me gjob, ndalim t drejtimit t automjetit, urdhr pr publikim t aktgjykimit, konfiskim t sendit, vrejtje gjyqsore ose konfiskim
t dobis pasurore t fituar me vepr penale.
Paragrafi 1.
Iniciativa pr dhnien e urdhrit ndshkimor i takon prokurorit t shtetit. N t vrtet,
pr veprat penale pr t cilat parashikohet dnimi me gjob ose burgim deri n tri
vjet, 1003 prokurori i shtetit mund t krkoj n aktakuz q gjykata t jep urdhr
ndshkimor ashtu q t akuzuarit ti shqiptoj dnim prkats pa e mbajtur shqyrtimin
gjyqsor.
1003
Kryetari i Gjykats Supreme t Republiks s Kosovs, n qarkorn drejtuar t gjith kryetarve t

gjykatave dhe Zyrs s Prokurorit t Shtetit (Gj.A. Su. A 298 /2014, dt. 12. 08. 2014), ndr t tjera thekson:
Neni 493 parag. 1 t KPPK i ka dhn mundsi prokurorit q n situata t caktuara prkatsisht kur kemi
t bjm me vepra penale pr t cilat ligji ka parashikuar dnim me gjob ose dnim me burgim deri n tri
vjet, dmth. bhet fjal pr vepra penale q ligji ka parapar dnim alternativ, q i le n diskrecionin e
gjykats q t zgjedh se cilin dnim do e shqiptoj, at me gjob apo burgim, t propozoj dhnien e
urdhrit ndshkimor-dnimit me gjob e eventualisht s bashku me dnimin me gjob edhe ndonj dnim
plotsues (jo t gjitha dnimet plotsuese). Mirpo, n situatn kur ligji parasheh detyrimisht shqiptimin e
dy dnimeve (dnim kumulativ), si sht rasti nga neni 321 i KPK,-s, gjykata nuk ka mundsi
diskrecionale q t zgjedh njrin nga dnimet, por duhet detyrimisht ti shqiptoj dy dnime, nga kjo qart
rezulton se pr veprat penale e tilla penale nuk ka mundsi t propozohet e as t jepet urdhri ndshkimor.
1164
Ejup Sahiti
Sikurse q kalimi i shtjes penale n shqyrtim gjyqsor bhet me aktakuz t

prokurorit t shtetit, ashtu edhe shqiptimit t urdhrit ndshkimor i paraprin ngritja e
aktakuzs n t ciln prokurori i shtetit krkon dhnien e urdhrit ndshkimor. Rregull
sht se aktakuza i paraqitet gjykats kompetente n kopje t mjaftueshme (neni 242,
paragrafi 1). Pastaj aktakuza i nnshtrohet kontrollit gjyqsor i cili zbatohet n
shqyrtim fillestar (neni 245) dhe n shqyrtimin e dyt (neni 254). Shtrohet pyetja a i
nnshtrohet kontrollit t till aktakuza me t ciln krkohet dhnia e urdhrit
ndshkimor? N krkim t prgjigjes n pyetjen e shtruar duhet t nisemi nga qllimi
q synohet t arrihet me procedurn e veant pr dhnien e urdhrit ndshkimor. Sipas
ksaj procedure Kodi, nn kushte t caktuara, mundson shqiptimin e sanksionit t
caktuar pa shqyrtim gjyqsor si stad qendror t procedurs penale. Andaj, pr hir t
zgjidhjes s prshpejtuar t shtjes penale, e cila sigurohet me urdhr ndshkimor,
edhe aktakuza duhet t ket rrugtim procedurial m t shkurtr. Kjo pr arsye se
urdhri ndshkimor mund t jepet pr vepra penale t rrezikshmris shoqrore
relativisht t vogl (pr vepra penale pr t cilat sipas ligjit t aplikueshm nuk ka qen
i parapar kundrshtimi i aktakuzs, e as procedura pr konfirmimin e aktakuzs sipas
KPPP). Pastaj, konform nenit 494, paragrafi 2 gjyqtari mund t mos e pranoj
krkesn e prokurorit t shtetit pr dhnie t urdhrit ndshkimor, me rast cakton
shqyrtimin gjyqsor. M n fund, i pandehuri ose mbrojtsi i tij, nse ka mbrojts, me
paraqitjen e kundrshtimit kundr aktgjykimit drejtprdrejt ndikojn n caktimin e
shqyrtimit gjyqsor pr shtjen prkatse.
Sipas paragrafit 1 t ktij neni prokurori i shtetit e bazon aktakuzn n provat e
besueshme nga kallzimi penal. Dihet se t dhnat nga kallzimi penal nuk
konsiderohen prova n kuptimin procedural. Rregull sht q provat n t cilat bazohet
aktgjykimi t shqyrtohen dhe t verifikohen n shqyrtim gjyqsor (neni 8, paragrafi 2).
Megjithat, mundsimi i marrjes s aktgjykimit pr urdhr ndshkimor pa i shqyrtuar
provat n shqyrtim gjyqsor nuk bn t kuptohet se urdhri ndshkimor mund t jepet
shkel e shko pavarsisht nga kualiteti i provave. Provat e besueshme nga kallzimi
penal n t cilat prokurori i shtetit e bazon aktakuzn megjithat duhet t jen, sipas
muarjes s prokurorit (dhe akceptimit t gjyqtarit t vetm - neni 494, paragrafi 2), t
atilla sa q sikur ato t paraqiteshin n shqyrtim gjyqsor do t vrtetonin kryerjen e
veprs penale dhe prgjegjsin penale t t pandehurit.
Paragrafi 2.
Prokurori i shtetit mund t krkoj shqiptimin e nj ose me shum dnimeve ose
masave nga ky paragraf e ato jan: a) dnimi me gjob, b) ndalimi i drejtimit t
automjetit, c) urdhri pr publikim t aktgjykimit, ) konfiskimi i sendit, d) vrejtja
gjyqsore, ose dh) konfiskimi i dobis pasurore t fituar me vepr penale.
N procedur pr dhnien e urdhrit ndshkimor nuk mund t shqiptohet dnimi me
burgim.
1165
Ejup Sahiti
Neni 494 [Hudhja e krkess pr urdhr ndshkimor]

1.
2.
Nj gjyqtar i vetm hudh krkesn pr dhnien e urdhrit ndshkimor pr

vepra penale pr t cilat nuk mund t paraqitet krkes e till, ose kur
prokurori i shtetit krkon shqiptimin e dnimit i cili sipas ligjit nuk sht i
lejueshm. Kolegji shqyrtues n afat prej dyzet e tet orve vendos pr
ankesn e prokurorit t shtetit kundr aktvendimit mbi hudhjen e krkess.
Kur gjyqtari i vetm mon se t dhnat n aktakuz nuk ofrojn baz t
mjaftueshme pr dhnien e urdhrit ndshkimor ose nga t dhnat e tilla
mund t pritet shqiptim i ndonj dnimi tjetr nga ai q e ka propozuar
prokurori i shtetit, ai pasi q ta pranoj aktakuzn cakton shqyrtim
gjyqsor.
Paragrafi 1.
N paragrafin 1 jan paraqitur rastet kur gjyqtari i vetm 1004 e hedh me aktvendim
krkesn e prokurorit t shtetit pr dhnien e urdhrit ndshkimor. Ato jan rastet kur: a)
sht fjala pr vepra penale pr t cilat krkesa e till nuk mund t bhet ose b)
prokurori i shtetit ka krkuar shqiptimin e dnimit i cili sipas ligjit nuk sht i
lejueshm. Pr ankes t prokurorit t shtetit kundr aktvendimit pr hedhjen e
krkess s tij vendos kolegji shqyrtues n afat prej dyzet e tet orve.
Paragrafi 2.
Sipas paragrafit 2 kur gjyqtari i vetm mon se t dhnat e paraqitura n aktakuz nuk
ofrojn baz t mjaftueshme pr dhnien e urdhrit ndshkimor ose nga t dhnat e tilla
mund t pritet shqiptim i ndonj dnimi tjetr nga ai q e ka propozuar prokurori i
shtetit, ai pasi q ta pranoj aktakuzn, cakton shqyrtim gjyqsor.
Neni 495 [Aktgjykimi pr urdhr ndshkimor]
1.
2.
Kur gjyqtar i vetm pajtohet me krkesn, ai jep urdhr ndshkimor me

aktgjykim.
N urdhrin ndshkimor shnohet se pranohet krkesa e prokurorit t
shtetit dhe se shqiptohet dnimi nga krkesa ndaj t pandehurit, t dhnat
personale t t cilit duhet shnuar qart. Dispozitivi i aktgjykimit mbi
urdhrin ndshkimor prfshin t dhnat e nevojshme nga neni 365,
paragrafi 1 i ktij Kodi, prfshir vendimin pr krkesn pasurore juridike
nse sht paraqitur propozimi pr realizimin e saj. N arsyetim shnohen
provat q arsyetojn dhnien e urdhrit ndshkimor.
1004
Deri me tani pr marrje t vendimit gjyqsor n mnyr individuale Kodi, varsisht nga situata, i sht
referuar gjyqtarit t procedurs paraprake, gjyqtarit t vetm gjykues, kryetarit t trupit gjykues apo
kryetarit t gjykats. Nenet 494, 495, paragrafi paragrafi 1, 496, paragr, 4 i referohen gjyqtarit t vetm.
Konsiderojm se edhe ktu kemi t bjm me gjyqtarin e vetm gjykues n kompetenc t t cilit sht
gjykimi i veprave penale pr t cilat mund t shqiptohet urdhri ndshkimor. Konkluzionin e till e mbshtet
edhe neni 497 i cili i referohet gjyqtarit t vetm gjykues.
1166
Ejup Sahiti
3.
Urdhri ndshkimor prmban udhzimin pr t pandehurin n pajtim me

dispozitat e nenit 496, paragrafi 2 i ktij Kodi si dhe njoftimin se pas
kalimit t afatit pr kundrshtim, kur kundrshtim nuk paraqitet, urdhri
ndshkimor merr form t prer dhe ekzekutohet dnimi i shqiptuar
kundr t pandehurit.
Paragraft 1 dhe 2.
Urdhri ndshkimor shqiptohet me aktgjykim. N aktgjykim pr urdhrin ndshkimor
shnohen qart t dhnat personale t t pandehurit dhe fakti se pranohet krkesa e
prokurorit t shtetit dhe se shqiptohet dnimi nga krkesa ndaj t pandehurit.
Dispozitivi i aktgjykimit mbi urdhrin ndshkimor prfshin elementet e aktgjykimit
dnues sipas nenit 365 paragrafi 1 prfshir edhe krkesn pasurore juridike nse
propozimi pr realizimin e saj sht paraqitur. N arsyetim shnohen vetm provat q
arsyetojn dhnien e urdhrit ndshkimor.
Paragrafi 3.
Urdhri ndshkimor detyrimisht prmban udhzimin pr t pandehurin pr mundsin e
kundrshtimit t urdhrit ndshkimor si edhe njoftimin se pas kalimit t afatit pr
kundrshtim, kur kundrshtim nuk paraqitet, urdhri ndshkimor merr formn e prer
dhe ekzekutohet dnimi i shqiptuar kundr t pandehurit.
Neni 496 [Drgimi i aktgjykimit pr urdhr ndshkimor dhe kundrshtimi i tij]
1.
2.
3.
4.
5.
Urdhri ndshkimor i drgohet t pandehurit dhe mbrojtsit t tij, nse ka

mbrojts, si dhe prokurorit t shtetit.
I pandehuri ose mbrojtsi i tij n afat prej tet ditve pas pranimit mund t
paraqesin kundrshtim me shkrim ose me goj kundr urdhrit ndshkimor
n procesverbal t gjykats. Kundrshtimi nuk duhet domosdo t
arsyetohet. N t mund t propozohen prova n dobi t mbrojtjes. I
akuzuari mund t heq dor nga e drejta n kundrshtim, por nga
kundrshtimi i paraqitur nuk mund t trhiqet pas caktimit t shqyrtimit
gjyqsor. Pagimi i gjobs para kalimit t afatit pr kundrshtim nuk
konsiderohet heqje dor nga e drejta n kundrshtim.
T pandehurit i cili pr shkaqe t arsyeshme lshon afatin pr paraqitjen e
kundrshtimit, gjyqtari i lejon kthim n gjendje t mparshme. Me rastin e
vendosjes mbi lutjen pr kthim n gjendje t mparshme zbatohen
dispozitat e neneve 447 dhe 448 t ktij Kodi.
Kur nj gjyqtar i vetm nuk e hudh kundrshtimin si t paafatshm ose t
paraqitur nga personi i paautorizuar, cakton shqyrtim gjyqsor lidhur me
aktakuzn e prokurorit t shtetit.
Kolegji prej tre gjyqtarsh vendos pr ankes kundr aktvendimit mbi
hudhjen e kundrshtimit kundr urdhrit ndshkimor n afatin e prcaktuar n nnparagrafin 1, t nenit 494.
1167
Ejup Sahiti
Paragraft 1 dhe 2.
Paragrafi 1 prcakton personat t cilve u drgohet urdhri ndshkimor. Bie n sy se aty
nuk sht prfshir i dmtuari i cili gjithashtu ka interes pr tu njoftuar pr rrjedhn e
procedurs penale. Kundrshtim ndaj urdhrit ndshkimor mund t paraqes i pandehuri
ose mbrojtsi i tij n afat prej tet ditsh nga pranimi i urdhrit ndshkimor. Nuk sht e
domosdoshme q kundrshtimi t arsyetohet, por n t mund t propozohen prova n
dobi t mbrojtjes.
Ka mundsi t hiqet dor nga kundrshtimi, por jo ather kur pas paraqitjes s tij sht
caktuar shqyrtimi gjyqsor. Pagimi i gjobs para kalimit t afatit pr kundrshtim nuk
konsiderohet heqje dor nga e drejta n kundrshtim.
Paragrafi 3.
Dispozita e paragrafit 3 rregullon rast t veant t rivendosjes s afatit pr t pandehurin i cili pr shkaqe t arsyeshme e ka lshuar afatin pr paraqitje t kundrshtimit.
Krahaso: me komentet e neneve 447-448.
Paragraft 4 dhe 5.
N qoft se gjyqtari i vetm nuk e hedh kundrshtimin si t paafatshm ose t paraqitur
nga personi i paautorizuar cakton shqyrtimin gjyqsor.
Dispozita e paragrafi 5 parasheh se kolegji prej tre gjyqtarsh vendos pr ankes
kundr aktvendimit mbi hedhjen e kundrshtimit t paraqitur kundr urdhrit
ndshkimor n afatin prej dyzet e tet orve (afat i njjt me afatin q e ka prokurori i
shtetit pr paraqitje t ankess kundr aktvendimit me t cilin gjyqtari e hedh krkesn
e tij). Ekziston dallim gjuhsor pr sa i prket emrtimit t kolegjit (kolegj shqyrtues kolegj prej tre gjyqtarsh), por q n t vrtet kan kuptim t njjt. 1005
Neni 497 [Gjyqtari i vetm gjykues nuk detyrohet nga krkesa pr urdhr
ndshkimor]
Me rastin e marrjes s aktgjykimit lidhur me kundrshtimin, gjyqtar i
vetm gjykues nuk detyrohet me krkesn e prokurorit t shtetit nga neni
493, paragrafi 2 i ktij Kodi dhe as me ndalesn nga neni 395 i ktij Kodi.
1005
Lidhur me dispozitn e nenit 496 parag. 5, Gjykata Supreme e Republiks s Kosovs, me 23. 01. 2013
ka marr Mendim Juridik, n cilin theksohet; Pr ankesn e paraqitur kundr aktvendimit me t cilin sht
hedhur, si i pasafatshm, kundrshtimi i t pandehurit i paraqitur kundr propozimit pr dhnien e urdhrit
ndshkimor, parashikuar nga neni 196 parag 4 t KPP-s, duhet t vendos kolegji shqyrtues i s njjts
gjykat Ndrkaq, n arsyetim t ktij Mendimi Juridik ndr t tjera, theksohet: me rastin e ankess s
paraqitur kundr aktvendimit me t cilin sht hedhur si i pasafatshm kundrshtimi i t pandehurit i
paraqitur kundr propozimit pr dhnien e urdhrit ndshkimor, parashikuar nga neni 496 parag. 4 t KPPKs duhet t vendos kolegji shqyrtues i s njjts gjykat, me gjith faktin se norma nuk ka prdorur
shprehjen paneli kolegj shqyrtues, por ka prdorur shprehjen kolegji prej tre gjyqtarve gj q nnkuptohet
vetvetiu, pr arsye se edhe sipas nenit 19. 1. 21. t KPPK-s, kolegj shqyrtues sht kolegj i prbr prej tre
gjyqtarsh, kshtu q nse pr hedhejn e krkess pr dhnien e urdhrit ndshkimor vendos kolegji
shqyrtues (neni 494 parag. 1) edhe pse vendimi nuk sht i gjyqtarit t procedurs paraprake, pse ather n
rastin e kundrshtimit t t pandehurit t mos vendos i njjti kolegj shyrtues (kur e kemi situatn e njjt).
1168
Ejup Sahiti
Shqyrtimi gjyqsor zbatohet sipas aktakuzs me t ciln prokurori i shtetit kishte

krkuar shqiptimin e urdhrit ndshkimor dhe zhvillohet sipas rregullave t
prgjithshme pr shqyrtimit gjyqsor. Gjyqtari i vetm gjykues cakton shqyrtimin
gjyqsor sipas nenit 494, paragrafi 2.
N fund, sht me rndsi t theksohet se me rastin e marrjes s aktgjykimit n shqyrtim
gjyqsor t mbajtur lidhur me kundrshtimin e paraqitur, gjyqtari nuk sht i lidhur me
dnimet-masat t cilat prokurori i shtetit i ka propozuar n krkes pr dhnien e urdhrit
ndshkimor nga neni 493 parag. 2 e as me ndalesn reformatio in peius nga neni 494 i
KPP-s.
1169
Ejup Sahiti
Kapitulli XXXI: Shqiptimi i vrejtjes gjyqsore

Vrejtja gjyqsore sht sanksion penal i llojit t veant, e cila shqiptohet ndaj
kryersit q ka kryer vepr penale t nj rrezikshmrie relativisht t vogl (neni 85 dhe
86 t KP). Qllimi i vrejtjes gjyqsore sht q ti jepet kryersit qortimi kur, duke
pasur parasysh t gjitha rrethanat n lidhje me veprn penale dhe kryersin,
konsiderohet se vrejtja gjyqsore sht e mjaftueshme pr t arritur qllimin e
dnimit. Me fjal t tjera, vrejtja gjyqsore si sanksion i llojit t veant sht nj lloj
mase edukative pr kryers madhor t veprs penale. Me t kryersit i bhet me dije se
ka kryer vepr t dmshme dhe t rrezikshme q prbn vepr penale dhe nse kryen
prap vepr t till, gjykata do t shqiptoj sanksion m t rnd penal.
Me rastin e vendosjes pr shqiptimin e vrejtjes gjyqsore, gjykata veanrisht merr
parasysh qllimin e vrejtjes gjyqsore, sjelljen e mparshme t kryersit dhe sjelljen e
tij pas kryerjes s veprs penale, pastaj shkallen e prgjegjsis penale dhe rrethanat
tjera n t cilat sht kryer vepra penale (neni 86 paragrafi 5 i KP).
Procedura e shqiptimit t vrejtjes gjyqsore sht rregulluar me Kapitullin XXXI
(nenet 498-502).
Neni 498 [Vrejtja gjyqsore]
1.
2.
Vrejtja gjyqsore shqiptohet me aktgjykim.

Nse n kt kapitull nuk sht parapar ndryshe, dispozitat e ktij Kodi
lidhur me aktgjykimin me t cilin i pandehuri shpallet fajtor zbatohen
prshtatshmrisht edhe ndaj aktgjykimit pr vrejtje gjyqsore.
Paragraft 1 dhe 2.
Ndonse vrejtja gjyqsore si sanksion penal ka karakter t nj mase edukative, ajo
shqiptohet me aktgjykim.
Vrejtjen gjyqsore si sanksion t posam e rregullojn dispozitat e posame t
Kapitullit XXXI, mirpo, dispozitat e ktij Kodi lidhur me aktgjykimin me t cilin i
pandehuri shpallet fajtor zbatohen prshtatshmrisht edhe ndaj aktgjykimit pr
vrejtjen gjyqsore.
Neni 499 [Shpallja dhe prmbajtja e dispozitivit t aktgjykimit
pr vrejtjen gjyqsore]
1.
2.
1170
Aktgjykimi pr vrejtje gjyqsore shpallet menjher pas prfundimit t

shqyrtimit gjyqsor, s bashku me arsyet esenciale.
N dispozitiv t aktgjykimit pr vrejtje gjyqsore shnohen t dhnat
personale t t akuzuarit, shnohet se sht shqiptuar vrejte gjyqsore pr
veprn q sht objekt i aktakuzs dhe emrtimi ligjor i veprs penale.
Dispozitivi i aktgjykimit pr vrejtje gjyqsore prfshin edhe t dhnat e
Ejup Sahiti
3.
nevojshme nga neni 365, paragrafi 1, nnparagraft 1.4 dhe 1. 6 t ktij

Kodi.
N arsyetim t aktgjykimit, gjykata paraqet shkaqet n t cilat sht bazuar
me rastin e shqiptimit t vrejtjes gjyqsore.
Paragraft 1 deri 3.
Vrejtja gjyqsore shpallet menjher pas prfundimit t shqyrtimit gjyqsor. Shpallja
nuk mund t shtyhet.
N dispozitiv t aktgjykimit mbi vrejtjen gjyqsore shnohen t dhnat personale pr
t akuzuarin dhe fakti se ajo shqiptohet pr veprn q sht objekt i aktakuzs. M tutje
shnohet urdhri pr shqiptimin e trajtimit t detyrueshm pr rehabilitim ose urdhri pr
marrjen e dobis pasurore si dhe vendimi pr shpenzimet e procedurs penale, pr
krkesn pasurore juridike dhe prcaktimi nse aktgjykimi i forms s prer duhet
shpallur nprmjet mjeteve t informimit.
Kodi i procedurs penale nuk e thot shprehimisht nse me rastin e marrjes s
aktgjykimit pr vrejtjen gjyqsore i akuzuari duhet t shpallet fajtor apo jo.
Komentatort e LPP t RSFJ-s pr sa i prket vrejtjes gjyqsore shprehnin qndrimin
se i akuzuari pr veprn e kryer nuk shpallet fajtor por vetm qortohet. Qndrimin e
till e mbshtetnin n faktin se vrejtja gjyqsore shqiptohej me aktvendim. Kodi i
procedurs penale i Republiks s Kroacis n nenin 546, paragrafi 3 parasheh
shprehimisht se n dispozitiv t aktgjykimit pr vrejtjen gjyqsore shnohet se i
akuzuari sht fajtor pr veprn penale e cila sht objekt i akuzs.
Prkundr asaj se vrejtja gjyqsore si sanksion i llojit t veant nuk sht dnim por
m tepr nj mas edukative, qndron fakti se aktgjykimi pr shqiptimin e vrejtjes
gjyqsore sht m i afrt me aktgjykimin fajsues dhe nuk ka t bj me llojet e tjera
t aktgjykimit (neni 498, paragrafi 2). N ann tjetr, shqiptimi i vrejtjes gjyqsore
shnohet n evidencn e perspnave t dnuar sipas nenit 103, paragrafi 2, nnparagrafi
2.1. t KP. Me q sht kshtu, konsiderojm se gjykata n dispozitiv t aktgjykimit
pr vrejtjen gjyqsore, krahas konstatimit se i akuzuari ka kryer veprn penale, duhet
ta shpall fajtor t akuzuarin.
N arsyetim gjykata paraqet shkaqet me t cilat sht udhhequr me rastin e shqiptimit
t vrejtjes gjyqsore. N kt drejtim t akuzuarit t pranishm i bhet me dije dhe i
sqarohet rndsia q ka vrejtja gjyqsore, qortohet pr veprn e kryer dhe potencohet
pritja se shqiptimi i vrejtjes gjyqsore do t ndikoj tek ai q n t ardhmen t mos
kryej vepra penale. Kur i akuzuari nuk sht i pranishm me rastin e shpalljes s
aktgjykimit, ose kur vrejtja gjyqsore shqiptohet n procedur pr dhnien e urdhrit
ndshkimor sipas Kapitullit XXX, n arsyetim t aktgjykimit duhet t prfshihet
qortimi me shkrim sipas nenit 85 t KP.
Neni 500 [Arsyet pr ankes kundr aktgjykimit mbi vrejtjen gjyqsore]
1.
Kundr aktgjykimit pr vrejtjen gjyqsore mund t paraqitet ankes sipas

arsyeve t parapara n nenin 383, paragrafi 1, nnparagraft 1.1., 1.2. dhe
1.3. t ktij Kodi, si dhe pr shkak t mosekzistimit t rrethanave q e
arsyetojn shqiptimin e vrejtjes gjyqsore.
1171
Ejup Sahiti
2.
Kur aktgjykimi pr vrejtjen gjyqsore prmban vendimin mbi masn pr

trajtim t detyrueshm pr rehabilitim, konfiskimin e dobis pasurore t
fituar me vepr penale, shpenzimet e procedurs penale ose krkesn
pasurore juridike, ndaj aktgjykimit t till mund t ushtrohet ankes pr
shkak se gjykata nuk e ka zbatuar drejt masn e trajtimit t detyrueshm
pr rehabilitim ose t konfiskimit t dobis pasurore t fituar me vepr
penale apo pr arsye se vendimin pr shpenzimet e procedurs penale ose
pr krkesn pasurore juridike e ka marr n kundrshtim me dispozitat
ligjore.
Paragrafi 1.
Kundr aktgjykimit me t cilin shqiptohet vrejtja gjyqsore mund t paraqesin ankes
personat e autorizuar pr paraqitje t ankess kundr aktgjykimit (neni 381). Ankesa
mund t paraqitet pr shkak: - t shkeljeve esenciale t dispozitave t KPP, - t
shkeljeve t ligjit penal, - t vrtetimit t gabueshm ose jo t plot t gjendjes faktike,
(jo edhe pr shkak t dnimit, sepse vrejtja gjyqsore nuk sht dnim), si dhe - pr
shkak t mos ekzistimit t rrethanave q e arsyetojn shqiptimin e vrejtjes gjyqsore.
N vend t ankess pr shkak t matjes jo t drejt t dnimit ose t dnimit alternativ
(neni 385, paragrafi 1 nnparagrafi 5) e cila nuk vjen n konsiderim, n kt nen sht
dhn si baz e re pr ankes kur nuk ekzistojn rrethana q e arsyetojn shqiptimin e
vrejtjes gjyqsore. Ktu sht fjala pr situatn kur gjykata gabimisht ka muar se n
rastin konkret duhet t shqiptoj vrejtjen gjyqsore, por nuk e ka shkel ligjin. 1006
Paragrafi 2.
Aktgjykimi mund t atakohet edhe pr shkak se, sipas mendimit t pals, gjykata nuk e
ka aplikuar drejt masn pr trajtim t detyrueshm pr rehabilitim, ose t marrjes s
dobis pasurore, apo pr shkak se vendimi mbi shpenzimet e procedurs penale ose
krkesn pasurore juridike sht marr n kundrshtim me dispozitat ligjore.
Neni 501 [Ndalimi i tejkalimit t autorizimeve gjyqsore t parashikuara me ligj]
Prve shkeljeve t ligjit penal t prcaktuara n nenin 385 t ktij Kodi,
me rastin e shqiptimit t vrejtjes gjyqsore po ashtu ekziston shkelje e
ligjit penal kur gjykata tejkalon autorizimet q i ka me ligj prkitazi me
vrejtjen gjyqsore, masn e trajtimit t detyrueshm pr rehabilitimin ose
konfiskimin e dobis pasurore t fituar me vepr penale.
Shkelja e ligjit penal si baz pr ankes ekziston, prve n rastet paragrafi 1 - 4 t
nenit 385 t KPP, edhe kur gjykata tejkalon autorizimet ligjore prkitazi me vrejtjen
gjyqsore, masn pr trajtim t detyrueshm pr rehabilitim ose pr marrjen e dobis
pasurore.
1006
1172
Ejup Sahiti
Tejkalim i autorizimeve q gjykata i ka sipas ligjit, gj q mund t merret si baz pr

ankes kundr aktgjykimit pr shqiptimin e vrejtjes gjyqsore, ekziston kur gjykata ka
shqiptuar vrejtn gjyqsore pa u plotsuar rrethanat nga neni 86, paragrafi 5 t KP.
Konsiderohet se ka tejkalim t autorizimeve edhe kur gjykata ka shqiptuar vrejtjen
gjyqsor pr vepr penale pr t ciln Kodi penal nuk ka parapar mundsin e
shqiptimit t saj. 1007
Neni 502 [Efekti i ankess]
1.
2.
3.
Kur ankesn kundr aktgjykimit pr vrejtje gjyqsore e paraqet

prokurori n dm t t akuzuarit, Gjykata e Apelit mund t marr
aktgjykim me t cilin i akuzuari shpallet fajtor dhe gjykohet me dnim ose
shqiptohet dnim alternativ kur mon se gjykata themelore sakt ka
vrtetuar provat materiale, por zbatimi i drejt i ligjit krkon shqiptimin e
dnimit.
Gjykata e Apelit mund t vendos pr do ankes kundr aktgjykimit mbi
vrejtjen gjyqsore me aktgjykim me t cilin aktakuza hudhet, ose me
aktgjykim me t cilin i akuzuari lirohet nga akuza kur mon se gjykata
themelore i ka vrtetuar sakt faktet vendimtare, por zbatimi i drejt i ligjit
krkon marrjen e ndonjrit nga kto aktgjykime.
Kur ekzistojn arsyet nga neni 401 i ktij Kodi, Gjykata e Apelit merr
aktgjykim me t cilin refuzohet ankesa si e pabaz dhe vrteton
aktgjykimin e gjykats themelore mbi vrejtjen gjyqsore.
Paragrafi 1.
Neni 502 ka t bj me efektin e ankess kundr aktgjykimit pr vrejtjen gjyqsore.
Gjykata e Apelit duke shqyrtuar ankesn kundr aktgjykimit ose duke vepruar sipas
detyrs zyrtare (neni 394) e aprovon ankesn dhe e ndryshon aktgjykimin apo e
refuzon ankesn dhe e vrteton aktgjykimin e gjykats themelore.
Me rastin e ankess s prokurorit t shtetit n dm t t akuzuarit Gjykata e
Apelitmund t marr aktgjykim me t cilin i akuzuari shpallet fajtor dhe gjykohet me
dnim ose shqiptohet dnim alternativ. Pr ndryshim t till t aktgjykimit sipas
paragrafit 1 t ktij neni nevojitet plotsimi i dy kushteve: a) vlersimi i Gjykats s
Apelit se gjykata themelore sakt i ka vrtetuar faktet vendimtare dhe b) se zbatimi i
drejt i ligjit krkon shqiptimin e dnimit.
Paragrafi 2.
Gjykata e Apelit, duke vepruar sipas ankess s cilitdo subjekt t autorizuar, gjithashtu
e ndryshon aktgjykimin pr vrejtjen gjyqsore me aktgjykim refuzues ose me
aktgjykim lirues kur mon se gjykata themelore i ka vrtetuar sakt faktet vendimtare,
por zbatimi i drejt i ligjit krkon marrjen e ndonjrit nga kto aktgjykime.
1007
1173
Ejup Sahiti
Paragrafi 3.
Gjykata e Apelit merr aktgjykim me t cilin refuzohet ankesa si e pabaz dhe vrteton
aktgjykimin e gjykats themelore mbi vrejtjen gjyqsore kur vrteton se nuk
ekzistojn shkaqet pr t cilat sht ushtruar ankes kundr aktgjykimit dhe nuk ka
shkelje t ligjit sipas nenit 394, paragrafi 1 i ktij Kodi.
1174
Rexhep Murati
Kapitulli XXXII: Procedura ndaj personave t cilt kan kryer vepr penale
nn ndikimin e alkoolit ose drogs
N kuadr t ktij kapitulli me dispozitat specifike t neneve 503, 504 dhe 505
rregullohet procedura e shqiptimit t mass pr trajtim t detyrueshm rehabilitues ndaj
personave t cilt kan kryer vepr penale nn ndikimin e alkoolit ose drogs. Ligji i
procedurs penale i cili zbatohej pas lufts n Kosov deri me aprovimin e Kodit t
prkohshm t procedurs penale e rregullonte procedurn e shqiptimit t mass pr
trajtim t detyrueshm rehabilitues ndaj personave t cilt kan kryer vepr penale nn
ndikimin e alkoolit ose drogs vetm me nj nen prkatsisht me dispozitn e nenit 499
me gjithsej dy paragraf. Kodi i prkohshm i procedurs penale i Kosovs e ka
rregullonte kt materie me gjithsej tre nene (nenin 486, 487 dhe 488). Ndrkaq, Kodi
n fuqi i procedurs penale e rregullon n mnyr t njjt kt materie sikurse edhe
Kodi i mparshm i procedurs penale, n kuadr t tre neneve (nenet 503, 504 dhe
505). Por, pr dallim nga Kodi i mparshm, Kodi i ri i procedurs penale paragrafin 3
t nenit 503 e ka zbrthyer n 3 paragraf, ashtu q neni 503 i Kodit t ri t procedurs
penale prbhet nga pes paragraf. N kt mnyr ligjdhnsi kt dispozit e ka
br m t leht pr zbatim.
Neni 503 [Shqiptimi i mass pr trajtim t detyrueshm rehabilitues]
1.
2.
3.
4.
Me aktgjykim dnues, gjykata mund t shqiptoj masn e trajtimit t detyrueshm pr rehabilitimin e kryersve t varur nga alkooli ose nga droga t
cilt kan kryer vepr penale nn ndikim t alkoolit ose drogs n pajtim
me nenet 58 dhe 90 t Kodit Penal.
Masn nga paragrafi 1. i ktij neni gjykata mund ta shqiptoj pavarsisht
nga sanksioni q i ka shqiptuar t akuzuarit dhe ekzekutimi i saj bhet
pavarsisht nse i akuzuari gjendet n liri apo n mbajtje t dnimit me
burgim.
Gjykata vendos pr zbatimin e mass nga paragrafi 1. i ktij Kodi pas
dgjimit t mendimit t ekspertit dhe pas dgjimit t prokurorit t shtetit
dhe mbrojtjes. Mendimi i ekspertit duhet ti analizoj mundsit pr trajtimin e t pandehurit.
Koha e qndrimit n institucionin shndetsor pr masn e trajtimit t
detyrueshm rehabilitues llogaritet n kohzgjatjen e dnimit me burgim.
Paragrafi 1.
N mbshtetje t nenit 57 (referimi n nenin 58, ashtu si theksohet n tekstin e ktij
paragrafi sht i gabuar) dhe nenit 91 (referimi n nenin 90 ashtu si theksohet n
tekstin e ktij paragrafi po ashtu sht i gabuar) t Kodit Penal, gjykata me aktgjykim
dnues, prfshir dnimin me kusht nga neni 57 i KP, vrejtjen gjyqsore apo lirimin
nga dnimi mund t shqiptoj masn e trajtimit t detyrueshm pr rehabilitimin e
kryersve t varur nga alkooli ose nga droga kur konstaton se arsye kryesore pr
1175
Rexhep Murati
kryerjen e veprs penale ka qen varsia nga alkooli ose droga dhe ka gjasa pr mjekim
t suksesshm t kryersit t veprs penale. Kjo mas ekzekutohet n institucionin e
kujdesit shndetsor. Mirpo, kur masa pr trajtim t detyrueshm, nga neni 91
paragrafi 2 t KP, shqiptohet krahas dnimit me gjob, vrejtjes gjyqsore apo lirimit
nga dnimi, gjykata mund t vendos, me plqimin e t dnuarit q kjo mas t
ekzekutohet n liri. Kur kryersi, nuk e shfrytzon kt privilegj ashtu q pa shkak t
arsyeshm nuk i nnshtrohet trajtimit n liri ose arbitrarisht e braktis trajtimin, gjykata
mund t vendos q trajtimi t ekzekutohet n institucionin e kujdesit shndetsor.
Kohzgjatja e ksaj mase kushtzohet me sanksionin i cili i shqiptohet kryersit t
veprs penale. Kshtu, kur kjo mas shqiptohet krahas dnimit me gjob, vrejtjes
gjyqsore apo lirimit nga dnimi kohzgjatja e trajtimi t kryersit sht e kufizuar
ashtu q nuk mund t zgjas m tepr se dy vjet. Ndrkaq, kur masa e rehabilitimit t
detyrueshm t kryersve t varur nga alkooli ose droga, sht shqiptuar krahas dnimit
me burgim, kjo mas mund t zgjas derisa t ekzekutohet dnimi me burgim.
Paragrafi 2.
N kt paragraf prcaktohet se masn pr rehabilitim t detyrueshm gjykata mund ta
shqiptoj pavarsisht nga sanksioni q i ka shqiptuar t akuzuarit dhe se ekzekutimi i
mass n fjal bhet pavarsisht nse i akuzuari gjendet n liri apo n mbajtje t
dnimit me burgim.
Paragrafi 3.
Sipas ktij paragrafi gjykata me rastin e vendosjes pr t zbatuar masn pr trajtim t
detyrueshm rehabilitues paraprakisht dgjon mendimin e ekspertit, t prokurorit t
shtetit dhe mbrojtjes. Mendimi i ekspertit n kt rast sht kusht i detyrueshm pr
shqiptimin e mass pr trajtim t detyrueshm. Kshtu, nse gjykata nuk e siguron
konstatimin dhe mendimin e ekspertit pr t zbatuar masn e trajtimit t detyrueshm
rehabilitues ndaj kryersve t cilt kan kryer vepr penale nn ndikimin e alkoolit ose
drogs, por krahas dnimit me kusht urdhron q i pandehuri t shrohet n mnyr
ambulante, n kt rast gjykata ka shkelur ligjin penal n dm t t pandehurit, ashtu q
aktgjykimi sipas detyrs zyrtare duhet t anulohet sipas nenit 394 paragrafi 1
nnparagrafi 4. 1008
Paragrafi 4.
N komentet e paragrafit 1 t ktij neni sht theksuar se kur sipas nenit 91 paragrafi 4
t KP, krahas dnimit me burgim sht shqiptuar masa pr rehabilitim t detyrueshm
kjo mas n kt rast mund t zgjas deri sa t ekzekutohet dnimi me burgim.
Ndrkaq, n paragrafin 4 t ktij neni prcaktohet shprehimisht se gjykata detyrohet q
kohn e qndrimit n institucionin shndetsor pr masn e trajtimit t detyrueshm
rehabilitues ta llogarit n kohzgjatjen e dnimit me burgim. N t kundrtn kur
gjykata nuk zbaton kt dispozit do t shkel ligjin penal nga neni 385 paragrafi
1.6.(Shih: komentet e nenit 385, paragrafi 1.6.)
1008
Vasiljevi, Gruba, Komentar, 2010, fq. 1006.
1176
Rexhep Murati
Neni 504 [Mbikqyrja e trajtimit t detyrueshm rehabilitues nga gjykata]

1.
2.
3.
4.
5.
Gjykata e cila ka shqiptuar masn e trajtimit t detyrueshm pr

rehabilitim n institucionin e kujdesit shndetsor, sipas detyrs zyrtare ose
me propozimin e institucionit pr kujdes shndetsor dhe bazuar n
mendimin e ekspertit t psikiatris, i merr t gjitha vendimet lidhur me
kohzgjatjen dhe ndryshimin e mass nga neni 90 i Kodit Penal.
Vendimet nga paragrafi i mparshm merren nga kolegji shqyrtues pas
seancs s dgjimit. Njoftimi pr seanc dgjimi i drgohet prokurorit t
shtetit dhe mbrojtsit. Para marrjes s vendimit, gjykata dgjon mendimin
e ekspertit dhe t kryersit nse gjendja e tij shndetsore e lejon kt.
N procedur pr shqyrtim t vazhdimit ose ndryshimit t mass pr
trajtim t detyrueshm pr rehabilitim, kryersi duhet t ket mbrojts.
do dy (2) muaj, gjykata n pajtim me paragrafin 2. t ktij neni vendos
sipas detyrs zyrtare nse ende ekzistojn kushtet pr masn e trajtimit t
detyrueshm pr rehabilitim n institucionin pr kujdes shndetsor.
Eksperti i cili nuk punon n institucionin e kujdesit shndetsor ku kryersi
i sht nnshtruar trajtimit t detyrueshm pr rehabilitim, kryen
ekspertimin dhe paraqet konstatimin e tij me shkrim dhe kur sht e
nevojshme, bn deklarim n gjykat.
Gjykata pushon zbatimin e mass nga paragrafi 1. i ktij neni kur trajtimi
ose rehabilitimi m nuk jan t nevojshm ose kur ka kaluar koha e
prcaktuar n nenin 90 te Kodit Penal.
Paragrafi 1.
Kohzgjatja e mass pr rehabilitim t detyrueshm, si sht theksuar n komentet e
paragrafit 1 t ktij neni kushtzohet nga sanksioni penal t cilin ia shqipton gjykata
kryersit t veprs penale. N paragrafin 1 t ktij neni prcaktohet shprehimisht se
gjykata e cila ka shqiptuar masn e trajtimit t detyrueshm pr rehabilitim n institucionin
e kujdesit shndetsor njhersh vendos edhe lidhur me kohzgjatjen dhe ndryshimin e
mass nga neni 90 i Kodit Penal. N kt rast, si gjykat e cila ka vendosur n shkall t
par pr kt mas, sht gjykata themelore. Kjo gjykat vendos pr kohzgjatjen dhe
ndryshimin eventual t mass prkatse: a. sipas detyrs zyrtare ose b. me propozimin e
institucionit pr kujdes shndetsor duke u bazuar n mendimin e ekspertit t psikiatris.
Paragrafi 2.
N paragrafin 2 prcaktohet decidivisht se vendimet lidhur me kohzgjatjen dhe
ndryshimin e mass pr rehabilitim t detyrueshm i merr kolegji shqyrtues n
procedurn e parashikuar me kt paragraf. N t vrtet, sipas ktij paragrafi vendimet
prkatse, kolegji shqyrtues i merr pas mbajtjes s seancs s dgjimit n t ciln vin
n shprehje disa nga parimet themelore t procedurs penale si sht parimi
kontradiktor, i drejtprdrejt etj. Pr seancn e kolegjit njoftohen prokurori i shtetit dhe
mbrojtsi. Mirpo, para se gjykata t marr vendimin duhet dgjoj mendimin e
ekspertit dhe t kryersit nse gjendja e tij shndetsore e lejon marrjen e tij n pyetje.
1177
Rexhep Murati
Paragrafi 3.
N kt paragraf, prve t tjerash prcaktohet edhe nj rast i mbrojtjes s
detyrueshme. N t vrtet, n procedurn pr shqyrtim t vazhdimit ose ndryshimit t
mass pr trajtim t detyrueshm pr rehabilitim, kryersi duhet t ket mbrojts i cili
n mnyr aktive mbron t pandehurin para kolegjit shqyrtues.
Paragrafi 4.
Kohzgjatja e mass s trajtimit t detyrueshm parimisht kushtzohet me llojin e
sanksionit penal t shqiptuar ndaj kryersit t veprs penale t varur nga alkooli ose
droga, prve rasteve nga neni 91, paragrafi 3, n mnyr t qart prcaktohet
kohzgjatja e ksaj mase. Pr kt arsye do dy muaj, gjykata n pajtim me paragrafin
2. t ktij neni vendos sipas detyrs zyrtare nse ende ekzistojn kushtet pr masn e
trajtimit t detyrueshm pr rehabilitim n institucionin pr kujdes shndetsor. N
kt rast, kur sht fjala pr ekspertizn si prov kryesore, kolegji shqyrtues pr hir t
objektivitetit nuk i beson ekspertizs s ekspertit i cili punon n institucionin e kujdesit
shndetsor por ekspertizn ia beson nj eksperti i cili nuk punon n institucionin e
kujdesit shndetsor, ku kryersi i sht nnshtruar trajtimit t detyrueshm pr
rehabilitim. Detyr e ktij eksperti sht q t bj ekspertizn, prkatsisht paraqes
konstatimin dhe mendimin me shkrim para kolegjit kur kjo sht e nevojshme ose
eventualisht t bj deklarim n gjykat.
Paragrafi 5.
N kt paragraf, rregullohen rastet kur gjykata pushon zbatimin e mass pr
rehabilitim t detyrueshm. N t vrtet, gjykata e pushon zbatimin e ksaj mase n dy
raste: a. kur trajtimi ose rehabilitimi m nuk jan t nevojshm ose b. kur ka kaluar
koha e prcaktuar n nenin 90 t Kodit Penal.
Neni 505 [Zbatimi prshtatshmrisht i dispozitave t tjera t ktij kodi]
Me prjashtim t rasteve kur n kt Kapitull parashihet ndryshe,
dispozitat tjera t ktij Kodi zbatohen prshtatshmrisht pr personat t
cilt kan kryer vepra penale nn ndikimin e alkoolit dhe drogs.
N kt paragraf prcaktohet se dispozitat nga kapitulli XXXII me t cilat rregullohet
procedura ndaj personave t cilt kan kryer vepr penale nn ndikimin e alkoolit ose
drogs, jan dispozita speciale n krahasim me dispozitat t tjera t Kodit t procedurs
penale. Kjo do t thot se dispozitat nga ky kapitull jan dispozita primare n krahasim
me dispozitat t tjera t Kodit t procedurs penale. Me fjal t tjera, dispozita t tjera
t KPP si dispozita t prgjithshme zbatohen prshtshmrisht ndaj personave t cilt
kan kryer vepra penale nn ndikimin e alkoolit ose drogs, me kusht q me dispozitat
nga ky kapitull, si dispozita speciale, nuk sht rregulluar ndryshe procedura ndaj
personave t cilt kan kryer vepr penale nn ndikimin e alkoolit ose drogs.
1178
Rexhep Murati
Kapitulli XXXIII: Procedura penale ku prfshihen kryers me rregullime

mendor 1009
Pr qllime t ktij Kapitulli:
1.
2.
3.
4.
rregullim mendor do t thot do paaftsi apo rregullim i mendjes apo

trurit qoft i prhershm apo i prkohshm q rezulton me dmtim apo
rregullim t funksionimit mendor;
Paaftsi mendore ka kuptimin e parapar n paragrafin 1. t nenit 18 t
Kodit Penal;
Aftsi e zvogluar mendore ka kuptimin e parapar n paragrafin 2. t
nenit 18 t Kodit Penal; dhe
Mas e trajtimit t detyrueshm psikiatrik do t thot mas e trajtimit t
detyrueshm psikiatrik dhe ndalim n institucionin e kujdesit shndetsor
ose mas a trajtimit t detyrueshm psikiatrik n liri.
Neni 506, prcakton prkufizimet q jan me rndsi pr procedurn penale ku

prfshihen kryers me rregullime mendore.
Sipas nenit 506:
1. rregullimi mendor kuptohet do paaftsi apo rregullim i mendjes apo trurit
qoft i prhershm apo i prkohshm q pr pasoj ka dmtimin apo rregullimin e
funksionimit mendor. Mirpo, n rastet kur ekziston dyshim se i pandehuri ka qen
n gjendje t ndonj rregullimi mendor si prcaktohet n paragrafin 1 t ktij
neni, gjykata sipas detyrs zyrtare ose me propozimin e prokurorit t shtetit apo
mbrojtsit, mund t caktoj ekspert pr t br ekzaminimin psikiatrik t t
pandehurit pr t konstatuar nse n kohn e kryerjes s veprs penale i pandehuri
ka qen n gjendje t rregullimit mendor, ashtu si prcaktohet me dispozitat
vijuese t nenit 508.
2. Paaftsia mendore e nj personi e ka kuptimin e parapar n dispozitn
paragrafit 1. t nenit 18 t Kodit Penal. N dispozitn e paragrafit 1 t nenit 18 t
KP shprehimisht prcaktohet se personi i cili ka kryer vepr penale konsiderohet i
paaft mendrisht nse n kohn e kryerjes s veprs penale ka lnguar nga ndonj
smundje e prkohshme ose e prhershme, nse ka pasur rregullim mendor apo
ngecje n zhvillimin mendor q e ka prekur funksionin e tij mendor dhe si pasoj e
ksaj, nuk ka qen n gjendje t kuptoj natyrn dhe rndsin apo pasojn e
veprimeve ose mosveprimeve t tij ose nuk ka qen n gjendje ti kontrolloj
1009
Para hyrjes n fuqi t KPP t vitit 2013, ndaj personave me rregullime mendore zbatohej procedura
sipas Rregullores s UNMIK-ut, nr. 2004/34 s dt. 24. Gusht 2004, Mbi procedurn penale ku prfshihen
kryers me rregullime mendore. Me rastin e ndryshimit t KPP, dispozitat e ksaj rregulloreje, me disa
ndryshime dhe plotsime prve dispozitave me ekzekutimin e masave t trajtimit t detyrueshm psikiatrik
jan prfshir n KPP t vitit 2013.
1179
Rexhep Murati
veprimet ose mosveprimet e tij apo t kuptoj se kryen veprn penale. 1010 N rastet
kur ekziston dyshim se i pandehuri ka qen n gjendje t paaftsis mendore si
prcaktohet n paragrafi 2 t ktij neni, gjykata sipas detyrs zyrtare ose me
propozimin e prokurorit t shtetit apo mbrojtsit, mund t caktoj ekspert pr t
br ekzaminimin psikiatrik t t pandehurit pr t konstatuar nse n kohn e
kryerjes s veprs penale i pandehuri ka qen n gjendje t paaftsis mendore,
ashtu si prcaktohet me dispozitat vijuese t nenit 508.
3. Aftsia e zvogluar mendore e ka kuptimin e parapar n paragrafin 2. t nenit
18 t Kodit Penal. Sipas ksaj dispozite personi i cili ka kryer vepr penale
konsiderohet se ka aftsi t zvogluar mendore nse n kohn e kryerjes s veprs
penale aftsia e tij pr t kuptuar natyrn dhe rndsin apo pasojn e veprimeve
ose mosveprimeve t tij ka qen esencialisht e zvogluar pr shkaqe e theksuat n
paragrafi 1 t nenit 18 t KP. N kt rast personi aftsia mendore e t cilit ka qen
e zvogluar konsiderohet penalisht prgjegjs, por kto rrethana gjykata i merr
para sysh kur vendos pr kohzgjatjen dhe llojin e sanksionit ose mass s trajtimit
t detyrueshm. N rastet kur ekziston dyshim se i pandehuri ka qen n gjendje t
ndonj rregullimi mendor si prcaktohet n paragrafin 1 t ktij neni, gjykata
sipas detyrs zyrtare ose me propozimin e prokurorit t shtetit apo mbrojtsit,
mund t caktoj ekspert pr t br ekzaminimin psikiatrik t t pandehurit pr t
konstatuar nse n kohn e kryerjes s veprs penale i pandehuri ka qen n
gjendje t paaftsis mendore apo rregullimit mendor, ashtu si prcaktohet me
dispozitat vijuese t nenit 508.
4. Mas e trajtimit t detyrueshm psikiatrik duhet t kuptohet masa e trajtimit
t detyrueshm psikiatrik me ndalim n institucionin e kujdesit shndetsor ose
mas a trajtimit t detyrueshm psikiatrik n liri, ashtu si prcaktohet n nenin 89
dhe 90 t KP. 1011
Neni 507 [Masat e trajtimit t detyrueshm sipas Kodit Penal]
Kryersi m rregullim mendor apo personi i cili trajtohet si i till gzon t
drejtat dhe masat e trajtimit t detyrueshm nga Kapitulli V i Kodit Penal.
Kjo dispozit ka karakter udhzues dhe i referohet dispozitave prkatse t KP me t
cilat rregullohet materia e masave t trajtimit t detyrueshm. Kshtu, n nenin 87
prcaktohen t drejtat dhe standardet themelore lidhur me trajtimin e kryersve me
rregullime mendore, n nenin 88 prcaktohen masat e zbatueshme dhe sanksionet
penale t cilat mund t zbatohen ndaj kryersit i cili nuk sht prgjegjs penalisht ose
ka aftsi t zvogluar apo sht i varur nga droga ose alkooli, n nenin 89, prcaktohen
kushtet pr caktimin e mass pr trajtim t detyrueshm psikiatrik me ndalim n
institucionin e kujdesit shndetsor dhe n nenin 90 t KP, prcaktohen kushtet pr
caktimin e mass s trajtimit t detyrueshm psikiatrik n liri, etj.
1010
1011
M hollsisht, shih: Salihu, Hasani, Zhitija, op. cit., fq. 74-82.

M hollsisht, shih: Salihu, Hasani, Zhitija, op. cit., fq. 297-300.
1180
Rexhep Murati
Neni 508 [Zbatimi i ekzaminimit psikiatrik]

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
N do koh gjat procedurs, duke prfshir kohn gjat shqyrtimin

gjyqsor, nse ekziston dyshimi se i pandehuri ka qen n gjendje t
paaftsis mendore ose n gjendje t aftsis s zvogluar mendore n
kohn e kryerjes s veprs penale apo nse ka ndonj rregullim mendor,
gjykata sipas detyrs zyrtare ose me propozimin e prokurorit t shtetit apo
t mbrojtsit, mund t caktoj ekspert sipas nenit 146 t ktij Kodi pr t
kryer ekzaminimin psikiatrik t t pandehurit pr t konstatuar nse:
1.1. n kohn e kryerjes s veprs penale i pandehuri ka qen n gjendje
t paaftsis mendore ose aftsis s zvogluar mendore; ose
1.2. i pandehuri sht i paaft pr t prballuar gjykimin.
N urdhr shnohet koha kur duhet kryer ekzaminimin psikiatrik i cili
duhet kryer brenda dy (2) javsh nga lshimi i urdhrit. Nse i pandehuri
nuk ka angazhuar mbrojts, gjykata nxjerr nj urdhr pr emrimin e
mbrojtsit me shpenzime t shtetit.
Mbrojtsi mund t marr pjes n ekzaminimin psikiatrik pr t
konstatuar aftsin e t pandehurit pr t prballuar gjykimin, prve nse
eksperti konstaton se prania e tij do t pengonte vlersimin e drejt t t
pandehurit
Nse eksperti konstaton se pr ekzaminimin psikiatrik t pandehurit
nevojitet observim n nj institucion t kujdesit shndetsor, ose nse i
pandehuri refuzon ekzaminimin psikiatrik, eksperti i paraqet krkes t
arsyetuar gjykats pr marrjen e aktvendimit mbi ndalimin n institucionin
e kujdesit shndetsor. Pas dgjimit t prokurorit t shtetit dhe mbrojtsit,
gjykata mund t marr aktvendim pr ndalimin e t pandehurit n
institucionin e kujdesit shndetsor deri n dy (2) jav. Ankesa kundr ktij
aktvendimi nuk e ndalon ekzekutimin e tij
Nse eksperti konstaton se pr ekzaminimin psikiatrik t pandehurit n
pajtim me paragrafin 1 t ktij neni ose pr observimin e tij n nj
institucion t kujdesit shndetsor n pajtim me paragrafin t ktij neni
nevojitet m tepr koh, ai i paraqet krkes t arsyetuar gjykats pr
zgjatjen e afatit. Gjykata mund t urdhroj zgjatjen e afatit deri n dy (2)
jav.
Nse observimi n institucionin e kujdesit shndetsor n pajtim me
paragrafin 4. t ktij neni shqiptohet ndaj personit i cili sht n
paraburgim, koha e kaluar n institucionin e kujdesit shndetsor llogaritet
n periudhn e paraburgimit.
N rastin e ekzaminimit psikiatrik t urdhruar n pajtim me paragrafin 1.
nn-paragrafin 1.1. t ktij neni, eksperti n konstatimin e tij shnon
elementet vijuese: natyrn, llojin, shkalln dhe kohzgjatjen e smundjes
mendore t t pandehurit; llojin e ndikimit q kjo gjendje mendore ka
pasur dhe ende ka n t kuptuarit dhe veprimet e t akuzuarit dhe nse ky
rregullim mendor ka ekzistuar dhe deri n far shkalle n kohn e
kryerjes s veprs penale
1181
Rexhep Murati
8.
N rastin e ekzaminimit psikiatrik t urdhruar n pajtim me paragrafin 1.

nn-paragrafin 1.2. t ktij neni, eksperti n konstatimin e tij shnon
elementet vijuese: natyrn, llojin, shkalln dhe kohzgjatjen e smundjes
mendore t t pandehurit dhe llojin e ndikimit q ky rregullim mendor e
ka n t kuptuarit dhe veprimet e t akuzuarit, vemas n aftsin e tij pr
ta mbrojtur veten, n aftsin q t konsultohet me personat tjer duke
prfshir mbrojtsin dhe n aftsin pr ta kuptuar akuzn.
Paragrafi 1.
Gjendja e paaftsis mendore ose gjendja e e aftsis s zvogluar mendore apo
rregullimi tjetr mendor, jan shtje q trajtohen n fushn e mjeksis prkatsisht
psikiatris dhe jo n fushn e drejtsis. Prandaj n rastet kur kryersi i veprs penale
dyshohet se n kohn e kryerjes s veprs penale ka qen n njrn nga gjendjet e
theksuara m sipr angazhohet eksperti pr t ekzaminim psikiatrik t kryersit t
veprs penale. N kt rast angazhimi i ekspertit mund t bhet nga gjykata sipas
detyrs zyrtare ose me propozim t prokurorit t shtetit apo t mbrojtsit n mbshtetje
t nenit 146 t KPP. Detyr primare e ekspertit sht q n do koh gjat zhvillimit t
procedurs, duke prfshir kohn gjat shqyrtimit gjyqsor t konstatoj nse: a. n
kohn e kryerjes s veprs penale i pandehuri ka qen n gjendje t paaftsis mendore
ose aftsis s zvogluar mendore ose b. i pandehuri sht i paaft pr t prballuar
gjykimin.
Paragrafi 2.
Sipas paragrafit 2 t ktij neni, angazhimi i ekspertit bhet me urdhr t gjykats n t
cilin duhet prcaktohet intervali kohor brenda s cils duhet kryhet ekzaminimi
psikiatrik. Kshtu, n urdhr decidivisht duhet t theksohet se ekzaminimi psikiatrik
ndaj t pandehurit duhet t bhet brenda periudhs kohore prej dy jave nga nxjerrja e
urdhrit pr ekzaminim psikiatrik. N kt rast pr shkak pr rndsin q ka konstatimi
i ekspertit lidhur me gjendjen psikike t t pandehurit n momentin e kryerjes veprs
penale vjen shprehje mbrojtja e detyrueshme ashtu q nse i pandehuri nuk e ka
angazhuar mbrojtsin gjykata nxjerr urdhr pr emrimin e mbrojtsit me shpenzime t
shtetit. 1012
Paragrafi 3.
Derisa me paragrafin paraprak prkatsisht (paragrafi 2 i ktij neni) prcaktohet
mbrojtja e detyrueshme me rastin e ekzaminimit psikiatrik t t pandehurit, n at
mnyr q nse i pandehuri nuk angazhon mbrojts mbrojtsin do e angazhoj gjykata
sipas detyrs zyrtare, sipas paragrafit 3 t ktij neni rregullohet pjesmarrja e mbrojtsit
gjat ekzaminimit psikiatrik pr t konstatuar aftsin e t pandehurit pr t prballuar
gjykimin. Sipas ksaj dispozite mbrojtsi parimisht mund t marr pjes gjat
ekzaminimit psikiatrik t pandehurit, m prjashtim t atyre rasteve kur eksperti
vlerson se prania e mbrojtsit mund t shprehet negativisht me rastin e ekzaminimit
1012
M hollsisht pr mbrojtjen e detyruar shih: komentet e nenit 57.
1182
Rexhep Murati
psikiatrik t pandehurit. N rastin konkret t ekzaminimit, eksperti n baz t

rrethanave t rastit konkret vlerson nse mbrojtsi duhet t marr pjes gjat
ekzaminimit. Mos prania eventuale e mbrojtsit n kt rast nuk nnkupton edhe
prjashtimin e institutit t mbrojtjes s detyrueshme.
Paragrafi 4.
N paragrafin e ktij neni, rregullohen ato raste t ekzaminimit psikiatrik t t
pandehurit kur nevojitet observim pr koh t caktuar n institucionin prkats t
kujdesit shndetsor. Prve ksaj m kt paragraf rregullohen edhe rastet kur i
pandehuri ndaj t cilit sipas paragrafit 1 t ktij neni sht urdhruar nga gjykata
ekzaminimi psikiatrik por i pandehuri ka refuzuar q ti nnshtrohet ekzaminimit
psikiatrik. Meqense, qndrimi n institucionin e kujdesit shndetsor pr observim
prbn nj form kufizimit t liris, eksperti paraprakisht duhet ti paraqes krkes t
arsyetuar gjykats pr t lejuar ekzaminimin n institucionin e kujdesit shndetsor.
Gjykata duke vendosur lidhur me krkesn e ekspertit, mund t marr aktvendim pr
ndalim t pandehurit n institucionin e kujdesit shndetsor deri n dy jav, pas
dgjimit t prokurorit t shtetit n nj an dhe t mbrojtsit n ann tjetr. Kundr ktij
aktvendimi mund t paraqitet ankes por ankesa e till nuk e shtyn ekzekutimin e
aktvendimit mbi ndalimin n institucionin e kujdesit shndetsor.
Paragrafi 5.
Pr ekzaminimin psikiatrik t t pandehurit sipas paragrafit 1 t ktij neni ose pr
observimin e tij n institucionin prkats t kujdesit shndetsor, n pajtim me
paragrafi 4 t ktij neni, koha deri n dy jav mund t jet e pamjaftueshme.
Rrjedhimisht rastet kur pr ekzaminim psikiatrik nevojitet koh m e gjat pr
observim psikiatrik pikrisht rregullohen me paragrafin 5 t ktij neni. N t vrtet,
kur eksperti gjat ekzaminimit t pandehurit vjen n prfundim se pr ekzaminimin
psikiatrik realisht nevojitet m tepr koh, ai i paraqet krkes t arsyetuar gjykats pr
t zgjatur afatin prej dy jave, ngase nuk i ka mjaftuar pr t prfunduar ekzaminimin
psikiatrik. N kt rast, srish gjykata mund t urdhroj zgjatjen e afatit deri n dy
jav t tjera. Nga sa u tha, del se i pandehuri n observim psikiatrik mund t mbahet m
s shumti 4 jav. Si mund t shihet, ligjdhnsi ka limituar kohn pr observim
psikiatrik t t pandehurit pr t evituar strzgjatjet e panevojshme t kohs s
observimit psikiatrik.
Paragrafi 6.
Me paragrafin 6 t ktij neni, parashikohen ato situata procedurale kur observimi
psikiatrik sht urdhruar ndaj personit i cili sht n paraburgim. Observimi psikiatrik
ndaj t pandehurit i cili gjendet n paraburgim vjen n shprehje nse ekziston dyshimi
se i pandehuri ka qen n gjendje t paaftsis mendore ose n gjendje t aftsis s
zvogluar mendore n kohn e kryerjes s veprs penale apo nse vuan nga ndonj
rregullim mendor. N t gjitha rastet, kur gjat kohs s qndrimit n paraburgim,
paraqitet nevoja pr observim n institucionin pr kujdes shndetsor, sipas paragrafit
1183
Rexhep Murati
1 t ktij neni dhe i pandehuri i nnshtrohet observimit me qllim t ekzaminimit

psikiatrik, koha e kaluar n kt institucion do t llogaritet n periudhn e qndrimit n
paraburgim.
Paragrafi 7.
Sipas paragrafit 1, nnparagrafi 1. 2 t ktij neni, gjykata mund t urdhroj ekzaminim
psikiatrik t t pandehurit pr t konstatuar nse n kohn e kryerjes s veprs penale i
pandehuri ka qen n gjendje t paaftsis mendore ose aftsis s zvogluar mendore.
N rastet kur gjykata urdhron ekzaminimin psikiatrik sipas paragrafit 1 t ktij neni,
konstatimi i ekspertit duhet t prfshij taksativisht kto elemente: natyrn, llojin,
shkalln dhe kohzgjatjen e smundjes mendore t t pandehurit; llojin e ndikimit q
kjo gjendje mendore ka pasur dhe ende ka n t kuptuarit dhe veprimet e t akuzuarit
dhe nse ky rregullim mendor ka ekzistuar dhe deri n far shkalle n kohn e
kryerjes s veprs penale
Paragrafi 8.
Sipas paragrafit 1, paragrafi 1.2. t ktij neni, gjykata mund t urdhroj ekzaminimin
psikiatrik t pandehurit pr t konstatuar nse n kohn e kryerjes s veprs penale i
pandehuri sht i paaft pr t prballuar gjykimin. Sikurse edhe n paragrafin
paraprak t ktij neni eksperti ka pr detyr q n konstatimin e tij t prfshij
taksativisht kto elemente: natyrn, llojin, shkalln dhe kohzgjatjen e smundjes
mendore t t pandehurit dhe llojin e ndikimit q ky rregullim mendor e ka n t
kuptuarit dhe veprimet e t akuzuarit, vemas n aftsin e tij pr ta mbrojtur veten, n
aftsin q t konsultohet me personat tjer duke prfshir mbrojtsin dhe n aftsin
pr ta kuptuar akuzn. Si mund t shihet, pr dy rastet nga paragrafi 7 dhe 8, e
prbashkt sht se konstatimi i ekspertit duhet t prmbaj elementet prkatse pr
faktet vendimtare q lidhen me ekzaminim psikiatrik, ndrkaq dallimi sa i prket disa
elementeve t konstatimit t ekspertit, para se gjithash ka t bj me detyrimin e q ka
eksperti lidhur me ekzaminim psikiatrik. N rastin nga paragrafi 7, eksperti konstaton
nse n kohn e kryerjes s veprs penale i pandehuri ka qen n gjendje t paaftsis
mendore ose aftsis s zvogluar mendore, ndrkaq n rastin e paragrafit 8 t ktij
neni, i pandehuri sht i paaft pr ta prballuar gjykimin.
Neni 509 [Paraburgimi pr personat me rregullime mendor]
1.
1184
Prve rasteve nga neni 187 i ktij Kodi ku mund t urdhrohet paraburgimi, gjykata mund t urdhroj paraburgim ndaj personit nse:
1.1. ekziston dyshim i bazuar se personi i till ka kryer vepr penale; 196
1.2. n baz t ekzaminimit psikiatrik t urdhruar sipas nenit 508 t
ktij Kodi, personi ka qen n gjendje t paaftsis mendore ose n
gjendje t aftsis s zvogluar mendore n kohn e kryerjes s
veprs penale; dhe
Rexhep Murati
1.3.
2.
3.
4.
5.
6.
personi aktualisht vuan nga rregullimi mendor, dhe si rezultat i

ksaj, ka arsye pr t besuar se ai do t rrezikoj jetn apo shndetin
e ndonj personi tjetr.
Paraburgimi n pajtim me paragrafin 1. t ktij neni mund t urdhrohet
vetm nse prokurori i shtetit ka paraqitur propozimin e parapar n nenin
512 t ktij Kodi. Paraburgimi i till mbahet n institucionin e kujdesit
shndetsor dhe mund t zgjas pr aq koh sa i pandehuri sht i
rrezikshm, por q nuk kalon afatet e parapara pr paraburgim n nenin
190 t ktij Kodi.
Nse i pandehuri ndodhet n paraburgim dhe m pas konstatohet se ka
qen n gjendje t paaftsis mendore n kohn e kryerjes s veprs penale,
gjykata urdhron q i pandehuri t mbaj paraburgimin n institucionin e
kujdesit shndetsor nse ai aktualisht ndodhet n gjendje t rregullimit
mendor.
Gjykata merr aktvendim n pajtim me paragrafin 1. ose 3. t ktij neni
vetm pas dgjimit t prokurorit t shtetit, mbrojtsit dhe t pandehurit,
nse gjendja e tij kt e lejon, dhe pasi t ket shqyrtuar mendimin e
ekspertit. Aktvendimi i till i drgohet prokurorit t shtetit, t pandehurit
dhe mbrojtsit t tij, institucionit mjeksor dhe qendrs s paraburgimit.
Ankesa nuk e pezullon ekzekutimin e urdhrit
Institucioni i kujdesit shndetsor vendos pr masat pr t siguruar
sigurin publike dhe sigurin e t pandehurit pas konsultimeve me organin
kompetent t paraburgimit, duke marr parasysh nevojat pr siguri dhe
nevojat terapeutike.
Dispozitat e ktij Kodi mbi paraburgimin zbatohen prshtatshmrisht pr
paraburgimin e mbajtur n institucionin e kujdesit shndetsor.
Paragrafi 1.
KPP n nenin 187 parashikon kushtet e prgjithshme dhe t veanta pr caktimin e
paraburgimit. 1013 Pr dallim nga kjo baz e prgjithshme e paraburgimit, n paragrafin
1 t ktij neni, parashikohet nj baz e veant pr caktimin e paraburgimit e cila ka t
bj me personat t cilt e kan kryer vepr penale n gjendje rregullimit mendor. Kjo
baz e paraburgimit, po ashtu prfshin kushtet e prgjithshme dhe t veanta t
paraburgimit. Mirpo, derisa kushtet e prgjithshme sipas paragrafit 1 t ktij neni jan
identike me kushtet pr caktimin e paraburgimit nga neni 187, kushtet e veanta t
prcaktuara sipas ktij neni jan t ndryshme nga kushte e veanta nga neni 187.
Me fjal t tjera, sipas paragrafit 1, nnparagrafi 1.1 t ktij neni, si kusht i
prgjithshm pr t urdhruar paraburgimi sht dyshimi bazuar se personi me
rregullim mendor ka kryer vepr penale. Ndrkaq, si kushte t veanta jan: a. q
personi ka qen n gjendje t paaftsis mendore ose n gjendje t aftsis s zvogluar
mendore n kohn e kryerjes s veprs penale sipas ekzaminimit psikiatrik t urdhruar
n baz nenit 508 t KPP dhe b. personi aktualisht vuan nga rregullimi mendor, dhe si
rezultat i ksaj, ka arsye pr t besuar se ai do t rrezikoj jetn apo shndetin e ndonj
1013
Shih: Komentet e nenit 187 me t cilin prcaktohen kushtet pr caktimin e paraburgimit.
1185
Rexhep Murati
personi tjetr. Pr t urdhruar gjykatat paraburgimin sipas ksaj baze krkohet q

kushtet e prgjithshme dhe kushtet e veanta kumulativisht t prmbushn.
Paragrafi 2.
N paragrafi 2 t ktij neni, prcaktohen kushtet t tjera pr caktimin e paraburgimit,
vendi ku duhet t mbahet paraburgimi si edhe kohzgjatja e paraburgimit. Kshtu,
sipas paragrafit 2 t ktij neni, paraburgimi mund t caktohet vetm kur jan plotsuar
kushtet (e prgjithshme dhe t veanta nga paragrafi 1 i ktij neni) pr caktimin e
paraburgimit dhe prokurori i shteti ka paraqitur propozimin pr shqiptimin e mass s
trajtimit t detyrueshm psikiatrik t parashikuar n nenin 512. Prokurori i shtetit, n
mbshtetje t nenit 512, i paraqet propozim gjykats pr t shqiptuar masn e trajtimit
t detyrueshm nse i pandehuri ka kryer veprn penale n gjendje t paaftsis
mendore dhe nse ekzistojn shkaqet pr shqiptimin e mass s till si parashihet me
nenet 88 dhe 89 t KP. N ann tjetr, sipas nenit 89, paragrafi 1 t KP, gjykata mund
t shqiptoj masn e trajtimit t detyrueshm psikiatrik me ndalim n institucionin e
kujdesit shndetsor kryersit i cili ka kryer vepr penale n gjendje t paaftsis
mendore ose aftsis esencialisht zvogluar mendore kur plotsohen kto kushte: a.
kryersi ka kryer vepr penale pr t ciln sht parapar dnimi m s paku tre vjet
burgim; b. ekziston rrezik serioz se kryersi do t kryej vepr tjetr penale; c. trajtimi i
detyrueshm psikiatrik me ndalim sht i nevojshm pr t shmangur kryerjen e veprs
tjetr penale; d. kryersi sht i paaft pr tu prballur me gjykimin dhe trajtimi i
detyrueshm psikiatrik me ndalim sht i nevojshm pr t shmangur rrezikun serioz.
Pr dallim nga t pandehurit t tjer, t cilt mbajn paraburgimin n institucionin e
paraburgimit prkatsisht qendrat pr mbajtjen e paraburgimit, personat me rregullime
psikike e mbajn paraburgimin n institucionin e kujdesit shndetsor. Sa i prket
zgjatjes s paraburgimit, paraburgimi mund t zgjas pr aq koh sa i pandehuri sht i
rrezikshm por q nuk mund t kalon afatet e parapara pr paraburgim ne neni 190.
Paragrafi 3.
Me paragrafin 3 t ktij neni, rregullohen ato situata procedurale kur ndaj t pandehurit
sht caktuar paraprakisht paraburgimi mirpo n ndrkoh gjat mbajtjes s
paraburgimit konstatohet se i pandehuri ka qen n gjendje t paaftsis mendore n
kohn e kryerjes s veprs penale. N t tilla raste, gjykata urdhron q i pandehuri t
mbaj paraburgimin n institucionin e kujdesit shndetsor nse n kohn e zhvillimit
t procedurs penale ndodhet n gjendje t rregullimit mendor. Me fjal t tjera,
gjykata me t konstatuar se personi ndaj t cilit sht caktuar paraburgimi sipas bazave
t prgjithshme t paraburgimit, ka qen n gjendje t paaftsis mendore n kohn e
kryerjes s veprs penale dhe aktualisht sht n gjendje t rregullimit mendor,
urdhron q i pandehuri t mbaj paraburgimin n institucionin e kujdesit shndetsor.
Mirpo, n kt rast, urdhri pr t mbajtur paraburgimin n institucionin e kujdesit
shndetsor nuk mbshtet n dispozitat e prgjithshme pr caktimin e paraburgimit 1014
por n dispozitat pr paraburgim t parapara me paragrafi 1 t ktij neni. Kjo
praktikisht do t thot se n kt rast vjen deri te zvendsimi i bazave t prgjithshme
1014
Shih: komentet e nenit 187 t KPP-s.
1186
Rexhep Murati
t paraburgimit me bazat pr paraburgim lidhur me personat me rregullime mendore

nga paragrafi 1 i ktij neni.
Paragrafi 4.
N paragrafin 4 t ktij neni rregullohet mnyra e vendosjes pr paraburgimin ndaj
personit i cili n momentin e kryerjes s veprs penale ka qen n gjendje t paaftsis
mendore ose n gjendje t aftsis s zvogluar mendore dhe shtjet t tjera q lidhen
me drgimin e aktvendimit pr paraburgim si edhe karakterin e ankess kundr
aktvendimit pr paraburgim. Me fjal t tjera, sipas paragrafit 4 t ktij neni, gjykata
aktvendimin pr caktimin e paraburgimit nga paragrafi 1 dhe 3 t ktij neni e merr n
procedurn sipas dispozitave t prgjithshme pr caktimin e paraburgimit. Kjo
nnkupton, q aktvendimi pr paraburgim merret n seancn dgjimore 1015 pasi t jet
dgjuar, prokurori i shtetit, mbrojtsi dhe i pandehuri nse gjendja shndetsore e t
pandehurit e lejon nj gj t till. Mirpo, ktu pr dallim nga procedura e
paraburgimit, sipas dispozitave t prgjithshme pr paraburgim, para shqiptimit t
urdhrit pr paraburgim n institucionin e kujdesit shndetsor merret para sysh
mendimi i ekspertit lidhur me rregullimin mendor t pandehurit. Me tutje, edhe n
kt rast zbatohet parimi kontradiktor ashtu q aktvendimi pr paraburgim i drgohet
prokurorit t shtetit, t pandehurit dhe mbrojtsit t pandehurit, institucionit mjeksor
dhe qendrs s paraburgimit. Sikurse, edhe n rastin e paraburgimit sipas dispozitave t
prgjithshme pr paraburgim, edhe n kt rast ankesa kundr aktvendimit nuk ka
karakter supsenziv prkatsisht ankesa nuk e shtyn ekzekutimin e aktvendimit pr
paraburgim.
Paragrafi 5.
Deri sa pr domosdon e mbajtjes s paraburgimit n institucionin e kujdesit
shndetsor vendos gjykata, sipas paragrafit 5 t ktij neni, institucioni pr kujdes
shndetsor pasi q i pandehuri t jet vendosur n t, merr t gjitha masat e
domosdoshme pr t garantuar sigurin publike, duke prfshir edhe sigurin e t
pandehurit. Institucioni i kujdesit shndetsor para se t marr kto masa, konsultohet
me organin kompetent t paraburgimit. N kt rast, duhet patjetr t merret parasysh
edhe nevojat pr siguri prfshir nevojat terapeutike.
Paragrafi 6.
Me paragrafin 6 t ktij neni, prcaktohet shprehimisht se dispozitat e KPP mbi
paraburgimin do t zbatohen n mnyr analoge me paraburgimin i cili mbahet n
institucionin e kujdesit shndetsor. N kt rast bhet fjal pr analogjin ligjore 1016 e
cila haset n nj numr t konsiderueshm t rasteve. Prve analogjis ligjore n
procedurn penale vjen n shprehje edhe analogjia gjyqsore. Pr dallim nga analogjia
gjyqsore e cila sht metod e plotsimit t zbrazsive juridike, analogjia ligjore
paraqet nj mnyr t rregullimit juridik t situatave t njjta ose t ngjashme
1015
1016
Shih: komentet e nenit 188, t KPP-s.

Krahaso: Sahiti, Murati, op. cit., fq. 75.
1187
Rexhep Murati
procedurale. Me fjal t tjera, me analogjin ligjore, nuk plotsohen zbrazsit juridike

ngase ligji parasheh zbatimin e analogjis s plot. Kshtu analogjia ligjore n t
drejtn e procedurs penale vjen n shprehje n rastet, (prfshir edhe rastin nga
paragrafi 6 t ktij neni) kur shprehimisht sht prcaktuar n vet Kodin e procedurs
penale. 1017 N fund duhet theksuar se derisa analogjia sht e lejuar n t drejtn e
procedurs penale n t drejtn e penale sht rreptsisht e ndaluar.
Neni 510 [Aktvendimi mbi aftsin pr tiu nnshtruar gjykimit]
1.
Gjykata, sipas detyrs zyrtare ose me krkes t mbrojtsit apo prokurorit

t shtetit, merr aktvendim mbi aftsin e t pandehurit pr tiu nnshtruar
gjykimit pas shqyrtimit t raportit t ekspertit t marr n pajtim me nenin
508 t ktij Kodi dhe pas dgjimit t prokurorit t shtetit, mbrojtsit dhe t
pandehurit.
Gjykata vendos se i pandehuri sht i paaft pr tiu nnshtruar gjykimit
nse ai aktualisht ka rregullim mendor dhe pr shkak t rregullimit t
till mendor ai nuk sht i aft q t mbrohet, t konsultohet me mbrojtsin
apo t kuptoj procedurn.
Kundr aktvendimit mbi aftsin e t pandehurit pr tiu nnshtruar
gjykimit mund t ushtrohet ankes.
2.
3.
Paragrafi 1.
Me dispozitat e nenit 508, rregullohet n detaje procedura e zbatimit t ekzaminimit
psikiatrik n rastet kur ekziston dyshimi i bazuar se i pandehuri ka qen n gjendje t
paaftsis mendore ose n gjendje t aftsis s zvogluar mendore n kohn e kryerjes
s veprs penale apo nse ka ndonj rregullim mendor, pr t konstatuar nse: a. n
kohn e kryerjes s veprs penale i pandehuri ka qen n gjendje t paaftsis mendore
ose aftsis s zvogluar mendore: ose b. i pandehuri sht i paaft pr t prballuar
gjykimin. Duke u mbshtetur n dispozitat e nenit 508 t KPP, gjykata merr aktvendim
mbi aftsin e t pandehurit pr tiu nnshtruar gjykimit. Mirpo, gjykata n kt rast
nj vendim t till mund ta marr vetm pas shqyrtimit t raportit t ekspertit t hartuar
n pajtim me nenin 508 dhe pas dgjimit paraprak t prokurorit t shtetit, mbrojtsit
dhe t pandehurit. Shqyrtimi raportit t ekspertit n mnyr t drejtprdrejte dhe n
baz t parimit kontradiktor i mundson gjykats pr t qartsuar faktet n baz t t
cilave do t marr aktvendimin mbi aftsin e t pandehurit pr tiu nnshtruar gjykimit.
Paragrafi 2.
Me dispozitn e paragrafit 2 t ktij neni vihen n pah shprehimisht rastet kur gjykata
duhet t vendos se i pandehuri pr shkak t rregullimit mendor n momentin e
zhvillimit t procedurs penale sht i paaft pr tiu nnshtruar gjykimit. Kto raste
vin n shprehje kur: a. i pandehuri sht i paaft q vet t mbrohet b. t konsultohet
me mbrojtsin apo c. t kuptoj procedurn. N tri rastet bhet fjal pr mbrojtjen
1017
Shih: nenin 456, paragrafi paragrafi 1-4; nenin 529 paragrafi paragrafi 4 etj.
1188
Rexhep Murati
materiale t ciln i pandehuri pr shkak t gjendjes s rregullimit mendor nuk mund ta

ushtroj realisht gjat procedurs penale. 1018
Paragrafi 3.
Kundr aktvendimeve t gjyqtarit t procedurs paraprake dhe kundr aktvendimeve t
tjera t gjykats themelore parimisht sht e lejuar ankesa 1019. N t njjtn mnyr
edhe kundr aktvendimit mbi aftsin e t pandehurit pr tiu nnshtruar gjykimit t
marr sipas paragrafit 3 t ktij neni sht e lejuar ankesa. Lidhur me ankesn kundr
aktvendimit vendos Gjykata e Apelit. 1020
Neni 511 [Pushimi apo ndrprerja e procedurs pr shkak t aktvendimit
mbi paaftsin pr tiunnshtruar gjykimit]
1.
2.
3.
4.
Nse gjykata vendos se i pandehuri sht i paaft pr tiu nnshtruar gjykimit gjat procedurs pr shkak t smundjes s prhershme mendore, ajo
merr vendim pr pushimin e procedurs
Nse gjykata vendos se i pandehuri sht i paaft pr tiu nnshtruar
gjykimit gjat procedurs pr shkak se ai ka psuar ndonj rregullim t
prkohshm mendor pas kryerjes s veprs penale, ndrpriten hetimet ose
ndrpritet shqyrtimi gjyqsor n pajtim me kt Kod.
Nse procedura pushohet n pajtim me paragrafin 1. t ktij neni, procedura rifillohet me krkesn e prokurorit t shtetit, posa t pushojn s
ekzistuari arsyet pr marrjen e aktvendimit t till.
Nse gjykata vendos se i pandehuri sht i paaft pr tiu nnshtruar
gjykimit n pajtim me kt nen, ajo mund t krkoj fillimin e procedurave
pr pranimin e tij n ndonj institucion t kujdesit shndetsor n pajtim
me ligjin n fuqi pr Procedurn Jashtkontestimore. N kt rast, gjykata
mund t marr aktvendim q i pandehuri t ndalet n institucionin e
kujdesit shndetsor pr nj periudh maksimale prej dyzet e tet (48)
orve n pritje t fillimit t procedurave pr pranim n ndonj institucion t
kujdesit shndetsor n pajtim me ligjin n fuqi pr Procedurn
Jashtkontestimore, nse si rezultat i rregullimit mendor t ktij personi
ekzistojn arsyet pr t dyshuar se ai do t rrezikoj jetn apo shndetin e
ndonj personi tjetr.
Paragrafi 1.
Gjykata lidhur me aftsin e t pandehurit pr tiu nnshtruar gjykimit merr vendime
tndryshme n varsi nga natyra e smundjes dhe kohs s paraqitjes s smundjes
psikike. N paragrafin 1 t ktij neni, bhet fjal pr smundjen e prhershme mendore,
1018
Lidhur me mbrojtjen materiale me gjersisht shih: Gruba, Momilo, Krivino procesno pravo,
Beograd, 2006, fq. 181.
1019
Shih: nenin 408, paragrafit. 1 t KPP-s.
1020
Lidhur me procedurn e ankess kundr aktvendimit n Gjykatn e Apelit shih: komentet e neneve 412416 t KPP-s.
1189
Rexhep Murati
dhe kur gjykata vendos se i pandehuri sht i paaft pr tiu nnshtruar gjykimit gjat
procedurs pr shkak t smundjes s prhershme mendore, ajo n kt rast merr
vendim pr pushimin e procedurs.
Paragrafi 2.
Sikundr theksuam m sipr, n paragrafin 1 t ktij neni rregullohen rastet kur
gjykatavendos se i pandehuri sht i paaft pr tiu nnshtruar gjykimit gjat
procedurs pr shkak t smundjes s prhershme mendore, ndrkaq n paragrafin 2 t
ktij neni rregullohen rastet kur i pandehuri sht i paaft pr tiu nnshtruar gjykimit
gjat procedurs pr shkak se ai ka psuar ndonj rregullim t prkohshm mendor
pas kryerjes s veprs penale. Si mund t shihet kto dy dispozita kan prmbajtje t
ndryshme ngase me to rregullohen situata t ndryshme procedurale q ndrlidhen me
natyrn e smundjes mendore dhe fazn e procedurs penale n t ciln paraqitet
smundja mendore. Kshtu derisa sipas paragrafit 1 t ktij neni, gjykata me aktvendim
pushon procedurn penale pr shkak t smundjes mendore t prhershme e cila ka
ekzistuar n momentin e kryerjes s veprs penale, ndrkaq sipas paragrafit 2 t ktij
neni, kur rregullimi mendor i prkohshm sht paraqitur pas kryerjes s veprs
penale, procedura penale nuk pushohet por procedura ndrpritet (pezullohet). Me fjal
t tjera, n rastet kur smundja e prkohshme sht paraqitur gjat zhvillimit t
hetimeve, prokurori i shtetit ndrpret hetimet ndrkaq n rastet kur smundja e
prkohshme sht paraqitur gjat shqyrtimit gjyqsor, gjykata ndrpret shqyrtimin
gjyqsor n pajtim me KPP. Mirpo, fjala: ndrpritet shqyrtimi gjyqsor, e prdorur
n parag 2 t ktij neni nuk sht adekuate dhe duhet zvendsohet me fjaln: shtyhet
shqyrtimi gjyqsor. Kjo para se gjithash ngase sipas nenit 310, rregullimi ose
paaftsia mendore e prkohshme sht arsye pr shtyrje e shqyrtimit gjyqsor dhe jo
pr ndrprerje t shqyrtimit gjyqsor. 1021 Pr m tepr, n nenin 312 me t cilin
rregullohet ndrprerja e shqyrtimit gjyqsor, smundja e prkohshme mendore nuk
paraqitet si arsye pr ndrprerje t shqyrtimit gjyqsor.
Paragrafi 3.
Sipas paragrafi 1 t ktij neni, gjykata e pushon procedurn pr shkak t smundjes s
prhershme mendore kur gjen se i pandehuri sht i paaft pr tiu nnshtruar gjykimit.
Mirpo, nse smundja mendore e kualifikuar si smundje e prhershme kalon dhe i
pandehuri sht i aft pr tiu nnshtruar gjykimit, procedura e pushuar do t rifillohet.
Me fjal t tjera, sipas paragrafit 3 t ktij neni, procedura rifillohet me krkesn e
prokurorit t shtetit, posa t pushojn s ekzistuari arsyet pr marrjen e aktvendimit
mbi pushimin e hetimeve.
Paragrafi 4.
Sipas paragrafit 2 t nenit 511, gjykata vendos se i pandehuri sht i paaft pr tiu
nnshtruar gjykimit n rastet kur ai gjat zhvillimit t procedurs penale ka rregullim
mendor dhe pr shkak t rregullimit t till mendor, ai nuk sht i aft t mbrohet, t
1021
M gjersisht shih: komentet e nenit 312 t KPP-s.
1190
Rexhep Murati
konsultohet me mbrojtsin apo ta kuptoj procedurn. Mirpo, i pandehuri i cili sht i

paaft pr tiu nnshtruar gjykimit njhersh pr shkak t rregullimit mendor mund t
jet i rrezikshm edhe pr jetn apo shndetin e personave t tjer. N kto raste
gjykata mund krkoj fillimin e procedurave pr vendosjen e tij n ndonj institucion t
kujdesit shndetsor n pajtim me Ligjin n fuqi pr procedurn jasht kontestimore.
Me qellim t zbatimit t ktyre procedurave, gjykata mund t marr aktvendim q i
pandehuri t ndalet n institucionin e kujdesit shndetsor pr nj periudh maksimale
prej dyzet e tet orve. N kt rast ndalimi n institucionin e kujdesit shndetsor
paraqet nj mas t veant pr sigurimin e pranis t t pandehurit n pritje t fillimit
t procedurave pr pranim n ndonj institucion t kujdesit shndetsor n pajtim me
Ligjin n fuqi pr procedurn jasht kontestimore. Me fjal t tjera, ndalimi sipas ktij
paragrafi bhet n rastet kur pr shkak t rregullimit mendor t ktij personi ekzistojn
arsyet pr t dyshuar se ai do t rrezikoj jetn apo shndetin e ndonj personi tjetr.
Neni 512 [Propozimi i prokurorit pr masn e trajtimit t detyrueshm psikiatrik]
1.
2.
3.
Para hapjes s shqyrtimit gjyqsor, prokurori i shtetit paraqet propozim q

gjykata t shqiptoj masn e trajtimit t detyrueshm psikiatrik nse i
pandehuri ka kryer vepr penale n gjendje t paaftsis mendore dhe nse
ekzistojn arsyet pr shqiptimin e mass s till, si parashihet n nenet 88
dhe 89 t Kodit Penal.
Nse provat e paraqitura n shqyrtimin gjyqsor dshmojn se i pandehuri
ka kryer vepr penale n gjendje t paaftsis mendore, prokurori i shtetit
gjat shqyrtimit gjyqsor e ndryshon aktakuzn dhe paraqet propozim q
gjykata t shqiptoj masn e trajtimit t detyrueshm psikiatrik nse
ekzistojn aryset pr shqiptimin e mass s till si parashihet n nenet 88
dhe 89 t Kodit Penal.
I pandehuri duhet t ket mbrojts pas dorzimit t propozimit nga paragrafi 1. ose 2. i ktij neni.
Paragrafi 1.
N procedurn penale vin n shprehje akte t ndryshme paditse varsisht nga stadet,
prkatsisht nga fazat e procedurs penale dhe format e procedurs penale. Kur sht
fjala pr stadet prkatsisht fazat npr t cilat kalon procedura penale, n teorin e s
drejts s procedurs penale ka mendime t ndryshme. 1022 Mirpo, sipas nenit 68 t
KPP-s procedura penale prbhet nga kto faza: hetimi, ngritja e aktakuzs dhe e
deklarimit t t akuzuarit, shqyrtimi gjyqsor dhe procedura lidhur me mjetet juridike.
Ndrkaq, sa i prket formave t procedurs penale, e drejta e jon e procedurs penale i
njeh kto forma t procedurs penale: procedurn e rregullt e cila zhvillohet n
gjykatn themelore; procedurat alternative t cilat zhvillohen n departamentet
prkatse t gjykats themelore; procedurn pr t mitur e cila zhvillohet n
departamentin pr t mitur; procedurn pr shqiptimin e vrejtjes gjyqsore;
procedurn pr shqiptimin e urdhrit ndshkimor dhe procedurn e mass pr trajtim t
1022
M gjersisht shih: Sahiti, Murati, op. cit., fq. 298.
1191
Rexhep Murati
detyrueshm psikiatrik. 1023 Duke pasur para sysh kto forma t procedurs penale, n
procedurn penale vin n shprehje kto akte paditse: kallzimi penal; propozimi pr
ndjekje i t dmtuarit, aktakuza, propozimi i arsyetuar i prokurorit t shtetit pr
shqiptimin e mass edukative ose t dnimit ndaj t miturit dhe propozimi i prokurorit
t shtetit pr shqiptimin e mass s trajtimit psikiatrik. 1024 N kt kontekst sipas
parimit akuzator edhe procedura pr shqiptimin e mass pr trajtim t detyrueshm
fillon me paraqitjen e propozimit t prokurorit t shtetit pr shqiptimin e mass s
trajtimit t detyrueshm.
Prandaj, sipas paragrafit 1 t ktij neni, akti padits t cilin e paraqet prokurori i shtetit
sht propozimi pr shqiptimin e mass s trajtimit t detyrueshm psikiatrik. Kt akt
padits prokurori i shtetit para hapjes s shqyrtimit gjyqsor ia paraqet gjykats pr t
shqiptuar masn e trajtimit t detyrueshm psikiatrik. Kusht themelor pr t paraqitur
prokurori i shtetit kt propozim sht q i pandehuri t ket kryer veprn penale n
gjendje t paaftsis mendore dhe nse jan prmbushur kushtet pr shqiptimin e
mass s trajtimit t detyrueshm sipas nenit 88 dhe nenit 89 t Kodit Penal.
Paragrafi 2.
N paragrafin 2 t ktij neni, rregullohen situatat procedurale kur gjat shqyrtimit
gjyqsor t zhvilluar n baz t aktakuzs s prokurorit t shtetit, rezulton se provat e
paraqitura n shqyrtimin gjyqsor dshmojn se i pandehuri ka kryer veprn penale n
gjendje t paaftsis mendore. N kt rast, prokurori i shtetit sht i autorizuar q
gjat shqyrtimit gjyqsor t ndryshoj aktakuzn e paraqitur dhe n vend t saj t
paraqet propozimin q gjykata t shqiptoj masn e trajtimit t detyrueshm me kusht
q t jen prmbushur kushtet pr shqiptimin e mass pr trajtimin e detyrueshm
psikiatrik t prcaktuara nenet 88 dhe 89 t Kodit Penal.
Paragrafi 3.
N dy situatat procedurale t prcaktuara n dy paragraft e mparshme t ktij neni i
pandehuri duhet t ket mbrojts pas dorzimit t propozimit pr shqiptimin e mass s
trajtimit t detyrueshm psikiatrik. Me fjal t tjera, n kt rast bhet fjal pr
mbrojtjen e detyruar, t prcaktuar me nenin 57, paragrafi 1, nnparagrafi 1.1.
Neni 513 [Zbatimi i procedurs pr shqiptimin e mass s trajtimit
t detyrueshm psikiatrik]
1.
Masa e trajtimit t detyrueshm psikiatrik shqiptohet pas mbajtjes s

shqyrtimit gjyqsor nga gjykata e cila sht kompetente pr gjykimin e
shtjes n shkall t par.
Prve personave t cilt duhet t thirren n shqyrtimin gjyqsor duhet t
thirren edhe ekspertt dhe psikiatrat nga institucioni i kujdesit shndetsor
t cilve iu sht besuar kryerja e ekzaminimit psikiatrik mbi aftsin
2.
1023
1024
Cf. Ibid., fq. 298, 299.

Cf. Ibid., fq. 182.
1192
Rexhep Murati
3.
mendore t t akuzuarit. Bashkshorti/ja e t pandehurit dhe prindrit e tij

ose prindrit adoptues njoftohen pr shqyrtimin gjyqsor.
Vendimi mbi shqiptimin e mass s till bazohet n dgjimin e personave t
thirrur dhe n rezultatet dhe mendimet e ekspertve. Gjat marrjes s
vendimit mbi shqiptimin e mass, gjykata nuk detyrohet nga propozimi i
Paragrafi 1.
Me paragrafin 1 t ktij neni, prcaktohet decidivisht se masa e trajtimit t detyrueshm
psikiatrik shqiptohet pas mbajtjes s shqyrtimit gjyqsor. N kt rast shqyrtimi
mbahet n gjykatn e shkalls s par e cila ka kompetenc pr ta gjykuar shtjen. Ky
shqyrtim ndonse nuk sht krejtsisht identik me shqyrtimin gjyqsor n procedur t
rregullt, megjithat sht nj form e shqyrtimit gjyqsor pr t cilin vlejn disa
rregulla t prgjithshme pr mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor n procedurn e rregullt.
Shqyrtimi i mass s trajtimit t detyrueshm psikiatrik pas shqyrtimit gjyqsor
arsyetohet me faktin se shqyrtimi gjyqsor ofron garanci procedurale pr shqiptimin e
drejt dhe t ligjshm t ksaj mase. Kur sht fjala pr shqiptimin e mass s trajtimit
t detyrueshm psikiatrik me ndalim, duhet theksuar se praktika e Gjykats pr t
drejtat e njeriut n Strasburg prkitazi me zbatimin e nenit 5, paragrafi 1 i Konvents
evropiane pr mbrojtjen e t drejtave dhe lirive themelore t njeriut, tregon se e drejta e
liris dhe siguris individuale mund t cenohet edhe jasht rasteve t privimit t
paligjshm nga liria me an t arrestit prkatsisht ndalimit dhe t paraburgimit. N t
vrtet, kjo gjykat ka gjetur se neni 5, paragrafi 1, me t cilin prcaktohet e drejta e
liris dhe siguris individuale, mund t cenohet edhe n rastet kur nj person mbahet i
mbyllur nj koh t gjat n klinik psikiatrike duke u trajtuar gabimisht si i smur
psikik pa plqimin e tij dhe pa vendim gjyqsor. 1025
Paragrafi 2.
Masa e trajtimit t detyrueshm psikiatrik, si sht theksuar n paragrafin paraprak t
ktij neni shqiptohet pas mbajtjes s shqyrtimit gjyqsor. Pr kt shqyrtim gjyqsor
sipas rregullave t prgjithshme pr mbajtjen e shqyrtimit gjyqsor, thirren i akuzuari
dhe mbrojtsi i tij, prokurori i shtetit, i dmtuari dhe prfaqsuesit e tyre ligjor,
prfaqsuesit e autorizuar si dhe prkthyesi. 1026 Mirpo, sipas paragrafit 2 t ktij neni
prve personave t cilt thirrn rndom n shqyrtim gjyqsor duhet t thirren edhe
ekspertt nga institucioni i kujdesit shndetsor ku i pandehuri i sht nnshtruar
ekzaminimit psikiatrik mbi aftsin mendore t t akuzuarit. Si karakteristik e ktij
shqyrtimi, sht prania e ekspertve t cilt kan br ekzaminimin psikiatrik. Kjo
sht e kuptueshme ngase konstatimi dhe mendimi i tyre do varet shqiptimi i mass s
trajtimit t detyrueshm psikiatrik. Prve personave t tjer pr kt shqyrtim,
njoftohen bashkshorti prkatsisht bashkshortja e t pandehurit dhe prindrit e t
pandehurit ose prindrit adoptues. Mirpo, kur sht fjala pr pranin e ktyre personave
1025
1026
Shih: rastin Stork kundr Gjermanis, botuar n Kohn Ditore, 22 tetor 2005, fq. 13.
Shih: komentet e nenit 289 paragrafi paragrafi 1 t KPP-s.
1193
Rexhep Murati
t afrm ata vetm njoftohen por nuk thirren 1027 q le t kuptohet se pa kta persona
mund t mbahet shqyrtimi gjyqsor n t cilin mund shqiptohet masa e trajtimit t
detyrueshm psikiatrik.
Paragrafi 3.
N shqyrtimin gjyqsor lidhur me shqiptimin e mass s trajtimit t detyrueshm
psikiatrik dgjohen personat e thirrur prfshir edhe ekspertin i cili e ka br
ekzaminimin psikiatrik t pandehurit. Duke u mbshtetur n deklaratat e personave t
thirrur si edhe n rezultatet dhe mendimet e ekspertve gjykata merr vendim lidhur me
shqiptimin e mass s trajtimit t detyrueshm psikiatrik. Mirpo, me rastin e marrjes
s vendimit mbi shqiptimin e mass, gjykata nuk sht e lidhur me propozimin e
prokurorit t shtetit. Me fjal t tjera, gjykata lidhur me propozimin e prokurorit t
shtetit vendos n baz vrtetimit t fakteve dhe rrethanave t rastit konkret n
shqyrtimin gjyqsor..
Neni 514 [Vendimet gjyqsore]
1.
2.
3.
4.
5.
Nse gjykata konstaton se nuk ekzistojn arsyet pr shqiptimin e mass s

trajtimit t detyrueshm psikiatrik t parapara n nenet 88 dhe 89 t Kodit
Penal, ajo e pushon procedurn e shqiptimit t mass s trajtimit t detyrueshm psikiatrik.
Gjykata merr aktgjykim lirues pr t pandehurin nse i pandehuri ka qen
n gjendje t paaftsis mendore kur e ka kryer veprn penale dhe nse
prokurori i shtetit nuk ka paraqitur propozimin pr shqiptimin e mass s
trajtimit t detyrueshm psikiatrik n pajtim me nenin 512 t ktij Kodi.
Gjykata merr aktvendim pr shqiptimin e mass s trajtimit t detyrueshm psikiatrik nse ekzistojn arsyet pr shqiptimin e mass s trajtimit t
detyrueshm psikiatrik si parashihet n nenet 88 dhe 89 t Kodit Penal dhe
nse prokurori i shtetit ka paraqitur propozimin pr shqiptimin e mass s
trajtimit t detyrueshm psikiatrik n pajtim me nenin 512 t ktij Kodi. N
aktvendim theksohet:
3.1. vepra t ciln sht vrtetuar se e ka kryer i pandehuri, kualifikimi
juridik i veprs dhe dispozitat e zbatuara t ligjit penal;
3.2. vendimin q i pandehuri e ka kryer veprn n gjendje t paaftsis
mendore; dhe
3.3. masn e trajtimit t detyrueshm psikiatrik q i sht shqiptuar t
pandehurit.
T gjith personat t cilt kan t drejt t ushtrojn ankes kundr
aktgjykimit, prve t dmtuarit, kan t drejt t paraqesin ankes kundr
aktvendimit t gjykats brenda tet (8) ditsh pas marrjes s aktvendimit.
N rastin kur gjykata vendos t pushoj procedurn n pajtim me
paragrafin 1. t ktij neni, pas konstatimit se n kohn e kryerjes s veprs
1027
KPP n shum vende prdor shprehjet thirrje dhe njoftim. Dallimi kryesor ndrmjet thirrjes dhe
njoftimit qndron n faktin se thirrja paraqet detyrim pr paln ndrkaq njoftimi nuk nnkupton detyrimin
p.sh. pr t marr pjes gjat ndrmarrjes s nj veprimi procedural.
1194
Rexhep Murati
6.
penale i pandehuri nuk ka qen n gjendje t paaftsis mendore, prokurori

shtetit mund t heq dor nga e drejta e parashtrimit t ankess kundr
ktij vendimi, dhe menjher mund t paraqes aktakuz. Aktakuza
paraqitet brenda tet (8) ditsh nga heqja dor e t drejts pr ankes.
N rastet nga paragrafi 5. i ktij neni, shqyrtimi gjyqsor rihapet pran
trupit t njjt gjykues dhe procedura vazhdon n baz t aktakuzs s re
duke iu nnshtruar ktyre kushteve:
6.1. gjykata mund t ndrpres shqyrtimin gjyqsor pr prgatitjen e
mbrojtjes; dhe
6.2. provat e paraqitura m hert nuk prezantohen prsri, prve se n
rastet e parapara n nenin 311 t ktij Kodi ose nse trupi gjykues e
mon t nevojshme q ndonj pjes e provs t prezentohet srish.
Paragrafi 1.
Sipas paragrafit 1 t nenit 513, gjykata kompetente pr gjykim n shkall t par
shqipton masn pr trajtim t detyrueshm vetm pas mbajtjes s shqyrtimit gjyqsor,
n t cilin dgjohen personat e thirrur n shqyrtim gjyqsor prfshir ekspertin
psikiatrik i cili ka ekzaminuar aftsin mendore t t akuzuarit, dhe nse gjat
shqyrtimit gjyqsor gjykata gjen se nuk ekzistojn arsyet pr shqiptimin e mass s
trajtimit t detyrueshm psikiatrik, t parapara n nenet 88 dhe 89 t Kodit Penal,
gjykata e pushon me aktvendim procedurn e shqiptimit t mass s trajtimit t
detyrueshm psikiatrik. Lidhur me kt aktvendim, ankesn kundr aktvendimit dhe
afatin e paraqitjes s ankess kundr aktvendimit zbatohen dispozitat e nenit 408 dhe
409. 1028
Paragrafi 2.
Sipas paragrafit 1 t ktij neni, si u tha n paragrafin e m siprm, gjykata e pushon
procedurn penale nse sht paraqitur propozimi pr shqiptimin e mass pr trajtim t
detyrueshm psikiatrik, por ajo gjen se nuk jan plotsuar kushtet pr shqiptimin e
mass s till. Ndrkaq, sipas paragrafit 2 t ktij neni, rregullohen ato situata
procedurale kur prokurori i shtetit nuk paraqet propozim pr shqiptimin e mass s
trajtimit t detyrueshm, e gjykata gjen se i pandehuri n momentin e kryerjes s
veprs penale ka qen n gjendje t paaftsis mendore. Me fjal t tjera, sipas
paragrafit 2 t ktij neni, kur konstatohet se i pandehuri n momentin e kryerjes s
veprs penale megjithat ka qen n gjendje t paaftsis mendore ndrsa prokurori i
shtetit paraprakisht nuk ka paraqitur propozimin pr shqiptimin e mass s trajtimit t
detyrueshm psikiatrik sipas nenit 512 t KPP-s, gjykata merr aktgjykim lirues.
Prndryshe, gjykata sipas nenit 364 mund t marr aktgjykim lirues n tri raste (nse
vepra pr t ciln i akuzuari akuzohet nuk prbn vepr penale, nse ka rrethana q
prjashtojn prgjegjsin penale dhe nse nuk sht provuar se i akuzuari ka kryer
veprn penale pr t ciln akuzohet). Mirpo, n kt rast si mund t shihet, gjykata e
1028
M gjersisht, shih: komentet e nenit 408 dhe 409 t KPP.
1195
Rexhep Murati
merr aktgjykimin lirues pr shkak t ekzistimit t rrethanave q prjashtojn

prgjegjsin penale, duke u mbshtetur n dispozitn e nenit 364 paragrafi 1.2. 1029
Paragrafi 3.
Sipas paragrafit 3 t ktij neni, pas dgjimit t personave t thirrur n shqyrtimin
gjyqsor e n veanti duke mbshtetur n mendimin e ekspertit, gjykata mund t marr
aktvendim pr shqiptimin e mass s trajtimit t detyrueshm psikiatrik nse
prmbushn kto kushte: a) nse ekzistojn arsyet pr shqiptimin e mass s trajtimit t
detyrueshm psikiatrik sipas nenit 88 dhe 89 t Kodit Penal dhe b) nse prokurori i
shtetit ka paraqitur propozimin pr shqiptimin e mass s trajtimit t detyrueshm
psikiatrik, n pajtim me nenin 512 t KPP. Aktvendimi mbi shqiptimin e mass s
trajtimit t detyrueshm psikiatrik sht nj akt formal elementet e t cilit prcaktohen
shprehimisht me paragrafin 3 t ktij neni. Ky aktvendim duhet prmbaj kto
elemente: veprn t ciln sht vrtetuar se e ka kryer i pandehuri, kualifikimi juridik i
veprs dhe dispozitat t ligjit penal t cilat jan zbatuar n rastin konkret; vendimin q i
pandehuri e ka kryer veprn n gjendje t paaftsis mendore dhe masn e trajtimit t
detyrueshm psikiatrik q i sht shqiptuar t pandehurit.
Paragrafi 4.
Me paragrafin 4 t ktij neni rregullohet e drejta n ankes kundr aktvendimit mbi
shqiptimin e mass s trajtimit t detyrueshm psikiatrik. Kshtu, sipas paragrafit 4 t
ktij neni, kundr aktvendimit me t cilin sht shqiptuar masa e trajtimit t
detyrueshm psikiatrik, t drejt pr t paraqitur ankes kundr aktvendimit kan
praktikisht t gjith personat t cilt kan t drejt t paraqesin ankes kundr
aktgjykimit, prve t dmtuarit. Kjo ankes mund t paraqitet kundr aktvendimit t
gjykats brenda tet ditsh nga dita e dorzimi i aktvendimit pr dallim ankesa kundr
aktgjykimit e cila mund t paraqitet n afat prej 15 ditsh nga dita e dorzimit t
aktgjykimit. Me fjal t tjera, nga prmbajtja e paragrafit 4 t ktij neni del se t drejt
n ankes parimisht kan t gjith personat t cilt mund t ushtrojn ankes kundr
aktgjykimit prve t dmtuarit i cili nuk bn pjes n grupin e personave t autorizuar
pr paraqitjen e ankess kundr aktvendimit mbi shqiptimin e mass s trajtimit t
detyrueshm psikiatrik. Meqense, dispozita e paragrafit 4 i ktij neni sa i prket
personave t autorizuar pr paraqitjen e ankess kundr aktvendimit pr shqiptimin e
mass s trajtimit t detyrueshm psikiatrik i referohet parimisht dispozitave prkatse
lidhur me ankesn kundr aktgjykimit, si t till, kt dispozit duhet vshtruar n
kontekst t nenit 380 dhe 381.
N t vrtet, sipas nenit 380 ankes kundr aktgjykimit mund t paraqesin personat e
autorizuar brenda pesmbdhjet ditsh nga dita e dorzimit t aktgjykimit. Ndrkaq,
sipas nenit 381 paragrafi 1, personat e autorizuar pr paraqitjen e ankess kundr
aktgjykimit jan: prokurori i shtetit, i akuzuari, mbrojtsi, prfaqsuesi ligjor i t
akuzuarit dhe i dmtuari. Megjithat, si mund t shihet, e drejta e t dmtuarit sipas
paragrafit 3 t nenit 381 n krahasim me personat e tjer t autorizuar pr paraqitjen e
ankess kundr aktgjykimit sht dukshm m e reduktuar ngase i dmtuari mund
1029
M gjersisht, shih: komentet e nenit 364 paragrafi paragrafi 1.2 t KPP.
1196
Rexhep Murati
paraqes ankes ndaj aktgjykimit vetm kundr vendimit mbi sanksionin penal pr
veprat penale kundr jets dhe trupit, kundr integritetit seksual, kundr siguris s
trafikut publik dhe pr shpenzimet e procedurs penale. Prve ksaj, ankes sipas
nenit 381 paragrafi 4, mund t paraqes edhe personi pasuria e t cilit sht konfiskuar
ose nga i cili sht konfiskuar dobia pasurore e fituar me vepr penale si edhe personi
juridik, pasuria e t cilit sht konfiskuar. 1030
Deri sa e drejta e t dmtuarit n ankes kundr aktgjykimit sipas nenit 381 paragrafi 3,
sht dukshm e reduktuar, ankesa kundr aktvendimit mbi shqiptimin e mass s
trajtimit t detyrueshm psikiatrik sipas nenit 514 paragrafi 4, sht krejtsisht e
prjashtuar. Arsye pr prjashtim t t drejts s t dmtuarit n ankes kundr
aktvendimit n kt rast sht se masa e trajtimit t detyrueshm psikiatrik nuk sht
sanksion penal. Ndonse, i dmtuari nuk ka t drejt ankese kundr aktvendimit me t
cilin sht shqiptuar masa e trajtimit t detyrueshm psikiatrik, konsiderojm se ai ka t
drejt, ndonse nuk theksohet shprehimisht q sipas nenit 62 paragrafi 1.5, n mnyr
anologe q t krkoj nga gjykata q ta drgoj urdhrin pr kompensim te koordinatori
i fondit pr kompensim t viktimave.
Paragrafi 5.
Sipas paragrafit 1 t ktij neni, gjykata e pushon procedurn penale n rastet kur
konstaton se n kohn e kryerjes s veprs penale i pandehuri nuk ka qen n gjendje t
paaftsis mendore. N nj situat t till procedurale, pr t mos iu shmangur
procedurs penale i pandehuri i cili nuk ka qen n gjendje t paaftsis mendore
prkatsisht i cili ka qen n gjendje t aftsis mendore n momentin e kryerje s
veprs, prokurori i shtetit mund t heq dor nga e drejta e parashtrimit t ankess
kundr aktvendimit me t cilin sht pushuar masa e trajtimit t detyrueshm psikiatrik
dhe n kt rast menjher mund t paraqes aktakuz. Prokurori i shtetit aktakuzn
mund ta paraqes vetm brenda afatit tet ditsh nga heqja dor e t drejts pr ankes
kundr aktvendimit me t cilin sht pushuar procedura penale.
Paragrafi 6.
Dispozitn e paragrafit 6 t ktij neni duhet vshtruar n kontekst dhe si vazhdim t
paragrafit 5 t ktij neni sipas t cilit gjykata e pushon procedurn e shqiptimit t mass
s trajtimit t detyrueshm psikiatrik kur gjen se i pandehuri n momentin e kryerjes s
veprs penale nuk ka qen n gjendje t paaftsis mendore. N t vrtet, kur n rastet
sipas paragrafit 5 t ktij neni gjykata e pushon procedurn, shqyrtimi gjyqsor rihapet
sipas paragrafit 6 t ktij neni dhe procedura m tutje zhvillohet para trupit t njjt
gjykues i cili paraprakisht ka zhvilluar dhe pushuar procedurn pr shqiptimin e mass
s trajtimit t detyrueshm. Me fjal t tjera n paragrafin 6 t ktij neni, pr hir t
efikasitetit procedural prcaktohet se shqyrtimi gjyqsor rihapet para t njjtit trup
gjykues ndrkaq procedura vazhdon n baz t aktakuzs s re. Pra, n kt rast
procedura vazhdon n baz t aktakuzs se re t prokurorit t shtetit e cila duhet ti
nnshtrohet ktyre kushteve: a. gjykata mund t ndrpres shqyrtimin gjyqsor pr
prgatitjen e mbrojtjes; dhe b. provat e paraqitura m hert nuk prezantohen prsri,
1030
M gjersisht shih: komentet e nenit 380 dhe 381 t KPP.
1197
Rexhep Murati
prve n rastet e parapara n nenin 311 t KPP-s 1031ose nse trupi gjykues e mon t
nevojshme q ndonj pjes e provs t prezantohet srish. Kur sht fjala pr kushtet
nn t cilat sipas paragrafit 6 t ktij neni, rihapet shqyrtimi gjyqsor bie n sy se ktu
asgj nuk thuhet nse aktakuza e re i nnshtrohet kontrollit gjyqsor, 1032 pr dallim
nga legjislacioni i mparshm i cili n mnyr shprehimore kishte prjashtuar
mundsin e kontrollimit t aktakuzs s re. 1033 Meqense ligjdhnsi n kt rast n
mnyr shprehimore nuk ka prjashtuar mundsin e kontrollimit t aktakuzs kjo
nnkupton se aktakuza e re e ngritur pas pushimit paraprak t procedurs pr
shqiptimin e mass s trajtimit t detyrueshm, mund ti nnshtrohet kontrollimit ngase
bhet fjal pr personin me aftsi mendore n momentin e kryerjes s veprs penale.
Neni 515 [Shqiptimi dhe llogaritja e mass s trajtimit t detyrueshm psikiatrik]
1.
2.
3.
Kur gjykata merr aktgjykim ndaj personit i cili ka kryer vepr penale n
gjendje t aftsis s zvogluar mendore, n at aktgjykim ajo gjithashtu
shqipton masn e trajtimit t detyrueshm psikiatrik nse ekzistojn arsyet
pr shqiptimin e mass s till nga nenet 88 dhe 89 t Kodit Penal.
Masat nga paragrafi 1. i ktij neni mund t shqiptohen pavarsisht nse i
pandehuri ndodhet n liri apo ndaj tij sht shqiptuar dnimi me burgim.
Koha e kaluar n institucionin e kujdesit shndetsor n pajtim me nenin
508, me urdhrin pr paraburgim n pajtim me nenin 509 t ktij Kodi ose
me masn e trajtimit t detyrueshm psikiatrik me ndalim, llogaritet n
dnimin e shqiptuar.
Paragrafi 1.
N paragrafin 1 t ktij neni parashihet mundsia shqiptimit t mass s trajtimit t
detyrueshm psikiatrik bashk aktgjykimin dnues edhe ndaj personit i cili ka kryer
veprn penale n gjendje t aftsis s zvogluar mendore. Me fjal t tjera, sipas
paragrafi 1 n rastet kur gjykata merr aktgjykim ndaj personit i cili ka kryer vepr
penale n gjendje t aftsis s zvogluar mendore, n at aktgjykim ajo gjithashtu
shqipton masn e trajtimit t detyrueshm psikiatrik. Mirpo, edhe n kt rast, kusht
pr shqiptimin e mass s trajtimit t detyrueshm sht q t ekzistojn arsyet pr
shqiptimin e mass s till nga nenet 88 dhe 89 t Kodit Penal.
Paragrafi 2.
Sipas paragrafit 2 t ktij neni masa e trajtimit t detyrueshm psikiatrik ndaj personit i
cili ka kryer veprn penale n gjendje t aftsis s zvogluar mendore mund ti
shqiptohet pavarsisht nse i pandehuri ndodhet n liri apo ndaj tij sht shqiptuar
dnimi me burgim. Kjo praktikisht nnkupton edhe rastet kur procedura penale
prfundon me vendim me t cilin nuk sht shqiptuar dnim me burgim efektiv.
1031
M gjersisht shih: komentet e nenit 311 t KPP-s.

M gjersisht shih komentet: e neneve 242-256 t KPP-s.
1033
Shih: nenin 12 paragafi. 12. 6 a., t Rregullores s UNMIK-ut, nr. 34/2004, t 24 gusht 2004.
1032
1198
Rexhep Murati
Paragrafi 3.
N paragrafi 3 t ktij neni prcaktohet shprehimisht se do privim i liris s personit
ndaj t cilit zhvillohet procedura pr shqiptimin e mass s trajtimit t detyrueshm
psikiatrik llogaritet n dnimin e shqiptuar. Me fjal t tjera, koha e kaluar n
institucionin e kujdesit shndetsor n pajtim me nenin 508, me urdhrin pr
paraburgim, n pajtim me nenin 509 t ktij Kodi, ose me masn e trajtimit t
detyrueshm psikiatrik me ndalim, llogaritet n dnimin e shqiptuar.
Neni 516 [Njoftimi mbi vendimin me t cilin shqiptohet mas e trajtimit
t detyrueshm psikiatrik]
Pasi t marr form t prer, vendimi me t cilin shqiptohet masa e
trajtimit t detyrueshm psikiatrik me ndalim apo masa e trajtimit t
detyrueshm psikiatrik n liri i dorzohet gjykats e cila sht kompetente
q t marr vendim mbi privimin nga zotsia pr veprim. Qendra
kompetente pr mirqenie sociale gjithashtu njoftohet pr vendimin.
Gjykata sipas paragrafit 3 t nenit 514 merr aktvendim pr shqiptimin e mass s
trajtimit t detyrueshm psikiatrik nse ekzistojn arsyet pr shqiptimin e mass s
trajtimit t detyrueshm psikiatrik t parashikuar n nenet 88 dhe 89 t Kodit penal.
Ndrkaq, me kt nen prcaktohet q pasi aktvendimi me t cilin shqiptohet masa e
trajtimit t detyrueshm psikiatrik me ndalim apo masa e trajtimit t detyrueshm
psikiatrik n liri t marr form t prer, ky aktvendim duhet ti dorzohet gjykats
themelore pr t marr vendim mbi privimin nga zotsia pr veprim. N kt rast,
lidhur me kt vendim duhet t njoftohet Qendra kompetente pr mirqenie sociale.
Neni 517 [E drejta pr mbrojts]
Kryersi ka mbrojts gjat procedurs pr t ndryshuar apo pushuar
masn e trajtimit t detyrueshm psikiatrik.
N procedurn penale vijn n shprehje disa forma t mbrojtjes. Mirpo format m t
shpeshta t mbrojtjes jan: mbrojtja fakultative dhe mbrojtja e detyrueshme. 1034
Mbrojtja e detyrueshme rregullohet me nenin 57 t KPP-s. N t vrtet, sipas
paragrafit 1 t nenit 57 kur bhet fjal pr personin me rregullime mendore apo
paaftsi mendore dhe pr kt arsye sht i paaft pr tu mbrojtur me sukses, mbrojtja
e detyruar vjen n shprehje nga marrja n pyetje pr her t par. Ndrkaq, me nenin
518 si mund t shihet rregullohet nj form e veant e mbrojtjes e cila vjen n
shprehje gjat procedurs pr t ndryshuar apo pushuar masn e trajtimit t
detyrueshm psikiatrik.
1034
Pr format e mbrojtjes n procedurn penale m gjersisht shih: Gruba, Krivino procesno pravo,
Beograd, 2006, fq. 181-184.
1199
Rexhep Murati
Neni 518 [Ekzekutimi i mass s trajtimit t detyrueshm psikiatrik]

Ekzekutimi i mass s trajtimit t detyrueshm psikiatrik nga ky kapitull
rregullohet me nenet 181 deri 187 t Ligjit pr Ekzekutimin e Sanksioneve
Penale.
Duhet theksuar se dispozitat pr ekzekutimin e masave t trajtimit psikiatrik, sikundr
q sht theksuar m par, ishin prfshir n Rregulloren e UNMIK-ut, nr. 34/2004
Mbi procedurn penale ku prfshihen kryers me rregullime mendore, bashk me
dispozitat t tjera procedurale. Mirpo, si mund t shihet n KPP e vitit 2012, kto
dispozita nuk jan prshir n kuadr t procedurs penale ku prfshihen kryers me
rregullime mendore, por t njjtat jan prfshir me nenin 181 deri 187 t Ligji pr
ekzekutimin e sanksioneve penale. 1035 Pr kto arsye, kur sht fjala pr ekzekutimin e
ktyre masave, me dispozitn e nenit 518 prcaktohet se ekzekutimi i mass s trajtimit
t detyrueshm psikiatrik nga ky kapitull rregullohet me nenet 181 deri 187 t Ligjit
pr Ekzekutimin e sanksioneve penale.
1035
Ligji nr. 03/L-191 i dt. 22 korrik 2010.
1200
Rexhep Murati
Kapitulli XXXIV: Procedura pr revokimin e dnimeve alternative

Neni 519 [Kushtet pr revokimin e dnimeve alternative]
1.
2.
3.
4.
Kur dnimi me kusht kushtzohet me njrin nga detyrimet nga neni 51 i

Kodit Penal dhe i akuzuari nuk e prmbush detyrimin brenda afatit t
caktuar nga gjykata, gjykata themelore fillon procedurn pr revokimin e
dnimit me kusht sipas propozimit t prokurorit t shtetit ose t dmtuarit
ose sipas detyrs zyrtare.
Gjyqtari t cilit i caktohet shtja gjyqsore, merr n pyetje t dnuarin
kur sht i arritshm dhe shtron pyetjet e nevojshme pr vrtetimin e
fakteve dhe mbledhjen e provave q kan t bjn me gjykimin e shtjes, e
pastaj shkresat ia drgon kolegjit.
Kryetari i kolegjit cakton seancn e kolegjit pr t ciln e lajmron prokurorin e shtetit, t dnuarin dhe t dmtuarin. Mosprania e palve dhe e t
dmtuarit nse jan thirrur me rregull nuk pengon mbajtjen e seancs s
kolegjit.
Kur gjykata vrteton se i dnuari nuk e ka prmbushur detyrimin e caktuar me aktgjykim, ather merr aktgjykimin n pajtim me nenin 55 t
Kodit Penal.
Paragrafi 1.
Me Kodin penal t Kosovs rregullohen disa forma t revokimit t dnimit me kusht.
Kshtu, sipas nenit 53, paragrafi 1, gjykata e revokon dnimin me kusht kur personi i
dnuar gjat kohs s verifikimit kryen nj apo m shum vepra penale pr t cilat
sht shqiptuar dnimi me burgim prej dy apo m tepr vjet. N kt rast fjala sht pr
revokimin obligator. Ndrkaq, sipas nenit 53, paragrafi 2, gjykata mund t revokoj
dnimin me kusht kur personi i dnuar gjat kohs s verifikimit kryen nj; apo m
shum vepra penale pr t cilat sht shqiptuar dnimi me burgim me m pak se dy vjet
ose dnimi m gjob. N rastin e dyt fjala sht pr revokimin fakultativ. Prve ksaj
sipas nenit 54 t Kodit penal, parashikohet revokimi i dnimit me kusht pr shkak t
veprave penale t kryera m par. N t gjitha kto raste revokimin e dnimit e bn
gjykata e cila merr aktgjykim pr veprat e reja penale ose pr shkak t veprave penale
t kryera m par.
Pr dallim nga kto raste, n nenin 519 t KPP, rregullohet revokimi i dnimit me
kusht pr shkak t mos prmbushjes s kushteve prkatse nga neni 55 lidhur me nenin
59 t KP. Pr revokimin e dnimit me kusht sipas dispozits s nenit 519 duhet t
plotsohen kushtet prkatse formale dhe materiale. Si kusht formal sht q
paraprakisht t ket iniciativ pr revokim t dnimit me kusht t ktyre subjekteve: 1.
prokurorit t shtetit 2. t dmtuarit ose 3. t gjykats sipas detyrs zyrtare. Ndrkaq, si
kusht material sht nse personi i dnuar: 1. n afatin e caktuar nuk e kthen dobin
pasurore t fituar me kryerjen e veprs penale, 2. nuk e kompenson dmin e shkaktuar
1201
Rexhep Murati
me vepr penale ose nuk i prmbush detyrimet t tjera t parapara me dispozitat e nenit
59 t Kodit penal. 1036
Paragrafi 2.
Pr t zbatuar dispozitn e paragrafit 1 t ktij neni sht e domosdoshme t caktohet
organi prkats pr shqyrtuar nse jan plotsuar kushtet pr revokimin e dnimit me
kusht dhe arsyeshmrin e revokimit t dnimit me kusht. Sipas paragrafit 2, si organ i
cili do t ndrmarr veprimet fillestare n procedurn e revokimit t dnimit me kusht
sht gjyqtari prkats i gjykats themelore. Ai do e merr n pyetje t dnuarin kur
sht i arritshm. Gjat marrjes n pyetje, do t sqarohen faktet e nevojshme pr t
vrtetuar faktet dhe mbledhur prova q kan t bjn shtjen e cila sht objekt e
procedurs s revokimit. Pas ksaj gjyqtari ia drgon shkresat kolegjit pr t marr
vendim. Gjykata lidhur me revokimin e dnimit me kusht mund t vendos me
aktgjykim ose me aktvendim. N rastet kur gjykata gjen se jan plotsuar kushte pr
revokim t dnimit me kusht merr: 1. aktgjykim me t cilin revokon dnimin me kusht
dhe ekzekuton dnimin i cili sht caktuar me dnim me kusht 2. vazhdon afatin e
prmbushjes s kushtit brenda afatit t verifikimit, 3. heq kt kusht nse personi i
dnuar nuk mund ta prmbush kushtin pr shkaqe t arsyeshme ose 4. detyrimin
prkats e zvendson me detyrimin tjetr. Ndrkaq kur gjen se nuk jan plotsuar
kushtet pr t revokuar dnimin me kusht e pushon me aktvendim procedurn e
revokimit t dnimit me kusht. 1037
Paragrafi 3.
Pr ta zhvilluar procedurn pr revokimin e dnimit me kusht sht kompetent kolegji
prej tre gjyqtarve profesional i gjykats themelore. Kolegji vendos si n rastet kur
vendimin mbi dnimin me kusht e ka marr gjyqtari i vetm ashtu edhe n rastet kur
vendimin e ka marr trupi gjykues. Pasi q t jen dorzuar shkresat kolegjit, kryetari i
kolegjit cakton seancn e kolegjit pr t ciln thirren prokurori i shtetit, i dnuari dhe i
dmtuari. Gjykata sht e detyruar q n mnyr t rregullt t thrras prokurorin e
shtetit, t dnuarin dhe i dmtuarin, por mosprania e tyre nuk pengon mbajtjen e
seancs s kolegjit.
Paragrafi 4.
Kolegji i gjykats themelore duke vendosur n procedurn e revokimit t dnimit me
kusht, kur gjen se i dnuari nuk e ka prmbushur detyrimet e prcaktuara me
aktgjykim, vendos me aktgjykim n prputhje me nenin 55 i cili i referohet nenit 51
dhe nenin 59 t KP. Me fjal t tjera, gjykata n mbshtetje t nenit 51 paragrafi 3 t
KP, me rastin e marrjes s aktgjykimit me t cilin sht shqiptuar dnimi me kusht
mund t caktoj q dnimi t ekzekutohet nse: 1. n afatin e caktuar personi i dnuar
nuk kthen dobin pasurore t fituar me kryerjen e veprs penale, 2. nuk kompenson
dmin q ka shkaktuar me vepr penale ose 3. nuk prmbush detyrimet t tjera t
1036
1037

Ibid.
1202
Rexhep Murati
parapara me KP. Mirpo, kur gjykata gjen se personi i dnuar nuk ka prmbushur
kushtin apo kushtet e prmendura me sipr brenda afatit t caktuar nga gjykata, gjykata
mund t vendos q ta vazhdoj afatin e prmbushjes s kushtit brenda afatit t
verifikimit apo mund ta revokoj dnimin me kusht dhe ta ekzekutoj dnimin.
Ndrkaq, kur i dnuari pr shkaqe t arsyeshme nuk mund ta prmbush kushtin,
gjykata ka n dispozicion dy alternativa: a. t heq prmbushjen e kushtit dhe b. ta
zvendsoj at kusht me nj kusht tjetr prkats t parapar me ligj i cili realisht mund
t prmbushet nga i dnuari.
Gjykata me rastin shqiptimit t dnimit me kusht n prputhje me KP, t akuzuarit
vetm i prcakton dnimin dhe n vend t dnimit i shqipton dnimin me kusht.
Mirpo, kur gjykata gjen se i akuzuari nuk i ka prmbushur detyrimet e prcaktuara
mund ta revokoj dnimin me kusht, ashtu q n kt rast nuk do t mat dnimin
serish por do t shqiptoj dnimin e prcaktuar m par. Dnimi me kusht shqiptohet
me aktgjykim kundr t cilit jan t lejuara mjetet e rregullta dhe t jashtzakonshme
sikurse ndaj aktgjykimit t marr n shqyrtimin gjyqsor..
Revokimi i dnimit me kusht mund t bhet pr shkak t mosprmbushjes s
detyrimeve t caktuara m s voni nj vit pas kalimit t kohs s verifikimit.
1203
Rexhep Murati
Kapitulli XXXV: Procedura pr marrjen e vendimit pr shlyerjen e dnimit

nga evidenca
Neni 520 [Shlyerja e dnimit]
1.
2.
Kur ligji parasheh shlyerjen e dnimit pas kalimit t nj afati t caktuar,

me kusht q kryersi t mos kryej vepr t re penale brenda ktij afati nga
neni 103 i Kodit Penal, organi publik kompetent pr shtje gjyqsore sipas
detyrs zyrtare merr aktvendimin pr shlyerjen e dnimit.
Para marrjes s aktvendimit mbi shlyerjen e dnimit bhen gjurmime t
nevojshme, veanrisht n mbledhjen e t dhnave t cilat tregojn nse
kundr t dnuarit zbatohet procedur penale pr ndonj vepr t re penale
t kryer para kalimit t afatit t parapar pr shlyerjen e dnimit.
Paragrafi 1.
Rehabilitimi sht institut i drejts penale i cili rregullohet me dispozitat e nenit 103
(rehabilitimi ligjor) dhe nenit 104 (rehabilitimi gjyqsor) t KP, ndrkaq KPP n nenin
520-524, rregullon procedurn e zbatimit t ktij instituti, t emrtuar si procedur pr
marrjen e vendimit pr shlyerjen e dnimit nga evidenca. Kshtu, n nenin 520
paragrafi 1 rregullohet pikrisht procedura e zbatimit t rehabilitimit ligjor t
prcaktuar me nenin 103 t KP, sipas t cilit shlyerja e dnimit nga evidenca e
personave t dnuar pr her t par, vjen n shprehje nse personi i dnuar nuk kryen
vepr t re penale brenda afateve vijuese: nj vit nga dita e plotfuqishmris s
aktgjykimit n rastin e vrejtjes gjyqsore ose lirimit nga dnimi (neni 103 paragrafi 2,
nnparagrafi 2.1.); nj vit nga dita e skadimit t periudhs s verifikimit n rastin e
dnimit me kusht (neni 103 paragrafi 2, nnparagrafi 2.2.); nj vit nga dita e mbajtjes
s dnimit, parashkrimit ose prfundimit me falje ose me ndryshim t ligjit n rast t
dnimit me gjysmliri (neni 103 paragrafi 2, nnparagrafi 2.3.); tre vjet pas mbajtjes s
dnimit, parashkrimit ose prfundimit me falje ose ndryshim t ligjit n rastin e dnimit
me burgim deri n nj vit, dnimit me gjob ose dnimit plotsues (neni 103, paragrafi
2 nnparagrafi 2.4.); pes vjet nga dita e mbajtjes s dnimit, parashkrimit ose
prfundimit me falje ose ndryshim t ligjit n rastin e dnimit me burgim prej nj deri
n tre vjet (neni 103, paragrafi 2, nnparagrafi 2.5.); tet vjet nga dita e mbajtjes s
dnimit, parashkrimit ose prfundimit me falje ose ndryshim t ligjit n rastin e dnimit
me burgim prej 3 deri n pes vjet (neni 103, paragrafi 2, nnparagrafi 2.6.); dhjet vjet
nga dita e mbajtjes s dnimit, parashkrimit ose prfundimit me falje ose ndryshim t
ligjit n rastin e dnimit me burgim prej pes deri n dhjet vjet (neni 103, paragrafi 2,
nnparagrafi 2.7.); pesmbdhjet vjet nga dita e mbajtjes s dnimit, parashkrimit ose
prfundimit me falje ose ndryshim t ligjit n rastin e dnimit me burgim prej dhjet
deri n pesmbdhjet vjet (neni 103, paragrafi 2, nnparagrafi 2.8.).
Megjithat, dnimet me burgim mbi pesmbdhjet vjet ose me burgim t prjetshm
nuk mund t shlyhen (neni 103, paragrafi 3). Gjithashtu, rehabilitimi ligjor dhe
1204
Rexhep Murati
gjyqsor nuk vin n shprehje gjat kohzgjatjes s dnimeve plotsuese dhe masave t
trajtimit t detyrueshm (neni 103, paragrafi 4).
N baz t nenit 520, paragrafi 1, organi kompetent pr mbajtn e evidencs s t
dnuarve merr aktvendim pr shlyerjen e dnimit, n rastet e theksuara m sipr n
nenin 103, paragrafi 2 t KP, nse i dnuari pas kalimit t kohs t caktuar me ligj nuk
kryen vepr penale t re. Shlyerja e dnimit sipas nenit 520, paragrafi 1, bhet sipas
detyrs zyrtare dhe si e till sht e detyrueshme sepse bhet sipas fuqis s ligjit. Me
fjal t tjera, kjo shlyerje e dnimit prbn nj form t shlyerjes jashtgjyqsore e cila
vjen n shprehje me t plotsuar kushtet materiale juridike n mnyr kumulative: a. t
ket kaluar koha e prcaktuar me ligj dhe b. i dnuari t mos ket kryer vepr penale n
kohn e prcaktuar me ligj. Personi t cilit i sht shlyer dnimi nuk konsiderohet
person i dnuar (neni 103, paragrafi 1 i KP). do vepr penale pa marr parasysh
peshn e ndrpret afatin e parashikuar pr lejimin e rehabilitimit. 1038
Sipas nenit 15 t Ligjit pr prgjegjsin e personave juridik evidenca pr dnimet e
shqiptuara ndaj personave juridik mbahet n gjykatn e shkalls s par n territorin e
s cils gjendet selia e personit juridik vendor, prkatsisht selia e prfaqsis apo
degs s personit juridik t huaj. 1039 Ndrkaq, pasojat juridike t dnimit dhe pushimi i
tyre lidhur me personat juridik rregullohen me nenin 16 t Ligjit pr prgjegjsin e
personave juridik. Shlyerja e dnimit vjen n shprehje edhe ndaj personit juridik ngase
pr veprat penale pr t cilat vrtetohet prgjegjsia e personave juridik, mund t
shqiptohet dnimi me gjob. Kjo pr arsye se person i dnuar sipas nenit 19, paragrafi
1.6, konsiderohet personi i cili me aktgjykim t forms s prer t gjykats sht
shpallur fajtor pr kryerjen e veprs penale, q nnkupton si personin fizik ashtu edhe
personin juridik.
Prandaj me nocionin t dnuar n kuptim t dispozitave t nenit 520 dhe 521 duhet
kuptuar edhe personin juridik. 1040
Duhet theksuar se me rehabilitim nuk cenohen t drejtat e personave t tret t cilat
mbshtetn n dnimin shqiptuar. 1041
Paragrafi 2.
Kur sht fjala pr rehabilitimin ligjor, organi kompetent pr mbajtjen e evidencs s t
dnuarve, para se t marr s aktvendim mbi shlyerjen e dnimit bn gjurmimet t
nevojshme, veanrisht n drejtim t mbledhjes e t dhnave t cilat tregojn nse
kundr t dnuarit zbatohet procedur penale pr ndonj vepr t re penale, t kryer
para kalimit t afatit t parapar pr shlyerjen e dnimit. Pra, organi i cili merr
aktvendim pr shlyerje t dnimit duhet t vrtetoj jo vetm nse i dnuari n
periudhn e caktuar sht dnuar pr vepr penale por edhe nse n periudhn e caktuar
ka kryer vepr penale pr t ciln zhvillohet procedur penale. Me fjal t tjera,
shlyerja e dnimit nuk lidhet vetm me mos dnim pr vepr penale t kryer n kohn e
1038

Ligji pr prgjegjsin e personave juridik pr vepra penale, nr. 04/L-030.
1040
Krahaso: Sijeri-oli, Hajrija, Hadiomeragi Malik, Jurevi Marinko, Simovi Miodrag, Komentari
Zakona o krivinom /kaznenom postupku u Bosni i Hercegovini, Vjee Evrope i Evropska Komisija,
1041
Ili Goran, Maiji Miodrag, Beljanski Slobodan, Trenjev Aleksandar, Komentar Zakonika o krivinom
postupku, Beograd, 2013 fq. 1135.
1039
1205
Rexhep Murati
caktuar me ligj, por mjafton q i dnuari t mos kt kryer vepr penale t re pr t

ciln zhvillohet procedura penale. Kjo pr arsye se sipas nenit 103 dhe 104 i KP
rehabilitimi para se gjithash kushtzohet me moskryerje t veprs penale t re n koh
t caktuar me ligj. Rehabilitimi paraqitet me kalimin e kohs s caktuar pa marr
parasysh se sht br dhe kur fshirja e dnimit me aktvendim nga evidenca e t
dnuarve. Ndrkaq aktvendimi pr rehabilitim ligjor i dorzohet vetm udhheqsit t
evidencs s t dnuarve. 1042 Me rastin e vendosjes pr rehabilitim nse sht fjala pr
dnimin pr t cilin bhet shlyerja e dnimit, gjykata merr parasysh edhe vendimet
lidhur me mjetet juridike t jashtzakonshme si edhe rezultatet e amnistis dhe
faljes 1043.
Neni 521 [Procedura pr shlyerjen e dnimit n rastet kur organi administrativ
nuk vepron]
1.
2.
3.
Kur organi publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore nuk merr

aktvendim mbi shlyerjen e dnimit, personi i dnuar mund t krkoj t
konstatohet se shlyerja e dnimit sht br n baz t ligjit.
Kur organi publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore nuk merr
aktvendim sipas krkess s t dnuarit brenda tridhjet (30) ditve nga
dita e marrjes s krkess, i dnuari mund t krkoj q gjykata e cila n
shkall t par ka marr aktgjykimin t merr aktvendim pr shlyerje t
dnimit.
Pr kt krkes vendos gjykata pasi t dgjoj mendimin e prokurorit t
shtetit kur procedura sht filluar me krkes t tij.
Paragrafi 1.
Ndonse sipas detyrs zyrtare organi kompetent pr shlyerjen e dnimit sht i detyruar
t marr aktvendim pr rehabilitim ligjor, megjithat ndodh q ky organ n praktik t
mos marr aktvendim pr shlyerje t dnimit. N kto raste, personit t dnuar i njihet e
drejta pr t krkuar nga organi kompetent q t vrtetoj s shlyerja e dnimit sht
br n baz t ligjit. Kjo zgjidhje e mbron interesin e t dnuarit duke i mundsuar q
n rast t heshtjes s organit kompetent t krkoj q ky organ t veproj n prputhje
me ligjin. Sipas paragrafit 1 t ktij neni rezulton se organi kompetent pr shlyerje t
dnimit megjithat nuk detyrohet t marr aktvendim pr shlyerje t dnimit edhe n
rastet kur jan plotsuar kushtet pr shlyerje n baz t ligjit. Pr m tepr, organi
kompetent nuk detyrohet t marr aktvendim pr rehabilitim edhe n rastet kur i
pandehuri krkon shlyerjen e dnimit. Mirpo, me paraqitjen e krkess s t dnuarit, i
dnuari krijon prezumimet procedurale juridike pr tiu drejtuar gjykats pr t marr
aktvendim pr shlyerje t dnimit. 1044
1042

Ibid.
1044
Krahaso: Sijeri-oli, Hajrija et. al., fq. 958;
1043
1206
Rexhep Murati
Paragrafi 2.
Para s i dnuari ti drejtohet gjykats pr t konstatuar se rehabilitimi sht br ex
lege duhet t plotsohen dy kushte: 1) i dnuari duhet ti jet drejtuar paraprakisht
organit kompetent pr mbajtje t evidencs s t dnuarve dhe 2) duhet q t ket
kaluar koha prej 30 ditve nga koha e pranimit t krkess. N rast se organi kompetent
nuk vepron edhe sipas krkess t dnuarit n afat prej tridhjet ditve nga paraqitja e
krkess, i dnuari mund t krkoj nga gjykata e cila ka vendosur n shkall t par t
merr aktvendim pr shlyerje t dnimit. N kt rast, i dnuari i drejtohet me krkes
drejtprdrejt gjykats s shkalls s par e cila ka marr aktgjykimin, pa qen i detyruar
q t hap procedur administrative apo konflikt administrativ sepse kjo e drejt sht
parapar n mnyr shprehimore me dispozitn e paragrafit2 t nenit 521 t KPP-s..
Rehabilitimi prkatsisht fshirja e dnimit nga evidenca e t dnuarve nuk sht
penges pr paraqitje t mjeteve t rishikimit t procedurs penale. Kur m nuk
ekziston gjykata e cila ka marr aktgjykimin n shkall t par, aktvendimin e merr
gjykata n t ciln me ligj kan kaluar kompetencat e gjykats e cila sht shuar. 1045
N rast se i dnuari i sht drejtuar gjykats pr shlyerje t dnimit para se ti jet
drejtuar organit kompetente pr mbajtje t evidencs s t dnuarve, kjo krkes sht e
parakohshme dhe si e till do t hidhet. 1046 Kundr aktvendimit pr rehabilitim sht e
lejuar ankesa n baz t dispozits s prgjithshme lidhur me ankesn ndaj aktvendimit
t nenit 408. 1047 Personat e autorizuar pr paraqitje t ankess kundr aktvendimit jan
i dnuari, prokurori i shtetit dhe personat t drejtat e t cilve jan shkelur n pajtim me
nenin 411. Pr ankes vendos Gjykata e Apelit.
Paragrafi 3.
Lidhur me krkesn e t dnuarit vendoset n kolegjin e gjykats e cila ka vendosur n
shkall t par pasi t dgjohet mendimi i prokurorit t shtetit. Ndonse vendimi mbi
rehabilitimin sht i karakterit deklarativ, ngase me te vetm vrtetohen nse jan
plotsuar kushtet formale pr rehabilitim, megjithat gjykata para s t marr aktvendim
pr rehabilitim duhet t dgjoj mendimin e prokurorit t shtetit. Me fjal t tjera,
derisa nuk krkohet pjesmarrja e prokurorit t shtetit para organit administrativ, nga
prokurori shtetit duhet marr deklaratn para se gjykata t marr aktvendim pr
rehabilitim. 1048 Deklaratat e t dnuarit mund t jepen me goj ose m shkrim.
Neni 522 [Shlyerja e dnimeve alternative]
Kur dnimi alternativ nuk revokohet pas nj (1) viti nga dita e pushimit t
kohs s verifikimit, gjykata e cila ka gjykuar n shkall t par merr
aktvendim me t cilin e shlyen dnimin. Ky aktvendim i drgohet t
dnuarit dhe prokurorit t shtetit kur procedura sht filluar me krkes t
tij, si dhe organit publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore.
1045

Ili Goran, et. altera, op. cit., fq. 1138.
1047
1048
Ibid.
1046
1207
Rexhep Murati
Revokimi i dnimit me kusht rregullohet me KP-n dhe vjen n shprehje n disa raste:
revokimi i dnimit me kusht pr shkak t kryerjes se veprave penale gjat kohs s
verifikimit (neni 53), revokimi i dnimit me kusht pr shkak t veprave penale t
kryera m par (sipas nenit 54 ) dhe revokimi i dnimit me kusht pr shkak t mos
prmbushjes s kushteve t parapara me ligj (sipas nenit 55 t KPP-s). Duhet theksuar
se n t gjitha rastet e msiprme dnimi me kusht mund t revokohet vetm gjat
kohs s verifikimit. 1049 Mirpo, nse personi i dnuar me kusht gjat kohs s
verifikimit kryen vepr penale pr t ciln krkohet revokimi i dnimit me kusht, e kjo
sht konstatuar me aktgjykim t forms s prer, vetm pas skadimit t kohs s
verifikimit, dnimi me kusht mund t revokohet jo m von se nj vit nga skadimi i
kohs s verifikimit (neni 56 paragrafi 1 i KP). T njjta kushte vlejn edhe pr
revokimin e dnimit me kusht pr shkak t mosprmbushjes s kushteve t shqiptuara
nga gjykata. N t vrtet, kur i dnuari me kusht brenda afatit t caktuar nga gjykata
nuk prmbush kushtin e shqiptuar nga gjykata, gjykata mund t revokoj dnimin me
kusht jo m von se nj vit nga skadimi i kohs pr prmbushjen e detyrimit (neni 56
paragrafi 2).
Me dispozitat e ktij neni rregullohet shlyerja e detyrueshme me dnimit me kusht nga
ana e gjykats sipas detyrs zyrtare, si dnim alternativ. Pr dallim nga shlyerja e
dnimit jasht gjyqsor sipas detyrs zyrtare nga ana e organit kompetent, ku krkohet
q n afat prej nj vjeti nga skadimi i periudhs s verifikimit i dnuari t mos kryej
vepr penale, te rehabilitimi gjyqsor krkohet q n t njjtn periudh kohore
prkatsisht nj vit nga dita e pushimit t kohs s verifikimit dnimi me kusht t mos
revokohet. M fjal t tjera, shlyerja gjyqsore e dnimit me kusht nga ky nen ka t bj
ekskluzivisht me dnimet me kusht, m t cilat sht shqiptuar prmbushja e
detyrimeve t prcaktuara me ligj brenda kohs s verifikimit. Kjo pr arsye se dnimi
me kusht mund t revokohet edhe pr shkak t mos prmbushjes s detyrimeve t
prcaktuara me nenin 51 paragrafi 2 t KP-s me rast gjykata vrteton nse jan
prmbushur detyrimet, n far mase dhe arsyet e mosprmbushjes s ktyre
detyrimeve. 1050 N situatn procedurale nga ky nen, nse dnimi me kusht nuk
revokohet brenda kohs prkatse, kjo do t thot se i dnuari i ka prmbushur
detyrimet nga neni 51 parag 2. Aktvendimin pr shlyerje t dnimit me kusht e merr
sipas detyrs zyrtare gjykata e shkalls s par e cila ka shqiptuar dnimin me kusht.
Ndonse n kt nen, nuk flitet asgj lidhur me verifikimet e nevojshme, megjithat,
gjyqtari t cilin e cakton kryetari i kolegjit duhet t verifikoj t dhnat lidhur me
revokimin e mundshm, dita kur ka kaluar koha e verifikimit si edhe dita kur ka kaluar
koha shtes prej nj viti pas skadimit t kohs s verifikimit, prkatsisht kur i dnuari
i ka prmbushur detyrimet n kuadr t afatit t verifikimit, n afatin e zgjatur ose n
rast t pamundsis pr t prmbushur nse i dnuari sht liruar nga detyrimet e
shqiptuara. Para marrjes s ktij aktvendimi nuk krkohet shprehimisht q t dgjohet
prokurori i shtetit, mirpo nuk prjashtohet mundsia e dgjimit t prokurorit t
shtetit 1051. Aktvendimi i drgohet t dnuarit, prokurorit t shtetit dhe organit
kompetent pr mbajtjen e evidencs s t dnuarve. Kundr aktvendimit palt kan t
1049
Cf. Ibid., fq. 1024.

Krahaso: Sijeri-oli, Hajrija et. al., fq. 960; kuli, Milan, Komentar Zakonika o krivinom
postupku, Beograd, 2011, fq. 1228.
1051
Shih: Nenin 521 paragrafi 3 t KPP-s.
1050
1208
Rexhep Murati
drejt ankes pr t ciln vendos Gjykata e Apeli. Pasi kundr aktvendimit pr shlyerje
t dnimit me kusht, t drejt ankese kan vetm palt, m e arsyeshme do ishte q
aktvendimi pr shlyerje t dnimit me kusht ti drgohet organit kompetent pasi t ket
marr formn e prer. 1052
Neni 523 [Procedura pr shlyerjen e dnimit n baz t vendimit gjyqsor]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Procedura pr shlyerjen e dnimit n baz t vendimit gjyqsor nga neni

104 i Kodit Penal fillohet me krkes t t dnuarit.
Krkesa i paraqitet gjykats e cila ka vendosur n shkall t par.
Gjyqtarit t cilit i caktohet shtja, s pari konstaton nse ka kaluar afati i
parapar i nevojshm ligjor, pastaj bn gjurmime t nevojshme, vrteton
faktet t cilat i pohon krkuesi dhe mbledh prova pr t gjitha rrethanat e
rndsishme pr vendim.
Gjykata pr sjelljet e krkuesit mund t krkoj raport nga policia n
territorin e t cilit ai ka banuar pas mbajtjes s dnimit, ndrsa raport t
till mund ta krkoj edhe nga administrata e institucionit ku i dnuari ka
mbajtur dnimin.
Pas kryerjes s gjurmimeve dhe pas dgjimit t prokurorit t shtetit, kur
procedura zbatohet sipas krkess s tij, gjyqtari ia drgon lndn me
propozim t arsyetuar kolegjit t gjykats e cila e ka gjykuar shtjen n
shkall t par.
Krkuesi ose prokurori i shtetit mund t ushtroj ankes ndaj vendimit t
gjykats pr shlyerjen e dnimit.
Kur gjykata refuzon krkesn pr shkak se i dnuari me sjelljen e tij nuk e
ka arsyetuar shlyerjen e dnimit, i dnuari prsri mund t paraqes
krkes pasi t kalojn dy (2) vite nga dita kur aktvendimi mbi refuzimin e
krkess ka marr formn e prer.
Paragrafi 1.
KP prve rehabilitimit ligjor (neni 103) parashikon edhe rehabilitimin gjyqsor (neni
104). Me kt nen rregullohet pikrisht rehabilitimi gjyqsor. Kushtet materiale
juridike pr rehabilitim gjyqsor parashikohen me nenin 104 t KP.
Rehabilitimi gjyqsor sht form e rehabilitimit fakultativ nga se kjo procedur
zhvillohet eksluzivisht me krkes t dnuarit. Gjykata e cila ka vendosur n shkall t
par, sipas bindjes s vet lir vendos nse jan plotsuar kushtet pr rehabilitim.
Kshtu, kjo gjykat, n baz t krkess t personit t dnuar, mund t vendos q
dnimi ti shlyhet nga evidenca e personit t dnuar duke e konsideruar kt person t
padnuar nse plotsohen kto kushte: 1) t ket kaluar gjysma e afatit prkats t
parapar pr rehabilitim ligjor (neni 103 paragrafi i KP-s) dhe 2) nse personi i dnuar
gjat ksaj kohe nuk ka kryer vepr penale. M tutje. gjykata me rastin e vendosjes pr
shlyerjen dnimit (t parashkruar, ose t prfunduar me falje ose me ndryshim t KPs), duhet t merr parasysh kto rrethana: a) sjelljen e personit t dnuar pas mbajtjes s
dnimit, b) natyrn e veprs penale dhe c) rrethanat t tjera t cilat mund t jen t
1052
Krahaso: Sijeri-oli, Hajrija et. al., fq. 960.
1209
Rexhep Murati
rndsishme pr vlersimin e prshtatshmris s shlyerjes s dnimit. Kur gjykata

gjen se nuk jan plotsuar kushtet ligjore pr rehabilitim, merr aktvendim me t cilin
refuzon krkesn pr rehabilitim. Mirpo, koha e nevojshme pr rehabilitim llogaritet
nga dnimi i shqiptuar me aktgjykim t forms s prer, pa marr para sysh dnimin e
shqiptuar nga gjykata e shkalls s par. Kshtu, kur dnimi sht ndryshuar n
procedurn lidhur me ankes ose n procedurn lidhur me mjetet e jashtzakonshme,
koha e domosdoshme pr rehabilitim llogaritet sipas dnimit t ri, ndrkaq afati
llogaritet prej dits kur aktgjykimi ka marr formn e prer. 1053
Paragrafi 2.
Krkesn pr rehabilitim i dnuari ia paraqet gjykats e cila ka vendosur n shkall t
par. Pr krkesn vendos gjykata n kolegj prej tre gjyqtarve.
Paragrafi 3.
Para se t vendoset pr krkesn, me urdhr t kryetarit t gjykats ose me orarin
vjetor, caktohet gjyqtari i shtjes i cili bn gjurmime t nevojshme. N kuadr t
gjurmimeve konstatohet nse ka kaluar koha e parapar me ligj pr ushtrimin e
krkess, nse sht fjala pr dnim me burgim mbi pesmbdhjet ose burgim t
prjetshm, 1054 dhe nse ka kaluar afati pr prsritjes s krkess (paragrafi 7 i ktij
neni). Nse nuk jan prmbushur kushtet pr rehabilitim, gjyqtari e hedh krkesn si
t pa lejueshme. Po ashtu, gjyqtari e hedh krkesn edhe gjat kohzgjatjes s
dnimeve plotsuese ose t masave t trajtimit t detyrueshm. M tutje, nse sht
prmbushur kushti sa i prket afatit q krkohet pr rehabilitim dhe kushtet t
tjera,vrteton faktet t cilat i parashtron krkuesi si edhe mbledh edhe provat t tjera
lidhur rrethana e rndsishme pr t vendosur lidhur me krkesn prkatsisht nse i
dnuari me sjelljet e veta gjat kohs s ekzekutimit t dnimit, por edhe pas mbajtjes
s dnimit, meriton rehabilitimin si edhe nse i dnuari e ka kompensuar dmin e
shkaktuar me vepr penale. Si mund t shihet deri sa rehabilitimi ligjor vjen n
shprehje n baz t ligjit, rehabilitimi gjyqsor varet nga vlersimi i gjykats nse i
dnuari e ka merituar ose jo rehabilitimin.
Paragrafi 4.
N kuadr t gjurmimeve t mtejme lidhur me sjelljet e t dnuarit, gjykata mund t
krkoj raport nga policia n territorin e t cils i dnuari ka banuar pas mbajtjes s
dnimit. Po ashtu, gjykata mund t krkoj raport pr sjelljet e t dnuarit gjat
mbajtjes s dnimit. N raportet e tyre, policia ose administrata e institucionit ku i
dnuari ka mbajtur dnimin mund t theksojn rrethana t ndryshme lidhur me sjelljet e
t dnuarit n rrethin ku jeton pas kthimit nga institucioni pr mbajtjen e dnimit me
burgim, statusin tij familjar dhe prmbushjen e detyrimeve familjare, statusin e tij n
pun: nse sht i punsuar nse e ka pranuar punn e ofruar, nse e ka mbajtur vendin
e puns, nse e ka pranuar rikualifikimin e ofruar, specializimin plotsues si edhe
1053
1054
Ili, Goran et. al., fq. 1299.

Neni 103 paragrafi 3 i KPP-s.
1210
Rexhep Murati
mundsit t tjera t ngjashme t cilat lehtsojn punsimin e ri, si e shfrytzon kohn

e lir, shoqrimin me persona t prirur pr t kryer vepra penale, si edhe sjelljet e tij
gjat kohs s mbajtjes s dnimit, q tregojn pr dshirn pr reintegrimin e plot n
shoqri pas kthimit n liri si p.sh. prfundimi i shkollimit, aftsimi pr profesion t ri,
respektimi i rendit shtpiak etj. 1055 Raportet e policis n territorin e s cils i dnuari
ka banuar, prfshir m shum vende suksesive t banimit nuk duhet t mbshtetn n
mbledhje jo formale t informatave por duhet t bazohen n evidencat zyrtare t
organeve shtetrore si p.sh. shqiptimi i dnimit pr kundravajtje, shqiptimi ndalime etj.
Gjykata raporte t ngjashme mund t siguroj edhe nga organet t tjera shtetrore, n
kuadr t kompetencave t tyre. 1056
Paragrafi 5.
Gjyqtari me t prfunduar gjurmimet detyrohet t dgjoj prokurorin e shtetit, i cili
mund t pajtohet ose ta kundrshtoj krkesn pr rehabilitim. Pas ksaj gjyqtari ia
drgon lndn me propozim t arsyetuar kolegjit t gjykats e cila ka gjykuar shtjen
n shkall t par pr t vendosur lidhur me krkesn pr rehabilitim. N kt rast
shkresat e lnds i drgohen kolegjit t gjykats s shkalls s par edhe pr veprat
penale pr t cilat ka gjykuar gjyqtari i vetm.
Paragrafi 6.
Lidhur krkesn pr rehabilitim vendos kolegji i gjykats e cila ka gjykuar n shkall t
par. Kundr vendimit t kolegjit krkuesi ose prokurori i shtetit mund t ushtrojn
ankes sipas rregullave t prgjithshme pr paraqitje t ankess kundr aktvendimit (neni
408). Pr ankes vendos Gjykata e Apelit. Si mund t shihet, n dispozitn t ciln po e
komentojm, si subjekt i ankess prmendet krkuesi n vend t dnuarit, q len pr t
kuptuar se krkesn pr rehabilitim mund ta paraqesin edhe personat t tjer. Mirpo, cili
subjekt sht barts real i krkess pr rehabilitim, kjo prcaktohet me nenin 523
paragrafi 1. N t vrtet, sipas ksaj dispozite subjektet e krkess pr rehabilitim jan i
dnuari dhe mbrojtsi i cili bashk me krkesn duhet t dorzoj edhe autorizimin pr t
ndrmarr kt veprim procedural. N kt kontekst duhet theksuar se veprimet
procedurale penale sipas rregullit i ndrmarrin vetm palt n interes t tyre. Mirpo, pr
t ndrmarr veprimet procedurale edhe personat t tjer, sht e domosdoshme q kjo
shprehimisht t parashikohet me dispozitat prkatse t KPP-s, si sht rasti me mjetet
juridike t rregullta dhe t jashtzakonshme. Pr kt arsye gjykata duhet t hedh
krkesn e cila nuk sht paraqitur nga i dnuari ose mbrojtsi i tij i cili duhet t ket
autorizim t veant pr paraqitje t krkess pr rehabilitim. 1057
Paragrafi 7.
I dnuari mund ta prsris krkesn pr rehabilitim vetm pasi t kalojn dy vite nga
dita kur aktvendimi mbi refuzimin e krkess ka marr formn e prer, n rastet kur
1055
Krahaso: Sijeri-oli, Hajrija et. al., fq. 962.

1057
kuli 2, fq. 1300.
1056
1211
Rexhep Murati
krkesn e ka refuzuar pr shkak se i dnuari me sjelljen e tij nuk e ka arsyetuar

shlyerjen e dnimit. Mirpo, kur refuzimi sht br pr shkaqe t tjera si p.sh. kur
krkesa sht paraqitur para skadimit t kohs s parapar me ligj (neni 103 paragrafi
2), krkesa e till, pas evitimit t ktyre mangsive, mund t paraqitet pa marr para
sysh kt afat. 1058
Neni 524 [Efekti i shlyerjes nga evidenca e dnimeve]
Dnimi i shlyer nuk shnohet n certifikatn e lshuar t bazuar n evidencn e dnimeve pr realizimin e t drejtave t individve.
Me kt dispozit rregullohen efektet e dnimeve t shlyera sipas detyrs zyrtare ose n
baz t krkess s t dnuarit. Kshtu, efekt i drejtprdrejt i dnimit t shlyer sht
fakti se dnimi i shlyer nuk shnohet n certifikatn e cila lshohet pr realizimin e
drejtave t qytetarve, bazuar n evidencn e t dnuarve. 1059 Pr m tepr efektin e
dnimeve t shlyera duhet shikuar n kontekst t dispozits nenit 103 paragrafi1 t KPs, sipas s cils personi t cilit i sht shlyer dnimi nuk konsiderohet i dnuar n
kuptimin e plot t fjals.
1058

Ndrkaq, lidhur me prmbajtjen e dosjes penale dhe zbulimin e t dhnave nga dosja penale shih: nenin
105 paragrafi 1-5 t KP.
1059
1212
Rexhep Murati
Kapitulli XXXVI: Procedura pr kompensim dmi, rehabilitim dhe pr ushtrimin

e t drejtave t tjera t personave t dnuar ose t arrestuar pa
arsye
Ky kapitull prmban dispozita t karakterit procedural dhe material lidhur me
kompensimin, rehabilitimin dhe realizimin e t drejtave t tjera t personave t dnuar
ose t arrestuar pa arsye.
do person i dnuar, arrestuar, ndaluar, ose i paraburgosur n mnyr t paligjshme ka
t drejt n rehabilitim t plot, kompensim t drejt nga mjetet buxhetore dhe t drejta
t tjera t parapara me ligj. 1060 Po ashtu, sipas nenit 29 paragrafi 5 t Kushtetuts s
Republiks s Kosovs, do kush q sht ndaluar ose arrestuar n kundrshtim me
dispozitat kushtetuese me t cilat rregullohet e drejta e liris dhe siguris, gzon t
drejtn e kompensimit n mnyrn e parashikuar me ligj. N ann tjetr, e drejta pr
kompensim t dmit pr dnim dhe arrestim pa arsye garantohet edhe me dokumentet
ndrkombtare m t rndsishme pr mbrojtjen e t drejtave dhe lirive t njeriut.
Kshtu, sipas nenit 5 paragrafi 5 t KEDNj-s, do kush q ka qen viktim e nj
arresti ose ndalimi n kundrshtim me dispozitat e ktij neni, gzon t drejtn pr
kompensim. Njkohsisht, me nenin 3 t Protokollit nr. 7 t KEDNj-s parashikohet e
drejta pr kompensim t dmit pr shkak t aktgjykimit t gabuar. Me dispozitn e
nenit 9 parag 5 t PNDCP-s parashikohet q do njeri q sht viktim e nj arresti
apo ndalimi t paligjshm e gzon t drejtn e kompensimit t dmit. Ndrkaq, me
nenin 14 paragrafi 6 t ktij Pakti personit t dnuar gabimisht i njihet e drejta pr
kompensim t dmit n prputhje me ligjin e shtetit prkats.
Me dispozitat e ktij kapitulli rregullohet kompensimi i dmit dhe realizimi i t
drejtave t tjera t personave t dnuar dhe t arrestuar pa arsye. Me fjal t tjera, me
kto dispozita rregullohet vetm dmi i cili i sht shkaktuar t pandehurit pr shkak t
dnimit pa arsye por jo edhe dmi i cili u shkaktohet palve dhe pjesmarrsve t tjer
procedural. Si t tilla dispozitat mbi kompensimin e dmit t personave t dnuar pa
arsye nuk bjn pjes as n dispozitat e prgjithshme t Ligjit mbi marrdhniet
detyrimeve e as n dispozitat mbi prgjegjsin e shtetit pr dmin e shkaktuar me
veprimet e pa drejta t organeve t veta, prkatsisht t zyrtarve shtetror, ku nj nga
kushtet e prgjegjsis s organeve shtetrore sht prgjegjsia pr punn e
paligjshme dhe t pa drejt t zyrtarve shtetror. Pr dallim nga kto dispozita, sipas
dispozitave pr kompensim nga ky kapitull nuk krkohet q gjykata t ket vepruar n
mnyr t kundrligjshme dhe t padrejt por mjafton q nj person t jet dnuar dhe
arrestuar pa arsye. 1061 N praktikn gjyqsore nj person rrall her dnohet pa arsye
me fajin e gjyqtarit e shum m shpesh me fajin e personave t tret (dshmitarve ose
ekspertve t rrem, prdorimit t shkresave t rreme etj) ose pa fajin e askujt (paraqitja
e fakteve dhe provave t reja) ose pr shkak t rrethanave t rastsishme. Kshtu, kur
dmi sht shkaktuar me fajin e personave t tret ose si u tha m sipr pa fajin e
1060
1061
Neni 16 i KPP-s
1213
Rexhep Murati
askujt n kt rast sipas rregullave t prgjithshme mbi kompensimin e dmit e mban

vet personi i cili sht dnuar pa arsye. 1062
Lidhur me bazn juridike t ktij instituti ka mendime t ndryshme. 1063 Mirpo, sipas
dispozitave t ktij kapitulli si baz juridike pr kompensim t dmit, rehabilitim dhe
pr realizimin e t drejtave t tjera t personave t dnuar ose t arrestuar pa arsye
rezulton t jet shkelja e ktyre t drejtave themelore t njeriut: a) t drejts n gjykim
t drejt dhe b) dhe t drejts s liris. Kjo pr arsye se veprimet e organeve proceduese
me rastin e dnimit dhe privimit pa arsye prbjn format t rnda t shkeljes s ktyre
t drejtave.
1. Procedura pr kompensimin e dmit t personave t dnuar ose arrestuar pa
arsye
Neni 525 [Personat t cilt kan t drejt kompensimi pr gjykim t paarsyeshm]
1.
2.
3.
T drejt n kompensim dmi pr dnim t paarsyeshm ka personi kundr

t cilit sht shqiptuar sanksioni penal n form t prer ose q sht
shpallur fajtor dhe sht liruar nga dnimi por q m von, sipas mjetit t
jashtzakonshm juridik, procedura e rishikuar sht pushuar n form t
prer ose me aktgjykim t forms s prer sht liruar nga akuza ose akuza
sht refuzuar, prve n kto raste:
1.1. kur pushimi i procedurs ose aktgjykimi me t cilin akuza sht
refuzuar ka ndodhur pr arsye se n procedurn e re i dmtuari
sht trhequr nga propozimi si rezultat i marrveshjes me t
pandehurin; ose
1.2. kur n procedurn e rishikimit me aktvendim sht refuzuar akuza
pr shkak t moskomptencs s gjykats, e paditsi i autorizuar e ka
ndrmarr ndjekjen n gjykatn kompetente.
I dnuari nuk ka t drejt n kompensim dmi n qoft se me pohimin e tij
t rrem ose n mnyr tjetr ka shkaktuar me qllim dnimin e tij, prve
kur pr kt ka qen i detyruar.
N rast t dnimit pr vepra penale n bashkim, e drejta n kompensim
dmi ekziston pr veprn penale pr t ciln plotsohen kushtet pr njohjen
e kompensimit.
Paragrafi 1.
Shteti gjat ushtrimit t drejts n dnim (ius puendi) megjithat nuk mund t veproj
n mnyr arbitrare nga se kufizohet me dispozitat e s drejts penale dhe t drejts s
procedurs penale. N kt kontekst duhet vshtruar edhe t drejtn pr kompensim t
dmit pr dnim ose arrestim pa arsye. N t vrtet, kur sipas dispozits s ktij neni
nj person dnohet ose arrestohet pa arsye, pr shkak t shkeljes s t drejtave
1062
Krahaso:Vasiljevi, Gruba 2, fq. 1032.

Mbi bazn juridike t kompensimit t dmit t personave t dnuar ose t arrestuar pa arsye m
hollsisht shih: kuli, Millan, Komentar Zakonika o krivinom postupku, Beograd, 2011, fq. 1304-1311.
1063
1214
Rexhep Murati
themelore t njeriut, shteti detyrohet t bj kompensimin e dmit, rehabilitimin dhe

realizimin e t drejtave t tjera. Mirpo, pr t realizuar nj person t drejtn n
kompensim t dmit duhet paraprakisht t plotsohen kumulativsht kto kushte: 1) t
ekzistoj vendimi i gjykats me t cilin sht shqiptuar sanksioni penal n form t
prer (dnimi ose masa edukuese) ose sht shpallur fajtor dhe sht liruar nga dnimi
dhe 2) q m von sipas mjetit t jashtzakonshm juridik procedura e re sht pushuar
n form t prer ose me aktgjykim t forms s prer sht liruar nga akuza ose akuza
sht refuzuar. Procedura e re sipas mjetit t jashtzakonshm mund t fillohet me
krkes pr rishikim t procedurs penale ose me krkes pr mbrojtjen e ligjshmris.
Me fjal t tjera, vendimet n fjal duhet t jen marr n procedurn e re sipas mjetit t
jashtzakonshm dhe jo n procedurn sipas ankess si mjet i rregullt juridik ose n
procedurat e veanta (p.sh. amnistija) 1064. Si mund t shihet t pandehurit i lejohet e
drejta n kompensim edhe n rastet kur n procedurn e re lidhur me mjetet e
jashtzakonshme pushohet procedura ose refuzohet akuza. N kt mnyr t
pandehurit i mundsohet t realizoj t drejtn n kompensim n rastet kur prokurori i
shtetit n procedurn e re trhiqet nga ndjekja dhe gjykata refuzon akuzn, para se
gjithash pr shkak se prokurori i shtetit gjithmon duke u trhequr nga ndjekja mund t
evitoj shqiptimin e aktgjykimit lirues, n baz t cilit i pandehuri do t realizonte t
drejtn n kompensim. N rastet e pushimit t procedurs, aktgjykimit lirues ose
aktgjykimit me t cilin refuzohet akuza, n procedurn e rregullt t shkalls s par ose
t shkalls s dyt, i pandehuri nuk ka t drejt n kompensim t dmit as sipas
rregullave t KPP-s e as sipas dispozitave t tjera ndonse n kt rast megjithat ka
dm (dm moral dhe material pr shkak t shpenzimeve t procedurs penale). I
pandehuri n kt situat procedurale ka t drejt n shpenzimet e domosdoshme dhe
shprblimin pr mbrojtsin e tij. Por, pr kto shpenzime nuk vendoset sipas
dispozitave t ktij kapitulli por sipas dispozitave me t cilat rregullohen shpenzimet e
procedurs penale n gjykatn e shkalls s par dhe t dyt. 1065 I pandehuri nuk ka t
drejt n kompensim t dmit edhe n rastet e rishikimit jo t drejt procedurs
penale 1066 dhe zbutjes s jashtzakonshme t dnimit 1067 Kjo pr arsye se lidhur me
krkesn pr zbutje t jashtzakonshme t dnimit dhe pr rishikim jo t drejt, gjykata
nuk merr vendim pr pushim t procedurs penale, pr lirim nga akuza ose refuzimin e
akuzs. 1068 Pr m tepr sipas krkess pr zbutje t jashtzakonshme, vetm
shkurtohet koha pr t ciln sht shqiptuar dnimi dhe nuk vjen te pushimi i
procedurs penale, aktgjykimi lirues ose aktgjykimi refuzues. N rastet e rishikimit jo
t drejt procedurs penale, nj person nuk ka t drejt n kompensim t dmit ngase
n kt rast nuk bhet fjal pr procedurn e re ngase se aktgjykimi dnues ndryshon
vetm sa i prket vendimit mbi dnimin. Pr t realizuar t drejtn n kompensim t
dmit mjafton q aktgjykimi t jet i forms s prer dhe sht irelevante nse
aktgjykimi sht ekzekutuar (p.sh. kur pr shkak t smurjes sht shtyr ekzekutimi
dhe n ndrkoh n procedurn e rishikuar sht marr aktgjykim lirues). Dhe n t
1064
Krahaso: Sijeri-oli, Hajrija, Hadiomeragi Malik, Jurevi Marinko, Simovi Miodrag, Komentari Zakona o krivinom /kaznenom postupku u Bosni i Hercegovini, Vjee Evrope i Evropska Komisija,
1065
Neni 451 paragrafi 1.
1066
Neni 420.
1067
Neni 429.
1068
1215
Rexhep Murati
kundrtn nj person nuk gzon t drejtn n kompensim sipas dispozits s ktij neni
edhe kur dnimi sht ekzekutuar plotsisht ose pjesrisht (neni 367 paragrafi 8),
ndrkaq te dnimi i forms s prer nuk vjen pr shkak se n procedurn e ankess,
aktgjykimi dnues sht prishur. N kt rast, kompensimi i dmit mund t bhet n
baz t nenit 529 paragrafi 1, nga se i pandehuri do t ishte n paraburgim sikur t mos
t drgohej me krkesn e tij n mbajtje t dnimit para se aktgjykimi t ket marr
formn e prer. Po ashtu, nj person nuk ka t drejt n kompensim t dmit n rastet
kur n procedurn e mjeteve t jashtzakonshme juridike vepra penale sht kualifikuar
m but. Kjo pr arsye se n kt rast, i pandehuri gzon t drejtn n rehabilitim sipas
nenit 530. 1069
Lidhur me vendimet e marra n procedurn e re sipas mjeteve juridike prkatse
ekzistojn dy prjashtime:
a. pushimi i procedurs ose aktgjykimi me t cilin akuza sht refuzuar n
procedurn e re nuk duhet t jet pasoje e trheqjes s prokurorit t shtetit nga
ndjekja pr shkak t trheqjes s t dmtuarit nga propozimi pr ndjekje si rezultat
i marrveshjes me t pandehurin. Sipas KPP-s n fuqi padits i vetm i autorizuar
sht prokurori i shtetit, mirpo pr disa vepra penale prokurori i shtetit mund t
ndrmerr ndjekjen vetm me propozim t dmtuarit. N rastet kur ndjekja nga ana
e prokurorit t shtetit kushtzohet me propozimin e t dmtuarit, mirpo i dmtuari
n ndrkoh trhiqet nga propozimi, prokurori i shtetit n kt rast detyrohet t
trhiqet nga ndjekja, trheqje kjo q pr pasoj ka pushimin e procedurs penale
ose aktgjykimin refuzues. Trheqja e prokurorit t shtetit nga ndjekja duhet t jet
ekskluzivisht rezultat i marrveshjes s t dmtuarit me t pandehurin dhe jo pr
ndonj arsye tjetr. Prandaj, n kto raste t pushimit t procedurs ose refuzimit t
akuzs personi i dnuar pa arsye nuk ka t drejt n kompensim t dmit.
Marrveshja ndrmjet t dmtuarit dhe t pandehurit mund t bhet me goj ose
me shkrim para shqyrtimit gjyqsor ose edhe gjat shqyrtimit gjyqsor. Objekt i
marrveshjes ndrmjet t dmtuarit dhe t pandehurit mund t jet q i pandehuri
t bj kompensimin e dmit t shkaktuar me vepr penale ndrkaq i dmtuari t
trheq propozimin pr ndjekje.
b. prjashtimi tjetr ka t bj me rastet e marrjes s aktgjykimit refuzues pr shkak t
moskompetencs s gjykats. N t vrtet, n rastet kur n procedurn e re
gjykata me aktgjykim (dhe jo me aktvendim) 1070 refuzon akuzn pr shkak t mos
kompetencs s gjykats, ndrkaq n ndrkoh prokurori i shtetit (dhe jo paditsi i
autorizuar) 1071 ndrmerr ndjekjen para gjykats kompetente. N kt rast sht e
qart se ky vendim nuk ka karakter t vendimit t pa arsyeshm q do t thot se
nj person nuk ka t drejt n kompensim t dmit. E drejta pr kompensim
eventualisht mund t paraqitet lidhur me aktgjykimin t cilin do e marr gjykata
kompetente. Mirpo, n rastet kur prokurori i shtetit nuk e ndrmerr ndjekjen n
gjykatn kompetente brenda tre muajve nga dita e marrjes s aktgjykimit (jo
aktvendimit pr arsyet q u theksuan m sipr), personi i dnuar pa arsye mund t
1069F
107F
1069
Krahaso: Cf. Ibid., fq. 1034.

N baz t nenit 363 gjykata pa prjashtim me aktgjykim e refuzon akuzn.
1071
Duke qen se sipas KPP-s n fuqi padits sht ekskluzivisht prokurori i shtetit konsiderojm se n
vend shprehjes padits i autorizuar, t prdoret shprehja prokuror i shtetit ose vetm
shprehjapadits.
1070
1216
Rexhep Murati
paraqes krkesn pr kompensim t dmit. N rastet kur prokurori i shtetit (jo

paditsi i autorizuar nga arsyet q u theksuan m sipr) ndrmerr ndjekjen n
gjykatn kompetente, procedura pr kompensim dmi pr dnim pa arsye
pezullohet derisa t prfundoj procedura penale. 1072
Paragrafi 2.
N disa situata procedurale, ndonse plotsohen kushtet pr dnim t pa arsyeshm,
megjithat do ishte e pa drejt q ktyre personave tu njihet e drejta n kompensim
dmi pr dnim t pa arsyeshm. Kshtu, personi i dnuar pa arsye nuk ka t drejt n
kompensim dmi n qoft se me qllim i ka kontribuar dnimit t tij: a) me pohimin e
rrem ose b) n ndonj mnyr tjetr. N kt rast pohimi i rrem ose mnyrat t tjera
t ndikimit (p.sh. identiteti i rrem, vnia n lajthim e dshmitarve me pohimin e
rrem, kurdisja (podmetanje) e fakteve dhe provave etj.) pr pasoj t drejtprdrejt
duhet t ken dnimin e nj personi. M fjal t tjera, kta persona duhet t ken pas
qllim kryesor marrjen e vendimit gjyqsor q konsiston n shqiptimin n form t
prer t njrit nga dnimet ose t shpalljes fajtor dhe t lirimit nga dnimi. Po ashtu, me
rastin e shqiptimit t dnimit n form t prer, pohimi i t pandehurit duhet t ket
qen prov vendimtare. Motivet e t pandehurit pr pohim t rrem ose veprime t tjera
t cilat kan shkaktuar dnimin mund t jan t ndryshme: p.sh. pr t mbrojtur t
afrmin, pr t bishtruar prgjegjsis penale kryersi i vrtet i veprs penale, pr t
keqprdorur t drejtn n kompensim t dmit etj. N cilat prova mbshtet dnimi
prkatsisht cili sht kontributi i pohimit t rrem t fajsis ose veprimeve t tjera t
pandehurit t cilat kan sjell te dnimi shihet nga arsyetimi i aktgjykimit.
Konsiderohet se nuk ka pohim t rrem i cili do t prjashtonte t drejtn n
kompensim n qoft se i pandehuri n procedurn paraprake ka pranuar kryerjen e
veprs penale ndrkaq n shqyrtimin gjyqsor dhe n ankes kundr aktgjykimit ka
mohuar kryerjen e veprs penale, e gjykata n pohimin nga procedura paraprake e ka
mbshtetur aktgjykimin. 1073 I pandehuri nuk ka t drejt n kompensim dmi edhe n
rastet kur aktgjykimin e ka marr mbi pohimin e rrem t t pandehurit, kundr t cilit
ka paraqitur ankes, por vetm sa i prket vendimit mbi dnimin, duke mos mohuar
kryerjen e veprs penale. 1074 Me rastin e vlersimit nse pohimi prkats ka qen i
rrem duhet marr parasysh n veanti t drejtn e t pandehurit n mbrojtje, mnyrn e
mbrojtjes, prdorimin e disa por jo t gjitha mjeteve provuese, paraqitjen e ankess
prkatsisht mosparaqitjen e ankess etj. N kt rast t gjitha veprimet procedurale t
dnuarit duhet t ndrlidhn n mnyr t drejtprdrejt me dnimin, ngase pa lidhje t
drejtprdrejt kauzale nuk ka pohim t rrem ose ndonj mnyr tjetr t marrjes s
aktgjykimit dnues. 1075
Dhe n fund, n qoft se i pandehuri ka dhn pohimin e rrem duke qen i detyruar ta
pohoj veprn penale, i pandehuri nuk e humb t drejtn n kompensim. Kjo pr arsye
se n kt rast fjala sht pr prov t papranueshme dhe t kundrligjshme. 1076
1072

1074
Ibid.
1075
Sijeri-oli, Hadiomeragi, et. al. op. cit., fq. 1002.
1076
1073
1217
Rexhep Murati
Paragrafi 3.
Sipas nenit 80 t KP-s, gjykata pr veprat penale n bashkim s pari prcakton
dnimet pr do vepr penale e mandej pr t gjitha kto vepra penale e shqipton
dnimin unik. KPP-ja t drejtn n kompensim pr veprat penale n bashkim e
rregullon n mnyr t veant, prkatsisht jo n mnyr integrale por t diferencuar.
N rastet kur gjykata shqipton sanksionin penal pr veprat penal n bashkim, procedura
sipas mjetit t jashtzakonshm juridik nuk sht e domosdoshme t rishikohet pr t
gjitha veprat penale n bashkim por mund t rishikohet vetm pr disa vepra penale pr
t cilat sht shqiptuar sanksioni unik. Mirpo, n qoft se n procedurn e rishikuar
pr kto vepra penale, gjykata merr aktvendim pr pushimin e procedurs penale,
aktgjykim lirues ose refuzues, gjykata do ta ndryshoj aktgjykimin sa i prket dnimit,
pasi q aktgjykimi i mparshm i forms s prer nuk mund t ekzekutohet n nj
pjes. N kt rast t pandehurit do ti njihet e drejta n kompensim pr shkak t
shqiptimit t dnimit pa arsye prkitazi me veprat penale pr t cilat sht vrtetuar se
sht shqiptuar dnim i pa arsyeshm, ndrkaq prkitazi me veprat penale t tjera
sanksioni do t ekzekutohet. 1077 Me fjal t tjera, i dnuari pr veprat penale n
bashkim mund t realizoj t drejtn n kompensim dmi n pikpamje vetm t atyre
veprave penale pr cilat jan plotsuar kushtet pr kompensim t dmit.
Neni 526 [Krkesa pr kompensim nga organi administrativ dhe parashkrimi i saj]
1.
E drejta pr kompensim dmi parashkruhet tri (3) vjet pas forms s prer
t aktgjykimit t shkalls s par me t cilin i akuzuar sht liruar nga
akuza ose me t cilin sht refuzuar akuza, apo nga forma e prer e
aktvendimit me t cilin hudhet aktakuza ose pushohet procedura. Kur pr
ankes vendos gjykata m e lart, e drejta pr kompensim parashkruhet
pas tri (3) vitesh nga dita e marrjes s vendimit nga gjykata e till.
Para se t paraqes padin n gjykat pr kompensim dmi, i dmtuari
krkesn e tij ia drejton organit publik kompetent n lmin e shtjeve
gjyqsore pr arritjen e marrveshjes pr ekzistimin e dmit, llojin dhe
lartsin e kompensimit.
N rastin nga paragrafi 1. nn-paragrafi 1.2. neni 525 i ktij Kodi, krkesa
mund t vendoset vetm kur paditsi i autorizuar nuk e ka ndrmarr
ndjekjen n gjykatn kompetente brenda tre (3) muajve nga dita e marrjes
s aktvendimit t forms s prer. Nse pas kalimit t ktij afati paditsi i
autorizuar ndrmerr ndjekjen n gjykatn kompetente, procedura pr
kompensim dmi pezullohet derisa t prfundoj procedura penale.
2.
3.
Paragrafi 1.
N paragrafin 1 t ktij neni nuk prcaktohet afati brenda t cilit duhet t paraqitet
krkesa pr kompensim, por prcaktohet shprehimisht se kjo e drejt parashkruhet tri
vjet pas forms s prer t aktgjykimit t shkalls s par me t cilin i akuzuar sht
liruar nga akuza ose me t cilin sht refuzuar akuza, apo nga forma e prer e
1077
kuli 2, fq. 1311.
1218
Rexhep Murati
aktvendimit me t cilin hedhet aktakuza ose pushohet procedura. Ndrkaq, n rastet kur
pr ankes vendos gjykata m e lart, e drejta pr kompensim parashkruhet pas tri
vitesh nga dita e marrjes s vendimit nga gjykata e lart. Me fjal t tjera afati prej tri
viteve nuk rrjedh prej momentit kur gjykata me lart vendos lidhur me ankes, por prej
momentit kur t dmtuarit i dorzohet vendimi i gjykats m t lart. Nse afati
parashkrimit prej tri vjetve do rridhte prej momentit marrjes s vendimit, n kt
mnyr praktikisht do t shkurtohej afati i parashkrimit pr aq koh sa ka kaluar prej
momentit t marrjes s vendimit nga gjykata e m lart e deri te dorzimi i vendimit t
dmtuarit. 1078
Sipas paragrafit 1 t ktij neni i dnuari pa arsye, duhet q brenda afatit prej tri vjetve
ti drejtohet me krkes pr kompensim t dmit organit administrativ ose gjykats.
Kusht primar sht q krkesa t paraqitet brenda tri viteve, n kundrtn me kalimin e
ktij afati krkesa pr kompensim parashkruhet.
Paragrafi 2.
E drejta pr kompensim t dmit mund t realizohet n procedurn e cila prbhet prej
dy fazave: a) procedurs administrative dhe procedurs gjyqsore (procedurs civile).
Faza e par e procedurs pr kompensim zhvillohet para organit administrativ
(Ministris s Drejtsis) dhe si e till sht e detyrueshme. Fazn e dyt e prbn
procedura gjyqsore e cila zhvillohet vetm kur nuk arrihet marrveshja pr
kompensim t dmit para organit administrativ.
M fjal t tjera, i dnuari pa arsye krkesn pr kompensim s pari ia paraqet organit
kompetent administrativ me qllim q t arrij marrveshje pr kompensim dmi. N
krkes duhet t theksohet, baza sipas s cils krkohet kompensimi, lloji dhe lartsia e
dnimit. Arritja e marrveshjes me organin administrativ, nuk nnkupton pranimin ose
refuzimin e thjesht t krkess por nnkupton prpjekjen e njmend t dy palve q
nprmjet marrveshjes s drejtprdrejt, prkatsisht kmbimit t mendimeve
nprmjet t shkresave, t arrin marrveshje t pranueshme rreth lartsis s
kompensimit t dmit. Kshtu, nse arrihet marrveshja para organit administrativ, i
dmtuari nuk ka t drejt q n procedur gjyqsore t krkoj realizimin e s drejts
n kompensim t dmit. Me marrveshje, duhet q konstatohet ekzistimi i dmit, lloji
dhe lartsia e dmit. Dmi mund t jet i ndryshm (p.sh. fitimi i humbur, mos
shfrytzim t pushimit vjetor, pr jet t ndar nga familja, pr shkak t keqsimit t
gjendjes shndetsore etj) 1079 Mirpo, nse para organit administrativ arrihet
marrveshje e pjesshme, pr pjesn tjetr t dmit, i dmtuari pa arsye mund ta
realizoj n procedurn gjyqsore. Nse para organit administrativ arrihet marrveshje
e plot, organi administrativ merr aktvendim me t cilin faza e par e procedurs pr
kompensim prfundon. Ndrkaq, kundr aktvendimit t till mund t paraqitet ankes
vetm n procedurn administrative. N kt rast aktvendimi i organit administrativ
paraqet titull ekzekutiv n baz t cilit t dmtuarit pa arsye do i kompensohet dmi.
1078
1079
Krahaso: Vasiljevi, Gruba, op. cit., fq. 1048.

1219
Rexhep Murati
Paragrafi 3.
Marrja e aktgjykimit me t cilin refuzohet akuza pr shkak moskompetencs nga neni
525 paragrafi 1 nnparagrafi 1.2. nuk sht baz absolute pr t paraqitur krkesn pr
kompensim t dmit. Kjo pr arsye se prokurori i shtetit sipas nenit 525 paragrafi 1
nnparagrafi 1.2 mund t ndrmarr ndjekjen para gjykats kompetente brenda tre
muajve. Megjithat, prokurori i shtetit mund t mos vazhdoj ndjekjen penale n
gjykatn kompetente duke penguar kshtu marrjen e aktgjykimit t forms s prer n
procedurn e rishikuar pa t cilin nuk mund t realizohet e drejta n kompensim dmi.
Ndrkaq, me dispozitn e nenit 526 paragrafi 3 pikrisht mbrohet e drejta e t
dmtuarit pr kompensim t dmit nga pasiviteti procedural i pakufizuar i prokurorit t
shtetit (jo t paditsit t autorizuar pr arsyet e theksuara m par) q n disa raste
mund t ket pr pasoj mohimin e s drejts pr kompensim t dmit.1080 Pr kt
arsye prokurori i shtetit detyrohet q n afatin prej tre muajve nga pranimi i aktgjykimit
t forms s prer (jo t aktvendimit pr arsyet q u theksuan m par) pr t ndrmarr
ndjekjen n gjykatn kompetente, ngase me kalimin e ktij afati i dmtuari fiton t
drejtn pr filluar procedurn pr kompensim t dmit sipas dispozitave t ktij
kapitulli t KPP-s. N ann tjetr, nse procedura pr kompensim t dmit fillon e
prokurori i shtetit ndrmerr ndjekjen penale pas kalimit t afatit prej tre muajve, n kt
rast procedura pr kompensim pezullohet deri sa procedura nuk prfundon n form t
prer. Ndrkaq, n rastet kur prokurori i shtetit ndrmerr ndjekjen pasi t ket
prfunduar procedura n form t prer pr kompensim t dmit, procedura e filluar
penale nuk ndikon n vendimin e marr pr kompensim t dmit si edhe pagesn e ktij
dmi.1081
Neni 527 [Padia pr kompensim]
1.
Kur krkesa pr kompensim dmi nuk miratohet ose organi publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore dhe i dmtuari nuk arrijn marrveshje
brenda tre (3) muajsh nga dita e paraqitjes s krkess, i dmtuari mund t
paraqes padin pr kompensim dmi n gjykatn kompetente. Nse
arrihet marrveshje vetm pr nj pjese t krkess, i dmtuari mund t
paraqes padi pr pjesn tjetr t krkess.
Derisa zgjat procedura nga paragrafi 1. ktij neni nuk ec afati i parashkrimit nga neni 526, paragrafi 1. i ktij Kodi.
Padia pr kompensim dmi paraqitet kundr organit publik kompetent n
lmin e shtjeve gjyqsore.
2.
3.
Paragraft 1 dhe 2.
Procedura gjyqsore si faz e dyt e procedurs pr kompensimin e dmit zhvillohet
vetm n ato raste kur procedura para organit kompetent administrativ nuk ka pas
sukses. Do t konsiderohet se procedura para organit administrativ nuk ka pas sukses:
a) kur krkesa refuzohet n trsi prkatsisht nuk arrihet marrveshja me organin
1080
1081
Krahaso: Sijeri-oli, Hadiomeragi, et. al. op. cit., fq. 1004.

Sijeri-oli, Hadiomeragi, et. al. op. cit., fq. 1004-1005.
1220
Rexhep Murati
administrativ b) kur krkesa pjesrisht refuzohet prkatsisht arrihet vetm marrveshje

e pjesshme dhe c) kur organi administrativ nuk merr vendim brenda tre muajve nga
paraqitja e krkess. Me fjal t tjera, nuk do t ket procedur gjyqsore kur krkesa
pr kompensim para organit administrativ sht aprovuar n trsi.. Gjykata civile
kushtet e prgjithshme pr t parashtruar krkesn pr kompensim t dmit i vlerson
n baz t KPP-s, ndrkaq llojin dhe lartsin e dmit sipas Ligjit mbi marrdhniet e
detyrimeve. 1082 Mnyrat e kompensimit mund t jen t ndryshme por m t shpeshtat
jan: kompensimi n t holla, t cilat paguhen menjher ose me kste ose n form t
rents etj. Kur kompensimi caktohet n form t rents, mund t ndryshohet varsisht
nga rrethanat e reja, t rritet ose t zvoglohet ose t ndrpritet nga momenti i
paraqitjes s padis s re. 1083 Gjykata civile ekzistimin e dmit dhe lartsin e dmit
sht e detyruar ta vrtetoj me nxjerrjen e provave prkatse. I dmtuari me rastin e
paraqitjes s padis nuk sht i kufizuar me krkesn e paraqitur m par organit
administrativ as lidhur me llojin e dmit e as lidhur me lartsin e dmit ngase kjo
procedur sht e pavarur nga procedura para organit administrativ. Me fjal t tjera, i
dmtuari n procedurn kontestimore mund t krkoj edhe ato forma t kompensimit
t cilat nuk i ka krkuar para organit administrativ. Ai ka t drejt n shpenzimet q i
ka br pr zhvillimin e procedurs kontestimore. M se shpeshti si baz juridike pr t
krkuar kompensim sht aktgjykimi lirues t cilin e ka marr gjykata n procedurn e
rishikimit. I dnuari pa arsye n procedurn kontestimore mund t prfaqsohet
nprmjet prfaqsuesit ligjor ose t autorizuarit sikurse edhe n procedurat t tjera. I
dmtuari prve tjerash, t drejtn pr t paraqitur padi n gjykatn civile e fiton edhe
n rastet kur n procedurn para organit administrativ krkesa pr kompensim vetm
pjesrisht sht prmbushur. Me fjal t tjera, i dnuari pa arsye e paraqet padin vetm
pr pjesn e mbetur dmit t paraqitur n krkes para organit administrativ. Sipas
paragrafit 1 t ktij neni prcaktohet n mnyr shprehimore se afati i parashkrimit nga
neni 526 paragrafi 1 nuk rrjedh pr aq koh sa zgjat procedura sipas padis pr
kompensimin e dmit.
Paragrafi 3.
Sipas paragrafit 3 t ktij neni shprehimisht prcaktohet se padia pr kompensim dmi
paraqitet kundr organit publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore (prkatsisht
Ministris s Drejtsis). N t vrtet, padia pr kompensim n procedur civile
paraqitet kundr Republiks s Kosovs e cila si pal e paditur n kt kontest ka
legjitimitet pasiv. I dmtuari nuk detyrohet t paraqes ankes kundr vendimit t marr
n procedurn administrative t shkalls s par. Po ashtu i dmtuari nuk detyrohet t
filloj kontestin administrativ. Me fjal t tjera, i dmtuari e fiton t drejtn n kontest
civil menjher pas q organi administrativ t ket marr vendim n shkall t par ose
me kalimin e afatit prej 3 muajve prej momentit prej kur krkesa i sht paraqitur
organit administrativ. Gjykata civile duhet q sipas detyrs zyrtare t vrtetoi nse
paraprakisht sht zhvilluar procedura pr arritjen e marrveshje pr kompensim para
organit administrativ. Nse, gjykata (me kompetenc lndore dhe territoriale) gjen se
nuk sht zhvilluar procedur e till, e hedh padin civile.
1082
1083
Ligji nr. 04/-L-077, G.Z. e Republiks s Kosovs, nr. 16/19 qershor 2012.
1221
Rexhep Murati
Neni 528 [Kompensimi pas vdekjes s t dmtuarit]

1.
2.
Trashgimtart trashgojn t drejtn e personit t dmtuar vetm pr

kompensim dmi material. Nse i dmtuari ka paraqitur krkes, trashgimtart mund t vazhdojn procedurn vetm n kufijt e krkess s
paraqitur pr kompensimin e dmit material.
Pas vdekjes s t dmtuarit, trashgimtart e tij mund ta vazhdojn
procedurn pr kompensim dmi apo ta fillojn procedurn nse personi i
dmtuar ka vdekur para kalimit t afatit t parashkrimit dhe nse nuk ka
hequr dor nga krkesa pr kompensim.
Paragrafi 1.
Trashgimtaret qoft kur vazhdojn procedurn sipas krkess t paraqitur nga i
dmtuari, qoft kur e fillojn procedurn e kompensimit, ata gzojn t drejtn pr
kompensim vetm t dmit material. Me fjal t tjera, vetm krkesat q kan t bjn
me kompensim t dmit material trashgohen por jo edhe krkesat t cilat kan t bjn
me dm jo material. Kategorit e trashgimtareve t cilt gzojn t drejtn n
kompensim mund t jen t ndryshme: trashgimtar ligjor, testamental dhe kontraktual.
N rastet kur i dmtuari ka paraqitur krkes, trashgimtart mund t vazhdojn
procedurn e filluar vetm n kufijt e krkess s paraqitur, pa marr para sysh nse
sht fjala pr procedurn para organit administrativ apo pr procedurn kontestimore
sipas padis s t dmtuarit. Kjo do t thot, se trashgimtart, nuk mund ta rrisin
prkatsisht ta zgjerojn ose ndryshojn bazn e krkess, por mund ta zvoglojn, t
vendosin t mos e vazhdojn procedurn, t trheqin krkesn ose t heqin dor nga
krkesa. 1084 Procedura pr kompensim vazhdon n fazn n t ciln ka qen n ditn e
vdekjes s t dmtuarit prkatsisht para organit administrativ ose sipas padis n
gjykatn civile. Trashgimtart realizojn t drejtat e tyre pr kompensim, duke u
mbshtetur n dmin q i sht shkaktuar ekskluzivisht t dnuarit pa arsye, por nuk
mund t krkojn realizimin e t drejtave t cilat ata nuk i kan shfrytzuar pr shkak
t dnimit t pa arsyeshm, t cilat i kan humbur me vdekjen e t dnuarit pa arsye
(p.sh. e drejta n mbajtje, t drejtat n baz t kontrats pr mbajtje t prjetshme). 1085
Pa marr parasysh numrin e trashgimtarve, krkesa e tyre e prgjithshme pr
kompensim nuk mund t tejkaloj shumn e prcaktuar n krkesn e mparshme pr
kompensim t dmtuarit.
Paragrafi 2.
N rastet kur i dmtuari nuk e ka paraqitur krkesn para vdekjes, trashgimtart mund
ta paraqesin krkesn pr kompensim t dmit material pas vdekjes s tij me kusht q
personi i dmtuar ka vdekur para kalimit t afatit t parashkrimit dhe nse nuk ka hequr
dor nga krkesa pr kompensim. N t vrtet, kur procedura pr kompensim nuk
sht zhvilluar fare, trashgimtart krkesn pr kompensim e parashtrojn sipas
1084

Krahaso: Vasiljevi, Gruba 2, fq. 1052; Sijeri-oli, Hadiomeragi, et. al. op. cit., fq.1007; kuli
2, fq. 1314.
1085
1222
Rexhep Murati
dispozitave t ktij kapitulli. Kjo do t thot, se para se t paraqesin padi n gjykat, ata
duhet ti drejtohen organit publik n lmin e shtjeve gjyqsore (Ministris s
Drejtsis) me qllim t t arritjes s marrveshjes pr ekzistimin e dmit, llojit dhe
lartsis s dmit. Ndonse, me dispozitat e KPP-s nuk prcaktohet afati brenda t
cilit trashgimtaret mund t fillojn procedurn pr kompensim, duhet konsideruar se
pr trashgimtart vlen afati i njjt i cili vlen pr t dmtuarin. Pra, pr trashgimtart
mnyr anologe vlen afati i parashkrimit t krkess pr kompensim i prcaktuar n
nenin 526, paragrafi 1. Kjo do t thot se nse ka kaluar koha e parashkrimit prej tri
vjetve, nga dita e forms s prer t vendimeve prkatse, ose i dmtuari para vdekjes
ka hequr dor nga krkesa pr kompensim, trashgimtart e humbin t drejtn n
kompensim t dmit.
Neni 529 [Personat q kan t drejt n kompensim pr heqje lirie pa baz]
1.
2.
3.
4.
E drejta n kompensim dmi i takon gjithashtu:

1.1. personit i cili sht mbajtur n paraburgim e kundr tij nuk sht
filluar procedur penale ose procedura sht pushuar me aktvendim
t forms s prer ose ai me aktgjykim t forms s prer sht liruar
nga akuza apo akuza sht refuzuar;
1.2. personit i cili ka mbajtur dnimin me heqje t liris dhe me rastin e
rishikimit t procedurs penale ose krkess pr mbrojtjen e
ligjshmris i sht shqiptuar dnim me burgim m t shkurtr nga
dnimi t cilin e ka mbajtur, apo i sht shqiptuar saksion penal pa
heqje t liris ose sht deklaruar fajtor dhe sht liruar nga dnimi;
1.3. personit i cili pr shkak t gabimit ose veprimit t paligjshm t nj
organi sht arrestuar pa arsye ose sht mbajtur nj koh n
paraburgim apo n nj institucion korrektues pr mbajtjen e dnimit
ose mass s shqiptuar; dhe
1.4. personit i cili n paraburgim ka kaluar koh m t gjat se sa dnimi
me burgim pr t cilin sht gjykuar.
Personi i cili sipas nenit 163 t ktij Kodi sht arrestuar pa baz ligjore, i
takon e drejta n kompensim dmi n qoft se kundr tij nuk sht caktuar
paraburgimi ose nse koha e arrestit nuk i sht llogaritur n dnimin e
shqiptuar pr vepr penale ose kundrvajtje.
Kompensim dmi nuk i takon personit i cili me veprimet e tij t
palejueshme ka shkaktuar arrestimin. N rastet nga paragrafi 1.
nnparagraft 1.1 dhe 1.2. t ktij neni prjashtohet e drejta n kompensim
dmi kur ekzistojn rrethanat nga neni 525, paragrafi 1, nn-paragraft
1.1. dhe 1.2. t ktij Kodi.
N procedurn pr kompensimin e dmit n rastet e parapara n paragraft 1. dhe 2. t ktij neni, dispozitat e ktij kapitulli zbatohen prshtatshmrisht.
1223
Rexhep Murati
Paragrafi 1.
Sipas KPP-s t drejt n kompensim t dmit kan jo vetm personat e dnuar pa
arsye por edhe personat e privuar lirie prkatsisht t arrestuar n mnyr t paligjshme
ose pa arsye. Ndrmjet ligjshmris s privimit t liris ose ligjshmris s
paraburgimit dhe t privimit pa arsye prkatsisht paraburgimit pa arsye ekziston
dallim i konsiderueshm. Kshtu, ligjshmria e privimit t liris vlersohet duke pas
parasysh ekzistimin ose mosekzistimin e shkaqeve pr caktimin e paraburgimit,
prkatsisht vazhdimin e tij. Ndrkaq, privimi i liris pa arsye vlersohet duke pas
parasysh epilogun e fundit t procedurs penale e jo edhe bazn ligjore t paraburgimit
e cila ka mund t ekzistoj n momentin e caktimit t paraburgimit. Pr m tepr,
paraburgimi mund t jet i pa bazuar, ndonse sht caktuar sipas ligjit, n rastet kur
epilogu prfundimtar i procedurs nuk ka rezultuar me vendim fajsie. Me fjal t tjera,
kur procedura penale prfundon me aktgjykim lirues, kjo tregon se paraburgimi ka
qen i pa arsyeshm. Ndrkaq, n t gjitha rastet kur procedura prfundon aktgjykim
dnues me t cilin sht shqiptuar dnim me burg ose dnim me t holla, privimi i liris
sht i arsyeshm. Me fjal t tjera, kriter kryesor pr arsyeshmrin e privimit t liris
sht rezultati prfundimtar i procedurs i cili pasqyrohet me aktgjykimin e forms s
prer. Dallimi ndrmjet privimit t liris n mnyr t paligjshme dhe pa arsye shihet
nga fakti se kto forma t privimit t liris rregullohen me dispozita t ndryshme.
Kshtu, n nenin 529, paragrafi 1 rregullohet procedura pr kompensim t dmit pr
paraburgim pa arsye ndrkaq privimi i pa ligjshm i liris (nprmjet arrestit, mbajtjes
m gjat n paraburgim apo n institucionin korrektues prmirsues pr mbajtjen e
dnimit ose mass s shqiptuar) n nnparag.1.3. t ktij neni. Konsiderohet se pozita e
personave t cilt gzojn t drejtn n kompensim pr shkak t privimit t liris n
mnyr t pa ligjshme ose pa arsye sht m i pavolitshm se pozita e personave t
cilt gzojn t drejtn n kompensim dmi pr shkak t dnimit pa arsye. Kjo pr
arsye se personi i dnuar pa arsye krkesn e vet e bazon n aktgjykimin e forms s
prer t marr n procedurn e rishikimit, prkatsisht n procedurn sipas krkess pr
mbrojtjen e ligjshmris. Ndrkaq krkess pr kompensim t dmit vetm n ndonj
rast i paraprin vendimi me t cilin konstatohet se paraburgimi ka qen i paligjshm
ose se paraburgimi prkatsisht privimi i liris ka qen i pa arsyeshm. Pr kt arsye, i
pandehuri duhet q ta provoj me mjete t tjera provuese paligjshmrin prkatsisht
pa arsyeshmrin e formave prkatse t privimit t liris. 1086
Nnparagrafi 1.1.
Sipas ksaj dispozite do person i cili ka qen n paraburgim e gzon t drejtn n
kompensim dmi n kto situata procedurale: a) kur m pas nuk ka filluar fare
procedura penale, b) kur procedura sht pushuar me aktvendim t forms s prer, c)
kur me aktgjykim t forms s prer sht liruar nga akuza dhe d) kur akuza sht
refuzuar n form t prer. Si mund t shihet, n t gjitha kto raste e drejta pr
kompensim nuk kushtzohet me ligjshmrin e paraburgimit por n mnyr t
drejtprdrejt lidhet me epilogun prfundimtar t procedurs. Pr kt arsye, nj person
ka t drejt n kompensim t dmit n t gjitha rastet kur procedura ka prfunduar me
1086
1224
Rexhep Murati
njrin prej vendimeve t theksuara m sipr. Me fjal t tjera, kur paraqitet krkesa pr
kompensim nga kjo baz, organi i cili vendos nuk shqyrton bazueshmrin e
paraburgimit por vetm mnyrn n t ciln ka prfunduar procedura penale. N kt
kontekst personi i cili sht dnuar me kusht nuk ka t drejt n kompensim t dmit
pr mbajtje t paraburgimit edhe n rastet kur dnimi me kusht sht revokuar, ngase
dnimi me kusht shqiptohet me aktgjykim dnues. 1087
Nnparagrafi 1.2.
Me dispozitn e nnparagrafit 1.2. t ktij neni rregullohet e drejta e kompensimit t
dmit pr ato raste kur nj person ka mbajtur dnimin me heqje t liris dhe me rastin e
rishikimit t procedurs penale ose krkess pr mbrojtjen e ligjshmris i sht
shqiptuar dnim me burgim m t shkurtr nga dnimi t cilin e ka mbajtur, apo i sht
shqiptuar sanksion penal pa heqje t liris ose sht deklaruar fajtor dhe sht liruar
nga dnimi. Pr dallim nga kjo baz pr kompensim t dmit sipas nenit 525, si sht
theksuar m par, nj person ka t drejt pr kompensim t dmit vetm n rastet kur
procedura sipas mjeteve t jashtzakonshme juridike sht pushuar n form t prer,
sht marr aktgjykim lirues ose refuzues n form t prer. Me fjal t tjera, sipas
dispozits s nenit 525, nj person nuk gzon t drejtn n kompensim t dmit n
rastet e parashikuara me kt paragraf. Kjo do t thot se sipas nenit 525 nj person
nuk e gzon t drejtn n kompensim t dmit kur n procedurn lidhur me mjetet
juridike t jashtzakonshme ka ndryshuar vetm sanksioni penal i shqiptuar, kur
dnimi i shqiptuar me heqje lirie sht m i shkurtr jo vetm nga dnimi i shqiptuar
m par por edhe nga dnimi i mbajtur, kur fare nuk sht shqiptuar dnimi me heqje
lirie por sanksion tjetr, ose kur nuk sht shqiptuar kurrfar dnimi por i akuzuari
sht shpallur fajtor dhe sht liruar nga dnimi. 1088N t gjitha kto raste, i pandehuri
gzon t drejtn e kompensimit t dmit sipas nenit 529 paragrafi 1 nnparag.1.2. Pra,
n rastet e parashikuara n kt paragraf, nuk bhet fjal pr shqiptim t dnimit pa
arsye, sepse dnimi edhe m tutje ekziston por koha e mbajtjes s dnimit me heqje
lirie konsiderohet heqje e liris pa arsye. Dallimi ndrmjet ktyre bazave pr
kompensim t dmit qndron n faktin se sipas nenit 525 e drejta n kompensim t
dmit mund t realizohet vetm mbi baz t dnimit t pa arsyeshm, pa marr parasysh
nse dnimi sht ekzekutuar, ndrkaq kompensimi sipas paragrafit 1 nnparag 1.2 i
nenit 529 vetm nse dnimi sht mbajtur.
Nnparagrafi 1.3.
Sipas nnparag.1.3. t ktij neni baz pr kompensim t dmit sht arrestimi pa arsye
ose mbajtja m gjat n paraburgim apo n institucionin korrektues pr mbajtjen e
dnimit ose mass s shqiptuar ekskluzivisht pr shkak t gabimit ose veprimit t
paligjshm t organeve proceduese. Nj person konsiderohet se sht privuar lirie pa
arsye pr shkak t gabimeve t personit t autorizuar zyrtar me rastin e vrtetimit t
identitetit. 1089 Me privim t liris pa arsye duhet kuptuar si privimin e pa ligjshm t
1087
Ibid.
Ibid.
1089
1088
1225
Rexhep Murati
liris ashtu edhe vazhdimin e paligjshm t privimit t liris t br n mnyr t

ligjshme. 1090 N kt kontekst, paraburgimi mund t caktohet n mnyr t paligjshme
para se gjithash me keqprdorimin e pozits zyrtare, kur nuk jan prmbushur kushtet
ligjore pr paraburgim, kur paraburgimi sht urdhruar sipas bazs t ciln nuk e njeh
KPP-ja, kur sht urdhruar paraburgimi e nuk sht lshuar aktvendim pr paraburgim
sipas KPP-s, kur paraburgimi nuk sht ndrprer, ndonse sipas KPP-s do t duhej
t ndrpritet ose kur paraburgimi ka zgjatur m gjat se sa sht prcaktuar me KPP-n
etj. 1091 Mbajtja e nj personi n polici m gjat s sa sht prcaktuar me KPP-n, sht
veprim i paligjshm, pr ka ky person mund t krkoj kompensimin e dmit. Po
ashtu, mbajtja e nj personi m gjat se sa sht prcaktuar me dispozita ligjore n
institucionin korrektues pr mbajtjen e dnimit ose mass paraqet baz pr realizimin e
krkess pr kompensim. Konsiderohet se nj person mbahet m gjat n institucionin
korrektues pr mbajtjen e dnimit ose mass para se gjithash pr shkak t mos marrjes
n konsiderim t vendimit mbi lshimin me kusht, amnistis ose zbutjes s
jashtzakonshme t dnimit pr shkak t evidencs s parregullt etj. 1092
Gabimet ose veprimet e paligjshme t organeve proceduese me rastin e privimit t
liris, mbajtjes n paraburgim ose institucionin korrektues m gjat kan pasoj
juridike penale materiale se veprimi i till i paligjshm njkohsisht prbn vepr
penale t keqprdorimit t pozits apo autoritetit zyrtar sipas nenit 422 KP-s.
Baza pr kompensim t dmit sipas paragrafit 3 t ktij neni dukshm dallon nga baza
pr kompensim t dmit sipas paragrafit 1 t ktij neni. N t vrtet, baza e prcaktuar
n paragrafin 3, nuk vart nga epilogu i procedurs penale sikurse sht rasti me bazn
pr kompensim t dmit t prcaktuar n paragrafi 1, q ekskluzivisht kushtzohet me
gabimet ose veprimet e paligjshme t organeve proceduese, veprime kto t cilat i
dmtuari duhet ti provoj. Pr t vlersuar nse jan plotsuar kushtet pr kompensim
t dmit sipas paragrafit 3 nuk sht m rndsi, si u tha epilogu i procedurs penale.
Pr kt arsye krkesa pr kompensim mund t paraqitet edhe gjat procedurs penale
prkatsisht para prfundimit t procedurs penale.
Nnparagrafi 1.4.
Me dispozitn e nnparagrafi 1.4. t ktij neni rregullohen ato situata procedurale kur
gjykata themelore si gjykat e shkalls s par ose gjykata e Apelit n procedurn
lidhur me mjetet juridike shqipton dnim me burgim, n kohzgjatje m t shkurtr se
koha e qndrimit n paraburgim. N kt rast nj person ka t drejt n kompensim t
dmit pr kohn e qndrimit n paraburgim e cila nuk sht llogaritur n dnimin e
shqiptuar. Me fjal t tjera, kjo baz pr kompensim vjen n shprehje n ato raste kur
paraburgimi i mbajtur nuk mbulohet me dnimin e shqiptuar. Si e till kjo baz pr
kompensim vjen relativisht rrall n shprehje pr shkak se gjykata me rastin e
shqiptimit t dnimit me burgim, sipas rregullit merr parasysh kohn e kaluar n
paraburgim. N t vrtet, me dispozitn e nenit 83 paragrafi 1 t KP-s t Kosovs,
prcaktohet shprehimisht se koha e kaluar n paraburgim, arrest shtpiak, si edhe do
periudh e heqjes s liris lidhur me veprn penale llogaritn n dnimin e shqiptuar
1090

Ibid.
1092
Ibid.
1091
1226
Rexhep Murati
me burgim dhe me gjob. Ndrkaq, sipas dispozits s paragrafit 3 nenit 83 t KP, nj

dit paraburgim, nj dit heqje lirie, nj dit burgim dhe njzet euro t dnimit me
gjob barazohen pr llogaritje me rastin e shqiptimit t dnimit. Duke pas parasysh
kto dispozita, gjykata shqipton dnimin me burgim pr koh m t gjat se koha e
qndrimit m paraburgim ose pr aq koh sa ka qndruar n paraburgim..
Kur sht fjala pr dnimin me t holla, paraburgimi llogaritet n dnimin e shqiptuar
sipas KP-s ashtu si u theksua m sipr. Me interpretimin strikt t dispozits s
nparagrafit 1.4. t paragrafit. 1 t ktij neni e drejta n kompensim n kt rast nuk
pranohet pr at pjes t paraburgimit i cili mbetet pas shndrrimit n dnim n t
holla. 1093 Megjithat, ka mendime se n kt rast kompensimi eventualisht do mund t
bhej sipas parag.1 nnparag.1.3. t ktij neni, me kusht q t provohet se paraburgimi
ka qen i pa bazuar dhe i paligjshm. Prve ksaj, n kt rast konsiderohet se mund
t zbatohet edhe analogjia e cila sht e lejuar n procedurn penale. 1094
Paragrafi 2.
Kjo baz pr kompensim t dmit ka t bj me arrestimet pa baz ligjore sipas nenit
163 t KPP-s. N t vrtet, n rastet kur nj person sht arrestuar sipas nenit 163 t
KPP-s pa baz ligjore, ai gzon t drejt n kompensim dmi n qoft se kundr tij
nuk sht caktuar paraburgimi ose nse koha e arrestit nuk i sht llogaritur n dnimin
e shqiptuar pr vepr penale ose kundrvajtje. Si mund t shihet kjo baz e
kompensimit nuk sht lidhur pr epilogun e procedurs penale, por eksluzivisht me
mos caktimin e paraburgimit nga ana e gjyqtarit t procedurs paraprake ose
mosllogaritjen n fazn e shqyrtimit gjyqsor t privimit t liris n dnimin e
shqiptuar pr vepr penale ose mosllogaritjen e privimit t liris n procedurn pr
kundrvajtje t dnimit t shqiptuar pr kundrvajtje. 1095 Kur sht fjala pr lshimin e
gjykats pr t llogaritur kohn e arrestit n dnimin e shqiptuar pr vepr penale ose
pr kundrvajtje, duhet theksuar se gjykata sipas nenit 83 t KP-s sht e detyruar q
do privim lirie ta llogaris n dnimin e shqiptuar pr vepr penale. Pr m tepr, n
rastet kur nuk llogaritet koha e privimit t liris me arrest ose paraburgim n dnimin e
shqiptuar, kt lshim e eviton kryetari i trupit gjykues duke marr aktvendim t veant
(neni 83 paragrafi 1). N kt kontekst dispozita e paragrafit 2 t ktij neni mundson
kompensimin e dmit pikrisht n ato raste kur arresti nuk llogaritet n dnimin e
shqiptuar, pr kundr faktit, q gjykata sht e detyruar me koh ta llogaris kohen e
kaluar n arrest n dnimin e shqiptuar pr vepr penale ose kundrvajtje.
Paragrafi 3.
Sipas dispozits s paragrafit 3 t ktij neni, personat t cilt me veprimet e tyre t
palejueshme kan shkaktuar arrestimin e tyre, nuk kan t drejt n kompensim dmi.
Kuptimi i veprimeve t palejueshme sht i gjer dhe si i till prfshin m shum
veprime t palejueshme. Kshtu, si veprime t palejueshme mund t konsiderohen t
gjitha ato veprime qllimi i t cilave sht privimi i liris, paraqitja e rreme, pohimi i
1093
Ibid.
Lidhur me kto qndrime m hollsisht shih: kuli 2, fq. 1317.
1095
1094
1227
Rexhep Murati
rrem i kryerjes s veprs penale etj. 1096Kur sht fjala, pr privimin e liris, privimi i
liris duhet t jet shkaktuar me veprimet e personit t privuar lirie. Qllimi i ksaj
dispozite sht q t pengoj personin q nga veprimet e veta t palejueshme t
realizoj kompensim dmi nga buxheti i shtetit.
M tutje, me dispozitn e paragrafit 3 t ktij neni, prcaktohet se n situatat
procedurale nga paragrafi 1. nnparagraft 1.1. dhe 1.2. t ktij neni prjashtohet e
drejta n kompensim dmi kur ekzistojn rrethanat nga neni 525, paragrafi 1,
nnparagraft 1.1. (kur te pushimi i procedurs ose aktgjykimi me t cilin akuza sht
refuzuar ka ardhur pr arsye se n procedurn e re i dmtuari sht trhequr nga
propozimi si rezultat i marrveshjes me t pandehurin) dhe 1.2. (kur n procedurn e
rishikimit me aktgjykim sht refuzuar akuza pr shkak t moskomptencs s gjykats,
e prokurori i shtetit e ka ndrmarr ndjekjen n gjykatn kompetente) t KPP-s. 1097
Paragrafi 4.
N paragrafin 4 sht parashikuar q n procedurn pr kompensimin e dmit n rastet
e parapara n paragraft 1 dhe 2 zbatohen, n mnyr anologe (prshtatshmrisht)
dispozitat e ktij kapitulli lidhur me kompensimin e dmit t personave t dnuar pa
arsye. Kjo nnkupton zbatimin n mnyr anologe t dispozitave lidhur, parashkrimin e
krkess, detyrimin pr tiu drejtuar organit administrativ me krkes pr kompensim,
prpjekjen pr arritjen e marrveshjes n procedurn administrative, me paraqitjen e
padis, t drejtat e trashgimtarve etj.
2. Rehabilitimi
Neni 530 [Shpallja n media e komunikats nga e cila shihet se gjykimi
i mparshm ka qen i pabaz]
1.
Kur rasti i dnimit t paarsyeshm ose i arrestimit t pabaz t ndonj

personi sht paraqitur n mjetet publike t informimit dhe me kt sht
cenuar reputacioni i personit, gjykata, me krkesn e tij, shpall njoftimin n
gazet ose n mjetin tjetr t informimit publik pr vendimin nga i cili
shihet qart se dnimi ishte i paarsyeshm ose arrestimi i pabaz. Kur rasti
nuk sht paraqitur n mjetet e informimit publik, me krkesn e personit,
njoftimi i till i drgohet pundhnsit t tij. Pas vdekjes s personit t
dnuar, e drejta pr paraqitjen e ksaj krkese i takon bashkshortit t tij
apo bashkshortit jashtmartesor, fmijve, prindrve, vllezrve dhe motrave t tij.
Krkesa nga paragrafi 1. i ktij neni mund t paraqitet edhe kur nuk sht
br krkes prkompensim dmi.
Pavarsisht nga kushtet e parapara n nenin 525 t ktij Kodi, krkesa nga
paragrafi 1. i ktij neni mund t paraqitet edhe kur me mjetin e jashtzakonshm juridik ndryshohet cilsimi juridik i veprs, kur pr shkak t
2.
3.
1096
1097
Ibid.
M hollsisht shih: Komentet e nenit 525 paragrafi 1. nnparag.1.1. dhe 1.2.
1228
Rexhep Murati
4.
cilsimit juridik n aktgjykimin e mparshm sht cenuar rnd reputacioni i personit t dnuar.
Krkesa nga paragraft 1., 2. ose 3. t ktij neni i paraqitet brenda gjasht
(6) muajsh sipas nenit 526 paragrafi 1. i ktij Kodi, n gjykatn e cila n
procedurn penale ka gjykuar n shkall t par. Pr krkes vendos
kolegji shqyrtues i Gjykats s Apelit. Me rastin e vendosjes pr krkes
zbatohen prshtatshmrisht dispozitat e nenit 525, paragraft 2. dhe 3. dhe
neni 529, paragrafi 3. i ktij Kodi.
Paragrafi 1.
Personi i dnuar pa arsye dhe i arrestuar pa baz prve t drejts n kompensim
material ka t drejt edhe n kompensim jo material prkatsisht n rehabilitim moral.
Me kt dispozit pikrisht rregullohet nj form e veant e rehabilitimit moral, e cila
vjen n shprehje n ato raste kur nj personi i sht cenuar reputacioni me dnimin pa
arsye ose arrestimin e pabaz. Kusht q nj person t realizoj t drejtn n rehabilitim
moral, sipas ksaj dispozite, sht q dnimi ose arrestimi i pa baz t jet paraqitur n
mjetet publike t informimit dhe me kt veprim t jet cenuar reputacioni i ktij
personi. Rehabilitimi moral n kt rast, arrihet n at mnyr q gjykata me krkes t
personit t dmtuar (jo sipas detyrs zyrtare) detyrohet ta shpall njoftimin n gazet,
ose mjetin tjetr t informimit publik prkitazi me vendimin nga i cili shihet qart se
dnimi ishte i paarsyeshm ose arrestim i pabaz. N krkesn pr rehabilitim, i
dmtuari mund t theksoj se n cilat mjete t informimit t shpallet njoftimi, por sipas
rregullit njoftimi shpallet n mjetet e informimit, t shkruara apo elektronike n t cilat
rasti penal sht paraqitur. Gjykata nuk shpall vendimin por njoftimin pr vendimin,
prmbajtjen e t cilit e formulon gjykata. Nga prmbajtja e paragrafit 1 t ktij neni del
se rehabilitimi moral mund t bhet n dy mnyra. Kur rasti me t cilin ka t bj
dnimi pa arsye ose arrestimi pa baz sht paraqitur n mjetet e informimit publik, si
sht theksuar m sipr, gjykata do ta shpall njoftimin pr vendimin n mjetet e
informimit publik nga i cili shihet se s dnimi i mparshm ka qen i pa arsyeshm
ose arrestimi ka qen i pa baz. Ndrkaq, kur rasti nuk sht paraqitur n mjetet e
informimit publik, me krkesn personit t dmtuar njoftimi i till do ti drgohet
pundhnsit t t dmtuarit. 1098 Me fjal t tjera, nj personi mund ti cenohet
reputacioni edhe kur rasti nuk sht paraqitur n mjetet e informimit publik, ngase
reputacioni i tij mund t cenohet n mjedisin ku jeton dhe punon. N kt rast, si u
theksua m sipr njoftimi i drgohet pundhnsit dhe jo mjeteve t informimit publik
ngase n to m hert nuk sht paraqitur rasti.
E drejta pr paraqitje t krkess pas vdekjes s personit t dnuar n krahasim me
dispozitn e nenit 528, sht dukshm m e kufizuar. N t vrtet, e drejta n paraqitje
t krkess, pas vdekjes, nuk kalon n trashgimtar, por t drejtn pr paraqitje t
krkess e gzojn personat taksativisht t caktuar. Kshtu kt drejt e gzojn vetm:
bashkshorti apo bashkshorti jashtmartesor, fmijt, prindrit, vllezrit dhe motrat,
pa marr para sysh nse jan trashgimtar apo jo.
1098
1229
Rexhep Murati
Paragrafi 2.
Krkesa pr rehabilitim nuk kushtzohet m krkesn pr kompensim dmi. Pr m
tepr krkesa pr rehabilitim mund t paraqitet edhe n rastet kur nuk sht br
krkesa pr kompensim t dmit. Me fjal t tjera, krkesa pr rehabilitim sht
krkes e pa varur e cila mund t paraqitet, pa marr parasysh nse sht paraqitur
krkesa pr kompensim t dmit material. Se m t vrtet, kto dy procedura jan t
ndara dhe t pavarura nga njra tjetra, kjo shihet nga fakti se procedura pr rehabilitim
sht eksluzivisht procedur gjyqsore pr dallim nga procedura pr kompensim t
dmit material e cila paraprakisht zhvillohet para organit administrativ e m pas para
gjykats civile.
Paragrafi 3.
Nj person mund t realizoj t drejtn n rehabilitim moral edhe n rastet kur nuk ka
krkuar kompensim material ose kur fare nuk ka paraqitur krkes pr kompensim
dmi. Kjo pr arsye se procedura lidhur me rehabilitimin moral sht procedur e
pavarur gjyqsore nga procedura pr kompensim dmi material. Nj person, mund t
paraqet krkes pr rehabilitim moral kur prkitazi me mjetet e jashtzakonshme
juridike gjykata ka marr jo vetm aktvendim me t cilin ka pushuar procedurn
penale, ose aktgjykim refuzues ose lirues, 1099 por edhe kur n kt procedur ka marr
aktgjykim dnues me t cilin vetm e ka ndryshuar kualifikimin e veprs penale, me
kusht q me veprn penale t re m pak cenohet reputacioni i t gjykuarit n krahasim
me kualifikimin e mparshm me t cilin sht cenuar m rend reputacioni i t
dmtuarit. Kshtu, nj person mund t krkoj rehabilitim moral kur p.sh. me
aktgjykimin e mparshm sht dnuar pr vepr penale t vrasjes me dashje, ndrkaq
me rastin e rishikimit t procedurs penale kualifikimi ndryshohet n form t
privilegjuar t veprs penale t vrasjes t kryer nga pakujdesia (p.sh. vrasja nga neni
178 dhe forma e privilelgjuar vrasje nga pakujdesia nga neni 181 i KP-s).
Paragrafi 4.
N dispozitn e paragrafit 4 t ktij neni, prcaktohet decidivisht se n t gjitha rastet
m sipr t theksuara, krkesa pr rehabilitim mund ti paraqitet gjykats e cila ka
gjykuar n shkall t par brenda gjasht muajsh nga personat e autorizuar pr
paraqitjen e krkess. Ky afat rrjedh nga momenti i marrjes s aktgjykimeve t forms
s prer prkatsisht vendimeve nga t cilat shihet s nj person sht dnuar pa arsye
ose sht arrestuar pa baz, prkatsisht nga vendimi me t cilin prkitazi me mjetet e
jashtzakonshme juridike sht ndryshuar kualifikimi juridik i veprs penale. Pr
krkesn vendos Gjykata e Apelit me aktvendim. Dispozitivi i aktvendimit prmban
tekstin e plot t njoftimit lidhur me vendimin nga i cili rezulton pa arsyeshmria e
dnimit ose pabazueshmria e privimit t liris, si edhe emrtimi i gazets ose mjetit
tjetr t informimit publik n t cilin do t shpallet njoftimi. 1100 Kundr ktij
aktvendimi sht e lejuar ankesa, sipas rregullave t prgjithshme t ankess pasi q
1099
1100
Shih: nenin 525 t KPP-s.

Krahaso: Sijeri-oli, Hadiomeragi, et. al. op. cit., fq. 1012-1013.
1230
Rexhep Murati
shprehimisht nuk sht e ndaluar. Ndrkaq pr ankes vendos kolegji i Gjykat

Supreme t Kosovs. N procedurn e vendosjes prkitazi me krkesn pr rehabilitim,
personi i dmtuar nuk ka t drejt n rehabilitim nse me pohimin e rrem ose n ndonj
mnyr tjetr e ka shkaktuar me qllim dnimin e tij, prve nse ka qen i detyruar
(neni 525 paragrafi 2). Po ashtu, nuk ka t drejt n kompensim personi i cili me
veprimet etij ka shkaktuar privimin nga liria (neni 529 paragrafi 3). Ndrkaq, i
dmtuari gzon t drejtn n rehabilitim moral edhe kur dmi ka t bj vetm me disa
nga veprat penale, n rastet e dnimit pr vepra penale n bashkim (neni 525 paragrafi
3).
Neni 531 [Aktvendimi pr anulimin e dnimit t paarsyeshm]
Gjykata e cila ka gjykuar n procedur penale n shkall t par, sipas
detyrs zyrtare merr aktvendim me t cilin e anulon regjistrimin e dnimit
t paarsyeshm n evidencn e dnimeve. Aktvendimi i drgohet organit
publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore. T dhnat nga vendimi
(regjistrimmi)i anuluar nuk i komunikohen askujt.
Me kt dispozit rregullohet anulimi i regjistrimit t dnimit t paarsyeshm n
evidencn e dnimeve sipas detyrs zyrtare nga gjykata e cila ka vendosur n shkall t
par. Lidhur me anulimin e regjistrimit gjykata vendos me aktvendim i cili i drgohet
organi publik kompetent n lmin e shtjeve gjyqsore. Kundr aktvendimit sht e
lejuar ankesa pr t ciln vendos Gjykata e Apelit. Kjo dispozit paraqet garanci shtes
pr rehabilitim t plot t personit t dnuar pa arsye. Pr dallim nga shlyerja e dnimit,
m rast t dhnat pr dnimin e shlyer praktikisht mbeten edhe m tutje n evidencn
e dnimeve dhe mund tu jepen organeve prkatse, me kt dispozit plotsisht
anulohet regjistrimi i dnimit t paarsyeshm ashtu q t dhnat lidhur me dnimin nuk
ekzistojn m n evidencn e dnimeve. 1101 Prve ksaj, t dhnat nga regjistrimi i
anuluar nuk u komunikohen personave t tjer, ndrkaq t dhnat lidhur me dnimin e
shlyer mund tu jepen organeve prkatse. 1102 N kt mnyr, personi i dnuar pa
arsye, gzon mbrojtje t dyfisht: a) anulimin e regjistrimit t dnimit t paarsyeshm
nga evidenca e dnimeve dhe b) ndalimin pr tu ofruar t dhna lidhur me regjistrimin
e anuluar personave t tjer. Ndalimi i ofrimit t dhnave pr regjistrimin e anuluar
vlen pr personat fizik dhe personat juridik. Mirpo, kur gjykata sipas detyrs zyrtare
nuk vepron, n kt rast i dmtuari ka t drejt q t krkoj me shkrim nga gjykata q
t marr aktvendim pr anulimin e regjistrimit t dnimit t paarsyeshm nga evidenca e
dnimeve. 1103
Dhe n fund, n fjalin e fundit e ktij paragrafi, fjala: vendimi duhet t
zvendsohet me fjaln: regjistrimi, n mnyr q kjo fjali t mund t kuptohet dhe
t interpretohet drejt. 1104
1101
Ibid., fq. 2013.

Shih: nenin 105 paragrafi 4 t KPK-s.
1103
Ibid.
1104
Shih: Nenin 531 t KPP-s n gjuhn serbe.
1102
1231
Rexhep Murati
Neni 532 [Kufizimet me rastin e shikimit dhe t kopjimit t shkresave]

Personi i autorizuar pr shikim dhe kopjim t shkresave lidhur me dnimin
e paarsyeshm ose arrestimin e pabaz t personit nuk mund ti prdor
kto shnime n mnyr t dmshme pr rehabilitimin e personit kundr t
cilit sht zbatuar procedura penale. Kryetari i gjykats detyrohet q pr
kt t paralajmroj personin t cilit i lejohet shikimi dhe kjo shnohet n
shkres me nnshkrimin e atij personi.
Me kt dispozit prcaktohen disa kufizime me rastin e shikimit dhe kopjimit t
shkresave t lnds, pr personin e autorizuar pr shikim dhe kopjim t shkresave
lidhur me dnimin e paarsyeshm ose arrestimin e pabaz me qllim q t arrihet
rehabilitimi i plot i personit t dnuar pa arsye dhe t arrestuar pa baz. Rehabilitimi
shtes n kt rast arrihet ashtu q personit t autorizuar pr shikim dhe kopjim t
shkresave lidhur me dnimin e paarsyeshm ose arrestimin e pabaz i ndalohet q ti
prdor shnimet lidhur me personin e dnuar pa arsye dhe t arrestuar pa baz n
mnyr t dmshme pr rehabilitimin e personit kundr t cilit sht zbatuar procedura
penale. Kto shnime kan t bjn para se gjithash me t dhnat lidhur me dnimin e
pa arsyeshm ose arrestimin pa baz t nj personi si p.sh. zgjatja e paraburgimit, emrat
e dshmitarve dhe ekspertve etj. Detyr e kryetarit t gjykats sht q t
paralajmroj personin t cilit i lejohet shikimi i shkresave n fjal, q t dhnat nga
shkresat e lnds t mos i prdor n mnyr t dmshme pr personin kundr t cilit
sht zhvilluar procedura penale. N kt rast paralajmrimi bhet me shkrim, t cilin e
nnshkruan personi t cilit i lejohet shikimi i shkresave lidhur me dnimin e
paarsyeshm dhe arrestin e pabaz. Konsiderohet se keqprdorimi i ktyre t dhnave
pr pasoj mund t ket prgjegjsin penale ose civile t atyre personave t cilt kto
t dhna i prdorin n mnyrn e cila pamundson rehabilitimin e plot t personit t
dmtuar. 1105
Lidhur me detyrimin e kryetarit t gjykats pr t paralajmruar personin n fjal,
shtrohet pyetja e pasojave t mosprmbushjes s detyrimit t till, nga q me kt
dispozit nuk rregullohen efektet e mundshme negative pr t dmtuarin. 1106
1105

Lidhur me efektet e mundshme t mosprmbushjes s ktij detyrimi nga ana e kryetarit t gjykats shih:
Pavii, op. cit., fq. 563.
1106
1232
Rexhep Murati
3. Procedura pr realizimin e t drejtave tjera1107

Neni 533 [Realizimi i t drejtave tjera]
1.
2.
3.
4.
5.
Personit t cilit pr shkak t dnimit t paarsyeshm ose arrestimit t

pabaz i ka pushuar marrdhnia e puns ose sigurimi social sipas sistemit
t mirqenies sociale, ka t drejt t prfitoj kohn e humbur t papunsis
dhe t sigurimit duke ia llogaritur kohn e humbur t papunsis sikur t
ishte i punsuar gjat dnimit ose arrestimit t pabaz. N stazh llogaritet
edh koha q ka qen pa pun pr shkak t dnimit t paarsyeshm ose
arrestimit t pabaz, nse humbja e vendit t puns nuk sht shkaktuar me
fajin e atij personi.
Me rastin e do vendosjeje pr t drejtn n t ciln ndikon gjatsia e
stazhit t puns apo stazhit t sigurimit social, organi kompetent merr
parasysh stazhin e njohur nga paragrafi 1. i ktij neni.
Kur organi kompetent nga paragrafi 2. i ktij neni nuk e merr parasysh
stazhin e njohur nga paragrafi 1 i ktij neni, i dmtuari mund t krkoj q
gjykata nga neni 527, paragrafi 1. i ktij Kodi t konfirmoj njohjen e asaj
kohe sipas ligjit. Padia paraqitet kundr organit kompetent i cili refuzon t
pranoj stazhin e pranuar dhe kundr organit publik kompetent n lmin e
shtjeve gjyqsore.
Me krkes t organit n t cilin realizohet e drejta nga paragrafi 2. i ktij
neni, kontributi i caktuar pr kohn e pranuar nga paragrafi 1. i ktij neni
paguhet nga mjetet buxhetore.
Stazhi i sigurimit social i pranuar me paragrafin 1. t ktij neni n trsi
llogaritet n stazhin pensional.
Paragrafi 1.
Personit t punsuar, mund ti ndrpritet marrdhnia e puns ndr t tjera edhe nse i
punsuari shkon n vuajtje t dnimit i cili do t zgjas m tepr se gjasht muaj. 1108
Mirpo, sipas ksaj dispozite, nse konstatohet se pushimi i marrdhnies s puns ose
sigurimit social sht br pr shkak t dnimit t paarsyeshm ose arrestimit t
pabaz, ky person ka t drejt t prfitoj kohn e humbur t papunsis dhe t
sigurimit social duke ia llogaritur kohn e papunsis sikur t ishte i punsuar gjat
mbajtjes s dnimit ose arrestimit t pabaz. Pr m tepr, pr personin e dnuar pa
1107
Neni 533 flet pr realizimin e t drejtave t tjera (prve t drejts n kompenzim dmi dhe t drejts n
rehabilitim moral) t personave t dnuar pa arsye ose t arrestuar pa baz. sht evidente se t drejtat tjera
t parashikuara n nenin 533, pr shkak t ndryshimeve n sistemin ekonomik dhe social, sot pr sot nuk
zbatohen.n Kosov. Kjo dispozit vjen nga LPP i aplikueshm n Kosov para hyrjes n fuqi t Kodit t
prkohshm t procedurs penale, e nprmjet tij vjen n KPP-n tani n fuqi. Me rastin e hartimit t Kodit
t prkohshm t procedurs penale ka pasur porozime nga ekspert ndrkombtar se, me qen se kjo
dispozit pr momentin, ishte e pazbatueshme, nuk do duhej t figuroj n Kod. T vetdijshm pr kt, por
me shpres se n nj t ardhme t shkurt, n shoqrin kosovare do t kthehet n binar t duhur shtja e
stazhit t sigurimit social dhe stazhit pensional, autori i par i ktij Komenatri ka insistuar q kjo dispozit
t mbetet n Kod.
1108
Neni 67 paragrafi 1.6 i Ligjit t puns t Republiks s Kosovs (Ligji Nr. 03/L-212, 1 nntor 2010).
1233
Rexhep Murati
arsye dhe m pak personin e arrestuar pa baz pr shkak t kohzgjatjes m t shkurtr,

si shtje thelbsore paraqitet kompensimi pr stazhin e humbur t puns dhe sigurimit
social gjat kohs s mbajtjes s dnimit m privim lirie. 1109 Pra, pr tu llogaritur nj
personi stazhi i plot i puns prkatsisht stazhi i sigurimit social, sikur t ket qen n
pun, e n stazhin e puns ti llogaritet koha e papunsis, kusht sht q papunsia t
ket qen rezultat i dnimit t paarsyeshm ose arrestimit t pabaz, q nuk mund ti
prshkruhet fajit t personit t dmtuar (p.sh. mosparaqitja n zyret e punsimit,
refuzimi i puns s ofruar e cila i prgjigjet prgaditjes profesionale etj.). N rastet kur
papunsia nuk mund ti prshkruhet fajit t personit t dnuar pa arsye dhe t arrestuar
pa baz, sipas ksaj dispozite atij i pranohet stazhi i puns dhe stazhi i sigurimit social
pr periudhn sa ka qen i papun pr shkak t dnimit t paarsyeshm ose privimit t
liris pa baz. Me fjal t tjera, me kt dispozit synohet q t evitohen efektet tjera
negative q e shoqrojn dnimin e paarsyeshm dhe arrestimin pa baz.
Paragrafi 2.
I dmtuari, pr tia llogaritur stazhin nga paragrafi 1, nuk i paraqet krkes organit
kompetent, por ky organ duke vendosur pr ndonj t drejt t ktij personi, n t ciln
ndikon gjatsia e stazhit t puns ose stazhit t sigurimit social sipas detyrs zyrtare e
merr parasysh kt stazh. Me fjal t tjera, ky organ stazhin n kohzgjatje t plot ia
merr para sysh me rastin e vendosjes pr s ciln t drejte t t dmtuarit n t ciln
ndikon gjatsia e stazhit t puns ose e stazhit t sigurimit social (p.sh. me rastin e
vendosjes pr t drejtn e kohzgjatjes s pushimit vjetor, t drejtat n baz t puns s
kaluar, t drejtn pr kompensim n t holla duke pas parasysh stazhin e puns, t
drejtat t lidhura me stazhin e puns etj). Gjat procedurs s vendosjes pr pranim t
stazhit, organi kompetent nuk ka autorizim q stazhin ta eventualisht zvogloj ose t
mos e pranoj n kohzgjatje t plot.
Paragrafi 3.
I dmtuarit t cilit organi kompetent me rastin e vendosjes pr ndonj t drejt konkrete
n t ciln ndikon gjatsia e stazhit t puns ose e sigurimit social, nuk ia pranon
stazhin e puns ose stazhin e sigurimit social ashtu si parashihet n paragrafin 1 t
ktij neni, nuk e krkon kt t drejt n procedurn administrative, duke atakuar
aktvendimin e organit kompetent. Por, i dmtuari n kt rast, n vend t ksaj paraqet
padi kundr organit kompetent i cili nuk pranon stazhin dhe organit publik n lmin e
shtjeve gjyqsore. Procedura kontestimore sipas padis zhvillohet n gjykatn e cila
ka vendosur n shkall t par. Ndonse, procedura administrative dhe gjyqsore, jan
t pavarura n krahasim me procedurn pr kompensimin e dmit, megjithat organi i
cili duhet t merr para sysh stazhin prkats nuk do t mund ta bj kt nse m par
nuk ka zhvilluar procedurn pr kompensimin e dmit. Kjo pr arsye se ky organ nuk e
din nse jan prmbushur t gjitha kushtet parapara pr kompensim t dmit nga neni
525. Pra, pr ta pranuar stazhin nga neni 533 paragrafi 2, organi kompetent duhet t
vrtetoj nse m par sht zhvilluar procedura pr kompensim dmi (sht arritur
marrveshja para organit kompetent administrativ ose sht zhvilluar procedura
1109
1234
Rexhep Murati
gjyqsore). Mirpo, nse kjo procedur nuk sht zhvilluar, stazhi n fjal nuk merret
para sysh, ashtu q i dmtuari do t paraqes padi n procedurn kontestimore pr tia
pranuar stazhin. N procedurn civile, vendimit pr pranim t stazhit i paraprin
vrtetimi nse dnimi ka qen i paarsyeshm prkatsisht nse privimi ka qen i
pabazuar. 1110
Paragrafi 4.
N dispozitn e paragrafit 4 parashikohet se kontributi pr pranimin e stazhit t puns
prkatsisht pr stazhin e sigurimit social paguhet nga mjetet buxhetore t Republiks
s Kosovs. Kontributet n emr t pranimit t stazhit prkats paguhen ekskluzivisht
me krkes t organit kompetent i cili vendos pr t drejtat n t cilat ndikojn
gjatsia e stazhit t puns ose gjatsia e sigurimit social. Prndryshe, kto kontribute do
t paguheshin fondeve prkatse n baz t marrdhnies s puns, nse nj person nuk
do t dnohej pa arsye ose nuk do privohej nga liria pa baz.
Paragrafi 5.
N kt dispozit shprehimisht theksohet se stazhi i sigurimit social i pranuar n
paragrafin 1 t ktij neni n trsi llogaritet n stazhin pensional. Nse organi
kompetent nuk vepron n prputhje me kt dispozit, personi i dmtuar serish e fiton
t drejtn pr t paraqitur padin kundr ktij organi dhe organit publik kompetent pr
shtje gjyqsore. Kjo, pr arsye se n kt rast bhet fjal pr nj e drejt t ciln t
dmtuarit e njeh ligji. 1111 Mirpo, n rastet kur stazhi i sigurimit social nuk llogaritet n
stazhin e pensional zbatohen dispozitat e paragrafit 2 deri 5 t ktij neni, ndonse Kodi
nuk prcakton shprehimisht zbatimin e ktyre dispozitave. 1112
1110
Cf. Ibid., fq.1064.

Krahaso: Sijeri-oli, Hadiomeragi, et. al., op. cit., fq. 1015.
1112
1111
1235
Rexhep Murati
Kapitulli XXXVII: Procedura pr dhnien e letrreshtimit dhe shpalljeve publike

Me dispozitat e ktij kapitulli rregullohet procedura pr dhnien e letrreshtimit dhe
shpalljeve publike dhe kompetenca pr dhnien e letrreshtimit dhe shpalljes.
Letrreshtimin dhe shpalljen e urdhron gjykata e cila zbaton procedurn penale,
ndrkaq letrreshtimin dhe shpalljen e shpall organi publik kompetent pr pun t
mbrendshme prkatsisht policia.
Qllimi i letrrreshtimit sht kapja edhe sjellja e t pandehurit para organit i cili ka
urdhruar shpalljen e letrreshtimit pr t qen i pandehuri i pranishm gjat zhvillimit
t procedurs penale. Nga letrreshtimi dhe shpallja duhet dalluar krkimi 1113 si veprim
gjurmues. Kshtu, ndrmjet letrreshtimit dhe shpalljes n nj an dhe krkimit n
ann tjetr nuk ka dallim sa i prket mnyrs s ndrmarrjes s veprimeve gjurmuese
pr gjetjen e personit. Po ashtu, nuk ka dallim as sa i prket organit i cili i shpall,
letrreshtimin dhe krkimin ngase shpalljen e letrreshtimit dhe krkimit e bn policia.
Dallimi ndrmjet tyre pasqyrohet n faktin se krkimi nuk kufizohet vetm n t
dyshuarit, t akuzuarit ose t dnuarit por ka t bj edhe me t dmtuarit, dshmitart
dhe personat t tjer q mund t ofrojn t dhna pr zhvillimin e procedurs penale.
Letrreshtimi shpallt n baz t urdhrit t gjykats ndrkaq, krkimi shpallt n baz
t dispozitave me t cilat rregullohet puna e policis prkatsisht personave zyrtar t
autorizuar. Dallimi tjetr, ndrmjet letrreshtimit dhe krkimit qndron n faktin se,
krkimi ka t bj edhe me sendet kur sht e domosdoshme t mblidhen t dhnat ose
sendet q kan t bjn me veprn penale.
Neni 534 [Krkimi i adress s t pandehurit]
Kur nuk dihet vendbanimi i prhershm apo i prkohshm i t pandehurit,
kurse me dispozitat e ktij Kodi kjo sht e nevojshme, gjykata krkon nga
policia q i pandehuri t krkohet dhe q gjykata t njoftohet pr adresn e
tij.
Me kt dispozit rregullohet sigurimi i adress s t pandehurit kur nuk dihet
vendbanimi i prhershm ose i prkohshm i tij. Kshtu n rastet kur nuk dihet
vendbanimi i prhershm ose i prkohshm i t pandehurit, ndrkaq nuk jan plotsuar
kushtet pr dhnien e letrrreshtimit, ose konsiderohet se nuk sht e domosdoshme
dhnia e letrreshtimit, gjykata krkon nga policia q t prcaktohet adresa e sakt e t
pandehurit. N kt rast gjykata mund t krkoj adresn e t pandehurit nga stacioni
policor n territorin e s cils supozohet se i pandehuri e ka vendbanimin e prhershm
ose t prkohshm, por mund t krkoj njkohsisht edhe nga m shum stacione
1113
Sipas nenit 70 paragrafi 3 nnparagrafi 3.5., policia sht e autorizuar t organizoj kontrollimin pr t
zbuluar vendndodhjen e individit ose t sendit q krkohet duke drguar letrrreshtimin. Si mund t shihet
me kt dispozit rregullohet nj veprim gjurmues i policis i cili ndrmerret n procedurn parapenale q
ka pr qllim prcaktimin e vendndodhjes s individit ose sendit nprmjet t letrkrkimit. Konsiderojm,
se termin: letrreshtim i cili prdoret n kt dispozit duhet zvendsuar m termin adekuat:
letrkrkim nga se termi letrreshtim sht i gabuar dhe nuk e ka vendin n kt dispozit.
1236
Rexhep Murati
policore. Krkesa pr t prcaktuar adresn e t pandehurit i drejtohet ekskluzivisht

policis dhe jo ndonj organi tjetr shtetror. Akti me t cilin gjykata krkon nga
policia mund t jet, shkres me shkrim 1114 me t ciln i drejtohet policis ose
urdhr 1115 me shkrim.
N fund konsiderojm, se duke pas parasysh rolin e prokurorit t shtetit n procedurn
penale, sipas ksaj dispozit, do t duhej autorizuar edhe prokurorin e shtetit pr t
krkuar adresn e t pandehurit.
Neni 535 [Kushtet pr dhnien e letrrreshtimit]
1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
Letrreshtimi mund t urdhrohet kur i pandehuri gjendet n arrati, e

kundr t cilit sht filluar procedura penale pr vepr penale e cila ndiqet
sipas detyrs zyrtare dhe pr t ciln vepr mund t shqiptohet sipas ligjit
dnim me t paktn dy (2) vjet burgim dhe kur sht lshuar urdhrarrest
ose aktvendim pr caktimin e paraburgimit.
Letrreshtimi urdhrohet nga gjykata e cila e zbaton procedurn penale.
N procedur paraprake lshimi i letrreshtimit urdhrohet nga gjyqtari i
procedurs paraprake me propozim t prokurorit t shtetit.
Letrreshtimi urdhrohet edhe n rastet kur i pandehuri sht arratisur
nga institucioni ku mban dnimin, pavarsisht nga lartsia e dnimit, ose
kur sht arratisur nga institucioni ku mban masn e trajtimit t detyrueshm q konsiston me heqje lirie. N kt rast, urdhrin e lshon drejtori
i institucionit.
Letrrreshtimi ndrkombtar mund t krkohet n cilndo nga situatat e
parapara sipas ktij neni, nga ana e autoritetit prkats kur personi i
krkuar nuk gjendet n Kosov ose ka prova se personi banon jasht
Kosovs.
Krkesa e gjykats ose e drejtorit t institucionit pr lshimin e letrrreshtimit ndrkombtar duhet t drgohet tek autoritetet kompetente pr
lshimin dhe shprndarjen e tyre.
Urdhri i gjykats ose i drejtorit t institucionit pr lshimin e letrreshtimin
i drgohet policis pr ekzekutim.
Policia mban evidenc mbi letrreshtimet e lshuara. T dhnat pr personat ndaj t cilve sht lshuar letrreshtim fshihen nga evidenca posa
organi kompetent e revokon letrreshtimin.
Paragrafi 1.
Me kt dispozit prcaktohen kushtet pr dhnien e letrrreshtimit. Kshtu, pr t
dhn letrreshtimin duhet t plotsohen kumulativisht kto kushte: a) q ndaj t
pandehurit t ket filluar procedura penale b) q procedura penale t zhvillohet pr
vepr penale e cila ndiqet sipas detyrs zyrtare pr t ciln vepr mund t shqiptohet
sipas ligjit dnim me t paktn dy vjet burgim c) q t jet lshuar urdhrarrest ose
aktvendimi pr caktimin e paraburgimit dhe d) q i pandehuri t gjendet n arrati. Nga
1114
1115

Krahaso: Ili, Maiji, Beljanski, Trenjev, op. cit., fq. 1164.
1237
Rexhep Murati
t gjitha kushtet pr lshimin e letrreshtimit vetm kushti q i pandehuri t gjendet n

arrati sht me karakter material, ashtu q n do rast konkret duhet t vlersohet nse i
pandehuri sht n arrati. Ndrkaq, t gjitha kushtet t tjera, jan t karakterit formal.
Nga kjo dispozit shihet se letrreshtimi gjithmon lshohet me urdhr. Lshimi i
letrreshtimit mund t jet fakultativ dhe i detyrueshm. N rastin e paragrafit 1 t ktij
neni bhet fjal pr ltrreshtimin fakultative ndrkaq n rastin e paragrafit 3 t ktij
neni bhet fjal pr letrreshtimin e detyrueshm. Fakti se nuk dihet vendbanimi i
prkohshm ose i prhershm nuk duhet t trajtohet si fshehje ose arrati e t
pandehurit, por n kt rast gjykata ose prokurori i shtetit duhet t krkojn nga policia
q ti informojn pr adresn e t pandehurit. 1116 Letrreshtimi sht fakultativ ngase
organi i cili vendos pr dhnien e letrreshtimt n rastin konkret mund do t urdhroj
letrreshtimin ose do t zbatoj masat t tjera pr ta siguruar pranin e t pandehurit n
procedurn penale.
Paragrafi 2.
N rastet kur plotsohen kushtet pr dhnien e letereshtimit nga paragrafi 1 i ktij neni
letrreshtimin ndaj t pandehurit e urdhron ekskluzivisht gjykata e cila zbaton
procedurn penale, n baz t propozimit t prokurorit t shtetit. N stadin e procedurs
paraprake, letrreshtimin e urdhron gjyqtari i procedurs paraprake, ndrkaq n
shqyrtim gjyqsor gjyqtari i vetm gjykues ose kryetari i trupit gjykues. Me fjal t
tjera, gjykata sipas ktij paragrafi vendos nse do t urdhroj letrreshtimin ose n
vend t letrreshtimit do t zbatoj ndonj mnyr tjetr pr sjelljen e t pandehurit
para organit i cili e ka urdhruar letrreshtimin. Mirpo, gjykatat duhet t ken kujdes
prkitazi me lshimin e letrreshtimit ngase leterreshtimi i lshuar mund t ket pasoja
t karakterit procedural dhe material. 1117
Paragrafi 3.
Deri sa sipas pragrafit t mparshm urdhrin pr letrreshtim e lshon ekskluzivisht
Gjykata, sipas ktij paragrafi n rastet kur i pandehuri sht arratisur nga institucioni
ku mban dnimin, pavarsisht nga lartsia e dnimit, ose kur sht arratisur nga
institucioni ku mban masn e trajtimit t detyrueshm q konsiston me heqje lirie,
urdhrin e lshon drejtori i institucionit. Si mund t shihet, lartsia e dnimit ose lloji i
mass institucionale nuk sht kusht pr t lshuar urdhrin n rastet e arratisjes s
pandehurit nga kto institucione.
Mirpo, n rastet e arratisjes s t paraburgosurit nga institucioni pr ekzekutimin e
paraburgimit, urdhrin pr letetrreshtim nuk e lshon drejtori pr ekzekutimin e
paraburgimit por gjykata duke u mbshtetur m dispozitn e paragrafit 1 t ktij neni
dhe at vetm n rastet kur pr t paraburgosurin dyshohet se ka kryer vepr penale pr
t ciln mund t shqiptohet dnimi t paktn dy vjet burgim. Ndrkaq, n rastet kur
dyshohet se i paraburgosuri ka kryer vepr penale pr t ciln mund t shqiptohet
dnimi m pak se dy vjet, gjykata nuk mund t urdhroj letrreshtimin nga se nuk
1116

Lidhur me pasojat e mundshme t lshimit t letrrreshtimit m hollsisht shih: Vasiljevi, Gruba, op.
cit., fq. 1067; Ili, Maiji, Beljanski, Trenjev, op. cit., fq. 1165.
1117
1238
Rexhep Murati
sht plotsuar n mnyr kumulative njri nga kushtet (dnimi m t paktn dy vjet
burgim) nga paragrafi 1 i ktij neni pr t urdhruar letrreshtimin. N pamundsi q
n kt rast gjykata t urdhroj letrrreshtimin, policia n mbshtetje t dispozits s
nenit 70 paragrafi 3 nnparagrafi 1.5, mund t urdhroj krkimin e t pandehurit.1118
N ann tjetr, nn kushtet e nenit 538 paragrafi 4, policia gjithashtu mund t lshoj
urdhrreshtimin.
Paragrafi 4.
Sipas paragrafit 4 t ktij neni, kur plotsohen kushtet pr lshimin e letrreshtimit nga
neni 535 paragraf 1, 2 dhe 3, mund t krkohet q letrreshtimin ndrkombtar ta
lshoj autoriteti prkats, n rastet kur personi i krkuar nuk gjendet n Kosov ose ka
prova se personi banon jasht Kosovs. Ndonse, n dispozitn paragrafit 4 t ktij
neni, nuk konkretizohet organi nga i cili mund t krkohet letrreshtimi ndrkombtar,
konsiderojm se organi t cilit mund t krkohet letrreshtimi ndrkombtar sht
Ministria e punve t brendshme e Republiks s Kosovs. 1119
Paragrafi 5.
Me dispozitn e paragrafit 5 t ktij neni prcaktohet decidivisht q krkesa e gjykats
ose e drejtorit t institucionit pr lshimin e letrreshtimit ndrkombtar duhet ti
drgohet autoritetit kompetent pr lshimin dhe shprndarjen e letrreshtimit
ndrkombtar. Si mund t shihet, edhe n kt paragraf sikurse edhe paragrafin e
mparshm, nuk konkretizohet organi t cilit i drgohet krkesa pr lshimin e
letrreshtimit ndrkombtar. Duke pas parasysh natyrn e letrreshtimit ndrkombtar,
krkesa e gjykats ose drejtorit t institucionit pr lshimin e letrreshtimit
ndrkombtar duhet ti drgohet Ministris s punve t brendshme t Kosovs. Duhet
theksuar se si n rastin nga paragrafi 4 ashtu dhe n rastin nga paragrafi 5 i ktij neni,
gjykata ose drejtori i institucionit prkats e vlerson nevojn pr t krkuar
letrreshtimin ndrkombtar, ndrkaq vet letrreshtimin ndrkombtar e lshon
Ministria pr pun t brendshme t Republiks s Kosovs.
Paragrafi 6.
Sipas ktij paragrafi urdhri i gjykats ose i drejtorit pr lshimin e letrreshtimit i
drgohet policis pr ekzekutim. Ndrkaq, lidhur me ekzekutimin e leterrreshtimit
policia vepron n prputhje me dispozitat me t cilat rregullohet puna e organeve
policore, rregullat dhe parimet e taktiks kriminalistike.
Paragrafi 7.
Pr letrreshtimet e lshuara policia mban evidenc strikte. Mirpo, n rastet kur organi
kompetent i cili ka urdhruar leterreshtimin revokon leterrreshtimin, t dhnat pr
1118
1119

1239
Rexhep Murati
personat ndaj t cilve sht lshuar letrrreshtimi fshihen nga evidenca pr

leterreshtimet e lshuara.
Neni 536 [Shpalljet Publike]
1.
2.
Nse jan t nevojshme informatat pr sendet e caktuara lidhur me veprn

penale ose kto sende duhet t gjenden, sidomos nse jan t nevojshme pr
identifikimin e kufoms s paidentifikuar, organi kompetent i cili e zbaton
procedurn, urdhron shpalljen me t ciln krkon q informatat dhe
njoftimet ti drgohen organit kompetent q e zbaton procedurn.
Policia mund t publikoj fotografit e kufomave dhe t personave t
zhdukur kur ekzistojn arsye pr dyshim se vdekja apo zhdukja e ktyre
personave sht shkaktuar me vepr penale.
Paragrafi 1.
Deri sa letrreshtimi urdhrohet pr t gjetur t pandehurin, shpallja sipas paragrafit 1
t ktij neni lshohet eksluzivisht pr t gjetur sendet e rndsishme lidhur me veprn
penale. 1120 N t vrtet, shpallja sipas ksaj dispozite urdhrohet n rastet kur sht e
nevojshme t mblidhen informatat pr sendet lidhur me veprn penale ose kur kto
sende duhet t gjenden, e sidomos nse jan t nevojshme pr identifikimin e kufoms
s paidentifikuar. Sendet lidhur me veprn penale mund t jen: a) sendet me t cilat
sht kryer vepra penale, b) sendet e fituara me vepr dhe c) sendet me t cilat mund t
shrbejn si prov n procedurn penale, pr t vrtetuar kryerjen e veprs penale ose
pr t zbuluar dhe gjetur kryersin e veprs penale etj. Kur jan plotsuar kto kushte
organi kompetent i cili e zbaton procedurn, urdhron shpalljen me t ciln krkon q
informatat pr sendet lidhur me veprn penale prkatsisht njoftimet pr sendet e
gjetura ti drgohen organit kompetent q e zbaton procedurn. Pasi n kt dispozit,
nuk flitet vetm pr gjykatn, mund t konkludohet se shpalljen n procedurn
parapenale dhe hetime e urdhron prokurori i shtetit, t cilin e zbaton policia.
Nga sa u tha m sipr, organi kompetent pr t zbatuar procedurn mund t lshoj
kto lloje t shpalljeve: 1) pr t mbledhur informatat pr sendet lidhur me veprn
penale ose pr sendet lidhur me veprn penale t cilat duhet t gjenden dhe 2) pr t
mbledhur sendet pr identifikimin e kufoms.
1120
Shih: nenin 599 paragrafi 1 t Kodit t procedurs penale t Serbis i (cili sht n zbatim q nga 1.
tetori i vitit 2013). Si mund t shihet sipas dispozits n fjal, shpallja mund t lshohet jo vetm pr sendet
por edhe pr personat lidhur me veprn penale. Rrethi i personave q n nj mnyr ose tjetr mund t ishin
n lidhje me veprn penale mund t jet i gjer, si p.sh. i dmtuari me veprn penale, ose dshmitart si
edhe t gjith personat t cilt posedojn ndonj informacion lidhur me veprn penale dhe kryersin etj. Pa
marr para sysh se edhe i pandehuri sht person i cili sht n lidhje me veprn penale, shpallja nuk mund
t lshohet pr t pandehurin por vetm me persona t tjer t cilt jan t lidhur n nj mnyr ose tjeter
me veprn penale. Si dihet, ndaj t pandehurit mund t lshohet letrreshtimi ose urdhrarresti. Pr arsyet
t tjera, t shpalljes edhe pr persona lidhur me veprn penale m hollsisht shih: Ili, Maiji, Beljanski,
Trenjev,op. cit., fq. 1167. Nga arsyet q u theksuan me sipr konsiderojm se me rastin e ndryshimit t
KPP-s, pr hir t efikasitetit t procedurs penale duhet parashikuar mundsin q me shpallje t
prfshihen jo vetm pr sendet por edhe pr personat.
1240
Rexhep Murati
Paragrafi 2.
Me dispozitn e paragrafit 2 t ktij neni rregullohet autorizimi i policis pr t
publikuar fotografit e kufomave dhe personave t zhdukur n rastet kur ekzistojn
arsye pr dyshim se vdekja apo zhdukja e ktyre personave sht br pr shkak t
veprs penale. Shpallja e fotografive t kufomave apo t personave t zhdukur mund t
bhet nprmjet mjeteve t informimit publik, (t shkruara, elektronike), internetit, ose
n mnyra t tjera (postere, afishe) etj. 1121 Me shpallje thirren qytetaret dhe organet
shtetrore pr t ofruar informacione mbi sendet t cilat krkohen. Mirpo, n kt rast
qytetart kan vetm detyrim moral dhe jo detyrim ligjor pr t ofruar informacionet
me t cilat disponojn, prve n rastet kur bhet fjal pr veprn penale t fshehjes ose
ndihms pas kryerjes s veprs penale. 1122
Mirpo, duhet br dallimin ndrmjet autorizimit t policis nga ky paragraf dhe
informimit t publikut lidhur me shpalljen nga neni 538 paragrafi 2. N rastin nga ky
paragraf, procedura penale nuk ka filluar, por policia shpall fotografit e kufomave
ose personave t zhdukur vetm pr shkak t ekzistimit t arsyeve pr dyshim se vdekja
apo zhdukja e ktyre personave sht shkaktuar me vepr penale, ndrkaq rastin nga
neni 538 paragrafi 2, shpallja sht br por pr shpalljen e br informohet publiku
nprmjet mjeteve t informimit.
Neni 537 [Trheqja e letrrreshtimit ose e shpalljes publike]
1.
2.
Organi i cili ka urdhruar letrreshtimin, letrrreshtimin ndrkombtar

ose shpalljen e trheq at posa t gjendet personi ose sendi i krkuar, kur
kalon afati i parashkrimit pr ndjekje penale ose i ekzekutimit t dnimit,
ose kur paraqiten shkaqe t tjera pr t cilat letrreshtimi ose shpallja m
nuk jan t nevojshme.
Urdhri pr trheqjen e letrrreshtimit, letrrreshtimit ndrkombtar ose
shpalljes duhet t i drgohet autoritetit kompetent i cili duhet t siguroj
anulimin e menjhershm t tyre.
Paragrafi 1.
Me dispozitat e paragrafit 1 t ktij neni prcaktohet detyrimi i organit i cili e ka
urdhruar leterreshtimin ose shpalljen q ta trheq letrreshtimin ose shpalljen kur
pushojn shkaqet nga t cilat ato jan lshuar. Sipas ktij paragrafi, rastet m t
shpeshta kur leterreshtimi ose shpallja duhet t trhiqen jan: a) posa t gjendet personi
ose sendi i krkuar, b) kur kalon afati i parashkrimit pr ndjekje penale ose i
ekzekutimit t dnimit, ose c) kur paraqiten shkaqe t tjera pr t cilat letrreshtimi ose
shpallja m nuk jan t nevojshme. Me shkaqe t tjera duhet kuptuar me shum shkaqe
si p.sh. amnistia, falja, vdekja e personit t krkuar, trheqja e prokurorit t shtetit,
pushimi i hetimeve, marrja e aktgjykimit lirues, marrja e aktgjykimit refuzues etj.1123
1121

Krahaso: Vasiljevi, Gruba 2, fq. 1067; kuli 2, fq. 1325.
1123
Krahaso: Ili, Maiji, Beljanski, Trenjev, op. cit., fq. 1170; Sijeri-oli, Hadiomeragi, et. al., op.
cit., fq. 1019.
1122
1241
Rexhep Murati
Duhet theksuar se leterreshtimin ose shpalljen e trheq vetm organi i cili e ka

urdhruar lshimin e tyre prkatsisht gjykata ose drejtori i institucionit prkats (neni
535) kur ai ka urdhruar leterreshtimin. Kjo nnkupton, q trheqjen e letrreshtimit
ose shpalljes nuk mund ta bj ndonj organ tjetr i cili nuk e ka urdhruar
letrreshtimin ose shpalljen. Kshtu, p.sh. gjykata nuk mund ta bj trheqjen e
letrreshtimit t lshuar nga drejtori i institucionit (neni 535). 1124
Meqense, letrreshtimi dhe shpallja lshohen n form t urdhrit edhe vendimi pr
trheqjen e tyre duhet merret me urdhr. 1125
Paragrafi 2.
Si sht theksuar me par, pasojat e lshimit t letrreshtimit mund t jen t
karakterit material penal dhe proceduralo penal. 1126 Pr kt arsye, urdhri pr trheqjen
e letrrreshtimit, letrrreshtimit ndrkombtar ose shpalljes duhet t i drgohet
autoritetit kompetent i cili ka pr detyre q sa m par t bj anulimin e menjhershm
t tyre. Trheqja e letrreshtimit ose shpalljes, nuk prjashton mundsin q ato t
lshohen n rastet kur serish plotsohen kushtet pr lshimin e tyre.
Neni 538 [Shpallja e letrrreshtimit ose krkess pr informata nga publiku]
1.
2.
3.
4.
5.
Letrreshtimin dhe shpalljen publike e shpall organi publik kompetent pr

pun t brendshme.
Pr njoftimin e publikut me letrreshtim ose shpallje mund t shfrytzohen
edhe mjetet e informimit publik.
Organi kompetent mund t shpall edhe letrreshtim ndrkombtar prmes
kanaleve ndrkombtare.
Me lutjen e organit t jashtm, organi kompetent pr pun t brendshme
mund t lshoj letrreshtim pr personin pr t cilin dyshohet se gjendet
n Kosov, me kusht q n lutje t shnohet se n rast se gjendet ky person
do t krkohet ekstradimi i tij.
Dispozitat e ktij neni zbatohen prshtatshmrisht edhe n rastet kur
policia shpall krkimin e personave ose sendeve.
Paragrafi 1.
Sipas paragrafit 1 t ktij neni letrreshtimin dhe shpalljen publike e shpall policia
kompetente sipas vendit s gjykats e cila zhvillon procedurn penale, prkatsisht
vendit t institucionit pr mbajtje t dnimit. Derisa sa leterreshtimin ose shpalljen e
urdhron gjykata ose drejtori i institucionit pr mbajtje t dnimit, shpalljen e bn
policia me qellim t ekzekutimit t letrreshtimit ose shpalljes. Me fjal t tjera, shpallja
sht akt policor q konsiston n ndrmarrjen e nj varg t veprimeve operative me
qellim t gjetjes s personit i cili krkohet ose sendeve lidhur me veprn penale ose
identifikimin e kufoms s paidentifikuar.
1124

Ibid.
1126
Shih: Komentet e nenit 535 paragrafi 2.
1125
1242
Rexhep Murati
Paragrafi 2.
Opinioni i gjer jo gjithmon ka njohuri pr lshimin e leterreshtimit ose shpalljes.
Prandaj, pr t njoftuar publikun me letrreshtimin ose shpalljen mund t shfrytzohen
edhe mjetet e informimit publik, t shkruara ose elektronike etj. N kt rast policia e
cila zbaton leterreshtimin ose shpalljen, vendos se n cilat mjete t informimit dhe n
far prmasash do ta informoj publikun lidhur me letrreshtimin ose shpalljen.
Paragrafi 3.
Letrreshtimi ndrkombtar mund t shpallet n rastet kur personi ndaj t cilit sht
lshuar leterreshtimi nuk gjendet n Kosov ose ka prova se personi banon jasht
Kosovs. N kt rast kusht pr t shpallur letrreshtimin ndrkombtar, sht q m par
t jet lshuar letrreshtimi ose shpallja n Kosov. Pra, letrreshtimi e shpallur n baz
t paragrafit 1 t ktij neni nuk sht penges pr t shpallur letrreshtimin ndrkombtar,
pr m tepr si u tha sht kusht pr t shpallur letrreshtimin ndrkombtar. 1127 N t
vrtet, n praktik ndodh q t shpallet letrreshtimi dhe gjat puns operative t
policis t msohet se me gjas personi ndaj t cilit sht shpallur letrrreshtimi gjendet
n botn e jashtme ashtu q pr kt arsye shpallet leterreshtimi ndrkombtar. 1128
Leterreshtimin ndrkombtar e shpall Ministria pr pun t brendshme prmes kanaleve
diplomatike. N disa nga shtetet n regjion, shpallja e letrreshtimit ndrkomtar bhet
nprmjet INTERPOL-it. Ndrkaq, n kuadr t shteteve t Bashkimit Evropian,
leterreshtimi ndrkombtar shpallet nprmjet EUROPOL-it. 1129
Paragrafi 4.
Me dispozitat e paragrafit 4 t ktij neni rregullohen ato situata procedurale
kursupozohet se personi kundr t cilit zhvillohet procedura penale jasht Kosovs,
gjendet n territorin e Kosovs. Me fjal t tjera, me kt dispozit rregullohet ndihma
juridike ndrkombtare n shtjet penale. Si mund t shihet, n kt rast letrreshtimi
ndaj ktij personi nuk urdhrohet sipas dispozitave t KPP-s, por sipas dispozitave t
procedurs penale t shtetit t huaj. N t vrtet, sipas lutjes s organit t shtetit t
huaj, organi kompetent pr pun t brendshme mund t lshoj letrreshtim pr
personin pr t cilin dyshohet se gjendet n Kosov, vetm me kusht q n lutjen e
shtetit t huaj t shnohet decidivisht se n rast se gjendet ky person do t krkohet
ekstradimi i tij. Nse pas shpalljes s letereshtimit gjendet personi n fjal, menjher
do t filloj procedura e ekstradimit prkatsisht e dorzimit t tij n shtetin n t cilin
zhvillohet procedura penale. Procedura e ekstradimit do t zbatohet sipas konventave
bilaterale ndrmjet shtetit t Kosovs dhe shtetit t huaj. Ndrkaq, nse nuk ekziston
konventa e till pr ndihm juridike penale dhe pr ekstradim ose ekziston por q
ndonj shtje nuk rregullohet me te, procedura e ndihms juridike ndrkombtare
rregullohet sipas Ligjit pr bashkpunim juridik ndrkombtar n shtjet penale. 1130
1127

Ibid.
1129
Ibid.; Sijeri-oli, Hadiomeragi, et. al., op. cit., fq. 1021.
1130
Ligji Nr.04/L-31 gusht 2011.
1128
1243
Rexhep Murati
Paragrafi 5.
N dispozitn e paragrafit 5 t ktij neni prcaktohet se n rastet kur policia e shpall
krkimin e personave dhe sendeve, dispozitat e ktij neni zbatohet prshtatshmrisht.
Ndonse, me kt dispozit nuk precizohet, se pr t cilat veprime policore bhet fjal,
me gjas fjala sht pr verime gjurmuese t policis t ndrmarra n baz t nenit 70
paragrafit3 nnparagrafi 5 i KPP-s.
1244
Rexhep Murati
Pjesa e gjasht: Dispozitat kalimtare dhe prfundimtare

Kapitulli XXXVIII: Dispozitat kalimtare dhe prfundimtare
Neni 539 [Kodi n fuqi pr procedurat penale t filluara pas hyrjes n fuqi
t ktij Kodi]
do procedur penale e filluar pas hyrjes n fuqi t ktij Kodi duhet t jet
n pajtim me kushtet e prcaktuara n kt Kod.
Dispozita e nenit 539 sht dispozit e prgjithshme dhe parimore me t ciln
prcaktohet decidivisht se procedurat penale t filluara pas hyrjes n fuqi t KPP-s
duhet t jen n prputhje t plot me dispozitat e KPP-s
Neni 540 [Zbatimi i ktij kodi pr procedura penale t filluara para hyrjes s tij
n fuqi]
Dispozitat e ktij Kodi zbatohen prshtatshmrisht pr do procedur
penale t filluar para hyrjes n fuqi t ktij Kodi n t ciln nuk sht
ngritur aktakuz.
Me dispozitn e ktij neni rregullohen shtjet penale pr t cilat procedurat penale
kan filluar para hyrjes n fuqi t KPP-s por n t cilat nuk sht ngritur aktakuz. N
t vrtet, n rastet kur procedura penale ka filluar para hyrjes n fuqi t KPP-s, por
prokurori i shtetit nuk ka arritur t ngrit aktakuz, zbatohen prshtatshmrisht
dispozitat e KPP-s n fuqi. 1131
Neni 541 [Aktakuzat apo propozimakuzat e paraqitura para hyrjes n fuqi
t ktij Kodi]
1.
2.
Procedurat penale n t cilat sht ngritur aktakuza por nuk sht

konfirmuar para hyrjes n fuqi t ktij kodi, nuk do t konfirmohen sipas
dispozitave t Kodit q ka qen n fuqi n kohn e ngritjes s aktakuzs,
por do t procedohen sipas dispozitave t ktij kodi.
Procedurat penale n t cilat aktakuza sht konfirmuar me aktvendim t
forms s prer, para hyrjes n fuqi t ktij kodi, dhe procedurat n t cilat
sht ngritur propozim akuza, do t prfundohen n baz t dispozitave t
ktij kodi.
1131
Lidhur me zbatimin e ksaj dispozite, Gjykata Supreme e Republiks s Kosovs ka marr Mendim
Juridik (nr. 56/2013, dt. 23 janar 2013 m cilin ndryshohet Mendimi Juridik nr. 43/2013, i dt. 07.01.2013),
n arsyetim t t cilit thuhet: N lndet penale, n t cilat procedura penale ka filluar para hyrjes n fuqi t
Kodit t ri t procedurs penale t Kosovs (KPP) por nuk sht ngritur aktakuza, zbatohen dispozitat e
Kodit t ri n baz t nenit 540 t KPP-s.
1245
Rexhep Murati
Paragrafi 1.
Me dispozitn e paragrafit 1 t ktij neni rregullohen procedurat penale n t cilat sht
ngritur aktakuza, por e cila nuk sht konfirmuar para hyrjes n fuqi t KPP-s. N t
vrtet, sipas ksaj dispozite n t gjitha rastet kur sht ngritur aktakuza por e cila nuk
sht konfirmuar para hyrjes n fuqi t KPP-s, nuk do t konfirmohen sipas
dispozitave t KPP-s s mparshme por do t procedohet sipas dispozitave t KPP-s
n fuqi.
Paragrafi 2.
Pr dallim nga paragrafi paraprak, n paragrafiin 2 t ktij neni rregullohen procedurat
penale n t cilat aktakuza sht konfirmuar me aktvendim t forms s prer, para
hyrjes n fuqi t KPP-s dhe procedurat n t cilat sht ngritur propozim akuza.
Kshtu, sipas ksaj dispozite t gjitha rastet n t cilat aktakuza sht konfirmuar me
aktvendim t forms s prer, para hyrjes n fuqi t KPP-s dhe rastet pr t cilat sht
ngritur propozimakuza, gjithashtu do t prfundohen sipas t dispozitave t KPP-s n
fuqi. 1132
Neni 542 [Zbatimi i afateve]
Nse me hyrjen n fuqi t ktij Kodi sht duke ecur ndonj afat, afati i till
llogaritet n pajtim me dispozitat e ktij Kodi, prve nse afati i
mparshm ka qen m i gjat ose dispozitat e ktij kapitulli parashohin
ndryshe.
Me dispozitn e ktij neni synohet t rregullohen afatet t cilat jan duke rrjedhur me
hyrjen n fuqi t KPP-s. Kshtu, nse me hyrjen n fuqi t KPP-s sht duke rrjedhur
ndonj afat, afati i till llogaritet n pajtim me dispozitat e KPP-s. Prjashtim nga kjo
rregull prbjn rastet kur: a) afati i mparshm ka qen m i gjat ose b) me dispozitat
e kapitullit XXXVIII parashihet ndryshe. 1133
1132
Lidhur me zbatimin e nenit 541, Gjykata Supreme e Kosovs ka marr Mendim Juridik (nr. 56/2013, dt.
23 janar 2013) n t cilin thuhet: Nga data 1 janar 2013, n t gjitha procedurat q jan n rrjedh e sipr t
cilat jan nisur para hyrjes n fuqi t ktij Kodi dhe n lndt pr t cilat sht ngritur dhe sht konfirmuar
aktakuza si edhe pr lndet pr t cilat aktakuza apo propozim akuza sht ngritur por nuk sht
konfirmuar, zbatohen mutatis mutandis dispozitat e Kodit t ri (neni 540, 541 i KPP-s), prve n ato
raste kur tashm ka filluar shqyrtimi gjyqsor (neni 545.1 i KPP-s) M tutje, n arsyetim t ktij Mendimi
Jurdik, theksohet: neni 541 i KPP-s konsiderohet si rregull e veant (lex specialis) cili specifikon q
Kodi i Ri do t zbatohet n lndet n t cilat aktakuza sht ngritur por nuk sht konfirmuar para hyrjes n
fuqi (paragrafi 1) ose kur aktakuza sht ngritur dhe sht konfirmuar para hyrjes n fuqi t KPP-s
(parag.2). T dyja rastet i referohen gjendjes faktike kur shqyrtimi gjyqsor nuk ka filluar akoma prandaj si
i till shqyrtimi gjyqsor do t mbahet n prputhje me dispozitat e Kodit t Ri.
1133
Lidhur me zbatimin e afateve nga neni 542, Gjykata Supreme e Republiks Kosovs ka marr Mendim
Juridik, nr. 43, dt. 07. 01. 2013, n arsyetimin e t cilit theksohet: Kur kemi t bjm me afatet (neni 542)
aplikohen dispozitat e ktij kodi, m prjashtim nse ligji i mparshm parasheh afate m t gjata. Psh. nse
aktgjykimi ka marr formn e prer n kohn kur n fuqi ka qen kodi i vjetr dhe prokurori shtetror mson
pr ndonj shkelje ligjore n dm t pandehurit kur n zbatim sht Kodi i ri, n situat t till sa i prket
afateve aplikohet kodi i vjetr i cili nuk parasheh afat t limituar kohor pr prokurorin e shtetit, pr
paraqitjen e krkess pr mbrojtje t ligjshmris, pr dallim nga kodi i ri i cili e ka kufizuar afatin kohor
1246
Rexhep Murati
Neni 543 [Vazhdimi i padis private]

1.
2.
Pr veprat penale pr t cilat kryersi ndiqet me padi private ose padi

subsidiare, procedura e till vazhdon n kuadr t departamentit t
prgjithshm t gjykats themelore prkatse.
N procedurn penale nga paragrafi 1. t ktij neni ndjekja zbatohet
prshtatshmrisht sipas dispozitave t Kodit t Procedurs Penale t
Kosovs
Paragrafi 1.
KP nuk parashikon veprat penale t cilat ndiqen me padi private. Pr kt arsy KPP
nuk e rregullon ndjekjen sipas padis private. Ndonse KPP n fuqi, nuk ka
parashikuar ndjekjen sipas padis private e as sipas padis subsidiare, megjithat me
dispozitn e parag. 1 t ktij neni synohet t rregullohet procedura lidhur me padin
private dhe subsidiare t paraqitura para hyrjes n fuqi t KPP t ri. N t vrtet, pr
veprat penale pr t cilat kryersi ndiqet me padi private ose padi subsidiare, me kt
dispozit bhet e qart se procedura e till vazhdon n kuadr t departamentit t
prgjithshm t gjykats themelore prkatse n pajtim m dispozitat e KPP t
mparshm. 1134
Paragrafi 2.
M dispozitat e ktij neni synohet t rregullohen procedurat e filluara me padi private
ose me padi subsidiare. N vrtet, sipas paragrafit 2 t ktij neni prcaktohet, ndonse
jo edhe aq qart, se procedura penale lidhur me padin private dhe subsidiare zhvillohet
sipas dispozitave t KPP-s s mparshme. Ky prfundim del nga fakti se KPP-ja e re
ka evituar institutin e padis private dhe padis subsidare, e m kt edhe dispozitat me
t cilat rregullohet procedura lidhur me padi private prkatsisht me padi subsidiare.
Neni 544 [Ligji i zbatueshm n rishqyrtim]
Nse pas hyrjes n fuqi t ktij Kodi paraqitet ankes ose me mjet t
jashtzakonshm juridik anulohet aktgjykimi, shqyrtimi gjyqsor zbatohet
prshtatshmrisht sipas dispozitave t kodit t mparshm.
Kjo dispozit kshtu si sht formuluar sht e paqart dhe konfuze. Ky prfundim
del nga interpretimi i tekstit t ksaj dispozite. Duke qen se kjo dispozit kshtu si
sht formuluar ka krijuar vshtirsi n praktikn gjyqsore, Gjykata Supreme ka
nxjerr Mendim Juridik m kt pmbajtje: N procedurat penale t nisura, para hyrjes
brenda cilit palt duke prfshir edhe prokurorin e shtetit, duhet t ushtrojn krkes pr mbrojtje t
ligjshmris (tre muaj nga plotfuqishmria e aktgjykimit)
1134
Lidhur me zbatimin e dispozits s nenit 543 parag. 1, Gjykata Supreme e Kosovs ka marr Mendim
Jurdik me 14.02.2014 m kt prmbajtje: shtjet e ngritura me padi subsidiare, para hyrjes n fuqi t
KPPK, duhet t trajtohen dhe procedohen n frymen e nenit 543 parag. 1 t KPPK -nga Departamenti i
Prgjithshm, pavarsisht se n cilin departament sipas nenit 22 t KPPK, tani bie vepra penale e pr t
ciln sht ngritur padi subsidiare.
1247
Rexhep Murati
n fuqi t KPP-s, (1 janar 2013), pr t cilat shqyrtimi gjyqsor tashm ka filluar, por
nuk ka prfunduar apo ka prfunduar por sht kthyer pr rigjykim qoft prmes
mjeteve t zakonshme apo t jashtzakonshme juridike, dispozitat e Kodit t vjetr
zbatohen mutatis mutandis deri sa vendimi t marr formn e prer. Trupi gjykues n
kt rrethan do t jet i prbr vetm nga gjyqtar profesionist dhe nuk do t ket n
prbrje t vet asnj gjyqtar porot pasi q n ligjin e Kosovs nuk ka m dispozita
lidhur me gjyqtar porot. M tutje, n arsyetimin e ktij Mendimi Juridik, theksohet:
Sa her q nj lnd penale sht proceduar n shqyrtim gjyqsor dhe sht vendosur
para hyrjes n fuqi t KPP-s t Ri, por vendimi sht anuluar pas apelimit apo mjetit
t jashtzakonshm jurdik gjat pridhs kalimtare (para apo pas hyrjes n fuqi t
Kodit t Ri), shqyrtimi gjyqsor mbahet n prputhje me nenin 544 dhe 545 t KPP-s
q do t thot se zbatohet Kodi i mparshm i procedurs penale t Kosovs. (KPPK)
mutatis mutandis. Kjo do t thot se kso rrethanash, trupi gjykues do t jet i prbr
vetm nga gjyqtar profesinist dhe nuk do t ket n prbrjen e vet asnj gjyqtar
porot pasi q n ligjin e Kosovs nuk ka dispozita lidhur me gjyqtart porot. 1135
Neni 545 [Zbatueshmria e dispozitave kalimtare]
1.
Vendimi nse duhet zbatuar kt Kod t procedurs penale bazohet n

datn e ngritjes s aktakuzs. Veprat t cilat jan kryer para hyrjes n fuqi
t ktij Kodi i nnshtrohen ktij Kodi nse procedura penale pr hetimin
apo ndjekjen e asaj vepre sht filluar pas hyrjes n fuqi t ktij Kodi.
Me hyrjen n fuqi t ktij Kodi pushojn t zbatohen dispozitat e Kodit t
Procedurs Penale t Kosovs, prpos rasteve t parapara n kt Kapitull.
2.
Paragrafi 1.
Me kt dispozit synohet t prcaktohet zbatueshmria e dispozitave kalimtare.
Megjithat, nga teksti i ksaj dispozite nuk bhet plotsisht e qart zbatueshmria e
dispozitave kalimtare t cilave u referohet kjo dispozit. Me gjas pr kt arsye,
Gjykata Supreme, ka nxjerr Mendim Juridik n arsyetimin e t cilit theksohet: Neni
545 i KPP-s konsiderohet si rregull e prgjithshme (lex generalis) Prandaj, i njjti
duhet t kuptohet si nj rregull i prgjithshm q nnkupton ngritjen e aktakuzs,
pavarsisht nse zbatohet Kodi i vjetr apo ai i ri. 1136
Paragrafi 2.
N paragrafin 2 t ktij neni, n prpjekje pr t zbatuar rregulln e njohur juridike se
dispozita e re e zvendson dispozitn e vjetr prcaktohet decidivisht se me hyrjen n
fuqi t KPP-s s re pushojn t zbatohen dispozitat e Kodit t procedurs penale t
mparshme t Kosovs, prpos rasteve t parapara me kapitullin XXXVIII.
1135
1136
Shih: Mendimin Juridik t Gjykats Supreme t Republiks s Kosovs nr. 56/2013, dt. 23 janar 2013.
Shih: Mendimin Juridik t Gjykats Supreme t Republiks s Kosovs nr. 56, dt. 23 janar 2013.
1248
Rexhep Murati
Neni 546 [Zbatimi i ktij Kodi]

Kshilli Gjyqsor i Kosovs, Kshilli Prokurorial i Kosovs dhe Ministria e
Drejtsis mund t nxjerrin rregullore administrative n fushat n kuadr
t kompetencave t tyre pr zbatimin e ktij Kodi.
Me nenin 546 t ktij Kodi prcaktohet se Kshilli Gjyqsor i Kosovs, Kshilli
Prokurorial i Kosovs dhe Ministria e Drejtsis mund t nxjerrin rregullore
administrative n fushat n kuadr t kompetencave t tyre pr zbatimin e KPP-s
Neni 547 [Hyrja n fuqi]
Ky Kod hyn n fuqi me 1 Janar 2013.
N nenin 547 prcaktohet se KPP-ja hyn n fuqi me 1 Janar 2013.
1249
1250
Indeksi i kuptimeve
(numrat tregojn faqet n tekst)
A
absolutio ab instantia, 56, 78
ad-hezione, 222, 468, 474
afate gjyqsore, 1101
afate ligjore, 1101
aktakuza, 19, 164, 630, 634, 635, 636,
640, 641, 653, 671, 735, 767, 787,
810, 848, 850, 856, 1234
akte akuzuese, 614, 874
aktgjykimi jo meritor 838, 1051
aktgjykimi, 9, 22, 23, 25, 27, 57, 113,
177, 178, 207, 301, 343, 620, 683,
708, 755, 859, 860, 862, 864, 866,
868, 873, 874, 875, 876, 882, 883,
884, 890, 920, 922, 926, 935, 950,
952, 958, 959, 963, 964, 974, 985,
988, 989, 991, 995, 1015, 1016,
1023, 1032, 1061, 1064, 1086,
1087, 1088, 1158, 1160, 1178,
1179, 1189, 1190, 1191, 1192,
1198, 1202, 1204, 1209, 1211
aktvendimi, 15, 17, 21, 26, 28, 29, 177,
181, 183, 219, 306, 311, 339, 480,
481, 484, 486, 487, 492, 510, 511,
515, 748, 776, 777, 784, 785, 860,
880, 917, 1006, 1010, 1011, 1013,
1051, 1110, 1111, 1117, 1118,
1151, 1152, 1154, 1160, 1194,
1224, 1227, 1235, 1247, 1270
analiza kompjuterike, 401
analizat e ADN-s, 15, 244, 395, 396
ankesa kundr aktgjykimit, 23, 900,
901, 904, 940, 944, 1001, 1002
ankesa kundr aktvendimit, 24, 140,
479, 480, 484, 487, 493, 877, 895,
1002, 1006
anulimi i aktgjykimit, 24, 25, 985,
1091
arresti shtpiak, 17, 114, 492, 493
arresti, 17, 114, 492, 493, 500
autopsia, 391, 392

avokat n gatishmri, 196, 198, 1092
B
barra e provave, 54, 93
bazat e ankess, 883, 886, 887, 937,
966
beneficium cohaesionis, 31, 976, 978
beneficium novorum, 75, 668, 671,
746, 801, 884, 913, 914, 1057
betimi, 22, 835, 836
C
causa criminalis, 52, 127, 1077
civil law, 44
common law, 44, 56, 81, 762, 868
confrontatio, 371
corpus delicti, 441
Corpus juris, 601
cross ezamination, 808
cross-examination, 801
shtje faktike, 41, 101, 102, 104, 108,

154, 165, 169, 170, 181, 202, 213,
215, 219, 231, 238, 253, 310, 353,
354, 360, 436, 453, 474, 506, 512,
519, 520, 524, 535, 542, 555, 623,
663, 708, 711, 713, 714, 728, 749,
752, 772, 821, 930, 954, 964, 1069,
1073, 1084, 1098, 1107, 1108, 1149
shtje juridike, 116, 117, 383, 950,
964
shtje prejudikuese, 116, 117, 118,
228, 1117, 1127
D
delege ferenda, 113
dshmitari okular, 372
1251
dshmitari sipas dgjimit, 373

dispozitivi i aktgjykimit, 786, 861,
863, 1166, 1167, 1170
dispozitivi i aktgjykimit, 804, 883,
885, 1204, 1205, 1209
dispozitivin e aktgjykimit, 138, 727,
728, 785, 786, 854, 862, 897, 956,
1024
diversioni, 17, 495
dorzania, 17, 485, 486, 487, 488, 489,
490, 491
drejtshmria, 45
dyshim i arsyeshm, 54, 66, 68, 69,
241, 249, 252, 253, 254, 255, 257,
260, 272, 297, 302, 387, 432, 433,
677, 1161
dyshimi i bazuar mir, 121, 768
dyshimi i bazuar, 121, 768
E
e vrteta absolute, 72
e vrteta formale, 73, 74
e vrteta materiale, 75
ekspertimi psikologjik, 408
ekspertimi toksikologjik, 400
ekzaminimi molekular, 393
ex officio, 54, 66, 67, 68, 87, 104, 354,
462, 466, 502, 505, 554, 616, 677,
804, 1105, 1153
F
faktet e qarta, 817
faktet notore, 796, 800
faktet relevante, 816
fama, 262
fletdrgesa, 1179, 1180, 1185
forma e prer e aktgjykimit, 49
G
gjendje faktike, 57, 92, 297, 796, 911,
914, 958
gjyqtart zvendsues, 20, 764
gjyqtari raportues, 946, 948, 958
1252
H
habeas corpus, 109
hedhja e kallzimit, 63, 260, 261, 568,
659
I
i dmtuari, 9, 14, 78, 88, 92, 123, 227,
229, 230, 231, 233, 234, 257, 351,
379, 381, 515, 556, 557, 561, 562,
563, 582, 754, 762, 808, 843, 854,
865, 901, 1124, 1132, 1134, 1135,
1139, 1140, 1141, 1143, 1146,
1151, 1260, 1273
identiteti objektiv, 312
identiteti subjektiv, 23, 860
imuniteti diplomatik, 1146
imuniteti proceduralo-penal, 47, 268
in dubio pro reo, 32, 59
in flagranti, 441
interpretim ekstensiv, 441, 845
J
judex inhabilis, 162
judex suspectus, 162
K
kallzimi penal, 14, 258, 260, 261,
263, 264, 265, 266, 1103, 1125
krkesa pasurore juridike, 228, 854,
872, 1131, 1132, 1133, 1135, 1140,
1151
krkesa pr mbrojtjen e ligjshmris,
25, 1073, 1074, 1075, 1078, 1081,
1082, 1087, 1088
krkesa pr rishikim t procedurs
penale, 895, 1044
kolegji shqyrtues, 122, 142, 416, 516,
1013, 1043, 1048, 1204
kompetenca e deleguar (forum
delegationis), 147
kompetenca funksionale, 127, 772
kompetenca lndore, 12, 125, 127, 128,
129, 141, 194
kontrolli i prkohshm pr siguri, 14,

253, 254
kontrolli i shtpis, 327
kontrolli personal, 316, 327
kqyrja, 82, 159, 219, 243, 408, 409,
521, 524, 669, 776, 777, 820, 821,
1086
krkesa pr efikasitet t procedurs
penale, 49, 50
krkesa pr mbrojtjen e t drejtave t
njeriut, 49
krkesn pr prjashtimin e gjyqtarit,
177, 178
kompetenca e urdhruar, 144, 149
kompetenca personale, 124
kompetenca sipas koneksitetit, 152
kompetenca sipas vendit t kryerjes s
veprs penale, 142
kompetenca territoriale sipas
vendbanimit, 142, 143
kontrolli financiar, 1080
kompetenca territoriale, 12, 13, 144,
145, 146, 147, 148, 149, 151, 152,
194
kqyrja, 16, 33, 249, 417, 420, 702
konfiskimi, 9, 15, 20, 240, 334, 718,
720, 749, 1194
L
legitimatio ad cauzam, 227
legitimatio ad procesum, 227, 228
leja paraprake e organit kompetent, 70,
254
letrreshtimi, 1275, 1276, 1277, 1282
M
marrveshja pr pranimin e fajsis,
591, 592, 601
marrja e drejtprdrejt n pyetje, 21,
803, 806
marrja e trthort n pyetje, 22, 826
mbrojtsi i viktimave, 188, 562
mbrojtsi kryesor, 122, 843
mbrojtsi, 9, 13, 104, 122, 188, 197,
198, 199, 204, 205, 209, 216, 219,
221, 222, 223, 224, 225, 355, 358,

364, 417, 419, 453, 456, 462, 527,
562, 843, 854, 855, 1035, 1070,
1125, 1126, 1220
mbrojtja fakultative, 195, 211, 449,
1200
mbrojtja formale, 91, 102, 195, 200,
202
mbrojtja materiale, 198
mbrojtja obligatore, 195, 1073
mendim juridik, 174, 865, 866, 1207,
1284, 1285, 1286, 1287
mjet i rregullt juridik, 869, 947, 973,
1040, 1045, 1047, 1216
mundsia hetuese e veant, 16, 415,
706
N
ndalimi, 17, 19, 27, 52, 250, 453, 480,
482, 493, 528, 578, 714, 821, 966,
968, 970, 971, 972, 1196, 1211,
1270
ndrmjetsimi, 31, 479, 584, 585, 586
ndryshimi dhe zgjerimi i aktakuzs, 22,
848
ndryshimi i aktgjykimit, 24, 25, 26,
991, 1015, 1150
ne bis in idem, 60, 61, 63, 78, 192,
998, 1121
nemo judex sine actore, 616, 624
nolo contendere, 581, 582, 583
O
objekti i t provuarit, 92
organ publik, 122, 234, 252, 263, 521
organ publik kompetent n lmin e
shtjeve gjyqsore, 122
P
paanshmria e gjykats, 62
paraburgimi, 18, 23, 28, 65, 497, 498,
504, 506, 510, 514, 515, 520, 523,
805, 866, 876, 877, 878, 880, 1223,
1224
paraburgimi koluziv, 490, 498
1253
parimi i muarjes s lir t provave,

77, 78, 688
parimi i gjykimit drejt dhe n koh t
arsyeshme, 48
parimi i pavarsis, 626
parimi i devolucionit, 190
pezullimi i hetimit, 15, 430, 431, 432
prfundimi i hetimit, 67
prjashtimi fakultativ, 168, 169, 175,
183
prjashtimi i domosdoshm, 170, 175
plea bargaining, 575, 583, 584
plena probationum, 646
pranimi i alfordit, 597, 598
precedenti gjyqsor, 582
prezumimet, 817
prezumimi i pafajsis, 53, 54, 55, 78,
89, 505, 799, 846
procedurat alternative, 9, 19, 580
procedur administrative, 117, 1099,
1208
procedur sipas mjetit juridik, 89
propozimi i t dmtuarit, 68, 70, 122,
222, 888, 895, 907, 990, 1110
provat mbshtetse, 645
prov e papranueshme, 305, 306, 335,
419, 531, 574, 595, 671, 687, 813,
815, 1013
pushimi i hetimeve, 1242
pyetja kapcioze, 429
pyetjet sugjestive, 681, 807
Q
quaestio facti, 207
questio facti, 202
R
raporti i ekspertit, 16, 384, 387, 390,
391
re examination, 809
reformatio in peius, 58, 76, 91, 100,
413, 668, 901, 939, 940, 941, 942,
943, 944, 945, 946, 947, 959, 960,
965, 969, 971, 1017, 1026, 1027,
1254
1029, 1030, 1031, 1036, 1050,

1057, 1080, 1113, 1169
reformatio in peius, 966
regina probationum, 646
regjistrimi teknik, 531
rehabilitimi i personave t dnuar pa
arsye dhe t arrestuar pa baz, 1233
res judicata pro veritate habetur, 75
restitutio in integrum, 955
rikonstruksioni, 417, 419
rimarrja n pyetje, 805, 809
rishikimi i procedurs penale i
prfunduar me aktgjykim t forms
s prer, 1022
rishikimi jo i drejt i procedurs
penale, 842
S
sekuestrimi, 15, 329, 331, 756
shkeljet absolute, 909, 912
shkeljet relative, 909, 926, 927
T
tantum devollutum quantum
appellatum, 936
tejkalimi i aktakuzs, 922
U
ultra petitum, 1108
urdhr ndalues, 695, 696, 697, 699,
700
urdhrarresti, 17, 52, 476, 477, 790
urdhri, 19, 20, 39, 280, 285, 286, 287,
288, 292, 293, 295, 327, 412, 461,
477, 479, 571, 573, 575, 577, 625,
711, 712, 713, 714, 715, 716, 717,
731, 733, 734, 754, 870, 872, 895,
1146, 1159, 1161, 1178, 1194,
1195, 1205, 1276, 1280
V
vacatio legis, 45, 296
vendim gjyqsor, 55, 74, 75, 137, 228,
377, 413, 439, 486, 516, 666, 747,
787, 797, 798, 839, 1041, 1090,

1114, 1116, 1121, 1123, 1145,
1151, 1164, 1194
vrtetimi jo i plot, 935, 938
Z
zbatimi i hetimeve, 66
1255
1256
Indeksi i autorve
(numrat tregojn faqet n tekst)
A
Aimovi, 29, 195, 197, 346, 689
B
Bai, 1007
Bajovi, 29, 579, 581, 587, 604, 637,
645
Baki, 29, 762
Bayer, 29, 80, 242, 299, 345, 346, 415,
432, 686, 688, 829, 946, 950, 951
Beqiri, 574
C
ubinski, 29, 1139
876, 883, 917, 919, 937, 956, 957,

1024, 1035, 1041, 1042, 1048,
1059, 1098, 1118, 1138, 1141,
1152, 1164, 1198, 1208
Gruba, Vukovi, 496
Grubia, 30, 674, 948, 949, 950, 957,
999, 1000, 1002, 1003, 1004, 1005,
1007, 1012, 1017, 1019, 1021,
1025, 1027, 1028, 1029, 1030,
1033, 1034, 1037, 1038, 1064
Guarnieri, Pederzoli, 807
H
Hebing-Bauer, 686
Henkel, 198
Hodes, 807
Hoftstatter, 690
D
Damaka, 29, 30, 35, 76, 361, 363,
364, 368, 390, 415, 430, 580, 672,
673, 675, 689, 829
Dimitrijevi, 30, 73, 346, 1021, 1030
Dolenc, 30, 1138
Dressler, 807, 808
I
Ibrahimi, 3, 744
Ili, 31, 32, 1214, 1216, 1219, 1249,
1250, 1252, 1255, 1257
Ili, Maiji, Beljanski, Trenjev, 1249,
1250, 1252, 1255, 1257
Ehrhardt, 690
Elezi, 30, 31, 574
Jeki, 31, 34, 73, 252, 414, 633

Jermi, 31, 243, 266, 1110, 1111,
1116, 1120, 1143
F
Frank, 346
Freedman, 807
G
Gomien, 30, 98, 113, 421, 794
Gordon, 807
Grasberger, 30, 1018
Gruba, 30, 35, 118, 163, 182, 193,
195, 264, 496, 619, 625, 640, 665,
K
Karanovi, 31, 671
Kaurinovi, 797, 956
Kobe, 675
Koo, 380
Kramari, 31, 999, 1001, 1002, 1003
Krapac, 29, 31, 415, 611, 616, 645,
654, 810, 813, 814, 815, 1025
Kreho, 407, 1015, 1019, 1026, 1168
1257
Krstulovi, 31, 587, 588, 589, 590

L
La Fave, 807, 808
Lakevi, 31, 691
Latifi, Elezi, Hysi, 573, 574
M
Maloku, 608
Marina, 32, 155, 225, 230, 391, 445,
488, 495, 675, 767, 771, 826, 837,
841, 945, 947, 1082, 1098, 1104,
1182
Marina, Panta, Matovski, Nikola, 32,
225
Markovi, 32, 1139
Matovski, 761
Milovanovi, 82
N
Najman, 33, 354, 761
Nikoli, 33, 579
P
Pavii, 33, 63, 64, 104, 105, 123, 163,
164, 169, 172, 178, 182, 185, 245,
246, 254, 266, 299, 306, 357, 411,
438, 466, 621, 645, 733, 758, 768,
777, 799, 801, 808, 845, 870, 885,
886, 891, 893, 905, 910, 912, 917,
918, 941, 946, 948, 949, 950, 951,
952, 955, 956, 957, 976, 995, 999,
1001, 1002, 1004, 1008, 1014,
1018, 1019, 1021, 1026, 1027,
1028, 1031, 1041, 1048, 1051,
1063, 1064, 1065, 1119, 1222,
1233, 1240, 1244, 1247
Pavii-Bertaccini, 466
Pavlica-Lutovac, 247, 263, 330, 761,
806, 1111, 1121, 1141
Petri, 33, 97, 117, 238, 259, 304, 308,
327, 331, 412, 416, 420, 423, 427,
428, 435, 477, 479, 480, 481, 495,
517, 521, 621, 622, 690, 749, 756,
1258
768, 833, 835, 851, 863, 956, 1003,

1012, 1013, 1014, 1015, 1020,
1033, 1036, 1063, 1071, 1082,
1089, 1095, 1098, 1101, 1108,
1122, 1145, 1149, 1151, 1158,
1160, 1168
Petrovi, 33, 432
S
Sahiti, 1, 2, 8, 9, 33, 34, 69, 338, 381,
514, 535, 569, 621, 622, 632, 668,
823, 825, 830, 848, 880, 999, 1055,
1196, 1200
Sahiti, Murati, 69, 535, 621, 622, 632,
668, 848, 880, 1055, 1196, 1200
Salihu, Zhitia, Hasani, 616, 617, 662,
1189
elih, 675
Sijeri-oli, 31, 164, 167, 168, 169,
172, 182, 183, 189, 315, 456, 611,
644, 874, 875, 917, 956, 998, 1005,
1006, 1026, 1027, 1102, 1141,
1214, 1215, 1217, 1218, 1220,
1224, 1226, 1230, 1233, 1237,
1238, 1242, 1247, 1249, 1251,
1254, 1255, 1257
Sijeri-oli, Vuleta, Hadiomeragi,
611, 998, 1006, 1026, 1026, 1227,
1230, 1233, 1237, 1238, 1242,
1247, 1249, 1251, 1254, 1255, 1257
Simovi, 35, 164, 167, 168, 169, 172,
182, 183, 481, 502, 874, 875, 917,
956, 1214, 1224
kuli, 35, 159, 167, 170, 172, 182,
194, 197, 198, 203, 254, 259, 473,
479, 484, 527, 611, 615, 616, 621,
622, 707, 733, 754, 877, 888, 1066,
1078, 1092, 1098, 1167, 1211,
1217, 1220, 1223, 1228, 1233,
1238, 1250, 1254
Smibert, 34, 383, 409, 413, 712, 724,
728, 730, 731
Spasovi, 378
Stefanovi-Zlati, 947, 950, 952, 955,
958
Stevanovi, 35, 378, 379
Thaman, 35, 579, 645

Tomaevi, 35, 624
Trechsel, 645
Zlatari-Damaka, 346
V
Vasiljevi, 35, 118, 163, 164, 167, 169,
170, 172, 175, 179, 181, 183, 187,
193, 217, 359, 388, 393, 413, 415,
426, 468, 493, 611, 627, 662, 663,
762, 764, 767, 770, 776, 779, 783,
787, 797, 803, 823, 827, 875, 885,
889, 897, 900, 903, 945, 946, 947,
949, 950, 952, 956, 957, 965, 995,
1000, 1001, 1002, 1003, 1004,
1005, 1008, 1009, 1012, 1013,
1019, 1020, 1021, 1024, 1028,
1029, 1032, 1034, 1048, 1059,
1064, 1065, 1069, 1087, 1089,
1118, 1138, 1141, 1152, 1164,
1181, 1185, 1214, 1215, 1216,
1220, 1221, 1223, 1224, 1226,
1229, 1231, 1233, 1235, 1237,
1246, 1250, 1254
Vasiljevi, Gruba, 163, 164, 167, 169,
170, 172, 175, 179, 183, 187, 193,
388, 413, 426, 468, 493, 611, 662,
663, 764, 767, 770, 776, 779, 783,
787, 797, 827, 875, 885, 889, 897,
900, 903, 965, 1000, 1001, 1003,
1004, 1008, 1009, 1012, 1013,
1019, 1021, 1029, 1032, 1034,
1064, 1065, 1069, 1089, 1181,
1185, 1214, 1215, 1216, 1220,
1221, 1223, 1224, 1226, 1229,
1231, 1233, 1235, 1237, 1246,
1250, 1254
Vodineli, 35, 226, 350, 366, 367, 375
W
Walder, 430, 829
Weaver, 31, 807
1259

Vlavlalva

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Vlavlalva

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Prof. dr. sc. Ejup Sahiti / Prof. dr. sc.

penale, i cili ka hyr n fuqi me 1 janar 2013. Kjo ka br q puna n hartimin e

mitur nuk jan komentuar n kuadr t Komentarit t Kodit t procedurs penale,

Neni 29 [Caktimi i kompetencs territoriale]....................................................145

Neni 62 [T drejtat e t dmtuarit]....................................................................224

Neni 94 [Zgjatja e urdhrit pr masat e fshehta dhe teknike t vzhgimit

Neni 125 [Paralajmrimet t cilat duhet lexuar dshmitarit, dshmitarve

KAPITULLI X: Heqja e liris para ngritjes s aktakuzs dhe masat pr

Neni 189 [Prmbajtja e aktvendimit pr caktimin e paraburgimit dhe ankesa

Neni 221 [Krkesa pr mas mbrojtse apo anonimitet] ..................................553

Neni 261 [Prdorimi i deklaratave t mparshme n shqyrtim gjyqsor].........689

Neni 295 [Personat q nuk prjashtohen nga shqyrtimi gjyqsor

9. Fjala hyrse ........................................................................................................795

Neni 364 [Aktgjykimi lirues]............................................................................845

Neni 396 Efekti shtes i ankess s paraqitur pr shkak t vrtetimit

Neni 425 [Prmbajtja e krkess pr rishikim t procedurs penale

Neni 454 [Efekti i vendimeve t tjera lidhur me kompensimin

Neni 484 [Dorzimi i shkresave nprmjet pjesmarrsve t tjer

Neni 512 [Propozimi i prokurorit pr masn e trajtimit

Neni 536 [Shpalljet Publike]...........................................................................1240

Aimovi, Mihajlo, Doprinos branioca istini u krivinom postupku, Beograd,

Damaka, Mirjan, Napomene o sporazumima u kaznenom postupku, HLJKPP,

Ili Goran, Maiji Miodrag, Beljanski Slobodan, Trenjev Aleksandar,

Marina, Panta, Matovski, Nikola, Odbrani temi od Krivinoto procesno pravo,

104. Pavii 2 - Pavii, Berislav, Komentar Zakona o Krivinom postupku /botimi i

124. Sahiti, Ejup, Procesi i t provuarit n procedur penale - mundsit dhe

148. kuli, Milan, Meunarodni krivini sud - nadlenost i postupak, Beograd,

Kushtetuta e Republiks s Kosovs, e cila hyri n fuqi m 15 qershor 2008.

Ligji pr Avokatin e popullit, Ligji nr. 03/L-195.

Deklarata e Prgjithshme e t Drejtave t Njeriut e vitit 1948 (Universal

Konventa Europiane pr Mbrojtjen e t Drejtave dhe Lirive Themelore t Njeriut e

Karta e gjelbr - Mbrojtja e t dyshuarve dhe e t pandehurve n procedurat

Safeguards for Suspects and Defendants in Criminal Procedings throughout the

4. Burimet tjera ndrkombtare

Statuti i Tribunalit ndrkombtar pr gjykimin e personave prgjegjs pr cenime

Chicago - Kent Law Rewiew, Chicago.

2. Shkurtesat e ligjeve dhe dokumenteve ndrkombtare

Ligji pr Prokurorin e shtetit Nr.03/L-225, (Gazeta zyrtare nr. 83, dat

Kodi i Procedurs Penale

Me kt Kod prcaktohen rregullat e procedurs penale t cilat jan t

1. Shikuar historikisht, Kosova pr nj koh t gjat ishte nn sundimin e t huajve,

Pas prfundimit t lufts t vitit 1999, hyrjes s NATO-s dhe vendosjes s

s Kosovs, Nr, 03/L-052 G.Z. 227/03.07.2008; Ligji pr Avokatin, Nr. 03/L-117,

dhe Konventa Europiane pr Mbrojtjen e t Drejtave dhe Lirive Themelore t

siprprmendura nuk jan statike. Ka ndikim t ndrsjell. Aktualisht, diku m pak

pr zbatim prapaveprues t KPP-s. N t vrtet, dihet se KPP prcakton formn e

Administrative e UNMIK-ut nr. 2002/18 mbi zbatimin e ksaj Rregulloreje), dhe

a) dispozitat me t cilat eliminohet diskriminimi ndrmjet palve n procedur

kushtet e parapara me t drejtn penale materiale dhe n procedur t rregulluar me

Neni 2 [Shqiptimi i sanksionit penal nga gjykata e pavarur dhe e paanshme]

do person i dyshuar ose q akuzohet pr vepr penale konsiderohet i

Prezumimi manifestohet n dy drejtime: 1) Ai pikspari e zgjidh shtjen e barrs s

nuk ekziston m nj dyshim i bazuar mir se i pandehuri ka kryer veprn penale me t

n dm t t akuzuarit, ashtu edhe t atyre q shkojn n favur t tij - patjetr duhet t

dhe t jap vlersim pr besueshmrin e provave t kundrta, n mnyr q, n baz t

Neni 5 [Gjykimi i drejt, i paanshm dhe n afat t arsyeshm]

do person i dyshuar ose i akuzuar pr vepr penale ka t drejt t krkoj

m lart, parasheh q do njeri, n prcaktimin e t drejtave dhe detyrimeve t tij civile

Pavii 3, Komentar Zakona o Krivinom postupku, Rijeka, 2003, fq. 34.

me urgjenc, ato q ndalojn prdorimin e metodave me t cilat ndikohet n deklarimin

sht me rndsi t vihet n pah se KPP, duke e rregulluar shtjen e kufizimit

n pajtim me Kapitullin X t ktij Kodi. Fjalt n juridiksionin e arrestimit duhen

Hetimet policore mund t fillohen nga zyrtari i policis n pajtim me nenet