1

YCE ALLAHI (C.C) TANIMA: MARFETULLAH ve MUHABBETULLAH

Ben cinleri ve insanlar ancak bana kulluk etsinler diye yarattm.

Hz. bn-i Abbas, ilk yette geen: kulluk etsinler ifadesini, beni tansnlar eklinde tefsir
etmitir.2
Bir hadis-i kudside "Ben, gizli bir hazine idim; dolaysyla bilinmek, tannmak istedim.
rivayet edilmitir. 4

dedii

man Allahu Telnn hidayetiyle elde edilir. rfana da Onun inayet ve yardmyla ulalr. lahi
yardmla insan iman dairesine ilk admn atm olur. mann evveli Allahu Telnn varln ve birliini
bilmektir. Sonra emirlerini bilmek gelir. Devam ihls ile amel etmektir. hlsla amelin sonu yakin ve
marifetullahtr. Onun neticesi ise muhabbetullahtr. Kul Yce Rabbinden, Rabbi de kuldan raz olunca, her iki
dnyann izzeti, erefi, tad ve saadeti elde edilmi olur.
Biz, Allahu Telya ait olan btn isim ve sfatlara Onun emrettii ve rettii ekilde iman ederiz.
unu da belirtelim ki Onun Yce Zatnn varlna ve birliine en byk delil, yine kendisidir. O kendisini
tantmazsa kimse Onu tanyamaz; O gel demezse kimse Ona gidemez. Buna hidayet ve inayet delili denir. Onun
iin bir arife: Rabbini nasl tandn? diye sorulunca: Ben Rabbimi Rabbimle tandm cevabn vermitir.
nsanlara Kuran ve kinat ayetlerini okumak, onlardaki sonsuz hikmetleri retmek; Allahtan ald
edeb ile insanlar eitmek, onlara snneti ve snnetullah reterek kendilerini kemale erdirmek. Btn
bunlarn sonucu dnyada marifetullah cennetine girmektir ve muhabbetullah erbetinden imektir. Devam ise,
lm kapsndan selametle geip ebedi saadet yurdu Cennete girmektir ve Cemalullah seyirle ereflenmektir. 5
Takv ve edebin kayna mrifetullahtr. Mrifetullah, btn ilimlerin yerine geer. Ona sahip olan
kimse, her ilmin zn ve hedefini elde etmi olur. Dier ilimler ise mrifetullahn yerine geemez. Zenginfakir, erkek-kadn, mir-memur, evli-bekr btn mkellefler mrifetullah ilmine muhtatr. nk Rabbini
tanmayan kimse Onu sevemez, Sevemeyen temiz kulluk edemez. Mrifeti az olann iman zayf olur. man
zayf olann, ibadeti gevek olur.
Hz. Lokman (A.S.) dinleyelim:

1 Zriyt/56
2 Marifetullah ve hlas, Nurullah Toprak, Semerkand Dergisi ubat 1999
3 Buhari, Ezan, 148.
4 Fahruddin Er-Rzi, Tefsir-i Kebir Meftihul-Gayb, Aka Yaynlar: 20/398.
5 Dilaver Selvi, Ehli Snnet nanc

2
Yavrum! Gzel bir amel yapmak ancak yakin iman ile mmkndr. nsan, ancak yakni lsnde
hayr amel yapabilir. Kii, yakni noksanlamadka amelinde noksanlk yapmaz. Bazen insann yakn ile
yapt az amel, yakni zayfken yapt ok amelden daha faziletlidir. Kimin yakni zayflarsa, nemsiz
grd gnahlar kendisine hkim ve galip olur. 6
Hi phesiz, yakn ehli ariflerin kalbi, sradan bir mslmann kalbinden bin kat daha hayrldr. nk
onun iman normal mminin imanndan yzlerce derece yksekte ve marifetullah ilmi, sradan bir mslmann
ilminin yzlerce derece stndedir. 7
Ebu Muhammed demitir ki: Allahu Tel, baz mminlere Uhud da arlnca, bazlarna da zerre
kadar iman verir.
Cebrail A.S., Hz. Peygamber A.S. Efendimize ihsan nedir ey Allahn resul? diye sorar. Efendimiz
de, Allah gryormu gibi kulluk yapmandr. Her ne kadar sen onu grmyorsan da, o seni gryor.
diye cevaplar. te bu halin addr marifetullah.
Evet, kinatta her ne varsa kendi dilince kendisini yaratan zikreder, Allah iaret eder. Yani haddini bilir,
gaflete dmez. nsann da grd her eyde ite bu iareti fark etmesine marifet ilmi denmektedir. Eyaya
bakp haddini bilmesi ve btn bir kinatla birlikte Rabbini gryormuasna kulluk yapma uuruna ermesidir
marifet ilmi.
Her gn defalarca secdeye vard halde bir adam, Ya Rab, toprak idim; ite btn benliimi
huzurunda yere seriyorum, bir hi olduumu ikrar ediyorum, yceler ycesi olarak seni tespih ediyorum
diye bir huu tamyorsa o secde ne ifade edebilir? O secdeye varan, allme-i cihan olsa ne fayda olur? Bilmek
ayr ey, yapmak ayr, Yaptnn farknda olmak ise apayrdr.
Kssa
Ebu Ali Dekkak hazretlerinin (k.s.) vefatndan sonra bir kimse onu ryasnda alar vaziyette grp
sorar;
-

Ne oldu stat? Yoksa dnyaya m dnmek istiyorsun?

O yle cevap verir:

Evet, geri dnmek istiyorum. Ama orada gezip tozmak iin deil. unun iin istiyorum; yice giyinip
kuandktan sonra asam elimde kap kap dolaaym. Asamla kaplar vurup diyeyim ki;
Etmeyin, eylemeyin kimden mahrum kaldnz bilmiyorsunuz. 8

Mrifetullahn sonu muhabbetullahtr. Herkesin bu ilimdeki nasibi farkldr. Kulun kalbindeki iman ve
Allah sevgisi mrifetullahtan nasibi kadardr. Kul, Yce Rabbini ne kadar tanrsa o nispette sever ve o derece
iman kuvvetli olur.
Raslullah Efendimiz (A.S.):

6 El-Mekk, Ktul-Kulb
7 Geni bilgi iin bkz: el-Mekki, Kutul-Kulub, I, 116-117
8 Feridddin-i Attar,Tezkiretl Evliya

3
inizde Allah en iyi tanyannz benim ve Ondan en ok korkannz da benim. 9 hadisiyle,
takvann ve edebin Allahu Tely tanmaktan kaynaklandn bildirmitir. Elbette lemlerin Rabbini tanyan
sever, seven itaat eder, takva dairesine girer. Takva, Allahtan korkmak diye tarif edilir. Ancak bu korku
sevgiliyi zme korkusudur. Allahtan en ok korkanlar, Onu en fazla seven ve Onun tarafndan sevilen
kimselerdir.
Tek bir lim, eytana kar, bin abitten daha iddetlidir 10 buyrulmutur.
Yine: Bir limin lm, eytan iin bin abidin lmnden daha sevimlidir. denilmitir.
Bykler, amelden daha faziletli olan ilimle, ancak marifetullah ilmini kastetmektedirler. nk Allahu
Tely bilmek (marifetullah) imana ait bir vasftr ve yakininin bir parasdr. Yakn iman yle bir eydir ki,
gkten ondan daha erefli bir ey inmemitir. Artk ona hi bir ey denk olmaz.
Kssa
Hz. mer vefat edince bnu Mesud (r.a.) :
lmin onda dokuzunun gittiini dnyorum demitir.
Kendisine:
Sen byle diyorsun, hlbuki aramzda pek ok sahabe vardr! denildiinde:
Ben sizin kastettiiniz zahir ilmi kastetmiyorum. Ben marifetullah kastediyorum. diye karlk
vermitir.
Grld gibi, bnu Mesud (r.a), birtakm malumat hakiki ilim kabul etmemi, Allahu Tely bilmeyi
ilmin onda dokuzu nispetinde faziletli saymtr. Hem zahir ilmi, amellerin daha ziyade deerlenmesini temin
etmez. nk o, dilde cereyan eden bir sfattr ve zahir ameller iine girmektedir. Hem zahir ilim her
mslmann elde edebilecei bir ilim eididir. Bu ilmin en yksek seviyesi ihlstr. Eer zahir ilimde ihls
bulunmayacak olsa o da dier nefsan eyler gibi dnyev bir ey olur. Hlbuki ihls, batn ilminde marifetullah
iin kalpte bulunmas gereken ilk eydir. Buna sahip olanlarn, ariflerin makamlarna ve sddklarn derecelerine
ulancaya kadar kastedecekleri makamlarn bir sonu yoktur. 11
Yusuf b. Ahmed el-Badd, Ahmed b. Ebi'l-Havr'den, o da Kasm b. Osman el-C el-Kebr'den
naklediyor:
"Allah dostlar al sevgi ile doyarak bastrdlar. Bylece yemein lezzetini, dnyann lezzetini ve arzu
uyandran her eyi unuttular, kaybettiler. nk onlar, zerinde daha gzel bir lezzetin olmad eyi his settiler. Yaadklar bu hal, onlar her trl hevesten kopard.
lhi sevginin temeli marifetullahdr. badetin asl Rab Tel'y tam anlamyla tasdik etmektir. Allah
korkusu, Allah Tel'nn nazar altnda olduunu fark etmendir. Gnahlara dalmann sebebi, bo kuruntular ve
bitmeyen ihtiraslardr. Ba olma sevdas her byk tehlikenin sebebidir. Allah' hakkyla bilmeye a larak
(marifetullah ile) yaplan az amel, bu aba olmakszn yaplan ok amelden hayrldr. Amellerin ba, Allah'dan
raz olmak, O'nun rzasn kazanma ak iinde olmaktr. Ver, dinin direidir. 12-13

9 Buhar
10 Tirmiz, lim. 19; bn Mace, Mukaddime, 17.
11 Kalplerin Az, Eb Talip el-Mekk 2. Cilt

4
Hukemadan birisi, yukarda zikrettiklerimizin manasnda, yle demitir: Allahu Tely tanyan neyin
cahili olur? Onun cahili olan da neyi tanm olur ki?
Zhir limleri yeryznn ve mlk leminin ssdrler. Btn limleri ise, semann ve melekt leminin
ssleridir. Zhiri ilimlere sahip olan limler, haber ve lisan ehli, btn limleri ise, kalp ve mahede erbab
kimselerdir.
limlerden birisi demitir ki: Allahu Tel dili yaratnca: Bu, benim haberimi anlatan (ve akla izah
eden) bir azadr. Eer bana sadk kalr (yalan sylemezse) onu (azaptan) kurtarrm. dedi. Kalbi yaratnca
da: Bu, benim nazar mahllimdir, eer benim iin saf ve temiz olursa, onu (nurum ile temizleyip) sfi
yaparm. dedi.
nceleri, zhir limleri delillerin ihtilaf sebebiyle bir meselede mklata dtklerinde, meseleyi
marifetullah sahibi ariflere sorarlard. nk onlara gre ehlullah, ilh yardma en yakn olup heva ve
masiyetten en uzak kimselerdi. Bu limlerden birisi de mam afidir.
O, bir meselede limlerin ihtilaf ve istidlalde ayn seviyede olmalarndan dolay mkilatla karlat
(ve sonuca varamad) zaman marifet ehline mracaat eder, meseleyi onlara sorard.
Kssa
mam Ahmed b. Hanbel (rah.) sk sk Bir-i Hafinin (k.s.) yanna gider, meclisinde otururdu. Tam manas
ile ona balanmt. Bir defasnda talebeleri kendisine:
-Sen hadis ve fkh limi bir mctehitsin, muhtelif ilimlerde bir benzerin daha yok. Buna ramen, niin
byle hali ahvali basit bir insann yanna gidip geliyorsun, bu sana yakr m? dediklerinde, mam:
-Evet, u saym olduunuz ilimlerin hepsini ben ondan daha iyi bilirim, ama o da ycelerden yce Allah
benden daha iyi tanmaktadr, dedi. Sonra Birin yanna giderek: Haddisn an Rabb: (Bana izzet ve celal
sahibi Rabbimden bahset) dedi.14
Baka bir defasnda da benzeri bir soruya:
in ba olan Allah korkusu ve marifetullah onun yanndadr 15demitir.
Nasrbd (rah) der ki: "Snnete uyarak marifete, farzlar eda ederek Allah'a yaknla, nafileleri
yerine getirerek de Allah'n muhabbetine ulalr." 16
Hz. Ali (r.a.) yle demitir: Allahu Telnn beni, kkken ldrp cennetin en yksek
derecelerine ulatrmas beni (fazla) sevindirmez. Kendisine Niin? diye sorulunca: nk ben Allahn
beni kendisini tanyncaya kadar yaatmasn isterim demitir.

12 Ver; Haramlara dmek korkusuyla pheli olan eylerin tmnden saknmak demektir.
amelleri yapmaktr' diyor. (Bkz; Crcn, Kitab't-Ta'rft, s.252). (ev.)

13 Ebu Nuaym el-sfehani- Hilyetl-Evliya

14 Dr. Dilaver Selvi, Kaynaklaryla Tasavvuf, 444, Feridddin Attar, Tezkiretl-Evliya, 167.
15 Dr. Dilaver Selvi, Kaynaklaryla Tasavvuf,444, Feridddin Attar, Tezkiretl-Evliya, 289.
16 Hak Yolunun Esaslar mam- Gazali

Bazlar; 'Ver, devaml en

gzel en salam

5
Malik b. Dinar da: nsanlarn ou dnyada gp gitti, fakat ondan hibir koku tadamad. Kendisine:
O nedir? diye sorulunca, Marifetullah/Yce Allah tanmaktr dedi.
Zerreden krreye btn kint L ilhe illallah hakikatini ispat iin var edilmitir. Btn insanlar ve
cinler bunu anlamak iin yaratlmtr. Ben cinleri ve insanlar ancak bana kulluk etsinler diye yarattm. 17
ayeti, kulluktan nce iman ve tevhidi istemektedir. nk kulluun temeli Allahu Tely tanmaktr. Btn
Peygamberler tevhidi yani Allahu Telnn varln, birliini ve ibadet edilmeye layk tek ilah olduunu
retmek iin gnderilmitir. Btn ilimlerin hedefi, lemlerin Rabbi olan Yce Allah tanmaktr. Buna
mrifetullah denir. Bu ilmin ve marifetin meyvesi Allahu Tely sevmektir. Buna da muhabettullah denir.
nsana verilen kalbin vazifesi Yce Yaratcy tanmak ve sevmektir. Gz, kulak, dil, akl, vicdan gibi latifeler ve
manevi cevherler de insan bu hedefe ulatrmas iin verilmitir. 18
Denilebilir ki, muhabbet hayatn zdr, ruhudur. Rabbimizin btn emirleri, hakikatte muhabbet
yoluyla vuslata bir ardr. Her emir vuslata eken manevi bir ip hkmndedir. Her yasak ise Hakk'a uzanan
muhabbet ipini koparacak engelleri ortadan kaldrmak iindir.
nsann hamuru da muhabbetle yorulmutur. man, Hakk' tasdikin ak haline gelmi mertebesidir.
Dinimiz slm ise, bu akla kinata, hayata ve olaylara izah getiren, ekil veren, disiplin altna alan mkemmel
yoldur. Amele gelince; o da insan azalarn, disiplin altnda yaradl istikametine sevk etme durumudur ve
sevginin, muhabbetin fiil ispatdr. lm de, vuslata gtren en nemli vasta olduundan muhabbetin kemal
noktasdr.
Yce dinimiz nazarnda muhabbet o kadar nemlidir ki, adeta dinin temeli, imann harc, ibadetin
enerjisi ve tefekkrn muharrik gc haline gelmitir. man ve teslimiyetin, Allah yolunda fedakrln zirvesi
olan cihad da ancak muhabbetullah ile izah edilebilir. 19
Kssa
Gavs- Sn (k.s) Hz.lerine soruldu:
"Efendim, uzun zamandr ziyaretinize gelip gidiyoruz. Yannzdayken hlimizde bir dzelme oluyor.
Sizden ayrldktan sonra, memlekete dndmzde bu hl bir sre daha devam ediyor. Daha sonra
hlimiz muhafaza edemiyoruz. Bize ne buyurursunuz?"
Gavs- Sn (k.s) Hz.leri, elini yumruk hline getirerek yle buyurdular.
"nsann kalbi bu yumruk kadardr. Bunun iinde muhabbetullah olmas lazmdr."
Sonra orada yanan gstererek:
"u anda k yanyor, etraf aydnlk. Bu k snerse etraf karanlk olacak. Ayn anda hem k hem
karanlk olmaz. Ik yanarsa aydnlk olur; snerse karanlk olur. Kalbin durumu da byledir. Onun iinde
muhabbetullah/Allah sevgisi olmas lazmdr. Muhabbetullah yoksa baka eyler vardr. Baka eyler olunca
kalbe Allah muhabbeti girmez. Allah muhabbetini elde etmek iin sofi u drt eye devam etmesi gerekir:
1-Mrid ziyareti.
2-Mrid sohbeti.
3-Rabta.

17 Zariyat,56
18 Marifetullah ve hlas, Nurullah Toprak, Semerkand Dergisi ubat 1999
19 Mbarek Erol, Ftri Muhabbet ve Ynelilerimiz, Semerkand Dergisi 67. Say

6
4-Vird.
Marifetullah ve muhabbetullah tahsil etmenin en kolay, en ksa ve en gzel yolu da bu reetedir. Bu
drt ey Mevlay tantan en etkili yollardandr. Onu tanyan sever ve itaat erder. te marifetullah da budur.
Muhabbeti, fani, kifayetsiz, manasz eylere yneltmek, zillet ve perianlktr. Bu nedenle dinimiz,
dnyaya Cenab- Hakk' unutturacak ekilde balanmay, lfet etmeyi yasaklar.
Sahip olduumuz maddi ve manevi imknlar ve dnya nimetleri; ana-baba, evlat, e sevgileri Cenab-
Hakk'n kullarna ltfudur. Ancak btn bu sevgiler, Hak iin ve Hak yolunda vasta olmaldrlar. Bunlara
gnlmz esir olmamaldr. nk btne k olanlar, paralara k olmazlar. Bunun tersini yapanlar ise
btnden mahrum kalrlar.

gibi;

nsana gereken, nimete deil onu verene muhabbet etmektir. Rasulullah Efendimizin (s.a.v), uyard

Kendisine hizmet iin yaratlan dnyaya, altna, gme, kumaa gnl verip kle olanlar helak
olmulardr. 20-21
Misal olarak, kandile konan yakt ne kadar temiz ve katksz olursa, o nispette yan gzel ve fazla
olur. Akl da byledir. Onu kartracak eylerden temiz, bir takm hl ve mal skntsndan uzak olduu zaman,
dengesi gzel, huzuru yerinde olur. Btn bunlar iinde toplayan da, kandil mesabesindeki kalptir. Kalbin
incelii, cevherinin letafeti, kendisini kartracak eylerden ve eitli etkilerden temizlii ne kadar ileri
derecede olursa, o nispette kalpte manev ilimler ve nurlar oluur.
Kandilin maddesinin gzel ve temiz olmas, iindeki yakta bal olduu gibi; yaktn temiz ve gzel kalmas
da, lambann cevherine (asli maddesinin temizliine) baldr. Kalp ve akl da, birbirlerine nispetle byledirler.
Lambann nn yanmas, fitilinin kuvvetine ve yakacak maddesinin desteine muhtatr. Kalpteki ilmin kuvveti
ve destei nispetinde, orada Allah bilgisi/marifetullah ve yakn meydana gelir. Bu, her eye hkm geen ve
her eyi bilen Allahn takdiri ile olmaktadr. 22
Allah Rasl (s.a.v) koyduu hkmlerde Allah sevgisini emretmi ve yle buyurmutur: Size verdii
nimetlerden dolay Allah sevin. Allah sevdiiniz iin de beni sevin. 23
Bu emir, Allah sevgisinin farz olduunu gstermektedir. Mminler, bu sevginin sonsuz dereceleri iinde
farkl derecelere sahiptirler. Allahu Telnn bize ihsan ettii nimetlerin en by Yce Zatn tanma ilmidir
ki buna marifetullah denir. Allah sevgisinin en stn ise, mahededen doan sevgidir.
Allahu Tely sevenler muhabbetin farkl mertebelerine sahiptirler. Bu mertebelerden bazlar,
dierlerinden sttedir. Mminler iinde Allahu Tely en ok sevenler, ilim, hilim, af, kullarn kusurlarn
rtmek gibi gzel ahlaklarla en fazla ahlaklanan kimselerdir.

20 Buhr, Rikak, 10; Cihad, 70; bnu Mce, Zhd, 8

21 Allah Yolunda Yardm ve Cmetlik, Dilaver Selvi
22 Kalplerin Az, Eb Talip el-Mekk 2. Cilt/15
23 Buhari, et-Tarihul-Kebir, I, 183; Tirmizi, Menakb, 31; Hkim, Mstedrek, III, 150; Ebu Nuaym, Hilye, III, 244; Tabarani, el-Kebir, X, 342;
Beyhaki, uabul-man, No: 408.

7
Onun sfatlarnn mana ve tecellilerini en iyi bilenler ise; kibir/ululuk hamd/vlme, zenginlik, eref ve
halk iinde zikredilme arzusu gibi Yce Allaha layk sfatlarda kendisine ortak komamak iin bu tr
ahlaklardan en ok kanan kimsedir..
Sonra, Allah Rasln (s.a.v) en ok sevenler, ona en gzel ekilde tabi olanlar ve onun hline en fazla
benzeyenler gelir. nk O, Allahu Telnn sevgilisidir.
Kssa
Rivayet edildiine gre bir adam Hz. Raslullaha (s.a.v) gelerek:
Ey Allah Rasl, seni seviyorum. dedi.
Allah Rasl (s.a.v): yleyse fakirlie hazr ol! buyurdu.
Adam: Ben Allahu Tely da seviyorum. deyince;
Efendimiz (s.a.v): yleyse bela ve imtihana hazr ol buyurdu.24
Bu ikisi arasndaki fark udur: Musibetlerle imtihan etmek, Allahu Telnn ahlakndandr. O, kullarn
imtihan eder. Dolaysyla adam Allahu Tely sevdiini syleyince, Efendimiz (s.a.v) kulun ilahi tecelli
karsnda sabrl olmas iin Onun kendisini imtihan edeceini haber vermitir. Nitekim Allahu Tel da yle
buyurmutur: Rabbin iin sabret.25 Yani Onun hkmlerine ve imtihan iin verdii musibetlere sabret.
Fakirlik ise Allah Raslnn (s.a.v) sfatlarndandr. Dolaysyla adam, Allah Resln (s.a.v) sevdiini
syledii zaman, Efendimiz (s.a.v) adama, kendi sfatlarna uymasn ve peinden gitmesini tavsiye etmitir.
nk Allah Rasl (s.a.v), bir hadisinde yle buyurmaktadr: Allahm, beni fakir olarak yaat, fakir olarak
canm al ve beni fakirlerin arasnda haret. 26-27
Ariflerin peine dt bu fakirlik, yakin iman ve ileri derecede ilh ak ile elde edilmektedir. Hz. Ebu
Bekir Sddkn (r.a) ve Sahabenin byklerinin yapt fedakrlklar, bu erefli fakirliin rnekleridir. Byle
fakirlik hlini elde etmek iin bu zamana kadar nice canlar ve mallar feda edilmitir. nk onda tam bir huzur
hli vardr ve kesin bir hrriyet mevcuttur.
Onun erefini bilenler baka btn ereflerden vazgemilerdir. Allah sevgisi ve marifetullah ilmiyle
zengin olan kalplerin bulduu huzuru ve ald tad eer dnya ehli zenginler bilselerdi, onlarn elinden onu
almak iin kendilerine sava aarlard. Ancak ne ehlullah o ilh tad kimseye hissettirir, ne de ehl-i dnya onun
peine debilir.
Velilerden brhim b. Edhemin (k.s), iinde bulunduu serveti ve devleti terk ederek, iki lokma bir
hrkaya rza gsterip peine dt fakirlik ite budur. O, dnyay isteyenlere brakp Allahu Telnn
sevgisiyle yle bir zengin olmutur ki, kendisinin ilk hline sahip olan nice padiah ve sultanlar unutulup gittii
halde, Hazret, mminlerin gnlnde ve gndeminde devaml hayrla anlmtr.
mam Gazl Hazretlerinin, Nizmiye Medresesindeki ilm ve madd saltanat bir kenara brakp vatann
terk ederek on sene bin bir ile iinde ele geirmeye alt fakirlik ve hrriyet de budur. Onun eya ve

24 Bezzar, Msned, No: 3595; Heysemi, ez-Zevaid, X, 274.

25 Mddessir 74/7.
26 bnu Mace, Zhd, 6; Hakim, Mstedrek, IV, 322; Beyhaki, uabul-man, No: 1453.
27 Kalplerin Az, Eb Talip el-Mekk 3. Cilt

8
madd saltanattan yana hrriyete kavuan gnl, eyann asl mliki ile tanp huzur bulunca, hikmet ve hakikat
menba oldu. Allah kendisine rahmet etsin, bizden nce slam lemi onun eserleri ile ihya olup istikamet
bulmutur. O eserler Kuran ve snnet deryasndan karlan incilerdir. Eer bugn o eserler ile amel edilse,
insan maddenin esaretinden kurtulup iman ve irfan zengini olur.
Gavs- Bilvnis Seyyid Abdlhakim el Hseyn (k.s), ilmini ve seyyidliini bir kenara koydu; gnl gzn
mridi Ahmed'l-Haznev (k.s) Hz.lerinin kalbinde zuhur eden ilah aka ve nura dikti. nk Yce Ceddi
Muhammed Mustafann (s.a.v) irad emaneti ondayd. Onun iin Trkiye'den Suriye'ye yaya gitti. Dikenli teller
geti. Ayaklar kanad. Elbiseleri paraland. Ba yaraland. Onca ileden sonra, mridinin kyne yaklanca
oturdu alad: "Ben bu byklere layk deilim, onlarn yzne nasl bakarm" diye gzya aktt.
Yol arkadalar koluna girip zorla mridin huzuruna karttlar. Bu edep, sayg ve ileye sabr ona
rahmet kaplarn at; Cenab- Hakk, onu zamann irad kutbu ve gavs yapt.
Bursadaki kadl ve onun debdebesini terk ederek zamannn irad kutbu ftde (k.s) Hz.lerinin derghnda
tuvalet temizliine bile raz olan Aziz Mahmd Hdy (k.s) Hz.lerinin arad ve bulduu fakirlik de bu tr
fakirliktir. O da her eyi ile teslim olduu mridinin talim ve terbiyesiyle kalbini masivdan, elini mevki ve
maldan ekip tamamen Yce Rabbine ynelince, karsnda padiahlarn hrmet gsterdii bir izzete ulat.
Bunu sevgi ve iradesiyle yapt. Mal ile deil, Yce Mevl ile zengin oldu. Onun ilk hlini hedef seen
dier btn kadlar ve paalar lmle unutulup gitti. O ise, her mminin gnlnde Allah iin onun dostlarna
ayrlan yere oturdu. Kendisine her gn binlerce ftiha okundu, okunmaya da devam etmektedir. (Rahmetullahi
aleyh). 28
Ariflerin kalbine emanet edilen bu ilah ak kitaplarda bulunmuyor. O ak, iine akacak bo ve ho kalp
aryor; kibirle kirlenmi, gaflet ve dnya muhabbetiyle perdelenmi kalbe girmiyor.
Hz. Ali (r.a) yle demitir: Yeryznde Allahu Telnn bir takm nurani kaplar vardr. Onlar
kalplerdir. Kalplerin Allahu Telya en sevimli olanlar; en ince, en temiz ve en kuvvetli olanlardr.
Sonra bunlar yle aklamtr: Bunlar, dinde en kuvvetli, yaknde en temiz ve din kardelerine kar en
ince ve hassas olan kalplerdir.
Rasulullah (s.a.v) Efendimizden sonra, kalpleri ilh nur, sevgi ve manevi tasarrufla temizleme grevi,
onun gerek vrislerine verilmitir. Hz. Peygamberle insanla sunulan ilh ilme, marifete, edep ve sevgiye
vris olmak, Yce Allahn bir ltfudur. Allahu Tel o nimeti dilediklerine verir. Bu nimet, ilh sevgidir,
nurdur, feyizdir, edeptir, gzel ahlktr. Btn bunlar kalplerin ilacdr. Kalbinin huzurunu dnen bir insan,
ona midesi kadar nem vermezse, kalbi dertten, nefsi inlemekten kurtulmaz.
Kalp temizliini ve nefis terbiyesini hedefleyen ilme ahlk ilmi denir. Tarih boyunca bu ilmin gerek
hakkn sufi ismiyle anlan kmil veliler vermitir. Onlar bu ilmi sadece aklamakla kalmam, ayn zamanda
kendi nefislerinde tatbik etmilerdir. Ayrca bir terbiye sistemi iinde insanlara da retmilerdir. Bu terbiye
sistemine ksaca tasavvuf denir.
Tasavvuf her eyi ile dinin hizmetindedir. Hedefi, takvya ulam kmil insan yetitirmektir. ls
Kuran ve Snnettir. Sermayesi ilh muhabbettir. Meyvesi ak, edeb ve muhabbet-i lhiyyedir.
Kssa

28 Dilaver Selvi, Allah Yolunda Yardm ve Cmertlik1/6

9
Mvernnehirin byk imamlarndan biri, ah- Nakibend Hazretlerine, seyr-i slktan maksadn ne
olduunu sordu. ah- Nakibend Hazretleri, Maksat, tafsili marifettir. deyince, lim zat bunu anlayamad,
dedi ki:
Tafsili marifet nedir? Hace Hazretleri:
Bu bir ilim daldr. Haber-i Sadk 29 ile bildirilmitir. Bu ilim, tafsil yoluyla renilir. Yani bu ilim,
tasavvuf yoluna girip bir mridin gzetiminde amel edenleri, delil arama mertebesinden kef ve mhede
mertebesine ykseltir, dedi. 30
Kuran ve Snnetin hizmetisi olan tasavvufun hedef ald ilim budur. Gerek sufi, Allah sevgisi ile safi
olmu, huzur bulmu kimsedir. Sufiliin i yz ilh ak, d yz gzel ahlktr. Arifler sufilii ksaca byle
tarif etmilerdir. Bunlardan bakas botur. Hakiki sufi Allah (c.c) ve Rasulnn (s.a.v) dostudur, Onun grevi
isteyenlere bu dostluu retmektir. Sufi kimdir, sufilik nedir diye merak edenlere, iin bandaki arifler
yle derler: Gel, gir, gr, tat ve anla!

Bu yola ilh sevgi ile gelip, kendi istei ile girenlere mrid denir. Onun gzelliini grenlere, tadn
alanlara, hedefine ulap ne olduunu anlayanlara sufi denir. Sufi, Kuranda veli, muttaki, muhsin, sddk, sadk,
sfatlar ile tantlan kmil insandr. Kmil insan herkese ait bir kymet, insanln istifadesine sunulmu bir
cevherdir.
Ebd-Derd radyallahu anhden rivayet edildiine gre Reslullah sallallahu aleyhi ve sellem yle
buyurdu:
Dvd aleyhisselm yle dua ederdi: Allhmme inn eselke hubbeke ve hubbe men yuhibbke,
vel-amelellez ybelliun hubbeke. Allhmmecal hubbeke ehabbe ileyye min nefs ve ehl ve minelmil-brid:

Allahm! Senden seni sevmeyi, seni sevenleri sevmeyi ve senin sevgine ulatracak amelleri sevmeyi
dilerim. Allahm! Senin sevgini bana canmdan, ailemden ve souk sudan daha ileri kl! 31

Hadisten rendiklerimiz

1. Resl-i Ekrem Efendimiz Dvd aleyhisselmn bu duasn sevdii iin onu bize de retmitir.
2. Hedefimiz Allah (c.c) sevgisine ulamak olmaldr. Bu hedefe bizi gtrecek iki nemli vesile vardr:
Biri, Allah Tely sevenleri sevmek, dieri de Allah sevgisine gtrecek amel ve ibadetleri
benimseyerek yapmaktr.32
29 Haber-i Sadk ikiye ayrlr. Bunlardan ilki mtevatir haber, dieri de mucize ile desteklenmi rasuln ilettii haberdir.
mer b.Muhammed en-Nesefi, Mhimmatl mtn, s.4 ( Haz.)

30 ah- Nakibend, 132

31 Tirmiz, Daavt 73
32 Riyz's Slihin

Bkz: el- Akaid,

10

"Ey Allah'm! Bana kendi sevgini, seni sevenlerin sevgisini ve beni sana yaklatracak olan amellerin
sevgisini nasip eyle. Allahm! Senin sevgini, bana her eyden daha sevgili kl. AMN.