Colosseum

In het jaar 72 na Christus gaf keizer Vespasianus opdracht om het Colosseum te

bouwen, maar hijzelf heeft het nooit af gezien. Na zijn dood ging Titus, zijn zoon,
verder met de bouw. Toen het Colosseum (het heette toen nog Amphitheatrum
Flavium) klaar was, konden er ongeveer 55.000 tot 70.000 mensen in.
Het ontwerp was erg handig, het had 80 genummerde ingangen en trappen die
naar verschillende verdiepingen gingen. Hierdoor kon iedereen in 10 minuten op
zijn plaats zitten. De verdiepingen zijn ongeveer allemaal 12 meter hoog, met
bogen van 6 à 7meter hoog en 4 meter breed. De 1e, 2e en 3e verdieping
hebben Dorische, Ionische en Corinthische zuilen tussen de bogen. De 4e
verdieping had helemaal geen bogen.
De 1e verdieping was voor de 14 groepen ridders, hoge edelen uit de Romeinse
burgerij ( de equites). De 2e verdieping was voor de vrije burgers, kooplieden,
handelaren en de 3e verdieping voor gewone burgers. De 4e verdieping was
bestemd voor de vrouwen, zodat zij niet zoveel bloed zouden zien. Volgens de
Romeinse mannen was dit niet goed voor hen.
Het Colosseum had ondergrondse kleedruimten, cellen, waar gladiatoren
(mensen die moesten vechten) werden vastgehouden, en dierenkooien. De vloer
was van hout, met verschillende luiken waaronder gangen die naar de
ondergrondse cellen enz. leidden. De vloer was bedekt met zand om de luiken te
verbergen, om het als een veld eruit te laten zien en om het bloed op te nemen.
Het Colosseum kon ook gevuld worden met water om zeegevechten na te spelen.
De ondergrondse ruimten waren met elkaar verbonden door gangen. Sommigen
met metalen hekken, vanwege de wilde dieren, die anders gemakkelijk zouden
kunnen ontsnappen. Door de luiken leek het net alsof het dier of de gladiator uit
het niets tevoorschijn was gekomen. Het lag aan het soort voorstelling hoe de
figuren tevoorschijn kwamen.
Op het Colosseum stonden 240 palen die een enorm zeildoek moesten dragen
om het publiek te beschermen tegen regen en brandende zon. Het werd
opgehangen door slaven en zeelieden uit Misenum. In het Coloseum werden
allerlei spelen gehouden, dier tegen dier, mens tegen dier en mens tegen mens.
Er werden natuurlijk ook andere voorstellingen gegeven zoals fluitspelers en
acrobaten. Als een gladiator zwaar gewond was, kwam hij voor de keizer te staan
die besliste over zijn leven. De duim omhoog betekende dat hij mocht blijven
leven. De keizer wilde ook wel is anders beslissen zoals een duim naar de borst:
de gladiator moet dood!
In 404 na Christus werden door keizer Honorius de bloedige gevechten verboden,
omdat een monnik in de arena sprong om de gevechten te stoppen en door de
toeschouwers werd verscheurd. In 523 werden ook de dierengevechten verboden
omdat er al een heleboel door de gevechten waren uitgestorven. Het Colosseum
is tegenwoordig een belangrijk monument dat een goed voorbeeld is van de
hoogontwikkelde cultuur en bouwkunst van het Romeinse Rijk. De regering heeft
opdracht gegeven om het Colosseum te restaureren (te herstellen). Vroeger
hoefde je niet te betalen voor naar binnen te gaan maar nu wel, omdat er nogal
eens iets door toeristen vernield werd.

Colosseum.
Het Flavisch Amfitheater (Latijn: Amphitheatrum Flavium), beter bekend als
het Colosseum, gebouwd in de 1e eeuw na Chr. te Rome, was het grootste
amfitheater in het Romeinse Rijk.

Bouw
Het Colosseum werd gebouwd door de zogenaamde Flavische keizers. De bouw
werd begonnen onder de heerschappij van Vespasianus in 72 en gefinancierd uit
de krijgsbuit van de plundering van Jeruzalem in 70. Na de voltooiing in 80 werd
het ingewijd door Titus. De spelen bij de opening duurden 100 dagen. De dichter
Martialis wijdde er een bundeltje van 33 epigrammen aan. Titus' opvolger
Domitianus voegde nog een verdieping toe, benevens een aantal gangen en
vertrekken onder de arena, die nu zichtbaar zijn.

Het werd gebouwd op de plaats waar het stagnum, een kunstmatig meer, lag van
Nero's Domus Aurea. De Flavische keizers probeerden de herinnering aan de
gehate Nero uit te wissen en de gunst van het volk terug te winnen. De bouw van
het Colosseum juist op de plek van het meertje, dat men had weten droog te
leggen, paste in dat streven. Bovendien spaarde de keuze voor deze locatie veel
grondverzet, aangezien het immense bouwwerk enorme fundamenten vereiste.
Het meer besloeg maar liefst vijf voetbalvelden en werd drooggelegd aan de
hand van kanalen die naar de rivier de Tiber liepen (net onder Rome).

Vespasianus' amfitheater was het beroemdste in de Romeinse wereld. Het werd

bekend als Amphitheatrum Flavium - afgeleid van Flavius, de familienaam van
Vespasianus, Titus en Domitianus. Tegenwoordig is het theater beter bekend als
Colosseum. Waarschijnlijk ontleende het zijn huidige naam aan het ruim 35 meter
hoge beeld, de Colossus van Nero, dat naast het amfitheater stond, en niet op de
afmetingen van het gebouw, wat men ook vaak beweert.

Afmeting en vorm
Het elliptische grondvlak meet (over de assen gemeten) 188 bij 156 meter,
heeft een omtrek van 527 m. De hoogte van de gevel is 48,50 meter. De
buitenmuur heeft drie rijen van 80 bogen, die telkens gescheiden worden
door halfzuilen, beneden met Dorische, in het midden met Ionische en
boven met Korinthische kapitelen. Ook de bovenverdieping (die
merendeels gesloten is) heeft Korinthische pilasters. Er waren 76
ingangen die genummerd waren met Romeinse cijfers (boven de ingangen
XXIII-LIV zijn de nummers nog zichtbaar).
Het Colosseum is gebouwd uit beton, tuf- en baksteen, maar voor de
façade en zuilen is gebruikgemaakt van grote hoeveelheden travertijn,
dat via een speciaal aangelegde weg werd aangevoerd uit de heuvels bij
Tivoli. IJzer werd gebruikt om de stenen aan elkaar te bevestigen. Een groot
aantal zitplaatsen, muurbekledingen en ornamenten was van marmer. De
1e rij bogen is voornamelijk opgebouwd uit kalksteen. Voor de 2e en 3e rij
bogen zijn rode bakstenen (ook wel terracotta) en beton (ook wel opus
signinum) gebruikt. Dit was lichter en hierdoor was de kans op instorten
 kleiner. Het voordeel van het gebruik van bogen is dat de kracht naar de
pilaren wordt gedrukt. En doordat de boog open is, hoeft er minder steen te
worden gebruikt, wat weer scheelt in gewicht. Een ander voordeel van de
bogen is dat ze allemaal hetzelfde zijn. Hierdoor kon gebruikgemaakt
worden van ongeschoolde arbeiders.
De zitruimte (cavea) bood plaats aan meer dan 50.000 toeschouwers. Deze
was ingedeeld in vier galerijen. Voor de keizer was er een aparte loge aan
een van de lange kanten van de arena met een eigen ingang. Aan de
overzijde was de loge voor de keizerin, de Vestaalse maagden en de
magistraten. De senatoren hadden marmeren zitplaatsen direct aan de
arena. Andere mannen zaten naargelang hun sociale positie dicht bij de
arena of er verder vandaan. Op de vierde galerij zaten de vrouwen van
senatoren en ridders. De arena, die door een muur van 4 meter hoog van
het toeschouwersgedeelte gescheiden was, meet 76 bij 44 meter, en was
gevuld met geel zand. Aan de uiteinden van de lengteas waren twee
artiesteningangen.

Het Colosseum kon worden afgedekt met een canvas zonnescherm: het velarium.
Dit scherm werd opgetrokken met kabels die aangetrokken werden van buiten
het Colosseum over 240 masten. Deze masten staken via gaten in de kroonlijst in
een uitstekende stenen bak. Voor het optrekken van het velarium was een
regiment matrozen in Rome aanwezig. Naar schatting waren er wel 1.000 man
nodig om het scherm op te trekken. Op het plein buiten het Colosseum staan nog
enkele stenen met gaten waaraan de kabels bevestigd werden, hoewel ook
gedacht wordt dat deze stenen dienden voor dranghekken.
Naderhand is her nog een hypogeum bijgebouwd: het ondergrondse labyrint. Hier
waren 60 valluiken en 30 liften. Door de luiken en liften konden bijvoorbeeld
tijgers naar de arena geleid worden.
In de nabijheid van het Colosseum waren vier gladiatorenscholen. Voor de
bestiarii was er de Ludus Matutinus, zo genoemd omdat de wilde-
dierengevechten in de ochtend plaatsvonden, en voor de 'echte' gladiatoren
waren er de Ludus Gallicus, de Ludus Dacicus en de Ludus Magnus. De laatste lag
het dichtst bij het Colosseum en was er door een ondergrondse gang mee
verbonden. Een deel ervan is door opgravingen ten oosten van het Colosseum
blootgelegd.

Voorstellingen
Het Colosseum was geheel bedoeld voor de spelen die werden
georganiseerd en gefinancierd door de heersende keizer. Bij de opening
organiseerde Titus spelen die 100 dagen duurden. Volgens de overlevering
waren er naast vele gladiatorengevechten de meest verbazingwekkende
schouwspelen te zien. Zo was er een gevecht tussen kraanvogels en een
gevecht tussen vier olifanten. Negenduizend tamme en wilde dieren
werden afgeslacht. Ook vrouwen traden op als wilde-dierenvechters.
Bij normale spelen in het Colosseum werden ’s morgens wilde-
dierengevechten gehouden waarbij bestiarii (wilde-dierenvechters) vochten
met allerlei wilde dieren in venationes (jachtpartijen). De arena werd op
passende wijze ingericht met rotspartijen, struiken, e.d. Tussen de middag
was er voor geïnteresseerden een pauzeprogramma waarin veroordeelde
gevangenen voor de wilde dieren werden gegooid. In de latere Oudheid
werden vooral veel christenen tot de wilde dieren veroordeeld (damnatio
ad bestias). Het middagprogramma met de gladiatorenshows (munera)
vormde het hoogtepunt.
Kort na de opening werden volgens de overlevering ook naumachiae
 (zeeslagen) gehouden. Nadat men de arena met miljoenen liters water had
laten vollopen, werden beroemde zeeslagen uit de geschiedenis
geënsceneerd. Hoe dit precies in zijn werk ging is niet duidelijk, omdat de
arena van het Colosseum eigenlijk te klein is voor oorlogsschepen. Men
stopte hier in ieder geval mee na de verbouwing door Domitianus, toen
twee verdiepingen onder de arena werden aangelegd.
Met de opkomst van het Christendom ontstond er steeds meer verzet
tegen de spelen. Een enkele keizer, zoals Marcus Aurelius, was al tegen
de gladiatorengevechten, maar hij kon ze door de grote populariteit onder
het gewone volk niet zonder meer afschaffen. De gladiatorengevechten
werden afgeschaft nadat het Christendom tot staatsgodsdienst werd
verheven. De christelijke keizer Honorius verbood de spelen in 404 nadat
een monnik, die bij een strijd tussen gladiatoren tussenbeide wilde komen,
door het publiek was verscheurd. Het Colosseum bleef hierna nog wel in
gebruik voor andere voorstellingen, voornamelijk venationes, waarbij
gejaagd werd op wilde dieren. De laatst bekende voorstelling werd
gehouden in 523.
Historici schatten dat in de loop der eeuwen tussen de 300.000 en 500.000
mensen in het Colosseum zijn gestorven.

Verdere geschiedenis
Het Colosseum heeft te lijden gehad onder verschillende natuurrampen. Een
blikseminslag in 217 beschadigde het Colosseum dusdanig dat er
gedurende vijf jaar geen spelen georganiseerd konden worden. Diverse
aardbevingen brachten grote schade toe aan het gebouw, maar zolang het
gebouw in gebruik was werd dit telkens gerepareerd door de Romeinen en
later door de Ostrogoten. Tijdens de middeleeuwen volgden twee grote
aardbevingen in 847 en 1349, die het Colosseum verder verwoestten. In de
12e eeuw werd de ruïne van het amfitheater omgebouwd tot fort van de
familie Frangipani. De belangrijke Romeinse families, waar vaak ook de
paus uit voortkwam, beschouwden het Colosseum als een groeve waar
eenvoudig bouwmateriaal gehaald kon worden voor hun nieuw te bouwen
kerken en paleizen. Zo werd al het marmer verwijderd en herbruikt in
nieuwe gebouwen of simpelweg verbrand om kalk te verkrijgen. Ook het
ijzer waarmee de blokken steen en marmer werden vastgezet was gewild.
Aan deze plundering kwam pas een einde in 1749 toen Paus Benedictus
XIV de historische waarde van het Colosseum inzag en het verdere gebruik
als steengroeve verbood. Hij wijdde het Colosseum als kerk ter
nagedachtenis aan de lijdensweg van Christus en bouwde binnenin een
kruisweg. De grond van het amfitheater werd als heilig beschouwd
vanwege het bloed van de christelijke martelaren dat hier vergoten werd.
Dit ondanks het feit dat de meeste Christenen waarschijnlijk gedood werden
in het Circus Maximus. Latere pausen lieten het Colosseum nog verder
restaureren en archeologisch onderzoeken.
Hoewel het Colosseum niet meer de oorspronkelijke afmetingen heeft, is het
nog steeds een imposant geheel en trekt het dagelijks duizenden toeristen.
In de moderne tijd is een gedeelte van de houten arenavloer weer
aangebracht.

Wereldwonder
Op 7 juli 2007 werd het Colosseum tot een van de zeven nieuwe wereldwonderen
gekozen.
Trivia
Het Colosseum staat op de Italiaanse 5 eurocent.
Colosseum

Vespasianus (hij regeerde van 69 tot 79 n. Chr.) bouwde

een reusachtige arena op de plek van Nero's meer, waarin
ondere andere de feestdagen konden worden gevierd. Hij
begon met de bouw rond het jaar 72 n. Chr. en het
werd later opnieuw ingewijd. Dit werd gedaan omdat het
toen door Titus in gebruik werd genomen (hij gebruikte
het voor grote feesten die soms dagen duurden).

Dit amfitheater werd later het Colosseum genoemd. Het

gebouw werd zo genoemd omdat er direct naast het
gebouw een enorm verguld beeld stond van Nero (hij was
hier afgebeeld als zonnegod). Dit werd, ter herinnering
aan een dergelijk beeld op Rhodos dat één van de
wereldwonderen was, de 'kolossos' genoemd.

Het Romeinse jaar telde vermoedelijk zo'n 130 feestdagen; voor de herdenking
van oude religieuze dagen, keizerlijke triomfen en andere hoogtepunten uit de
roemrijke geschiedenis van Rome. Ongeveer de helft van alle feesten ging samen
met allerlei soorten spelen en spektakels zoals wagenrennen,
gladiatorengevechten en dierengevechten. Bij gladiatorengevechten lieten ze
misdadigers op elkaar los. Dat waren altijd gevechten op leven en dood.

Deze feesten waren vooral goed om even niet aan de armoede en honger te
denken. De keizers stimuleerden deze feesten. Ze hadden dan contact met hun
onderdanen (de feesten werden dan ook door de keizers aangeboden) en zo werd
de afstand tussen machthebber en het volk kleiner.
Het volk mocht tot aan het eind van een wedstrijd
beslissen wat er met de nog levende strijders
moest gebeuren. Zo werd de keizer populairder
onder zijn volk.

Het Colosseum heeft een omtrek van 527 meter.

De hoogte van het Colosseum is 57 meter en het heeft 80 ingangen en plaats
voor ongeveer 50.000 toeschouwers. De vorm van het Colosseum is ovaal en het
heeft steile tribunes. Dit is gedaan om alle toeschouwers een goed beeld te
geven van wat er in het Colosseum gebeurt. De buitenmuur bestaat uit vier
verschillende delen. De onderste drie lagen zijn gedecoreerd met zuilen. De
onderste laag bevat Dorische zuilen en is 10,50 meter hoog. De bogen zijn 7.10
meter hoog en 4.30 meter breed.

De tweede laag heeft Ionische zuilen en is 11.85 meter hoog. De bogen zijn 6.40
hoog meter bij 4.30 meter breed. De derde laag heeft
Corinthische zuilen en is even hoog als de tweede laag. De
bogen hebben dezelfde afmetingen als de tweede laag.
Het bovenste gedeelte staat bouwtechnisch in
tegenstelling met de andere drie lagen omdat deze
rechthoekige openingen heeft in plaats van bogen.
Onder de arena ligt een ingewikkeld kooien- en
gangenstelsel voor de dieren en de gladiatoren. De kooien werden ondergronds
opgehesen waarna de dieren en de gladiatoren de arena in konden. Vanaf de
kelder van het Colosseum liep er een tunnel naar de Ludus Magnus, de plaats
waar gladiatoren opgeleid werden.

De gladiatoren, die werden geselecteerd onder veroordeelde criminelen, slaven

en krijgsgevangenen, werden in verschillende categorieën ingedeeld. Sommigen
van hen vochten in een zware wapenuitrusting met zwaard en schild. Anderen
waren licht bewapend en hadden alleen een dolk en een armbeschermer om zich
te verdedigen. Er waren er ook gladiatoren die in het Colosseum verschenen met
slechts een net en een drietand.
Het Colosseum is een bouwwerk dat, wanneer het uitsluitend te maken zou
hebben gehad met de tijd en de elementen, waarschijnlijk een eeuwig leven zou
hebben gehad. Oudheidkundigen die het Colosseum hebben onderzocht en het
aantal zitplaatsen hebben geschat, vermoeden dat de bovenste stenen rijen
waarschijnlijk nog omringd waren met houten galerijen die waarschijnlijk na een
serie van spelen werden weggehaald en daarna weer werden opgebouwd.

In alle delen van het gebouw zijn nu ontelbare gaatjes te vinden. Hier zijn drie
verschillende gedachtes over met betrekking tot de oorzaak:
1-De stenen blokken waren door zware bronzen of ijzeren ankers verbonden en
deze ankers zijn door de roofzucht beschadigd of vernietigd.
2- De lege ruimtes werden gebruikt als marktterrein. Vervolgens werden de
gaten door handwerklieden geboord of vergroot om de kramen en tenten op te
laten steunen.
3- Het komt doordat in de 14de en de 15de eeuw uit de muren van het
Colosseum blokken steen gehaald werden voor bouwwerken.

Tegenwoordig zijn er geen schouwspelen en andere bezigheden in het Colosseum

maar kan je het Colosseum bezichtigen. De bodem ligt open en zo kan je de
kooien van de dieren zien en het ondergrondse gangenstelsel.