Professional Documents
Culture Documents
Edrejtaadministrative 130228085311 Phpapp01
Edrejtaadministrative 130228085311 Phpapp01
d) Hapsira pr pun
15 a. Ndarja e punve mund t bhet n shum mnyra: ndarja funksionale,
ndarja resoriale, ndarja vertikale, ndarja horizontale dhe ndarja operative.
Ndarja e punve ka ndikim n dukurit e specializimit, tipizimit dhe t
standardizimit. Specializimi nnkutpon trsin e thirrjeve t veqanta dhe t
nevojshme pr ushtrimin e punve profesionale t caktuara, ose t m
shum punve t ngjashme. Tipizimi konsiston n ushtrimin e atyre punve,
pas t cilave qndron produkti I njjt ose I ngjashm. Standardizimi
nnkupton at ndarje t punve, n t ciln operacionet (veprimet) e
thjeshta (t rndomta), kryhen m leht e m shpejt dhe me sukses
kontrollohen.
15b. Koordinimi n fakt sht korelat I ndarjes s puns. Koordinimi
paraqet nj ndr parakushtet esenciale t strukturs s organizats, I cili do
t bj t mundshm sigurimin e unitetit t veprimtaris n organizat.
Koordinimi paraqet vetm at lloj t ndrlidhjes, e cila siguron veprimin e
harmonizuar t njsive organizative, prkatsisht t njsive t organizats
pr realizimin e qllimit t prgjithshm t organizats.
Me fjaln centralizim n kuptimin e prgjithshm, shorehet gjendja kur me
nj organizat qeveriset nj qendr. S kndejmi karakteristik themelore e
centralizimit sht se ai gjithnj paraqet nj hierarki t caktuar, q do t
thot se vendosja dhe rregullimi I qshtjeve thelbsore prqndrohet n
majn e piramids s strukturs organizative. Ndrkaq decentralizimi
nnkupton dobsimin e ndikimit t qendrs s organizats n pjes t
organizats. Pra decentralizimi shpreh bartjen e autorizimeve t caktuara
prej organeve udhheqse n barts funksional t caktuar, n t ciln
njkohsisht bartet prgjegjsia e caktuar n prpjestim m autorizimet e
dhna.
15c. Parimi I koncentrimit sht I ndrlidhur me parimin e centralizimit.
Koncentrimi n fakt paraqet tendencn q vendimet t ncirren sa m afr q
sht e mundur, nga maja e piramids hierarkike. Ndrsa dekoncentrimi
nnkupton tendenxn q vendimet t nxirren nga ana e organeve varse,
natyrisht gjithnj n kuadr t rregullimit t caktuar juridik t s drejts,
detyrimeve dhe prgjegjsive t subjekteve t caktuara.
16. Nocioni I organizats administrative - N literaturn juridike s pari
krkohen tiparet specifike q e prkufizojn organizatn administrative. Ato
tipare jan t shumta dhe m s shpeshti prmenden kto: kontinuiteti,
profesionalizimi I nnpunsve, autorizimet, punt shoqrore dhe t tjera. Si
nj lloj I veqante I organizatave, organizatat administrative dallojn nga
organizatat e tjera n baz t dy karakteristikave themelore t tyre:
E para n organizatat administrative kryhen punt e prgjithshme
shoqrore dhe
E dyta punt e prgjithshme shoqrore konsistojn n ushtrimin e pushtetit,
prkatsisht n ushtrimin e shrbimeve pr subjektet juridike dhe mundsin
e shfrytzimit t autorizimeve publike; q nnkupton nj pushtet t deleguar.
17. Llojet e organizatave administrative - Organizatat administrative
ekzekutive.
26. Parimet e puns s organeve t administrates - Parimi I
ligjshmris Parimi I ligjshmris dhe zbatimi I tij kan rndsi
jashtzakonisht t madhe sidomos pr administratn shtetrore. Parimi I
ligjshmris shtron krkesa dhe gjen zbatim si n veprimtarin ashtu edhe
n organizimin e aparatit administrativ. N fushn e veprimtaris s ktij
aparati zbatimi I prpikt I saj krkon q t gjitha organet dhe personat e tij
zyrtare t udhhiqen nga ajo si n kryerjen e veprimeve t tyre juridike
ashtu edhe t veprimeve jojuridike (materiale-teknike). Parimi I ligjshmris
gjen zbatim t plot edhe n fushn e organizimit t administrats
shtetrore. I tr ndrtimi I saj n t gjitha strukturat dhe hallkat e tij
mbshtetet fuqimisht mbi kt parim. Kjo prmbn nj nga faktort kryesore
t aparatit administrativ dhe sht n gjendje q ta realizoj me sukses t
plot prmbajtjen e administrats shtetrore n kuptimin e saj material
funksional dhe pa respektimin e ktij parimi nuk mund t ket veprimtari t
rregullt administrative. Parimi I ligjshmris konsiderohet si parimi m I
rndsishm dhe I par juridik, q n kuptim t prgjithshm nnkupton
lidhshmrin e organeve t administrats pr normat juridike, prkatsisht
pajtueshmrin e normave juridike t ulta me ato t larta, ndrsa n kuptim
t veqant, parimi I ligjshmris s puns s administrats nnkupton se t
gjitha aktet e organeve t administrats duhet t jen t ligjshme,
prkatsisht n prputhje me ligjin dmth t bazuara me ligj dhe akte t tjera
q jan nxjerr n baz dhe pr zbatim t ligjit.Rastet m t shpeshta t
paligjshmris q shfaqen n punn e administrats jan:
- inkompetenca
- cenimi I t drejtave n procedure
- cenimi I t drejtave materiale juridike
- vrtetimi I gabueshm I gjendjes faktike dhe
paligjshmria n oportunitetin ose qllimin e aktit.
26a. Inkompetenca - Organet e administrats duhet ti prmbahen
kompetencs s caktuar. Mosprmbajtja e t drejtave dhe detyrave t
prcaktuara, prkatsisht autorizimeve nga ana e organeve nnkupton
inkompetencn e tyre dhe n kt mnyr nj rast eklatant t
paligjshmris. Paligjshmria mund t shfaqet me cenimin e t drejtave mbi
kompetencn lndore dhe territoriale. Nga inkompetenca duhet t dallojm
uzurpimin e kompetencs, I cili paraqitet ather kur individi apo grupi I
individve, prkatsisht organi far nuk kan cilsin e titullarit, ndrsa
nxjerrin aktin administrativ.Ky sht I ashtuquajturi akt inxistent (I paqene)
t cilin pala nuk duhet ta godas, por thjesht ta injoror.
26b. Canimi I t drejtave n procedure - njihet edhe si gabim formal apo
procedural I administrats. Ai cenim mund t shkaktohet me cenimin e
normave me t cilat rregullohet forma e aktit. Gabimet formale ose
procedurale ndahen ne dy grupe: n gabime esenciale dhe joesenciale.
Esenciale jan ato gabime q ndikojn n vendosjen e qshtjes, ndrsa
gabime joesenciale jan ato gabime q nuk kan pasur ndikim n
prmbajtjen e aktit.
26c. Cenimi I ligjit material - mund t shkaktohet n dy mnyra
themelore: q n rastin konkret t mos aplikohet norma, e cila sht dashur
t aplikohet ose kur sht aplikuar norma, mirpo aplikimi sht br
gabimisht prkatsisht n baz t interpretimit t gabueshm.
26d. Gabimi n gjendjen faktike - Bhet ather nse nuk vertetohen t
gjitha faktet q jan relevante pr nxjerrjen e aktit. Ky gabim mund t bhet
qoft nse faktet nuk jan vertetuar plotsisht ose nse sht nxjerr
prfundim I gabueshm mbi gjendjen faktike.
26e. Paligjshmria n oportunitetin ose qllimin e aktit - ekziston
ather nse organi i administrats nxjerr aktin mbi realizimin e nj qllimi
tjetr dhe jo t atij q buron nga ligji. Norma administrative sht aplikuar
drejt vetm nse aplikimi I prgjigjet oportunitetit ose qllimit t vet.
27. Parimi I diskrecionit (parimi I qmuarjes s lir) - Esenca e tij konsiston
n at q normat ligjore nuk prmbajn zgjidhjen kategorike, por ia ln
mundsin organit t administrats, n rastin konkret t zgjedh ndrmjet dy
a m shum alternativave prkatsisht mundsive, at q sht m
oportune. Ky parim buron nga parimi I ligjshmris dhe paraqet
konkretizimin e denj t tij, veqanrisht n procedurn administrative me
rastin e vendosjes s qshtjes konkrete administrative.
28. Parimi I mvetsis - Edhe parimi I mvetsis paraqet zbatim t denj
t parimit t ligjshmris, sepse ai nnkutpon se administrata mund t
punoj vetm at pr t ciln sht e autorizuar. Kshtu konsiderohet se
asnj organ tjetr, nuk mund t przihet n rrethveprimin e administrats e
n ann tjetr administrata sht prgjegjse pr kryerjen dhe ushtrimin e
detyrave q I jan prcaktuar. Kjo mvetsi e organeve t administrats sht
relative q do t thot mundsi veprimi brendaprbrena kompetencave t
prcaktuara me kushtetut e ligj.Rrethveprimi dhe kompetenca paraqesin
instrumentet kryesore t prkufizimit horizontal ndrmjet organeve t
administrats shtetrore.
Rrethveprimi nnkupton fushn e caktuar t veprimtaris nga trsia e
funksioneve t organeve t administrats, q I takon nj organi t
administrats. Kompetenca prkufizohet si e drejt dhe detyr e organit t
administrats n ushtrimin e puns s caktuar administrative. Kompetenca
ndahet pr nga prmbajtja e veprimtaris, prkatsisht lloji I punve, t cilat
ushtrohen dhe kompetencn pr nga territori n t ciln shtrihet mundsia e
veprimit t organit t administrats. Ekzistojn dy drejtime t ndrrimit t
kompetencs: delegimi dhe substitucioni I kompetencs. Delegimi I
kompetencs nnkupton bartjen e kompetencs nga organi I administrats
s shkalls m t lart n organin e administrats s shkalls m t ult,
ndrsa substitucioni I kompetencs nnkupton marrjen e kompetencs prej
organit m t ult nga organi m I lart.
shkencs juridike?
E drejta administrative si deg e sistemit juridik dhe si shkenc
juridike nuk mund ti identifikojm.
Dallimi sht se e Drejta Aministrative si deg e sistemir juridik
prfshin n vete vetm nj kategori t caktuar t normave juridike q
kan t bjn me organizimin dhe veprimtarin e org. t administats
shoqrore, kurse si dg e shkencs juridike prfshin n mnyr m
t prgjithshme q ka t bj me objektin, burimet dhe sistemin e
prgjithshm.
6. far rndsie ka objekti i nj dege?
Me rastin e prcaktimit t kriterit t prgjithshm dhe prmbajtjes
themelore t nj dege duhet t prkufizohet objekti.
7. Kush sht objekt i nj dege?
Objekt studimi i s drejts paraqesin normat juridike t cilat
rregullojn veprimtari administrative varsisht se far nnkupton
me t rregullimi shtetror nj vendi t caktuar n koh t caktuar.
8. Sa prkufizime njihen lidhur me objektin e drejts administrative?
Dy prkufizime 1. Prkufizimet Pozitive Prcaktojn normat q
studiohen nga e drejta administrative dhe 2. Prkufizimet Negative
sipas t cilave e drejta administrative studion normat q i prkasin
administrats dhe nuk i prkasin, prkatsisht studiohen nga ndonj
deg tjetr e s drejts.
9. Si ndahen prkufizimet pozitive?
Prkufizimet pozitive ndahen n dy grupe:
1. N ato q pr objektin e drejts administrative konsiderojn t
gjitha normat q i prkasin, prkatsisht studiohen nga ndonj deg
tjetr e s drejts.
2. Prkufizimet q pr objekt t administats konsiderojn vetm ato
norma t cilat rregullojn organizatat administrative, veprimtarin
administrative dhe veprimtarit tjera lidhur me marrdhniet juridikeadministrative.
10. Me cilat deg t s drejts ka raporte e Drejta Administrative?
Me t drejtn kushtetuese, civile, penale, t drejtn e puns,
familiare, ekonomike, financiare etj.
11. Si ndahen burimet e s drejts administrative?
51. A munden disa pun t jen sekrete dhe cilat jan ato?
Disa pun n administrat duhet t mbahen sekrete, ato caktohen n
legjislacionin e do vendi.
52. jan normat juridike administrative?
Normat juridike administrative jan ato rregulla t detyrueshme t
sjelljes q vendosen ose sanksionohen nga shteti pr rregullimin e
marrdhnieve shoqrore.
Krijohen n procesin e veprimtaris administrative.
53. Pse dallojn kto normat juridike administrative nga tjerat?
Kto norma dallojn nga objekti i veqant i rregullimit juridik.
54. Kush jan karakteristika e normave juridike administrative?
Norma juridike administrative sht baz pr lidhjen e
marrdhnieve administrative.
Norma juridike administrative ka karakter imperativ ose urdhrime
kategorike q i bhen subjekteve prkatse.
Elementet e norms juridike administrative karakterizohen nga disa
ndryshime n krahasim m normat tjera.
55. Si ndahen normat juridike administrative?
1. Nomat juridike administrative q rregullojn marrdhniet
shoqrore t cilat jan t prbashkta pr t administratn
shtetrore.
2. Normat juridike administrative q rregullojn marrdhniet
shoqrore t nje dege t veqant t administrats shtetrore.
56. Si realizohen normat juridike administrative?
Realizohen n dy forma kryesore: 1. N formn e ekzekutimit dhe 2.
N formn e zbatimit.
Ekzekutimi sht i detyrueshm pr subjektet e drejts
administrative.
57. Si bahet zbatimi i normave juridike administrative?
1. Vetm nga ai subjekt i autorizuar me ligj,
2. N rastet konkrete n prputhje me prmbajtjen e vrtet
5.
71. Cilat jan elementet prmbajtsore t aktit kushtetues?
Elementet prmbajtsore jan konkretizimi i lnds dhe i subjekteve
t aktit:
Dispozitivi, arsyetimi, udhzimi pr mjetin juridik.
Akti administrativ prmban lndn dhe subjektet.
Esenca e aktit administrativ sht dispozitivi.
Pa dispozitiv nuk ka akt administrativ.
N arsyetim shkruhet pse sht vendosur ashtu si n dispozitiv.
N udhzim informohet pala pr mundsin ose pamundsin e
prdorimit t mjetit juridik.
72. ka jan aktet materiale dhe si ndahen?
Me akte materiale nuk shprehet autoriteti i organeve te administrats.
Kto akte ndahen n tri pjes:
1. a
2. b
3. c
Disa veprime nuk mund t prfshihen n kategorin e larprmendu si
puna m pal.
73. Cili sht dallimi n ms organit administrativ dhe personit
zyrtar?
Me shprehjen organ administrativ tregohet nj formacion individual
ose kolektiv me organizimin e tij t brendshm q sht pjese
prbrse e aparatit administrativ.
Me shprehjen person zyrtar tregon njeriun konkret q kryn funksion
administrativ.
74. Si klasifikohen veprimtarit administrative?
1. Sektort,
2. deget,
3. fushat,
4. shrbimet dhe
5. makroorganizimi i administrats.
75. jan sektort?
Sektort paraqesin pun administrative n deg t administrats :
Ato ndahen:
1. Sektort administrative
2. Sektort administrative gjyqsore dhe
3. Fusha e veprimtaris shoqrore.
76. jan degt?
Degt e administrats konsiderohen punt q kan ngjajshmri dhe
prbjn trsi t vetme. Pr deg t ngjajshme formohen organe t
mvetsishme.
77. jan fushat?
Fush administrats shtetrore emerohen si rregull deg t
coptuara t saj p.sh. deg t administrats paraqet industria ndersa
fusha jan industria ndrtimore metalike.
78. jan shrbimet administrative?
Puna administrative t specializuara t cilat jan t organizuara me
organe t mvetsishme p.sh. inspektorateve.
79. ka paraqet mikro dhe makroorganizimi?
Mikroorganizimi i takon vetm administrats n legjislacionet e
vendeve t ndryshme, organeve ligjvnse dhe ekzekutive tu takoj
e drejta e prcaktimit e t parimeve t prgjithshme mbi organizimin
e brendshm t administrats.
Makroorganizimi i administrats nnkupton organizimin e
prgjithshm t administrimit t ciln e bjn organet t cilat jan
edhe themeluese t administrats.
80. Si vshtrohet marrdhniet mes organeve t administrats?
Marrdhniet mes organeve t administrats mund t vshtrohen n
tri grupe:
1. Prfshihen marrdhniet e t gjitha organeve t admnistrats pa
marr parasysh marrdhniet mes nj trsie territoriale.(Kto
marrdhnie shprehen me dhnien e ndihms juridike).
2. Bjn pjes mardhniet juridike ndrmjet organeve t njsive t
ngushta dhe t gjera territoriale.(Kto jan t ashtuquajtura
marrdhnie vertikale).
3. Hyjn marrdhniet e ndrsjellta, prkatsisht ato reciproke t s
njjts njsi territoriale.(Kto jan t ashtuquajturat marrdhnie
horizontale).
81. ka kuptojn me dhnie t ndihms juridike?