 Κάθε σπίτι είχε και ένα

Το έθιμο για το γουρούνι. Την παραμονή των

γουρούνι Χριστουγέννων το έσφαζαν
και με το κρέας του έφτιαχναν
"γαβουρμά" και "τσιλγάνια",
όπως τα λένε στα ποντιακά.
Το λίπος του γουρουνιού το
λιώνανε και το
χρησιμοποιούσανε στις πίτες
και τα φαγητά. Φτιάχνανε
ακόμα τσουρέκια στο φούρνο,
που έμοιαζαν με πίτες.
 Λίγα λόγια για τα ποντιακά καλαντα
 Τα Ποντιακά Κάλαντα συνοδεύονταν από την
πατροπαράδοτη ποντιακή λύρα και τα έψελναν
μικροί και μεγάλοι, χωρισμένοι σε μικρές
ομάδες. Επισκέπτονταν όλα τα σπίτια του
χωριού, την παραμονή ή ανήμερα της γιορτής,
κυρίως μετά τη δύση του ήλιου. Καθώς όμως τα
περισσότερα χωριά του Πόντου βρίσκονταν σε
ορεινές περιοχές και τα κάλαντα ψέλνονταν
κατά τη χειμερινή περίοδο, λόγω των
κλιματολογικών συνθηκών ψέλνονταν και κατά
τη διάρκεια της ημέρας.
 Το καράβι
 Οι "καλαντάδες" (ραψωδοί) εκτός από τη
συνοδεία της λύρας, φρόντιζαν να φέρουν μαζί
τους και ένα στολισμένο καράβι, φτιαγμένο
από χαρτόνι και λεπτό σανίδι για να
εντυπωσιάσουν τους νοικοκυραίους. Συνήθως
φώτιζαν τα καραβάκια τους με κεριά, ενώ κάθε
ομάδα προσπαθούσε να φτιάξει το πιο όμορφο
και φανταχτερά στολισμένο, εν είδη
συναγωνισμού.
 Τα φιλέματα
 Οι νοικοκυραίοι ανάλογα με την περιοχή,
έδιναν στους καλαντάρηδες φρούτα, ξηρούς
καρπούς (καρύδια, φουντούκια, σταφίδες κλπ.),
αλλά ακόμη κι αυγά, βούτυρο, καβουρμά και
πληγούρι. Σε περιοχές που δεν είχε πολλά
οπωροφόρα δέντρα, τα δώρα ήταν αποκλειστικά
φρούτα, ενώ σε άλλες συνήθιζαν να βάζουν
πάνω στα φρούτα και μερικές δεκάρες. Ένα άλλο
δώρο που συνήθιζαν να δίνουν, κυρίως στην
Γαράσαρη, ήταν τα "κολόθα", που ήταν μικρά
τσουρέκια που έμοιαζαν με γλυκό ψωμί.
Ποντιακά κάλαντα Χριστουγέννων
 Χριστός γεννέθεν, χαρά σον κόσμον
χα, καλή ώρα, καλή σ' ημέρα
Χα, καλόν παιδίν οψές γεννέθεν
οψές γεννέθεν, το βράδ' αργάτε.
Ποντιακά κάλαντα Χριστουγέννων
 Χριστός γεννέθεν, χαρά σον κόσμον
χα, καλή ώρα, καλή σ' ημέρα
Χα, καλόν παιδίν οψές γεννέθεν
οψές γεννέθεν, το βράδ' αργάτε.
 Το εγέννεσεν η Παναΐα χθές

Το ανάθρεψεν αεί Παρθένος.

Εκαβάλκεψεν χρυσόν πουλάρι
εκατήβεν σο σταυροδρόμι.
Ποντιακά κάλαντα Χριστουγέννων
 Έπιασαν άτό' οι σκύλ' Εβραίοι
χίλ' Εβραίοι και μίλ' Εβραίοι.
Ασ' σα κρέντικα κι άσ' στην καρδίαν
γαίμα έσταξεν, χολήν κι εφάνη.
γαίμα έσταξε, εμυροστάθεν.
Ποντιακά κάλαντα Χριστουγέννων
 Έπιασαν άτό' οι σκύλ' Εβραίοι
χίλ' Εβραίοι και μίλ' Εβραίοι.
Ασ' σα κρέντικα κι άσ' στην καρδίαν
γαίμα έσταξεν, χολήν κι εφάνη.
γαίμα έσταξε, εμυροστάθεν.
 Εμυρίστεν ατ' ο κόσμον όλον
για μυρίστ' άτό και σύ αφέντα.
 Σύ αφέντα, καλέ μ' αφέντα
έμπα σο νουντάν κι ελά σην πόρταν.
Φέρ ουβάς και λεφτοκάρυα.
Κι αν ανοί'ς μας χαρά σην πόρτα'ς.
 Ποντιακά κάλαντα Χριστουγέννων
 Χριστός γεννέθεν, χαρά σον κόσμον
χα, καλή ώρα, καλή σου μέρα.
Χα, καλόν παιδίν οψέ 'γεννέθεν.
Οψέ 'γεννέθεν, ουράνοστάθεν.
 Τον εγέννεσεν η Παναΐαν
τον ανέστησεν Αγιά-Παρθένος.
Εκαβάλκεψεν χρυσόν πουλάριν
χρυσοπούλαρον και ανεμοπούλαρον.
 Εκατέβην σο σταυροδρόμιν
τον απερπάξανε χίλ' Εβραίοι
χιλ' Εβραίοι και μύρ' Εβραίοι
χίλ' Εβραίοι και μύρ' Εβραίοι.
 Ασ' σα Αρχαντίκα και ασ' σην καρδίαν
γαίμαν έσταξεν, γλεήν κι εφάνθεν.
Εμυρίστεν ατ' ο κόσμον όλον
για μυρίστ' ατό και εσύ αφέντα
άη αφέντα, καλέ μ' αφέντα.
 Δέβα σο ταρέζ κι έλα σην πόρταν
δώσ' με το παχτσίς κι ας πάω δεβαίνω
Χριστουγεννιάτικες Συνταγές
Ποντιακοί σαρμάδες με μαύρα λάχανα
Συστατικά
 1 κιλό φύλλα μαύρα λάχανα

 1 φλυτζάνι ρύζι γλασέ ή καρολίνα

 250 γραμμ. ψαχνό κιμά μοσχαρίσιο (διπλοαλεσμένος)

 250 γραμμ. ψαχνό κιμά χοιρινό ή αρνίσιο (διπλοαλεσμένος)

 2 κρεμμύδια μεγάλα

 1 φλυτζάνι του τσαγιού μαϊντανό ψιλοκομμένο

 αλάτι, πιπέρι

 Μισό φλυτζάνι του τσαγιού παρθένο ελαιόλαδο

 1 φλυτζάνι ακόμα του τσαγιού παρθένο ελαιόλαδο

 Οδηγίες

 Ζεματίζουμε για 5 λεπτά τα μαύρα λάχανα και τα

στραγγίζουμε καλά. Μην τα βράσετε πολύ γιατί θα
λιώσουν. Να μαλακώσουν μόνο.

 Αφού κρυώσουν αφαιρούμε με το μαχαίρι το κοτσάνι

που υπάρχει στο κέντρο της βάσης κάθε φύλλου. Ετσι
από κάθε φύλλο βγάζουμε δύο τεμάχια φύλλου.
 Οδηγίες

 Κρατάμε δυο τρία φύλλα με τα κοτσάνια και τα

τοποθετούμε στον πάτο της κατσαρόλας.
 Σε μια λεκάνη ζυμώνουμε τον κιμά με το ρύζι,
τα κρεμμύδια ψιλοκομμένα (εγώ το τρίβω στο
ρεντέ), το μαϊντανό, το λάδι και το
αλατοπίπερο.
 Οδηγίες

 Παίρνουμε ένα ένα φύλλο, κρατώντας το κατά

μήκος, βάζουμε λίγη από την γέμιση (όχι στο
κέντρο του φύλλου, αλλά στο πάνω μέρος του,
έτσι ώστε να περισσεύουν περίπου 3-4 πόντοι).
 Κλείνουμε το φύλλο πρώτα από πάνω και μετά
κλείνουμε τις άκρες και κατόπιν το τυλίγουμε
ρολό. Πρέπει να μην τα τυλίξουμε πολύ σφιχτά
για να είναι αφράτα.
 Οδηγίες

 .
 Τοποθετούμε στον πάτο μιας κατσαρόλας τα κοτσάνια
από τα φύλλα κι επάνω βάζουμε σε στρώσεις τους
σαρμάδες έτσι ώστε η άκρη από το τύλιγμα να κοιτάει
πάντα στον πάτο της κατσαρόλας.
 Προσθέτουμε 1 φλυτζάνι λάδι και δύο φλυτζάνια νερό.
Σκεπάζουμε μ΄ ένα πιάτο και αμέσως μόλις αρχίζουν να
βράζουν, χαμηλώνουμε αμέσως τη φωτιά, για να
ψηθούν περίπου μία ώρα σε μέτρια φωτιά.
 Οδηγίες

 Όταν ψηθούν μπορείτε να κάνετε αυγολέμονο μ΄ ένα

αυγό κι ένα λεμόνι και να περιχύσετε τους σαρμάδες.
 Επίσης μπορείτε να πάρετε στραγγιστό γιαούρτι
(πασκιτάν είναι το καλύτερο ...αλλά πού να βρεις αυτό
πάλι!) και να βάλετε ελάχιστο τριμμένο σκόρδο, λίγο
από το ζουμάκι της κατσαρόλας, αλάτι και πιπέρι και
αφού τα χτυπήσετε καλά να περιχύσετε λίγη από την
ποντιακή ...σως σε κάθε πιάτο.
 Κολοκύθι πορτοκαλί ψητό
Συστατικά:
 1 κιλό Κολοκύθα πορτοκαλί

 1 κούπα ζάχαρη

 1 κουτ. σούπας φρεσκοτριμμένη κανέλα

 1 κούπα κονιάκ

 1/2 κούπα νερό

 ελάχιστο γαρύφαλλο

 Λίγη άχνη ζάχαρη και φρεσκοτριμμένη κανέλα για το

σερβίρισμα.
 Οδηγίες

 1. Κόβουμε την φέτα της κολοκύθας σε

κομμάτια χωρίς να αφαιρέσουμε την
φλούδα πάνω στην οποία θα στέκεται το
κομμάτι.
 2. Με ένα πηρούνι  τρυπάμε αρκετές φορές
το κομμάτι. Τα βάζουμε σε ένα μπωλ τέτοιου
μεγέθους, ώστε να σκεπάζονται τα κομμάτια
από  το νερό στο οποίο διαλύσαμε τη
ζάχαρη, την κανέλα, το γαρύφαλλο, και το
κονιάκ . Τα βάζουμε με τη φλούδα προς τα
πάνω για να «μαριναριστούν» και να
απορροφηθούν από τις τρύπες του
κολοκυθιού τα αρώματα.
 Οδηγίες
 3. Τα αφήνουμε εκεί όσο μπορούμε όσο
περισσότερο τόσο καλύτερα. Ακόμα
και 2 ώρες.
Μετά  τα βάζουμε σε ένα ταψάκι με
λίγο από το υγρό (1/2 δάχτυλο) 
πασπαλίζουμε με ζάχαρη κρυσταλλική
και κανέλα εκ νέου.
 4. Ψήνουμε στους 220 βαθμούς για 20
λεπτά και μετά κατεβάζουμε στους 175
για άλλα 30 λεπτά.
Ελέγχουμε το ρόδισμα ανάλογα με το
φούρνο.
Σερβίρουμε πασπαλίζονας με λίγη
άχνη ζάχαρη και κανέλα.
ΤΕΛΟΣ!!!