You are on page 1of 95

Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá

OÂN TAÄP Tieát PPCT : 1 –


Tuaàn 1
Ngaøy soïan
:04/09/2007
I) Muïc Ñích Yeâu caàu:
- Cuõng coá laïi kieán thöùc khaùi nieäm cô baûn cuûa caáu taïo hoùa hoïc.
- Vieát ñöôïc ñoàng phaân vaø goïi teân hiñro cacbon.
- Naém laïi luaän ñieåm cô baûn cuûa thuyeát caáu taïo hoùa hoïc.
II) Phöông phaùp
Ñaøm thoïai neâu vaán ñeà .
II) Noäi dung oân taäp
Hoaït ñoâng Thaày – Troø Noäi dung
Ñaøm thoïai I) Ñoàng ñaúng cuûa caùc hiñro
- Goïi HS cho bieát coâng thöùc cacbon
caùc hiñrocacbon ñaõ hoïc Ankan CnH2n+2 n≥1 ( -)
- Cho bieát coâng thöùc toång Anken CnH2n n≥2 (=)
quaùt cuûa chuùng. Ankin CnH2n -2 n≥2 ( )
Coù ñaëc ñieåm gì trong thaønh Ankadien CnH2n-2 n ≥ 3 ( = =)
phaàn phaân töû cuûa chuùng . Xicloankan CnH2n n ≥ 3 ( vong no)
Ankan coù lieân keát ñôn. Aren CnH2n-6 n≥6
Anken coù lieân keát ñoâi. Goïi teân.
- Caùc Hyñroâcaùcbon treân coù *
ñaëc ñieåm gì gioáng nhau trong Maïch chính = goác (ank)
teân goïi . + ñuoâi
Soá C 1 2 3 4 5
Giaùo vieân nhaéc teân goác 6 ….
(Ank) Teân goác Met et prop but pent
hecx ….
VD: CH4 : Metan
CH2 = C = CH2 :Propadien
Nguyeân taéc goïi teân treân * Maïch phaân nhaùnh
maïch chính . - Choïn maïch C daøi öu tieân lieân
- Höôùng daãn hoïc sinh goïi teân keát π
maïch phaân nhaùnh . - Ñaùnh soá öu tieân π, nhaùnh
C - Teân: + Chæ soá nhoùm theá
+ Teân nhoùm theá
C C C C C + Teân maïch chính
+ Chæ soá π neáu coù
C C
Neáu coù 2 nhoùm theá gioáng nhau
- Goïi H goïi teân. theâm tieáp ñaàu ngöõ : 2 – di , 3 –
tri , 4 – tetra
Choát: Löu yù hoïc sinh goïi teân VD
HC treân maïch coù phaân CH3
nhaùnh.
H3C C CH2 CH3
CH3
2,2 – dimetyl butan

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang1


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
II) Ñoàng phaân
CTTQ CxHyOgNtClu
Ñoä baát baûo hoøa ( soá lieân 2x + 2 − y + t − u
∆=
keát π ).∆ = 2.2 + 2 − 2 = 2 2
C2H2 2 ∆ :soá lieân keát π
* Nguyeân taéc vieát ñoàng phaân
CH CH - Tính ∆
- Nguyeân taéc vieát ñoàng phaân - Vieát maïch C daøi nhaát
Goïi HS vieát ñoàng phaân cuûa - Theâm π neáu coù
C4H8 - Giaûm maïch C …. Maïch voøng
- Nhaéc laïi caùch theâm HS cho - Theâm H cho C baûo hoøa hoùa trò
baûo hoøa hoùa trò. VD: Vieát ñoàng phaân C4H8 , C5H10
∆ =1
C=C–C–C
C–C=C–C
C=C–C
C
C C
C C
C C C
C
III) Thuyeát caáu taïo hoùa hoïc
1. Trong hôïp chaát höõu cô caùc
nguyeân töû lieân keát vôùi nhau
theo moät traät töï nhaát ñònh vaø
Goïi HS nhaéc laïi thuyeát caáu ñuùng theo hoùa trò. Thöù töï lieân
taïo ñaõ hoïc . keát ñoù ñöôïc goïi laø caáu taïo hoùa
- Coù 3 luaän ñieåm cô baûn hoïc. Söï thay ñoåi thöù töï lieân keát
1. Lieân keát cuûa chuùng ñoù seõ taïo ra chaát môùi.
2. Hoùa trò 2. Trong phaân töû chaát höõu cô C
C 4 coù hoùa trò 4 cacbon coù theå lieân
N 3 keát vôùi nhau taïo maïch C khaùc
Cl 1 nhau.
O 2 3. Tính chaát cuûa caùc chaát phuï
H 1 thuoäc vaøo thaønh phaàn phaân töû
3. Tính chaát phaân töû vaø caáu taïo hoùa hoïc.
4. Phaân töû khoâng theo höôùng
nhaát ñònh

IV) Cuõng coá baøi veà nhaø


* Cuõng coá
- Nhôù teân goïi cuûa caùc ñoàng ñaúng hiñro cacbon
- Caùch vieát ñoàng phaân cuûa HC
- Trình baøy ñöôïc thuyeát caáu taïo hoùa hoïc
* Baøi taäp veà nhaø cho hoïc sinh
Vieát ñoàng phaân vaø goïi teân C5H10 , C6H14

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang2


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
Chöông I: RÖÔÏU – PHENOL – AMINTieát PPCT : 2 –
Baøi 1: NHOÙM CHÖÙC – DAÕY ÑOÀNG ÑAÚNG RÖÔÏI Tuaàn 1
ETYLIC
Ngaøy soïan
I) Yeâu caàu :04/09/2007
- Khaùi nieän veà nhoùm chöùc vaø hôïp chaát ñôn chöùc.
- Goïi teân ñöôïc moät soá nhoùm chöùc
- Giôùi thieäu sô löôïc veà tính chaát cuûa moät soá nhoùm chöùc.
- Vieát ñöôïc CTCT vaø goïi teân röôïu thuoäc daõy ñoàng ñaúng cuûa röôïu
etylic.
II) Phöông phaùp
Neâu vaàn ñeà, ñaøm thoaïi
II) Giaûng baøi môùi
Hoaït ñoâng cuûa Thaày - Troø Noäi dung
Neâu vaán ñeà A/ NHOÙM CHÖÙC
- Lôùp 11 ñaõ hoïc hoùa höõu cô 1. Khaùi nieäm
veà phaàn gì? Trong phaân töû Nhoùm chöùc laø nhoùm nguyeân töû
chæ ra hai nguyeân toá H vaø C. gaây ra nhöõng phaûn öùng hoùa hoïc
- Trong phaân töû coù theâm caùc ñaëc tröng cho phaân töû hôïp chaát
nguyeân toá khaùc taïo neân caùc höõu cô .
nhoùm chöùc khaùc. VD: - OH Röôïu
- COOH axit
C2H5OH laø nhöõng hôïp - CHO anñehit
chaát coù chöùa - Hôïp chaát ñôn chöùc laø hôïp chaát
CH3COOH 1 nhoùm chöùc. chæ chöùa moät nhoùm ñònh chöùc.
VD: C2H5OH CH3COOH
- Nhoùm naøo ñöôïc goïi laø II) Goïi teân moät soá nhoùm
nhoùm chöùc? chöùc
Nhoùm chöùc laø gì? - OH hidroxyl Röôïu
- COOH cacboxyl axit
- Hôïp chaát chæ chöùa moät - C – cacbonyl xeton
nhoùm chöùc laø hôïp chaát ñôn C
chöùc. - CHO fomyl anñehit
- NH2 amino amin
B/ DAÕY ÑOÀNG ÑAÚNG CUÛA
RÖÔÏU ETYLIC (ANKANOL).
I. Ñoàng ñaúng – Ñoàng phaân –
Ñaøm thoaïi Danh Phaùp
Theá naøo laø ñoàng ñaúng? 1. Ñoàng ñaúng
CH3OH Ankanol laø hôïp chaát höõu cô trong
C2H5OH phaân töû coù chöùa 1 nhoùm – OH
C3H7OH lieân keát tröïc tieáp vôùi goác hiñro
CnH2n+1 OH cacbon no ( röôïu no ñôn chöùc).
Neâu daõy ñoàng ñaúng cuûa CTTQ CnH2n+1 OH n>1
röôïu etylic Hoaëc CnH2n+1 O
CnH2n+1 hôïp chaát no 2. Ñoàng phaân
CnH2n+1 - goác hôïp chaát n ≥ 3 coù hieän töôïng ñoàng phaân .
hoùa trò 1 no - Ñoàng phaân maïch cacbon
Yeâu caàu hoïc sinh vieát ñoàng C – C – C – C – OH

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang3


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
phaân cuûa C4H9OH. C – C – C – OH
- Phaân loïai ñoàng phaân. C
C – C – C – C – OH - Ñoàng phaân vò trí nhoùm - OH
C–C–C–C C – C – C – C – OH
OH C–C–C–C
C – C – C – OH OH
C 3. Danh phaùp
C – C – C – C – OH a. Teân thoâng thöôøng
Röôïu + teân goác + ylic
Ñaëc ñieåm gì gioáng vaø hoaëc Röôïu + ankyl + ic
khaùc nhau cuûa töøng nhoùm. VD: C2H5OH Röôïu etylic
CH3OH Röôïu Metylic
C2H5OH Röôïu etylic b. Teân quoác teá
Nguyeân taéc goïi teân * Maïch chính
thoâng thöôøng Ankanol = teân goác + anol
= Ankan + ol
Ankanol = goác anol VD: C2H5OH etanol
CH3OH metanol
Döïa vaøo goác * Maïch phaân nhaùnh
Nguyeân taéc goïi teân treân - Choïn maïch chính laø maïch cacbon
maïch chính. daøi nhaát chöùa nhoùm – OH
- Ñaùnh soá sao cho – OH min
n ≥ 3 coù ñoàng phaân thì seõ - Goïi teân : + Chæ soá nhoùm
coù teân goïi khaùc nhau cua theá
cuøng coâng thöùc phaân töû. + Teân nhoùm theá
+ Teân maïch chính
Ñöa ra nguyeân taéc goïi teân (ankanol teân maïch chính)
theo töøng böôùc. + Chæ soá nhoùm –
Löu yù: OH
Soá soá , VD: C – C – C – C – C
Soá chöõ – CH3 OH
Chöõ chöõ vieát lieàn nhau 3 – metyl pentanol – 2
C – C – C – C – OH
C C
2, 3 dimetyl butanol – 1
IV) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø
* Cuõng coá
- Caàn xaùc ñònh ñöôïc theá naøo laø nhoùm chöùc .
- Vieát ñoàng phaân vaø goïi teân röôïu no ñôn .
* Baøi taäp veà nhaø
1. Vieát ñoàng phaân vaø goïi teân röôïu no ñôn chöùc khi n = 5 (8) n = 6 (17)
2. Taïi sao CnH2n+1 OH luoân coù soá ñoàng phaân lôùn hôn caùc hidrocacbon
khaùc coù cuøng soá C.
Höôùng daãn: Ñoàng phaân vò trí – OH > Ñoàng ≡phaân lieân keát =

Tieát PPCT : 2 –
DAÕY ÑOÀNG ÑAÚNG RÖÔÏU ETYLICTuaàn
(tt) 1
Ngaøy soïan
:04/09/2007
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang4
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
I) Yeâu caàu
- Naém vöõng ñaëc ñieåm veà nhieät ñoä soâi, ñoä tan trong nöôùc, ñöôïc
giaûi thích baèng lieân keát hidro .
- Bieát ñöôïc baäc röôïu vaø ñoä röôïu.
- Naém vöõng tính chaát hoùa hoïc cuûa röôïu.
II) Kieåm tra baøi cuõ
1. Theá naøo laø nhoùm chöùc vaø hôïp chaát ñôn chöùc.
2. Vieát ñoàng phaân vaø goïi teân röôïu n = 5, n = 6 .
III) Giaûng baøi môùi
Hoaït ñoâng cuûa Thaày - Troø Noäi dung
Nhaéc laïi – ñeå bieát ñöôïc baäc 1/ Ñoàng ñaúng - Ñoàng phaân –
röôïu caàn bieát baäc cacbon. Danh phaùp
I II III C IV 4. Baäc röôïu
C–C–C–C–C Nhoùm – OH lieân keát cacbon baäc
C C 1, 2, 3 seõ ñöôïc röôïu baäc 1, 2, 3 .
Baäc C laø soá lieân keát cuûa C ñoù VD: C – C – C – OH röôïu baäc
vôùi caùc nguyeân töû C khaùc. 1
- OH lieân keát cacbon baäc naøo C–C–C röôïu
seõ ñöôïc röôïu baäc ñoù . baäc 2
- Khoâng coù röôïu baäc 4. OH
C
C–C–C röôïu
baäc 3
OH

Lieân keát hiñro laø lieân keát do


löïc huùt tónh ñieän giöõu nguyeân

töû hidro tich ñieän döông(∆ + ) 5. Ñoä röôïu
vôùi nguyeân töû oxi tích ñieän aâm Ñoä röôïu laø theå tích cuûa röôïu
( - ) ( hoaëc nguyeân töû coù ñoä nguyeân chaát (ml) trong 100 ml
aâm ñieän maïnh coù ñoâi ñieän töû dung
töï do nhö M Cl O F dòch VRnc .100 o
röôïu. D o
R =
Vd 2 R
VD: H - Cl . . . H – Cl . .. .

- Lieân keát hiñro giuùp caùc phaân II) Lyù tính


töû raøng buoäc vôùi nhau chaët C
1 C12 theå loûng
cheû hôn. > C12 raén
C1 C3 tan voâ haïn trong
nöôùc
> C3 ñoä tan giaûm
- Laøm thí nghieäm R + Na Nhieät ñoä soâi cuûa röôïu > to soâi
Trong phaân töû röôïu HC khaùc coù phaân töû löôïng
C O H. töông ñöông do taïo thaønh lieân
Deã caét H vaø OH . keát hiñro.
R -O–H...O–R
- Neâu söï khaùc nhau cuûa phaûn H ...O–R
öùng taùch nöôùc giöõu röôïu vôùi H
axit voâ cô vaø höõu cô.
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang5
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
III) Hoùa tính
1. Taùc duïng vôùi lieân keát kieàm
(Na, K).
C2H5OH + Na C2H5ONa + ½
H2
C–C -C C–C–C
Taùch nöôùc taïo anken döïa vaøo + Na
quy taéc gaixep. + ½ H2
OH ONa
Röôïu söû duïng propylic
2. Phaûn öùng vôùi axit
- OH taùch cuøng vôùi nguyeân töû a. Vôùi axit voâ cô ( HCl, HBr)
C baäc cao taïo saûn phaåm chính. R OH + HBr R Br + H2O
Neâu hoãn hôïp coù n röôïu b. Vôùi axit höõu cô ( R-COOH)
H2SO4
CH3COOH + C2H5OH CH 3COO
Soá este n(n + 1) C H + H O
= 2 5 2
2 3. Phaûn öùng taùch nöôùc
a. Taùch nöùôc taïo anken ( töø 1
phaân töû röôïu)
H2SO4 ñ
- Caùc chaát oxi hoùa thöôøng C2H5OH C2H4 + H2O
duøng O2, CuO, KMnO4, K2PrO7 …… 170o – 180o C
H2SO4 ñ
….
- Oxi hoùa khoâng hoøan toøan saûn CH3 – CH2 - CH – CH3
phaåm khoâng coù CO2. OH 170o – 180o
C
- Oxi hoùa khoâng hoaøn toaøn caàn CH3 – CH = CH – CH3 + H2O
thieát trong coâng nghieäp vaø laøm Saûn phaåm chính
baøi taäp. CH3 – CH2 - CH = CH2 + H2O
Saûn phaåm chính
b. Taùch nöôùc taïo ete ( töø 2 phaân
töû röôïu)
H2SO4 ñ
2C2H5OH C 2H5OC2H5 +
H2O
Dietylete
4. Phaûn öùng oxi hoùa
a. Oxi hoùa khoâng hoaøn toaøn
Röôïu baäc 1 taïo anñehit – CHO

Röôïu baäc 2 taïo xeton - C –


O
to
VD: CH3CH2OH +→ CuO
CH3CHO + Cu + H2O
CH3 – CH - CH3+ CuO to
→ CH 3 – C -
CH3
OH
O

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang6


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
+ Cu + H2O
b. Oxi hoùa hoøan toaøn
3n
CnH2n+1OH + O2 nCO2 +
2
(n+1) H2O
IV) Cuõng coá baøi veà nhaø
* Cuõng coá
- Caàn phaân bieät baäc röôïu vaø ñoä röôïu
- Chuù yù lieân keát hiñro ñeå giaûi thích nhieät ñoä soâi vaø ñoä tan .
- Tính chaát cuûa nhoùm – OH .
* Baøi veà nhaø
1. CH3COONa CH4 C2H2 C2H4 C2H5OH
2. CTTQ cuûa röôïu A laø CnHmOx. Hoûi n, m coù giaù trò nhö theá naøo ñeå A laø
röôïu no töø ñoù suy ra coâng thöùc chung cho röôïu no baát kyø ( ñôn chöùc
cuõng nhö ña chöùc).

2n + 2 − m
HD ∆= no ∆ =0 m = 2n + 2
2
- Röôïu ñôn chöùc n=1 CnH2n+1OH
- Röôïu ña chöùc x≠1 CnHn+2-x (OH) x
3. 2, 4, 5, 6 trang 12.

KYÙ DUYEÄT CUÛA BGH

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang7


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá

DAÕY ÑOÀNG ÑAÚNG RÖÔÏU ETYLIC Tieát ( tt) PPCT : 3 –


Tuaàn 2
I) Yeâu caàu hoïc sinh naém Ngaøy soïan
- Caùc phöông phaùp cô baûn ñeå ñieàu cheá röôïu :04/09/2007
- Moät soá öùng duïng thöôøng gaëp cuûa röôïu
II) Phöông phaùp
Ñaøm thoaïi – Gôïi môû
III) Kieåm tra baøi cuõ
1. Vieát phöông trình theå hieän tính chaát hoùa hoïc cuûa C2H5OH
2. Chuoãi CH3COONa taïo C2H5OH
IV) Ñi vaøo baøi giaûng
Phöông phaùp Noäi dung
- Ñaøm thaïoi IV) Ñieàu cheá
1. Anñrat hoùa anken
- Töø ankan ñeå ñieàu cheá röôïu thì
H SO (l )
taïo ñöôïc coù bao nhiaâu C? C n H 2 n + H 2 O 2o 4 CnH2n+1OH
t ,P
H SO (l )
CH2 = CHo22 4 + HOH
t ,P
CH3CH2OH
Chuù yù quy taéc coäng H2O vaøo
anken theo qui taéc Maccopnhicop CH3 -CH=CH2 + H2O H 2 SO4 (l )
ñeå taïo saûn phaåm chính. to, P

CH3-CH-CH3
SPC : R- iso-
propylylic
OH
Phöông phaùp naøy coù theå ñieàu CH3-CH2-CH2-OH SPP : R- n-propylylic
cheá röôïu baát kì, coù soá cacbon 2. Thuûy phaân daãn xuaát halogen
tuøy yù tromh moâi tröôøng kieàm
H 2 SO4 (l ) C2H5Br + NaOH →to C 2H5OH +
NaBr
Phöông phaùp naøy chæ duøng ñeå 3. Leân men röôïu
ñieàu cheá röôïu etylic
amylaga
(C6H10O5) + nH2O C 6 H 12 O6

men gluc
- Töø phöông trình oxi hoùa ogô
CH3OH coù öùng duïng gì? C6H12O6 2C2H5OH + 2CO2
IV) ÖÙng duïng
1. CH3OH
- Töø C2H5OH ñieàu cheá cao su buna - Saûn xuaát HCHO
nhö theá naøo? - Chaát ñoäc, deã gaây muø loøa,
töû vong
- Ñoïc cho hoïc sinh ghi. 2. C2H5OH
- Saûn xuaát cao su.

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang8


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
2C2H5OH xt →
,t o
C4H6 + H2 +
2H2O
- Cho baøi taäp goïi hoïc sinh leân - Pha vecni, döôïc phaåm
baûng laøm baøi taäp. - Duøng laøm nhieân lieäu
Baøi taäp (coi laïi)
1. Butanol – 2 buten – 2
butan
Butylclorua Butanol – 1.
H2SO4 ñ
CH3 – CH2 – CH - CH3
OH to
CH 3–CH=CH -CH3
+H2O
Ni,t o
- Goïi hoïc sinh vieát phöông trình CH3–CH=CH -CH3 + H 2  →
sau ñoù söûa laïi – chuù yù ñieàu CH 3– CH2 – CH2 –
kieän cuûa phaûn öùng. CH3
CH3– CH2 – CH2 – CH3 + Cl2→ a 's '
OH −
CH 3–CH2–CH2 – CH2Cl
+HCl to
→
CH3– CH2 – CH2 – CH2Cl + NaOH
CH3–CH2–CH2 – CH2OH
- 2 hoïc sinh leân vieát phöông +NaCl
trình.
2. C2H6 + + HA
2O O2 B
→
Br2

C OH Cu, t o
+ H2
B
Ni, t o
C2H6 + Br2→
a 's ' C2H5Br + HBr
C2H5Br + H2OOH →o

C2H5OH + HBr
C2H5OH + ½ O 2 Cu
→
, t CH3CHO +
H2O → Ni

CH3CHO + H2 o C2H5OH
t
3. Töø röôïu etylic, haõy vieát
phöông trình ñieàu cheá etan, iotua
etyl.
V) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø
* Cuõng coá
- Coù 3 phöông phaùp ñieàu cheá röôïu metylic , coù 1 phöông phaùp.
- Löu yù öùng duïng quan troïng cuûa 2 röôïu cô baûn .
* Baøi veà nhaø cho hoïc sinh
1. Hoaøn thaønh

C2H5OH MgO,
 →
ZnOi
H2O + H2+ A
400 o C
A + H2 →
Ni B
B → CH4 + C
to

H 2 SO4 (l )
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang9
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
C + H2O D

C2H5OH + DH →
2 SO4 d E (E : etyl vapropylete) 2. 7, 8 SGK trang 12
140 o C

Tieát 5 – Kyù duyeät


Tuaàn 3 thaùng 9
Ngaøy soïan PHE NOL
I) Yeâu caàu hoïc sinh naém:
- Caáu taïo cuûa P töø ñoù suy ra tính chaát cuûa P.
- SS tính chaát cuûa P vôùi tính chaát cuûa R.
- Neâu aûnh höôûng cuûa nhaân thôm vaø nhoùm theá
- ÖÙng duïng vaø caùch ñieàu cheá P.
II) Phöông phaùp – ñaøm thoaïi + TNMH
II) ÖÙng duïng hoùa chaát
P, Na, NaOH, Br2
IV) Kieåm tra 15’
Chaün : Töø R – n – Propylic ñieàu cheá divopropylete
Leõ: Töø C3H8 ñieàu cheá C2H5OH vaø CH3OH
V) Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
Ñaøm thoaïi I/ Coâng thöùc caáu taïo
CT C2H5OH (1) OH OH
OH
CH3 (2)
CH3
phenol m - Crezol
CH2 – OH (3) - Phenol laø hôïp chaát höõu cô
maø trong phaân töû goàm coù
OH (4) nhoùm -OH ( hidroxyl) lieân keát
tröïc tieáp vôùi nguyeân töû
1, 3 röôïu cacbon cuûa voøng benzen.
1, 4 phenol - Röôïu thôm laø hôïp chaát höõu
Ñònh nghóa: P – OH gaén tröïc cô maø trong phaân töû coù
tieáp vaøo C cuûa voøng bengen. nhoùm -OH lieân keát qua
- Cho hoïc sinh xem loï ñöïng Phenol nguyeân töû cacbon maïch
. nhaùnh cuûa voøng benzen.
- Giôùi thieäu tính tan cuûa Phenol.
O H CH2OH

Vd:
II/ Lí tính
- Deã caét lieân keát – O- H - Chaát raén khoâng maøu, muøi
- C6H5OH Ka = 1,3.10 -10 ñaëc tröng, noùng chaûy ôû 430c.
- H2CO3 H+ + HCO-3 - Phenol khoâng tan trong nöôùc
K1 = 4,5.10-7 laïnh, tan nhieàu ôû 700c.
- HCO-3 H+ + CO2-3 - Phenol ñoäc, gaây boûng naëng
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang10
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
K2 = 4,7.10 -11
khi rôi vaøo da.
H2CO3 ñaåy P khoûi phenolat III/ Hoùa tính
taïo NaHCO3 khoâng taïo Na2CO3. 1. Taùc duïng vôùi kim loaïi kieàm
Tính a H2CO3 > C6H5OH > HCO3- C6H5OH + Na C6H5ONa + ½ H2
Phenol Natri phenolat
2. Taùc duïng vôùi bagô
Chöng caát nhöïa than ñaù ôû caùc C6H5OH + NaOH C6H5ONa +
nhieät ñoä khaùc nhau seõ thu C6H5ONa + CO2 + H2O C6H5OH +
ñöôïc caùc saûn phaåm khaùc nhau. NaHCO3
- Cho chuoãi yeâu caàu hoc sinh Hai phaûn öùng treân duøng ñeå
vieát phöông trình bieán hoùa. taùch phenol ra khoûi dung dòch
3. Taùc duïng vôùi dung dòch Br2
OH OH
Br Br
+ 3 Br2
+ 3HBr
Neâu ñoïc moát soá öùng duïng cho
hoïc sinh ghi. Br
2, 4, 6 – Tri brom phenol
AD: Duøng dung dòch Br2 ñeå nhaän
bieát phenol.
IV) Ñieàu cheá
- Töø nhöï than ñaù
- Töø bengen
C6H5 + Cl2 Fe, to
 →o C6H5Cl + HCl
C6H5Cl + NaOH→ t Pcao C6H5NaO +
NaCl
Hoaëc
o
C6H5Cl + 2NaOHtPcao →
C6H5NaO + NaCl + H2O
C6H5NaO + CO2 + H2O C6H5OH
+ NaHCO3
V) ÖÙng duïng
- Ñieàu cheá chaát deûo, tô hoùa
hoïc
- Chaát dieät coû 2, 4 – Ñoát chaùy
hoaøn toaøn ( 2, 4 – diclo phenol
axetat natri
Cl OCH2COONa

Cl

V) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø


* Cuõng coá
- P gioáng R coù H linh ñoäng taùc duïng vôùi kim loïai kieàm.
- P coù tính chaát axit taùc duïng vôùi bagô
- Do aûnh höôûng nhoùm – OH P taùc duïng BR2 .
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang11
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
* Baøi veà nhaø
Baøi 2 6 trang 13
1. Töø CH4 haõy ñieàu cheá phenol
2. Giaûi thích taïi sao begenkhoâng phaûn öùng vôùi Br2 trong dung dòch phenol
laïi laøm maát maøu nhanh choùng dung dòch Br2.
HD: Trong phenol treân khoâng coøn ñoâi ñieän töû töï do phaân töû P seõ huùt
caëp e ñoù veà phía mình laøm taêng maät ñoä e ôû khoâng vaø P ôû goác
phenyl do vaäy H ôû caùc vò trí naøy seõ bò theá bôûi Br2 vaø Cl2.
3. Töø R etylic ñieàu cheá phenol.

Kyù duyeät thaùng 9


Tuaàn 3 –
Tieát 6
Ngaøy
AMIN – ANILIN
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang12
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá

I) Yeâu caàu ( hoïc sinh naém)


- Khaùi nieäm coâng thöùc cuûa amin
- Tính bagô cuûa amin
- Phaân loïai baäc amin vaø baäc röôïu
- Töø CTCT suy ra tính hoãn hôïp cuûa amin
- Caùch ñieàu cheá amin.
II) Phöông phaùp
Ñaøm thoïai – Neâu vaàn ñeà
III) Duïng cuï hoùa chaát
Anilin , HCl , Quì tím, NH3 , Br2
IV) Kieåm tra baøi cuõ
1. Tính chaát hoa hoïc cuûa phenol
2. Taùch phenl khoûi hoån hôïp röôïu vaø phenol
V) Giaûng baøi môùi
Phöông Phaùp Noäi dung
NH3 : Amoniaêc A/ Khaùi nieäm veà amin
Thay H cuûa Nh3 bôûi caùc goác HC - Amin laø hôïp chaát höõu cô taïo ra
ta ñöôïc caùc amin khi thay nguyeân töû H trong NH3
bôûi goác HC ( no , khoâng no,
thôm..)
Thay 1 H trong NH3 ta ñöôïc amin VD:
baäc 1 CH3NH2 : Metylamin amin baäc 1
(CH3)2NH:Dimetylamin amin
Töông töï ta coù amin baäc 2,3. baäc 2
(CH3)3N : Dimetylamin amin
baäc 3
C6H5NH2 : Phenylamin amin baäc
1
Anilin laø amin baäc maáy? ( amino benzen, anilin)
Thuyeát giaûng veà tính bazôø cuûa - Goïi teân amin = teân goâc
anilin hidrocacbon + amin
N cuûa anilin coøn caëp electron töï - Khi NH3 thay 1, 2,3 nguyeân töû H
do coù theå taïo lieân keát cho bôûi goác hidrocacbon ta ñöôïc
nhaän vôùi H+ töùc deã nhaän moät amin baäc 1, 2,3 töông öùng
proton H +
anilin coù tính bagô. - Caùc amin coù tính bazôø laøm
quì tím hoùa xanh , rieâng
C6H5NH2 khoâng laøm ñoåi maøu
quì tím.
B/ Anilin
I/ Coâng thöùc caáu taïo
NH2

C6H5NH2
Chuù yù: Anilin raát ñoäc . Tính bagô Anilin
cuûa anilin raát yeáu khoâng laøm II/ Lí tính
xanh giaáy quyø tím. - Chaát loûng khoâng maøu , muøi
C6H5 – huùt caëp e töï do cuûa N xoác

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang13


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
veà phía mình keát quûa maät ñoäc - Ít tan trong nöôùc , tan trong
treân N giaûm ñi khaû naêng nhaän dung moâi höõu cô
proton giaûm theo tính bagô yeáu. III/ Hoùa tính
NH2 – ñaåy ñaåy e theá vaøo O, P khi 1. Tính babôø
taùc duïng Br2. C6H5NH2 + HCl C6H5NH3Cl
CH3NH2 > NH3 > C6H5NH2 cuûa tính Phenylamon
bagô. iclorua
C6H5NH3Cl + NaOH
C6H5NH2
+ NaCl +
H2O
Hai phaûn öùng treân duøng ñeå
taùch anilin ra khoûi dung dòch

2. Taùc duïng vôùi dung dòch Br2


NH2 NH2
Br Br
+ Br2
+ 3HCl

Br
Traéng
2,4,6,-
tribromanilin
AD: duøng dung dòch Br2 ñeå nhaän
bieát anilin hieän töôïng taïo keát
tuûa traéng
IV/ Ñieàu cheá
Töø nitrobenzen
C6H6 + HNOH3 2 SO4 d C 6H5NO2 +
H2O
Nitrobenzen
C6H5NO2+ 6[H]  → C6H5NH2
Zn / HCl

+2H2O
VI) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø
* Cuõng coá
- Baäc vaø teân goïi cuûa amin
- Caùc amin laøm xanh giaáy quyø, anilin thì khoâng.
- Duøng dung dòch Br2 taïo traéng nhaän bieát.
- Ñieàu cheá anilin töø C6H6
* Baøi veà nhaø cho hoïc sinh
Baøi 1, 2, 3, 4 trang 20
1. Töø CaC2 ñieàu cheá anilin
2. A + NaOH dd t0
→ B+C
B + NaOH raén→
t 0
D+E
CaO
0
180
 C

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang14
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
D+ F + H2 
nhanh
0
F 600
 C
→ G
C
H2SO4ñ
G + HNO3 H + H2O
t0

H + Fe + HCl C6H5NH2 + FeCl2 + H2O

Tieát 4 – Kyù duyeät


Tuaàn 7 thaùng 9
Ngaøy soïan
BAØI THÖÏC HAØNH I
I) Yeâu caàu : hoïc sinh naém
- Thöù töï tieán haønh laøm thí nghieäm .
- Phaûn öùng cuûa röôïu vôùi lieân keát kieàm.
- Phenol taùc duïng vôùi bagô . Taùi taïo laïi phenol
- Phaûn öùng cuûa phenol vôùi Br2, HCHO.
- Anilin taùc duïng vôùi HCl taùi taïo laïi anilin.
II) Phöông phaùp
Hoïc sinh thöïc haønh taïi phoøng thí nghieäm .
III) Noäi dung
Phöông phaùp Noäi dung

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang15


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
- Höôùng daãn khi laøm thí nghieäm Thí nghieäm 1: C2H5OH taùc duïng
1ml laáy öôùc chöøng 1 oáng huùt. Na.
- Na caêt nhoû côû haït ñaäu xanh Caùch tieán haønh
- Ñun saûn phaåm muoái seõ tuï laïi 1ml C2H5OH vaøo Na
ôû oáng nghieäm. Heän töôïng khí H2
Phöông trình:
C2H5OH + Na C2H5ONa + ½ H2
Thí nghieäm 2:
Phenol taùc duïng vôùi NaOH
Tieán haønh.
P duøng laø tinh theå cho vaøo H2O C6H5OH vaøo nöôùc
laéc nheï ñeå xem khaû naêng hoøa Sau ñoù cho NaOH 10% vaøo dung
tan cuûa phenol. dòch treân laéc nheï.
Vöøa cho NaOH vaøo vöøa laéc nheï. Hieän töôïng taïo dung dòch trong
suoát.
C6H5OH + NaOH + H2O
Taïo Co2 bôûi CaCO3 vaø HCl daãn - Cho CO3 vaøo dung dòch C6H5ONa
khí cho vaøo bình muoái cuûa P. dung dòch trôû neân vaãn ñoäc.
C6H5OH + CO2 + H2O C6H5OH
+ NaHCO3
Thí nghieäm 3: P taùc duïng vôùi Br2
Khi laøm thí nghieäm caàn laéc nheï Tieán haønh
oáng nghieäm. 1ml 2 vaøo oáng nghieäm sau ñoù
cho töøng gioït dung dòch Br2 ñaäm
ñaëc vaøo laéc nheï.
Hieän töôïng: Coù keát tuûa traéng

Phöông trình
OH OH
Br Br
+ 3Br2 +3
Dung dòch HCl 40% HBr2
Duøng HCl 1/10 oáng huùt ]Neân
laøm thí nghieäm naøy trong tuû Thí nghieäm 4: P taùc duïng HCHO
coù maùy huùht khí hoaëc laøm 1 gam P 2ml HCHO 35% ñun nheï
choå thoaùng. cho hoøa tan hoøan toøan roài ñun
soâi moät ñeán 2 phuùt, ngöng ñun
cho 0,1ml dung dòch HCl ñaëc vaøo
hoãn hôïp treân laéc nheï. Hoãn hôïp
töï soâi sau 1 ñeán 2 phuùt roùt lôùp
nöôùc ñuïc ra cho vaøo nöôùc caát
Phaûn öùng naøy phaûi laéc maïnh vaøo oáng moät phaàn ñaõ roùt ñun
ñeå xem khaû naêng hoøa tan cuûa 1 ñeán 2 phuùt roùt boû phaàn
anilin vaøo H2O. nöôùc.
Phaàn nhöïa ñöôïc roùt leân maûng
kính.
Thaám khoâ nhöïa baèng giaáy loïc
hieän töôïng maãu nhöïa nhö taám
aùo möa.
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang16
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
Thí nghieäm 5: Taùc duïng anitin
- Phaûn öùng töông ñoái khoù xaåy Tieán haønh.
ra. 3 gioït C6H5NH2 vaøo 2ml H2O laéc
maïnh. Sau ñoù Cho HCl ñaëc vaøo
oáng nghieäm laéc maïnh.
Hieän töôïng ñaàu tieân phaân lôùp
sau ñoù trôû neân trong suoát.
C6H5NH2 + HCl C6H5NH3Cl
Cho NaOH vaø dung dòch thu ñöôïc
Dung dòch trôû neân vaãn ñuïc.
C6H5NH3Cl + NaOH C6H5NOH2
+ NaCl + H2O.

IV) Cuõng coá baøi veà nhaø


* Cuûng coá
- P, a raát ñoäc caån thaän khi söû duïng khoâng ñöôïc cho rôi vaøo da.
- Laøm ñuùng theo trình töï ñeå nhaän xeùt hieän töôïng cho chính xaùc.
* Baøi veà nhaø
Vieát töôøng trình theo maãu noäp

Kyù duyeät
Tieát 8 – OÂN TAÄP CHÖÔNGthaùng I 9
Tuaàn 4
Ngaøy soïan
…………
I) Yeâu caàu
- Cuõng coá laïi kieán thöùc ñaõ hoïc nhö – OH , NH2 .
- Ñieàu cheá vaø nhaät bieát vaøi hoùa cchaát
- Taùch hoån hôïp R – P , P – a.
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang17
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
- Baøi taäp laäp CTPT döïa vaøo daõy ñoàng ñaúng
II) Noäi dung
Phöông phaùp Noäi dung
Ñaøm thoaïi 1. Nhaän bieát hoùa chaát
- Coù theå duøng hoùa chaát naøo - OH duøng Na coù .
ñeå nhaän bieát ñöôïc röôïu, P, - C6H5OH duøng Br2 traéng
anitin - C6H5NH2
- Ñieàu kieän gì ñeå coù theå nhaän Aùp duïng
bieát ñöôïc hoùa chaát. a. C6H6 C6H5OH C6H5NH2 C2H5OH
CH3NH2
+ Quøy tím CH3NH2
+ Br2
+ Na
Goïi hoïc sinh nhaän bieát sau ñoù b. C6H6 C6H5CH3 C6H5CH = CH2
söõa laïi. C6H5CH2 m C6H4CH3OH
c. C2H5OH C3H6 C3H8
C2H5NH2
C3H4
2. Taùch hoùa chaát
Taùch hoùa chaát phaûi taïo muoái , Khi taùch hoùa chaát caàn coù
saûn phaåm thu ñöôïc coù theå taùi phöông trình taùc duïng taïo muoái
taïo laïi chaát ban ñaàu. vaø phöông trình taùi taïolaïi chaát
ban ñaàu.
phenol C6H5OH + NaOH
C6H5ONa + HCl
- Anilin C6H5NH2 + HCl
C6H5NH3Cl + NaOH
- Röôïu C2H5OH + Na
C2H5ONa + H2O C2H5OH
+NaOH
Höôùng daãn hoïc sinh sô ñoà taùch Aùp duïng taùch hoãn hôïp
hoùa chaát , yeâu caàu hoïc sinh töï
laøm laïi .
a. C6H6 , C6H5OH , C6H5NH2
C6H6
C6H5ONa
C6H5OH 1 →
/ NaOH

C6H5NH2 2 / Chiet C6H6


C6H5N
H2
C6H5ONa CO2  → C6H5OH
, H 2O

C6H6 →
1 / HCl
C6H6
C6H5NH2 2 / Chiet C6H5NH3Cl
Ñoïc cho hoïc sinh veà nhaø laøm
Ñieàu cheá hoùa chaát caàn chuù yù NaOH
chaát trung gianvaø maïch cuûa C6H5N
cacbon. H2

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang18


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
b. C6H5OH , C6H5NH2 , C6H5CH3 ,
C2H5OH
3. Ñieàu cheá hoùa chaát
Töø nhöõng chaát ban ñaàu nhö :
CaCO3 , C , CaC2 , Al4C3, CH3COONa,
ñ/c caùc chaát höõu cô chöùa
Döïa vaøo chaát cuoái cuøng ñeå döï nhoùm chöùc ñaõ hoïc: C6H5OH,
ñoaùn saûn phaåm trung gianvaø C6H5NH2 , C2H5OH , CH3OH , n –
chaát ban ñaàu C3H7OH , iso–C3H7OH …
4/ Caùc chuoãi bieán hoùa , xaùc
ñònh caùc chaát trung gian
G + NaOH A + Na2CO3

A Hoquang I + H2
0
I 600c → L
,t 0
L + Cl2 Fe 
 → M + HCl
M + NaOH N + P +
Yeâu caàu hoïc sinh nhaéc laïi caùc
H 2 O
coâng th7c1 tính soá mol, C% , CM ,
N + HCl P + Q
md …
2
Q + HNO 3 C6H2(NO2)3OH +
Goïi hoïc sinh cho bieát caùch laøm
H2O
baøi toaùn hoãn hôïp
HD: Q : C6H5OH , N : C6H5ONa ,
Höôùng daãn hoïc sinh caùch laøm
A: CH3COONa
baøi taäp laäp CTPT , sau ñoù cho
5/ Baøi toaùn xaùc ñònh coâng
caùc em töï laøm baøi cuï theå.
thöùc döïa vaøo daõy ñoàng ñaúng,
toaùn hoãn hôïp vaø hieäu suaát.
Caùch laøm:
- Vieát vaø caân baèng phöông
trình phaûn öùng
- Tính soá mol chaát tính ñöôïc
- Goïi x, y laø soá mol töøng chaát
trong hoãn hôïp .
- Ñaët x, y leân phöông trình, suy
ra soá mol caàn tính.
- Laäp heä , giaûi tìm x, y
Goïi hoïc sinh vieát phöông trình
- Tìm theo yeâu caàu baøi toaùn .
phaûn öùng vaø tính soá mol
VD: Ñoát chaùy hoaøn toaøn 0,74 g
moät röôïu no ña chöùc A thu ñöôïc
Giaûi tìm n , sau ñoù yeâu caàu hoïc 0,896 lít CO2 ñkc.
sinh vieát ñoàng phaânvaø goïi teân. a/ Xaùc ñònh CTPT cuûa A
b/ Vieát ñoàng phaân , goïi teân ,
Giaùo vieân nhaän xeùt keát quaû
cho bieát baäc cuûa töøng röôïu.
hoïc sinh laøm baøi
Giaûi:
CnH2n+1OH + O2  n CO2
0,896
nCO 2 = = 0,04mol
22,4

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang19


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
1 n 14n + 18 n
= =
n nCO2 0,74 0,04
 n = 4 CTPT : C4H9OH
C- C –C – C – OH Baäc 1
C – C – C – OH 1

C
C–C–C–C 2

OH
C

C–C–C 3

OH
III/ Cuõng coá vaø baøi veà nhaø
* Cuõng coá
- Caàn bieát caùch nhaän bieát vaø taùch hoùa chaát döïa vaøo tính chaát cuûa
nhoùm chöùc
- Phöng phaùp ñieàu cheá hoùa chaát vaø giaûi thiaùch hieän töông xaûy ra
Xaùc ñònh CTTQ cuûa röôïu no ñôn chöùc , phenol ñeå tìm coâng thöùc , vieát
ñoàng phaân vaø goïi teân.
* Baøi veà nhaø cho hoïc sinh
Caùc baøi taäp trong saùch baøi taäp chöông I

Kí duyeät
Tieát 9 thaùng 9
tuaàn 5
Ngaøy soaïn KIEÅM TRA 1 TIEÁT
I/ Yeâu Caàu
- Ñaùnh giaù sô boä kieán thöùc cuûa hoïc sinh
- Laøm caùc baøi taäp chuoãi nhaän bieát , ñieàu cheá .
- Laäp CTPT cuûa röôïu
II/ Ñeà kieåm tra
Caâu 1/ (3ñ) So saùnh tính chaát hoùa hoïc chuû yeáu cuûa töøng caëp caùc
chaát sau
a/ C2H5OH vaø C6H5OH
b/ C6H5OH vaø C6H5NH2
Caâu 2/ (2,0ñ)
Nhaän bieát caùc dung dòch sau chöùa trong caùc loï maát nhaõn
C2H5OH ,C6H5OH , C6H5NH2 , C6H6 .
Caâu 3/ ( 2ñ)
Töø Al4C3 , caùc chaát voâ cô vaø ñieàu kieän phaûn öùng coi nhö coù ñuû . Haõy
vieát phöông trình phaûn öùng ñieàu cheá:

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang20


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
a/ C6H5OH
b/ C2H5OH
Caâu 4/ (4.0ñ)
Ñoát chaùy hoaøn toaøn 0,74 gam moät röôïu no ñôn chöùc A ngöôøi ta thu ñöôïc
0,896 lít CO2 ñkc
a/ Xaùc ñònh A
b/ Vieát ñoàng phaân , goïi teân vaø cho bieát baäc cuûa töøng röôïu.
III/ Bieåu ñieåm
Ca YÙ Noäi dung Ñieå
âu m
1 3.0
1 So saùnh tính chaát C2H5OH vaø C6H5OH 1.5
Gioáng: ñeàu taùc duïng Na giaûi phoùng H2 : 2 phöông 0.5
trình phaûn öùng
Khaùc :- Phenol taùc duïng NaOH, Br2 röôïu thì khoâng 0.5
Vieát 2 phöông trình phaûn öùng
-Röôïucoù phaûn öùng este, taùch nöôùc phenol thì 0.5
khoâng
Vieát 2 phöông trình phaûn öùng

2 So saùnh tính chaát cuûa C6H5OH vaø C6H5NH2 1.5


Gioáng : ñeàu phaûn öùng vôùi dung dòch Br2
Vieát 2 phöông trình phaûn öùng 0.5
Khaùc : Phenol coù tính axit (t/d Na, NaOH) , anilin thì
khoâng
Vieát 2 phöông trình phaûn öùng
Anilin coù tính bazôø ( t/d HCl) phenol thì khoâng 0.5
Vieát 1 phöông trình phaûn öùng

2 Nhaän bieát 4 hoùa chaát: C2H5OH ,C6H5OH , C6H5NH2 , 2.0


C6H6
1 Duøng dung dòch Br2 : chia thaønh 2 nhoùm, keát tuûa
traéng laø C6H5OH , C6H5NH2 , khoâng hieän töôïng laø 1.0
C2H5OH , C6H6
Vieát 2 phöông trình phaûn öùng
2 Cho Na vaøo nhoùm keát tuûa traéng coù khí thoaùt ra laø
C6H5OH coøn laïi laø C6H5NH2 0.5
C6H5OH + Na  C6H5ONa + H2
3 Cho Na vaøo nhoùm khoâng hieän töôïng , coù khí thoaùt
ra laø C2H5OH coøn laïi laø C6H6 0.5
C2H5OH + Na  C2H5ONa + H2
3 Töø Al4C3 ñieàu cheá C2H5OH ,C6H5OH 2.0
1 Töø Al4C3 ñieàu cheá C2H5OH 1.0
Al4C3 + 12 H2O  3CH4 + 4Al(OH)3
0
2CH4 1500
c → C2H2 + 3H2
Pdi ,t 0
C2H2 + H2  → C2H4
C2H4 + H2O  → C2H5OH
H 2 SOÕ ,l

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang21


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
2 Töø Al4C3 ñieàu cheá C6H5OH 1.0
0
3 C2H2 600
 → C6H6
c,C

fe ,t 0
C6H6 + Cl2  → C6H5Cl + HCl
C6H5Cl + NaOH  C6H5OH + NaCl
4 4.0
1 Xaùc ñònh coâng thöùc cuûa röôïu 2.0
Goïi coâng th7c1 cuûa röôïu no A laø CnH2n+1OH
CnH2n+1OH + O2  n CO2 0.5
0,896 0.5
nCO 2 = = 0,04mol
22,4
0.5
1 n 14n + 18 n
= =
n nCO2 0,74 0,04 0.5
 n = 4 CTPT : C4H9OH

2 Vieát ñoàng phaân vaø goïi teân 2.0

C- C –C – C – OH Baäc 1 Röôïu n-butylic 0.5


C – C – C – OH 1 Röôïu iso-butylic 0.5

C
C–C–C–C 2 Butanol - 2 0.5

OH
C

C–C–C 3 , 2- metylpropanol - 2 0.5

OH

Kí duyeät
Tieát 10 thaùng 10
tuaàn 5 CHÖÔNG II: ANDEHIT – AXIT – ESTR
Ngaøy ANDEHITFOMIC – HCHO
I/ Yeâu caàu : Hoïc sinh naém
- Nhoùm chöùc andehit laø nhoùm chuùc –CHO
- Tính chaát cuûa HCHO
- Caùch ñieàu cheá HCHO
II/ Phöông phaùp
Ñaøm thoaïi + Neâu vaán ñeà
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang22
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
III/ Duïng cuï + hoùa chaát
HCHO , AgNO3 , dung dòch NH3 , CuSO4 , NaOH , H2O , OÁng nghieäm …
IV/ Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
Ñaøm thaoïi I/ Coâng thöùc caáu taïo
Röôïu – OH R – CHO
Amin baäc 1 – Nh2 R–C =O
 Andehit – CHO
C lieân keát vôùi H bôøi lk ñôn H
C lieân keát vôùi O bôøi lk ñoâi laø -CHO laø nhoùm chöùc andehit
hôïp chaát Andehit HCHO laø andehitfomic ( Fomadehit)
II/ lí tính
- Chaát khí khoâng maøu , muøi
Fomalin duøng trong y teá ñeå xoác
ngaâm xaùc ñoäng vaät vì noù coù - Tan nhieàu trong nöôùc
taùc duïng choáng vi khuaån gaây - Dung dòch 40% HCHO goïi laø
thoái röûa fomom hay fomalin
Caùch xaùc ñònh soá oxi hoùa cuûa III/ Hoùa tính
cacbon trong hôïp chaát höõu cô 1. Phaûn öùng khöû andehit
+1
C −O −1 ( Coäng H2 )
Nii ,t 0
−1
C −H +1 CH2 = O + H2  → CH3OH
C −C
0 0 Andehitfomic Röôïu
O metylic
H–C - CHO 2. Phaûn öùng Oxihoùa andehit
2
O–H HCHO + Ag2O dNH 3 → HCOOH +
2Ag
Hoaëc:
 Axit fomic vaãn tham gia HCHO + 2AgNO3 + 3NH3 + H2O
phaûn öùng traùng göông HCOONH4 + 2NH4NO3 + 2Ag
hoaëc vôùi Cu(OH)2 trong HCHO + 2 Cu(OH)2  → HCOOH
NaOH

moâi tröôøng bazôø maïnh +


Cu 2O +
2H2O
Hoaëc:
Phaûn öùng taïo nhöïa phenol HCHO + 2 Cu(OH)2 + NaOH
fomadehit laø phaûn öùng truøng HCOONa + Cu2O + 3H2O
ngöng Ñoû gaïch
3. Phaûn öùng vôùi phenol
OH
3 ruøa hai tai , 1 trong 1 ngoaøi (n + 2) + ( n + 1 )HCHO
H + orOH −
 →

OH OH OH
CH2 CH2
Röïôu baäc 1 ñieàu cheá andehit +
(n+1)H2O
 Caùch dieàu cheá HCHO
Nhöïa phenol fomadehit
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang23
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
IV/ Ñieàu cheá
Töø röôïu metylic
,t 0
CH3OH + ½ O2 Cu  → HCHO +
H2O
,t 0
Hoaëc CH3OH + CuO → HCHO
+ Cu + H2O
Töø metan
0
CH4 + O2 NO c → HCHO + H2O
, 600
V/ ÖÙng duïng
- Saûn xuaát chaát deûo phenol
fomadehit
- Ngaâm xaùc ñoäng vaät , taåy ueá
..
IV/ Cuõng coá vaø baøi veà nhaø
* Cuõng coá
- Tính kgöû vaø tính oxi hoùa cuûa HCHO
- Ñieàu cheá HCHO töø CH3OH vaø töø CH4
* Baøi veà nhaø cho hoïc sinh
2,3 tr 24
Baøi laøm theâm
1/ Töø CH4 ñieàu cheá nhöïa phenol fomadehit
2/ Nhaän bieát caùc chaát khí maát nhaõn
CH4 , C2H4 , C2H2 , HCHO
3/ Tính khoái löôïng HCHO caàn thieát khi cho qua AgNO3 dö trong NH3 taïo
HCOOH vaø 21,6 gam baïc. Bieát hieäu suaát cuûa quaù trình ñaït 80%.

Kyù duyeät
Tieát 11
thaùng 10
tuaàn 6
Ngaøy soaïn
DAÕY ÑOÀNG ÑAÚNG CUÛA ANDEHITFOMIC ( ANKANAL)

I/ Yeâu caàu: Hoïc sinh naém


- Coâng thöùc caáu taïo cuûa andehit trong daõy ñoàng ñaúng cuûa HCHO
- Caùch goïi teân cuûa andehit
- Tính chaát hoùa hoïc cuûa andehit
- Phöông phaùp ñieàu cheá andehit ñaëc bieät laø ñieàu cheá CH3CHO
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang24
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
II/ Phöông phaùp
Neâu vaán ñeà , thuyeát giaûng
III/ Kieåm tra baøi cuõ
Vieát phöông trình phaûn öùng cuûa HCHO vôùi H2 , Ag2O/ d2 NH3 , Cu(OH)2/ OH- ,
C6H5OH.
IV/ Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
Neâu vaán ñeà I/ Ñoàng ñaúng – ñoàng phaân –
Coâng thöùc andehít axetic: danh phaùp
Ch3CHO, HCHO… 1.Ñoàng ñaúng: Daõy ñoàng ñaúng
 Daõy ñoàng ñaúng cuûa HCHO. cuûa HCHO laø andehit no ñôn
chöùc trong phaân töû coù 1 nhoùm
–CHO lieân keát vôùi goác
Π
Α = 1 lieân keát C=O hidrocacbon no ( hoaëc lieân keát
Goác HC laø goác no vôùi H) coøn goïi laø ankanal
- Ñoàng phaân laø gì? CTTQ: CnH2n+1CHO n ≥ 0
Khi naøo môùi coù ñoàng phaân. Hoaëc CmH2mO m ≥ 1
2. Ñoàng phaân
Goïi H vieát n = 3 n ≥ 3 coù hieän töôïng ñoàng phaân
n- C3H7CHO andehit n - butyric
- Cho hoïc sinh bieát teân cuûa axit iso- C3H7CHO andehit iso – butyric
höõu cô coù töông öùng sau ñoù goïi 3. Danh phaùp
teân andehit. a/ Teân thoâng thöôøng

HCOOH: a fomic a kieám Andehit + teân axit höõu cô


töông öùng
HCHO : andehit fomic
CH3CHO andehit axetic
Röôïu: ankanol C 2H 5CHO andehit propionic
Andehit: ankanol b/ Teân quoác teá
- Maïch phaân nhaùnh ñaùng soá 1 Ankan + al
ôû – CHO goïi teân bình thöôøng. HCHO : Metanol
CH3CHO: Etanal

- CH3 - CH - CHO 2 –
metylpropanal

Ñoïc hoïc sinh ghi CH3


Röôïu taïo ra lieân keát H II/ Lyù tính
- HCHO theå khí
- Caùc ñoàng ñaúng khaùc ôû theå
loûng
- Nhieät ñoä soâi cuûa andehit thaáp
Coäng natri bisunfit baõo hoøa do khoâng taïo lieân keát hiñro.
R CHO + NaHSO3 III) Hoùa tính
R – CH – SO3Na 1. Phaûn öùng khöû andehit ( coäng
OH H2)
Sau ñoù cho taùc duïng a hoaëc +1 0 -1
bagô CH 3CHO + H2Ni ,t 0
→ CH 3 – CH 2 -

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang25


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
Duøng ñeå taùch andehit OH
R – CH - SO3Na + NaOH Andehit axetic Retylic
OH 2. Phaûn öùng oxi hoùa andehit
R – CHO - SO3Na + H2O +1 +3
R CH - SO3Na + HCl CH3CHO + Ag2 Od 2
NH
3
→ CH3COOH
OH + 2Ag
RCHO + SO2 + NaCl + H2O CH3CHO + 2AgNO3 + 3NH3 + H2O
- Xaùc ñònh chaát oxi hoùa, chaát CH3COONH4 + NH4NO3 + 2Ag
khöû CnH2n+1CHO + 2AgNO3 +3NH3 + H2O
CnH2n+1COONH4 + 2NH4NO3 +2Ag
CH3CHO + 2Cu(OH) 2 →
NaOH

Nhaän bieát C2H5OH vaø CH3CHO CH3COOH + Cu2O + 2H2O


baèng 2 caùch. Ñoû gaïch
Hoaëc CH3CHO +2Cu(OH)2 + NaOH
Rb1 taïo andehit khi oxi hoùa khoâng CH3COONa + Cu2O + 3H2O
hoøan toøan. IV/ Ñieàu cheá
- Töø röôïu baäc 1
CH3CH2OH + ½  OCu ,t→
2
0
CH 3CHO
o
CH CH + HOH + H2O t
CH2 = CH-OHd 3 →
2 NH
CH3CHO hoaëc CH3CH2OH + CuO → CH3CHO
+ Cu + H2O
- Töø axetilen, etylen ( ñieàu cheá
CH3CHO)
C2H2 + H2O HgSO4 → CH3CHO
80o / CuCl
C2H4 + ½ O 2 
PbCL2
 2 → CH3CHO
V/ Cuõng coá vaø baøi veà nhaø
* Cuõng coá
- Caàn goïi ñöôïc teân andehit theo thoâng thöôøng vaø quoác teá
- Tính oxi hoùa vaø khöû cuûa andehit
- Ñieàu cheá andehit töø röôïu baäc 1.
* Baøi veà nhaø cho hoïc sinh
Baøi 3, 4 trang 26
1. Cho caùc chaát CH3CHO , C6H5OH, C2H5OH, C6H5NH2.
a. Haõy nhaän bieát neáu chuùng ñeå trong caùc loï maát nhaõn
b. Haõy taùch neáu chuùng cuøng hoãn hôïp .
2. Coâng thöùc ñôn giaûn cuûa 1 adehit no da chöùc laø (C2H3O)n haõy bieän
luaän tìm CTPT . Vieát CTPT cuûa andehit.
HD: CT (C2H3O)n coù theå vieát CnH2n(CHO)n
ÑK ñeå andehit no laø 2n = 2n + 2 – n n=2
CT C2H4CHO)2
CT OHC – CH2 – CH2 - CHO vaø CHO – CH – CHO
CH3

Kyù duyeät
Tieát 12 – thaùng 10
Tuaàn6
Ngaøy soaïnTHPT CHU VAÊN AN
TRÖÔØNG Trang26
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
DAÕY ÑOÀNG ÑAÚNG AXIT AXETIC ( AXIT ANKANOIC)

I) Yeâu caàu ( hoïc sinh naém).


- CTCT cuûa axit cacboxylic trong daõy ñoàng ñaúng.
- Caùch goïi teân caùc axit chuû yeáu teân thoâng thöôøng.
- Naém vöõng taùc duïng hoùc hoïc cuûa axit phaûn öùng este hoùa vaø ñaëc
ñieåm cuûa phaûn öùng naøy.
II) Phöông phaùp
Gôïi môû , neâu vaán ñeà
III) Duïng cuï + hoùa chaát
CH3COOH, H2O, Mg, NaOH. Boä duïng cuï daãn dieän veà söï ñieän ly, caùc oáng
nghieäm.
IV) Kieåm tra baøi cuõ
1. Töø C2H6 ñieàu cheá CH3CHO
2. Neâu vaø vieát phöông trình phaûn öùng taùc duïng hoùa hoïc CH3CHO
V) Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
Ñaøm thoïai I) Ñoàng ñaúng – Ñoàng phaân –
Röôïu - OH Danh phaùp
Andehit – CHO 1. Ñoàng ñaúng
h/c – COOH Daõy ñoàng ñaúng cuûa axit axetic
R – C = OH laø axitcacboxi licno ñôn chöùc trong
O phaân töû coù 1 nhoùm – COOH
R no laø daõy ñoàng daúng  lieân keát tröïc tieáp vôùi goác
hidrocacbon no ( hoaëc H).
CTTQ: CnH2n+1COOH n≥0
Goïi hoïc sinh vieát ñoàng phaân khi CmH2mCOOH m≥1
n = 3, n = 4. 2. Ñoàng phaân
n ≥ 3 coù hieän töôïng ñoàng phaân
n = 3 C3H7COOH
C – C – C – COOH a – n – butiric
C – C – COOH a –iso - butiric
C
Teân thoâng thöôøng döïa vaøo 3. Danh phaùp
nguoàn goác sinh ra noù. a. Teân thoâng thöôøng

n. C4H3COOH Axit + teân goác +


a Valeic anoic
n – C5H11COOH a caproic HCOOH a fomic
n C6H13COOH a enantoic CH3COOH a axetic
C2H5COOH a propionic
b. Teân quoác teá
- QT coù quy luaät goïi teân CT Axit + teân goác +
goïi. anoic
Goïi hoïc sinh goïi taân caùc axit HCOOH : axit metanoic
treân baûng. CH 3COOH : etanoic
C2H5COOH: propionic
CH3 – CH – CH – COOH
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang27
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
CH3 CH3
Ñoïc cho hoïc sinh ghi axit – 2,3 dimetyl butanic
- Giaûi thích lieân keát H cuûa axit II) Lyù tính
to soâi. - Loûng hoaëc raén
- Axit coù nhieät ñoä soâi cao do taïo
A > R > andehit thaønh lieân keát hidro lieân phaân
töû voøng.
O...H–O
Tính axit ñöôïc theå hieän nhö theá CH3 – C C – CH3
naøo? O–H ...O
III) Hoùa tính
[CH 3 COO − ][ H + ] 1. Tính axit
Ka =
[CH 3COOH a. Söï ñieän li
[ ] taïo thôøi ñieåm caân baèng CH3COOH CH3COO- + H+
- Caùc goác a hoùa trò Axitaxetic axetat
Goïi hoïc sinh vieát phöông trình HCOOH HCOO- + H+
3 theá goác ( ……….. Axit fomic fonaiat
b. Taùc duïng vôùi bazô , oxitbazô ,
kim loaïi muoái.
Phaûn öùng quan troïng ñaây laø HCOOH + NaOH
phaûn öùng thuaän nghòch taïo CH3COOH + CaO
este. CH3COOH + Al
Theo nguyeân lyù Leschaterlier HCOOH + BaCO3
ñieàu kieän naøo taêng nhieät ñoä 2. Phaûn öùng este hoùa
cuûa este. H SO d
CH3COOH + C2H5OH 2 4
CH3COO C2H5 + H2O
* Ñieàu kieän taêng noàng ñoä este
- Taêng noàng ñoä a hoaëc röôïu
- Giaûm noàng ñoä este
- H2SO4 ñ laøm xuùc taùc ñeå huùt
H2O
V) Cuõng coá vaøo baøi veà nhaø
* Cuõng coá
- Nguyeân taéc goïi teân axit
- Neâu tính axit vaø goïi teân este hoùa
* Baøi veà nhaø cho hoïc sinh
Töø CH3COONa ñieàu cheá etylaxetat
Baøi 2, 3, 4, 5, 6 trang 35, 36

Kyù duyeät
thaùng 10

Tieát 13 –
Tuaàn 7 DAÕY ÑOÀNG ÑAÚNG AXIT AXETIC (tt)
I) Ngaøy soïan …
Yeâu caàu hoïc sinh naém:
- Caùch ñieàu cheá axit ñaëc bieät laø axit axetic

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang28


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
- Laøm moät soá baøi taäp veà ñieàu cheá axit vaø este.
II) Kieåm tra baøi cuõ
1. neâu tính chaát hoùa hoïc cuûa CH3COOH
2. Thöïc hieän chuoãi
CH4  C2H2  C4H4  C4H10  C3H6  C3H5Cl  C3H7Cl  C3H7OH  C2H5CHO 
C2H5COOH
II) Phöông phaùp
Gôïi môû , neâu vaán ñeà
IV) Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
- Giaám laø axitaxetic noàng ñoä IV) Ñieàu cheá
3% . baèng caùch naøo coù theå Ñieàu cheá axit axetic
laøm ñöôïc giaám 1/ Leân men giaám
- Men giaám chính laø vi khuaån C2H5OH + O2 Nengiam  → CH3COOH +
Mycodermaaxeti coù nhieàu trong H2O
traùi chuoái söù chín 2/ Toång hôïp töø axetylen
- Töø andehit laøm theá naøo ñeå C2H2 + H2O HgSOÕ ,800 C CH3CHO
   →
ñieàu cheá axit Mn 2+
CH3OH CH3CHO + ½ O2  → CH3COOH
3/ Chöng goã
→ CH3COOH   →
0
Goã 500  C Ca (OH ) 2
Cho goã vaøo noài chöng caát
(CH3)2O
khoaûng 5000c thu ñöôïc hoån hôïp
(CH3COO)2Ca H 2 SOÕ d
  → goàm CH3OH, (CH3)2O, CH3COOH.
CH3COOH Sau ñoù cho Ca(OH)2 vaøo hoån hôïp
thu ñöôïc (CH3COO)2Ca Keát tuûa ,
cho H2SO4 vaøo keát tuûa seõ taïo
laïi CH3COOH
V) ÖÙng duïng
CH3COOH
Trong thöïc teá ngöôøi ta duøng – Laøm giaám aên
CH3COOH. Ñeå laøm gì? - Ñieàu cheá tô axetac
- Saûn xuaát este
- Chaát caàm maøu
n- C15H31COOH : Axitpanmitic
n- C17H35COOH : Axitstearic
n- C17H33COOH : Axitoleic
Giôùi thieäu cho hoïc sinh duøng laøm xaø phoøng
Baøi taäp
Töø CH4 haõy ñieàu cheá
Goïi 3 hoïc sinh leân baûng laøm a. Axit fomic
baøi taäp ñieàu cheá 3 axit, ñoàng b. Axit axetic
thôøi yeâu caàu hoïc sinh döôùi lôùp c. Axit propionic
cuõng laøm caùc baøi taäp naøy Giaûi
0
CH4 + O2 NO ,600
 C
→ HCHO +
H2O
2+

HCHO  HCOOH HCHO + ½ O2 Mn  → HCOOH


0
CH4 2CH4 1500
 C
→ C2H2 + 3H2
C 2H2  CH3CHO C2H2 + H2O 80 0
C → CH3CHO
, HgSO 4

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang29


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
CH3COOH CH3CHO + ½ O2 Mn
2+
→ CH3COOH

2C2H2 CuCl
 → C4H4
/ NH 4 Cl

C4H4  C4H10  C3H6  ,t 0


C4H4 + 3H2 Ni   → C4H10
C3H5Cl  C3H7Cl C3H7OH  0

C2H5CHO  C2H5COOH : C4H10 t, P


, xt
→ C3H6 + CH4
0
Axitpropionic C3H6 + Cl2 500  C
→ C3H5Cl + HCl
0
C3H5Cl + H2 Ni  ,t
→ n- C3H7Cl
Chuù yù ñieàu kieän cuûa phaûn t0
n- C3H7Cl +NaOH → n- C3H7OH +
öùng hoùa hoïc
NaCl
,t 0
n- C3H7OH + ½ O2 Cu  → C2H5CHO
+ H2O
2+
C2H5CHO +½ O2 Mn → C2H5COOH
V) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø
* Cuõng coá
- Neâu caùch ñieàu xheá CH3COOH baèng phöông phaùp leân men vaø toång
hôïp
- Neâu moät soá öùng duïng cuûa CH3COOH
* Baøi veà nhaø ch hoïc sinh
1/ Nhaän bieát CH3CHO , CH3COOH, C2H5OH , C6H5OH , C6H5NH2 .
2/ Taùch neáu chuùng cuøng hoån hôïp

Tieát 14 tuaàn Kí duyeät


7 thaùng 10
Ngaøy soaïn:

KHAÙI NIEÄM VEÀ AXIT CACBOXILIC KHOÂNG NO ÑÔN CHÖÙC


I) Yeâu caàu: Hoïc sinh naém
– Caáu taïo cuûa axit khoâng no
- Suy ra tính chaát cuûa axit khoâng no
- Bieát ñöôïc öùng duïng este cuûa axit
- Thuoäc teân moät soá axit khoâng no thoâng duïng
II) Kieåm tra baøi cuõ
1/ Töø than ñaù ñaù voâi haõy ñieàu cheá CH3COOH
2/ Neâu öùng duïng vaø caùch ñieàu cheá CH3COOH qua caùc phöông phaùp
III) Phöông phaùp
Gôïi môû , neâu vaán ñeà

IV) Duïng cuï hoùa chaát


CH2 = CH – COOH , Br2 , CaCO3 , Mg
V) Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
CH3 – COOH a no I/ Ñònh nghóa
CH2 = CH – COOH a khoâng Laø axit trong phaân töû coù 1 nhoùm –
no COOH lieân keát vôùi goác hidrocacbon
Haõy nhaän xeùt veà caáu khoâng no
taïo töø ñoù neâu ñònh nghóa CTTQ axit khoâng no coù 1 lieân keát
veà axit khoâng no. laø CnH2n-1COOH n ≥ 2
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang30
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
VD: CH2 = CH – COOH : Axit acrylic
CH2 = C – COOH
Höôùng daãn hoïc sinh goïi
teân moät vaøi axit thoâng CH3 Axit Metacrylic
duïng. CH3 (CH2)7 = CH (CH2)7 COOH : Axit oleic
II/ Hoùa tính
CH2 = CH – COOH 1/ Gioáng axit cacboxilic no
CH3 = CH – COOH a. Söï ñieän li
Hai axit naøy coù dieåm gì CH2 = CH – COOH CH 2 = CH – COO-
gioáng nhau. +H +

+ Coù COOH Ion


- Neâu tính chaát – COOH. acrylat [CH 3 COO − ][ H + ]
Ka =
Hai axit naøy coù dieåm gì b. Tính axit [CH 3COOH
gioáng nhau (=). - Ñoû giaáy quì
Neâu tính chaát cuûa Π lieân - Taùc duïng bazôø, oxit bazôø, Kim loaïi ,
keát . muoái
CH2 = CH – COOH + NaOH
CH 2 = CH – COONa
+ H2O
CH2 = C – COOH + Mg

Goïi hoïc sinh vieát phöông CH 2 = C – COO Mg +


trình. H2
CH3
CH3 2
CH2 = CH – COOH + CaO
Goïi hoïc sinh ñoïc ñeå giaùo CH2 = CH – COOH + BaCO 3
vieân vieát phöông trình. c. Phaûn öùng este hoùa
H SO d
CH2 = CH – COOH + C2H5OH2 4
CH2 = CH – COO C2H5 + H2O
Chuù yù: 2/ Khaùc axit cacboxilic no
CH C – COOH lic a. Phaûn öùng coäng
CH3 – CH2 – COOH nic CH 2 = CH – COOH + H  
2 Ni ,t 0

Chæ khaùc nhau chöõ n vaø l. Axit acrylic CH3 – CH2 –
- Goïi hoïc sinh vieát phöông COOH
trình vaø höôùng daãn hoïc Axitp
sinh ñoïc teân. ropionic
CH2 = CH – COOH + Br2
CH 2 - CH
Nhaéc laïi caùch vieát phaûn – COOH
öùng TH.
Br Br
n CH = CH Axit – 2, 3 – dibropipropanoic
- (CH – CH - )n b. Phaûn öùng truøng hôïp
nCH2 = CH, t 0 , P , Xt
→ (CH2 – CH-)
COOH COOHn
III) ÖÙng duïng
- Ñieàu cheá thuûy tinh höõu cô ñeå cheá
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang31
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
taïo laõng kính, thaáu kính,raêng giaû.
- axit oleic duøng saûn xuaát xaø phoøng.
IV) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø
* Cuõng coá
- axit khoâng no coù lieân
Π keát neân ngoaøi tính chaát thí nghieäm cuûa nhoùm
chöùc – COOH coøn Π coù tính chaát cuûa lieân keát .
* Baøi veà nhaø cho hoïc sinh.
Baøi 2, 3 trang 36.
Töø chaát ñaàu laø than ñaù vaø ñaù voâi ñeàu cheá thuûy tinh plexigleis ( thuûy
tinh höõu cô).
HD: Truøng hôïp Metyl metaerylat taïo thuûy tinh höõu cô.
CT : CH2 = C – COOCH3
CH3

Tieát 15 – Kyù duyeät


Tuaàn 8 thaùng 10
Ngaøy soïan

MOÁI LIEÂN HEÄ HIDROCACBON – RÖÔÏU – ANDEHIT - AXIT

I) Yeâu caàu hoïc sinh naém:


- Moái lieân heä giöõa hidrocacbon , röôïu andehit, axit .
- Vieát ñöôïc vaø vieát thaønh thaïo phöông trình chuyeån hoùa qua laïi giöõa
caùc hôïp chaát treân.
- Döï ñoaùn ñöôïc saûn phaåm trung gian khi ñieàu cheá hoùa chaát.
II) Kieåm tra baøi cuõ
1. Neâu söï gioáng vaø khaùc nhau cuûa axit axetic vaø axit acrylic. Vieát phaûn
öùng cuûa axit acrylic vôùi H2, Br2, C2H5OH, NaOH.
2. Töø thnn ñaù voâi vieát phöông trình ñieàu cheá axit acrylic.
III) Phöông phaùp
Gôïi môû, ( luyeän vieát phöông trình). Ñaøm thoïai ( laäp sô ñoà).
IV) Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
Ñaøm thoïai ñeå laäp sô ñoà I) Daõy chuyeån hoùa chung
Cho bieát hidrocacbon CnH2n +
H2
→ CnH2n+2 +→ CnH2n+1Cl
Cl 2

( khoâng no, no, thôm)


CnH2n+1OH
- Cho bieát caùc loaïi nhoùm CnH2n+1OH
chöùc höõu cô ñaõ hoïc.
( röôïu , andehit, axit) CmH2m+1COOR CnH2n+1COOH
CnH2n+1CHO
II) Baøi taäp cuï theå
- Ñieàu cheá röôïu caàn coù 1. Thöïc hieän chuoãi bieán hoùa
hôïp chaát gì? C2H4 C2H6 C2H5Cl C2H5OH
- Ñieàu cheá andehit caàn hôïp C2H4 C2H5OH C2H5C
chaát gì?
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang32
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
C2H5OH
CH3CHO CH3COOH CH3COONa
- Ñeå ñieàu cheá axit caàn hôïp CH3COOH CH3COOC2H5
chaát gì? Giaûi:
Töø ñoù ñöa ra daõy chuyeån C2H4 + H 2 H  →
2 SO4 ( l ) C2H6
hoùa chung. C2H6 + Cl2 → a 's '
C2H5Cl + HCl
C2H5Cl + NaOH → t0 C2H5OH + NaCl
0
C2H5OH ,
170 o →
Ni , t
C SO ( l )
Höôùng daãn hoïc sinh thöïc C2H4 + H2OH 2
 →
4 C2H5OH
hieän daõy chuyeån hoùa naøy. C2H5OH + HCl C2H5Cl +H2O
Löu yù: C2H5Cl + NaOH→ t0 C2H5OH + NaCl
Cu ,t 0
ad + O
2 → C2H5OH + ½ O 2Cu
→,t 0
CH3CHO + H2O
ad + CuO→ t0

CH3CHO + H2 Ni
 ,t 0
→ C2H5OH

CH3COOH + C2H5OHH 2 SO4 (d )


CH3COOC2H5 + H2O
2. Baøi taäp 1 - Vieát phöông trình
- Goïi 3 hoïc sinh leân baûng chuyeånClhoùa
→
 2 .
laøm ba baøi taäp chuyeån a. C2H6  ANaOH
→ CuO B
→
 Ag 2O C
→
hoùa sau ñoù söûa laïi. D → 
HCl

b. C2H5CHO+H2
→ M N.
c. C2H5CH3 → C6H5CH2Cl → C6H5CH2OH →
- Chuù yù phaûn öùng Cl2 vaøo C6H5CHO → C6H5COOH
hidro cacbon no maïch hôû vaø Giaûi:
phaûn öùng theá halogen vaøo a. C2H6 + Cl2→ a 's ' C2H5Cl + HCl
nhaân thôm. Khaùc nhau ôû C2H5Cl + NaOH C2H5OH + NaCl
0
→ t

ñieàu kieän phaûn öùng Fe, C2H5OH +CuO →2t0 CH 3CHO + Cu + H2O
aùnh saùng. CH3CHO + Ag2O d NH
→
3 ,t 0
CH3COOH +
- Hôïp chaát röôïu thôm , 2Ag  Ni ,t 0
→
andehit vaø axit thôm. b. C2H5CHO + H2 C3H7OH
C3H7OH + HCl C3H7Cl + H2O
c. C6H5CH3 + Cl2 C6H5CH2Cl +
HCl → t0

C6H5CH2Cl + NaOH C6H5CH2OH +


NaCl → t0

C6H5CH2OH + CuO C6H5CHO + Cu +


H2O Mn 2+
 →
C6H5CHO + ½ O2 C6H5COOH
V) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø
- Moái lieân heä HC vôùi caùc nhoùm chöùc khaùc nhau.
- Töø CH3COONa ñieàu cheá CH3COOC2H5.
2. Baøi taäp 2 (sgk).

Tieát 16 – Tuaàn Kyù duyeät thaùng 10


8
Ngaøy soaïn
TRÖÔØNG … CHU VAÊN AN
THPT Trang33
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
LUYEÄN TAÄP
I) Yeâu caàu
- Hoïc sinh vieát thaønh thaïo caùc phöông trình chuyeån hoùa qua laïi giöõa caùc
nhoùm chöùc.
- Döï ñoùan ñöôïc saûn phaåm trung gian khi ñieàu cheá hoùa chaát.
- Laøm caùc baøi toùan laäp coâng thöùc daõy ñoàng ñaúng.
II) Phaàn luyeän taäp
Phöông phaùp Noäi dung
I) Chuoãi bieán hoùa
Goïi hoïc sinh leân vieát phöông 1. C2H2 + H2O A
trình vaø xaùc ñònh A, Baøi thöïc A B
haønh, C. B + NaOH C
C + NaOH D
D + Cl2 E
Giaûi:
C2H2 + H2O HgSO
4 → CH3CHO
CH3CHO + AgNO3 + NH3 + H2O
- Axetilen keát hôïp vôi nöôùc chæ
CH3COONH4 + NH4NO3 + 2Ag
cho moät saûn phaåm duy nhaát
laø CH3CHO, töø chaát naøy vieát CH 3COONH4 + NaOH CH3COOH +
phöông trình keá tieáp. NH3 + H2O
Chuù yù phöông trình toång quaùt CH4 + Cl2→ CH4 + Na2CO3
t0

cuûa andehit vôùi dung dòch CH4 + Cl2 → CH3Cl + HCl
a 's '

AgNO3/dung dòch NH3. 2. Nhoâm cacbua metan metyl


clorua röôïu metylic andehit fomic
axit fomic natri foniat
natrihidrocacbonat cacbon doxit
- Goïi hoïc sinh laøm baøi taäp, phenol.
vieát ñöôïc coâng thöùc cuûa caùc Giaûi:
hôïp chaát roài môùi vieát phöông Al4C3 + 12H2O  4Al(OH)3 + 3CH4
trình. CH4 + Cl2 → as
CH3Cl + HCl
t0
CH3Cl + NaOH → CH3OH + NaCl
0

Al4C3 coù theå taùc duïng HCl. CH3OH + ½ O2  Cu


→ HCHO + H2O
,t

2+
H – C = O coù nhoùm chöùc –CHO HCHO + ½ O2 Mn → HCOOH
cuõng HCOOH + NaOH  HCOONa +
2 0
HCOONa + Ag2O dNH → NaHCO3 +
3 ,t

ONa tham gia phaûn öùng 2Ag


traùng göông
NaHCO3 +HCl  NaCl + CO2 + H2O
CO2 + H2O + C6H5ONa  C6H5OH +
H – C = O + Ag2O 
NaHCO3
II/ Xaùc ñònh CTPT
ONa
1/ Hôïp Chaát A coù CTPT C3H6O2 .
H –O - C = O + 2Ag
Xaùc ñònh coâng thöùc caáu taïo cuûa
A trong caùc tröôøng hôïp sau:
ONa
a. A laøm tan ñaù voâi
NaHCO3
b. A khoâng taùc duïng vôùi NaOH
maø tham gia phaûn öùng
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang34
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
= 2 coù 2 lieân keát pi traùng baïc vaø taùc duïng vôùi
Tan ñaù voâi  axit Na
c. A tham gia phaûn öùng traùng
baïc khoâng taùc duïng Naoh vaø
A Ag
 gO
→ - CHO Na
Na - OH d. A khoâng traùng baïc , khoâng
taùc duïng NaOH nhöng taùc
duïng Na
A khoâng taùc duïng NaOH , Na 
Giaûi: a/ C2H5COOH
A khoâng coù H limh ñoäng , Vaäy
b/ CHO – CH2 - CH2 – OH ,
A khoâng laø este, axit hay röôïu
CH3 – CHOH - CHO
c/ CHO – CH2 – O - CH3
d/ CH2 = CH – O - CH2 – OH
2/ Ñeå trung hoøa 8,8 gam axit no ñôn
Goïi hoïc sinh cho bieát CtT cuûa
chöùc caàn 100 ml dung dòch NaOH
axit no ñôn chöùc ?
1M thì vöøa ñuû. Vieát CT caùc axit
CnH2n+1COOH n ≥ 0
Giaûi
Tìm soá mol NaOH , suy ra soá CnH2n+1COOH + NaOH  CnH2n+1COONa
mol axit + H2O
Tìm M na = nNaOH = 0.1mol
Ma = 14n + 46 Ma = 88
n= 14n + 46 =88  n = 3
CTPT C3H7COOH
 CT cuûa axit
V) Cuõng coá
- Caàn bieát ñöôïc tính chaát cuûa caùc nhoùm chuùc ñeå thöïc hieän chuoãi
bieán hoùa
- Vieát ñöôïc CTTQ cuûa hôïp chaát chöùa nhoùm chöùc ñeå xaùc ñònh coâng
thöùc cuûa chaát ñoù
VI/ Baøi veà nhaø cho hoïc sinh
A + O2  B
B + C  A + D + H2 O
… + NH3 + D + AgNO3  CH3COONH4 + ..
B + E  A + H2O
A + G  Cu(NO3)2 + NO + H2O
KQ: A: Cu B : CuO C : C2H5OH E : H2

Tieát 17 Kí duyeät
tuaàn 9 thaùng 10
Ngaøy ESTE
I)Yeâu caàu : Hoïc sinh naém
- Caáu taïo este
- Phaûn öùng thuûy phaân este trong moâi tröôïng axit vaø bazôø
- Moät soá öùng duïng cuûa este
II)Phöông phaùp
Ñaøm thoaïi

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang35


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
III)Kieåm tra baøi cuõ
Haoøn thaønh phöông trình phaûn öùng cho veà nhaø
IV) Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung

Röôïu + axit  este + Nöôùc I/ Ñònh nghóa


 Este laø saûn phaåm cuûa Este laø saûn phaåm cuûa phaûn öùng
phaûn öùng naøo? este hoùa giöõa röôïu vaø axit
 ñònh nghóa VD: CH3COO CH3
II/ Coâng thöùc caáu taïo – Danh
Goïi hoïc sinh cho bieát caùc phaùp
nhoùm chöùc naøo ñaõ hoïc? 1/ Coâng thöùc caáu taïo
Röôïu : - OH
Axít : - COOH R–C=O
Andehit: - CHO RCOORi
Este : - COO – OR i

R, Ri : Goác hidrocacbon
R coù theå laø H
CTTQ este no ñôn chöùc
CnH2nO2 n ≥ 2
Goïi goác hidro cacbon cuûa 2/ Danh phap
röôuï tröôùc , thöôøng laø goác
ankyl Goác HC cuûa röôïu +
Goác axít
VD: HCOOCH3 : Metylfomiat
CH3COOCH = CH2 : Vinyl axetat
Muøi cuûa nöôùc hoa chính laø III/ Lí tính
muøi cuûa este - Chaát loûng deã bay hôi
 Tính chaát vaát lí cuûa este - Nheï hôn nöôùc vaø ít tan trong
nöôùc
- Coù muøi thôm
IV/ Hoùa tính
1/ Phaûn öùng thuûy phaân trong moâi
Röôïu + axit  este + Nöôùc
tröôøng axit
 este + Nöôùc  Röôïu + axit
Ñaây laø phaûn öùng thuûy CH3COOCH3 + H2O H → CH3COOH
2 SO4

phaân este + CH3OH


CH3COOCH = CH2 + H2O H →
2 SO4

CH3COOCH = CH2 + H2O CH3COOH + CH3C HO


HCOOCH2
H →
2 SO4

CH3COOH + CH2 = CH – OH + 2H2O H → 2HCOOH


2 SO4

( enol ko beàn) +
HCOOCH2
Hoã CH2OH
bieán
CH2OH
CH3C HO 2/ Phaûn öùng thuûy phaân trong moâi
tröôøng bazôø
t0
CH3COOC2H5 + NaOH → CH3COONa
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang36
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
+ C2H5OH
CH3COOCH2
CH2OH
Este ña chöùc taïo töø axít ñôn + 2NaOH →
t 0

chöùc vaø röôïu ña chöùc HCOOCH2 CH2


OH
+ CH3COONa + HCOONa
Este ña chöùc taïo töø axít ña COOCH3
chöùc vaø röôïu ñôn chöùc CH2 +2KOH
t0
→
Goïi hoïc sinh leân baûng vieát
COOCH = CH2
phöông trình phaûn öùng
COOK
CH2 + CH3OH + CH3C HO
COOK
t0
Goïi hoïc sinh nhaän xeùt veà HCOOC = CH2 + KOH → HCOOK +
phaûn öùng thuûy phaân trong
moâi tröôøng axit vaø trong moâi CH3 (CH3)2C = O
tröôøng bazôø Nhaän xeùt: Phaûn öùng thuûy phaân
R–C=O trong moâi tröôøng axit laø phaûn öùng
thuaän nghòch coøn thuûy phaân trong
OR i moâi tröôøng bazôø laø phaûn öùng
Hôïp chaát naøo môùi coù khaû khoâng thuaän nghòch vaø phaûi ñun
naêng tham gia phaûn öùng noùng nheï.
traùng göông? 3/ Phaûn öùng traùng göông
Thay R bôûi nhoùm theá naøo Chæ coù este fomiat môùi tham gia
môùi coù nhoùm chöùc –CHO ? phaûn öùng traùng göông
2 0
 Este fomiat tham gia phaûn HCOOR + Ag2O dNH → HOCOOR +
3 ,t

öùng traùng göông. 2Ag


2 0
Vd: HCOOCH3 +Ag2O dNH →
3 ,t

Coù theå ñieàu cheá este töø HOCOOCH3 + 2Ag


ñaâu ? V/ Ñieàu cheá
Töø röôïu vaø axit
RCOOH + RiOH RCOORi + H2O
Este coù muøi thôm ñöôïc söû Vd: HCOOH + C2H5OH H →
2 SO4

duïng ñeå laøm gì ? Trong caùc


HCOOC2H5
ngaønh coâng nghieäp naøo?
+ H2O
VI/ ÖÙng duïng
Ñoïc cho hoïc sinh ghi.
- CNTP: Höông vò cho baùnh keïo ,
nöôùc giaûi khaùt
- CN myõ phaåm: Nöôùc hoa , xaø
phoøng , kem boâi da.
- CN sx haøng tieâu duøng: Saûn xuaát
tô sôïi , thuûy tinh höõu cô.

IV/ Cuõng coá

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang37


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
- Este thamgia phaûn öùng thuûy phaân trong moâi tröôøng axít vaø trong moâi
tröôøng bazôø
- Chuù yù phaûn öùng traùng göông cuûa este fomiat, caùc este coù goác röôïu
khoâng no cho saûn phaåm andehit vaø xeton
V/ Baøi veà nhaø cho hoïc sinh
3,4 tr 40
Laøm theâm : Töø than ñaù ñaù voâi ñieàu cheá etylacrylat.

Kí duyeät
Tieát 18 thaùng 10
tuaàn 9
Ngaøy soaïn: Chöông III: GLIXERIN – LIPIT
$1: HÔÏP CHAÁT ÑA CHÖÙC – GLIXERIN
I/ Yeâu caàu
- Phaân bieät hôïp chaát ña chöùc , ñôn chöùc taïp chöùc
- Ñaëc ñieåm caáu taïo glixerin  Tính chaát hoùa hoïc glixerin
- Caùch ñieàu cheá glixerin
II/ Phöông phaùp
Tröïc quan , neâu vaán ñeà
III/ Duïng cuï hoùa chaát
Glixerin . Na , NaOH , CuSO4
IV/ Kieåm tra baøi cuõ
1/ Vieát phöông trình phaûn öùng este etyl fomiat vôùi dung dòch H 2SO4 , dung
dòch NaOH , Ag2O/dung dòch NH3
2/ Töø CaCO3 , C ñieàu cheá etyl axetat
V/ Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
C2H5OH Ñôn chöùc I/ Khaùi nieäm
CH3CHO - Hôïp chaát ña chöùc laø hôïp chaát trong
CH2 – CH2 – OH phaân töû coù nhieàu nhoùm chöùc
OH gioáng nhau
CH2 – CH2 – CHO Ña chöùc - Hôïp chaát taïp chöùc laø hôïp chaát
CHO trong phaân töû coù nhieàu nhoùm chöùc
khaùc nhau
CHO - CH2 –COOH II/ Glixerin
CH2 – CH2 – NH2 Taïp C3H8O3 = 92 hoaëc C3H5(OH)3
chöùc CH2 – CH - CH2
OH OH OH OH
1. Lyù tính
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang38
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
theá naøo laø hôïp chaát - Loûng, saùnh, khoâng maøu vò ngoït.
ñôn ña vaø taïp chöùc. 2. Hoùa tính
Glixirin thuoäc loïai hôïp chaát a/ taùc duïng kieâm loïai kieàm
naøo? Tuøy theo soá mol glixelin vaø kim loaïi
Cho hoïc sinh xem loï ñöïng kieàm (Na) maø cho saûn phaåm laø
glixirin. mono, di, hoaëc tri kim loïai kieàm
- Glixirin coù nhoùm –OH coù glixerat.
tính chaát cuûa röôïu ñôn vaø C3H5(OH)3 + 3Na → C3H5(ONa)3 +3/2 H2
tính chaát rieâng cuûa röôïu Trinatriglixerat
ña chöùc. b/ Taùc duïng axit ( phaûn öùng este hoùa)
+ Röôïu ñôn taùc duïng klk
taùc duïng C3H5(OH)3 + 3HONO2 H →
2 SO4

axit 10 − 20 o
+ Röôïu ña Cu(OH)2 C3H5(ONO2)3+ 3H2O
Glixeryltrinetrat
(Nitroglixerin)
Höôùng daãn hoïc sinh vieát C3H5(OH)3 + 3CH3COOH H →
2 SO 4 ( d )

phöông trình. C3H5(OCOCH3)3+ 3H2O


- Laøm thí nghieäm cho hoïc
Glixeryltriaxetat
sinh NaOH + CuSO4
c/ Taùc duïng vôùi Cu(OH)2
Cu(OH)2 CH2OH CH2 - O O - CH2
Sau ñoù cho glixerin vaøo Cu
keát tuûa . Cho hoïc sinh 2CHOH + Cu(OH)2 CH – O O – CH
nhaän xeùt. + H2O
- Coù theå vaän duïng phaûn H H
öùng naøy ñeå laøm gì? CH2OH CH2 – OH OH - CH2
Ñoàng (II) glixerat (d2
xanh lam)
Aùp duïng: Duøng Cu(OH)2
Nhaän bieát glixerin hay caùc röôïu ña
chöùc coù nhoùm -OH keá caän hieän
töôïng taïo dung dòch xanh lam.
Daàu môû laø gì? 3/ Ñieàu cheá
Laø lipit ( laø este cuûa - Ñun noùng daàu môõ vôùi dung dòch
glixerin vôùi axit beùo) phaûn kieàm
öùng taïo ra xaø phoøng neân
phaûn öùng thhuûy phaân
este trong moâi tröôøng bagô CH2OCOR1 CH2OH
laø phaûn öùng xaù phoøng CHOCOR2 + 3 NaOH to
CHOH +
→
hoùa. CHOCOR3 CH2OH
R1COONa + R2COONa +
R2COONa
Höôùng daãn hoïc sinh thöïc Muoái Na cuûa axit höõu
hieän chuoãi. cô
C3H6 C3H5Cl - Töø propen
C3H5OHCl2 C3H5(OH)3 CH2 =CH–CH3 + Cl
2350

o
C
→ CH2 =CH –CH2
+ HCl
Goïi hoïc sinh vieát phöông CH
trình naøy.
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang39
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
Propen + H2CL2 ñieàu kieän CH2 =CH - CH2Cl + Cl2 + H2O
thöôøng tham gia phaûn öùng CH2 - CH - CH2
coäng vaøo lieân keát π + HCl
Cl OH Cl
CH2 - CH - CH2
+
2NaOH
o
→
t

Cl OH Cl
CH2 - CH - CH2
+ 2NaCl
OH OH OH
Höôùng daãn hoïc sinh vaän 4/ ÖÙng duïng
duïng glixerin vaøo thöïc teá. Laøm thuoác noå glixeryl trinitrat.
Thuoäc da, meàm da, giöõ nöôùc.
V) Cuûng coá
- Phaân bieät hôïp chaát , ñôn chaát, ña chöùc vaø taïp chöùc .
- So saùnh tính chaát hoùa hoïc cuûa glixerin vaø röôïu etyilc.
VI) Baøi veà nhaø
Baøi 4 (trang 42).
Töø Al4C3 vieát phöông trình ñieàu cheá glixerin.

Kyù duyeät thaùng


Tieát 19 – 11
Tuaàn 10 LIPIT ( CHAÁT BEÙO)
Ngaøy soaïn …
I) Yeâu caàu ( hoïc sinh naém)
- Baûn chaát caáu taïo cuûa lipit
- Tính chaát hoùa hoïc cuûa lipit.
- Söï chuyeån hoùa lipit trong cô theå.
II) Phöông phaùp
Dieãn giaûi , ñaøm thoaïi, tröïc quan.
III) Hoùa chaát
Daàu thöïc vaät
IV) Kieåm tra baøi cuõ
1. Neâu tính chaát hoùa hoïc cuûa glixerin.
2. Al4C3 ñieàu cheá glixerin.
V) Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
- Caùc loïai daàu môõ chính laø lipit. 1) Caáu taïo.
CH2OCOC17H35 Lipit laø este cuûa glixerin vôùi caùc
CHOCOC17H35 Môû heo axit baùo.
CH2OCOC17H35 CH2OCOR1
Daây laø moät loïai lipit. CHOCOR2
Taïo töø ñaâu? CH2OCOR3
Ñònh nghóa lipit. R1, R2, R3 coù theå laø C15H31 – C17H35
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang40
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
– C17H33-
- Môõ ñöôïc coù töø ñaâu? II) Lyù tính
- Daàu coù ñöôïc töø ñaâu? - Lipit ñoäng vaät (môõ) goác axit
- Naëng hay nheï hôn H2O? beùo laø goác hidrocacbon no.
Tan trong H2O khoâng? - Lipit thöïc vaät ( daàu) goác axit
beùo laø goác hidrocacbon khoâng
no (tröø daàu caù goác axit beùo laø
goác hidrocacbon no).
- Lipit chính laø este vaäy coù - Nheï hôn nöôùc, khoâng tan trong
nhöõng tính chaát hoùa hoïc gì? nöôùc nhöng tan nhieàu trong dung
Thuûy phaân moâi tröôøng H+ moâi höõu cô.
Thuûy phaân moâi tröôøng III) Hoùa tính
OH -
1. Phaûn öùng thuûy phaân
Laáy moät ví duï cuï theå ñeå hoïc CH2OCOR1
sinh töï vieát phöông trình. CHOCOR2 + 3 H2OH →
2 SO 4 ( d )

CH2OCOR3
CH2OH R1COOH
CHOH + R2COOH
Goïi hoïc sinh leân vieát phöông CH2OH R3COOH
trình. 2. Phaûn öùng xaø phoøng hoùa
CH2OCOR1
CHOCOR2 + 3 NaOH→ to

CH2OCOR3
CH2OH R1COONa
CHOH + R2COONa
Xaø phoøng
- Neâu goác hidrocacbon khoâng no CH2OH R3COONa
coøn coù khaû naêng tham gia
phaûn öùng gì nöõa? 3. Phaûn öùng coäng hiñro ( hidro
( coäng , TH). hoùa lipit loaõng).

CH2OCOC17H33
to
CHOCOC17H33 + 3H2Ni,.
 →
Goïi hoïc sinh vieát phöông trình. CH2OCOC17H33 glixeryltrioleat.
CH2OCOC17H35
CHOCOC17H35
CH2OCOC17H35
Vì chaát beùo khoâng tan trong glixeryltristearat
nöôùc neân khoâng theå haáp thuï IV) Söï chuyeån hoùa lipit trong
tröïc tieáp vaøo caùc maùu vaø caùc cô theå
moâ cua cô theå. Nhöng khi aên - Chaát beùo bò thuûy phaân taïo
chaát beùo thì trong nöôùc boït coù thaønh glixerin vaø axit beùo nhôø
axit chaát beùo seõ bò thuûy phaân. men cuûa dòch tuïy vaø dòch
traøng. Glixerin haáp thuï tröïc tieáp,
coøn axit beùo taùc duïng vôùi maät
bieán thaønh daïng tan cuøng haáp
thuï qua mao traïng cuûa ruoät vaøo
thaønh ruoät, taïi ñaây glixerin taùc
duïng vôùi axit beùo taïo chaán beùo
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang41
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
ñi vaøo maùu vaø chuyeån vaøo
moâ môõ töø caùc moâ naøy chaát
beùo ñi tôùi caùc moâ vaø cô quan
khaùc . ÔÛ ñaây bò oxi hoùa chaäm
thaønh CO2 vaø H2O ñoàng thôi gaûii
phoùng naêng löông cung caáp hoïat
ñoäng cô theå.
V) Cuõng coá
Goác axit beùo laøgoác HC no
- Daåu môõ khaùc nhau ñieåm naøo Goác axit beùo laøgoác HC khoâng
no
- Lipit coù tính chaát hoùa hoïc gì?
VI) Baøi veà nhaø cho hoïc sinh
Tính theå tích cuûa dung dòch NaOH 2M caàn duøng khi xaø phoøng hoùa 1
taàn glixerin tristearat chöùa 20% taïp chaát.
Baøi 4 ( trang51).

Tieát 20 – Kyù duyeät thaùng


Tuaàn 10 11
Ngaøy soaïn …
OÂN TAÄP CHÖÔNG II, III
I) Yeâu Caàu
- Töø tính chaát cuûa hôïp chaát röôïu andehit axit este glixerin, lipit ñöa ra
phöông phaùp nhaän bieát caùc hôïp chaát.
- Phaân bieät röôïu ñôn chöùc vaø ña chöùc.
- Giaûi baøi toaùn hoãn hôïp vaø laäp CTPT.
II) Noäi dung
Phöông phaùp Noäi dung
- Neâu tính chaát hoùa hoïc ñaëc 1. Phaân bieät caùc chaát
tröng cuûa töøng nhoùm chöùc. a. C2H5OH, C3H5(OH)3 CH3CHO,
a duøng quyø CH3COOH.
- CHO Ag2O - Duøng quyø tím nhaän ra
-OH Na CH3COOH.
nhieàu - OH Cu(OH)2 - Ag2O nhaän ra CH3CHO
C6H5OH Br2, Na - Cu(OH)2 nhaän ra C3H5(OH)3 taïo
C6H5NH2 Br2 dung dòch xanh lam.
- HCOOH ngoaøi taùc duïng laøm Coøn laïi C2H5OH
ñoû giaáy quyø noù coøn taùc duïng b. C2H5OH C6H5OH C6H5NH2,
Cu(OH)2 trong moâi tröôøng bagô HCHO, HCOOH CH3COOH.
vaø taùc duïng Ag2O/dung dòch NH3. - Duøng quyø tím phaân bieät 2
nhoùm hoùa chaát HCOOH vaø
CH3COOH laøm quyø tím hoùa ñoû
phaàn coøn laïi khoâng ñoåi maøu
giaáy quyø .
- Höôùng daãn caùch phaân nhoùm - Giöõa HCOOH vaø CH3COOH duøng
ra ñeå nhaän bieát hoùa chaát. Ag2O/dung dòch NH3 coù Ag laø

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang42


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
HCOOH .
- Duøng AgNO3/dung dòch NH3
nhaän bieát HCHO.
Taùch hoùa chaát caàn taïo moät - Br2 nhaän ñöôïc C2H5OH
chaát ôû daïng muoái roài chöng - Na nhaän ñöôïc C6H5OH
caát ra. 2. Giaûi thích hieän töôïng
3. Taùch hoùa chaát
a. C2H5OH , CH3CHO C6H5OH
- Goïi hoïc sinh vieát phöông trình b. C6H6 C6H5NH2 , HCHO
cuûa caùc chaùt thöôøng gaëp. CH3COOH.
4. Toaùn laäp CTPT
CnH2n+1OH + Na ½ H2
CnH2n+1CHO + Ag2O 2Ag
- Döïa vaøo M cuûa caùc chaát ñeå CnH2n+1COOH + NaOH
tìm chæ soá n. CnH2n+1COOCmH2m+1 + NaOH
Töø soá mol H2 suy rasoá mol cuûa
röôïu
Ag andehit
- Gôïi yù caùch laøm baøi toùan vöøa
laäp CTPT vöøa toaùn hoån hôïp. NaOH axit vaø este
Töø ñoù tìm M n.
5. Toùan hoån hôïp
Goïi hoïc sinh vieát phöông trình Hoãn hôïp A chöùa glixerin vaø moät
phaûn öùng cuûa A vôùi Na, röôïu no ñôn chöùc. Cho 13,8g A
Cu(OH)2. taùc duïng Na thu 4,48lH2 ñkc. Maët
- Neân chuyeân veà döõ kieän ñeå khaùc 27,6g A thì hoøa tan vöøa
tính toaùn ( 13,8g A). heát 9,8g Cu(OH)2. Xaùc ñònh coâng
thöùc röôïu no.
Giaûi:
3 3
C3H5(OH)
x 3 + 3Na H 2 x
2 2
Goïi x, y laøm gioáng nhö toaùn CnH2n+1OH + Na ½ H2 ½ y
hoån hôïp . y
2C3H5(OH)3 + Cu(OH)2
Sau ñoù tìm n cuûa toaùn laäp CTPT. x

nH2 = 0,2
nCu(OH)2 = 0,1mol ( trong 27,5g A)
nH3H5(OH)3 = n Cu(OH)2 (trong 1,8g A =
0,05)

mR = 14 n + 18 x = 0,05 x = 0,1
n 2
3 1 y = 0,1
CT cuûa röôïu x + y = 0,1
2 2
mC3H5(OH)3 = 92 . 0,1 = 9,2
mR = 4,6
mR = 46 n = 2
CT C2H5OH
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang43
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
III) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø
* Cuõng coá
- Tính chaát hoùa hoïc ñaëc trung cuûa töøng nhoùm chöùc ñeå nhaän bieát
chuùng.
- Döa vaøo CTTQ soá mol ñeå xaùc ñònh coâng thöùc cuûa chaát
* Baøi veà nhaø
1/ Nhaän bieát
CH3OH , CH2OH-CH2OH , CH3CHO , CH3COOCH3 , HCOOH
2/ Hoøan thaønh phöông trình phaûn öùng
A + Cl2 B + C
B OH −+ H O
 

→ 2 D+E
Cu ,D
t o + O2 F+K
→
F + AgNO3 + NH3 + H2O G + Ag +
G
+ L M + K.
M + L CH4 + Na2CO3.
3. Töø CH4 ñieàu cheá axit.
Fomic , axetic, bengoic, acrylic, propionic butiric , metacrylic, lactic, oxalic,
maloic , phtalic , picric .
4. 16,6 g hoãn hôïp röôïu etylic vaø propylic taùc duïng vôùi Na thu ñöôïc 3,36l H2
ñkc.
Tính % theo khoái löôïng moãi röôïu.

Kyù duyeät thaùng 11


Tieát 21 –
Tuaàn 11
Ngaøy soïan …
KIEÅM TRA 1 TIEÁT
…………
I) Yeâu caàu ( hoïc sinh laøm ñöôïc).
- Nhaän bieát caùc nhoùm chöùc ñaõ hoïc.
- Ñieàu cheá 1 soá hôïp chaát ñôn giaûn.
Laøm baøi aätp hôïp chaát ña chöùc vaø hoån hôïp
II) Ñeà kieåm tra
Caâu 1:
Nhaän bieát
C2H5OH HCOOH C3H5(OH)3 CH3COOH HCHO
Caâu 2:
Töø than ñaù voâi soáng ñieàu cheá etylacrylat.
Caâu3: Hoaøn thaønh phöông trình phaûn öùng vaø xaùc ñònh A, B, C …
A + Br2 → a 's ' B+C
B + H2O −
D +E
Cu ,t o
D + O2 → F+K
F + AgNO3 + …. G + Ag ……
G+L M + K + ……
M+L CH4 + Na2CO3

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang44


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
Caâu 4: Cho 13,8 g hoãn hôïp A goàm glixerin vaø moät röôïu no ñôn chöùc taùc
duïng heát vôùi natri thì thu ñöôïc 4,48l H2 (ñkc). Maët khaùc 27,6g A thì hoøa
tan vöøa heát 9,8 g Cu(OH)2.
a. Xaùc ñònh coâng thöùc röôïu.
b. % hoãn hôïp

III) Bieåu ñieåm


Ca Noäi dung Ñieåm
âu
1 Nhaän bieát 2
- Nhaän bieát moãi chaát 0,5
- Quyø tím HCOOH CH3COOH
C2H5OH C3H5(OH)3 HCHO 0,5
- Ag2O HCOOH 0,5
- Cu(OH)2 C3H5(OH)3 0,5
- Ag2O HCHO 0,5
2 M CH3COONa A coù 2C 2
A C2H6 F CH3CHO
B C2H5Br K H2O
C HBr G CH3COONH4
D C2H5OH L NaOH
E HCl M CH3COONa
Vieát 6 phöông trình 0,25ñ x 6 = 1,5ñ
Xaùc ñònh ñuùng chaát 0,5ñ
3 Ñieàu cheá theo chuoãi 3
CaO →1
Cal
→2
2
C H3 2
2→ CH 3→
4
CHO
C2H5OH
5
C4H4
6
C
 4H10
→7 8 C3H6
→ 9C3H5Cl
→
C3H5OH → C2H5CHO
10
→
11 C2H3COOH →
12

C2H3COOC2H5
0,2ñ x 12 pt = 3ñ

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang45


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
4 3
3
C3H5(OH)3 + 3Na H2 0,5
23
x x
21
CnH2n+1OH + Na H2 0,5
2
y ½y
2C3H5(OH)3 + Cu(OH)2  0,5
x 0,5x
nH2 = 0,2 mol
13,8.9,8
nCu(OH)2 (13,5gA) = = 0,05mol
98.27,6
3 1
x + y = 0,2 x = 0,1
2 2 0,5
0,5x = 0,05 y = 0,1

mC3H5(OH)3 = 9,2 mr = 4,6 Mr = 46


0,5
14n + 18 = 46 n = 2 , CTPT : C2H5OH
0,5
9,2.100%
% C3H5(OH)3 = = 66,67% % C2H5OH =
13,8
33,33%

Kí duyeät
thaùng 11
Tieát 22
tuaàn 11
Ngaøy soaïn:
Chöông IV: GLUXIT
$1 : GLUXIT - GLUCOZÔ
I/ Yeâu caàu: Hoïc sinh naém
- Glucozô laø hôïp chaát taïp chöùc coù caáu taïo maïch hôû vaø maïch voøng
- Coù caáu taïo goàm – CHO vaø – OH
- Coù tính chaát cuûa andehit ña chöùc vaø röôïu ñôn chöùc
II/ Phöông phaùp
Tröïc quan , neâu vaán ñeà
III/ Duïng cuï hoùa chaát
C6H12O6 , CuSO4 , NaOH , AgNO3 , NH3
IV/ Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dung


Cho hoïc sinh quan saùt maãu I/ Lí tính
ñöïng glucozô roài nhaän xeùt - Raén , traéng , noùng chaûy 1460c
- Tan nhieàu trong nöôùc , coù vò ngoït
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang46
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
II/ Caáu taïo
Töø coâng thöùc caáu taïo CTPT: C6H12O6 = 180
daïng maïch hôû cuûa glucozô CTCT: CH2 – CH – CH – CH – CH – CHO
 tính chaát hoùa hoïc cuûa
glucoxô OH OH OH OH OH
5 - OH , 1 – CHO Glucozô laø hôïp chaát taïp chöùc ñöôïc
Yeâu caàu hcoï sinh neâu: caáu taïo bôûi röôïu ña chöùc vaø andehit
+ Tính chaát hoùa hoïc cuûa ñôn chöùc.
röôïu ña chöùc III/ Hoùa tính
+ Tính chaát hoùa hoïc cuûa 1/ Tính chaát cuûa röôïu ña chöùc
andehit ñôn chöùc a. Taùc duïng Cu(OH)2 ôû nhieät ñoä
H2 thöôøng taïo dung dòch maøu xanh
T/d voái Ag2O/dung lam
dòch NH3 b. Tcaù duïng vôùi axít taïo este
Cu(OH)2 2/ Tính chaát cuûa andehit ñôn chöùc
Vieát phöông trình phaûn CH2 – CH – CHO + H Ni,t o
2→
öùng tính chaát cuûa andehit OH OH 4
ñôn chöùc CH2 - CH – CH2
Löu yù khi glucozô phaûn OH OH 4 OH
öùng vôùi Cu(OH)2 ôû nhieät Sobit (sor bi tol)
ñoä thöôøng thì thì tham gia CH2 – CH – COOH + 2AgO ddNH 3 →
ôû nhoùm – OH , coøn khi OH OH 4
nung noùng thì tham gia ôû CH2 – CH – COOH + 2Ag
nhoùm chöùc – CHO. OH OH 4
Axit gluconic
- Glucozô oxi hoùa Cu(OH)2 khi ñun noùng
taïo Cu2O coù keát tuûa ñoû gaïch.
CH2 – CH – CHO + 2Cu(OH) t2o
→
OH OH 4
CH2 – CH – COOH + Cu2O + 2H2O
- Goïi hoïc sinh vieát phöông OH OH 4 ñoû gaïch
trình. 3. Phaûn öùng leân men röôïu.
C6H12O6men
→ 2C2H5OH + 2CO2
Glucozô R etylic
- Ñeå naáu röôïu duøng chaát IV) ÖÙng duïng vaø ñieàu cheá
gì? - taêng löïc cho ngöôøi beänh
- Cung caáp naêng löôïng cho cô theå laø
naêng löôïng toång hôïp vitamin C.
- Glucozô coù nhieàu trong - Duøng traùng göông ruoät phích .
traùi chín, nhaát laø trong Ñieàu cheá.
quaû nho chín. (C6H10O5)n + nH2Omen
→ nC6H12O6
- Giôùi thieäu cho hoïc sinh Tinh boät glucozô
taùc duïng cuûa glucozô. (C6H10O5)n + nH2O H + ,t o
→ nC 6H12O6
Xenlulogô
- Töø chaát gì coù theå ñieàu V) Ñoàng phaân cuûa glucozô –
cheá ñöôïc glucozô ( tinh Fructogô.
boät, xenlulogô). CH – CH – CH – CH – C – CH2
OH – OH – OH – OH O OH

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang47


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá

- Fructogo cuõng tham gia


phaûn öùng traùng göông, vì
moäi tröôøng OH- Fr Glu.
V) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø.
* Cuõng coá
- Glucogô theå hieän tính chaát cuûa röôïu
+ röôïu ña
+ anñehit ñôn
Fruclogo cuõng tham gia phaûn öùng traùng göông vì trong moâi tröôøng bagô
Fruclogo chuyeån thaønh glucogô.
* Baøi veà nhaø
Baøi 3, 5, trang 56.

Tieát 25 – Kyù duyeät


Tuaàn 12 SACCAROZÔ C12H22O11thaùng = 34211
Ngaøy soaïn …
I) Yeâu caàu (hoïc sinh naém).
- Tính chaát caáu taïo cuûa saccarogô : 1 glucozô + 1 Fruclogo
- Ñaëc ñieåm caáu taïo saccarogô vaø manlogô.
- Hieåu quaù trình saûn xuaát ñöôøng töø mía.
II) Phöông phaùp
- Tröïc quan - thuyeát giaûng.
III) Kieåm tra baøi cuõ
- Neâu tính chaát hoùa hoïc cuûa glucogô.
IV) Hoùa chaát
- Ñöôøng , H2O, oáng nghieäm.
V) Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
- Cho hoïc sinh quan saùt maåu I) Lyù tính – Traïng thaùi töï
ñöôøng roài neâu tính chaát vaät nhieân
lyù. - Raén vò ngoït , noùng chaûy 185oC
- Saccaro laø ñöôøng saûn xuaát töø - Tan nhieàu trong nöôùc.
mía. - Coù nhieàu trong mía, cuû caûi
- Saccorogô caáu taïo töø moät goác ñöôøng, caây thoát noát.
glucogô vaø moät goùc Fruclogô. II) Hoùa tính
TP glu Fru 1. Phaûn öùng thuûy phaân.
- Nhieàu nhoùm –OH coù tính chaát C12H22O11 + H2 O H+
,t o
→ C6H11O6+
cuûa röôïu ña chöùc. C6H11O6
CH2OH CH2OH Saccarogô glucogô
O O Fruclogô
OH OH 2. Phaûn öùng Cu(OH)2 taïo dung
OH O CH OH
OH OH 2 dòch xanh lam.

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang48


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
∝ glucogô β - Fruclogô III) ÖÙng duïng
- Nguyeân lieäu quan troïng trong
coâng nghieäp thöïc phaåm ( baùng
keïo).
- Mía coù nhieàu ôû ñaâu ( Quaûng - Laø thöùc aên caàn thieát cho
Nam, Ñaø Naüng, Phuù Khaùnh , ngöôøi.
Quaûng Ngaõi, Taây Ninh). - Laøm döôïc phaåm.
- Nhaø maùy ñöôøng lôùn nhaát laø IV) Saûn xuaát ñöôøng töø mía.
nhaø maùy ñöôøng Vaïn Ñieån ( Haø - Mía nghieàn eùp chieát laáy nöôùc
Taây). .
- Cho Ca(OH)2 laøm keát tuûa axit
höõu cô vaø protit trong nöôùc mía
sau ñoù taùch boû keát tuûa .
- Giôùi thieäu maùy li taâm. - Taåy maøu bôûi SO2 hoaëc NaHSO3.
Höôùng daãn hoïc sinh vieát daïnh - Ñun 100oC loïc laáy nöôùc ñöôøng .
maïch voøng cuûa manlogô. - Coâ ñaëc nöôùc ñöôøng ôû aùp
suaát thaáp sau ñoù li taâm laáy
ñöôøng keát tinh.
V) Ñoàng phaân cuûa Saccarogô
– Mantogô H+ ,t o

C12H22O11 + H2O C6H11O6
Manlogô glucogô
CH2OH CH2OH
O O
OH OH
OH O OH
OH OH
VII) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø
* Cuõng coá
- Saccarogô saûn xuaát töø mía ñöôïc caàu taïo bôûi 2 goác glucogô vaø Fruclogô.
- Chuù yù söï khaùc nhau giöõa saccarogô vaø matogô .
* Baøi veà nhaø.
Baøi 2, 3 ( trang 60).
a. Duøng phaûn öùng traùng göông.
b. Ñun noùng H+ voâ cô laáy saûn phaåm traùng göông laø saccarogô.
c. Baèng phöông phaùp traùng göông.

Tieát 24 -
tuaàn 12 Kyù duyeät
Ngaøy soaïn … thaùng 11
TINH BOÄT (C6H10O5)n
I/Yeâu caàu: Hoïc sinh naémñöôïc
- Thaønh phaàn vaø caáu taïo tinh boät
- Tính chaát hoùa hoïc cuûa tinh boät
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang49
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
- Söï chuyeån hoùa tinh boät trong cô theå vaø söï taïo thaønh tinh boät trong
caây xanh.
II/ Phöông phaùp
Thuyeát giaûng , tröïc quan
III/ Kieåm tra baøi cuõ
Neâu phöông phaùp saûn xuaát ñöôøng töø mía
IV/ Duïng cuï – hoùa chaát
Tinh boät , iot , ñeøn
V/ Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
Tinh boät coù nhieàu ôû ñaâu? Cho I/ Lí tính – Traïng thaùi töï
boät gaïo vaøo nöôùc coù hieän nhieân
töôïng gì? - Chaát boät maøu traéng , khoâng
Tinh boät laø hoån hôïp cuûa hai tan trong nöôùc laïnh , taïo dung
thaønh phaàn : Amilozô vaø dòch keo vôùi nöôùc noùng coøn
amilopectin goïi laø hoà tinh boät .
+ Amilozô khoâng phaân nhaùnh - Coù nhieàu trong cuû , quaû ,
coù M = 200.000ñvC haït
+ Amilopectin laø maïch phaân II/ Caáu taïo phaân töû tinh boät
nhaùnh coù M = 1.000.000ñvC (C6H10O5)n H 
→+
,ormen
nH2O
C6H12O6
Doïc cho hoïc sinh ghi - Tinh boät laø hôïp chaát
Polisaccarit do nhieàu goác
glucokeát hôïp taïo neân.
- Tinh boät laø hoån hôïp caùc
Phaûn öùng thuûy phaân chuyeån phaân töû khaùc nhau veà chæ soá
hoùa tinh boät thaønh ñöôøng n vaø caùch keát hôïp goác glucozô
III/ Hoùa tính
GV laøm thí nghieäm 1. Phaûn öùng thuûy phaân
Ñun noùng maøu xanh bieán maát , (C6H10O5)n ,t +
+ o
H → nH2O
ñeå nguoäi maøu xanh laïi hieän ra C6H12O6
Tinh boät
Dieãn giaûng cho hoïc sinh söï caét glucozô
ñöùt lieân keát trong tinh boät. 2. Thuoác thöû cuûa hoà tinh boät
(C6H10O5)namelaga vôùi dung dòch iot
 →
(C6H10O5)n x<n HTB + dung dòch I2  dung dòch
Decxtrin xanh lam
Mantaga IV/ Söï chuyeån hoùa tinh boät
C6H12O6 glucogô trong cô the.å
Nhôø men Amilaza coù trong
CO2 + H2O + Q nöôùc boït, tinh boät bò thuûy phaân
Q cung caáp hoïat ñoäng cuûa cô taïo thaønh ñectrin (C6H10O5)x x< n .
theå . Sau ñoù bò thuûy phaân tieáp nhôø
Tinh boät thöøa dö tröõ daïng men mantaza coù trong ruoät taïo
glucogen tích tuï trong gan khi caàn glucozô, glucozô ñöôïc haáp thuï
seõ oxi hoùa tieáp. theo maùu veà gan. Taïi ñaây
glucozô ñöoâc phaân phoái ñi tôùi
caùc moâ cuûa cô theå , vaø ñöôïc
oxi hoùa chaäm thaønh CO2 vaø H2O
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang50
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
ñoàøng thôøi giaûi phoùng naêng
löôïng cho hoaït ñoäng cuûa cô theå
C6H12O6 + 6O2  6 CO2 + 6H2O.
V/ Söï taïo thaønh tinh boät
trong caây xanh
Quaù trình quang hôïp

6nCO2 + 5nH2O → (C6H10O5)n +
6nO2
IV) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø
* Cuõng coá
- Duøng I2 ñeå thöû tinh boät.
- Caáu taïo tinh boät vaø söï chuyeån hoùa tinh boättrong cô theå.
* Baøi veà nhaø
Baøi 3, 4 ( trang 64)
Thöïc hieän chuoãi bieán hoùa.
CaC2 C2H2 C2H4 C2H5OH CH3CHO CH3COOH CO2 (C6H10O5)n C6H12O6
C2H5OH.

Kyù duyeät
thaùng 11
Tieát 25 –
Tuaàn 13
Ngaøy soïan … XENLULOXO (C6H10O5)n = 162n

I) Yeâu caàu : Hoïc sinh naém ñöôïc


- Caáu taïo phaân töû xenlulogô.
- Tính chaát hoùa hoïc xenlulogô.
- ÖÙng duïng xenlulogô.
II) Phöông phaùp
Ñaøm thoïai – dieãn giaûng
III) Kieåm tra baøi cuõ
Töø tinh boät ñieàu cheá daám aên.
IV) Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
Ñaøm thoïai I) Lyù tính - traïng thaùi töï
- Baøn gheá vaûi voùc coù nhieân .
thaønh phaàn cuûa xenlulogô. - Laø thaønh phaàn chính cuûa teá
- Goïi hoïc sinh neâu taùc duïng baøo thöïc vaät : Sôïi boâng ñay.
vaät lyù cuûa xenlulogô. - Chaát raén traéng daïng rôïi boâng
khoâng tan trong nöôùc vaø dung moâi
- Caùc maét xích cuûa tinh boät höõu cô.
vaø xenlulogô gioáng nhau II) Caáu taïo
xenlulogô coù phaûn öùng gì? - Xenlulogô laø poli saaaarit do caùc
- Xenlulogô maïch thoáng vaø goác glucogô keát hôïp vôùi nhau taïo
khoâng cho phaûn öùng traùng neân .
göông. - Chæ coù caáu taïo maïch thaúng.
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang51
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
- Chæ coù n trong xenlulogô lôùn hôn.
Trong tinh boät
Khoái löôïng phaân töû M = 1.700.000
2.400.000
- Goïi hoïc sinh vieát phöông - Trong phaân töû xenlulogô moãi goác
trình phaûn öng thuûy phaân. glucogô coù 3 nhoùm –OH.
[ C6H7O2(OH)3]n
III) Hoùa tính
1. Phaûn öùng thuûy ngaân
Höôùng daãn hoïc sinh caùch (C6H10O5)n + nH2OH
+ o
,t
→ nC6H12O6
vieát phöông trình este hoùa ñeå Xenlulogô glucogô
taïo mono , di, tri, nitrat. 2. Phaûn öùng este hoùa
H 2 SO4 ñ
Xenlulogô Trinitrat raát deã a. Vôùi HNO3.
chaùy vaø noå maïnh khoâng [ C6H7O2(OH)3]n + 3nHONO 
←  2 →
H 2 SO4 ñ
70o C
coù khoùi vaø ñöôïc duøng laøm [ C6H7O2(OH)3]n + 3nH2O.
thuoác noå khoâng khoùi. Xenlulogô trinetrat.
b. Vôùi andhit axetic (CH3CO)2O taïo
thaønh mono, ñi tri axetat xenlulgô.
VD:
- Coù theå taïo caùc saûn phaåm [ C6H7O2(OH)3]n + 2n(C6H3CO)2 OH →
2 SO4 ñ

khaùc nhau. [ C6H7O2(OCOCH3)2OH]n +


2nCH3COOH
- Neâu moät soá öùng duïng Xenlulogô diaxetat ( tô axetat).
thöôøng gaëp cuûa xelulogô. IV) ÖÙng duïng
- Keùo sôï deät vaûi boâng , ñay.
- Xaây döïng nhaø goã tre, nöùa.
- Saûn xuaát röôïu eytlic.
- Saûn xuaát tô visco, tô axetat ( di
hoaëc tri).
V) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø
* Cuõng coá
- Söï khaùc nhau cuûa tinh boät vaø xenlulogô . Daïng sôïi
- Xenlulogo coù theâm phaûn öùng este hoùa.
* Baøi aätp veà nhaø.
Baø taäp 4 ( trang 67).
- Töø xenlulogô ñieàu cheá glixerin Traaxetat.
- Chuù yù phaûn öùng este hoùa cuûa xenlulogô vôùi HNO3 ( CH3CO)2O.

Kyù duyeät thaùng


Tieát 26 – 12
Tuaàn 13
Ngaøy soïanTHPT
TRÖÔØNG … CHU VAÊN AN Trang52
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá

Chöông V: AMINOAXIT – PROTIT


$1:AMINOAXIT
I) Yeâu caàu hoïc sinh naém ñöôïc
- ñaëc ñieåm caáu taïo daãn ñeán tính chaát cuûa aminoaxit laø hôïp chaát
löôõng tính khi coù nhoùm –COOH vaø –NH2 laø baèng nhau.
- Goïi teân moät soá aminoaxit.
- ÖÙng duïng vaø yù nghóa cuûa aminoaxit ñoái vôùi söï soáng.
II) Phöông phaùp
Neâu vaán ñeà
III) Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
Cho coâng thöùc cuï theå. I) Ñònh nghóa - danh phaùp
ñònh nghóa aminoaxit - Aminoaxit laø hôïp chaát taïp chöùc
CH2 – COOH chöùa 2 loaïi nhoùm chöùc amino
NH2 (-NH2) vaø nhoùm cacboxyl
- Goïi hoïc sinh nhaän xeùt thuoäc ( -COOH).
loaïi hoùa chaát gì. - Laø daãn xuaát cuûa axit khi thay
CH3COOH  −H
→ aminoaxit nguyeân töû H trong goác
+ NH 2 hidrocacbon cuûa axit bôûi nhoùm-
ñònh nghóa khaùc. NH2 .
Höôùng daãn hoïc sinh caùch xaùc Danh phaùp
ñònh vò trí aminoaxit.
Axit + vò trí + amino + teân axit
∝ töông öùng.
C – C – C – COOH VD: CH2 – COOH axit amino axetic.
∝ CH – COOH
2
NH2 glixin hoaëc
NH2 glicocol.
a -∝ - amino axetic. CH3 – CH – COOH
nguyeân taéc goïi teân. NH2
a a a− ∝ −aminopropionic
(alanin)
H+
II) Lyù tính
COOH este
Chaát raén vò ngoït tan nhieàu trong
R b
nöôùc.
NH2 H+ - b
III) Hoùa tính
aminoaxit laø hôïp chaát löôõng Amino axit coù nhoùm – COOH
tính. baèng nhoùm - NH2 laø hôïp chaát
löôõng tính.
1. Tính bagô
Bagô khoâng coù –OH khi taùc duïng
CH2 – NH2 + HCl CH2 – NH3Cl
axit chæ cho muoái.
COOH COOH
Axetyl
Gôïi hoïc sinh vieát phöông trình
aminoclonia
phaûn öùng axit ñi axit.
CH2 – NH2 + H2SO4 CH2 – NH3HSO4.

COOH COOH
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang53
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
Axit + taùc duïng vôùi bagô
+ phaûn öùng este hoùa. hoaëc CH2 – NH3
SO4
Goïi hoïc sinh vieát phöông trình. COOH
2

2. Tính axit
- NH2 b - COOH – a NH2CH2COOH + NaOH
2 nhoùm chöùc khaùc nhau coù NH2CH2COONa
khaû naêng töông taùc vôùi nhau +
H+
coù phaûn öùng truøng ngöng. H2O. →
CH3 – CH – COOH + C2H5OH
HOOC – CH2 – CH2 – CH – COONa NH2 NH2 -CH-COO C2H5+
NH2 H2O
Natri glutarat CH3
Coâng thöùc cuûa boät ngoït. 3. Phaûn öùng truøngo ngöng
n NH2 – CH2 – COOHt,P, xt

[NH - CH2 –CO]nOH + (n -1) H2O
Polipeptit
Nhoùm –CO – NH – laø nhoùm petit.
IV) ÖÙng duïng
- Laø chaát cô sôû taïo neân protit
trong cô theå ñoäng vaät thöïc vaät
vaø cung caáp naêng löôïng cho cô
theå cho cô theå hoaït ñoäng.
- Duøng trong y hoïc ñeå chöõa
beänh.
- duøng ;aøm gia vò cho thöùc aên.
- Nguyeän lieäu xaûn xuaát tô toång
hôïp.
IV) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø
* Cuõng coá
- Amino axit löôõng tính.
- Truøng ngöng laø phaøn öùng môùi.
* Baøi veà nhaø cho hoïc sinh.
Baøi 2, 3, 4 (trang 70).

Tieát 27 – Kyù duyeät


Tuaàn 14
Ngaøy soïan …
$ 2: PROTIT thaùng 12

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang54


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá

I) Yeâu caàu : Hoïc sinh naém döôïc


- Caáu toïa hoùa hoïc phaân töû protit.
- Tính chaát cuûa protit.
- Söï chuyeån hoùa protit trong cô theå.
II) Duïng cuï hoùa chaát
Loøng traéng tröùng – toùc, ñeøn coàn, HNO3, Cu(OH)2.
III) Phöông phaùp
Töïc quan - thuyeát giaûng.
IV) Kieåm tra baøi cuõ
Vieát phöông trình analin vôùi HCl, KOH, CH3OH.
V) Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
Protit coù ôû ñaâu? I) Traïng thaùi töï nhieân.
Loøng traéng tröùng , cô Trong nhaân vaø nguyeân sinh chaát cuûa
xöông. t6eù baøo ñoäng vaät vaø thöïc vaät.
II) Thaønh phaàn cuûa caáu taïo
Thaønh phaàn nguyeân toá 1. Thaønh phaàn nguyeân toá
laø thaønh phaàn hôïp chaát 52%C, 6,8% H, 22%O, 16%N, 1,6% S
höõu cô 2. Thaønh phaàn aminoaxit
Thuûy phaân > 20 ∝ aminoaxit
Protit laø hoån hôïp caùc R . CH – COOH
amio axit chuû yeáu laø α - NH2
amio axit R : thaúng , nhaùnh, coù theå chöùa caùc
nhoùm chöùc khaùc –OH, -COOH, NH2 -
3. Caáu taïo hoùa hoïc
- CO – NH – laø kieân keát Laø chuoãi polipetit daøi∝do caùcaxit
amino
peptit keát hôïp vôùi nhau nhôø lieân keát petit.
VD: NH2 – CH2 – COOH + NH2 – CH – COOH
1. monopeptit
2. dipeptit (Glixin) CH3
3. tripeptit (Alanin)
n. polipeptit
Goïi hoïc sinh vieát phöông
o
t,P, xt
→ NH2 – CH2 – CO - NH – CH – COOH
trình phaûn öùng truøng
ngöng CH3
+ H2O
Dipeptit
III) Tính chaát
1/ Lí tính
- Hính daïng : sôïi ( karatin cuûa toùc) ,
caàu ( protit cuûa tröùng).
Proti coù 2 daïng : sôïi( toùc) - Tính tan: Moät soá protit tan taïo dung
, caàu (tröùng) dòch keo (tröùng) . Ña soá laø khoâng
Toùc coù tan trong nöôùc tan.
khoâng ? Coøn tröùng thì - Taùc duïng nhieät laøm protít giaûi
sao? phoùng saûn phaåm bay hôi coù muøi
 Hôïp chaát protit thöôøng kheùt.

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang55


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
khoâng tan trong nöôùc 2/ Hoùa tính
a/ Phaûn öùng thuûy phaân
Protit ñöôïc taïo thaømh töø Trong moâi tröôøng axit hoaëc bazô khi ñun
aminoxait, khi thuûy phaân noùng protit taïo aminoaxit
protit taïo aminoxait b/ Söï ñoâng tuï
protit tan trong nöôùc taïo dung dòch keo ,
coù nhieät ñoä thì seõ ñoâng tuï
Laøm thí nghieäm: Hoøa c/ Phaûn öùng maøu
tröùng vaøo nöôùc ñun Loøng traéng tröùng
t
o
,HNO3

→ maøu
noùng seõ coù hieän töôïng vaøng
gì?
t0
Laøm thí nghieäm: Duøng Cu(OH)2 Tím xanh
nhaän bieát loøng traéng IV) Söï chuyeån hoùa protit trong cô
tröùng theå
Döôùi taùc dung men ôû daï daøy vaø tuïy,
protit taïo aminoaxit ( axit amin) . Axit amin
Nhôø men trong cô theå ñeán moâ vaø caùc teá baøo cuûa cô theå,
protit chuyeån hoùa thaønh cheá taïo laïi protit vaø cung caáp naêng
caùc aminoaxit löôïng cho cô theå hoaït ñoäng.
Dòch daï daøy coù men
pepxin. Dòch tuïy coù men
tripxin.
VI/ Cuõng coá
- Thaønh protit
- Caáu taïo : Thaønh phaàn nguyeân toá, axitamin, hoùa hoïc
- Tính chaát protit
VII/ Baøi veà nhaø cho hoïc sinh
Nhaän bieát : loøng traéng tröùng , hoà , ñöôøng baèng phöông phaùp hoùa hoïc.
3,4 trang 72

Kí duyeät
Tieát 28 thaùng 12
tuaàn 14
Ngaøy soaïn:
OÂN TAÄP CHÖÔNG IV, V
I/Yeâu caàu : Hoïc sinh naém laïi
- Tính chaát cuûa caùc gluxit
- Tính soá löôïng maéc xích cuûa tinh boät hay xenlulozô khi coù M
- Hôïp chaát aminoaxit – naém laïi phaûn öùng truøng ngöng
- Hoïc sinh laøm baøi taäp : Hôïp chaát ña chöùc
II/ Kieåm tra baøi cuõ
Neâu thaønh phaàn vaø tính chaát cuûa protit
III/ Noäi dung oân taäp
Phöông phaùp Noäi dung
I) Gluxit Cn(H2O)x
Gluxit coù phaûn öùng traùng göông.
Veõ baûng toùm taét gluxit

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang56


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
Glu Saccarogô Tinh boät Xenlulogô Mantogô
xit
Tính chaát
TTT nhieân Mía , cuû caûi Cuû Teá baøo TV Maàm luùa
Lyù tính Tan quaû, haït Khoâng tan Tan
Hoùa tính TP glu + Fru Khoâng glucogô glucogô
Nhaän bieát Khoâng traùng tan SP traùng Traùng
göông glucogô göông göông
I2 hoùa
xanh
II) Aminoaxit
- Goïi hoïc sinh leân vieát 2 phöông trình phaûn öùng taùc duïng NaOH,
phöông trình cuûa HCl, C2H5OH
aminoaxit vôùi HCl. CH3CH(NH2) + NaOH
NaOH, C2H5OH vaø phaûn CH3CH(NH2)COONa + H2O
öùng truøng ngöng cuûa CH3 – CH- NH2 + HCl CH3 – CH-NH3Cl
chuùng. COOH COOH
to
CH3 – CH- COOH + C2H5OH→
NH2 CH3 –CH- COOC2H5 + H2O
NH2
3. Vieát phöông trình truøng ngöng cuûa
- Vieát phöông trình truøng amino axit.
ngöng daïng toång quaùt. nNH2 RCOOHt o
→
,P , xt - (NH – R – CO -)n
+ nH2O
4. Este B aminoaxit
- Höôùng daãn hoïc sinh dAlH2 = 44,5 MA = 89
goïi laïi caùch laäp CTPT. y 3
+ Döïa vaøo CTN. CxHyOgNt + (x + − ) O2 →
4 2
+ Theo soá mol.
y t
x CO2 + H 2O + N2
2 2
1 x y t
= = =
Tính soá mol cuûa caùc nA nCO2 2nH2O 2nN2
chaát. 13,2
nCO2 = = 0,3
44
nH2O = 0,35
nH2 = 0,05
nA = 0,1
- Goïi hoïc sinh thay soá
Thay vaøo tyû leä
mol vaø tyû leä tính giaù
x=3 y=7 t=1
trò cuûa x, y , g, t.
12x + y + 16g + 14t = 89 g=2

CTPT C3H7O2N A=1


A CH2 - COOCH3 CH2 – COOH
B
NH2 NH2
5. Thöïc hieän chuoãi
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang57
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
a. Tinh boät glucogô R etylic butadien –
- Töø teân vieát teân sau 1,3 cao su buna.
ñoù vieát phöông trình. (C6H10O5)n + nH2O men → n C6H12O6
C6H12O6 → 2C2H5OH + 2CO2
men
- Goïi hoïc sinh vieát
C2H5OH MgO → C4H6 + H2 + 2H2O
phöông trình.
to ,P , xt
C4H6 → -(CH2 – CH =CH –CH -)n
Chuù yù buadien phaûi Cao su buna
vieát daïng coâng thöùc b.CH3COONa CH4 C2H2 CH2CHO CH3COOH
caáu taïo.
PVC  C2H3Cl C2H4 PE
CaO,T o
CH3COONa + NaOH  → CH4 + Na2CO3
o
2 CH4 150  C
→ C2H2 + 3H2.
Goïi hoïc sinh vieát phöông
trình sau ñoù söûa laïi caàn C2H2 + H2O  → CH3CHO
HgSO4
80 o C
löu yù ñieàu kieän phaûn
2+
öùng. CH3CHO + ½ O2 Mn → CH3COOH
Ñieàu kieän khaùc Noäi C2H2 + HCl C2H3Cl
dung saûn phaåm thu C H Cl to ,P ,xt - CH – CH-
2 3 → 2
ñöôïc laø khaùc nhau.
CH n
Pd,to
C2H2 + H2 → C2H4.
o
n CH2 = CH2 t,P , xt
→ - (CH2 - CH2)n

IV) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø.


* Cuõng coá
- Moät soá tính chaát cuûa gluxit.
- Baøi aätp xaùc ñònh CTPT . Thöïc hieän chuoãi.
* Baøi taäp veà nhaø cho hoïc sinh
Hoãn hôïp A chöùa glixerin vaø moät röôïu no ñôn chöùc cho 15,2g A taùc duïng
vöøa heát Na ngöôøi ta thu ñöôïc 4,48 lít khí thoaùt ra ôû ñkc . Maët khaùc 22,8g
A hoøa tan vöøa heát 200ml dung dòch NaOH 0,75M . Xaùc ñònh coâng thöùc
cuûa no ban ñaàu.

Kyù duyeät thaùng


Tieát 29 –
12
Tuaàn 15
Ngaøy soaïn …
Chöông VI: HÔÏP CHAÁT CAO PHAÂN TÖÛ VAØ VAÄT LIEÄU
POLIME
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang58
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
$ 1: KHAÙI NIEÄM CHUNG
I) Yeâu caàu : Hoïc sinh naém ñöôïc
- Khaùi nieäm cô baûn cuûa hôïp chaát cao phaân töû .
- Phaân bieät phaûn öùng truøng hôïp vaø phaûn öùng truøng ngöng.
- Phaân loaïi phaûn öùng truøng hôïp vaø truøng ngöng.
II) Phöông phaùp
Neâu vaán ñeà
III) Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
Ñaøm thoïai I) Ñònh nghóa.
nCH2 = CH2 -(CH2- CH2-)n Nhieàu monome lieân keát vôùi nhau
nNH2 - CH2 – COOH - (NH - CH2 - taïo thaønh hôïp chaát coù phaân töû
CO)n löôïng lôùn goïi laø hôïp chaát cao
laø polime phaân töû hay polime.
chaát ban ñaàu laø monome. VD: Cao su buna, PVC.
Ñònh nghóa polime. II) Caáu truùc polime
- Keå chuyeän gutñiô laøm cao - Maïch thaúng : PVC, PF
su löu hoùa. - Phaân nhaùnh tinh boät
- Maïng khoâng gian:Cao su löu hoùa
( caàu noái - S – S - ).
III) Tính chaát polime
OÁng nöôùc, aùo möa laø polime - Khoâng bay hôi, coù nhieät ñoä noùng
. chaûy khoâng xaùc ñònh.
Polime coù tan vaø bay hôi - Ña soá beàn vôùi axit bagô. Moät soá
khoâng. bò thuûy phaân bôûi axitbagô do coù
nhoùm petit.
VI) Caùc phöông phaùp ñieàu cheá
polime.
- Coù nhöõng phöông phaùp 1. Phaûn öùng truøng hôïp
naøo ñeå ñieàu cheá polime. a. Ñònh nghóa: Laø quaù trình caùc
monome keát hôïp taïo polime maø
TH chuû yeáu taïo chaát deûo. khoâng coù söï giaûi phoùng cuûa
TN taïo tô. phaân töû khaùc.
Sô ñoà : nA (A)n
b.Ñieàu kieän ñeå moät phaân töû
ÑKTH = ∆ tham gia phaûn öùng truøng hôïp.
Coù lieân keát π hoaëc voøng khoâng
beàn.
Höôùng daãn laïi hoïc sinh caùch c. Phaân loaïi
vieát phaûn öùng truøng hôïp. * Xaåy ra giöõa moät loaïi monome.
o
VD: nCH2 = CH – CH = CH2 t,P , xt

-(CH2 –CH = CH - CH2-)n
Cao su buna
Gôïi yù hoïc sinh vieát phöông * Xaåy ra giöõa hai loaïi monome
trình. ( ñoàng truøng hôïp).
nCH2 = CH–CH = CH2 + nCH = CH2
o
t,P
, xt

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang59
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
C6H5
- CH2 – CH = CH - CH2 –CH - CH2
C6H5 n

Cao su buna – S
nCH2 = CH–CH = CH2 + nCH = CH2
o
t,P
, xt

CN
Acronitrin.
- CH2 – CH = CH - CH2 –CH - CH2
Phaûn öùng truøng ngöng khaùc CN n
phaûn öùng truøng hôïp ôû Cao su buna –
ñieåm naøo? N.
Khoâng caàn coù lieân keát π 2. Phaûn öùng truøng ngöng.
nhöng phaûi coù hia nhoùm a. Ñònh nghóa
chöùc coù theå töông taùc ñöôïc Laø quaù trình taïo hôïp chaát polime
vôùi nhau vaø coù khaû naêng töø caùc phaân töû monome baèng
loaïi tröø caùc phaûn öùng nhoû. moät chuoãi phaûn öùng ngöng tuï coù
loïai tröø caùc phaûn öùng nhoû ( H2O,
HCl).
b. Ñieàu kieän ñeå moät phaân töû
tham gia phaûn öùng truøng
Goïi hoïc sinh vieát phöông trình. ngöng.
o
CH2 – CH t,P, xt
→ Phaûi coù 2 nhoùm chöùc coù theå
OH OH (-CH2 – CH2 –O -)n töông taùc vôùi nhau.
- Höôùng daãn hoïc sinh vieát c. Phaân loaïi
phöông trình phaûn öùng. * Xaûy ra giöõa moät röôïu monome.
o
nNH2 - CH2 – COOH t→  ,P
- (NH - CH2 –
CO - )n + H2O
* Xaåy ra giöõa 2 loïai monome ( ñoàng
truøng ngöng).
nNH2 – (CH2)6 – NH2 + Noäi dung HOOC
o
–(CH2)4 .COOH t,P , xt
→ - (NH - (CH2)6 –
NH – OC - (CH2)4 – CO - )n
Tôni lon – 6.6 + 2nH2O
IV) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø.
* Cuõng coá
- Duøng phaûn öùng truøng hôïp va 2 truøng ngöng ñeå ñieàu cheá polime.
- Chuù yù söï khaùc nhau veà ñònh nghóa ñieàu kieän vaø phaân loaïi 2 phaûn
öùng naøy.
* Baøi veà nhaø cho hoïc sinh
Ñieàu cheá PP, PVC, PE cao su buna töø CH4.

Tieát 30 – Kyù duyeät


Tuaàn 15 thaùng 12
Ngaøy soaïn …
$ 2: CHAÁT DEÛO – TÔ TOÅNG HÔÏP

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang60


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá

I) Yeâu caàu : Hoïc sinh naém


- Phaûn öùng ñieàu chaát deûo chuû yeáu phaûn öùng truøng hôïp.
- Öùng duïng moät soá chaát deûo.
- Ñieàu cheá moät soá laïi tô – chuû yeáu phaûn öùng truøng ngöng.
- Phaân laoïi tô.
II) Kieåm tra baøi cuõ
1. theá naøo laø phaûn öùng truøng hôïp, truøng ngöng. Cho vì duï minh hoïa.
2. Ñieàu kieän ñeå coù phaûn öùng truøng hôïp, truøng ngöng , phaân loïai caùc
phaûn öùng naøy.
III) Phöông phaùp
Ñaøm thoaïi
IV) Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
Caùc ñoà nhöïa thau, xoâ, thöôùc , A/ CHAÁT DEÛO
phuø hieäu laø chaát deûo. neân 1) Ñònh nghóa:
ñònh nghóa veà chaát deûo. Chaát deûo laø nhöõng chaát coù khaû
naêng bò bieán daïng khi chòu taùc
duïng cuûa nhieät ñoä, aùp suaát vaø
vaãn giöõ nguyeân bieán daïng ñoù khi
- Chaát naøo coù khaõ naêng taïo thoâi taùc duïng.
neân chaát deûo? II) Thaønh phaàn chaát deûo
Taïi sao khoâng söû duïng taát caû Chuû yeáu laø polime, chaát hoùa
laø polime? deûo, chaát ñoän, chaát phuï.
III) Ñieàu cheá moät soá chaát
deûo
1. PE, PP
o
nCH2 = CH2 t,P , xt
→ (- CH2 – CH2 - )n
Goïi hoïc sinh vieát phöông trình etylen PE
ñieàu cheá caùc chaát deûo. 2. PoliStriren, PVC
PP, PE, polistriren, PVC töø caùc nCH2 = CH2 t,P
o
, xt
→ (- CH2 – CH2 - )n
monome töông öùng.
C6H5 C6H5
- Ñieàu cheá thuûy tinh höõu cô to ,P , xt
töø nCH2 = CH → (- CH2 – CH - )n
CH2 = C – COOH vaø Cl Cl
CH3 3. Poli metyl metacrylat
CH3OH este. ( Thuûy tinh höõu cô)
Truøng hôïp este naøy seõ taïo CH
TTH cô 3
o
- Goïi hoïc sinh vieát phöông trình nCH2 = C – CH3 t,P , xt
→ - CH2 – C - n
. COOCH3
COOH
TT
plexiglat
4. Nhöïa phenol fomandehit

OH
o
n+2 + ( n + 1) CH2O t,P
, xt

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang61


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
OH OH OH
CH2 CH2

Moät polime nöõa khoâng phaûi − (n + 1)H2O


laø chaát deûo ñoù chính laø tô
sôïi. B/ TOÅNG HÔÏP TÔ
- Höôùng daãn hoïc sinh veõ 1. Phaân loaïi
baûng sô ñoà cuûa sôïi tô. Sôïi tô
TN HH
ÑV TV NT TH
Taèm, cöøu boâng Visco
Nilon 66
- Tô polime laø tô coù nhoùm Ñay axetat
chöùc –CO-NH- enaêngcapron
II) Ñieàu cheá moät soá tô poliamit
- Goïi hoïc sinh vieát phöông trình 1. Tô capron
truøng ngöng. nNH2(CH2)5COOH t,P
o
, xt

axit – amino capron
-[ NH – (CH2)5 – CO - ]n + nH2O
- Höôùng daãn hoïc sinh caùch Tô capron
goïi teân moät soá amino axit taïo 2. Tô Enaêng
tô polianit. o
nNH2 - (CH2)6- COOH t,P , xt

axit – – amino enantoic
- [NH-(CH2)6-CO-]n + nH2O
Tô Enaêng
3. Tô Nilon -6.6
- Goïi hoïc sinh vieát phöông trình
nNH2(CH2)6NH2 + nHOOC -(CH2) – COOH
phaûn öùng taïi sao Nilon – 6.6 o
t,P, xt
→ -[NH–(CH2)6 –NH–CO -(CH2)4 –CO
- ]n + 2 nH2O
Tô Nilon -6.6
IV) Cuõng coá
1. thaønh phaàn chính cuûa chaát deûo laø polime ngoaøi ra coøn coù chaát naøo
sau ñaây:
a. Chaát ñoän
b. Chaát hoùa deûo
c. Caû a, b
2. Ñeå ñieàu cheá chaát deûo thöôøng duøng
a. Phaûn öùng truøng hôïp
b. Phaûn öùng truøng ngöng
V) Baøi veà nhaø
1. Töø CH3COONa ñieàu cheá cao su buna – S. Thuûy tinh höõu cô .
2. Ñieàu cheá tô capron, enan, Nilon 6.6 . Töø caùc monome töông öùng.

Tieát 31 –
Tuaàn 16
Ngaøy soaïn …
BAØI THÖÏC HAØNH IIKyù duyeät
I) Yeâu caàu: Hoïc sinh coù theå laøm ñöôïc thí nghieäm thaùng 12
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang62
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
- Glixin, glucozô taùc duïng Cu(OH)2.
- C12H22O11 taùc duïng H2O trong moâi tröôøng H2SO4 (1)
- Söï ñoâng tuï protit, phaûn öùng maøu protit vôùi Cu(OH)2, HNO3.
- Phaûn öùng axit bazô vôùi polime.
II) Phöông phaùp
Hoïc sinh laøm taïi phoøng thí nghieäm .
III) Noäi dung
Phöông phaùp Noäi dung
Neân laøm hai oáng nghieäm Thí nghieäm 1:
ñeå ñieàu cheá Cu(OH)2 ñeå Phaûn öùng cuûa glucozô , glixerin vôùi
laøm thí nghieäm cuûa glixerin Cu(OH)2
vôùi glucogô . Vì Cu(OH)2 raát NaOH + CuSO4 = Cu(OH)2 trong oáng
khoù taùch ra. nghieäm.
- Cho glixerin vaøo Cu(OH)2
Quaù trình chuyeån maøu naøy - Cho glucozô vaøo Cu(OH)2
tuøy thôøi gian. Hieän töôïng taïo dung dòch maøu xanh
lam .
Vieát phöông trình cuûa glixerin vôùi
Cu(OH)2
- Phaûn öùng ñaàu laø thuûy Thí nghieäm 2:
phaân saccarogô . - Thuûy phaân saccarogô vaøo oáng
- Cho NaHCO3 ñeå trung hoøa nghieäm. Sau ñoù 1ml dung dòch H2SO4
heát H2SO4 laøm xuùc taùc . ñun soâi. Dung dòch nguoäi cho
- Khoâng ñun maïnh seõ khoâng NaHCO3 ñeán khi khoâng coøn khí CO2
taïo maøu dung dòch xanh . thoaùt ra.
- Coù theå cho LTT vaøo H2O ñun - Cho Cu(OH)2 vaøo dung dòch thu
nheï. ñöôïc ñun nheï . Hieän töôïng taïo dung
Maïnh seõ soùi khoâng taïo hieän dòch xanh lam.
töôïng ñoâng tuï maø taïo boït. Thí nghieäm 3: Söï ñoâng tuï protit
- Ñun dung dòch loøng traéng tröùng
- Muïc ñích CuSO4, NaOH taïo ñeå nguoäi sau ñoù cho H2O vaøo laéc
Cu(OH)2. nheï . Quan saùt thaáy coù söï ñoâng
- Phaûn öùng maøu vôùi HNO3 tuï.
taïo phöùc khoâng vieát phaûn Thí nghieäm 4:
öùng. Phaûn öùng maøu cuûa protit
- Loøng traéng tröùng cho vaøo NaOHñ
vaø CuSO4 laéc nheï taïo dung dòch
maøu tím xanh.
- Loøng traéng tröùng cho HNO3ñ vaøo
laéc nheï ñun soâi 1 ñeán 2 phuùt . Taïo
PVC laáy maûnh oáng nöôùc. dung dòch maøu vaøng.
- Nhöïa Phenol fomandehit Thí nghieäm 5: Nhieät deûo polime
duøng boïc. ( bao ni loâng, caùn baøn chaûi ñaùng
raêng)
Thí nghieäm 6:
- Cho PE vaøo 3 oáng nghieäm chöùa
H2SO4ñ, HNO3ñ, NaOHñ laéc nheï.
- PVC vaøo 2 oáng nghieäm H2SO4ñ,
NaOH 10% laéc nheï.
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang63
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
- Phenol fomandehit vaøo 3 oáng
nghieäm H2SO4ñ, H2SO4l, NaOH 10%
khuaáy nheï.
Quan saùt hieäm töôïng.
III) Cuõng coá vaø baøi veà nhaø
- Caùc phaûn öùng cuûa hoùa chaát röôïu ña saccarit vôùi Cu(OH)2.
- Caùc phaûn öùng cuûa polime
- Doïn veä sinh nôi laøm thí nghieäm .
- Chuaån bò baøi oân taäp trong ñeà cöông.
Kyù duyeät
thaùng 12
Tieát 32 –
Tuaàn 16 OÂN TAÄP
Ngaøy soaïn …
I) Yeâu caàu
- Goïi teân caùc hôïp chaát höõu cô R a – baäc .
- Caùc chaát naøo coù khaû naêng phaûn öùng vôùi nhau.
- Baøi taäp laäp CTPT vaø thaønh phaàn hoån hôïp .
II) Noäi dung
Phöông phaùp Noäi dung
Este laø ñoàng phaâ cuûa 1. Goïi teân axit vaø este töông öùng
axit : C2H4O2,C3H6 O2, C4H8O2, C3H4O2
- COO- CT andehit.
- COOH – C4H8O2, C5H10O
Röôïu vaø baäc cuûa röôïu
Goïi hoïc sinh leân vieát C4H8O, C5H12O
coâng thöùc sau ñoù söûa Amin vaø baäc cuûa amin. C4H11N
laïi. 2. Cho caùc chaát sau: Na, Na2CO3, NaOH,
HCl, Br2, Cu, CH3OH , xt H2SO4ñ laàn löôït
vaøo röôïu etylic.
Axit axetic, phenol, anilin tröôøng hôïp naøo
Goïi hoïc sinh leân vieát xaåy ra phaûn öùng haõy vieát phöông trình
phöông trình, höôùng daãn neáu coù xaåy ra.
laïi caùch laäp caùc caëp Na
taùc duïng vôùi nhau theo Na2CO3 C2H5OH
baûng beân. NaOH CH3COOH
HCl C6H5OH
Br2 C6H5NH2
Cu
CH3OH
3. Vieát phöông trình phaûn uùng khi cho
phenol vaø röôïu benylic taùc duïng vôùi
- Töông töï baøi 2 yeâu caàu caùc chaát sau:
hoïc sinh vieát phöông trình Na, NaOH, HBr
theo sô ñoà. C6H5OH Na
C6H5CH2OH NaOH
HBr
4. Vieát phöông trình khi cho amono axetic
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang64
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
laàn löôït taùc duïng vôùi dung dòch NaOH,
Chuù yù amino axit laø hôïp dung dòch HCl, H2SO4, CH3OH, (HCl).
chaát löôõng tính khi – NH2 5. Chaát ñaàu CaCO3, (CH3COONa, Al4C3,
= COOH. CaC2 ) ñieàu cheá.
PVC, PE, cao su buna, metyl fimiat, etylic
axetic, phenol , anilin.
Cho hoïc sinh veà nhaø thöïc 6. Baøi toaùn
hieän ñieàu cheá. a.Laäp coâng thöùc döïa vaøo coâng thöùc
toång quaùt daõy ñoàng ñaúng.
- Hai daïng toaùn laäp CTPT CnH2n+1 + Na ½ H2
hoùa hoïc. CnH2n+1CHO + Ag2O 2Ag
Goïi hoïc sinh nhaéc laïi CnH2n+1COOH + NaOH CnH2n+1COONa
CTTQ cuûa moät soá hôïp VD1: Dung dòch A chöùa 2 a no ñôn chöùc
chaát höõu cô vaø phöông keá tieáp nhau trong daõy ñoàng ñaúng .
trình ñaëc tröng cuûa caùc Ñeå trung hoøa 100ml dung dòch A caàn
hoùa chaát ñoù ( coù nhoùm 100ml dung dòch NaOH 2,5 M coâ caïn
chöùc ñaõ hoïc). dung dòch A sau khi trung hoøa thu ñöôïc
9,04g hoãn hôïp muoái khan. Xaùc ñònh
- Baøi taäp cho ñieàu cheá coâng thöùc phaân töû teân vaø noàng ñoä
keá tieáp neân goïi coâng mol töøng a trong daõy A.
thöùc chung ñeå giaûi.Tìm n Giaûi:
. C-nH-2n+1COOH + NaOH C-nH-2n+1COONa+
n1 < n < n2 H2O
na = nM = nNaOH = 0,1
9,04
M M = = 90,4
0,1
Höôùng daãn hoïc sinh laøm n= 1,6
theo töøng böôùc moät ñeå CT : CH3COOH axit axetic
tìm n . C2H5COOH axit propionic
Goïi x soá mol CH3COOH
Goïi y soá mol C2H5COOH
n + y = 0,1 x = 0,04
82x + 96y = 9,04 → y = 0,06
0,04
- Laøm theo daïng toùan CM CH3COOH = = 0,4M
0,1
hoãn hôïp . Laäp heä
[C2H5COOH] = 0,6M
phöông trình.
VD2: 3,7gA CnH2n+1OH →
o2
CO2
Xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû coâng
thöùc caáu taïo A.
Giaûi:
3n
Goïi hoïc sinh vieát vaø caân CnH2n+1OH + = O2 → nCO2 + (n + 1)H 2 O
baèng phöông trình ñoát 2
chaùy röôïu no ñôn. nCO2 = 0,2
1nCO2 0,2 3,7
nR = = = → n= 4
- Döïa vaøo tyû leä soá mol n n 14n + 18
ñeå tìm chæ soá Noäi dung CTPT C4H9OH 4 CTPT
vaø suy ra coâng thöùc cuûa VD3: Ñoát chaùy amin ñôn chöùc A thu

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang65


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
röôïu. ñöôïc 4,62g CO2, 1,215 g H2O vaø 168 cm3
N2 ñkc.
Xaùc ñònh coâng thöùc phaân töû bieát A
laø ñoàng ñaúng anilin.
- Nhaéc laïi caùch xaùc Giaûi:
ñònh coâng thöùc N( tìm 3mCO2
MC, MH ………) caùch tính MC = = 1,26
11
khoái löôïng caùc nguyeân mH2 O
toá nhö theá naøo? MH = = 0,135
CTTQ CxHyOgNt 9
0,168
MN = .28 = 0,21
x: y: g: t= 22,4
MC M H MO M N MC M H M N
: : : : : = 0,105 : 0,125 : 0,05 = 7 : 9 : 1
12 1 16 14 12 1 14
CT N (C7H9N)n
Tìm soá nguyeân toái giaûn Vì laø amin ñôn chöùc N = 1
nhaát ñeå tìm coâng thöùc CTPT C7H9N A=4
phaân töû. A ñoàng ñaúng anilin A coù voøng bengen
vaø laø amin baäc 1.
NH2 CH NH2 NH2
3
CTPT A
CH3 CH3

III) Cuõng coá baøi veà nhaø


* Chuù yù CTTQ ñeå tìm chæ soá Noäi dung trong h/c hc.
Coù theå döïa vaøo coâng thöùc nguyeân khi tìm ML, MH.
* Baøi taäp 1 ñeán 6 trong ñeà cöông oân taäp.

Tieát 33 – Kyù duyeät thaùng


KIEÅM TRA HOÏC KYØ 12
Tuaàn 17
Ngaøy soaïn…
I) Yeâu caàu
- Hoïc sinh laøm ñöôïc nhaän bieát , ñieàu cheá hoùa chaát.
- Laøm ñöôïc baøi taäp laäp coâng thöùc phaân töû.
II) Ñeà kieåm tra

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang66


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
Caâu 1: Cho C2H5OH, HCOOH laàn löôït vaøo caùc chaát sau: Mg, Cu lieân keát
dung dòch NH3, NaHCO3, CH3OH (H2SO4 xt). Tröôøng hôïp naøo xaåy ra phaûn
öùng . Vieát phöông trình.
Caâu 2: Nhaän bieát caùc dung dòch maát nhaõn.
Glixerin, metyl axetat, röôïu etylic, axit axetic, axit fomic.
Caâu 3: Töø CaC2, ñieàu cheá
a. Phenol
b. etyl axetat
Caâu 4: Trung hoøa 90ml dung dòch axit no ñôn chöùc bôûi 45 ml dung dòch
NaOH 0,5M. Thu dung dòch A.
a. Tính noàng ñoä mol axit
b. Coâ caïn dung dòch A thu ñöôïc 2,16g muoái khan . Xaùc ñònh coâng thöùc
axit.
Caâu 5: Cho 8,64 g E laø este cuûa glixerin . Trong E ngoaøi chöùc este khoâng
coøn chöùc naøo khaùc . taùc duïng vôùi dung dòch NaOH sau khi coâ caïn dung
dòch thu ñöôïc 9,48g muoái cuûa 2 axit höõu cô no ñôn chöùc laø ñoàng ñaúng
keá tieáp. Xaùc ñònh coâng thöùc cuûa E.
III) Bieåu ñieåm
Ca YÙ Noäi dung Ñieå
âu m
1 2,25
a 7 Phöông trình x 0,25 = 1,75 1,75
b CM H2CO3 < CH3COOH < H2SO4 0,5
CH3COOH + Na2CO3 CH3COONa+ CO2 + H2O
H2SO4 + CH3COONa CH3COOH + NaHCO3
2 Nhaän 1 hoùa chaát 0,5 ñ 2
- Quyø tím : ñoû HCOOH , CH3COOH (I)
Khoâng ñoåi maøu: Coøn laïi (II)
- Ag2O (I) HCOOH
- Cu(OH)2 nhaän glixerin
- Na nhaän C2H5OH
- Coøn laïi CH3COOCH3
3 CaC2 C2H2 C6H6 C6H5Cl C6H5OH 2

CH3CHO C2H5OH CH3COOH CH3COOCH3


8 phöông trình x 0,25 = 2ñ
4 2,75
a CnH2n+1COOH + NaOH CnH2n+1COONa + H2O 1,25
na = nNaOH = 0,0225
[a] = 0,25
b nM = nNaOH = 0,0225 1,5
MM = 96 = n 14 + 68 n = 2
CT C2H5COOH axit propionic
5 E C3H5(OCOC nH 2n+1)3 + 3 NaOH C3H5(OH)3 +C-nH-
- - 1
2n+1COOH
nM = 3nE

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang67


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
9,48 3.8,64
= → n = 2,76
14n + 68 42n + 176
CT cuûa 2 muoái C2H5COONa
C3H7COONa
nE = 0,03
tyû leä mol 2 muoái 2 : 1
Tröôøng hôïp 1: C2H5COONa : 0,03
C3H7COONa: 0,06
mM = 9,48 nhaän
Tröôøng hôïp 2: C2H5COONa : 0,06
C3H7COONa: 0,03
9,06 = mM # 9,48 loaïi
(OCOC3H7)2
E C3H5 7 CTCT
OCOC2H5
CO2OCOC3H7 – n , iso CO2OCOC3H7 – n , iso
CHOCOC3H7 – n , iso CHOCOC2H5
CH2OCOC2H5 CH2OCOC3H7 – n , iso

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang68


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá

Tieát 34 tuaàn Chöông VIII: ÑAÏI CÖÔNG VEÀ KIM


17 LOÏAI
Ngaøy soaïn: . .
$1: VÒ TRÍ KIM LOAÏI TRONG
HTTH
CAÁU TAÏO CUÛA KIM
LOAÏI
I) Yeâu caàu : hoïc sinh naém ñöôïc
- Vò trí kim loaïi trong HTTH
- Caáu taïo nguyeân töû kim loaïi
- Caáu taïo ñôn chaát kim loaïi
- Lieân keát trong kim loaïi Kyù duyeät
II) Phöông phaùp – duïng cuï: HTTH thaùng 01
Ñaøm thoaïi + thuyeát trình tröïc quan
III) Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
Cho hoïc sinh xem HTTH I) Vò trí kim loaïi trong HTTH
Höôùng d64n laïi hoïc sinh caùch - Nhoùm I, II, III tröø H, B
phaân nhoùm chính phuï, chu - Phaân nhoùm phuï IV, V, VI, VII, VIII
kyø lôùn nhoû. - Cuoái phaân nhoùm chính IV, V, VI
Vò trí cuûa kim loaïi trong - Hoï lantan vaø antini
HTTH Hieän nay coù khoaûng 109 nguyeân
toá hoùa hoïc trong ñoù hôn 85
nguyeân toá laø kim loaïi.
II) caáu toïa nguyeân töû kim loaïi
- Kim loaïi thöôøng coù bao 1. Kim loaïi coù 1 3 e ngoaøi cuøng
nhieâu e ngoaøi cuøng. Tröø Ge , Sn, Pb . coù 4 e
Soá e ngaoøi cuøng caøng lôùn Sb, Bi coù 5 e
löïc huùt cuûa vôùi e caøng Po coù 6 e
maïnh Bx caøng giaûm . 2. BKKl > BKPK trong cuøng ch kyø.
Khoù böùt e hôn III) Caáu taïo ñôn chaát kim loaïi
Caùc ion döông dao ñoäng ôû nuùt
maïng cuûa kim loaïi electron töï do
chuyeãn ñoäng hoãn loaïi giöõa caùc
ion döông.
O: I kim loaïi
+ * Caùc loaïi maïng kim loaïi
e töï do 1. Maïng laäp phöông taám khoái ion
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang69
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
döông ôû ñænh vaø taâm hình laäp
phöông.
VD: Kim loaïi kieàm, Ba, Fe
Giaùo vieân cung caáp cho hoïc 2. Maïng laäp phöông taân dieän I+ ôû
sinh veà caùc loaïi maïng kim ñænh vaø taâm caùc maët laäp phöông
loaïi . .
VD: Cu, Al, Pb, Ni, Ca, Ag
3. Maïng taêng truï luïc giaùc ñeàu I+ ôû
ñænh vaø taâm maët ñaùy cuûa laêng
truï luïc giaùc ñeàu.
VD: Bc, Mg, Zn, Cd
Giaùo vieân: Caùc em ñaõ hoïc IV) Lieân keát kim loaïi
caùc loaïi kim loaïi hoùa hoïc 1. Ñònh nghóa: Lieân keát kim loaïi laø
naøo? lieân keát sinh ra do caùc electron töï
do gaén ion döông kim loaïi vôùi nhau .
+ Ion kim loaïi PK 2. Ñaëc ñieåm lieân keát kim loaïi
+ CHT PK, PKL - Do e töï do trong kim loaïi gaây neân .
Theá naøo laø kim loaïi ion - Do töông taùc tænh ñieän giöõa e töï
coäng hoùa trò. Giaùo vieân do vaø ion döông.
giôùi thieäu lieân keát kim loaïi.
III) Cuõng coá
1. Kim loaïi coù trong HTTH ôû caùc nhoùm
a. Nhoùm I, II, III
b. Nhoùm chính I, II, III
c. Phuï I VIII, chính 1 (tröø H) II, III ( tröø B) cuoái nhoùm IV, V, VI.
2. Lieân keát kim loaïi laø lieân keát giöõa .
a. Kim loaïi vaø phi kim.
b. Kim loaïi vaø kim loaïi.
c. Kim loaïi vaø electron töï do.
VI) Baøi taäp veà nhaø
Xaùc ñònh teân kim loaïi trong caùc tröôøng hôïp sau:
1. 10g kim loaïi thoå vaø H2O ñöôïc 5,6 lít H2 ñkc.
2. 3,45g kim loaïi kieàm vaøo HCl ñuû ñöôïc 1,68 l H2 ñkc.
3. 2,055g kim loaïi A vaøo dung dòch HCl thu 0,336 l H2 136,5oC1,5 este.

Tieát 35 Kyù duyeät


Tuaàn 18 thaùng 1
Ngaøy soaïn
TÍNH CHAÁT VAÄT LYÙ CUÛA KIM LOAÏI
I) Yeâu caàu : Hoïc sinh naém ñöôïc
- Tính chaát vaät lyù chung do caùc e töï do gaây neân .
- Caùc tính chaát vaät lyù khaùc do baùn kính vaø ñieän tích ion , khoái
löôïng nguyeân töû, maät ñoä electron töï do trong maïng gaây neân.
II) Phöông phaùp
Thuyeát giaûng
III) Kieåm tra baøi cuõ
Theá naøo laø lieân keát kim loaïi neâu ñaëc ñieåm cuûa lieân keát kim loaïi
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang70
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
IV) Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
Thuyeát giaûng I) Caùc tính chaát vaät lyù chung
1. Tính deûo
Laø tính chaát bò bieán daïng khi chòu
Do e töï do luoân chuyeån ñoäng taùc duïng cuûa moät löïc ñuû maïnh.
giöõa caùc maïng. Kim loaïi coù tính chaát deûo khi maïng
tinh theå kim loaïi tröôït leân nhau maø
Taïi sao nhieät ñoä caøng cao khoâng taùch rôøi nhau vaãn lieân keát
tính daãnñieän gaûm? vôùi nhau.
( Nhieät ñoä cao toác 2. TÍnh daãn ñieän
chuyeånñoäng caùc ion döông Kim laoïi coù tính daãn ñieän do caùc
cao caûn trôû söï chuyeån electron töï do trong kim loaïi chuyeån
ñoäng ion aâm). ñoäng thaønh doøng.
- Theá naøo laø doøng ñieän? VD: Ag, Cu, Au, Al, Fe
Laø doøng chuyeån dôøi coù 3. Tính daãn ñieän nhieät
höôùng cuûa caùc haït mang Khi ñoát noùng caùc electron töï do
ñieän töï do. truyeàn naêng löôïng cho ion döông ôû
vuøng coù nhieät ñoä thaáp neân kim
Söï phaûn xaï aùnh saùng cuûa e loaïi daãn nhieät.
töï do trong kim loaïi gaây neân 4. Aùnh kim
tính aùnh kim. Electron töï do trong kim loaïi phaûn xaï
- Nguyeän nhaân gì gaây ra tính ñöôïc aùnh saùng traéng kim loaïi coù
chaát vaät lyù chung cuûa kim aùnh kim.
loaïi? * Toùm laïi: Kim laoïi coù tính deûo,
daõn ñieän, daãn nhieät vaø aùnh kim
laø do caùc electron töï do trong kim
d khoái löôïng trong moät ñôn loaïi gaây ra.
vò theå tích. II) Caùc tính chaát vaät lyù khaùc
1. Tyû khoái: Laø khoái löôïng tính
baèng gam trong 1cm3.
D > 5 kim loaïi naëng
VD: D4 = 0,5
Kim loaïi loûng duy nhaát laø Hg DFe = 7,86
phaûi haï nhieät ñoä ñeå xaùc 2. Nhieät ñoä noùng chaûy
ñònh nhieät ñoä noùng chaûy. VD: Ñnc Hg = -38,4oC
- Laáy ví duï tröôøng hôïp xaùc Ñnc W = 3410oC
ñònh nhieät ñoä noùng chaûy 3. Tính cöùng
cuûa H2O. VD: Meàm Na, K.
Cöùng W, Cr

IV) Cuõng coá


- Tính chaát vaät lyù chung do e töï do gaây neân.
1. Haõy choïn nhöõng caâu ñuùng
a. Kim loaïi coù tính deûo laø do e töï do gaây neân .
b. Tính chaát vaät lyù chung cuûa kim loaïi goàm tính deûo, daãn ñieän, daãn
nhieät ñoä vaø aùnh kim.
c. Nhieät ñoä nc Hg = -38,4oC laø kim loaïi nheï.
2. Nhoâm coù tyû khoái 2,7 töùc laø:
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang71
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
a. Khoái löôïng cuûa Al laø 2,7.
b. Khoái löôïng A cm3 Al = 2,7g
c. Khoái löôïng 1cm3 Al = 2,7kg
V) Baøi veà nhaø
Baøi 4 trang 87
Cho 8g kim loaïi M vaø Fe taùc duïng 200g dung dòch HCl ñuû thu 2,24 lít H2
136,5C 3at. Soá mol 2 kim loaïi baèng nhau.
a. Xaùc ñònh M.
b. C % HCl.
c. C % dung dòch thu ñöïc sau phaûn öùng.

Kyù duyeät
thaùng 1

Tieát 36 –
Tuaàn 18 TÍNH CHAÁT HOÙA HOÏC CHUNG CUÛA KIM LOAÏI
Ngaøy soaïn:
I) Yeâu caàu: Hoïc sinh naém ñöôïc
- Ñaëc ñieåm caáu taïo kim loaïi daãn ñeán taùc duïng hoùa hoïc cuûa kim loaïi.
- Vieát ñöôïc phöông trình phaûn öùng neâu hieän töôïng.
- Giaûi baøi taäp xaùc ñònh teân chaát chuû yeáu teân kim loaïi.
II) Phöông phaùp
Ñaøm thoaïi – tröïc quan.
III) Duïng cuï + hoùa chaát
CuSO4, Fe ( ñinh), ñeøn, oáng nghieäm.
IV) Kieåm tra baøi cuõ
Kim loaïi coù tính chaát vaät lyù chung gì? Nguyeân nhaân gaây neân tính chaát
vaät lyù ñoù.
V) Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
- Kim loaïi thöôøng coù bao I) Ñaëc ñieåm caáu taïo nguyeân
nhieâu e lôùp ngoaøi cuøng? töû kim loaïi.
Khuynh höôùng cuûa kim loaïi - coù 1, 2, 3 e ngoaøi cuøng deå
cho hay nhaän e. nhöôøng e do ñoù kim loaïi theå hieän
Kim loaïi deå taùch e vaø naêng tính khöû .
löôïng taùch e nhoû - BKKL > BKPK trong cuøng chu kyø.
II) Tính chaát hoùa hoïc chung cuûa
Na 3lôùp Cl 3lôùp kim loaïi.
1 e ngoaøi 7engoaøi Tính khöû M – ne = mn+
Löïc huùt haït naân ñoái vôùi e 1. Taùc duïng vôùi PK.
ngoaøi cuøng taêng 4Al + 3O2 = 2Al2O5
 Na deã nhöôøng e hôn clo Cu + Cl2 = CuCl2
Goïi H vieát phöông trình phaûn 2. Taùc duïng axit
öùng a. Axít coù tính axit ( HCl, H2SO4l)
Chæ coù kim loaïi tröôùc Hmôùi Taïo muoái cuûa kim loaïi coù hoùa trò
taùc duïng axit HCl, H2SO4l taïo thaáp vaø giaûi phoùng H2.
muoái coù hoùa trò thaáp vaø H2 Phöông trình phaân töû Mg + 2HCl =
Axit coù tính oxi hoùa khoâng MgCl2 + H2
giaûi phoùng hidro taïo muoái Ion Mg + 2H+ + 2Cl- = Mg2++ 2Cl-+ H2
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang72
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
cuûa kim lo+aïi coù hoùa trò cao Ion TG Mg + 2H = Mg + H2
+ 2+

b. Axít coù tính oxihoùa (H2SO4ñ,


HNO3ñ)
Taïo muoái kim loïai hoùa trò cao H2O
Laøm thí nghieäm vaø saûn phaåm oxi hoùa.
Goïi hoïc sinh neâu hieän töôïng Cu + 2H2SO4 = CuSO4 + SO2 + 2H2O
Cu + 4H+ + 2 SO42−
Cu + 2AgNO3 caàn ñun noùng
TG Cu + 4H+ + 2 SO42− = Cu2+ + SO2 +
khi laøm thí nghieäm
2H2O
Na + CuSO4  Cu ?
Fe + FeNO3 Fe(NO3)3 + 3NO2 + HO
Na + H2O  NaOH + H2
3. Taùc duïng vôøi dung dòch muoái
NaOH+ CuSO4  Cu(OH)2 +Na2
VD1: Fe + CuSO4 = Cu + FeSO4
SO4
Toång quaùt Fe + Cu2+ + 2 SO42− = Cu + Fe2+ + SO42−
Na + H2O+ CuSO4 Cu(OH)2 Fe + Cu2+ = Cu + Fe2+
+Na2SO4+ H2 VD2: Cu + 2AgNO3 = Cu(NO3)2 + 2Ag
− −
Cu + 2AgCl  Cu + 2Ag+ + 2 NO3 = Cu2+ + 2 NO3 +
Pb + CuSO4  2Ag
Cu + 2Ag+ = Cu2+ +2Ag
* Ñieàu kieän ñeå kim loïai naøy ñaåy
kim loïai kia ra khoûi dung dòch muoái
cuûa chuùng .
A hoïat ñoäng hôn B ( trong daõy hoïat
ñoäng hoùa hoïc)
A khoâng taùc duïng vôùi H2O ôû ñieàu
kieän thöôøng.
Muoái tham gia phaûn öùng vaø muoái
taïo thaønh phaûi tan,

IV/ Baøi veà nhaø cho hoï sinh


3,4,5 tr 90
Cho 50.4 g kim loaïi M taùc duïng vôùi HNO3 loaõng dö 7.392 lít hoãn hôïp khí A
goàm N2 vaø N2O coù dA/H2 = 21.27. Xaùc ñònh teân kim loaïi M.

Kí duyeät
Tieát 37 – thaùng 1
Tuaàn 19 DAÕY ÑIEÄN HOÙA CUÛA KIM LOAÏI
Ngaøy soaïn:
I) Yeâu caàu: Hoïc sinh naém ñöôïc
- Chaát oxi hoùa maïnh , yeáu , khöû maïnh , yeáu
- Qui luaät cuûa daõy ñieän hoùa
Caùch hoïc thuoäc daõy ñieän hoùa
II) Phöông phaùp
Ñaøm thoaïi dieãn giaûng

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang73


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
III) Kieåm tra baøi cuõ
Vieát phöông trình phaûn öùng vaø neâu tính chaát cuûa kim oaïi
IV) Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dung


Goïi hoïc sinh cho VD I/ Caëp oxi hoùa khöû cuûa kim loaïi
kim loaïi taùc duïng vôùi Fe + CuSO4 = Cu + FeSO4
dung dòch muoái Fe2+ + 2e  Fe
Fe + CuSO4 Cu + 2e
2+
 Cu
Cu + 2AgNO3 Chaát oh Chaát khöû
Cu - 2e  Cu2+ Caëp oxi hoùa khöû Fe /Fe , Cu2+/Cu
2+

Cu + 2Ag+ = Cu2+ +2Ag


Caëp oxi hoùa khöû Ag+/Ag , Cu2+/Cu
II/ So saùnh tính chaát caëp oxi hoùa
Trong moãi phaûn öùng khöû
oxi hoùa khöû coù töøng 1/ Caëp oxi hoùa khöû Fe2+/Fe , Cu2+/Cu
caëp oxi hoùa khöû Fe + CuSO4 = Cu + FeSO4
Fe laø chaát khöû khöû Fe + Cu2+ = Cu + Fe2+
Cu2+ taïo Cu Fe khöû ñöôïc Cu2+ , Cu khoâng khöû Fe2+
Fe - 2e  Fe2+ Cu2+ oxihoùa Fe , Fe2+ khoâng oxi hoùa Cu
Kim loaïi ; tính khöû Vaäy : -Tính khöû Fe > Cu
Ion kim loaïi : tính oxi - Tính oxi hoùa Cu2+ > Fe2+
hoùa 2/ Caëp oxi hoùa khöû Ag+/Ag , Cu2+/Cu
Cu + 2Ag+ = Cu2+ +2Ag
Keát luaän :
-Tính khöû Cu > Ag
Goïi hoïc sinh töï suy - Tính oxi hoùa Ag+ > Cu2+
luaän töø VD1 III/ Daõy ñieän hoùa cuûa kim loaïi
Goïi hs nhaéc laïi daõy Tính oxi hoùa cuûa ion kim loaïi taêng
hoaït ñoäng hoùa hoïc ôû
lôùp 9 K+ Na+ Mg2+ Al3+Zn2+ Fe2+Ni2+ Sn2+ Pb2+ H+
Cu2+
 Gv suy ra daõy ñieän
hoùa lôùp 12 K Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H
Cu
Tính khöû cuûa kim loaïi giaûm

Höôùng daãn hs caùch IV/ YÙ nghóa daõy ñieän hoùa


xaùc ñònh qui taéc Q Giöõa hai caëp oxi hoùa khöû seõ xaûy ra
phaûn öùng theo chieàu : Chaát oxi hoùa
maïnh seõ oxi hoùa chaát khöû maïnh taïo
chaát oxi hoùa yùeu vaø chaát khöû yeáu
hôn.
V/ Baøi veà nhaø cho hoïc sinh
3,4 tr93
n
Hd: CM =
V

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang74


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
Cho 6 g moät thanh Fe vaøo 200 ml dung dòch CuSO4 2M . Sau moät thôøi gian
laây thanh Fe ra khoûi dung dòch thaáy khoái löôïng thanh Fe laø 6.12g
a/ Tính khoái löôïng Cu baùm vaøo thanh Fe
b/ Tính noàng d0oä mol cuûa dung dòch thu ñöôïc sau phaûn öùng

Tieát 38 Kí duyeät
tuaàn 19 thaùng 1
Ngaøy soaïn:
HÔÏP KIM
I/ Yeâu caàu:Hoïc sinh naém
- Tính chaát , ñònh nghóa , lieân keát cuûa hôïp kim
- Tính chaát vaät lyù cuûa hôïp kim
II/ Phöông phaùp
Dieãn giaûng + ñaøm thoaïi
III/ Kieåm tra baøi cuõ
1/ Vieát vaø cho bieát yù nghóa cuûa daõy ñieän hoùa
2/So saùnh tính chaát cuûa caëp oxi hoùa khöû sau:Ni2+/ Ni , Mn2+/ Mn
IV/ Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
Ñaøm thoaïi I/ Ñònh nghóa
Noài gang laøm baèng Hôïp kim laø chaát raén thu ñöôïc khi ñun
gang , coù nguyeân toá chaûy caùc kim laoïi vôùi nhau hoaëc kim loaïi
gang khoâng? vaø phi kim
--/ gang laø hôïp kim cuûa II/ Caáu taïo cuûa hôïp kim
Fe caø C vaäy hôïp kim 1/ Tih theå hoån hôïp
laø gì? Ñun noùng caùc ñôn chaát khoâng tan vaøo
nhau
Laøm theá naøo ñeå coù 2/ Tinh theå dung dòch raén
hôïp kim Fe vaø Mg Ñun noùng caùc ñôn chaát tan vaøo nhau
Troâng nhö theá naøo 3/ Tinh theå hôïp chaát hoùa hoïc
( ñun chaûy roài troän Ñun noùng caùc ñôn chaát taïo thaønh hôïp
vôùi nhau) chaát hoùa hoïc
lieân keát kim loaïi taïo III/ Lieân keát trong hôïp kim
dung dòch raén , lieân Chuû yeáu laø lieân keát kim loaïi vaø lieân
keát coäng hoùa trò taïo keát coäng hoùa trò
hôïp chaát hoùa hoïc IV/ Tính chaát cuûa hôïp kim( cô lí hoïc )
Gang vaø Fe naøo daãn - Tính daãn ñieän vaø nhieät keùm hôn caùc
ñieän toát hôn kim loaïi ban ñaàu
Theùp , Fe naøo cöùng - Hôïp kim cöùng vaø gioøn hôn caùc kim
hôn loaïi ban ñaàu
 tính cöùng cuûa hôïp - Nhieät ñoä noùng chaûy hôïp kim thaáp hôn
kim kim loaïi ban ñaàu
V/ ÖÙng duïng
- Coâng nghieäp cheá taïo maùy bay oâto
Caùc vaät duïng thöôøng teân löûa
laøm bôûi hôïp kim hôïp - Coâng nghieäp daàu moû hoùa chaát
kim duøng ñeå laøm gì ? - Coâng nghieäp xaây döïng nhaø cöûa , caàu

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang75


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
coáng…
V/ Baøi veà nhaø cho Hoïc sinh
1/ So saùnh hôïp kim vaø hoån hôïp
2/ Tìm 5 vaït duïng gia ñình laø hôïp kim

Tieát 39 Kí duyeät
tuaàn 20 thaùng 2
Ngaøy soaïn:
AÊN MOØN KIM LOAÏI
CHOÁNG AÊN MOØN KIM LOAÏI

I/ Yeâu caàu:Hoïc sinh naém


- Caùc loaïi aên moøn kim loaïi(aên moøn hoùa hoïc ,aên moøn ñieän hoùa )
- Ñieàu kieän cuûa söï aên moøn
- Baûn chaát cuûa söï aên moøn
II/ Phöông phaùp
Dieãn giaûng + ñaøm thoaïi
III/ Kieåm tra baøi cuõ
Theá naøo laø hôïp kim , neâu caáu taïo vaø tính chaát cuûa hôïp kim
IV/ Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
I/ Söï aên moøn kim loaïi
Ñeå caây ñinh Fe Söï phaù huûy kim loaïi hay hôïp kim do taùc
ngoaøi trôøi moät thôøi duïng hoùa hoïc cuûa moâi tröôøng xung quanh
gian sau coù hieän goïi laø Söï aên moøn kim loaïi
töôïng gì? 1/ aên moøn hoùa hoïc
 Söï aên moøn kim a/ Ñònh nghóa : Laø söï phaù hyû kim laoïi do kim
loaïi loaïi phaûn öùng hoùa hoïc vôùi chaát khí hoaëc
Coù nhieàu loaïi aên hôi nöôùc ôû nhieät ñoä cao
moøn kim loaïi hoïc 2 b/ Ñaëc ñieåm cuûa söï aên moøn hoùc hoïc
loaïi : AMHH , AMÑH - Khoâng sinh ra doøng ñieän
- Nhieät ñoä caøng cao thì toác ñoä aên moøn
Fe + H2O  >570
→ FeO caøng taêng
+ H2 c/ Baûn chaát aên moøn hoùa hoïc
Laø quaù trình oxi hoùa khöû do kim loaïi
nhöôøng e tröïc tieáp cho moâi tröôøng taùc
duïng
Vd; 2Fe + 3Cl2  2FeCl3
2/ Aên moøn ñieän hoùa
a/ Ñònh nghóa
Aên moøn ñieän hoùa laø söï phaù hyû kim laoïi
do kim loaïi tieáp xuùc vôùi dung dòch chaát
Zn bò aên moøn daàn , ñieän li taïo neân doøng ñieän
khí hidro thoaùt ra taïi b/ Caùc ñieàu kieän Aên moøn ñieän hoùa
cöïc Cu - Caùc ñieän cöïc phaûi khaùc chaát nhau
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang76
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
- Caùc ñieän cöïc phaûi tieáp xuùc nhau
Chæ coù kim loaïi - Caùc ñieän cöïc cuøng tieáp xuùc dung dòch
maïnh môùi bò aên chaát ñieän li
moøn c/ Cô cheá söï Aên moøn ñieän hoùa
Cöïc döông khoâng bao Cöïc aâm (-) KLM
giôø bò aên moøn M - ne  Mn+
Cöïc döông (+) KLY , PK
2H+ + 2e  H2 ( moâi tröông H+)
2H2O + O2 + 4e  4OH- ( khoâng khí aåm)
d/ BAÛn chaát söï Aên moøn ñieän hoùa
Laø quaù trình oxi hoùa khöû xaûy ra treân beà
maët caùc ñieän cöïc

V/ BAØi veà nhaø cho hoïc sinh


2.3.4.5.6.7tr 101

Tieát 40 Kí duyeät
tuaàn 20 thaùng 2
Ngaøy soaïn:
AÊN MOØN KIM LOAÏI
CHOÁNG AÊN MOØN KIM LOAÏI

I/ Yeâu caàu:Hoïc sinh naém


- Caùch choáng aên moøn
- Nhaän thöùc taùc haïi cuûa söï aên moøn kim loaïi
II/ Phöông phaùp
Dieãn giaûng + ñaøm thoaïi
III/ Kieåm tra baøi cuõ
1/Theá naøo laø söï aên moøn kim loaïi , neâu baûn chaùt cuûa söï aên moøn kim
loaïi
2/ Theá naøo laø söï aên moøn ñieän hoùa , neâu ñieøu kieän vaø cô cheá aên
moøn ñieän hoùa
IV/ Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
Caùnh cöûa Fe ñeå II/ Caùch choáng aên moøn kim loaïi
kghoâng bò gæ seùt 1/ Caùch li kim loaïi vôùi moâi tröôøng nhö sôn maï
phaûi laøm sao ? kim laoïi
2/ Duøng hôïp kim choáng gæ nhö Hk : Fe – Cr - Ni
Söû duïng inoc ( inoc)
3/Duøng chaát choáng aên moøn
Chaát choáng aên Cho löôïng nhoû chaát kieàm haûm söï aên moøn
moøn taïo moâi vaøo dung dòch chaát ñieän li seõ giaûm söï aên
tröôøng khoâng moøn kim loaïi
phaûn öùng 4/ Duøng phöông phaùp ñieän hoùa
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang77
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
Theo cô cheá söï aên Noái kim loaïi baûo veä vôùi thanh kim laoïi khaùc
moøn baûo veä voû coù tính khöû maõnh hôn
taøu baèng theùp, Baøi taäp
phaûi laøm sao? 2/ (-) Zn
Duøng Zn gaén vaøo Zn - 2e  Zn2+
maïng taøu (+) Cu
2H+ + 2e  H2
Goïi hoïc sinh laøm Ñieàu kieän cuûa söï aên moøn naøy
baøi taäp Zn . Cu laø 2 ñieän cöïc kaùc chaát nahu
Neâu baûn chaát vaø Zn , Cu tieáp xuùc vôùi nhau
cô cheá Cuøng tieáp xuùc vôùi khoâng khí aåm
4/ *Fe traùng Sn
(-) Fe
Fe - 2e  Fe2+
Goïi 2 hoïc sinh laøm (+) Sn
2 vaât 5 , söûa laïi 2H+ + 2e  H2
Fe aên moøn beân Fe bò aên moøn beân trong , neân thaáy kim loaïi
trong , Zn aên moøn bò muïc
beân ngoaøi * Fe traùng Zn
(-) Zn
Zn - 2e  Zn2+
(+)Fe
2H+ + 2e  H2
Zn bò moøn veát saây saùt lan roäng hôn

III/ BAØi veà nhaø cho hoïc sinh 7.8 tr101

Tieát 41 Kí duyeät
tuaàn 21 thaùng 2
Ngaøy soaïn: ÑIEÀU CHEÁ KIM LOAÏI

I/ Yeâu caàu:Hoïc sinh naém


- Baûn chaát quaù trình ñieàu cheá kim laoïi laø quaù trình oxi hoùa khöû
- Ñieàu cheá caùc kim loaïi theo töøng phöông phaùp
- Vieát ñöôïc phöông trình phaûn öùng minh hoïa
- Kæ naêng laøm toaùn hoùa hoïc veà ñieàu cheá
II/ Phöông phaùp
Thoâng baùo + ñaøm thoaïi
III/ Kieåm tra baøi cuõ
Neâu caùch choáng söï aên moøn , BT 3

IV/ Giaûng baøi môùi


Phöông phaùp Noäi dung

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang78


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
Ña soá kim loaïi toàn taïi I-Nguyeân taéc ñieàu cheá kim loaïi.
Khöû ion döông kim loaïi thaønh kim loaïi töï do.
trong töï nhieân ôû
Mn+ + ne = M
daïng hôïp chaát, chæ II.Caùc phöông phaùp ñieàu cheá kim loaïi:
1)Phöông phaùp thuyû luyeän:
moät soá raát ít nhö
a.Nguyeân taéc: duøng kim loaïi coù tính khöû
vaøng, platin toàn taïi maïnh hôn ñeå khöû ion döông kim loaïi khaùc
trong dung dòch muoái.
ôû traïng thaùi töï do.
b.Muïc ñích: duøng trong phoøng thí nghieäm
Nhöõng khoaùng vaät ñeå ñieàu cheá kim loaïi coù tính khöû yeáu.
TD: Zn + CuSO4 = ZnSO4 + Cu
vaø ñaát ñaù chöùa hôïp
Cu + 2AgNO3 = Cu(NO3)2 + 2Ag
chaát cuûa kim loaïi goïi 2)Phöông phaùp nhieät luyeän:
a.Nguyeân taéc: duøng chaát khöû C, CO, H2
laø quaëng.
hoaëc Al ñeå khöû ion döông kim loaïi trong
Caùc phöông phaùp hôïp chaát oxit ôû nhieät ñoä cao.
ñieàu cheá : b.Muïc ñích:ñieàu cheá caùc kim loaïi coù tính
- Thuûy luyeän khöû trung bình vaø yeáu (kim loaïi sau Al) trong
- Nhieät luyeän coâng nghieäp.
- Ñieän phaân TD: CuO + H2 = Cu + H2O
Thuûy luyeän laø pp
laáy kl maïnh ñaåy kim 3Fe3O4 + 8Al = 4Al2O3 + 9Fe
loaïi yeáu ra khoûi dung 3)Phöông phaùp ñieän phaân:
dòch muoái a.Nguyeân taéc: duøng doøng ñieän 1 chieàu
Nhieät luyeän laø khöû treân catot ñeå khöû ion döông kim loaïi trong
oxit hôïp chaát
Ñieän phaân :tuøy theo b.Muïc ñích: ñieàu cheá haàu heát caùc kim loaïi.
töøng kim loaïi maø coù *. Ñieàu cheá kim loaïi coù tính khöû maïnh töø
theå duøng pp ñieän Li ñeán Al : ñieän phaân hôïp chaát noùng
phaân dung dòch hay chaûy( oxit, hidroxit, muoái) cuûa chuùng.
noùng chaûy TD : ñieän phaân NaCl noùng chaûy ñeå ñieàu
cheá Na.
NaCl = Na+ + Cl-
Catot (-) Na+ Anot (+)Cl-

Na +
+ e = Na 2Cl - - 2e = Cl2
*Kl maïnh : 1 pp ñc
(ñpnc) 2NaCl = 2Na + Cl2
*. Ñieàu cheá kim loaïi coù tính khöû trung bình
*Kl TB: 2 pp ( nhieät vaø yeáu( Zn – Au) : ñieän phaân dung dòch
luyeän, ñpdd) muoái cuûa chuùng trong nöôùc.
TD: ñieän phaân dung dòch CuSO4 ñeå ñieàu
*Kl yeáu :3 pp (thuûy cheá Cu.
luyeän , nhieät luyeän , CuSO4 = Cu 2+ + SO4 2 -
ñpdd) (H2O)
Catot(-) Anot (+)
GV HD hoïc sinh caùch (Cu , H2O)
2+
(SO4 2- - ,
vieát ptñp dung dòch H2O)
cuûa nhöõng kim loaïi
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang79
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
trung bình vaø yeáu Cu 2+
+ 2e = Cu 2H2O – 4e = 4H + O2
+

Anot (+) Goác axit 2CuSO4 + 2H2O = 2Cu + O2 +2H2SO4


khoâng chöùa oxi , Goác
axit ñp Vd:ÑP d d CuCl2 ñieàu cheá Cu
Goác axit chöùa oxi, CuCl2 = Cu2+ + 2Cl-
H2O ñp (-) Cu2+,H2O (+) Cl- , H2O
2H2O – 4e = 4H++ O2
Cu2+ + 2e = Cu 2Cl- -2e = Cl2
ñp
pt: CuCl2 = Cu + Cl2

Li K Na Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H Cu Hg Ag Pt Au
Ñpnc Nhieät luyeän Thuûy luyeän
Ñpdd Nhieät luyeän
Ñpdd
IV/ Baøi veà nhaø cho hoïc sinh
2.3.4..6 tr103
Hoøa tan CuSO4 vaøo nöôùc ñöôïc dung dòch A . Ñieän phaân dung dòch A vôùi I
= 1.34A thôøi gian 4h . Tính khoái löôïng Cu baùm vaøo ñieän cöïc

Tieát 42 tuaàn Kí duyeät


21 thaùng 2
Ngaøy soaïn:
OÂN TAÄP CHÖÔNG VII

I/ Yeâu caàu:Hoïc sinh naém


- Tính chaát chung kim loaïi
- Theá ñieän hoùa cuûa kim loaïi
- Caùc phöông phaùp ñieàu cheá kim loaïi
II/ Phöông phaùp
ñaøm thoaïi+ hoïc sinh laøm baøi taäp
III/ Kieåm tra baøi cuõ
Töø Cu(OH)2 coù bao nhieâu phöông phaùp ñieàu cheá kim loaïi . Vieát phöông
trình phaûn öùng

IV/ Giaûng baøi môùi


Phöông phaùp Noäi dung

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang80


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
I/ Daõy ñieän hoùa – tính chaát chung kim
Goïi hoïc sinh laøm loaïi
baøi taäp roài söûa laïi Ngaâm laù Cu coù khoái löôïng 10g trong 250g
khoái löôïng AgNO3 dung dòch AgNO3 4%. Khi laáy vaät ra thì khoái
trong dung dòch löôïng AgNO3 trong dung dòch giaûm 17% .
giaûm 17% chính laø Xaùc ñònh khoái löôïng vaät sau phaûn öùng
khoái löôïng ñaõ tham Cu + 2AgNO3 = Cu(NO3)2 + 2Ag
gia phaûn öùng 250.4.17
mAgNO3 pö = = 1.7g
100.100
1.7
Höôùng daãn vaø goïi nAgNO3 pö = = 0.01 mol
170
HS leân baûng tính mvaät sau = mbñ + mAg – mCu
= 10 + 0.01.108 - 0.005.64 = 10.36g
II/ Ñieàu cheá kim loaïi
2/ Ñ/c Ag töø dung dòch AgNO3
Cu + 2AgNO3 = Cu(NO3)2 + 2Ag
Ñ/c Mg töø dung dòch MgCl2
Coâ caïn dung dòch MgCl2 sau ñoù ñieän phaân nc
MgCl2 = Mg + Cl2
Trong daõy hoaït 3/ Ñieàu cheá Cu , Mg Fe töø Cu(OH)2 , MgO , FeS2
ñoäng hoùa hoïc cuûa
Cu(OH)2  CuO  Cu
kim loaïi 5 kim loaïi
ñaàu laø kim loaïi CuCl2  Cu
maïnh Fe
5 kim loaïi sau laø kim Cu
loaïi yeáu MgO  MgCl2  Mg
kim loaïi maïnh duøng
pp ñieän phaân noùng FeS2  Fe2O3  Fe
chaûy , neáu trong FeCl3  FeCl2 Fe
dung dòch thì phaûi 4/ CuCl2 = Cu + Cl2
coâ caïn dung dòch Nöôùc laø dung moâi phaân li CuCl2 thaønh Cu2+
kim loaïi yeáu coù vaø Cl- laøm noàng ñoä CuCl2 giaûmdaàn
theå duøng caû 3 5/ CuCl2 = Cu + Cl2
Phöông phaùp 0.5 0.05
kim loaïi yeáu duøng Fe + CuCl2 = Cu + FeCl2
caû 2 Phöông phaùp : X x
Nhieät luyeän vaø 8x = 1.2  x = 0.15
ñieän phaân dung n CuCl2 = 0.05 + 0.15 = 0.2 mol
dòch 0.2
CM CuCl2 = = 1M
0.2
6/ Ag AgNO3 Ag nguyeân chaát
Goïi HS vieát phöông Cu
trình ñieän phaân vaø Ag + 2HNO3  AgNO3 + NO2 + H2O
phöông trình phaûn x x
öùng hoùa hoïc Cu + 4HNO3  Cu(NO3 )2 + 2NO2 + 2H2O
y 2y
Boû taïp chaát Cu 0.896
neân taïo Cu thaønh x + 2y = = 0.04 x =
22.4
dung dòch muoái
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang81
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
108x + 64y = 2.8 y=
Goïi HS vieát phöông
trình 108 x.100%
%Ag = =
2.8
Nhaéc laïi caùch laøm 64 x.100%
toaùn hoån hôïp %Cu = =
2.8

III/ Baøi veà nhaø cho hoïc sinh


Cho hoån hôïp goàm 23.8 g muoái cacbonat kim loaïi hoùa trò 2 tan trong ñoát
chaùy hoaøn toaøn HCl dö . Sau phaûn öùng thu ñöôïc 0.2mol khí . Coâ caïn dung
dòch thu ñöôïc sau phaûn öùng thu ñöôïc bao nhieâu mol khí .

Kí duyeät
Tieát 43
thaùng 2
tuaàn 22 THPT CHU VAÊN AN
TRÖÔØNG Trang82
Ngaøy soaïn:
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá

KIEÅM TRA 1 TIEÁT

I/ Yeâu caàu:Hoïc sinh laøm ñuôïc


- Tính chaát chung kim loaïi
- Ñoä taêng giaûm khoái löôïng
- Xaùc ñònh ñöôïc teân kim loaïi
- So saùnh tính oxi hoùa vaø tính khöû cuûa kim loaïi vaø ion kim loaïi
II/ Ñeà kieåm tra
I/ PHAÀN TRAÉC NGHIEÄM (5ñ)

Ñieåm Traû lôøi traéc nghieäm


1/ a b c d 6/ a b c d 11/ a b c d
16/ a b c d 2/ a b c d 7/ a b c d 12/
a b c d 17/ a b c d
3/ a b c d 8/ a b c d 13/ a b c d
18/ a b c d 4/ a b c d 9/ a b c d 14/
a b c d 19/ a b c d
5/ a b c d 10/ a b c d 15/ a b c d
20/ a b c d

1/ Khi cho kim loaïi Ba vaøo dung dòch CuSO4 thì chaát raén thu ñöôïc sau phaûn öùng
laø:
a. Cu c. BaSO4 vaø Cu(OH)2
b. BaSO4 vaø Cu d. BaSO4
2/ Phaûn öùng naøo sau ñaây khoâng xaûy ra giöõa kim loaïi vaø dung dòch muoái:
a. Pb + CuSO4
b. Cu + AgNO3
c. Na + CuSO4
d. Ni + CuSO4
3/ Cho phaûn öùng
Ni + HNO3  Ni(NO3)2 + NO + H2O
Heä soá caân baèng cuûa phaûn öùng theo thöù töï laø:
a. 3,6,3,2,3 c. 2,8,2,2,4
b. 3,8,3,2,4 d. 4,8,4,3,4
4/ Trong phaûn öùng sau :
Fe + 2Ag+  Fe2+ + 2Ag ñaõ noùi leân raèng:
a. Tính khöû Fe > Ag
b. Tính oxihoùa Fe2+ > Ag+
c. Tính khöû Fe2+ > Ag+
d. Tính oxihoùa Fe > Ag
5/ Ñeå trung hoøa 2lít dung dòch H2SO4 3M ngöôøi ta phaûi duøng bao nhieâu ml dung
dòch NaOH 5M
a. 600ml c. 1200ml
b. 900ml d. 2400ml
6/ Soá oxi hoùa cuûa O trong H2O2 laø:
a. -1 c. +1
b. -2 d. +2
7/ Trong phaûn öùng : 2K + 2HCl  2KCl + H2
Soá oxi hoùa cuûa K , H, Cl ( theo thöù töï) tröôùc vaø sau phaûn öùng laø:
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang83
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
a. Töø 0,-1,+1 ñeán -1,+1,0
b. Töø 0,+1,-1 ñeán +1,-1,0
c. Töø +1,-1,0 ñeán -1,+1,-1
d. Töø +1,-1,0 ñeán -1,-1,0
8/Lieân keát kim loaïi laø lieân keát giöõa :
a. Kim loaïi vaø phi kim
b. Kim loaïi vaø kim loaïi
c. Kim loaïi vaø electron töï do
d. Phi kim vaø electron töï do
9/ Nhoâm coù tæ khoái 2,7 töùc laø :
a. Khoái löôïng cuûa nhoâm laø 2.7
b. Khoái löôïng 1cm3 Al laø 2.7g
c. Khoái löôïng 1cm3 Al laø 2.7kg
d. 1cm3 Al laø 2.7kg laø 2.7 lít
10/ Caâu naøo sau ñaây khoâng ñuùng
a. Nhieät ñoä noùng chaûy cuûa Hg laø -38,40c laø kim loaïi nheï
b. Kim loaïi coù tính deûo laø do electron töï do trong kim loaïi gaây ra
c. Kim loaïi cöùng laø nhöõng kim loaïi W, Cr …
d. Kim cöông khoâng phaûi laø kim loaïi
11/ Soá eletron ngoaøi cuøng cuûa kim loaïi laø 1,2,3 do ñoù kim loaïi theå hieän :
a. Tính axít c. Tính oxihoùa
b. Tính bazôø d. Tính khöû
12/ Phaùt bieåu naøo sau ñaây khoâng ñuùng
a. Cu ñaåy Ag ra khoûi dung dòch AgNO3
b. Na khoâng taùc duïng dung dòch CuSO4
c. Ba khoâng ñaåy Cu ra khoûi dung dòch CuSO4
d. Ni ñaåy Cu ra khoûi dung dòch CuSO4
13/ Kim loaïi taùc duïng vôùi axit coù tính oxi hoùa nhö HNO3, H2SO4 ñ ñoù laø :
a. Kim loaïi ñöùng tröôùc H trong daõy hoaït ñoäng hoùa hoïc cuûa Kl
b. Kim loaïi ñöùng sau H trong daõy hoaït ñoäng hoùa hoïc cuûa Kl
c. Haàu heát caùc kim loaïi tröø Au vaø Pt
d. Caùc kim loaïi ñaàu daõy hoaït ñoäng hoùa hoïc
14/ Cho phaûn öùng : Fe3O4 + HNO3  Fe(NO3)3 + N2O + H2O
Heä soá caân baèng cuûa phaûn öùng treân töông öùng laø:
a. 8,60,24,2,30
b. 4,37,12,1,37
c. 4,74,12,1,37
d. 8,74,24,1,37
15/ Hieän töôïng gì xaûy ra khi cho K vaøo dung dòch CuSO4 . Haõy choïn caâu traû lôøi ñuùng
nhaát.
a. Coù Cu taïo thaønh baùm vaøo K
b. Coù khí thoaùt ra vaø coù keát tuûa maøu xanh
c. Coù khí thoaùt ra vaø coù keát tuûa maøu ñoû cuûa Cu
d. Coù keát tuûa maøu xanh
16/ Coù caùc dung dòch chöùa caùc ion : Pb2+ , Cu2+ , Na+ , Zn2+ vaø caùc kim loaïi Cu , Pb , Zn
coù bao nhieâu phaûn öùng xaûy ra khi cho chuùng taùc duïng vôùi nhau töøng ñoâi moät.
a. 3 b. 4 c. 5 d. 6
17/ Cho caùc kim loaïi Mg , Sn , Cu laàn löôït vaøo caùc dung dòch muoái töông öùng thì seõ coù
bao nhieâu phöông trình phaûn öùng xaûy ra:
a. 3 b. 4 c. 5 d. 6
18/ Thaû moät vieân keõm nguyeân chaát trong dung dòch HCl , luùc ñaàu thaáy coù boït khí
thoaùt ra sau ñoù boït khí ít daàn. Neáu luùc naøy nhoû theâm vaøi gioït dung dòch CuSO 4 vaøo
dung dòch HCl, ta thaáy boït khí thoaùt ra :
a . Raát nhanh vaø nhieàu.
b. Khoâng thoaùt ra
c. Vaãn nhö luùc ñaàu
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang84
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
d. Raát chaäm
19/ Hoån hôïp boät caùc kim loaïi Cu vaø Fe . Ñeå thu ñöôïc Cu nguyeân chaát ngöôøi ta phaûi
duøng caùch naøo trong nhöõng caùch sau nay:
a. cho hoån hôïp treân vaøo dung dòch CuSO4 dö
b. cho hoån hôïp treân vaøo dung dòch Ag2SO4 dö
c. cho hoån hôïp treân vaøo dung dòch ZnSO4 dö
d. cho hoån hôïp treân vaøo dung dòch FeSO4 dö
20/ Coù bao nhieâu phöông trình phaûn öùng xaûy ra khi cho caùc kim loaïi Zn, Fe, Cu vaøo caùc
dung dòch ZnSO4 , FeSO4 , CuSO4
a. 2 b. 3 c. 4 d. 5
II/ PHAÀN TÖÏ LUAÄN (5ñ)
Caâu 1/ Töø nhöõng chaát Cu(OH)2, FeS2 . Haõy trình baøy phöông phaùp ñieàu
cheá nhöõng kim loïai töông öùng . Minh hoïa baèng nhöõng phaûn öùng hoùa
hoïc.
Caâu 2/ Hoøa tan 9,9 gam hoån hôïp goàm Mg vaø Al baèng 400ml dung dòch
HNO3 vöøa ñuû . Sau phaûn öùng thu ñöôïc 6,72 lít khí NO ñkc vaø dung dòch A.
a. Tính phaàn traêm theo khoái löôïng moãi kim loaïi trong hoån hôïp
b. Tính noàng ñoä mol cuûa axít phaûn öùng .
c. Coâ caïn dung dòch A thì thu ñöôïc bao nhieâu gam muoái.
Caâu 3/ Nhuùng moät thanh Zn coù khoái löôïng 5,02 gam vaøo dung dòch
CuSO4 , sau moät thôøi gian laáy ra caân laïi thaáy khoái löôïng thanh Zn laø 5
gam. Tính khoái löôïng Cu baùm vaøo Zn.
III/ Bieåu ñieåm

Ñieåm Traû lôøi traéc nghieäm


1/ a b c d 6/ a b c d 11/ a b c d
16/ a b c d 2/ a b c d 7/ a b c d 12/
a b c d 17/ a b c d
3/ a b c d 8/ a b c d 13/ a b c d
18/ a b c d 4/ a b c d 9/ a b c d 14/
a b c d 19/ a b c d
5/ a b c d 10/ a b c d 15/ a b c d
20/ a b c d

TÖÏ LUAÄN
Caâu 1/ 1.5ñ

Cu(OH)2  CuO  Cu
CuCl2  Cu
Fe
Cu

FeS2  Fe2O3  Fe
FeCl3  FeCl2 Fe
Caâu 2 2.5ñ

3Mg + 8HNO3  3Mg(NO3)2 + 2NO + 4H2O


x 2x/3
Al + 4HNO3  Al(NO3 )3 + NO + 2H2O

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang85


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
y y
6.72
2x/3 + y = = 0.3 x = 0.3
22.4
24x + 27y = 9.9 y = 0.1

24 x.100%
%Mg = =
9.9
27 y.100%
%Al = =
9.9
b/ n HNO3 = 1.2mol  CM = 0.3M
c/ m muoái = 0.3 * 148 + 0.1 * 213 =
Caâu 3 1ñ
Zn + CuSO4  Cu + ZnSO4
x x
65x - 64x = 5.02 - 5  x = 0.02
mCu = 0.02* 64 = 1.28g

Tieát 44 Kí duyeät
tuaàn 22 thaùng 2
Ngaøy soaïn:

CHÖÔNG VIII: KIM LOAÏI PHAÂN NHOÙM CHÍNH I, II , III


KIM LOAÏI PHAÂN NHOÙM CHÍNH I ( KIM LOAÏI KIEÀM)

I/ Yeâu caàu:Hoïc sinh naém ñuôïc


- Baùn kính nguyeân töû kim loaïi phaân nhoùm chính nhoùm 1 lôùn hôn kim
loaïi vaø phi kim khaùc
- Caáu taïo kim loaïi naøy laø maïng laäp phöông taâm khoái
- Tính chaát vaät lí vaø hoùa hoïc cuûa kim loaïi kieàm
- Phöông phaùp ñieàu cheá kim loaïi kieàm
II/ Duïng cuï – hoùa chaát
HTTH , Na , H2O , pp , keïp goã
III/ Phöông phaùp
Dieãn giaûng + Phöông phaùp tröïc quan
IV/ Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
Cho hs xem HTTH I/Vò trí kim loaïi trong HTTH
Neâu vò trí kim loaïi Kim loaïi thuoäc phaân nhoùm chính nhoùm 1
trong HTTH goàm : Li , Na , K , Rb , Cs , Fr
Ñaët teân hoïc thuoäc II/ Lí tính
taïi lôùp Kim loaïi kieàm coù nhieät ñoä noùng chaûy ,
Lính naøo khoâng nhieät ñoä soâi giaûm daàn töø Li - Cs
röôïu caø pheâ Khoái löôïng rieâng taêng töø Li - Cs
Höôùng daãn caùch Tính cöùng giaûm daàn trong phaân nhoùm chính
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang86
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
xem caùc soá lieäu Li  Cs
veá tính chaát vaät lí III/ Hoùa tính
trong SGK Laø chaát khöû maïnh nhaát
1/ Taùc duïng phi kim
KLK coù 1 e lôùp 4Na + O2 = 2Na2O
ngoaøi cuøng deã 2K + Cl2 = 2KCl
nhöôøng 1 e  KLK 2/ Taùc duïng axít
coù tính khöû maïnh 2Na + 2HCl = 2NaCl + H2
2K + H2SO4 = K2SO4 + H2
Kl coù khaû naêng 3/ Taùc duïng vôùi nöôùc
taùc duïng vôùi Pk , Kim loaïi kieàm phaûn öùng deã daøng vôùi nöôùc
axit , dung dòch muoái taïo hidroxit vaø hidrro
. 2Na + 2H2O = 2NaOH + H2
KLK coù tính khöû 2K + 2H2O = 2KOH + H2
maïnh neân coù khaû IV/ Ñieàu cheá
naêng taùc duïng vôùi Dieän phaân noùng chaûy muoái halogenua hoaëc
nöôùc trong dung hidroxit cuûa kim loaïi kieàm
dòch muoái VD: NaCl  Na + Cl2
Coù theå caàm Na 4NaOH  Na + O2 + 2H2O
ñöôïc khoâng ?

IV/ Cuõng coá vaø baøi veà nhaø


- Tính chaát cuûa kim loaïi kieàm laø kim loaïi maïnh
- Ñieàu cheá kim loaïi kieàm phaûi duøng Phöông phaùp ñieän phaân noùng
chaûy
- BT 3.4.5.6 tr 107, 108

Tieát 45 Kí duyeät
tuaàn 23 thaùng 3
Ngaøy soaïn:

MOÄT SOÁ HÔÏP CHAÁT QUAN TROÏNG CUÛA NATRI

I/ Yeâu caàu:Hoïc sinh naém ñuôïc


- NaOH laø bazôø maïnh
- NaCl laø hôùp chaát trung tính , Na2CO3 : bazôø NaHCO3 :trung tính
- Caùch nhaän bieát hôïp chaát Na
NaOH , H2O , pp , keïp goã , CuSO4 , ñuõa thuûy tinh
III/ Phöông phaùp
Dieãn giaûng + Phöông phaùp tröïc quan
III/ Kieåm tra baøi cuõ
Na taùc duïng vôùi chaát naøo trong nhöõng chaát sau ñaây , vieát phöông trình
phaûn öùng neáu coù :
Oxi , Cu , clo , HCl , H2O
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang87
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
IV/ Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
Cho hoïc sinh xem loï I/ Natri hidroxit (NaOH = 40)
ñöïng NaOH vaø nhaän 1/ Lí tính
xeùt Raén , maøu traéng , tan nhieàu trong nöôùc ,
deã huùt aåm , noùng chaûy 3220C
2/ Hoùa tính
NaOh phaân li gaàn nhö Laø bazo maïnh laøm quí tím hoùa xanh vaø pp
hoaøn toaøn taïo Na+ + hoùa hoàng
OH- NaOH = Na+ + OH-
 NaOH laø bazô maïnh T/d axit
NaOH + HCl  NaCl + H2O
Goïi Hs neâu tính chaát H+ + OH- = H2O
cuûa bazôø Taùc duïng oxit axit
Quí hoùa ñoû , taùc NaOH + CO2 = NaHCO3 (1)
dung axit, oxit axit, 2NaOH + CO2 = Na2CO3 + H2O (2)
dung dòch muoái nNaOH
A =
CO2
Chuù yù khi cho CO2 A<= 1 Xaûy ra phöông trình phaûn öùng (1)
vaøo dung dòch NaOH a>=2 Xaûy ra phöông trình phaûn öùng (2)
cho 2 sp , tuøy heo tæ 1<a<2 Xaûy ra phöông trình phaûn öùng (1,2)
leä veà soá mol caùc sp Taùc duïng vôùi oxit löôõng tính
seõ khaùc nhau 2NaOH + ZnO = Na2ZnO2 + H2O
Taùc duïng vôùi dung dòch muoái
NaOH + NaHCO3 = Na2CO3 + H2O
Vieát phöông trình NaOH + CuSO4 = Cu(OH)2 + Na2SO4
phaûn öùng cho HS 3/ Ñieàu cheá
Ñieän phaân dung dòch NaCl coù maøng ngaên
Goïi HS vieát phöông NaCl = Na+ + Cl-
trình phaûn öùng (-)Na+ , H2O (-)Cl- , H2O
2 H2O -2e = H2 + OH- 2 Cl- -2e =
GV giôùi thieäu nguyeân Cl2
lieäu ñieän phaân Ptñieän phaân
Nhaéc laïi cho Hs quaù 2 NaCl + 2H2O = H2 + 2NaOH + Cl2
trình ñieän phaân taïi Neáu khoâng coù maøng ngaên
caùc ñieän cöïc Cl2 + 2NaOH = NaCl + NaClO + H2O
Nöôùc javen

Lôùp 10 coù phaûn öùng


cuûa Clo vôùi NaOH
IV/ cuõng coá
1/ NaOH laø bazo maïnh vì trong dung dòch coù chöùa ;
a/ OH- b/ H+
2/ Ñieän phaân dung dòch NaCl taïo NaOh caàn phaûi :
a/ coù maøng ngaên b/ Khoâng maøng ngaên
V/ Baøi veà nhaø cho hoïc sinh
2,3,5,6,7,tr112
Cho 4.4g CO2 vaøo dung dòch coù chöùa 6g NaOH . Hoûi thu ñöôïc muoái naøo ?
khoái löôïng bao nhieâu gam?
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang88
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá

Tieát 46 Kí duyeät
tuaàn 23 thaùng 3
Ngaøy soaïn:

MOÄT SOÁ HÔÏP CHAÁT QUAN TROÏNG CUÛA NATRI(tt)

I/ Yeâu caàu:Hoïc sinh naém ñuôïc


- Muoái ñoùng vai troø tieát, lt , bazô
- NaCl laø hôùp chaát trung tính , Na2CO3 : bazôø NaHCO3 :trung tính
- Caùch nhaän bieát hôïp chaát Na
II/ Duïng cuï – hoùa chaát
NaCl , Na2CO3 , NaHCO3 , HCl
III/ Kieåm tra baøi cuõ
Cho bieát tính chaát cuûa NaOH
IV/ Giaûng baøi môùi

Phöông phaùp Noäi dung


Cho hoïc sinh quan saùt II/ Muoái cuûa Na
maãu ñöïng NaCl sau ñoù 1/ NaCl
nhaän xeùt Chaát raén , traéng noùng chaûy 801 0c , , laø
thöùc aên cho ngöôøi vaø ñoäng vaät
Cho hoïc sinh quan saùt 2/ NaHCO3
maãu ñöïng NaHCO3 sau Raén , traéng , ít tan trong nöôùc , beàn ôû
ñoù nhaän xeùt nhieät ñoä thöôøng , phaân huûy ôû nhieät ñoä
cao
NaHCO3 = Na2CO3 + CO2 + H2O
NaHCO3 laø hôïp chaát löôõng tính
NaHCO3 + HCl = NaCl + CO2 + H2O
Laøm thí nghieäm NaHCO3 + NaOH = Na2CO3 + H2O
3/ Na2CO3
HS quan saùt maãu thöû Raén traéng , deã tan trong nöôùc , döôùi 32
ñoä toàn taïi ôû daïng Na2CO3 .10H2O, beàn
nhieät ñoä thöôøng , noùng chaûy 850ñoä
Na2CO3 laø hôïp chaát bazôø
Laøm thí nghieäm vôùi Na2CO3 + 2HCl = 2NaCl + CO2 + H2O
axit vaø quì hoùa xanh III/ Nhaän bieát hôïp chaát cuûa Na
Hôïp chaát cuûa Na haàu Thöû maøu ngoïn löûa , neáu ngoïn löûa coù
heát tan trong nöôùc raát maøu vaøng ñaëc tröng thì ñoù laø hôïp chaát
khoù nhaän bieát baèng cuûa Na
Phöông phaùp hoùa hoïc , Baøi taäp 2 tr 112
neân ngöôøi ta thöôøng Ñieän phaân dung dòch NaCL taïo NaOH
thöû maøu ngoïn löûa NaCl = Na+ + Cl-
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang89
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
(-)Na , H2O
+
(-)Cl- , H2O
Vieát phöông trình ñieän 2 H2O -2e = H2 + OH- 2 Cl- -2e =
phaân vaø caùc quaù Cl2
trình taïi caùc ñieän cöïc Ptñieän phaân
2 NaCl + 2H2O = H2 + 2NaOH + Cl2
Cöïc döông cuûa bình ñieän phaân phaûi laøm
baèng than chì . neáu laøm baèng Fe seõ taùc
duïng vôùi clo taïo FeCl3 , keát quaû cöïc döông
bò moøn daàn
V/ Cuõng coá
Caùc muoái quan troïng cuûa Na
• NaCl : trung tính
• NaHCO3 : löôõng tính
• Na2CO3 : bazôø
Nhaän bieát hôïp chaát cuûa Na baèng maøu ngoïn löûa
VI/ Baøi veà nhaø cho hoïc sinh
1/ Vì sao NaHCO3 , Na2CO3 coù phaûn öùng kieàm ?Vieát phöông trình phaûn
öùng minh hoïa
2/ Vieát phöông trình phaûn öùng xaûy ra neáu coù giöõa dung dòch caùc chaát
BaCl2 , CuSO4 ,Al2(SO4)3 , NaHSO4 , KHCO3 , NaOH , NH3

Tieát 47 Kí duyeät
tuaàn 24 thaùng 3
Ngaøy soaïn:

KIM LOAÏI PHAÂN NHOÙM CHÍNH II


I/ Yeâu caàu:Hoïc sinh naém ñuôïc
- Vò trí kim loaïi nhoùm II
- Tính chaát kim loaïi nhoùm II
- Phöông phaùp ñieàu cheá kim loaïi nhoùm II
II/ Duïng cuï – hoùa chaát
HTTH , Mg , H2O , muoãng , ñeøn coàn
III/ Phöông phaùp
Dieãn giaûng + Ñaøm thoaïi + tröïc quan
IV/ Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
Goïi hs nhìn HTTH neâu Goàm Be , Mg , Ca ,Sr , Ba ,Ra
teân caùc kim loaïi I/ Lí tính
phaân nhoùm chính - kim loaïi phaân nhoùm chính nhoùm II coù
nhoùm II nhieät ñoä noùng chaûy , nhieät ñoä soâi ,
Ñaët teân ñeå hoïc khoái löôïng rieâng nhoû
thuoäc - Cöùng hôn kim loaïi kieàm nhöng meàm hôn
kim loaïi nhoùm II deã nhoâm
nhöôøng 2e neân cuõng II/ Hoùa tính
laø kim loaïi maïnh Laø chaát khöû maïnh
M - 2e = M2+
1/ Taùc duïng vôùi phi kim
- Nhieät ñoä thöôøng Be , Ng phaûn öùng
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang90
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
gv cung caáp cho hs chaäm vôùi oxi , caùc kim loaïi khaùc bò oxi
hoùa maõnh lieät
goïi hoïc sinh vieát 2Ca + O2 = 2CaO
phöông trình phaûn Nhieät ñoä cao phaûn öùng maõnh lieät vôùi oxi
öùng vaø caùc phi kim khaùc nhö N2 , S , P , H2
3Mg + N2 = Mg3N2
Muoái nitrua 2/ Taùc duïng vôùi axit
Ca + 2HCl = CaCl2 + H2
Kim loaïi nhoùm IIA taùc
duïng vôùi axit coù tính 4Mg + 10HNO3 = 4Mg(NO3)2 + NH4 NO3 +
oxi hoùa ñöa nguyeân H2O
toá trong hôïp chaát coù
tính oxi hoùa ñeán hoùa 3/ Taùc duïng vôùi nöôùc
trò thaáp nhaát
Be khoâng taùc duïng
Gv cung caáp Mg phaûn öùng chaäm taïo MgO
Laøm thí nghieäm Mg + H2O = MgO + H2

Töông töï kim loaïi kieàm Caùc kim loaïi coøn laïi taùc duïng nöôùc taïo
goïi hoïc sinh vieát hidroxit vaø hidro
phöông trình phaûn
öùng Ca + 2 H2O == Ca(OH)2 + H2

Sp cuûa 3 kim loaïi naøy Sr + 2 H2O == Sr(OH)2 + H2


gioáng kim loaïi kieàm
neân goïi laø kim loaïi Ba + 2 H2O == Ba(OH)2 + H2
kieàm thoå
 Ca , Sr , Ba ñöôïc goïi laø kim loaïi kieàm thoå

4/ Taùc duïng vôùi dung dòch bazôø


Be laø kim loaïi taïo hôïp Chæ coù Be phaûn öùng taïo muoái
chaát löôõng tính neân
taùc duïng ñöôïc vôùi Be + NaOH = Na2BeO2 + H2
dung dòch bazôø
III/ ÖÙng duïng

- Be taïo hôïp kim cöùng khoâng bò aên moøn ,


GV cung caáp cho hoïc duøng trong caáu taïo maùy bay , voû taøu
sinh
- Mg nheï duøng trong caáu taïo maùy bay

- Ca taùch moät soá nguyeân toá ra khoûi hôïp


chaát

IV/ Ñieàu cheá : Ñpnc muoái MX2


Kim loaïi nhoùm II laø MX2 = M + X2
kim loaïi maïnh , duøng
Phöông phaùp naøo ñeå
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang91
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
ñieàu cheá
V/ Baøi veà nhaø cho HS
5,6,7,8,tr 120
Thöïc hieän chuoãi
Ca  CaCl2  Ca(OH)2  CaO  CaCO3  Ca(HCO3)2  CaCO3  CaCl2  Ca
 Ca(NO3)2  O2  MgO  MgCl2  Mg(NO3)2  MgO  MgCl2 Mg(NO3)2 
MgO  MgSO4  MgCO3  MgCl2  Mg

Tieát 48 Kí duyeät
tuaàn 24 thaùng 3
Ngaøy soaïn:

MOÄT SOÁ HÔÏP CHAÁT QUAN TROÏNG CUÛA CANXI


I/ Yeâu caàu:Hoïc sinh naém ñuôïc
- Tính chaát , caùch ñieàu cheá vaø moät soá öùng duïng hôïp chaát canxi
- Naém söï luaân chuyeån hoùa hoïc trong töï nhieân
II/ Duïng cuï – hoùa chaát
CaO , CaSO4 , CaCO3 , Ca(OH)2
III/ Phöông phaùp
Dieãn giaûng + Ñaøm thoaïi + tröïc quan
III/ Kieåm tra baøi cuõ
Ca taùc duïng ñöôïc vôùi chaát naøo trong höõng chaát sau ñaây: oxi , nitô , Mg
HCl , NH3 , HNO3 , H2O , dung dòch CuSO4
IV/ Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung
Cho HS xem maåu thöû I/ Canxioxit ( CaO = 56) Voâi soáng
CaO thöôøng mua veà 1/ lí tính
ñeå queùt voâi töôøng CaO laø chaát raén , maøu traéng , noùng chaûy
nhaø yeâu caàu HS 225850c
neâu tính chaát cuûa 2/ Hoùa tính
CaO Laø oxit bazôø
Ñaây laø hôïp chaát gì? CaO + H2O = Ca(OH)2 + Q
Haõy neâu tính chaát CaO + 2HCl = CaCl2 + H2
cuûa noù CaO +CO2 = CaCO3
3/ Ñieàu cheá
Goïi HS vieát phöông CaCO3 1000→
 CaO +CO2
trình phaûn öùng II/ Canxihidroxit (Ca(OH)2 = 74) Voâi toâi
1/ lí tính
Raén , maøu traéng , ít tan
Cho HS xem maåu thöû 2/ Hoùa tính
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang92
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
Ñaây laø hôïp chaát gì? Laø moät bazô maïnh
Haõy neâu tính chaát Ca(OH)2 + 2HCl = CaCl2 + H2O
cuûa noù Ca(OH)2 + CO2 = CaCO3 + H2O
Ca(OH)2 + Na2CO3 = CaCO3 + 2NaOH
Goïi HS vieát phöông 3/ Dieàu cheá
trình phaûn öùng CaO + H2O = Ca(OH)2 + Q
III/ Canxi cacbonat (CaCO3 = 100) Ñaù voâi
1/ Lí tính
Raén , maøu traéng, khoâng tan trong nöôùc
2/ Hoùa tính
Cho HS xem maåu thöû CaCO3 +2HCl = CaCl2 + H2O+ CO2
Neâu nhaän xeùt CaCO3 + H2O+ CO2 = Ca(HCO3)2 +Q
Ñaây laø hôïp chaát gì? 3/ Dieàu cheá
CaO +CO2 = CaCO3
Hieän töôïng taïo thaïch Ca(OH)2 + CO2 = CaCO3 + H2O
nhuõ trong caùc hang Ca(OH)2 + Na2CO3 = CaCO3 + 2NaOH
ñoäng IV/ Canxisunfat ( CaSO4 = 136) Thaïch cao
Raén , maøu traéng , ít tan trong nöôùc
Goïi HS vieát phöông CaSO4.2 H2O: Thaïch cao soáng
trình phaûn öùng 2CaSO4.H2O : Thaïch cao nung löûa nhoû
2CaSO4.2 H2O 180
→ 2CaSO4.H2O + 3H2O
CaSO4 : Thaïch cao khan
Cho HS xem maåu thöû CaSO4.2 H2O 350 → CaSO4 + 2H2O
Ñöôïc söû duïng laøm vaät lieäu xaây döïng , y
teá …
GV cung caáp

V/ Cuõng coá vaø baøi veà nhaø


- Taát caû caùc hôïp chaát cuûa CA ñeàu ôû theå raén ,maøu traéng
- Laø hôïp chaát bazôø
- Bt 1.2.3.4tr 123

Tieát 49 Kí duyeät
tuaàn 25 thaùng 3
Ngaøy soaïn:

NÖÔÙC CÖÙNG
I/ Yeâu caàu:Hoïc sinh naém ñuôïc
- Theá naøo laø nöôùc cöùng  nguyeân nhaân Ca2+ , Mg2+
- Taùc haïi nöôùc cöùng - caùch laøm meàm nöôùc
II/ Phöông phaùp
Dieãn giaûng + Ñaøm thoaïi
III/ Kieåm tra baøi cuõ
Neâu tính chaát hoùa hoïc cuûa CaO , CaSO4 , CaCO3 , Ca(OH)2
IV/ Giaûng baøi môùi
TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang93
Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá
Phöông phaùp Noäi dung
Nöôùc thöôøng söû I/ Ñònh nghóa
duïng coù nhieàu caùc nöôùc cöùng laø nöùc coù chöùa nhieàu ion Ca2+
ion khaùc nhö Ca2+ , vaø Mg2+ . Nöôùc khoâng chöùa hoaëc chöùa raát
Mg2+ laøm xaø ít ion Ca2+ vaø Mg2+ goïi laø nöôùc meàm .
phoøng chaát taåy II/ caùc loaïi nöôùc cöùng
röûa toång hôïp maát 1/ nöôùc cöùng taïm thôøi
taùc duïng , khoâng Laø nöôùc cöùng chöùa ion HCO3-
taïo boït Vd: Ca(HCO3)2 , Mg(HCO3)2
 ñn nöôùc cöùng 2/ nöôùc cöùng vónh cöûu
Laø nöôùc cöùng chöùa ion Cl- , SO42- hoaëc caû
hai
Gv cung caáp cho hoïc Vd; CaSO4 , CaCl2 , MgSO4 , MgCl2
sinh veà caùc loaïi III/ Taùc haïi nöôùc cöùng
nöôùc cöùng - Laøm xaø phoùng maát taùc duïng
- Noài hôi coù caën
IV/ Caùch laøm meàm nöôùc
Thuyeát giaûng Laø laøm giaûm noàng ñoä Ca2+ vaø Mg2+
1/ Phöông phaùp hoùa hoïc
Laøm meàm nöôùc a/ Ñoái vôùi ñoä cöùng taïm thôøi
nghóa laø sao? Ñun noùng tröôùc khi duøng
Taïo Ca2+ vaø Mg2+ Ca(HCO3)2 = CaCO3 + H2O + CO2
ôû daïng keát tuûa Mg(HCO3)2 = MgCO3 + H2O + CO2
Loïc boû keát tuûa ñöôïc nöôùc meàm
Hoøa moät löôïng nhoû Ca(OH)2
Ca(HCO3)2 + Ca(OH)2 = 2CaCO3 + 2H2O
Goïi Hs vieát phöông Mg(HCO3)2 + Ca(OH)2 = CaCO3 + MgCO3 + H2O
trình phaûn öùng b/ Ñoái vôùi nöôùc cöùng vónh cöûu , taïm thôøi
Duøng Na2CO3 hoaëc Na3PO4
CaCl2 + Na2CO3 = CaCO3 +2 NaCl
Gôïi yù hd hoïc sinh MgCl2 + Na2CO3 = MgCO3 +2 NaCl
vieát phöông trình 3MgSO4 + 2Na3PO4 = Mg3(PO4)2 + 3Na2SO4
phaûn öùng 2/ Phöông phaùp trao ñoåi ion
trao ñoåi ion Ca2+ vaø Mg2+ trong nöôùc cöùng
bôûi caùc ion khaùc nhö Na+ , H+ ñöôïc nöôùc
meàm
Cho nöôùc cöùng ñi
qua boä phaân goïi laø
ionit ñeå trao ñoåi ion
Ca2+ vaø Mg2+ bôûi
caùc ion khaùc

V/ Cuõng coá – baøi veà nhaø cho hoïc sinh


- nöôùc cöùng coù ion Ca2+ vaø Mg2+
- coù 2 Phöông phaùp laøm meàm nöôùc cöùng
- Bt 3.4.5 tr 125

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang94


Giaùo aùn 12 GV: Phan vaên keá

Tieát 50 Kí duyeät
tuaàn 25 thaùng 3
Ngaøy soaïn:
LUYEÄN TAÄP
I/ Yeâu caàu:Hoïc sinh naém ñuôïc
- Tính chaát cô baûn cuûa kim loaïi nhoùm 1 vaø 2
- Xaùc ñònh ñöôïc teân nguyeân toá
II/ Phöông phaùp
Ñaøm thoaïi + Hs laøm baøi taäp
III/ Kieåm tra baøi cuõ
Theá naøo laø nöôùc cöùng , caùch laøm meàm nöôùc
IV/ Giaûng baøi môùi
Phöông phaùp Noäi dung

TRÖÔØNG THPT CHU VAÊN AN Trang95

You might also like