ΤΟ ΕΙΝΑΙ + ΧΩΡΟΣ (δεύτερο σχεδίασμα)

ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΙΚΗ ΚΑΙ ΦΙΛΟΣΟΦΙΑ – Ο ΠΑΡΜΕΝΙΔΗΣ – ΤΟ

ΣΦΑΙΡΙΟΝ

ΓΙΑΝΝΗ ΜΑΣΤΟΡΑΚΟΥ
Αρχιτέκτονα Μηχανικού στο Υπ. Παιδείας

«ταυτόν γαρ εστί νοείν τε και είναι»

… από όσα συζητήσαμε πιο πάνω προκύπτει πως το Ε ἶναι της Συνείδησης
(Σ.) είναι εφοδιασμένο, ουσιώνται σ΄ ένα Αντι – κείται στο Εἶναι και σ΄ ένα Εν
– Εἶναι.

Από την στιγμή που τίθεται (αυτό το πρόβλημα γίνεται φανερό επίσης
πως η λύση του σχετίζεται με την εσωτερικότητα και την ετερότητα, του Εἶναι.
Η Εσωτερικότητα αυτή μαρτυρεί την Κοιλότητα του Εἶναι ∙ μία Κοιλότητα που
περικλείει από παντού οτιδήποτε μπορεί να λάβει χώρα σ΄ ένα Εν-Εἶναι. Και η
Κοιλότητα και η Εσωτερικότητα του Εἶναι εκφράζονται σ΄ αυτό το Εν-. Δεν
μπορούμε να διανοηθούμε ότι υπάρχει κάτι έξω από το Εἶναι. Κι εδώ ας
θυμηθούμε τον αρχαίο Σοφό Παρμενίδη τον Ελεάτη, τον Πρωσοκρατικό και
την ρήσιν του «…Αὐτὰρ ἐπεὶ πεῖρας πύματον, τετελεσμένον ἐστί, πάντοθεν,
εὐκύκλου σφαίρης ἐναλίγκιον ὄγκῳ, μεσσόθεν ἰσοπαλὲς πάντῃ…». Στην
συζήτησή μας το Εἶναι γίνεται Σφαιρόν και το γιατί θα φανεί πιο κάτω.
Το Σφαιρόν καταλαμβάνει ολόκληρο τον Χώρο, δεν υπάρχει τίποτε
εκτός αυτού, δεν υπάρχει Κυρτόν – Η συμφωνία μας με τον αρχαίο Σοφό
έγκειται στην Κοιλότητα και Εσωτερικότητα του Εἶναι, πάρα στο Ομοιότροπο
και Ισότροπο της «Σφαίρης».
Αλλά η Συνείδηση είναι ριγμένη στην Ολότητα του Εἶναι. Το Εἶναι
εμπεριέχει την Σ., αυτή είναι ένα σημείο ρωγμής στην αρχή μέσα στο
πηγμένο, πλήρες, στερεό Εἶναι. Το μοναδικό σημείο που το εσωτερικό του
Εἶναι γίνεται ανομοιότροπο. Ο Ζ. Π. Σάρτρ παρατηρεί ότι, ρηγματώνει «το
πηγμένο καθ΄ εαυτό». Αυτή η πρωταρχική σημειακή Ρωγμή, ισαρχέγονη με
την Σ., ισοδυναμεί με την εμφάνιση της Σ. σαν Υπόσταση. Η Σ. κινείται ἐν –
τῷ - Εἶναι διανοίγοντας την πληρότητα με την Ρωγμή της Ετερότητας. Γίνεται
Ύπαρξη. Η ακανόνιστη αυτή Ρωγμή είναι το διαλεκτικό αντίθετο κάθε
Πληρότητας και Κανονικότητας του Σφαιρού, βάζει τέρμα στην Καθολική
Πληρότητα του «καθ΄ εαυτό». Την στιγμή που η Σ. αποτελεί ένα σημείο
Ρωγμής, μια σημειακή Ρωγμή, τότε ακριβώς τίθεται και το Ε ἶναι του Εν -
Εἶναι, που γίνεται Ισαρχέγονο της Σ.
Ο Χάϊντεγγερ το Εν - Εἶναι το χαρακτηρίζει από μια παρά – εύρεση.
Πρόκειται όμως για μια εύρεση – εντός, για ένα Εν - Εἶναι κι όχι για ένα παρά
- Εἶναι. Το Εἶναι του Εν - Εἶναι γίνεται ισαρχέγονο με την Σ. Η
Διανοικτηκότητα της Σ. στο εσωτερικό της Ολότητας, η διάνοιξη συνεχώς της
Ρωγμής σημαίνει και εμπλουτισμό του Εν - Εἶναι. Αυτό το Εἶναι του Εν -
Εἶναι στην αρχή είναι εύρεση – εντός. Με την δημιουργία, με το ποιώ της
Συνείδησης, με τα Ειδητικά Εἶναι των Ποιημένων Εἶναι της Σ_, δημιουργείται
κι ένα Παρά - Εἶναι, ιδιαίτερα στους οντο – λογικούς της προσδιορισμούς του
Κόσμου και της Ιστορίας. Θέτει την Παρά – εύρεση σαν μια εξέλιξη της
Πρωταρχικής Ρωγμής, της Εύρεσης – εντός. Η Σ_ όχι μόνο διανοίγει το Ε ἶναι,
αλλά δημιουργεί και τις δυνατότητες οντο – ποίησης, εμφάνισης αυτού του
Εἶναι στον Κόσμο και την Ιστορία, το Φαίνεσθαι.
Με την Εύρεση και την Παρ – εύρεση τίθεται και το Κείμαι – εντός, και
το Αντί – κείμαι προς το Εἶναι, αφού το Παρά - Εἶναι θέτει τα ειδητικά Εἶναι.
Δεν μπορώ να έλθω σε επαφή με το Εἶναι ενός όντος, παρά μόνον αν είναι
της μορφής Εν - Εἶναι. Αυτός είναι ο αναγκαίος όρος της Παρεύρεσης.
Η σύσταση του Εν - Εἶναι είναι υπαρκτική σύσταση. Μια συνεχής σειρά από
Παρευρέσεις, μια συνεχή σειρά από Εν - Εἶναι, είναι μια Εν - Εἶναι
γεγονότητα. Αυτή η γεγονότητα θέτει το μες – τον – Κόσμο - Εἶναι.
Αλλά η Ενδότητα, η Κοιλότητα, το Εἶναι – εντός και η Παρεύρεση –
εντός θέτουν το πρόβλημα του χώρου, της χωρικότητας της Συνείδησης. Το
αρχέγονο, αδιάστατο, αρχικό σημείο μέσα στο Σφαιρόν θέτει την πρώτη,
αδιάστατη χωρικότητα. Από την Υπόσταση ξεκινά η διεύρυνση του σημείου,
αποκτά διαστάσεις, γίνεται πολυδιάστατος Χώρος. Αυτό, το μες – τον – Χώρο
- Εἶναι χαρακτηρίζει την Εσωτερικότητα και είναι επ΄ ευθείας αποτέλεσμα του
Εν - Εἶναι. Το έσω ον είναι παρευρισκόμενο μες – τον – Χώρο. Η Χωρικότητα
είναι και η οντο – λογική σχέση με το Εἶναι του «Κόσμου». Δεν συμβαίνει
όμως το αντίθετο ∙ ο «Κόσμος» δεν είναι Εν - Εἶναι στον Χώρο, αλλά ο Χώρος
περιλαμβάνεται στον «Κόσμο». Έξω και πέραν του Εἶναι σαν Ολότητα, με τον
προ – οντικό του χαρακτήρα, έξω και πέραν του πλήρους Σφαιρού δεν έχει
νόημα. Το Αντι – Κείμαι της Σ. στο Εἶναι, σαν μοναδική Ετερότητα που δεν
έχει Παρ – εύρεση, είναι πριν απ΄ όλα ένα Εν – Κείμαι. Απαραίτητη
προϋπόθεση του Εν – Κείμαι και Αντι – Κείμαι είναι η Χωρικότητα. Η έννοια
του Εν – Κείμαι είναι πρωτερόχρονη του Αντι – Κείμαι.
Το Εν - Εἶναι αφορά το Είναι της Συνείδησης που ταυτόχρονα αποτελεί
και το Αντι – Κείμαι στο Εἶναι, σαν η μοναδική Ετερότητα που απολογείται για
το Εἶναι. Ο προσδιορισμός Εν - Εἶναι θέτει τον Χώρο, ο προσδιορισμός Εν –
Κείμαι θέτει τον Χώρο και τον Κόσμο, ο προσδιορισμός Αντι – Κείμαι τον
Κόσμο και την Ετερότητα, το Έτερον προς … την Ετερότητα του Κόσμου και
της Ιστορίας. Οι προσδιορισμοί αυτοί εκφράζουν την μεταξύ τους Σύμπλεξη
και την εσωλειόμενη Παρεύρεση. Η κίνηση τους δηλώνει την κίνηση της Σ. και
θέτει την Χρονικότητα, αφού η Σ είναι ριγμένη σ΄ ένα Γίγνεσθαι, σ΄ ένα Εν –
Γίγνεσθαι.
Κλείνουμε με κάτι από τον Ζ.Π. Σάρτρ: «Οι Έλληνες ονόμαζαν την
Κοσμική πραγματικότητα Πάν … και την Ολότητα με το άπειρον κενόν που
την περιέβαλλε Όλον … Πού αποδίδουμε το Εἶναι; …».